26 мамыр 2018 жыл

Jambyl oblystyq qoǵamdyq-saıası gazet

АҺАН Д

А

Ж

BІRІŃDІ, QAZAQ, BІRІŃ DOS, KÓRMESEŃ, ІSTІŃ BÁRІ BOS. (ABAI).

және

Сарысу Са С Сар ар а ры ысу ыс су су ауданы ауд а уд удан ан аны ны ы

Мо Мой М о ой йын ын Мойынқұм ау ауд ау уд да ан н ауданы

ЖАМБЫЛДА

Мойынқұм

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл облысты о амды -саяси газет

Жамбыл ауданы

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

№60 (18554), Senbі, 26 mamyr, 2018 jyl

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. aqjolgazet.kz

Gazet 1922 jyldyń 1 mamyrynan shyǵady

ПРЕЗИДЕНТ

НДА ЖАҺА

«БЕС ӘЛЕУМЕТТІК БАСТАМА» БИЗНЕСКЕ ЗОР МҮМКІНДІК ТУҒЫЗДЫ – бизнесті реттеу саласындағы заңнаманы жетілдіре түсу. Заңда мемлекеттік бақылау функцияларын шамамен 30 пайызға қысқарту көзделіп отыр. Құқық бұзушылықтың алдын алатын профилактикалық бақылау институтына баса мəн берілген. Табиғи монополиялар мен квазимемлекеттік сектор тарапынан көрсетілетін қызметтер реттеледі, – деді Елбасы. Сонымен қатар Мемлекет басшысы бизнес шығындарын жаппай төмендету үшін заңда қарастырылған шаралар жөнінде жəне бəсекеге кедергі келтіретін нормалардың алынып тасталғаны туралы айтты.

– Осы заң арқылы 14 кодекс пен 109 заңға шамамен 1 мыңға жуық өзгеріс енгізіліп отыр. Осы өзгерістердің бəрінің діттеген мақсаты бизнесті дамыту үшін мейлінше қолайлы жағдай қалыптастыру жөніндегі мемлекеттің басты стратегиялық бағытына толық сай келіп отыр. Қазіргі уақытта іскерлік белсенділікті күшейту жəне жұртшылықты кəсіпкерлікпен айналысуға тарту үшін барлық мүмкіндікті пайдалану аса маңызды, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Сөз соңында Президент бүгінде жүзеге асырылып жатқан «Бес əлеуметтік бастама» шағын жəне орта бизнес үшін зор мүмкіндік туғызып отырғанын атап өтіп, осы заңның қабылдануы халқымыздың игілігі жолында елдегі кəсіпкерлік қызметті жандандыруға тың серпін беретініне сенім білдірді.

Елбасы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кәсіпкерлік қызметті реттеуді жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңға жария түрде қол қойды. Заңға жария түрде қол қою рәсімінде сөйлеген сөзінде Мемлекет басшысы тәуелсіздік жылдары Қазақстанда нарықтық экономиканың берік институционалдық негіздері қалыптасқанын айтты.

– Жеке бастама мен еркін кəсіпкерлік еліміздің экономикалық дамуының жəне əл-ауқатымыздың артуының басты факторына айналды. Біздің реформаларымыздың табыстылығы мен тиімділігінің жарқын мысалы ретінде Астананы айтуға болады. Оның 20 жылдық мерейтойын бүкіл Қазақстан атап өтуде, - деді Нұрсұлтан Назарбаев. П р е з и д е н т қ ол қ о й ы л ат ы н « Қ а з а қ с т а н Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кəсіпкерлік қызметті реттеуді жетілдіру мəселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңның маңыздылығын ерекше атап өтті.

– Енгізіліп отырған өзгерістердің басты мақсаты

ЖАС ТҮЛЕК – 20 18

Сыңғырла, соңғы қоңырау!

«ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: ИНДУСТРИЯЛАНДЫРУ ИГІЛІГІ

МОЙЫНҚҰМДАҒЫ ҚОРДАЛАНҒАН МӘСЕЛЕ ШЕШІМІН ТАБУЫ ҚАЖЕТ

РЕСЕЙ

Ипотеканы 14 жастан беру ұсынылды Мемлекеттік думаның депутаты Василий Власов ресейліктерге ипотеканы 14 жастан беруді ұсынды. Саясаткер тиісті ұсынысты Құрылыс және тұрғын үй құрылыс шаруашылығы министрлігіне жолдады. «Жастарды үймен қамтамасыз ету мәселесі неше жылдан бері шешімін таппай келеді. Пәтер алудың ең оңай әрі көп тараған жолдарының бірі ипотека екенін ескере отырып, Ресей банкімен бірге заңды түрде механизм әзірлеу керек. Онда кейін жалға беруге мүмкіндігі болатындай етіп, 14 жастағы балаларға ипотека беру қарастырылу қажет», - деп жазды Власов хатында. Саясаткердің айтуынша, бала үйді ерте жастан алса, 25-30 жасқа келгенде баспаналы болады. Содан кейін ешқандай уайымсыз отбасын құра алады.

ИЗРАИЛЬ

«Ақылды қаланы» іске қосты Израильдің бірнеше қаласында бір мезгілде «ақылды қала» бағдарламасы іске қосылды. Инновациялық технологиялар билікке автокөлік жолдарын, байланыс құралдарын, қоршаған ортаны, тіпті көлік тұрақтарын бақылауға мүмкіндік беріп отыр. «Ақылды қала» бағдарламасы арқылы шаһардың тыныс-тіршілігі онлайн бақылауда болады. Жүргізушілер мен тұрғындар байқамайтын барлық қозғалыс назарда. «Мысалы, бір көшеде жөндеу жұмыстары жүріп жатыр делік. Кептеліс болып кетпес үшін бағдаршамның көмегімен көлік қозғалысын ыңғайлы көшелерге бағыттай аламыз. Бұл – бағдарламаның бір бөлшегі ғана», дейді диспетчер Ицхак Раами. Шаһардың су жүйесін бақылап, бұзылған нүктені табу үшін де арнайы технология ойластырылған. Бастысы, ол көріністің бәрін адам емес, бағдарламалар бақылап отырады.

ДА БЫЛ М А Ж ТАРАЗ ҚАЛАСЫ

Бір күнде 14 дүңгіршек алынды Таразда заңсыз сауда нүктелері жойылуда. Қалада санитарлық талаптарға сай келмейтін 100-ге жуық заңсыз сауда дүңгіршектері анықталған. Арнайы жүргізілген рейд барысында олардың иелеріне ескертулер айтылып, дүңгіршектерді алып тастауға 1 апта уақыт берілген. Ескертуді елеп, дүңгіршектерді өздері алып жатқандар да бар. Елеусіз қалдырғандардікі арнайы мамандардың көмегімен жойылып, айыппұл салынуда. Күні кеше Сейфуллин көшесі бойындағы 14 дүңгіршек алынып тасталды. Қала басшылығы дүңгіршектерді алып тастаудағы мақсат – кәсіпкерлердің жұмысына кедергі келтіру емес, барлығын заңдастыру дейді. БАЙЗАҚ АУДАНЫ

Автокеруеннен кеңес алыңыз Елбасы Жолдауынан туындайтын міндеттерді талқылап, жергілікті халыққа түсіндіру мақсатында құрылған ақпараттық автокеруен Байзақ ауданы Сарыкемер ауылына барды. Аймақта орналасқан әрбір ауыл, елді мекендегі жастарға түрлі сала аясында қажетті көмек көрсету күн тәртібінен түскен емес. «Елбасының Жолдауы – дамудың жаңа бағыты» атты автокеруеннің көздеген мақсаты да осы – жұмыссыз жастарға мемлекеттік бағдарламалардың тетігін түсіндіріп, өзге де мәселелер жөнінде кеңестер беру. Ұйымдастырушылар 200-ге жуық қатысушы өз қабілетін көрсетуге жағдай жасап, көкейдегі сауалдарына толығымен жауап алады деген сенімде. Айта кету керек, автокеруен басқа аудандарда 8-ші маусымға дейін жалғасатын болады.

Мұратхан ƏЛІМХАН Мыңдаған оқушыларды білім нәрімен сусындатып, ойы мен бойын толыстырған тағы бір оқу жылы аяқталды. Осыған орай облыс мектептерінде соңғы қоңырау салтанатты жағдайда соғылды. Ол төменгі сынып оқушыларын жайдары жаздың қызықты демалысына шақырса, мектеп бітіруші түлектер үшін балалықпен қоштасып, жаңа өмірге қадам басатын кездің келіп жеткенін еске салды.

(Жалғасы 3-бетте).

ӨҢІР ЖӘНЕ ӨРКЕНИЕТ

Е ІГ Ш З МА ТІЛ ҒЫ ЫР ТЫ ПС ТА

А Н Ы Ғ А Ж Р А Ң Ы ТЕМІР ЖОЛД ? Е М Й Е П Т Е Ж З АЯҒЫМЫ А , ЖАБАЙЫ САУД БҮЛІНГЕН ЖОЛ, Н КҮЛҚОҚЫС... ШАШЫЛҒА Амангелді ƏБІЛ Тараз қаласын қақ жарып темір жол өтеді. Арғы беттегі «Шалғай Қарасу», «Қарой» тұрғын жай алқабы мен «Высотский», «Сольнечный», «Лесхоз» елді мекендерінде 68230 адам тұрады.

10670 жеке жəне 51 көп қабатты тұрғын үй бар. Облыс орталығы халқының бестен біріне жуығы тұрып жатқан іргелі мекенде Темір жол лицейі, Темір жол колледжі, 8 орта мектеп, 2 балабақша, 2 шағын орталық, 1 балалар үйі жұмыс істейді. 11 мекеме, оның ішінде 5 өнеркəсіп, құрылыс, көлік жəне энергетика кəсіпорындары осында орналасқан. (Жалғасы 4-бетте).

Облыс әкімі Асқар Мырзахметов жұмыс сапарымен Мойынқұм ауданында болды. Онда ол әлеуметтік нысандар мен өндіріс ошақтарын аралады. Өңір басшысы ауданның тыныс-тіршілігімен танысып қана қоймай, сонымен бірге қордаланған мәселелерін де көріп, біліп, оның шешу жолдарын қарастыруға да баса назар аударды. Асқар Исабекұлы əуелі Мыңарал ау ы л ы н д а о р н а л а с қ а н « М ы ң а р а л компаниясы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің балық өңдеу зауытына атбасын бұрды. Ат алмыш ауылда балық зауыты 1965 жылы ашылып, отыз жылға жуық жұмыс жасаған. Сол уақытта кəсіпорын ауыл ғана емес, аудан экономикасының өсуіне мол үлес қосқан. Алайда өткен ғасырдың аяғында орын алған тоқырау кезеңінде өндіріс орны жабылып, ғимараты бос қалған еді.

2011 жылы қараусыз тұрған зауытты меншігіне алған «Мыңарал компаниясы» 3 жыл ішінде оны қайта қалпына келтірді. Нəтижесінде кəсіпорын 2014 жылдың желтоқсан айында іске қосылды. Жылына 1 200 тонна өнім шығаруға қауқарлы зауыт құрылысына 600 миллион теңге жұмсалған. Бүгінгі таңда мұнда балықтан 10-ға жуық өнім түрі өндіріледі. Олар Қазақстаннан бөлек, Ресей нарығына шығарылады. Мыңаралдың балығына, əсіресе Еуропа мемлекеттерінде сұраныс жоғары екен. Атап айтқанда, Нидерланды, Ге р м а н и я , Б е л о р у с ь е л д е р і н д е мойынқұмдық өнім жеңсік асқа айналған. Алайда бүгінгі күні зауыт небəрі 10 пайыздық қана жүктемемен жұмыс істеп келеді. Нəтижесінде, 250 адамды жұмыспен қамти алатын кəсіпорында 50 ғана жұмысшы еңбек етуде. Зауыт директоры Сергей Нидің айтуынша, бұған Балқаш көлінен зауытқа берілген балық аулау айдындарының аз əрі шағын болуы себеп болып отыр екен.

– Көл бойынша балық аулауға арналған

70 учаске бөлінген. Соның 18-і Жамбыл облысының аумағында. Біз соның тек 2-еуін ғана пайаланып келеміз. Аталған телімдердің ауданы шағын ғана болғандықтан, балық та аз түседі. Нəтижесінде шикізат жетіспеушілігі туындап отыр. Қосымша учаске алайын десек, барлығы өзге компаниялардың пайдалануына беріліп кеткен. Білуімізше, олардың арасында балық өңдейтін кəсіпорыны жоқтары да бар. Бірнеше жылдан бері көтеріп келе жатқанымызбен, мəселе шешімін таба алмай келеді, – дейді С. Ни. Мəселенің мəнісіне қаныққан өңір басшысы облыс аумағында жатқан балық аулау учаскелерін жалға алған компаниялардың қызметіне талдау жасап, су айдынын мақсатсыз пайдалануды болдырмау шараларын қолға алуды тапсырды. Осылайша, оларды игеруге қауқарлы, қажетке жарататын тұлғаларға беру тиістігін айтты. Сонан соң облыс əкімі ат а лған ауылдық округте орналасқан «Мыңарал тас компани» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің цемент зауытында болды. Жобалық құны 34,9 миллиард теңгені құраған өндіріс ошағының қуаты жылына 1,2 миллион тонна өнім шығаруға қауқарлы. Ашылған уақытынан бастап қарқынды жұмысқа кіріскен зауыт аталған межені алғашқы төртжылдықта еңсерді. Нəтиже сінде Елбасы Нұрсұлтан Н а з а р б а е вт ы ң қ ат ы с у ы м е н ө т ке н жалпыұлттық телекөпірдің барысында

2010-2014 жылғы Үдемелі индустриялықи н н о в а ц и я л ы қ д а м у м е м л е ке т т і к бағдарламасының аясында табысты іске асырылған жоба ретінде таныстырылды. Осылайша, қысқа мерзімнің ішінде Қазақст анның цемент с а ласының көшбасшысына айналған өндіріс ошағы қол жеткізген нəтижеге тоқмейілсіп, бірсыдырғы жұмысқа көшуді жөн көрмейтінін анық аңғартып отыр. Оның дəлелі – бүгінде мұнда жылына 1,35 миллион тонна жоғары сапалы М-400, М-500 маркалы цементі шығарылып келеді. Аймақ басшысының сапары барысында зауыт жұмысымен таныстырып шыққан жауапты басшылары келер жылы жұмыс қарқынын үдетіп, өнім көлемін 1,6 миллион тоннаға дейін жеткізуді жоспарлап отырғанын жеткізді. Десе де бұл жоспардың орындалуына кедергі болып тұрған жайттар бар екен.

– Қазіргі уақытта біздің өнімге сұраныс жоғары. Еліміздің аймақтарын айтпағанда, Қырғызстан, Өзбекстан секілді көршілес мемлекеттерге де экпортталады. Аталған мемлекеттерден сұраныстың артуына байланысты өндіріс көлемін 20 пайызға арттыруды жоспарлап отырмыз. Дегенмен дайын өнімді тасымалдау тұрғысында мəселе туындап отыр. Өзіңіз білесіз, өнім көлемі ауқымды болғандықтан оны темір жол арқылы тасымалдаймыз. Зауыттан дайын тауарды жеткізу қиындық туғызбас үшін өндіріс ошағынан негізгі шойын жолға дейін 20,9 миллион теңгеге 13,5 шақырым рельс төседік. Алайда «Қазақстан темір жолы» тарапынан бөлінетін вагондар саны жеткіліксіз болып отыр. Егер аталған мəселе шешімін тапса, зауыттың өндіріс қарқыны артар еді, – деді «Мыңарал тас компани» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры Мұртаза Бұлұтай.

Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру » бағдарламалық мақаласы талайдың мақсатына бағдаршам болып, талай жақсы істерге жол ашқаны мəлім. Жүздеген ауыл, мектептер мəдени-спорттық нысандармен қамтылып, жөндеуден өтіп, ажарлана түсті. Аталған мақала аясындағы «Туған жерге туың тік» жобасына қолдау білдіргендер қатарында ақкөлдік түлектер де бар. Осындай туған жерін қастерлейтін перзенттердің арқасында бұл ауыл тотыдай түрленді. Əлбетте, қай мектептің түлектері болса да алтын ұяларына соңғы қоңырау салтанаты кезінде атбасын бұрады. Ақкөлдік азаматтардың тартуы да осы рəсім кезіне тұспа-тұс келді.

(Жалғасы 2-бетте).

(Жалғасы 3-бетте).

Жұмыстың көзін тап, Қисықтың тезін тап. ТУҒАН Ж ЖЕРГЕ ТУЫҢ ТІК!

АҚКӨЛГЕ «БАҚ ҚҰСЫ» ҚАЙТА ҚОНАДЫ ДЕЙДІ АУЫЛЫН КӨРКЕЙТУГЕ 29 МИЛЛИОН ТЕҢГЕ ЖҰМСАҒАН ТҮЛЕКТЕР

2

SAIASAT

26 мамыр, 2018 жыл

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

«ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: ИНДУСТРИЯЛАНДЫРУ ИГІЛІГІ

ап р та р ша

МОЙЫНҚҰМДАҒЫ ҚОРДАЛАНҒАН МӘСЕЛЕ ШЕШІМІН ТАБУЫ ҚАЖЕТ БРАЗИЛИЯ

БРАЗИЛИЯДА ЖАНАРМАЙ ҚЫМБАТТАУЫНАН ЖОЛ АПАТЫ ЖИІЛЕДІ

(Басы 1-бетте). Өз кезегінде Асқар Исабекұлы мəселені шешуге барынша көңіл бөлінетінін жеткізді. Осы орайда « М ы ң а р а л ц е м е н т з ау ы т ы » , «Қазақстан темір жолы – Жүк тасымалы» АҚ – «ЖТ Жамбыл бөлімшесі» филиалы мен облыс əкімдігі кəсіпкерлік жəне индуст риа лды-инновациялық д а м ы ту б а с қ а рм а с ы б і рл е с е келісімге келіп, жүк тасымалын жүзеге асыратын пойыз құрамдарының жүру ке сте сін жасақтау керектігін айтты. Асқар Мырзахметов бұдан əрі Мойынқұм ауылында орналасқан облыстық кəсіпкерлер палатасының ауд а н д а ғ ы ф и л и а л ы н ы ң жұмысымен танысты. 2013 жылдан бері аудандағы кəсіпкерлердің құқықтарын қорғау мен олардың м ү д д е л е р і н е ө к і л д і к е т уд і жəне кəсібін ашуға ниеттенген азаматтарға қолдау білдіруді мақсат тұтқан мекеменің мамандары аудан тұрғындарына үздіксіз қызмет көрсетіп келеді. Кəсіпкерлер палатасында жылыжайлар, мал бордақылайтын алаңдар, көкөніс қоймалары жəне жаңа өндірістерді ашу бойынша оқыту тренингтері мен шеберлік сағаттары өткізіліп тұрады. Филиал директоры Пернебай Рысымбетовтің айтуынша, өткен жылы аудандағы Кəсіпкерлер палатасы арқылы 16 тұрғын несие алыпты. Жалпы бұндай несие алушылар саны облыс бойынша 1000 тұрғынға жететінін ескерсек, мал шаруашылығына өте қолайлы аудан бола тұра мұндағы несие алушылар санының өте төмен екенін айта кету керек. Сондықтан да тұрғындардың өтінішін қабылдау үшін мекеме тарапынан арнайы бір маман бекітіліпті. Сондай-ақ биыл мұнда «Бастау Бизнес» жобасы

арқылы кəсіп ашуға ниетті 60 адам бір айлық оқуды тəмамдаған. Олардың 55-і арнайы сертификат алып, қаржыландыруға жіберіліпті. Ауд а н д а ғ ы к ə с і п к е р л е р палатасының тыныс-тіршілігімен т анысқан облыс əкімі Асқар Исабекұлы: «Бастау Бизнеске» қатысатын тұрғындарға қолайлы ж а ғ д а й ж а с ау қ а ж е т. О н ы ң ішінде ауданның сұранысын қанағаттандыратын кəсіп түрлерін анықтап, кəсіп ашуға ниеттілерге мемлекеттік қолдаудың тетіктерін түсіндіріп, бизне с жо спарды өздеріңіз ұсынуды қолға алған жөн. Сонда ғана оң нəтижеге қол жеткізуге болады. Ол үшін аудан əкімдігі мен ауыл əкімдіктері бірлесе жұмыс істеуі керек», – деді. Аймақ басшысының аудандағы жұмыс с апары МойынқұмКомсомол автожолы бойында орналасқан Радай көпірінде жалғасын тапты. Ел игілігіне берілгеніне отыз жылдан аса уақыт болған көпір 2016 жылдан бері апатты жағдайда. Тозығы жетіп, құлаудың аз-ақ алдында тұрған көпірдің тіреуіш бағаны қалыпты деңгейден бірнеше сантиметрге дейін төмендеп кеткен. Соның əсерінен, Радай өзегінің арғы бетінде орналасқан 25 шаруа қожа лығына қатынауда жəне шаруалардың қыс маусымына дайындаған мал азығын Мойынқұм, Жамбыл, Қылышбай ауылдарына тасуда айтарлықтай қиындықтар туындауда. Осыған байланысты, өткен жылы жобалық құны 925,7 миллион теңгені құрайтын жобалықсметалық құжаттар əзірленген екен. Алайда оның жобалық құны көп болуына байланысты қаржысы қысқартылып, 503,8 миллион теңгеге жоба лық-смет а лық құжаттары қайта жасалған. Көпірді көрген облыс əкімі оның қаржысы əлі де болса қымбат екендігін

жеткізді. Бұдан кейін өңір басшысы бастаған топ аудан орталығы Мойынқұм ау ы л ы н д а ғ ы « К а з Су Ш а р » р е с п убл и ка л ы қ м е м л е ке т т і к кəсіпорнының меншігіндегі Фурманов гидроқондырғысы мен бұл су реттегіш нысанына атбасын бұрды. Су өткізу қуаты секундына 355 текше метр болатын Фурманов гидроқондырғысы бүгінгі күні құралдарының тозығы жетуіне байланысты күрделі жөндеуді қажет етуде. Ал Шу өзенінің төменгі жағында орналасқан елді мекендер мен оларға тиесілі жайылымдық жерлерді су басудан сақтау мақсатында салынған бұл су реттегіш нысаны аудандағы ең күрделі мəселелердің біріне айналып отыр. Өзендегі суды реттеу гидроқұрылғысы алғаш 2014 жылы пайдалануға беріліпті. Дегенмен жобалық құны 373,4 миллион теңгені құрайтын аталмыш нысанды 2016 жылы су шайып кеткен. Міне, содан бері Шу өзенінің жағалауларын күшейту жұмыстары жүргізілуде. Алайда қазіргі кезде суды реттегіш гидроқұрылғыны қайтадан салу мəселесі туындап отыр. Аталмыш нысандармен жан-жақты танысқан Асқар Мырзахметов жауапты басқарма басшыларына нақты тапсырма берді. Мойынқұм ауданындағы бірқатар нысандарды аралаған облыс əкімі жұмыс сапары соңында аудандық əкімдіктің мəжіліс залында барлық басқарма басшыларының жəне аудан активінің қатысуымен жиын өткізді. Басқосуда сөз алғандар Мо й ы н қ ұ м ауд а н ы н ы ң д а м у көрсеткіштері туралы баяндап, м ұ н д а ғ ы ө з е кт і м ə с е л е л е р ге тоқталды. Басқарма басшыларының айтқан сын-ескертпелеріне жауап берген аудан əкімі Бахытжан Нүркенов кей басқармалардың

мəліметтеріне келіспейтіндігін де айтып қалды. Дегенмен жиын барысында Мойынқұм ауданындағы көрсеткіштердің көңіл көншітпейтіндігін аңғару қиын болмады. Мəселен, облыс əкімінің назарын аударған Кеңес ау ы л ы н д а ғ ы 2 0 0 о р ы н д ы қ к л у б қ ұ р ы л ы с ы н а ж ау а п т ы мамандар оның жобалық құны 641,8 миллион теңгені құраған жобалық-сметалық құжаттарын əзірлеген. Кейіннен, бұл құжаттар қайта қаралып, клубтың жобалық құны 237 миллион теңгеге дейін төмендеген. Жоғарыда аталған жобалық-сметалық құжаттарды сараптамадан өткізу үшін аудандық бюджеттен 3 миллион теңге жəне нысанға мемлекеттік жер актісін жасату үшін 2 миллион теңге бөлініпті. Бар болғаны 200 орындық клубтың құрылысына мұншалықты көп қаржы сұраған жауапты мамандарды сын тезіне алған облыс əкімі А.Мырзахметов алдағы уақытта осындай олқылықтар орын алмас үшін мемлекеттік қызметкерлерге бюджетті тиімді игеру тетіктерін толыққанды үйренуді тапсырды. Бұдан бөлек, мойынқұмдық шенділер аудандағы суармалы жердің көлемі 2800 гектарға ұлғайды деген мəлімет берген. Алайда арнайы тексеру барысында бұл жердің қай ауылдық округтен жəне қандай шаруашылықтан қосылғаны белгісіз болып шықты. Аталған мəселеге ерекше тоқталған өңір басшысы бұндай бассыздықтарға тоқтау салу үшін, бұл түйткілді түгелдей зерттеп, жалған ақпарат берген азаматтардың барлығына тиісті шара қолдану керек екендігін баса айтты.

– Мойынқұм облыс орталығынан шалғайда жатқан аудан болғанымен де, оның ауыл шаруашылығы саласындағы мүмкіндігі мол.

Мұндағы халықтың тең жартысы Шу өзенінің маңына шоғырланған. Ал сол өзен суын қаншалықты пайдаға жаратып отырмыз? Міне, осы бағыт бойынша ауданның мүмкіндігін зерттеп, оны кəдеге жарату жағын көбірек ойлауымыз қажет. Аудандағы өнеркəсіп нысандарын а р а л ау б а р ы с ы н д а « Жа м б ы л өндірістік цемент компаниясы» ЖШС-ның басшылығы аудан əкімдігі темір жол мен вагон мəселесін шешіп берсе, өндіріс көлемін 20 пайызға арттыруға мүмкіндік бар екенін айтып қалды. Егер де мəселе түбегейлі зерттеліп, түйткілдің түйінін дер кезінде тарқатқанда ауданның өнеркəсібінен түсетін өнім көлемі бүгінгі күні кем дегенде 10 пайызға артатын еді. Ал аудандағы осы салаға жауапты қызметкерлер бұндай мəселеге бас ауыртқысы келмейтіні көрініп-ақ тұр. Одан соң, облыс бойынша 156 ауылдық округ болса, онда жұмыс істейтін бір мың адам өз міндеттерін дұрыс білмейтінін де айта кеткен жөн. Алдағы уақытта о сындай келеңсіздіктерге жол бермеу мақсатында облыс əкімдігінің инспекторларын айына екі рет ауд а н д а р ғ а ш ы ғ ы п , о н д а ғ ы ау ы л д ы қ о к р у г ə к і м д е р і н і ң атқарған жұмыстарын көзбен көруді міндеттеп отырмыз. Бұл ең алдымен халық пен биліктің арасын жақындатады, – деді облыс əкімі жиын соңында. «Ақ жолдың» тілшілер тобы: Мұратхан ƏЛІМХАН, Ерғали ҚАРТАЙҒАН Суреттерді түсірген Ақəділ РЫСМАХАН, Алтынбек ҚАРТАБАЙ. Мойынқұм ауданы.

ОБЛЫСТЫҚ ӘКІМДІКТЕ

МІНДЕТ ПЕН МЕЖЕ БЕЛГІЛІ БОЛСЫН Камила БОРАШОВА Жыл басында облыс əкімі А.Мырзахметовтің тапсырмасымен егістік жерлердің көлемін арттырып, жұмысын тоқтатқан кəсіпорындарды қайта іске қосу қолға алынған-ды. Нəтижесінде биыл облыстағы егістікті жерлердің көлемін 12 мың гектарға арттыру көзделген. Осыған байланысты өңір басшысы ауыл шаруашылығы жəне кəсіпкерлік саласын дамыту картасын əзірлеуді тапсырғаны бе л г і л і . С а л а л ы қ б а с қ а рма басшыларына ауыл шаруашылығы мен кəсіпкерлікті дамыту картасының қажетті ақпараттармен қамтамасыз етілуі үшін жан-жақты талдаулар жүргізу міндеттелген б о л ат ы н . Ке ш е г і к ү н і ө ң і р басшысының төрағалығымен өткен кезекті жиында осы мəселелердің орындалу барысы қаралды. Тиісті сала басшылары облыс əкімінің тапсырмасына сəйкес агробизнесті дамыту картасының жобасын əзірлеген екен. Бұл үшін кəсіпорындардың əлеуеті зерделеніп, саралау жұмыстары жүргізілген. Салалық басқарма басшыларының сөзіне сүйенсек, кəсіпорындардың жұмысын с а р а л а ғ а н д а ол а рд ы ң қ а н ш а не сиелері бар екені, қандай несиелендіру көздерінен қаржы алғаны жəне басқа да қажеттіліктері толық ескерілген. Өндіріс орнының ісін одан əрі қарай ілгерілетуде оның əлеуеті 12 жолмен бағаланған. Сондай-ақ тағы да басқа бірқатар мəселелер назарға алынып, соған сай даму картасы түзіліпті. О бл ы с ə к і м і о с ы ка рт а н ы бекіткен кезде күтілетін нəтиже қандай боларына назар аудару

қажет екенін ескертіп «Бұл бізге не береді? Жобаны қабылдамас бұрын осыны қайта зерделеп алу керек. Алға қойылар нақты міндеттер мен межелер алдын ала белгілі болуға тиіс», – деді. Сонымен қатар Асқар Исабекұлы тиісті басқармалар басшыларынан Шу ауданындағы өсімдік майын өндіретін кəсіпорын өнімдерін облыс көлемінде кең көлемде сатылымға шығару жолдарының осы картада ескерілген-ескерілмегенін сұрады. « Б ү г і н д е ауд а н к ə с і п ке рл е р і мақсарыдан май шығарып, өнімнің 90 пайызын экспортқа шығарып от ы р . О л а р б і зд е н қ о с ы м ш а құрылғыны іске қосып, өнім көлемін арттыратынын айтып, оны облыс көлемінде өткеруге қолдау көрсетуді өтінген еді. Кəсіпкерлікті дамытуда көрсетілетін көмектің екі түрі бар, бірі – қаржылай, екіншісі қаржылай емес қолдау. Бұлар өнімді өткеру жолын сұрауда, біз осы кəсіпорынға қалай қолдау көрсете аламыз?», – деді өңір басшысы. Əзірленген жобаға байланысты облыс əкімі бірқатар ескертулер мен ұсыныстар айтты. Назарға алынуы тиіс мəселелерді де қозғады. Жиын соңында облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Берік Нығмашевтан бүгінгі көтерілген мəселенің өзектілігін сұрап білдік. «Бүгінгі қаралған мəселелер облыс əкімінің тапсырмасына сəйкес жасалған агроөнеркəсіп кешенін дамыту картасы туралы болды. Біз əртүрлі бағытта агроөнеркəсіп кешенін дамыту бойынша кемінде 7 карта əзірлеуіміз керек. Бүгін соның екеуінің тұсаукесерін өткіздік. Өңір басшысы басқа да бірқатар тапсырмалар беріп, аталған жобада назарға алынуы тиіс мəселелерді қамтуды ескертті», – деді ол.

ҚЫРУАР ҚАРЖЫНЫҢ ИГЕРІЛМЕУІНЕ КІМДЕР ЖАУАПТЫ? ОБЛЫСТА ИГЕРІЛМЕГЕН ҚАРАЖАТТЫҢ 4 МИЛЛИАРД 49 МИЛЛИОН ТЕҢГЕСІ ҚҰРЫЛЫС НЫСАНДАРЫ БОЙЫНША ҚАЛЫПТАСЫП ОТЫР Келесі аптада Үкімет отырысында Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаевтың тапсырмасына сәйкес ағымдағы жылдың І тоқсанындағы әлеуметтік-экономикалық даму, республикалық бюджеттің орындалуы және мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылу барысы кең көлемде қаралатын болады. Есен ӨТЕУЛИЕВ

Осыған байланысты облыстық ə к і м д і к т е ө ң і р б а с ш ы с ы Ас қ а р Мырзахметовтің төрағалығымен жиын өтті. Оған облыстық əкімдікке қарасты басқармалар басшылары, онлайн байланыс арқылы аудан əкімдері де қатысты. Жиында əуелі облыс əкімдігі қаржы басқармасының басшысы Гамлет Қайнарбеков баяндама жасады. Ол үстіміздегі жылдың І тоқсанында бюджеттің 87,4 пайызға игерілгенін мəлімдеді.

–Есепті кезеңде облыс бойынша 96 миллиард 134 миллион теңге қаражаттың 84 миллиард 7 миллион теңгесі игерілген. Бүгінгі таңда 12 миллиард 126 миллион теңге игерілмеуде. Жергілікті бюджеттер шығыстарының орындалуы бойынша келесі көрсеткіштер қалыптасуда. Жамбыл ауданында – 582, Жуалыда – 523, Қордайда – 412,Тұрар Рыскұлов ауданында – 477, Меркі ауданында – 320, Мойынқұмда – 366, Сарысуда – 407, Байзақ ауданында – 464, Талас ауданында – 395, Шу ауданы бойынша – 799 миллион жəне Тараз каласында 2 миллиард 948,5 миллион теңге игерілмей қалған, – деді ол. Гамлет Төреханұлы аудандардан

бөлек облыс əкімдігіне қарасты басқармалардың да қомақты қаржыны игере алмай отырғандығын тілге тиек етті. Оның айтуынша, энергетика жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы 1 миллиард 462, 6 миллион, білім басқармасы – 743, кəсіпкерлік жəне индустриальды-инновациялық даму басқармасы – 660,9, құрылыс жолаушылар көлігі жəне автомобильді жолдар басқармасы – 466, ауыл шаруашылық басқармасы – 327,7, дене шынықтыру жəне спорт басқармасы – 308, жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармасы – 115, ішкі істер департаменті – 114, денсаулық сақтау басқармасы – 54, ішкі саясат басқармасы – 46, табиғи ресурстар жəне табиғатты пайдалануды реттеу басқармасы – 32,5, сондай-ақ ветеринария басқармасы – 25 миллион теңге қаражатты игере алмай отыр. Басқарма басшысы бұдан бөлек бүгінгі күні облыста игерілмеген қаражаттың 4 миллиард 49 миллион теңгесі немесе 33,4 пайызы құрылыс нысандары бойынша қалыптасып отырғандығын да жеткізді. «Оның ішінде, 2 миллиард 468 миллион теңгесі республикалық бюджеттен бөлінген нысаналы трансферттер есебінен болса, 1 миллиард 580 мың

теңге жергілікті бюджет есебінен», – деді ол өз сөзінде. Басқарма басшысы жиын барысында, сондай-ақ ағымдағы жылдың 1 маусымына дейін бюджет қаражаттарының игерілмеуінің негізгі себептеріне де тоқталды. Оның сөзіне сүйенсек, мемлекеттік сатып алу жəне басқа де себептерге байланысты құжаттардың өңделуінен – 123,8, тауарларды уақтылы жеткізілмеуінен – 1 2 , 7 , ж ұ м ы с т а рд ы ң уа қ т ы л ы ж а с а л мау ы н а н – 4 0 1 , жо б а л ы қ сметалық құжаттардың дайын болмауы жəне сараптамадан өтпеуінен – 247, мемлекеттік сатып алу бойынша конкурстардың өткізілу немесе кеш өткізілуіне байланысты – 380, сот үдерістерінің жүргізілуіне – 66 миллион жəне өзге де себептерге байланысты – 851 миллион теңге игерілмеген. Басқарма басшысының мəліметіне қаныққан облыс əкімі онлайн байланыс арқылы аудан əкімдерімен сөйлесіп, бюджеттің игерілуіне байланысты тиісінше тапсырмалар берді. Асқар Исабекұлының тапсырмасына сəйкес аудан əкімдері ағымдағы жылдың 1 маусымына дейін игерілуі тиіс қаражатты қатаң бақылауда ұстап, келесі аптада өңір басшысының төрағалығымен өтетін басқосу барысында істің жайкүйін баяндауға міндеттенді. Облыс басшысы жауапты азаматтардан облыс бойынша «Нұрлы жер», «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламалардың о р ы н д а л у д е ң ге й і н с ұ р ап, б ұ л тұрғыдағы жұмыстарды жүйелеуді жүктеді.

Жанар-жағар май бағасының өсуі бразилиялықтарды əуре-сарсаңға салды. Ж ү р г і зу ш і л е р а р з а н отын іздеп, жанармай бекеттерінде сабылып жүр. Салдарынан қалада көлік кептелісі мен жол апаты көбейді. Əр ай сайын бірде қымбаттап, бірде керісінше құлдырап кетеді. Бұл үдеріске алаңдаған жүргізушілер көлік отынын үнемдеуге кірісіп кетті. Апта басында Санта-Катаринада арзан жанармай іздеген тұрғындар ұзындығы 4 шақырымға ұласқан кептелісті қалыптастырды. Оны тарқатуға жергілікті жол полициясының бірнеше сағат уақыты кетті. Жанармай бекеттерінің көбінде 1 л бензиннің бағасы төрт жарым доллар болса, кейбір бекеттер бензин бағасын 4 долларға дейін түсірген. Осы азын-аулақ баға айырмашылығы қаладағы əбігерлікке себеп болып отыр. Бразилия жүргізушілері қала муниципалитетінен бензин бағасының өсуін қадағалауды өтінгеніне бірнеше жылдың жүзі болды. Жанар май бағасы сенбі-жексенбіден басқа күндері құбылып тұратындықтан қала халқының наразылығы өршіп келеді. Бензин бағасының тұрақсыздығы жанар май сататын ірі кəсіпкерлерге ғана тиімді дейді жергілікті тұрғындар.

СОЛТҮСТІК КОРЕЯ СОЛТҮСТІК КОРЕЯ ПОЛИГОНДАҒЫ ЯДРОЛЫҚ СЫНАҚ ШАХТАЛАРЫН ЖАРЫП ЖІБЕРДІ Ко р е й Х а л ы қ Демократиялық Республикасы Пхунгери деп аталатын ядролық полигондағы сынақ шахталарын жарып жіберді. Сонымен қатар солтүстіккореялық əскерилер бақылау бекеттері мен күзет ғимараттарының көзін жойған. КХДР ядролық қару институты өкілдерінің айтуынша, полигонды демонтаждау рəсімі – ядролық сынақтың тоқтатылғанын білдіреді. Жарылыс кезінде радиоактивті заттар қоршаған ортаға таралған жоқ. Пхунгери полигонында 4 шахта болған. Жергілікті билік 6 ядролық сынақтың бесеуін осы полигонда өткізген. Айта кетейік, Ақ үй басшысы Дональд Трамп пен Солтүстік Корея Президенті Ким Чен Ыннің кездесуі өтпейтін болды. Бұл шешімге не түрткі болғаны белгісіз, бірақ АҚШ президенті «кездесуді қазір өткізу орынсыз» деп отыр.

РЕСЕЙ РЕСЕЙДЕ ЖАСЫ ЖҮЗДЕН АСҚАН БЕС ЗЕЙНЕТКЕР ӘЛІ КҮНГЕ ЖҰМЫС ІСТЕП ЖҮР Ресей зейнетақы қорында (РЗҚ) қазіргі таңда жасы жүзден асатын жұмыс істейтін бес зейнеткер туралы ақпарат бар. «Бізде бес адам бар. Біз оларды жұмыс берушінің төлеген сақтандыру жарналары бойынша жеке есеп жүйесі арқылы көріп от ы рм ы з . О л а рд ы ң к ө б і Мəскеуде жəне Мəскеу облысында, біреуі - Краснодар өлкесінде тұрады», - дейді агенттіктің дереккөзі. Жалпы, РЗҚ дерегі бойынша, елде жасы 100-ден асатын 16 мыңнан астам ресейлік өмір сүруде.

 ИСПАНИЯ КАРИБ ТЕҢІЗІНІҢ ТҮБІНЕН ІШІНДЕ ҚАЗЫНАСЫ БАР КЕМЕ ТАБЫЛДЫ Кариб теңізінің түбіне батып кеткен испандық кеме табылды. Кеменің ішінде алтын, күміс жəне басқа да бағалы тастар болған. Олардың жалпы құны – 17 миллиард доллар. «Сан-Хосе» желкенді соғыс кеме сі 1708 жылы британдықтармен соғысу нəтижесінде суға батып кеткен. Онда 62 зеңбіректен өзге қасында тағы бір əскери кеме болған. Бірақ ол кеме британдықтарға қарсы тұруға көмектесе алмаған көрінеді. Ағылшындар үшін «Сан-Хосе» кемесін суға батырып жіберу өте маңызды болған. Өйткені ол кеме испан мұрагерлігі үшін болған соғысқа демеушілік жасаған. Еске сала кетсек, ішінде қазынасы бар кеме су астынан 2015 жылы табылған, бірақ ресми ақпарат енді ғана жарияланды.

ИНДИЯ ҮНДІСТАНДА ҮШ ДОС ӨЗДЕРІНІҢ СУҒА БАТЫП ЖАТҚАН СӘТІН КЕЗДЕЙСОҚ КАМЕРАҒА ТҮСІРІП АЛҒАН Үндістанда үш до с тоғанға батып кетті. Болған жағдайды біреуінің телефонының камерасы түсіріп қалған. Достар таяз суда көңіл көтергісі келген, алайда өз күштерін есептемеген сыңайлы.

22,27 жəне 28 жастағы ер-азаматтар велосипедпен серуендеп жүрген жəне судың қасына кідіре тұрмақшы болады. Олар телефон камерасын икемдеп, тоғанға түседі. Өкінішке орай, олардың бірде-біреуі жүзе алмаған. Бейне жазбадан ер-азаматтардың бастапқыда суды шалпылдатып шашысып жатқаны, кейіннен судан шығуға барынша жанталасып тырысқанын көруге болады. Ал кейінірек мүлдем суға батып кетеді. Интернет материалдары негізінде əзірленді.

3

áleýmet

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

26 мамыр, 2018 жыл

Адами капитал – жаңғыру негізі

Бағдарлама және бұқара

Таразда ІТ сыныбы ашылады Уақыт жас ұрпақтан ғылыми-зерттеу саласына және өндірістіктехнологиялық ортаға батыл кіруді талап етуде. Ал ол үшін ақпараттық технологиялардың «тілін» түсіну керек. Сондықтан Елбасы биылғы Жолдауында барлық өңірлердегі оқушылар сарайларының базасында компьютерлерді, лабораторияларды және 3D-принтерлерді қоса алғанда, барлық қажетті инфрақұрылымдары бар балалар технопарктері мен бизнес-инкубаторларының желісін құруды тапсырды. Қазір осы міндетті жүзеге асыру мақсатында тиісті жоспаржобалар қабылданып, оның алғышарты түзілуде. Алдағы оқу жылында облыстық білім басқармасының «Мектеп олимпиадаларын және мектептен тыс іс-шараларды өткізетін облыстық орталығында» ІТ сыныбы ашылмақшы. Оны жабдықтауға Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті-Елбасы қоры қолдау көрсетіп отыр. Ардақ Үсейінова Жамбыл жерінде өткен Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы қоры күндері аясында қор өкілдері облыс әкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов, М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің ректоры Махметғали Сарыбеков ж ә н е ж а с т а рм е н т ы ғ ы з қ а р ы м қатынаста жұмыс жүргізетін басқарма басшыларымен кездесті. Басқосуда бұл шараның мән-маңызы айтылып, жұмыс жо спары таныстырылды. Сондай-ақ осы жүздесуде қордың атқарушы директорының орынбасары Сұлтан Айтжанов аталған орталықтың директоры Шәрия Қашқыноваға 3 миллион теңгенің сертификатын тапсырды.

– Алдағы оқу жылында ІТ сыныбын ашу жо спарланған. Міне, бұған

Тұңғыш Президент-Елбасы қоры қолдау көрсетіп отыр. Бір жылда 200 жеткіншекті оқыту көзделуде. Жұмыс сабақтан тыс қосымша білім беру негізінде жүргізілмекші. Бір топқа 10 оқушы бөлінеді, барлығы 20 топ ашылмақ. Қазір біз осыған дайындық жұмыстарын жүргізудеміз, – дейді орталық директоры. Бұл күні қор өкілдері М.Х.Дулати атындағы ТарМУ базасында студенттермен кезде сті. Жиынға облыс әкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов, университет ректоры Махметғали Сарыбеков қатысты. Ресми кездесуде жастар саясатын дамыту мәс еле сі мен мәдениет, ғылым және әлеуметтік салалардағы бірлескен жобалар жайы талқыланды.

– Тұңғыш Пре зидент-Елбасы қорының жо спарында жаст арды қолдауға, қазақстандық креативті

және бәсекеге қабілетті ғылыми қауымдастықты қалыптастыруға бағытталған көптеген жобалар бар. Оған кез келген студент қатыса алады. Бұл жобалар Елбасы Н.Назарбаевтың Жолдауында қойылған міндеттерге сәйкес әзірленіп, іске асырылуда. Жоғары технологиялар күн санап жаңарып отырған кезеңде дамыған елдер бір-бірінен қара үзіп қалмау үшін жаңа идеяларды жүзеге асыруға талпынып жатыр. Сондықтан қор жастар жобаларын әлемдік деңгейге

шығаруды көздейді. Қазіргі таңда экономиканы дамытуға басымдық берілген көптеген стартап жобалар қолға алынуда. Қордың жұмысы арқылы еліміздегі 1000-ға жуық жас ғалымның үздік жобалары іріктелді. Енді жаз айларында Сингапурда өтетін әлемдік байқауда озық жобалардың көшін бастасақ деген ойымыз бар, – дейді Елбасы қорының атқарушы директорының орынбасары Сұлтан Айтжанов. Барлық өңірдегі жастармен тығыз

байланыста жұмыс атқарып келе жатқан қор өткен жылдан бері жұмыс бағытын біршама өзгертіп, «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасына сәйкес Smart Zholy және Method PRO жобаларын әзірлеген болатын. Соның арқасында бүкіл Қазақстанда ко м п ь ю т е р б а ғ д а р л а м а л а р ы н ж а с ау м е н а й н а л ы с а б а с т а ғ а н дарынды жаст ар мен олардың өнімдерін тұтынатын еліміздің және шетелдің ірі компанияларымен өзара байланыс орнатуға мүмкіндік т у ы п о т ы р . К е з д е с уд е о с ы жобалар таныстырылды. Сондайақ биыл оныншы рет өткізіліп от ы р ғ а н « Б ол а ш а қ ғ а л ы м д а р » атты студенттердің үздік ғылыми жұмыстары анықталып, осы бәсекеде озық шыққан ТарМУ-дың студенттері марапатталды. Еңбектерімен көзге түскен жас дарындар: Тараз қаласының э ко л о г и я л ы қ п р о б л е м а л а р ы н шешу жолдарын зерттеген Ислам Дямуршаев, Никита Самойленко, Бағжан Тұман мен емдік қасиеттері бар трикотаж құрылымына зерттеу жасаған Жанерке Майрова, Қымбат Аниярбекова. Бір айта кететіні, бүгінге дейін ТарМУ-дың 30-ға жуық студенті қордың әр жылдардағы стипендианты атанған екен. Ке зде суде смартфондар мен планшеттерге арналған латын қарпі бар «Qazaq Latyn Keyboard» пернетақтасы жобасының тұсауы кесіліп, қордың қолдауымен әзірленген қазақ тілін оқытатын «Soyle.kz» онлайн-курсы мен бірқатар мобильді қосымшалар туралы мағлұмат берілді. Сонымен қатар жастарға шеберлік сабақтары өткізілді.

жас түлек – 2018

сыңғырла, соңғы қоңырау! (Басы 1-бетте). Үстіміздегі жылы облысымыздың орт а білім шаңырақтарынан 9 мыңнан аса түлек қанаттанып ұшты. Олармен алтын ұя мектебі, он бір жыл оқытып, білім мен тәрбие берген ұстаздары қимастықпен қоштасты. Сондай бір көңіл толқытар шара облыс орталығындағы Әлихан Бөкейханов атындағы №1 мектеп-гимназиясында ө т т і . Б и ы л ғ ы с о ң ғ ы қ о ң ы р ау салтанаты еліміздің бас қаласы Астананың 20 жылдығы қарсаңында келіп отыр. Сондықтан соңғы қоңырау салтанаты елорданың мерейтойына арналды. Осынау алтын ұя мектебінен ұшқалы отырған түлектер мен оқу жылын артқа тастап, сыныптан-сыныпқа қадам басқан оқушыларды, оларға білім дарытқан ұстаздар мен тәлімді тәрбие берген атааналарды облыс әкімі Асқар Мырзахметов арнайы құттықтады.

– Құрметті жас түлектер, ұ с т а зд а р , ат а - а н а л а р ! Баршаңызды салтанатты соңғы қоңырау

мерекесімен құттықтаймын! Бүгінгі күн баршаларыңызға ұмытылмас күн болатыны сөзсіз. Өйткені сіздер мектеп қабырғасынан шығып, үлкен өмірге қадам басқалы отырсыздар. Алдарыңызда маңызды да жауапты белес – Ұлттық бірыңғай тестілеу күтіп тұр. Бұл 11 жыл бойы жиған білімдеріңізді көрсететін кезең екені белгілі. Осы орайда мектептің соңғы сынағынан сүрінбей өтулеріңізге

тілектестік білдіреміз. Біз сіздердің Ұлттық бірыңғай тестілеуден жоғары нәтиже көрсететіндеріңізге сенеміз. Өйткені жамбылдық оқушылар республикалық пән олимпиадаларында жеті жыл қатарынан командалық есепте бірінші орынды иеленіп келеді. Аталған байқауларда үздік шыққандар қатарында Әлихан Бөкейханов атындағы гимназияның да оқушылары бар. Бұл, әрине, ұстаздардың

қажырлы еңбегінің жемісі. Құрметті түлектер! Елімізде білім іздеген жастарға жайлы жағдай жасалып отыр. Сіздер үшін қай елде, қай жерде білім аламын десе де барлық мүмкіндік қарастырылған. Сондықтан талмай, тынбай еңбек етсеңіздер, болашақтарыңыз жарқын болары анық. Сол себепті сіздерге жандарыңызға жақын мамандықты таңдап, өз істеріңіздің майталманы болуды тілейміз. Ең бастысы, еліміз мақтан тұтанын азамат болыңыздар! Алдағы жолдарыңыз тек жарқын болсын, – деді аймақ басшысы. Бүгінде 140 жылдық мерейтойын атап өтіп отырған гимназия – облысымыздағы мақтаулы білім мекемесінің бірі. Мұнда білім алып жатқан шәкірттердің басым бөлігі 2017-2018 оқу жылында облыстық, ре спублика лық және ха лықара лық деңгейдегі пәндік олимпиадаларға, ғылыми жобалар мен өзге де бағыттағы байқауларға, спорттық шараларға белсене қатысып, 140 оқушы жеңімпаздар мен жүлдегерлер қатарынан табылған. Бұл жетістік мерейтойын тойлап отырған мектеп үшін үлкен сыйлық болғаны анық. Салтанатты шара барысында «Әлиханның өсиеті» атты сахналандырылған көрініс көрермендер назарына ұсынылды. Онда алаш арысының тәуелсіз елдің ұрпақтары – жас буынмен тілдесуі, оларға сәт сапар тілеп, ел ертеңін

жарқын ету жолында қаймықпай еңбек етуге серпін беруі көңілде үлкен әсер қалдырды. Сондай-ақ биылғы мектеп бітіруші түлектер бірінші сыныпты аяқтаған оқушыларға өздерінің аманат хаттарын табыстады. Бұл хат мектептің 150 жылдық мерейтойына дейін, 10 жыл бойы, оқу ордасының музейінде сақталатын болады. Жиын барысында, сондай-ақ гимназияның 2013 жылғы түлегі, «Алтын белгі» төсбелгісінің иегері, химия пәнінен республикалық және халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар байқауының жеңімпазы Богдан Загрибельный және 2014 жылғы түлек, Лондон және Вашингтон қалаларында өткен шығармашылық байқаулардың жеңімпазы, ғылым негіздері бойынша өткен халықаралық, олимпиадаларда бірнеше рет үздік шыққан Қасымхан Бекбаев жас түлектерге, а лтын ұя – мектептері мен оқушыларға бейнебайланыс арқылы ыстық лебіздерін білдірді. Жүректері лүпіл қағып, білім ордасымен қ и ма с т ы қ п е н қ о ш т а с қ а н т ү л е кт е р ұстаздарына арнаған әндерін толқи орындады. Олар үшін соңғы қоңырау күмбірлете соғылып, мектеппен қоштасар сәттің келгенін жеткізді.

туған жерге туың тік!

«Абай оқуларының» жеңімпаздары анықталды

ақкөлге «бақ құсы» қайта қонады дейді ауылын көркейтуге 29 миллион теңге жұмсаған түлектер (Басы 1-бетте).

Есет ДОСАЛЫ Оқушылар арасында жыл сайын дәстүрлі түрде өтетін «Абай оқулары» байқауының облыстық кезеңі биыл Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласынан туындаған міндеттерді жүзеге асыру аясында ұйымдастырылды. Тараз қаласындағы №49 мектеп-гимназиясында өткен шараға әр ауданнан 50-ге жуық кіл жүйріктер жиналды. Биыл он тоғызыншы рет жалғасын тапқан облыстық «Абай оқулары» байқауы төрт аталым бойынша өткізілді. Атап айтқанда, үміткерлер «Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы» аталымында Абай мен Шәкәрім шығармаларын жатқа оқыса, «Көңілім әнді ұғады» бөлімінде Абай мен Шәкәрімнің әндері мен күйлерін, «Жүйріктен жүйрік озар жарысқанда» аталымында өз шығармаларын орындады. «Ұлылар әлемі» аталымында Абай мен Шәкәрім еңбектеріне байланысты эссе жазды. Жас жеткіншектер өз мүмкіндіктерінше өнер көрсетті. Алайда әр байқауда жүзден жүйрік озатыны белгілі. Бұл жолы алғашқы аталымда Меркі ауданы №14 орта мектептің 6-сынып оқушысы Жанель Құдайберген жеңімпаз атанса, «Ұлылар әлемі» аталымында Шу ауданы Жамбыл атындағы мектепгимназияның 8-сынып оқушысы Анель Рысбекова бірінші орынды иеленді. «Көңілім әнді ұғады» аталымы бойынша бірінші орынды облыстық «Дарын» мектеп-интернатының 9-сынып оқушысы Олжас Кәрібаев олжаласа, «Жүйріктен жүйрік озар жарысқанда» аталымында Т.Рысқұлов ауданы Жамбыл атындағы орта мектептің 10-сынып оқушысы Нұрболат Аманбек өзінің нағыз жүйрік екенін дәлелдеді. Бауқау жеңімпаздары алдағы тамыз айында Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданында Абай-Шәкәрім кесенесінде өткізілуі жоспарланған ХІХ республикалық «Абай оқулары» байқауында Жамбыл жерінің намысын қорғайтын болады.

Ақкөл – тоғыз жолдың торабындағы ауыл. Саудакент, Жаңатас, Мойынқұм, Шығанақ, Қамқалы жақтардан ағылған барлық көліктерді Таразға жалғап жатыр. Ауданның 90 жылдық тарихы бар десек, оның 64 жылында Ақкөл аудан орталығы болған екен. Міне, осындай ғажайып ауылға мектеп түлектерінің тарту жасап, қарлығаштың қанатымен су сепкендей жанашырлық танытуы тұрғындар көңіліне үлкен үміт сыйлады. Ақкөлдің кіреберіс жолайрығына орнатылған «Бақ құсы» монументі бұрынғы аудан орталығының ұшып кеткен бақ құсын қайта қондырғандай әсерге бөледі. Мұнда биік тұғырда жершары, оның үстіне алыс арманға қанат қаққан алтын қыран, тұғырдың төменгі бөлігіне үш алып барыс бейнеленген. Түйіндеп айтқанда, ауылға айбар болатын, рухты оятатын құндылық. Монумент құрылысына 8,5 миллион теңге жұмсалыпты. « Б а қ қ ұ с ы » м о н ум е н т і н і ң а ш ы л у салтанатында аудан әкімі Досмұхамед Әлиев сөз сөйлеп, Елбасының бағдарламалық мақаласы аясында туған ауылдарына атбасын бұрып, қолдау білдіріп, осы монументті салып берген түлектер «Пырақ-құрылыс» компаниясының директоры Талғат Жолтаевқа, «Талас-құрылыс» компаниясының директоры Әсет Ахатаевқа, «Даму стройсервис» компаниясының басшылары Нұрлан Бердиев пен Шәріп Әбдірәсіловке алғысын білдірді. Сондай-ақ ол тұрғындарды ауылдың түрлене түсуімен құттықтады. Мұнан соң Ақкөл ауылдық округінің әкімі Асқар Қуаныш, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Байұзақ Көлбаев елге жанашыр түлектерге алғысын білдірсе, Ақкөл ауылдық ардагерлер кеңесінің төрағасы Тұрғанбай Тәжібеков аталар жолымен батасын берді. Бір айта кетерлігі, Ақкөлдегі іс-шараға сонау Германия елінен де қонақтар келді. Олар: Ақкөл мен Ойық ауылдарының тұрғыны болған Владимир Каракин, Владимир

Вернер, Александр, Валентина, Оля, Светлана Штромдар. Қуанышты жиында Владимир Каракин мен Оля Штром сөз сөйлеп, алыста жүргенде Қазақстанды, Таласты аңсайтындарын айтып, өздері туып-өскен мекеннің гүлдене беруіне тілек білдірді. Сондай-ақ құрылысшы түлектер атынан Талғат Жолтаев сөз сөйлеп, қолдау білдірген көпшілікке рахмет айтты. Мұнан соң жиналған көпшілік Ақкөл ауылында 1981 жылы туған түлектер 15 миллион теңге қаржыға салып берген Ақкөл күрес кешені мен 1971 жылы осында өмірге келген азаматтар 5 миллион теңгеге салған жазғы мәдени-спорттық демалыс алаңының ашылуына куә болды. Бұл жерде де аудан әкімі Досмұхамед Әлиев сөз сөйлеп, Байұзақ Көлбаевпен бірге лентаны қию құрметіне ие болды. Бұл ретте 30 жылдық түлектер арасынан Сағи Бейсенбековті, Жасұлан Сартаевты, Айдар Болтаевты ерекше атап өткен жөн. Атап айтқанда ақкөлдік түлектер 29 миллион теңгеге ауылға көмек көрсетіп отыр.

Кейін айтыскер Басқанбек Раев арнау айтып, көпшіліктің көңілін жадыратты. Жергілікті өнерпаздар концерттік бағдарлама ұсынды. Сондай-ақ қазақ күресінен облыстық деңгейде «Түйе балуан» бәсекесі, аудандық жасөспірімдер бәсекесі өтті.

– Бұрын мектептің залдарында күреске бала дайындап жүрдік. Отыз жеткіншек болатын. Енді 60 баланы қазақ күресіне, самбоға баулуға толық мүмкіндігіміз бар. Қазірдің өзінде Мақсат Таубай, Болат Нұрмұхамед деген шәкірттеріміз республикалық жарыстың жүлдегері болып үлгерді. Алдағы уақытта одан да үлкен табысқа жетпекпіз. Осы кешенді салып берген түлектерге алғысымыз шексіз, – дейді ауылдағы күрес үйірмесінің аға жаттықтырушысы Досан Қалаубеков. Есет Досалы, Сәулембай Әбсадықұлы. Талас ауданы.

Солтүстікке бет алған көш Ардақ Үсейінова

Нәтижелі жұмыспен қамтуды көздейтін бағдарламаның мақсаты мен нысаналы индикаторларына қол жеткізудің бір жолы – еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыру. Тарқатып айтсақ, жұмыс күші тапшы өңірлерді жұмыс күшімен қамтамасыз ету үшін «Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасында» өз еркімен қоныс аударуға жәрдемдесу есебінен аумақтық ынталандыру қарастырылған. Былтыр осы бағытта жоспарлы шаралар қолға алынып, нәтижесінде Жамбыл жерінен 54 отбасы солтүстікке қоныс аударып, еңбекке қабілетті отбасы мүшелері тегіс жұмыспен қамтылған болатын. Солтүстік өңірлер биыл да оңтүстіктен келер көшті қарсы алуға әзір. Тараз қаласындағы Марс Үркімбаев атындағы Жастар сарайында өткен өңіраралық жәрмеңкеде Қостанай, Павлодар облыстарының өкілдері жамбылдықтарға бос жұмыс орындарын ұсынды. Өңіраралық бос жұмыс орындары жәрмеңкесін сөз сөйлеп ашқан облыс әкімінің бірінші орынбасары Бекболат Орынбеков нәтижелі жұмыспен қамту шараларына тоқталды.

– «Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған» бағдарламасында еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыру көзделген. Бір сөзбен айтқанда, еңбек нарығындағы сұраныс өте жоғары солтүстік және шығыс өңірлерін жұмыс күшімен қамтамасыз ету жолдары қарастырылған. Бос жұмыс орындарына бәсекелестік жоғары аймақтардан, яғни халқы тығыз қоныстанған Алматы, Оңтүстік Қазақстан, Маңғыстау және біздің облысымыздың тұрғындары солтүстікке көшіп барса, оларға тиісті әлеуметтік пакеттер төлемін беру, баспанамен қамту, жұмысқа орналастыру мәселесі толық қарастырылған. Былтыр солтүстік облыстарға 54 жамбылдық отбасы қоныс аударса, биыл 34 отбасы – 159 адам көшіп барды. Қазір олардың еңбекке қабілеттілері 100 пайыз жұмыспен қамтылған. Бүгінгі өңіраралық жәрмеңке осы бағыттағы қолға алынған шараларды жандандыру мақсатында ұйымдастырылып отыр, – деді Бекболат Серікбекұлы. Бос орындар жәрмеңкесінде солтүстік облыстар тарапынан мамандық түрлері бойынша бос жұмыс орындары мен көшуге болатын аумақтар ұсынылды. Талапкерлерді өз алаңына пікірлесуге шақырған жәрмеңке алаңын Бекболат Орынбеков аралап көріп, жұмыс берушілердің талаптары мен ұсыныстарын тыңдап көрді. Әр ауданнан келген тұрғындарға мамандармен кеңесіп, пікірлесуге мүмкіндік туғызылған. Қажетті құжаттар тізбесі, телефон нөмірлері жазылған парақшалар таратылды.

– Жастар сарайында бос жұмыс орындары жәрмеңкесі өтіп жатқанын естіп, арнайы келдім. Өзім осы Тараз қаласында тұрамын. Мамандығым – мұғалім, соған қарамастан, қосымша кәсіптік білім алдым. Солтүстік өңірлерге көшіп барып, сол жақта өз кәсібімді ашсам деймін. Бұл бағдарлама шеңберінде қандай мүмкіндіктер берілетінін бір танысым айтқан еді. Ол отбасымен былтыр Қостанай облысына көшіп кеткен. Қазір де хабарласып тұрамыз. Жұмысқа орналасыпты, тиісті көмектер түгел көрсетіліпті. Жағдайлары жақсы екен. Соны естіп, мен де отбасыммен солтүстікке көшсем деп отырмын, – дейді тараздық Айгүл Мансұрова.

Бағдарлама іс жүзінде

Ауыл шаруашылығын дамытуға айрықша көңіл бөлінуде Мұратхан ӘЛІМХАН

Елімізде ауыл шаруашылығын дамытуға үлкен көңіл бөлінуде. Бұл мақсатта бірқатар мемлекеттік бағдарламалар іске қосылып, мал басын көбейтуге, егін егіп, өнім өндіруге ниетті азаматтарға қолдау көрсетіліп келеді. Әсіресе жеңілдетілген несиелер беру ісі талабы таудай болғанымен, қалтасы жұқалық етіп отырған шаруаларға зор көмек болып отыр. Бұл ретте өткен жылы қабылданған «Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасы» да асыраушы саланың алшаң басуына өз септігін тигізуде. Кеше облыс әкімдігінің баспасөз орталығында өткен жиында аталған бағдарламаның аймақтағы жүзеге асырылу барысы сөз болды. Басқосуға облыс әкімдігі ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Қайрат Аманов, облыстық кәсіпкерлер палатасы директорының орынбасары Аспандияр Сейсебаев, «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ Жамбыл облысы бойынша филиалы директорының орынбасары Ахмедияр Айтбаев, «Атамекен-Тараз» микроқаржылық ұйымының басшысы Гүлнұр Жорабекова, «Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры» АҚ облыс бойынша филиалының бас менеджері Әділет Нұралиев және «ҚазАгроКепіл» АҚ облыс бойынша өкілдігінің директоры Әділет Қалабаев қатысты. Бірінші сөз алған Қайрат Аманов бағдарламаның ауыл шаруашылығы басқармасы әкімші болып бекітілген екінші бағыты бойынша атқарылып жатқан жұмыстар жайын баяндады. Оның айтуынша, аталған мақсатта өткен жылы облысқа республикалық бюджеттен 2 058,0 миллион теңге, облыстық бюджеттен 501,4 миллион теңге бөлініп, игерілген.

– Биылға 5 111,0 миллион теңге қарастырылуда. Сонымен қатар жергілікті бюджеттен қосымша 1 миллиард теңге бөлу көзделіп отыр. Аталмыш қаражат өзін-өзі жұмыспен қамтығандар, «Бастау Бизнес» жобасына қатысушылар мен ауыл шаруашылығы кооперативтерінің мүшелеріне несие ретінде беріліп, қаржыландырылатын болады, – деді Қайрат Тілеубайұлы. Жалпы бағдарлама қатысушылары несиені 6 пайыз жылдық үстемесімен ала алады. Бұл мақсатта «Игілік», «Сыбаға», «Ынтымақ», «Кәсіпкер», «Егінжай» секілді шағын бағдарламалар қарастырылған. Келе сі кезекте облыстық кәсіпкерлер палатасы директорының орынбасары А.Сейсебаев «Бастау Бизнес» жобасы жайында мәлімет берді. Оның сөзіне сүйенсек, өткен жылы іске қосылған жоба аясында облыстағы 6 ауданнан 1 125 адам оқудан өткен. Оның 296-сы дайындаған бизнесжоспарлары комиссия қолдауын тауып, қаржыландырылған. Ал биыл палата 2 347 азаматқа кәсіпкерлік негіздерін үйретпек. Сондай-ақ оның 469-ына өз ісін ашуға несие беруді жоспарлап отыр екен. Жиында бағдарлама қаражатын үлестіруші мекемелер – «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ облыс бойынша филиалы, «ҚазАгроКепіл» АҚ облыс бойынша өкілдігі, «Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры» АҚ облыс бойынша филиалы және «Атамекен-Тараз» микроқаржылық ұйымының өкілдері бағдарламаның екінші бағытын жүзеге асыру бойынша атқарған жұмыстарымен таныстырды.

4

ekonomıka

26 мамыр, 2018 жыл

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

Ертең – химия өнеркәсібі қызметкерлерінің күні

«Қазфосфаттың» қадамы қарышты Өткен ғасырдың отызыншы жылдарында геологтер еліміздің оңтүстік аймағынан Қаратау бассейніндегі бірегей қоры бар фосфоритті кен орнын ашқаны баршаға мәлім. Соғыс жылдарында, міне, осы Шолақтау кенішінде фосфорит кенін өңдеуге арналған «Қаратау» тау-кен байыту комбинатының құрылыс жұмыстары басталған еді. Өңіріміздегі химия өнеркәсібі осынау тарихи оқиғадан бастауын алады. Ал бүгінгі «Қазфосфат» ЖШС еліміздің фосфор өндіру саласына 1999 жылдың 27 қазанында келді. Оның құрамына жоғарыда аталған «Қаратау» және «Шолақтау» тау-кен байыту комбинаттары, сондай-ақ темір жол транспорттық кешені, Жаңа Жамбыл фосфор және минералдық тыңайтқыш, Степногорск химия және Шымкент синтетика лық жуу ұнтағын өндіру зауыттары кіреді. Компания жұмысшыларының жалпы саны 6 мыңнан астам, оның ішінде Жаңатас, Қаратау моноқалаларындағы химия өндірісі орындарында 2 200-нан астам адам еңбек етеді. Серіктестіктің шикізаттық базасы 45-тен астам кен орны барлануымен болжамдалған көлемі 13 миллиард тонна фосфорит кенін құрайтын Қаратау фосфоритті бассейнінде орналасқан. «Қазфосфат» өңірдің Талас және Сарысу, Оңтүстік Қазақстан облысының Созақ аудандарындағы кен қорының аумағы 17 мың гектарды құрайды. Компания аталған аудандарда өзінің фосфоритті алғашқы өңдеуге арналған өндірістік базаларын орналастырып отыр. Оның құрамында орталық байыту фабрикасы, сондай-ақ ұсақтау және сорттау, ұнтақтау өндіріс орындары бар. «Қазфосфат» ЖШС негізінен фосфорит кенін алу мен оны тереңдеп өңдеу арқылы шикізатты әлемдік нарықта бәсекелестік қабілетке ие, құрамында фосфор бар дайын өнімге айналдыру ісін жүзеге асырады. Қазіргі уақытта компания сары фосфор, фосфор қышқылы, үш фосфатты натрий, натрий гексаметафосфаты, минералдық тыңайтқыш, аммофос, күкірт қышқылы, мәрмәр тақта, доломит, әктас секілді 21 өнім түрін өндіреді. Олар әлемнің 27 еліне өткерілуде. Өткен жылы

мұнда өнім өндіру көлемі 89 миллиард теңгені құрады. Жалпы көрсеткіштің мұның алдындағы жылмен салыстырғанда 28,7 пайызға артқаны байқалуда. Компаниямыз өндірісті қайта жаңғырту мен жаңарту ісіне

де айрықша назар аударуда. Өйткені болашақ дамуымыздың бұған тікелей қатысы бар. ЖЖФЗ-дағы экспорттық бағдарлау өндірісін дамыту үшін былтыр тағы да 2 сары фосфорды деарсенизациялау құрылғысының құрылыс жұмыстарын бастадық. Олар биыл пайдалануға берілді. Бұл мақсатқа жұмсалған қаражат сомасы 547,7 миллион теңгені құрады. Ал жалпы компанияға былтыр 4,8 миллиард теңге көлемінде инвестиция салынды. Биыл барабанды гранулятор-кептіргіш бөліміндегі минералды тыңайтқыш өндірісін техникалық жарақтандыру жұмыстары басталды. Бір ғана осы жобаның өзіне 7 миллиард теңгеден астам инвестициялық қаражат құю жоспарланған. Сондай-ақ әр кездегідей негізгі қондырғылар мен тау-кен

Өңір және өркениет

өндіру құралдарын жаңартуға инвестиция тарту да ойластырылуда. Жалпы биыл инвестиция сомасы 10 миллиард теңгеден астам қаражатты құрауға тиіс. Серіктестік өзі құрылған сәттен бастап қалпына келтіру, өндіріс желісін ұлғайту, жаңарту жұмыстарына 52 миллиард теңгеден астам қаражатты инвестициялаған екен. Компанияның филиалдарының барлығы да заманауи және қолайлы тұрмыстық кешенмен жабдықталған. Жұмысшылардың белгілі бір санаты емдік-сауықтыру астағамын алып тұрады. Кәсіпорын өзінің «Көктал» емдеу-сауықтыру кешенінде жылына 1400 адамның демалуын қ а м т а м а с ы з е т у ә л еу е т і н е д е и е . Компанияның «Жұлдыз»

сауықтыру кешенінде жыл сайын химия өнеркәсібі қызметкерлерінің 900-дей ұлқызының жаз айында үш маусым бойы демалуына да мүмкіндік жасап отыр. Бұл ретте тегін жолдамалардың бір бөлігі аз қамтылған отбасы балаларына беріледі. Серіктестік әлеуметтік нысандардың күтіп ұсталынуының өзіне былтыр 392 миллион теңге бөлген екен. Кәсіпорынымызды талантқа бай үлкен отбасының бірі де с е де болады. 1915 жылдан бастап бізде түрлі байқаулар өткізу дәстүрге де енді. Осы жылы Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдық мерейтойына орай фестиваль ұйымдастырсақ, одан кейінгі жылдары «Жас ұрпақ таңдауы» көңілді т а п қ ы р л а р к л у б т а р ы б а й қ ау ы н , « Б і з

болашақтың энергиясымыз» музыкалық ойынсауық бағдарламасын химияшылар назарына ұсындық. Ал биыл елордамыз Астананың 20 жылдығына байланысты «Тірі дауыс» ән байқауы өткізілмек. Компаниямыз өз маңайында өндірістік қызмет үшін тауарлар тасымалдау және қызметтер көрсету бағытындағы 40-қа жуық шағын және орта кәсіпкерлік нысандарын шоғырландырып отыр. Бұл жұмыстарды жүргізуге өткен жылы 6,8 миллиард теңгеден астам қаржы жұмсалды. Осы орайда «Қазфосфат» есебінен былтырғы бір жылда салық және бюджеттен тыс төлемдер үшін 12,4 миллиард, оның ішінде облыс қазынасына 4,8 миллиард теңге аударым жасалғанын да атап өту ләзім. Өңіріміздегі химия алыбы осылай ел қазынасын да еселеп отыр. Жоғары еңбек көрсеткіштері, еліміздің ә л е у м е т т і к - э ко н о м и к а л ы қ д а м у ы н а , кәсіпорынның а лға басуына айрықша елеулі үлестерін қосқаны үшін компания ж ұ м ы с ш ы л а р ы ж ы л ы н а е к і р е т т ү рл і марапаттармен ынталандырылып отырады. Бүгінгі күні біз ортамыздағы Еңбек Ерімізбен, «Парасат» орденінің 3, «Құрмет» орденінің 10 толық иегерімен, 9 «Ерен еңбегі үшін» медалі иесімен, 80-нен астам еңбек ардагерімізбен, көптеген мемлекеттік және ведомостволық марапаттарға ие болған 125 Құрметті химияшымызбен мақтанамыз. Биылғы төл мерекеміз қарсаңында да 246 жұмысшымыз еңбектеріне қарай түрлі марапаттарға ие болады деп күтілуде. Сондай-ақ өткен жылы компаниямыздың ҚР Президентінің «Сапа көшбасшысы» сыйлығы мен «Ұлы Дала елі» бесжылдық шатыр брендін иеленгенімізді де атап өту жөн. Қысқасы, өндірісшілеріміздің еңбектері өнімді, тұрмыстары көңілді. Олардың алдағы уақытта да қол жеткен табыстарын еселеп, абырой биігінен көріне беретіндеріне бек сенімдіміз. Нұрзия ЛЕСБЕКОВА, «Қазфосфат» ЖШС бас директорының қаржы жөніндегі орынбасары.

ге ші Тіл ғыз ма р ты сы п та

(Басы 1-бетте). Денсаулық сақтау мекемелерінен 3 емхана және 1 сүйек-туберкулез аурулары ауруханасы халыққа қызмет көрсетеді. №3 қалалық полиция бөлімі де осында. «Қазпошта» мен «Қазақтелеком» бөлімшелері ашылған. Қоғамдық көлік қатынасымен қамтылған. Бір іргелі ауданның тұрғынындай халқы бар темір жолдың арғы бетіндегі Тараз қаласы әкімінің №10 аумақтық округі аталатын мекенде мәселе деген жетіп артылады. Округтің бас инспкеторы Қанат Нұрланов кейбір ауылдық аймақ әкімдері сияқты түйткілді мәселелерді жасырып қалмай, барлығын алдымызға жайып салды. Өзінің саналы ғұмырының 40 жылын коммуналдық қызметке арнаған, оның ішінде қаланың әр округінде 25 жылға жуық бас инспектор болып еңбек етіп келе жатқан іскер азаматты осыдан екі жыл бұрын қала әкімі осы округті ретке келтіріңіз деп жібереді. Не астында қызметтік көлігі, не бірде-бір қызметкері жоқ бас инспектор бірнеше мекен қарайтын округті жеке көлігімен күніне он рет шарлап шығатын шығар. Тіпті көлікке майды қалтасынан өзі құятын көрінеді. Инспектордың шырылдайтынындай бар екен. Мұқанов пен Чкалов көшелерінің бойынан тартылған ауызсу құбырының құрылысы аяқсыз қалған. Екі көшедегі асфальттың тас-талқаны шығып, жол апатты жағдайға жеткен. Бас инспектор «мемлекеттің қыруар қаржысы мына жер астында көміліп жатыр» деп күйінеді. Ең сорақысы су құбыры құдықтарының қақпағы ашық-шашық күйінде қалған. Бір жерді таспен қымтаған болса, енді біріне тал шыбықтарын шаншыпты. «Жаман айтпай, жақсы жоқ», ойын балаларының бірі ашық құдыққа құлап кетіп, мерт болып жатса, кім жауап береді? Балалар түгілі түн қараңғылығында тура жолдың үстіндегі қақпақсыз құдыққа үлкендердің өздері де түсіп кетуі мүмкін. Мердігер мекеме қайда? Жұмысты аяғына дейін неге жеткізбеді?

– Біздегі тағы бір үлкен мәс еле – жөн-жо сықсыз сауда нүктелері. Қазір кім көрінген көше бойларынан, аялдамалардың түбінен заңсыз сауда дүңгіршектерін аша береді. Ондай орындарда нан, бәліш, балық тағы басқа тағамның түртүрі ешқандай талапқа сай келмесе д е с ат ы л ы п ж ат ы р . П о л и ц и я кәсіпкерлік нысандарын тексере алмаймыз дейді. Міне, қаланың бұрынғы әкіміне, орынбасарына, құқық қорғау органдарының, басқа да құзырлы орындардың басшыларына жазған қызметтік хаттың көшірмелері. Осы жұмысқа келгелі екі жыл бойы кімге, қай басшыға хат жазбадым, ешқандай нәтиже жоқ. Тіпті жергілікті телеарна журналистерін де шақырып, арнайы хабар түсірттім. Қалалық басылымға да жарияланды, онда да ешкім селт етпеді. Заңсыз сауда нүктелерінің а й н а л а с ы к ү л - қ о қ ы с қ а тол ы п жатыр. «Высотский» елді мекеніне баратын жолдың оң жағын күл-қоқыс басып қалыпты, әйтеуір әупірімдеп жүріп, сол жерді тазалаттым, – деді Қ.Нұрланов. Пірманов көшесінің бойындағы «жабайы базарда» заңсыз

ТЕМІР ЖОЛДЫҢ аржағына аяғымыз жетпей ме? бүлінген жол, «жабайы сауда», шашылған күл-қоқыс...

қойылған с ауда орындарының кесірінен №29 мектептің оқушысын көлік қағып кетіпті. Әйтеуір, Құдай сақтап, бала аман қалған. Бас инспектор жөн-жо сықсыз с ауда орындарын біршама ретке келтіргенімен көп уақыт өтпей берекесіздік қайта белең алған. Ең сорақысы сасып кеткен балық пен шұжыққа дейін сатыла береді екен бұл жерде. «Округтегі көше бойларындағы азық-түлік тауарларын сататын дүңгіршектердің бірде-бірінде заңды құжат жоқ», – дейді ол. Солай бола тұра барлығы дерлік электр қуатын тартып алған.

Аб а й м е н А п п а е в к ө ш е с і н і ң қиылысындағы «Кристал» дүкенінің алдындағы арық үстінен бірнеше дүңгіршек қойылыпты. Жоғарыдан ылдиға қарай арық бойы аққан су бөгет болған дүңгіршектен аса алмай кемеріне сыймай жатса қалай болады? «Апрель» дүкенінің алдында да сондай дүңгіршек. Біздің бір аңғарғанымыз округте «жабайы сауданың» дес бермей жатқаны соншалық, «қызыл сызық» деген ескерусіз қалған. «Бай-Жүніс» дүкенінің алдындағы контейнердегі қоқысқа от қойғандықтан, көк түтін қолқаны қабады. Бұл қоқыс шығарғаны

үшін төлемақыны бермеудің амалы көрінеді. Аппаев пен Сыздықов көшелерінің қиылысындағы тұрғын үйде металл сынықтары қабылданып жатыр, осындай тағы да екі-үш үйді көзіміз шалды. «Жалпы теміртерсек қабылдайтын арнайы мекемелер болады. Жеке тұрғын үйде қабылдауға жол берілмейді. Олардың құжатын тексеруге полиция тағы да дәрменсіз», – деді бас инспектор. Аб а й - С а м а р қ а н к ө ш е л е р і н і ң қиылысындағы ыстық нан, бәліш сататын ұсқыны адам көргісіз лашық

сынды дүңгіршек отқа оранғаны қап-қара ысынан білініп тұр. Оған қарап жатқан ешкім жоқ, сауда көрігін қыздыруда. Сәл әріде темір жолдың іргесінде шаң-тозаңның арасында ашықшашық жерде бақша өнімдері сатылуда. Тіпті ауызсу желісі құдығының үстінен дүңгіршек қойыпты, кеш бола осы жер сырақұмарлардың орнына айналатын көрінеді. Айдаладағы ауылдан да мынадай бейберекетсіздікті көрмеппіз. Арасын шойын жол ғана бөліп тұрған облыс орт а лығындағы с ауданың «жабайы» болғанда да шектен шыққанын көріп, жағамызды ұстадық. «Высотский» елді мекенінен үй салу үшін жер сұрағанда тұрғындар инфрақұрылым қажет емес, оны өзіміз-ақ тартып аламыз депті. Қайдан, жекеде ондай күш қайда? Е н д і с о н ы ң з а р д а б ы н т а р т уд а . Жоғары кернеулі электр қуатынан әркім өз беттерінше электр сымдарын тартып, жарық алып отыр. Жарық дегеннен шығады, бұл округте көше бойларында электр жарығы күндіз де жанып тұра беретін көрінеді. Шығын болып жатқан жергілікті бюджеттің ақшасы болған соң, оған да ешкім бас ауыртпайды екен. «Мұны да тиісті мекемелерге айта-айта шаршадым» дейді бас инспектор. Керісінше, кейбір көшелерді жарықтандыру әлі күнге шешімін таппаған. Округтегі көше бойларының да әр жері ойдым-ойдым болып опырылып жатыр. Қоғамдық көлікке де, жеке көлігі барларға да обал. Бірақ, обалсауапқа қарап жатқан инспектордан басқа бір пендені көре алмадық. Тазалық, көріктендіру туралы әңгіме қозғаудың өзі артық болса да айтайық. Күнделікті тұтынатын тағам өнімдерімен қатар, престелген шөп, қап-қап көмір, ағаш, сексеуіл сынды мал азығы мен отын да кез келген жерде сатыла береді екен.

– Тұрғындар қорымға да барып, қоқыс төге салады. Бұдан асқан сорақылық бола ма? Тектұрмас әулиенің кесенесі біздің округке қарамайды, сонда да қол қалт етсе, басына барып тұрамын. Бұл окуругтің күл-қоқысы сол әулиенің басына дейін шашылып жатыр, – деп күйінді Қ.Нұрланов. Тараз қаласындағы жөн-жосықсыз қойылған дүңгіршіктер алынып жатыр. Бұл шара темір жолдың арғы жағына да жетер. Бірақ қаланың орталығын көзге қораш көрінетін сауда орындарынан тазалап біткенше арғы беттегі санитарлық талапқа ешқандай сай емес, көрінген жерде сатылып жатқан тағамдардан ауру тарап кетпесін деңіз. Мұқанов пен Чкалов көшесінің бойына ауыз су құрылысын жүргізген мердігер мекемені де іздеп табу да қалалық әкімдіктің міндеті шығар. Ана «Высотскийге» инфрақұрылым желілерін толық тартудың жолдары қалай шешілер екен? Көктемгі, күзгі көріктендіру, санитарлық тазалық айлықтары кезінде ауылдың да, қаланың да халқы бір кісідей жұмылып жатушы еді. №10 округтің тұрғындары кеш те болса тұрып жатқан мекендері үшін тым болмағанда бір ай әр аптаның сенбі күні тазалық жұмыстарына жұмыла шығып жатса ғой...

Тараз қаласы. Суреттеді түсірген Ақәділ Рысмахан.

өңірлік коммуникациялар қызметінде

ЖОБАЛАР жедел ІСКЕ ҚОСЫЛСА, ЖҰМЫССЫЗДЫҚ АЗАЯДЫ Есен ӨТЕУЛИЕВ,

Биылғы жылы Тұрар Рысқұлов ауданында толайым тірліктер атқарылмақ. Облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы арқылы Құлан ауылының «Арай» тұрғын алқабына газ желісінің құрылысы жүргізіледі. Бұдан бөлек, Луговой ауылының 1-ші және 2-ші кезектегі тұрғын алқабына шағал тас төселмек. Оған облыстық бюджеттен 108 000 миллион теңге бөлініп отыр. Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте аудан әкімі Асқар Қырықбаев ағымдағы жылы ауданның өнеркәсіп саласындағы өнімі мен көрсетілген қызмет көлемі 7 миллиард 962 миллион теңгеге жоспарланғанын, қазіргі таңда ауданда өнеркәсіп саласының ішінде ірі кәсіпорындардың жұмысы арқылы өнім көрсеткіштерін арттыруға мүмкіндік бар екенін айтты.

–Үстіміздегі жылы өнеркәсіп өнімінің көлемін ұлғайту мақсатында үш жобаны іске асыру міндеті тұр. Биыл «BioEnergia» ЖШС-на құны 3,3 миллиард теңгеге бағаланатын 4,95 МВТ «Биогаз электр стансасы» жобасын іске асыру мақсатында электр қуатын өндіру, жылу шығару және минералды тыңайтқыштарды өндіру үшін 20 гектар жер телімі бөлініп, қосымша жоба іске асырылғанда, инвестор тарапынан 10 гектар жер теліміне құны 9 миллиард теңге болатын жылыжай салу жоспарланып отыр. Сондайақ бүгінгі күні «Aguila Solar» ЖШС-ның Құлан ауылы маңында қуаттылығы 24 МВТ күннен электр қуатын өндіру стансасын іске қосу жұмыстары жүргізілуде. Жобаның жалпы құны 16 миллиард теңгеге бағаланған. Бұл мақсатқа 74 гектар жер телімі бөлініп, бүгінгі күні барлық жобалау құжаттары толықтай дайындалды. Жоспарға сәйкес жоба аясындағы жұмыстар жыл соңына дейін аяқталуы тиіс, – деді А.Қырықбаев. Асқар Санатұлының сөзіне сүйенсек, бүгінгі таңда ауданда кәсіпкерлік саласы да қарқынды даму үстінде. Ағымдағы жылы 1 мейрамхана, 3 асхана, 1 ТЖО, 5 дүкен, 1 автобөлшек дүкені, 1 көкөніс қоймасы және тағы басқа кәсіпкерлік нысандар пайдалануға берілсе, «Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017- 2021 жылдарға арналған бағдарламасы» мен «Бастау Бизнес» жобасы бойынша былтырғы жылы 189 тыңдаушы оқу курсынан өтіп, 47 адам өз жеке кәсібін ашқан. Ал аталған жоба бойынша биылғы жылы 53 адам жеке кәсібін ашпақ ниетте. А.Қырықбаев брифинг барысында өткен жылы өзге де салалар бойынша атқарылған жұмыстарға кеңінен тоқталды. Бүгінде Т. Рысқұлов ауданында ілкімді істер мен қанатқақты жобалар өз деңгейінде орындалып жатқанымен, қылмыстық оқиғалар көптеп тіркелетіні жасырын емес. Басқосу соңында БАҚ өкілдері тарапынан қойылған сауалдарға жауап берген Асқар Санатұлы бұл бағытта жүйелі жұмыстар жүргізілетіндігін жеткізді.

Жыл сайын 700-ге жуық өрт тіркеледі

Баймаханбет АХМЕТ

Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте облыстық төтенше жағдайлар департаменті халыққа хабар беру және оқыту тобының бас маманы, азаматтық қорғау подполковнигі Берік Сатыбалдиев осылай деп мәлімдеді. Оның айтуынша, жыл сайын облыс бойынша орта есеппен 700-ге жуық өрт тіркеледі, оның ішінде 100-ге жуығы балалардың отпен ойнауынан орын алады екен. Соңғы бес жыл көлемінде өрт кезінде 94 адам, оның ішінде 13 бала қаза тапқан. Ал ағымдағы жылдың басынан бүгінгі күнге дейін 6 адам, оның ішінде 2 бала өрттің құрбаны болып отыр. Сондай-ақ соңғы бес жылда облыс су айдындарында 121 адамның (оның ішінде 52-сі бала) суға батып кетуі тіркелген. Осылай, көбінесе, ересектердің балалар өмірі қауіпсіздігіне салғырттықпен қарауы орны толмас өкініштерге әкеліп соқтыруда. Жағдайларға мән бермеу, ұдайы қол босамаушылық және ересектер тарапынан бақылаудың мүлдем болмауы балалардың отпен ойнауы себебінен өрттің туындауының және су айдындарындағы бақытсыз жағдайлардың басты себебі болып табылады. Жоғарыда келтірілген статистикалық мәлімет балалардың өрт кезіндегі және су айдындарындағы қауіпсіз жүріс-тұрыс дағдылары мен білімдерін меңгермегендіктерін көрсетеді. Облыстық төтенше жағдайлар департаменті бұл тұрғыда біртұтас сауықтыру іс-шаралары кешенін жүзеге асыруда, халықпен жұмыс, мекен-жай бойынша көмек көрсету жолға қойылған. Бұдан тыс мектеп оқушыларын төтенше жағдайлар кезіндегі дұрыс іс-қимылдарға үйрету бойынша маусымдық интерактивті сабақтар мен эвакуациялау жаттығулары тұрақты жүргізілуде. Сондай-ақ өртке қарсы нұсқаулықтар, өрт және судағы қауіпсіздік ережелері туралы үгіт-насихат материалдары таратылып, оқыту фильмдері көрсетілуде. Өрт қауіпсіздігі саласы бойынша оң нәтижелерге қол жеткізу үшін осы бағыттағы жұмысқа жүйелілік, тәжірибелік сипат телу аса маңызды. Сонымен қатар бұл іске волонтерлік ұйымдарды да көптеп тарту қажет. Мұның оң нәтиже берері анық.

2018 - 2019 жылдарға арналған Дүниежүзілік экономикалық форумның жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінің индикаторларын жақсарту, жарақаттанудан, оқыс оқиғалардан болатын балалар өлімі көрсеткішін төмендету жөніндегі шаралар жоспарын іске асыру шеңберінде Ішкі істер министрлігі 2018 жылды «Бақытты балалық шақты қорғау» жылы деп жариялағаны белгілі. Бұл жергілікті атқарушы органдармен, үкіметтік емес, жастар ұйымдарымен, басқа да мүдделі құрылымдармен балалар үшін қауіпсіз балалық шақты құруға шақыратын бірлескен жұмыс, түрлі акциялар және іс-шаралар өткізуді, сонымен қатар қоғамда кәмелеттік жасқа толмаған балаларға қатысты заңға қайшы іс-қимылдарға жол бермеу қағидатын қалыптастыруға бағытталған ақпараттық науқанды жүзеге асыруды көздейтін жоба, деп атап көрсетті Берік Құрманғалиұлы.

5

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

26 мамыр, 2018 жыл

ONLINE BEII

ЖАҢА ЖОБА

АРМАНДАР ОРЫНДАЛАДЫ! Есет ДОСАЛЫ Елбасының бастамасымен қабылданған «Болашақ» бағдарламасы бойынша әлемнің ең таңдаулы университеттерінде білім алып жатқан түлектеріміз көп. Солардың алды туған жерге оралып, елімізде еңбек етіп жүр. Білімін тереңдетіп, шетелде тәжірибе жинап жатқандар да баршылық. Кеше облыс әкімдігінің және облыстық білім басқармасының қолдауымен облыстық мектеп олимпиадаларын және мектептен тыс іс-шаралар өткізетін орталықта «Тараз түлегі – online beII» атты халықаралық ынталандыру онлайн режіміндегі шеберлік сабағында «Болашақ» түлектері облыс оқушыларымен онлайн байланысқа шығып, әңгімелесті. Әуелі «Назарбаев зияткерлік мектептері» басқарма төрайымының орынбасары Назипа Аюбаева сөз алып, өзінің Жуалы ауданында көп оқушының бірі болып мектеп бітіргенін, кейіннен ізденісінің нәтижесінде Кембридж университетінде білім алғанын сөз етті. 13 елдің Премьер-Министрін, 116 Нобель сыйлығының лауреатын тәрбиелеп шығарған университеттің бүгінгі жетістігін айта келіп, сенім, табандылық пен шыдамдылық а д а м д ы м а қ с ат қ а же т к і з е т і н баспалдақ екеніне тоқталды. Ал

Жастықтың оты жалындап, Жас жүректе жанған шақ. Талаптың аты арындап, Әр қиянға салған шақ.

Америкадан байланысқа шыққан Қайрат Әшім мен Ұлыбританиядан тікелей тілдескен Жанат Төтешова өздерінің биік мақсатқа қалай жеткенін әңгімелеп берді. Әсіресе екі перзентімен пәтер жалдап, Ұлыбританияда оқып жатқан Жанаттың т абандылығына түлектер қызығушылық танытты. Қуаныш Шоңбай – бар болғаны 19 жасында 1 миллион таза табыс тапқан белгілі кәсіпкер. Қазіргі таңда ол басқаратын компанияның жылдық таза табысы 2 миллиард теңгеден асады екен. Кәсіпкердің осы еңбекқорлығы – жастарға үлгі. Ресейдің ең үздік университетінде білім алған Азамат Әмірханның өскелең ұрпақтың өнеге алар тұсы көп. Ол экологияны қорғау, Отанды сүю мәселелеріне тоқталып, ойымен бөлісті. Мұнан соң сұрақ-жауап кезеңі б а с т а л д ы . Б і р қ у а н а рл ы ғ ы , түлектер тосылған жоқ. Өздерінің көкейіндегі сұрақтарын мұхиттың арғы жағынан байланысқан ағаәпкелеріне де, елдегі ағаларына да қойып, еркін пікірлесті. Әсіресе байзақтық Камшат Жолдыбектің, құландық Айдана Үкібаеваның, тараздық Ержан Құрманжанның, Б е й б а р ы с Ә буд і ң с ұ р а қ т а р ы көңілге қонымды болды. Түлектер с ұ р а қ қ о й ғ а н с о ң , о бл ы с т ы қ білім басқармасының басшысы Рахия Тұрмаханбетова да кейбір

ОҚУШЫ ДӘПТЕРІНЕН

ҰЛ

Айдын шғыамлқар тұны

Аспанда – ай, жерде – гүлсің, ән маған, Бас иеді бір өзіңе бар ғалам. Бала үшін бар бақытын беретін, Неткен жүрек, мол мейірім, таңғалам! Мөп-мөлдірім, үстем болсын мерейің, Жырымменен шуағымды төгейін. Махаббатың еш өлшеммен өлшенбес, Жердегі хақ Тәңіріме теңейін. Желбіреген бала едім тұлымым, Бүгінде, ана, жайқалған бір гүліңмін. Бала – аққу әр кез көлін аңсайтын, Асыл анам – айдын шалқар тұнығым. Құшағыңыз жылуы мол кең неткен, Әлдилеген жан баласын жөргектен. Аналарға қандай арнау айтсам да аз, Бар әлемді даналықпен тербеткен. Анелия ӘБДІМӘЛІК, Назарбаев зияткерлік мектебінің оқушысы. Тараз қаласы.

АТЫҢ БАРДА ЕЛ ТАНЫ...

Т

Ж

Е ӘН

Ұ

А РП

Қ

» ы р а д ң а з е ш ө н К ы « с а б з ұ б і д з і м і көрк

Осыдан екі ай бұрын BRIF Research Group агенттігі жастардың өмірлік ұстанымы мен көзқарасына қатысты зерттеу жүргізгенде қазақстандық жастардың басым бөлігі қарапайым және консервативтік сипаттағы өмірлік мақсаттарға ұмтылады деген байлам жасаған еді. Сауалнамаға тартылғандардың ж ау а б ы н а қ а р а й о л а р д ы ң жұмысты – бұл тек ақша табу көзі деп есептейтіні, көп жағдайда кейінгі толқынның еңбектенгісі келмейтіні, бірақ жақсы табыс табуды көксейтіндері айтылған. Сонымен қатар өскелең ұрпақ оқып, білім алуды ұнатпайды және көпшілігі болашақ мамандығын дұрыс таңдамайды дейтіндер

МУЛЬТФИЛЬМДІ ӨЗІМІЗ-АҚ ЖАСАЙ АЛАМЫЗ ЖЕТКІНШЕКТЕР 300-ГЕ ЖУЫҚ АНИМАЦИЯЛЫҚ ФИЛЬМ ӘЗІРЛЕГЕН Бұған дейін анимациялық туындылардың қалай жасалатынын білгім келетін. Облыстық білім басқармасының сайтынан оқушылардың анимациялық жобаларын көріп танысқан соң, қанатқақты жобаның облыстық қорытындысын арнайы барып көруге бел будым. Оқушылардың тыңғылықты дайындалғаны да бірден байқалды. Бәрі де өздері дайындаған туындыларын таныстырғанша асық. Байқау да өте жоғары деңгейде ұйымдастырылған екен. Оған сол жерге барғанда анық көз жеткіздік. Тараз қаласындағы Тараз химия-технология колледжінің базасында өткен байқауда мәлім болғандай, жобаның алғашқы іріктеу кезеңі наурыз-сәуір айларында өтіпті. Облыстық білім басқармасының бастамасымен анимациялық фильм жасаудан алғаш рет өткізіліп отырған байқауға мектеп, колледж студенттері 300-ге жуық жұмыс ұсынып, соның 45-і облыстық кезеңге жолдама алған. Бұл шара «Рухани жаңғыру» бағдарламасының «Білім және тәрбие» жобасы аясында ұйымдастырылды. Жастардың а қ п а р ат т ы қ ком м у н и кат и вт і к қ ұ з ы р е т т і л і кт е р і н , І Т саласындағы сауаттылықтарын, ақпараттық технологияға деген қызығушылықтарын арттырған байқауда қатысушылар «Туған өлке», «Мектеп, колледж өмірі», «Болашақтағы мен», «Ертегілер әлемі» тақырыптарында әзірлеген, ұзақтығы 1-3 минуттық анимациялық фильмдерін көрсетті. Жеңімпаздар электронды дауыс беру арқылы анықталып, үздік шыққан 25 жоба интернет ресурстарға жарияланды. Сарысу ауданы Абай атындағы орта мектебінің оқушысы Қанат Қуанышбаев бірінші орынды жеңіп алса, екінші орын дарынды балаларға арналған мамандандырылған «Дарын» мектепинтернатының оқушылары Әрсен Сағындық пен Мирас Нарбекке бұйырды. Үшінші орындарды Байзақ ауданы №1 мектепгимназиясының оқушысы Азат Әбдіқали, Қордай ауданындағы Балалар мен жасөспірімдер шығармашылық орталығының оқушысы Аружан Мәулен, Айжан Мәлік өзара бөлісті.

ен нын ест і атанатыз қоғамдық ін л е к р ға биік здарымы отын жа асының екен деймін. Қы , арын жанынан бола б т о н а гі ап абыройы ығармас рыс ұст еріне үл баланың лдақтары» ш рде өзін-өзі дұ рген іні-сіңліл тәрбие майда з ы Қ ? е же зға н ге ағы ірі м ан е б ір а қ лдің «қы удің кес бойынд , артын ен, үлке ге елікте н биік қойған е ке р е к ед і. А л алыс қойса . Қыздың т ал алады. Мәсел арияларға е г з ө ш а қ а ст а лады на асыл амысын қа ілмей йып, көлікте т ы б ол с н-ақ ба ің б о й ы арқылы өз н б а л ы , и н а б ат -ана сөзін құлақ тып нәрестесін әрекеттерде с е, қоғамдық р е к ш е д е н қ о кем д із ім р е те өр та есі ет а и жа басына ліктеп, а өйлеп, к толмай лгі-өнег т к ін ш е к ып, д алай? лғабыс Жа с ж е та-ана тәлімі, ү л і к т і ң с а қ т а л лек батысқа е мелеттік жасқа дің көбейгені қ ж ы л ы н а қо н бе р с е , ү с т і- маса, орынды с н еме с, білім е оры де ра , кә дер бір з сә атта і бө қасиетте Е л і ш і н д е г і сы ерек, бітім ртедегі басып тқан бойжеткен г ін с е к , е л ім із сен пайызы қазақылықтан Әрқайсысымы а л қ ы з р е т ін д . у к ү р ы . т Е е ы а м ы ж к с і. д с л д е а л іс и о л а л л а нб дар жем нтел бұра зді бо т и ка ғ ірімнің Жібек, ң өзгеде рбиенің С т ат и с жуық жасөсп е ке н . Б ұ ғ а н сындай міне , іл ім ізд е п , и -құп. мол қазақты ұлттық тәлім-тә , жырдағы Қыз бүгінгі п ы а а а д ғ б д ы кершіліктық. а ұ ң н у т п қ қ ы ы а а а р м е с у , т а к а – а к қ 0 и қ е ү ж ж , ы 0 а б д у й ш т 1 с н ін с ы да ән Әл с ік бол қалыпта ала арқалайтыырыпта ой қор менің ана, Сүй ож и н а , з қызын нды тү ыз ба? я мен М қ Домалақлу, кешегі Әли Марфуға Айтқ қ а з а қ ж а с а бойжеткенге ө іт т і к ін ә л а й м ін үзбейдіге» зб і, а т ы ш к Қ ы е с о м , е – Баян сұ Оңғарсынова, а п а л а р ы м ы з қ ы м ы з өскен а й т ы н е р ж іг бесе, бұқа жіб дақтығынан болғандықтан лдің көркі» д баба дәстүрін е л м з Фариза А х м е т о в а д а й ұ с т ы н ы . Х а л ыйып», қ а р а ршын көзін сү ие сінің солқы ң тәрбиесіне «Қыз өссе – азақ қызы ата ін аяқ асты р З е й н е п н ы ң б о й т ү з е «қырық үйден т т етіп «Буы п, қыздар тәрб екте қыз баланы збіршілікті, ұғымымдағы қ , ата-ана тәлім е н з а м а н д қ ы зд а р ыркелеткенімен, намысты азама т ү с с е , жоры бе? Бірінші кез асындағы ауы н е , к ө р ш і - берік ұстанып Қ а н ш а ж е р б а с ы н д а . із і т б е , к і м с т о н з л е е е О , а ө р ы р ң н з д ө к н . е е е а к е т ы к ы қ есе ге н м , а т а кен қыз да ер ауапт е п а сөзіне ін .. . б ө т е н н ің ыз азайып, т ж д н е ы ні ешбір ы ң ы д е с с а л и а а т ұ б л ан ал бүг арым ж о л д етін көріп өс ы қа , ада н тәр ды. д б л ік а ін з ң а ғ л А іл ы л н е ы қ . а ш а к н р н п т л е е ы ө а ы нас ні ік қ құрм батт май ө с ір г н төмен түсір жатқандай. К йбір а олаңына деген кеспейтін ина ындағы тәрбие н іргесі бер дары» бұза ал а жанары рдіс үзіліп бара қ танытатын ке . с қ ң ғ н а а р б з ы а т д б е о л і а ш н н кешегі ү ағымсыз қылы жабырқатады ла үлкеннің ы. Ал жасына рдың ертеңгі кү с келсап «кө ТАЙ, ортада ж әрекеті жанды аполис қой. Қа а жар болад ендер ше? Ола дең, келін еме ЖҰМА ндағы й н р ң к г а а е с е ы т к р ө т м қ с А й а ін а н е м т е ж аты ін с, еті үре үлк көрм ана еме лі әл-Фараби ық университ айпап ж ан. Алматы де темекі түтіны қ о р т а д а ғ ш ң ін ы р н е а т д ж ө т н ін д о а р л р с м ұ е а н а а л й т қ а д е ғ а а а д ат ы е қо аз көш ен жұр ат ы п , болатын -тәрбие беруд рдың да атқар олғанмен, Қ урналистика б уд а қ т у м ә д е н и е т і н е қ а р н ы м а б ім д Ж л » и ә ы д ің Т с е і а л р н е д ай да т ы ке льтетін с ө й л е р д ы к ө р г е н іннің арғы амның ір экран – өмір ө з і ж а с т а р д іруде. факу с студенті. ғ т а о ү қ д т з р ы қ рдың ашағы ІІ кур а сіңд Көгілд Буалды ашады. да олардың бол скенін зор. « л і к т і х а б а р л а ікті бойларын й, тақырып о е ү д н т з д р ы е а н жағ айтыла , қ ат ы г ы. к ү ңғырлан ы әңгіме да бұлы , жаным ашид ы тәрбиелеп бие турасында -намысы жайл ққандай р р ғ п а ә а а т , ж ойла басынд Жалпы . Қыздың ұяты здерімізге күйе ш іл іг і а з Бұл от б и е н і ң ер кө сыз г а с р м а а а л қ д о т қ а ке н р тә і ме, ғ а е л іт к, барлы мынан т е р іс т іг д е өрбітсе з . Б ір а қ , а д а ік т е п , қ о р қ о р а н а , б ір ә л б о л а м ы Е у р о п а ғ а е л ін ің б о л а ш а қ а заманд аст арымыз өз қанд енді еңбек етіп жүрсің. Шетелде оқу бала күнгі арманың ба еді?

– Тараз қаласында «БілімИнновация» лицейінде оқып жүргенімізде біз көптеген халықаралық білім бәсекелеріне қатысатынбыз. Соның арқасында әлемнің бірқатар елдерін аралап көруге мүмкіндік туды. Бірақ шетелге шығу үшін оқуға АҚШ-қа

Ардақ ҮСЕЙІНОВА

мәселелерді тарқатып айтып, жауап берді. Ол облыс мектептерінің алдағы уақытта 35 пайызы робототехнологияға көшетінін, он екі IT сынып ашылатынын қозғады. Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласының «Туған жер» жобасы аясында өткізілген шеберлік сабағының соңында сұрақ қойған түлектерге шетелде оқып жатқан ағаәпкелерінің атынан сыйлықтар тапсырылды. «Назарбаев зияткерлік мектептері» басқарма төрайымының орынбасары Назипа Аюбаева да бірнеше оқушыға өзінің сыйлықтарын ұсынып, шеберлік сабағын ұйымдастырған облыс әкімдігіне алғысын білдірді. Жиынды облыс әкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов қорытындылап, мектеп түлектеріне табыс тілеп, оларды осы аға-әпкелері секілді табанды, еңбекқор болуға шақырды. Алға мақсат қойған адамның арманына жететінін айтып, осы жиынға арнайы қатысқан «Назарбаев зияткерлік мектептері» басқарма төрайымының орынбасары Назипа Аюбаеваға алғысын білдіріп, «Тарихи зерде жаңарған атаулар» кітабын тарту етті. Сондай-ақ Ерқанат Нұрбапаұлы осы шеберлік сабағын жоғары деңгейде жүргізген белгілі журналист Қанат Әуесбайға алғысын айтып, мұндай жиындар түлектерге үлкен серпіліс туғыз­­­­ғанына сенім білдірді.

com» компаниясының инженер программисімін. Осы қалада тұрып жатырмын. Мұндағы жұмысым 2017 жылдың қыркүйек айында басталды.

– Компаниядағы негізгі міндетің туралы айтып берсең...

– Ме н ком п а н и я н ы ң төлем жасайтын жүйелеріне жауаптымын. Мысалы, сатып

Ы С Ы Ғ Р Ы Д Н Ы Ғ А Б Ы АМЕРИКАН ІМ Ш Ә Т А Р Й А Қ ІН Т Е Л Е К де жоқ емес. Меніңше, бұл – біржақты жасалған тұжырым. Себебі елімізде алға қойған мақсаты айқын, білім қуған арманшыл жеткіншектер көп. Бір ғана Жамбыл өңірінің өзінде жыл сайын 40-қа жуық жас дарын халықаралық білім бәсекелерінде үздік шығып, олжалы оралады. Біразы бүгінде әлемнің озық оқу орындарында жоғары білім алып, еңбек етіп жүр. Соның бірі – АҚШ-та Массачусетс технологиялық институтында оқып, қазір Сан-Франциско қаласында жұмыс істеп жатқан

Тараздағы дарынды ұлдарға арналған «Білім-Инновация» лицейінің түлегі Қайрат Әшім. Жақында Қайратпен хабарласып, сұхбаттасудың сәті түсті.

– Қайрат, мектепте оқып жүргеніңде-ақ әлемнің бірнеше қалаларын аралап көрдің. Қателеспесем, 2012 жылы АҚШ-тың Вашингтон қаласына барып, 78 мемлекеттің үздік оқушылары бақ сынаған 44-халықаралық химия олимпиадасына қатысып, жеңімпаз атандың. Осы елде жоғары білім алдың,

кеткен жоқпын. Өздеріңізге белгілі, әлемде ІТ саласы бойынша терең білім беретін Америка Құрама Ш т ат т а р ы н ы ң М а с с ач у с е т с технологиялық институтына тең келетін оқу орны жоқ. Сондықтан таңдауым осы институтқа түсті.

– Қазір қай қалада тұрасың, оқуыңды аяқтаған соң жұмысқа орналасу қиын болған жоқ па?

– Оқуымды аяқтаған соң, Ұлыбрит анияның Лондон қаласында «Safari Mobile» деген компанияда 3 ай жұмыс істедім. Қазір АҚШ-тың СанФранциско қаласындағы «Yelp.

алушы біздің сайтты қолданып, тамаққа және басқа да қызмет түрлеріне тапсырыс жасады делік. Электронды түрде олардың төлем жасауға қолданған банк картасынан ақшаны аударуға қажетті жүйе жұмыс істейді. Міндетім – осы жүйенің дұрыс жұмыс істеуін бақылауда ұстау. Осы компанияда жұмыс істеп жатқаныма 8 айдан асты.

– Шетелде, яғни АҚШта жас мамандарды қалай бағалайды екен?

– АҚШ-та жас мамандарға сұраныс көп. Әсіресе ІТ

саласында. Ақпараттық технология – әлемде өте үлкен және тез дамып жатқан с а ла лардың бірі. Бұл елде ғылыммен айналыс атын, технологияны жетік меңгерген студенттерге 3 жылға дейін жұмыс істеп, тәжірибе жинауға үлкен мүмкіндік беріледі. Мен институтта оқып жүргенімде-ақ технологиялық лабораторияларда жұмыс істедім. Атап айтқанда, MIT-тің медиалабораториясында (Media Lab) көптеген зерттеу жұмыстарын жүргіздім. Мақс атым – о сы с а ланы бағындыру. Соған жетсем деймін.

– Біздің елде жас маманға ата-анасы қолдау көрсетпесе, бастапқыда тапқан табысы жетпей жатады, шетелде өмір сүру қиын емес пе?

– АҚШ-та білікті (квалифицированный) мамандарға сұраныс жоғары болған соң, жа лақыны өте жақсы төлейді. Сондықтан өз тәжірибемнен өмір сүру қиын деп айта алмаймын.

– Білікті маман ретінде өзіңді мойындатқан кезде елге келіп қызмет ету жоспарда бар шығар?

– Иә, әрине. АҚШ-та пайдалы және маңызды тәжірибе жинап, елге оралып, сол тәжірибемді Қазақстанда енгізіп, қызмет ету жоспарда бар.

– Тілегіңе жет!

Бек ЖАҢБЫРБАЙ, оқушы. Тараз қаласы.

ІЗ ... РМЖҚАӘЛНАМЕ АБЛЫП Е Ы Т Д З А ІК Ж Д Т Л А Е Х ШЕТ

ҰБТ-ны ойлап жүр ме десек...

Қазір мектеп бітірушілердің машақаты көп. Оқу жылы аяқталған соң, мектепте қорытынды емтихандар басталады. Одан кейін жоғары оқу орнына түсу үшін ҰБТ тапсыруы керек. Алайда кей құрбыларымыз соңғы айда осы сынақтарды ысырып қойып, соңғы қоңырау салтанаты мен мектеп бітіру кешіне қызу дайындалып жүрген секілді. Осыған қарап, базбіреулерге үлкен өмірге жолдама а луға әрі таңдаған мамандығының иесі атануына мүмкіндік беретін маңызды кезеңнің жауапкершілігіне қарағанда, бір күндік қызықтың мәні жоғары болғаны ма деп еріксіз ойланасың. Жыл сайын жас түлектердің осы кештерге соншалықты шабылып дайындалатынын еститінбіз. Міне, енді біз де сол бір алабұртқан сәттің қандай болатынын сезінудеміз. Қимастық та бар. Бұл кезең енді қайта айналып келмейді. Мектеп бітіру салтанатын ұмытылмастай етіп өткізу керек. Соны ойлап, менің де дост арым өткен жылғы түлектердей осы күнге арнап, сәнді киім алып, дайындалып жатыр. Олардың қатарынан қалғысы келмейтіні түсінікті. Бірақ үш-төрт сағатта өте шығатын кеш үшін шектен тыс шығындалудың қажеті қанша? Әлеуметтік желіде перзенті мектеп бітіріп жатқан ата-ананың «Балам ҰБТ-ға қалай дайындалып жатқанын білмеймін, әйтеуір вальске «өлтіріп» дайындалып жатыр» деген сөзі таралып кетті. Шындық – осы. Ертең бір кештің қызығы үшін бар уақытын сарп еткен түлектер ұлттық бірыңғай тестілеуде өкініп қалмаса деймін. Әр нәрсенің өлшемі, шегі бар. Ата-ананың қалтасын қағып, қалағанымызды алғызуды ойлағанда, олардың сенімін ақтауымыз керек екенін де ұмытпасақ деймін. Жадыра МЫРЗАБАЙ, М.Горький атындағы орта мектептің 11-сынып оқушысы. Т.Рысқұлов ауданы.

6

QOǴAM

26 мамыр, 2018 жыл

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

ӨТКЕН ЖЫЛДАР ЖАҢҒЫРЫҒЫ

ДІНІҢ ТҰРСЫН ДІН АМАН

АҚЫЛДЫ АДАМ АЗБАЙДЫ, БІЛІМДІ АДАМ ТОЗБАЙДЫ ЕКПЕДЕН КЕЛЕТІН ЕШ ҚАУІП ЖОҚ

«ШЕКТЕУЛІ КОНТИНГЕНТТЕГІ» ҚАЗАҚ САРБАЗДАРЫ «Е

гемен Қазақстан газетінің өткен жылғы 4 қыркүйектегі нөмірінде біздің «Жат жерде» атты мақаламыз жарияланған еді. Онда бұрын жабық болып келген тақырып – Кариб дағдарысы кезіндегі Кубаға жіберілген кеңес жауынгерлері, олардың арасындағы қазақ жігіттері туралы айтқанбыз. Иə, 1962 жылғы күзде мұхиттың арғы бетінде күрмеуі көп күрделі жағдай туындаған-ды. Əлем ядролық соғыс апатының алдында тұрды. Шиеленіс АҚШ-тың Бостандық аралына басып кіруді көздеген «Мангуст» операциясынан басталған болатын. Ал КСРО оған жауап ретінде «Анадырь» атты əскери жоспар жасап, Кубаға өзінің қуатты ракеталарын апарып орнатуға шешім қабылдаған еді. Сөйтіп сол жылдың шілдесінде Кариб теңізі акваториясына қарай кеңес жауынгерлерінің алғашқы тобы жасырын түрде жіберілген-ді. «Анадырь» операциясының басты ерекшелігі оның өте құпия жағдайда жүргізілгендігінде дер едік. Қарсы жақ ядролық заряды бар кеңес ракеталарының өз іргесіндегі ел – Кубаның старттық алаңында тұрғанын 4 ай өткен соң ғана көріп, қатты əбігерге түскен. Бармағын тістеген АҚШ əскери ведомствосы басшылары бұған жауап ретінде «Юпитер» атты өз оқтұмсықтарын Түркия аумағына орналастырып, КСРО-ға бағыттап қоюға пəрмен берген. Содан Н.Хрущев пен Дж.Кеннеди 10 күн бойы кез келген сəтте басып қалуға дайын болу үшін саусақтарын «қызыл түймеде» ұстап отырған.

Жанболат АУПБАЕВ. Кариб дағдарысы дегеніміз міне, осы еді. Оған сол кездері əртүрлі кемемен үстілеріне жай азаматтық киім киген, қолдарында турист, ауыл шаруашылығы маманы, жұмысшы, оқытушы деген құжаты бар 44 мыңға жуық кеңес офицерлері мен жауынгерлері жіберілген-тін. Біз жоғарыдағы өзіміз айтқан «Жат жерде» атты мақаламызда сол жағдайды баяндап, олармен бірге қазақ ұландарының да болғандығын, солардың бірі қарағандылық Элс Мұқатовтың Куба жеріндегі тағдырын айтқанбыз. Осыны оқыған Мұқан Сабыров атты азаматтың көп кешікпей Жамбыл облысынан редакцияға телефон соққаны есімізде. «Ондай адамдар бізде де бар, – деген болатын сонда ол кісі. – Мүмкіндік туып жатса, келіп қайтыңыз. Жолықтырамыз». «Жарайды, – деп жауап бергенбіз бұған. – Жағдайға қарап көрейік». ...Енді міне, сол тақырыпты зерттеп көру үшін Мойынқұмда отырмыз. Əңгіме иесі – Сембай Əбдіқадыров есімді қария. 1939 жылы осындағы Коминтерн бөлімшесінде өмірге келген ол 1957 жылы орта мектепті бітіреді. Содан соң аупарткомда техникалық хатшы, ұжымшар комсомол комитетінің жетекшісі болады. Өстіп жүргенде армия қатарына шақырылып, Ленинград əскери окру гіне барып түседі де сондағы жалпы əскери бөлімде қызмет атқарады. Елгезек қимылы, тəртіптілігі жəне төзімділігін байқаған басшылар оны аз уақыт ішінде-ақ взводтағы аға барлаушы дəрежесіне көтеріп, ефрейтор атағын береді. Партия мүшелігіне кандидаттыққа қабылдап, үлгілі қызметі үшін еліне қысқа мерзімді демалысқа жібереді.

– Əскери бөлімге қайтып келгенімде, – дейді ақсақал, – күн сайын суретке түсіріп, анкета толтырту басталды. 3-4 адамдық комиссия күтпеген жерден шақырып алады да: «Қиын жағдай бола қалса, оған дайынсыздар ма? – деген сұрақтың астына алады. Қарсы жауап беруге қауқар қайда? Сол кездегі патриотизм рухымен: «Отан əміріне əзірміз! Берілген бұйрықтан бас тартпаймыз!» – дейміз тақ-тақ етіп. Содан жарты ай өткен соң жорық дабылы қағылды да біз солтүстікке қарай бет алдық. Түні бойғы жолды жабық жүк машинасының үстінде өткізгеніміз есімде. Таң атқанда: «Келдік. Сапқа тұрыңдар!» – деген сөзбен жерге түсіп қарасақ, теңіз жағасындағы үлкен портта екенбіз. Қарсы алдымызда толқынмен тербетіліп, тұмсығында «Альметьевск» деген жазуы бар үш қабат үйдің биіктігіндей аппақ алып жолаушылар кемесі тұр. Төңірегінде үлкенді-кішілі баржаларға жүк тиеп жатқан ұзын мойын крандар кө рінеді. Осыларға аңтарыла қарап тұрғанымызда, алдымыздағы кеменің бүйірі ашылып, оның бір бөлік қабырға темірі екі ортаға «көпір» болып тұра қалды. Сол-ақ екен командирлеріміз колоннадағы ПТ76 танкілері мен Урал ЗИС-ке орнатылған ЗПУ2 қондырғыларын əлгі «өткелмен» трюмге кіргізуге бұйрық бере бастады. Сембай ақсақал осы жерге келгенде сəл үнсіз қалды. Сөйтті де ойын жинақтап алып, əңгімесін қайта жалғады. Одан ұққанымыз: жауынгерлер кемеге тиеліп болған соң, бұларға полк командирі келеді. Американ империализмі, оның адамзатқа жасап отырған зұлымдығы жөнінде зілді сөз қозғайды. Соның бір көрінісі ретінде олардың жас мемлекет Кубаны басып алмақ болып отырған арам пиғылын айтады. Кеңес Одағының бұған ешуақытта да жол бермейтінін, Бостандық аралы тұрғындарының жарқын болашағы үшін қандай да қимылдан бас тартпай жəрдемдесетінін тілге тиек етеді. Соның нақты дəлелі ретінде партия, үкіметтің ұйғарымымен өздерінің мұхиттың ар жағындағы бейбітсүйгіш ел – Куба халқы алдындағы интернационалдық борыштарын өтеуге аттанатындарынан хабардар етеді. Əскери басшылықтың айтқаны – заң. Олардың берген бұйрығы талқыланбайды. Орындалады. Осы қағида бойынша жиыннан кейін бұлардан жалпы каютадағы арнаулы бөлімге барып, өздерінің құжаттары мен жеке заттарын өткізу талап етіледі. Содан соң үстеріндегі əскери формалары жиналып алынып, оның орнына əрқайсысына шолақ жең жейде, кең ба лақ шалбар, тебетей тақиялар мен кенеп туфли сияқты жаздық киімдер үлестіріледі. Жауынгерлер осындай қарбалас жұмыстардан соң ғана барып сыртқа шыққанда, өздері мінген кеменің екпіндей

жүзіп, жағалаудан əлдеқашан ұзап кеткендерін, маяк мұнарасының мүлдем артта қалып, үлкен теңіз айдынына шыққандарын көреді.

əкелген танктер мен автомашиналар да жағалауға жеделдетіліп шығарыла бастайды. Колонна орнынан қозғалғанда, ке ңес жауынгерлері тағы бір көңіл толқытарлық жағдайдың куəсі болады. Түн ортасынан ауып кетсе де қала халқы ұйықтамапты. Жасынан жасамысына дейін көшеге шығып, қуана қол бұлғап тұр. Сөйтіп орталық алаңнан өткенше-ақ бұларды гүл шоқтарына көміп тас тайды. Осындай қошеметпен біз сөз етіп отырған полк орманды алқапқа келіп кіреді. Сөйтеді де келесі күннен бастап онда траншеялар қазып, ПТ-76 танктері мен ЗПУ-2 қондырғылары орнатылған Урал ЗИС машиналарын жасыратын бекіністер сала бастайды. Көп кешікпей сол жерден гарнизон штабы құрылысын жүргізу керек деген бұйрық келеді. Содан Сембай Əбдіқадыров қызмет ететін полк 4 ай осы жұмыспен шұғылданады. Одан кейінгі 3 ай əскер қатарына шақырылған Куба жастарын ПТ-76 танкісін жүргізіп үйретуге кетеді.

– Маған қояр келесі сауалыңды айтпайақ түсініп отырамын қарағым, – деді осы

Олар да сол кездегі біз сияқты өрімдей жастар болатын. Көбі Мəскеудің Пат рис Лумумба атындағы халықтар достығы университетінің түлектері еді. Мəселен, бізге бекітіліп берілген Мигель есімді жігіт осы жоғары оқу орнын бітірген азамат-тын.

– Кубадағы өзіңіз қызмет еткен полк кеңес əскерлерінің сондағы шектеулі контингенті ғой. Ықтимал соғыс аймағындағы осы қарулы құрылымда өзіңізден басқа қазақтар, қазақстандық басқа ұлт өкілдері болды ма? Болса олар кімдер еді? Содан соң... Иə, содан кейін ел ге қа шан оралдыңыздар. Қайтар жолда ешқандай «Одиссей оқиғалары» болған жоқ па?

– Онда біздің ел азаматтары неге болмасын, болды. Олар: Жамбыл облысынан Керей, Қостанайдан Қанат, Талдықорғаннан Пернебек деген жігіттер еді. Кереймен 70-80-жылдары облыс орталығына барғанымда кез десіп, əңгімелесіп жүрдім. Жол жөндеу мекемесінде «К-700» трак торы ның жүргізушісі еді. Əсия атты зайыбы, Нұржан деген баласы болды. 90-жылдардан бері хабарсызбын. Ал Қостанайдағы Қанат пен Талдықорғандағы Пернебекті əскерден оралғаннан кейін көргенім жоқ. Кубада бұлардан басқа Александр Завертаев, Анатолий Колбас деген жолдастарым да болды. Олар осы Мойынқұмның жігіттерітін. Елге келген соң араласып тұрдық. Жақсы қарым-қатынаста ғұмыр кештік. ...Жə, əңгімемді аяқтайын. 1963 жылдың қыркүйек айында гарнизонда үлкен жиын болды. Онда Гаванадан үкімет адамдары келіп, бізге рахмет айтты. Полкымыздағы біраз офицерлер мен жауынгерлерге алғыс хат тапсырды. Олардың арасында кіші сержант мен де бар болып шықтым. Ертесінде елге қайтатынымыз туралы хабар естідік. Қуанышымызда шек жоқ. Командирімізбен бірге сол күні Куба астанасына барып, екі күн қала араладық дейсің. Қолыңа ұстап көр, қарағым. Мынау сол саяхатымыздан қалған белгі. ембай ақсақал осы сөздерді айтты да бөлмедегі кітап сөресінен бір сувенирді алды. Бірден байқадым, ұлутас. Кəдімгі теңіз жəндігінің қабыршағы. Кубалықтар мұны мұхит жағалауынан жинап алып, олардың ішіндегі қызық кейіптегі, түрлі пішіндегі тас қабықтарды өңдейді. Сөйтіп туристерге сыйкəде етіп сатады. Мұны білетінім, жастар мен студенттердің 1985 жылы Мəскеуде өткен Дүниежүзілік ХІІ фестивалінде республикалық жастар газетінің тілшісі ретінде «Космос» павильонындағы 111 елдің қолөнер бұйымдары қойылған ынтымақтастық базарында болғаным бар. Сонда Куба көрме салонындағы Хосе Луис есімді сатушы жігіт менің құлағыма құйтақандай ұлутасты қайта-қайта тосып, шала орысшасымен: «Не естідіңіз?» – деп жымыңдай күлгені əлі көз алдымда. «Желдің гуілін, өзеннің гүрілін, теңіздің шуылын», – деп жауап бергенмін оған. Шынында да солай еді. Ол ұлутастың ішінен сонда уілдеген бір ғажайып дыбыс шыққан. Сол есіме түсіп, ақсақал қолыма ұстатқан ұлутасты құлағыма тостым. Осыдан 33 жыл бұрынғы естіген таныс дыбыс. Уілдеген жел, гүрілдеген өзен шуылдаған теңіз үні... «Біледі екенсің ғой», – деп күлді қимылымды қадағалап отырған қария. «Иə, хабарым бар», – дедім жымиып үй иесіне. Сөйттім де 1985 жылғы Мəскеу оқиғасын айттым. Ал ол кісі өз кезегінде Кубадан алып келген ұлутас тарихынан сыр шертті. Бұл əңгімеден ұққаным, ертең елге қайтамыз деп Гаванада дүкен аралап жүрген бұлар сатушы қызбен танысып қалады. Қоштасарда бойжеткенге бір жауынгер естелікке пилоткасындағы қызыл жұлдызды, екіншісі кеудесіндегі ВЛКСМ деген жазуы бар комсомол значогын береді. Бұған риза болған сатушы Сембай ағамыз бастаған жауынгерлерге бір-бір ұлутас сувенирін сыйлайды. Мына сыйкəде міне, сол екен. ...Содан бір аптадан кейін кейіпкеріміз қызмет ететін полк жауынгерлері елге қайтады. Солардың бірі Сем бай аға Əбдіқадыров Мойынқұмға келі сімен бірден осындағы Көктерек кеңшарындағы ұйымдастыру жұмыстарына кірісіп кетеді. Уақыт өте келе аудандық «Білім» қоғамында жауапты хатшы, аупарткомда нұсқаушы қызметін атқарып, Жамбыл кеңшарында парторг болады. Одан кейін Талдыөзекте ауылдық кеңес төрағасы, Хантау кеңшарында жұмысшылар комитетінің басшысы ретінде ізгі із қалдырып, зейнетке шығады.

– Мұнда келгенің, қолдағы құжатты көзбен көріп, əңгімелескенің жақсы болды, қарағым, – деді кетерімде Сембай ақсақал. – КСРО кезінде отты нүктелер деп аталатын шет жерге барған отандастарымыз онша көп емес қой. Соларды көзі тірі кезінде іздеп тауып, сөйлесіп қалсаңдар қандай ғанибет болар еді. Мəселен Египет, Ангола, Вьетнамда əскери қызмет атқарған қандастарымыздың өмірі... Айтылмаған тағдыр, ашылмаған ерлік парақтары ғой бұлар. «...Жəне жазылмаған тарих беттері де», – дедім мен іштей күбірлеп.

С

– Кемедегі күнделікті өмірлеріңіз... Оған қалай қалыптастыңыздар? Мұ хит тағы су жолы... Қандай маршрутпен жүрдіңіздер? Осы сапар кезінде күтпеген жағдай, оқыс оқиғаға кездесіп қалған жайттар болды ма?

– Біздің келе жатқан жеріміз Бал тық теңізінің аумағы екен, – деді бұған Сембай ақсақал. – Кемеміз оны мен жүзіп отырып үйлері готикалық стильмен салынған портты ора ғытып өтті. «Швеция», – десті командирлеріміз. Одан соң көзімізге орта ғасырдан қалған қорғандары бар жағалау көрінді. Бұл Дания екен. Осылайша Ла-Манш бұғазына келіп жеттік те Атлант мұхитына шықтық. Көретініміз – бі рін-бірі баса көктей алға ұмтылған таудай толқындар. Олармен бірге жарқ-жұрқ етіп ауаға секірген ақбауыр акулалар... Басқа ештеңе жоқ. Төңірек шетсіз де шексіз су айдыны... л енді осы сапардағы күтпеген жағдай дегенге келер болсақ... Иə, осылайша 10 күн өткен. Келесі тəулікте: «Алыстан ұшақ көрінеді», – деген хабар тиді құлағымызға. Оны естісімен командирлеріміз негізгі құрамға каюталардан шықпауға бұйрық берді де қалған топты соның алдындағы саяси сабақта жаттығып, пысықталған көз алдау кейпіне көшірді. Атап айтқанда палубада біріміз газет оқып отырған турист, екіншіміз доминоның қызығына берілген аспаз, үшіншіміз аунақшыған мұхит көрінісін полотноға түсіріп жатқан суретші, төртіншіміз күнге қыздырынып маужыраған жолаушы бейнесінде əр жерге шашырап отыра қалдық. Жақындағанда байқадық, əуеде ойқастаған АҚШ-тың қос моторлы əскери ұшағы екен. Ол төмен қарай екі рет шүйіліп келді де көлігіміздің жолаушылар кемесі екеніне көз жеткізіп, ондағы біздің қол бұлғаған бейқам кейпімізді көріп, кері қайтып кетті. Əңгімені бұдан əрі жа лғар бол с ақ, кеңес жауынгерлері мінген «Альметьевск» жолаушылар кемесі Кариб те ңізіне 14 күн дегенде кештете жетіп, Куба жағалауындағы шағын портқа зəкір тастайды. Кейіпкеріміз кейін барып білсе, бұл Санта-Клара қаласы екен. Міне, осы жерде оларды Бостандық аралының тұрғындары шат-шадыман жүзбен қарсы алады. Фидель Кастроға ұқсатып сақал қойып, иықтарына автомат асынған халық жасағының жігіттері траппен түсіп келе жатқан Сембай секілді замандастарына қол беріп, сигар сыйласа, қарттары банан мен кокос жаңғағы бар себеттерін көтеріп алдарынан шығады. Порттағы осындай іңір қараңғылығындағы дабыр-дұбырмен бірге кеме трюміне тиеліп

А

араға келгенде қария. – Ол: «Бұл ел соғыс жағдайында бол ғанд ықтан, онда тасыртұсыр атысты бастан кешірдіңіз бе, жер дүниені күңіренткен зеңбірек үнін естідіңіз бе?» – деген сұрақтар ғой. Жоқ, Құдайға шүкір, біз тұрған аймақ ондайдан аман болды. Рас, апта сайын гарнизонда əскери дабыл қағылатын. Артынан мұның бəрі тексеру үшін екені айтылып, жауынгерлер казармаларға қайта оралатын. Ал, бірақ... Иə, бірақ теңіз жағасында түрлі қақтығыстар болып жатты. Ол арғы беттен түн жамылып келіп, Куба жерінде тұрақсыздық жағдайын орнатуға тырысқан жалдамалыларға қарсы шайқас еді. Осыларды ұзынқұлақтан естіп жатсақ, АҚШ-тың Куба əуе кеңістігін бұзған U-2 барлаушы ұшағының Баньес елді мекені маңайында атып түсірілгені туралы суретті көзімізбен көрдік. Бұл «Гранма» газетіндегі Фидель Кастро бастаған үкімет адамдарының құлаған жау ұшағы жанында бейнеленген фото болатын. Саяси сабақта мұны Куба қырғилары атып түсірді деп насихаттап жатты. Ал шын мəнінде бұл кеңестік сайыпқырандардың ісі еді. Неге десеңіз, U-2 барлаушы ұшағы 24 шақырым биіктікте маневр жасап келе жатқан. Ондай қашықтыққа Фидель зениткаларының оғы ешуақытта жете алмайтын. Бұған тек сол кездегі Бостандық аралына орнатылған кеңестік реактивті қондырғылардың ғана мүмкіндігі бар еді. «Неге?» дейсіздер ғой.

1960 жылғы Пауэрс оқиғасын еске алайықшы. Ираннан ұшып шы ғып, КСРО-ның батыс бөлігін басып өтіп, Норвегиядағы НАТО аэродромына барып қонбақшы болған ол Свердловскіге жете бергенде атып түсірілді ғой. Сондағы барлаушы ұшақ осы U-2, ал оны əуедегі 22 шақырымдық қашықтықтан құлатқан Приволжье əскери округіндегі реактивті қондырғыдан жіберілген снаряд болатын. Осыны жақсы білетін аме рикалық əскери сарапшылар Куба аспанындағы жоғарыдағы жағдайдан кейін кəдімгідей сескеніп қалғаны бар. Сол іш жиюдың арты жылымыққа ұласып, Кариб дағдарысының бейбіт түрде шешілуіне жол ашыла бастады.

– Жоғарыдағы əңгімелеріңіздің арасында сіз Куба жеріне келгеннен бас тап ондағы халық жасағы мүшелерімен бірге құрылыс салғандарыңызды, сол ел жауынгерлерін танк жүргізуге үйреткендеріңізді айтып қалдыңыз. Сонда...

– Бір-бірлеріңізді қалай түсіндіңіздер дейсің ғой. Оның бəрі аудармашылар арқылы жүзеге асқан шаруа лар шырағым. Бір взводта бір тілмаш қызмет етті десем еш қателеспеймін.

Мойынқұм ауданы. Суреттерде: еңбек ардагері С.Əбдіқадыров, Мойынқұм, 2018 жыл, кіші сержант С.Əбдіқадыров, аудармашы Мигель, механик А.Иванов, Куба, 1963 жыл.

Адам өміріндегі басты құндылық, бірінші кезекте оның денсаулығы екені талас тудырмаса керек. Сондықтан қазақ «Бірінші байлық – денсаулық» деген сөзді текке айтпағаны мəлім. Адам баласы əрдайым өзінің денсаулығын күтіп, зиян келтіретін дүниелерден барынша аулақ жүруге тырысады. Тіпті «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деп, саламатты өмір салтын ұстануға шақырған. Əйтсе де кез келген адам алуан себептермен əртүрлі кеселдерге шалдығып жатады. Бірақ бізді қуантатыны, қазіргі таңда заманауи медицинаның дамығаны сонша, өткен ғасырларда шипасы табылмаған талай ауруларды əп-сəтте емдеуге қауқары жетеді. Бұл, əлбетте, адамзаттың саулығы үшін маңызды. Өткен ғасырларда тұтас бір қалаларға түрлі эпидемиялар тарап, тұрғындарының бірі қалмай қырылған деректер көптеп кездеседі. Оны тарих парақтарынан да өте жақсы білеміз. Өкініші зор, əрине. Бүгінде ондай ақпараттарды естімейміз.

Себебі ғылымның дамуымен түрлі аурулардың алдын алуға болатын тəсілдер анықталуда. Соның бірі – вакцинация, яғни екпе. Ол дегеніміз инфекцияны болдырмайтын немесе оның теріс салдарын əлсірететін иммунитет тудыру үшін антигендік материалды енгізу болып табылады. Өркениет көшіне ілескен елдердің барлығы одан бас тартпайды. Салынатын екпенің адам денсаулығына пайдасы ғылыми тұрғыда негізделген болса, дінде оған тыйым салынбаған. Тіпті аурудың алдын алуға бұйырылған. Бұхариден келген хадисте пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сəлемі болсын): «Кімде-кім таңертең құрманың жеті данасын жесе, оған кешке дейін у да, сиқыр да дарымайды», – деген. Бұл да тарихи фактор. Бұхариден жеткен тағы бір хадисте Абдурахман ибн Ауф пайғамбардың (оған Алланың салауаты мен сəлемі болсын): «Бір жерде оба ауруы таралса, ол жерге бармаңдар жəне ол жердегілер сыртқа шықпасын», – деген сөзін жеткізген. Осы сөзді естіген Омар ибн Хаттаб оба ауруы тараған Шам еліне кірмей, кері қайтқан екен. Жоғарыда келтірілген хадистерді ғалымдар аурудың алдын алуға дəлел ретінде келтіреді. Сауд Арабиясы Корольдігінің ХХ ғасырдың соңындағы мүфтиі Абдулазиз ибн Баздан «Аурудың алдын алу үшін дəрідəрмек қабылдаған дұрыс па? Мысалы, екпе қабылдау?» деп сұралғанда: «Жұқпалы немесе басқа да аурулардың алдын алу мақсатында екпе салдарудың еш əбестігі жоқ. Хадисте айтылғандай, «Кімде-кім таңертең құрманың жеті данасын жесе, оған кешке дейін у да, сиқыр да дарымайды». Бұл дегеніміз сырқатқа бой алдырмай тұрып, оның алдын алу қажеттігін айғақтай түссе керек. Ал екпеден кейінгі болатын ауырсынуға қатысты дінде мынадай қағида бар: «Екі зиянның зияндығы азын таңдау». Осы қағидаға сəйкес, мысалы туберкулез ауруымен ауырғаннан гөрі аталған аурудың алдын алуға арналған екпені салдырып, 1-2 күн болатын ауырсынуға сабыр еткен абзал. Жалпы алғанда екпе салдырған адамдардың барлығы бірдей ауырсынуды сезбейтіндігін білеміз. Мұны ғылым да дəлелдеген болатын. Ендеше қаперден шығармаған жөн. ЖАТ АҒЫМҒА ЖОЛ ЖОҚ Жалпы соңғы бірер жылдың бедерінде əлем елдерінде орын алып жатқан лаңкестік əрекеттер кімді де болсын алаңдататыны сөзсіз. Осы орайда дін істері басқармасы тарапынан ауқымды жұмыстар қолға алынып жатқанын да айта кеткен лəзім. Басқарма қызметкерлері еліміздің «Діни қызмет жəне діни бірлестіктер туралы» Заңы мен Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік саясатының 2017-2020 жылдарға арналған тұжырымдамасын жəне діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын басшылыққа ала отырып, он бағытта жұмыстар жүргізуде. Осы орайда басқарма тарапынан жылдық жоспарға сəйкес өңірдегі діни ахуалға зерделеу жəне талдау жұмыстары кең көлемде атқарылуда. Қазіргі кезде деструктивті діни ағымдардан зардап шеккендерді оңалту жұмыстары аса маңызды екені баршамызға белгілі. 2015 жылдан бері жүргізілген оңалту жұмыстарының нəтижесінде 483 азамат радикалды діни көзқарастарынан кері қайтарылды. Оның ішінде 2015-2016 жылдары 201, 2017 жылы 216, 2018 жылдың 4 айында 66 азамат райынан қайтқанын мақтанышпен айту керек. Аталған жұмыстар Ұлттық қауіпсіздік комитетінің облыс бойынша департаментімен бірлесе отырып, Дін істері жəне азаматтық қоғам министрлігінің Дін істері комитеті тарапынан ұсынылған оңалту критерийлеріне сəйкес жүргізілді. Басқарма қызметкерлері шетелдік діни оқу орындарында оқитын жəне оқып келген студенттермен, олардың жақындарымен ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын да мықтап қолға алған болатын. Шетелдік діни оқу орындарында оқитын облыс тұрғындарының саны 2017 жылы 40-ты құраса, биыл 30 азамат білім алып жатқаны анықталды. Дін саласындағы заң бұзушылықтардың алдын алу жəне салдарын жою шараларын ұйымдастыру да кезек күттірмейтін мəселелердің қатарында. Белгілісі, 2017 жылы 17, биылғы бірінші тоқсанда 2 заң бұзушылық тіркелді. Олар санатына қарай «Əкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодекстің 489 жəне 490-баптарына сəйкес жауапкершілікке тартылуда. Жа л п ы а л ғ а н д а , ө ң і рд е г і д і н и а хуа л т ұ р а қ т ы бақылауымызда. Басқарма қызметкерлері мемлекеттік бағдарламалар мен тұжырымдамалар шеңберінде тынбай тер төгіп, деструктивті діни ағымдардың алдын алу жұмыстарына белсене араласып жатыр. Бұл үрдіс жыл өткен сайын қарқын ала түсуде. «Бүлік іздеген өшеді, білім іздеген өседі» қағидатына сүйенсек, адам баласы алдымен терең біліммен қарулану керектігі дəлелдеуді қажет етпейді. Əсіресе дін саласында білікті болғанның пайдасы мол екені талас тудырмайды. Сонда ғана адасқан ағымдардың жетегінде кеткен азаматтардың арбауына түсе қоймасымыз анық. Əрі білімді адамның болашағы жарқын екені де əлімсақтан аян. Түйіп айтқанда, дін саласындағы қолға алынған көптеген жұмыстар өз нəтижесін беріп жатқаны ақиқат. Əйтсе де жауапты мамандардың алдында көптеген үлкен міндеттер тұрғаны мəлім. Еліміздің өркендеуі діни ахуалға да байланысты екенін пайымдасақ, біз тындырар тірлік əлі де көп екені өздігінен нақтылана түседі. Сол үшін де бар күш-жігерімізді сарқа жұмсап, еңбектенетін боламыз. Еркебұлан ЕСМАХАНОВ, облыс əкімдігі дін істері басқармасы ислам діни бірлестіктерімен байланыстар жөніндегі бөлімінің басшысы.

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

IQAZAN TA

JARNAMA

7

JARNAMA

26 мамыр, 2018 жыл

АПАТ АЙТЫП КЕЛМЕЙДІ

МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ НАЗАРЫНА!

МҰНЫ ӘРКІМ БІЛУГЕ ТИІС

Темір жол саласы басқа мекемелермен салыстырғанда өзгешелеу. Себебі пойыздар автокөлік секілді бірден тоқтай алмайды, құрамында ауыр жүк вагондары болады. Сағатына 80 километр жылдамдықпен қатты жүріп келе жатқан жүк пойыздары шұғыл тежегішті қосқанның өзінде 400 метрге дейін жүріп барып тоқтайды. Пойыз жүріп келе жатқанда шеткі рельстен екі жарым метр қашықтықта тұру керек. Тұрған пойыз вагондарының астынан өтуге тыйым салынады, ол қозғалып кетуі мүмкін, артынан бес метр қашықтықта айналып өту керек. Жақындап қалған пойыздың алдынан асығып жүгіріп өтуге болмайды. Себебі, адам баласы рельске сүрініп немесе тайып құлап тұра алмай қайғылы жағдайға ұшырауы мүмкін. Темір жолдан тек белгіленген орыннан ғана өту керек. Осы сақтық шараларын естен шығармайық!

Облыстың өзінің географиялық орналасуына қарай əртүрлі төтенше жағдайларға шалдығу ықтималдылығы зор. Жекелеген аумақтарда қыста қарлы бұрқасынға, жазда аңызаққа жəне көктемде бұршақ аралас нөсер жауынға əкеліп соғатын жылдамдығы секундына 25 метрден жоғары дауылды желдер жиі орын алады. Метеорологиялық аймақ əсеріне жиі шалдығу Тараз қаласында, Жуалы, Талас, Сарысу, Жамбыл аудандарында, сонымен қатар республикалық 4 тау асуы автокөлік жолында байқалуда. Облыс аумағынан 100-ге жуық өзен ағып өтеді. Олардың барлығы Арал теңізінің бассейніне апарып құяды жəне Шу, Талас, Аса негізгі өзендер мен оларға құйылатын басқа да ағыстар бассейндерін қосады. Негізгі өзендер су қоймаларынан реттелген, сондықтан ағыстың орташа жылдық көлемі біркелкі. Облыстағы айдын көлдердің ауқымы өзендер мен ағыстар суының аз, көптігіне де байланысты болады. Өңірімізде 100-ден астам ірі жəне шағын су қоймасы орналасқан. Олардың ішінде айрықша маңыздылары Шу ө з е н і н д е г і « Та с ө т ке л » с у қоймасы – 620 миллион, Теріс өзеніндегі «Теріс-Ащыбұлақ» су қоймасы – 158 миллион, Билікөл – 182 миллион, Ақкөл – 226 миллион текше метр су толтыру көлемімен жобаланған. Жыл бойы су басу қаупі су шаруашылығы нысандарының 13 гидротехникалық құрылғыларында апатты жағдайлар орын алуы кезінде болуы мүмкін. Тау бөктері жəне

таулы өңірден ағатын 16 өзен сел қаупі бар деп табылады. Эпидемияға қарсы күрес жағдайында қолайсыз ахуалдар қалыптасуы мүмкін. Облыстың солтүстік аудандары КонгоҚырым геморрагиялық безгегінің табиғи ошағы болып табылады. Оңтүстік аудандардағы көлік магистральдары бойында оба, бруцеллез, сібір жарасы індеттерінің табиғи ошақтары бар. Көктемгі-жазғы кезеңнің белгілі бір климаттық жағдайы кезінде жұқпалы ауруларды таратушылардың (жабайы аңдар, кеміргіштер, кенелер жəне т.б.) жандануынан індеттің таралу қаупі артады. Та ғ ы б і р а й т а ке т е р л і к жай, облыстың халқы тығыз орналасқан бөлігі с е й с м о бе л с е н д і бе л д еуд і ң қарқындылығы Жерорта теңізіАзиялық жəне маңыздылығы тұрғысынан екінші орындағы аймақта орналасқан. Жойқын же р с і л к і н у ту ы н д ау ы н ы ң айғағы жылына 2-ден 5-ке дейін қарқындылығы 2-3 балл көлеміндегі кішігірім жер

Жамбыл облысы бойынша көліктік бақылау инспекциясының темір жол жəне су көлігіндегі бақылау бөлімі.

ВНИМАНИЕ ЗАИНТЕРЕСОВАННЫХ ЛИЦ!

сілкінулері болып табылады. Сонымен қатар облыс аумағында (1971 жылы Жамбыл жəне 2003 жылы Луговой аудандарында) қарқындылығы 7-8 балдық жер сілкінулер тіркелгені белгілі. 7-8 балдық жойқын жер сілкінісі аймағына 8 аудан жəне Тараз қаласы жатады. Облыстың экономикалық ə л еуе т і т ау - ке н ж ə н е фосфаттық негіздегі химиялық тыңайтқыштарды өндіретін химиялық өнеркəсіп өндірістеріне де байланысты арту үстінде. Химиялық кəсіпорындардың технологиялық

МАМАН ЕСКЕРТЕДІ Аусыл – жіті жəне сирек жағдайда жасырын түрде өтетін аша тұяқты малдың инфекциялық ауруы. Бұл ауруға барлық аша тұяқты ауыл шаруашылық малы мен жабайы аңдар бейім келеді. Оның ішінде көбіне аурумен мүйізді ірі қара малы ауырады. Ауру көзі ауру жəне ауырып жазылған мал болып табылады. Ауру мал сыртқа ауыз сілекейі, сүт, нəжіс, зəр арқылы ауру қоздырғыштарын шығарады. Қоздырғыштары сау малдың ағзасына малдың зақымданған ауыз кілегейі қабықтары арқылы, мал тамақтанғанда, су ішкенде жəне əртүрлі заттарды жалағанда жұғады. Көбінесе көктем мен күзде ауырады.

АУСЫЛ АУРУЫНАН АБАЙ БОЛАЙЫҚ Ауру жіті түрде өтеді, белгілері барлық аша тұяқты малда ұқсас болып келеді. Тамақ жеуден қалып, дене қызуы 40,5-41,5 градусқа дейін көтеріледі, сауын малдың сүті азаяды. Ауырған малдың жоғары, төменгі еріндері мен тілінің кілегей қабықтары қабынып көптеген афтылар

пайда болады, олардың іші түссіз сұйықтарға толып, кейіннен түсі өзгере бастайды. Содан соң бұлар жарылып, орнында қатты ауыратын эрозиялар пайда болады. Аузы көбіктеніп, көп мөлшерде аузынан жіп тəрізді сілекей ағып тұрады, аузынан аққан сілекей айналаны ластайды. Ауру асқынған жағдайда малдың аяғында, аша тұяқ араларында, желіндерінде афтылар мен эрозиялар пайда болады, мал ақсап жүре алмай үнемі жата береді, сауын малдарды саууға мүмкіндік болмайды. Аусылға қарсы вакцинаны нұсқамаға сəйкес пайдаланған абзал. Ірі мал жылына 2 рет: көктемде жəне күзде – егіледі, ал мүйізді ірі қара төлдері төрт айға толғанда, қой-ешкі төлдеріне 3 айға толғанда 1 рет егілсе, одан кейін əрбір үш ай сайын 18 айға толғанға дейін қайталанып егілуі керек. Мал аурудан аман болсын десек, жұқпалы індеттердің алдын алу іс-шараларын жоспарланған мерзімінде еккізуіміз қажет. Вакцина егу жұмыстары жүргізілгенде мал буаз болып егілмей қалса, туғаннан кейін вакцина еккізу шарт. Облыс тұрғындары осы орайда мына мəселеге баса назар аударса дейміз. Сырттан əкелінген малды дер кезінде ветеринар мамандарына хабарлап, бір ай көлемінде оқшаулап ұстау керек. Бүгінге дейін осы жұмыстарға аса көңіл бөлінбей келеді. Сырттан əкелінген мал тіркеуге қойылып, бірдейлендіру тəртібі бойынша сатылған жерден веб-порталдан шығарылып, келген жеріне веб-порталға тіркеліп, ілеспе құжаттары болуы керек. Сонымен қатар мал арасында аусыл ауруының белгісі байқалған жағдайда жергілікті жерлердің малдəрігер мамандарына хабарлау қажет. Облыс көлемінде жалғыз аусыл індетіне емес, ауыл шаруашылығы жануарларының басқа да көптеген ауруларының алдын алу немесе эпизоотияға қарсы ісшаралары жүргізіліп келеді. Оның ішінде аусыл, сібір жарасы, күл ауруларына толық мал басы қамтылады, ал қалған вакциналар ауыл шаруашылығы жануарлары арасында ауру тіркелген жерлерге егу жоспарланады. Олжас ƏСЕМБЕК, облыс əкімдігінің ветеринария басқармасының эпизоотиялық жəне паразитологиялық іс-шараларды ұйымдастыру жəне жүргізу бөлімінің бас маманы.

үдерістері кезінде мыңдаған тоннадан астам қоры бар аммиак селитрасын қолданатыны да екінің біріне мəлім. Міне, осы химиялық, өнеркəсіптік қауіпті нысандардың – энергиямен жабдықтау, жылумен жабдықтау, газ толтыру стансаларының, мұнай жəне астық қоймаларының техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындату қаупі бары əр кезде есте болғаны жөн. Төтенше жағдайлар басқа да əлеуетті қатер төндіретін н ы с а н д а рд а д а ту ы н д ау ы ықтимал. Оларға технологиялық үдерістер кезінде жарылыс

қаупі бар газдар, сұйықтықтар қолданылатын, сонымен қатар тау-кен өндіруші жəне металлургиялық өнеркəсібінің кəсіпорындары жатады. Өңіріміздің осындай техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар орын алуы ықтимал салаларында мейлінше абай болу, сауатты əрекет ете білуге дайын болу, сақтық шараларын күшейту қажет-ақ. Денис ОХРИМЕНКО, облыстық ТЖД төтенше жағдайларды жою бөлімінің бастығы.

МАМАН КЕҢЕС БЕРЕДІ

БАЛАЛАР ЖАЗЫ ҚАУІПСІЗ ӨТУІ ҮШІН Облыстық төтенше жағдайлар департаментінің қызметкерлері шомылу маусымының алдында Жергілікті полиция қызметімен бірлесіп, өзен – көлдерде, су айдындарында жəне шомылуға арналмаған орындарда судағы қауіпсіздік мəселелерін түсіндіру үшін рейдтік жұмыстарға шығуда.

2017 жылы облыстың су айдындарында 29 қайғылы оқиға тіркеліп, одан 33 адам (2016 жылы - 37 адам) суға батып қайтыс болды, оның ішінде 21-і (2016 жылы - 19 бала) балалар. Облыстың су қоймаларында адамдардың қаза болуының негізгі себептері балалардың су айдындарының жанында ересектердің қарауынсыз қалуы (барлық суға батып кеткендердің ішінен 21 бала, 63 пайыз) Қаза болған 21 баланың 1 жастан 5 жасқа дейінгі – 8 бала, ал мектеп жасындағы 13 бала екендігі ерекше алаңдатады. Балаларға үнемі ересектер жауапты болады. Егер ересектердің өздері ішімдік ішіп, қарапайым ережелерді сақтамаса не істейміз? Ересектердің өздері балаларды айтпағанда өздеріне бақылау жүргізе алмай жүр. Осы себептен Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 5 шілдедегі №235-V Əкімшілік құқық бұзушылық Кодексіне сəйке с су айдындарында тəртіп бұзғаны үшін əкімшілік жауапкершілік қаралғанын еске алу қажет.

364-бап. Ортақ су пайдалану қағидаларын бұзу 1. Ортақ су пайдалану қағидаларын: 1) тыйым салынған жерлерде шомылу, ауыз су жəне тұрмыстық қажеттіліктерге су алу, мал суару, шағын көлемді кемелермен жəне басқа да жүзетін құралдармен жүзу; 2) жеке жəне заңды тұлғалардың ортақ су пайдаланудағы су объектілеріне халықтың кіруін қоршаулар, күзет пункттерін, тыйым

салатын белгілер орнату жолымен шектеу түрінде жасалған бұзушылық – жеке жəне заңды тұлғаларға ескерту жасауға əкеп соғады.

2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, əкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалған əрекеттер – жеке тұлғаларға – екі, шағын к ə с i п ке рл i к субъ е кт i л е р i н е н е м е с е коммерциялық емес ұйымдарға – он, орта кəсiпкерлiк субъектiлерiне – жиырма бес, iрi кəсiпкерлiк субъектiлерiне алпыс айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға əкеп соғады.

412-бап. Су айдындарында қауiпсiздiк қағидаларын бұзу немесе орындамау Қылмыстық жаза қолданылатын іс-əрекет белгілері болмаған кезде су айдындарында қауiпсiздiк қағидаларының сақталуына жауапты тұлғаның оларды бұзуы немесе орындамауы – жеке тұлғаларға – жеті, шағын кəсіпкерлік субъектілеріне – он, орта кəсіпкерлік субъектілеріне – жиырма, iрi кəсiпкерлiк субъектiлерiне алпыс айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға əкеп соғады.

440-бап. Алкогольдік ішімдіктерді iшу немесе қоғамдық орындарға масаң күйде келу 1. Жергiлiктi атқарушы орган алкогольдік ішімдіктерді құйып сатуға рұқсат еткен сауда жəне қоғамдық тамақтандыру ұйымдарынан басқа, көшелерде жəне басқа да қоғамдық орындарда алкогольдік ішімдіктерді iшу немесе қоғамдық орындарға адамның қадiрқасиетiн жəне қоғамдық имандылықты қорлайтын масаң күйде келу – бес айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға əкеп соғады.

2. Жасы он сегізге толмаған адамдардың қоғамдық орындарға масаң күйде келуі, сол сияқты олардың алкогольдік ішімдіктерді

і ш у і – ат а - а н а с ы н а н е м е с е ол а рд ы алмастыратын адамдарға бес айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға əкеп соғады.

3. Осы баптың бірінші жəне екінші бөліктерінде көзделген, əкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасаған əрекеттер - он айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға əкеп соғады.

4. Осы баптың бірінші жəне екінші бөліктерінде көзделген, қоғамдық орындарда алкогольдік ішімдіктерді ішкені немесе оларға масаң күйде келгені үшін əкімшілік жазаға бір жыл ішінде екі рет тартылған адам жасаған əрекеттер – бес тəулікке дейінгі мерзімге əкімшілік қамаққа алуға əкеп соғады.

5. Осы баптың төртінші бөлігінде көзделген, осы Кодекстің 50-бабының үшінші бөлігіне сəйкес əкімшілік қамаққа алу қолданылмайтын адамдар жасаған əрекеттер – он бес айлық есептік көрсеткіш мөлшерiнде айыппұл салуға əкеп соғады. Құрметті облыстың жəне Тараз қаласының тұрғындары! Демалыңыздар, шомылыңыздар бірақ өздеріңіздің д е н с аул ы қ т а р ы ң ы з ғ а е ң б а с т ы с ы балалардың денсаулығына жауапты екендеріңізді ұмытпаңыздар! Біз тек бірлесіп қана облысымызда қайғылы жағдайлардың жəне қауіпсіздіктің алдын алу жетістіктеріне жетеміз. Құтқару қызметінің бірыңғай нөмірі «112». Айгүл ШАХАБАЕВА, облыстық ТЖД төтенше жағдайлардың алдын алу бөлімінің бас маманы, азаматтық қорғау капитаны.

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ƏКІМДІГІНІҢ МƏДЕНИЕТ, АРХИВТЕР ЖƏНЕ ҚҰЖАТТАМА БАСҚАРМАСЫ

ЖАМБЫЛСКИЙ ОБЛАСТНОЙ ФИЛИАЛ АО «КАЗПОЧТА» 11 июня 2018 года в 11.00 часов проводит торги по продаже объекта недвижимости На аукцион по английскому методу предлагается: Лот №1 – (бывшее здание ОПС) расположенного по адресу: Жамбылская область, Жамбылский район, село Ерназар, ул. Акшуак ана, №43; площадью 59 кв.м., с земельным участком площадью 342 кв.м. Стартовая цена – 107275 тенге. Шаг повышения – 10727,5 тенге. Гарантийный взнос – 5363,75 тенге. Лот №2 – (часть административного здания) расположенного по адресу: Жамбылская область, г. Шу, ул. Е. Калгаева (Деповская), №95 «Б»; площадью 69,6 кв. м., с земельным участком площадью 0,0140 кв.м. Стартовая цена – 1290700 тенге. Шаг повышения – 129070 тенге. Гарантийный взнос – 64535 тенге. Гарантийный внос уплачивается наличными деньгами в кассу Жамбылского областного филиала АО «Казпочта», либо путем перечисления по следующим реквизитам: Жамбылский ОФ АО «Казпочта», ИИК: KZ76563Н339000000581, БИК: КРSTKZKA, БИН: 991141004922. Аукцион состоится 11 июня 2018 года в 11.00 часов по адресу: г. Тараз, пр. Толе би, №79, в актовом зале, 3-этаж. Заявка потенциальных участников принимаются со дня опубликования объявления до 10.00 часов 11 июня 2018 года по адресу: г. Тараз, пр. Толе би, №79, кабинет 406 (АХО), телефон: 8 (7262) 96-34-20, 8 707 742 4308.

«Т.И. БАТУРОВ АТЫНДАҒЫ ЖАМБЫЛ ГРЭС-і» АҚ

келесі жұмысты жəне тауарды сатып алу бойынша ашық тендер өткізетіні туралы хабарлайды №1 лот – «Техникалық тексеру жүргізу». №2 лот – «МЕМСТ 2263-79 техникалық натр». Сатып алынатын жұмыс жəне тауар, оны жеткізу орны жəне мерзімі, жəне де тапсырыс берушінің сатып алуға бөлінген сомасы тендерлік құжаттамада көрсетілген. Тендерлік құжаттама пакетін, тендерлік құжаттама пакетінің ақысы төленгені туралы құжатты тапсырғаннан кейін, 2018 жылдың 11 маусымы күні сағат 9.30-ға дейін келесі мекен-жайдан алуға болады: Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ГРЭС, 502-кабинет, жұмыс күндері сағат 9.00ден 18.00-ге дейін немесе электрондық пошта бойынша: auganbaeva@zhgres.kz Тендерлік құжаттама пакетінің құны 520 теңгені құрайды жəне «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның бухгалтерия кассасына немесе «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның есеп айырысу шотына төленеді: БИН 971040001407, ИИК KZ309261301116463003, «Қазкоммерцбанк» АҚ-ның Жамбыл филиалы, БИК KZKOKZKX. Əлеуетті жеткізушілер тендерге қатысу үшін тендерлік өтінімдерін конвертке салып, «Т.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-і» АҚ-ның мекен-жайына тапсырады: 080005, Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ГРЭС, 502-кабинет. Тендерлік өтінімдерді тапсырудың түпкілікті мерзімі: 2018 жылдың 11 маусымы күні сағат 9.30-ға дейін. Тендерлік өтінімдер салынған конверттер 2018 жылдың 11 маусымы күні сағат 10.00-де ашылады. Əлеуетті жеткізуші өкілінің жеке құжаты мен тендерлік құжаттама пакетінің көшірмесін алуға жəне тендерге қатысуға өтінім беруге арналған сенімхаты немесе оның нотариалды расталған көшірмесі міндетті түрде болуы қажет. Қосымша ақпарат пен анықтамаларды 8 (7262) 43-97-72, 43-97-70 телефондары бойынша алуға болады.

Жамбыл облысы əкімдігінің мəдениет, архивтер жəне құжаттама басқармасының «Меркі аудандық тарихи-өлкетану музейі» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кəсіпорны директорының (1 бірлік) бос тұрған лауазымына конкурс жариялайды Кəсіпорынның атауы: Жамбыл облысы əкімдігінің мəдениет, архивтер жəне құжаттама басқармасының «Меркі аудандық тарихи-өлкетану музейі» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кəсіпорны. Орналасқан жері: пошталық индексі 080500, Қазақстан Республикасы, Жамбыл облысы, Меркі ауданы, Меркі ауылы, Исмаилов көшесі, №222 үй. Телефон: 8 (72632) 2-20-15. Кəсіпорын қызметінің негізгі бағыты: музей заттары мен музей коллекцияларын сақтау, зерделеу жəне көпшілікке көрсету, мəдени, білім беру, ғылыми-зерттеу функцияларын жүзеге асыру жəне Қазақстан Республикасының тарихи-мəдени мұрасын кеңінен танытуды қамтамасыз ету болып табылады. Кəсіпорын қызметінің мақсаты тарихи жəне мəдени ескерткіштерді сақтау жəне зерттеу болып табылады. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын т а лапт ар: Қазақст ан Ре спубликасы Мəдениет жəне спорт министрінің 2017 жылғы 17 шілдедегі «Мемлекеттік мəдениет ұйымдары басшылары, мамандары жəне басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы» №209 бұйрығына сəйкес жүзеге асады. «Өнер» неме се «гуманитарлық ғылымдар» мамандықтар тобы бойынша немесе «экология» немесе «құқықтану» немесе «экономика» мамандығы бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім жəне мамандық бойынша 5 жылдан кем емес жұмыс өтілі немесе мемлекеттік органдар мен ұйымдарда

басшылық лауазымдарда 5 жылдан кем емес жұмыс өтілі. Білуі тиіс: Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақст ан Республикасының Бюджет кодексін, Еңбек кодексін, Қазақстан Республикасының «Мəдениет туралы», «Тарихи-мəдени мұра нысандарын қорғау жəне пайдалану туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы», «Авторлық құқық жəне сабақтас құқықтар туралы», «Мемлекеттік мүлік туралы», «Мемлекеттік сатып алулар туралы» Заңдарын жəне осы кəсіпорынның қызметі с а ласындағы қатынаст арды реттейтін өзге де нормативтік-құқықтық актілерін білу. Кəсіпорын директорының лауазымдық жалақысы еңбек шартында белгіленеді. Конкурс Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 2 ақпандағы «Мемлекеттік кəсіпорынның басшысын тағайындау жəне аттестаттау, сондай-ақ оның кандидатурасын келісу кағидаларын бекіту туралы» №70 бұйрығына сəйкес өткізіледі. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар осы хабарландыру облыстық «Аq jol», «Знамя труда» газеттерінде, сондай-ақ Жамбыл облысы əкімдігінің мəдениет, архивтер жəне құжаттама басқармасының интернет-сайтында жарияланған күннен бастап 15 күнтізбелік күн ішінде мына мекен-жай бойынша қабылданады: Тараз қаласы, Төле би даңғылы, №35, 5-қабат, 506-бөлме, телефон: 43-88-64. Мынадай құжаттарды ұсынуы тиіс: 1) конкурсқа қатысу туралы өтініш;

2) мемлекеттік жəне орыс тілдерінде түйіндеме; 3) еркін нысанда жазылған өмірбаян; 4 ) б і л і м і т у р а л ы қ ұ ж ат т а р д ы ң көшірмесі; 5) еңбек кітапшасының (ол болған кезде) немесе еңбек шартының көшірмесі не соңғы жұмыс орнына қабылданғаны жəне еңбек шартының тоқтатылғаны туралы бұйрықтардың көшірмесі; 6) «Денсаулық сақтау ұйымдарының б а с т а п қ ы м е д и ц и н а л ы қ қ ұ ж ат т а м а нысандарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі міндетін атқарушысының 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйрығымен (Нормативтік-құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №6697 болып тіркелді) бекітілген нысан бойынша денсаулық жағдайы туралы анықтама. Конкурсқа қатысушы өзінің біліміне, жұмыс өтіліне, кəсіби даярлық деңгейіне қатысты қосымша ақпаратты (біліктілігін арттыру, ғылыми дəрежелер мен атақтар беру, ғылыми жарияланымдар туралы құжаттардың көшірмелері, сондай-ақ бұрынғы жұмыс орнының басшылығынан ұсынымдар жəне т.с.) бере алады. Конкурстың өтетін күні: 2018 жылдың 13 маусымы. Конкурстың өтетін орны: Қазақстан Республикасы, Жамбыл облысы, Тараз қаласы, Төле би даңғылы, №35 (5-қабат, 501-бөлме). Осы лауазымға орналасқан тұлға үшін көтерме шығындар төленбейді, тұрғын үй жəне өзге де жеңілдіктер берілмейді.

«Аq jol»-дың

ақылы ыз! етін пайдаланың

жарнамасы мен қызм

ТЕЛЕФОН/ФАКС: ТЕЛЕФОН/Ф

8 (7262) 43-32-50 43 ak-jol-taraz@rambler.ru ak-jol-taraz@ra

«Қазфосфат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің басшылығы мен ұжымы өзінің бар саналы ғұмырын химия саласына арнаған білімді маман, білікті басшы, «Қазфосфат» ЖШС-ның филиалы – «Қаратау» жəне «Шолақтау» тау-кен өңдеу кешендерінің жаңа техника жəне технология бойынша бас маманы-техникалық бөлімнің бастығы Радик Ахметұлы ЗАБИРОВТЫҢ мезгілсіз қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасы мүшелері мен туған-туыстарының қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

8

ZERDE

26 мамыр, 2018 жыл

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

Спорт

Ез у

т

ә з і л

р та р а

базарда

н сатып ал!

«АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢЫ

«менің к иімім ем ес...»

сын-сықақ,

ш ым

Әзіл әңгіме

ЕЛДОС СМЕТОВ ГРАН-ПРИ БӘСЕКЕСІНІҢ АЛТЫНЫН АЛДЫ

ыма

еткен Ш лып к р уыс а с з ұ рі т тадан бі ке і п м е түс қай гүл к алып, Тәтті ұл қазанға торшылар інің өзі ш йын к р к б е е а , д соң лады. Тр й жездел емнің күн н са ларды тіп ойнаға . Қарап О . тұз са Тұрсынба йды. «Әпк сің» н е і р ек р п тү ой келед екең е л е таман келе баста болып жү д жез кеңе бір ой. Тұрс е м н е а і д д үй зілді нда а Тұрсе ейтін кісі ғ тоқтысын рің САЛЫ рқасы зшеңдері ә иә, әпкеле р м О а і р б ы Д ү д н т ж р ы , ө Есе ыла ақш тына Анасы қолымды ұзартатын, ат деп с рады. «Иәтыр» деп ы. аяқ ас , тракторш а) шақырменде табиғ м. ы о д н і у лад бақ п а р а п қ і г ы Бір келін алсам деп армандады. қ і қ ж ғ а ы м т а д й и ө с н м а с о е а а о с ай – , малшы н і ад й да жуа а үйме т е (қ хабарды б к н н е к Баласына бір шүйкебас тілеп, і м ы л с а ғ Тұр өткізген білгенне аны еру ды. Бұл рсынб н соң ортаайы жылтұ Басқаға алданбады. Т а а ж н л д а о ы н е б аясы аның жай нің ойынғ нде Сәлд келеді. М уырдаққа ің. ақ йс Тілегі бірақ тез болды, н қ Шару , Тұрсекең рын көрге қуырд еткен тегі ппайды деес пе, а к е л Келінді болар кез келді. л а ы т ө б жыл тәбеті ш ігіттер ем Қара . Қайн Сол күннен бастап өмірі, ң . і ж н ы құмар кім іңгіттей лад ы а с 180 гардусқа өзгерді. с а з н Бәрі қа тарпа б аған, қар ң ш қ р а ы Қабағын бағатын болды, таб стан ша ақт рек. уырд Өзі нан жабатын болды. жұмы кісілер қ рамаса ке ақ а Түске дейін оятпай, ашқанығын да қ щы қуырдары Келінге солай жағатын болды. ащыл артынша аі. Таңдайл Бірақ шөлдетед тпайды. гітке Баласы «пешкі» болды, і әбден дап шыда шай 14 ж сқа Келіні сесті болды. л а н тызы самауры ы. Одан б ің Айна алдында шашын, т к е Бір олмайд ңір ө Т б Бір күн тарап, бес күн өрді. . ы қ м бұйы сық су жо . Тракторш а п а і қ л у е да Осылай жағдай білініп қалды, бір идай айы к Енесі бәрін ұғынып қалды. бәрі м ердің таңд су қайда дық Жұмысты жүгіріп істеп, жігітт ы. «Су, су, Құдық, құ рге Қартайғанда «шынығып» қалды барад ?» дейді. « » деп әбіге * * * жезде , жездеке? де қайдан Келіннің ақылы шамалы ғой, қайда і. «Бұл жер аңайда Қарттар қашанда бағалы ғой. түсед болады, м , қазанға дық қ су жоқ ем, су Енені неге сонша қорлайды екен, ұ қ п да сы кі а ы е ы қ л р е а Кейін өзі де ене болады ғой! р а с д і л б ен . ұз ны уыс т еріңді білг м» деп р қай рап қалады йдан р о і т б а з и а еді інд Ақтоты ЖАҢАБАЙ, механ лып, жады » барын қ рін іздейтұз салатын нан күліп а о ы е б б л а і з т ы з ә н нд т ТарМУ студенті. а і с о р м « а ы ұ л С д у ұ . а м і . Б ралы кең ұр дейд н ынд з қашан үл де н т е і с р т р е А ұ т у Т ! Қы ттіг , ып т ын білге ып ке н ол т Тараз қаласы. білсін ды ғой, Тә жайлылығ әз бол данғанын Тұрсынбай пті м құтыр лық болға і т п й е қ , і , л а р а д т қ й а и л а н а » қ Ә а т й о д ! а « о о н қ р б р ға еп Қуы інің айсың лары: күнде ңгіме көп. сынбай бі ліңгір күйеу са керек. « уырдақ!» д іне. айны ың-ау, оңб рға мініп . қ і р ә ұ Ш л р і Т . а қ і з ә ады олы п құпт ақ жаса, кең кемп келетін оңбайс ір тракто ткен екен Бір ж азда отыр ан айналы . ке р-б с р қуырд ады жездеторшылар у п ұ н с де, бі а су іздеп т р с к з ы а қойме мезгілі. А күн күйіп ың, ғ ы й р л у ұ т а б ауы л п, өзі ітіп, рдегі шілде түсердей жылы қа Сөйті жақын же ықты бек рып, л е ң о г с р ы д ұ і рд же кезде жүрген құ . Аңдып т ң шөб еңша да ңы Сазды ығады. К адасы сон ға алып тастайды ш лжы п а ы бітік актор бриг дықты ору , шөп у қ а ж л ер бір тр гіп, шабынуық аялдап 3-14 р е і 1 г т ж і м дер ілігі қос ді. Айға ы. Өз ала Қ кірісе шы болад рдың көпш Кезінде Шерхан Мұртаза Нәбиден Әбутәлиев ормақоршы. Ола айнылары екеуi келе жатып, Баянғали Әлімжановпен тракт нбайдың қ кездесіп қалады. Сол кезде Баянғали iнiсiн Тұрсы

ЕНЕ МЕН КЕЛІН

Т ұр

66 килограмм салмақ дәрежесінде бақ сынаған Елдос Жұмақанов қола жүлдені қанжығасына байлап, жеңісті жорықты жалғастырды. Бұл о сы маусымдағы Елдостың екінші айтулы жеңісі екенін айта кеткен жөн. Бұған дейін жамбылдық дзюдошы Ресейде өткен үлкен дулығалы жарыста алтын жүлде иеленген болатын.

«АСТАНА АРЛАНДАРЫ» АЙҚАСҚА ДАЙЫН

ы з ұ т

ар

ныл й а қ үскен т » а ғ қпан а қ « е немес

«Ораққа келіп қапты күрішіңіз...»

те сөйле

і, ә !

Сур е

йд

т

ЖЫРЫ»

ЖЕМҚОРЛЫҚ «

Осыдан бірер жыл бұрын Байқоңыр қаласында аймақтық айтыс өтіп, оған қатысқан жамбылдық Ахметжан Өзбеков пен қызылордалық жас ақын Мөлдір Айтбай қызыққа толы қыз бен жігіт айтысын жасайды. Тілінің бізі бар Ахметжан қарап тұрсын ба?! Салған жерден қарсыласын сөзбен түйрей жөнеледі. «Қарындас, сізбен болсын жұмысымыз, Бойжетіп өзгеріпті жүрісіңіз. Науқанға білек түріп кірісейін, Ораққа келіп қапты күрішіңіз» деп бірден шабуылға көшеді. Оған жауап берген Мөлдір: «Әзілмен әңгімеңді бастап алып, Сөйлейсің жыр шегеңді тасқа қағып. Жең түріп күріш орам деп келгенде, Масақ теріп қайтпағын масқара қып!» деп қалжыңды қыздыра түскен көрінеді. Қарап қалатын Ахметжан жоқ. Кезегі тағы да келгенде: «Қыз емес, қыздың аты – қызыл алма, Көркіне қараған жан қызығар ма? Масақ теріп қайтардай, менен бұрын Келіп кеткен біреудің ізі бар ма?» деген екен.

«Үйлеріңізде қазандарыңыз біреу-ақ па?» Бірде белгілі ақын Жүрсін Ерман жолаушылап келе жатып қасындағы азаматтармен бір ауылдағы үйге қонақ болып түсіпті. Көгілдір экраннан көріп жүрген адам үйіне келгенде есі шығып кеткен үй иесі сасқалақтап «Жүке, қош келдіңіздер, сіздерге ет асайық па, әлде қуырдақ қуырып жіберсін бе?» деп жүгіріп жүр дейді. Сонда саспайтын Жүкең «Үйлеріңізде қазандарыңыз біреу-ақ па еді?» деген екен.

«Шөкеңнің шошаласының» «емайылы» мынандай:

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Қытайдың Хух-Хото қаласында ж а л ау ы ж е л б і р е г е н Гр а н - П р и додасында қазақ балуандары жасындай жарқырады. Әсіресе дзюдодан Рио Олимпиадасының күміс жүлдегері, жерлесіміз Елдос Сметов қарсылас шақ келтірмей алтыннан алқа тағынғаны – зор мақтаныш.

60 килограмм салмақ дәрежесінде сынға түскен жерлесіміз ақтық сынға дейін Жапония, Бразилия, Ре с ей балуандарынан айласын асырып, финалда тағы бір қазақ дзюдошысы Ғұсман Қырғызбаевты жеңіп, мерейімізді тасытты. Белдесудің басталғанына аз ғана уақыт өткенде Ғұсманды алып ұрған Елдос иппон ұпайын иеленіп, таза жеңіске қол жеткізе білді. Нәтижесінде 60 килограмм салмақ дәрежесінің алтыны мен күмісі қазақ оғландарына бұйырды. О с ы н ау ж а р ы с т а Қ а з а қ с т а н қоржынына тағы бір жүлде түсті.

ң ы айд

б н сы

Директор – Бас редактор

Спорт

DODA

Хирург с – Сіз біз ырқатқа: Сізге ек ді кешіріңіз, ада інш – Не үш і рет ота жасау м қатесіз болма ін? ға тура келіп тұ с дегендей...

– Соқ р. қалып к ырішегіңізді ал ған кезд етіп е қолғаб – Ой, со ті. ымыз іш таңдаға ны да сөз қы іңізде н қолға л быңды ып... Мə, 5000 сатып а теңге, б л! азардан

Балаб киiмдер ақшада тәрбие ш iн Әйтеуiр ұзақ күйбеңд i бiр кiшкента еп, әрең й қызды болдым -ау дег ң – Бұл м енiң киiм деп тұрғанда ә енде киiндiред i. Тәрбиеш лгi қыз: iм емес, i ауы – де шешiнд iредi. Ш р күрсініп алы йдi. тұрса әл аршап ш п, гi қ алдығы амалсыз қайта п шешiн – Бұл м ыз: дiрдiм-а анам ма енiң әпкемдiк у деп ған киг iзiп жiбе i, оған сыймай қалған рген, – д соң ептi.

о с п а қ

Спорт

Бас редактордың орынбасарлары – Алпамыс ҚАЗЫБАЕВ – 43-17-08 Асхат РАЙҚҰЛ – 43-33-08 Жауапты хатшы – Шынар САҒИЕВА – 43-50-73 БӨЛІМДЕР: Саясат және әлеумет – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08 Индустрия және инновация – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62

tabi88@mail.ru

Шерағаңның «заказы»

«палуан» деп еркелететiн Шераға: – Әй, палуан, осы сен жұрттың бәрiн сабап жүрсiң ғой, мына Нәбидендi сабап бершi, – дейдi. Оның сөзiне наразылық бiлдiрген Нәбиден: – Неге менi сабайды, ол менiң iнiм, мен оның атасы Сегiз серiнi жазғам, – деп өзiне тартады. Баянғали екi ағасының алдында тұрып: – Қалай сабаймын, Шераға? – дейдi. Сонда Шерхан: – Мынаны сабау керек. Бұл «СҚ»-да «местком» болған. Сонда: «СҚ»-да не көп, салық көп», – деп отыратын. Бiр жолы картоп әкелiп беремiн деп елдiң ақшасын, қабын жинап алып, соңынан бәрi жайымен қалған. Сосын қабырға газетiне өлең шығарғанбыз: «Жылу жинап әр үйден, Кетiп едiң Нәбиден, Картоп та жоқ, қап та жоқ, Атаңа нәлет Нәбиден!» – деп. Мұны сол үшiн сабау керек! Содан «Нәбиден құрдасымды саба» деп, тағы бiр кездескенде де айтады. Үшiншi жолы топтың көзiнше Шерхан Мұртаза Баянғалиға әзiлдеп: – Палуан-ау, сен менiң бiр тапсырмамды орындамадың ғой. Анау Нәбидендi бiр сабап бер дедiм. Қолыңа түсiп қалса, сүйкеп жiберсейшi, – деп тағы айтады. Сонда Баянғали: – Шераға, үш айттыңыз, егер «официальный» жағын мойныңызға алсаңыз, мен сiзге Нәбиден түгiлi, Ғабидендi де сабап берейiн! – деген екен.

jon1318@mail.ru

Мәдениет және спорт – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09

Фототілші – Ақәділ РЫСМАХАН – 43-17-11

Ақпарат және хаттар – Амангелді ӘБІЛ – 45-48-09

Бухгалтерия – 43-17-12

Сайт (www.aqjolgazet.kz) – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13 Компьютер орталығы – Жанна БЕЙСЕНҚҰЛОВА – 43-26-90

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Меркі, Т. Рысқұлов – Ақылжан МАМЫТ – 87774222450 Шу, Мойынқұм – Ерғали ҚАРТАЙҒАН – 87474094194

69 килограмм салмақта жамбылдық жампоз Асланбек Шымбергенов бақ сынайды. Оның қарсыласы – Карл Фэйл. 81 килограмм салмақ дәрежесінде бокс жанкүйерлері Бек Нұрмағамбет пен Лиридон Нуха арасындағы жекпежекті тамашалайды. Ал 91 келіден жо ғ а р ы с а л м а қ т а ш а р ш ы а л а ң ғ а көтерілетін Қамшыбек Қоңқабаев Дакрес Соломонмен жұдырықтасады. Атырау төрінде ағылшын боксшылары 3:2 е с ебімен басымдық т анытып, екі кездесу қорытындысында есепті т е ң е с т і р і п ж ат с а , 6 9 к и л о г р а м м салмақта қосымша жекпе-жек өтеді. Қосымша шайқас болған жағдайда «Астана арландары» командасы сапынан Абылайхан Жүсіпов шаршы алаңға шықса, қонақтар намысын Сайрус Паттинсон қорғамақ.

ЕЛ БІРІНШІЛІГІНДЕ ТОП ЖАРДЫ

Қызылорда облысының Жаңақорған ауданында бокстан 2004-2005 жылы дүниеге келген жасөспірімдер арасында ел біріншілігі өтті. Аталмыш додаға аймақтардан іріктелген жас оғландар қатысып, жүлделі орындарды сарапқа салды. Жаңақорған төрінде керілген шаршы алаңда қордайлық Нұрхан Жылқыбай жасындай жарқырады. 38 килограмм салмақ дәрежесінде сынға түскен ол Шығыс Қазақстан облысының, Батыс Қазақстан облысының және Қ а р а ғ а н д ы н ы ң б о кс ш ы л а р ы н а н айласын асырып, алтыннан алқа тағынды.

– Бұл жарысқа қатысу үшін алдымен аудандық, облыстық додаларда жеңіске жетіп, өзімді дәлелдедім. Кейіннен оңтүстік аймақтық іріктеуінде жеңімпаз атанып, ел біріншілігіне жолдаманы жеңіп алдым. Ел чемпионатына алғаш рет қатысып, спорт шебері атағына үміткер болдым. Біріншілік жоғары деңгейде ұйымдастырылды. Жеңіске

eset.akjol@mail.ru

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50

Жарнама – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50

Бүкіләлемдік бокс сериясы жобасының үш дүркін жеңімпаздары «Астана арландары» командасы бүгін Атырау төрінде Ұлыбританияның «Бритиш лайнхартс» командасын қабылдайды. Жартылай финалдық шайқастың бірінші кезеңінде қазақстандық команда түзде ұлыбританиялық қарсыластарын 3:2 есебімен жеңіп, финалға бір қадам жасаған болатын. Бүгін шаршы алаңда С2 санатындағы былғары қолғап шеберлері сынға түседі. Қазақстандық команда 52 килограмм салмақ дәрежесінде Сәкен Бибосыновқа сенім артса, ағылшындар Уилл Коулиден үміт күтеді. 60 килограмм салмақ дәрежесінде «Астана арландарының» намысын Зәкір Сафиуллин қорғаса, «Бритиш лайнхартс» командасы сапынан Калум Френч шаршы алаңға көтеріледі.

жетуіме себепкер болған жеке бапкерім Жомарт Шолпанбаев пен облыстың аға жаттықтырушысы Жақсылық Молдақанов ағаларыма алғысым шексіз. Алдағы уақытта да сенім үдесінен шығуға тырысамын, – дейді чемпион өз ойымен бөлісіп. Н ұ р ха н б ұ ғ а н д е й і н А л м ат ы қаласында ұйымдастырылған ашық республикалық турнирде, Қордайда өткен халықаралық аламанда топ жарған екен. Жас боксшының алар асуы алда екені күмән тудырмайды.

Топтаманы дайындаған Табиғат АБАИЛДАЕВ.

Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru

Газеттің сайты: www.aqjolgazet.kz

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ ЖСК KZ819261302182899000, БСК KZKOKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 851, БСН 030940003725, «КАЗКОММЕРЦБАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы № 16859-Г куәлікті 2018 жылғы 22 қаңтарда Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы

Амангелді ӘБІЛ

ТАРАЛЫМЫ: 17589 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 52767

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компью­терлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83.

Тапсырыс 335