17 minute read
De Socratische vragen van een commissaris
Het vervullen van de rol van commissaris is voor CFO’s een zeer waardevolle ervaring. Het beoefenen van afstand en nabijheid en het stellen van goede vragen in plaats van het geven van antwoorden, voegen een nieuwe dimensie toe aan de persoon en bestuurder.
Tekst Antje Kuilboer-Noorman
Advertisement
“Wat is onze ambitie met deze investering?” of “Wat is duurzaamheid voor onze organisatie?” en “Wat is transparantie naar onze stakeholders?” zijn vragen die een commissaris of toezichthouder stelt aan de bestuurder(s), wanneer tijdens de vergadering nieuwe plannen of de onderbouwing voor een besluit worden toegelicht. Natuurlijk wordt indringend gekeken naar de instrumentele werkelijkheid op basis van de vergaderstukken - begrotingen en rapporten - om de goede afwegingen voor besluitvorming gezamenlijk te toetsen. Maar bovenal is het van belang dat ook tijd wordt genomen om de meer fundamentele werkelijkheid en gevolgen van beleid te bespreken. Het socratische gesprek met strategie, lange termijn waardecreatie, continuïteit en welbevinden van de medewerkers in ogenschouw. Het mooiste van commissaris zijn, is wel het op enige afstand kunnen meedenken in de grote lijnen waarlangs een organisatie zich ontwikkelt, te kunnen helpen vormgeven en realiseren. Maar zeker niet alleen van een afstand. De betrokkenheid van de raad van commissarissen kenmerkt zich ook door een nabijheid. Bij ad hoc gebeurtenissen, wanneer zich omstandigheden voordoen die impact kunnen hebben op deze uitgezette lijnen. Dan is de raad beschikbaar en komt zo nodig direct in actie. Klankbord en vangnet voor de bestuurder(s) in roerige tijden.
Op mijn veertigste werd ik voor het eerst benoemd tot commissaris, bij een familiebedrijf in groottransport. En al snel daarna in dat jaar ook bij een grote publiek-private structuur NV in de afvalverwerking. In beide raden was ik nog de enige vrouw en daarnaast ook de jongste. Ik bracht diversiteit en een ander perspectief mee. Met effect, zowel op de inhoud als in de dynamiek. Waar de andere leden van de raad de prestaties van de bestuurder bespraken in een evaluatie, besprak ik het gedrag. Een ‘eye opener’ die het bewustzijn van het effect daarvan in de organisatie blootlegde.
In die boardroom is veel dynamiek. Die van de organisatie zelf, tussen de bestuurder(s) of directie en het eigen team aan leidinggevenden, de dynamiek tussen de toezichthouders en bestuurder(s),
MR. DRS. ANTJE KUILBOER-NOORMAN
is meervoudig commissaris en ad interim bestuurder, zowel in publiek-private als commerciële omgeving. Als zelfstandig professional, jurist en econoom met ruim 20 jaar ervaring, is zij graag met veel verschillende werkvormen bezig en heeft een voorkeur voor complexe dossiers. Naast toezicht houden, adviseert zij midden- en groot MKB ondernemers en fungeert regelmatig als tijdelijk bestuurder of crisismanager. Filosoferen, onderzoeken en schrijven behoren ook tot haar passies, met name wanneer het haar affi niteit met accountancy en fi nancials betreft. Haar artikelen en columns staan op accountant.nl. Vanaf september 2020 is zij ook docent aan Business University Nyenrode in het nieuwe vak Beroepsfi losofi e voor accountants.
maar ook de dynamiek in de raad van commissarissen zelf. Tijdens de vergaderingen geven die dynamieken kleur en inhoud aan het gezamenlijke gesprek. Waarbij een positieve fl ow van aandacht en betrokkenheid, wanneer deze in goede samenhang bewegen vanuit goedwillende intenties en ambities, leidt tot accelaratie en excelleren ten dienste van de organisatie.
Juist die boardroom dynamics, de afstand en nabijheid beoefenen, het stellen van de goede vragen in plaats van het geven van de antwoorden, maken het commissaris of toezichthouder zijn tot een bijzondere functie. Het gaat daarbij niet om wat jij presteert of levert, maar om wat je bijdraagt aan het geheel. Al vrij snel ontdekte ik dat deze nieuwe rol in mijn portfolio, naast hands-on ad interim rollen en mijn adviespraktijk, een persoonlijke ontwikkeling teweeg bracht waar ik me vooraf niet zo zeer bewust van was. Door het toepassen van je kennis en ervaring vanuit het perspectief van de toezichthouder, waarbij je niet de uitvoerder bent, leerde ik een nieuwe dimensie en aandacht vorm toe te passen in mijn ‘day-job’ activiteiten. Meer rust en geduld, minder ego, en vooral ook het meer vertrouwen durven hebben in het effect van gezamenlijke inbreng en aanzet. Vaak zeg ik dat ik door het toezichthouden opnieuw verliefd ben geworden op het uitvoeren van mijn advies- en interimwerk, omdat deze nieuwe dimensie me zoveel leert en helpt om een betere adviseur te worden. Op gebied van communicatie en samenwerking, maar ook zeker op gebied van persoonlijke ontwikkeling en zelfrefl ectie, wat ik direct kon toepassen. Een verrijking dus.
Er is veel beweging in het commissaris- en toezicht landschap de afgelopen jaren. Zo werd de aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid steviger benoemd, zijn de regels en richtlijnen scherper geduid door de Governance Code en is meer diversiteit in de boardrooms een veel besproken onderwerp. Diversiteit realiseren, zie ik niet alleen in het benoemen van meer vrouwen, maar ook vooral door verschillen in leeftijd, expertise en culturele achtergrond in de raden op te nemen. Verjonging, meer it-kennis, meer ervaring in nieuwe vormen van werken en samenwerken, meer besef van en gevoel bij de veranderingen in het bedrijfseconomische denken, zijn enorm van belang.
Ook in de accountancy sector is veel beweging gaande. Op verschillende manieren ben ik als professional outsider bij die beweging en verbetering betrokken, zowel aan de tech-innovatie zijde, als aan de beroepsfi losofi sche kant van het accountantsberoep. Twee uitersten allicht, maar zelf zie ik dat niet zo. In de controle van de toekomst zie ik juist de rol van de CFO en die van de externe accountant met de nodige verschuivingen, enorm veranderen door gebruik van AI, machine learning en continuous monitoring. Door gebruik van technologie en volledig automatische dataverwerking, zal het mensenwerk dat in mijn beleving toch een wezenlijk onderdeel blijft bij audits en fi nanciële analyses, ook een ontwikkeling van de beroepsfi losofi e noodzakelijk maken. De professioneel-kritische houding, objectiviteit, integriteit, bewustzijn en het algemeen belang , de fundamentele waarden van de beroepsgroep, verdienen daarbij ook aandacht, meer verdieping en verankering.
Het is dan ook niet zonder reden dat ik graag zie dat meer jonge fi nancials, accountants in business, CFO’s en CIO’s al tijdens hun actieve carrièrefase beginnen met toezichthouden. Om hun actuele kennis en ervaring toe te voegen aan de organisaties en bedrijven in onze samenleving en bij te kunnen dragen aan de ontwikkeling van onze maatschappij en economie. Maar ook zeker voor het cadeautje aan zichzelf in een next level van persoonlijke ontwikkeling. Beter inzicht in de keten krijgen en vanuit verschillende perspectieven je expertise kunnen toepassen, is waardevol en zinvol. Graag lever ik daar actief een bijdrage aan, onder andere door het geven van commissaris trainingen aan fi nancials. •
Training Commissarissen en Toezichthouders Ontdek alles over boardroom dynamics en wat je nodig hebt om de stap naar een commissariaat of toezichthouderschap te maken. Goed toezicht is belangrijk. De governance veranderingen volgen elkaar snel op en als (toekomstig) bestuurder of toezichthouder moet je goed weten wat er van je verwacht wordt. Ontdek in deze praktijktraining voor commissarissen en toezichthouders wat de rol is van een commissaris, wat de verantwoordelijkheden zijn en hoe de dynamiek is in de boardroom. Zorg dat je vanuit jouw expertise toegevoegde waarde kunt leveren en de juiste vragen weet te stellen. Ga naar alexvangroningen.nl
HENRY SCHIRMER, RANDSTAD ‘ALLES BEGINT BIJ DE MENS’
Henry Schirmer staat twee jaar aan het fi nance roer van uitzendreus Randstad Holding. Over het op onconventionele wijze invullen van de CFO-rol, over het belang van purpose. “Hiërarchie? Bestaat voor mij niet!”
Tekst Charles Sanders Beeld Anko Stoffels
Een Chief Financial Offi cer van een beursgenoteerd bedrijf die nou eens niet over alleen maar cijfers en resultaten praat. Duitser Henry Schirmer staat sinds april 2018 aan het fi nanciële roer van Randstad Holding. Na jaren in diverse rollen voor Unilever te hebben gewerkt – met een intermezzo in private equity – werd hij benaderd door een headhunter.
Een fi lmpje op YouTube, waarin oprichter Frits Goldschmeding zijn visie deelt op de uiteindelijke koers van het bedrijf, gaf voor hem de doorslag om die grote Randstad-uitdaging aan te gaan. “Frits had het over dat hogere doel van de onderneming. Mensen aan het werk helpen, mensen kansen geven in het leven én tegelijkertijd de belangen van stakeholders te dienen… Hij sprak van to know, to serve, to trust. Ik voelde me meteen verbonden. Want de kracht van mensen zie ik als de basis van alles. Het purpose-gedreven leiderschap van Randstad, dat sprak me enorm aan.”
Ooit runde hij een surfschool, waarvan hij de inkomsten belegde in aandelen. Zo’n strenge Duitse ingenieur, die uiteindelijk voor een fi nanciële topfunctie bij één van de drie grootste uitzendconcerns wereldwijd koos... Hmmm, zo’n interview zal dan wel uitsluitend over omzet en winst, over die cijfers gaan? Nou, niet in het geval van Henry Schirmer!
Mensen steunen
“Bij mij begint alles bij de mens”, zegt de 56-jarige fi nancieel directeur van Randstad. “Wij zijn een purpose gedreven organisatie, wij steunen mensen en bedrijven, fi lteren hun wensen, hun potenties. Een moeder, acht jaar geleden gestopt met werken, het vertrouwen schenken dat ze wel degelijk kan terugkeren op die arbeidsmarkt… Tsja, hoe mooi is dat?” Schirmer is een fi nance man met humor en zelfspot. Als de fotograaf vriendelijk vraagt of hij niet al te streng – want immers van Duitse nationaliteit – wil poseren, lacht hij breeduit. “Tsjonge, wat zou ik graag lang haar hebben! Maar, net als bij mijn voorganger (Robert-Jan van de Kraats, red.), zit dat er helaas niet in... Wat dat betreft zijn wij nog niet heel erg divers!”
De CFO noemt Randstad een service organisatie, waarbij het allemaal om human forward gaat. De mens op nummer 1. Altijd en overal. Hoe kun je helpen, als organisatie en als medewerker? Hoe krijg je die medewerker vooruit? Over purpose versus profi t, op het eerste gezicht toch behoorlijk
Henry Schirmer (56) CFO Randstad
Woonplaats: Den Haag. Getrouwd, kinderen? Ja, getrouwd. En vijf kinderen en een hond. Favoriete muziek? Van U2 tot Billie Eilish. Wat waar gestudeerd? Industrial Engineering in Karlsruhe/ Institute of Technology. Belangrijkste hobby? Kitesurfi ng. Laatste boek? Factfullness. Dé ideale vakantie? Met familie en vrienden naar Kaapstad. Favoriete fi lm? Crash (“First screened in 2004 - winning best movie - Oscar.”). Auto? Porsche 911.
tegengesteld lijkend, zegt hij: “Als wij klanten en talenten voortdurend in het centrum van onze aandacht zetten en hen aanmoedigen hun volledige potentieel te ontwikkelen, zullen onze shareholders in ruil rijkelijk beloond worden. Want het gaat om mensen. Neem de voortschrijdende technologie. De wereld verandert snel, er ontstaat daardoor een woud aan nieuwe kansen. Maar wie begeleidt jou, op weg naar die nieuwe toekomst, wie loopt er tijdens die lange en belangrijke reis naast je... ‘Wat doe je morgen?’, luidt onze nieuwe wervingscampagne. Wie helpt je in je persoonlijke groei, zodat je vol zelfvertrouwen die toekomst tegemoet treedt? Nou, dat doen wij!”
Finance als aanjager
Over de rol van fi nance in de organisatie zegt Henry Schirmer: “Er is één business strategy met fi nance als aanjager, als toegevoegde waarde en partner van de business. Soms als katalysator en soms ook als navigator, om een veilige weg door de storm uit te stippelen. Waarbij ik groei als het beste medicijn voor alles benoem. Dilemma’s als problematische vraagstukken? Nou nee, in dilemma’s zie ik vooral uitdagingen, waardecreatie.”
Waaraan Schirmer ook een broertje dood heeft: het volledig focussen op budget, in fi nance-kringen eerder regel dan uitzondering. “Bij Randstad zijn we juist niet gefocust op budget, we denken veel meer in scenario’s. Onze CEO, Jacques van den Broek, heeft het niet voor niets over ‘visibility voor zes weken’. Want als er écht iets gebeurt, heb je met een compleet nieuwe realiteit te maken. Een agile business opbouwen, met een veerkrachtige portfolio en workforce wordt steeds belangrijker.”
Ook Randstad Holding is geraakt door de crisis. In het tweede kwartaal daalde de omzet met 26 procent tot 4,4 miljard euro. Maar die teruggang is minder dramatisch dan analisten eerder hadden voorspeld en hadden gevreesd. Beleggers bleken zelfs enthousiast over de cijfers. Frankrijk was met een krimp van 41 procent het grootste zorgenkind.
Maar in de Verenigde Staten en Nederland – met Frankrijk de drie belangrijkste Randstad-landen – viel de daling relatief gezien mee en lijkt het herstel inmiddels al ingezet.
Topman Jacques van den Broek verklaarde bij presentatie van de kwartaalcijfers dat van alle Nederlandse uitzendkrachten van Randstad die door de corona crisis werkloos raakten, zo’n tweederde weer aan de slag is. “We verdienen dus nog wel gewoon geld”, concludeerde de CEO.
“Onze branche speelt een belangrijke rol, daar waar het gaat om het effi ciënter maken van arbeidsmarkten”, stelt Henry Schirmer. “Als wereldleider nemen we onze verantwoordelijkheid zeer serieus. In die context heeft onze CEO in april contact gezocht met Adecco en Manpower, om een open brief op te stellen waarin overheden en bedrijfsleven worden oproepen samen te werken aan een protocol voor een veilige terugkeer naar werk.”
De CEO’s van de drie toonaangevende HR-serviceberijven bundelden zo hun krachten om organisaties en werknemers in staat te stellen veilig te werken, en op het juiste moment. “Het gaat om het delen van best practices op het gebied van gezondheids- en veiligheidsprotocollen die moeten worden opgezet en bijgewerkt voor de ‘economie met fysieke afstand’. De twee andere grote partijen reageerden enthousiast, onze wereldwijde alliantie werkt uitstekend samen en doet er alles aan om mensen snel en weer veilig aan het werk te krijgen.”
Trots op solidariteit
De Covid-19 crisis brengt ook het goede bij mensen en bedrijven naar boven, benadrukt de altijd positief denkende CFO van Randstad. “Solidariteit in tijden van crisis is een keuze en ik kan alleen maar trots zijn op Randstad en haar medewerkers. Want iedereen liet zich van zijn en haar beste kant zien. Daar hoort ook het delen van probleemoplossingen bij. We zijn nu meer verbonden dan voor de crisis, we boeken de hoogste engagement scores ooit. Ik ben ervan overtuigd dat we hier lessen van leren en ons gedrag waar het reizen en woon-werk verkeer betreft tot in lengte van dagen zullen aanpassen.”
Randstad gebruikt de eigen radiozender om medewerkers in deze corona tijden verbonden te houden. “We zijn geen gekooide hamsters die in hun molentje rennen, het gevoel van building back, van groei, van week tot week, is heel sterk”, stelt Henry
DILEMMA’S VOOR CFO’S
Beslissingen door iedereen gedragen of snelle besluitvorming?
“Snelheid is erg belangrijk.”.
Jongeren met kennis van technologie of gaat werken zonder senior’s niet?
“De goede mix, daar gaat het om.”
Wendbaar en agile of altijd eerst die regel- en wetgeving?
“Vrijheid, maar binnen de toegestane grenzen.”
Bedrijfscultuur veranderen of sleutelfi guren met specifi eke kennis behouden?
“Beide!”
Ondernemerschap binnen de organisatie stimuleren of de global strategy breed uitrollen?
“Opnieuw, beide.”
Risicobeheer en compliance steeds belangrijker?
“Waarden en integriteit zijn en waren altijd al heel belangrijk. Gelukkig is de wereld transparanter geworden.”
Risico’s nemen of uitglijders voorkomen?
“Risico's nemen, maar binnen de redelijkheid.”
Schirmer. “Dat heeft te maken met onze entrepreneurial culture en de opbouwende steun van onze shareholders. Er is geen gevoel van distress, maar wel van nieuwe energie. We willen onze marktpositie versterken. Ja, het is vaker gezegd; never waste a good crisis.”
Terug naar het belang van purpose, voor CFO Schirmer veel meer dan een inhoudelijk leeg synoniem voor missie. “Het gaat er bij purpose om wie je bent en hoe je je onderscheidt”, legt hij uit. “Als je inderdaad een bijdrage aan economische groei levert, door training zélf groeit… Voor mij persoonlijk is purpose als mensen hier in het bedrijf binnenlopen en helemaal zichzelf zijn. Gebaseerd op hun kracht, uitgaan van hun sterke punten. Kijk; topspits Lionel Messi, van FC Barcelona, zet je toch ook niet als keeper in het doel? Stop met het benadrukken van eventuele zwakheden van mensen, van medewerkers. Dat is zó vreselijk jaren ’90!”
“Waar het écht om gaat”, zegt de CFO, “is hoe groot je accu is en hoe snel en goed die accu oplaadt. Dat is engagement die ook te vertalen is naar de economie. Het draait allemaal om een inclusive society, waarin iedereen kan participeren naar haar of zijn beste mogelijkheden. Groei heeft alleen zin, als het op een gezond en stabiel platform gebeurt. Mensen moeten zich gewaardeerd voelen, moeten hun kracht kennen. En ja, weg met de angst!”
Wie denkt dat de CFO van Randstad een softie is, komt bedrogen uit. “Ik ben zeker geen boomknuffelaar, ik ben competitief like hell”, lacht Schirmer breeduit. “Én ik ben een normale CFO, ik kijk natuurlijk óók naar de cijfers and besteed veel tijd aan het zoeken van middelen om de productiviteit van de organisatie te verhogen. Maar aan vragen over reporting lines en organizational charts spendeer ik liever niet teveel tijd. Hoe organiseer je een bedrijf? Uiteindelijk gaat het allemaal toch om vertrouwen. Maar competitief handelen, is geen tegenstelling tot aardig en toegankelijk zijn. Geef mensen, geef medewerkers de kans zich te ontwikkelen. Lifting the Floor, Raising the Ceiling. Dat geeft pas 100 procent integriteit!”
Niemand achterlaten
Wat Henry Schirmer ’s nachts wakker houdt? “Je moet de snelheid in transitie verhogen, maar tegelijkertijd wil je niemand achterlaten. Dat geeft soms het gevoel van we are not fast enough. Dat noodzaakt tot het zoeken, en tot het vinden, van de goede balans. Kijk, we willen deze crisis natuurlijk beter uitkomen dan we er zijn ingegaan. Niemand zag Covid-19 aankomen, niemand verkocht begin dit jaar zijn aandelen! Zaak is nu die noodzaak tot transitie uit te leggen, mensen kans geven mee te gaan.”
Hoe groot zijn fi nance team eigenlijk is? Het antwoord typeert Henry Schirmer: “Nou, toch wel zo’n slordige 38.000 mensen!” (het totale mondiale bestand van Randstad-medewerkers, red.) Waarna we weer terug zijn bij het thema purpose, bij path to purpose, zeker door de CFO van Randstad Holding gekoesterd en zelfs op pole position gezet voor economisch succes. “Juist in crisistijden, zoals nu, is purpose hét kompas”, weet Schirmer. “Ik kijk graag naar alle goede dingen die deze crisis óók heeft opgeleverd, naar de productiviteit van het thuiswerken, naar het feit dat mensen een deel van de oplossing zijn, wíllen zijn. Hartverwarmend, vind ik dat. En ja, inderdaad; bij mij is het glas altijd half vol!” •
VOOR FINANCIALS
Alle cursussen zijn 100% Coronaproof
VERRASSENDE INZICHTEN EN INSPIRERENDE ONTMOETINGEN
Datum 6 oktober 7 oktober 27 en 28 oktober 27, 28 oktober, 24, 25 november en 1 december 29 en 30 oktober 29 oktober, 5, 12, 19 en 26 november 4, 5 en 6 november 4, 5 en 6 november 5 november 5 en 12 november 5, 12, 19, 26 november en 3 december 11, 12 en 13 november 12 november 17 november 18 en 19 november 19 november 23, 24, 25 november en 4 december 24 en 25 november 24 en 25 november 26 november 3 december 3 en 4 december 8 en 9 december 9, 10 en 11 december
Bijeenkomst
Post-Merger Integration Power BI voor Financials Actief in Overnames Leergang M&A De Controller als Business Partner Risicomanagement Beïnvloeden en Adviseren Financiële Analyse Betere M&A Deals Integrated Reporting De nieuwe CFO; Strategisch Financieel Management Onderhandelen Succesvolle strategierealisatie Finance & IT IFRS Essentials & IFRS Advanced Turnaround Management Effectief Leiderschap voor financieel managers Blockchain voor Financials Business Valuation Grip op Compliance / Corporate Governance In control met Risicomanagement Commissarissen en Toezichthouders Corporate Recovery Big Data & Analytics voor Financials
PE-uren
7 7 14 118 14 35 21 19 7 14 35 25 7 7 14 7 36 14 15 7 7 14 15 21
Programma
1 dag 1 dag 2 dagen 5 dagen 2 dagen 5 dagen 3 dagen 3 dagen 1 dag 2 dagen 5 dagen 3 dagen 1 dag 1 dag 2 dagen 1 dag 4 dagen 2 dagen 2 dagen 1 dag 1 dag 2 dagen 2 dagen 3 dagen
Bovenstaand overzicht is een selectie. Voor de complete agenda bezoekt u AlexvanGroningen.nl. Interesse in een incompany? Bel voor advies Opleidingsadviseur Ivo ten Hoorn: 020 639 0008.
ONTVANG ONLINE MODULES BIJ ELKE TRAINING
Op elk device
Altijd en overal
Altijd actueel
Elke maand nieuwe modules
Topdocenten
Ontwikkeld door experts
PE Certificering
Efficiënt PE-uren behalen
