13 акпан 2016 ж

Ж

біріңді, қазақ, бірің дос, көрмесең, істің бәрі бос.

(абай).

анда һ а

және

Сарысу ауданы

Мойынқұм ауданы

Жамбыл облыстық қоғамдықсаяси газет

Жамбылда

Мойынқұм

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл ауданы

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Шу ауданы Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

№18 (1), 21 8 Сенбі, 31 ақпан, 6102 жыл

ak-jol-taraz@rambler.ru

ақынын іздеген ел бақытты

Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы Қазақстан Республикасында Бала құқықтары жөніндегі уәкіл институтын құру туралы

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев. Астана, Ақорда, 2016 жылғы 10 ақпан № 192

Жеті мемлекеттің жерінен жаяу өтіп, қажылығын өтеген Босниялық Сенад Хаджич есімді мұсылман жігіті жеті мемлекетті жаяу басып өтіп, мұсылмандық парызын өтеп қайтқан. Бұл сапарға оның бір жылға жуық уақыты кеткен көрінеді. Ол иығына артқан 20 келі сөмкесін арқалап, Босния, Сербия, Болгария, Түрік, Иордания және Сауд Арабиясы елдерінің аумағы арқылы 5340 шақырымды жүріп өткен.

=Франция 2015 – Күн шыжғырған жыл болыпты

БҰҰ-ның табиғи апаттардың қауіпсіздігін төмендету бойынша Халықаралық стратегия мекемеаралық хатшылығы 2015 жыл – климатты бақылауға алған жылдар тарихында ең ыстығы болғанын мәлім етті. Өткен жылы аптап ыстықтан әлемде 1,2 миллион адам жапа шекті. Әсіресе Франция, Үндістан және Пәкістанда күн ерекше ыстық болды. Күн өтіп кеткен әрі ыстықты денсаулығы көтере алмаған 7 346 адам қайтыс болған. да

ж амбы

л

=байзақ автожолдың бойынан ағарған ішеміз

Елбасы ақын, қоғам қайраткері Олжас Сүлейменовпен кездесті. Кездесу барысында Қазақстанның қарусыздану және ядролық қаруды таратпау саласындағы қызметінің негізгі бағыттары талқыланды. Сонымен қатар, Мемлекет басшы­

сының Семей ядролық полигонын жабу туралы Жарлыққа қол қоюының 25 жылдығы аясында өтетін іс-шараларға дайындық мәселелері қарастырылды. Нұрсұлт ан Назарбаев гео с аяси ахуалдың күрделілігін ескере отырып, бейбітшілік пен қауіпсіздік қағидаттарын

ха лықара лық ауқымда әрі қарай ілгерілетудің маңыздылығын айтты. О.Сүлейменов өз кезегінде жаһандық антиядролық қозғалысқа мемлекеттердің ғана емес, қоғамдық ұйымдардың күшжігері мен азаматтық бастамаларды жұмылдыру қажеттігіне назар аударды.

«Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автожолы бойынан 10 шағын тауарлы-сүт фермалары ашылмақ. Осының ішінде «Тәжібаев Х» шаруа қожалығы 200 бас сауын сиырға арналған сүт фермасын өз қаражаты есебінен салып, аяқтады. Ал «Асыл» ШҚ 50 басқа, «Жадыра» ШҚ 100 басқа арналған тауарлы-сүт фермасының құрылысын бастады. =жамбыл инвестиция көлемі – 2155,1 миллион теңге

са с ы л ық ж а

Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында «Оңтүстік Халал тағамдары» ЖШС-ның ет өндіретін комбинатының құрылысы аяқталып келеді. Тәулігіне 40 тонна ет өнімдерін өндіретін комбинатта игерілген инвестиция көлемі – 2155,1 миллион теңге. =Т. Рысқұлов тәулігіне 260 тонна

әмина ЖҰМА САЙЫН 70 бөлкені тегін таратады

Шығанақ – аудан орт алығынан шалғайда орналасқан елді мекен. Мұнда үш мыңнан астам халық тұрады. «Астана-Тараз» тасжолының бойына орналасқан ауыл тұрғындарының басым көпшілігі темір жолда жұмыс істейді. Кейінгі жылдары ауылда ауыз су жүйесі іске қосылды, дәрігерлік амбулатория ғимараты салынды. Орталық көшесі асфальтталып, ажарлана түсті. Қазіргідей әлемдік дағдарыс кезінде доллардың шарықтап өсуі, бағалардың еселеп артуы ауыл халқына оңай тиіп отырған жоқ.

Әсіресе, тұрмысы төмен, аз қамтылған отбасылар үшін қиын-ақ. Осыны жете сезінген ауыл кәсіпкері, «Бақыт» дүкенінің иесі Әмина Әубәкірова жақсы бір істі қолға алды. Ол әр аптаның қасиетті жұма күні 70 бөлке нанды дүкенге келушілердің әрқайсысына бір-екіден тегін таратып отыр. Дүкен маңында ойнап жүретін балаларға, мектепке бара жатқан, келе жатқан төменгі сынып оқушыларына кәмпит, пішіни және басқа да ұсақ-түйек заттарды тегін беретінін де естігеніміз бар.

Қазақстанда жасал ған

Түркияның Ыстамбұл қаласында Дүниежүзі күрес түрлері қауымдас­тығының (United World Wrestling) форумы өтті. Осы жиында қазақ күресі жабық ғимаратта өтетін Азия ойындарының бағдарламасына кірді. Бұл жарыс 2017 жылы Түрікменстанның Ашхабад қа­ласында өтеді. Ал биыл 22-24 маусым күндері осы қалада төл күресімізден сынақ түрінде белдесулер өткізіледі. Форумға Қазақстан атынан Дүниежүзі қазақ күресі федерациясының бірінші вице-президенті, Азия федерациясының президенті Марат Шәмшінұров қатысып, төл күресіміздің тарихы, қазіргі кез­дегі даму деңгейі туралы баян­­дама жасады.

– Форумға 100-ден ас­там ұлттық күрес түрлерінің фе­дерацияларының өкілдері қа­тысты. Осы жиында біздің ел тағы бір мақсатына жетті. Қазақ кү­ресі жабық ғимаратта өтетін Азиаданың бағдарламасына кірді. Енді биыл жазда Ашхабад қаласында сынақ жарыстары өтеді. Онда Азия олимпиялық комитетінің президенті әл-Сабах пен Дүниежүзі күрес түрлері қауымдастығының президенті Ненад Лалович бастаған топ қазақ күресінің белдесулеріне баға­ларын береді, – деді М.Шәм­шінұров Егер қазақ күресі сынақ жарыстардан сү­ рінбей өтсе, онда Жазғы Азия ойындарының бағдарламасына кіреді. Бұл жарыс 2018 жылы Индонезияның Джакарта қала­сында өтеді. «Ақ жол-Ақпарат».

=Босния

а

121, 96 карат алмаз табылды Якутияда салмағы 121,96 карат алмаз табылды. Ол Мирнинский ауданында Айхал тау-кен байыту комбинатының кимберлитті құбырынан алынды. «Оның құны – шамамен 1,5 миллион доллар», – деп мәлімдеді Rough and Polished салалық талдау агенттігінің сарапшысы Сергей Горяинов. Бұл тарихтағы ең ірі алмаз емес, 2015 жылғы қарашада Ботсванда соңғы жүз жылда әлемдегі ең ірі 1111 карат алмаз табылған.

Жайылымы болмаса, мал азады, Қайырымы болмаса, жан азады. Қазақ күресі Азия

ж аһа н д

=Якутия

Ж ақ

сүйінші!

Газет 2 91 жылғы 1 мамырдан шығады.

президент

жарлық

Қазақстан Республикасында бала құқықтарын қорғаудың ұлттық жүйесін жетілдіру мақсатында, қатысушы мемлекеттің Біріккен Ұлтт ар Ұйымының Бала құқықтары туралы конвенциясына бейілділігін растай отырып, әлемдік қоғамдастықтың балалар өмірі үшін қолайлы және мейірімді ортаны қалыптастырудағы күш-жігерін қолдай отырып ҚАУЛЫ ЕТЕМІН: 1. Қазақстан Республикасында өз қызметін қоғамдық негізде жүзеге асыратын Бала құқықтары жөніндегі уәкіл институты (бұдан әрі – Уәкіл) құрылсын.

2. Уәкілдің негізгі мақсаттары балалардың құқықтары мен заңды мүдделерiнің кепілдіктерін қамтамасыз ету, сондай-ақ мемлекеттік және қоғамдық институттармен өзара іс-қимылда балалардың бұзылған құқықтары мен бостандықтарын қалпына келтiру болып табылады деп белгіленсін.

3. Қазақстан Республикасының Үкiметi осы Жарлықтан туындайтын шараларды қабылдасын.

4. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентінің Әкiмшiлiгiне жүктелсін.

5. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

www. akjolgazet.kz

«Rola-7» өніміне

« Л у го во й ж ы л қ ы з ау ы т ы » Ж Ш С - ы н д а тәулігіне 260 тонна құрама жем шығаратын цех құрылысын аяқтау үстінде. Қазір қондырғылар

хабарлама

«Қолы ашықтың – жолы ашық» демекші, осылайша елге қайырымдылық жасап, имандылық танытып отырған шығанақтық кәсіпкер Әминаның бұл сауапты ісіне ауыл тұрғындары дән риза. Ал мұндай жақсы бастама ауданның басқа да ауылдарында қолдау тауып жатса, нұр үстіне нұр. Сүндетулла ӘБІЛОВ, журналист. Мойынқұм ауданы.

Облыс тұрғындарының назарына! Қазақстан Республикасы Президентінің «Орталық атқарушы органдар басшыларының, әкімдердің, ұлттық жоғары оқу орындары ректорларының халыққа есеп беру кездесулерін өткізу туралы» 2016 жылғы 5 ақпандағы №190 Жарлығына сәйкес 2016 жылғы 19 ақпанда сағат 11.00-де «Баласағұн» орталық концерт залында облыс әкімі Кәрім Нәсбекұлы КӨКіРЕКБАЕВТЫҢ халыққа есеп беру кездесуі өтеді.

жазылым – 2016

«Ақ жол» – әр шаңыраққа! Ахмет Байтұрсынұлы:

Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол». Қызыл жұлдыз ауылының маңында «Rola-7» жауапкершілігі шектеулі серік­тестігінің құрылғанына 8 жылға жуықтады. Әуелі мұнда бір ғана «Чабрец» жайма цехы жұмыс істеді. Бірақ, кәсіпорын басшысы Тұрсынбек Нұрбаевтың жоспарлары өте көп болатын. Арада екі жыл өткенде екінші жайма цехы ашылды. 2011 жылы құрғақ кеспе жасайтын үшінші цех өз жұмысын бастады. Бұл кезде мұнда жұмысшылар саны да арта түсті.

2012 жылы кәсіпорынға өнімдері халықаралық «Халал» стандарт талабына сай екендігін айғақтайтын арнайы куәлік берілді. Жұмыс дұрыс жолға қойылды. Кәсіпорынның сапалы өнімдеріне сұраныс ұлғайды.

(Жалғасы 4-бетте).

«Газет — халықтың көзі, құлағы һәм тілі. Адамға көз, құлақ, тіл қандай керек болса, халыққа газет сондай керек. Дүниеде болып жатқан істер, сөйленіп жатқан сөздер — кімге пайдалы? Кімге зарарлы екендігін күні бұрын біліп, пайдалы болса, шаттанып, зарарлысынан сақтандырып тұрады». «ҚАЗПОШТА» БАЙЛАНЫС БӨЛІМШЕЛЕРІНДЕ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫЛАР ҮШІН Ауыл тұрғындары үшін 6 айға – 2414.40, 1 жылға – 4828.80 теңге Индексі 65457 Қаратау, Жаңатас, Шу қалалары бойынша 6 айға – 2185.08, 1 жылға – 4370.16 теңге Индексі 65457 Тараз қаласы бойынша 6 айға – 2041.26, 1 жылға – 4082.52 теңге Индексі 65457

КӘСІПОРЫНДАР МЕН ҰЙЫМДАР ҮШІН Ауылдағы кәсіпорындар мен ұйымдар үшін 6 айға – 2664.42, 1 жылға – 5328.84 теңге Индексі 15457 Қаратау, Жаңатас, Шу қалалары бойынша 6 айға – 2435.10, 1 жылға – 4870.20 теңге Индексі 15457 Тараз қаласы бойынша 6 айға – 2291.28, 1 жылға – 4582.56 теңге Индексі 15457

2

13 а пан, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

САЙЛАУ – 2016

БАҒДАР БЕЛГІЛІ, МІНДЕТ АЙҚЫН

Баймаханбет АХМЕТ, «Ақ жол». Тараз қалалық Мəдениет үйінде «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының кезектен тыс XVII конференциясы болып өтті. Оған 277 делегат – партияның Саяси кеңесі мен бақылау-тексеру комиссиясының, сондай-ақ облыстық мəслихаттағы депутаттық фракциясының мүшелері, аумақтық филиалдары мен баст ауыш ұйымдарының төраға лары, облыс əкімдігі басқармалары мен мемлекеттік мекемелердің басшылары, этномəдени бірлестіктердің өкілдері қатысты. Конференцияны «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Масат Берік жүргізді. Жиынның күн тəртібіне сəйкес, негізінен екі мəселе қаралды. Оның алғашқысы – «Қазақстан-2021: Бірлік. Тұрақтылық. Жасампаздық» атты сайлауалды бағдарламасының н е г і з г і б а ғ ы т т а р ы н т а л қ ы л ау бойынша «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының төрағасы, облыс əкімі Кəрім Көкірекбаев баяндама жасап, алдағы бес жылға арна лған бағдарлама аясында

атқарылатын жұмыстарға кеңінен тоқталып өтті.

– Бүгінде 1999 жылы Елбасы өз қолымен құрған «Нұр Отан» партиясы жалпыхалықтық біріктіруші саяси күшке айналғаны – уақыт шындығы. Партия өзінің 16 жылдық тарихында елімізде атқарылған қыруар істердің басы-қасында болып, абыройы арта түсті. Осы жылдары облыстың жалпы өңірлік өнімі – 20,6, жан басына шаққандағы жалпы өңірлік өнім – 18,7, орташа номиналды еңбекақы – 10,5, орташа зейнетақы 8,8 есеге өсті. Соңғы он жылда облыста 2,4 миллион шаршы метр тұрғын үй салынды. Дүниежүзілік дағдарысқа қарамастан, халықты əлеуметтік қолдау жалғастырылды. 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап мемлекеттік қ ы зм е т ке рл е рд і ң е ң бе ка қ ы с ы – 30, денсаулық сақтау саласы қызметкерлерінікі орташа есеппен – 28, білім қызметкерлерінікі – 29, əлеуметтік сала қызметкерлерінікі 40 пайызға дейін ұлғайды. Бүгінде «Қазақстан-2050» Ст ратегиясы, «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы жəне «100 нақты қадам» – Ұлт жоспары мемлекетіміздің дамуына тірек болуда. Бұл маңызды құжаттар

еліміздің түрлі кедергілер мен барлық қиындықтарды жеңіп, алға қарай қарқынды дамуына кепіл болмақ. Осындай аса жауапты ш а қ т а « Н ұ р О т а н » п а рт и я с ы барша қазақстандықтарға өзінің сайлауалды бағдарламасын ұсынып отыр. Алдағы бес жылға арналған сайлауалды бағдарламаның ең басты мақсаты – барлық қиындықтарды еңсере отырып, мемлекетімізді өрелі биіктерге өркендету, – деген өңір басшысы осынау маңызды құжатта жаңа инвестициялық саясатқа да, экономиканың қауіпсіздігі мəселесіне де ерекше мəн беріліп, алдағы бес жылда меншікті қорғау, сот жүйесін жетілдіру, ұлттың тұрақтылығы, бəсекелестік орта қалыптастыру, визалық жəне миграциялық саясатты одан əрі жетілдіру сияқты қоғам дамуына айрықша əсер ететін тұстарға басымдықтар берілгенін атап көрсетті. Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы идеясы «Нұр Отан» партиясының əлеуметтік с аяс атының басты бағыттарының бірі болып қала бермек. «Жұмыспен қамту жол картасы-2020» бағдарламасы тұрғындарды жұмыспен қамту арқылы дағдарысты еңс ерудің

ЖАСТАР ТАҢДАУЫ – ЖАРҚЫН БОЛАШАҚ Эльвира ЖАРЫЛҚАСЫНОВА, «Ақ жол». «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының ғимаратында Елбасының «Ұлт жоспары – қазақстандық арманға бастайтын жол» атты мақаласы жастар арасында талқыланды. Оған «Тараз жастар орталығының» мүшелері, студенттер мен оқытушылар, БАҚ өкілдері қатысты. Жиынды «Тараз жастар орталығы» КММ-нің директоры Елдос Төлендиев жүргізіп отырды. Басқосуда сөз алған Тараз инновациялықгуманитарлық университетінің оқытушысы, тарих ғылымдарының кандидаты, доцент Ұзақбай Құрманбаев, Тараз мемлекеттік педагогикалық институты «Қазақстан тарихы» кафедрасының меңгерушісі Əуезхан Шашаев, «Асыл Арман» ұлттық дəстүр мен өнерді қолдау орталығы қоғамдық бірлестігінің төрағасы Ринат Нұрақбаев жастардың жағдайы мен келешегі, қандай қоғамда өмір сүріп, білім

алатынын Елбасымыз əр Жолдауында ұмыт қалдырмайтынын тілге тиек етті. Сондықтан да тарихымыз тасқа қашалып, орасан зор өзгерістер алдында тұрған осы бір уақытта жарқын болашаққа бар күш-жігерімізді жұмсау біздің басты міндетіміз екендігіне тоқталды. Мұнан соң «Нұр Отан» партиясы Тараз қалалық филиалының жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы əрекет жөніндегі қоғамдық кеңестің өткен жылы атқарған жұмысының есебі тыңдалды. Қоғамдық кеңес төрағасы Қайрат Жетібаевтың айтуынша, бүгінде кеңестің 9 мүшесі бар. Оның 4-еуі – Тараз қалалық мəслихатының депутаты. Өткен жылға қоғамдық кеңестің 4 отырысы жоспарланып, өткізілген. Онда барлығы 6 қаулы қабылданып, 4 ұсыныс берілген. Ұсыныстар негізінен «Жол картасы – 2020» бағдарламасын іске асыру бойынша келіп түскен. Жыл бойына облыстық жəне қалалық баспасөз беттерінде 7 мақала жарияланған.

бірегей əдісі болып отыр. Биыл бұл бағдарлама сын-қатерлер ескерілуімен мейлінше күшейтіле түсті. 2016 жылы оның бірінші бағытын жүзеге асыруға қазынадан 4,2 миллиард (оның ішінде республикалық бюджеттен – 800 миллион, облыстық бюджеттен – 3,3 миллиард) теңге қарастырылған. Былтырғы жылмен салыстырғанда қаржыландыру көлемі 4,5 есеге өсіп отыр. Барлығы 1,5 мыңға жуық жұмыс орны ашылуына мүмкіндік беретін 89 жобаны жүзеге асыру жоспарлануда. Бұл көрсеткіш сəйкес мерзіммен салыстырғанда 3,5 есеге артық. Қазақстандықтардың өмір сапасының стандарттары бойынша сайлауалды бағдарламада тұрғын үйді жалға беру жүйесін дамытуға басымдықтар беріліп отыр. Ағымдағы жылы 4980 шаршы метрден кем емес көлемде жалға берілетін тұрғын үйлер пайдаланылуға берілмек. Облыс қалалары мен елді мекендерінде 4 сумен қамтамасыз ету нысандарын і с к е қ о с у о й л а с т ы р ы л уд а . Мектепалды орта білім жүйесі желісін кеңейтуді қаржыландыру, əсіресе, өңірдегі үш ауысымды жəне апатты жағдайдағы мектептерді жою мəселелерінің оңтайлы шешілуіне қол жеткізілетіні жиынға қатысу-

шы ларды бір серпілтіп тастады. Биылдың өзінде республикалық бюджеттің қаржыландыруымен Тараз қаласында 300 орындық мектеп, облыстық қазына қаражаты есебінен Т. Рысқұлов жəне Талас аудандарында 450 орындық үш мектеп, Т. Рысқұлов ауданында 140 орындық балабақша ғимараттарының құрылыс жұмыстары жүргізілмек. Облыс басшысы əлеуметтік тұрғыдан əлсіз топтарды, мүмкіндігі шектеулі жандарды қолдау ісі ерекше маңызға ие екеніне де тоқталып, бұл орайда атаулы əлеуметтік көмек берудің жаңа жүйесі енгізілетінін жеткізді. Ендігі жерде жəрдемақы əр отбасы табысының деңгейіне қарай тағайындалмақ. 2020 жылға қарай еңбекке қабілетті атаулы көмек алушылардың үле сі 25 пайызға дейін төмендейтін болады. Сонымен қатар, мүгедектерге, қарттарға, қиын жағдайға тап болған азаматтарға əлеуметтік қызмет көрсетуге үкіметтік емес ұйымдарды т арту көзделуде. Мүмкіндігі шектеулі балаларды оңалту жəне бейімдеу орталықтары желісін кеңейту, ауылдық жерлерде арнайы əлеуметтік көмек көрсету ісі жалғасын таппақ. Кəрім Нəсбекұлы сөзін түйіндей келе, «Партияның с айлауа лды бағдарламасы – уақыт талабымен үндес шыққан саяси маңызы зор құжат» деп, қарапайым халықтың бағдарламаға қолдау көрсетіп, нақты іс жүзіне асырылуына да қомақты үле стерін қо сатынына əрі алға бағдарланған жоспарлардың мүлтіксіз орындалатынына сенім білдірді. Конференцияның күн тəртібіндегі екінші мəселеге сəйкес «Нұр Отан» партиясынан облыстық мəслихаттың депутаттығына əрбір сайлау округі бойынша үміткерлер тізімі ұсынылып, оларға делегаттар бірауыздан қолдау білдірді. Өңірдегі барлығы 399 бастауыш партия ұйымдарында өткізілген облыстық мəслихат депутаттығына үміткерлерді таңдау праймериздерінде 35 үміткер жеңіске жеткен. Конференцияның күн тəртібінде қаралған мəселелер бойынша тиісті қаулылар қабылданды. Суреттерді түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

ӨҢІР ӨРКЕНДЕП, ӘЛЕУЕТ АРТЫП КЕЛЕДІ Нұрым СЫРҒАБАЕВ, «Ақ жол». «Нұр Отан» партиясы Тараз қалалық филиалының кезектен тыс ХVІІ конференциясы өтті. Жиынға аталған партия филиалының саяси кеңес мүшелері, бірқатар Тараз қалалық мекемелер мен кəсіпорын басшылары жəне конференция делегаттары қатысты. Онда партия филиалының төрағасы Нұржан Календеров күн тəртібіндегі бірінші мəселе – «Нұр Отан» партиясының «Қазақстан – 2021: Бірлік. Тұрақтылық. Жасампаздық» атты сайлауалды бағдарламасы туралы баяндама жасады. Нұржан Сəбитұлы өз баяндамасында Қазақстанның əлеуеті жыл өткен сайын артып, өркендеп келе жатқанына партияның қосқан үлесі зор екенін, əрбір партия мүшесі партия Төрағасы Н.Ə.Назарбаевтың ұстанған саясатын қолдап, Ұлт Көшбасшысының ойға алған істерінің жүзеге асуы жолында оған тірек болуы

қажеттігін жеткізді. Баяндамашы сондай-ақ, Тараз қаласының əлеуметтік-экономикалық даму деңгейі мен бірқатар қол жеткізген жетістіктерін сөз етіп, қазіргі экономикалық ахуал мен елдегі жүргізіліп жатқан əлеуметтік реформаның басым тұстарын атап өтті. Конференцияның күн тəртібіндегі екінші мəселе бойынша сөз алған партияның қалалық филиалы төрағасының орынбасары Балжан Пернебекова партия атынан Тараз қалалық мəслихатының депутаттығына кандидаттар тізімін ұсынып, бұл мəселе делегаттар тарапынан бірауыздан қолдауға ие болды. Сонымен қатар, «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының кезектен тыс ХVІІ конференциясына делегаттар сайлау туралы да мəселе қаралып, қаулы қабылданды. «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының кезектен тыс ХVІІ конференциясына сайланатын делегаттардың сандық құрамы партия облыстық филиалының өкілдік нормасына сəйкес 71 делегат болып белгіленді.

ЖАЛПЫҒА ОРТАҚ ЕҢБЕК ҚОҒАМЫ

ЕЛГЕ СЫЙЛЫ ЕҢБЕК ЕРІ ЖЕКЕ ТЕКТІК ҚҰЖАТТАРЫН ӨҢІР АРХИВІНЕ САЛТАНАТТЫ ЖАҒДАЙДА ТАПСЫРДЫ Ақылжан МАМЫТ, «Ақ жол». Өткен ғасырдың 90-шы жылдарының ортасында экономикалық қиындықтарға байланысты облысымыздағы химия алыптары терең дағдарысты бастан кешірді. Өндіріс орындары ұзақ уақыт тоқтап, мыңдаған мамандар жұмыссыз қалды. Оның «жұмысын жандандырамыз» деп келген шетелдік инвесторлардың əрекеттерінен түк шықпады. Осы ке зде «Химия кəсіпорындарының болашағы бар ма?» деген күмəнді ой да келді. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың жəне «елім, жерім» дейтін бірқатар іскер жəне патриот азаматтардың күш салуы нəтижесінде кəсіпорындар сақталып қалды. Бүгінде бұл сала қайта өркендеп, бұрынғы даңқын қайта жаңғыртуда. Еліміз, оның ішінде облысымыздағы осы саланың дамуына үлкен үлес қосып келе жатқан азаматтың бірі – Мұқаш Ескендіров. Жоғары оқу орнын бітіргеннен кейін Жаңа Жамбыл фосфор зауытында еңбек жолын ауысым шебері болып бастаған ол «Қазфосфат» ЖШС-ның бас директоры қызметіне дейін көтерілді. Оның адал да табанды еңбегі лайықты бағаланып, Елбасының Жарлығымен Қазақстанның Еңбек Ері атағы берілді. Б ү г і н д е о бл ы с т а ғ ы б і р қ ат а р о рт а , арнаулы оқу орындары мен еңбек ұжымдары оны шақырып, кездесу өткізуде. Мұқаш Зұлқарнайұлының тағылымды əңгімелерін тыңдап, ғибрат алуда. Облыс əкімдігі мəдениет, мұрағаттар жəне құжаттама басқармасы жəне облыстық мемлекеттік архивінің

ұйымдастыруымен Тараз қалалық мемлекеттік архивінің ғимаратында Қазақстанның Еңбек Ері, «Қазфосфат» ЖШС-ның бас директоры Мұқаш Ескендіровтің жеке тектік құжаттарын облыстық мемлекеттік архивіне сақтауға қабылдау рəсіміне арналған «Еңбек – ер атандырады» атты «дөңгелек үстел» өткізілді. Оған облыс əкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов, облыстық мəслихаттың хатшысы Бағлан Қарашолақов, облыстық мəслихаттың депутаттары, зиялы қауым жəне бұқаралық

ақпарат құралдары өкілдері қатысты. «Дөңгелек үстелді» облыс əкімдігінің мəдениет, мұрағаттар жəне құжаттама басқармасының басшысы Дүйсен Бықыбаев ашып, жүргізді. Облыс əкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов Мұқаш Ескендіровтің еліміз экономикасының дамуына қосқан үлесі зор екенін, осындай жетістікке үздіксіз ізденіс, табанды еңбек арқасында қол жеткізгенін ерекше атап өтті. Келесі сөз кезегін алған облыстық мəслихаттың хатшысы Бағлан

Қарашолақов облысымыздың азаматы осындай мəртебелі мемлекеттік наградаға елу жыл үзілістен кейін қол жеткізіп отырғанын, бұған бүкіл тұрғындардың қуанып, шаттанғанын, жігерленгенін тілге тиек етті. Облыстық мемлекеттік архивте 350 азаматтың жеке тектік құжаттары сақтаулы тұр екен. Олардың арасында Тұрар Рысқұлов жəне Бауыржан Момышұлы сияқты тау тұлғалар бар. Тарихи құжаттар арқылы көптеген мəліметтерге жəне шежіреге қанығуға болады. Облыс əкімдігінің мəдениет, мұрағаттар жəне құжаттама басқармасы басшысының орынбасары Сара Мəдиева архивтегі құжаттар туралы осындай сыр шертті. Бұдан кейін сөз сөйлеген облыстық ардагерлер ұйымы кеңесінің төрағасы Еркінбек Солтыбаев, «Қазақстан телерадио корпорациясы» АҚ Жамбыл облыстық филиалының директоры Мейрамбек Төлепберген, Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының ректоры Дария Қожамжарова, кəсіпкерлер Латиф Айдаров, Гүлдара Нұрымова, облыстық кəсіпкерлер палатасының төрайымы Қарлығаш Аралбекова жəне журналист, жазушы Мақұлбек Рысдəулет Мұқаш Зұлқарнайұлына деген өздерінің жүрекжарды лебіздерін білдірді. Мұрағат қызметкерлері М.Ескендіровке ескерткіш сыйлық табыс етті. Жиын соңында Мұқаш Зұлқарнайұлы өзінің атына айтылған жақсы тілектер үшін жиналғандарға алғыс айтты. Отанымыздың көркейіп, гүлдене беруі үшін бар қажырқайратын, тəжірибесін аямайтынын жеткізді. Суретті түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

2016 ЖЫЛДЫҢ 11 АҚПАНЫ КҮНІ ӨТКЕН «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫ ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ ФИЛИАЛЫНЫҢ КЕЗЕКТЕН ТЫС ХVІІ КОНФЕРЕНЦИЯСЫНДА «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ САЙЛАУ ТУРАЛЫ» ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ЗАҢЫНЫҢ 103-БАБЫНА ЖӘНЕ «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫ» ҚОҒАМДЫҚ БІРЛЕСТІГІ ЖАРҒЫСЫНЫҢ 9.6-ТАРМАҒЫНА СӘЙКЕС, СОНДАЙАҚ 2016 ЖЫЛДЫҢ 5 АҚПАНЫНДАҒЫ ПАРТИЯ ОБЛЫСТЫҚ ФИЛИАЛЫ САЯСИ КЕҢЕСІ БЮРОСЫНЫҢ (№25 ҚАУЛЫСЫ) КЕЛІСІМІ БОЙЫНША 2016 ЖЫЛДЫҢ 20 НАУРЫЗЫНДАҒЫ САЙЛАУЫНА ПАРТИЯ АТЫНАН ҰСЫНЫЛҒАН ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТЫНЫҢ ДЕПУТАТТЫҒЫНА КАНДИДАТТАРДЫҢ ТІЗІМІ: №1 с айлау округі бойынша Нуржанов Абай Куралбекович, «Жамбыл облысы əкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы Жамбыл облыстық онкологиялық диспансері» шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кəсіпорнының бас дəрігері; №2 сайлау округі бойынша Минаков Юрий Васильевич, «Жамбылхимстройинжениринг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры; №4 сайлау округі бойынша Умаров Гулам Мухтарович, «Жамбыл облысы əкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы Тараз қалалық №2 ауруханасы» шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кəсіпорны бас дəрігерінің орынбасары; №5 сайлау округі бойынша Нурумова Гүльдара Алданышевна, «Мейірім» медициналық орталығы» мекемесінің директоры; №6 сайлау округі бойынша Тулепберген Мейрамбек М ы л т ы кб а й ул ы , « Қ а з а қ с т а н » р е с п у бл и к а л ы қ телерадиокорпорациясы» акционерлік қоғамы Жамбыл облыстық филиалының директоры; №7 сайлау округі бойынша Есимбеков Даулетбай Дасырович, «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамы Жамбыл жол бөлімшесінің директоры; №8 сайлау округі бойынша Едильбаев Арман Захарыпович, «Арайстроймаркет-2003» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры; №9 сайлау округі бойынша Искандиров Мукаш Зулқарнаевич, «Казфосфат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры; №10 сайлау округі бойынша Нурбаев Турсумбек Кизатильянович, «ROLA-7» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры; №11 сайлау округі бойынша Кожамжарова Дариякүль Пернешовна, Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі «Тараз мемлекеттік педагогикалық институты» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнының» ректоры; №12 сайлау округі бойынша Сейткаримов Бакытжан Сейдахметович, «Кəсіпкер Тараз» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры; №13 сайлау округі бойынша Берік Масат Əшімұлы, «Нұр Отан» партиясы» қоғамдық бірлестігі Жамбыл облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары; №14 сайлау округі бойынша Дүйсембаев Махамбет Ахметович, «Тараз» футбол клубы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің президенті; №15 сайлау округі бойынша Сагинтаев Галымжан Таймасович, «АзияГазҚұбыры» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директорының бірінші орынбасары, жобаларды басқару тобының басшысы; №16 сайлау округі бойынша Карашолақов Баглан Джиеналиевич, «Жамбыл облыстық мəслихатының аппараты» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің хатшысы; №17 сайлау округі бойынша Ортаев Нурлан Касымбекович, «Агроазық-түлік нанмен жабдықтау» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры; №18 сайлау округі бойынша Қадырбекова Зəуреш Қалқаманқызы, «Жамбыл облысы əкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы Қордай аудандық орталық ауруханасы» шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кəсіпорнының бас дəрігері; №19 сайлау округі бойынша Молдажанов Қалыш Дəркенбайұлы, «Элемир» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры; №20 сайлау округі бойынша Варшакидзе Умиралы Пашалиевич, «Благовещенко» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры; №21 сайлау округі бойынша Сансызбай Абылай Рысбайұлы, Қазақстан Республикасының Білім жəне ғылым министрлігінің «Биологиялық қауіпсіздік проблемаларының ғылыми-зерттеу институты» шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кəсіпорнының директоры; №23 сайлау округі бойынша Сауранбаев Бахыт Оспанович, «Меркі тəжірибе шаруашылығы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры; №24 сайлау округі бойынша Тлеубердиева Гульжан Ержановна, «Меркі ауданы білім бөлімінің №17 И.И.Трубицын атындағы орта мектеп-гимназиясы» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің директоры; №25 сайлау округі бойынша Айтишев Жайдар Аскербекович, «Жамбыл облысы əкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы Мойынқұм аудандық орталық ауруханасы» шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кəсіпорнының бас дəрігері; №27 сайлау округі бойынша Майлыбаев Асаубай, кəсіпкер; №28 сайлау округі бойынша Алдашов Бактияр Абилкаирович, «Talas Investment Company» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры; №29 сайлау округі бойынша Сарсенов Мураткали Бахиткереевич, «Казфосфат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің «Қаратау» тау-кен-өңдейтін комплексі» филиалының директоры; №30 сайлау округі бойынша Базаралиев Халит Базарбаевич, «Луговской конный завод» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры; №31 сайлау округі бойынша Терликбаев Кайрат Абдикеримович, «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының «Луговой рельс дəнекерлеу кəсіпорны» филиалының директоры; №32 сайлау округі бойынша Ким Никон Маркович, «Компания МАРК» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры; №33 сайлау округі бойынша Халық Тұрсынбай Нұрғалиұлы, зейнеткер; №34 сайлау округі бойынша Саудабаев Бактыбай Сабырович, «Шу аудандық мəслихат аппараты» мемлекеттік мекемесінің хатшысы; №35 сайлау округі бойынша Тұрлыбек Гүлбарам Қайшыбекқызы, Шу ауданы əкімдігінің білім бөлімінің «№40 орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің директоры ұсынылды. Ескерту: депутаттықа кандидаттардың аты, жөні, тегі тиісті заңнамалық талаптарға сай жеке төлқұжаты бойынша толтырылды.

13 а пан, 2016 жыл

БАСШЫ ЕСЕП БЕРДІ: НӘТИЖЕ НЕ ДЕЙДІ?

ӘКІМ ЕСЕП БЕРДІ: ЕЛ НЕ ДЕДІ?

ТАРИХЫМЕН ДЕ, ТАБЫСЫМЕН ДЕ ТАҒЫЛЫМДЫ ҚАЛА Эльвира ЖАРЫЛҚАСЫНОВА, «Ақ жол». Тараз қаласының əкімі Нұржан Календеровтің 2015 жылдың қортындысы бойынша халық алдында есеп беру жиыны өткен қалалық Мəдениет үйіне адам лық толды. Есеп беру жиынына облыс əкімі Кəрім Көкірекбаев, облыс əкімінің аппарат басшысы, облыстық басқарма басшылары, облыстық, қалалық мəслихат депутаттары, «Нұр От ан» партиясының бірінші орынбасары, қала прокуроры, облыстық, қалалық ішкі істер басқармасының басшылары, облыстық, қалалық ардагерлер кеңесінің мүшелері, саяси партиялар мен қоғамдық ұйымдар, БАҚ өкілдері, пəтер иелері кооперативтерінің төрағалары мен қала тұрғындары қатысты. Қала əкімі алдымен биылғы жыл еліміз бен Тараз қаласы үшін айтулы оқиғаларға толы болғанын, Қазақ хандығының 550 жылдығын жоғары деңгейде, абыроймен атқарғанымызды айтып өтті. Мұнан соң əр сала бойынша сандарды «сөйлетті». Нақтырақ тоқталар болсақ, экономикамыздың көшін ілгері сүйрейтін қаладағы өнеркəсіп кəсіпорындарымен былтыр 182 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілген. Халықтың жан басына шаққандағы өнеркəсіп өндірісінің көлемі 503 мың теңгені құраған. «Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық даму» мемлекеттік бағдарламасы аясында құны 381,2 миллион теңгені құрайтын полиэтилен өнімдері мен шикізатын қайта өңдейтін «Полиэтилен-Агро» ЖШС іске қосылған. Есепті жиын барысында бүгінде əлем елдерінің баршасында дерлік орын алып жатқан дағдарыс жайы, инфляция мəселесі де қозғалды. Азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру жəне тауарларға қойылатын үстеме бағаны 10 пайыздан асырмау жөнінде қалалық əкімдік 800-ден астам сауда орындарының басшыларымен меморандумға қол қойыпты. Тараздағы 5 ірі сауда орнында, «Тараз сауда-саттық компаниясының» 10 павильонында аз қамтамасыз етілген отбасыларға күніне 1000 дана нан тегін таратылуда. Ал мемлекеттің қазына қоржынына

26 миллиард 65 миллион теңге салық пен басқа да міндетті төлемдер түсіп, жылдық жоспар 102,6 пайызға орындалыпты. Оның ішінде республикалық бюджетке 8 миллиард 473 миллион теңге, жергілікті бюджетке – 17 миллиард 592 миллион теңге құйылған. К ө п т е г е н ш е т м е м л е ке т т е р д і ң тəжірибесінде бар, экономикалық өсімді қамтамасыз етудің тиімді тəсілі мүлікті жария ету бойынша рақымшылық осы

жас отбасыларға арналған 75 пəтерлі бір көп қабатты тұрғын үй, «Арай» алқабынан Тұрғын үй құрылыс жинақ банк» арқылы 65 пəтерлі үш тұрғын үй пайдалануға тапсырылған. Сондай-ақ, «Бином» ЖШС өз қаражаты есебінен 2 көп қабатты тұрғын үй жəне Қазақстан ипотекалық компаниясының бағдарламасы арқылы «Бəйтерек» мөлтек ауданынан, «Атшабар» кешенінен жəне Маяковский көшесінен 4 көп қабатты тұрғын үйді ел игілігіне

Құрылыс жайы қозғалғанда, негізінен, Қ а з а қ ха н д ы ғ ы н ы ң 5 5 0 ж ы л д ы ғ ы қарсаңында бой көтерген нысандарға тоқталды. Сəулеті көз тартар монументтер мен гүлзарлар болашақта туристерді тарихы терең Таразға баураудың бірден-бір жолы екендігін атап өтті. «Жалғыз кірпіш қорған болмайды, жалғыз ағаш орман болмайды» деген халық мақалын еске сала отырып, Нұржан Календеров қаланың ішкі жəне сыртқы тазалығын сақтауда,

жылдың соңына дейін ұзартылғаны белгілі. Былтыр бұл мəселе бойынша 1503 арыз тіркеліп, 1426 құжатқа мүлікті жария етуге оң шешім қабылданған екен. Ал жекешелендіруге келер болсақ, қалалық əкімдікке қарасты «Жамбыл-Тараз» газеті редакциясының» 10 пайызы, «Жасыл ЕлТараз» ЖШС-ның 51 пайызы, «Орталық диспетчерлік қызмет» ЖШС-ның 51 пайызы жеке қолға өткен. «Болашақ» сауықтыру лагері өз бағдарын сақтай отырып, 10 жылға сенімді басқаруға берілген. Қазіргі таңда тұрғын үй мəселесі толғандырған жандарды жастың да, жасамыстың да арасынан кезіктіруге болады. Сондықтан аталмыш мəселе кез-келген өңір басшыларының басты назарында. Қала басшысының айтуынша, 2015 жылы Таразда жалпы аумағы 128,2 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілген. «Бəйтерек» мөлтек ауданынан

берген. Жұмыссыздық деңгейі 5,8 пайызды, кедейшілік деңгейі 0,5 пайызды, ең төменгі күнкөріс деңгейі 17653 теңгені, орташа номиналды айлық жалақы 89510 теңгені құрап отыр. Осы жылдың 1 қаңтарына ресми тіркелген жұмыссыздар саны – 689 адам. Өткен жылы 8125 адам жұмысқа орналасқан. Былтыр Тараз қаласы халқының табиғи өсімі 5 884 адамды құраса, 8 288 нəресте дүниеге келіп, 2404 адам қайтыс болған. Қазіргі таңдағы халық саны – 362 461 адам. Мұнан соң қала əкімі денсаулық сақтау саласы, мəдениет, спорт, жастар саясатына тоқталды. Білім беру саласындағы жетістіктерді тізбелей келе, бүгінде қалада 3 мектеп үш ауысымда оқып отырғанын да жеткізді. Алайда 3 мектептің мəселесі де назарда тұрғанын айтып, шешімін табар күн алыс емес екендігіне қала тұрғындарын сендірді.

қоғамдық тəртіп орнатуда тұрғындардың көмегі, олардың жауапкершілігі аса қажет екендігін айтты. Осы орайда жыл басынан бері жаңадан құрылған жергілікті полиция қызметінің еңбегі зор екендігіне тоқталды. Есепті баяндамасының соңында қала əкімі Нұржан Календеров: – Құрметті қала тұрғындары! Өткен жылы қалада көп жұмыстар атқарылды. Сондықтан биылғы жылдың жоспарын нақтылап, алдымызға үлкен мақсаттар қойып отырмыз. Қалыптасқан əлемдік қаржы-экономикалық дағдарысты еңсеру үшін жатпай-тұрмай еңбек етуіміз керек. Біз тараздықтарға қолайлы жағдай жасаудың қолда бар мүмкіндіктерін толық пайдаланып, алдағы уақытта жұмысымызды ширататын боламыз, – деді. Келесі кезекте қала тұрғындары өз сауалдарын жолдады. Оның біразы негізінен баяндамада айтылып қойған мəселелер болып шықты. Атап айтқанда,

тұрғын үй мəселесі, үш ауысымды мектептер жайы, қала тазалығы, «Болашақ» сауықтыру лагерінің жай-күйі, қаланың бас жоспары, заң талаптарына сай келмейтін нысандардың соғылуы төңірегіндегі мəселелер. Облыстық мəслихаттың депутаты Асаубай Майлыбаев: – Қазіргі дағдарыс дендеген тұста тиімді болып табылатын жекешелендіру жұмысы əлі де жай жүріп жатқан секілді. Сіз қалай ойлайсыз? – деп сауал тастады. Оған қала əкімі: – Тараз қаласы əкімдігіне қарасты 6 нысан жекешелендіруге шығарылып, оның төртеуі жеке иелікке өтті. Бұл бағытта тиісті жұмыстар жүруде. Мұнан бөлек, қала бойынша облыстық бағыныстағы мекемелер де бар. Олардың да тізілімі жасалып жатыр, – деп жауап берді. Тұрғындар сауалынан соң мінбеге көтерілген облыс əкімі Кəрім Көкірекбаев Қазақ хандығының 550 жылдық мерейтойын өз деңгейінде атап өтуге ат салысқан барлық азаматтарға алғысын білдірді де, баяндамада айтылмай қалып қойған кейбір мəселелерге тоқталды. Атқарылған істер қыруар екендігін айтып өтті. 8 жыл бойы құрылысы тоқтап тұрған «Атшабардағы» тұрғын үйді пайдалануға берудің өзі елеулі іс екенін ескерді. Нұржан Сəбитұлын қаланы туристік мекенге айналдыруға, мəдени нысандарды, гүлзарлар мен саябақтарды, жөнделген жолдарды күтіп ұстап, көріктендіру, көгеріштендіру жұмыстарына баса мəн беруге шақырды. Сəулет-құрылыс талаптарын сақтай отырып түрлі бизнес нысандарының бой көтеруіне, алаңқайлар соғуға көңіл бөліну керектігін айтты. Жабайы базарлар мəселесі əлі де қалада күн тəртібінен түспей келе жатқанын, оларды біртіндеп жою қажеттігін ескертті. Қоғамдық көліктегі мəдениетті арттырып, ондағы ұры-қарылардың жолын кесудің жолдарын табуды тапсырды. Сөзінің соңында барша тараздықты ынтымақ пен бірлікте еңбек ете отырып, алда келе жатқан сайлауға қатысуға шақырды. Суретті түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

МЕРКІНІҢ МЕРЕЙІН ӨСІРЕТІН ТІРЛІК АЗ ЕМЕС

Нұрболат ƏЛДИБЕКОВ, «Ақ жол».

«Меркі – жердің көркі» деп бекер айтылмаса керек. Осынау жері шұрайлы, жұрты шырайлы мекеннің сəулетін келтіріп, дəулетін арттыруда аудан тізгінін ұстаған басшылардың да еңбегі зор. Əсіресе, жергілікті жұртшылықтың соңғы үш жыл бедерінде ауданды басқарып отырған Бақтияр Көпбосыновқа көңілдері алабөтен. Бақтияр Бейсембайұлының аудан тұрғындары алдындағы қорытынды есебінен осындай ой түйдік. Өткен жыл Меркі ауданының ауыл шаруашылығы саласы бойынша жемісті болды. Бұл аудан асыраушы салада алға озып, 14 миллиард 716,6 миллион теңгенің өнімін өндіріп, облыс бойынша 1-ші орын алды. Өткен жылы «Мүйізді ірі қара етінің экспорттық əлеуетін арттыру» кешенді бағдарламасы бойынша «Олжа» шаруа қожалығында 3 мың басқа арналған ірі қара малын бордақылау алаңы іске қосылған. Нəтижесінде, аталған шаруа қожалығында қой жылы 3 мың 461 бас бұқа бордақыланып, 879,3 тонна сапалы ірі қара еті өндірілген. «Сыбаға» бағдарламасының орындалуы – 117, «Алтын асық» бағдарламасы – 188,5 жəне «Құлан» бағдарламасы 118 пайызды құрап отыр. «Жайылымды суландыру» бағдарламасы да 100 пайыз орындалып, бүгінгі таңда ауданда 1 ұңғы мен 3 құдық қазылған. Сонымен қатар, 2014 жылы небəрі 24 дана ауыл шаруашылығы техникасы сатып алынса, өткен жылы 52 данаға жаңартқан. Елбасының: «Еңбектің көзін тапқан, байлықтың өзін табады» деген нақылын жадыларына берік түйген меркіліктер

кəсіпкерлік саласын да өрістетіп келеді. Атап айтқанда, өткен жылы аудан экономикасының əлеуетін арттырған өнеркəсіп саласындағы кəсіпорындар 15 миллиард 58 миллион теңгенің өнімін өндірген. Бұл – 2014 жылмен салыстырғанда 1 миллиард 227 миллион теңгеге артық. Содан болар, аудан көлемінде тіркелінген орта, шағын жəне жеке кəсіпкерлік субъектілер саны ауданда 5088-ге жетіп отыр.

болатын жөні бар. Бірнеше жылдан бері аудан орталығымен өтетін көшелердің ойқы-шойқысы шығып, тұрғындарды əбден мезі етіп келген болатын. Осы қордаланған мəселе өткен қой жылы шешімін тапты. Бұл ретте меркіліктердің орталық көшенің жолын жөндеумен шектеліп қалмағаны қуантады. Мəселен, Меркіде 2015 жылы автомобиль жолдарын күтіп ұстауға жалпы сомасы 222,5

жөндеуден өткен. Оған қоса, облыстық маңызы бар «Қырғызстанға батыстан кірме 7,7 шақырым» автожолын орташа жөндеу үшін облыстық бюджеттен 226 миллион теңге бөлініп, бүгінгі таңда құрылыс жұмыстары толық аяқталған. Жол жөндеуде меркіліктер мұнымен шектеліп қалмайтыны есепті жиында айтылды. Мəселен, ағымдағы жылға республикалық маңызы бар Екпінді

Ауданның əлеуетін арттыруда сырттан инвестиция тартудың маңызы зор екені анық. Осы орайда өткен жылы сырттан тартылған инвестиция көлемі 5 миллиард 890 миллион 864 мың теңгеге жетіп, 117,9 пайыздық көрсеткішпен облыс бойынша 4-ші орынға тұрақтаған. Меркі ауданы елді мекендерді газдандыру бағытында да облыстың алды болып тұр. Мұндағы ауылдардың 80 пайыздан астамы «көгілдір отынмен» қамтылғаны – өңіріміздің өзге аудандарына үлгі боларлық көрсеткіш. Көпбосыновқа меркіліктердің риза

миллион теңге қаржы бөлініп, оған елді мекендердегі 9 көшеге ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілген. Атап айтқанда, Меркі ауылындағы Зукенов, Е.Сауранбаев, Ғ.Мұратбаев көшелері, Торғаев көшесінің айналма жолына дейін, Ə.Ысмайылов көшесінен Дорбабаев көшесіне дейін жол тақтайдай тегістеліп, тұрғындар риза болып қалды. Сонымен қатар, жолдары жөнделген Жамбыл ауылының Құрманғазы, Меркі стансасындағы Красноармейская, Андас батыр ауылындағы Мельниченко, Ойтал ауылындағы Жауғаш батыр көшесі күрделі

ауылы мен Андас батыр ауылдық округіндегі шекара бекетіне дейінгі автожолдың 25 шақырымына орташа жөндеу жұмыстарын жүргізу жоспарланып отыр екен. Ауданның білім, мəдениет, спорт салалары бойынша да қол жеткізген жетістіктері көп екені əкім баяндамасында жан-жақты айтылды. Ауданда құрылыс жұмыстарының қарқынды жүріп жатқаны, қылмыстың азайғаны, жол жөндеу мəселелері де назардан тыс қалмады. Бір сөзбен айтқанда, өткен жылы Меркіде көп іс тындырғаны əкім есебінен айқын аңғарылып тұрды.

Дегенмен, жұмыс болған жерде кемшіліктің де орын алатыны рас. Оған жарыссөзге шыққан аудан тұрғындарының сөйлеген сөзі мен сұрақтары мысал бола алады. Айталық, Нұрсұлтан Жəнібеков аудандық балалар кітапханасының суық, төбесінен су өтіп тұрғанына қынжылыс білдірсе, хатпен жолданған сұрақта жаңа соғылған балабақшаға барар жолдың ми-ботқасы шығып жататынын сынға алған. Өз кезегінде аудан тұрғыны Əшен Қырғабақов облыстық «Ақ жол» газетінде Меркі жайлы тұшымды мақалалар көбейгеніне ризашылығын білдіріп, журналистерге алғысын жаудырса, ақын Шырын Мамасерікова сөзінің соңын жыр-шашумен түйіндеді. Өз кезегінде аудан əкімі Бақтияр Көпбосынов қойылған сұрақтар бойынша тиісті сала басшыларына тапсырмалар беріп, «Ауданымыз өткен жылды табысты қорытындылады. Барлық əлеуметтікэкономикалық саладағы табыс пен жетістіктің артында қажырлы еңбек пен ауызбірлік тұрады. Сондықтан, татулығы мен бірлігі, ынтымағы мен достығы жарасқан киелі Меркі жұртшылығы Тəуелсіз Қазақстанды қарқынды дамыту жолында аянбай еңбек ете береді деп сенемін», – деді. Жиынды қорытындылаған облыс əкімінің орынбасары Абдалы Нұралиев ауданда жылыжай шаруашылығы жоқтың қасы екенін тілге тиек етті. Дегенмен, атқарылған жұмыстардың аз емес екеніне тоқталған Абдалы Тоқбергенұлы аудан əкімінің жұмысына қанағаттанарлық деген баға беріп, бірқатар тапсырмалар жүктеді.

Облыс орталығының іргесінде орналасқан берекелі Байзақ ауданы жылдан-жылға өркендеп, даму үстінде. Мұны аудан əкімі Мұратхан Шүкеевтің ауданның 2015 жылғы əлеуметтік-экономикалық дамуы туралы тұрғындар алдында берген қорытынды есеп беру кездесуінен анық аңғардық. Есепті жиынға облыс əкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов қатысып отырды. Мұратхан Жүнісəліұлы е с епті баяндамасын Елбасының «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсім, реформалар, даму» атты Жолдауынан туындайтын міндеттерден, нақты бағдарламалардың ауданда орындалу барысынан бастады. 2014 жылдың қорытындысы бойынша байзақтық тұрғындардан маңызды 12 өтініш түссе, оның барлығы толық жүзеге асыпты. Ал өткен жылы аудан бюджетінің ш ы ғ ы н д а р ы 9 9 , 9 п а й ы з ғ а и ге р і л і п , мемлекеттік бюджеттің түсімі 2 миллиард 696 миллион теңгені құрап, 128 пайызға орындалыпты. Сондай-ақ, облыстық бюджет қаражатының орындалуы – 100, аудан бюджет қаражатының орындалуы 133 пайызды құраған. 2015 жылдың соңында аудандағы мүйізді ірі қара саны – 0,7, қойешкі саны – 6, жылқы саны – 5,3, түйе саны 3 пайызға артқан. 12300 гектар астық алқапта əр гектарға орташа түсім 14,5 центнерді құраған. Бұл меже облыстың орташа көрсеткішінен төмен. Алайда, байзақтықтар мал азығын дайындауда ілгері. Былтыр 132 мың 300 тонна мал азығы жиналып, жоспар 122 пайызға орындалыпты. Ауданда соңғы төрт жылда 1390 гектар алқапқа тамшылатып суару технологиясы енгізілсе, оның ішінде 702 гектарына бұл технология өткен жылы жүзеге асырылыпты. Өңірде жылыжай шаруашылығы да жақсы қолға алынған. Бұл

ретте «Манат», «Талап», «Ақжар», «Серік» шаруа қожалықтары көпке үлгі. Ауданда ауыл шаруашылығын қайта өңдеу кəсіпорындарының қатары артуда. Былтыр 1080 гектар алқаптан қант қызылшасы жиналып, гектарына орташа өнімділігі 163 центнерді құраған. Кəсіпорындарда 300 миллион теңгенің өнімі өндіріліп, 177 адам жұмыспен қамтылыпты. Бүгінгі күнге дейін «Сыбаға» бағдарламасы бойынша 6 шаруа қожалығы 72 миллион теңгеге 327

Қазіргі таңда «Батыс Еуропа–Батыс Қытай» автожолы бойынан тауарлысүт фермаларын жəне мал бордақылау алаңдарын салу жұмыстары көзделуде. Ұсақ шаруашылықтарды ірілендіру жұмыстары да көңіл толатындай. Өңірдегі 228 шаруа қожалықтары 18 ауылдық тұтыну кооперативтері мен 10 шаруа қожалықтарына біріктірілген. Өткен жылы ауданда 24578,0 шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріліп, жоспар 105 пайызға орындалған. Өңірдегі

басынан көрінген. Білім саласында игі істер аз емес. Түймекент ауылында «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша бөлінген 704 миллион теңгеге 300 орындық мектеп салынуда, қазірге дейін мұнда 70 пайыз құрылыс аяқталды. Ынтымақ ауылынан 50 орындық балабақша ашылып, Берікқара орта мектебі 143 миллион теңгеге күрделі жөндеуден өткізіліпті. Көктал орта мектебінің қазандығына күрделі жөндеу жүргізілген. Мəдениет, спорт саласында да ілгерілеу бар.

бас мүйізді ірі қара малын сатып алып, жұмысын дамытуда. «Құлан» бағдарламасы – 117, «Алтын асық» бағдарламасы 114 пайызға орындалған. «Ырыс» бағдарламасы бойынша да «Ақжар» шаруа қожалығы 27 миллион несиеге 50 сауын сиыр сатып алып, жұмысын бастап отыр. Сүтті қайта өңдеу бойынша «Лесняк» жеке кəсіпкерлігі былтыр 58 миллион теңгенің өнімін қайта өңдеп, 10 адамды жаңа жұмыс орнымен қамтыды. «Ағали» шаруа қожалығында да сүт өңдеу цехы тұрғындардың жұмыс көзіне айналып отыр. Ауданда ұн өнімдерін қайта өңдейтін бес кəсіпорында 144 адам еңбек етеді. Сондай-ақ, сұйық май шығаратын цех 5 адамды жұмыспен қамтылды.

43 елді мекеннің 21 ауылы газ құбырымен қамтылған. Қазіргі таңда 22 ауылды «көгілдір отынмен» қамтамасыз ету үшін жобалықсметалық құжаттамасы əзірленіп, бұл мақсатта 74 миллион теңге игерілуде. Ауданның шағын жəне орта кəсіпкерлік нысандарында 7828 адам жұмыспен қамтылып, көрсеткіш 2014 жылға қарағанда 10 пайызға өсіп отыр. «Бизнестің жол картасы–2020» бағдарламасы бойынша 15 жоба іске асырылған. Үдемелі индустриылықинновациялық бағдарламасы аясында 3 жоба жүзеге асып, 170 жаңа жұмыс орындары ашылған. Былтыр аудан түлектері ҰБТ қорытындысы бойынша облыс аудандары арасында көш

Ауданда есепте тұрған жұмыссыздар саны – 119 адам. Жұмыспен қамту үлесі 85 пайызды құрайды. Биыл 100 адам шағын несие алып, жұмыс көзін ашпақшы. «Өрлеу» жобасы аясында 124 отбасы немесе 147 адам жұмыспен қамтылған. Өңірде жетістіктермен қатар олқылықтар да жоқ емес. Ауданда құстың саны 20 пайызға кеміген. Өмірге келген сəбилердің саны 2014 жылға қарағанда 136-ға азайып, 1 жасқа дейінгі нəрестелердің шетінеуі 5 оқиғаға жоғарылап отыр. Қылмыс саны 2014 жылмен салыстырғанда 582 фактіге артқан. Əсіресе, мал ұрлығының, пəтер ұрлығының көбеюі аудан тұрғындарын алаңдатып отыр. Жарыссөзге Сарыкемер орта мектебінің

БЮДЖЕТ ҚАРАЖАТЫН ИГЕРУДЕ БІРІНШІ ОРЫНДАМЫЗ Маржан РАҚАЙ, «Ақ жол». Облыс əкімдігі қаржы басқармасының басшысы Асқар Қырықбаев басқарманың өткен жылы атқарған жұмыстарының есебін беріп, биылғы жоспарымен бөлісті. Облыс əкімінің бірінші орынбасары Бекболат Орынбековтің қатысуымен өткен жиында мемлекеттік бюджеттің игерілуімен қатар, түскен түсімдер, мүлікті жария ету мен жекешелендіруге қатысты жүргізіліп жатқан жұмыстардың қорытындысы сөз болды. Атқарылған жұмыстардың нəтижесінде өткен жылы облыс бюджетінің кірістері 202 миллиард 213 миллион теңгеге қамтамасыз етілген. Ал трансферттердің түсімдері бойынша республикалық бюджеттен 157 миллиард 064,2 миллион теңге, оның ішінде 371,6 миллион теңге субвенция түскен. Облыс бойынша бюджеттік қаражаттардың игерілуі жоспарда 200 миллиард 545,9 миллион теңге. Ол 99,9 пайызға орындалғанын айтқан Асқар Санатұлы өңіріміз бюджет қаржысын игеруде Ақтөбе мен Батыс Қазақстан облыстарымен бірге бірінші орынды иеленіп отырғанын жеткізді. Ал облыс бойынша коммуналдық меншікті басқарудан түсетін түсімдер бойынша жоспар 181,2 миллион теңгеге немесе 126 пайызға орындалған. Өңірдегі жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер бойынша 2014 жылдың қаржы-шаруашылық қызметін облыстық «Ақ жол» жəне «Арай» газеттері табыспен қорытындылаған. Сонымен қатар, өткен жылдың бірінші сəуірінен бастап қолға алынған ауылдық округ əкімдерінің қолма-қол бақылау шоттарына трансферттер аудару бойынша да облыс көшбасшы болып отыр. Аталған шотқа жалпы сомасы 644,6 миллион теңге аударылған. Басқарма басшысы бұл көрсеткіш облыстың бюджетті жоспарлау, атқару жөніндегі уəкілетті органдарының бірлесіп атқарған жұмыстарының нəтижесі екенін айтты. Бұл жұмыстарды өзге облыстардың көпшілігі əлі қолға да алмаған екен. Елбасының «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсім, реформалар, даму» атты Жолдауында баса назар аударған жекешелендірудің кешенді жоспарына сəйкес облыста 2014-2015 жылдары жекешеленуге тиіс 27 ұйым болса, оның 11-і 2014 жылы ішінара жекешеленіп, одан 66,2 миллион теңге, ал 2015 жылы жекешелендірілген он ұйымнан 24,6 миллион теңге түскен. Ал облыс əкімдігінің қаулысына сəйкес арнайы кесте бойынша биыл – үш, келесі жылы – бір, 2018 жылы – 3, 2020 жылы 5 ұйым жекешелендірілмек. Асқар Санатұлы мемлекетте кең көлемде жүргізіліп жатқан науқанның бірі – мүлікті жария ету деректерімен бөлісе отырып: – Осы жылдың бірінші қаңтары бойынша облыста құны 28,9 миллиард теңгені құрайтын 5659 жылжымайтын мүлікті жария етуге өтініштер қабылданды. Оның ішінде, құжаттардың толық болмауына байланысты 248 өтініш қайтарылса, құны 24,9 миллиард теңгені құрайтын 4732 жылжымайтын мүлік жария етілді. Жария етілген мүліктердің саны бойынша Тараз қаласы мен Байзақ ауданы алда келе жатыр. Ал акцияға қатысуда Талас жəне Мойынқұм аудандарының азаматтары белсенділік танытпауда. Мемлекет басшысының тапсырмасына сəйкес рақымшылық жасау мерзімі осы жылдың 31 желтоқсанына дейін ұзартылған. Осыған байланысты халық арасында мүліктерді жария етуді насихаттау жəне ақпараттық қолдау көрсету шараларын жандандыру қажет, – деді. Сондай- ақ, басқарманың биылғы жылға перспективалық міндеттерін атап шықты. Басқарманың есеп беру жиынында, сонымен қатар, «Тараз» əлеуметтік-кəсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының президенті Шамсат Исабеков те атқарылған жұмыстар бойынша баяндама жасады. Айта кетейік, аталған компания 2014 жылдың қаржы-шаруашылық қызметінің қорытындысы бойынша өткен жылды 10,3 миллион теңге сомасында табыспен аяқтаған. Күн тəртібіне енгізілген баяндамалар тыңдалған соң облыс əкімінің бірінші орынбасары Бекболат Орынбеков аталған облыстық басқарма мен оған қарасты аудандық бөлімдерге бірқатар тапсырмалар беріп, мүлікті жария ету мен жекешелендіру жұмыстарын ширатуды тапсырды.

Меркі ауданы.

ТОЛЫМДЫ ІСКЕ ТОҚМЕЙІЛСУГЕ БОЛМАЙДЫ Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол».

3

www.akjolgazet.kz

директоры Мұхит Нəметқұлов оқушылардың тəрбиесіне, əсіресе, қыздардың тəрбиесіне атааналардың да жауапты екенін бас айтып, жас ұрпақты өнегелі істерге тəрбиелеу мəселесін көтерді. «Талап» шаруа қожалығының төрағасы Мауыт Фазылов жылыжай кешенін дамытқанын, алдағы жылы 800 миллион теңгеге қант қызылшасын жаңаша тəсілмен дамыту технологиясына қол жеткізгелі жүргенін, аудан əкімі аграрлық салаға деген ерекше назар бөліп отырғанын айтып өтті. Еңбек ардагері Серік Ермеков жалпы тұрғындар игілігі үшін жасалған нəтижелі жұмыстарды атап өтсе, аудандық «Кəріс» мəдени орталығының жетекшісі Наталья Шин ауданда бірнеше ұлт өкілдері тұратынын, ұлттар арасындағы достық пен татулықты сөз етті. Олар аудан басшысының жұмысын оң бағалады. Тұрғындар тарапынан Мырзатай ауылындағы балабақшаның жарығы жоқ екендігі, ауылда қаңғыбас иттердің көбейіп кеткені туралы сауалдар қойылды. Аудан əкімі тиісті орындарға сол жиналыс үстінде тапсырма беріп, барлық мəселе шешімін табатынын айтты. Жиынды облыс əкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов қорытындылап, аудан басшыларына денсаулық саласындағы жұмыстары, жекеменшік балабақша ашу ісін жергілікті кəсіпкерлермен бірлесіп қолға алуды, «Серпін» бағдарламасы бойынша Солтүстік облыстардағы жоғары оқу орындарына түлектерді тарту ісін жақсартуды ескертті. Аудан əкіміне жастар тəрбиесіне баса көңіл бөлу, тұрғындарды жұмыспен қамтуға ерекше назар аудару, тамшылатып суару технологиясын пайдалану көлемін арттыру, əр ауылдағы ескі нысандарды күрделі жөндеуді назарда ұстау, қылмыстың алдын алу, кəсіпкерлікті қолдау мəселелері бойынша тапсырмалар беріп, аудан əкімінің жұмысына қанағаттанарлық деген баға берді. Байзақ ауданы.

ҒЫ АЛ

С

АУЫЛЫМЫЗ АЖАРЛЫ

Өткен жыл еліміз үшін, сондай-ақ облыс пен ауданымыз үшін өте табысты жыл болып тарих қойнауына енді. Біздің ауылдық округте де ілгерілеушілік болды. Жеке қожалық иелерінде қой-ешкі, ірі қараның бастары өсті. Тұрғындар сəнді де соңғы үлгімен тұрғын үй, қора-қопсыларын түзеді. Заманауи үлгідегі аурухана, жедел жəрдем көлігі бар. Білгір дəрігер қызмет көрсетеді. Таза ауыз су əр үйге келіп тұр. Ауыл жастары өте ұйымшыл, өздері қаржы жиып, əрбір атаулы күндерді сəн-салтанатпен өткізеді. Аудан əкімі Рүстем Рысбайұлы командасымен келіп, өткен жылдың жетістіктері мен кейбір кемшін тұстарын түсінікті əрі тартымды баяндап берді. Аудан əкіміне ойда жүрген мəселелер де айтылды. Ең маңыздысы – соңғы кездерде елді мекеннің жерін сор мен тұз басып, жылқыға жазылмайтын жара шығып, шығын бола бастады. Аудан əкімі осыған байланысты іс-шара жасайтынын айтты. Сонымен бірге, ескі мектеп үйін күрделі жөндеуден өткізуді қолға алынатынына сендірді. Ауыл көшесі де сөз болып, олардың ажарына да мəн берілетін болды. Бір сөзбен айтқанда, аудан көлеміндегі өткен жылғы табыс биыл да жарасымды жалғасын таппақ. Сондықтан аудан, ауыл басшыларына алғыс айтқым келеді. Қосшығұл МАШАҚАЕВ, ауыл ақсақалдары алқасының төрағасы. Балуан Шолақ ауылы, Шу ауданы.

4

13 а пан, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

Ы «100 НАҚТЫ ҚАДАМ» – ҰЛТ ЖОСПАР

ӘЛЕМГЕ ҮЛГІ БОЛАТЫН СТРАТЕГИЯ Рахым МЫҢБАЕВ, облыс бойынша қазынашылық департаментінің басшысы.

«100 нақты қадам» – бұл жаһандық жəне ішкі сын-қатерлерге жауап жəне сонымен бір мезгілде, жаңа тарихи жағдайларда ұлттың дамыған мемлекеттердің отыздығына кіруі жөніндегі жоспары. Елбасы ұсынған бес институционалдық реформа «100 нақты қадам» – əлемге үлгі болатындай стратегия. Қазақстан Көшбасшысының əрқашан саясатта өз рецепті, өзінің батыл стратегиялық шешімдері бар екендігін бəріміз білеміз. Қабылданған қадамдарға сай жаңа заңдар қабылдау, қолданыстағы «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» заңдар мен Еңбек кодексіне тағы да басқа біраз заңдарға өзгеріс енгізу, оны тиянақтап, Президент қойып отырған талаптарға сай ету – өте ауқымды іс.

Мемлекетіміздегі ре форма лардың іске асуы, басқару жүйесінің тұтастығы, кəсіпкерліктің дамуы, ел əлеуетінің артуы да мемлекеттік аппараттың, ондағы қызметкерлердің жұмысына, кəсіби шеберлігіне, ұлтжандылығына тікелей байланысты. Жоспардың негізгі мақсаты жемқорлық секілді қоғам дертінің сыртқы белгілерін сылап-сипап қою емес, оларды «жүйелі емдеу » болып табылатын қоғам мен мемлекетті түбегейлі қайта өзгертуге негіз қалайды. Барлық мемлекеттік қызметкер Елбасы идеясын жүзеге асырушылардың сапынан болуы керек. Аталған іс-шараның мақсаты – Елбасы ұсынған «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарын іске асыру үшін институционалдық реформаны түсіндіру. Республикамызда бюджетті қазынашылық атқаруды енгізгенше мемлекеттік бюджеттің атқаруын Қаржы министрлігі мен Ұлттық банк іске асыратын. Ұлттық банктің есеп айыру кассалық орталықтары бюджет құралдары арқылы қаржыландырылатын ұйымдарға қызмет көрсететін, ал Қаржы министрлігі Ұлттық банк ұсынатын ақпаратт ар негізінде е с ептілікті қалыптастыратын. Нарықтық экономикаға өту барысында мемлекеттік қаржыларды тиімді басқару қажеттілігі бюджетті атқару жөнінде бірыңғай орган құруды талап етті. Сондықтан, 1994 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы негізінде республикалық бюджетті атқару

мен жергілікті бюджеттерге есеп айыру кассалық қызмет көрсету мақсаттарымен қазынашылық жүйе құрылды. 1995 жылы облыстар мен аудандарда оның аумақтық органдары ұйымдастырылды. Сол жылдың соңында Қаржы министрлігінің құрамында Қазынашылық комитеті ашылды. 1996 жылы Ұлттық банктің есеп айыру кассалық орталықтарының базасында Республикалық бюджеттік банк құрылымын, сол арқылы республикалық бюджетті атқару мен жергілікті бюджеттерге есеп айыру-кассалық қызмет көрсету толығымен Қазынашылыққа ауысты. Сол жылы Ұлттық банкте республикалық б юд же т ү ш і н Б і р ы ң ғ а й қ а з ы н а л ы қ шот пен екінші деңгейдегі банктерде қазынашылықтың аумақтық органдарының корреспонденттік шоттары ашылды. Осы шоттар арқылы қазынашылық органдар бюджетті атқару жөніндегі банктік операциялар мен қолма-қол ақша төлеумен байланысты операцияларды жүргізу бойынша өз өкілдіктерін іске асырады. Қазынашылық іс-əрекеттің негізгі мазмұны қаржы жыл бойы бекітілген кірістер алу мен қарастырылған шығыстарды іске асыру процестері түзілетін бюджетті атқару барысында көрінеді. Осы ісəрекеттің маңызды құрылымдық элементі, негізінде кассаның бірлестік принципі, яғни бюджетті кассалық атқару болып табылады. Бұл принциптің мағынасы

барлық бюджеттік құралдар Ұлттық банктегі бірыңғай қазынашылық шотқа түсіп, сол шоттан барлық шығыстардың орындалуын тұжырымдайды. Демек, бюджетті қазынашылық атқару жүйесі сол атқару үрдісінде пайда болатын ақша құралдарының кірістік жəне шығыстық ағымдарын бір шотта шоғырландыруға мүмкіншілік жасайды. Қазынашылықтың негізгі құқықтары, қызметтері, мақсаттары, оның құрылымы жəне аумақтық органдары Қаржы министрлігінің Қазынашылық комитеті сол министрліктің құрылымы мен құзыреті шегіндегі мекеме болады жəне ол арнайы атқарушы жəне бақылау-қадағалау функцияларды іске асыруды талап етеді. Бұл орган республикалық бюджетті атқаруын күту, мемлекеттік бюджетті, мемлекеттік мекемелерді есеп айыру-кассалық күту жəне мемлекеттік бюджет құралдарын мақсатты пайдалануын алдын ала жəне ағымдағы бақылау бойынша салалараралық үйлестіруді атқарады. Өз іс-əрекетінде қазынашылық Қазақстан Республикасының Конституциясы мен Заңдарына, Қазақстан Республикасы Президент Жарлықтарына, Үкіметтің өкімдеріне жəне басқа да нормативтік-құқықтық актілерге негізделеді. Қ а з ы н а ш ы л ы қ м е м л е ке т т і к м е ке м е ұйымдастырушылық-құқықтық формадағы заңды тұлға жəне оның іс-əрекетін қаржыландыру тек қана республикалық бюджет құралдары арқылы іске асырылады.

КӘСІБИ МЕМЛЕКЕТТІК АППАРАТ ҚҰРУ – УАҚЫТ ТАЛАБЫ Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев мемлекеттік қызметшілердің кəсіби мүмкіндігін арттыра түсу қажеттігін ылғи да назардан тыс қалдырған емес. Мемлекеттік қызметші халыққа қызмет ететін болғандықтан нағыз білімді, іскер азамат болғаны лəзім деп ойлаймын.

«100 нақты қадам» – Ұлт жоспары атты бағдары мол бағдарламада да кəсіби мемлекеттік аппаратты құру арқылы заңның үстемдігін қамт амасыз ету, индустрияландыру жəне экономикалық

өсім, біртектілік пен бірлік, есеп беретін мемлекет қалыптастыру салалары бес негізгі реформадан бастау алды. Мемлекеттік аппаратты қалыптастыруға 15 нақты қадам арнаған Елбасы осылайша мемлекеттік қызметшілердің құқығын бағалап, ел алдында жүрген азаматтардың заңды мүдделеріне қызмет ететіндей тиімді модельді қалыптастыруға барлық мүмкіндікті жасап берді. Аталмыш бағдарламада барлық азаматтарға өз қарым-қабілеттерін молынан жүзеге асыру үшін тең дəрежедегі

мүмкіндіктер берілетін əділ қазақстандық қоғам құру мəселесі де қамтылды. Əділетті қазақстандық қоғам құруда мемлекеттік қызметті жаңғырту, мансаптық өсудің ашықтығы, орталықтандырылған іріктеу жүйе сі жəне міндетті сынақ мерзімі сияқты көрсеткіштер тетіктерін жедел түрде іске қосу маңызды. Мұндай қадам мемлекеттік қызметке іскер жəне құлшынысы зор азаматтарды сұрыптауға алғы шарт бола алады. Əсіресе, аумақтық деңгейде мемлекеттік қызметке өз ісін

Жанғазы АХМЕТ, «Ақ жол». Облыстық мəслихаттың бесінші шақырылған кезектен тыс қырық бесінші сессиясының күн тəртібінде бірқатар мəселелер қаралды. Облыстық мəслихат депутаты Қаныш Молдажановтың төрағалығымен өткен мəжіліске облыс əкімі Кəрім Көкірекбаев, о бл ы с т ы қ м ə с л и хат хат ш ы с ы Б а ғ л а н Қарашолақов, облыс əкімінің орынбасарлары, аудан əкімдері, басқарма басшылары жəне бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты. Күн тəртібіндегі бірінші мəселе – облыстық қоғамдық кеңестің құрамын бекіту туралы облыстық мəслихат аппараты кеңсе жəне талдау бөлімінің басшысы Мағрипа Тұрлығұлова хабарлады. Ол «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару жəне өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 23 қаңтардағы Заңына, Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 2 қарашадағы «Қоғамдық кеңе стер туралы» Заңының 9-бабы 5-тармағына жəне қоғамдық кеңесті қалыптастыру жөніндегі жұмысшы топтың 2016 жылғы 9 ақпандағы хаттамасына сəйкес, облыстық мəслихаттың шешімімен қабылданған қоғамдық кеңестің құрамымен таныстырып өтті. Депутаттар таныстырылған құрамды бір ауыздан қолдайтындарын білдірді. «Жамбыл облысы бойынша текс еру комиссиясы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі туралы ережені бекіту жайында облыс бойынша тексеру комиссиясының төрағасы Мырзақасым Байбеков баяндады. Ол бұл ереже облыс бойынша тексеру комиссиясының мəртебесін, өкілеттіктерін жəне жұмысының ұйымдастырылуын айқындайтынын жеткізді. Сондай-ақ, ереже тексеру комиссиясының құрылтай құжаты болып табылады. Ол бойынша аталмыш комиссияның қызметін қаржыландыру тиісті əкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті бюджетінің қаражаты есебінен жүзеге асатын болады. Сонымен қатар, «Тараз қаласының сумен жабдықтау жүйелерін жетілдіру» жобасын қолдау туралы келісімді жəне 2015 жылғы 20 қарашадағы несиелік келісімді мақұлдау туралы облыс əкімдігінің энергетика жəне коммуналды-шаруашылық басқармасының басшысы Ерік Көшербаев хабарлама жасады. Осы жəне басқа да мəселелер сессияның күн тəртібінде қаралып, тиісті шешімдер қабылданды. Облыстық мəслихаттың қырық алтыншы сессиясының төрағасы болып Байзақ ауданы №11 сайлау округінен депутат Дария Қожамжарова сайланды.

Бақыт ТОҚСАНБАЕВА, қалалық мəдениет жəне тілдерді дамыту бөлімінің басшысы. Тараз қаласы.

ҚАЗАҚСТАНДА ЖАСАЛҒАН

ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТТА

МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕЛЕР ҚАРАЛДЫ

білетін кəсіби мемлекеттік қызметшілер керектігі белгілі. Жалпы алғанда, кəсіби мемлекеттік аппарат құруға арналған басымдықтар жұрттың көңілінен шығып отыр. Бұл бағыттар лайықты деңгейде жүзеге асып, оң нəтиже беретіні хақ.

«ROLA-7» ӨНІМІНЕ СҰРАНЫС ЖОҒАРЫ (Соңы. Басы 1-бетте).

«Rola-7» кəсіпорны тауар өндірушілер арасында «Қазақстан көшбасшысы – 2 0 1 3 » б а й қ ау ы н ы ң же ң і м п а з ы ат а н д ы . 2 0 1 4 жылы тауар өндірушілердің р е с п убл и ка л ы қ « П а р ы з » байқауында «Үздік ұжымдық келісім» аталымы бойынша жеңімпаз деп т анылғаны – кəсіпорынның жүйелі жұмысының жемісі. «Парыз» байқауының дипломын ««Rola7» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры Т.Нұрбаев Елбасының қолынан алып қайтты. Бұл кəсіпорында Қ а з а қ с т а н Ре с п убл и ка с ы Парламент Мəжілісінің депутаттары да болып, жұмыс барысына, еңбеккерге деген құрметке көңілдері толған екен. Бұл күнде «Rola-7» өнімдері Астана, Алматы қалаларына жəне бірнеше облыстарға жөнелтіледі. Үлкен сұранысқа ие. Мұнда макарон өнімінің 20 түрі шығарылады. Мұнда

МЛ МЕ

өндірілген өнім Ресей, Украина, Б е л о ру с с и я е л д е р і н д е г і өнімдерден артық болмаса, кем емес. Кəсіпорында 18 автокөлік тұрақты жұмыс істеп тұр.

Жұмысшылар мен кəсіпорын басшылығы арасында жасалған келісімшарт бар. Кейінгі жылдары жұмысшылар саны үш есеге ұлғайыпты. Мұнда еңбек етушілердің жалақылары

да көңілден шығады.

– Ең бастысы, 150 адамды жұмыспен қамтып отырмыз. Былтыр жайманың жылдам дайындалатын түрі бойынша

тағы бір цех аштық. Соңғы жылдары жұмысшылардың жалақысын тағы 10 пайызға көбейттік. Мұның бəрі өңірдің экономикасының өркендеуіне септігін тигізетінін

түсінеміз. Алдағы уақытта өнімдерімізді сырт елдерге де шығаруымыз мүмкін. Мұнда жұмысшыларымызға қажетті жағдайдың барлығы жасалған. Тəртіпті қадағалау, жұмыс белсенділігін назарда ұстау мақсатымен бейнебақылау қойылған. Ұжым еңбеккерлерінің жұмысы қашанда бағаланып отыр, – дейді кəсіпорын басшысы. Кəсіпорынның цехтарын аралап көрдік. Жұмысшылар еңбек көрігін қыздыруда. Олардың жүздерінен кəсіпорынның болашағына деген үлкен сенімді байқадық. Бұл жауапкершілігі шектеулі серіктестік жылына шамамен 9 -10 миллион теңге таза табыс тауып отыр. Істің көзін тапқанды табыс өзі іздеп келетініне тағы көзіміз жетті. Байзақ ауданы. Суреттерді түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

ЕКЕТТІК-ЖЕКЕМЕНШІК ӘРІПТЕСТІК

ЖАУАПТЫ ІСКЕ ЖАЙБАРАҚАТ ҚАРАМАЙЫҚ

Мемлекет басшысы «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсім, реформалар, даму» атты Жолдауында: «Бүгінгі тұрақты экономикалық өсімді қамтамасыз ету үшін ішкі ресурстарды босатудың маңызы зор. Ол үшін біз екі тиімді құралды – кең ауқымды жекешелендіруді жəне бəсекелестікті ұлғайтуды пайдалануға тиіспіз» – деп атап көрсетті. Жекешелендірудің екінші толқыны аясында облыс бойынша 2014-2015 жылдары 27 ұйым жекешелендірілетін болып белгіленді. 2014 жылы жекешелендірілген 11 ұйымнан жергілікті бюджетке – 66, 2 миллион, 2015 жылы 12 ұйымнан 24, 6 миллион теңге түсіп, барлық түсім 90, 8 миллион теңгені құрады. Оның ішінде, мемлекеттік қатысу үлесінің 51 пайызын құрайтын Тараз қаласының «Жасыл Ел Тараз» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 615, 8 миллион теңгеге 3 жыл мерзімге жəне «Болашақ» балаларды сауықтыру лагері» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кəсіпорыны 300,0 миллион теңгеге 10 жыл мерзімге, біртіндеп сатып алу құқығымен сенімгерлік басқаруға берілді. Былтыр сатылуға тиіс монополиялар субъектісіне жататын «Таразэнергоорталық» акционерлік қоғамы Үкімет қаулысына

сəйкес, сатылуға биыл шығарылады.

2014-2015 жылдары 2 ұйым аукционға шығарылып, сатылмай қалды. «Рауан» балаларды сауықтыру лагері» коммуналдық мемлекеттік қазына лық кəсіпорыны аукциондық сатылымға бір рет, сенімді басқаруға беру бойынша 5 мəрте тендерге қойылcа, «Тараз Тұрғын үй» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі сатылымға да, сенімді басқаруға беру бойынша да 3 мəртеден тендерге қойылып, сатып алушылардың болмауына байланысты сауда-саттық өтпей қалды. Т.Рысқұлов ауданындағы «Жасыл Құлан» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің 49 пайызы да сатылымға 5 рет шығарылып, сатып алушылардың болмауына байланысты с ауда-с аттық өтпеген деп т анылды. Сондықтан аудан əкімдігінің 2015 жылғы 28 қыркүйектегі қаулысымен былтырғы 1 қарашадан таратыла бастады. Үкіметтің 2015 жылғы 30 желтоқсанда «Жекешелендірудің 2016-2020 жылдарға арналған кейбір мəселелері туралы» қаулысы қабылданды. Осы құжатқа орай жоғарыда мазмұндалған 2014-2015 жылдары сатылмаған 3 ұйым мен 2016 жылы сатылуға тиісті ұйымдар енгізілді жəне бəсекелес

ортаға беруге ұсынылған ұйымдармен толықтырылды. Осы қаулы талаптарына сəйкес облыс əкімдігінің 2016 жылғы 18 қаңтардағы қаулысымен бекітілген бəсекелес ортаға беруге ұсынылған ұйымдар тізбесіне облыс əкімдігі дене шынықтыру жəне спорт басқармасының 5 коммуналдық мемлекеттік қазыналық кəсіпорыны- спорт клубтары, Тараз қаласының «Рауан» балаларды сауықтыру лагері» КМҚК, «Тараз тұрғын үй» ЖШС, облыс əкімдігінің энергетика жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының «Жамбыл-Жылу », «Теміржол-Жылу» кəсіпорындары мен «Таразэнергоорталық» АҚ, сондай-ақ Меркі ауданы əкімдігінің «Таза су» кəсіпорны жəне Сарысу ауданы əкімдігінің «Көгалдандыру жəне көріктендіру» серіктестіктері енді. Қазіргі кезде жоғарыда мазмұндалған бəс екеле с орт аға беруге ұсынылған ұйымдарды жекешелендіру бойынша облыс əкімдігінің қаулысына сəйкес жұмыстар жүргізілуде. Сəкен АСАТОВ, облыс əкімдігінің қаржы басқармасы басшысының орынбасары.

ӨҢІРЛІК КОММУНИКАЦИЯ ҚЫЗМЕТІ

СОҢҒЫ 5 ЖЫЛДА 71 ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ НЫСАНЫ ПАЙДАЛАНУҒА БЕРІЛДІ Наурызбек САРША, «Ақ жол». Соңғы 5 жылда 71 денсаулық сақтау нысаны тұрғызылып, пайдалануға берілді. Үстіміздегі жылы Тараз қаласында 300 төсектік көп бейінді қалалық аурухананың жəне Меркі ауданы мен Қаратау қаласындағы аудандық емханалардың ашылуы жоспарланып отыр. Бұл туралы облыс əкімдігі денсаулық сақтау басқармасының басшысы Ерлан Масалимов Өңірлік коммуникация қызметінде өткен брифинг барысында хабарлады. Жиын барысында облыстағы мемлекеттік денсаулық сақтау бағдарламалары аясында жоспарланған жұмыстар, өткен жылы атқарған жұмыстар туралы айтылды.

– Мемлекеттің мықты өсіп-өркендеуі мен дамуы жолында «бес институционалдық реформаларды» жүзеге асыру үшін еліміздің тұрақты əрі табысты дамуы жолында «100 нақты қадам» – Ұлт жоспары атты еліміздің жаңа тарихи кезеңі жоспары басталды. Қазақстандағы міндетті əлеуметтік медициналық сақтандыру денсаулық сақтау саласын дамытудың «Денсаулық» 2016-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы аясында енгізіліп отыр. Басты байлық саналатын денсаулық мəселесінде аурудың алдын алу, ерте бастан күресу шараларына басымдық берілетін болады. Сондай-ақ, денсаулық сақтау жүйесінің қаржылық орнықтылығын күшейту үшін мемлекеттің, жұмыс берушінің жəне азаматтардың ынтымақтасқан жауапкершілігі қағидаты негізге алынбақ, – деді денсаулық сақтау басқармасының басшысы. Ел азаматт арының денс аулығын жақс артуға бағытталған, елдің əлеуметтік-демографиялық дамуының тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін 2010 жылы Президент Жарлығымен денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы қабылданған еді. Аталмыш бағдарламаны іске асыру нəтижесінде аналар өлімі 6 есеге төмендеген. 2011 жылы бұл көрсеткіш 26,2 болған, ал өткен жылдың қорытындысы бойынша 3,8-ді құраған. Нəресте өлімі көрсеткіші 10,5-ке дейін төмендеген. Ана мен балаға көмек көрсетуді жақсарту мақсатында былтырғы жылы 200 төсекке арналған облыстық перинаталдық орталық пайдалануға берілді.

– Атқарылған кешенді іс-шаралар нəтижесінде əлеуметтік маңызы бар аурулар бойынша ахуал тұрақтандырылды. Туберкулез бойынша негізгі көрсеткіштер 5 жылдың ішінде 26,1 пайызға төмендеді, туберкулезден болатын өлім көрсеткіші 5 жылда 48,5 пайыз төмен түсті. Қатерлі ісіктердің диагностикасын жақсарту мақсатында облыста 20 онкологиялық, 21 маммологиялық жəне 40 қарап-тексеру кабинеттері жұмыс істеуде, – деп Ерлан Тоқтарұлы өткен жылы атқарылған жұмыстар нəтижесін атап өтті. «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының аясында облыстың материалдық-техникалық базасы нығайтылып, дамыды. Əлеуметтік мəні бар ауруларды ерте диагностикалау жəне тиімді емдеу əдістерінің жаңа технологиялары қолданылуда, өңір əлеуметтік, медициналық дамуында жақсы көрсеткіштерге жетті. Жергілікті бюджет есебінен 1244,6 миллион теңгеге 226 бірлік медициналық техника сатып алынды. Облыста ауылдық жерлерде жас мамандарды бекіту бағдарламасы əзірленген, жергілікті бюджеттен көтермеақы төлеу үшін қаражат жыл сайын қарастырылады, – деп қорытындылады сөзін басқарма басшысы. Жиын соңында басқарма басшысы тілшілердің қойған сауалдарына қанағаттанарлық жауап берді.

АССАМБЛЕЯДА АТҚАРЫЛҒАН ШАРА КӨП Жамбыл облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы хатшылығының меңгерушісі Лариса Лысованың қатысуымен «Үлкен ел – үлкен отбасы» жобасын жүзеге асыру қазақстандықтардың бірлігін нығайтады» тақырыбында облыстық өңірлік коммуникация алаңында брифинг өтті. «Үлкен ел – үлкен отбасы» жобасын жүзеге асыру қазақстандықтардың бірлігін нығайтады. Бұл жоба алты бағыт бойынша жүзеге асырылады. Соның ішінде «Астана – Еуразия жүрегі», «Алматы – Қазақстанның мəдени еркін аймағы», «Көшпенді мəдениет пен табиғаттың біртұтастығы», «Алтай қазыналары», «Каспий қақпалары» жəне «Ұлы Жібек жолының жаңғыруы» аймақтық мəденитуристік кластерлерін құру бойынша соңғы кластер біздің облысқа тікелей қатысы бар, яғни біздің облыс аумағында жүзеге асырылады. Қазіргі таңда облыстық Ассамблея білім жəне тілдерді дамыту басқармаларымен бірлесе отырып, өскелең ұрпақтың туған өлкенің тарихын жете білуіне үлкен мəн береді. Сондықтан «Үлкен ел – үлкен отбасы» жобасы аясында жыл бойы «Өз өлкеңді танып біл» жəне «ЭКСПО – 2017 еріктілері» екі жобасы қолға алынуда, – деді өңірлік Ассамблея меңгерушісі. Сонымен қатар, Лариса Лысова Ассамблеяның қайырымдылық іс-шараларына белсене қатысып жатқанын тілге тиек етті.

– «Үлкен ел – үлкен отбасы» жобасы Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметін барлық қайырымдылық акцияларын үйлестіру мен қайырымдылық орталығы ретінде жетілдіруді қарастырады. Осы бағыттағы жұмыс өткен жылы басталды. Қазақстанның барлық аймақтарында «ҚХА – 20 ізгі іс» эстафетасы өтті, оның аясында тек облыс бойынша 2859 адамға 1 348909263 сомасына қайырымдылық көмек көрсетілді. Бұл – республика бойынша ең жақсы көрсеткіштердің бірі. Сондықтан да, облысымыздың 10 қайырымгерлері Қайырымгерлердің республикалық І съезінде жүлдегер атанды жəне марапатталды. Облыста олар «ҚХА Жылының үздік қайырымгерлері» атанды. Бүгінгі таңда қайырымдылық іс-шаралары «Қайырымдылық керуені» жəне «Қоржын» акциясы шеңберінде жалғасын табуда. Қайырымдылық көмек көрсету мəселелері бойынша Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесінен кеңес алуға болады. Əрине «Үлкен ел – үлкен отбасы» жобасын жүзеге асыру бойынша атқарылатын барлық жұмыс Қазақстан Республикасы Тəуелсіздігінің 25 жылдығына арналады, – деп қорытындылады сөзін облыстық ҚХА хатшылығының меңгерушісі Лариса Лысова. Жиын соңында тілшілер өңірлік Ассамблея меңгерушісіне көкейдегі сауалдарын жолдап, тұшымды жауаптарын алды.

Т

Н ПЕ

ù

ҒҰМЫРДЫҢ ҚЫЗЫҚТЫ СӘТТЕРІ

÷õ

Мен келін боп түскен сонау 1975 жылдары көшемізде тұратын (Тараздағы Сухамбаев көшесінің 4-бұрылысы) Қатира апа, енем Əсіл апа, Тұрсынай апа, Зылиха апа, майданнан оралмаған қосағын үнемі есіне алып отыратын Рыскүл апа, соғыстың зардабынан шалға ұзатылған Алтын апа, Əлия апалар бірбірінсіз ас ішпейтін абысындар еді. Қазір осы кісілердің ішіндегі көзі тірісі – Тұрсынай апа ғана. Менің естелігім – көршіміз Шайжан ата мен Зылиха апа жайлы. Зылиха апаның ұлты татар болса да, енеме

à ø é À èái№16 Ж А Ғ А ДА Ғ Ы

Қ ПА Р Ұ

– З

ҚҰ Н

Д

«абысын»» деп сөй сөйлейтін. Екеуінің сыйластығы ерекше болатын. Енем қайтыс болған соң, Зылиха апа менімен де жақын болып кетті. Шай үстінде сырласып отырып, бірде өзінің өмірі жайлы да айтып берген еді. Зылиха апа 1926 жылы Татарстанның Стерлитамак қаласында дүниеге келеді.

1943 жылы соғыстың қызып тұрған шағында танк жөндеп жүрген Шайжан есімді қазақ солдатымен танысады. Сол таныстық махаббатқа ұласып, татар қызын Қазақстанға, Жамбылға жетелейді. Бір қызығы, Зылиха апа Қазақстанға сүйіктісімен емес, өзі келеді. Шайжан ата: – Соғыстың аты – соғыс. Егер менімен отандасқың келсе, мекенжайымды берейін, үйде кəрі əке-шешем бар, соларға бас-көз боп тұра бер, – дейді. Небəрі 16 жастағы жас қыз ары ойланып, бері ойланып, бауырларымен, туыстарымен қоштасып, «Жамбыл, қайдасың?» деп жолға шығады. Мекен-жай бойынша Жамбылға, онда жазылған к ө ш е г е

Оқисың ба? Жазайын мөлдір өлең, Мөлдір өлең – таңғы шық, мөлдіреген. Таңғажайып сыр жатыр таңғы шықта, Оқығанда жүрегің елжіреген. Мөлдір өлең тұрады тамшылардан, Əрбір тамшы əуезді əн шығарған. Əдемі əуенімен жаныңды емдеп, Көңіліңді кірбіңнен аршып алған. Үзіліп түсіп өмірдің өзегінен, Тамшылар тамар тегі кезегімен. Ол дегенің – сезім ғой, селт еткізіп, Не айтқың келетінін сезе білген. Қарашы, сен де оған кіріптарсың, Əне, тамып келеді тұнық тамшым. Түсірмей тосып алшы кірпігіңмен, Көзіңе мөлдіреп кеп тұнып қалсын. Тұнды ма? Жаның жылып күлгендейсің, Өмірді жаңа көріп-білгендейсің. Мөлдіреген өлеңді оқып болып, Айналаңа көз салшы, кір көрмейсің. Оқып көр, жүрегіңнің көзіменен, Сол жүректің дір етті көзі неден? Жан дүниең жаңғырып қалғандай бар, Сұлу сəуле сепкендей сезім өлең. Талас ауданы.

Тараз қаласы.

н е г е д н і к с е к АрулардыАҢСАҒАН Ардақ ҮСЕЙІНОВА, «Ақ жол». Анасы, əкесі жəне балалары. Бəрінің қолында бір-бір ұялы телефон. Шұқшия үңіледі. Хабарлама келгенін хабарлап тұратын саусақтың табын ғана сезетін сезімтал сымсыз телефонның дыбысынан өзге ештеңе естілмейді. Əрқайсысы өзімен-өзі əлек. Қазақтың санаулы иллюстраторларының бірі Аңсаған Мұстафаның «Ауру» атты картинасына қарасаңыз, осылай сөйлеп қоя беретін секілді. Жұртты «тілден» айырған телефонның «қасіретін» үнсіз ұғындырып тұр. Соңғы кездері əлеуметтік желінің əлеуметтің жегісіне айналғаны туралы əңгімелер көбірек қозғалып жүр. Ал мына сурет соны жетер жеріне жеткізіп айтқан ба дерсің. Ə л еум е т т і к же л і д е м е к ш і , А ң с а ғ а н Мұстафаның суреттері ғаламтор арқылы көпшілікке кеңінен танылған. Соның ішінде сананы сілкіндіріп, қоғамға қозғау салғаны – «Анам мені өлтіретін шығар» атты еңбегі. Атырау өңірінде туып-өскен қылқалам шеберінің ерекшелігі де сол – суреттері сөйлеп тұрады. Айтарын ақ қағазға қара қарындашпен бейнелеп жеткізетін Аңсаған сөзге де шебер екен. Былтыр Тараз төрінде өткен Қазақ хандығының 550 жылдық тойына арналған шаралардың бірінде кездесіп, тілдескенімізде осыны байқағанбыз.

Аңсаған Мұстафа сол жолы Таразда өткен «Тарих. Əйелдер. Қазақстан» тақырыбындағы ре спублика лық ғылыми-тəжірибелік конференцияда арнайы көрме ұйымдастырған. «Қазан айында Қазақ хандығының 550 жылдығы тойланатынын естігенімде, «Қазақ еліне – 550 жыл» деген жазуы бар жазғы киім үлгісін ғаламторға жарияласам ба деген ой келді. Егер ол Facebook-те 550 лайк жинаса, осындай үлгінің 55 түрін жасап беремін деп ойладым. Бұл бастамама бір күнде 1000 адам қолдау көрсетті. Кейін іскер əйелдер қауымдастығы республикалық конференцияда көрме өткізу туралы ұсыныс жасады. Соның арқасында Тараздағы елдік тойға куə болдым», – деген еді. Қазір Астана қаласында тұратын қылқалам шеберінің əлеуметтік тақырыптарға арналған графикалық суреттері шетелге де танымал. Бразилияда танымал болған суретте жүрегі мен миын кіржуғышқа салып жуып отырған қыз бейнеленген, махаббаттан жолы болмаған жас қыздың тазарып, жаңа сезімге жол ашқан сəті. Ал «Анам мені өлтіретін шығар» деген мəтін жазылған сурет он шақты тілге тəржімаланып, сайттарда жарияланыпты. Салған суреттеріне негізінен əлеуметтік мəселелерді арқау етеді. Таразда ұйымдастырылған көрмеде түсіріп алған суреттерді назарларыңызға ұсынамыз. Суретті түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

АЙТПАДЫ ДЕМЕҢІЗ

ҚҰРТ ТҮРЛЕРІ

ÁÈІÊ ӨÊØÅ –

дөңгелек жасап, жіпке тізіп, мойындарына іліп қуантқан деседі. Малта құрт. Езілген құрттың түйіршіктері, ол əрі жұмсақ, əрі сүйкімді ас саналады. Ұзақ сапарларда сусын əрі қорек болған. Езген құрт. Сорпаға, тұздыққа, көжеге жəне басқа тағамдарға қосу немесе сұйық күйінде ішу үшін кептірілген құрт ұнтағы. Ақ малта. Езілген құрттың ең соңғы шайындысы. Ол өте жұғымды ұ жəне тез сіңетін тағам болып саналады. саналады Оны сол сұйық түрінде ішеді. Ұнтақ Ұн құрт. Арнайы түйіп ұсатқан немесе нем қап түбінен жинап алған үгінді. Оны Он сүттің піскен қаймағына былғап ж жейді. Ақ құрт. Іркітті қазанда қайнатып, суыған соң қапқа салып, сорғытады. Содан соң түрлі формаға келтіріп, өреге жаяды. Бұл құрттың ақ болатын с себебі тұзын анағұрлым көбірек қосады. Қара құрт. Ашыған іркітке аздап сар сары май қосып қайнатады. Тұзын аздап қана қосады. Қ ұ ррт - м а й . С а р ы м а й ғ а б а т ы р ы п жасайты жасайтын кепкен құрт. Оны асығыс кезде дəм таттыру үшін немесе жеңіл-желпі түстік ретінде дастарқанға қояды. Кейде құрт, ірімшік, май тағамдарының қосындылары да кұрт-май деп аталады.

Жоба жетекшісі: Ардақ ҮСЕЙІНОВА ardak_31@mail.ru

Мейрамкүл ТЕЛЯЕВА, зейнеткер.

ҚЫ

Қазақтың ақ дастарханы

Жас құрт. Жайғанына бір-екі күн ғана болған, əлі толық кеуіп үлгермеген қ ұ рт . Ж а с қ ұ рт т ы са р ы м а й м е н жентектеп, бастырма ретінде шаймен бірге дастарқанға қояды. Əсіресе кепкен құртқа, бауырсаққа тісі өтпейтін қарттар үшін өте кенеулі ас саналады. Көбік. Қайнап жатқан кұрттың қалқып алған беті. Ағаш қасықпен бетінен жайлап қалқып, ыстық күйінде жалап жейді. Көбік құрт майлы болады. Əрі құрттың ттың бар нəрі осы көбігіне жиылғандықтан, қтан, дəмі тіл үйіреді. Ы с т ы қ қ ұ рт . Қ а й н а п жатқан құртты алып, майй қосып сапырып ішетін кенеулі ас. Өкпе ауруына, суық тиіп ауырған сырқаттарға ем саналған. Сықпа немесе сүзбее құрт. Мұның қайнатқанн ғы кұрттан айырмашылығы ып, – айранды ұйытып, ді де, қапқа кұйып сүзеді тұздалып, əртүрлі лі үлгімен б ө л ш е кт ел і п , т а қ т а й ш а ғ а кептіріл еді. Ертеректе мұндай кұрт жайған əйел ауыл балаларына арнап

б й бұйымдарын шығаратын зауытта жұмыс істеп, сол жерден зейнетке шықты. Шайжан ата болса, осы «Ақ жол» газетінде (ол кезде «Еңбек туы» деп аталатын) қызмет етті. Екеуі немере, шөбере сүйіп, ата, əже атанды.

ЕТІ

ЖАҚС Ы

Мөлдір өлең тамшылары

ке л і п , а ң т а р ы л ы п т ұ р ғ а н ы н д а Тұрсынай апа жолығып, жөн сұрайды. «Олжабайдың үйін көрсетіп жібересіз бе?» – деп, əлгі қыз қолындағы қағазды көрсетеді. Сөйтіп, Олжабай атаның ң ай үйіне келін болады. Ал Тұрсынай апаны сол күннен бастап «абысын» н» ің атап, қазақтың салт-дəстүрлерінің денін содан үйренеді. Ал Шайжан ата та Зылиха апа келін боп түскеннен кейін 5 жылдан соң, 1948 жылы, елге аман-есен оралады. «Жалғыз ұлымыз осы қыздың тілеуіне соғыстан аман келді» деп, Олжабай ата мен Ұлбике апа өмірден озғандарынша келіндерін жақсы көріп өткенінің куəсі болдық. Қайындары Зылиха апаны «мекен-жай жазылған бір жапырақ қағаз арқылы «Посылкамен» келген жеңеше» деп атап кетті. Қазақтың қарапайым бір жігіті үшін туған елін, тума-туыстарын тастап, қазақ отбасының түтінін түтеткен Зылиха апа 10 баланы дүниеге əкеліп, «Батыр Ана» атанды. Еңбектен де қол үзген жоқ. Жамбыл резина

ІР М ҚҰД А Л А Қ Л

с п е н а л а л ы і ə л е л д е у ім із б п ө к , п ң л алға ік . д жо л ы н ж отбасыны е т. Ə й е а же т е рл ң д а б а б а ы п от ы р ғ а н д а р д ың тұрғыны қ а ж е н і м і з – е үлес қосуды а т з ы к ол ег ын ан Қ от б а с ы б бірі Шахан ауыл п е н ж ұ б а й ы д ытқысы, мемлекетң т ə р б и е с і н е н ара» с алғ ы дың ев е г ін е « ж д ы қ ы зд а р ы м ы з д , ұй з р и ар іп ү л ы л бүгінгі ір а ж о м с т С я ө ң е ұ б ы л з ж а н ыз дұрыс. Əсіресе, рбиесіне б ат ы рд а я н с ұ л у с ы н ына айналған. а й Ү м аева 5 қыз, 4 ұ ө б а іп т р л ө а н к Б тə м ы н Қыз тағаны лар қыз , қызығы үл Өнет Ж іб е к , Б ен əсемдіктің ұран лік көрс еткен Мейрамк мен 2 шөберенің н медаль иегері. басңда көптеген отбасыкерек. Білім алсыніп, п ап, р е та а р д а қ т д е н сұлулық рімізбен бірдей е т ы рл а р д а б а р. ер ты ы ер у іб п ал р ем е ж а е н т ауд 25 гінд мек елге а й Е рл е көп көңіл памыз – бү , 27 жыл н ондай андар қырық ү лып, н деп, шет ш ү кт е й б м е н М ə н с шынары» атанға м ү м к ін отыр. Атəрбие сімен қат арсызу, отбасы жəне. оқысын, тоқысы ей айырылып жатқ ын, не а с я и м л ы Ə й ы м о ід у т , а а қ р ен а ір л л к к ті а ң н а ш қ ет е Б зы ө ан г ты қ у а н с р ды ғы ам ы дан бе ысқ ары т ə р б и е а р ы н а н «Шы а р ы м ы зд ы ж а д ың бақытты болашағат қабырғасынд сабақтарынан ұстаз б а с қ а р ы п , қызд ама? Сонда жұм ен отау көтеремін л зд ек нш с ін ілім ə зз б а е к қ Л ө м ең , т н ір л е м й ұ к ү ға қ а за қ қ ы а н а л а р ы а р уес. Өскелең ұрпақты е ік о зг қан. е ке л ге т е р п а зд а р е сті. қ болмаса өп жатады, – деген. аппаратының т а л а й е лС о л а р д ы ң емш ін б а с т а р ы н т ə уелсіздік үшін күр ге н , К ө р ке м ө нхалық театрын» аш і алы қ , е еп у « ү . ə д есінің ір қ əкімдіг н Т б ан а і, л д қ р шық з қалалы лерін тіркеу бөлімш ғы н д а , Сақ демекш а əбирала ы з к ө г ім ізд е же е ілескен ауыл л Мейрамкүл: » р ен н С а ы ер Т н и і е қ п іг у л л ы , ті о о л м б ін іп а ак С ы т й й ш ғ р ү ү ал ө а , о х к к р бірі – ер м ы б о л ғ а н қ а ай с а й ты оң лы ын н К ө к б а мен бірге заман ыздарымыздың – «Үйлену а н с о ң о н ы ң от -т ə т т і ө м ір азамат е т і б о й ы н ш а , о б е ұлт өкілдеріме п а т ш а й ыа . Том и р и с – зг лғ пы ллі əлем ңі үшін батыр қ береді. Аңыз ту л ім ө л о ү а ə а б к і Т м р Ж . е ы з н к . с б а е н ы а р қ н б р е ге е а те т о л ін д үшін Тұма уың к тіркел басын ып қала еліміздің ер тша өз е ү й е н е т ін ғ ы н а то ң н 7 неке ін кіргізу лгі жыл а үлгі бол Т ұ м а р п а қара қылды қақ е р су ыіп, үйдің береке с тиісті. Кішіге ү е з- тұрмыс құрға қ м ə л ім е т т е р ге с015 жылы ігі ұрпаққ са берері хақ. т л е ер і г л ү , 2 лы уға етіп сүр ен, лға нан қ а р ау – к 3721 неке, ат и с т и к а дар арын с а л ғұмыр жа ə й е л д е р і а р а с ы кеңнің келіні ы л билік пандығым ба ласы б л ке н ге қ ұ рм е т п е ніз ке зінде ат а- с т лсақ, 2014 жылы – ген. Ал неке бұзған 218 ау қ т а л а й ж ілдігімен, даныштаңғалдырған. Б а з р а ін ы Қ к м ат ү о б 1 ү Б ел б м к , н д ы і. у р ə п л т ға ай ің ті е ы ет ы л н л д к д у л а ж р н р ға о та н е ін а ұ 5 р б й ай н қ жа кісіл нің м неке қ лы – 1253, 201 образға ахметованы да айтпг е л е р ін к ө р іп ат ы ш ы қ імен халқы ген келін ыз. 3349 ағып, сол көрегендіг ж ау ы зд ы ғ ы м е н ына батырып, -ж е ң неп А е ге келеміздің қабағын б ығуға тырысатынб на саны 2014 жын көрінеді. а н п ей а З а д й ң р ан а а ірі жоқ» қ е д т Қ а н іш аның басын өз с . О с ы н а рул а р ы қ а зі р г і т і? Ш е т е л ен ілінен барынша ш «келін» болсаң ға з. неке бұзылға рда алтынның қад арыған, е м е ш д а ге мы ке т көң за қ нан Кир пат андырған. «Қолда б ың сүтімен бойға намысы нде «келін е т іп б а р а ө с ке н қ а ы п , к ү й еу ізд е п болып барады? батылдығы ы Қазіргі кү д е ге н ке й іп ке кбайланысты ең анан ақ і, «шөлін» ққыздарында батыр,йірімділігі мен ар аз л ас ш т қ іп е , ш ек т р н ұ е е қ » ем ға , ш д ң ме ұ с т ап і аңқы ие сіне ағасы ол а й ы қ , қ ғаны на неге Қазақ Ұлжандарл г і б о л ғ а н . Ұ р п аы азаматтары ндардың етегінен ылсыз, дым ж ліміздегі қыз тəрбдің бірі болып тұр кетіп қазақтың иісымызға қамқор б я л а ғ а н , е р е З , к ақ а Е ү ан елер здар бөле ан, а ығып арқылы Ебін т апқ ін аруларымызды ма й м ы з. К ө зі Ұлжан бал ін п бар қы ы қорғағ мды мəсел рмысқа ш д а н а л ы ғ ые де аса мəн берген ң ұ л ы е м е с , й ал берет п ауқы е ұлт өкілдеріне тұ ың жағдайы болы е а ғ а й ы н ! Қ ы зд ы зор болады. Əйелт ы е ы д е р з ет ы к ы п с л ы т ұ н а н қ , я ағ зг зг ау п ө зд ө с -ұ , ы аш ы р – , л іп а м н о аш тəрбиесі е м із б е ге н , ат а ен. Адалдығы ет ы б л ң ге к ар ы ың ге к ө рм е ірегі ояу, бəрі гү əлеуметтік желі қан қызд н қоғамн зда шетел ысы ған. ұлтт д ə р е т с із ұлы етіп тəрбиелег мет, алғысын ық, көк еткендер. Бірақ ық болдым, жатр. Біздің заманымы қо сқандар болмат е р і а р д а қ т а м а ғ а тапталады. Нам ы. аш ң ах р ы н зі сы е с ө ж ам лад ы н ш а тұ іт й ə о б ң ға о ад б іг ам ж ы і б « н н ж і д е , н тк і, іг п ап р қ ай ім ға л ү а іл ед б ы р р р з д е л ан тұ ныс а с а қаламын» деп, со е н і, ұлт өкілд с у а қ ы т ы н д а қ а рі кезде сетін. кет ен ел қашанда көзт да қыздың үшін Құн қылдылығы, зейініз г і ж ү р е г і тк е к рқылы т а ан айтқан. Аге т о л ы З е р е н ің ды десек те а ған тимесем өле ы з н е ге к ө п ? Ө й тне үйі Те к с о ғ ы арына үйленгенд арлықтай ғана кердің намысы қаш манда қыз Е ген за ен м е й ір ім бай - Абай атан рім сынды соа л ғ а н қ ы зд а р ы м не азаматтығы, і күн орыс қыздөзі саусақпен сан ш л ө ін арымен н биік ұстайық. арқылы АТоғжан мен Əйге лулықтың, қ еп барған жігітініңғады. Тағы бірінік лып Олардың і. н д еу і ү ш ыты болады. мыз – өнердің, сұ Б ə й д іб е к ізд қ біреу болып шы қаңғып келген бо ғы еді, – дейд к е т ім із д ің ө р к ен іс ке р қ ы з - бақ е г р ЙТБЕК, ү р ж а Мемле арулары т ің б е л г іл е р і. ан Сары жо алмай, шетелден арының аңғалды а? л п қо сы Фариза А улати а?! О .Д т е к т іл ік ың бабын тапқ а қ а н а көре ан. Бұл қазақ қыздрінің осалдығы м и ө з ү л е с т е р ін р і м і з қ а н ш а м ы , с а я с ат, М.Х кте мыс МУбабамызде , З е р іп , Д о м а л Жұпар шыққ де, қазақ жігітте ВА , М .Х .Д ул ат к е л і н ш ел ік , м е м л е ке т ж ұн а ж ə н е б а с қ а дағы Тар ті. н л к і О Ə ы і іш т Н ер т б а а? д Е т й м р ін е ə ы С е с б к Ү к ел а п ен е к л іп ы а л ш е уд с с с а ə ш м ы əн ғ ст к қ л а е у ж а ң ды Санд а з м магистрі: не ат с е н с аул ы (Нұрилə) р а ш т ы ) , Қ а р а шд ы , ғы Тар я б іл ім , д қ салаларға белсе еттік қызметте ( М а п ы р ш а ) , С ы л а н н е а т ы н д а тетінің психологи азақ қыздары ы ек л л . р а ем ел б м да ір қ дейін ізге дəл ( Т ұ м а д і е л д і ң е с і н универси Зейнетке ынасында е зде кейб ва – сөзім Қазіргі к деген сөзді тура мағып, мұхит жүр. н Хадиша Оспано здағы Іскер əйелдеры Е с е н е й ра білген Ұлпа – ы ар бас ық» болға айна лды т ə р б и е с і д е да ол қалам ң орынбас «жатжұрттжүрген секілді. Тауеп, өзге ұлттың Қазіргі таңтығы төрайымыны д т ə л і м - л ы қ қ а а зд ы қ ап із д і л м д ы л те ті аб ей қ р. Шет н- қауымдас аруда. ді кең б ір х а і. Болмысы етіп жаты п өрісіміз етпейд і к п е н асы дырығын аттап, к ың қатары жылда е л қызметін атқОСПАНОВА: Ж н соң, д п т у ғ а ымызды н ə з і к т т е н табал ген сайын олар зд а р ы н ы ң ш е т адиша ы ЫР Х л о б і н п ы қ а қ ен еб əде – Қ а з а м ы з д ы , ө з О т ерімізді , үйр ының себ -СЕ д е . Қ а за қ ж а р а л ғ а нй ж ы л ға ө су на тұрмысқа шығуатса, екіншісі ді, ж таны із с қ ім а ЗІМ л з Е а . Қ ы а ж із тал деттім керек. азаматтар іреуі бақытты боп . сүюге мінбен жақсы көруміз, көп. Кейб ателікке ұрынады.. ке зінде он, он із й а ім м а ег р р й а жү ен ғана с өрескел қ т а-баба ларымыз еп өсіріп, қыз Құр сөзб А биел н р ге тə р е ы б ан н л бес ба лығына аса мə а з ір г і Қ қы б о л ат ы н .

Зеберкүл ШАРДАРБЕКОВА.

5

» н е м а к л ы с «По е ш е ң е ж н е г л ке

ЫЗ

ҚЫ

ҰЛ

Ă į Ċı

ô ÿ Ċ ò ìñùì ì ñ î

www.akjolgazet.kz

çúĂ

õ ò í » į ê ç îìù Ç « Ċô

13 а пан, 2016 жыл

ÁІÇ ӨÊØÅ Көптеген əйелдер биік өкшелі аяқ киімге əуес болып келеді. Тіпті, əр əйелдің ең кемінде бір биік өкшелі аяқ киімі болатыны белгілі.

Маржан РАҚАЙ marzhan-rakai@mail.ru

Неге сол өкшелі аяқ киімге і құмар болдық екен? Əйелдер «Биік өкшелі аяқ киім – ерлерді қаратудың қаруы» деп есептейді. Бірақ, сол аяқ киімнің денсаулыққа зиян екенін олар елемейтін кейіп танытады. Медициналық с а р ап т а ма н ə т и же с і н д е биік өкшелі аяқ киім киетін əйелдердің жасы ұлғайған сайын əртүрлі бүйрек, несеп ауруларына шалдығатыны дəлелденді. Ə й е л д е р қ ау ы м ы н ы ң ұзақ уақыт биік өкшелі аяқ киім киюі аяқ сіңірлерінің созылу аралығын қалыпсыз күйге түсірді. Ал мұндай аяқ киімдерді ұзақ жылдар тұтыну басыңды қатерге

Эльвира ЖАРЫЛҚАСЫНОВА elvirkz@mail.ru

тіккенмен бірдей. Бұл үрдіс і бі й Б ұзақ уақытқа жалғасса, 40тан астам əйел ауруының туындауына себепші екен. Мысалы, жапон ғалымдары балаға биік өкшелі аяқ киім кигізу денедегі зат алмасу мен қан айналымына əсер етіп қана қоймай, тамаққа тəбетті төмендететінін дəлелдеген. Аялап өсіріп жатқан жасөспірім қыздарымыз дені сау, сұлу, тəрбиелі, салмақты болып өссін десек, биік өкшелі аяқ киімнің зардабынан аулақ жүргеніміз абзал. Арайлым РАХМЕТОВА, М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың студенті.

6

13 ақпан, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

ЕЛ МЕН ЕС

КӨҢІЛДЕН КЕ ТПЕС БІР БЕЙНЕ МЕНІҢ БАЛАЛЫҚ ШАҒЫМНЫҢ БАСЫМ БӨЛІГІ НАҒАШЫМ, «ТАМАШАНЫҢ» ТАРЛАНЫ ҚҰДАЙБЕРГЕН СҰЛТАНБАЕВПЕН ӨТТІ. ҚҰДАЙБЕРГЕННІҢ ӘКЕСІНІҢ (БӘРІМІЗ «ӘКЕ» ДЕЙТІНБІЗ) ТӨРТ ҚЫЗЫ БОЛАТЫН. ЕҢ ҮЛКЕН ҚЫЗЫ АЙШЫН ТӘУЕКЕЛОВА – МЕНІҢ АНАМ. ЕС БІЛГЕН КЕЗДЕ АНАМНАН НЕГЕ ФАМИЛИЯҢ ТӘУЕКЕЛОВА ДЕП СҰРАСАМ, «БАРЛЫҒЫ СҰЛТАНБАЕВТАР БОЛЫП, МЕН ҒАНА ӘКЕМНІҢ АТЫН ШЫҒАРУ МАҚСАТЫНДА ОСЫЛАЙ ЖАЗДЫМ» ДЕП МАҚТАНЫШПЕН АЙТАТЫН.

ҚҰДАЙБЕРГЕНМЕН НАҒАШЫЛЫ-ЖИЕН ЕДІК

ЖАМБЫЛ

ТАУЫНЫҢ ЕТЕГІНДЕ

«ЖЫР АЛЫБЫНЫҢ КІНДІК ҚАНЫ ТАМҒАН ЖЕР ОСЫ» ДЕЙТІН БІР КИІЗ ҮЙ-КЕШЕН ТҰРСА МЕНМҰНДАЛАП Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ.

Ж

амбыл – Шу-Іле тауларының солтүстікбатыс бөлігіндегі тау. Ең биік тұсы 972 метр болады. Солтүстік-батыстан оңтүстікшығысқа қарай 40-45 шақырымға созылып жатыр. Ені 10-15 шақырымды құрайды. Жер бедеріне, геологиялық құрылымына келсек, таудың жоғары жартасты бөлігінің түпкі жыныстары ашық, беткейлері тік құлама болып келеді. Ғалымдар сонау палеозойдың эффузивті шөгінді ж ы н ы с ­ т а р ы н а н түзілген деп тәпсірлейді. Өсімдігіне к е л с е к , қиыршық­ тасты сұр қ о ң ы р топырағында боз жусан, бұйырғын, б а я л ы ш , күйреуік басым. Өзен арналары б о й ы н д а т о б ы л ғ ы шоғырлары кездеседі. Міне, жазы – аңызақ, аптап, қысы – аязды, ызғырық болып келетін осынау өңірде 1846 жылы 28 ақпанда іңгәлаған үнге іңкәр боп жүрген Жапа атты (ақынның өзі «Батаңды маған бер әке, тіліме менің ер әке, жапаның ұлы ақын боп, Жақсы істепті дер әке!» деп жырлайды) қарға тамырлы қазақтың үйінде нәресте өмірге келеді. Жамбыл тауының етегінде туған сәбидің атын таудай биік болсын деген ырыммен Жамбыл деп қояды. Құдайдың құдіреті, Жапаның тілегі қабыл боп Жамбылдың даңқы төрткіл дүниеге жайылды. Жамбыл мен Жабайдың (Жапа) аты-жөні еліміздегі мектептерге, көшелерге, ауылдарға, аудандарға, қалаларға, облыстарға берілді. Мысалы, Жамбыл облысы, Жамбыл ауданы, Жамбыл ауылы, Жамбыл мектебі, Жамбыл даңғылдарының болуы осы сөзіміздің жарқын мысалы. Ақынға деген бұл құрметті шетел халқы, оның білікті басшылары мен саналы саясатшылары да қолдап, қолға алды, ескерткіштерін орнатты, көшелерге атын берді. Жыр алыбы Жамбылдың атын иеленген өңіріміздің жақсы атын бүгінде үлкен жиындардан жиі естиміз. Облыста іске қосылған кәсіпорындардың тұсауын кесіп, ақ жол тілеген Елбасы сөзін Жамбыл жұртын құттықтаудан бастайды. Мысалды алыстан іздеудің қажеті жоқ, өткен жылы Ақордасы асқақ Астанадан басталып, еліміз бен өңірімізде ғажайып іс-шаралармен жалғасқан Қазақ хандығының 550 жылдық тойында Президентіміз: «Жамбыл облысы еліміздің басқа да өңірлері сияқты өз дамуы жолында жаңа биіктерге жететініне сенімім мол. Жамбыл облысы – менің ең жақсы көретін өңірім», – деп, ерекше атап өтті. Жамбыл атымен аталатын өңіріміздің Мойынқұм ауданы аумағындағы Жамбыл тауының етегінде ақпанның ақ боранында туып, 1945 жылдың мамыражай маусымының 22 жұлдызында Алматы қаласында 99 жасында қайтыс болған ақынның туғанына биыл 170 жыл толады. Елімізде ақын құрметіне арналған түрлі мәдени іс-шаралар басталып та кетті. Өңірімізде де атқарылып жатыр. Бірақ бұл іс-шаралар 28 ақпанмен аяқталмай, одан ары қарай да жарасымды жалғасын таба береді. Ел үшін, ес үшін, ұлт ұшін, ұрпақ үшін, тарих үшін, тағылым үшін ақын ғибраттары жыл бойына жазылып, жыл бойына жырлануы керек. Осындайда Жамбылдың ойы өрелі, кісілігі көшелі ұрпақтарына бір ой тастағың келеді. Қазақ деген халықтың бар екенін жер-жаһанға танытқан (басқасын айтпағанда, атақты «Джентельмены удачи» атты фильмдегі «–Джамбул. – При чем тут Джамбул? – Потому что, там тепло. Там мой дом, там моя мама» деген диалогты-ақ алайықшы) Жамбыл ақынның кіндік қаны тамған жердің тағылымды тарихын таныту үшін неге бір ерекше ескерткіш-белгі қоймасқа?! Ол ескерткіш-белгі Жапа атты қазақтың Жамбыл атты ұлы дүниеге келген киіз үй пішінінде болса дейміз. Сөйтіп, кең тынысты эпик-ақынның атақонысын арнайы іздеп келгендер мен жол-жөнекей естіп, ат басын бұрғандар бір мезгіл аялдап, тау-тастың табиғатымен бірге жыраудың кіндік қаны тамған жерді де көріп, тамашалайтын туристік орынға айналдырсақ,

қандай ғанибет болар еді. Халқымызда «Тойдың тамашасын бақпа, тағылымын бақ» деген қанатты сөз бар. Қазақ хандығының 550 жылдық тойына тарту ретінде қаншама тағылымды ғимараттар мен ескерткіштер бой көтеріп, қала қонақтары мен тұрғындарының демалатын орындарына айналды. Сол сияқты, Жамбыл тауының етегінен де Жамбыл ақынға арнап ғимарат тұрғызып, қасына ескерткішін қойып, халықаралық туризм жөнжобасына сәйкес қолға алсақ, бұрыннан да аң мен құсқа бай абатты мекен Андасай қорығы маңындағы биылғы игі істің бірі болар еді. Жамбыл д е г е н д е Сүйінбайды да ұмыта алмайсың. «Менің пірім Сүйінбай, сөз сөйлемен сыйынбай» деп, ақынның өзі айтып кеткен. Одан кейін Айкүміс, Бақтыбай, Сары, Сарбас, Досмағанбет, Шашубай, Құланаян Құлманбеттерсіз де жыр алыбын еске алу мүмкін емес. Көрші қырғыз халқының Балық, Тыныбек, Қалығұл, Найманбай, Қатаған, Арыстанбек, Сағымбек сияқты ақын-жырау, манасшыларын да ұмытуға болмайды. Сол кезеңдерде Жетісуға ұлы Абайдың, Біржан, Шашубай, Балуан Шолақ, Түбек, Майкөт, Майлықожа, Құрманғазы сияқты дауылпаз әнші-ақындардың, күйшілердің келуін де қазақ сөз өнерінің тарихынан қалай сызып тастаймыз. Бұл қатарда Кенен Әзірбаев, Үмбетәлі Кәрібаев, Нартай Бекежанов, Доскей Әлімбаев сияқты белгілі суырыпсалма ақындар бар. ХХ ғасырдағы Кенен бастаған бұл халық ақындарына Жамбылдың әсері өте зор болды. Айтайық дегеніміз – Жамбыл тауының етегін қоныстанған Жапаның ұлы Жамбыл үйінде біз айтқан осы және басқа қазақ дүлдүлдері мен бұлбұлдарының аты-жөндері, сөздері, өлеңдері жазулы тұрса дейсің. Әрине, игі бастама қолдау тапса, мұны осы іс-шараға байланысты құрылған комиссия мүшелері ақылға салып, ортақ келісімге келер деп ойлаймыз. Жамбыл шығармалары қырықтан астам шетел тілдеріне аударылды. Ромен Роллан, Мартин Андерсен Нексе, Катарина Сусанна Причард сияқты атақты суреткерлер Жамбыл поэзиясына өте жоғары баға берді. Жамбыл туралы жүздеген өлең-жырлар жазылды. Қазақтың ұлттық мәдениеті мен әдебиетіне сіңірген еңбегі үшін Жамбыл Ленин, Еңбек Қызыл Ту, «Құрмет белгісі» ордендерімен марапатталды. 1941 жылы Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты атанды. Қазақ халқы Жамбылдың 100, 125 және 150 жылдық тойларын халықаралық деңгейде салтанатты түрде атап өтті. Ендеше, жыр алыбының 170 жылдығын да ел Тәуелсіздігінің 25 жылдық мерекесі қарсаңында ерекше ескерткіш-кешенмен түйіндесек дұрыс болар еді. Ол үшін Мойынқұмды өндірісті өңірге айналдырған «Жамбыл цемент өндірістік компаниясы», «Ақбақай алтын алу фабрикасы», «Хантау цемент зауыты», «Мыңарал балық» зауыты, «Аль-Басар» және «Казгранит» ЖШС-лары бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып іске кіріссе, ел мен ес, ұлт пен ұрпақ қамқарекеті тұрғысындағы осы ұсынысты тап-тұйнақтай етіп атқаратыны сөзсіз. еге ел мен ес, ұлт пен ұрпақ? Өйткені, Жамбыл жүз жыл бойы ел мен есті, ұлт пен ұрпақты жырлап өтті. Өзін жүз жылдық терекке теңеген Жамбыл бабамыз: «Менің тамырларым – туған халқым, менің бұтақтарым – жырларым, менің жапырақтарым – ұлдарым мен қыздарым, мен бар болғаны жүз жылдық терекпін, қартайғанда тапқан жарық күнімді, халқымның бақытын, ұл мен қыздарымның бақытын жырлаймын. Қазақ жерінің ұлдары мен қыздары нағыз керемет істер істейді», – деп, ұрпағына үлкен аманат жүктеп кетті. Ендеше, жүз жасаған бәйтеректің ұлы мен қыздары, – бүгінгі ұрпақ, абыз ақынның аманатына адал деп сенгіміз келеді.

Анам Құдайбергенді көргенде: «Арпа ішінде бір бидайым», – деп маңдайынан сипап, еркелететін. Құдайберген жасынан бауырмал, туғандарына көмек көрсетуге ұдайы дайын тұратын мінезімен есте қалды. Кішкентайымыздан Арал стансасында балық сатып, тіршілігімізді жасап жүрдік. Мені балық сатуға жібермейді, ол да ағалық қамқорлық шығар. Ал өзі жолаушылар пойызының сырт жағында сауда жасап, маған белгі береді. Мен сонда келесі балықты жеткізуші едім. Ол заманда сауда жасау заңға қайшы келетін. Арал теңізінің арқасы болар, көптеген отбасы осы балық сатумен күн көріп, бала-шағасын асырайтын. Ең бастысы Құдайберген ешкімді жатырқап, жатсынбаған. Менің әйелім Несібеліні ол келін деп атамайтын, өз қарындасындай көретін

еді. Асыра мақтап жіберген кезінде тоқтау айтсам, өзіме дүрсе қоя беретін. Осы Несібелінің арқасында «Шегехан» болып жүрсің дейтін. Біздің ортамызға көрші бір бала қосылды. Содан танысып-білісіп, ойынға ара ласып, бір орт аның баласындай болдық. Сол бала бүгінде өнер әлеміне танылған – сазгер Кеңес Дүйсекеев. Осы күнге дейін сәлеміміз түзу, кездескен жерде арқа-жарқа болып қаламыз. Өмірі өнерге толы Құдайбергеннің е с і м і « А л т ы б а қ а н » , « Та м а ш а » театрында сомдаған рөлдері арқылы халқының есінде, оған менің алып қосарым жоқ. Менің жадымдағы өзім қатысып көрген Дулат Исабековтің «Әпке» қойылымы Құдайбергеннің өз өмірінен алынғандай еді. Мен Құдайбергенге еліктеп өстім. Көп нәрсе үйрендім. Еліктегенім соншалық, қолтаңбамда да

ұқсастықтар бар. Сахнадағы сатира, юмор саласында Құдайбергеннің өзіндік ойып алар орны бар. Сатира қазақ халқына о бастан дарыған ғой. Атам қазақ сөзге тоқтаған, әзіл-қалжыңға терең мән берген ұлттың ұрпағымыз. Өнердегі ісінің алға басуына жеңгем Дәкен Смағұлованың еңбегі орасан. Бір айта кететін жайт, өнердің, халықтың адамына жар болу – оңай емес. Жылдар жылжып, уақыттар ауысса да рухани құндылықтар ешқашан жойылмайды. Соның бірі нағашым Құдайберген Сұлтанбаев жайлы, балалық шағым жайлы естеліктер бүгін менің қолыма қалам алдыртты. Құдайберген Тәуекелұлының қазақ сатира саласына қалдырған ізі еш уақытта ұмыт қалмайтынына кәміл сенемін. Шегехан БАЙЗАҚ. Тараз қаласы.

ҰЛТ ПЕН ҰЯТ

Жамбыл тауы

Н

Тараз қаласы.

АҚШАНЫҢ СОҢЫНА ТҮСКЕН АСАБАЛАР АБЫРОЙДЫ ДА ОЙЛАСА ЕКЕН

ҚАЗАҚ БҰРЫНДАРЫ ТОЙДЫ ОТБАСЫНЫҢ, БАЛАНЫҢ ҚЫЗЫҚШЫЛЫҒЫ, ҚУАНЫШЫ ДЕП ЖАСАЙТЫН. ҚАЗІР «МЕНІҢ ДҮНИЕМДІ КӨРСІН», «БАР ЕКЕНІН БІЛСІН», «ЖҰРТТАН ҚАЛАМЫЗ БА?» ДЕП ЖАРЫСЫП ЖАСАЙТЫН БОЛҒАН. ЕЛДЕН ҚАЛМАЙ МАШИНА МІНГІЗІП, ДАҢҒАРАДАЙ ТОЙХАНА ЖАЛДАП, ҚАЗАҚТЫҢ ӨНЕРПАЗДАРЫ ТАҚИЯЛАРЫНА ТАР КЕЛГЕНДЕЙ, ШЕТЕЛДЕН ӘНШІ ШАҚЫРАТЫНДАРЫ ДА БАР. НЕСИЕ АЛЫП ТОЙ ЖАСАУДАН ТАРТЫНБАЙТЫНДАР ДА ЖЕТЕРЛІК. «КЕРЕМЕТ АСАБА ШАҚЫРАМЫЗ» ДЕП ТАҒЫ БІР ШАШЫЛАДЫ. ОЛАР ДА КӨЗІМІЗДІ БАҚЫРАЙТЫП ҚОЙЫП, ҚАНАП ЖАТЫР. «ӘНШІМ БАР, БИШІМ БАР» ДЕП, ТОЙДА КӨРСЕТЕР ҚЫЗМЕТІНІҢ АҚЫСЫН 150 МЫҢҒА БІРАҚ КӨТЕРЕДІ. БҰЛ, ЕНДІ, АСА ТАНЫЛА ҚОЙМАҒАН АСАБАЛАРДЫҢ СӨЗІ.

Ал тележәшіктен түспейтін « ж ұ л д ы зд ы » ж а л д а ғ ы с ы ке л с е , қарапайым адамның малы түгілі, үйін сатуына тура келер. Оған да көнетіндер бар. Бірақ, жа лдаған ас абамыз өз тойымызда өзімізді мұқатып, кекетіп кететін болып жүр. Шамасы олар «Не айтсақ та, көпшілікті күлдірсек болды» деп, өз міндетін тым жеңілжелпі түсінетін тәрізді. Әрине, тойға келген соң қазаға жиналғандай қабақты қарс түйіп, тұнжырап отырмай, ашықжарқын ойнап-күліп, көңіл көтергенге н е же т с і н ? ! А л а й д а , « б ұ р а л қ ы сөз күлмекке жақсы» деп, аузына келгенін көки берсе, қалғанымыз күлгеннің жөні осы екен деп, жоқтан өзгеге жырқылдай береміз бе? «Қол соққандардың алақанына гүл бітсін, қол соқпағандардың ана жеріне жүн шықсын» деп сайраған «тамада» сөзіне мәз болып жарыса алақан ұрамыз. Т о й болған соң дастарқан басында жас та, үлкен де, бала да от ы р а д ы . Асабасы сөздің қадірін білмейтін тойға «баламызға не тәрбие беремін?», «не үлгі көрсетемін?» деп ертіп барасыз, соны ойладыңыз ба? Қазір біраз атаапаларымыз, халық арасында сыйы бар кісілер тойға баруға қорқатын болды. Баламмен жасты баладан сөз естіп қалармын деп сақтанады. Жұртты мәнді сөздің мәйегіне, қуақы әзілге қарық қылғандай кейбір асабасымақтар

антракт жариялар алдында: «Байға барған қыздар, б а рма ғ а н қыздар, барып қайтып келген қ ы з д а р , отызында оң жақта отырған қыздар, б/учный қыздар орт аға шық сын» деп жар салады. «Б/у-чный» дегені – бұрын қолданыста болған тауар дегені. Бір таңғаларлығы бірде-бір ер-азамат өре түрегеліп, асабаға ескерту жасамайды. Қазақтың аруларын, қаракөз қызкеліншектерімізді осылай қорлап жатқанда ата-апалар да ештеңе естімегендей кейіп танытып отыра беретінін қайтерсің. Осылай, «тисе –терекке, тимесе – бұтаққа» деп, қазақтың кейбір мәнді м а қ а л мәтелдерін белден басып, бұзып айтып берекесін кетіретіні тағы бар. Тойқұмар қазақ табыс табу үшін жарысып, тойхана салады. Қазір Тараз қаласының өзінде 500-ге тарта тойхана, 1000 шамасында асаба бар. Бірақ асабалардың сапасын анықтау қиын. Жастар арасында ең өтімдісі, қолы жүріп тұрған «тамадалардың» бірі «Тараз тарландары-2015» байқауында «Ең үздік асаба» номинациясын

жеңіп алған Ардақ Ибрашев болды.

19 жасынан асабалықты кәсіп еткен Ардақ Серғалиұлы: «Тамада ең бірінші психолог болуы керек», – дейді. «Әр тойды басқарар алдында үлкен дайындық, ізденіс керек. Асабалардың 4-5-еуі ғана дайындалады, қалғаны соны жаттап алады. Ал менің мақсатым – елдің батасын алып, жұрт көңілінен шығу. Сондықтан біреуді қайталамай, өзімше дайындаламын», – дейді. Ардақ таныс-тамырларға 30-40 мыңға, былайғы тойларда 60 мыңға қызмет көрсететінін жасырмады. Ал жігіт ағасы жасына қарай аяқ басқан Әнуәрбек Жұмағұлов асабалықты қоямын дегелі 16 жыл болғанын айтады. Халық арасына «Антон» есімімен танылған бұл асаба: – Қазір асаба көп. Өзінің не айтып тұрғанын білмейтін, тіпті, қандай тойға келгенін ажырата алмай қалатындары да бар. Әзіл айтып, күлдірсек болды деп, сайқымазақ болып жүргендерін қайтерсің. Мәдениеті төмен, сауатсыз «тамадалар» көбейіп барады. Өстіп жүріп тойды мазаққа айналдырып алмаса болғаны, – дейді. «Айман Шәкен арқылы қазақтың бай жуандарының оспадар, асаба, топас, рақымсыз мінез қылықтарын сөккенде Асан басын шұлғи берді» деген жолдар бар Ғ.Мұстафиннің «Дауылдан кейін» деген романында. Сонда «асаба» деген сөз оспадар, топас деген мағынаны бере ме? Жұрттардың айтуынша, «Асаба» сөзін екі мағынада қолдануға болады екен. Біріншісі – топас, ұрда-жық, екіншісі – той ағасы, дастарқан басшысы, яғни тамада деген мағына. Бірақ, қазіргі біздің ортамыздағы асабалардың біразына алғашқы мағынасы сәйкес келетін секілді. Адам өмірінде екі нәрсені таңдағанда қателеспеуі керек дейді білетіндер: мамандық және жұбай таңдағанда. Оған енді үшіншісін де қосып қоюға болатын секілді. Асаба таңдауда да мүлт кетіп жүрмеңіз. Фариза АЙТБЕК, М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың студенті.

13 ақпан, 2016 жыл

ЖЕМҚОРЛЫҚ – ІНДЕТ

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІНІҢ ҚАУЛЫСЫ Тараз қаласы

№2

2016 жылға асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды және мал шаруашылығы өнiмiнiң өнiмдiлiгi мен сапасын арттыруды субсидиялау бағыттары бойынша субсидиялар көлемдері мен нормативтерін бекіту туралы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңына сәйкес Жамбыл облысының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. Бекітілсін: 1) асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды субсидиялау бағыттары бойынша субсидиялар көлемдері мен нормативтері осы қаулының 1-қосымшасына сәйкес; 2) мал шаруашылығы өнiмiнiң өнiмдiлiгi мен сапасын арттыруды субсидиялау бағыттары бойынша субсидиялар көлемдері мен нормативтері осы қаулының 2-қосымшасына сәйкес.

2. «Жамбыл облысы әкімдігінің ауыл шаруашылығы басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі заңнамада белгіленген тәртіппен: 1) осы қаулының әділет органдарында мемлекеттік тіркелуін; 2) осы қаулының мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он күнтізбелік күн ішінде оны

11 қаңтар 2016 жыл ресми жариялауға жіберуді; 3) осы қаулының Жамбыл облысы әкімдігінің интернет-ресурсында орналастырылуын; 4) осы қаулыдан туындайтын басқа да шаралардың қабылдануын қамтамасыз етсін.

3. «Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды және мал шаруашылығы өнімінің өнімділігі мен сапасын арттыруды субсидиялау бағыттары бойынша субсидиялар көлемдерін бекіту туралы» Жамбыл облысы әкімдігінің 2015 жылғы 29 қаңтардағы № 10 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік тіркеу тізіліміне № 2526 болып тіркелген, 2015 жылғы 14 ақпандағы «Ақ жол» газетінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау облыс әкімінің орынбасары А. Нұралиевке жүктелсін.

5. Осы қаулы әділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді және оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Облыс әкімі

К. Көкрекбаев

Қаулы Жамбыл облысының әділет департаментінде 2016 жылдың 5 ақпанында нормативтік-құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №2924 болып енгізілді

Жамбыл облысы әкімдігінің 2016 жылғы ____ ақпандағы № ____ қаулысына 1-қосымша Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды субсидиялау бағыттары бойынша субсидиялар көлемдері мен нормативтері

№

Өлшем бірлігі

Субсидиялау бағыты

1.

1)

2)

2.

1)

Етті бағыттағы мал шаруашылығы Асыл тұқымдық және селекциялық жұмыс жүргізу

тұқымдық түрлендірумен қамтылған ірі қара малдың аналық басы бас асыл тұқымды ірі қара малдың аналық басы бас жалпы табындарда етті бағыттағы тұқымдық бұқаларды күтіп-бағу бас Асыл тұқымды және селекциялық ірі қара малды сатып алу

отандық асыл тұқымды ірі қара мал бас Барлығы:

Сүтті бағыттағы мал шаруашылығы Селекциялық және асыл тұқымдық жұмыс жүргізу

асыл тұқымды ірі қара малдың аналық басы бас табындарда сүтті және қос бағыттағы жалпы бас тұқымдық бұқаларды күтіп-бағу 2) Асыл тұқымды ірі қара мал сатып алу

отандық асыл тұқымды ірі қара мал бас импортталған асыл тұқымды және селекциялық ірі қара мал бас Барлығы:

3. Қой шаруашылығы 1) Селекциялық және асыл тұқымдық жұмыс жүргізу

тұқымдық түрлендірумен қамтылған қойлардың аналық басы бас тұқымдық зауыттар мен шаруашылықтардағы асыл ъ асыл бас тұқымды қойлардың аналық басы 2) Асыл тұқымды еркек тоқтылар мен тұсақтарды сатып алу

4.

Барлығы: Асыл тұқымды жылқыларды сатып алу Барлығы: Жиыны:

Субсидиялау Субсидия- Субсидия нормативі, ланатын соммасы, теңге көлем мың теңге

18 000 20 000 104 000 154 000

20 000

бас

154 000 118 000

403 56

62 062 6 608 127 958

127 167

93 925

140 887,5

8 466

67 730,5

335 785 141

5 640 5 640 1 047 587

Субсидиялау Субсидия- Субсидия соммасы, нормативі, теңге ланатын көлем мың теңге Етті бағыттағы мал шаруашылығы Сиыр еті өндірісінің құнын арзандату тонна

224 110 1-деңгей тонна 300 000 747 224 110 Бұқашықтарды бірінші өндіріс бас 24 000 1 603 38 472 деңгейіндегі бордақылау алаңдарына өткізу Сүтті бағыттағы мал шаруашылығы Сүт өндірісінің құнын арзандату тонна

27 095 1-деңгей тонна 25 000 618 15 450 2-деңгей тонна 15 000 275 4 125 3-деңгей тонна 10 000 752 7 520 Жұмыртқа бағыттағы құс шаруашылығы Тағамдық жұмыртқа өндірісінің құнын арзандату мың дана

52 500 3-деңгей мың дана 2 000 26 250 52 500 Шошқа шаруашылығы Шошқа еті өндірісінің құнын арзандату тонна 98 000 2 295 224 910 Қой шаруашылығы Қой еті (қозы еті) өндірісінің құнын арзандату тонна

9 300 1-деңгей тонна 200 000 37 7 400 2-деңгей тонна 100 000 19 1 900 Биязы жүн өндірісінің құнын арзандату тонна 130 000 181 23 530 Жылқы шаруашылығы Жылқы еті өндірісінің құнын арзандату тонна 92 000 112 10 304 Қымыз өндірісінің құнын арзандату тонна 60 000 4,45 267

Жиыны: 610 488 Субсидиялау бағыты

1.

1)

2) 2.

1)

3.

1)

4.

1) 5.

1)

2) 6.

1) 2)

Өлшем бірлігі

«Жамбыл облысы әкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы «Талас аудандық орталық ауруханасы» шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде мамандандырылған медициналық көмекті келесі бюджеттік бағдарламалар бойынша көрсетеді: Бағдарлама 009 кіші бағдарлама 015 «Жергілікті бюджет қаражаты есебінен» – 38482,0 мың теңге. Бағдарлама 039 кіші бағдарлама 015 «Жергілікті бюджет қаражаты есебінен» – 85212,0 мың теңге. Бағдарлама 038 кіші бағдарлама 011 «Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебінен» – 6139,0 мың теңге. Бағдарлама 039 кіші бағдарлама 011 «Республикалық бюджеттен берілетін трасферттер есебінен» – 925919,0 мың теңге. Кадрлық әлеует бар, оның ішінде 91 дәрігер, 369 орта буындағы медициналық қызметкерлер.

Жамбыл облысының Қоғамдық кеңесінің құрамын бекіту туралы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақст ан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңына, Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 2 қарашадағы «Қоғамдық кеңестер туралы» Заңының 9 бабы 5 тармағына және Қоғамдық кеңесті қалыптастыру жөніндегі жұмысшы топтың 2016 жылғы 9 ақпандағы №2 хаттамасына сәйкес Жамбыл облыстық мәслихатының 2016 жылғы 12 ақпандағы № 45-2 шешімімен бекітілген Жамбыл облысының Қоғамдық кеңесінің құрамы Абдралиева Сандуғаш Ермаханқызы - Жамбыл облысы әкімдігінің экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы басшысының орынбасары, Ақылбаев Мұрат Черниязович - «Жамбыл облысының Ішкі істер органдары ардагерлерінің ұйымы» - «Ішкі істер органдары мен ұлттық ұлан ардагерлерінің Қазақстандық ұйымы» қоғамдық бірлестігінің филиалы, Амзеұлы Әлібек - Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткері, Амрекулов Сагинхан - еңбек ардагері, Аширов Абдуталып Махмутович - «Вынхуа» Дүнген мәдени орталықтарының Ассоциациясы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі, Борисенко Татьяна Сергеевна - «Знамя труда» газетінің әлеуметтік бөліміінң редакторы, Бегалиев Хыдыр Жарлыкасынович - Жамбыл облысы әкімі аппараты басшысының орынбасары, Дастан Исламбек Дастанұлы - «Жамбыл облысы жастар ұйымдарының Қауымдастығы» Заңды тұлғалар бірлестігінің президенті, Едигеев Абдырахим- «Әнел» кешенінің директоры, Есжанов Бек Хамидуллаевич-еңбек ардагері, Есімбеков Даулетбай Дасырұлы -«Қазақстан темір жолы» - Ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының филиалы – Жамбыл темір жол бөлімшесінің директоры, Жанұзақов Асқар Іңкәрбекұлы -«Тараз қаласы бойынша жолаушылар тасымалдаушылар ассоциациясының президенті», Жұманқұлов Марат Сейтбекұлы-Жамбыл облысы әкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары,

№1 лот – «Отындық мазут». Сатып алынатын тауарды, оны жеткізу орны және мерзімі тендерлік құжаттамада көрсетілген. Тендерлік құжаттама пакетін, тендерлік құжаттама пакетінің ақысы төленгені туралы құжатты тапсырғаннан кейін, 2016 жылдың 29 ақпаны күні сағат 10.00-ге дейін келесі мекен-жайдан алуға болады: Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ГРЭС, №504 кабинет, жұмыс күндері сағат 9.00ден 18.00-ге дейін немесе электрондық пошта бойынша: auganbaeva@ zhgres.kz Тендерлік құжаттама пакетінің құны 520 теңгені құрайды және «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның бухгалтерия кассасына немесе «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның есеп айырысу шотына төленеді: БИН 971040001407, ИИК KZ309261301116463003, «Қазкоммерцбанк» АҚ-ның Жамбыл филиалы, МФО БИК KZKOKZKX. Әлеуетті жеткізушілер тендерге қатысу үшін тендерлік өтінімдерін конвертке салып, «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның мекенжайына тапсырады: 080005, Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ГРЭС, №504 кабинет. Тендерлік өтінімдерді тапсырудың түпкілікті мерзімі: 2016 жылдың 29 ақпаны күні сағат 10.00-ге дейін. Тендерлік өтінімдер салынған конверттер 2016 жылдың 29 ақпаны күні сағат 11.00-де ашылады. Әлеуетті жеткізуші өкілінің жеке құжаты мен тендерлік құжаттама пакетінің көшірмесін алуға және тендерге қатысуға өтінім беруге арналған сенімхаты немесе оның нотариалды расталған көшірмесі міндетті түрде болуы қажет. Қосымша ақпарат пен анықтамаларды 8 (7262) 43-97-72, 43-97-70 телефондары бойынша алуға болады.

Жамбыл облыстық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Жамбыл облысының Қоғамдық кеңесінің құрамы (бұдан әрі – Қоғамдық кеңес) қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешімді бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау және (немесе) интернет-ресурсында орналастыру Жамбыл обылстық мәслихатының аппаратына жүктелсін. Облыстық мәслихаттың сессия төрағасы Қ.Молдажанов

Облыстық мәслихаттың хатшысы Б.Қарашолақов

Исаев Толепбек Әділбекұлы-«Казфо сфат» ЖШС «Минералды тыңайтқыштар» филиалының директоры, Кәрібайұлы Жандар-қоғам қайраткері, Клименко Федор Леонтьевич-«Днепро» Украин мәдени орталығының жетекшісі, Маханов Мырзабай-Жамбыл облысы әкімдігінің энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы ТЖКШ бөлімінің инспектор маманы, НурманбетовКайрат Энбекшиевич - М . Х . Д у л а т и атындағы Тараз мемлекеттік университеті заң факультетінің деканы, з.ғ.к. доцент, Орынбаева Гулсын Рахимжановна-«Қазақстандық салалық білім және ғылым қызметкерлері кәсіптік одағының Жамбыл облыстық ұйымы» қоғамдық бірлестігінің төрайымы, Сапарбаева Бахыткуль Косалыевна - « Ж а м б ы л облыстық кәсіподақтар орталығы» аумақтық кәсіподақтар бірлестігінің төрайымы, Сейдазимов Сембек Абетаевич-Тараз қаласы «Кирпичник» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры, Тортаев Ильяс Алимович -Жамбыл облысы әкімдігінің жер қатынастары басқармасының басшысы, Тулегенов Руслан Каншыбекович-«Асар» мүгедектермен жұмыс жасау ұйымдарының бірлестігі» заңды тұлғалар бірлестігінің президенті, Турлыкулова Магрифа Мырзакеримовна-Жамбыл облыстық мәслихаты аппараты кеңсе және талдау бөлімінің бөлім басшысы, Урпеков Самат Калиевич Жамбыл облысы әкімдігінің кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық дамыту басқармасы басшысының орынбасары, Фазулов Маут Аскерович -Байзақ ауданы «Талап» шаруа қожалығының басшысы, Шотбаков Кайрат Касымович-еңбек ардагері, Юлдашев Зайтжан Рахимович-Қазақстан Республикасы «Жамбыл облысының азаматтық альянс ассоциациясы» заңды тұлғалар бірлестігінің президенті.

ДІНІҢ ТҰРСЫН ДІН АМАН

ӨЗ ЖОЛЫҢДЫ ҚҰРМЕТТЕ, ӨСКЕЛЕҢ ҰРПАҚ Бүгінгі таңда діни экстремизм мен терроризм қаупі біздің елді ғана емес, әлемді алаңдатқан өзекті тақырыпқа айналды. Сондықтан, мұндай жолда жүргендермен күрес жүргізу маңызды. Мемлекет діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2013-2017 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама жасады. Аталған бағдарламада профилактикалық жұмыс пен нысаналы топтар құрылып, ақпараттық насихат жұмысын жаңғыртуға жұмыла жұмыс істеу тиістігі көрсетілген. Бағдарлама қабылданғалы бері ауданда жастар арасында экстремизм мен терроризмнің алдын алу үшін аудандық мешіт өкілдерімен бірлесе отырып, бірқатар шаралар жүзеге асты. Атап айтсақ, «Діни экстремизм және жастар», «Мойынқұм жастары экстремизм және терроризмге қарсы», «Жастар санасын улаған экстремизм», «Дін және жастар» бағытында Мойынқұм колледжі студенттерімен және аудан мектептерінің оқушыларымен кездесулер ұйымдастырылып, оларды отаншылдыққа, патриоттыққа тәрбиелеу мақсаты көзделді. Жастар арасында экстремизм мен терроризм деген атауды естіп білгенімен, оның қауіпті қақпан

«Т.И. БАТУРОВ АТЫНДАҒЫ ЖАМБЫЛ ГРЭС-І» АҚ келесі тауарды сатып алу бойынша ашық тендер өткізетіні туралы хабарлайды:

Халықтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағыттағы құқықтық ақпаратқа барынша қол жеткізуін қамтамасыз ету мақсатында басқарманың интернет-ресурсында «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес», «Нормативтікқұқықтық ақпарат» атты бөлiмдер ашылып, онда тиісті нормативтік-құқықтық актілердің, сондайақ Қазақстан Республикасындағы сыйбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жөнiндегi 20112015 жылдарға арналған салалық бағдарлама мен басқарманың іс-шаралар жоспары мәтіндері орналастырылған. Басқармаға түскен азаматтардың өтініштері Қазақстан Республикасының «Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы» Заңына сәйкес қаралады және «Айқын» бағдарламасына тіркеліп, тоқсан сайын Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статситика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің Жамбыл облысы бойынша басқармасына есеп тапсырылып отырады. Жалпы алғанда, облыс әкімдігінің дене шынықтыру және спорт басқармасы алдағы жұмыст арын ұйымдастыруда мекемеде сыбайлас жемқорлықтың алдын алу, оған жол бермеу және мемлекеттік қызметшінің кәсіби қызмет этикасын сақтауға жете мән беруді басты назарда ұстайтын болады. Гамлет ҚАЙНАРБЕКОВ, облыс әкімдігінің дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы.

ЖОБА

Тараз қаласы №45-2 12 ақпан 2016 жыл (кезектен тыс, қырық бесінші сессия)

бағытталған облыстық прокуратура, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы ісқимыл агенттігінің Жамбыл облысы бойынша департаментінің, сондай-ақ «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының жауапты өкілдерінің қатысуымен өткен жылы 2 семинаркеңес, 1 «дөңгелек үстел» отырысы өткізілді. Онда ең өзекті мәселелер талқыланып, хаттамалық шешімдермен сыбайлас жемқорлық көріністерінің алдын алу мақсатында тиісті органдарға тапсырмалар беру жүйесі орнықты. Басқарма бұл жұмыстарды биылғы жылы да жалғастыруды жоспарлап отыр. Сонымен қатар, сыбайлас жемқорлық әрекеттерінің алдын алу мақсатында «сенім телефоны» жұмысының тиімділігі арттырылып, қызметтік нөмірлерден бөлек, «сенім телефонының» жеке нөмірі 51-7195 болып белгіленіп, қоңырауларды қабылдау және тіркеу жұмыстарын жүргізу жауапты қызметшіге жүктелді. Сондай-ақ, «сенім телефоны» басқарманың www. zhambylsport.kz интернет-ресурсында орналастырылған.

51 800

1 500

спорт басқармасында жемқорлыққа қарсы күрес бағытында тиісті жұмыстарды үнемі жүргізіп отыру дағдысы орныққан. Басқарма жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі жұмыстарын жүргізу барысында облыстық прокуратурамен әзірленіп, облыстық мәслихаттың 2015 жылдың 26 наурызындағы №35-9 шешімімен бекітілген «Жамбыл облысында сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі 2015-2018 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарын» және облыс әкімі бекіткен «Жамбыл облысы бойынша сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға бағытталған 2015 жылға арналған кешенді әлеуметтік-мәдени іс-шаралар жоспарын» басшылыққа алып отыр. Басқармада сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің алдын алу жұмыстарын ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңы тұрақты түрде басшылыққа алынып келді. Б а с қ а рм а н ы ң ұ й ы м д а с т ы ру ы м е н с а л а қызметкерлері арасында сыбайлас жемқорлық әрекеттеріне қарсы күрес пен алдын алуға

БЕСІНШІ ШАҚЫРЫЛҒАН ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТЫНЫҢ ШЕШІМІ

84 778

40 000

Бұл ретте, бүгінде көпшіліктің сеніміне ие болып отырған «Нұр Отан» партиясының атқарып отырған жұмыстарының орны ерекше. Мемлекет басшысы осы жылдар ішінде сыбайлас жемқорлықтың мемлекеттің дамуына, оның экономикасының қарыштап өсуіне және қоғамның саяси тұрақтылығына тигізер қатерін ашық айтып келеді. Еліміздің дамуына қолайлы жағдайлар жасау мақсатында еліміздің құқықтық cауаты артып, жүздеген жаңа заңдар мен нормативтік актілер қабылданды. Олардың арасында сыбайлас жемқорлықтың алдын алу туралы заң да бар екені уақыт ақиқат. Өкініштісі, ел өмірінде сыбайлас жемқорлық әрекеттері бой көрсетіп жатады. Сондықтан да, сыбайлас жемқорлықпен күрес жалпыхалықтық сипатқа ие болуы қажет. Облыс әкімдігінің дене шынықтыру және

ҚОҒАМДЫҚ ДЕРТПЕН БІРЛЕСІП КҮРЕСУДЕМІЗ

150 766 578 204

7 488

ЕЛІМІЗДЕ ЖЕМҚОРЛЫҚПЕН КҮРЕСКЕ ҮЛКЕН МӘН БЕРІЛІП, ОНЫ БАРЫНША ПӘРМЕНДІ ЖҮРГІЗУ УАҚЫТТЫҢ БАСТЫ ТАЛАБЫНА АЙНАЛДЫ. ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ ІНДЕТ ЕКЕНДІГІН, ҚОҒАМҒА ЗИЯН ТІРЛІК ЕКЕНДІГІН КӨТЕРМЕЙ ЖҮРГЕН БАСЫЛЫМ, АРНАЙЫ ХАБАР БЕРМЕЙ ОТЫРҒАН ТЕЛЕАРНА ЖОҚТЫҢ ҚАСЫ. АЛ, МЕМЛЕКЕТТІК ТҰРҒЫДАН, ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫ ТАРАПЫНАН ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КҮРЕС КҮШЕЙМЕСЕ, САЯБЫРСЫҒАН ЖОҚ.

351 450 68 500 7 488

1 500

2 590

72

8 000

979

104 000

бас

Жылқы шаруашылығы

19 525 3 425 72

Жамбыл облысы әкімдігінің 2016 жылғы ____ ақпандағы № _____ қаулысына 2-қосымша Мал шаруашылығы өнімінің өнімділігі мен сапасын арттыруды субсидиялау бағыттары бойынша субсидиялар көлемдері мен нормативтері

7

www.akjolgazet.kz

екенінен хабары жоқтар да бар екен. Бұл бағыттағы тәрбиелік мәні бар жұмыстарымызды жалғастыра берсек, жастардың көзін ашатынымыз анық. Өйткені, діни сауатсыздық бізді экстремизмге жетелейді. Бұл тақырыпқа терең бойлағанда тәрбие тал бесіктен екенін де естен шығармағанымыз абзал. Әр баланы отансүйгіштік, имандылық, ұлтжандылық, мәдениет секілді ізгі қасиеттерге баулуда ата-ананың рөлі жоғары екені анық. Отбасынан үлкен ұлағат, өнеге алып өскен бала – еліміздің байлығы. Сондықтан, еліміз көрікті болсын десек, өскелең ұрпақтың санасына ата-бабамыздың сан ғасырлар бойы ұстанып келген жолы – Имам Ағзам Әбу Ханифа мазһабы. Осы бағытта жүру қажеттігін ұғынған жастар экстремизм мен терроризмнің шырмауына түсуден алшақ болатыны анық. Еркебұлан АБАСОВ, аудан әкімдігі «Жастар ресурстық орталығының» директоры. Мойынқұм ауданы.

экономикалық дағдарыстан алып шығуға бағытталғанын айта кеткен жөн. М.Х.Дулати атындағы Тараз м е м л е ке т т і к у н и ве р с и т е т і н і ң

– Өздеріңізге белгілі, бүгінде жаһандық экономикалық жағдай өте күрделі. Елбасының «100 нақты қадам» –

ЖОЛДАУ ЖІГЕРЛЕНДІРЕДІ еліміз тығырықтан жол тауып, еңсесін тіктеді. Қазіргі дағдарысты да еңсеруге еліміздің әлеуеті жетеді. Өйткені, Қазақстан халқының мақсаты – айқын. Оны Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсім, реформалар, даму» атты халыққа арналған Жолдауында айқындап берді. «Қазіргі әлемді жайлаған дағдарыс заманында не істеуіміз керек?», «Қандай міндеттерді жүзеге асыру керек?» деген сұрақтарға тұщымды жауапты осы құжаттан т а бу ғ а б ол а д ы . Е л б а с ы н ы ң бастамасымен жүзеге асырылып жатқан «Нұрлы жол» бағдарламасы, индустрияландыру картасы және «100 нақты қадам» – Ұлт жоспары елімізді қаржылық,

м ә ж і л і с з а л ы н д а о бл ы с т ы қ «Жас Отан» жастар қанатының ұйымдастыруымен өткен «дөңгелек үстелде» Елбасының жолдауынан туындайтын міндеттер талқыланды. Жиынға Тараз қалалық «Ауған соғысы ардагерлері мен мүгедектер одағының» мүшелері, қалалық жастар ұйымдарының көсбасшыларымен қатар, оқу ордасының студенттері және ұстаздары қатысып пікір алмасты. «Ауған соғысы ардагерлер мен мүгедектер одағы» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Дүкенбай Ермеков әлемде қа лыпт асқан экономикалық жағдайдың елімізге тигізіп отырған салдарын қозғап, мемлекет басшысының осы сын – қатерлерден шығу жолдарын Жолдауда көрсеткенін әңгімеледі.

«Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Заңының 10-бабының 3-тармағының негізінде, бесінші шақырылған Тараз қалалық мәслихатының кезектен тыс елуінші сессиясы қала әкімі аппаратының мәжіліс залында 2016 жылдың 17 ақпанында сағат 10.00-де болатынын хабарлаймын.

Кезектен тыс сессияның қарауына келесі мәселелер ұсынылады: 1. Қалалық деңгейдегі Қоғамдық кеңестің қалыптастырылған құрамын бекіту туралы.

2. Әр түрлі. Сессияда қаралатын мәселелерді қалалық мәслихат депутаттарымен алдын-ала қарау 2016 жылдың 17 ақпанында сағат 9.30-да өтеді. Тараз калалық мәслихатының хатшысы

Ұлт жоспарының 83-қадамында, еңбек қатынастарын ырықтандыру керектігін атап көрсетті. Қазіргідей дағдарыс жағдайында бұл – аса қажетті қадамдардың бірі, – деді Д.Ермеков. «Дөңгелек үстелде» «Тараз-Достары» жастар қоғамдық бірлестігінің төрағасы Исламбек Д а с т а н Е л б а с ы н ы ң Жол д ау ы жастарға жігер беретінін айтса, облыстық «Жас Отан» жастар қанатының төрағасы Уәлихан Болатбек студенттерге Жолдаудың мән-маңызын түсіндірді. Айша БЕРКІНҚЫЗЫ, М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың студенті.

Б. НАРБАЕВ

Құттықтаймыз! ҚЫЗДАРХАН бауырым! Сен де 80-ге келіп қалыпсың ғой. Осындайда: «Дүние-ай» дейсің. Күні кеше «ағатайлап» артымнан қалмай құлдыраңдап жүгіріп жүрген бала едің. Енді міне... М а ғ а н б ә р і к ү н і ке ш е сияқты. Әкеміз соғысқа кетті, анамыз Зибагүлдің мойнына бар ауыртпалық артылды. Сен екеумізде балалық шақ болмады, соғысқа дейін де, соғыс кезіндегі қиындық болса да түсінікті. Сені «Ақтөрем», «Ақ бекзатым» деп еркелететін ә ке м і зд і ң с о ғ ы с т а н ау ы р жараланып келгеннен кейінгі өмірі де ұзаққа созылмады. Артында ұлардай шулап біз қалдық. Үшарал еліне ризашылығымыз шексіз, жетімсіретпеді. Мен Жамбыл қаласына (қазіргі Тараз) медучилищеге оқуға кеттім. Шешемізге қолғанат, інің Тұрғынға сүйеніш болып ауылда сен қалдың. Бұғанаң қатпай еңбекке де ерте араласуға мәжбүр болдың. Осылайша сен ағаң маған, інің Тұрғынға қол ұшыңды беріп, біздің оқуымызға, мамандық алуымызға қамқор болып, аузыңдағыны жырып бізге ұсындың. Сенің осы мейіріміңді қалай ұмытармын. Бүгінде мен медицина саласы бойынша белгілі ғалыммын, профессормын. Бір адамның басына жетерлік абырой, атағым бар. Тұрғын бауырың да тірі болғанда саған деген ризашылығын аямас еді. Амал қанша?.. Сен бауырларың үшін өзіңнің жастық шағыңды құрбандыққа шалдың, мектепті жақсы бітірсең де ары қарай оқи алмадың. Бауырым Қыздархан! Саған деген ризашылығымды өмір бойы айтып келемін ғой. Дәл бүгінгі 80 жасқа толып отырған қуанышыңда бала-шаға, үрім-бұтағыңның алдында саған тағы да айтамын: «Рахмет саған, Алланың мейірімі түссін, қымбатты қарындасым!».

80

жас

Ақ пейілін саған ақтарып отырған: ағаң Тұрар Қойшығараұлы Көкеев, Жамбыл облысының Құрметті азаматы.

ЖАМБЫЛ ЖАБАЕВ – 170 БАҒДАРЛАМА № 1.

2.

3.

4.

ЖАСТАР САЯСАТЫ Еліміз Тәуелсіздік жылдарында түрлі қиындықтармен бетпе-бет келді. Бірақ, Елбасымыздың салиқалы саясаты мен көрегендігінің арқасында

ТАРАЗ ҚАЛАЛЫҚ МӘСЛИХАТЫ ДЕПУТАТТАРЫНЫҢ НАЗАРЫНА!

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

«Жыр алыбы Жамбылым» атты сурет көрмесі Мектеп оқушыларына Жамбыл Жабаев туралы деректі фильмінің көрсетілуі

Өтетін күні мен уақыты 16 ақпан 12.00 19 ақпан 09.00 22-24 ақпан 14.00

Өтетін орны ТИГУ Желтоқсан көшесі №69 Б Облыстық көрме залы Облыстық тарихи-өлкетану музейдің кинодәріс залы

«Жамбыл оқулары» атты жас ақындар арасында облыстық байқауы

24 ақпан 10.00

Тараз қалалық мәдениет үйі

24 ақпан – 4 наурыз 11.00 24 ақпан 12.00 24 ақпан 15.00 24 ақпан 15.00 25 ақпан 10.00

Облыстық тарихи-өлкетану музейі, көрме залы

25 ақпан 11.00

М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті

25 ақпан 11.00

Тараз қалалық мәдениет үйі

26 ақпан 10.00

Облыс әкімдігі білім басқармасының «Оқу-әдістемелік кабинеті»

26 ақпан 17.00 27 ақпан 10.00 27 ақпан 16.00 27 ақпан 11.00

«Баласағұн» ОКЗ

Іс-шараның атауы «Жамбыл Жабаев – импровизатор ақын!» тақырыбында «дөңгелек үстел» отырысы

«100 жасаған Бәйтерек» фото көрмесі «Жамбыл – менің жәй атым, Халық – менің шын атым» атты мектеп оқушылары арасында жыр мүшәйрасы «Жыр алыбы Жамбылым» атты жас ақындардың облыстық мүшәйрасы «Жыр алыбы – Жамбыл» атты әдеби сазды кеш «Тыңда, дала Жамбылды!» республикалық жыршы, термешілер байқауы «Жыр алыбы Жамбылым» тақырыбында оқырмандар конференциясы Жоғары және арнаулы оқу орындарының студенттері арасында «Жыр жазамын елім үшін» атты жас ақындар мүшәйрасы «Жамбыл менің жай атым – халық менің шын атым» тақырыбында ғылыми-практикалық конференция «Жамбыл – жырдың өшпес өнегесі» атты салтанатты жиын Жамбыл Жабаевтың ескерткішіне салтанатты гүл шоқтарын қою рәсімі Студенттер арасында «Жамбыл оқулары» атты мәнерлеп оқудан байқау «Қазақстан» РТРК АҚ түсірген Жамбыл Жабаев туралы көркем фильмінің тұсаукесері

Облыстық балалар мен жасөспірімдер кітапханасы Тараз қалалық мәдениет үйі Ж.Жабаевтың ескерткіші «Баласағұн» ОКЗ

Ж.Жабаевтың ескерткіші М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті «Баласағұн» ОКЗ

«Нұр Отан» партиясы облыстық және Талас аудандық филиалдары партия және еңбек ардагері Жапар ШӘРІПОВТЫҢ қайтыс болуына байланысты туған-туыстарының қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

8

13 а пан, 2016 жыл

М МӘДЕНИ-ӘДЕБИ ӘЛЕМ

ӘН ӘЛЕМІНІҢ АСЫЛДАРЫ

АҚИЫҚ АҚЫНДЫ ЕСКЕ АЛДЫ

Ал, қалқа, келді кезің жайнайтұғын ХАЛЫҚ ӘНДЕРІН ОРЫНДАУДЫҢ ХАС ШЕБЕРІ АЛТЫНБЕК ОРАЗБЕКОВТІҢ 75 ЖЫЛДЫҒЫН АТАП ӨТСЕК ҚАЛАЙ БОЛАДЫ? Сəулембай ƏБСАДЫҚҰЛЫ, «Ақ жол».

Қ

азір не көп, өнер «жұлдыздары» көп. Құлақ тұндырар музыкасын қойып, бір сөзі де анық естілмесе де, «құр айқайға» салатын əншілердің санында есеп жоқ. Соған ысқырып, жер тепкілеп, мəз болған ессіз жұрт. Түнеу күні «Гəкку» телеарнасынан бір клипті көріп, жағамды ұстадым. Жартылай жалаңаштанған қазақтың екі қызы «ғашығы» үшін қан жоса төбелесіп, аяғында «татуласты». «Кешю» тобының «Қазақтың қыздары» деген əнін естіп, биязы, жібектей есілген қазақ қыздары жыланға айналып кеткен бе деп қынжыласың. Еуропаға еліткен қалталы продюсерлер шоу бағдарламалар арқылы қазақтың дəстүрлі əндерін мақрұм етіп, тұманды жағаға қарай сүйрелеп бара жатыр. Бүйте берсе қазақ дəстүрі жоғалар дүниеден. Сұмдық қой! Біз əңгіме еткелі отырған Алтынбек Оразбеков Еуропа музыкасына еліктеген тобырға оттай өш тұғын.

– Шіркін, адамға түрлі ой салатын, сұлулыққа тəрбиелейтін қазақтың халық əндеріне не жетсін, – дейтін. Талай той-томалақ, отырыста тамағын кенеп əн айтатын қатарлары əннің əуенінен сəл қателік жіберсе, қабағынан қар жауып, «айта алмасаң не бар?» дейтін кейіп. Содан ба, көбі оның алдында əн айтуға именетін.

– Ай, Алтеке, Исаның «Желдірмесін» айт, – деп қолқалайтын. Д а л а н ы ң с а л - с е р і л е р і н д е й А л т е ке ң пəлсіне қалатын. Кірпияз, əнге ерекше мəн беретін бекзаттық болмысы мақтауға, есіруге жібермейтін. «Ал, қалқа, келді кезің жайнайтұғын, Бұлбұлдай бақшадағы сайрайтұғын, – деп, асқақ үнге, арқаланып əнге салғанда, еріксізден «пау» деп қол соғатын жұрт. Əсіресе Жарылғапберлінің «Шамасын» Алтынбек бет аузын мың құбылтып, екі иығын арқаландырып айтқанда, тіпті танымай қалатынбыз.

– Боз үйден таң алдында күйеу шығар, Артынан қалар жары бетін басып. Келгенше енді айналып кім бар, кім жоқ, Ей, қалқа, тіліңді əкел, аузыңды ашып, – деп үздіге айтқанда, еріксіз елтіп, жүрегің лүпілдеп, өзің де сол кейіпке енерсің. Алтекең Кенен атасының бар əнін нəшіне келтіре айтатын. Атақты əншінің тойында «Көкшолағын» келістіре, құтырта орындағанда, Кенекең: – Ой, айналайын Алтынбегім, – деп, бетінен сүйіпті. Көзіне жас алыпты. Кірпияз Кененнің кім көрінгенге мейірімі түсе бермесі хақ. Алтынбектің үні ғой оны сол ықыласты күйге түсірген.

Музыка лық арнаулы білімі болмас а да Алтынбектің дара, қайт аланбас үні Жаратушының берген сыйы екені анық. Оны кезінде Жүсіпбек Елебеков, Манарбек Ержанов, Ғарифолла Құрманғалиев сияқты қазақтың халықтық дəстүрлі əндерінің корифейлері мойындаған, баталарын берген. Алтекең Алматыда Жүсіпбектен қысқа мерзімді курсқа барып, дəріс алғанын айтатын. Сонда Мəдениет Ешекеев екеуіне разылығын білдіріпті. Əннің ырғағын бұзбай айтуды қатаң талап ететін деген. Алтекеңнің шəкіртінің бірі Мəрлен Қуанышбекұлы айтады: «Консерваторияда оқып жүргенімде Қайрат Байбосынов пен Бекболат Тілеухан ағайларымыз Алтекеңді ауылдан алдыртып, əндерін тыңдап, сүйсініп, таспаға түсіріп, таңғалысқан». Бекболат Алтекеңнің орындауындағы «Шама» əніне таңғалғанын жасыра алмай: – Не деген əртістік шеберлік, не деген үн?!

– депті.

– Мəрленнен Алтынбек ағасына үшбу хабар жолдап, əндерін үнтаспаға жаздырған. Кейін екеуі Алматыда бас қосқан. Эстрада өнерінің жұлдызы Роза Рымбаева: «Біз – микрофонның, ал Алтынбек аға – сахнаның əншісі», – деп баға беріпті. Сонау Үшаралда жетпіс бес жыл бұрын дүниеге шыр етіп келген Оразбектің шақалағының үні де ерекше дейді екен білетіндер. Соғысқа аттанып бара жатқан əке Алтынбегін көтеріп тұрып: «Əй, осыдан бір құдіретті көремін», – деген сəуегейлігін көрсетіп кетіпті. Алтынбек ағаның балалық, жастық шағы жоқшылықта, азапта өткенге ұқсайды. Көрген құқайын əнмен жазып, қайғысын күймен тарқатқан. Ол күйші де ғой.

Cол кездегі белгілі азамат, «Қаратау» совхозын аз уақыт басқарса да, іскерлігімен ел есінде қалған Сағындық Тұрабаевтың қарындасы Жамалға үйленген соң ғана көзі «ашылған» сияқты. Апайтөс, арынды, арқалы «күйеу баласын» автоклуб меңгерушілігіне тағайындатқан да сол. Оның жұлдызды сəті содан басталды. алапты Алтынбекті өрлететін екінші сəт – бірде облыстық партия комитетінің и д е ол о г и я ж ө н і н д е г і хат ш ы с ы Ғайникен Бибатырова Алтынбектің əнін естіп, өнеріне разы болғандығы соншалықты, жаңадан ғана ұйымдастырылып жатқан «Алатау» əн-би ансамблінің құрамына қабылдаттырған. Ол онда аттай тоғыз жыл əн салды, əлемге танылды. Алтынбек ансамбль құрамында Кеңес өкіметінің одақтас республикаларын түгелге жуық аралап, Мəскеудегі Бүкілодақтық халық шаруашылығы жетістіктері көрмесінде қасиетті қара домбырасымен қазақтың халық əндерін бірінен соң бірін əуелете шырқап, тіпті ғарышкерлерді таңғалдырыпты. Ю.Гагарин қол

ДЕГІ ЕРЕКШ ЕЛ ІШІН

Т

соғып, арқасынан қаққан. «Қандай дауыс!..» деген... Айтсаң – ертегі. Еске алсаң – аңыз. Шыны – сол... Алтекеңнің əсем əуеніне Еуропа, Азия, Америка елдерінің өнерсүйер қауымы тік тұрып қол соқты. Əлемнің 17 елінде қазақтың əнінің мерейін асқақтатты. Еліміз Тəуелсіздігін жариялаған соң түркі жұрты Алтынбекті арнайы шақыртып, бір ай өнерін тамашалады. ол сапардан үлкен сезіммен оралған Алтекең маған түркі еліндегі қандас б ау ы р л а р ы м ы з д ы ң Қ ы т а й д а н үнді жұртына, одан Пəкістан, ауған елдері арқылы Түркияға дейінгі өмірін баяндайтын «Көш» деген өлең-поэмасын əкеп табыстады. Газетте жарияладық. Алтекең оны пошта арқылы Түркияға салып жіберіпті. «Алыпты, рахмет айтып жатыр» деп қомпаңдап келіп, ризашылығын білдірді маған. Түркі жұрты қазақ əншісінің үнін қатты қадірлепті. Бірде Алматыдан Анадолыға самолетпен ұшқан кəсіпкер, зиялы қазақ азаматы салоннан барғанша Алтекеңнің əнін тыңдап, соңынан шыдай алмай сұрастырса: «Бəлі, бұл өзіміздің елдің əншісі Алтынбек Оразбековтің үнтаспасы ғой!» – деп ұялтқан көрінеді. Əлгі азамат намысқа тырысып, үнтаспасының көшірмесін жасатып, Алтекеңнің отбасына табыстапты.

1991 жылы күзге салым жұмыста отырғанмын. Алматыдан Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінен бір кісі телефон шалды.

– Ауданның басшыларын таба алмай отырмын. Сүйінші! Қазір ғана Елбасы Алтынбек Оразбековке «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» атағын беру туралы Жарлыққа қол қойды. Соны басшыларыңызға жеткізіңіз, – деді.

– Ол кезде атақты қазіргідей əр министрлік бере бермейді. Сүзгіден өткізіп, Жоғарғы Кеңес қана береді. Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар ғана алады. Сол мыңның бірі – Алтекең. Əлгі атақты ердің жасы елуінде алыпты. Оған дейін Кеңес өкіметінің тұсында «Құрмет белгісі» орденін кеудесіне тағып үлгерген Алтекең – республиканы айтпағанда, бірнеше мəрте халықаралық байқаулардың жеңімпазы атанған хас таланттың иесі. Біраз жыл аудандық мəдениет бөлімін басқарған Алтекең аз уақыт «Ақкөл» совхозында қызмет жасады. Əйгілі «Талас толқыны» ансамблі Алтекеңнің туындысы еді.

1997 жылы ауданның əкімшілігі Қаратау қаласына көшірілгенде аудандық мəдениет бөліміне жұмысқа тұрды. Қаладағы Д.Нұрпейісова атындағы өнер мектебінде дəстүрлі əн сыныбын ашып, ұстаздық етіп жүргенінде жүрек талмасына ұшырады. Көңілін сұрай барып, «Алаң болмаңыз. Əліақ сахнаға шығып, əн айтасыз» деп жұбату

С

айтқанымызда: «Шынымен əн айта аламын ба?» – деген оның көздерінен жас шықты. Есіл ер бірдеңені сезіп күйзелген екен! Қайталанбас дарынымен, үйлесімді үнімен мұқым елге танылған, ғажап үнді əнші науқастан айықпаған күйі 2000 жылдың күзінде бақилыққа аттанды. Сөйтіп, өзі ғана ерекшелеп орындайтын қазақтың халық əндерін де өзімен о дүниеге ала кетті-ау.

– Алтекеңнің көзін көріп, тəлімін алғаныма ризамын, – дейді Балалар өнер мектебінің ұстазы Сырғабек Тазабеков, – қайталанбас үннің иесі еді. Əн айтуы ерекше еді. Дəстүрлі əнді насихаттауда көп еңбек етті. Əттең, осындай ғажайып əнші есімінің ұлықталмай келе жатқандығы өкінішті! Сырғабектің айтқан сөзінің жаны бар. Кезінде Таласқа келгенде, мемлекет жəне қоғам қайраткері Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев: – Əй, əлгі қазақтың əндерін нəшіне келтіре орындайтын бала қайда? – дейтін көрінеді. Бірде Алтынбек Оразбековтің елу жылдығына арналған үлкен іс-шара өткізілді. Тараз қаласында. Əлгі атақты алған жылы. Бардық. Сахнаға баяғының сал-серілерінше киінген Алтекеңнің бəйге аттай жұтынып шыға келгенін айтсаңызшы. Қолындағы домбырасының қос пернесін қағып-қағып жіберіп, зор даусымен Жарылғапберлінің «Шамасына» басты. Аһ, қандай дауыс! Микрофон деген атымен жоқ. Жанды дауыс үлкен залды кернеп, бойды шымырлатып, əуелеп барады. Баяғыда Əміре Қашаубаев Парижге барып əн салғанда, микрофон шақ келмеген дейді. Мынау Алтынбек те сол Əміре ғой... дедік... Əйтпесе, біз табынып жүрген «жұлдыздардың» көбі электр қуаты болмай қалса микрофон ұстап, абыржып аузын жыбырлатып қалатынын көрдік. Міне, содан бері де біраз жыл өтіпті. Тамаша əнші, жыршы, термеші Алтынбек Оразбеков ортамызда жоқ. Көзі көргендердің құлағында ғажайып үн қалғандай. Аңсайды. Қазақ əнінің «Құлагерін» аңсайды. Алақандарын жайып, шəлтіреңдеп тұрған əншілерді көріп, жүректері шайлыққан өнерсүйер қауымға əншіліктің құдіретін танытқан алпамсадай Алтынбек жетпей-ақ тұр. Бүгіндері экрандағы жорналшы, əртіс – түгел əнші ғой. ірі болғанда 75-ті тойлар арқалы əншіні биыл еске алудың сəті түсіп тұр. Облыстық мəдениет жəне құжаттама басқармасы мен Талас ауданының əкімдігі əншіні еске алудың іс-шарасын жасап, есімін мəңгі қалдырудың жолдарын ойластырса, қазақ өнерінің абыройы асқақтар еді. Əншіге Қаратаудағы Балалар өнер мектебінің есімі берілсе дейміз. Жəне əнші атында байқау өткізілсе деген ұсыныс та бар.

Т

Қаратау қаласы.

Е АДАМДАР

Қазақтың ақиық ақыны Мұқағали Мақатаевтың туған күніне орай «Асыл Арман» ұлттық дəстүр мен өнерді қолдау қоғамдық бірлестігі мен ТарМПИ-дің «Жасын» əдеби-шығармашылық бірлестігі бірлесіп, ақиық ақынды еске алып, əдеби шара өткізді. Шарада Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, ақын Қайырбек Асанов сөз сөйлеп, ақиық ақынмен сан мəрте жүздесіп сырласқанын, Мұқаңның болмысы бөлек, орны ерек ақын болғанын сөз етіп, оралмас шақтарды сағынышпен еске алды. ТарМПИ-дің қазақ филологиясы кафедрасының оқытушысы Сейсекүл Исматова ақынмен алғаш кездесуін əсерлі жеткізді. «Əдебиет теориясы пəнінен дəрісті Зейнолла Қабдолов оқитын, бір күні ол кісі Мұқаңмен кездесу өткізді. Бір кезде есік ашылып, ұзын бойлы, кең иықты, қыр мұрынды, аққұба, ұзын сұр плащ киген ер адам аудиторияға кірді де, өлең оқуды бастап кетті. Бір сабақ бойы оқыған шығар, əлден уақытта: – Сырым да осы, жырым да осы алдыңда, Байқашы бір, бықсыдым ба, жандым ба, Махаңдар жоқ, Махаңдардың сарқыты, Мұқағали Мақатаев бар мұнда, – деді де, плащінің етегін бір қайырып тастап, тез-тез басып аудиториядан шығып кетіп қалды, сол күннен бастап менің есімде аталмыш сəт ұмытылмастай сақталып қалды», – деді ол.

Кеште Мақатаевтың «Атамекен», «Үш бақытым», «Поэзия», «Сəби болғым келеді», «Бақытыңды жырлайды», «Сенің көзің», «Жас қайың», «Күрең күз», «Мен деп ойла» секілді əндері шырқалды. Жас ақын Дидар Аббасов арнау жырын оқыды. Шоқан Уəлиханов атындағы облыстық ғылыми-əмбебап кітапханасының қызметкері Арай Əбиірбекқызы ұлы ақынның кітаптарына шолу жасады.

Айнұр СМАҒҰЛОВА, М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың студенті.

КИНО

АҒЫ ЫЛШЫН КООМПАНИЯСЫ ҚАЗАҚСТАНДДА ШЫ ЫҢҒЫС ХААН ТУРАЛЫ КИНО ТҮСІРЕДІІ Ұлыбритания кинематографшылары Қазақстан аумағында Шыңғыс хан туралы фильм түсірмекші. Бұл туралы Қазақстан Республикасының Мəдениет жəне спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы мен SUPERB FILMS CORPORATION LIMITED (Ұлыбритания жəне Солтүстік Ирландия Біріккен корольдігі) кинокомпаниясының басшысы Кент Уолвин арасында өткен кездесуде белгілі болды.

– Түсіруге ниет білдіріп жатқан фильмдердің бірі – жас Шыңғыс хан туралы тарихи с и п ат т а ғ ы к ө р ке м ф и л ь м .

Тұла бойына ерекше қасиет дарыған азаматтар өз ортамызда да жүр. Ол бала кезінде өзіне беймəлім əлемге кіріп кетемін деп ойламаған. Жұрт қатарлы Тегістік ауылында білім нəрімен сусындап жүрген Назерке Исанқызы отандық арналардың бірінен 16 келілік гір тасын тісімен көтеріп жатқан адамды көреді де, көгілдір экраннан көргенін қайталап көрмекке бел буады. Алғашқы қадамы сəтті шыққан соң Назерке өзге де жаңалықтарға еліте бастайды. Уақыт өте келе Назерке мұрнынан 30 сантиметрлік жіпті еркін өткізіп, аузынан шығарғанын көргенде туыстары таңғалыпты. Мұнан соң өзіне жаңа əлем ашуға жаны құмар қыз бірнеше шишаны сындырып, үстімен де жүріп көреді. Ол аз десеңіз, біздей өткір шегелердің де үстімен еркін жүре береді. Жойқын жұдырығымен тастай қатты бірнеше шөлмекті бір мезетте

НІ» Ү К Н И Т Н Е «ВАЛ КЕРЕК ПЕ? ТАР!

ОЙЛАН, ЖАС

КЕЙБІР ШЕТЕЛДЕРДЕ 14 АҚПАН – «ӘУЛИЕ ВАЛЕНТИН КҮНІ» РЕТІНДЕ АТАЛЫП ӨТІЛЕДІ. ОСЫҒАН ОРАЙ ЖАСТАР АРАСЫНДА САУАЛНАМА ЖҮРГІЗГЕН ЕДІК. САУАЛ: «СІЗ ҮШІН «ВАЛЕНТИН КҮНІНІҢ» МАҢЫЗЫ БАР МА?», «СІЗ ҒАШЫҚТАР КҮНІН МЕРЕКЕЛЕЙСІЗ БЕ?».

Əсем Первомаева, ТарМПИ-дің мектепке дейінгі оқыту жəне тəрбиелеу факультетінің 4-курс студенті: – 14 ақпан – Валентиннің қайтыс болған күні дейді. Қазақ баласы қашан адамның өлген күнін жар салып, тойлап еді. Сол себепті, бұл күнді ұната бермеймін. Өз басым тойламаймын да. Қайдағы бір Валентиннің маған не қатысы бар, оны «əулие» қылып, ғашықтар күнін тойлау – қателік.

Ақарыс Жақсынбетов, Тараз қаласының қонағы:

ұрып сындырғанын көргенімізде жағамызды ұстадық. Сонымен қатар, кейіпкеріміз балтырына бір мезетте елу инені кіргізіп, түк болмағандай еркін отыра бергені де бізді таңдандырды. Бұл енді кейіпкеріміздің бойына Алланың ерекше дарытқан сыйы деп білдік. Əдетте мұндай ерекше өнер иелері сол «трюктерін» жасаудың техникасын əбден меңгеріп алатынын еститініміз бар. Нəтижесінде денеге ешқандай зақым келмейді, жарақат алу қаупі аз. Осы мəселені білгіміз келіп Назеркеден мұндай беймəлім өнерді меңгеру үшін арнайы техника керек пе деп сұрағанымызда ол: «Мен ешқандай техниканы білмеймін. Қаласаңыз қазір шөлмекті қажетінше өзіңіз сындырып, үстімен жүр десеңіз жүре беремін. Дегенмен, менің естуімше, шиша үстінде еркін «ойнайтын» цирк

– Жұртқа жақсылық жасасаң да, жамандықтан сақтандырсаң да жақпайсың, негізі. Бірақ, ескерту – парыз. Жастарымыз өз дəстүр-салтына жат мейрамды не деп тойлайды?! Аллаға шүкір, басқа да мерекелер көп. Сондықтан да, мен бұл күнді мейрам деп тойлауға қарсымын.

əртістері оны ұсақтап алған соң қазанға салып қайнатады екен. Нəтижесінде шишаның қырындағы өткірлік азаятын көрінеді. Мен олай етпеймін. Көрдім, қызықтым, қайталадым. Қолымнан келген соң іліп əкеттім», – дейді кейіпкеріміз ойымен бөлісіп. Бүгінде таңда ТарМУдың үшінші курсында оқып жатқан Назерке Исанқызы жұрт алдында алғаш рет өз өнерін 2012 жылы мектепаралық байқауда көрсетіпті. Сол б а й қ ауд а д а , ке й і н н е н облыстық деңгейде өткізілген «Жас талант» конкурсында да өнерін «Цирк» номинациясы б о й ы н ш а т а м а ш а л ау ш ы л а р д ы таңғалдырып, бірінші орынға иелік еткен. Одан бөлек, «Жыл студенті – 2015» фестивалінде «Жас Дарын» номинациясын қанжығасына байлаған. Редакциямызға алқынып келген ш ы н а ш а қ т а й қ ы зд а н « Қ а й д а н ке л д і ң і з » д е п с ұ р а ғ а н ы м ы зд а :

«Жаттығу залынан келе жатырмын. Соңғы кездері армрестлингке қатысып жүрмін. Білек күшімді арттырсам деген ойым бар», – деді. Бір бойына бірнеше өнер қонған Назерке Исанқызына «Неге психология мамандығын таңдадың? Алматыдағы цирк жəне өнер колледжіне, болмаса басқа оқу ордаларына құжат тапсырып көрмедің бе, болашақта циркте өнер көрсеткің келмей ме?» деген сауалымызды қойғанымызда ол еш ойланбастан: «Пешенеге жазылғанды көреміз ғой. Қандай мамандық иесі болсаң да, білімді адам болғанға не жетсін?! Циркте өнер көрсету туралы əзірге ойламаппын. Ол үшін көп нəрсені үйрену керек қой. Өзім іс жүзінде

ж жүзеге асырсам д деп жүрген тағы д да біраз өнерім бар. С Соларды ойдағыдай о орындап жатсам, кім б біледі, бəрі де мүмкін ғғой. Əзірге ештеңе дей аалмаймын», – деді. Ерекше өнердің ие сі реті келген кезде тойға да шығып тұрады екен. Еңбегінің өтемі ретінде қай мөлшерде ақша алатынын сұрап едік: «Оны айтудың не керегі бар? То й и е л е р і м е н ке л і су і м і з ге байланысты. Қатып қалған баға жо қ. Б ə р і н о й л а с ы п ш е ш у ге болады», – деді ойын нығырлап. Иə, шынашақтай күнінен талантын ұштап жүрген Назерке бұл күндері бойына дарыған ерекшеліктерді сіңлісі Ақеркеге де үйретіп жүрген жайы бар. Біз қайсар қызға іске сəт дейміз!

Камила Құлқараева, М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың 3-курс студенті: – Бұл күн – жастар арасында көп тойланатын мерекелердің бірі. Мектеп кезінде құрбы-құрдастарымызды ашық хаттар алып, біз де құттық тадық. Ол кезде Валентиннің кім екендігіне көңіл аудармаппыз. Вал ентиннің кім екенін білген соң қойдық. Негізі қыз баласы жігітінің өзіне көңіл бөлгенін қалап тұрады ғой, жігітіміз сыйлығын беріп, құттықтап жатса, қарсылығымыз жоқ.

Бағлан Тойжігіт, ТарМПИ-дің тарих мамандығының 4-курс студенті:

Байзақ ауданы.

– Бұл күнді қос ғашықтың мерекесі ретінде тойлау біздің таным-түсінігімізге жат. Еліміздің жастары өте еліктегіш, қатарынан қалғысы келмейді. Бірақ, жақсы мен жаманды айыра алмай қалатын жағдайлар көп кездеседі. «Əулие Валентин» мерекесін махаббат сезімінің символы деп қарастыру – қателік. Қозы Көрпеш-Баян сұлу күнін атап өтсе де жеткілікті. Сəл шыдаса, 15 сəуір келіп те қалды емес пе?!

Сауалнаманы жүргізген Фариза АЙТБЕК, М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың студенті.

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі.

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

«Ақ жол-Ақпарат».

«АҚ ЖОЛ» – САУАЛНАМА

БОЙЖЕТКЕННІҢ БОЙЫНДА ӨЗГЕ ДЕ ҚАСИЕТТЕР БАР Табиғат АБАИЛДАЕВ, «Ақ жол».

Фильмде жас Шыңғыс хан Батыс Еуропаның крест жорығына қатысушы серілерімен кездеседі жəне бұл ке зде су болжам бойынша қазіргі Қазақстан аумағында орын алған болатын, – дейді Кент Уолвин.

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50. Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru. Газеттің сайты: akjolgazet.kz

ДИРЕКТОР – БАС РЕДАКТОР Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Бас редактордың бірінші орынбасары – Ақылжан МАМЫТ – 43-17-08; Бас редактордың орынбасарының міндетін атқарушы – Әділбек БАҚҚАРАҰЛЫ – 43-50-73; Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Қанат ТІЛЕПБЕРГЕН – 45-15-26; БӨЛІМДЕР: Саясат – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62;

Әлеумет – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08; Мәдениет – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09; Сайт (www.akjolgazet.kz) – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13; Жарнама – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50; Компьютер орталығы – Ернар БАЛҒАБАЕВ – 43-26-90; Бухгалтерия – 43-17-12.

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Талас, Сарысу – Сәулембай ӘБСАДЫҚҰЛЫ – 8 (726 44) 5-06-68, 87777590076; Қордай – Құрманбек ӘЛІМЖАН – 8 (72636) 4-74-34, 87016489927; Т.Рысқұлов, Меркі – Нұрболат ӘЛДИБЕКОВ – 87052193990, 87058767675; Шу – Қарлығаш ЕСБЕРГЕНОВА – 8 (726 38) 3-29-99, 87074228246. Мойынқұм – Уәлихан ЖАЙЛАУ – 87024705735.

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ. ЖСК KZ04319E010000374569, БСК ABKZKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 858, БСН 030940003725, «БТА БАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы №12327-Г куәлікті 2012 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы Баймаханбет АХМЕТ

ТАРАЛЫМЫ: 20804 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 62352

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компьютерлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83. Тапсырыс 156