M&A Magazine #1, 2024

M&A Award-winnaars aan het woord

Martijn Koops, Femke Schouten, Lennard Keijzer & Laura Overes

Professor Killian McCarthy, Radboud University

‘Er is heel weinig bewijs dat M&A echt werkt’

Behind the Deal: Nexperia - Nowi Energy

‘Gaat lijnrecht tegen de geest van de Chips Act in’

‘We willen ook toezicht op de kleinere fusie’

April 2024 | €12,95 (niet-leden)

Martijn Snoep, bestuursvoorzitter ACM

SAVE THE DATE

Word lid en kom naar alle M&A Community events in 2024:

Private Equity Summit

23 mei 2024, 12:00 uur

KPMG, Amstelveen

Young M&A Zomerborrel

27 juni 2024, 17:00 uur

Amsterdam

M&A Criterium

20 september 2024, 17:00 uur

Amsterdam

M&A Strategy Forum

17 oktober 2024, 17:00 uur

Amsterdam

Young M&A Forum

7 november 2024, 17:00 uur

Amsterdam

M&A Awards 2024

12 december 2024, 17:00 uur

Beurs van Berlage, Amsterdam

Bekijk alle events en meld je nu aan via MenA.nl/events

MEER KENNIS MEER DEALS

Word lid van de M&A Community* en profiteer van de volgende privileges:

 M&A (online) Events, Masterclasses & Drinks

 M&A Insight

 M&A Database & League Tables

 Profiel & Toegang Top 1000 Dealmakers

 M&A Magazine

 M&A Nieuwsbrief

 Deals invoeren

Ga voor meer informatie direct naar MenA.nl

Ontmoet dé leidende spelers in M&A, Corporate Finance en Private equity:

MenA.nl/partners CFF Communications

* Het M&A Community Full Membership is voorbehouden aan professionals werkzaam in M&A, corporate finance en private equity.

De M&A Community brengt professionals in M&A, Corporate Finance en Private Equity bij elkaar middels live events, het M&A Magazine, de website MenA.nl en een M&A database (Dealmaker.nl). M&A Magazine informeert over actuele ontwikkelingen op het gebied van fusies, overnames, participaties en investeringen.

Content Director

René de Monchy

renedemonchy@sijthoffmedia.nl

06 53361121

Coördinatie Redactie

Jeppe Kleijngeld

jeppekleijngeld@sijthoffmedia.nl

06 50602289

Bijdragend redacteuren

Jan Bletz, Constanteyn Roelofs, Willem van Oosten (cartoon) Charles Sanders, Henk Vlaming

Coördinator dealdatabase M&A

Aron Gulam

Vormgeving

Christiaan Drost

Fotografie

Mark van den Brink, Eric Fecken, Liesbeth Muurling, Elisa Smook, Robert Tjalando, Ton Zonneveld

Community Manager

Elisa Houweling

06 17237474

elisahouweling@sijthoffmedia.nl

Uitgever

Sijthoff Media

Capital C

Weesperplein 4A

1018 WZ, Amsterdam

Drukker

Damen Drukkers

Lidmaatschap M&A Community - de mooiste deals worden gesloten met de juiste kennis en de beste contacten. De top van de M&A-professionals in Nederland is daarom aangesloten bij de M&A Community. Wilt u daar ook bij horen? Meld u aan op MenA.nl

© Sijthoff Media Amsterdam 2024

Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever is het niet toegestaan om integraal artikelen over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen in welke vorm dan ook. Nota bene: geen toestemming is nodig om de titel en inleiding van artikelen over te nemen op (eigen) websites, mits met bronvermelding.

Wet bescherming persoonsgegevens: de abonneegegevens zijn opgenomen in een database van Sijthoff Media B.V. Deze is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Wij gebruiken deze gegevens om u op de hoogte te houden van aanbiedingen. Indien u hier bezwaar tegen heeft, maakt u dit kenbaar door een bericht te zenden naar contact@sijthoffmedia.nl

Kralen rijgen, chips en waardevernietiging

Het was best een shock voor de M&A-markt toen Martijn Snoep, bestuursvoorzitter van de ACM, in november vorig jaar in een blog aankondigde ook bij kleine overnames te willen kunnen ingrijpen wanneer deze de concurrentie belemmeren.

Snoep stelde dat vooral de strategie van ‘kralen rijgen’ aangepakt moet kunnen worden, waarbij door een hele reeks kleinere acquisities te doen die onder de omzetdrempel van toetsing blijven, toch een heleboel marktmacht door één partij verworven kan worden. Maar om welke branches gaat het? Onze redacteur Henk Vlaming ging in gesprek met de ACM-voorzitter en vroeg ook een aantal andere belanghebbenden om hun mening. Het is een mooi artikel geworden en een must-read voor investeerders.

Een ander niet te missen interview dat ik zelf mocht afnemen en schrijven is met professor Killian McCarthy van Radboud Universiteit in Nijmegen. Het gaat over zijn onderzoek naar hoe weinig synergiën er gerealiseerd worden in corporate acquisities. Dit is zeker geen nieuw verhaal, maar de mate waarin deals mislukken en zelfs op grote schaal waarde vernietigen is toch echt wel een eyeopener en een waarschuwing voor zowel bestuurders als M&A directors om zeer sceptisch naar M&A-’kansen’ te kijken. Zowel Martijn Snoep als Killian McCarthy zullen spreken op het jaarlijkse Private Equity Summit op 23 mei waar we jullie graag voor uitnodigen (schrijf je in via pesummit.nl).

Verder vinden jullie in dit nummer interviews met een aantal M&A Awards winnaars. Collega Jan Bletz sprak met Femke Schouten over hoe het kleine Pellicaan Advocaten erin slaagde de M&A Award binnen te slepen voor Best Diversity Firm 2023. En onze redacteur Charles Sanders zorgde voor drie prachtige interviews met Martijn Koops, Lennard Keijzer en Laura Overes. Niet de zoveelste analyses over hoe de markt zich gaat ontwikkelen, maar persoonlijke portretten die een beeld schetsen van de mensen achter deze toonzettende dealmakers.

Een laatste verhaal uit deze editie dat ik wil aanbevelen is de ‘Behind the Deal’ door Jan Bletz. Dit kwartaal keek Jan naar de overname van chipmaker Nowi door het Chinese Nexperia. Een Chinese partij die een Nederlands bedrijf actief in chip-technologie koopt? Maar hoe zit het dan met wet Vifo en de bescherming rond bedrijven van nationaal belang, zoals ASML? Lees het op pagina 42.

Tot slot wil ik graag Elisa Houweling van harte welkom heten, onze nieuwe M&A Community Manager die begin april is begonnen bij Sijthoff Media. We zullen haar binnenkort op MenA.nl introduceren middels een interview. Elisa kijkt er erg naar uit om jullie te ontmoeten de komende tijd.

JEPPE KLEIJNGELD

M&A Awards 2023: De Winnaars

Ruim 1000 dealmakers bezochten op 14 december 2023 het eindejaarsgala voor de sector: de M&A Awards. M&A Magazine zette de hoogtepunten op een rijtje en sprak met een aantal van de winnaars.

Vanaf pagina 12

48. Slechts zeven procent van de synergiën wordt gerealiseerd

Killian McCarthy, Associate Professor aan de Radboud Universiteit, is een ervaren kwantitatief onderzoeker gespecialiseerd in fusies en overnames, die het conventionele verhaal rond deze riskante transacties ter discussie stelt.

58. Kralen rijgen in de verdachtenbank

“We zien dat mensen en bedrijven inderdaad last kunnen krijgen van kralen rijgen”, zegt Martijn Snoep, bestuursvoorzitter van de ACM. “Daarom willen we kunnen optreden voordat er ongewenste machtsconcentratie ontstaat.”

Martijn Koops, Femke Schouten, Lennard de Keijzer en Laura Overes

42. Behind the Deal: NowiNexperia

“Als nu een vergelijkbare overname als die van Nowi in de maak was, zou het BTI daar zeker zeer kritisch naar kijken.”

72. Droom-exit: Een in Rotterdam gevestigde Salesforce-oplossing overgenomen door Bullhorn

Een transactieteam van AKD heeft Mployee, leverancier van een op Salesforce gebaseerde oplossing voor de uitzendbranche, bijgestaan in de verkoop van haar activiteiten aan Bullhorn. M&A Magazine ging in gesprek over deze succesvolle exit met Nathalie van Woerkom (AKD) en Marcel Broersma (aandeelhouder Mployee).

80. Sector Focus: Infrastructuur

Infrastructuurinvesteringen hebben de wind mee door de 3 D's van Digitalisering, Decarbonisatie en Deglobalisering.

64. De verzelfstandiging van Pontex Investment Partners

Pontex Investment Partners – voorheen bekend als NIBC Investment Partners – is een investeerder gespecialiseerd in significante minderheidsbelangen in middelgrote Nederlandse ondernemingen. Een gesprek met partners Iris Hesselink en Franck Marra.

En verder...

9. Kwartaalupdate

10. M&A Trends

40. Kennisupdate

52. HSA Lawyers: M&A advocaten met oog voor cijfers en Tech

56. Wieger Houtman (Dealsuite): drijvende kracht van M&Atransformatie

68. Movers & Shakers

76. De essentiële betekenis van mid-market ervaring voor elke M &A-adviseur

78. Search fund-model doet intrede in N ederland

86. An American in Amsterdam: G overnance van een N ederlandse NV met een Amerikaanse beursnotering

88. Young M&A Event: De kansen en r isico’s van kunstmatige intelligentie

90. Column: Risico bij overnames fl exbedrijven niet altijd goed in kaart gebracht

9 1. Dealflash: Investering Keensight Capital en ServiceNow in Plat4mation groep

93. League Tables

100. Community Update: Young M&A Padelcup

102. Sustainable Finance: fundamentele discussies over waarde versus waarden

1 04. De drie grootste valkuilen bij een post-merger integration

Brengt finance professionals verder

Alex van Groningen brengt financials verder. Ontmoet collega’s en laat je bijpraten door experts. Met onze verschillende thema’s hebben wij een cursusaanbod dat past binnen jouw wensen en vakgebied. Volg één van de vele cursussen van Alex van Groningen en breid je kennis uit!

Bekijk het cursusaanbod

Scan de QR-code of ga naar alexvangroningen.nl/cursussen Heb

1. Euronav neemt CMB.TECH over

1

Dealwaarde: 1.01 miljard euro

6. Medios neemt Ceban over van Bencis Capital Partners

2. Consortium VTTI en IKAV nemen Adriatic LNG over

Dealwaarde: 880 miljoen euro

2

3. BAWAG Groep neemt Knab over van a.s.r.

Nederland

Dealwaarde: 590 miljoen euro

3

4. Novartis neemt Calypso Biotech over

Dealwaarde: 390 miljoen euro

4

5. PGGM Infra investeert in Electra

Dealwaarde: 304 miljoen euro

5

Deals 2019-2024 Q1

Dealwaarde: 260 miljoen euro

6

7. JDE Peet's neemt 100% van de koffiebrandactiviteiten van Caribou Coffee over

Dealwaarde: 240 miljoen euro

7

8. Jubilant Foodworks Nederland verwerft meerderheidsbelang in DP Eurasia

Dealwaarde: 187 miljoen euro

8

9. Ten Cate Investeringsmaatschappij neemt Hydratec Industries over

Dealwaarde: 185 miljoen euro

9

10. HAL Investments investeert in Koppert

Dealwaarde: 140 miljoen euro

10

Lees op pagina 48 over het M&A-onderzoek van Killian McCarthy: “Het is dus een enorme en deprimerende cyclus met heel weinig positiviteit.”

CMS ziet opmerkelijke daling in koopprijsaanpassingen (PPA’s) en earn-outs

De Europese fusie- en overnamemarkt toonde in 2023 veerkracht ondanks uitdagende wereldwijde omstandigheden. Dat blijkt uit de jaarlijkse European M&A Study van internationaal advocatenkantoor CMS. Uit het onderzoek blijkt ook dat, ondanks het moeilijke macro-economische klimaat, de omstandigheden voor M&A-transacties in 2024 gunstig zijn. Dit komt mede door een geleidelijke stabilisatie van de markt, met lagere rentetarieven en een lagere inflatie. Er was een opmerkelijke daling in koopprijsaanpassingen (PPA’s) en earn-outs bij deals. Dat duidt op een verschuiving naar stabielere en voorspelbaardere dealstructuren. Deze trend wijst op een toenemend vertrouwen in de nauwkeurigheid van waarderingen en financiële stabiliteit. Het verminderde gebruik van de locked box in kleinere transacties wijst echter op aanhoudende onzekerheid over de prijsstelling.

Frequente overnemers doen het beter

Bedrijven die in turbulente tijden actief blijven in M&A creëren meer waarde.

In het zesde Global M&A Rapport van Bain & Company kijkt het consultancy-bedrijf o.a. naar hoe beoefende strategische kopers in 2023 een voorsprong wisten te pakken. Volgens Bain’s rapport gingen winnende bedrijven in alle sectoren en over de hele wereld deals aan om hun toekomst opnieuw uit te vinden. Of het nu gaat om autofabrikanten die verticale overnames doen om de voorraden voor de transitie naar elektrische voertuigen veilig te stellen of verzekeraars die aankopen doen om hun traditionele rol van risicobescherming uit te breiden naar risicopreventie. De bedrijven die dergelijke stappen hebben gezet, zullen degenen zijn die als leiders naar voren zullen komen, stelt Bain & Company. De consultant vervolgt: ‘Misschien wel het belangrijkste M&A-inzicht uit 2023 was de vergroting van de prestatiekloof tussen frequente kopers en hun inactieve sectorgenoten. Vol-

gens ons langetermijnonderzoek presteren frequent acquirers altijd beter wat betreft het totale aandeelhoudersrendement. In 2023 bleef die marge groeien.’ Het jaar 2023 liet ons volgens Bain opnieuw zien dat de kloof groter werd tussen hoe frequente kopers en hun inactieve collega’s zich gedragen in downcycli van fusies en overnames. De frequente kopers presteren in alle economische cycli beter en hebben de neiging om in goede én slechte tijden op de markt te blijven. ‘Als we bijvoorbeeld terugkijken naar de Covid-19-periode, zien we dat de meeste frequente kopers nooit zijn gestopt met het sluiten van deals’, schrijft Bain & Company. ‘Zelfs niet toen de markt over het algemeen kromp. Hetzelfde gold voor de huidige marktdaling die begon met de introductie van hogere rentetarieven in juni 2022.’ Het zijn bedrijven die investeren om door de cycli heen overnames te blijven doen die uiteindelijk als winnaars naar voren komen, besluit de consultancy-firma.

Nederland gaat investeren in deze tien technologieën

Bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en het kabinet gaan voorrang geven aan tien strategische technologieën. Die zijn nodig voor de Nederlandse banen en inkomsten van de toekomst, het oplossen van maatschappelijke uitdagingen en onze nationale veiligheid. Dat staat in de Nationale Technologiestrategie waarmee de ministerraad op voorstel van minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat akkoord is gegaan. Ondernemers, onderzoekers en overheid hebben gezamenlijk op een rij gezet voor welke technologieën en markten de grootste kansen voor Nederland liggen. Door in die technologieën te investeren, versterken we het (toekomstig) verdienvermogen, pakken we ongewenste afhankelijkheden en maatschappelijke uitdagingen aan en is technologisch leiderschap haalbaar. Het gaat om de volgende tien technologieën:

Veel MKB-ondernemers zien waarde bedrijf stijgen

intelligentie (AI) en data

08. Energiematerialen

09. Halfgeleiders

10. Cybersecurity

Bijna zeven op de tien Nederlandse MKB-ondernemers zagen de waarde van hun bedrijf het afgelopen jaar stijgen. Driekwart van hen verwacht dat deze trend zich ook de komende twaalf maanden voortzet. Dit blijkt uit de nieuwste editie van de driemaandelijkse Europese Bedrijfsovernamebarometer van Marktlink. Tom Beltman, partner bij Marktlink, legt uit: “Nu externe economische marktomstandigheden verbeteren, groeit terecht het vertrouwen van ondernemers in hun bedrijven. Het Nederlandse MKB heeft de afgelopen jaren goed gereageerd op alle onzekerheid in de markt. Het heeft hiermee laten zien duurzaam winstgevend te kunnen zijn, en dat maakt deze ondernemingen aantrekkelijker voor potentiële kopers. Wij merken dat ondernemers dit ook inzien, waardoor het aanbod voor verkoop stijgt.”

Bijna de helft van de Nederlandse MKB-ondernemers weet niet wat de waarde van hun bedrijf is. Veertien procent van de ondernemers geeft aan het ook liever niet te weten. Beltman: “De meeste ondernemers focussen zich op de korte termijn, terwijl een waardeindicatie met name gebaseerd is op de toekomstige verdiencapaciteit en de (on)zekerheden die daarmee gepaard gaan.”

Best Deals & Best M&A Advisor

Ruim 1000 dealmakers bezochten op 14 december 2023

het eindejaarsgala voor de sector: de M&A Awards. M&A Magazine ze e de hoogtepunten op een rijtje en sprak een aantal van de winnaars.

De M&A Awards 2023 begon met een champagneontvangst, aangeboden door risicospecialist Aon. De receptie betekende in de kerstsfeer komen, drankjes nuttigen en vooral veel handjes schudden met de 1000 aanwezige adviseurs, bankiers, investeerders en advocaten. Hierna begaven de M&A-professionals zich naar de grote zaal van de Beurs van Berlage waar ze welkom werden geheten door Roland Koopman, de host van de avond. Samen met Community Manager Jurrien Morsch blikte hij terug op dealjaar 2023 en vooruit naar het komende jaar. Toen was het tijd voor de eerste ronde awards...

Best Deal: Sopra Steria – Ordina

De prijs voor Best Deal, zoiets als de Oscar voor beste film, ging naar de overname van Ordina door Sopra Steria. In maart 2023 verwierf Sopra Steria de digitale businesspartner Ordina via een aanbevolen openbaar bod in contanten ter waarde van ongeveer 518 miljoen euro. De fusie had tot doel een leidende speler te creëren in de IT-adviessector in de Benelux. De gecombineerde entiteit, die ook de bestaande Benelux-activiteiten van Sopra Steria en de recente overname in België (Tobania) omvatte, had een omzet van 700 miljoen euro en een personeelsbestand van meer dan 4.000 werknemers in de Benelux. De deal werd in september 2023 afgerond

en heeft de Europese expansiestrategie van Sopra Steria aanzienlijk versterkt. Het bood de IT-dienstverlener en consultant namelijk de unieke kans om de Beneluxmarkt te betreden en een strategische leemte in haar portfolio aan te pakken. De transactie sloot niet alleen aan bij de bestaande strategie van Ordina; het verenigde ook twee bedrijven met gedeelde culturen en waarden, een cruciale factor in een strategische fusie. Daarom een terechte winnaar voor de M&A Award voor Best Deal 2023.

Best Deal Mid-Market: EPI – Currence iDEAL & Payconiq International

Het European Payments Initiative nam in mei 2023 iDEAL en Payconiq International, het bedrijf achter de technologie van iDEAL, over. Hoeveel is neergeteld voor iDEAL en Payconiq is niet bekend gemaakt, maar duidelijk is dat de nieuwe combinatie met die dubbele overname wil uitgroeien tot leidende partij in Europa met een unieke instant betaaloplossing. De jury was zeer te spreken over de transactie. Naast dat het aan elkaar knopen van verschillende bancaire ecosystemen complex is, is het ook in zekere zin idealistisch en strategisch visionair en aangezien nu steeds meer Europeanen toegang krijgen tot snel en veilig internetbankieren draagt het volgens een van de juryleden in belangrijke

DOOR ONZE REDACTIE | BEELD ELISA SMOOK

mate bij aan het thema van financiële inclusie. Dat het Nederlandse iDEAL nu met het Belgische Payqoniq de basis vormt van een Europabreed platform geeft de deal een randje van nationale (of Benelux?) trots. Ook de M&A Community stemde volop op de transactie en deze is dan ook de trotse winnaar van de M&A Award voor Best Deal Mid-Cap 2023.

Best Small Cap Deal: Indutrade – SKS

Per 19 januari 2023 is SKS B.V., een technische handelsonderneming gespecialiseerd in hoogwaardige, innovatieve en duurzame procescomponenten voor de hygiënische procesindustrie, onderdeel geworden van de technische bedrijvengroep Indutrade Benelux, een grote internationale strategische partij in dezelfde sector. Wat de deal onder andere zo bijzonder maakt, vond de jury, is dat de oprichter van SKS, Toine Uijttewaal, al een paar jaar bezig was met de verkoop van zijn onderneming en daarvoor een bijzonder pad heeft gekozen. In plaats van een directe exit naar een strategische partij in dezelfde markt te maken heeft hij ervoor gekozen om de afgelopen drie jaar Nobel Capital aan boord te halen als partner. Dit private equity-huis heeft in samenwerking met het bestaande

management in de afgelopen jaren de winstgevendheid van het bedrijf flink opgekrikt en zo goed voorbereid op de exit naar Indutrade. Het gevolg: een mooie deal voor Nobel, een betere verkoop voor de ondernemers achter SKS en een perfecte strategische fit voor Indutrade.

Best M&A Advisor: Bastiaan Vaandrager – Rothschild & Co

De felbegeerde award voor Best M&A Advisor werd in 2022 gewonnen door Sander Griffejoen van Rothschild & Co, maar een nieuwe regel stelt dat een dealmaker niet twee jaar achtereenvolgens kan winnen. Maar Rothschild & Co hoefde niet te treuren, want Bastiaan Vaandrager van de alom gerespecteerde adviesfirma pakte de award. Het was de veertiende M&A Award voor Rothschild & Co, en de achtste voor Vaandrager persoonlijk. “Heel veel werk van heel veel mensen", zei de topdealmaker diplomatiek, “maar ik ben er uiteraard heel trots op. “In de eerste helft van het jaar zagen we wat mooie deals uit 2022, maar in de tweede helft werd het wat lastiger.” Uiteraard wilde de topadviseur niet prijsgeven wat er in het vat zit voor volgend jaar, maar dat er iets moois aankomt is duidelijk. 

‘Diepgaande sectorkennis en wereldwijd sterke lokale teams: hét recept voor succes’

Afgelopen december won hij de prestigieuze M&A Award voor Best M&A Advisor Mid Market. Martijn Koops, Managing Director/Head of Amsterdam Offi ce van Lincoln International, over zijn passie voor de wereld van fusies en overnames.

DOOR CHARLES SANDERS | BEELD MARK VAN DEN BRINK

Dertig collega’s, zestig ruim bemeten desks op de recent opgeleverde 20e verdieping van WTC Tower Ten aan de Amsterdamse Zuidas. Terwijl tachtig meter lager het verkeer over de A10 voortkruipt en de fotograaf zijn werk doet, vertelt Martijn Koops: “Net als onze wereldwijde organisatie, groeit ook onze Nederlandse vestiging als kool. De afgelopen dertien jaar moesten we om die reden al vier keer verhuizen. In deze splinternieuwe Tower Ten hebben we nu plaats om ons team de komende tijd te verdubbelen. We hebben het momentum en zien groeiende vraag naar onze M&A en Debt Advisory dienstverlening.”

Samen met Eric Wijs (Co-head of Europe), begon Martijn Koops ruim dertien jaar geleden bij de Nederlandse vestiging van de Amerikaanse investment bank. Waarom hij die uitdaging aanging? “Ik had er zeven jaar bij NIBC Bank opzitten”, antwoordt hij. “NIBC was een uitstekende plek om het vak te leren. Ik ben een blijver, ik bouw graag. Maar ik zag ook de M&A markt meer internationaal en meer sectorgericht worden. Toen Lincoln International en Eric Wijs – hij plantte de Lincoln-vlag in 2010 in Nederland, ik sloot me een jaar later bij hem aan – op mijn pad kwamen, was de keuze snel gemaakt. Bij Lincoln is sectorkennis en toegang tot kopers wereldwijd immers welhaast onbegrensd. Met inmiddels bijna duizend professionals wereldwijd hebben we de kritische schaal om te investeren in technologie en grote sectorteams. Met ieder zijn of haar eigen specialisme. Sectorkennis en wereldwijd sterke lokale teams. Samen hét recept voor succes.”

Winnen is belangrijker dan meedoen

Want Koops en zijn collega’s gaan voor dat succes. Winnen is belangrijker dan meedoen, ademt het kantoor uit. Winnen deed Martijn Koops op donderdagavond 14 december 2023 ook, toen hij in de Beurs van Berlage die felbegeerde Award voor Best M&A Advisor Mid Market kreeg uitgereikt. “Een teamprestatie”, deelt hij dat succes met zijn collega’s. “Ja, ik haalde die avond de Award op, maar alleen win je geen Award. Dat is een kwestie van heel goed samenwerken over de grenzen heen, waarbij elk teamlid een bijdrage levert om samen het verschil te maken. Ik zie het als een erkenning voor het gehele team.”

Die betovering voor en van het vak zat er bij Koops al jong in. Op de universiteit, tijdens zijn studie economie aan de

VU in Amsterdam, werd hij gegrepen door de dynamiek van M&A. “Je hebt in M&A écht impact, en moet veel disciplines beheersen. Je koopt en verkoopt, als je bij de finish arriveert is er echt wat veranderd. Kijk; op de universiteit leer je een manier van denken. Maar het echte M&A vak leer je door die deals te doen. Hoe organiseer je het beste proces voor de specifieke situatie, hoe pers je de laatste euro’s eruit, hoe overtuig je een klant of koper... elke deal word je beter. En bij Lincoln doen wij veel deals, héél veel. Aan het begin van mijn carrière heb ik ook overwogen in de strategy consultancy te stappen. Maar dan ben je toch vooral aan het rapporteren, terwijl je in M&A al vanaf het prille begin van je loopbaan echt impact hebt.”

Geslaagde aanval op die gevestigde orde

En bij Lincoln International zijn de mogelijkheden voor talent vrijwel onbegrensd. Zoals Eric Wijs – als voorgan-

ger van Koops drie keer winnaar van de M&A Award voor Best Advisor Mid Market – in een interview met de M&A-website en het gelijknamige magazine vorig jaar mei al zei: “Vanaf een internationaal platform met grote sectorkennis die gevestigde orde aanvallen. Dat hebben we afgelopen jaren gedaan, en die aanval is geslaagd. De start was in een kamertje met twee bureaus. En nu dus die hele verdieping in de nieuwe Tower Ten. Groei slaat hier de klok.”

Zijn collega vanaf dat prille begin, Martijn Koops: “Het Nederlandse succesverhaal staat niet op zichzelf. Ook in de VS, de UK, Duitsland en Zwitserland – om maar enkele Lincoln-vestigingen te noemen – is er die sterke groei. Wat ons uniek maakt, is dat wij het beste van twee werelden bieden. Global sector kennis gecombineerd met sterke lokale teams. We kiezen er bewust voor om ook lokaal specifieke sub-sector expertise op te bouwen, en waar mogelijk dit ook wereldwijd in te zetten. Dit in tegenstelling tot concurrenten die veelal vanuit London werken. Daarnaast besteden wij heel veel tijd aan cliënten, van begin tot en met het einde van een traject. Hands on, senior involvement. We werken heel gefocused, om die aandacht te kunnen blijven geven. Je moet hongerig zijn, de cliënt overtuigen dat je hard voor hem of haar loopt om hun deal tot een groot succes te maken. Ik zeg in het begin van een traject altijd: ‘Bel mijn laatste klanten, die kunnen je echt vertellen hoe we werken.’ Zo overtuig je op de inhoud. Excellence, ondernemerschap, samenwerken, integriteit. Dat gezamenlijk maakt onze unieke cultuur.”

‘Wij hebben het momentum'

Een cultuur die aantrekkingskracht heeft. Want, zo zegt Koops: “Wij zijn een magneet voor talent. Jonge M&A’ers staan hier bij wijze van spreken massaal voor de deur. Wij hebben het momentum, met sterke deal flow voor aansprekende klanten waaronder veel van de leidende private equity firma’s actief in Nederland. En waar het verloop in de sector over het algemeen behoorlijk groot is, blíjven ze bij ons. Er is echt perspectief om door te groeien. Ervaren collega’s nemen de nieuwelingen aan de hand, geven hen die in jaren opgedane kennis mee. Die zij vervolgens weer delen met talent dat weer ná hen binnenkomt. Op die manier kun je als team en als organisatie sterk groeien.”

Niet alleen in goede tijden, benadrukt Martijn Koops. “2023 gold als een lastig jaar voor de markt. Maar voor Lincoln in de Benelux was het een recordjaar met zo’n twintig deals. Want uitgerekend in een moeilijke markt zien klanten de meerwaarde van onze expertise, van toegang tot kopers en hoge kwaliteit executie. Tja, als het allemaal op rolletjes loopt, als de economie floreert, verkoopt iedereen wel. Juist in slechte tijden kun je die meerwaarde verzilveren, komt kwaliteit bovendrijven. Execution is geen commodity. Het bewijs is simpel te leveren: hoeveel deals doe je, wat voor resultaten haal je daarop!”

Als heilige graal die tot succes in M&A-werk leidt, noemt Koops naast analytische skills, inschattingsvermogen en sterke communicatieve kwaliteiten. “Want goede communicatie leidt tot vertrouwen. In een verkooptraject gaat het erom dat unieke verhaal van de klant overtuigend over te brengen. Je moet denken in kansen, in oplossingen, een can do instelling hebben. Als je op gaat voor een opdracht, moet je vaak in amper een uur tijd die skills over brengen en een klik krijgen met de potentiële klant. Soft skills zijn daarbij heel belangrijk. Daarbij moet je jezelf niet te serieus nemen, en met beide benen op de grond blijven staan. Ook met potentiële kopers moet je een band opbouwen. Want het is zaak om sterke competitie te creëren, maar tegelijkertijd ook bruggen te slaan tussen partijen om een deal gedaan te krijgen.”

‘Aanvoelen wanneer die piek komt en er staan’

Die berg blíjven op klimmen, het glas altijd half vol zien, dat killer instinct hebben en houden. Martijn Koops bewijst al twintig jaar dat hij over die eigenschappen beschikt. Hij is nu 44, hoe lang kun je als doorgewinterde M&A advisor vol in de vuurlinie blijven staan? “Als je het leuk vindt wat je doet, heel lang. Ik kom elke ochtend met plezier uit bed om die gave deal te doen, om samen met mijn team door die muur te gaan. Eric Wijs is nog

“Juist in slechte tijden kun je die meerwaarde verzilveren, komt kwaliteit bovendrijven.”

langer in het vak actief en heeft ook nog steeds dat gevoel. Zaak is wel om je energie te doseren. Op de juiste momenten aan te voelen wanneer die piek komt. En er dan te staan.”

Terugkijkend op die twintig jaar M&A, welke deals staan hoog in de persoonlijke prijzenkast? “Dan kijk je toch naar je laatste jaar. Heel recent: de deal waarbij het Zweedse IK Investment Partners het meerderheidsbelang van de Nederlandse investeerder Bencis Capital in camerabeveiligingsbedrijf Kooi overnam. Familiebedrijf Kooi, opgericht door Pieter Kooi, levert tijdelijke videobeveiligingsoplossingen waarmee de beveiliger met de hond wordt vervangen door AI gestuurde technologie. Bijvoorbeeld bij windmolenparken of bouwplaatsen. Het bedrijf verdubbelde in twee jaar tijd de omzet. In deze deal adviseerden wij, samen met NautaDutilh en EY, Bencis Capital, dat in 2018 aan boord kwam als meerderheidsaandeelhouder van Kooi. Een zeer competitief proces met tientallen geïnteresseerde partijen.”

Ook bijzonder noemt Martijn Koops de recente verkoop van Hallo aan Klar partners, een noord-Europese investeerder. “Hallo levert een one-stop-shop aan bedrijfskritische beheerde IT-diensten voor het MKB”, licht hij toe. “Dit was één van de meest competitieve verkoopprocessen in 2023 waarmee we een nieuwe standaard in de ITservices markt hebben gezet. Lincoln adviseerde Vortex Capital Partners en Hallo, samen met De Brauw.”

De onstuitbare opmars van debt advisory

Lincoln adviseert van origine vaak de verkopende partij in transacties. In 2023 begeleidde Lincoln het grootste aantal private equity exits wereldwijd, meer dan welke concurrerende zakenbank ook. Lincoln is echter ook in toenemende mate actief voor kopers. Naast M&A is Lincoln in Nederland sinds twee jaar ook actief in debt advisory met een lokaal team geleid door Sander Thiadens, dat een sterke opmars doormaakt. Want met name na de Covid-19 pandemie zagen ze bij Lincoln Benelux dat de financieringskant van de Nederlandse grootbanken zo goed als stil kwam te liggen. Waarna internationale schuldfondsen in het ontstane gat sprongen.

Koops: “In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zag je die ontwikkeling al eerder. In de afgelopen jaren is private debt in de Benelux doorgebroken en de COVID periode heeft dat enorm versterkt, waarmee het aantal mogelijke opties om een acquisitie te financieren de afgelopen jaren veel groter is geworden. Daarmee is ook de meerwaarde van een debt advisor – die een dergelijk traject voor een klant uit handen neemt en het beste schuldpakket uit de markt haalt – aanmerkelijk groter geworden. Debt advisory is cruciaal als verbreding van onze dienstverlening en als verdieping van de relatie met onze klanten.”

‘M&A-mandaten worden niet op de golfbaan uitgedeeld’

Dromen, ambities? “Die zijn er genoeg! Wij willen de dominante nummer één speler in de private M&A- en Debt Advisory market van de Benelux worden. Daarbij zien we als trends dat tech dwars door alles heen snijdt en het belang van data verder groeit. Zowel bij de bedrijven die we verkopen als ten aanzien van onze eigen praktijk. In onze eigen database staan alle details van de vele honderden transacties die we elk jaar uitvoeren, wat unieke inzichten biedt op het vlak van waarderingen en het gedrag van kopers. Er worden steeds hogere eisen gesteld aan data om tot die perfecte analyse te komen. Je moet schaal opbouwen om te investeren in kennis en technologie, wil je het verschil maken.”

Over zijn leiderschapsstijl zegt Martijn Koops: “Alle dertig collega’s hier op kantoor zijn door mij aangenomen. Ik probeer te inspireren door de stip aan de horizon te zetten en voorop te gaan in de strijd, door het goede voorbeeld te geven. Ik druk mensen voortdurend op het hart: ga op dezelfde manier om met jong talent, zoals je dat zelf vroeg in je carrière ook prettig vond, en geef oprechte feedback on-the-job. Zo hebben we ervoor gezorgd dat talent-ontwikkeling bij ons centraal staat. Als ik beginnend jong M&A-talent twee adviezen moet meegeven? Ga daar zitten waar veel deals worden gedaan en begin zo vroeg mogelijk met het opbouwen van je netwerk. Want M&A-mandaten worden echt niet uitgedeeld op de golfbaan, dat is zó’n ouderwets idee. Mandaten worden gegeven door mensen die het uitgerekend jóu gunnen. Mensen die je persoonlijk kent.” 

Terugblik M&A Awards 2023:

Best Firms & Investors

Vervolg van pagina 12. Na het uitreiken van de M&A Awards voor beste deals, werd advocatenfirma deBreij op het podium geroepen voor de ontvangst van de award voor Best M&A Law Boutique. Naamgever Dennis de Breij is dan wel vertrokken; het deBreij DNA – “authentiek en pragmatisch”, volgens partner Maurice Dudink – zorgt nog altijd voor veel succes. De felbegeerde award voor Best M&A Law Firm ging, na jarenlange overwinningen van Allen & Overy, naar Loyens & Loeff in 2023. “We hebben zo’n goede vibe in het team”, zei een partner van de firma. “We hebben een topjaar gehad en dat gaat alleen maar beter worden.”

Het was ook een topjaar voor Oaklins die de award voor Best M&A House Mid-Market mocht ophalen en voor Rothschild & Co dat, net als vorig jaar, werd gekozen als beste M&A House. “De 14de award al”, zei Roland Koopman. “Hoe gaan jullie daar een 15de aan toevoegen?” “Gewoon zo doorgaan”, zei Sander Griffejoen. “Tot nu toe gaat het goed.” De laatste twee awards van ronde 1 gingen naar SINCERIUS en PwC voor Best Transaction Services Firm Mid-Market en Best Transaction Services Firm.

Daarna was het tijd voor het voorgerecht dat bestond uit een bombe van huis gerookte en gepekelde zalm met

sake, gepofte rijst, Tomasu, wasabi crème en limoen. Het vegetarische alternatief was pannacotta van eekhoorntjesbrood, rode uienjam, champignons, zwarte bessendressing, gezouten walnoten en geschaafde donkere chocolade.

Toen zette de dj van de avond ‘One More Time’ in van Daft Punk en was het tijd voor de volgende ronde van de awardshow. De eerste prijs van deze ronde ging naar ING voor Best Acquisition Finance Provider. Geen geringe prestatie in de huidige gesloten financiële markten. “We zijn enorm gecommitteerd aan onze klanten en we zetten die stap extra”, aldus Laurens Donker van ING. De Best Venture & Growth Capital Provider is net als de afgelopen drie jaar Holland Capital. Dan de beste HandsOn Investment Firm. Dat is geworden: Torqx Capital Partners, de prive equity-firma die in 2023 Beter Bed van de beurs wist te plukken. Managing Partner Lennert Spek hintte erop dat de volgende deal waarschijnlijk al in aantocht is. NPM Capital was de volgende investeringsfirma die het podium mocht beklimmen om de award voor Best Family Office in ontvangst te nemen. De ronde werd afgesloten met drie awards voor beste Private Equity House. De winnaars waren Waterland (Upper Market), Egeria (Mid-Market) en Karmijn Kapitaal (Lower MidMarket).

DOOR ONZE REDACTIE | BEELD ELISA SMOOK

Best M&A Law Boutique deBreij

Best M&A Law Firm Loyens & Loeff

Best M&A House Mid-Market Oaklins

Best M&A House Rothschild & Co

Best Transaction Services Firm Mid-Market SINCERIUS

Best Transaction Services Firm PwC

Best Acquisition Finance Provider ING

Best Venture & Growth Capital Provider Holland Capital

Best Hands-On Investment Firm Torqx Capital Partners

Best Family Office NPM Capital

Best Private Equity House Lower Mid-Market Karmijn Kapitaal

Best Private Equity House Mid-Market Egeria

Best Private Equity House Waterland Private Equity

Femke

‘Onze kracht ligt in het 'gewoon doen'.

Geen loze woorden, maar concrete acties’

Schouten (Pellicaan Advocaten):

Femke Schouten over het prijswinnende diversiteitsbeleid van Pellicaan Advocaten.

De overtuigende winnaar van de prijs voor de Best Diversity Firm bij de uitreiking van de M&A Awards was in 2023 Pellicaan Advocaten. “De werkdruk ligt bij ons hoog, maar wij slagen erin dat te combineren met ons D&Ibeleid”, zegt Femke Schouten van Pellicaan. “Een kantoor dat alleen maar corporale jongens in pakken heeft zal niet zo snel matchen met een groene ondernemer die het goede wil doen.”

Diversiteitsbeleid bij veel M&Afirma's nog in de kinderschoenen

Het lijkt misschien een open deur: meer diversiteit en inclusiviteit is in het voordeel van een organisatie als geheel en van alle betrokken. Een inclusieve en diverse werkomgeving betekent dat iedereen als professional en als mens meer vrijheid heeft om zelf richting te geven aan zijn werk en ontwikkeling dan in een traditionele organisatie - vrouwen én mannen, los van geaardheid, etnische achtergrond, of wat dan ook. Diversiteit is, zo blijkt keer op keer, een recept voor goed management. Divers samengestelde teams lijden niet onder verkokering en bewustzijnsvernauwing, bieden ruimte voor creativiteit, maken afgewogen beslissingen die bovendien op een breed draagvlak mogen rekenen. Op de werkvloer leidt het tot betere samenwerking, communicatie, en succes - het bedrijf wordt competitiever, productiever en innovatiever.

Nogmaals: het lijkt misschien een open deur. Maar nog lang niet elke organisatie heeft die deur al volledig ingetrapt. Zeker organisaties met M&A-professionals niet, zo

bleek het afgelopen jaar weer eens tijdens een vergadering van de jury van de Best Diversity Firm Award. Een prijs waarvoor zowel advocaten- en adviesorganisatie als private-equtiypartijen zich konden aanmelden.

De jury had het niet makkelijk. Veel van de advocaten- en advieskantoren die meededen leken weinig geïnspireerd; soms leken hun ingezonden 'pitches' grotendeels te zijn gekopieerd uit voorgaande jaren of van internationale presentaties waarmee ze wereldwijd goede sier maken. Veel grote woorden, kleine en weinig concrete daden in elk geval. Private Equity slaagde erin daarbij achter te blijven. Slechts drie firma's hadden wat ingezonden. Goed voor een speciale vermelding van de jury: die vond dat al bijzonder voor een nog door mannen gedomineerde sector, waar het diversiteitsbeleid van de meeste bedrijven nog in de kinderschoenen staat. Maar Awardwaardig waren ook die inzendingen niet.

De overtuigende winnaar was dit jaar Pellicaan Advocaten, een klein kantoor (30 medewerkers in Amsterdam en Rotterdam) dat gespecialiseerd is in ondernemingsrecht en arbeidsrecht. Het kantoor is voortgekomen uit de juridische afdeling van Mazars, en het werkt nog altijd nauw samen met deze accountants- en adviesorganisatie, 25 jaar nadat naamgever Henriëtte Pellicaan het kantoor oprichtte.

'Whatever fits you best'

De jury roemt in haar verslag de cultuur van Pellicaan Advocaten, waar diversiteit en inclusie een vanzelfsprekendheid is. D&I is dus niet een zaak die keer op keer

DOOR JAN BLETZ

Diversity

moet worden geagendeerd door HR, het leiderschapsteam of door enkele rolmodellen binnen de organisatie – nee, het is volledig ingebed in de dagelijkse bedrijfsvoering en wordt door iedereen uitgedragen. Zo heeft Pellicaan Advocaten een 50-50 verdeling tussen mannen en vrouwen in het advocatenteam, dat zich onderscheidt door een gendergelijke beloning. Kenmerkend is ook het 360graden feedbacksysteem, waarbij iedereen elkaar regelmatig beoordeelt op hun prestaties, gedrag en ontwikkeling. Besluitvorming ligt niet uitsluitend bij het management, maar vindt plaats op alle niveaus, waardoor iedereen kan bijdragen aan het beleid.

“Het belangrijkste is dat er bij ons een onbeperkte vrijheid bestaat, met als randvoorwaarden dat medewerkers bereikbaar moeten zijn voor cliënten (binnen kantooruren) en voor overleg met collega's”, zegt Femke Schouten, als advocaat verbonden aan Pellicaan. “We hebben een ruimhartig thuiswerkbeleid, wat betekent dat medewerkers kunnen werken waar ze maar willen. Zo heeft een van onze partners enige tijd 'remote' gewerkt vanuit Curaçao. Geboorteverlof en ouderschapsverlof worden aangemoedigd, parttime werken wordt gestimuleerd en medewerkers hebben de vrijheid om hun eigen praktijk op te bouwen op een manier die bij hen past. Het carrièrepad volgt niet strikt het 'Up or Out'-model, maar richt zich op 'what fits you best'. Geslacht speelt geen rol in beoordelingsgesprekken, kwaliteit staat voorop. Als er kennis ontbreekt, om welke reden dan ook, is het mogelijk om opleidingen te volgen.”

ben grote kantoren meer middelen om aan een goed D&I-beleid te werken, zou je zeggen. Maar: “Naar mijn mening draait het niet zozeer om het hebben van veel middelen, maar om het nakomen van je beloftes. Als je veel geld hebt maar dat niet investeert in je mensen en hun behoeften, als je er continu over praat maar je toch richt op fi nanciële kortetermijnwinsten, dan blijft je diversiteits- en inclusiebeleid achter. Ik denk dat onze kracht ligt in het 'gewoon doen'. Geen loze woorden, maar concrete acties”, zegt Schouten.

“Als je advies wilt inwinnen over ESG bij een advocatenkantoor, is het wel zo prettig als je dan met mensen om tafel zit die werkelijk weten wat dat inhoudt.”

Misschien is een klein kantoor zelfs in het voordeel: “In een kleinschalige omgeving als de onze heb je korte lijnen, zonder alle procedures en bureaucratie die je op grote kantoren aantreft en zonder allerlei mensen die van alles moeten of willen. Ook voor grote kantoren geldt dat 'waar een wil is, is een weg'. Maar als er veel mensen hun mening moeten geven over iets, vooral als het gaat om een relatief nieuwe onderwerp zoals diversiteit en inclusiviteit, dan kan dat vertragend werken. Zeker als de partnergroep overwegend bestaat uit mannen die ook nog eens dicht tegen hun pensioen aanzitten. Probeer het dan maar eens voor elkaar te krijgen dat er een ruimte komt waar vrouwen kunnen kolven.”

‘Walk the walk’

Kleinschaligheid als voordeel

Dat een betrekkelijk klein kantoor als Pellicaan Advocaten een prijs bij de uitreiking van de M&A Awards in de wacht zou slepen was misschien verrassend. Tenslotte heb-

Zelf is Femke Schouten is gespecialiseerd in het ondernemingsrecht en houdt zich met name bezig met fusies en overnames en advisering op het gebied van het bredere ondernemingsrecht, met bijzondere aandacht voor ESG (due diligence en advies), vastgoed en diensten voor start-ups en scale-ups.

Daarnaast is ze business development specialist binnen het kantoor, en adviseert ze het bestuur van Pellicaan en stimuleert ze andere teamleden als het gaat om business development. Een onderwerp dat sterk samenvalt met diversiteit en inclusiviteit. Enerzijds omdat D&I 'cruciaal is voor het aantrekken, binden en behouden van talent' zoals Schouten het uitdrukt, en daar valt of staat het zakelijke succes van het kantoor ook mee, 'aangezien mensen de belangrijkste factor vormen binnen ons advocatenkantoor'. “Daarnaast zijn wij net zo gemêleerd als onze klantenkring. Wij denken dat we hierdoor ook altijd een perfecte match kunnen vinden met de klant - dat het persoonlijke vlak zal klikken en dat we dienstverlening op maat kunnen leveren. Een heel verschil met een kantoor dat alleen maar corporale jongens in pakken heeft. Zo'n kantoor zal toch minder snel matchen met een groene ondernemer die het goede wil doen.”

En natuurlijk valt er voor een advocaat in driedelig pak ook te verdienen aan klanten in driedelige pakken, en hoeft hij zich niet te richten op die 'groene ondernemer die het goede wil doen'. “Maar ESG-factoren worden wel steeds belangrijker. Als je daarover advies wilt inwinnen bij een advocatenkantoor, is het wel zo prettig als je dan met mensen om tafel zit die werkelijk weten wat dat inhoudt. Zoals wij: niet alleen omdat we theoretisch onderlegd zijn, maar ook omdat we in de praktijk een goed ESG-beleid proberen door te voeren. Daardoor kunnen we klanten niet alleen adviseren hoe ze kunnen voldoen aan de CSRD, de CSDDD en andere wet- en regelgeving die eraan komt, maar zijn we er ook op gespitst dat in een nieuwe arbeidsovereenkomst rekening is gehouden een aanvullend geboorteverlof, dat de leaseauto niet per se een - typisch mannelijke - Tesla hoeft te zijn of dat het personeelshandboek een toegankelijker indeling zou kunnen krijgen.”

Hoge werkdruk prima te combineren met D&I-beleid

De komende jaren heeft Pellicaan Advocaten de ambitie om op eigen kracht verder groeien, onder andere met

ESG-advisering - van ESG Due Diligence tot adviezen aan klanten hoe ze hun D&I-prestaties kunnen verbeteren. Tot dusver heeft het kantoor vooral bedrijven in het MKB als klant - zo heeft Schouten de aandeelhouders van softwareleverancier Timeff geadviseerd bij de verkoop aan een dochterbedrijf van Main Capital Partners. Maar natuurlijk hoeft de klantenkring daartoe niet beperkt te blijven. Werken voor private-equityfirma's bijvoorbeeld: waarom niet? Zeker als het gaat om diversiteit en inclusiviteit kan Pellicaan die groep nog wel wat leren.

“Ik denk dat veel private-equitymaatschappijen nog een cultuur hebben die in het teken staat van hard werken en snel resultaten behalen. Bovendien worden ze vaak gedomineerd door bèta's en lopen er in het algemeen meer mannen dan vrouwen rond. Allemaal zaken die soms botsten met het idee dat werk en privé goed naast elkaar kunnen bestaan, dat ouders zorgtaken voor hun kinderen op zich moeten nemen of dat werknemers er hobby's op na kunnen houden. Tegelijkertijd denk ik wel dat er een kentering is ingezet. Ik heb in elk geval de indruk dat veel private-equityfirma's moeite doen om meer vrouwen aan te trekken. Snel gaat het alleen niet, langzamer dan in de advocatuur in elk geval. En ze nemen eerder een vrouw aan als junior analist na een stage dan dat ze een vrouw tot partner benoemen.”

“Wij kunnen die ontwikkeling wellicht versnellen. We zijn in werkwijze en omvang goed vergelijkbaar met de meeste PE-kantoren. Net als bij die kantoren ligt de werkdruk bij ons hoog, maar wij slagen erin dat te combineren met ons D&I-beleid. Beter dan veel grote advocatenkantoren, waar het vaak niet cool is om bijvoorbeeld om zes uur te zeggen dat je je kind gaat ophalen. En ook de meest PE-clubs in Nederland hebben rond de 30 mensen voor zich werken, net als wij. We hebben vergelijkbare beleidsvraagstukken en we kunnen ons goed in hun problemen verplaatsen. Het draagt er allemaal toe bij dat we hen van advies kunnen voorzien. Wat zeg ik: we kunnen helpen met hun change management.” 

Terugblik M&A Awards 2023:

Best Debt Advisor, Best Tax Advisor & Best Young Talents

Best Debt Advisor

Marcel van de Wijdeven – Nielen Schuman

Dit was de eerste M&A Award gewonnen door Marcel van de Wijdeven. De Debt Advisor trad in 2010 in dienst bij Nielen Schuman en hij heeft inmiddels een lange staat van dienst opgebouwd op het gebied van leverage- en overnamefinancieringstransacties voor nationale en internationale private equity-bedrijven en corporates. In 2023 was hij o.a. betrokken bij de koop van Van Vulpen, dé Nederlandse expert op het gebied van ondergrondse infrastructuur, door Waterland Private Equity. Ook adviseerde hij private equity firma NPM Capital bij de overname van HQ Group, een dienstverlener die ervoor zorgt dat gevoelige en kwetsbare onderdelen en complete systemen veilig van de ene naar de andere locatie kunnen worden vervoerd.

Best M&A Tax Advisor

Ronald van de Merwe – JSA Tax

Al sinds 1998 is Ronald van de Merwe werkzaam in de fiscale M&A praktijk. Hij werkte voor EY en KPMG Meijburg&Co en sinds 2023 voor JSA Tax. Ronald heeft talloze aan- en verkooptrajecten begeleid, voor zowel buyout fondsen als strategische partijen. Hij heeft een grondig begrip van het effect van fiscaliteit op koopprijsmechanismen. Volgens gegevens van Dealmaker.nl was hij in 2023 bij maar liefst 28 transacties betrokken. “Ik

beschouw het als een overwinning voor het team", zei Van de Merwe na het in ontvangst nemen van de award. “Of Rowdy hem nou wint (Rowdy Schouten van JSA Tax won de award twaalf keer op een rij van 2011 t/m 2022, red.) of ik maakt niet uit, het draait allemaal om ons team. Ik neem hem graag mee en zet hem in dat hele lange rijtje wat er al staat bij JSA.”

Best Young M&A Advisor

Aleksa Nikolic – ING

Aleksa Nikolic, werkzaam bij ING, werd bekroond met de M&A Award voor Best Young M&A Advisor 2023 vanwege zijn uitstekende prestaties en veelbelovende potentieel. Aleksa onderscheidde zich met zijn sterke financiële en boekhoudkundige kennis, uitstekende technische vaardigheden en een positieve werkmentaliteit. Hij werd geprezen om zijn vermogen om onder druk grote hoeveelheden data te verwerken en waardevolle inzichten te leveren aan klanten en stakeholders. Bovendien werd Nikolic geprezen om zijn leiderschapskwaliteiten, zoals zijn vermogen om kalm te blijven en het team effectief aan te sturen, zelfs in situaties met grote tijdsdruk. Zijn eerlijke zelfreflectie over zijn ontwikkelpunten, met name op het gebied van leiderschap en empathie, toonde aan dat hij zich bewust was van zijn groeimogelijkheden en bereid was om hieraan te werken. Al met al werd Aleksa Nikolic beschouwd als een waardige winnaar van de Best Young M&A Advisor Award vanwege zijn uitzonderlijke vaardigheden, prestaties en potentieel voor toekomstige groei in het vakgebied van fusies en overnames.

DOOR ONZE REDACTIE | BEELD ELISA SMOOK

Best Young M&A Lawyer

Omar El Gachi – Stibbe

Omar El Gachi werd gekozen als Best Young Lawyer 2023 vanwege zijn indrukwekkende professionele prestaties, inspirerende persoonlijke verhaal en maatschappelijke betrokkenheid. Als advocaat bij Stibbe, momenteel werkzaam in New York, wist El Gachi de jury te imponeren met zijn heldere pitch en voorbeelden van zijn deelname aan belangrijke cross-bordertransacties. Zijn opmerkelijke academische achtergrond, inclusief het cum laude afronden van twee masteropleidingen, getuigde van zijn uitzonderlijke bekwaamheid en bescheidenheid. Bovendien werd zijn betrokkenheid bij stichtingen voor coaching en buitenschoolse educatie voor jongeren met een Marokkaanse achtergrond geprezen, wat zijn maatschappelijke missie illustreert. El Gachi's combinatie van professionele verdiensten, inspirerende persoonlijkheid en maatschappelijke betrokkenheid maakten hem een overtuigende keuze voor de Best Young Lawyer Award.

Best Young Private Equity Manager

Katherine de Kruiff – Torqx Capital Partners

Als analist bij Torqx Capital Partners heeft de 25-jarige

Katherine de Kruiff al een rol gespeeld bij verschillende prestigieuze deals, waarbij ze vaak fungeert als belangrijk aanspreekpunt voor adviseurs en management van portfoliobedrijven. Haar vermogen om op een jonge leeftijd en in een junior positie volwaardig te communiceren met klanten, collega's en andere betrokkenen maakte indruk op de jury. Naast haar professionele bijdragen binnen Torqx is De Kruiff ook actief betrokken bij teamactiviteiten en heeft ze verschillende initiatieven genomen om het team te versterken, zoals het organiseren van wekelijkse teamruns en het opzetten van nieuwe wervingsinspanningen en alumni-evenementen. Ze heeft ook een belangrijke rol gespeeld bij het Torqx Young Business Accelerator Program, dat studenten verbindt met portfoliobedrijven. Met een achtergrond in econometrie en eerdere ervaringen, waaronder bij het elektrische automerk Polestar, combineert De Kruiff haar enthousiasme en charisma om haar gebrek aan ervaring te compenseren. Haar ambitie om over vijf jaar partner te worden bij Torqx weerspiegelt haar vastberadenheid en potentieel, wat niet onopgemerkt bleef door de jury.

‘Alleen maar copy cats van mezelf? Dat zou het slechtst denkbare team zijn!‘

De prestigieuze Award voor Best M&A Lawyer 2023 ging afgelopen december naar Lennard Keijzer, partner bij De Brauw Blackstone Westbroek. Twee jaar eerder won hij diezelfde Award ook al.

DOOR CHARLES SANDERS | BEELD MARK VAN DEN BRINK

“Ik vertel jong talent graag hoe leuk dat kan zijn; om aan de start van je loopbaan al zoveel verantwoordelijkheid, zoveel kansen te krijgen.”

Technici zijn nog druk bezig in het pand aan het Burgerweeshuispad in Amsterdam Zuid, zeer recent betrokken door De Brauw Blackstone Westbroek. De hectiek van die verhuizing ondergaat Lennard Keijzer ontspannen. Net zo ontspannen laat hij de fotograaf voor dit interview zijn werk doen. Totdat die laatste hem, aan een voor de boomlange Keijzer veel te lage tafel, wil vereeuwigen. “Ik moet me in allerlei bochten wringen om een beetje normaal te zitten. Dit werkt niet. Kom, we gaan ergens anders zitten.”

Tekenend voor de gelouterde dealmaker, hij houdt graag de regie. Het is vanaf het begin ook meteen duidelijk waar hij vooral niet over wil praten. De zoveelste bespiegeling geven over hoe de markt er de komende jaren gaat uitzien lijkt hem een minder passend onderwerp voor het gesprek. Interessanter vindt hij het om te praten over hoe leuk, leerzaam en uitdagend hij het vindt om te werken in M&A, en dit ook uit te dragen aan jongeren en studenten. Zodat ze de stap overwegen naar de M&Aadvocatuur, private equity of investment banks.

Aan de universiteit werd het voor Keijzer al snel duidelijk dat ondernemingsrechtelijke en bedrijfseconomische vakken zijn voorkeur hadden. Dat hij onderhandelen leuk vond werd duidelijk toen hij een groot contract moest onderhandelen voor een studentenfeest. Een loopbaan in M&A was achteraf dus een logische keuze. “Maar toen, bijna twee decennia geleden, was M&A nog niet heel erg bekend bij studenten. Nu is dat anders. M&A-professionals zijn gelukkig veel meer in contact met studenten over de M&A wereld.”

Keijzer werkt nu al achttien jaar voor hetzelfde kantoor. “Als je me na afloop van mijn studie ondernemingsrecht in Leiden in 2006 had gezegd dat ik in 2024 nog steeds bij hetzelfde bedrijf zou werken, had ik je waarschijnlijk voor gek verklaard. Toch is het zo gegaan. Ik had na mijn

stage en het schrijven van mijn scriptie bij De Brauw diverse mensen gevraagd om advies. Ik wilde al blijven bij De Brauw en toen zelfs een partner van een ander kantoor mij aanraadde om bij De Brauw te solliciteren was ik helemaal overtuigd.”

Lennard Keijzer praat niet zo graag over de lijstjes of die ene afgeronde fusie of overname die hem altijd is bijgebleven. Dit ondanks de imposante lijst (zie kader) van de deals waarbij hij met het team recent adviseerde.

‘In dit vak zit je al snel aan de onderhandelingstafel’

Lennard Keijzer is graag nauw betrokken bij het enthousiasmeren van studenten en advocaten voor het vak. Dat doet hij op kantoor, op universiteiten en vakopleidingen. “In dit vak zit je vanaf vroeg in je carrière aan de onderhandelingstafel. Dat maakt het beroep bijzonder. Je ontwikkelt heel snel bepaalde skills. Schriftelijk en mondeling communiceren, in het Nederlands en Engels. Presenteren, duidelijke analyses. Leren snel tot de kern te komen. Maar bijvoorbeeld ook met tijdsdruk en stress omgaan. Ik vertel jong talent graag hoe leuk dat kan zijn; om aan de start van je loopbaan al zoveel verantwoordelijkheid, zoveel kansen te krijgen. Ik heb die zeker gehad, en dat waren prachtige uitdagingen. Na nog maar een paar jaar werken zat ik al in het vliegtuig naar Singapore om een cliënt bij te staan in onderhandelingen voor een verkoop. Het hoofd juridische zaken wilde geen partner naar de andere kant van de wereld sturen, maar die jonge M&A-advocaat. Dat vormt je en geeft heel veel zelfvertrouwen. Daarbij komt dat je bij een kantoor als De Brauw, maar ook bij andere kantoren, veel mentoren om je heen hebt die je motiveren, begeleiden en kunnen helpen.”

Het enthousiasme voor M&A, het plezier in het werk, dat was er vanaf dag één. “Ik weet nog dat ik, vlak voordat

LENNARD KEIJZER

Functie Partner en Hoofd Private Equity practice De Brauw Blackstone Westbroek

Leeft ijd 43 jaar

Woonplaats Amsterdam

Studie Ondernemingsrecht Universiteit Leiden

Gezin Samen met Carlijn, dochter (6) en zoon (4)

Sport “Te weinig, ik voetbal met de kinderen. En train wat om een beetje fit te blijven. En verder vooral ambities op dit vlak.”

Hobby Lezen en koken

Muziek “Heel breed, de waan van de dag regeert.”

TV, film Documentaires. “Bijvoorbeeld The Last Dance over Michael Jordan. En Chef’s Table.”

Dé vakantie “We hebben jonge kinderen. Dus bijvoorbeeld

Ameland. Aanrader voor mensen met jonge kinderen en een zekere waardering voor medium zomerweer, of regen en wind in het najaar. Komende zomer gaan we met de kinderen wandelen in de Dolomieten. Daar heb ik een veel te rooskleurig beeld van, maar laat me nog maar even.”

Vervoermiddel De (bak)fiets

ik bij De Brauw begon, dacht: als dit het toch niet blijkt te zijn, ga ik gewoon snel op zoek naar een ander vak. Ik heb na mijn sollicitatie zelfs nog gebeld met een heel ander soort bedrijf, om te weten hoe lang ik nog kon solliciteren voor een traineeship. Hier heb ik pas jaren later weer aan teruggedacht.”

“In 2012 vertrok ik naar Azië, om ons kantoor in Singapore op te zetten samen met een ervaren M&A partner. Ik was toen zes jaar bij kantoor. Ik heb in die periode heel Zuidoost Azië en ook Australië en Nieuw-Zeeland gezien. Van deals in Australië, tot joint venture geschillen in Indonesië en Thailand tot geschikte lokale advocaten zoeken in Myanmar dat toen net openging voor buitenlandse investeringen.”

'De prijs is natuurlijk

belangrijk, maar ook andere voorwaarden. Je luistert en leert begrijpen wat iemand wil bereiken.'

Het werk in de M&A wereld is divers. Keijzer treedt met het team veel op voor Nederlandse en buitenlandse private equity firms. Partnerships aangaan tussen investeerders en managementteams. Maar ook voor corporates die een onderdeel willen verkopen of ondernemers die hun bedrijf verkopen, bijvoorbeeld vanwege opvolgingsvraagstukken. Of omdat die oprichter een deel van het familiekapitaal elders wil investeren, risico’s wil spreiden. Dan wel geld wil ophalen om verdere groei te realiseren.

Keijzer: “Het is heel leuk om het professionele respect tussen ondernemers en private equity te zien ontstaan. Ook al wordt er soms hard onderhandeld, dat hoort er bij en is soms juist goed voor de relatie." Keijzer werkt ook regelmatig juist voor ondernemers die een partnership

met private equity willen aangaan. "Dan zit je soms letterlijk aan de keukentafel met die DGA met dat ene doel helder voor ogen, de deal rond maken, maar alleen als de voorwaarden echt goed zijn. Het gaat niet alleen om de koopprijs. Ook om de overige voorwaarden en wat de plannen zijn voor de toekomst van het bedrijf. Je luistert en leert begrijpen wat iemand wil bereiken.”

Keijzer benadrukt de intellectuele uitdagingen dat M&A werk biedt. “Voor mij is elke dag weer een nieuwe uitdaging. M&A bestaat uit zoveel verschillende aspecten. Ik heb M&A laatst aan studenten uitgebeeld als een speeltuin met daaromheen een hek. Dat zijn de regels. Binnen het hek is er veel vrijheid voor partijen om invulling te geven aan hun deal. En je hebt zoveel knoppen om aan te draaien, dat met goed luisteren en voldoende ervaring er bijna altijd wel een oplossing te vinden is om partijen bij elkaar te brengen. M&A-advocatuur vereist ook echt juridische diepgang want je moet in staat zijn om tijdens de onderhandelingen concreet te kunnen adviseren over allerlei juridische punten en risico's. En ook al heb je gelijk, dan betekent dat niet dat je dat punt persé moet doorduwen.”

‘Ik ben veeleisend en hou er een stevige werkethiek op na’

Het M&A-team van De Brauw Blackstone Westbroek bestaat uit elf partners en vijftig (senior) associates, en diverse support staff. Zij werken nauw samen met experts uit andere praktijken, zoals arbeidsrecht, tax, mededingingsrecht, notariaat, intellectuele eigendom, financiering, en nog meer.

Lennard Keijzer omschrijft zijn leiderschapsstijl als ‘meewerkend voorman’. “We doen het samen, met z’n allen.

“Natuurlijk piept en kraakt het thuis ook regelmatig door mijn werk, en ik gooi de plannen iets te vaak in de war door een onverwachte ontwikkeling in een deal.”

Het ene moment zet ik de lijnen uit, maar net zo goed zit ik te pielen met een lastige bepaling in het contract, of spring je in voor iemand die wat veel op het bord heeft liggen. Ik ben veeleisend, werk in een hoog tempo, hou er een stevige werkethiek op na. Soms is dat inderdaad intens, ook voor de mensen om mij heen. Als een transactie in een stroomversnelling komt bijvoorbeeld. Lastig uit te leggen, maar die intensiteit zou ik ook niet willen missen in ons vak.”

Keijzer werkt graag met jong talent, hij wil ze diezelfde kansen geven die hij in het prille begin van zijn loopbaan kreeg. “Ik vind het heel belangrijk dat jonge teamleden hun mening delen”, zegt hij. “Bijvoorbeeld als ze denken dat er iets niet klopt. Ik daag ze uit om zich uit te spreken. Er zijn simpel gezegd drie mogelijkheden. Hij of zij heeft gelijk, en er klopt dus iets niet. Of diegene beschikt niet over álle informatie, heeft niet het volledige beeld voor ogen. En dan is er nog optie 3: hij of zij mist op dat moment bepaalde kennis of ervaring. In al die drie gevallen is sprake van een goede uitkomst. Pas als je vraagtekens hebt en je mond niet open durft te trekken, is er iets mis. Daarom wil ik mensen met een mening om me heen. En alleen maar copy cats van mezelf? Dat zou het slechtst denkbare team zijn!”

Over de impact van de Best M&A Lawyer award die hij dus al twee keer won: “De eerste keer zat ik tijdens Covid thuis te werken, ik keek met één oog naar de digitale presentatie van de Award-toekenning. Als dan je naam in beeld komt, is dat echt wel leuk. Voor mij, maar ook voor onze hele groep. Het jaar erna won Arne Grimme, een van mijn belangrijkste mentoren, de award voor de zevende keer en het jaar erna ik weer. Dat hebben we goed gevierd. Het is immers een erkenning voor een mooi jaar, voor succesvolle deals en vertrouwen van cliënten, en voor de prestaties van onze groep. Ik zou dat podium nooit zou zijn opgekomen zonder al die slimme, heel hardwerkende jonge en ook wat oudere mensen om me heen.”

‘Dankzij tech kunnen we ons nóg meer concentreren op echt waarde toevoegen. AI gaat ons werk vooral nog leuker maken.’

In het dagelijkse M&A-werk wordt bij het adviseren veel gebruik gemaakt van marktgebruiken en voorbeelden,

aldus Lennard Keijzer. “Je hoeft immers niet opnieuw het wiel uit te vinden. Maar omdat het wiel er al is kan je bepaalde andere aspecten weer door ontwikkelen. Vanuit een betere basis nadenken. Zo breng je de kwaliteit op een steeds hoger niveau en blijft het werk uitdagend. En deals zijn nooit helemaal hetzelfde.”

Hoe hij de veelbesproken rol van technologie – als hulpmiddel in het M&A-proces – ziet? “AI is natuurlijk fantastisch en here to stay , maar er is ook nog veel ruimte voor verbetering. De foutmarges in ons beroep zijn op allerlei gebieden klein dus ik blijf AI-resultaten telkens kritisch bekijken. Wel stelt technologie ons in staat effectiever te werken. Zodat we ons nóg meer kunnen richten op analyseren, de juridisch complexe punten en de dealstrategie. Het gaat ons werk alleen maar nog leuker maken”.

'En naast M&A?'

De vraag of er naast het M&A werk dingen belangrijk zijn voor Keijzer, werd beantwoord met een glimlach. "Zeker", zegt de vader van twee jonge kinderen. “Ik heb een prachtgezin. Mijn vrouw heeft een uitdagende baan in de zorg. We vinden het allebei belangrijk om zo vaak mogelijk als gezin samen te eten om de dag af te sluiten. Ik breng de kinderen een aantal keer per week naar school, en geniet veel van de kleine en grote momenten door de week en in het weekend. Maar ik ga het ook niet mooier maken dan het is. Natuurlijk piept en kraakt het ook regelmatig door mijn werk, en ik gooi de plannen thuis iets te vaak in de war door een onverwachte ontwikkeling in een deal. Ik blijf ook op dit vlak telkens weer leren.”

Keijzer zet zich sinds kort ook in op een heel ander gebied. "Ik wilde al langere tijd iets buiten M&A doen. Mijn ervaring en beginnende grijze haren op een andere manier inzetten. Ik heb daar te lang mee gewacht vind ik. Die kans krijg ik nu bij een organisatie die zich inzet voor het welzijn van jongeren in Nederland. Ik krijg er veel energie van en heb al allerlei ideeën. De stichting financiert en moedigt diverse projecten aan, waaronder projecten die bepaalde lastige onderwerpen zoals eenzaamheid en schaamte proberen bespreekbaar te maken. Bijvoorbeeld door middel van toneelvoorstellingen op scholen. Het lijkt mij heel waardevol

als ieder jaar op zoveel mogelijk scholen een toneelvoorstelling wordt georganiseerd met een voor jongeren relevant thema. Op die manier komen jongeren hopelijk hierover met elkaar in gesprek. Het is kleinschalig en we lossen de grote wereldproblemen er niet mee op, maar toch gaaf als we iets kunnen betekenen op deze manier." 

LENNARD EN TEAM ADVISEERDEN ONDER ANDERE:

• Ardian bij de acquisitie van Attero van 3i en DWS

• SHV bij de verkoop van ERIKS aan Lonestar

• Parcom bij diverse koop- en verkooptransacties

gedurende de afgelopen acht jaar, waaronder recent de overname van Wajer Yachts, Hunkemöller, Zorg van de Zaak en andere portfoliobedrijven, en de verkoop van Climate for Life.

• Vortex Capital en de oprichter bij de verkoop van een meerderheidsbelang in hallo, group aan KLAR Partners

• De oprichter van YER bij de verkoop van een minderheidsbelang aan Infl exion

• De oprichter van De Jong Packaging bij de verkoop aan Stora Enso

• Deutsche Telekom bij de verkoop van T-Mobile Netherlands voor EUR 5,1 miljard aan Apax en Warburg Pincus

• Advent International bij de verkoop van Unit4 aan TA Associates en Partners Group voor USD 2 miljard

• Rivean Capital bij de acquisities van CED en Eichholtz en de verkoop van Muon Group aan IDEX en diverse andere transacties

• De oprichter van de Scheybeeck groep bij de verkoop van een meerderheidsbelang in BUKO Infrasupport en BUKO Waakt aan Equistone

• De familie Kloosterboer bij de verkoop van Kloosterboer Group aan Lineage

• Triton bij de acquisitie van een meerderheidsbelang in Bergman Clinics

‘Evenwicht in diversiteit is goed; géén excuustruus, wél kwaliteit’

Ze koos na haar studie voor één van de eerste Nederlandse boutique law firms en werkt daar zeventien jaar later nog steeds. M&A-topspeler Laura Overes, afgelopen december nog gekroond tot Award Winner Best M&A Lawyer Mid Market 2023, over haar loopbaan bij deBreij en de uitdagingen van ‘het vak’.

DOOR CHARLES SANDERS | BEELD MARK VAN DEN BRINK

“Het

leuke aan family officeachtige cliënten is dat ze na de verkoop zelden stil zitten en gaan rentenieren, maar juist zakelijk actief blijven. En vaak kom je ze dan weer ergens tegen.”

Lang hoefde Laura Overes niet ta te denken toen ze in maart 2007 werd benaderd door een recruiter voor een vacature bij wat toen nog advocatenkantoor De Breij Evers Boon heette. “Opgericht door drie advocaten, allen afkomstig van De Brauw. Er was onmiddellijk die wauwfactor. ‘Deze mensen kunnen wat, ze hebben samen lol én ambitie’, dacht ik na mijn kennismaking. Ik kwam destijds als zesde advocaat binnen, nu zijn we met 32 advocaten en werken we, inclusief ondersteuning, met een team van ruim veertig mensen. En ja, anno 2024 ben ik de oudste en langst dienende hier op kantoor.”

Want de drie oprichters zijn hun eigen weg gegaan, drie jaar geleden verliet de laatste – Dennis de Breij – het kantoor. Laura Overes is één van de vijf partners van deBreij en is steevast boven in ranglijsten van advocaten met de meeste deals te vinden.

“Ik kon vanaf 2007 zelf doorgroeien en voel me dan ook erg verbonden met de kantooropbouw”, vertelt ze in één van de vergaderzalen van het statige deBreij-pand aan de Amsterdamse Koningslaan. “Er is hier veel veranderd, ook na het vertrek van de laatste founder zijn we een andere fase ingegaan.”

Gevraagd naar de ‘heilige graal voor die goede M&Aadvocaat’, hoeft Overes niet lang na te denken. “Het gaat altijd om de cliënt, het gaat om wat hij of zij wil

bereiken. Je bent er om dat te faciliteren, duidelijkheid te scheppen, antwoorden te geven, rust te behouden, hem of haar niet te laten opjagen, noch intern, noch door de tegenpartij”, antwoordt ze.

‘Werken voor familiebedrijven is leuk, persoonlijk, emotioneel’

Laura Overes beschikt over een schat aan ervaring in het begeleiden van private equity- en venture capital deals. Daarbij passeren ook vaak family office-achtige cliënten de revue. “De menselijke maat is dan waarom het gaat, die is heel belangrijk”, zegt ze. “Werken voor familiebedrijven is leuk, persoonlijk en emotioneler dan bijvoorbeeld private equity. Zeker als oprichters besluiten hun eigen bedrijf te verkopen. Dat is natuurlijk een grote stap, ook op het persoonlijke vlak. Het leuke aan dat type verkopers is overigens ook dat ze na de verkoop zelden stil zitten en gaan rentenieren, maar juist zakelijk actief blijven. En vaak kom je ze dan weer ergens tegen.”

Sinds ze begon als M&A-specialist adviseerde Overes in meer dan 200 afgesloten deals. Welke daarvan in haar geheugen gegrift staan? “Moeilijk om er een of twee te selecteren”, zegt ze. “Vorig jaar was er de doorstart van het Nederlandse modemerk Scotch & Soda, overgenomen door Bluestar Alliance, waarin wij de koper van de retail business in Nederland, Duitsland, België en Oostenrijk bijstonden. Dat sprak wel tot de verbeelding. Ook de overname van FUGA, een muziek distributeur, in 2020

door onze Amerikaanse cliënte Downtown Music is er een die me is bijgebleven, mede omdat die in downtown New York werd uitonderhandeld met beide advocatenteams.”

‘We streven naar een bredere partnergroep, met graag een vrouw erbij’

Het deBreij-team telt 32 advocaten, de verhouding manvrouw is met een percentage van ongeveer 50/50 evenwichtig. Qua partners is dat evenwicht er minder. Laura Overes is de enige vrouw onder de vijf partners. “Maar daar wordt aan gewerkt, we streven naar een bredere partnergroep en willen er graag een vrouw bij”, zegt ze. “Mogelijkheden daartoe zijn er zeker, er loopt hier genoeg (vrouwelijk) talent rond.”

Én er dient zich voortdurend nieuw talent aan bij deBreij. “Er is veel belangstelling van starters, we nemen op jaarbasis zo’n drie advocaat-stagiaires aan. Een groot kantoor is – zeker voor de starters – allang niet meer heilig. Wij worden aantrekkelijk gevonden vanwege het hoge niveau van werken en de menselijke setting. Vanwege het persoonlijke contact met cliënten. Dit is een jonge club, waar het enthousiasme vanaf spat.”

“En wij doen heel veel deals, ruim honderd op jaarbasis”, vervolgt Overes. “Er is hier sprake van hoge omloopsnelheden, want qua volume steken we met kop en schou-

LAURA OVERES

Functie Partner deBreij

Leeft ijd 41 jaar

Studie Civil & Corporate Law, Universiteit van Amsterdam. International Trade Law, Universidad Autonoma de Madrid. Postgraduate Specialist Training M&A, Grotius Academy Nijmegen

Gezin man, zoon (drie jaar) en dochter (zeven jaar).

Woonplaats Amsterdam

Favoriete muziek “Vooral veel uit de jaren ’80.”

Laatst gelezen boek Emoticon (Jessica Durlacher)

Sport Hockey, tennis, hardlopen, personal training

Dé vakantie Wintersport (Dolomieten, Italië)

Hobby Gezin (“Koken doen mijn man, (culinair)

ondernemer annex kok, en ik om beurten. Overigens prefereren de kinderen mijn kookkunst…”)

Film, serie “Thrillerachtig, spannend. Bijvoorbeeld Fauda, The Night Manager en docuserie Niemand die het ziet.”

Meest aansprekende/spraakmakende deals Doorstart

Scotch & Soda, verkoop Hostnet

ders boven anderen uit, dat onderscheidt ons zeker. Én dat betekent voor starters dat je bij deBreij al vroeg verantwoordelijkheid – en dus ook carrièrekansen – krijgt. Zoals ik dat zelf sinds 2007 ook heb mogen ervaren. Onze advocaten doen al vroeg in hun loopbaan veel deals en managen meerdere processen naast elkaar, waardoor je snel moet kunnen schakelen.”

‘Je krijgt op jonge leeft ijd te maken met de grote jongens. Dat kan intimiderend zijn.’

Zo zou ze ook pleiten voor studenten die een loopbaan in ondernemingsrecht en M&A overwegen. “Je bent in deze branche écht met het recht bezig, je leert een vak, werkt met uiterst professionele partijen om je heen die weer iets heel anders kunnen dan jijzelf. Je denkt in oplossingen, niet in problemen. Vereiste is dat je het leuk vindt om een tandje bij te schakelen, ook omdat je al op jonge leeftijd te maken krijgt met ‘de grote jongens’. En dat kán intimiderend zijn.”

Als ze na de universiteit niet de wereld van M&A-advocatuur was ingerold, wat had het alternatief kunnen zijn?

Laura Overes, dat vrouwelijke advocaat-stagiaires vaak ‘makkelijker’ starten dan mannen. “Vrouwen werken meer gestructureerd, houden het overzicht. Bij mannen duurt dat in de regel wat langer, al komt het natuurlijk goed.”

‘Ik wil bij sollicitanten geen lijstjes met afvinkers

zien, het gaat om de inhoud’

Over diversiteit in de branche: “Die discussie heb ik natuurlijk gevolgd. Maar verandering is onderweg. Onder de 42 genomineerden voor de M&A Awards in 2022 was welgeteld één vrouw… Dat is inmiddels voltooid verleden tijd, zo bewijst de laatste editie. Én feit is dat onder startende M&A-advocaten steeds meer vrouwen zijn. Evenwicht is altijd goed. Géén excuustruus, wél kwaliteit.”

“Niemand hier op kantoor of onder mijn cliënten die het gek vindt als ik even uit de lucht ben. Dat alles geldt overigens even goed voor mannen, als voor vrouwen.”

“Ik studeerde aanvankelijk privaat recht, ondernemingsrecht kwam er pas later bij”, antwoordt Laura Overes. “Ik denk dat als ik destijds niet in contact was gekomen met Dennis de Breij, Joris Boon en Marcel Evers, de oprichters van het toenmalige De Breij Evers Boon, mijn toekomst een meer civiele praktijk was geworden. Contracten, geschillen, aansprakelijkheidsrecht. Maar het uiteindelijke pad voerde mij hierheen.”

Onze medewerkers hebben gemiddeld zo’n zeven transacties tegelijkertijd lopen. Waarbij het opvalt, zo vertelt

Waarop ze selecteert, als er binnen haar team ruimte is voor uitbreiding, hoe worden vacatures ingevuld? “Sollicitanten moeten de juiste, relevante vragen weten te stellen. Ik wil geen lijstjes met afvinkers zien. Het gaat immers om de juridische inhoud en de wil om je te onderscheiden. Ontbreekt het daaraan, dan red je het niet. Ik heb ook meegemaakt dat een starter al heel snel tijdens een sollicitatiegesprek begon over ons ‘thuis werk-beleid’. Tja, dat vind ik voor een beginneling vreemd. Zeker in de eerste jaren van je loopbaan moet je op kantoor met collega’s kunnen sparren. Een sabbatical is prima, maar dan moet je wel eerst iets hebben opgebouwd.”

M&A-advocaten maken lange dagen, moeten 24/7 voor hun cliënten bereikbaar zijn. Waarheid of achterhaald

vooroordeel? “Als cliënten in het weekend bellen, is dat prima. Je moet in dit vak flexibel zijn, ik ben er wanneer nodig. Ik heb wel eens de opmerking gekregen toen ik aangaf partner te willen worden ‘Maar wil jij dan geen kinderen?’ Nou, ik heb er inmiddels twee. Je moet ook daarin de balans zoeken en vinden, het op je werk én thuis goed regelen. Nee, je kunt inderdaad niet met elk schooluitje mee. En als ik de kinderen bij de opvang heb opgehaald, sla ik ’s avonds, na het eten, mijn laptop ook nog open. Maar niemand hier op kantoor of onder mijn cliënten die het gek vindt als ik even uit de lucht ben. Dat alles geldt overigens even goed voor mannen, als voor vrouwen.”

‘Fouten maken mag, het

gaat er meer om hoe je ze vervolgens oplost’

Over haar manier van leidinggeven, zegt Laura Overes: “Ik ben vrij duidelijk, hou van helder communiceren, probeer rekening te houden met de gezichtspunten van anderen en laat mensen uitpraten. Maar als er eenmaal een besluit is genomen, is het zaak door te gaan. Fouten maken mag, het is menselijk en helaas niet volledig te voorkomen. Het gaat er meer om hoe je die fouten vervolgens oplost. En het gaat erom dat je het doel van je cliënt voor ogen houdt. Altijd. Dat je de nadruk legt op ‘the must haves’ en niet op ‘the nice to haves’.”

Hoe haar collega’s, de leden van haar team, die leiderscapaciteiten omschrijven? “Ik denk dat ze me wel in control vinden op een hopelijk vriendelijke manier. Gestructureerd, georganiseerd, met de bereidheid zaken uit te leggen, toe te lichten. En dat ik altijd voor de inhoud ga.”

De winst van de M&A Award ‘Best M&A Lawyer Mid Market 2023’ zag ze afgelopen december niet aankomen. “Ik was verbaasd en blij, want je bevindt je toch in goed gezelschap”, zegt Overes. “Natuurlijk gaan we met

kantoor elk jaar naar de M&A Awards in de Beurs van Berlage. Het mooie is dat dit een nominatie is vanuit de M&A Community, dat het echte feedback uit de markt is waarbij wordt gekeken naar wat je al jaren doet. En specifiek was 2023 voor ons zeker geen lastig dealjaar. Wij doen geen beursgangen en de mid-market deals gingen gewoon door. Alleen duurden processen langer. Waar vroeger onderhandelingstermijnen van twee tot drie maanden normaal waren, is dat nu al snel een half jaar. Veroorzaakt door een markt die meer gebalanceerd is, door langere due diligence- en bankprocessen. Kopers zijn in de positie om te manoeuvreren.”

‘Tech wordt belangrijker, maar werkinhoudelijk doe ik niets met Artifi cial Intelligence’

Veelbesproken topic in de branche: de rol van technologie in het M&A proces. “Tech wordt belangrijker. Dan denk ik bijvoorbeeld aan de automatisering van contracten, aan hoe technologie kan helpen in due diligence onderzoeken. Maar ik ben óók van de oude stempel, van die menselijke maat. Werkinhoudelijk doe ik bijvoorbeeld niets met AI, ik ben niet super-digitaal opgegroeid. Jongere collega’s zullen wel eens gebruik maken van artificial intelligence, maar AI-info zeker niet klakkeloos als advies gebruiken.”

Over ambities en dromen: “Ik zit hier bij deBreij heel erg goed, en wil nog beter in mijn werk worden. Daarnaast zou ik graag écht goed meerdere talen willen leren spreken en schrijven. Bijvoorbeeld Spaans en Frans. En ja, er komt wel degelijk een einddatum in het werkzame leven van een M&A-advocaat. Als dat moment er voor mij is, wil ik op maatschappelijk vlak van meerwaarde zijn. Werken voor een bedrijf met een maatschappelijke doelstelling, de publieke zaak of iets kunnen bijdragen op individueel niveau. Doen wat je leuk vindt, waar anderen ook wat aan hebben en waar je een gelukkiger mens van wordt. Want daar moet het uiteindelijk om gaan.” 

ASML en de wereldwijde strijd om economische en militaire macht

In ‘Focus’ biedt Marc Hijink een unieke blik achter de schermen van hét techbedrijf van onze tijd. Het is het waardevolste techbedrijf van Europa en zonder meer het belangrijkste bedrijf van Nederland. Zonder ASML zou de wereld er heel anders uitzien. Het bedrijf ontwerpt de gigantische en uiterst complexe machines die de meest geavanceerde chips ter wereld kunnen produceren. Microsoft, Apple, Google, Tesla en Alibaba: alle techreuzen zijn afhankelijk van de chips die worden gemaakt met de apparaten van ASML. Jarenlang opereerde de multinational op de achtergrond, maar door een geopolitieke aardverschuiving is het bedrijf in het middelpunt van de technologieoorlog beland. Zowel Amerika als China wil zichzelf van de beste chips kunnen voorzien, en Europa wil dat ook. Elke supermacht aast op ASML. Auteur Marc Hijink volgde ASML jarenlang van binnenuit. Hij sprak intensief en wereldwijd met alle hoofdrolspelers in het ASML-netwerk, van oud-medewerkers, toeleveranciers en chipfabrikanten, tot politici en critici. Het resultaat is ‘Focus’, een adembenemende, zeer toegankelijk geschreven reis door de techwereld, van Azië tot Arizona, langs cleanrooms en boardrooms, tot in de achterkamertjes in Washington aan toe.

Focus: De wereld van ASML. Het machtsspel om de meest complexe machine op aarde

Marc Hijink

Balans, 320 blz, Prijs: €24,99

Tips voor het vergroten van het succes bij bedrijfsintegraties

Nog steeds gaat er veel te veel mis in de cruciale, maar vaak onderschatte fase van integratie, na een overname. Het nieuwe boek ‘Na de handdruk: Integreren om waarde te creëren’ van Evert Oosterhuis en Michel Maas, partners van IntegrationPeople.nl, moet daar verandering in brengen. De klanten van Integration People zijn voornamelijk MKB plus, midmarket bedrijven en private equity-firma’s met een buy & build-strategie. “Bij private equity zien we vaak dat er behoefte is aan ondersteuning bij de integratie, omdat hun focus na de overname vaak weer naar de volgende deal gaat”, zegt Maas. “Er zijn maar weinig private equity-firma’s die specialisten in hun investeringsteam hebben die een MT van een portfoliobedrijf intensief bij een integratie kunnen begeleiden. Bij de meeste private equity-huizen gaan de investment directors na een overname weer door naar de volgende transactie. Ook familiebedrijven die acquisities doen vormen een belangrijke doelgroep voor ons.” Naar aanleiding van het verschijnen van ‘Na de handdruk’ deelt Maas op pagina 104 alvast de drie belangrijkste valkuilen bij bedrijfsintegraties en wat je moet doen om de kans op succes te vergroten. (JK)

Na de handdruk: Integreren om waarde te creëren

Evert Oosterhuis en Michel Maas Integration People, 138 blz, Prijs: €37,50

Hoe je je (deal)team tot Olympische hoogten kunt laten stijgen

Er is heel veel over teams gezegd en geschreven. Zeker sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw, toen organisaties steeds vaker met teams gingen werken en organisatieadviseurs en schrijvers van managementliteratuur in het kielzog van Meredith Belbin en zijn boek ‘Management Teams’ (1981) het team als onderwerp ontdekten. De belangrijkste factor die bepaalt of een team wel of niet succesvol is, lijkt toch niet de mensen waar het team uit bestaat of de samenstelling van het team, maar de teamcultuur. Volgens een bekend onderzoek van Google naar het perfecte team, presteert een team beter als leden ongeveer even vaak en lang aan het woord zijn en daarnaast sociaal gevoelig zijn. Beter zelfs dan teams waarvan de individuele leden intelligenter zijn. Met andere woorden, als teamleden elkaar de ruimte gunnen, kunnen ze boven zichzelf uitstijgen. Als er een ‘feedbackcultuur’ heerst, in zo'n cultuur kunnen teams gedijen. In het nieuwe boek ‘Teamenergie’ wordt een dergelijke cultuur als ideaal voorgesteld. De auteurs Cees van der Zwan en Leonie van der Zwan-Lindhout van adviesbureau Corius spreken van een cultuur waarin 'drive en presteren samengaan met aandacht voor elkaar en met een open, prettige en positieve werksfeer.' Er is bovendien 'onderling vertrouwen en scherpte op de te behalen doelen. Samenwerken en continu verbeteren zijn vanzelfsprekend. Teams zijn wendbaar en veerkrachtig'. De auteurs spreken van Olympisch vuur-teams, die in staat om aansprekende resultaten te behalen, teamleden zijn op elkaar ingespeeld en streven voortdurend naar verbetering. Daarbij blijven ze elkaar bevragen en uitdagen.' (JB)

Teamenergie

Dr. Cees van der Zwan en Drs. Leonie van der ZwanLindhout

S2uitgevers, 256 blz, Prijs: €22,50

De buitensporige rendementen van private equity

Tony Robbins keert terug met het laatste boek in zijn trilogie over financiële vrijheid, waarin hij de kracht van alternatieve investeringen onthult. Robbins en de bekende investeerder Christopher Zook nemen je mee op reis om een tiental van ‘s werelds meest succesvolle investeerders in private equity, particulier krediet, particulier onroerend goed en durfkapitaal te interviewen, waaronder:

• Robert F. Smith – Oprichter van Vista Equity Partners, Smith wordt beschouwd als de meest succesvolle investeerder in bedrijfssoftware aller tijden.

• Vinod Khosla - Vinod Khosla, oprichter van Khosla Ventures, wordt beschouwd als een legende in Venture Capital.

• Michael B. Kim – Kim, de ‘Godfather of Private Equity’ in Azië, heeft de grootste private equity-onderneming in Azië opgericht.

Zij delen hun favoriete strategieën en inzichten in deze praktische gids.

The Holy Grail of Investing: The World's Greatest Investors Reveal Their Ultimate Strategies for Financial Freedom

Tony Robbins en Christopher Zook

Simon & Schuster, 368 blz, Prijs: €24,93

Behind the Deal

Nexperia neemt Nowi Energy over

Een kleine anderhalf jaar geleden liet de ChineesNederlandse chipfabrikant Nexperia weten dat het techbedrijf Nowi overnam. Niet iedereen was het daarmee eens. Ondanks de invoering van de Wet Vifo, kon de overname toch doorgaan. “Dit gaat lijnrecht in tegen het streven van Europa om haar positie in de chipmarkt te versterken.”

DOOR JAN BLETZ

Imagine this: miljarden en nog eens miljarden apparaten en mensen die aan het internet zijn gekoppeld en samen een veelomvattend ‘internet of things’ vormen, met mobieltjes, auto’s, operatierobots, televisies, rolschaatsen, stoplichten, medicijndoosjes en vele andere objecten waarin continu informatie rondzingt. Allerlei gegevens worden binnen en tussen de virtuele en echte wereld uitgewisseld tussen allerlei bedrijven. Met die ‘big data’ kunnen 3D-printing en robotisering een hoge vlucht nemen en kan de volgende Industriële Revolutie zich voltrekken, gedragen door de zogenoemde ‘smart industry’. Er is evenwel zeker één grote hindernis: al die apparaten hebben stroom nodig. En daarvoor zijn ze vaak

afhankelijk van batterijen met een beperkte levensduur. Als die haperen, stokt de vooruitgang. Batterijen die lastig, zo niet onmogelijk te vervangen zijn en die bovendien nogal eens groot en zwaar uitvallen.

Unique Sensing Point

Het in 2015 opgerichte bedrijf Nowi Energy kwam met een vinding om sensoren in apparaten van stroom te kunnen voorzien zonder batterijen. Namelijk door energie te halen uit elektromagnetische straling en de kinetische energie uit de omgeving, kortweg ‘energy harvesting’ genoemd. “We halen energie uit radiofrequentiesignalen, warmte, licht en beweging”, lichtte mede-

Behind the Deal

2015:NowiopgerichtdoorSimonvanderJagtenOmarLink. Oktober2016: internationale UniversityerkenningvoorNowiindevormvan Start-upWorldCup.

2017: ChineseNXPverkooptNexperiaaan investeerders.In2020zal bedrijfheteveneensChineseWingtechhet vanhenovernemen. Maart2018:DisruptiveTechnologyseedVenturesverstrekt1,5mijoeneuro capitalaanNowi.

oprichter Simon van der Jagt het enkele jaren terug toe op de site van telecomaanbieder Huwei: “Dit zorgt ervoor dat sensoren in een low power-netwerk geen batterijen meer nodig hebben en dus altijd blijven werken – als het apparaat tenminste goed onderhouden is.” ‘Plug & Forget’, aldus Van der Jagt. “Sensoren hebben op deze manier een veel langere levensduur”, zei hij ook in techvakblad Emerce. “Dit is niet alleen beter voor het milieu, maar bespaart ook enorm in de onderhoudskosten. Energievoorziening van sensoren is echt een probleem in de markt, met deze duurzame oplossing lossen we dat op.”

Nauwkeurige voorspellingen

Het bedrijf van Simon van der Jagt (CEO) en Omar Link (CPO), twee oud-studenten van de TU Delft, trok al kort na de oprichting veel aandacht. In 2016 won Nowi – het bedrijf was toen nog aangesloten bij de incubator YesDelft! – al de University Start-up World Cup voor Internet of Things innovaties in Denemarken (goed voor 5.000 dollar prijzengeld).

Er volgde samenwerkingsverbanden met diverse bedrijven, waaronder BAM en T-Mobile in 2017. Er kwamen wegdeksensoren, die zichzelf oplaadden met ongebruikte energie uit de GSM- en 4G-netwerken en gebruikmaakten van het landelijk dekkende Narrow Band Internet of Things-netwerk van T-Mobile. Elke sensor gaf om de

November2018: NowiwintprijsvandeChineseAdvance Semiconductor Association(CASA)voorpowermodule.

Januari2019:RijksdienstRVOkomtmet vooreeninnovatiekredietvan1miljoeneuro Nowi.

November2019: SeriesA-investeringTechnologyvan8miljoeneurovanDisruptive VenturesinNowi. December2021:NowienTWElectronics zonderwerkensamenomafstandsbedieningen batterijenteontwikkelen.

vijftien minuten de temperatuur door met een nauwkeurigheid van 0,25 graden Celcius. Die informatie werd gekoppeld aan andere bronnen en geanalyseerd, met als uitkomst een nauwkeurige voorspelling wanneer en waar gestrooid moet worden.

“De markt voor zulke slimme wegen is enorm”, zei Van der Jagt in managementblad MT/Sprout. “Bij gladheidsbestrijding wordt momenteel nog veel zout verspild. Daarnaast zegt de temperatuur van het asfalt iets over de staat van het onderhoud van een weg, waardoor onderhoud beter voorspelbaar wordt.” Ook kwam er een samenwerking met de Zwitserse horlogemaker MMT (in 2018). Samen werkten Nowi en MMT aan een smartwatch met een zonnecel die nooit aan de lader hoefde. Het zonnelicht dat zo werd opgevangen, was genoeg om het horloge van stroom te voorzien.

Technologische voorsprong

Toen Nowi werd opgericht, was het idee nog om zelf slimme sensoren te maken. Maar al snel bleek dat te complex. Nowi besloot zich te richten op één onderdeel ervan, de stroomvoorziening. IoT-apparaten gebruiken sensoren die meestal lange tijd inactief zijn. Als ze wakker worden, trekken ze een stroomstoot van enkele milliseconden aan, wat de energiebron aantast en de totale levensduur van de batterij aanzienlijk verkort. Om

Jun2022

:Subsidievan European2,5miljoeneurovanhetInnovationCouncil voorNowi.

November2022

:Nexperiamoetde86procent WaferdieheteenjaareerderindechipfabriekNewport regeringFabinWalesheeftgekochtvandeBritse afstoten.Eeneerderverworven14procentkooptmagwelwordenbehouden.Innovember2023 IntertechnologydeAmerikaanseelektronicafirmaVishay defabriekvoordevolle100procentvoor177miljoendollar.

November2022: NexperiakooptNowivoornaarschatting29miljoeneuro.4mei2023:AlgemeneMaatregelvan sensitieveBestuur:semiconductortechnologieis technologie 1juni2023:DeWetvifotreedtinwerking. 8juni2023

:NexperiainDuitslanduitgeslotenvandeelnameaaneenEuropeessubsidieprogra27november2023: DemissionairministervanEZKNowiMickyAdriaansensstemttoeindeovernamevan doorNexperia.

dit probleem aan te pakken, ontwikkelde het bedrijf een nieuwe PMIC (Power Management Integrated Circuit). Deze ‘powermodule’ kon op enthousiasme rekenen van een bedrijf als Huawei, dat in 2019 met een Narrowband Internet of Things-chip kwam die werd gevoed deze PMIC en een aangesloten zonnepaneel. Concurrenten waren er wel, waaronder het Amerikaanse Texas Instruments. Maar, stelde Van der Jagt tegen RTL Nieuws: “Het voordeel voor ons is dat Texas Instruments een hele waaier aan producten maakt. Het is dus behalve toeleverancier ook concurrent van veel techbedrijven. Veel van hen doen liever zaken met een onafhankelijke toeleverancier zoals wij.” Bovendien had Nowi met z’n bijzonder efficiënte en compacte IC volgens hem ook een technologische voorsprong. “We moeten zo snel mogelijk groeien, nu we deze voorsprong hebben.”

Investeerders aan boord

Investeerders die het bedrijf daarbij konden ondersteunen, wist Nowi al gauw te vinden. In 2018 kwam Disruptive Technology Ventures met 1,5 miljoen euro ‘seed capital’ over de brug, het bedrijf van voormalig KPN-ceo Ad Scheepbouwer en Fox-IT-oprichters Ronald Prins en Menno van der Marel. Begin 2019 volgde de rijksdienst RVO met een innovatiekrediet van één miljoen euro. Enkele jaren, samenwerkingsverbanden (o.a. met TW Electronics voor afstandsbedieningen zonder batterijen)

en investeringsrondes later (waaronder een SeriesA investering van Disruptive Technology Ventures in 2019) klopte Nexperia aan de deur voor een overname. In november 2022 liet de chipfabrikant weten dat het Nowi inderdaad had gekocht en ‘zette de acquisitie voor 29 miljoen euro in de boeken’, schreef het Financieele Dagblad.

De rationale achter de deal was duidelijk. Voor Nowi was de overname door het veel grotere in Nijmegen gevestigde Nexperia – een afsplitsing van NXP, met een jaaromzet van ruim twee miljard en 14.000 medewerkers – een goede kans om uit te breiden. “Toegang hebben tot de productie-, verkoop- en marketinginfrastructuur van een grote chipfabrikant stelt ons in staat om veel sneller producten op de markt te brengen en daarmee meer impact te hebben”, volgens Van der Jagt in het Financieele Dagblad. En voor Nexperia bood de overname een kans om ‘zijn ambities in het Nederlandse chipecosysteem en op het gebied van energie-efficiëntie verder waar te maken’. Met de acquisitie van Nowi wilde Nexperia –vooral actief aan de onderkant van de chipmarkt, met lage marges – innovatief vermogen in huis te halen, om waarde te kunnen toevoegen aan de simpele schakelaars van het bedrijf. “Nowi vertegenwoordigt een strategisch belangrijke investering omdat energiewinning de perfecte aanvulling is op de bestaande energiebeheermo-

Behind the Deal

“Als nu een vergelijkbare overname als die van Nowi in de maak was, zou het BTI daar zeker zeer kritisch naar kijken.”

gelijkheden van Nexperia”, zei Dan Jensen, General Manager Business Group Analog & Logic ICs bij Nexperia tegen Dutch IT Leaders.

Protest tegen de acquisitie

De stap omhoog in de waardeketen die Nexperia had willen zetten bleek lastiger te zetten dan gedacht. De inkt van het overnamecontract was nog niet droog of er stak een storm van verontwaardiging op. Europarlementariër Bart Groothuis van de VVD protesteerde als eerste tegen de acquisitie, in december 2022. En nog altijd vindt hij dat deze deal niet had mogen doorgaan, zegt hij desgevraagd. Nexperia is tenslotte een Chinees bedrijf. En bij overnames van Europese door Chinese bedrijven past volgens hem een zeer kritische houding, zeker als het gaat om hoogwaardige technologie.

In de eerste plaats omdat met een overname door een Chinees bedrijf ‘verdienvermogen’ uit Europa dreigt te verdwijnen. Groothuis – een van de architecten van de Europese Chips Act – noemt chips de ‘zuurstof voor de digitale industrie’ en wijst erop dat Europa haar positie in de chipmarkt wil versterken en tegen 2030 de productiecapaciteit zelfs wil verhogen tot twintig procent van de wereldmarkt. “De overname van Nowi door Nexperia geeft het verkeerde signaal aan Chinese bedrijven in Europa en gaat lijnrecht tegen de geest van de Chips Act in.” Een tweede bezwaar van Groothuis is dat de technologie van Nowi wellicht kan worden gebruikt voor militaire doeleinden. “In tal van papers weidt het Amerikaanse leger uit over het strategische belang van ‘energy harvesting techniques’ en de toepassing daarvan in nieuwe wapensystemen, waaronder zwermtechnologie en autonome wapens.”

Wet Vifo

Groothuis liet in december 2022 meteen weten dat hij vond dat verantwoordelijk minister Adriaansens van Economische Zaken de overname van Nowi moest blokkeren. Begin januari kondigde de minister aan de overname

inderdaad te onderzoeken. Maar dan pas later in het jaar, nadat de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Vifo) was ingevoerd, een nadere invulling van de Europese screeningsverordening uit 2019, een raamwerk voor lidstaten die fusies en overnames in hun eigen land willen toetsen. Omdat de wet terugwerkende kracht had tot 8 september 2020, kon het onderzoek dan alsnog plaatsvinden, aldus de minister.

De invoering van de Wet Vifo liet inderdaad niet lang op zich wachten: sinds 1 juni 2023 regelt de wet onder meer dat sommige investeringen moeten worden gemeld bij het Bureau Toetsing Investeringen (BTI), althans als de investeerder een belang van ten minste tien procent wil verwerven. Twee soorten bedrijven komen dan voor zo'n toets in aanmerking. In de eerste plaats ondernemingen die van vitaal belang zijn voor het functioneren van de Nederlandse samenleving, van banken tot luchtvaartmaatschappijen. In de tweede plaats gaat het om bedrijven die over zulke 'sensitieve technologie' beschikken (of kennis over zulke technologie hebben) die van belang is voor de nationale veiligheid. Dit zijn om te beginnen militaire goederen (zoals vastgelegd in de EU-lijst).

Daarnaast gaat het om producten die mede civiel gebruikt kunnen worden of producten die militair inzetbaar zijn ('dual use'). Een lijst hiervan staat in de Europese Verordening 2021/821). In mei 2023 zijn ook vier technologieën bij AMvB aangewezen (kwantumtechnologie, fotonicatechnologie, semiconductortechnologie, high assurance producten) – zonder terugwerkende kracht, dus niet relevant voor de beoordeling van de overname van Nowi. Ook kijkt het BTI naar de mogelijke intenties van de overnemende partij. Of de investering ertoe kan leiden dat deze het ‘verdienvermogen’ van Nederland aantast –toch ook een belangrijk punt, zoals Groothuis al aanstipte – wordt niet meegewogen.

In de regel brengt het BTI binnen een week of acht nadat een voorgenomen overname is aangemeld een advies uit aan de minister. Dit keer duurde het wat langer. Op 27 november 2023 – een jaar nadat de overname van Nowi door Nexperia had plaatsgevonden, en de integratie van de twee bedrijven in volle gang was – liet de minister weten dat de overname van Nowi geen ‘dual use’-producten maakte en al helemaal geen militaire goederen. “Onbegrijpelijk”, vindt Groothuis nog altijd: “Energy harvesting techniques zijn wel degelijk dual use; misschien nog niet in de Nederlandse krijgsmacht maar wel in de Chinese.”

Geen papieren tijger

Advocaten Bas Braeken en Demi van den Berg van het bureau Brandeis hebben evenwel begrip voor het standpunt van de minister: “Ze kon niet anders, aangezien de producten van Nowi – zoals wij het begrijpen – niet voor toetsing in aanmerking kwamen.”

Het roept de vraag op hoe effectief de Wet Vifo überhaupt is. Sinds de invoering van de wet zijn 46 geplande investeringen voorgelegd aan het BTI. Welke dat precies zijn en of en hoe deze zijn getoetst is onbekend – de meeste besluiten van de overheid zijn openbaar, maar deze niet omdat het om de nationale veiligheid gaat, zoals Braeken zegt. Feit is in elk geval dat geen enkele deal tot dusver is tegengehouden. Maar wat niet is, kan nog komen, zeker nu halfgeleidertechnologie is toegevoegd aan de lijst van sensitieve technologieën. “Als nu een vergelijkbare overname als die van Nowi in de maak was, zou het BTI daar zeker zeer kritisch naar kijken”, denkt Braeken.

De Wet Vifo is allerminst een papieren tijger, zegt ook advocaat Gerrit Oosterhuis, leider van het team dat Nexperia bijstond bij de overname van Nowi. “Men uit deze twijfel ook wel eens over de concentratiecontrole, omdat daar ook maar weinig zaken echt verboden worden. Het systeem heeft echter ook een afschrikwekkende werking. Er zijn zeker transacties – maar die komen natuurlijk niet in de krant – waar men niet eens aan begint omdat men weet dat er bezwaren zouden komen van de mededingingsautoriteit. Dit is ongetwijfeld hier ook het geval. Zo heb ik wel van Chinese advocaten gehoord dat veel Chinese staatsbedrijven überhaupt geen zin meer hebben om overnames te plegen in de EU.” 

BRONNEN

• Bureau Toetsing Buitenlandse Investeringen, Wet vifo: handleidingen

• Business Wire, 2-11-2021, TW Electronics Chooses Nowi as a Technology Partner to Develop Remote Controls with Unlimited Battery Life

• Computable, 15-11-2018, Nederlandse firma krijgt Chinese award

• Dutch IT Leaders, 6-11-2022, Nexperia innoveert verder na overname Nowi

• EEWorldOnline, 28-8-2018, Hybrid Watch That Lives Forever In Development

• Emerce.nl, 24-10-2016, Nowi wint de University Start-up

World Cup

• Het Financieele Dagblad, 8-11-2022, Het beschermen van hightechindustrie is een balanceeract

• Het Financieele Dagblad, 27-11-2023, Ministerie laat overname Delft se chipstart-up door Nexperia ongemoeid

• Het Financieele Dagblad, 7-7-2024, Bescheiden prijs voor een groot probleem

• Huawei.com, 24-3-2020, Energie uit warmte, licht en beweging. Met de Nowi-chip

• Ministerie van EZK, 27-11-2023: Kamerbrief toepassing Wet ongewenste zeggenschap telecommunicatie oktober 2022 - september 2023

• Ministerie van EZK, 21-12-2023: Antwoorden op Kamervragen over overname Nowi door Nexperia

• MT/Sprout, 25-11-2020, Nowi strikte Huawei en BAM voor zijn slimme sensoren

• RTL Nieuws, 22-11-2019, Delft se start-up haalt miljoenen op voor batterijtjes met eeuwig leven

• Silicon Canals, 28-6-2019, Huawei collaborates with Delft startup Nowi to power smart cities and wearables with this tiny solar panel chip

• Techzine, 2-1-2023, Ministerie neemt overname van Delft s chipbedrijf Nowi onder de loep

‘Er is heel weinig bewijs dat M&A echt werkt’

In de bruisende wereld van financiën en bedrijfsstrategie staan fusies en overnames (M&A) vaak centraal als het hoogtepunt van groei- en expansiestrategieën. Toch gaat achter de façade van optimisme en potentieel een harde realiteit schuil: het overweldigende aantal mislukkingen van deze deals. In een exclusief interview met M&A Magazine duikt Killian McCarthy, Associate Professor aan de Radboud Universiteit, een ervaren kwantitatief onderzoeker gespecialiseerd in fusies en overnames, in de diepte van datagestuurde inzichten die het conventionele verhaal rond deze riskante transacties ter discussie stellen.

Professor Killian McCarthy van de Radboud Universiteit is al vijftien jaar actief in M&Aonderzoek. Zijn kwantitatieve onderzoek, waarin hij duizenden transacties vergelijkt, wijst er sterk op dat de overgrote meerderheid van de deals, tot wel 79 procent in zijn ervaring, geen enkele waarde opleveren. McCarthy's waarschuwing voor leiders uit het bedrijfsleven luidt daarom: “Wees zeer voorzichtig voordat je een fusie- en overnamedeal aangaat. Er wordt heel veel waarde vernietigd.”

Helikopterview

Op basis van baanbrekende studies en zijn eigen uitgebreide onderzoek schetst professor McCarthy een beeld

van het M&A-landschap dat hoogstwaarschijnlijk niet met veel enthousiasme zal worden ontvangen door de M&A-gemeenschap. Hij haalt een baanbrekend onderzoek aan van The Journal of Finance, het meest prestigieuze tijdschrift op het gebied van financieel onderzoek, waaruit blijkt dat voor elke dollar die in de jaren negentig in miljardentransacties werd geïnvesteerd, aandeelhouders 2,31 dollar verloren – een paradoxale uitkomst voor inspanningen die enorme middelen en intellectuele bekwaamheid opeisen. “Het artikel heette Wealth Destruction on a Massive Scale”, zegt McCarthy. “Zo beschrijft het belangrijkste tijdschrift in de financiele wereld fusies en overnames. En ze toonden aan dat het netto-effect van alle fusies en overnames in de jaren

DOOR JEPPE KLEIJNGELD

2000 was dat 240 miljard van de aandelenmarkt werd weggevaagd. Het is krankzinnig."

Maar wanneer hij met adviseurs praat, lijken zij dit niet te herkennen. “Ze denken allemaal dat elke deal een succes is, maar dat zie je niet terug in de data.”

Slechts zeven procent van de synergiën wordt gerealiseerd

Als we deze mislukkingspercentages nader bekijken, lijkt het erop dat de realisatie van inkomsten-synergiën vaak misgaat. “Acquisities worden doorgaans nagestreefd om de omzet te verhogen of de kosten te verlagen”, zegt McCarthy. Volgens hem is 86 procent op het eerste gericht. Maar “uit de gegevens blijkt dat gemiddeld slechts zeven procent van de synergievoorspellingen voor omzetstijgingen worden gerealiseerd, vergeleken met ongeveer zestig procent van de kostenbesparende synergiën.”

Ondanks de lage succespercentages die uit de data naar voren komen, blijven managers en adviseurs vaak optimistisch over hun acquisitievooruitzichten. “Er is een tendens om te geloven dat hun geval eerder uitzondering dan regel zal zijn”, aldus McCarthy. “Ik heb gemerkt dat de cijfers vaak zijn afgestemd op de acquisitiedoelstellingen en niet andersom.

Het verbaast mij dan ook niet dat dit vaak misgaat. Op zo'n manier kun je niet een bedrijf laten groeien.”

Kleinere deals zijn minder riskant

Het weinige goede nieuws dat er is, is dat het onderzoek vooral betrekking heeft op grote transacties van beursgenoteerde bedrijven. In het middensegment zullen de zaken waarschijnlijk anders zijn, omdat McCarthy verwacht dat deze ondernemers veel sceptischer zullen zijn over het sluiten van deals, en dat scepticisme is niet altijd aanwezig op de hogere bedrijfsniveaus. Een andere uitdaging voor de grote bedrijven is de enorme complexiteit van een dergelijke transactie. “Als Philips een Chinees doelwit koopt, is het een veel grotere opgave om dat te integreren en waarde te creëren. Hoe groter bedrijven zijn, hoe slechter de deals zijn die zij sluiten en ook hoe dichter de bedrijven qua omvang bij elkaar komen, hoe slechter het wordt.”

Het gaat niet alleen om de cijfers

Zachte factoren, zoals culturele integratie en mismanagement, worden verantwoordelijk gehouden voor ongeveer 65 procent van de mislukkingen. “Een van de

“Strategische

allianties

en

corporate venturing zijn goedkoper en veel minder riskant. Maar ze lijken om wat voor reden dan ook veel minder op de agenda te staan.”

dingen die mij door de jaren heen is opgevallen, is dat iedereen binnen de fusie- en overnamesector lijkt te denken dat het alleen maar een kwestie is van de juiste cijfers”, zegt McCarthy. “Maar als je naar de gegevens kijkt, is dat simpelweg niet waar. De menselijke kant, de integratiekant en de relatiekant, dat zijn echt de belangrijke onderdelen.”

Dealadviseurs nemen doorgaans deel aan het M&Aproces totdat het contract is getekend en verdwijnen dan weer, maar het is op dat moment dat de waarde moet worden gerealiseerd. “Ik gebruik hier altijd een voetbalanalogie”, zegt McCarthy. “De economie en financiën zijn voor mij het kunnen rennen en trappen van een bal, waardoor je op dag nul van de deal komt. Het scoren van doelpunten, het realiseren van de synergiën, gebeurt daarna en dat is vaak het punt waarop bedrijven niet meer opletten.”

Alternatieven voor M&A-deals

Gezien de grote kans op mislukking en de relatief lage realisatie van de voorspelde voordelen, zet professor McCarthy vraagtekens bij de grondgedachte achter het nastreven van overnames. Hij suggereert dat de kansen op succes wellicht groter zijn bij andere investeringsmogelijkheden. “Ik heb nu vijftien jaar M&A gestudeerd en de kans op succes voor de overnemende partij is zeer gering. En dan vraag ik me altijd af: als het doel van de overname is om specifieke middelen te verwerven, zijn er dan niet slimmere en goedkopere manieren om dat te doen die veel minder riskant zijn? En dan denk ik aan zaken als strategische allianties of corporate venturing als alter-

natieven. Maar ze lijken om wat voor reden dan ook veel minder op de agenda te staan.”

Uit onderzoek blijkt dat strategische allianties aanzienlijk minder mislukkingen kennen dan acquisities, terwijl ze ook aanzienlijk minder financiële middelen vergen. Ondanks dit bewijsmateriaal blijft de dominantie van M&A-afdelingen binnen bedrijven bestaan, wat vragen oproept over de terughoudendheid om een meer coöperatieve aanpak te omarmen. “Ik zie fusies en overnames als de nucleaire optie”, zegt McCarthy. “Als het echt niet anders kan, doe het dan, maar ik betwijfel ten zeerste of dit de standaardmodus zou moeten zijn.”

Exploitatie of exploratie?

Consolidatie is altijd de belangrijkste drijfveer binnen M&A, omdat bedrijven het gevoel hebben dat ze moeten blijven groeien en uitbreiden, anders zal hun concurrent hen verslaan. Is dat logisch voor professor Killian McCarthy? Hij benadrukt dat, hoewel consolidatie vaak wordt aangeprezen als een primair motief voor fusies en overnames, de effectiviteit ervan vanuit innovatieoogpunt twijfelachtig is. Aan de hand van voorbeelden als de opkomst en ondergang van Blockbuster in het licht van de evolutie van de sector, betwist McCarthy het idee dat consolidatie succes op de lange termijn garandeert. “Toen de industrie klaar was, was de industrie klaar, het was tijd om verder te gaan”, merkt hij op. McCarthy waarschuwt ervoor om fusies en overnames niet uitsluitend als een consoliderend instrument te beschouwen, waarbij hij benadrukt hoe belangrijk het is om te onderscheiden wanneer consolidatie gunstig kan zijn en wanneer targets verouderd dreigen te raken als gevolg van snel evoluerende technologieën en markten.

Bovendien werpt het onderzoek van McCarthy licht op het kritieke moment waarop fusies en overnames als mislukt worden beschouwd. Door zich te concentreren op innovatieresultaten laat hij zien dat maar liefst 79 procent van de acquisities er niet in slagen verbeteringen op te leveren of zelfs resulteren in een afname van de innovatie. Dit brengt hem ertoe te pleiten voor een meer evenwichtige benadering van de bedrijfsstrategie, waarbij desinvesterin-

gen naast acquisities een belangrijke rol spelen. Door op strategische wijze slecht presterende activa af te stoten, kunnen bedrijven middelen opnieuw toewijzen, innovatie bevorderen en zich effectiever aanpassen aan de veranderende marktdynamiek.

McCarthy: “M&A kan een goed instrument zijn om kosten te besparen en te consolideren. Het is goed om te exploiteren waar je goed in bent, terwijl er bijna geen risico is. Kostenbesparende deals zijn het minst riskant omdat je van tevoren weet waar je aan begint. Maar het verkennen van nieuwe technologieën is een enorm risico. Hoe meer risico je aan een deal toevoegt, hoe meer je van de zestig procent synergie-realisatie naar de eerdergenoemde zeven procent synergie-realisatie gaat. Op dit moment denk ik dat bedrijven fusies en overnames als een botte hamer gebruiken. Ze gebruiken het voor alles, terwijl ze het alleen voor bepaalde soorten acties zouden moeten inzetten. 86 procent van de fusies en overnames is gericht op het verkennen van groeimogelijkheden en daar gaat het volgens mij echt mis. Voor het exploreren van groei moet je gebruik maken van corporate ventures, strategische allianties en joint ventures, en niet van overnames.”

Bedrijfsovernemers, wees zeer sceptisch!

Als beroemd voorbeeld van een mislukte overname gebruikt professor McCarthy vaak de beruchte Daimler Chrysler-zaak, waarin hij benadrukt hoe een ogenschijnlijk veelbelovende overname leidde tot een decennium van financiële bloedingen en uiteindelijk desinvesteringen. McCarthy: “Dus Daimler kondigt de overname aan en vervolgens bloed het tien jaar lang cash totdat het wordt verkocht. Vervolgens moet het een investeringsmaatschappij betalen om Chrysler uit handen te nemen, alleen maar om het bloeden te stoppen. Al die tijd had Daimler het moeilijk op de aandelenmarkt, en het had zelf een overnamedoelwit kunnen worden. En dat is het punt. Het is niet alleen een eenmalige slechte beslissing die geld kost. Het kan een decennium aan problemen veroorzaken en existentiële bedreigingen voor het bedrijf creëren.”

Met een scherpe waarschuwing tegen het overmatig gebruik van fusies en overnames als strategisch instrument benadrukt McCarthy het belang van scepticisme

en grondige evaluatie voordat iemand zich met dergelijke inspanningen bezighoudt. “Mijn eerste advies is dus: blijf altijd heel sceptisch. Ik denk dat er bijna iemand in de boardroom moet zijn die blijft roepen: ‘gemiddeld wordt maar zeven procent van de omzetsynergiën gehaald’. Houd er rekening mee dat de modellen van de meeste adviseurs worden gedreven door de financiële en boekhoudkundige modellen, maar dat ze de voorspelde waarde niet zullen realiseren.”

Zijn tweede advies is om alternatieven te overwegen. “Vraag jezelf af: moet jij eigenaar zijn van dit doelwit? Is dit de enige manier om te krijgen wat je wilt? Is er geen goedkopere optie? Als je een kans van twintig procent hebt om te slagen, ben je dan bereid dat risico te nemen? We zien dat 65 procent van de overnames binnen vijf jaar als mislukt wordt afgestoten. En als het erop aankomt, moet je weer dure adviseurs inhuren om de carve-outs voor je te doen en krijg je niet de prijs die je toen betaalde. Het is dus een enorme en deprimerende cyclus met heel weinig positiviteit”, besluit McCarthy. "Het lijkt mij geen zinvolle activiteit als ik kijk naar het aantal deals dat wordt gesloten, de hoeveelheid geld die wordt verspild en de waarde die wordt vernietigd."

Conclusie

M&A, ooit geprezen als de belichaming van de bedrijfsstrategie, kan vaak eerder als een kostbare afleiding dan als een katalysator voor succes dienen. Dat is de ontnuchterende conclusie uit het uitgebreide onderzoek van professor McCarthy naar meer dan 500.000 deals. Ondanks de aantrekkingskracht van consolidatie en marktdominantie dringt McCarthy aan op een genuanceerde aanpak – een aanpak die prioriteit geeft aan strategische helderheid, risicobeoordeling en alternatieve wegen naar groei.

In de tumultueuze wereld van de corporate finance, fungeert de stem van McCarthy als een baken van scepticisme, dat diepgewortelde overtuigingen ter discussie stelt en pleit voor een meer kritische benadering van fusies en overnames. Terwijl belanghebbenden worstelen met de complexiteit van strategische besluitvorming, bieden zijn inzichten een ontnuchterende herinnering: bij het nastreven van groei moet voorzichtigheid prevaleren boven uitbundigheid, en datagestuurde analyses moeten het pad voorwaarts verlichten. 

HSA Lawyers: M&A advocaten met oog voor cijfers en Tech

Iedereen die de League Tables van de M&A Community de afgelopen jaren in de gaten gehouden hee weet dat HSA

Lawyers de afgelopen jaren een gestage opgang maakt in de rankings. Het kantoor hee inmiddels een flink aantal tombstones op de schoorsteenmantel verzameld, voornamelijk van private equity-deals in sectoren als IT, detachering en de medische sector. Partners Gert-Jan van Dalen (51) en Harm van Efferink (51) geven een kijkje in de keuken van de Haagse boutique.

Allereerst even de naam: “Als je zo’n afkorting hebt gaan mensen vanzelf raden waar het voor staat en komen ze met dingen als ‘Harm Samen met Anderen’.” De afkorting verwijst echter naar Haagstate Advocaten, de naam waaronder het kantoor in 2008 begon op initiatief van Harm van Efferink.

De ontstaansgeschiedenis van HSA Lawyers is onlosmakelijk verbonden met de opkomst van Main Capital Partners; Van Efferink kwam met de Haagse investeerder tijdens een dealproces in contact “aan de andere kant van de tafel” toen hij nog bij AKD in Rotterdam werkte, waarop de investeerder besloot Van Efferink in de arm te nemen bij een volgende deal. In plaats van zich in te kopen als partner bij een groter kantoor koos de advocaat op zijn 35e voor het avontuur van het ondernemerschap met een eigen boutique.

In de loop der jaren wisten andere investeerders, zoals Holland Capital, Pride Capital en BID Equity de weg naar HSA te vinden. Van Dalen en Van Efferink schatten in dat inmiddels zeven op de tien deals die ze doen private equity-deals aan de aankoopzijde zijn. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat in private equity er vaak eerst een platform-bedrijf wordt gekocht dat vervolgens wordt uitgebreid met meerdere add-ons in het kader van

een buy & build-strategy; vervolgens wordt de groep in één keer van de hand gedaan - zo krijg je vanzelf meer aankopen dan verkopen. Hoewel het kantoor in Den Haag gevestigd is, ziet HSA zich niet noodzakelijk als een regionale speler, aangezien de PE-fondsen voor wie ze hoofdzakelijk optreden door het hele land actief zijn en ook geregeld deals over de grens doen. Wat dat betreft merken de advocaten dat het speelveld internationaliseert: het kantoor staat geregeld buitenlandse fondsen bij die acquisities doen op de Nederlandse markt.

De Methode HSA

Op de website van HSA Law wordt het team aangekondigd als ‘the A-Team of M&A’ -maar wat maakt een advocaat nou geschikt voor dat A-Team? Naast een goed begrip voor het ondernemingsrecht en de wensen en noden van private equity-partijen is een gedegen kennis van het juridische landschap rondom Tech en IT onontbeerlijk. Het is daarom ook niet voor niets dat het kantoor nog een derde partner heeft, Rik Geurts, die zich gespecialiseerd heeft in IT-recht. In de visie van Van Efferink moet een goede M&A-advocaat niet alleen het juridische deel op orde hebben, maar ook een scherp oog hebben voor de cijfers. 'Er wordt wel eens gezegd van ‘ja, ik ben hier de advocaat, ik kan niet rekenen’ maar wij zeggen op kantoor: ‘ik ben M&A-advocaat, ik kan wel rekenen. Ik begrijp een cap table, een funds flow en weet

BEELD | TON ZONNEVELD

hoe Excel in elkaar zit.'” Volgens Van Efferink is het belangrijk om goed in de gaten te hebben wat de financiële gevolgen zijn van de clausules die je uitonderhandelt, dus dat het ook loont om goed te luisteren naar wat er door de corporate finance-specialisten op een deal wordt voorgesteld.

Over clausules gesproken: Van Dalen vult aan dat het werken en denken in clausules bij HSA Lawyers absoluut centraal staat. “Uiteindelijk vinden we het heel belangrijk dat je zelfstandig clausules kan formuleren. Kijk, iedereen kan een contract in elkaar draaien met zaken die al bestaan, maar als je aanwezig bent bij onderhandelingen en je hoort de partijen, dan is het natuurlijk de kunst om voor jouw klant iets op te schrijven wat zodanig geformuleerd is dat het door de andere kant ook nog gepruimd wordt.’ Het contractuele deel is dus ook niet iets wat de partners overlaten aan alleen de associates in hun teams, of waar de beginnende advocaten bij het kantoor nog niet aan mogen beginnen: binnen HSA wordt van iedereen verwacht om actief mee te denken over de precieze bewoording in de share purchase agreements. “We lopen al wat jaren mee, maar wij vinden het nog steeds heel leuk om gewoon een contract in elkaar te draaien.”

Naast dat HSA veel deals doet in de technologiesector is het kantoor zelf ook druk in de weer met legal tech

om het werk op kantoor aangenamer en makkelijker te maken. Met de grote ontwikkelingen op het gebied van generatieve AI is dat geen overbodige luxe en de advocaten volgen de ontwikkelingen dan ook nauwgezet. Toevalligerwijs kwam het een en ander mooi samen toen HSA Lawyers namens Main Capital optrad bij de investering in Epona: het was een complexe internationale private equity-transactie waarbij HSA een intensieve coördinerende rol had om alle advocatenkantoren in de verschillende jurisdicties bij elkaar te brengen om een deal te sluiten rond een legal tech-product, dat toevalligerwijs ook al door het kantoor zelf gebruikt werd.

Naast de juridische en formele aspecten van de M&Aadvocatuur benadrukken Van Dalen en Van Efferink dat de sfeer om de deal ook gebaat is bij wat humor en nuchterheid. Verwacht bij hen geen anonieme ontvangst in een grijze kantoorkolos. Bij HSA houden ze ervan het dealproces af te sluiten met een goede bubbel en bitterballen van de gerenommeerde Haagse traiteur Dungelmann om de hoek. Een sfeervol kantoor midden in de Haagse binnenstad is trouwens ook een van de wapens in de strijd om het schaarse talent in de M&A-markt. Een leuk kantoor op loopafstand van de kroegen op het Plein en op fietsafstand van het strand is een belangrijke wervingstool voor potentiële werknemers. 

70% of exitʼs success is determined by the right leadership team.

Odgers Berndtson, your trusted Private Equity and Venture Capital Partner:

Track record of over 100 portfolio companies and 25 PE-firms in NL. Tailored C-level executive search and leadership advice through our PE and VC practice.

Global reach and capabilities through 66 offices and our Scale up Collective. Data driven, collaborative and entrepreneurial.

96% success rate, 76% stick rate.

Our Dutch office of 35 FTE serves sectors including BPS, FS, Health, Industry, Energy, TMT, and Consumer. We are the go-to firm for CEO, CFO and other C-level searches.

For additional information please contact: Pieter Ebeling, Head of the Dutch and European PE & VC practice. Pieter.ebeling@odgersberndtson.com +31(0)6 552 558 10

Meet us at our office in Valley Amsterdam or at the M&A PE-summit 2024 where we will host a session on leadership.

Odgers Berndtson: ʻBig enough to matter, small enough to care.ʼ

Wieger Houtman: drijvende kracht van M&A-transformatie

Wieger Houtman: drijvende kracht van M&A-transformatie

In de dynamische wereld van fusies en overnames (M&A) zijn er figuren die zich onderscheiden door hun vermogen om innovatie en vooruitgang te stimuleren. Wieger Houtman, Head of Corporate Accounts bij Dealsuite, is zo iemand.

Zijn reis van een doorgewinterde M&A-consultant naar een sleutelrol bij Dealsuite markeert een belangrijk keerpunt in zowel zijn carrière als in de digitalisering van M&Aprofessionals.

Als Head of Corporate Accounts richt Wieger zich op de nieuwste klantgroep van Dealsuite; de zogeheten strategische kopers. Daartoe behoren bedrijven die incidenteel een overname doen tot grotere holdings met een actieve buy-and-build strategie. Laten we eens nader kennismaken met deze ervaren M&A-expert.

Achtergrond van Wieger Houtman

Wieger Houtman bouwde een indrukwekkende carrière in de M&A-sector. Direct na de collegebanken startte hij bij Hogenhouck m&a waar hij al snel het M&A-vak in de vingers kreeg waarna hij zijn carrière voortzette met een eigen corporate finance adviesbureau. Door de jaren heen heeft Wieger het M&A-landschap zien veranderen.

“Tijdens mijn beginjaren, van 2010 tot 2015, zag je de eerste vormen van digitalisering verschijnen”, zegt Wieger. “Denk bijvoorbeeld aan de digitale dataroom. Dat was een verademing ten opzichte van het traditionele boekenonderzoek.”

Overstap naar Dealsuite

In die tijd maakte Wieger ook kennis met M&A-platforms als Dealsuite. “Toen was het nog vooral gericht op het koppelen van kopers en verkopers, zoals Funda dat doet voor

de woningmarkt.” De corona pandemie bracht de digitalisering van M&A in een stroomversnelling. Een ontmoeting met Dealsuite-oprichter Floyd Plettenberg deed bij Wieger een lampje branden. Hij zag een kans om zijn M&A-expertise toe te passen in een digitale context. Dit leidde tot zijn overstap naar Dealsuite, een beslissing die hij beschrijft als "een prachtige match.”

Dealsuite: ‘Linkedin van de overnamemarkt’

Dealsuite biedt nu uitgebreide ondersteuning aan CEO's, CFO's en in-house M&A-professionals. Het platform biedt niet alleen toegang tot het netwerk van M&A professionals, maar speelt ook een cruciale rol in het versterken van M&A branding en het efficiënt sourcen van dealflow. Dealsuite gaat verder dan de standaard on-the-market aanbiedingen: "We hebben een unieke tooling ontwikkeld voor off-the-market deals", legt Wieger uit, “wat de gebruikers een voorsprong geeft in de jacht op waardevolle kansen.”

De netwerkmodule valt goed in de smaak bij Wieger én bij ondernemers: “Daarmee komen ze direct in contact met M&A-professionals. Wat dat betreft zijn wij de LinkedIn van de overnamemarkt met zowel persoonlijke als bedrijfsprofielen.”

Ook heeft Dealsuite strategen, private equity huizen en de M&A adviesbureaus verder geïntegreerd. Met deze stap maakt Dealsuite de overnamemarkt nog completer.

Overnames zijn steeds gewoner

In de mid-market, waarin Dealsuite actief is, neemt het aantal overnames al jaren toe. “Waar vroeger een ondernemer op 60-jarige leeftijd pas ging nadenken over bedrijfsverkoop, is een gedeeltelijke of volledige overname nu veel gewoner”, merkt Wieger. “Ondernemers in elke fase kunnen nu makkelijker afscheid nemen van hun bedrijf. Ze schatten beter in wanneer ze niet meer nodig zijn of wanneer een bedrijfsfase vraagt om nieuw kapitaal. Ook zien we dat de populariteit van buy-andbuild als groeistrategie blijft toenemen.”

De vraag naar overnames creëert misschien ook wel het aanbod van investeerders. Er zijn nu veel meer verschillende kopers actief dan pakweg vijftien jaar geleden. Zowel financiële- als strategische partijen bewegen zich naar de mid-market. Ook zijn strategen in meerdere landen actief. “Het aantal internationale transacties zal verder toenemen”, voorspelt Wieger.

Dealsuite is dan ook grensoverschrijdend actief. “In meer dan vijftig landen inmiddels, waarbij we in Europa zelfs het leidende M&A platform voor de mid-market zijn”, vertelt Wieger.

Vanuit het buitenland is de interesse in Nederlandse MKB’ers ook steeds groter. “Je hebt natuurlijk wel verschillen in taal, juridische entiteiten en valuta. Maar daar houdt onze software rekening mee.” Wieger illustreert dit met een voorbeeld: “Een Fransman kan een bedrijf te koop aanbieden in het Frans en jij kan al zijn bedrijfsinformatie dan inzien in het Nederlands. Hetzelfde geldt voor vreemde valuta. Op deze manier is het platform internationaler dan ooit.’’

Wat de toekomst brengt

“Ik denk dat onze software voorlopig nog niet af zal zijn”, zegt Wieger, duidend op de constante vooruitgang en aanpassing aan de veranderende marktbehoeften. Dealsuite is vastbesloten om haar software elk jaar verder uit te breiden, waarbij elke nieuwe functionaliteit moet leiden tot betere connecties en nog relevantere dealflow.

Wieger benadrukt dat er nog veel ruimte is voor verbetering binnen het M&A-proces. "Er zijn nog vele onderdelen in het proces die we met slimmere tools beter kunnen ondersteunen zodat professionals nog beter hun werk kunnen doen.” Deze toewijding aan innovatie weerspiegelt de missie van Dealsuite om de efficiëntie en effectiviteit van overname processen te maximaliseren.

Ondanks de grote internationale dekking, sluit Wieger verdere uitbreiding niet uit: “We willen onze leidende positie in Europa verder versterken in Centraal- en OostEuropa.” Deze geografische uitbreiding is een duidelijk signaal van de ambitie van Dealsuite om een dominante speler te blijven in de internationale M&A-markt.

De toekomst van Dealsuite omvat ook grote upgrades in de netwerkmodule, de insights-module en de datamodule. “De competitieve overnamemarkt zorgt ervoor dat bedrijven zich nog beter willen positioneren”, aldus Wieger. “Bedrijven zullen meer nadruk willen leggen op hun unieke kenmerken, zoals hun specifieke expertisegebieden, bewezen trackrecord in deals en hun bedrijfsbranding.”

Met deze visie en plannen positioneert Dealsuite zich als een voorloper in de evolutie van een digitale M&A-markt. En in die omgeving voelt Wieger zich prima op zijn plek. 

Dealsuite is partner van de M&A Community

OVER DEALSUITE.COM

Dealsuite is een besloten en (inter)nationaal overname platform waar bedrijven worden aangeboden vanaf >1 miljoen omzet en hoger. Het platform is inmiddels actief in meer dan 50 landen: Gevalideerde adviseurs, investeerders en bedrijven verkrijgen via Dealsuite.com direct zicht op het speelveld en het aanbod in de Nederlandse en Europese middenmarkt.

Kralen rijgen in de verdachtenbank

ACM-voorzi er Martijn Snoep wil ook kleine overnames onderzoeken om uitwassen van het zogenaamde kralen rijgen te voorkomen. M&Akantoren en investeerders zijn argwanend, maar Snoep is vastberaden. “Natuurlijk vinden M&Akantoren en investeerders dit ongemakkelijk, maar mogelijk problematische kleine fusies willen we toetsen.”

DOOR HENK VLAMING | BEELD MARK VAN DEN BRINK

Mededinging

In november brak ACM-bestuursvoorzitter Martijn Snoep een lans voor onderzoek bij ook de kleine deals. De mededingingsautoriteit moet kunnen optreden tegen ‘kralen rijgen’, zo schreef hij in een blog. Kralen rijgen is een uitdrukking voor partijen die een aantal kleinere overnames doen die onder de toetsingsdrempel blijven van de mededingingsautoriteit. Deals van minder dan dertig miljoen euro blijven buiten het toezicht.

“Dit idee is niet omdat we tegen kralen rijgen zijn”, zo licht Snoep zijn pleidooi toe. “Kralen rijgen komt regelmatig voor. Vooral op gefragmenteerde markten met veel verschillende spelers, met goede concurrentieverhoudingen.” Snoep wijst naar dierenartspraktijken, gezondheidsklinieken, autodealers en markten voor sectorspecifieke software, verzekeringen, bijzondere hobbyproducten en speciale levensmiddelen. “Er zijn altijd partijen die dan willen consolideren omdat ze synergievoordelen zien”, zegt Snoep. “Dat is op zich prima marktwerking.”

Maar kralen rijgen heeft ook maatschappelijke risico’s, zo gaat hij verder. Vooral als het opkopen van kleine spelers leidt tot machtsconcentratie, prijsopdrijving en afkalving van kwaliteit. “Door kleine overnames in de regio kan een bedrijf zo’n sterke positie opbouwen dat het zich onafhankelijk kan gedragen van klanten en consumenten”, zegt Snoep. “Dat kan leiden tot hogere prijzen en lagere kwaliteit.”

Machtsconcentratie in de kinderopvang

Zorgen hierover zijn er onder andere in de kinderopvang. Sinds 2018 ligt het aantal fusies en overnames daar tussen de 55 en 60 per jaar. Ongeveer negentig procent heeft een omzet van nog geen vijf miljoen euro. “Met een buy-and-build-strategie onttrekt een overnemende aanbieder zich dus in veel gevallen aan het fusietoezicht van de ACM”, schreef Remco van Eijkel van SEO Economisch Onderzoek onlangs in ESB. “Dit maakt deze werkwijze voor grote spelers tot een aantrekkelijke manier om hun marktpositie te verstevigen, met als gevolg een verdere toename van de lokale marktconcentratie.”

“Ontevreden ouders hebben weinig serieuze alternatieven voorhanden. Het risico hiervan is dat aanbieders min-

der worden geprikkeld om een goede prijs-kwaliteitverhouding aan te bieden. Prijsstijgingen boven de door de overheid vastgestelde maximale uurprijs komen volledig ten laste van de ouders, ongeacht de hoogte van het inkomen.”

“We zien dat mensen en bedrijven inderdaad last kunnen krijgen van kralen rijgen”, zegt ook Snoep. “Daarom willen we kunnen optreden voordat er ongewenste machtsconcentratie ontstaat.”

Kralen rijgen leidt tot professionalisering

M&A-kantoren en investeerders vrezen dat het verruimde toezicht zal leiden tot extra regeldruk, hogere kosten en onzekerheid bij ondernemers en investeerders. “Idealiter voorkomt de ACM extra complexiteit”, zo reageert Marc van Voorst tot Voorst, plaatsvervangend directeur van de NVP (Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen). “Als er geen duidelijkheid kan worden gevonden bij de ACM, kan dit complexiteit en onzekerheid tot gevolg hebben. Verder is het onduidelijk hoe hoog eventuele uitvoeringskosten zijn.”

Ketenvorming kan juist bijdragen aan schaalvergroting en professionalisering van de onderneming en daardoor aan de continuïteit van de dienst, zo beargumenteert Van Voorst tot Voorst. “Consumenten kunnen dus gebaat zijn bij ketenvorming door professionele investeerders.”

Van Voorst tot Voorst wijst naar het voorbeeld van de tandartspraktijk, waar vergrijzing toeslaat zonder dat jonge opvolgers in het gat stappen. “Jongere tandartsen werken veelal parttime en zijn niet opgeleid om de managementrol over te nemen, of willen zo’n rol niet. Schaalvergroting is het gevolg, gefaciliteerd door investeerders. Zij zorgen daarmee voor continuïteit.”

Klachten van consumenten

Ook Kees Schillemans, partner bij Allen & Overy, gespecialiseerd in mededingingsrecht, ziet geen aanleiding om het kralen rijgen onder de loep te leggen. “Ik heb nog nooit een cliënt gehad die marktmacht wil verwerven door telkens welbewust een overname te doen die net onder de drempel van het toezicht blijft.”

Schillemans vindt kralen rijgen doorgaans juist nuttig. “Het komt inderdaad voor bij tandartsen, kinderopvang en dierenartsen, en dat is niet voor niks. Deze organisaties kunnen efficiënter worden door schaalvergroting. Door ze in ketens te organiseren ontstaat meer slagkracht bij de inkoop en wordt er bespaard op de overhead. Ik kan goed begrijpen dat private equity-bedrijven

hier instappen, maar niet om dominantie op de markt te verkrijgen. Wel om efficiencyvoordelen te behalen.”

Martijn Snoep is niet onder de indruk van de kritiek. “Toezicht houden op overnames doen wij voor de consument. Je zal maar die hondeneigenaar zijn die opeens alleen nog terecht kan in de stad omdat de lokale dierenartspraktijk is overgenomen en wordt samengevoegd met een praktijk een stuk verder, die soms ook duurder is.”

Hoeveel gevallen van kralen rijgen leiden tot een ongewenste verstoring van machtsverhoudingen weet Snoep niet. “Want we kunnen ze immers niet onderzoeken. Maar we krijgen er wel klachten over van consumenten, die melding maken over verslechtering van prijzen, kwaliteit en bereikbaarheid. Daarom willen we zulke transacties kunnen onderzoeken.”

Extra bevoegdheden leiden tot meer onzekerheden in de M&A-markt

Dat is nodig ook, vindt Maarten Pieter Schinkel, hoogleraar Mededingingseconomie en Regulering aan de Universiteit van Amsterdam. Hij meent dat het goed is als de mededingingsautoriteit meer proactief kan opereren. “Natuurlijk proberen bedrijven hun overnames zo vorm te geven dat ze onder de radar van het toezicht blijven. Lokale marktmacht zou zich echter niet achter hoge omzetdrempels moeten kunnen verschuilen. Ook fusies tussen partijen met een kleinere omzet kunnen schadelijk zijn.”

In het geval van marktmacht komen schaalvoordelen van fusies de consument niet ten goede. Hij wijst ook op het risico van killer acquisitions, waarbij bedrijven mogelijke toekomstige concurrenten opkopen als die nog klein zijn, om ze in de kiem te smoren. “Ook hier wil je als mededingingsautoriteit iets over te zeggen hebben. Dat vraagt om ruimere bevoegdheden.” Extra bevoegdheden leiden tot meer onzekerheden in de M&A-markt, beseft Schinkel. “Maar de grenzen van het mededingingstoezicht zijn nu eenmaal aan het veranderen.”

Mededinging

Snoep probeert de vrees voor extra bureaucratie en hogere kosten weg te nemen, onder meer door het voorstel om de ondergrens van verplichte meldingen te verhogen. “Die kan best van dertig miljoen naar bijvoorbeeld vijftig miljoen. We krijgen nu veel meldingen waarvan we heel snel zien dat die geen probleem zijn. Van de ruim honderd meldingen die we binnenkrijgen en waarnaar we onderzoek doen, keuren we er gemiddeld twee af. Als we minder van die verplichte meldingen krijgen, kunnen we de grotere onderzoeksbevoegdheid budgetneutraal uitvoeren.”

Het is volgens Snoep niet de bedoeling om straks tientallen kleine overnames onder het vergrootglas te leggen. “Dat zou alleen maar tot hogere lasten leiden. We willen alleen onderzoek doen als er aanwijzingen zijn voor een ongewenste verstoring van machtsverhoudingen. Met deze bevoegdheid kunnen we dus mogelijk problematische fusies toetsen, terwijl we door een verhoogde drempel minder meldingen binnenkrijgen dan nu. We kunnen onze capaciteit efficiënter inzetten.”

Jaarlijks twee tot acht extra onderzoeken

Ook al blijft de golf aan onderzoeken naar kleine overnames uit, ruimere mogelijkheden voor onderzoek kunnen toch effectief zijn, vervolgt Snoep. “Er is toch enige onzekerheid dat de transactie kan worden afgewezen. Daar gaat een preventieve werking van uit. Ook bij de kleinere overnames zullen partijen nu goed opletten dat ze de concurrentie en de consumenten geen schade berokkenen. Bij kralen rijgen of killer acquisities is altijd een grote professionele partij betrokken. Die weet vaak wel wat de impact is van een overname. Waar ze twijfelen gaan ze naar de M&A-advocaat en die kan goed inschatten hoe de ACM er tegenaan kijkt. Dan blijven er jaarlijks nog maar een paar zaken over waar we nog eens extra naar moeten kijken. Ik verwacht twee tot acht onderzoeken extra per jaar.”

Met ruimere bevoegdheden voor toezicht en onderzoek bij fusies hoeft de ACM geen extra mogelijkheden om op te treden tegen kartelvorming. “Die is bijna altijd verboden. Ook kleine kartels zijn schadelijk. Recent hebben wij ingegrepen bij een aanbestedingskartel in Roermond. Twee aannemers die afspraken maken over de herinrichting van een schoolplein, wat maakt dat uit, kun je denken. Maar je zal maar de gemeente zijn die voor de gek wordt gehouden.”

Weinig impact op M&A en private equity

Deze vorm van toezicht was er al en zal er blijven, benadrukt Snoep. De overige veranderingen zullen weinig impact hebben op de gemiddelde M&A-praktijk. “Dat is mijn kernboodschap, dat er weinig grote veranderingen komen. Natuurlijk vinden M&A-kantoren en investeerders dit ongemakkelijk, want ze lopen het risico dat een deal die vroeger gewoon doorgang kon vinden, nu alsnog onderzocht kan worden. Dus er komt iets meer onzekerheid voor een kleine groep transacties. Daarom moet er een redelijke periode zijn tussen het bekendmaken van een fusie en de mogelijkheid dat wij die naar binnen kunnen roepen. Na een vervaltijd is die onzekerheid weg.”

Ondanks zijn bezwaren voorziet ook Schillemans van Allen & Overy niet dat een ruimere bevoegdheid van de ACM tot grote problemen zal leiden. “Bij twijfel kan je altijd bij de ACM langsgaan voor informeel overleg en guidance,, dat doen we bij grote deals soms ook.” Wel vraagt hij zich af of extra bevoegdheden voor de toezichthouder zullen werken. “De ACM heeft een dappere poging gedaan om private equity in de zorg te beteugelen. Maar met de overname van de Mauritskliniek door Bergman Clinics is de ACM onderuitgegaan bij de rechter. De vraag is of je dit soort overnames wel kan verbieden. Misschien is het voor de ACM beter om zich op andere dingen te concentreren.” 

KRALEN RIJGEN OVER DE GRENS

Kralen rijgen is ook in andere Europese landen een bron van zorg. In bijvoorbeeld Duitsland en Oostenrijk is de fusiedrempel verlaagd, waardoor ook de kleinere deals gemeld moeten worden. Spanje en Portugal hanteren niet de omzetwaarde van een overname als criterium, maar de omvang van het marktaandeel. Bij een marktaandeel van 25 procent in een regio moet een deal worden gemeld. In Engeland is geen meldingsplicht, maar mag de mededingingsautoriteit elke fusie onderzoeken die in haar ogen verdacht is. Lidstaten kunnen ook aan de Europese Commissie vragen om een overname te onderzoeken.

Valuation

Advanced Valuation

Understanding company valuation is a key competitive advantage in M&A and is fundamental in corporate investment decision making. In this 3-day Valuation program we cover valuation from all aspects.

 15 May - 17 May 2024

About AIF

Discover the difference between long-term valuecreating strategies and short-term indicators, such as stock price, earnings per share, market share, revenue growth, and customer satisfaction. Learn to ask the right questions to create value for the future.

 25 June - 28 June 2024

Over the years, the Amsterdam Institute of Finance has educated and connected more than 15,000 ambitious professionals from around the world, bringing them the best in finance via a worldwide network and the best faculty available.

Explore our programs on aif.nl

‘Minderheidsaandeelheidshouder gecombineerd met actieve betrokkenheid’

Pontex Investment Partners hee zich als een prominente speler in de Nederlandse investeringsmarkt gevestigd door een unieke aanpak te hanteren die gericht is op het nemen van minderheidsbelangen in ondernemingen met een bewezen track record, sterke groeipotentie en een onderscheidende marktpositie. Het recente verzelfstandigingsproces van het Pontex team vanuit NIBC Bank maakt het mogelijk om haar bewezen en unieke propositie als ona ankelijke investeerder verder te laten groeien.

Boven van links naar rechts:

Robin Schoonveld, Frans van der Harst, Franck Marra, Nathalie French, Daan Röttger

Onder van links naar rechts:

Mathijs Voogt, Thomas van Zanten, Iris Hesselink, Luuk Boere, David Bakker

Iris Hesselink en Franck Marra, beide partner bij Pontex Investment Partners, delen in een interview met M&A Magazine inzichten over de achtergrond van Pontex, hun investeringsstrategie en hoe zij als minderheidsinvesteerder een waardevolle partner zijn voor ondernemers die op zoek zijn naar groeikapitaal en hands-on ondersteuning bij hun expansietraject. “De denkfout die soms wordt gemaakt in dit landschap is denken dat een minderheidsaandeelhouder een passieve aandeelhouder is”, begint Marra. “Niets is minder waar.”

Minderheidsbelang als Unique Selling Point

Pontex Investment Partners – voorheen bekend als NIBC Investment Partners – is een investeerder gespecialiseerd in significante minderheidsbelangen in middelgrote Nederlandse ondernemingen met een EBITDA van tussen de twee en tien miljoen euro. Met deze investeringen helpen zij ondernemers hun groeiambities te realiseren, bijvoorbeeld door het doen van overnames (buy & build) of schaalvergroting (investeringsplannen, opschalen van

de organisatie, geografische expansie). Parallel is er de mogelijkheid voor ondernemers om een deel van hun kapitaal te verzilveren (pre-exit).

Pontex, opgericht door het voormalige investeringsteam van NIBC, zal voortaan zelfstandig opereren met family office CommonWealth Investments (CWI) als hoeksteeninvesteerder. “Een hele prettige partij om mee samen te werken”, zegt Iris Hesselink. “Ze kennen de Nederlandse markt en onze propositie past goed bij hen. Ze hebben een breed netwerk en enorm veel kennis van verschillende sectoren, dus dat versterkt ons weer.”

Voor NIBC is de verkoop van de investeringsactiviteiten onderdeel van een strategische herpositionering. Hesselink legt uit dat het voormalige NIBC Investment Partners niet het eerste private equity-vehikel van de Haagse bank was. “Na een eerdere verzelfstandiging van haar investeringstak en de financiële crisis had NIBC geen activiteiten op dit gebied meer, maar ontstond er bij ondernemers toch weer behoefte aan groei-investeringen. Ik

ben toen vanuit Leveraged Finance bij het nieuwe team gekomen en samen hebben we een ‘minority equity’ propositie ontwikkeld die goed binnen de bank paste.”

“Het is toen uit noodzaak geboren”, vult Franck Marra aan. “Maar daar hebben we ons Unique Selling Point van gemaakt. Het is een differentiator in de markt.” De propositie van Pontex past vooral goed bij ondernemers die sterk geloven in hun businessplan en de groeimogelijkheden ervan, en nog een aantal jaren verder willen bouwen aan hun bedrijf. Ze stellen met een preexit een stukje van hun vermogen veilig, maar behouden een meerderheid in hun onderneming en profiteren dus volop van de gerealiseerde groei met Pontex aan boord. “Dat zorgt voor veel commitment vanuit de ondernemer”, aldus Marra. “Kijk, voor ondernemers is het vaak lastig om afscheid te nemen van hun bedrijf, zeker als ze nog veel mogelijkheden zien. Met deze aanpak blijven ze aan het roer staan en krijgen support om gezamenlijk de toekomstige groei en waarde te creëren.”

“Het nemen van een minderheidsaandeel is uit noodzaak geboren, maar daar hebben we ons Unique Selling Point van gemaakt.”

gezamenlijke due diligence aanpak waarbij potentiële aandachtspunten en verbeterpunten worden geïdentificeerd en besproken. Op deze manier kunnen Pontex en de ondernemer een gezamenlijk traject ingaan richting waardecreatie en een succesvolle exit in de toekomst. De ondernemer kent zijn of haar markt en producten heel goed en Pontex heeft de knowhow voor professionalisering en buy & build activiteiten in huis. Ook kennen ze de private equity (PE) wereld door en door, en weten ze waar PE-kopers naar op zoek zijn.

“Wij kunnen een brug zijn tussen een ondernemer en een buyout-investeerder of een strateeg”, legt Iris Hesselink uit. “Bij aanvang van onze deelneming, is het succes van het bedrijf meestal nog sterk verbonden aan de oprichter.

Voorbereiden op die uiteindelijke exit

Pontex werkt samen met ondernemers die openstaan voor partnerschap en reflectief zijn, waarbij consensus en samenwerking cruciaal zijn. Het bedrijf streeft ernaar om vroeg in het proces open gesprekken te voeren met de ondernemers om hun behoeften, het bedrijfsmodel en risico's te begrijpen. Dit zorgt voor een

Samen met de ondernemer doen we er alles aan om het bedrijf voor te bereiden voor de uiteindelijke meerderheidskoper. Dus we zorgen dat er een stevig en allround managementteam zit met een lange termijn horizon, dat het businessmodel robuust en gediversifieerd is, en dat er wellicht overnames gedaan zijn of de eerste internationale stappen zijn gezet. Fletcher Hotels en B2C Europe zijn hier mooie recente voorbeelden van, Fletcher is verkocht aan Egeria en B2C aan Maersk.”

Op zoek naar sterke markttrends

Pontex Investment Partners heeft al een sterk gediversifieerde portefeuille van veertien deelnemingen onder

management. Een aantal investeringen zijn recentelijk gerealiseerd, waaronder Blue Dragon, een digitale marketing agency, Cubics, een IT managed service provider, en CostPerform, een B2B SaaS bedrijf.

“Wij vinden het altijd belangrijk dat er sterke onderliggende trends zijn die niet alleen maar beïnvloed worden door conjunctuur, maar sterker dan dat zijn. Dus bijvoorbeeld digitalisering en de energietransitie”, aldus Franck Marra. Digitale marketing is zo'n trend. Met Blue Dragon wil Pontex een buy & build strategie uitrollen. De eerste Letter of Intent is al getekend en naar verwachting volgt de closing in april.

Cubics is een IT managed serviceprovider. “Dat is een sector die aan het consolideren is en dat zijn typische situaties waar ondernemers op zoek zijn naar een partij die hen de komende vijf jaar gaat helpen om een nog mooier, beter en groter bedrijf te bouwen”, vertelt Marra. “En wat ook interessant is in deze sector is dat je de exit-kandidaten al in het vizier hebt.”

CostPerform is een B2B SaaS-bedrijf dat kostenbeheersoftware ontwikkelt en bedrijven helpt kosten inzichtelijk te maken. “Een heel mooi product en een sterk managementteam”, licht Iris Hesselink de motivatie toe om te investeren. “Deze deal hebben we samen Arches Capital gedaan, een investeerder met een specialisatie in software.” De groeistrategie bij deze deelneming focust in eerste instantie op organische groei. “Het product werkt fantastisch en is internationaal zeer schaalbaar, dus we richten ons vooral op het uitbreiden en optimaliseren van de verkoopkanalen, en onderzoeken ondertussen hoe overnames dat zouden kunnen versnellen.”

Verzelfstandiging als boost voor ondernemerschap

Franck Marra benadrukt voor 2024 de focus op het vinden van passende bedrijven en het uitvoeren van de buy & build-strategieën. Daarnaast zal het Pontex team actief betrokken zijn bij initiatieven die de bestaande participaties versterken, zoals ‘operational excellence’ projecten, versteviging van managementteams, integratie van overnames en ook strategische herpositionering. Iris Hesselink is zeer optimistisch over het komende jaar, met een nieuwe naam en een sterk team dat al zeer betrokken is bij de bestaande portefeuille.

Beiden erkennen de impact van de verzelfstandiging op het team, waarbij het ondernemerschap verder wordt gestimuleerd. Hesselink benadrukt ook de toewijding van het team aan de transitie en het begrip voor ondernemerschap dat hieruit voortkomt. Met een positieve kijk op de toekomst en een team dat klaar is om uitdagingen aan te gaan, kijkt ze ernaar uit om de merknaam verder te versterken en waarde te blijven creëren. “Ik dat denk in ieder van die veertien bedrijven nog veel potentieel zit en dat wij een unieke positie in de markt kunnen innemen, dus ik heb er heel veel zin in om met het team aan de slag te gaan en dit te verwezenlijken.” 

Pontex Investment Partners is partner van de M&A Community

Movers & Shakers

SAMENSTELLING DE REDACTIE

Hugo Peek is benoemd tot Chief Executive Officer (CEO) van Corporate & Institutional Banking (CIB) en Country Head van BNP Paribas Nederland. Peek is een bekend gezicht in de M&A Community met jarenlange ervaring in de financiële dienstverlening. Tot voor kort was hij partner bij het corporate finance adviesbureau ACE Advisory en Head of Private Debt bij DIF Capital Partners. Daarvoor werkte hij een aanzienlijk deel van zijn carrière bij ABN AMRO.

Per 1 februari 2024 is Sigrid Jansen de nieuwe senior partner van Allen & Overy Netherlands. Ze volgt Brechje van der Velden op, die na 27 jaar A&O verlaat. Van der Velden wordt

global general counsel bij private equity firma CVC Capital Partners. Sinds 2012 is Sigrid Jansen partner in de praktijkgroep restructuring. Dit combineert zij sinds 2021 met haar rol als co-head global restructuring bij Allen & Overy. Beide rollen blijft zij vervullen naast haar rol in het management van Allen & Overy Netherlands.

De transactiepraktijk van TREBLE, het Eindhovense niche advocatenkantoor gespecialiseerd in M&A en Competition, wordt met ingang van 1 januari 2024 versterkt met de komst van Claire Krüger. Krüger is een ervaren allround ondernemingsen insolventiejurist die al ruim

vijftien jaar actief is als jurist bij de rechtbank, advocaat/curator en als zelfstandig M&A jurist.

Justus Fortuyn (35) is benoemd tot partner bij Rutgers & Posch per 1 januari 2024. Hij werkt sinds 2018 bij de afdeling Corporate/M&A. Fortuyn is gespecialiseerd in het ondernemingsrecht en adviseert corporate, private equity en venture capital cliënten op een breed scala aan transacties, waaronder private M&A en investeringsrondes.

Het Capital Markets-team van Loyens & Loeff kondigt de benoeming aan van Qury van Vliet. Van Vliet heeft ruime kennis en ervaring

Justus Fortuyn

Sigrid Jansen

Hugo Peek

opgedaan in de advocatuur en is gespecialiseerd in Capital Markets en Corporate/M&A. Bovendien is zij een rijzende ster op het gebied van het Financiële Verslaggevingsrecht. Bij Loyens & Loeff zal zij zich op deze onderwerpen blijven richten.

Het internationale advocatenkantoor Hogan Lovells heeft Victor de Vlaam per 1 januari 2024 benoemd tot Managing Partner van kantoor Amsterdam. De Vlaam gaf leiding aan het Corporate/M&A en Private Equity team van Hogan Lovells in Nederland. Hij is sinds 2007 als partner verbonden aan Hogan Lovells, waar hij cliënten adviseert over fusies en overnames en private

equity investeringen in Nederland, Europa en de VS. Hij volgt Manon Cordewener op.

Bastiaan van Rath is benoemd tot counsel in de M&A en private equity praktijk bij Hogan Lovells. Van Rath werkt sinds 2021 hij de firma en adviseert nationale en internationale ondernemingen over fusies en overnames, investeringen en desinvesteringen.

Per 1 januari 2024 is Robin van Denderen benoemd tot director binnen Schuiteman M&A-Corporate Finance. In zijn nieuwe rol maakt Van Denderen verder deel uit van het brede directieteam van Schuiteman

en geeft hij leiding aan het team van Schuiteman M&A-Corporate Finance. Met zijn uitgebreide ervaring en bewezen leiderschap in Mergers & Acquisitions (M&A) en Corporate Finance, speelt hij, in samenwerking met Jan Louis Burggraaf, een belangrijke rol bij het realiseren van de strategische doelstellingen.

Met ingang van 1 februari 2024 gaat Tom Hesselink bij Simon-Kucher leidinggeven aan het Nederlandse Transaction Services & Private Equity team. In zijn nieuwe rol leidt hij de Nederlandse transactiepraktijk van Simon-Kucher, met een focus op commercial due diligences voor private-equityhuizen en corporates.

Tom Hesselink

Victor de Vlaam

Bastiaan van Rath

Hij was in zijn vorige rol partner bij KPMG binnen het Deal & Growth strategy team.

Houthoff heeft Willem Liedenbaum benoemd tot partner. Liedenbaum adviseert bedrijven en investeerders op het gebied van fusies en overnames en kapitaalmarkttransacties. Hij heeft ruime ervaring met complexe grensoverschrijdende transacties en is veelvuldig betrokken bij overnames van beursgenoteerde ondernemingen, zoals Ordina, Meltwater en Intertrust.

Momentum Family Office heeft Claudia Helmer benoemd tot partner. Ze brengt een schat aan ervaring en expertise mee naar het multi family office op het gebied van

fiscaliteit (Loyens & Loeff), wealth management (Van Lanschot Kempen) en private equity (ex-Carbon Equity).

Eight Advisory, het adviesbureau gespecialiseerd in transacties, herstructureringen en transformaties, heeft Rob van den Berg benoemd als Director Strategy & Operations van het Nederlandse bureau. Voordat hij bij Eight Advisory in dienst trad, werkte Van den Berg als Senior Manager Deals bij PwC Nederland.

Na een indrukwekkende carrière bij zowel Deloitte als Loyens & Loeff zal Lucia Sahin als Legal Director de fiscale praktijk van DLA Piper Amsterdam versterken. Met meer dan achttien jaar ervaring in inter-

nationale belastingen en transfer pricing is Lucia gespecialiseerd in businessmodel optimalisatie en conversies, value chain alignment en post-merger integrations. Bij DLA Piper zal zij zich blijven richten op transfer pricing.

Frans Langerak versterkt sinds 1 maart 2024 als senior advocaat het Corporate / M&A team van Kennedy Van der Laan. Langerak heeft ruime ervaring in het ondernemingsrecht en houdt zich bezig met het opstellen en beoordelen van (overname) contracten, waaronder begrepen letters of intent en non-disclosure agreements, koopovereenkomsten aandelen, activa- passivaovereenkomsten, aandeelhoudersovereenkomsten en joint-venture over-

Rob van den Berg

Lucia Sahin

Claudia Helmer

eenkomsten. Het onderhandelen over (de uitgangspunten van) deze contracten behoort tot zijn specialiteiten.

De Amsterdamse vestiging van het internationale advocatenkantoor Greenberg Traurig, LLP kondigt met trots de benoeming van twee nieuwe partners aan. Het betreft de advocaten Ellen de Jong - van den Bogaard en Rutger Sterk. Ellen de Jong-Van den Bogaard vertegenwoordigt cliënten bij fusies en overnames en adviseert over uiteenlopende ondernemingsvraagstukken. Rutger Sterk richt zich onder andere private equitytransacties, fusies en overnames, herstructureringen en durfkapitaalfinancieringsrondes.

Casper Driever heeft zich per 1 maart aangesloten bij het boutique kantoor Norbruis Clement Advocaten. Voorheen was hij meer dan vier jaar werkzaam op de Corporate/ M&A afdeling van Stibbe. Norbruis Clement Advocaten is een boutique kantoor, gespecialiseerd in het ondernemings- en belastingrecht, met een focus op mid-market M&A transacties.

Caspar van der Winden is toegetreden als partner Corporate&Commercial en M&A bij Vertex Legal. Hij was eerder partner-advocaat bij HVG Law. Met de komst van Van der Winden zet Vertex Legal een volgende stap ter vervulling van haar ambities en strategie met als specialisaties ar-

beidsrecht en medezeggenschapsrecht, ondernemingsrecht en M&A en litigation.

Je roen den Dunnen en Alexander van Hövell benoemd tot notaris bij internationaal advocatenkantoor Greenberg Traurig. Den Dunnen is onderdeel van de corporate praktijk en richt zich op het begeleiden van cliënten bij het opzetten van jointventures, private M&A transacties alsmede (grensoverschrijdende) fusies, splitsingen en omzettingen. Van Hövell is onderdeel van de vastgoed praktijk en richt zich op commerciële vastgoedtransacties, vastgoedontwikkeling en financieringstransacties. Daarnaast adviseert hij over duurzame energieprojecten.

Jeroen den Dunnen

Ellen de Jong - van den Bogaard Casper Driever

De droomexit van Mployee

Een in Rotterdam gevestigde Salesforce-oplossing overgenomen door Bullhorn

NATHALIE VAN WOERKOM

MARCEL BROERSMA

Bullhorn, een cloudso wareleverancier voor de uitzendbranche, kondigde in januari de overname aan van Mployee, een Ro erdamse leverancier van op Salesforce gebaseerde detacheringsoplossingen. Een gesprek met een van de verkopende aandeelhouders én met M&A-advocaat Nathalie van Woerkom van AKD.

Een transactieteam van AKD heeft Mployee, leverancier van een op Salesforce gebaseerde oplossing voor de uitzendbranche, bijgestaan in de verkoop van haar activiteiten aan Bullhorn. Deze deal werd op 6 januari 2024 aangekondigd. ‘Met veel enthousiasme sluiten wij ons aan bij Bullhorn om verder te werken aan de digitale revolutie in de werving- en uitzendbranche’, aldus Karen Weebers, CEO van Mployee, in een persbericht over de transactie. M&A Magazine ging in gesprek over deze succesvolle exit met Nathalie van Woerkom, teamlead van AKD die de transactie begeleidde, en Marcel Broersma, een van de aandeelhouders van het met succes verkochte Nederlandse SaaS-bedrijf.

Unieke oplossing voor de staffingmarkt

Marcel Broersma vertelt over de geschiedenis van Mployee, opgericht door Roel Waals, een innovatieve softwareondernemer die een geautomatiseerd SaaS-product ontwikkelde voor de staffingmarkt in 2009. Het bedrijf is gericht op front- en mid-office processen en gebruikt het Salesforce-platform voor schaalbaarheid. Zo’n oplossing bestond volgens Broersma nog niet in de markt. “Ik heb heel veel affiniteit met staffing (Broersma verkocht zijn detacheringsbedrijf Flex aan DPA in 2005, red.) en ik vond het helemaal magisch klinken dat hij een product had, waarmee je feitelijk het hele uitzendproces volledig kon automatiseren.”

Broersma raakte betrokken bij Mployee vanuit Peak

Value, zijn Rotterdamse adviesbureau, dat behalve adviseert ook investeert in bedrijven. Peak Value heeft Mployee geholpen de waardepropositie en groeistrategie zeer concreet te maken. Vervolgens hebben ze de ondernemers achter MPloyee geholpen deze plannen te realiseren en is de groeispurt ingezet. Ze trokken eerst voornamelijk MKB-bedrijven aan als klant, maar op een gegeven moment toonden ook de grote internationale uitzenders belangstelling en begon het bedrijf echt te floreren.

“Wat Mployee uniek maakt, is de complete oplossing voor het automatiseren van het hele proces van aanwerving tot vertrek, inclusief wereldwijde uitrolmogelijkheden. In tegenstelling tot concurrenten biedt Mployee een cloud-based oplossing die flexibel is voor verschillende landen en backoffice-structuren”, aldus Broersma.

Zoektocht naar de ideale koper

Na een aantal jaren van succesvol bouwen en groeien, kwam het moment dat er een potentiële koper gezocht moest worden. “Je doet iets met je ziel en zaligheid”, zegt de groeiadviseur en investeerder. “En de mooiste parel die je kan maken wordt een soort kindje van je. En laat ik beginnen met benadrukken dat het vooral het kindje van Roel Waals was, maar het is ook een beetje mijn kindje geworden; We hebben samen het co-ouderschap gekregen. En wat mij op een gegeven moment duidelijk werd, is dat je dit product daadwerkelijk kunt uitrollen over de hele wereld. Maar net zoals dat je kinderen op een ge-

DOOR JEPPE KLEIJNGELD | BEELD ERIC FECKEN

geven moment het huis uit moeten, was dat bij Mployee ook zo. Wij zijn een fantastische club uit Rotterdam, alleen op het moment dat je een echte wereldspeler wil worden, dan hoort er ook een wereldspeler als eigenaar bij die op internationaal niveau kan acteren.”

Tijdens het bouwen aan de groeistrategie van de onderneming, hebben Broersma en zijn partners al veel nagedacht over de exit-strategie. Zij beschouwden een strateeg als Bullhorn als een logische koper, gezien hun gesprekken en het ontbreken van bepaalde aspecten in Bullhorn’s aanbod aan diensten en producten. Nathalie van Woerkom benadrukt dat dit soort deals vaak voorkomen in de techsector, waarbij techbedrijven worden verkocht aan grote strategische spelers die de software kunnen schalen en integreren in hun bedrijfsvoering. Ze vergelijkt dit met de staffingsector, waar bedrijven vaak juist aan private equity worden verkocht. In tech zijn strategische overnames zoals die van Mployee door Bullhorn gebruikelijker vanwege het potentieel om de software verder te ontwikkelen en te integreren.

Een Amerikaans projectteam van twintig man

Toen de koper eenmaal was benaderd door overnameadviseur Yme van der Wal, die voor een belangrijk deel

“Op het moment dat je een echte wereldspeler wil worden, dan hoort er ook een wereldspeler als eigenaar bij die op internationaal niveau kan acteren.”

van het dealproces de kar heeft getrokken, werd Nathalie van Woerkom ingeschakeld om de koopovereenkomst getekend te krijgen en de transactie tot een goed einde te brengen. “Amerikaanse partijen komen bijna altijd aan met overeenkomsten die vier keer zo dik zijn als die van de Europeanen en willen alles tot in de puntjes vastleggen", vertelt ze, “En Bullhorn had ook een behoorlijk groot projectteam. Wij hadden dan een call bijvoorbeeld, en dan zaten Yme, Marcel en ik aan de ene kant, bleek dat zij met wel twintig mannen en vrouwen aanwezig waren! Dan nam er iemand het woord die niks weggaf en omgekeerd gaven wij ook niks weg. Het was een bijzonder proces om mee te maken.”

Van Woerkom benoemt het toenemende gebruik van Warranty & Indemnity (W&I) verzekeringen bij deals, wat helpt bij het verminderen van discussies over aansprakelijkheid. “Met Amerikanen ontstaat regelmatig discussie over claims: zij zijn stringent. Wij zeggen, wat je in de dataroom zag, kun je niet claimen. Amerikanen eisen specificiteit, wat veel werk vergt. Een W&I-verzekering voorkomt dit, waardoor discussies beperkt blijven tot niet-verzekerde claims. Dat is veel overzichtelijker." Ze bespreekt ook onderhandelingspunten zoals earn-outs, non-compete clausules en verschillende mechanismen voor het vaststellen van de koopsom, zoals locked box en closing accounts. Van Woerkom wijst op de voorkeur van Amerikaanse partijen voor het controleren van schulden, vorderingen en werkkapitaal als basis voor de afrekening van de koopsom.

Ze beschrijft vervolgens het uitgebreide due-diligenceproces dat voorafging aan de overname, waarbij verschil-

lende specialisten betrokken waren om alle aspecten van het bedrijf te onderzoeken. Onderhandelingen over de transactiedocumentatie verliepen grotendeels online, wat sinds de coronapandemie gebruikelijker is geworden, maar Van Woerkom benadrukt het belang van persoonlijke ontmoetingen om een gevoel te krijgen bij de betrokken partijen. Ze merkt op dat internationale transacties vaak op afstand worden afgehandeld, wat efficiënter kan zijn, maar ook uitdagingen met zich meebrengt. Broersma deelt zijn ervaring met het succesvol afronden van de deal online, waarbij hij opmerkt dat dit een nieuw fenomeen voor hem was maar goed werkte. “We hebben tijdens de kerstvakantie doorgewerkt en uiteindelijk in de eerste week van januari geclosed”, aldus Van Woerkom

Met een goed gevoel afscheid nemen

Broersma blikt terug op een prettig proces. “Het is een hell of a job natuurlijk, maar het is heel erg naar tevredenheid gegaan. We hebben elkaar ook professioneel door die weken heen geholpen met respect voor elkaars agenda en standpunten. En wat goed werkt, is dat je adviseurs op het juiste moment het mes op tafel zetten en daar dan ook dingen mee voor elkaar krijgen. Dan kom je op een gegeven moment op het punt dat je zegt; ‘en nu gaan we de deal sluiten'. En ik heb daar zelf een heel goed gevoel bij. Tot het laatste moment hebben we gestreden voor de laatste punten en we hebben met elkaar een heel mooie transactie tot stand gebracht.”

Tot slot, hoe is het nou om afscheid te nemen van je bedrijf wat je toch steeds meer als een kind bent gaan

beschouwen? Broersma: "Kijk, ik ben al op mijn achttiende bij Randstad begonnen. Toen deed ik alles met de blote hand. En ik vind het heel cool dat wanneer we straks een paar jaar verder zijn, dat overal ter wereld de uitzendkrachten met onze software naar hun werk gaan. Dat is overigens niet mijn verdienste, maar het is wel wat het bedrijf doet. Voor mij is de cirkel hiermee rond.” 

AKD is partner van de M&A Community

DEALTEAM

MPloyee werd bij deze deal bijgestaan door onafhankelijk M&A-adviseur Yme van der Wal en AKD. Het AKD-team werd geleid door Nathalie van Woerkom en bestond verder uit Tycho Heijnsbroek, Peter Cohen en Jurriaan Puijpe (Corporate & M&A) en Ludo Luijks en Maud Plattel (Tax).

De essentiële betekenis van mid-market ervaring voor elke M&A-adviseur

De mid-market vormt een boeiende niche welke van onschatbare waarde is voor strategische kopers en PE (private equity)-partijen die op zoek zijn naar groeimogelijkheden, buy & build/consolidatie of strategische herpositionering.

DOOR FREEK VAN DER LINDEN

In de berichtgeving over M&A ontvangen opvallende megadeals vaak veel aandacht. Naast de omvang van de deals is ook de professionaliteit van de betrokken partijen en hun adviseurs hoog. Specialisatie in specifieke sectoren en nauwgezette focus zijn van cruciaal belang om te excelleren. Naast de beperkte hoeveelheid megadeals en grote transacties, vertegenwoordigt de overgrote meerderheid (in aantallen gemeten) van de deals relatief kleinere transacties in de mid-market.

Ervaring in deze mid-market is onontbeerlijk voor een M&A-adviseur, in zowel de Corporate Finance, de Due Diligence als de Valuations praktijk.

Professionaliseringslag

Voor deze mid-market is er veel aandacht vanuit Nederland, maar wij zien ook buitenlandse strategen en PE-partijen uit met name België, Duitsland, het VK en de US die op zoek zijn naar interessante kandidaten in de Nederlandse markt. Voor RSM met een groot internationaal netwerk met 60.000 medewerk(st)ers is dergelijk ‘referred-in’ advieswerk vanuit de wereld aan de orde van de dag. RSM heeft een focus op mid-market in alle landen waar zij actief is. In Nederland focust RSM zich

met name op (familie) ondernemingen, vaak geleid door een DGA of onderdeel van een PE-partij met mid-market focus.

Hoewel de M&A-transacties in de mid-market wellicht simpeler lijken dan hun grotere tegenhangers, zijn ze vaak toch gecompliceerd en vereisen ze gespecialiseerde kennis en ervaring. In tegenstelling tot grotere transacties hebben transacties in de mid-market vaak betrekking op nauw verbonden (familie)bedrijven, geleid door een DGA. In zo'n context is het van essentieel belang om de menselijke maat te bewaren en relaties op een prettige en efficiënte manier te beheren. Daarnaast is een meer senior betrokkenheid als adviseur vaak noodzakelijk om de taal van de klant en het doelwit vloeiend te spreken.

De specifieke en complexe aard van de mid-market wordt voornamelijk bepaald door het ondernemende karakter van de bedrijven. Ondernemers richten zich vaak op groei en hebben minder aandacht voor winstmaximalisatie en het voorbereiden van het bedrijf voor verkoop. Dit resulteert in een veelal minder professionele financiële organisatie, waarbij bijvoorbeeld geen CFO of

controllers betrokken zijn, geen maandelijkse financiële afsluitingen plaatsvinden en geen wettelijke accountantscontrole wordt uitgevoerd (omdat deze niet verplicht is). Dit kan resulteren in suboptimale beslissingen tijdens transacties, zoals het te hoog inschatten van voorzieningen, het niet activeren van kosten en minder focus op werkkapitaal.

Optimaal resultaat behalen

Recente voorbeelden uit de RSM M&A-praktijk illustreren de impact hiervan, waarbij de standaard manier van werken die in grote M&A deals worden toegepast, niet adequaat blijken te werken:

- Operationele en emotionele betrokkenheid van de ondernemer – In gevallen waarin een ondernemer het bedrijf vanaf de grond heeft opgebouwd, bestaat er vaak een sterke emotionele binding met dit bedrijf. Mogelijk gaat dit ook gepaard met een beperkt georganiseerde governancestructuur. In het kader van een potentiële transactie is het noodzakelijk dat de M&A adviseur helpt bij het verkoopklaar maken van het bedrijf. Dit vereist een persoonlijke benadering rekening houdend met de specifieke mentaliteit, prioriteiten en emoties van de betrokken ondernemers.

- Buy & build pro forma cijfersets - Wij zien bij veel buy & build bedrijven van PE-investeerders dat er veel moeite gedaan wordt voor het creëren van een pro forma likefor-like dataset met historische cijfers, maar dat door verkopers vaak essentiële zaken over het hoofd worden gezien. Zo zien wij in een aantal recente transacties dat in VDD-rapporten de genormaliseerde EBITDA voor recent geacquireerde bedrijven niet de onderliggende waarde reflecteert (die wel in de betaalde prijs zat), waardoor in de vertaling naar de enterprise value door middel van een multiple deze acquisities onder kostprijs worden gewaardeerd.

- Analyse van de maandelijkse ontwikkeling van het werkkapitaal – LTM-analyse op gerapporteerde cijfers werkt niet om een target NWC-niveau te bepalen door het gebrek aan een financieel maandafsluitingsproces; RSM ziet dat andere, niet-mid-market gerichte adviseurs dit wel doen waardoor er aanzienlijke, ten onrechte waarde kan worden weggeven in een transactie. RSM bepaalt in dergelijke gevallen een target NWC-niveau op alternatieve methoden, bijvoorbeeld door analyse van %,

DSO/DIO/DPO (count-backs), overdues ontwikkelingen, en/of analyse van de processen die ten grondslag liggen aan NWC.

- Analyse van de current trading – RSM past een pragmatische approach toe bij het analyseren van recente maandcijfers die niet volledig/juist zijn bepaald, waarbij met educated guesses inzicht kan worden gecreëerd met een focus op wat er wel kan; daar waar niet-mid-market gerichte adviseurs hun analyses stoppen als de cijfers niet beschikbaar zijn.

- Beperkte kennis over waardering – Bij mid-market ondernemingen is vaak minder kennis op het gebied van waarderingen intern beschikbaar. Daarom is het raadzaam om voorafgaand aan een transactie een waardebepaling te laten maken; dan vindt er een nul-meting plaats, waar inzichtelijk wordt gemaakt wat de waarde van de onderneming is en met welke koopprijs de verkoper rekening moet houden. Dit voorkomt vervelende verrassingen en leidt mogelijk tot een soepeler proces. Ook wordt dan bepaald of de onderneming al verkoopbaar is, i.e. is de afhankelijkheid van de DGA niet te groot, is de onderneming wel overdraagbaar, of zijn er overige aandachtspunten die eerst opgelost moeten worden, alvorens een verkoopproces te starten.

Juist met veel ervaring in deze situaties kan RSM optimaal resultaat behalen voor haar klanten. Een op maat gemaakte aanpak is essentieel, waarbij de RSM geïntegreerde M&A expertise in de mid-market het mogelijk maakt om deze efficiënt aan te bieden. Pragmatisme, gerichtheid en senior betrokkenheid vormen hierbij de sleutelwoorden. 

FREEK VAN DER LINDEN IS DUE DILIGENCE

DIRECTOR RSM M&A

RSM is partner van de M&A Community

Search fund-model doet intrede in Nederland

DOOR JAN BLETZ

Geoffrey van der Hauw leek een glansrijke toekomst als M&A-advocaat tegemoet te gaan. Maar hij besloot een eigen investeringsmaatschappij op te ze en: Heritage Investments. Een ‘search fund’, een voor Nederland volledig nieuw model, dat moet investeren in een bedrijf waar hij een actieve rol in kan spelen.

Geoffrey van der Hauw werd in 2021 genomineerd als 'Best Young M&A Lawyer' door zijn werkgever Lexence, die zijn nominatie beschouwde als een erkenning van zijn voorbeeldige rol binnen het kantoor. Hij slaagde erin om naast zijn drukke baan een Executive Master in M&A and Business Valuation te behalen op eigen kosten, wat zijn indrukwekkende

toewijding onderstreepte. Klanten waren eveneens lovend over hem vanwege zijn juridische en financiële kennis, communicatieve vaardigheden, commercieel inzicht en empathie, waarbij een klant hem zelfs zijn 'go-to M&Aadvocaat' noemde. Ondanks een veelbelovende toekomst binnen Lexence of een ander gerenommeerd kantoor, besloot Geoffrey een ander pad te bewandelen. Hij realiseerde zich dat hij niet zijn hele leven als advocaat wilde

doorbrengen en voelde zich 'aan de zijlijn staan'. Na het afronden van zijn executive master stapte hij over naar een private-equitypartij, maar ook daar voldeed de rol niet aan zijn wens om nauw operationeel betrokken te zijn bij bedrijfsstrategieën, verbeteringen en groei. Hij verlangde naar meer dan alleen af en toe contact met ondernemers; hij wilde echt met zijn handen uit de mouwen betrokken zijn bij de bedrijfsvoering, met een actieve rol in strategie, verbetering en groei.

Search funds zijn al zeer succesvol in de VS

Al snel koos Van der Hauw voor een alternatief: zelf een ‘search fund’ opzetten, een fonds waarbij een jong, ambitieus persoon op zoek gaat naar één bedrijf, dat koopt en zelf een actieve rol in het management op zich neemt om de waarde van het bedrijf te vergroten voor de lange termijn.

Hij doet dat met geld en met inhoudelijke steun van een zeer ervaren groep van investeerders en een team van adviseurs. In Nederland zijn search funds nog vrijwel onbekend, in de VS zijn ze een begrip. Allemaal aanleiding om vorig jaar te beginnen met een eigen search fund, voordat zich in Nederland ook allerlei concurrerende partijen aandienen. “Over vijf jaar is dat het geval”, verwacht Van der Hauw.

Voldoende aanmeldingen voor eerste acquisitie en add-ons

In de zomer van vorig jaar begon Van der Hauw potentiële investeerders te benaderen voor zijn search fund, Heritage Investments. Hij polste vooral vermogende klanten uit zijn tijd bij Lexence en succesvolle ondernemers die toen hun bedrijf hebben verkocht aan de private equity-firma’s waar Van der Hauw voor werkte en met wie hij over de jaren een sterke band opbouwde, bij wie hij om financiering en advies dacht te kunnen aankloppen.

Het bleek een gouden zet. Nadat hij zijn plannen had uitgewerkt, wist hij binnen twee maanden voldoende geld te hebben opgehaald om een onderneming met een EBITDA van ’tussen de anderhalf en vijf miljoen euro’ en eventuele daaropvolgende add-ons te kunnen kopen.

De zoektocht naar een onderneming met groeipotentieel

Sinds de lancering van Heritage Investments begin januari dit jaar, is Van der Hauw ook daadwerkelijk op zoek naar een geschikte onderneming om te kopen. Hij richt zich vooral op goedlopende bedrijven die problemen hebben een opvolger te vinden. Familiebedrijven veelal, met een oprichter die inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt en met familieleden die geen interesse hebben om het bedrijf voort te zetten of die daartoe niet geschikt zijn.

“Daarnaast zoeken deze bedrijven vaak naar een Nederlandse koper die het ondernemerschap, de bedrijfscultuur en de betrokkenheid van medewerkers wil behouden, zonder gebruik te maken van de bij sommige private equity-bedrijven gangbare ‘financial engineering’, van grote ontslagrondes of verplaatsing van productie naar het buitenland”, zegt Van der Hauw.

Verder wil zo’n ondernemer zijn bedrijf volgens hem meestal liever niet verkopen aan een partij die het bedrijf op korte termijn weer moet doorverkopen vanwege de beperkte investeringshorizon. Ook daarin kan Van der Hauw die ondernemer tegemoet komen.

Geen haast

In de paar weken dat Van der Hauw nu actief is met Heritage Investments, heeft hij al diverse potentiële overnamekandidaten gesproken. Tot een ‘deal’ is het nog niet gekomen. Hij wil zeker zijn dat de onderneming die hij uitkiest ook werkelijk bij hem past.

Hij heeft geen haast. De investeerders om hem heen betalen hem twee jaar lang een ‘fee’ om te zoeken naar een geschikte onderneming en deze over te nemen. Gezien het grote aantal potentiële kandidaten – jaarlijks doen naar schatting tegen de 10.000 ondernemers afstand van hun bedrijf –lijken die twee jaar aan de lange kant, erkent Van der Hauw. “Maar ik wil zeker zijn dat ik de goede onderneming vind, voor alle betrokken partijen. Zeker voor mijn investeerders. Ik wil hun vertrouwen niet beschamen. Ik denk dat ik er minder lang over zal doen om een geschikte onderneming te vinden dan die twee jaar. Maar ik wil geen valse verwachtingen wekken. ‘Under promise and over deliver’: daar streef ik naar.”

'Digitalisering, Decarbonisatie en Deglobalisering' geven infrastructuurfondsen vleugels

Het beheerd vermogen in infrastructuurfondsen is in de afgelopen tien jaar bijna vervijfvoudigd tot 1,3 miljard dollar. Private equity-firma's ze en eigen infrastructuurfondsen op, of nemen net als CVC en BlackRock bestaande fondsen over. Vanwaar die enorme belangstelling? En wat zijn de vooruitzichten voor de sector?

DOOR JAN BLETZ | BEELD SHUTTERSTOCK

Vijf punten

• Investeringen in infrastructuurfondsen nemen snel toe in omvang.

• De sector ondergaat een verbreding en omvat nu ook o.a. biogasinstallaties, datacenters, en wind- en zonneenergieparken.

• Compliancy speelt een grote rol bij overnames in deze sterk gereguleerde sectoren.

• Financieel zijn investeringen in infrastructuur vaak aantrekkelijk; ze zijn waardevast en genereren over langere tijd stabiele cashflows.

• Infrastructuurinvesteringen hebben de wind mee door de 3 D's van 'Digitalisering, Decarbonisatie en Deglobalisering'.

De wereldeconomie staat aan de vooravond van een 'infrastructuurrevolutie' riep Larry Fink, CEO van BlackRock begin dit jaar, nadat bekend was geworden dat de investeringsmaatschappij Global Infrastructure Partners (GIP) zou overnemen voor 12,5 miljard dollar. GIP is 's werelds op twee na grootste investeerder in infrastructuur, na het Australische Macquarie Group en het Canadese Brookfield Asset Management, met 'assets' over de hele wereld, van Gatwick Airport in Londen tot aan de haven van Melbourne.

Fink is niet de enige die enthousiast is over investeringen in infrastructuur (en, zoals in dit geval, investeren in investeerders in de sector). Onlangs maakte PE-firma General Atlantic bekend dat het van plan was Actis in te lijven, een investeerder in infrastructuur die zich richt op opkomende markten. Vorig jaar in september baarde CVC enig opzien met de bekendmaking van de acquisitie van het Dutch Infrastructure Fund (DIF), aan de vooravond van de beursgang.

Volgens onderzoekbureau Prequin is het beheerd vermogen in infrastructuurfondsen in de afgelopen tien jaar bijna vervijfvoudigd tot 1,3 miljard dollar, vooral dankzij investeringen van banken, private equity-partijen, pensioenfondsen - in Nederland met name APG en PGGM - en andere institutionele investeerders. Uiteraard investeren overheden van oudsher ook in deze sector, maar zij hebben in de afgelopen jaren terrein afgestaan aan particuliere partijen.

Riskante verbreding

“In de jaren 1990 en 2000 begonnen Westerse overheden met groeiende schulden particuliere investeerders te zoeken om verouderde infrastructuur, van vliegvelden, spoorwegen en bruggen tot waterleidingen, te kopen en te helpen verjongen. Later wendde een groeiend aantal bedrijven, van energieleveranciers tot telecombedrijven, zich ook tot infrastructuurinvesteerders om activa zoals pijpleidingen en zendmasten van de hand te doen”, schrijft het weekblad The Economist. In het ene land werd de overheid verder teruggedrongen dan de andere.

In Nederland liep het niet storm:“Schiphol is een publieke zaak en ik zie niet gebeuren dat de luchthaven in handen van een particuliere investeringsmaatschappij zou vallen, zoals met Gatwick Airport is gebeurd”, zegt M&A-advocaat Charles Honée van Allen & Overy.

Neemt niet weg dat de private investeringen in de sector toenemen, en inmiddels allerlei deelmarkten overspoelen die vroeger niet zo gauw als 'infrastructuur' worden aangeduid. Datacenters vallen er nu bijvoorbeeld ook onder, biogasinstallaties, wind- en zonne-energieparken, batterijen om duurzame energie op te slaan, terminals voor opslag van chemie- en olieproducten, afvalverwerkingsinstallaties en waterstoffabrieken. De risico’s en het risicoprofiel van investeringen nemen door die verbreding vaak ook toe, zegt Sergio Herrera, Managing Director M&A bij Rabobank. Tenslotte kan de batterijtechnologie die vandaag veelbelovend lijkt morgen alweer achterhaald zijn, en moet waterstof zich nog maar bewijzen als energiedrager van betekenis.

Juridisch precisiewerk

Juridisch komt er doorgaans nogal wat kijken bij investeringen in infrastructuur, weet Honée uit ervaring. “Typisch voor dit type deals is de multidisciplinaire aanpak, waarbij de dealmaker nauw samenwerkt met experts uit andere disciplines, bijvoorbeeld op het gebied van commerciële contracten, vastgoed en vergunningen. Zo moet bij de verkoop van een terminal voor olieopslag in het havengebied worden gekeken naar de regelingen met de havenautoriteiten, de lease van het terrein en alle vergunningen voor het exploiteren van de terminal voordat die overgaat naar de nieuwe eigenaren.” Of er moet een 'carve-out' plaatsvinden, en dat is vaak ingewikkeld. “Het komt geregeld voor dat bedrijfsactivi-

teiten in deze sector nogal archaïsch opereren en er het nodige voorbereidende werk moet plaatsvinden om in te spelen op de groeiende interesse van investeerders. De OR vraagt in dit soort bedrijven ook aandacht: die ziet opeens investeerders opduiken, waarvan ze zich afvragen of die wel voldoende aandacht hebben voor de positie van de werknemers.”

Een ander kenmerk is dat het regulatoire kader een belangrijke rol speelt, belangrijker dan in veel andere sectoren, zegt Victor van Nuland, M&A-advocaat bij Loyens & Loeff. Energie & infrastructuur partijen opereren veelal in gereguleerde markten en sectoren, zoals de telecommarkt en energiemarkt. Dit betekent dat bij overnames ‘compliancy’ met deze wetgeving een belangrijk onderwerp is. Daar komt bij dat er bij bepaalde wetten veranderingen worden verwacht in de komende jaren, iets wat impact kan hebben op de sector en de business case van een doelvennootschap.

Verder zijn het eigendom en de exploitatie van infrastructuurprojecten, onder andere wind- en zonneparken, vaak ondergebracht in 'special purpose vehicles', doelentiteiten. De bouw van een dergelijk project wordt dan veelal extern gefinancierd bij een bank. “Financiers zullen voorafgaand aan de financiering een inschatting maken van de economische en juridische risico's van het project. Ontwikkelaars zullen bij de structurering, ontwikkeling en op te stellen projectdocumentatie zodoende steeds rekening moeten houden met de wensen en eisen van de bank”, zegt Van Nuland. “Het moet voor iedereen duidelijk zijn wie welke juridische risico’s draagt - wat de 'risico-allocatie' is. Wat gebeurt er als een project later wordt opgeleverd? Wat gebeurt er als een project ondermaats presteert? Wie is dan aanspra-

kelijk?” Al met al vereisen infrastructuurinvesteringen dus juridisch precisiewerk.

Financieel aantrekkelijk

Tegelijkertijd is de sector - hoe deze ook precies wordt gedefinieerd - financieel gezien aanlokkelijk. Want het gaat hier steeds om investeringen die over langere tijd stabiele inkomsten genereren. Bovendien zijn die inkomsten vaak inflatiebestendig, zegt Dennis van Alphen, hoofd infrastructuurbeleggingen bij PGGM. “Denk aan de inkomsten uit tolwegen: de tol wordt doorgaans geïndexeerd.”

Prettig, zeker voor pensioenfondsen die ook een vaste stroom aan pensioengelden moeten uitkeren. De ontwikkeling van bestaande infrastructurele objecten is al eerder gefinancierd, wat de overdraagbaarheid aan nieuwe investeerders makkelijker maak, zegt Honée. Ook al gaat het om enorm kapitaalintensieve objecten: “De investeerder hoeft maar gedeeltelijk nieuwe financiering aan te trekken bij acquisitie.”

En het risico mag dan hier en daar - zeker waar het nieuwe technologieën betreft - aanzienlijk zijn, voor veel infrastructuurprojecten geldt dat ze hun waarde niet zo snel verliezen. Honée - die zelf onder andere betrokken was bij de verkoop van energiespecialist Kenter aan de pensioenfondsen APG en Omers - wijst op de transformatoren, laadpalen, schakelapparatuur en digitale meters die het bedrijf levert. “Wie de eigenaar ook is, er blijven altijd afnemers voor het gebruik van die transformatoren en andere apparatuur.”

Drie D’s Mogelijk kunnen investeerders bovendien een waardevermeerdering van hun infrastructurele bezittingen zien.

Waardevermeerdering die ze op termijn te gelde kunnen maken, mocht dat zo uitkomen - infrastructuurfondsen hebben meestal geen vaste looptijd. In elk geval hebben ze nu de wind mee, dankzij drie megatrends, die Brookfield aanduidt als 'Digitalisering, Decarbonisatie en Deglobalisering'.

Voor digitalisering zijn veel fysieke activa nodig, van glasvezelkabels en 5G-netwerken tot datacenters - 'die uit de grond schieten als paddenstoelen en groeien als kool', zoals Honée zegt. Nieuwe ontwikkeling zoals de opkomst van AI versterken deze trend alleen maar, denkt hij.

Decarbonisatie - Herrera spreekt liever van investeringen in de energietransitie - leidt ook tot infrastructurele groei. Denk alleen al aan alle installaties om hernieuwbare energie op te wekken, stroomnetwerken om die energie te distribueren of aan batterijen. Herrera noemt ook laadpalen voor elektrische auto's. “De vraag naar investeringen in de energietransitie zal de komende jaren toenemen, is de verwachting. Het verklaart mede waarom de M&A-activiteit in afgelopen maanden in de sector slechts zeer beperkt is afgenomen, zegt hij. “De onderliggende trend is zeker in de energiesector gunstig.”

Komt bij dat veel investeerders - zeker pensioenfondsen als PGGM - duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan, en maar al te graag in de energietransitie investeren. “De belangrijkste klant van PGGM, het Pensioenfonds Zorg en Welzijn, wil tussen nu en 2030 dertig procent van zijn kapitaal te koppelen aan de SDG's van de VN, waarvan de helft direct aan klimaat-SDG's”, zegt Van Alphen. Dat komt neer op rond de vijftig miljard euro.

En de derde ontwikkeling, deglobalisering? Inspanningen om toeleveringsketens weg te halen uit China leiden tot

een vraag naar nieuwe fabrieken en nieuwe transportinfrastructuur om goederen over land en zee te vervoeren. In Europa heeft de bezorgdheid over de energiezekerheid na de inval van Rusland in Oekraïne ook geleid tot een stormloop op de bouw van terminals voor vloeibaar aardgas.

Tegelijkertijd is deglobalisering ook een extra complexiteit, zegt Van Nuland. “Steeds meer landen hebben regels ingevoerd om buitenlandse investeringen in vitale infrastructuur aan goedkeuring te kunnen onderwerpen, om te voorkomen dat buitenlandse mogendheden politieke macht kunnen uitoefenen. Dat is een aandachtspunt voor internationaal georiënteerde fondsen.”

Kansrijke toekomst

Veel bedrijven die willen inspelen op deze trends met investeringen kunnen dat zelf niet financieren. Denk vooral aan 'bedrijven die zich te buiten zijn gegaan aan goedkope schulden om het rendement voor de aandeelhouders te verhogen', zoal The Economist ze noemt. “Omdat ze de komende jaren hun schulden moeten afbouwen, zal hun vermogen beperkt zijn. Infrastructuurinvesteerders staan klaar om in dat gat te springen.” Natuurlijk worden privé-equity firma's ook geconfronteerd met hogere rentelasten. Dit leidt ertoe dat ze wat kieskeuriger worden in hun investeringsbeslissingen, aldus Herrera. “Maar zolang zich voldoende projecten aandienen die voldoen aan hun hogere rendementseisen, blijven ze investeren.”

Vaak nemen ze simpelweg bedrijven over die vol goede hoop zijn begonnen aan een infrastructuurproject, maar 'op hun grenzen stuiten' en de vervolginvesteringen niet meer kunnen opbrengen, zegt Van Alphen. Alternatieven zijn er ook; ze kunnen bijvoorbeeld een joint venture aangaan, zoals APG heeft gedaan met KPN om glasvezel te kunnen uitrollen in Nederland (Glaspoort).

Ook veel overheden hikken aan tegen hoge investeringen in infrastructuur. “De balansen van overheden en

bedrijven staan onder druk” schrijft The Economist. De Amerikaanse federale staatsschuld van 34 biljoen dollar (98 procent van het BBP) zal het komende decennium naar verwachting blijven groeien. Veel overheden in Europa hebben ook een zware schuldenlast. Hogere rentetarieven maken het duurder om aan die verplichtingen te voldoen. Dat biedt in veel landen kansen voor investeerders in infrastructuur.

Of dat in Nederland ook zo is, valt evenwel te betwijfelen. Aan de ene kant staan de overheid de komende jaren heel wat infrastructurele projecten te wachten. Zo zijn vrijwel alle sluizen, bruggen en tunnels van na de oorlog aan renovatie toe. De overheid - die de komende jaren veel minder schulden zal willen maken dan in de jaren van lage rentes - kan daarbij wel wat steun van investeerders gebruiken, zou je zeggen. Daarnaast is de overheid ook aanjager van de energietransitie, en ook daarvoor geldt dat grote sommen geld nodig zijn.

Waarom die niet bij investeerders zijn betrokken? “Wij krijgen vaak de vraag voorgelegd waarom we niet meer van onze 240 miljard aan pensioenkapitaal in Nederland investeren”, reageert Van Alphen. PGGM heeft zeker belangstelling om in de Nederlandse economie te investeren zoals al gebeurt via onder andere het Warmtebedrijf Ennatuurlijk en samen met BAM JV Invesis in 'public private partnerships' (PPP’s). “Van belang is dat de Nederlandse overheid een betrouwbare partner is.” Maar met regels die afhankelijk van de politieke waan van de dag kunnen worden aangepast of ingetrokken, kan een infrastructuurinvesteerder als PGGM slecht uit de voeten: “Een consistent overheidsbeleid is cruciaal voor investeerders die naar de lange termijn kijken.”

“Ook komen de pijlers onder het voor deze sector zo belangrijke regulatoire kader nogal traag tot stand, signaleert Van Nuland. “Denk aan de nieuwe warmtewet, die nog in concept is. Ook ontbreekt er nog een regulatoir kader voor waterstof. De onzekerheid die hierdoor ontstaat, leidt tot terughoudendheid bij investeerders.”

Asset management

Maar misschien kunnen investeerders toch verdienen aan de infrastructuur van de overheid, zegt Marc Hartsema, Directeur Operate & Maintain Infrastructuur bij Arcadis.

Hij wijst op het megaproject om Amsterdam, Almere en Schiphol beter met elkaar te verbinden met de snelwegen A1 en A6. Het werk - niet alleen het ontwerp en de aanleg, maar ook het onderhoud - heeft Rijkswaterstaat voor twintig jaar grotendeels aan het consortium SAAone uitbesteed via een zogeheten DBFM (Design, Build, Finance, Maintain)-contract. Het consortium bestaat uit bouwbedrijven Hochtief, VolkerWessels en Boskalis én infrastructuurinvesteerder DIF.

Waarom zou een dergelijke constructie niet vaker kunnen voorkomen? Als dat DBFM-contract maar goed is opgesteld, met duidelijke eisen aan de opdrachtnemers die de concessie hebben verworven. Professionele asset managers - Hartsema noemt een partij als Rivoir Capital - kunnen er in opdracht van de investeerder dan op toezien dat een en ander ook efficiënt gebeurt. De overheid betaalt de rekening, maar die is uitgespreid over twintig jaar. En de overheid hoeft zich er niet voor in de schulden te steken.

Dergelijke public private partnerships waarbij investeerders zijn betrokken komen in Nederland de laatste tien jaar weinig voor. In het verleden vaker, maar daarbij hebben enkele aannemers financiële kleerscheuren opgelopen, zegt Van Nuland. Het enthousiasme lijkt bij die groep bekoeld, getuige ook de mislukte aanbesteding van de renovatie van de Van Brienenoordbrug (slechts één gegadigde). PPP's rieken ook misschien te veel naar privatisering, denkt Hartsema, vandaar dat de overheid er niet graag gebruik van maakt. “Het ligt in Nederland gevoelig, zeker na de niet onverdeeld succesvolle privatisering van de energiebedrijven.” Welke politicus brengt de moed op om zich er toch voor in te zetten? 

An American in Amsterdam

Governance van een Nederlandse NV met een Amerikaanse beursnotering

Met enige regelmaat worden aandelen in het kapitaal van een Nederlandse naamloze vennootschap genoteerd aan een beurs in de Verenigde Staten ( US beurs-NV ), zoals aan de New York Stock Exchange ( NYSE ) of Nasdaq Global Stock Market ( Nasdaq ). Hieronder sta ik stil bij enkele aandachtspunten inzake de inrichting van de governance van een US beurs-NV, waarbij wordt getracht het Amerikaanse bestuursmodel waar mogelijk te spiegelen.

DOOR ELINE VIERSEN

Board of directors

Amerikaanse vennootschappen met een beursnotering hebben een ‘board of directors’, waarvan de leden worden benoemd door de aandeelhouders. Deze board of directors is onder meer verantwoordelijk voor het bepalen van de strategie van de vennootschap en het houden van toezicht op management. Naast nietuitvoerende bestuurders en onafhankelijke bestuurders (‘independent directors’, zijnde niet-uitvoerende bestuurders die als onafhankelijk kwalificeren conform de toepasselijke listing rules) is de Chief Executive Officer (CEO) vaak lid van het bestuur. Het Amerikaanse bestuursmodel laat zich daarom het beste vergelijken met een one-tier bestuur naar Nederlands recht (artikel 2:129a Burgerlijk Wetboek), bestaande uit uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders. Vanwege deze gelijke-

nis zal bij het inrichten van de governance van een US beurs-NV over het algemeen worden gekozen voor een one-tier bestuur.

Executive Officers

‘Executive officers’ zijn niet altijd ook lid van het bestuur van een Amerikaanse vennootschap. Omdat de NYSE en Nasdaq listing rules vereisen dat een meerderheid van het gehele bestuur onafhankelijk is (waarover hieronder meer), blijft het aantal executive officers in het bestuur meestal beperkt tot de CEO en CFO om te voorkomen dat er meer onafhankelijke bestuurders (zijnde extern aangetrokken bestuurders) moeten worden benoemd. De overige executive officers bekleden meestal geen statutaire bestuursfunctie.

Bij een US beurs-NV wordt veelal gekozen de CEO, en soms ook de CFO, te benoemen tot (uitvoerende) bestuurder. De executive officers die geen deel uitmaken van het statutair bestuur kunnen door het bestuur worden benoemd tot procuratiehouder met algemene of beperkte volmacht de vennootschap te vertegenwoordigen, waarbij het bestuur de betreffende titel toekent.

Chairperson

Op grond van artikel 2:129a Burgerlijk Wetboek kan het voorzitterschap van een one-tier bestuur enkel aan een niet-uitvoerende bestuurder worden toebedeeld. Waar in het traditionele governance model van Amerikaanse vennootschappen de rol van voorzitter en die van CEO vaak door één persoon worden uitgeoefend, stapt men steeds vaker van dit model af om de onafhankelijkheid van de voorzitter te waarborgen. Niettemin kan de wens bestaan om de CEO ook een titel van ‘chairperson’ of ‘executive chairman’ toe te kennen, in welk geval onderscheid wordt gemaakt tussen enerzijds de voorzitter van de vennootschap (in de persoon van de CEO) en anderzijds de voorzitter van het bestuur naar Nederlands recht, die de met deze rol gepaard gaande taken en verantwoordelijkheden op zich neemt. Aan deze formele voorzitter wordt meer dan eens een andere titel toegekend, zoals ‘Lead Non-Executive Director’ of ‘Senior Independent Director’.

Onafhankelijkheid

De Nederlandse Corporate Governance Code (Code) is van toepassing op, onder andere, naamloze vennootschappen met een statutaire zetel in Nederland waarvan de (certificaten van) aandelen zijn toegelaten tot de handel op een gereglementeerde market of een daarmee vergelijkbaar systeem (waaronder de NYSE en Nasdaq). De Code bevat onder meer bepalingen die zien op de samenstelling van de raad van commissarissen waar het betreft onafhankelijkheid. In geval van een one-tier bestuur zijn deze bepalingen van toepassing op de niet-uitvoerende bestuurders. De criteria op grond waarvan een niet-uitvoerende bestuurder kwalificeert als niet-onafhankelijk zijn opgesomd in best practice bepaling 2.1.8 van de Code. Een niet-uitvoerende bestuurder kwalificeert onder meer als niet-onafhankelijk indien hij/zij een bestuurder, commissaris of anderszins een vertegenwoordiger is van een aandeelhouder die ten minste tien procent van de aandelen in de vennootschap houdt. De Code vereist dat (i) een meerderheid, waaronder de voorzitter, van de niet-uitvoerende bestuurders onafhankelijk is, en (ii)

namens iedere ≥ 10% aandeelhouder er maximaal één niet-uitvoerende bestuurder als vertegenwoordiger mag gelden. Naast voornoemde vertegenwoordiger(s) mag maximaal één niet-uitvoerende bestuurder kwalificeren als niet-onafhankelijk op grond van een of meer van de andere criteria.

De samenstelling van het bestuur van een naamloze vennootschap met een notering aan de NYSE of Nasdaq dient naast de Code ook te voldoen aan de NYSE of Nasdaq rules, die vereisen dat een meerderheid van de leden van het bestuur onafhankelijk is. Zowel de NYSE als de Nasdaq heeft een aantal relaties geïdentificeerd die worden beschouwd als een significante aantasting van de onafhankelijkheid van een bestuurder. De drempelbedragen en precieze definities die door de NYSE en de Nasdaq rules worden gehanteerd verschillen ietwat, maar bestrijken over het algemeen hetzelfde terrein. De criteria komen in zekere mate overeen met die worden gehanteerd in de Code. Zo is een bestuurder niet-onafhankelijk indien hij/zij of een familielid werknemer is geweest bij de vennootschap gedurende de voorgaande drie jaar (in de Code is dit vijf jaar) of compensatie heeft ontvangen van de vennootschap (boven een bepaald drempelbedrag) anders dan de vergoeding die voor de als bestuurder verrichte werkzaamheden wordt ontvangen. Waar echter de Code een limitatieve lijst met criteria bevat, is het onder de NYSE en Nasdaq rules uiteindelijk aan het bestuur te bepalen of een bestuurder onafhankelijk is, waarbij het bestuur zich niet hoeft te beperken tot de criteria als genoemd in de rules. Onder de NYSE rules dient het bestuur te beoordelen of een bestuurder een materiële (in)directe relatie heeft met de vennootschap en onder de Nasdaq rules of de bestuurder een relatie heeft die de uitoefening van een onafhankelijk oordeel in de weg zou staan bij het uitvoeren van de verantwoordelijkheden van een bestuurder. 

ELINE VIERSEN IS ONDERDEEL

VAN HET US REGION TEAM

VAN LOYENS & LOEFF.

Loyens & Loeff is partner van de M&A Community

Young M&A Community: In gesprek met de data

Wat: Young M&A Event: De kansen en risico’s van kunstmatige intelligentie

Wanneer: Woensdag 28 februari, 2024

Waar: Kantoor Clifford Chance aan de Droogbak in Amsterdam

Wie: Young M&A Community

BEELD ROBERT TJALONDO

Tijdens een Young M&A Community event op het prachtige kantoor van Clifford Chance stond op woensdag 28 februari de rol van AI in het werk van de M&A-professional centraal. De Young M&A Community laat nog veel kansen liggen op het gebied van generatieve AI: vooral op het gebied van data-analyse valt er nog een wereld te winnen.

Lees het verslag via: https://mena.nl/community-nieuws/

ROEL JANSSEN IS DIRECTOR ACCOUNTANCY & ADVICE | FLEX BIJ MAZARS

BAS DEN OUDEN IS

DIRECTOR FINANCIAL

ADVISORY | TRANSACTION SERVICES / DUE DILIGENCE

Risico bij overnames

flexbedrijven niet altijd goed in kaart gebracht

De flexbranche is de laatste jaren hot met een hoog aantal overnames, en de consolidatiegolf is mogelijk nog niet voorbij. De winstgevendheid per bedrijf kan aanzienlijk verschillen, mede gezien de specifieke branche waarin een flexbedrijf actief is en hoe men in staat is de gestegen kostprijzen door te berekenen. Mazars ziet veel overnames in de flexsector en de ervaring daarbij is dat in veel gevallen de inherente risico’s van deze sector op voorhand wordt onderschat.

Bij een fusie of overname wilt u op voorhand een beeld hebben van de eventuele risico’s en wordt nagenoeg altijd een due diligence uitgevoerd. Traditioneel zijn dit veelal de domeinen juridisch, fiscaal financieel en commercieel en soms ook diverse andere workstreams zoals HR, pensions of IT/cyber security. Daarnaast wil je een goede sectorfocus aanbrengen om goed te beoordelen hoe een overnametarget de inherente risico’s van een bepaalde sector of businessmodel beheerst.

Specifiek voor een sector als de flexbranche, waar uitzendkrachten de assets zijn en waar de risico’s groot zijn als het gaat om het juist toepassen van complexe wet- en regelgeving, is het belangrijk om de risico’s vooraf goed in kaart te hebben. Zeker ook omdat het risico op naheffingen en boetes hoog is. Dan is een specifiek onafhankelijk en deskundig onderzoek naar de flex risico’s van grote waarde. De flexbranche wordt gekenmerkt door een veelheid aan regelgeving die zowel de HR, juridische en fiscale domeinen overstijgen. Regelgeving is daarnaast ook nog eens aan verandering onderhevig.

De sector kampt met veel uitdagingen met personeelsschaarste en mogelijke mismatch qua vraag en aanbod tussen sectoren, hoge vraag van bedrijven naar flexibele arbeid met hoge correlatie met de algemene economische ontwikkelingen, hogere kostprijs zoals gestegen (om-) scholingskosten, et cetera.

Vragen die veelal erg relevant zijn, zijn o.a.:

• Hoe is het geregeld met uitzendovereenkomsten, transitievergoedingen, verzuim en de bemiddeling van zzp’ers?

• Is de inlenersbeloning juist toegepast?

• Hoe staat het met de verloning en risico’s op eventuele boetes en naheffingen van bijvoorbeeld de SNCU (Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten) en de Inspectie SZW (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid)?

Mazars is partner van de M&A Community

Externe bronnen:

Opnieuw een uitdagend jaar voor de flexbranche in 2024 - ING

De flexbranche in en na 2024 – Flexnieuws.nl

Dealflash

Rutgers & Posch adviseert de aandeelhouders van Plat4mation bij de investering van Keensight Capital en ServiceNow in de Plat4mation groep

CLOSINGDATUM TRANSACTIE: 02/02/2024

Keensight Capital, één van de toonaangevende private equityfondsen op het gebied van pan-Europese Growth Buyoutinvesteringen, heeft geïnvesteerd in Plat4mation; de grootste in Europa gevestigde, wereldwijde pure-play ServiceNow Elite Partner. Naast Keensight investeren ook ServiceNow Ecosystem Ventures, de oprichters en key werknemers van Plat4mation in het bedrijf. Het is een belangrijke mijlpaal in de groeiambities van Plat4mation, dat hiermee zijn aanwezigheid in het ServiceNow-ecosysteem kan versterken en exponentieel kan laten groeien.

Plat4mation, opgericht in 2013 en gevestigd in Nederland, heeft zichzelf stevig gepositioneerd als een van de meest innovatieve en gewaardeerde partners binnen het ServiceNow-ecosysteem en biedt een uitgebreid pakket aan advies-, implementatie- en managed services diensten aan de meest prestigieuze klanten. Door gebruik te maken van hun diepgaande ServiceNow kennis en expertise op het gebied van digitale transformatie helpt Plat4mation klanten over de hele wereld om het maximale uit het ServiceNow-platform te halen, zodat zij hun doelstellingen op het vlak van digitale transformatie bereiken. Plat4mation heeft ruim 450 medewerkers die werkzaam zijn vanuit acht vestigingen verspreidt over Nederland, België, Duitsland, Verenigde Staten, Zwitserland, India, Polen en Griekenland.

De rol van Rutgers & Posch in deze transactie Rutgers & Posch heeft de aandeelhouders van Plat4mation vanaf dag één bijgestaan in het competitieve verkoopproces. Er was veel interesse van zowel strategische als financiële investeerders uit verschillende hoeken van de wereld. Gezien het internationale karakter van Pla4mation, de co-investering door ServiceNow en de herinvestering door de oprichters en key werknemers van Plat4mation, was de deal juridisch gezien complex, waarbij uiteindelijk voor alle partijen een fantastisch eindresultaat is bereikt. Elmer de Valk, CEO van Plat4mation: “ik wil het team van Rutgers & Posch bedanken voor de begeleiding in deze transactie die voor ons van onschatbare waarde was. Dit is het juridische team dat je aan jouw kant van de tafel wilt hebben staan.”

Rutgers & Posch expertise in de IT sector

Deze prachtige transactie bevestigt de ruime expertise van Rutgers & Posch in de tech -sector, waarin zij vele transacties hebben begeleid voor toonaangevende cliënten zoals Total Specific Hosting, Green Park Investments, Strikwerda Investments, Prometheus Group, Magnus Group, Every Angle, Rinkelberg Capital en 4Industry.

Meer weten? Neem contact op met Matthijs van den Broek of Justus Fortuyn.

League Tables Q1 2024

DOOR ONZE REDACTIE (MENA.NL)

DATA ARON GULAM (DEALMAKER.NL)

M&A ADVISORY DEALMAKERS Q1 2024 DEAL VALUE

2024Q1DealmakerCompanyDealsDealvalue(mn¤)

1n/aJoesLeopold1590

-19NicholasAperghisAperghis&Co1590

-n/aCharlesSpaanAlantra1590

4n/aBasHendriksIMPROVEDCorporateFinance1250

-n/aOnnoSloterdijkJBRStrategy,CorporateFinance&Restructuring1250

6133RonaldQuikABNAMRO1185

7n/aKevinKoppenEmendoCapital1100

-66TimBoerAXECO1100

-89MichelvanNeerING1100

-n/aDamiaanvanBallegooijenRobertW.Baird1100

-81JeroenValkEY1100

-20JeroenvanEngelenKPMG1100

-n/aJoostMoelkerNielenSchuman1100

-220EdwinNobelsSquarefield1100

M&A ADVISORY DEALMAKERS Q1 2024 DEAL VOLUME

2024Q12023DealmakerCompanyDealsDealvalue(mn¤)

189MarkvanBeusekom420

216VictorRosierHogenhouckm&a315

3n/aIstvanCsejteiLivingstonePartners210

-20GeertvanRoonANBAMRO210

-295KoenRuttenMarktlink210

621NicholasAperghisAperghis&Co1590

-n/aCharlesSpaanAlantra1590

-n/aJoesLeopoldCapitium1590

9n/aOnnoSloterdijkJBRStrategy,CorporateFinance&Restructuring1250

-n/aBasHendriksIMPROVEDCorporateFinance1250

LEGAL ADVISORY DEALMAKERS Q1 2024 DEAL VALUE

2024Q12023DealmakerCompanyDealsDealvalue(mn¤)

1175VictorvanNuland1880

258HeleenKerstenStibbe3780

3n/aLiekevanderVeldenNautaDutilh1590

48HannekeRothbarthFreshfieldsBruckhausDeringer1390

588KevinBeukeveldLexence6370

618MatthijsIngen-HouszINGENHOUSZ12302

762DucodeBoerStibbe3301

8253MaluDijkstraJBLaw3280

9188KatinkaMiddelkoopAllen&Overy1250

-143DierikCrasStek1250

LEGAL ADVISORY DEALMAKERS Q1 2024 DEAL VOLUME

2024Q12023DealmakerCompanyDealsDealvalue(mn¤)

12MatthijsIngen-Housz12302

21MauriceDudinkdeBreij9170

33DiederikBaasCORP.854

48KevinBeukeveldLexence6370

59MariusAnkumVrimanM&ALawyers689

613QuirijnvanVeenINGENHOUSZ678

723KoosTindermansVrimanM&ALawyers566

812EricdeBestCORP.525

-91NielsDoumaNorbruisClementAdvocaten525

1031RuudSmitsNautaDutilh4203

2024Q12023DealmakerCompanyDealsDealvalue(mn¤)

13MichielvanderKleij21,118

221SiebeGroenveldDeloitte2615

342WesselGeurtsEY1590

425ArnoudOltmansDeloitte5290

543GijsvanLeeuwenPwC2265

636SanderHolsterBDO3260

7n/aTatianaGolubnicKPMG1260

812BrunoJelgerhuisSwildensEY3250

97WouterMoetKPMG7177

1038RoënBlomDeloitte3105

2024Q12023DealmakerCompanyDealsDealvalue(mn¤)

14WouterMoet7177

21MarcelVlaarRSM735

36SaskiaHinkenkemperFTI-BOLD.630

425ArnoudOltmansDeloitte5290

5n/aSteijeHoolwerfMarktlink545

65WilfredvanderLeeGrantThornton525

72SanderHolsterBDO3260

846BrunoJelgerhuisSwildensEY3250

941RoënBlomDeloitte3105

103JoostSiemensmaSincerius3104

Vierde Young M&A Padelcup was een groot succes!

Het hoogtepunt van de Young M&A-kalender vond plaats op 4 april: het padeltoernooi! Met honderd offi ciële deelnemers (en nog een paar laatkomers die stiekem toch nog een balletje mee kwamen slaan) was het evenement dit jaar weer zeer goed bezocht. Naast de kans om de individuele padelskills te tonen was het ook een mooie gelegenheid om de teamspirit van het kantoor uit te dragen: meerdere firma's hadden hun eigen teamshirts meegenomen en we zagen zelfs echte fanatiekelingen met rackets in de kantoorkleuren.

DOOR CONSTANTEYN ROELOFS | BEELD LIESBETH MUURLING

Het openingswoordje werd verzorgd Jeppe Kleijngeld (de redactie-lead van het M&A Magazine en MenA.nl) die even de honneurs waarnam als Community Manager, aangezien Jurriën Morsch per 1 april zijn carrière heeft voortgezet bij PwC. Vervolgens werd het systeem van het toernooi uitgelegd. Dit jaar werd het toernooi gespeeld volgens het systeem van ‘King of the Court’ (of Queen of the Court’ al waren er verhoudingsgewijs meer mannen dan vrouwen aanwezig). Win je een pot dan ga je een baantje naarboven, verlies je dan is het een degradatie naar een lagere baan - en uiteindelijk kan er maar één team de koningen of koninginnen van het centercourt leveren. Niet dat de hoogcompetitieve jonge M&A’ers nog meer aansporing nodig hadden, maar zo’n zichtbare ranking werkt natuurlijk wonderwel als motivatie. Zo was het inspirerend om te zien hoe team 15 zich van het laatste baantje opwerkte naar een plaats bij de laatste vier.

De finale…

Na negen rondes van twintig minuten waren er nog twee teams over die de twee beste spelers af mochten vaardigen om de finale te spelen. De twee beste teams kozen er echter voor om vier mensen te laten spelen. In een zwaarbevochten match won uiteindelijk het viertal Tijmen Riegen (RSM), Martijn Larsson (Florin Finance), Nick Straatman (RSM) en Harm Westers (RSM) van de heren van team 6, Quirijn Renne (Intersaction), Lancelot Bruijn (Pride Capital), Daniël Breedijk (Bluefield ) en Koen Ditvoorst (Bluefield) - ook voormalig winnaar Matthijs de

Vroome (Bolster Investment Partners) speelde nog een game voor team 6.

Voor de winnaars waren er M&A branded padelrackets. De runners-up kregen een bon voor een avondje padellen bij Padel Plaza. De overige vier spelers van het winnende team kregen allemaal een individueel speelkrediet bij Plaza Padel om hun toch al indrukwekkende skills verder aan te scherpen. Nadat het laatste fluitsignaal had geklonken kon de community aan de borrel: hoewel niet alle deelnemers strikt tot zeven uur hadden gewacht met het eerste biertje barstte de gezelligheid daarna in alle hevigheid los. Ook lieten de deelnemers zich de aangeboden barbecue goed smaken. 

Mis niet deze aankomende events voor de Young M&A Community

- Young M&A Zomerborrel 2024 (27 juni 2024)

- M&A Criterium 2024 (20 september 2024)

- Young M&A Forum – fall edition (7 november 2024) Bezoek voor meer informatie en inschrijven: mena. nl/ events/

Deelname is kosteloos voor Young Members en partners van de M&A Community. Ben jij nog geen lid en ben jij onder de 35 jaar en werkzaam in M&A, Corporate Finance en Private Equity? Ontdek alle voordelen van het lidmaatschap en meld je vandaag nog aan: htt ps:// mena.nl/young/

Sustainable Finance: fundamentele discussies over waarde versus waarden

Hoe integreren vermogensbeheerders, bankiers en investeerders milieu-, sociale en governancekwesties in hun investeringscyclus? Dat was de centrale vraag tijdens het tweedaagse programma over Sustainable Finance bij Amsterdam Institute of Finance.

Het onderwerp is momenteel waarschijnlijk het meest prangende in de financiële wereld: duurzaamheid. Tijdens een tweedaags programma in het Double Tree Hilton Amsterdam op 7 en 8 maart boeide professor Zacharias Sautner een groep bank-, financiële en investeringsprofessionals met zijn kijk op Sustainable Finance, allemaal geworteld in de nieuwste onderzoeken, inzichten en business cases.

Koppelen van ESG en rendement

De klas werd meteen in het diepe gegooid met de opdracht: “Adviseer uw Chief Investment Officer of u milieu-, sociale en governance-kwesties (ESG) moet meenemen in het investeringsproces. Wat zijn de vooren nadelen?” Het was een van de vele mini-cases die de deelnemers tijdens het programma moesten oplossen. In groepjes stelden ze twee lijsten op om aan de klas te presenteren.

Enkele van de meer voor de hand liggende voordelen waren: het verlagen van de risico's, het omgaan met de toenemende regeldruk, het voldoen aan een groeiende vraag vanuit de samenleving en het worden van een aantrekkelijkere werkgever. Het meest voor de hand liggende

‘nadeel’ draait om de vraag of dit tot betere financiële resultaten leidt. Er zijn omstandigheden waarin dit kan worden bereikt, maar de business case is niet zo eenvoudig. Sustainable Finance gaat echter verder dan de traditionele focus op winsten en verliezen en richt zich ook op bredere kwesties, zoals de manier waarop bedrijven reageren op de klimaat- en biodiversiteitscrisis.

“Er zijn twee motieven om ESG te integreren: waarde en waarden”, aldus professor Sautner. “Waarde gaat over risico-rendement en waarden gaan over ethiek en moraliteit; we hebben een rol te vervullen bij het aanpakken van verschillende crises.”

Het dominante verhaal in de financiële wereld is nog steeds puur financieel. Dit wordt geïllustreerd door het verzet tegen ESG in de VS, dat door veel Republikeinen als wokisme wordt beschouwd. “Dit komt omdat ze alleen aan het waardengedeelte denken”, zegt Sautner. “Ze denken dat je je fiduciaire plichten op tafel laat liggen als je ESG implementeert. Dit is een misverstand.”

Het realiseren van echte impact

Het meten van impact is een cruciaal onderdeel van Sustainable Finance en een enorme uitdaging. Er is nog geen

benchmark, dus hoe overtuig je je klanten om hun geld in groene obligaties te beleggen? Tijdens de discussie werden de potentiële nadelen van ESG-ratings onderzocht, waarbij de inherente complexiteit ervan werd benadrukt. Professor Sautner illustreerde dit door te laten zien hoe verschillende ratingbureaus vaak verschillende opvattingen hebben over welke bedrijven duurzaam zijn. Er zou een sterk pleidooi kunnen worden gehouden voor een universele ESG-rating.

Een ander onderwerp dat ter discussie stond was impact. “Vaak kopen beleggers een duur ESG-product en zijn ze teleurgesteld wanneer ze ontdekken dat het geen echte impact heeft”, aldus Sautner. Op dit punt introduceerde hij nog twee belangrijke definities van Sustainable Finance: impact generatie en impact alignment. Bij impact generatie werk je feitelijk samen met bedrijven om koolstofarmer en duurzamer te worden. Je realiseert impact. Met impact alignment koop je alleen maar ESG-producten. Dit kan nog steeds een noodzakelijke stap zijn om aan de toezichthouder te bewijzen dat een obligatie of een ander product voldoet aan de ESG-normen. Bovendien wordt ESG binnen veel bedrijven nog steeds zo gezien: als een risico- of complianceprobleem dat moet worden aangepakt. "Impactbeleggen beslaat momenteel slechts een klein percentage van het vermogen van de meeste beleggers", aldus Sautner. “En heel vaak wordt dit door een financiële instelling gedaan, uitsluitend in een poging hun reputatie te verbeteren.” Dit zal echter waarschijnlijk veranderen. Naarmate er meer fysieke risico's – zoals overstromingen of bosbranden – zich voordoen, zullen de waarderingen worden aangepast en zullen investeerders actie moeten ondernemen.

Om hier beter grip op te krijgen, werkten de deelnemers de tweede dag aan een ESG-case, gericht op het integreren van biodiversiteit in de besluitvorming van een financiële instelling. “Dit onderwerp wordt nu snel het op één na belangrijkste ESG-risico, na klimaatverandering”, aldus Sautner. “Er bestaat al een taskforce (The Taskforce on Nature-related Financial Disclosures, red.) die voorstellen heeft gedaan over natuurgerelateerde openbaarmakingen. Regelgevers leren van de andere ‘E’ – klimaatverandering –, dus de beweging op het gebied van biodiversiteitskwesties komt met grote snelheid.”

Engagement

Tijdens deze discussies over ESG in de financiële sector kun je je afvragen hoeveel impact dit heeft op de transitie

naar een duurzame economie. Het toverwoord is ‘engagement’, aldus professor Sautner. Hij is ervan overtuigd dat engagement de klimaat- en biodiversiteitscrisis kan helpen oplossen. “Het zijn bedrijven die vervuilen. Ze zijn eigendom van investeerders en worden gefinancierd door banken.” Aan de deelnemers: “Ik hoop dat u teruggaat naar uw bedrijven en met uw deelnemingen gaat engageren over deze issues.”

Conclusie

Duurzame financiering is een ingewikkeld onderwerp, en het navigeren door de complexiteit ervan kan een uitdaging zijn. Professor Sautner en de vele business cases die tijdens het programma werden besproken, boden de deelnemers echter de broodnodige duidelijkheid. Er zijn geen gemakkelijke antwoorden, maar aan het einde van de cursus vertrokken de deelnemers met een conceptueel raamwerk voor de implementatie van Sustainable Finance, en enkele belangrijke inzichten voor de vele complexe discussies waarmee ze in de toekomst waarschijnlijk te maken zullen krijgen. Waarde versus waarden is zo’n takeaway. Net als impact generatie versus impact alignment. De evoluerende aard van het onderwerp onderstreept dat deze reis voor de deelnemers nog steeds gaande is. Dit programma is verre van ten einde, maar markeert slechts het begin van hun reis. Maar gewapend met de nieuwe instrumenten in hun gereedschapskist en een frisse kijk op ESG zijn deze deelnemers beter voorbereid op de uitdagingen op het gebied van duurzaamheid die de komende jaren en decennia voor ons liggen. 

Programma Sustainable Finance, Amsterdam Institute of Finance

Twee dagen | Taal: Engels | Prijs: €2950

Volgende beschikbare datum: 17 & 18 oktober

Meer informatie: AIF.nl

De drie grootste valkuilen bij een post-merger integration

DOOR JEPPE KLEIJNGELD

Nog steeds gaat er veel te veel mis in de cruciale, maar nog steeds vaak onderscha e fase van integratie, na een overname. Het nieuwe boek ‘Na de handdruk: Integreren om waarde te creëren’ van Evert Oosterhuis en Michel Maas, partners van IntegrationPeople.nl, moet daar verandering in brengen.

Het boek is gebaseerd op hun jarenlange expertise en behandelt het veelvoorkomende probleem dat acquisities niet de verwachte waarde opleveren die vooraf bedacht was.

“Als het mis gaat bij een integratie, dan gaat het nooit in jaar twee of drie mis, maar in het eerste jaar”, aldus coauteur Michel Maas (op de foto rechts). “En dit resulteert gemiddeld in een negatieve impact van vijf tot vijftien procent op de gecombineerde EBITDA.”

Naar aanleiding van het verschijnen van ‘Na de handdruk’ deelt Maas alvast met M&A Magazine de belangrijkste valkuilen bij bedrijfsintegraties en wat je moet doen om de kans op succes te vergroten.

Valkuil 1: Het niet goed voorbereiden van de integratie

“Het is cruciaal om vooraf goed na te denken over hoe je de integratie gaat aanpakken”, adviseert Maas. “Welke

EVERT OOSTERHUIS

MICHEL MAAS

processen ga je volgen, hoe ga je om met belangrijke stakeholders zoals medewerkers, klanten en leveranciers, en wat is het uiteindelijke doel van de integratie? Een gedegen voorbereiding voorkomt problemen en zorgt ervoor dat je direct vanaf dag één de juiste koers kunt varen.”

De experts van Integration People zien dat vaak alle tijd en energie gaan zitten in het closen van die deal. “Maar er wordt niet goed nagedacht over de stappen die ze gaan zetten op het moment dat ze de sleutel van het overgenomen bedrijf in handen krijgen”, ziet Michel Maas. “Hoe pakken we dat vanaf dag 1 aan? Hoe zorgen we dat we controle krijgen over het bedrijf? Welke rapportages zouden we willen zien? Hoe gaan we om met de kernmedewerkers die we echt niet kwijt willen? Hoe gaan we om met de klanten en leveranciers? En waarom nemen we het bedrijf überhaupt over en wat zou dan uiteindelijk het organisatiemodel moeten zijn waar we naartoe willen groeien? Dat zijn de vragen die je vooraf helder beantwoord wilt hebben.”

Valkuil 2: Het onderschatten van de cultuurfactor

Het is een bekend probleem in het fusie- en overnamegebied: het samenbrengen van bedrijfsculturen is erg lastig en leidt geregeld tot waardevernietiging. Ondanks dat dit bewustzijn er inmiddels wel is in de M&A-sector, wordt deze factor toch nog vaak onderschat bij acquisities. “De cultuurverschillen worden vaak gebagatelliseerd, want die mogen nooit in de weg staan van de deal”, aldus Maas. “Ja, natuurlijk wil iedereen die deal doen. Alleen, en dit zien we bij iedere transactie terugkomen, die cultuurverschillen komen in de eerste drie, vier, vijf, maanden boven water. Als de ene partij duidelijke aansturing van boven heeft en heel gestructureerd werkt en het bij het andere bedrijf juist heel los is en de processen minder goed zijn beschreven, dan moet je dat onderkennen en bedenken hoe je ermee omgaat na de closing, anders gaat zich dat onherroepelijk tegen je keren.”

Valkuil 3: Geen mensen vrijmaken voor de integratie

Nog een veelvoorkomende valkuil is dat directies bij een fusie de integratie er ‘een beetje bij doen’. “Dat is een foute aanpak”, vindt Maas. “Je moet zorgen dat je een groep hebt van interne en/of externe mensen die de integratie gaat uitvoeren. Je hebt de business van bedrijf A, de business van bedrijf B en die moeten gewoon door blijven lopen, maar daarnaast wil je een aantal mensen de opdracht geven om te zorgen dat de integratie, die je als het goed is grondig hebt voorbereid (zie valkuil 1), gaat plaatsvinden. Vaak wordt dit niet als duidelijk afgebakend project met een verantwoordelijk team ingericht met alle gevolgen van dien.”

Conclusie

Uit bekende cijfers over M&A-transacties blijkt dat het merendeel niet de omzet- en kostensynergiën weet te realiseren die van tevoren bedacht waren, en een belangrijke reden hiervoor zijn integratieproblemen. “En het is ook heel complex”, concludeert Maas. “Maar je kunt de kans op succes wel degelijk vergroten. Begin op tijd met de voorbereiding, stel een duidelijk plan op en betrek een stuurgroep bij het proces. En vergeet niet de bedrijfscultuur van beide partijen te respecteren en te integreren, want dit vormt een belangrijk onderdeel van de waarde van het bedrijf.”

“Het goed voorbereiden is de goedkoopste, de snelste en de beste manier om zo’n integratie aan te pakken omdat je dan in relatieve rust goed kan nadenken”, besluit de integratie-expert. “Na de overname heb je in plaats van twee aandeelhouders om de integratie mee te bespreken een bedrijf van een paar honderd man die allemaal vragen gaan stellen. En dan gaat er van alles bewegen en moet je je daarop richten terwijl je ook je eigen bedrijf nog aan het leiden bent. En dan stapelen zich ook allemaal kleine dingetjes op die niet lekker lopen en dan loop je al snel vast. Onze belangrijkste tip is dan ook: begin op tijd!” 

MenA.nl/jobs

Ook voor M&A professionals

Is jouw vacature dé droombaan voor M&A professionals? Plaats eenvoudig vacatures en vind de beste kandidaten op Finance.nl. Gun jouw onderneming het M&A talent dat ze verdient.

✔ Uw vacature 2 maanden online

✔ Finance.nl - Banenspecial, dé wekelijkse vacaturenieuwsbrief

✔ Publicatie van uw logo en bedrijfsprofiel

✔ Plaatsing op online platformen FM.nl, CFO.nl, Controlling.nl

AccountantWeek.nl en Mena.nl

✔ Advertorial nieuwsbrieven FM.nl, CFO.nl, AccountantWeek.nl, Accountant.nl en Mena.nl

✔ Plaatsing op partnersites FD.nl en BNR.nl

✔ Job Alert van FD.nl en BNR.nl

✔ Banenladder Het Financiële Dagblad op vrijdag

Innoveren, investeren, de volgende stap zetten; ondernemers en managers hebben bij alles wat ze doen een doel voor ogen. Wat hun stip op de horizon ook is, ze weten dat ze op de weg ernaar toe kunnen rekenen op de juridische expertise van BUREN. Wat is úw doel?

Your goal. Our drive.

1Order

The power 3to be 4certain and 5confident

Empowering the M&A community in the Netherlands with confidence in high-stakes deal

Imagine navigating high-stakes M&A with unwavering confidence and control. No more document chaos, endless redactions, or second-guessing decisions. Ansarada’s next-level technology is the antidote to dealmaking chaos, bringing order into every stage and instilling certainty in every team member and client.

As your trusted technology partner, Ansarada software streamlines processes, fosters collaboration, and protects with robust security. Real-time data insights paint a clear picture, AI-powered redaction ensures sensitive information remains private, and predictive reporting empowers you to make informed decisions with confidence, so you can exceed client expectations every time.

Since 2005, Ansarada has been transforming dealmaking chaos into order, enabling businesses and advisors to focus on what truly matters: closing deals with unwavering certainty.

Experience the power of order with Ansarada, and embark on a more certain and confident dealmaking journey.

To find out more, contact

Dirk-Jan Engelaar

+31 6579 75921

dirk-jan.engelaar@ansarada.com