Ü篺 î¹öñ ìÅçôÅÔ é¶ Çþֻ çÆ éÕñ ç¶ÖÆ

âÅ. ÁîðÜÆå Õ½ð

ñÅÔ½ð ç¶ ×òðéð ÷ÕðÆÁÅ õÅé é¶ Çüֻ ù õåî Õðé ñÂÆ êÈðÅ ÷¯ð ñ×Å Çç¼åÅÍ ÇÃ³Ø Øð¯º-ì¶Øð ԯ¶ ×°ëÅò», êÔÅó» Áå¶ ìÆÕÅé¶ð ç¶ Ü³×ñ» ÇòÚ ÇòÚð ðÔ¶ ÃéÍ Á½ÖÆÁ» ØóÆÁ» ÇòÚ Çóػ é¶ ÁÅêäÆ ôìçÅòñÆ Øó ñÂÆ ÃÆÍ ÁÅêä¶ éÅî òÆ Ã Áé°ÕÈñ ð¼Ö ñ¶ ÃéÍ ÇÂé·» é¶ ÷ÕðÆÁÅ õÅé çÅ ÇÜÀÈäÅ ÔðÅî Õð Çç¼åÅ ÃÆÍ ÇÃ³Ø ×ÅÔ¶- ì×ÅÔ¶ ܳ×ñ» ÇòÚ¯º ÇéÕñç¶ Áå¶ ðÅôé, Õ¼êóÅ, ÔÇæÁÅð, دó¶ ܯ Ô¼æ ÁÅÀ°ºçÅ, ñË Õ¶ Ôðé Ô¯ Ü»ç¶ ÃéÍ Ü¶Õð î¹öñ» éÅñ à¼Õð Ô¯ Ü»çÆ å» À°Ô dzéÆ Õ¼à-ò¼ã Õðç¶ ÇÕ î¹öñ ø½Ü» ñÅÔ½ð ÜÅ Õ¶ ÃÅÔ ñ˺çÆÁ»Í ÇÂÃ ç¶ éÅñ ÔÆ ÁÇÔîç ôÅÔ ÁìçÅñÆ ç¶ ÔîÇñÁ» é¶ ÷ÕðÆÁÅ õÅé ù Á³å» çÅ êz¶ôÅé Õð Çç¼åÅ ÃÆÍ

Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ³Ø ÒåòÅðÆõ ×°ðÈ õÅñÃÅÓ (íÅ× çÈÜÅ) ÇòÚ, À°é·» ÃÇîÁ» ÇòÚ òÅêðÆ Çüֻ êzåÆ ÇÂÕ ìóÆ ÇçñÚÃê ØàéÅ ÇìÁÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ: ñÅÔ½ð ç¶ ×òðéð ÷ÕðÆÁÅ õÅé é¶ î¼Øð óîå 1789 Çì´îÆ, íÅò éò³ìð 17

1732 ÂÆÃòÆ ù Çç¼ñÆ ç¶ ìÅçôÅÔ î¹Ô³îç ôÅÔ ù ÇÚ¼áÆ í¶ÜÆÍ ÇÜà ÇòÚ ÇñÇÖÁÅ ÃÆ ÇÕ À°Ã é¶ Çüֻ çÅ éÅî¯-ÇéôÅé õåî Õðé òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ ÕÃð éÔƺ Û¼âÆ êð ÇÂÔ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆ ÕðóÆ Õ½î ÔË Ü¯ Õç¶ ÔÅðç¶ éÔÆºÍ ÇÂé·» ç¶ êË׳ìð ×°ðÈ ×¯Çì³ç ÇÃ³Ø é¶ õ¹çÅ ç¶ Ô°Õî éÅñ ÁËÃÆ âÅã·Æ ÕñÅ ÇÂé·» ÇòÚ êÅÂÆ ÔË ÇÕ ç¹¼Ö-í°¼Ö ù Õ°Þ ÃîÞç¶ ÔÆ éÔÆºÍ ÇÂÕ Ô÷Åð îÅðÆçÅ ÔË, ÚÅð Ô÷Åð Ô¯ð êËçÅ Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ ñ¯Õ ÕÇÔ³ç¶ Ôé ÇÕ Çüֻ çÅ ×°ðÈ ÇÂé·» ù ÁÅì¶-ÔïÅå (Á³Çîzå) ìäÅÀ°ä çÆ Ü°×åÆ ç¼Ã Ç×ÁÅ ÔËÍ À°Ã ÕðÕ¶ ÇÂÔ îðç¶ éÔƺ ÔéÍ ÇÂé·» çÅ Õ¯ÂÆ ç¶ô, Çê³â, ÇÕñ·Å, Õ¯à, õ÷ÅéÅ éÔƺ ÔËÍ Ü¶Õð ÇÂÔ¯ ÔÅñ ÇðÔÅ å» ÇÂÔ æ¯ó·¶ ÔÆ ÇÚð ÇòÚ ñÅÔ½ð Óå¶ ÕÅì÷ Ô¯ Õ¶ Çç¼ñÆ êÔ°³Ú¶ ÃîÞ¯Í Çëð ÁÅê ù ÇÂà ⱳîä¶ îÖÆð 寺 Çê¼ÛÅ Û°âÅÀ°äÅ Á½ÖÅ Ô¯ ÜÅÀ±×ÅÍ ×°÷ÅÇðô ÔË ÇÕ ÇÂé·» ù ÜÅ×Æð ç¶ Õ¶ ÇàÕÅÇÂÁÅ ÜÅò¶ å» Õ°Þ Áîé Ô¯ ÃÕçÅ ÔË, Ô¯ð Õ¯ÂÆ Áîé çÆ ÃÈðå éÔÆºÍ ÇÂé·» ù ùñÔ-ÃøÅÂÆ éÅñ ÁÅêä¶ ìäÅÂÆ ð¼Ö¯Í

ÇÕÀ°ºÇÕ çÈܶ êÅö éÅçð çÆ Úó·ÅÂÆ çÆ ÁòÅÂÆ òÆ ñ¼× ðÔÆ ÔËÍ Ü¶ À°Ô ÁÅÇÂÁÅ å» ÇÂé·» Çüֻ ù À°Ã ç¶ Á¼×¶ Þ¯Õ ç¶ò»×¶ ï ÇÂé·» ù Ô¼æ Ô¶á ð¼ÖäÅ ÔÆ áÆÕ ÔË, Á¼×¶ ܯ ìÅçôÅÔ ÃñÅîå çÆ îðÜÆ, ܯ Ô°Õî Ô¯ò¶ ï òðÇåÁÅ ÜŶ×ÅÍ

ÇÂÔ ÇÚ¼áÆ êó· Õ¶ Çç¼ñÆ ç¶ ìÅçôÅÔ î¹Ô³îç ôÅÔ é¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ ò¶Öƶ å» ÃÔÆ, ÇÂÔ ñ¯Õ ÚÆ÷ ÕÆ Ôé? À°Ã é¶ ÷ÕðÆÁÅ õÅé ù ÇÕÔÅ ÇÕ í³â» ù Ô°Õî Õð¯ ÇÕ Çüֻ çÆÁ» éÕñ» ñÅÔ°ä çÆ ÇåÁÅðÆ Çå³é îÔÆÇéÁ» ÇòÚ ÕÆåÆ ÜÅò¶Í éÆïå Ã Óå¶ ôÇÔ𯺠ìÅÔð Ö¹¼ñ·Æ æ» Óå¶ çðìÅð ñ×ÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ ìÅçôÅÔ, ×òðéð Ãî¶å Ãí ÁîÆð ò÷Æð ÁÅê¯ ÁÅêä¶ ÇàÕÅÇäÁ» Óå¶ ìËá ×Â¶Í ôÇÔð çÆ õñÕå òÆ åîÅôÅ ò¶Öä ñÂÆ íÅðÆ Ç×äåÆ ÇòÚ ÇÂÕ¼áÆ Ô¯ ×ÂÆÍ

Ö¹¼ñ·¶ îËçÅé ÇòÚ Ü篺 í³â Çüֻ ç¶ ðÈê ÇòÚ ê¹¼Ü¶ å» À°é·» é¶ éÆñ¶, ÇÚ¼à¶, êÆñ¶ ç¹îÅÇñÁ» ÇòÚ Ãðìñ¯Ô ç¶ Ú¼Õð ÃÜŶ ԯ¶ ÃéÍ ×ñ» ÇòÚ ëචگñ¶, å¶ó ëචê¹ðÅä¶ ÕÛÇÔð¶, é§×¶ êËð, ÕÂÆ é§×¶ Çê³â¶ Óå¶ ÚÅçð çÆ Ç×ñåÆ ì³é·Æ Ô¯ÂÆ ê¹¼Ü¶Í Ôð ÇÂÕ

Õ¯ñ ÇÂÕ-ÇÂÕ îä ê¼Õ¶ ñ¯Ô¶ ç¶ éò¶º ê¹ðÅä¶ å¶÷, Ö¹³ã¶ ÔÇæÁÅð, ڳ׶ òÆ å¶ îðÆÁñ ÇÜÔ¶ دó¶ Áå¶ ÕÅáÆúº å¶ ì×Ëð ÕÅáÆúº ñ×Åî» ëóÆ Ü篺 îËçÅé ÇòÚ ê¹¼Ü¶Í ÁÕÅñÁÕÅñ ç¶ ÜËÕÅÇðÁ» éÅñ À°èó è¹³îÆ Ú¹¼ÕÆ ÁÅê¯ ÁÅêäÅ éÅî ç¼Ãä ñ¼×¶ Á¼Øó ÇóØ, ì¼Øó ÇóØ, ô¶ð ÇóØ, Çç¼ñÆ å¯ó ÇóØ, ñÔ½ðÅ ÇóØ, êô¯ðÅ ÇóØ, èðåÆ èÕ¶ñ ÇóØ, ×¼âê¹¼à ÇóØ, õÅé îÅð ÇóØ, ãÅâÅ ÇóØ, å°ðÕ îÅð ÇóØ, ÕÅÜÆ îÅð ÇóØ, èÅó îÅð ÇóØ, ×ðÜÅ ÇÃ³Ø ÁÅÇç éÅò» éÅñ ÁÅòÅ÷» ç¶ä ñ¼×¶Í Çëð éÅñ ÔÆ å°ðÕ» ù îôÕðÆÁ» Õðé ñ¼×¶ ÇÕ å°ÔÅⶠÜòÅÂÆ ÇÃ³Ø ÁŶ ÔéÍ ò³é-ùò³éÆÁ» Çüá»:

ùä éÆ å°ðÕ» çƶ íËä¶, å¶ð¶ ×ÇÔä¶ Çóػ ñËä¶Í

ùä éÆ Ã¼ïçÅéÆ î¹ñåÅéÆ, åË毺 Çóػ Ú¼ÕÆ ÇêÔÅäÆÍ íÅìÆ Ã¶ÖÅäÆ êáÅéÆ, å°îé¶ Ø¯óÇé ñÆç À°áÅéÆÍ å°îïº ÇÃ³Ø Áé§ç ê㯺 Ô˺, êÇÔñ¶ Á³Çîzå Ãð ÛÕ¶ Ô˺Í

Ôî Áì Çç¼ñÆ åÖå óíÅñ˺, å°îÕ¯ Ö¹¼ñÆ î½Ü ÇçÖÅñ˺Í

ÇÔ³çÈ Á³é·¶ å°ðÕ° ÕÅä¶, Ôî Áñ¼× Ô˺ ç¹ÔÈ å¶ ÇÃÁÅä¶Í

ÇÂà êzÕÅð ò¼Ö-ò¼Ö îôÕðÆÁ» ùä Õ¶ ñ¯Õ Լà ðÔ¶ ÃéÍ ÇÂà åð·» ÕðÇçÁ» Ô¯ÇÂÁ» ÇÃ¼Ö ìä¶ í³â» é¶ À°Ô éÕñ ÕÆåÆ ÇÜà å𷻠ܳ×ñ» ÇòÚ Çìé» ñÈä ë¹¼ñ, ëñ, ê¼å¶ ÖÅ Õ¶ ×°÷ÅðÅ Õðç¶ ÃéÍ í°¼Ü¶ Û¯ÇñÁ» ù ìçÅî ÕÇÔ Õ¶ Ú¼ì ñËºç¶ ÃéÍ Ãí Çóػ ç¶ ì¯ÇñÁ» ÇòÚ éÕñ» ñÅÂÆÁ»Í ÇÂà 寺 ìÅÁç î¹öñ ø½ÜÆÁ» çÆÁ» éÕñ» ܯ ÇÕ òèÆÁŠدÇóÁ» å¶ Ú³×ÆÁ» ê¹ôÅÕ» ÇòÚ ìÅ÷È ìõåð, óܯÁ» ÇòÚ ã¼Õ¶ Ô°³ç¶ ÃéÍ Ú³×ÆÁ» ÇÃÔå» ÇòÚ Ú³×¶ êçÅðæ Ö»ç¶ ÇòÖŶ ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂé·» éÅñ ÁÕÃð ÔÆ Çóػ ç¶ ê¶Ú¶ ê¶ ðÇÔ³ç¶ ÃéÍ Çóػ çÆ éÕñ Õðç¶-Õðç¶ í³â êñ» ÇòÚ ÁÅê¶ å¯º ìÅÔð Ô¯ ׶ ÇÕ ì¶åÔÅôÅ Õ¼à-ò¼ã ô°ðÈ Õð Çç¼åÆÍ Ø¯ÇóÁ», óܯÁ» Ãî¶å ø½ÜÆ ò¼ã-ò¼ã ù¼à Çç¼å¶Í êñ» ÇòÚ Õ¯ÔðÅî îÚ Ç×ÁÅÍ ìÅçôÅÔ, ÁîÆð», ò÷Æð» Áå¶ õñÕå é¶ í¼Ü-í¼Ü Õ¶ ÜÅé» ìÚÅÂÆÁ»Í îËçÅé ÇòÚ ñ¯æ» ç¶ ã¶ð ñ¼× ×Â¶Í ÇÜÀ°º-ÇÜÀ°º éÕñÚÆ í³â» ù ØÅÀ° ñ¼×ä, ÇåÀ°º ÔÆ ÇÂÔ Ô¯ð ÁÅê¶ å¯º ìÅÔð Ô¯ í¼Ü¶ Ü»ç¶ ñ¯Õ» ù ã¶ð ÕðÆ ÜÅäÍ Ü篺 ò¶ÇÖÁÅ ÇÕ îËçÅé õÅñÆ Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÷¯ð çÆ éÅÁð¶ ñÅ Õ¶ ÁËñÅé ÕÆåÅ ÇÕ ×°ðÈ é¶ õÅñö ù Çܼå Çç¼åÆ ÔË Áå¶ ÁÕÅñ-ÁÕÅñ Õðç¶ í³â ܳ×ñ ÇòÚ ÇÛêé Ô¯ Ü»ç¶Í ìÅçôÅÔ Çüֻ çÆ éÕñ ò¶Ö Õ¶ ìÔ°å ÔËðÅé Ô¯ÇÂÁÅÍ òÅêà Çç¼ñÆ êðåä 寺 êÇÔñ» ÷ÕðÆÁÅ õÅé ù Ô°Õî ÕÆåÅ ÇÕ À°Ô Çüֻ ù ÇÂÕ ñ¼Ö çÆ ÜÅ×Æð, ÕÆîåÆ ÇõñÁå Áå¶ éòÅìÆ çÅ ÇõåÅì ê¶ô Õð¶Í õÅé é¶ À°Õå ÚÆ÷» íÅÂÆ Ã¹ì¶× ÇÃ³Ø ðÅÔƺ õÅñö Õ¯ñ ê¹¼ÜçÆÁ» ÕÆåÆÁ»Í Ãðì¼å õÅñö é¶ ×°ðîåÅ ÕðÕ¶ ×°ðÈ Ã³×å çÆ Ã¶òÅ Õð ðÔ¶ íÅÂÆ ÕêÈð ÇÃ³Ø ÇóØê¹ðÆÁÅ/ ëË÷ñê¹ðÆÁÅ ù Ãí ÚÆ÷» ç¶ Çç¼åÆÁ»Í íÅÂÆ ÕêÈð ÇÃ³Ø ç¶ é»Á éÅñ ÒéòÅìÓ ôìç Ü°ó Ç×ÁÅÍ êð ÇÂÔ éòÅìÆ Áå¶ ÜÅ×Æð ÇÂÕ ÃÅñ ç¶ ÇòÚ ÔÆ ÷ÕðÆÁÅ õÅé é¶ ÷ìå Õð ñÂÆ ÃÆÍ Çüֻ Óå¶ î¹ó À°ÔÆ Üìð-÷°ñî çÅ Ú¼Õð ô°ðÈ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆÍ

ÇÂà ØàéŠ寺 ÇÜ¼æ¶ ÁáÅð·òƺ ÃçÆ ç¶ Çóػ çÆ åÃòÆð Çç¼ÃçÆ ÔË, À°µæ¶ Á³Çîzå çÆ ôÕåÆ çÅ òÆ êåÅ ñ¼×çÅ ÔË ÇÕ íÅò¶º í³â» é¶ Á³Çîzå ìäÅ Õ¶ ÛÕä çÆ éÕñ ÕÆåÆ êð çÃî¶ô ÇêåÅ é¶ ÔÅ÷ð-éÅ÷ð Ô¯ Õ¶ ÷ÅÔðÆ ÕñÅ òðåÅ Õ¶ ÷Åñî î¹öñ» ù ç¼Ã Çç¼åÅ ÇÕ î¶ð¶ õÅñö ù ÇÚóÆÁ» éÅ ÃîÇÞÁÅ ÜÅò¶Í ÇÂÔ Á³Çîzå çÅ Ø°¼à ÛÕ Õ¶ ìÅÜ å¯ó ù¼àä ç¶ Ãîð¼æ ÔËÍ