AW Magazine Nr. 1, 2017

2017 - 01 vakblad voor mkb-accountants

In 8 stappen naar SBR Assurance Waarom u tóch moet veranderen als de zaken goed gaan Accountancy Expo

Dirk-Jan de Jeu van Mkbtr+

“ Het huidige accountantsmodel is failliet”

inhoud

Dirk-Jan de Jeu van Mkbtr+:

Interview

“ Het huidige accountants model is failliet” Kom bij hem niet aan met de term accountantskantoor of adviesbureau. De kritiek van Dirk-Jan de Jeu op de zakelijke dienstverlening waaronder de accountancybranche is niet mals. “Een deel gedraagt zich als jongetjes die een wedstrijdje doen wie het verst plast.”

Ondernemers leven in een VUCA-wereld: volatile, uncertain, complex en ambiguous

inhoud

10 Trend Veranderen? Hoezo veranderen? Als we marketeers moeten geloven, missen accountantskantoren de boot als ze niet per direct hun organisatiemodel radicaal omgooien. Niet voor niets staan er bij talloze kantoren ICT-veranderingen op de agenda. Maar is dat voldoende? En wat als u helemaal geen noodzaak voelt om te veranderen? Heeft verandering dan zin?

22. Praktijk In 8 stappen naar SBR Assurance Vanaf boekjaar 2017 moeten controleplichtige middelgrote rechtspersonen via Standard Business Reporting (SBR) deponeren. De controlerend accountant moet deze voorzien van een SBRcontroleverklaring. Dat kan hij voor zijn klanten doen met SBR Assurance. Hoe voert u deze methodiek in?

32 expert Grip op de adviespraktijk Eindeloos praten over de noodzaak om u meer te richten op de adviespraktijk? Dat levert u weinig op. Liever zet u woorden om in daden. Zes tips om meer mee te denken met uw klant.

28. Interview De nieuwe accountant... Een zoektocht vanjewelste

De accountant moet uitkijken dat hij niet in het museum van de twintigste eeuw belandt. Dat constateren Sander Mentjox en Steven Ros, beide partner bij WEA Accountants & Adviseurs in Noord-Holland. Zij vertellen aan Accountantsweek het eerlijke verhaal. Over een zoektocht naar meerwaarde, onder andere in ict.

En verder 5. Redactioneel 15. Bedrijvenpagina: Snelstart 16. Accountancy Expo â&#x20AC;&#x201C; programma 18. Accountancy Expo â&#x20AC;&#x201C; de sprekers 27. Bedrijvenpagina: Minox 36. NVKS: 'blijft u bij de les?' 38. Bedrijvenpagina: Arcus 39. Tuchtrecht 40. Vacatures Accountants 42. Colofon

AccountantWeek.nl

SINDS 1983

len a t e b Écht uit je van uding ho k e o b

Accounting Connected met een kapitale C Minox integreert Plingit. Payments simplified. Écht betalen vanuit je boekhouding, middels een veilige betaalapp. In drie eenvoudige stappen in één app een factuur scannen, goedkeuren en betalen. En dat zonder in te loggen bij je bank.

Facturen 1 Scannen 2 Goedkeuren 3 Betalen

Gratis in onze boekhoudsoftware vanaf 15 euro per maand. Ga naar www.minox.nl/plingit

redactioneel

Méér dan alleen accountant

aarom is er nog geen techtool om uw gedachten te lezen? Of Big Data die ervoor zorgen dat onze performance naadloos aansluit bij uw informatiebehoefte, zodat we het perfecte merk kunnen neerzetten voor u en uw collega’s? Aan de andere kant blijft het maken van bladen, websites en het ontwikkelen van trainingen en expo’s heel gewoon mensenwerk. Geholpen door techniek en data, dat wel natuurlijk. De technologische ontwikkelingen hebben ook op uw beroep en de uitoefening daarvan een enorme impact. Maar u als accountant maakt nog altijd het verschil. We moeten de invloed van IT niet onderschatten, maar zeker ook niet overschatten. Het biedt kansen om onze klanten nóg beter te bedienen. De manieren waarop we innovatie kunnen inzetten en hoe deze de toekomst van uw werk beïnvloeden, daarover gaan een aantal verhalen in dit nummer. Allemaal met een eigen visie, maar eenzelfde doel: MKB Nederland steeds een klein beetje beter maken. U bent de vakbekwame specialist die de MKB-motoren draaiende houdt. Wij willen u daarbij helpen. Met het magazine dat hier voor u ligt, online via AccountantWeek.nl en nu ook met een waanzinnig event: de Accountancy Expo. Dit jaar zijn we trotse partner van het event dat Docco vier jaar geleden is gestart. Op 20 juni kunt u als accountant op de Accountancy Expo in vier verschillende zones inspiratie opdoen. Met als centraal thema: innovatie in IT! Ook na de Expo zijn we graag uw kennispartner op het gebied van deze ontwikkelingen. Daarnaast behandelen we nog veel meer thema’s die voor u interessant zijn en waar u in de dagelijkse praktijk mee te maken hebt. Ongeacht de pet die u op heeft. Want vaak bent u méér dan alleen een accountant; fiscaal adviseur, relatiebeheerder, sparringpartner én misschien ook wel ondernemer. U bent in ieder geval uniek in uw toegevoegde waarde. Daarmee kunt u het verschil maken.

Maarten Davidse Communitymanager 06 11304082 mdavidse@alexvangroningen.nl

AccountantWeek.nl

accountancybranche

AccountantWeek.nl

interview Dirk-Jan de Jeu van Mkbtr+

“ Het huidige accountantsmodel is failliet” De kritiek van Dirk-Jan de Jeu op de accountancybranche is niet mals. “Een deel gedraagt zich als jongetjes die een wedstrijdje doen wie het verst plast.” Het kloppend hart van de ondernemer moet volgens de algemeen directeur bij MKBTR+ vooropstaan. “Laat die dure auto verdiend en gegund zijn.”

om bij Dirk-Jan de Jeu niet aan met de term accountantskantoor of adviesbureau. “Het gaat er namelijk niet om wie je bent, maar om wat je doet. Ik zie het wel eens op gevels van een accountantskantoor staan: ‘accountants en adviseurs.’ Kijk naar dat laatste deel: ‘en adviseurs’. Wat zegt dat over het eerste deel ‘accountants’. Die adviseren niet? Onder Livera zet je toch ook geen lingerie en adviseurs?” Het is De Jeu ten voeten uit. Confronterend. Al cijfers calculerend op een white board. Bevlogen. Duidelijk in zijn stellingnames voor de accountancy. “Niet om te kwetsen, maar om de mindset in deze branche te veranderen. Het liefst niet via prachtige opiniërende artikelen die gaan over dat we als accountant ‘most trusted advisor’ zijn. Of hoe we meer kwaliteit kunnen leveren en efficiënter kunnen werken. Bij die artikelen lijkt het namelijk te blijven. Het draait zo te veel om what’s in for the accountant. Maar er wordt nauwelijks wat gedaan aan de kern van het eigen businessmodel. Juist dáár wringt de schoen. Dáár zit de innovatie. We onttrekken vooral waarde aan mkb-ondernemingen in plaats van dat we waarde toevoegen. We vormen nog steeds een onderdeel in de rubriek algemene kosten in de jaarrekening. Dat vraagt om bescheidenheid. Met uurtarieven van 150 tot 250 euro per uur die de zzp’er en mkb’er op de hoek nauwelijks kunnen ophoesten. Soms zelfs exclusief kilometer- en kantoorkosten. Vreemd hè, dat ze je dan slechts één keer per jaar en zo kort mogelijk willen zien.” Bijdragen aan doelstellingen De Jeu vraagt mkb-ondernemers regelmatig of ze vinden dat hun accountant heeft bijgedragen aan hun doelstellingen. “Dan blijft het oorverdovend stil. Ze zien de kosten van de accountant als noodzakelijk kwaad.” De ‘business care, zoals de bedrijfskundige het noemt, is ontoegankelijk en onbetaalbaar geworden. “Dat komt onder meer door de partnerstructuur: de apenrots. De ene partner wordt uitgekocht, een nieuwe koopt

zich in. Dat kost geld. Want de financiering op de goodwill wordt nooit meer terugverdiend. Resultaten staan steeds meer onder druk, met stijgende tarieven als gevolg. We willen tenslotte niet inleveren. Bovendien zijn de meeste partners tussen de 45 en 55 jaar oud. Zij kochten zich in voor de crisis bij een economisch stijgende lijn. Ze waren te laat voor de ICT-ontwikkelingen en hebben nooit een echte crisis meegemaakt: de laatste échte crisis was in de jaren tachtig. Ze kochten zich in rond 2000-2007, in een tijd dat de winsten hoog waren. Ze namen het kantoor met een bestaande organisatie over. Maar het echt veranderen konden ze niet. Veel accountants en belastingadviseurs die de directies vertegenwoordigen zijn vooral vaktechneuten, te weinig ondernemer. Bovendien, de goodwill moet in tien jaar worden terugbetaald. Met vijf ton goodwill, is dat 50.000 euro per jaar. Deel dat door 1.200 declarabele uren: als klant betaal je daar 40 euro voor in het uurtarief.” Accountantsmodel failliet Het traditionele accountantsmodel is volgens De Jeu dan ook failliet. “Je ziet dat nieuwe partijen nu opstaan en het anders oppakken. Die met andere verdienmodellen de markt voor businesscare toegankelijker en eerlijker maken. Deze oprichters hebben vaak een andere missie. Bovendien nemen ze privé genoegen met een lager inkomen. Hun verhaal, hun evangelie staat centraal. Geld verdienen is een resultante. Het zijn échte ondernemers. Geen vaktechneuten die geld verdienen aan een wettelijke verplichting en proberen de tweede helft van het jaar een voet tussen de deur te krijgen voor advies.” De Jeu maakt een sommetje. “Laten we ervan uitgaan dat een gemiddeld accountantskantoor per fte een omzet draait van 120.000 euro. Daarvoor maken ze gemiddeld 1.500 facturabele uren. Dan kom je uit op zo’n 80 euro per uur. Dat urenaantal is bijna onmogelijk te realiseren naast alle cursussen en overleggen van medewerkers. Terwijl 80 euro per uur wel aan het maximum zit van

AccountantWeek.nl

interview

Correct me if I’m wrong…

Het is een pittig verhaal dat De Jeu richt aan het adres van accountants. “Ik wil niet iedereen over een kam scheren. Er zijn veel eerlijke, maar helaas onbetaalbare accountants. Ik laat me graag corrigeren als ik het niet juist heb. Maar: kom dan ook met een werkend alternatief waar de ondernemer blij van wordt. Waarin niet de accountant, maar de ondernemer centraal staat. Alleen dat helpt om de branche fundamenteel te veranderen. Businesscare moet weer toegankelijk en betaalbaar worden. Dan worden ondernemers daar ook weer beter van.”

wat een zzp’er of kleine mkb’er wil betalen. Alleen grote mkb-klanten bedienen is ook geen optie. Daar zijn er simpelweg te weinig van voor het grote aantal accountantskantoren. En waarom zouden grote klanten wel hele hoge uurtarieven moeten betalen?” De Jeu verwacht dat deze rekensom in combinatie met het goodwillprobleem leidt tot een enorme shake out in de accountantsbranche. Een zienswijze die hij opdeed in de controlepraktijk in dienst van twee accountantskantoren. “Mijn visie wekte weerstand op: het raakt aan het pensioen van mensen, hun toekomst, alles. Maar als we moeten veranderen, dan zullen we die pijn voor lief moeten nemen.” Hardwerkende mkb-ondernemers Met MKBTR+ wil De Jeu juist die ondernemer weer centraal zetten. “Wat zijn jouw doelen? Dat is mijn eerste vraag. Het gaat er namelijk om wat we doen, niet om wat we zijn. Op verjaardagen mogen onze medewerkers niet zeggen dat ze bij een accountantskantoor werken. Ons verhaal is breder: wij helpen ondernemers hun doelen te realiseren. Veel hardwerkende ondernemers komen niet toe aan het formuleren van hun doelen, omdat ze te druk zijn. Terwijl ze die doelen vaak wel in hun hoofd hebben. Ze willen een ISO-certificering halen, hun bedrijf robotiseren of hun personeel duurzaam inzetbaar houden. Wat het doel ook is, we helpen hen deze te realiseren. Onze rolverdeling in dit proces is dus anders. Hierbij schuiven we onze bedrijfskundigen naar voren: zij inventariseren voornamelijk de doelen van de klant. Specialisten dragen bij aan de realisatie ervan. De accountant kan er daar één van zijn. In Q4 voeren we een gratis gesprek met ondernemers: hoe fit is jouw onderneming? We kijken vooruit en laten hen kansen zien. Dat levert altijd iets op.” Neem de pijn Maar wat is voor accountantskantoren de eerste stap richting verandering? Stap één volgens De Jeu: gooi de

AccountantWeek.nl

uurtarieven omlaag. “Boek de goodwill af en verlaag de managementfees. Hanteer het voorzichtigheidsprincipe. Neem de pijn. Dat is beter dan over vijf jaar daadwerkelijk jezelf uit de markt te prijzen. Zorg dat je uurtarief zodanig naar beneden gaat dat de wet van de massa gaat gelden. Dat er een intrinsieke vraag ontstaat bij ondernemers. Je brengt dus een lager tarief in rekening, maar verkoopt meer uren. Daar komt het op neer.” Een tweede stap is het oppakken van andere zaken, bijvoorbeeld het aanbieden van bedrijfskundig advies. “Stuur de accountant naar de achtergrond”, zo bepleit De Jeu. “Denken in risico’s werkt als een blok aan het been van ondernemers. Kansen en doelen liggen namelijk vooral buiten de jaarrekening.” Maar dat wil niet zeggen dat je geen topaccountant als specialist in dienst moet hebben. De Jeu: “MKBTR+ verzorgt geen controles, bewust niet. Controles moeten voorbehouden worden aan audit only-partijen. Van origine is de accountant voor de audit opgeleid. Dat is zijn wettelijke taak. Daar wordt de controle goedkoper, beter en onafhankelijker van. Het advies van andere specialisten juist meer en beter.”

interview

Over Echt verdienen De Jeu heeft er overigens geen moeite mee dat accountantskantoren goed verdienen. “Maar”, zo stelt hij, “laat de factuur dan wel écht verdiend zijn. Ondernemers leven in een VUCA-wereld: volatile, uncertain, complex en ambiguous. Daar kan de ondernemer wel wat hulp bij gebruiken, ook omdat de ontwikkelingen zich razendsnel opvolgen. Veel diensten zijn weggooiartikelen geworden: op korte termijn relevant, maar op lange termijn door de snelle ontwikkelingen niet meer. De ondernemer heeft dus behoefte aan advies. Kantoren zouden dan in staat moeten zijn ondernemers te inspireren met hun verhaal. Ze moeten zelf ook hun doelen helder hebben, willen ze de juiste richting op gaan. Ga daar in de praktijk mee aan de slag. Het belangrijkste is niet wie in alle accountantsblaadjes of bij awards het verst plast, maar wie in de praktijk het meest dienstbaar is aan de ondernemer. Dat je dit als je kernwaarde ziet en hier naar handelt. Verdien je dan een Porsche? Dan hebben klanten je dat gegund en heb je deze dus écht verdiend. Dat inzicht vraagt om zelfkritiek. De levensgrote vraag is nu of accountants, maar ook advocaten en notarissen deze competentie in zich hebben.” l

De Jeu en MKBTR+

Dirk-Jan De Jeu (36) is getrouwd, vader van vier kinderen en ondernemer met een missie. Hij richtte MKBTR+ op in 2013 op basis van een nieuw businessmodel. Met twintig medewerkers wil MKBTR+ “elke onderneming topfit krijgen.” MKBTR+ bedient ruim 250 ondernemers in het mkb. Van zzp’ers tot grotere partijen met ruim 50 miljoen euro omzet. De Jeu studeerde tot 2012 aan de Nyenrode Business Universiteit en behaalde zijn master accountancy en postmaster RA. Hij werkte onder meer bij de Douane, Belastingdienst en in de controlepraktijk van twee accountantskantoren.

AccountantWeek.nl

trend

Waarom u tóch moet veranderen als de zaken goed gaan

Veranderen? Hoezo veranderen? Als we marketeers moeten geloven, missen accountantskantoren de boot als ze niet per direct hun organisatiemodel radicaal omgooien. Niet voor niets staan er bij talloze kantoren ICT-veranderingen op de agenda. Maar is dat voldoende? En wat als u helemaal geen noodzaak voelt om te veranderen? Heeft verandering dan zin?

et antwoord is nee: als het niet van uzelf uitgaat heeft een interventie weinig kans van slagen. Een integrale aanpak voor kantoorverandering kan echter wonderen doen. Het klinkt misschien als een misplaatst advies uit de mond van een adviesbureau dat accountantskantoren begeleid bij IT- en verandertrajecten: “Nieuwe technologische oplossingen gaan het kantoor niet veranderen.” Toch zeg ik dit als adviseur regelmatig. Want voor een succesvolle verandering is meer nodig dan alleen techniek. Om verandering in gang te zetten is urgentiebesef de basale eerste stap, daar zijn veranderkundigen het over eens. Zonder noodzaak geen verandering. Het urgentiebesef dat er echter bij kantoren is, is veelal ingegeven door extrinsieke factoren: in de media en op bijeenkomsten wordt dit besef gevoed. Het daadwerkelijke besef en de noodzaak om nú te starten, is echter lang niet ingedaald binnen kantoren zelf. Laat staan dat de werkvloer het voelt. Als urgentiebesef afwezig is Er kunnen een aantal redenen zijn waarom kantoren geen urgentie ervaren. Als eerste bestaat het scenario dat er wél zorgvuldig over verande-

AccountantWeek.nl

ring wordt nagedacht, maar er simpelweg geen urgentie ís. Het kantoor ontwikkelt zich prima, de omzet is op peil, de kwaliteit in orde en de klant tevreden. Een concurrentie- of prijsdruk wordt niet ervaren en de aangesloten klantenkring neemt genoegen met de status quo. In het tweede scenario is er wel een (latente) urgentie, maar wordt deze onderkend. Het gaat nog redelijk met het kantoor, hoewel klanten wel vaker vragen om een scherper (vast) tarief. De omzet stagneert wat, maar men denkt dat als de economische vooruitzichten zich positief blijven ontwikkelen, de weerslag op het kantoor op termijn ook positief zal zijn. Qua technologische ontwikkelingen zal het zo’n vaart niet lopen, zo is de gedachte. De risico’s van beide scenario’s is zelfgenoegzaamheid en onvoldoende waakzaamheid: een potentieel afwachtende houding. Een vergelijkbare situatie overkwam Nokia. Het kende een trouwe klantengroep met tevreden productgebruikers van de alom gewaardeerde toestellen. Toch

gaf dit geen garantie op blijvend marktaandeel en bestaansrecht. Dat werd onderstreept toen Apple het bedrijf onverwachts passeerde met de iPhone. Een blijvende focus op vernieuwing is dus hard nodig. Succes als struikelblok Succes (uit het verleden) is een voornaam struikelblok als het gaat om urgentiebesef. Het moet duidelijk worden dat successen uit het verleden geen garantie zijn voor continuïteit. Soms helpt het om het urgentiebesef aan te wakkeren met als doel intrinsieke motivatie bij mensen tot stand te brengen. Bijvoorbeeld door de interne werkelijkheid te spiegelen aan externe kansen en risico’s. De urgentie dient dan ‘echt’ en concreet te zijn. Zo kunt u bijvoorbeeld een rapport met uw omzetontwikkeling vergelijken met de omzetontwikkeling van een concurrent. Het aankaarten van een rapport van een softwareleverancier over generieke markttendensen helpt daarentegen niet. Andere suggesties zijn een bedrijfsbezoek bij

trend

een kantoor uit een andere regio. Of nodig een ex-klant van het kantoor uit om medewerkers uit te leggen waarom hij is overgestapt naar een concurrent. Dat vraagt lef, maar geeft wel perspectief. Verandering is geen IT-kunstje Als zowel vennoten als medewerkers de noodzaak voor verandering ervaren, kan een interventie worden geïnitieerd. Vaak is innovatie rond technologie de aanjager. Kantoren grijpen software bijvoorbeeld aan om de werkprocessen te vernieuwen. ICT wordt dan aangewend als motor van het veranderingsproject of -proces.

Bij negen van de tien kantoren is dit de gang van zaken. Als de juiste mensen hierbij betrokken worden, kan dit goed uitpakken. Maar vaak mondt zo’n aanpak uit in teleurstelling wegens verkeerde verwachtingen. Kantoren veronderstellen dat de automatisering de verandering niet alleen aanjaagt, maar ook realiseert. Ten onrechte: daar is echt meer voor nodig. Een integrale aanpak gericht op techniek, proces én de mens heeft meer kans van slagen. Technochange Organisatieverandering als gevolg van ICT wordt ook wel geduid als

‘technochange’ (technology driven organizational change). Dit vraagt om een benadering waarin zowel klassieke technische projectmanagementmethoden - zoals Prince2 - en organisatiekundige verandermethoden worden gecombineerd. Binnen technochange onderscheiden we drie soorten veranderingen. First order technical change: IT-veranderingen zoals een software-update en een nieuwe hostingomgeving. Ze hebben geen tot beperkte impact op werkprocessen. Second order technical change: IT-veranderingen hebben een di-

AccountantWeek.nl

trend

Belangrijke uitgangspunten

Belangrijke omslijsting

Afbeelding: model verandermanagement DOCCO AccountantWeek.nl

ta stil bij de belangrijkste S uitgangspunten Geen enkel kantoor, vennoot of medewerker is gelijk. Een standaardplan bestaat dus niet. Een goed doordacht plan is een plan dat is aangepast naar verschillende groepen medewerkers binnen de organisatie en rekening houdt met (verschillen in) uw organisatiecultuur. Breng de cultuur desnoods eerst in kaart. Bij elk onderdeel dat u later uitwerkt – bijvoorbeeld de communicatie differentieert u naar interne doelgroepen en valt u hierop terug. Zonder urgentie geen verandering, dat hebben we al vastgesteld. Formuleer daarom overduidelijk uw aanleiding om deze transitie in te gaan. En stel uzelf de vraag: is de noodzaak voor zowel het vennotenteam als voor de medewerkers duidelijk?

ide rsc Le

ati

ha p

cip

Pla Co nnin mm g un & ica tie

Vis Str ie & ate gie

Medewerkers vinden het knap lastig om over hun schaduw heen te stappen

input van uw leverancier die u helpt met nieuwe tooling. Het plan van aanpak van veel leveranciers beperkt zich echter vaak tot de techniek en gaat niet in op het in beweging krijgen van de organisatie. Daarom is het essentieel om deze onderdelen zelf aan te vullen in een eigen plan. Daarvoor gebruikt u de volgende stappen.

Pa rti

Starten een integrale aanpak Maar waar moet u beginnen? Elke verandering begint met een plan van aanpak. U kunt gebruimaken van de

ge nti

Or cu gani ltu sat ur ie -

Vastgeroeste werkcultuur Bij het initiëren van veranderingen die impact hebben op de werkprocessen en taken van medewerkers, is een integrale aanpak een must. Naast IT-technische wijzigingen die goed beheerst moeten worden is aandacht voor het menselijke aspect essentieel. De verandercapaciteit van het kantoor hangt namelijk direct af aan het aantal ‘dragers’ van de verandering. En hier wringt de schoen. Want IT-gedreven verandering komt bijna altijd uit de koker van de ITcommissie of –afdeling. Zij krijgen lang niet altijd voet aan de grond in de lijnorganisatie. De traditionele, risicomijdende basishouding van medewerkers in onze sector draagt hier niet aan bij. Medewerkers vinden het knap lastig om over hun schaduw

heen te stappen en aan te haken op verandering waarvan de gevolgen (ook voor de individuele functie) soms niet te overzien zijn. Duidelijke en aanlokkelijke nieuwe perspectieven zijn essentieel om dit soort patronen te doorbreken.

recte impact op werkprocessen en taken en dus ook op gewoonten van medewerkers. Soms geven deze ITveranderingen zelfs aanleiding voor het aanpassen van de organisatiestructuur en/of de samenwerking met klanten. Third order technical change: IT-veranderingen hebben een continue impact op de organisatie en volgen elkaar in hoog tempo op. Voortdurende verandering is gemeengoed.

Belangrijke ingrediënten

trend

Onthoud: het ontbreken van urgentiebesef is een groot afbreukrisico voor succes. org voor basishygiĂŤne Z bij de projectuitvoering De kaders in de vorm van de visie en strategie moeten helder zijn, of tenminste helder worden. Wat is de stip aan de horizon? Een veranderplan (en zeker in het geval van IT-verandering) mag nooit losstaan van de doelen waar het programma aan bijdraagt. Anders wordt het inzetten van nieuwe technologie een doel op zich. Een accurate planning en de toegespitste communicatie-aanpak zijn essentieel in de uitvoering van een veranderproject. Interne communicatie kan zelfs de sleutel tot succes zijn. Een adequate projectbeheersing en kennisdeling hierover zijn absolute musthaves. Het lijkt een open deur, maar vergeet ze niet toe te voegen aan uw veranderplan. 2

ergeet deze twee V onmisbare schakels niet Proactieve betrokkenheid van medewerkers is eveneens een must. Bij voorkeur vanaf de start van het verandertraject. (Voorbeeld)gedrag heeft een directe relatie met verandersucces. Ambassadeurschap en voldoende interactiemogelijkheden tussen voorlopers en de rest van de organisatie dragen direct bij aan een groter draagvlak. Besteed in uw plan dus aandacht aan de samenstelling van een projectteam. Sta in uw projectplan ook stil bij de rol van het vennotenteam. Zijn vennoten zichtbaar betrokken bij de verandering of 3

staan ze aan de zijlijn en zijn ze druk met de eigen agenda? Geef dit leiderschap een belangrijke rol en bedenk welke aanpak en houding het meeste bijdraagt aan verandersucces. Dit vraagt om een open houding in het hele team! beweging door emotie Een verandering of complete kantoortransitie is geen sinecure. Het inruilen van een IT-projectgedreven aanpak voor een integrale technochange-aanpak - waarbij de zachte kanten aan het plan worden toegevoegd - is niet aan iedereen besteed. Vooral analytische en structuurdenkers zullen buiten hun kaders moeten durven denken. Zachte aspecten van verandering zijn namelijk moeilijker meet- en stuurbaar. Dat kan onzekerheid met zich meebrengen. Vraag uzelf goed af: wanneer is de transitie nu echt geslaagd? Als alles volgens plan is gelopen of als uw ambities bereikt zijn? Houdt dat scherp voor ogen en probeer desnoods een andere aanpak. Echte verandering is meer dan het toepassen van een technisch innovatiekunstje. Het zorgt voor urgentiebesef en een beweging met intrinsieke motivatie tot gevolg. Realiseer u: het is de ratio die (slechts) richting geeft, maar veelal de emotie die mensen in beweging brengt. l

Meer weten over deze stapsgewijze aanpak voor kantoortransities? Tijdens de Accountancy Expo op 20 juni presenteert DOCCO dit stappenplan in de zone Eerste hulp bij digitalisering. Over de auteur: Ing. Reindert B. Doorn is adviseur IT & Verandermanagement bij DOCCO, advies- en consultancybureau voor (strategische) ICT-trajecten bij accountantskantoren.

AccountantWeek.nl

VERHOOG UW PRODUCTIVITEIT EN VERLAAG UW IT KOSTEN Arcus IT is de accountancy-specialist onder de ICT-dienstverleners. We koppelen onze generieke ICT-dienstverlening aan diepgaande kennis van de in de accountancy veel gebruikte applicaties. Het resultaat is een ICT-infrastructuur met hoge beschikbaarheid en veel gebruiksgemak. Dit

Ook meer rendement uit uw IT halen? www.arcusit.nl/accountancy

leidt tot tevreden gebruikers met een hogere productiviteit. ARCUS IT GROUP B.V. T 088 058 59 00 info@arcusit.nl www.arcusit.nl

ADRES Dokter van Lookeren Campagneweg 17 8025 BX Zwolle

expert

Samenwerken in de cloud Wanneer ondernemers hun verkoopfacturen en inkoopbonnetjes digitaal aanleveren, houdt u als accountant de handen vrij voor andere zaken. Adviseren bijvoorbeeld.

p 19 april lanceerde SnelStart een online samenwerkingsmodel voor accountants- en administratiekantoren met hun klanten. De cloud van Microsoft vormt de basis van SamenOp. Het kantoor en de ondernemer werken makkelijk samen in een online administratie die in Microsoft Azure staat. “Veel kantoren krijgen facturen en bonnetjes nog steeds op allerlei manieren aangeleverd van hun klanten. Het kost ze veel tijd om deze te verwerken en de ondernemer is steeds minder bereid hiervoor te betalen.” Accountmanager Benno Bakker schetst de ergernissen bij de kantoren die hij namens SnelStart bezoekt. “Daarnaast ligt de tijd achter ons, dat er één keer per jaar met de ondernemer een adviesgesprek plaatsvond om zijn resultaten te bespreken. Ook kleine ondernemers verwachten steeds meer actueel inzicht in hun administratie.” Makkelijker, sneller en overzichtelijker SnelStart biedt inmiddels een oplos-

sing voor deze kantoren. De ondernemer levert zijn verkoopfacturen en inkoopbonnetjes direct digitaal aan. Dit kan hij doen via SnelStart Web in zijn internetbrowser of via de app op zijn smartphone of tablet. Het administratie- of accountantskantoor doet de controle en correcties. De administratieve afhandeling zoals de verwerking van bankmutaties, de btw-aangifte en de jaarafsluiting blijven bij het kantoor, zodat er een vlekkeloze administratie overblijft. Bakker: “Dit is voor het kantoor nu nog makkelijker met de automatische bankkoppeling met Rabobank, ABN Amro en Knab. Daarnaast heeft de ondernemer met het online dashboard altijd en overal inzicht in zijn administratie. SamenOp biedt het kantoor de kans om de ondernemers te adviseren over de mogelijkheden die deze cijfers laten zien. Kortom: een kantoor kan net dat stapje extra doen voor zijn klanten. En door de tijdsbesparing kan hij waarschijnlijk meer klanten bedienen.”

SamenOp met Microsoft SnelStart maakt voor SamenOp gebruik van de technologie van Microsoft. Inmiddels staan er al ruim 25.000 administraties van klanten online in Azure, de cloudomgeving van Microsoft. Maandelijks komen er meer dan 2.000 online administraties bij. Tijdens de lancering van SamenOp vertelde Ernst Jan Stigter, algemeen directeur van Microsoft Nederland over de kansen voor kantoren en ondernemers door digitale transformatie. Over de relatie met SnelStart: “We zijn enorm blij met het partnership dat we hebben met SnelStart. Vandaag hebben we bestaande en ook nieuwe klanten laten inzien hoe samenwerking, innovatie en cloud hand in hand gaan.” l

Over SnelStart: SnelStart is aanbieder van boekhoudsoftware voor zowel ondernemers als accountants. SnelStart is een van de exposanten op de Accountancy Expo op 20 juni.

AccountantWeek.nl

5 redenen waarom jij Accountancy Expo niet mag

1 3

Ontmoet ruim 60 exposanten waaronder vele verrassende nieuwkomers. Ontdek de nieuwste releases en onthullingen. Beleef vier unieke inspiratiezones gericht op de uitdagingen van accountants als vaktechneut en ondernemer. Laat je adviseren door topsprekers: Jacob van den Borne | Big Data Boer Marcel van den Berg | Werk Slimmer, niet Harder Peter Clausman | Leider in verandering en innovatie Strijd tegen vakbroeders voor de felbegeerde titel â&#x20AC;&#x2DC;Sterkste Accountant van Nederlandâ&#x20AC;&#x2122;

Primeur op de Expo: Beleef de uitreiking van SBR predicaten

de missen

LAAT JE INSPIREREN, ONTMOET & BELEEF

2 Mis het niet. Bezoek 20 juni de Accountancy Expo 2017.

Nog enkele gratis tickets voor AccountantWeek-lezers met aanmeldcode awm2017. Beleef de Expo en reserveer vandaag nog jouw ticket op: AccountancyExpo.nl/Tickets   

20 juni 2017 11.00 - 17.00 uur De Loods in Nijkerk

accountancy expo

Innovatielessen uit onverwachte hoek

zij doen het

anders

Wat kan de accountant leren van een Brabantse akkerbouwer, een productiviteitsninja en een innovatiescout? De mooiste lessen van sprekers op de Accountancy Expo op 20 juni.

Wees als een big data boer Van een Brabantse akkerbouwer verwacht je niet zo snel dat het een big data-expert is. Jacob van den Borne is dat wel. Wat kan de accountant van hem leren? Op het eerste gezicht lijken de lessen ver weg. Van den Borne verbouwt hoofdzakelijk aardappels, maar hij teelt ook maïs en voederbieten. Om een zo hoog mogelijke opbrengst te realiseren, maakt hij gebruik van een aanpak die hij omschrijft als ‘precisielandbouw’. Zijn definitie daarvan: op de juiste plek, op het juiste moment, de juiste teeltmaatregelen treffen. Om dat te bereiken past Van den Borne een hele reeks technieken toe, waarin big data een belangrijke rol spelen. Zo heeft hij zijn 140 kleinere percelen tot de centimeter nauwkeurig in kaart gebracht, met behulp van een onbemand voertuig met sensoren. Ook maakt hij gebruik van drones, die hem helpen met het verkrijgen van informatie over de kwaliteit van de grond. Met die kennis kan hij zeer precieze teeltmaatregelen treffen. Wat u van deze innovatieve akkerbouwer kunt leren? Van den Borne wacht niet tot de nieuwe technieken beschikbaar zijn voor zijn beroepsgroep. Hij denkt zelf creatief na over het verbeteren van zijn producten en

AccountantWeek.nl

manieren om bestaande technieken in te zetten die hem concurrentievoordeel opleveren. Sinds de broers Van den Borne het bedrijf van hun vader overnamen, hebben ze 500.000 euro geïnvesteerd in technologie. Daardoor steeg de opbrengst van 46 ton tot 53 ton. De verwachting is dat de optimale opbrengst 75 ton is: er is dus nog volop groeipotentieel.

Deze boer wacht niet tot de nieuwe technieken beschikbaar zijn voor zijn beroepsgroep

Jacob van den Borne geeft de sessie ‘Big Data Boer’.

accountancy expo

Gebruik een tweede brein In dit informatietijdperk raak je gemakkelijk overspoeld. Dit gaat ten koste van de effectiviteit in het werk, maar ook van de mogelijkheden voor vernieuwing. Hoe voorkomt u dit? Niet met timemanagement, stelt productiviteitsexpert Marcel van den Berg. “Timemanagement is dood. Dit gaat er namelijk om zoveel mogelijk gedaan te krijgen binnen de beschikbare tijd. Liever zet u in op workflow en attention management.” Maar hoe kunt u zo effectief mogelijk werken volgens deze principes? Van den Berg adviseert: gebruik een tweede brein. Het werkgeheugen van mensen kan namelijk slechts zeven dingen onthouden, negen als u geluk heeft. “Veel professionals werken met post-its en digitale notities om alles te kunnen onthouden, maar dit is rommelig en zorgt niet voor rust en kalmte. Bovendien leidt het er onherroepelijk toe dat je zaken gaat vergeten. De oplossing is een tweede brein waarin je alles kunt vinden wat je nodig hebt - in zowel werk als privé. Het tweede brein kan gemaakt worden met een speciale takenmanager, zoals Todoist. Maar Excel of gewoon papier volstaat ook. Het tweede brein bestaat uit een masteractielijst, een

Marcel van den Berg geeft de sessie ‘Werk slimmer, niet harder’.

Het werkgeheugen van mensen kan slechts zeven dingen onthouden, negen als u geluk heeft

projectenlijst, een wachten op-lijst en een ideeënlijst. Dit dwingt u om steeds de vraag te beantwoorden: Is wat ik nu doe nu het beste wat ik kan doen? Bovendien helpt het u om uwhoofd leeg te maken, want het brein is voor het bedenken van ideeën. Niet om ze vast te houden.”

AccountantWeek.nl

accountancy expo

Zoek de ‘mavericks’ Elke organisatie heeft helden nodig om vernieuwing in gang te zetten, om door te kunnen gaan. Maar hoe herkent u die vernieuwers? Peter Clausman is oprichter van de School of Mavericks en helpt mensen die zien dat hun organisatie vele malen beter, innovatiever en waardevoller kan worden. Clausman noemt deze mensen ‘mavericks’. “Dit zijn de mensen die nu dag in, dag uit in een omgeving zitten die hen misschien niet helemaal begrijpt. Het zijn mensen die zien dat er iets moet gebeuren, dat er iets niet klopt, dat het beter kan. Het zijn mensen die om zich heen kijken en weten dat niemand iets aan het probleem doet, of niemand acteert op de kansen. Mavericks zeggen op dat moment, tegen beter weten in: ‘Ook al weet ik niet hoe het moet, het moet gebeuren. En dan ga ik het maar doen.‘ Ze doen niet altijd wat er in hun functieomschrijving staat. En dat is maar goed ook. Deze mavericks zijn de enige constante factor in vernieuwing. Elk bedrijf komt vroeg of laat aan het einde. Op een gegeven moment werkt meer efficiëntie en kostenreductie niet meer: dan moeten er nieuwe businessmodellen, diensten of producten komen. Innovatie begint altijd,

AccountantWeek.nl

Peter Clausman geeft de sessie ‘Leider in verandering en innovatie’.

“ Mavericks doen niet altijd wat er in hun functieomschrijving staat. en dat is maar goed ook”

maar dan ook altijd, met een gepassioneerde werknemer die verder kijkt dan de status quo.” Volgens Clausman lopen er in ieder bedrijf mavericks rond. De vraag aan u: geeft u mavericks steun, ruimte en vertrouwen? Bent u zelf een vernieuwer? Of houden uw acties deze vernieuwing juist tegen? l



Makkelijk online samenwerken

Klaar voor uw laatste schoendoos? SnelStart heeft een slimme manier van werken voor uw kantoor. Wat dacht u van moeiteloos nieuwe klanten toevoegen en makkelijk online samenwerken? Uw klanten gebruiken hun smartphone of tablet om bonnetjes te uploaden en facturen te versturen. Eenvoudiger kan het niet. En: géén schoenendozen meer! Werk ook SamenOp met uw klanten: makkelijker, sneller en overzichtelijker.

www.snelstart.nl/samenop

praktijk

In 8 stappen naar SBR Assurance Vanaf boekjaar 2017 moeten controleplichtige middelgrote rechtspersonen via Standard Business Reporting (SBR) deponeren. De controlerend accountant moet deze voorzien van een SBR-controleverklaring. Dat moet hij voor zijn klanten doen met SBR Assurance. Hoe voert u deze methodiek in?

BR Assurance is een methode die ervoor zorgt dat de controlerend accountant een SBR-verklaring kan verstrekken bij een SBR-publicatiestuk. Deze wordt voorzien van een detached signature oftewel elektronische handtekening. Digipoort, de elektronische postbus van de overheid, is in staat de aangeleverde bestanden te valideren en af te leveren bij de Kamer van Koophandel. Accountantskantoren moeten voor SBR Assurance dan wel een proces inrichten. Bouwstenen Accountantskantoren stellen - als alles volgens plan verloopt - het publicatiestuk op op basis van de Nederlandse Taxonomie (NT). De NT is ĂŠĂŠn van de bouwstenen die leveranciers voor hun software gebruiken. De rapportage van het accountantskantoor moet dan ook voldoen aan verschillende validatieregels van de NT. Bij het publicatiestuk voegt de accountant een controleverklaring toe. Hij stelt een publicatiestuk op basis van de taxonomie van de NBA in XBRL-formaat op: de open standaard om financiĂŤle gegevens uit te wisselen via het internet. Naar verwachting ziet in het tweede kwartaal van 2017 versie 2.0 van de taxonomie het levenslicht. Hierin neemt de NBA verschillende typen verklaringen op. Kantoren hebben grofweg drie opties

AccountantWeek.nl

praktijk

Elke accountant die controleÂ verklaringen aftekent en dit met SBR Assurance wil blijven doen, moet beschikken over een persoonsÂ gebonden beroepscertificaat om de verklaringen te genereren. Dit is afhankelijk van hoe dit nu is ingeregeld: 1. NBA-verklaringengenerator 2. Eigen verklaringengenerator 3. Vanuit de rapportagesoftware Consistente presentatie Een belangrijke pijler van SBR Assurance is de consistente presentatie. Dit betekent dat de SBRrapportage door elke viewer op zodanige wijze wordt gerenderd, dat we de rapportage op een eenduidige wijze kunnen interpreteren. beroepscertificaat Elke accountant die controleverklaringen aftekent en dit met SBR Assurance wil blijven doen, moet beschikken over een persoonsgebonden beroepscertificaat. Bij aanvraag van een dergelijk certificaat vindt er een face-to-facecontrole plaats. En een check: staat de accountant daadwerkelijk ingeschreven in het NBA-accountantsregister? Pas na deze stappen wordt een certificaat verstrekt. Afhankelijk van welke door de NBA geaccrediteerde aanbieder de accountant heeft, wordt het certificaat uitgegeven via een USB-stick of een pasje met bijbehorende kaartlezer. De aanbieders zijn te vinden via www.nba.nl/themas/ict/beroepscertificaat. Let wel op: Het persoonsgebonden beroepscertificaat is een

de gehele jaarrekening. Wat de situatie ook is, er moet een publicatiestuk worden opgesteld in XBRL-formaat. De taxonomie die jaarlijks wordt gepubliceerd, bevat verschillende typen publicatiestukken. Het is maar de vraag of de klant zelf over software beschikt om hiermee een valide SBR-publicatiestuk op te stellen. Naar verwachting stelt de Kamer van Koophandel halverwege 2017 een portaal beschikbaar waarmee middelgrote rechtspersonen zelf hun publicatiestukken kunnen opstellen. Los daarvan: nu stuurt de onderneming het publicatiestuk naar haar accountant. Dit is de start van het SBR Assurance-proces. Stap 2:

ander certificaat dan waarmee wordt aangeleverd bij Digipoort. Richt in 8 stappen het proces in Hieronder werken we acht processtappen uit om uiteindelijk de juiste bestanden bij Digipoort aan te leveren. Hierin houden we geen rekening met het controleproces an sich. Stap 1 start pas nadat de feitelijke controle van het controleobject (papieren) jaarrekening is afgerond. Stap 1:

Aanlevering SBR-publicatiestuk door klant De klant is verantwoordelijk voor het opstellen van het publicatiestuk. De ene klant deponeert niet meer dan strikt noodzakelijk, de ander liever

Validatie ontvangen SBR-publicatiestuk Ervan uitgaande dat de klant een SBR-publicatiestuk aanlevert, moet de accountant zeker weten dat deze voldoet aan alle validatieregels die gelden voor de desbetreffende rapportage. Immers, als hij een verklaring afgeeft bij een niet-valide SBR-rapportage, kan deze later in het proces worden afgekeurd. Met extra werk als gevolg. De accountant kan het stuk op verschillende manieren valideren. Als de klant bijvoorbeeld het SBR-publicatiestuk uploadt in een portaal, is het mogelijk bij het uploaden een aantal validaties uit te voeren. Er zijn ook losse tools beschikbaar die kunnen valideren. Levert de klant geen SBRpublicatiestuk aan, maar bijvoorbeeld een versie in Word-formaat? Dan moet deze alsnog worden omgezet. Ook hiervoor zijn tools beschikbaar. Belangrijk is dat een volgende versie niet inhoudelijk afwijkt van

AccountantWeek.nl

HEEFT JOUW KANTOOR GRIP OP DE ADVIESPRAKTIJK?

800

KANTOREN WEL.

ZO DOEN KANTOREN DAT.

praktijk

hetgeen is aangeleverd. Stap 1 vervalt in deze situatie en stap 2 wordt een conversie in plaats van een validatiestap. Stap 3:

Opstellen van de SBR-verklaring Eén van de personen uit het controleteam stelt na afloop van de audit een controleverklaring op. Hij maakt op basis van de Nederlandse Taxonomie een publicatiestuk in XBRL-formaat. Elk type verklaring kent een eigen entrypoint. Hij kan deze vullen met eigen teksten binnen de elementen die aanwezig zijn in de verklaring. Aandachtspunt voor het kantoor is wie de verklaring opstelt en met welk middel hij dit doet. Dit kan straks in rapportagesoftware of in een verklaringengenerator. Maar ook met de gratis verklaringsgenerator van de NBA. Stap 4:

Klaarzetten juiste verklaring bij gevalideerd publicatiestuk Veel kantoren werken met code of referenties die ze toekennen aan verklaringen en bijbehorende jaarrekeningen. Hierdoor kun je gemakkelijk zien dat de juiste verklaring bij de juiste jaarrekening is gevoegd. Vaak liggen beide documenten ook nog eens uitgeprint naast elkaar zodat de tekenend accountant dit nog even kan checken. Met SBR gaat dit anders. De jaarrekening en de verklaring kunnen uit verschillende applicaties afkomstig zijn. Een secretaresse of iemand uit het controleteam kan de documenten klaarzetten voor ondertekening door de accountant. Als de accountant begint met ondertekenen, wil hij dat de juiste documenten bij elkaar klaarstaan. Zo kan hij er immers snel doorheen. Hij wil, voordat hij ze daadwerkelijk ondertekent, de rapportages gepresenteerd zien conform de consistente presen-

tatie. Zo ziet hij waarbij de verklaring wordt afgegeven. Stap 6:

Linking en signing door tekenend accountant De ‘natte’ handtekening van de accountant wordt vervangen door een elektronische handtekening. Dit betekent dat de accountant voor ondertekening gebruikmaakt zijn persoonsgebonden beroepscertificaat. De jaarrekening en de verklaring worden ‘gehasht’ oftewel versleuteld. Uitkomst van deze versleuteling (of ‘hashing’) is een hashcode. Deze code wordt samen met de public key van het certificaat en het gehashte ondertekenbeleid opgenomen in een elektronische handtekening. Samen met de jaarrekening en de verklaring, gaat dit derde document uiteindelijk naar Digipoort. De accountant waarmerkt hiermee de jaarrekening en ondertekent de verklaring. Hij is verantwoordelijk voor de inhoud van de verklaring. Dat betekent dat hier een ander ondertekenbeleid voor geldt dan voor het waarmerken van de jaarrekening. In het ondertekenbeleid is terug te vinden wat de juridische implicaties hiervan zijn. De accountant zorgt via ondertekensoftware voor de handtekening. Stap 6:

Documenten aanbieden aan klant De klant is verantwoordelijk voor de deponering van zijn stukken. De accountant neemt deze verantwoordelijkheid niet over als gevolg van SBR. Maar omdat de klant naar verwachting niet in staat is om de jaarrekening, verklaring en detached signature zelf aan te leveren bij Digipoort, faciliteert het accountantskantoor dit. De meeste kantoren bieden de documenten via een klantenportaal aan bij hun klanten. Deze vullen de

datum vaststelling van de jaarrekening in, keuren de documenten goed, en het portaal stuurt de bestanden naar Digipoort en de KvK. Stap 7:

Klant vult datum vaststelling in De klant moet, nadat hij in het portaal heeft aangegeven dat de jaarrekening is vastgesteld, de datumvaststelling van de jaarrekening invullen. Dit wordt nu aan de klant gevraagd omdat het risico bestaat dat hij niet binnen de wettelijke termijn van acht dagen na datumvaststelling deponeert. De vaststellingsdatum wordt niet meegenomen in de versleuteling van de jaarrekening die de accountant eerder uitvoerde. Hierdoor verandert er niets aan de hashcode. Stap 8:

Klant verzendt via klantenportaal de documenten naar Digipoort/KvK Nadat de klant de vaststellingsdatum heeft ingevuld, keurt hij de bestanden goed. Daarna levert het portaal deze documenten automatisch aan bij Digipoort. Belangrijk hierbij is dat er uiteindelijk een ‘status 500’ wordt ontvangen (succesvol gedeponeerd). Digipoort neemt hiervoor maximaal 72 uur de tijd. Belangrijk is dat binnen het kantoor duidelijk is wie deze statussen monitort: als de klant de bestanden immers niet goedkeurt, dan worden deze ook niet gedeponeerd. Mocht de klant bericht ontvangen dat hij nog niet heeft gedeponeerd, dan is dit te herleiden in het portaal. Overigens kunt u in de meeste portalen instellen dat de klant naar verloop van tijd een notificatie ontvangt. l

Over de auteur: Mark Bisschop is SBR Assurance expert bij DOCCO

AccountantWeek.nl

9.5 ONLINE HIP MEMBERS AR €0 PER JA

AccountantWeek.nl informeert over zaken die voor accountants, medewerkers van MKB-accountantskantoren en hun klanten écht relevant zijn. Als lid bent u altijd op de hoogte van het laatste nieuws. Profiteer van vele voordelen.

Word lid via AccountantWeek.nl

expert

Écht samenwerken met uw klant Bedrijven kiezen steeds vaker een set van applicaties voor hun administratieve processen in plaats van één totaalpakket. Zo speelt de accountant hierop in.

ccountancy is voortdurend aan veranderingen onderhevig. Nieuwe technologieën doen in rap tempo hun intrede. Ondernemingen kiezen hierdoor niet meer voor slechts één totaalpakket, maar voor een set van applicaties die bij hen past. Dankzij nieuwe technologieën zijn die applicaties steeds eenvoudiger met elkaar te integreren. Met de komst van de cloud kan een steeds groter gedeelte van de administratie bovendien geautomatiseerd worden. Denk aan functionaliteiten zoals online factureren, ‘scan & herken’, automatisch facturen ophalen en koppelingen met apps voor internetbankieren. Actiever samenwerken Een opkomende trend binnen bedrijven is een op maat gesneden samenwerking met de accountant, gecombineerd met de juiste software die deze samenwerking ondersteunt. We zien een belangrijke rol weggelegd voor de accountant in het vormgeven van deze samenwerking. Minox Online biedt het platform Accounting Connected, waarop zowel de ondernemer als de accountant kan acteren. Ons abonnement MinoxConnect speelt hierop in. De ondernemer factureert, scant facturen in en regelt de bankzaken. De accountant boekt, zorgt dat alles klopt en geeft advies. Hoe actiever de klant meewerkt met de accountant, des te efficiënter het proces wordt. De accountant kiest samen met zijn klant voor een ideale samenwerkingsvorm.

kelingen en verdere digitalisering van informatie ontstaan er nieuwe kansen. Ook groeien ondernemingen door, waardoor hun behoeften veranderen. Denk aan de koppeling van een bestaand ERP- of CRM-systeem wanneer ze gaan werken met nieuwe software. Het is van belang dat de accountant hierop anticipeert en regelmatig de mogelijkheden met de ondernemer bespreekt. Accounting Connected is op basis van gebruikerswensen te configureren en kan geïntegreerd worden met andere applicaties (ERP, CRM). Ook kan het eenvoudig gekoppeld worden met aanvullende oplossingen (bijvoorbeeld kassa-, salaris- en rapportagesoftware). Minox biedt een accountingoplossing die te integreren is in het software-ecosysteem van elke onderneming. Koppeling met internetbankieren Ook worden administratieve processen steeds meer ‘mobile enabled’. Dit geldt ook voor het gehele betalings-

proces van bedrijven rondom de administratie. De pre-PSD2 service Plingit maakt het autoriseren van betalingen en incasso’s in Minox Online mogelijk middels een app. Plingit koppelt met de Rabobank, ING, ABN Amro en de Deutsche Bank. Inloggen in de internetbankieren-app van uw bank is niet meer nodig: de betaling gebeurt direct vanuit Plingit. In drie eenvoudige stappen worden facturen geboekt, geaccordeerd en direct betaald vanuit de boekhouding. Met de app kan een geautoriseerde medewerker de betalingen eenvoudig goedkeuren. Het is daarnaast mogelijk om betalingen uit de opdracht te verwijderen en tijdens dit proces de onderliggende facturen te bekijken. Plingit is standaard beschikbaar in alle Minox Onlineabonnementen. l

Over Minox: Minox is ontwikkelaar en leverancier van accountingsoftware.

Inspelen op nieuwe kansen Maar let op: dit is een continu proces. Door de snelle technologische ontwik-

AccountantWeek.nl

interview

De accountant moet uitkijken dat hij niet in het museum van de twintigste eeuw belandt. Dat stellen Sander Mentjox en Steven Ros van WEA Accountants & Adviseurs. De twee partners weten maar al te goed dat de zoektocht naar meerwaarde en succesvolle digitalisering er één is van vallen en opstaan – en delen hun valkuilen.

De nieuwe accountant

Een zoektocht vanjewelste

uccesverhalen zijn er genoeg. Veelal juichend over hoe partijen elkaar gevonden hebben in het helpen van de klant. “Daar heb je als relatief klein kantoor weinig aan”, zo begint Ros, partner bij het NoordHollandse maatschap van WEA Accountants & Adviseurs, het gesprek. Echt veranderen is niet gemakkelijk, stelt ook collegapartner Mentjox. “Dát het vak verandert, is wel zeker. Maar het probleem is dat je nooit exact weet wát er gaat veranderen. Alhoewel het bij WEA in 2009 tijdens heisessies ook al ging over anders omgaan met het werk, mede als gevolg van digitalisering.” Het onderwerp is niet nieuw. Destijds zagen Ros en Mentjox ook al de effecten van digitalisering, de opkomst van de bankapp, enzovoort. “We voelden toen al de urgentie, maar nu is deze vele malen dringender. De essentie van de omslag? Niet eens per jaar een boekje maken met cijfers dat van kaft tot kaft volstaat met informatie over het verleden. Dat is traditionele accountancy. Daar moeten accountants zich niet krampachtig aan vasthouden. De jaarrekening, de controleverklaring en de samenstelverklaring staan, ook bij brancheorganisaties zoals de NBA en de SRA, nog te veel centraal. Daar gaan we een groot deel van kwijtraken.” Feedforward is beter De ondernemer zit niet te wachten op wat er was, constateert Ros. “Het boekje verdwijnt niet, die moet wettelijk gezien gewoon gemaakt worden. Maar die cijfers zijn gewoon een onderdeel van de drie à vier keer per jaar die je toch al met je ondernemer om tafel zit. Dat boekje trek je eenvoudig uit je systemen. Wat traditionele accountancy dan nog is? Pure, harde vaktechniek voor specialisten. De accountant is niet dezelfde persoon als degene die de ondernemer aan de voorkant voorziet van advies en hem helpt richting te bepalen voor de toekomst. In januari neemt de accountant hooguit een aantal verplichte vragen met de ondernemer door, waardoor hij de verklaring kan afgeven. Lean and mean.”

AccountantWeek.nl

Waar de ondernemer behoefte aan heeft, is vooruitkijken. Voor accountants de uitdaging om daarop in te spelen, zegt Mentjox. “Wil hij periodiek sparren? Of juist niet. Dat is andere koek dan je specialisme overbrengen, of dat nu accountancy is of fiscaliteit. Natuurlijk verkopen we kennis, de vaktechniek is de basis. De ondernemer mag veronderstellen zijn accountant dit bezit. Belangrijker is hoe de ondernemer in de wedstrijd zit. Hoe gaan de zaken? Dat gaat ook over emoties. Hoe ga je om met de ondernemer die in tranen is? Als accountant moet je dus ook in staat zijn een vertrouwensrelatie op te bouwen met je klant", zo stelt Mentjox, die een achtergrond heeft in mediation. De vaktechniek laat je daarmee meer los. Terwijl we in de accountancy over het algemeen heel taakgericht zijn en continu terugkijken op basis van cijfers.” Niet de realiteit De WEA-partners zijn wars van succesverhalen. Ros: “Ik geloof weinig van PR-verhalen. Ze weerspiegelen niet de realiteit waarin we zoeken naar de meerwaarde voor de ondernemer. Het is een zoektocht, en dat gaat met vallen en opslaan. Ook op het vlak van automatisering.” Mentjox: “Wat voegt op ICT-gebied waarde toe voor de ondernemer? Het is voor ons een hele kluif om een organisatie van ongeveer tachtig medewerkers naar de nieuwe zienswijze mee te krijgen. Het kost bloed, zweet en tranen. Dat komt ook omdat bestaande verdienmodellen nog werken. Maar tegelijkertijd weet je dat dit gaat veranderen. Voor die verandering moeten we niet te bang zijn. Het is belangrijker om deze ontwikkelingen te omarmen. Dat maakt het werk immers ook leuker.” Is kunnen veranderen wel een competentie van de accountant? Volgens Ros vragen de huidige ontwikkelingen niet alleen een verandering van de accountant zelf, maar van de hele organisatie. “Het is ook een bijna niet te bevatten verandering. Het schaap met de vijf poten moet goed zijn in cijfers, kunnen omgaan met apps en automatisering en ook nog eens sociaal en adviesvaardig zijn. In het accountantskantoor van de toekomst krijg

???

AccountantWeek.nl

interview

Over Mentjox, Ros en WEA Mentjox startte in 1994 bij WEA als belastingadviseur. In 2001 werd hij vennoot. Nu is hij voorzitter van de maatschap Noord-Holland. Naast fiscalist is hij ook mediator. Steven Ros werkt sinds 1984 in de accountancy en is sinds 2006 werkzaam bij WEA. Naast agro, bedient het kantoor ook het mkb en levert het dienstverlening en advies op de gebieden personeel, mediation, waarderingen, overnames en duurzaamheid.

je daarom een tweedeling van specialisten in de backoffice en relatiebeheerders of adviseurs in de frontoffice. Onder die laatste schaar ik ook onze specialisten van de ICT-afdeling.” Volgens Mentjox wordt WEA hierdoor meer een netwerkorganisatie. “Ik sluit niet uit dat we in de toekomst ook juridische en notariële specialisten in ons netwerk hebben. Dan kan het woord accountant van de gevel. Want daar draait het dan allang niet meer om. Het draait om de ondersteuning van de ondernemer. In welke vorm dan ook.” In die nieuwe setting is het specialisme accountancy uiteraard ook aan verandering onderhevig, stelt Ros. “De accountant hoeft als gevolg van automatisering minder te doen. De administratie komt automatisch of semi-automatisch tot stand. Hij kan vervolgens de jaarrekening risicogericht samenstellen. Zie je dat er weinig risico’s spelen bij een klant, dan ben je snel klaar. In een paar uur heb je dan voldaan aan de vaktechnische eisen. We zijn vanuit de traditionele accountancy gewend om alles maar te doen. Van journaalposten, grootboeken en de kopieën van facturen. Maar in feite hoeft dat niet. Aan dat risicogericht samenstellen moeten ook toezichthouders nog wennen. Zeker bij de controle van de dossiers.” Zit de ondernemer nog wel te wachten op een samenstelverklaring? Ros: “Nee. Het is gewoonweg één van de contactmomenten in het jaar. We zouden het liefst ook alleen via ons label NuWEA de jaarrekening beschikbaar maken, maar dat mag nog niet. Vak- en brancheverenigingen trappen daar op de rem. De jaarrekening is nog te heilig.” Valkuilen Automatiseren is een traject met talloze valkuilen, weten Ros en Mentjox uit eigen ervaring. Sterker nog: ze worstelen er nu nog steeds wel eens mee. Ros: “De eerste fout toen we de verandering in gang zetten, was dat we dachten dat iedereen adviseur moest worden. Onzin natuurlijk. Als je in een dergelijke situatie nieuwe systemen in gaat voeren, deugt dit bij voorbaat niet. ‘Wat we hadden was toch goed?’ is dan de reactie van medewerkers. Voor hen voelt het alsof ze weggeautomatiseerd worden. Je moet je mensen dan ook meenemen in de noodzaak en de reden de verandering, en ze uitleggen hoe dit hun dagelijkse werk verandert.”

AccountantWeek.nl

Een succesvolle verandering vraagt om een goede balans tussen de dynamiek en de tools die meespelen in de verandering, zo weten de partners. “In 2015 zijn we in contact gekomen met DOCCO. Zij gaven een andere blik op de markt, vanuit een breder perspectief. Met hen zijn we aan de slag gegaan hoe de omslag te maken naar andere software. Niet alleen bezien vanuit de implementatie, maar ook het veranderingsproces zelf: alleen tools zonder een veranderingsproces werkt niet, maar het proces zonder tools werkt ook niet. Je moet daarin gelijk optrekken, hebben we geleerd. Dat is heel lastig.” Pas op de plaats Een andere valkuil is om ICT-oplossingen leidend te maken in het veranderproces. Fout, weten Metjox en Ros. “Het zoeken naar meerwaarde draait om de vraag: waar heeft de klant behoefte aan en hoe ga ik hem ondersteunen? Dan pas komt de vraag hoe IT-oplossingen je hierin kunnen ondersteunen. En dan nog blijft het risico bestaan dat de gekozen oplossing daar na korte tijd alweer niet in voorziet. ” Zo begon WEA aan de implementatie van een CRM- en een urenpakket. Mentjox: “Zodat daar alles bijeenkomt aan contactmomenten voor de klant. Een best of breed-oplossing. Maar de vraag blijft altijd of je voor de juiste oplossing hebt gekozen: de afgelopen jaren zijn er zó veel oplossingen ontstaan. Vervolgens zijn we met een portal van een andere aanbieder aan de slag gegaan. Via dat portal heb je je eerste contactmoment met de klant: wat heb je een klant te bieden? Samen met DOCCO hebben we bepaald hoe we willen werken en hoe ICT onze wensen

interview

daarin kan ondersteunen. Ineens kwam het portal met een andere kostenstructuur. Toen hebben we wat betreft het portal een pas op de plaats gemaakt.” Een andere uitdaging van de automatiseringslag, is dat niet alle klanten in één big bang overgezet kunnen worden op de nieuwe software. Het uitfaseren van het ene en het infaseren van het andere systeem brengt namelijk extra kosten met zich mee. Mentjox: “Je kostenstructuur op ICT-gebied verandert, ook als gevolg van abonnementsvormen in de cloud. Je stopt er daarnaast zelf veel tijd en effort in en je haalt deskundigen aan boord. Het wordt een zelfmoordactie als je overschakelt naar ICT-kosten - die je niet doorbelast aan je klant en dus zelf betaalt waardoor je sneller je werk kan doen, maar dus ook minder kan factureren. Terwijl je nog wel hetzelfde aantal medewerkers in dienst hebt en de personeelskosten dus gelijk blijven. Daarnaast krijg je ook nog eens improductieve uren als gevolg van de tijd die je in het automatiseringsproject steekt. Je moet dus continu de balans zien te vinden.” De ICT-behoefte van klanten verschilt bovendien sterk, vult Mentjox aan. “De ene klant heeft behoefte aan een opslag voor documenten, de ander heeft dat zelf al geregeld in een documentmanagementsysteem. Inventariseer dus de klantbehoefte, en pas daar je oplossing op aan.” Niet eenvoudig De rode draad? De weg naar meerwaarde en succesvolle automatisering is een zoektocht. En dat is niet eenvoudig, benadrukken de partners. “Dat is het eerlijke verhaal dat we willen vertellen”, zegt Ros. “En daarbij zijn wij als ge-

“ Mijn 18-jarige zoon moest laatst een brief sturen. Dan moet je bij wijze van spreken uitleggen wat een enveloppe is”

neratie ook besmet met een verleden. Mijn 18-jarige zoon moest laatst een brief sturen. Dan moet je bij wijze van spreken uitleggen wat een enveloppe is.” Verdere digitalisering is de toekomst. Zoveel is zeker. Digitaliseert de accountant niet mee, dan kan hij rechtstreeks naar het museum van de 20e eeuw, constateren Ros en Mentjox. Die laatste rondt af: “We willen mee, maar het ‘hoe’ is een zoektocht vanjewelste. Dat merken we elke dag. De processen neerzetten is het probleem niet. Eerder de verandering zelf. Maar we blijven zoeken naar hoe we de nieuwe onderneming - meer service dan productgericht - vormgeven. We hebben niet altijd een pasklaar antwoord. Maar dat hoeft ook niet. Het is geen klaagzang. We zien namelijk volop kansen als ondernemers. Als we maar nieuwsgierig blijven naar de mogelijkheden en die omarmen.” l

AccountantWeek.nl

expert

Zo krijgt u grip op de adviespraktijk Hoe staan uw klanten ervoor? Eindeloos praten over de noodzaak om u meer te richten op de adviespraktijk? Dat levert u weinig op. Liever zet u woorden om in daden. In dit artikel geven we u zes tips om meer mee te denken met uw klant.

AccountantWeek.nl

expert

e afgelopen tijd bent u waarschijnlijk druk geweest met het samenstellen van jaarrekeningen en het verzorgen van aangiftes over het afgelopen boekjaar. De kans bestaat dat u daardoor de actualiteit uit het oog verloren bent. Het eerste half jaar is inmiddels alweer bijna voorbij. Hoog tijd om vooruit te denken, mee te denken met uw klanten. Maar weet u eigenlijk wel hoe uw klanten ervoor staan? En nog belangrijker, weet uw klant zelf ook hoe hij ervoor staat?

Samenstellen De jaarrekening is nu afgerond. Maar hoe relevant is die nou eigenlijk voor de klant? Natuurlijk heeft u jaarcijfers nodig voor de belastingaangifte of de Kamer van Koophandel. Dat hoeft meestal niet zo uitgebreid. Mijn advies is daarom ook, houd het kort en eenvoudig! Zeker als er geen bank of financierder is die om cijfers vraagt. Er zit verder echt niemand te wachten op die jaarrekening. verleg uw aandacht De tijd die u normaal gesproken aan de jaarrekening besteedt, kunt u beter spenderen aan het optuigen van tussentijdse cijfers. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe pakt u zoiets nu eigenlijk aan? “Die jaarrekening moet er toch komen”, wordt vaak gezegd. En er zijn tal van andere argumenten die de focus op de jaarrekening verantwoorden: • de meeste tijd gaat zitten in de dossiervorming; • mijn klant verwacht van mij dat ik een jaarrekening maak; • als ik geen jaarrekening maak, wat moet ik dan factureren; • ik heb geen tijd om tussentijdse cijfers te maken.

Het zijn veelgehoorde argumenten om vooral toch maar gewoon te blijven doen wat we al die jaren hiervoor hebben gedaan. Ik geloof daar persoonlijk niet zo in. Heeft u geen tijd of heeft het geen prioriteit? Uiteindelijk wilt u het beste voor uw klant. Dat is namelijk ook het beste voor u. Verleg dus uw aandacht van jaarrekening naar tussentijdse rapportage. Zo kunt u de klant het beste adviseren en u blijft relevant voor uw klant. 6 tips Bent u overtuigd? Maak dan tijd en verleg de focus. Hier volgen zes tips om uw aandacht te verleggen van samenstellen naar advies. 1. IB-plus Voor een eenmanszaak of VOF is er lang niet altijd een noodzaak voor het opstellen van een jaarrekening. Uw klant wil weten wat hij verdient en wat hij moet betalen. Deze informatie blijkt ook uit een fiscale aangifte. Als het einddoel van de opdracht alleen een fiscale aangifte behelst, laat dan de jaarrekening achterwege. Een balans en winsten verliesrekening is voldoende. 2. Richt de jaarrekening minimaal in Voor een besloten vennootschap moet een jaarrekening gemaakt worden. Maar heeft u al eens bekeken wat daar minimaal in moet zitten? Ik merk in de praktijk dat veel accountants- en administratiekantoren nog niet goed in beeld hebben welke van hun klanten in de categorie ‘micro’

AccountantWeek.nl

expert

AccountantWeek.nl

Omzet per klant t.o.v. prognose 0

KPI’s Ontwikkel samen met de klant Kritieke Prestatie Indicatoren (KPI’s). Daar kan deze vervolgens gedurende het jaar op sturen. Dat kunnen hele voor de hand liggende cijfers zijn. Bijvoorbeeld het openstaande saldo aan debiteuren voor een klant die moeite heeft om zijn geld op tijd binnen te krijgen. Maar denk ook aan meer specifieke KPI’s. Voorbeelden daarvan zijn de gemiddelde omzet per opdracht of project, de personeelskosten uitgedrukt in een percentage van de omzet of de gemiddelde besteding per betalende bezoeker. (Zie voorbeeld in graphic onder.) Prognose Als u een vergelijking maakt met het vorige jaar, kunt u in ieder geval zien of het beter of slechter gaat met de klant ten opzichte van vorig jaar. Maar behaalt deze ook wel de doelstellingen? Zijn er überhaupt wel doelstellingen? Door samen met uw klant een prognose te maken zetten jullie een stip aan de horizon. Zowel de actuele cijfers als de KPI’s kunnen vervolgens afgezet worden tegen de prognose. Dan weet u pas echt hoe het gaat met uw klant! l

Managementoverzicht Geef de klant een managementoverzicht waarmee hij kan zien hoe de omzet, brutomarge en het resultaat zich verhouden tot voorgaande periodes en dezelfde periodes van vorig

jaar. Dat kan in de vorm van een online dashboard dat gekoppeld is aan het boekhoudprogramma van de klant. Als de administratie netjes tussentijds wordt afgesloten, dan rolt zo’n overzicht er vanzelf uit. U zult merken dat u alleen hierdoor al meer in gesprek komt met de klant over de actuele cijfers.

5. Stel risicogericht samen Als u aan het einde van het jaar al over een uitgewerkte kolommenbalans beschikt en het cliëntdossier op orde is, kunt u bij het samenstellen kiezen voor de risicogerichte aanpak. U gaat dan alleen nog met de zaken aan de slag die er echt toe doen en

Vinger aan de pols houden Al die tijd die u bespaart met het samenstellen van de jaarrekening van vorig jaar, kunt u weer besteden aan meer actuele activiteiten. Hoe heeft uw klant het gedaan in het afgelopen kwartaal? Is dat in lijn met dezelfde periode als vorig jaar? En hoe houdt u een vinger aan de pols gedurende het jaar zodat de klant tussentijds bij kan sturen? Een aantal handvatten om een vinger aan de pols te houden gedurende het jaar.

4. Zorg dat het cliëntdossier voortdurend op orde is Permanente stukken kunt u gedurende het jaar al uitvragen bij de klant en opslaan in het dossier. Daarnaast kunt u zorgen voor een goede bedrijfsbeschrijving waarin u ook de zaken benoemt die extra aandacht nodig hebben bij het samenstellen. Een goede bedrijfsbeschrijving is een levend document dat gedurende het jaar wordt aangepast aan de situatie van de klant.

6. Jaarrekening in SBR-format Stel de inrichtingsjaarrekening volledig op in SBR-format. Dit zorgt ervoor dat u data eenvoudiger kunt hergebruiken en kunt ontsluiten naar externe partijen als de KvK en de bank.

-2

3. Sluit tussentijds af Sluit iedere maand of ieder kwartaal de administratie af en zorg voor een uitgewerkte kolommenbalans. Daardoor kunt u een gedeelte van het jaarwerk naar voren halen. Eigenlijk creëert u hiermee dubbel voordeel. U bent minder lang bezig met het jaarwerk. Daarnaast helpt het om efficiënter en beter de tussentijdse cijfers op te stellen. Boek netjes iedere maand de afschrijvingen, loonjournaalpost en overlopende posten en tel uit je winst.

die mogelijk het beeld van de jaarrekening nog kunnen beïnvloeden. Uitgebreide werkprogramma’s zijn hiervoor niet nodig. Dat scheelt ook weer tijd.

-40

vallen in plaats van de categorie ‘klein’. De minimale inrichtingseisen voor een micro-entiteit zijn namelijk aanzienlijk beperkter dan voor een kleine rechtspersoon. Laat die mutatie-overzichten en grondslagen achterwege in het rapport als ze niet verplicht zijn. De tijd die u daarmee bespaart, kunt u beter benutten door een actueel overzicht te geven van de liquiditeitspositie van de klant.

-25

Over de auteur: Arjan van Beek is Productspecialist bij Visionplanner, leverancier van software voor het nieuwe samenstellen.

LEERGANG SAMENSTELPRAKTIJK IN HET MKB

OORDEELD

ge n)

8.5

IDER

✔ Ga naar huis met een volledig actueel inzicht in de beroepsreglementering

STE FINANC BE IË LE OP

UW VOORDELEN

Theorie en praktijk komen voorbij tijdens intensieve sessies. Deze sessies worden gegeven door twee docenten die de regels zelf mede hebben vormgegeven, zodat de juiste interpretatie en uitwerking in uw kantoor goed zal plaatsvinden. De samenhang tussen de regels wordt u zo duidelijk.

✔ Ken de voordelen van minimale accountantskwaliteit en weet hoe u deze kunt verkopen

Br in on ar :S erv prin gest.nl (140+

✔ Doe nooit meer te veel, maar wel precies wat voor uw klant van belang is ✔ Wees compliant met regelgeving en voel u zekerder in de aanloop naar de toetsing ✔ Discussieer intensief met uw collega’s en docenten over relevante aspecten van ons beroep

Volg de cursus op: 4 en 5 juli 2017 in Utrecht

MEER INFORMATIE OP ALEXVANGRONINGEN.NL

Nederl an lijke d ink

Ko n

AccountantWeek.nl

ts an

Chief Human Resources Officer

van Accoun tie t sa

oepsorga Ber ni se

AlexVanGroningen.nl

expert

NVKS: blijft u bij de les? Ongetwijfeld bent u er al van op de hoogte: op 1 januari 2017 zijn de Nadere Voorschriften Kwaliteitssystemen (NVKS) in werking getreden. Maar wat houden die precies in? En: wat moet u doen?

ot nu toe hebben accountantskantoren te maken met een breed pallet van regelgeving om de kwaliteit van de accountantsopdrachten te waarborgen. Onder andere: 1. de Nadere Voorschriften Accountantskantoren assurance-opdrachten (uitgesloten de wettelijke controles) (NVAK-ass); 2. de Nadere Voorschriften Accountantskantoren aan assurance verwante opdrachten (NVAK-aav); 3. de Tijdelijke NVKS; 4. de Richtlijn voor de Kwaliteitsbeheersing (RKB1). De NVKS zijn in werking getreden met ingang van 1 januari 2017 en moeten uiterlijk met ingang van 1 januari 2018 daadwerkelijk worden toegepast. Deze NVKS mogen worden toegepast met ingang van 1 januari 2017, maar dan wel integraal. Als men besluit de NVKS met ingang van 1 januari 2017 toe te passen dan is uiteraard het bovengenoemde pallet niet meer van toepassing. Wat wordt er anders met de NVKS? AW e gaan van vier naar één. Dat kan op zichzelf een voordeel zijn, dus positief. Er zitten alleen wel een aantal addertjes onder het gras: • De NVKS is moeilijk leesbaar doordat in vele artikelen van deze NVKS weer wordt verwezen naar verschillende andere artikelen binnen dezelfde NVKS. Het toppunt is hiervan wel artikel 27 ‘Verlicht regime kleine accountantseenheden’; • Wat ook een teken aan de wand is, is dat de NVKS uit ‘slechts’ 14 pagina’s tekst bestaat en er (wellicht door de onleesbaarheid) er een Algemene toelichting op de NVKS nodig blijkt te zijn van 42 (drie keer zoveel) pagina’s om het voor de ‘gewone’ vakgenoot begrijpelijk te maken. Om het verhaal compleet te maken wordt er ook nog vermeld dat zo’n Algemene toelichting géén deel uitmaakt van deze vastgestelde nadere voorschriften (de NVKS). Deze toelichting is opgenomen in het kader van de toegankelijkheid voor de lezer, zo is gesteld.

BD e NVKS introduceert een aantal nieuwe begrippen, zoals: • Accountantseenheid: zijnde een accountantsafdeling of accountantspraktijk; • Kwaliteitsbepaler: een accountantseenheid dient te beschikken over een kwaliteitsbepaler. Het gaat hier

AccountantWeek.nl

om een accountant die verantwoordelijk is voor het kwaliteitssysteem van het kantoor; • Kwaliteitsmanager: een accountantseenheid dient tevens in haar organisatie een kwaliteitsmanager te hebben. Het gaat hier om een ‘professional’ (let op: dat hoeft niet per se een accountant te zijn) die tot zijn/haar takenpakket heeft het opzetten, implementeren en bewaken van het kwaliteitssysteem van het kantoor (de kwaliteitsbeheersing); • Eindverantwoordelijke accountant: de accountant die eindverantwoordelijk is voor de uitvoering van de opdracht en de accountantsverklaring ondertekent; • Eindverantwoordelijke professional: níet accountant in een accountantskantoor die eindverantwoordelijk is voor de uitvoering van een gelijkwaardige opdracht onder toepassing van andere regelgeving dan voor de eindverantwoordelijke accountant geldt. Wat behelst de NVKS? De NVKS heeft zowel betrekking op de accountantseenheid (kantoorniveau) als op de uitvoering van de opdrachten (opdrachtniveau) die de accountant uitvoert. Wat betreft het eerste punt (de invloed van de NVKS op kantoorniveau) moet het kwaliteitssysteem van de accountantseenheid minimaal bevatten:

expert

De NVKS verbiedt accountants om te werken op een accountantskantoor als duidelijk is dat er wordt samengewerkt (onderdeel van het netwerk) met een kantoor waar assurance-opdrachten of aan assurance verwante opdrachten worden uitgevoerd die niet onder de verantwoordelijkheid vallen van een eindverantwoordelijke accountant of eindverantwoordelijke professional. Het spreekt voor zich dat dit de nodige gevolgen kan hebben voor de accountantseenheid. Samenwerken met een administratiekantoor blijft overigens tot de mogelijkheden behoren, echter wel onder zeer strikte voorwaarden, zonder dat voor het administratiekantoor de kwaliteitsvoorwaarden voor de NVKS van toepassing zijn en ook zonder dat daar dan een accountant verantwoordelijk is voor de opdrachten die door het administratiekantoor wel mogen worden uitgevoerd.

• De beschikbaarheid over voldoende gekwalificeerde personen voor de uitvoering van opdrachten; • Het beschikken over een klachtenregeling; • Een procedure van waarneming in geval van afwezigheid van de eindverantwoordelijke accountant; • Een toereikende verzekering voor beroepsaansprakelijkheid; • De registratie van schendingen (waaronder ook vallen de ‘overtredingen’ van de interne regelgeving) en de daarbij getroffen maatregelen; • Toetsingscriteria voor opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling (OKB), alleen voor Organisaties van Openbaar Belang, de zogenaamde OOB’S. Het tweede punt (de invloed van de NVKS op opdrachtniveau) raken o.a. punten als: • opdrachtaanvaarding/opdrachtcontinuering; • opdrachtbeëindiging; • geheimhoudingsbepalingen; • de accountantsverklaring; • tijdsbesteding opdracht; • inzet middelen en personen; • dossierdocumentatie; • signalen van fraude; • consultatie (indien van toepassing).

Kleine accountantseenheid en de NVKS De NVKS kennen ook het begrip van ‘kleine accountantseenheden’ - maximaal twee eindverantwoordelijk accountants en daarnaast maximaal vijf medewerk(st) ers belast met de opdrachtuitvoering of één eindverantwoordelijke accountant en één eindverantwoordelijke professional en daarnaast maximaal vijf medewerk(st) ers, belast met de opdrachtuitvoering. In zo’n situatie (‘het verlichte regime’) behoeft bijvoorbeeld de accountantseenheid níet te beschikken over een kwaliteitshandboek, een kwaliteitsbepaler en een kwaliteitsmanager. Wel dient de eindverantwoordelijke accountant periodiek (jaarlijks) de kwaliteitsambitie en de uitvoering (waarborging conform de van toepassing zijnde weten regelgeving) van de NVKS-opdrachten te evalueren en deze te bespreken met een accountant van buiten de accountantseenheid die beschikt over deskundigheid en ervaring met betrekking tot kwaliteitsbeheersing. De evaluatie en de uitkomsten van genoemde bespreking dienen te worden vastgelegd. Het verschil met ‘het normale regime’ is dat onder ‘het verlichte regime’ de verantwoordelijkheid voor het invullen van de vereisten bij (één van) de eindverantwoordelijke accountant(s) ligt in plaats van bij de kwaliteits bepaler. l

Over de auteur: Drs. F. (Ferenc) G.J. Tieman RA/AA, Adviseur accountancy vaktechniek en kwaliteitsbeheersing (Secretaris Bestuur ’t AccountantHuis) Over de auteur: A. (Ad) J. de Quaasteniet RA, Adviseur accountancy vaktechniek en kwaliteitsbeheersing (Vaktechnisch DienstenCentrum ’t AccountantHuis)

AccountantWeek.nl

expert

Van schoenendoos naar de cloud “Een accountantskantoor wordt steeds meer een IT-bedrijf”, zei laatst een klant tegen hem. En daar is Nico Riphagen, directeur van Arcus IT Group, het mee eens.

“D

e accountantspraktijk draait steeds meer om het efficiënt verwerken van gegevens tot informatie, en daar komt veel technologie bij kijken”, zegt Riphagen. Arcus IT heeft zich daarom als ICT-dienstverlener gespecialiseerd in de accountancy. “We zijn eigenlijk als vanzelf de accountancy ingerold. We haalden een klant binnen, deden daar een goede klus en toen meldde zich de volgende. We raakten steeds beter thuis in de branchespecifieke software, en van het een kwam het ander. Door actief samenwerking te zoeken met leveranciers in de sector konden we ook steeds meer toegevoegde waarde leveren. Bijvoorbeeld door applicaties die traditioneel alleen bij de klant op locatie geïnstalleerd konden worden, tóch vanuit de cloud aan te bieden.” Branchespecifieke software “We hebben in de afgelopen jaren de rol van de accountant sterk zien veranderen, en daarmee ook de tools die de accountant gebruikt. Het verwerken van de spreekwoordelijke schoenendoos heeft bij veel kantoren nu plaatsgemaakt voor een duidelijke adviesrol. Daarbij passen dan ook meer analyserende applicaties, in plaats van de pure rapportagetools uit het verleden. Onze toegevoegde waarde voor de accountant is onze kennis van zijn processen en de daarbij gebruikte software. Daardoor kunnen we een beter presterende IT-infrastructuur leveren en in stand houden. Zo doen wij bijvoorbeeld ook het technisch applicatiebeheer op accountancy-specifieke software.”

AccountantWeek.nl

Hybride werkplek “De markt voor accountancysoftware is momenteel volop in beweging. Webapplicaties zijn sterk in opkomst en brengen eigen uitdagingen met zich mee. Tegelijkertijd hebben we te maken met een ‘legacy’ van bestaande, traditionele applicaties. Verder zien we dat ook in de accountancysector de online variant Office 365 in opkomst is. Om de diverse platformen goed met elkaar te combineren heb je een hybride omgeving nodig. Wij willen zo’n hybride model voor onze klanten realiseren. We bieden daarvoor werkplekken vanuit onze cloud, die beide werelden verenigen. We realiseren portals waar medewerkers én klanten hun applicaties en gegevens gemakkelijk kunnen terugvinden en door middel van ‘single sign-on’ - eenmalig inloggen voor meer-

dere applicaties - zonder gedoe kunnen gebruiken.” IT-security “Een goed beheerde en beheersbare werkplek is ook een belangrijk uitgangspunt voor IT-security. Dat thema is door de ontwikkelingen in wetgeving en de toegenomen dreiging recentelijk steeds nadrukkelijker in beeld gekomen. Wij spelen hierop in met een nieuw ISO 27001-gecertificeerd security-raamwerk. De mens blijkt regelmatig de zwakste schakel: daaraan besteden we in onze aanpak dan ook veel aandacht.” l

Over Arcus IT: Arcus IT is een ICT-dienstverlener gespecialiseerd in de accountancybranche.

tuchtrecht

Berisping accountant na foute waardeschatting Een te summiere onderbouwing van een waardeschatting van een bedrijf in een echtscheidingsprocedure en het niet bewust zijn van een bedreiging voor zijn objectiviteit hebben een accountant een berisping opgeleverd.

e accountant schatte de waarde van het bedrijf op 60.000 euro terwijl er eerder nog sprake was van een potentiële koopsom van 2,5 miljoen euro. De klaagster en haar man gingen in 2013 uit elkaar. De betrokken accountant, toen al werkzaam in opdracht van de vennootschap in bronbemaling en aardwarmteputten, werd gevraagd een waardebepaling te maken. De beklaagde “heeft vervolgens de waarde van de aandelen in het economisch verkeer per 31 december 2012 op basis van de intrinsieke waardemethode en rekening houdend met stille reserves, goodwill en de meer- en minderwaarde van de activa en passiva geschat op een bedrag van 60.000 euro”, zo staat in het vonnis van de Accountantskamer te lezen. De beklaagde liet in 2014 een andere accountant een nieuwe berekening maken. Die kwam uit op een waarde van het bedrijf van ongeveer 1,3 miljoen euro. Daarna voerde een derde accountant gesprekken met deze twee accountants en zette beide waardebepalingen tegenover elkaar. Deze registeraccountant kwam in zijn rapport op een economische waarde van de aandelen tussen de 700.000 en 1,3 miljoen euro. De klaagster verwijt ten eerste dat

de beklaagde niet objectief heeft gehandeld. Zo zou de accountant de man onder meer privé hebben bijgestaan. De Accountantskamer vond dat de klager daarvoor te weinig had aangedragen. Wel was er sprake van een bedreiging van de objectiviteit: hem werd immers gevraagd een waardebepaling te maken in het kader van de voorgenomen scheiding tussen klaagster en de man. Het was dus niet ‘een verlengstuk van de opdracht tot het samenstellen van de jaarrekening over 2012’, zoals de beklaagde stelde. Hij moest zich bewust zijn van de tegengestelde belangen: de man hield de meerderheid van de aandelen van de vennootschap en de waarde daarvan moest in de echtscheidingsprocedure verrekend worden. Op de zitting bleek dat de betrokkene zich niet van die bedreiging bewust is geweest en geen waarborgen heeft getroffen, aldus de tuchtrechter. En dan de waarde van de vennootschap: de accountant heeft geen uitgangspunten of methoden vermeld op grond waarvan hij tot zijn waardebepaling is gekomen. Omdat de beide echtelieden in een scheiding zaten had hij er rekening mee moeten houden dat zijn waardebepaling in een gerechtelijke procedure

gebruikt zou worden. Dat betekent dat het rapport een deugdelijke grondslag moest hebben, aldus de Accountantskamer. De onderbouwing is slechts ‘zeer summier’ en hij heeft erkend dat hij de waarde van de voorraden niet heeft onderzocht maar slechts uitging van de door de man opgegeven waarde. “De Accountantskamer neemt bij hetgeen hiervoor is overwogen nog in aanmerking dat het betrokkene bekend was dat bij onderhandelingen over de verkoop van de aandelen aan een derde in 2010 een mogelijke koopsom van 2.500.000 euro aan de orde was.” De tuchtrechter komt tot een berisping, mede ook omdat de klaagster vermoedelijk geen schade heeft geleden en omdat de civiele rechter met de waardebepaling niet op het verkeerde been is gezet. • Zaaknr. 16/2274 l

Door: Michiel Satink / Juridisch Persbureau Zwolle Kijk voor meer tuchtrecht op Accountantweek.nl

AccountantWeek.nl

arbeidsmarkt

In deze rubriek treft u een overzicht aan van recente vacatures voor accountants die geplaatst zijn op Finance.nl, dé vacaturesite voor finance professionals. Wilt u ook vacatures plaatsen op Finance.nl en de bijbehorende uitingen op het web en in print? Ga dan naar Finance.nl of neem contact op met Manager Finance.nl Rienke Vingerling via 06 4635 2657 of rvingerling@alexvangroningen.nl.

Accounting Specialist

Accountant AA

Commenda in Amsterdam Als Accounting Specialist ben je verantwoordelijk voor het verzamelen, beoordelen, controleren en verwerken van de boekhouding en de financiële transacties van onze cliënten. finance.nl/vacature/140706/

Maatman Adviseurs en Accountants in Wolvega Je bent niet bang om met ideeën te komen en vernieuwend te denken. Onze slogan ´net even anders´ past dan ook volledig bij je. finance.nl/vacature/140736/

Assistent Accountant Landal GreenParks in Zwolle Als Assistent Accountant, intern Parkadministrateur genoemd, ben je medeverantwoordelijk voor het administratieve proces binnen de parken die in jouw regio vallen. finance.nl/vacature/140772/

Relatiebeheerder/(Senior) Assistent Accountant MKB Middelgroot MKB Accountantskantoor in de Regio Zoetermeer Je vervult een zelfstandige en verantwoordelijke rol in het team. finance.nl/vacature/140693/

Ervaren assistent accountant Ster- Accountants in Paterswolde Ervaren enthousiaste assistent accountant gezocht die de rechterhand van de beide accountants wil zijn. finance.nl/vacature/140733/

Procesteammanager Accountancy Alfa accountants en adviseurs in Naaldwijk Je bent een ervaren accountant en wordt terecht gezien als een vakspecialist. Dit betekent ook dat je visie hebt op de ontwikkelingen in de accountancysector. finance.nl/vacature/140634/

Senior Management Accountant FMCG organisation, namens Agium in Rotterdam finance.nl/vacature/140703/senior-management-accountant

AccountantWeek.nl

Assistent Accountant (uitdagende mix van accountancy en relatiebeheer ) VHP Accountants Je bezit goede communicatieve eigenschappen, bent cijfermatig en analytisch sterk en hebt ervaring met de pakketten Afas en Exact is duidelijk een pre. finance.nl/vacature/140788/

Accountantsadviseur (AA/RA) Fiscount in Zwolle Als accountantsadviseur profileer jij jezelf als sparringpartner voor onze cliënten en collega-adviseurs. Je hebt een brede en grondige kennis van de voor de samenstelpraktijk geldende weten regelgeving en kantoororganisatie. finance.nl/vacature/140752/accountantsadviseur--aa-ra-

Accounting Specialist Commenda in Amsterdam Als Accounting Specialist ben je verantwoordelijk voor het verzamelen, beoordelen, controleren en verwerken van de boekhouding en de financiële transacties van onze cliënten. finance.nl/vacature/140706/

Senior Accountant NEM Energy b.v. in Zoeterwoude You will work closely with stakeholders at different levels both across the NEM Energy and Siemens organization, supporting and advising them on all accounting matters. finance.nl/vacature/140668/

arbeidsmarkt

Op zoek naar Op zoek naar een nieuwe uitdaging? een nieuwe uitdaging? Finance.nl is dé vacaturesite voor financials. Wekelijks worden honderden nieuwe vacatures geplaatst. Vele interessante werkgevers wachten op uw reactie, zoals AkzoNobel, Heineken, Unilever, E.ON, ASML en vele toprecruiters.

n Vind uw nieuwe baan op Finance.nl n

Plaats uw CV in de CV Databank

n Maak een Search Agent aan n Meld u aan voor de Finance.nl Banen Special n Meld u aan voor de FM.nl Nieuwsbrief n Meld u aan voor FM Club en ontvang FM Magazine

Tip: Word dagelijks op de hoogte gehouden van nieuwe vacatures binnen uw interessegebied. Maak een Search Agent aan.

Wat zeggen relaties over Finance.nl? Kasparov: “Onderscheidt zich van andere generieke sites”

Brainfish: “Realistische sparringpartner”

Wij werken al vanaf 2010 intensief samen met Finance.nl. De site trekt finance specialisten, aangezien wij ons ook als specialist profileren is dat een mooie combinatie. Door het netwerk van Alex van Groningen merken wij dat enkel professionals van HBO niveau en hoger reageren. Daarin onderscheidt men zich van andere generieke sites, en vinden wij die ene topper die we elders niet hebben kunnen vinden.

“Betrokken en professionele partner binnen een niche markt. Doordat we dezelfde taal spreken, wordt er snel geschakeld en proactief meegedacht over de beste manier van branding en het optimaal bereiken van financiële professionals. Brainfish is een jonge groeiende organisatie en samen met Rienke Vingerling, Manager Finance.nl, wordt een plan van aanpak op maat gemaakt. Finance.nl is een prettige, maar ook realistische sparringpartner, waardoor er een goede basis is gelegd voor een langdurige samenwerking.”

Jasper van Eck, directeur Kasparov Kasparov werft financiële professionals voor het bedrijfsleven. Die focus vinden wij essentieel om als volwaardig gesprekspartner op te treden. Als intermediair bemiddelt Kasparov in vacatures voor een financieel medewerker tot een CFO en alles daartussen. Kasparov heeft continu mooie finance vacatures van MBO tot WO + niveau. Kijjk bij ons op de site voor alle functies.

Hella Bolte, eigenaar Brainfish Brainfish is gespecialiseerd in de Werving & Selectie van financieel personeel en gevestigd in Gorinchem. Het netwerk waar bedrijven de beste financiële professional vinden voor hun vacature en waar wordt meegedacht met professionals over de volgende stap in hun carrière. Met aandacht, oprechte interesse en plezier worden beide partijen met elkaar in contact gebracht en wordt er gewerkt aan langdurige relaties.

Op zoek naar nieuwe collega’s? Finance.nl is dé vacaturesite voor financials. Staat u op het punt om uw financiële afdeling uit te breiden? Zoekt u nieuw talent? Kantoren plaatsen simpel vactures op Finance.nl. Neem snel contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken. n Plaats uw vacature op Finance.nl n Blader door de CV Databank n Benader gericht kandidaten via Target Mailings n Adverteer in de Finance.nl Banen Special n Bespaar tijd met Assisted Search n Sta bovenaan op veelbezochte landingspagina’s n Bereik duizenden accountants en finance professionals via de FD bijlage: ‘Finance Carrière Special”

AccountantWeek.nl

colofon

AccountantWeek Magazine is een uitgave van Alex van Groningen BV. AccountantWeek.nl biedt dagelijks het laatste vaknieuws en zet wekelijks een nieuwe innovatieve accountant in de spotlights. Daarnaast biedt AccountantWeek een verfrissende en brutale kijk op de radicale veranderingen waarmee accountants de komende jaren worden geconfronteerd. Meld u aan via AccountantWeek.nl. Redactie: Burgemeester Haspelslaan 63 1181 NB Amstelveen Website: accountantweek.nl Communitymanager: Maarten Davidse E-mail: maarten@accountantweek.nl

Sluit u aan bij AccountantWeek voor meer kennis, een groter

Aan deze editie werkten mee:

netwerk en meer succes

Sanne van Baar, Marjan Bleeker, Anouk Bommer, Ronald Bruins, Paul Tolenaar (fotografie) De beste Accountants weten precies Uitgever: Alex van Groningen B.V.

wat er speelt in hun vakgebied.

Burgemeester Haspelslaan 63,

Zij volgen regelmatig seminars en

1181 NB Amstelveen Marketing: Paul van Beckum (pvanbeckum@alexvangroningen.nl) Tel: 020 639 0008 Sales & Traffic: Tim Bosman (tbosman@alexvangroningen.nl) Tel: 020 5788909. Bent u leverancier en wilt u een advertentie, advertorial of gastbijdrage plaatsen in AccountantWeek Magazine? Neem dan contact op met Tim Bosman. Drukker: Bal Media

houden de vakpers bij. Zij zijn up to date en goed geïnformeerd. Zij hebben meer plezier in hun werk. En… zij hebben zakelijk succes. Blijf ook op de hoogte van het laatste nieuws over de controlepraktijk, accountancy 3.0, ICT, fiscaliteit en tuchtrecht. Laat u inspireren door checklists, blogs, interviews en whitepapers. AccountantWeek biedt u dagelijks het laatste vaknieuws en zet elke

Vormgeving: Maya Timmer

week een nieuwe innovatieve accountant in de spotlights. Daarnaast

krijgt u een verfrissende en brutale

Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever is het niet toegestaan om integraal artikelen over te

kijk op de radicale veranderingen

nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen in welke vorm dan

waarmee accountants de komende

ook. Nota bene: geen toestemming is nodig om de titel en inleiding van artikelen over te nemen op (eigen)

jaren worden geconfronteerd.

websites, mits met bronvermelding. Wet Bescherming Persoonsgegevens De abonneegegevens zijn opgenomen in een database van Alex van Groningen B.V. Deze is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Wij gebruiken deze gegevens om u op de hoogte te houden van aanbiedingen. Indien u hier bezwaar tegen heeft, maakt u dit kenbaar door bericht te zenden naar info@alexvangroningen.nl.

Meld u aan via AccountantWeek.nl, word als eerste op de hoogte gebracht van nieuwe ontwikkelingen en ontvang 4 keer per jaar AccountantWeek Magazine thuis.

Aanlevering van artikelen Inzending van een artikel naar de redactie ter publicatie houdt tevens in dat de auteur akkoord gaat met de volgende voorwaarden voor plaatsing:

AccountantWeek.nl biedt dagelijks het laatste nieuws over zaken als de

• de auteur heeft het volledige auteursrecht op het werk;

controlepraktijk, accountancy 3.0,

• het artikel is niet eerder, in welke taal dan ook, gepubliceerd;

ICT, fiscaliteit en tuchtrecht. Laat

• met publicatie wordt geen geheimhoudingsplicht geschonden;

u inspireren door checklists, blogs,

• de auteur verleent de uitgever het gebruiksrecht op het artikel om dit in al haar media te (her)

interviews en whitepapers. Meld u

publiceren in print, online of in welke vorm dan ook;

aan via AccountantWeek.nl, word

• de auteur zal niet zonder schriftelijk toestemming van de uitgever het artikel elders publiceren;

als eerste op de hoogte gebracht van

• de uitgever behoudt zich te allen tijde bij aangeleverde artikelen het recht voor deze te kunnen

nieuwe ontwikkelingen en ontvang

inkorten, koppen en de vorm te kunnen wijzigen en artikelen in een voor de betreffende

4 keer per jaar AccountantWeek

publicatie door de uitgever geschikt geachte context te kunnen plaatsen.

Magazine thuis.

AccountantWeek.nl

 20 juni 2017  11.00 - 17.00 uur  De Loods in Nijkerk Ontdek het meest vernieuwende evenement in de accountancybranche Laat je inspireren en ontmoet meer dan 60 topexposanten tijdens de Accountancy Expo 2017

SPARKHOLDER

b e d r i j f s sof t wa re

Wij laten u beter presteren!

Mis het niet. Bestel direct jouw gratis ticket met aanmeldcode awm2017 op AccountancyExpo.nl/Tickets

Unidis laat accountants en haar cliënten efficiënt samenwerken.

b e d r i j f s so f t ware

Partner voor Accountants

Afstemmen nieuwe werkwijze (intern en extern)

Basis op orde brengen

De juiste hulpmiddelen in de cloud

Simpel en efficiënt samenwerken! Op de weg naar ‘efficiënt samenwerken’ zijn er een aantal hordes te nemen. Unidis begeleidt, inspireert, geeft inzicht in de mogelijkheden en ondersteunt bij de implementatie.

“Heb moed, toon lef en geef gas met uw kantoor! “ Significant meer efficiency Altijd up-to-date cijfers Realtime inzicht Handelingen tot een minimum beperkt Digitaal samenwerken Meer tijd voor persoonlijk contact en advies

Accountancy Expo 2017 Wij zijn exposant op de Accountancy Expo.

www.unidis.nl

•

0493 680685

Standnummer: 15