4082018 жыл ПДФ

Jambyl oblystyq qoǵamdyq-saıası gazet

Ж

АҺАН Д

А

BІRІŃDІ, QAZAQ, BІRІŃ DOS, KÓRMESEŃ, ІSTІŃ BÁRІ BOS. (ABAI).

және

Сарысу Са С Сар ар а ры ысу ыс су су ауданы ауд а уд удан ан аны ны ы

Мо Мой М о ой йын ын Мойынқұм ау ауд ау уд да ан н ауданы

ЖАМБЫЛДА

Мойынқұм

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл ауданы

Жамбыл облысты о амды -саяси газет

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

№89 (18583), Senbі, 4 tamyz, 2018 jyl

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. aqjolgazet.kz

Gazet 1922 jyldyń 1 mamyrynan shyǵady

НДА ЖАҺА

ПРЕЗИДЕНТ

ҚЫТАЙ

БЕСІНШІ КАСПИЙ САММИТІНЕ ДАЙЫНДЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ ПЫСЫҚТАЛДЫ Елбасы Бесінші Каспий саммитіне дайындық мәселелері жөнінде кеңес өткізді. Жиынға Президент Әкімшілігінің Басшысы Ә.Жақсыбеков, Сыртқы істер министрі Қ.Әбдірахманов, Президенттің көмекшісі Н.Онжанов, Қорғаныс министрі С.Жасұзақов және орталық мемлекеттік органдардың өкілдері қатысты.

Ж

АС

ЖАПОНИЯ Елдегі спорттық және мәдени шараларды ұйымдастыру компаниясы дөңгелекті мешіт ойлап тапты. Тайота стадионы маңындағы 25 тонналық көлік-мешіттің ұзындығы – 48 метр, онда 50 адам намаз оқуына болады.

А ЫЛ Д Б М ЖА

БАЙЗАҚ Сазтерек ауылдық округі әкімдігі, ақсақалдар алқасы мүшелері және «Жаныс баба» мешіті имамының ұйымдастыруымен қайырымдылық акциясы өтіп, тұрмысы төмен 11 отбасыға бір қап ұн және бір қап қант таратылды.

ТАЛАС «Zhasproject» жобасына ауданнан 33 жоба тапсырылып, оның 1-уі 998 399 теңгені құрайтын грантты ұтып алды. Ол – ашық аспан астындағы «Youth cinema» кинотеатры жобасы.

САРЫСУ

басшыларының кездесуі өтеді. Біз соған қатысуымыз керек, – деді Президент. Кеңесте Сыртқы істер министрі Қ.Əбдірахмановтың Бе сінші Каспий саммитіне дайындық барысы жөніндегі есебі тыңдалды.

– Бесінші Каспий саммитінің

аясында Каспий теңізінің қ ұ қ ы қ т ы қ р е ж і м і н а н ы қ т ау үшін көп жылғы келіссөздерді аяқтау жоспарлануда. Каспий жағасындағы елдердің теңізді пайдалану жөніндегі құқықтары мен міндеттеріне байланысты бүкіл мəселелерді реттеуге мүмкіндік

беретін Каспий теңізінің құқықтық мəртебесі туралы Конвенция саммиттің негізгі құжаты болып саналады, – деді Қ.Əбдірахманов. Нұрсұлтан Назарбаев Каспий маңы елдері арасындағы өзара тиімді экономикалық қарымқатынастарды нығайтуға

бағытталған Конвенцияға қол қоюдың маңыздылығын ерекше ат а п ө т т і . Ж и ы н с о ң ы н д а Мемлекет басшысы Бе сінші К а с п и й с а м м и т і н ө т к і зу г е дайындық жөніндегі жұмыстарды жалғастыруды тапсырды.

ҚОРДАЙ «Qasyq» кооперативі сүт қабылдау бекетінің тұсауы кесілді. Нысанның литрін 80 теңгеден күніне 2,5-3 тоннаға дейін сүт қабылдауға мүмкіндігі бар. Алдағы уақытта құрт, кілегей, ірімшік өндіруді жоспарлап отыр. Төле би мешітінің жанынан балалардың жазғы демалысын тиімді өткізу мақсатында бір айлық сауат ашу курсы ашылған болатын. Курстан мектеп жасындағы 50 ұл мен 40 қыз бала дәріс алды.

ӘКІМ БОЛ, ХАЛЫҚҚА ЖАҚЫН БОЛ!

ШАБЫЛҒАН ШӨПТІҢ 90 ПАЙЫЗЫ ТАЙЛАНЫП ЖИНАЛУДА

Т.Рысқұлов ауданы.

Ауданда биылға 99000 тонна мал азығын дайындау жоспарланып, қазіргі таңда 84425 тонна жемшөп әзірленді.

ШУ

АЛТЫ АЙДА АТҚАРЫЛҒАН ЖҰМЫСТАР АУҚЫМДЫ

Ерғазы ЕСПЕНОВ, аудан əкімдігі ауыл шаруашылығы бөлімінің басшысы.

Суретші Л.Спарроу Лос-Анджелестің орталығынан қой жүнінен жасалған бұйымдар сататын дүкен ашты. Мұнда тауар қоятын сөреден бастап касса аппаратына дейін киізден басылған, дүкенде 31 мыңнан аса тауар бар.

Дананг қаласында әлемде теңдесі жоқ көпір ашылды. Көпірді адамның қолы сияқты жасалған тіреуіштер ұстап тұр. Архитектор оны тастың түсіндей етіп бояғандықтан, «қолдар» жартастан шығып тұрғандай әсер қалдырады.

Қ – 2018

Ауд а н д а м а л ш а р у а шылығын өркендетуде елеулі шаралар қолға алынып, жүзеге асырылуда. Төрт түліктің тұқымын асылдандыру, өз төлі есебінен көбейту жəне сөлді мал азығын мол дайындауға ерекше көңіл бөлінуде. 20182019 жылдардағы мал қыстату науқанына 34211 бас мүйізді ірі қара, 456875 бас қой, 15580 бас жылқы түседі деп күтілуде. Оларға қажетті жемшөп қорын дайындауға шаруалар мамыр айының соңында кіріскен болатын. Биыл 38500 гектар табиғи шабындықтардан жəне 6400 гектар көк жоңышқа алқаптарынан 179500 тонна шөп, 6000 тонна пішендеме, 6000 тонна сүрлем, 12500 тонна сабан жəне 60000 тонна жем дайындау жоспарланған. Қазірге дейін ауданда 160 000 тоннаға жуық сабақты мал азығы əзірленді. Мал өсірушілер кейінгі кезде оны тайлап жинауға күш салуда. Биыл да шабылған шөптің 90 пайызы тайланды. Пішендеме – мол сүт өндіру кепілі. Сауынды сиыры бар агроқұрылымдар оны көп дайындауға басымдық беруде. Осы мерзімде 4500 тоннадан астам сөлді мал азығы əзірленді. Сабан жинау жоспары да межеге жақындап қалды. Қазір жоңышқаның екінші орымы аяқталып келеді. Бұл жұмыспен жүзден астам техника айналысуда. Жақында шаруалар жүгері жинауға кіріседі. Оған қажетті техника толық əзірлік сапына қойылған. Жемнің де қажетті қоры жасалды.

АҚШ

ВЬЕТНАМ

Басқосуда Каспий теңізінің құқықтық мəртебе сі тура лы ко н в е н ц и я ғ а ж ə н е ө з г е д е келісімдерге қол қоюға əзірлік барысы талқыланды, сондайа қ М е м л е ке т б а с ш ы с ы н ы ң қ ат ы с у ы м е н ө т е т і н а л д а ғ ы халықаралық іс-шаралар кестесі қарастырылды.

– Біз Каспий саммитіне көп жылдар бойы дайындалдық. С а р ап ш ы л а р ы м ы з ш е т е л д і к əріптестерімен бірлесіп, ау қ ы м д ы ж ұ м ы с а т қ а р д ы . Сонымен қатар Түрікменстанда халықаралық Аралды құтқару қорын құрушы мемлекеттер

ОРА ЫЛ

Huawei компаниясы 2018 жылдың екінші тоқсанында смартфондарды жеткізу көлемі бойынша бірінші рет Apple-дің алдына шықты. Huawei 54,2 млн смартфон сатса, Apple компаниясының iPhone смартфонының көрсеткіші – 41,3 млн.

Өнерлі істе жеміс бар, Өрелі істе жеңіс бар. ӨҢІР ЖӘНЕ ӨРКЕНИЕТТ

Ағымдағы жылдың алты айында облысымызда атқарылған жұмыстар көлемі ауқымды. Оған жыл басынан бері қолға алынған баянды бастамалар, жаңа форматтағы жиналыстар, облыс бюджетін оңтайландыру шаралары және барлық бағыт бойынша бекітілген индикаторлық көрсеткіштер айғақ бола алады. Нақты қойылған талап пен жүктелген жауапкершіліктер өңірдегі барлық салаға серпін сыйлағаны сөзсіз. Соның нәтижесінде облыстағы әлеуметтік-экономикалық даму бір ізге түсе бастаса, өзге де бағыттағы өркенді істерге көз куә. Оның бір дәлелі ретінде облыс орталығындағы қала ажарын ашуға негізделген қарқынды шараларды айтсақ та жеткілікті. Жанғазы АХМЕТ

Жоғарыда айтып өткендей, жұмыстың жемістілігін еселеу мақсатында жыл басында облыс пен аудандар əкімдері, басқармалар мен аудан əкімдіктері арасында келісімді индикаторлық

көрс еткіштер бекітілген болат ан. Сол бойынша облыс басшысы Асқар Мырзахметов екі аптада он ауданды аралап, міндетті межелердің орындалу барысын барлады. Сондайақ аудандардың ахуалын арттырып, шаруасын шалқытуға кедергі болып

от ы р ғ а н м ə с е л е л е рд і т а л қ ы л ап , кемшілікке кеңшілік болмайтынын ескертіп, жауапты тұлғаларға жұмысты жандандыруды тапсырды. Аймақтардың əлеуетіне қарай өнімділікті өсіру м і н д е т т е л д і . Жа рт ы ж ы л д ы қ т ы ң қорытындысы қаралған мұндай жиын облыс орталығы – Тараз қаласында да өтіп, түйінделді. Ке ш е Ас қ а р И с а бе к ұ л ы о бл ы с бойынша а лты айда атқарылған жұмыстар туралы алтыншы шақырылған облыстық мəслихаттың кезектен тыс жиырма бесінші сессиясында жан-жақты баяндады. Облыстық мəслихаттың депутаты Мұратхан Шүкеев төрағалық еткен басқосуда халық қалаулылары алдында есеп берген өңір басшысы өзіне жүктелген функциялар мен міндеттердің орындалу барысына тоқталды. (Жалғасы 2-бетте).

Е ІГ Ш З МА ТІЛ ҒЫ ЫР ТЫ ПС ТА

У А Қ А С Н Е М А М А Н Р А Ж ЖАРЫМЖАН А? Б Н А Ғ Л А Н Й А Е Г Н Ә С А М АН ХАБАРЛА РІНЕ ШАҢ ТҮГІЛІ Ж Р ӨЗДЕ КЕЙБІР КӘСІПКЕРЛЕ ЕРДЕ ЗАҢ ҚАЛАЙ ОРЫНДАЛСЫН? ДАЙ Ж Ж УЫТПАЙДЫ. МҰН

Екі айдай уақыт бұрын Тараз қаласы əкімінің орынбасары Сайлаубек Байназаровпен бірге көшелерге рейд жүргізіп, ондағы жарнамалардың заңды-заңсыздығын тексерген едік. Сонда Абай даңғылының бойынан бастап талапқа сəйкес келмейтін, көңілге де қонымсыз жарнамалардан көз аша алмай қалдық. Облыс əкімінің тапсырмасына байланысты жəне талаптарға сəйкес келмегендіктен, арнайы жұмысшылар көлемді жарнамаларды сол жерде-ақ жұлып алып тастап жатты.

(Жалғасы 5-бетте).

2

EKONOMIKA

4 тамыз, 2018 жыл

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

ӘКІМ БОЛ, ХАЛЫҚҚА ЖАҚЫН БОЛ!

АЛТЫ АЙДА АТҚАРЫЛҒАН ÎÁËÛÑ ӘÊІÌІ ÀÑҚÀÐ ÌÛÐÇÀÕÌÅÒÎÂÒІҢ ÎÁËÛÑÒÛҚ ÌӘÑËÈÕÀÒ ÄÅÏÓÒÀÒÒÀÐÛ ÀËÄÛÍÄÀҒÛ ÅÑÅÁІ (Басы 1-бетте).

ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУДА ОҢ КӨРСЕТКІШТЕР БАР Құрметті депутаттар! Жарты жылда облыстың əлеуметтікэкономикалық дамуы оң сипатталып отыр. Бірінші тоқсанда жалпы өңірлік өнім 8,4 пайызға өсті (265,0 миллиард теңге). (2017 жылдың І тоқсанында 231,4 миллиард теңге НКИ – 100,5 пайыз). Бұл – республикада алдыңғы үштік қатарындағы көрсеткіш. Алты айдың ресми деректері əлі шыққан жоқ. Сондықтан ай сайын қаралатын қысқа мерзімді экономикалық индикаторды айтатын болсақ, алты айдың қорытындысы 108,6 пайызды құрады, бұл республикалық көрсеткіштен 3,4 пайызға жоғары. Өнеркəсіп саласындағы өсім – 11,1 пайыз, ауыл шаруашылығында – 4,2 пайыз, құрылыста – 18,8 пайыз, жүк тасымалында – 8,4 пайыз, байланыста – 6,2 пайызды құрады. Негізгі капиталға салынған инвестиция 4,4 пайызға өсті. Инфляция 2,3 пайызды құрады, бұл 2017 жылдың тиісті кезеңінен 0,9 пайызға төмен. Бірінші шілдеге облыс бюджетіне 124 миллиард теңге кіріс кіріп, жоспар 103,5 пайызға орындалды, өзіндік кірістер 28 миллиард теңгеге немесе 17,7 пайызға артты. Басты көрсеткіштердің қысқаша сипаттамасы осындай.

АРНАЙЫ РЕГЛАМЕНТ БЮДЖЕТ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРАДЫ Əкімдіктің жұмысын тиімді қалыптастыруға, жүйені дамытуға байланысты атқарылған жұмыстарға тоқталсақ, бірінші кезекте бюджеттің тиімділігін арттыру үшін арнайы регламент қабылданды (2018 жылғы 27 наурыздағы №50 қаулы). Ре гл а м е н т т е жо б а л а рд ы і с ке а с ы ру үшін жер телімін бөлуден жəне жобалықсметалық құжаттамаларды дайындаудан бастап, құрылыс жұмыстарының аяқталуына дейінгі толық алгоритм анықталған. Ендігі кезекте инвестициялық жобалар «бірінші кезектегі қажеттілігіне» байланысты бюджетке енгізіліп, тек сол жобаларға ғана құжаттар дайындалып, іске асырылатын болады. Себебі талдау көрсеткендей, құрылыс жəне жөндеу жұмыстарын бейберекет жоспарлау, əзірленген ЖСҚ-ның іске асырылмауына, бюджеттің тиімсіз жаратылуына əкеліп соғуда. Айталық 2013-2017 жылдары, яғни соңғы 5 жылды қарайтын болсақ, 221 ЖҚ дайындауға 1,4 миллиард теңге қаралып, түпкілікті нəтижеге қол жеткізілмеген. Бүгінгі күні 19 жобаның (44,2 млн.тг) 3 жылдық мерзімінің өтіп кетуіне байланысты, жарамсыз болып қалған. Жалпы осындай жоспарлаудан əзірленген ЖҚ-ны өзгертуге немесе қайта əзірлеуге бюджеттерден қосымша 345 миллион теңге қаржы бөлінген. Қазір осы регламент талабына сəйкес, барлық салада құрылыс нысандарын «өзектілікке қарай жоспарлау Картасы» əзірленуде. Сонымен қатар денсаулық сақтау, білім мен мəдениет жəне спорт салаларында құрылыс жұмыстарының көлемі мен қажеттілігі айқындалып отыр. Салынатын нысандардың құнын оңтайландыру үшін құрылыстың параметрлеріне қатысты талаптар бекітілді. Мəселен, бұрын медициналық фельдшерлік пункттердің, дəрігерлік амбулаториялардың құны 65-90 миллион теңге көлемінде болса, оңтайландырудың нəтижесінде 30-45 миллион теңге көлемінде болып отыр. Қаржысы 2 есе үнемделуде. Осындай талдау спорт жəне мəдениет саласы бойынша да жасалынып, үлгілік нысандар бекітілді. Нəтижесінде спорттық сауықтыру кешенінің құны 227 миллион теңгеден 115 миллион теңгеге дейін оңтайландырылды. Сол сияқты, ауылдық клубтың бағасы 200 миллион теңгеден 70 миллион теңгеге дейін ықшамдалып отыр. Білім саласында да жобаланатын нысандарға бірыңғай параметрлер бекітілді. Облыста бүгінгі таңда 311 ЖҚ əзірленуде. Оның 133-і алдын ала құны анықталған жоба. Осы 133 жобаны регламентте бекітілген параметрлерге сəйкес талдағанда 10 миллиард теңгеге жуық бюджет қаражатын үнемдеуге болатыны анықталды. Бүгінде осы жобалар бойынша оңтайландыру жұмыстары жүргізілуде. Кеше аудандарды аралағанда бұл жобалар айтылды. Айталық, Жуалы ауданында 80 орындық мектептің алғашқы құны 620 миллион теңге болса, енді 290 миллион теңгеге дейін қысқартылып отыр. Қордай ауданында 150 орындық мектептің құны 962 миллион теңгеден 465 миллион теңгеге дейін төмендетіліп отыр. Ал Мойынқұм ауданындағы Радай каналы арқылы жоспарланған көпірдің құны 960 миллион теңгеге, 3 есеге дейін азайып отыр. Сол сияқты, осындай жобалар барлық аудандарда бар. ЖҚ құнының жоғары болуының

тағы да бір факторы – ол сəулет жоспарлау тапсырмасының басынан дұрыс əзірленбеуі. Оның алдын алу үшін регламентте нысанның инфрақұрылымға қосылу нүктелеріне жақын болуы, орналастыру жерінің дұрыс таңдалуы, техникалық шартт ардың қолданыст ағы инфрақұрылым жүйелеріне сəйкес болуы туралы талаптар бекітілді. ЖҚ дайындау мерзімі анықталды. Бұрын жылдың аяғына дейін дайындала берген болса, енді келесі жылдың бюджетінің жобасы қаралғанға дейін əзірленеді. Бұл, кемінде, бір жылды ұтуға мүмкіншілік береді. Егер ЖҚ сапасыз жасалған жағдайда, оны пысықтау немесе қайта жасау жəне сараптамадан өткізу жобалаушының есебінен болады. Ал нысанда пайда болған кемшіліктер мен ақауларды жою мердігердің есебінен келесі принцип бойынша жүргізіледі: тауарлардың құнынан бірінші жылы – 20 пайыз, екінші жылы – 15 пайыз, келесі жылдарда – 10 пайыз тұрақсыздық төлем төленеді. Сол сияқты, мердігерге қойылатын кепілдік мерзімі 3-тен 5 жылға ұзартылды. Жергілікті бюджеттің салық базасын кеңейту мақсатында басқа өңірлерде тіркелген 14 жер қойнауын пайдаланушы облыста қайтадан тіркелді. Нəтижесінде, жергілікті бюджетке жылда 150 миллион теңгеге қосымша түсімдер түсіп отырады. Жалпы бюджеттің кірісін көтеру бойынша аудан, қала əкімдері кіріс департаментімен бірге арнайы жоспар бекітіп, салықтың, кірістің əлеуетіне сəйкес мақсатты жұмыс істейтін болады. Бұл – бюджет саласына қатысты қабылданған жүйелі шешімдер.

КӘСІПОРЫНДАР ЖАҒДАЙЫН КАРТА КӨРСЕТЕДІ Өнеркəсіп с а ласында кəсіпкерлер палатасымен бірлесіп, арнайы карта əзірленді.

628 кəсіпорын іріктелініп, олардың жағдайына талдау жүргізілді. Нəтижесінде, 27 кəсіпорын қаржылай емес қолдауды, ал 32-сі қаржылай қолдауды қажет ететіні анықталып, проблемалар жүйеленді. Астанада тиісті министрліктердің, қаржы институттарының қатысуымен картаны қарау арнайы ұйымдастырылды. Нəтижесінде, «Бəйтерек» холдингіне жалпы құны 51,3 миллиард теңгені құрайтын 34 кəсіпорынның құжаттары тапсырылды. Қазіргі таңда бірінші кезекте 11 кəсіпорынға 8,1 миллиард теңге көлемінде несие бөлу қаралуда. Ал жалпы сомасы 11,3 миллиард теңгені құрайтын 18 кəсіпорынның құжаттарын «Даму» қоры өз қарауына алды. Банктердің қарауына 12 жоба ұсынылды. Бүгінгі күні «С.П. «РОЛА-ЯН» ЖШС жəне «ROLA–7» ЖШС-ның жобалары 250 миллион теңгеге қаржыландырылды.

7,7 миллиард теңгені құрайтын 7 и н в е с т и ц и я л ы қ жо б а И н д у с т р и а л д ы инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасына енгізілді. Сонымен қатар мемлекеттік жəне квазимемлекеттік мекемелерде мемлекеттік сатып алуда, əсіресе құрылыс саласында, жергілікті қамту мəселесі қолға алынды. Бұдан бөлек, Тараз қаласында индустриалды аймақ құру туралы шешім қабылданды. Ол үшін алғашқы этап ретінде 40 гектар жер мəселесі шешілді. Бүгінде инфрақұрылым тарту үшін 1 миллиард теңгеге жуық қаржы қарастырылуда.

КӘСІПКЕРЛЕРГЕ БІР ОРТАЛЫҚТАН ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТІЛЕДІ Өңірде шағын жəне орта кəсіпкерлікті дамыту мақсатында да жұмыстар атқарылуда. Екінші деңгейдегі банктер арқылы бірінші тоқсанда 7,4 миллиард теңгеге несие берілді (2017 жылы 6,4 миллиард теңге). Бұл өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 1 миллиард теңгеге артық. Жалпы шағын жəне орта бизнес субъектілеріне мемлекеттік қолдаудың қаржылай көлемі өткен жылмен салыстырғанда 2 миллиард 833 миллион теңгеге немесе 23 пайызға артты. Өткен жылдардан қарыз болып келе жатқан 500 миллион теңге субсидия мəселесі шешілді. Кəсіпкерлерге қызмет көрсету орталықтарының жұмысы қайта қаралып, онда аудандық əкімдіктің жер қатынастары, кəсіпкерлік, ауыл шаруашылығы бөлімдерінің, к ə с і п ке р л і к п а л ат а , и н в е с т о р л а р м е н кəсіпкерлерге қызмет көрсету орталығының өкілдері шоғырланып, қызмет көрсететін болады. Инвесторлармен жұмысты жандандыру мақсатында инвесторларға қызмет көрсету орталығының қызметі қайта қаралды, штаты көбейтілді жəне 116 инвестжоба дайындалды.

КОММУНАЛДЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚТАҒЫ ШЕШІМІН ТАПҚАН ШАРУАЛАР Энергетика саласында 24 жоба қолға алынып, оның 11-інде нақты жұмыстар жүргізілуде. Оның ішіндегі күрделісі Тараз қаласында 3 қосалқы

стансасының құрылысы да жүргізілуде. Сол арқылы электр қуатымен толық қамтамасыз етілмей отырған мөлтек аудандарының мəселесі биыл толық шешіледі. Келе сі маңызды мəс еленің бірі – ол иесіз электр желілері мен қондырғылар еді. Енді бұл да шешімін тауып отыр. Ол үшін «Таразтрансэнерго» коммуналдық мекемесінің теңгеріміне алынып, бұл мекемеге қосымша электр қуатын тасымалдау қызметі берілуде. Бұл шешім, бұдан бөлек тарифті оңтайландыруға да өз əсерін тигізетін болады. Бүгінгі күнге 377 елді мекеннің 173-і немесе 46 пайызы газдандырылған. Осы елді мекендердің ішінде тұрғындардың 11 пайызы немесе 88 мың адам газ торабына қосылмаған, себебі көшеден үйге кіргізу құны қымбат, 150 мың теңге. Бұл мəселені шешу үшін «Жамбыл Жылу» коммуналдық мекемесіне арнайы лицензия беріліп, жұмыстың құнын 80 мың теңгеге дейін төмендеттік. Ендігі жерде 1 желтоқсанға дейін 53 мың тұрғын газдандырылады. Қалып отырған 35 мыңын қамтамасыз ету үшін ЖҚ қажет жəне ол бүгінде əзірленуде. Ал газдандырылмаған 171 елді мекен мəселесін шешу мақсатында 2019 жылдан бастап, үш жылда бөліп қаржыландыру үшін Энергетика министрлігіне магистральды құбыр құрылысының 43 миллиард 761 миллион теңге құрайтын 11 жобасы дайындалып, маусым айында бюджеттік өтінім берілді. Жылу жүйелерін жөндеуге 2,5 миллиард теңге қаралып, жұмыстар жоспарға сəйкес жүргізілуде. Биыл осы салада 28 қазандықты қауіпсіз жерге шығару бойынша жалпы құны 906,6 миллион теңгені құрайтын 15 нысанға ЖҚ əзірленген. (Байзақ – 1, Мойынқұм – 5, Сарысу – 6, Т.Рысқұлов – 4, Қордай – 3, Шу – 3, Талас – 4, Меркі – 2). Регламентке сəйкес талдау нəтижесінде олардың құны көтеріңкі екендігі анықталды. Құнын оңтайландыру мақсатында 320,5 миллион теңгеге модульді қазандықтар орнатылады. Оның 5-еуі алдымыздағы бюджетті нақтылауда қаржыландырылатын болады. Қалғаны келесі жылы шешіледі. Бұл қаржыны 65 пайызға немесе 586 миллион теңгені үнемдеуге мүмкіндік береді. Ау ы з су ғ а ке л с е к , қ а л а т ұ р ғ ы н д а р ы н орталықтандырылған сумен қамту көрсеткішін жыл қорытындысында 88 пайызға жеткізуді көздеп отырмыз.

– Тараз қаласында 356 461 тұрғынның 312 547 адамы қамтылған (87,5 пайыз); – Қаратау қаласында 29 781 тұрғынның 29 781 адамы қамтылған (100 пайыз); – Жаңатас қаласында 22 068 тұрғынның 22 068 адамы қамтылған (100 пайыз); – Шу қаласында 36 115 тұрғынның 20 684 адамы қамтылған (57,2 пайыз). Ол үшін Тараз қаласында бірқатар жобалар іске асырылуда. Қаратау қаласында 138 көп қабатты тұрғын үйлер жəне 56 əлеуметтік нысандарға су кестемен берілуде. Жыл аяғына дейін суды тəулігімен беру жоспарлануда. Ау ы л д ы қ е л д і м е к е н д е р д і а й т а т ы н болсақ, 373 ауылдық елді мекеннің 189-ы (50,7%) орталықтандырылған, 184-і (48,5%) орталықтандырылмаған ауызсумен қамтылған. Тасымалданатын 3 ауыл – Мойынқұм ауданында (Ақсүйек, Ақбақай, Бурылбайтал). Орталықтандырылған су құбыры жоқ 184 ауылдың 50-інде барлығы 7 мың адам тұрады. Тұрғындар аз болғандықтан жаңа су құбырын салу экономикалық жағынан тиімсіз. Бұл мəселені су тарату пункттері арқылы шешуді көздеп отырмыз. Қалған 134 ауылды 2019-2022 жылдары ауызсумен қамту жоспарланып отыр. Бұл жерде де, газ сияқты, ауызсу құбыры бола тұра, 50 мың тұрғын сол құбырға қосылмай отыр. Себебі тариф қымбат. Сондықтан бұл мəселені республикалық бюджет есебінен субсидиялау мүмкіншілігін ескеріп, құжаттар əзірленуде. Бұдан бөлек, тарифті көтермеу мақсатында, жалпы жұмыстың тиімділігін арттыру үшін облыста «бірыңғай оператор» құру ойластырылуда. Биыл 19 елді мекенді ауызсумен қамту жоспарланып отыр. Оның 9-ын көктемгі нақтылауда қостық.

АСЫРАУШЫ САЛАДА ЖҰМЫС ЖҮЙЕЛІ ЖҮРГІЗІЛУІ КЕРЕК Ауыл шаруашылығына 18,3 миллиард теңге бөлінді. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 2,9 миллиард теңгеге көп. Ауыл шаруашылығының негізгі капиталына салынған инвестиция көлемі 11,1 миллиард теңгені құрап, 58 пайызға артты. Тамақ өнімдері өндірісіне салынған инвестиция 18,2 пайызға ұлғайып, 3,3 миллиард теңгені құрады. Жүйеге қатысты шешімдерге келетін болсақ, ауыл шаруашылығы дақылдары 650 мың гектарға орналастырылды, бұл өткен жылдан 20 мың гектарға артық. Осының есебінен қант қызылшасы, майлы дақылдар, көкөніс-бақша, картоп жəне мал азығының алқабы ұлғайды. А й м а қ т ы т ұ қ ы м м е н қ а м т а м а с ы з е ту мақсатында, 8 тұқым шаруашылығын ашу қажеттілігі анықт алып, біреуі ашылды. Шаруашылықтарға талап күшейтілді. Нақты межелерді қоюдың нəтижесінде, элиталық тұқым үлесі 6 пайыздан 11,3 пайызға жеткізілді. Тыңайтқыштарды қолданудың да межелері белгіленіп, өткен жылғы 17 пайыздан 20 пайызға жеткізілетін болады. Жалпы саладағы мəселелерді жүйелі шешу үшін арнайы карта

жасалды. Онда бірінші кезекте, егістік алқабын көбейту қаралып отыр. Кезінде егін алқабы 992 мың гектар болса, бүгін 214 мың гектар жер айналымнан шығып кеткен. Енді осы жердің 175 мың гектарын қайтаруға болатыны анықталып, оның 13 мыңын биыл қайтаруды жоспарлап отырмыз. Картада кооперативтер мəселесі де қаралған. Қазіргі уақытта 44 кооператив, оның ішінде сүт бағытында – 25, ет бағытында – 12 жəне басқа бағыттарда 7 кооператив жұмыс істеуде. А л д ы м е н ко о п е р а т и в т е р д і а ш уд ы ң принциптерін айқындадық. Оларды облыстағы қайта өңдеу кəсіпорындарына байладық. Нəтижесінде, 8 сүт өңдейтін кəсіпорынға қосымша 32 сүт кооперативін ашу кажеттілігі анықталды. Сол сияқты, ет бағытында 25 кооператив керектігі белгілі болды. Биыл 20 сүт, 10 ет бағытындағы кооператив ашу жоспарланған, оған қаржы бар (1,0 млрд. теңге). Оларды ашқанда, кəсіпорындардың бүгіндегі 50 пайыздан аспайтын жүктелімдерін 80 пайызға жеткізуге болады. Биыл кооперативтер 5600 тонна сүт өндіріп, сүт өңдеуші кəсіпорындардың жүктелімі 10 пайызға артты. Картада техникалармен жабдықтау да карастырылған. Есепті кезеңде 1,8 миллиард теңгеге 216 жаңа техника сатып алынып, жаңару деңгейі 3,1 пайызды құрады. Жыл соңына дейін бұл көрсеткіш 5 пайызға жеткізілмек, ал 2021 жылға дейін 10 пайызға жеткізу жоспарланған. Суармалы жерлердің алқабын көбейту үшін каналдарды тазарту жəне қалпына келтіру мақсатында коммуналдық механикалық отряд құрылып, оның материалдық-техникалық базасын қалыптастыруға 693 миллион теңге бөлінді. Жалпы 3-4 жылда суармалы жерлердің көлемін 96 мың гектардан 192 мың гектарға жеткізу жоспарланды, оның ішінде 54 мың гектары республика арқылы. Ол үшін «Казсушар» балансына 761 канал өткізіледі. Бүгінде жоспарға сəйкес 371 канал өткізілді. Қалған 35 мың гектар мехотрядтің есебінен болады (оның ішінде жаңадан қосылатын жер – 8,8 мың гектарды құрайды). Сонымен бірге мехотрядпен 28 шағын тоғанды қалпына келтіру жəне соғу арқылы 7 мың гектар жер айналымға қосылады. Же рд і т и і м д і п а й д а л а н у ма қ с ат ы н д а əрбір ауылдық округ ке скінінде жердің құнарлық картасы əзірленіп, арнайы сайтқа орналастырылуда. Жер ресурстар туралы ақпараттарға қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында облыстың жер қорының интерактивті картасы əзірленуде. Же р м о н и т о р и н г і н ж ү р г і зу ү ш і н «Қазғарышпен» келісімшартқа отырып, жұмыстар басталуда. Жыл басынан 104 мың гектар босалқы жер айналымға тартылып, жоспар 139 пайызға орындалды. Ветеринария саласына ре спубликалық бюджеттен 1,3 миллиард теңге бөлініп, ісшаралар толық орындалуда. Биыл 147,6 миллион теңгеге ветеринарлық пункттерге 29 ғимарат сатып алу жұмыстары жүргізілуде. Биыл мал қораларын залалсыздандыруға 4 арнайы автокөлік сатып алынбақ. Конго – қырым қызбасына қарсы 188,8 миллион теңге бөлініп, көктемгі залалсыздандыру жұмыстары толығымен орындалды.

ТАБИҒАТТЫ ҚОРҒАУ ДЕКЛАРАЦИЯСЫ Табиғатты қорғау саласында бірқатар жобалар іске асырылуда. Соның бірден-бір маңыздысы – Тараз қаласының сарқын суларын тазартатын кешен. Бұл күрделі құрылыс болған соң, алдымен техникалық-экономикалық негіздемесі керек. Ол үшін 35 миллион теңге бөлінді. 15 тамызда жеңімпаз мекеме құрылыстың алғашқы бағасын, технологияның қалай қолданылатынын айтатын болады. О рм а н м е ке м е л е р і н і ң м ат е р и а л д ы қ техникалық базасын нығайтуға 186 миллион теңге бөлініп, 50 көлік пен арнайы техника сатып алынды. Бұдан басқа, бюджетті нақтылау барысында 48,0 миллион теңгеге қосымша қажетті техникалар алынбақ. Бүгінде браконьерлермен күресті күшейту үшін мамандандырылған жануарлар дүниесін қорғау жедел қызметі құрылуда. Оған табиғатқа жаны ашитын адамдар тартылуда. Табиғатты қорғау, заңсыз аңшылықтан бас тарту жөнінде Декларация қабылдап, облыс, басқарма, мекеме басшылары осы Декларацияға қол қойып, өздеріне тиісті міндеттемелер алды. Мəслихат депутаттарын, басқа да лауазымды тұлғаларды осы Декларацияға қол қоюға шақырамын. Жабайы жануарлар мекендейтін ортаның жəне өсімдіктер əлемінің жойылуына жол бермеу үшін Қордай, Шу аудандарын қамтитын аумағы 367 мың гектар «Қордай – Жайсаң» мемлекеттік табиғи қаумалы құрылуда. Бүгінгі күні оның ғылыми негіздемесі мемлекеттік сараптамадан өтуде. Сондай-ақ Жуалы, Талас жəне Жамбыл аудандарының аумағында «Жуалы – Қарашат» зоологиялық қаумалы үшін 148 мың гектар жер учаскелерін бөлу жұмыстары басталды. Яғни облыс аумағының жарты миллионнан астам аңшылық алқабында аң аулауға заңды түрде тыйым салынатын болады.

ҚҰРЫЛЫС ЖҰМЫСТАРЫНДА ҚАРҚЫН БАР Есепті кезеңге құрылыс көлемі 42 миллиард теңгені құрады. Бұл 18,8 пайызға артық. Барлық қаржыландыру көздерінен тұрғын үй құрылысына 18 миллиард теңге инвестиция тартылып, 27 пайызға артты.

213 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріліп, 4,0 пайызға өсті. 15 көп пəтерлі тұрғын үй жыл соңына дейін тапсырылады. Құрылыс алқаптарын инженерліккоммуникациялық жүйелермен қамтамасыз етуге 5,1 миллиард теңге бөлініп, 31 жоба іске асырылуда. Жүйенің жалпы ұзындығы – 135 шақырым. Білім саласында 15 нысанның құрылысы жүргізілуде. 3 нысан пайдалануға берілді. Оқу жылына 9 мектеп тапсырылады, қалғаны өтпелі. Денсаулық сақтау саласы бойынша 10 нысанның құрылысы жүргізілуде. Оның 9-ының құрылыс жұмыстары екінші жарты жылдықта аяқталады, 1 нысан өтпелі. Біз алғашқы медициналық көмек көрсететін ғимараттары жоқ 82 елді мекеннің мəселесін 1-2 жылда шешуді жоспарлап отырмыз. Бұл жерде, мемлекеттік-жекеменшік серіктестік тетігін қолдану арқылы мəселені тиімді шешуге болады. Биыл соның біразы шешімін таппақ. Спорт с а ласы бойынша 7 ныс анның құрылысы жүргізіліп, бүгінгі күнге 6-ауы пайдалануға берілді, 1-еуі жыл соңына дейін аяқталады. Сонымен қатар Таразда жеңіл атлетика манежінің, көркемсурет гимнастика кешенінің, 3 сауықтыру спорт кешенінің жобалау құжатына қаржы бөлінді. Архитектура саласында Жамбыл облысы аумағын дамытудың қала құрылысы кешенді схемасын əзірлеуге кірістік. Оны жасақтауға бюджеттен 114 миллион теңге бөлінді. Əсіресе облыс орталығының сəулеттік келбетін қалыптастыруға айрықша көңіл бөлінуде. Бұл ретте, қала құрылысы кеңесінің ж ұ м ы с ы ж а н д а н д ы р ы л ы п , ап т а с а й ы н өткізілуде. Осы мақсатта арнайы «Сəулеттік бюро» мекемесін құрдық. Мекеме сəулетке қоса жарнама мəселелерімен де айналысады. Қаладағы саябақтар, гүлзарлар, басқа да демалыс орындарын жаңғыртуға қатысты, жалпы қаланың келбетіне байланысты 37 мəдени-тарихи демалыс нысанын іске қосу жоспары белгіленді. Бүгінде «Жеңіс», Қ.Рысқұлбеков атындағы с а я б а қ т а р ы н , « Же л то қ с а н » а л л е я с ы н , «Атшабар», «Балқарағай» гүлзарларын, орталық жəне облыс əкімдігінің алдындағы алаңдарды қайта жаңғырту жұмыстары жүргізілуде. Облыстық «Салтанат» сарайы, «Неке сарайы», «Өлкетану» мұражайы, «Көркем сурет» галереясы, «Қолөнер шеберханасы», «Шахристан» кешені, Талас өзені жағасындағы демалыс аймағы (14 мкр), темір жол вокзал алаңы, «Руханият» орталығы, Тектұрмас маңындағы «Тектұрмас этно-тарихи кешенін» құру, Оқушылар сарайы бойынша тиісті жобалау жұмыстары жүргізілуде. Бұдан басқа, облыс орталығының 28 көшесін реттеу, абаттандыру жұмыстары басталды. Қаладағы бағдаршамдар мен жол белгілерін, аялдамаларды, жарнамалық қондырғыларды бір типке келтіру бойынша жоспар бекітіліп, тиісті жұмыстар қолға алынуда. Автомобиль жолдары жəне елді мекендер көшелерін жөндеуге облыстық бюджеттен 8,1 миллиард теңге бөлінді. Оған 24 шақырым жаңа шағалды көше жолдарын салумен қатар, 384 шақырым орташа жөндеу, 1 көпірдің құрылысы жəне 1 жол өткелін қайта жаңғырту жоспарланған. Сонымен қатар инвестиция жəне даму министрлігімен тығыз жұмыс атқарылып, паритетті негізде, қосымша 7 жобаның іске асырылуына 2,3 миллиард теңге нақтылауда бөлініп, оның есебінен 100 шақырымға жуық жергілікті автожолдар жөнделмек. О с ы т ə ж і р и бе н і о бл ы с ж ə н е ауд а н бюджеттерімен бірлесіп қаржыландыру үшін қолданып, Байзақ, Жамбыл, Меркі, Шу аудандарында 14 жобаның іске асырылуына 379 миллион теңге бөлінді. Осылайша, жолдардың жақсы жəне қанағаттанарлық үлесін 80 пайызға жеткізсек дейміз. Сəйкесінше, 3 жыл ішінде қалалық қоғамдық жолаушылар көлігі толығымен жаңартылмақ. Қоғамдық көліктер мəселесі бойынша рейдтер тұрақты ұйымдастырылуда, тасымалдайтын мекемелермен тиісті жұмыс жүргізілуде. Бүгінгі таңда облысымыздың 279 елді мекені немесе 78 пайызы тұрақты қоғамдық көлік қатынасымен қамтылған. Осы жылдың қорытындысы бойынша бұл көрсеткішті 97 пайызға дейін арттырып, 344 елді мекенді қамту көзделуде. Саланың маңыздылығы ескеріліп, арнайы басқарма құрылып отыр.

3

EKONOMIKA

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

4 тамыз, 2018 жыл

ӘКІМ БОЛ, ХАЛЫҚҚА ЖАҚЫН БОЛ!

ЖҰМЫСТАР АУҚЫМДЫ ÎÁËÛÑ ӘÊІÌІ ÀÑҚÀÐ ÌÛÐÇÀÕÌÅÒÎÂÒІҢ ÎÁËÛÑÒÛҚ ÌӘÑËÈÕÀÒ ÄÅÏÓÒÀÒÒÀÐÛ ÀËÄÛÍÄÀҒÛ ÅÑÅÁІ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУДЫҢ НӘТИЖЕЛІ ЖОЛДАРЫ Жұмыспен қамтудың белсенді шараларына 16 мыңнан астам адам тартылып, 6 айдағы жоспар (12608 адам) 130 пайызға орындалды. Өткен жылы Елбасының облысқа келген іс сапарында өз бетімен жұмыспен қамтылғандар ү л е с і н і ң жо ғ а р ы л ы ғ ы с ы н ғ а а л ы н ы п , көрсеткіштерді жақсарту бойынша нақты тапсырмалар берілгені белгілі. Осы бағытта арнайы «Жол картасы» бекітілді. Жыл басындағы мəртебесі анықталмаған 241 мың адамның 80 мыңының мəртебесі өзектендірілді. Оның ішінде 20,2 мыңы жалдамалы жұмысшылар санатына өтсе, 1251і жеке кəсіпкер болып тіркелді, 6 мыңға жуық адам жұмыспен қамтудың белсенді шараларына тартылды. Нəтижесінде, өз бетімен жұмыспен қамтылғандардың үлесі 42,4 пайыздан 34,1 пайызға дейін азайды (179,9 мың адам). Нəтижесіз жұмыспен қамтылғандардың үлесі 36,7-ден (бұл кезінде республикадағы ең жоғары көрсеткіш болатын) 8,4 пайызға төмендеді. Жалпы жұмыссыздық деңгейі 4,9 пайыз деңгейінде сақталуда.

КАДР ДАЯРЛАУ МЕН ІРІКТЕУ ТАЛАБЫ ӨЗГЕРДІ Биыл білім жүйесін қаржыландыруға 106 миллиард теңге бөлінді. Мектепке дейінгі тəрбиемен жəне оқытумен қамтылған 3-6 жастағы балалардың үлесі 91 пайызды құрады. Жыл соңына дейін бұл көрсеткішті 95 пайызға жеткізу үшін 45 мектепке дейінгі ұйым ашу жоспарланып отыр. Оның 31-і жекеменшік балабақша. Тараз қаласында балаларды кезекке қою мен жолдама берудің автоматтандырылған жүйесін енгізуді көздеп отырмыз. Орта білім алуда 2017-2018 оқу жылының қорытындысы бойынша үздік жəне жақсы оқитын оқушылардың үлесі 66,5 пайызды құрады (135633 оқушы). Ха лықара лық, ре спублика лық пəн олимпиадалары мен ғылыми жарыстарға қатысқан 257 оқушының 142-сі (55,2%) жеңімпаз атанды (22 алтын, 35 күміс, 85 қола). Облыс оқушылары ре спублика лық олимпиадада 7 жыл қатарынан, республикалық ғылыми жарыстардың қорытындысында 6 жыл қатарынан «Ең үздік команда» атанып, І орындарды иеленді. Дарынды ер балаларға арналған «Білім-инновация» мектеп-интернаты 10 жыл қатарынан «Үздік олимпиада мектебі» атағына ие болды. Ұлттық бірыңғай тестілеудің орташа балы 89,4-ті құрады. Өткен жылмен салыстырғанда бұл 11,5 балға жоғары. М ау с ы м а й ы н д а о бл ы с т ы қ д а р ы н д ы балаларға арналған мамандандырылған ІТ лицей-интернаты құрылды. Оған 121 миллион теңге қарастырылып отыр. Сонымен бірге ауыл шаруашылық жəне техникалық бағыттарда заманауи материалдық базамен қамтылған Құлан ауыл шаруашылығы жəне Жамбыл политехникалық базалық колледждерін жаңғырту жобалары басталды. Бұған 300 миллион теңге бөлінді. Алдағы оқу жылында техникалық жəне кəсіптік білім беру ұйымдарына 5024 орын мемлекеттік білім тапсырысы бөлінді (2017-2018 оқу жылында 4993, яғни 31 орынға артық) оның 3324-і – жұмысшы мамандықтар. Осы бағытта мемлекеттік тапсырысты орналастыруға қатысты бірқатар шешімдер қабылданды. Жаңа оқу жылынан бастап арнайы ереже əзірленді. Бұрын тек колледждер мен студенттер арасында келісімшарт жасалатын болса, енді жұмыс берушілер – колледждер жəне аудан, қала əкімдері арасында үшжақты шарттар жасалынады. Соған сəйкес, біріншіден, жұмыс беруші оқу бітірген түлекті жұмысқа қабылдауға, тиісті жалақы төлеуге міндеттеледі. Екіншіден, студент, шарт талаптарын бұзса, жұмсалған мемлекеттік қаржыны қайтаруға міндеттеледі. Үшіншіден, аудан əкімдерінің мамандарға тапсырыс берудегі жауапкершілігі артады. Ондағы мақсат – бюджетті тиімді пайдалану жəне еңбек нарығының сұранысына сай мамандарды дайындау. Сондай-ақ енді мектеп директорының жауапкершілігін арттыру мақсатында оларды конкурс арқылы тағайындау қағидалары өзгереді. Бұдан былай төрт жылдан астам жұмыс істеген мектеп басшысымен келісімшартты ұзарту қоғамдық комиссияларда, мектептің білім сапасы мен жетістіктерін ескере отырып шешілетін болады. Сондай-ақ мектептер арасындағы рейтинг бойынша да оның жауапкершілігі қаралмақ. Білім беру ұйымдарының қызметін бағалау үшін оқушылар мен ата-аналардың виртуалдыонлайн дауыс беруі қарастырылған. Бүгінгі күні облыста 3 жоғары оқу орнында жатақханаға қажеттілік анықталды. 3 жоғары оқу орнындағы жатақхана орнына мұқтаж

студенттер саны – 1837 (ТарМУ – 657, ТарМПУ – 780, ТИГУ – 400) болса, 3 колледжде 750 жасқа жатақхана қажет (Абай атындағы Жамбыл гуманитарлық колледжі – 300, Жамбыл медицина колледжі – 350, №9 Меркі колледжі – 100). Қажеттілікті өтеу мақсатында қазіргі кезде «Тараз» қонақ үйі сатып алынып, ТИГУ студенттеріне жатақхана дайындалуда. Қалған 2 жоғары оқу орны мен 3 колледж тарапынан жатақхана салуға тиісті жер телімдері белгіленіп, құрылыс жұмыстарын жүргізу үшін тиісті құжаттамалары дайындалуда.

ЭЛЕКТРОНДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ ПАСПОРТЫ ЕНГІЗІЛУДЕ Бүгінде мекемелердің 89 пайызы (406) интернетпен жəне қызметкерлер жұмыс орнының 92 пайызы компьютермен қамтылған. Бұл көрсеткішті 100 пайызға жеткізу үшін облыстық бюджеттен нақтылау кезінде 152 миллион теңге бөлінді. Қазіргі таңда 6600 медицина қызметкері «Elsi Med», «Damu Med» ақпараттық жүйелерімен жұмыс істеуде, оларға 102 мың медициналық, 1,1 миллион амбулаториялық карта жəне 57 мың электрондық денсаулық паспорты енгізілді. Жарты жылдықта жоспар 50 пайыз болса, көрсеткіш 60 пайызға орындалып отыр. Білім саласындағыдай жұмыстың сапасын көтеру үшін биыл алғаш рет мекеме басшылары нақты индикаторлар көрсетілген келісімшарттарға қол қойды. Бұл салада да бір мекемені ұзақ жыл басқарған басшыларды ротациялау тəртібі енгізілді. Биылғы облыстың денс аулық с ақт ау саласындағы елеулі оқиға – биыл алғаш рет Таразда бүйрек алмастыру отасы жасалғаны болды. Бұл профессор Сейтхан Жошыбаевтың, осы кісі басқарып отырған ұжымның еңбегі екенін атап айту керек.

СПОРТ НЫСАНДАРЫНЫҢ ҚАЖЕТТІЛІГІ САРАЛАНДЫ Х а л ы қ а р а л ы қ ж ə н е р е с п у бл и к а л ы қ жарыстарда біздің спортшылар 201 алтын, 211 күміс, 254 қола медальді иеленді. Қазіргі таңда облыс көлемінде 2133 спорт нысаны жұмыс істейді. (17 стадион, 1 спорт сарайы, 16 спорт кешені, 589 спорт зал, 429 футбол алаңы, 976 спорт алаңшасы жəне 105 басқа да спорт нысандар). Спорт нысандарының қажеттілігіне талдау жасалып, 25 дене шынықтыру-сауықтыру кешенін жəне 50 спорт алаңшасын салу қажет екені анықталды. Құрылыс айтылған регламентке сəйкес жүргізілетін болады.

ОҢТАЙЛАНДЫРЫЛҒАН МӘДЕНИЕТ ОШАҚТАРЫ Мəдениет саласында мəдениет ошақтарының тиімділігі, халықтың рухани сұранысын қанағаттандыру деңгейі талданып, мақсатты индикаторлар белгіленді.

2018-2020 жылдарға арналған елді мекендерді мəдениет нысандарымен қамту жəне олардың халыққа қызмет көрсету деңгейін арттыру картасы жасалды. Алдымыздағы 3 жылда ыңғайластырылған ғимаратта орналасқан клубы бар ауылдардың 16ына жəне мүлдем клубы жоқ 10-ына регламентке сəйкес жаңа оңтайландырылған мəдениет ошақтары салынады. Жалпы барлық мəдениет ошақтарында «Цифрландырылған ақпараттық орталықтар» ашып, тиісті қызмет түрін ұйымдастыруды жоспарлап отырмыз. Облыст ағы мəдениет мекемелерін оңтайландыру барысында 61 мекеме, оның ішінде нормативке сəйкес келмейтін 11 клубты, 18 жеке меншікте орналасқан кітапхананы, 10 бейнемобильді жабу ұсынылады. Үнемделетін қаржы көлемі 32 миллион теңгені құрайды. Биыл «Əулиеатаның қасиетті жерлерінің картасы» жобасы іске асырылмақ. «Əулиеата өңірінің көптомдық энциклопедиясын» сериялармен шығару бойынша жұмыстар басталды. Жоспар бекітілді. Бүгінде туризм саласындағы ресурстарды жүйелендіру мен қолдағы резервтерді бірлестіру үшін «аймақтық карта» əзірленді. Картаға сəйкес, жалпы құны 7,4 миллиард теңгеге 30 инвестициялық жобаның базасы құрылды. Жергілікті бюджет жəне инве сторлар қаражатына 5 арнайы туристік аймақ құрылуда.

1)«Қаралма» тау-шаңғы базасы, 2)Шахристан аумағындағы облыстың негізгі туристік нысандарын көрсетуге арналған көрме макеттері бар «Көне Тараз шеберлері» қолөнершілер қалашығы, 3)«Төрткөл» керуен сарайындағы «Қазақ ауылы» тарихи-мəдени орталығы, 4) «Айша бибі» жəне «Қарахан» кесенелері мен «Əулие бастау» сауықтыру орны кіретін тарихиархеологиялық кешені жəне 5) «Ақыртас» сарай кешені. Осы мақсатта Жуалы ауданында «Қаралма» тау-шаңғы туристік базасын салу бойынша

инвестициялық жоба əзірленді. Қазір жұмыстар басталып, жүріп жатыр. Бұдан басқа облыстың 33 туристік нысаны кірген 12 туристік маршруты əзірленді. Соның ішінде келесі бағыттар бойынша автожол құрылысына – «Баласағұн» қалашығына 92 миллион теңге, «Əулие Бастау» бұлағына 35 миллион теңге, «Тау қымыз» емдік-сауықтыру орталығына 168 миллион теңге бөлінді.

ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АХУАЛ ТҰРАҚТЫ Өңірде ішкі саясат, тілдерді дамыту, дін істері, жастар мəселелері бойынша қабылданған бағдарламалар аясында тиісті жұмыст ар атқарылуда. Елбасы Жолдауын түсіндіру бойынша жұмыстар жоспарға сəйкес жүргізілуде. Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында биылғы жылы 5 миллиард теңгеге 117 жоба, 68 түрлі форматтағы іс-шара іске асырылуда. Аудандар мен Тараз қаласы бойынша түйткілді мəселелердің дерекқоры жасалынып, «Ыстық нүктелер» іс-шарасы бекітілді. Есепті мерзімде 40 мыңға жуық əкімшілік құқық бұзушылықтың жолы кесілді жəне 345 миллион теңгеден астам айыппұл салынды. «Қоғамдық бақылау» сайтын ашып, сол арқылы тұрғындар облыстың билік органдарына сауалдарын жолдап, кері байланыс орнату тетігін қалыптастырудамыз. Сондай-ақ Үкіметтік емес ұйымдарға арналған «Азаматтық орталық» ашуды жоспарлап отырмыз. Бұған облыстық бюджеттен 10 миллион теңге қарастырылды. Атқарылып жатқан жұмыстарды жүйелі түрде тұрғындарға жеткізіп отыру үшін арнайы «Баспасөз орталығы» ашылды. Облыста жалпы қылмыстық құқық бұзушылық деңгейі 31,3 пайызға төмендеген (7317-ден 5024ке дейін) Криминогендік жағдай қалыпты жəне құзырлы органдардың қатаң бақылауында. Жалпы өңірдегі қоғамдық-саяси ахуал тұрақты.

ӨҢІРЛІК БАҚЫЛАУ ЖҮЙЕСІ ОЙДАҒЫДАЙ Құрметті депутаттар! Жалпы облыс экономикасының барлық саласында жүйелендіру жəне оңтайландыру жұмыстары атқарылуда. Əр салаға қатысты күрделі мəселелер аудандар мен қалаларда толық зерделеніп, оларды шешу жолдары айқындалуда. Б ұ л р е т т е , о бл ы с ə к і м і ап п а р ат ы н ы ң инспекторлық корпусының жұмысы жаңа форматта ұйымдастырылып, уəкілеттілігі күшейтілді. Жұмыс тиімділігін арттыру, орындаушылық тəртіпті нығайту мақсатында ұйымдастыруинспекторлық бөліміндегі бас инспекторларға айына 2 рет аудандарға, аудандағы елді мекендерге шығып, проблемалық мəселелерді зерделеуді, мемлекеттік бағдарламалардың, қойылған межелердің орындалуын қарауды жəне тұрғындармен кездесіп, олардың көтеріп отырған мəселелерін талдау тапсырылды. Бұл жөнінде арнайы өкім де шықты. Бүгінгі күнге дейін аудандар мен Тараз қаласына 59 рет сапар жасалды. Онда 327 мəселе көтерілді. Мəселен, зерделеу барысында облыс бойынша 62 əкім (44%) мен 145 учаскелік инспектор (57%) басқа округтерден қатынап жұмыс істейтіні анықталды. Аудан əкімдерінің мəліметіне сəйкес қазір бұлардың барлығы тиісті мекендерге көшірілді. Бірақ бұл əлі тексерілетін болады. Жыл басында барлық аудандар мен Тараз қаласын аралап, жергілікті жерлерде өңдеу өнеркəсібінің аздығына, олардың жүктелімінің төмендігіне, бұл бағыттағы атқарушы органдардың жұмысына, нысандар құрылысының ЖСҚ құнының жоғары болуына, пайдаланылмай жатқан жерлер жəне басқа да шаруалар бойынша бірқатар сын-ескертпелер айтылып, тапсырмалар берілген болатын. Жақында 6 айдың қорытындысы бойынша аудандарды тағы да аралап шықтық. Жалпы экономикалық көрсеткіштер оң болғанымен, шешілмеген сұрақтар жеткілікті. Жергілікті активпен өткен кездесулерде жұмыстардың толық ұйымдастырылмағаны, кемшіліктер айтылды. Сондықтан атқарылған жұмысты бағалауда, жыл басында жасалған келісімді ескере келе, аудан деңгейінде 22 кызметкерді жұмыстан босату, 78 қызметкерге тəртіптік шара қолдану бойынша шешімдер қабылданды. Нақты индикаторларды межелеу, мерзіміне сəйкес карап, шешім қабылдау – бұл да жүйе. Осы орайда облыстағы мыңға жуық ауыл əкімдіктеріндегі қызметкерлердің əлеуетін пайдалануымыз керек, оларға жұмыс істетуіміз керек. Сол себептен, биыл аудан əкімі мен ауыл əкімдері арасында келісімшарттар түзілді. Облыс əкімі орынбасарларына да өз кезегінде айына 1 рет аудандарға шығып, қадағалайтын салалар бойынша проблемалық мəселелерді қарап отыру жүктеліп отыр. Құрметті депутаттар! Бұл – алты айда қол жеткізген жетістіктер. Бірақ проблемалар да жоқ емес. Оны саласалаға бөліп, өзіміз айтып отырмыз. Алдағы шаруалардың ауқымы өткен кезеңнен де көп.

«Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші, бұның барлығы тиімді тірліктің, бірліктің арқасында мүмкін болмақ.

ДЕПУТАТТАР НЕ ДЕДІ? БИЗНЕСТІҢ БАҒЫТЫН ӨНДІРІСКЕ БҰРУ КЕРЕК Мұқаш ЕСКЕНДІРОВ, облыстық мəслихат депутаты, «Қазфосфат» ЖШС бас директоры, Қазақстанның Еңбек Ері: – Біз бүгін облыс əкімінің жарты жылда атқарған жұмысы туралы есебін тыңдадық. Өткен жылдың есепті кезеңімен салыстырғанда облыс экономикасының барлық саласында өсу деңгейі бар. Жыл сайын жағдай жақсарып келеді. Соңғы жылдары облыста оң өзгерістер жетерлік. Əрине, оның бəрі оңайлықпен келіп жатқан жоқ. Халықтың əлеуметтік-тұрмыстық жағдайын барынша жақсартуға жол ашатын өндірісті дамыту, орта жəне шағын кəсіпкерлікті қолдау мен көрсетілетін қызмет түрлерінің сапасын арттыру бағытындағы істің деңгейі облыс басшысының ұйымдастыру қабілетіне байланысты екендігі белгілі. Жыл сайын өнеркəсіп өндірісінің өңірлік экономиканың құрылымындағы үлесі артып келеді. Мені ауқымды кəсіпорын басшысы ретінде облыстағы химия өнеркəсібі өндірістерінің өсуі қуантады. Бұл ретте былтырмен салыстырғанда химия өндірісі 1,5 есеге артқан. «Қазфосфат» ЖШС осы жылдың жеті айында 62164 миллион теңгеге өнеркəсіп өнімдерін өндірді. Жергілікті кəсіпкерлер палатасының өңірлік кеңесінің төрағасы ретінде аймақтағы шағын жəне орта бизнестің дамуына қысқаша тоқталсам, шағын жəне орта кəсіпкерліктің аймақ экономикасының дамуына қосқан үлесі жыл санап артып келеді. Осы жылдың қаңтар-мамыр айларында шағын жəне орта бизнес есебінен бюджетке 12,8 миллиард теңге көлемінде салық жəне басқа төлемдер төленген. Бұл облыстағы жалпы кірістердің 35 пайызын құрайды. Өткен жылдың есепті кезеңімен салыстырғанда биыл шағын жəне орта бизнес субъектілері 3 пайызға артып, олардың саны 61,7 мыңды құрады. Көрсеткіштердің өсімі жеке кəсіпкерлердің 0,9 пайызға, шаруа қожалықтарының 4,4 пайызға артуы есебінен болды. Ал енді қазіргі таңдағы күрделі мəселеге келер болсақ, ол – облыста бизнес кеңістігінің тапшылығы. Себебі облыс бизнесі табысының 70 пайызынан астамы сауда жəне қызмет көрсету саласынан қалыптасқан. Бұл жалпы аймақтық өнім құрылымының 61 пайызын құрап отыр. Сондықтан бизнестің салалық бағытын өндіріске бұру қажет.

МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ САПАСЫ ЖАҚСАРЫП КЕЛЕДІ Гүлдара НҰРЫМОВА, облыстық мəслихаттың депутаты, «Мейірім» медициналық орталығының директоры: – Ең бастысы елдің есінде қалып, көптің көңілінен шыққан, өскелең ұрпаққа өнеге болатын Тараздың тарихында қалатын облыс əкімінің бастауымен «Жеңіс» саябағындағы абаттандыру шаралары туралы айтқым келеді. Батыр Бауыржан атамыздың ескерткішін саябақ төріне орнатып, қала шетіндегі «Мəңгілік алауды» көшіріп, қайта жағып, Ұлы Отан соғысы жылдары қаза тапқан 105 мың майдангердің атын мемориалдық тақтаға қашап жазып, «Ерлік» кешенін тұрғызғаныңызға тұрғындар дəн риза. Бұл жұмыстардың барлығы халықтың көңілінен шығуда. Негізгі мамандығым дəрігер болғандықтан денсаулық саласындағы жетістіктерге тоқталып өткенді жөн деп білемін. Өздеріңізге белгілі, жылдан-жылға халыққа медициналық қызмет көрсету сапасы жақсарып келеді. Қалалықтармен қатар аудан, ауылдық денсаулық сақтау мекемелерінің материалдық-техникалық базасы нығайып, жаңа ауруханалар мен емханалар заманауи аппараттармен жабдықталуда десек, осындай игі шаралар біздің өңірімізде де көптеп атқарылуда.

ТІГІСІ СӨГІЛІП КЕТКЕН ТАЛАЙ ТІРЛІК ТҮЗЕЛУДЕ Асаубай МАЙЛЫБАЕВ, облыстық мəслихаттың депутаты: – Атқарылған жұмыстарды тыңдай отырып, айналасы алты айдың ішінде облысты түлетудің серпіні мен пəрменін түгел көріп отырмыз. Бəрі жаңа басшының білімі мен біліктілігінің нəтижесі. Олай болмағанда шаршап-шалдығып, шашылып бара жатқан шаруаның шаңын қағып беру мүмкін емес еді. Жағалары жайлауда жайбарақат жүре беруге икемделіп қалған талай атқамінерлердің көкірегін оятып, көздерін ашты. Жұмысты қалай істеуді, неден бастап, қалай аяқтауды алақандарына салып берген соң, сіресіп тұрған сең сетіней бастады. Осының барлығын көріп, біліп, сезіп отырған бұқара əр кеш сайын жаңалықтарға жалтақтап, облыстық көгілдір экран алдынан шыға алмай қалды. Жаңа басшылықтың тың, заманауи іс-қимылына тəнті болды. Айтсақ шындықты айтып отырмыз. Мықты басшы біреудің мақтауына, жалбақтауына зəру болмайды. Ол жұрттан мақтауды емес, жақтауды күтеді. Жақтау дегеніміз – қолымыздан іс келгенше, барлық істе қолғабыс жасай білуде. Рас бір күнде қой үстіне бозторғай жұмыртқалай салмайды. Берекесіздікке белшесінен батып, тігісі сөгіліп кеткен талай тірліктер түзелуде. Солардың ең берекесізі облысымызда идеология болып келеді. Осы саланы басқаруға келіп-кетіп жатқандардың ешқайсысы елдік сананы қозғап отыруға қабілеттері жетпеді. Оның орнына олардың не күлеріңді, не жыларыңды білмейтін қылықтары жүр ел аузында. Бір бас редактор облыс идеологына барып, «Мынау газетті оқып, танысыңыз» десе, идеолог мырза: «Мен қолыммен газет ұстамаймын ғой, бояуы жұғады» деп басын ала қашыпты. Елімізде Рухани жаңғыру процесі жүріп жатыр. Мəдениет басқармасына қарасты өнердің киелі ордасы саналатын облыстық қазақ драма театры бар. Əртістердің 50 пайызының басында баспана жоқ, айлықтары 40 пен 60 мыңның арасында. Мұнымен қалай күн көреді? Амал жоқ, жеке-жеке театр құрып, тойға шығып кеткен.

*

*

*

Өз кезегінде облыстық мəслихат депутаттары М.Шүкеев, Б.Сауранбаев, Шу аудандық мəслихаттың хатшысы Қалыш Молдажанов жарыссөзге шығып, бірқатар ұсыныс-пікірлерін жеткізіп, мəселелер көтерді. Жиынға қатысқан халық қалаулылары облыс əкімінің алты айда атқарған жұмысын қанағаттанарлық деп бағалады. Сессияның күн тəртібіндегі екінші мəселе бойынша облыстық мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы Құлмұханбет Исақов 2017 жылы жəне 2018 жылдың жеті айында салықтық түсімдер бойынша атқарылған жұмыстар туралы есеп берді.

4

TÝRIZM

4 тамыз, 2018 жыл

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

Ерғали ҚАРТАЙҒАН

Қ

азақтың сайын даласына Тәңір тарту еткен табиғаттың таңғажайыбы көп қой, шіркін. Кең-байтақ көсілген осындай жазиралы даламыздың бір пұшпағы – Мойынқұм өңірі. Облысымыздың үштен бір бөлігін алып жатқан маңғаз дала қазақтың маңдайына біткен киелі мекендердің бірі екені айтпаса да белгілі. Сонау Ақтабан шұбырынды дәуіріндегі Аңырақай шайқасы да, Абылай мен Кенесары хандардың жорық жолдары да, сауда-саттық, қарым-қатынас жолдары да дәл осы құт мекенді айналып өтпейді. Ал осынау Мойынқұм даласында шығыс жақ беті Хантаудан бастау алып, батысы Құмөзек, Сарыөзек, Қарабөгет және Ұланбелмен жалғасатын Андасай мемлекеттік қаумалы бар. Бір миллион гектардан

гектар жердің аумағында Әулиеата өңірінің тарихи орындары да бар екенін естен шығармауымыз қажет. Ал енді, қаумалдың кейбір жері қазір қараусыз жатқанымен, кейінірек, оның аумағында орналасқан тарихи орындарымызға рұқсатсыз кіре алатынымызға кім кепіл? ош. Сонымен, зейнеттегі қарияның мұңын тыңдап, мәселені көзімізбен көргеннен кейін жауаптыларға сұрау салдық. Нәтиже сінде, Андасай қорығына жауапты а лматылық мекеменің өңіріміздегі өкілі Қайрат Қасеновпен тілдескен едік. Оның пайымдауынша, аудан тұрғындары қаумалға қатысты мәселені дұрыс түсінбей жүрген көрінеді.

– Ауд а н т ұ р ғ ы н д а р ы н ы ң арасында Андасай мемлекеттік қ аума л ы « О хот зо о п р ом » мекемесінің қарауына өткен жылы өтті деген қате пікір қалыптасқан. Ол – дұрыс емес. Шындығында, Ауыл шаруашылығы министрлігі О рм а н ш а руа ш ы л ы ғ ы ж ә н е жануарлар дүниесі комитетінің 2004 жылғы бұйрығына сәйкес, Андасай мемлекеттік қаумалын қорғау сол жылдан бастап «Охотзоопром» өндірістік бірлестігі» ре спублика лық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнына жүктелген. Бүгінгі таңда Андасай м е м л е ке т т і к қ аум а л ы н д а өзімді қосқанда 14 қызметкер жұмыс істейміз. Ал өткен жылы жұмыстарынан босап қалған 11 қорықшыға келер болсақ, олардың барлығы да Көктерек орман

Х

АНДАСАЙ

ҚАУМАЛЫНАН ҚАШАН ЖӘНЕ ҚАЛАЙ АЙЫРЫЛЫП ҚАЛДЫҚ? СІРӘ, ОСЫ ҚОРЫҚТЫҢ АЛМАТЫЛЫҚ «ОХОТЗООПРОМ» МЕКЕМЕСІНІҢ ҚАРАУЫНА ӨТКЕНІН БІРЕУ БІЛСЕ, БІРЕУ БІЛМЕС

аса аумақты алып жатқан қорықтың Мойынқұм даласынан ойып орын алуы сонау 1966 жылдан басталады. Осы жылы ол алғаш рет Үкіметтің қаулысымен іргесін бекітіп, еңсесін тіктеп, мемлекеттік зоологиялық қорғалым есебінде картаға қосылды. Осылайша, жарты ғасырдан аса тарихы бар «Андасай» қорығы жабайы аң-құстың өсіп-өнуіне табиғаттың өзі жарасты жағдай жасап келе жатқан киелі мекендердің бірі болып келді. Неге десеңіз, мұнда өсетін өсімдік пен кездесетін жануарлардың барлығы да «Қызыл кітапқа» енген. Қайсыбірін сұрай қалсаңыз, қайсысын індетсеңіз де алдыңыздан сол кітап көлбеңдеп шыға келеді. Дейтұрғанмен, Андасайдың ой-қыратын кезіп жүретін құлан, ақбөкен, қарақұйрық, арқар, шұбар күзен, сұңқар, дуадақ, қалбағай, лашын, бүркіт, ителгі және тағы да басқа аң-құстар расымен де «Қызыл кітапқа» енген. Міне, сонау өткен ғасырдың екінші кезеңінен бергі 50 жылдан аса уақыт ішінде бұл қорықтың басынан талай аумалы-төкпелі кезеңдер айнала көшті. Сондай қиын-қыстау кезеңдердің өзінде мұндағы қорықшылар түз тілеуін тілеп, көлденең келген қиын жағдайларды жеңілдетіп, қорықты аман алып қалу үшін қолдарынан келгеннің бәрін істеп баққандарын арагідік ел аузынан естіп те жүрміз. Жасыратыны жоқ, жарты ғасыр дегеніңіз тарих үшін қас-қағымдай ғана уақыт болғанымен, Андасай қорығы үшін жасалған татымды тірліктердің ұшан-теңіз екені сөзсіз. Ал осы қорықтың алматылық «Охотзоопром» мекемесінің қарауына өткенін біреу білсе, біреу білмес. Осыған байланысты, көп жылдар бойы облысымыздың қазынасына үлкен қаржы түсіріп келген қорықтың алдағы болашағына алаңдап, жаны ауыратын азаматтардың қатары да аз емес екен. Мәселен, Андасай қорығында бірнеше жыл бойы қорықшы болып жұмыс істеген Жапар Сатылғанов қорықтың бүгінгі жағдайына алаңдаулы екенін айтады.

– Өңіріміздегі жалғыз қорықты Алматы облысына өткізіп жіберу деген ол – өзіміздің табиғи байлығымызға жасалған қиянат деп есептеймін. Мен Андасай қорығында 1997 жылдан баст ап ұзақ жылдар басшылық қызметте жұмыс істедім. Серік Үмбетов облыс әкімі болып тұрған тұста да Мойынқұмдағы қаумалды алматылық «Охотзоопром» мекемесінің қарауына беру туралы Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің т арапынан ұсыныст ар болмады емес, болды. Алайда облыс басшысы бізбен ақылдаса келе, ол Жамбыл облысындағы республикалық мәні бар жалғыз зоологиялық қаумал болғандықтан, келешекті ойлап, жол бермеген еді. Қайбір жылдары, қиын-

қыстау кезеңде жалақысыз да жұмыс істеген кездер болды. Ал қазіргідей тоқшылық заманда өз байлығымызды өзге облыстың еншісіне өткізіп жіберу өте ұятты іс. Сонымен қатар Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарында жергілікті өзін-өзі басқарудың дербес бюджетін бекітуді тапсырған болатын. Осы тұста, аталмыш қорықтың аумағы аудандағы Құмөзек, Қарабөгет, Сарыөзек, Қылышбай, Жамбыл, Байтал және Мойынқұм ауылдары арқылы өтетінін айта кеткен жөн. Ал аудандағы Андасай мемлекеттік қаумалының алматылық мекеменің меншігінде болуы ауыл-аймақтарда дербес бюджет құруға өзінің теріс әсерін тигізбейді деу ақылға сыймайды. ағы бір айт а кетерлігі, қаумалдың аумағында туризмді дамытуға да мол мүмкіндік бар. Бұл тірлік оған да кесірін тигізгелі отыр. Сондықтан да Андасай қаумалын Алматы облысына өткізгендігі туралы көп азаматтардың наразылығы заңды деп есептеймін. Айта кету керек, Мойынқұм ауданындағы аң мен құстың жаны – Шу өзенінің суы. Бұл өзеннің суы балықтар уылдырық шашқан кезде, қырғауылдар балапандап жатқанда, аң-құстың ұрпағы жаңа аяқтанып жатқанда жоғарыдан байланады. Бұл аң мен құстың өсуіне және аймақты өрт шалуына тікелей зиянын тигізеді. Егер Шу өзені жыл бойы тоқтаусыз ағатын болса, ондағы өсіп-өнетін аң-құсты баяғыдай ешкім тауыса алмайтындай дәрежеге жететіні сөзсіз. Сондықтан облыс басшылары қырғыз елімен су туралы келісімге келерде табиғатқа, аң-құстың өсуіне қажетті суды жыл бойы тұрақты жіберіп тұруға күш салса, Шу бойында ешбір қорықшы мен инспекторсыз-ақ, аң мен құс еркін өсіп, табиғат байып жатар еді.

Т

Керек десеңіз, 1998-2000 жылдары Бетпақдалада ауыл шаруашылығына зиян келтіретін қасқырлардың әр басын шетелдіктерге 200 доллардан атқызып, туристік аңшылықты да жолға қойғанбыз. Сол арқылы облыстық бюджетке қаржы құйған едік. Ал бүгін қаумал Алматы облысына қарайтын болғандықтан, Жамбыл облысына енді мұндай мүмкіндік берілмейді. Өңір басшылары мұны да ойлануы керек, – дейді ол бізбен әңгімесінде. Расымен де, өз облысымыздың орасан зор байлығын өзгенің қолына ұстатып жіберудің кесірінен бір емес, бірнеше түйткілдің туындап отырғанын аңғардық. Алайда аудан тұрғындарының көптеген арыздарда жазылып жатқан пәтуалы пікірлері қолдау таппауына байланысты жабулы қазан жабулы күйінде тұрған жайы бар. Жасыратыны жоқ, жұрт өзінің мұң-мұқтажына тиісті орындар құлақ аспай, барар жері, басар тауы қалмаған кезде бұқаралық ақпарат құралдарына соңғы үмітін артатыны бар. Сондықтан болса керек, Мойынқұм ауданының Құрметті азаматы, Құмөзек ауылының тұрғыны Байұзақ Саурықов облыстың бас басылымы арқылы Андасай қорығына байланысты күрмеулі мәселені облыс әкімі Асқар Мырзахметовке жеткізгісі келетіндігін айтады. Туып-өскен өлкесінің тұмса табиғаты өзгенің қолында кетіп, тіпті қараусыз қалып жатса, жан ұшырмағанда қайтсін? Тек өзінің ғана емес, тұтас аудан тұрғындарының базынасын жеткізген ауыл тұрғыны: «қорыққа қатысты түйткілді мәселе тез арада шешімін таппаса, енді бірнеше жылда табиғи байлығымыздан көз жазып қаламыз» дейді. «Өткен жылдың күз айында Андасай қаумалының аумағында мал шаруашылығымен айналысып отырған «Агрофирма-Түрікпен» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің шөбі өртенді. С о н ы ң ке с і р і н е н қ о р ы қ т ы ң д а үштен екі бөлігін өрт шалып, жалын ауылымыздың іргесіне дейін жетті. Тілсіз жау қорықтағы көптеген өсімдік пен аңдардың өмірін жалмап, орны толмас шығынға әкеліп соқты. Тіпті

мұндағы аң-құсқа пана қалмады деуге болады. Мысалы, бұрындары осы Құмөзектің бір өзінде ғана 13 мың сиыр, 20 мың қой, 500-ге жуық жылқы, 400дей түйе жазда жайлауда болса, құмды қыстау етті. Ол аз десеңіз 80 трактор, 70 көлік болды осы маңда. Соның өзінде бірде-бір өрт болған емес. Ал қазір ше? Қараусыз қалғаннан соң, әрине өрт болады. Сонымен қатар былтыр Көктерек ормандары және жануарлар дүниесін қ о р ғ ау ж ө н і н д е г і м е м л е ке т т і к мекеме сінің қарауындағы Андасай мемлекеттік зоологиялық қаумалының қорықшылық қызметі тоқтатылатыны туралы ондағы қызметкерлерге ескерту хабарлама берілген. Ол бұйрыққа облыс әкімдігі т абиғи ре сурст ар және т абиғат пайдалануды реттеу басқармасының сол кездегі басшысы Серік Қойбақовтың қолы қойылған. Міне, сол кезден бастап Андасай қорығында ұзақ жылдар бойы қорықшы болып жұмыс істеген 11 азамат қызметінен б о с ат ы л ы п , ж ұ м ы с с ы з қ а л д ы . Сонымен бірге бүгінгі таңда алматылық «Охотзоопром» мекемесінің қарауына өткен қаумалда қорықшы болып жұмыс істеп жүрген қызметкерлердің бұл аймақтың тау-тасы мен ой-қыратын бұрынғы қызметкерлерге қарағанда жақсы біледі дегенге сеніңкіремеймін. Қаумал аумағындағы су айдындарында суыт жүрісті беймәлім адамдардың электр қармақпен балықтарды қыруы, ал енді бірі қалауынша мылтық асынып жүруі қорықтың қараусыз қалғанын аңғартса керек-ті» – деген Байұзақ Саурықов сөз арасында тағы бір мәселенің ұшын шығарды. Оның айтуына қарағанда, өткен жылдың көктем айынан бері қорық аумағындағы Құмөзек, Сарыөзек, Қарабөгет және Қылышбай сынды ауылдарға ағын су келмейді екен. Содан барып, мұндағы көл-көлшіктегі балықтар қырылып, аң-құсқа да кері әсері тиіп жатқан көрінеді. Шынында да, кейін қанықсақ, мына жағдай мұндағы қауіптің бұлтын тіптен қоюландырып жіберген. Ал бұл маңға су келмеуінің бірден-бір себебі – Радай су реттегіш нысанының істен шығуы болып отыр екен. Айта кету керек, Шу өзенінің төменгі жағында орналасқан елді мекендер мен оларға тиесілі жайылымдық жерлерді

суландыру мақсатында салынған нысан аудандағы ең күрделі мәселелердің біріне айналып отыр. Өзендегі суды реттеу гидроқұрылғысы 2014 жылы пайдалануға берілгенімен, араға екі жыл салып нысанды су шайып кеткен. Енді міне, оның зардабын аудан орталығынан шалғай жатқан ауылдар көруде. Сондайақ бұл жер Андасай қорығының ең шұрайлы жерлерінің бірі екенін және қорықтағы аң-құстарға да қолайлы мекен екенін ескерсек, аталмыш жерлерге судың жетпеуі қорыққа үлкен қауіп төндіріп тұр. Ауыл тұрғындарының сөзіне сенсек, судың жоқтығынан мұнда қазір шегіртке қаптап, тіпті, ауылды шегіртке сатып алушылар маңайлай бастаған. Ауыл тұрғындарының алаңдайтын жөні бар. Өйткені бұндай зиянкестердің егін алқаптары мен шабындықтан бөлек, жайылымдық жердің өзін тас-талқан етуге қауқары жетеді. Байқағанымыздайақ, қазір мұнда шырылдауық шегірткелер, ыршып жүріп ән салуда. «Сондықтан қорықтың осы аймағын аман алып қалудың және сол төңіректегі ауылдардың ахуалын жақсартудың маңызы өте зор. Мұндай жетістікке жыл сайын су шайып кете беретін Радай су реттегіш нысанын қалыпқа келтіру арқылы немесе Қылышбай мен Қамысстрой ауылдарының ортасындағы үлкен арнадан Радай су реттегіш нысанына қарай ұзындығы 3-4 шақырым болатын арна қазу арқылы жетуге болады», – дейді Байұзақ Саурықов. Әңгіменің әлқиссасынана қ , а ғ а м ы з д ы ң « О хо т з о о п р о м » мекемесіне деген базынасы мен көңіл толмаушылығының лебі оңай байқалады. Міне, осылайша, Андасай қаумалы өзге мекеменің қолына өтіп қана қоймай, қаумалдың тұмса табиғатының тұнығы да лайлана бастаған. Қазір былай қарағанда, егін егілетін, мал жайылатын жер жеткілікті-ақ көрінеді. Алайда пайдалануға келгенде бос жер жоқтығы алдан шыға келетіні жасырын емес. Аяқ астынан қожайыны табыла кетеді, алыстағы біреудің меншігінде екені ескертіліп, маңайына жолатылмайды. Бірнеше жыл бойы жусан бойлап, арамшөп қаулап жатқанына қарап иесіз болар деп болжанады ғой. Әйтпесе жайдан-жай кім шатақ іздер дейсіз. Міне, мойынқұмдықтардың қауіптенетіні де осы. Қаумалға тиесілі бір миллион

шаруашылығының қызметкерлері болатын. Бұны шат астырмау керек. Олар қолдарында ешқандай техникасы болмағандықтан және ешқандай қаржыландырусыз, тек қана айлық алып отырғандықтан қысқартуға ұшырады. Мен аталмыш мекемеде 2009 жылдан бастап бөлім жетекшісі болып қызмет істеп келемін. Мұнда өз ісін жетік білетін, білікті де білімді мамандар жұмыс істейді. Міне, алдағы тамыз және қыркүйек айларында жылдағыдай арабтар келіп, арнайы рұқсат қағаздың негізінде аңшылық жас айды. Әрине, Үкіметтің қаулысымен келгендіктен, олардың қолын ешкім қақпайды. Ал қалған уақытта қаумалдың аумағында аңшылық жасауға тыйым салынған, – дейді «Охотзоопром» мекемесінің бөлім жетекшісі Қайрат Қасенов. Сонымен қатар о сы мәселеге қатысты облыс әкімдігі т абиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының мамандарымен пікірлескен едік. Дегенмен басқармаға қарасты орман шаруашылығы және ерекше қорғалатын табиғи аймақтар бөлімінің басшысы Әділ Жақыптың пікірі де «Мемлекеттік қаума л бұрыннан «Охотзоопром» мекемесінің меншігінде» дегенге саяды. Олай болса, ұзақ жылдар бойы қорықшы болып қызмет атқарған азаматтар не себепті бір мезетте жұмыстарынан босатылды? Әлде бұл жерде біз білмейтін бір «құпия» бар ма? Қалай болғанда да, бұл арада бір кілтипанның бары сөзсіз. Әйтпегенде, тектен-текке бұқараның базынасы болмайтыны анық қой. есми деректерге сенсек, қазіргі таңда Андасай мемлекеттік қаумалында сүт қоректілердің – 40, бауырмен жорғалаушылардың – 10, су құстарының – 200, тауық тұқымдаст ардың 12 түрі мекен етеді екен. Бұдан бөлек, жоғарыда сөз арасында айтып өткеніміздей, мұнда «Қызыл кітапқа» енген сирек кездесетін аң-құстар да бар. Десе де қынжылтатыны сол, осыншама байлығымыз өзіміздің жерде тұрса да, пайдасын басқа облыс көруде. «Миллион гектарды алып жатқан Табиғат-ананың байлығын қызғыштай қорғау өз қорықшыларымыздың да қолынан келеді» деп көңілі күпті болған тұрғындардың да сөзінің жаны бар. Бір кездері жаратылыстың өзі киелі Мойынқұмның қақ ортасынан ойып орын алып берген әйгілі Андасай қорығының бүгінгі таңдағы жайкүйі осындай. «Ұзын сөздің қысқасы» деп айтсақ, мемлекеттік қаумалдың төңірегіндегі түйткілдің түйіні т арқатылып, тұрғындардың көкейіндегі сан сауал жауапсыз қалмаса екен дейміз. Көңілімізді күпті қылған осы мәселе бойынша жауапты мекемелер не айтар екен деген сауалмен сөзімізді түйіндесек.

Р

Мойынқұм ауданы.

ІГЕ А Ш З ТІЛ ҒЫ РМ ТЫ ПСЫ ТА

ОБЛЫС ӘКІМДІГІ ТІЛДЕРДІ ДАМЫТУ БАСҚАРМАСЫНЫҢ БАСШЫСЫ С.ҚҰРМАНБЕКОВАНЫҢ НАЗАРЫНА!

ЖАРЫМЖАН ЖАРНАМА МЕН САҚАУ ХАБАРЛАМА СӘНГЕ АЙНАЛҒАН БА?

КЕЙБІР КӘСІПКЕРЛЕР ӨЗДЕРІНЕ ШАҢ ТҮГІЛІ ЖАН ЖУЫТПАЙДЫ. МҰНДАЙ ЖЕРДЕ ЗАҢ ҚАЛАЙ ОРЫНДАЛСЫН? (Басы 1-бетте) Есет ДОСАЛЫ, Альмира ОМАРОВА

«ӨЗГЕ ТІЛДІҢ БӘРІН БІЛ...» Тіл заңы бойынша хабарлар мен жарнамалар екі тілде жазылуы тиіс. Ал Таразда бір ғана орыс тіліндегі көрнекіліктер жетіп артылады. « Ж а р н а м а а г е н т т і г і « М и ко » рекламное агенство» деп бастап, түгел орысша жазылған плакатты с і з д е жол ы қ т ы р ғ а н ш ы ғ а р с ы з . Оның «біртуғандары» қа ладағы біраз аялдамада менмұндалап тұр.

«Reklamart» материалы для рекламного производства», «38 Barber shop» бреем & стрижем», Абай көшесіндегі №130 үйдің қабырғасындағы «Гульжан» пошив и реставрация одежды» деген сыртқы жарнамалардың қазақша түсіндірмесі жоқ. Әйтеке би көшесінен орын тепкен кішігірім базар бар. Қат нәрсе кейде тек сол жақтан табылса да ана тіліміздегі бір сөздің табылмауы қынжылтпай қоймады. «A-status» кешенінің алдына және Қойгелді көшесі бойындағы Әділет үйіне ілінген білім ұясының хабарландыруы да тек орыс тілінде екен. Жамбыл даңғылы мен Бөлтірік шешен көшелерінің қиылысында «Альтаир» деген клуб бар. Атауы ілінген баннердің төменгі жағында қатқабат жапсырылып, жалбырап тұрған

двор», «Подиум», «Еврообувь», айналдыра «Домашняя выпечка» деп маңайын суреттермен көмкерген дүкендерге де кез болдық. Шіркіндердің еш жеріне қазақша атауы сыймайды дей алмаймыз. Мейлің, бұл атаулардан олардың қандай сауда орындары екенін түсініп алуға болар. Ал шаһар орталығындағы «Sportik», «Egypt», «El classico», «Arezzo», «Sport style», «Berlusconi», «Assos Diamond», «Bellucci», «Pinta», «Abaya’s», «Savage imperator», «Weber»,

«Өз халқыңа бола алмайсың азамат, Білмей тұрып туған ана тіліңді!» Оразақын Асқар.

«Paradise rose», «Bacci Милано», «Ted Lapidus», «Paris», «Koton», «Вusiness plaza», «Coffee-Coffee», «Barbeque burger», «Altyn adam», «iMaxi» деген атаулардың қандай мағына беретіні жасамыс тұрмақ, жастың өзіне қиындық туғызбай қоймас. Ә с і л і « Қ а з а қ с т а н Республикасының Жарнама туралы» Заңының 2-тарауы 6-бабына сәйкес, таратылу, орналастырылу нысанына немесе пайдаланылатын құралына қ а р а ма с т а н , т i ке л е й ұ с ы н ы л у сәтiнде көрнекіліктер арнаулы бiлiмсiз немесе арнаулы құралдарды қолданбай дәйектi әрi түсiнiктi болуға тиiс. Сонымен қатар мерзiмдi баспасөз басылымдарын қоспағанда, Қазақст ан Ре спубликасының аумағындағы жарнама мемлекеттiк және орыс тiлдерiнде, сондай-ақ жарнама берушiнiң қалауы бойынша басқа да тiлдерде таратылады деп анық жазылған.

ЖАҚСЫНЫҢ ЖАҚСЫЛЫҒЫН АЙТ... сыртқы жарнамада кілең орыс тіліндегі «Железнодорожные перевозки», «Набор текста», «Перевод текста» сияқты жазбалардан басқа тілдегі түсіндірмесін іздесек те таппадық. Бұл тұрғыда заң не дейді? Талапқа сай сыртқы жарнамамен қатар қоғамдық көліктердің кестесі, дүкендердегі көрнекіліктерді де қос тілде жазу міндет. Нақтырақ айтсақ, қазақ тіліндегі жазу жоғарыда немесе оң жағында, орыс тіліндегі жазба төменде немесе сол жақта тұруы керек. Екі тілдегі мәтіннің шрифі де, әріптері де бірдей көлемде жазылуы тиіс. Ал бізде қазақша да, орысша да аудармасы жоқ, есесіне шет тіліндегі түсіндірмесі ғана жазылған маңдайшалар аз болмай шықты. Мәселен, «Думан» inPlay comp & PS club», «Альтаир» disco club», «Mansard» restaurant & pub, «karaoke & bar», «Fasion house «Bora», «La Reine» beauty bar» және басқалар.

ЗАҢҒА ПЫСҚЫРМАЙТЫНДАР ДА ЖОҚ ЕМЕС Бірі дұрыс болса, екіншісі бұрыс таблолар да жолымызды кес-кестей берді. Мысалы, «Дәріхана «Жасулан и К» аптека», «Сұлулық салоны «Нурель», «Шаштараз «Баян-сулу классик» парикмахерская». «Агромагазин», «Съедобные букеты», «Пивной двор», «Славянский

супермаркеттерінің сыртқы және ішкі безендірілуі ережеге сай. «Әмір және Д» дәріханасы, «Раушан» киімдер салоны», «Дәмді палау орталығы «Изюм» центр вкусного плова», «Сауда үйі «Имити» торговый центр», «Дүкен «Фреш» магазин» сияқты маңдайшаларға қарап, көңіл марқаяды. Әуежайға барған біз екі тіл ғана емес, шетелдіктердің де қатынайтындығына байланысты онда үш тұғырлы тіл саясатының жүзеге асырылып отырғанын аңғардық. Дегенмен қызмет көрсетуде ресми тілдің лебі еседі. Сондай-ақ «Упаковка багажа. Упакованный багаж – гарантия сохранности ваших вещей» деген жапсырмасын өзіміз аударып, түсініп алдық. Ал қалған стенділер, плакаттар мен билбордтар заңның аясында жасалыпты. Темір жол бекетінде де екі тіл қатар пайдаланылған, үш тілде жазылған бағыттауыштар да жоқ емес. Автобекетке арнайы барған біздің топ ғимарат ішіндегі «Автобустардың жол жүру кестесі», «Перронға шығу», « А н ы қ т а ма б ю р о с ы » , « Б а рл ы қ бағыттар бойынша күнделікті және алдын ала билеттер сатылады» деген қызметтердің де қазақ-орыс тілдерінде жазылғанын көріп қайтты. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес қазір латын әліпбиіндегі маңдайшалар да пайда болыпты. Мәселен, «Birles» dámhana», «Qaraqat» ashana», «Býharest shaýrmasy»

Көп ұлтты елімізде, оның ішінде облысымызда да әр халықтың тілінде жазылған жарнаманы кездестіріп жатамыз. Оның басым бөлігін қазақ, орыс, ағылшын және итальян тілінде жазылған көрнекіліктер құрайды екен. Қайсыбірі көңілді жабырқатса, енді бірі сүйсіндірді. Атап айтар болсақ, «Еуразиялық банк», «Форте банк», «ВТБ», «Халық банк» сияқты банктердің бәрінде не жазылса да қос тілде берілген. «Цеснабанкте» де солай, тіпті әр қабаттағы қызмет түрлері жазылған тақтайшалар тек қазақша әрі сауатты толтырылыпты.

«Sulpak» электроника гипермаркеті, «Small» оптомаркетінің барлық

және «Dúken «Urban» food market» деп жазған қоғамдық тамақтану және сауда орындарының мемлекеттің бастамасын іліп алып, ұстанған саясатына өзіндік үлес қосып жатқандарын байқадық.

«ӨЗ ТІЛІҢДІ ҚҰРМЕТТЕ...» Жаңа әліпбиге көшірілу қолға алына салысымен-ақ атауындағы әріптерін латыншаға алмастырған «Qazkom» банкі болатын. Алайда ғимараттарының жоғары жағындағы атауы сол қалпы «Kazkom» деген жазуымен қалыпты. Алайда латынша қыламыз деп, маңдайшасынан қате жібергендер де жоқ емес. Ол жақында ғана қайта жөндеуден өткен «Ádemi Merýert» мейрамханасы кириллицадан латыншаға аударып жазғанымен, апостроф, яғни төбесіндегі үтірлері қалып қойыпты. «Көне Тараз» тарихи-мәдени орт а лығына сән беріп тұрған арқалықты көрмеген жан жоқ шығар. Бірақ ондағы «көне» сөзінің «ө» және «әлемі» сөзінің «ә» әріптерінің жоғары жағына екі нүкте қойылған нұсқада қалыпты. Т.Рысқұлов саябағында бұрын «Сосновый бор» аталған қоғамдық орынның баннері қазақша аударылғаны болмаса, «Балкарағай» деп сақауланып тұр. Ал Жамбыл даңғылында бір дүкен сатылымындағы өнімін «Балмуздакмороженое» деп жарнамалауда. Қойгелді көшесінде орналасқан Халыққа қызмет көрсету орталығының қызметінде мін жоқ. Тек өрт болған жағдайда адамдарды эвакуациялау жоспары көрсетілген тақтайшалары ғана орыс тілінде жазылыпты. Әрине, соған сай «консультация», «зал ожидании», «первый операционный зал», «запасной выход» деп іші ресми тілде толтырылған. Жоғарыда автобекеттің күнгей тұсын айтып өткенбіз. Сол ғимараттан тысқа шыққанда автобустар тұрағынан «Ушконур», «Мерке», «Кулан» деген тақтайшаларға кез болып, көңіліміз су сепкендей басылды. Дәл сол сәтте дауыс зорайтқыштан шүлдірлеп хабарландыру айтқан дауыс жығылғанға жұдырықтай б ол д ы . « Қ у ы рд а қ т ы ң к ө ке с і н түйе сойғанда көресің» демекші, «Ушконыр, Шымкентке, Бишкекке, Чалдавар, Қарабалтаға, Ванновкаға, Мерке, Қуланға автобустар жүреді» деп бір емес, сан мәрте қайталаған әйел кісінің даусы, сұрастыра келсек, жазылып алынған екен. «Әттең» дегізген дайын жазбаны дүбәра етпей,

сауатты бастырса болмас па еді дедік ішіміз күйе. Осылайша көрнекi жарнаманы орналастыру плакаттар, стендiлер, жарық берушi табло, билбордтар, транспаранттар, афишалар, дәріханалар, қоғамдық тамақтандыру, тұрмыстық қызмет көрсету саласындағы кәсiпорындардың жайма сөрелерiн, терезелерiн безендiру, сыртқы және есiкке iлiнетiн маңдайшалары, iшкi безендiрiлуiн қадағалайтын «Қазақстан Республикасының Жарнама туралы» Заңының қай деңгейде орындалып жатқандығын өзімізше былайша қорыттық. Мемлекеттік тұрғыда жұмыс жасап жатқан екінші деңгейлі банктер, Халыққа қызмет көрсету орталықтары екі тілде де сауатты әрі қатесіз жазады. Көне шаһарға жаһан тілін кіріктіріп, ре сми тілде сөйлетіп, қазақшаға мойын бұра бермейтіндер негізінен сауда орындары, сұлулық салондары, дүкендер, дәмхана, мейрамхана және асханалар деп толық айтуға болады. Және олардың ас мәзірі көрсетілген кітапша, брошюраларының 90 пайызы орыс тілінде толтырылады десек, өтірік айтқандық емес! Өкініштісі сол – мұндай олқылықтарға «Бұл жекеменшік мекеме» деген желеумен кейбір кәсіпкерлер шаң түгілі жан жуытпауға тырысып, заңға салғырттық танытып отыр. Осы орайда тіл сауаттылығына жауапты мекемелерді де сөзге тартқан едік. Набира Сүйманова, облыс әкімдігі тілдерді дамыту басқармасы ономастикалық жұмыстар бөлімінің басшысы: – Облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес мамыр-маусым айларында Тараз қаласы бойынша 8587 нысанды аралап, зерделеу жасадық. Нәтижесінде 1114 мекемеде кемшілік анықталды. Бұл жөнінде сараптама жасалып, шара қолдану жөнінде облыс әкіміне ұсыныс жолданды. Облыс әкімдігі Тараз қаласы әкімдігіне нақты тапсырма беріп, бұл жұмыспен Тараз қалалық әкімдігі айналысуда. Онда арнайы жұмыс топтары құрылған. Негізінен жарнама ілуге рұқсат беру Тараз қаласы әкімдігі

4 тамыз, 2018 жыл

ЖО ЛД

ӨҢІР ЖӘНЕ ӨРКЕНИЕТ

Б ұ л жо л ы б і з р е д а к ц и я н ы ң тапсырмасымен қаладағы жарнамаларды екі апта бойы бақылап көрдік. Мақсатымыз көрнекi жарнаманы орналастыру, дәріханалар, қоғамдық тамақтандыру, тұрмыстық қызмет көрсету мен сауда орындарының жайма сөрелерiн, терезелерiн безендiру, сыртқы және есiкке iлiнетiн маңдайшалары, iшкi безендiрiлуiн қадағалайтын «Қазақстан Республикасының Жарнама туралы» Заңы қаншалықты орындалып жатқандығын тексеру болды. Нәтижесін назарларыңызға ұсынып отырмыз. Ескерте кетсек, біз Абай, Төле би, Әйтеке би, Қазыбек би, Қойгелді батыр, Жамбыл, Бөлтірік шешен, әл-Фараби және 3-6 шағын аудандарда орналасқан нысандарды аралағандықтан, әрбір нысанның мекен-жайын жаза бермедік.

5

ÁLEÝMET

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

Ж АУ

ЕГЕ ҮКТ

Н МІНДЕТТЕР

ОҢТАЙЛЫ ЖОБАЛАР УАҚЫТТЫ ҮНЕМДЕЙДІ

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарында мемлекеттік қызметтердің бірыңғай провайдері ретінде алдыңғы жылы халыққа қызмет көрсету, зейнетақы төлеу, жылжымайтын мүлік және жер кадаст ры ғылыми-өндірістік орталықтары сияқты төрт бірдей ірі мемлекеттік кәсіпорындарды қайта ұйымдастыру арқылы «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы құрылғаны белгілі. Корпорация құрылғалы 2 жыл ішінде оңтайландыру мен трансформациялаудың төртінші ке з е ң і н е к ө ш і п , о бл ы с т а ғ ы филиалы құрылысында бірқатар өзгерістер орын алды. Халыққа қызмет көрсету орталығы, Жер кадастры және жылжымайтын мүлікті техника лық текс еру және Әлеуметтік төлемдерді ведомствоаралық е септеу департаменттері біріктіріліп, бір құрылымға айналған болатын. Осылайша, бір орталыққа біріктіру жүйесі құрылымдардың қайталануын болдырмай, фронтофистерде цифрлық қызмет алуға мүмкіндік туғызып отыр. «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕ АҚ облыс бойынша филиалы директорының орынбасары Данияр Медетбековтің айтуынша, бүгінгі т аңда мемлекеттік көрсетілетін қызметтер тізілімінде 746 қызмет болса, оның 621-і

о сы мемлекеттік корпорация арқылы көрсетіліп отыр. Оның «Электрондық үкімет» порталы арқылы автоматтандырылғаны – 452. Жалпы облыс бойынша филиалға 21 басқарма қарайды. Бұдан бөлек, 19 фронт-офис, 23 бэк-офис аптасына 6 күн сағат 9.00ден бастап 20.00-ге дейін бірыңғай кестеге сәйкес тұрғындарға қызмет көрсетеді. Дерекке сүйенсек, биылғы жарты жылдықта халыққа қызмет көрсету бағыты бойынша 906 383 қызмет көрсетілген, оның 452 696-сы электрондық негізде. Ал әлеуметтік төлемдер бағыты бойынша 35 746, «электрондық үкімет» порталы арқылы 2357 қызмет көрсетілген. Мемлекеттік қызметтің қолжетімділігін арттыру үшін халыққа қызмет көрсету бағытында өзіне-өзі қызмет ету «Connection point» секторы іске қосылған. Негізгі мақсат – тұрғындарға «Электрондық үкімет» порталының мүмкіндіктерін таныстырып, электрондық цифрлық қолтаңба арқылы ақпараттық анықтамалар мен электрондық қызметтер алуға жағдай жасау. Соның арқасында облыстың 194 183 тұрғыны электрондық цифрлық қолтаңбаға қол жеткізді.

– Президент Н.Назарбаевтың «Төртінші өнеркәсіптік революция ж а ғ д а й ы н д а ғ ы д а м уд ы ң жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауындағы негізгі 10 міндеттің

Тараз қаласы.

А.МАРАТҚЫЗЫ.

ӨҢІРЛІК КОММУНИКАЦИЯЛАР ҚЫЗМЕТІНДЕ

АЛТЫ ЖЫЛДА АУЫЛДЫҚ 40 КЛУБ БОЙ КӨТЕРЕДІ Өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуымен қатар, мәдениет саласында да өркендеу бар. Бұл салада бірқатар жаңа нысандар ел игілігіне берілуде. Қордай ауданының Әлжан ауылында мәдениет үйі қайта жаңғыртылып, «Әлжан ана» музейі ашылды. Шу ауданының Шоқпар ауылындағы 100 орындық ауылдық клуб алдағы қазан айында елге қызмет көрсете бастайды. 2019-2025 жылдар аралығында 40 ауылдық клуб ғимаратын салу жоспарланып отыр. Осы және өзге де мәселелерді Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңындағы БАҚ өкілдерінің қатысуымен өткен брифингте облыс әкімдігі мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының басшысы Дүйсенәлі Бықыбаев баяндады. Оның айтуынша, мәдениет саласындағы жетістіктер мұнымен шектелмейді. Жамбылдық үздік ұжымдар республикалық «Рухани қазына» фестивалінде лайықты өнер көрсетсе, «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасының тізіміне облыстан 8 тарихи-мәдени ескерткіш, Өңірлік қасиетті орындар картасына 27 ескерткіш іріктелген. Бұл құндылықтар «Қазақстанның жалпыұлттық қасиетті нысандары» және «Қазақстанның өңірлік қасиетті нысандары» кітаптарына енгізіліпті. Жыл басынан бері ұлттық құндылықтарды жаңғыртуға бағытталған 6 мың түрлі іс-шара өткен. Оның саны ғана емес, сапасы да жоғары. Атап айтқанда, облыс әкімінің қолдауымен «Жамбыл – менің жай атым, халық – менің шын атым» атты республикалық ақындар айтысы, «Көне Тараз жаңғырығы: Еуразияның мәдени көпірлері» атты халықаралық Қазақстан-Италия көрмесі көпшілік көңілінен шықты. Сондай-ақ «Өлең мен әуен әлемі» шығармашылық кеші, күйші-композитор Әбдімомын Желдібаев пен жыршы-термеші Аяз Бетбаевтың шығармашылығына арналған «Домбыраның қос ішегі»

шеберлік сағаты, «Жамбылдың жыр қағаны» атты жас ақындардың поэтикалық дуэлі, «Астана – Отанымның жүрегі, тәуелсіздіктің тірегі» шығармашылық байқауы жұртшылықтың қызығушылығын оятты. Облыстық «Ақ жол» газетімен бірлесіп өткізген «Арқа төсіндегі арман қала» атты жазба айтыстың да оқырман жүрегінен жол тапқаны анық. Шу ауданында Астана қаласының 20 жылдығына арналып ұйымдастырылған облыстық ақындар айтысы да тыңдармандар тарапынан жоғары бағаланған. Облыстық филармонияның «Балауса» цирк әртістері Ильяс Рахманқұлов пен Талап Таубеков Катар елінің астанасы Доха қаласында өткен халықаралық фестивальден екінші жүлдемен оралса, Македония жерінде өткен «Стоби-2018» халықаралық антика драмасының театралдық фестивалінде облыстық орыс драма театрының актері Бекназар Ізбасаров «Ең үздік ер адам рөлі» аталымы бойынша жеңімпаз атанған. Облыстық кино орталығы «Алтын діңгек» атты облыстық үздік бейнероликтер байқауын өткізіп, туындылар әлеуметтік желілер арқылы ел назарына ұсынылды. Сонымен қатар өскелең ұрпақтың діни сауаттылығын арттыруға бағытталған толықметражды «Сағым» көркем фильмінің түсірілімі аяқталуға жақын. Тұсаукесері төртінші тоқсанға жоспарлануда. Жиында БАҚ өкілдері тарапынан бірқатар сұрақтар қойылды. Журналистерді облыстық филармонияның 50 жылдығын өткізуге дайындық шаралары, филармонияға Кенен Әзірбаевтың, қалалық Мәдениет үйіне Ықылас Дүкенұлының есімін беру мәселелері, Ұлттық арнадағы «Мен қазақпын» телевизиялық мега-жобасына жерлестеріміздің дайындық барысы қызықтырды. Дүйсенәлі Бықыбаев қойылған сұрақтарға жан-жақты жауап берді. Е.ЖАҢАБАЙҰЛЫ.

ТӘРТІП – ТАЛАП БАР ЖЕРДЕ САЛТАНАТ ҚҰРАДЫ Альмира ОМАРОВА

тұрғын жай коммуналдық шаруашылық, жолаушы көлігі және автомобиль жолдары бөліміне берілген. Алайда олар қала әкімдігі мәдениет және тілдерді дамыту бөлімімен ақылдасып барып, рұқсат беруі тиіс. Біздің жарнама жұмыст арын тікелей тексеруге құқымыз жоқ. Нысан иелеріне түсіндірме жұмыстар жүргізіп, ақпараттық парақшалар бере аламыз. Тіл туралы Заңның 19, 20 және Жарнама туралы Заңның 6-бабынан хабардар етеміз. Заңдылықтарынан хабардар етеміз. Тіл сауаттылығымен күресеміз. Т і л с ауат т ы л ы ғ ы м е н к ү р е с барынша жүріп жатыр. Бірақ тиісті мекемелердің мүмкіндігі шектеулі. Заңның аясында ғана қадам жасайды. Ал өздеріңіз байқағандай, жарнамадағы, билбордтардағы кемшіліктер азаяр емес. Осындайда тіл полициясы құрылс а қалай болар еді деп ойлайсың. Барлық нысандарды аралауға, жарнамаларды қадағалауға тікелей құқығы бар тіл сақшылары жұмыс істесе дейміз. Біздікі – ұсыныс. Әрине, бұл бір күнде шешіле салатын шаруа емес. Сең қозғалды. Сол қозғалыстың бір нәтижесі болса деген тілек бар.

бірі – тиімді мемлекеттік басқару. Яғни мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің интеграциясы «бір өтініш» қағидасы бойынша жекелеген мемлекеттік қызмет көрсетуден кешенді қызмет көрс етуге көшуі тиіс. «Елбасы Үкіметке М е м л е ке т т і к қ ы з м е т і с т е р і агенттігімен бірлесіп, ағымдағы жылы орталық және жергілікті мемлекеттік органдарда о сы жүйенің қанатқақты жобаларын енгізуді тапсырды. Мемлекеттік қызмет көрсету үрдісін проактивті тәсілге көшіру жұмыстарының нәтиже сінде, Мемлекеттік ко р п о р а ц и я м е н « Ұ л т т ы қ а қ п а р ат т ы қ т ех н ол о г и я л а р » АҚ және уәкілетті мемлекеттік органдар бірле сіп, белс енді форматта, баланың тууы бойынша қызмет көрсетуді проактивті тәсілмен ұсыну пилоттық жобасын іске қосты. Енді анасы баланың туу туралы куәлігін алуға өтінішті SMS-хабарлама арқылы бере алады. Бұл пилоттық жоба үйден шықпастан, баланың туу туралы куәлігін алуға, оны балабақша кезегіне қоюға және әлеуметтік жәрдемақы алуға, тіпті жаңа туған сәбиді тұрғылықты жері бойынша тіркеуге де мүмкіндік береді. Жалпы бұл пилоттық жоба облыстың 14 перинаталдық орталықтарында қолданылуда, – дейді Данияр Медетбеков.

Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мәслихатында ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі облыс бойынша департаментінің биылғы 6 айдағы атқарған жұмыстары баяндалды. Ол жөнінде департамент басшысы Мақсұт Нәлібаев, департамент басшысының орынбасары Нұрлан Еркебаев және осы департаменттің сыбайлас жемқорлық профилактикасы басқармасының басшысы Дәурен Омаров айтып берді. Саладағы оңды өзгерістер мен нәтижелер жайлы сөз еткен спикерлердің айтуларынша, бүгінде мемлекеттік қызмет жүйесінде кадрларды іріктеудің негізгі тетігі ашық конкурстар болып табылады. Ол мемлекеттік қызметте жүрген кадрлардың мансаптық ілгерілеуімен қатар, азаматтардың жалпы қолжетімділігін де қамтамасыз етіп отыр. Жарты жылдың ішінде үміткерлердің қатысуымен өткен барлық 688 конкурстың ашықтық үлесі 100 пайызды құрады. Оның әрбірі байқаушылардың қатысуымен өткізілген. Ағымдағы жылдың 6 айы қорытындысымен облыстағы таза ауысушылық 2,8 пайыздық деңгейге тұрақтаған. Қазіргі таңда мемлекеттік қызметтен өз

еркімен кеткен қызметшілердің әрқайсысымен жеке сұхбат арқылы жұмыстан кетуінің себептері талдануда. Анықталғанындай, шығудың негізгі себептеріне жалақының төмендігі, сондай-ақ жұмыс ауқымдылығы әсер ететін көрінеді. Аталған мәселенің оң шешілуіне алдағы уақытта енгізілуі көзделген факторлық-балдық шкала негізіндегі мемлекеттік қызметшілерге еңбекақы төлеудің жаңа жүйесі, сондай-ақ цифрландыру аясындағы қызметтік жүйені автоматтандыру іс-шаралары өз ықпалын тигізеді деп сендірді сала өкілдері.

– Мемлекеттік қызметтің имиджін көтеру және оған қызығушылықты арттыру мақсатында мүдделі органдармен бірлескен түрде академия филиалы базасында Мемлекеттік қызмет мектебін ашып, оларға арналған жалпы 40 сағаттық тұрақты тегін курс ұйымдастырылды. Мемлекеттік қызмет саласы бойынша жергілікті халықтың танымын кеңейту мақсатымен облыстық телеарнада тұңғыш рет арнайы «Мемлекеттік қызмет» атты бағдарлама ашылды. Тәртіп талап бар жерде үстемдік құрады. Мемлекеттік аппараттың кәсібилігі, оның әдептілік бейнесімен үйлесетіні баршамызға мәлім, – деді департамент басшысы Мақсұт Ыбрайханұлы.

ЖҰМЫС БЕРУШІ ОҚУ ОРНЫНАН БІЛІМ САПАСЫН СҰРАЙДЫ

Өңір басшысы Асқар Мырзахметовтің тапсырмасына с ә й ке с о бл ы с т а ғ ы б а с қ а р м а басшылары, Тараз қаласы және аудан әкімдері кесте бойынша 30 шілдеден бастап өңірлік коммуникациялар қызметінде аптаның әр дүйсенбі, с ә р с е н б і ж ә н е ж ұ ма к ү н д е р і сағат 15.00-де өтетін брифингке қатысып, дәл сол күні 17.50-де «Jambyl» телеарнасының «1-студия» бағдарламасына тікелей эфирге шығып, көрермендер сұрақтарына жауап беретін болып міндеттелді. Жаңаша т алап пен ке стеге сай өткізілген баспасөз конференциясында алғаш облыстық білім басқармасының басшысы Рахия Тұрмаханбетова өңірдегі техникалық және кәсіптік біліммен қамту жұмыстарының барысын баяндады. Брифингте Рахия Сейітбекқызы

Елбасы атап көрсеткен міндеттерді орындау аясында облыс әкімі Асқар Мырзахметов тікелей тапсырма беріп, с а ла жұмысын жүйелі жүргізуде бірқатар оң өзгерістер енгізілгенін атап өтті.

– Биылғы 2018-2019 оқу жылына техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына 5024 орынға мемлекеттік білім тапсырысы бөлінді. Осылайша оқу гранты техникалық мамандықтарға 294-ке, медицинада – 225-ке, ІТ – 125-ке және ауыл шаруашылығы саласының кадрларын даярлау тапсырысы 75 орынға көбейді. Яғни өткен жылмен салыстырғанда 31 орынға артып отыр, – деді басқарма басшысы. Рахия Тұрмаханбетованың айтуынша, жаңа оқу жылынан бастап техникалық және кәсіптік білім беруде мемлекеттік тапсырысқа

қатысты сала мекемелерінің, жұмыс берушілер мен білім алушылардың жауапкершіліктерін арттыруға бағытталған 2 өзгешелік енгізілмек. Оның бірі – жұмыс беруші мен техникалық және кәсіптік білім беру мекемелері арасында жасалатын келісімшарт. Екіншісі – аталған құжатқа сәйкес еңбек нарығының қ а же т т і л і г і н е с ке р е от ы р ы п , аталмыш саладағы арнайы білімі бар кадрларды тапсырыс беруші өндіріс орындарының талаптарына сай оқытудың міндеттелетіні. Бір сөзбен айтсақ, оқу орнынан білім сапасын жұмыс беруші де талап етеді. Шара барысында облыстық білім басқармасының басшысы биыл өңірде техникалық және кәсіптік білім беру саласын автоматтандыру мақсатында zhambyltipo.kz сайтының іске қосылғанын айтып өтті.

6

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

QOǴAM

4 тамыз, 2018 жыл

ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА

ЕСІРТКІ САУДАГЕРЛЕРІН ЕСІРТПЕУ КЕРЕК Нашақорлық дерті қай уақытта болмасын қоғамның тыныштығы мен тұрақтылығына қатер төндіретін аса қауіпті кеселдің бірі ретінде өз маңызын ешқашан жоғалтқан емес. Сол себепті де, еліміздің арнайы қызметтері есірткі тасымалына қарсы аяусыз күрес жүргізіп келеді. Әртүрлі мерзімді басылымдар мен телеарналар күн сайын еліміздің әр аймағында ірі көлемдегі есірткі тасымалдаушылардың құзырлы орындардың құрығына ілінгенін көрсетіп жатады. Осындай мәліметтерден-ақ бүгінде бұл бағыттағы жұмыстың барынша жүйелене түскенін байқауға болады. Ерғали ҚАРТАЙҒАН Оның үстіне облыстық наркологиялық диспансердің есебінде тұрғандардың саны да жыл санап кеміп келеді. Мəселен, 2016 жылдың алғашқы алты айында диспансердің есебінде 10 537 адам есепте тұрса, ө т ке н ж ы л д ы ң а л ғ а ш қ ы ж а рт ы ж ы л д ы ғ ы н д а б ұ л көрсеткіш 7 328-ді құраған. Б ұ л е с і рт к і т а с ы ма л ы н а қарсы күре стің барынша күшейтілгенін білдірсе керек-ті. Нашақорлықпен күрес – ессіздікпен күрес екендігі баршаға белгілі. Себебі бұл жолда қаншама ғұмыр қыршынынан қиылды. Та лай жас темір торға

келе жатқанын біліп те, көріп те жүрміз. Осындай жұмыстардың барысында олар өзге өңірлердегі есірткі бизнесіне қарсы күрес басқармаларымен əріптестік байланыс орнатып, есірткі заты тасымалының жолын кесу бойынша бірлескен ісшаралар да ұйымдастырып келеді. Айта кету керек, облыстағы е с і рт к і б и з н е с і н е қ а р с ы күрес бойынша өткізілетін ш а р а л а рд ы ң і ш і н д е Ш у ауд а н ы н д а ғ ы « К ө к н ə р » жедел-профилактикалық ісшарасының маңызы өте зор. Өйткені Шу өлкесі қарасораны жинауға, қайта өңдеуге жəне еліміздің аумағы мен өзге мемлекеттерге таралуына өте

бар. Неге десеңіз, дəл осы үш айдың аралығы есірткі т ұ қ ы м д а с ө с і м д і кт е рд і ң көбейетін жəне пісетін уақытымен тұспа-тұс келеді. Дəстүрлі «Көкнəр» шарасы Шу алқабынан каннабистік топтағы есірткі дайындаумен, шығарумен айналысатын адамдарды құрықтау, сондайақ «Ауған» есірткі арнасының транзитін жою, каннабистік топтардағы есірткінің алғашқы шығарылатын жері ретіндегі есірткі өндірісін жоюды мақсат етеді. Бұдан бөлек, қылмыстық жолмен қаржы т абуды көздейтін топтарды түп-тамырымен ұстау да шараның басты міндеті саналады. Осы мақсатта аудандағы негізгі

героин, 23 келі гашиш жəне 144 келі марихуана бар. Тағы бір айт а кетерлігі, облыс тұрғындары арасында нашақорлықтың алдын алу мақсатында облыстық Ішкі істер департаменті арнайы жоспар бойынша көптеген ісшараларды өткізуде. Мəселен, үстіміздегі жылдың алғашқы бес айында мемлекеттік жəне үкіметтік емес мекемелермен өзара əрекеттесу бойынша орта мектептердің оқушылары жəне жоғары оқу орындарының студенттері арасында нашақорлықтың алдын алуға бағытталған 265 шара өткізілген. Оның ішінде 159 дəріс, 19 кездесу, 9 семинар, 12 байқау, 7 флешмоб ж ə н е 1 5 д ө ң ге л е к ү с т е л

«ҚАРА БҮРКІТ»

ТҮРМЕСІНДЕ ӘР ҚАНІШЕРГЕ АЙЫНА 150 МЫҢ ТЕҢГЕЕ АҚ ҚША ЖҰМСАЛАДЫ ЕКЕН АҚША

Өткенде КТК арнасының «Аптап» бағдарламасы еліміздегі ең қатаң режімдегі колония саналатын «Қара бүркіт» түрмесіне қатысты сюжет көрсетті. Сол бағдарламада әрбір жазасын өтеушінің тамағына күніне 5 мың теңге, яғни айына 150 мың теңге жұмсалатынын айтты. Бостандықта жүрген, жоғары білімді, қоғамға пайдалы азаматтың өзі маңдай терімен 150 мың теңге жалақы алмайтын кезде кісі қанын мойнына жүктеген адамға осынша қаржыны ысырап ету ақылға қаншалықты қонымды? «Қара бүркіт» колониясы – Қостанай облысының Жітіқара ауданында орналасқан. Мұнда өмір бойы бас бостандығынан айырылғандар мен аса ауыр жазаға кесілген қылмыскерлер отырады. Қазір «Қара бүркітте» жазасын өтеп жатқан 128 адам бар. Олардың ішінде асқан қатыгездікпен адам өлтіргендер, маняктар бар.

Рустам ИБРАГИМОВ Мəселен, 2006 жылы саясаткер Алтынбек Сəрсенбайұлы мен

қалпымды сақтап қалу үшін йогамен ай айна лыс амын» деп анасына хат жазғанына қарағанда, Челахтың түрмедегі ахуалы жаман емес сияқты.

Руслан КҮЛІКБАЕВ Сондай-ақ 9 тəртіп сақшысын жер жастандырған Руслан Күлікбаев та «Қара бүркіттің» өз адамы. 2016 жылдың шілде айында Алматыны дүр сілкіндірген Күлікбаев өз ісіне еш өкінбейтінін, қандай жаза қолданса да сабырмен көтеретінін айтқан.

тоғытылды. Солай бола тұра, есірткі саудасының көрігін қыздыратындар ебін тауып, өз кəсіптерін барынша құпия түрде жүргізуге тырысып бағуда. Тіпті өз «тауарын» шекара асырып, өзге елдегі сыбайластарына жеткізіп беретін кəсіби қылмыстық ұйымдар кəсіптің дəл осы түрінде көшбасшы саналады екен. Өз кезегінде, қазақстандық құқық қорғау қызметі есірткі бизнесіне қарсы күресті барынша күшейте түсуде. Күрестің нəтижелілігі сол, арнайы қ ы зм е т ө к і л д е р і е с і рт к і т а с ы м а л ы н е рм е к е т ке н жеке азаматтардан бөлек, қылмыстық ұйымдарды да құрықтауда. Облыстық ішкі істер департаменті Есірткі бизнесіне қарсы күрес басқармасының қызметкерлері е сірткі тасымалдайтын ұйымдасқан қылмыстық топтарды анықтау, жою шараларын мақс атты түрде жүргізіп

ыңғайлы жерде орналасқан. Сондықтан да бұл аймақ өңіріміздегі криминалдық жағдайға өз ықпалын тигізетін үлкен аудандардың бірі болып е с ептеледі. Бүгінгі е с еп бойынша Шудағы қарасора өсетін алқаптың жалпы аумағы 140 мың гектарға жуықтаған. Жыл сайын дəстүрлі түрде ұйымдастырылып келе жатқан «Көкнəр» шарасы əр жылдың маусым айларында басталады. Нашақорлардың арқасында кəсібін дөңгелеткен қылмыстық топтар қалталары ортайып қалмас үшін нашақорлардың саны арта түсуіне мүдделі екені сөзсіз. Ал олардың алдын алу бойынша Ішкі істер департаментінің Есірткі бизнесіне қарсы күрес басқармасы бүгінге дейін бірнеше іс-шараны қолға алып, жүйелі жұмыстар жүргізіп келеді. Солардың ішінде жыл сайын маусым мен қазан айлары аралығында өтетін «Көкнəр» іс-шарасын ерекше атауымыздың да өзіндік себебі

магистральдық жолда «Рубеж-Есірткі» деп аталатын 4 жылжымалы бекет құру арқылы өңірдегі нашақорлық жəне есірткі қылмысы деңгейін төмендету қолға алынған. Аталған бекеттер қазіргі кезде тəулік бойы жұмыс істеп тұр. Түнде қолданылатын қазіргі заманғы техникалық құралдармен жабдықталған мобильдік жедел-іздестіру топтары да есірткі бизнесіне тосқауыл болу үшін барын салып жұмыс істеуде. Қазан айының соңына дейін жалғасатын шара аясында, əсіресе Шу ауданында көптеген қылмыстық істің беті ашылып, е с і р т к і т а с ы м а л д ау м е н айналысатындардың көбісінің жолы ке сіледі. Мыс а лы, ағымдағы жылдың алғашқы бес айының өзінде 200-ден аса қылмыстық іс анықталған. Оның 50-ге жуығы Шу ауданында тіркеліп, барлығы 1 7 0 ке л і д е н а с а е с і рт к і заттары тəркіленген. Олардың қатарында 3 келі

ұйымдастырылып, олар есірткі тəуелділігінен емделудің жəне психоактивті тəуелділіктің алдын алу бойынша қосымша метариалдармен таныстырылыпты. Осындай мəліметтерге сүйене отырып, облыстағы есірткі бизнесіне қарсы күрес шараларының барынша қарқынды жүргізіліп жатқандығын байқау қиын емес, əрине. Əйтсе де Жамбыл облысының, оның ішінде Шу ауданының транзиттік мүмкіндіктері есірткі тасымалымен тынымсыз күрес жұмыстарының саябырсып қалмауын міндеттейтіні сөзсіз. О с ы р е т т е , м ұ н д а й ау ы р жауапкершілікті мойнына алып, өз қызметтерін мінсіз атқарып жүрген жауапты қызметкерлер алдағы уақытта да барынша қырағылық танытып, нашақорларды құрықтауда еш аянып қалмайды деген сенімдеміз. Шу ауданы.

оның екі көмекшісін өлтірген Руст ам Ибрагимов дəл о сы жерде жазасын өтеп жатыр. Ол, саясаткердің өлімінен кейін өмір бойы бас бостандығынан айырылған болатын.

Нұрбике БЕКСҰЛТАНҚЫЗЫ.

Abai.kz

Владислав ЧЕЛАХ Сонымен қатар 2012 жылғы Арқанкерген оқиғасының бас кейіпкері Владислав Челах та осы абақтыда. Ол 2012 жылы 15 шекарашыны бір өзі өлтірді деп айыпталған. Сөйтіп, небəрі жиырма жасында темір тордың ар жағындағы өмірді таңдап, мəңгілікке бас бостандығынан айырылды. Алайда «Жас

м б Ал мұның барлығы мемлекеттің ақшасына сатып алынады. Яғни мұндағы бір адамға күніне 5 мың теңге ақша жұмасалады. Ал əр қылмыскердің жағдайын жасау үшін айына 150 мың теңге кетеді екен. Əрі қарай жылдық қаржыны есептей беріңіз... Жалпы, қазір еліміз бойынша 8 6 т ү рм е б а р . А л а й д а с о л абақтылардың ар жағындағы өмірдің шын мəнінде қандай екенін білмейміз. Бірақ онда да миллиондаған қаржыға жасалған арнайы вип-камералар бар екені жасырын емес. Ал ол жерде кімдер отыр? Түсініксіз.

* * * Сонымен, қазақ қоғамының үрейін ұшырған аса ірі оқиғалардың кейіпкерлері отырған «Қара бүркіттің» жағдайы қандай? Мұнда əр сотталған адам күн сайын ыстық сорпа, жеміс шырыны жəне аптасына екі рет балық жейді екен. Бұған қоса, мəзірге кисель, шай, сүт, айран, май, шұжық, ірімшік жəне тағы басқа да тағамдар кіреді. Былайша айтқанда, бостандықтағы адамның дастарханынан табыла бермейтін нəрлі тағамдар. Ондағы жазасын өтеушілер:«Біздегі сотталғандар асханада жұмыс істейді, олардың айтуынша, үйдегідей даярлаймыз дейді. Бақылаушылар құрамы түскі аста болған кезде, олардың сілекейлері ағып тұрады. Қазір мұнда тапсырысқа əртүрлі азықтүліктер əкеледі, тіпті балмұздақ та алып келуі мүмкін», - дейді.

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

IQAZAN A T

JARNAMA

ОТЫЗ БАЛАНЫ БАУЫРЫНА БАСҚАН АНА

өмірге де белсене араласа бастайды. Әу бастан отбасындағы тағылымды тәрбиемен қатар сіңген бойындағы тектілік нәрі оған қашанда түзу жолға бағыт сілтейтін бағдаршам іспетті десек, оның аудандық мұсылман әйелдер қоғамының төрайымы болуы да кездейсоқ еместігіне көз жеткізгендей боламыз. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы қиыншылықты Рысқыз Елшібаева елмен бірге кешіп жүріп, елеулі тірлік те жасай білген. Ол сол аласапыран шақта қараусыз қалған балалар мен жасөспірімдерді жинап, бауырына басыпты. Аналық жүрегінің кеңдігі болар, сондағы отыздан аса балаға қамқорлық танытып, мейірімге бөлегені оның ерлікпен пара-пар ізгілікті ісі екенін ешкім жоққа шығара алмас.

– Азаттыққа қол жетіп, ел еңсесін тіктегенге дейінгі кезең кім-кімге де оңай бола қойған жоқ. Балапан басымен, тұрымтай тұсымен кеткен сол кездер аға буынның е сінде жақсы сақталғаны сөзсіз. Әлеуметтік қиындықтардың салдарынан қанша отбасылар ойрандалып, шаңырақтар ортаға түсті. Тастанды балалар да көбейе бастаған кез. Бұрыш-

бұрыштарды, үйлердің жертөлелерін мекендеген сондай балаларға жүрегім ауырып, жаным сыздайтын. Оларға қалай жақсылық жасай аламын деп өзімді-өзім сұрақтың астына алып, мүжитінмін. Содан не керек, сондай балаларды жинап, бауырыма басуды жөн көрдім. Тастанды, қараусыз қалғаннан соң кейбірі жоқшылықтың салдарынан дұрыс емес жолға түсіп, шылымға, ішімдікке әуе стеніп, ұрлыққа бара бастағандары да болды. Өрімдей жасөспірімдердің бұлай жүре берсе бұзылатынын ойлап, игі іске білек түре кірістім. Жаңатастағы үйкүйсіз жүрген жеткіншектерді жинап, тамағын алып беріп, киімін бүтіндеуге тырыстым. Олардың саны отыздан асатын. Шыны керек балалардың ұлттары да, жастары да әртүрлі еді. Кейбірі тіпті ағайынды, әпкелі-сіңлілі болды, – дейді Р.Елшібаева. ...Иә, өз ба ла ларымен қат ар мейірімге мұқтаж жасөспірімдерді бір шаңырақ астына топтастырып, оларды ас-ауқатпен, киім-кешекпен қамтамасыз ету, бөліп-жармай бәрінің қас-қабағын бағып, ұйыстыра білу де кез келгеннің қолынан келетін оңай шаруа емес. Рысқыз ана бұл сауапты іске ортақтасып, қолұшын созғандар да болғанын жасырмайды. Сол кездегі қала, аудан басшылығы да

ЖАҚСЫЛЫҚТЫҢ ҚЫЗЫНА ЖОЛДАС БОЛҒАН ЖАҚСЫЛЫҚ

Есет ДОСАЛЫ

Р.S: Шалғай ауданнан арнайы келіп, редакциямызға қайырылып,

өзінің өнегелі де бейнетке толы өмір жолдары туралы бөлісіп, сыр шерткен кейуанамен өрбіген аз-кем әңгіме барысында ана атаулының шексіз мейірім иесі екендігіне тағы да көз жеткізіп, қайран қалдық. Қолында өткен күндерінің сәттік көрінісі болып сақталған көнерген фото суреттері мен бірқатар құжаттары да бар екен. Ұрпақ тәрбиесіне алаңдап, келешек ел тұтқаларының есті болып өсуіне атсалысуды әлі де өзіне парыз санайтын ана өзінің үлкен арманы барын айтады. Ол – өзі тұрып жатқан Жаңатас қаласынан балабақша ашу, соған мұрындық болу. Бұл орайда ғибратты ғұмыр иесі оның ұйымдастырылу, жүргізілу ережелері мен шараларына қатысты құжаттарды әзірлеу жолында аянбай тер төгуге дайын. Тек тиісті орындардан қолдау болса деген ниетін жеткізді.

Менің нағашы атам Қырғызбай – сиқым еліндегі атақты бай Қайшыбектің үлкен баласы. Әкесі өте бақуатты адам болған соң, несін аясын, барды аузына тосып, тарықтырмай өсірді. Луговой селосындағы 2 жылдық орысқырғыз мектебіне оқуға береді. Содан 1915 жылы Жаңабай руының байы Үмбеталының Сәмия деген қызына құда түсіп, Қырғызбайды үйлендіреді. Көп ұзамай 1916 жылы патша жарлығына қарсы көтеріліс басталады. Ұлына жас отбасылы болған соң көтеріліске қатысуға рұқсат бермей, Қырғыз еліне өткізіп жібереді. Көтерілісте жеңіліс тапқан соң, патша әскері оған қатысқан қазақтарды аямай жазалайды. Біреулердің көрсетуімен көтеріліске көмек бердің деп Қайшыбекті әскерилер алып кетіп, Әулиеатаға бара жатқан жолда атып кетеді. Патша үкіметі құлаған соң Қырғызбай елге келіп, әкесінің малына ие болады. Көзі ашық азамат Әулиеатада өткен қазақтардың съезіне қатысып, жаңадан құрылған халықтық милицияға қолдау көрсетеді. Кәмпеске басталды дегенді естіп, малдарын ағайын-туғандарға, жарлы-жақыбайларға таратып бергенімен, большевиктік үкіметтің құрығынан құтыла алмайды. Кәмпескеге ілініп, 500 жылқысы, 200 түйесі, 6000 қойы тәркіленіп, өзін жер аудару үшін қамауға алады. Әскерлер үй ішін тексеріп, құнды заттарын алып, Қырғызбайдың қолына кісен салып арбаға байлағанда бірі сегізде, екіншісі тоғыздағы баласы артынан аталап жүгіргенде, әскерлер оларды да ұстап «баиские сынки, дети бай-кулака» деп қолдарын байлап, оларды да арбаға отырғызады. Анандай жерде әкесі мен ағаларын әкетіп бара жатқанын көрген Қырғызбайдың 6 жасар қызы шырылдап жүгіргенде Қырғызбайдың жеңгесі ұстап қалады, ал төркінінен енді ғана келіп, аттан түскен Сәмияны абысындары ұстап, етегімен жауып әскерлерге көрсетпей киіз үйдің ішіне алып кіреді. Күйеуі мен екі баласынан ажырап қалған Сәмия талықсып, есі ауып қалады. Бір-екі күннен кейін ауылға болыстың хатшысы келіп: «Құдағи бекем болыңыз. Күйеуіңіз бай-кулак, «алашордашыл, ұлтшыл»

деп соттап, балалармен қосып Әулиеата уездік бастыққа айдап кетті» дегенде Сәмия тағы да сылқ етіп құлап түседі. Хатшы айтты «Мына қызыңызды басқа үйге беріңіз. Сіздікі болса мұны да алып кетуі мүмкін» дегенде, абысыны: «Майқара қыз менікі, өзіміздің тегімізге жаздырам» дейді. Ал сен өз үйіңде түтініңді түтетіп отыра бер. Мына ауылдағы жас жігіттер Шоқай, Жүзбай, Иманбайлар Әулиеатаға барып Қырғызбайдың тағдырын білсін. Мүмкін жолығып қалар деп ақыл айтты. Келесі күні 5-6 жігіт Әулиеатаға аттанды. Он күндей жүріп, ұнжырғалары түсіп қайта келеді. Ел шуылдап алдарына шығып еді, аттарынан түсіп: «Жақсы хабар жоқ. Уездегі большевиктер «бай-кулаксың, Алашордаға көмектестің, қару-жарақ әпердің, нағыз халық жауы сен екенсің» деп, 15 жылға соттап, жер аударыпты. Ал балаларын Шымкенттегі коммуно дей ме, соған жіберіпті. Өзімізді ұстап алып, «бай-кулаксың, ұлтшыл алашорданың құйыршығысың» деп қатал сұраққа алады. Абырой болғанда ана Қазбек Асылов ағамыз келіп, кепілдікпен босатып алды» деп әңгімелерін айтты. Күйеуінен бір, екі баласынан бір айырылып Сәмия апам шырылдап қалады. Келесі күні ауыл әйелдері жиналып, көрпеше, текемет, сырмақ көтеріп, ыдыс-аяқтарын алып Сәмия апасының үйіне келіп басу айтады. Ауылдағы ағайындар келесі күні бірі қойын, бірі ешкісін, бірі танасын әкеліп, алдына 10 шақты мал салып береді. Жан жарасы жазылар, жүрек жарасы жазыла қоюы қиын. Күндіз елдің ортасында, ал түнімен ұйықтай алмайды. Кеш батқаннан қызын үйіне алып, құшақтап жатып жылайды, күрсінеді. Келесі жылы колхоздастыру басталып, ел таудан төменге түсті. Әркім шамасы келгенше жертөле соғып жатыр. Қайындары жиналып, асар жасап, екі бөлмелі үй тұрғызып берді. Колхозға мүше болды. Қой бақты, кейін зейнетке шыққанша сауыншы болды. Бар алданышы қызы. Бойжетіп сол ауылдағы момын жігітке тұрмысқа шықты. Алғашқы немересі өмірге келгені сол еді, сұм соғыс басталып, күйеу баласы майданға аттанды. Ауылдың еркек кіндігінің бәрі соғыста. Өзі сауын сауады, қызы қызылшада істейді. Сөйтіп жүргенде кішкене немересі шетінеп кетті. Аңырап анасы мен апасы қалды. Сұм соғыс бітіп, қызының күйеуі аман-есен елге оралады. Көп ұзамай бірінен кейін бірі өмірге

Тараз қаласы

екі немересі келді. Үйлеріне барса алдынан шығады. Үлкенін 4-5 жасқа келген соң қолына алады. Бұл да болса алданыш қой. Көп ұзамай қызы тағы босанады. Қызы: «Апа, ауылға келіңіз, менің қолыма. Мына балаларға қарайтын адам керек қой» деген соң, амал жоқ сауыншылықты тастап, төменге түсті. Жаз бойы шөп шапқан, егін орған колхозшылардың қасында аспазшы болды. Немересі де қасында. Колхозшылардың кешкі асын берген соң, бәрі үйге қайтады. Қызы да қызылшадан оралады. Машинаның гүрілі естіле, балалар әкелерін аға деуші еді. «Әне, ағам келе жатыр», деп алдынан тұра жүгіреді. Сәмия апа өте кірпияз, таза кісі еді. Шәйді жалғыз өзі ішетін. Тек мені ғана жанына алады. Зейнетке шыққан соң біржола біздің үйде болды. Менен кейін бір қарындасымды бауырына басып, тұмсықтыға шоқыттырмай, ешкімге сөйлетпей бөлекше бақты. «Апам түнде жылайды», – дейді қарындасым. Қайтейін, күйеуі мен балаларын күтумен жүрген адам жыламағанда... Біраз жыл бұрын үйге екі жігіт келді. Өздері орысша сөйлейді. Ата-тегі де орысша. Үйде орысша білетін мен және әкем. Келгендерден жөн сұрадық. Апамызды іздеп келдік. Аты-жөнін білмейміз. Осы ауылда дегенді естідік. Өзіміз бала кезден балалар үйінде өстік. Ата-тегімізді орысша жаздырды. Апамыздың да атын ұмытып қалыппыз. Әкеміз Қырғызбай деген кісі еді. Сол, анамызды іздеп келдік дегенді апама айтып едім, «Менің балаларымның оң жақ жауырынында қалдары бар еді. Шешінсін көрейін» деп жаңағы кісілерге айтып едік, шешінді. Бірақ жауырынында ешқандай қал жоқ екен. Апам бұлар менің балаларым емес деген соң жаңағы екі жігіт қайтып кетті. «Менікі болса жүрегім сезер еді ғой, ешқандай әсер болмады. Балаларымды білетін біреулер ғой. Неге, қайдан келдің, кімсің деп сұрадыңдар ма?» дегеніне, «апа, сұрадық. Ресейдің Пермь деген қаласынан келіпті» дегенімде, «қайдам, жүрегім ештеңе де сезбеді ғой» деп жылап жіберді. Апам 96 жасында, күйеуі мен балаларын күтіп, о дүниеге аттанды. Өмір бойы бір ғана қызын медет етіп, күйеуі мен балаларын сарғая күтіп өмірден өтті ғой, қайран қасиетті қадірлі апам. Москау НОҚРАБЕКОВ. Т. Рысқұлов ауданы.

№132

3 шілде 2018 жыл

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлаудың 2018-2019 оқу жылына арналған мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын орналастыру туралы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңына және «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңына сәйкес Жамбыл облысының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлаудың 2018-2019 оқу жылына арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы осы қаулының қосымшасына сәйкес орналастырылсын.

2. «Жамбыл облысы әкімдігінің білім басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі - Басқарма) белгіленген тәртіппен мемлекеттік білім беру тапсырысын техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Бекітілген білім беру тапсырысы шегінде «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға түсу кезінде қабылдау квотасының мөлшерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 28 ақпандағы №264 қаулысымен белгіленген квота қолданылады.

4. Басқарма заңнамада белгіленген тәртіппен: 1) осы қаулының әділет органдарында мемлекеттік тіркелуін; 2) осы қаулының мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он күнтізбелік күн ішінде оны ресми жариялауға жіберуді; 3) осы қаулының Жамбыл облысы әкімдігінің интернетресурсында орналастырылуын; 4) осы қаулыдан туындайтын басқа да шаралардың қабылдануын қамтамасыз етсін.

5. Осы қаулының орындалуын бақылау облыс әкімінің орынбасары Е.Манжуовқа жүктелсін.

6. Осы қаулы әділет органдарында мемлекеттiк тiркелген күннен бастап күшiне енедi және алғашқы ресми жарияланған күннен кейін қолданысқа енгізіледі.

Облыс әкімі

А.МЫРЗАХМЕТОВ Қаулы Жамбыл облысының әділет департаментінде 2018 жылдың 11 шілдесіндегі нормативтікқұқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №3891 болып енгізілді

ХАБАРЛАМА! Жамбыл облысы әкімдігінің «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлаудың 2018-2019 оқу жылына арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру туралы» 2018 жылғы 3 шілдедегі облыс әкімдігінің №132 қаулысы Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде электрондық түрде жарияланды.

Облыстық білім басқармасының сайты: 1. zh-bilim.kz. 2. Jambyl-bilim.kz Облыс әкімдігінің сайты: zhambyl.gov.kz

Сарысу ауданы.

Күтумен өткен ғұмыр

Ұлы Жеңіске қол жеткізгелі 73 жылдан асса да, соғыс салған жара әлі жазылған жоқ. Сондай бір сыз Аса ауылының тұрғыны Жақсылық Сәлемовтің да жүрегінде жатыр. Әкесі майданға аттанғанда Жақсылық бесікте жатқан сәби еді. Асқартаудай әкесі майданнан оралған жоқ. Қандай өкініш десеңізші! Ол туралы кейінірек. Әуелі Жақаңның бүгінгі бақытты ғұмырынан сыр шертсек.

Жамбыл ауданы.

нәзік жандының бастамасын қолдап, қуаттаған. Оның игі ісі тұрғындар тарапынан жақсы бағаланып, жергілікті ха лықтың а лғысына б ө л е н е д і . Ке й і н н е н ауд а н д ы қ мәслихаттың депутаттығына сайлауға түскенде де көпшілік оған зор сенім артып, халық қалаулысы атанады. Ана мен бала комиссиясының құрамында жүргенде де көптеген қоғамдық мәселелерде, ана мен балаға қатысты өзекті жайттардың басы-қасынан табылып, талмай еңбектенеді. Осы жылдары ол «Ертөстік» балалар үйін ашып, басшылық жұмысын жанжүрегімен сезіне жүргізіп, барлық тәрбиеленушілердің анасындай болып кетеді. Рысқыз ананың бұл еңбегі

республикалық қоғамдық ұйымдар мен бірлестіктердің тарапынан да жақсы бағасын алады. Әйтсе де өмір бұралаң жолға толы ғой. Адалдықтың алдынан қашанда кес-кестейтін кедергілер кездеспей қалушы ма еді?! Рысқыз Елшібаева сондай әділетсіздіктерге тап болып, кей пасық ойлылардың кесірінен көп жапа шегеді. Өз бауыр етіндей көрген балаларының душар болған қайғысына кінәлі етіп, сотқа дейін тартады. «Аққа – Алла жақ» демекші, ол түбі бір арайлы таңның атарына кәміл сенеді. Иә, кештеу болса да, ол ақ таң атты. Ананың ақ екені баршаға аян болды. Жастайынан қайсар, намысшыл болып қалыптасқан Рысқыз ана қиындықтарға мойыған жоқ. Айта кету керек, нәзік жандының намысшылдығы сол, ерте жастан бір себептермен оң қолындағы төрт саусағынан бірдей айырылса да, беріге дейін мүгедектікке берілетін көмектерден бас тартып, маңдай терімен келген несібесін қанағат етіп келіпті. Иә, даладай дархан кең жүректілік осындай аналарға ғана тән шығар. Бүгінде жетпіске таяған ақжаулықты ана әлі күнге тыным тауып көрген емес. Біраз уақыт бұрын ауыр сырқатқа шалдығып, бірнеше жыл төсек тартып жатып қалғанымен, көптің тілегімен аяққа тұрған. Қазіргі таңда бір кездері өзі тәрбиелеп, өсірген перзенттерінің бірқатары өсіп-жетіліп, әр өңірде түрлі салада жемісті қызмет етіп жүрсе, енді бірі үлкен өмірге қадам басуда. Рысқыз ана бәрімен дерлік хат-хабар алмасып, байланысып тұруды бір үзген емес. Олар да анасындай болған жанды іздеп, сағынысып, қауышуға асығып, мүмкіндігінше керек кезде бір-бірінен көмегін де аямайтын көрінеді.

ХАТҚА ТҮЙІЛГЕН СЫР

МЕРЕЙЛІ ОТБАСЫ

Жақсылық өмір жолында жақсы адамдардың шапағатын көп көрді. Өзі де көңілі қардай аппақ, жақсы адам. Бағына орай жақсы жар жолықты. Ол – Сәния Жақсылыққызы. Жақаңның қайынатасының аты да – Жақсылық болып кездескен сәйкестікті қараңыз. Екеуі тату отбасы болып, 5 ұл-қыз тәрбиелеп өсірді. Олардан 19 немере, 9 шөбере сүйді. Перзенттерін жан-жақты, білімді азамат етіп тәрбиеледі. Олар сенімді ақтады. Үлкен ұлы Серік – Президент әкімшілігі аппаратында еңбек етсе, Берік – облыстық ішкі істер департаментінде криминалдық басқарманың басшысы, полиция майоры. Заман ағымына бейімделген Гүлзадасы мен Гүлнары – кәсіпкер. Динарасы болса Тараз қаласындағы №45 «Балбұлақ» балабақшасының, қолындағы келіні Динара Қасымова аудандық білім бөлімінің сектор меңгерушісі. Польшада білімін жетілдіріп қайтқан немересі Елдос – Тараз қаласы әкімдігінің кеңсесінде қызметкер. «Сабақты ине сәтімен» дегендей, барлығы да жақсы үйлесім тауып жатыр. Бірақ осының барлығы оңай келді ме? Жақсылыққа жақсылық бірден құшақ ашты ма? Әкесінің бейнесі есінде жоқ. Бұдан асқан қасірет бар ма? Бәрі соғыс зобалаңы ғой. Қасіретті күндердің кесірі. Әкесін өмір бойы көрмей, аңсап, сағынып өсті. Ұзақ жыл қайда жерленгенін де біле алмай жүрді. Осыдан 7-8 жыл бұрын ғана өшкені қайта жанып, өлгені тірілгендей күй кешті. Украина жерінен әке қабірі табылды. Бұл 60 жыл бойы көре алмай зарыққан әке хабарын естіп, жүрегі жылап, қабіріне топырақ салып, құран бағыштап қайтты. Оған шүкіршілік етті. Көзінің тірісінде әкесінің мәңгілік тыныс тапқан жерін тапты, әкесін тапты. Жақсылық ауданға сыйлы, Құрметті азаматы, облыстың құрметті ардагері. Облыстық «Мерейлі отбасы» байқауының бірнеше жылдан бері жүлдегері. Жолдасы Сәния өмірін тәрбие саласына арнады. Ұзақ жыл балабақша меңгерушісі қызметін атқарып, зейнетке шықты. Анасы Аққыз Айқожаева 95 жаста. Ол кісі де Сәнияның қолында тұрады екен. Жақсылық пен Сәнияның төңірекке таратып жүрген шарапаты, шапағаты көп.

4 тамыз, 2018 жыл

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІНІҢ ҚАУЛЫСЫ

ЖАҚСЫДАН ШАРАПАТ...

Жанғазы АХМЕТ

Әдетте кез келген адам ана туралы тақырып қозғаларда іштей толғанып, көп ойланатыны рас. Себебі ана туралы сөз қозғау оңай емес. Бұл әрбір адамның жүрек түкпірінен ойып тұрып орын алатын аяулы ана жайлы бір ауыз сөз жазудың өзі үлкен жауапкершілікті қажет ететіндігінен болса керек. Ол жауапкершілік тұрғысында іштей «ана туралы ойымды дұрыс жеткізе алдым ба, осы жүрегімнен шыққан сөздер ананың теңеуіне лайық па, ана жайлы жазу үшін бұдан да сұлу, бұдан да жұмыр, бұдан да әдемі сөздер керек еді ғой», деп өз-өзіне сұрақ қойып, ғазиз жанға деген сүйіспеншілікті тауыса алмай, оның құдіретіне ешқандай теңеу шақ келмейтіндігін мойындайсың. Біздің бүгінгі кейіпкеріміз Рысқыз Елшібаева да сондай ана деген асыл жаратылысқа әбден лайық жан десек, қателеспейміз. Бәрі түсінікті болу үшін, алдымен ке й і п ке р і м і зд і ң ө м і р жол ы н а қысқаша тоқталып өткен жөн болар. Рысқыз Елшібаева 1952 жылы қазіргі Түркістан облысы, Түлкібас ауданының, Сарытөр ауылында өмір е сігін ашқан. Қарапайым шаруа отбасында тәрбиеленген ол Т.Рысқұлов ауылындағы Абай атындағы қазақ мектебін жақсы бағаға аяқтап, алғашқы еңбек жолын комсомол бригадасында шопан болудан бастайды. 1972 жылы Қазақ мемлекеттік университетіне түсіп, оны 1977 жылы бітіріп шығады. Содан 1983 жылға дейін Түлкібас ауданы Жамбыл ұжымшарындағы М . Ә у е з о в ат ы н д а ғ ы м е к т е п т е оқытушы, комсомол жастарының, өндірістік бригаданың жетекшісі, еңбек, туризм, спорт жұмыстарының ұйымдастырушысы болып жемісті еңбек етеді. Кейіннен өзінің туған ау ы л ы С а р ы т ө р д е г і б а с т ау ы ш мектепте аға тәрбиеші болып тер төкті. Бұл қызметтер оның біліктілігін одан әрі арттырып, ерте кезден қалыптасқан ұйымдастырушылық қабілетін шыңдай түседі. Көп ұзамай отбасы жағдайына байланысты Сарысу ауданындағы әпкесінің қолына келіп, Жаңатас қаласындағы №9 орта кәсіптік техникалық училищесіне жұмысқа тұрады. Онда шебер-ұстаз, тәлімгерпсихолог, оқытушы болып еңбек етеді. Осында өмірлік серігін жолықтырып, шаңырақ көтеріп, тұрақт айды. Тумысынан зерек Рысқыз тек ұрпақ тәрбиелеп қана қоймай, қоғамдық

7

JARNAMA

ҚЫЛМЫС ХРОНИКАСЫ

ҚОРДАЙДАҒЫ ҚАРАҚШЫЛЫҚ

р а д л ы у шаб Шынар САҒИЕВА

20-29 шілде аралығында Қордай ауданы орталығында қарақшылық шабуылдар жиілеп, жергілікті тұрғындар зардап шеккен. Барлық деректерде бетперде киген белгісіз адамдар тұрғындардың үйіне баса-көктеп кіріп, дене жарақаттарын салып, құнды заттары мен ақша талап еткен.

20 шілде күні түнгі ондар шамасында ағаш таяқ алған екі қарақшы зейнеткерлердің үйіне басып кіріп, оларды ұрып-соғып, жүз мың теңгесі мен бес жүз еуросын алып кеткен. Қариялар аудандық ауруханаға жеткізіліп, тиісті ем-домдарын алуда. Ал 21 шілде күні түнгі үштер шамасында газ баллон және пышақпен қаруланған белгісіз адамдар азық-түлік дүкенінің иесінің үйіне еніп, жүз мың теңгесі мен алтын бұйымдарын қолды еткен. Жәбірленушіге дер кезінде медициналық көмек көрсетілген.

2 9 ш і л д е ке ш к і т о ғ ы з

шамасында тағы да екі қылмыскер 45 жастағы тұрғынның үйіне рұқсатсыз кіріп, үй иесінің қызын байлап, дене жарақаттарын салу арқылы елу мың теңгесін мәжбүрлеп алған. «Қылмыскерлер жәбірленушілердің саусағын, құлағын кесіп, денесінде түрлі белгілер қалдырды» деп, тарап жатқан қауе с етті облыстық ІІД басшылығы шындыққа жанаспайтындығын айтып, жалған ақпарат таратушылар т и і с т і ж ауап ке р ш і л і к ке тартылатындықтарын ескертті. Бүгінде аталған фактілер бойынша ҚР ҚК 192-бабы 2-бөлігі бойынша сотқа дейінгі тергеу амалдары жүргізіліп, іздеу шаралары басталған. ІІД басшысы Арман Оразалиев тергеу амалдарын жеке бақылауына алып, оның тапсырмасымен қылмысты ашу үшін департаменттің тәжірибелі қызметкерлерінен жұмысшы топ жасақталып, іске көшкен. Қордай ауданы.

Мұрагерлік Мадина Маратхановна Еркимбекованың 2018 жылдың 1 ақпанында қайтыс болуынан кейін мұрагерлік ісі ашылып отыр. Осыған орай, марқұмның мұрагерлері мұрагерлік істі ресімдеу үшін осы хабарландыру жарияланған күннен бастап бір ай мерзім ішінде Талас ауданы, Қаратау қаласы, Ә. Молдағұлова көшесі, №30 үйдің 7-пәтерінде орналасқан нотариалдық кеңсеге (нотариус Н.Ж. Болтаев) жолығулары қажет. Болат Аскаровтың 2018 жылдың 26 сәуірінде қайтыс болуынан кейін мұрагерлік ісі ашылып отыр. Осыған орай, марқұмның мұрагерлері мұрагерлік істі ресімдеу үшін осы хабарландыру жарияланған күннен бастап бір ай мерзім ішінде Талас ауданы, Қаратау қаласы, Ә. Молдағұлова көшесі, №53 үйдің 82-пәтерінде орналасқан нотариалдық кеңсеге (нотариус Ж.Б. Тулеулиев) жолығулары қажет.

Жамбыл облысы әкімдігінің мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасы мен облыстық халық шығармашылығы орталығының ұжымдары өңіріміздің мәдениетіне қомақты үлес қосқан мойынқұмдық ақын-термеші Әділқожа МҰРТАЗАЕВТЫҢ қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасы мен туыстарының қайғыларына ортақтасып көңіл айтады.

8

ZERDE

4 тамыз, 2018 жыл

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

Спорт

САҢЛАҚ

Спорт

Спорт

DODA «АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢЫ

«АСТАНА» МЕН «ҚАЙРАТ» СЕНІМДІ АҚТАДЫ

Қазақ кино өнерінің корифейі Қазақ өнері, оның ішінде қазақ киносы десе Асанәлі Әшімов есімі б і р ге ат а л а д ы . О л қ а й т а л а н б а с болмысымен, рөлдерімен, актерлік шеберлігімен таныс. Батыр келбетті түр-тұлғасымен, сөйлеу мәнерімен ерекшеленетін театр және кино актері халықтың көңіліне сонау «Қыз Жібек» фильмімен жол тапқан. Өнер жолы – қиын жол. Бір ғана фильмнен жарқ етіп, көрерменнің сүйіспеншілігіне бөлену кез келген актердің қолынан келе бермес. «Қыз Жібек» киносында өз образдарын шегіне жеткізіп ойнаған Асанәлі Әшімов, Әнуар Молдабеков, Құман Тастамбеков, Меруерт Өтекешова сынды майталмандар қазақ өнерінде өз орындарын өшпестей етіп қалады. Образдың жақсы сомдалғаны соншалық, Асанәлі есімін кинодағы Бекежанмен шатастырып жүргендер де баршылық. Актердің бұл ел есіндегі жалғыз рөлі емес. «Атаманның ақыры», «Транссібір экспресі» сияқты көптеген жүлделі орындар алған фильмдері бар. Театрда да, кинода да қойылымның немесе фильмнің сәтті шығуы сол ұжымға, оның ішінде актерге тікелей байланысты. Сондықтан болу керек, бұл ерек тұлғаның өнерін халық жақсы бағалап келеді. Режиссерлік ерекшелігі, театрда ойнау шеберлігі, күнделік, кітап жазу даралығы жайлы айта берсе, таусылмайтын сыр сандық.

Әшімов – қазақ киносын әлемге таныстырған актерлердің бірі. Өнер адамдары үшін өнерден тыс қалуы, шеттетілуі, халықтың керек етпеуі – үлкен күйзеліс. Дара тұлға сексен жасты алқымдаған шағында да шығармашылықтан қол үзген емес. Әлі күнге театрда қызмет етіп, кинода, арнайы телевизиялық жобаларда, сұхбаттарда өз көзқарасын танытумен келеді. Қазақ КСР Халық әртісі, КСРО Халық әртісі, театрдағы жұмыстары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығы, «Тарлан» сыйлығы, «Құрмет» ордені, әлемдік кинодағы үлесі үшін ЮНЕСКО Халықаралық академиясының «Алтын қыран» ордені, Жамбыл облысының Құрметті азаматы секілді марапаттары жетерлік. Мұндай дара тұлғаға атақтың керегі шамалы. «Талай ұлы тұлғалар атақсыз дүниеден өтіп кетті. Өлген соң берілген атақтың керегі жоқ. Халықтың жүрегінде, елдің ықыласына бөленсе болды» деп сұхбатында өнердегі достарының тірі күнінде бағаланбай өткенін айтқан болатын. Кино саласындағы еңбегімен етене жақын болсам да, кітап ретінде басылып шыққан күнделігімен таныса отырып, актердің шынайылығымен, досқа адалдығымен, қуаныш, мұңымен таныстым. Тілге жеңіл, мағынасы зор күнделік Әшімовтің қырын, даралығын одан әрі аша түскендей. Керемет

актердің өмірімен танысу, сабақ алу, шығармашылық, адами кеңес алумен бірдей. Күтпеген жерден, сол аңыз адаммен кездесудің сәті түсті. Асанәлідей қазақ мақтанышымен жүздесіп, әңгімелесудің өзі бір қуаныш еді. Уақыт, шіркін бір орнында тұрған ба?! Бет-жүзін әжім торласа да, қатулы қабағы, сұсты көзі өңменіңнен өтіп, батырға тән тік жүрісті тұлғасы сонау Бекежанды елестетеді. Кинодағы Асанәлі мен өмірдегі Асанәлі шашына ақ, бетіне әдемі әжімдердің өрнек салғаны болмаса, өзгермепті. Әдемі қартайған, сол баяғы халықтың, әсіре се жастардың ықыласына бөленген актер. Көкейдегі сұрақтардың көптігі сонша, уақыт тапшылығы кедергі болды. Кез келген интернет сайттардан, теледидар, газет беттерінен өмірімен, шығармашылығымен таныс болсақ та, қарсы отырып, өз аузынан естіген пайдалы өсиеттеріне, өмірлік ұстанымдарына, берген батасына не жетсін! Асанәлі ата «Оқудан, еңбек етуден жалықпау керек. Білімсіздік жарға жығады. Қандай адам болмасын, қандай маман иесі болмасын кітап оқып, жақсы дүниелерді жадына сақтай білу керек. Бірде сыншы Әшірбек Сығаймен бірге бір топ жастарға тап болдық. Мені танып, жапа-тармағай менен автограф ала бастады. Бір кезде әзілге салып «Әй, балалар, мені қаумалағанша анау

тұрған Мұхтар Әуезовтен автограф алсаңдаршы» дей салдым Әшірбекті нұсқап. «Ойбай, Әуезов пе?» деп досыма жармаса кетті. Өздері риза. Бір кезде «Оны қоя беріңдер, ана жақта Тоқтар Әубәкіров жүр, соған барыңдар» деп тағы бір танысыма қарай жібердім. Болашақ мамандардың әйгілі тарихи тұлғаларды танымауы бізді зілі бар күлкіге қарық қылды. Бұл – білімсіздіктен. Сондықтан қай кезде болмасын, білімді шыңдай түсу керек. Ең бастысы – адалдық. Жарыңа адал бол, сатқындық жасама! Еліңе «тем более»! Ұлтын жамандағаннан, басқаның жетістігін көре алмаушыдан аулақ болыңдар. Талмай еңбек етсеңдер, мамандықтарыңды сүйсеңдер, қартайған шақтарыңда еңбектеріңнің жемісін көресіңдер!» деп өмір шындығын арқау ете отырып, ақ тілегін жаудырып, батасын берді. Қазақ кино өнерінің корифейінің ізгі лебізі, басынан кешкен оқиғалары, шығармашылықтағы жетістіктері жайлы өз аузынан есту – көптің көңіліне жақсы ой қалыптастырғаны анық. Атағы жер жарған дара актердің шығармашылығы халықтың жадында мәңгілік қаларына күмән жоқ. Айнұр БАЛАБЕКОВА, журналист. Сарысу ауданы.

ФОТОЭТЮД

САРЫ ҚЫМЫЗ САПЫРЫП...

БАЙЗАҚ АУДАНЫ ЕЛОРДА МЕРЕЙТОЙЫ АЯСЫНДА ҰЛТТЫҚ СУСЫНДАРДЫ НАСИХАТТАДЫ Есет ДОСАЛЫ Облыс әкімдігі мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының ұйытқы болуымен Астана қаласының 20 жылдық мерейтойына орай «Ел жүрегі – Астана!» атты Байзақ ауданының мәдениет және өнер күні өтті. Ауданның 80 жылдық мерейтойы қарсаңында қолға алынған шарада «Шұбат, қымыз – деніміздің саулығы, еліміздің байлығы» атты аудандық фестиваль ұйымдастырылды. Оған қатысқан қонақтар мен жиналған жұрт әуелі қылқалам шеберлерінің туындыларымен танысса, білім бөліміне қарасты мектепке дейінгі мекемелердің қолөнер шеберлерінің қолынан шыққан бұйымдарды да қызығушылықпен тамашалады. Сондайақ ауылдық округтердің өкілдері жайған дастархандағы ұлттық тағамдар мен сусындардан дәм татты. Мәдениет және өнер күнінің шымылдығы «Қымызмұрындық» дәстүрін көрсетумен ашылды. Округтерден келген шаруалар бал татыған қымыздарын ұсынып, оны дайындау жолдарын түсіндіріп, ұлттық сусынға қатысты мақал-мәтелдерді айтып, сайысқа түсті. Қымыз ішуден жарысқа қатысқандар арасынан он екі кесені тоқтамай сімірген суханбайлық А.Көпжасаров бас жүлдеге ие болды. Ұлттық сусынды барынша бабына келтіріп әзірлеген Диқан ауылының тұрғыны Ш.Нұржігітова жеңімпаз атанса, суханбайлық Р.Сарқұлова мен әнші Ж.Сәлімбаева жүлделі орындардан көрінді. Мерекелік шара барысында аудандағы балабақша ұжымдарының қолөнер бұйымдары көпшілік назарына ұсынылды. №2 Байзақ спорт мектебі жеткіншектерінің қатысуымен қой көтеру, асық ату, ләңгі тебу, ханталапай, шекемтас сияқты ұлттық спорт түрлерінен жарыстар ұйымдастырылып, жеңімпаздар Алғыс хаттармен марапатталды. Бұдан соң қонақтар Мәдениет үйінің фойесіне қойылған сурет және кітап көрмесін тамашалап, тарихиөлкетану музейінің жәдігерлерімен танысты. Астананың 20 жылдық мерекесін дәріптеген шара соңы аудан көркемөнерпаздары дайындаған «Ел жүрегі – Астана» атты концерттік бағдарламаға ұласты. Байзақ ауданы.

Ғасырлар қойнауынан

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ Директор – Бас редактор

Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Футболдан Еуропа чемпиондар лигасында сынға түсіп жатқан елордалық «Астана» футбол клубы мен Еуропа лигасында жасындай жарқыраған алматылық «Қайрат» жанкүйерлердің сенімін ақтады. «Астана Аренада» Данияның « М и д т ь юл л а н д » ко м а н д а с ы н 2:1 е себімен жеңген «Астана» футболшылары сырт алаңда әдемі ойын өрнегін көрсетіп, келесі кезең жолдамасын қалтаға басты. Даниялық команданың ойыншылары ә дегеннен өткір шабуылдар ұйымдастыруға тырысып бақты. Әйткенмен алаң қожайындарының бұл ойын жасыл алаңда сауатты қорғана білген қазақстандық команданың қорғаушылары жүзеге асырған жоқ. Алаң иелері қалайда гол соғу мәселесімен әуестеніп жүргенде «Астана» футболшысы Жуниор Кабананга есеп ашып үлгерген. Ойынның он тоғызыншы минутында қорғаушының қателігін ұтымды пайдаланған Жуниордың соққысы қақпа сызығынан өтіп кеткенін төреші байқамады. Кабананга бұған дейін де мүмкіндікке ие болған еді. Осылайша төрешінің қателігінен «Астананың» таза голы есепке алынбады. Жа л п ы б ұ л к ү н і « Ас т а н а » футболшылары қорғаныста сауатты ойнап қана қоймай, қауіпті қарсы шабуылдар да ұйымдастыра білді. Екінші кезеңде алаң иелері сапынан Эрик Святченко соққан гол ереже бұзылуына байланысты саналмады. Қысқасы түзде қарсыласымен 0:0 есебімен тең түскен Қазақстан ч е м п и о н д а р ы ү ш і н ш і ке з е ң ге өтті. Енді «Астана» футбол клубы Хо р ват и я а с т а н а с ы З а г р е б т і ң «Динамо» командасымен кездеседі. Еуропа лигасында бақ сынап ж ат қ а н А л мат ы н ы ң « Қ а й р ат »

Суретті түсірген Петр НОРКИН. Шу ауданы.

«АЛТЫНЕМЕЛ» ДЕРЕКТІ ФИЛЬМІ ҮЗДІК ДЕП ТАНЫЛДЫ Еліміздің Мәдениет және спорт министрлігінің тапсырысы негізінде Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» АҚ түсірген «Алтынемел» деректі фильмі Қытай Халық Республикасының Тайчжоу қаласында өткен кино және туризм саласындағы Азия өнер апталығында «Шетелдің үздік деректі фильмі» жүлдесіне ие болды. Бұған дейін кәсіби фотографнатуралист ретінде танылған Олег Б е л я л о в р е ж и с с е рл і к д е б ют і н

«Алтынемел» деректі фильмімен б а с т ауд ы ж ө н к ө р і п т і . Қ а з а қ даласының ғажап табиғатын, туризмге сұранып тұрған жерлерді заманауи техниканың көмегімен сапалы әрі жоғары деңгейде көрсете білген Олегтің жұмысы жұртшылықты ризашылық сезіміне бөлейтіні сөзсіз. «Алтынемел» деректі фильмі өнер апталығына жиналған көрерменнің, мамандардың көңілінен шыққаны сөзсіз. Олар режиссердің алғашқы еңбегін жоғары бағалап, туризм

саласын насихаттаудағы еңбегіне табыс тілеп жатты. Олегтің мұнымен тоқтап қалмайтыны сөзсіз. Оның ойында көптеген жаңа жобалар бар. «Қазақфильм» АҚ жарыққа шығарған сан түрлі жанрдағы фильмдер халықаралық фестиваль, байқауларда жүлдеге ие болып жүргені белгілі. Енді деректі фильм жанры бойынша да үздік нәтижеге қол жеткізгені зор мақтаныш.

«Aq jol-Аqparat».

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50

Жамбыл жоғары политехникалық колледжінің базасында облыстық тоғызқұмалақ қазақ ұлттық ойын қауымдастығы «Ауыл береке» сауда орталығының жүлдесіне арналған облыстық турнир ұйымдастырды. Шараға Тараз қа ласы және аудандардан жүзге жуық жасөспірім қатысты. Турнирдің ашылу салтанатында Тараз қалалық мәслихатының хатшысы, облыстық тоғызқұмалақ қазақ ұлттық ойын қ ау ы м д а с т ы ғ ы н ы ң т ө р а ғ а с ы Батырбек Құлекеев сөз сөйлеп, ұлттық спорттың Қазақстаннан бөлек, Түркия, Моңғолия, Қырғыз Ре спублика ларында мықт ап қ ол ғ а а л ы н ғ а н ы н а то қ т а л ы п , жасөспірімдерге сәттілік тіледі.

Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru

Бас редактордың орынбасары – Алпамыс ҚАЗЫБАЕВ – 43-17-08

Мәдениет және спорт бөлімінің редакторы – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09

Сайт бөлімінің редакторы – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13

Бас редактордың орынбасары міндетін атқарушы – Асхат РАЙҚҰЛ – 43-33-08 Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Шынар САҒИЕВА – 43-50-73

Ақпарат және хаттар бөлімі редакторының міндетін атқарушы – Амангелді ӘБІЛ – 45-48-09

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

Бухгалтерия – 43-17-12

ЖСК KZ986017161000001080, БСК HSBKKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 851, БСН 030940003725, «ҚАЗАҚСТАН ХАЛЫҚ БАНКІ» АҚ ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457.

БӨЛІМДЕР: Саясат және әлеумет бөлімінің редакторы – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08 Индустрия және инновация бөлімінің редакторы – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62

Жарнама менеджері – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50 Компьютер орталығының меңгерушісі – Жанна БЕЙСЕНҚҰЛОВА – 43-26-90 Фототілші – Ақәділ РЫСМАХАН – 43-17-11

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Меркі, Т. Рысқұлов аудандары – Ақылжан МАМЫТ – 87774222450 Шу, Мойынқұм аудандары – Ерғали ҚАРТАЙҒАН – 87474094194

футбол клубы да ерледі. Әуелде қағаз жүзінде аутсайдер саналған «Қайрат» іс жүзінде осал ұжым емес екендігін айқындап, бірінші ойында Голландияның «АЗ Алкмар» командасын 2:0 есебімен жеңген

болатын. Сырт алаңдағы екінші кездесуде «Қайрат» футболшылары 2:1 есебімен жеңілгеніне қарамастан, үшінші кезеңге жолдама алды. «Қайраттың» сайыпқырандары бұл күні қалайда өзіне тиімді есепке қол жеткізуге тырысты. О й ы н н ы ң 2 8 - м и н у т ы н д а 11 метрлік айып добын орындаған Бауыржан Исламхан есеп ашып, алаң қожайындарының жағдайын қиындатып жіберді. Әйткенмен « АЗ А л к м а р » фу т б ол ш ы л а р ы бірінші кезең аяқталғанға дейін есепті теңестіріп кетті. 41-минутта Гус Тил мергендігімен көзге түсті. Голландиялық командаға келесі кезеңге өту үшін әлі үш гол соғу керек еді. Бірақ «АЗ Алкмар» футболшыларының қолынан мұндай ерлік қайдан келсін?! Ойын соңына дейін жақсы қорғана білген «Қайрат» футболшылары матч аяқт а лар тұста 11 метрлік айып добынан бір гол жіберіп алды. Алайда Тен Копмейнерс соққан гол алаң иелерін жұбатуға ғана жеткілікті болды. Енді қазақстандық команда Чехияның «Сигма» футбол клубына қарсы жасыл алаңға шығады.

ТОҒЫЗҚҰМАЛАҚТАН СЫНҒА ТҮСТІ Есет ДОСАЛЫ

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі

Меншік иесі:

Табиғат АБАИЛДАЕВ

Газеттің сайты: www.aqjolgazet.kz

Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Мұнан соң Тараз қалалық қоғамдық кеңесінің төрағасы Қаржаубай Б е к б о л а т о в , « Ау ы л б е р е к е » сауда орталығы директорының орынбасары Аман Әжмұхатов өз ойларын білдірді. Кейіннен Ғазиз Мақұлбеков терме орындап, көпшілік көңілін жадыратты. Бұл турнирге Айжан Иманәлиева бас төреші болды. Жарыс жоғары деңгейде өтті. Нәтижесінде Тараз қаласының және Жамбыл, Талас аудандарының жасөспірімдері жақсы ойын өрнегін көрсетті. Жарыс қорытындысы бойынша жеңімпаздар мен жүлдегерлер а н ы қ т а л ы п , д и п л ом , м е д а л ь және ақша лай сыйлықт армен ма р ап ат т а л д ы . Же ң і м п а з тоғызқұмалақ­шыларды дайындаған жаттықтырушыларға да қаржылай қолдау көрсетілді.

Газетті есепке алу туралы № 16859-Г куәлікті 2018 жылғы 22 қаңтарда Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы

Баймаханбет АХМЕТ

ТАРАЛЫМЫ: 17061 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 51183

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компью­терлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83.

Тапсырыс 537