24072018

АҺАН Д

Jambyl oblystyq qoǵamdyq-saıası gazet

А

Ж

BІRІŃDІ, QAZAQ, BІRІŃ DOS, KÓRMESEŃ, ІSTІŃ BÁRІ BOS. (ABAI).

және

Сарысу ауданы

Мойынқұм ауданы

ЖАМБЫЛДА

Мойынқұм

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл ауданы

Жамбыл облыстық қоғамдық-саяси газет

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

№84 (18578), Seısenbі, 24 shіlde, 2018 jyl

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. aqjolgazet.kz

Gazet 1922 jyldyń 1 mamyrynan shyǵady

НДА ЖАҺА

АЛТЫН ОРАҚ – 2018

ЖУАЛЫНЫҢ ДИҚАНДАРЫ ЕГІНГЕ ОРАҚ САЛДЫ АЛҒАШҚЫ ӨНІМ ТҮСІМІ ГЕКТАРЫНА 23,7 ЦЕНТНЕРДЕН АЙНАЛУДА

Жуа л ы н ы ң же р е м г е н диқандары алқаптардан дән жинауға кірісті. Ауданда алғашқы болып егінге орақ салғандар « Т е м і р б е ко в » , « Б а л ж а н » , «Жаңаталап», «Құндыз» және «Дәулет» шаруа қожалықтары. Жетітөбе, Ақтөбе және Күреңбел ауылдық округтерінің қамбалары бұйыртса дәнге толады деген үміттеміз. Ағымдағы жылы ауданда барлығы 33723 гектарға дәнді дақылдар себілген. Оның ішінде күздік бидай 11400 гектарды, арпа 22323 гект арды құрап отыр. Ал өткен жылы 12 мың гектарға күздік, 130 гектарға жаздық бидай, 21260 гектарға арпа себілген болатын. Ораққа т ү с ке н і 3 3 3 9 0 г е к т а р е г і с алқабынан барлығы 77130 тонна дән жиналды. Гектарға шаққанда аудан бойынша орташа өнім 23,1 центнерді құраған. Жуалылық шаруалар биыл да осы үдеден көрінуді көздейді. Жалпы ауданда осы жылғы е г і н о р а ғ ы н а 1 0 1 ком б а й н қатыспақ. Тасымал жұмысына 125 техника тартылмақшы. Алғашқы күнгі жиын-терінге онға жуық комбайн шығып, 100 гектар егістіктің дәнін жинады. Сол күнгі дәннің түсіміне қарап

ӨҢІР ЖӘНЕ ӨРКЕНИЕТ

мамандар биылғы өнім жаман болмайды деген болжам жасады. Яғни әр гектардан түскен өнім 23,7 центнерден айналған. Қазір жоғарыда айтқан шаруашылықт ардың ішінде жұмысы қызу жүріп жатқаны – Ақтөбе ауылдық округіндегі «Жаңаталап» шаруа қожалығы.

Е ІГ Ш З МА ТІЛ ҒЫ ЫР ТЫ ПС ТА

Қожалықтың иелігінде 1300 гектар егіс алқабы бар. Оның 160 гектары арпа, 80 гектары бидай, 25 гектары күнбағыс, 45 гектары қант қызылшасы, 40 гектары картоп, өзгесі көпжылдық шөп. Шаруашылық бүгінгі таңда 50 гектар егіс алқабын жаңбырлатып суғарып отыр. «Ауданда жылда

«7-20-25»:

егінге орақты бірінші болып біз саламыз. Биыл да сол дәстүрден жаңылмай орақты бастап кеттік. Комбайндарымыз жарап тұр. Кешелі бері 70 гектардың арпасын жинап, қырманға төктік. Биыл да өнім жаман болмайды деп ойлаймын», – дейді шаруашылық жетекшісі Бауыржан Тәжіхан.

Иә, «Баптай білсең – жер жомарт» деген халқымыздың даналығын жете түсінген жуалылықтар жердің жомарттығын мүмкіндігінше пайдалануда. Ол туралы аудан әкімдігі ауыл шаруашылығы бөлімінің бас маманы Сәбит Нұрлыбаев тілге тиек етті.

– Биыл өнім жақсы болатын түрі бар. Өйткені былтырғыға қарағанда жерде ылғал көп. Өткен жылы әр гектарынан орташа өнім 23,5 центнерден айналса, биыл аудан бойынша орт аша өнім 23,7 центнер болады деп жоспарлап отырмыз. Бүгінгі таңда егін орағы ауданда жаппай басталмаса да, Жетітөбе, Ақтөбе мен Күреңбел ауылдық округтерінің кейбір шаруа қожалықтары егінге орақ салып үлгерді. Қазір ораққа түскені жүз гектарға жуық алқап. Диқан қауымы төрт-бес күнде жиынтерінге толық кіріспек. Алда аудан шаруалары бітік өскен егіс алқаптарынан жиналған дән қамбаны еселеп толтырады деп үміттеніп отырмыз, – дейді ол. Марат ҚҰЛИБАЕВ, журналист. Жуалы ауданы.

ҚОЛЖЕТІМДІ ТҰРҒЫН ҮЙ

Камила БОРАШОВА Білім сапасын көтеру – басты назарда. Ал оқушылардың алаңсыз білім алуы үшін қолайлы орта керек. Бұл ретте мәселе апатты жағдайдағы және үш ауысымда оқытатын, орын тапшылығы туындаған мектептерге келіп тіреледі. Сондайақ білім мекемелерінің материалдық-техникалық базасы заманға сай жабдықталуы тиіс. Жалпы ғимараты е скі әрі тар мектептерде білім алып жүрген балалардан қандай жетістік күтуге болады? Қазір оқушылар жазғы демалысқа шыға с ала басталатын мектептердегі ағымдағы және күрделі жөндеу жұмыстарының қарқын алған шағы. Бұдан бөлек былтырғыдан өтпелі ж а ң а ғ и м а р ат т а р д ы ң құрылысы жүріп жатыр. Биыл өңірімізде 14 білім мекемесінің құрылысын жүргізуге 4,9 миллиард теңге қаражат бөлінген. Оның 9-ы жыл соңына дейін құрылысы аяқталып, пайдалануға беріледі деп

күтіліп отыр. 4-еуіне республикалық, 5-еуіне же р г і л і кт і б юд же т есебінен қаржы бөлінген. Қалғанының құрылысы 2019 жылы аяқталады. Облыстық білім б а с қ а р м а ­с ы н ы ң мәліметіне сүйенсек, биыл өңірде 15 білім ошағына күрделі жөндеу ж ұ м ы с т а р ы н ж ү р г і зу үшін облыстық бюджет есебінен 2,4 миллиард теңге қарастырылған екен. Оның 13-і мектеп, 1-еуі балабақша, тағы бірі – мектептен тыс білім беретін мекеменің ғимараты. Сала басшылары құрылыс жұмыстары ке стеге с а й ж ү р і п ж ат қ а н ы н , белгіленген мерзімде пайдалануға берілетінін айтады. Дегенмен үш айлық дема лыс т а ортасынан ауып қалды. Білім мекемелері жаңа оқу жылы басталғанша дайын бола ала ма? Осыны білу үшін Тараз қаласындағы құрылысы жүріп жатқан №24 гимназияға барып, мән-жайымен танысып қайттық. Жалғасы 3-бетте.

ОБ

Ә К І МІ Л ЫС

орынбасары Еркебұлан Дауылбаев ашып, жүргізіп отырды. Еркебұлан Әбілханұлы: «Мемлекет

=ЖАПОНИЯ Күншығыс елінің өнертапқыштары желдеткіші бар киім ойлап тапты. Желдеткіш ауаны сыртқа үрлеп, адамның денесін салқындатып тұрады. Тағы бір компания жол бетіндегі температураны 10-15 градусқа дейін төмендете алатын жамылғы ұсынды.

=КОЛУМБИЯ Богота қаласында өткен көрмеде келушілердің назарына 500-ден астам жыртқыш өсімдік түрі ұсынылған. Ішіндегі ең танымалы – шыбын-шіркеймен қоректенетін енерина.

=АҚШ Америкада ұшатын электромобиль соңғы сынақтан өтті. Техниканың бұл түрін жасауға 9 жыл кеткен. Бір жолаушыға арналған ыңғайлы орындығы бар машина әуеде сағатына 115 шақырым жылдамдықпен 64 шақырымды еңсеруге қауқарлы.

=ГЕРМАНИЯ Жуырда азық-түлік дүкендері сөрелеріндегі тауарда «бағдаршам» пайда болуы мүмкін. Егер өнімде қызыл түс болса, құрамында қант көп болғаны. Сары түс – орташа, ал жасыл мүлдем қантсыз өнім дегенді білдіреді.

Д БЫЛ М А Ж =ШУ

Ауданда Жастар практикасына 66,8 миллион теңге қаражат бөлініп, 269 адамды жұмыспен қамту жоспарланған. Бүгінде 169 жас маман тұрақты жұмысқа жіберілді.

=ТАЛАС Қаратау қаласындағы Орталық саябақта «Street Workout» спорт алаңшасы қала тұрғындарының қолданысына берілді. Бұл нысан көпшілікті бұқаралық дене шынықтыруға тартуға мүмкіндік береді.

=Т.РЫСҚҰЛОВ

басшысы әлеуметтік саланы жаңғыртуға бағытталған 5 бастамасын ұсыну арқылы еліміз

үшін өзекті, әлеуметтік салаға жаңа серпін беретін шараларды іске асыруды жүктеді. Елбасымыз ұсынған бастамалардың барлығы да маңызды. Әсіресе «7-20-25» бағдарламасы қаншама адамдарға тұрғын үйге қол жеткізуге мүмкіндік бе р і п от ы р . Е н д і с ол бағдарламаға нақты т о қ т а л ы п , ат қ а р ат ы н жұмыстарымыздың бағыт-бағдарын айқындап алуымыз қажет», – деді өз сөзінде.

Жаңатас қаласында коммуналдық қызметке қарызы бар пәтерлердің кәріз жүйесін анықтап, бекіткіш құралдармен жабдықталған қондырғы орнатылды. «Кит» деп аталатын механикалық аппараттың құны – 1200 000 теңге. Оған 4 маман жұмысқа тартылды.

=МОЙЫНҚҰМ «Қаратау жол», «Жамбыл жол» мердігер компаниялары өткен жылы Бірлік-Ұланбел тасжолының 130-145 шақырым аралығын жөндеуді бастаған болатын. Биыл тағы 30 шақырымын жөндеуден өткізбек. Қазіргі таңда 170-185 шақырым аралығын тегістеп, екі шақырымы асфальтталып қойған.

Егінші

мәрт, Жер жомарт.

Жалғасы 2-бетте.

Т А П С Ы Р М А Б Е Р Д І : О Р Ы Н Д А Л У Ы ҚА ЛА Й?

СКВЕР СӘНІ – WORKOUT

ЖАЗЫЛЫМ – 2018

ІІ ЖАРТЫ ЖЫЛДЫҚҚА ЖАЗЫЛУ БАСТАЛДЫ, ҚАПЫ ҚАЛМАҢЫЗ, ОҚЫРМАН!

Альмира ОМАРОВА Бүгінде «Жеңіс» саябағы, облыс әкімдігінің алды мен орталық «Достық» алаңы жаңа кескін-келбетке еніп, жаңарып қалды. Әлі де құрылыс жұмыстары жүріп жатқан нысандар бар. Соның бірі – Ниетқалиев көше­ сінің «Химпоселок» аталып кеткен аумағындағы қараусыз тұрған скверлер. Осындағы атқарылып жатқан жұмыстардың барысымен танысу мақсатында барғанымызда бұрынғыдай арамшөп қаулап қалған жерді көрмедік. Олардың орнына қырланған кеспе тастар төселіп, жаңадан белтемірлер орнатылыпты. Түбіне сол күні цемент құйылғандығы көрініп тұр. Бір қызығы – гимнастикалық құралдың біріне WORKOUT сөзі ойып жазы­лыпты. Бұл не дейсіздер ме?

Жалғасы 3-бетте.

А

=САРЫСУ

Есен ӨТЕУЛИЕВ

ЖАҢА ОҚУ ЖЫЛЫНДА ? Ы Д А Р А Ң А Ж П Е Т К Е ҚАНША М

ҚХР темір жол жылжымалы құрамының корпорациясы су астында жүк таситын әлемдегі алғашқы роботты таныстырды. Оның қозғалтқышының қуаты 250 ат күшіне тең.

Қазпоштаның «Сенім» бағдарламасымен есеп аштырғандар ұтыс ойынына қатысады. Акцияда ауданның екі тұрғыны – А.Керімбаева мен Н.Хаулин жеңімпаз атанып, «Технодом» дүкендерінен қажетті тұрмыстық техниканы тегін алу мүмкіндігіне қол жеткізді.

ЖАҢА БАСТАМА МЕН ҚОЛЖЕТІМДІ БАСПАНА Ме м л е ке т б а с ш ы с ы Нұрсұлтан Назарбаев ұсынған «Президенттің 5 әлеуметтік бастамасы» халықты баспан ­ амен қамтамасыз етуге, жастардың білім алуы және жатақханамен қамтуға зор мүмкіндік береді. Ал оны жүзеге асыруда аймақтарға артылатын міндеттің жүгі салмақты. Елбасының әлеуметтік бастамаларына қолдау білдіру мақс атында облыстық әкімдікте өткен жиынды облыс әкімінің

=ҚЫТАЙ

«Қазпошта» Заңды тұлғалар үшін Ауылдағы кәсіпорындар мен ұйымдарға: 6 айға – 3246,48 теңге 1 жылға – 6492,96 теңге Индексі 15457 Тараз, Қаратау, Жаңатас, Шу қалалары бойынша 6 айға – 2911,32 теңге 1 жылға – 5822,64 теңге Индексі 15457

байланыс бөлімшелерінде: Жеке тұлғалар үшін Ауыл тұрғындарына: 6 айға – 2996,46 теңге 1 жылға – 5992,92 теңге Индексі 65457 Тараз, Қаратау, Жаңатас, Шу қалалары бойынша 6 айға – 2661,30 теңге 1 жылға – 5322,60 теңге Индексі 65457

Тараз қаласының тұрғындары үшін: P Эврика-пресс

P ERNUR-press

P Тараз-пресс

PҚыран-пресс

БӨЛІМШЕЛЕРІ АРҚЫЛЫ ЖАЗЫЛУҒА БОЛАДЫ

2

SAIASAT

24 шілде, 2018 жыл

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

ЖЕМҚОРЛЫҚ – ІНДЕТ, ЖОЮ – МІНДЕТ

АЗАМАТТЫҚ ИНСТИТУТТЫҢ РӨЛІ АЙРЫҚША

Бүгінгі қоғам – ашық қоғам. Тұрғындардың сенімі, азаматтардың ақпараттар мен мемлекеттік қызметтерге деген қолжетімділігі ашық әрі жария түрде жүреді. Әрине қоғамның қозғаушы күші – мемлекеттің саясаты болғандықтан, етене жұмыс, сенімділікке ие болу басты қағидамыз болып қала береді. Бұл мақсатта Мемлекеттік қызметке іріктеудің ашықтығын қамтамасыз етуге бағытталған тәуелсіз бақылаушылар мен сарапшылар институтының алар орны ерекше. Біздің департамент пен «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалы арасында 2013 жылы меморандум қабылданған болатын. Бұл биліктегі партия өкілдерімен етене жұмыс жүргізуіміздің, халық сенімін арттырудың тетігіне айналып үлгерді. Олай дейтініміз, осы аралықтағы бірлескен жұмыс жо спарының нәтиже сі соған жетелейді. Бүгінге дейін «Нұр Отан» партиясының өкілдері б а й қ ау ш ы р е т і н д е б і р н е ш е конкурсқа қатысты. Атап айтқанда, 2014 жылы – 39 конкурсқа, 2015 жылы – 33 конкурсқа, 2016 жылы – 76 конкурсқа. 2017 жылы 80 конкурсқа қатысты. Бақылаушы ретінде қатысқан азаматтар қатарының артуы қоғам ашықтығының кепілдігін көрсетсе керек. Жалпы мемлекеттік қызметке іріктеудің ашықтығын қамтамасыз е ту ге б а ғ ы т т а л ғ а н т ә уе л с і з бақылаушылар мен сарапшылар институтын іске асыру, мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру – қоғамдық бақылауды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастырудың тетігі. Ал Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі және оның аумақтық департаменттері міндеттерін

БА

іске асыру барысында ашықтық қ а ғ и д а с ы н ұ д а й ы ұ с т а н уд а . Осы ұстанымның шеңберінде облыс бойынша департамент қоғамдық ұйымдармен, азаматтық

басқару мен сыбайлас жемқорлыққа қ а р с ы і с - қ и м ы л д ы н ы ғ а й ту жөніндегі 8 және 9-бағыттарды жүзеге асыру мақс атында ынтымақтастық меморандумын

Бұл ақпараттардың дерек көздері жарияланып, ақпараттар беріліп тұрады. Сондықтан «Нұр Отан» партиясының облыстық филиалы жанындағы 2016-2020 жылдарға

институттармен бірлескен ісшара лар, меморандумдарды қабылдап, жұмысын атқарып ке л ед і . О с ы ғ а н о р а й ө з а р а ынтымақтастық орнату жөніндегі меморандум жоғарыда айтып кеткендей, «Нұр Отан» партиясының облыстық филиалы арасында жасалды. Дегенмен бүгінгі уақыттың талабына сәйкес, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың және мемлекеттік көрсетілетін қызметтер саласына деген қоғамдық көзқарастың, қойылатын талаптардың өзгеруіне байланысты, оның ішінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың биылғы «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауындағы тиімді мемлекеттік

жаңадан жасауға негіз болып отыр. Ынтымақтастықтың негізгі мақсаты – бірлескен ісқимылдарды нығайта отырып, «Қоғамдық бақылау картасы» және «Жасырын тұтынушы» жобалары аясында оның жаңа форматтарын енгізу нәтижесінде қоғамдық бақылау арқылы мемлекеттік органдардың тиімділігін нығайтуға салмақты үлес қосу. Мемлекеттік қызметшілердің жауапкершілігін күшейту бойынша бірле скен іс-қимылдар бұған дейін жауапкершілікке тартылған, оның ішінде мемлекеттік қызметтен теріс себептермен шығарылған партия мүшесі болып табылатын қ ы зм е т ш і л е рд і ң п а рт и я л ы қ жауапкершілігін қарастыру үшін тұрақты ақпарат алмасып отырады.

арналған «Қазақстан-2021: Бірлік. Тұрақтылық. Жас ампаздық» сайлауалды бағдарламасын іске асыру жөніндегі «Мемлекеттік қызмет көрсету» бағыты бойынша комиссия мүшелігіне қатысу біз үшін де тиімді. Осы мақсаттағы ж ұ м ы с т а р д ы ж а н д а н д ы р у, облыс аумағында мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасын жақсартуды бақылауда 2016 жылы – 2 отырыс, 2017 жылы 4 отырыс пен бірнеше рейдтік іс-шаралар өтті. Ал ағымдағы жылдың 6 айына – 2 отырыс және 1 рейдтік іс-шара жоспарланған. Сонымен қатар департамент жанынан құрылған мемлекеттік қызметтерді көрсету мәселелері ж ө н і н д е г і вед ом с т во а р а л ы қ жұмыс тобының қызметіне «Нұр

АУДАНЫНЫҢ ҚҰРЫЛҒАНЫНА – 80 ЖЫЛ Қ А ЙЗ

Отан» партиясының өкілдері де тартылған. Бұл жұмыс тобы облыс аумағында мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасын жақсартуды бақылауда былтыр 14 отырыс, биылғы жарты жылда 2 отырыс өткізіп, саралады. «Нұр Отан» партиясының қоғамдық қабылдау бөлмесінде азаматтарды же ке с ауа л д а р ы м е н , т а л ап өтініштерімен қабылдау жүргізу тұрақты дәстүрге айна лған. Департамент жыл басынан бері мұнда 3 қоғамдық қабылдау өткізіп, азаматтардың өтініштерін қанағаттандырды. С ы б а й л а с же м қ о рл ы қ т ы ң алдын алу жұмыстарын ұ й ы м д а с т ы р уд а ғ ы ү з д і к мемлекеттік орган облыстық б і рл е с ке н б а й қ ау ы н ө т к і зу барысында да азаматтық институт өкілдерін тарту жақсы жолға қойылды. Мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын і с ке а с ы р у ф о р м а л а р ы н ы ң және әдістерінің тиімділігін арттыру, мемлекеттік орган қызметкерлері арасында сыбайлас жемқорлыққа нөлдік төзбеушілікті қалыптастыру, азаматтардың құқықтық с ау ат т ы л ы қ т а р ы н а р т т ы р у, тұрғындар арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға мемлекеттік қызметшілерді тарту, сыбайлас жемқорлыққа қарсы белсенді жұмысты ынталандыруға ҮЕҰ өкілдерінің бақылаушы ретінде қатысуы – қоғам ашықтығының айнасы. Сондықтан алдағы жұмыс жоспарына сәйкес «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалымен бірле скен іс-шара лары өз жалғасын табады. Мақсұт НӘЛІБАЕВ, ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Жамбыл облысы бойынша департаментінің басшысы – Әдеп жөніндегі кеңестің төрағасы.

«7-20-25»:

ҚОЛЖЕТІМДІ ТҰРҒЫН ҮЙ

ЖАҢА БАСТАМА МЕН ҚОЛЖЕТІМДІ БАСПАНА

АУДАН ТОЙЫ – АЙМАҚ ҚУАНЫШЫ рекордтық өнім алған 20-дан аса Социалистік Еңбек Ері, ел басқарған айтулы тұлғалар, ғылым мен мәдениетте, өнер мен спортта табысқа жеткен, биік белестерді бағындырған тұлғаларымен мақтанады. Аудан орталығындағы «Батырлар аллеясында» ел мақтанышы с а н а л ат ы н а з а м ат т а р д ы ң бейнелері қашалып салынған. Байзақ баба есімімен аталатын ауданның халқы 104 мыңға жетіп, бүгінде өсіпөркендеу үстінде. Өндірілген өнім көлемі артып, халықтың тұрмысы жақсарып келеді. Бірлікті ту еткен өлкемізде отыздан астам ұлт өкілдері татутәтті ғұмыр кешіп, ел игілігі жолында тер төгуде. Биыл ауданның құрылғанына 80 жыл толып отыр. Аудан тойы – аймақ қуанышы. Дүбірлі тойды өз дәрежесінде өткізу мақсатында ардагерлер және қоғамдық кеңестер, этномәдени орталықтың жетекшілері

ҚҰЖАТТАРДЫ ҚАБЫЛДАУ 26 ШІЛДЕДЕ АЯҚТАЛАДЫ Альмира ОМАРОВА 2014 жылдан басталған «Мәңгілік Ел жастары – индустрияға!»

– «Серпін – 2050» жобасының әлеуметтік мәні зор. Жастарға қолдау көрсетуді көздейтін бағдарлама оңтүстік, оңтүстік-батыс өңірдің, атап айтқанда, Жамбыл, Алматы, Түркістан, Маңғыстау және Қызылорда облыстарының түлектеріне өндірісі дамыған, жұмыс күші тапшы басқа аймақтардың жоғары оқу орындары, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында тегін білім алып, тұрақты жұмысқа орналасуына мүмкіндік береді. Білім және ғылым министрлігі Болон процесі және академиялық ұтқырлық орталығының ұлттық жобалар басқармасының басшысы Айгүл Сағиеваның айтуынша, «Серпін – 2050» бағдарламасы бойынша биыл алғашқы түлектер 7 оқу орнын бітіріп шығыпты. Енді осы 900 бакалавр оқыған өңірлерінде жұмысқа қаламын десе, 3 жыл еңбек етуі тиіс екен. Ал өз ауылдарынан жұмыс тапса, қайтуына да болады.

– 2018 жылға мемлекет тарапынан 5089 грант бөлініп отыр. Басымдық, әрине, техникалық мамандықтарға берілген. Биыл жобаға Ақмола, Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Павлодар, Қостанай, Қарағанды облыстарының 24 жоғары оқу орны мен 38 колледжі қатысып отыр. Бұл алғашқы жылмен салыстырғанда әлдеқайда жоғары.

2014 жылы небәрі 25 колледж бен 7 жоғары оқу орны болған. Бесінші рет өткізіліп жатқан жобаға қатысушылар саны осылайша жыл санап артуда. Алайда осы жылы медициналық мамандықтар бойынша «Серпінге» грант бөлінген жоқ. Сондықтан бұл тізімде Қарағанды және Семей медицина университеттері енбегенін де айта кеткен жөн, – дейді Айгүл Сағиева. Қазір 9 өңірден жиналған білім беру ұйымдарының өкілдері М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік және Тараз мемлекеттік педагогикалық университеттерінде үгіт-насихат жұмыстарын жүргізуде. Құжаттар осы 2 оқу орнында қабылданып жатыр. Бұл туралы бізге Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті тарих пәнінің аға оқытушысы Думан Сарбаев айтып берді. Ал қасында кеңес беріп отырған 2-курс студенті Лаура Базылбаева Байзақ ауданы Көктал ауылының түлегі екен. Ақтөбедегі аталмыш университетте «Дефектология» мамандығы бойынша білім алып жатқан ол жоба аясында жасалған жағдайларды егжей-тегжейлі айтып берді.

– Шәкіртақы аламыз. Жатақханамыз өте жақсы жабдықталған. Жылына 4 рет жолақы төленеді. Яғни қыста да, жазда да 2 реттен өз туған жерімізге тегін келіп қайта аламыз. Егер шет тілін білсек, өзге елде 1 семестр оқып қайтуға мүмкіндік қарастырылған, – дейді болашақ дефектолог Қазақстан университеттерінің арасындағы 7-орында тұрған білім ошағын мақтан тұтып. Еліміздің педагогикалық жоғары оқу орындарының ұлттық рейтінгінде 2-орында тұрған Павлодар мемлекеттік педагогикалық университетінде биыл «физика-математика», «химия-биология», «тарих-география» сияқты біріктірілген мамандықтар қайта ашылыпты. Педагогика және спорт факультетінің аға оқытушысы Саржан Асқаповтың айтуынша, 12 мамандық болса, соның 6-ауы осындай қосарланған мамандықтар екен. «Серпін-2050» бағдарламасы бойынша құжаттар қабылдау 26 шілдеде өз мәресіне жетеді. Ескерте кететін бір жайт – бұл жобаның қатысушысы тек ауыл-аймақтың түлектері ғана бола алады. Мысалы, Жамбыл облысындағы Тараз, Шу және Жаңатас, Қаратау моноқалаларының оқушыларына мұндай мүмкіндік берілмейді және бұл талап қалған 4 облысқа да ортақ. Тараз қаласы.

Әр дәуірдің өз қаһар­мандары болады. Байзақ жері – қазақжоңғар соғысында ерліктерімен ел есінде қалып, есімдері ұрпақтанұрпаққа аңыз болған, 1730-40 жылдары жауына арыстанша атылған, Абылайдың жан серігі атанған Мәмбет Күнбасұлы, Сеңкібай би Қабанбайұлы, Қосы батырдың кіндік қаны тамған өлке.

Алпысқа тарта тоған қаздырып, халқын отырықшылдыққа баулыған Байзақ датқа, әділ би атанған Мәдімар Райымбекұлы, жаужүрек Ақмола батыр, Кеңес Одағының Батыры Ақәділ Суханбаев, Халық Қаһарманы Ғазиз Байтасов, Қазақстанның Еңбек Ері Жақсылық Ү ш ке м п і р о в о с ы ө ң і рд е дүние есігін ашқан. Қоғам қайраткерлері Сыдық Абланов, Намазбай Ақшабаев, Жақаш Мамыров сынды тұлғалардың есімдері ел есінде.

1938 жылдың 4 ақпанында Оңтүстік Қазақстан облыстық ат қ а р у ко м и т е т і н і ң № 8 9 қаулысымен Мирзоян ауданынан жаңа аудан болып бөлініп шыққан. Сол кездегі саясаттың ауанымен Яков Свердлов есімі берілгенімен, еліміз тәуелсіздік алысымен – 1995 жылдың 20 желтоқсанында Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың № 2 6 9 6 Жа р л ы ғ ы м е н о с ы өңірдің перзенті, халқын қоқан хандығының тепкісінен азат ету жолында қаза тапқан Байзақ датқаның есімі берілді. Қысы жұмсақ, шұрайлы да нулы аймақтың басты саласы – ауыл шаруашылығы. Егін және мал шаруашылығы қатар жүргізілетін өңірде көне тарихтан сыр шертетін Б а р ы с х а н ( Х V- Х І Х ғ ғ . ) , Түймекент (VІІІ-ХІVғғ.), Оххум (ХІХ-ХІІғғ.) қалалары, Қостөбе қалашығы (VII-XIIғғ.) орын тепкен. Әр жылдары қант қызылшасынан, картоптан

«СЕРПІН – 2050»: ӘЛЕУМЕТТІК ЖОБА ӘЛЕУЕТІ

тұрғындарға Үндеу тастаған б о л а т ы н . О с ы Ү н д е уд і қолдаған жомарт азаматтардың бастамасымен «Сенім-Байзақ» қоғамдық қайырымдылық қорына түскен қаражат есебінен бүгінде баба кесенесінің маңына электр жарығы мен ауызсу тартылды. Кесенеге баратын биіктігі 80 метр баспалдақ салынып, екі жағына гүлдер егілді. Сонымен қатар кесене төңірегінде өсіп тұрған талдарақтар ретке келтіріліп, жас ағаштар отырғызылды. Жалпы өңіріміздің даңқы мен айбынын асырған тұлғалардың еңбегін, елі үшін жасаған игілікті істерін кейінгі ұрпаққа үлгі ету мақсатында қолға алынған тірліктер көңіл қуантады. Олай болса, ауданның мерейтойын лайықты өткізуге біркісідей үлес қосайық дегім келеді. Айбала ТІЛЕУХАНОВА. Байзақ ауданы.

(Басы 1-бетте) Бұдан кейін сөз алған ҚР Ұлттық Банкі Жамбыл филиалының директоры Евгений Шарыгин жиналғандарға «7-2025» бағдарламасының талаптарын кеңінен түсіндіріп берді. Оның айтуынша, бүгінгі күні өңірімізде екінші деңгейлі «Центр Кредит» және «АТФ» банктері Президенттің бастамасымен берілетін тұрғын үйлерге қол жеткізгісі келетін тұрғындарға қолдау білдіріп отыр. Ал «Баспана» ипотекалық компаниясы басқарма төрағасының кеңе сшісі Қасымбек Мәліков Елбасының әрбір отбасына баспана а лудың жаңа мүмкіндіктерін беру бастамасына сәйкес қазіргі таңда барлық өңірлерде келелі жиындар өтіп жатқандығын тілге тиек етіп, аймақтағы атқамінер азаматтарға өз ұсынысын жеткізді. «Елбасы ұсынған бастамамен дәл қазіргі уақытта тұрғын үйге қол жеткізгісі келетіндердің қарасы көп. Алайда олар белгілі бір деңгейдегі кедергілерге ұшырап жатыр. Мәселен тұрғындар банкке барса мердігерге, мердігерге барса әкімдікке сандалып, табанынан тозып жүр. Сол себепті жергілікті

атқарушы билік тарапынан осы мәселені шешуге көңіл бөлінсе екен. Әкімдік пен банк қызметкері де, мердігер де бір жерде отырса мұндай кедергілер болмас еді», – деді ол. Жиын соңында Еркебұлан Дауылбаев Елбасы бастамасының бағыты бойынша жас а латын

жұмыстар аймақтағы құрылыс нарығына үлкен серпіліс әкелетінін, о сылайша пәтер ке зегінде тұрғандардың мәселесі рет-ретімен шешілетінін, ол үшін жауапты мамандар жұмыстың алға басуы үшін жүйелі жоспар құру керектігін айтты.

ДЕПУТАТ САУАЛЫ

984,5 МЫҢ ТЕҢГЕНІҢ ЖҰМЫСЫ ОРЫНДАЛМАҒАН АЛ 142,0 МЫҢ ТЕҢГЕ САПАСЫЗ ІСКЕ ЖҰМСАЛҒАН Облыстық мәслихаттың депутаты А.Майлыбаевтың биылғы 7 наурызда жолдаған №27/151 депутаттық сауалы мен Шу қаласының тұрғыны Р.Керімқұлдың арызына сәйкес және облыс бойынша ішкі мемлекеттік аудит пен Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының облыс бойынша департаменттерінің 2018 жылғы 13 наурыздағы №8/3-1-9-983 хаты негізінде Төле би ауылындағы су ағатын кәріз жүйелерін жөндеу мен жаңғыртуға, су құбырлары мен мұнарасын салуға, жаңа тұрғын үй аудандарына инфрақұрылым жүргізуге Шу ауданы әкімдігінің тұрғын үй-қоммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары мен сәулет, құрылыс және қала құрылысы бөлімдеріне бөлінген бюджеттік қаражаттардың пайдаланылуында Қазақстан Республикасының бюджеттік және басқа да заңнамаларының сақталуы бойынша 2016-2017 жылдар мерзіміне аудиторлық іс-шара жүргізілді. Аталған 2 мекеме бойынша аудитпен қамтылған қаржы 1109 665,6 мың теңгені құрап, анықталған бұзушылықтардың жалпы сомасы 320836,5 мың теңге болған. Атап айтсақ, Шу ауданы әкімдігінің тұрғын үйкоммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінде «Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Заңының талаптары сақталмапты. Жалпы 3887,2 мың теңге, оның ішінде атқарылған жұмыстардың актісінде көрсетілсе де, нақты орындалмаған жұмыстар 3515,7 мың теңге және 371,5 мың теңгенің жұмыстары сапасыз орындалғандығы белгілі болды. Сондай-ақ құрылыс-монтаждау жұмыстарын қайта бастау белгiленген тәртiппен сараптамадан өткiзiлген тиісті жобалау-сметалық құжаттамасы болғанда ғана жүргізіледі делінген талаптары бұзылып, бекітілмеген және сараптамадан өткізілмеген жобамен 309929,7 мың теңгеге жасап алынған, қосылған жұмыстардың сметасымен жұмыстар атқарылып келген. Ал Шу ауданы әкімдігінің сәулет, қала құрылысы және құрылыс бөлімінде «Қазақстан Республикасы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Заңының талаптары сақталмай, жалпы сомасы 976,7 мың теңгені құраған сапасыз жұмыстар анықталды. Алдыңғы жылы мекеме мен «СК-АВС» ЖШС арасында 776 129,9 мың теңгеге келісімшарттың 4-тармағының талаптарына қайшы, жұмыстардың толық аяқталмағанына қарамастан, мердігер шотына мекеменің былтырғы 25 қыркүйектегі төлем шотымен 4 916,4 мың теңге (5 пайыздық сапа кепілдігі) сомасы төленген. Яғни аудит аралығында мердігермен атқарылған құрылыс жұмыстарының актілері бойынша жалпы сома 207 986,6 мың теңгені құраған. Аталған заңдылықтар сақталмай, жалпы сомасы 1 126,5 мың теңге, оның ішінде 984,5 мың теңгенің орындалмағаны және 142,0 мың теңгеге сапасыз орындалған жұмыстар анықталды. Сөйтіп бұзушылықтарды жою және оларға жол берген тұлғалардың жауапкершілігін қарау туралы мекемелерге нұсқама жіберілді. Қайрат РАХЫМБЕРДИЕВ, облыс бойынша ішкі мемлекеттік аудит департаменті №2 бөлімі басшысының міндетін атқарушы, Болат ҚҰРМАНБЕКОВ, жетекші маман.

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

«ҚАЗАҚСТАН -2050» СТРАТЕГИЯСЫ: МЕЖЕ МЕН МІНДЕТ

ТАРАЗДЫҢ ТАБЫСЫ АРТЫП КЕЛЕДІ

Тараз – облысымыздың айнасы. Бүгінде тарихы тереңнен тамыр алатын көне шаһардың шырайы артып, экономикасы дамып, әлеуеті көтеріліп келеді. Экономиканың дамуына әлеуметтік сала мен бизнестің дамуы серпін береді десек, облыс орталығында бұл бағытта нәтижелі жұмыстар да, соған орай көрсеткіштерде өсім де бар. Ағымдағы жылғы алты айлықтың қорытындысы сөзімізге дәлел бола алады.

Ғалымжан ƏБДІРАЙЫМОВ,

Тараз қаласының əкімі. Атап айтар болсақ, биылғы бірінші жарты жылдықта өнеркəсіп өндірісінің көлемі 120 миллиард 535,0 миллион теңгені құраған. Ал өткен жылдың есепті мерзімінде бұл көрсеткіш 103 миллиард 173,5 миллион теңге болған. Яғни нақты индекс көлемі 107,3 пайыз. Бұл дегеніміз, өткен жылмен салыстырғанда 17 миллиард 361,5 миллион теңгеге артық өнім өндірілген. Халықтың жан басына шаққандағы өнеркəсіп өндірісінің көлемі былтыр 272,2 мың теңге болса, биыл 338,5 мың теңге болып қалыптасты. Өнеркəсіп құрылымының салалары бойынша өңдеу өнеркəсібінде нақты көлем индексі 104,4 пайыз, электрмен жабдықтау, газ беру саласында 107,2 пайыз, сумен жабдықтау, кəріз жүйесі, қалдықтардың жиналуын жəне таратылуын бақылау саласында 104,3 пайыз, кен өндіру жəне карьерлерді қазу өнеркəсібінде 147,7 пайызды құрады. Өнеркəсіп саласының күре тамыры, негізін құраушы – химия саласы екендігі белгілі. Бұл бағытта «Қазфосфат» ЖШС-ның Жаңа Жамбыл фосфор жəне минералды тыңайтқыштар зауытын қоса алғанда, жалпы 52 миллиард 684,8 миллион теңгенің өнімі өндірілген. Бұл, жалпы облыс бойынша өнеркəсіптегі шығарылған өнімнің 43,7 пайызын құрайды. Бұл саладағы салық түсімдері мен басқа да міндетті төлемдердің мемлекеттік бюджеттегі үлесі 27,7 пайыз неме се 4 миллиард 196,2 миллион теңгеге жеткен. Сондай-ақ Үдемелі индустриалды-инновациялық даму бағдарламасын жүзеге асыруда Индустрияландыру картасына енген жобаларды қолдау шаралары да жүйелі түрде жүргізілуде. Елбасымыз «Төртінші өнеркəсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» Жолдауында «Мемлекет бизнеспен бірлесіп, отандық өнімді халықаралық нарыққа шығарудың стратегиялық жолын тауып, ілгерілетуге тиіс» деп атап көрсеткен-ді. Осыған орай «Қазақстан Республикасының 2015-2019 жылдарға арналған индустриалдыинновациялық даму» мемлекеттік бағдарламасы аясында, ағымдағы жылы жалпы құны 4 миллиард 897,0 миллион теңгені құрайтын 3 инвестициялық жоба іске асырылуда. Олар: жобалық құны 1 миллиард 870 миллион теңге, жылдық қуаттылығы 24 мың тонна болатын «KISC» ЖШС – болат, шойын балқыту цехын қайта жаңғырту, құны 2 миллиард 177 миллион теңге болатын «Тараз арматура зауыты» ЖШС – құрылыс арматурасын шығаруға арна лған жаңа цехтың құрылысын салу жəне құны 850,0 миллион теңге, жылдық

қуаттылығы 4,5 мың тоннаны құрайтын «Сəуле» кондитерлік фабрикасы» ЖШС өндіріс орнының 2-ші кезеңі құрылысын жүргізу жұмыстары. Бұл жұмыстар аяқталып, нысандар іске қосылғанда барлығы 517 жаңа жұмыс орны ашылады деп күтілуде. Сонымен қатар индустриалды картасынан тыс, 9 миллиард 277,5 миллион теңгеге екі инвестициялық жобаның іске асырылуы жо спарланып отыр. Атап айтсақ, «Қазфосфат» ЖШС-ның «Минералды тыңайтқыштар зауыты» аммофос 10:46 маркасы өндірісінің технологиялық жүйесін кеңейту жəне «GOODLOOK» ЖШС-ның күнбағыс пістесінен май өндіру зауытының құрылысын жүргізу жобалары. Ағымдағы жылдың 6 айында негізгі капиталға салынған инвестициялардың

жалпы көлемі 30 миллиард 725,7 миллион теңгені құрады. Халықтың жан

басына шаққандағы негізгі капиталға салынған инвестиция көлемі 86,4 мың теңге болып қалыптасты. Бөлшек сауда тауар айналымының көрсеткіші 97 миллиард 150,2 миллион теңге болса, ал көтерме сауда тауар айналымының көлемі 61 миллиард 651,4 миллион теңгені құрады. Халықтың жан басына шаққанда бөлшек сауданың көлемі 272,8 мың теңге жəне көтерме сауда тауар айналымының көлемі 173,1 мың теңгеге айналған. Бүгінде қалада 31 829 кəсіпкерлік субъектілері

тіркелсе, оның ішінде 25 648 жеке кəсіпкер, 6041 шағын, 31 орта жəне 109 шаруа қожалығы бар. Шағын, орта бизнес субъектілерімен өндірілген өнім көлемінің үлесі 19 миллиард 454,1 миллион теңгені көрсетіп, жалпы өнеркəсіп кəсіпорындарымен өндірілген

өнім 16,1 пайызды қамтыған. Қазақст ан Ре спубликасының əлеуметтік-экономикалық даму болжамына сəйкес, 2018 жылға 5-7 пайызға дейін инфляция өсімі белгіленсе, 6 айдағы баға жəне тұтыну тауарлары мен қызмет көрсету тарифтері 2,3 пайызды құрады. Инфляция деңгейін тұрақтандыру аясында қалада əлеуметтік маңызды азық-түлік, азықтүлік емес тауарларының жəне ақылы қызметтердің бағаларын негізсіз өсуіне жол бермеу басты назарда. Осыған байланысты арнайы жұмыс тобы қызмет атқарады. Өнім өндіруші жəне сауда мекемелерімен бағаны төмендету мақсатында ағымдағы жылы 12 меморандумға қол қойылды

десек, облыстың тұрақтандыру қорынан қаладағы 6 ірі супермаркетке əлеуметтік маңызы бар тауарлар жеңілдетілген бағамен жеткізілуде. Ағымдағы жылдың қаңтар-маусым айларында мемлекеттік бюджетке 19 миллиард 337,3 миллион теңге салық жəне басқа да міндетті төлемдер түсіп, жоспар 103,2 пайызға орындалған. Оның ішінде республикалық бюджет 6 миллиард 777,2 миллион теңгеге немесе 89,9 пайыз, жергілікті бюджет 12 миллиард 560,1 миллион теңгеге немесе 112,4 пайызға атқарылған. Жергілікті түсімдердің ішінде облыстық бюджет 6 миллиард 855,3 миллион теңгеге немесе 109,8 пайызға, ал қалалық бюджет 5 миллиард 704,8 миллион теңгеге немесе 115,0 пайызға орындалды. Бюджеттің шығыс бөлігі трансферттерді қоса есептегенде 25 миллиард 865,0 миллион теңгені құрап, 99,3 пайыз игерілді. Қаладағы құрылыстың да қарқынды жүргізіліп жатқандығынан жергілікті тұрғындар жақсы хабардар. Оған өздері шаһардың əр бөлігіндегі қызу жұмыстар арқылы куə болуда. Үстіміздегі жылдың жарты жылдығы бойынша құрылыс жұмыстарының көлемі 11 миллиард 946,3 миллион теңгеге шақталған десек, бұл орайда былтырғы есепті кезеңмен салыстырғанда да айтарлықтай өсім бар болып отыр. 2018 жылы бюджет есебінен жалпы сомасы 15 миллиард 325,0 миллион теңгеге 47 нысанның құрылысын жүргізу қарастырылған болса, ондағы 6 нысанның құрылысы келер жылға өтпелі. Экономикалық-əлеуметтік ахуалды а р т т ы р уд ы ң т а ғ ы б і р м а ң ы з д ы бағыттарының бірі – халықты жұмыспен қамту. Жыл басынан бері қаладағы уəкілетті жұмыспен қамту органына ресми түрде жұмысқа тұру үшін 3351 адам өтініш білдірсе, оның 2022 адамы жұмыспен қамтылған. Оның ішінде əлеуметтік жұмыс орындарына 28 адам, жастар тəжірибесі бойынша 173 адам жəне кəсіптік біліммен, қысқа мерзімді кəсіптік оқумен қамтамасыз ету бойынша 693 адам орналасқан. Сонымен қатар 2018 жылы қоғамдық жұмыстарға 891 адам тартылуы тиіс болса, есепті кезеңде 518 адам жолданып үлгерілген. Қазіргі уақытта жұмыссыздық деңгейі 5,8 пайыз, ең төменгі күнкөріс деңгейі 24 135 теңге, орташа номиналды айлық жалақы 107 616 теңгені құрайды. Тараз қаласы.

ÆÀҢÀ ÎҚÓ ÆÛËÛÍÄÀ ҚÀÍØÀ ÌÅÊÒÅÏ ÆÀҢÀÐÀÄÛ? (Басы 1-бетте).

б а с ш ы с ы Та л ғ ат М ы р з а м ұ р ато в . Гимназияның шаруашылық м е ң г е р у ш і с і Н ат а л ь я С а в и н о в а : «Мердігерлер құрылыс жұмыстары барысында бізбен үнемі ақылдасып отырды. Бəрін сапалы, ойдағыдай етіп жасап бергендеріне рахмет айтамыз. Гимназияның негізгі корпусының көше жақтағы кіреберісі бұрын асфальтталған еді. Оны алып тастап брусчатка төсеп берді. Бұл олардың қызметіне кірмесе де балаларға қолайлы болсын деп жасап отыр», – деді ол. Та ғ ы б і р а й т а ке т е рл і г і , е н д і балалар алаңсыз дене шынықтырумен

24 шілде, 2018 жыл

БАСПАСӨЗ ТУРЫ

ЖЕР ҚОЙНАУЫ ҚАЗЫНАҒА ТОЛЫ АЛАЙДА ОНЫ ПАЙДАЛАНУДА ТУЫНДАЙТЫН МӘСЕЛЕЛЕР БАР

Есет ДОСАЛЫ

ӨҢІР ЖӘНЕ ӨРКЕНИЕТ

Мектеп жанынан салынып жатқан қосалқы оқу корпусының құрылыс жұмыстары аяқталуға таяу қалыпты. Мердігер компания өкілдерінің айтуынша, нысан аз күнде пайдалануға берілмекші екен. Жалпы гимназияның негізгі ғимараты 550 орынға арналған. Бұған дейін мұнда 1258 оқушы үш ауысымда білім алып келген. Осыны ескеріп, мектепке жапсарлас 300 орынға арналған оқу корпусын салуға шешім қабылданған еді. Міне, енді соның арқасында мектеп 1 қыркүйектен бастап екі ауысымда оқитын болады. Осылайша тараздық жеткіншектерді жаңа оқу жылында жақсы жаңалықтар күтіп тұр. Заманауи үлгіде салынған ғимарат құрылысын республикалық бюджет есебінен «Болашақ Строй Group» ЖШС жүргізуде.

– 2017 жылдың 27 шілде сінде басталған құрылыс бүгінде толық аяқталды. 3 қабаттан тұратын оқу корпусында 14 кабинет бар. Асханасы мен спорт, акт залдары екінші блокта орналасқан. Ескі мектеппен қосатын галерея жасалды. Құрылысқа 150-ге жуық жұмысшы тартылды. Барлығы да жергілікті тұрғындар. Құрылысқа сапалы материалдарды пайдаландық. Талаптар қатаң сақталды. Өйткені бұл білім ордасы болғандықтан ыждаһаттылықты талап етеді, – деді құрылыс алаңының

3

EKONOMIKA

айналыса алады. Себебі спорт залы толық жабдықталған. Сырттағы футбол алаңын көгалға айналдырған. Сонымен қоса волейбол алаңы да бар. Жаңадан бой көтерген жапс арлас ғимарат ауласына да брусчатка тасы төселген. Ал физика, химия, информатика, лингафон кабинеттері толығымен жабдықталған жəне жаңадан «Рухани жаңғыру » кабинеті ашылмақшы. Облыстық білім басқармасы мамандарының айтуынша, жаңадан бой көтерген ғимараттардың есебінен биыл үш ауысымды тағы екі мектептің мəселесі шешіледі екен. Атап айтсақ, олар – Байзақ

ауданындағы 300 орынға арналған білім ошағы жəне Тараз қаласындағы Шөлдала массивіндегі 900 орындық мектеп. Нысан құрылысы аяқталған соң ел игілігіне беріледі деп күтілуде. Сонымен қатар былтыр апатты жағдайдағы үш мектептің құрылыс жұмыстары басталып, биыл тамыз айында пайдалануға беріледі деп жо спарланған еді. Оның біреуі – Қордай ауданы Соғанды ауылындағы №33 негізгі мектептің орнына салынып жатқан 50 орындық білім мекемесі. Құрылысты жүргізіп жатқан мердігер компания – «ТемирСтройСервис и Со» ЖШС. Ал Қордай ауданы Көктөбе ауылындағы 50 орындық жаңа ғимарат №40 негізгі мектептің орнында бой к ө т е руд е . Қ ұ р ы л ы с ж ұ м ы с т а р ы н «ЦентрСнабСервис» ЖШС өз мойнына алған. Сондай-ақ 120 орындық мектеп Талас ауданы Қасқабұлақ ауылында салынуда. Мердігер «Керуен-Сервис» ЖШС құрылысты шілде айының соңына қарай аяқтамақ. Б і л і м ге қ ұ й ы л ғ а н қ а р ж ы ол – болашақтың инвестициясы. Аудан, ауылдардағы білім ошақтарындағы орын тапшылығын жою мəселесінің күн тəртібінен түспейтіні де сондықтан. Осы мақсатта қолға алынған Жуалы ауданы Қызыларық ауылындағы жəне Меркі ауданы Сұрат ауылдық округіндегі 150 орындық орта мектептер мұғалімдерді бірнеше ауысымды оқыту жүйесінен құтқаратыны анық.

Облыс əкімдігінің баспасөз қызметі ұйымдастырған баспасөз туры Жамбыл ауданында жалғасты. Жақында облыс əкімі Асқар Мырзахметов жер қойнауындағы пайдалы қазбаларды өндіруді дамыту қажеттігін тиісті саладағы жауаптыларға ескерткен болатын. Бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің сапары Амангелді ауылындағы «KATSA» өндіріс орнынан басталды. Бұл карьер 2008 жылдан бері жұмыс істейді. Сол уақыттан бері 1354 текшеметр құм жəне шағал қоспаларын өндірген екен. Мұндағы өнім Тараз қаласындағы бетон шығаратын зауытқа, жол жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан аумаққа жіберіледі. Өнім облыс көлемінде пайдаланылады. Биыл 630 текшеметр өнім өндіріліпті. Қажетті жабдықтар жеткілікті. 27 адам жұмыспен қамтылып, он техника жұмысқа жегілген. Аталған серіктестікке 145 гектар алқапты пайдалануға рұхсат берілген. Өндіріс орнының басшысы Ерден Төлемісовтің айтуынша, əзірге 20 гектар жер ғана игерілуде. Өзге аумақты жақын жердегі шаруа қожалық мүшелері егін егіп, пайдаланып отыр. «Түйіндеп айтқанда жердің астындағы қазба байлық біздікі, үсті шаруа қожалықтардікі. Мұны өзара келісіп, бір мəмлеге келетін мезгіл жетті», – дейді Е.Төлемісов. Мұнан соң журналистер Айша бибі ауылының маңындағы «Жұлдыз» карьерінде болды. Бұл кешеннің де жұмысы 2008 жылы басталған. Əуелі жылына 1 мың тонна құм мен шағал тас өндірілсе, 2013 жылы өнім өндіру көлемін арттырған. Қазіргі таңда бұл карьерде жылына 6 мың тонна жол құрылысына қажетті қоспалар өндіріледі.

– Осында 20 адам тұрақты еңбек етеді. 43,5 гектар аумақты алып жатырмыз. Он шақты техникамыз бар. Жұмысшылар орташа жалақысы 60 мың теңге. Кешен ауыл маңында орналасқан. Бірақ біздер ауыл тұрғындарына зиян келтірмейтін барлық шараларды ойластырып отырмыз. Өнім облыс көлеміне жөнелтіледі, – дейді «Жұлдыз» карьерін игеріп жатқан «Игілік–Тараз» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры Нұрсұлтан Сматов. Мұнан соң облыс əкімдігі табиғи ресурстар жəне табиғат пайдалануды реттеу басқармасы басшысының орынбасары Жақсылық Сапаралиев БАҚ өкілдерімен қысқаша баспасөз мəслихатын өткізді.

– Облыста біздің салаға қатысты 184 келісімшарт тіркелген. Олардың 143-і кең таралған пайдалы қазбаларды өндірумен айналысады. Облыс əкімінің тапсырмасына жəне хаттамаларына сəйкес 184 келісімшарттың барлығын осы салаға қатысты департамент пен инспекцияларды қатыстыра отырып, зерделеп, қарап шықтық. Нəтижесінде 16 келісімшарт бойынша заң бұзушылық анықталды. Олардың 6-ы бойынша келісімшарт бұзылды.

10-ы бойынша кемшіліктерді қысқа мерзімде жою керектігі қатаң айтылып, ескертілді. Біздер əлеуметтік салаға төленетін төлемдерді де ұлғайттық. Биыл ол 120 миллион теңгені құрады. Салаға қатысты заңға өзгерістер енгізілуіне байланысты енді объектілер жалға 25 жыл емес, тек 10 жылға беріледі. Сондықтан осы кезге дейін 25 жылға беріліп қойған нысандарға да үнемі тексеру, зерделеу жұмыстары жүргізіліп, бақылауда ұсталады, – деді Жақсылық Мырзабекұлы.

Жамбыл ауданы.

ОБЛЫС ӘКІМІ ТАПСЫРМА БЕРДІ: ОРЫНДАЛУЫ ҚАЛАЙ?

СКВЕР СӘНІ – WORKOUT (Басы 1-бетте). Сəт санап жаңарған жаһанда əр нəрсе өзінше түрленіп, даму үстінде. Басқабасқа, бұрыннан қалыптасып қалған спорттың өзі əлі күнге дейін сала-салаға бөлініп, түрленіп келеді. Соның бірі – кейін пайда болған воркаут спорты да бізге келіп жеткен. Ақпараттар ағынымен аты əлемге танылған осы сөз нені білдіреді? Ағылшын тілінен енген бұл ұғым «жаттығу», «машықтану» деп аударылады. Қолжетімді, көп қаржыны қажет етпейтін, аулалардағы қарапайым спорт құралдарының көмегімен негізінен өз дене салмағын дұрыс қалыпқа келтіремін деген жас та, жасамыс та айналыса беретін əуесқой спорттың түрі бұл. Бір сөзбен айтқанда, көше гимнастикасы. 2000 жылдардың басында ғаламтор желісінде спортшы емес, қарапайым жастардың қолжетімді спорт құралдарымен түрлі қиын жаттығулар жасаған бейнетүсірілімді көрген адамдарды қызықтырып, воркауттың өрістеуіне жол ашты. 2009 жылға дейін воркаут спорты туралы Қазақстанда ақпарат болмаған. Бүгінгі таңда онымен шұғылданатындардың саны Астана, Алматы, Шымкент, Ақтау, Қарағанды, Көкшетау жəне Тараз қалаларында 75 мыңнан асса, шетелдерде стрит воркаут спортымен 2 000 000 адам айналысады екен. Бірте-бірте өркендеп, қатары артқан сайын республикамыздың да жастарын баурап, қазір онымен шұғылданатындар саны ұлғая түсуде. Жас талғамайтын, адамды саламатты өмір салтына бейімдейтін бұқаралық спортпен шұғылданушылар өз-өздерін воркаутерлер, аула немесе көше спортшылары, гимнастары немесе турникмендер деп атайтын көрінеді. Соған сай олар турниктерде, жаттыға аламын деген құралдарда, тіпті ешбір жабдықсыз-ақ құр өздері шыныға алады.

ІГЕ ТІЛШЫЗ ТЫҒ ЫРМА С ТАП Бұл мектептердің құрылысы жақын күндерде аяқталады деп к ү т і л уд е . А л Тараз қаласындағы «Бəйтерек» шағын аудан тұрғындарының тілегіне қарай жаңадан бой көтерген 1200 орындық мектепті қазан айында пайдалануға беру жоспарланған. Былтырғыдан өтпелі нысанның құрылыс жұмыстары кестеге сай жүруде. Қазір жаңа оқу жылына дайындық жұмыстары қыза түскен. Бүгінде Қордай ауданының өзінде төрт мектеп, бір колледжде күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Атап айтсақ, Қордай ауылындағы №47, Абай ауылындағы №3, Бетқайнар ауылындағы №27, Жаңатұрмыс ауылындағы №29 орта мектептер жəне №7 Бетқайнар колледжінің жатақханасы қайта жаңғыртылуда. Осындай жұмыстар Меркі ауданындағы Қ.Сарымолдаев ауылындағы №1 жəне Тəтті ауылындағы №13 орта мектепте қолға алынған. Бүгінгі күні білім мекемесінің ауласы абаттандырылып, мектептің №1, 2 бөліктерінің шатырлары ауыстырылуда. Шу ауданы Төле би ауылындағы Е.Бекмаханов, Байзақ ауданындағы Ленин жəне Мырзатай, Ғ . М ұ р ат б а е в ат ы н д а ғ ы , Жа м б ы л ауданындағы Гродиково, Пригородное ау ы л ы н ы ң Ə. Əйтиев атындағы орта мектептерге де күрделі жөндеу жүргізілуде. Ал Ақбұлым ауылындағы Б.Бесбаев атындағы орта мектеп іріктеулі күрделі жөндеуден өтуде. Оқушылардың жаңа оқу жылынан ерекше жаңалық күтетіні белгілі. Олардың тілегі – cəулеті мен сəні келіскен білім ордасында оқу. Ал білім ошақтарының материалдық-техникалық базасы стандарттарға сай болуы үшін алдымен, еліміздегі үш ауысымды жəне апатты жағдайда тұрған мектептердің санын азайту қажет. Сондықтан Елбасы бұл мəселені мейлінше жылдам шешуді міндеттеп отыр.

Бұл алаңды скверге айналдырып жатқан «Жасыл Ел-Тараз» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі екен. Сұрай жүріп, мекеме директорының орынбасары Мұхамеджан Арзымбетовті қызу жұмыс жүргізіліп жатқан Қайрат Рысқұлбеков саябағынан таптық. Түсіндіруінше, өзіміз көргендегідей, жаңадан ашылатын демалыс орнында воркаут кешені болады екен. Алдағы уақытта ашылатын демалыс орны жайлы толығырақ түсіндірген ол: – К ө г а л д а н д ы р у, көгеріштендіру жұмыстарының аясында салынып жатқан сквер екі бөліктен тұрады. Олар: 300 метрді құрайтын Жамал Аппасова мен Рысбек батыр көшелерінің аралығы жəне 260 метр ұзындықтағы Рысбек батыр – Қадырғали Жалаири көшелерінің арасы. Негізінен, оған қаржы бөлініп жатқан жоқ. Өздеріңіз білетіндей, қазір осымен қатар Қайрат Рысқұлбеков саябағы да күрделі жөндеуден өткізілуде. Ол жаққа қомақты қаражат қарастырылғандықтан, жаңа материалдармен алмастырудамыз. Ал одан шыққан, бірақ əлі бүліне қоймаған ескі дүниелерді аталған скверге пайдаланудамыз. Мысалы, жерге төселіп жатқан жабындылар сол жақтыкі. Құм өзімізде бар. Енді жарықтандыру, суландыру жүйесі, субұрқақ, гүл, орындық пен қоқыс жəшіктерін орнатамыз. Қылқан жапырақты ағаштар егеміз. Себебі олар шуды бəсеңдететін қасиетке ие. Қысқаша айтқанда, «Химпоселоктен» 70-80 адамға арналған демалыс орны ашылады, – дейді. Бос жатқан жерді бірер айдың ішінде құлпыртып жіберу оңай шаруа емес. Əйтсе де қала көркіне көрік қосып, сол маңайдағы Мəдениет үйінен кейінгі екінші демалыс орнына айналатын сквер келер айда, нақтырақ айтқанда, Құрылысшылар күніне орай ашылады деп жоспарланып отыр.

ДЕРЕК ПЕН ДӘЙЕК

ÀËÒÛ ÀÉÄÀ ÍÅÃІÇÃІ ÊÀÏÈÒÀËҒÀ ÑÀËÛÍҒÀÍ ÈÍÂÅÑÒÈÖÈßËÀÐ ÊӨËÅÌІ ҚÀÍØÀ? Ағымдағы жылдың қаңтар-маусым айларында негізгі қорға салынған инвестициялардың көлемі бағалау есебімен 110 664,8 миллион теңгені немесе 2017 жылғы тиісті кезеңімен салыстырғанда 104,4 пайызды құрады. Облыс бойынша негізгі капиталға салынған инвестициялардың үлес салмағы жалпы республикалық көлемнің 2,4 пайызын қамтыды. Инвестициялардың технологиялық құрылымында жалпы инвестицияларда үлес салмағы құрылыс жəне ғимараттардың күрделі жөндеу жұмыстарында 67,5 пайызды, машиналар, жабдықтар, құралсаймандарды сатып алуда 29,1 пайызды, басқа да күрделі жұмыстар мен шығындар 3,4 пайыз болып қалыптасты. Негізгі қапиталға салынған инвестициялардың басым бөлігі 77001,5 миллион теңге (69,6 пайыз) шаруашылық субъектілерінің жеке қаржылары жəне 26229,2 миллион теңге (23,7 пайыз) бюджеттік қаражаттары есебінен болып табылады. Пайдалану бағыттары бойынша негізгі қорға салынған инвестициялардың 41,6 пайызы өнеркəсіп саласына жұмсалды. Тұрғын жай құрылысына 17928,5 миллион теңге инвестициялар жұмсалды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 27,2 пайызға артқан. Жалпы игерілген инвестициялардың 16,2 пайызы тұрғын жай құрылысының үлесіне тиді. ҚР ҰЭМ Статистика комитеті, облыстық Статистика департаменті.

4

TARIH PEN TANYM

24 шілде, 2018 жыл

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

А

дамзат өмірінде құлақ естіп, көз көрмеген алмағайып сілкіністер болған ХХ ғасырдың қазаққа әкелген қасіреті аз емес. Алғашқыда кеңес билігінің орнауын халқымыз қуанышпен қарсы алған-ды. Қызылдардың қызыл тілін қырық орап, комиссарлардың жұртты жарқын болашаққа жетелегендей болғаны да рас. Алайда оның да бет пердесі көп ұзамай түрілді. Олардың жымысқы саясаты ты орыс патшасының зымияндығынан да асып түсті. Азз ұлттар езгінің астында қалды. Сөз жүзіндегі теңдік ісс жүзінде күлге айналды.

Т²РКiСТАН –

ÅÐ ÒҮÐІÊÒІҢ ÁÅÑІÃІ ҒÎÉ Тәуелсіз Қазақстанның географиялық картасында жаңа аумақтық құрылым – Түркістан облысы пайда болды. Елбасы Н.Назарбаевтың бұл шешімінің экономикалық тиімділігі зор. Ал тарихи маңызы тіптен жоғары. Досай КЕНЖЕТАЙ, философия, теология ғылымдарының докторы, профессор, Ясауитану ғылыми-зерттеу

институтының директоры.

Адамның тіршілігі мына дүниедегі кеңістік пен уақыттың аясында өтіп жатады. Адамзатқа осы дүниені игеру, сақтау, қорғау – тек физикалық шарт қана емес, киелі метафизикалық міндет. Ислам теологиясы бойынша бұл дүние – пенденің өмір мен өлім арасындағы сынақ кезеңі. Жеке адамның сынақ уақыты – оның тарихы. Ал əрбір адамның жеке ғұмырнамасы – тұтас бір мəдениеттің де, діннің де, ұлттың да, мемлекеттің де тарихы. Қазақтың тарихи танымында уақыт пен кеңістік, кəдімгі физика мен метафизика сияқты жан мен тəн қатынасындай сипатқа ие. Сондықтан ол тұтас ұғым ретінде қарастырылады. Əрбір адамның Құдай алдындағы жеке сынағы оның өлімімен аяқталғанымен, мына дүниедегі ізі кейінгі буынға өнеге, тəжірибе, жол, салт, жора болып қалатыны мəлім. Яғни адамның ақылын, арын, жанын, малын, намысын қорғаудың, сақтаудың тəжірибесі. Бұларды мəдениет қабаттары дейміз. Із қалдырғандардың өмірі де, өлімі де мəңгі есте сақталады. Бұл – тарихи сана. Сана сергек болса, тарихта аты қалады, аңызға айналады. Сондай аңыз, əфсəна болған бабаларды еске алу – ол адамның рухани қажеттілігі, рухының қызметі. Негізі тарихи сана, тарихи жады мен діни киелілік арасында тығыз байланыс бар. Оның əлеуметтік қыры да осында. Мысалы Ясауидің «зікір (еске алу) теориясы» мен ұлттық тарихи санада құбылыстық ұқсастық бар. Мұны тарихи сабақтастық, (өткен, осы жəне келер шақ) үш уақыт тұтастығы деп қараймыз. Адам мəңгілік, себебі оның өткен өмірі, мазары кейінгі ұрпақ үшін сол кеңістікті иелену құқын берумен қатар, мемлекет – билік жəне Отан деген киелі тұғыр қалыптастырады. Ислам теологиясы бойынша түсіндірсек, біздің біртұтас үш Отанымыз бар. Рух əлеміндегі, ана құрсағындағы, туған соң кіндігімен байланатын – Отаны. Сондықтан да адамзатқа туған жері киелі. Адам туған соң мына дүниемен рух-санасы арқылы қатынас жасайды. Қазіргі жаһандық үдеріс – бізді осы санадан, яғни киелі Отанымыздан байланысымызды үзуде. Адамзаттың ең басты тұғыры Отан болса, соның бірінші сатысы – ана құрсағы, елі, мына əлемге келгендегі рухани тұғырлары, құндылықтары. Сол сара жолмен иманы мен ұстанымынан өзгерместен жанның Иесіне қайтуымен адам сапары шеңберін аяқтайды. Бірақ бұл дүниедегі ізі артындағылар үшін де, Құдай үшін де негізгі сынақ өлшемі болып қала береді. Сондықтан адамға өткен тарихын еске алып отыру – сунна, ұлы жол, яғни табиғи хəл. Құдайлық қалау. Демек кез келген мазар жай ғана томпайған топырақ емес, ол адамның ұлағат, өнеге, есту, ғибраттану объектісі. Рух пен сананың құбылыстық ескерткіші. Діннің де, ділдің де тарихы. Сондықтан болмыс деген ол жеке басың ғана емес, ұлттың, мəдениеттің жауапкершілігі мен еншісінде екендігін де естен шығармаған абзал. Міне, осы орайда Ахмет Ясауидің «заман», «макан», «ихуан», «рабти сұлтан» ұстанымы қазақ болмысының мəні екендігі айшықтала бастайды.

Қазіргі қоғамда «өзге елдің анаусы артық, мынаусы керемет» деген пікір қалыптасқан. Жалпы таным үшін салыстыру деген жақсы. Бірақ бұл сөз өз Отанына қатысты айтылмауы тиіс. Себебі Отан – анаң. Қанша жерден салыстырса да өз анасынан басқа артық ана тапқан жан бар ма? Сондықтан елді салыстырып, ауыстыру – азаматтың ұстанымы болмаса керек. Сабырмен, ғылыммен, біліммен, намыспен, ерік-жігермен Отанды емес, елдегі үдерістерді ауыстыру басты мұрат

болса, құба-құп. Демек сенің тірлігің ғана емес, жер-бесіктегі мекенің де мына кеңістіктің яғни топырақтың əрі қарай қазақтың жері болуына сеп. Мазардың қазақтың тарихи санасының мəні саналатыны осыдан. Ол физикалық жəне метафизикалық тарихи ойлау жүйемізді тұтастырып тұрған темірқазық іспеттес. Бұл сананы археологтар жақсы сезеді. Ол «культивациялық қызмет» атқарып келеді. Мына қазақтың кеңістігін мазарларсыз елестетсеңіз, бұл жер менікі деп айта алмас едіңіз. Сондықтан дін феноменологиясы тұрғысынан мəдениеттер мен қалалардың пайда болуындағы мазарлардың рөлі туралы арнайы зерттеулер жүргізілуі тиіс. Осы тұрғыдан алғанда Анкара қаласының «Қажы Байрам Уəли» атымен немесе Түркістан қаласының қалыптасуында «Қожа Ахмет Ясауидің рөлі» деген тақырыптар өте өзекті. Дін феноменологиясына ғылыми тұрғыдан қарасақ, діни ғимараттар – мазар, мешіт, шіркеу болсын, сол елдің рухани тарихы əрі ареалын көрсететін бірден-бір белгісі. Мысалы, шіркеу – православия үшін сол елдің шекарасын білдіретін символ. Патшалы Ресей үшін де «Русский мир» шекарасы алдымен шіркеу, сосын сыртын крепостьпен қоршайды. Сол сияқты мазар, мешіт – рухани əрі саяси, геосаяси тұғыр. Бұл мəселеге ғылыми таныммен қараған жөн. Қазақ «молалы жерде су болар, сулы жерде ел болар» деген. Осы сөздің мəніне үңілсеңіз, қазақ дүниетанымында «мазар», «ел», «су» бұлар геосаяси ұғымдар. Кеше солай болған, бүгін де одан əрі жалғасуда. Міне, қарап отырсаңыз адам үшін кеңістікте де, санасында да ұғымдық танымдық ескерткіш-ұстындардың орны ерекше. Б а й қ а ғ а н ы ң ы зд а й , « м е н » я к и «болмыс» деген ол тек адамның жеке тұлғасы ғана емес. Ол оның артында тұрған мəдени ғарышы. Менді «мен» дəрежесіне жеткізген əлем ол менің – мəдениетім. Сол мəдениетті түзетін құндылық атаулы ұғымдар арқылы қалыптасады. Тіл арқылы ұғым, түсінік, таным, тұжырым, дүниетаным, дін, барлығы мені қоршаған ғарышқа айналады. Қазақ мемлекеттілігі мен саяси тарихында осындай геосаяси мəні бар орталық Түркістан қаласы болды. Түркістан – бір жағы Сыр, бір жағы Қаратаумен шектелген, табиғи қорған ішіндегі киелі мекен, яғни «Фараб» аймағы еді. Ірі сауда жолында орналасқан

түркі-ислам өркениетінің орталығы болды. Сондықтан тарихта бұл қасиетті мекенді иелену үшін талас-тартыс толастамаған. Бұл қаланы «иемдену» тарихы да «мазар құбылысына» барып тіреледі. Бұл жердегі мазар құбылысы тікелей Қожа Ахмет Ясауидің тарихи тұлғасымен байланысты. Яғни Ясауидің «Əзіреті Сұлтан», «Пір-и Түркістан», «Аситана-и Сағадат» сияқты атақтары мен даңқы да ықпал еткен. Түркістан қаласын алғаш астана еткен қазақ хандарының бірі – Есім. Ол, өзінің өсиеті бойынша, Қожа Ахмет кесенесіне жерленген. Есім ханнан кейінгі қазақ хандарының барлығы дерлік осы мекенде жерленді. Кейбір деректерге сүйенсек, қасиетті

Түркістанда қазақтың 21 ханының сүйегі жатыр. Олардың арасында ІІ Жəнібек хан (1643 жылы қаза тапқан); Салқам Жəңгір хан (1652 жыл), əз Тəуке хан (1718 жыл) жəне қазақтың үш жүзін біріктірген ең соңғы ханы – Абылай хан (1781 жыл) бар. Абылай Əзірет Сұлтан жатқан қабырхананың шығысындағы дəлізде, шығыс есігі алдына қойылған. Бұл дəліз ескі деректерде осы жерде жерленген ханның атымен «Абылайхан» деп аталған. Кешегі мен бүгінгінің алтын көпірі болған, қазақ мемлекеттілігінің төрі, киелі бесік – Түркістан, киелі мазар (пантеон) ретінде де тарихи мəнге ие. Тек өткен тарихта ғана емес, ол бүгін де тарихи сабақтастық арқауына айналып отыр. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Əбішұлы Назарбаев қабылдаған шешімнің тарихи мəні осында. Ке ш е г і ү з і л ге н е л д і г і м і зд і ң , мемлекеттілігіміздің тарихи мұрагері – тəуелсіз Қазақстан Республикасы екендігі даусыз. Ширек ғасырлық уақытта талай асулардан өтіп келеміз. Мемлекет тəуелсіз ел ретінде əлі қалыптасу үстінде. Қазір сырттан да ұлан-ғайыр жерімізге көз тігіп, қитұрқы геосаяси мүдделерін телігісі келіп отырған сыртқы, ішкі саяси орталықтар жоқ емес. Мемлекет, мемлекеттілік – киелі ұғымдар. Мемлекетсіз мəдениеттің де, ұлттық болмыстың да тіршілігі неғайбыл. Сондықтан бүгінгі қазақ м е м л е ке т т і л і г і ү ш і н д е т а р и х и сабақтастық яки тарихи тəжірибе – басты рухани тұғыр. Қазақ сан ғасырлық сыннан өтіп, өзінің егемендігін, елдігін жариялағалы ширек ғасырдан асты. Қазіргі əлемдегі геосаяси жəне жаһандық қысымдар мен өзгерістер ұлттық, мемлекеттік болмысты сақтауда тарихпен үндесу шартын алдымызға тартып отыр. Түркістан қазақ елінің астанасы, қазақ мемлекеттілігінің негізі ретінде дала мен қала тұтастығынан тұратын, түркі ислам өркениетінің тұғырындағы жаңа болмыстық саяси орталығы болды. Кезінде хан Кененің еркіндік жолындағы саяси идеологиялық тұғыры да осы Түркістан еді. Мағжанның «Түркістан – Ер түріктің бесігі ғой, Түріктің тəңір берген несібі ғой» деген сөзінде терең тарихи сабақтастыққа толы мəн жатыр. Түркістан қаласы.

Алдымен малымызды алды. Одан кейін жанымызға бұғау салды. Басты соққы елді асырап отырған байларға тиді. Одан кейін халықтың сөзін сөйлейтін азаматт арға ноқт а кигізді. Көнгенін де, көнбегенін де атты. Байлармен бірге орта шаруалар мен ауыл ақсақалдары, молдалар қуғынға түсті. Бұл аз десеңіз, кеңе с билігінің орнауымен бірге келген ашаршылық халықты баудай түсірді. Бір сөзбен айтқанда, кəмпескелеудің зардаптары халыққа ауыр тиді. Сол кезеңде «жазалаушы» отрядтар ауылды таламағанда жəне өкімет азық-түлік салығын шамадан тыс көп салмағанда халық ашығар ма еді? 1928 жылдан бастап ауылдағы малы екі жүзден асатын, қолдарында

солақай саясаттың ке сірі. Х1Х ғасырдың аяғына таман Ботамойнақ-Алмалы аймағына болыс болған атпал азамат халықтың əлеуметтік-тұрмыс жағдайына жер мен саудаға көп көңіл бөлген. Ең алдымен қ а з а қ ж а с т а р ы с ау а т ы н ашсын деп, өз қаражатына ауылдан медресе ашқан. Қазан қаласынан араб тілін білетін молда шақыртып, балаларды оқытуды табыстайды. Оған өз қалтасынан қаражат төлеп отырды. Қазіргі Ақбұлым ауылындағы Баймырза Бесбаев е сімі берілген мектептің негізі осылай қаланған. Осы медресенің орнына кейіннен Баймырза Бесбаев жаңа үлгідегі балалар оқытатын бастауыш мектебін ашып,

мал бордақылап, Əулиеата базарына сатып, үстінен түскен пайдасын балалар оқытатын молданың ақысына, жатын орны мен тамағына төлеп отыратындығын айтқан. Дербісəлі Қалабаев туралы сөз қозғағанда, ат ақты ағартушы, қазақтың тұңғыш драматургтерінің бірі Сыдық Абылановтың қарындасы Мəлика апамыздың естелігін е с ке а л м ау ғ а б о л м а й д ы .

1927 жылы Түрксіб темір жолының құрылысы б а с т а л д ы. Б ұ л қ ұ р ы л ы с аз уақыт өтпей Əулиеатаға да жетіп, Алматыға қарай жалғаса бастайды. Салынып жатқан темір жол Ақбұлым ауылындағы ескі қорымның үстінен өтетін болған. Осыны

сауатсыздықты жою науқанын жүргізуші, ағартушы атанды. Білікті ұстаз болады.

1938 жылы Қазақстанның радиокомитеті төрағасының орынбасары болды. Сыдық та тағдыр тəлкегіне түсіп, «халық жауы» атанып, сол кездегі қанды қырғынның құрбаны болды». Ақбұлымдықтар Дербісəлі Қалабаев туралы нақты деректерді тек тəуелсіздікке қол жеткізгеннен кейін ғана білді. Біз облыстық мəдениет, архивтер жəне құжаттама басқармасына қарасты мемлекеттік архивтен ол кісі туралы көптеген деректер таптық. Табылған он алты беттік құжатқа үңіле отырып, сол кездегі көптеген келеңсіз

алғашқы ұстаздық қызметін бастаған.

1 9 0 5 ж ы л ы ə ке с і м е н шешесінен жастай айырылған Баймырза Дербісəлі болыстың қолына келіп, үй шаруасына көмекте сіп, сол үйдің бір ба ласындай өмір сүрген. Баланың киіз үйдің ашық іргесінен молданың тақтаға сызған əріпін таяқпен жерге сызып отырғанын байқаған болыс «мына баланың обалына қалмайын» деп, өз балаларының қасына қосып, оқуға берген.

1918 жылы сауатты балаларды жинап, олардың одан əрі білім алуына жағдай жасаған. Солардың қатарында жігіт болып қалған Баймырза да болады. Оны Шымкенттегі үш айлық мұғалімдер даярлайтын курсқа жібереді. Болыстың тұрғындарды егіншілікке үйретудегі еңбегі ұшан-теңіз. Ол астықтың бір бөлігін базарға сатқызып, балашағаларына қажетті заттар алған. Қалған бөлігін ұнға айналдырған. Қазіргі Байзақ ауданындағы Талас өзенінің бойына үлкендеу беларық қаздырып, диірмен салдырады. Бұл жайында көнекөз қариялар жылы ілтипатпен еске алады. Құрметті теміржолшы, 86 жастағы Əбдуəлі Данай ақсақал облыстық «Aq jol» газетіне жариялаған мақаласында осы диірмен туралы, оны салдырған Дербісəлі жайлы жазған. Ол болыстың үлкен қора-жайы болғанын айта келіп, онда

естіген Дербісəлі Мəскеуге хат жолдап, бабалар қорымын бұзбауын өтінген. Ондағылар: «Сен өлілердің қамын ойламай, тірілеріңді жарылқап ал» деп жауап берген. Амалы құрыған бабамыз темір жол құрылысының бас инженері Струевке бір үйір жылқы беріп, темір жол желісін қазіргі Үшбұлақ стансасы тұрған тауға қарай бұрғызып, атабаба жатқан қорымды аман алып қалған. Əрине, бұл сол кездегі ережеге сыймайтын ерлік болатын. Өкініштісі ол кісі жер аударылып кеткеннен соң, бұл қорым тегістеліп, колхоздың егіс да ласына айналып кетті. «Халық жауы» атанған Дербісəлі болыс алғыр қазақ жастарына қамқор болған. Өлкетанушы Əбдуəлі Данай ол жөнінде былай деп еске алады: «Əулиеата уезінің алғашқы ұстаздарының бірі Сыдық Абылановты өз қамқорлығына алған. Сыдық Абыланов 1894 жылы Əулиеата уезінің Ботамойнақ-Алмалы болысына қарасты 7-ауылда, қазіргі Байзақ ауданы Байзақ ауылында дүниеге келген. Жастайынан зерек Сыдық бұрынғы медреседе сауатын ашқан. Болыс оған одан əрі білімін жалғастыру үшін 120 сом қаражат жинап берген. Ол осы қаражаттың арқасында Орынбор қаласына барып білімін жалғастырған. Ке й і н С ы д ы қ Аб ы л а н о в

жайттарды білдік. Енді сол құжаттарды оқып көрейік. «Секретно. Калабаев Дербис – 62 год. Ауыл-7. Кенесской волост Аулиеатин р-н». Одан əрі оның малдары тізімделген. Байдан 18 жылқы, 3 бұқа, 4 сиыр, 17 бұзау, барлығы 42 бас алғандығы жазылған. Бұл малдарды сол кездегі ақшамен есептегенде – 6560 с ом . Қ ұ ж ат т ы ң с о ң ы н д а «Имущество конфискуется. Сам подлежит выселению» делінген. Осы анықтамаға сенсек, болыстың кіндігінен тараған 17 ұл-қызы, келіндері мен немерелері түгелімен т ə р к і л еу б а р ы с ы н д а же р ауд а р ы л ғ а н . Х а т т а м а д а тəркіленген мал мен диірмен колхозға берілгендігі жазылған. Тағы бір хаттамада болыстың балаларына байланысты мынадай мəлімет бар: «Срочно запросить Оргкомиссию о результате разбора сыновей бая полуфеодала Мырзахана и Мырзахмета, подлежит ли выселению или нет» делінген. Кезінде Баймырза Бесбаев осы екі бала туралы: «Бұларды əкесінен бөліп, белгісіз жаққа а лып кеткен» деп айтып отыратын. Мұны тарихи құжат та айғақтайды. Сонда оларды қайда жіберген деген сауал туындайды. Өкініштісі, бізге бұл жағы беймəлім.

ДЕРБІСӘЛІ БОЛЫС

а г р о т е х н и к а с ы жо қ о р т а шаруаларға үш жүз-төрт жүз пұттан астық салығын сала баст ады. Ал бұл с алықты төлемеген орта шаруалар 1929 жылдан бастап «халық жауы» ретінде түрмеге қамалды. Осыны көрген əулиеаталықтар өз малынан безіп, болмашы бағаға базарға апарып сата бастады.

1928 жылы бейбіт елдің берекесін қашырып, ошағын ойрандаған дүрбелең келді. Оның аты «бай-кулак, орта феодал жəне ауқаттыларды тəркілеу» болатын. Ағайыннан ақыл, кішіден күш кетіп, ел елегізген алмағайып заман туды. Мұндай қысастықтың сырын қарапайым халық түгілі, оқыған, көзі ашық ел ағалары да түсіне алмай дал болған қазақ амалсыздан тозтозы шығып, басы ауған жаққа үдере көшті. Осы шерлі көштен Дербісəлі болыс туған жердің ыстық топырағын қимай, қалып қойды. Кейінгі кеңес өкіметінің рақымшылығын күтті ме, əйтеуір тағдырдың жазуымен қызыл қырғынның азабына шыдап, кіндік қаны тамған туған жерін қимай қала берді... Облыстық мəдениет, архивтер жəне құжаттама басқармасынан алынған құжаттарда Дербісəлі Қалабаевтың 1866 жылы қазіргі Ақбұлым ауылында дүниеге келгені көрсетілген. Жастайынан о сы ауылда өсіп, жетілген. Еңбекқор, зерек əрі ескіше сауаты бар ол көп ұзамай халық атынан сөйлейтін азаматтардың қатарынан көрінеді. Көзі ашық, көкірегі ояу азамат Х1Х ғасырдың аяғында қазіргі Ақбұлым, Жасөркен, Тараз қаласының қант зауыты бөлігі, қазіргі Байзақ, Түймекент, шығыста Тұрар Рысқұлов ауданына қарасты Қайыңды ауылына дейінгі жерге болыс болып сайланады. Ол кезде патшалық Ресей əкімшілігі бұл аймақтарды Əулиеата уезі «Бот амойнақ-Алмалинский волосной» деп атаған. Оған архив құжаттары дəлел (1912 жылғы құжатта осылай жазылған). Кейін Кеңес өкіметі орнаған кезде халық санасынан ежелгі тарихи атауды жою мақсатында бұл жерлерді Əулиеата уезі 7-ауыл деп нөмірмен белгілеген. Бұл – тарихи шындық. Тағдыр Дербісəлі болыстың маңдайына, от кеуделі небір арыс азаматт арға азап пен қасірет жазыпты. Ол – Тəңірден келмеген, адам қолымен жасалған

Тəуелсіздіктің арқасында өшкеніміз жанды, өлгеніміз тірілгендей болды. Елбасының бастамасымен жазықсыз жапа шеккендердің есімі жаңғырып, ақталды. Солардың бірі – Дербісəлі Қалабайұлы. Ел-жұрты мен ұ р п а қ т а р ы б а б а м ы зд ы ң есімін ардақтап, Ақбұлым ауылының орталығындағы көшеге оның есімі берілді. Жамбыл БЕСБАЕВ, ардагер-ұстаз. Мақұлбек РЫСДƏУЛЕТ, жазушы-журналист. Байзақ ауданы.

JARNAMA

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

IQAZAN A T

Əкімшілік мемлекеттік қызметкерлердің лауазымдық жалақысы

Санаты D-O-4

Еңбек өтіліне байланысты қызметтік еңбек ақысы теңгеге теңгеден дейін 83 282 112 431

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ƏКІМІНІҢ АППАРАТЫ» КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ (индекс 080008, Тараз қаласы, Абай даңғылы, №125, 505, 511-бөлмелер, анықтама үшін телефондар: 8(7262)453468, 433630, 433675, факс: 432517, e-mail: obl_akim@zhambyl.kz) бос тұрған «Б» корпусы мемлекеттік əкімшілік лауазымдарға орналасуға жалпы конкурс жариялайды: Жамбыл облысы əкімдігінің жастар саясаты мəселелері басқармасының қаржы жəне ұйымдастыру бөлімінің бас маман-заңгері, санаты D-O-4, 1 бірлік, № 040-2-1-2. Функциона лдық міндеттері: басқарма қызметкерлеріне жəне басқарма бағынысындағы мекемелерге қолданыстағы заңнамалық актілерге байланысты консультациялық көмектер көрсетеді. Басқарма атынан сотта жəне басқа да органдарда құқықтық қатынастарда өкілдік етеді. Басқарма басшысы қол қоятын нұсқамалардың, ережелердің, хаттамалық шешімдердің, бұйрықтардың жəне əріптестер алқа мəжілісінің қаулыларының қолданыстағы заңнамалық актілерге сəйкестігін тексереді. Басқарма қызметкерлері арасындағы құқықтық оқуды ұйымдастырады жəне өткізеді. Бөлімнің алдағы жəне ағымдағы жоспарын əзірлеуге қатысады. Мемлекеттік қызмет жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заң талаптарының орындалуын қамтамасыз

Жалпы конкурс қатысушыларына арналған ортақ біліктілік талаптар: D-О-3 мемлекеттік əкімшілік лауазымдары санаттарына келесідей үлгілік біліктілік талаптары белгіленеді: жоғары білім; Мынадай құзыреттердің бар болуы: бастамалық, адамдармен тіл табысуы, аналитикалық, ұйымдастырушылық, стратегиялық ойлау, көшбасшылық, əдептілік, сапаға бағдарлану, тұтынушыға бағдарлану, сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілік; Жұмыс тəжірибесі келесі талаптардың біріне сəйкес болуы тиіс: 1) мемлекеттік қызмет өтілі үш жылдан кем емес, оның ішінде мемлекеттік органның штат кестесінде көзделген келесі төменгі санаттағы лауазымдарда немесе А-4, B-4, C-3, C-O-4, C-R-1, D-4, D-O-3, Е-2, E-R-1 санаттарынан төмен емес лауазымдарда немесе Тізіліммен айқындалған «А» корпусының мемлекеттік əкімшілік лауазымдарында немесе саяси мемлекеттік лауазымдарда мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес; 2) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сəйкес салаларда төрт жылдан кем емес, оның ішінде мемлекеттік органның штат кестесінде көзделген келесі төменгі санаттағы лауазымдарда немесе А-4, B-4, C-3, C-O-4, C-R-1, D-4, D-O-3, Е-2, E-R-1 санаттарынан төмен емес лауазымдарда немесе Тізіліммен айқындалған «А» корпусының мемлекеттік əкімшілік лауазымдарында немесе саяси мемлекеттік лауазымдарда мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес; 3) А-4, B-4, C-3, C-O-4, C-R-1, D-4, D-O-3, Е-2, E-R-1 санаттарынан төмен емес мемлекеттік əкімшілік лауазымдарда немесе Тізіліммен айқындалған «А» корпусының мемлекеттік əкімшілік лауазымдарында немесе саяси мемлекеттік лауазымдарда неме с е Қазақст ан Республикасы Парламентінің депутаты мəртебесінде немесе тұрақты негізде қызмет ететін облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қала) мəслихатының депутаты мəртебесінде немесе халықаралық қызметкер мəртебесінде қызмет өтілі үш жылдан кем емес; 4) мемлекеттік қызмет өтілі төрт жылдан кем емес, оның ішінде орталық немесе облыстық деңгейдегі құқық қорғау немесе арнайы мемлекеттік органдарының басшылық лауазымдарында немесе Қарулы Күштер əскери басқару органдарының тактикалық деңгейінен төмен емес, жергілікті əскери басқару органдарының немесе əскери оқу орындарының басшылық лауазымдарында екі жылдан кем емес; 5) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сəйке с салаларда жұмыс өтілі төрт жылдан кем емес, оның ішінде басшылық лауазымдарда бір жылдан кем емес; 6) жоғары оқу орындарынан кейінгі білім бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында Республикалық

етеді жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы жұмыс жоспарын əзірлеп, осы бағыттағы іс-шараларды жүргізеді. Басқарманың тəртіптік комиссиясына хатшылық етіп, жұмысын жүргізеді, сыбайлас жемқорлыққа байланысты тиісті есептерді мүдделі органдарға жолдайды. Басқармаға жəне басқармаға бағынысты бөлімдерге, мемлекеттік оқыту орталығына жеке жəне заңды тұлғалардан түскен арыз, шағымдардың есебін жасап, 1-ОЛ статистикалық есебін прокуратураға дер кезінде өткізеді. Мекеме бойынша мемлекеттік сатып алу жөніндегі жасалған келісімшарттарды заң талаптарына сай жасайды. Басқармадағы кадрларды даярлау, қайта даярлау жəне кəсіби біліктіліктерін арттыру жұмысына басшылық жас айды. Бо с тұрған лауазымдық орындарға кадрларды резевке қою, ауыстыру, қабылдау, аттестация өткізу, тестілеу жұмыстарын жүргізеді. Бөлімнің қызметіне бақылау жасайды, басқарма туралы Ереже негізінде бөлімге жүктелген міндеттер мен тапсымалардың орындалуына жауапкершілік танытады. Басқарма басшысы белгілеген басқа да өкілеттіктерді жүзеге асырады. Ко н к у р с қ а қ ат ы с у ш ы л а р ғ а қойылатын талаптар: білімі – құқық саласындағы. Мамандығы: құқықтану. «Қазақстан – 2050» Стратегиясын, Қазақстан Ре спубликасының «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы», «Мемлекеттік сатып алу туралы» Заңдарын, Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексін, функционалдық міндеттеріне сəйкес салалардағы басқа да Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерін білу. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: 1) Қазақст ан Ре спубликасы Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі төрағасының 2017 жылғы 21 ақпандағы № 40 бұйрығымен бекітілген «Б» корпусының мемлекеттік əкiмшiлiк лауазымына орналасуға арналған конкурсты өткiзу қағидаларының 2-қосымшасына сəйкес нысандағы өтініш; 2) 3х4 үлгідегі түрлі түсті суретпен осы Қағидаларға 3-қосымшаға сəйкес нысанда толтырылған «Б» корпусының əкімшілік мемлекеттік лауазымына кандидаттың қызметтiк тiзiмі; 3) бiлiмi туралы құжаттар мен олардың көшірмелерінің нотариалдық куəландырылған көшiрмелерi; «Болашақ» халықаралық стипендиясын иеленуші, сондай-ақ өзара тану жəне баламалылығы туралы халықаралық шарттардың қолдану аясына жататын Қазақстан Республикасының азаматтарына

шетелдік жоғары оқу орындары, ғылыми орталықтары мен зертханалары берген білім туралы құжаттарды қоспағанда, Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелдік білім беру ұйымдарында алған білімі туралы құжаттарының көшiрмелерiне білім беру саласындағы уəкілетті орган берген аталған бiлiмi туралы құжаттарды нострификациялау немесе тану куəліктерінің көшірмелері қоса беріледі. «Болашақ» халықаралық стипендиясын иеленушілерге берілген бiлiмi туралы құжаттарға «Халықаралық бағдарламалар орталығы» Акционерлік қоғамы берген Қазақстан Республикасы Президентінің «Болашақ» халықаралық стипендиясы бойынша оқуды аяқтау туралы анықтаманың көшірмесі қоса беріледі. Өзара тану жəне баламалылығы туралы халықаралық шарттардың қолдану аясына жататын бiлiмi туралы құжаттардың көшірмелеріне білім беру саласындағы уəкілетті орган берген аталған бiлiмi туралы құжаттарды тану туралы анықтаманың көшірмелері қоса беріледі; 4) еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куəландырылған немесе жұмыс орнынан кадр қызметімен куəландырылған көшiрмесi; 5) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген (Нормативтікқұқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген) Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарына сəйкес құжат тапсырғанға дейін алты айдан аспайтын уақытта берілген 086/е нысандағы денсаулығы туралы медициналық анықтама (дəрігерлік кəсіби-консультациялық қорытынды) (немесе нотариалдық куəландырылған көшірмесі); 6) Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куəландыратын құжаттың көшірмесі; 7) құжаттарды тапсыру сəтінде заңнаманы білуіне тестілеуден өткені туралы шекті мəннен төмен емес нəтижелері бар қолданыстағы сертификат (немесе сертификаттың нотариалдық куəландырылған көшірмесі); 8 ) ко н к у р с қ а қ ат ы с у ү ш і н құжаттарды тапсыру сəтінде уəкілетті органда жеке қасиеттерін бағалауды өту туралы қолданыстағы қорытынды (немесе қорытындының нотариалдық куəландырылған көшірмесі); 9) Қазақст ан Ре спубликасы Денсаулық сақтау жəне əлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 27

сəуірдегі № 272 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2015 жылы 11 маусымда № 11304 тіркелді) бекітілген «Психоневрологиялық ұйымнан анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметтің стандартына сəйкес нысан бойынша құжат тапсырғанға дейін бір жылдан аспайтын уақытта берілген психоневрологиялық ұйымнан анықтама (немесе қорытындының нотариалдық куəландырылған көшірмесі); 1 0 ) Қ а з а қ с т а н Р е с п у бл и ка с ы Денсаулық сақтау жəне əлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 27 сəуірдегі № 272 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2015 жылы 11 маусымда № 11304 тіркелді) бекітілген «Наркологиялық ұйымнан анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметтің стандартына сəйкес нысан бойынша құжат тапсырғанға дейін бір жылдан аспайтын уақытта берілген наркологиялық ұйымнан анықтама (немесе қорытындының нотариалдық куəландырылған көшірмесі). Құжаттарды қабылдау мерзiмi конкурс өткiзу туралы хабарландыру соңғы жарияланған күнін келесі жұмыс күнінен бастап 7 жұмыс күннің ішінде мына мекен-жай бойынша тапсырылуы тиіс: 080008, Тараз қаласы, Абай даңғылы, №125 үй, 505, 511-іс бөлмелер, анықтама телефондары: 45-34-68, 4336-30, 43-36-75, факс:43-25-17, e-mail: obl_akim@zhambyl.kz. Конкурсқа қатысуға ниет білдірген азаматтар конкурс өткiзетiн мемлекеттiк органға құжаттарын қолма-қол тəртіпте, пошта арқылы не хабарландыруда көрсетілген электрондық пошта мекенжайына электронды түрде не «Е-gov» электронды Үкімет порталы арқылы құжаттарды қабылдау мерзімінде тапсырады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды электронды түрде электрондық пошта не «Е-gov» электронды Үкімет порталы арқылы берілген жағдайда азаматтар құжаттардың түпнұсқасын əңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күні бұрын кешіктірілмей береді. Оларды бермеген жағдайда тұлға конкурс комиссиясымен əңгімелесуден өтуге жіберілмейді. Құжаттарды қабылдау аяқталғаннан кейiн, құжаттарды қарау қорытындысы бойынша əңгімелесуге жіберілген кандидаттар, əңгімелесуге жіберілгені туралы хабар алған күннен бастап үш жұмыс күн ішінде жоғарыда көрсетілген мекен-жайында орналасқан мекемеде əңгімелесуден өтеді. Конкурс комиссиясының үміткерлермен əңгімелесу отырысына байқаушылар қатыстырылуы мүмкін. А з а м ат т а р ко н ку р с қ а қ ат ы с у

шығындарын (əңгімелесу өтетiн жерге келу жəне қайту, тұрғын жай жалдау, тұру, байланыс қызметiнiң барлық түрлерiн пайдалану) өздерiнiң жеке қаражаттары есебiнен жүргiзедi. Ко н ку р с қ а қ ат ы су ш ы л а р м е н кандидаттар конкурс комиссиясы шешiмiмен келіспеген жағдайда шешім қабылданған күннен бастап бес жұмыс күн ішінде уəкiлеттi органға немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес сот тəртiбiнде шағымдана алады.

комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтауы; 7) ғылыми дəрежесінің болуы.

мемлекеттік жəне жергілікті басқару. «Қазақстан – 2050» Стратегиясын, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының жергілікті мемлекеттік басқару жəне өзін-өзі басқару туралы», «Электр энергетикасы туралы», «Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңдарын жəне осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық міндеттеріне сəйкес келетін салалардағы қатынастарды реттейтін заңнамалық жəне өзге нормативтікқұқықтық актілерді білу. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: 1) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі төрағасының 2017 жылғы 21 ақпандағы № 40 бұйрығымен бекітілген «Б» корпусының мемлекеттік əкiмшiлiк лауазымына орналасуға арналған конкурсты өткiзу қағидаларының 2-қосымшасына сəйкес нысандағы өтініш; 2) 3х4 үлгідегі түрлі түсті суретпен осы Қағидаларға 3-қосымшаға сəйкес нысанда толтырылған «Б» корпусының əкімшілік мемлекеттік лауазымына кандидаттың қызметтiк тiзiмі; 3) бiлiмi туралы құжаттар мен олардың көшірмелерінің нотариалдық куəландырылған көшiрмелерi; «Болашақ» халықаралық стипендиясын иеленуші, сондай-ақ өзара тану жəне баламалылығы туралы халықаралық шарттардың қолдану аясына жататын Қазақстан Республикасының азаматтарына шетелдік жоғары оқу орындары, ғылыми орталықтары мен зертханалары берген білім туралы құжаттарды қоспағанда, Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелдік білім беру ұйымдарында алған білімі туралы құжаттарының көшiрмелерiне білім беру саласындағы уəкілетті орган берген аталған бiлiмi туралы құжаттарды нострификациялау немесе тану куəліктерінің көшірмелері қоса беріледі. «Болашақ» халықаралық стипендиясын иеленушілерге берілген бiлiмi туралы құжаттарға «Халықааралық бағдарламалар орталығы» Акционерлік қоғамы берген Қазақстан Республикасы Президентінің «Болашақ» халықаралық стипендиясы бойынша оқуды аяқтау туралы анықтаманың көшірмесі қоса беріледі. Өзара тану жəне баламалылығы туралы халықаралық шарттардың қолдану аясына жататын бiлiмi туралы құжаттардың көшірмелеріне білім беру саласындағы уəкілетті орган берген аталған бiлiмi туралы құжаттарды тану туралы анықтаманың көшірмелері қоса беріледі; 4) еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куəландырылған немесе жұмыс орнынан кадр қызметімен куəландырылған көшiрмесi; 5) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген) Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарына сəйкес құжат тапсырғанға дейін алты айдан аспайтын уақытта берілген 086/е нысандағы денсаулығы туралы медициналық анықтама (дəрігерлік кəсібиконсультациялық қорытынды) (немесе нотариалдық куəландырылған көшірмесі); 6) Қазақстан Ре спубликасы азаматының жеке басын

куəландыратын құжаттың көшірмесі; 7) құжаттарды тапсыру сəтінде заңнаманы білуіне тестілеуден өткені туралы шекті мəннен төмен еме с нəтижелері бар қолданыстағы сертификат (немесе сертификаттың нотариалдық куəландырылған көшірмесі); 8 ) ко н ку р с қ а қ ат ы су ү ш і н құжаттарды тапсыру сəтінде уəкілетті органда жеке қасиеттерін бағалауды өту туралы қолданыстағы қорытынды (немесе қорытындының нотариалдық куəландырылған көшірмесі); 9) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау жəне əлеуметтік даму министрінің 2 0 1 5 ж ы л ғ ы 2 7 с ə у і рд е г і № 2 7 2 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2015 жылы 11 маусымда № 11304 тіркелді) бекітілген «Психоневрологиялық ұйымнан анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметтің стандартына сəйкес нысан бойынша құжат тапсырғанға дейін бір жылдан аспайтын уақытта берілген психоневрологиялық ұйымнан анықтама (немесе қорытындының нотариалдық куəландырылған көшірмесі); 10) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау жəне əлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 27 сəуірдегі № 272 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2015 жылы 11 маусымда № 11304 тіркелді) бекітілген «Наркологиялық ұйымнан анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметтің стандартына сəйкес нысан бойынша құжат тапсырғанға дейін бір жылдан аспайтын уақытта берілген наркологиялық ұйымнан анықтама (немесе қорытындының нотариалдық куəландырылған көшірмесі). Құжаттарды қабылдау мерзiмi конкурс өткiзу туралы хабарландыру соңғы жарияланған күнін келесі жұмыс күнінен бастап 7 жұмыс күннің ішінде мына мекен-жай бойынша тапсырылуы тиіс: 080008, Тараз қаласы, Абай даңғылы, №125 үй, 505, 511-іс бөлмелер, анықтама телефондары: 45-34-68, 43-36-30, 43-3675, факс:43-25-17, e-mail: obl_akim@ zhambyl.kz. Конкурсқа қатысуға ниет білдірген азаматтар конкурс өткiзетiн мемлекеттiк органға құжаттарын қолма-қол тəртіпте, пошта арқылы не хабарландыруда көрсетілген электрондық пошта мекенжайына электронды түрде не «Е-gov» электронды Үкімет порталы арқылы құжатт арды қабылдау мер зімінде тапсырады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды электронды түрде электрондық пошта не «Е-gov» электронды Үкімет порталы арқылы берілген жағдайда азаматтар құжаттардың түпнұсқасын əңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күні бұрын кешіктірілмей береді. Оларды бермеген жағдайда тұлға конкурс комиссиясымен əңгімелесуден өтуге жіберілмейді. Құжаттарды қабылдау аяқталғаннан кейiн, құжаттарды қарау қорытындысы бойынша əңгімеле суге жіберілген кандидаттар, əңгімелесуге жіберілгені туралы хабар алған күннен бастап үш жұмыс күн ішінде жоғарыда көрсетілген мекен-жайында орналасқан мекемеде əңгімелесуден өтеді. Конкурс комиссиясының үміткерлермен əңгімелесу отырысына байқаушылар қатыстырылуы мүмкін. А з а м а т т а р ко н к у р с қ а қ а т ы с у шығындарын (əңгімелесу өтетiн жерге

келу жəне қайту, тұрғын жай жалдау, тұру, байланыс қызметiнiң барлық түрлерiн пайдалану) өздерiнiң жеке қаражаттары есебiнен жүргiзедi. Конкурсқа қатысушылар мен кандидаттар конкурс комиссиясы шешiмiмен келіспеген жағдайда шешім қабылданған күннен бастап бес жұмыс күн ішінде уəкiлеттi органға немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес сот тəртiбiнде шағымдана алады.

Əкімшілік мемлекеттік қызметшінің лауазымдық жалақысы

№

Санаты

1

D-O-3

Лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарын есептегенде теңгеден теңгеден 109932 148242

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ƏКІМІНІҢ АППАРАТЫ» КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ (индекс 080008, Тараз қаласы, Абай даңғылы, №125, 505, 511, 523-бөлмелер, анықтама үшін телефондар: 8(7262)453468, 433630, 433675, факс: 433675, e-mail: obl_akim@zhambyl.kz) бос тұрған «Б» корпусы мемлекеттік əкімшілік лауазымға орналасуға жалпы конкурс жариялайды: Жа м б ы л о бл ы с ы ə к і м д і г і н і ң энергетика жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының электр энергетика, энергоүнемдеу жəне энерготиімділік бөлімінің басшысы, санаты D-O-3, 1 бірлік (№ 4-1). Функционалдық міндеттері: Қазақстан Республикасы Заңдарын, Президенттің жəне Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерін орындалуын ұйымдастыру; облыс əкімінің шешімдері мен өкімдерін орындауды қамтамасыз ету, облыс əкімдігінің қаулыларын, басқарма басшысының жəне басшысының орынбасарының тапсырмаларын орындау. Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігін арттыру саласында мемлекеттік саясатты жүргізуді қамтамасыз етеді, энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды тиісті аумақтың даму бағдарламасына енгізуді қамтамасыз етеді, облыстың энергетикалық кешенін, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саясатының бағыттары бойынша облыстық нысаналы бағдарламалары мен іс-шараларын, жоспарларын əзірлеуге, қалыптастыруға жəне оларды жүзеге асыруға қатысады, есептеу аспаптары жоқ тұтынушылар үшін электрмен жабдықтау жөніндегі коммуналдық көрсетілетін қызметтерді тұтыну нормаларын əзірлейді, жоғарғы кернеулі қосалқы станцияларды жобалау мен құрылысын іске асыру барысын қадағалау, коммуналдық көрсетілетін қызметтерді ұсыну қағидасын əзірлейді, қайталанатын (шунтталатын) электр беру желілері мен қосалқы стансаларды жобалауды жəне салуды келіседі, 110 кВ жəне одан төмен, 220 кВ жəне одан жоғары объектілер үшін қайталанатын (шунтталатын) электр беру желілері мен қосалқы стансаларды салудың техникалық орындылығы туралы қорытынды беруін үйлестіреді. Ко н к у р с қ а қ ат ы с у ш ы л а р ғ а қойылатын талаптар: білімі - техникалық ғылымдар жəне технологиялар саласындағы немесе əлеуметтік ғылымдар, экономика жəне бизнес саласында. Мамандығы: электр энергетикасы неме се жылу энергетикасы немесе құрылыс немесе

24 шілде, 2018 жыл

АДАМ САУДАСЫ – АУЫР ҚЫЛМЫС

БОС МЕМЛЕКЕТТІК ƏКІМШІЛІК ЛАУАЗЫМҒА ОРНАЛАСУҒА ЖАЛПЫ КОНКУРС ТУРАЛЫ ХАБАРЛАНДЫРУЛАР Жалпы конкурс қатысушыларына арналған ортақ біліктілік талаптар: D-О-4 санаты үшін: жоғары білім; Мынадай құзыреттердің бар болуы: бастамалық, адамдармен тіл табысуы, аналитикалық, ұйымдастырушылық, əдептілік, сапаға бағдарлану, тұтынушыға бағдарлану, сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілік; Жұмыс тəжірибесі: қажет етілмейді.

5

JARNAMA

«Ȼ» ɤɨɪɩɭɫɵɧɵԙ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԥɤɿɦɲɿɥɿɤ ɥɚɭɚɡɵɦɵɧɚ ɨɪɧɚɥɚɫɭԑɚ ɤɨɧɤɭɪɫ ԧɬɤɿɡɭ ԕɚԑɢɞɚɥɚɪɵɧɵԙ 2-ԕɨɫɵɦɲɚɫɵ ɇɵɫɚɧ __________________________ (ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɨɪɝɚɧ) Ԧɬɿɧɿɲ Ɇɟɧɿ___________________________________________________________ ____________________________________________________________________ _______________________ ɛɨɫ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԥɤɿɦɲɿɥɿɤ ɥɚɭɚɡɵɦɵɧɚ ɨɪɧɚɥɚɫɭ ɤɨɧɤɭɪɫɵɧɚ ԕɚɬɵɫɭԑɚ ɠɿɛɟɪɭɿԙɿɡɞɿ ɫԝɪɚɣɦɵɧ. «Ȼ» ɤɨɪɩɭɫɵɧɵԙ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԥɤɿɦɲɿɥɿɤ ɥɚɭɚɡɵɦɵɧɚ ɨɪɧɚɥɚɫɭԑɚ ɤɨɧɤɭɪɫ ԧɬɤɿɡɭ ԕɚԑɢɞɚɥɚɪɵɧɵԙ ɧɟɝɿɡɝɿ ɬɚɥɚɩɬɚɪɵɦɟɧ ɬɚɧɵɫɬɵɦ, ɨɥɚɪɦɟɧ ɤɟɥɿɫɟɦɿɧ ɠԥɧɟ ɨɪɵɧɞɚɭԑɚ ɦɿɧɞɟɬɬɟɦɟ ɚɥɚɦɵɧ. Ԝɫɵɧɵɥɵɩ ɨɬɵɪԑɚɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɦɧɵԙ ɞԥɣɟɤɬɿɥɿɝɿɧɟ ɠɚɭɚɩ ɛɟɪɟɦɿɧ. Ԕɨɫɚ ɛɟɪɿɥɝɟɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪ: ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ Ɇɟɤɟɧ ɠɚɣɵ ɠԥɧɟ ɛɚɣɥɚɧɵɫ ɬɟɥɟɮɨɧɵ___________________________________ ____________________________________________________________________ ________ (ԕɨɥɵ)

____________________________________ (Ɍɟɝɿ, ɚɬɵ, ԥɤɟɫɿɧɿԙ ɚɬɵ (ɛɨɥԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ))

«___»_______________ 20 __ ɠ.

«Ȼ» ɤɨɪɩɭɫɵɧɵԙ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԥɤɿɦɲɿɥɿɤ ɥɚɭɚɡɵɦɵɧɚ ɨɪɧɚɥɚɫɭԑɚ ɤɨɧɤɭɪɫ ԧɬɤɿɡɭ ԕɚԑɢɞɚɥɚɪɵɧɵԙ 3-ԕɨɫɵɦɲɚɫɵ ɇɵɫɚɧ

«Ȼ» ɄɈɊɉɍɋɕɇɕԘ ԤɄȱɆɒȱɅȱɄ ɆȿɆɅȿɄȿɌɌȱɄ ɅȺɍȺɁɕɆɕɇȺ ɄȺɇȾɂȾȺɌɌɕԘ ԔɕɁɆȿɌɌIɄ ɌIɁIɆȱ ɉɈɋɅɍɀɇɈɃ ɋɉɂɋɈɄ ɄȺɇȾɂȾȺɌȺ ɇȺ ȺȾɆɂɇɂɋɌɊȺɌɂȼɇɍɘ ȽɈɋɍȾȺɊɋɌȼȿɇɇɍɘ ȾɈɅɀɇɈɋɌɖ ɄɈɊɉɍɋȺ «Ȼ» _____________________________________________ ɬɟɝɿ, ɚɬɵ ɠԥɧɟ ԥɤɟɫɿɧɿԙ ɚɬɵ (ɛɨɥԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ) / ɎɈɌɈ ɮɚɦɢɥɢɹ, ɢɦɹ, ɨɬɱɟɫɬɜɨ (ɩɪɢ ɧɚɥɢɱɢɢ) (ɬԛɪɥɿ ɬԛɫɬɿ/ ɰɜɟɬɧɨɟ, _____________________________________________ 3ɯ4) ɥɚɭɚɡɵɦɵ/ɞɨɥɠɧɨɫɬɶ, ɫɚɧɚɬɵ/ɤɚɬɟɝɨɪɢɹ (ɛɨɥԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ/ɩɪɢ ɧɚɥɢɱɢɢ) ɀȿɄȿ ɆԤɅȱɆȿɌɌȿɊ / Ʌɂɑɇɕȿ ȾȺɇɇɕȿ 1.

Ɍɭԑɚɧ ɤԛɧɿ ɠԥɧɟ ɠɟɪɿ/ Ⱦɚɬɚ ɢ ɦɟɫɬɨ ɪɨɠɞɟɧɢɹ

2.

Ԝɥɬɵ (ԕɚɥɚɭɵ ɛɨɣɵɧɲɚ)/ ɇɚɰɢɨɧɚɥɶɧɨɫɬɶ (ɩɨ ɠɟɥɚɧɢɸ)

3.

Ɉԕɭ ɨɪɧɵɧ ɛɿɬɿɪɝɟɧ ɠɵɥɵ ɠԥɧɟ ɨɧɵԙɚɬɚɭɵ/ Ƚɨɞ ɨɤɨɧɱɚɧɢɹ ɢ ɧɚɢɦɟɧɨɜɚɧɢɟ ɭɱɟɛɧɨɝɨ ɡɚɜɟɞɟɧɢɹ

4.

Ɇɚɦɚɧɞɵԑɵ ɛɨɣɵɧɲɚ ɛɿɥɿɤɬɿɥɿɝɿ, ԑɵɥɵɦɢ ɞԥɪɟɠɟɫɿ, ԑɵɥɵɦɢ ɚɬɚԑɵ (ɛɨɥԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ) / Ʉɜɚɥɢɮɢɤɚɰɢɹ ɩɨ ɫɩɟɰɢɚɥɶɧɨɫɬɢ, ɭɱɟɧɚɹ ɫɬɟɩɟɧɶ, ɭɱɟɧɨɟ ɡɜɚɧɢɟ (ɩɪɢ ɧɚɥɢɱɢɢ)

5.

ɒɟɬɟɥ ɬɿɥɞɟɪɿɧ ɛɿɥɭɿ/ ȼɥɚɞɟɧɢɟ ɢɧɨɫɬɪɚɧɧɵɦɢ ɹɡɵɤɚɦɢ

6.

Ɇɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɧɚɝɪɚɞɚɥɚɪɵ, ԕԝɪɦɟɬɬɿ ɚɬɚԕɬɚɪɵ (ɛɨɥԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ) / Ƚɨɫɭɞɚɪɫɬɜɟɧɧɵɟ ɧɚɝɪɚɞɵ, ɩɨɱɟɬɧɵɟ ɡɜɚɧɢɹ (ɩɪɢ ɧɚɥɢɱɢɢ)

7.

Ⱦɢɩɥɨɦɚɬɢɹɥɵԕ ɞԥɪɟɠɟɫɿ, ԥɫɤɟɪɢ, ɚɪɧɚɣɵ ɚɬɚԕɬɚɪɵ, ɫɵɧɵɩɬɵԕ ɲɟɧɿ (ɛɨɥԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ) / Ⱦɢɩɥɨɦɚɬɢɱɟɫɤɢɣ ɪɚɧɝ, ɜɨɢɧɫɤɨɟ, ɫɩɟɰɢɚɥɶɧɨɟ ɡɜɚɧɢɟ, ɤɥɚɫɫɧɵɣ ɱɢɧ (ɩɪɢ ɧɚɥɢɱɢɢ)

8.

ɀɚɡɚ ɬԛɪɿ, ɨɧɵ ɬɚԑɚɣɵɧɞɚɭ ɤԛɧɿ ɦɟɧ ɧɟɝɿɡɿ (ɛɨɥԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ) /ȼɢɞ ɜɡɵɫɤɚɧɢɹ, ɞɚɬɚ ɢ ɨɫɧɨɜɚɧɢɹ ɟɝɨ ɧɚɥɨɠɟɧɢɹ (ɩɪɢ ɧɚɥɢɱɢɢ)

9.

ɋɨԙԑɵ ԛɲ ɠɵɥɞɚԑɵ ԕɵɡɦɟɬɿɧɿԙ ɬɢɿɦɞɿɥɿɝɿɧ ɠɵɥ ɫɚɣɵɧԑɵ ɛɚԑɚɥɚɭ ɤԛɧɿ ɦɟɧ ɧԥɬɢɠɟɫɿ, ɟɝɟɪ ԛɲ ɠɵɥɞɚɧ ɤɟɦ ɠԝɦɵɫ ɿɫɬɟɝɟɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ, ɧɚԕɬɵ ɠԝɦɵɫ ɿɫɬɟɝɟɧ ɤɟɡɟԙɿɧɞɟɝɿ ɛɚԑɚɫɵ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɞɿ (ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԥɤɿɦɲɿɥɿɤ ԕɵɡɦɟɬɲɿɥɟɪ ɬɨɥɬɵɪɚɞɵ)/ Ⱦɚɬɚ ɢ ɪɟɡɭɥɶɬɚɬɵ ɟɠɟɝɨɞɧɨɣ ɨɰɟɧɤɢ ɷɮɮɟɤɬɢɜɧɨɫɬɢ ɞɟɹɬɟɥɶɧɨɫɬɢ ɡɚ ɩɨɫɥɟɞɧɢɟ ɬɪɢ ɝɨɞɚ, ɜ ɫɥɭɱɚɟ, ɟɫɥɢ ɩɪɨɪɚɛɨɬɚɥ ɦɟɧɟɟ ɬɪɟɯ ɥɟɬ, ɭɤɚɡɵɜɚɸɬɫɹ ɨɰɟɧɤɢ ɡɚ ɮɚɤɬɢɱɟɫɤɢ ɨɬɪɚɛɨɬɚɧɧɵɣ ɩɟɪɢɨɞ (ɡɚɩɨɥɧɹɟɬɫɹ ɝɨɫɭɞɚɪɫɬɜɟɧɧɵɦɢ ɫɥɭɠɚɳɢɦɢ)

ԕɚɛɵɥɞɚɧԑɚɧ/ ɩɪɢɟɦɚ

ԕɵɡɦɟɬɿ, ɠԝɦɵɫ ɨɪɧɵ, ɦɟɤɟɦɟɧɿԙ ɨɪɧɚɥɚɫԕɚɧ ɠɟɪɿ/ɞɨɥɠɧɨɫɬɶ, ɦɟɫɬɨ ɪɚɛɨɬɵ, ɦɟɫɬɨɧɚɯɨɠɞɟɧɢɟ ɨɪɝɚɧɢɡɚɰɢɢ

ɛɨɫɚɬɵɥԑɚɧ/ ɭɜɨɥɶɧɟɧɢɹ

_____________________ Ʉɚɧɞɢɞɚɬɬɵԙ ԕɨɥɵ/ ɉɨɞɩɢɫɶ ɤɚɧɞɢɞɚɬɚ

_______________ ɤԛɧɿ/ɞɚɬɚ

«Ʒ» ǠǤǦǥǩǧDZǣDZh ǢǛǢǡǛǠǛǨǨǻǠ bǠǻǢǮǻǡǻǠ ǡǖǩǖǝDZǢDZǣǖ ǤǦǣǖǡǖǧǩdǖ ǠǤǣǠǩǦǧ jǨǠǻǝǩ fǖdǞǚǖǡǖǦDZǣDZh 2-fǤǧDZǢǮǖǧDZ

ǃDZǧǖǣ __________________________ (ǢǛǢǡǛǠǛǨǨǻǠ ǤǦǙǖǣ) kǨǻǣǻǮ ǂǛǣǻ___________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ __________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ __________________________________________________________________ ǗǤǧ ǢǛǢǡǛǠǛǨǨǻǠ bǠǻǢǮǻǡǻǠ ǡǖǩǖǝDZǢDZǣǖ ǤǦǣǖǡǖǧǩ ǠǤǣǠǩǦǧDZǣǖ fǖǨDZǧǩdǖ ǜǻǗǛǦǩǻhǻǝǚǻ ǧlǦǖǟǢDZǣ. «Ʒ» ǠǤǦǥǩǧDZǣDZh ǢǛǢǡǛǠǛǨǨǻǠ bǠǻǢǮǻǡǻǠ ǡǖǩǖǝDZǢDZǣǖ ǤǦǣǖǡǖǧǩdǖ ǠǤǣǠǩǦǧ jǨǠǻǝǩ fǖdǞǚǖǡǖǦDZǣDZh ǣǛǙǻǝǙǻ ǨǖǡǖǥǨǖǦDZǢǛǣ ǨǖǣDZǧǨDZǢ, ǤǡǖǦǢǛǣ ǠǛǡǻǧǛǢǻǣ ǜbǣǛ ǤǦDZǣǚǖǩdǖ ǢǻǣǚǛǨǨǛǢǛ ǖǡǖǢDZǣ. mǧDZǣDZǡDZǥ ǤǨDZǦdǖǣ flǜǖǨǨǖǦDZǢǣDZh ǚbǟǛǠǨǻǡǻǙǻǣǛ ǜǖǩǖǥ ǗǛǦǛǢǻǣ. gǤǧǖ ǗǛǦǻǡǙǛǣ flǜǖǨǨǖǦ: ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ǂǛǠǛǣ ǜǖǟDZ ǜbǣǛ ǗǖǟǡǖǣDZǧ ǨǛǡǛǪǤǣDZ___________________________________ ____________________________________________________________________ ________ (fǤǡDZ) ǜǖdǚǖǟǚǖ))

____________________________________ (LjǛǙǻ, ǖǨDZ, bǠǛǧǻǣǻh ǖǨDZ (ǗǤǡdǖǣ

«___»_______________ 20 __ ǜ.

«Ʒ» ǠǤǦǥǩǧDZǣDZh ǢǛǢǡǛǠǛǨǨǻǠ bǠǻǢǮǻǡǻǠ ǡǖǩǖǝDZǢDZǣǖ ǤǦǣǖǡǖǧǩdǖ ǠǤǣǠǩǦǧ jǨǠǻǝǩ fǖdǞǚǖǡǖǦDZǣDZh 3-fǤǧDZǢǮǖǧDZ ǃDZǧǖǣ «Ʒ» ǀDŽdžDžljLJǑǃǑi cǀƭǂǎƭǁƭǀ ǂƻǂǁƻǀƻLjLjƭǀ ǁƶljƶƽǑǂǑǃƶ ǀƶǃƺƾƺƶLjLjǑi gǑƽǂƻLjLjIǀ LjIƽIǂƭ DžDŽLJǁljƼǃDŽƿ LJDžƾLJDŽǀ ǀƶǃƺƾƺƶLjƶ ǃƶ ƶƺǂƾǃƾLJLjdžƶLjƾƸǃljǔ ƹDŽLJljƺƶdžLJLjƸƻǃǃljǔ ƺDŽǁƼǃDŽLJLjǒ ǀDŽdžDžljLJƶ «Ʒ» _____________________________________________ ǨǛǙǻ, ǖǨDZ ǜbǣǛ bǠǛǧǻǣǻh ǖǨDZ (ǗǤǡdǖǣ ǜǖdǚǖǟǚǖ) / NJDŽLjDŽ ǪǖǢǞǡǞǵ, ǞǢǵ, ǤǨǭǛǧǨǘǤ (ǥǦǞ ǣǖǡǞǭǞǞ) (ǨnǦǡǻ ǨnǧǨǻ/ ǬǘǛǨǣǤǛ, _____________________________________________ 3ǫ4) ǡǖǩǖǝDZǢDZ/ǚǤǡǜǣǤǧǨDz, ǧǖǣǖǨDZ/ǠǖǨǛǙǤǦǞǵ (ǗǤǡdǖǣ ǜǖdǚǖǟǚǖ/ǥǦǞ ǣǖǡǞǭǞǞ)

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

ҰÒÀÐÛÌÛÇ ÊӨÏ Облыс әкімдігінде көші-қон жөніндегі халықаралық ұйымның Орталық Азиядағы Субөңірлік үйлестіру кеңсесі, облыс әкімдігінің ішкі саясат басқармасы мен «Болашақ» қоғамдық бірлестігі ұйымдастырған дөңгелек үстел отырысы өтті. «Қоғамның осал топтары – адам саудасының құрбандары, этникалық қазақтар мен мигранттарға тиімді мемлекеттік қызмет көрсету арқылы олардың осалдылықтарын жеңу» тақырыбын кеңірек қаузаған жиынға халықаралық ұйымның, құқық қорғау органдары, салалық басқармалар мен үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері қатысты. Альмира ОМАРОВА

ȿԘȻȿɄ ɀɈɅɕ/ɌɊɍȾɈȼȺə ȾȿəɌȿɅɖɇɈɋɌɖ Ʉԛɧɿ/Ⱦɚɬɚ

ӨÇÀÐÀ ÁÀÉËÀÍÛÑÒÀÍ

Мұқтаж ішкі жəне с ы рт қ ы м и г р а н т т а р ғ а м е м л е ке т ж ə н е қ о ғ а м тарапынан көмек к ө р с е т у, о ғ а н о б л ы с тұрғындарының назарын ауд а р у м а қ с ат ы н д а ғ ы басқосуда жастарды кəсіби өзін-өзі тану үшін білім беру бағдарламаларын іске асыру арқылы қоғам мен еңбек нарығына бейімдеу сияқты мəселелер де сөз болды. Негізгі əңгіменің арқауы адам саудасына қарсы іс-қимыл жəне оның алдын алу, ҚР көші-қон саясатының 2017-2021 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жұмыстарына азаматтардың белсенді қатысуына ықпал ету жəне этникалық қазақтар мен осал топтағы мигранттарға мемлекеттік қызметтер арқылы көмектесу болды. Жиын барысында «Феникс» сотталғандарды оңалту орталығы» қоғамдық бірлестігінің атқарушы директоры Фархат Камардинов айтқан мына оқиға жиналғандарды елең еткізбей қоймады. Жақында Өзбекстанның 5 азаматын күштеп ұстаған алматылық қолға түсіпті. Олардың біреуі 1998 жылғы келіншек екен, оның үстіне аяғы ауыр. Қалай тапқаны белгісіз, жəбірленушілер аталған бірлестікке мəн-жайды жазып, көмек сұраған. Ал хатқа қайырылып, мəселенің мəнжайын анықтамақ болған бірлестік өкілдеріне жергілікті ішкі істер департаменті, Ұлттық қауіпсіздік комитеті, прокуратурадағылар бір жарым тəулік бойы жауап қатпапты. Ақырында осы түйткілге қатысты қолұшын берем деген бір заңгер сонау Астана қаласынан табылған. Бірақ кейін оның өзі де біршама қиындықтарға тап болған. Мəселен, бірі жолдаған хатқа 15 күн ішінде жауап беріледі десе, келесісі қабылдамауға тырысқан. Біраз кедергілерден соң құрылыста істеген əлгілердің екеуін еліне қайтаруға мүмкіндік туады. Қалған үшеуі құжаттарына байланысты əзірше Қазақстанда қалуға мəжбүр. Анықталғанындай, Икром Машрапов деген азамат оларды құрылыс жұмыстарына салып келген, сөйтіп құрылыс иесі Рыскелді Исабеков есімді азаматтан жұмысшылар үшін қомақты қаржы алыпты. Ал алматылық өзбектерді ұрып-соғып жұмысқа жеккен. Ұсталған соң Қазақстан азаматына қатысты Алматы қаласының қоғам сақшылары тарапынан түсіндіру жұмыстары жүргізіліпті. Бұл жайт органдар мен қоғамдық ұйым, бірлестіктер арасындағы байланыстың жоқтығын көрсетеді. Сондықтан дөңгелек үстелді жүргізген ішкі саясат басқармасы басшысының орынбасары Берік Бегалиев: «Жұмыла көтерген жүк жеңіл», ақпарат алмасып, бірлесе жұмыс атқарсақ, ұтарымыз көп болады. Адам тағдырына қатысты өзекті мəселеде біте қайнасып жұмыс жүргізген жөн», – деп қорытты жиынды.

Ƽƻǀƻ ǂcǁƭǂƻLjLjƻdž / ǁƾǍǃǑƻ ƺƶǃǃǑƻ Ljǩdǖǣ Ǡnǣǻ ǜbǣǛ ǜǛǦǻ/ ƺǖǨǖ Ǟ ǢǛǧǨǤ ǦǤǜǚǛǣǞǵ mǡǨDZ (fǖǡǖǩDZ ǗǤǟDZǣǮǖ)/ ǃǖǬǞǤǣǖǡDzǣǤǧǨDz (ǥǤ ǜǛǡǖǣǞǴ) DŽfǩ ǤǦǣDZǣ ǗǻǨǻǦǙǛǣ ǜDZǡDZ ǜbǣǛ ǤǣDZhǖǨǖǩDZ/ ƹǤǚ ǤǠǤǣǭǖǣǞǵ Ǟ ǣǖǞǢǛǣǤǘǖǣǞǛ ǩǭǛǗǣǤǙǤ ǝǖǘǛǚǛǣǞǵ ǂǖǢǖǣǚDZdDZ ǗǤǟDZǣǮǖ ǗǻǡǻǠǨǻǡǻǙǻ, dDZǡDZǢǞ ǚbǦǛǜǛǧǻ, dDZǡDZǢǞ ǖǨǖdDZ (ǗǤǡdǖǣ ǜǖdǚǖǟǚǖ) / ǀǘǖǡǞǪǞǠǖǬǞǵ ǥǤ ǧǥǛǬǞǖǡDzǣǤǧǨǞ, ǩǭǛǣǖǵ ǧǨǛǥǛǣDz, ǩǭǛǣǤǛ ǝǘǖǣǞǛ (ǥǦǞ ǣǖǡǞǭǞǞ) ǎǛǨǛǡ ǨǻǡǚǛǦǻǣ Ǘǻǡǩǻ/ ƸǡǖǚǛǣǞǛ ǞǣǤǧǨǦǖǣǣDZǢǞ ǵǝDZǠǖǢǞ ǂǛǢǡǛǠǛǨǨǻǠ ǣǖǙǦǖǚǖǡǖǦDZ, flǦǢǛǨǨǻ ǖǨǖfǨǖǦDZ (ǗǤǡdǖǣ ǜǖdǚǖǟǚǖ) / ƹǤǧǩǚǖǦǧǨǘǛǣǣDZǛ ǣǖǙǦǖǚDZ, ǥǤǭǛǨǣDZǛ ǝǘǖǣǞǵ (ǥǦǞ ǣǖǡǞǭǞǞ) ƺǞǥǡǤǢǖǨǞǵǡDZf ǚbǦǛǜǛǧǻ, bǧǠǛǦǞ, ǖǦǣǖǟDZ ǖǨǖfǨǖǦDZ, ǧDZǣDZǥǨDZf ǮǛǣǻ (ǗǤǡdǖǣ ǜǖdǚǖǟǚǖ) / ƺǞǥǡǤǢǖǨǞǭǛǧǠǞǟ ǦǖǣǙ, ǘǤǞǣǧǠǤǛ, ǧǥǛǬǞǖǡDzǣǤǛ ǝǘǖǣǞǛ, ǠǡǖǧǧǣDZǟ ǭǞǣ (ǥǦǞ ǣǖǡǞǭǞǞ) Ƽǖǝǖ ǨnǦǻ, ǤǣDZ ǨǖdǖǟDZǣǚǖǩ Ǡnǣǻ ǢǛǣ ǣǛǙǻǝǻ (ǗǤǡdǖǣ ǜǖdǚǖǟǚǖ) /ƸǞǚ ǘǝDZǧǠǖǣǞǵ, ǚǖǨǖ Ǟ ǤǧǣǤǘǖǣǞǵ ǛǙǤ ǣǖǡǤǜǛǣǞǵ (ǥǦǞ ǣǖǡǞǭǞǞ) LJǤhdDZ nǮ ǜDZǡǚǖdDZ fDZǝǢǛǨǻǣǻh ǨǞǻǢǚǻǡǻǙǻǣ ǜDZǡ ǧǖǟDZǣdDZ Ǘǖdǖǡǖǩ Ǡnǣǻ ǢǛǣ ǣbǨǞǜǛǧǻ, ǛǙǛǦ nǮ ǜDZǡǚǖǣ ǠǛǢ ǜlǢDZǧ ǻǧǨǛǙǛǣ ǜǖdǚǖǟǚǖ, ǣǖfǨDZ ǜlǢDZǧ ǻǧǨǛǙǛǣ ǠǛǝǛhǻǣǚǛǙǻ ǗǖdǖǧDZ ǠjǦǧǛǨǻǡǛǚǻ (ǢǛǢǡǛǠǛǨǨǻǠ bǠǻǢǮǻǡǻǠ fDZǝǢǛǨǮǻǡǛǦ ǨǤǡǨDZǦǖǚDZ)/ ƺǖǨǖ Ǟ ǦǛǝǩǡDzǨǖǨDZ ǛǜǛǙǤǚǣǤǟ ǤǬǛǣǠǞ dzǪǪǛǠǨǞǘǣǤǧǨǞ ǚǛǵǨǛǡDzǣǤǧǨǞ ǝǖ ǥǤǧǡǛǚǣǞǛ ǨǦǞ ǙǤǚǖ, ǘ ǧǡǩǭǖǛ, ǛǧǡǞ ǥǦǤǦǖǗǤǨǖǡ ǢǛǣǛǛ ǨǦǛǫ ǡǛǨ, ǩǠǖǝDZǘǖǴǨǧǵ ǤǬǛǣǠǞ ǝǖ ǪǖǠǨǞǭǛǧǠǞ ǤǨǦǖǗǤǨǖǣǣDZǟ ǥǛǦǞǤǚ (ǝǖǥǤǡǣǵǛǨǧǵ ǙǤǧǩǚǖǦǧǨǘǛǣǣDZǢǞ ǧǡǩǜǖǯǞǢǞ) ƻiƷƻǀ ƼDŽǁǑ/LjdžljƺDŽƸƶǕ ƺƻǕLjƻǁǒǃDŽLJLjǒ

ǀnǣǻ/ƺǖǨǖ

fDZǝǢǛǨǻ, ǜlǢDZǧ ǤǦǣDZ, ǢǛǠǛǢǛǣǻh ǤǦǣǖǡǖǧfǖǣ ǜǛǦǻ/ǚǤǡǜǣǤǧǨDz, ǢǛǧǨǤ ǦǖǗǤǨDZ, ǢǛǧǨǤǣǖǫǤǜǚǛǣǞǛ ǤǦǙǖǣǞǝǖǬǞǞ

fǖǗDZǡǚǖǣdǖǣ/ ǗǤǧǖǨDZǡdǖǣ/ ǥǦǞǛǢǖ ǩǘǤǡDzǣǛǣǞǵ

_____________________ ǀǖǣǚǞǚǖǨǨDZh fǤǡDZ/ DžǤǚǥǞǧDz ǠǖǣǚǞǚǖǨǖ

_______________ Ǡnǣǻ/ǚǖǨǖ

«Қазақстан Журналистер одағы» қоғамдық бірлестігінің облыстық филиалы мен баспасөз саласы ардагерлер кеңесі жəне облыстық «Aq jol» газетінің ұжымы ардагер журналист Маханбетəлі Дүйсебаевқа жары ҚАЛЖАННЫҢ қайтыс болуына байланысты қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

6

ZERDE

24 шілде, 2018 жыл

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

Спорт

Спорт

Спорт

DODA

Есілді жағалай елорда тұрғыздық! Есілдің бойы – ежелден қонысымыз! Қарт Есілдің қойнауы талай сырды ішіне бүккен, ашылмаған құпиялары қаншама?! Есіл, Есіл, Есіл...

«АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢЫ

АЛЕКСАНДР УСИК – АБСОЛЮТТІ ЧЕМПИОН!

ЕЖЕЛДЕН ҚОНЫС Асхат РАЙҚҰЛ

ТАЙТӨБЕДЕ ҚАМАЛ САЛҒАН ҒҰН БАБАМ Ел аумағында сексен бес мыңнан аса ірілі-ұсақты өзен болса, соның жетеуі ғана мың шақырымнан ары созыла ағады екен.

басылған, сонда көне ғасыр зерттеушісі осындай қорытынды жасайды. Кейін тарихшы Ғалым Қайратхан қытайдың көне жазбаларына сүйеніп, бұл түйіннің дұрыстығын тағы да дәлелдейді. Астана даласына Ғұн империясынан кейін терең із қалдырған мемлекеттік құрылым – Дешті Қыпшақ бірлігі. Ресей мен Орта Азияға, одан асып Шығыс Еуропаға әскери-тұрмыстық және қалалық мәдениетті мол дарытқан қыпшақтар елорда төңірегінде талай шаһарлардың шаңырағын көтерген екен. Солардың бірі – Астанадан қол созым жердегі Бытығай қаласы.

БАЙТАҚ ДАЛАНЫ КҮЗЕТКЕН БЫТЫҒАЙ

Есіл – сол жетеудің бірі. Сарыарқадағы Нияз тауынан басталып, Батыс Сібірге жеткенде Ертіске қосылатын өзеннің ұзындығы – 2450 шақырым. Астананы қақ жарып есіле ағатын өзенге аз-маз мінездеме берсек, ағысы баяу, бірақ қар суымен толығатындықтан, көктемге салым мінез көрсететіні бар. Құрғақшылық жылдары суы азайып, тіпті 1937 жылы арнасы кеуіп қалған көрінеді. Бақасы қойдай шулап, балығы тайдай тулаған Есілдің маңы – ежелден шаруаға қолайлы, малға жайлы құтты мекен. Кенесары әскерінің Арқадан Жетісуға ауғанын тарих айтады. Сол тұста ғой көтерілісшілердің рухани көсемі болған Досқожа жыраудың: «Бұл қоныстан кеткен соң, Көреміз бе, дүние-ай, Мына жатқан Есілдің, Көк орай тартқан өзені-ай?!» деп толғайтыны. Жә, сөзімізді т ақырыпқа қарай тарқатсақ, Астана мен ежелгі Есіл өңірінің бізге белгілі тарихы тым әріден, ашель-мустер заманынан басталатынын дәлелдеді тарихшылар. Өзеннің қос қапталынан табылған тас құралдар көне дәуір адамдарының аң аулап, тері илегенін, табиғат-анамен тіл табыса ғұмыр кешкенін айғақтайды. Егіншілік мәдениеті бұл өңірде біздің дәуірімізге дейінгі VІІІ-V ғасырларда пайда болған екен. Сол заманға қатысты қоладан соғылған орақтар мен топырақ өңдейтін құралдар Астана маңынан табылды. Есілдің далалы жеріндегі бабаларымыз сол кезде-ақ қолға мал ұстаған. Мұны Атбасар маңынан аршылған жәдігерлер растайды. Көне парсы және грек жазбаларында Ұлы даланы, Есіл бойын мекендеген тайпалардың «асседондар» деп аталғаны жазылған. Зерттеушілер олардың нақты тарихын біздің заманымыздан бұрынғы үшінші ғасырдан таратады. Дәуірінде айбыны асып, қуаты тасып тұрған Ғұн империясының көсемдері Сарыарқаның төсіне, Нұра мен Есіл өзендерінің арасында жатқан Тайтөбенің үстіне қамал салған. Кеңдігінен бас айналатын, қараған көз сүрінбейтін ұлан даланы сол қамал күндіз-түні қалт жібермей қарауылдаған. Ғұндардың тілінде «ақ» – батыс, «мола» – қамал ұғымын білдірген. Сонда Ақмола атауы «Батыстағы қамал» деген сөз болып шығады. Бұл ғылыми тұжырымды алғаш жазбаша дәлелдеген Византия ғалымы – Прокопи. 1939 жылы «Вестник древних истории» журналында оның қолжазбасы

Бүгінде Бытығайдың сілемі ғана бар. Астананың бағзы тарихы үшін сол сілемнің өзін қастерлеп, сақтап қалу – бүгінгі буынның борышы болып тұр. Ал Сұлутам, Сырлытам, Хан сүйегі сынды жоғалған тарихи мұралардың орны енді толмайтыны анық. Археолог-өлкетанушы Василий Солочинскийдің 1955 жылғы

зерттеуінде ғана Ақмола шаһарының астында жиырмаға жуық қалашық тапталып жатқаны айтылады. Силикат кірпіш зауытының, Ащы өзектің бойына тұрғызылған ғимараттардың табанында да талай көне мекендер тұншығып жатқан көрінеді. Көне тарихи орындардың құрылыс нысандарының астында қалғандығы және немқұрайдылықпен тоз-тозы шығып, бүлінгендігі жөнінде ұзақ айтуға болады. Хош, елордадан қозыкөш жердегі Нұраның бойында орын тепкен Бытығай қаласына оралайық. Тағы да тарихқа сүйенуге тура келеді, Франция королі IX Людвигтің тапсырмасымен 1253-1255 жылдары фламанд саяхатшысы Рубрик Виллем қазақ даласына аттаныпты. Ол Ұлы даланы әбден шарлап қайтқан соң, IX Людвигке көрген-білгенін баяндайды ғой. Ертіс, Есіл, Нұра, Кеңгір, Сарысу, Қорғалжын, Балқаш с екілді өзенкөлдердің дала халқы үшін аса маңызды екенін мәлімдейді ол. Анжатам, Болған ана, Жұбан ана қалаларын суреттеп береді. Дәл осындай деректерді Испан короліне 1271-1295 жылдары қазақ жері арқылы Қытайға өткен атақты саяхатшы Марко Поло да жеткізеді. Ат а лған с аяхатшылардың көргенбілгендері Италияға да белгілі болған сияқты. Өйткені олардың деректері 1375 жылы Италияда құрастырылған «Каталон картасында» молынан пайдаланылған. Карта Италиядан Дешті Қыпшақ жеріне саудамен келген көпестердің жолбастар құнды құралы болыпты-мыс. Осындай карта 1459 жылы Венецияда Фра-Маура деген атпен жарық көреді. 1742 жылы Францияда өңделіп, тың деректермен байыпталып шығарылады. Соның бәрінде

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ Директор – Бас редактор

Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Солтүстік және Орталық Қазақстан назарға алынған. Сарай, Сүзгентұра, Қашлық, Ақтоғай, Іскер, Қайнақ, Ханыкей, Бытығай қалаларының географиялық орналасу реті, халқы туралы мәліметтерге бай. Ежелгі Қараөткел – Ақмола дүниенің төрт бұрышына осылай мәлім болыпты. «Чертежная книга Сибири» атты кітапта да Арқа аймағының географиялық бедері дәл түсірілген, табиғаты, жер асты байлығы туралы мол мәліметтер келтірілген. Көне мәдениет ескерткіштеріне де тыңғылықты сипатт ама жас а лады. Тобыл, Есіл, Қорғалжын атаулары, Нұраның сағасындағы Бытығай қаласының орны туралы нақты мәліметтер бар. Бытығай қаласы Ресей картасына алғаш рет 1694 жылы түсіріліпті. Бұл сызбаны Ресейден сол жылы әз Тәуке ханға келген елшілер Ф.Скибин мен М.Трошин жасаған. Карта 20 парақтан тұрады. «Казачья орда» деген ат берілген аса құнды осы мұрағатта әз Тәуке Нұра өзенінің бойында орда тігіп отырғаны, оған бару үшін Есілден өтуге тура келгені баяндалады. Сол жерден Қорғалжын көлі алыс емес делініп, орда мен көлдің аралығында, Нұраның жағасында Бытығай атты қала бар екені әңгімеленеді. Әз Тәукенің қаланы ерекше қамқорлықпен күтіп ұстап отырғанын айта келіп, елшілер шаһарда салтанатты діни орындардың көп екендігіне таңғалады. Жібек жолын пайдаланған керуендер Бытығайда тоғысып жататынын хабарлайды. Ресей елшілерінің мәліметіне назар аударсақ, атақты әз Тәуке ханның жазғы ордасы қазіргі Астананың түбінде орын тепкенін көреміз.

БАТЫС ПЕН ШЫҒЫСТЫ ЖАЛҒАҒАН БОЗОҚ Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев өз еңбектерінің бірінде «Ортағасырлық Бозоқ қаласын Ақмоланың түпкі атасы деп санауға болады, ал оның соңғы мұрагері қазіргі Қазақстанның астанасы – Астана қаласы» деп жазған. Бозоқ қаласы Есілдің бойында, Қараөткелден оңтүстік-шығыс бағытқа қарай бес шақырым қашықтықта орын тепкен. Шамамен VIII ғасырда іргесі қаланған қаланың нағыз гүлденген заманы X-XІ ғасырларға сәйкес келеді. Бұл – түркілердің арасында қыпшақтардың беделі мен абыройы артқан кез. XІ ғасырда бүкіл қазақ даласы Қыпшақ мемлекеті деп

аталғанын қарт тарихтан білеміз. Русьтің қыпшақ хандарына бағыныштылығы осы кездерден басталып, Шыңғыс хан құрған Алтын орда империясы құлағанға дейінгі 250 жыл бойы көшпенділердің боданына айналды. Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Бүкіл әлем тарихы және археологиясы кафедрасының оқытушылары жүргізген зерттеулерге сүйенсек, ежелгі қаланың орны үш бөліктен орталық және шет жағындағы екі бөліктен тұрады.

Олардың әрқайсысы орлармен, бөгеттермен қоршалған. Орталықтан 70 метр солтүстікке қарай жер үй кейпіндегі тұрақт ар, құдықтар және өзеннен тартылған арықтар орналасқан. Орталықтан 40 метр оңтүстікке қарай қыш кірпіштен құйылған мазарлар мен кесенелердің қалдықтары сақталған. Сондай-ақ қаланы шығыстан солтүстікке қарай қоршаған қорғандардың сұлбасы сақталған. Кірпішті сол жерде күйдірген, батпақты да сол жерде дайындаған. Су жақын жердегі көлдердің бірінен алынып, арнайы құрылғылардың көмегімен беріліп отырған. Қалашықтың шет жағынан жер суландыратын құралдар табылған. Бұл дерек тұрғындардың егіншілікпен айналысқанын айғақтайды. Түсімі жақсы жерлер мен суармалы егіншілік Бозоқ қалашығының тұрғындарына нан өнімін алуға мүмкіндік берген. Оны өз қажеттеріне пайдаланған және алыс жерлердегі тұрғындар мен керуендерге сатып, сауда жасаған. Қала X-XІ ғасырларда аумақтың әкімшілік және сауда орталығы, әрі Ұлы Жібек жолы бойындағы қыпшақ билеушілерінің әскери ордасы болды. XІІІXV ғасырларда қалашық орны қасиетті, киелі саналып, ақсүйектерді жерлейтін орынға айналды. Бозоқ адамдардың рухани өмірінде де ерекше маңызға ие бола бастады. Мұсылмандар арасында киелі орын саналып, бұл жерде құлшылық етіп, әруақтарды еске алып, ас берілетін болды, ұлттық ойындар ойналып, жарыстар өткізіліп тұрды. Бозоқ туралы алғашқы мәліметтер патша армиясының офицері, геодезист И.Шангиннің жазбаларында кездеседі. Оның зерттеу мақаласы 1820 жылы Ресейдің императорлық «Сибирский вестник» журналында жарияланған. Осы ерте ортағасырлық қалалардың жұрнағын табу жұмысымен өткен ғасырдың 50-70 жылдарында Әлкей Марғұлан айналысады. Алайда Астана қаласы төңірегінде орын тепкен Бытығай және Бозоқ қалаларының орны тек еліміздің астанасы Алматыдан Ақмолаға көшірілген кезеңдерде ғана анықталды. Бозоқ қаласының орнын 1998 жылы тауып, 1999 жылы алғаш археологиялық қазба жұмыстарын жүргізген – Есіл археологиялық экспедициясының негізін қалаушы және жетекшісі Кемел Ақышев. Ғалымның атындағы археологиялық ғылыми-зерттеу институтының директоры Марал Хабдулинаның айтуынша, Бозоқ – түркі-оғыз термині. Яғни көне түрік мемлекеттерінің әкімшілік құрылымының шығыс бөлігінің атауы. Түрік-оғыздың «бузук» (боз оқ) термині – «тесіп өтетін жебе» немесе «ақ жебе» деген ұғымды білдіреді. Сонымен бірге түркі ұғымында «боз» сөзі боз дала, ақ селеулі құтты қоныс дегенді айғақтаса керек. Сарыарқаның төсімен жарыса ағатын қос өзен – Нұра мен Есіл жағалауы ежелден-ақ далалықтардың құтты қонысы, қасиетті мекені болған. Бозоқ қаласы болса, бүгінгі тәуелсіз Қазақстанның бас қаласы – Астананың шежіресі сонау көне дәуір тарихымен сабақтасатындығын айғақтайды. Бозоқ қаласы көне дәуірде Батыс пен Шығысты жалғастырған атақты Жібек жолының елеулі орталықтарының бірі болса, Астана бүгінгі Батыс пен Шығыс өркениетінің алтын көпіріне айналды.

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50 Мәдениет және спорт бөлімінің редакторы – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09

Сайт бөлімінің редакторы – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13

Бас редактордың орынбасары міндетін атқарушы – Асхат РАЙҚҰЛ – 43-33-08 Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Шынар САҒИЕВА – 43-50-73

Ақпарат және хаттар бөлімі редакторының міндетін атқарушы – Амангелді ӘБІЛ – 45-48-09

Бухгалтерия – 43-17-12

Индустрия және инновация бөлімінің редакторы – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62

Жарнама менеджері – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50 Компьютер орталығының меңгерушісі – Жанна БЕЙСЕНҚҰЛОВА – 43-26-90 Фототілші – Ақәділ РЫСМАХАН – 43-17-11

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Меркі, Т. Рысқұлов аудандары – Ақылжан МАМЫТ – 87774222450 Шу, Мойынқұм аудандары – Ерғали ҚАРТАЙҒАН – 87474094194

есебімен Александр Усик жеңіске жетіп, бірінші ауыр салмақ дәрежесіндегі әлемнің абсолютті чемпионы атанды. Бұл жекпежек әлемнің ең беделді телеарналарынан көрсетіліп, жаһан жұртының тапжылмай тамашалаған тайталасы болды. Осылайша, украиналық боксшы барлық атағын қорғап қалып, жеңісті жорығын одан әрі жалғастырып отыр. Осы бокс кешінде ресейлік Федор Чудинов пен француз боксшысы Наджибом Мохаммеди «WВА international» титулын сарапқа салды. Әрине, ресейлік боксшының өз жанкүйерлері алдында аянып қалмайтыны белгілі еді. Алайда бұл ойын аса тартысты өтті. Француздық боксшы Наджибом Мохаммеди жақсы мәнерде жұдырықтасатын, талантты боксшы екен. Ол шеберлігін раунд сайын дәлелдеп, Чудиновты жойқын соққының астына алып, біраз жұдырықтады. Сонда да төрешілер жеңісті ресейлік боксшыға берді. Мұндай әділетсіздікке жанкүйерлер арасынан шулап, ысқырып қарсылық білдіргендер болды. Қай елде де әділдікті артық санайтын азаматтар бар екен. Дегенмен төрешілер өз көзқарастарын өзгерткен жоқ. Бір жағынан әр раундта есеп әртүрлі болып шешілген. Бірде Чудинов 115:113 есебімен жеңсе, бір раундта Мохаммеди 111:118 есебімен басым болған екен. Енді бірде 116:112 есебімен Чудинов алға шығып кеткен. Қысқасы, бұл жекпе-жекте ресейлік Федор Чудинов ұпай санымен жеңді. Алайда бұл шешімге француз боксшысы ғана емес, жүздеген жанкүйерлер разы болмай, наразылық танытты. Алайда төрешілер шешімі өзгерген жоқ. Дегенмен нағыз мықты болсаң, еш күдік қалдырмай, шын жеңгенге не жетсін! Мұны Чудиновтың да мойындайтыны анық.

мұндай сәтін Александр Усик жақсы пайдалануға бекінді. Жетінші раундта 67:66 нәтижесімен Усик алға шықты. Ол сегізінші раундта да қарқынын бәсеңдетпей, ұпайды өз пайдасына жаза білді. Тоғызыншы раундта Усик рингтегі басымдықты нақты қолға алды десек те болады. Алмастай жарқылдап, әр соққысын нәтижелі жұмсап жатты. Оныншы раундта да осы қарқынынан таймаған украиндық боксшы қарсыласынан төрт ұпай алға озып кетті. Қатарынан төрт раундты өз пайдасына жазды. Он бірінші раундта Гассиев өзіне есеп бере алатын жағдайда емес еді. Қалай қорғанып, қалай соққы беруді де ұмытты. Жекпе-жектің фовариті кім екені сәт сайын айқындалып келе жатты. Он екінші раундта Александр Усик өзінің шаршамайтын боксшы екенін байқатты. Соңғы раундта да қарсыласын дәл, ауыр соққының астына алудан танған жоқ. Нәтижесінде 117:111

ТАРАЗ КОМАНДАСЫ ДЕС БЕРМЕДІ

Тараз қаласындағы «Гамбит» шахмат клубында және «Тараз-Арена» спорт кешенінде ел Президентінің жүлдесі үшін VI Халық спорты ойындарынан

Қордай ауданының құрамасы көш бастаса, тараздықтар екінші орынды олжалады. Сарысудың с аңлақт арына үшінші орын бұйырды. Әйелдер арасында да қордайлық тоғызқұмалақшылар жеңістің ең биік тұғырынан көрінсе, меркіліктер екінші орынға ие болды. Тараздықтар үздік үштікті түйіндеп, бұл жолы да жүлдесіз қалмады. Кір тасын көтеруде Талас ауданынан келген жігіттердің көрсеткіші жоғары болды. Тараздықтарға е к і н ш і , Т. Р ы с қ ұ л о в ауд а н ы н ы ң құрамасына үшінші орын бұйырды. Шағын футболдан Байзақ ауданының құрамасына қарсылас шақ келмеді. Меркіліктер екінші, жуалылықтар үшінші орыннан көрінді. Қол күресінен Байзақ ауданының жігіттері білектерінің мықты екенін танытып, жеңімпаз атанды. Мұнан кейінгі жүлделі орындарды Қордай және Талас ауданының құрамалары өзара бөлісті. Үстел теннисінен ерлер арасында Тараз қаласының құрамасы топ бастаса, Қордай ауданы екінші, Байзақ ауданы үшінші орындарды иеленді. Дәл осы қала мен аудан құрамалары әйелдер арасында да жеңіс тұғырынан көрінді. Сондай-ақ жарысқа қатысушылар ерлер және әйелдер арасында Президенттік көпсайыс, асық ату, жағажай волейболы, стрит воркаут, стритбол, спорттық бағдарлау түрлері бойынша жеңімпаз командаларды анықтады. Жарыс қорытындысы бойынша жалпы командалық есепте Тараз қаласының құрамасы жеңімпаз атанды. Қордай, Байзақ, Талас ауданының құрамалары жүлделі орыннан көрінді.

облыстық іріктеу жарысы өтті. Жарысқа қатысушылар 13 спорт түрі бойынша сынға түсіп, жеңімпаздарды анықтады. Бәсекенің ашылу салтанатында облыс әкімдігі дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Нұрбол Жүнісбеков сөз сөйлеп, командаларға сәттілік тіледі. Додаға Тараз қаласынан және барлық аудандардан 200-ден астам үміткер қатысты. Волейболдан ерлер және әйелдер арасында тараздықтар дес бермеді. Ерлер арасында қазақ күресінен де тараздықтар топ бастады. Жамбыл ауданының балуандары екінші орыннан көрінсе, таластықтар үздік үштікті түйіндеді. Қазақ күресінен әйелдер арасында Тараз қаласының спортшылары жеңімпаз атанса, Талас ауданы екінші, Қордай ауданы үшінші орынды иеленді. Ұлттық спортымыздың мәйегі саналатын тоғызқұмалақ жарысында ерлер арасында

Тараз – Астана – Тараз.

Бас редактордың орынбасары – Алпамыс ҚАЗЫБАЕВ – 43-17-08

БӨЛІМДЕР: Саясат және әлеумет бөлімінің редакторы – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08

Өткен сенбі күні әлем назары тағы да Мәскеуге ауды. Бұл жолы спортсүйер қ ау ы м д ы б о кс ке ш і қ ы з ы қ т ы рд ы . Жарнамасы ұзақ уақыт жүрген бұл кеште украиналық Александр Усик пен ресейлік Мурат Гассиев бірінші ауыр салмақ дәрежесіндегі әлемнің абсолютті чемпионын анықтады. Алғашқы раундта боксшылар бірінбірі күтіп, аңдысып жұдырықтасты. Дегенмен Александр Усиктің жылдамдығы байқалды. Мурат Гассиев екінші нөмірмен жұмыс істеп, соққыны тосып алып, сәті келгенде шабуылға да иек артты. Жақсы қорғанды. Алғашқы екі раундта төрешілердің шешімімен Гассиев басым болып тұрды. Есеп – 20:18. Үшінші раундта украиналық боксшы жылдамдығын арттырып, белсенді қимылдады. Төрешілер бұл раундта ұпайды Усикке берген. Төртінші раундта да қос мықтының жекпе-жегі жоғары қарқынмен, жылдам соққылармен жалғасты. Мурат та есе жіберген жоқ. Сондықтан болар төртінші раундтың ресейлік боксшының пайдасына шешілгені. Бесінші раунд та аса тартысты, шиеленісті жағдайда өтті. Алтыншы раундта 57:57 нәтижесімен есеп теңесті. Ж е т і н ш і р ау н д т а Г а с с и е в т і ң қарқыны бәсеңдеді. Оның қимылынан алғашқыдағыдай белсенділікті байқай алмадық. Есесіне қарсыласының

Топтаманы дайындаған Есет ДОСАЛЫ.

Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru

Газеттің сайты: www.aqjolgazet.kz

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ ЖСК KZ819261302182899000, БСК KZKOKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 851, БСН 030940003725, «КАЗКОММЕРЦБАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы № 16859-Г куәлікті 2018 жылғы 22 қаңтарда Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы

Жанғазы АХМЕТ

ТАРАЛЫМЫ: 16924 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 50769

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компью­терлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83.

Тапсырыс 477