TEMEL HUKUK
LÜTFEN TELEFONLARINIZI KAPATINIZ..!
ÖĞRENİM HEDEFLERİ Bu dersin sonunda katılımcılar; İş hukuk normlarının niteliği ile anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve yönerge kavramlarını tanımlar.
ANAYASA NEDİR? Bir devletin nasıl yönetileceğini belirleyen,kişi hak ve özgürlüklerini düzenleyen yasalar bütününe anayasa denir.
KANUN NEDİR? Genel, sürekli ve soyut hukuk kurallarına kanun denir. Kanun anayasanın yetkili kıldığı organ tarafından çıkarılır. Kanunu çıkaran organa yasama organı denir.
TÜZÜK NEDİR? Yasaların uygulanmasını göstermek ya da yasanın emrettiği işleri belirtmek üzere Danıştay'ın incelemesinden geçirilerek Bakanlar Kurulu'nca çıkarılan hukuk kurallarıdır.
TÜZÜK NEDİR? Tüzükler cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak Resmi Gazete'de yayımlanır. Yasaya aykırı hüküm içeremezler.
YÖNETMELİK NEDİR? Bakanlıkların ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanun ve tüzüklerin uygulamasını sağlamak üzere çıkardıkları hukuk kurallarıdır.
TEBLİĞ NEDİR?
Haber verme, bildirmektir.
GENELGE NEDİR? Her kurum içersinde belli bir konuda yapılacak mevzuat uygulamalarına açıklık getiren, uygulamada görülen eksiklik ve aksaklıkların düzeltilme yollarını gösteren, usulsüz uygulamaları kaldıran ayrıntılara ilişkin genel emirlerdir.
YÖNERGE NEDİR?
Herhangi bir konuda tutulacak yol için üst makamlardan alt makamlara ve kuruluşlara ya da üst aşamadakilerden astlara belli bir esasa dayanarak verilen buyruk, talimat ve direktiflerdir
HUKUK NORMLARININ NİTELİĞİ Hukuk kuralları maddi yaptırımlı, yani uyulması zorunlu kurallardır. Hukuk kurallarına uymayanlar, diğer sosyal kurallardan farklı olarak bir takım maddi yaptırımlarla karşılaşırlar.
HUKUK NORMLARININ NİTELİĞİ Bu maddi yaptırımlar bazen ceza biçiminde; bazen cebri icra, yani zorla yaptırma biçiminde; bazen verilen maddi ya da manevi zararın ödetilmesi (tazminat) biçiminde ortaya çıkarlar.
HUKUK NORMLARININ NİTELİĞİ Aynı şekilde, hukuk kurallarına uymamanın sonucu, bazen yapılan bir hukuki işlemin hükümsüzlüğü, bazen de o işlemin ortadan kaldırılması (iptal) biçiminde gerçekleşir. Hukuk sistematiğinin ne olduğunu, hangi açılardan yapıldığını ve önemini kavrayabilmek gereklidir.
HUKUK NORMLARININ NİTELİĞİ Hukukun sistemi denilince, içerik ve özellikleri bakımından birbirlerinden çok farklı olan çeşitli ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarının bir tertibeye, bir düzene tabi tutulması anlaşılır.
HUKUK NORMLARININ NİTELİĞİ Böylece az çok birbirine benzeyen ilişkileri düzenlemekte olan hukuk kuralları bir isim altında bir araya toplanmış olur. Hukuk, birisi Kamu Hukuku, diğeri Özel Hukuk olmak üzere başlıca iki ana gruba ayrılmaktadır.
HUKUK NORMLARININ NİTELİĞİ Bir kişi ile diğer bir kişi arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarına “özel hukuk”; bir kişi ile devlet, ya da bir devlet ile diğer bir devlet arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarına da "kamu hukuku" denir.
KASIT nedir ?
Kasıt: Kişinin, hukuka aykırı sonucu bilerek ve isteyerek ika etmesidir.
TAKSİR nedir? Taksir: Kişinin, hukuka aykırı sonucu istememekle birlikte, bu olumsuz sonucu önlemek için durumun gerektirdiği dikkat ve özeni göstermemesidir.
TAKSİR
Eylem failin kendisinden beklenenden aykırı olarak, hareketin sonucunu öngörmesinden ya da bunu göz önünde bulundurmamasından kaynaklanmış ise, fail suçu Taksir ile işlemiş sayılır.
TAKSİR Taksir suçunun koşulları; Sonucun öngörülebilir( Tahmin edilebilir) olması Failin sonucu istememiş olması Eylem ile sonuç arasında nedensellik (illiyet) bağının bulunmasıdır. Taksirli suçlarda olumsuz sonucun oluşması şarttır.
NİYET ETME (TEŞEBBÜS)
“Teşebbüs” cezalandırılmaz. Ancak zararlı sonuç meydana gelmese bile, yapılan ya da yapılmayan davranışlar yasada suç olarak tanımlanmışsa cezalandırılır.
TAKSİR
1) Basit Taksir: Dikkat ve özen yükümlülüğüne
aykırı olarak, bir davranışın, suçun yasal tanımında belirtilen sonucunu öngörmeyerek gerçekleştirilmesidir.
TAKSİR
2) Bilinçli
Taksir: Kişinin öngördüğü sonucu istememesine karşın sonucun oluşmasıdır. Bilinçli Taksiri, Basit Taksirden farklı; fiilin sonucunun failce fiilen öngörülmüş ve fakat istenmemiş olmasıdır. Olumsuz sonuç, söz konusu mevzuata uyulmaması nedenliyle oluşmuşsa “Bilinçli Taksir” vardır. Trafik kazaları Bilinçli Taksir suçudur.
TAKSİR
Eski TCK’ de Taksirle yaralanan mağdurun 10 günden daha az süre ile işinden gücünden olması halinde, Yasal soruşturma, şikayete bağlı iken,
Yeni TCK’ de iş kazası sonucu yaralanmalar Bilinçli Taksir olarak kabul edilmiş olduğundan şikayete gerek kalmadan yani yaralanma sonucu 10 günlük rapor alma süresine bakılmaksızın Cumhuriyet Savcısına res’en yasal soruşturma açılabilir. Res’en: kendi başına
İş kazası olduğunda . . . Bir iş yerinde bir iş kazası olduğunda, kendinize şu soruyu sorunuz: “Acaba olan bu iş kazası ile benim bir olumsuz davranışım arasında bir neden-sonuç(illiyet) ilişkisi var mı? Ya da “bana verilen yetki ve sorumluluk çerçevesinde, oluşan bu iş kazasını önleyebilir miydim?”. Bu sorulara verilecek olumlu ya da olumsuz yanıtlar, kimlerin kusurlu ve sorumlu olduklarını ya da olmadıklarını ortaya koyacaktır.
İş kazası olduğunda . . .
İş kazaları teknik bir olaydır. Ceza mahkemesinde yargılanan bir kişi, avukat yanında olsa bile, kesinlikle kendisini mahkemede savunmalı, oluşan iş kazasında kusurunun bulunmadığını hakimin anlayabileceği biçimde anlatmalıdır. Savunmasını yazılı yapması son derece faydalı olacaktır.
İş kazası olduğunda . . . •
Yargılamayı yapan hakim kesinlikle iş kazası olayını, 5271 sayılı CMK’nın 63. Maddesi uyarınca uzman bilir kişiye gönderecektir. Bilirkişi raporunda haksızlıklar varsa itiraz edilmelidir. Hakim itirazı değerlendirir. Gerekirse yeni bilirkişi görevlendirir.
İş Kazalarında İşverenin Sorumluluğu
Oluşan bir iş kazasında, işverenlerin maddi ve manevi yönden sorumlu tutulabilmesi bazı koşullara bağlıdır.
İş Kazalarında İşverenin Sorumluluğu Öncellikle iş kazasının 506 sayılı SGK yasasının 11. Maddesinin A fıkrasında belirtilen beş durumdan biri ile örtüşmesi gerekir. Ancak oluşan zararla, tehlikeyi yaratan eylem arasında uygun bir nedensellik bağı varsa işveren maddi ve manevi zarardan sorumlu tutulabilir.
İş Kazalarında İşverenin Sorumluluğu Örneğin; İşçinin işe servisle gelirken geçireceği kaza SGK hukuğu bakımından iş kazasıdır. Ama, işverenin yürüttüğü işe uygun nedensellik bağı olmadığından Tazminat Hukuku bakımından iş kazası değildir.
TEŞEKKÜRLER