Public Finance: datacentrisch denken als oplossing voor governance probleem?

VAN APPLICATIE-IT NAAR DATACENTRISCH WERKEN WAT KAN DE CFO LEREN VAN DE PUBLIEKE SECTOR?

Op het Jaarcongres Public Finance van Binnenlands Bestuur werd één ding duidelijk: ‘een zak met geld’ is niet de oplossing voor alle uitdagingen van de overheid. Is ‘datacentrisch denken’ de silver bullit?

Tekst Jaime Donata

Donderdag 30 september vond in De Fabrique in Maarssen het Jaarcongres Public Finance plaats, georganiseerd door onze collega´s van Binnenlands

Bestuur. Ambtenaren en overheidsfi nancials uit het hele land kwamen bij elkaar in de oude melkfabriek aan het Amsterdam-Rijnkanaal om met elkaar na te denken over de vraag: wat kan de Nederlandse publieke sector doen om de grote maatschappelijke opgaven van nu op een duurzame manier te fi nancieren? Tijdens de opening van het congres werd oud-minister Jeroen Dijsselbloem geïnterviewd door Donatello Piras. Een van Dijsselbloems antwoorden werd regelmatig aangehaald tijden de losse sessies gedurende de dag: ‘Alleen een zak met geld is niet de oplossing voor onze uitdagingen.’ Tijdens de openingsbijeenkomst werd duidelijk dat de aanwezige overheidsfi nancials niet alleen maar de kwaliteit van hun kwartaal- en jaarrapportages willen verbeteren, maar ook worstelen met het digitaliseringsvraagstuk. De overstap naar de cloud hapert op veel plekken binnen de publieke sector en IT wordt vaak als een remmende factor ervaren, in plaats van als katalysator. Een van de deelnemers in de zaal weet de stroeve digitalisering bij de overheid aan de specifi eke organisatiestructuur: veel professionals in de publieke sector zijn hun hele carrière werkzaam binnen een specifi ek onderdeel van een bepaald domein. Door die

verkokerde manier van werken is het soms lastig overschakelen op de meer integrale blik die komt kijken bij IT-transformaties.

Decentrale autonomie als government probleem

Veel gesprekken tijdens het congres gingen ook over de vraag hoe de bedrijfsvoering in de publieke sector te verbeteren. Is het mogelijk om fi nanciële processen effi ciënter in te richten, zodat er meer tijd overblijft voor relatiemanagement en service naar de burger toe? Hoe realiseren wij betere stuurinformatie door slimmer gebruik te maken van big data? Vragen die trouwens niet alleen worden gesteld in de publieke sector, maar inmiddels gemeengoed zijn in (bijna) iedere boardroom. Maar slimmer werken met data kan alleen wanneer alle onderdelen van de business met elkaar gekoppeld zijn door IT. Directeuren die op hun eigen data zitten zijn daarbij een grote sta in de weg, niet alleen binnen grote bedrijven, maar ook bij de overheid. Misschien zelfs juist bij de overheid. Begroting worden decentraal, per wethouder, of per ministerie, in kleine stukjes opgebouwd, terwijl de complexe bestuurlijke en maatschappelijke opgaven van nu steeds vaker met elkaar samenhangen - en idealiter ook in samenhang met elkaar zouden moeten worden begroot en gefi nancierd. Volgens Ken van Ierlant, consultant en mede-auteur van het boek ‘Data Waarde Creatie’ heeft het ‘typisch Nederlandse’ government model van ‘decentrale autonomie’ geleid tot een keten van beleidsmatige ineffi ciëntie, een oerwoud van losse IT-applicaties en de versnippering van waardevolle data. Daarmee heeft het government probleem volgens hem ook een grote impact op de effi ciency van de fi nance organisatie: “Het digitaliseringsvraagstuk is een strategisch vraagstuk, maar als de visie en strategie decentraal versnipperd zijn, krijg je een IT-organisatie die ten dienste staat van allerlei businessdirecteuren die allemaal hun eigen IT-applicaties laten maken. Het resultaat: wildgroei, dataversnippering en een IT-organisatie die aan de lopende band losse systemen aan elkaar aan het knopen is.”

Van applicatie-IT naar datacentrisch denken

Van Ierlant ziet dat veel IT-systemen bij de overheid zo log zijn geworden dat ze niet meer in beweging te brengen zijn en vastlopen in de nieuwe, veel complexere taakstellingen die publieke organisaties de afgelopen 20 jaar hebben gekregen. “We zitten vast in een IT-infrastructuur waar je eindeloos geld in kan blijven pompen, zonder dat het waarde oplevert. Dat is niet de schuld van IT en IT gaat het