26 мамыр 2016 ж пдф

Ж

(АБАЙ).

А

БІРІҢДІ, ҚАЗАҚ, БІРІҢ ДОС, КӨРМЕСЕҢ, ІСТІҢ БӘРІ БОС.

А ҺАН Д

және

Сарысу Сар Са С Сары ар арысу ары су ауданы ау ауд ауда а у уд уда д да ан ны ы

Мой Мо М ойын йы й ын Мойынқұм а ау у уд уда дан да ауданы

Жамбыл облысты о амды саяси газет

ЖАМБЫЛДА

Мойынқұм

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл ауданы

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

№60 (18254), Бейсенбі, 26 мамыр, 2016 жыл

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. akjolgazet.kz

Газет 1922 жыл ы 1 мамырдан шы ады.

НДА ЖАҺА

ПРЕЗИДЕНТ

АҚОРДА

ГЕРМАНИЯ

МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫ Ы БАС ПРОКУРООР ЖАҚЫ ЫП АСАНОВВТЫ ҚАБЫЛДАДДЫ

ЭНЕРГИЯНЫҢ ҚАЙТАРЫМДЫ КӨЗДЕРІ

Кездесу барысында Ж.Асанов Мемлекет басшысына прокуратура органдарының қазіргі жəне перспективалы жоспарлары туралы, сондай-ақ елдегі құқық тəртібі мен заңдылық ахуалы туралы баяндады. Қазақстан Президенті соңғы жылдары қабылданған заңдар қылмысқа қатысты саясатты ізгілендіруге, экономикалық қ ы л м ы с т а р ү ш і н б а л а м а ж а з а л ау шараларын енгізуге бағытталғанын атап өтті. Нұрсұлтан Назарбаев прокуратура органдарына қоғам мен мемлекет өмірінің барлық саласында, əсіресе халық үшін əлеуметтік маңызды мəселелерді шешу аясында азаматтардың құқықтарын қамтамасыз ету тұрғысынан маңызды міндет жүктелгенін де айтты. Мемлекет басшысы кезде су қорытындысы бойынша бірқатар нақты тапсырма берді.

ЕЛБАСЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КОНСУЛЬТАТИВТІК КЕҢЕС МҮШЕЛЕРІМЕН КЕЗДЕСТІ

Мемлекет қайтарымды көздердің көмегімен өзін энергиямен толығымен қамтамасыз етіп отыр. Нарықта электр бағасының шамадан тыс ұлғаюы салдарынан келеңсіз көрсеткіштер – 1 МВт сағат үшін минус 50 еуроға тұрақтаған. Осы айда энергияның қайтарымды көздері қажетті сұраныстың 70 пайызын жауып отырса, енді америкалық «Tesla» компаниясы Германияда аккумуляторлар өндірісін бастауға талпынуда. ЖАПОНИЯ 2020 ЖЫЛЫ ЖҮРГІЗУШІСІЗ ТАКСИ ПАЙДА БОЛАДЫ

Жергілікті билік 2020 жылы жүргізушісіз таксиді пайдалануға енгізбек. Жергілікті БАҚ хабарлағандай, Токиода Олимпиада және Паралимпиада уақытында өндірушілер мен басқарушы компаниялардың бірқатар қызмет түрлерін орындау кезінде автопилоттағы такси іске қосылады. АҚШ ЭЛЕКТРОНДЫ КҮРТЕШЕ

«Levi’s» маркалы джинс киімдерін шығарумен танылған американдық «Levi Strauss & Co» компаниясы «Google»-мен бірігіп жеңі сенсорлы күртеше шығарады. Джинстың жеңіне тоқ өткізетін жіптерден сенсорлық жабдықтар енгізіледі. Бұл тұста саусақпен басқанда жақсы сезетін бедерлі торша болады. Торша смартфонның кей функцияларын – қоңырауға жауап беру, навигаторды басқару үшін жеңнің беткі жағын пайдалануға болады.

ЖЕР ТАҒДЫРЫ – ЕЛ ТАҒДЫРЫ Астанада «Нұр Отан» партиясы Төрағасының бірінші орынбасары Мұхтар Құл-Мұхаммедтің т ө р а ғ а л ы ғ ы м е н Д е м о к р ат и я л ы қ күштердің «Қазақстан-2050» ж а л п ы ұ л т т ы қ ко а л и ц и я с ы н ы ң отырысы өтті. Ұлттық академиялық кітапханада өткен жиында еліміздегі жер реформасына қатысты маңызды пікірлер, тұшымды ұсыныстар айтылды. Отырыс қорытындысы бойынша Демократиялық күштердің ж а л п ы ұ л т т ы қ ко а л и ц и я с ы н ы ң бірлескен үндеуі қабылданды.

Кездесуге кеңес төрағасы, Австрияның бұрынғы Федералдық канцлері А.Гузенбауэр, Польшаның бұрынғы Президенті А.Квасьневский, Еуропалық комиссияның бұрынғы төрағасы, Италияның бұрынғы Премьер-Министрі Р.Проди, Израильдің бұрынғы Премьер-Министрі Э.Барак қатысты. Ке зде суге қатысушылар Қазақст ан экономикасының негізгі даму бағытын, мемлекеттік бағдарламалардың жүзеге асырылу барысын, сондайақ Еуроодақ елдерімен ынтымақтастықты нығайту үшін қабылданып жатқан шараларды, Дүниежүзілік сауда ұйымына мүшеліктің артықшылықтарын пайдалану мəселелерін талқылады. Қазақстан Президенті əлемдік экономикадағы құбылмалылыққа, оның біздің елге де əсер етіп отырғанына назар аударды.

– Жаһандық экономика өсімі болжанған көрсеткіштерден төмен болып шықты. Бұған қоса,

(Үндеу газетіміздің 3-бетінде жарияланып отыр.)

СОҢҒЫ ҚОҢЫР АУ СЫ ҢҒЫ РЫ

əлем қандай бағытта жылжып бара жатқаны, оны қысқа жəне ұзақ мерзімді кезеңде не күтіп тұрғаны туралы көңілге қонымды сарапшылық пікір жоқ. Қазір Еуропада, Ресей мен Қытайда күрделі үдерістер жүріп жатыр. Осының бəрі болашақ жаһандық даму тұрғысынан зор қызығушылық тудырады. Сонымен қатар, біздің ел аталған қиындықтарға қарамастан, бұдан əрі ілгерілеуді қамтамасыз ете отырып, өз реформаларын жүзеге асыруын жалғастыруда, – деді Мемлекет басшысы. Кеңес мүшелері кездесу үшін алғыс айтып, жаһандық күн тəртібінде тұрған өзекті саяси жəне экономикалық мəселелерге қатысты пікірлерін ортаға салды. Атап айтқанда, Австрияның бұрынғы Федералдық канцлері А.Гузенбауэр Қазақстан жүзеге асырып жатқан реформалар жаңа жаһандық сын-қатерлерге уақтылы берілген жауап екенін жəне олар біздің

республикамызға мейлінше дамыған елдер клубынан орын алуға мүмкіндік беретінін атап өтті. Израильдің бұрынғы Премьер-Министрі Э.Барак отандық агроөнеркəсіп кешенін дамыту мəселелеріне тоқталды. Ол Қазақстанның əлемдік азық-түлік нарығында бəсекеге қабілетті орынды иеленуі үшін қажетті барлық ресурсқа ие екенін мəлімдеді. Польшаның бұрынғы президенті А.Квасьневский əлеуметтік мəселелерді шешуге, адам капиталын жетілдіруге, шағын жəне орта кəсіпорындарды қолдауға бағытталған реформалардың арқасында елдің жүйелі дамып келе жатқанын атап өтті. Еуропалық комиссияның бұрынғы төрағасы əрі Италияның бұрынғы Премьер-Министрі Р.Проди Еуразиялық экономикалық одақ пен Еуропалық одақтың арасындағы қарым-қатынастың даму əлеуеті зор екеніне, ол барлық тарапқа, соның ішінде Қазақстанға пайда əкеле алатынына назар аударды.

-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: МЕЖЕ МЕН МІНДЕТ Н А Т С Қ А З А Қ «

ЫЛ ЖАМБ

ДА

БАЙЗАҚ АУЫЛ ЖОЛДАРЫ ЖӨНДЕЛУДЕ

Ауданда ауыларалық жолдарды жөндеу жұмыстары жүріп жатыр. Бұл мақсатта облыстық бюджеттен қаралған 214,3 миллион теңгеге 10 жолдың 15,9 шақырымы және аудандық бюджеттен бөлінген 23 миллион теңгеге 5 елді мекеннің 29,1 шақырым жолы жөндеу жұмыстарынан өтеді. МЕРКІ МЕРКІЛІК ОҚУШЫЛАР АНТАЛИЯДА

Түркияның Анталия қаласында жергілікті « T RT C O C U K » тел е р а д и о к о м п а н и я с ы н ы ң ұйымдастыруымен өткен халықаралық дәстүрлі балалар фестиваліне меркілік өнерпаз оқушылар да қатысып, бақтарын сынады. Бұл байқауда еліміздің намысын қорғаған аудандық «Үміт» балалар сарайының «Жібек жолы» би үйірмесінің кіші тобы үздік бестік қатарынан көрінді. ШУ ШИПАЖАЙ ТҮРІНДЕГІ ЖАҢА БАЛАБАҚША

ОБЛЫС ӘКІМІ КӘРІМ КӨКІРЕКБАЕВ ЖҰМЫС САПАРЫМЕН МОЙЫНҚҰМ АУДАНЫНДА БОЛДЫ Уалихан ЖАЙЛАУ, «Ақ жол».

, з ы м я и қ «Қалайшаұямыз» ұшырса Ерекше толқынысты сəт. Əсіресе, мектеп бітіруші түлектер үшін. Себебі, олар 11 жыл білім алған алтын ұядағы соңғы қоңырау салтанатына қатысуда. Алда – ҰБТ. Одан кейін үлкен өмір жолындағы қым-қуыт қарбалас басталады дей беріңіз. Иə, кеше еліміздің барлық аймақтарындағы мектептерде дəстүрлі соңғы қоңырау салтанаты өтті. Тағы бір оқу жылы артта қалды. Ал облысымыздағы 8561 түлек өз өмірлерінің жаңа кезеңдеріне қадам басты. Оның 2123-і – тараздық жас түлектер. Тараз қаласындағы білім мекемелерінің ішінде Керімбай атындағы №12 мектеп-гимназияның мектеп бітіруші 44 оқушысы үшін де бұл күн айрықша естеліктерге толы күн болды. Соңғы қоңырау салтанатына облыс əкімінің бірінші орынбасары Бекболат Орынбеков қатысып, жастарға сəт-сапар тіледі.

– Елбасымыз Н.Ə.Назарбаев жас ұрпақ тəрбиесіне баса көңіл бөліп, олардың сапалы білім алуына барынша жағдай жасап отыр. Биыл облысымызда мектеп түлектерінің 64-і республикалық олимпиадалар мен ғылыми жобалар жарысының қорытындысы бойынша жоғары оқу орындарының грантын жеңіп алуы – соның дəлелі. Жамбылдық жастар өздеріне берілген осындай мүмкіндіктерді сəтті пайдалануда. Осы жылы 44 оқушы халықаралық олимпиадалар мен жарыстарға қатысып, жетістікке жетіп, ҰБТ-дан босатылды. Республикалық пəн олимпиадалары мен ғылыми жоба жарысының қорытындысы бойынша облыс оқушылары 5 жыл қатарынан І орынды иеленді. Осы жылдың өзінде халықаралық, республикалық деңгейдегі білім бəсекелерінде оқушылар 29 алтын, 48 күміс, 60 қола медаль иемденді. Бұл – осындай алғыр да білімді ұл-қыз тəрбиелеген ата-аналар мен ұстаздардың еңбегінің жемісі. Еліміздің болашағы жастардың қолында. Сондықтан да, терең білім алу жолында жалықпай ізденіп, талмай еңбектеніп, ел тізгінін ұстайтын азамат болуларыңызға тілектеспін, – деді Бекболат Серікбекұлы. (Жалғасы 8-бетте).

ОБЛЫС ӘКІМІ КӘРІМ КӨКІРЕКБАЕВ ОБЛЫСТАҒЫ БІРҚАТАР БАСҚАРМА БАСШЫЛАРЫМЕН БІРГЕ МОЙЫНҚҰМ АУДАНЫНДА ЖҰМЫС САПАРЫМЕН БОЛДЫ. АЙМАҚ БАСШЫСЫ ӨНДІРІСІ ӨРКЕНДЕГЕН ӨҢІРДЕ ИНДУСТРИЯЛЫҚИННОВАЦИЯЛЫҚ БАҒДАРЛАМА МЕН ӘЛЕУМЕТТІК МӘСЕЛЕЛЕРДІҢ ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛУЫ ЖАЙ-КҮЙІМЕН ТАНЫСУ МАҚСАТЫНДАҒЫ САПАРЫН МЫҢАРАЛ БАЛЫҚ ЗАУЫТЫНАН БАСТАДЫ. 100-ГЕ ЖУЫҚ АДАМДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТЫП ОТЫРҒАН БАЛЫҚ ЗАУЫТЫН ҚАЙТА ЖАҢҒЫРТУ ЖОБАСЫНЫҢ ЖАЛПЫ ҚҰНЫ 600 МИЛЛИОН ТЕҢГЕНІ ҚҰРАҒАН.

Шу қаласында мемлекеттік-жекеменшік серіктестік негізінде тұңғыш шипажай түріндегі жаңа балабақша бой көтеруде. 8 топтан тұратын 200 балаға лайықталған «Әсия әлемі» балабақшасының бүгінде құрылысы аяқталып, ғимаратты әрлеу, безендіру, жиһаздармен жабдықтау жұмыстары жүргізілуде. Жаңа балабақшаның көптеген ерекшеліктері бар. Яғни онда түрлі сауықтыру кешендері жұмыс істейді, бүлдіршіндер 1 жастан бастап қабылданады және мектепке дейінгі арнайы даярлық тобын ашу жоспарлануда. Сондай-ақ, ата-аналардың сұранысы бойынша сенбі, жексенбі күндері балабақша тәулік бойы қызмет көрсетуі мүмкін.

Мал - баққандікі, Жер - жыртқандікі.

(Жалғасы 4-бетте).

ЖАЗЫЛЫМ – 2016

БАСШЫЛАР БҮЙ ДЕСЕ, БАСҚАЛАР ҚАЙТПЕК?

«АҚ ЖОЛ» – әр шаңыраққа!

НЕМЕСЕ КӘСІПОРЫН ЖЕТЕКШІЛЕРІ РУХАНИ ІЗГІЛІКТЕРГЕ ДЕ ҰЙЫТҚЫ БОЛУЫ КЕРЕК

Ахмет БАЙТҰРСЫНҰЛЫ: «Газет — халықтың көзі, құлағы һәм тілі. Адамға көз, құлақ, тіл қандай керек болса, халыққа газет сондай керек. Дүниеде болып жатқан істер, сөйленіп жатқан сөздер — кімге пайдалы? Кімге зарарлы екендігін күні бұрын біліп, пайдалы болса, шаттанып, зарарлысынан сақтандырып тұрады».

Ақылжан МАМЫТ, «Ақ жол». Облыс əкімі Кəрім Көкірекбаев ж у ы р д а о бл ы с т ы қ « А қ жо л » жəне «Знамя труда» газеттерінің редакцияларында болып, шығармашылық ұжым өкілдерімен кездесті. Онда мерзімді басылымдардың қаржылық жағдайы, шығармашылық ізденістері əңгіме болды. Облыс аумағындағы ірі өндіріс орындарымен тығыз қарымқатынас орнатып, олардың тыныстіршілігі туралы арнайы беттер ұйымдастырып, еңбек адамдары туралы мақалаларды жиі жариялауға ұсыныс жасады. Өте орынды ұсыныс. Қазіргідей əлеуметтік желілерде əркім ойына келген пікірін жазып жатқан

кезде мемлекеттік бұқаралық а қ п а р ат қ ұ р а л д а р ы н а д е ге н талап пен жауапкершілік арта т ү с уд е . Б ұ қ а р а л ы қ а қ п а р ат құралдарының қоғамда алатын орны мен маңызы айтпаса да түсінікті. Мерзімді басылымдар – сол өңірдің тарихы, шежіресі жəне жылнамасы ғана емес, қоғамда оқырмандардың дұрыс көзқарасы

мен пікірін қалыптастыратын, отансүйгіштікке тəрбиелейтін, рухани байытатын, игі істерге үндеп, жұмылдыратын қуатты қару. Ол туралы ұлтымыздың қайраткер перзенттері Ахмет Байтұрсынов «Газет – халықтың көзі, құлағы һəм тілі. Адамға көз, құлақ, тіл қандай керек болса, халыққа газет сондай керек. Дүниеде болып жатқан істер, сөйленіп жатқан сөздер – кімге пайдалы? Кімге зарарлы екендігін күні бұрын біліп, пайдалы болса, шаттанып, зарарлысынан сақтандырып тұрады» десе, Міржақып Дулатов «Қай елдің баспасөзі мықты болса, сол елдің өзі де мықты» деп айтып кеткен. (Жалғасы 4-бетте).

«ҚАЗПОШТА» БАЙЛАНЫС БӨЛІМШЕЛЕРІНДЕ: ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАР ҮШІН

ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАР ҮШІН

Ауылдағы кәсіпорындар мен ұйымдарға: 6 айға – 3185,10 теңге 1 жылға – 6370,20 теңге ИНДЕКСІ 15457

Ауыл тұрғындарына: 6 айға – 2935,08 теңге 1 жылға – 5870,16 теңге ИНДЕКСІ 65457

Тараз, Қаратау, Жаңатас, Шу қалалары бойынша 6 айға – 2849,76 теңге 1 жылға – 5699,52 теңге ИНДЕКСІ 15457

Тараз, Қаратау, Жаңатас, Шу қалалары бойынша 6 айға – 2599,74 теңге 1 жылға – 5199,48 теңге ИНДЕКСІ 65457

ТАРАЗ ҚАЛАСЫНЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫ ҮШІН: «Эврика-пресс» ЖШС, «Тараз-пресс» ЖШС, «ERNUR-PRESS» ЖШС бөлімшелері арқылы жазылуға болады.

2

www.akjolgazet.kz

ЖАҢАРУ ЖАҢА ӨНДІРІС ОРЫНДАРЫНАН БАСТАЛАДЫ БИЫЛ ӨҢІРІМІЗДЕ 8 ЖОБА ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ жылдық қуаты – 1757 тонна ет өнімдерін өндіру. Жоба бойынша 153 жаңа жұмыс орындарын ашу көзделуде. «КazМiуa» ЖШС-ның «Мия тамырын қайта өңдеу зауыты» жо б а с ы н а д а қ ом а қ т ы қ а р ж ы қаралған. Құны 600 миллион теңге болатын өндіріс орны жылына 300 тонна өнім өндіру қуаттылығына и е . Жо б а і с ке қ о с ы л ғ а н д а 6 0 жаңа жұмыс орны ашылмақ. Екінші жартыжылдықта да ауқымды жұмыст ар күтіп тұр. Құны 11,1 миллиард теңгенің 4 инвестициялық жобаcы толықтай жүзеге асқан кезде 145 жаңа жұмыс

Бақытжан ƏБЖАНОВ, облыс əкімдігінің кəсіпкерлік жəне индустриалдыинновациялық дамыту басқармасының бөлім басшысы. Жаңа өндіріс орындары халықты жұмыспен қамтиды, облыс экономикасын дамытып, бюджетке қыруар қаржы түседі. Сондықтан да мемлекетіміз бұл мəселеге ерекше назар аударып келеді. Мəселен, Қазақст ан Ре спубликасының индустриялық-инновациялық дамуының екінші бе сжылдығы 2015-2019 жылдарға арна лған мемлекеттік бағдарламасы аясында облыста жалпы құны 555 миллиард теңгені құрайтын 29 инвестициялық жоба жүзеге асырылатын болады. Оның ішінде ауыл шаруашылығы өндірісі кешені саласында – 11, құрылыста – 6, металлургия жəне тау-кен металлургиясында – 6, химия өнеркəсібінде – 4, эл е к т р о э н е р г е т и к а с ы н д а – 2 , мұнайхимия жəне өңдеу саласы бойынша бір-бір жобадан бар. Осы жобаларды іске асыру барысында құрылыс жұмыстарында 5,8 мың адам еңбек етеді. Ал жобалар толық қуатында жұмыс істеген кезде 5,6 мың жаңа жұмыс орны ашылады деп жоспарлануда. Былтыр жалпы құны 30,5 м и л л и а рд т е ң ге н і қ ұ р а й т ы н 6 инвестициялық жоба іске асырылып,

425 жаңа жұмыс орны ашылды. Ал биылғы бірінші жартыжылдықта жалпы құны 4,3 миллиард теңгені құрайтын 4 инвестициялық жобаның іске асырылуы жоспарланды. Бұл өндіріс орындарынан 235 жаңа жұмыс орнының ашылуы күтілуде. «Луговой жылқы зауыты» жауапкершілігі шектеулі с ерікте стігінің «Мал шаруашылығына құрамажем шығаратын зауыттың құрылысы» жобасы 4 ақпанда іске қосылды.

435,6 миллион теңгеге салынған өндіріс орны жылына 2700 тонна өнім өндіреді. Онда 4 адам еңбек етеді. Құны 698 миллион теңге «ЦАСК» ЖШС Меркі филиалының «Шырын тазалайтын цехты қайта жаңғырту» жобасы да биыл 6 ақпан күні пайдалануға берілді. «Оңтүстік халал тағамдары» ЖШС-ның «Халал стандарттарына

сай жоғары технологиялы ет өнімдер өндірісін салу» жобасының құны 2560 миллион теңгені құрайды,

орны құрылады. «Жамбылгипс» акционерлік қоғамының «№3 зауытының құрылысы: гипс жəне

гипс өнімдерінің өндірісін кеңейту жəне жаңа цехтардың құрылыстары», «Меркі ет» ЖШС-ның «Ет өнімдерін консервілеу, шұжық жəне сиыр еті өнімдері өндірісін ұйымдастыру», «Қазфосфат» ЖШС-ның «Минералды тыңайтқыштар» Жамбыл филиалының «ЭФҚ-1» технологиялық жүйесін қайта құру, экстракциялық фосфор қышқылы өндірісінің бірінші кезеңі» жəне «Бағұл» ЖШС-ның «Дəнекерлеу электродтарын шығару» жобалары іске қосылуына байланысты жүздеген жаңа жұмыс орындары ашылатын болады. Жобаларды жүзеге асыру алдағы жылдары да жалғасын табады. 2017 жылы 22,5 миллиард теңгенің – 7, ал 2018 жылы 411,7 миллиард теңгенің 5 инвестициялық жобасын іске асыру жоспарланған. Бұл жобалардың ішінде «ЕуроХимТыңайтқыш» ЖШС секілді алпауыт компанияның «Минералды тыңайтқыштарды өндіру химия зауытының құрылысы» секілді аса ауқымды өндіріс ошағы бар. Құны 356,6 миллиард теңге болатын жоба жүзеге асқан соң, жылына 1400 мың тонна минералды тыңайтқыш өндіріледі. 2674 жаңа жұмыс орны ашылады. 2019-2021 жылдары əр жыл сайын бір-бір жобадан жүзеге асыру көзделуде. Үкімет пен облыстық əкімдік əлемдік экономикалық дағдарысқа қарамай осынша өндіріс орнын ашуға қолдау-көмегін көрсетіп отыр. Жаңадан ашылатын жұмыс орындарына жергілікті тұрғындар ғана тартылады. Сонда жобалардың жүзеге асуы өңірдегі жұмыссыздық мəселесін шешуге де ықпал етеді.

Еліміздің əлеуметтікэ ко н о м и к а л ы қ ж ə н е д е н с аул ы қ с а қ т ау жағдайы көрініс табатын айрықша маңызға ие көрсеткіштің бірі – ана мен баланы қорғап, сақтау мəселесі екені екінің біріне мəлім. Бұл тұрғыда біздің өңірімізде де жүзеге асырылып жатқан игілікті істер көп-ақ. Осыдан 20 жыл бұрын жоғары тəуекел тобындағы аналар мен жаңа туылған нəрестелерге көрсетілер көмектің үздіксіздігін жəне сабақтастығын қамтамасыз ету мақсатында облыстық перзентхана 45 төсектік жаңа туған сəбилер потологиясы бөлімі ашылуымен облыстық перинаталдық орталыққа айналдырылған болатын. Міне, осы мекеменің былтыр жалпы аумағы 33653 шаршы метрді құрайтын, 11 бөліктен тұратын жаңа ғимаратқа көшірілуі ана мен балаға қамқорлықтың жарқын айғағындай болды. Мекемеміздің өз алдына жеке кислородтық, вакуумдық жəне сығымдалған ауаны өңдейтін стансалары, қатты жəне сұйық отынға арналған автономды қазандығы, жеке гаражы, кір жуу цехы бар. Орталығымыз өркениеттік, əлемдік стандарт талаптарына жауап берерлік жаңа мекен-жайға көшірілуіне байланысты үш деңгейлі көмек көрсетудің де мүмкіндігі туып отыр. Қазіргі таңда мұнда экстрогенитальді патологиясы бар, жүктілік кезінде асқынулармен тіркелген жəне мерзімінен бұрын босанған əйеланаларға перинаталды көмек көрсету ісі үйлестірілуде. Ал неонатологиялық көмек балалар реанимациясы немесе патология бөлімдерінде мамандандырылған көмек қажет ететін, сондай-ақ, 1500 грамм жəне одан да төмен салмақпен шала туылған, дамуында туабітті ақауы бар нəрестелерге көрсетіледі. Сəбидің дамуында туабітті ақауы болуы перинаталдық өлім-жітімнің ең басты себептерінің бірі болып қалуда. Осыған байланысты оларға тиісінше шұғыл көмектер көрсету көлемі ұлғайтыла

түсті. Облыста, оның ішінде орталығымыз базасында Израильдің үздік емханаларында біліктіліктерін жетілдірген дəрігерлердің мамандандырылған неонатальдық бригадасы жұмыс істейді. Перинаталдық орталық жаңа туғандардың барлық даму көрсеткіштеріне мұқият бақылау жүргізуге, наркоздық екпе əрекетін жұмсартуға, отадан кейінгі

бастысы, толыққанды өмір сүруіне қолайлы мүмкіндіктер туғызатынын əсте ұмытпауға тиіспіз. 2014-2015 жылдары жаңа туылған мыңдаған нəресте неонатальдық жəне аудиоскринингтік тексерулермен қамтылды. Аурушаңдығы анықталған жағдайлардың барлығында да сырқат түрін нақтылау, тиісінше түзету, емдеу, оңалту шаралары

Ы Т Ы Қ А Б А Л А Б Н Е АНА М күтімді жақсартуға мүмкіндік беретін ең озық заманауи медициналық құралжабдықтармен жарақтандырылған. Жаңа туған нəрестелерге көрсетілетін неотальді ота қызметі жетілдірілуде. Бұл дамуында ақауы бар балаларды анықтап, оларды емдеуді жақсартуға мүмкіндік беріп отыр. Өткен жылы даму ақауларын түзетуге байланысты 56 ота жасалынды. Жаңа туылған сəбилердің отадан кейінгі тірі қалуы 84 пайызды құрайды. Неонатальдық жəне аудиологиялық скрининг – сəбилер өлімі, аурушаңдық ж ə н е туа б і т т і м ү гед е кт і к д е ң ге й і н төмендетудегі маңызды бағыт, тектік жəне туабітті ауытқушылықты ерте анықтап, оңалтудың негізі болып табылады. Мұндай тексерулер болашақта сырқат баланың қалыпты жетілуіне, білім алуына, кəсіптік даярлықтан өтуіне, жұмысқа орналасуына, ең

қолданылып отырды. Ал экстрагенитальды ауытқумен зардап шегетін жүкті əйелдер босанғанға дейін кеңес беру кабинеті мен тиісті мамандардың айрықша бақылауында болады əрі дер мезгілінде үшінші деңгейдегі перинаталды орталықтарға жатқызылады. Немесе жағдайдың күрделілігіне байланысты Алматы қаласындағы акушерлік, гинекология жəне перинаталдық ғылыми орталығына бақылауда ұстауға жəне босандыруға жіберіледі. Жыл басынан бері бізде жоғары тəуекел тобына жататын 427 əйел ана болу бақытына ие болды. Еліміздің денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасына сəйкес алдымызға қойылған басты міндеттердің бірі – тұрғындардың репродуктивті денсаулығын нығайту болып

табылады. Оның айрықша маңызға ие бөлігі туылғанға дейінгі көмекті жақсарту, отбасын жоспарлау қызметінің, бедеуліктен емдеудің қолжетімділігін арттыру, түсік тастау мен əйелдің жыныс жолдары ауруларының алдын алу, оңалту мəселелеріне қатысты екені де белгілі. Осы орайда орталығымызда тууға қабілетті əралуан жастағы жəне түрлі медициналық қажеттіліктері бар əйелдердің гинекологиялық аурушаңдығы мəселелерін шешуді кешенді түрде қарастыру күтілуде. Сондай-ақ, əйел-аналарға көмек ретінде ДДҰ жобасы аясында мекемеміз жанынан жаңа туған жəне емшек жасындағы сəбилерге тиімді перинаталдық күтім жасауды енгізуді үйлестіру орталығы ашылып отыр. Онда өңіріміздегі емдеу мекемелерінің акушердəрігерлері – гинекологтар, неонатологтар, акушерлер мен медбикелер оқытыпүйретуден өткізіледі. Клиникалық-диагностикалық бөлімшеміз құрамында жоғары тəуекел тобындағы жүкті əйелдерге медициналық-тектік кеңес беру кабинеті, биохимиялық скрининг зертханасы, сондай-ақ, облысымызда ауыр жағдайдағы жүкті əйелдер мен жаңа туылған нəрестелерге кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсету сапасын жақсарту мақсатында 5 мобильді топ жұмыс істейді. Медициналық қызметкерлері жергілікті бюджет есебінен арнайы оқу курстарынан өткен. Күні бүгінге дейін облыстың шалғай елді мекендерінен түскен 900-ден астам шақыру бойынша санитарлық авиация арқылы тиісінше акушерлік көмектер көрсетілген. Республикалық перинаталдық орталығына 12 əйел санитарлық авиация көмегімен жеткізілген. Тағы бір атап өтерлік жетістік, дəрігерлерімізге күрделі жағдайлар туындаған жағдайда телемедицина арқылы республикалық емханалардың білікті мамандары көмекке келе алады. Ана мен бала өлімі көрсеткішін төмендету мақсатымен барлық деңгейдегі медицина мамандарын интенсивті оқыту-үйрету жүзеге асырылуда. Мұның барлығының да дені сау, саламатты ұрпақ өсіруіміз үшін көмегі мол-ақ. Алдағы уақытта да бұл мəселені басты назарымызда ұстайтын боламыз. Өйткені, дүниеде ана мен баланың бақытынан асқан байлық жоқ.

ТАБИҒАТ – ТАЛ БЕСІГІҢ

ҚОРШАҒАН ОРТА ТАЗАЛЫҒЫНА БӘРІМІЗ ЖАУАПТЫМЫЗ

Энергетика министрлігі мұнайгаз кешеніндегі экологиялық реттеу, бақылау жəне мемлекеттік инспекция комитетінің 16 департаментінің арасында біздің облыстың мемлекеттік экология инспекторлары рейтингте бірінші орынды иеленді. Əлбетте, мұндай жетістік тынымсыз еңбектің арқасында келді. Ө т ке н ж ы л ы и н с п е кто рл а р тарапынан 307 тексеру жүргізілсе, оның 77-сі жоспарлы, 1 9 7 - с і жо с п а р д а н т ы с . 11 9 6 заңбұзушылықтың 288-і тексеру нəтижесінде, ал 908-і «Таза ауа» операциясы барысында анықталды. Осыншама қыруар жұмысты атқару небəрі 12 инспектордың үлесіне тиіп отыр. Ауаны, суды, топырақты ластау деректері жеткілікті. Оны қадағалап, тиісті шара қолдану оңай жұмыс е м е с . Д е п а рт а м е н т т і ң н е г і з г і басты міндеті – қоршаған ортаны ластау көлемін қысқарту. Бүгінгі күні ескі технологиямен жұмыс атқарып жатқан өндірістерді тоқтату мүмкін бе? Мүмкін емес. Мүмкін болған жағдайда да ол сот арқылы орындалады. Қазіргі жаһандық

дағдарыста мекеме жұмысын тоқтату экономикаға елеулі əсерін тигізетіні тағы бар. Б ы л т ы р т ө г і н д і л е р ( с уд ы ластау) көлемі 4,5 мың тоннаға азайған, керісінше атмосфералық ауаның ластануы былтырғымен салыстырғанда 3 мың тоннаға артқан. Бұл – ірі өндірістер өнім өндіру көлемін арттырса, кейбір мекемелер су пайдалану көлемін азайтқандықтан орын алды. Экология терминологиясымен тұжырымдар болсақ, инспекторлар экологиялық апатты болдырмау жəне алдын алу шараларын қарастыруда. Қазіргі ірі өндіріс ошақт ары өздерінен таралатын əрбір зиянды қоспаның мөлшері Денсаулық с ақт ау жəне əлеуметтік даму министрлігі бекіткен нормативке сəйкес ауаны, суды пайдалануға 5 жылға экологиялық реттеу бөлімінен рұқсат алады. Əрбір жылға жасалған іс-шараларының негізінде қоршаған ортаға таралатын зиянды заттарды шектеу –cолардың міндеті. Аталған шараның қалай орындалып жатқанын қадағалау – департаменттің құзырында.

О бл ы с ы м ы з д ы ң ау м а ғ ы н д а салынатын жаңа зауыттарға талап өзгеше болады. Қазірдің өзінде кейбір жобалар сараптау негізінде кейін қайтарылып да жатыр. Əрбір мемлекеттік мекеме өз саласында немқұрайлылыққа жол бермеуі керек. О бл ы с ы м ы з д а ғ ы е ң і р г е л і кəсіпорын – «Қазфосфат» ЖШС-на 2015 жылы зиянды заттарды сыртқа шығармайтын құрал-жабдықтардан немесе ғылыми тілде «тұрақты көздерден» кететін улы заттардың негізгі үлесі 40 пайызды құраған. Атап айтар болсақ, соңғы 7-8 жылдың көлемінде технологияны өзгерту шеңберінде көптеген жұмыс атқарылды. Бұрын мұнда бір ғана сары фосфор болса, енді бірнеше жаңа цехтар ашылып, сапалы өнім алынуда. Талай жыл түйткілді мəселе болған «фосшлам» үйіндісі қайта пешке жіберіліп, қосымша өнім өндірілуде, «граншлактар» цемент зауытына жəне «КнауфГипсТараз» ЖШС-на жөнелтілуде, «коттрельсүті» мен «коттрельшаңы» жарамды материалға айналдырылды. Жаңа Жамбыл фосфор зауытында 2023 жылға дейін өндіріс

ЛА

ҚК ША

ІЛТІ – БІЛІМДЕ

БІЛІКТІЛІК БӘСЕКЕДЕ БІЛІНЕДІ Гүлнар ТҰРСЫНБЕКОВА, Тараз химиятехнологиялық колледжінің директоры.

Елбасымыз айтқандай, Жа м б ы л ө ң і р і химия өнеркəсібінің кіндігі болған. Болып қала береді. Ендігі мақсат – өндірісті дамыту. Ол үшін осы салада еңбек ететін мамандар даярлауымыз қажет.

2008 жылы Президентіміз облысымызға келген іссапарында химия саласын дамыту үшін к ə с і б и м а м а н д а р д а я р л ау қажеттігін айтып, тиісті тапсырма бе р ге н б ол ат ы н . Ме м л е ке т басшысы жүктеген міндеттерді жүзеге асыру мақсатында сала мамандарын даярлайтын жаңа оқу орнының іргесі қаланып, 2014 жылы Тараз химия-технологиялық колледжіне талапкерлер оқуға қабылданған еді. Биыл о сы колледжден 9 түрлі мамандық бойынша білім алған 565 жас маман түлеп ұшпақ. Оның ішінде «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы аясында əр ауданнан келіп, «Тамақтандыруды ұйымдастыру» мамандығы бойынша білім а л ы п ж ү р ге н 2 3 , « Е с е п т еу техникасы жəне бағдарламалық қамтамасыздандыру» мамандығы бойынша 14 жас бар. Кол л ед ж д е д уа л д ы о қ ы ту жүйесі бойынша студенттер өндіріс орындарында іс-тəжірибеден өтуде. Бұл – білім жүйе сіне енгізілген бағдарламалардың жемісі. Студенттеріміз өндірістік

тəжірибе жинауы үшін облыстағы ең ірі 12 өндіріс орнымен əріптестік келісімшарт жасастық. Соның 5-еуі – химиялық кəсіпорын. Биыл жаңа мамандықт ардың ашылуына байланысты əріптестік серіктестіктердің санын 19-ға жеткіздік. Осыдан екі жыл бұрын облыс əкімдігінің білім басқармасы, «Қазфо сфат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жəне аталмыш колледж бірлесе отырып, «Дуалдық оқытудың жол картасын» іске асырудың жоспарын əзірлеген. Ал корпоративтік басқару «Қазфосфат» ЖШС-на тапсырылған болатын. Өйткені, бұл химия саласына жоғары білікті мамандарды уақтылы əрі үйлесімді дайындауға мүмкіндік беретін бірден-бір жол еді. Кейін облыстық кəсіпкерлер палатасының ықпалымен колледжде электрондық «Кəсіптік бағдар беру кабинеті» жабдықталды. Ко л л е д ж д е с т уд е н т т е р д і ң теориялық білімін арттыру б а ғ ы т ы н д а ү л ке н ж ұ м ы с т а р атқарылуда. Оқытушылар кəсіби біліктіліктерін шыңдау үшін түрлі байқауларға қатысуда. Жуырда облыстық білім басқармасының о қ у - ə д і с т е м е л і к ка б и н е т і н і ң ұйымдастыруымен өткен оқуөндірістік шеберлер арасындағы байқауда колледждің оқу-өндірістік шебері Өркен Шонмырзаевтың 1-орынды иеленуі – осы сөзіміздің дəлелі. Колледж студенттері де көптеген табысқа қол жеткізуде. Мəселен, «WorldSkills Kazakstan» өңірлік байқауында Абат Досмаханов 1-орынды иеленсе, осы байқаудың бас жүлдесін Шабан Мəулен жеңіп алған болатын.

ҚАЛА ӨМІРІ

ҰЛТ ЖӘНЕ ҰРПАҚ Айгүл АЙТБАЕВА, облыстық перинаталдық орталығының бас дəрігері.

БО

26 мамыр, 2016 жыл

қалдықтарын іске жарату бойынша бағдарлама жасалынған. Бүгінде №3 жəне №4 шлам тастағыш алаң тазартылып, рекултивацияланған. Бұл жұмыс одан əрі жалғасуда, осындай өзгерістер барлық өндірістерде қолға алынып, қоршаған ортаға зиянын тигізбеудің жолдары қарастырылуда. Осының бəрін қадағалау мемлекеттік экологиялық инспекторлардың тынымсыз еңбегін қажет етеді. Сондықтан да «инспекторлар тек айыппұл салумен шектеледі» деген жаңсақ тұжырым екенін еске салғым келеді. Сондай-ақ, экологиялық департаменттің шамасы келмейтін аймақтағы күрделі мəселелер де жеткілікті. Жергілікті бюджеттің қаражаты жеткіліксіз, бір ғана тығырықтан шығар жол – шетелдік инвесторларды тарту. Бүгінгі таңда облыс басшылары жан-жақтан инвестор тартуды қарастыруда. Облыс көлемінде 2 миллион 678 мың тонна тұрмыстық қатты қ а л д ы қ т а р ш о ғ ы рл а н ғ а н , т е к қана Тараз қаласында 2015 жыл деңгейінде шығарылған қалдықтар 60 мың тонна. Одан кейінгі мəселе 378 елді мекенде 168 коммуналдық,

7 жекеменшік полигон ғана бар. Қалған 203 елді мекенде қалдықтар ретсіз төгілуде. Əрине, бұл түйткіл шешімін табады, бірақ та біраз уақыт қажет. Облыс деңгейінде экологиялық жағдайды бақылауда ұ с т аум е н қ ат а р , э кол о г и я л ы қ жағдайды жақсарту бағытында облыс басшылығы тарапынан қолдау көрсетілуде. Барлық аудандарда мал жəне басқа да өлекселерді т аст айтын көмбелер көбейіп, құрлысы жүргізілуде. Облыс көлемінде көріктендіру жəне көгеріштендірудің айлығы жарияланғаннан кейін барлық мекемелер, елді мекен тұрғындары, жеке азаматтар сенбілікке шығып, аумақтың тазалығын сақтауға өз үлестерін қосуда. Соңғы жылдары бұл істе экологиялық полицияның еңбегі зор. Бұдан 10 жыл бұрын қала көшесінде пластикалық шөлмектер немесе темекі қалдықтарын көрінген жерге тастай беретін болса, бүгінде ондай жөнсіздікке тыйым салынған. Бекмұрат ҚУАНЫШОВ, облыс бойынша экология департаментінің маманы.

ҚҰМШАҒАЛ АЛҚАБЫ ТҰРҒЫНДАРҒА ҚОЛАЙЛЫ Мұрат АҚҚҰЛИЕВ, Тараз қаласындағы №11 округтің бас инспекторы. Басқарушы азаматт ардың х а л ы қ қ а мейлінше жақын болуы, елмен етене араласуы қажеттігін Елбасы Жолдауларында, түрлі мемлекеттік бағдарламалардың орындалуы бойынша берген тапсырмаларында

алуда. Осы шағын ауылдан тағы бір мектеп салуға оқушы саны жетіп тұр. Аумақта оқушылардың көбейгені халықтың тұрмысына қолайлы екенін көрсетеді. Округке «көгілдір отын» келетін күн де алыс емес. Қала бюджетінен 793 миллион теңгеге сметалық жо б а с ы ж а с а л ы п , қ ұ ж ат т а р Астанаға жолданған. Сəтін салса, 2017 жылы бұл аумақ тұрғындары г а зд ы ң д а қ ы з ы ғ ы н к ө р е т і н болады. Бұл облыс əкімі Кəрім Көкірекбаевтың біздің аумаққа да көңілін аударып отырғанын

үнемі айтумен келеді. «100 нақты қадамда» да атқарылуы тиіс ең өзекті мəс елелер қамтылған. Мемлекетіміздің ұстанып отырған саясатына үлес қосу, еліміздің дамуы жолында еңбек ету – біздерге мерейлі міндет. Т а р а з қ а л а с ы н д а ғ ы № 11 округіне Қызылабад, Құмшағал, Көлтоған, Шөлдала, Казарма, Жиделі шағын ауылдары жəне 27 саяжай аумағы кіреді. Округте 19 мың 835 адам тұрады. 3 мың 588 гектар жер көлемі бар. Халыққа 6 мектеп, 2 балабақша лайықты қызмет етуде. Тұрғындардың біразы мал ұстайды, негізгі тіршілік көзі – егіншілік. Атап айтқанда «Қали-1», «Қали-2» шаруа қожалықтары 45 гектар алқапқа пияз, жоңышқа егіп, көпшілікке үлгі көрсетіп отыр. Қожалық жетекшісі Зайдан Құсайынов – нағыз істің адамы. Құмшағал шағын ауылында орналасқан «Шағал» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (директоры Айдар Олжабаев) 40 адамды жұмыспен қамтып, ісін жандандырып келеді. Округ аумағында орталық пошта, кітапхана жұмыс атқарады. Орталық кеңсенің төңірегі абаттандырылып, Ұлы Отан соғысына осы округтен қатысқан майдангерлерге арналып е скерткіш тақта орнатылған. Құмшағал шағын ауылында 300 орындық жаңа мектеп «Нұрлы жол» бағдарламасымен салынып, биыл күзде шəкірттерге есігін айқара ашпақшы. Осынау жаңа мектеп пайдалануға берілсе, бұрынғы мектеп ғимараты балабақшаға бейімделеді. Көлтоғанда 200 орындық жаңа мектеп салынған. Биыл Көлтоған шағын ауылының аумағына мың данадан астам жас көшеттер отырғыздық. Шөлдала шағын ауданындағы орта мектепте 1200 бала үш ауысыммен білім

көрсетеді. Былтыр Құмшағалда төрт көше асфальтталды. Аумаққа тікелей келетін №5 автобус бағыты ашылды. Мұның барлығы Тараз қаласы əкімінің халық алдында берген е себінде көтерілген ұсыныстарды орындау мақсатында жүзеге асырылып жатыр. Біздің округтен с айланған х а л ы қ қ а л аул ы л а р ы н а д а айтарымыз тек қана алғыс. Мəселен, облыстық мəслихат депут аты Гүлдара Нұрымова Жиделі шағын ауылының жолын орташа жөндеуден, мешітті күрделі жөндеуден өткізуге көмектесті. Ол мереке сайын сайлаушыларына келіп, ата-əже, алдыңғы толқын ағаларды ардақтауды еш ұмытқан емес. Тұрмысы төмен отбасыларға қаржылық көмегін де көрсетті. Облыстық мəслихаттың депутаты Арман Еділбаев округтегі асфальт жолдың бірнеше шақырымын күрделі жөндеуден өткізіп берді, басқа да көмектері жеткілікті. Біздің округ бұрын Жамбыл ауданына қараған. Қазір тұрғындар Тараз қалалық мекен-жай мекемелеріне тіркелген. Тұрғындар қаладан əлеуметтік көмек алып отыр. Тараздағы білікті, білгір дəрігерлерге қаралуға да мүмкіндік алды. Қалаға қосылудың өте тиімді шешім болғанын тұрғындар сезініп келеді. Округтегі ардагерлер кеңесімен бірлесе жұмыс атқарамыз. Алты шағын ауылды үнемі аралап, тұрғындардың талап-тілегіне құлақ асып, көңіл аударып отырамыз. Мен ұзақ жылдан бері Тараздағы бірнеше округтерді басқардым. №11 округтің бас инспекторлығына келгеніме екі жылға жуықтады. Халықпен бірлесіп атқарар жұмыстарымыз, жоспарларымыз өте көп. Себебі, халықтың ықыласына бөленгеннен артық бақыт жоқ деп білемін.

26 мамыр, 2016 жыл

3

www.akjolgazet.kz

ЖЕР ТАҒДЫРЫ – ЕЛ ТАҒДЫРЫ АШЫҚ ӘҢГІМЕ БОЛДЫ Облыстық қоғамдық кеңе стің төрағасы Ж.Кəрібаев бастаған түсіндіру тобы Т.Рысқұлов, Меркі жəне Қордай аудандарында болып, халықпен кездесіп, Жер кодексінің көптің көңілін алаңдатқан баптарына байланысты кең ауқымды əңгіме өрбітті. Кездесу барысында облыс əкімдігі жерді пайдалану жəне қорғалуын бақылау басқармасының басшысы Серікбай Тапеев дамыған елдердің барлығы дерлік ауыл шаруашылығы саласынан пайда тауып отырғандығын тілге тиек етіп, жер бос жатпауы керектігіне кеңінен тоқталды. Т.Рысқұлов аудандық мəслихат депутаттары Зəйтүнə Оразалиеваның, Қадірбек Құлбарақовтың, Сəтжан Мамырбаевтың жəне басқа да шаруа баққан адамдардың жер мəселесі туралы қойған сұрақтарына нақты жауаптар қайтарылды.

ЖАЙЫЛЫМДЫ БІР ҚОЛҒА ШОҒЫРЛАНДЫРМАУ КЕРЕК Жанат АХАЕВ, «Ахай» шаруа қожалығының төрағасы. Шаруа адамы болғандықтан, менің де көтерілген мəселеге байланысты өз байламым бар. Бізде 3200 гектар жайылымдық пен 200 гектар шабындық, 30 гектар егістікті кезінде 10, 25, 49 жылдарға жалға алғанбыз. Иелігімізде 300-ден астам мүйізді ірі қара, 2000 бас ұсақ мал бар. Қожалықта, сондай-ақ оннан астам техника пайдаланылады. Мал бағумен, жемшөп дайындаумен 30-дан астам адам айналысады. Демек, осынша адамға жұмыс тауып беріп отырмыз. Малшыларымыздың, бақташыларымыздың еңбекақысы да əжептəуір. Механизаторларымыз еңбегіне қарай жалақы алады. Үстіміздегі жылы 295 бас аналық сиыр бұзаулады, 2000 бас саулық төлдеді. Барлығы аман-есен өсірілді. Өткен жылғы төлдердің еркектерін бордақылауға

қоймақшымыз. Шаруаны жүргізу үшін мемлекет тарапынан көмек те алып отырмыз. Демек, еңбек етсең табыс табуға болады екен. Оны ұжымдағы жұмысшылар жақсы біледі. Ендеше олардың да алаңсыз жұмыс істеп, əлеуметтік жағдайларын жақсартуға мүмкіндігі бар. Сондықтан, олар ертеңгі күндеріне алаңдамас үшін жер керек. Жер болса, мал өсіреміз, егін егеміз, жемшөп дайындаймыз. Шаруа ретінде айтарым, Жер кодексінде көрсетілгеніндей, жердің ұзақ жылға жалға берілгені дұрыс. Əсіресе, суармалы жер мен шабындықты сатып алуға болады. Заңда белгіленгендей, жер құнының елу пайызын төлеп, қалғанын 10 жылда бөліп-бөліп төлеуге мүмкіндік берілуі өте орынды деп білемін. Жайылымдыққа келетін болсақ, біз сияқты ірі шаруа қожалықтары əрине, көп жерді иеленгені лəзім. Бірақ, бар жайылымдықтың бір ғана адамның қолына шоғырландырылуына жол берілмеуі керек. Ең алдымен, кезінде пай үлесі болмай, жер телімін ала алмай қалған адамдарға жерді жалға беруге немесе сатуға ұсыныс жасаған жөн. Соңғы кездері жермен жұмыс істегісі келетіндерді ұйымдастырып,

кооперативтер құру жайы жиі қозғалып жүр. Бұл да өзекті мəселе. Үкімет оларға алғашқы кезде көмек қолын созса, құба-құп болар еді. Ел ішінде жердің жағдайын жақсы білетін азаматтар көп-ақ. Олар екіүш жылдың ішінде-ақ жерді игеріп кетер еді. Негізінде жерді шетел азаматтарына жалға бергенде де, мерзімін 10-15 жылдан асырмау керек. Жəне де жерді бақылайтын құзырлы органдар олардың пайдаланып жатқан жерлерін жиі-жиі тексеріп, құнарының құруына тосқауыл қойғандары жөн. Мысалы, кейбір шаруашылықтарда пияз, темекі егіп, жердің құнарын құртып кеткендерін де білеміз. Оны қалпына қайта келтіруге ұзақ жылдар, мол қаражат кететіні тағы анық. Ең абзалы – жерді шетел азаматтарына сатпай, өзіміз игеруді қолға алғанымыз жөн. Өйткені, Елбасы мен Үкіметтің қамқорлығы арқасында ауылдарда шаруалар жылдан-жылға тұрмыстарын түзеп келеді. Мал басы өсуде. Оларға болашақта жер ауадай керек болады. Осыларды ескере келе, жер реформасын тиянақты, ақылмен, іскерлікпен шешкен жөн деп есептеймін. С.Шəкіров ауылы, Талас ауданы.

ШАРУАЛАРДЫҢ БЕЛСЕНДІЛІГІ ҚАЖЕТ Дінмұхамед НҰРАЛИЕВ, облыстық кəсіпкерлер палатасы аудандық филиалының директоры. Елбасының жерімізді көздің қарашығындай сақтаудағы еңбегі ұшан-теңіз. Еліміздің шекарасын белгілеп, бекітуде қаншама жұмыстар атқарды! «Жер – ата-бабамыздан мұраға қалған біздің басты байлығымыз. Қазақстанның 14 мың шақырым шекарасын ресімдеу үшін мен көрші елдердің басшыларымен 8 жыл бойы келіссөз жүргіздім. Осының бəрі жеріміздің тұтастығын

қамтамасыз ету үшін жасалды. Мен азаматтарымыздың осы мəселені көтергеніне қуаныштымын. Егер, жерге дəл осылай көңіл бөлінетін болса, бұл біздің халқымыз өз жерін қасық қаны қалғанша қорғайтынын көрсетеді» деп атап өтті Мемлекет басшысы ҚХА сессиясында. Ал 8 жыл уақыт дегенің айтуға ғ а н а о ң а й . О с ы н ш а ма уа қ ы т т а қаншама күш-жігер жұмс а лды, қаншама тер төгілді. Осындай ұланғайыр жеріміздің шекарасын бекітіп алған Елбасы Н.Назарбаевтың жер мəселесіне айрықша мəн беретінін осыдан-ақ аңғаруға болады. Қазақ жерінің асты да, үсті де кенге толы. Əйткенмен, жер астының қазынасына ғана иек артып, қол қусырып отыра берудің түбі қайырлы бола бермейтінін қазіргі əлемнің тəжірибесі айқындап та берді. Сондықтан да нарықтық қатынастар заңдылығына

бағынбасқа болмайтынын уақыттың өзі көрсетіп отыр. Енді жақын жəне алыс болашақтарда елдің əлеуметтік-экономикалық жағынан қарқынды дамуы о сы жер ресурстарын сапалы да тиімді пайдалануға, терең ойластырылған жер саясатын дұрыс жүргізуге тікелей байланысты екені ешбір күмəн тудырмайды. Сол себепті, соңғы кездері біздің елімізде жер мəселесін түбегейлі реттеуге, жерді пайдалану жөніндегі тəртіпті бір жүйеге келтіруге айрықша мəн берілуде. Біле білсек, осының барлығы біздің ортақ мекеніміз, ата жұртымыз болып отырған қасиетті қазақ жерінің алдағы тағдырын ойлағандықтан туып, оның кемел келешегіне жан ашығандықтан туындап отырған шаралар болып табылады. Шындығында, кешегі жаппай жекешелендіру кезінде үлеске тиген

жерлердің көбі қурай басып, иесіз жатқаны белгілі. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің нақты иесі болса, мал бағып, егін салып, саланы өркендетуге алғышарт жасар еді. Құлазыған қу медиен даладан кімге, не пайда бар? Бір сөзбен айтқанда, қазір орынсыз дау-дамайдан гөрі орнықты ойлар мен ұтымды ұсыныстарды басшылыққа алған тиімді. Осы жайттарды ескергендіктен де Мемлекет басшысы Жер заңнамасының бірқатар баптарына мораторий жариялап отыр. Олай болс а, о сы мүмкіндікті пайдаланып, өз ұсыныс-пікірлерімізді білдіруіміз керек деп ойлаймын. Бұл мəселеде əсіресе, жермен жұмыс жасайтын шаруалар белсенділік танытуы қажет. Жердің қадір-қасиетін олар өте жақсы біледі. Байзақ ауданы.

* * * Меркі ауданының əкімі Бақтияр К ө п б о с ы н о в Же р код е кс і н д е г і т о л ы қ т ы р ул а р м е н ө з г е р т ул е р турасында халық арасында кереғар пікірлер туғызып, қоғамдық қозғауға айналған кейбір топтың көлеңкелі əрекеттеріне қарсы тұру міндет екенін айтып өтті. Жиында сөз кезегін алған Жамбыл ауылы ардагерлер алқасының төрағасы С.Көшкінбаев пен жаңатоғандық «Ринат» шаруа қожалығының төрайымы Қ.Татығұлова жердің жекеменшікте

болуын құп көргендерімен, оны ш е т е л д і к т е р г е ж а л ғ а б е р уд і қолдамайтындарын жеткізді. * * * Қордай ауданының əкімі Қайрат До саев күн тəртібіндегі мəселе бойынша түсініктеме берді. Жиын барысында жерді жалға беру немесе сату бойынша тұрғындардың ұсыныстары тыңдалды. Əр ауылдық округтен келген жергілікті қоғамдық кеңес мүшелері өз пікірлерін ортаға салды. Мəселен, Қордай ауылдық ардагерлер кеңе сінің төрағасы Тұрсын Қалығұлов, Қаракемер ау ы л ы н а н Е р ғ а з ы Б о з ш а е в , степнойлық Аманхан Рысымбетов, кəсіпкер Жайық Манасбаев,Фатима Байбекова, ауданның Құрметті азаматы Төле Сүгірбай жəне басқалары сөз алды. Сонымен қатар, кездесу барысында жерді пайдалану, оны өңдеу, дұрыс баптау мəселелері де тілге тиек етіліп, мамандардың пікірлері тыңдалды. Кезде суде айтылған барлық ұсыныстар мен тілектерді облыстық қоғамдық кеңес мүшелері тиісті орындарға жеткізетіндерін айтты. Нұрболат ƏЛДИБЕКОВ, Құрманбек ƏЛІМЖАН, «Ақ жол». Т. Рысқұлов, Меркі жəне Қордай аудандары.

ЕҢБЕК ЕТПЕЙ, ЕЛ ӨСІП-ӨНБЕЙДІ Жұмахан ОСПАНОВ, «Нұр-2000» шаруа қожалығының жетекшісі. Жер – халқымыздың басты байлығы, мəңгілік м ұ р а с ы . Ат а - б а б а л а р ы м ы з о с ы жердің бір сүйемін де жатқа бермей, қасық қаны қалғанша қорғап, көзінің қарашығындай сақтап, ұрпақтарына аманат етіп қалдырды. Жер – аса шетін мəселе. Сондықтан Елбасының Жер туралы заңға мораторий жариялауы дер кезінде қабылданған əділ шешім болды деп ойлаймын. Президент бұл ретте халықтың пікірімен санасып, Парламент пен Үкіметке кодекстің күмəн тудыратын баптарын тағы бір мəрте пысықтап, қайта қарап, артықшылықт арын тұрғындарға кең ауқымда тəптіштеп түсіндіруді т а п с ы р у ы х а л ы қ т ы ң қ а л ау ы н ескергендігі деп білеміз. Осы орайда құрылған арнайы комиссияның да жерді тиімді пайдалану арқылы ауыл шаруашылығы саласын дамытудың мол мүмкіндіктерін жан-жақты зерттеп, зерделеуден өткізіп барып, өміршең құжаттың дүниеге келуіне айрықша ықпал ететініне сеніміміз мол. Өйткені, бұл мəселені жан-жақты қарастырып, ойласуға əлі де уақыт бар. Қандай да бір түйткілді мəселенің түйінін айқай-шусыз, ақылға салып, байыппен шешкеніміз жөн. Оның

үстіне, елімізде, өз облысымыз көлемінде игерусіз жатқан қаншама бос жерлер бар десеңізші. Біз осы істі көзін тауып, үйлестіре білуге, арамшөп басып талайдан бері бос жатқан алқаптарға жан бітіруге тиіспіз. Бұл, əрине, қыруар еңбекті, тіпті мол қаржыны да талап ететін іс. Инвесторлар көмегі де қажет. Осы тұрғыда базбіреулер айтып жүргендей, өңіріміздегі тың жерлерді игеру жобасын көпшілік болып жұмыла жүзеге асырсақ та, еш артығы жоқ. Бұл үшін бізге кейінгі ұрпағымыз тек қана алғыс айтатын болады. Бұл, бір жағынан, Елбасы ұсынған Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы идеясының нақты іс жүзіне асырылуына да серпін береді əрі елімізде бірде-бір азамат жұмыссыз қалмайды деп ойлаймын. Ал еңбексіз ел өсіп-өнбейді. Сондықтан, барша қазақстандықтар болып бұл іске жұмыла кірісіп, дарқан даламызды игілігімізге жаратып, əрбір пұшпағын дерлік тиімді пайдалануға ұмтылыс жасауға тиіспіз. Күні кеше өткен ҚХА сессиясында д а « А л д ы м е н ж а ғ д а й д ы е г же й тегжейлi қарап, халыққа түсiндiрiп, Парламентпен бiрге шешiп, келiсiмге келсеңдер, мораторийдi түсiремiз, болмаса түсiрмеймiз» дедi емес пе Президент Нұрсұлтан Назарбаев. Сондай-ақ, «Жер – халықтыкі! Халыққа ұнамайтын заңның керегі жоқ бізге» деп нақты байламын айтты. Біраз уақыттан бері халықты алаңдатумен келген осынау өзекті де өткір мəселенің оңт айлы шешілуі сіз бен бізге, болашағымыздың баянды болуына оң ықпалын тигізеріне сенемін. Шу ауданы.

ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ КҮШТЕРДІҢ «ҚАЗАҚСТАН-2050» ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ КОАЛИЦИЯСЫНЫҢ ҮНДЕУІ Құрметті отандастар! Жетекші саяси партиялардың, Қазақстан халқы Ассамблеясының, қоғамдық бірлестіктердің, үкіметтік емес ұйым дардың, ғылыми жəне шығармашылық интеллигенцияның, ардагерлер мен аграрлық сала мамандарының, ірі кəсіпорындардың, кəсіподақтардың, еңбек ұжымдары мен жастар қозғалыстарының басын қосқан, барлық əлеуметтік топтардың, барлық өңірдің мүддесін көздеген Демократиялық күштердің «Қазақстан-2050» жалпыұлттық коалициясы еліміздің азаматтарына үндеу жолдайды.

- «Қазақстан-2050» Даму Стратегиясында Мемлекет басшысы белгілеген республиканы қоғамдық-саяси жəне əлеуметтік-экономикалық жаңғырту бағдарын, сондай-ақ Бес институттық реформаны жүзеге асыру жөніндегі «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарын жəне аса ауқымды «Нұрлы жол» бағдарламасын толығымен қолдай отырып; - Мемлекет басшысының Жер кодексінің жекелеген нормаларына мораторий енгізу туралы шешімін қолдай отырып; - əлемдік қоғамдастықтың беделді əрі жауапты өкілі ретінде Қазақстан бетпе-бет келіп отырған жаңа жаһандық саяси-экономикалық ахуал мен уақыттың сынақтарын ескере отырып; - Қазақстанның астанасында өтетін

Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер басшыларының саммиті мен Астана экономикалық форумының күн тəртібіндегі басымдықтарды қуаттай келе; - Мемлекет басшысының ядролық қарусыз болашақ құру, жаһандық, оның ішінде ЕАЭО шеңберіндегі қауіпсіздік, халықаралық ынтымақт астық жəне экономикалық интеграция жүйесін күшейтуге бағытталған сыртқы саясаты ның басты бағыттарының айрықша маңыздылығын сезініп; - тəуелсіздіктің барлық жетістіктерінің іргетасы саналатын əлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты, Қазақстанның көп ұлтты халқының қоғамдық келісімі мен бірлігін қамтамасыз етуді аса маңызды қажеттілік ретінде қабылдап; - Президенттің тапсырмасымен құрылған Жер реформасы бойынша комиссия жұмысының алғашқы нəтижелерін жоғары бағалай келе; Біз – республикадағы азаматтық қоғам өкілдері қазақстандықтарды Жер реформасы бойынша комиссияның жəне Аймақтық қоғамдық кеңестердің жұмысына белсене атсалысуға шақырамыз. Біз үшін жəне барша азаматтар үшін жер – тек материалдық игілік қана емес, Қазақстан халқының бірлігін бекемдеп, жұдырықтай

жұмылдырған Тəуелсіздік ұғымымен бірдей аса қастерлі құндылық. Демократиялық күштердің «Қазақстан-2050» жалпыұлттық коалициясы агроөнеркəсіптік секторды қарқынды дамытудың маңызды тетігі ретінде Жер реформасы қажет деп санайды. Мемлекет басшысының Жер мəсе лесіне қатысты қорытынды шешімді қабылдаудағы салмақты ұстанымын есепке ала отырып, туған жерінің болашағы үшін алаңдайтын қазақстандықтар осы мəселе жөніндегі ашық əрі сындарлы сұхбатқа үн қосуы қажет деп санаймыз. Қуатты, біртұтас, гүлденген əрі тəуел сіз Қазақстанда өмір сүргіміз келсе, біздің басты міндетіміз – елдегі бейбітшілік пен келісімді сақтау болуға тиіс. Елбасы үндеуін қолдай отырып, Демократиялық күштердің «Қазақстан-2050» жалпыұлттық коалициясы Жер реформасын жетілдіруге бар күшін салады. Біз əрбір азаматтың осы мəселеге қатысты пікірі ескеріліп, жан-жақты қаралатынына кепілдік береміз. Қазақстандықтардың аталған мəселеге қатысты Демократиялық күштердің «Қазақстан-2050» жалпыұлттық коалиция сына жолдаған барлық ұсыныстары мен тілектері жан-

жақты зерделеніп, Жер реформасы жөніндегі комиссияның қарауына ұсынылады. «Нұр Отан» партиясы, Қазақстанның «Ақ жол» демократиялық партиясы, Қазақстанның Коммунистік халық партиясы, Қазақстанның «Ауыл» халықтық-демократиялық патриоттық партиясы, «Бірлік» партиясы, Қазақстан халқы Ассамблеясы, «Ата мекен» Ұлттық кəсіпкерлер палатасы, «Қазақстанның азаматтық альянсы» заңды тұлғалар бірлестігі, Қазақстанның Кəсіподақтар федерациясы, Қазақстан Республикасы Ардагерлер ұйымы, «Болашақ» қауымдастығы, Қазақстанның кəсіпкерлер форумы, Мүгедектердің «ДОС» тəуелсіз өмір орталығы» қоғамдық бірлестігі, «ҚР Қарулы Күштер ардагерлері» қоғамдық бірлестігі, Ауғанстан соғысы ардагерлері ұйымдарының қауымдастығы, Кəсіпкер əйелдер одағы, «Жасыл» экономика мен G-GLOBAL-ды дамыту үшін коалициясы» заңды тұлғалар бірлестігі, «Жас Отан» жастар қанаты, Қазақстан Республикасы Ұлттық инженерлік академиясы, Қазақстанның Еңбек Ері, «Агрофирма Родина» ЖШС бас директоры И.А. Сауэр, Қазақстанның Еңбек Ері, «Алтынсарино» ЖШС директоры Б.П.Князев, «ҚазАгроИнновация» АҚ Мақта шаруашылығы «ҚазҒЗИ» ЖШС

бас директоры И.И.Үмбетаев, «Сері-Еркін» ЖШС бас директоры С.Тұрғанбаев, «Тиянақ – Трейд» ЖШС жетек шісі А.О. Айтбаев, «Тобықты и К» ЖШС директоры Г.А. Росельбай, «Əсем Алма» шаруа қожа лығының басшысы М.А.Əубəкіров, «Каспий Балық» ӨК атқа рушы директоры Ж.У.Шақы пов, «Опытное хозяйство масличных культур» ЖШС директоры Р.К.Ахмадиев, «Нұрдəулет» шаруа қожалығының басқарушы директоры Б.Б.Нұғманов, «Раисовское» ЖШС директоры В.М.Коваленко, «Үркер» ш а руа қ ож а л ы ғ ы н ы ң б а с ш ы с ы Б . Ə . Исабеков, «Айхан» шаруа қожалығының басшысы А.Қ.Құдабаев, «Кугабаев» шаруа қо жа лығының басшысы Т.С.Шай хин, «Галицкое» ЖШС директоры А.А.Касицин, «Опытное хозяйс тво «Иртышское» ЖШС директоры И.К.Нұрселинов, «Таушық ауыл шаруашылығы» ЖШС директоры А.Қ.Қосуақов, «Белес» компаниялар тобының бас директоры М.О. Жəкібаев, «Алабота» ЖШС директоры ның орынбасары М.С.Жұтаев, «Ақжайлау» шаруа қожалығының басшысы А.А.Садықов.

2016 жылғы 24 мамыр, Астана қаласы.

4

www.akjolgazet.kz

26 мамыр, 2016 жыл

ІНДЕТ «ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: МЕЖЕ МЕН М

ПАЙДАЛАНА БІЛСЕ, БАР БАЙЛЫҚ МОЙЫНҚҰМДА ОБЛЫС ӘКІМІ КӘРІМ КӨКІРЕКБАЕВ ЖҰМЫС САПАРЫМЕН МОЙЫНҚҰМ АУДАНЫНДА БОЛДЫ (Соңы. Басы 1-бетте). Кəрім Нəсбекұлы «Жамбыл өндірістік цемент компаниясы» мен «Хантау цемент зауыты» ЖШС-тарының жұмыстарымен де танысты. Жамбыл өндірістік цемент компаниясы – Үдемелі индустриялық-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасы аясында іске қо сылған Орта Азиядағы ірі өндіріс орындарының бірі. Жылына 1 миллион 200 мың тонна цемент өндіру əлеуетіне ие. Бүгінде мұнда 450 адам жұмыс істейді. Олардың 65 пайызы – жергілікті тұрғындар. Былтыр зауыт 1340,7 мың тонна өнім шығарған. Биылғы меже – 1 миллион 400 мың тонна. Аудан тұрғындары құрылыс жұмыстарына қажет ц е м е н т т і о с ы ке з ге д е й і н Алматы, Тараз, Шу қалаларынан же т к і зу ге м ə жб ү р б ол ғ а н . Халықтың қамын ойлаған облыс əкімі К. Көкірекбаев өндіріс орындарының басшыларына мойынқұмдықтардың алысқа с а б ы л ы п қ ы м б ат ш ы л ы қ қ а ұрынбай, бағасы да қолжетімді жергілікті жерден шығатын цемент сатып алуына жағдай жасауды тапсырды. А л « Х а н т ау » ц е м е н т з ау ы т ы н ы ң ө н д і р і с т і к қуаттылығы – жылына 500 мың тонна. «Хантаулықтар» жыл соңына дейін 1 миллион 360 мың тонна өнім өндіреміз деп отыр.

Бұдан кейін Кəрім Нəсбекұлы Шығанақ ауылындағы жұмысы қызу жүріп жатқан 140 орындық балабақша құрылысымен танысты. Бүгінде мұнда ат қ а р ы л а р ж ұ м ы с т ы ң 8 0 пайызы біткен. Аудан əкімі Бақытжан Нүркенов үстіміздегі жылдың тамыз айының ортасына дейін балабақшаның құрылыс жұмысы толығымен

Қ а й р ат Р ы с қ ұ л б е ко вт і ң есімі берілген орта мектеп ауласына, сондай-ақ ауылдық клуб айналасына абаттандыру жұмыстары жүргізіліп, жаңартылған е скерткіштер алдына гүл шоғын қойып, құрмет көрсетуге де уақыт тапты. Бұдан соң аймақ басшысы Айтбай Назарбеков ауылына атбасын бұрды. Осында жаңа

аяқталатынын жеткізді. Өңір басшысы, сондай-ақ Биназар ауылындағы мал бордақылау алаңының жұмыстарымен де танысып, негізінен қоңы тайған кəрі малды ғана бордақыға қойып, жалпы, мал басын к ө бе й ту ге к ү ш с а л ы н у ы керектігін тиісті басшылардың есіне салды. О бл ы с б а с ш ы с ы Б і рл і к ауылындағы Халық Қаһарманы

отырғызылған алма ағашы к ө ш е т т е р і н к ү т і п - б а п т ау жұмыстарының барысымен танысып, алма бақ өсіруді қолға алған «Бағлан» ж ə н е « Қ а р а м е н д е » ш а руа қожалықтарының жетекшілеріне алға қойған мақсаттарынан айнымай, талмай еңбек етіп, «Айтбай ауылының алмасыай» дейтін күнге жетулеріне тілектестігін білдірді.

Сонымен қат ар облыс əкімі Мыңара л, Шығанақ, Бірлік, Құмөзек, Қарабөгет, Сарыөзек, Мойынқұм, Қ ы л ы ш б а й ау ы л д а р ы н ы ң тұрғындарымен де кездесулер өткізіп, көпшіліктің көкейіндегі сауалдарына нақты жауаптарын беріп, көптен қозғалумен жүрген кейбір мəселелердің кездесу барысында-ақ оң шешілуіне ықпал етті. О бл ы с ə к і м і н і ң ж ұ м ы с сапары бұдан əрі аудан активінің жиналысымен жалғасты. Онда арнайы тексеру жұмыстарының қорытынды есебі тыңдалды. Бірқатар басқарма басшылары тексеру кезіндегі толтырылған хаттамаларға сүйене отырып, аудан активі жұмысына жүйелі жоспардың жетіспейтіндігін баяндады. Кəрім Көкірекбаев кемшіліктерді ескере отырып, аудан басшылығына жүйелі жо с п а р м е н ж ұ м ы с ж а с ау қажеттігін қадап айтты. Сонымен қатар жіберілген кемшіліктердің орнын толтыруға бір ай көлемінде уақыт беріп, бірқатар нақты тапсырмалар жүктеді. Аудан əкімі Бақытжан Нүркенов бе р і л ге н т ап с ы рма л а рд ы ң толықтай орындалатынына сөз берді. Мойынқұм ауданы. Суреттерді түсірген Алтынбек ҚАРТАБАЙ.

ЖАЗЫЛЫМ – 2016

БАСШЫЛАР БҮЙ ДЕСЕ, БАСҚАЛАР ҚАЙТПЕК? НЕМЕСЕ КӘСІПОРЫН ЖЕТЕКШІЛЕРІ РУХАНИ ІЗГІЛІКТЕРГЕ ДЕ ҰЙЫТҚЫ БОЛУЫ КЕРЕК (Соңы. Басы 1-бетте). Ке ң е с т і к ке з е ң д е ж ұ р т жаппай газет-журнал оқитын. Көп оқитын, көп білетін азаматтар мəдениетті жəне зиялылар қатарынан саналатын. Өкінішке қарай, қазір олай а й т а а л ма й с ы ң . Ме р з і м д і басылымдарды қарапайым адамдар ғана емес, көптеген басшылар да жаздырып алып оқымайды. Бұған мысалдарды көптеп келтіруге болады. «Ақ жолда» мақа ласы шыққан бірқатар басшылар газеттің сол санын редакцияға іздеп келеді. Осы жерден табылмаса, шарқ ұрып басқа жақтан іздеп кетеді. Мемлекеттік саясатты жүргізетін көптеген мемлекеттік қызметкерлердің газетжурналдарды оқымайтындарын көргенде, не күлеріңді, не қынжыларыңды білмейсің... Ө т ке н ж ы л ы м е р з і м д і к басылымға жазылу кезінде осы мəселе туралы Тараз қаласының

əкімі Нұржан Календеровпен əңгімелескенде, құқық қорғау органдары қызметкерлерінің осынау өзекті мəселеге салғырт қарайтыны айтылды. Былтыр Мойынқұм ауданына іссапарға барған кезде «Жамбыл цемент ө н д і р і с т і к ко м п а н и я с ы » ж ау а п к е р ш і л і г і ш е к т е ул і серіктестігіне арнайы барып, компания басшысы Анатолий Медюковқа əріптестік қарымқатынас орнату, осында жұмыс істейтін жұмысшыларға «Ақ жол» газетін көптеп жаздыруға ұсыныс жас адық. Алайда, А.Медюков мырза əлемдік қаржы дағдарысын, кəсіпорындағы қиын экономикалық жағдайды алға тартып, ұсынысымызды жүре тыңдады. Осындай жағдай «Хантау цемент» зауытында да қайталанды. Таяуда «Қазфосфат» Ж Ш С - н ы ң б а с д и р е кто р ы Мұқаш Ескендіровпен əңгіме осы мəселе төңірегінде өрбіді. Əйтсе де ол мəселенің байыбына бармай: «Маған сендердің

қызметтеріңнің қажеті жоқ», – деп, жауабын қысқа қайырды. Ел сыйлаған, үмітпен қарап, сенім артып отырған азаматтың сөзінің сиқы о сы. Бүгінде ірі өндіріс орында 6 мыңнан астам адам жұмыс істейді. Ал облыстық «Ақ жол» газетіне осы кəсіпорындағы 296 адам ғана жазылған. Өңірде Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында жүзеге асырылған жобаның бірі Қарат ау қа ласындағы натрий цианидін шығаратын «Талас инвестмент компания» ЖШС-ы болып т абылады. Осы кəсіпорынмен де тығыз əріпте стік қарым-қатынас орнатып, т ара лымымызды ө с і руд і жо с п а рл а ғ а н болатынбыз. Сəті түсіп, серіктестік басшысы Бақтияр Алдашовқа ұсынысымызды айттық.

– Натрий цианидін өндіретін зауыттың іске қосылғанына көп

болған жоқ. Оны жұмыс істеткен кезде мердігерлердің біраз ақауға жол бергені анықталды. Қазір соларды қайта жарақтандырудан өткізудеміз. Жұмысшыларымыз жыл басынан бері жалақыларын алған жоқ. Зауыт толық қуатында жұмыс істеп, өнімімізді сатып, жағдайымыз жақсарғанда болмаса, – деп күмілжіді ол. Жоғарыдағы жайлар басқаны былай қойғанда, басшылардың да мерзімді басылымдарға деген көзқарастары қандай екенін айқын аңғартып тұрғандай. Біз «Мəңгілік Ел» боламыз, əлемдегі бəсекеге барынша қабілетті 30 елдің қатарына қосыламыз десек, əуелі өзімізді рухани жағынан байытуымыз, кемелдендіруіміз керек. Мерзімді басылымдарды тұрақты оқитын азаматтардың көзі ашық, көкірегі ояу жəне рухани бай болатынын айтудың өзі артық. Демек, бұл игі істе əуелі басшылар ұйытқы болуы тиіс.

OTT-СЕРВИСТЕР

ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАР ДЖОДЖО МОЙЕСТІ ОҚЫП, ҚАЙРАТ НҰРТАСТЫ ТЫҢДАП, ОТАНДЫҚ ТЕЛЕАРНАЛАРДЫ ҚАРАҒАНДЫ ҰНАТАДЫ «Кселл» АҚ activ music, activ TV жəне activ ұсынатын Bookmate (OTT-сервистер) атты жаңа сервистер жұмысының алғашқы нəтижесін шығарды. 2016 жылдың ақпан айының басында көпшілікке таныстырылған жаңа ойын-сауық қосымшалары Kcell жəне Аctiv абоненттеріне кез-келген жерде жəне кезкелген уақытта сүйікті əндерін тыңдап, кітап оқып, телеарна қарауға мүмкіндік береді. БАҚ өкілд е р і м е н өткен ке зде су барысында «Кселл» АҚ бас атқарушы директоры Арти От с ат ап өткендей, OTTс ервистер іске қосылғаннан бергі үш ай ішінде қосымшаларға жазылғандардың қатары е л у м ы ң адамға жуық көрсеткішті көрсеткен. «Жаңа сервистердің абоненттер тарапынан үлкен сұранысқа ие болғанын көріп отырмыз, оған таныстырылымнан бергі уақыт ішінде көптеген адамның жазылушы атанғаны дəлел. Қосымшаларымыздың қолданушылар өміріне сəн қосып, уақытты көңілді өткізуде көмекке келе алатынына сенімдімін, себебі activ ұсынатын ойын-сауық енді сіздің жаныңызда», – деп атап өтті «Кселл» АҚ бас атқарушы директоры Арти Отс. Жаңа сервистер арасында activ ұсынатын

Bookmate ең танымал қосымша болып отыр: ақпан айынан бері 25 мың адам бұл қызметтің жазылушысы атанған. 18 мың адам activ music-ке жазылса, 6 000 қолданушы activ TV сервисінің көрермені болу туралы шешім қабылдаған. Қазақстандық əншілер арасындағы activ music сервисінің ең көп тыңдалған трегі Қайрат Нұртастың «Байқа» ə н і б ол д ы . А л А л е кс а н д р Воробьевтің «Сумасшедшая» атты əні ресейлік орындаушылар арасында ең жиі тыңдалған əн ретінде танылды. Шетелдік əндер ішінде Drake ұсынатын «Hotline Bling» трегі ең көп тыңдалған екен. Сервистің ең танымал плейлистерінің рейтингін «аctiv TOP 30» бастады. Телеарналарды ыңғайлы жолмен көруге мүмкіндік беретін activ TV сервисінің ең көп қаралған ТОП-3 тізімінде 31 арна, 7 арна жəне КТК көш бастады. «Спорт» қосымша топтамасы да Kcell жəне Аctiv абоненттері арасында танымал болып отыр. Бір күн ішіндегі қосымша арқылы телеарналардың ең жиі қаралатын уақыты – 20:00. Алғашқы үш айдың қорытындысы бойынша activ ұсынатын Bookmate сервисінде қазақстандық қолданушылардың сұранысына ие болған кітаптардың ТОП-10 тізімі а н ы қ т а л д ы. Ре й т и н г т е г і алғашқы орында ағылшын жазушысы Джоджо Мойестің «Сенен кейін» атты кітабы тұр. Екінші орынға Стейс Крамердің «Өзіме қол жұмсағанға дейін 50 күн» атты шығармасы жайғасты. Американдық психолог Роберт Чалдинидің «Ықпал ету психологиясы» оқу құралы үшінші орыннан

к ө р і н д і . Сондай-ақ Стивен Ковидің « Жо ғ а р ы нəтижелі адамдардың жеті əдеті. Жеке тұлғаны д а м ы т уд ы ң қ у а т т ы құралдары» к і т а б ы , Грегори Дэвид Робертстің «Шантарам» р о м а н ы , т а н ы м а л американдық жүргізуші Стив Харвидің «Əйел секілді іс істеп, еркек сияқты ойлан. Ер адамдар не себепті ғашық болады, бірақ үйленбейді жəне басқа да еразаматтардың құпиялары» шығармасы, «Сенімен кездескенге дейін» атты Джоджо Мойестің тағы бір еңбегі, Стив Харвидің «Ер адамдар туралы ештеңе білмейсіз» кітабы жəне жазушы Джон Гриннің «Жұлдыздар кінəлі» романы ТОП-10ға кірді. «Түнгі барлау» (авторы – Сергей Лукьяненко) жəне «Кремльдің бүкіл əскері» (авторы – Михаил Зыгарь) кітаптары ең жылдам оқылған шығармалар атанды. Лев Толстойдың «Соғыс жəне бейбітшілік» романы аталған уақыт ішінде үзінділері дəйексөз ретінде ең көп келтірілген кітап болып танылды. * Over the Top – мультимедиалық қызметтерді интернет арқылы ұсыну əдісі.

ӨҢІРЛІК КОММУНИКАЦИЯ ҚЫЗМЕТІ

БАР ЖАҚСЫЛЫҚ – БАЛАЛАРҒА Наурызбек САРША, «Ақ жол». Облыста жыл сайын 1 маусым – Халықаралық балаларды қорғау күніне орай ауқымды акция өткізу дəстүрге айналған. Осы шара аясында əлеуметтік қолдауды қажет ететін балалар арасында ке з д е с у ұ й ы м д а с т ы р ы л ы п , олардың армандарын орындауға күш салынады. Қайырымдылық ш а р а с ы ү л к е н ко н ц е р т т і к шараға ұласады. Биыл мерекелік шаралар бұрынғыдай Т.Рысқұлов с а я б а ғ ы н д а е м е с , Ат ш а б а р аллеясында өтетін болыпты. Бұл туралы өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте облыс əкімі жанындағы кəмелетке толмағандар істері жəне олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияның хатшысы Бақыт Жақсылықова мəлімдеді.

– «Қазақстан – 2050» Ст ратегиясында ба ла лықты

қорғау əлеуметтік саясаттың маңызды құрамдас бөлігі ретінде көрсетілген. Балалар – қоғамымыздағы ең əлсіз жəне қорғансыз бөлігі, бірақ, олардың құқығы қорға лады. Елбасы елімізде туылған əрбір сəбидің құқығының қорғалуын қамтамасыз етуді қатаң бақылауда ұстайды, – деді Бақыт Сауқымбекқызы. Биыл республика көлемінде 1 мау с ы м – Х а л ы қ а р а л ы қ балаларды қорғау мерекесіне орай «Қазақст ан балалары – нұрлы жолмен» атты бүкілқазақстандық акция өткізілмек екен. Облыстық білім басқармасының бөлім басшысы С в е тл а н а Ш е вч е н ко н ы ң айтуынша, акция 19 мамырда бастау алған. Акцияға облыс бойынша 115 мыңнан аса бала жəне ат а-ана лар қатыс ады жəне оларға 3 миллион теңге көлемінде қайырымдылық көмек көрсетіледі деп күтілуде.

Тараз қаласы мен барлық аудандарда жетім жəне атаа н а с ы н ы ң қ а м қ о рл ы ғ ы н с ы з қ а л ғ а н , от б а с ы ү л г і с і н д е г і балалар үйлерінің балаларына, ж а с ө с п і р і м д е р д і ң а р н аул ы мектебінің тəрбиеленушілеріне, көп балалы жəне аз қамтылған отбасыларының балаларына арналған «Балаларға жылылық сыйла», «Əлеуметтік дүкен», «Бар жақсылық – балаларға», «Қуан, сəби» акциялары, «Жаз, балалық шақ, отбасы мереке сі» атты балалар карнавалын ұйымдастыру көзделген. Ал аталған басқарманың бөлім басшысы Мұхтар Керімбеков балалар мереке сіне орай барлық аудандарда балалар мен жасөспірімдердің жазғы демалыс кезеңінің, мектеп жанындағы, қала сыртындағы лагерьлердің, сауықтыру орталықтарының мерекелік ашылу салтанаты болатынын айтты.

ЖАҢА ҚҰРЫЛЫМНЫҢ ЖАҢАЛЫҒЫ НЕ? Амангелді ƏБІЛ, «Ақ жол». Өңірлік коммуникация қызметінде өткен брифингте облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті басшысының орынбасары Ғазиз Надуов журналистерге тұтынушылар құқықтарын қорғау туралы əңгімеледі. Атап айтқанда, Үкіметтің 2014 жылғы 14 тамыздағы қаулысымен Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылар құқықтарын қорғау комитеті құрылғанын еске салған ол комитет атқаратын міндеттер, тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іс жүзіне асыруды қамтамасыз ету, осы саладағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттары бойынша Үкіметке ұсыныстар енгізу болып табылатынын жеткізді. Комитеттің аумақтық құрылымдарына облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті жəне оның аудандық басқармалары жатады. Жаңа қызметтің алдына қойған негізгі міндеттерін орындау үшін негізгі басымдылық анықталғанын

Я СА

СИ

жеткізген департамент басшысының орынбасары тұтынушылар құқықтарын қорғау жүйесінің жаңа үлгісі əзірленгенін атап өтті. Ғ.Надуов жаңадан қайта құрылған құрылымның екінші міндеті санитарлық-эпидемиологиялық қауіпқатер мен тəуекелдерді басқару болып табылатынын айтты. Өңірдің санитарлық-эпидемиологиялық паспортын əзірлеуді енгізу бойынша ұсыныс жасалыпты. Биылғы желтоқсан айында аса қауіпті жəне карантиндік инфекция диагностикасы бойынша орталық референс-зертхананы пайдалануға беру жоспарланып отырғаны туралы да хабардар еткен ол басқа да бірқатар алда атқарылар жұмыстар жөнінде баян етті. Журна листерді зертхананың қай өңірде салынатындығы, сапасыз өнім сатылғанда қайда хабарласатындығы, зардап шеккен тұтынушы құқының қалай қорғалатындығы, əр пəтерде есептегіш құрал бола тұра бүтіндей бір үйге орнатылған есептегіш құралда көрсетілген соманы тұтынушылардың бірігіп төлейтіндігі тағы басқа да мəселелер жөніндегі сұрақтарына нақты жауаптар қайтарылды.

ТИЯЛАРДА Р А П

ҚКХП КӨМЕК ҚОЛЫН СОЗУҒА ӘЗІР

Парламент мəжілісі мен жергілікті мəслихаттар депутаттарының өткен сайлауында Қазақстан Коммунистік халық партиясы сол қызу науқан көшбасшыларының бірі болды. Анықталғандай, халық коммунистері қажетті деңгейден асып, парламентте 7 депутаттық мандатқа қол жеткізді. Бұл партияның шын мəнінде саяси күшке айналып келе жатқандығын айғақтайды. Өңірдегі партия мүшелері, олардың жай-күйі жəне жоспарлары жайлы ҚКХП-ның Жамбыл обкомының бірінші хатшысы Жарылқасын Нұралиевпен сұхбаттасқан едік.

– ҚКХП-ның республикадағы деңгейдегі жетістіктері аян, ал біздің өңір коммунистері үшін сайлау қалай өтті?

– Биылғы сайлауда партиямызға облыс тұрғындарының 8,58 пайызы дауыс беріп, «Нұр Отан» партиясынан кейінгі екінші орынға тұрақтағанымызды айтып өткеніміздің өзі жеткілікті шығар. Одан бөлек, сайлау қорытындысы бойынша Жамбыл обкомы республика партия комитеттері арасында бірінші орынға шықты. Бізден кейін Шығыс Қазақстан жəне Қостанай облыстық комитеттері тұр. Бұдан өзге ҚКХП мүшесі Нұраш Сұлтанбеков Сарысу аудандық мəслихатының депутаты болды.

– Аз уақыттың өзінде ауыз толтырып айтарлық жетістіктерге жеттіңіздер. Мұны немен байланыстырасыз?

– Ең бастысы – халық бізге сенім арта бастады. Партия мүшелері əрдайым əлеуметтік тұрақтылықты, ұлтаралық келісім мен заңның үстемдігін басты назарда ұстайды. Біз моральдық ыдырау мен заңсыздыққа қарсымыз.

– Мəжіліс отырыстарында ҚКХП депутаттары маңызды мəселелер мен өзекті тақырыптарды қозғап жүргенін байқап отырмыз.

– С ебебі, біздің депут атт ар расымен халықтың мұңын мұңдап, жоғын жоқтайды. Күні кеше депутат Жамбыл Ахметбеков Қазақстанда жүйелік маркетингке тыйым салу керектігін талап етті. Ол расымен де қалың көпшілік опық жейтін қаржылық пирамида болып табылады. Жүйелік маркетингтің негізін қалаушылардың пікірінше, ол халықты жұмыспен қамтып, кіріс əкеледі. Əсілі, бəрі басқаша жəне ең басты құрбаны əлеуметтік аз қамтылған халық болып табылады. « Х а л ы қ ком м у н и с т е р і » фракциясының депут атт ары Қ а з а қ с т а н д а ғ ы ко л л е к т о р л ы қ қызметті реттеу жəне де басқа заң жобаларын қабылдауға белсенді ат с а лысты. Д епут ат Га лина Баймаханова қашанда геология саласының мəселелерін көтеріп жүреді. Ол Қазақстанның жер қойнауы түрлі ведомстволық құрылымдардың

иелігінде болғандықтан, бұл салада үлкен жетістікке жете алмаймыз деп есептейді. Тіпті қазіргі өзекті тақырып жер мəселесі бойынша да алғашқылардың бірі болып Владислав Косарев коммунистердің ой-пікірлерін білдірді.

– Иə, расымен де «Ха лық коммунистері» фракциясының жетекшісі ауыл шаруашылығы жерлерін аукциондық сатылымға қоюға қарсы шықты.

– Сəуір айында Владислав Борисович Мəжілістің пленарлық от ы р ы с ы н д а Ү к і м е т ау ы л шаруашылығы жерлерін аукциондарда жеңілдікпен жəне бөліп төлеумен сатуға ниеттену арқылы либералды рыноктік қағиданы қиындатқалы отырғанын Премьер-Министр Кəрім Мəсімовтің өзіне тікелей мəлімдеген болатын. В.Б.Косаревтің ойынша, жерді ақшамен ғана бағалау үлкен қателік жасаумен тең. Коммунистер республикада жер ресурстарын басқару жүйе сі өте нашар деп есептейді. Жер комитеттері жерді бағалау мүмкіндігі болмағандықтан жағдайды ғана бақылауға мəжбүр. Мұнда жер инспекциясы комитеті базасында жерді ұқыпсыз иелерінен тартып алатын емес, одан да АҚ, ЖШС жəне ӨК-нің жер үлестері иелерінен кеңес құру көп көмегін тигізер еді. Бірақ, мұнымен айналысып жатқан ешкім жоқ.

– Сіз басқарып отырған ҚКХПның обкомы қазіргі таңда қандай жұмыс атқарып отыр?

– Штатымызда аз ғана қызметкер болса да, біршама жұмыс атқаруға тырысамыз. Күннің өзекті мəселелері бойынша «дөңгелек үстелдер» өткіземіз. Онда айтылған ұсыныспікірлерді орталыққа жібереміз. Облыстық комитеттің заңгері Ақбота Мамашева əрдайым азаматтарды қабылдайды. Биылғы бірінші тоқсанның өзінде заңгер кеңесіне 23 адам қайырылыпты. Халықты негізінен тұрғын үй мəс еле сі, мемлекеттен баспана алу кезегі, жалақының кешіктірілуі, балаларына уақтылы алимент алу мəселелері толғандырады. Соңғы уақытт а банктің ипотекалық несиелерін төлеу мəселесі өте күрделі болып тұр. Аудандық комитеттердің жұмысын

күшейтуге ықпал жасаймыз. Осылайша, жуырда ғана ҚКХПның Талас аудандық комитетінің бірінші хатшылығына жергілікті партиялықтар осыған дейін экология комитетінде, партия органдарында көп жыл жұмыс істеген Арыстан Байходжаевты сайлап алды. Ол кісіні таңдау арқылы енді Қаратау қаласының да коммунистері партия жұмысына бұдан да белсендірек атсалысатын болады деп сенеміз. Бұдан бөлек, ҚКХП-ның жас активистерімен түрлі мамандықтарды насихаттау жөнінде оқу семинарларын өткізу үшін жоғары жəне орта арнаулы о қ у о р ы н д а р ы н ы ң т ə ж і р и бе л і мұғалімдерімен жұмыстар басталды. Саламатты өмір салтын насихаттау, өнерге баулу мақсатында өңірдегі танымал спортшылармен, мəдениет қайраткерлерімен байланыс орнатып, кездесулер өткіземіз. Қоғамдық қабылдауға келген азаматтарға мемлекеттік мекемелерде жұмыс істеген қызметкерлерді қатыстырамыз. М ə с е л е н , з е й н е т ке р б ол с а д а , еңбек департаментінің бұрынғы өкілі зейнетақыны есептеу жөнінде маңызды кеңестер бере алады. Сондай-ақ соғыс жəне еңбек ардагерлері, əлеуметтік аз қамтылған халық та назардан тыс қалмауда. Жеңіс күні қарсаңында активистеріміз соғыс ардагері Гарафутдин Галимов пен Люсьен Подсумкиннің, ҰОС қатысушысының жесірі Мəриякүл Мыр зақұлованың үйіне барып құттықтап, азық-түлік жиынтығын табыс етті. Енді алдағы Халықаралық балаларды қорғау күніне дайындалып жатырмыз. Аз жұмыс жасап жатқан жоқпыз, алда одан да көп жұмыс атқаруымыз қажет. Коммунистер партиясы жастар арасында танымал, біздің қатарымыз күн өткен сайын арта түсуде жəне мұның бəрі əрине қуантпай қоймайды. А н ы қ т а ма ү ш і н Қ К Х П - н ы ң Жамбыл обкомының қоғамдық қабылдау бөлмесі Тараз қаласы, Қазыбек би, 142 «А» мекен-жайында орналасқанын жеткіземіз. Тел.: 8-7262-436750. Əділбек ЖҮНІС. Тараз қаласы. А

БҮКПЕСІЗ ӘҢГІМЕ ЖЫЛҚЫ ДА ҚАЗАҚТЫКІ, ҚЫМЫЗ ДА ҚАЗАҚТЫКІ – Тарап кеткен Парламент Мəжілісінің аяқсыз қалдырған бір бастамасы – қазақтың ұлттық тағамдарын патенттеу ісі еді. Рас, қымыз да, қазы-қарта да қазақтың брендтері... Бұған талас жоқ. Бірақ, заңзəкүнсіз қадам басу қиын қоғамда сол құндылықтарды заңдастырмаса, оның құны болмайды. Соған орай, экс-мəжілісмендер талқылаған мəселеге қайта оралуға тура келеді-ау. Өйткені, бірқатар Еуропа елдерінің қазақ ұлттық тағамдарының балама түрлерін жасап, оған құжат əзірлей бастағандары қауіптендірмей қоймайды. Сақтық болмаса, сан сипап қалуымыз ғажап емес... Бұл жөнінде сіз қалай ойлайсыз?

– Шынында да, ойланатын мəселе бұл. «Жылқы – ер қанаты» дейміз, жылқы да – қазақтыкі, қымыз да – қазақтыкі. Қазақ, бірақ, бөстекі əңгімені көп айтады. Анау да, мынау да біздікі дейді. Қағаз жүзінде тіркетуге келгенде енжар. Кезінде көкпарымызды «көкбөрі» атап, айырқалпақты ағайындарымыз иеленіп кете жаздады емес пе? Оны əрең деп қайтардық. Бұл орайда құр қарап жатқанымыз жоқ. Бір ғана мəселені айтайын, ең алғашқы болып еліміз бойынша қымызды екі айға дейін сақтауға кепілдік беретін патентке қол жеткіздік. Бұл үлкен жұмыстар жүргізуді қажет етті. Қымызымызды əлдебіреулердің патенттеп алуы мүмкін емес. Ол – қазақтың ұлттық сусыны һəм тағамы. Оны дайындау жолдарын былайғы жұрт біле бермейді. Кеңестік кезеңде оны сақтау мерзімі өтті деп үш сөткеден соң сөреден алғызып тастайтын. Алысқа тасымалдауға тыйым салынды. ТарМУ ғалымдары мен санитарлық эпидемиологиялық мекеме қызметкерлері жұмылдырылуымен қымыздың екі ай (алпыс күн) сақталатындығына ғылыми негіздеме де жасаттық. Əзірге осы да жетеді дедік. Болашақта алты ай бойы сақтауға болатындығын да ғылыми тұрғыда негіздеп шығатын боламыз. Қымыздың бұрынғы ата-бабаларымыздан бізге жеткен ашыту, ыстау технологиялары негізінде əзірлеуді де патенттеп қойдық.

болып айтылып, жазылып келеді. Басқа да тілдерде басқаша жазылып, айтылып, ұлттық сусынымыздың көрінеу төл атауы бұрмаланып, мəні өзертілуде. Бұған жол бермеуіміз керек. Қымыз – басты ұлттық құндылықтарымыздың бірі. Əлемдік ғылыми əлеует адамзат баласының табиғи шикізаттан қолдан жасап шығарған тұңғыш сусыны осы десіп жүр. Адам ағзасына күш-қуат береді, сан түрлі ауруға ем. Оны өнеркəсіптік негізде дайындау жаңадан дамып келе жатқанына қарамастан, еліміздің денсаулық, экономика, басқа да салалары үшін үлкен маңызға ие болып үлгерді. Қысқасы, «қымыз» сөзін қазірден бастап қайда да болсын тек қана қазақ əріптерімен жазуды қолға алғанымыз жөн. Үндеуім о сы тұрғыда. Барша қымыз өндірушілерге, сақтаушыларға, т асыма лдаушыларға, с атушыларға,

тиімділігі бар. Тез əрі санитарлық тұрғыда да таза. Бəрін де бір-ақ адам сауады. Аппаратты қосқаннан-ақ арнайы тұраққа желіні исінген биелер өздері біртіндеп келе де береді. Əбден үйреніп-ақ қалған.

БЕУ, ШІРКІН, БЕСТІ ҚЫМЫЗ!

– Осы, биенің жаңа сауылған сүтін «саумал» деп атап жүрміз...

– Жоқ, олай емес, мұны да мен жоққа шығарып жүрмін. Неге дейсіз бе? Түбірінен алайық, біздің ата-бабаларымыз кезінде қымыз да, саумал да ішті... Өзім нағашы атамның қолында өстім. Қариялар үйге таңертеңмен қымыз ішуге, ал түс қайта бұлардың саумалы дайын болған шығар деп келетін. Содан білемін, саумал – əлі жетілмеген, толық ашып бітпеген қымыз. Задында, қазақ сүт ішпеген. Айы, күні жетпей, жеті айлығында шала туған

сертификат жоқ. Мұндай жұмыстарды алға бастыру үшін шаруашылықтардың сапа сертификатын алғаны жөн. Өнімімізді кедендік одақ аясындағы республикалардың бəріне өткеру құқы бар менде. Олар арнайы жабдықталған цехта əзірленеді. Бəрі де талапқа сай. Цехыңның, сапа сертификатыңның болмауы, өнімдеріңнің шөлмектерге құйылып шығарылмауы аяққа тұсау болары анық. Мұның бəрі екінің бірінде жоқ. Кейде облыс орталығындағы кейбір қымыз сатушылармен пікірлесіп қаламын. Сұрастыра келгенде, олар өздері жылқы ұстамайтын, тек аудандардан жеткізілген дайын өнімді өткерушілер ғана болып шығады. «Қымызды бізге ауылдардан таксимен жеткізіп береді» деседі. Мұндайларды таза қымыз деп айту қиын. Жол-жөнекей таксишінің өзі оған су араластырып жіберуі əбден мүмкін ғой. Мұндай жағдайда сапа мəселесі туралы не айтуға болады? Біз бірден құтыға құямыз. «Хан

– Құлындағалы қанша күн болды?

– Біріне он бес, екіншісіне жиырма күн.

– Қашан сауасың?

– Енді жиырма күннен кейін.

– Дұрыс, – деді Нұрекең. – Басшылар жер берді ме?

– Берді, – дедім. Жалпы, талап бойынша Елбасы жекелеген азаматтарға үш минут қана уақыт бөлуі керек екен. Ал маған тоғыз минуты кетті де тұрды. Оған облыс басшыларының бірінің бұл кісі зауыт соққалы жатыр деуі себеп болды. Сол-ақ, Елбасы мені сұрақтың астына алды.

– Қандай зауыт соғасың? – жоспарымды айтып бердім.

– Қалай жүзеге асырамыз мұны? – мен ол кісіге шетелдерде деликатес жал ғана екенін, ендігі жерде қазы-қартамыз, жаямыздың, басқа да ұлттық тағамдарымыздың сондай деңгейден көрінуіне күш салуымыз керектігін айттым. Қымызды өзімізге қайтарғанымыз

тапжылтпайтын сұрақ болды мынауың. Енді... Алда-жалда қаражат керек болса, жылқының біреуін сата қоясың. Қымыз сатудан түскен табыс сол малдың жемшөбінің отыз пайызын ғана əупірімдеп жабады. Қалғанын өзіміз үйлестіреміз.

– Неше адамды жұмыспен қамтып отырсыз?

– Бұл іспен бас-аяғы 12-13 адам айналысады. Жылқының бəрі жыл – он екі ай бойы қорада, қолда ұсталады. Біздің отбасылық кəсібімізге айналып кетті. Айтпақшы, өзіме тиесілі жер аумағынан шағын көл жасаудамын. Бес мың шабақ жібердім. Осы аумақтан демалыс орнын ашпақпын. Жазда көлеңке-сая болар бастырмалар тұрғызбақпын. Демалушылардың өз беттерімен тағам əзірлеуі үшін қазаношағына дейін қамдастырып беремін. Басқа да қолайлы жағдайлар жасалынады. Мұнда демалушылардың «Хан қымызын» ішіп, көлдің балығын аулап, салт атпен серуендеуіне, суға шомылып, жағажайда алаңсыз тынығуына мүмкіндігі бар. Адам үшін одан артық қандай демалыс қажет. Қала іші болғаннан соң, бұл аумақта демалу айрықша қолайлы деп ойлаймын.

– Сарт байыса, там салады. Ал қазақ байыса ше?..

– Маған мұндай сұрақ та жиі қойылады. Арғы астары түсінікті. Мен өзім қыздай қосылған қосағыммен елу екі жыл бір шаңырақ астында шəй деспей, тату-тəтті ғұмыр кешіп келемін. Өмір бойы басшылық қызметтерде болған кісімін. Мораль мəселесі бағзы кезден бойымызға əбден сіңісті болып қалған. Жалпы, мен мемлекеттік автоинспекция мен өрт сөндіру қызметінен басқа құқықтық салалардың барлығында да басшылық қызметте болдым. ОБХСС-ті де басқардым. Аудандарға іссапарларға барған кезіңде бірдеңені бүлдіріп қойсаң, бірден басшылар құлағына жетеді. Əсіресе, мұндайда мораль мəселесіне келгенде еш кешірім жоқ. Қазақтың бірі-бірін аяқтан шалуы тыйылған ба, аяғыңды аңдап баспасаң, бірден жалп еткізеді. Бір қазаққа бір əйел де жетеді. Одан да еліңе адал қызмет ет – ол кездің талабы осы болды.

«ХАН ҚЫМЫЗЫ» ДА, «ҚЫМЫЗМҰРЫНДЫҚ» ТА ҚАЗАҚТЫ ҒАЛАМҒА ТАНЫТУДЫҢ ҚАМЫ» Қымызмұрындық тойын да былтыр алғаш рет халықаралық деңгейде Жамбыл жерінде өткіздік. Оны өткізу барысында осынау төл мейрамымызды кейін біреулер иеленіп кетер деп, сценарийін түзіп, түп-түгел патенттеп алдық. Өзім, сондай-ақ, Б.Кенішбаев, М. Сарыбеков, И. Бекбасаров болып берген өтінішіміз ҚР Əділет министрлігі тарапынан қанағаттандырылды – «Бүкілғаламдық Қымызмұрындық» авторлық құқық нысанына құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы куəлік қолымызда.

– Кезінде қымызымызды алманиялық неміс азаматы патенттеп алыпты деген сөз де шықты.... Ол не əңгіме?

– Иə, ол Хайнс қой. Зерттеп көрдік, ол да бие байлайды. Оныкі қымыз емес, сол бие сүтінің өзін «кумыс» деп сатады екен. Дəрілік препараттарға қосылатын көрінеді. Қымыз өндіре алмайды. Бірер мəрте теледидар арқылы сөйледі, ғаламторға хат та жазды. «Қымыз менікі емес, қазақтыкі. Онымен еш шатағым жоқ» деген мағынада. Өзің де шет жағасын білесің ғой. Кезінде қайын атасы біздегі бір абақтыда құрт ауруына шалдығуы себепті түрме басшылары оны өледіге сайып, айдалаға апарып тастаған ғой. Оны бір қазақ қымыз беріп сырқатынан айықтырып, қатарға қосып жіберген. Ол еліне барған соң бие байлап, саууды қолға алған.

– Қымызмұрындық жайына оралайық...

– Қазақта ежелгі кезде негізінен басты төрт мейрам болған ғой. Біріншісі, Наурыз мейрамы, одан кейінгілері қымызмұрындық, сабантой, соғымбасы аталады. Былтыр осы шараны қолға алып өткізер қ а р с а ң д а ш е т м е м л е ке т т е рд е г і қ а з а қ диаспоралары, елшіліктермен хабарласып, шақырдық. Аздаған тəжірибеміз бар. Ендігі жердегі мақсат – Наурызды қалай мерекелесек, қымызмұрындықты да сондай деңгейде ұйымдастырып өткізуге қол жеткізу. Немістерде «Сыра күні», жапондарда «Шəй күні» деген ұлттық мерекелер бар. Елімізде бір күнді қымыз күніне арнап, ұлттық тағамымызды ұлықтасақ, несі айып?! Бір саптыаяқ сыра ішу үшін ту жер түбіндегі Алманияға ат сабылтып барып жататын туристер қымызымыздың дəмін татып көру үшін бізге де ағылып келері анық. Туризм кластерін қалыптастырып, дамытуда да қымыздың бəсі жоғары болатынына бек сенімдіміз. Келер жылы «ЭКСПО-2017» көрмесіне мұсылман елдерінен келетін меймандардың белгілі бір тобын Таразға қымызмұрындыққа тартсақ, олар жайылған жылқыны, бие сауымын, күбі пісуді, қыз-келіншектердің қымыз сапырғанын өз көздерімен көріп, нағыз шын қымызды ішіп көрсе, өңіріміздің осы ұлттық сусынымызбен-ақ аты дүркіреп шығып, дүниежүзіне танылары анық. Ал биылғы өтетін қымызмұрындық мейрамына орай еліміз өңірлерінен қымыз өндірушілердің өнімдерін əкеліп сөреге қойып, өткеруі жолға қойылса, нағыз мереке болмақ. Кəсіпкерлерге ең жақсы, ең сапалы қымызы үшін ынталандыру сыйлықтарын беруді ұйымдастырамыз. Еліміздің, облысымыздың қымызшыларының барлығын шақырып, өткізуді шештік. Жылмажыл бар шығынын бір ғана кəсіпкердің мойнына алуы қиын екен. Əулиеата мен Тараздың абыройы ғой бəрі де. Бұрынғыдай емес, Астанадағы, Алматыдағы, басқа да қалалардағы қымызмұрындыққа қызығушылық танытушылардың қатары көбейе түскені қуантады бізді. Қоңырау шалып, жиі хабарласып та жатады. Биыл мереке мамыр айының соңғы күніне белгіленген. Құлынның енесін арда еміп жетілуі, биелердің жаппай құлындап бітуі де соған дөп келеді. Былтыр бірінші рет өткен шараның шығынын өз мойныма алып едім. Жылқы сойып, бір тоннадай қымыз дайындап дегендей. Уақтылы, өз деңгейінде өтті.

«ҚЫМЫЗ» ДЕГЕН СӨЗДІ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТЕРМИНГЕ АЙНАЛДЫРҒАН ЖӨН – Жəне бір сұрақ. Сізді жуықта үндеу жариялады деп естідік... Не жөнінде?

– «Қымыз» сөзін халықаралық терминге айна лдыру жөнінде. Өйткені, ол орыс тілінде «кумыс»

– ДЕЙДІ «БҮКПЕСІЗ ӘҢГІМЕНІҢ» БҮГІНГІ ҚОНАҒЫ, «ЗАҢ» ЖШС-ның ДИРЕКТОРЫ, ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ САЛАСЫНЫҢ АРДАГЕРІ, ТАРАЗДЫҚ КӘСІПКЕР ДҮЙСЕНБЕК ЫБЫНАЛИЕВ т і л м а м а н д а р ы н а , р е с п убл и ка л ы қ терминология комиссиясының мүшелеріне арналған.

«БҰЛ КӘСІПКЕ ОЙДА ЖОҚТА КЕЛДІМ» – Жалпы, бұл кəсіпке қалай келіп жүрсіз? 30 жылдай құқық қорғау органдарында басшылық қызметтерде болыпсыз. Сөйте тұра жылқы шаруашылығымен айналысып кеткеніңіз қызық екен.

– Өзім үшін де қызық. Ойым түгіл, түсіме кірмеген жай. Солай болды, қайтерсің! Қылқұйрықты дегенде, қолымда 1992 жылы Т. Рысқұлов ауданынан сатып алған жалғыз атым болды. Абсенттің тұқымы өзі. Жылқымен достығым осылай басталған. Зейнетке шыққаннан соң «Заң» ЖШС-ын құрғанмын, болашақта азаматтардың құқын қорғау мақсатында адвокаттық кеңсе ашуды ойлағанмын. Өзім заңгермін. Одан басқа қолымнан не келсін? Ойламаған жерден жоспарым жүз сексен градусқа өзгерді де кетті. Серікте стігімнің атауы мен қазіргі айналысатын шаруамның «сорпасы қосылмайтынын» есіме салатындар бар əлі де. Бір ұққаным, адам құқын қорғау секілді аса күрделі іске қарағанда, жылқы өсіру жеңілдеу екен. Осыған шүкір деймін. Бəрі де ойда жоқта басталды. Зейнетке шыққанымда облыс пен қала басшылары күтімсіздікке ұшырап, мүлкі, қоршауы талан-таражға түсе бастаған осы дендросаябақты қамқорлығыма алуымды ұсынды. Мен көне қоймадым. Жүз гектар жерді не істеймін, салығын қалай өтеймін деген қорқыныш бар көңілде. Ол кезде мұндай іске екінің бірі тəуекел ете қоймайтын. Үш айдан кейін басшылар шақырып, баяғы əңгімені қаузады тағы. Жерді меншігіме алған күнде істі неден бастауды да білмеймін. Ақыры, кеукеулеп қоймаған соң, асылтұқымды жалғыз атымның жағдайына бола шағын ат спорты клубын ашқым келетінін жеткіздім. Сол – сол-ақ, «О, міне, жапжақсы жоспарыңыз да бар екен» деп, басшылар мені бұл іске қоярда-қоймай көндірді. Кейін отбасыммен ақылдаса келе қымыз саууды қолға алуға келістік. Сөйтіп, 6-7 бие сатып алып, қымыз өндіру ісін дөңгеленте бастадық...

– Жеті бие ұстап сауудан басталған ісіңізге береке дарып, бүгінде көкалалы жылқы өргізіп отырсыз...

– Иə, рас, бағымымда қазір барлығы жүз елудей жылқы бар. 50-60-тай сауын бие ұстаймыз. Оларды арнаулы құрылғы көмегімен сауамыз.

– Өзіңіз шығардыңыз ба ол құрылғыны, сонда?

– Жо б а , ұ с ы н ы с б і зд е н б ол д ы , арнайы тапсырыс беріп, Түркиядан шығарттық оны. Сиыр саууға арналған мұндай құрылғыда сорғылар төртеу, бəрі резеңке əрі үлкен. Биенің емшек үрпі сиырдыкіндей созылыңқы емес, шағын. Құрылғыны соған лайықтап силиконнан қайта жасаттық. Сүт сауылып біткенде өзі салп етіп жерге түсіп қалады. Бір биені бір минут 10 секунд уақыт ішінде сауу əлеуетіне ие. Екі сорғылы. Бір аппараттың құны сол кездегі бағамен 150 мың теңгеге түсті. Бір биеден бір жарым литр сүт шығатын болса, қолмен саусаң оның жартысын ғана, ал мына құрылғы арқылы соның бəрін түгел аласың. Сонда екі есе

балаларды ғана бие сүтін беріп асыраған. Адамның сүтімен бірдей, өйткені. Бүгінде диабет, асқазан жарасы, обыр, аллергия дейміз бе, ауру түрі көбейді. Биенің жаңа сауылып алынған сүті соның бəріне ем екен. Ертеңгілік бие сауымы кезінде бізде де желі басында екі жүздей адамның кезекте тұрғанын көресіз. Өздері ішеді, балаларына ішкізеді.

қымызы» деп аталады. Оған тауар белгісін алғанбыз. Мұны «хандар ішетін» деп емес, «қымыздың көкесі» деп ұғыну керек. Тапсырыс бере келген той өткізушілерге қымызды су қосып, сапасын жоғалтпас үшін дастарқанға құты күйінде қоюға келісіп барып босатып жүрміз. Өніміміздің қайда да жаман аты шықпауы керек қой.

секілді, оларды да өз атымыздан патенттеуіміз қажет дедім. Елбасымен арадағы əңгімеміз қыза түскен. Өз тəжірибемнен білемін, қымызды жапондықтар таблетка, немістер ұнтақ, израильдіктер сұйықтық түрінде жеткізіп беруді сұрайды. Алайда біз пет-құтыларға құямыз. Оны өткеру қиын. Елбасы соны меңзеп: – С е н ш е т е л ге қ ы м ы з ы ң д ы қ а л а й жібермексің? – деп сұрады.

– Шыны ыдыстарға құятын боламыз.

– Міне, бұл дұрыс, онда қымызды шыны ыдыстарға құюды ойласып шешіңдер, – деп, сол жерде тиісті басшыларға тапсырма да берген-ді. Елбасының айтқандарымды мұқият тыңдап, берген ақыл-кеңесі, қамқорлығы маған ерекше қуат беріп, қанаттандырды. Зауыт болмағанымен, өзімнің жеке қымыз өңдеу цехымды аштым.

ҮМБЕТОВ БАСТАҒАН ҮРДІС ҰМЫТЫЛМАСА ЕКЕН

Оларға да бұл саумал емес, биенің сүті деп түсіндіремін. Ақырып ашыған қымызды ішкеніңізде асқазаныңызда қышқыл көбейеді. Оған қарағанда, саумал жеңіл əрі ем. Ағзаны тазалайды.

– Қымыздың қандай түрлерін дайындайсыздар?

– Қымыздың бес түрін шығарамыз. Оларға сүт, саумал, бір күндік, үш күндік, төрт күндік қымыз деп «ен-таңба» теліп қойғанбыз. Өйткені, қымыз өнімдерін бір мезгілде бесалты күбіде дайындаймыз. Таңдап іше аласыз. Ал ауылдағылар төрт-бес күндігін ішеді, негізі. Өйткені, бір ғана күбіде пісіледі. Қымыз күбіде көп пісілуімен тəтті бола түседі. Ал менің қол піспегім – арнайы аппаратым бір мезгілде үш күбіде минутына жетпіс мəрте қымыз пісу əлеуетіне ие. Мұны да өзіміз жасап, жетілдіргенбіз. Күбіні аршамен ыстаса қымыздың дəмі керемет болады десіп жүр. Олай емес! Негізі біз ағаш күбіні құйрық маймен майлап, киікотымен ыстаймыз. Бұл, бір жағы, ыдысты жуып, тазалау ғой. Сиыр, қой-ешкі сүті болмаса, биенің сүті стерильдендірілуге келмейді. Өйткені, жылқы ешқандай аурумен ауырмайды. Бие сүтін пісірсек, бар емдік құнарынан айырылатыны анық. Өйтуге болмайды. Ол жай шалап қана болып шығады, сонда. Бойында емдік қуаты мол сақталған табиғи өнім керек бізге.

– Жылына қанша қымыз сауасыз?

– Əлəзір аздау, жиырма-жиырма бес тоннадай. Бір күндік, құнан, дөнен, бесті, арқар қымыз деген түрлері бар, бəрін де патенттедік.

– Өңір қымызшыларының бірігіп қауымдастық құруы ойда бар ма?

– Бұл тұрғыда облыста республикалық ат спорты федерациясының филиа лы ашылған. Өзіміз құрған спорттық, ет-cүт бағытындағы жылқы палатамыз бар-ды. Етсүт өндіру бағытындағы жылқы палатасын құру енді еліміз ауқымында қолға алынғалы жатыр. Мəселеге осы тараптар арқылы келіп, ұйымдасу керек бізге де. Өйтпеген күнде қымыздың басын жию қиын. Қымыз өндірушілердің бірінде патент, екіншісінде

«Хан қымызы» бүгінде біз ұсынған технология негізінде еліміздің бес облысында дайындалып, өткерілуде. Оның рецептінің өзі қыруар қаражатқа түседі. Ал мен тегінақ бердім. Елімізге қымыздың бірыңғай сапалы түрі таралуы үшін. Алда-жалда аталған облыстарда қымыз өнімдерінің сапасы құжатта көрсетілген талаптарға сай болмауы анықталса, патентімді қайта алып қою құқым сақталады. «Хан қымызымен» қазақтың ғаламдық деңгейде танылатынына сеніміміз зор.

ЕЛБАСЫ ЕҢБЕГІМДІ ЕЛЕП, ҚАНАТТАНДЫРЫП КЕТТІ – Осы мəселе жөнінде Елбасымен де сұхбаттас болыпсыз...

– Болды ондай жағдай. Өзім тікелей айналысқан кезімде білдім, қымызды өндіру, өткеру ісінен мүлде бейхабар екенбіз. Оның үстіне, үш тəулік қана сақтауға жарайтын өнімнің бұл түрі бойынша бизнес жасау да еш мүмкін емес еді ол кезде. Өз басым осы өніміміз түрінің сақтау мерзімін өзіндік технологиясын жасап, мейлінше ұзартуға күш салып жүрмін. Бұл жөнінде жоғарыда да айтып өттім. Бірқатар лауазымды тұлғаларға қазақтың ертеден бар дəстүрлі технологиясы негізінде дайындалып, алты ай сақталған өнімімізді ұсынған кезіміз болды. Өзіміз күнделікті ішіп жүрген қымыз ғой. Анандай кісілердің «Мамыр айындағы дəп Арқаның қымызындай екен» деп баға беруі бізді біраз жерге апарып тастаған. Осындай лебіз дем беріп, облыс басшыларының кезінде өңірімізде қымыз өндіретін зауыт ашуды қолға алуымды ұсынғаны да бар... Сол тұста өңірімізге арнайы жұмыс сапарымен Елбасының өзі келе қалды. Ол кісі облыстың ауыл шаруашылығы саласындағы жетістіктерімен жете танысуға да уақыт бөлді. Бірер сүтті биемді алып мен де жеттім. Мемлекет басшысы менің шаруашылығымның жай-күйіне де назар аударды. Екі биемді көріп айтты:

– Бір кездері Таразда киіз үй-қымызхана көптеп ашылып, бұл ұлттық сусынымыздың қадіріне жетумен бірге, өңірде саламатты өмір салтын қалыптастыруға да игі ықпал еткен-ді... Осы істің басы-қасында да болған екенсіз.

– Ол өзі былай болды. Баяғы басшыларға берген уəдем бойынша «Ер қанаты» ат спорты клубын ашып, соның тұсаукесеріне сол кездегі облыс əкімі Серік Үмбетовті арнайы шақырдым. Соңынан түстік шəй бердім. Қымызымыз жəне бар. Осы ұлттық сусынымыз өз-өзінен басты əңгіме арқауына айналды да кетті. Бір кезде Секең: «Қалаға бірнеше жерден киіз үй тіккізіп, қымыз сатуды ұйымдастырсақ қайтеді? Бұл істі сен баста!» – деді. Мен бұған əлі дайын еместігімді əрі тексерушілердің түрлі құжаттар талап етіп, маза бермейтінін айттым. Жанында облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы да бар еді, соған əр аудан екі үйден əкеліп тігіп, қымыз сатуды ұйымдастыруды тапсырды. Шəй ішіліп біткенше облыс орталығына тігілетін сондай киіз үйлер санын жетпіс беске жеткізіп тастады. Сол жерде Секең тиісті басқармалар басшыларына бұл іске ертеңнен бастап кірісіңдер деп, үйлерге су, жарық жеткізуді тапсырды. Мен уақытша емес, тұрақты қымыз сатуға арналған орын үшін жер алдым. Қ. Рысқұлбеков атындағы саябақ аумағындағы «Ақ отау» атты жекеменшік қымызханам осылай дүниеге келген-ді. Кейін оны сақтап қалу жолында күресіп, бір жылдай соттасқан да кезім болды. Оның үлкен отауына алпыс, екі кіші отауына отыз-отыздан, барлығы 100-120 адам сыяды. Қазақты, қазақтың ұлттық өнімдерін көрсетем деушілер қонақтарын көбінесе бізге алып келіп, күтеді. Алдағы уақытта қала ішінен тағы осындай үш қымызхана ашып, кəсіпкерлігімнің желісін ұлғайтқалы отырмын.

– Соңғы кезде Үмбетов бастаған сол бір іс сұйылыңқырап кеткен сыңайлы...

– Ынта, ниет болса, бұл үрдісті қайта жаңғыртуға да болады ғой. Бұрнағыдай емес, бүгінде қымыз өндірушілер қатары да едəуір көбейіп қалды. Ең бастысы, қымыз жүрген жерде ауру азая түспек.

АДАЛ ЕҢБЕК АБЫРОЙҒА БАСТАЙДЫ – Байсыз ба?

– Сөзге баймыз енді. Нақты іс жүзінде пəлендей байлығымыз жоқ. Осыны менен елдің бəрі сұрайды. Бірақ, қалай дегенде де,

Бойында күш-қуаты бұрқ-сарқ қайнаумен жүретін адамдар болады. Оларды тек пайдалы іске бағыттай білу керек. Қандай жұмысты да жапырып істейді. Осындай ішкі қуаты мол азаматтарды жұмысқа қайрап салмасаң, мұқалып, жасып қалады. Мен де өмір жолымда осы қағидатты қатаң ұстандым. Қызметтестерімнің ынтышынтысымен беріле, аянбай жұмыс істеуін, жауапкершілікті шынайы сезінуін талап еттім. Олардың жұмыс кезінде, тіпті, іссапарларда болсын алкогольді ішімдік ішуіне, басқа да бөстекі тірліктерге баруына уақыт қалдырмадым. Дұрыс демалудың қадірін білуге баулыдым.

– Оларға обал жасадым деп ойламайсыз ба?

– Жоқ, олай деп ойламаймын. Өйткені, мен тəрбиелеген қызметкерлердің алды генерал, ең төмені полковник болып зейнетке шықты. Зейнет жасына жете қоймағандарының бəрі лауазымдық қызметтердің тізгінін ұстап отыр. Солар əлі де маған ілтипат танытып, «Сізге рахмет, осылай тəрбиелемегеніңізде мұндай деңгейге жетпейтін едік» деседі. Халыққа адал қызмет етсең, жаман болмайсың. Кімкімді де халық өзі екшеп, бағасын береді. Азаматтарымызға халықтың алғысы керек, қарғысы емес. Маған да əкем «Ешкімнің де ала жібін аттама» деп, ақылын айтып отыратын. Əке аманатына адал болдым. Осы өмірім ішінде кезінде сіз маған қиянат жасап едіңіз деп алдыма келген жан болған емес. Мақтанып-ақ айтайын, көп азаматтар рахмет айта келеді. Аға, іні əріптестерімнің көбісі «Жолдас нəшəндік, бізден сізге не көмек керек?» деп, алдыма келіп иіліп-ақ тұрады. Олардың ұмытпай, арнайы келіп сəлем бергеніне не жетер? Көзіңе болмаса да, сыртыңнан ғайбат айтып кетсе, беделің бес тиын болмай ма? Осындай абырой биігіне көтеріліппін. Бəрі де адал, таза еңбектің арқасы. Жуықта қалалық Мəдениет үйінде өткен 70 жасқа толу мерейтойымда ел алдында өзімеөзім есеп бергендей болдым. Елдің айтуынша, жаман азамат болмаған сияқтымын. Қол жеткізген жетістіктерім де баршылық екен. Сонда ғой... шынымен осындай жетістіктерді жасаған мен бе деп те ойланып қалдым.

– С і зд і ң ш е б е рл і к т і ң ш ы ң ы н а жеткеніңізді атқарған игі істеріңіз, алған атақ, марапаттарыңыз да толықтай айғақтап бере алады екен. Ең алдымен сізді ел Қазақстанда алғашқы болып қымыз өндіруге рұқсат беретін авторлық куəлік, инновациялық патент, стандарт, техникалық шарт, технологиялық нұсқама, қауіпсіздік сертификатын алған азамат ретінде таниды. Кəсіпкерлік саласында мұндай оң өзгерістер орын алуына білікті заңгер болуыңыздың себі тигені анық. ҚР Ішкі істер еңбек сіңірген қызметкері, ТарМУ-дың Құрметті профессоры, Ауыл шаруашылығы м и н и с т рл і г і ғ ы л ы м и - т ех н и ка л ы қ кеңесінің мүшесі, еліміздің ғылым саласына сіңірген көп жылдық еңбегіңіз үшін Яссауи атындағы, сондай-ақ Қазақ ұлттық аграрлық университетінің алтын медалінің иегері атаныпсыз. Мұның бəрі еңбегіңізге берілген əділ баға екені даусыз. Əр күніңіз мерекелі, ісіңіз берекелі бола бергей! Бүкпесіз əңгімеңіз үшін рахмет! Əңгімелескен Баймаханбет АХМЕТ, «Ақ жол».

6

А Ғ Д АР Л А Б Е М Л Е А Т

www.akjolgazet.kz

26 мамыр, 2016 жыл

ТӨРТКҮЛ ДҮНИЕ ЖАҢАЛЫҚТАРЫ ТӨРІҢІЗДЕ

30 мамыр

ДҮЙСЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт 7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Апта. kz» 11.00 «Дара жол» 12.30 «ДАУА» 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». 14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат». 17.30 KAZNEWS 17.55 «БҮГІНГІ КҮННІҢ БАТЫРЛАРЫ» 18.05 «МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ!». 18.35 ТҰСАУКЕСЕР! «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 19.30 KAZNEWS 20.20 «СЕРПІЛІС» 21.05 ТҰСАУКЕСЕР! «АЯУЛЫ АРМАН». Телехикая. 31-бөлім 22.00 «КЕЛІН».

22.55 «ТҮНГІ СТУДИЯДА НҰРЛАН ҚОЯНБАЕВ» 23.30 KAZNEWS 0.15 «SPORT.KZ» 0.35 «Қыздар». 20-бөлім 1.20 «Серпіліс» 2.05 «Менің Қазақстаным!» 2.35 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 3.05 «Ғасырлар үні». Деректі фильм.

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 «7 күн» 11.00 «Экономкласс» 11.10 «Магия кухни» 11.45 «Подари детям жизнь» 11.50 «Тағдыр тартысы» 12.25 «Белка и Стрелка. озорная семейка» 12.30 «Фархат» 13.00 Түскі жаңалықтар13.15 «Семейные мелодрамы» 14.10 «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Ақылдың кілті. Өмірдастан» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Өмір сабақтары» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.15 «След» 17.55 «Орталық Хабар» 19.00 «ТВ Бинго» 19.55 «Негізінде...»

20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «BI GROUP. философия счастья» 20.55 «По сути» 21.00 Итоги дня 21.30 «Дерево жизни» 22.20 «След» 23.00 «Бетпе-бет» 23.25 ПреЕвро-2016. Товарищеские матчи. Футбол. Румыния – Украина. Трансляция из Торино. 02.15 «Негізінде...» 02.20 Қорытынды жаңалықтар 02.50 «Сотқа жеткізбей» 03.20 Жаңалықтар.

жетінші арна 06.00 «Саламатты Қазақстан» 06.30 Т/с «Құрбылар» 07.10 Т/п «Қыздар арасында» 08.00 Т/п «ТОЙlike» 09.00 Х/ф «Он и она» 10.30 Т/п «Смеяться разрешается» 11.20 Х/ф «Ит пен адам» 13.10 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Вечерний Киев» 15.30 Шоу «Один в один 4» 18.30 «Q- елі» 19.00 Т/с «Қарагүл» 20.00 Т/с «1001 түн» 21.30 Т/п «Человек-невидимка» 22.30 Т/с «Секретные материалы» 23.30 Т/с «Ответный удар» 00.20 Т/с «Темное дитя» 01.10 Х/ф «Ямакаси» 02.40 «Айнаonline» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/п «ТОЙlike» 05.00 «Женіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «ЖДИ МЕНЯ» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР».

13.25 «ӘН ДАРИЯ» 14.20 «ПРАВДА» 14.25 «ПРОЩАЙ, ЛЮБИМАЯ!»

15.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 16.35 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.40 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.50 «ЛЕСТНИЦА В НЕБЕСА». Многосерийный фильм 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ ТЕЛЕХИКАЯСЫ 23.35 «П@УТINA» 0.00 «НЕСЛУЧАЙНАЯ ВСТРЕЧА» 2.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.10 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.50 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 3.40 «САПА БАҚЫЛАУДА».

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.30 “ҰШҚАЛАҚ” көркем фильм 08.00 “ҚЫЗ ҚЫЛЫҒЫ” 08.50 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 09.40 “СЕМЬЯ” 11.00 “ПОРТРЕТ НЕДЕЛИ” 12.10 “ВОРОЖЕЯ”, мелодрама 14.00 “ДРУГАЯ ПРАВДА” 15.00 “НЕ ВРИ МНЕ”, 16.00 “КӨРІПКЕЛ” 17.00 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.50 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.40 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?” 19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” .

20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “ГЛАВНАЯ РЕДАКЦИЯ” – Той в кредит 22.20 “СОЛНЦЕ В ПОДАРОК” 00.10 “ЧУЖОЙ” 01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 02.35-03.00 ЖАҢАЛЫҚТАР .

КАНАЛ 06.00 Информбюро 06.50 «Ризамын» 07.15 «КИЕЛИ НЕКЕ» 09.00 «АЙНА» 10.00 «Готовим с Адель» 10.30 «ЮНЫЕ ТИТАНЫ» 11.30 «ФИКСИКИ» 12.30 ЕРАЛАШ 13.55 Сериал «РОДИТЕЛИ» 15.00 Сериал «АЙНА» 16.00 АЙТА БЕРСІН 17.00 Сериал «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА» 19.00 «КИЕЛІ НЕКЕ» 20.00 Информбюро 21.00 «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ» 23.00 Сериал «ЕРТУГРУЛ» 00.00 КИНО «СЕВЕРНАЯ СТРАНА» 02.00 Сериал «В ПОЛЕ ЗРЕНИЯ» 03.30 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер.

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.25 «Күлдірген» бағдарламасы 7.50 «Біздің уақыт» 8.40 «Kaznet» ғаламторға шолу 9.00 Сериал «Дом с лилиями». 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» үнді телехикаясы 13.10 «Седьмая Руна». 15.00 Информационно-аналитическая программа «Избранное за неделю» 15.40 «Бетперде» 17.00 «Стамбул көшелері» 18.00 «Жетім жүрек» 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Ғашық жандар» 22.00 «Стамбул көшелері» 23.00 Сериал «Дом с лилиями». 0.00 Новости «20.30» 0.30 Жаңалықтар 1.00 «Бетперде» корей телехикаясы.

31 мамыр

СЕЙСЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт.

7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Лесси». 10.25 «АЮЛАР». 10.50 «Аяулы арман». 11.45 «Айтуға оңай...» 12.30 «Алаш көсемі - Әлихан. Арнайы жоба 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!».

14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат». 17.30 KAZNEWS 17.50 «ТАБЫС СЫРЫ». 18.10 «ҚҰНАНБАЙДЫҢ ҚУҒЫН КӨРГЕН ҰРПАҚТАРЫ».18.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 19.30 KAZNEWS 20.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 21.05 «АЯУЛЫ АРМАН». 22.00 «КЕЛІН». 22.55 «ТҮНГІ СТУДИЯДА НҰРЛАН ҚОЯНБАЕВ» 23.30 KAZNEWS 0.20 «Құанбайдың қуғын көрген ұрпақтары». Арнайы жоба 0.45 «Алаш көсемі - Әлихан. Арнайы жоба 1.05 «Қыздар». 1.50 «Бүгінгі күннің батырлары» 2.00 «Дауа» 2.35 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 3.05 «Ғасырлар үні». Деректі фильм. 4-бөлім.

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар 10.10 «Дерево жизни» 11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 «Магия кухни» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 «Тағдыр тартысы» 12.15 «Қыз жолы»2 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 «Семейные мелодрамы» 14.10 «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Ақылдың кілті. Өмірдастан» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Біздің үй» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.15 «След» 18.00 «Тағдыр жолы» 18.35 «Күн сақшылары» 19.10 «Қыз жолы»2 19.55 «Негізінде...» 20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Бюро расследований» 20.55 «По сути» 21.00 Итоги дня 21.30 «Дерево жизни» 22.20 «След» 23.00 «Бетпебет» 23.30 «Арнайы хабар» 23.55 «Негізінде...»

00.00 Қорытынды жаңалықтар 00.30 «Сотқа жеткізбей» деректі драмасы 01.00 Жаңалықтар.

жетінші арна 06.00 «Саламатты Қазақстан» 06.30 Т/с «Құрбылар» 07.10 Т/п «Қыздар арасында» 08.00 Т/с «Қарагүл» 09.00 Т/с «Полицейский участок» 10.00 Т/п «Смеяться разрешается» 12.00 «Q- елі» 12.30 «Жан сырым» 13.10 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Мои прекрасные» 16.00 Т/с «Полицейский участок» 17.00 Т/п «Смеяться разрешается» 18.30 «Q- елі» 19.00 Т/с «Қарагүл» 20.00 Т/с «1001 түн» 21.30 Т/п «Человек-невидимка» 22.30 Т/с «Секретные материалы» 23.30 Т/с «Ответный удар» 00.20 Т/с «Темное дитя» 01.10 Т/с «Ходячие мертвецы» 02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/с «Нәпсі мен намыс» 05.00 «Женіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 3» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@ УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.25 ТОК-ШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 14.20 «ПРАВДА» 14.25 «ПРОЩАЙ, ЛЮБИМАЯ!» 15.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 16.35 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.40 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.50 «ЛЕСТНИЦА В НЕБЕСА». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 23.35 «П@УТINA» 0.00 «НЕСЛУЧАЙНАЯ ВСТРЕЧА» 2.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.10 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.50 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 3.40 «САПА БАҚЫЛАУДА» .

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ҚАРАДАЙЫ” 07.25 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 10.00 “ПЕНЕЛОПА” 11.00 “ВЕРНОЕ СРЕДСТВО-3”. 12.00 НОВОСТИ 12.40 “ГЛАВНАЯ РЕДАКЦИЯ” 13.20 “ЖЕНЩИНЫ НА ГРАНИ” 15.00 “БАРЫШНЯ – КРЕСТЬЯНКА-3”. 16.00 “КӨРІПКЕЛ” 17.00 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.50 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.40 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?”

19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” түрiк телехикаясы. 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “ДИАГНОЗ” – Закон притяжения 22.10 “СОЛНЦЕ В ПОДАРОК” 00.00 “ЧУЖОЙ”01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 02.35-03.00 ЖАҢАЛЫҚТАР.

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 Информбюро 08.00 «Ризамын» 09.00 «АЙНА» 10.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 11.00 «ЮНЫЕ ТИТАНЫ» 12.00 Мультсериал «ФИКСИКИ» 13.00 ЕРАЛАШ 13.55 «РОДИТЕЛИ» 15.00 «АЙНА» 16.00 «КҮЙЕУ БАЛА» 17.00 «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА» 19.00 «КИЕЛІ НЕКЕ» 20.00 Информбюро 21.00 «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ» 23.00 «ЕРТУГРУЛ» 00.00 КИНО «НАПРЯГИ ИЗВИЛИНЫ. БРЮС И ЛЛОЙД. БЕЗ ТОРМОЗОВ» 01.15 Сериал «В ПОЛЕ ЗРЕНИЯ» 02.35 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер .

7.00 Ән шашу 7.25 «Жадымыздан өшпесін...» саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күніне арналған жоба 8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 Сериал «Дом с лилиями». 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 «Седьмая Руна». 15.15 «Kaznet» 15.40 «Бетперде» 17.00 «Стамбул көшелері» 18.00 «Жетім жүрек» 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Ғашық жандар» 22.00 «Стамбул көшелері» 23.00 «Дом с лилиями». 0.00 Новости «20.30» 0.30 Жаңалықтар 1.00 «Бетперде».

1 маусым

СӘРСЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт. 7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Лесси». Мультхикая. 6-бөлім 10.25 «АЮЛАР». 10.50 «Нұрсәулем-ай!». 11.45 «Айтуға оңай...»

12.30 «Музыка мектебі». 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». 14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат».

17.30 KAZNEWS 17.55 «ҚР Қарулы күштерінің әскери-тарихи музейі». Арнайы жоба 18.15 «Келбет» 18.40 ТҰСАУКЕСЕР! «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». Телехикая. 201-бөлім 19.30 KAZNEWS 20.00 «БОЛАШАҚ ЭНЕРГИЯСЫ. АШЫҚ АЛАҢДАҒЫ ШОУ-КОНЦЕРТ». ТІКЕЛЕЙ ЭФИР 2.00 KAZNEWS 2.30 «Табыс сыры». 2.50 «Ғасырлар үні».

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар 10.10 «Дерево жизни» 11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 Мультсериал «Щенячий патруль» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 «Тағдыр тартысы» 12.15 Телехикая. «Қыз жолы»-2 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 Мультфильм. «Хранитель луны» 14.10 Мультсериал «Щенячий патруль» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Күләш» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Біздің үй» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.15 «Малыши»18.00 «Сильные духом» 18.30 «Күн сақшылары»19.05 «Қыз жолы»-2 19.55 «Негізінде...» 20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Бетпе-бет» 20.55 «По сути» 21.00 Итоги дня 21.30 «Дерево жизни» 22.20 «След» 23.00 ПреЕвро-2016. Товарищеские матчи. Футбол. Испания – Южная Корея. Трансляция из Зальцбурга. 01.50 Қорытынды жаңалықтар 02.20 «Арман қанатында».

жетінші арна 06.00 «Саламатты Қазақстан» 06.30 Т/с «Нәпсі мен намыс» 07.10 Т/п «Қыздар арасында» 08.00 Т/с «Қарагүл» 09.00 Т/с «Полицейский участок» 10.00 Т/п «Смеяться разрешается» 12.00 «Q- елі» 12.30 «Жан сырым» 13.10 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Мои прекрасные» 16.00 Т/с «Полицейский участок» 17.00 Т/п «Смеяться разрешается» 18.30 «Q- елі» 19.00 Т/с «Қарагүл» 20.00 Т/с «1001 түн» 21.30 Т/п «Человек-невидимка» 22.30 Т/с «Секретные материалы» 23.30 Т/с «Ответный удар» 00.20 Т/с «Темное дитя» 01.10 Т/с «Ходячие мертвецы» 02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/с «Нәпсі мен намыс» 05.00 «Женіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 3» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.25 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 14.20 «ПРАВДА» 14.25 «ПРОЩАЙ, ЛЮБИМАЯ!»

15.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 16.35 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.40 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.50 «ЛЕСТНИЦА В НЕБЕСА». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 23.35 «П@УТINA» бағдарламасы 0.00 «НЕСЛУЧАЙНАЯ ВСТРЕЧА» 2.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.10 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.50 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 3.40 «САПА БАҚЫЛАУДА».

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ҚАРАДАЙЫ” 07.25 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 10.00 “ПЕНЕЛОПА” 11.00 “ВЕРНОЕ СРЕДСТВО-3”. 12.00 НОВОСТИ 12.40 “ДИАГНОЗ” 13.10 “ЖЕНЩИНЫ НА ГРАНИ” 15.00 “БАРЫШНЯ – КРЕСТЬЯНКА-3”. 16.00 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.00 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 17.50 “МАХАББАТ МҰҢЫ” үнді телехикаясы. Тұсаукесер! 18.40 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?” 19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?”20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “ЧЕРНЫЙ КВАДРАТ” 22.10 “СОЛНЦЕ В ПОДАРОК” с 00.00 “ЧУЖОЙ” 01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 02.35-03.00 ЖАҢАЛЫҚТАР.

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 Информбюро 08.00 Сериал «КҮЙЕУ БАЛА» 09.00 Сериал «АЙНА» 10.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 11.00 «ЮНЫЕ ТИТАНЫ» 12.00 Мультсериал «ФИКСИКИ» 13.00 ЕРАЛАШ 13.55 «РОДИТЕЛИ» 15.00 «АЙНА» 16.00 «КҮЙЕУ БАЛА» 17.00 «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА» 19.00 «КИЕЛІ НЕКЕ» 20.00 Информбюро 21.00 «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ» 23.00 «ЕРТУГРУЛ» 00.00 КИНО «НАЕМНЫЕ УБИЙЦЫ» 02.10 «В ПОЛЕ ЗРЕНИЯ» 03.30 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер.

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.35 «Күлдірген» бағдарламасы 8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 Сериал «Дом с лилиями».

10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 «Седьмая Руна». 8 серия 14.15 «Ән мен әзіл» концерттік бағдарламасы 15.15 «Ел аузында» бағдарламасы 15.40 «Бетперде» корей телехикаясы 17.00 «Стамбул көшелері» түрік телехикаясы 18.00 «Жетім жүрек» үнді телехикаясы 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Ғашық жандар» 22.00 «Стамбул көшелері» 23.00 «Дом с лилиями». 15 серия 23.50 «Открытая студия» 0.35 Новости «20.30» 1.05 Жаңалықтар 1.35Ән шашу.

2 маусым

БЕЙСЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт. 7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Лесси». Мультхикая. 7-бөлім 10.25 ТҰСАУКЕСЕР! «АЮЛАР». 10.50 «Аяулы арман». 11.45 «Айтуға оңай...» 12.30 «Қорғаныс қуаты». Деректі фильм 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!».

14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат». 17.30 KAZNEWS 17.50 «ҚР МЕМЛЕКЕТТІК РӘМІЗДЕРІ». 18.15 «АГРОБИЗНЕС» 18.35 ТҰСАУКЕСЕР! «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 19.30 KAZNEWS 20.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 21.05 ТҰСАУКЕСЕР! «АЯУЛЫ АРМАН». 22.00 «КЕЛІН». 22.50 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». Күнделік 22.55 «ТҮНГІ СТУДИЯДА НҰРЛАН ҚОЯНБАЕВ» 23.30 KAZNEWS 0.20 «Қыздар». 1.05 «ҚР Қарулы күштерінің әскери-тарихи музейі». 1.25 «ҚР Мемлекеттік рәміздері». 1.45 «Жан жылуы» 2.05 «Агробизнес» 2.25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 3.00 «Ғасырлар үні».

07.02 «Бұйымтай» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар 10.10 «Дерево жизни» 11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 Кулинарная программа. «Магия кухни» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 «Тағдыр тартысы» деректі драмасы 12.15 «Қыз жолы-2» 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 «Семейные мелодрамы» 14.10 Телесериал. «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 Телехикая. «Күләш» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Біздің үй» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.15 «След» 17.55 «Табиғатпен үйлесімде» 18.20 Телехикая. «Күн сақшылары» 19.10 Телехикая. «Қыз жолы»-2 19.55 «Негізінде...»

20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Бетпебет» 20.55 «По сути» 21.00 Итоги дня 21.30 Премьера!! Телесериал. «Дерево жизни» 22.20 Телесериал. «След» 23.10 «100 бизнес-тарихы» 23.30 Қорытынды жаңалықтар 00.00 «Сотқа жеткізбей» деректі драмасы 00.30 Жаңалықтар.

жетінші арна 06.00 «Саламатты Қазақстан» 06.30 Т/с «Нәпсі мен намыс» 07.10 Т/п «Қыздар арасында» 08.00 Т/с «Қарагүл» 09.00 Т/с «Полицейский участок» 10.00 Т/п «Смеяться разрешается» 12.00 «Q- елі» 12.30 «Жан сырым» 13.10 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Мои прекрасные» 16.00 Т/с «Полицейский участок» 17.00 Т/п «Смеяться разрешается» 18.30 «Q- елі» 19.00 Т/с «Қарагүл» 20.00 Т/с «1001 түн» 21.30 Т/п «Человек-невидимка» 22.30 Т/с «Секретные материалы» 23.30 Т/с «Ответный удар» 00.20 Т/с «Темное дитя» 01.10 Т/с «Ходячие мертвецы» 02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/с «Нәпсі мен намыс» 05.00 «Женіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 3» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@ УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». ҮНДІ ТЕЛЕХИКАЯСЫ 13.25 ТОК-ШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 14.20 «ПРАВДА» 14.25 «ПРОЩАЙ, ЛЮБИМАЯ!». Заключительная серия 15.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 16.35 «РОДИНА» C 18.00 ДО 0.00 НЕ ДАВАТЬ ID 17.40 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.50 «ЛЕСТНИЦА В НЕБЕСА». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН».

23.35 «П@УТINA» 0.00 «НЕСЛУЧАЙНАЯ ВСТРЕЧА». 2.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.10 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.50 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 3.40 «САПА БАҚЫЛАУДА».

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ҚАРАДАЙЫ” 07.25 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 10.00 “ПЕНЕЛОПА” 11.00 “ВЕРНОЕ СРЕДСТВО-3”. 12.00 НОВОСТИ 12.40 “ЧЕРНЫЙ КВАДРАТ” 13.10 “ЖЕНЩИНЫ НА ГРАНИ” 15.00 “БАРЫШНЯ – КРЕСТЬЯНКА-3”.

16.00 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.00 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 17.50 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.40 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?” 19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” түрiк телехикаясы. 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “НАША ПРАВДА” 22.45 “СОЛНЦЕ В ПОДАРОК” 00.30 “ЧУЖОЙ” 02.10-03.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН”.

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 Информбюро 08.00 «КҮЙЕУ БАЛА» 09.00 «АЙНА» 10.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 11.00 «ЮНЫЕ ТИТАНЫ» 12.00 «ФИКСИКИ» 13.00 ЕРАЛАШ 13.55 «РОДИТЕЛИ» 15.00 «АЙНА» 16.00 «КҮЙЕУ БАЛА» 17.00 «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА» 19.00 «КИЕЛІ НЕКЕ» 20.00 Информбюро 21.00 «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ» 23.00 «ЕРТУГРУЛ» 00.00 КИНО «ПРОЕКТ X. ДОРВАЛИСЬ» 01.40 «В ПОЛЕ ЗРЕНИЯ» 03.00 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер.

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.35 «Күлдірген» 8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 Сериал «Дом с лилиями». 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 «Меч 2». 1 серия 14.25 «Открытая студия» 15.15 «Kaznet» 15.40 «Бетперде» 17.00 «Стамбул көшелері» 18.00 «Жетім жүрек» 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Ғашық жандар» 22.00 «Стамбул көшелері» 23.00 «Дом с лилиями». 16 серия 0.00 Новости «20.30» 0.30 Жаңалықтар1.00 «Бетперде».

3 маусым

ЖҰМА

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт.

7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Лесси». 10.25 ТҰСАУКЕСЕР! «АЮЛАР». 10.50 «Аяулы арман».

11.45 «Айтуға оңай...» 12.30 «Журналистік зерттеу» 12.50 «МУЗ-ТВ премиясы 2016». Күнделік 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». 14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ».16.40 «Жүрегім сізге аманат». 17.30 KAZNEWS 17.55 «ИМАН АЙНАСЫ» 18.15 «ЖАН ЖЫЛУЫ» 18.35 ТҰСАУКЕСЕР! «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 19.30 KAZNEWS 20.05 ПАРЛАМЕНТ 20.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 21.05 «СӘЛЕМ, ҚАЗАҚСТАН!»

22.30 ТҰСАУКЕСЕР! «КЕЛІН». 23.25 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». 23.30 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?»

0.00 KAZNEWS 0.35 Парламент 0.50 «ҚР Мемлекеттік рәміздері». 1.10 «Журналистік зерттеу» 1.35 «Иман айнасы» 1.55 «Сіз не дейсіз?» 2.25 «Ғасырлар үні». Деректі фильм.

07.02 «Бұйымтай» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар 10.10 «Дерево жизни» 11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 «Магия кухни» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 «Тағдыр тартысы» 12.15 Телехикая. «Қыз жолы»-2 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 Телесериал. «Семейные мелодрамы» 14.10 Телесериал. «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Күләш» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Өмір сабақтары» 16.50 «Экономкласс» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.15 Телесериал. «След» 17.55 «Тур де Хабар» 18.25 «Күн сақшылары» 19.15 Телехикая. «Қыз жолы»-2 20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Бетпе-бет» 21.00 Итоги дня 21.30 Премьера!! Телесериал. «Дерево жизни» 22.20 Мегахит. Гай Пирс, Мэгги Грэйс в фантастическом боевике «Напролом» 00.00 Қорытынды жаңалықтар 00.30 «Сотқа жеткізбей» деректі драмасы 00.55 Жаңалықтар.

жетінші арна 06.00 «Саламатты Қазақстан» 06.30 Т/с «Нәпсі мен намыс» 07.10 Т/п «Қыздар арасында» 08.00 Т/с «Қарагүл» 09.00 Т/с «Полицейский участок» 10.00 Т/п «Смеяться разрешается» 12.00 «Qелі» 12.30 «Жан сырым» 13.10 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/с «Полицейский участок» 17.00 Т/п «Измайловский парк» 19.00 «Келесі кім?»

19.30 «Шай ішейк» 20.20 Т/с «1001 түн» 22.00 Т/п «Вечерний Киев» 23.00 Х/ф «Брат» 01.00 Шоу «Stand Up» 01.50 «Выжить любой ценой» 02.40 «Айнаonline» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/п «ТОЙlike» 05.00 «Женіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 6.45 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 3» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.45 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 14.40 «ПЕРВАЯ ПОМОЩЬ» 15.15 «ПРАВДА» 15.20 «ПОЛОСАТЫЙ РЕЙС» 17.30 «ЖДИ МЕНЯ». КАЗАХСТАН 18.40 «АВТОКУШ». 18.50 «ПОЛЕ ЧУДЕС» 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН».

23.35 Премьера. «ШАНСОН ГОДА». 1.30 «П@ УТINA» 1.55 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.05 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.45 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 3.30 «САПА БАҚЫЛАУДА» 4.00 «ЖИТЬ ЗДОРОВО».

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ҚАРАДАЙЫ” түрiк телехикаясы 07.25 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 10.00 “ПЕНЕЛОПА”, 11.00 “ВЕРНОЕ СРЕДСТВО-3”. 12.00 НОВОСТИ 12.40 “НАША ПРАВДА” 13.40 “ЖЕНЩИНЫ НА ГРАНИ” 15.20 “БАРЫШНЯ – КРЕСТЬЯНКА - 3”. 16.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.30 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.30 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?”

19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” . 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “НАША ПРАВДА” 22.45 “САМАЯ СЧАСТЛИВАЯ” 02.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 02.45-03.10 ЖАҢАЛЫҚТАР.

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 Информбюро 08.00 Сериал «КҮЙЕУ БАЛА» 09.00 Сериал «АЙНА» 10.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 11.00 Мультсериал «ЮНЫЕ ТИТАНЫ» 12.00 Мультсериал «ФИКСИКИ» 13.15 «ПЕРЕПОЛОХ В ДЖУНГЛЯХ» 15.00 «АЙНА» 16.00 «КҮЙЕУ БАЛА» 17.00 «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА» 19.00 Сериал «КИЕЛІ НЕКЕ» 20.00 Информбюро 21.00 Сериал «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ» 23.00 Сериал «ЕРТУГРУЛ» 00.00 КИНО. Киану Ривз в фантастическом триллере «МАТРИЦА» 02.15 Сериал «В ПОЛЕ ЗРЕНИЯ» 03.35 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер.

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.35 «Күлдірген» бағдарламасы 8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 Сериал «Дом с лилиями». 16 серия 10.00 «Фериха» түрік телехикаясы 11.10 «Жетім жүрек» үнді телехикаясы 13.10 Сериал «Меч 2». 2, 3 серии 15.15 «Kaznet» 15.40 «Бетперде» 17.00 «Стамбул көшелері» 18.00 «Жетім жүрек» үнді телехикаясы 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Ғашық жандар» үнді телехикаясы 22.00 «Стамбул көшелері» түрік телехикаясы 23.00 Сериал «Дом с лилиями». 17 серия 0.00 Новости «20.30» 0.30 Жаңалықтар 1.00 «Бетперде» корей телехикаясы.

ТАРАЗ 7.25 Әнұран,Аңдатпа 7.30 «ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА!A» 9.30 «АПТА ЖАҢАЛЫҚТАРЫ» 10.10 Сазды әуен 10.35 Хабар. «Ел ертеңі» 11.10 «БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ» 11.25 «СӨЗ МАРЖАН» 11.30 ТЕЛЕБЛОКНОТ 11.35 К ү й күмбірі 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 ХАБАР. «Жаңа айна» 13.55 «Әулиеата әуендері» 14.05 АҢДАТПА 14.05-17.50 Тех/үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 ХАБАР. «БІРІНШІ СТУДИЯ» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 19.00 «САЗДЫ ӘУЕН» 19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ.

20.45 «КҮЙ КҮМБІРІ» 20.55 ХАБАР. «Ол және өмір» 21.10 ХАБАР. «Закон и общество» 21.25 «СӨЗ МАРЖАН» 21.45 «Әулиеата Әуендері» 21.55 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.45 «САЗДЫ ӘУЕН» 1.05 Аңдатпа. Әнұран 1.10 АРНАНЫҢ ЖАБЫЛУЫ.

ТАРАЗ 7.25 Әнұран 7.30 «ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА! « Таңғы ақпаратты-сазды бағдарлама 9.30 ЖАҢАЛЫҚТАР. 9.50 НОВОСТИ. 10.10 «САЗДЫ ӘУЕН» 10.35 «Бірінші студия» 11.00 «БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ» 11.25 «СӨЗ МАРЖАН» 11.30 Күй күмбірі 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 «БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ» 13.55 Әулиеата әуендері 14.05 АҢДАТПА 14.00-17.55 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 «Алтын бесік» 18.10 Хабар. «Өрлеу» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 19.00 «САЗДЫ ӘУЕН» 19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ.

20.45 «Күй күмбірі» 20.55 «Сыр перне» 21.25 «СӨЗ МАРЖАН» 21.45 «Әулиеата әуендері» 21.55 Көркем фильм23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.45 САЗДЫ ӘУЕН 1.05 Аңдатпа. Әнұран 1.10АРНАНЫҢ ЖАБЫЛУЫ.

ТАРАЗ

ТАРАЗ 7.25 Әнұран.Аңдатпа 7.30 «ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА!» 9.30 Ж А Ң А Л Ы Қ Т А Р .

9.50НОВОСТИ 10.10 САЗДЫ ӘУЕН 10.35 Хабар. «Алтын бесік» 10.50 Хабар. «Өрлеу» 11.00 «БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ» 11.25«СӨЗ МАРЖАН» 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 13.55 Әулиеата әуендері 14.05 АҢДАТПА 14.05-17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 Хабар. «Сөз жебе» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ.

19.00 «Сазды әуен» 19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ. 20.40 ТЕЛЕБЛОКНОТ 20.45 Күй күмбірі 20.55 Хабар. «Первая студия» 21.20«СӨЗ МАРЖАН» 21.45Әулиеата әуендері 21.55 Көркем фильм 23.25ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.40 ТЕЛЕБЛОКНОТ 0.45 «Сазды әуен» 1.05 Аңдатпа.Әнұран 1.10АРНАНЫҢ ЖАБЫЛУЫ.

ТАРАЗ 7.25 Әнұран 7.30 «ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА! » 9.30 ЖАҢАЛЫҚТАР. 9.50 НОВОСТИ. 10.10 САЗДЫ ӘУЕН 10.35 «Первая студия» 11.00 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 11.25 СӨЗ МАРЖАН 11.35 «Күй күмбірі» 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР.

13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 13.55 Әулиеата әуендері 14.05 АҢДАТПА 14.05-17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 «Жаса, менің елім!» 18.10 «Иман нұры» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР.

18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 19.00 «Сазды әуен» 19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ.

20.45 «Күй күмбірі» 20.55 Хабар. «Сіз не дейсіз ?» 21.45 «Әулиеата әуендері» 21.55 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.45 «Сазды әуен» 1.05 АҢДАТПА , ӘНҰРАН 1.10 Арнаның жабылуы.

7.25 Әнұран 7.30 ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА! Таңғы ақпаратты-сазды бағдарлама 9.30 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 9.50 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 10.10 «Сазды әуен» 10.35 Хабар. «Жаса, менің елім!» 10.50 «Иман нұры»11.00 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 11.35 «Күй күмбірі» 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 13.55 «Әулиеата әуендері» 14.05 АҢДАТПА 14.05-17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 «БІРІНШІ СТУДИЯ» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР.

18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 19.00 «Сазды әуен» 19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ.

20.45 «Күй күмбірі» 20.55 Хабар. «Денсаулық» 21.15 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 21.25 СӨЗ МАРЖАН 21.45 «Күй күмбірі» 21.55 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.45 «Сазды әуен» 1.05 АҢДАТПА , ӘНҰРАН 1.10 Арнаның жабылуы.

4 маусым

СЕНБІ

5 маусым

ЖЕКСЕНБІ

6.55 Әнұран 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт. 7.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 8.40 Мультфильм 9.00 «СЕНБІЛІК ТАҢ».10.05 «Әзіл әлемі» 11.50 «МУЗ-ТВ премиясы 2016». Күнделік 11.55 «ҚР МЕМЛЕКЕТТІК РӘМІЗДЕРІ».

12.20 «ІЛИЯНЫҢ ӘН-РОМАНСТАРЫ». 13.40 «Тәуелсіздікке тағзым». Республикалық ақындар айтысы. 1-бөлім 17.15 «ТЕРМЕ ДЕГЕН ӨСИЕТ». 19.30 KAZNEWS 20.05 «Үздік әндер» 21.00 «ДАРА ЖОЛ» 22.30 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». Күнделік 22.35 «ЖАЙДАРМАН» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ЖОҒАРЫ ЛИГА. 0.15 KAZNEWS 0.50 «Road to France». « UEFA EURO-2016» журналы 1.20 «Той көйлегі» мелодрамасында.

6.55 Әнұран 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт. 7.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 8.40 Мультфильм 9.00 «БҮГІН ЖЕКСЕНБІ» 11.15 «БІЛГІРЛЕР БӘЙГЕСІ». 12.00 «МУЗ-ТВ премиясы 2016». Күнделік 12.05 «Сәлем, Қазақстан!» 13.30 «ЖАРҚЫН БЕЙНЕ» 14.00 «Тәуелсіздікке тағзым». Республикалық ақындар айтысы. 2-бөлім 16.30 «ОЙ-ТОЛҒАУ».

17.25 «Өмірдің өзі новелла». 18.15 «Әзіл әлемі» 20.00 «АПТА. КZ» 21.05 «ЕКІ ҒАШЫҚ». Концерт 22.50 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016».

22.55 «МУЗ-ТВ-2015». Гравитация 0.00 «Road to France». «UEFA EURO-2016» журналы 0.30 Азиз Бейшеналиев, Карина Абдуллина «Мұстафа Шоқай» тарихи драмасында.

07.02 «Тамаша» 08.20 «Әсем әуен» 08.40 «Қызық times» 09.45 «Продвопрос» 10.10 Мультфильм «Динофроз» 11.00 Мультфильм «Дух живого леса» 12.15 Сказка братьев Гримм. «Принцесса для гусей» 13.20 «Орталық Хабар» 14.35 Тұсаукесер. «Жұлдыздар айтысады» шоу бағдарламасы 16.00 «Тур де Хабар» 16.25 Телехикая. «Болашағым өз қолымда» 18.10 Шәмші Қалдаяқовтың ән кеші «Менің Қазақстаным!» 19.40 «Бенефис-шоу» 21.00 Ақпарат арнасы – «7 күн» сараптамалық бағдарламасы 22.00 Мегахит. Джейсон Стэйтем в боевике «Профессионал» 00.00 Телехикая. «Құрбылар» 01.40 «Тіл табысқандар» спектаклі.

07.02 «Тамаша» 08.15 «Әсем әуен» 09.00 «ТВ Бинго» 10.00 «Айбын» 10.20 «Ас арқау» 10.45 «Тур де Хабар» 11.15 Мультфильм «Морская бригада» 12.40 Сказки братьев Гримм. «Синяя свечка» 13.40 «Бенефис-шоу» 15.00 Концерт Айқын Төлепберген & Сосо Павлиашвили 16.50 Розыгрыш 18.20 «Қызық times» 19.35 Тұсаукесер. «Жұлдыздар айтысады» шоу бағдарламасы 21.00 Информационный канал - аналитическая программа «7 күн» 22.00 Мегахит. «Астерикс и Обеликс в Британии» 00.00 Телехикая. «Құрбылар» 01.40 «Қазақтар» спектаклі.

жетінші арна 06.00 «Қырық миллион теңге» 07.00 «Өмір үшін күрес» 08.30 «Шебербек ағай» 09.00 М/ф «Сказка о рыбаке и рыбке» 09.30 Т/п «Смеяться разрешается» 11.00 Т/с «Торгаши» 15.00 М/ф «Наруто» 16.10 Х/ф «Робот бала Робосапиен» 18.00 «Жан сырым» 18.30 Сәкен Майғазиевтың «Асыл ана» концерті 20.00 ПРЕМЬЕРА «Шай ішейк» 21.00 Х/ф «Голодные игры: И вспыхнет пламя» 23.30 Х/ф «Из Парижа с любовью» 01.10 Т/с «Игра престолов» 02.40 «Q- елі» 03.30 «Келесі кім?» 04.00 «Тосын сиқыр» 04.30 «Қырық миллион теңге шоуы» 05.30 «Айнаonline».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.05 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 7.00 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» 8.00 «ТАҢҒЫ ПОШТА» 8.35 «П@ УТINA» 9.00 «СМАК» 9.40 «СОСЕДИ ПО РАЗВОДУ» 11.35 «ФАБРИКА ГРЕЗ» с Ольгой Артамоновой 12.00 «112. НЕДЕЛЯ» 12.25 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 13.25 «П@УТINA+» 14.25 «ОТКРЫТИЕ КИТАЯ» 15.00 «ШАНСОН ГОДА». Часть 1 17.00 «ПОД ЗНАКОМ ЛУНЫ» 20.00 «ПЕРВАЯ ПРОГРАММА» 21.00 «ПОД ЗНАКОМ ЛУНЫ». 21.55 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 23.10 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 23.50 Мировое кино.Том Хэнкс в триллере «АНГЕЛЫ И ДЕМОНЫ» 2.25 «112. НЕДЕЛЯ» 2.45 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 3.30 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» 4.15 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР».

КТК 07.05 “ ПЕРРИШОН МЫРЗАНЫҢ САЯХАТЫ” 08.30 “ҚЫЗ ҚЫЛЫҒЫ” 09.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 10.00 “КРИВОЕ ЗЕРКАЛО” 12.00 НОВОСТИ 12.40 “НАША ПРАВДА” 13.45 “ЗВЕЗДНАЯ ЖИЗНЬ” – Контракт на любовь 14.40 “СПОРТЛОТО-82” – “Золотая коллекция “Мосфильма”. 16.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 18.30 “АЛДАРАСПАН” 19.00 “ӘЙЕЛ ҚЫРЫҚ ШЫРАҚТЫ”. 21.00 “СЕМЬЯ”22.00 “ДРУГАЯ ПРАВДА” 23.00 “ОЧНАЯ СТАВКА” – Кровные родственники 00.00 “Я СТЕСНЯЮСЬ СВОЕГО ТЕЛА”. Медицинский проект. 01.30 “СМОТРЕТЬ ВСЕМ!” 02.00-03.00 “КӨРІПКЕЛ”.

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 08.00 Информбюро 09.00 Сериал «КҮЙЕУ БАЛА» 10.00 «Готовим с Адель» 10.30 «ПЕРЕПОЛОХ В ДЖУНГЛЯХ» 12.15 «Театр ТТТ» 16.00 Фартовые деньги 16.30 Анимационный фильм «СПИРИТ - ДУША ПРЕРИЙ» 18.15 КИНО. «МИССИЯ НЕВЫПОЛНИМА. ПЛЕМЯ ИЗГОЕВ» 21.00 АЙТА БЕРСІН 22.00 «КИЕЛИ НЕКЕ» 23.50 «МАТРИЦА. ПЕРЕЗАГРУЗКА» 02.00 «ЛОТЕРЕЙНЫЙ БИЛЕТ» 03.15 Мультсериал Ворнер.

8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 «Суперпапа» 9.40 Мультфильм «Ну, погоди!»

10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 «В погоне за счастьем»15.05 «Сырты бүтін...»

15.35 Айтыс. Үздіктер мен жүйріктер 17.00 «Стамбул көшелері» 18.00 «Жетім жүрек» 20.00 «Біздің уақыт» 20.50 Арнайы жоба. «Өзекті» 21.00 «Ел аузында» бағдарламасы 22.00 «Стамбул көшелері» түрік телехикаясы 23.00 Художественный фильм «P.S. Я люблю тебя» 1.40 Ән шашу.

жетінші арна 06.00 «Қырық миллион теңге шоуы» 07.00 «Шебербек ағай» 07.30 М/ф «Наруто» 09.00 «Измайловский парк» 11.00 Т/с «Моя новая жизнь» 15.00 М/ф «Наруто» 16.30 Тосын Сиқыр17.00 «Есің барда еліңді тап» 18.00 Т/п «ТОЙlike» 19.00 «Q- елі» 20.00 «Келесі кім?»

20.30 «Жан сырым» 21.00 «Один в один 4» 23.50 Х/ф «Брат» 01.50 Шоу «Stand Up» 02.40 «Есің барда еліңді тап» 03.30 Т/п «ТОЙlike» 04.30 «Қырық миллион теңге шоуы» 05.30 «Айнаonline».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.05 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 7.00 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» 7.50 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 8.25 «П@ УТINA» 8.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 9.00 «ЗДОРОВЬЕ» 10.10 «КАЗЛОТО». 10.50 «СВОЙ ДОМ». 11.15 «УГАДАЙ МЕЛОДИЮ» 12.00 «БОЛЬШОЙ ПАТРУЛЬ» 12.25 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…»13.25 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 14.35 «ЧТО? ГДЕ? КОГДА?».15.50 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!» 17.00 «СКАЛОЛАЗКА» 21.00 «АНАЛИТИКА» 22.00 «П@УТINA+» 23.00 «ӘН ДАРИЯ» 23.50 «НАС НЕ ДОГОНЯТ». ПРАЗДНИЧНЫЙ КОНЦЕРТ 1.50 «П@УТINA+» 2.40 «БОЛЬШОЙ ПАТРУЛЬ» 3.00 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…»3.45 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР».

КТК 07.05 Мультфильмдер 07.40 “БІЗДІҢ КОНЦЕРТ” 08.50 “БАЛАНЫҢ ІСІ ШАЛА” 09.30 “РАЗРЕШИТЕ ТЕБЯ ПОЦЕЛОВАТЬ. ОТЕЦ НЕВЕСТЫ”, . 11.20 “ПОЦЕЛУЙ СУДЬБЫ” 15.10 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 18.00 “АЛДАРАСПАН” 18.30“КӨРІПКЕЛ”. 20.30 “ЭКСПЕРИМЕНТ” 21.00 “ПОРТРЕТ НЕДЕЛИ” с Артуром Платоновым 22.10 “КАКТУС И ЕЛЕНА”, драма 00.10 “ДОРОГАЯ, МЫ УБИВАЕМ ДЕТЕЙ”. Реалити-шоу 01.45 “КӨРІПКЕЛ” 02.30-03.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” ойынсауықты бағдарлама .

КАНАЛ 06.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 07.00 Развлекательная программа «Ризамын» 08.10 Сериал «КИЕЛІ НЕКЕ» 10.00 КИНО. Комедийная мелодрама «ДО+ФА» 12.10 ЕРАЛАШ 13.00 Анимационный фильм «СПИРИТ ДУША ПРЕРИЙ» 14.50 КИНО. Том Круз в боевике «МИССИЯ НЕВЫПОЛНИМА. ПЛЕМЯ ИЗГОЕВ» 17.40 Бен Кингсли в боевике «ХРАНИТЕЛЬ ВРЕМЕНИ» 20.20 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі 22.00 Сериал «КИЕЛІ НЕКЕ» 23.50 КИНО. Киану Ривз в фантастическом триллере «МАТРИЦА. РЕВОЛЮЦИЯ» 02.00 КИНО «О ШМИДТЕ» 03.30 Мультсериал Ворнер.

8.00 «Суперпапа» 8.40 «Мультфилм» 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 «Мың жасаған шаһар» 15.15 Ән мен әзіл 17.00 «Стамбул көшелері» 18.00 «Жетім жүрек» 20.00 «Избранное за неделю» 20.40 «Репортер представляет» 21.00 «Отбасы» 21.35 Арнайы жоба. «Аналар» 22.00 «Стамбул көшелері» түрік телехикаясы 23.00 «Сырласу» ток-шоу 23.45 Үздік әндер.

ТАРАЗ ТАРАЗ 9.00 Әнұран 9.05 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 9.25 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 9.45 ХАБАР. «Ол және өмір» 10.00 «БІРІНШІ СТУДИЯ» 10.35 «Әулиеата әуендері» 10.45 Хабар. «Денсаулық» 11.05 Хабар. «Сөз жебе» 11.30 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 11.45 «Сазды әуен» 11.55 ОТБАСЫЛЫҚ ФИЛЬМ 13.10 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?»

13.55 СӨЗ МАРЖАН 14.00 АҢДАТПА 14.0016.00 Тех/ үзіліс 16.00 АҢДАТПА 16.10 «Сазды әуен» 16.30 МУЛЬТФИЛЬМДЕР 18.00 «Әулиеата әуендері» 18.10 «БАЛАҚАЙ» 18.25 ХАБАР. «Бірлігіміз жарасқан» 18.55 МЕЖПРОГРАММКА 19.00 «АПТА ЖАҢАЛЫҚТАРЫ» 19.50 ТЕЛЕХИКАЯ 20.35 Деректі фильм 21.10 СӨЗ МАРЖАН 21.15 ХАБАР. «Жамбылспорт» 21.40 «Сазды әуен» 21.50КӨРКЕМ ФИЛЬМ 23.30 Концерттік бағдарлама 0.55 АҢДАТПА,Әнұран 1.00 Арнаның жабылуы.

9.00 Әнұран 9.05 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 9.30 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 9.55 «БАЛАҚАЙ» 10.10 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 10.35 Әулиеата әуендері 10.45 «Бірлігіміз жарасқан» 11.05 ХАБАР «СЫР ПЕРНЕ» 11.45 КӨРКЕМ ФИЛЬМ 13.00 «Жамбылспорт» 13.10 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.55 СӨЗ МАРЖАН 14.00 АҢДАТПА 14.00-16.00 ТЕХ/ ҮЗІЛІС 16.00 АҢДАТПА 16.10 «Күй күмбірі» 16.30 Обменный фонд 18.00 Әулиеата әуендері 18.10 «Закон и общество» 18.25 Күй күмбірі 18.55 МЕЖПРОГРАММКА 19.00 ХАБАР. «Айша бибі» 19.30 ХАБАР. «Тіл сақшысы» 20.05 Коцерттік бағдарлама 21.15 Х а б а р . «Тосқауыл» 21.25 ТЕЛЕБЛОКНОТ 21.30 ТЕЛЕМАРКЕТ 21.40 «Сазды әуен» 21.50 КӨРКЕМ ФИЛЬМ 23.25 ТЕЛЕБЛОКНОТ 23.30 Концерттік бағдарлама 0.55 АҢДАТПА,Әнұран 1.00 Арнаның жабылуы.

Бағдарламада өзгерістер болуы мүмкін.

26 мамыр, 2016 жыл

7

www.akjolgazet.kz

ҚАПЕРІҢІЗДЕ БОЛСЫН!

ДІНІҢ ТҰРСЫН ДІН АМАН

ӨРТ ТІ ӨРШІТПЕУ ӨЗІМІЗДЕН

ЖАСТАР ЖАТ ТҮСІНІКТІҢ ЖЕТЕГІНДЕ КЕТПЕСІН Өмірзақ ОЗҒАНБАЕВ, Республикалық ардагерлер ұйымы орталық кеңесінің төрағасы:

– Сіз Республикалық ардагерлер ұйымы О р т а л ы қ ке ң е с і н е н бөлек ҚМДБ жанынан құрылған ақылдастар алқасының мүшесісіз. Осы ақылдастар алқасының жұмысы туралы айтып өтсеңіз...

–Ардагерлер ұйымына басшылыққа келгеніме үш жылдай уақыт болды. Келгендегі ең бірінші жұмысымды Қазақстан мұсылмандар діни басқармасының бас мүфтиі Ержан қажы Малғажыұлымен кездесуден бастадым. Арнайы Алматы қаласына барып, алдағы уақытта бірлесіп атқаратын шаруаларды пысықтадық. Бұған дейін дін мамандары келгендерге Құран оқып, мешітте ғана отыратындай көрінетін. Шындығында, бұл – қате пікір. Негізі имамдар теолог ғалым болып, жастар мен ардагерлердің арасында ғибратты əңгіме айтып, қараша халықтың діни сауатын арттыруы керек. Нақтырақ айтсам, имамдар Алланың жолындағы белгілі тұлға болуы қажет.

– «Қарты бар елдің, қазынасы бар» деп түсінетін қазақ үшін ардагерлер кеңесінің жас ұрпақты тəрбиелеуде орны ерекше екені сөзсіз...

– Дұрыс айтасың. Ардагерлер кеңесінің халық тəрбиесінде, оның ішінде жас ұрпақтың тəрбиесінде алар орны ерекше. Себебі, ақсақалдар үлкен өмір көрген. Көпшілігі – күні кеше облыс басқарған парасат пайымы жоғары тұлғалар. Ежелгі гректер елінде «Білгенін жастарға айтпаса, ағалардың өздері кінəлі» деген тəмсіл бар. Осы тұрғыдан келгенде, еліміздің ардагерлер кеңесі жастарға үлкен тəрбие беріп жатыр деп айта аламын.

– Жасыратыны жоқ қазіргі таңда кейбір жастарымыз жат ағымның жетегінде кетіп жатыр. Бұл – алаңдатарлық жағдай. Осы олқылықтың алдын алу үшін не істеу керек деп ойлайсыз?

– Жастарымыз жат ағымның жетегінде кетпесін десек, жоғары деңгейдегі діни сауаттылықты арттыру керек. Бұл арада мықты теологтардың атқаратын шаруалары шаш-етектен. Мамандар мəзһабымызды мойындамайтын, оны жоққа шығаратын адамдардың дінбұзар екенін ашық жəне жиі айтуы тиіс. Сондай-ақ, о дүниелік болғандарға Құран бағыштамау да ата дінімізге қайшы.

ИМАНДЫЛЫҚ ІЗГІ ЖОЛҒА БАСТАЙДЫ ИМАНДЫЛЫҚ – ІЗГІЛІКТІҢ АЙНАСЫ. ДІНДІ ҰСТАНҒАН КІСІЛЕРДЕ КӨПШІЛІК ҮЛГІ ЕТЕТІН ҰЛАҒАТ КӨП БОЛАДЫ. АЛАЙДА, КЕЗ-КЕЛГЕН ТӘРБИЕ, ТАҒЫЛЫМ, ӨНЕГЕ БІЛІММЕН КӨМКЕРІЛГЕНДЕ ҒАНА ШУАҚТЫ, МАЗМҰНДЫ БОЛМАҚ. БҮГІНГІ ТАҢДА ИМАНДЫЛЫҚТЫ ҰСТАНҒАНДАР АРАСЫНДА ЖАСӨСПІРІМДЕР, ЯҒНИ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫ ДА БАР. Біздің мектепте тəрбие жұмыстары, əсіресе діни бағыттарға байланысты іс-шаралар тұрақты жүргізіліп келеді. Яғни, əр оқушының негізгі сабақтан тыс уақыты, талғамы, қай нəрсеге бейімділігі үнемі назарда болады. Имандылыққа жаны жақын оқушылармен арнайы түсіндіру, зерделеу жұмыст арын жүргіземіз. Себебі, қазіргі таңда дінде түрлі теріс бағыттарға бұрмалаушылар да бар. Солардың жетегінде кетпес үшін үнемі атадан келе жатқан дəстүрлі дінімізді жастардың құлағына құя түсудеміз. Бұл үшін мешіттердегі діни сауатты имамдардың көмегі зор. Қазір құдайға шүкір, қай мешітте болмасын, сауатты имамдар баршылық. Олар да өз кезегінде əсіре діншілдердің əрекетін əшкере етіп, жастардың діни сауаттылығын арттыруда. Оның үстіне мектептің өз тəртібі бар. Діни бағытты ұстанатын оқушылармен жан-жақты ой бөлісіп, сөйлесеміз. Олардың ниетін, мұраттарын білуге көңіл бөлеміз. Оқушыларды жат ағымдарға, діни теріс бағыттарға түсіп кетпеуден сақтандырамыз. Жалпы, дінге сауаттылықпен, жақсы дайындықпен келу қажеттігін ұғындырамыз. Дінтану пəнінің мұғалімдеріне де əр оқушымен

ашық, жүрегіне жеткізе сабақ өткізу, оларды дұрыс бағытқа тəрбиелей білу жағын ескертіп отырамыз. Сондықтан, біздің мектепте діни тұрғыда күдік туғызып есепте тұратын оқушылар жоқ. Шəкірттеріміздің барлығы сабақтан бос кезде пайдалы, қ а же т т і і с т е рм е н ш ұ ғ ы л д а н а д ы . Ұстаздарын тыңдайды. Сондықтан, тəрбие беру тұрғысынан мектептің көрс еткіші жаман еме с. Мектеп директоры Əлихан Дуанаев білім жəне тəрбие беру бағытын қатар дамытып, мектеп ұстаздары мен оқушыларын жаңашылдыққа жетелеп келеді. Сондықтан, жоғары сынып оқушылары с ауаттылықтың биік белестерге бастайтынын түсінеді. Дін мəселесіне де əбден дайындықпен, білімді молайтып көңіл бөлу қажеттігін назарда ұстайды. Оқушыларды теріс ағымдардан сақтандыруда, алдын алу мақсатында түсіндіру жұмыстарын алдағы уақытта да жүргізе береміз. Нұрсұлтан АЛТЫНБЕКОВ, Б.Тайшапов атындағы орта мектеп директорының тəрбие ісі жөніндегі орынбасары. Жамбыл ауданы.

Бүгінгі əсіре діншілдердің əрекетін біздің ата-бабамыз еш уақытта жасамаған. Жалпы, жас адам қалай исең, солай майыса беретін жас шыбық сияқты солқылдақ келеді. Егер ол ислам діні туралы мағлұмат алмаса, жат ағымның жетегінде кете береді. Сол себепті, дін мамандарының пікірі батылырақ болса, тура жолды жастарға көбірек түсіндірсе деген үлкен тілегім бар. Қазір көптеген кісілер қиналса да, исламның бес парызының соңғысын орындауға ерекше құмартып жатыр. Былтыр қажылыққа елімізден 4 мың 500-дей адам барды. Ал кеңес заманы кезінде небəрі 70 адам барған екен. Тəуелсіздігіміздің 25 жылдығында еліміздегі қажылардың саны 40 мыңға жақындап қалды. Менің ойымша, қажылар неғұрлым көбейген сайын біздің ортамыз да жақсара түседі. Себебі, əрбір дінге бет бұрған кісі жүрген жерінде ненің сауап, ненің күнə екендігін айтып жүреді.

– Өзіңіз де естіп жүрген шығарсыз, ақсақалдарға деген көңіл толмаушылық бар. Аузы дуалы қария қалмады деп жатады. Шал мен қарттың, ақсақал мен абыздың ара-жігін ажыратып беріңізші?

– Жалпы көңіл толу дегеннің өзі – с а л ы с т ы рма л ы ұ ғ ы м . Ке з і н д е ж а с т а р а қ п а р а т т а р д ы ң к ө б і с і н ау з ы д у а л ы

ДЕСТРУКТИВТІ ДІНИ АҒЫМ ҚОҒАМҒА ҚАУІПТІ Сан ғасырлардан бері дінді асылындай ұстанып келген ата-бабаларымыз «Дін ұстай алсаң – қасиетің, ұстай алмасаң – қасіретің» деп, дөп басып айтып кеткендей. Соның мысалы, бүгінгі күндері көз алдымызда өтіп жатыр десек те болады. Айтар сөзім анық болу үшін, біріншіден, «деструктивті діни ағым» деген сөз тіркесіне анықтама бере кетпекпін. Олар белгілі бір қоғамда қалыптасқан мемлекеттік немесе діни жəне басқа да құрылымдарға қарсы, өзіндік дүниетанымы бар, өзгелермен етене байланысқа түсе алмайтын, оқшау көзқарасқа топтасқан азаматтар. Тоқсаныншы жылдары еліміз егемендік алып, етекжеңімізді жиған шақта ұлттық құндылықтарымызды түгендей бастадық. Соның бірі дініміз болатын. Өзіміздің елде діни сауат ашатын іргелі оқу орындарының болмауы себепті, жастарымыз шетел асып, алды Мысыр барып, берісі Түркияны төңіректеп, діни білімдерін жетілдіруге кірісті. Обалы не керек, жастарымыздың жігері, діни ілімге ынтасы қамал бұзардай күшке ие болатын. Өйткені, жан дүниесі рухани азыққа зəру еді. Бірақ, «Соқыр тауыққа бəрі бидай» демекші, діни білім іздеп барған жастарымыз арам пиғылды түрлі діни топтардың құрбанына айналуда. Шетелдерде діни білім алған жастарымыз дұрысбұрысына қарамай сол жақтардан білген-жиғандарын елімізге алып келіп, қарапайым халық арасында оңды-солды тарата бастады. Кейіннен зерделеп қарасақ, тоқсаныншы жылдардың соңы, екі мыңыншы жылдардың басында келген жастарымыздың діни білім таратудағы іс-əрекеттері бірінші сыныптың баласына химия оқытқандай болыпты ғой. Халық олардың айтқандарын түсінбей, олар халықтың қарсылығын дінге жасалған қиянат деп қабылдап, арада айтарлықтай түсінбеушілік қалыптасты.

«Тараз қаласы əкімдігінің білім бөлімі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі мектепке дейінгі тəрбие мен оқытуға мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру үшін конкурс жариялайды Мектепке дейінгі тəрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты шеңберінде бір балаға есептегенде тəрбиелеу мен оқыту бойынша мектепке дейінгі ұйымның ағымдағы шығындары мемлекеттік білім беру тапсырысы көлемінде өтеледі. Мектепке дейінгі білім беру ұйымдары меншік нысанына қарамастан «Тиісті үлгідегі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын, оның ішінде балаларға арналған қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 17 мамырдағы №499 қаулысымен бекітілген Мектепке дейінгі ұйым қызметінің үлгілік қағидаларымен бекітілген мектепке дейінгі ұйымдар қызметінің нормалары мен қағидаларын сақтау кезінде мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру үшін мектепке дейінгі тəрбие мен оқыту бойынша қызмет жеткізушілердің тізбесіне енгізіледі. Қатысуға өтініш берген жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдар конкурсқа жіберіледі. Конкурсқа қатысу үшін жекеменшік мектепке дейінгі тəрбие мен оқыту ұйымдары «Тараз қаласы əкімдігінің білім бөлімі» коммуналдық мемлекеттік мекемесіне мынадай құжаттар ұсынады: 1) комиссия төрағасының атына Қағидаларға 1-қосымшаға сəйкес нысан бойынша өтініш; 2) заңды тұлғаның мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтамасы немесе куəлігінің, жарғының, банктен қарызының жоқтығы туралы анықтаманың, салық органдарынан қарызының жоқтығы туралы анықтаманың көшірмесі; 3) мектепке дейінгі тəрбие мен оқыту ұйымдары үшін қолданылатын жылжымайтын мүлікке құқықты орнатушы құжаттардың көшірмесі (жекеменшік немесе жалға алу); 4) медициналық кабинетке лицензияның немесе тіркелген жерін ескере отырып емханамен қызметтің көрсетілуіне жасалған шарттың болуының көшірмесі; 5) білім беру органдарының жолдамасымен мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша балаларды қабылдау жəне «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына сəйкес бекітілген ата-аналар төлемінің тарифінен аспайтын мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша баланы күтіп-бағуға ата-аналар төлемінің мөлшерін белгілеу туралы жеткізушінің міндеттемесі. Жеткізуші Қағидаларға 2-қосымшаға сəйкес нысан бойынша міндеттеме нысанын толтырады. Жекеменшік мектепке дейінгі білім беру ұйымдары тарапынан мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша орын санына байланысты ұсыныстар саны артқан жағдайда жеткізушілерді комиссия конкурс негізінде таңдап алады. Жеткізушіні конкурс арқылы таңдаудың қосымша өлшем шарттары: 1) жоғары жəне бірінші санатты тəрбиешілердің үлесі олардың жалпы санынан кемінде 10%-дан кем емес жоғары жəне бірінші санаттағы үлесі; 2) мемлекеттік білім беру тапсырысы қызметін ұсыну бойынша тəжірибенің болуы. М е м л е ке т т і к б і л і м б е р у т а п с ы р ы с ы б ұ р ы н орналастырылған мектепке дейінгі білім беру ұйымдары конкурсқа қатыспай отырыс хаттамасына кіргізіледі. Мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру үшін орындардың барынша мүмкін саны көрсетілген шешім хаттама түрінде ресімделеді.

Комиссия мынадай шешімдердің біреуін шығарады: 1) жекеменшік мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру бойынша тізімге қосу туралы; 2) осы Қағидалардың 10-тармағымен сəйкес болмаған жағдайда жекеменшік мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру бойынша тізбеге қосудан бас тарту туралы. Конкурсқа ұсынылатын құжаттар Тараз қаласы, Қойгелді көшесі, №190 мекен-жайда орналасқан «Тараз қаласы əкімдігінің білім бөлімі» коммуналдық мемлекеттік мекемесіне мөрленген жабық конвертте өткізілуі тиіс. Конкурсқа қатысу туралы өтініштер 2016 жылдың 14 маусымы күні сағат 18.00-ге дейін қабылданады. Мөрленген жабық конверттер Тараз қаласы, Қойгелді көшесі, №190 мекен-жайында 2016 жылдың 15 маусымы күні сағат 10.00-де ашылады. Комиссия отырыс күнінен кейін 3 жұмыс күні ішінде орын саны көрсетілген мемлекеттік білім беру тапсырысы орналастырылатын мектепке дейінгі ұйымдар тізбесіне қосу туралы шешім шығарады. Мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру үшін орындардың барынша мүмкін саны туралы шешім www. taraz.zhambyl.kz сайтында жарияланады. Қосымша ақпарат пен анықтаманы 8 (7262) 54-62-23 телефоны арқылы алуға болады. Мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру бойынша комиссия төрағасына Өтініш Жаңа орындарға мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру үшін мектепке дейінгі тəрбие жəне оқу бойынша жеткізушілер тізбесіне /мектепке дейінгі ұйымның атауы/

қосуды өтінемін

Мектепке дейінгі ұйымның басшысы Толтырылған күні М.О.

____________

(қолы, Т.А.Ж.) « » _______________ 2016 жыл

Қалалық білім бөлімінің басшысына ______________________ /басшының аты-жөні/

Жеткізушінің міндеттемесі Жарлық негізінде қызмет атқаратын ________________________________ /мектепке дейінгі ұйымның атауы/ «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына сəйкес ата-ананың ақы төлеу мөлшерінен аспайтын мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша баланы күтуге ата-ана төлемінің көлемін белгілеу тек (қалалық) білім бөлімінің (басқармасының) жолдамасы бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша балаларды қабылдау туралы міндеттерді орындауға кепілдік етеді.

ақсақалдардан алатын. Ал бүгінгі қоғам – технология дамыған, ақпаратқа бай қоғам. Бұрын жастар күн-түн демей қарттардың өнегелі əңгімесін тыңдайтын. Ал қазір ақсақалдың өнегелі əңгімесін тыңдауы тиіс жастардың құлақтары тығындаулы жүр. Шын мəнісінде жастар өзі тыңдап отырған əннен басқа ештеңе естіп отырған жоқ. Алайда, заманның ерекшелігін де ескеру керек. Жақында «Əкеге барып сəлем беру» деп аталатын сурет көрдім. Қарияның алты баласы əкесімен амандасып болған соң, барлығы ұялы телефонына шұқшиып əкесін, жападан-жалғыз қалдырады. Біле білген адамға ақсақалдың балаларына айтар əңгімесі көп. Бірақ, балалары ұялы телефонның қызығына түсіп, əкесін ұмытып кетті. Міне, қазіргі қоғамның көрінісі осындай.

– Қазіргі қоғамдағы қандай мəселе сізді жиі толғандырады?

– Мені толғандыратын ең басты нəрсе атабабамыздың салт-дəстүрін сақтап қала аламыз ба, жоқ па деген мəселе толғандырып жүр. Дүниежүзінде жаһандану процесі жүріп жатыр. Ал біздің жаһандануға қарсы қоятын басты құралымыз ата-бабамыздың мəдениеті, дəстүрсалты мен тарихы болмақ. Сондықтан да, біз атадан қалған асыл қазынамызды көзіміздің қарашығындай сақтауымыз керек. Ұлтымыздың рухани ұстазы Ахмет Байтұрсынұлы «Қазақ халқы жоқ іздеген халық» деп айтқан екен. Ақаң айтқандай, қазақтың іздейтін жоғы өте көп. Ол жоқтардың бірі жақсы білім, дүниедегі ең озық техниканы меңгеру болып тұр.

/мектепке дейінгі ұйымның атауы/

Мектепке дейінгі ұйымның басшысы ________________ Толтырылған күні « » ________________ ______ жыл М.О.

Сол түсініспеушіліктің ақыры деструктивті діни ағымдардың пайда болуына алып келді емес пе? Сол себепті, еліміздің діни алаңында бұрын-соңды естіп білмеген «Таблиғи жамағаты», «Такфир уəлхиджра», «Хизб-ут-тахрир» сияқты діни-экстремистік идеологиядағы ағымдардың жақтаушылары пайда болды. Əрине, мемлекет тарапынан дер кезінде қабылданған жұмыстардың нəтижесінде, аталған діни ұйымдардың іс-əрекеттері ел аумағында заңсыз деп танылып, сот органдарының тиісті шешімдері шығарылды. Десек те, қоғамға зардаптарын тигізбей қоймады деп айта алмаймыз. Оның дəлелі, өткен жылдары елімізден Сириядағы соғысқа кеткен жастарымыздың жағымсыз əрекеттері талайды сан түрлі ойға қалдырды. Енді сол жастарымыздың қателігін бүгінгі жас жеткіншектер қайталамасын десек, Шəкəрім айтқандай, «Дін тазасын діннен ізде, Дін шатағын сынға сал» деген асыл өсиетін басшылыққа алғанымыз лəзім болар деп ойлаймын. Бүгінгі таңда өзіміздің елімізде де «Нұр-Мүбəрак» ислам университеті бар. Тоғыз жоғары діни медресе жұмыс істейді. Яғни сауатты имамдарды жəне діни қызметкерлерді даярлауға мол мүмкіндік туып отыр. Имандылықты ұстанатын кісілердің көпшілігі білмегендерін имамнан сұрап, сауаттылыққа ұмтылатын болды. Сондықтан, алдағы уақытта теріс ағым жетегінде кететін жастар мүлдем азайып, таза имандылық жолды ұстанатындар саны көбейе түсетіні анық. Бұл орайда облыс əкімдігі дін істері басқармасы тарапынан атқарылып жатқан жұмыстар да қомақты. Бағдат СЫЗДЫҚБАЕВ, облыс əкімдігі дін істері басқармасының бас маманы.

«Ақ жолдың»

Нуриддин АХМЕТОВ, облыстық ТЖД өртті мемлекеттік бақылау бөлімінің аға инженері.

2016 ЖЫЛДЫҢ 15 МАУСЫМЫНДА САҒАТ 10.00-ДЕ ҚОҒАМДЫҚ ТЫҢДАУ ӨТЕДІ Күн тəртібінде: Жамбыл облысы əкімдігінің Табиғи ресурстар жəне табиғатты пайдалануды реттеу басқармасына қарасты Меркі орман жəне жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік мекемесінің орман қоры жерлері санатынан «Азиялық Газ құбыры» ЖШС «ҚазақстанҚытай» магистральды газ құбырының «С» желісінің жер үсті объектілерін пайдалану үшін 7,0094 гектар алаңдағы жерді басқа санатқа ауыстыру. Өткізілетін орны: Тараз қаласы, Абай даңғылы, №133, Жамбыл облысы əкімдігінің Табиғи ресурстар жəне табиғатты пайдалануды реттеу басқармасы, телефон: 8 (7262) 45-44-15. Электронды нұсқадағы материалдар орналасқан интернетресурс: www.upr-taraz.kz, сондай-ақ ұсыныстар мен ескертулерді мына электронды поштаға жіберуге болады: dpr_taraz@mail.ru

АЛҒЫС

РИЗАШЫЛЫҒЫМЫЗДЫ БІЛДІРЕМІЗ Отбасымыздың киесі болған аяулы Дəметкен Мұхамеджанқызы Ахметованың қазасына байланысты қайғымызды бөлісіп, азалы жүкті жеңілдеткен баршаңызға, ағайын, туған-туысқан, досжаранға, қызметтес болған əріптестерге ризашылығымыз шексіз. Қабырғамыз сөгіліп, бауырымыз езіліп, жүрегіміз зарлап, екі көзге жас келеді парлап. Сіздердің демеу көңілдеріңіз қайғы жүгін жеңілдетер. Өздеріңіз басу айтқандай біз үшін орны толмас – имандылықты серік еткен, ақкөңіл, адал, мейірімді, асыл ананы ұмыту мүмкін емес. Қайғымызды бөліскен Сіздерге Алланың нұры жаусын. Рысдəулет отбасы.

жарнамасы мен аланыңыз!

ақылы қызметін пайд

өте тиімді. Ол арзан және

Еске алу Е

ӘУЛЕТТІҢ АҚЫЛШЫ АНАСЫ ЕДІ

ТЕЛЕФОН/ФАКС:

8 (7262) 43-32-50 ak-jol-taraz@rambler.ru

АҚПАРАТ КЕҢІСТІГІ

ҚАУІПСІЗ ИНТЕРНЕТ Əлемнің əр түкпіріндегі тұтынушыларды бір-бірімен бейнелер жəне дыбыс жазбалары арқылы жеңіл байланыстыратын ең ауқымды желі – интернеттің біздің өмірімізде рөлі күннен-күнге артып келеді. Əлеуметтік желілерді қолданушылар саны артқан сайын ақпараттық қауіпсіздік мəселесі күн өткен сайын өзекті бола бастады. Жалған ақпараттар мен қауесеттердің тарауы жеделдеді. Сөйтіп, интернет кеңістігінде терроризм мен экст ремизмді насихатт аушылар астыртын жұмыс жүргізуді қолға алды. Елімізде жаңа домен тіркеу, сайт ашу күн санап артуда. Сондықтан, і ш к і қ ау і п с і з д і к ү ш і н б а р л ы қ сайттарды бақылап отыру қиынға айналды. Интернетте ақпарат ұшантеңіз. Пайдалысы да, зияндысы да бар. Сондықтан, жастар алдымен, ақпараттың ақ-қарасын ажыратып алуы тиіс. Осы тұрғыдан алғанда тіпті, сайт администраторлары мен контентменеджерлердің де үйренетіні аз емес. Бүгінде фактчекинг, яғни ақпараттарды тексеру қазір өте маңызды. Өйткені, түрлі қауесеттер мен дақпырттар, жа лған ақпаратт ар қоғамдық тұрақтылықты шайқалтуы мүмкін. Бұқараның ашу-ызасын тудыруы да ғажап емес. Сондықтан, ақпараттардың нақтылығын тексеру – өмір талабы. « Қ ау і п с і з и н т е р н е т » ат т ы ақпараттық науқан өткізу идеясы осы мақсаттан туындаған. Бұған Жамбыл политехникалық колледжінің басшысы мен оқытушылары мұрындық болды.

1-4-курс студенттері арасында «Интернет деген не?», «Қауіпсіз интернет ережелері» тақырыбында кураторлық сағаттар жүргізілді, «Интернет менің өмірім» т а қ ы р ы б ы н д а бу к л е т, плакат шығарылды.

Жаз айларында өңірімізде қоршаған ортаға едəуір залалын тигізетін орман мен дала өрттері орын алып жатады. Соның салдарынан сексеуіл қатарының құм көшкінін ұстау қабілеті төмендейтіні белгілі. Мұндай өрттердің үлкен көлемді қамтып, орман жəне дала белдеулеріне өтуі бек мүмкін. Өртке қарсы қызмет күші мен құралдарының негізгі бөлігі өшіру ісіне жұмылдырылып, нəтижесінде елді мекендер өртке қарсы қорғаусыз қалып, ауыл шаруашылығы алқаптарына қауіп төнетіні анық. Осылайша, мұндай жағдайлардың соңы орасан зор материалдық шығындарға да алып келеді. Ескерту мен өрт қауіпсіздігі ережелерінің сақталмауы, ұқыпсыздық жəне абайсыздық, ойланбай тасталған темекі тұқылы, сөнбей қалған от – осының барлығы орны толмас үлкен өкініштерге соқтырады. Төтенше жағдайлар департаменті мен облыс əкімінің табиғи ресурстар мен табиғатты пайдалануды реттеу басқармасы дала жəне орман өрттерінің алдын алу жəне оларды жедел өшіруге бағытталған тактикалық жаттығулар жүргізу, ормандар мен жануарлар əлемін қорғау бойынша мемлекеттік мекемелердің ормандағы өртті сөндіру топтарының дайындығы мен құрал-жабдықтармен жеткілікті қамтамасыз етілуін тексеру сияқты, басқа да бірлескен кешенді іс-шаралар жоспарын жасап, жүзеге асыруда. Мемлекеттік орман қорының жері мен дала алқаптары құмды жəне таулы аймақтардың үлкен көлемдерін алып жатқанын, ал өртке қарсы қызмет бөлімдері аталған аумақтан едəуір алыста орналасқанын ескерген абзал. Сондықтан да жазғы маусымда құрғақ, ыстық жəне желдi ауа райында елдi мекендер мен саяжай аумақтарында, бау-бақшалық телімдерде от жағуға, өрт қаупі бар жұмыстарды жүргiзуге жол бермеу, желді күндері қоқыс қалдықтарын от жақпау секілді алдын алу, сақтық шаралары қашанда маңызды. Табиғи дала өртін немесе жану оқиғасын байқаған жағдайда бірден өрт сөндіру бөліміне «101» телефон нөмірі арқылы хабарлау лəзім. Бұл – əркімнің азаматтық міндеті. Өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтамаған кінəлі тұлғалар жасаған құқық бұзушылығының ауырлығына сай Қазақстан Республикасының заңнамаларына сəйкес тəртіптік, əкімшілік немесе қылмыстық жауапқа тартылатыны əр кезде есте болғаны жөн.

«Интернеттің адам өміріне маңызы» тақырыбында шығарма ко н ку р с т а р ы н ы ң ү зд і кт е р і анықталды. Бағдарламашылар жəне психологтар «Ұялы телефонның з и я н ы » т а қ ы р ы б ы н д а ке з д е с у өткізді. Бөлім студенттері арасында «Əлеуметтік желінің пайдасы мен

зияны» тақырыбында пікірталас ұйымдастырылды. Көпшілігіміз ақпараттық қауіпсіздіктің жеке адамға қатысы жоқ сияқты көреміз. Алайда, əлеуметтік желі арқылы сіз туралы кез-келген ақпараттың қолды болуы мүмкін екендігін естен шығармаңыз. Мəселен, электронды поштадағы деректер, смартфондағы фотолар мен видеолар, телефон, банк картасының нөмірлері, пин-кодтар... Қысқасы, қарапайым адамның жеке мəліметтері – қаржылық қызметті сол адамның атынан сырттай тұтынуға таптырмас құрал. Талай адам жеке мағлұматтарына мұқият болмауының салдарынан опық жеген. Махаббат АЙТБАЕВА, Жамбыл политехникалық колледжі директорының ақпараттық технологиялар жөніндегі орынбасары.

Қала шетіндегі Қараой аумағының тұрғыны болған аяулы анамыз, үлкен əулеттің ақылшысы бола білген Айғаным Сұрашқызы 79 жасқа қараған шағында өмірден озды. Анамыздың Малдарбек əулетіне келін болып түскеніне биыл 60 жыл толып отыр. Бар саналы ғұмырын қазақ əйеліне тəн еңбекқорлықпен, төзімділікпен өткізген ол кісінің өмірі ауылдастарының көз алдында өтті. Ұлдан тұңғышы – Ыбырай ауған соғысында ерлікпен қаза тапты. Бұл қаза анамызға ауыр тиді. Ұлының есімі ел есінде, туып-өскен ауылындағы бір көшеге Ыбырай Малдарбековтің есімі берілді. Бүкіл жан дүние сі мейірімшапағатқа толы, үлкен-кішіге деген ықылас-пейілі көл-көсір, көңілі періштедей пəк, пендеге қылдай қиянаты жоқ асыл анамыздың қайталанбас биік тұлғасы мен парасаттылық пен адамгершілікке толы ізгі жүрегін ұмыту мүмкін емес сияқты. Қолы ашық, дастарқаны мол, келіндеріне кісі күтудің үлгісін көрсеткен анамыздың бар кезінде еш тарылмаған едік. Міне, көзді ашыпжұмғанша аяулы анамыздан айырылғанымызға да қырық күн болып қалыпты. Сағынышты жүректен шыққан жыр шумақтарын жолдаймыз: Сəуірдің салқын айында, Төсек тартқан ананы, Келіні Сəуле күндіз-түн, Қабақ шытпай қарады. Немере қызы Айдана, Қыз болған соң саналы. Батасын алып анамыздың, Бар ауыртпалыққа жарады. Өзіңнен адал көңіл, əділділік, Біздерге мирас болып қалған еді. Жатқан жерің, жан ана, мамық болып, Пейішті нəсіп етсін Аллам енді. Анамыз Айғаным Сұрашқызының қырық күндік құдайысы 2 маусым күні Ы. Малдарбеков көшесі, №73 үйде таратылады. Ана əруағына бас иіп, сағынышпен еске алушы: ұл-қыздары, келіндері, немере-шөберелері.

«Тараз Тұрғын үй» ЖШС-ның ұжымы осы мекеменің директоры Арыстайбай Қалдашұлы Қалдарбековке анасы Қыздаркүл РАХМЕТОВАНЫҢ қайтыс болуына байланысты қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

8

26 мамыр, 2016 жыл

Спорт

СОҢҒЫ ҚОҢЫРАУ СЫҢҒЫРЫ

«Қалайша қиямыз, ұшырса ұямызз»»

(Соңы. Басы 1-бетте).

Керімбай атындағы №12 мектеп-гимназияның директоры Гүлжанат Додабаева оқу жылын аяқтаған 1456 оқушының 340-ы – оқу үздігі, 549-ы оқу екпіндісі дейді. Мектеп бітіруші түлектердің 40-ы ҰБТ тапсыруға өтініш білдірсе, оның 3-еуі «Алтын белгіге» үміткер екен. Салтанатты шарада облыстық, республикалық, халықаралық сайыстарда жүлделі орындардан көрініп, мектеп мақтанышына айналған бірқатар оқушылар мен ұстаздар марапатталды. Мектеп бітіруші түлектердің ата-аналары жастарға саналы тəрбие, сапалы білім беру үшін тынбай еңбек етіп жүрген мектеп ұжымына алғыс білдірді. Ал түлектердің сынып жетекшілері шəкірттеріне ақ жол тіледі.

– Балалығымның бал күндерінің куəсі болған алтын ұя мектебім мен болашаққа жол

сілтеген ұстаздармен қоштасу, əрине қиын. Дегенмен, бізді алда биік асулар мен, сын сағаттары күтіп тұр. Сондықтан, біз бар күшжігерімізді жиып, мемлекетіміздің өркендеуі үшін одан əрі білімімізді шыңдауға тиіспіз. Жас ұрпақты білімді, өнегелі етіп тəрбиелеу жолында аянбай

еңбек етіп, бізді қанаттандырған ұстаздарыма алғысым шексіз, – дейді мектеп бітіруші түлек Айгерім Ажыханқызы. *

*

*

Тараздағы №25 орт а мектепте өткен соңғы қоңырау салтанаты да естен кетпес

ерекше сəттерге толы болды. Жиында мектеп директоры Эльмира Өмірбекова бітіруші түлектерді құттықтап, оқу үздіктері мен қоғамдық жұмыста белсенділік көрсеткен оқушыларды марапаттады. Директордың айтуынша, бұл мектепте 565 оқушы бар екен. Соның 23-і түлеп ұшқалы отыр. ҰБТ тапсыруға өтініш білдіргендердің ішінде «Алтын белгіден» үміткері – Ақерке Жүніс . Салтанатты шарада мектеп ұстаздары мен оқушыларын, ата-аналарын 11 - с ы н ы п т ы ң же т е к ш і с і Сайра Сұрағанова, мектеп бітіруші Нұржігіт Мергенбай, шəкірттердің бірінің анасы Бақыткүл Бақтаева құттықтап, түлектерге сəттілік тіледі. Соңғы қоңырау соғу құрметіне м е к т е п б і т і р у ш і Н а з е р ке Халила мен 1-сынып оқушысы Асхат Сейітжан ие болды.

Спорт

Спорт

АЛАШ – АРЕНА «АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢШАСЫ

Сондай-ақ, мектеп оқушылары патриоттық əндер шырқап, би биледі. Мектеп түлектері аспанға ақ қанат кептерлер мен шарлар ұшырды. Ақ қанат кептерлер түлектердің аппақ армандарындай болып самғау биікте қалықтады. Тағы бір оқу жылы аяқталды. Облыс бойынша мектеп бітіруші 8561 түлектің 6065-і ұлттық бірыңғай тестілеуге дайындықт арын соңғы рет пысықтауға кірісті. Соның ішінде айрықша жауапкершілік жүктелген 306 оқушы бар. Оның 220-сы – «Алтын белгіге», 86сы үздік аттестатқа үміткер. Қалғаны мектепте өтетін дəстүрлі емтихандарға қатысады.

ОЛИМПИАДА АЛДЫНДАҒЫ АЙҚАС АЛМАТЫДА САҒАДАТ НҰРМАҒАМБЕТОВ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТУРНИР ӨТУДЕ

Нұрым СЫРҒАБАЕВ, Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол». Тараз қаласы. Суреттерді түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

ӨМІР ЖӘНЕ ӨЛЕҢ – Ой-хой, арман! Қанатым, асылым да! Сеніменен самғадым, тасыдым да. Мен ғасырға толмаспын... Сенің, арман, Тақияңа тар ғой бұл ғасырың да! * * * Қайран Пушкин!.. Музадан аянды ма, Түсіп еді ақынның қайы алдына?! Сұм Дантестің тимесе ажал оғы, Жырлар еді-ау Қозы мен Баянды да...

* * * – Құлдардың əндеріндей бір сарынды, Күндер-ай, неғылайын құр саныңды! Толқытар түк жоқ болса, алданайын, Ойнатшы бұлаңдата нұр-сағымды?.. * * * – Айтарым кесіп-пішіп бір дегеннен: бар бəле – əркім орнын білмегеннен! Қайтер ең шəуілдеген қанден келіп, Деп тұрса: «Босат төрді, піл деген – мен!..»

* * * – Мастану... қалай жұрттың мадағына?.. Жұрт көп қой, оның тым көп амалы да. Одан да ақ жолында Ұлы Алланың, Баға бер өзің əрбір қадамыңа. * * * Ертеде алтын сарай, жайда гүлгүл, Қылжағын патша іздепті: «Қайда бұл құл?..» Ол көзін ашып-жұмып ағызады-ай, мадақты. Патша риза: «Сайра, бұлбұл!..»

Фәнилік д рама Арғынбай БЕКБОСЫН.

* * * Жас күнімнен Таразды мекендедім, Бақытқа да осында жетем дедім... Жарығы бар жаңаның, ата салт бар – Тұрған бойым тараздық екен менің! * * * Соғыс еді ол... жылаусыз күн өтпеген, Жан сақтауға дəн ексем, гүл екпегем. Одан бері не заман... Енді қайда, Жамау-жамау жарықтық жүрекпенен?.. * * * – Ұшатын желге қарсы ақ сұңқардай, Бара ма-ау, о, халайық, жақсың қалмай? Мінберге шындық шіркін шықса енді, Болмақшы одан артық тақсыр қандай?! * * * – Қыңбайтын ешкіміңнен, тозағыңнан, Болады бəрін күтуге о залымнан!..

– Обал жоқ өзімізге, ауылға оны бере сап мөрді, төрді қожа қылған!.. * * * – Сен онда, қалқам, ерке елік едің!.. Ойлап па ем есім кетіп елігемін?! Өртендім, «О, Жасаған, оны тым кеш, Жараттың неге ерте мені?!..» дедім. * * * – Өмір ғой: бақиы не, фəниі не... Қалмайды сен екен деп бəрі иіле. Сыйыммен жүрем десең иманды ойла, Қалмаған шығар күнəң əлі үйіле... * * * Өткенде көктің көкшіл тырналары, Аспаннан балалығым бір қарады!.. Сағынтқан, сағымданған асыл шақтың, Осылай кейде оқыс кеп тұр хабары... * * * – Сен жаныңа ауыр сөз жазба, жаным, Ол көлеңке түсірер азда да мұң. Естіп тұрып қайғыңды ана жолы, Мен де жылап жібере жаздағамын... * * * – О, шіркін, бітім қандай, тұлға қандай! Жүзіне жүз қарадым нұрға қанбай!.. Теңдессіз ару қайдан?.. Əлде бір қу, Пейіштен хордың қызын ұрлаған ба-ай?.. * * * – Бір тентек жел келді де үйірілді, Үйірілді, ұршықша иірілді. Жанымдағы жараны ап кетсе ғой, Бос жұлмалап жатқанша киімімді... * * * Бетон жол аңқылдаған, далаң ғажап! Заулайды күндіз-түні тəмам қазақ!.. Сілеммен Жібек жолы дейтін бұрын, Ғасырлар өтті-ау талай табан қажап... * * * «Өмір» деп берген мерзім – аз күнде адам, Істемей істегенін базбір надан жүрсе ғой!.. Ұрлық, құлдық, мастанғандық... Мақсат па қоғам болу азғындаған?

* * * – «Бар ма, – деп сұрама, – оның ар-намысы?!..» Аярлық – басты айласы, жанбағысы. Іш мұздай, ал тілімен уылжиды, Тараздың тəрізденіп шабдалысы! * * * Тараз – аңыз, Талас – жыр. Жарасым ба? О, əрине!.. Жаныңмен нанасың да... Темір-бетон жамылмай, гүл жамылып, Қала берсе-ау адамзат санасында! * * * – Тараздық Айша бибі сіңлілері... – Бұл атау, о, қанша мəн білдіреді?! Аңызға айналғалы жүрген шығар бір ару бұл ғасырда... кім біледі... * * * – Шығарған сан ғұлама нағызды алға, Таразым, тұрсың тұнып аңыздарға. Бар нəрің өткенде емес... бүгінде де болатын Əулие Ата абыз бар ма?.. * * * – Мынау неткен, құдай-ау, даңғазалық!.. Кіл əумесер деп жүр ме: «Əн жазалық»?.. Соққылауға шекеңді не құны бар, Жəне оны беретін жан жаза ғып? * * * – Ай-хай!.. Біздің Тараз-ай!.. Кел көктемде, Жасыл желек желпілдер жер-көктен де Қарт жасарып, жас жайнар... Мейлі, кел, дос, Қай кезде де сапар-жол тербеткенде. * * * – Қайғылыға қол созған қайғысыздар... Қане, солай ғып жүрген қайсымыз бар?.. Төрт құбыла ылғида түгел болмас, Соқпай тұрмас дейсіз бе жайсыз ызғар... * * * Жүргенде əлденеден кей күн жүдеп, Тіледім əркімнің-ақ бейлін жібек... Ақыры аялдадым деген сөзге: «Адамы бұрынғының мейірімдірек» * * * Талайы-ақ ұрлыққа əбден кəнігінің, Есірді деп: «Мен бүгін нəн, ірімін!» «Қой!» дейтін бар ма?.. Əлде тосамыз ба тезіне түсер кезін Тəңірінің?.. * * * – Жеріміз бай! Игілік таратады!..

– Ол жеріңде кімдер жүр? Қара, таны. Кейі сорып байлықты, мына жұртқа, Бал ұстаған бармағын жалатады. * * * «Мынауың кім, – деп қап ем, – кісімсінген?..» Кешір, елге бар екен ісің сіңген... Ей, құрдасым, сонда да қойшы осыңды, Десең егер өзіңді түсінсін мен. * * * Дүниені сəл ренжіп «Жалған» дейміз, О шіркін кім-кімнен де қалған дейміз... Əзірше алдандырып жүр əйтеуір, Көрерміз көретінді алдан дейміз...

* * * – Байқаймын, бір шумаққа қанбадыңыз... Тұнсын да ой-қиялға жан-жағыңыз, Қайталап жəне оқыңыз... Сонда, бəлкім, Үйлесер көзқарас пен нанғанымыз?.. * * * – Неге үгіліп, бауырым, қынжыласың?.. Тумысыңнан болса егер тынжы басым, «Өмір» деген өте үлкен аренада, Мың күресіп, қорықпа, мың жығасың! * * * – Батыста еш əдеп жоқ үйренерлік!.. Көргенбіз – ұятсыз көп жиренерлік. Ал неге жастар елтіп, еліктейді?.. Деу ме ертең: «О, не сұмдық күйге келдік?!» * * * Біздің тілдің, шамасы, жаны сағыз, Жылдар бойы созамыз, алысамыз... Ұлттық намыс, о, қашан шоқтанады?.. Ол болмаса бəрі де – таныс аңыз. * * * Жас қайың желмен ойнап бұраңдаған, Қарашы, биші қыздан бір аумаған!.. Қызықты қызықтауды сирексітті-ау, Дамылсыз күн артынан күн аунаған. * * * Анам келді!.. Ақ күндік, қара шапан... Жүзі де əппақ... қалардай қараса таң... О, керемет! Түстегі экранға ене берді сар тоны жараса атам!.. * * * – Сөз еттің ең əріден, ең беріден, Мен сені сəуегейге теңгеріп ем. Ал қайда болашақты қолмен қою?..

– Шығып көр сынап-заман шеңберінен!? * * * Мектептен шығып жатыр бала қаптап... Олармен жасымдағы араны аттап, Жүзінен əрбірінің іздеп тұрмын... Өзімді. Қойғандай-ақ аманаттап... * * * Қалай-қалай заулайды заманымыз?!.. Қайткенде де біз соның адамымыз. Ақжарылқап боп жатса арман бар ма, Ал болмаса... бар ма бір амалымыз? * * * – Хал сұрадың, дос... Шүкір, мал-жан да аман, Жалпы, барша тірлікте ар – Заң маған. Талай алтын тағдырдан алғам сабақ, Пенделікпен абайсыз арзандаған. * * * – Қайғы, шаттық, махаббат... бəріне де, Қарамай-ақ бəрінің мəніне де, Араласып, алаулап жүрсің, жүрек!.. Сөйте тұршы, жалғызым, əліде де... * * * Жүз жыл бұрын атсын деп нұр таңымыз, Ту көтерген қазақтың ұрпағымыз. «Аманкелді, Бекболат, Ұзақ, Ақкөз кімдер еді?..» десеңдер, бұл – тағы біз!

* * * Менің ғана ойымда Əшім ағам, Мен кеткен соң... не болмақ асыл адам? Ұрпағымен ұзарар ма еді өмірі, Қойғанда ғой қу соғыс басын аман... * * * «Жеңіс!» деппіз əлемдік қасіретті, Ол қасірет... кей елді басым етті. Басымдығы боп кетсе басқыншылық, Онда дей бер: «Адамзат басы кетті!» * * * – Айды күн, ал жылыңды айлар құрап, Шығармыз қайта шықпас жайдан бір-ақ. Соңғы рет сонда келер ой мынау ма: «Барамын қайда ұшып, қайдан құлап?..» * * * Бұл фəни «Қош!» деп жүрсе жырақталып, Кетеді-ау талай мақсат-мұрат қалып! Қайсысы айрықша асыл еді?.. Көретін екен бəрін бір ақтарып. * * * – Меніңше, көңіл шіркін кірлегені – «Көзіңді аш, айналаңды біл» дегені.

– Рас-ау... Адамтану – қиын нəрсе, Бүлдіріп ала көрме бірдемені. * * * – Қуғанның «мансап» атты аласа арман, Өзі де одан бетер аласарған...

– Кетсе де ол жерге кіріп, биіктердің Жанына жазылмастай жара салған! * * * – Қызметкерді құл менен күң деп біліп, Пара алуды өзіне міндеттілік санайтындар санына жете алмадым!..

– Жете алмайсың кеткен соң індет кіріп. * * * Таң келеді, жарықтық таң келеді... Оянады жаһанның жан дегені. Адамзаттың білегі түріледі, Жасауға не... жоюға əлденені... * * * – Атыспақ жау жақсы ма үйреніскен?.. Атылған оқ жақсы ма тиген іштен?.. Итіс-тартыс дүние ғой, көнерміз... тек сақта, Құдай, өмірге жиреніштен!? * * * – Іргеден алтын өзен тасқандай ғып, Құдайым берсе-ау елге астам байлық!..

– Əй, дос-ай... бергені аз ба Ұлы Алланың?! Тек түгел бұқараға бұра алмадың. * * * Жер тіл қатты: – Менің де «ұлтым» қазақ, Бағып келем балам деп жұртын қазақ. «Жатқа сату» дегенді кім шығарған?.. Бұл не сұмдық?! Дұшпандық... мүмкін мазақ?

Халық Қаһарманы, Кеңес Одағының Батыры, генерал Сағадат Нұрмағамбетов атындағы бокстан жиырмасыншы ха лықара лық турнир баст а лды. Додада Моңғолия, Қырғызстан, Қытай, Малайзия жəне өзге мемлекеттерден 173 боксшы қатысып, бақ сынауда. Ұлттық құраманың бас бапкері Мырзағали Айтжанов бұл додаға Рио Олимпиадасына баратын үш оғланды, жалпы тоғыз боксшыны қатыстыруға бел буыпты. Нақтырақ айтсақ, 52 килограмм салмақ дəрежесіндегі жамбылдық жампоз, Азия чемпионы Олжас Сəттібаев, 49 килограмм салмақ дəрежесіндегі əлем чемпионы Біржан Жақыпов, 75 килограмм с алмақ

ЖҮРЕГІ НӘЗІК, ЖҰДЫРЫҒЫ ЖОЙҚЫН БОКСШЫ ЖАЙНА ШЕКЕРБЕКОВА РИО ОЛИМПИАДАСЫНА ЖОЛДАМА АЛДЫ Астана төрінде өтіп жатқан бокстан əлем чемпионаты қыза түсті. Рио Олимпиадасының лицензиялары сарапқа салынған дуы басым додада қазақстандық былғары қолғап шеберлері жақсы өнерлерімен жұртшылықты тəнті етіп жатыр. Бірден айта кетейік, Олимпиада ойындарында бұрымдылар 51, 60, 75 келі салмақ дəрежелерінде сынға түседі. Бұған дейін Олимпиада ойындарының жолдамасын 75 килограмм с алмақ дəреже сіндегі боксшымыз Дариға Шакимова иеленген болатын. Күні кеше 51 килограмм салмақтағы аруымыз Жайна Шекербекова германиялық Азизе Ниманиді айқын басымдылықпен жеңіп, жартылай финалға шықты. Бұған дейін бұл салмақта өнер көрсеткен əлем чемпионы Назым Қызайбай Астанадағы жарыста 48 килограмм салмақта өнер көрсетуде. Назым да жартылай финал жолдамасына иелік етті. Алайда, 48 килограмм салмақ дəреже сі Олимпиада ойындарының бағдарламасына енбегендіктен, Назым Риоға бармайды. Есесіне шынашақтай қазақ аруы əлемнің екі дүркін чемпионы атағына қол жеткізуі мүмкін. 60 килограмм

* * * Жылдар ашқан жауып ап тез іргемді, Есеп берер өзіме кезім келді: Жалпы дұрыс... тек неге сақтамадым, Бала күнгі мөп-мөлдір сезімдерді?..

салмақ дəрежесінде əлем біріншілігіне қатысқан Римма Волосенко доданың алғашқы кезеңінде сəтсіздікке ұшырады. Осы салмақта бапкерлер құрамы ел чемпионы Назым Есжанова мен Римма Волосенко екеуін екі жарыста сынап көрді. Өкінішке қарай Рио жолдамасына екі аруымыз да қол жеткізе алмады. Астанадағы əлем чемпионатының жартылай финалына алты қазақ боксшысы жолдама алды. Демек, жүрегі нəзік, жұдырығы жойқын бірнеше бұрымды боксшыларымыз əлем чемпионы атану жолында əлі де тер төгеді.

ЕГЕНОВ ЕКІНШІ ОРЫН ИЕЛЕНДІ Еркін күрестен Шымкент қаласында жастар арасында ел чемпионаты өтті. Аймақтардың беткеұстар қаймақтары қатысқан аламан тартысқа толы болды.

* * * Жалғыз қайың жолықты айдаладан... Қызға ұқсайды-ау бір кезде аймалаған! Ақ балтырлы жас ару... бас айналды... Есениндей сүю тек қайда маған?! * * * – Тыншымадым... бүгін де тыншымадым, Іздеймін бе көңілдің күншуағын?.. Мүмкін шуақ жүзіңде тұрған шығар, Жақын кел де сыңғырлап күл, шырағым!..

дəрежесіндегі əлем чемпионы Жəнібек Əлімханұлы жəне өзге алты боксшы осы додада қазақ елінің намысын қорғайды. Олимпиадаға баратын былғары қолғап шеберлері үшін бұл турнир дайындықты пысықтауға мүмкіндік берсе, қалған саңлақтар өз мүмкіндіктерін сынап көрмек. Жа р ы с т ы ң а л ғ а ш қ ы к ү н і н д е О.Сəттібаев тəжікстандық Д.Шакировты айқын басымдылықпен жеңді. Келесі күні Олжас Сəттібаев алматылық Болат Жандəулеттен, Біржан Жақып қырғызст андық Рахманқұл Аватовтан ойқастап жүріп айласын асырып, келесі кезеңге шықты.

Қатарынан оза шауып бəйге алғандар үшін жеңіс оңай келген жоқ. Кейбір белдесулерде мықтыны анықтау оңайға соқпағаны да мəлім. Осы додада жамбылдық балуандар да бақ сынап қайтты. Анығырақ айтсақ,

Тараз.

Тараздағы Олимпиада жеткіншектерін даярлау орталығының спортшысы Əділ Егенов 57 килограмм салмақ дəрежесінде өнер көрсетіп, күміс медальды олжалады. Ақтық сынға дейінгі дене қыздыру белдесулерінде қарсыласт арын а лып т а, ша лып т а жыққан Əділ тек фина лдағы қарсыласына ғана есе жіберіп, екінші орынды місе тұтты.

– Жарыс өте жоғары деңгейде өтті. Ел біріншілігіне əр облыстың «сен тұр, мен атайын» спортшылары қатысып, дода көркін қыздырды. Əділ өз салмағында сəтті өнер көрсете білгені бізді қуантып отыр. Алдағы уақытта бұдан да үлкен жетістіктерге жету жолында тер төгетін болады, – дейді балуанның бапкері Əділет Сарыбаев. Біз де Əділ Игеновтің əлі талай додада олжа салатынына сенімдіміз. Байрақты бəсекелерде бағы жансын!

Топтаманы дайындаған Табиғат АБАИЛДАЕВ, «Ақ жол».

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі.

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

(рубаяттар)

* * * – Адалдықтың бермеген кейіне дес, Арамдықтың берері... кейін егес...

– Келешекті кім білсін, адалдығың дəл қазіргі өмірге бейім емес!

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50. Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru. Газеттің сайты: akjolgazet.kz

ДИРЕКТОР – БАС РЕДАКТОР Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Бас редактордың бірінші орынбасары – Ақылжан МАМЫТ – 43-17-08; Бас редактордың орынбасарының міндетін атқарушы – Әділбек БАҚҚАРАҰЛЫ – 43-50-73; Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Қанат ТІЛЕПБЕРГЕН – 45-15-26; БӨЛІМДЕР: Саясат – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62;

Әлеумет – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08; Мәдениет – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09; Сайт (www.akjolgazet.kz) – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13; Жарнама – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50; Компьютер орталығы – Ернар БАЛҒАБАЕВ – 43-26-90; Бухгалтерия – 43-17-12.

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Талас, Сарысу – Сәулембай ӘБСАДЫҚҰЛЫ – 8 (726 44) 5-06-68, 87777590076; Қордай – Құрманбек ӘЛІМЖАН – 8 (72636) 4-74-34, 87016489927; Т.Рысқұлов, Меркі – Нұрболат ӘЛДИБЕКОВ – 87022943547, 87473598371; Шу – Қарлығаш ЕСБЕРГЕНОВА – 87753184048; Мойынқұм – Уалихан ЖАЙЛАУ – 87024705735.

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ. ЖСК KZ04319E010000374569, БСК ABKZKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 858, БСН 030940003725, «БТА БАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы №12327-Г куәлікті 2012 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы Нұрым СЫРҒАБАЕВ

ТАРАЛЫМЫ: 19403 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 58209

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компьютерлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83. Тапсырыс 469