2 маусым 2016 ж пдф

АҚОРДАДА ЖОҒАРЫ ЕУРАЗИЯ­ ЛЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ КЕҢЕСТІҢ ОТЫРЫСЫ ӨТТІ. ОҒАН ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ НҰРСҰЛТАН НАЗАРБАЕВ, РЕСЕЙ ФЕДЕРАЦИЯСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ ВЛАДИМИР ПУТИН, БЕЛАРУСЬ РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ АЛЕКСАНДР ЛУКАШЕНКО, АРМЕНИЯ РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ СЕРЖ САРГСЯН ЖӘНЕ ҚЫРҒЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ АЛМАЗБЕК АТАМБАЕВ ҚАТЫСТЫ.

АҚОРДА МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫ РЕСЕЙ ФЕДЕРАЦИЯСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ ВЛАДИМИР ПУТИНМЕН КЕЗДЕСТІ

Кездесуде мемлекеттер басшылары кең ауқымды мәселелерді, атап айтқанда, екі жақты ынтымақтастықтың басымдығы бар бағыттарын, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одақ аясындағы өзара іс-қимылдың жай-күйін талқылады. Қазақстан Президенті Ресейдің ең жақын көршіміз, экономикалық және саяси тұрғыдан одақтасымыз әрі серіктесіміз екенін, солай болып қала беретінін атап өтті.

– Біздің бірлесе жүргізген жұмыстарымыздың арқасында ТМД өмір сүріп келеді, Еуразиялық экономикалық одақ құрылды. Күрделі халықаралық жағдайларға қарамастан, ол бүгінде қызметін жалғастыруда. Мәскеуде өткен Жеңіс күні мерекесіне шақырғаныңыз үшін тағы да ризашылығымды білдіремін. Биыл үлкен мерекелер бар – ТМД-ның құрылуының 25 жылдығы, сондай-ақ ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер тәуелсіздігінің мерейтойлары, Ресей күні. Жалпы, біздің алдымызда ШЫҰ, ТМД мемлекеттері басшылары кеңесі, Қазақстан мен Ресей өңіраралық ынтымақтастық форумы, сондай-ақ Петербург халықаралық экономикалық форумы аясында тығыз кездесулер кестесі тұр. Осындай кездесулердің көптігі біздің елдеріміз арасындағы қарым-қатынастың өзара сенімді сипаты бар екенін білдіреді. Талқылаулар арқылы біз кез-келген мәселені шешіп келеміз, бұл ынтымақтастығымызды одан әрі дамытуға септігін тигізеді, – деді Мемлекет басшысы. Сондай-ақ В.Путин 9 мамырда Мәскеуге сапармен келгені үшін Нұрсұлтан Назарбаевқа алғыс айтты.

– Біз мұны айрықша қарым-қатынасымыздың белгісі деп бағалаймыз. Қазақстан – біз үшін жақын серіктес және ең сенімді одақтас. Арамызда берік экономикалық қарымқатынас орныққан. Бұған дейінгі жылдарда Қазақстан экономикасы жақсы қарқын алып, оның дамуының іргелі негізі қаланды. Осының барлығы қазіргі қиындықтарды еңсеруге мүмкіндік береді. Еуразиялық экономикалық одақтан біз ешқандай «ғажайыптар» күтпейміз, бірақ интеграциялық өзара іс-қимыл бізге қазіргі қиындықтарды жеңуге көмегін тигізеді, – деді Ресей Президенті.

ТАҒЗЫМ

БІРІҢДІ, ҚАЗАҚ, БІРІҢ ДОС, КӨРМЕСЕҢ, ІСТІҢ БӘРІ БОС.

Жамбыл облыстық қоғамдықсаяси газет

№64 (18258), Бейсенбі, 2 маусым, 2016 жыл

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. akjolgazet.kz

Газет 1922 жылғы 1 мамырдан шығады.

ПРЕЗИДЕНТ

ЕАЭО: ЕУРОПА МЕН АЗИЯ АРАСЫНДАҒЫ ДӘНЕКЕР

Жиынға Қазақстан Ре спубликасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев, Армения Ре спубликасының Президенті Серж Саргсян, Беларусь Ре спубликасының Президенті Александр Лукашенко, Қырғыз Ре спубликасының Президенті Алмазбек Атамбаев және Ресей Федерациясының Пре зиденті Владимир Путин қатысты.

Іс-шара барасында Еуразиялық экономикалық одақты дамытудың өзекті мәселелері мен перспективалары қарастырылды. Қазақстан Президенті қатысушылардың барлығын ЕАЭО туралы келісімнің жасалғанына екі жыл толуымен құттықтады.

– Бұл құжатқа 2014 жылғы 29 мамырда Ресей, Қазақстан және Беларусь елдері осында,

Аст анада, қол қойды. Қысқа уақыт ішінде біздің қатарымыз Армения және Қырғызстанмен толықты. Құрылғанына аз ған а мер зім өткенімен жән е баст апқыдағы экономика лық қиындықтарға қарамастан, бүгінде ЕАЭ О толыққанды интеграциялық бірлестік ретінде қалыптасты деп сеніммен айтуға болады. Экономикаларымызды

жақындастыру ісі енді ЕАЭО тура лы келісімде белгілеген жоспарлар мен мерзімдерге сәйкес жүзеге асырылуда. Үкіметтер және бизнес қауымы бір-бірімен ы н т ы м а қ т а с уд ы ң қ а ж е т т і тәжірибе сін жинақтап жатыр. Өзара іс-қимылдың ішкі мәселелері негізінен регламенттелді. Қойылған м і н д е т т е р м е н од а қ қ ы зм е т і қағидаттарының жүзеге асырылуы

мемлекеттеріміздің экономикасына қуатты серпін беретініне сенімдімін, – деді Мемлекет басшысы. Нұрсұлтан Назарбаев бүкіл әлем бойынша экономикалық бірлестікке мүдделілік артып, ЕАЭО-ның халықаралық байланыстары барған сайын қарқынды дамып келе жатқанын атап өтті. (Жалғасы 2-бетте).

4 МАУСЫМ – МЕМЛЕКЕТТІК РӘМІЗДЕР КҮНІ

БОСТАНДЫҒЫМЫЗДЫҢ БОЛМЫСЫМЕН МАҚТАНАМЫЗ

«Мемлекеттік рәміздер – бұл біздің мемлекетіміздің, біздің егемендігіміздің берік негізінің бірі. Олар Тәуелсіздіктің қасиетті біріктіруші образын білдіреді». Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ. ОБЛЫС ЖҰРТШЫЛЫҒЫ САЯСИ ҚУҒЫН-СҮРГІН ЖӘНЕ АШАРШЫЛЫҚ ҚҰРБАНДАРЫН ЕСКЕ АЛДЫ

(АБАЙ).

«ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК РӘМІЗДЕРІ ТУРАЛЫ» КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ЗАҢЫ 2007 ЖЫЛЫ 4 МАУСЫМДА ҚАБЫЛДАНДЫ (ЗАҢНЫҢ ТОЛЫҚ МӘТІНІ). ОСЫ ЗАҢҒА СӘЙКЕС ЖЫЛ САЙЫН 4 МАУСЫМ – ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА МЕМЛЕКЕТТІК РӘМІЗДЕР КҮНІ РЕТІНДЕ МЕРЕКЕЛЕНЕДІ. МЕМЛЕКЕТТІК РӘМІЗДЕР – БҰЛ КЕЗ-КЕЛГЕН МЕМЛЕКЕТТІҢ ЕГЕМЕНДІГІ МЕН БІРТҰТАСТЫҒЫН БЕЙНЕЛЕЙТІН, ОНЫҢ АЖЫРАҒЫСЫЗ АТРИБУТТАРЫНЫҢ БІРІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА МЕМЛЕКЕТТІК ТУ, МЕМЛЕКЕТТІК ЕЛТАҢБА ЖӘНЕ МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАН МЕМЛЕКЕТТІК РӘМІЗДЕР БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ТУЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ЕЛТАҢБАСЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы – дөңгелек нысанды және көгілдір түс аясындағы шаңырақ түрінде бейнеленген, шаңырақты айнала күн сәулесіндей тарап уықтар шаншылған. Шаңырақтың оң жағы мен сол жағында аңыздардағы қанатты пырақтар бейнесі орналастырылған. Жоғары бөлігінде – бес бұрышты көлемді жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «Қазақстан» деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, аңыздардағы қанатты пырақтардың бейнесі, сондай-ақ «Қазақстан» деген жазу – алтын түстес. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Елтаңбасының авторлары – белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов.

Б ұ р ы н « М е н і ң ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ӘНҰРАНЫ Қазақстаным» әні ретінде танымал болған Алтын күн аспаны, Алтын дән даласы, Қазақст анның Ерліктің дастаны, Еліме қарашы! Ежелден ер деген, Ә н ұ р а н ы Даңқымыз шықты ғой. Намысын бермеген, Қазағым мықты ғой! Президент Қайырмасы: Нұрсұлтан Менің елім, менің елім, Гүлің болып егілемін, Жырың болып төгілемін, елім! Назарбаевтың Туған жерім менің – Қазақстаным! Ұрпаққа жол ашқан, бастамасы Кең-байтақ жерім бар. Бірлігі жарасқан, Тәуелсіз елім бар. бойынша 2006 Қарсы алған уақытты, Мәңгілік досындай, Біздің ел бақытты, жылы 6 қаңтарда Біздің ел осындай! Қайырмасы: е л і м і зд і ң Менің елім, менің елім, Гүлің болып егілемін, Парламентінде Жырың болып төгілемін, елім! бекітілді. Бірінші рет ол 2006 жылы 11 қаңтарда Мемлекет басшысының салтанатты ұлықтау рәсімінде орындалды. М у з ы к а с ы – ко м п о з и т о р Ш ә м ш і Қалдаяқовтікі, сөзі – Жұмекен Нәжімеденов пен Нұрсұлтан Назарбаевтікі.

Тарамдалған саусақтан, Жұмылған жұдырық артық. КӨП БАЛА КӨГЕРГЕНІМІЗГЕ ЖАҚСЫ

Сөзін жазғандар: Жұмекен НӘЖІМЕДЕНОВ, Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ Шәмші ҚАЛДАЯҚОВ

Әнін жазған:

Наурызбек САРША, «Ақ жол». Кеңестік тоталитаризмнің солақай саясаты мен зұлмат әрекетінің салдары сұмдық болды. Шаруаның қолындағы малын тартып алып, аштыққа ұрындырып, баудай түсірді. Бас көтерер азаматын «халық жауы» деп қудалап, көктей солдырды. Деректерге сүйенсек, 1920-1950 жылдары Кеңес Одағында миллиондаған адам саяси қуғын-сүргінге ұшыраған екен. Соның ішінде қазақтың қаншама қабырғалы тұлғалары сол солақай саясаттың құрбандарына айналды. «Асыра сілтеу болмасын, аша тұяқ қалмасын» деген ұжымдастыру ұранымен науқанға кіріскен белсенділер республикадағы 40 миллионнан астам мал басының қырылуына әкеп соқтырды. Халық жаппай ашаршылыққа ұшырады. Ашаршылық жылдарында елімізде 1,5 миллионға жуық адам опат болды. Зұлмат жылдар қазақ тарихының күнтізбесінде ақтаңдақ болып қалды.

31 мамыр – Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні. Осы күні таңертең облыс әкімі Кәрім Көкірекбаев бастаған топ облыс орталығындағы саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған стелаға гүл шоқтарын қою рәсіміне қатысты. Алдымен, жиналған жұртшылық қасіретті жылдардың құрбандарын 1 минут үнсіздікпен еске алды. Одан соң облыстың зиялы­лары, мекеме басшылары бастаған топ лек-легімен қуғынсүргін құрбандарына арналған стелаға гүл шоқтарын қойып, сола­ қай саясаттың құрбаны болған азаматтардың рухына тағзым етті. Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алуға арналған шарада облыс әкімі халқымыздың тарихында мерейі тасыған мәртебелі дәуірлермен қатар, тар жол тайғақ кешкен тақсіретті кезеңдердің де аз болмағанына тоқталды. Ашаршылық, репрессия оқиғалары тек қазақ халқына емес, Кеңес Одағына кірген барлық мемлекеттерге ауыр тигенін айтып өтті.

– Тәуелсіздік жылдарында Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Тарих – өткеннің сабағы. Біз өткенімізге қарап, ертеңімізді түзеуіміз керек» деген сындарлы сөзі тарихи сананы жаңғыртуға, ұлттық рухтың өрлеуіне жол ашты. Егемендіктің ширек ғасырында ел тарихының көмескі беттері қайта ашылып, мемлекетіміздің соңғы жүз жылдықта жүрген сүрлеуіне жаңаша баға беріліп жатыр. Еліміздегі бейбітшілік пен тыныштыққа халықтың алғысы шексіз, – дейді қала тұрғыны Бакайдар Тұрғынбекұлы. Тараз қаласы.

Қазақстан Ре спубликасының мемлекеттік Туы – ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген тік бұрышты көгілдір түсті мата. Тудың сабының тұсында ұлттық өрнек тік жолақ түрінде нақышталған. Күн, оның шұғыласы, қыран және ұлттық өрнек бейнесі алтын түстес. Қазақстан Республикасы Ме м л е ке т т і к Ту ы н ы ң а вто р ы – Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері Шәкен Ниязбеков.

Құрманбек ӘЛІМЖАН, «Ақ жол».

31 мамырда Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайында «Діндер терроризмге қарсы» деген тақырыпта халықаралық конференция өтті. Оның жұмысына халықаралық ұйымдардың басшылары, шетел Парламенттерінің депутаттары, әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезі хатшылығының мүшелері, елімізде тіркелген дипломатиялық корпустың жетекшілері мен сарапшылары, еліміздің

П а рл а м е н т і н і ң д е п у т ат т а р ы ж ә н е бірқатар министрліктің өкілдері қатысты. Жиынға төрағалық етуші ҚасымЖомарт Тоқаев терроризм қазіргі заманғы өркениетке аса үлкен қауіп төндіріп отырған қатер екеніне қысқаша тоқталып өтті. Ол конференцияны ашардағы сөзінен кейін Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бүгінгі жиынға айрықша маңыз беріп, форумға қатысушыларға жолдаған үндеуін оқып берді. «Бүгінде терроризм қатері халықаралық қауіпсіздік туралы түсінігімізді түбегейлі өзгертті. Терроризм шекара талғамайды, бай және

Туған жерім менің – Қазақстаным!

ДЕ БАЛАЛАРДЫ ҚОРҒАУ КҮНІНІ 33 СӘБИ ДҮНИЕГЕ КЕЛД Қанат ТІЛЕПБЕРГЕН, «Ақ жол».

кедей ел деп бөлмейді. Осынау қауіпке тойтарыс беретін бірегей әрі жалпыға ортақ шешім әзірге жоқ. Сондықтан бұл жаһандық індетке лайықты қарсы тұру жолында бірлескен күш-жігерімізді еселей түсуіміз қажет, – делінген Елбасының үндеуінде.

– Терроризм идеяларын жою үшін бір кісідей жұмылу, саяси қайраткерлердің, діни жетекшілердің, қоғамдық пікір көшбасшылары мен бұқаралық ақпарат құралдарының ағартушылық бағыттағы кең ауқымды жұмысын жүргізу аса маңызды».

1 МАУСЫМ – ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БАЛАЛАРДЫ ҚОРҒАУ КҮНІ ТҮРЛІ МӘДЕНИ ІС-ШАРАЛАРМЕН КӨҢІЛДІ, ҚЫЗЫҚТЫ ӨТТІ. СОҒАН ҚАРАМАСТАН ӘР КҮННЕН ЖАҒЫМДЫ ЖАҢАЛЫҚ ІЗДЕЙТІН ҚАУЫМДЫ ҚУАНТУ ҮШІН ТІЛШІГЕ ТЫҒЫЗ ТАПСЫРМА БЕРІЛДІ. ОЛ ОБЛЫСЫМЫЗДА ОСЫ КҮНІ ҚАНША СӘБИ ДҮНИЕ ЕСІГІН АШҚАНЫ ТУРАЛЫ АҚПАРАТТЫ ОҚЫРМАНҒА ЖЕТКІЗУ БОЛАТЫН. ТАРАЗ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ПЕРЗЕНТХАНА БАС ДӘРІГЕРЛЕРІНЕ ШҰҒЫЛ ХАБАРЛАСЫП МӘНЖАЙДЫ ТҮСІНДІРДІК. ОБЛЫСТЫҚ ПЕРИНАТАЛДЫҚ ОРТАЛЫҚТЫҢ БАС ДӘРІГЕРІ АЙГҮЛ АЙТБАЕВА 18 СӘБИ ДҮНИЕГЕ КЕЛГЕНІН, ОНЫҢ 7-ЕУІ ҰЛ, 11-І ҚЫЗ ЕКЕНІН АЙТТЫ. АЛ ҚАЛАЛЫҚ ПЕРИНАТАЛДЫҚ ОРТАЛЫҚТЫҢ БАС ДӘРІГЕРІ ҚАРАКӨЗ ӘМІРОВА 15 СӘБИ ТУЫЛҒАНЫН, ОНЫҢ 8-І ҰЛ, 7-ЕУІ ҚЫЗ ЕКЕНІН ҚУАНЫШПЕН ЖЕТКІЗДІ. АЛ ТӘУЕЛСІЗДІК АЛҒАЛЫ БЕРІ ЕЛІМІЗДЕ ҚАНША СӘБИ ДҮНИЕ ЕСІГІН АШТЫ?

(Жалғасы 2-бетте).

(Жалғасы 4-бетте).

2

www.akjolgazet.kz

2 маусым, 2016 жыл

ПРЕЗИДЕНТ

ЕАЭО: ЕУРОПА МЕН АЗИЯ АРАСЫНДАҒЫ ДӘНЕКЕР

– О с ы о р а й д а, ұ й ы м н ы ң төрағасы ретіндегі менің ұсынысыммен 2016 жыл «Үшінші елдермен жəне негізгі интеграциялық бірлестіктермен Е А Э О - т ы ң э ко н о м и к а л ы қ қарым-қатынастарын тереңдету жылы» болып жарияланды. Өз үндеуімде ЕАЭО-ны біз əлемдік экономикалық жүйеге үйлесімді түрде кіріккен, Еуропа мен Азия арасындағы дəнекер қызметін атқаратын ашық қоғамдастық ретінде көретінімізді атап өткен ед і м . Б ы л т ы р В ь е т н а м м е н арада еркін сауда аймағын құру туралы ЕАЭО-ның алғашқы келісімшартына қол қойылды. Бүгінде ҚХР, Үндістан, Израиль, Мысыр, Иран, Камбоджа жəне өзге де көптеген елдермен ынтымақтасу мəселелері жөнінде жұмыс жүргізілуде. ЕАЭО-ның ЕО, ШЫҰ, АСЕАН жəне өзге интеграциялық б і рл е с т і кт е рм е н д е с ауд а экономикалық байланыстарын жолға қою мүмкіндіктері бөлек қарастырылуда, – деді Қазақстан Президенті. Мемлекет басшысы ЕАЭОның бірлескен нарығы Шығыс пен Батыстың, Солтүстік пен

қалыптастыруда, – деді Мемлекет басшысы. Нұрсұлтан Назарбаев əлемдік экономикада болып жатқан ұнамсыз жайттардың барлығы сынақ екеніне, ЕАЭО аясында мейлінше жүйелі жұмыс жүргізуді талап ететініне назар аударды .

– Ө з а р а с ауд а н ы ң к ү р т төмендеуін с е зініп отырған қазіргі кезде бізге осы қиын жағдайда өзара іс-қимылдың өзге жолдарын табу мүмкіндігін іздестірген жөн. Бірлестік аясында ынтымақтасу бізге ресурстарды шоғырландырып, экономикалық тұрғыдан бірлесе даму үшін қолайлы жағдайлар жасауға мүмкіндік береді, – деді Қазақстан Президенті. Мемлекет басшысы бүгінгі жиынның күн тəртібіндегі мəселелердің көптігін айтты.

– Онда ЕАЭО-ның ішкі өзара іс-қимылының да, халықаралық ынтымақтастығының да аспектілері қамтылған. Осы ретте біз шағын құрамда өткен кездесу барысында талқылаған мына мəселелердің маңыздылығын атап өтейін: ЕАЭО мен Еуропалық Од а қ а р а с ы н д а ғ ы ө з а р а і сқимылды жолға қою, ҚХР-мен келіссөз үдерісін бастау. Жалпы,

интеграциямыздың экономикалық серіктестіктің барлық мүдделі тараптармен кең ауқымдағы ынтымақтастықтың ашық, т артымды үлгісіне айналуы жолында барлығын жас ауға тиіспіз, – деді С.Саргсян. Беларусь Президенті А.Лукашенко ЕАЭО-ны дамыту ма қ с ат ы м е н а л ғ а қ о й ы л ғ а н міндеттерді жүзеге асыру барысындағы қиындықтарға тоқталды. Атап айтқанда, өзара саудадағы ішкі алымдар мен шектеулерден құтылу, мүше елдің бірінің үшінші елдерден нарықты қорғауда бір жақты шаралар қолдануы жағдайында ЕАЭОның жұмыс жүргізу тетігін əзірлеу жөніндегі бастаманың орындалуы қ а же т т і г і ту р а л ы а й т ы л д ы . Бұдан бөлек, өнеркəсіптік ынтымақт астық, энергетика саласындағы, дəрі-дəрмек жəне медициналық бұйымдардың ортақ нарығын қалыптастыру ісіндегі міндеттерді жүзеге асырудың маңыздылығы атап өтілді. Қырғыз Ре спубликасының Президенті А.Атамбаев ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер басшыларын интеграциялық үдерістің негізгі мақсаттары мен міндеттерінің орындалуына қол жеткізу жолындағы кедергілерді жоюға

Оңтүстіктің арасындағы байланыстырушы буын болуға тиіс екендігін айтты.

– Одақ аясында тауарлар мен қызметтердің еркін қозғалысы қытай басшылығы ұсынған «Жібек жолының экономикалық белдеуі» бастамасына сəйкес келеді. Бұл жоба ынтымақтастықтың біздің елдеріміз үшін экономикалық пайда жəне өзара мүдделілік тудыратын салаларын қамтиды деп жоспарланып отыр, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Сондай-ақ Қазақстан Президенті біздің елде жүзеге асырылып жатқан жобаларға тоқталды.

– «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы аясында инфрақұрылымдық нысандардың құрылысы мен оларды жаңғырту жұмысы жүріп жатыр. Олар: трансқұрлықтық «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автомобиль дəлізінің қазақстандық бөлігі, «Қазақстан – Түрікменстан – Иран» темір жолы, Ляньюньган қытай портындағы логистикалық т е рм и н а л с и я қ т ы жо б а л а р . Каспий жағасында Құрық паром кешенінің құрылысы жүруде. Осылайша, Қазақстан ауқымды инфрақұрылымдық жобаларды іске асыра отырып, осы көлік жолдары арқылы өңіраралық өзара іс-қимыл үшін сенімді платформа

бүгін қабылданған шешімдер ЕАЭО жұмысына жəне оған мүше мемлекеттер арасындағы экономикалық байланыстарға қосымша қарқын үстеуге тиіс, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Қазақстан Президенті биыл ЕАЭ О-ға біздің елдің төрағалық ететінін ескере келіп, интеграциялық бірле стіктің одан əрі табысты əрі қарқынды дамуы үшін барлық күш-жігердің жұмсалатынына сендірді. Армения Президенті С.Саргсян э ко н о м и к а л ы қ и н т е г р а ц и я макроэкономикалық деңгейдегі қадамдарды үйлестірудің деңгейін арттыруды талап ететінін атап өтті.

– Осы ретте, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің 2016 – 2017 жылдарға арналған макроэкономикалық саясатының негізгі бағдарларын жүйелі іске асыруға жəне экономикалық əлеуетімізді арттыру жөніндегі бұдан арғы пəрменді тетіктерді ə з і рл еу ге зо р м ə н бе р е м і з . Бұл біздің елдеріміздің экономикасының орнықтылығын арттыруға жəне қалыптасып отырған жағымсыз экономикалық ахуал салдарларын еңсеруге септігін тигізеді. Біз жалпы əлемдік саясат пен экономикадағы өңірлік құрылымдардың үлесін арттыру үдерісі жағдайында

барлық күш-жігерді жұмсауға шақырды.

– Е АЭ О - н ы қ ұ ру ту р а л ы келісімге 2014 жылғы 29 мамырда қол қойылды. Шындығында, одақ одан да аз мерзімде жұмыс істеп келеді. Соған қарамастан, о н ы ң ə л еуе т і о р а с а н е ке н і көрініп тұр. Əрине, қазірдің өзінде белгілі бір нəтижелер мен табыстар бар. Қателіктер мен қолдан жасалған проблемалар да жоқ емес. Біздің халықтарымыз үшін бұдан басқа баламаның жоқ екенін де өзіміз айқын сезінуге тиіспіз. Біз Еуразиялық э ко н ом и ка л ы қ од а қ т ы ң болашағы үшін, елдеріміздің болашағы үшін жауаптымыз. Еңбек пен төзім, халықтарымыз бен мемлекеттердің, сондайақ барлық министрліктер мен ведомстволардың басшыларының парасаттылығы жəне ынтымақтастығы керек. Мен ЕАЭО-ның болашағына сенемін, – деді А.Атамбаев. Ресей Президенті В.Путин интеграциялық бірле стіктің тиімді жұмыс істеуі үшін сыртқы серіктестермен жүйелі қарымқатынас қалыптастыру қажеттігін айтты.

– Біз одақтың өзге елдермен жəне интеграциялық бірлестіктермен экономикалық байланыстарын од а н ə р і т е р е ң д е ту ге к ү ш -

(Соңы. Басы 1-бетте).

ж і ге р ж ұ м ы л д ы ру ж ө н і н д е Қазақстанның төрағалық ету барысында айтқан ұсынысын қолдаймыз. Ең алдымен, бұл – Шанхай ынтымақтастық ұйымы жəне АСЕАН мемлекеттерімен байланысқа қатысты мəселе. Бұл бағытта қазірдің өзінде жасалған жұмыс аз емес. Вьетнаммен арада еркін сауда аймағы құрылды, ЕАЭО-ны қытайдың «Жібек жолы» бастамасымен ұштастыру идеясын дамыту үшін нақты жобалар тізбесі əзірленуде. Сондай-ақ қазақстандық серіктестердің Еуразиялық одақ пен ЕО арасындағы өзара іс-қимылды жолға қою мəселелеріне арналған х а л ы қ а р а л ы қ ко н ф е р е н ц и я өткізу жөніндегі бастамасын да мақұлдаймыз, – деді В.Путин. * * * Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес отырысында төмендегідей шешімдер мен өкімдер қабылданды: 1. Еуразиялық экономикалық од а қ с о т ы н ы ң с уд ь я л а р ы н лауазымға Қырғыз Республикасынан тағайындау туралы; 2 . Жо ғ а р ы Е у р а з и я л ы қ экономикалық кеңестің 2014 жылғы 10 қазандағы №79 шешіміне өзгерістер енгізу туралы; 3. Еуразиялық экономикалық одақ пен оған мүше мемлекеттер арасында бір тараптан, Вьетнам Социалистік Республикасымен арада екінші тараптан 2015 жылғы 29 мамырда қол қойылған Еркін сауда келісімінің күшіне енуі туралы; 4. Еуразиялық экономикалық комиссияның жұмыс регламентіне өзгерістер енгізу туралы; 5. Еуразиялық экономикалық одақ пен оған мүше мемлекеттер арасында бір тараптан, Вьетнам Социалистік Республикасымен арада екінші тараптан 2015 жылғы 29 мамырда қол қойылған Еркін сауда келісімінің күшіне енуімен байланысты мəселелер туралы; 6. ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің 2016-2017 жылдарға арналған макроэкономикалық саясатының негізгі бағдарлары туралы; 7. Сербия Республикасымен сауда режімін унификациялау туралы Еуразиялық экономикалық одақ пен оған мүше мемлекеттердің С ербия Ре спубликасымен келіссөздерін бастау туралы; 8. Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру тұжырымдамасы туралы; 9. Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ мұнай жəне мұнай өнімдері нарығын қалыптастыру тұжырымдамасы туралы; 10. Еуразиялық экономикалық од а қ қ а м ү ш е м е м л е к е т т е р халқының санитарлықэпидемиологиялық с аулығы саласындағы өкілетті органдар басшыларының кеңесі туралы.

11. Табиғи монополия субъектілерінің қызметін реттеудің бірыңғай ережелері мен қағидаттары туралы 20-хаттаманың 5-тармағының тармақшасына сəйке с ақпарат беру туралы (Еуразиялық экономикалық одақ туралы 2014 жылғы 29 мамырдағы келісімге № 20 қосымша); 1 2 . Жо ғ а р ы Е у р а з и я л ы қ экономикалық кеңестің кезекті отырысының өтетін уақыты мен орны туралы.

(Соңы. Басы 1-бетте). «Мен Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының отырысында терроризм мен экстремизмге қарсы тұра алатын бірыңғай əлемдік желі құруды, сондай-ақ, осы саладағы халықаралық құқықтық базаны жетілдіруді ұсындым. «Əлем. ХХІ ғасыр» атты манифесімде б а р ш а а д а м з ат т ы ж а һ а н д ы қ қауіпсіздік пен тұрақтылықты сақтауға шақырдым. Бұл ретте т ү рл і ко н ф е с с и я л а р , д і н д е р , мəдениеттер мен өркениеттер өкілдері арасындағы өзара түсіністіктің маңызы айрықша». Елбасы қатысушылар назарын осы жиынның маңыздылығына да

ағымдардан сақтандыруда оқуға ниетті шəкірттердің діни сауатын ашудың маңызы зор. Осыған байланысты «Һибатулла Тарази» медресесі жанынан ақпан жəне сəуір айларында ұйымдастырылған бір айлық курстарда 80 шəкірт білім алды. Мамыр айында аудан бас имамдарының біліктілігін арттыруға бағытталған үш күндік семинар өткізілген. Облыстағы мешіттер жанындағы сауат ашу курстарында жеті жүзге тарта адам білім алған. Ал медресенің үш жылдық негізгі бөлімінде білім алып жатқан 37 шəкірттің оны биыл бітіріп шығады.

– Өткен жартыжылдықта арнайы дайындалған он имам облыстағы

ЛАҢКЕСТІК ҚАУІП-ҚАТЕРГЕ ЖОЛ ЖОҚ аударады. «Діндер терроризмге қарсы» атты ха лықара лық ко н ф е р е н ц и я Ə л е м д і к ж ə н е дəстүрлі діндер көшбасшылары съезі аясында сəтті өтіп жүрген саяси жəне діни қайраткерлер үнқатысуының бірегей форматын дамытуға айрықша серпін береді, – деп атап өтті Президент. Елбасының үндеуі ықыласпен т ы ң д а л ғ а н с о ң , Қ . То қ а е в онда бүгінгі іс-шараның ас а жоғары мəн-маңызы көрсетіліп отырғанына тоқталды. – Осыдан он үш жыл бұрын Н.Назарбаев Əлемдік жəне дəстүрлі діндер көшбасшыларының съезін өткізу туралы бастама көтерді, содан бері бұл бірегей форум Астанада тұрақты түрде өткізіліп келеді. Осыған дейін өткізілген бес съезд о сы үнқатысу алаңының XXI ғасырда айрықша қажет екенін көрсетіп отыр, – деді Сенат спикері. Осы тақырыпқа үндес ісшаралар облыс аумағында да жиі өтіп тұрады. Өткен жылдың соңында ғана облыс əкімдігінің дін істері басқармасы облыстық прокуратурамен бірлесіп Қордай аудандық Мəдениет үйінде «Ислам терроризмге қарсы» тақырыбында р е с п у бл и к а л ы қ т ə ж і р и б е л і к конференция өткізген еді. Елімізге танымал дінтанушы ғалымдар арнайы қатысқан ол жиында д і н и э кс т р е м и с т і к л а ң ке с т і к оқиғалардың зардаптары туралы деректі фильмдер көрсетіліп, қылышынан қан тамып тұрған лаңкестің барлық түрлері жəне көріністерімен, ауқымы жəне қарқындылығымен, зұлматтығы жəне зұлымдығымен бүгінгі таңда ең өткір мəс елеге айналғаны ат ап к ө р с е т і л і п , о н ы ң о р н ы тол м а с қ а с і р е т і н е н ж ұ рт т ы , əсіресе жастарды сақтандыру, қатердің алдын алу жолдары бірге қарастырылған болатын. Ал өткен сейсенбіде Қордай ауд а н ы ə к і м д і г і н і ң м ə ж і л і с залында облыс əкімінің орынбасары Ерқанат Манжуовтың төрағалығымен облыс əкімдігі жанындағы діни бірлестіктермен байланыстар жөніндегі кеңестің кезекті көшпелі отырысы өтті. Оған кеңес мүшелерімен қатар Тараз қаласы мен аудан əкімдерінің орынбасарлары мен ішкі саясат бөлімдерінің басшылары, ауыл ə к і м д е р і, у ч а с ке л і к п ол и ц и я қызметкерлері, «Дінтану негіздері» пəнінің мұғалімдері, мешіттер мен шіркеулердің діни қызметшілері, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты. Кеңес отырысының күн тəртібіне сəйкес Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының облыстағы өкіл имамы Данияр Жұмабаев «Қазақстан мұсылмандары діни б а с қ а рма с ы » р е с п убл и ка л ы қ ислами діни бірлестігінің облыс аумағындағы филиалдарының жұмысы туралы баяндама жасады. Өңірдегі діни ахуалдың тұрақтылығына үлес қосушы дін қызметкерлері діни басқарманың тапсырмалары аясында негізгі т ө рт б а ғ ы т б о й ы н ш а ж ұ м ы с жас ап келгені ат ап өтілді. Өткен жартыжылдықта облыс аумағындағы мешіт имамдары діни ғылым жəне білім беру, теріс ағымдармен жұмыс, уағыз-насихат жəне жастар ісі бойынша бірқатар жұмыстар атқарған. Жастарды теріс

бес түзеу мекемелерінде жалпы саны 18400 сотталушыны қамтыған жалпы жəне жекелей ке з д е с ул е р ө т к і з і п , « А қ и д а ілімі», «Иман – жүректің нұры», «Қазақи дəстүрдің дінімізде алар орны» тақырыптарында дəрістер оқыды.Соның нəтиже сінде сəлəфилік бағытты қолданушы жеті сотталушы райынан қайтып, төл мазхабымыз ханафилікке оралды. Теріс ағым бойынша тек Меркі ауданында мыңнан аса адам қатысқан 19 кездесу ө т і п т і . Ө ң і рд е г і м е ш і т т е рд е қ ы з м е т ат қ а р ат ы н и м а м д а р мектептерде, ЖОО-ларда, емдеу жəне əлеуметтік мекемелерде, ішкі істер басқармасында, əскери г а р н и з о н д а рд а , ауд а н , ау ы л əкімдіктерінде тұрғындармен жалпы саны 333 кездесу өткізген. Облыстық бұқаралық ақпарат құралдарында өзекті тақырыптарда жүйелі түрде дінбасыларының сұхбаттары беріліп, мақалалары жарияланып тұрады, – деді діни басқарманың облыстағы өкіл имамы. Сондай-ақ, Қордай жəне Меркі аудандары əкімінің орынбасарлары Бейқұт Жамангөзов пен Төленді Р ы с қ ұ л б е ко в ө з ауд а н д а р ы аумағындағы діни ахуал туралы баяндады. Бұл екі ауданда да діни бірле стіктермен байланыстар жөніндегі кеңестің биылға арналып жыл басында бекітілген жұмыс жоспары басшылыққа алынуда. Қордайда 7 конфессиядан құралған 59 діни бірлестік пен олардың филиалдары тіркелсе, олардың 53-і – ислам, 6-ауы христиандық бағытта. Діни ахуалды тұрақты қалыпта сақтау, конфессияаралық келісімді нығайта түсу мақсатында аудандық ішкі саясат бөлімінің «Жастар ресурстық о р т а л ы ғ ы н а н » « Ə л еу м е т т і к жəне дін проблемаларын зерттеу секторы» ашылды. Ал Меркі ауд а н ы н д а 2 3 м е ш і т ж ə н е 3 шіркеу мемлекеттік қайт а тіркеуден өткен. Ауданда «Дін проблемаларын зерттеу орталығы» ұсынған ақпараттық жəне үгіт бағытындағы 580 кітап, 23 аудио жəне бейнеқұралдар таратылды. Олар дін т ақырыбындағы іс шараларда пайдаланылып, барлық он төрт ауылдық округтерде діни экстремизмнің жəне терроризмнің, жат ағымдардың алдын алуға бағытталған парақшалар жұртқа таратылып, билбордтар ілінген. Баяндамашылар жиынды жүргізуші облыс əкімінің орынбас ары Е. Манжуовтың бірқатар сұрақтарына жауап берді. Сондай-ақ, Шымкент жəне Тараз епархиясы «Успение Божией Матери Соборных приходы» жергілікті діни бірле стігінің басшысы Юрий Власенко, Қордай мешітінің бас имамы Əбдіжəлел Шалбаев, Сортөбе ауылындағы «Хамид Бен-Бады» мешітінің имамы Губа Паншаров жəне облыс əкімдігі жанындағы діни бірле стіктермен байланыстар жөніндегі кеңе с төрағасының орынбасары, облыс əкімдігі дін істері басқармасының басшысы Жа н ге л д і О ма р о в от ы р ы с т а көтерілген өзекті мəселелер бойынша түсініктемелер берді. Қордай ауданы.

2 маусым, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

3

ҰЛТ ЖӘНЕ ҰРПАҚ

ЖЕР ТЕЛІМДЕРІН САТУ ҮШІН ЗАҢДЫ МЫҚТАУ, НЫҚТАУ КЕРЕК

Жақсыбай САМРАТ, «Егемен Қазақстан».

АЛДЫМЕН АНЫҚТАП АЛАЙЫҚ Жер мəселесін түсіну үшін алдымен оның мақсаттарын білу керек. Бізде жер жеті түрлі мақсатқа қолданылады. Атап өтетін болсақ: 1.Ауыл шаруашылығына қолданатын жерлер. Егіс егетін, мал жаятын, шөп шабатын жердің бəрі осы. 2.Елді мекендердің жерлері; оған қала, кент, ауылдық елді мекендер тұрған аудандар енеді, картасы өкілетті орган мен жергілікті əкімдіктерде сызулы. 3.Өнеркəсіп, көлік, байланыс, ғарыш, қорғаныс жəне т.б. ауыл шаруашылығы үшін қолданылмайтын жерлер; олардың да біразының билігі орталық атқарушы органдар мен өкілетті органдардың құзыретінде.

4.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері.

5.Орман қорының жері. 6.Су қорының жері. 7.Запастағы жерлер. Осылардың бəрінің картасы бар, егер жерді бір мақсаттан екінші мақсатқа ауыстыру керек болса, оны аудандық, облыстық əкімдіктер мəслихатпен келісіп, Үкімет өзінің арнайы өкімімен өз құзыреті шегінде іске асырады. Əркім жалға жер алса, оны өз қалауынша көрсетілмеген мақсатқа қолдануға заң рұқсат етпейді. Алайда, осының да кейбір кереғарлықтары бар. Мысалы, алыста мал жайылымын жалға алған бір шаруа малына қора салғанымен өзіне тұратын мекен сала алмай қиналғаны бар. Өйткені, бұл жердің мақсаты тек мал жайылымы үшін ғана екен. Адам мекенін салу заңда қарастырылмаған деп жергілікті шенеуніктер оған қысастық жасаған… Əйтеуір бұл дау тұрғын үйді малшының үйі емес, адам тұратын мал қорасы деген сөзге ауыстырылып қана күлкілі жағдаймен шешілген еді. Бүгінгі күні де бұрын да бізде дау туғызып жүрген ауыл шаруашылығына қолданылатын жерлер. Оның жалпы ауданы 272 млн. гектар болғанымен егістікке жарамдысы 94 млн. гектардай ғана. Қалғаны жайы лым мен шабындықтар. Осы жерлер сатылып кете ме деген халықтың түн ұйқысы төрт бөлініп жүргені сол. Ғасырлар бойы осы жерде туған, атабабаларымыздың қаны мен тері сіңген, өзіміздің де кіндік қанымыз тамған жерлер қазақ өмірінің ажырамас бөлігі, денесінің бір бөлшегі сияқты. Оны жəй ғана жер емес, Жер-ана дейміз. Енді сол жерлерді жат біреулер меншіктеніп кете ме деп халықтың оған алаң болып жүргеніне риза болу керек. «Бұл болмаса күл болсын» деп немқұрайлылық білдірсе қайтер едік? Ең жаманы сол ғой. Президент Н.Назарбаев та осы жайтты күн тəртібіндегі өзекті мəселелерге арналған Ақордадағы 5 мамырда өткен кеңесте атап өтті. Қазіргі нарық талабы бойынша біз жерді барынша тиімді пайдалануымыз керек. Əйтпесе, жəй жатқан жерден немесе өнімділігі өте төмен егістен нарықтық көзбен қарағанда не пайда? «Шөп қорыған төбет» құсап, жердің игілігін не өзіміз көре алмай, не біреуге бере алмай, қарап отыру əрекетсіздік болады. Бүгінгі күні біздің экономикамызда ауыл шаруашылығы саласы ІЖӨ-нің 5-6 пайызын ғана құрайды. Академик К.Сағадиев оны 15-16 пайызға жеткізуге болар еді дейді. Осының өзі ұлан-ғайыр жерімізді тиімділікпен пайдалана алмай жатқанымыздың көрінісі. Жерді тиімді пайдалану ісімен мемлекет тəуелсіздік алған жылдардан бері айналысып келеді. Үлкен пікір қақтығыстарынан кейін 2003 жылы Жер кодексі қабылданды. Соған сəйкес жерді пайдалану құқы сатылатын болды. Сайып келгенде бұл жер сатуға рұқсат болды деген сөз еді. Ауылдың барлық тұрғындарына бұрынғы кеңшарлар тарап, жекешелендірілгенде оның барлық егістік, жайылымдық жəне шабындық жерлері актымен («көк қағаз» аталып кеткен) бөлініп берілді. Кейбір ауыл тұрғындары 5-6, кейбірі тіпті 9-10 гектардан егістік жер үлесін

алып, мəз болып қалды. Отбасында 6-7 адам болса 60-70 гектар жеріміз бар деп ауызын толтыра айтып жүргендер сол кезде көп болып еді. Жайылым мен шабындық та солай бөлінді. Алайда өздерінің жері нақты қайсы екенін, қай маңнан алғанын ешкім де білмейтін. Тек қолдарында жері бар деген қағаз ғана бар. Содан əрі, 2003 жылғы Жер кодексі қабылданғанда əркімге тиесілі участокты (телімді) нақтылау процесі басталды. Қолындағы актінің негізінде жерін карта бойынша нақтылап, қолдарына 49 жылдық «жерді пайдалану құқы» деп аталатын жаңа қосымша құжат берілді. Енді ауыл адамдары өздерінің жері нақты қай жазықта екенін біліп, ен тағып, жіп байлап жүретін болды. Бірақ солай болғанымен ол жерге егіс салуға күші жоқ еді, сондықтан оны астық егетін компанияларға сата бастады. Ал арендаға беру құқы болмады, өйткені өзі мемлекеттен арендаға алып тұр ғой, субарендаға беруге болады деген сөз кодексте қарастырылмаған еді. Астық компаниялары бағасына келі сіп, ауыл тұрғындарына ақшасын санап берген екен ғой деп ойласаңыз қатты қателесесіз. Ауылдықтардың аң қаулығын, заңға жүйрік еместігін пайдаланған олар жердің құнын бірнеше жылға (10-15) созып сатып алу туралы келісімшарт ұсынған. Онда да тұр ғындарға ақша емес, егіс өнімділігіне байланысты пай деп аталатын астық үлесін беріп отырмақшы болған. Мұның өзі іс жүзінде жалдау ақысы еді, бірақ соны жердің ақысына беріп отырған төлем деп ауылдағы аңқау ағайынның ауызын аңқитып кеткен. Шаруаның жерлеріне еккен астықтан 15 жыл бойы шөкімдей үлес беріп отырған жалдаушы ақырында жерді иелену құқығына ие болып шыға келетін мүмкіндік туды. Осындайды көзі ашық адамдар көрсеткен соң көптеген ауылдарда дау туып, сот арқылы əлгі келісімшартты бұзғызып, жер иелену құқығын қайтарған елді мекендер де болды. Сондайдың бірін осы жолдардың авторы бастап, туған ауылының жерін «Голден грейн» деген алпауыт астық компаниясынан сот арқылы қайран ана тіліміздің көмегімен тартып алуға мұрындық болған еді. «Мəміле тек орыс тілінде толтырылған, ал заң бойынша алдымен мемлекеттік тілде толтырылып, басқа тілдерге қажет болса ғана аударылуы керек» деген заң нормасына сүйеніп, қарсыласымызды бұлтартпаған едік. Бұл туралы кезінде «Егеменде» бірнеше рет жазылған. А р т ы н а н ау ы л д а с т а р ы м ы з б і р ш а м а əділеттікпен қабылдаған астық компанияларына бəрібір сол жерлерін қайтадан берді. Өйткені, өздері егуге техникалық, қаржылық жəне т.б. əлеует керек, ондай күш ауыл адамында қайдан болсын? Осындай əдіспен жер иелену құқын 49 жылға алған компаниялар, фермерлер, ЖШС-лер бірнеше жыл астық егіп келеді. Бірақ көбінің өнімділігі төмен. Өйткені, жаңа технологиялар енгізе алмайды, жерді құнарландыру жұмыстарын жүргізбейді. Жаңа технологиялар демекші… Жуырда ауыл шаруашылығы ісінің ірі маманы, ғылым докторы Əйіп Ысқақовпен əңгімелескеніміз бар. Сол кісі Қостанай облысында Бəтима Бірімжанова деген қарындасымыздың Австралия фермерлерінің озық технологиясын елімізге енгізу бағытында үлкен жұмыстар атқарып жүргенін айтты. Дақылдарды себудің бұл озық əдісінің ешқандай құпиясы жоқ. Біз əдетте тұқымды 6-8 см. тереңдікке сеуіп келдік. Ал оның топырақтағы ылғалды қабатқа жеткен-жетпегеніне ешкім де көңіл аудармайды. Əйтеуір себебіміз, сосын аспаннан жауын күтіп, тұқымның тезірек өнуін тосамыз. Мұндай жағдайда лабораториялық зерттеулер бойынша тұқымның 84-85 пайызы ғана өнеді екен. Сондықтан тұқымды артығырақ себуге де мəжбүр болып жүргенбіз. Ал австралиялықтар технологиясының артықшылығы сол, олардың дəнсепкіш тері тұқымды топырақтың ылғал қабатына дейін апарып, бір-

бірлеп қадайтын көрінеді. Соның нəтижесінде отырғызылған бидай тұқымы 100 пайыз өнеді. Бұл əдіс артық тұқым себуді азайтқан. Егер біз бір гектар жерге 160 кг. тұқым себетін болсақ, осы əдісті қолданатындар оның көлемін 60-80 келіге дейін түсіріп жатыр. Екіншіден, олар тез өніп, арамшөптер шыққанша көтеріліп, гербицид себуді қажет етпейтінін айтты ғалым. Үшіншіден, деді ол, ерте бойжеткен қыз сияқты бидай да тез жетіліп, гектар өнімділігі жоғары болады екен. Төртіншіден, табиғаттың қасаң (құрғақшылық немесе үнемі жауын болу) жағдайына қарамастан осы əдіспен егілген егін бəрібір белгілі дəрежеде өнім бере алатын көрінеді. Сондықтан Б.Бірімжанованың бастамасын Қостанай ғана емес, көршілес басқа облыстардың фермерлері де өздеріне енгізіп, бірігіп австралиялық сепкіштер алып жатқан көрінеді. Осындай жоғары əдістерге, озық техно логияларға тек қана астықпен тұрақты айналысатын, фирмалар ғана қол жеткізе алады. Ал оларды ынталандыра түсу үшін жерді жеке меншігіне беру керек, сонда оның құнарлылығын арттыруға да көңіл бөлетін болады деген пікірлер көптен айтылып жүр.

МӘСЕЛЕНІҢ МӘНІСІ Жер жекеменшікке сатылсын деген əңгімені тудырған жерді пайдаланушылар емес. Өйткені, 49 жылға жалға алғандар осынау уақыт ішінде де жердің бергенін де, беретінін де түгел алып үлгеретініне сенімді еді. Жердің кейбір учаскелерін 15 жылға дейін жалға алған шетелдіктер де алған телімдеріміз жекеменшікке сатылсын деп айта алмайды. Жер сатуды былтырғы қараша айында кодекске енгізілген өзгертулердің биылғы шілде айында күшіне енуіне орай алғашқы болып шенеуніктер көтерді. Əлемді дағдарыс қамыты құрсаулай түскен ке зеңде Ұлттық қорды қаражатпен толтыруды мақсат еткен болуы керек, əйтеуір олар арендаторларға жалға алынған жерлеріңді сатып алыңдар деп талап қоя бастайды. Рас, шенеуніктердің əрекетін де түсінуге болады. Кейбіреулер жалға ал ған жерін дұрыс пайдаланбай, біраз бөлігін арамшөпке бастыртып, қараусыз қалдырған. Арамшөп басып жатса, жер ты нықпайды, керісінше құнары кететінін мамандар үнемі айтумен келеді. Арендаторлар арасында қолданатын жерінің өзін құнарландыратындар да аз, ауыспалы егіс сияқты бұрыннан келе жатқан технологиялық əдістер де қолданылмайды. Ал жер өзінікі болса, бəлки жанашырлық білдірер, оның болашағына а лаңдаушылық жас ар деген ой да жер ресурстарын басқару қызметінің бір бүйірінде жатқан секілді. Сондықтан да олар əлгіндей, 1,7 млн гектар жерді тізімдеп, енді шілде айында аукцион арқылы өз отандастарымызға сатпақшы болған еді… Бұл туралы бұрынғы Ұлт тық экономика министрі Е.Досаев 30 наурызда ресми түрде мəлімдеген болатын. Осы кезде шу көтерілді. Алғаш рет оны Мəжіліс депутаты В.Косарев бастады. Ол тізімдегі жер учаскелерін аукцион арқылы сатпас бұрын жер алушыға жасалатын шарттарды анықтаған заң қабылдап алайық деді. Бұл алушыны жердің құнарын түсірмеуге, химиялық улы заттарды шектен тыс қолданбауға жəне т.с.с. міндеттерді қарастырған заң болуы керек, жерді сосын ғана сатайық деген ұсыныс еді. Осындай орынды, дұрыс ұсынысты жұрт қолдады деп айта аламыз. Алайда… Халық арасында жер сатылайын деп жатыр екен, соның ішінде шетелдіктерге сатылғалы жатыр екен деген дақпырт қаулап кетті. Оны үрлеп жібергендер Қазақстанның тыныштығы мен тұрақтылығын шайқалтуды көздеп жүргендер де сияқты. Ештеңені түсінуге, байыпты талқылауға құлақ қоймаған бір топтың бой көрсеткенін де көрдік… Əрине, елдің, жердің

тұтастығын ойлап, түн ұйқысы төрт бөлінетін патриот отандастарымыз да үнсіз қалмады. Олардың қанын қыздырған басты мəселе – жерді шетелдіктерге жалға беру жайы еді. Алдымен айтарымыз, кодекстің 24-бабының 1-тармағында былай жазылған: «Шетелдіктер, азаматтығы жоқ адамдар, шетелдік заңды тұлғалар, сондай-ақ, жарғылық капиталындағы шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік заңды тұлғалардың үлесі елу пайыздан ас атын заң ды тұлғалар ауыл шаруашылығы мақ сатындағы жер учаскелерін жиырма бес жылға дейінгі мерзімге жалдау шарттарымен уақытша жер пайдалану құқығымен ғана иелене алады». Демек шетелдіктерге сатылмайды. Ал жалдау мерзімінің бұрынғы 15 жылдан 25 жылға дейін ұзартылу себебін мамандар былай түсіндіреді: «Ауыл шаруашылығы бизнесі көп қаржы салуды талап етеді жəне өзін өзі ақтауына ұзақ мерзім қажет етеді. Сондықтан жобаларға салынған қаражаттардың өзін өзі ақтауына 13-15 жыл қажет. Инвестордың салған қаржысын өндіріп, алдағы 10 жылда табыс табуы үшін жалға беру мерзімі ұзартылды», деседі. Бұған қарсы уəж айту қиын. Инфрақұрылымы төмен, астық немесе басқа дақылдар егу тəуекелі өте зор елдің ауылшаруашылық бизнесіне миллиондаған доллар ақшасын салған адамның табыс тапқаны да дұрыс. Бізде, астық шығатын солтүстік аймақтарымыздағы шаруаның көрген күнін итке берсін десек артық емес. Алдымен көктем жайлы бола қоймайды, жиі жағдайда ылғалы өте мол болады, ондайда егіске трактор кіре алмайды, уақыт болса қысып бара жатады, 30 мамырға дейін сеуіп үлгеру керек. Ал ылғал тіпті жоқ болатын жылдар да жиі кезігеді, ондайда еккен тұқым өнбей қалмас па екен деп түн ұйқың төрт бөлінеді. Одан… жаз бойы арамшөпке қарсы гербицид, пестицид дегендерді себесің. Қазір оның сапалысын табу да оңай емес, алаяқтар ондайдың жасандыларын сатып, талай шаруаны отырғызып кеткенін де жиі естідік. Амал жоқ, бəрібір себуің керек, олай етпесең арамшөп басып, қара қурай қаптап кетеді. Осы жұмыстарға да ауа райы жиі қолбайлау жасайды. Алдымен жаңбыр тілесең, артынан астық пісу үшін жаңбыр жаумай күннің ыстық болуын тілеп, əйтеуір ала жаз бойы диқан ұйқы көрмейді ғой. Одан, əупіріммен күзге жетесің. Алладан күннің ашық болуын күндіз-түні тілеп, ораққа кіріседі. Жайлы күз болса жақсы ғой, жауыны тоқтамай себелеп, еш жұмыс істетпей, орақты қарашаның қара суығына дейін созатын жылдар да жиі болады. Ол ол ма, көздің жасы, маңдайдың терімен еккен астықтың қар астында қалып қоюы да соңғы жылдары жиі қайталанып келеді. Астық егудің осындай соры барын зерттеген (ал зерттемей олар кіріспейді) шетелдіктер біздің жерімізге аңдап басады. Əлемде астық егуге жайлы жүздеген елдерде жер учаскелері сатылады, ақшасы бар адам солардан-ақ сатып алмай ма? Жуырда жазушы, ауыл шаруашылығының білгірі, экономика ғылымдарының докторы Мырзагелді Кемелдің «Егеменде» жазған мақаласында алыс шетелдер түгіл Ресей, Украина, Армения, Латвия, Литва, Эстония сияқты посткеңестік елдерде де ауылшаруашылық жерлері жекеменшікке берілетіндігі айтылған. («ЕҚ», 13.05.2016 ж). Демек, осылардың бəрінде жер сатылады. Қытайда жер мемлекет меншігі болып есептелгенімен пайдалану құқы саудаға салынады. Ол жақтан келген талай оралман ағайындарымыз осы құқықтарын қытайлықтарға сатып, қалталарын нықтап келгендерін де білеміз. Жердің сатылуын ойлағанда халқымызды алаңдататын ең басты мəселе – елдің қауіпсіздігі. Жер сатылып, оны басқа мемлекеттің азаматтары иеленіп кетсе, олар көбейіп алып, елімізді басып ала ма деп халық қорқады. Өте заңды, өте орынды алаңдаушылық. Енді осы алаңдаушылықтарға өз білгенімізше жауап беріп көрелік.

Алдымен, Қазақстан Республикасының барлық жері тұтастай мемлекеттікі екенін ескерткіміз келеді. (Жер кодексінің 3-бабы). Қазақстан жерінің тұтастығын, оған қол сұғылмаушылығын жəне бөлінбеушілігін мемлекет қамтамасыз етеді. Бұл туралы Конституцияда жазылған. Ал егер ауыл шаруашылығы мақсатына пайдаланылатын жеке телімдер, яғни бөліктер жеке азаматтардың меншігіне сатылса, ол Қазақстан мемлекетінің тұтас аумағынан шықпайды, сол жерге иелік еткенімен ел заңының шеңберінде еңбек етеді. Тіпті, басқа елдің азаматы сатып алса да ол жерге өз елінің туын тігуге қақысы жоқ. Олай істесе Қазақстанның тұтастығына қол сұққан болып табылады. Қазақстан Республикасының тұтас тығын, жерінің бөлінбейтінін БҰҰ таныған, оған сырттан қол сұғылатын болса, осы ұйым оны агрессия деп танып, оған қарсы əрекеттер жасайды. Одан басқа аймақтық Ұжымдық қауіпсіздік шарт ұйымының мүшелері (ҰҚШҰ) қатарындағы Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тəжікстан мемлекеттері сырттан агрессия болса, бірлесіп қорғанады. Осыны да кейбіреулер біле бермейтін сияқты. Ұйымның күшеюіне, ықпалының артуына Қазақстан Президенті Н.Назарбаевтың қосып жүрген үлесі де өте зор екенін айта кетуіміз керек. С о н д ы қ т а н ау ы л ш а руа ш ы л ы ғ ы же р телімдерінің сатылуынан қорқып-үркудің қажеті жоқ. Егер өзіміздің азаматтарға жекеменшікке сатылса, оны қожайыны түрлі жолдармен, қаласа шетелдіктерге сатары сөзсіз. Мысалы, өзіміздің бір іскер азамат ЖШС ашып, оған 1 млн. га. ауылшаруашылығы мақсатындағы жер алған екен дейік. Біршама уақыттан кейін сол ЖШС-тің 50 пайыз үлесін шетелдікке сатса, соның ішінде жерінің 50 пайызы да болса, оған кім қарсы тұрады? Өйткені, шетелдік адам жерді мемлекеттен емес, жеке тұлғадан сатып алып жатыр ғой жəне мəміледе жер сату деп емес, ЖШС-тің 50 пайызын сату деп көрсетеді ғой… Ал жекеменшік иесі кімге не сатқысы келсе де өзі біледі. Осындай қитұрқы жолдардың мың түрлісін табуға болады. Сондықтан сату бір басталса, алушы оны алатын мың түрлі жол табады. Бірақ «алғысы келсе» дегенді, сонымен қатар, барлық жер емес нақты «ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер телімі» дегенді ұмытпайық… Жоғарыда келтірілген уəждер де аз емес екенін көріп тұрмыз. Сатуға рұқсат берілген 2003 жылдан бүгінгі 2016 жылға дейінгі 13 жылда 1,3 млн. га жер ғана сатылғанын да ескерейік. Осының қаншасын шетелдіктер иеленіпті деген дерек ешқайда көрсетілмеген. Əрине, алаңдаушылық бар. Жерді тиімді пайдаланамыз деп шетелдіктерге жаппай өткізіп жіберіп, жер сипап қалмаймыз ба деген қауіп үнемі бір бүйірге қадалып тұрары анық. Сондықтан… сондықтан тек қана заңды мықтау, нықтау керек. Сатылатын жер телімі көлемінің шектеулігі, бір ауданда 2 немесе 3 телімнің ғана шетелдікке сатылуы, агротехникалық шаралардың сақталуы, химияның шектен тыс қолданылмауы, құнарының төмендемеуі, сатылған кездегі бонитеттік балы түсіп қалса, дереу қайтарылатыны, жұмысшылар арасындағы шетелдік азаматтар санының шекті болуы, жəне т.б. нақты көрсетілуі керек. Əрине соңғы, сырттан келетін жұмысшылар квотасы біздің заңдарда қарастырылған, бірақ нақ ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерде жұмыс істейтіндер саны нақтыланбаған. Ондайлар 1 мың га жер алғанға осынша, 10 мың га жер алғанға осынша деп нақтылануы керек. Өйткені мұндағы жұмыстар маусымдық сипатта болғандықтан күз бен көктемде сырттан келетіндер дереу қаптап кетуі мүмкін… Қорыта айтарымыз, өңештегендердің сөзіне өрекпімей, санаға салып салмақ тасақ, оң шешілмейтін мəселе жоқ екенін ұмытпайық. («Егемен Қазақстан», 1 маусым, 2016 жыл).

4

www.akjolgazet.kz

2 маусым, 2016 жыл

«100 НАҚТЫ ҚАДАМ»: БЕС РЕФОРМА - ҰЛТ ЖОСПАРЫ

МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛГЕ ҚҰРМЕТПЕН ҚАРАУ – МІНДЕТ Оңғар СƏЛІМБАЕВ, Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының «Идеологиялық жұмыс жəне қоғаммен байланыс» департаментінің басшысы, профессор. Елбасымыз қабылдаған «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарының 79-қадамында: «Білім беру жүйе сінде жоғары сыныпт ар мен жоғары оқу орындарында ағылшын тілінде оқытуға кезең-кезеңімен көшетіні айтылған. Мемлекет басшысының бұл тапсырмасы бүгінде қалай орындалуда? Осы мəс еле төңірегінде біз Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының «Идеологиялық жұмыс жəне қоғаммен байланыс департаментінің басшысы, п ед а го г и ка ғ ы л ы м ы н ы ң докторы, профессор Оңғар Сəлімбаевпен сөйлескен едік.

– Оңғар Сəлімбайұлы,

бүгінгі таңда тіл игеру, тіл білу қоғамның басты талабы болып отыр. Осы тұрғыда сіздің ойыңыз қандай?

– Əлем біртұтас, өзара байланысты. Президент Н.Ə. Назарбаев: «Тілдерді білу əмбебаптылығы объективтік дүниенің бірлігімен негізделген», – деді. Тіл міндеті – тілдесу мақсаттарына қызмет ету. Біздің мемлекетіміздің тіл саясаты ғылым мен техникада алға жылжуды анықтайтын дамыған мемлекеттердің тілдерін үйренуге бағытталған. Шетел тілін білу о сы халықтың əдебиетіне, өнеріне, м у з ы ка с ы н а , ғ ы л ы м ы н а е н у г е жо л а ш а д ы . С о л халықтың рухани байлығы мен экономикада кемелдікке қалай қол жеткізгенін таныпбілуге көмектеседі. Көп тіл білетін жəне мемлекеттік т і л д і қ ұ рм е т т е й а л ат ы н адамның табысы да зор. Бүгінде мемлекеттік тілде еркін сөйлей алатын жəне сол арқылы мансапқа қол жеткізген Қазақстан этностары өкілдері жетерлік.

– Т і л б і л уд і ң б і л і м саласына тигізер қандай септігі бар?

– Елбасының «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарында

білім беру мазмұнын жаңартуға бағытталған қадамдар да қарастырылған. Солардың ішінде 12 жылдық білім беруге кезең-кезеңімен көшу жəне осыған сəйкес, көптілділік білім берудің жаңа моделін енгізу сияқты мəселелер бар. Ұсынылып отырған жаңа Мемлекеттік стандарт бойынша қазақ жəне орыс тілдерін деңгейлеп оқыту 1-сыныптан басталады. Қазақстан ха л қ ы Ас с а м бл е я с ы н ы ң І сессиясында Елбасы былай деп атап өтті: «технология тұрғысынан дамыған елдерде химия, математика, физика, биология с и я қ т ы ж а р ат ы л ы с т а н у пəндері мектептер мен университеттерде көбінесе ағылшын тілінде оқытылады, р е с п у бл и ка н ы ң жо ғ а р ы сыныпт ары мен жоғары оқу орындарында оқытуды ағылшын тіліне кезеңдеп өтуді жүзеге асыру міндеті қойылды. Ал гуманитарлық пəндер – тарих, əдебиет жəне тағы басқа ана тілінде». Əлемдік тенденцияларға сүйенсек, кейбір пəндерді, мəселен, қазақ əдебиеті мен қазақстан тарихын қазақ тілінде, дүниежүзілік тарихты орыс тілінде оқытқаннан ұтылмаймыз. Ал жоғары

ТІ – БІЛІМДЕ

БОЛАШАҚ КІЛ

сыныптарда информатика, физика, химия, биология сияқты кейбір пəндерді ғылым мен техникасы д а м ы ғ а н м е м л е ке т т е р ге ортақ тіл – ағылшын тілінде оқыту тəжірибесін біртіндеп енгізуіміз керек. Бүгінде Тараз мемлекеттік педагогикалық институты үштілділік білім беруді дамыту бойынша жұмыс жүргізуде.

– Тараз мемлекеттік п е д а г о г и к а л ы қ институтында үштілділік б і л і м б е р уд і д а м ы т у бойынша жұмыстар жүргізіліп жатқанын атап өттіңіз. Енді осыған толығырақ тоқталсаңыз?

– Институтта көптілде б і л і м б е р уд і д а м ы т у «2015-2020 жылдарына арналған Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының үштілділік білім берудің Жол картасы» бекітіліп, осы бағдарламаны жүзеге асыру бойынша іс-шаралар жоспары құрастырылды. Қазіргі кезде мемлекеттік тілді білу жеке бəсекелестіктің факторы болып табылады. Осыған байланысты Ғылыми кеңес (31.07.2015 ж. №12 хаттамасы) 1-курс студенттері «Əлеуметтану», «Экология жəне тұрақты даму» жалпы білім беретін пəндерді

мəселен, орыс бөлімдері үшін – қазақ тілінде, қазақ бөлімдері үшін – орыс тілінде оқытуға шешім шығарды. Қос тілді енгізудің тиімділігін анықтау мақсатында 1-курс с т уд е н т т е р і а р а с ы н д а ə л еу м е т т і к с ау а л н а м а жүргізілді. Сауалнамаға 128 студент қатысты. Сауалнама қорытындысы бойынша студенттердің 80 пайызының ж а ң а о қ ы ту ф о рма с ы н а қ а н а ғ ат т а н ат ы н ы н а к ө з ж е т к і з д і к . С т уд е н т т е р тарапынан бұған қатысты бірқатар ұсыныстар түсті. Ол ағылшын тілін оқыту қажеттілігіне байланысты. Осыған байланысты тілдік дайындықты бекітіп, жетілдіру үшін 2015-2016 оқу жылынан бастап 1-курстың арнайы бөлім студенттері мен арнайы бөлімдерінде сабақ беретін ПОҚ жəне көптілдік топтарын ашу жоспарланған кафедра оқытушылары үшін деңгейленген тегін а ғ ы л ш ы н т і л і ку р с т а р ы ұйымдастырылды. Сыртқы академиялық ұ т қ ы рл ы қ б а ғ д а рл а ма с ы аясында «тарих» мамандығының 3-курстың арнайы бөлім студенттері А.Ержан мен М.Үтеғұлова, «математика» мамандығының 2-курстың арнайы бөлім

студенті Б.Тұрарбек 20152016 оқу жылының бірінші семестрінде Лодзин у н и в е р с и т е т і н д е ( Лод з ь қаласы, Польша) оқып келді, екінші семестрде «математика» мамандығы бойынша 3-курстың арнайы бөлім студенті А.Ерденбеков пен «информатика» мамандығы бойынша 3-курстың арнайы бөлім студенті З.Жолсаитова білім алуда. Педагогикалық тəжірибені ұйымдастыру үшін жалпы білім беретін жəне инновациялық типті мектептер негізгі база болып табылады. С о н д ы қ т а н , и н с т и ту т т а мамандықтар ерекшеліктеріне сəйкес Назарбаев зияткерлік мектебімен, қыздар мен ұлдарға арналған қазақ-түрік мектепгимназиялары мен басқа оқу-тəрбие мекемелерімен келісімшарттар орнатылды. Көптілді топтарының 4-курс студенттері педагогикалық тəжірибені «Айша-бибі» дарынды қыздарға жəне ұлдарға арналған қазақтүрік мектеп-интернатының базасында өткізді.

– Сұхбатыңызға рахмет! Сұхбаттасқан Наурызбек САРША, «Ақ жол».

ҚАДАМДАРЫҢ СӘТТІ БОЛСЫН! ЖАСТАРҒА АРНАЛҒАН БІРЕГЕЙ ЖОБА Наурызбек САРША, «Ақ жол».

ҰБТ БАСТАЛДЫ! Бүгін еліміз бойынша мектеп түлектерінің жалпы орта білімін аттестаттайтын ұлттық бірыңғай тестілеу басталды. Жалпы, тестілеу 2-15 маусым аралығында өтеді. Облыс бойынша 8561 бітірушінің 6065-сі тест тапсыруға өтініш білдірген. Оның 220-сы –«Алтын белгіге», 86-сы – үздік аттестатқа үміткерлер. Ұлттық бірыңғай тестілеудің алғашқы күнінде облыс бойынша 122 мектептің 2380 түлегі сынаққа қатысты. Облыстық білім басқармасының мектепке дейінгі жəне орта білім бөлімінің басшысы Айдын Досыбаеваның берген мəліметіне сүйенсек, бұл – Жуалы, Қордай, Меркі, Т. Рысқұлов, Шу аудандары мен Тараз қаласының бірінші лекке түскен мектеп бітірушілері екен. Яғни, осы күні тестілеу облыстағы 10 ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу пункттерінің алтауында өткізілді. Тараз қаласында 2 тестілеу өткізу пункті орналасқан. Оның бірі – М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің, екіншісі – Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының базасында орналасқан. Тараздық 1481 түлек сынақты екі лекте ТарМУ-дың базасындағы пунктте тапсырады. Ал ТарМПИ базасындағы №837 пункттегі алғашқы сынақ 3 маусым күні өтеді. Бұл пунктте Жамбыл, Байзақ аудандарының жəне облыстық 3 тілде білім беретін лицейдің, Н.Тілендиев атындағы жəне «Дарын», дарынды ұлдар жəне қыздарға арналған мектеп интернатының бітірушілері тест тапсырады.

«Сəтті қадам» жобасы – жоғары оқу орны мен техникалық жəне кəсіптік білім беретін оқу орындарын бітіруші жастарға белгілі ұйымдарға жұмысқа тұру арқылы өз қызметтік сатысын бастауына, алған білімдерін тəжірибе жүзінде сынап көруіне мүмкіндік беретін жобалардың бірі. Жоба 3 негізгі бағытта жұмыс жасауда. Біріншісі – жоғары оқу орны жəне техникалық кəсіптік білім беру оқу орындарын бітіруші жастарды Астана

мен Алматы қалаларына тағылымдамадан өтуге жіберу. Екіншісі – жоғары оқу орны мен техникалық жəне кəсіптік білім беру оқу орындарын бітірген жетім балаларды тұрақты жұмыспен қамту. Ал үшінші бағыты – жоғары оқу орны мен техникалық жəне кəсіптік білім беру оқу орындарын тəмамдаған жастардың жұмысқа орналасуына мониторинг жүргізу. Білім жəне ғылым министрлігінің ақпаратына сүйенсек, 2015-2016 жылы оқу орнын тəмамдайтын түлектердің 3000-ға жуығы ата-

ана қамқорынан айырылғандар екен. Оның ішінде жоғары оқу орнын бітіретін 50, техникалық жəне кəсіптік білім беру мекемелерінен өмірге жолдама алатын 98 жамбылдық жас бар.

– Жас мамандарды жұмысқа орналастыру мақсатында осы уақытқа дейін жоба аясында партия облыстық филиа лы мен «Арайстроймаркет-2003» жəне облыс əкімдігі жұмыспен қ а м ту ж ə н е ə л еум е т т і к бағдарламалар басқармасы арасында меморандумға қол қойылды. Алдағы уақытта 20 мекемемен келісім жасау жоспарлануда, – деді

партия облыстық филиалы жанындағы «Жас От ан» жастар қанатының төрағасы Уəлихан Болатбек. «Сəтті қадам» жобасының баст а лғанын хабарлаған баспасөз конференциясында «Жас Отан» жастар қанатының төрағасы мен «DIAMOND» халықаралық əмбебап тауар биржасы АҚның президенті Нариман Мауленов меморандумға қол қойды. Мекеме басшысы тағылымдамадан өтетін жастарға есігі əрдайым ашық екендігін, оларды тұрақты жұмыспен қамтитындығын жеткізді.

КӨП БАЛА КӨГЕРГЕНІМІЗГЕ ЖАҚСЫ

ТӘУЕЛСІЗДІК ЖЫЛДАРЫНДА 7 373 671 НӘРЕСТЕ ДҮНИЕГЕ КЕЛГЕН (Соңы. Басы 1-бетте).

1992-2016 жылдары аралығында елімізде 7 373 671 нəресте дүниеге келген. ҚР Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің мəліметінше, 1992 жылдың қаңтарынан 2016 ж ы л д ы ң н ау р ы з ы а р а л ы ғ ы н д а елімізде 3 597 820 қыз бала жəне 3 775 851 ер бала туылған. Оның ішінде Оңтүстік Қазақстан облысында - 1 502 632, Алматы облысында 826 196, Жамбыл облысында - 556

168, сонымен қатар, Қарағанды облысында 524 559 нəресте дүниеге келген екен. Тəуелсіздік жылдары ішінде туу көрсеткішінің жоғарылауы 2014 жылы байқалыпты. Ал нəрестелердің өмірге келу көрсеткіші 2008 жылы өскен.

1992-2002 жылдары аралығында бала туу көрсеткіші жыл сайын шамамен 6 пайызға кеміп отырса, 2002 жылдан кейін, керісінше 5 пайызға өсіп келеді. Соңғы 15 жылда бала туу көрсеткіші жағынан Маңғыстау облысы (1000 адамға шаққандағы орташа туу - 27,84)

жəне Оңтүстік Қазақстан облысы б (27,78) ( ) көш бастап келеді. Сонымен қатар, Қызылорда (24,83) мен Атырау (24,66) облыстарында өмірге келген нəрестелер саны артып жатыр. Статистика комитеті мамандарының айтуынша, 1991 жылы 353 174 бала дүниеге келген. Дегенмен ол кезде туу көрсеткіші ай сайын есептеліп о т ы р м а ғ а н . Я ғ н и , ко м и т е т т і ң мұрағатында 1991 жылы 16 қараша мен 31 желтоқсан аралығындағы демографиялық мəліметтер жоқ болып шықты.

МӘСЕЛЕНІҢ МӘНІСІ

«ШЕТЕЛДІК» ШЕГІРТКЕЛЕРДЕН АБАЙ БОЛАЙЫҚ ОБЛЫСЫМЫЗДА ШЕГІРТКЕНІҢ МАРОККОЛЫҚ, ИТАЛИЯЛЫҚ ЖӘНЕ АЗИЯТТЫҚ ҮШ ТҮРІ АНЫҚТАЛЫП ОТЫР Жанғазы АХМЕТ, «Ақ жол». Биылғы «шегірткелер шеруі» əдеттегіден өзгеше. Жылдағыдай емес, ағымдағы жылы олардың қарасы əжептəуір қалың. Зиянкес жəндіктер тобының өңіріміздегі бірқатар жайылымдық жерлерді үдере жайлап алуы дабыл қағарлық. Сол себепті облыс əкімдігі жанынан арнайы штаб құрылып, зиянкес жəндікпен күрес күшейтілді. Жалпы, алқаптардағы шегірткемен күрес барысымен танысу мақсатында облыс əкімінің орынбасары Абдалы Нұралиев Жамбыл, Байзақ аудандарындағы жайылымдық жерлерді аралап, көріп қайтты. Статистикалық мəліметтерге сүйенетін болсақ, елімізде шегірткенің 100-ден астам түрі кездеседі. Олардың 10-нан астамы – ауыл шаруашылығы мен адамға зиян келтіретін шегірткелер. Тіршілік ету өзгешелігіне қарай олар екіге бөлінеді: топтанып жүретіндер, саяқ жүретіндер. Топтанып жүретін шегірткелерге өніпөсе бастаған кезінен бірлесіп тіршілік ететін, топтанып ұшатындар жатады.

Бұл көкқасқа шегіртке көлдердің жағалауында, осы көлдерге құятын жерлерде өніп-өседі. Қаратал, Аягөз, Шу, Талас жəне басқа өзендерінің бойы, Арал, Каспий теңізі мен Зайсан

Топтанып жүретін шегірткелер ордасы ұша бастаған кезде шаруаға үлкен қауіп туғызады. Шегірткеден қорғану үшін олардың өніп-өсетін жерлерін бақылап, дер кезінде

көлінің жағалары олардың қолайлы мекені болып табылады. Топтанып жүретін шегірткелердің бір түрі – марокко шегірткесі Оңтүстік Қазақстан жəне Жамбыл облыстарында тіршілік ететіні белгілі болған.

күрес жүргізу қажет. Мамандардың айтуынша, əзірге егістік алқабына өте қоймаған шегірткелерден аса қорқыныш жоқ көрінеді.

– Облысымызда шегірткенің марокколық, ит а лиялық жəне

азияттық үш түрі анықталып отыр. Биыл шегірткенің марокколық түрі көп кездесуде. Олар Жамбыл, Жуалы, Т.Рысқұлов, Талас, Қордай аудандарында тіркелген, өңіріміздегі 7990 гектар аумақты қамтып үлгерді. Əсіресе, басым бөлігі Жамбыл ауданында байқалуда. Қазір осы аудандағы «Көделі» жайлауындағы желекті жайылымда қара құрым шегірткелер үйірін жою жұмыстары қызу жүруде. Байзақ ауданымен шекаралас болғаннан соң олар көрші ауданға көшуде. Алайда, бір айта кетерлігі қазір жəндіктердің шағылысуы жүруде. Яғни, олар бұл кезеңде ешқандай қауіп төндірмейді. Қайта шағылысқан жəндіктер өздері көп ұзамай, əлсірей бастайды, – дейді облыстық аумақтық инспекциясының басшысы Нұрби Жігітеков.

– Аудан бойынша марокко шегірткесі 5090 гектарды жайлап отыр. Олармен күрес қарқынды түрде жүргізіліп, «Доклоприд», « Ко м б а т » п р е п а р а т т а р ы м е н дəріленуде. Олардың əсер ету күші шамамен 90-92 пайыз деп айтуға болады. Бұлар қазір жерде қимылдап жүргенімен, белсенділігін жоғалтып отыр. Кейбір дəріленген аумақтарда

жаппай қырылып жатыр. Олардың тек қанаттары мен аяқтары ғана қалады, – деген Жамбыл аудандық инспекцияның басшысы Сейітмахан Қ о ш м а ғ а н б е т о в ш е г і р т ке н і ң т ы ғ ы зд ы ғ ы б і р ш а р ш ы м е т р аумақта екі жүзден асып отырғанын жеткізді. Ал Жамбыл аудандық фитосанитарлық болжамдау əдістемелік орталығының басшысы Бикен Сүлейменова жоспар бойынша за ла лсыздандыру жұмыст ары тиянақты жүргізіліп, бұл жұмысқа екі техника тартылғанын, бүгінгі күнге дейін белгіленген аумақтың ж а рт ы с ы н а ж у ы ғ ы , я ғ н и е к і мың гект ардан аст ам а лқабы залалсыздандырылғанын айтты. Өсімдік зиянкестері жайлаған жайылым басындағы жұмыстармен танысқан облыс əкімінің орынбасары Абдалы Нұралиев дəрі сепкіш арнайы шағын ұшақты іске қосу жолдары қарастырылып, қосымша дəрі-дəрмектер алынып жатқанын жеткізді. Оның айтуынша, қаптаған зиянкес жəндіктерді егістік алқапқа жеткізбеу – басты мақсаттардың бірі. Залалсыздандыру жұмыстары тамыз айының ортасына дейін жалғасын таппақ.

ӨҢІРЛІК КОММУНИКАЦИЯЛАР ҚЫЗМЕТІ

МҰҒАЛІМДЕРДІҢ БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРУ – УАҚЫТ ТАЛАБЫ Наурызбек САРША, «Ақ жол». Білім беру мазмұны жаңартылып, жаңа буын оқулықтарының негізінде жасалған бағдарламалар бастауыш мектептің жаңа жүйеге көшуін, əрбір мұғалімнен жаңаша жұмыс істеуін, оқушылардың белсенділігі мен қызығушылығын арттыруды талап етіп отыр. Қазіргі заманғы білім беру ұйымының көшбасшысы қандай болуы керек? Бұл жөнінде «Өрлеу» біліктілігін арттыру ұлттық орталығы акционерлік қоғамының филиалы облыс бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының директоры Ғалия Сыздықбаева өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен жиында жан-жақты сөз етті. Жаңа оқу жылында өңірде 2692 бастауыш сынып мұғалімі біліктілікті арттыру бағдарламасы аясында салаға енетін өзгерістерге байланысты қайта даярлаудан өтуі тиіс. Ал бүгінгі күні облыста 1993 бастауыш сынып мұғалімі кəсіби даярлықтан өткен.

– Президентіміз Н.Ə.Назарбаев айтқандай, сапалы білім беру жаңа индустрияландырудың негізіне айналуы тиіс. Орта мектептен толыққанды сапалы білім алған, оның бағдарламасын толық меңгерген оқушы – ертеңгі ел тізгінін ұстар азамат. Мектепте жұмыс атқаратын əрбір мұғалімге үлкен жауапкершілік жүктеледі. Мұғалім өзінің инновациялық іс-əрекетін қалыптастырып, оны меңгеруі қажет. Жаңа педагогикалық технологияларды меңгерген, оны өз тəжірибесінде қолданған əрбір мұғалім өз сабағын нəтижелі дамыта алады. Себебі білім беру жүйесінің негізгі мақсатының бірі – əлемдік білім беру кеңістігіне ықпалдастырылған жəне қоғам қажеттіліктеріне сай көп деңгейлі үздіксіз білім берудің ұлттық үлгісін қалыптастыру, – деді аталмыш институттың директоры. Ғалия Ұзақбайқызы облыс бойынша үстіміздегі жылдың наурыз айынан бастауыш сынып мұғалімдерін жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша оқытуды бастағандарын тілге тиек етті. Оның айтуынша, бүгінгі күні институт мамандары облыстағы 578 бастауыш сынып мұғалімін оқытқанын, оның ішінде 182-сі қала мектептерінің, 396-сы ауыл мектептерінің мұғалімдері екенін жеткізді. Жиын соңында тілшілердің білім саласындағы өзгерістерге байланысты қойылған сұрақтарына тұшымды жауаптар берілді.

МЕДИАЦИЯ КАБИНЕТТЕРІНІҢ МАҢЫЗЫ ЗОР Нұрым СЫРҒАБАЕВ, «Ақ жол».

2011 жылы «Медиация туралы» Заң қабылданып, сот жүйесіне қолданысқа енгізілді. Бұл заңның дау-дамайды сотқа дейін ушықтырмай, жанжалдасушыларды ортақ мəмілеге келтіріп, істің шешілуін жеңілдетуге тигізетін ықпалы көп. Оған – осы жылдың 4 айында облыстық сотта 236 азаматтық, 51 қылмыстық, 48 əкімшілік құқық бұзушылық туралы істің медиациялық жолмен шешілуі дəлел. Өткен жылы 467 азаматтық іс пен 104 қылмыстық іс медиаторлардың қатысуымен қаралған болатын. Бұл туралы өңірлік коммуникация қызметінде өткен брифингте облыстық сот судьялары айтып берді. Облыстық қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы Нұрмахаммат Əбідов, сот судьялары Гүлнар Сыздықова, Динара Нұрлыбаева, Лəзат Рамазанова соттармен өзара əрекеттесу бойынша кеңес мүшесі, адвокаттар алқасының төрайымы Анжела Раисова қатысқан жиында соттармен өзара əрекеттесу кеңесінің жұмысы туралы жəне медиация саласы жайы сөз болды. Мамандардың айтуынша, медиация жүйесін дамыту үшін Тараз қаласындағы «Достық» үйінде, Мойынқұм, Меркі, Жуалы, Жамбыл, Шу, Байзақ, Т.Рысқұлов аудандарында жергілікті əкімшілікпен бірлесіп, медиаторларға арналған кабинеттер ашқан. Ал Қордай жəне Талас аудандарында аталған кабинеттер алдағы уақытта ашылмақ.

– Сонымен қатар, бүгінде сотқа дейінгі дау-дамайды реттеудің баламалы тəсілдерін қолдану саласын кеңейту, тергеу, тұрғындар арасындағы даулы мəселелердің деңгейін төмендету мақсатында Қазақстан халқы Ассамблеясының облыстағы хатшылығы, облыстық адвокаттар алқасы, «Бітімгер» медиация жəне құқық орталығы» арасында татуластыру рəсімдерін жетілдіру саласындағы ынтымақтастық туралы меморандум бекіту жоспарлануда, – деді Динара Нұрлыбаева. Судья Лəзат Рамазанова «Сот жүйесі мен судьялар мəртебесі» туралы конституциялық Заңнамаға енгізілген өзгертулер мен толықтыруларға байланысты жақында өткен облыстық соттың пленарлық отырысында соттармен өзара əрекеттесу бойынша кеңес беру органы құрылғанын айта келіп: – Өзара əрекеттесу кеңесі Елбасымыз Н.Ə.Назарбаев ұсынған «100 нақты қадам» –Ұлт жоспарын жүзеге асыру аясында құрылды. Оның құрамына доғарыстағы судьялар, журналистер, облыстық адвокаттар алқасының, облыстық кəсіпкерлер палатасының, «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының мүшелері енгізілді. Бұрын аталған кеңес беру органының орнында «Қоғамдық кеңес» жұмыс істеген еді. Қазір соттармен өзара əрекеттесу кеңесіне белгілі бір мөлшерде мемлекет тарапынан жалақы төленетіндіктен, олар жауапкершілікпен жұмыс істейді деп күтілуде, – деді.

2 маусым, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

І ЕЛ ЕСІНДЕ М І ЕС

АДАМДАР. ЖЫЛДАР. ТАҒДЫРЛАР

ТҰҢҒЫШ Көсемəлі СƏТТІБАЙҰЛЫ.

Қ

анатты сөзді қайталай беру де адамды жерітеді. Бірақ авар ақыны Расұл Ғамзатовтың «Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады» деген тəмсілін осы жолы лаж жоқ еске алуға тура кеп тұр. Мысалы, көзі тірі əр ақын, əр жазушы өмірден өткен қаламгерлердің шығармашылығын өз білім-білігі деңгейімен бағалап, аузына келгенін айта берсе, қазақсовет классиктерінің ішінен оқырманға жарамды біреуін де тауып бере алмай қалулары кəдік. Ал егер сол «сыншының» ішкі мəдениеті мен адамгершілік асыл қасиеті оның тəкаппар болмысынан биік тұратын болса, онда ол қанша жерден көкірек кергенімен, өзінің жастық шағына нəр берген əдебиетіне сатқындық жасай алмас еді. Қайта сол кезді сағынышпен еске алып, алғашқы оқыған шығармаларына оқтын-оқтын оралып отыруға мəжбүр болмақ. Өз басым Кемел Тоқаевтың шытырман оқиғалы шығармаларын оқу арқылы Артур Конан Дойл əлемінің есігін аштым. Ал Кемел аға шытырмандарымен танысуыма «Қара мысық» жайлы қызықты, бəлкім қорқынышты, оқиғаны естуімнен басталды. Оны алғаш ауылдағы бір баланың аузынан естідім. Ол өзі кітап оқымайтын, бірақ əкесінен, ағасынан дастарқан басында естіген əңгімелерін бізге кеп жеткізудің хас шебері болатын. «Қара мысық» хикаясының басқа жерде емес, «өзіміздің» Жамбыл қаласында болуы маған тіпті қатты əсер етті. Бұл əсер жазушы кітабын оқыған соң мүлде ұлғая түсті. Бала емеспіз бе, сүйегі əлдеқашан қурап кеткен «Қара мысық» тереземіздің сыртында тұрғандай, түнде далаға шығуға қорқушы едік. Кім не десе, о десін, міне, мен сондықтан бұл жазушыны, бұл кітапты əлі күнге дейін ұмыта алмаймын, əлі күнге дейін көркемдік дəрежесін сол кезде өзімді тамсандырған, таңғалдырған, толғандырған Эдгар По, Жорж Сименон, Артур Конан Дойл шығармаларымен қатар қоямын. Рас, бала кезімдегіге қарағанда білім-білігім өсті, талап-талғам деген де артты, бірақ мен үшін Кемел Тоқаев шығармашылығының бағасы бөлек. Ал əлгі повестің аты «Көшкен үйдің қонысы қайда?» деп аталса да ол менің жүрегімде «Қара мысық» күйінде мəңгілікке сақталып қалды. Міне, осыдан кейін барып Артур Конан Дойл деген ағылшын жазушысы бар екенін, оның «Баскервилей иті» деген үрейлі шығармасы əлем жұртшылығының аузында жүргенін білдім. Бірақ бірінші кезекте қазақ тілінде жазатын қазақ жазушысының шығармасы əркез жадымда тұрды. Шырғалаңға толы шымшытырық оқиғалы шығармалардың өзіндік ерекшелігі болады. Мысалы, оларда дерек пен дəйекке иек артқан нақтылық басым болып, ұзақ-сонар суреттер аздау келеді, мəйекті сөзбен майдалап отырамын деп, оқырманды жалықтырып алуға да болмайды. Сондықтан детектив жанрындағы шығармаларды М ұ хт а р Ə у е з о вт і ң « Аб а й жолымен», Бейімбет Майлиннің «Шұғасымен», Ғабит Мүсіреповтің «Ұлпанымен» салыстыра бағалауға əсте жол беруге болмайды. Бірақ бұл көзқарас шытырман оқиғалы шығармалар көркем əдебиетке қойылатын талаптардан азат екен деген ұғымды да қалыптастырмаса керек. емел Тоқаев мұны жақсы білген. Сондықтан оқырманын еліктіріп, е л і т і п ə ке т у ү ш і н : « В о к з а л басында екі адам қалды. Біреуі қызыл күрең барқыт түстес тон киген, шоңқайма етігі бар егде əйел. Екіншісі – жас қыз. Қынама бел, кең етекті бастон пальтодан бойшаң, талдырмаш көрінеді. Екеуі де сары ала қалың былғарыдан тысталған чемодандарын ұмытып, көз ұшында ирелеңдеп бара жатқан жолаушы поезына аса бір мұңмен жарыса көз тігіседі» деп бастапты «Қара мысық» туралы повесінің алғашқы жолдарын. Ары қарай кейіпкерінің мінез-құлқын, бетбейнесін суреткерлікпен көз алдыңа əкеліп, ұтымды диалогтар тереңіне тарта жөнеледі.

К

«– Ұры емеспін, үрейленбеңіз, білсеңіз өз адамыңмын, – деді. Теріс қарап сəл тұрды да, мырс етіп күліп, шегеленіп буылған жəшіктің қырына келіп отырды. Күс саусағымен чемоданды шертіп, – мен болмағанда бұл мүлік əлдеқашан бөліске түсетін еді. Жаңа ғана екі сауысқанның көз тіккені. Сайтандар мені көріп зытты. Не дерсің оған. Кəзір соғыс уақыты. Тиярға мұрша бар ма оларды. Тіпті еркінсіп кетті ғой. Көз алдыңда қылмыс жасаудан тайынбайды». Жазушы кейіпкеріне осылай деп бір сөз беріп алады да, екінші қаһарманының ойын өзі баяндайды. «Өз қиялынан айырылған қыз жер сүзіп сөйлеген адамның қолдан желімделген айыртұмсық қалың табан галошына, қонышы тілімтілім пимасына, сонан соң шолақ етек пальтосына енді ғана назар салды. Бет пішіні орыс сияқты болғанымен қалмаққа тартқан ұқсастық бар. Көз еттері бітіктеу, жақ сүйегі шығыңқы келген. Əлгі адам төмен қараған бойы қонышынан кір-кір газетті алып, оны ұзыннан-ұзақ жыртты да, көк темекі орады. Сасық ащы түтінді ішке жұтқанда көкірегі күркілдеп, қатты жөтелді. Бұрыла қақырынып, аяғымен бір таптап, əңгімесін жалғастырды». О қ ы рм а н д а р ы н о с ы л а й ш а шүу дегеннен жетелей жөнелетін қаламгерді ғайбаттағандардың көрінеу қиянатына бұдан кейін қалай қарның ашпасын?!. « – Байқауымша, беталыстарың алыс жақтан көрінеді. Əскери адамның семьясына ұқсайсыңдар. Иə, иə, көрініп тұр. Бұл қарғыс атқыр соғыс не істемеді дейсің. Талай семьяның шырқын бұзып, босытты ғой жұртты. – Ол ауыр күрсініп, бір сəт үнсіз отырды да, басын қалтақтата изеді.

– Бұрын кім аңғарған мұны. Үй берекесі кəрімен болса, қызығы – жаспен екен. Сол тентек бала кеткелі бері жегеніміз желім боп біз де күлкіден айырылдық...». əскеуден келген əскери отбасының ң адамдарын н іш тарта əңгіме айтып п отырған кім? Сөзінің ң мəйегі мен мəнінее қарағанда жаны жайсаң біреу сияқты.. Арбасына жүктерін н салысып, пəтер іздесуіі де адамгершілік. Біраққ ішің жылымайды. «Қара мысық» деген ат ы ш ул ы б ə л е осы емес пе деп күдіктеніп отырасың. Алыстан келген əскерилердің илердің отбасына қатер төнбесе есе екен деп те тілейсің. Бірақ... ... «...Бет қарыған салқын желден ұйқысы шайдай ашылған жолаушы əйел ел басын жұлып алды. Есін жия ия алмай, екі көзі шарасынан шығып, ығып, жанжағына үреймен қарай ай береді. Ақылға келе алмай дағдарды... Ол е сік-терезе сі мықтап бекітілген оңаша бөлмеде меде жатқан жоқ па еді? Онда мынаусы наусы несі? Дəл маңдайында мыс табақтай бір нəрсе жалтырайды. Иə, қалқыған кəдімгі ай. Сонау жақта белестеніп қарлы төбешіктер де созылып жатыр... Осы сəтте қалқыған айдың қара таңбасына қыбырлап жан біткендей болды. Бара-бара ұлғайып барады. Міне, жақындап та қалды. Сөйткенше терезені кернеп біреу аттап өтті.

– Ой, Клава, қаш. Құтыл, – деп талықсыған əйел шыңғырып, жанжағын сипалай бастады. – Бұл адамдар қайда?!. – ол орнынан тұрмақ еді. Үстін сояудай қара қылшық жүн басқан аюдай албасты ұзын сапты айбалта ұстап, өзіне төніп тұр екен.

– К л а ва , – д е п а й қ а й л ап , бұрылғанша көзінен от жарқ ете түсті... Ышқынып ауа қармап еді. Жылымшы жас қанның исі келді. Бұдан кейін ол ешнəрсені сезбеді. Бұл соңғы тыныс еді... Құбыжық көлеңке тастаған толған ай қанды кештің куəсі болудан тайсалғандай қалың қоңыр бұлт арасына кіріп бара жатты». Ал енді о сы үзінділердегі жазушының болған оқиғаны оқырманның көз алдына əкеліп,

М

жүрегіне жеткізу мақсатындағы шеберлігіне назар аударайық. Оқырман ретінде «Осы сəтте қалқыған айдың қара таңбасына қыбырлап жан біткендей болды. Бара-бара ұлғайып барады. Міне, жақындап та қалды. Сөйткенше тере зені кернеп біреу атт ап өтті» деген сөйлемдерді нағыз шеберліктен туған суреткерлік ретінде қарастыруға болады. Əсіресе, «терезені кернеп біреу өтті» деген сөйлем «қалқыған айдың қара таңбасына қыбырлап жан біткендей болды» деген алғашқы суретті толықтырып, бейнеге жан бітіріп тұр. Оқиғаны к и н од а н к ө р і п о т ы р ғ а н д а й сезінесің. Бірақ жазушы қала тұрғындарының зəресін алып,

үрей құшағында ұстаған «Қара мысықтың» кім екенін бəрібір білдірмейді. Шытырман оқиғаны аяқтағанша сыр ашпайды. Тұңғыштардың жолы қашанда ауыр. Жазушы Кемел Тоқаев та қазақ əдебиетіндегі детектив жанрының тұңғышы. Алдында «бауырым, былай жазу керек» деп, жол салып, үлгі көрсетіп кеткен ешкім болған жоқ. Ал Сəкен Сейфуллиннің «Бандыны қуған Хамитінде» қуғын-

сүргіннің, атыс-шабыстың элементтері болғанымен оны шытырман оқиғалы детективтер жанрына толықтай қоса алмаймыз. Сондықтан осындай тың тақырыпқа түрен салып, оны өзіндік өрнекпен игеріп, жемісін оқырманына ұсынған Тоқаевты қазақ əдебиеті бүгін де, ертең де мақтан тұтуы тиіс. Жазушы Кемел Тоқаевтың тусыраған жердей тың тақырыптарға ұмтылатын тағы бір ерекшелігі «Соңғы соққы» романында айқын көрінді. Бұл туындыны оқыған да бар, оқымағандар да бар. Сонау 1970 жылы жұртқа белгілі режиссер Шəкен Айманов (авторы Андрей Кончаловский, сценарийін жазғандар: Эдуард Тропинин, Андрей Тарковский) «Атаманның ақыры» фильмін экранға шығарды. Көрермендер оны жылы қабылдады. Ел тарихында ұрпақ ұлықтайтын Қасымхан Шадияров сынды жаңа қаһарман пайда болды. Оның экрандағы бейнесін талантты əртіс Асанəлі Əшімов шеберлікпен сомдап шықты. Кейін білдік, фильмдегі басты қаһарман Қасымхан Шадияровыңыз Қасымхан Чанышев деген өмірде болған адам екен. Фильмнің

идеясын Шəкен Аймановқа сол тұст ағы ел басшысы болған Дінмұхамед Қонаев айтып беріпті. Бірақ... Бірақ жазушы Кемел Тоқаев арада он бір жыл уақыт өткенде, яғни 1981 жылы «Жазушы» баспасынан 49 000 данамен шыққан «Соңғы соққы» романында атаман Дутовты атып өлтірген басқа адам екені туралы ақиқатты Ресейдің федералдық қауіпсіздік қызметінің Орталық архивінен табылған жəне онда «При входе к Дутову я передал ему записку, тот стал ее читать, сидя на стуле за столом. Во время чтения я незаметно выхватил револьвер и выст релил в грудь Дутову. Дутов упал со стула. Бывший тут адъютант Дутова бросился ко мне, я выстрелил в упор ему в лоб. Тот упал, уронив со стула горевшую свечу. В темноте я нащупал Дутова ногой и выстрелил в него еще раз» деп жазылған М. Қожамияровтың хатын пайдалана отырып, именбей ашық айтты. Егер жазушы Кемел Тоқаев күн қай жақтан түссе басын сол жаққа қарай иетін күнбағыс сияқты біреу болғанда, онда белгілі фильмдегі нұсқадан ауытқымақ тұрмақ, ол туралы ойламас та еді. Ал Тоқаев болса өз романында Қасымхан Чанышевтің Ревкомның председателіне жазған рапорты арқылы «Дутовтың пəтерінен үш рет атылған наган дауысын естіп Байсымақов күзетшіні атып салды. Қарауыл үйінен сыртқа қарай лап қойған солдаттарды наганмен есік пен терезені атқылап кейін ысырдым. Қожамияров жолдас шығысымен біз дереу атқа отырып қамал қақпасына шықтық» деп баяндайды. Жа лпы, ат аман Дутовты кімнің атып өлтіргені туралы болжамдар көп айтылып, көп жазылған. Олардың авторлары бірде Чанышевке, енді бірде Қожамияровқа тоқталады. Неге? Ө й т ке н і , ке й б і р д е р е к т е р д е Қасымхан Чанышев Жаркенттің бе, Қорғастың ба уездік милициясының бастығы ретінде көрсетілсе, ал оның туған-туыстарының айтулары бойынша, ол айту Қытайға апиын мен бұғы Қыт мүйізінен жасалған қуатты дəріні жасырын қуа жо жолмен өткізіп, алтынға айырбастап отырған ай нағыз контрабандашы н болыпты. б Та с ы м а л д ау ш ы л а р д а н , өткерушілерден тұратын үлкен қ ы л м ы с т ы қ то п қ а да жетекшілік еткен д көрінеді. Тіпті, қызыл кө комиссарларға қарсы ко соғысқан атаман Александр Дутовпен Ал де достық қарымқатынасын үзбеген. қа Бірақ, большевиктер Бір Қасымхан Чанышевтің Қа сүйікті ұлы мен жарын сүй тұтқынға алып, егер тұт атаман Дутовтың көзін жоймас а, онда көз баласы мен əйелін атып бал тастайтындарын айтып, таст қ а т а ң талап қояды. Міне, Қасымхан Чанышев сол кезде Қытайға барып, ақ гвардияшы атаман до сын атып өлтіреді. Дегенмен, ол қазақ халқының жадында режиссер Аймановқа бірінші хатшы Қонаев «фильмге лайық қаһарман» деп ұсынған сайыпқыран чекист Қасымхан Шадияров бейнесінде өмір сүре беретіні анық. Бірақ, архив құжаттары арасында сақталған М.Қожамияров дерегінен көрер көзге аттап кету де ақылға сыймайды. Оның үстіне М.Рузиев деген автор өз кітабында 1935 жылғы 7 қарашада жарық көрген «Сталин жолы» газетіне сілтеме жасай отырып Феликс Дзержинскийдің қ о л ы н а н М . Қ ож а м и я р о вт ы ң атаулы маузер алғанын жазады. Маузерге «За лично произведенный террористический акт над атаманом Дутовым товарищу Ходжамьярову» деп ойылып жазылған екен . Жазушы Кемел Тоқаев, сірə, осы соңғы байламды дұрыс көрген сияқты. Осы арқылы ол өз үні, өз ұстанымы, өз пікірі бар қайраткер-қаламгер екенін кеңестік идеологтарға мойындата білді. Сол тұста АҚШ Конгресі кітапханасы мен Йллинойс университетінен

5

«Соңғы соққы» романының 2 данасын салып жіберуді өтінген хаттардың келуі де жазушы мерейін өсіре түскені анық. азушының ұлы ҚасымЖомарт Тоқаев əкесінің қаламгерлік парызына қашанда адал болғандығы туралы: « Ə к е й , ə с і р е с е , Же т і с уд ы ң а л ғ а ш қ ы қ ы з ы л ко м и с с а р ы Ораз Жандо совтың қызметін, а қ т а р д ы ң ат а м а н ы Д у т о вт ы өлтіруді ұйымдастыру туралы материалдарды көп зерттеді. Өкінішке қарай, қатал цензураның ке сірінен о сынау күрделі де қызықты істің біршама жəйттары «Соңғы соққы» романына енбей қалды. Менің білуімше, əкем бұл кітабында Қазақстан аумағында патша генералы Анненков пен оның жандайшаптары жасаған қатыгез қылмыстары туралы жазғысы келген, бірақ оған ұлтаралық қатынаст ардың бұзылуына əкеледі деп, жазғызбай қойды... Шығармаларын жазуға түбегейлі д а й ы н д ы қ а р қ а с ы н д а Ке м е л Тоқаевқа ешкім де: фактілерді өзгерттің, насихаттауды күшейттің деп айып таға алмады. Ол бірдеб і р к і т а б ы н д а ко м м у н и с т і к идеологияны мадақтаған емес, олай істеген күннің өзінде түсінуге болар еді, себебі 1944 жылы майданда жүріп, кезекті шабуылдың алдында Коммунистік партия қатарына өткен. Оның шығармаларында Қазақстан чекистері мен милиционерлерінің ауыр əрі қауіпті өмірлері ешқандай əсірелеусіз суреттелген. Сондықтан сансыз көп оқырмандары жазушының кітаптарын жақсы көретін, ал партия идеологтары жақтырмады. Кемел Тоқаевтың шығармалары мыңдаған басылымдармен шыққанына қарамастан, кітап дүкені сөрелерінде жатып қалмайтын. Ал ресми «классиктер» мен басқарушы идеология авторларының кітаптары керісінше жағдайда – оларды бұйрықпен кітапхана, мектеп жəне институттарға таратады. Оқырман қауымды тракторист пен сауыншының махаббаты, партия функционерлерінің «жанкешті» еңбегі неме с е Қазақст анның жекелеген аймақтарында Кеңес үкіметін орнатудың ұзақ-сонар тарихы қызықтырмады... Бірде үйде үстел басында əкейдің «менің кітаптарымның есебінен баспалар кейбір «классиктердің» еңбектерін жариялаудан шеккен шығындарын жабады» деп əзілдегені бар. Анығында осылай еді: көп жылдар өткен соң, мен тəжірибелі баспагерлерден сол кездегі жұмыс жағдайлары туралы сұрағанда, олар істің дəл əкем айтқандай болғанын растады», – деп жазды өзінің «Əке туралы ойтолғау» атты кітабында. ə, жер жəннаты Жетісудың Қараталынан ұшқан қыран текте с қаламгер соғыс зобалаңын көргені аз болғандай, ғазиз басынан жазушылық жазмыштың да тағдыртəлейін бір кісідей өткерді. Оның қаламынан туған «Солдат соғысқа кетті», «Соңғы соққы», «Ұясынан безген құс», «Қастандық» романдары, «Сарғабанда болған о қ и ғ а » , « Та с қ ы н » , « К ө ш ке н үйдің қонысы қайда?», «Түнде атылған оқ», «Таудағы жаңғырық», «Замандас сыры» атты повестері жəне «Көме скі із», «Солдат қабірінің басында», «Сыр бойында», «Асудан асқанда», «Тоқты-ака» деп аталатын əңгімелері дүниеге опоңай келе салған жоқ. Басылып ж ат қ а н ж е р і н е н ө н д і р і с т е н алынып тасталғаны да, қысқарып, «қайшыға» түскендері де, сол үшін қаламгердің қызметімен қоштасуына тура келген кездері де болды. Бірақ қайсар жазушы жасымады, бар ашуын қалам мен қағаздан алып, жаза берді. Соның нəтиже сінде бір өзі детектив жанрындағы бір дəуірдің шындығын түзді. Сол шындықты жазуды тағдыр бір жазушының – Кемел Тоқаевтың маңдайына жазыпты. Қазақ əдебиеті детектив жанрын жандандыру үшін жаңа авторлар іздеп қаншама бəйге жариялады. Бірақ Кемелден асқан кемел детективші бəрібір шықпады. Бұл да бір дəуірдің ақиқаты. Тұңғыштар жолы қашанда ауыр, қашанда тағдырлы, тəлейлі дейтініміз сондықтан.

Ж

И

КЕЛБЕТІНЕ КІСІЛІГІ ЖАРАСҚАН КЕҢЕСХАН ЕДІ... Бүгін бар, ертең жоқ мына фəниге кімдер келіп, кімдер кетпеді? Содан болар, «жалған дүние» деп аталатыны. Десек те, қатар өмір сүріп осынау бес күндік жалған дүниені бірге өткізген замандастарың, қатарластарың жайлы, жадыңда жатталып қалатын жандардың жүріп өткен жолын елжірей еске түсіріп, сағынбай тұра алмайсың. Ел мен жердің киесіндей, орны бөлек азаматтың бірі Кеңесхан Ахаев еді десем, артық айтпағандығым болар. Күні кеше ғана арамызда жүрген арыстай азаматтың бұл дүниеден өткеніне де жыл толыпты. Зымырап өтіп жатқан уақыт-ай десеңізші?! Енді міне, сол асыл азаматты бір сəт еске алып, оның жарқын бейнесін тағы бір рет ой елегінен өткізгелі отырмыз. Ол қасиетті Таразда кіндік қаны тамып, осында ержетіп, есейіп, жасынан еңбегімен елге танылды. Оның жастық дəуірі 60-70 жылдармен тұспа-тұс келді. Алдымен Қазақстанда кенжелеп қалған жеңіл өнеркəсіп саласын ретке келтіру үшін кадр дайындау мақсатында Жамбыл қаласында ашылған жеңіл технологиялық институтына оқуға түсіп, үздік бітірді. Одан кейінгі өмірі осы жеңіл өнеркəсіп саласымен байланысты болды. Жамбыл хром зауытында жас маман инженер-технолог ретінде басталған еңбек жолы Қазақ ССР Тұрмыстық қызмет көрсету министрі дəрежесіне дейін жеткізді.

Республикамыздың сол кезгі басшысы Д.А.Қонаев облысқа іссапары кезінде Қаратау қаласында болады. Кеңесхан басқаратын Қаратау өнеркəсіп комбинатына барғанда, жалындаған жас, іскер басшы Кеңесханды көрген. Бұл жайлы мемлекет жəне қоғам қайраткері Өмірбек Байгелді былай дейді: «Сырт көзге республика басшысының елге шығып аралап көруі заңдылық болып саналады. Алайда, Қонаевтың көп жағдайда жұмысының жəй-жапсары көпшілікке көріне бермейтін. Ол кісінің жүріс-тұрысында, əр көзі шалған істе өзінен басқаның назарына ілікпейтін, тіпті байқалмайтын талай сырлар жататын. Олай дейтінім, мұндай жағдайлар менің өз басымда да болған. Меніңше, Кеңесхан шығаратын қара тонның əңгімесі ол кісіге де жеткен. Өйткені, ол сол бір кездегі айтарлықтай тірлік болатын. Иманы саламат болсын, Димекең даланы, таутасты кезіп, емге керек деген дəрі шөптерді бір-бірлеп жұлып, жинайтын емшілер тəрізді, əр жерден осылай көрініп қалған кадрларды өзі көріп, оларды бұрынғыдан да көлемді қызмет жасасын деп өсіріп, орталыққа жинайтын. Кеңесханның Алматыға ауысуы да осылай болған сияқты. Себебі, ол кезде тек бірен-саран жағдайда болмаса, партияның тəртібі мықты болатын, тамыр-таныстық арқылы немесе пəре беріп өсудің жолы жоқ еді». Бұл əділ пікірге біз де қосыламыз. Өйткені азаматтың еңбекпен өрілген ақ жолы көз алдымызда өтті ғой. Тəуелсіздігін алған Қазақстанның алдында ауыр жол жатты. Сонау қиын кездері елдің ертеңі үшін аянбай еңбек еткен азаматтардың алдыңғы легінде Кеңесхан да жүрді. Осы саладағы іргелі кəсіпорынның бірі «Қордай былғары комбинатын» қолға алып, жұмысын жүргізді. Уақытында Қордай ауданы сынды ірі ауданның бюджетінің жартысын беріп келген комбинат тоқырау жылдары жабылған болатын. «Ырыс-Бақыт» болып қайта оралған байырғы кəсіпорын қазіргі таңда елімізге белгілі кəсіпорынға айналды. Тері өңдеу, былғары киімдерін тігу, аяқ киім, ат əбзелдерін жасау, киіз басу өндірісімен танылды. Кəсіпорын жылына 500 мың қой терісін, 300 мың ірі қара терісін өңдеп, ұқсатып отыр. Мал терісі мен жүні жарамсыз болып, болмашы бағаға Қытай, Түркия асып жатқан кезде шіркін, осындай кəсіпорындардың қатары көбейсе, өз байлығымызды өзіміз ұқсататын едік-ау деп арман қыламыз. Бұл күнде қазақтың киіз үйін жасайтын ұстаны емге таппайсыз. Кең жазира жайлауда отырып, киіз үй тігуді ұмытқанымыз қалай? Осынау мəселені Кеңесхан көп қозғайтын. Содан болар, комбинатта сүйегі ағаштан жасалып, киізі сапалы басылған алғашқы киіз үйді жасап шығарды. Оның жанында күміспен күптелген ат əбзелдері көздің жауын алады. Ұмыт бола бастаған ұлттық бұйымдар ше? Осының бəрі оның елжанды, саналы, халықтың қамын жеген азамат екенін айғақтағандай. Тəуелсіздігімізбен бірге оралған дін мəселесіне де оң көзбен қарап, өзі де намазға жығылды. Дін жолын ұстағанның жөні осы екен деп құрғақ уағызға барған жоқ. «Діннің жолы осы екен деп қазақ қоғамынан алыстауға болмайды. Исламды бөлшектеп, ата-бабамыздан қалған дəстүрлі дінге кір келтірсек, көсегеміз көгермейді, қайта мынандай заманда қазақ жеріндегі жаңаша өріс алған ислам діні еліміздің бірлігі жолында қызмет атқаруға тиіс. Əр шаңырақ, əр əулет, əр атаның баласы ынтымақты өмір сүруі, əрбір мұсылманға парыз болуы тиіс» деген аталы сөзін алқалы жиындарда айтып жүретін. Əруақты ата-бабаларымызға, би-батырларымызға арнап салынған кесенелердің құрылысына демеушілік көрсетіп, сол ас-тойларда елдің ұйытқысы болып, ортасынан көрінетін. Бұл да азаматтың кісілік бір келбеті еді. Өзі туып-өскен Сəду Шəкіров ауылының төрінен айшықты мешіт тұрғызып, ағайынға имандылық жолына түсудің үлгісін көрсетті. Кеңесхан дүниеден өткен соң ұл-қыздары, ұрпағы Тараз шаһарының төрінен келісті мешіт тұрғызып, көптің ризашылығын алды. Жөн-ақ. Əрине, бір мақалада жұртшылықтың алғысына бөленген абзал азамат жайлы айтып тауысу мүмкін емес. Ол туралы естеліктер айтыла да, жазыла да жатар. Көзден кетсе де, көңілден кетпейтін Кеңесханның ел мен жердің қамын жеп, көп үшін еңбектенген бейнетін тағы бір рет еске алып, əруағына дұға етеміз. Қабыл болғай! Жапар САТЫЛҒАНОВ, Мойынқұм ауданының Құрметті азаматы.

6

Ғ Д АР Л А А Б Е М Л Е А Т

www.akjolgazet.kz

2 маусым, 2016 жыл

ТӨРТКҮЛ ӨРТКҮЛ ДҮНИЕ ЖАҢАЛЫҚТАРЫ ТӨРІҢІЗДЕ

6 маусым

ДҮЙСЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт 7.00 «ТАҢШОЛПАН». 9.50 «Апта.kz» 10.50 «Дара жол» 12.20 «ДАУА» 12.50 «МУЗ-ТВ премиясы 2016». Күнделік 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». 14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат». Телехикая. 204-бөлім 17.30 KAZNEWS 17.55 «БҮГІНГІ КҮННІҢ БАТЫРЛАРЫ» 18.05 «МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ!». 18.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 19.30 KAZNEWS 20.20 «СЕРПІЛІС» 21.05 ТҰСАУКЕСЕР! «АЯУЛЫ АРМАН». 22.00 «КЕЛІН». 22.50 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». Күнделік 22.55 «ТҮНГІ СТУДИЯДА НҰРЛАН ҚОЯНБАЕВ» 23.30 KAZNEWS 0.15 «SPORT.KZ» 0.35 «Қыздар».

1.20 «Серпіліс» 2.05 «Менің Қазақстаным!»

2.35 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 3.05 «Ғасырлар үні». Деректі фильм. 3.35 Әнұран.

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 «7 күн» 11.00 «Экономкласс» 11.10 «Сиқырлы ас үй» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 «Тағдыр тартысы» 12.15 «Қыз жолы»-2 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 «Семейные мелодрамы» 14.10 «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 Телехикая. «Күләш» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Әр үйдің сыры басқа» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.15 Телесериал. «След» 17.55 «Орталық Хабар» 19.10 «Қыз жолы»-2 19.55 «Негізінде...» 20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Арнайы хабар» 20.55 «По сути» 21.00 Итоги дня 21.30 «Дерево жизни» 22.20 «След» 23.00 «Бетпе-бет» 23.25 «Тағдыр тартысы» 23.55 Қорытынды жаңалықтар 00.25 «Сотқа жеткізбей» 00.55 Жаңалықтар.

жетінші арна 06.00 Т/п «Қыздар арасында» 06.40 Т/с «Нәпсі мен намыс» 07.30 Т/п «ТОЙlike» 08.30 Т/п «Саламатты Қазақстан» 09.00 Т/с «Моя новая жизнь» 12.00 Т/п «Әп,бәрекелде!» 12.40 «Айнаonline» 13.15 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Вечерний Киев» 15.30 Шоу «Один в один 4» 18.30 «Q- елі» 19.00 Т/с «Қарагүл» 20.00 Т/с «1001 түн» 21.30 Т/п «Человек-невидимка» 22.30 Т/с «Секретные материалы» 23.30 Т/с «Ответный удар» 00.20 Т/с «Темное дитя» 01.00 Х/ф «Из Парижа с любовью» 02.40 «Айнаonline» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/с «Нәпсі мен намыс» 05.00 «Жеңіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «ЖДИ МЕНЯ» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@ УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР».

13.25 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 14.20 «ПРАВДА» 14.25 «ПРОВОКАТОР» 16.35 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.40 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.50 «ЛЕСТНИЦА В НЕБЕСА». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 23.35 «П@УТINA» 0.00 «ЧУЖОЙ СРЕДИ СВОИХ» 2.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.10 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.50 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 3.40 «САПА БАҚЫЛАУДА».

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “АҚ ЖАУЫН” 08.00 “ҚЫЗ ҚЫЛЫҒЫ”08.40 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 09.40 “СЕМЬЯ” 11.00 “ПОРТРЕТ НЕДЕЛИ” 12.10 “КАКТУС И ЕЛЕНА”14.00 “ДРУГАЯ ПРАВДА” 15.00 “НЕ ВРИ МНЕ”, псевдо-реалити16.00 “КӨРІПКЕЛ” 17.00 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.50 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.40 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?” 19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?”

20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “ГЛАВНАЯ РЕДАКЦИЯ” – Этапом на Родину 22.20 “СОЛНЦЕ В ПОДАРОК” 00.10 “ЧУЖОЙ” (фильм 4, 1-2 серии), остросюжетная драма 01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” ойын-сауықты бағдарлама 02.35-03.00 ЖАҢАЛЫҚТАР .

КАНАЛ 06.00 Информбюро 06.50 Развлекательная программа «Ризамын» 07.15 Сериал «КИЕЛИ НЕКЕ» 09.00 Сериал «АЙНА» 10.00 «Готовим с Адель» 10.30 Бен Кингсли в боевике «ХРАНИТЕЛЬ ВРЕМЕНИ» 12.55 Мультсериал «ФИКСИКИ» 14.00 Сериал «РОДИТЕЛИ» 15.00 Сериал «АЙНА» 16.00 АЙТА БЕРСІН 17.00 Сериал «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА» 18.55 «КИЕЛІ НЕКЕ» 20.00 Информбюро 21.00 Сериал «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ» 23.00 «ЕРТУГРУЛ» 23.55 КИНО «ФИЛОСОФЫ. УРОК ВЫЖИВАНИЯ» 01.50 «ГРАНЬ» 02.15 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер.

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.25 «Әзілстан» жасырын түсірілім 7.50 «Біздің уақыт» 8.40 «Kaznet» ғаламторға шолу 9.00 Сериал «Дом с лилиями». 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» үнді телехикаясы 13.10 Сериал «Меч 2». 15.00 Информационно-аналитическая программа «Избранное за неделю» 15.40 «Ғашық жандар» үнді телехикаясы 16.30 «Бетперде» корей телехикаясы 17.30 «Стамбул көшелері» түрік телехикаясы 18.30 «Жетім жүрек» үнді телехикаясы 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Жетім жүрек» 21.30 «Стамбул көшелері» 22.30 Сериал «Дом с лилиями». 23.30 Новости «20.30» 0.00 Жаңалықтар 0.30 «Бетперде» корей телехикаясы 1.40 Ән шашу.

ТАРАЗ 7.25 Әнұран,Аңдатпа 7.30 «ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА! « Таңғы ақпаратты-сазды бағдарлама 9.30 «АПТА ЖАҢАЛЫҚТАРЫ» 10.10 Сазды әуен 10.35 Хабар. «Тіл сақшысы» 11.10 «БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ» 11.25 «СӨЗ МАРЖАН» 11.35 Хабар. «Дәстүр дидар» 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 «Айша бибі» 13.55 «Әулиеата әуендері» 14.05 АҢДАТПА 14.05-17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 ХАБАР. «БІРІНШІ СТУДИЯ» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 19.00 «САЗДЫ ӘУЕН» 19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ.

20.40 ТЕЛЕБЛОКНОТ 20.45 «КҮЙ КҮМБІРІ» 20.55 «Мұғалім мәртебесі» 21.10 ХАБАР. «Заң және қоғам» 21.25 «СӨЗ МАРЖАН» 21.45 «Әулиеата Әуендері» 21.55 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.45 «САЗДЫ ӘУЕН» 1.05 Аңдатпа.Әнұран 1.10 АРНАНЫҢ ЖАБЫЛУЫ.

7 маусым

СЕЙСЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт. 7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Лесси». Мультхикая. 9-бөлім 10.25 «АЮЛАР». 10.50 «Аяулы арман». 11.45 «Айтуға оңай...» 12.30 «Үш тіл - үш тұғыр». Арнайы жоба 12.50 «МУЗ-ТВ премиясы 2016». 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». 14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат».

17.30 KAZNEWS 17.55 «ТАБЫС СЫРЫ». 18.15 «ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА» 18.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 19.30 KAZNEWS 20.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 21.05 «АЯУЛЫ АРМАН». 22.00 «КЕЛІН». 22.50 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». Күнделік 22.55 «ТҮНГІ СТУДИЯДА НҰРЛАН ҚОЯНБАЕВ» 23.30 KAZNEWS 0.20 «Қыздар».

25-бөлім 1.05 «Қылмыс пен жаза» 1.30 «Үш тіл - үш тұғыр». Арнайы жоба 1.50 «Бүгінгі күннің батырлары» 2.00 «Дауа» 2.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 3.00 «Ғасырлар үні».

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар 10.10 Премьера!! Телесериал. «Дерево жизни» 11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 «Магия кухни» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 «Тағдыр тартысы» 12.15 Телехикая. «Қыз жолы»-2 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 Телесериал. «Семейные мелодрамы» 14.10 «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Күләш» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Біздің үй» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.25 Футбол. Товарищеский матч. Китай Казахстан. Прямая трансляция из г.Далянь.

19.35 «Қайсар жандар» 19.55 «Негізінде...»

20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Бюро расследований» 20.55 «По сути» 21.00 Итоги дня 21.30 «Дерево жизни» 22.20 Телесериал. «След» 23.00 «Бетпе-бет» 23.30 «Тағдыр тартысы» 00.00 «Арнайы хабар» 00.25 Қорытынды жаңалықтар 00.55 «Сотқа жеткізбей» 01.25 Жаңалықтар.

жетінші арна 06.00 Т/п «Қыздар арасында» 06.40 Т/с «Нәпсі мен намыс» 07.30 Т/с «Қарагүл» 08.30 Т/п «Саламатты Қазақстан» 09.00 Х/ф «Робосапиенс. Перезагрузка» 10.30 Т/п «Смеяться разрешается» 12.00 Т/п «Әп,бәрекелде!» 12.40 «Жан сырым» 13.15 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Мои прекрасные» 16.00 Т/с «Биение сердца» 17.00 Т/п «Смеяться разрешается» 18.30 «Q- елі» 19.00 Т/с «Қарагүл» 20.00 Т/с «1001 түн» 21.30 Т/п «Человек-невидимка» 22.30 Т/с «Секретные материалы» 23.30 Т/с «Ответный удар» 00.20 Т/с «Темное дитя» 01.00 Т/с «Ходячие мертвецы» 02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/с «Нәпсі мен намыс» 05.00 «Жеңіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 3» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@ УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». ҮНДІ ТЕЛЕХИКАЯСЫ 13.25 ТОК-ШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 14.20 «ПРАВДА» 14.25 «ПРОВОКАТОР» 16.35 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.40 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.50 «ЛЕСТНИЦА В НЕБЕСА». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ ТЕЛЕХИКАЯСЫ 23.35 «П@УТINA» бағдарламасы 0.00 «ЧУЖОЙ СРЕДИ СВОИХ» 2.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.10 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.50 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 3.35 «САПА БАҚЫЛАУДА».

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ҚАРАДАЙЫ” 07.25 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?”10.00 “ЧУЖОЙ” 12.00 НОВОСТИ 12.40 “ГЛАВНАЯ РЕДАКЦИЯ” 13.20 “ЖЕНЩИНЫ НА ГРАНИ” 15.00 “БАРЫШНЯ – КРЕСТЬЯНКА-3”. 16.00 “КӨРІПКЕЛ” 17.00 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.50 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.40 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?” 19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “ДИАГНОЗ” – Очертя голову 22.10 “СОЛНЦЕ В ПОДАРОК” (11-12 серии), мелодрама 00.00 “ЧУЖОЙ” 01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” 02.35-03.00 ЖАҢАЛЫҚТАР .

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 Информбюро 08.00 «Ризамын» 09.00 «АЙНА»10.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 11.00 «ЮНЫЕ ТИТАНЫ» 12.00 Мультсериал «ФИКСИКИ» 13.00 ЕРАЛАШ14.00 «РОДИТЕЛИ»15.00 «АЙНА»16.00 «КҮЙЕУ БАЛА» 17.00 «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА»19.00 «КИЕЛІ НЕКЕ»20.00 Информбюро21.00 «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ» 23.00 «ЕРТУГРУЛ» 23.55 «РОК-ЗВЕЗДА»01.50 «ГРАНЬ»02.15 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер.

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.35 «Әзілстан» 8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 Сериал «Дом с лилиями». 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 Сериал «Меч 2».

15.15 «Kaznet» 15.40 «Ғашық жандар» 16.30 «Бетперде» 17.30 «Стамбул көшелері» 18.30 «Жетім жүрек» 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Жетім жүрек»21.30 «Стамбул көшелері» 22.30 Сериал «Дом с лилиями». 23.30 Новости «20.30» 0.00 Жаңалықтар 0.30 «Бетперде» 1.40 Ән шашу.

ТАРАЗ 7.25 Әнұран 7.30 «ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА! « Таңғы ақпаратты-сазды бағдарлама 9.30 ЖАҢАЛЫҚТАР. 9.50 НОВОСТИ. 10.10 «САЗДЫ ӘУЕН» 10.35 Х А Б А Р . « Б і р і н ш і студия» 11.00 «БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ» 11.25 «СӨЗ МАРЖАН» 11.30 Күй күмбірі 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 «БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ» 13.55 Әулиеата әуендері 14.05 АҢДАТПА 14.00-17.55 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 Хабар. «Алтын бесік» 18.10 Хабар. «Грани» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 19.00 «САЗДЫ ӘУЕН» 19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ. Прямой эфир 20.45 «Күй күмбірі» 20.55 Хабар. «Сыр перне» 21.25 «СӨЗ МАРЖАН» 21.45 «Әулиеата әуендері» 21.55 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.40 ТЕЛЕБЛОКНОТ 0.45 САЗДЫ ӘУЕН 1.05 Аңдатпа.Әнұран 1.10 АРНАНЫҢ ЖАБЫЛУЫ.

8 маусым

СӘРСЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт.

7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Лесси». 10.25 «АЮЛАР». Мультхикая. 10.50 «Аяулы арман».

11.45 «Айтуға оңай...» 12.30 «Журналистік зерттеу» 12.50 «МУЗ-ТВ премиясы 2016». Күнделік 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». 14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат». 17.30 KAZNEWS 17.55 «Бүгінгі күннің батырлары» 18.05 «ӨМІРІМ ӨНЕРІМ». 18.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ».

19.30 KAZNEWS 20.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...»

21.05 «АЯУЛЫ АРМАН». 22.00 «КЕЛІН».

22.50 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». Күнделік 22.55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 23.30 KAZNEWS 0.20 «Қыздар». 26-бөлім 1.05 «Журналистік зерттеу» 1.30 «Жарқын бейне» 2.00 «Табыс сыры». 2.25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 2.55 «Ғасырлар үні».

07.02 «Айтұмар» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар 10.10 «Дерево жизни» 11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 Кулинарная программа «Магия кухни» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 Тұсаукесер!!! «Тағдыр тартысы» деректі драмасы 12.15 Телехикая. «Қыз жолы»-2 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 «Семейные мелодрамы» 14.10 «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Өмір сабақтары» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Біздің үй» 17.00 Вечерний выпуск новостей17.15 «След» 18.05 «Пәленшеевтер» 19.05 Телехикая. «Қыз жолы»-2 19.55 «Негізінде...» 20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Бетпе-бет» 20.55 «По сути» 21.00 Итоги дня 21.30. «Дерево жизни» 22.20 «След» 23.00 «Тағдыр тартысы» 23.30 Қорытынды жаңалықтар 00.00 «Сотқа жеткізбей» 00.30 «Арман қанатында» 01.00 Жаңалықтар.

жетінші арна 06.00 Т/п «Қыздар арасында» 06.40 Т/с «Нәпсі мен намыс» 07.30 Т/с «Қарагүл» 08.30 Т/п «Саламатты Қазақстан» 09.00 Т/п «Мой папа круче» 10.00 Т/п «Смеяться разрешается» 12.00 Т/п «Әп,бәрекелде!» 12.40 «Жан сырым» 13.15 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Мои прекрасные» 16.00 Т/с «Биение сердца» 17.00 Т/п «Смеяться разрешается» 18.30 «Qелі» 19.00 Т/с «Қарагүл» 20.00 Т/с «1001 түн» 21.30 Т/п «Человек-невидимка» 22.30 Т/с «Секретные материалы» 23.30 Т/с «Ответный удар» 00.20 Т/с «Темное дитя» 01.00 Т/с «Ходячие мертвецы» 02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/с «Нәпсі мен намыс» 05.00 «Жеңіп көр!».

9 маусым

БЕЙСЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт.

7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Лесси». Мультхикая. 11-бөлім 10.25 ТҰСАУКЕСЕР! «АЮЛАР». 10.50 «Аяулы арман». 11.45 «Айтуға оңай...» 12.30 «Айбынды әскер - тәуелсіздік тірегі». 12.50 «МУЗ-ТВ премиясы 2016». Күнделік 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». 14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат». 17.30 KAZNEWS 17.50 «ҚОРҒАЛЖЫН ҚОРЫҒЫ». 18.15 «АГРОБИЗНЕС» 18.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 19.30 KAZNEWS 20.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 21.05 «АЯУЛЫ АРМАН». 22.00 «КЕЛІН». 22.50 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». Күнделік 22.55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 23.30 KAZNEWS 0.20 «Қыздар».

1.05 «Қорғалжын қорығы». 1.25 «Айбынды әскер - тәуелсіздік тірегі». 1.45 «Жан жылуы» 2.05 «Агробизнес» 2.25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 2.55 «Ғасырлар үні».

07.02 «Бұйымтай» 08.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар 10.10 Премьера!! Телесериал. «Дерево жизни» 11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 «Магия кухни» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 Тұсаукесер!!! «Тағдыр тартысы» деректі драмасы 12.15 Телехикая. «Қыз жолы»-2 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 «Семейные мелодрамы» 14.10 Телесериал. «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Өмір сабақтары» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Біздің үй» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.15 «След» 18.00 «Ду-думан» 19.10 «Қыз жолы»-2 19.55 «Негізінде...» 20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Бетпе-бет» 20.55 «По сути» 21.00 Итоги дня 21.30 . «Дерево жизни» 22.20 Телесериал. «След» 23.05 «Тағдыр тартысы» 23.35 Қорытынды жаңалықтар 00.05 «Сотқа жеткізбей» деректі драмасы 00.35 «100 бизнес-тарихы» 00.55 Жаңалықтар.

жетінші арна 06.00 Т/п «Қыздар арасында» 06.40 Т/с «Нәпсі мен намыс» 07.30 Т/с «Қарагүл» 08.30 Т/п «Саламатты Қазақстан» 09.00 Т/п «Мой папа круче» 10.00 Т/п «Смеяться разрешается» 12.00 Т/п «Әп,бәрекелде!» 12.40 «Жан сырым» 13.15 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Мои прекрасные» 16.00 Т/с «Биение сердца» 17.00 Т/п «Смеяться разрешается» 18.30 «Qелі» 19.00 Т/с «Қарагүл» 20.00 Т/с «1001 түн» 21.30 Т/п «Человек-невидимка» 22.30 Т/с «Секретные материалы» 23.30 Т/с «Ответный удар» 00.20 Т/с «Темное дитя» 01.00 Т/с «Ходячие мертвецы» 02.00 «Кәсіби бокс» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/с «Нәпсі мен намыс» 05.00 «Жеңіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 3» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@ УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР».

13.25 ТОК-ШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ»14.20 «ПРАВДА» 14.25 «ПРОВОКАТОР» 16.35 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.40 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.50 «ЛЕСТНИЦА В НЕБЕСА». Многосерийный фильм 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 23.35 «П@УТINA» 0.00 «ЧУЖОЙ СРЕДИ СВОИХ» 2.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» бағдарламасы 2.10 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.50 ТОК-ШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 3.35 «САПА БАҚЫЛАУДА».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 3» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.25 ТОКШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 14.20 «ПРАВДА» 14.25 «ПРОВОКАТОР» 16.35 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.40 Ток-шоу «РОДИНА» 18.50 «ЛЕСТНИЦА В НЕБЕСА». 20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ ТЕЛЕХИКАЯСЫ 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ ТЕЛЕХИКАЯСЫ 23.35 «П@УТINA» бағдарламасы 0.00 «ЧУЖОЙ СРЕДИ СВОИХ» 2.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.10 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.50 ТОК-ШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 3.35 «САПА БАҚЫЛАУДА».

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ҚАРАДАЙЫ” 07.25 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?”10.00 “ЧУЖОЙ” остросюжетная драма 12.00 НОВОСТИ 12.40 “ДИАГНОЗ” 13.10 “ЖЕНЩИНЫ НА ГРАНИ” 15.00 “БАРЫШНЯ – КРЕСТЬЯНКА-3”. 16.00 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.00 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 17.50 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.40 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?” үнді телехикаясы. (324-325 с.) 19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” түрiк телехикаясы. 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “ЧЕРНЫЙ КВАДРАТ” 22.10 “СОЛНЦЕ В ПОДАРОК” (13-14 серии), мелодрама 00.00 “ЧУЖОЙ” (фильм 5, 1-2 серии), остросюжетная драма 01.50 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” ойын-сауықты бағдарлама (повтор) 02.35-03.00 ЖАҢАЛЫҚТАР.

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 Информбюро 08.00 «КҮЙЕУ БАЛА»09.00 «АЙНА» 10.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 11.00 Мультсериал «ЮНЫЕ ТИТАНЫ»12.00 Мультсериал «ФИКСИКИ»13.00 ЕРАЛАШ14.00 «РОДИТЕЛИ»15.00 «АЙНА» 16.00 «КҮЙЕУ БАЛА» 17.00 «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА»19.00 «КИЕЛІ НЕКЕ» 20.00 Информбюро21.00 «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ»23.00 «ЕРТУГРУЛ» 23.55 КИНО «ЛЮБОВЬ ПО ПРАВИЛАМ И БЕЗ»02.10 «ГРАНЬ» 03.30 Қазақша концерт.05.00 Мультсериал Ворнер .

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.35 «Әзілстан» жасырын түсірілім 8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 «Дом с лилиями». 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 «Меч 2».

15.15 «Ел аузында» 15.40 «Ғашық жандар» 16.30 «Бетперде» 17.30 «Стамбул көшелері» 18.30 «Жетім жүрек» 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Жетім жүрек» 21.30 «Стамбул көшелері» 22.30 «Дом с лилиями».

23.30 Новости «20.30» 0.00 Жаңалықтар 0.30 «Бетперде» 1.40 Ән шашу.

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ҚАРАДАЙЫ” 07.25 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” түрiк телехикаясы 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 10.00 “ЧУЖОЙ” остросюжетная драма 12.00 НОВОСТИ 12.40 “ЧЕРНЫЙ КВАДРАТ” 13.10 “ЖЕНЩИНЫ НА ГРАНИ” детективная мелодрама 15.00 “БАРЫШНЯ – КРЕСТЬЯНКА-3”. Документальное реалити.

16.00 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.00 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 17.50 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.40 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?” 19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” . 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ 21.40 “НАША ПРАВДА” – Краденое счастье 22.45 “СОЛНЦЕ В ПОДАРОК” 00.30 “ЧУЖОЙ” 02.10-03.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН”.

ЖҰМА

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 Информбюро 08.00 Сериал «КҮЙЕУ БАЛА»09.00 Сериал «АЙНА» 10.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 11.00 Мультсериал «ЮНЫЕ ТИТАНЫ» 12.00 Мультсериал «ФИКСИКИ»13.00 ЕРАЛАШ14.00 Сериал «РОДИТЕЛИ»15.00 Сериал «АЙНА» 16.00 «КҮЙЕУ БАЛА» 17.00 Сериал «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА» 19.00 Сериал «КИЕЛІ НЕКЕ» 20.00 Информбюро21.00 Сериал «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ»23.00 Сериал «ЕРТУГРУЛ»23.55 КИНО «КАЖДОЕ ВОСКРЕСЕНЬЕ»02.40 Сериал «ГРАНЬ»04.00 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер .

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.35 «Әзілстан» 8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 Сериал «Дом с лилиями». 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 Сериал «Меч 2». 14.20 «Astana live». Прямой эфир 15.05 «Репортер представляет» 15.40 «Ғашық жандар» 16.30 «Бетперде» 17.30 «Стамбул көшелері» 18.30 «Жетім жүрек» 20.00 Жаңалықтар 20.30 Новости «20.30» 21.00 «Жетім жүрек» үнді 21.30 «Стамбул көшелері» 22.30 «Дом с лилиями». 23.30 Новости «20.30» 0.00 Жаңалықтар 0.30 «Бетперде» 1.40 Ән шашу.

11 маусым

СЕНБІ

6.00 Әнұран 6.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт.

7.00 «ТАҢШОЛПАН». 10.00 «Лесси». Мультхикая. 10.25 «АЮЛАР». Мультхикая.

10.50 «Аяулы арман». 11.45 «Айтуға оңай...»

12.30 «Журналистік зерттеу» 12.55 «МУЗТВ премиясы 2016». Күнделік 13.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». 14.10 «Келін». 15.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». 16.40 «Жүрегім сізге аманат».

17.30 KAZNEWS 17.55 «ИМАН АЙНАСЫ» 18.15 «ЖАН ЖЫЛУЫ» 18.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 19.30 KAZNEWS 20.05 ПАРЛАМЕНТ 20.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 21.05 «СӘЛЕМ, ҚАЗАҚСТАН!» 22.30 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». Күнделік 22.35 «КЕЛІН». 23.30 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?» 0.00 KAZNEWS 0.30 ФУТБОЛ.

UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ». 0.50 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. ФРАНЦИЯ - РУМЫНИЯ. 3.10 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ».

6.55 Әнұран 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт. 7.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 8.40 Мультфильм 9.00 «СЕНБІЛІК ТАҢ». 10.05 UEFA EURO 2016. Франция - Румыния. Ойынға шолу 10.15 «Әзіл әлемі» 11.55 «МУЗ-ТВ премиясы 2016». Күнделік 12.00 «Мәңгілік ел - мұратым». 15.10 «АЙНАЛДЫМ ҚАЗАҚ ДЕГЕН ХАЛЫҚТАН МЕН». 17.10 «МУЗТВ-2016» ПРЕМИЯСЫ 19.30 KAZNEWS 20.05 «МУЗ-ТВ-2016» ПРЕМИЯСЫ 21.30 ФУТБОЛ.

UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ». 21.50 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. УЭЛЬС - СЛОВАКИЯ. 0.00 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ». 0.15 «Olympic dream». 0.30 ФУТБОЛ.

UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ». 0.50 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. АНГЛИЯ - РЕСЕЙ. 3.00 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ».

3.15 KAZNEWS

7.02 «Бұйымтай» 8.00 «Жаңа күн» 10.00 Таңғы жаңалықтар 10.10 «Дерево жизни» 11.00 Утренний выпуск новостей 11.10 Кулинарная программа «Магия кухни» 11.40 «Подари детям жизнь» 11.45 «Тағдыр тартысы» 12.15 Телехикая. «Қыз жолы»-2» 13.00 Түскі жаңалықтар 13.15 Телесериал. «Семейные мелодрамы» 14.10 Телесериал. «Катина любовь» 15.00 Дневной выпуск новостей 15.15 «Өмір сабақтары» 16.00 Кешкі жаңалықтар 16.15 «Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы 16.50 «Экономкласс» 17.00 Вечерний выпуск новостей 17.15 Телесериал. «След» 18.00 «Дудуман» 19.15 «Қыз жолы»-2 20.00 Қорытынды жаңалықтар 20.30 «Бетпе-бет» 21.00 Итоги дня 21.30 Премьера!! Телесериал. «Дерево жизни» 22.20 «Кейт и Лео» 00.20 «Тағдыр тартысы» 00.50 Қорытынды жаңалықтар 01.20 «Сотқа жеткізбей» 01.45 Жаңалықтар.

07.02 «Тамаша» 08.20 «Әсем әуен» 08.30 «Қызық times» 09.35 «Продвопрос» 10.00 Мультфильм «Динофроз» 10.25 Мультфильм «От винта» 11.45 Сказки братьев Гримм. «Распрекраса» 12.50 «Орталық Хабар» 14.05 Тұсаукесер!!! «Жұлдыздар айтысады» шоу бағдарламасы 15.30 «Тур де Хабар» 16.00 Турнир по ММА. Битва Номадов-8. Прямая трансляция из Борового 20.00 «Бенефис-шоу» 21.00 Ақпарат арнасы – «7 күн» сараптамалық бағдарламасы 22.00 Мегахит. Джонни Депп, Кейт Уинслет в драме «Волшебная страна» 23.50 Телехикая. «Құрбылар» 01.30 «Мөлдір махаббат» спектаклі.

жетінші арна 06.00 Т/п «Қыздар арасында» 06.40 Т/с «Нәпсі мен намыс» 07.30 Т/с «Қарагүл» 08.30 Т/п «Саламатты Қазақстан» 09.00 Т/п «Мой папа круче» 10.00 Т/п «Смеяться разрешается» 12.00 Т/п «Әп,бәрекелде!» 12.30 «Жан сырым» 13.10 Т/с «1001 түн» 15.00 Т/п «Мои прекрасные» 16.00 Т/с «Биение сердца» 17.00 Т/п «Измайловский парк» 19.00 «Келесі кім?»

19.30 «Шай ішейк» 20.25 Т/с «1001 түн» 22.00 Т/п «Вечерний Киев» 23.00 Х/ф «Брат-2» 01.10 Шоу «Stand Up» 02.00 «Выжить любой ценой» 02.45 «Айнаonline» 03.00 Т/с «Арам ақша. Адал махаббат» 04.00 Т/п «ТОЙlike» 05.00 «Жеңіп көр!».

ЕВРАЗИЯ 6.00 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 6.45 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 7.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 7.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 8.00 «ДОБРОЕ УТРО» 11.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 3» 12.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 12.10 «П@УТINA» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». ҮНДІ ТЕЛЕХИКАЯСЫ 13.45 ТОК-ШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 14.40 «ТАБЛЕТКА» 15.15 «ПРАВДА» 15.20 «Смотрим вместе!» Любимое кино. «ТРИ ПЛЮС ДВА» 17.30 «ЖДИ МЕНЯ». КАЗАХСТАН 18.40 Премьера. Лотерея «АВТОКУШ». Прямой эфир 18.50 «ПОЛЕ ЧУДЕС»20.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 21.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН».

23.35 Премьера. «ШАНСОН ГОДА». 1.30 «П@УТINA» 1.55 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 2.05 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.45 ТОК-ШОУ «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 3.30 «САПА БАҚЫЛАУДА» 4.00 «ЖИТЬ ЗДОРОВО».

КТК 06.05 Мультфильмдер 06.20 “ҚАРАДАЙЫ” 07.25 “АЛАҢ БОЛМА, ЖАНЫМ” 08.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 09.00 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 10.00 “ЧУЖОЙ” 12.00 НОВОСТИ 12.40 “НАША ПРАВДА” 13.40 “ЖЕНЩИНЫ НА ГРАНИ” 15.20 “БАРЫШНЯ – КРЕСТЬЯНКА - 3”. Документальное реалити. Премьера! 16.30 “ТАҒДЫРМЕН ТАРТЫС ” 17.30 “МАХАББАТ МҰҢЫ” 18.30 “МАХАББАТТА ШЕК БАР МА?” 19.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 20.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ21.40 “НАША ПРАВДА” – Три орешка для Золушки 22.45 “НЕПУТЕВАЯ НЕВЕСТКА” (1-4 серии), мелодрама. 02.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” ойын-сауықты бағдарлама02.45-03.10 ЖАҢАЛЫҚТАР.

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 Информбюро 08.00 Сериал «КҮЙЕУ БАЛА» 09.00 Сериал «АЙНА» 10.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 11.00 Мультсериал «ЮНЫЕ ТИТАНЫ»12.00 Мультсериал «ФИКСИКИ» 13.15 Премьера! «СНЕЖИНКА, БЕЛАЯ ГОРИЛЛА»15.00 «АЙНА» 16.00 «КҮЙЕУ БАЛА»17.00 «МАХАББАТ ПЕН ЖАЗА» 19.00 «КИЕЛІ НЕКЕ»20.00 Информбюро21.00 «ЛЮБОВЬ И НАКАЗАНИЕ» 23.00 «ЕРТУГРУЛ» 23.55 «ВЕЛИКОЛЕПНАЯ АФЕРА»02.00 «ГРАНЬ»03.30 Қазақша концерт 05.00 Мультсериал Ворнер.

7.00 «Қалжың-қоржын» 7.35 «Әзілстан» 8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 Сериал «Дом с лилиями». 10.00 «Фериха» 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 Сериал «Меч 2». 15.15 «Kaznet» ғаламторға шолу 15.40 «Ғашық жандар» 16.30 «Бетперде» 17.30 «Стамбул көшелері» 18.30 «Жетім жүрек» 20.00 Жаңалықтар20.30 Новости «20.30» 21.00 «Жетім жүрек» 21.30 «Стамбул көшелері» түрік телехикаясы 22.30 Сериал «Дом с лилиями». 22 серия 23.30 Новости «20.30» 0.00 Жаңалықтар 0.30 «Бетперде» корей телехикаясы 1.40 Ән шашу.

жетінші арна 06.00 «Қырық миллион теңге» 07.00 «Өмір үшін күрес» 08.30 «Шебербек ағай» 09.00 М/ф «Чиполлино» 09.30 Т/п «Смеяться разрешается» 11.00 Т/с «Биение сердца» 15.00 М/ф «Наруто» 16.30 М/ф «Диномама» 18.00 «Бақыттымын өзінмен» концерті 20.30 «Жан сырым» 21.00 Х/ф «Голодные игры: Сойка - пересмешница» 23.10 Х/ф «Проповедник с пулеметом» 01.15 Т/с «Игра престолов» 03.00 «Q- елі» 04.00 «Тосын сиқыр» 04.30 «Қырық миллион теңге шоуы» 05.30 «Айнаonline».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.05 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 7.00 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» 8.00 «ТАҢҒЫ ПОШТА» бағдарламасы 8.35 «П@УТINA» 9.00 «СМАК» 9.40 «ОТПУСК ЛЕТОМ» 11.35 «ФАБРИКА ГРЕЗ» 12.00 «112. НЕДЕЛЯ» 12.25 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 13.25 «П@УТINA+» 14.25 «ОТКРЫТИЕ КИТАЯ» 15.00 «ШАНСОН ГОДА». Часть 2 17.00 Премьера. Марина Денисова, Андрей Фролов, Татьяна Лютаева, Наталья Аринбасарова в многосерийном фильме «СОН КАК ЖИЗНЬ» 20.00 «ПЕРВАЯ ПРОГРАММА» 21.00 «СОН КАК ЖИЗНЬ». Продолжение21.55 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 23.10 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 23.50 Мировое кино. Мировое кино. «ВСПОМНИТЬ ВСЁ» 2.25 «112. НЕДЕЛЯ» 2.45 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…»

3.30 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ»4.15 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР».

КТК 07.05 “АЛЕНКА” көркем фильм 08.30 “ҚЫЗ ҚЫЛЫҒЫ” 09.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” ойын-сауықты бағдарлама 10.00 “КРИВОЕ ЗЕРКАЛО” 12.00 НОВОСТИ (повтор вечернего выпуска) 12.40 “НАША ПРАВДА” 13.45 “ЗВЕЗДНАЯ ЖИЗНЬ” – Венчания 14.40 “ВЫСОТА” – “Золотая коллекция “Мосфильма”. В ролях: Николай Рыбников, Инна Макарова 16.30 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” 18.30 “ШАНШАР” 19.00 “ӘЙЕЛ ҚЫРЫҚ ШЫРАҚТЫ”. Реалити-сериал.

21.00 “СЕМЬЯ”, реалити-шоу. Премьера! 22.00 “ДРУГАЯ ПРАВДА” с Алексеем Шахматовым 23.00 “ОЧНАЯ СТАВКА” – Мужская работа 00.00 “Я СТЕСНЯЮСЬ СВОЕГО ТЕЛА”. Медицинский проект. 01.30 “СМОТРЕТЬ ВСЕМ!” 02.00-03.00 “КӨРІПКЕЛ”.

КАНАЛ 06.00 Музыкальный час 07.00 «ӘЗІЛ СТУДИО» 08.00 Информбюро09.00 Сериал «КҮЙЕУ БАЛА» 10.00 Кулинарная программа «Готовим с Адель»10.30 ЕРАЛАШ11.45 Анимационный фильм «СНЕЖИНКА, БЕЛАЯ ГОРИЛЛА» 13.30 КИНО. Мелодрама «ПОХИТИТЕЛЬ МОЕЙ ДУШИ»15.30 Фартовые деньги16.00 Анимационный фильм «МОНСТРЫ ПРОТИВ ПРИШЕЛЬЦЕВ»17.45 КИНО. Эдди Мёрфи в комедии «УЛОВКИ НОРБИТА»19.45 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі21.00 АЙТА БЕРСІН22.00 Сериал «КИЕЛИ НЕКЕ»23.50 «СТРЕЛОК»02.00 КИНО «СЛЕДУЮЩАЯ ПЯТНИЦА» 03.30 Мультсериал Ворнер.

8.00 Жаңалықтар 8.30 Новости «20.30» 9.00 Программа «Суперпапа» 9.40 Мультфильм «Ну, погоди!» 10.00 «Фериха» түрік телехикаясы 11.10 «Жетім жүрек» 13.10 Художественный фильм «Вот тебе на» 15.00 «Сырты бүтін...»

15.30 Шәмші Қалдаяқов әндерінің кеші 17.30 «Стамбул көшелері» түрік телехикаясы 18.30 «Жетім жүрек» үнді телехикаясы 20.00 «Біздің уақыт» ақпараттық-сараптамалық бағдарламасы 20.50 Арнайы жоба. «Өзекті» 21.00 «Ел аузында» бағдарламасы 21.30 «Стамбул көшелері» 22.30 «Ел аузында» бағдарламасы 23.00 Художественный фильм «Веселые каникулы» 1.00 «Ән мен әзіл» .

ТАРАЗ 7.25 Әнұран 7.30 «ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА! « Таңғы ақпаратты-сазды бағдарлама 9.30 ЖАҢАЛЫҚТАР. 9.50 Н О В О С Т И . 1 0 . 1 0 САЗДЫ ӘУЕН 10.35 «Первая студия» 11.00 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 11.25 СӨЗ МАРЖАН 11.35 «Күй күмбірі» 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР.

13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 13.55 Әулиеата әуендері 14.05 АҢДАТПА 14.05-17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 «Жаса, менің елім!» 18.10 Хабар. «Иман нұры» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР.

18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 19.00«Сазды әуен»19.15ТЕЛЕХИКАЯ 20.00ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ. Прямой эфир 20.45 «Күй күмбірі» 20.55 «Сіз не дейсіз ?» 21.45 «Әулиеата әуендері» 21.55 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.45 «Сазды әуен» 1.05 АҢДАТПА , ӘНҰРАН 1.10 Арнаның жабылуы.

7.25 Әнұран 7.30 ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА! Таңғы ақпаратты-сазды бағдарлама 9.30 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 9.50 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 10.10 «Сазды әуен» 10.35 «Жаса, менің елім!» 10.50 «Иман нұры» 11.00 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 11.35 «Күйкүмбірі» 11.45 ТЕЛЕХИКАЯ 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 13.55 «Әулиеата әуендері» 14.05 АҢДАТПА 14.05-17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 «БІРІНШІ СТУДИЯ» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ.

19.00 «Сазды әуен» 19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ. 20.45 «Күй күмбірі» 20.55 «Ұлт саулығы» 21.15 «Ел мерейі» 21.25 СӨЗ МАРЖАН 21.30 ТЕЛЕМАРКЕТ 21.45 «Күй күмбірі» 21.55 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.45 «Сазды әуен» 1.05 АҢДАТПА , ӘНҰРАН 1.10 Арнаның жабылуы.

12 маусым

ЖЕКСЕНБІ

6.55 Әнұран 7.00 Мемлекеттік уақыт қызметі. дәлме-дәл уақыт. 7.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 8.40 Мультфильм 9.00 «БҮГІН ЖЕКСЕНБІ» 11.15 UEFA EURO 2016. Албания - Швейцария. Ойынға шолу 11.25 «БІЛГІРЛЕР БӘЙГЕСІ».

12.10 «Сәлем, Қазақстан!» 13.40 UEFA EURO 2016. Уэльс - Словакия. 13.50 «КЕЛБЕТ» 14.20 «Мәңгілік ел - мұратым». 16.25 UEFA EURO 2016. Англия - Ресей. 16.35 «ЖЕТІ НОТА». Концерт 18.50 «Әзіл әлемі» 19.55 «МУЗ-ТВ ПРЕМИЯСЫ 2016». 20.00 «АПТА. КZ» 21.05 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университетіне 20 жыл». 21.30 ФУТБОЛ.

UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ». 21.50 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. ПОЛЬША - СОЛТҮСТІК ИРЛАНДИЯ. 0.00 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ». 0.15 «Olympic dream». Арнайы жоба 0.30 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ».

0.50 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. ГЕРМАНИЯ - УКРАИНА. 3.00 ФУТБОЛ. UEFA EURO 2016. «ФРАНЦИЯДАҒЫ ФУТБОЛ ТОЙЫ».

07.02 «Тамаша» 08.00 Ақпарат арнасы – «7 күн» сараптамалық бағдарламасы 09.00 «ТВ Бинго» 10.00 «Ас-арқау» 10.25 «Тур де Хабар» 10.55 Мультфильм «Инвизималс» 11.20 Мультфильм «Побег с планеты Земля» 12.45 Сказки братьев Гримм. «Кот в сапогах» 13.45 «Бенефис-шоу» 15.05 Ұлы дала баласы Төреғали Төреәлі. «Қазақ қызға үйленем» атты ән кеші 16.45 «Болашағым өз қолымда» 18.30 «Қызық times» 19.35 Тұсаукесер.!!! «Жұлдыздар айтысады» 21.00 Информационный канал - аналитическая программа «7 күн» 22.00 «Последний охотник на ведьм» 00.00 Телехикая. «Құрбылар» 01.40 «Қоңыр» тобының ән кеші. 03.25 «Әсем әуен».

жетінші арна 06.00 «Қырық миллион теңге шоуы» 07.00 «Шебербек ағай» 07.30 М/ф «Наруто» 09.00 «Измайловский парк» 11.00 Т/с «Полет бабочки» 15.00 М/ф «Наруто» 16.30 Тосын Сиқыр 17.00 «Есің барда еліңді тап» 18.00 Т/п «Жанкерштілер жарысы» 19.00 «Қорқыныш факторы» 21.00 «Один в один 4» 23.50 Х/ф «Брат 2» 02.10 Шоу «Stand Up» 03.00 «Есің барда еліңді тап» 03.30 Т/п «ТОЙlike» 04.30 «Қырық миллион теңге шоуы» 05.30 «Айнаonline».

ЕВРАЗИЯ 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.05 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 7.00 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» 7.50 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 8.25 «П@УТINA» 8.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 9.00 «ЗДОРОВЬЕ» 10.10 «КАЗЛОТО». 10.50 «ПОЛЕ ЧУДЕС» 12.00 «БОЛЬШОЙ ПАТРУЛЬ» 12.25 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 13.25 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 14.35 «ЧТО? ГДЕ? КОГДА?». Летняя серия игр 15.50 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!»

17.00 «СКАЛОЛАЗКА» 21.00 «АНАЛИТИКА» 22.00 «П@УТINA+» бағдарламасы 23.00 «ӘН ДАРИЯ» бағдарламасы 23.50 Премьера. «БРАТ 2» 15 ЛЕТ СПУСТЯ». КОНЦЕРТ 1.50 «П@УТINA+» 2.40 «БОЛЬШОЙ ПАТРУЛЬ»3.00 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» бағдарламасы 3.45 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР».

КТК 07.05 “СИҚЫР ӘЛЕМІ” деректi хикая 07.45 “БІЗДІҢ КОНЦЕРТ” 09.00 “БАЛАНЫҢ ІСІ ШАЛА” 09.30 “КОГДА ЦВЕТЕТ СИРЕНЬ”, мелодрама. 11.20 “КАТИНО СЧАСТЬЕ” (1-4 серии), мелодрама. 15.10 “ФАТМАГҮЛДІҢ ЖАЗЫҒЫ НЕ?” түрiк телехикаясы 18.00 “ШАНШАР” 18.30 “КӨРІПКЕЛ”. 20.30 “ЭКСПЕРИМЕНТ” 21.00 “ПОРТРЕТ НЕДЕЛИ” с Артуром Платоновым 22.10 “ОБРАТНЫЙ ПУТЬ”, мелодрама 00.10 “ДОРОГАЯ, МЫ УБИВАЕМ ДЕТЕЙ”. Реалитишоу 01.45 “КӨРІПКЕЛ” 02.30-03.00 “КТК” ҚОРЖЫНЫНАН” ойын-сауықты бағдарлама.

КАНАЛ 06.00 «ӘЗІЛ СТУДИО»07.00 Развлекательная программа «Ризамын» 08.10 Сериал «КИЕЛІ НЕКЕ» 10.00 КИНО. Мелодрама «ПОХИТИТЕЛЬ МОЕЙ ДУШИ»12.00 ЕРАЛАШ 13.30 Анимационный фильм «МОНСТРЫ ПРОТИВ ПРИШЕЛЬЦЕВ»15.20 КИНО. Эдди Мёрфи в комедии «УЛОВКИ НОРБИТА» 17.20 КИНО. Марк Уолберг в фантастическом боевике «СТРЕЛОК» 20.00 Алдараспан, Шаншар, Нысана күнделігі 22.00 Сериал «КИЕЛІ НЕКЕ»23.50 КИНО. Натали Портман в фантастическом триллере «V» ЗНАЧИТ ВЕНДЕТТА»02.00 КИНО «ЗАКЛИНАТЕЛЬНИЦА АКУЛ» 03.40 Мультсериал Ворнер.

8.00 Программа «Суперпапа» 8.40 Мультфильм «Крокодил Гена» 9.00 Мультфильм «Бременские музыканты» 9.20 Мультфильм «Ну, погоди!» 10.00 «Фериха» түрік телехикаясы 11.10 «Жетім жүрек» 12.40 Художественный фильм «Карнавал» 15.40 «Ел аузында» бағдарламасы 16.10 Арнайы жоба. «Аналар» 16.40 «Сырласу» ток-шоу 17.30 «Стамбул көшелері» 18.30 «Жетім жүрек» үнді телехикаясы 20.00 Информационно-аналитическая программа «Избранное за неделю» 20.40 «Репортер представляет» 21.00 «Отбасы» 21.30 «Стамбул көшелері» түрік телехикаясы 22.30 Художественный фильм «Серена» 0.45 «Ән мен әзіл».

ТАРАЗ

ТАРАЗ

ТАРАЗ 7.25 Әнұран.Аңдатпа 7.30 «ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ,ӘУЛИЕАТА!» Таңғы ақпаратты-сазды бағдарлама 9.30 ЖАҢАЛЫҚТАР. 9.50 НОВОСТИ.

10.10 САЗДЫ ӘУЕН 10.35 «Алтын бесік» 10.50 «Грани» 11.00 «БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ» 11.25 «СӨЗ МАРЖАН» 12.35 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 13.00 ТҮСКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 13.10 ДНЕВНЫЕ НОВОСТИ. 13.20 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 13.55 Әулиеата әуендері 14.05 АҢДАТПА 14.05-17.50 Тех/ үзіліс 17.50 АҢДАТПА 17.55 «Өзін-өзі тану» 18.20 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР.

18.35 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 19.00 «Сазды әуен»19.15 ТЕЛЕХИКАЯ 20.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ.

20.45 Күй күмбірі 20.55 «Первая студия» 21.20 «СӨЗ МАРЖАН» 21.45 Әулиеата әуендері 21.55 Көркем фильм 23.25 ТЕЛЕХИКАЯ 0.00 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 0.20 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 0.45 «Сазды әуен» 1.05 Аңдатпа. Әнұран 1.10АРНАНЫҢ ЖАБЫЛУЫ. 0.45 «Сазды әуен» 1.05 Аңдатпа.Әнұран 1.10 АРНАНЫҢ ЖАБЫЛУЫ.

10 маусым

ТАРАЗ 9.00 Әнұран 9.05 ҚОРЫТЫНДЫ ЖАҢАЛЫҚТАР 9.25 ИТОГОВЫЕ НОВОСТИ 9.45 «Ол және өмір» 10.00 «БІРІНШІ СТУДИЯ» 10.35 «Әулиеата әуендері» 10.45 «Ұлт саулығы» 11.05 «Өзін-өзі тану» 11.30 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 11.45 «Сазды әуен» 11.55 ОТБАСЫЛЫҚ ФИЛЬМ 13.10 Хабар. «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?» 13.55 СӨЗ МАРЖАН 14.00 АҢДАТПА 14.00-16.00 Тех/ үзіліс 16.00 АҢДАТПА 16.10 «Сазды әуен» 16.30 МУЛЬТФИЛЬМДЕР 17.00 ТЕЛЕХИКАЯ 18.00 «Әулиеата әуендері» 18.10 ХАБАР. «БАЛАҚАЙ» 18.25 ХАБАР. «Ел қорғаны» 18.55 МЕЖПРОГРАММКА 19.00 «АПТА ЖАҢАЛЫҚТАРЫ» 19.50 ТЕЛЕХИКАЯ 20.35 «Жамбылдың сенбілік кеші» 21.10 СӨЗ МАРЖАН 21.15 «Жамбылспорт» 21.40 «Сазды әуен» 21.50 КӨРКЕМ ФИЛЬМ 23.25 ТЕЛЕБЛОКНОТ 23.30 Концерттік бағдарлама 0.55 АҢДАТПА,Әнұран 1.00 Арнаның жабылуы.

9.00 Әнұран 9.05 БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ 9.30 ДЕРЕКТІ ФИЛЬМ 9.55 «БАЛАҚАЙ» 10.10 «Ел мерейі» 10.35 Әулиеата әуендері 10.45 ХАБАР. «Ел қорғаны» 11.05 «СЫР ПЕРНЕ» 11.45 КӨРКЕМ ФИЛЬМ 13.00 «Жамбылспорт»13.10 Хабар. «Жамбылдың сенбілік кеші» 13.55 СӨЗ МАРЖАН 14.00 АҢДАТПА 14.00-16.00 ТЕХ/ ҮЗІЛІС 16.00 АҢДАТПА 16.10 «Күй күмбірі» 16.30 Обменный фонд 17.00 ТЕЛЕХИКАЯ 18.00 Әулиеата әуендері 18.10 «Заң және қоғам» 18.25 Күй күмбірі 18.55 МЕЖПРОГРАММКА 19.00 «Жаңа Айна» 19.30 «Ел ертеңі» 20.05 «Би-DANCE» 20.25 ТЕЛЕХИКАЯ 21.00 Деректі фильм 21.15 Хабар. «Тосқауыл» 21.25 ТЕЛЕБЛОКНОТ 21.30 ТЕЛЕМАРКЕТ 21.40 «Сазды әуен» 21.50 КӨРКЕМ ФИЛЬМ 23.25 ТЕЛЕБЛОКНОТ 23.30Концерттік бағдарлама 0.55 АҢДАТПА,Әнұран 1.00 Арнаның жабылуы.

Бағдарламада өзгерістер болуы мүмкін.

2 маусым, 2016 жыл

7

www.akjolgazet.kz

КЕЗДЕСУ

ДІНІҢ ТҰРСЫН ДІН АМАН

ДАИШ – ИСЛАМҒА ЖАТ ҚҰБЫЛЫС ДАИШ бір күнде пайда болған жоқ. С а р ап ш ы л а рд ы ң п і к і р і н ш е , Д А И Ш - т і ойынға қосу үшін алдын ала жан-жақты дайындық жүргізілген. Өйткені, жоспарлы ұйымдастырылмастан тоқсан елдің террористері бір уақытта Сирия мен Иракта бірігіп, үлкен көлемдегі əскери іс-қимылдарды жүзеге асыруы əсте мүмкін емес. Мұсылман мемлекеттерімен қоса ислам діні аз таралған елдерден əп-сəтте содырлардың пайда болып, Таяу Шығыста бір мезгілде бас түйістіруі осыны əйгілесе керек. Ал сыбдырын білдірмей, үлкен ойынды ұйымдастыру үшін қараниет күштер адамдарды арбаудың ең озық технологияларын пайдаланды. Əсілі, ДАИШ тарих сахнасына шыққан күннен сын садағына ілінді. Содырлық топтың сойқан іс-əрекеттері Сирия мен Ирак жеріне қарақұйын пəлекет алып келді. Ұйымның əрбір ісі көпшілік қауымға қорқыныш пен үрей салды. Былтыр 126 мұсылман ғұламасы ДАИШ-тің іс-əрекеті ислам құндылықтарымен ұйыспайтынын айтып жаһанға жар салды. Қазір ұйымның экстремистік пиғылда, ісқимылы террорлық сипатта екендігі əмбеге аян. Алайда, ДАИШ өздерінің жасап жатқан қанды қырғынын ислам дінімен байланыстыруын доғарар емес. Ең сорақысы, қанды-қасап қылмыстарын «Халифат» атымен жасауында. ДАИШ-тің өздерін «Ислам халифаты» деп жариялауы дін негіздерімен мүлде сəйкеспейді. Біріншіден, мұсылман ғұламаларының көпшілігі Мұхаммед пайғамбардың (с.а.у.): «Үмбетім халифатта отыз жыл өмір сүреді. Одан кейін патшалық билік пайда болады» (Сафина (р.а) жеткізген) деп айтқан өсиетін негізге алып, «халифат құрамын» деген бастамаларды қостамайды. Расында да, ислам тарихында

Мұхаммед пайғамбардан (с.а.у.) кейін хазіреті Əбу Бəкір, хазіреті Омар, хазіреті Осман, хазіреті Əли дəуірінде мұсылман үмбеті отыз жыл халифат дəуірінде өмір сүрді. Одан кейінгі омаядтар мен аббасидтер жəне т.б мұсылман мемлекеттері халифат шарттарын сақтай алған жоқ. Себебі, шариғат бойынша халифат құрушы көшбасшының билігі мынадай шарттардың негізінде ғана легитимді болып есептеледі: құрайыш тайпасынан болу, баят (көпшіліктің сенім білдіруі), шура (кеңесу), əділеттілік орнату. Жоғарыда аталған Мұхаммед пайғамбардан (с.а.у.) соң мұсылман үмбетіне көшбасшы болған хз. Əбу Бəкір, хз. Омар, хз. Осман, хз. Əлидің тұлғалық келбеті осы төрт шартқа лайықты болғандықтан олар халифтік билікке қол жеткізе алды. Одан кейінгі билеушілер бұл шарттарға толық сай келмеуі себепті, олар халифат билігін орната алмады. ДАИШ-тің құрылу негізіне келетін болсақ, ешқандай мұсылман ғұламалары кеңесінің (шура) батасын алмаған жəне көпшілік қауымның сеніміне ие (баят) болмақ түгілі Сирия мен Ирак жерлерін күшпен жаулап алып, мұсылмандарды қойша қырған ұйымның сықпыты шариғат шарттарындағы халифат ұғымымен мүлде жуыспайды. Екіншіден, шариғатта «дарулмуслимин» деген ұғым бар. Бұл термин мұсылмандар өмір сүретін мемлекет деген мағынаны береді. Алғашқы кемеңгер төрт халифтан кейін өмір сүрген Омая, Аббаси, Фатими, Ғазнауи, Қарақан, Мəмлүк, Осман т.б патшалықтар халифат саналмағанымен, мұсылман мемлекеттері болып есептеледі. Мұсылман мемлекеті (дарул-муслимин) деп бір жоғары саяси ұйымды тану үшін үш шарт

сақталуы керек. Олар: халықтың басым бөлігінің мұсылман болуы, мемлекетті мұсылман басшының басқаруы, діни ритуалдардың орындалуына жағдай жасалуы. Қарақұйын пəлекетті ұйымдастырушы ДАИШ ұйымы кіл жанкештілерден тұратын жасақты құру үшін кез-келген пендені иліктіретін не түрлі айла-амалға жүгінген. Олар бірінші кезекте ел ішіндегі əлеуметтік əлеуеті төмен, қаржы тапшылығы жан алқымнан алған жандарды ақшаға қызықтырумен «жиһадқа» азғырады. Кедейшілік өтіп кеткен əлеуметтік топтар қаржы қыспағынан шығу үшін амалсыздан жалдамалы əскер (легионер) ретінде айқайға сүрең (жиһад ұранына) қосады. Лаң салуға үндеушілердің қоғамда орын алып жатқан əділетсіздікті жазғырып, өрескелдіктің орнын «жиһад» жасаумен ғана толтыруға болады деген насихаттары да өз жемісін берген. Айталық, ДАИШ-тың сапында əлеуметтік теңсіздік көрген содырлардың саны анағұрлым көп. Сондай-ақ, саяси көзқарасты ашық айтуға қысым жасайтын елдердің азаматтары қарсылық танытудың баламасы ретінде «жиһад» ұранын көтеруге дайын тұрады. Əсіресе, əлі империалистік пиғылынан бас тартпаған РФ мен ҚХР жəне т.б. алпауыт елдердің езгісіндегі ұлт өкілдері қарсылық көрсетуді «жиһад» жасаумен алмастыруға бейім болып келеді. Қазір қоғамда отбасы құруда жолы болмаған жəне өмірден өз орнын таппай психологиялық күйзеліске ұшыраған азаматтардың саны өте көп. Олар ішкі күйіктің орнын басар баламалы жол іздейді. Өмірден қатты теперіш көрген жандар үшін таңсық бір істі жасау, өзін əбден меңдеп алған психологиялық дерттен оңай арылу секілді болып көрінеді. Арбаушы

қолдаулар қажет. Бұл біздің мемлекеттее біршама жыл бұрын ойластырылғанымен,, оның шешілу жолдары енді-енді ғана қолғаа н алына бастағанын айта кету керек. Анығын айтқанда, Ұлт көшбасшысы ұсынып отырған «100 нақты қадам» осы мəселелерді дамытуды көксейді. Ал өз кəсіпорнымыз жайлы сөз етсем, «Энерджи-Тараз» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 2001 жылы құрылды. Бастапқыда серіктестік қала жəне облыс тұрғындарын кабельдік-электр тауарлармен қамтамасыз е т у м е н а й н а л ы с қ а н е д і . 2 0 11 ж ы л ы Қазақстанның индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы бойынша жарықдиодты шамдар шығаруды қолға алдық. Əйтсе де, біз жоғарыда айтылғандай, отандық серіктестер т а р а п ы н а н қ о л д ау болмағандықтан, неміс, қытай, түрік елдерінің құрылғыларын сатып алып, пайдалануға мəжбүр болдық. Себебі, елімізде бізге қажетті құрылғыны шығаратын серіктестіктер жоқ. Дегенмен, «Бизнестің жол картасы – 2020» секілді мемлекеттік бағдарламаларға қатысудан сырт қалып көрген емеспіз. Соның арқасында бастапқыда облыс тұрғындарына электромантаждық қызмет көрсетумен а й н а л ы с қ а н « Э н е р д ж и - Та р а з » Ж Ш С еліміздің əр өңіріне 42 шам түрін жөнелтумен қатар, Қырғыз, Тəжікстан елдеріне де тауар экспорттауда. Бұл нені білдіреді? Бұл біздің серіктестіктің қазіргі заманғы үнемді, сапалы жəне қауіпсіз жарық көздерінің қолжетімді бағада қазақстандықтар мен бірлі-жарым елдерге сатылымға шығуы мемлекеттік қолдаулар мен аталған бағдарламаның жүзеге асуының көрінісі дер едім. Яғни, «Бизнестің жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы əлемдік нарықта бəсекеге қабілетті тауар шығаруға негіз болды. Мырзағали БАРАТОВ, «Энерджи-Тараз» ЖШС директоры.

Мұхан ИСАХАН, E-Islam порталының меншікті сарапшысы.

масы мен «Ақ жолдың» жарна аныңыз!

БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ ТАУАР ӨНДІРУГЕ МҮМКІНДІК БАР «Бизнестің жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы бойынша еліміздегі кəсіпкерлер мен өндіріс орындары аяғынан тік тұрып, шетелге дайын өнім экспорттауы қажет. Əйтсе де, қазақстандық ірі өндіріс орындарының өзі əлі күнге дейін сыртқа тек шикізат экспорттаумен ғана шектеліп отыр. Ауыл шаруашылық тауарларын өндіретін бірліжарым кəсіпорындар болмаса, аты дардай зауыттар мен фабрикалардың өзі бұл үдеден шыға алмауда. Қайта соңғы жылдары мемлекет тарапынан қабылданған индустриялықинновациялық бағдарламаның арқасында кей өңірлердегі өндіріс орындары қозғалысқа көше бастады. Соңғы жылдарда мемлекет тарапынан қабылданған индустриялықинновациялық даму бағдарламасы. Осы бағдарламаның мақсаты мен талабын отандық кəсіпкерлер ойдағыдай жүзеге асыра алмай келе жатқанының себепсалдарын өз қал-қадерімнің жеткенінше тілге тиек еткенді жөн санадым. Себебі, елімізде ат а лған бағдарлама аясында ашылған ірі кəсіпорындардың дені шикізатқа немесе оны өңдеп шығаратын құрылғыға зəру болғандықтан шетелге тəуелді болып отырғаны шындық. Мəселен, шетелге тəуелді болмас үшін біздің облыста бір өнертапқыш қажетті шикізатты балқытып, оны қаламсап етіп құйып шығаратын құрылғы ойлап тапса, оны дереу жүзеге асыратын екінші бір цех іске қосылуы, өз өңірімізден болмаса да, келесі бір өңірде оның сиясын жасайтын, тағы бір аймақта басқа бір жабдығын шығаратын өндіріс орындары іске қосылса, қаламсап шығаруды қолға алған кəсіпорын отандық қолдаудың арқасында шетелге алақан жаймас еді. Яғни, белгілі бір өнім түрін шығаратын ірі өндіріс орнының жұмысы жүйелі жолға түсуі үшін оның қосалқы бөлшегін, шикізатын, құрылғысын тауып беріп отыратын шағын кəсіпорындар тарапынан отандық жан-жақты

топ осындай өз-өзін кем сезінген бейбақ жандарды тұзаққа тез түсіреді. «Жиһадқа» үндеушілер мұсылманшылдық сезімді қоздыру арқылы да жанкешті содырлардың сапын арттыруда. Мысалы, олар «Таза Исламды тек Сирия көтерілісшілері ұстанады» деген жалаң идеологияны құрал етеді. Сириядағы үкімет армиясының адам айтқысыз зорлықзомбылығын алға тартып, олардан кек алуға үндейді. Ислам шариғаты уақытша некеге (мута) ада-күде тыйым салса да, азғырушылар ж ы н ы с т ы қ ж и һ а д ж а с ау ғ а ө зд е р і н і ң ойдан шығарылған хадистері мен негізсіз тұжырымдарын пайдаланады. Қаза тапқан содырлардың жесір əйелдерін өзгелермен күштеп некелестіріп, жыныстық қатынас жасауға мəжбүрлейді. Қыз-келіншектердің махаббат с е зімін де өз мақс атт арына пайдаланады. Ислам елдерінде «жиһадқа» үндейтін арнайы топтар жұмыс істейді. Олар көбінесе ірі қалалардағы мұсылмандар көп бас қосатын орындарда өз үгіт-насихаттарын жүргізеді. Өздеріне қарай иліккен азаматтарды арнайы дайындықтан өткізетін лагерьлерге аттандырады. Ал батыс елдерінен ДАИШ-ке адам тарту үшін, негізінен, интернет ресурсын пайдаланады. Əсіресе, əлеуметтік желілерде т артысты т ақырыпт ардың қоламт асын үрлеп, шетін көзқарастарды жақтауға пейілді азаматтарды өз қатарларына оңай қосып алады. Яғни, қаныпезер азғырушылар əрбір индивидпен жеке-жеке жұмыс жасауының арқасында əлемді қанға бөктірген исламофобтық сипаттағы ДАИШ ойынының қызығына батуда.

ал

ақылы қызметін пайд

Маржан РАҚАЙ, «Ақ жол».

Білім мен тəрбиені қатар беріп, өмірдің сан тарау жолына бір кездегі бүлдіршін баланың қанатын қатайтып, сенімін нықтап жіберген мектепті кім-кімде болса аса үлкен сағынышпен еске алатыны анық. Бəлкім сондықтан 20, 30, 40 жылдан кейін сыныптастар сағынысып бас қосып жататыны бар. Ал Ақыртөбе орта мектебінде білім ұясынан осыдан жарты ғасыр бұрын түлеп ұшқан түлектердің кездесуі болды. Аталған мектепті 1966 жылы аяқтап, сан-салаға бет бұрған азаматтардың 50 жылдан кейінгі кездесуі жүрек толқытар ерекше жағдайда өтті. Аядай ғана ауылдан шығып, шарапатын барша адамға тигізе білген олардың қатарында қаржы саласының ардагері, Тараз қ а л а с ы н ы ң Қ ұ рм е т т і а з а мат ы Қасымбай Бүркітбаев, білікті дəрігер, Тараз қаласындағы «ХХІ ғасыр медицинасы» жеке клиникасының жетекшісі Сырғабай Өмірбаев, ауыл

шаруашылығы саласында қызмет атқара жүріп, шығармашылықты жанына серік етіп, өткен жылы «Салкүрең» атты жинақ кітабымен оқырманмен қауышқан жергілікті ақын Жорабек Əбдікерімов, Ауған соғысында ұшқыш болған, бүгінде зейнеттегі Тəшен Нөгірбеков, ауыл шаруашылығы саласының ардагері Əбілқасым Рахимов есімді азаматтар бар. Бұл өмірде өзгеге үлгі боларлық жолдарын тауып қана қоймай, өнегелі ұрпақ өсіріп, бүгінде солардың қуанышын қызықтап жүрген жандар кездесу кезінде өмірден өткен ұстаздары мен жора-жолдастарын еске алысып, сол кездегі білім беру мен бүгінгі жастардың тəрбиесі мен білімі жайлы ойларын бөлісті. Жарты ғасыр уақыт өтсе де, араларындағы достықты сақтап, сыйластықты арттыра білген азаматт ардың басқосуы шын мəнінде тағылымға толы болды.

Т.Рысқұлов ауданы.

АВТОТАСЫМАЛДАУШЫЛАРДЫҢ НАЗАРЫНА!

өте тиімді. Ол арзан және ТЕЛЕФОН/ФАКС: ТЕЛЕФО ТЕЛЕ ЕФО ФОН/ Н/ФА ФАКС:

8 ((7262) 7262) 4343-32-50 -32-50 ak-jol-taraz@rambler.ru ak-jol-taraz@ram mbler.ru МҮЛКІҢДІ ЖАРИЯ ЕТТІҢ БЕ?

ТЕЗДЕТІП ЗАҢДАСТЫР ЗАҢДАСТЫРЫП ЫП АЛ Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 30 маусымдағы «Қазақст ан Ре спубликасының азаматт арына, оралмандарға жəне Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар адамдарға олардың мүлікті жария етуіне байланысты рақымшылық жасау туралы» Заңы 2014 жылдың 1 қыркүйегінен бастап күшіне енуіне байланысты аудан əкімдігінің жанынан мүлікті (ақшадан басқа) жария ету жөнінде құрылған арнайы комиссия жүйелі жұмыс атқарып келеді. Осы мерзімде аудандық мүлікті жария ету комиссиясына жалпы құны 1 961,3 миллион теңгенің 459 өтініші түсті. Оның ішінде 428 өтінішке мүлікті жария ету туралы шешім шығарылды (1 827,0 миллион теңге), 20 миллион теңгенің 7 өтініші жария етуден бас тартылса, 114,3 миллион теңгенің 24 өтініші құжаттарын толықтыру үшін егелеріне кері қайтарылды. Жалпы құны 1 827,0 миллион теңгені құрайтын оң шешім шығарылған 428 өтініштің 301-і – тұрғын үй, 38-і – кəсіпкерлік, 89-ы қора-қопсы нысандары. Мұның бəрі аудан əкімдігінде өткен мəжілістерде ауылдық округ əкімдеріне берілген тапсырманың жемісі. Осы уақыт аралығында ауылдық округ əкімдері өз округтерінде жақсы жұмыс істегенін көріп, біліп отырмыз. Мəселен өткен аптада он алты өтініштің түсуі – тəптəуір нəтиже. Халыққа мүлікті жария ету мерзімінің үстіміздегі жылдың 31 желтоқсанында аяқталатыны, ал өтініш тек 1 желтоқсанға дейін қабылданатыны жан-жақты түсіндірілуде. Тұрғындар осы мүмкіндікті пайдаланып үй-жайын, қора-

50 ЖЫЛДАН КЕЙІН

қопсысын, басқа да нысандарын тездетіп заңдастырып алулары қажет. Мүлікті жария ету бойынша 2015 жылы аудандық «Жаңа өмір» газетіне 21 рет, облыстық «Ақ жол» газетіне 1 рет мақала жарияланды. Аудан əкімінің ресми сайтының (zhualy.zhambyl.kz) бизнес жəне қаржы аталатын бөлімінен мүлікті жария ету тарауы ашылып, ақпараттық хабарлама, апталық мəліметтер жарияланып, одан басқа 2015 жылы 6 рет мүлікті (ақшадан басқа) жария етуді өткізу жұмыстарының жүргізілу барысы туралы комиссия мүшелері мен ауылдық округ əкімдері жəне «Нұр Отан» партиясының өкілінің қатысуымен «дөңгелек үстел» отырысы өткізілді. Тұрғындар заңдастырылмаған мүлкін жария ету үшін Үкімет қаулысымен бекітілген мынадай құжаттарды ұсыну қажеттігін еске салсам деймін. Заңда белгіленген нысан бойынша екі данадан мүлікті жария етуді өткізуге өтініш, өтініш берген кезде салыстыру үшін түпнұсқасын көрсете отырып, жеке басын куəландыратын құжаттың көшірмесі, ғимараттар мен құрылыстарды нысанның құрылыс нормалары мен қағидаларына сəйке стігі тұрғысынан техникалық тексеруді жүзеге асыратын сарапшының қорытындысын, жылжымайтын мүлік нысанының техникалық паспортын өткізу керек. Нұрлан ƏБДІБЕКОВ, аудандық қаржы бөлімінің сектор меңгерушісі. Жуалы ауданы.

Температураның жоғарылауына байланысты автомобиль жолдарының жабыны қызып, оның беріктігі мен төзімділік қабілеті төмендейтін, ірі салмақты автомобильдер үнемі жəне жиі жүрген кезде жол табанының бүлінуіне, жол жабынының қызмет мерзімінің қысқаруына алып келетін жаз кезінде ерекше өзекті. Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігі бекіткен 2011 жылғы 7 маусымдағы №315 бұйрықпен (Бұдан əріБұйрық) жазғы кезеңде ауа температурасының жоғары болуы кезінде автомобиль жолдарының сақталуын қамтамасыз ету үшін уақытша шектеулер енгізіледі. Осыған орай, Көлік комитеті 2016 жылдың 1 маусымынан 1 қыркүйекке дейінгі мерзім аралығында жазғы кезеңде ауа температурасы 25 С-ден көтерілген кезде өткізілетін «Назар аударыңыз, ауыр салмақты автокөлік құралы» атты акцияның өтетіні туралы хабарлайды. Акцияның негізгі мақсаты – соңғы жылдары жалпы пайдаланыстағы жолдарға ауыр салмақты жүк көліктерінің (жүк көтергіштігі 15 тонна жəне одан артық қытай автокөліктері) көптеп шығуы салдарынан автомобиль жолдарына елеулі зиян келтіруге, автокөлік құралдары иелерінің заңнама нормаларын елемеу фактілеріне тосқауыл қою болып табылады. Осыған байланысты : - бөлінбейтін жүктерді тасымалдау жағдайларын қоспағанда, салмақтық жəне габариттік параметрлері қалыптан артық АКҚ жылжымалы көліктік бақылау посттары арқылы жүріп өтуіне жол бермеу бойынша шаралар қатаңдатылады; - құқық бұзушылықтар анықталған жағдайда, құқық бұзушылар міндетті түрде көліктік бақылау органы құзырының шегінде жəне ҚР заңнамасына сəйкес əкімшілік жауапкершілікке тартылады. Осы аралықта автомобиль жолдарын сақтауды қамтамасыз ету жөніндегі барлық сұрақтар бойынша Тараз қаласы, Жалайыри көшесі, №1 үйде орналасқан инспекцияның мекен-жайына немесе 8 (7262) 34-21-41, 34-20-40 телефондары арқылы хабарласуға болады.

ОБЛЫСТЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫ МЕН ҚОНАҚТАРЫНЫҢ НАЗАРЫНА! Үстіміздегі жылдың 8 маусымында сағат 11.00-де Мемлекеттік қызмет істері министрі Т.Донақовтың халық алдында есеп беру кездесуі өтеді. Кездесуде Министрліктің қызметі мен алдағы жоспарлары жөнінде айтылып, халықты қызықтыратын сұрақтарға жауап берілмек. Аталған іс-шараның жұмысын толық қамтамасыз ететін Министрліктің қызметкерлерінен құралған арнайы жұмыс тобы қызмет көрсетеді. Есеп беру кездесуінің алдында Министрліктің сайтында орналасқан «сұрақ-жауап» айдарында жəне 8(7172)75-34-54, 75-34-56 (жұмыс уақытыдс.-жм. сағ. 9:00 – 18.30) «жедел байланыс» телефон нөмірлері арқылы өз сұрақтарыңызды жолдай алатындарыңызды хабарлаймыз. ҚР Мемлекеттік қызмет істері министрлігінің Жамбыл облысы бойынша департаментінің Баспасөз қызметі.

ҚАПЕРІҢІЗДЕ БОЛСЫН

КӨРСЕТІЛЕТІН ҚЫЗМЕТТІҢ ТӘРТІБІ ҚАНДАЙ? Қала құрылысы қызметінің дамуына талдау жасап, елді мекендердің белгіленген тəртіппен бекітілген бас жоспарларының жүзеге асуы мен облыс аумағындағы қала құрылысы реттілігін сақтау жөніндегі қызметтерді үйле стіру, сондай-ақ, облыстық деңгейдегі мемлекеттік қала құрылысы тізімдемесін жүзеге асыру жұмыстарымен шұғылданатын облыс əкімдігінің сəулет жəне қала құрылысы басқармасы бүгінде өз ісін мемлекеттік бағдарламалар мен бекітілген ережелерге сай үйлестіруде. Негізгі бағдарымыз – Елбасы Н.Ə.Назарбаевтың тапсырмалары. Басқарма «Қазақстан Республикасының ау м а ғ ы н д а ж ы л ж ы м а й т ы н м ү л і к объектілерінің мекен-жайын айқындау жөнінде анықтама беру », «Сəулет жоспарлау тапсырмасын беру» жəне « Т і р еу ж ə н е қ о р ш ау қ ұ р ы л ы с ы н , инженерлік жүйелер мен жабдықтарды өзгертуге байланысты емес қолданыстағы ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) қайта жарақтандыруға (қайта жоспарлауға, қайта жабдықтауға) шешім беру» бойынша көрсетілетін мемлекеттік қызмет тəртібін əзірледі. Бұл реттемелер тиісті тұлғалармен алдын ала келісіліп, облыс əкімдігінің қаулысымен бекітіліп, əділет департаментінде нормативтікқұқықтық актілерді тіркеу тізіліміне енгізілген. Бұл реттемеге сəйкес «ҚР аумағында жылжымайтын мүлік нысандарының м е ке н - ж а й ы н а й қ ы н д ау ж ө н і н д е анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін

қызметі бойынша жылжымайтын мүлік нысандарының мекен-жайын тарихымен нақтылау бойынша анықтама беру («Мекен-жай тіркелімі» ақпараттық жүйесінде жылжымайтын мүлік нысаны мекен-жайының өзгеруі туралы мұрағаттық мəліметтер болмаған кезде) ( 2 жұмыс күні ішінде), жылжымайтын мүлік нысанының орналасқан жеріне барып жəне мекен-жайдың тіркеу кодын көрсетіп, оны «Мекен-жай тіркелімі» ақпараттық жүйесінде міндетті тіркеп, жылжымайтын мүлік нысанына мекен-жай беру немесе жою туралы анықтама беру (6 жұмыс күні ішінде), «Сəулет жоспарлау тапсырмасын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметі бойынша техникалық жəне технологиялық жағынан күрделі емес жобалар бойынша өтініштерді қарау (14 жұмыс күні ішінде), техникалық жəне технологиялық жағынан күрделі жобалар бойынша өтініштерді қарау (16 жұмыс күні ішінде) қызметтерін көрсетеді. «Тіреу жəне қоршау құрылымы, инженерлік жүйелер мен жабдықтарды өзгертуге байланысты емес қолданыстағы ғимараттардың үй-жайларын (жекелеген бөліктерін) қайта жарақтандыруға (қайта жоспарлауға, қайта жабдықтауға) шешім беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметі бойынша қызметті берушінің жауапты орындаушысы құжаттар топтамасын зерделей отырып, қаулы жобасын дайындайды жəне көрсетілетін қызметті берушінің басшысына облыстық маңызы бар қала, аудан əкімдігіне жолдау үшін береді (3 жұмыс күн ішінде), облыстық

ма ң ы з ы б а р қ а л а , ауд а н ə к і м д і г і мемлекеттік қызметті көрсету нəтижесінің жобасын қарайды (6 жұмыс күн ішінде), оған қол қояды жəне көрсетілетін қызметті береді. Ал жоғарыда аталған мемлекеттік қызметтерді жүзеге асыру барысында мына төмендегідей құжаттар қамтылуы тиіс: «Қазақстан Республикасының аумағында жылжымайтын мүлік нысандарының м е ке н - ж а й ы н а й қ ы н д ау ж ө н і н д е анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметі бойынша өтініш, жеке басын куəландыратын құжат, жылжымайтын мүлік нысанының мекен-жайын нақтылау туралы анықтама. «Сəулет жоспарлау т а п с ы рм а с ы н б е р у » м е м л е ке т т і к көрсетілетін қызметі бойынша өтініш, техникалық шарттар, сыртқы инженерлік желілер трассаларының схемалары, егжей-тегжейлі жоспарлау жобасының көшірмесі, тік жоспарлау белгілері, жолдар мен көшелердің көлденең қималарын қоса беру мен сəулет-жоспарлау тапсырмасын беру талап етіледі. «Тіреу жəне қоршау құрылымдарын, инженерлік жүйелер мен жабдықтарды өзгертуге байланысты емес қолданыстағы ғимараттардың үйжайларын (жекелеген бөліктерін) қайта жарақтандыруға (қайта жоспарлауға, қайта жабдықтауға) шешім беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметі бойынша өтініш, жеке басын куəландыратын құжат, нысанның меншік иесі (тең меншік иелерінің) белгіленген өзгеріс пен оның өлшемдеріне жазбаша келісімі, егер үй-жайларды

(тұрғын үйдің бөліктерін) жоспарланған қайта жарақтандыру (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) немесе үй-жайлардың шекарасын ауыстыру өзгертілетін үйжайлармен (үйдің бөліктерімен) көршілес басқа үй-жайлар (үйдің бөліктері) меншік иелерінің мүдделерін қозғайтын болса, олардың нотариалды куəландырылған жазбаша келісімі, өзгертілетін үйжайға өтініш иесінің меншік иесінің техникалық паспортының көшірмесі қажет. Сейсмикалық қауiптiлiгi жоғары немесе өзге де ерекше геологиялық (гидрогеологиялық) жəне геотехникалық ж а ғ д а й л а р ы б а р а уд а н д а р д а ғ ы қолданыстағы құрылыстарда орналасқан үй-жайды қайта жарақтандыру мүмкіндігі туралы техникалық зерттеу қорытындысының көшірме сі жəне болжанған өзгерістер жоспарына сəйкес нұсқалар, нұсқалық жобалар қоса беріледі. Көрсетілетін мемлекеттік қызметтер қағаз түрінде неме се электрондық жəне «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорация» коммерциялық емес акционерлік қоғамы арқылы жүзеге асырылады. Аталған мемлекеттік қызмет тəртібі Тараз қаласы мен аудан əкімдіктерінің сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс бөлімдері арқылы көрсетіледі. Асқар РЫСПАЕВ, облыс əкімдігінің сəулет жəне қала құрылысы басқармасының басшысы.

ОРМАН ЖӘНЕ ДАЛА АЛҚАПТАРЫН ӨРТТЕН САҚТАЙЫҚ От аяусыз, қатыгез. Бұл туралы əсіресе, жаздың аптапты ыстығында ұмытпаған жөн. Құрғақ жəне желді климат, шөптесін өсінділердің көп болуы, Қазақстанның көптеген аймақтарына тəн құбылыс, үлкен аймақта дала өртінің тез өріс алуына мүмкіндік туғызады. Жамбыл облысы да осындай аймақтардың бірі, себебі табиғаты бай, əдемі, көркем жерлері көп. Бай, орманды жəне далалы алқаптардың, шабындық жерлердің жəне жайылымдардың ондаған жəне жүздеген гектарлардың жануы, өкінішке орай адамдардың кінəсінен болып жатады. Орман өртеніп жатқанын қалай білуге болады? Күйіктің иісі білінсе, тұман тəрізді түтін пайда болс а, құст ар, жануарлар тынышсызданса, көкжиекте түнгі шапақ көрінсе, сөз жоқ өрт тұтанды деген сөз. Үлкен емес орман өртін қалай сөндіруге болады?

- желдің бағыты жəне өрттің таралу жылдамдығын анықтаңыз; - өрт туралы тұрғындарға ескерту, көмекке шақыру үшін жақын жатқан ауылға хабаршыны жіберіңіз; - отты жермен көміп, үстіне су құйыңыз; - 1,5-2 метрлі бұтақтар шоғымен жəне дымқыл киіммен отты жерге енгізе жайпап, өшіріңіз; - кішігірім шоқты таптап тастаңыз; - өртті сөндіріп, кетуге асықпаңыз, қайта тұтанып кетпеуіне көз жеткізіңіз. Егер сіз өрт аймағында болсаңыз: - егер өртті өз күшіңізбен сөндіру мүмкін болмаса, өрттің таралу бағытын жəне шығу бағдарын анықтау қажет; - мүмкіндігінше, өзеннің басқа жағалауына шығуға тырысыңыз, суға түсіңіз;

- орман қатты түтіндеген кезде еңкейіп, мұрныңызды жəне аузыңызды дымқыл шүберекпен (жеңмен, киім етегімен) жауып жылжыңыз; - ескергеніңіз жөн, құлайын деп тұрған ағаштар қауіпті; - қауіпті аймақтан жел жаққа (желге қарсы) перпендикулярлы өрттің жиегіне шығу; - егер шымтезек алаңы (батпақ) жанып жатса, өз бетіңізбен сөндіруге тырыспаңыз – бұл қауіпті: қаданы жерге қадап желге қарсы бағыттаңыз, себебі шымтезек жанып кетіп қуыстық пайда болады, оған түсіп кетуіңіз əбден мүмкін; - өрт туралы құтқару қызметіне «101, 112» нөмірі арқылы хабарласыңыз. Орманда тыйым салынады: - жанып жатқан сіріңке, темекі тұқылын тастауға; - те з тұт анғыш жəне əлсіз жанғыш материалдан оқ тығынын қолдануға; - майланған немесе жанғыш заттар сіңірген материалдарды қалдыруға; - отынмен бактарды толтыруға, көлік жанында темекі шегуге; - отты тұтандыруға, шөптерді өртеуге; - т а м ы з ғ ы ш л и н з а л а р б ол а а л ат ы н бөтелкелер, сынған əйнектер тастауға; Жамбыл облысы ТЖД қызметкерлері Сіздерден табиғатта дем алған кезде осы қарапайым өрт қауіпсіздік ережелерін сақтауларыңызы сұрайды, сонда ғана біздің орманды алқаптарымызды өрттен сақтап қала аламыз. Мадияр ЖАТҚАНБАЕВ, Жамбыл облысы ТЖД мемлекеттік өрт бақылау бөлімінің бас маманы, азаматтық қорғау майоры. тел.:5 726 2 435839.

8

2 маусым, 2016 жыл

Бар жақсылық - балаларға

Спорт

«АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢШАСЫ

«ТАРАЗ» ШАҢҒА КӨМІЛІП ҚАЛДЫ

БАЛҒЫНДАР 25 КИЛОГРАМДЫҚ ТОРТҚА БІР ТОЙДЫ

« Ке ш е б і зд е р б а л а ед і к лақ қуған, Терезеге тас атып лақтырған...» деп Мұқағали ақын жырлағандай, талайға сағыныш болған балалық шақтың əсері ерекше ғой, шіркін! Ал жандары таза, жүректері ақ бүлдіршіндерге қуаныш сыйлау қандай ғанибет. 1 маусым – Халықаралық балаларды қорғау күні облыс көлемінде жыл сайын əртүрлі қызықты іс-шаралар өткізу дəстүрге айналған. Биыл ұйымдастыру ісіне облыстық

қ ұ қ ы қ қ о р ғ ау с а л а с ы н ы ң өкілдері де ерекше ықылас танытып, Қ.Сарымолдаев атындағы облыстық №1 балалар үйінде үлкен мерекелік ш а р а ө т к і зу г е м ұ р ы н д ы қ болды. Оған облыстық м е к т е п - и н т е р н ат т а р ы н ы ң тəрбиеленушілері де қатысты. Бұл бастаманы əуелі облыстық сот ұсынып, ол идея облыстық жəне Тараз қалалық прокуратура тарапынан қолдау тапқан. Сонымен, «Жазғытұры. Бала мен отбасы» тақырыбымен өткен іс-шараға жүздеген бала шақырылды. Облыстық сот төрағасы Рүстем Алшынбаев, облыс прокурорының орынбасары Айдос Майлыбаев осынау мерекенің мəн-маңызына

тоқталып, бүлдіршіндерді білімді, өнерлі, үлгілі болуға шақырды. Келесі сəтте Қ.Сарымолдаев атындағы №1 балалар үйінің, «Мейірім» арнайы түзету мектеп-интернатының, зағип жəне нашар көретін балаларға арналған облыстық «Болашақ» мектеп-интернатының жəне балалар мен жасөспірімдердің арнаулы мектебінің шəкірттері өз өнерлерін көрсетіп, əннен шашу шашып, биден т арту жасады. Əсіресе, Диана Рыбасова, Талғат Ізбасаров, Ксения Коркина орындаған патриоттық əндер жүректен ш ы ғ ы п , ж ү р е кт е р ге же т т і . Испан халқының биін билеген «Балдəурен» тобының өнері де көпшілік көңілінен шықты.

Нұрым СЫРҒАБАЕВ, «Ақ жол». Ат ш а б а р а л л е я с ы н д а ғ ы қызыққа толы думан балғындарды шат-шадыман күйге бөледі. «Қазақстан балалары – нұрлы жолмен» атты бүкілқазақстандық акция аясында ұйымдастырылған мерекеде «Балалар Арбаты» тақырыбында көп балалы жəне аз қамтылған отбасы балаларына арналған көрме

Тəуелсіздіктің 25 жылдығы аясында «25 мейірімді іс: «Нұр Отан – балаларға!» атты қайырымдылық акциясы 1 маусым – Ха лықара лық ба ла ларды қорғау күніне орай өткізілді. «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының ұйымдастыруымен Тараз қалалық Мəдениет үйінде өткен шарада Қ.Сарымолдаев атындағы ба ла лар үйінің тəрбиеленушілерінің қолөнер көрмесі көрсетілді. Мерекелік шарада «Нұр Отан» партиясы Тараз қалалық филиалы төрағасының бірінші орынбас ары Арын Асқарбеков жас жеткіншектерді мерекелерімен құттықтады. Сондай-ақ «Жас ұлан» балалар мен жасөспірімдер ұйымының мүше сі, №45 гимназияның оқушысы Саяжан Батырша да өзінің құттықтау лебізін білдіріп, құрбы-құрдастарын саламатты өмір салтын ұстануға, əрқашан үлгілі болуға шақырды. Бұл кеште Қ.Сарымолдаев атындағы балалар үйінің тəрбиеленушілері мен «Болашақ» мектепинтернатының оқушылары өнер көрсетіп, мүмкіндігі шектеулі балаларға шаттық сыйлады. Концертте «Бақытты балалық шақ» жобасы аясында түсірілген бейнеролик көрсетілді. Бұл көрсетілім балалардың көңілінен шықты. Облыстық «Бала даусы» конкурсының жеңімпазы Айлун Заушева да осы концертте əн салып, қатарластарына керемет көңіл күй сыйлады. Шараға белсене қатысқан балаларды «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалы саяси жұмыс бөлімінің меңгерушісі Айнұр Келімбетова алғыс хаттармен марапаттап, сыйлықтар т а б ы с т а д ы . М а р а п ат т ау рəсімінен кейін ба ла ларға Тəуелсіздіктің 25 жылдығы келіп жеткеніне орай арнайы əзірленген 25 килограмдық торт пен шырын таратылды.

О бл ы с т ы қ с о т т а р а п ы н а н туындаған бастаманы прокуратура құрылымдары да қызу қолдады. Бүлдіршіндердің таза көңілмен шынайы шаттанғанын көру бір бақыт екен. Балаларға арнап түрлі сыйлықтар, тəттілер əкелдік. Балмұздақ таратып, қуантуға əзірміз. Олардың маңдайынан сипап, бірге суретке түскен сəттеріміз əсерлі болды. Мұндағы бүлдіршіндерге ең қажеттісі мейірім екенін сезіндік. Құдай қаласа, жылда к е л і п т ұ р уд ы ж о с п а р л а п отырмыз. Қайырымды іске үлес

Шара барысында аталған мектепинтернаттарында білім алатын бірқатар шəкірттердің суреттері аукцион арқылы с атылымға шығарылды. Бұл суреттерді облыстық сот төрағасы Рүстем Алшынбаев, облыс прокурорының орынбасары Айдос Майлыбаев, Тараз қаласының прокуроры Бағлан Телеу, Қордай аудандық сот төрағасы Сəкен Тұрғынбаев жоғары бағалап, сатып алды. Бұл іс болашақ қылқалам шеберлерінің мерейін тасытты. Аукционнан түскен 200 мың теңгеге жуық қаражат арнайы қорда сақталып, мұқтаж жəне қамқорлықты қажет ететін балалардың қажеттілігіне жұмсалатын болды.

– Міне, бүгін балалардың қуанышын бөлісіп отырмыз.

қосқанымызға қуаныштымыз, – д е й д і Та р а з қ а л а с ы н ы ң прокуроры Бағлан Телеу. Бұдан кейін облыс əкімдігі білім басқармасының басшысы Сұлушаш Құрманбекова, облыс прокурорының орынбасары Айдос Майлыбаев бастаған зиялы топ аталған мектеп ауласына ағаш көшеттерін отырғызды. Сондай-ақ, мектеп оқушылары арасында кіші футболдан, асфальт үстіне сурет салудан, көңілді эстафетадан жарыстар өтіп, жеңімпаздар мен жүлдегерлер марапатталды. Бұл іс-шара балалардың көңіліне шынайы қуаныш сыйлап, ұмытылмас əсер қалдырды.

Əзиза ƏБДІРАЙЫМОВА, ТарМУ-дың студенті.

Тараз қаласы.

АТШАБАРДАҒЫ ДУМАН көпшілік назарына ұсынылды. Облыстық білім басқармасы м ұ р ы н д ы қ б ол ғ а н ш а р а д а «Еркем-ай – 2016» жас т а л ап т а р г а л а - ко н ц е рт і н і ң жеңімпаздары өнерлерін ортаға салды. Тəуелсіздігіміздің 25 жылдығымен қат ар келген

мерекелік жиында сахналық қойылымдар мен флеш-мобтар, мольбертте сурет салу байқауы өткізіліп, бүлдіршіндерге сыйлықтар таратылды.

– Бала – біздің бақытымыз, өміріміздің жалғасы. Сондықтан, олардың дұрыс бағытта

тəрбиеленуіне баса мəн беру – əрбір ата-анаға міндет. Балалар үшін жасалып жатқан осынау думанды мерекенің мəні өте терең деп ойлаймын. Себебі, балалар үшін концерттік бағдарламалар, көрме ұйымдастырылғаны – балғындардың өнерін шыңдап,

шығармашылық тұрғыда өзін дамытуға мүмкіндік береді. Бұл шараны мен əрбір жас жеткіншекке мемлекет тарапынан жасалып отырған қамқорлық деп білемін. Қоғамымыздың ең əлсіз жəне қорғансыз бөлігі саналатын балалардың құқығы əрқашанда қорғалып, олар балалықтың бал күндерін осылай бейқам өткізуі қажет,– дейді немересін ерткен қала тұрғыны Гүлнар Жақыпбаева риза көңілмен.

Тəуелсіздіктің 25 жылдығына орай жалпы білім беретін мектеп оқушылары жəне колледж студенттері арасында облыстық «Сапта жүріп əн айту» байқауы өткізілді. Қорғаныс істері жөніндегі департаменті мен облыс əкімдігінің білім басқармасы бірлесіп ұйымдастырған шара екі кезеңде өтті. Байқаудың бірінші кезеңі мамыр айының басында Тараз қаласындағы №13 орта мектепте оқушылар арасында өткізілген болатын. Ол сынақта оқушылар өздерінің жоғары дайындығын көрсеткен еді. Ал студенттер арасындағы жарыс орталық «Достық» алаңында өтті. Облыс аумағындағы 14 колледждің студенттері белсене қатысқан саптық байқаудың үздіктері екі бөлім бойынша сараланды. Оның бірінде – саптағы əскери іс-қимылдар, екіншісінде салтанатты шерумен жүріп өтіп, мемлекеттік жəне орыс тілінде патриоттық əндерді орындау шеберлігі сыналды. Байқау қорытындысында қазақ-түрік е сепэкономикалық колледжі бас жүлдені жеңіп алды. Бірінші орынды Қаратау гуманитарлық-техникалық кол л ед ж і и е л е н с е , е к і н ш і о р ы н д ы Жа м б ы л политехникалық колледжі мен Абай атындағы Жамбыл гуманитарлық колледжі өзара бөлісті. Меркідегі №9 колледж, Тараз қаласының №1, Сарысу ауданының Жаңатас көп салалы колледжі ІІІ орыннан көрінді.

Əзиза ƏБДІРАЙЫМОВА,

ТарМУ-дың студенті. Тараз қаласы.

ǿȍȔȗȐȖȕȈȚȚȣҶ ȚțȘȕȐȘ ȒȍșȚȍșȭ

Ɉɪɵɧ

Ʉɨɦɚɧɞɚ

Ɉɣɵɧ

Ԝɬɬɵ

Ɍɟԙ ɬԛɫɬɿ

ɀɟԙɿɥɞɿ

Ƚɨɥ ɚɣɵɪɦɚɫɵ

Ұпай Ɉ

34

1

«ǨșȚȈȕȈ»

13

11

1

1

20 - 7

2

«ǭȘȚȭș»

13

9

3

1

23 - 6

30

3

«ұȈȑȘȈȚ»

13

7

2

4

21 - 10

23

4

«ǶҲȎȍȚȗȍș»

13

6

3

4

16 - 13

21

5

«ǶȘȌȈȉȈșȣ»

13

6

2

5

17 - 18

20

6

«ǨҲȚӄȉȍ»

13

5

4

4

14 - 15

19

7

«ǮȍȚȭșț»

13

4

3

6

14 - 20

15

8

«ǨȚȣȘȈț»

12

3

4

5

8 - 12

13

9

«ǺȖȉȣȓ»

12

3

3

6

14 - 16

12

10

«ȀȈȝȚȍȘ»

13

3

3

7

5 - 15

12

11

«ǨҲȎȈȑȣҲ»

13

2

2

9

6 - 18

8

12

«ǺȈȘȈȏ»

13

1

4

8

11 - 19

7

АЛИНА АУДАНДА ЖҮРІП АТАҚТЫ БАПКЕР АТАНДЫ

Қордайда жүріп-ақ аудан, облыс, республика біріншіліктерінде топ жарып, ұлттық құрама сапында Еуразия ойындары мен Инчхондағы Азия ойындарында күміс жүлдеге, Бүкілəлемдік Универсиадада алтын жүлдеге қол жеткізген жеңіл атлет Светлана Иванчукованың жаттықтырушысы Алина Ахметова Қазақстан Ре спубликасына еңбегі сіңген жаттықтырушы атағын алды. Қордайдағы спорт мектебінде 12 жылдан бері талмай тер төгіп жүрген Алина Ахметова Светланадан өзге де болашағынан үлкен үміт күттіретін спортшыларды дайындауда. Барлық жағдай жасалған қалада емес, ауданда жүріп-ақ үлкен атаққа қол жеткізіп отырған Алина Ахметованың жетістігі жеңіспен пара-пар екендігі ақиқат.

БАЛҒЫН БОКСШЫЛАР ДОДАСЫ

Байқау қорытындысында қазылар алқасының шешімімен бас жүлде Байзақ ауданының өкілі Карина Янға бұйырс а, т а ластық А й ш ат Тр а м о ва б і р і н ш і орынды, қордайлық Матрим Абдрайымов екінші орынды, меркілік Екатерина Мыракина

үшінші орынды иеленді. Жүлделі орындардан бөлек, үздік өнер көрсеткен бірқатар қатысушыларға Алғыс хаттар мен ынталандыру сыйлықтары тапсырылды. Жанар ƏБСАДЫҚ, ТарМУ-дың студенті.

Е л Т ə уе л с і зд і г і н і ң 25 жылдық мерейтойы аясында №13 темір жол кол л ед ж і н д е б о кс т а н жасөспірімдер арасында облыстың ашық ту р н и р і ө т т і . Д од а ғ а Тараз қаласындағы спорт мектептерінен, ауд а н д а рд а н, Қ ы р ғ ы з Республикасынан ұзын саны 150-ге жуық балғын былғары қолғап шеберлері қатысты. Олар додада 19 салмақ дəреже сі бойынша сынға түсті. Ашық біріншіліктің а ш ы л у с а л т а н ат ы н д а Нұржан Нұралиев, облыс əкімдігі білім басқармасы ғылыми-тəжірибелік дене шынықтыру орталығының директоры Бекбол

Қайыпчаев, турнирдің бас төрешісі, ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушысы Əмірхан Төлен аламанға қатысушыларға сəттілік тіледі. Үш күнге созылған д од а н ы ң кома н д а л ы қ сынында №13 темір жол

колледжінің түлектері топ жарса, жүлделі екінші орынды облыстық бокс мектебінің балғындары иеленді. Үздік үштікті №3 облыстық маманданд ы р ы л ғ а н ол и м п и а д а жеткіншектерін даярлайтын балалар мен мен жасөспірімдер спорт м е кт е б і н і ң т ү л е кт е р і қорытындылады. Ат а л м ы ш т е м і р жо л ко л л е д ж і н і ң т ү л е г і Б е к з а т Аб д ул л а м е н Қ.Сарымолдаев атындағы балалар үйінің тəрбиеленушісі Бекболат Серікбайұлы турнир үздігі деп танылды Жанар ƏБСАДЫҚ, ТарМУ-дың студенті.

Топтаманы дайындаған Табиғат АБАИЛДАЕВ, «Ақ жол».

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі.

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

Облыс əкімдігі тілдерді дамыту басқармасының ұйымдастыруымен кемеңгер а қ ы н Аб а й Қ ұ н а н б а е вт ы ң шығармашылығын кеңінен насихаттауға арналған дəстүрлі «Абай оқулары» байқауы өтті.

15-21 жас аралығындағы өзге ұлт өкілдері бақ сынаған байқауға əр ауданнан іріктелген кілең талантты жастар қатысты. Шараның салтанатты ашылу р ə с і м і н д е о бл ы с ə к і м д і г і тілдерді дамыту басқармасының басшысы Ғалия Боранбаева сөз сөйлеп, мемлекеттік тілдің қолданылу аясын кеңейте түсу мақсатында ұйымдастырылып отырған «Абай оқулары» дəстүрлі байқауына қатысушы үміткерлерге сəттілік тіледі. Үш кезеңнен тұратын өнер аламанында ұлы ақынның шығармалары кеңінен қамтылды. Он ауданнан келген үміткерлердің басым бөлігі жақсы дайындықпен келіпті.

баптаған кезде осы «Тараз» үшінші орын алуға шақ қалмап па еді? Санаулы ғана ұпай сағымызды сындырып, төртінші орынға табан тіреген кезімізде клубтың бюджеті керемет болды дей аламыз ба? Клуб премьер-лигада сəтсіз ойнаған шақта Дмитрий Огай команда тізгінін ұстап, тұңғиықтан суырып алған шақты қаперден қалай шығарамыз? 1996 жылы «Тараз» ел чемпионы атанған кезде де жамбылдық ұжым сол кездегі супер лиганың фаворитіне баланған жоқ. Тағы бір мысал, Көкшетаудың «Оқжетпесінің» тізгінін ұстаған Владимир Муханов өткен маусымда ауыз толтырып айтарлықтай жетістікке қол жеткізіп қана қоймай, ағымдағы маусымда дəл қазір төртінші орында келеді. Егер бар мəселе бапкерде болса, командаға Муханов секілді жоқты ұқсата білетін жаттықтырушы керек шығар?.. Біз Максимовты əзірге айыптай алмаймыз. Өткелде ат ауыстыруға болмайды де седі. Əйткенмен, «Тараздың» тізгінін Максимов ұстағалы əзірге өз алаңымызда жерлестеріміздің ойынын көре алмадық. «Тараз» бүгін елордалық «Астананы» өз алаңында қабылдайды. Одан соң сырт алаңда 11-орынға тартыстағы басты қарсыласы «Ақжайықпен» кездеседі. Осы екі ойында Максимов жеңісті жұлып ала алса, онда шын мəнінде де мықты бапкер болғаны («Тараз» былтыр «Астананы» 2:0 есебімен ұтқан). Ал премьер-лига дебютанттары «Ақжайыққа» жол берсе, жағдай қиын. Көрейік. Бəлкім, команданың директоры Махамбет Дүйсембаев жерлестерімізді тұңғиықтан алып шығар жол табар... Бюджет, жалақы мəселесін айтудың өзі ұят. Ұлттық құрамадағы боксшыларымыз 100 мыңның төңірегінде еңбекақы алып, байрақты бəсекелерде алтын жүлдемен оралып жатады. Ал футболшылардың жалақысы қанша екені ешкімге жасырын емес қой...

Футбол əлемде нөмірі бірінші спорт түрі саналады. Ала доптың арбауына б а й л а н ғ а н ж а н к ү й е р л е р Та р а з д а да жеткілікті. Премьер-лигада соңғы маусымдарда ілініп-салынып ойнап жүрген жергілікті командадан футбол фанаттары əлі де болса үмітін үзген жоқ. Маусым басталар алдында облыс əкімі Кəрім Көкірекбаев командамен кездесіп, жақсы ойын өрнегін көрсетуге шақырған болатын. Рас, облыс басшысы алғашқы алтылыққа ену туралы тапсырманы алдыға қойған жоқ. Десе де, соңғы орында салпақтап жүргеніміз басшыға да, қосшыға да ұнамасы анық. Талай жыл «Тараз» футбол клубының отымен кіріп, күлімен шығып жүрген Нұрмат Мырзабаев бас бапкер қызметіне кіріскенде, жергілікті жігіттердің намысын жанитын шығар деп үміттенгенбіз. Топшылағанбыз. Олай болмады. Алғашқы айналымды Мырзабаевтың жетекшілігімен аяқтаған «Тараз» футбол клубы бір жеңіс, екі тең ойын, сегіз (!) жеңіліспен соңғы орынға жайғасып, жүйкеге ши жүгіртті. Клубтың тізгінін ұстағандар бар кінəрат бас бапкерден деп тапқан болуы керек, екінші айналымды жаңа жаттықтырушы Юрий Максимовпен бастады. Максимов əзірге жаңа командасымен сырт алаңда екі ойын өткізіп, алғашқы алтылықтағы «Оқжетпес», «Ақтөбе» секілді ұжымдармен тең түсіп қайтты. Яғни олжалағаны – екі ұпай. «Тараз» неге тұңғиыққа батты десеңіз, бар мəселені клубтың бюджетіне əкеп тірейтіндер көп. Бір анығы, Англия премьер-лигасында айды аспанға шығарып, анық аутсайдер статусына қарамастан, чемпион атанған «Лестер сити» командасының футболшылары маусым басында жетекші командалардың футболшыларынан 20-30 есе кем жалақы алады деген ақпарат тарады. «Таразға» «Лестер» секілді чемпион бол демейміз. Бірақ, команданы Любомир Петрович

И-ӘДЕБИ ӘЛЕМ М Ә Д ЕН

САРБАЗДАРША САП ТҮЗЕГЕН ЖАС ҰЛАН

Спорт

АЛАШ – АРЕНА

БАЛДӘУРЕННІҢ ҚЫЗЫҒЫ Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол».

Спорт

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50. Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru. Газеттің сайты: akjolgazet.kz

ДИРЕКТОР – БАС РЕДАКТОР Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Бас редактордың бірінші орынбасары – Ақылжан МАМЫТ – 43-17-08; Бас редактордың орынбасарының міндетін атқарушы – Әділбек БАҚҚАРАҰЛЫ – 43-50-73; Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Қанат ТІЛЕПБЕРГЕН – 45-15-26; БӨЛІМДЕР: Саясат – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62;

Әлеумет – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08; Мәдениет – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09; Сайт (www.akjolgazet.kz) – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13; Жарнама – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50; Компьютер орталығы – Ернар БАЛҒАБАЕВ – 43-26-90; Бухгалтерия – 43-17-12.

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Талас, Сарысу – Сәулембай ӘБСАДЫҚҰЛЫ – 8 (726 44) 5-06-68, 87777590076; Қордай – Құрманбек ӘЛІМЖАН – 8 (72636) 4-74-34, 87016489927; Т.Рысқұлов, Меркі – Нұрболат ӘЛДИБЕКОВ – 87022943547, 87473598371; Шу – Қарлығаш ЕСБЕРГЕНОВА – 87753184048; Мойынқұм – Уалихан ЖАЙЛАУ – 87024705735.

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ. ЖСК KZ04319E010000374569, БСК ABKZKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 858, БСН 030940003725, «БТА БАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы №12327-Г куәлікті 2012 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы Ардақ ҮСЕЙІНОВА

ТАРАЛЫМЫ: 19365 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 58095

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компьютерлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83. Тапсырыс 555