13 тамыз 2015ж пдф

ЖАМБЫЛДА

Сарысу ауданы

Мойынқұм ауданы

ДОСЫ КӨПТІ ЖАУ АЛМАЙДЫ, АҚЫЛЫ КӨПТІ ДАУ АЛМАЙДЫ

НЕ ЖАҢАЛЫҚ?

Мойынқұм

Жамбыл облысты о амды саяси газет

№99 (18133), Бейсенбі, 13 тамыз, 2015 жыл

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. akjolgazet.kz

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл ауданы

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Аса Жуалы ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Құлан

Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

Газет 1922 жыл ы 1 мамырдан шы ады.

ЖАМБЫЛ «Садыбай-Байтана» қоғамдық (қайырымдылық) қоры біраз жылдан бері көп балалы отбасылар мен әлеуметтік жағдайы төмен және мүмкіндігі шектеулі жандарға көмек қолын созуды дәстүрге айналдырған. Осының жалғасы іспеттес жақында аудандық пошта байланысы торабының басшысы Б. Мырқалықов аталмыш қордың атынан БірлесуЕңбек ауылының тұрғындары С. Нұрымбетова, Н. Садықұлов, А. Ербикеева және М. Сертековаға ақшалай жәрдем берді. Өз кезегінде тұрғындар мейірімділік танытқан азаматтарға алғыстарын жеткізді.

ЕАЭО: АЛЫС-БЕРІС, БАРЫС-КЕЛІС

ҚОРДАЙ

ҚЫРҒЫЗСТАН МЕН ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАЛАРЫНЫҢ АШЫЛУ САЛТАНАТЫНДА ЕЛБАСЫ ОСЫЛАЙ ДЕДІ Кеше Қазақстан Республикасының «Қордай» және Қырғыз Республикасының «Ақжол» кеден бекеттерінде Қырғыз Республикасының мемлекеттік шекарасының ашылу рәсімі !тті. Шекараны ашу туралы !кімді Нұрсұлтан Назарбаев пен Алмазбек Атамбаев телек!пір арқылы шығарды. Екі елдің Мемлекет басшылары ҚазақстанҚырғыз шекара учаскесінде к е д е н б а қ ы л ау ы н а л ы п тастау рәсіміне Ыстықк!л жағасындағы Шолпан-Ата қаласында Ш.Айтматов атындағы «Рух-Ордо» мәдениет орталығының аумағында ұйымдастырылған онлайн-трансляция арқылы қосылды. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев к!рші елдің Президенті Алмазбек Атамбаевты және қырғыз х а л қ ы н Е АЭ О а я с ы н д а кеден бақылауының алынып тасталуымен құттықтады.

– Құрметті Алмазбек Шаршенұлы, құрметті қырғыз халқы. Екі ел арасындағы кедендік шекараның алынуымен шын жүректен құттықтаймын!

Бірнеше жылдан бері қырғыз мемлекеті Еуроазиялық кедендік одаққа кіру үшін үлкен дайындық шараларын жасады. Қазақстан жағы қырғыз елін әр уақытта қолдап, к!мектесіп отырды. Туысқан екі ел арасында кедендік шекара болмауы тиіс, халқымыздың қарымқатынасы, сауда-саттығы бұдан да жоғары болуы керек. Соңғы жылдарда Қазақстан Қырғызстанға 1,5 миллиард доллар инвестиция салды, 50 бірлескен кәсіпорын құрылды. Екі жақты ынтымақтастық жоғары деңгейде !туде. Бүгін де біз ферроқорытпа зауытын салуға екі жақтап әрекет жасауға келістік. Ыстықк!лге туризмді дамыту үшін, оған қазақстандықтарды к!птеп тарту үшін т!те жол салу мәселесі, келешекте электр қуатын, су пайдалануда кедергілер болмауы қаралуда. Қырғызстанның Еуразиялық экономикалық одаққа кіруі бизнесті дамытуға, саудасаттықты арттыруға серпін береді. Осыған байланысты Қырғызстанды ЕАЭО-ға кіруімен құттықтаймын, - деді Мемлекет басшысы. (Жалғасы 2-бетте).

Отар ауылында «Өңірлерді дамыту» мемлекеттік бағдарламасы аясында республикалық бюджеттен бөлінген 7 миллион теңгеге балалар ойын алаңы мен шағын футбол алаңы жасалуда. Мердігермен келісімшарт бойынша ол тамыз айының соңына қарай пайдалануға берілетін болады. САРЫСУ Аудан әкімдігінің халықты жұмыспен қамту орталығы бос жұмыс орындарына жәрмеңке өткізді. Нәтижесінде, кәсіби біліктілігі, тәжірибесі бар 4 жұмыссыз азамат тұрақты жұмыс орнымен қамтылды. Сондай-ақ, уақытша жұмыспен 12 азамат, қоғамдық жұмысқа 17 адам қабылданып, жұмысқа орналастырылды. Т. РЫСҚҰЛОВ Аудандық «Жастар орталығының» ұйымдастыруымен 12 тамыз – Халықаралық жастар күніне орай Жаңатұрмыс ауылдық округінде «Жастарға әскери-патриоттық тәрбие берудің маңыздылығы» тақырыбында кездесу болып өтті. Жиында жастарды отаншылдық рухта тәрбиелеудің маңыздылығы жайлы келелі пікірлер ортаға салынды. Жастар ел мен жерді қастерлеудің, Отанды қорғаудың, әскери борышты өтеудің жауапкершілік жүгін сезініп тарқасты. МОЙЫНҚҰМ «Ақбақай алтын алу фабрикасы» осы жылдың 6 айында 476,3 килограмм алтын, 151,6 килограмм күміс өндіріп, өткен жылдың тиісті кезеңінен алтын – 15,0, күміс 21,3 килограмға артық өнідірілді. Ал «Жамбыл цемент өндірістік компаниясы» ЖШС 642,6 мың тонна цемент өндірді. Бұл өткен жылдың есепті мерзімімен салыстырғанда өнім көлемі 1,5 пайызға ұлғайып, өнім көлемі 110,4 миллион теңгеге артқанын көрсетеді. ТАЛАС

АҚЖОЛТАЙ ХАБАР!

Та р а з м е м л е к е т т і к педагогикалық институтында «Баласағұн кітапханасы» сериясы бойынша бірнеше жаңа кітаптар жарық к!рді. ТарМПИ баспас!з қызметінің хабарлауынша, ғылыми еңбектер архив құжаттары және қордаланған материалдардың негізінде даярланған. «Жетісу Ресей империясының құрамында» атты монографияда XIX ғасырдың екінші жартысы мен XX ғасырдың бас кезіндегі патша !кіметінің Жетісу !лкесінде жүргізген отаршылдық саясаты, казактар мен орыс шаруаларының

ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ 550 ЖЫЛДЫҚ МЕРЕЙТОЙЫ ҚАРСАҢЫНДА ТАРАЗ ТОТЫДАЙ ТАРАНЫП, ЖАЙНАЙ ТҮСТІ. ҚАЛАНЫ АБАТТАНДЫРУҒА, КӨРІКТЕНДІРУГЕ ЕЛІМІЗДІҢ ӨЗГЕ ӨҢІРЛЕРІ ЫСТЫҚ ЫҚЫЛАСТАРЫМЕН ҮЛЕСТЕРІН ҚОСЫП ЖАТСА, ШАҺАР ҚҰЛПЫРМАҒАНДА ҚАЙТЕДІ? КҮН САЙЫН КӨРКЕЙГЕН ҚАЛАНЫ КӨРІП, «ТАРАЗЫМ ҚАНДАЙ ТАМАША!» ДЕП КЕУДЕМІЗДІ ҚУАНЫШ КЕРНЕЙТІН БОЛДЫ.

МҰНДА ҚЫЗЫЛОРДА МЕН ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫСШЫЛАРЫНЫҢ ЕРЕКШЕ ҚОЛТАҢБАСЫ БАР Есет ДОСАЛЫ «Ақ жол». Күн !ткен сайын маңайы түрлене түскен нысанның бірі – Қарахан кесенесі. Бұл жерді абаттандыруға, гүлзармен к!мкеруге Қызылорда және Қостанай облыстары 150 миллион теңге қаражат б!ліп отыр. Руслан Галиев басқаратын «Галиев» фирмасы құрылыс жұмыстарын жүргізді. 20 адам жұмысқа тартылды. Мұнда алуан гүлдер егуді және құрылыс материалдарымен жабдықтауды «Жасұлан-Флора» ЖШС жүзеге асырды. 30 адам гүл отырғызу жұмысына серпін берді. Нәтижесінде, жаңа үлгідегі субұрқақ салынып, қобыз бейнесі бой к!терді. Т!ле би к!шесі жағына екі керуен айшықтары орнатылып, Тараз қаласының жұлдызды белгілері қойылды. Бұл құрылысқа гранит тастар Қытай және Қырғызстан елдерінен әкелінді. Кесене аумағы абаттандырылды. Бұрын бос жатқан осынау алаң қазір ерекше сәнге б!леніп, құлпырып тұр. Сондықтан, Қызылорда және Қостанай облысы жамбылдықтарға үлкен тарту жасады десек болады. Сәуірде басталған құрылыс жұмыстарын 20 тамызға дейін аяқтау к!зделуде.

– Биылғы шілденің шіліңгір ыстығына қарамастан, жұмысшыларымыз аянып қалған жоқ. Hз жұмысын білетін кілең шебер жігіттер осында еңбек етті. Нәтижесі к!зге к!рініп тұр емес пе? Қазақ хандығының 550 жылдық мерейтойына тамшыдай үлес қосқанымызға қуаныштымыз. Бұл тарихи ісшарада біздің де қолтаңбамыз қалып отыр, – дейді құрылыс фирмасының директоры Руслан Галиев. Тараз қаласы. Суреттерді түсірген Ақәділ РЫСМАХАН.

ЖАҢА КІТАПТАР ЖАРЫҚ КӨРДІ

!лкеге қоныстандырылуы және оның салдары, жергілікті халықтардың дәстүрлі жер пайдалану жүйесінің бұзылуы қамтылған. Сонымен қатар, отаршылдық саясатқа қарсы шыққан тұлғалар туралы және

XX ғасырдың басында !лкеден шыққан қазақ зиялыларының жалпы мұсылмандық қозғалысқа тартылуы, 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс кезіндегі Жетісу халықтарының к!терілісі және оның барысына байланысты мәселелер топтастырылған. «Бұл кітапта тың деректер молынан кездеседі. Ең алдымен тарихи ақтаңдақтардың орнын толтыруға қадам жасалған», - дейді кітап авторы, ТарМПИ ректоры, ҚР ҰҒА корреспондент-мүшесі, тарих ғылымдарының докторы, профессор Дария Қожамжарова.

Аудан әкімдігі тұрғын үй инспекциясы бөлімі «Ұлттық бизнес – рейтингтер одағы» және «Саудаөнідіріс» рейтингісі ЖШС тағайындаған «Сала көшбасшысы-2015» медалімен марапатталды. Жігері мен тәжірибесін осы салаға арнаған аталған мекеменің бөлім басшысы Жақыпжан Әбілдаевқа қызметтегі кәсіби біліктілігі үшін «2015 жылдың үздік жетекшісі» Ұлттық сертификаты тапсырылды.

Аздың атасы бір, Көптің батасы бір. Халық мақалы.

«Ақ жол-Ақпарат».

2015» ҮЗДІК ТАУАРЫ – Ң Ы Н Н А ҚСТ «ҚАЗА

ӨҢІР КӘСІПКЕРЛЕРІ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол». ОБЛЫС ОРТАЛЫҒЫНДАҒЫ «ТАРАЗ-АРЕНА» СПОРТ КЕШЕНІНДЕ «ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҮЗДІК ТАУАРЫ-2015» ӨҢІРЛІК КӨРМЕ-БАЙҚАУЫ ӨТТІ. КӘСІПОРЫНДАР ЖҰМЫСЫНЫҢ БЕЛСЕНДІЛІГІН АРТТЫРУ, ОТАНДЫҚ ТАУАРЛАРДЫҢ САПАСЫН ЖАҚСАРТУ, НАРЫҚТЫ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ ӨНІМДЕРМЕН ҚАМТУДЫ КӨЗДЕЙТІН ДӘСТҮРЛІ БАЙҚАУДЫ ОБЛЫСТЫҚ КӘСІПКЕРЛЕР ПАЛАТАСЫ ОБЛЫС ӘКІМДІГІМЕН БІРЛЕСІП ҰЙЫМДАСТЫРДЫ. БҰЛ ІС-ШАРАҒА ТАРАЗ ҚАЛАСЫНАН ЖӘНЕ ОБЛЫСЫМЫЗДЫҢ ӘР АУДАНЫНАН 53 КӘСІПОРЫН ҚАТЫСЫП, ӨЗ ӨНІМДЕРІН ҰСЫНДЫ. БАЙҚАУҒА ОБЛЫС ӘКІМІНІҢ ОРЫНБАСАРЫ АБДАЛЫ НҰРАЛИЕВ ҚАТЫСЫП, СӨЗ СӨЙЛЕДІ.

(Жалғасы 3-бетте).

2

13 тамыз, 2015 жыл

www.akjolgazet.kz

ЕАЭО: АЛЫС-БЕРІС, БАРЫС-КЕЛІС

ап р та

р а ш

ҚАЗАҚСТАН ТАЯУ КҮНДЕРІ ЕЛІМІЗДЕ АУА ТЕМПЕРАТУРАСЫ ТӨМЕНДЕЙДІ Таяу күндері Қазақстанда ауа температурасы т мендейді. Суық атмосфералық ағын республиканың оңтүстігіне дейін жетеді деп хабарлайды «Қазгидромет» РМК.

«ТУЫСҚАН ЕКІ ЕЛ АРАСЫНДА

КЕДЕНДІК ШЕКАРА БОЛМАУЫ ТИІС» ҚЫРҒЫЗСТАН МЕН ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАЛАРЫНЫҢ АШЫЛУ САЛТАНАТЫНДА ЕЛБАСЫ ОСЫЛАЙ ДЕДІ (Соңы. Басы 1-бетте).

Fз кезегінде Қырғызстан Президенті Алмазбек Атамбаев та баршаны мемлекеттік шекараның ашылу салтанатымен құттықтады.

– Мен үшін бүгін шоң сүйініш. Мемлекет басшыларының арасында тек Орта Азия ғана емес, дүниежүзілік деңгейде мойындалған к сем Нұрсұлтан =бішұлының қасында біздің еліміз үшін тарихи оқиғаға куә болудамын. Бұған Нұрағаның зі келіп қатысуы – үлкен мәртебе. Жасыратыны жоқ, біздің еліміз ішкі жалпы нім жағынан Қазақстаннан к п қалып қойды. Енді қазақ бауырлармен қатар дамудың жолын таңдап, жарқын болашаққа бірге барамыз деп сенемін. Жалпы, түркі тілдес елдер арасында ең жақын екі ел болса, ол – қырғыз бен қазақ. Екі халықтың қарым-қатынасы бүгінгі шайттай ашық күндей кіршіксіз болсын, – деді Алмазбек Атамбаев. Сонымен, Шу зеніндегі к пір үстіндегі екі елдің «Қордай» және «Ақжол» кеден бекеттері ресми түрде ашылды. Бұл рәсімге Қазақстан Республикасының Премьер-Министрінің бірінші орынбасары Бақытжан Сағынтаев пен Қырғыз Республикасының П р е м ь е р - М и н и с т р і Те м і р Сариев, Жамбыл облысының әкімі Кәрім К кірекбаев, екі елден тиісті ведомстволардың басшылары тікелей қатысты. Телек пір басталғанға дейін Н.Назарбаев пен А. Атамбаев екі жақты келісс з жасасты. Келісс з аясында инвестиция, неркәсіп, жол құрылысы және трансшекаралық зендер ресурсын пайдалану саласындағы ынтымақтастық бойынша бірқатар мәселелер талқыланды. Содан кейін екі елдің үкімет басшылары Президенттерге кедендік бақылауды алып тастау рәсіміне толық дайындығы ж нінде мәлімдеп, оны атқаруға рұқсат берулерін сұрады. Рұқсат берілген бойда екі тараптағы шлагбаумдар ашылды. Осымен мезетте облыс аумағындағы к рші елмен 716 шақырым шекараны қамтитын «Қарасу», «Ауқатты», «Сорт бе», «Сыпатай батыр», «Айша бибі» автомобиль және «Меркі» темір жол кеден бекеттерінің де жұмысы тоқтатылды. Енді Қордайдағы кеденшілер жаңа қызмет орындары – Шығыс Қазақстан облысындағы Қазақстан-Қытай шекарасына аттанады. Бұған дейін олар жұмыс істеп келген ғимараттағы жұмыс орындары және ондағы кедендік техникалар – авток лік құралдарын электрондық есепке алу жүйесі, жолаушылардың жүгін рентгендік тексеру жабдықтары, к лік құралдарын сканерлеудің инспекциялық тексеру кешені, жолаушылардың бойынан тыйым салынған заттарды анықтаудың сканерлеу жүйесі, радиациялық бақылаудың автоматтандырылған жүйесі тәрізді осы замандық бақылау жабдықтары Мемлекеттік қауіпсіздік қомитеті Шекара қызметінің құзырына беріледі.

12 тамыз – Қырғыз Республикасының Еуразиялық экономикалдық одаққа қосылу (ЕАЭО) туралы шарт күшіне енген күн ретінде тарихта қалатыны анық. Ал Қырғыз елі осы күннен бастап Армения, Беларусь, Қазақстан және

Ресеймен қатар Одақтың бесінші толыққанды мүшесіне айналады. Жалпы, Қырғызстанның ЕАЭО-ға кіруі туралы шартқа ткен жылы желтоқсанда Мәскеуде Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес отырысында қол қойылғаны мәлім. Шартқа сәйкес ол депозитарий дипломатиялық арналар бойынша елдердің ратификациялау туралы

мемлекетішілік рәсімдерді орындағаны туралы соңғы жазбаша хабарламаны алған сәттен бастап күшіне енуі тиіс еді. Fткен аптада Қазақстанда Қырғызстанның Е АЭ О - ғ а қ о с ы л у ы б о й ы н ш а барлық ратификациялық рәсімдер аяқталып, тиісті құжаттар пакеті мен Қазақстанның нотасы ЕЭКке жіберілген болатын. Бірнеше айға созылған ресми рәсімдер кеше аяқталды. Енді Мемлекеттік шекарада кедендік бақылаулар

болмайды. Шекарада кедендік бақылауды алып тастау әкімшілік кедергілерді жоюға мүмкіндік береді, сонымен бірге, зара тауар айналымын ұлғайтады. Бүгінге дейін мемлекеттік шекараның қазақстандық-қырғыз учаскесіндегі ткізу бекеттері жаңа жағдайда жұмыс жасауға әзірлікке келтірілген болатын.

Қырғызстан Қазақстан үшін Кедендік одаққа мүше елдер арасында географиялық жағынан жақын әріптес болмақ. Белоруссия мен Ресей зара жақын орналасқаны белгілі. Ал Қырғызстан Қазақстанға жақындау. Бұл Кедендік одақтың з ішіндегі тепе-теңдікті сақтауға мүмкіндік береді. Экономикалық тұрғыдан алсақ та оның тиімді тұстары аз емес. Қырғызстанның Кедендік одаққа енуі алдымен баға нарығына

жағымды әсер ететіні анық. Мәселен, Қытай және басқа да елдерден енген тауарлар Кедендік одақ аймағына тиімді бағалармен тарауы мүмкін. Қ ы р ғ ы з с т а н н ы ң Е АЭ О - ғ а қосылуы – ықпалдастық жақындасу ж ніндегі үлкен бірлескен жұмыстың қорытындысы. =рі Қырғызстан үшін жаңа мүмкіндіктерге жол ашылады. Тауар, капитал, жұмыс күші айналымындағы барлық кедергілер алынады. Жаңа инвестициялық мүмкіндіктер пайда болады. Сондай-ақ, энергетика, к лік, ауыл шаруашылығы саласында ірі инфрақұрылымдық жобалар жүзеге асырылады. Қырғызстан азаматтары Одаққа мүше кез-келген елде сол мемлекеттің азаматтарымен тең дәрежеде жұмыс істей алатын болады. Қырғызстанның қосылуы Одақтың ішкі қуатының артуына тың серпін береді. Қырғыз э к о н о м и к а с ы н ы ң Е АЭ О - ғ а ойдағыдай интеграциялануы Қазақстанның ұлттық мүдделеріне толықтай жауап береді. Қырғызстан шекарасының ашылуы осыдан 20 жыл бұрын Нұрсұлтан Назарбаев ұсынған интеграциялық бастаманы дамыту жолындағы маңызды қадам деуге де болады. Бұл – бәріміз к птен күткен, стратегиялық маңызы бар оқиға. Ортақ нарық к кжиегінің кеңеюі, бәрінен бұрын, қарапайым халыққа пайдалы. Ендігі бір мәселе кедендік шекараның ашылуынан ішкі нарықтағы бәсекенің күшейетіндігіне келіп тіреледі. Қырғызстанның арзан тауарлары к птеп еніп, нарықтағы бәсекелестікті тудырады. Екі ел арасындағы тауарлардың еркін ағымы біздің отандық тауар ндірушілерге де үлкен сын болмақ. Ал бұл жағдай елімізде шағын және орта бизнестің сапалық тұрғыда дамуына үлкен серпін береді дейді мамандар. * * * Екі ел арасындағы мемлекеттік шекараның ашылу салтанатына орай «Сыпатай батыр» кеден бекетінде салтанатты шара ұйымдастырылды. Тарихи сәтті тағатсыздана күткен бауырлас екі

ел тұрғындарының қуаныштарында шек жоқ. Алдымен екі елдің мемлекеттік гимндері шырқалып, кеденшілер сап түзеді. Мұнан кейін Меркі ау д а н ы н ы ң ә к і м і Б а қ т и я р К пбосынов пен Қырғыз Республикасы Мемлекеттік кеден қызметінің контрабандамен күрес басқармасының басшысы Абдрашид Якубахунов құттықтау с з с йледі. Осы кеден бекеті арқылы тәулігіне орта есеппен 15 жүк к лігі, 20 жолаушылар тасымалдайтын а в т о б ус , 6 0 0 - г е ж у ы қ ж е ң і л авток лік және 9 мыңдай адам теді екен. Қазақстаннан Қырғыз еліне негізінен бидай, тұз, күнбағыс, мақсары тұқымы сынды тауарлар ж нелтілсе, ол жақтан бері қарай негізінен киім-кешек пен халық тұтынатын тұрмыстық тауарлары әкелінеді. = р и н е , к е д е н д і к б а қ ы л ау алынып тасталды дегенмен, шекара «ашық-шашық» жатпайды. Жоспарланып отырғандай, қазақстандық тарапқа авток лік құралдарының электронды есеп жүйесі, рентген, жолаушылардың жүгін тексеруге арналған телевизиялық аппараттар, к лік құралдарын сканерлеуге арналған мобильді инспекциялық-тексеру кешендері, жасырылған тыйым салынған заттарды анықтау үшін жолаушыларды сканерлеу жүйесі, стационарлық инспекциялықтексеру кешендері, радиациялық бақылаудың автоматтандырылған жүйелері берілетін болады. * * * Республика бойынша бір мезетте алынып тасталған 8 кедендік бақылаудың ішінде қырғыз елінің Талас облысы, Манас ауданымен шектесетін Гродиково ауылы маңындағы «Айша бибі» кеден бекеті де бар. «Айша бибі» кеден бекетіндегі салтанатты шараға облыс әкімінің орынбасары Бекболат Орынбеков Қырғыз Республикасы Үкіметінің Талас облысындағы уәкілетті к і л і - Гу б е р н а т о р Б а й ш ы б е к Жұманазаров қатысып, екі елдің екі облысы арасындағы әріптестік қарым-қатынасты күшейту туралы мәселелерді талқылады. Ж а м б ы л ж е р і – Та л а с облысындағы қырғыз ағайындар үшін негізгі экономикалық күретамыр екені белгілі. Мәселен, Бішкекке Қазақстан аумағы арқылы бару жолды едәуір қысқартады екен. Қысқы отын, яғни, к мір тасымалдауда да қырғыздарға Тараз қаласы тиімді. Сондықтан, кедендік кедергілер алынғанда сауда-саттыққа негізделген барыскеліс арта түседі деп қуанады қырғыз елі. Кедендік кедергілердің жойылуы жамбылдықтар үшін де пайдалы. Облыс тұрғындарына қырғыз елінен келетін т мен бағадағы жеміс-жидек, к к ніс, киімкешек секілді зге де тауарларға таңдау жасауға мүмкіндік туады. Бұл з кезегінде отандық нім ндірушілерге қамшы болып, кәсіпкерлерді сапалы нім ндіруге итермелейтіні анық. Құрманбек GЛІМЖАН, Нұрболат GЛДИБЕКОВ, Нұрым СЫРҒАБАЕВ, «Ақ жол». Суреттерді түсірген Ақәділ РЫСМАХАН.

13-15 тамыз күндері циклон және онымен байланысты атмосфералық ағындар Қазақстан аумағы арқылы Алтайға теді. Бұл циклонмен бірге республиканың к птеген облыстарында жауыншашын, найзағай, кей жерлерде бұршақ, күшті екпінді жел және ауа температурасының т мендеуі күтіледі. Оңтүстік облыстар 13 тамызда, оңтүстік-шығыс облыстары 14-15 тамызда суық атмосфералық ағындардың әсерінде болады. Сондықтан мұнда да ткінші жаңбырлар, найзағайлар, желдің күшеюі мен ауа температурасының т мендеуі күтілуде.

РЕСЕЙ ҒАЛЫМДАР САҢЫРАУҚҰЛАҚТАН МАСАҒА ҚАРСЫ ДӘРІ ЖАСАП ШЫҒАРДЫ Ресейлік ғалымдар саңырауқұлақтың емдік қасиетін анықтады. Олар саңырауқұлақ пен бактериялар негізінде масаға қарсы қолдануға болатын дәріні ойлап тапты. Ғалымдардың мәлімдеуінше, дәрі адам отырған жерге жеткен масаларды толықтай дерлік жоюға қабілетті. Мұның зінде жаңа препарат адамдар үшін қауіпсіз екен. Оның негізгі әсер етушісі - бұл саңырауқұлақтың бойында болатын у. Ол тек масаларға ғана қарсы әсер етіп, адамдар мен зге тіршілік иелері үшін қауіпсіз болып келеді, деп хабарлайды informing.ru. Қазіргі уақытта Новосібір ғалымдары ойлап тапқан дәрі клиникалық сынақтан ткізілуде.

АВСТРАЛИЯ 91 ЖАСТАҒЫ ЗЕЙНЕТКЕРДІҢ ҚОЛ ЖҮГІНЕН 4,5 КЕЛІ КОКАИН ТАБЫЛДЫ Австралияда қол жүгінен есірткінің ірі партиясы табылған 91 жастағы зейнеткер сот алдында жауап береді. Полицейлер сабынның 37 бумасында 4,5 келі кокаин болғанын хабарлады. Ұсталған қария з кінәсін мойындаған жоқ. Ол бұл жүкті Ғаламтор арқылы танысқан белгісіз адамдар беріп жібергенін баяндады. Айтуынша, ұшақтың ұшар сәті алдында олар мұның қолына Автралиядағы достарына арналған сыйлықтар салынған пакетті ұстатқан. 91 жастағы ер адам Нью-Делиден келді, ол Сидней әуежайында ұсталды. Есірткінің ірі партиясын тасымалдағаны үшін күдікті мірінің соңынан дейін түрмеде отыру жазасына кесілуі мүмкін.

ҚЫТАЙ 5 МЫҢ ЖЫЛ БҰРЫН ТҰРҒЫЗЫЛҒАН ҮЙДЕН 97 АДАМНЫҢ СҮЙЕГІ ТАБЫЛДЫ Қытайдың солтүстік шығысында к не қонысты қазу кезінде археологтар шамамен 100 адамның қаңқасы жатқан үйді тапты.

5 мың жыл бұрын тұрғызылған аумағы 20 метр болатын шағын үйден 19 бен 35 жас аралығындағы 97 адамның сүйектері шықты. Ғалымдар үйден балалардың да қаңқасын тапқан. Бұл адамдарды үйге қаза тапқаннан кейін немесе лім алдында орналастырып, ртеген деген болжам бар. Бұған үйдің күйген б ліктері айғақ. Ғалымдарды мыңдаған жыл бұрын мұнда не болғаны толғандырып отыр. Ауыл тұрғындары белгісіз індет салдарынан жаппай к з жұмған деген пікір бар. Сондықтан оларды жерлемей, ртеген. Бұған дейін осы қоныстың маңындағы Миаозигоу жерінде де бір топ адамның қабірі табылған болатын. Бұл жоғарыда аталған тұжырымды растайды.

ҰЛЫБРИТАНИЯ 800 ЖЫЛДЫҚ ТАРИХЫ БАР ҚЫЛЫШТАҒЫ ЖАЗУДЫ ТАНИ АЛАТЫН АДАМДЫ ІЗДЕСТІРУДЕ Британия кітапханасының сарапшылары экспонаттардың біріндегі жазуды тани білетін адамды іздестіріп жатыр, деп жазады Cnet порталы. =ңгіме Ұлыбританияның шығысындағы Уитхэм зенінен табылған 800 жылдық қылыш туралы болып отыр. Экспонат біздің дәуіріміздің шамамен 1250-1330 жылдарымен даталануда, ол бақуатты адам немесе рыцарьдің қаруы болуы мүмкін. Қылыштың сабы крест түрінде, бұл сол кезең қалыпты жайт болып табылады. Алайда оның сарапшыларды тығырыққа тіреген бір ерекшелігі бар. Атап айтқанда, қылыш жырашықтарының бірінде: + NDXOXCHWDRGHDXORVI + деген жазу анықталған. Осы жазбаның сырын ашуға талап білдірген кез-келген жан к мектесе алады. Ол үшін кітапхананың сайтында з нұсқасы жазылған түсініктемені қалдыру жеткілікті. =зірге к бі оның латын тілінде екендігімен келісіп отыр. Интернет материалдары негізінде әзірленді.

ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТТА

МАРАПАТТАЛДЫ Облыстық мәслихаттың хатшысы Б. Қарашолақовтың кімдерімен мемлекеттік басқару органдарындағы к п жылғы жемісті еңбегі және қоғамдық мірге белсене араласқаны үшін еңбек ардагері, зейнеткер Жұмабек ОРЫНБАЕВ; к п жылғы жемісті еңбегі, қоғамдық мірге белсене араласқаны үшін және Құрылысшы күніне орай «Айша - Т жол» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры Мейрамбек Аманбекұлы АШКЕЕВ, «Алтын - Орда 2006» ЖШС-нің директоры Дәулеталды Дәуітбайұлы ЖАНБАЕВ, «Қордай жолдары» ЖШС нің директоры Жұмат Нүсіпұлы ЫДЫРЫСОВ, облыс әкімдігінің құрылыс, жолаушылар к лігі және автомобиль жолдары басқармасының бухгалтерлік есеп және қаржыландыру б лімінің басшысы Базарбай Gбубәкірұлы ЮРЧИЕВ; этносаралық қатынастарды нығайтуға қосқан үлесі, қоғамдық мірге белсене араласқаны үшін және Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығына орай «Жамбыл облысының немістер қоғамы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі, «Факультативті білім мектебі» және «Жексембілік мектебі» атты тілдік жобасының әдіскері Ирина Александровна ГИЛИНСКАЯ, Т. Рысқұлов ауданы ішкі істер басқармасы әкімшілік полициясы б лімінің жол патрульдік полицейі Игорь Анатольевич ЕКИМОВ, «Жамбыл облысының гректер қоғамы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі, облыстық санитарлықэпидемиологиялық сараптама орталығы коммуналдық мекемесі сынақ орталығының басшысы Виолетта Анистиевна КАПАСАКАЛИС, зейнеткер, «Айнұры» татар-башқұрт мәдени орталығы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі Расима Гаптылхановна НИЯЗОВА, жеке кәсіпкер, облыс бойынша «Махмұт Қашқари атындағы ұйғыр этномәдени бірлестігі» қоғамдық бірлестігінің мүшесі Таиржан Нурмаханбетович РАХИМОВ, Қордай ауданындағы славян этномәдени бірлестігінің жетекшісі, аудандық мәслихаттың депутаты, «Ахыска түрік этномәдени орталығы» қоғамдық бірлестігі облыстық филиалының мәдениет және жастар ісі б лімінің т райымы Зульфия Мустафаевна ФАРМАНОВА, облыс бойынша «Радонеж» орыстар қауымдастығы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі, «Софокл» балалар драма студиясының к ркемдік жетекшісі Любовь Ахметовна ШАХОВА Жамбыл облысының Құрмет Грамотасымен марапатталды.

13 тамыз, 2015 жыл

ҮЗДІК Т А У А Р Л А Р Ы (Соңы. Басы 1-бетте).

–2

БЕС РЕФОРМА – ҰЛТ ЖОСПАРЫ

01 5»

«ҚА

ЗА Қ

НЫ Ң Н А Т С

3

www.akjolgazet.kz

Ол өз сөзінде Елбасымыздың Қазақстан халқына арнаған кезекті Жолдауында 2050 жылға қарай шағын жəне орта бизнес Қазақстанның ішкі жалпы өнімінің кемінде 50 пайызын өндіріп, еңбек өнімділігін қазіргі 24,5 мыңнан 126 мың долларға дейін немесе 5 есе арттыруды міндеттегенін айта келіп, кəсіпкерлерді бəсекелестікке дайын болуға шақырды. Себебі, Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше болу – арқаны кеңге салуды көтермейді. Рас, мемлекеттік индустриялдыинновациялық бағдарламаны іске асыруда облысымыз жақсы нəтижелерге қол жеткізді. Абдалы Тоқбергенұлының айтуынша, тек қана «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы аясында

ӨҢІР КӘСІПКЕРЛЕРІ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ өңірімізде қолға алынған маңызды жобаларға барлық қаражат көздерінен 49,5 миллиард теңгеге қолдау көрсетілген. Облыстық кəсіпкерлер палатасының директоры Қарлығаш Аралбекова 2006 жылдан бері өткізіліп келе жатқан «Қазақстанның үздік тауары» көрмесі сапалы өнім өндіру арқылы тұтынушылардың көңілінен шығып жүрген кəсіпорындардың бəсеке алаңына айналғанын айтады. Расында, фойеде қаз-қатар қойылған қойылған кəсіпорындардың өнімдеріне қарап, осыған көз жеткізгендей болдық. Əсіресе, Астанада Елбасымыздың қатысуымен «Қазақстанда жасалған» жобасы бойынша өткен форумға қатысып қайтқан Əділхан Қадырбаев басқаратын «Қадырбаев» жеке кəсіпкерлігінің тондары жұрт назарын аударды. Шу ауданы «Айшот» ЖШС-нің айран, қаймақ өнімдері, Қордай ауданындағы «Ара-Тау» жеке кəсіпкерлігінің бал өнімдері, Жамбыл ауданы «Орақбай» шаруа қожалығының көкөніс дақылдары да жиналғандар тарапынан жақсы бағасын алды. Ал нарықта бұрыннан танымал «Қазфосфат» ЖШС, «Жамбылгипс» АҚ, «Жамбыл цемент өндірісі компаниясы» ЖШС секілді алып компаниялар жəне енді танылып жатқан «Гуль И.М» кондитер цехы, «Зам-зам» шаруа қожалығының ұсынған өнімдері – өңірімізде өндіріс саласында ауыз толтырып айтарлықтай жұмыстар атқарылып жатқанын айғақтағандай. Байқауда арнайы тағайындалған қазылар алқасы үш аталым бойынша жеңімпаздар мен жүлдегерлерді анықтады. Сонымен, «Өндірістік мақсаттағы ең үздік тауарлар» аталымы бойынша «Қазфосфат» ЖШС жеңімпаз деп танылса, жүлделі екінші орынды тараздық «Ғимарат-Темірбетон» ЖШС иеленді. Мойынқұмдағы Хантау цемент зауыты – үздік үштіктің қатарында. Бұл аталым бойынша жеңімпаз жəне жүлдегер кəсіпорын басшыларын облыс əкімінің орынбасары Абдалы Нұралиев марапаттап, арнайы сертификат табыс етті. «Халыққа арналған ең үздік тауарлар» аталымы бойынша тараздық кəсіпорындар аудандардан келген əріптестерінің жеңіске жетуіне мүмкіндік бермеді. «АрайСтройМаркет» ЖШС жеңімпаз атанып, жүлделі екінші орын «Энерджи-Тараз» ЖШСна бұйырды. Тараз қаласын гүлмен көмкеріп жүрген «ЖасұланФлора» ЖШС жүлделі үшінші орынды иеленді. Бір айта кететіні – «АрайСтройМаркет» ЖШС Таразда тойланатын Қазақ Хандығының мерейтойына ерекше үлестерін қосып, қаланы абаттандыру-көріктендіруге атсалысуда. Ал «Энерджи-Тараз» ЖШС облыс орталығының бес көшесін жарық шамдарымен қамтып, игі істен шет қалмай, азаматтық танытып отыр. «Ең үздік азық-түлік тауарлары» аталымы бойынша жеті түрлі өнім өндіріп, 370 адамды жұмыспен қамтып отырған тараздық «Та-Мак» ЖШС жеңімпаз атанды. Жүлделі екінші орын «Бурный ірімшік» зауытына берілсе, Тараздағы «Аханов» жеке кəсіпкерлігі жүлделі үшінші орыннан көрінді. Үш аталым бойынша жеңімпаз атанған кəсіпорындар Астанада өтетін «Қазақстанның үздік тауары -2015» республикалық байқауына қатысатын болады. Ол байқауда да жамбылдық кəсіпкерлердің мерейі үстем, көңілдері асқақ болатынына сенім мол.

ЖАҚСЫНЫҢ ЖАҚСЫЛЫҒЫН АЙТ...

УӘДЕГЕ МЫҒЫМ ДЕПУТАТ Бұл күндері өсіп-өркендеп, даму жолына түскен еліміздің болашағы кемел екеніне көзіміз жетті. Кең – байтақ Қазақстанның барлық өңіріндей, Жамбыл өңірі де жыл сайын жаңарып, жасаруда. Тотыдайын таранған Тараздың іргесінде қоныстанған Байзақ ауданы да көркейіп, өсіп-өну үстінде. Ауылдардың ажары артып, халықтың əл-ауқаты жақсара түсті. Ойқы-шойқы жолдар жөнделіп, тақтайдай тегіс жолға айналды. Ауыл-ауылға көгілдір отын жеткізіліп, тұрмыстың ауыртпалығы жеңілдеді. Бұрынғы бəкене мектеп үйлердің орнына келісті мектептер тұрғызылып, жас ұрпақтың білім алуына толық жағдай жасалынып жатыр. Қай ауылға жол түспесін жаңадан бой көтерген еңселі үйлер көзге түседі. Бұл сөз жоқ халық тұрмысының түзеліп, еңсесін тіктегенін білдіреді. Елбасының сарабдал саясатын жергілікті жерде іске асырып жатқан азаматтарға іштей риза боласыз. Халыққа қызмет етуден артық бақыт бар ма?! Туған жер мен елдің қасиетіне жетіп, оған адал қызмет етіп жүрген азаматтарға қалайша риза болмайсың?! Біздің ауданда ауызға ілігетін осындай атпал азаматтың бірі – Оразалы Тілеуов. Жоғары оқу орнын инженер-технолог мамандығы бойынша бітірген ол көп жылдардан бері құрылыс саласында еңбек етіп келеді. 1976 жылы кəсіптік-техникалық училищені тəмамдап, алғашқы еңбек жолын «Жамбыл құрылыс бірлестігінің» құрылыс басқармасында электрмен дəнекерлеуші болып бастады. Содан бергі уақытта Оразалы құрылыс саласының барлық баспалдақтарынан өтіп, қазіргі таңда «Жамбыл ПромХимМонтаж» ЖШС-нің директоры. Облыс көлемінде талай ірі құрылыс нысандарын жүргізген мекеме айтулы табыстарға жетіп келеді. Қазіргідей құрылыс қарқын алған уақытта жүз миллиондаған қаржы бөлінетін ірі құрылыс нысандарының тендерін жеңіп алу оңай шаруа емес. Өйткені, бəсекелестік заманында ірі алпауыт құрылыс мекемелері жетіп артылады. Тендерді алу бар да, құрылысты жүргізу бар. Көріп жүрміз, шамасына қарамай алған нысандарының жұмысын жүргізе алмай қанша мекеме банкрот болды. Ауқымды нысандарды жүргізуге техникасы сақадай-сай, білікті құрылысшы мамандары, қомақты қаржысы бар серіктестер ғана тəуекелге бара алады. Соңғы он жылдың көлемінде Оразалы Тілеуов ауданнан үш мəрте облыстық мəслихаттың депутаты болып сайланды. Егер, оның жұмысында кемшілік болып жұртшылыққа берген уəдесінде тұрмаса, ол мұндай сенімге ие болмас еді. Сол сайлаушылардың бірі, ауданның байырғы тұрғыны ретінде мен де оның уəдеге берік, істің адамы екеніне куə болдым. Аудан тұрғындары да ол туралы өте жақсы пікірде. Олай дейтініміз, ауданымыздың қоғамдық өмірінен тыс қалған жері жоқ. Бір ғана мысал аудан орталығы Сарыкемер ауылын жанай ағып жатқан Талас өзені көктемде арнасынан тасып, елді мекендерді əбігерге түсіріп жататын. Аудан тұрғындарының өтінішіне орай ұзындығы 1,5 шақырым келетін өзен ернеуін шегендеп берді. Қазір өзен суы қауіпсіз. Тараз қаласынан Сарыкемер ауылына кіреберістегі айшықты арканы да осы азамат тұрғызып берді. Аудандағы Жаңатұрмыс, Қарасу, Сарыкемер ауылдарындағы еңселі мектеп ғимараттарының құрылысын оның басқаруындағы серіктестік жүргізді. Көқбастау ауылындағы дəрігерлік амбулатория да солай. Бұл «Жамбыл ПромХимМонтаж» ЖШС-нің бір ғана біздің аудан көлемінде жүргізген құрылыс нысандары. Ал, облыс аумағында талай ірі нысандарды абыроймен бітіріп, ел игілігіне ұсынғанын баспасөз беттерінен оқып жүрміз. Сонымен қатар, аудан тұрғындарының мұң-мұқтажын ескеріп, толыққанды шешімін табуына көмек қолын созып, құзырлы орындардың араласуына сеп болды. Бұл, сөз жоқ, депутаттың халық алдында берген уəделеріне мығым екендігінің айғағы. Есіркеп СЕРІКБАЙҰЛЫ, ауданның Құрметті азаматы. Байзақ ауданы.

Жанғазы АХМЕТ, «Ақ жол». Ұлт жоспарының төртінші институционалдық реформасын талқылау бойынша Мəдениет жəне спорт министрлігі Тілдерді дамыту жəне қоғамдық-саяси жұмыс комитеті төрағасының орынбасары Ербол Нұрғалиевтың облысымыздың азаматтық қоғам институттарымен кездесуі өтті. Жиынға облыс əкімдігінің ішкі саясат, тілдерді дамыту, дін істері басқармаларының басшылары, облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының хатшылығы, саяси партиялардың облыстық филиалдарының өкілдері, облыстық, қалалық ардагерлер кеңесінің төрағалары, этномəдени орталықтардың жетекшілері жəне үкіметтік емес ұйымдар мен қоғамдық бірлестіктердің мүшелері қатысты. Отырысты облыс əкімдігі ішкі саясат басқармасының басшысы Рахия Тұрмаханбетова ашып, жүргізіп отырды.

– Өздеріңізге белгілі ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев бес институттық реформасын жүзеге асырудың «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарын ұсынған болатын. С о н ы ң т ө рт і н ш і и н с т и ту ц и о н а л д ы қ реформасы «Біртектілік пен бірлікке» негізделіп отырғаны бəріміздің ерекше назарымызға ие болуда. Əлбетте, еліміздің біртектілігі мен біркелкілігі қашан да маңызды. Осы орайда Ұлт жоспарының төртінші бағытын жүзеге асыруда бəріміз біркісідей атсалысумыз керек – деді Рахия Сейітбекқызы. Келесі кезекте сөз алған Е.Нұрғалиев Мемлекет басшысының бес институционалдық реформасы аясындағы 100 нақты қадам – Ұлт жоспарын іске асыру жолындағы негізгі бағыттарды сөз етті.

– Елбасымыз ұсынған реформаларды

БІРТЕКТІЛІК ПЕН БІРЛІК ҰСЫНЫСТАР ҚАРАУСЫЗ ҚАЛМАЙДЫ

жүзеге асыру үшін Мемлекет басшысының Жарлығымен отандық жəне халықаралық сарапшылардан тұратын, құрамында бес жұмыс тобы бар Жаңғырту жөніндегі ұлттық комиссия құрылды. Іс-шаралар жоспарын «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарының «Біртектілік пен бірлік» бағыты жөніндегі алты қадамға сəйкес бағыттар бойынша құрылымдау ұсынылды. Ал «МЕНІҢ ЕЛІМ» ұлттық жобасы шеңберінде

жұмысты бірнеше бағыттар бойынша құру жоспарланған. Айталық, нормативтікқұқықтық базаның жекелеген бағыттарын жаңарту бағыты бойынша спорт пен дене шынықтыруды дамытудың 2025 жылға дейінгі тұжырымдамасы мен оның бірінші кезеңін іске асыру жөніндегі жоспарды қабылдау, ҚР мəдени саясатының тұжырымдамасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу, «Мəңгілік Ел» ұлттық идеясы негізінде

2015-2020 жылдарға арналған отбасылық қатынастарды, моральдік-этикалық жəне рухани-адамгершілік құндылықтарды нығайту жөніндегі жалпыұлттық іс-шаралар жоспарын жаңғырту жұмыстары қолға алынуда. Ал Технологиялық жобалар бағыты бойынша Тұңғыш Президент Қоры базасында қазақстандық құндылықтарды зерделеу жөніндегі жалпыұлттық орталық құру, «National Digital History» арнайы жобасын құру кітапханалар қорларынан жəне мұрағаттық қорлардан алынған ұлттық тарих жөніндегі цифрланған материалдардың арнайы тарауларын қалыптастыру, еліміздің көпшілік біле бермейтін көрікті жерлері туралы «Ғажайып Қазақстан» атты тележоба жасау секілді тиянақты шаралар қолға алынуда. Сондай-ақ, осы секілді басқа да бағыттар бойынша атқарылып жатқан жобалар мен жұмыстардың бəрі тиянақты түрде өрбіп отырмақ, – дей келе, Ербол Жолдасбекұлы қатысушылардан барлық бағыттар бойынша өз ұсыныстарын ортаға салуын сұрады. Өз кезегінде қоғам қайраткері, облыстың Құрметті азаматы Жандар Кəрібаев еліміздегі жастардың жайын жан-жақты қаузап, ойлы пікірін ортаға салды. Облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы ғылымисараптама тобының хатшысы Парида Мамедова, «Жаңару» сыбайлас жемқорлыққа қарсы жалпыұлттық қозғалысы» облыстық филиалының төрағасы Қасымхан Төлендиев ұлттардың татулығының түрлі негіздері хақындағы келелі ойларын ортаға салды. «Панорама» ақпараттық орталығының д и р е к т о р ы Б ау ы р ж а н М ө р б е ко в т і ң ғаламтордағы жүгенсіздіктер, əлеуметтік желідегі сауатсыздықтар туралы көтерген ұсынысы да көптің көңіліне қонды.

«ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ Облысымыз еліміздегі аграрлы аймақтың бірі болғандықтан, жайылымдық жерлер ерекше назар аударуды қажет етеді. Себебі, жайылымдық жерлердің өнімділігі күрт төмендеп, жеуге жарамды шөптер азайып барады. Оның орнын итсигек, адыраспан, жусан секілді улы шөптер басуда. Елді мекендер аймағындағы жайылымдар иесіз болғандықтан, ескіріп, тозуда. «Жер пайдаланушылар», «Су пайдаланушылар» қауымдастығы секілді малшылардың қауымдастығы да құрылмаған. Жайылымдық мал шаруашылығы саласында құқықтық және заңдық негіздер жоқ.

суландыру құрылғыларына тексеру жүргізген болатын. Жамбыл, Меркі, Байзақ, Талас, Сарысу аудандарының шалғайдағы мал ж а й ы л ы м ы н д а ғ ы сул а н д ы ру қ ұ р ы л ғ ы л а р ы н а т ех н и ка л ы қ тексеру 230 мал суатына жүргізілді. Нəтижесінде, осы суаттардағы шахталы құдықтардың 35 пайызы мен ұңғылардың 45 пайызы істен шығып қалғаны анықталды.

Жалпы, облыстағы барлық жер көлемінің жартысын алып жатқан жайылымдықты маусымдық пайдалануына қарай былай бөлуге болады: Қыстық жайылым. Ол 4265,8 мың гектар жерді алып жатыр. Оған Мойынқұмның құмы, Шу, Талас жəне Қорағаты өзендерінің төменгі сағасы, Аңырақай тауының біраз бөлігі, Қаратау, Шу-Іле мен Қырғыз Алатауының беткейлері кіреді. Жаздық жайылым 857,6 мың гектарды құрайды. Ол Қырғыз Алатауы, Қаратау жəне Шу-Іле таулары беткейлері мен су айрығын қамтиды. Күздік-көктемдік жайылым 2199,2 мың гектар, тау бөктерінің жазығы мен Бетпақдаланы толығымен алып жатыр. Облыстағы жайылымдардың бір ерекшелігі – олардың бірбіріне жақын орналасуы. Ал артықшылығы, оны əрбір мал түріне қарай пайдалануға болады. Мəселен, жаз айында таудың биік тік беткейі мен субальпілік шалғынды жайылымында қой, ешкі жəне жылқы, тау аңғарындағы қыраттың төменгі бөлігі мен өзен ойпаттарында ірі қара мал жаюға болады. Облыстың орталығы мен солтүстігінің барлық бөлігін алып жатқан таудың төменгі жазығы, құмды жəне сортаң жерлері қой, ешкі, жылқы жəне түйе малын бағу үшін қолданылады. Бірақ, қазіргі таңда жеке шаруа қожалықтарына тиесілі мал басы елді мекендердің маңайында ғана жайылатыны белгілі. Маусымдық жайылым тіпті қолданылмайды, елді мекен маңайында малдың жайылу радиусы 5 шақырым

Барлық мал суаты пункттерінде су көтеретін қондырғылар жоқ, оның темір бетонмен қапталған аумағы ескірген, арагідік суға арналған бір ғана суқоймасы кездеседі. Мал суаратын астаулардың да тозығы жеткен. Ал мал суаты пункттерін қалпына келтіру үшін шамамен 446041,4 мың теңге қаржы қажет. Бұл құрылғыларды жаңартпай, мал басын көбейтеміз деу бекершілік. Сондықтан, «Агробизнес – 2020» мемлекеттік бағдарламасы бойынша қажетті инфрақұрылымды, яғни, ма л суаты пункттерін, жол , э н е р г и я м е н ж а бд ы қ т ау желісін қалпына келтіру арқылы шалғайдағы жайылымды кезеңкезеңімен игеру жоспарланып отыр. Еліміздің Ауыл шаруашылығы ғылымдары академиясының

ШҮЙГІН ЖАЙЫЛЫМ

МАЛҒА ҚҰТ қашықтықтан аспайды. Тағы бір мəселе, жайылымды суландыру мен сумен қамтамасыз ету үшін негізгі су көзі жерасты суы болып табылады. Олардың едəуір қоры Қаратау, Қырғыз Алатауы жəне Шу-Іле тау аралығында шоғырланған. Облыстың солтүстік, солтүстік-батыс бөлігі жайылымды суландыру үшін су көздеріне бай еме с, судың минералдылығы жоғары жəне су шығымы да аз (0,1-1,5 л/с). Еліміздің Ауыл шаруашылығы м и н и с т р л і г і н і ң т а п с ы рм а с ы бойынша Қазақ су шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты облыстың ша лғайдағы ма л жайылымын дамыту жөніндегі іс-шараларға əлеуетті қатысушылардың жайылымды

ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛҒАНЫНА 550 ЖЫЛ ТОЛУЫНА АРНАЛҒАН ЖЕҢІЛ АТЛЕТИКА СПОРТЫНАН «ШУ –ҰЛЫТАУ» МАРАФОНДЫҚ ЖҮГІРУДІҢ КЕСТЕСІ Күні

Жүгірудің реті

2015 ж. 16. 08.

1

17. 08.

2

18. 08.

3

19. 08.

4

20. 08.

5

21. 08.

6

22. 08.

7

Спорт орны мен уақыты Старт – 09:00 Шу станциясы 09:00 р қ. Тараз 09:00 Шымкент қ.

09:00 Түркістан қ. үр 09:00 Қызылорда р қ.

09:00 Сарысу р у өзені 09:00 Жезқазған қ.

Түскі ас Лугавой Станциясы Б. Момышұлы кенті Темірлан кенті Жаңақорған кенті Жолда Жолда Ұлытау кенті

Арақашықтық 262 шақырым 175 р шақырым 160 шақырым р 279 шақырым р 200 шақырым р 208 шақырым р 130 шақырым р

Мəре орны мен уақыты 18:00 Тараз қ.

17:00 Шымкент қ.

17:00 Түркістан үр қ.

17:00 Қызылорда р қ.

17:00 Сарысу р у өзені 17:00 Жезқазған қ.

14:00 Ұлытауу тауы у

Жүгірудің жалпы қашықтығы шамамен 1500 шақырым. Жүгіру ұзақтығы 7 күнді құрайды. Жүгірудің орташа 1 күндік қашықтығы 200 шақырым. Түнеу – старт пен мəре орындарында, команда үшін түскі ас маршурт жолы бойындағы жолдарда. БАРЛЫҚ ҚАРСЫ АЛУШЫЛАР МЕН ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ НАЗАРЫНА: ЖҮГІРУ КЕСТЕСІ МҮЛТІКСІЗ ОРЫНДАЛУЫ ТИІС.

Жүгіру директоры Шəріпов Əлім Сейтқалиұлы – 8 707 836 35 48.

Команда капитаны Балтабаев Марат Шəріпұлы – 8 707 588 23 47.

ұсыныстары бойынша жаңа құрылыс есебінен жайылымды суландыруды 4 кезеңмен жүргізу ұсынылды: І кезең (2015-2020 ж.ж.) – ауыл шаруашылығы бағытына арналған жайылымдық жерді суландыру; ІІ кезең (2020-2030 ж.ж.) – суландырылмаған жайылымдық жер қорын суландыру; ІІІ кезең (2030-2040 ж.ж.) – суландырылмаған жайылымдық жер қорын суландыру жəне 7 миллион гектар ауданға жайылымды суландыру құрылғыларын қайта құру; ІV кезең (2040-2050 ж.ж.) – қолданыстағы жайылымды суландыру құрылғыларын қайта құру. Облысымызда жайылымды суландыру жоспары мынадай: І кезең – 427,4 мың гектар; ІІ – 586,5 мың гектар; ІІІ – 500 мың гектар; ІV кезең – 648,6 мың гектар. Облыста жайылымды суландырудың жалпы ауданы 2162500 гектарды құрайды, бұл ірі қара малды 1200000 басқа көбейтуге мүмкіндік береді. Алайда, бұл істе де қолбайлау болатын тұстар аз емес. Атап айтар болсақ, жайылым аймағындағы жерасты суы қорын анықтау мен оны бағалау жұмыстарының жеткіліксіз жүргізілуі, сумен қамтамасыз ету мен су тарту жобаларының жобалық-сметалық құжаттарының төмен деңгейде жасалуы жəне жобалау мекемелеріндегі білікті мамандардың жоқтығы. Елді мекенді сумен қамтамасыз ету жүйесін жобалауға техникалық тапсырыс жасау үшін жоғары білікті мамандарды тарту керек. Сум е н қ а м т а ма с ы з е ту м е н жайылымды суландыру нысандары бойынша түпкі мəліметтер тез, асығыс жиналады да, қысқа мерзімде жедел жобаланады. Осындай келеңсіздіктерді тоқтатпай, жобалық-смета мен ізденіс жұмыст арын с апа лы орындау мүмкін емес. Ал оның соңы с а лынған ныс андарды пайдалануда үлкен шығынға ұшыратары сөзсіз. Ал жеке үй малын суғару үшін

басқа су көздерін тапқан жөн, өйткені тұрғындар қолданатын ауыз суды малға беру өте қымбатқа түседі əрі судың өзіндік құнын арттырып жібереді. Ал шалғайдағы жайылымды игеру келесі мəселелерді шешуге əсерін тигізеді: 1. Шалғайдағы жайылым аймағының негізгі бөлігін мемлекет меншігіне қайтару керек. Сосын республикалық бюджет есебінен осы аймақта (кезең-кезеңімен) барлық қажетті инфрақұрылымды жасаған жөн.

2. «Жайылым туралы» Заң қабылдап, іріленген мал шаруашылығын құруға септігін тигізетін «Жайылымды тұтынушылар бірлестігін» құру.

3. Жайылымды суландыру құрылғыларының (мал суаты пункттері) құрылысы үшін индустрияландыру базасын жасау, су көтеру құралдарын құрау, шахталы жəне түтікті құдықтарды бұрғылау, суды сақтау мен бөлу, ж а ң а рт ы л ма л ы э н е р г и я к ө з і түрлерін («ОҚМЗ» АҚ, «Атомпром» АҚ жəне т.б.) қолдану арқылы энергиямен жабдықтау жөнінде кəсіпорындарды нығайту.

4. Жайылымды сумен қамтамасыз ету жүйесін пайдалану жөнінде ветеринарлық жəне зоотехникалық қызмет жөнінде облыстық (аудандық) кəсіпорындар ұйымдастыру.

5. Ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз ету мен жайылымды суландыру саласында барлық топ мамандарын дайындау үшін колледждер мен жоғары оқу орындарында бөлімшелер ашу. Осындай іс-шараларды атқарудың арқасында шалғайдағы мал жайылымын суландыруда үлкен жетістікке жетуге болады жəне мал басын көбейтіп, мал азығы қорын нығайтуға зор мүмкіндік туады. Юрий ГРАНКИН, Гүлназ ТЕЛҒАРАЕВА, «Қазақ су шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты» ЖШС-ның ғылыми қызметкерлері.

ЖОБА Тараз қаласы Тұқым шаруашылығы саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер регламенттерін бекіту туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару жəне өзін-өзі басқару туралы» Заңына, Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 15 сəуірдегі «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Заңына сəйкес Жамбыл облысының əкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. Қоса беріліп отырған: 1) «Тұқымның сапасына сараптама жасау жөніндегі зертханаларды аттестаттау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті; 2) «Бiрегей жəне элиталық тұқымдар, бiрiншi, екiншi жəне үшiншi көбейтiлген тұқым өндiрушiлердi, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемлекеттiк көрсетілетін қызмет регламенті бекітілсін.

2. «Жамбыл облысының ауыл шаруашылығы басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі осы қаулыны «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Жамбыл облысы əкімдігінің 2014 жылғы 26 желтоқсандағы №362 «Тұқымның сапасына сараптама жасау жөніндегі зертханаларды аттестаттау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентін бекіту туралы» қаулысының 1-тармағының 4-тармақшасы (нормативтік-құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №2522 тіркелген, «Ақ жол» (18058) жəне «Знамя труда» (18040) газеттерінде 2014 жылғы 26 ақпанда жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау облыс əкімінің орынбасары А.Нұралиевке жүктелсін.

5. Осы қаулы оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Облыс əкімі

К. КӨКРЕКБАЕВ

АЛТЫН СЫРҒА...

ô ÿ Ċ ò ìñùì ì ñ î ÷õ Ă į ù Ċı

çúĂ

à ø é À áèái№10 ӘЙ ЕЛ ӘНЕ Ж Т ИЕ Б Е ӘД ЛДАЕВ, И

А Табиғат АБ «Ақ жол».

Арайлап атар жаңа таңдарым, Аяулыларым алақандағы. Дүрбелең мынау дүние көште, Аман болыңдар, балапандарым! Құлпырған қырда қырмызыдайын, Гүл кейіптеріңе кіл қызығайын. Көлеңке тұсы көптеу өмірде, Жарық болыңдар, жұлдызым, айым. Сендер дегенде еріп жүрегім, Қылықтарыңды көріп күлемін. Көз тимесінші, сөз тимесінші, Көркем есімді көріктілерім! Өздеріңменен бағым мəуелі, Сендермен өмір сондай əдемі. Балдай ғып берген ботақандарды, Жаратқан Алла қандай кең еді! Таңдалып көне мұрағаттардан, Жүрегімізге ұялап қалған. Құран сөзінен қойылған есім. Қорғап жүрсінші қиянаттардан.

Зеберкүл ШАРДАРБЕКОВА, Қаратау орта мектебінің ұстазы. Талас ауданы.

ң ы т

ақ

з Қа

р а т

с

Жаубүйрек – ұлттық ұлтты тағамның бір түрі. Жаубүйректі малшылар, жолаушылар көп пайдаланады. Қойдың терісін малшылар жолаушыл сыпырған соң құйрық майын білемдеп кесіп алады. Ішін жарып, өкпе-бауырын суырып алып, бауыр мен құйрықты жұқалап жапырақтап, істікке бір май, бір бауыр етіп кезектеп шаншып, үстіне майда тұз, бұрыш сеуіп отқа қақтап пісіреді. Бауыр қосылған май жүрекке тимейді əрі бұл Жанғазы АХМЕТ, аса тоқ болады. Жаубүйректі мал сойған кезде «Ақ жол». ү үйде пісіреді. Оны кəдімгі кəуəптің (шашлык) бір түрі деуге болады. Жаубүйректі д дайындағанда татымына қарай тұз, ...Жұмыст ан кештете бұрыш, жуа, дөңгелектеп туралған ш ы ғ ы п , ə уе л г і д е г і ə д е т і м пияз қосады. Оны асқан етпен бойынша тынығып алу ниетімен қосып жеуге болады.

Хиджабты Жоба жетекшісі: Фариза ӘБДІКЕРІМОВА fariza_abdikerimova@mail.ru

тыңдап жүр, күйеуіңнің шариғатқа теріс келмейтін барлық тілектерін орында!

– Үйіңдегі əр нəрсе мұнтаздай таза жəне орын-орнында жиюлы тұрсын; – Күйеуіңнің ас ішетін жəне ұйықтайтын уақытына абай бол! Аштықпен жаман мінез көрсетіп, ұйқысыздықпен ашулануы мүмкін; – Үйіңдегі бұйымдар мен мал-мүліктің қорғаушысы бол. Жасаған жақсылығыңды еш уақытта міндет қылма. Жақсылыққажақсылық тез ұмытылады, ал жамандыққа жақсылық оңайлықен ұмыт болмайды; – Күйеуіңнің қателіктерін байқасаң, ешкім жоқ, оңаша жерде ғана жұмсақ тілмен ескерт; – Жарыңның сырларын тірі жанға жаюшы болма! Ерлі-зайыптының сырлары қабірге бірге көмілуі керек; – Жарың қуанса сен де бірге қуан, қайғырса сен де бірге мұңай! Оған өмірдің əр сəтінде жақсы бір дос бол!

– Өтірік сөзден аулақ бол! Өйткені

і с е н й е б р а л а н А

ЖАУБҮЙРЕК

КІМДЕР КИГЕН?

АЙТАЙЫН ДЕГЕНІМ...

ы

н ха

да

– Отбасындағы өз ақыңды алудан бұрын, күйеуіңнің ақысын беруге тырыс; – Еріңнің туыстарын сыйлап, қадірле; – Тазалық пен пəктікке аса көп мəн бер!

– Көшеге шықсаң, етек-жеңі кеңдеу, жалаңаш денеңді жауып тұратын киім ки! Сенің тəнің күйеуіңе ғана арналған аманат екенін ұмытпа!

– Көршілеріңмен тату бол, олардан зиян келсе сабыр ет, шыда! Біреудің сөзін біреуге тасып өсекші болма!

– Əсіресе, құлшылықтарыңа мұқият бол. Уақыты кірген намазды дереу оқуға асық; – Шырағым, қызым! Мен енді қырық жылдық тəжірибеме сүйеніп, бірқатар сөз айтамын. Соларды жадыңа тоқы, сонда бұл дүниеде де, мəңгілік өмірде де бақытты боласың; – Қанағатшыл бол! Қанағат қарын тойғызып қана қоймайды, жүрекке де тыныштық əкеледі; – Саған айтылған сөздерді жақсылап

өтірік отбасын іштен бүлдіретін жегі құрттан да жаман; – Араларыңда түйткіл шықса, екеуің бірге отырып өздерің шешіңдер! Ондай сөздердің əкең екеумізге немесе басқа адамға айтып бармаңдар!

– Күйеуіңнен шамасы келмейтін нəрсені ешқашан сұрама!

– Көркем мінезді жақсы əйел күйеуіне жұмақ нығметі екенін ұмытпа! Сен де жарыңа жəннат нығметі бол, оған азап шектірме!

– Бұл айтылғандарды өзіңнен бұрын күйеуіңді ойлағанда ғана жүзеге асатынын біл! Менің айтқаным ғана бола берсін деген мінезбен бұларды ешқашан орындай алмайсың; – Егер бес уақыт намазыңды оқымасаң, кесір-кесапат ретінде осының өзі саған да, күйеуіңе де, бала-шағаңа да жеткілікті болады; – Ғұсылың мен дəретіңе ешқашан жеңіл қарама!

– Бұл айтылғанның пайдасын көрулерің үшін, ең алдымен, иман мен ниет-ықыластарың таза, дұрыс болуға тиіс. Не сөйлеп, не жасассаңдар да, ең алдымен, Алланың разылығын іздеңдер! Сонда ғана екі дүние шаттығына сөзсіз кенелетін боласыңдар!

ДЫ?

ЕН ҚҰН ІМ С Е Н А Д Н Ы ЫЛАР

ТУЫНД

ін д ег і əд еб и ет ім ен п қ ы ке зе ң рыбы та ас б ң ке й д е əл ем . Т ан ау ы м ы з ы д қы із р б та і сы е іг д ға зд ін л X сі ң ар X б Ə сі те сында əйел мтылғаны к ет ет ін ім із Б о в а р и ін қазақ проза ше кеңінен, терең қаэп и к ал ы қ əу е ст ен іп Фл о б е р д ің М а д а м та й м ы з, н гі ақ мүмкінді ая н . Ə р са н ат та ғы Б ақ ы тс ы з д е л д и іп , ы зд ы сө з ет ем із . М е т і н д е г і б əр ім із ге д ы ң б ас та п қ ы д а « ң белгісі» о қ ы ға н ы м м ы з . Ə л е м ə д е б и да балап ту ы н д ы л ар алың мал», «Шұғаны идеялық м а д а қ т а й йнесінің фишкасына . Н е к е л і Жамал», «Қ өзінен тақырыптықəйелдер беа р ы м ы з б а р ш ы л ы қо н ы ө м ір ат алуының рыла түсетін. і қ а л ат ы н д к ө зі н е ш ө п са л ы п , ме? Өзін иетіндег сипаты аңғаҒабит Мүсірепов ұлт əдебк сіңірді. к ү й еу ін ің ан образ бізге өнеге жеткізген сіз еңбе Əсіресе, еу ш өл бойы алдағ Бовариді де өлімге ма? Əлде ы л а ы уд ж аш н, ана бейнесін ұйытқысы саналаты боямасыз де, Шарль зге қымбат па? Құндыы м ы ү л гі Отбасының дің, ананың болмысынқалдырды. бейнелер бід ал ьд ы ң Рен ал ь хан дегі үздік жүректі əйел өзіндік қолтаңбасын лығының б із ге Сте н ар – əлем əдебиетін үздіктері етіп жасаудаің əдеби-шығармашы в, Гоголь, ме? Рас, ол Əйелдер бейнесініңа бейнесін Қаламгерд а Пушкин, Лермонто д і о р ы с туындылар.Бірақ, толыққанды ан шыңдалуын ех о в , То л ст о й се к ілінің əсері де болар... ды. імен бір К р ы л о в , Чі мен батыс классиктер құрай алмайағымыз, əлем əдебиет азушыны бейнесі ж ар ер де тп ал н кт ай ан рі си уі ір де ас Б кл ебиетінде ө з ал д ы м ы зғ а анық. Өз дə ы р ы б ы н а ж аз ға н əд ы қ ан за лғ қа а бо қ . К мол қатард ап алды. й д ің ан а та ы ж ас ал д ы ральдық М . Го р ьк и қ шығармалары баур ілік иесі то л ы қ қ ан д е ң б е к қ о р л ы қ , м о дыларды лы рш ті ка ан аяулы романти м е й і р і м , кі əлемі бай нəзік ж із аттарын азушының лы жазған Гуманист жқоғамдағы рөлі тураің ж іг ер ін тұрғыдан іш келсе, жоғарыда өзім дыларына аналардың ар ы Ғ . М ү сі р еп о вт А д ам н ы ң елестеткіміз қаламгерлерінің туынрмаларын Аб а й « ш ы ға р м ал л М . Го р ьк и й д ің «ан а» ат ты ің т атаған қазақ Аттарын атап, шыға қ ан ш ам а в зо М .Ə у е », , н » е н а ін н н ж ан ы д ы . О е « Ө л ім д і жең ге н «Ақлима», ү ы к ш жүгінеміз. ет ке н ім ізд ен б ө л ек еб и ет те ? « К ү л п а Қ о р ғ а н с ы зд ы ң , » н т а ұ н м ы х ан ас ы » ж əнсын аударып, өзі де « А н ан ы ң н а ті л ге ти ек аз д ар б ар б із д ің əд лы», « с апыра ұлтанм б ө л е к , С беев сынды ұлт ж о.М а ғау и н н ің « А л а ен Айшасынан» екі новеллаан ас ы » , « Ə м и н а» , « Е р ан а» , н е ти п ті к о б рме, жеткілікті. т т и б Ға қашан бір дияр Кө ақ қызының М ң «Ай м ғ а р а т ү с е с із . ы ан « А н ан ы ң , « А ш ы н ға н ан а» , жазды. н п С за Жеткілікті ші, өркениет өрісі еш м ұстаған в, та о р р ұ ң ғы аз .М а қ ай » , Ш ін р ы , ы о й қ ер Т а ар кө ла ас ы қ д м н й мел ар аш іргі қа Уақыт ндағы əңгі і н с о м д ау д а ғ ы əдебиетінің ұсты еген мəселені көркеег і д а а й қ ы н б а қ , с ұ л ул ы қ , б е к заттдың ел д ер ақ емес. Қаз тақырыптары і ні д ін д с ты мдар йнес нында тұрм л ар əз ір ге ан ал ар , əй гі а ір ет е ү ғы ж и ор б б ұ , а ты еб а ы д ы л н ат н əд р а ыруда ұ ау ы » с ст ат М ы ғд ан ы р та ы м п та о п ш т л зі в у е А о Оның Ұ лы се аз н « . , уд қа ж н . ге е ік ж ас р ет ін д келбетін а қ т а л ға індегі ет ке əкел Л.Толстой, И.Тур стік адамгершіл дағы гі а ш ы қ ты с и н қ а ғы ал қ гі ж еб , ы ты бү əд ен н ар ғы ің м ы ж ы ы и ін ж бейнес ймаған ы н д ы сы б ү к іл ан ал ард ы ң Ф.До стоевский, дің қатыгез реали ы о р т а қ ж и ы н т лар қазақ əдебиет м д і қо гінгі ту е қ бү ет ы а ек яғ ал б к ри эп и сиктер ен та л д л п ан – туынды е л д е р д і ң к ө л е елеулі ең ебиетқұмар аудито ында ас м Ұ б н кл ти ы ға а, р н еген д д ы ал ты н се қ і ы ат яқ а с, ед т м ат е си əй ем на ен р ке Ақиқ уақытта əд о б р аз ы н ж ас ап бер алдымен мал ар ы н а б е й н е с і, а дісі. лар мен ларға кеңін т ы р ға н к ө а ң д ы н д ж и ы н ты қ ығармалардың көлемға сы р л ы қ ш ы ға р құрылған туынды ған сыңайлы. а н ае р е я с ы н қ а л ы п т а с ға ар оқы ан ал Əдебиетті . Өйткені, ар жазылған ш қ аз ақ ау ы л ы н ы ң е н к ед е й сезімгеаудара отырып қаузаудың тағдыры га л рмаларға жатады. сенім бар. іне зейін қойған лəзімзақылықта н д ағ ы ан ал қ, ға сы л ы за сұ ш о р ар п ет , Р о м ан ға е т -ғ ұ р п ы , б а й м ы ж е р назар қа и ты , ға ақ ын ұлт əдеб з қазақ əдебиетінде а болар, Қам д ағ қбілек, Шұ Ж ал п ы қ азст ай алғанда бір жи р д а ғы ызына б е й н е с і, ə а ғ ы , е л а р а с ы н д де арқау Содан д ды баурай түседі. А – реалистік та ебиетінің уғар... ала мырымы тұ м əд та р і, т л ға ес ұ д ан ы н ар ем н д л е, ш рм ей ы б ан кө ы с ш п қы ш деш ара дауы кең сы өткен б ір ж е л і. Ат а л м ы ы сы , ш ы ға р м ан ы ңі д ір іп , о жатыр. Ен асқан бақыт жоқ та нікей, Шол дауы, жесірЕ л д і ы р қ ы н а к ө н ұ р тт ы Ғазиза, Кү емісі. Оның əрқайсы ді. рдег ннан қ о зғ ал де ға ң ы ің зе д ар ке ж ж ер л ж . ер ң н б со ел м , ы п н ы н ы ғы б о л ға ы, проза ен б ір қ ау к у əг ер і. нелерді аш н е с ін б ей ы, қуаттылы п ар ас ат ы м Ұлпан сияқты ақылдн а, ғасырдағы бейа л а р , ə й е л д е р б е й е н » , композицияс іл ік ті ң ж ар ш ы сы , н – ш і н сы р г а ы е м біл ы с- ті баурау Жа л п ы д ер д ің б о л тың «Ақ мен ты н д ан а əй ел ы н а т ə н қ а с и е т. й м а у ы т о вРаушан коммунисі» А . Ж т н а ға ғ « ал таби ялында жас .Майлиннің Қаламгер қианалардың анасы. Б – Ұлпан

Көркем есімді көріктілерім

Табылсын анаң қасыңнан дəйім, Тасқа тимесін асыл маңдайың. Аят-сүренің нұры түссінші, Кəусарым – күнім, Ясинам – айым!

Өсиет

Қайрат Рысқұлбеков атындағы саябаққа бас сұқтым. Көлденең жатқан жолақ бойындағы орындыққа жайғаса кеткенім сол еді, жаныма егделеу тартқан ер кісі қатар жайғасты. Тоспаған жерден тосыннан құдды бір жақынымдай əңгімеге тартқан əлгі ер кісі «Қай баласың?» деп жағдайымды сұрасып жатты. Амандық-саулық сұрасып алған соң, өзін Бейсенбек деп таныстырған ол қала орталығында тұратынын жеткізіп, күніге ақшам ауа саябақ ішінде тынығып, уақыт өткізетінін ақтарыла айтып жатқанына алғашында аң-таң күйде қалғаныммен, сəлден соң екеуара диалогқа қарсы еместігімді аңғартып, мен де мəн-жай сұрасып отырдым... Əңгіме арасында əлгі кісі жаңа түскен келінінің бес уақыт намаз оқып, хиджаб киетінін айтып, қынжылыс танытты. Оның айтуынша, жалғыз келінінің үйде тұмшаланып жүргені ұнамайды екен. «Апырай-ə, онсыз да жартылай жалаңаштанып жүрген қыздар жетіп-артылып жатқанда, келіннің жабық киінгенін несіне ерсі көрді екен?» деген ойға қалғаным сол еді, Бейсенбек ағамыз өз сөзін жалғай жөнелді. «Намаз оқымасын демеймін, сəждеге маңдай тигізіп, жүрегіне иман ұялатқанына қуанамын. Бірақ, мен жалғыз келінімнің қазақ дəстүріне сай ақ орамал тартып, иіліп сəлем жасап тұрғанын қалаймын» дегені мені де тұңғиық ойдың тереңіне батырып кетті... ...Иə, бір қарағанға бұл сұрақ қарапайым болғанымен, қазіргі кезде кез-келген өңірде үлкен мəселелердің біріне айналып отыр. Бастапқы кезде хиджаб киген əйел адамды көре қалса таңданып, көздері жеткен жерге дейін қарап, ұзақ тұратын халық қазіргі кезде таңдануды қойған. Себебі, көшенің түкпір-түкпірінен, аялдамалардан, көліктерден, қоғамдық орындардан, тіпті білім ордаларынан да хиджаб киген аруларымызды көптеп кездестіруге болады. Жалпы «хиджаб кию қазақ қыздарына тəн бе, жоқ па?» деген сұрақтың төңірегінде əртүрлі пікірлер айтылуда. Солардың ішінде ең көп айтылатын нақты екі пікір бар. Соның біріншісі, «Хиджаб кию – қазақ

Эльвира ЖАРЫЛҚАСЫНОВА elvirkz@mail.ru

ЛЕРІНІҢ Р Е Г М А Л А Қ Қ ҚАЗА

қыздарына жат қылық. Қазақ қызына еш уақытта орамал таққызбаған. Күйеуге шығып, келін атанып, отбасы, ошақ қасында жүрген əйел, аналарымыз орамалдарын тартып, бала тəрбиелесе, əжелеріміз бүрме көйлек киіп, кимешек тағынып, немере сүйген. Қазақ əйелдерінің қай кезеңде болмасын киім үлгілерінде хиджаб болмаған. Хиджаб – араб əйелдерінің ұлттық киімі. Қазақ əйелдеріне тəн емес» деген пікірді ұстанатындар. Екіншісі, «Хиджаб киюдің ешқандай ерсілігі жоқ. Хиджаб – ар-намыс қорғаны, имандылықтың белгісі. Ашық-шашық киініп, көше кезгенше, қыздарымыз хиджаб кисін. Жартылай жалаңаштанып, ар-ұяттан безген қыздарымыздың жасаған күнəларынан хиджаб киіп, намаз оқыған қыздарымыздың сауабы артық» деушілер. Қоғамда діни киім кию мəдениетіне қатысты алаңдаушылыққа Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының басшысы Ержан қажы Малғажыұлы былай деп нақты жауабын бергенін еске сала кетейік.

– Барлық əйел баласы ұятты саналған əуретті жерлерін киімімен жауып, бөгде ер кісілерге көрсетпей жүрудің шариғаттағы үкімі – парыз. Құранның «Нұр» сүресіндегі 31-аятта: «Мүмін əйелдерге де айт: «(Бөгде ерлерден) көздерін сақтасын. Əрі ұятты жерлерін (зинадан) қорғасын. Сондай-ақ зейнеттерін көрсетпесін. Бірақ олардың (беті, қол-аяқтары) өздігінен көрінгендері басқа. Жəне орамалдарын омырауларына түсірсін. Зейнеттерін көрсетпесін...», – делінген. Осы аяттағы «бихумуриһиннə ғалə жуйуубиһиннə» деген сөздің мағынасы мынадай: «орамалдарын көкіректерінің үстіне түсірсін». Бұл аятта «хиджаб» деген сөз жоқ. Сондықтан «хиджаб» демей-ақ өзіміздің сөзімізбен, бай тілдік қорымыздағы атаулармен айтып үйренгеніміз жөн. Əйелдердің басын орамалмен жауып, əурет жерлерін бөгде адамдардан жасырып, ұзын киім киюі – Алла тағаланың бұйрығы. Қазақ жерінің əр өңіріне тəн қыздардың сəукелесі мен əйел кимешегі болған. Тіпті, əйелдердің жас ерекшеліктеріне де байланысты кимешек үлгілері тігілген. Бүгінгі таңда да Құран өлшемдерін ескере отырып, заман талабына сай əртүрлі ұлттық орамалдардың үлгілерін тігіп киюге болады. Оған шариғатымыз рұқсат етеді, – дейді еліміздің бас мүфтиі.

– Қазақ қыздарының хиджаб киіп тұмшаланып жүруі – біздің ұлттық салтымызға мүлде қарамақайшы. Себебі оң жақта отырған қазақ қызы күйеуге тигенге дейін басына кəмшат бөрік киген. Орамал тартпаған. Қазақтың ұлттық салтында қыздың басына орамал жамылғаны «отбасылы болды» деген мағына береді, – дейді қаһарман Бауыржан Момышұлының келіні Зейнеп Ахметова. Біз де сөзімізді қазақтың салт-дəстүрін, имандылықты насихаттап жүрген апайымыздың осы ойымен түйіндегенді жөн көрдік.

Ардақ ҮСЕЙІНОВА ardak_31@mail.ru

М А

Ж ЫР -СЕ ЗІМ

Өмірін мұсылмандықпен өткізген бір ана тұрмысқа шыққалы отырған қызына ардақты Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) сөздеріне сүйене отырып мынадай насихат жасады: – Қарағым, қызым! Сен енді туыпөскен үйіңнен кетіп, қыр-сыры бейтаныс, бөтен бір үйге келін болып барасың. Мінез-құлқы да өзіңе беймəлім бір адаммен бас қосып, ғұмыр кешесің; – Сен ол кісіге жердей бол, ол саған төбеңдегі көктей болады!

– Сен оған үй бол, ол үйдің тірегі болады!

– Сен оған күң бол, ол саған құл болады; – Сен оны шаршатпа, сонда оның саған деген сезімі азаймайды; – Сен одан алыстап ұзама, ол сені ұмытпасын; – Сен əрдайым оның көзін, мұрнын жəне құлағын сақтаушы бол: ол сенен басқаға көз салмасын, өзгенің жұпарын иіскемесін, сенен ылғи жақсы сөздер ғана есітсін; – Үйде отырып, үй шаруасымен, қол өнерімен айналыс; – Ішіп-жеуге ол не əкелсе, соған қанағат қыл. Анау жоқ, мынау жоқ деп еш уақытта шағым жасама;

Қ

Й ТА

ОЙ

ОЙ

õ ò í » į ê ç îìù Ç « Ċô

4

13 тамыз, 2015 жыл

керемет жаратылыс... Құдай əйелді жаратқанда оның болмысын тек алтыншы күннің кешінде бітіріпті. Қасынан өтіп бара жатқан періште: «Сен неге бұл үшін ұзақ жұмыс жасадың?» деп сұрайды. Алла: «Ал сен бұл жаратылыстың бүкіл болмысын көрдің бе? Ол 200-ден астам қимыл əрекетін білуі керек, кез-келген тағамның дəмі мен иісін ажырата білу, бір мезетте бірнеше баланы құшағына басу, өзінің ыстық құшағымен жарылған тізеден, жараланған жүрекке дейін емдеп жаза алатындай болуы керек жəне осының бəрін тек екі қолымен ғана жасай алады. Періште таңғалды. «Бар болғаны екі қолымен бе?! Мүмкін емес! Бір күнге тым көп жұмыс екен? Қоя сал, ертеңгі күні бітіресің». «Жоқ» деді Алла. «Мен өзімнің ең сүйікті жаратылысымды бітіруге аз қалдым. Егер ауыра қалса, бұл өз-өзін емдеп жазып, 18 сағаттан жұмыс жасай алатын болады. Періште əйелге жақындап келіп, оны саусағымен түртіп көреді. «Бірақ, Алла, сен мұны сонша нəзік етіп жаратқансың!». «Иə, ол өте нəзік, – деді Алла, – ... сонымен бірге ол – өте күшті! Сен тіпті оның нені көтеріп, нені бағындыра алатынын көз алдыңа елестете де алмайсың!». «Ал ол ойлана алады ма?» – деп сұрады періште. «Ол тек ойланып қана қоймайды. Ол сендіре де, келісімге де келе алады». Періште əйелдің бетін сипады. «Бұл жаратылыс терлеп тұр ғой! Шамасы сен оған көп ауыртпалық берудесің». «Ол терлеп тұрған жоқ, бұл көз жасы ғой», – деп дұрыстады Алла періште сөзін. «Бұл сонда не үшін?» – деп сұрады періште. «Ол қайғысын, күдігін, махаббатын, жалғыздығын, қасіреті мен қуанышын осы көз жасымен білдіреді». Періште қатты əсерленді. «АЛЛА, сен шынында да данасың! Сен бəрін ойлағансың... ƏЙЕЛ шынында да керемет жаратылыс екен!!!» «Иə, шынында да бұл солай! Əйелде еркекті бағындыра алатындай күш бар. Ол өмір тауқыметімен күресе, қасіретін көтере алады. Ол бақыт, махаббат, қуаныш алып келеді. Ол айқайлағысы келсе күледі, жылғысы келсе əн айтады. Бақытты кезінде жылайды, қорыққан кезінде күледі. Сенгені үшін күреседі, əділетсіздікке қарсы тұрады. Жақындары үшін жанын береді. Өз шешімінің дұрыстығына бəрін сендіреді. Махаббаты шексіз. Балаларының бақытына қуаныштан жылайды. Достарының табысына қуанады. Жүрегі қайғыдан қақ айырылса да өмір сүру үшін өз бойынан қуат таба алады».

13 тамыз, 2015 жыл

5

www.akjolgazet.kz

ТАБИҒАТ – ТАЛ БЕСІГІҢ Еліміздің əлеуметтік-экономикалық дамуы мəселелерінің ең негізгілерінің бірі азаматтардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоршаған ортаны қорғау жəне табиғат байлықтарын тиімді пайдалану болып отыр. Соңғы жылдары мемлекет тарапынан шаралар қолданылып жатқанына қ а р а м а с т а н , е л і м і зд і ң э кол о г и я л ы қ сауықтырылуы бойынша жұмыстардың нəтижелілігі əлі де жеткіліксіздеу. Тектік, экологиялық, ғылыми, мəдениағартушылық маңызға ие табиғи кешендер мен нысандардың табиғи қалпында сақталуы мəселелері мемлекеттік органдардың басты назарында ұсталынуда. Қазіргі айрықша қорғалатын табиғи аумақтар жүйесі елімізде бұдан 85 жыл бұрын қалыптастырылған еді. Оның құрамына 10 мемлекеттік табиғи қорық, 12 ұлттық саябақ, 28 мемлекеттік табиғи қаумал, 79 табиғи ескерткіш кіреді. Аталған аумақтардың жалпы көлемі 10107,4 мың гектарды (бұл еліміз аумағының 3,48 пайызы) құрайды екен. Мемлекеттік табиғи қорықтар мен ұлттық саябақтар жүйесі, əсіресе, 1992 жылдан бастап қарқынды дамытылу үстінде. Осы аталған уақыт ішінде республикалық маңызға ие 4 қорық, 10 ұлттық саябақ, 7 мемлекеттік табиғи қаумал жəне жергілікті мəні бар 3 табиғи ескерткіш орны құрылды. Еліміз аумағында ұлттық саябақтар жүйесі сонау сексенінші жылдардың басында қалыптаса бастағаны белгілі. Оның алғашқысы Павлодар облысының Баянауыл ауданында құрылды. Оның құрылуына жан-жануарлар мен өсімдіктер дүниесін қалпына келтіру мен сақтау қажеттігі негіз етілді. Бүгінде еліміздегі табиғи қорықтар мен ұлттық саябақтардың орналасуы да біркелкі емес. Негізінен олардың басым бөлігі Алматы, Ақмола, Оңтүстік Қазақстан,

ТУРИЗМ ТАБЫС КӨЗІНЕ АЙНАЛСЫН ДЕСЕК ӨҢІРДЕ ТАБИҒИ ҚОРЫҚ ПЕН ҰЛТТЫҚ САЯБАҚ ҚҰРУ ҚАЖЕТ Шығыс Қазақстан облыстары аумағында шоғырланған. Қызылорда мен Маңғыстауға бір-бір қорық, Қарағанды, Солтүстік Қазақстан, Павлодар облыстарына бір-бір ұлттық саябақтан тиесілі. Бес облыста мүлде жоқ. Біздің облысымыз да осы шоғырда. Еліміздің экономикалық даму қарқынының өсуі мен табиғи қорларды пайдаланудың белсенді сипат алуы жағдайында аймақтық табиғат қорғау жүйесін одан əрі жетілдіру өтемөте өзекті болып отыр. Бұл жағдай алдағы уақытта еліміздің айрықша қорғалатын табиғи аумақтарды мемлекеттің биологиялық алуан түрлілікті сақтаудағы жанды жүйесі ретінде дамыту қажеттігін айқындай түсті. Таяу жылдарда тағы да Тарбағатай, Ұлытау, Меркі ұлттық табиғи саябақтарын құру күтілуде. Біздіңше, ұлттық саябақтардың ашылуы мұнымен де шектелмеуге тиіс. Бұлай деуімізге негіз де жоқ емес. Б ұ л т ұ р ғ ы д а е л і м і зд і д а м ы туд ы ң стратегиялық бағдарламасында Қазақстан 2030 жылға дейін саф ауасы, мөлдір суы бар таза да жасыл елге айналуға тиістігі атап көрсетілген. Міне, бұл мақсатқа жетудің тиімді жолдарының бірі айрықша қорғалымдағы табиғи аумақтардың оңтайлы жүйесін құру болып табылады. Өңіріміздегі осындай қорғауға ділгір нысанның бірі – Билікөл көлі. Көлдің суы кемерінен төмендеп, «Химпром» зауытының бақылау тұйығынан қалдық сулардың Аса

өзені арқылы келіп құйылуынан ластануы, бұрындары кездесетін балықтың 30 түрінің бүгінде 3-4 түрі ғана қалғандығы тұрғындарды алаңдатып отыр.Жергілікті ғалымдар мен экологтар көлді төніп келген қатерден қалай құтқарудың жолдарын іздестіріп көрді. Көл дəл бүгін биологиялық жолмен тазартуды қажет етеді. Əрине, бұған біраз қаражат қажет. Билікөл тағдыры қазір мемлекет пен инвесторлар қолдауына тікелей байланысты. Сондықтан тез арада қажетті қаржы іздестіріліп, айдынға өңірдің «меруерт алқасы» атанған байырғы даңқы қайтарылуға тиіс. Қайтарып қана қоймай, оның инфрақұрылымын жасап, заманауи демалыс аймағына айналдыратын мезгіл жетті. Рас, бүгінде біздің облысымызда «Берікқара», «Қарақоңыз», «Андасай», «Үмбет» мемлекеттік табиғи қаумалдары жұмыс істейді. Аталған қаумалдарды қоса есептегенде, жалпы облысымыздың жанжануарлар мен өсімдіктер дүниесі бай əрі алуан түрлі. Өңірде өсімдіктердің үш мыңнан астам түрі кездеседі. Аңшылық аумақтарының жалпы көлемі 13,9 мың гектарды құрайды. Бұл жерлерде жанжануарлардың 40-тан астам түрі тіршілік етеді. 27,8 мың гектар аумақты алып жатқан, 81 айдыннан (оның 59-ы жарамды) тұратын балық шаруашылығы қорының да игілікке жарары анық. Сондай-ақ, Сарысу ауданындағы тұз кен

орны өндірісшілерді қазірдің өзінде айрықша қызықтырып отыр. Ондағы тағамдық жəне техникалық тұз қоры 10 миллион тоннаны құрайды. Міне, осы тұз өнімін сумен шайып өңдеу жолымен ешқандай да йодпен байытуды қажет етпейтін ас содасын алуға да болады. Шу мен Сарысу бойы бірнеше табиғи газ-кен орындарымен де танымал. Облыс аумағында барлау жұмыстарының нəтижесінде екі бірдей емдік минералдық су көзі бары анықталған. Оның бірі – Меркіде, ол тəулігіне 0,518 мың текше метр шипалы су өндіру əлеуетіне ие. Сондай-ақ, Ұзынбұлақ-Арасанда химиялық құрамы бойынша минералдық суға жақындау жерасты суларының мол қоры бары белгілі болып отыр. Елімізде тəуелсіздікке қол жеткізуімізбен байланысты туристік қызметті реттеу мен тарихи, мəдени мұраларымызды жаңғырту ісінің ірге негізі қаланғаны белгілі. Еліміз бойынша аталмыш саланың қалыптасып, дамуына сараптама жасау барысында турфирмалардың басым дені шетелге саяхатқа шығуды ұйымдастырумен айналысып, бұл бағыттағы қаражаттың шетелдер қазынасын байытуға кететініне көз жеткіземіз. Шоп туризм ел қазынасына да елеулі түрде кері əсерін тигізбек. Осы орайда «экологиялық туризм» ұғымының сөздік қолданысымызға енгізіле бастағанын да атап өтуіміз керек. Бұл – тек

БЕСІНШІ ШАҚЫРЫЛҒАН ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТЫ ШЕШІМ №38-8

25 маусым 2015 жыл

Байзақ ауданында иттер мен мысықтарды асырау жəне серуендету, қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жəне жою Қағидаларын бекіту туралы

2) иттер мен мысықтарды рұқсат етiлген немесе осы мақсаттарда арнайы бөлiнген орындардан басқа, балалардың аулалық алаңдарында, спорт алаңдарында, мектепке дейiнгi жəне оқу орындарының, емделу мекемелерiнiң аумақтарында, саябақтарда жəне тұрғындар жаппай демалатын өзге де орындарда, тыйым салатын белгiлер орнатылған орындарда серуендетуге; 3) иттермен жəне мысықтармен (көру қабiлеттiлiгi бойынша мүгедектiгi бар адамдарды жетелеушi иттерден басқа) дүкендерге, қоғамдық тамақтану ұйымдарына, медициналық, мəдени, спорттық жəне жалпыға бiлiм беру мекемелерiне (арнайы ұйымдастырылған шараларға барудан немесе иттермен, мысықтармен бiрге баруға арналған мамандандырылған мекемелерге (ұйымдарға) барудан басқа) баруға; 4) жетектеп жүрген кəмелет жасындағы тұлғаларсыз 12 жастан кiшi тұлғаларға, иттердiң үш айға дейiнгi күшiктерiнен жəне иттердiң декоративтiк тұқымдарынан басқа, иттердi серуендетуге; 5) алкогольдiк, есiрткi мас күйiндегi адамдарға иттердi серуендетуге; 6) иттер мен мысықтарды жағажайларда серуендетуге, көпшiлiк шомылатын жерлерде, тоғандарда, бұрқақтарда, су айдындары мен бөгеттерде шомылдыруға жəне жуындыруға; 7) халық көп жиналатын орындарда жəне қоғамдық шаралар өткiзiлетiн жерлерде адамдарды құтқаруға арналған тапсырманы орындау барысындағы, қылмыспен күрес жəне қоғамдық тəртiптi сақтауға қатысатын, сондай-ақ көру қабiлеттiлiгi бойынша мүгедектiгi бар адамды жетелеушi иттерден басқа иттермен бiрге болуға жол берiлмейдi.

4. Қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жəне жою

«Əкімшілік құқық бұзушылық туралы» Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 5 шілдедегі Кодексіне жəне «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару жəне өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабының 2-2-тармағына сəйкес Жамбыл облыстық мəслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Қоса беріліп отырған Байзақ ауданында иттер мен мысықтарды асырау жəне серуендету, қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жəне жою Қағидалары бекітілсін.

2. Осы шешімінің орындалуын бақылау облыстық мəслихаттың аймақты əкімшілік аумақтық құрылымды ауыл шаруашылығын дамыту мəселелері жəне жер участкесін сатып алу туралы шарттар жобаларын қарау туралы тұрақты комиссияға жүктелсін.

3. Осы шешім əділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді жəне алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi. Облыстық мəслихаттың сессия төрағасы

Облыстық мəслихаттың хатшысы

С.Қалманбетов

Б.Қарашолақов

Шешім Жамбыл облысының әділет департаментінде 2015 жылдың 29 шілдесінде нормативтік-құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №2707 болып енгізілді Жамбыл облыстық мəслихатының 2015 жылғы 25 маусымдағы №38-8 шешіміне қосымша Байзақ ауданында иттер мен мысықтарды асырау жəне серуендету, қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жəне жою Қағидалары 1. Жалпы ережелер 1. Осы Байзақ ауданында иттер мен мысықтарды асырау жəне серуендету, қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жəне жою Қағидалары (бұдан əрi - Қағидалар) “Əкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы” Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 5 шiлдедегi Кодексiне, “Қазақстан Республикасындағы жергiлiктi мемлекеттiк басқару жəне өзiн-өзi басқару туралы” Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңына, “Ветеринария туралы” Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шiлдедегi Заңына сəйкес əзiрлендi.

2. Осы Қағидалар Байзақ ауданында иттер мен мысықтарды асырау жəне серуендету, қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жəне жою тəртiбiн белгiлейдi.

3. Осы Қағидалар иттер мен мысықтардың барлық иелерiне, меншiк түрлерiне қарамастан жеке жəне заңды тұлғаларға қолданылады.

4. Осы Қағидаларда келесi негiзгi ұғымдар пайдаланылады: 1) иттер мен мысықтардың иесi – жеке меншiгiнде немесе меншiктiң басқа түрiнде иттер жəне мысықтарға иелiк етушi жеке немесе заңды тұлға; 2) жетелеушi ит - көру қабiлеттiлiгi бойынша мүгедектiгi бар адамның белгiлi маршруттар бойынша дұрыс жəне қауiпсiз жүруiн қамтамасыз ете алатын арнайы дайындық барысында үйретiлген ит; 3) иттердi жəне мысықтарды асырау – иттер мен мысықтардың иелерiмен ветеринариялықсанитариялық нормаларды сақтай отырып, иттердiң жəне мысықтардың толыққанды тiршiлiк қарекетiн қамтамасыз ету үшiн iске асырылатын əрекеттер; 4) қаңғыбас иттер мен мысықтар - тiркелмеген, иесiн анықтау мүмкiн емес, иесiнен қалып қойған не болмаса қашып кеткен, иесi немесе жауапты адам тарапынан қараусыз жүрген иттер мен мысықтар; 5) қоғамдық орындар – адамдар көп жиналған немесе көп жиналуы мүмкiн орындар, оның iшiнде бақтар, саябақтар жəне одан басқа азаматтардың демалыс орындары, жаға жайлар, стадиондар; 6) иттер мен мысықтарды серуендету – иттер мен мысықтардың тұрған жайдан сырт жерде немесе арнайы қарастырылған аумақта болуы.

7) ветеринариялық ұйым – ветеринария саласындағы қызметті жүзеге асыратын ауданның жергілікті атқарушы органы құрған, ауылдық округтерде оқшау бөлімшелері бар мемлекеттік ветеринариялық мекеме.

2. Иттер мен мысықтарды асырау 5. Иттердi жəне мысықтарды көп пəтерлi тұрғын үйлердiң ортақ пайдаланылатын орындарында (кiреберiстерде, баспалдақтарда, баспалдақ алаңдарында, лифтiлерде, жертөлелерде, шатыр астыларында, үйлердiң төбелерiнде), сондай-ақ осындай үйлердiң жанындағы аумақтарда асырауға жол берiлмейдi.

6. Жеке тұрғын үйлер, жеке құрылыстар аумақтарында иттердiң қашып кетуiн, адамдарға жəне жануарларға шабуыл жасауын болдырмайтын жағдайларда иттердi оқшау аумақта жəне (немесе) байлап асырау қажет. Егер аумақты ит күзететiн болса, иттiң аумақта бар екендiгi туралы аумаққа кiреберiстегi иттiң бейнесi салынған, «Абайлаңыз қабаған ит» деген жазба жазылған ескерту тақташасымен хабарланады.

7. Иттер мен мысықтарды асыраған кезде иелерi төмендегi талаптарды орындауға мiндеттi: 1) иттер мен мысықтарды аудандардың жергiлiктi атқарушы органдары құрған мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдарда тiркеуге қою; 2) иттер мен мысықтардың оларды асырап отырған орыннан өз еркiмен шығып кетуiне жол бермеу; 3) иттер мен мысықтардың айналасындағыларды мазалауға əкелiп соқпайтын жəне қауiп төндiрмейтiн жүрiсiн қамтамасыз ету; 4) иттер мен мысықтардың тарапынан тұрғын үй-жайларда даңғырды болмдырмау; 5) иттер мен мысықтардың нəжiсiмен жəне өзге де тiршiлiк əрекет ету өнiмдерiмен көп пəтерлi тұрғын үйлердiң ортақ пайдаланылатын орындарының (кiреберiстердiң, баспалдақтардың, баспалдақ алаңдарының, жертөлелердiң, шатыр астыларының, үйлердiң төбелерiнiң), балалар алаңдарының, жолдардың, жаяусоқпақтардың, шағын гүлбақтардың, демалыс аумақтарының ластануына жол бермеу, ал ластаған жағдайда ластанған орынды жедел тазалау; 6) иттер мен мысықтарды зоотехникалық, зоогигиеналық жəне ветеринариялық-санитарлық талаптарға сəйкес асырау, қоғамдық қауiпсiздiк талаптарының сақталуын қамтамасыз ету; 7) иттер мен мысықтарды олардың биологиялық қажеттiлiктерiне сай асырау, оларға адамгершiлiкпен қарау, қараусыз қалдырмау, оларға қажеттi көлемде тамақ пен iшетiн су беру, қатал ұсталуына жол бермеу; 8) ауданның жергiлiктi атқарушы органдары құрған мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдар мамандарының талабы бойынша иттер мен мысықтарды бақылау үшiн, диагностикалық зерттеу жəне емдеу, алдын-алу шараларын жүргiзу үшiн бөгетсiз беру; 9) иттер мен мысықтарды жыл сайын екi айлық жасынан бастап ауданның жергiлiктi атқарушы органдары құрған мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдарға байқау жəне құтырма мен басқа да инфекциялық, паразитарлық ауруларға қарсы егу үшiн əкелу; 10) жүйелi түрде, тоқсанына бiр реттен кем емес иттер мен мысықтарды терi паразиттерiне жəне гельминттерге қарсы профилактикалық өңдеу жүргiзу; 11) иттер мен мысықтардың ауыруының барлық жағдайларында немесе ауруға күдiктi болғанда дереу ауданның жергiлiктi атқарушы органдары құрған мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдарына хабарлау, зерттеудiң қорытындылары бойынша мамандардың ұсыныстарын мүлтiксiз орындау; 12) иттер мен мысықтардың белгiсiз себептермен өлiп қалған жағдайларында немесе құтыру ауруына шалдығуға ұқсас белгiлерi болғанда дереу ауданның жергiлiктi атқарушы органдары құрған мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдарына хабарлау жəне оларды ветеринариялық қызмет мамандарының келуiне дейiн оқшаулау; 13) иттер мен мысықтардың адамдарды сiлекейлеу, тырнап алу, тiстеу жағдайлары туралы, ауданның жергiлiктi атқарушы органдары құрған мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдарына жəне тиiстi денсаулық сақтау мекемелерiне дереу хабарлау; 14) ит немесе мысықтан жарақат алған тұлғаға өзi туралы толық деректердi дереу беру (фамилиясы, аты, əкесiнiң аты, тұрғылықты мекен жайы); 15) иттер мен мысықтарды одан əрi асырауға мүмкiндiк болмаған жағдайда оны басқа тұлғаға, жануарларды қорғау ұйымына беру немесе ауданның жергiлiктi атқарушы органдары құрған мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдарына хабарлау; 16) иттер мен мысықтардың өлiктерiн алып кетуiн ұйымдастыру мақсатында ауданның жергiлiктi атқарушы органдары құрған мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдарына дереу хабарлау жəне олардың есептен шығарылуын қамтамасыз ету.

3. Иттер мен мысықтарды серуендету 8. Иттер мен мысықтардың иелерi келесi талаптарды сақтауға мiндеттi: 1) иттердi асырау орындарынан тұмылдырықта жəне қысқа (1,5 метрге дейiн) мойын жiппен айналасындағыларға мазасыздық, кедергiлер келтiрмейтiндей етiп ертiп жүруге жəне серуенге шығаруға рұқсат етiледi. Айналадағы адамдардың жəне жануарлардың қауiпсiздiгi қамтамасыз етiлу шартымен иттердiң үш айға дейiнгi күшiктерiн жəне анатомиялық ерекшелiктерi тұмылдырық киюге келмейтiн декоративтiк тұқымды иттердi тұмылдырықсыз серуендетуге болады; 2) иттердi тұмылдырықсыз жəне мойын жiпсiз тек қоршалған аумақтарда, жаттықтыру алаңдарында жəне жергiлiктi атқарушы органдарымен, пəтер иелерiнiң кооперативтерiмен қаралған еркiн серуен алаңдарында алып жүруге жол берiледi; 3) иттердiң иелерi əрдайым иттiң мойнында иттiң лақап аты, түрi, иесiнiң мекен-жайы мен телефондары көрсетiлген нөмiрлi жетон бекiтiлген қарғыбау тағуға мiндеттi. Иесiнiң қалауы бойынша нөмiрлi жетонда итке қатысты басқа да мəлiмет көрсетiлуi мүмкiн; 4) көшелерден жəне магистральдардың жанынан өткен кезде иттердiң иелерi жол-көлiк оқиғаларын жəне иттiң өлуiн болдырмау үшiн оларды қысқа мойын жiпке алуға мiндеттi; 5) серуендетiлiп жүрген иттер немесе мысықтар адамды қауып алған немесе тырнап алған жағдайда тиiстi дəрiгерлiк көмек шақыру жөнiндегi шараларды қабылдауға мiндеттi; 6) иттер мен мысықтарды тұрғын үйлердiң маңында серуендету кезiнде 23.00. мен 07.00. сағат аралығында тыныштықтың сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi; 7) иттер мен (немесе) мысықтармен қоғамдық орындар ластанған жағдайда нəжiстi жəне олардың өзге де тiршiлiк əрекет ету өнiмдерiн дереу алып тастауға мiндеттi.

9. Иттердi тұмылдырықтарда жəне қысқа мойын жiптерде, өздiгiнен шешiлiп кетуiн болдырмайтын, иелерi ғимараттардың iшiнде уақытша болған мерзiмге, егер де иттер басқа тұлғаларға қауiп төнгiзбейтiн, қоғамдық тəрiптi бұзбайтын, қозғалысқа жəне өзiне зиян келмейтiндей жағдайда байлаулы қалдыруға болады. Сонымен бiрге иттер адамдардың жəне автокөлiктердiң өтуiне кедергi болмауы керек.

10. Мыналарға: 1) құтырма ауруына қарсы егiлмеген жəне паразитарлық ауруларға (эхинококкоз жəне токсоплазмоз) тексерiлмеген иттер мен мысықтарды серуендетуге;

11. Аулау мына мақсаттарда жүзеге асырылады: 1) адамдардың өмірі мен денсаулығына төнген қауіптің алдын алу; 2) жануарлар ауруларының жəне олардың салдарының алдын алу жəне болдырмау; 3) халықты адам мен жануарларға ортақ аурулардан сақтау; 4) қаңғыбас иттер мен мысықтардың санын реттеу. Аулау тиісті аумақта тұрып жатқан тұлғалардың құқығы мен заңды мүдделерін сақтай отырып, адамгершілік қағидаттарын сақтай отырып ұйымдастырлады жəне жүргізіледі.

12. Қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау, аулау кестесіне сəйкес, сонымен қатар қараусыз қалған иттер мен мысықтар көптеп жиналған жағдайда тиісті аумақтағы атқарушы органдардың өтінімі, азаматтардың, меншіктің барлық түріндегі ұйымдардың өтініштері бойынша Ұйым қызметкерлері жүзеге асырады.

13. Ұйым қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулайтын қызметкерлерді жекелеген қорғаныс құралдарымен қамтамасыз етеді, оларға түсіндіру жұмысын жүргізеді, азаматтардың талаптары бойынша қөрсететін қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау құқығының куəлігін береді.

14. Ұйым жануарларды аулау, оларды ұйықтату жəне тасымалдау бойынша қызметтерді жүзеге асыруға арналған жабдықтармен жəне құралдармен (ілмекті аулау құралдары жəне/немесе фармокологиялық дəрі-дəрмек салынған пневматикалық винтовкалармен) жасақталады.

15. Аулауға, иесі кəсіпорындар мен мекеменің жанында байлауда қалдырып кеткендерден басқа, қоғамдық орындарда иесіз жүрген, сондай-ақ адамның қарауынсыз қалған немесе жартылай еркін топ болып құрылған, адамның қадағалауынсыз көбеюге қабілетті иттер мен мысықтар жатады.

16. Қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жұмысына медициналық тексеруден өткен, құтыруға қарсы алдын алу екпелерін алған, психоневрология жəне наркология диспансерлерінің есебінде тұрмайтын тұлғалар жіберіледі.

17. Аулауды жүргізу кезінде Ұйым қызметкерлеріне жол берілмейді: 1) ауланған иттер мен мысықтарды иеленуге жəне оларды басқа тұлғаларға беруге; 2) жануарларды қимылсыз қалдыру үшін фармокологиялық дəрі-дəрмекпен оқталған пневматикалық қаруды 10 метрден астам қашықтықты қолдануға; 3) аулау кəмелет жасқа толмаған балалардың көзінше, қаңғырған иттер мен мысықтардың қылығы адамның өмірі мен денсаулығына қауіп төндірген жағдайдан басқа кезде; 4) адамдарға бағыттап атуға.

5) қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау күндізгі уақытта жүргізіледі.

18. Ауланған қаңғыбас иттер мен мысықтар олардың кімге тиесілі екендігі анықталғанша уақытша ұстауға арналған арнайыландырылған мекемеге жеткізіледі.

19. Қаңғырған иттер мен мысықтар адамдар мен жануарлардың өмірі мен денсаулығына нақты қауіп төндірген жағдайда (агрессиялық мінез-құлық жəне/немесе құтыру ауруы күдігі болғанда) оларды Ұйым кідірмей жояды.

20. Жануарларды тасымалдаған кезде олардың тамаққа жəне суға қажеттіліктері қанағаттандырылады, оған қоса олардың қауіпсіздігі қамтамасыз етіледі.

21. Жануарларды тасымалдауға арналған көлік құралы арнайы құрал-жабдықтармен жабдықталады, оаған қоса жануарларды арту мен түсіру кезінде жануарлардың жарақаттануын жəне /немесе өлуін болдырмайтын қондырғылар пайдаланылады.

22. Бір-бірімен табиғи байланыстағы немесе бір-біріне бейталап болып табылатын түрлерден басқа əртүрлі түрдегі жануарларды тасымалдау жеке-жеке жүргізіледі.

23. Өлген жəне əрі қарай тасымалдауға жарамсыз жануарлар кідіріссіз тірі жануарлардан бөлектендіріледі.

24. Уақытша ұстауға арналған арнайыландырылған мекемеде клиникалық тексеру, тіркеу жүргізіледі, арнайы журналдарға келесі мазмұндағы мəліметтер енгізіледі: жануардың түрі, жынысы, түсі, ерекше белгілері, айырмашылық белгілерінің болуы.

25. Ауланған қаңғыбас иттер мен мысықтар металл торларға орналастырылады.

26. Ауланған иттер мен мысықтарға қажетінше күтім жасау жəне оларды тамақтандыру жүзеге асырылады.

27. Екі ай ішінде ауланған қаңғыбас иттер мен мысықтардың иелерінен өтініш болмаған жағдайда олар өлтірілуге жатады.

5. Қаңғыбас иттер мен мысықтарды жою 28. Сұрауы жоқ қаңғыбас иттер мен мысықтар Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған препараттармен, дəрілік жолмен өлтіруге жатады.

29. Жануарларды өлтіру басқа жануарлар ұсталатын жайлардан бөлек орналасқан арнайыландырылған жайда жүргізіледі.

30. Иттер мен мысықтардың өлекселерін жою жануарлардың өлекселерін көмуге арналған арнайы бөлінген жер учаскелерінде (мал қорымдары жəне/немесе биотермиялық шұңқыр) немесе жануарлар өлекселері мен биологиялық материаларды күйдіруге арналған көшпелі жəне/немесе стационарлық қондырғыларда (инсенераторлар) жүзеге асырылады.

31. Иттер мен мысықтардың өлекселерін (қалдықтарын) елді мекендердің аумағына тастауға жəне оларды мал қорымдарынан тыс жерлерге рұқсатсыз көмуге рұқсат етілмейді.

6. Қорытынды ереже 32. Қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жəне жою бойынша іс-шараларды қаржыландыру жергілікті бюджет есебінен жүзеге асырылады.

33. Осы Қағидаларды бұзғаны үшін иттер мер мысықтардың иелері “Əкімшілік құқық бұзушылық туралы” 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Кодексінің 408-бабына сəйкес жауапкершілікке тартылады.

БЕСІНШІ ШАҚЫРЫЛҒАН ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТЫ ШЕШІМ Тараз қаласы

№38-9

25 маусым 2015 жыл

Жамбыл облысы аумағында құрылыс салу қағидаларын бекіту туралы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік б а с қ а ру ж ə н е ө з і н - ө з і б а с қ а ру ту р а л ы » Қ а з а қ с т а н Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабына жəне «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңына сəйкес Жамбыл облыстық мəслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Қоса беріліп отырған Жамбыл облысы аумағында құрылыс салу қағидалары бекітілсін.

2. Осы шешімінің орындалуын бақылау облыстық мəслихаттың өнеркəсіп салаларын, құрылысты, энергетиканы, көлікті, байланыс пен кəсіпкерлікті дамыту мəселелері жөніндегі тұрақты комиссиясына жүктелсін.

3. Осы шешім əділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді жəне оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi. Облыстық мəслихаттың сессия төрағасы С.Қалманбетов

табиғи қорық немесе ұлттық саябақ бойынша серуен-сейіл құру ғана емес, адамның табиғатпен қарым-қатынасын жақсарта түсерлік экологиялық ағарту ісі түрінде жанды табиғатты қорғауға оң ықпалын тигізеді. Өкінішке қарай, Батыста жаз айларын табиғат қойнында тамаша өткізудің мұндай əдісі кең таралғанмен, экотуризм бұрынғы КСРО құрамында болған елдер азаматтары үшін аса танымал да емес. Бұл Табиғат-Анамен шынайы қауышу түріндегі айрықша əсерлі саяхат. Əсіресе, жас ұрпақты елді, жерді сүюге тəрбиелеу ісіндегі маңызы зор. Экотуризм туризм индустриясының жылдам дамушы секторына да айналып үлгерді. Аздаған салым салу арқылы аз ғана уақыт ішінде мол табыс табуға мүмкіндік береді. Адамдар үшін де қызықты да белсенді демалыс түрі. Саяхатшылар бағыттары негізінен тұмса табиғат аясымен өтеді. Осы саладан күреп табыс тауып жатқан елдер де бар. Өкініштісі сол, еліміздің, оның ішінде облысымыздың экологиялық туризм үшін орасан зор əлеуетті мүмкіндігі бола тұра, бұл сала кенжелеумен тұр. Жалпы, туризм — демалыс-cауықтыру шарасының ең белсенді түрі, өсер ұрпақты тəрбиелеудің маңызды құралдарының да бірі. Өкінішке қарай, бүгінде тəрбиешілер мен сынып жетекшілері өз жұмыс жоспарларында туристік-өлкетанушылық қызметке аз көңіл бөледі. Облыстық балалар-жасөспірімдер

Асқар ТАЙШЫБЕКОВ, ТарМПИ биология кафедрасының доценті, Евгений КРАВЧУК, ТарМПИ-дың 4-курс студенті. Тараз.

РЕСМИ БӨЛІМ

РЕСМИ БӨЛІМ Тараз қаласы

туризмі жəне экология орталығы мен оның аудандық құрылымдық бөлімшелері əзірге тек Батыс Қазақстан облысында ғана бар. Ал еліміздің өзге өңірлеріндегі ахуал көңіл көншітерліктей емес. Оны тек əкімдер ғана өзгерте алады. Е л і м і зд і д а м ы туд ы ң 2 0 3 0 ж ы л ғ а дейінгі стратегиясында алға қойылған меже биігінен көрінудің бірден-бір жолы айрықша қорғалатын табиғи аумақтар жүйесін құру болып табылатынын жоғарыда айттық. Еліміздегі мұндай аумақтар көлемі ЮНЕСКО-ның талаптарына сəйкес дəл қазіргі күйінен ең кемі екі есеге ұлғайтылуы тиіс. Бұдан шығатыны, қорықтар мен ұлттық саябақтар əрбір облыста ең болмағанда бірбірден құрылуына қол жеткізуіміз керек. Біздің облысымыз да осы санатқа жатады. Айрықша қорғалатын табиғи аумақтар жүйесінің «мəйегі» дерлік, алайда бірде-бір табиғи қорығы, ұлттық саябағы жоқ облыстар елімізде жетеудің үстінде екен. Осымен байланысты облысымызда, оның ішінде Меркі мен Т. Рысқұлов аудандарының таулы аумақтарында бір қорық жəне бір ұлттық саябақ құру өте-мөте қажет. Бұл – қажеттілік əрі уақыттың да талабы деген ойдамыз. Туризм арқылы түсетін кіріс көзінің қомақты бөлігі бүгінде айрықша қорғауға алынған табиғи аумақтарға қайтарылады. Туризмнен түскен табысты жергілікті қазынаға құйып, инвестиция көзі ретінде пайдаланудың тиімділігі мол. Осы арқылы тұрғындар туризм көл-көсір пайда əкелетінін де түсінетін болады.

Облыстық мəслихаттың хатшысы Б.Қарашолақов

Шешім Жамбыл облысының әділет департаментінде 2015 жылдың 29 шілдесінде нормативтік-құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №2706 болып енгізілді Жамбыл облыстық мəслихатының 2015 жылғы « 25 » маусымындағы № 38-9 шешімімен бекітілген Құрылыс салудың қағидалары 1. Жалпы ережелер 1. Осы Жамбыл облысы аумағында құрылыс салу қағидалары (бұдан əрі - Қағидалар) Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне 1999 жылғы 1 шілдедегі, Жер кодексіне (бұдан əрі – Жер кодексі) 2003 жылғы 20 маусымдағы, Экологиялық кодексіне 2007 жылғы 9 қаңтардағы, Əкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне 2014 жылғы 5 шілдедегі, «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі , «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару жəне өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы , «Тұрғын үй қатынастары туралы» 1997 жылғы 16 сəуірдегі, «Жеке тұрғын үй құрылысы туралы» 1994 жылғы 3 қарашадағы, «Жарнама туралы» 1994 жылғы 3 қарашадағы, «Жеке кəсіпкерлік туралы» 2006 жылғы 31 қаңтардағы заңдарына, өзге де нормативтік құқықтық актілерге сəйкес əзірленді жəне сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі субъектілерінің жер учаскелерін пайдалану, елді мекеннің аумағы мен қала маңындағы аймақтарды жобалау мен салу жөніндегі шарттар мен талаптарды белгілейді, жаңа объектілер салуға жəне орналастыруға, қолданыстағы жылжымайтын мүлік объектілерін өзгертуге (қайта бейімдеу, қайта жабдықтау, қайта жоспарлау, реконструкциялау, кеңейту, күрделі жөндеу), жер учаскесінің нысаналы мақсатын, үй-жайлардың функционалдық мақсатын өзгертуге, жылжымайтын мүлік объектілерін пайдалануға беруге, сондай-ақ қолданыстағы ғимараттар мен құрылыстарды бұзуға рұқсат беру рəсімдерін өту тəртібін белгілейді, сондай-ақ, Жамбыл облысы аумағында сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметін жүзеге асырумен байланысты өзге де қарым-қатынастарды реттейді.

2. Қағидалар жергілікті атқарушы органдардың, табиғи монополиялар субъектілерінің, сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс саласында бақылау жəне қадағалау органдарының, сондай-ақ, меншік нысанына қармастан, сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі субъектілерінің инженерлік инфрақұрылым желілерін қоса алғанда, құрылыс салу жəне/немесе реконструкциялау объектілеріне қойылатын, сондай-ақ, жылжымайтын объектілер иелерінің оларды пайдалану жəне күтіп ұстау бөлігінде, оның ішінде қала құрылысы құжаттамасын əзірлеу мен оның қала құрылысы кешенді сараптамасын жүргізу кезінде қолдануы үшін міндетті

ережелер мен талаптарды белгілейді.

3. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады: 1) аумақтарды аймақтарға бөлу - қала құрылысын жоспарлау кезiнде жекелеген аймақтарды қала құрылысына пайдалану түрлерi мен оларды пайдалану жөнiндегi мүмкiн болатын шектеулердi белгiлей отырып аумақтарды функционалдық аймақтарға бөлу; 2) əкімдік - облыстың, республикалық маңызы бар қаланың жəне астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) əкімі басқаратын, өз құзыреті шегінде тиісті аумақта жергілікті мемлекеттік басқаруды жəне өзін-өзі басқаруды жүзеге асыратын алқалы атқарушы орган; 3) ғимарат - адамдардың тұруына немесе iшiнде болуына, өндiрiстiк процестердi орындауға, сондай-ақ материалдық құндылықтарды орналастыруға жəне сақтауға пайдаланылатын функционалдық мақсатына қарай, мiндеттi түрде жер бетiне салынып, тұйық көлемдi құрайтын, тiреу жəне қоршау конструкцияларынан тұратын жасанды құрылғы. Yйдiң жер асты бөлiгi болуы мүмкiн; 4) елдi мекеннiң бас жоспары - аймақтарға бөлудi, олардың аумағының жоспарлау құрылымын жəне функционалдық ұйымдастырылуын, көлiк жəне инженерлiк коммуникацияларды, көгалдандыру мен абаттандыру жүйелерiн белгiлейтiн, қаланы, кенттi, ауылды не басқа да қонысты дамытуды жəне құрылыс салуды кешендi жоспарлаудың қала құрылысы жобасы; 5) жер комиссиясы – əкімдік заңда белгіленген тəртіппен құрайтын жəне жер учаскесіне құқық беруге байланысты мəселелерді қарайтын комиссия; 6) жер учаскесінің жер-кадастрлық жоспары (бұдан əрі – жер-кадастрлық жоспар) – жер, құқықтық жəне қала құрылысы кадастрларын жүргізу мақсаттары үшін қажетті, елді мекен шегінде құрылыс салу мақсатында берілетін жер учаскесінің сəйкестендіру сипаттамаларын қамтитын құжат; 7) жер учаскесін таңдау – жер уческесінің нысаналы мақсаты мен пайдалану режимін белгілеп, жер учаскесін анықтау; 8) жоба – жеке жəне заңды тұлғалардың түпкі ойының мəнін жəне оны практикада іске асыру мүмкіндігін ашып көрсететін, сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс құжаттамасы (сызбалар, графикалық жəне мəтіндік материалдар, инженерлік жəне сметалық есеп-қисаптар), оның ішінде құрылыстың техникалық-экономикалық негіздемесі жəне (немесе) жобалаусметалық құжаттамасы нысанында ұсынылған, адамның мекендеуі мен тыныс-тіршілігіне қажетті жағдайларды қамтамасыз ету жөніндегі түпкі ойы; 9) жобалардың сараптамасы – Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген, жобалау үшін бастапқы құжаттардың (материалдардың, деректердің) шарттарына жобалық шешімдердің сəйкестігін (сəйкес еместігін) белгілеуді, сондай-ақ жобалық шешімдер мен есептеулерде қала құрылысы мен техникалық регламенттер талаптарын, мемлекеттік жəне мемлекетаралық нормативтік құжаттардың нормалары мен ережелерін сақтау жолымен жобалардың сапасын талдау мен бағалау жүргізуді қамтитын сараптамалық қызмет; 10) инженерлiк, көлік жəне əлеуметтік инфрақұрылымдар – инженерлiк жабдықтар (су құбыры желілері, кəріз, жылумен жабдықтау, электр желілері), байланыс, көлік (автомобиль жолдары, аялдамалар, тұрақ орындары) құрылыстары мен коммуникациялардың, сондай-ақ, қаланың тұрақты дамуы мен жұмыс істеуін қамтамасыз ететін, халыққа əлеуметтік жəне мəдени-тұрмыстық қызмет көрсететін объектілердің кешені; 11) қабылдау комиссиясы – объектінің (кешеннің) дайындығын кешенді тексеретін, технологиялық жабдықтар мен инженерлік жүйелерді бақылау сынақтан өткізетін жəне салынған объектіні пайдалануға қабылдайтын уақытша алқалы орган; 12) қайта жабдықтау – үй-жайдың (үй-жайлардың) функционалдық мақсатының өзгеруіне, тіршілікті қамтамасыз ету, қандай да бір өнімдер шығару, пайдалану, қызметтер көрсету жəне тағы басқалар үшін қажетті технологиялық жəне (немесе) инженерлік жабдықтардың ішкі жүйесін толық немесе ішінара ауыстыруға байланысты оны (оларды) өзгерту; 13) қайта жаңарту – өзгеретін объектіні жаңарту мен жаңғырту қажеттілігіне байланысты жекелеген үй-жайларды, ғимараттың өзге де бөліктерін немесе ғимаратты жалпы өзгерту; 14) қайта жоспарлау - осы үй-жайдың (осы үй-жайлардың) шекарасын өзгертумен ұштасқан үй-жайдың (үй-жайлардың) жоспарын өзгерту; 15) қала құрылысының регламенттерi - аумақтарды (жер учаскелерiн) жəне басқа да жылжымайтын мүлiк объектiлерiн пайдаланудың, сондай-ақ олардың жай-күйiнiң заңнамада белгiленген тəртiппен жол берiлетiн кез келген өзгерiстерiнiң режимдерi, рұқсаттары, шектеулерi (ауыртпалық салуды, тыйым салу мен сервитуттарды қоса алғанда). Қала құрылысының регламенттерi мемлекеттiк нормативтерге сəйкес орындалған қала құрылысы жəне сəулетқұрылыс құжаттамасымен белгiленедi. Қала құрылысы регламенттерiнiң қолданылуы олар үшiн белгiленген мерзiм шегiнде шектеледi; 16) қала құрылысындағы жылжымайтын мүлік объектілері (бұдан əрі - жылжымайтын мүлік объектілері) – объектілер орналасқан жер учаскесін, ғимараттарды, құрылыстарды пайдалану, салу жəне реконструкциялау бойынша қызмет оларға қатысты жүзеге асырылатын объектілер; 17) құрылыс жобасы (құрылыстық жоба) - көлемдiк-жоспарлық, конструкциялық, технологиялық, инженерлiк, табиғат қорғау, экономикалық жəне өзге де шешiмдерді, сондайақ, құрылысты ұйымдастыру мен жүргiзуге, аумақты инженерлiк дайындауға, абаттандыруға арналған сметалық есептеулерді қамтитын жобалау (жобалау-сметалық) құжаттама. Құрылыс жобаларына аяқталмаған объектiлер құрылысын консервациялау жəне өз ресурсын тауысқан объектiлердi кейiннен кəдеге жарату жобалары да жатады; 18) құрылыс салуды реттейтiн сызық (құрылыс салу сызығы) - қызыл жəне сары сызықтардан немесе жер учаскесi шекарасынан шегiндiре отырып, үйлердi (ғимараттарды, құрылғыларды) орналастыру кезiнде белгiленетiн құрылыс салу шекарасы; 19) қызыл сызық - елдi мекендердi жоспарлау құрылымындағы кварталдардың, шағын аудандардың, өзге элементтердiң аумағын көшеден (жолдардан, алаңдардан) бөлiп тұратын шекара. Əдетте қызыл сызық құрылыс салу шекарасын реттеу үшiн қолданылады; 20) мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылау жəне қадағалау органы – құрылыс объектісінің сапасына мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылауын жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшесі; 21) мердігер – тиісті қызмет түрлерін жүзеге асыруға лицензиясы бар, Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес құрылыс саласында тапсырыс берушімен немесе инжинирингтік ұйыммен жасаған мердігерлік шарт немесе мемлекеттік сатып алу туралы шарт бойынша құрылыс саласында мердігерлік жұмысты орындайтын заңды жəне жеке тұлға; 22) эскиз (эскиздік жоба) - жобалық (жоспарлық, кеңiстiктiк, сəулеттiк, технологиялық, конструктивтік, инженерлiк, декоративтік немесе басқа) шешiмнiң оңайлатылған, схема, сызба, бастапқы сұлба (сурет) нысанында орындалған жəне осы шешiмнiң түпкi ойын түсiндiретiн түрi; 23) объектiнi кейiннен кəдеге жарату - күрделi құрылыстың (ғимараттың, құрылыстың, кешеннiң) пайдаланылуы (пайдаланылуы, қолданылуы) тоқтатылғаннан кейiн регенерацияланатын элементтерiн (конструкцияларды, материалдарды, жабдықтарды) бiр мезгiлде қалпына келтiрiп жəне қайталап пайдаланып, сондай-ақ регенерацияланбайтын элементтер мен қалдықтарды өңдей отырып, бөлшектеп алу жəне бұзу жөнiндегi жұмыстар кешенi; 24) рұқсат беру құжаттары - өтініш берушіге қолданыстағы ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) салу немесе өзгерту жөнінде өзінің түпкі ойын іске асыруға құқық беретін құжаттар; 25) сəулет-жоспарлау тапсырмасы - объектiнiң мақсатына, негiзгi параметрлеріне жəне оны нақты жер учаскесiне (алаңға, трассаға) орналастыруға қойылатын талаптар кешенi, сондай-ақ осы елдi мекен үшiн қала құрылысының регламенттерiне сəйкес белгiленетiн, жобалау мен құрылысқа қойылатын мiндеттi талаптар, шарттар мен шектеулер. Бұл ретте, түсi жөнiндегi шешiм мен ғимараттардың (құрылыстардың) қасбеттерiн əрлеу материалдарын пайдалану, көлемдiк-кеңiстiктегi шешiм бойынша талаптар белгiлеуге жол берiлмейдi; 26) сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметi саласындағы инжинирингтiк көрсетілетін қызметтер - оңтайлы жобалық көрсеткiштерге қол жеткiзу мақсатында құрылыстың дайындығын жəне жүзеге асырылуын қамтамасыз ететiн қызметтер кешенi (техникалық жəне авторлық қадағалау); 27) тапсырысшы (құрылыс салушы) – жеке меншік немесе мемлекеттік мұқтаж үшін не коммерциялық мақсатта кəсіпорындар, ғимараттар, құрылыстар салу бойынша жобаны іске асыруды жүзеге асыратын жеке немесе инвестор (не өзі инвестор болып табылатын) уəкілетті еткен заңды тұлға; 28) техникалық қадағалау - орындалған жұмыстың сапасын, мерзiмiн, құнын, қабылдап алынуын жəне объектiнiң пайдалануға берiлуiн қоса алғанда, жобаны iске асырудың барлық сатысында құрылысты қадағалау; 29) егжей-тегжейлі жоспарлау жобасы – қаланың немесе ауылдық елді мекеннің жекелеген бөліктері мен функционалдық аймақтары үшін, қажет болған жағдайда тұрғындар саны 50 мың адамға дейін шағын қаланың немесе елді мекеннің тұтас аумағы үшін əзірленетін қала құрылысы құжаттамасы.

2. Аумақтарда құрылыс салуды реттеу Құрылыс салу үшін жер учаскелеріне арналған құқық берудің жалпы тəртібі 4. Объект салу үшін жер учаскесiн жер пайдалануға берудi аудандардың ауылдық округінің Жер кодексінің 44-1-бабына сəйкес өз құзыретi шегiнде жүзеге асырады.

5. Жер учаскесiне құқық табыстау туралы шешiмiнiң жобасында: жерге құқық табысталатын тұлғаның тегі, аты, əкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе заңды тұлғаның атауы; жер учаскесiнiң нысаналы мақсаты; жер учаскесiнiң көлемi; жерге құқықтар түрi, ауыртпалықтар, шектеулер; учаске төлемақыға берiлетiн жағдайда жер учаскесiн немесе жер пайдалану құқығын сатып алу бағасы, жер учаскесiн сатып алу-сату шарттарын жасасудың мерзiмi мен шарттары; учаскелердің өлшемдері көрсетіле отырып, жер учаскелерін мемлекет мұқтажы үшін алып қою, мəжбүрлеп иеліктен шығару жүргізілетін жеке тұлғаның тегі, аты, əкесінің аты (ол болған жағдайда) немесе заңды тұлғаның атауы; өзге де шарттар болуға тиiс. Сұралып отырған жер учаскесі бос емес болған жағдайда, мемлекеттік жер кадастрын жүргізетін мамандандырылған мемлекеттік кəсіпорын аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөліміне жер учаскесіне құқық беруден бас тартуға негіз болатын тиісті ақпаратты үш жұмыс күні ішінде жібереді.

6. Жер учаскесіне құқық беруден бас тарту аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі қорытындысымен ресімделеді жəне өтініш берушіге үш жұмыс күні ішінде жіберіледі.

7. Оң қорытындылар мен инженерлік желілерге қосылуға қойылатын техникалық талаптар келісілген органдардан келіп түскен жағдайда, аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі бес жұмыс күні ішінде жер учаскесін түпкілікті таңдау актісін дайындайды жəне жібереді.

8. Шағын кəсiпкерлiк субъектiлерi үшiн, құрылысқа арналған жер учаскесiнiң нысаналы мақсаты қызмет түрлерiне қарамастан, үй-жайларға (құрылыстар мен ғимараттарға) қызмет көрсету ретiнде белгiленедi.

9. Жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелері сұралған кезде азаматтардың өтініштері (өтінішхаттары) арнайы есепке алынады жəне бөліп берілетін алаңдардың дайын болуына қарай не үшін пайдаланылатын бос аумақтар бар болған кезде қанағаттандырылады. Жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін тегін негізде беру кезінде азаматта жеке тұрғын үй құрылысы үшін мемлекет құқық берген жер учаскесінің бар немесе жоқ екендігі ескеріледі. Азаматта мұндай жер учаскелерінің бар немесе жоқ екендігі туралы мəліметтерді уəкілетті орган жер учаскесін беру туралы қорытынды əзірлеуі жəне шешім қабылдауы үшін аудан əкімдіктерінің жанындағы комиссияға ұсынады.

10. Əкімдіктер бөліп беруге арналған алаңдардың дайындығы туралы жəне жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін алуға кезектілік тізімдері туралы ақпаратқа қолжетімділікті оларды кемінде тоқсанына бір рет қазақ жəне орыс тілдерінде арнайы ақпараттық стендтерде орналастыру арқылы жəне (немесе) бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау жолымен қамтамасыз етуге міндетті. Бұл ретте елдi мекеннiң бас жоспарлары (немесе тұрғындарының саны бес мың адамға дейiнгi елдi мекендердi дамытудың жəне оларда құрылыс салудың оларды алмастыратын схемасы) негiзiнде орындалған егжей-тегжейлi жоспарлау жобалары жəне (немесе) құрылыс жобалары, сондай-ақ облыстар аумақтарын қала құрылысы үшін жоспарлаудың кешенді схемалары болмаса, жер учаскелерiн құрылыс үшiн беруге тыйым салынады. Жер учаскелерін пайдалануға қойылатын қала құрылысы талаптары 11. Қазақстан Республикасында жер учаскелерін қала құрылысы мақсатында пайдалану Жер кодексіне, Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне, Су кодексіне «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңына жəне басқа нормативтік құқықтық актілерге сəйкес жүзеге асырылады.

12. Аумақта əр түрлі мақсаттағы объектілерді өз бетінше салуға жол берілмейді.

13. Елді мекендердің аумақтарында азаматтарға өмiр сүруге ыңғайлы жағдай мен қауiпсiздiктi қамтамасыз ету мақсатында инженерлiк желiлер, жүйелер мен коммуникациялардағы апаттарды жою жөнiндегi қалпына келтiру жұмыстарын қоспағанда, түнгi уақытта шу шығаратын құрылыс-монтаждау жұмыстары жүргiзілмейді.

14. Қазақстан Республикасының заңнамасында тікелей көзделген субъектілер жүзеге асыратын қызметті қоспағанда, лицензияны талап ететін сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс саласында жекелеген қызмет түрлерін тек лицензия болған жағдайда жүзеге асырылады.

15. Жеке жəне заңды тұлғалар облыс аумағында: 1) осы қағидаға сəйкес құрылыс жүргiзудi жүзеге асырады; 2) тарих жəне мəдениет ескерткiштерiне, табиғат ескерткiштерiне, қала, ауыл мен табиғат жерлерiне, су жəне су шаруашылық объектілеріне, инженерлiк, көлiк инфрақұрылымы жəне аумақты абаттандыру объектiлерiне зиян келтiретiн iс-қимылдар жасамайды;

3) бекiтiлген сəулет-қала құрылысы құжаттамасына, құрылыс нормалары мен ережелерiне, экологиялық, санитарлық, өртке қарсы жəне өзге де арнайы нормативтер мен талаптарға сəйкес ғимараттар мен құрылыстарды жəне өзге де жылжымайтын мүлiк объектiлерiн қалыпты күтiп ұстау, жер учаскелерiн абаттандыру жөнiнде жұмыс жүргiзедi; 4) сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметi саласында бақылауды жəне қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар мен лауазымды тұлғалардың ұсынымдарын орындайды; 5) мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылау органының хабарламасы бойынша құрылыс объектiлерi жөнiнде қажеттi ақпарат пен техникалық құжаттаманы, сондай-ақ тиiстi жобалар сараптамасының қорытындысын бередi; 6) жылжымайтын мүлiк объектiлерiне техникалық түгендеу мен техникалық тексеру жүргiзудi жүзеге асыратын ұйымдарға қала құрылысы мемлекеттiк кадастрын жəне облыс аумағында құрылыс жүргiзiлуiне мониторинг жүргiзуге, жеке жəне заңды тұлғаларға тиесiлi жылжымайтын мүлiк объектiлерiне қол жеткiзуге рұқсат бередi; 7) тиiстi мемлекеттiк органдар мен ұйымдарға, қажеттi жобалау-сметалық құжаттаманы, кешендi инженерлiк іздеулер мен өзге де материалдарды бередi; 8) Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi заңнамасының талаптарын сақтайды.

16. Меншiк иелерi не жер пайдаланушылар жер учаскелерiн құрылыс салу үшін (коммуникацияларды жүргізу, аумақты инженерлік жағынан дайындау, абаттандыру, көгалдандыру жəне учаскенi жайғастырудың басқа да түрлерiн қоса алғанда) пайдалануды заңдарда белгiленген тəртiппен бекiтiлген жобалау құжаттамасына сəйкес жəне нысаналы мақсатын немесе сервитутты, аумақты аймақтарға бөлуді, қызыл сызықтарды жəне құрылыс салуды реттеу сызықтарын, құрылыс салу мен оны пайдалану ережелерiн сақтай отырып қана жүзеге асыра алады.

17. Елдi мекендердiң аумақтарын дамыту жəне оған құрылыс салу белгiленген тəртiппен бекiтiлген қала құрылысы жобалары негiзiнде жүзеге асырылады.

18. Көп пəтерлі тұрғын үйлер кешенін жобалағанда құрылыстық, экологиялық, санитариялық жəне өртке қарсы талаптарды есепке ала отырып, автопаркингтер, гараждар мен инженерлік жабдықтау құрылыстарын орналастыру үшін жерасты кеңістігін барынша пайдалану керек.

19. Белгіленген мемлекеттік нормативтерге сəйкес бау-бақшалық жəне саяжай серіктестіктері аумақтарын резервтік аумақтардан тыс елді мекендердің перспективалық дамытуын есепке ала отырып, сондай-ақ қала маңы аймағының жобасына немесе аудандық жоспарлау жобасына сəйкес орналастыру керек. Жеке тұрғын үй құрылысының аудандары мен орамдарын жобалау жəне салу (реконструкциялау) қажетті инженерлік-көліктік инфрақұрылыммен қамтамасыз етілген, қызмет көрсету мекемелері мен кəсіпорындарын орналастырумен кешенді жүзеге асырылады.

20. Жеке тұрғын үй құрылысы жоспарлау жəне салу сəулет жəне қала құрылысы саласында қолданыстағы заңнамасына сəйкес жүргізіледі.

21. Жеке тұрғын үй құрылысы үшін бөлінген алаңдар, бекітілген бас жоспарға, егжей-тегжейлі жоспарлау жобасына жəне елді мекеннің құрылыс салу жобасына сəйкес орналастырылады.

22. Белгіленген тəртіппен бекітіліп берілген жер учаскесінде орналасқан, тұрғын үй мен басқа да құрылыстардың көлемін, олардың сыртқы тұрқы (оның ішінде биіктігі), сондай-ақ шектес жер учаскелеріндегі белгіленген міндетті қалыптық, санитариялық, өртке қарсы жəне техникалық арақашықтықты қамтамасыз ететін жағдайда жеке құрылыс салушы дербес белгілейді.

23. Тұрғын жəне қоғамдық ғимараттарда телерадио арналары мен кабель желілерін, ұжымдық жəне жеке қабылдау жүйелерін жобалау жəне салу аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімімен келісіледі жəне мемлекеттік нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сəйкес жүзеге асырылады.

24. Тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жəне елді мекендердің сəулеттік келбетін сақтау үшін көп пəтерлі тұрғын үй мен қоғамдық ғимараттардың қасбеттерінде жəне балкондарында спутниктік жəне эфирлік қабылдау құрылғыларын орнату жергілікті атқарушы органдар мен келісіледі.

25. Қала маңындағы аймақтар қала жерінің шекарасымен (шегімен) іргелес, аталған қаланың қала аймағына кіретін басқа да елді мекендердің аумағын дамыту, сондай-ақ санитариялық-қорғау функцияларын орындау, демалу орындарын, бағбандық пен саяжайлық серіктестіктерін орналастыруға арналған жерлерді қамтиды.

26. Қала маңындағы аймаққа кіретін елді мекендердің аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімімен келісіледі.

27. Елді мекендерде (тұрғын орамдарында, шағын аудандарда жəне тағы басқа) тасымалданатын жəне автомобильдерді сақтауға арналған мобильдік конструкциядан тұратын уақытша гараждарды орналастыру аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімімен келісу бойынша жүзеге асырылады.

28. Оларға кіру үшін кірме жолдар қажет болған кезде жол сервисі объектілерін жол бойындағы белдеулерге немесе объектілерді олардың шегінен тыс жерлерге орналастыру үшін жер учаскелерін беру туралы шешімдерді жергілікті атқарушы орган қабылдайды.

2. Жобалау алдындағы рəсімдер 29. Жобалау алдындағы рəсімдер жəне бастапқы материалдарды (деректерді) беру «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 20-бабының 23-10) тармақшасына сəйкес бекітілетін Жобалау үшін бастапқы материалдарды (деректерді) ресімдеудің жəне берудің, сондай-ақ жаңа объектілер салуға жəне қазіргі бар объектілерді (ғимараттарды, құрылыстарды, олардың кешендерін жəне коммуникацияларды) өзгертуге рұқсат беретін рəсімдерден өтудің қағидаларына сай жүзеге асырылады.

30. Жобалау алдындағы рəсімдер жəне бастапқы материалдарды (деректерді) беру сəулет - жоспарлау тапсырмасы жəне инженерлік желілерге қосудың техникалық жағдайларын (нақтыланған) берумен іске асырылады. Жобалау алдындағы рəсімдер қызмет мерзімі жалпы құрылыс объектілері бойынша 6 (алты) жұмыс күнін құрайды: 31. Келесі құрылыс объектілері бойынша, жобалау алдындағы рəсімдер қызмет мерзімі 15 (он бес) жұмыс күнін құрайды. электр жəне жылу энергиясын өндіретін, өндірістік кəсіпорындар; тау-кен өндірісі жəне байыту өндірістік кəсіпорындары; қара жəне түсті металлургия, машина жасау өнеркəсібінің өндірістік кəсіпорындары; елді мекендер мен аумақтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін гидротехникалық жəне селден қорғау құрылыстары (бөгеттер, тоғандар); елді мекендердің шекараларынан тыс орналасқан желілік құрылыстар; қызмет көрсету объектілерімен бірге магистралдық құбыржолдар (мұнай, газ құбырлары ); жоғары вольтты электр беру желілері мен талшықты-оптикалық байланыс желілері; қызмет көрсету объектілерімен бірге темір жолдар; көпірлерді, көпір өткелдерін, тоннельдерді, көп деңгейлі айрықтарды қоса алғанда, республикалық желіге жатқызылған жалпы пайдаланатын автомобиль жолдары; пайдаланылып отырған жер учаскесінің шекарасында (аумағында, трассасында) тіреу жəне қоршау конструкцияларын, инженерлік жүйелер мен жабдықтарды өзгертуге байланысты емес қолданыстағы ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) жобаларын əзірлеуге 3 (үш) жұмыс күн құрайды.

32. Сəулет - жоспарлау тапсырмасы жəне инженерлік пен коммуналдық қамтамасыз ету көздеріне қосудың техникалық шарттарын (нақтыланған) аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі береді жəне ол белгіленген тəртіпте жоба əзірлеу үшін негіз болып табылады.

33. Инженерлiк жəне коммуналдық қамтамасыз ету көздерiне қосуға техникалық шарттар сəулет - жоспарлау тапсырмасы міндетті қосымша болып табылады.

34. Тапсырысшы сəулет - жоспарлау тапсырмасы жəне техникалық шарттарын (нақтыланған) алуға арналған өтінішті аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөліміне ұсынады. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі: 1) жерге немесе бұрыннан бар ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) реконструкциялауға (қайта жоспарлауға, қайта жабдықтауға) тиісті құқық беру туралы шешімінің көшірмесі; 2) жобалауға арналған бекітілген тапсырма; 3) эскиздік жоба; 4) техникалық шарттар (алдын ала).

35. Бұрыннан бар ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) кезінде жер учаскесін бөлу (кесіп беру) талап етілмейді, сондай-ақ, егер осы мақсатта инженерлік пен коммуналдық қамтамасыз ету көздеріне қосымша қосудың немесе жүктемені ұлғайтудың қажеттілігі болмаған жағдайда, сəулет – жоспарлау тапсырмасына тиісті жазба жасалады.

36. Аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі сəулет - жоспарлау тапсырмасы жəне техникалық шарттарын (нақтыланған) алуға арналған өтінішті алған күннен кейін келесі жұмыс күнінен кешіктірмей инженерлiк жəне коммуналдық қамтамасыз ету жөнiнде қызмет көрсетушiлерге құжаттарды қоса беру керек.

37. Инженерлiк жəне коммуналдық қамтамасыз ету жөнiнде қызмет көрсетушiлер сұрау салуды алған күннен бастап бес жұмыс күн ішінде аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі параметрлері мен қосу орнын көрсетіп, техникалық шарттарды (нақтыланған) не беруден негізделген бас тартуды жібереді.

38. Осы Қағидалардың 31-тармағында аталған объектілерді қоспағанда, объектілерді жобалау үшін сəулет-жоспарлау тапсырмасы мен техникалық шарттарды беру туралы өтінішті қарау мерзімі орындалған күннен бастап сегіз жұмыс күннен не оларды беруден дəлелді бас тарту өтініш берілген күннен бастап үш жұмыс күнінен аспауы тиіс.

39. Сəулет-жоспарлау тапсырмасы жəне техникалық шарттарын (нақтыланған) жобалау (жобалау-сметалық) құжаттаманың құрамында бекітілген құрылыстың нормативтік ұзақтығы мерзімі ішінде қолданыста болады.

40. Егер сейсмикалық қауiптiлiгi жоғары аймақтарда (аудандарда) бұрыннан бар ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) жоспарланған жəне конструкциялық шешімдерді қайта қарауды талап ететін жағдайда, онда сəулет-жоспарлау тапсырмасында сейсмикалық берік құрылыс жөніндегі мамандандырылған ұйымдардың (тиісті аттестаты бар мамандардың) осы жоба бойынша қорытындысын (арнайы техникалық шарттарды) алу қажеттілігі көрсетіледі.

41. Егер бұрыннан бар ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) тiреу жəне (немесе) қоршау конструкцияларын, инженерлiк жүйелер мен жабдықтарды өзгертудi, сондай-ақ қосымша жер учаскесін (аумақты, трассаны) бөлуді талап ететiн реконструкциялауға (қайта жоспарлауға, қайта жабдықтауға) байланысты болса, онда жобалауға арналған тапсырмада ол туралы жазба жасалады, сондай-ақ, сəулет-жоспарлау тапсырмасында мемлекеттік сəулетқұрылыс бақылау органдарына хабарлау қажеттілігі көрсетіледі.

42. Бұрыннан бар (пайдаланылатын) объектілерге енгізілетін өзгерістердің жобасын əзірлеушілер жобалау құжаттамасында жəне эскизде (эскиздік жобада) бұрыннан бар ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) жұмыстары процесінде, сондай-ақ кейіннен өзгертілген объектіні пайдалану кезінде басқа меншік иелеренің мүдделерін қозғайтын жобалық шешімдердің бар-жоғы туралы мəліметті көрсетеді.

3. Жобалау Жобалау алдындағы жəне жобалау құжаттамасын əзірлеу кезеңі 43. Жобалау алдындағы жəне жобалау құжаттамасын əзірлеуді «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы»Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 20-бабының 23-17) тармақшасына сəйкес бекітілген тапсырыс берушінің (құрылыс салушының) қызметін ұйымдастырудың жəне функцияларын жүзеге асырудың қағидаларына жəне белгіленген мемлекеттік нормативтерге сəйкес жобалау (жобалау-іздестіру) жұмыстарының тиісті түрлеріне лицензиясы бар жеке жəне заңды тұлғалар жүзеге асырады.

44. Жобаның немесе жұмыс жобасының мемлекеттік (Қазақстан Республикасында қолданылатын мемлекетаралық) нормативтердің талаптарына сəйкестігі туралы жоба авторының (жобаның бас инженерінің, жобаның бас сəулетшісінің) жазбасы бар əзірленген жобалау құжаттамасын Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік органдармен немесе өзге де инстанциялармен қосымша келісу қажет емес.

45. Егер қолданыстағы объектілерді реконструкциялауға, техникалық жарақтандыруға немесе күрделі жөндеуге арналған жобалау құжаттамасы қосымша жер учаскесін бөлуді (аумақ кесіп беруді) талап етпейтін, конструкциялардың есептік беріктігін төмендетпейтін, сəулеттікэстетикалық, өртке қарсы, жарылысқа қарсы жəне санитариялық сапаларын нашарлатпайтын, ортаға зиянды əсерін тигізбейтін жағдайларда жобалау шешімдерін мемлекеттік бақылау жəне қадағалау органдарымен, басқа да мамандандырылған ұйымдармен қосымша келісу талап етілмейді.

46. Қазақстан Республикасының заңнамалық нормаларына сəйкес жобалау құжаттамасын тапсырыс беруші (құрылыс салушы) мынадай инстанциялар бойынша: 1) жер ресурстарын, жер қойнауын жəне минералдық ресурстарды, жерасты жəне жерүсті суларын, орман жəне өсімдіктер дүниесінің өзге де ресурстарын, жануарлар дүниесінің ресурстарын пайдалану кезінде экологиялық талаптар бөлігінде жер ресурстарын басқару жөніндегі уəкілетті органмен, жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі, су қорын пайдалану жəне қорғау саласындағы, орман шаруашылығы саласындағы, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту жəне пайдалану саласындағы уəкілетті органдардан, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық əл-ауқаты саласындағы мемлекеттік органнан; 2) екi жəне одан көп облыстың шекараларында орналасқан қауіпті өндірістік объектіні, сондай-ақ стратегиялық маңызы бар объектілерді салу, кеңейту, реконструкциялау, жаңғырту,

консервациялау жəне жою бөлігінде өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік қадағалау жөніндегі Қазақстан Республикасының бас құрылыс инспекторынан немесе оның орынбасарларынан келісуден өткізеді; 3) объектіні табиғат қорғау іс-шараларының жобасында көзделген су объектілерінде жəне (немесе) су қорғау аймақтарында (су қорғау белдеулерін қоспағанда) орналастыру кезінде су қорын пайдалану жəне қорғау, сумен жабдықтау, су бұру саласындағы уəкілетті органмен, жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уəкілетті органмен, жер ресурстарын басқару жөніндегі уəкілетті органның ведомствосымен, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық əл-ауқаты саласындағы мемлекеттік органмен, ветеринария саласындағы уəкілетті органмен, (республикалық маңызы бар қала, астан) келісу қажет.

47. Ықтимал сел қаупі бар су объектілеріндегі осындай қызмет азаматтық қорғау саласындағы уəкілетті органмен, кеме қатынасы су жолдарында – су көлігі мəселелері жөніндегі уəкілетті органмен келісіледі. Жобалау құжаттамасына сараптама жүргізу кезеңі 48. Жобаларға сараптама Қаржыландыру көздеріне қарамастан, жаңа ғимараттар мен құрылыстарды, олардың кешендерін, инженерлік жəне көлік коммуникацияларын салуға, сондай-ақ бұрыннан барын өзгертуге (реконструкциялауға, кеңейтуге, техникалық қайта жарақтандыруға, жаңғыртуға жəне күрделі жөндеуге) арналған техникалық-экономикалық негіздемелерге жəне жобалау-сметалық құжаттамаға ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу қағидаларына сəйкес жүргізіледі. Сараптама ұйымдары жүзеге асыратын ведомстводан тыс кешенді сараптама (салалық сараптамаларды қоса алғанда) жүргізу мерзімдері мен ұзақтығы тапсырыс беруші мен орындаушы арасында жасасқан шартпен белгіленеді, бірақ: жауапкершілігі І жəне ІІ деңгейдегі технологиялық немесе техникалық жағынан күрделі объектілер, сондай-ақ ықтимал қауіпті өндірістік объектілер болып табылатын объектілер құрылысының жобалары бойынша 45 (қырық бес) жұмыс күнінен; ықтимал қауіпті санатына жатпайтын, жауапкершілігі ІІ деңгейдегі бір мезгілде технологиялық немесе техникалық жағынан күрделі емес объектілер болып табылатын объектілер құрылысының жобалары бойынша 20 (жиырма) жұмыс күнінен; ықтимал қауіпті санатына жатпайтын, жауапкершілігі ІІІ деңгейдегі бір мезгілде технологиялық немесе техникалық жағынан күрделі емес объектілер болып табылатын объектілер құрылысының жобалары бойынша 10 (он) жұмыс күнінен аспауы тиіс. Жобалау құжаттамасын бекіту (қайта бекіту) кезеңі 49. Жобаларға сараптаманың оң қорытындысының негізінде жобалау-сметалық құжаттама заңнамада белгіленген тəртіппен жəне мемлекеттік нормативтік құжаттарда белгіленген талаптарға, сондай-ақ «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 20-бабының 11-6) тармақшасына сəйкес бекітілген Бюджет қаражаты жəне мемлекеттік инвестициялардың өзге де нысандары есебінен объектілерді салуға арналған жобаларды (техникалық-экономикалық негіздемелерді жəне жобалау-сметалық құжаттаманы) бекіту қағидаларына сəйкес бекітілуге жатады.

50. Мемлекеттік инвестициялардың есебінен жəне олардың қатысумен жүзеге асыралатын құрылысқа арналған жобалау құжаттамасын бекіту (қайта бекіту) негізгі бекітілетін техникалықэкономикалық көрсеткіштерді көрсете отырып, тиісті мемлекеттік органның немесе өзге де заңды тұлғаның бұйрығымен жүргізіледі.

51. Қаржыландырудың басқа көздері есебінен жүзеге асыралатын құрылысқа арналған жобалау құжаттамасын бекіту негізгі бекітілетін техникалық-экономикалық көрсеткіштерді көрсете отырып, тапсырыс берушінің (заңды тұлғаның немесе дара кəсіпкердің) шешімімен жүргізіледі.

52. Жобалау құжаттаманы əзірлеу ол бекітілген күннен бастап аяқталған болып саналады.

4. Құрылыс Құрылыстың кезеңі 53. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе, жобалау құжаттамасын бекітісусіз құрылыс жүргізуге жол берілмейді.

54. Құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу басталғанға дейін тапсырыс беруші мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылауын жəне қадағалауын жүзеге асыратын органдарға құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізе бастағаны туралы хабарлайды.

55. «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 33-бабына сəйкес мемлекеттік сəулет-құрылыс инспекциясына (мемлекеттік құрылыс инспекторына) құрылыс-монтаждау жұмыстары жүргізіле басталғаны туралы хабарламаны алғаннан кейін, осы хабарлама алынған кезден бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмей объектілер мен кешендерге бару құқығы беріледі.

56. Жылжымайтын мүлік объектілерінің құрылысына техникалық жəне авторлық қадағалауды ұйымдастыру сəулет жəне қала құрылысы саласындағы заңнамаға сəйкес жүзеге асырылады.

57. Жеке меншік тұрғын үй салу сəулет жəне қала құрылысы саласындағы құрылымдық бөлімшесі бекіткен нобайлық жобаға сəйкес жүзеге асырылады. Қолданыстағы тұрғын жəне тұрғын емес үй-жайларды өзгерту (реконструкциялау, қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) 58. Тіреу жəне қоршау конструкцияларын, инженерлік жүйелері мен жабдықтарын өзгертпей қолданыстағы ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) реконструкциялау, қайта жоспарлау, қайта жабдықтау рəсімі «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 сəуірдегі Қазақстан Республикасы Заңның 10-бабының 1) тармақшасына сəйкес əзірленген «Тіреу жəне қоршау конструкцияларын, инженерлік жүйелері мен жабдықтарын өзгертпей қолданыстағы үйлердегі үй-жайларды (жекелеген бөліктерін) реконструкциялауға (қайта жоспарлауға, қайта жабдықтауға) шешім беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сəйкес жүзеге асырылады. Рəсімді жүргізу мерзімі 10 жұмыс күні.

59. Қолданыстағы (пайдаланудағы) объектілерге енгізілетін өзгерістерді жобаны əзірлеушілер жобалау құжаттамасында (нобайларда (схемаларда)) қолданыстағы ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) жұмыстары жүргізіліп жатқан кезде жəне өзгертілетін объектіні кейін пайдалану кезінде басқа меншiк иелерiнiң мүдделерiн қозғайтын жобалау шешімдерінің болуы немесе болмауы туралы мəліметтерді көрсетеді (айқындайды).

60. Қосымша жер учаскесін (аумақты, трассаны) бөліп беруді жəне оның нысаналы мақсатын өзгертуді талап ететін ғимараттардағы жəне тұрғын үйлердегі тұрғын жəне тұрғын емес үй жайларды реконструкциялау, қайта жоспарлау, қайта жабдықтау кезінде құрылыс салушы (тапсырыс беруші) Жер кодексінің 44-1-бабына сəйкес аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі өтініш жасайды.

61. Тіреу жəне қоршау конструкцияларын, инженерлік жүйелері мен жабдықтарын өзгертуге байланысты, сондай-ақ оның нысаналы мақсаты өзгерген жағдайда ғимараттардағы жəне тұрғын үйлердегі тұрғын жəне тұрғын емес үй жайларды реконструкциялау, қайта жоспарлау, қайта жабдықтау кезінде үй-жайдың меншік иесі болып табылатын құрылыс салушы (тапсырыс беруші) аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімінен жобалауға арналған сəулет-жоспарлау тапсырмасын алады.

5. Құрылысы аяқталған объектілерді пайдалануға беру 62. Салынған объектiлердi пайдалануға қабылдау Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексімен, сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс туралы заңымен, сондай ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 15 қазандағы «Қазақстан Республикасының сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс туралы Заңына кейбір мəселелерді жүзеге асыру» қаулысымен реттеледі.

63. Салынған объектiнi пайдалануға қабылдауды оның бекiтiлген жобаға сəйкес толық əзiрлiгi жəне сəйкестік туралы декларация, құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы туралы қорытынды болған жəне орындалған жұмыс бекітілген жобаға сəйкес келген жағдайда тапсырыс беруші жүргiзедi. Рəсімді жүргізу мерзімі 17 күнтізбелік күн. Салынған объектiнi пайдалануға қабылдау «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 20-бабының 22-1) тармақшасына сəйкес бекітілген құрылысмонтаждау жұмыстарының сапасы жəне орындалған жұмыстардың жобаға сəйкестігі туралы қорытындылардың, сəйкестік туралы декларацияның, объектіні пайдалануға қабылдау актісінің нысандарына ресімделеді. Меншік иесі салынған объектіні пайдалануға дербес қабылдау тəртібін, сондай-ақ пайдалануға қабылдау актісінің нысанын сəулет, қала құрлысы жəне құрылыс қызметін мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын уəкілетті орган бекітеді. «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 74-бабында көзделген жекелеген жағдайларда салынған объектіні пайдалануға қабылдауды меншік иесі (тапсырыс беруші, инвестор, құрылыс салушы) дербес жүргізеді.

64. Аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөліміне тиісті шешімі болған кезде меншік иесі (тапсырыс беруші, инвестор, құрылыс салушы) құрылысы аяқталған, техникалық жағынан күрделі емес объектілерді пайдалануға қабылдауды дербес жүзеге асыруға құқылы.

65. Салынған объектіні пайдалануға қабылдау актімен ресімделеді. Салынған объектіні пайдалануға қабылдау актісі тапсырыс берушінің бекітуіне жатады. Объектiнiң пайдалануға берілген күні тапсырыс берушінің объектiнiң пайдалануға қабылдау актісін бекіткен күні деп есептеледi.

66. Салынған объектіні пайдалануға қабылдау актісіне сəйкестік туралы декларацияның жəне орындалған жұмыстардың жобаға сəйкестігі мен құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы туралы қорытындылардың негізінде тапсырыс беруші, мердігер (бас мердігер), техникалық жəне авторлық қадағалауды жүзеге асырған тұлғалар қол қояды.

67. Объектілерді пайдалануға қабылдаудың жалпы тəртібі «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 73-бабымен регламенттелген.

68. Объектіні пайдалануға қабылдау актісін бекітпей объектіні пайдалануға қабылдауға жол берілмейді.

69. Салынған объектiнi пайдалануға қабылдаудың белгiленген тəртiппен бекiтiлген, аудан əкімдігінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімінде тіркелген актiсi жылжымайтын мүлiкке құқықтарды тiркейтiн мемлекеттiк органда объектiнi тiркеу үшiн негiз болып табылады.

70. Мердігерден (бас мердігерден) объектіні қабылдауды тапсырыс беруші техникалық жəне авторлық қадағалаулармен бірлесіп жүзеге асырады.

71. Мердігерден (бас мердігерден) объектiнiң пайдалануға қабылдау рəсiмiне дайын екендiгi туралы жазбаша хабар алынғаннан кейiн тапсырыс беруші объектіні пайдалануға қабылдауды жүзеге асырады.

72. Тапсырыс беруші объектiнiң пайдалануға қа ы м ы ы м ы ж ж ш ы м ы ыж ы ы ы ыж ы ж мы ы ж м ы ы м ж ж мы ы ы ы ы ы ы ы ы ы М м м ы ж ы ыж ы ы ы ы ш ы ш ж мы ш ыж ы ы ы ы ы м ж ж мы ы ы ж мы ы ж ы ы ы ы ы ы ы ы ы ы ы Т ы ы ш ы ы ы ы м ж ж мы ы ы ы ж ы ж мы ы ж ы ы ы ы ы м м м м ы ж ы ыж ы ы м ы ж м ы ы ы ш ы м ж ы ы ы ы ш ж ы ы ж ш шм ж м м м м ы м шы ы ы ж ы ы ы ы ы ш м м шы ы ыж ы ы Т ы ы ш ж ж м ы ж м ы ы ы ы ы м ж ж мы ы ы ыж ы ж мы ы ы ы ы ы ы ы ж ж ы ы м ж ж ж мы ы м ж ы ы шы ы ы ж ы ыж ы ы ж ж ы м ж ш ы м ы Ө м м ф м ж

ж

м Е

Қ

ы ы ш м

м

м О ы Қ м ы ы ым

ы ы

ы

ж ы м ы

ы ы ы ы ы ым м

ы

ш ж ы ы ы ы

ш ы

ж м

ы

ж

ы

м ы

ы ж ы ж шы

м м

ы ы м ыж

ы

6

www.akjolgazet.kz

13 тамыз, 2015 жыл

ТӨРТКҮЛ ДҮНИЕ ЖАҢАЛЫҚТАРЫ ТӨРІҢІЗДЕ

ТЕЛЕБАҒДАРЛАМА 17 тамыз

ДҮЙСЕНБІ

7.00 «ТАҢШОЛПАН».10.00 «Алға, Диего». 10.50 «Айтуға оңай...»11.35 «Қызыл сарайдағы түс».

12.30 ЖАҢАЛЫҚТАР12.45 «Еңбек түбі - береке» 12.50 «Дауа» 13.25 «Білгірлер бәйгесі». Интеллектуалдық сайыс14.10 «Ақсауыт» Әскери-патриоттық бағдарлама 14.45 «Білгіштер». 15.00 «Әйел бақыты».

16.10 «Жүрегім сізге аманат». 17.00 «Менің Қазақстаным».17.30 ЖАҢАЛЫҚТАР17.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»18.10 «Ұлжан» 18.55 «Бейбіт атом энергетикасын дамытудың сара жолында». 19.10 «ЕХРО - 2017»19.30 «ҚЫЗЫЛ САРАЙДАҒЫ ТҮС». 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.05 «Айтуға оңай...» 21.50 «Арман асуы». 22.40 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 23.40 «Журналистік зерттеу» 0.00 ЖАҢАЛЫҚТАР0.30 «Өзекжарды» 0.50 ФУТБОЛ. Ағылшын Премьер-Лигасы. ІІ тур «ЛИВЕРПУЛЬ» – «БОРНМУТ». Тікелей эфир 3.00 ЖАҢАЛЫҚТАР.

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар10.10 «Ду-думан»11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 «Әр үйдің сыры басқа» 11.45 «Магия кухни»12.20 «Подари детям жизнь» 12.25 «Маша и медведь» 12.35 Мультсериал. «Джейк и пираты Нетландии»13.00 Түскі жаңалықтар13.10 «Семейные мелодрамы» 14.00 «Женский доктор»-215.00 Дневной выпуск новостей15.15 «Бұйымтай» 16.00 «Өмір сабақтары» 16.30 «Күн сақшылары»17.00 Кешкі жаңалықтар17.15 «Көзқарас»17.45 «Нұрлы Жол. Шаңырақ»18.00 Вечерний выпуск новостей18.10 «Сұлтан Сүлейман»19.00 «ТВ Бинго»20.00 Қорытынды жаңалықтар20.30 «Арнайы хабар»21.00 Итоговый выпуск новостей21.30 Телесериал. «Гречанка»22.20 «След»23.10 «Бұйымтай» 23.55 Қорытынды жаңалықтар00.25 Итоговый выпуск новостей00.55 «Әр үйдің сыры басқа» 01.25 «Арнайы хабар» 01.55 Жаңалықтар.

18 тамыз

СЕЙСЕНБІ

06.00 «Қыздар арасында»06.40 «Сотқар балалар»07.00 «Жанкештілер жарысы»07.30 «Күнбастар»08.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»08.30 «Күнбастар»09.00 м/ф «Барбоскины» 09.10 х/ф «Мамы»11.00 «Смеяться разрешается»12.00 «Сотқар балалар»12.15 «Жанкештілер жарысы»13.00 «Қорқыныш факторы»14.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»14.30 «Айнаonline»15.00 «Гадалка»16.00 «Ласточкино гнездо» 17.00 Шоу «Человек неведимка»18.00 «Арам Ақша. Адал махаббат» 19.00 «Нәпсі мен намыс» 19.50 «Кім білген»20.20 «Айнаonline»21.00 «Человек невидимка»22.00 «Секретные материалы»23.00 т/с «Демоны ДаВинчи»00.00 т/с «Фактор страха»00.50 «Икона стиля»02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 «Кім білген»03.30 «Айнаonline» 04.00 «Жеңіп көр!» 05.00 «Қуырдақ».

7.00 «ТАҢШОЛПАН» 10.00 «Арман асуы». 10.50 «Айтуға оңай...»11.35 «Қызыл сарайдағы түс».

12.30 ЖАҢАЛЫҚТАР12.45 «Қылмыс пен жаза» 13.10 «Поэзия әлемі»13.40 «Ғасырлар үні»14.25 «СТИЧ». 14.50 «Білгіштер». 15.00 «Әйел бақыты». 16.10 «Жүрегім сізге аманат».

17.05 «Қазақ даласының құпиялары». 17.30 ЖАҢАЛЫҚТАР17.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»18.10 «Ұлжан».13-бөлім 19.05 «КОНСТИТУЦИЯҒА 20 ЖЫЛ».19.30 «ҚЫЗЫЛ САРАЙДАҒЫ ТҮС». 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.05 «Айтуға оңай...» 21.50 «Арман асуы». 22.40 ТҰСАУКЕСЕР! «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 23.40 «Конституцияға 20 жыл». Арнайы жоба0.00 ЖАҢАЛЫҚТАР0.35 «Өзекжарды»1.00 «Қылмыс пен жаза» 1.25 «Қазақ даласының құпиялары». 1.55 «Поэзия әлемі»2.25 «Шарайна». 3.00 ЖАҢАЛЫҚТАР.

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар10.10 «Гречанка»11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 «Әр үйдің сыры басқа» 11.45 «Магия кухни»12.20 «Подари детям жизнь»12.25 «Маша и медведь»12.35 «Джейк и пираты Нетландии»13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 Документальная драма.»14.00 «Женский доктор»-215.00 Дневной выпуск новостей15.15 «Бұйымтай»16.00 «Өмір сабақтары» 16.30 «Күн сақшылары»17.00 Кешкі жаңалықтар17.15 «Көзқарас»17.45 «Экономкласс»18.00 Вечерний выпуск новостей18.15 «Сұлтан Сүлейман»19.10 «Біздің үй»20.00 Қорытынды жаңалықтар20.30 «Бюро расследований» 21.00 Итоговый выпуск новостей21.30 «Гречанка» 22.20 «След»23.10 «Жекпежек»23.55 Қорытынды жаңалықтар00.25 Итоговый выпуск новостей00.55 «Бұйымтай» 01.40 «Әр үйдің сыры басқа» 02.10 Жаңалықтар.

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар10.10 «Гречанка»11.00 Утренний выпуск новостей 11.15 «Әр үйдің сыры басқа» 11.50 «Магия кухни»12.25 «Подари детям жизнь» 12.30 «Маша и медведь» 12.40 «Джейк и пираты Нетландии»13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 «Семейные мелодрамы»14.00 «Женский доктор»-215.00 Дневной выпуск новостей15.15 «Бұйымтай» 16.00 «Өмір сабақтары» 16.30 «Күн сақшылары»17.00 Кешкі жаңалықтар17.15 «Көзқарас»17.45 «Нұрлы Жол. Болашақ»18.00 Вечерний выпуск новостей18.15 «Сұлтан Сүлейман»19.10 «Біздің үй»20.00 Қорытынды жаңалықтар20.30 «Мерейлі отбасы» 21.00 Итоговый выпуск новостей21.30 «Гречанка»22.20 «След»23.10 «Біздің үй»00.00 «Бұйымтай» 00.45 Қорытынды жаңалықтар01.15 Итоговый выпуск новостей 01.45 «Әр үйдің сыры басқа» 02.15 Жаңалықтар.

06.00 «Қыздар арасында» 06.40 «Сотқар балалар»07.00 «Жанкештілер жарысы»07.30 «Күнбастар»08.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»08.30 «Күнбастар»09.00 м/ф «Барбоскины» 09.10 т/п «Орел и решка»10.00 т/п «О самом главном»11.00 «Смеяться разрешается»12.00 «Сотқар балалар»12.15 «Жанкештілер жарысы»13.00 «Қорқыныш факторы»14.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»14.30 «Айнаonline»15.00 «Гадалка»16.00 «Ласточкино гнездо» 17.00 Шоу «Человек неведимка»18.00 «Арам Ақша. Адал махаббат»19.00 «Нәпсі мен намыс» 19.50 «Кім білген»20.20 «Айнаonline»21.00 «Человек невидимка»22.00 «Секретные материалы»23.00 т/с «Демоны ДаВинчи»00.00 т/с «Фактор страха»00.50 «Икона стиля»02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 «Кім білген»03.30 «Айнаonline» 04.00 «Жеңіп көр!» 05.00 «Қуырдақ».

ЕВРАЗИЯ ЕВРАЗИЯ 6.00 «ТЕМНЫЙ ИНСТИНКТ» 6.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 7.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «А СЧАСТЬЕ ГДЕ-ТО РЯДОМ» 12.00 «КАРПОВ».

13.00 «СҮЙГЕН ЖАР». 13.50 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» ТОК-ШОУЫ 14.40 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 15.30 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 15.40 К 70-ЛЕТИЮ ОКОНЧАНИЯ ВТОРОЙ МИРОВОЙ ВОЙНЫ. «НАША ВОЙНА». 16.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.55 «ГОД В ТОСКАНЕ». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.40 «СҮЙГЕН ЖАР». 21.40 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.20 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 23.15 «П@ УТINA» 23.40 «КРИК СОВЫ» 1.35 «П@УТINA» 2.00 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» 2.45 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 3.30 «Контрольная закупка».

6.00 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ»6.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 7.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «А СЧАСТЬЕ ГДЕ-ТО РЯДОМ» 12.00 «КАРПОВ».

13.00 «СҮЙГЕН ЖАР». 13.50 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» 14.40 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР».

15.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 15.40 К 70-ЛЕТИЮ ОКОНЧАНИЯ ВТОРОЙ МИРОВОЙ ВОЙНЫ. «НАША ВОЙНА». 16.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.55 «ГОД В ТОСКАНЕ». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.40 «СҮЙГЕН ЖАР». 21.40 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.20 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 23.15 «П@ УТINA» 23.40 «КРИК СОВЫ» 1.35 «П@УТINA» 2.00 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» 2.45 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 3.30 «Контрольная закупка».

КТК КТК 06.00 Открытие вещания. 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ЕЩЕ РАЗ ПРО ЛЮБОВЬ” 07.35 “ВАУ” 08.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 08.50 “БАЗАР ЖОҚ АЛАҢЫ!” 09.50 “ДОРОГА ДОМОЙ” 10.00 “НА ПЕРЕПУТЬЕ” 11.50 “ОШИБКИ ЛЮБВИ”13.45 “ОЧНАЯ СТАВКА” – “Расплата матери” 14.45 “БЕРЕМЕННА В 16”. 15.45 “ШАНШАРДАН - ең кереметтері!”16.25 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 17.20 “МАХАБАТТА ШЕК БАР МА?” 18.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 19.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ21.30 “УЗНАЙ МЕНЯ, ЕСЛИ СМОЖЕШЬ”23.20 “МОРСКИЕ ДЬЯВОЛЫ. СМЕРЧ” 01.05 “ПРОВИНЦИАЛ” 01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 02.35 ЖАҢАЛЫҚТАР03.00 “ПУТЕШЕСТВИЕ МСЬЕ ПЕРРИШОНА” 04.15-04.40 “ШАНШАРДАН - ең кереметтері!”.

КАНАЛ 06.00 «Ризамын» 07.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ» 09.00 «ӘКЕТАЙ» 10.00 «СЧАСТЛИВЫ ВМЕСТЕ» 11.00 «ОГНЕННАЯ СТЕНА» 13.00 Мультфильмы14.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ» 15.00 «ӘКЕТАЙ»16.00 «ЕРАЛАШ» 17.00 «ПЛЯЖ»19.00 «ДУРНАЯ КРОВЬ» 20.00 Информбюро21.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ»23.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ»00.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі 01.00 КИНО «ТУПОЙ И ЕЩЕ ТУПЕЕ»03.00 «СКУБИ-ДУ 3. ТАЙНА НАЧИНАЕТСЯ» 05.00 Қазақша концерт.

7.00 Ән шашу8.00 «Kaznet» 8.20 «Суперпапа» 9.00 «Жетім өссе...» 10.30 «Фериха»11.40 «Мадхубала» 13.00 «Одержимый»14.05 «Соблазн»15.45 «Сырты бүтін...» 16.10 «Жетім өссе...» 17.30 «Фериха» 18.30 «Мадхубала» 20.00 Жаңалықтар20.20 «Ел аузында» бағдарламасы20.30 Новости 20.3020.50 «Одержимый»22.00 «Фериха» 23.00 «Сары, сері бала». Алтынбек Қоразбаев23.25 Жаңалықтар23.45 Новости «20.30»0.05 «Ғашық жігіт» 1.15 Ән шашу.

ТАРАЗ 07.25 ӘНҰРАН. АҢДАТПА 7.30 «Концерт» 9.30 «Жаңалықтар топтамасы» 10.00 «Дәстүр дидар» 10.15 «Сазды әуен» 10.35 «Бірлігіміз жарасқан»11.00 «Балаларға базарлық»11.25 «Сөз маржан»11.35 Күй күмбірі11.45 «Фаворский»12.35 «Деректі фильм» 13.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 13.10 «НОВОСТИ»13.20 Хабар: «Жаңа Айна»13.55 «Әулиеата әуендері» 14.05 АҢДАТПА17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА17.55 «Бірінші студия»18.20 «ЖАҢАЛЫҚТАР»18.35 «НОВОСТИ»19.05 «Сазды әуен»19.15 «Фаворский»20.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 20.20 «НОВОСТИ» 20.45 «Күй күмбірі»20.55 «Тарих таным»21.10 «Общество и закон»21.25 «Сөз маржан» 21.45 «Әулиеата әуендері»21.55 Көркем фильм 23.25 Телехикая00.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 00.20 «НОВОСТИ»00.45 «Сазды әуен» 01.05 АҢДАТПА. ӘНҰРАН 01.10 Арнаның жабылуы.

СӘРСЕНБІ

7.00 «ТАҢШОЛПАН».10.00 «Арман асуы». 10.50 «Айтуға оңай...»11.35 «Қызыл сарайдағы түс».

12.30 ЖАҢАЛЫҚТАР12.45 «ЕХРО - 2017»13.10 «Алаң» ток-шоуы13.55 «Сыр-сұхбат»14.25 «СТИЧ». 14.50 «Білгіштер». 15.00 «Әйел бақыты». 16.10 «Жүрегім сізге аманат». 17.05 «Жарқын бейне» 17.30 ЖАҢАЛЫҚТАР17.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»18.10 «Ұлжан». 19.05 «Қылмыс пен жаза»19.30 «ҚЫЗЫЛ САРАЙДАҒЫ ТҮС».

20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.05 «Айтуға оңай...»

21.50 «Арман асуы». 22.40 ТҰСАУКЕСЕР! «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». Телехикая.10бөлім 23.40 «Журналистік зерттеу» 0.00 ЖАҢАЛЫҚТАР0.35 «Өзекжарды»0.55 «Қылмыс пен жаза»1.20 «Сыр-сұхбат» 1.50 «Жарқын бейне» (с субтитрами)2.15 «Алаң» ток-шоуы 3.00 ЖАҢАЛЫҚТАР.

КАНАЛ КАНАЛ

19 тамыз

06.00 Открытие вещания. 06.05 Мультфильмдер 06.15 “ВАУ” 06.40 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 07.25 “КАРАДАЙЫ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “САРАЙ ХАНЫМДАРЫ” 10.00 “ВЕРНОЕ СРЕДСТВО”, 12.00 НОВОСТИ 12.30 “МОРСКИЕ ДЬЯВОЛЫ. СМЕРЧ”,14.25 “СЕМЕЙНЫЕ ДРАМЫ”16.25 “МАХАББАТ МҰҢЫ”17.20 “МАХАБАТТА ШЕК БАР МА?” 18.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 19.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ21.30 “УЗНАЙ МЕНЯ, ЕСЛИ СМОЖЕШЬ” 23.20 “МОРСКИЕ ДЬЯВОЛЫ. СМЕРЧ” 01.05 “ПРОВИНЦИАЛ” 01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН”02.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 03.00 “САРАЙ ХАНЫМДАРЫ” қытай телехикаясы03.45 “КАРАДАЙЫ” түрiк телехикаясы 04.40-05.05 “ВАУ” деректi хикая.

КАНАЛ 06.00 «Ризамын» 07.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ» 09.00 «ӘКЕТАЙ» 10.00 «СЧАСТЛИВЫ ВМЕСТЕ» 11.00 Сериал «ДУРНАЯ КРОВЬ» 12.00 БАХ ХУМДУК. ОДИНОКОЕ РОЖДЕСТВО13.00 Мультфильмы14.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ» 15.00 Сериал «ӘКЕТАЙ»16.00 «ЕРАЛАШ»17.00 Сериал «ПЛЯЖ»19.00 «ДУРНАЯ КРОВЬ» 20.00 Информбюро21.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ»23.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ»00.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі01.00 «УБИЙСТВО В БЕЛОМ ДОМЕ»03.00 «МЕХ. ВООБРАЖАЕМЫЙ ПОРТРЕТ ДИАНЫ АРБУС»05.00 Қазақша концерт.

7.00 Ән шашу 7.20 Новости «20.30»7.40 Жаңалықтар8.00 «Күлдірген» 8.30 «Такси» 9.00 «Жетім өссе...» 10.30 «Фериха»11.40 «Мадхубала» 13.00 «Ән мен әзіл» 14.10 Сериал «Одержимый»15.15 «Жетім өссе...»

16.35 «Kaznet»17.00 «Такси»17.30 «Фериха» 18.30 «Мадхубала» 20.00 Жаңалықтар20.20 «Ел аузында» 20.30 Новости «20.30»20.50 «Одержимый»22.00 «Фериха» 23.00 Арнайы жоба. 23.25 Жаңалықтар23.45 Новости «20.30»0.05 «Ғашық жігіт» 1.15 Ән шашу.

КАНАЛ 06.00 «Қыздар арасында»06.40 «Сотқар балалар»07.00 «Жанкештілер жарысы»07.30 «Күнбастар»08.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»08.30 «Күнбастар»09.00 м/ф «Барбоскины» 09.10 т/п «Фабрика звезд - 6» 10.00 т/п «О самом главном»11.00 «Смеяться разрешается»12.00 «Сотқар балалар»12.15 «Жанкештілер жарысы»13.00 «Қорқыныш факторы»14.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»14.30 «Айнаonline»15.00 «Гадалка»16.00 «Ласточкино гнездо» 17.00 «Человек неведимка»18.00 «Арам Ақша. Адал махаббат» 19.00 «Нәпсі мен намыс» 19.50 «Кім білген»20.20 «Айнаonline»21.00 «Человек невидимка»22.00 «Секретные материалы»23.00 т/с «Демоны ДаВинчи»00.00 т/с «Фактор страха»00.50 «Фабрика звезд - 6» 02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 «Кім білген»03.30 «Айнаonline» 04.00 «Жеңіп көр!» 05.00 «Қуырдақ».

20 тамыз

БЕЙСЕНБІ

7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Арман асуы».

10.50 «Айтуға оңай...»11.35 «Қызыл сарайдағы түс». 12.30 ЖАҢАЛЫҚТАР12.45 «Агробизнес».

13.10 «Конституцияға 20 жыл». 13.30 «Сіз не дейсіз?» 14.00 «Жан жылуы»14.25 «СТИЧ».

14.50 «Білгіштер». 15.00 «Әйел бақыты».

16.10 «Жүрегім сізге аманат». 17.05 «Қазақ даласының құпиялары». 17.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»18.10 «Ұлжан». 14-бөлім 19.05 «ИНДУСТРИЯЛАНДЫРУ. ҰЛТТЫҚ ӨНДІРІС»19.30 «ҚЫЗЫЛ САРАЙДАҒЫ ТҮС».

20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.05 «Айтуға оңай...»

21.50 «Арман асуы». 22.40 ТҰСАУКЕСЕР! «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 23.40 ЖАҢАЛЫҚТАР0.20 ФУТБОЛ. УЕФА Еуропа Лигасы. Плей-офф раунды. Бірінші матч «БОРДО» (Франция) – «ҚАЙРАТ» (Қазақстан).

2.20 «Қазақ даласының құпиялары». 2.45 «Өзекжарды»3.05 ЖАҢАЛЫҚТАР.

07.02 «Айтұмар»08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар10.10 «Гречанка»11.00 Утренний выпуск новостей 11.15 «Мерейлі отбасы» 11.45 «Магия кухни»12.20 «Подари детям жизнь» 12.25 «Джейк и пираты Нетландии»13.00 Түскі жаңалықтар13.15 «Семейные мелодрамы» 14.00 «Женский доктор»-215.00 Дневной выпуск новостей15.15 «Бұйымтай» 16.00 «Өмір сабақтары» 16.30 «Күн сақшылары»17.00 Кешкі жаңалықтар17.15 «Көзқарас»17.45 Деректі фильм. «Нұрлы Жол. Табыс» 18.00 Вечерний выпуск новостей18.15 «Сұлтан Сүлейман»19.10 «Жекпе-жек»20.00 Қорытынды жаңалықтар20.30 «Мерейлі отбасы» 21.00 Итоговый выпуск новостей21.30 Телесериал. «Дом на Озёрной»22.20 «След»23.10 «Біздің үй»00.00 «Бұйымтай» 00.45 Қорытынды жаңалықтар01.15 Итоговый выпуск новостей01.45 «Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы 02.15 Жаңалықтар.

КАНАЛ 06.00 «Қыздар арасында» 06.40 «Сотқар балалар»07.00 «Жанкештілер жарысы»07.30 «Күнбастар»08.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»08.30 «Күнбастар»09.00 м/ф «Барбоскины» 09.10 т/п «Фабрика звезд - 6» 10.00 т/п «О самом главном»11.00 «Смеяться разрешается»12.00 «Сотқар балалар»12.15 «Жанкештілер жарысы»13.00 «Қорқыныш факторы»14.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»14.30 «Айнаonline»15.00 «Гадалка»16.00 «Ласточкино гнездо» 17.00 Шоу «Человек неведимка»18.00 «Арам Ақша. Адал махаббат» 19.50 «Кім білген»20.20 «Айнаonline»21.00 «Человек невидимка»22.00 «Секретные материалы»23.00 т/с «Демоны ДаВинчи»00.00 т/с «Фактор страха»00.50 «Фабрика звезд - 6»02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 «Кім білген»03.30 «Айнаonline» 04.00 «Жеңіп көр!» 05.00 «Қуырдақ».

21 тамыз

ЖҰМА

ЕВРАЗИЯ 6.00 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 6.50 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «А СЧАСТЬЕ ГДЕ-ТО РЯДОМ» 12.00 «КАРПОВ».

13.00 «СҮЙГЕН ЖАР». 13.50 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» 14.40 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР».

15.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 15.40 К 70-ЛЕТИЮ ОКОНЧАНИЯ ВТОРОЙ МИРОВОЙ ВОЙНЫ. «НАША ВОЙНА». 16.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.55 «ГОД В ТОСКАНЕ». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.40 «СҮЙГЕН ЖАР». 21.40 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.20 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 23.15 «П@ УТINA» 23.40 «КРИК СОВЫ» 1.35 «П@УТINA» 2.00 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» 2.45 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 3.30 «Контрольная закупка».

06.00 Открытие вещания. 06.05 Мультфильмдер 06.15 “ВАУ” 06.40 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 07.25 “КАРАДАЙЫ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “САРАЙ ХАНЫМДАРЫ” 10.00 “ВЕРНОЕ СРЕДСТВО”, 12.00 НОВОСТИ 12.30 “МОРСКИЕ ДЬЯВОЛЫ. СМЕРЧ”,14.25 “СЕМЕЙНЫЕ ДРАМЫ”, 16.25 “МАХАББАТ МҰҢЫ”17.20 “МАХАБАТТА ШЕК БАР МА?” 18.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 19.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ21.30 “УЗНАЙ МЕНЯ, ЕСЛИ СМОЖЕШЬ” 23.20 “МОРСКИЕ ДЬЯВОЛЫ. СМЕРЧ” 01.05 “ПРОВИНЦИАЛ” 01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 02.35 ЖАҢАЛЫҚТАР03.00 “САРАЙ ХАНЫМДАРЫ” қытай телехикаясы03.45 “КАРАДАЙЫ” түрiк телехикаясы 04.40-05.05 “ВАУ” деректi хикая.

КАНАЛ 06.00 «Ризамын» 07.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ» 09.00 «ӘКЕТАЙ» 10.00 «СЧАСТЛИВЫ ВМЕСТЕ» 11.00 «ДУРНАЯ КРОВЬ» 12.00 Мультсериалы 13.00 Мультфильмы14.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ» 15.00 «ӘКЕТАЙ»16.00 «ЕРАЛАШ» 17.00 «ПЛЯЖ»18.00 «КРАСОТКА ЛЯЛЯ»19.00 «ДУРНАЯ КРОВЬ» 20.00 Информбюро21.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ»23.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ»00.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі01.00 «СПЛЕТНЯ»03.00 «ТУПОЙ И ЕЩЕ ТУПЕЕ» 05.00 Қазақша концерт.

7.00 Ән шашу 7.35 Новости «20.30»7.55 Жаңалықтар8.15 «Әзілстан» 8.30 «Такси»9.00 «Жетім өссе...» 10.30 «Фериха»11.40 «Мадхубала» 13.00 «Ақжүніс» 13.10 «Дүние жарық» 13.35 «Қалжың-қоржын» 14.00 «Волк и семеро козлят»14.10 «Одержимый»15.15 «Жетім өссе...» 16.35 «Kaznet» 17.00 «Такси» 17.30 «Фериха» 18.30 «Мадхубала» 20.00 Жаңалықтар20.20 «Ел аузында» 20.30 Новости «20.30»20.50 Сериал «Одержимый»22.00 «Фериха» 23.00 «Әзілстан» жасырын түсірілім23.30 Жаңалықтар23.50 Новости «20.30»0.10 «Ғашық жігіт» 1.20 Ән шашу.

ТАРАЗ

ТАРАЗ

07.25 ӘНҰРАН. АҢДАТПА 7.30 «Коркем фильм» 9.30«ЖАҢАЛЫҚТАР»09.50 «НОВОСТИ»10.15 «Сазды әуен»10.35 «Бірінші студия»11.00 «Балаларға базарлық»11.25 «Сөз маржан»11.35 « Күй күмбірі»11.45 «Фаворский»12.35 «Деректі фильм»13.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 13.10 «НОВОСТИ» 13.20 «Балаларға базарлық»13.55 «Әулиеата әуендері»14.05 АҢДАТПА14.05 – 17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 «Ауылға кел, ағайын!» 18.10 «Грани»18.20 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 18.35 «НОВОСТИ»19.05 «Сазды әуен» 19.15 «Фаворский»20.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 20.20 «НОВОСТИ»20.45 «Күй күмбірі» 20.55 «Сырперне»21.25 «Сөз маржан»21.45 «Әулиеата әуендері» 21.55 Көркем фильм 23.25 Телехикая 00.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР»00.20 «НОВОСТИ» 00.45 «Сазды әуен» 01.05 АҢДАТПА. ӘНҰРАН 01.10 Арнаның жабылуы.

07.25 ӘНҰРАН. АҢДАТПА 07.30 «Концерт»09.30 «ЖАҢАЛЫҚТАР»09.50 «НОВОСТИ»10.15 Сазды әуен10.35 «Ауылға кел, ағайын!» 10.50 «Грани»11.00 «Балаларға базарлық»11.25 «Сөз маржан»11.35 «Күй күмбірі»11.45 «Фаворский»12.35 «Деректі фильм»13.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР»13.10 «НОВОСТИ»13.20 «Балаларға базарлық» 13.55 «Әулиеата әуендері»14.05 АҢДАТПА14.05 – 17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 «Өзін өзі тану»18.20 «ЖАҢАЛЫҚТАР»18.35 «НОВОСТИ» 19.05 «Сазды әуен»19.15 «Фаворский»20.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР»20.20 «НОВОСТИ»20.45 «Күй күмбірі»20.55 «Первая студия» 21.20 «Сөз маржан» 21.45 «Әулиеата әуендері» 21.55 Көркем фильм23.25 Телехикая 00.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 00.20 «НОВОСТИ» 00.45 «Сазды әуен» 01.05 АҢДАТПА. ӘНҰРАН 01.10 Арнаның жабылуы.

КТК 06.00 Открытие вещания. 06.05 Мультфильмдер 06.15 “ВАУ” 06.40 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 07.25 “КАРАДАЙЫ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “САРАЙ ХАНЫМДАРЫ” 10.00 “ВЕРНОЕ СРЕДСТВО”, 12.00 НОВОСТИ 12.30 “МОРСКИЕ ДЬЯВОЛЫ. СМЕРЧ”, 14.25 “СЕМЕЙНЫЕ ДРАМЫ”,16.25 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 17.20 “МАХАБАТТА ШЕК БАР МА?” 18.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 19.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ21.30 “УЗНАЙ МЕНЯ, ЕСЛИ СМОЖЕШЬ” 23.20 “МОРСКИЕ ДЬЯВОЛЫ. СМЕРЧ” 01.05 “ПРОВИНЦИАЛ”01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН”02.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 03.00 “САРАЙ ХАНЫМДАРЫ” қытай телехикаясы03.45 “КАРАДАЙЫ” түрiк телехикаясы 04.40-05.05 “ВАУ” деректi хикая.

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар10.10 «Дом на Озёрной»11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 «Мерейлі отбасы» күнделігі11.45 «Магия кухни»12.20 «Подари детям жизнь»12.25 «Маша и медведь» 12.35 «Джейк и пираты Нетландии»13.00 Түскі жаңалықтар13.15 «Семейные мелодрамы» 14.05 «Женский доктор»-2 15.00 Дневной выпуск новостей15.15 «Бұйымтай» 16.00 «Өмір сабақтары» 16.30 «Ұлт саулығы»17.00 Кешкі жаңалықтар17.15 «Бармысың, бауырым?»18.00 Вечерний выпуск новостей18.15 «Сұлтан Сүлейман»19.05 «Орталық Хабар»20.00 Қорытынды жаңалықтар20.30 «Мерейлі отбасы» 21.00 Итоговый выпуск новостей21.30 «Мой парень – псих»23.20 «Құрбылар»01.20 Қорытынды жаңалықтар01.50 Итоговый выпуск новостей 02.20 «Әр үйдің сыры басқа» 02.50 Жаңалықтар.

07.02 «Қалжың қоржыны»08.30 «Әсем әуен»08.50 «Бармысың, бауырым?»09.30 «Продвопрос»09.50 «Ұлт саулығы»10.20 «Мерейлі отбасы» 10.50 Мультфильм. «Аэротачки»12.15 Сказки братьев Гримм. «Сказка о рыбаке и его жене» 13.15 «BalaTurkvision – 2015» күнделігі - «BalaTurkvision – 2015» дневник13.55 «Орталық Хабар»14.45 «Жұлдызды дода» 16.20 Кино для всей семьи. «Артур и месть Урдалака» 18.10 Концерт Сосо Павлиашвили19.20 «Бенефис-шоу» 20.30 «Мерейлі отбасы» 21.00 Ақпарат арнасы – «Жеті күн» сараптамалық бағдарламасы22.00 «Саботаж» 23.45 Телехикая. «Құрбылар» 01.45 Қазақтың мемлекеттік М.Әуезов атындағы академиялы драма театры. Ғ.Мүсірепов . «Махаббат дастаны».

КАНАЛ 06.00 «Қыздар арасында» 06.40 «Сотқар балалар»07.00 «Жанкештілер жарысы»07.30 «Күнбастар»08.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»08.30 «Күнбастар»09.00 м/ф «Барбоскины» 09.10 «Фабрика звезд – 6. Отчетный концерт в Олимпийском»12.00 «Сотқар балалар»12.15 «Жанкештілер жарысы»13.00 «Қорқыныш факторы»14.00 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»14.30 «Айнаonline»15.00 «Икона стиля»16.00 «Измайловский парк» 18.00 Концерт «Жан анам 2012» 20.00 «Айнаonline» 21.20 «Человек невидимка»22.00 «Хочу к Меладзе»23.40 «ШоумаSтгоуон» 01.30 «Машина будущего»02.30 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»03.00 «Кім білген»03.30 «Айнаonline» 04.00 «Жеңіп көр!» 05.00 «Қуырдақ».

6.00 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 6.50 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «А СЧАСТЬЕ ГДЕ-ТО РЯДОМ» 12.00 «ЦОЙ – «КИНО» 13.00 «СҮЙГЕН ЖАР». 13.50 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 14.40 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 14.55 «ҚЫЛМЫСТЫҚ ІС №» 15.30 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 15.40 «ВАРЕНЬКА» 17.45 «ЖДИ МЕНЯ». КАЗАХСТАН18.50 «ПОЛЕ ЧУДЕС»20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.40 «СҮЙГЕН ЖАР». 21.40 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.20 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 23.15 «П@ УТINA» 23.40 «КРИК СОВЫ». 1.35 «П@УТINA» 1.55 «ҚЫЛМЫСТЫҚ ІС №» 2.20 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 3.05 Фильм «НЕОКОНЧЕННАЯ ПЬЕСА ДЛЯ МЕХАНИЧЕСКОГО ПИАНИНО» 4.40 «Контрольная закупка».

06.00 Открытие вещания. 06.05 Мультфильмдер 06.15 “ВАУ” 06.40 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 07.25 “КАРАДАЙЫ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “САРАЙ ХАНЫМДАРЫ” 10.00 “ВЕРНОЕ СРЕДСТВО”, 12.00 НОВОСТИ 12.30 “МОРСКИЕ ДЬЯВОЛЫ. СМЕРЧ”, 14.25 “СЕМЕЙНЫЕ ДРАМЫ”, 16.20 “МАХАББАТ МҰҢЫ”16.45 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 17.45 “КАРАДАЙЫ” 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ21.30 “ПРИВЕТ, КИНДЕР!” 23.30 Александр Лыков, Виктория Исакова в криминальной драме “ТРУДНО БЫТЬ МАЧО” 01.20 “ПОПРОБУЙ, ПОВТОРИ!”. Документальный сериал 02.05 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 02.50 “Той BestStar” 04.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 04.25-05.10 “САРАЙ ХАНЫМДАРЫ”.

КАНАЛ КАНАЛ 06.00 «Ризамын» 07.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ» 09.00 «ӘКЕТАЙ» 10.00 «СЧАСТЛИВЫ ВМЕСТЕ» 10.30 Сериал «ДУРНАЯ КРОВЬ» 11.30 1001 СКАЗКА БАГЗА БАННИ13.00 Мультфильмы14.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ» 15.00 «ӘКЕТАЙ»16.00 «ЕРАЛАШ»17.00 «ПЛЯЖ»18.00 «ДУРНАЯ КРОВЬ» 20.00 Информбюро21.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ»23.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ»00.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі01.00 «ТРЕНИРОВОЧНЫЙ ДЕНЬ»03.00 «ЭЛЬФ» 05.00 Қазақша концерт.

7.00 Ән шашу 7.35 Новости «20.30»7.55 Жаңалықтар8.15 «Әзілстан» 8.30 «Такси» 9.00 «Жетім өссе...» 10.30 «Фериха»11.40 «Мадхубала» 13.00 «Астана кеші көңілді» 14.10 «Одержимый»15.15 «Жетім өссе...»

16.35 «Kaznet»17.00 Программа «Такси»17.30 «Фериха»18.30 «Мадхубала» 20.00 Жаңалықтар20.20 «Ел аузында» 20.30 Новости «20.30»20.50 «Одержимый»22.00 «Фериха»23.00 «Сырты бүтін...» 23.25 Жаңалықтар23.45 Новости «20.30»0.05 «Ғашық жігіт»1.15 Ән шашу.

06.00 «Ризамын» 07.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ» 09.00 «ӘКЕТАЙ» 10.00 Сериал «СЧАСТЛИВЫ ВМЕСТЕ» 10.30 Сериал «ДУРНАЯ КРОВЬ» 11.30 МАЛЕНЬКИЙ ПОЛЯРНЫЙ МЕДВЕЖОНОК13.00 Мультфильмы14.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ» 15.00 «ӘКЕТАЙ»16.00 «ЕРАЛАШ»17.00 «ПЛЯЖ»18.00 «ДУРНАЯ КРОВЬ» 20.00 Информбюро 21.00 «СҮЙГЕН СҰЛУ»23.00 «АЛҒАШҚЫ МАХАББАТ»00.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі 01.00 «СМЕРТЕЛЬНАЯ БИТВА 2. ИСТРЕБЛЕНИЕ»03.00 «ОСМОСИС ДЖОНС» 05.00 Қазақша концерт.

7.00 Ән шашу 7.30 Новости «20.30»7.50 Жаңалықтар8.10 «Әзілстан» 8.30 «Такси»9.00 «Жетім өссе...» 10.30 «Фериха»11.40 «Мадхубала» 13.00 «Тотамбай « мультфильмі 13.10 «Сырты бүтін...»13.40 «Күлдірген» бағдарламасы14.00 «Умка»14.10 «Одержимый» 15.15 «Әмірші әйел» 16.35 «Kaznet» 17.00 «Такси» бағдарламасы17.30 «Фериха» 18.30 «Мадхубала» 20.00 Жаңалықтар20.20 «Ел аузында»20.30 Новости «20.30»20.50 Сериал «Котовский»22.00 «Фериха»23.00 «Ел аузында» 23.25 «Ғашық жігіт»0.40 Ән шашу.

ТАРАЗ ТАРАЗ 7.25 ӘНҰРАН. АҢДАТПА 7.30 «Көркем фильм»9.30 ЖАНАЛЫҚТАР 9.50 «НОВОСТИ» 10.15 «Сазды әуен» 10.35 «Первая студия» 11.00 «Балаларға базарлық»11.25 «Сөз маржан»11.35 «Күй күмбірі»11.45 «Фаворский» 12.35 «Деректі фильм»13.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 13.10 «НОВОСТИ»13.20 «Балаларға базарлық» 13.55 «Әулиеата әуендері»14.05 АҢДАТПА14.05 – 17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА17.55 «Жаса , менің елім» 18.10 «Иман нұры» 18.20 «ЖАҢАЛЫҚТАР»18.35 «НОВОСТИ»19.05 «Сазды әуен»19.15 «Титаник» 20.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 20.20 «НОВОСТИ» 20.45 «Күй күмбірі» 20.55 «Сіз не дейсіз ?» 21.45 «Әулиеата әуендері» 21.55 Көркем фильм23.25 Телехикая00.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 00.20 «НОВОСТИ» 00.45 «Сазды әуен» 01.05 АҢДАТПА. ӘНҰРАН 01.10 Арнаның жабылуы.

СЕНБІ

7.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 8.00 «Қымызхана» 9.00 «СЕНБІЛІК ТАҢ». Отбасылық-танымдық бағдарлама 10.05 «Дауа» (с субтитрами)10.35 «Мызғымас достық» Мультфильм 12.10 «Ұлттық шоу. Роза шақырады»13.30 «БІЛГІРЛЕР БӘЙГЕСІ». Интеллектуалдық сайыс14.15 Джеки Чан, Майкл Хуи , Йен Бяо «Робин Гуд» шытырман оқиғалы фильмінде 16.20 «Әзіл әлемі» 17.30 ЖАҢАЛЫҚТАР17.50 «Қара шаңырақ». Телехикая. 18-19бөлімдері 19.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.00 «СЕНБІЛІК КЕЗДЕСУ»22.30 «ЖАЙДАРМАН». Халықаралық жастар күніне орай жазғы фестиваль. Гала-концерт0.05 ЖАҢАЛЫҚТАР0.35 Джеки Чан, Майкл Хуи , Йен Бяо «Робин Гуд» шытырман оқиғалы фильмінде 2.30 «Дауа» (с субтитрами) 3.00 ЖАҢАЛЫҚТАР.

КТК КТК

22 тамыз

7.00 «ТАҢШОЛПАН».10.00 «Арман асуы». 10.50 «Айтуға оңай...»11.35 «Қызыл сарайдағы түс».

12.30 ЖАҢАЛЫҚТАР12.40 «Иман айнасы»13.05 «Индустрияландыру. Ұлттық өндіріс»13.30 «Баламен бетпе-бет»13.55 «Жүзден жүйрік»14.25 «СТИЧ». 14.45 «Білгіштер». 15.00 «Әйел бақыты». 16.10 «Жүрегім сізге аманат». 17.05 «Ұлы дала дүбірі». Деректі фильм 17.30 ЖАҢАЛЫҚТАР17.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»18.10 «Ғасырлар үні» 19.00 «МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ!». 19.30 ТҰСАУКЕСЕР! «ҚЫЗЫЛ САРАЙДАҒЫ ТҮС». 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.05 «Айтуға оңай...»21.50 «Шын жүректен!».22.40 ТҰСАУКЕСЕР! «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 23.40 «Журналистік зерттеу» 0.00 ЖАҢАЛЫҚТАР0.35 «Өзекжарды» 0.55 Нұржұман Ықтымбаев, Алдаш Шалбаев, Назгүл Қарабалина, Шынар Жанысбекова «Дүние жарық» драмасында 2.05 «Шын жүректен!» 3.00 ЖАҢАЛЫҚТАР.

ЕВРАЗИЯ

ЕВРАЗИЯ 6.00 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 6.50 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «А СЧАСТЬЕ ГДЕ-ТО РЯДОМ» 12.00 «КАРПОВ».

13.00 «СҮЙГЕН ЖАР». 13.50 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» ТОК-ШОУЫ 14.40 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 15.30 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 15.40 К 70-ЛЕТИЮ ОКОНЧАНИЯ ВТОРОЙ МИРОВОЙ ВОЙНЫ. «НАША ВОЙНА». Фильм 6 16.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.55 «ГОД В ТОСКАНЕ». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.40 «СҮЙГЕН ЖАР». 21.40 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.20 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 23.15 «П@УТINA» 23.40 «КРИК СОВЫ» 1.35 «П@УТINA» 2.00 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» 2.45 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ»3.30 «Контрольная закупка» .

ТЕЛЕБАҒДАРЛАМА

7.25 ӘНҰРАН. АҢДАТПА 7.30 «Концерт»9.30 ЖАНАЛЫҚТАР 9.50 «НОВОСТИ» 10.15 «Сазды әуен» 10.35 «Жаса , менің елім»10.50 «Иман нұры»11.00 «Балаларға базарлық»11.25 «Сөз маржан»11.35 «Күй күмбірі» 11.45 «Титаник» 12.35 «Деректі фильм»13.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 13.10 «НОВОСТИ» 13.20 «Балаларға базарлық» 13.55 «Әулиеата әуендері»14.05 АҢДАТПА14.05 – 17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА17.55 «Бірінші студия» 18.20 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 18.35 «НОВОСТИ» 18.50 «ТЕЛЕМАРКЕТ» 19.00 ТЕЛЕБЛОКНОТ 19.05 «Сазды әуен» 19.15 Телехикая: «Титаник» 20.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 20.20 «НОВОСТИ» 20.45 «Күй күмбірі»20.55 «Ұлт саулығы» 21.15 «Өз өмірінің тәлімгері 21.45 «Әулиеата әуендері»21.55 Көркем фильм23.25 Телехикая 00.00 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 00.20 «НОВОСТИ» 00.45 «Сазды әуен» 01.05 АҢДАТПА. ӘНҰРАН 01.10 Арнаның жабылуы.

КАНАЛ 06.00 «Қырық миллион теңге шоуы» 08.00 «Шебербек ағай»09.00 «Барбоскины»09.10 «Орел и решка»10.00 т/ф «Право на надежду» 12.00 «Қанды кек» үнді фильмі14.30 «Q-елі» скетчком15.00 т/с «Мой любимый папа»19.10 «Сайқымазақтар. Жасырын камера»20.00 «Q-елі» скетчком»20.30 «Айнаonline»21.00 х/ф «С Новым годом, мамы!»23.00 Кәсіби бокс 00.00 т/с «Секретные материалы» 01.30 «Гигантские стройки»02.30 «Жанкештілер жарысы»03.00 «Жеңіп көр!» 04.00 «Қырық миллион теңге шоуы» 05.00 «Айнаonline».

23 тамыз

ЖЕКСЕНБІ

7.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 8.30 «Қымызхана» 31-хабар (2007 ж.)9.00 «АҚСАУЫТ» Әскерипатриоттық бағдарлама 9.30 Джона Бобо, Джош Хатчерсон, Дэкс Шепард «Затура» фантастикалық фильмінде. 11.05 «Баламен бетпе-бет»11.25 «Саяхатшы Дара». Мультхикая. 1-2 бөлімдері 12.20 «Қазақстан» Ұлттық арнасының бейнеқорынан «Айтыстан үзінді» 13.05 «Құлмамбеттің құлыны» Оразалы Досбосыновты еске алу кеші 14.35 Рю Сын Рён, Ли Ё Вон, Ли Дон Ук «Тылсым дәм» драмасында 16.20 «Өзіңді аңсап». Саят Медеуовтің ән кеші17.50 «Қара шаңырақ». Телехикая. 2021- бөлімдері 19.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 20.30 «Апта. Кz» 21.00 «Ұлттық шоу. Роза шақырады»22.25 Джош Лукас, Дерек Люк, Остин Николс «Алабөтен ереже» драмасында 0.20 Рю Сын Рён, Ли Ё Вон, Ли Дон Ук «Тылсым дәм» драмасында 2.00 «Көкпар». Ұлттық ойын

07.02 «Қалжың қоржыны»08.30 «Айбын»09.00 «Әсем әуен»09.35 «Ас арқау»10.05 «Мерейлі отбасы» күнделігі10.35 Мультсериал. «Белка и Стрелка. Озорная семейка»10.45 Мультсериал. «Путешествия Жюля Верна»11.15 «Русалочка» 12.15 Кино. «Аңшы бала» 13.30 «BalaTurkvision – 2015» күнделігі - «BalaTurkvision – 2015» дневник14.10 «Бенефис-шоу»15.20 «Молитва Лейлы»16.50 «Бұйымтай» 17.35 «TOP HITS AWARD» 2015 марапаттау рәсімі және гала-концерт - Церемония награждения и гала-концерт «TOP HITS AWARD»-201519.50 «Ду-думан»21.00 «Жеті күн»22.00 «Сбежавшая невеста»00.00 Кино. «Ұлан-асыр грек тойы»01.15 Телехикая. «Құрбылар»01.55 «Сыған серенадасы».

КАНАЛ 06.00 «Қырық миллион теңге шоуы» 08.00 «Шебербек ағай»09.00 «Барбоскины»09.30 «Измайловский парк»12.00 «Хампти Шарманың қалыңдығы» үнді фильмі14.30 «Q-елі» скетчком15.00 т/с «Мой любимый папа»18.00 Концерт «Жан анам 2013»20.00 «Q-елі» скетчком20.30 «Айнаonline»21.00 Шоу «Хочу к Меладзе»22.40 х/ф «На гребне волны» 00.50 т/с «Секретные материалы» 02.30 «Q-елі» скетчком03.00 «Жеңіп көр!»

04.00 «Қырық миллион теңге шоуы» 05.00 «Айнаonline».

ЕВРАЗИЯ 6.00 Фильм «НЕОКОНЧЕННАЯ ПЬЕСА ДЛЯ МЕХАНИЧЕСКОГО ПИАНИНО» 7.30 «Контрольная закупка» 8.00 «ТАҢҒЫ ПОШТА»8.30 «П@УТINA» 8.50 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 9.00 Новости9.10 «СМАК» 9.50 «МОЙ БЕЛЫЙ И ПУШИСТЫЙ» 11.45 «ФАБРИКА ГРЕЗ» 12.10 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 13.00 «КАРАОКЕ ТАКСИ» 13.35 «101 КЕҢЕС» 14.05 «П@УТINA+» 15.10 «УГАДАЙ МЕЛОДИЮ»15.45 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!»

16.50 «СЛЕПОЕ СЧАСТЬЕ»20.00 «ПЕРВАЯ ПРОГРАММА» 20.35 «СЛЕПОЕ СЧАСТЬЕ». 21.30 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 22.50 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 23.20 «ӘН ДАРИЯ» 0.00 «ЗАЛОЖНИЦА» 1.30 «КАРАОКЕ ТАКСИ» 1.55 «101 КЕҢЕС» 2.15 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 4.30 «ТАҢҒЫ ПОШТА» До 05.00.

КТК 07.00 Открытие вещания. 07.05 Мультфильмдер07.20 “БЕЗ СТРАХА И УПРЕКА” 08.45 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 09.45 “УДИВИ МЕНЯ!”. 11.00 “ЗВЕЗДНАЯ ЖИЗНЬ” – “Любовь без штампа” 12.00 НОВОСТИ12.30 “ПРИВЕТ, КИНДЕР!” 14.30 “ПУТЬ НА ОЛИМП” – Нагима Ескалиева15.05 “МАХАБАТТА ШЕК БАР МА?” 16.50 “Той BestStar” 18.15 “КАРАДАЙЫ” 21.00 “ОЧНАЯ СТАВКА” – “Чудес не бывает”22.00 “БЕРЕМЕННА В 16”. 23.00 “СТАЛЬНАЯ БАБОЧКА” 01.00 “РЕВИЗОРРО”01.55 “Той BestStar” саздыойын-сауықты бағдарлама03.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 03.45-05.05 “БЕЗ СТРАХА И УПРЕКА” көркем фильм.

ЕВРАЗИЯ 6.00 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 6.25 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 8.35 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 9.00 Новости9.10 «ЗДОРОВЬЕ» 10.10 «КАЗЛОТО». 10.45 «АФФТАР ЖЖОТ» 12.00 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 13.10 «КАРАОКЕ ТАКСИ» 13.45 «101 КЕҢЕС» 14.15 «ӘН ДАРИЯ» 15.10 «АСТЕРИКС В БРИТАНИИ» 16.55 «ПОЗОВИ, И Я ПРИДУ» 21.00 «БИБЛИОТЕКАРИ». 22.45 «П@УТINA+» 23.40 «ЧЕТВЕРТЫЙ ПАССАЖИР» 1.30 «П@ УТINA+» 2.15 «КАРАОКЕ ТАКСИ» 2.40 «101 КЕҢЕС» 3.00 «ШПИОНСКИЕ ИГРЫ» 4.30 «Контрольная закупка».

КТК 07.00 Открытие вещания. 07.05 Мультфильмдер07.35 “АСТРОБОЙ” 08.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 09.40 “ВЫХОДНОЙ СО ЗВЕЗДОЙ” – Жанна Орынбасарова10.20 “ЧЕТЫРЕ ВРЕМЕНИ ЛЕТА” 14.00 “ЗВЕЗДНАЯ ЖИЗНЬ” – “Любовь без штампа” 15.00 “ДОРОГА ДОМОЙ”. 15.10 “МАХАБАТТА ШЕК БАР МА?” 17.00 “АЛДАРАСПАН”18.15 Көркем фильм “БIЗ БАЛАЛАР ҮЙIНЕН” 20.00 “БАЗАР ЖОҚ АЛАҢЫ!” 21.00 “ПОРТРЕТ НЕДЕЛИ”22.10 Сергей Шарифулин, Егор Баринов в криминальной драме “КОМА” 01.35 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 03.00 “МЫ ИЗ ДЖАЗА” көркем фильм 04.25-04.50 “ВАУ” деректi хикая.

КАНАЛ

КАНАЛ 06.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі 07.30 «СҮЙГЕН СҰЛУ» 09.30 КИНО «ПЕВЕЦ НА СВАДЬБЕ» 11.30 «Готовим с Адель»12.00 ЕРАЛАШ13.00 Анимационный фильм «УОЛЛЕС И ГРОМИТ. ПРОКЛЯТИЕ КРОЛИКА-ОБОРОТНЯ»15.00 «ФЕРИДЕ» 17.00 Фильм-концерт. Юлдуз Усманова20.00 Продолжение индийского сериал «СҮЙГЕН СҰЛУ»22.00 Шоу двойников «100%»23.00 КИНО. Натали Портман в фильме «V ЗНАЧИТ ВЕНДЕТТА»01.00 «ТАМ, ГДЕ ЖИВУТ ЧУДОВИЩА» 03.00 Қазақша концерт .

8.00 Ән шашу 8.35 «Такси»9.05 «Әзілстан» 9.20 Программа «Суперпапа»10.00 Союзмультфильм «Чебурашка»10.20 Союзмультфильм «Чебурашка идет в школу»10.30 «Шапокляк»10.50 «Ғажап құс» мультфильмі11.05 «Жұман етікші» мультфильмі 11.20 «Kaznet» ғаламтор шолу11.40 «Мадхубала» 13.00 Сериал «Подари мне жизнь»15.05 Художественный фильм «Ирония любви»16.45 «Қалжыңқоржын» 17.05 «Әзілстан» жасырын түсірілім17.20 Айтыс. Жүйріктер мен үздіктер18.30 «Мадхубала» 20.05 «Ел аузында» 20.30 «Менің күнәлі періштем» 22.25 «Турецкий гамбит»1.05 «Ұмытылмас» түрік телехикаясы.

06.00 Шоу розыгрышей «Ризамын» 07.30 «СҮЙГЕН СҰЛУ» 09.30 «Фериде» узбекский фильм на русском языке11.30 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі 12.00 ЕРАЛАШ13.00 «ОТДЫХАЙ, СКУБИ-ДУ!»14.30 «ЗНАКОМСТВО С ФАКЕРАМИ – 2»16.30 ИНДИЙСКОЕ КИНО «МАТЕРИНСКАЯ ЛЮБОВЬ»20.00 Индийский сериал «СҮЙГЕН СҰЛУ»22.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі23.00 КИНО Джерард Батлер в триллере «РОКН-РОЛЬЩИК»01.30 «ВПРИТЫК» 04.00 Қазақша концерт.

8.00 Ән шашу 9.05 «Такси» бағдарламасы9.35 «Ел аузында» бағдарламасы10.00 «Астана кеші көңілді» концерттік шоуы11.15 «Күлдірген» бағдарламасы11.40 «Мадхубала» үнді телехикаясы13.00 Сериал «Подари мне жизнь» 15.10 Художественный фильм «Шаббона»17.05 «Сырты бүтін...» деректі драма17.35 Нагима Ескалиева. «С песней по жизни»18.00 Шоу-лотерея «Бай бол»18.35 «Мадхубала» үнді телехикаясы20.05 Арнайы жоба. Той жыры20.30 «Жігіттер» квартетінің үздік әндері 22.15 Художественный фильм «Оливер Твист» 0.45 «Ұмытылмас» түрік телехикаясы 1.40 Ән шашу.

ТАРАЗ ТАРАЗ 9.00 ӘНҰРАН. АҢДАТПА 9.05 «ЖАҢАЛЫҚТАР» 9.25 «НОВОСТИ» 9.45 «Тарих таным» 10.00 «Бірінші студия»10.35 «Әулиеата әуендері»10.45 «Ұлт саулығы» 11.05 Хабар: «Өзін өзі тану» 11.30 «Балаларға базарлық»11.45 «Сазды әуен»11.55 «Отбасылық фильм» 13.10 Хабар: «Сіз не дейсіз ?»14.00 АҢДАТПА14.00 – 16.00 – Техникалық үзіліс16.00 АҢДАТПА16.05 ТЕЛЕБЛОКНОТ16.10 Сазды әуен16.30 Мультфильм17.00 Телехикая 18.00 «Әулиеата әуендері»18.10 Хабар:«Балақай» 18.25 «Обменный фонд»19.00 «Жаңалықтар топтамасы»19.30 Хабар: «Сіз қайда жүрсіз ?»

19.40 Телехикая 20.30 «Деректі фильм» 21.10 «Сөз маржан»21.15 Хабар: «Жамбыл спорт»21.25 ТЕЛЕБЛОКНОТ21.40 «Сазды әуен»21.50 Көркем фильм23.30 Концерттік бағдарлама 00.55 АҢДАТПА. ӘНҰРАН 01.00 Арнаның жабылуы.

9.00 ӘНҰРАН. АҢДАТПА 9.05 Балаларға базарлық 9.30 Деректі фильм 09.55 «Балақай» 10.10 «Өз өмірінің тәлімгері» 10.35 Әулиеата әуендері 10.45 «Балаларға базарлық» 11.05 «Сыр-перне» 11.35 «Сөз маржан» 11.45 Хабар: «Сіз қайда жүрсіз ?»

11.55 Көркем фильм 13.00 «Жамбыл спорт» 13.10 «Балапан арнасы» 14.00 АҢДАТПА 14.00 – 16.00 – Техникалық үзіліс 16.00 АҢДАТПА 16.10 Мультфильм 16.30 «Обменный фонд» 17.00 Телехикая 18.00 «Әулиеата әуендері» 18.10 «Общество и закон» 18.25 «Деректі фильм» 19.00 Хабар: «Жаңа Айна» 19.30 Телехикая 20.30 Хабар: «КиноLIFE» 20.40 Хабар : «Ел ертеңі» 21.15 Хабар: «Тосқауыл» 21.25 ТЕЛЕБЛОКНОТ 21.30 ТЕЛЕМАРКЕТ 21.40 «Сазды әуен» 21.50 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕБЛОКНОТ 23.30 Концерттік бағдарлама 00.55 АҢДАТПА. ӘНҰРАН 01.00 Арнаның жабылуы.

Бағдарламада өзгерістер болуы мүмкін.

13 тамыз, 2015 жыл

7

www.akjolgazet.kz

ЖАРНАМА

ЖАРНАМА Яхия ШЫНӘСІЛҰЛЫ

КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫ ИЕЛЕРІНІҢ АЗАМАТТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАУАПКЕРШІЛІГІН МІНДЕТТІ САҚТАНДЫРУ ТУРАЛЫ Сақтандыру дегеніміз сақтандыру жағдайы немесе сақтандыру ұйымы өзінің активтерінің есебінен жүзеге асырылатын сақтандару төлемі арқылы сақтандыру шартымен белгіленген басқа жағдайлар туындаған кездегі жеке жəне заңды тұлғалардың заңды мүліктік мүдделерін қорғау бойынша қатынастар кешенін білдіреді. Көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін сақтандыру міндетті болып табылады. Міндетті сақтандыру – заң актілері талаптарының күшімен жүзеге асырылатын сақтандыру, егер міндетті сақтандыру түрлерін реттейтін заң актілерімен басқалай белгіленбеген болса оның шарттары тараптардың келісімімен айқындалады. Осы сақтандыру түрінің мазмұны мен шарттары «Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен (бұдан əрі – Заң) айқындалады. Заңның 10-бабының 1 жəне 2-тармақтарына сəйкес көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті сақтандыру осы Заңға сəйкес сақтанушы мен сақтандырушының арасында жасалатын шарт негiзiнде жүзеге асырылады. Көлiк құралдары иелерiнiң жауапкершiлiгiн мiндетті сақтандыру шартында мүлiктің тауарлық құнының жоғалтылуын, сондай-ақ жəбiрленушiнің тауарларды жеткiзудiң немесе жұмыстарды жүргiзудiң (қызметтер көрсетудiң) мерзiмдерiн, оның келiсiм-шарттар (шарттар) бойынша өзге де мiндеттемелердi бұзуына байланысты тұрақсыздық айыбын өтеудi қоса алғанда, жəбiрленушінің моральдық зиянын жəне ала алмаған пайдасын өтеудi есептемегенде, жəбiрленушiнiң өмiрiне, денсаулығына жəне (немесе) мүлкiне зиян келтiру салдарынан туындаған мiндеттемелер бойынша сақтандыру төлемiн жүзеге асыру көзделедi. Заңның 25-бабының 1-тармағына сəйкес сақтандырушыға с а қ т а н д ы ру т ө л е м i ту р а л ы т а л ап т ы с а қ т а н у ш ы (сақтандырылушы) немесе пайда алушы болып табылатын өзге тұлға пайда алушының тұрғылықты жерін, байланыс телефондарын, банктік деректемелерін (қажет болғанда), сақтандыру төлемін қолма-қол ақшамен не банктік шотқа аударым жасау арқылы сақтандыру төлемін жүзеге асыруға қажетті Заңның 25-бабының 2-тармағында көрсетілген

құжаттарды қоса тіркей отырып, алу тəртібін көрсетіп, жазбаша нысанда қояды. Сақтандыру төлемi туралы өтiнiшке басқалармен қоса, сақтандыру жағдайының басталу фактiсiн жəне жəбiрленушiлерге келтiрiлген зиянның мөлшерiн растайтын құжат қоса берiледi. Сақтандырушы сақтандыру төлемiн аталған құжаттарды алған күннен бастап жеті жұмыс күнi iшiнде төлейдi. Сақтандыру төлемін жүзеге асыру үшін, сақтандырушы өз шығыстарын өтету мақсатында осы жағдайға кінəлі тұлғаның сақтандырушысына өтініш жасайды. Егер жəбірленуші зиян келтірілген мүліктің меншік иесі болып табылатын болса, ол сақтандыру төлемін алу сұрағын тікелей реттеу арқылы шеше алады. Сақтандыру жағдайы басталған кезде жəбірленуші немесе сақтандыру төлемін алуға құқылы тұлға, сақтандыру жағдайына кінəлі тұлғада сақтандыру полисі болған кезде жəбірленуші көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын жасасқан сақтандырушыға сақтандыру төлемін алу үшін өтініш жасауға құқылы екенін білдіреді. Жол-көлік оқиғасына (бұдан əрі – ЖКО) кінəлі тұлғаның азаматтық-құқықтық жауапкершілігін тану туралы заң күшіне енген сот қаулысы сақтандыру жағдайының басталғанын растайтын құжат болып табылады. Сот актісінде келтірілген қорытындылар, іс жоғары сот инстанциясында қайта қаралатын жағдайларды айтпағанда, тиісті тексеру негізінде белгіленген болып табылады жəне қосымша дəлелдеуді қажет етпейді. Қазіргі уақытта аймақтардағы сақтандыру ұйымдары (филиалдар, өкілдіктер) сақтанушылардан (сақтандырылғандардан немесе жəбірленушілерден) сот қаулысынан басқа, əкімшілік-құқық бұзушылық туралы іс материалдарының көшірмелерін, атап айтқанда ЖКО сызбасын, əкімшілік-құқық бұзушылық туралы хаттаманы, ЖКО қатысушыларының түсініктемелерін жəне т.б. қосымша талап етуі жиі кездеседі. Аталған қосымша құжаттар процессуалды сипатқа ие жəне соттың мына жағдайларды: əкімшілік құқық бұзушылық жағдайының бар екенін, əкімшілік құқық бұзушылық жасаған жеке тұлғаның кінəсін, əкімшілік құқық

Ақ тілек Талас ауданы, Ойық ауылының тұрғыны, қарт ұстаз, ардақты да аяулы əкеміз ЖАНТАЙБЕКОВ Елемес Жантайбекұлын 13 тамызда 63 жасқа толып, зейнеткерлікке шығуымен құттықтаймыз. Аяулы əкеміз Талас ауданының білім ошақтарында 42 жыл ұстаздық етті. Ұстаздық қызметінің бірнеше жылын мектеп директоры қызметіне арнап, оқу сапасы кері кеткен көптеген мектептерді үздік білім ордасына айналдырып отырды. Білікті ұстаз білімді ұрпақ тəрбиелеуде көп еңбегін сіңірді. Қарапайым мінезімен, парасатымен əріптестері, жолдастары арасында зор беделге ие болды. Аяулы анамыз, ұлағатты ұстаз Сəменбаева Зайымкүл Үсəліқызы екеуі үш ұл, үш қыз тəрбиелеп өсіріп, ұлын ұяға, қызын қияға қондырып отыр. Немере –шөбере сүйген ата-əже. Немерелері Фариза Еркінқызы мен Ұлбала Сегізбайқызы биыл жоғары оқу орындарының білім грантын иеленіп, ата-əжелеріне ерекше қуаныш сыйлап отыр. Жан əке, саялайтын бəйтерек – тірегіміз, Жан ана – қамқоршымыз, тілекшіміз. Аман-есен жүріңдер ортамызда, Осы болар біздің ақ тілегіміз. Сендер берген тəлімнен жүз ұққаным, Айтамыз тəрбиеңнің тізіп бəрін. Өмірдің көріңіздер жақсылығын, Көріңдер шөбере-шөпшек қызықтарын, – деп өлең жолдарын арнаймыз қадірлі ата-анамызға. Оларға шаттық, береке, бақыт, көтеріңкі көңіл-күй тілейміз. Ортамызда асқар тау, айбарымыз, ақылшымыз, қамқорымыз болып, жүз жасасын! Ізгі ниетпен құттықтаушылар: ұл-қыздары, келін-күйеу балалары Еркін-Айгүл, Феруза-Дəулен, Лаура-Сегізбай, Жылжанат-Жеңісхан, Бекен-Ғалия, Сəкен, шөбересі Айдын жəне немерелері, жиендері.

бұзушылықпен келтірілген залалдың сипаты мен көлемін, жауапкершіліктен босататын не болмаса жауапкершілікті жеңілдететін немесе ауырлататын жағдайларды анықтауы үшін айғақтаушы мəні бар. Қосымша талап етілген құжаттар сақтандыру жағдайының басталғанын растайтын жəне сақтандыру төлемін жүзеге асыру үшін жеткілікті құжат болып табылмайтынын айта кеткен жөн. Сақтандырушының əкімшілік жаза қолдануға негіз болған құжаттарды талап етуі, іс материалдарының көшірмелерін алу үшін сот органдарына қайтадан жүгінуге мəжбүр болған азаматтардың орынды наразылығын тудырады жəне Заңның 25-бабы 2-тармағының 8) тармақшасының екінші бөлігімен сақтандырушының сақтанушыдан (сақтандырылушыдан) не жəбiрленушiден басқа қосымша құжаттарды талап етуiне жол берiлмейтінін көздейтін талаптарының сақтамағанын растайды. Сақтандырушының осындай əрекеті жөнсіз жəне Заңның жоғарыда аталған талаптарына қайшы келеді. Егер сақтандырушы сот қаулысын жеткіліксіз деп есептеген жағдайда, сақтандыру ұйымы Заңның 17-бабының 1-тармағының 2) тармақшасымен көзделген тəртіпте өздігінен тиiстi мемлекеттiк органдар мен ұйымдардан, олардың құзыретiне орай, сақтандыру жағдайының басталу фактiсiн жəне жəбiрленушiлерге келтiрiлген зиянның мөлшерiн растайтын құжаттарды сұратуға құқығы бар. Сақтандыру ұйымдарының қаржылық қызметтерін тұтынушылар, олардың құқықтарын бұзушылық пен мүдделеріне нұқсан келтіретін мəселелер туындаған жағдайда, ҚР ҰБ Жамбыл филиалының қоғамдық қабылдауына, мына мекен-жай бойынша жүгінуіне болады: Тараз қаласы, Қазыбек би көшесі, №137 үй, байланыс телефоны: 8 (7262) 45-85-82, электрондық пошта: zhumb_80@nationalbank.kz. Ерлан ƏЗІМХАНОВ, ҚР Ұлттық Банкі Жамбыл филиалының Қаржылық ұйымдарды бақылау жəне қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқығын қорғау бөлімінің бастығы.

Санаты Е-4

Əкімшілік мемлекеттік қызметшінің атқарған жылдарына байланысты лауазымдық жалақысы Теңгеден Теңгеге дейін 59579 80720

МОЙЫНҚҰМ АУДАНДЫҚ МƏСЛИХАТ АППАРАТЫ (080600, Мойынқұм ауылы, Амангелді көшесі, № 147 үй, кабинеттер №30, №31. Телефон/факс 8(72642)2-12-31, 8(72642)2-47-59, электрондық пошта maslihat_7@mail.ru) бос мемлекеттік əкімшілік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды. Мойынқұм ауданы мəслихаты аппаратының ұйымдастыруқұқықтық бөлімінің бас маманы «Б» корпусы, 1 бірлік, санаты Е-4. (кадрлық коды №01-05). Функционалдық міндеттері: Аудандық мəслихат хатшысы, аппарат басшысы, бөлімше басшысының тапсырмаларын уақтылы жəне сапалы орындалуын қамтамасыз ету; Мəслихат аппаратының іс жоспарына сай іс шаралардың орындалуын жүзеге асырады, аудандық мəслихаттың сессиясына ұсынылатын мəселелер бойынша материалдарды жинақтап, дайындайды, мазмұны мен сапасын зерделейді, бақылауға алынған жинақтау папкілерінің ішіндегі құжаттардың дұрыстығын зерделейді, сессиясына ұсынылатын мəселелер бойынша материалдарын жинақтап, дайындайды. Мəслихаттың тұрақты комиссияларының құжаттарын жəне сессия хаттамаларын рəсімдейді. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Білімі – Жоғары: гуманитарлық ғылымдар немесе əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес немесе ауыл шаруашылық ғылымдар немесе құқық саласында немесе ортадан кейінгі гуманитарлық ғылымдар немесе əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес немесе ауыл шаруашылық ғылымдар немесе құқық саласында; Мамандығы – гуманитарлық ғылымдар (жалпы) немесе əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес (жалпы) немесе ауылшаруашылық ғылымдар (жалпы) немесе құқықтану. «Қазақстан – 2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағытын білуі, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік жəне өзін-өзі басқару туралы» Заңын жəне осы санаттағы нақты лауазымның мамандануына сəйкес облыстардағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін білуі, сондай-ақ функционалдық міндеттерін орындау үшін қажетті көлемде мемлекеттік тілді білуі, жəне MS Word, MS Excel,

Жамбыл облысы əкімдігінің мəдениет, мұрағаттар жəне құжаттама басқармасының басшылығы. Жамбыл облыстық қазақ драма театрының басшылығы мен ұжымы.

ОРНЫ ТОЛМАС АС АРЫС А ЖАН... «Т.И. «Т И БАТУРОВ АТЫНДАҒЫ ЖАМБЫЛ ГРЭС ГРЭС-і» і» АҚ келесі жұмыстарды сатып алу бойынша ашық тендер өткізетіні туралы хабарлайды:

№1 лот «ЖГРЭС-інің екі блогындағы қоздырғыш жүйелерін толық тексеру». Сатып алынатын жұмыс, оны жеткізу орны жəне мерзімі жəне де тапсырыс берушінің сатып алуға бөлінген сомасы тендерлік құжаттамада көрсетілген. Тендерлік құжаттама пакетін, тендерлік құжаттама пакетінің ақысы төленгені туралы құжатты тапсырғаннан кейін, 2015 жылдың 27 тамызы күні сағат 18.00-ге дейін келесі мекенжайдан алуға болады: Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ГРЭС, 504-кабинет, жұмыс күндері сағат 9.00-ден 18.00-ге дейін немесе электрондық пошта бойынша: auganbaeva@zhgres.kz Тендерлік құжаттама пакетінің құны 520 теңгені құрайды жəне «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның бухгалтерия кассасына немесе «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның есеп айырысу шотына төленеді: БИН 971040001407, ИИК KZ309261301116463003, «Қазкоммерцбанк» АҚ-ның Жамбыл филиалы, МФО БИК KZKOKZKX. Əлеуетті жеткізушілер тендерге қатысу үшін тендерлік өтінімдерін конвертке салып, «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның мекен-жайына тапсырады: 080005, Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ГРЭС, 504-кабинет. Тендерлік өтінімдерді тапсырудың түпкілікті мерзімі: 2015 жылдың 27 тамызы күні сағат 18.00-ге дейін. Тендерлік өтінімдер салынған конверттер 2015 жылдың 28 тамызы күні сағат 10.00-де ашылады. Əлеуетті жеткізуші өкілінің жеке құжаты мен тендерлік құжаттама пакетінің көшірмесін алуға жəне тендерге қатысуға өтінім беруге арналған сенімхаты немесе оның нотариалды расталған көшірмесі міндетті түрде болуы қажет. Қосымша ақпарат пен анықтамаларды 8 (7262) 43-97-72, 43-97-70 телефондары бойынша алуға болады.

«Т.И. «Т И БАТУРОВ АТЫНДАҒЫ ЖАМБЫЛ ГРЭС-і» ГРЭС і» АҚ келесі тауарларды сатып алу бойынша өткізілген ашық тендердің қорытындыларын хабарлайды: 2015 жылдың 10 тамызында өткізілген ашық тендердің «3 (үш) блокқа арналған ЛМЗ-97.09С базасындағы қазан мойындығы мен жоғары қысымды жылытқышы, турбина конденсаторлары, 6 кВ механизмдер мен электр қозғалтқыштарының жылумеханикалық шамаларын өлшейтін аппаратура жиынтығын сатып алу» №1 лоты бойынша «Эмисон» ЖШС жеңімпаз болып табылады. Қосымша ақпарат пен анықтамаларды 8 (7262) 43-97-72, 43-97-70 телефондары бойынша алуға болады.

Бос мемлекеттік əкімшілік лауазымына орналасуға конкурс жариялау туралы хабарлама Конкурсқа қатысушыларға қойылатын жалпы біліктілік талаптары: Е-4 - санаты үшін Жоғары білім; Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі. Мемлекеттік əкімшілік қызметшінің лауазымдық жалақысы:

Мəдениет пен өнер саласында ұзақ жылдар бойы ұстаздық еткен, белгілі театр сыншысы Яхия Шынəсілұлы ұлағатты да өнегелі ғұмыр сүріп, өмір-асуының 95-кезеңінде көз жұмды. Яхия Шынəсілұлы 1920 жылы 15 қыркүйекте Жамбыл облысы, Свердлов ауданындағы «Қазанның 40 жылдығы» колхозында дүниеге келген.

1940 жылы үйленіп, отау құрған соң екі айдан кейін əскер қатарына алынып, одан əрі майданға аттанып, бірнеше соғыс ошақтарын көріп, елге 1947 жылы оралған. Соғыс жылдары жауынгерлік ерліктері үшін «Қызыл жұлдыз» орденімен жəне бірнеше медальдармен марапатталған. Майданнан оралған соң 1947-1952 жылдары Ташкент мемлекеттік театр өнері институтының (ГИТИС) театртану - сын факультетінде оқып, үздік бітірген. Е ң б е к жо л ы н 1 9 5 2 ж ы л ы Жа м б ы л қаласындағы мəдени-ағарту училищесінде эстетика жəне өнер пəндерінің мұғалімі болып бастаған, сонымен бірге облыстық атқару комитетінің жанындағы өнер бөлімінің меңгерушісі міндетін атқарған. Ол ұзақ жылдар бойы училищенің оқу-тəрбие ісінің меңгерушісі болып қызмет атқарды. Осы білім ордасында зейнеткерлік демалысқа шыққанша, бар қажырқайраты мен білім дариясын шəкірт тəрбиесіне

сарқа жұмсап, өз алдынан мыңдаған түлектер ұшырды, жүздеген өнер қайраткерлерін тəрбиелеп шығарды. Бүгінде елімізге аты белгілі көптеген өнер тарландары мен белгілі мəдениет қызметкерлері Яхия Шынəсілұлын ұлағатты ұстазымыз, қамқоршы ағамыз деп, орынды мақтаныш етеді. Яхия Шынəсілұлы өзінің еңбек жолында негізгі ұстаздық жұмыстарымен қатар, аса белсенді əрі артында өшпес із қалдырған қоғамдық қызметтер де атқарды. Ол ұзақ жылдар бойы Жамбыл облыстық қазақ драма театрының Көркемдік Кеңесінің мүшесі, облыстық «Ақ жол» газетінің штаттан тыс тілшісі ретінде облыстық, республикалық газет-журналдарда театр сыны, оқу-тəрбие жəне адамгершілік негіздері тақырыптарына 500-ден аса мақалалар жариялады.

1993 жылы Қазақстанның халық əртісі Ш.Сакиев туралы жазған «Мəртебе» атты кітабы жарық көрді. Оның театр өнері жөніндегі көлемді зерттеу-сын мақаласы «Бүгінгі күннің тақырыбы - басты тақырып» деген атпен ұжымдық кітапқа енді. «Ел қамқоршысы – Мəдімар» атты повесі өз алдына кітап болып шықты. Драматургия жəне оның сахнаға қойылуы туралы «Өмір жəне өнер» атты талдау-сын кітабы театр өнері мамандары мен əртістер үшін көмекші құрал болып қалды. Ғұмырының соңғы жылдары, бұлардан басқа да, өмір сүрген ортасының ғибратты шақтары мен əр алуан сабақтарын əңгімелейтін бірнеше кітаптар жазып, қалдырды. Аяулы азамат, ұлағатты ұстаз, мəдениет пен өнердің өшпес шамшырағы, ары биік, асыл жан, соғыс жəне еңбек ардагері Яхия Шынəсілұлы мəңгілік мекеніне сапарға аттанды. Яхия Шынəсілұлының жарқын бейнесі біздің жəне оны білетіндердің жүрегінде ұзақ сақталады.

интернет, электронды пошта бағдарламалары бойынша персоналды компьютерде жұмыс істей алу. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: 1) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігі төрағасының 2013 жылғы 19 наурыздағы 06-7/32 бұйрығымен бекітілген мемлекеттік əкімшілік лауазымдарға орналасуға конкурс өткізу жəне конкурс комиссиясын қалыптастыру қағидаларының 2-қосымшасына сəйкес нысандағы өтініш (бұдан əрі-Қағида); 2) 3х4 үлгідегі суретпен Қағидаларға 3-қосымшаға сəйкес нысанда толтырылған сауалнама; 3) білімі туралы құжаттардың нотариалдық куəландырылған көшірмелері; 4) еңбек қызметін раст айтын құжаттың нот ариа лдық куəландырылған көшірмесі; 5) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы №97 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының нормативтік-құқытық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 желтоқсанда №6697 болып тіркелген) №907 нысандағы денсаулығы туралы анықтама; 6) Қазақстан республикасы азаматының куəлігінің көшірмесі; 7) құжаттарды тапсыру сəтінде уəкілетті органмен белгіленген шекті мəннен төмен емес нəтижесімен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сертификат немесе нотариалдық куəландырылған сертификат көшірмесі. Конкурсқа қатысуға құқық беретін сертификатты алу үшін E-4 санаты бойынша келесі тестілеу бағдарламасы қарастырылған: мемлекеттік тілді білуге тест (20 тапсырма), логикалық тест (10 тапсырма). Қазақстан Республикасының заңнамаларын білуге арналған тест: Қазақстан Республикасының Конституциясы (15 сұрақ), “Мемлекеттік қызмет туралы”(15 сұрақ), “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы”(15 сұрақ), «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару жəне өзін-өзі басқару туралы» (15 сұрақ), «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тəртiбi туралы» (15 сұрақ), «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» (15 сұрақ). Құжаттарды қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабарландыру соңғы жарияланған күннен бастап 10 жұмыс күн ішінде, жоғарыда көрсетілген мекен-жай бойынша орналасқан Мойынқұм аудандық мəслихаты аппаратына тапсырылуы тиіс. Конкурстық комиссиясының қарауына құжаттарды қабылдау мерзімінде азаматтардың өздері əкеліп берген немесе поштамен жіберген (қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетілген құжат тігілетін папкада орналастырылған) құжаттары қабылданады. Конкурсқа қатысу үшін көрсетілген құжаттарды электрондық пошта арқылы азаматтар құжаттардың түпнұсқасын əңгімелесу басталғанға дейін 1 жұмыс күн бұрын кешіктірмей береді. Аталған құжаттардың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға əңгімелесуден өтуге жіберілмейді. Құжаттарды қабылдау аяқталғаннан кейін, құжаттарды қарау қорытындысы бойынша əңгімелесуге жіберілген кандидаттар, əңгімелесуге жіберілгені туралы хабар алған күннен бастап бес жұмыс күн ішінде Мойынқұм ауданы, Мойынқұм ауылы, Амангелді көшесі, №147 мекен жайында орналасқан Мойынқұм аудандық мəслихаты аппаратында əңгімелесуден өтеді. Конкурс комиссиясының үміткерлермен əңгімелесу отырысына байқаушылар қатыстырылуға жол беріледі. Аталмыш лауазымдарға орналасатын үміткерлер үшін көтермеақы шығындары, тұрғын үй жəне жеңілдіктер берілмейді.

«АШЫҚ ЕСІК КҮНІ» ӨТЕДІ Жамбыл облысының мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты 2015 жылдың 17 тамызы күні «Ашық есік күні» іс-шарасын өткізеді. Барлық сұрақтар бойынша Жамбыл облыстық соты Кеңсесінің персоналды басқару бөліміне (кадр қызметі) 8 (7262) 99-91-36, 99-91-33 телефондары арқылы хабарласуға болады.

ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА! «ТАРАЗЭНЕРГООРТАЛЫҚ» АҚ ыстық су мен жылуға берешегі бар борышкерлеріне негізгі қарызды төлеген жағдайда, өсімді есептен шығару НАУҚАНЫ жайында хабарлайды. НАУҚАННЫҢ өтетін мерзімі 2015 жылдың 31 тамызына дейін. 2015 жылдың 31 тамызына дейін қарыз өтелмеген жағдайда, борышкерлерге белгіленген тәртіп бойынша пәтеріне, мүлігіне және ҚР шекарасынан асуға тыйым салынады, сот бұйрығы аясында берешекті өсімімен, оған қоса жеке сот орындаушысының қызметі өтеледі.

Уа, жалған дүние-ай, тағы да жалғандығыңды істедің-ау! Жұмыр басты пенденің басы Алланың добы – дегені тағы да расталғандай. Тағдыр аз ғұмыр сыйламаса да, өлімге қия алмайтын жандардың болатынына тағы көзім жеткендей. Табаны күректей 95 жыл...

1940 жылдың басында армия қатарына алынып, Фин соғысына қатысуына тура келген. Ары қарай түсінікті... Ұлы Отан соғысы... Бүкіл ел болып, Жеңісті тойлап жатқанда, бұл кісі сартылдаған қызыл вагон ішінде Қиыр Шығысқа кетіп бара жатты... Жапондармен соғысты... Оны да жеңді... Бірақ шекарадағы беймазалыққа байланысты елге 1947 жылы ғана оралған болатын. «...Содан жеті жыл бұрын əскерге аттанып бара жатқанымда, анам бейшара өзі ескен ала жібін қосылғанымызға небəрі екі ай ғана болған жарымның, келінінің, мойнына байлап: «Бұл жіпті күйеуің қайта оралғанда ғана шешесің!»

– деген еді. Содан мен соғыстан оралған соң, анам қорадағы жалғыз шыбышын сойып, жиналған ағайын алдында жеті жылдан бері əбден жіңішкеріп үзілуге шақ қалған əлгі жіпті анам келінінің мойнынан өзі шешіп алды», - деп, Яхаңның əңгімелеп отырғанын естіп едім. Осы əңгімені естіп отырып, Яхия аға мен Райкүл апайдан бір-біріне деген аққудың пəктігіндей адалдықты сезуші едім. Көз жанарларында əдемі бір жұмсақтық байқалатын. Содан өзін жеті жыл соғыста күткен сүйікті жарын тағы да елде қалдырып, Яхаң араға бірер ай салып, Ташкентке оқуға аттанады. Театр жəне көркемсурет институтының театр сыншысы факультетіне оқуға түсіп, оны өте жақсы аяқтайды. Сол институтқа мұғалім болып қалуға ұсыныс түскенде, ойланбастан елге оралған. Қазақтан шыққан тұңғыш театр сыншысы Яхия Шынəсілұлы Жамбыл қаласында жаңадан ашылып жатқан мəдени-ағарту училищесінің

ашылуына ықпа л етіп, зейнеткерлікке шыққанша сонда ұстаз болды. Мен ол кісінің жүздеген шəкірттерінің бірі болдым. Өмір бойы сол кісінің шəкірті болып қалдым да. Қатардағы мұғалім Яхия ағамыз бір демалыста қыздарға, келесі демалыста ұлдарға үйінен ыстық тамақ беретін. Яхаң аға - əкеміздей, Райкүл апай анамыздай болатын. Шиеттей жас балаларының аузынан жырып, бізге əр аптадағы ыстық тамақтан бөлек, үнемі нан-пан беріп тұратын. Қысты күнгі суықта аяқ киімдерімізді тексеретін. Тобымыздағы жағдайы жоқ бір қызға мойын орағыш бөкебайын шешіп берген. Училищедегі Яхаң басқаратын театр бөліміне Қазақстанның бар жерінен балалар келіп оқитын еді. Жанындағы бірер мұғаліммен бірге күні-түні еңбектену арқасында Яхаң Жамбыл училищесінің даңқын асырып, талай жерге таратты. Ұзақ жылдар бойы облыстық қазақ драма театрының спектакльдеріне жазған сын, пікір материалдарды – бүгінгі күні театрымыздың бүкіл тарихы мен қоғамдағы жəне өнер биігіндегі орнын айқындап беріп отыр. Жалғыз өзі ғана осыншама қыруар істі тындырған сол Яхия Шынəсілұлы ағамыздың демі таусылды.

95 жыл бойында тек адалдықты ғана аңсап, соған ғана қызмет еткен ағамыздың періште жүрегі соғуын тоқтатты. Науқасты меңдеп жатқанда да театрда болып жатқан өзгерістерді талдап, бағалап жататын еді. Асып-тасып кететін асау көңілді сабырмен орнына түсірер, жасып, қамыққан шақта бой сергітер лебіздеріңізді аңсайтын болдық-ау, аға!.. Бақыл болыңыз! Жаныңыз жаннатта болғай... Сіз біздің жүрегімізде орны толмас Арыс жан ретінде ұзақ сақталасыз!

Сіздің шəкіртіңіз, Əлібек ƏМЗЕҰЛЫ.

ЫЛ АҒАЙ! Й ШЫН АСЫЛ Арманға алғаш қадам басқан адамға жақсы адамдардың жолығуы өмірлік қазына болады екен. Кейде бір жолы болғыш жігіттерге «Қызыр жолығыпты» деп жатады ғой. Бұл соған да жақындау ма, деймін?! ...Осыдан тура қырық жыл бұрын сары ауыз балапандай аузы аңқиып ауылдан келген маған Яхия ағай жолығыпты... Қиқарлау бала едім, Яхаңның мені қалай баурап, қалай еркіне көндіргеніне осы күнге дейін таңғаламын. Əлде мен бұрын біле бермейтін, бірақ, бала көңілім қалайтын əдебиет пен өнердің тереңіне батырып əкетуінен бе екен?! ...Яхаң бізге сабақ бергенде, жан-тəнімен оқиғаға араласып кетеді. Яхаңның Толстойы терезе алдында жалаң аяқ шығарма жазып отырып, күтпеген жерден жан даусымен айқай салады. Үй-іші, көршілері зəрелері ұшып, жүгіріпжүгіріп келеді. «Мені арқанмен байлаңдар», дейді Граф оларға, жан-тəнімен бақырып. Көрші-қолаң «Бұл шынымен-ақ жынданған болар» деп ойлап, байлай бастайды.

– Ал енді, мені осы күйімде терең құдық түбіне тастаңдар, – дейді Граф, бұйырып. Көршілері қорыққандарынан айтқанын істейді. Бір с ағат өтер-өтпе сте Толстойдың: «Тартыңдар, шығарыңдар мені құдықтан!» деген ащы даусы естіледі. Көршілері құдықтан тартып алғанда, ол қол-аяғын шешер-шешпестен, үйге, жазу столына қарай тұра жүгіріп барып, бірден қағаздан бас алмай, жазуға кіріседі. Сөйтсе, Толстой, жазып жатқан шығармасындағы шыңырау түбінде жатқан кейіпкерінің сол кездегі көңіл-күйін жаза алмай, қатты қиналған екен... Яхаң сабақ үстінде бізге осы сəтті бейнелеп, түсіндіргенде, дəл бір өзі де Толстойды арқанмен бірге байласып, құдыққа бірге түсіріскен адамдай көрінеді бізге. Біз оны солайша қабылдап,

сенеміз. Осыдан барып, біздің көкейімізде «өзің білмеген, жан-дүниеңмен сезінбеген, басыңнан өткермеген» жайттарды жазуға болмайтыны жəне қанша жазсаң да, оның шынайы шықпайтыны жатталып, қалып қойған. Міне, ұстаз! Міне, Яхаңның кереметтігі! Ол ұстаз ғана емес, қамқоршымыз да болды. Қызметте де тілеулесіміз еді... Содан соң ағай – т азалық, адалдық, қарапайымдылық, қанағатшылдық деген асыл қасиеттердің нағыз үлгісі еді. Алда келе жатқан театрымыздың 80 жылдық мерейтойына арнап кітап шығарғымыз келген. Театр тарихы жөнінде дерек-мағлұматтар іздесек, жалғыз ғана Шынəсілұлының əр жылдары жазған шығармаларына келіп тірелдік. Басқа дерек аз. Сонда барып, Жамбыл облыстық қазақ драма театрының тарихын жасаған жалғыз адам – Яхия Шынəсілұлы екеніне көзіміз жетті. Ағай қарапайымдылықтың үлгісі дедік қой, ол – осы еш теңдессіз жұмысы үшін мадақ та сұраған жоқ. Тіпті, елеулі еңбек еткен адамдар алып жатқан атаққа да ұмтылған жоқ. Ол жағы біздің, ойсыз жүріп, артынан опынатын атқа мінген азаматтардың да ойына келмеді. Мейлі, аға, ресми атағыңыз болмаса да, сіз артыңызда өшпес із қалдырдыңыз! Ізіңіз – біз, жүздеген, мыңдаған шəкірттеріңіз! Олар – бүгінде еліміздің мақтанышына айналған актерлер, сазгерлер, мəдениет майталмандары! Ал сіздің атағыңыз – адалдық, тазалық! Сіз Шынəсілұлы деген атыңызға заты сай, Шын Асыл болып ғұмыр кештіңіз! Бақұл болыңыз, асыл ағай!

Шəкіртіңіз Болат БЕКЖАНОВ, Жамбыл облыстық қазақ драма театрының директоры.

«Таразэнергоорталық» АҚ əкімшілігі.

Мұ Мұрагерлік Тойлыбай Игиликовтың 2015 жылдың 10 мамырында қайтыс болуынан кейін мұрагерлік ісі ашылып отыр. Осыған орай, марқұмның мұрагерлері мұрагерлік істі ресімдеу үшін осы хабарландыру жарияланған күннен бастап бір ай мерзім ішінде Жаңатас қаласы, 3-ықшам ауданы, №31 а үй, №16 пəтерде орналасқан нотариалдық кеңсеге (нотариус К. Райымбекова) жолығулары қажет.

Жамбыл облысы əкімдігінің мəдениет, мұрағаттар жəне құжаттама басқармасының басшылығы жəне Жамбыл облыстық қазақ драма театрының басшылығы мен ұжымы белгілі театртанушы, театр сыншысы Яхия ШЫНƏСІЛҰЛЫНЫҢ қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасы мен ұрпақтарына жəне туған-туыстарына қайғыларына ортақтасып көңіл айтады.

Жамбыл облысы əкімдігінің білім басқармасының баасқармасының ұжымы Т. Рысқұлов ауданы аууданы əкімдігінің білім бөлімінің б а с ш ы с ы Л ə з з ат Ш а ку ə л і қ ы з ы Утеулиеваға У əкесі Шакуəлі Базарбайұлы УТЕУЛИЕВТІҢ қайтыс болуына байланысты қаайғысына ортақтасып көңіл айтады. қайғысына

8

13 тамыз, 2015 жыл

Спорт

Спорт

ҰЛТ ПЕН ҰРПАҚ

Спорт

Тарихқа ауған аңсары

«АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢШАСЫ

Ы Р Ы Ғ Ң Ы С Р Е КҮМІСТ

ТАЛАСТЫҚ АСАНГЕЛДІ ОТАРОВ ШЕЖІРЕ ЖАЗУДЫ ХОББИІ САНАЙДЫ

ЖАМБЫЛДЫҚ БОКСШЫ ӘЙГЕРІМ АСҚАРОВА ТАЙБЕЙДЕГІ ДОДАДАН КҮМІС МЕДАЛЬ ИЕЛЕНДІ

Былғары қолғаптың бабын білген аруларымыз Тайбей төрінде керілген шаршы рингте өздерінің мықтылықтарын байқатты. Халықаралық дəрежедегі додаға физикалық жəне функционалдық дайындықтарын əбден пысықтап барған қазақ елінің бұрымдылары бұрынғыдай тамаша өнер көрсете білді. Финалға дейін қиналмай жеткен Назым Қызайбай, Наталья Тарасенко, Фариза Шалтай жəне жамбылдық боксшы Əйгерім Асқарова ақтық сында қарсыластарына жол беріп, күміс медальға қол жеткізді. Иə, Тайбейде керілген рингте қазақтың қайсар қыздары өздерінің нағыз бокс державасынан екенін байқатып, соңына дейін шайқасты, айқасты. Жүректері жұмсақ болғанымен, жұдырықтары жойқын арулар қарсыластарының бəрін де өз салмақ дəрежелері бойынша тығырыққа тіреп бақты. Назым Қызайбай да, Наталья Тарасенко да, Əйгерім Асқарова да, Фариза Шалтай да көк туымызды көктен желбірету мақсатында жан аяп қалған жоқ. Қарсыластарынан жасық көрінуді емес, рингте асып өнер көрсетуді мақсат еткен ел мақтаныштары рингке əр көтерілген сайын шынайы шеберліктерін, соққыларының мығымдығын көрсете білді. Қос қолмен қапталдан бағыттаған соққылары да, иектің тұсын дəл көздеген апперкоттары да, тікелей соққылары да нысанаға дөп тиіп, қарсыластардың əбден қытығына тиді. Осы тұрғыдан келгенде, халықаралық деңгейдегі сан алуан додаларда олжа салып, ел мерейін асырып, абыройымызды асқақтатып жүрген

Табиғат АБАИЛДАЕВ, «Ақ жол». «Жеті атасын білмеген жетесіз» дегенді айтқан қазақ əрқашан бабалар аманатына адал болып, шыққан тегін, ұлтын, руын мақтанышпен айтып келеді. Тегіңді, руыңды біліп, түгендеп жүру – əлдекімдер айтып жүргендей, трайбализмнің көрінісі емес. Ол алдымен тарихты, өткеніңді білуді үйретеді. Бабаларыңа деген құрметіңді арттырып, өз дəуірінде сол кісілердің артында қандай із қалғанын білуге ұмтылдырады. Ал тегін, өткенін білмейтін адамды қазақ «тегін білмеген тексіз» деген. Қандай ауыр сөз десеңші. «Сөз сүйектен өтеді» деген осы болса керек. Алаш азаматы үшін жеті атасын білу – азаматтық парыз. Аттың жалында, түйенің қомында жүріп, құс ұшса қанаты талатын сайын даланы көзінің қарашығындай қорғаған бабалар аманатына берік болғанымыз абзал. Кешегісіне көз тастап, бүгінгісін бағдарлап, ертеңін ойлаған елдің болашағы да жарқын. Сан тараулы тағдырлар соқпағынан шерлі де мазмұнды шежірені тарқатып айтып, мəнді əңгіменің тиегін ағытатын аға буын өкілдерінің аманаты бізге де үлкен үлгі. Əсілінде бұл күндері шежіре жазумен шұғылданатындар ілуде біреу. Таңбалы тарихқа, тектілікке көз жүгіртетіндердің қарасы сиреп қалғанын осыдан да бағамдай аласыз. Қым-қуыт тіршілік пен күнделікті күйбең тірліктің соңына түскен заманда кім тұтас бір руды түгендеп жүрсін? Ақиқатында, сол шежірені білу – ұрпақтың мойнына артылған аманат. Үлкен міндет. Тасын түртсең тарихы қылаң беретін қасиетті Талас топырағында туылып, сондағы алдыңғы толқынның тəлімін алып өскен Асангелді Отаров шежіре жазуды хоббиі санайды. Шағын ғана ауыл Аққұм төсінде той қуып емес, ой қуып өскен Асекең саналы ғұмырының отыз

аруларымыздың жеңіске деген жігерлеріне, ұмтылыстарына, жанкештілігіне дəн риза болғанымыз айқын. Ақиқатында, ақтық сынға шыққан қазақ боксшыларын қарсыластарына есе жіберді деп айта алмайсыз. Кей жағдайда төрешілердің бүйрегі біздің қыздардың еңбегін еш кетіргенін байқағандар да солай деседі. Əйтпесе, қазақ арулары Тайбейдегі дуы басым додадан кем дегенде екі алтын медаль алу мүмкіндіктері мол болған... Дегенмен, жерлестеріміз жасымайды. Алда əлі талай аламанда алтыннан алқа тағары сөзсіз.

КЕМ ДЕГЕНДЕ ТӨРТ ҚОЛА ЖҮЛДЕ ҚОРЖЫНЫМЫЗДА

Д ІР

ӨМ

Бокстан Қытайда жалауы желбіреген қыздар арасындағы Азия біріншілігінде қазақтың күрзі жұдырықты арулары əзірге тамаша өнер көрсетіп жатыр. Құрлық біріншілігіне үлкен дайындықпен аттанған еліміздің бұрымды боксшыларының төртеуі кем дегенде қола жүлдеге қол жеткізіп үлгерді.

69 келі салмақ дəрежесіндегі Гауһар Ермекбай, 75 келідегі Дариға Шəкімова, 81 келідегі Мөлдір Базарбаева, 81 келіден жоғары салмақ дəрежесіндегі Лəззат Күнгейбаева бастаған аруларымыз ширек финалдағы қарсыластарын оңай еңсеріп, жартылай финал жолдамасын қоржынға салды. Аты аталған төрт боксшымыз енді ақтық сынға шығуды көздейді. Қазірдің өзінде қола жүлдеге қол жеткізген ел мақтаныштары жартылай финалмен тоқтап қалмасы анық. Қытай төрінде керілген шаршы рингтерде өнер көрсетіп жатқан қазақтың бұрымды боксшыларының барлығы да ел мерейін асыру жолында аянып жатқан жоқ. Сəтсіздікке ұшыраған аруларымыздың да рингте тамаша өнер үлгісін көрсеткенін айта кеткен лəзім болмақ. Қ а з а қ с т а н д ы қ б о кс ш ы қ ы зд а рд ы ң қарсыластары да оңай шағыла салатын жаңғақ емес. Мəселен, 48 келі салмақ дəрежесіндегі Алина Тұрлыбаева, 57 келідегі Жанна Басқаева сынды мықтыларымыз Үндістаннан

І

ЕНДІ АРУЛАРЫМЫЗ АЗИЯ ЧЕМПИОНЫ АТАНУ ҮШІН ТЕР ТӨГЕДІ

Құрылысшылар күніне орай облыс жастары арасында кіші футболдан турнир өтті. «Студенттік құрылыс жəне жастар еңбек жасақтары» облыстық штабы мен Тараз қаласы əкімдігі ішкі саясат бөлімі бірлесіп ұйымдастырған аламанға іріктеуден озып шыққан бес команда қатысты. А л ғ а ш қ ы о й ы н Та р М У м е н Т И Г У командалары арасында өрбіді. Бір айта кетерлігі, бұл турнирге командалар жақсы дайындықпен келіпті. Мəс елен, ТИГУ ойыншылары алғашқы минуттардан-ақ қауіпті шабуылдар ұйымдастырып, Асхат Нұрбаев алғашқы кезеңде есеп ашты. Екінші кезеңнің бітуіне санаулы секундтар қалғанда ТарМУ ойыншысы Балташ Ақылбеков есепті теңестіріп кетті. «Жасыл ел» құрылыс жасақтары Жамбыл политехникалық колледжінің студенттерін 4:2

Талас ауданы.

НЕГЕ

ЕСТІГЕН ҚҰЛАҚТА ЖАЗЫҚ ЖОҚ 1. «ТҰТЫҚПА»

келген былғары қолғап шеберлеріне жол берсе, 51 келідегі Жайна Шекербекова мен 64 келі салмақтағы Мадина Нұршаева қытайлықтардың үкілеп қосқан үміттеріне есе жіберді. Өзге боксшыларымыз КХДР мен Таиландтан келген былғары қолғап шеберлерінің алдында дəрменсіздік танытты. Жалпы алғанда ұлттық құраманың бапкерлері үкілеп үміт артқан қазақ арулары Қытай төрінде керілген шаршы рингтерде əзірге жақсы өнер көрсетіп келеді. Алтын жүлдені де иеленетініне сеніміміз кəміл. Тек Алла жар болсын дейміз!

есебімен ұтса, «Жайдарлы» көңілді тапқырлар клубы мен ТИГУ арасында өткен ойын 2:2 есебімен тең аяқталды. Бұл жолы ТИГУ сапынан Нұржан Туғанбай екі гол соғып, мергендігімен танылды. Ақтық сында «Жайдарлы» көңілді тапқырлар клубының ойыншылары «Жасыл ел» құрылыс жасақтарының жігіттерін 4:2 есебімен ұтып, турнир жеңімпазы атанды. «Жайдарлы» сапынан Ерқасым Ешенқұлов, Нұржан Төлепберген, Тоқтар Төлегенов үздік ойынымен көрінді. Сапында Павел Лавшин, Ізбасар Өксікбаев, Данияр Ыбырай секілді жақсы ойыншылары бар «Жасыл елге» екінші орын бұйырды. Жүлделі үшінші орынды ТИГУ жігіттері қанағат тұтты. Олар ТарМУ командасынан басым түсті. «Студенттік құрылыс жəне жастар еңбек жасақтары» облыстық штабының төрағасы Ерболат Нұрабаев жеңімпаз жəне жүлдегер командаларды дипломдармен жəне бағалы сыйлықтармен марапаттады.

Топтаманы дайындаған Табиғат АБАИЛДАЕВ, «Ақ жол».

Залда сыбыр-күбір көбейе түсті. Микрофондағы баяндамашының да даусы əзер шығады. Жиын басталмай тұрғанда алдыңғы жаққа қарай отырмағаныма өкіне бастадым. Дыбыс күшейткіштің техникалық ақауынан ба, əлде мінберге көтерілген кісінің тілінің аздаған тұтықпасы бар ма, сөзінің басы естілсе, аяғы жұтылып кетіп жатты. Дыбыстар өзара үйлеспей, сөзінің мəні қашқан сайын ол да төмен қарап, шұқшия түседі. Бейтаныс жанның өз ойын еркін жеткізе алмай қиналып тұрғанына қарап, көпшілікте оған деген аяушылық сезімі пайда болғандай. Бірте-бірте баяндамашының сөзін ешкім түсінбеуге айналды. Түкті ұғынбаған соң бір-біріне қарап, иек қағып, сыбырласу үдей түсті. Мен ғана олардың бұл қылығын жақтыра қоймадым. «Кекештенгені кемдік емес, түсіністікпен қараса қайтеді» деп қоямын іштей. Бірақ, оқылып жатқан баяндамадан ештеңені ұқпаған соң, менің де ішім пыса бастады. Еріксіз ойға шомдым... Ауылда тілінің тұтықпасы бар бір бала бізбен көрші тұрды. Айтар ойын еркін жеткізе алмайтын болған соң ба, томаға-тұйық, саяқ жүретін. Сыныптастарымен əлденені келісе алмай дауласа қалса, тұтықпасы тіптен үдеп кететін. Есесін жіберіп алғанына ызаланатын. Қайтсін енді, қолдан келер қайран жоқ. Қиындықтан шығудың бір ғана жолы бар. Лажы болса, үндемей құтылу. Ол осы амалға көбірек жүгінетін... Ал жиында мəлімдеме жасап тұрған жанның ондай мүмкіндігі болмаған сыңайлы. Мына жағдай өзіне де ұнамады білем, кенет баяндамашы сөзін кілт үзді. Кішкене тыныстап алды да, ары қарай орыс тілінде дайындалған баяндаманы оқи бастады. Жаңа ғана тұсаулы аттай кібіртіктеп тұр еді. Əпсəтте тілінің тұтықпасы да тыйылды. «Апам да аң-таң, мен де аң-таң» дегендей залдағылардың сыбыры сап тыйылды.

2. ӨКІНІШТІ Бұл өзі ертеректе болған оқиға. Шамасы, біздің жаққа өзге ұлт өкілдері жаңадан көшіп келіп жатқан кез болса керек. Жастары жетпісті алқымдап қалған кемпір мен шалдың үйіне жапсарлас, барақ тамға орыс отбасы қоныстаныпты. Жаңа көршілерінің үйелмелісүйелмелі кішкентай үш қызы бар екен. Əлгілер күнұзақ арық жағалап, гүл теріп, ойнап жүретін көрінеді. Өзара əңгімелері де таусылмайды. Есіктің алдында күншуақта жүн иіріп отырған кемпір олардың сөздеріне құлақ түріп тыңдап отырып, шалына қарап тамсана: «Ойпырмай-а, орыс дегенің мықты халық екен ғой. Қарашы, кішкентай балаларына дейін орысша сөйлейді», – депті... Естіген құлағым жазықты. Əттең, бүгінде бізге қарап, өзгелер осылай тамсана алмайды. Өкінішті!

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі.

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

Ө

жақсы көремін. Сол арқылы білмегенімді біліп, көкейіме түрлі ойлар түйемін. Шежіре жазу барысында да көкірегі ояу азаматтардың талайымен пікірлестім, кейбір тың жаңалықтарды сол кісілердің аузынан естіп, қойындəптерге түртіп алып жүрдім. Жақсымен өткен жарты сағаттың өзі бүкіл ғұмырыңа тең емес пе? Басты арманым – жастар тегін, тарихын, өткенін біліп өссе деген ой. Соған қарлығаштың қанатымен су сепкендей болса да, тамшыдай үлесімді қоссам, одан асқан бақыт, мұрат атаулы бар ма? Пайғамбар жасына жетсем де, қолымнан қаламымды тастағым келмейді. Өйткені, талай ойлар бар. Соны жылы жүрекпен жүзеге асырғым келеді. Оның бəріне уақыт төреші. Алланың қалауымен болады ғой бəрі, – дейді шежіре жазумен отыз жеті жылдан бері шұғылданып келе жатқан Асангелді Отаров өз ойымен бөлісіп. Президент квотасымен қажылыққа барып келген Асекең мұсылманның басты парыздарының бірін орындады. Жүрегі иман мен нұрға толы азаматтың артынан ерген ұрпақтары да əке аманатына берік болуды көздейді. Ұлы Олжас Отар елордада белді қызмет атқарса, қызы Гүлжаһан да Астана төрінде маңдай терін сығымдап, еңбек етіп жүр. Сүт кенжесі Абай болса, Президент жарлығымен жүзеге асқан халықаралық «Болашақ» бағдарламасының шарапатын көріп, ақсүйектер елі саналатын Англияда білім нəрімен сусындауда. Саналы ғұмырының жартысынан астамын шежіре жазуға арнап, біраз руды түп тамырымен түгендеуге зейін қойған Асангелді Отаровтың бұл ісі көпшілікке үлгі боларлықтай. Тарихтың, шежіренің дұрыс жазылуына аз да болса үлес қосып келе жатқан ардақты азаматтың алдағы ісіне біз де сəттілік тіледік.

Ардақ ҮСЕЙІНОВА, «Ақ жол».

«ЖАЙДАРЛЫ» КОМАНДАСЫ ЖЕҢІСКЕ ЖЕТТІ Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол».

Ң

Ө ЗІ

жеті жылын шежіре жазуға арнап келеді. Өзінен тараған ұрпағына бабалар өсиетін айтуды, аманаттауды мақсат еткен ол таң алагеуімде де, бесін шағында да, тіпті іңір түскен кезде де жақсылармен мəжіліс құрып, Абайлардың дəуіріндегідей еркін пікірлесіп, шежіре жинап жүр. Естігенін құлағына құйып, көңіліне тоқып, жүрек таразысына салып барып, көк сиямен ақ парақ бетіне түсіреді. Тарихқа құрметі шексіз Асангелді Отаров тілінің ебі, қаламының желі бар екенін байқатып, 2003 жылдан бергі аралықта «Бəйдібек баба – алып бəйтерек» көп томдық жинағын жəне «Ысты», «Жаныс», «Шымыр» кітаптарын жазып шықты. Шежіресін білмек болған азаматтар тегін сол кітаптар арқылы түгендеді. Жүрегі қазақ деп соққан азаматтар əрдайым жаһандану кезінде де ұлттық құндылықтарға баса зейін аударады. Шыны керек, Асангелді Отаров бір əулеттің, бір рудың ғана қамын күйттесе, өз руы саналатын Ойықтың ғана шежіресін жазып шығар еді. Ол өйткен жоқ. Шымыр бабаны да, Жанысты да, Ыстыны да зерттеп, зерделеп, таным таразысынан өткізіп, қалам тербеді. Мұның өзі оның азаматтық бейнесін, болмысын байқата түссе керек. Асангелді Отаровтың «жекеменшік» мамандығы құрылысшы екен. Өткен ғасырдың жетпісінші жылдары өзі

ту ы п - ө с ке н е л д і м е ке н д е г і о рт а мектепті тəмəмдаған соң, Қаратау құрылыс техникумында құрыш қолды құрылысшы атануды мақсат етіп, білім нəрімен сусындапты. Кейінірек кəрі құрлық Еуропадағы экономикасы аса дамыған елдердің бірі Алманияда əскери борышын өтеп келген соң, «Бостандық» совхозында қарапайым құрылысшы болып қызмет етеді. Кейіннен, нақтырақ айтсақ, 1983 жылы Алматы архитектуралық академиясына оқуға түсіп, аталмыш білім ордасын да лайықты аяқтап, жоғары білімге қол жеткізді. Ол соқтықпалы-соқпақты өмір жолында талай сындардан сүрінбей өтіп, қырық бес жылдың бедерінде еңбектен бақытын іздеді. «Адал еңбек – бəрін жеңбек» қағидатын берік ұстанды. Шүмектеп төккен терінің жемісін көрді. Бүгінде қадірлі ел ағасына айналып, пайғамбар жасына жетіп, бейнетінің зейнетін көріп отырған жайы бар. Расында əркім өзінің сүйікті ісімен айналысады. Өмірін шежіре жазуға арнап келе жатқан Асангелді Отаровтың бұл ісі кейінгі ұрпақ үшін өте қажет дүние екені анық. Бір жағынан, үлгі, екінші жағынан, парыз. Жазу азабы бір бөлек те, сол жазғаныңды тасқа басып шығару – ол тіпті қиын. Еңбегінің өнбегін көрмекке ұмтылған адам ғана жанкештілікке барып, өз қалтасындағы қаржысын шығындап, содан рухани лəззат алады. Бұл күйді Асангелді Отаров та басынан өткеріп келеді.

– Əр адамның өзінің аңсары ауған ісі болады ғой. Сол тірліктен лəззат алғысы келеді. Жемісін көріп, қуанады. Актер – театрдағы сəтті рөлдерімен бақытты. Тағысын тағы дегендей. Менің де өз ісімнен рухани рахатқа бөленіп жүргенім ақиқат. Ілгеріде тарихқа қатты қызықтым. Өткенді бағдарлап, бүгінді бағалап, болашаққа із қалдыруды əр адам өзінше мақсат санайды. Мен де көкірек көзі ояу жандармен əңгіме-дүкен құрғанды

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50. Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru. Газеттің сайты: akjolgazet.kz

ДИРЕКТОР – БАС РЕДАКТОР Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Бас редактордың бірінші орынбасары – Ақылжан МАМЫТ – 43-17-08; Бас редактордың орынбасары – Фариза ӘБДІКЕРІМОВА – 43-33-08; Жауапты хатшы – Әділбек БАҚҚАРАҰЛЫ – 43-50-73; БӨЛІМДЕР: Саясат – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08;

Әлеумет – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62; Мәдениет – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09; Сайт (www.akjolgazet.kz) – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13; Жарнама – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50; Компьютер орталығы – Жанна БЕЙСЕНҚҰЛОВА – 43-26-90; Бухгалтерия – 43-17-12.

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Талас, Сарысу – Сәулембай ӘБСАДЫҚҰЛЫ – 8 (726 44) 5-06-68, 87777590076; Қордай – Құрманбек ӘЛІМЖАН – 8 (72636) 4-74-34, 87016489927; Т.Рысқұлов, Меркі – Нұрболат ӘЛДИБЕКОВ – 87052193990, 87058767675; Шу – Қарлығаш ЕСБЕРГЕНОВА – 8 (726 38) 3-29-99, 87074228246; Мойынқұм – Байжан ЕМБЕРДІ – 87019632775.

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ. ЖСК KZ04319E010000374569, БСК ABKZKZKX, СТН 211500070391. КБЕ 17, КНП 851, БСН 030940003725, «БТА БАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы №12327-Г куәлікті 2012 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы Маржан РАҚАЙ

ТАРАЛЫМЫ: 20941 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 62823

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компьютерлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83. Тапсырыс 691