Corporate Value 2009 by DIGITAL PUBLISHING

Επιλογή

Ισολογισμών Οι επιδόσεις των δυναμικότερων ελληνικών επιχειρήσεων, για διαλογισμό οικονομικού τύπου

tο Mεταίχμιο μιας Eποχής Ύφεση και ανάκαμψη, κρίση

και διαχείριση, προβλήματα και ευκαιρίες. Επειδή κάθε νόμισμα έχει πάντα δύο όψεις, στην οικονομία και την καθημερινή επιχειρηματική πρακτική

Φρένοστον Στρουθοκαμηλισμό

Η εποχή που τα συστημικά προβλήματα της οικονομίας μπορούσαν να λυθούν στο μέλλον, έχει περάσει ανεπιστρεπτί

Special Issue:

Industry Mirror

Ο καθρέπτης της σύγχρονης ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας σε 104 σελίδες Τρόφιμα - Ποτά • Καπνός • Κλωστοϋφαντουργία • Ένδυση • Δέρμα - Υπόδηση • Ξύλο • Χαρτί • Εκτύπωσεις - Εκδόσεις • Παράγωγα Πετρελαίου • Χημικά - Φάρμακα • Ελαστικό - Πλαστικά • Μη Μεταλλικά Ορυκτά • Μεταλλικά Προϊόντα • Βασικά Μέταλλα • Μηχανήματα - Είδη Εξοπλισμού • Μηχανές Γραφείου - Υπολογιστές • Ηλεκτρικές Μηχανές - Συσκευές • Ιατρικά Όργανα • Αυτοκίνητα • Εξοπλισμός Μεταφορών • Έπιπλα • Ανακύκλωση

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ



το Μεταίχµιο µιας Εποχής .....................................8 Ύφεση και ανάκαµψη, κρίση και διαχείριση, προβλήµατα και ευκαιρίες. Επειδή κάθε νόµισµα έχει πάντα δύο όψεις στην οικονοµία και την καθηµερινή επιχειρηµατική πρακτική. πρακτική Από τον Κώστα Καλλωνιάτη

Φρένο στον Στρουθοκαµηλισµό .....................12 Η εποχή που τα συστηµικά προβλήµατα της οικονοµίας µπορούσαν να λυθούν στο µέλλον, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Από τον Ροσέτο Φακιολά

Απαιτητικοί Καιροί ..................................... 16 Τι δείχνουν τα αποτελέσµατα 2008 για την πορεία της επιχειρηµατικότητας και τις προοπτικές ανάπτυξής της µέσα στη διεθνή ύφεση. Του Χρήστου Γιαννακόπουλου

Οι 100 µεγαλύτερες εµπορικές επιχειρήσεις .............................. 22 Οι 100 µεγαλύτερες βιοµηχανικές επιχειρήσεις .................... 24

Στα άδυτα των Υπηρεσιών

Επιλογή Ισολογισµών Οι επιδόσεις των δυναµικότερων ελληνικών επιχειρήσεων, για διαλογισµό οικονοµικού τύπου. ALAPIS ..........................................................................................126 KOSMOCAR AE ...............................................................36 S & B ΒΙΟΜΗΧΤΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ Α.Ε. 56-57 VIVARTIA .................................................................................84-85 ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΑΕ ........................................................68-69 ΒΙΟΧΑΛΚΟ ...............................................................................102 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ ......................................................26-27 ΕΛΒΑΛ ............................................................................................90 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ ........................................96

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ................................132-133

Διπλάσιες προβλέψεις, µειωµένα έσοδα .................................................. 28

ΕΤΕΜ ................................................................................................108 ΙΜΑΣ Α.Ε. ....................................................................................146

ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ

ΙΝΤΕΑΛ ΣΤΑΝΤΑΡΝΤ ΑΒΕΕ .....................62

Αργεί το άλµα ανάπτυξης ................................................................................. 30

ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ....................................138

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΝΙΚ.Ι.ΘΕΟΧΑΡΑΚΗΣ ................................................171

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ

ΝΤΙΑΞΟΝ .................................................................................147

Ο µεγάλος ασθενής .............................................................................................. 34

ΟΤΕ ......................................................................................................32-33 ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS A.E.Β.Ε .................40

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

ΣΙΔΕΝΟΡ .....................................................................................114

Επενδυτική ισχύς ................................................................................................... 38

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ Α.Ε.Γ.Α. ...............................48-50 ΤΡΑΠΕΖΑ EFG EUROBANK ..........................80-81

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

Τροχοπέδη ο διεθνής ανταγωνισµός .......................................................... 42

ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΑΕ ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ............44 ΧΑΛΚΟΡ ......................................................................................120

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Εξετάσεις µε λίαν καλώς ακόµα! .................................................................. 46

C. ALL R IGHTS R ES

ERVED

Διαλέξτε ανάµεσα σε:  Περισσότερα από 40 τηλεοπτικά κανάλια µε ψηφιακή εικόνα (π.χ. Universal Channel, Fox Life, Discovery Channel, Nat Geo Wild, conn-x TV sports, Eurosport, Extreme Sports, KidsCo)  Video on Demand, µε περιεχόµενο που ανανεώνεται συνεχώς, για να απολαµβάνετε ταινίες, σειρές, µουσική, ντοκιµαντέρ & παιδικά προγράµµατα. Πλέον έχετε τη δυνατότητα να επιλέγετε εσείς τι θα παρακολουθήσετε, τη στιγµή που το επιθυµείτε, όσες φορές θέλετε χωρίς περιορισµούς και φυσικά χωρίς διακοπές για διαφηµίσεις! Θέλετε να µάθετε πώς;

MADAG ASCAR: ESCAPE ™&© 2 AFRIC 2009 D AREAMW ORKS A NIMATIO N LL

 Διαλέξτε τι θα δείτε µέσα από τον εύχρηστο Ηλεκτρονικό Οδηγό Προγράµµατος του conn-x TV ή προγραµµατίστε να εγγράψετε* την αγαπηµένη σας σειρά. Απολαύστε τα τελευταία επεισόδια βραβευµένων σειρών από το Fox Life και το Universal Channel. Μη χάσετε σηµαντικά αθλητικά γεγονότα από το κανάλι conn-x TV sports. Δείτε τα όλα όποτε θέλετε, όσες φορές θέλετε.  Παγώστε* το ζωντανό πρόγραµµα κάνοντας pause τη στιγµή που το παρακολουθείτε και συνεχίστε το αργότερα από το σηµείο που το σταµατήσατε. * Για τις παραπάνω υπηρεσίες απαιτείται αποκωδικοποιητής µε σκληρό.

ρες επιτυχίες του παγκόσµιου κινηµατογράφου από µεγάλα studios. Αγαπηµένες ταινίες είναι στη διάθεσή σας για 24ώρες από τη στιγµή που θα τις νοικιάσετε.  Με το FilmClub βλέπετε απεριόριστα χωρίς επιπλέον χρέωση, όσες φορές θέλετε, ολόκληρους κύκλους σηµαντικών τηλεοπτικών σειρών, ντοκιµαντέρ, µουσικά video clips, παιδικά προγράµµατα και ταινίες. Όλα βρίσκονται στη διάθεσή σας 24 ώρες το 24ωρο, 7 ηµέρες την εβδοµάδα χωρίς να περιµένετε να γίνουν download, χωρίς extra λογαριασµούς, κεραίες και πολύπλοκες διαδικασίες ενεργοποίησης. Απλά µέσα από την τηλεόρασή σας!

Μάθετε περισσότερα στο www.conn-xTV.gr

PICTURES. ALL RIG 2009 UNIVERSAL

Οι τίτλοι είναι διαθέσιµοι τον Ιούλιο στο conn-x TV.

DEATH RACE - ©

** Η προσφορά ισχύει µέχρι τις 30/09/09 (και µέχρι εξαντλήσεως των αποθεµάτων εξοπλισµού) και προϋποθέτει 12µηνη παραµονή στην υπηρεσία.Το µειωµένο τέλος ισχύει για 12 µήνες. Για την απόκτηση της υπηρεσίας απαιτείται conn-x 8Mbps ή 24Mbps από €22,50/µήνα. Αφορά συνδροµητές ΟΤΕ.

HTS RESERVED.

Αποκτήστε κι εσείς τώρα, το conn-x TV στην προνοµιακή τιµή των €15/µήνα** και µε δωρεάν τον εξοπλισµό (αποκωδικοποιητή & WiFi Modem / Router). Τηλεφωνείστε στο 134 ή επισκεφθείτε κάποιο κατάστηµα OTESHOP ή ΓΕΡΜΑΝΟΣ ή το site www. oteshop.gr.

 Διαλέξτε να δείτε κάτι από το πλούσιο περιεχόµενο των Video on Demand υπηρεσιών του conn-x TV:

 Το FilmExpress φέρνει στο… τηλεκοντρόλ σας, πριν παιχτούν στην Ελληνική τηλεόραση, τις µεγαλύτε-

l rights reserved terprises, Inc. Al IES - © Disney En BEDTIME STOR

Το conn-x TV, η πρωτοποριακή υπηρεσία συνδροµητικής τηλεόρασης από τον ΟΤΕ, αλλάζει τον τρόπο που βλέπετε τηλεόραση και σας προκαλεί να πάρετε τη διασκέδαση στα χέρια σας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ



Industry Mirror

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2009

Εκδότης: Χρήστος Παπαϊωάννου Ιδιοκτησία: ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΟΜΙΑΣ Α.Ε. Θεοφάνους 19, 115 23 Αθήνα τηλ.: 210 640 1850 Διεύθυνση Έκδοσης: Ευαγγελία Παπαϊωάνου Διεύθυνση Σύνταξης: Θώµη Μελίδου Τα δηµοσιευόµενα άρθρα, στατιστικές σειρές, πίνακες και διαγράµµατα αποτελούν ιδιοκτησία της έκδοσης. Απογορεύεται η καθ' οιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγή, αναδηµοσίευση ή αναφορά µέρους ή συνόλου των περιεχοµένων χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Τιµή έκδοσης: 15€

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

ΚΑΠΝΟΣ

ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

102

ΕΝΔΥΣΗ

104

ΔΕΡΜΑ - ΥΠΟΔΗΣΗ

114

ΞΥΛΟ - ΦΕΛΛΟΣ

116

ΧΑΡΤΙ

122

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ

128

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

134

ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ - ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ

140

ΕΛΑΣΤΙΚΟ-ΠΛΑΣΤΙΚΑ

148

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΜΗ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

152

ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

156

ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

160

ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΕΙΔΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

164

ΜΗΧΑΝΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

168

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

172

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

176

ΙΑΤΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΟΡΓΑΝΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ & ΟΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

180

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ - ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ

184

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

188

ΕΠΙΠΛΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

192

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

197

από την Έκδοση



Εποχή για διορατικούς

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ταν και η Ελλάδα συµπεριλαµβάνεται, πλέον, στα κράτη που θα έχουν αρνητική ανάπτυξη, όταν η ανεργία αυξάνεται, η βιοµηχανική παραγωγή µειώνεται, οι λιανικές πωλήσεις καταγράφουν συνεχείς µειώσεις και το εξωτερικό µας εµπόριο είναι αισθητά µειωµένο, πώς διαγράφεται το επόµενο διάστηµα για τις επιχειρήσεις; Υπάρχουν περιθώρια ώστε να αισιοδοξούν ότι τα χειρότερα πέρασαν και οδεύουµε προς ανάκαµψη; Αρκετοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι πρώτες ενδείξεις ανάκαµψης διεθνώς έχουν εµφανισθεί. Στην Ελλάδα υπάρχουν όµως; Αρκεί η µικρή ανάκαµψη της βιοµηχανικής παραγωγής, σε µηνιαία βάση, του τελευταίου τριµήνου, γιατί αν οι συγκρίσεις γίνουν µε πέρυσι καταγράφει σηµαντική πτώση; Όπως δείχνει έρευνα του ΙΟΒΕ (Ιούλιος 2009) για τις επιχειρήσεις σε περίοδο κρίσης, τα τρία τέταρτα των επιχειρήσεων έχουν επηρεαστεί µε µείωση των πωλήσεων και των κερδών. Και το πιο σηµαντικό, στη συντριπτική πλειοψηφία, 85%, εκτιµούν ότι τα χειρότερα δεν έχουν περάσει, καθώς αναµένουν νέες απώλειες εσόδων και κερδών. Μέχρι στιγµής ανθεκτικότερες αποδεικνύονται οι µεγάλες επιχειρήσεις, µε τη βιοµηχανία και το εµπόριο να διατυπώνουν τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις, ενώ στους λιγότερο απαισιόδοξους κατατάσσονται οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Περίπου οι µισές περιµένουν τα έσοδά τους και τα κέρδη τους να µειωθούν κατά 20% το επόµενο δωδεκάµηνο. Την εικόνα συµπληρώνει ο τριπλασιασµός των ακάλυπτων επιταγών φέτος σε σχέση µε πέρυσι, που δείχνει ότι οι συνθήκες ρευστότητας στην οικονοµία έχουν επιδεινωθεί. Σε αυτό δεν είναι αµέτοχο το κράτος, καθώς οι οφειλές του προς τον ιδιωτικό τοµέα φθάνουν τα 12 δισ. ευρώ, που εξοφλούνται µε πολύ µεγάλη καθυστέρηση και χωρίς τη δυνατότητα συµψηφισµού των οφειλών µε οφειλές των επιχειρήσεων προς το δηµόσιο. Αν µάλιστα θέλουµε να έχουµε µέτρο σύγκρισης, τόσες είναι και οι οφειλές του Γερµανικού δηµοσίου, µόνο που αναφέρονται σε µια οικονοµία οκταπλάσια σε µέγεθος της ελληνικής. Όπως και να έχουν τα πράγµατα, τα αποτελέσµατα των επιχειρήσεων συνολικά για το 2008, δείχνουν ότι οι συνέπειες της κρίσης δεν ήταν ιδιαίτερα αισθητές, καθώς η επιδείνωση ξεκίνησε το δεύτερο εξάµηνο. Άρα διαθέτουν αναχώµατα για να αντιµετωπίσουν την κρίση. Η ύφεση µπορεί, σήµερα, να αναγκάζει τις επιχειρήσεις να κινούνται αµυντικά, µε προσπάθεια εξοικονόµησης δαπανών, οι κινήσεις αυτές, όµως, µακροπρόθεσµα οδηγούν σε βελτιωµένη λειτουργία της επιχείρησης. Αλλά, και κυρίως, η κρίση δηµιουργεί και ευκαιρίες, καθώς το περιβάλλον αλλάζει σε επίπεδο αγοράς και ανταγωνιστών. Η επιχείρηση που θα µπορέσει να τις αξιοποιήσει, θα βγει ισχυρότερη από την περιπέτεια της ύφεσης. Ευαγγελία Παπαϊωάννου

 ΔΙΕΘΝΕΙΣ A ΓΟΡΕΣ

Δύο όψεις Η πρόσφατη βελτίωση αρκετών οικονοµικών δεικτών είναι τα «πράσινα βλαστάρια» της ανάκαµψης, καθώς οι κεϋνσιανές συνταγές στήριξης των οικονοµιών αποδεικνύονται αποτελεσµατικές; ή µήπως είµαστε στο µάτι του κυκλώνα και παρεξηγήσαµε τη νηνεµία του µε το τέλος της κρίσης;  του Κώστα Καλλωνιάτη

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

αθώς εισερχόµαστε στο β’ εξάµηνο του 2009 δεν υπάρχει µία καθαρή εικόνα του που βαδίζουν οι αγορές και οι οικονοµίες. Είδαµε, άραγε, τον «πάτο» της ύφεσης και έπεται η οικονοµική ανάκαµψη όπως δηλώνουν οι οπαδοί της θεωρίας των «πράσινων βλασταριών»; Είναι ασφαλής η επιστροφή στη χρηµατιστηριακή αγορά, ιδίως µετά τις πρόσφατες µικροδιορθώσεις τιµών που ακολούθησαν το ράλι του β’ τριµήνου; Είναι καιρός για τις επιχειρήσεις να αρχίσουν να περιορίζουν τις περικοπές δαπανών τους και να αρχίσουν να επενδύουν πάλι; Νιώθουν ασφαλείς οι κυβερνήσεις ώστε να βάλουν φρένο στα προγράµµατα διάσωσης των τραπεζών και τόνωσης των οικονοµιών προκειµένου να περιορίσουν τα ελλείµµατά τους ; Η απάντηση που δίνουν όσοι βασίζονται στην πρόσφατη βελτίωση αρκετών οικονοµικών δεικτών (πράσινα βλαστάρια) και έχουν εµπι-



Η άλλη όψη του νοµίσµατος Κάθε νόµισµα έχει, ωστόσο, δύο όψεις. Και σε αντίθεση µε το αισιόδοξο σενάριο των «πράσινων βλασταριών» υπάρχει µία πιο

σκοτεινή θέαση των εξελίξεων που επίσης βασίζεται σε ιστορικά και πραγµατικά οικονοµικά στοιχεία. Όσοι, λοιπόν, βλέπουν τη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης απαντούν µε ένα µεγαλόφωνο ΟΧΙ στα αρχικά ερωτήµατα. Οι αναλυτές αυτοί τονίζουν πως οι όψιµες βελτιώσεις κάποιων δεικτών αποτελούν απλές σπίθες και όχι αναµµένη φωτιά. Ισχυρίζονται πως βρεθήκαµε στο µάτι του κυκλώνα και παρεξηγήσαµε τη νηνεµία του µε το τέλος της κρίσης. Οι αγορές ανέκαµψαν αλλά διατηρούνται σε τροχιά πτώσης (bear market rally), αφού απώλεσαν τη δυναµική τους και παραµένουν µακριά από τα ιστορικά υψηλά τους: έτσι στις ΗΠΑ ο S&P 500 παραµένει 34% χαµηλότερα, όπως αντίστοιχα είναι οι αγορές του Καναδά (-12%), της Αυστραλίας (-32%), της Βραζιλίας (-28%), της Γαλλίας (44%), της Γερµανίας (-29%), της Βρετανίας (27%), του Χονγκ-Κονγκ (-17%), της Ιαπωνίας (-37%) και της Κίνας (-34%). Επισηµαίνουν, επίσης, πως η τρέχουσα κρίση

καµψη όσο οι θέσεις απασχόλησης δεν αρχίσουν να αυξάνουν. Και όπως έδειξε η αύξηση της ανεργίας στην Ευρώπη και τα τελευταία στοιχεία απασχόλησης στις ΗΠΑ (Ιούνιος) όχι µόνον η οικονοµία συνεχίζει να χάνει σωρηδόν θέσεις εργασίας, µε την ανεργία και στις δύο περιοχές στο 9,5% του εργατικού δυναµικού αλλά και οι εναποµένουσες θέσεις εργασίας συνοδεύονται από λιγότερο εργάσιµο χρόνο. Με τις θέσεις εργασίας να µειώνονται και το κόστος δανεισµού (λόγω της αύξησης των αποδόσεων των κρατικών οµολόγων) να αυξάνει, οι µισθωτοί τείνουν να αποδεχθούν το πάγωµα ή τη µείωση του µισθού τους (σε πολλές αµερικανικές επιχειρήσεις συµφωνείται µείωση µισθών έως 10% αντί απολύσεων) και συγχρόνως επιχειρούν την αύξηση των αποταµιεύσεων σε βάρος της κατανάλωσής τους προκειµένου να αντεπεξέλθουν στις αυξηµένες υποχρεώσεις τους. Την ίδια ώρα, η κατάσταση της αγοράς αστικών και εµπορικών ακινήτων βαδίζει από το κακό στο

«Τα µαζικά κυβερνητικά πακέτα στήριξης των οικονοµιών µετρίασαν την πιστωτική κρίση και απέτρεψαν ίσως την παγκόσµια κατάρρευση. Όµως, δεν απέτρεψαν την ανάγκη προσαρµογής της οικονοµίας στα νέα δεδοµένα. Αντίθετα, την έκαναν πιο έντονη. δεν έχει σχέση µε τον συνήθη µεταπολεµικό επιχειρηµατικό κύκλο αλλά µε έναν σχεδόν πρωτόγνωρο πιστωτικό κύκλο ανάλογο της κρίσης του 1929 στις ΗΠΑ και του 1989 στην Ιαπωνία (αµφότεροι µε διάρκεια άνω της δεκαετίας). Υποστηρίζουν ακόµη πως η επιβράδυνση της οικονοµικής πτώσης δεν σηµαίνει και οικονοµική ανάκαµψη. Αντίθετα, εκτιµούν πως η έξοδος από το µάτι του κυκλώνα ισοδυναµεί µε είσοδο στη δεύτερη φάση της κρίσης, η οποία έχει σαν βάση της τον καταναλωτή και τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει µε τα µεγάλα χρέη, την καλπάζουσα ανεργία και τη µείωση των εισοδηµάτων και αποταµιεύσεών του. Τονίζουν, δε, πως δεν θα υπάρξει πραγµατική οικονοµική ανά-

χειρότερο καθώς οι κατασχέσεις πληθαίνουν και η κρίση των δανείων χαµηλής εξασφάλισης (subprime) διαχέεται και στα υψηλής (prime) εξαιτίας της οικονοµικής ύφεσης και της ανεργίας.

Περιµένοντας τη νέα (χαµηλότερη) ισορροπία Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο στο επίκεντρο του οποίου είναι η κάµψη της κατανάλωσης που αποτελεί το 70% του ΑΕΠ. Εάν δεν ανακάµψει η ιδιωτική κατανάλωση, η αγορά ακινήτων, το εµπόριο και η βιοµηχανία δεν πρόκειται να εξέλθουν από τη ζοφερή κατάσταση στην οποία έχουν βρεθεί. Η πρόσφατη ανάσα που πήρε η βιοµηχανία οφειλόταν

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

στοσύνη στην αποτελεσµατικότητα των κεϋνσιανών συνταγών στήριξης των οικονοµιών είναι προφανώς ΝΑΙ. Ασφαλώς, οι αγορές έχουν ανακάµψει από τα χαµηλά του περασµένου Μαρτίου: S&P 500, DAX και Nikkei ανέκαµψαν µέχρι 44% κατά µέσο όρο και στις αρχές Ιουλίου παραµένουν κατά 31%, 34% και 40% υψηλότερα προεξοφλώντας την οικονοµική ανάκαµψη. Η οποία ακόµη δεν είναι ορατή στον ορίζοντα, όµως αρκετοί οιωνοί την προδικάζουν: για παράδειγµα, στις ΗΠΑ, η κατά 6% κάµψη του ΑΕΠ των τελευταίων τριµήνων φαίνεται να παραχωρεί τη θέση της σε µία µέτρια υποχώρηση κατά 1-2% το β΄ τρίµηνο 2009 και σε µία οριακή θετική ανάκαµψη το γ’ τρίµηνο, σύµφωνα µε τις επίσηµες προβλέψεις. Οι οποίες βασίζονται στη µείωση των αποθεµάτων, την ανακοπή του ρυθµού κάµψης των λιανικών πωλήσεων, τη βελτίωση των βιοµηχανικών παραγγελιών και την άνοδοαναθέρµανση των καταναλωτικών προσδοκιών. Εάν σε αυτά προσθέσουµε το πράσινο φως που εκπέµπουν ορισµένοι νοµισµατικοί και πιστωτικοί δείκτες – η αµερικανική κεντρική τράπεζα, η Fed, έχει ρίξει 1 τρισ. δολ. στην οικονοµία από τον Αύγουστο 2008 και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες βαδίζουν στα ίχνη της, η προσφορά χρήµατος αυξάνεται µε ρυθµό 10-15% ετησίως, η νοµισµατική βάση έχει υπερδιπλασιαστεί στις ΗΠΑ σε διάστηµα µηνών, ενώ τα spreads των εταιρικών οµολόγων – η διαφορά απόδοσης που ζητούν οι επενδυτές έναντι των κρατικών οµολόγωνέχουν µειωθεί σηµαντικά και συγχρόνως λάβουµε υπόψη τη σηµαντική ανατίµηση των ναύλων ξηρού φορτίου, του πετρελαίου και των βιοµηχανικών µετάλλων, τότε είναι λογικοφανές να πιστέψουµε πως η ύφεση βρίσκεται στα τελευταία της, η ανάκαµψη είναι προ των πυλών και η προσεχής βελτίωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων σηµατοδοτεί νέες επενδυτικές ευκαιρίες.

 ΔΙΕΘΝΕΙΣ A ΓΟΡΕΣ

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Στην αισιοδοξία ότι η ανάκαµψη είναι προ των πυλών αντιπαραβάλλεται η άποψη ότι βρισκόµαστε αντιµέτωποι µε τη δεύτερη φάση της κρίσης, η οποία έχει σαν βάση της τον καταναλωτή και τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει µε τα µεγάλα χρέη, την καλπάζουσα ανεργία και τη µείωση των εισοδηµάτων και αποταµιεύσεών του.

στη µείωση των αποθεµάτων και µόνον. Οι προοπτικές παραµένουν δυσοίωνες γιατί η διεθνώς εκκολαπτόµενη δηµοσιονοµική κρίση προδικάζει µεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις, ενώ η ανάκαµψη των τιµών στο πετρέλαιο διογκώνει το ενεργειακό κόστος επιβαρύνοντας σηµαντικά την καθηµερινή διαβίωση των νοικοκυριών. Εάν στα παραπάνω συνυπολογισθεί η χαµηλή αποδοτικότητα των κυβερνητικών πακέτων τόνωσης της οικονοµίας (πχ στις ΗΠΑ η πλειονότητα των κρατικών δαπανών αφορούν διασώσεις εταιρειών και τραπεζών ή κοινωνικά προγράµµατα, όχι έργα υποδοµών που δηµιουργούν παραγωγική απασχόληση) και ο αυτοτροφοδοτούµενος

(λόγω αυξανόµενων κατασχέσεων) χαρακτήρας της κρίσης στην αγορά ακινήτων, τότε µπορούµε να αντιληφθούµε γιατί ένα µεγάλο µέρος της οικονοµικής και χρηµατοπιστωτικής κρίσης είναι ακόµη µπροστά µας. Με τη µέχρι σήµερα βαθιά ύφεση, οι καταναλωτές είναι υποχρεωµένοι να προσαρµοστούν σε πολύ χαµηλότερα επίπεδα ατοµικής δαπάνης. Όταν, τελικώς, προσεγγισθούν τα εν λόγω επίπεδα δαπάνης, η οικονοµία θα είναι σε θέση να ανακάµψει δυναµικά και βιώσιµα. Όµως απέχουµε πολύ από το σηµείο αυτό. Τα µαζικά κυβερνητικά πακέτα δηµοσιονοµικής και νοµισµατικής στήριξης των οικονοµιών που ενεργοποιήθηκαν τους τελευταίους 9 µήνες µετρίασαν την πιστωτι-

κή κρίση και απέτρεψαν ίσως την παγκόσµια κατάρρευση. Όµως, δεν απέτρεψαν την ανάγκη προσαρµογής της οικονοµίας στα νέα δεδοµένα. Αντίθετα, µε τις νέες υποχρεώσεις που δηµιούργησαν, όξυναν την ανάγκη αυτή. Σήµερα, εξακολουθούµε να αντιµετωπίζουµε ιστορικά υψηλά επίπεδα χρεών, ένα χαµηλό επίπεδο ιδιωτικών αποταµιεύσεων και µία αγορά ακινήτων σε πλήρη καταστολή. Η µείωση των χρεών και η αύξηση των αποταµιεύσεων, έχει αποδειχθεί ιστορικά πως απαιτεί σηµαντικό χρόνο. Επιπλέον, σαν αποτέλεσµα της τεράστιας προηγούµενης πιστωτικής επέκτασης και της τρέχουσας µειωµένης καταναλωτικής δαπάνης, υπάρχει ένα συσσωρευµένο πλεόνασµα παραγωγικής ισχύος που



Ποιες είναι οι πιθανές επενδυτικές ευκαιρίες στα πέτρινα χρόνια της ύφεσης και που εντοπίζονται; Μετοχές, οµόλογα, εµπορεύµατα ή ακίνητα ; Όταν το χαρακτηριστικό της κρίσης είναι η υπερχρέωση των νοικοκυριών και η µεγάλη µόχλευση των πιστωτικών ιδρυµάτων, τα ακίνητα δεν µπορεί να έχουν µέλλον για µεγάλο ακόµη διάστηµα, ενώ ο χρηµατοπιστωτικός τοµέας οδεύει προς συγκέντρωση και συρρίκνωση. Παροµοίως, τα εµπορεύµατα λογικό είναι να επηρεασθούν πτωτικά στον βαθµό που η διεθνής ζήτηση υποχωρεί, εκτός και εάν αντιµετωπίζουν σοβαρά προβλήµατα προσφοράς ή οι ασκούµενες επεκτατικές νοµισµατικές πολιτικές δηµιουργούν έντονα πληθωριστικό περιβάλλον οπότε οι εµπράγµατες αξίες λειτουργούν ως επενδυτικό καταφύγιο. Αυτό δεν ισχύει ακόµη για τη τρέχουσα περίοδο, αφού προς το παρόν κυριαρχούν οι αποπληθωριστικές τάσεις και µόνον εάν συνεχισθεί η µαζική εκτύπωση χρήµατος είναι πιθανόν να δούµε αργότερα έντονα πληθωριστικές συνθήκες. Από την άλλη πλευρά, το παραδοσιακό επενδυτικό καταφύγιο των κρατικών οµολόγων φούσκωσε τόσο πολύ στη διάρκεια του 2008, που φέτος κυριολεκτικά παραπαίει καθώς ο µαζικός δανεισµός των κρατών για

Και όµως υπάρχουν (επενδυτικές) ευκαιρίες

«Το παραδοσιακό επενδυτικό καταφύγιο των κρατικών οµολόγων φούσκωσε τόσο πολύ στη διάρκεια του 2008, που φέτος κυριολεκτικά παραπαίει καθώς ο µαζικός δανεισµός των κρατών αποδιώχνει τους ιδιώτες επενδυτές που φοβούνται δηµοσιονοµική κρίση.

Με την οικονοµική ύφεση να απειλεί µε υποτροπή και τις αγορές να κλυδωνίζονται εκ νέου, οι επενδυτικές ανησυχίες και αναζητήσεις αυξάνουν σχετικά µε πιθανές εναλλακτικές λύσεις και πραγµατικά ικανοποιητικές αποδόσεις. Γιατί είναι αλήθεια πως σε περιόδους οικονοµικής ύφεσης και κρίσης οι αγορές κυριαρχούνται από σύγχυση και φόβο για ανάληψη νέων πρωτοβουλιών, µε κυρίαρχη την τάση για διασφάλιση του πλούτου και αποστροφή κάθε πιθανού κινδύνου (βλ προτίµηση ρευστών διαθεσίµων, βραχυχρόνιων κρατικών τίτλων και πολύτιµων µετάλλων). Όµως, είναι ακριβώς σε παρόµοιες περιόδους κρίσης που ο πλούτος όχι µόνον χάνεται, αλλά και δηµιουργείται.

να καλύψουν τα διογκωµένα ελλείµµατά τους (βλ προγράµµατα διάσωσης) αποδιώχνει τους ιδιώτες επενδυτές που φοβούνται δηµοσιονοµική κρίση µε αποτέλεσµα την αύξηση των κρατικών οµολογιακών αποδόσεων και των µακροχρόνιων δανειστικών επιτοκίων. Αποµένουν οι µετοχές µε τη µεγάλη πτητικότητα τιµών και τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις ανά κατηγορία. Σε µία παρατεταµένη οικονοµική ύφεση οι µετοχές γνωρίζουν µεγάλη

πεδίο επιλογής επενδυτικών ευκαιριών µεταξύ των αυριανών επιχειρηµατικών πρωταθλητών. Με την προϋπόθεση πάντα ότι οι επιλεγόµενες εταιρείες διαθέτουν κάποιο παραγωγικό ή τεχνολογικό συγκριτικό πλεονέκτηµα, ικανό µάνατζµεντ, υγιείς χρηµατοοικονοµικές βάσεις και καλές σχέσεις µε τις δηµόσιες αρχές. Και φυσικά ότι οι επενδυτές έχουν κάνει σωστή διαχείριση περιουσίας ώστε να επενδύσουν σε αυτές την κατάλληλη στιγµή.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

πτώση, αλλά ενδιάµεσα απολαµβάνουν και έντονα ανοδικά ράλι όπως αυτό του β’ τριµήνου 2009. Άρα χρειάζεται µεγάλη προσοχή και επιλεκτικότητα στο είδος της µετοχής και τον χρόνο συµµετοχής. Πάντως, µεταξύ οµολόγων και µετοχών το ιστορικό ζύγι κλίνει προς τις δεύτερες µε µάρτυρα την κρίση του µεσοπολέµου: στο διάστηµα 1932-1954 ο S&P 500 σηµείωνε άνοδο 1.543% έναντι µόλις 14% των κρατικών εντόκων γραµµατίων. Πέραν αυτών, ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι πρωταθλητές σε χρηµατιστηριακές επιδόσεις ήταν οι µετοχές βιοµηχανικών εταιρειών που προµήθευσαν το Δηµόσιο (βλ προγράµµατα εθνικής άµυνας και ανάκαµψης της οικονοµίας). Σήµερα, το ειδικό βάρος της βιοµηχανίας έχει περιορισθεί λόγω της ανόδου των υπηρεσιών, αλλά ο κανόνας που προτάσσει τα κρατικά προγράµµατα και την αµυντική βιοµηχανία ως ατµοµηχανή της µελλοντικής ανάπτυξης παραµένει κυρίαρχος. Όσες εταιρείες συµβάλλονται µε αµυντικούς εξοπλισµούς, προγράµµατα ενεργειακής υποκατάστασης και «πράσινης ανάπτυξης», ή ειδικεύονται σε νέες τεχνολογίες χρήσιµες στην αεροδιαστηµική, ιατρική και περιβαλλοντική βιοµηχανία, στις βιοκαλλιέργειες, στην εξόρυξη πολύτιµων µετάλλων και στρατηγικών ορυκτών υλικών κ.α. προσφέρουν ευρύ

εµποδίζει επίσης την ανάληψη νέων επενδύσεων. Εάν δεν ξεκαθαρίσουν οι ισολογισµοί των επιχειρήσεων και των τραπεζών από τοξικά στοιχεία, χρέη και επισφάλειες και δεν εξυγιανθεί η αγορά µε την αποµάκρυνση των προβληµατικών και µη βιώσιµων επιχειρήσεων, δεν µπορεί να υπάρξει νέο πεδίο ανάπτυξης για τις οικονοµίες. Συµπερασµατικά, η ύφεση που βρισκόµαστε δεν είναι µία συνηθισµένη µεταπολεµική ύφεση αλλά το τέλος µιας εποχής. Συνεπώς, η επιστροφή της οικονοµίας στη µακροχρόνια ανοδική τροχιά της θα απαιτήσει µία εκτεταµένη περίοδο χρόνου µε µέτρο όχι µερικούς µήνες αλλά κάποια χρόνια. Για τις χρηµατιστηριακές αγορές αυτό σηµαίνει µειωµένα επίπεδα επιχειρηµατικών κερδών και χαµηλότερους δείκτες τιµών/κερδών (Ρ/Ε). Από την άποψη αυτή, θεωρούµε ότι οι από πολλές πλευρές προβαλλόµενες εκτιµήσεις για µεγάλες αυξήσεις εταιρικών κερδών το 2010 είναι εξωπραγµατικές. Το πιθανότερο, δε, είναι πως το ράλι τιµών που είδαµε στις αγορές τους τελευταίους 3-4 µήνες να έχει ουσιαστικά τερµατίσει, καθώς δεν βασίσθηκε σε πραγµατικές αποδείξεις ανάκαµψης της οικονοµίας. Αποδείξεις που, δεν προβλέπεται να εµφανίζονται σύντοµα στον ορίζοντα.

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Φρένο στον στρουθοκαµηλισµό

Η εποχή που τα συστηµικά προβλήµατα της ελληνικής οικονοµίας µπορούσαν να λυθούν κάποια στιγµή στο µέλλον έχει περάσει ανεπιστρεπτί!

Η Ελλάδα πλήττεται λιγότερο από τις άλλες χώρες από την ύφεση, καθώς για το 2009 προβλέπεται µικρή µόνο µείωση του ακ. προϊόντος της, 1% ενώ στη Γερµανία προβλέπεται 6%, και µικρή µόνο άνοδος της ανεργίας, που ωστόσο διατηρείται στις πρώτες θέσεις της Ευρωζώνης. Στην Ελλάδα, περισσότερο από ό,τι σε άλλες χώρες, η ύφεση είναι συστηµική. Και η ώρα της αντιµετώπισης από την πολιτική των σοβαρών προκλήσεων που παρέβλεπε για πολλά χρόνια έχει έρθει.  του Ροσέτου Φακιολά, οµότιµου καθηγητή του ΕΜΠ



Είναι αποτελεσµατικά τα µέτρα που πάρθηκαν; Προκύπτουν όµως σοβαρά ερωτήµατα για τα µέτρα που έχουν παρθεί: α) Η έγκαιρη κρατική εγγύηση των καταθέσεων (µέχρι 100.000 ευρώ για κάθε συµµέτοχο σε τυχόν κοινό λογαριασµό και για κάθε τράπεζα χωριστά), η πολιτική δέσµευση

για το σύνολο των καταθέσεων και οι υπό όρους πιστώσεις των 28 δισ. ευρώ στις τράπεζες για να διευκολυνθούν οι χορηγήσεις σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. συνέβαλαν στη µείωση των επιπτώσεων της ύφεσης. Οι τράπεζες όµως επιµένουν στην αναγκαιότητα να δανείζουν µόνο σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που παρουσιάζουν την απαιτούµενη αξιοπιστία γιατί πρόκειται για δανειακά κεφάλαια και όχι για προνοιακές παροχές. Θα βοηθούσε η παροχή κρατικής εγγύησης για νοικοκυριά σε ειδικό πρόγραµµα και για επιχειρήσεις που παρουσιάζουν µια γενικότερη φερεγγυότητα, όπως τα ξενοδοχεία; β ) Οι εκτιµήσεις για τη συγκρατηµένη πολιτική των τραπεζών ως προς τη χορήγηση επισφαλών δανείων έχουν µέχρι τώρα επαληθευτεί, όπως επιβεβαιώνει και η ΤτΕ µετά και από επανειληµµένες δοκιµές αντοχής µε τη συνεργασία του ΔΝΤ (23.6.2009). Μόνο 3,5%- 4,5% των χορηγήσεων τους θεωρούνται επισφαλείς. Εκφράζονται όµως ανησυχίες ότι τυχόν συνέχιση και ιδιαίτερα εµβάθυνση της ύφεσης θα τις αυξήσει. γ) Η ενίσχυση των κατασκευών για τον εµπλουτισµό της παραγωγικής υποδοµής φαίνεται να παρουσιάζει ιδιαίτερα πλεονεκτήµατα,

του πληθυσµού (κυρίως από τους µετανάστες), και του ΑΕΠ, το µέσο οικιστικό µέγεθος, η ποιοτική στάθµη των κατοικιών και το ποσοστό της ιδιοκατοίκησης (περίπου 82% του συνόλου των νοικοκυριών) στην Ελλάδα δεν υστερούν πλέον του µέσου κοινοτικού όρου. Οι κατασκευαστές ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια µείωσης γιατί το 40%-60% της αξίας έχει ήδη περιέλθει πριν την ύφεση στους οικοπεδούχους ως αντιπαροχή, ενώ οι πρόσφατες ρυθµίσεις για τους ηµι-υπαίθριους χώρους προκαλούν πρόσθετες δυσχέρειες. δ) Η µείωση του αριθµού των τουριστών κινείται πλέον σε διψήφιο ποσοστό. Οι αφίξεις του έτους θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη της ύφεσης, την προσέλκυση περισσοτέρων επισκεπτών µε βάση τα εγκαίνια του νέου µουσείου της Ακρόπολης (20.6.2009) και την αποτελεσµατικότητα των ελέγχων για τον περιορισµό της εξάπλωσης στης γρίπης Α. Στα µέσα Ιουνίου 2009 η γρίπη αναβαθµίστηκε από τη Διεθνή Οργάνωση Υγείας στο 6ο και ανώτατο στάδιο της «πανδηµίας αλλά µέχρι τώρα τα µισά σχεδόν από τα περίπου 60 κρούσµατα στην Ελλάδα (25.6.2009) έχουν θεραπευθεί πλήρως. Δεν φαίνεται λοιπόν

Με κριτήριο την ευκολία έναρξης µιας επιχείρησης, η Παγκόσµια Τράπεζα κατατάσσει την Ελλάδα στην 152η θέση µεταξύ 178 χωρών, την ευκολία στην απασχόληση µισθωτής εργασίας στην 142η, και την ευκολία πληρωµής των φόρων στην 86η. ιδιαίτερα όταν γίνεται µέσω των ΣΔΙΤ γιατί δραστηριοποιούνται δεκάδες παραγωγικοί κλάδοι, κυρίως εντάσεως εργασίας και χρησιµοποίησης υλικών εσωτερικής προέλευσης και υψηλής προστιθεµένης αξίας. Δικαιολογείται όµως η ενίσχυση της οικοδοµικής δραστηριότητας όταν από το 2008 υπάρχουν 120 έως 150 χιλ. απούλητα διαµερίσµατα και οι τιµές τους οριακά µόνο έχουν µειωθεί; Παρά δε το γεγονός ότι παρουσιάζονται συνεχώς νέες οικιστικές ανάγκες εξαιτίας της αύξησης

να δικαιολογούνται ενισχύσεις προς τους ξενοδόχους εάν ενθαρρύνουν τη διατήρηση υψηλών τιµών σε ένα έντονα ανταγωνιστικό τουριστικό περιβάλλον. Και η δραστηριότητα της εµπορικής ναυτιλίας έχει µειωθεί, αλλά παρουσιάζεται πρόσφατα µικρή ανάκαµψη στο διεθνές εµπόριο και στους ναύλους ξηρού φορτίου. στ) Οι φθηνότερες αγορές αυτοκινήτων βοήθησαν τον ευρύτερο κλάδο της εµπορίας, συντήρησης και επισκευών, και την απορρό-

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Ελλάδα πλήττεται λιγότερο από την ύφεση γιατί η οικονοµία της είναι σχετικά «κλειστή», µε περίπου 70% της κατανάλωσης από εσωτερικές πηγές, έναντι κάτω από το ήµισυ στις περισσότερες κοινοτικές χώρες. Αποτελεσµατική ζήτηση εξασφαλίζεται και από τους αυτόµατους δηµοσιονοµικούς σταθεροποιητές. Τα µέτρα για τη στήριξη της οικονοµίας, ορισµένα από τα οποία πάρθηκαν έγκαιρα, επιβάρυναν τον προϋπολογισµό και διόγκωσαν το δηµοσιονοµικό έλλειµµα και το δηµόσιο χρέος. Συνέβαλλαν όµως σηµαντικά στην τόνωση της οικονοµικής δραστηριότητας. Σε αυτά περιλαµβάνονται οι µεγάλες πιστώσεις στις τράπεζες, οι εισοδηµατικές παροχές στους χαµηλόµισθους, η επιδότηση της απασχόλησης, καθώς και η ενίσχυση της οικοδοµικής δραστηριότητας, του τουρισµού και της αγοράς αυτοκινήτων. Η οικονοµία διαθέτει επίσης µεγαλύτερο αναπτυξιακό απόθεµα από πολλές άλλες χώρες γιατί παρουσιάζει µεγαλύτερη καθυστέρηση στην πραγµατοποίηση των απαιτούµενων µεταρρυθµίσεων. Μπορεί λοιπόν να το αξιοποιήσει εάν συνεχίσει την πρόσφατη προσπάθεια µεθοδικής επίλυσης των συστηµικών της προβληµάτων. Δεν θα είναι όµως εύκολη η προσπάθεια αυτή. Η κατά 23% και 34% αντίστοιχα µείωση της παραγωγής και των νέων παραγγελιών της βιοµηχανίας σε ετήσια βάση τον Απρίλιο του 2009, το µεγάλο ποσοστό των ανοίκιαστων επαγγελµατικών χώρων, η ανερχόµενη ανεργία, το υψηλό δηµόσιο χρέος και το διογκούµενο έλλειµµα στην κοινωνική ασφάλιση δεν δικαιολογούν µεγάλη αισιοδοξία για γρήγορη ανάκαµψη.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

φηση µερικών χιλιάδων απούλητων αυτοκινήτων, κυρίως µεγάλου κυβισµού. Για να συνεχιστεί όµως το ευνοϊκό αυτό αποτέλεσµα χρειάζεται να παραταθεί επί µακρόν το σχετικό µέτρο, κάτι που δεν θεωρεί σκόπιµο το οικονοµικό επιτελείο. ε) Η πρόσφατη χορήγηση 2,5 δισ. ευρώ από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους για τη συµπλήρωση του εισοδήµατος όσων απασχολούνται λιγότερες από τις κανονικές ώρες (23.4.2009) ακολουθεί τα πρότυπα των πιο αναπτυγµένων χωρών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πρόσφατα (17.6.2009) πρόσθετη χορήγηση 19 δισ. ευρώ (1 δισ. για την Ελλάδα), δίχως να απαιτείται εθνική συµµετοχή στις δαπάνες. Οι χορηγήσεις αποβλέπουν στη βελτίωση της κατάστασης των 1,5 εκ. περίπου µισθωτών και παράλληλα την ενίσχυση της ζήτησης καταναλωτικών αγαθών. ζ) Θετικό χαρακτηρίζεται και το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επιµένει στην εξάλειψη του δηµοσιονοµικού ελλείµµατος εντός του 2009, αποδεχόµενη την προσωρινή και υπό όρους χαλάρωση στην εφαρµογή των διατάξεων του Συµφώνου Σταθερότητας. Από τις 16 χώρες της Ευρωζώνης, στις 10 το έλλειµµα υπερβαίνει το οριζόµενο 3% του αεπ και σε ορισµένες είναι πολύ πιο πάνω από το υπολογιζόµενο 6,1% της Ελλάδας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιµένει βέβαια ότι οι χώρεςµέλη πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες για τη µείωση του ελλείµµατος και είναι ιδιαίτερα αυστηρή σε χώρες µε υψηλό δηµόσιο χρέος. Για να αποφύγουν τις οδυνηρές συνέπειες από µια ενδεχόµενη χειροτέρευση της πιστωτικής αγοράς, οι Ελληνικές αρχές έχουν ήδη εξασφαλίσει άνω του 80% των δανειακών αναγκών της ελληνικής οικονοµίας για το 2009 (άνω των 40 δισ. ευρώ). Εάν όµως συνεχιστεί η βελτίωση στο διεθνές πιστωτικό κλίµα θα έχουν αντληθεί πόροι µε υψηλότερα επιτόκια δανεισµού. η) Η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελµάτων για τους πολίτες των λοιπών χωρών της ΕΕ είναι µια αναγκαία και πολύ καθυστερηµένη προσαρµογή του εθνικού δικαίου στην κοινοτική νοµοθεσία και προοιωνίζεται σηµαντικά µακροπρόθεσµα οφέλη για την ελληνική οι-

κονοµία. Δεν υπάρχουν µέχρι τώρα ενδείξεις ότι θα προκληθούν παρόµοιες αντιδράσεις µε εκείνες στην Ιρλανδία (15-18/6/2009) εναντίον των Πολωνών µεταναστών.

Ελληνικές (αρνητικές) ιδιαιτερότητες Περισσότερο από ότι σε πολλές άλλες χώρες η ύφεση είναι συστηµική, προκαλείται δηλαδή από αιτίες οργανικές-διαρθρωτικές, και όχι συγκυριακές. Ελλοχεύει λοιπόν ο κίνδυνος η σχετική οικονοµική σταθερότητα να εξελιχθεί αργότερα σε πολύ δύσκολες καταστάσεις και να συνεχίζεται η ύφεση, όταν οι άλλες χώρες αρχίσουν να ανακάµπτουν.

ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Η εξόφληση των λογαριασµών του δηµοσίου, που υπολογίζονται σε 10 δισ. ευρώ, γίνεται µε 157 ηµέρες καθυστέρηση από την έκδοση του τιµολογίου, µε µέσο όρο τις 30 ηµέρες στις άλλες χώρες της ΕΕ. Οι µεγάλες καθυστερήσεις στην εξόφληση των κρατικών υποχρεώσεων µειώνουν την αξιοπιστία του κράτους στους πολίτες.



των κρατικών υποχρεώσεων µειώνουν την αξιοπιστία του κράτους στους πολίτες, µε αρνητικές επιδράσεις στην οικονοµική δραστηριότητα. Εκτιµάται επίσης ότι η κρατική γραφειοκρατία στην Ελλάδα επιβαρύνει τις επιχειρήσεις µε κόστος το 6,8% του ΑΕΠ, έναντι 4,5% περίπου στην Ιταλία και Ισπανία. Με κριτήριο την ευκολία έναρξης µιας επιχείρησης, η Παγκόσµια Τράπεζα κατατάσσει την Ελλάδα στην 152η θέση µεταξύ 178 χωρών, την ευκολία στην απασχόληση µισθωτής εργασίας στην 142η, και την ευκολία πληρωµής των φόρων στην 86η.

Ώρα για αποφάσεις Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ρυθµός εµβάθυν-

σης της ύφεσης περιορίζεται και τυχόν νέες πτωχεύσεις µεγάλων επιχειρήσεων µπορεί να αντιµετωπιστούν, όπως και οι προηγούµενες, µε κρατικούς πόρους, αυξάνοντας το δηµόσιο χρέος. Οι απώλειες στην παγκόσµια οικονοµία είναι µεγάλες αλλά τα νέα θεσµικά µέτρα φαίνεται ότι είναι αποτελεσµατικά, θα βελτιώσουν τη λειτουργία του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος και θα συµβάλλουν στη γρήγορη επίτευξη της ανάκαµψης. Παρά τα σοβαρά πλήγµατα, η ύφεση στην οικονοµία προσφέρει και ευκαιρίες σε όλες τις οικονοµίες να προσαρµόσουν την οικονοµική και οικολογική τους πολιτική στις σύγχρονες ανάγκες. Στην Ελληνική δε πολιτική να ασχοληθεί µε την επίλυση σοβαρών προκλήσεων που παρέβλεπε για πολλά χρόνια.

Μικροί οι κίνδυνοι από τις ελληνικές επενδύσεις στο εξωτερικό

την Ανατολική Ευρώπη και την Τουρκία λειτουργούν 4.000 περίπου ελληνικές επιχειρήσεις, µεταξύ αυτών και 1.300 καταστήµατα τραπεζών µε επενδύσεις περίπου 50 δισ. ευρώ. Αποτελούν το 18% περίπου της τραπεζικής αγοράς, έναντι συµµετοχής κατά 22% της Αυστρίας. Στην Εσθονία, Τσεχία και Σλοβακία υπολογίζεται ότι περίπου 90% του τραπεζικού συστήµατος είναι ξένης ιδιοκτησίας. Μέχρι τα τέλη Απριλίου του 2009 οι καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση των ελληνικών δανείων προβλεπόταν ότι δεν θα ξεπερνούν το 10%, έναντι 4,5% και 5% στην Ελλάδα το 2007 και 2008 αντίστοιχα (ΤτΕ 30.4.2008). Αν και η µεγάλη ενίσχυση από τα διεθνή πιστωτικά ιδρύµατα έχει περιορίσει τον κίνδυνο της χρεοκοπίας, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ζητούν ακόµη άνω των 200 δισ. ευρώ. Ορισµένες δε και την ένταξη άνευ προϋποθέσεων στην ευρωζώνη, προφανώς για να στηρίξουν τα νοµίσµατά τους. Με τη σηµαντική βοήθεια των διεθνών πιστωτικών οργανισµών δεν παρατηρήθηκε αθρόα εκροή ξένων κεφαλαίων από την Ανατολική Ευρώπη που θα έπληττε και πολλές δραστηριότητες στις δυτικές οικονοµίες. Η διοχέτευση όµως κεφαλαίων από κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται στις δυτικές τράπεζες στις θυγατρικές τους στις χώρες αυτές, προκαλεί αντιδράσεις από όσους θεωρούν ότι µε τη φορολόγησή τους ενισχύονται επιχειρήσεις άλλων χωρών. Δηµιουργείται, εντούτοις, πρόβληµα από την τυχόν απαγόρευση διοχέτευσης της βοήθειας αυτής στην περιοχή γιατί θα εκλαµβανόταν ως εκδήλωση προστατευτισµού, κάτι που έχει καταδικαστεί από όλες τις χώρες. Με την επάνοδο εξάλλου της χρηµατοπιστωτικής αγοράς στην οµαλή λειτουργία, τα όποια κεφάλαια των τραπεζών θα αντλούνται από τους µετόχους τους µε αυξήσεις κεφαλαίου, κατά το παράδειγµα της Εθνικής Τράπεζας πρόσφατα.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Η εξυπηρέτηση του δηµόσιου χρέους απαιτεί ετήσιο δανεισµό πάνω από 50 δισ. ευρώ, το 20% περίπου του ΑΕΠ, ενώ το υψηλό δηµοσιονοµικό έλλειµµα θα διογκώσει περαιτέρω το χρέος. Περιορίζεται λοιπόν την ικανότητα του κράτους να αποζηµιώνει αυτούς που πλήττονται από την ύφεση και τις µεταρρυθµίσεις και αυξάνονται οι σχετικές αντιδράσεις. Από πολλά χρόνια, το χρέος ακολουθεί ανοδική πορεία γιατί η συνολική κατανάλωση αυξανόταν ταχύτερα από την παραγωγή. Μικρό δε µέρος του διατέθηκε σε έργα υποδοµής, ενώ υψηλό ποσοστό των 94 δισ. ευρώ της κοινοτικής βοήθειας έχει απορροφηθεί σε καταναλωτικές δαπάνες. Εντούτοις, υψηλό ποσοστό του πληθυσµού εκφράζει έντονη δυσαρέσκεια γιατί θεωρεί ότι οι χαµηλότερες εισοδηµατικές κατηγορίες ελάχιστα έχουν ωφεληθεί από την οικονοµική ανάπτυξη. Το εµπορικό έλλειµµα ανέρχεται σε 41 δισ. ευρώ (περίπου 17% του ΑΕΠ) και το έλλειµµα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε 35 δισ. ευρώ (14% του ΑΕΠ, από 6,4% το 2004). Οι αυξητικές πιέσεις παραµένουν γιατί οι εισαγωγές είναι ανελαστικές (τρόφιµα, καύσιµα, µηχανήµατα), ενώ µόλις το 10% των εξαγωγών είναι προϊόντα υψηλής τεχνολογίας ή τελείως απαραίτητες βασικές πρώτες και βοηθητικές ύλες. Επιπλέον, οι συναλλαγµατοφόροι κλάδοι της ναυτιλίας και του τουρισµού που δραστηριοποιούν πολλά επαγγέλµατα αντιµετωπίζουν άµεσα τις δυσµενείς επιπτώσεις της ύφεσης αν και, όπως ήδη αναφέρθηκε, µέχρι τώρα τα αποτελέσµατά τους δεν είναι καταστροφικά. Οι εξαγωγές δυσχεραίνονται περαιτέρω από τη συνεχιζόµενη αύξηση του κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος. Η εξόφληση των λογαριασµών του Δηµοσίου προς επιχειρήσεις και ιδιώτες, που υπολογίζονται σε 10 δισ. ευρώ, γίνεται µε 157 ηµέρες καθυστέρηση από την έκδοση του τιµολογίου, µε µέσο όρο τις 30 ηµέρες στις άλλες κοινοτικές χώρες. Στη Γερµανία, µε οκταπλάσιο σχεδόν πληθυσµό, οι ανεξόφλητοι λογαριασµοί ανέρχονται σε 11,5 δισ. ευρώ και στις περισσότερες άλλες χώρες-µέλη της ΕΕ γύρω στο 1 δισ. ευρώ. Οι µεγάλες καθυστερήσεις στην εξόφληση

 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Α ΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Απαιτητικοί καιροί Μέση αύξηση πωλήσεων 3,5% το 2008 αλλά µε έντονη υποχώρηση κατά 10,5% των κερδών. Αυτή είναι η εικόνα που εµφανίζουν τα οικονοµικά αποτελέσµατα των ελληνικών επιχειρήσεων για το 2008.  Του Χρήστου Γιαννακόπουλου, partner, επικεφαλής ανάπτυξης προϊόντων και υπηρεσιών της Hellastat

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ε µέσο ρυθµό αύξησης του κύκλου εργασιών κατά 3,5% το 2008 είναι δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι οι συνέπειες της κρίσης πέρασαν στα αποτελέσµατα της περασµένης χρονιάς. Τη στιγµή µάλιστα που οι ελληνικές επιχειρήσεις µεταολυµπιακά «κρατήθηκαν» στο 2,5%-3%, ενώ τα προηγούµενα δύο χρόνια αναπτύχθηκαν µε µέσο ρυθµό της τάξης του 7-8%, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης κατά 5% την τελευταία 6ετία κάθε άλλο παρά χαµηλός µπορεί να αξιολογηθεί. Αρνητικό στοιχείο ωστόσο αποτελεί η κάµψη εσόδων για το 42% των επιχειρήσεων του δείγµατος, η οποία είναι και η χειρότερη επίδοση της τελευταίας 4ετίας, από 33% περίπου το 2006. Αν και η υποχώρηση των ρυθµών ανάπτυξης το 2008 αφορά την πλειοψηφία των επιχειρήσεων, εντούτοις η ψαλίδα της ανάπτυξης µεταξύ µικρών και µεγάλων διευρύνεται. Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις µε έσοδα: - άνω των 50 εκατ. ευρώ αναπτύσσονται κατά µέσο όρο µε 6,8% το 2008 (10,2% το 2007) - από 3 εκατ. ευρώ µέχρι 50 εκατ. ευρώ µε 5,9% (11,9% το 2007)

- από 1 εκατ. ευρώ µέχρι 3 εκατ. ευρώ µε 3% (8,5% το 2007) - οι µικρότερες, µε έσοδα µέχρι 1 εκατ. ευρώ παραµένουν στάσιµες (+0,2%), έναντι αύξησης κατά 3,8% το 2007. Διαπιστώνεται συνεπώς, ότι η διαχρονική υστέρηση των ρυθµών ανάπτυξης των µικρών επιχειρήσεων έναντι των µεγαλύτερων όχι µόνο διατηρείται, αλλά και εντείνεται, καθώς οι απώλειες τους είναι σαφώς εντονότερες. Χαρακτηριστικό είναι ότι και στον µέσο ρυθµό ετήσιας µεταβολής (2008-2003) των πωλήσεων υπάρχει µικρή αλλά σαφής υπεροχή των µεγαλύτερων επιχειρήσεων (6,5%) έναντι των µικρότερων (4,9%).

Η πορεία των αποτελεσµάτων Τα λειτουργικά κέρδη των επιχειρήσεων εµφανίζουν µικρή µέση µείωση κατά -0,4% το 2008, έναντι σηµαντικής αύξησης κατά 12% περίπου την προηγούµενη χρονιά και κατά 9,6% το 2006. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι µεγάλες επιχειρήσεις εµφανίζουν εντονότερη του µέσου κάµψη, της τάξης του -3,6%, λόγω των µειωµένων κερδών στις µεγάλες βιοµηχανίες µετάλλων, στον κλάδο

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009



 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Α ΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

εκδόσεων-εκτυπώσεων, στις µεταφορές και στα ξενοδοχεία και εστιατόρια. Οι πολύ µικρές επιχειρήσεις εµφανίζουν µέση υποχώρηση των λειτουργικών κερδών κατά -4,7%, σταθερότητα δείχνουν οι επιχειρήσεις µε έσοδα 1-3 εκατ. ευρώ, ενώ ικανοποιητική αύξηση κατά 3,1% παρουσιάζουν µόνο οι επιχειρήσεις µε έσοδα 3-50 εκατ ευρώ. Το µέσο περιθώριο λειτουργικού κέρδους υποχωρεί κατά 50 µονάδες βάσης, στο 9,34% από 9,86% το 2007. Την τελευταία 6ετία καταγράφεται αρνητική τάση στο ισοζύγιο λειτουργικά κερδοφόρων-ζηµιογόνων επιχειρήσεων, καθώς από 80% το 2003 υποχωρεί σταδιακά στο 75% το 2008. Σε επίπεδο καθαρών προ φόρων κερδών διαπιστώνεται σηµαντική υποχώρηση άνω του -10%, ενώ στις πολύ µικρές και πολύ µεγάλες επιχειρήσεις κυµαίνεται στο -15% κατά µέσο όρο. Ως συνέπεια της πορείας των κερδών, το καθαρό περιθώριο µειώνεται αισθητά, στο 2,2% από 3,1% το 2007 και 2,9% το 2006. Η µεγαλύτερη µέση υποχώρηση καταγράφεται στους κλάδους ξενοδοχείωνεστιατορίων (-26%), εµπόριο οχηµάτων (-25%), Κλωστοϋφαντουργία-ένδυση (-24%), µη µεταλλικά ορυκτά (-23%) και εκδόσεις-εκτυπώσεις (17%). Οι µόνοι κλάδοι µε θετική µεταβολή των καθαρών κερδών είναι αυτοί των υπηρεσιών

καταγράφεται στον κλάδο υπηρεσιών υγείας (22,7%) και πληροφορικής (14%) λόγω υψηλής κερδοφορίας και χονδρικού εµπορίου (10,2%) λόγω υψηλού δανεισµού. Θετικό στοιχείο για τις επιχειρήσεις είναι η έλλειψη διακυµάνσεων στον λειτουργικό τους κύκλο, καθώς απαιτήσεις, αποθέµατα και προµηθευτές ανακυκλώνονται µε τους ίδιους ρυθµούς κατά την τελευταία 4ετία. Ειδικότερα, το µέσο διάστηµα είσπραξης των απαιτήσεων εκτιµάται σε 134 ηµέρες, τα αποθέµατα ανακυκλώνονται κάθε 69 ηµέρες, ενώ οι προµηθευτές εξοφλούνται στις 153 ηµέρες. Κατά συνέπεια, ο εµπορικός κύκλος διαµορφώνεται στις 50 ηµέρες (49 το 2007), ακολουθώντας µια ήπια τάση επέκτασης την τελευταία 6ετία (33 ηµέρες το 2003). Σταθερότητα παρατηρείται και στις οµάδες επιχειρήσεων βάσει µεγέθους, µε τις µεγάλες επιχειρήσεις να εισπράττουν ταχύτερα έναντι του µέσου κατά 1 µήνα, αλλά και να εξοφλούν στις 109 ηµέρες (153 στο σύνολο των επιχειρήσεων). Σηµαντικές ανάγκες σε κεφάλαιο κίνησης εµφανίζουν οι κλάδοι της κλωστοϋφαντουργίας-ένδυσης (181 ηµέρες, +20 από το 2007), τα χηµικά-πλαστικά (128 ηµέρες), η βιοµηχανία µετάλλων (109 ηµέρες) και το χονδρικό εµπόριο (81 ηµέρες), λόγω της βραδύτερης του µέσου

Θετικό στοιχείο είναι η έλλειψη διακυµάνσεων στον λειτουργικό επιχειρηµατικό κύκλο - απαιτήσεις, αποθέµατα, προµηθευτές ανακυκλώνονται µε τους ίδιους ρυθµούς την τελευταία 4ετία.

γεγονός ότι αυξάνει ο το ποσοστό των επιχειρήσεων, τα δάνεια των οποίων υπερβαίνουν το 50% των ετήσιων εσόδων τους: στο 25,7% το 2008, από 24,2% το 2007. Ο αριθµός των επιχειρήσεων που εµφανίζει στον ισολογισµό του βραχυπρόθεσµο δανεισµό υποχωρεί ελαφρά στο 42,6% το 2008, από 43,1% το 2007. Η κάµψη των λειτουργικών κερδών και η εντεινόµενη χρήση βραχυπρόθεσµου δανεισµού οδηγούν σε σοβαρή υποβάθµιση της ικανότητας κάλυψης τόκων, από 3,8 φορές το 2007 σε 3,1 φορές το 2008. Μεγαλύτερη επιβάρυνση µε βραχυπρόθεσµο δανεισµό εµφανίζουν οι µικρές επιχειρήσεις (37% των εσόδων τους), ενώ οι µεγάλες επιχειρήσεις εµφανίζουν δάνεια στο 11,4% των εσόδων τους, κατά µέσο όρο. Υψηλό τραπεζικό δανεισµό εµφανίζουν επίσης οι κλάδοι της ακίνητης περιουσίας, κλωστοϋφαντουργίας-ένδυσης, χηµικών-πλαστικών, ψυχαγωγίας, ξενοδοχείων και ε-στιατορίων. Αντίθετα, οι µεταφορές, ταχυδροµεία-τηλεπικοινωνίες και υπηρεσίες υγείας εµφανίζουν τους χαµηλότερους δείκτες δανεισµού. (Πίνακας 3)

Το οικονοµικό περιβάλλον του 2009 Τα θεµελιώδη µεγέθη των ελληνικών επιχειρήσεων σταθεροποιούνται την τελευταία 3ετία, ενώ στα αποτελέσµατα του 2008 δεν γίνονται ορατές οι συνέπειες της διεθνούς οικονοµικής κρίσης. Ωστόσο, κρίσιµοι δείκτες δραστηριότητας όπως: - ο δείκτης κύκλου εργασιών στη βιοµηχανία, µε µείωση κατά 23% τον Απρίλιο,

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

- ο δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων, µε πτώση -10% στο α’ 4µηνο,

υγείας (+1,3%) και της ενέργειας (2,7%). Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι το καθαρό περιθώριο κέρδους υποχωρεί σε όλους τους βασικούς κλάδους της οικονοµίας, µε µόνη εξαίρεση την Πληροφορική, στο 5,9% από 5,5% το 2007. Σε αντιστοιχία µε τα λειτουργικά κέρδη, το ποσοστό των κερδοφόρων επιχειρήσεων µειώνεται την τελευταία 6ετία, από 68,5% το 2003 σε 64,5% το 2008. (Πίνακας 1, Πίνακας 4) Η σηµαντική υποχώρηση του καθαρού περιθωρίου, αλλά και η βελτίωση του δείκτη ξένων προς ίδια κεφάλαια, πλήττει την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων, χάνοντας 2 ποσοστιαίες µονάδες έναντι του 2007, στο 3,9%. Οι σε γενικές γραµµές περισσότερο δανεισµένες µεγαλύτερες επιχειρήσεις επιτυγχάνουν σαφέστατα -ψηλότερες του µέσου αποδόσεις επί των ιδίων κεφαλαίων, αν και σηµαντικά µειωµένες, στο 10,6% (από 17,6%. Υψηλή αποδοτικότητα

είσπραξης των απαιτήσεων αλλά και των µεγαλύτερων αποθεµάτων που τηρούν. Αντίθετα, οι κλάδοι υπηρεσιών όπως ξενοδοχεία-εστιατόρια, ψυχαγωγία, ενέργεια, υγεία, ταχυδροµεία και τηλεπικοινωνίες απολαµβάνουν πλεόνασµα, καθώς εισπράττουν ταχύτερα έναντι των πληρωµών τους, και δεν δεσµεύουν κεφάλαια σε αποθέµατα. (Πίνακας 2)

Ενίσχυση ιδίων κεφαλαίων Θετική εξέλιξη για τη βιωσιµότητα των επιχειρήσεων είναι η µικρή υποχώρηση του δείκτη ξένων προς ίδια κεφάλαια, στο 1,17 προς 1 από 1,27 προς 1 το 2007. Αντίστοιχα, τα συνολικά ξένα κεφάλαια υποχωρούν στο 57% του ενεργητικού από 59,5% το 2007. Ωστόσο, ο δείκτης των βραχυπρόθεσµων τραπεζικών δανείων προς τις πωλήσεις ενισχύεται κατά 1 ποσοστιαία µονάδα, στο 25% το 2008 από 24%. Αρνητικό είναι επίσης το

- η υποχώρηση της οικοδοµικής δραστηριότητας κατά 24% στο α’ 4µηνο, - οι µειωµένες κατά 10% αφίξεις τουριστών το πρώτο εξάµηνο του 2009, - η πτώση των εισαγωγών κατά 38% τον Μάιο και των εξαγωγών κατά 15%, σε 12µηνη βάση, - η έντονη αύξηση σε όγκο και αξία των ακάλυπτων επιταγών και των απλήρωτων συναλλαγµατικών, - η επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά (8,8% τον Μάιο από 15,9% τον Δεκέµβριο του 2008), - η άνοδος του ποσοστού ανεργίας, - η ραγδαία επιδείνωση της δηµοσιονοµικής κατάστασης, συνθέτουν ένα έντονα αρνητικό περιβάλλον για τις ελληνικές επιχειρήσεις κατά την οικονοµική χρήση που διανύουµε.

 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Α ΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Πίνακας 1

Μεταβολή Πωλήσεων

Ρυθµοί µεταβολής βασικών µεγεθών

08/07

Μέση τιµή, στο σύνολο του δείγµατος

3,5%

Μεταβολή ΚΠΤΦΑ

Μέσος ετήσιος ρυθµός 08/03

08/07

8,3%

5,1%

-0,4%

11,7%

0,2% 3,0% 5,9% 6,8%

3,8% 8,5% 11,9% 10,2%

4,9% 5,0% 5,4% 6,5%

-4,7% 0,5% 3,1% -3,6%

2,8% 2,8% 8,8% 6,6% 4,7% 0,8% 2,1% 7,0% 5,5% -3,4% 3,4% -6,0% 0,3% 0,5% 2,7% 8,8% 0,5% 7,3% 11,7% 7,9%

9,2% 6,9% 12,2% 8,8% 5,0% 5,9% 11,1% 9,7% 9,4% 6,9% 8,6% 2,2% 4,4% 6,0% 10,8% 12,5% 7,5% 12,9% 2,6% 6,1%

5,4% 3,8% 8,9% 6,2% 4,1% 3,2% 6,0% 6,5% 6,6% 3,4% 7,3% -1,1% 5,2% 3,6% 8,4% 7,5% 1,9% 7,4% 6,5% 12,0%

0,6% -6,0% 6,2% 3,5% -0,5% -3,6% -0,3% 4,4% 0,3% -8,3% 0,1% -10,7% -5,9% -5,9% 2,1% 10,9% -4,3% 4,2% 11,0% -0,7%

07/06

Μεταβολή ΚΠΦ

Μέσος ετήσιος 07/06 ρυθµός 08/03

Μέσος ετήσιος ρυθµός 08/03

08/07

07/06

-1,1%

-10,5%

12,0%

-10,0%

7,5% 16,4% 18,0% 16,1%

-5,4% 1,6% 2,1% 0,4%

-15,1% -10,0% -7,9% -15,1%

7,7% 17,3% 17,1% 14,0%

-14,6% -8,1% -8,4% -4,6%

17,1% 9,2% 12,8% 10,5% 4,4% 12,1% 17,2% 11,0% 10,6% 15,6% 13,5% 4,2% -2,6% 12,1% 11,3% 24,3% 14,5% 25,5% -8,8% -2,2%

2,2% -3,4% -3,0% -5,0% -0,4% -0,3% -0,1% 1,5% -3,5% -2,5% 3,5% -7,7% -5,0% -1,0% 5,0% -2,0% -11,1% 2,6% -2,5% -20,4%

-10,9% -26,3% -0,6% -1,2% -10,1% -10,2% -11,0% -3,7% -7,6% -25,3% -8,4% -23,8% -23,2% -17,3% -8,4% 11,9% -8,1% 1,3% 2,7% -6,8%

15,9% 6,0% 15,9% 15,1% 3,5% 14,9% 16,0% 11,8% 12,5% 13,0% 14,0% 3,0% -7,1% 12,6% 14,9% 18,3% 2,9% 25,8% -11,4% 6,2%

-6,7% -17,5% -7,5% -10,5% -6,8% -10,1% -7,4% -9,6% -9,6% -16,4% -6,4% -16,5% -21,0% -14,9% -5,4% -8,2% -19,1% -0,2% -1,5% -5,5%

Μέγεθος µέχρι € 1 εκ. από € 1 εκ. µέχρι € 3 εκ. από € 3 εκ. µέχρι € 50 εκ. πάνω από € 50 εκ.

Κλάδοι Χονδρικό εµπόριο Ξενοδοχεία και εστιατόρια Κατασκευές ∆ιάφορες υπηρεσίες Ακίνητη περιουσία Λιανικό εµπόριο Λοιπές βιοµηχανίες Βιοµηχανία τροφίµων και ποτών Μεταφορές και υποστήριξη µεταφορών Εµπόριο οχηµάτων Χηµικά-πλαστικά Κλωστοϋφαντουργία, ένδυση, υπόδηση Προϊόντα από µη µεταλλικά ορυκτά Εκδόσεις - Εκτυπώσεις Παραγωγή µετάλλων και προϊόντα Πληροφορική Ψυχαγωγικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες Υπηρεσίες υγείας Ενέργεια Ταχυδροµεία και τηλεπικοινωνίες Πηγή, επεξεργασία: Hellastat Α.Ε.

Πίνακας 2

∆είκτες Ρευστότητας

Γενική ρευστότητα 2008

Μέση τιµή, στο σύνολο του δείγµατος

2007

Εµπορικός κύκλος

Ηµέρες απαιτήσεων

Ηµέρες αποθεµάτων

Ηµέρες προµηθευτών

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

1,32

1,30

134

133

153

154

1,51 1,25 1,21 1,22

1,48 1,21 1,20 1,23

15 38 63 34

24 38 64 32

125 140 140 102

120 136 140 105

63 76 69 52

67 77 71 49

180 170 136 109

185 167 135 114

1,27 1,26 1,71 1,29 1,99 1,14 1,38 1,32 1,16 1,18 1,35 1,55 1,40 1,26 1,42 1,49 1,00 1,33 1,42 1,44

1,26 1,30 1,67 1,27 2,09 1,13 1,31 1,29 1,15 1,17 1,35 1,48 1,46 1,28 1,39 1,49 1,02 1,27 1,46 1,27

81 -45 55 -22 63 3 113 79 -3 65 128 181 77 53 109 -9 -22 -29 -36 -33

86 -44 59 -17 52 13 108 79 -7 61 130 161 72 64 108 10 -15 -11 16 18

153 75 152 133 84 64 162 141 105 78 171 184 163 188 175 165 188 137 92 142

154 68 146 123 83 64 159 142 95 72 171 177 159 186 175 169 191 133 102 165

94 9 61 18 43 115 110 71 8 103 98 135 53 40 95 25 14 9 31 11

90 9 68 19 68 112 110 72 10 92 98 125 58 44 95 23 13 8 42 11

149 153 163 166 159 197 160 143 113 107 143 131 144 185 145 181 230 178 166 183

151 163 156 169 162 196 160 139 108 107 148 130 144 186 149 192 219 176 148 177

Μέγεθος µέχρι € 1 εκ. από € 1 εκ. µέχρι € 3 εκ. από € 3 εκ. µέχρι € 50 εκ. πάνω από € 50 εκ.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Κλάδοι

Χονδρικό εµπόριο Ξενοδοχεία και εστιατόρια Κατασκευές ∆ιάφορες υπηρεσίες Ακίνητη περιουσία Λιανικό εµπόριο Λοιπές βιοµηχανίες Βιοµηχανία τροφίµων και ποτών Μεταφορές και υποστήριξη µεταφορών Εµπόριο οχηµάτων Χηµικά-πλαστικά Κλωστοϋφαντουργία, ένδυση, υπόδηση Προϊόντα από µη µεταλλικά ορυκτά Εκδόσεις - Εκτυπώσεις Παραγωγή µετάλλων και προϊόντα Πληροφορική Ψυχαγωγικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητε Υπηρεσίες υγείας Ενέργεια Ταχυδροµεία και τηλεπικοινωνίες Πηγή, επεξεργασία: Hellastat Α.Ε.

 Πίνακας 3

∆είκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης Μέση τιµή, στο σύνολο του δείγµατος

Ξένα προς ίδια κεφάλαια

Ξένα προς συνολικά κεφάλαια

Βραχυπρόθεσµος δανεισµός προς πωλήσεις

Κάλυψη τόκων

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

1,17

1,27

57,1%

59,5%

24,8%

23,9%

3,08

3,78

0,58 1,71 2,48 2,43

0,65 1,87 2,58 2,42

42,9% 65,1% 72,3% 70,4%

45,4% 66,7% 72,9% 70,1%

36,9% 24,1% 21,8% 11,4%

36,9% 22,9% 20,0% 10,9%

3,12 4,05 3,40 2,92

4,02 4,78 4,03 4,57

2,32 0,30 0,83 1,17 0,20 2,19 1,33 1,28 1,40 2,58 1,47 1,14 1,18 1,32 1,47 1,21 1,25 1,19 0,48 1,09

2,48 0,35 0,87 1,31 0,23 2,50 1,41 1,31 1,46 2,71 1,48 1,23 1,21 1,58 1,50 1,06 0,98 1,25 0,51 1,40

71,4% 24,7% 45,7% 59,3% 20,4% 73,8% 58,1% 58,9% 61,5% 74,0% 60,1% 54,5% 56,8% 62,8% 60,6% 57,3% 66,7% 55,3% 32,4% 60,1%

72,8% 28,6% 48,6% 61,2% 23,5% 75,9% 59,3% 59,6% 64,2% 74,5% 60,6% 55,9% 55,6% 66,2% 61,5% 54,9% 66,8% 57,6% 35,8% 64,3%

27,0% 28,2% 24,5% 14,1% 61,4% 16,3% 29,0% 28,0% 13,0% 22,0% 29,2% 34,5% 26,6% 28,8% 24,5% 15,9% 33,0% 13,4% 27,7% 9,0%

24,8% 30,7% 26,3% 14,1% 85,5% 16,0% 26,9% 28,7% 12,4% 19,0% 26,2% 33,7% 23,7% 26,8% 24,6% 18,5% 35,8% 13,0% 37,8% 11,1%

2,92 3,41 3,69 7,29 1,48 3,47 3,20 2,98 3,32 1,96 3,29 2,15 2,94 2,88 3,09 8,55 2,44 11,00 1,85 3,65

3,70 4,43 3,58 7,77 1,70 4,03 3,89 3,35 3,93 2,41 3,89 2,71 3,90 3,75 3,85 13,49 3,57 14,65 2,31 4,93

Μέγεθος µέχρι € 1 εκ. από € 1 εκ. µέχρι € 3 εκ. από € 3 εκ. µέχρι € 50 εκ. πάνω από € 50 εκ.

Πίνακας 4� ��∆είκτες

κερδοφορίας & απόδοσης

Μικτό περιθώριο 2008

Μέση τιµή, στο σύνολο του δείγµατος

Περιθώριο ΚΠΤΦΑ

Καθαρό περιθώριο

Απόδοση ιδίων κεφαλαίων

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

26,4%

26,5%

9,3%

9,9%

2,2%

3,1%

3,9%

5,9%

34,2% 26,4% 22,2% 18,0%

34,2% 26,0% 22,2% 19,5%

11,5% 9,4% 8,4% 5,6%

12,5% 9,8% 8,8% 6,8%

1,4% 2,7% 2,5% 1,7%

2,4% 3,5% 3,3% 3,2%

1,4% 8,1% 11,7% 10,6%

2,6% 10,9% 15,3% 17,6%

27,6% 29,8% 21,7% 33,6% 58,3% 30,6% 23,6% 18,4% 19,3% 17,7% 24,3% 22,7% 21,1% 30,3% 18,7% 39,1% 26,1% 38,5% 33,6% 33,0%

26,8% 32,2% 20,6% 33,5% 59,0% 30,8% 24,4% 19,2% 19,4% 16,6% 24,6% 23,8% 23,1% 31,6% 19,4% 36,9% 25,9% 38,1% 26,1% 33,2%

7,6% 19,4% 12,4% 10,3% 44,7% 6,0% 10,8% 8,5% 5,1% 4,4% 10,9% 7,6% 9,5% 9,3% 10,4% 14,2% 12,0% 19,7% 22,5% 4,9%

7,9% 21,5% 11,9% 11,1% 49,4% 6,5% 11,1% 8,9% 5,9% 4,6% 10,7% 8,5% 10,0% 10,1% 11,0% 13,5% 11,4% 18,8% 17,8% 5,7%

2,4% -0,9% 6,6% 4,2% 0,5% 1,9% 2,7% 1,3% 1,4% 0,9% 2,4% 1,4% 1,3% 2,3% 2,4% 5,9% 1,1% 11,4% 4,6% 1,9%

3,4% 0,9% 6,6% 4,7% 2,5% 2,5% 3,6% 1,8% 2,1% 1,4% 3,0% 2,0% 2,7% 3,4% 3,8% 5,5% 1,4% 11,8% 7,1% 2,5%

10,2% -0,7% 5,0% 10,1% -0,9% 8,5% 4,6% 2,5% 3,2% 4,9% 4,8% 2,6% 1,9% 6,2% 4,7% 14,1% 2,0% 22,7% -2,1% 8,0%

14,3% 0,1% 5,9% 9,9% -0,6% 12,3% 6,5% 3,5% 5,6% 7,8% 6,2% 4,2% 4,2% 9,4% 7,5% 13,9% 2,1% 25,3% -2,5% 11,3%

Μέγεθος µέχρι € 1 εκ. από € 1 εκ. µέχρι € 3 εκ. από € 3 εκ. µέχρι € 50 εκ. πάνω από € 50 εκ.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Κλάδοι Χονδρικό εµπόριο Ξενοδοχεία και εστιατόρια Κατασκευές ∆ιάφορες υπηρεσίες Ακίνητη περιουσία Λιανικό εµπόριο Λοιπές βιοµηχανίες Βιοµηχανία τροφίµων και ποτών Μεταφορές και υποστήριξη µεταφορών Εµπόριο οχηµάτων Χηµικά-πλαστικά Κλωστοϋφαντουργία, ένδυση, υπόδηση Προϊόντα από µη µεταλλικά ορυκτά Εκδόσεις - Εκτυπώσεις Παραγωγή µετάλλων και προϊόντα Πληροφορική Ψυχαγωγικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότ Υπηρεσίες υγείας Ενέργεια Ταχυδροµεία και τηλεπικοινωνίες Πηγή, επεξεργασία: Hellastat Α.Ε.

 ΟΙ 100 M ΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ EΜΠΟΡΙΚΕΣ EΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

�� , ��

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Εταιρία

Λογιστικά πρότυπα

2008

2007

Μεταβολή

2008

2007 Μεταβολή

��µ�� 2008

2007 Μεταβολή

ΕΚΟ Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

2.285,95

1.991,65

14,8%

29,36

39,98

-26,6%

2,32

19,19

CARREFOUR ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.994,60

1.899,11

5,0%

77,93

79,33

-1,8%

25,16

24,91

-87,9% 1,0%

SHELL HELLAS Α.Ε.

ΕΛΠ

1.856,72

1.604,83

15,7%

-15,38

24,55

-162,6%

-14,12

21,12

-166,8%

BP HELLAS Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.397,52

1.257,98

11,1%

38,90

66,93

-41,9%

14,78

47,26

-68,7%

ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.289,26

1.141,20

13,0%

73,16

67,21

8,8%

47,95

45,91

4,4%

MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.281,05

942,74

35,9%

22,35

24,57

-9,0%

2,23

5,40

-58,7%

ΑΙΓΑΙΟΝ ΟΙΛ Α.Ε.

ΕΛΠ

1.127,31

831,82

35,5%

10,56

9,00

17,3%

1,50

1,42

5,2%

ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ Ι. ΚΑΙ Σ. Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

1.088,65

912,49

19,3%

48,25

43,73

10,3%

15,97

13,36

19,5%

AVINOIL Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.019,05

826,34

23,3%

13,55

9,98

35,7%

2,53

0,99

156,6%

ΕΛΙΝΟΙΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

743,92

606,94

22,6%

9,99

7,18

39,0%

1,74

0,12

1410,0%

ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ ΑΦΟΙ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

711,38

647,48

9,9%

17,27

16,51

4,6%

3,99

6,92

-42,3%

ΜΕΤΡΟ Α.Ε.Β.Ε.

17,6%

ΑΤΛΑΝΤΙΚ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Α.Ε.Ε.

ΕΛΠ

650,66

601,11

8,2%

36,45

31,38

16,2%

24,73

21,03

∆ΠΧΠ

604,93

586,20

3,2%

6,56

5,37

22,2%

-4,39

-8,30

47,1%

TOYOTA ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

598,88

854,54

-29,9%

24,77

38,75

-36,1%

33,31

29,45

13,1%

KOSMOCAR Α.Ε.

ΕΛΠ

580,17

545,99

6,3%

29,22

29,39

-0,6%

15,02

16,85

-10,9%

∆ΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΑΣΟΥΤΗΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

573,56

541,54

5,9%

32,73

32,19

1,7%

17,52

18,29

-4,2%

REVOIL Α.Ε.

∆ΠΧΠ

571,99

445,33

28,4%

5,83

6,29

-7,3%

2,12

2,70

-21,7%

ΕΤΕΚΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

533,34

404,61

31,8%

3,64

3,24

12,3%

0,72

0,61

17,4%

DSGI SOUTH-EAST EUROPE A.E.B.E. (30/04/2008)

ΕΛΠ

499,30

441,20

13,2%

40,61

34,66

17,2%

34,24

26,95

27,1%

MERCEDES BENZ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Ε.

ΕΛΠ

485,32

501,62

-3,2%

10,21

19,26

-47,0%

7,59

17,49

-56,6%

MAKRO CASH AND CARRY Α.Ε.

ΕΛΠ

472,23

456,63

3,4%

1,82

7,35

-75,2%

0,06

2,33

-97,3%

PROCTER & GAMBLE ΕΛΛΑΣ Ε.Π.Ε.

ΕΛΠ

446,78

424,21

5,3%

22,14

17,92

23,5%

20,94

18,67

12,1%

ALAPIS Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

438,76

405,18

8,3%

120,39

53,11

126,7%

75,28

81,35

-7,5%

ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

408,75

382,55

6,8%

13,00

19,99

-35,0%

5,92

14,08

-58,0%

SANOFI AVENTIS Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

401,70

387,99

3,5%

68,54

63,15

8,5%

61,15

54,06

13,1%

ΠΕΝΤΕ ΓΑΛΑΞΙΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

401,25

381,24

5,2%

23,15

24,76

-6,5%

15,53

16,28

-4,6%

CYCLON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

399,25

280,51

42,3%

8,19

6,36

28,7%

3,68

3,11

18,4%

ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

399,24

358,07

11,5%

16,63

43,86

-62,1%

3,69

36,73

-90,0%

DIA HELLAS Α.Ε.

ΕΛΠ

389,31

381,21

2,1%

0,34

5,34

-93,7%

-8,45

-2,86

-196,0%

JUMBO Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

386,26

323,73

19,3%

111,92

93,11

20,2%

97,86

80,09

22,2%

ΣΙΛΚ ΟΙΛ Α.Β.Ε.Ε.Π.Τ.Ν.Ξ.Ε.

ΕΛΠ

348,76

286,48

21,7%

3,64

3,25

12,1%

0,91

1,02

-11,0%

BMW ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

325,22

320,01

1,6%

25,33

24,64

2,8%

19,25

21,10

-8,7%

ROCHE HELLAS Α.Ε.

NOTOS COM ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ Α.Ε.Β.Ε.

35 36 37 38

ΕΛΠ

321,47

287,21

11,9%

31,74

22,51

41,0%

22,98

17,33

32,6%

∆ΠΧΠ

310,17

301,89

2,7%

29,22

70,45

-58,5%

11,07

49,76

-77,7%

FORD MOTOR ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

305,28

430,90

-29,2%

3,34

20,89

-84,0%

-0,80

16,97

-104,7%

ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ Α.Ε.Ε.

ΕΛΠ

299,84

300,21

-0,1%

0,67

0,87

-22,9%

0,65

0,93

-29,6%

HOUSEMARKET Α.Ε.

∆ΠΧΠ

295,79

238,55

24,0%

45,45

50,99

-10,9%

37,97

43,43

-12,6%

ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Κ. Π. Α.Ε. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ

∆ΠΧΠ

294,84

271,74

8,5%

5,53

5,92

-6,6%

0,86

1,74

-50,5%

PRAKTIKER HELLAS Α.Ε.Ε.

ΕΛΠ

286,40

270,88

5,7%

26,77

25,34

5,6%

33,38

33,29

0,3%

ΘΕΟΧΑΡΑΚΗΣ Ι. ΝΙΚ. Α.Ε.

ΕΛΠ

283,35

283,71

-0,1%

20,54

16,44

24,9%

5,71

5,90

-3,3%

GLAXOSMITHKLINE A.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

279,95

272,73

2,6%

17,65

19,10

-7,6%

16,33

16,74

-2,4%

ΕΡΜΗΣ Α.Ε.

ΚΑΕ Α.Ε.

44 45 46

ΕΛΠ

273,05

261,31

4,5%

3,72

3,28

13,3%

2,96

2,76

7,2%

∆ΠΧΠ

268,17

262,55

2,1%

53,07

54,73

-3,0%

68,78

49,63

38,6%

GENERAL MOTORS ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

266,98

302,48

-11,7%

2,21

8,02

-72,5%

1,50

11,32

-86,8%

ΣΥ.ΦΑ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σ.Π.Ε.

ΕΛΠ

263,63

237,78

10,9%

5,19

4,87

6,6%

4,02

3,73

7,7%

INFO-QUEST Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

259,88

213,09

22,0%

1,00

1,47

-31,8%

-34,85

4,93

-806,5%

ΠΕΙΡΑΙΩΣ MULTIFIN A.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

255,59

345,39

-26,0%

4,63

12,08

-61,7%

-9,02

0,68

-1422,3%

ASTRAZENECA Α.Ε.

ΕΛΠ

253,84

260,54

-2,6%

18,92

24,95

-24,2%

19,65

25,07

-21,6%

ZARA ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ΑΡΒΑΝΙΤΙ∆ΗΣ Α.Ε.E.

ΕΛΠ

233,02 229,36

225,88 226,24

3,2% 1,4%

27,22 5,24

33,96 5,86

-19,8% -10,6%

7,77 -0,19

15,28 0,17

-49,2% -209,2%

ΕΛΠ



Εταιρία

Λογιστικά πρότυπα

2008

2007

Μεταβολή

2008

2007

Μεταβολή

��µ�� 2008

2007

Μεταβολή

SONY ERICSSON Α.Ε.

ΕΛΠ

228,59

245,86

-7,0%

5,10

5,06

0,7%

5,91

6,00

-1,5%

ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε.

ΕΛΠ

225,84

199,81

13,0%

3,48

3,59

-3,2%

3,88

4,15

-6,6%

ΜΥΡΤΕΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

225,83

200,88

12,4%

4,20

3,55

18,4%

3,81

3,10

23,1%

FIAT GROUP AUTOMOBILES ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

225,15

206,49

9,0%

5,57

0,98

468,7%

0,48

1,20

-60,3%

ΣΤΡΟΥΜΣΑΣ Ι. Α.Ε.

ΕΛΠ

220,79

205,45

7,5%

4,86

5,59

-13,1%

0,47

1,19

-60,5%

ΓΕΝΕΣΙΣ ΦΑΡΜΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

220,22

168,93

30,4%

38,43

36,85

4,3%

31,12

32,79

-5,1%

ΕΛΠΕΤΡΟΛ Α.Ε.

ΕΛΠ

219,82

176,98

24,2%

-1,18

1,79

-165,6%

-9,66

SONY ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Ε. ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

ΕΛΠ

219,39

239,01

-8,2%

-5,98

5,23

-214,3%

-5,45

5,35

DIAGEO ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

212,25

215,15

-1,3%

12,34

14,51

-14,9%

16,03

12,78

25,4%

KAOIL ΚΟΥΤΛΑ ΑΦΟΙ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

206,96

158,62

30,5%

0,75

1,65

-54,9%

0,09

0,69

-86,2%

DRACOIL Α.Ε.

15,7%

0,13

0,52

-74,6%

-1,98

-1,38

-43,0%

62 63 64

0,04 -24048,8% -201,8%

ΕΛΠ

204,43

176,66

ΠΑΖΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Κ. Σ. Α.Ε.

∆ΠΧΠ

203,44

128,65

58,1%

3,81

2,92

30,4%

0,04

1,06

-96,3%

ALPHA COPY Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

198,42

236,47

-16,1%

6,03

15,62

-61,4%

4,46

14,29

-68,8%

ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ ΛΙΛΛΥ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

194,66

178,50

9,1%

24,26

20,68

17,3%

18,81

16,69

12,7%

LG ELECTRONICS ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

192,19

174,66

10,0%

1,21

3,22

-62,5%

-0,54

2,29

-123,4%

PHILIPS ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

191,22

204,94

-6,7%

-8,64

6,77

-227,6%

-10,67

4,22

-352,8%

SIEMENS Α.Ε.

ΕΛΠ

191,14

332,09

-42,4%

-1,42

34,29

-104,1%

-17,65

18,94

-193,2%

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

189,16

178,63

5,9%

17,71

17,62

0,5%

10,20

12,37

-17,6%

HYUNDAI ΕΛΛΑΣ ∆ΑΒΑΡΗ Π. ΚΑΙ Ρ. Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

188,44

184,73

2,0%

10,31

8,67

18,9%

-0,65

1,32

-149,0%

ERICSSON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

185,44

162,43

14,2%

24,96

17,12

45,7%

20,40

12,91

58,1%

BAYER ΕΛΛΑΣ Α.Β.E.E.

ΕΛΠ

182,82

179,17

2,0%

9,59

6,54

46,6%

1,16

1,72

-32,8%

ΠΕΙΡΑΙΚΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ Π.Ε.

ΕΛΠ

175,96

163,21

7,8%

1,44

2,07

-30,5%

1,08

1,01

7,2%

ΓΕΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

173,64

202,61

-14,3%

7,78

12,27

-36,6%

3,45

8,90

-61,3%

JANSSEN - CILAG Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

172,22

236,52

-27,2%

11,10

31,41

-64,7%

13,79

12,16

13,4%

IBM ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

170,89

145,92

17,1%

25,46

7,66

232,2%

23,71

5,65

319,5%

∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΗ Α.Ε.E.

ΠΝΓ ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΣΥΝ.ΦΑ. Α.Ε.

MULTIRAMA Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

168,12

188,86

-11,0%

5,51

4,68

17,7%

1,61

1,47

9,6%

∆ΠΧΠ

166,83

154,74

7,8%

18,99

23,79

-20,2%

6,56

14,67

-55,3%

ΕΛΠ

166,02

156,77

5,9%

2,42

3,07

-21,3%

2,12

2,96

-28,5%

∆ΠΧΠ

165,34

148,62

11,2%

0,85

1,44

-40,9%

-4,71

-2,62

-80,0%

ΒΙΑΜΑΡ Α.Ε.

ΕΛΠ

164,34

188,30

-12,7%

10,68

13,68

-22,0%

1,11

3,16

-64,8%

BRISTOL MYERS SQUIBB Α.Ε.

ΕΛΠ

162,71

145,33

12,0%

29,07

28,15

3,3%

27,47

27,45

0,1%

EXPERT ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

161,78

160,39

0,9%

3,20

3,68

-13,0%

1,16

1,30

-10,7%

FOURLIS TRADE Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

159,44

159,20

0,2%

7,21

6,66

8,4%

4,31

3,52

22,3%

LION ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

155,23

178,02

-12,8%

5,20

6,68

-22,2%

0,46

7,91

-94,2%

ΣΙ∆ΜΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

153,25

138,08

11,0%

7,55

8,11

-6,9%

0,34

4,10

-91,7%

SPRIDER STORES Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

149,43

126,68

18,0%

30,47

25,98

17,3%

18,44

30,47

-39,5%

WYETH ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

148,67

131,09

13,4%

8,57

1,97

335,0%

10,32

1,47

600,3%

ΚΑΡΟΥΛΙΑΣ Β. Σ. Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

147,98

146,07

1,3%

3,54

3,47

1,9%

2,62

2,58

1,6%

ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΟΣ & ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΠΕ.ΜΕΛΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

ΕΛΠ

145,81

133,02

9,6%

5,33

6,24

-14,7%

3,43

2,93

16,9%

ΜΟΥΧΑΛΗΣ Α.Ε.Ε. ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

ΕΛΠ

145,47

142,53

2,1%

0,92

1,05

-11,7%

0,37

0,03

1366,9%

ΣΕΚΑ ΕΦΟ∆ΙΑΣΜΟΥ ΠΛΟΙΩΝ Α.Ε.

ΕΛΠ

144,06

123,95

16,2%

3,71

1,26

193,8%

2,83

0,56

403,2%

ΕΛΜΑ Α.Ε. ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

∆ΠΧΠ

143,48

124,36

15,4%

11,30

9,72

16,3%

4,17

3,60

15,8%

CITROEN ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

142,96

194,64

-26,6%

3,49

4,06

-14,2%

0,33

1,31

-75,1%

FG EUROPE Α.Ε.

∆ΠΧΠ

142,50

153,71

-7,3%

26,29

22,36

17,6%

22,59

20,05

12,6%

SCHERING-PLOUGH Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

141,80

118,27

19,9%

5,08

18,73

-72,9%

-0,18

16,29

-101,1%

ΠΑΠΙΣΤΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

139,82

109,52

27,7%

8,36

6,11

36,9%

3,78

3,20

18,1%

KARENTA Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

137,97

131,37

5,0%

3,05

1,36

124,8%

0,03

0,09

-69,1%

ΕΛΓΕΚΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

135,96

120,93

12,4%

3,36

2,97

13,2%

0,95

1,21

-21,7%

ΕΝΕΤ SOLUTIONS LOGICOM A.E.B.E.

ΕΛΠ

134,37

105,09

27,9%

2,73

1,35

103,0%

-0,08

0,42

-120,0%

100

ΣΕΚΑΒΙΝ Α.Ε.

ΕΛΠ

132,25

148,42

-10,9%

0,50

1,68

-70,3%

1,10

0,55

100,6%

Πηγή: Hellastat Εµφανίζονται στοιχεία σε εταιρικό επίπεδο� Ποσά σε εκατ. ευρώ. ∆ηµοσιευµένα στοιχεία µέχρι 7/7/2009.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� , ��

��

 ΟΙ 100 M ΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ BΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ EΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

�� , ��

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Εταιρία

Λογιστικά πρότυπα

2008

2007 Μεταβολή

2008

2007 Μεταβολή

��µ�� 2008

2007 Μεταβολή

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

9.319,60

7.899,98

18,0%

48,84

462,80

-89,4%

-142,08

388,73

-136,6%

∆ΕΣΜΗΕ Α.Ε. ∆ΕΗ - ∆ΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Α.Ε.

ΕΛΠ

∆ΠΧΠ

5.937,87 5.823,27

917,39 5.142,30

547,3% 13,2%

16,68 339,65

14,30 818,07

16,7% -58,5%

19,93 -326,71

16,39 96,91

21,6% -437,1%

MOTOR OIL ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

5.057,75

3.719,13

36,0%

176,82

286,32

-38,2%

99,36

208,41

-52,3%

∆.ΕΠ.Α. Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.475,10

998,52

47,7%

122,80

48,29

154,3%

118,65

56,55

109,8%

COCA COLA 3Ε Α.Ε.

∆ΠΧΠ

714,10

686,60

4,0%

118,90

119,80

-0,8%

173,60

174,40

-0,5%

ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

635,25

755,97

-16,0%

-0,50

32,56

-101,6%

-23,37

13,10

-278,5%

ΗΡΑΚΛΗΣ Α.Γ.Ε.Τ.

∆ΠΧΠ

632,20

617,23

2,4%

139,48

142,93

-2,4%

99,66

104,26

-4,4%

VIVARTIA A.B.E.E.

∆ΠΧΠ

630,23

598,09

5,4%

35,57

28,21

26,1%

-15,55

3,96

-492,7%

ΕΛΑΪΣ - UNILEVER HELLAS A.E.

ΕΛΠ

624,64

258,36

141,8%

50,32

9,90

408,5%

22,30

8,08

176,1%

ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε.

∆ΠΧΠ

607,91

419,75

44,8%

29,58

19,26

53,6%

36,08

27,96

29,1%

J&P-ΑΒΑΞ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

554,06

381,24

45,3%

35,84

17,75

102,0%

6,14

8,96

-31,4%

ΤΙΤΑΝ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

548,62

535,86

2,4%

148,48

170,59

-13,0%

113,29

159,79

-29,1%

ΕΛΒΑΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

541,00

611,03

-11,5%

12,67

48,49

-73,9%

-12,42

23,95

-151,9%

SOVEL Α.Ε.

∆ΠΧΠ

513,08

363,17

41,3%

23,42

38,60

-39,3%

1,57

21,87

-92,8%

∆ΠΧΠ

ΤΕΡΝΑ A.Τ.Τ.Ν.E. ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

510,50 476,78

206,65 346,25

147,0% 37,7%

48,73 25,99

12,26 21,13

297,6% 23,0%

30,91 2,43

7,15 2,75

332,5% -11,6%

ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

468,59

352,84

32,8%

34,11

49,25

-30,7%

14,94

38,89

-61,6%

ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

460,85

435,26

5,9%

136,44

132,84

2,7%

112,75

109,74

2,7%

PFIZER ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

423,58

419,20

1,0%

27,76

33,64

-17,5%

21,84

44,37

-50,8%

ΣΟΓΙΑ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

420,39

272,52

54,3%

32,19

17,66

82,2%

19,14

6,89

178,0%

ΣΙ∆ΕΝΟΡ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

418,16

394,69

5,9%

-1,20

43,61

-102,7%

76,64

37,04

106,9%

ΚΑΡΕΛΙΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

411,08

400,43

2,7%

36,40

36,32

0,2%

38,82

30,04

29,2%

ΕΥ∆ΑΠ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

403,16

388,42

3,8%

78,33

84,47

-7,3%

49,22

58,48

-15,8%

NESTLE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

378,19

352,23

7,4%

80,31

71,95

11,6%

91,96

68,71

33,8%

NOVARTIS HELLAS Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

377,25

319,16

18,2%

26,75

13,52

97,9%

25,62

11,29

126,9%

ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε.

ΕΛΠ

354,45

323,01

9,7%

77,54

71,75

8,1%

68,82

64,36

6,9%

ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

346,01

340,59

1,6%

26,39

52,59

-49,8%

10,53

34,94

-69,9%

ΜΕΤΚΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

330,48

248,82

32,8%

56,59

52,70

7,4%

50,07

53,62

-6,6%

FRIESLAND ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

307,56

281,01

9,5%

3,08

4,03

-23,4%

0,07

1,28

-94,5%

BSH Α.Β.Ε. ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

ΕΛΠ

304,31

313,66

-3,0%

14,92

21,35

-30,1%

22,92

21,39

7,2%

ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ Α.Β.Ε. ΣΙΓΑΡΕΤΤΩΝ

ΕΛΠ

298,34

292,88

1,9%

80,44

64,93

23,9%

72,89

77,34

-5,8%

ΦΑΓΕ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

286,47

313,49

-8,6%

9,88

15,43

-36,0%

-19,16

-21,84

12,3%

ΛΑΡΚΟ Α.Ε.

ΕΛΠ

284,18

549,35

-48,3%

-70,79

50,53

-240,1%

-116,34

23,09

-603,9%

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

282,70

267,50

5,7%

15,82

24,95

-36,6%

-12,22

-7,88

-55,0%

INTRACOM TELECOM Α.Ε.

∆ΠΧΠ

260,48

284,02

-8,3%

26,50

29,14

-9,1%

7,80

6,05

29,0%

∆ΠΧΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ Α.Ε. BOEHRINGER INGELHEIM ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

257,81 256,30

293,77 261,47

-12,2% -2,0%

8,12 17,17

19,66 20,96

-58,7% -18,1%

2,43 11,76

11,37 16,11

-78,7% -27,0%

ΑΤΤΙ-ΚΑΤ Α.Τ.Ε.

∆ΠΧΠ

250,46

180,32

38,9%

21,25

17,25

23,2%

-4,81

3,96

-221,5%

ΜΥΛΟΙ ΣΟΓΙΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

231,94

235,60

-1,6%

12,98

15,70

-17,3%

2,28

10,48

-78,3%

FULGOR Α.Ε.

ΕΛΠ

229,86

230,04

-0,1%

12,52

9,29

34,7%

-1,86

1,07

-274,6%

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ Α.Ε.

ΕΛΠ

213,51

163,35

30,7%

47,10

10,34

355,6%

32,97

2,14

1442,0%

ΘΟΡΙΚΗ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

213,30

342,54

-37,7%

35,04

-5,30

760,9%

3,47

-42,69

108,1%

ΝΕΟΧΗΜΙΚΗ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

211,41

0,17

-0,01

3520,0%

-75,62

-0,01 -1512200,0%

∆ΠΧΠ

ΑΛΟΥΜΥΛ ΜΥΛΩΝΑΣ Α.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

204,07 202,15

238,06 245,75

-14,3% -17,7%

12,43 46,09

17,17 58,28

-27,6% -20,9%

2,19 15,23

6,78 10,22

-67,7% 49,0%

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΑΛΥΒΟΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

199,15

222,20

-10,4%

4,10

7,95

-48,4%

-4,51

0,57

-888,2%

LOREAL HELLAS Α.Ε.

ΕΛΠ

193,40

193,83

-0,2%

38,35

39,05

-1,8%

33,65

36,73

-8,4%

ΜΠΗΤΡΟΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

190,73

133,22

43,2%

4,67

7,78

-39,9%

-3,20

2,70

-218,5%

ΜΕΒΓΑΛ Α.Ε.

ΕΛΠ

185,16

180,59

2,5%

11,26

9,34

20,5%

0,33

-1,96

116,9%



Εταιρία

Λογιστικά πρότυπα

2008

2007 Μεταβολή

��µ��

2008

2007 Μεταβολή

2008

2007 Μεταβολή

JOHNSON AND JOHNSON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

184,71

174,52

5,8%

11,27

13,16

-14,3%

-5,17

1,67

-409,3%

∆ΠΧΠ

17,4%

∆ΠΧΠ

182,35 181,81 181,31

155,28

ΕΛΑΣΤΡΟΝ Α.Ε.Β.Ε. DALL Α.Β.Ε.Ε.* ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε.

145,62

24,5%

7,49 3,97 35,79

15,81 -0,15 24,29

-52,6% 2749,8% 47,4%

2,53 1,03 8,87

11,51 -0,15 31,03

-78,0% 782,5% -71,4%

ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

179,44

179,57

-0,1%

17,49

16,21

7,9%

10,05

10,98

-8,4%

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

177,79

140,22

26,8%

54,61

37,13

47,1%

30,43

12,52

143,0%

ΝΗΡΕΥΣ Α.Ε. ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ABBOTT LABORATORIES ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

ΕΛΠ

175,43 174,00

218,25 158,72

-19,6% 9,6%

25,13 25,90

32,31 20,37

-22,2% 27,1%

10,49 17,32

19,34 10,62

-45,8% 63,1%

S & B ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

164,34

153,04

7,4%

30,43

22,87

33,1%

20,76

18,16

14,3%

ΤΡΙΓΩΝΗ ΑΦΟΙ Α.Ε.Β.Τ.Ε. ∆ΟΛ Α.Ε.

ΕΛΠ

161,37 156,33

133,13 147,01

21,2% 6,3%

3,17 -2,00

4,97 7,35

-36,2% -127,2%

0,89 -5,90

2,60 5,06

-65,8% -216,7%

61 62

∆ΠΧΠ

∆ΠΧΠ ∆ΠΧΠ

ΑΘΗΝΑ Α.Τ.E. ΜΟΧΛΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

154,89 150,77

120,35 146,31

28,7% 3,1%

2,64 12,05

4,51 15,64

-41,5% -22,9%

-10,10 5,57

-4,71 6,99

-114,6% -20,3%

CROWN HELLAS CAN Α.Ε.

∆ΠΧΠ

148,16

149,67

-1,0%

11,58

7,97

45,2%

6,80

2,97

128,6%

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ SUNLIGHT Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

148,11

105,64

40,2%

4,12

5,28

-21,9%

-6,11

-8,61

29,0%

∆ΠΧΠ

INTRAKAT Α.Ε. ∆ΕΣΦΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

144,76 144,18

123,25 187,95

17,4% -23,3%

6,95 81,82

8,07 132,91

-13,9% -38,4%

3,53 26,30

2,05 49,43

72,7% -46,8%

Ε.Π.Α. ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

133,99

98,13

36,5%

34,24

8,52

302,1%

18,91

-4,59

511,7%

ΕΒΖ Α.Ε. ΠΑΝΤΕΧΝΙΚΗ Α.Τ.Ε.

∆ΠΧΠ

131,50 130,00

205,19 2,59

-35,9% 4917,2%

-5,16 1,21

-2,16 -0,64

-138,9% 288,3%

-7,47 -1,16

-8,24 -0,49

9,4% -137,6%

∆ΠΧΠ

ΑΝΑΜΕΤ Α.Ε. MODERN TIMES Α.Ε.

ΕΛΠ

129,99 126,04

108,21 118,77

20,1% 6,1%

0,54 12,20

1,25 11,61

-56,9% 5,1%

0,09 5,02

1,04 6,89

-91,2% -27,2%

BIC ΒΙΟΛΕΞ Α.Ε.

ΕΛΠ

124,73

140,50

-11,2%

20,70

34,45

-39,9%

8,05

18,56

-56,6%

ELPEN Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

120,58

104,81

15,0%

21,59

14,33

50,7%

11,44

8,99

27,3%

TASTY FOODS Α.Ε.

ΕΛΠ

118,23

118,36

-0,1%

8,76

14,40

-39,2%

6,80

11,03

-38,4%

PEPSICO-ΗΒΗ Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

118,03

112,86

4,6%

7,75

7,96

-2,6%

0,27

-0,08

426,2%

ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ Θ. Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

117,73

114,32

3,0%

6,62

5,83

13,5%

0,07

0,12

-36,9%

ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΣ Ι. Ε. Α.Ε.

∆ΠΧΠ

117,66

108,41

8,5%

20,43

17,35

17,8%

13,27

12,94

2,5%

∆ΠΧΠ

NEXANS ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε. ΙΟΝΙΟΣ Α.Τ.Ε.

ΕΛΠ

115,83 115,61

128,10 63,32

-9,6% 82,6%

5,77 24,00

9,43 11,02

-38,8% 117,9%

2,90 20,41

6,47 10,02

-55,1% 103,7%

SHELMAN A.E.

∆ΠΧΠ

114,92

121,22

-5,2%

-4,21

3,15

-233,5%

-17,86

-10,24

-74,4%

∆ΠΧΠ

ΚΑΤΣΕΛΗ ΧΡ. ΥΙΟΙ Α.Β.Ε.Ε. ΤΥΡ.Α.Σ. Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

114,78 113,88

87,09 92,94

31,8% 22,5%

0,59 12,99

-2,88 9,46

120,7% 37,3%

-12,82 3,87

-8,73 1,16

-46,9% 233,7%

ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Π. Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

113,04

119,20

-5,2%

7,67

10,42

-26,4%

5,05

8,48

-40,4%

ΜΑΙΛΛΗΣ Μ. Ι. Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

112,94

139,12

-18,8%

-0,71

4,58

-115,4%

-18,65

-15,81

-18,0%

ΕΛΠ

ΠΕΤΤΑΣ Ν. ΠΑΥΛΟΣ Α.Β.Ε.Ε. IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

111,12 110,98

79,36 109,90

40,0% 1,0%

19,96 8,04

10,15 11,98

96,7% -32,8%

15,13 -4,87

5,50 -1,65

175,0% -195,2%

AGROINVEST A.E.Β.Ε.

ΕΛΠ

110,44

81,74

35,1%

9,82

7,91

24,2%

-1,28

0,48

-366,6%

∆Ω∆ΩΝΗ Α.Ε. ΦΑΜΑΡ Α.Β.Ε

∆ΠΧΠ

110,38 109,00

106,04 88,41

4,1% 23,3%

7,60 8,27

6,61 11,30

15,1% -26,8%

1,86 2,44

1,54 5,44

20,8% -55,0%

108,20 107,27

95,47 88,89

13,3% 20,7%

6,91 13,47

6,77 8,58

2,1% 57,0%

3,95 1,89

3,85 1,73

2,5% 9,3%

106,30 105,70

3,98 22,11

2569,9% 378,0%

-52,87 1,82

-0,63 1,08

-8296,9% 68,0%

-70,74 0,18

-1,96 0,31

-3504,4% -42,0%

ΕΛΠ

103,90 103,38

98,04 93,59

6,0% 10,5%

10,53 12,41

10,85 13,17

-2,9% -5,8%

3,01 0,02

3,29 0,12

-8,4% -82,9% -44,4%

70 71

90 91 92 93 94

ASEA BROWN BOVERI Α.Ε. ΟΛΥΜΠΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΛΑΡΙΣΗΣ Α.Ε. ΑΕΓΕΚ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε. ΣΥΜΕΤΑΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

∆ΠΧΠ ΕΛΠ ΕΛΠ ∆ΠΧΠ ∆ΠΧΠ

ΙΟΝ Α.Ε. HQF HELLENIC QUALITY FOODS Α.Ε.

CRETA FARM Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

103,24

93,11

10,9%

14,31

15,10

-5,2%

2,52

4,53

ΜΥΛΟΙ ΛΟΥΛΗ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

102,91

84,69

21,5%

11,92

11,23

6,2%

5,05

3,50

44,5%

ΚΛΕΜΑΝ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε. ΕΤΕΜ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

102,72 101,19

95,26 114,41

7,8% -11,5%

14,09 -10,06

15,62 6,30

-9,8% -259,8%

10,68 -20,77

13,34 0,36

-19,9% -5911,5%

100

ΕΛΠ

∆ΠΧΠ

Πηγή: Hellastat. *Χρήση 2007 υπερδωδεκάµηνη, έχει γίνει αναγωγή σε 12µηνο. Ποσά σε εκατ. ευρώ. Εµφανίζονται στοιχεία σε εταιρικό επίπεδο. ∆ηµοσιευµένα στοιχεία µέχρι 7/7/2009.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� , ��

��

 Τ ΡΑΠΕΖΕΣ

Διπλάσιες προβλέψεις µειωµένα έσοδα Δύσκολη χρονιά ήταν το 2008 για τις τράπεζες διεθνώς, κλίµα από το οποίο δεν θα µπορούσαν να ξεφύγουν και οι ελληνικές, παρότι δεν είχαν έκθεση σε επισφαλή προϊόντα και τοξικούς τίτλους.  Επιτελείο Corporate Value

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

α κέρδη των ελληνικών εµπορικών τραπεζών(19 χωρίς να περιλαµβάνονται σε αυτές οι 16 συνεταιριστικές) το 2008 µειώθηκαν κατά 72% στα 978 εκατ. ευρώ. Η υποχώρηση σε επίπεδο τραπεζικών οµίλων είναι µικρότερη, στα 3,4 δισ. ευρώ, µειωµένα 39%. Η µείωση των κερδών προήλθε από τον υπερδιπλασιασµό των προβλέψεων, στα 2,8 δισ. ευρώ, σύµφωνα και µε τις υποδείξεις της Τράπεζας της Ελλάδος για πιο συνετή εκτίµηση των πιστωτικών κινδύνων, όχι τόσο λόγω των σηµερινών από τα µη εξυπηρετούµενα δάνεια αλλά λόγω των διαγραφόµενων τάσεων για το µέλλον. Επίσης τα κέρδη τους επηρεάστηκαν πτωτικά από ζηµιές από χρηµατοοικονοµικές πράξεις και το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο λόγω των εξελίξεων στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων. Καθοριστική επίπτωση είχε και η µείωση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου, καθώς οι τράπεζες στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν καταθέσεις, ιδίως το 4ο τρίµηνο 2008, προσέφεραν ιδιαιτέρως υψηλά επιτόκια, µε συνέπεια η αύξηση των εξόδων για τόκους να είναι υψηλότερη των εσόδων από τόκους. Από τότε βέβαια, τα επιτόκια προθεσµιακών καταθέσεων υποχώρησαν σηµαντικά, καθώς οι χρηµαταγορές οµαλοποιήθηκαν (π.χ. για καταθέσεις ενός έτους το επιτόκιο από 5,4% τον Δεκέµβριο 2008, υποχώρησε σε 2,6% τον Μάιο 2009). Οι παράγοντες που λειτούργησαν αρνητικά για τα κέρδη των τραπεζών επηρεάζουν την

πορεία τους και το 2009. Επιπλέον, καταγράφεται σηµαντική υποχώρηση του ρυθµού ανόδου των χορηγήσεων τους. Ενώ οι προβλέψεις που περιλάµβανε το πακέτο ενίσχυσης των τραπεζών του 2008 (του οποίου οι τράπεζες δεν έχουν κάνει πλήρη χρήση) µιλούσαν για άνοδο των χορηγήσεων 10% το 2009, από 16% το 2008, σήµερα οι προβλέψεις µιλούν για άνοδο 5% περίπου, καθώς ήδη (Μάιος) ο ρυθµός έχει υποχωρήσει στο 8,8%. Η υποχώρηση οφείλεται στην αναδίπλωση των νοικοκυριών µε την άνοδο των χορηγήσεων πλέον στο 7% από 13% το Δεκέµβριο 2008, αλλά και των επιχειρήσεων που αντιµετωπίζουν και δυσκολίες στην πρόσβαση σε νέα δάνεια καθώς οι τράπεζες αυστηροποιούν τα κριτήρια χρηµατοδότησης – µε τον ρυθµό ανόδου των δανείων στο 10% από 19% το Δεκέµβριο 2008. Τα δάνεια σε καθυστέρηση -που επηρεάζουν και το ύψος των προβλέψεων και συνεπώς και τα κέρδη- ακολουθούν ανοδική πορεία. Από 4,5% των δανείων το 2007, το ποσοστό αυξήθηκε σε 5% το 2008 και σε 6% το πρώτο τρίµηνο του 2009, µε συνέπεια τη µείωση του λόγου κάλυψης δανείων σε καθυστέρηση από τις προβλέψεις σε 44%. Επιπροσθέτως, το επιτοκιακό περιθώριο των τραπεζών, από 2,7% το 2007 υποχώρησε σε 2,2% το 2008 και κατά µισή επιπλέον µονάδα το πρώτο τρίµηνο του 2009. Οι παράγοντες αυτοί οδήγησαν σε µείωση των κερδών το 1ο τρίµηνο 2009 (σε σύγκριση µε το 1ο τρίµηνο 2008) κατά 85% για τις τράπεζες και κατά

51% σε επίπεδο οµίλων (υπερδιπλασιασµός των προβλέψεων και µείωση εσόδων από τόκους). Όσον αφορά την άνοδο των δανείων σε καθυστέρηση, η Τράπεζα της Ελλάδος θεωρεί ότι απαιτεί «αυξηµένη επαγρύπνηση». Στοιχείο που απαιτεί επαγρύπνηση επίσης είναι η µεγάλη επέκταση των ελληνικών τραπεζών στις χώρες της Νέας Ευρώπης και ιδίως την Νοτιοανατολική. Το συνολικό ενεργητικό τους στο εξωτερικό φθάνει τα 118 δισεκ. ευρώ, 28% του συνολικού. Από αυτό το 42% (ή 20% περίπου του ελληνικού ΑΕΠ) είναι επενδεδυµένο στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπου διαθέτουν 3.359 υποκαταστήµατα, µε πιο σηµαντική την παρουσία σε Τουρκία (27% του ενεργητικού σε Κ. και Α. Ευρώπη), Ρουµανία (27%) και Βουλγαρία (20%), µε το µεγαλύτερο ύψος καταθέσεων στην Τουρκία και των χορηγήσεων στη Ρουµανία. Το ποσοστό των µη εξυπηρετούµενων δανείων στην περιοχή για τις ελληνικές τράπεζες έχει αυξηθεί από 2,8% τον Ιούνιο 2008 σε 3,9% τον Δεκέµβριο 2008 και αναµένεται νέα άνοδος καθώς η οικονοµική δραστηριότητα στην περιοχή υποχωρεί αλλά και λόγω του ότι το 36% των δανείων των ελληνικών τραπεζών στην περιοχή έχει συναφθεί σε ευρώ. Η υποτίµηση των νοµισµάτων των χωρών αυτών (πλην της Βουλγαρίας που έχει σταθερή ισοτιµία µε το ευρώ) στην περίοδο κρίσης , δηµιουργεί δυσκολίες στη δυνατότητα των δανειοληπτών να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους.

 Με τη συνεργασία της

�� µ�� 2008

2007

��

2008

2007

��

�� .�.

��

2.326,87

2.128,65

9,3%

633,17

1.031,86

-38,6%

EFG EUROBANK ERGASIAS �.�.

��

1.762,00

1.687,00

4,4%

263,00

854,00

-69,2%

ALPHA BANK A.E.

��

1.667,58

1.549,58

7,6%

395,40

613,64

-35,6%

�� .�.

��

957,30

795,18

20,4%

137,09

498,10

-72,5%

��

901,25

893,30

0,9%

552,67

512,18

7,9%

�� .�.

��

704,13

835,58

-15,7%

-396,06

61,04

-748,9%

ATE BANK �.�.

��

676,91

645,24

4,9%

13,85

268,47

-94,8%

MARFIN POPULAR BANK PUBLIC COMPANY LTD

��

489,24

431,06

13,5%

414,76

465,62

-10,9%

�� .�.�.

��

334,14

305,03

9,5%

2,66

50,25

-94,7%

MARFIN �� .�.

��

312,25

309,74

0,8%

2,71

84,68

-96,8%

ROYAL BANK OF SCOTLAND PLC

��

217,30

273,44

-20,5%

�� .�.

��

175,57

162,15

8,3%

-18,49

-38,26

51,7%

MILLENNIUM BANK �.�.

��

148,28

131,46

12,8%

24,56

28,79

-14,7%

ATTICA BANK ��

��

135,26

125,66

7,6%

14,04

27,04

-48,1%

�� PROBANK A.E.

��

112,56

104,32

7,9%

25,61

28,32

-9,6%

�� .�.

��

85,27

120,87

-29,5%

64,21

100,29

-36,0%

PROTON �� .�.

��

73,67

77,12

-4,5%

-56,50

29,94

-288,7%

DINERS CLUB �� .�. ��

��

73,12

60,68

20,5%

21,22

17,35

22,3%

ASPIS BANK A.E.

��

55,23

75,09

-26,5%

-63,42

10,64

-696,2%

F.B.B. �� .�.

��

37,18

36,13

2,9%

0,90

9,04

-90,1%

CREDICOM �� .�.

��

23,47

22,37

5,0%

0,93

5,22

-82,1%

�� .�.

��

22,86

25,06

-8,8%

0,24

7,03

-96,7%

�� .�.

��

18,43

20,84

-11,5%

8,20

12,59

-34,9%

ABC FACTORS A.E.

��

16,23

14,68

10,6%

12,04

10,85

11,0%

EUROBANK FACTORS �.�.

��

15,01

10,93

37,3%

10,83

7,61

42,3%

��

14,97

41,23

-63,7%

INTESA SAN PAOLO SPA �� LEASING �.�

��

13,67

12,97

5,4%

6,17

7,24

-14,8%

MARFIN LEASING A.E.

��

10,81

13,00

-16,9%

0,96

5,63

-82,9%

AEGEAN BALTIC BANK �.�.

��

10,52

6,40

64,3%

2,63

1,75

50,7%

�� FACTORING �.�.

��

7,24

4,40

64,7%

1,91

0,68

182,2%

MARFIN FACTORS & FORFAITERS �.�.

��

5,12

2,68

91,1%

0,64

-0,66

196,9%

��

3,54

4,46

-20,8%

�� .�.�.�.�.

��

3,18

4,45

-28,6%

1,75

3,28

-46,8%

ASPIS LEASING �.�. ��

��

2,40

2,57

-6,9%

0,37

1,02

-64,1%

�� .�.

��

1,85

1,05

75,9%

11,59

7,96

45,6%

�� .�.

��

1,81

3,65

-50,3%

-4,44

1,58

-381,6%

FIDIS BANK GESELLSCHAFT M.B.H.

��: Hellastat. �� . ��. ��µ��µ�� µ�� 7/7/2009. �� .

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

��µ�� µ��

 Α ΣΦΑΛΕΙΕΣ

Αργεί το άλµα ανάπτυξης Η ασφαλιστική αγορά είναι από τους κλάδους που κλυδωνίζονται περισσότερο από τις επιπτώσεις της διεθνούς ύφεσης, κυρίως γιατί η κρίση είναι στην ουσία µία ακόµη δυσµενής παράµετρος σε µία αγορά που ακόµη δεν έχει αφήσει πίσω της οριστικά µία σειρά χρόνιων προβληµάτων, όπως η χαµηλή εποπτεία.  Επιτελείο Corporate Value

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ε τροχιά εξυγίανσης εισήλθε η ασφαλιστική αγορά την τελευταία διετία µε τη λειτουργία της Ανεξάρτητης Εποπτικής Αρχής που έχει φτάσει µέχρι και την ανάκληση αδειών λειτουργίας εταιρειών. Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων το 2008 αυξήθηκε µόλις 2,3%, µε τις ζηµίες που κατέγραψε η αγορά για την προηγούµενη χρήση να φθάνουν το µισό δισ. ευρώ σύµφωνα µε τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα. Περίπου 30 εταιρείες του κλάδου εµφάνισαν ζηµίες 480 εκατ. ευρώ, ενώ µειωµένη είναι και η κερδοφορία των υπόλοιπων εταιρειών. Οι ζηµίες είναι αποτέλεσµα της διεθνούς ύφεσης και αρνητικής επίδρασης των αγορών, µε τις απώλειες των ασφαλιστικών από τις επενδύσεις τους σε µετοχές και οµόλογα να φθάνουν το 65% και 20% αντίστοιχα. Νοµοτελειακά οι εταιρείες οδηγούνται σε αυξήσεις µετοχικού κεφαλαίου, ενώ το ερώτηµα που εξακολουθεί να απασχολεί την αγορά είναι αν οι αυξήσεις αυτές θα είναι αρκετές ώστε να καλύψουν τα διευρυµένα ελλείµµατα του κλάδου. Γιατί ας µη ξεχνάµε ότι ο έλεγχος του 2007 (του 2008 δεν έχει ολοκληρωθεί) αποκάλυψε συσσωρευµένα ελλείµµατα 500 εκατ. ευρώ, πριν µάλιστα η διεθνής ύφεση ξεκινήσει.

Προκλήσεις και προοπτικές Πρόσφατα (1/6/2009) αυξήθηκαν τα κατώτερα όρια ασφάλισης στις 27 χώρες µέλη µε την εφαρµογή της 5ης Οδηγίας της ΕΕ, η µεγάλη όµως

πρόκληση για τον κλάδο είναι η Solvency II, η κοινοτική Οδηγία που θα αλλάξει τη νοµοθεσία σχετικά µε τη φερεγγυότητα και την κεφαλαιακή επάρκεια των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών εταιρειών. Η νέα νοµοθεσία θα εφαρµοστεί µετά το 2010 και οι αλλαγές και οι επιπτώσεις της στην αγορά αναµένεται να είναι καταλυτικές. Ήδη οι εταιρίες εργάζονται για αυτό τον σκοπό, ενώ φέτος για τον ίδιο λόγο νοµοθετήθηκε η καθιέρωση εσωτερικού ελεγκτή για κάθε εταιρεία. Πάντως, πρόκειται για µία αγορά µε σηµαντικά περιθώρια ανάπτυξης καθώς η ιδιωτική ασφάλιση στη χώρα παραµένει σε χαµηλά επίπεδα (περίπου 4,5 εκατ. είναι οι ασφαλισµένοι ζωής και σύνταξης ατοµικών και οµαδικών συµβολαίων στη χώρα σύµφωνα µε τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών που αφορούν το 2007). Και δεν είναι µόνον αυτά. Το 85% των κατοικιών, δηλαδή περίπου 4 εκατ. κατοικίες είναι ανασφάλιστες, ενώ σχεδόν 500 χιλ. οχήµατα, παρά την υποχρεωτική ασφάλιση, είναι ανασφάλιστα. Το ίδιο συµβαίνει και µε τα σκάφη αναψυχής. Επίσης, πλήθος µικρών και µεγάλων επιχειρήσεων παραµένουν ή ανασφάλιστες ή υποασφαλισµένες. Τέλος, τα περιθώρια ανάπτυξης της αγοράς δείχνει και το γεγονός ότι η κατά κεφαλή ασφαλιστική δαπάνη περιορίζεται στα 390 ευρώ τον χρόνο στην Ελλάδα όταν στην ΕΕ των 25 προσεγγίζει τα 2.200 ευρώ, δηλαδή 550% περισσότερο από εµάς.

Τα αποτελέσµατα του 2008 Το προηγούµενο έτος το συνολικό ενεργητικό του κλάδου µειώθηκε κατά 0,7% στα 14,9 δισ. ευρώ. Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων της αγοράς αυξήθηκε 2,3% στα 5,3 δισ. ευρώ. Η παραγωγή ασφαλίστρων από τον κλάδο Ζηµιών αυξήθηκε 4,4% για το σύνολο των εταιρειών και 4,1% για τις ελληνικές στα 2,8 δισ. ευρώ και 2,6 δισ. αντίστοιχα. Η ύφεση έπληξε ιδιαίτερα τον κλάδο Ζωής, δεδοµένου ότι, σε περιόδους οικονοµικής δυσπραγίας, τα νοικοκυριά προτιµούν τη διακράτηση ρευστότητας και τείνουν να ρευστοποιούν τα συµβόλαια που ήδη έχουν συναφθεί. Έτσι, στον κλάδο Ζωής η παραγωγή µειώθηκε 1% στα 2,5 δισ. ευρώ, µε µεγαλύτερη τη µείωση για τις ελληνικές εταιρείες που έφτασε το 2,3% στα 2,2 δισ. ευρώ. Η εικόνα αυτή συνεχίστηκε και το πρώτο τρίµηνο του 2009 µε την παραγωγή ασφαλίστρων να αυξάνεται 2,9% στα 1,4 δισ. ευρώ. Η άνοδος αυτή προήλθε από την παραγωγή ασφαλίστρων στον κλάδο Ζηµιών που αυξήθηκε 6% στα 0,8 δισ. ευρώ. Η δυσµενής εικόνα στον κλάδο Ζωής συνεχίζεται µε µείωση των ασφαλίστρων 1% στα 0,59 δισ. ευρώ και πολύ µεγαλύτερη τη µείωση για τις ελληνικές εταιρείες, κατά 6,6% στα 0,51 δισ. ευρώ. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης, το 2008 εξαγοράστηκαν συµβόλαια Ζωής αξίας 600 εκατ. ευρώ και το 1ο τρίµηνο του 2009 η τάση συνεχίστηκε µε εξαγορές 180 εκατ. ευρώ.

 Με τη συνεργασία της

��

2008

2007

2008

2007

��

762,41

703,74

8,3%

15,60

-18,18

ALICO - AMERICAN LIFE INSURANCE COMPANY �.�.

��

274,19

258,06

6,2%

17,09

14,06

21,6%

ING �.�. ��

��

269,48

246,05

9,5%

-28,48

-10,38

-174,4% -28,0%

�� A.E.�.�.�.

��

�� 185,8%

EFG EUROLIFE ��

��

252,84

386,62

-34,6%

34,29

47,63

INTERAMERICAN �.�.�.�.

��

224,68

228,46

-1,7%

2,83

26,96

-89,5%

�� .�.�.�.

��

207,49

182,52

13,7%

-112,89

2,73

-4241,3%

�� .�.�.

��

193,93

175,35

10,6%

14,14

4,52

212,8%

�� .�.

��

176,62

166,35

6,2%

0,31

16,40

-98,1%

COMMERCIAL VALUE �.�.�.

��

156,86

152,48

2,9%

-28,49

14,69

-293,9%

ALLIANZ �.�.�.�.

��

137,71

124,28

10,8%

8,07

15,86

-49,1%

��

136,91

147,58

-7,2%

-59,27

-38,77

-52,9%

INTERAMERICAN �.�. ��

��

129,69

117,99

9,9%

7,41

13,44

-44,9%

�� .�.�. ��

��

110,91

111,40

-0,4%

-21,41

10,01

-313,9%

�� .�.�.�.

��

108,30

109,85

-1,4%

-7,08

2,07

-442,1%

�� .�. ��-��

��

93,02

96,06

-3,2%

1,39

2,20

-37,0%

��

91,34

73,99

23,4%

1,24

4,04

-69,3% -3825,5%

GROUPAMA �� .�.

�� .�.�.�. �� .�.�.�.

��

84,03

76,49

9,9%

-29,67

0,80

�� .�.

��

79,43

85,79

-7,4%

-3,78

5,19

-172,8%

�� .�.�.�.

��

53,48

47,47

12,7%

-10,57

2,16

-588,8% -703,7%

GENERALI LIFE A.E.�.�.

��

46,23

36,43

26,9%

-4,65

-0,58

VICTORIA �.�. ��

��

45,73

42,69

7,1%

5,50

5,24

5,0%

GENERALI HELLAS �.�.�.�.

��

45,20

31,97

41,4%

0,50

2,48

-79,7%

ING �� .�.�.�.

��

40,19

86,50

-53,5%

6,02

0,91

559,9%

�� .�. ��

��

37,97

47,31

-19,7%

-1,28

3,33

-138,4%

�� .�.�.�

��

32,28

29,44

9,6%

4,50

3,09

45,6%

�� .�. ��

��

30,50

27,19

12,2%

-0,82

0,30

-370,2%

PROTON �.�. ��

��

28,36

36,72

-22,8%

-3,90

0,08

-4972,2%

��

27,96

27,76

0,7%

-9,30

-0,34

-2607,4%

INTERAMERICAN �� .�.�.�.

��

25,08

21,51

16,6%

3,29

3,88

-15,2%

INTERNATIONAL LIFE �.�. ��

��

23,12

16,94

36,5%

-3,37

1,85

-281,7%

INTERNATIONAL LIFE �.�.�.�.

-1230,4%

�� .�.�.�.

��

22,42

22,60

-0,8%

-10,02

-0,75

INTERLIFE �.�. ��

��

21,26

21,51

-1,2%

-2,96

-0,37

-703,7%

�� .�.�.�.

��

20,60

17,26

19,3%

-7,19

0,62

-1268,0%

�� .�. ��

��

19,88

17,59

13,0%

0,62

2,34

-73,5%

EFG EUROLIFE �.�. ��

��

19,88

18,87

5,4%

11,91

14,42

-17,4%

ACTIVA INSURANCE �.�.

��

19,40

19,42

-0,1%

2,10

4,54

-53,7%

�� .�. ��

��

18,41

16,09

14,4%

0,05

0,07

-30,6%

�� .�.�.�.

��

16,36

15,04

8,8%

0,06

0,87

-92,6%

PERSONAL INSURANCE �.�.�.�.

��

13,64

15,13

-9,9%

-0,21

0,12

-282,1% -467,3%

ING �� .�.�.�.

��

12,63

15,09

-16,3%

-6,21

1,69

VDV LEBEN INTERNATIONAL A.�.�.�.

��

11,80

5,96

98,2%

0,23

0,35

-34,1%

UNIVERSAL LIFE �� .�.�.�.

��

10,14

9,50

6,7%

-1,56

0,04

-3612,9%

�� .�.�.�.

��

9,30

9,60

-3,1%

0,03

0,30

-90,7%

�� .� �.�.�.�

��

7,50

8,83

-15,1%

-5,78

0,43

-1448,7%

MAPFRE ASISTENCIA �.�.

��

6,06

5,52

9,7%

0,03

0,06

-44,4%

LA VIE �.�.�.��

��

6,04

5,80

4,0%

-3,35

-1,38

-143,0%

�� . �.�.�.�. ��

��

5,80

5,82

-0,4%

1,62

1,01

61,0%

�� .�.�.�.

��

5,43

4,73

14,9%

2,11

2,75

-23,3% 45,2%

�� A.E.A.Z.

��

4,98

4,16

19,7%

3,79

2,61

ARAG ALLGEMEINE RECHTSSCHUTZ VERSICHERUNGS AG �.�. ��

��

4,77

4,40

8,5%

0,47

1,0%

D.A.S. �� .�. ��

��

4,74

4,85

-2,3%

0,60

0,41

45,5%

�� .�. ��

��

4,13

4,25

-2,8%

0,11

0,63

-81,6%

INTERASCO �.�.�.�.

��

3,89

3,50

11,3%

0,51

-1,21

141,7%

INCHCAPE �� .�.�.�.

��

3,64

3,97

-8,2%

1,64

1,82

-9,9%

�� .�.�. ��

��

2,71

2,56

5,7%

0,24

0,05

394,9% -89,0%

��

2,26

3,07

-26,4%

0,15

1,34

��

�� .�.�.�.

��

1,50

1,25

20,1%

2,87

2,14

34,1%

VICTORIA �.�.�.�.

��

1,32

0,0%

-0,12

0,12

-201,7%

��

1,30

1,33

-2,2%

3,73

10,56

-64,7%

��

1,28

1,39

-7,8%

0,06

-0,05

230,2%

INTERAMERICAN �� .�. �� . �� .�.

��

0,93

0,00

-0,21

0,00

�.�.�.�. ��

��

0,85

0,52

62,4%

3,12

3,28

-4,9%

�� .�. ��

��

0,40

0,42

-6,3%

0,04

0,32

-88,9%

�� & �� .�.�.�.

��

0,18

0,30

-38,5%

0,04

0,06

-43,6%

��

0,05

0,06

-7,2%

0,12

0,01

882,6%

TOKIO MARINE EUROPE INSURANCE LIMITED �.�.�.

��

0,03

-16,7%

-0,02

-0,01

-165,8%

DIREKTA �.�.�.�.�.

��

0,00

-0,23

-0,03

-768,1%

IMPERIO LIFE �.�. ��

��: Hellastat. �� . ��. ��µ��µ�� µ�� 7/7/2009. ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

��µ��

      . 347/06//86/10 :  99 -15124     &     1  2008  31  2008 (   . 2190/1920,  135      o ,   ,   ...)

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

9,252.0 11,425.2

8,644.6 11,699.2

16.5

1,121.1 1,580.7 1,995.7

839.7 638.1 2,348.1

3.0

5,349.0 8,873.0

18.9 1,373.2

668.7

3,524.0 3,524.0 3,288.2

2,352.5

1,171.5

344.5 8,873.0

219.4 -

697.5

5,384.9 32.2

601.8 (4.0) 597.8 1.2278 0.75

      -  ( )     ( )

6,407.3 1,057.7 844.0 597.8

 

 :  

    ,           

1.3518 0.75

662.6 110.4 773.0

6,319.8 1,046.9 1,154.8 773.0

01.01-31.12.2007

 01.01-31.12.2008

0.7412 0.75

363.3 363.3

2,589.7 312.2 446.5 363.3

      ()

165.3

(2,183.4) (367.8) (5.9)

  1.1827      0.75     

(2,780.2)

(1,806.0)

603.3

(558.4) (269.3) (81.6)

12.6 1500.0

(1,101.3) 352.8 52.1 12.3

(964.0) 24.0 66.7 9.2

16.9 2,705.5

                      ()

(121.6) 144.5

(2,119.0) -

(849.4) (138.0) 46.8 (1.3) -

1,450.7

(384.9)

(216.4)

(292.6)

(2.0) (127.9)

238.7

35.2

4.8 (77.8) (273.6)

92.3 106.2

22.1

1,171.8

1,154.8

01.01-31.12.2007

1,757.6

(240.2)

(212.9)

(259.3)

(9.2) (123.4)

343.7

579.7      -          579.7    /  

2,682.7 314.3 792.1 579.7

 /           

   

4,811.7       () 8,360.7                  

-   

1,511.7 : 1,270.0   

01.01-31.12.2007

 01.01-31.12.2008

   /       :  / ()   

744.8 M  ( )

3,549.0 3,549.0 1,285.2

35.2

(11.8) (72.3) (45.9)

    1,171.5       

2,377.5    

112.6 121.9

12.0 50.2

1,213.0

844.0

459.2        8,360.7  

217.1     -    

742.4 

4,529.3    37.1  /   :

01.01-31.12.2008

 

179.7

(2,187.5) (367.8) -

2,735.0

(927.2)

(300.7) 20.9 27.6 285.3

25.7 (1.3) -

(852.4) (132.3)

632.8

(82.8)

(103.1)

(159.0)

4.8 (42.8)

194.8

35.2

6.0 (36.3) (298.8)

108.3 76.3

6.5 12.2

465.0

88.0 71.5

22.1

507.0

792.1

1,214.6

(16.1) (269.3) -

1,500.0

(2,003.2)

(297.0) 313.8 39.4 229.5

(181.6) 30.0 -

(2,137.3) -

423.2

(158.5)

(78.9)

(271.6)

1.4 (107.3)

98.6

35.2

0.5 (47.5) (529.4)

01.01-31.12.2007



446.5

01.01-31.12.2008

     (    )    . 

  :  ,     -    ,  -    Hamid Akhavan,    Kevin Copp,    Karl-Gerhard Eick,    Walter Martin,     ,  -     ,  -     ,  -     ,  -     ,  -   

3.4     

31.12.2007 2,372.2

 31.12.2008 2,191.5

    (    )    . 

  ()      () + ()

               

 /   

   () = () + ()   

860.0

1,171.5 2,031.5 1,023.1 3,054.6 3,947.1

140.4

   

1,316.3 11,699.2

1,311.9 861.3 2,173.2 5,409.6

1,171.5

  

     ()   ()

1,427.8 11,425.2

372.5 -

1,172.0

1,194.2 397.5 156.6

744.9 201.7

1,520.4

1,416.4 758.6 201.3

31.12.2007 6,371.4

  31.12.2008 5,872.8

      

         

  

     

  

    

  (    )    . 

 : Y , /   &            : 26  2009   :   -    : ERNST & YOUNG (HELLAS)   .   :       : www.ote.gr

    ,      ,              "      "   .    ,             ,                     .

   ,  2,270.7

2,218.7

777.2

     (01.01.2008  01.01.2007 )

3,549.0

  ...  966760

  ...  529399 .  032033

   

.                          7,6 .   4,3 . .                              6,5 .   7,5 . 11)                 . 12)        31     33   .

9)                      (   ..)      31  2008,        31  2007. 10)        ,      (      24),       ,      233,5 .   326,0 . .                    ,    4,6 .   176,7 . .             276,0 .                    ,    115,9 .   172,2 .                46,8 .   3.423,1 .              ,       2008    4,7 .           ,    808.620    

 32   . 7)                    .           31  2008            : )     109,4 .   4,3 .  )      110,5 .   16,0 . . 8)         :  33.610 (31.12.2007: 34.350) ,  12.056 (31.12.2007: 11.754).

6)       2007,              .                .                     .    

5)                   DEUTSCHE TELEKOM AG,        31  2008   25%.      15   .

()  13  2008              .       100%             . ()  27  2008                                 .. ()      2008       TEL SIM S.L.R.,   ALBATROS         .   16  2008            &  .         8   .

   1,3 .           100%      VOICENET     .

 Cyprus Trading Corporation Plc (CTC)       3,9 . ()   2008         VOICENET       , 

  ...  092359

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

344.5

459.2 -

(114.7)

            : ()  9  2008             ,         COSMOTE,           9  2007. ()   2008             OTENET  Ltd  OTENET Telecommunications Ltd  

, 26  2009

2.1 3,524.0

- 4) -

(269.6)    2007. 9.8 3)                22   .

  ...  032981

3,054.6

12.0 -

   

1,316.3

(1.9) 1,427.8

(726.2) 2,042.5 -

116.9 1,316.3 (3.5)

3,229.1 1)               ,      (   579.7 )       ,     1   . 3,808.8 2)             FOTE    ..,    

    

2,173.2

          (31.12.2008  31.12.2007 )

(167.3) (2,098.8)

(367.6) (34.8)

3,549.0 363.3 3,912.3

 31.12.2007

      

   ..

12.0 (6.3) (235.3) (847.2)

                 

(350.8) 9.8

4,888.7 773.0 5,661.7

31.12.2008

  / ()      () + () + () 821.3                      

   .. &  

(367.6) (34.8)

3,054.6 597.8 3,652.4

    / ()  '    

    

  31.12.2007 31.12.2008

      (    )    . 

   

459.2

824.6 -

(365.4)

 ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ

Ο µεγάλος ασθενής Οριακή αύξηση εσόδων 3,2% το 2008, µε µεγάλη υποχώρηση (-37%) των κερδών. Ζηµιογόνες 1 στις 2 επιχειρήσεις τους κλάδου και επιδείνωση αποτελεσµάτων για 2 στις 3.  του Αλέξη Νικολαϊδη

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

εγάλη είναι η συνεισφορά του τουριστικού κλάδου στην ελληνική οικονοµία καθώς η συµµετοχή του στο αεπ εκτιµάται περίπου στο 18%. Επιπλέον, η δραστηριότητά του επηρεάζει πολλούς άλλους κλάδους της οικονοµίας και δηµιουργεί εισόδηµα για πλήθος επαγγελµάτων. Το 2008 οι επιπτώσεις της διεθνούς οικονοµικής κρίσης έγιναν ορατές και στον εγχώριο τουριστικό κλάδο. Συγκεκριµένα, οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις στην Ελλάδα παρουσίασαν µικρή υποχώρηση (-1%), προσεγγίζοντας τους 15 εκατ. τουρίστες, τάση που οφείλεται κυρίως στην κίνηση κατά το δεύτερο εξάµηνο του έτους. Παράλληλα, τα έσοδα εµφάνισαν αύξηση 3%, φθάνοντας τα 11,6 δισ. ευρώ, ενώ η µέση κατά κεφαλή δαπάνη ενισχύθηκε κατά 4,1% στα 773 ευρώ, επίπεδο που ωστόσο υπολείπεται σηµαντικά σε σχέση µε το 2004 (882 ευρώ). Η πτωτική τάση στις αφίξεις εντείνεται κατά τη φετινή χρονιά, καθώς παρατηρείται σηµαντική µείωση στον αριθµό των προκρατήσεων. Συνεπώς, τα έσοδα του ξενοδοχειακού τοµέα εκτιµάται ότι θα υποστούν σηµαντική κάµψη, καθώς ήδη για το πρώτο δίµηνο οι απώλειες ανέρχονται σε 20%. Σύµφωνα µε πρόσφατες εκτιµήσεις του ΣΕΤΕ, το 2009 προβλέπεται µείωση στις αφίξεις 10-15%, µεταβολή που αντιστοιχεί σε 1,5 εκ. λιγότερους τουρίστες, κάµψη του κύκλου εργασιών κατά 2,3 δισ. ευρώ και µείωση της απασχόλησης κατά 50.000 θέσεις εργασίας. Οι εγχώριες ξενοδοχειακές µονάδες παρουσιάζουν σηµαντική εξάρτηση από διεθνείς tour operators, µε συνέπεια -σε συνδυασµό µε την

παρατηρούµενη πτώση της τουριστικής κίνησης- να αναγκάζονται να προχωρούν σε µειώσεις των τιµολογίων τους, σκοπεύοντας πλέον να περιορίσουν τις ζηµίες τους. Οι χαµηλότερες τιµές προκαλούν πτώση της κερδοφορίας, ενώ οι ξενοδόχοι καταφεύγουν ολοένα και περισσότερο στη λύση των «all-inclusive» πακέτων. Επιπλέον, ο ελληνικός τουρισµός αντιµετωπίζει και τις δυσµενείς εξελίξεις σε επίπεδο συναλλαγµατικών ισοτιµιών. Έτσι, η αγγλική λίρα τον τελευταίο χρόνο υποτιµήθηκε περίπου 20%, ενώ τα νοµίσµατα των χωρών της Σκανδιναβίας και της Ανατολικής Ευρώπης έχουν επίσης χάσει σηµαντικό µέρος της αξίας τους. Οι τουριστικοί προορισµοί της Ευρωζώνης έχουν καταστεί ακριβότεροι για τους τουρίστες που προέρχονται από τις χώρες αυτές. Επιπλέον, τα νοµίσµατα ανταγωνιστικών προορισµών όπως η τουρκική και η αιγυπτιακή λίρα έχουν υποτιµηθεί κατά 18% και 13% αντίστοιχα έναντι του ευρώ, µε αποτέλεσµα οι χώρες αυτές να καθίστανται πλέον ελκυστικότερες. Γενικά, η τουριστική κίνηση αναµένεται να µετατοπιστεί από τον διεθνή στον εσωτερικό τουρισµό, µε τη µέση διάρκεια παραµονής να µειώνεται. Οι τουρίστες πλέον θα προτιµούν φθηνότερους προορισµούς, ενώ θα δαπανούν λιγότερα ποσά για ταξίδια και διακοπές. Η οικονοµική κρίση θα οδηγήσει αναπόφευκτα αρκετές µονάδες - ιδίως µικρότερου µεγέθους - σε αναβολή της λειτουργίας τους ή και σε οριστική έξοδο από τον κλάδο. Παράγοντες του κλάδου εκτιµούν ότι η διάρκεια της κρίσης ενδέχεται να οδηγήσει σε αλλαγή ιδιοκτησίας σηµαντικών µονάδων της χώρας.

Τα αποτελέσµατα του 2008 Η µειωµένη τουριστική κίνηση για το 2008 αποτυπώνεται στα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΣΥΕ αναφορικά µε τις αφίξεις και τις διανυκτερεύσεις στα τουριστικά καταλύµατα της χώρας. Έτσι, την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεµβρίου οι συνολικές αφίξεις διαµορφώθηκαν σε 13,2 εκατ., έχοντας µειωθεί 3,2% συγκριτικά µε το αντίστοιχο διάστηµα του 2007, κάµψη που διατηρείται για ολόκληρο το έτος. Η κάµψη παρατηρείται µετά από τον Μάρτιο, καθώς τους πρώτους τρεις µήνες του έτους η κίνηση ήταν ελαφρώς αυξηµένη. Από τα οικονοµικά αποτελέσµατα 900 περίπου ξενοδοχειακών επιχειρήσεων για το 2008 προκύπτει οριακός ρυθµός ανάπτυξης των εσόδων, της τάξης του 3,2% κατά µέσο όρο, επίδοση η οποία είναι σηµαντικά χαµηλότερη από τον µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής την τελευταία 7ετία (5%). Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις µε έσοδα άνω των 20 εκατ. ευρώ εµφανίζουν ακόµη χαµηλότερη αύξηση της τάξης του 1,5%, ενώ οι επιχειρήσεις µε κύκλο εργασιών από 3 έως 10 εκατ. εµφανίζουν την καλύτερη µέση επίδοση, µε 5,3%. Σε επίπεδο λειτουργικής κερδοφορίας καταγράφεται µέση υποχώρηση κατά -3,5%, ωστόσο τα καθαρά αποτελέσµατα παρουσιάζουν καθίζηση, µε µέση µείωση της τάξης του -37%. Σηµειώνεται ότι η πτώση αφορά στην πλειοψηφία των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως µεγέθους, ενώ οι µεγαλύτερες ξενοδοχειακές µονάδες (έσοδα άνω των 20 εκατ. ευρώ) εµφανίζουν σε ποσοστό 7 στις 10 υποχώρηση των αποτελεσµάτων, µε µέση µείωση 65%. Η

 Με τη συνεργασία της

δανειακή επιβάρυνση στον κλάδο είναι χαµηλή, καθώς ο δείκτης ξένων προς ίδια κεφάλαια εκτιµάται στο 0,8 προς 1, σχεδόν σταθερά έναντι του 2007, ενώ ο βραχυπρόθεσµος τραπεζικός δανεισµός σε σύγκριση µε τα έσοδα εκτιµάται στο µέτριο 26,6%. Επισηµαίνεται επίσης ότι το ποσοστό των επιχειρήσεων µε βραχυπρόθεσµο δανεισµό που υπερβαίνει το 35% των ετήσιων εσόδων είναι σχετικά χαµηλό, στο 21%. Η ικανότητα κάλυψης των τόκων είναι µέτρια, στις 3 φορές από τα λειτουργικά κέρδη, µε σηµαντική υποχώρηση έναντι των 4 φορών το διάστηµα 2007-2006. Ως κλάδος εντάσεως παγίων, η ταχύτητα ανακύκλωσης του ενεργητικού είναι χαµηλή, καθώς ο ετήσιος τζίρος δεν ξεπερνά κατά µέσο όρο το 30-35% του συνολικού ενεργητικού. Οι επιδόσεις αυτές, σε συνδυασµό µε τη χαµηλή χρήση ξένων κεφαλαίων και την επιδείνωση των αποτελεσµάτων, διαµορφώνουν µηδενική µέση απόδοση των ιδίων κεφαλαίων (0,1% το 2008), έναντι απόδοσης της τάξης του 1,5% την περίοδο 2007-2006.

�� µ�� 2008

2007

2006

2005

��. �� / ��

48,5%

50,4%

51,9%

55,6%

��. �� . / ��

26,6%

26,2%

25,6%

27,0%

0,77

0,83

0,70

3,0

3,9

4,0

4,2

��

1,08

1,07

0,90

�µ��

1,04

1,02

0,99

0,84

�µ��

-64

-75

-70

-79

�µ��

�µ�� µ��

157

162

157

156

�� µ��

20,7%

22,7%

22,5%

21,4%

��

22,4%

23,4%

22,8%

22,3%

�� (�� )

0,1%

1,9%

2,1%

0,9%

��

0,0%

0,8%

0,7%

0,4%

��

0,1%

1,5%

0,7%

��

�µ�� µ�� & ��

Hellastat �.�.

�� µ�� - ��

2008

� 08/07

2007

2008

� 08/07

��µ��

2007

2008

� 08/07

2007 -1,83

�� .�.�.

��

47,31

5,5%

44,85

5,07

99,6%

2,54

-5,19

-183,7%

�� .�.

��

45,77

2,4%

44,68

14,30

-5,5%

15,14

8,76

3,9%

8,43

��

42,60

3,0%

41,35

12,09

-5,3%

12,76

1,31

-77,0%

5,67

�� .�.

��

39,24

-3,6%

40,72

7,81

73,6%

4,50

-0,22

99,1%

-24,25

�� .�. ��

��

37,77

21,1%

31,20

12,81

19,6%

10,71

4,91

3,9%

4,72

��

37,31

-3,8%

38,79

9,57

-8,5%

10,46

2,11

-72,0%

7,52

ALDEMAR �.�.�.�.

��

35,70

9,7%

32,53

12,92

19,1%

10,84

1,00

33,0%

0,75

�� .�.�.�.

��

33,78

0,6%

33,59

5,51

1,4%

5,43

2,66

-19,0%

3,28

MITSIS COMPANY A.�.�.

��

31,22

0,6%

31,03

6,59

-11,1%

7,41

-1,33

-172,1%

1,84

��

31,09

16,0%

26,79

-2,51

12,7%

-2,88

-14,59

-19,1%

-12,25

�� .�.�.

��

29,59

-9,6%

32,71

5,03

-2,1%

5,14

0,38

-57,0%

0,89

�� .�.

��

26,54

-2,2%

27,13

6,71

-5,4%

7,09

-0,65

-421,7%

0,20

�� .�.

��

25,34

4,6%

24,23

8,65

5,2%

8,22

-0,14

-109,2%

1,55

��

25,06

6,7%

23,48

3,66

-29,0%

5,16

0,63

-80,8%

3,30

��

23,87

66,8%

14,31

-3,52

40,9%

-5,95

-1,85

-104,1%

44,86

�� .�.

�� .�. ��

�� .�.�.

�� .�. �� .�. ��

1.925,96

6,4%

1.810,73

419,55

0,0%

419,38

-60,62

-319,6%

27,60

�� (��. €)

2.438,15

6,1%

2.298,10

524,24

1,6%

515,98

-62,85

-186,9%

72,29

�� µ� �� . ��µ��µ�� µ�� 7/7/2009

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� , �� & ��

��

KOSMOCAR A.E.

∞¡ø¡Àª√™ µπ√ª∏Ã∞¡π∫∏ ∫∞π ∂ª¶√ƒπ∫∏ ∂∆∞πƒ∂π∞ ∞À∆√∫π¡∏∆ø¡ & ª∏Ã∞¡∏ª∞∆ø¡ I™O§O°I™MO™ TH™ 31Ë˜ ¢EKEMBPIOY 2008 - 38Ë ETAIPIKH XPH™H (1Ë IANOYAPIOY 2008 - 31Ë ¢EKEMBPIOY 2008) AP.M.AE 1460/01/B/86/1459

E N E P ° H T I K O

¶ÔÛ¿ ÛÂ ∂Àƒø ÎÏÂÈﬁÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ 2008

AÓ·fiÛ‚ÂÛÙË AÍ›· AÔÛ‚¤ÛÂÈ˜ AÍ›· KÙ‹ÛÂˆ˜ B. E•O¢A E°KATA™TA™Eø™ 4. §ÔÈ¿ ¤ÍÔ‰· ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆ˜ 899.268,55 819.667,58 79.600,97 = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = °. ¶A°IO ENEP°HTIKO π. ∞ÛÒÌ·ÙÂ˜ ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ˜ 5. §ÔÈ¤˜ ·ÛÒÌ·ÙÂ˜ ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ˜ = 6.516.601,86 6.516.596,85 5,01 = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = II. EÓÛÒÌ·ÙÂ˜ ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ˜ 1. °‹Â‰· - OÈÎfiÂ‰· 5.125.539,02 0,00 5.125.539,02 3. KÙ›ÚÈ· & TÂ¯ÓÈÎ¿ ¤ÚÁ· 10.454.481,68 5.865.509,12 4.588.972,56 4. MË¯·Ó‹Ì·Ù· - TÂ¯ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ/ÛÂÈ˜ 987.188,18 734.182,12 253.006,06 5. MÂÙ·ÊÔÚÈÎ¿ Ì¤Û· 11.348.929,28 1.909.087,17 9.439.842,11 6. EÈÏ· & ÏÔÈfi˜ ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ 5.195.617,90 4.706.529,34 489.088,56 7. AÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ˜ ˘fi ÂÎÙ¤ÏÂÛË Î·È ÚÔÎ·Ù·‚ÔÏ¤˜ 7.142.640,36 0,00 7.142.640,36 - - ™‡ÓÔÏÔ ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂˆÓ (°II) 40.254 396,42 13.215.307,75 27.039.088,67 = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = ™‡ÓÔÏÔ ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂˆÓ (°I+°II) 46.770.998,28 19.731.904,60 27.039.093,68 = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = III. ™˘ÌÌÂÙÔ¯¤˜ & ¿ÏÏÂ˜ Ì·ÎÚÔÚ/ÛÌÂ˜ ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ 7. §ÔÈ¤˜ Ì·ÎÚÔÚ/ÛÌÂ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ 21.161,37 21.161,37 = = = = = = = = = = = ™‡ÓÔÏÔ ·Á›Ô˘ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÔ‡ (°II +°III) ¢. KYK§OºOPOYN ENEP°HTIKO I. AÔı¤Ì·Ù· 1. EÌÔÚÂ‡Ì·Ù· 5. ¶ÚÔÎ·Ù·‚ÔÏ¤˜ ÁÈ· ·ÁÔÚ¤˜ ·ÔıÂÌ¿ÙˆÓ

AÓ·ﬁÛ‚ÂÛÙË AÍ›· 119.401,18 = = = = = = = = = =

AÔÛ‚¤ÛÂÈ˜ 779.867,37 = = = = = = = = = =

AÍ›· KÙ‹ÛÂˆ˜ 899.268,55 = = = = = = = = = = 5.743.539,73

5.743.535,16

4,57

= = = = = = = = = = =

5.056.367,34 9.453.921,94 866.016,42 8.075.494,03 4.684.416,73

0,00 5.499.218,96 541.725,06 1.470.544,54 4.256.438,87

5.056.367,34 3.954.702,98 324.291,36 6.604.949,49 427.977,86

8.423.124,51 36.559.340,97 = = = = = = = = = = = 42.302.880,70 = = = = = = = = = = =

0,00 11.767.927,43 = = = = = = = = = = = 17.511.462,59 = = = = = = = = = = =

8.423.124,51 24.791.413,54 = = = = = = = = = = = 24.791.418,11 = = = = = = = = = = = 21.161,37 21.161,37

= = = = = = = = = = =

27.060.255,05

= = = = = = = = = = =

316.424,89 523.972,00 -

IV. ¢È·ı¤ÛÈÌ· 1. T·ÌÂ›Ô 3. K·Ù·ı¤ÛÂÈ˜ ﬁ„Âˆ˜ & ÚÔıÂÛÌ›·˜

98.102.490,59

6.477.631,49

13.927.467,22

389.324,89 81.813,15 397.645,81 -

840.396,89 13.634,50 111.583.516,54 10.070.568,07 17.635,22 136.453.218,44 = = = = = = = = = = = =

6.088.306,60 479.458,96 10.072,00 100.469.520,61 9.663.010,43 41.031,66 116.751.400,26 = = = = = = = = = = = =

10.278,07

2.049,08

9.765.708,73 -

™‡ÓÔÏÔ Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙÔ˜ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÔ‡ (¢I+¢II+¢IV) E. METABATIKOI §O°/™MOI ENEP°HTIKOY 1. ∂ÍÔ‰· ÂÔÌ¤ÓˆÓ ¯Ú‹ÛÂˆÓ 3. §ÔÈÔ› ÌÂÙ·‚·ÙÈÎÔ› ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› ÂÓÂÚÁËÙÈÎÔ‡

5.298.709,50 -

9.775.986,80 = = = = = = = = = = = = 288.869.271,17 = = = = = = = = = = = =

5.300.758,58 = = = = = = = = = = = 220.154.649,43 = = = = = = = = = = = =

7.290.437,67

161.989,94

1.139.077,35 -

V. AÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÂÈ˜ Ó¤ÔÓ YﬁÏÔÈÔ ÎÂÚ‰ÒÓ ÂÈ˜ Ó¤ÔÓ

B. ¶POB§EæEI™ °IA KIN¢YNOY™ & E•O¢A 1. ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ ÁÈ· ·Ô˙ËÌ›ˆÛË ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÏfiÁˆ ÂÍfi‰Ô˘ ·fi ÙËÓ ˘ËÚÂÛ›·

= = = = = = = = = = = =

14.182.579,02 255.111,80 -

IV. AÔıÂÌ·ÙÈÎ¿ KÂÊ¿Ï·È· 1. T·ÎÙÈÎfi ·ÔıÂÌ·ÙÈÎfi 4. EÎÙ·ÎÙ· ·ÔıÂÌ·ÙÈÎ¿ 5. AÊÔÚÔÏfiÁËÙ· ·ÔıÂÌ·ÙÈÎ¿ ÂÈ‰ÈÎÒÓ ‰È·Ù¿ÍÂˆÓ ÓfiÌˆÓ

20.074.979,25

78.027.511,34 -

°. Y¶OXPEø™EI™ I. ª·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÂ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ 1. √ÌoÏÔÁÈ·Î¿ ‰¿ÓÂÈ· II. BÚ·¯˘ÚfiıÂÛÌÂ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ 1. ¶ÚÔÌËıÂ˘Ù¤˜ 3. TÚ¿Â˙Â˜ ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› ‚Ú·¯/ÛÌˆÓ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ 4. ¶ÚÔÎ·Ù·‚ÔÏ¤˜ ÂÏ·ÙÒÓ 5. YÔ¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ·fi ÊfiÚÔ˘˜-Ù¤ÏË 6. AÛÊ·ÏÈÛÙÈÎÔ› ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› 10. MÂÚ›ÛÌ·Ù· ÏËÚˆÙ¤· 11. ¶ÈÛÙˆÙ¤˜ ‰È¿ÊÔÚÔÈ ™‡ÓÔÏÔ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ (°I+°II) ¢. METABATIKOI §O°/™MOI ¶A£HTIKOY 2. EÍÔ‰· ¯Ú‹ÛÂˆ˜ ‰Ô˘ÏÂ˘Ì¤Ó·

14.610,83 -

8.429.515,02 = = = = = = = = = = = 324.438.642,21 = = = = = = = = = = = =

176.600,77 = = = = = = = = = = = 245.263.230,86 = = = = = = = = = = = =

5.160,00

3.572,00

139.820.390,23 4.088.769,63 143.914.319,86 = = = = = = = = = = = =

108.919.882,03 4.200.414,47 113.123.868,50 = = = = = = = = = = = =

¶ÔÛ¿ ÛÂ ∂Àƒø ÎÏÂÈﬁÌÂÓË˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ 2008 ¯Ú‹ÛÂˆ˜ 2007 18.000.000,00 = = = = = = = = = =

πππ. ¢È·ÊÔÚ¤˜ ·Ó·Ú/ÁË˜ - ∂È¯ÔÚËÁ‹ÛÂÈ˜ ÂÂÓ‰. 2. ¢È·ÊÔÚ¤˜ ·Ô ·Ó·Ú/ÁË ·Í›·˜ ÏÔÈˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈ·ÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ

24.812.579,48

116.138.905,30 142.640.065,93

¶ A £ H T I K O A. I¢IA KEºA§AIA I. MÂÙÔ¯ÈÎﬁ KÂÊ¿Ï·ÈÔ (MÂÙÔ¯¤˜ 600.000Ã30 ∂˘ÚÒ) 1. K·Ù·‚ÏËÌ¤ÓÔ

™‡ÓÔÏÔ È‰›ˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ (AI+∞πππ+ AIV+AV)

= = = = = = = = = = =

26.501.160,63

II. A·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ 1. ¶ÂÏ¿ÙÂ˜-AÓÙÈÚﬁÛˆÔÈ ªÂ›ÔÓ: ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ 2. °Ú·ÌÌ¿ÙÈ· ÂÈÛÚ·ÎÙ¤· - X·ÚÙÔÊ˘Ï·Î›Ô˘ - ™ÙÈ˜ TÚ¿Â˙Â˜ ÁÈ· Â›ÛÚ·ÍË 3. °Ú·ÌÌ¿ÙÈ· ÛÂ Î·ı˘ÛÙ¤ÚËÛË 3·. EÈÙ·Á¤˜ ÂÈÛÚ·ÎÙ¤Â˜ 11. XÚÂÒÛÙÂ˜ ‰È¿ÊÔÚÔÈ 12. §ÔÁ/ÛÌÔ› ‰È·¯ÂÈÚ›ÛÂˆ˜ ÚÔÎ/ÏÒÓ & ÈÛÙÒÛÂˆÓ

°ENIKO ™YNO§O ENEP°HTIKOY (B+°+¢+E) §O°APIA™MOI TA•Eø™ XPEø™TIKOI 1. AÏÏﬁÙÚÈ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· 2. XÚÂˆÛÙÈÎÔ› ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› ÂÁÁ˘‹ÛÂˆÓ & ÂÌÚ¿ÁÌ·ÙˆÓ ·ÛÊ·ÏÂÈÒÓ 4. §ÔÈÔ› ÏÔÁ/ÛÌÔ› Ù¿ÍÂˆ˜

¶ÔÛ¿ ÛÂ ∂Àƒø ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ 2007

°ENIKO ™YNO§O ¶A£HTIKOY (A+B+°+¢) §O°APIA™MOI TA•Eø™ ¶I™TøTIKOI 1. ¢ÈÎ·ÈÔ‡¯ÔÈ ·ÏÏﬁÙÚÈˆÓ ÂÚÈÔ˘Û.ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ 2. ¶ÈÛÙˆÙÈÎÔ› Ï/ÛÌÔ› ÂÁÁ˘‹ÛÂˆÓ & ÂÌÚ¿ÁÌ·ÙˆÓ ·ÛÊ·ÏÂÈÒÓ 4. §ÔÈÔ› ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› Ù¿ÍÂˆ˜

138.282,62

18.000.000,00 = = = = = = = = = =

0,00

= = = = = = = = =

= = = = = = = = = =

7.372.365,87 15.718.031,21

6.809.091,00 9.468.031,21

4.882.092,56 -

= = = = = = = = = = =

= = = = = = = = = = = =

27.972.489,64 8.320,26

21.159.214,77

49.426,12

= = = = = = = = = = =

= = = = = = = = = =

46.119.092,52 = = = = = = = = = = = =

39.208.640,89 = = = = = = = = = = = =

1.729.781,36

= = = = = = = = = =

90.000.000,00

1.697.918,16

= = = = = = = = = =

90.000.000,00

= = = = = = = = = = =

83.782.033,49

67.241.526,83

81.688.414,23 8.672.907,35 5.513.236,25 509.653,87 4.002.000,00 673.121,65 184.841.366,84 = = = = = = = = = = = = 274.841.366,84 = = = = = = = = = = = =

25.418.774,64 6.541.003,19 5.358.711,87 455.405,14 7.500.000,00 587.568,76 113.102.990,43 = = = = = = = = = = = = 203.102.990,43 = = = = = = = = = = = =

1.748.401,49 -

1.253.681,38 -

1.748.401,49

1.253.681,38

= = = = = = = = = =

324.438.642,21 = = = = = = = = = = = =

245.263.230,86 = = = = = = = = = = = =

5.160,00

3.572,00

139.820.390,23 4.088.769,63 143.914.319,86 = = = = = = = = = = = =

108.919.882,03 4.200.414,47 113.123.868,50 = = = = = = = = = = = =

™∏ª∂πø™∏: ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·Ó·ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ ÙË˜ ·Í›·˜ ÙˆÓ ·ÎÈÓ‹ÙˆÓ ¤ÁÈÓÂ ÛÙË ¯Ú‹ÛË 2008 ÌÂ ‚¿ÛË ÙÈ˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ÙÔ˘ Ó. 2065/1992

KATA™TA™H §O°APIA™MOY A¶OTE§E™MATøN XPH™Eø™ 31Ë˜ ¢EKEMBPIOY 2008 (1 IANOYAPIOY - 31 ¢EKEMBPIOY 2008) I. AÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂˆ˜ K‡ÎÏÔ˜ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ (ˆÏ‹ÛÂÈ˜) MÂ›ÔÓ: KfiÛÙÔ˜ ˆÏ‹ÛÂˆÓ MÈÎÙ¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (Î¤Ú‰Ë) ÂÎÌ/ÛÂˆ˜ ¶Ï¤ÔÓ: AÏÏ· ¤ÛÔ‰· ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂˆ˜ ™‡ÓÔÏÔ MEION: 1. EÍÔ‰· ‰ÈÔÈÎËÙÈÎ‹˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ. 2. EÍÔ‰· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ. ‰È·ı¤ÛÂˆ˜ MÂÚÈÎ¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (Î¤Ú‰Ë) ÂÎÌ/ÛÂˆ˜ MEION: 4. ¶ÈÛÙˆÙÈÎÔ› ÙfiÎÔÈ & Û˘Ó·Ê‹ ¤ÛÔ‰· MÂ›ÔÓ: 3. XÚÂˆÛÙ. ÙfiÎÔÈ & Û˘Ó·Ê‹ ¤ÍÔ‰· OÏÈÎ¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (Î¤Ú‰Ë) ÂÎÌ/ÛÂˆ˜ II. ¶§∂√¡: EÎÙ·ÎÙ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· 1. EÎÙ·ÎÙ· & ·ÓfiÚÁ·Ó· ¤ÛÔ‰· 2. EÎÙ·ÎÙ· Î¤Ú‰Ë 3. EÛÔ‰· ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ ¯Ú‹ÛÂˆÓ

¶ÔÛ¿ ÛÂ ∂Àƒø ÎÏÂÈﬁÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ 2008 580.166.340,05 515.564.577,26 64.601.762,79 3.691.781,24 68.293.544,03 8.193.779,25 34.115.755,18 42.309.534,43 25.984.009,60 392.832,51 11.652.890,07 -

¶ÔÛ¿ ÛÂ ∂Àƒø ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ 2007 545.987.576,23 484.725.960,22 61.261.616,01 4.233.836,23 65.495.452,24 8.429.947,25 30.231.472,30 38.661.419,55 26.834.032,69 304.191,66

11.260.057,56 14.723.952,04

10.081.539.37 -

490.214,68 211.573,84

9.777.347,71 17.056.684,98

96.908,35 113.251,56

166.129,47 -

867.917,99 MÂ›ÔÓ: 1. EÎÙ·ÎÙ· & ·ÓfiÚÁ·Ó· ¤ÍÔ‰· 125.547,12 2. EÎÙ·ÎÙÂ˜ ˙ËÌ›Â˜ 257.999,47 3. EÍÔ‰· ÚÔËÁ. ¯Ú‹ÛÂˆÓ 187.660,12 571.206,71 - OÚÁ·ÓÈÎ¿ & ¤ÎÙ·ÎÙ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (Î¤Ú‰Ë) MEION: ™‡ÓÔÏÔ ·ÔÛ‚¤ÛÂˆÓ ·Á›ˆÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ 3.239.021,93 MÂ›ÔÓ: OÈ ·fi ·˘Ù¤˜ ÂÓÛˆÌ·ÙˆÌ¤ÓÂ˜ ÛÙÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi ÎfiÛÙÔ˜ 3.239.021,93 KA£APA A¶OTE§E™MATA (KEP¢H) XPH™Eø™ ÚÔ ÊfiÚˆÓ

¶INAKA™ ¢IA£E™Eø™ A¶OTE§E™MATøN ¶ÔÛ¿ ÛÂ ∂Àƒø ÎÏÂÈfiÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ 2008 K·ı·Ú¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (Î¤Ú‰Ë) ¯Ú‹ÛÂˆ˜ ¶Ï¤ÔÓ: YfiÏÔÈÔ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ (ÎÂÚ‰ÒÓ) ÚÔËÁ. ¯Ú‹ÛÂˆÓ ™‡ÓÔÏÔ MÂ›ÔÓ: 1. ºfiÚÔ˜ ÂÈÛÔ‰‹Ì·ÙÔ˜ K¤Ú‰Ë ÚÔ˜ ‰È¿ıÂÛË H ¢È¿ıÂÛË ÙˆÓ ÎÂÚ‰ÒÓ Á›ÓÂÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: ‚1. T·ÎÙÈÎfi ·ÔıÂÌ·ÙÈÎfi ‚2. MÂÚ›ÛÌ·Ù· ‚5. EÎÙ·ÎÙÔ ·ÔıÂÌ·ÙÈÎfi ‚7. ∞ÌÔÈ‚¤˜ Î·È ÔÛÔÛÙ¿ ÌÂÏÒÓ ¢.™ ‚8. ÀfiÏÔÈÔ ÎÂÚ‰ÒÓ ÂÈ˜ Ó¤ÔÓ

75.952,87 -

¶ÔÛ¿ ÛÂ ∂Àƒø ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ 2007

15.020.663,32

16.849.768,46

49.426,12 -

13.265,42 -

4.089.994,31 -

4.530.241,44 -

563.274,87 4.002.000,00 6.250.000,00 156.500,00 8.320,26 10.980.095,13 = = = = = = = = = = =

631.866,32 7.500.000,00 4.050.000,00 101.500,00 49.426,12 12.332.792,44 = = = = = = = = = = =

15.070.089,44

10.980.095,13 = = = = = = = = = = =

16.863.033,88

12.332.792,44 = = = = = = = = = = =

286.112,78

296.711,28 -

15.020.663,32

0,00 -

15.020.663,32

132.314,21 357.227,24 3.487,85 -

493.029,30 206.916,52 - 2.558.643,19 2.558.643,19 -

= = = = = = = = = = =

16.849.768,46

0,00 -

16.849.768,46

= = = = = = = = = = =

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

∞ı‹Ó·, 3 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 2009

O ¶ÚﬁÂ‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘

O ¢ÈÂ˘ı‡ÓˆÓ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜

√ °ÂÓÈÎﬁ˜ ¢ÈÂ˘ı˘ÓÙ‹˜

√ ∞Ó·Ï/Ù‹˜ °ÂÓÈÎﬁ˜ ¢/ÓÙ‹˜ & √ÈÎÔÓÔÌÈÎﬁ˜ ¢/ÓÙ‹˜

√ ∞Ó·Ï/ÙË˜ √ÈÎÔÓÔÌÈÎﬁ˜ ¢/ÓÙ‹˜

ªπÃ∞∏§ N. ∫Àƒπ§§O¶OY§O™

BA™I§EIO™ I. MAN¢Y§A™

™∆∏µ∂¡ ™πƒ∆∏™

Ãƒ∏™∆√™ µ. ™∫∞ºπ¢∞™

¢∏ª∏∆ƒπ√™ ∞. ∫ƒ√¡∆∏ƒ∏™

∞¢∆/ ∞µ 340659

∞¢/ ∞0276009

∞¢∆/ ∞∑ 598595

∞¢∆/ ∞µ 589590

∞¢∆/ ∞µ 286480

∂∫£∂™∏ ∂§∂°Ã√À ∞¡∂•∞ƒ∆∏∆√À √ƒ∫ø∆√À ∂§∂°∫∆∏ §√°π™∆∏ ¶ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ªÂÙﬁ¯Ô˘˜ ÙË˜ «KOSMOCAR A.E.»

ŒÎıÂÛË Â› ÙˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ: ∂Ï¤ÁÍ·ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓˆÙ¤Úˆ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙË˜ «KOSMOCAR A.E.», Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ÈÛÔÏÔÁÈÛÌfi ÙË˜ 31Ë˜ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 2008, ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙÔÓ ›Ó·Î· ‰È·ı¤ÛÂˆ˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÙË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ Ô˘ ¤ÏËÍÂ ÙËÓ ËÌÂÚÔÌËÓ›· ·˘Ù‹, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ ÚÔÛ¿ÚÙËÌ·. ∂˘ı‡ÓË ¢ÈÔ›ÎËÛË˜ ÁÈ· ÙÈ˜ √ÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜: ∏ ¢ÈÔ›ÎËÛË ÙË˜ ÂÙ·ÈÚÂ›·˜ ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÚÙÈÛË Î·È Â‡ÏÔÁË ·ÚÔ˘Û›·ÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· §ÔÁÈÛÙÈÎ¿ ¶ÚfiÙ˘· Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¡ÔÌÔıÂÛ›·. ∏ Â˘ı‡ÓË ·˘Ù‹ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Û¯Â‰È·ÛÌfi, ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ‰È·Ù‹ÚËÛË Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙËÓ Î·Ù¿ÚÙÈÛË Î·È Â‡ÏÔÁË ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ··ÏÏ·ÁÌ¤ÓˆÓ ·fi Ô˘ÛÈÒ‰Ë ·Ó·ÎÚ›‚ÂÈ·, Ô˘ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÂ ·¿ÙË ‹ Ï¿ıÔ˜. ∏ Â˘ı‡ÓË ·˘Ù‹ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Â›ÛË˜ ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·Ù¿ÏÏËÏˆÓ ÏÔÁÈÛÙÈÎÒÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î·È ÙËÓ ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÏÔÁÈÛÙÈÎÒÓ ÂÎÙÈÌ‹ÛÂˆÓ Ô˘ Â›Ó·È ÏÔÁÈÎ¤˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂÈ˜. ∂˘ı‡ÓË ∂ÏÂÁÎÙ‹: ¢ÈÎ‹ Ì·˜ Â˘ı‡ÓË Â›Ó·È Ë ¤ÎÊÚ·ÛË ÁÓÒÌË˜ Â› ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÌÂ ‚¿ÛË ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯fi Ì·˜. ¢ÈÂÓÂÚÁ‹Û·ÌÂ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· ∂ÏÏËÓÈÎ¿ ∂ÏÂÁÎÙÈÎ¿ ¶ÚfiÙ˘·, Ô˘ Â›Ó·È ÂÓ·ÚÌÔÓÈÛÌ¤Ó· ÌÂ Ù· ¢ÈÂıÓ‹ ∂ÏÂÁÎÙÈÎ¿ ¶ÚfiÙ˘·. ∆· ¶ÚfiÙ˘· ·˘Ù¿ ··ÈÙÔ‡Ó ÙË Û˘ÌÌfiÚÊˆÛ‹ Ì·˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ Î·ÓfiÓÂ˜ ‰ÂÔÓÙÔÏÔÁ›·˜ Î·È ÙÔ Û¯Â‰È·ÛÌfi Î·È ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔ˘ ÂÏ¤Á¯Ô˘ Ì·˜ ÌÂ ÛÎÔfi ÙËÓ ·fiÎÙËÛË Â‡ÏÔÁË˜ ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË˜ ÁÈ· ÙÔ Î·Ù¿ fiÛÔ ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Â›Ó·È ··ÏÏ·ÁÌ¤ÓÂ˜ ·fi Ô˘ÛÈÒ‰Ë ·Ó·ÎÚ›‚ÂÈ·. √ ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ‰È·‰ÈÎ·ÛÈÒÓ ÁÈ· ÙËÓ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÂÏÂÁÎÙÈÎÒÓ ÙÂÎÌËÚ›ˆÓ, Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· ÔÛ¿ Î·È ÙÈ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÈ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜. √È ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜ ÂÈÏ¤ÁÔÓÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘ ÂÏÂÁÎÙ‹ Î·È ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ Ô˘ÛÈÒ‰Ô˘˜ ·Ó·ÎÚ›‚ÂÈ·˜ ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÏfiÁˆ ·¿ÙË˜ ‹ Ï¿ıÔ˘˜. °È· ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ ·˘ÙÔ‡, Ô ÂÏÂÁÎÙ‹˜ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ˘fi„Ë ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙËÓ Î·Ù¿ÚÙÈÛË Î·È Â‡ÏÔÁË ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÌÂ ÛÎÔfi ÙÔ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÂÏÂÁÎÙÈÎÒÓ ‰È·‰ÈÎ·ÛÈÒÓ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·È fi¯È ÁÈ· ÙËÓ ¤ÎÊÚ·ÛË ÁÓÒÌË˜ Â› ÙË˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÙË˜ ÂÙ·ÈÚÂ›·˜. √ ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Â›ÛË˜ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙË˜ Î·Ù·ÏÏËÏfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÏÔÁÈÛÙÈÎÒÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Ô˘ ÂÊ·ÚÌfiÛıËÎ·Ó Î·È ÙÔ˘ Â‡ÏÔÁÔ˘ ÙˆÓ ÂÎÙÈÌ‹ÛÂˆÓ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ·fi ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË, Î·ıÒ˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙË˜ Û˘ÓÔÏÈÎ‹˜ ·ÚÔ˘Û›·ÛË˜ ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ. ¶ÈÛÙÂ‡Ô˘ÌÂ fiÙÈ Ù· ÂÏÂÁÎÙÈÎ¿ ÙÂÎÌ‹ÚÈ· Ô˘ ¤¯Ô˘ÌÂ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ Â›Ó·È Â·ÚÎ‹ Î·È Î·Ù¿ÏÏËÏ· ÁÈ· ÙË ıÂÌÂÏ›ˆÛË ÙË˜ ÁÓÒÌË˜ Ì·˜. ∞fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯fi Ì·˜ ÚÔ¤Î˘„Â fiÙÈ ÔÈ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ 2005 ¤ˆ˜ Î·È 2008 ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÂÍÂÙ·ÛıÂ› ·fi ÙÈ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú¯¤˜, ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ÙÔ ÂÓ‰Â¯fiÌÂÓÔ ÂÈ‚ÔÏ‹˜ ÚfiÛıÂÙˆÓ ÊfiÚˆÓ Î·È ÚÔÛ·˘Í‹ÛÂˆÓ Î·Ù¿ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ı· ÂÍÂÙ·ÛıÔ‡Ó Î·È ÔÚÈÛÙÈÎÔÔÈËıÔ‡Ó. ∏ ÂÙ·ÈÚÂ›· ‰ÂÓ Û¯ËÌ¿ÙÈÛÂ Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ÙÔ ÂÓ‰Â¯fiÌÂÓÔ ÂÈ‚ÔÏ‹˜ ÚfiÛıÂÙˆÓ ÊfiÚˆÓ Î·È ÚÔÛ·˘Í‹ÛÂˆÓ Î·Ù¿ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ÔÈ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ ı· ÂÍÂÙ·ÛıÔ‡Ó Î·È ÔÚÈÛÙÈÎÔÔÈËıÔ‡Ó.°ÓÒÌË: ∫·Ù¿ ÙË ÁÓÒÌË Ì·˜, ÔÈ ·ÓˆÙ¤Úˆ √ÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Â‡ÏÔÁ· ·fi Î¿ıÂ Ô˘ÛÈÒ‰Ë ¿Ô„Ë ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙË˜ ÂÙ·ÈÚÂ›·˜ Î·Ù¿ ÙËÓ 31 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 2008 Î·È ÙËÓ ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ ÙË˜ Â›‰ÔÛË ÁÈ· ÙË ¯Ú‹ÛË Ô˘ ¤ÏËÍÂ ÙËÓ ËÌÂÚÔÌËÓ›· ·˘Ù‹, Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· §ÔÁÈÛÙÈÎ¿ ¶ÚfiÙ˘· Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¡ÔÌÔıÂÛ›·. ∞Ó·ÊÔÚ¿ Â› ¿ÏÏˆÓ ÓÔÌÈÎÒÓ Î·È Î·ÓÔÓÈÛÙÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ: ∂·ÏËıÂ‡Û·ÌÂ ÙË Û˘ÌÊˆÓ›· ÙÔ˘ ÂÚÈÂ¯ÔÌ¤ÓÔ˘ ÙË˜ ¤ÎıÂÛË˜ ÙÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓˆÙ¤Úˆ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÛÙ· Ï·›ÛÈ· ÙˆÓ ÔÚÈ˙ÔÌ¤ÓˆÓ ·fi Ù· ¿ÚıÚ· 37 Î·È 43· ÙÔ˘ ∫.¡. 2120/1920. ∞ı‹Ó·, 6 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 2009 ∏ √ÚÎˆÙfi˜ ∂ÏÂÁÎÙ‹˜ §ÔÁÈÛÙ‹˜ ∞¡¡∞ ∞ƒ. ∆™∂§π∫√À ∞.ª. ™√∂§ 17131 ™√§ ·.Â.Ô.Â º. ¡¤ÁÚË 3, ∞‹Ó·

 ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ YΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Επενδυτική ισχύς

Ικανοποιητικός ο ρυθµός ανόδου των εσόδων του κλάδου υγείας στο 9% κατά µέσο όρο, που υστερεί έναντι του µέσου ετήσιου ρυθµού µεταβολής της τελευταίας 3ετίας (12%). Ελαφρώς καλύτερες είναι οι επιδόσεις των µεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου 11% (18% στην 3ετία).  του Αλέξη Νικολαϊδη

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

κλάδος των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας τα τελευταία χρόνια εκτιµάται ότι αναπτύσσεται µε 15% ετησίως. Η ανάπτυξή του τροφοδοτείται από τη συνεχή αύξηση των δαπανών υγείας, τη χαµηλή ποιότητα υπηρεσιών του ΕΣΥ, την ενίσχυση της ιδιωτικής ασφάλισης, την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέµατα υγείας και τη σταδιακή γήρανση του πληθυσµού της χώρας. Το 2007 η συνολική δαπάνη υγείας διαµορφώθηκε σε 9,6% του αεπ, ποσοστό που κατατάσσει την Ελλάδα στην 9η θέση µεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ (µέσος όρος 8,9%). Ο δηµόσιος τοµέας καλύπτει το 60% των συνολικών δαπανών, ενώ ο ιδιωτικός το 40%, ποσοστά που υποδεικνύουν την έλλειψη χρηµατοδότησης του ΕΣΥ και την πρόοδο των ιδιωτικών οµίλων υγείας. Καθοριστικό παράγοντα για την ανοδική τάση των δαπανών υγείας αποτελεί η συνεχώς αυξανόµενη φαρµακευτική δαπάνη. Επίσης, σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζει και η χρησιµοποίηση προηγµένης τεχνολογίας και νέων µεθόδων εξετάσεων και θεραπείας, οι οποίες καθιστούν ακριβότερες τις παρεχόµενες υπηρεσίες και οδηγούν τους ασφαλιστικούς οργανισµούς στην καταβολή ολοένα και µεγαλύτερων αποζηµιώσεων. Οι σηµαντικές επενδυτικές κινήσεις του κλάδου στόχο έχουν τη διεύρυνση των µεριδίων αγοράς και την ανταπόκριση στις εξελίξεις της σύγχρονης ιατρικής τεχνολογίας και θεραπευτικών µεθόδων. Αυτές οι κινήσεις υλοποιούνται και µέσω στρατηγικών εξαγορών–συγχωνεύσεων & συµµαχιών. Οι κορυφαίες εταιρείες του κλάδου έχουν υλο-

ποιήσει επενδύσεις σε χώρες των Βαλκανίων. Ήδη οι µεγαλύτεροι εγχώριοι όµιλοι έχουν δροµολογήσει τις πρώτες τους κινήσεις: το Ιατρικό Κέντρο στη Ρουµανία µε τρία διαγνωστικά κέντρα και 6 γραφεία εκπροσώπησης στην Αν. Ευρώπη, το Υγεία σε Τουρκία, Κύπρο -µέσω εξαγορών - και Αλβανία (κατασκευή νοσοκοµείου στα Τίρανα) και η Euromedica επίσης στην Αλβανία µέσω της πρόσφατης εξαγοράς δικτύου διαγνωστικών κέντρων. Βασικό µοχλό ανάπτυξης της ζήτησης για το άµεσο µέλλον θα αποτελέσει η συνεργασία µε ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς ο ρόλος των τελευταίων - και συνεπώς η διαπραγµατευτική τους δυνατότητα - θα ενισχυθεί. Θετικότερες προοπτικές αναµένεται να προκύψουν από τον τοµέα των συµβολαίων ζωής. Ο ανταγωνισµός για τη σύναψη των συνεργασιών αυτών θα µεταφερθεί στον χώρο της τιµολόγησης των υπηρεσιών. Επίσης, αναµένεται η συνεργασία µεταξύ των µεγαλύτερων οµίλων για την προµήθεια τεχνολογικού εξοπλισµού και αναλώσιµων, σε µια προσπάθεια περιορισµού του κόστους. Τέλος, οι Συµπράξεις Δηµοσίου και Ιδιωτικού Τοµέα µπορούν να ανοίξουν το δρόµο για την ανάληψη του management από τις ιδιωτικές κλινικές, συµβάλλοντας στην πιο ορθολογική κατανοµή δηµόσιων πόρων και βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών του ΕΣΥ. Ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι εταιρείες του κλάδου είναι το περιοριστικό θεσµικό πλαίσιο, τόσο στη δευτεροβάθµια όσο και στην πρωτοβάθµια υγεία. Στον χώρο των κλινικών τίθενται περιορισµοί ως προς το απασχολούµενο προσωπικό

και το χώρο ανά κλίνη, αυξάνοντας σηµαντικά το λειτουργικό κόστος. Σηµαντική δυσχέρεια προκαλεί και η πολύ αργή είσπραξη των απαιτήσεων από τους δηµόσιους ασφαλιστικούς φορείς λόγω των ελλειµµάτων των τελευταίων.

Τα αποτελέσµατα του 2008 Από τα οικονοµικά αποτελέσµατα 200 περίπου επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών υγείας για το 2008 προκύπτει ρυθµός ανόδου των εσόδων 9% κατά µέσο όρο, επίδοση η οποία είναι µεν ικανοποιητική υστερεί ωστόσο έναντι του µέσου ετήσιου ρυθµού µεταβολής της τελευταίας 3ετίας (12%). Ελαφρώς καλύτερες επιδόσεις επιτυγχάνουν οι µεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου, 11% (18% στην 3ετία). Θετικό στοιχείο είναι ότι το 85% του δείγµατος εµφανίζει υψηλότερες πωλήσεις το 2008. Σε επίπεδο καθαρής κερδοφορίας οι επιδόσεις δεν είναι τόσο ικανοποιητικές, καθώς ο µέσος ρυθµός αύξησης δεν ξεπερνά το 4,5%, έναντι µέσης ανόδου 17% την τελευταία 3ετία. Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις µε έσοδα άνω των 3 εκατ. ευρώ εµφανίζουν µέση µείωση 1%. Πάντως, 9 στις 10 επιχειρήσεις είναι κερδοφόρες. Η συνολική δανειακή επιβάρυνση είναι σχετικά υψηλή, µε τον δείκτη ξένων προς ίδια κεφάλαια στο 1,7, σχεδόν σταθερός έναντι του 2007, ενώ ο βραχυπρόθεσµος τραπεζικός δανεισµός σε σύγκριση µε τα έσοδα εκτιµάται στο χαµηλό 13,4%, το οποίο µάλιστα είναι βελτιωµένο µία ποσοστιαία µονάδα έναντι του 2007. Επισηµαίνεται ότι το ποσοστό των επιχειρήσεων µε βραχυπρόθεσµο δανεισµό που υπερβαίνει το 35%

 Με τη συνεργασία της

των ετήσιων εσόδων είναι ιδιαίτερα χαµηλό, στο 12%. Η ικανότητα κάλυψης των τόκων είναι υψηλή, υπερβαίνοντας τις 9 φορές από τα λειτουργικά κέρδη, αν και υποχωρεί από τις 12 φορές για το διάστηµα 2007-2006. Η είσπραξη των απαιτήσεων είναι σχετικά βραδεία και εµφανίζει αυξητική τάση την τελευταία 3ετία, από τις 127 στις 154 ηµέρες. Ωστόσο, η ακόµη βραδύτερη αποπληρωµή των προµηθευτών, στις 185 ηµέρες, διαµορφώνει αρνητικό εµπορικό κύκλο και ικανοποιητικό δείκτη γενικής ρευστότητας (1,3). Παρά τη χαµηλή µέση αύξηση των κερδών, το περιθώριο καθαρής κερδοφορίας διατηρείται στο υψηλότατο 14%, επίδοση η οποία συνδυαζόµενη µε την σχετικά αυξηµένη κεφαλαιακή µόχλευση διαµορφώνει εντυπωσιακή - και βελτιούµενη - απόδοση των ιδίων κεφαλαίων, αγγίζοντας το 2008 το 42%. Επισηµαίνεται ότι οι επιδόσεις των µεγαλύτερων επιχειρήσεων (δευτεροβάθµια υγεία κατά κύριο λόγο) είναι σαφώς χαµηλότερες (4% καθαρό περιθώριο, 11,7% RoE), που αντανακλά τις υψηλές επενδύσεις σε πάγια και ανθρώπινο δυναµικό, αλλά και τα χαµηλότερα περιθώρια συγκριτικά µε τα αµιγώς διαγνωστικά κέντρα.

�� µ�� 2008

2007

2006

2005

��. �� / ��

49,0%

48,0%

47,3%

48,7%

��. �� . / ��

13,4%

14,5%

14,8%

16,7%

1,74

1,77

1,67

1,44

9,1

12,5

11,9

10,5

��

1,27

1,18

1,14

1,12

�µ��

1,18

1,16

1,14

1,09

��

�µ��

-23

-27

-30

�µ��

154

142

127

130

�µ�� µ��

185

177

165

168

�� µ��

36,2%

37,2%

33,1%

32,8%

��

20,7%

21,3%

17,6%

15,1%

�� (�� )

14,0%

13,4%

10,1%

8,8%

��

14,7%

13,3%

9,3%

9,8%

��

41,7%

35,4%

28,8%

26,8%

�µ�� µ�� & ��

�� µ��

2008

� 08/07

��

278,48

2,1%

EUROMEDICA �.�.

��

159,40

4,4%

152,64

20,41

�� .�.

��

132,71

23,2%

107,68

22,76

�� .�.

��

109,05

7,9%

101,02

39,73

�� A.E.

��

93,59

6,6%

87,75

7,63

�� .�.

��

91,96

9,1%

84,31

18,04

�� .�.

��

87,38

13,7%

76,82

20,73

�� .�.

��

86,12

15,3%

74,69

�� GENERAL �.�.

��

70,62

9,6%

64,45

�� .�.

��

59,39

11,6%

�� .�.

��

30,79

�� M.D. HOSPITAL A.E.

��

�� .�.

��

�� .�. �� .�. �� (��. €)

��µ��

2007

2008

� 08/07

2007

2008

� 08/07

2007

272,83

29,17

-17,9%

35,51

7,14

-67,0%

21,61

-3,2%

21,10

-26,02

-204,3%

24,94

17,0%

19,45

10,77

-24,1%

14,19

7,7%

36,90

32,80

1,6%

32,29

8,8%

7,01

0,54

689,6%

-0,09

29,4%

13,94

8,00

8,1%

7,40

4,1%

19,92

16,71

0,9%

16,56

29,57

-2,5%

30,32

19,48

-20,9%

24,62

9,47

36,9%

6,92

3,74

3209,1%

0,11

53,19

2,27

-35,5%

3,52

-1,99

-236,4%

1,46

2,8%

29,96

6,15

13,5%

5,42

2,46

-40,5%

4,13

28,75

70,5%

16,86

1,11

387,9%

-0,38

0,03

102,5%

-1,18

24,95

20,4%

20,72

10,11

79,9%

5,62

9,04

93,9%

4,66

��

24,25

22,9%

19,73

4,12

48,3%

2,78

3,10

69,7%

1,83

��

23,60

9,0%

21,64

1,89

-8,5%

2,07

1,03

-5,0%

1,08

608,54

16,1%

524,08

105,65

17,1%

90,24

59,79

15,8%

51,64

11,8% 1.708,37

328,81

9,5% 300,34

146,62

-28,6%

205,25

1.909,57

�� µ� �� . ��µ��µ�� µ�� 7/7/2009

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� , �� & ��

�� .�.�.

��

ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙ∆ΩΝ ΒΙΒΛΙΟΧΑΡΤΟΠΩΛΕΙΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ Μ.Α.Ε. 16601/06/Β/88/13 Έδρα: Φαβιέρου 5, 14452 Μεταµόρφωση Αττικής

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ: από 1η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2008 έως 31η ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008 (∆ηµοσιευόµενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη, κατά τα ∆ΛΠ) ∆· ·Ú·Î¿Ùˆ ÛÙÔÈ¯Â›· Î·È ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜, Ô˘ ÚÔÎ‡ÙÔ˘Ó ·fi ÙÈ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÂ Ì›· ÁÂÓÈÎ‹ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Î·È Ù· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÙË˜ ¶§∞π™π√ COMPUTERS ∞.∂.µ.∂ Î·È ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘. ™˘ÓÈÛÙÔ‡ÌÂ ÂÔÌ¤Óˆ˜ ÛÙÔÓ ·Ó·ÁÓÒÛÙË, ÚÈÓ ÚÔ‚Â› ÛÂ ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ Â›‰Ô˘˜ ÂÂÓ‰˘ÙÈÎ‹ ÂÈÏÔÁ‹ ‹ ¿ÏÏË Û˘Ó·ÏÏ·Á‹ ÌÂ ÙËÓ ∂Ù·ÈÚÂ›·, Ó· ·Ó·ÙÚ¤ÍÂÈ ÛÙËÓ ‰ÈÂ‡ı˘ÓÛË ‰È·‰ÈÎÙ‡Ô˘ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜, fiÔ˘ ·Ó·ÚÙÒÓÙ·È ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·ıÒ˜ Î·È Ë ¤ÎıÂÛË ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÙÔ˘ ÔÚÎˆÙÔ‡ ÂÏÂÁÎÙ‹ ÏÔÁÈÛÙ‹. ∞ÚÌfi‰È· ÀËÚÂÛ›· - ¡ÔÌ·Ú¯›· (‹ ¶ÚˆÙÔ‰ÈÎÂ›Ô): ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ∞Ó¿Ù˘ÍË˜, ¢ÈÂ‡ı˘ÓÛË ∞ÓˆÓ‡ÌˆÓ ∂Ù·ÈÚÂÈÒÓ Î·È ¶›ÛÙÂˆ˜ ¢ÈÂ‡ı˘ÓÛË ¢È·‰ÈÎÙ‡Ô˘: www.plaisio.gr ™‡ÓıÂÛË ¢ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘: °ÂÚ¿Ú‰Ô˜ ∫ˆÓ. °ÂÒÚÁÈÔ˜ (¶ÚfiÂ‰ÚÔ˜ Î·È ¢ÈÂ˘ı‡ÓˆÓ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜), °ÂÚ¿Ú‰Ô˜ °ÂˆÚ. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ (∞ÓÙÈÚfiÂ‰ÚÔ˜), ™·Ì„ÒÓ ∂Ï¤ÓË (ª¤ÏÔ˜), §È¿ÛÎ·˜ Ã·Ú °ÂÒÚÁÈÔ˜ (ª¤ÏÔ˜), ∆Û›ÚÔ˜ ∫ˆÓ. ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ (ª¤ÏÔ˜), ª·‡ÚÔ˘ ∞ÓÙÈfiË - ÕÓÓ· (ª¤ÏÔ˜) ∏ÌÂÚÔÌËÓ›· ¤ÁÎÚÈÛË˜ ·fi ÙÔ ¢ÈÔÈÎËÙÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ ÂÙ‹ÛÈˆÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ: 28 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 2009 √ÚÎˆÙfi˜ ÂÏÂÁÎÙ‹˜ §ÔÁÈÛÙ‹˜: ∞Ó¿ÁÓÔ˜ £. §˘Ì¤ÚË˜ (∞ª ™√∂§ 11241) ∂ÏÂÁÎÙÈÎ‹ ÂÙ·ÈÚÂ›·: BDO ¶ÚfiÙ˘Ô˜ ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ∂ÏÂÁÎÙÈÎ‹ ∞∂ (∞ª ™√∂§ 111) ∆‡Ô˜ ¤ÎıÂÛË˜ ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÂÏÂÁÎÙÒÓ: ªÂ Û‡ÌÊˆÓË ÁÓÒÌË

™∆√πÃ∂π∞ π™√§√°π™ª√À

31.12.2008

31.12.2007

31.12.2008

31.12.2007

40.851 0 726 4.514 55.570 40.691 6.133

26.152 0 411 3.659 63.524 38.156 7.549

40.760 0 721 5.147 54.100 43.442 6.099

26.001 0 402 4.411 62.359 40.409 7.530

0 8.495 147.946

0 8.151 158.421

0 8.287 149.399

7.066 42.313 49.378 0 49.378 11.783 1.424 17.989 76.516

7.066 44.892 51.958 0 51.958 12.426 1.114 509 81.940

7.066 44.009 51.074 – 51.074 11.783 1.424 17.989 76.150

7.066 46.655 53.721 – 53.721 12.426 1.114 509 81.630

0 107.712

0 95.989

0 107.346

0 95.679

157.090

147.946

158.421

149.399

™∆√πÃ∂π∞ ∫∞∆∞™∆∞™∏™ ∞¶√∆∂§∂™ª∞∆ø¡ Ãƒ∏™∏™

√ √ªπ§√™

∏ ∂∆∞πƒ∂π∞

™˘ÓÂ¯È˙ﬁÌÂÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈﬁÙËÙÂ˜ 01.01-31.12.2007 01.01-31.12.2008

411.901 74.935

385.023 71.581

408.750 73.479

382.553 70.676

9.373 5.987 4.257

16.374 13.684 9.855

9.383 5.920 4.190

16.816 14.081 10.244

4.257 0

9.855 0

4.190 –

10.244 –

0,1928 –

0,4464 –

0,1898 0,1200

0,4640 0,3000

13.055

19.627

12.995

19.989

31.12.2008

31.12.2007

31.12.2008

31.12.2007

51.958

48.064

53.721

49.438

4.257 0 -6.624

9.855 0 -5.962

4.190 0 -6.624

10.244 0 -5.962

-213 0

0 0

-213 0

0 0

49.378

51.958

51.074

53.721

∫¤Ú‰Ë ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ ·Ó¿ ÌÂÙÔ¯‹ – ‚·ÛÈÎ¿ (ÛÂ ú) ¶ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÔ Ì¤ÚÈÛÌ· ·Ó¿ ÌÂÙÔ¯‹ – (ÛÂ ú) ∫¤Ú‰Ë / (˙ËÌÈ¤˜) ÚÔ ÊfiÚˆÓ, ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎÒÓ, ÂÂÓ‰˘ÙÈÎÒÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Î·È ·ÔÛ‚¤ÛÂˆÓ

™∆√πÃ∂π∞ ∫∞∆∞™∆∞™∏™ ª∂∆∞µ√§ø¡ ∫∞£∞ƒ∏™ £∂™∏™ Ãƒ∏™∏™ (ÂÙ‹ÛÈ· ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó· Î·È ÌË ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó·) ÔÛ¿ ÂÎÊÚ·ÛÌ¤Ó· ÛÂ ¯ÈÏ. ú ™‡ÓÔÏÔ ∫·ı·Ú‹˜ ı¤ÛË˜ ¤Ó·ÚÍË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ (01.01.2008 Î·È 01.01.2007 ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯·) ∫¤Ú‰Ë/(˙ËÌÈ¤˜) ÙË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜, ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ (Û˘ÓÂ¯È˙fiÌÂÓÂ˜ Î·È ‰È·ÎÔÂ›ÛÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜) ∞‡ÍËÛË/(ÌÂ›ˆÛË) ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÂÙ·ÈÚÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ¢È·ÓÂÌËı¤ÓÙ· ÌÂÚ›ÛÌ·Ù· ∫·ı·Úfi ÂÈÛfi‰ËÌ· Î·Ù·¯ˆÚËÌ¤ÓÔ ·’ Â˘ıÂ›·˜ ÛÙËÓ Î·ı·Ú‹ ı¤ÛË ∞ÁÔÚ¤˜ / (ˆÏ‹ÛÂÈ˜) È‰›ˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ™‡ÓÔÏÔ ∫·ı·Ú‹˜ ı¤ÛË˜ Ï‹ÍË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ (31.12.2008 Î·È 31.12.2007 ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯·)

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

0 8.606 157.090

(ÂÙ‹ÛÈ· ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó· Î·È ÌË ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó·) ÔÛ¿ ÂÎÊÚ·ÛÌ¤Ó· ÛÂ ¯ÈÏ. ú ∫‡ÎÏÔ˜ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ªÈÎÙ¿ Î¤Ú‰Ë / (˙ËÌÈ¤˜) ∫¤Ú‰Ë / (˙ËÌÈ¤˜) ÚÔ ÊfiÚˆÓ, ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎÒÓ Î·È ÂÂÓ‰˘ÙÈÎÒÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ∫¤Ú‰Ë / (˙ËÌÈ¤˜) ÚÔ ÊfiÚˆÓ ∫¤Ú‰Ë / (˙ËÌÈ¤˜) ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ ∫·Ù·Ó¤ÌÔÓÙ·È ÛÂ: ªÂÙfi¯Ô˘˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ ªÂÙfi¯Ô˘˜ ªÂÈÔ„ËÊ›·˜

™∆√πÃ∂π∞ ∫∞∆∞™∆∞™∏™ ∆∞ª∂π∞∫ø¡ ƒ√ø¡ Ãƒ∏™∏™

∏ ∂∆∞πƒ∂π∞

√ √ªπ§√™

(ÂÙ‹ÛÈ· ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó· Î·È ÌË ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó·) ÔÛ¿ ÂÎÊÚ·ÛÌ¤Ó· ÛÂ ¯ÈÏ. ú ∂¡∂ƒ°∏∆π∫√ π‰ÈÔ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂÓ· ÂÓÛÒÌ·Ù· ¿ÁÈ· ÛÙÔÈ¯Â›· ∂ÂÓ‰‡ÛÂÈ˜ ÛÂ ·Î›ÓËÙ· Õ˘Ï· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· §ÔÈ¿ ÌË Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ∞Ôı¤Ì·Ù· ∞·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ·fi ÂÏ¿ÙÂ˜ §ÔÈ¿ Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ªË Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ÚÔÔÚÈ˙fiÌÂÓ· ÁÈ· ÒÏËÛË ∆·ÌÂÈ·Î¿ ‰È·ı¤ÛÈÌ· Î·È ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· ™À¡√§√ ∂¡∂ƒ°∏∆π∫√À ∫∞£∞ƒ∏ £∂™∏ & À¶√Ãƒ∂ø™∂π™ ªÂÙÔ¯ÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ §ÔÈ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ∫·ı·Ú‹˜ £¤ÛË˜ ™‡ÓÔÏÔ ∫·ı·Ú‹˜ £¤ÛË˜ ÌÂÙfi¯ˆÓ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ (·) ¢ÈÎ·ÈÒÌ·Ù· ÌÂÈÔ„ËÊ›·˜ (‚) ™‡ÓÔÏÔ ∫·ı·Ú‹˜ £¤ÛË˜ (Á) = (·)+(‚) ª·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÂ˜ ‰·ÓÂÈ·Î¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜/§ÔÈ¤˜ Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÂ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ µÚ·¯˘ÚfiıÂÛÌÂ˜ ‰·ÓÂÈ·Î¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ §ÔÈ¤˜ ‚Ú·¯˘ÚfiıÂÛÌÂ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ÀÔ¯ÚÂÒÛÂÈ˜ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÌË Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ÚÔÔÚÈ˙fiÌÂÓ· ÁÈ· ÒÏËÛË ™‡ÓÔÏÔ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ (‰) ™À¡√§√ ∫∞£∞ƒ∏™ £∂™∏™ & À¶√Ãƒ∂ø™∂ø¡ (Â) = (Á) + (‰)

¶ÚfiÛıÂÙ· ÛÙÔÈ¯Â›· Î·È ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜: 1. ∂› ÙˆÓ ·Á›ˆÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ Î·È ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ ‰ÂÓ ˘Ê›ÛÙ·ÓÙ·È ÂÌÚ¿ÁÌ·Ù· ‚¿ÚË. 2. ¢ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Â›‰ÈÎÂ˜ ‹ ˘fi ‰È·ÈÙËÛ›· ‰È·ÊÔÚ¤˜ Î·ıÒ˜ Î·È ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ‰ÈÎ·ÛÙÈÎÒÓ ‹ ‰È·ÈÙËÙÈÎÒÓ ÔÚÁ¿ÓˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹ ÂÓ‰¤¯ÂÙ·È Ó· ¤¯Ô˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î‹ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ Î·È ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘. ∆Ô ÔÛfi ÙË˜ Úfi‚ÏÂ„Ë˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ¿ÛË˜ Ê‡ÛÂˆ˜ Â›‰ÈÎÂ˜ ‹ ˘fi ‰È·ÈÙËÛ›· ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÙËÓ 31/12/2008 ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ∂Ù·ÈÚÂ›· ÛÂ 0 Â˘ÚÒ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ŸÌÈÏÔ ÛÂ 0 Â˘ÚÒ. √È ·Ó¤ÏÂÁÎÙÂ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¿ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ Î·È ÙˆÓ ∂Ù·ÈÚÂÈÒÓ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘, ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ·Ó·Ï˘ÙÈÎ¿ ÛÙË ÛËÌÂ›ˆÛË 27 ÙˆÓ ∂Ù‹ÛÈˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ. ™˘Ó·ÊÒ˜ ÂÈÛËÌ·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÙÔ ÔÛfi ÙˆÓ ÚÔ‚Ï¤„ÂˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÂ›, ÛˆÚÂ˘ÙÈÎ¿ ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ó¤ÏÂÁÎÙÂ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¿ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ Â›Ó·È 844 ¯ÈÏ. Â˘ÚÒ, ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂÙ·ÈÚÂ›· fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ŸÌÈÏÔ Î·È ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÚÔ‚Ï¤„ÂˆÓ Â›Ó·È 1.496 ¯ÈÏ. Â˘ÚÒ ÁÈ· ÙËÓ ∂Ù·ÈÚÂ›· Î·È 1.496 ¯ÈÏ. Â˘ÚÒ ÁÈ· ÙÔÓ ŸÌÈÏÔ, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ÛËÌÂ›ˆÛË 21 ÙˆÓ ∂Ù‹ÛÈˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ (§ÔÈ¤˜ ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ 652 ¯ÈÏ. Â˘ÚÒ ÁÈ· ÙËÓ ∂Ù·ÈÚÂ›· Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ŸÌÈÏÔ Î·È ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ ÁÈ· ·Ó¤ÏÂÁÎÙÂ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¿ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ 844 ¯ÈÏ. Â˘ÚÒ ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙËÓ ∂Ù·ÈÚÂ›· fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ŸÌÈÏÔ) 3. Œ¯Ô˘Ó ÙËÚËıÂ› ÔÈ µ·ÛÈÎ¤˜ §ÔÁÈÛÙÈÎ¤˜ ∞Ú¯¤˜ ÙˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÙË˜ 31/12/2007. 4. √È ∂Ù·ÈÚÂ›Â˜ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜ ÂˆÓ˘Ì›Â˜ Î·È ‰ÈÂ˘ı‡ÓÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜, Ù· ÔÛÔÛÙ¿ ÌÂ Ù· ÔÔ›· Ë ªËÙÚÈÎ‹ ∂Ù·ÈÚÂ›· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙÔ ÌÂÙÔ¯ÈÎfi ÙÔ˘˜ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, Ë Û¯¤ÛË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ (¿ÌÂÛË ‹ ¤ÌÌÂÛË), Î·ıÒ˜ Î·È Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜ ÂÓÛˆÌ¿ÙˆÛË˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÈ˜ ∂ÓÔÔÈËÌ¤ÓÂ˜ √ÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ 2008 ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ·Ó·Ï˘ÙÈÎ¿ ÛÙÈ˜ ÛËÌÂÈÒÛÂÈ˜ 7 Î·È 8 ÙˆÓ ∂Ù‹ÛÈˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ. 5. √ ·ÚÈıÌfi˜ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙË˜ ÙÚ¤¯Ô˘Û·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘: √Ì›ÏÔ˘ 1.441 ¿ÙÔÌ· (12ÌËÓÔ 2007 1.399 ¿ÙÔÌ·), ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ 1.384 ¿ÙÔÌ· (12ÌËÓÔ 2007 1.352 ¿ÙÔÌ·). 6. ∆Ô πÛÔ‰‡Ó·ÌÔ ÙË˜ % ™˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ ÂÙ·ÈÚÂ›· Plaisio Computers JSC Â›Ó·È 100% Î·È Î·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ· ÛÙ· ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó· ÛÙÔÈ¯Â›· ÙË˜ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ, ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰ÈÎ·ÈÒÌ·Ù· ÌÂÈÔ„ËÊ›·˜. 7. ∆Ô ÂÈÛfi‰ËÌ· Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Î·Ù·¯ˆÚËÌ¤ÓÔ ·ãÂ˘ı¤È·˜ ÛÙË ∫·ı·Ú‹ £¤ÛË, ·ÊÔÚ¿ ·ÔÙ›ÌËÛË ·Ú¿ÁˆÁÔ˘ ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡ ÚÔ˚fiÓÙÔ˜ Ô˘ ÙËÓ 31.12.2008 ·ÔÙÈÌ‹ıËÎÂ ·fi ÙÔ ·ÓÙÈÛ˘Ì‚·ÏÏfiÌÂÓÔ ÈÛÙˆÙÈÎfi ›‰Ú˘Ì· ˆ˜ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË 212 ¯ÈÏ. Â˘ÚÒ Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔÌ¤ÓË˜ ÙË˜ ·Ó·‚·ÏÏfiÌÂÓË˜ ÊÔÚÔÏÔÁ›·˜ Ô˘ ÚÔ¤Î˘„Â, fiˆ˜ ·Ó·Ï‡ÂÙ·È ÛÙÈ˜ ÛËÌÂÈÒÛÂÈ˜ 17, 19 Î·È 23 ∂Ù‹ÛÈˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ 8. ∆· ÔÛ¿ ÙˆÓ ˆÏ‹ÛÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÁÔÚÒÓ ÛˆÚÂ˘ÙÈÎ¿ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙË˜ ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙÈÎ‹˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ Î·È Ù· ˘fiÏÔÈ· ÙˆÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ Î·È ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ ÛÙË Ï‹ÍË ÙË˜ ÙÚ¤¯Ô˘Û·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔÎ‡„ÂÈ ·fi Û˘Ó·ÏÏ·Á¤˜ ÙË˜ ÌÂ Ù· Û˘Ó‰Â‰ÂÌ¤Ó· Î·Ù¿ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ¢§¶ 24 ÚÔ˜ ·˘Ù‹Ó Ì¤ÚË ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ÂÍ‹˜:

∏ ∂∆∞πƒ∂π∞

01.01-31.12.2007

01.01-31.12.2008

01.01-31.12.2007

5.987

13.684

5.920

14.081

3.683

3.253

3.613

3.173

32 107 109

0 254 -60

32 107 109

50 254 -60

375 3.537

69 2.781

502 3.463

123 2.735

7.954 -175

-20.721 -11.470

8.259 -667

-20.948 -11.642

-3.321

33.676

-3.664

33.722

-4.175 -5.679

-2.970 -5.452

-4.147 -5.392

-2.954 -5.599

8.434

13.044

8.135

12.935

-19.244

-10.412

-19.238

-10.384

0 651 57

0 482 0

0 698 57

0 475 37

-18.536

-9.930

-18.484

-9.872

0 0 26.346 -9.509

0 0 25.933 -22.215

0 0 26.346 -9.509

0 0 25.933 -22.215

0 -6.624

0 -5.962

0 -6.624

0 -5.962

10.213

-2.244

10.213

-2.244

111

870

-136

819

∆·ÌÂÈ·Î¿ ‰È·ı¤ÛÈÌ· Î·È ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· ¤Ó·ÚÍË˜ ¯Ú‹ÛË˜

8.495

7.625

8.287

7.468

∆·ÌÂÈ·Î¿ ‰È·ı¤ÛÈÌ· Î·È ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· Ï‹ÍË˜ ¯Ú‹ÛË˜

8.606

8.495

8.151

8.287

§ÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ∞ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÚÔ ÊfiÚˆÓ ¶Ï¤ÔÓ / ÌÂ›ÔÓ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ÁÈ·: ∞ÔÛ‚¤ÛÂÈ˜ ∞ÔÌÂÈÒÛÂÈ˜ ∂ÓÛÒÌ·ÙˆÓ Î·È Õ˘ÏˆÓ ¶·Á›ˆÓ ¶ÂÚÈÔ˘ÛÈ·ÎÒÓ ™ÙÔÈ¯Â›ˆÓ ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ ™˘Ó·ÏÏ·ÁÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ∞ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (¤ÛÔ‰·, ¤ÍÔ‰·, Î¤Ú‰Ë Î·È ˙ËÌÈ¤˜) ÂÂÓ‰˘ÙÈÎ‹˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÃÚÂˆÛÙÈÎÔ› ÙfiÎÔÈ Î·È Û˘Ó·Ê‹ ¤ÍÔ‰· ¶Ï¤ÔÓ/ ÌÂ›ÔÓ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ÁÈ· ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÒÓ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ Î›ÓËÛË˜ ‹ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙÈ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜: ªÂ›ˆÛË / (·‡ÍËÛË) ·ÔıÂÌ¿ÙˆÓ ªÂ›ˆÛË / (·‡ÍËÛË) ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ (ªÂ›ˆÛË) / ·‡ÍËÛË ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ (ÏËÓ ‰·ÓÂÈ·ÎÒÓ) ªÂ›ÔÓ: ÃÚÂˆÛÙÈÎÔ› ÙfiÎÔÈ Î·È Û˘Ó·Ê‹ ¤ÍÔ‰· Î·Ù·‚Â‚ÏËÌ¤Ó· ∫·Ù·‚Â‚ÏËÌ¤ÓÔÈ ÊfiÚÔÈ ™‡ÓÔÏÔ ÂÈÛÚÔÒÓ / (ÂÎÚÔÒÓ) ·fi ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ (·) ∂ÂÓ‰˘ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ∞fiÎÙËÛË ı˘Á·ÙÚÈÎÒÓ, Û˘ÁÁÂÓÒÓ, ÎÔÈÓÔÚ·ÍÈÒÓ Î·È ÏÔÈÒÓ ÂÂÓ‰‡ÛÂˆÓ ∞ÁÔÚ¿ ÂÓÛÒÌ·ÙˆÓ Î·È ¿˘ÏˆÓ ·Á›ˆÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ ∂ÈÛÚ¿ÍÂÈ˜ ·fi ˆÏ‹ÛÂÈ˜ ÂÓÛÒÌ·ÙˆÓ Î·È ¿˘ÏˆÓ ·Á›ˆÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ Î·È ÏÔÈÒÓ ÂÂÓ‰‡ÛÂˆÓ ∆fiÎÔÈ ÂÈÛÚ·¯ı¤ÓÙÂ˜ ªÂÚ›ÛÌ·Ù· ÂÈÛÚ·¯ı¤ÓÙ· ™‡ÓÔÏÔ ÂÈÛÚÔÒÓ / (ÂÎÚÔÒÓ) ·fi ÂÂÓ‰˘ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ (‚) ÃÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ∂ÈÛÚ¿ÍÂÈ˜ ·fi ·‡ÍËÛË ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ¶ÏËÚˆÌ¤˜ ÁÈ· ÌÂ›ˆÛË ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ∂ÈÛÚ¿ÍÂÈ˜ ·fi ÂÎ‰Ôı¤ÓÙ·/·Ó·ÏËÊı¤ÓÙ· ‰¿ÓÂÈ· ∂ÍÔÊÏ‹ÛÂÈ˜ ‰·ÓÂ›ˆÓ ∂ÍÔÊÏ‹ÛÂÈ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ ·fi ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎ¤˜ ÌÈÛıÒÛÂÈ˜ (¯ÚÂÔÏ‡ÛÈ·) ªÂÚ›ÛÌ·Ù· ÏËÚˆı¤ÓÙ· ™‡ÓÔÏÔ ÂÈÛÚÔÒÓ / (ÂÎÚÔÒÓ) ·fi ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ (Á)

∏ ∂∆∞πƒ∂π∞

√ √ªπ§√™

√ √ªπ§√™ 01.01-31.12.2008

(ÂÙ‹ÛÈ· ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó· Î·È ÌË ÂÓÔÔÈËÌ¤Ó·) ÔÛ¿ ÂÎÊÚ·ÛÌ¤Ó· ÛÂ ¯ÈÏ. ú (ª¤ıÔ‰Ô˜ ™˘ÌÏ‹ÚˆÛË˜ ∫·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ∆·ÌÂÈ·ÎÒÓ ƒÔÒÓ: ŒÌÌÂÛË ª¤ıÔ‰Ô˜)

∫·ı·Ú‹ ·‡ÍËÛË / (ÌÂ›ˆÛË) ÛÙ· Ù·ÌÂÈ·Î¿ ‰È·ı¤ÛÈÌ· Î·È ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· ¯Ú‹ÛË˜ (·) + (‚) + (Á)

¶ÔÛ¿ ÛÂ ¯ÈÏ. ∂˘ÚÒ ŒÛÔ‰· ŒÍÔ‰· ∞·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ÀÔ¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ™˘Ó·ÏÏ·Á¤˜ Î·È ·ÌÔÈ‚¤˜ ‰ÈÂ˘ı˘ÓÙÈÎÒÓ ÛÙÂÏÂ¯ÒÓ Î·È ÌÂÏÒÓ ÙË˜ ‰ÈÔ›ÎËÛË˜ ∞·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ·ﬁ ‰ÈÂ˘ı˘ÓÙÈÎ¿ ÛÙÂÏ¤¯Ë Î·È Ì¤ÏË ÙË˜ ‰ÈÔ›ÎËÛË˜ ÀÔ¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ÚÔ˜ ‰ÈÂ˘ı˘ÓÙÈÎ¿ ÛÙÂÏ¤¯Ë Î·È Ì¤ÏË ÙË˜ ‰ÈÔ›ÎËÛË˜

31/12/2008 √ªπ§√™ 6 1.386 7 145 785 28 0

∂∆∞πƒ∂π∞ 5.260 1.463 3.074 145 785 28 0

9. ∏ ∆·ÎÙÈÎ‹ °ÂÓÈÎ‹ ™˘Ó¤ÏÂ˘ÛË ÙˆÓ ÌÂÙfi¯ˆÓ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ ÌÂ ÙËÓ ÂˆÓ˘Ì›· "∂§¡√À™ ∞ÓÒÓ˘ÌË ∂Ù·ÈÚÂ›· ªÂÏÂÙÒÓ & ∂ÚÂ˘ÓÒÓ", ÛÙËÓ ÔÔ›· Ë ∂Ù·ÈÚÂ›· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÌÂ ÔÛÔÛÙfi 24%, ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ Î·Ù¿ ÙË Û˘ÓÂ‰Ú›·ÛË ÙË˜, ÙË˜ 25Ë˜ πÔ˘Ó›Ô˘ 2008 ÙË Ï‡ÛË ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ Î·È ÙË ı¤ÛË ÙË˜ ÛÂ ÂÎÎ·ı¿ÚÈÛË. ∏ ÂÎÎ·ı¿ÚÈÛË ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÎfiÌË ÔÏÔÎÏËÚˆıÂ›. ∏ ÂÓ ÏfiÁˆ ∂Ù·ÈÚÂ›· ÂÓÛˆÌ·ÙÒÓÂÙ·È ÛÙÈ˜ √ÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ∫·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ ÌÂ ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ÙË˜ ∫·ı·Ú‹˜ £¤ÛË˜. 10. ¢ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÂÙ·ÈÚÂ›Â˜ ÔÈ ÔÔ›Â˜ ‰ÂÓ ÂÓÛˆÌ·ÙÒıËÎ·Ó ÛÙÈ˜ ÂÓÔÔÈËÌ¤ÓÂ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ÙÚ¤¯Ô˘Û· ÂÚ›Ô‰Ô, ÂÓÒ Â›¯·Ó ÂÓÛˆÌ·ÙˆıÂ› Â›ÙÂ ÛÙËÓ ·Ì¤Ûˆ˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÚ›Ô‰Ô Â›ÙÂ ÛÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ÂÚ›Ô‰Ô ÙË˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛË˜. ∂›ÛË˜ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÂÙ·ÈÚÂ›Â˜, ÔÈ ÔÔ›Â˜ ‰ÂÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÓÔÔ›ËÛË Î·È ÏËÓ ÙË˜ ÂÚÈÙÒÛÂˆ˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ ˆ˜ ¿Óˆ ÛËÌÂ›ˆÛË 9, Ô˘‰ÂÌ›· ·ÏÏ·Á‹ ¤¯ÂÈ Â¤ÏıÂÈ ÛÙË Ì¤ıÔ‰Ô ÂÓÛˆÌ¿ÙˆÛË˜ Î¿ÔÈ·˜ ÂÙ·ÈÚÂ›·˜ ·fi ¯Ú‹ÛË ÛÂ ¯Ú‹ÛË ‹ ·fi ÂÚ›Ô‰Ô ÛÂ ÂÚ›Ô‰Ô. 11. ∫·Ù¿ ÙË Ï‹ÍË ÙË˜ ÙÚ¤¯Ô˘Û··˜ ÂÚÈfi‰Ô˘, ‰ÂÓ Î·Ù¤¯ÔÓÙ·È ÌÂÙÔ¯¤˜ ÙË˜ ªËÙÚÈÎ‹˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜, ÙfiÛÔ ·Ô ÙË ªËÙÚÈÎ‹, fiÛÔ Î·È ·Ô ÙÈ˜ £˘Á·ÙÚÈÎ¤˜ Î·È ÙÈ˜ Û˘ÁÁÂÓÂ›˜ ÚÔ˜ ·˘Ù‹Ó ∂Ù·ÈÚÂ›Â˜

O ¶ƒO∂¢ƒO™ ∆OÀ ¢.™. & ¢π∂À£À¡ø¡ ™ÀªµOÀ§O™

∞ı‹Ó·, 28/01/2009 √ ∞¡∆π¶ƒO∂¢ƒO™ ∆OÀ ¢.™.

O Oπ∫O¡Oªπ∫O™ ¢π∂À£À¡∆∏™

°∂øƒ°πO™ ∫. °∂ƒ∞ƒ¢O™ ∞.¢.∆. ¡ 318959

∫ø¡™∆∞¡∆π¡√™ °. °∂ƒ∞ƒ¢O™ ∞.¢.∆. ∞∂ 632801

ºπ§π¶¶O™ ∞. ∫∞ƒ∞°∫OÀ¡∏™ ∞.¢.∆. ¶ 706801

2.700 ΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΣΤΗ ΔΕΞΙΩΣΗ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ ΤΗΣ ΠΛΑΙΣΙΟ Την Πέµπτη 18 Ιουνίου 2009 πραγµατοποιήθηκε η δεξίωση εγκαινίων του νέου υπερσύγχρονου κέντρου διοίκησης, διανοµής και συναρµολόγησης της εταιρίας Πλαίσιο στην Μαγούλα Αττικής. Την κορδέλα των νέων εγκαταστάσεων έκοψαν ο Πρόεδρος της εταιρίας κος Γιώργος Γεράρδος και ο Υπουργός Οικονοµίας και Οικονοµικών, κος Γιάννης Παπαθανασίου µε την Υπουργό Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, κα Φάνη Πάλλη Πετραλιά. Τα εγκαίνια τίµησαν µε την παρουσία τους ο Υφυπουργός Εξωτερικών, κος Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, οι βουλευτές Χ. Παπουτσής, Γ. Παπακωνσταντίνου και Π. Δούκας, καθώς και εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης των δήµων της περιοχής. Περίπου 2.700 φίλοι, επιχειρηµατικοί εταίροι και συνεργάτες της εταιρίας είχαν την ευκαιρία να ξεναγηθούν στους χώρους των νέων εγκαταστάσεων, συνολικής επιφάνειας 22.500τµ, και να δουν σε πλήρη λειτουργία την υπερσύγχρονη γραµµή συναρµολόγησης Η/Υ, το νέο κατάστηµα πώλησης, τα κεντρικά γραφεία της διοίκησης και την αποθήκη µε το µεγαλύτερο απόθεµα τεχνολογίας στην Ελλάδα αξίας 25εκ ευρώ. Το νέο υπερσύγχρονο κέντρο της Πλαίσιο έχει µέχρι σήµερα φθάσει σε επένδυση το ποσό των 26εκ ευρώ και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την συνεχή ανάπτυξη της εταιρίας στα επόµενα χρόνια.

Για δεύτερη συνεχή χρονιά, εξελέγη Κατάστηµα Τεχνολογίας της χρονιάς, στα βραβεία τεχνολογίας “Tech Excellence Awards 2008”, που διοργανώθηκαν από τα περιοδικά Τ3 και PC Magazine.

BΡΑΒΕΙΟ «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ» ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Για δέκατη τέταρτη συνεχή χρονιά το Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Αθηνών επιβράβευσε µία οµάδα ικανών επιχειρηµατιών και δυνατών επιχειρήσεων, που κατά το περασµένο έτος επέδειξαν αξιόλογη επιχειρηµατική δραστηριότητα. Στα πλαίσια του θεσµού των ετήσιων «ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΕΒΕΑ 2009», το Πλαίσιο τιµήθηκε µε το βραβείο «Ηλεκτρονικού Επιχειρείν». Η τελετή απονοµής των ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΕΒΕΑ 2009 έγινε σε ειδική εκδήλωση, που πραγµατοποιήθηκε στην αίθουσα «ΕΡΜΗΣ» του ΕΒΕΑ την Τρίτη 16 Ιουνίου 2009. Το βραβείο απένειµε στον κ. Γιώργο Γεράρδο, Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύµβουλο του Πλαισίου, ο Υπουργός Οικονοµίας και Οικονοµικών, κ. Γιάννης Παπαθανασίου. Η βράβευση ήρθε σαν αποτέλεσµα της σηµαντικής εµπορικής δραστηριότητας του οµίλου τα τελευταία χρόνια στο ηλεκτρονικό εµπόριο και επισφραγίζει την επιλογή των καταναλωτών στο Πλαίσιο για ηλεκτρονικές αγορές.

 Μ ΕΤΑΦΟΡΕΣ - LOGISTICS

Τροχοπέδη ο διεθνής ανταγωνισµός Αύξηση εσόδων κατά 7,4% το 2008 µε οριακή υποχώρηση κερδών κατά -1,7% Αυτή είναι η γενική εικόνα ενός κλάδου που εµφανίζει µέση αύξηση τζίρου 14% για την επιβατηγό ναυτιλία, µείωση 29% για τα 2 µεγάλα λιµάνια της χώρας, 13% αύξηση για τις µεγαλύτερες εταιρείες µεταφορών και logistics, 6,5% άνοδο για τα Αστικά και Υπεραστικά ΚΤΕΛ.  της Αναστασίας Δελδήµου

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ι υπηρεσίες µεταφορών και logistics αποτελούν έναν από τους σηµαντικότερους κλάδους της εθνικής οικονοµίας, καθώς το 13,5% του αεπ έχει να κάνει µε τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο νευραλγικός ρόλος του στην επιχειρηµατική λειτουργία αντανακλάται και στο κόστος διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας - 15% του συνολικού κόστους παραγωγής µέχρι και το 35% στις περιπτώσεις των εταιρειών τροφίµων. Σύµφωνα µε την Πανελλήνια Ένωση Επιχειρήσεων Διαµεταφοράς (ΠΕΕΔ), οι επιχειρήσεις οργανωµένης διαµεταφοράς υπολογίζεται ότι ανέρχονται περίπου στις 400. Η πλειονότητα αυτών έχουν έδρα την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, πόλεις που αποτελούν τους κύριους εµπορικούς διακοµιστικούς κόµβους της χώρας µας. Η χρηµατοπιστωτική κρίση έρχεται να επιδεινώσει τις ήδη αρνητικές συνθήκες των τελευταίων 2 ετών (αυξηµένο κόστος καυσίµων, απεργιακές κινητοποιήσεις στα λιµάνια, φθίνοντες παραγωγικοί κλάδοι) και να πλήξει τη ζήτηση για τις υπηρεσίες του κλάδου. Βάσει ανακοίνωσης της Οµοσπονδίας Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδας, στα τέλη του 2008 ο εγχώριος στόλος φορτηγών διεθνών µεταφορών είχε µειωθεί σε 2.200 οχήµατα, έναντι 4.500 το 2000. Μειονέκτηµα για τον τοµέα θεωρείται η είσοδος φορτηγών άλλων ευρωπαϊκών ή τρίτων χωρών στην Ελλάδα χωρίς ελέγχους, µε αποτέλεσµα την ύπαρξη αθέµιτου ανταγω-

νισµού. Η παρουσία πολυεθνικών οµίλων στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια αλλά και οι πιέσεις για πτώση των τιµολογίων θα οδηγήσει σε εξαγορές και συγχωνεύσεις από µεγάλου µεγέθους εγχώρια επιχειρηµατικά σχήµατα, προκειµένου να αντιµετωπιστεί ο διεθνής ανταγωνισµός. Ενδεικτική είναι η συµφωνία στα τέλη του 2008 για συγχώνευση µε απορρόφηση των Ballauf και ΑΓΕΤΕΚ από την εισηγµένη Imperio-Argo. Επίσης, σηµαντική για τον κλάδο είναι η επένδυση (350 εκατ. ευρώ) της Cosco για ανάληψη της διαχείρισης του σταθµού εµπορευµατοκιβωτίων του ΟΛΠ στα τέλη του 2008, µε στόχο την αύξηση της εµπορευµατικής κίνησης στο λιµάνι, αλλά και την καθιέρωση του ΟΛΠ ως το διακοµιστικό κέντρο που θα συνδέει την Άπω Ανατολή µε την Ευρώπη. Ο κλάδος των οδικών µεταφορών εκτιµάται ότι συµβάλλει 98% στις συνολικές υπεραστικές µεταφορές, διεκπεραιώνοντας το 46,3% και το 42,9% της αξίας των ελληνικών εξαγωγών και εισαγωγών, αντίστοιχα. Αντίθετα, η σιδηροδροµική εµπορευµατική κίνηση στη χώρα µας θεωρείται χαµηλή (0,5 χιλ. τόνοι /µεταφορικό χλµ.), καθώς η υποδοµή και κάλυψη του εγχώριου δικτύου υπολείπεται σε σχέση µε τις χώρες της Ε.Ε. Σηµαντική είναι βέβαια για την Ελλάδα η απόφαση του Συµβουλίου Υπουργών Μεταφορών της Ε.Ε. για σιδηροδροµική σύνδεση Πράγα - Μπρατισλάβα/ Βιέννη - Βουδαπέστη - Vidin - Σόφια - Θεσσαλονίκη - Αθήνα.

Η ακτοπλοϊκή κίνηση το 2007 µειώθηκε 2% στους 38.615 µετρικούς τόνους, ενώ το εξυπηρετούµενο φορτίο υποχώρησε σηµαντικά το 2008 λόγω των απεργιακών κινητοποιήσεων στα δύο µεγάλα λιµάνια, µε συνέπεια σηµαντικός όγκος µεταφορών να διεκπεραιώνεται µέσω λιµανιών γειτονικών χωρών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, ο κύκλος εργασιών του ΟΛΠ το 2008 µειώθηκε κατά 32,28 % (σε 116,04 εκατ. ευρώ) σε σχέση µε το 2007. Ειδικότερα στο ΣΕΜΠΟ τα έσοδα παρουσίασαν πτώση άνω του 50% έναντι του 2007. Όσον αφορά στις αεροπορικές µεταφορές εµπορευµάτων, το 2008 στο αεροδρόµιο Ελ. Βενιζέλος διακινήθηκαν εµπορεύµατα συνολικού βάρους 122,19 χιλ. τόνοι έναντι 118,97 χιλ. τόνοι το 2007. Ωστόσο, το 2009 το συνολικό φορτίο καταγράφει σηµαντική υποχώρηση. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει αυξηµένη ζήτηση για εκτάσεις κατάλληλες για τη δηµιουργία εµπορευµατικών-αποθηκευτικών κέντρων. Οι εταιρείες προτιµούν κυρίως χώρους στο Θριάσιο, τα Σπάτα, τα Οινόφυτα, τη Σίνδο και το Καλοχώρι. Σηµείο αναφοράς, η λειτουργία στα τέλη του 2009 εµπορευµατικού κέντρου στο Θριάσιο Πεδίο, ενώ επίσης εκπονείται σχεδιασµός για τη δηµιουργία κέντρου και στην περιοχή Ιάσµου του νόµου Ροδόπης. Επίσης, έχει δροµολογηθεί η κατασκευή εµπορευµατικού κέντρου στην περιοχή του τέως στρατοπέδου Γκόνου στο Δήµο Εχεδώρου στη Θεσσαλονί-



Με τη συνεργασία της

κη. Ο σχεδιασµός προβλέπει τη σύνδεση του ε-µπορευµατικού κέντρου τόσο µε το βασικό σιδηροδροµικό και οδικό δίκτυο όσο και µε το λιµάνι της Θεσσαλονίκης, ενώ υπολογίζεται να λειτουργήσει έως το 2014. Τα σηµαντικότερα προβλήµατα του κλάδου συνοψίζονται στα εξής: (i) προβληµατικές υποδοµές του εθνικού σιδηροδροµικού δικτύου (και ειδικότερα όσον αφορά τη σύνδεση τους µε τα λιµάνια της χώρας, µε συνέπεια να εµποδίζει την ελεύθερη ανάπτυξη των συνδυασµένων µεταφορών στη χώρα), (ii) έλλειψη πιστοποίησης, θεσµικής κατοχύρωσης και διαχωρισµού του επαγγέλµατος του διαµεταφορέα και του logistician και (iii) η έλλειψη αποθηκευτικών χώρων. Τα προβλήµατα αυτά εντείνονται από τη χαµηλότερη ποιότητα των εγχώριων υπηρεσιών συγκριτικά µε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (χρόνοι παράδοσης κ.λπ.) και την ελλιπή σύνδεση της Ελλάδας µε τις γειτονικές χώρες. Στο θεσµικό πλαίσιο απαιτείται - εκτός από την αναγνώριση του επαγγέλµατος του κλάδου - η απελευθέρωση του καθεστώτος αδειών για φορτηγά και η εφαρµογή της νοµοθεσίας για τη δηµιουργία

και διαχείριση εµπορευµατικών κέντρων. Θετικά πάντως κρίνεται από την αγορά η δηµιουργία της Μόνιµης Επιτροπής Logistics από το Υπουργείο Μεταφορών, µε αντικείµενο την ανάπτυξη υποδοµών, τον εκσυγχρονισµό του κλά-δου και την αναβάθµιση του ρόλου της Ελλάδας σε διαµετακοµιστικό κόµβο της Ν.Α. Ευρώπης.

Τα αποτελέσµατα του 2008 Βάσει δείγµατος 500 επιχειρήσεων από όλους τους κλάδους µεταφορών, αποθήκευσης και υποδοµών υποστήριξης µεταφορών, προκύπτει µέση αύξηση των εσόδων 7,4% το 2008. Τα λειτουργικά κέρδη αυξάνουν κατά 4,7%, ενώ τα καθαρά κέρδη εµφανίζουν οριακή υποχώρηση της τάξης του -1,7%. Οµαδοποιώντας τα αποτελέσµατα του κλάδου, προκύπτει µέση αύξηση τζίρου 14% για την επιβατηγό ναυτιλία, µείωση 29% για τα 2 µεγάλα λιµάνια της χώρας, 12,6% αύξηση για τις µεγαλύτερες εταιρείες µεταφορών και logistics, 6,5% άνοδος για τα Αστικά και Υπεραστικά ΚΤΕΛ. Η συνολική δανειακή επι-

βάρυνση στον κλάδο είναι σχετικά υψηλή, καθώς ο δείκτης ξένων προς ίδια κεφάλαια αγγίζει το 2 προς 1, σχεδόν σταθερά την τελευταία 3ετία. Ο βραχυπρόθεσµος τραπεζικός δανεισµός σε σύγκριση µε τα έσοδα εκτιµάται στο χαµηλό επίπεδο του 12,6%, ενώ το ποσοστό των επιχειρήσεων µε βραχυπρόθεσµο δανεισµό που υπερβαίνει το 35% των ετήσιων εσόδων δεν ξεπερνά το 8,5%. Η ικανότητα κάλυψης των τόκων είναι µέτρια, στις 3,3 φορές από τα λειτουργικά κέρδη, µε σηµαντική υποχώρηση έναντι των 5 φορών το 2006. Θετικό στοιχείο για τον κλάδο είναι η διατήρηση των ηµερών είσπραξης στους 3 περίπου µήνες, µε αντίστοιχο διάστηµα εξόφλησης των προµηθευτών, που οδηγεί σε σχεδόν απόλυτα ισορροπηµένο εµπορικό κύκλο. Τα συνολικά κεφάλαια ανακυκλώνονται 1,3 φορές ετησίως, ενώ το καθαρό περιθώριο είναι ιδιαίτερα χαµηλό, στο 1,3% από 2% το διάστηµα 2007-2006. Η πτώση της κερδοφορίας οδηγεί σε αντίστοιχη υποχώρηση τη µέση απόδοση των ιδίων κεφαλαίων, στο 5,7% από 8,2% την περίοδο 2007-2006.

Hellastat �.�.

�� µ��

2008

� 08/07

�� .�.

��

611,69

26,7%

482,74

�� .�.

��

364,65

8,8%

335,11

215,86

5,4%

�� .�.

��

259,28

6,6%

243,12

-178,79

8,9%

�� 2007

��µ��

2008

� 08/07

2007

2008

� 08/07

2007

57,50

22,1%

47,08

39,94

-10,5%

44,62

204,74

149,44

18,8%

125,74

-196,33

-176,57

9,1%

-194,21 13,78

�.�.�.�. �� .�.

��

252,10

8,5%

232,31

27,31

-37,0%

43,34

-3,50

-125,4%

�� .�.

��

247,57

1,9%

242,86

150,50

7,1%

140,50

83,07

9,4%

75,91

�� .�.�.

��

213,63

9,2%

195,70

41,46

-10,1%

46,11

1,98

-81,3%

10,63

HELLENIC SEAWAYS �.�.�.

��

178,87

10,3%

162,18

22,26

-18,4%

27,26

6,37

-67,8%

19,82

BLUE STAR FERRIES �.�.

��

153,84

29,2%

119,05

39,69

5,1%

37,77

18,32

-0,8%

18,47

�� .�.

��

116,04

-32,3%

171,35

18,38

-57,3%

43,09

8,91

-73,4%

33,45

�� .�.

��

108,05

4,1%

103,80

-233,00

-48,6%

-156,83

-232,22

-49,8%

-155,06

�� .�.

��

101,05

-3,1%

104,30

-223,50

-19,8%

-186,51

-304,50

-19,5%

-254,87

KUEHNE & NAGEL �.�.

��

96,90

755,1%

11,33

-2,42

-272,5%

1,40

-4,28

-2548,7%

0,17

�� .�.

��

93,54

-1,7%

95,18

2,62

-37,4%

4,18

0,02

-23,7%

0,03

T.E.O. �.�.

��

91,56

-47,6%

174,69

-36,02

-162,5%

57,66

-31,43

-150,2%

62,58

�� .�.

��

66,40

5,4%

63,01

25,26

14,3%

22,09

23,98

16,0%

20,68

��

3.047,36

6,8%

2.853,89

-351,53

-79,2%

-196,16

-708,97

-38,2%

-513,11

�� (��. €)

6.002,54

7,4%

5.590,64

-424,42

-600,2%

-60,61

-1.129,43

-63,4%

-691,38

�� µ� �� . ��µ��µ�� µ�� 7/7/2009

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� , �� & ��

�� & ��

TPAΠEZIKA ΣYΣTHMATA ΠΛHPOΦOPIΩN A.E. "TEIPEΣIAΣ A.E." IΣOΛOΓIΣMOΣ 31ης ∆EKEMBPIOY 2008 11η ETAIPIKH XPHΣH (1 IANOYAPIOY - 31 ∆EKEMBPIOY 2008) AP.M.A.E. 38794/01AT/B/97/221 (Ποσά σε Eυρώ) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Β. ΕΞΟ∆Α ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ 1. Έξοδα Ιδρύσεως και πρώτης εγκ/σεως 4. Λοιπά έξοδα εγκαταστάσεως Γ. ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΙΙ. Ενσώµατες ακινητοποιήσεις 5. Mεταφορικά µέσα 6. 'Επιπλα και λοιπός εξοπλισµός 7. Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση Σύνολο ακινητοποιήσεων (ΓΙΙ) III. Συµµετοχές & άλλες µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονοµικές απαιτήσεις 7. Λοιπές µακροπρόθεσµες απαιτήσεις

Ποσά κλειόµενης χρήσεως 2008 Αξία κτήσεως Αποσβέσεις Αναπ. αξία 568.116,65 295.545,13 272.571,52 1.735.203,64 1.735.203,64 0,00 2.303.320,29 2.030.748,77 272.571,52

Ποσά προηγούµενης χρήσεως 2007 Αξία κτήσεως Αποσβέσεις Αναπ. αξία 615.233,35 271.019,38 344.213,97 1.381.560,86 1.323.545,97 58.014,89 1.996.794,21 1.594.565,35 402.228,86

18.268,05 2.749.938,59 273.000,00 3.041.206,64

75.178,05 2.700.038,12 0,00 2.775.216,17

17.026,25 2.714.576,15 0,00 2.731.602,40

Σύνολο πάγιου ενεργητικού (ΓΙΙ+ΓΙΙΙ) ∆. ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΙΙ. Απαιτήσεις 1. Πελάτες 11. Χρεώστες διάφοροι 12. Λογαριασµοί διαχ. προκαταβολών & πιστώσεων

1.241,80 35.362,44 273.000,00 309.604,24

39.785,61 2.459.817,96 0,00 2.499.603,57

24.539,78

24.006,48

334.144,02

299.619,08

250.913,12 1.599.487,20 844,71 1.851.245,03

IV. ∆ιαθέσιµα 1. Ταµείο 3. Καταθέσεις όψεως και προθεσµίας

9.242.211,26 344.266,98 48.577,12 392.844,10

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (Β+Γ+∆+Ε) ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΧΡΕΩΣΤΙΚΟΙ 2. Χρεωστικοί Λογαριασµοί Εγγυήσεων και εµπράγµατων ασφαλειών

Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων (ΑΙ+ΑΙV+AV) B. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΚΙΝ∆ΥΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΟ∆Α 1. Πρόβλεψη για αποζηµίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 2. Λοιπές προβλέψεις

426.834,68 1.290.644,93 Γ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 1.594,58 ΙΙ. Βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις 1.719.074,19 1. Προµηθευτές 4. Προκαταβολές πελατών 36.269,73 5. Υποχρεώσεις από φόρους-τέλη 6.867.132,24 6. Ασφαλιστικοί Οργανισµοί 6.903.401,97 10. Μερίσµατα πληρωτέα 11. Πιστωτές ∆ιάφοροι 8.622.476,16 Σύνολο υποχρεώσεων (ΓΙΙ)

1.461,55 7.389.504,68 7.390.966,23

Σύνολο κυκλοφορούντος ενεργητικού (∆ΙΙ+∆ΙV) Ε. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 1. Έξοδα επόµενων χρήσεων 2. Έσοδα χρήσεως εισπρακτέα

ΠΑΘΗΤΙΚΟ Α. Ι∆ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ι. Μετοχικό Κεφάλαιο (300.000 µετοχές των ευρώ 3,00) 1. Καταβληµένο IV. Aποθεµατικά Κεφάλαια 1. Τακτικό αποθεµατικό 35.392,44 5. Αφορολόγητα αποθεµατικά ειδικών 240.220,16 διατάξεων νόµων 0,00 275.612,60 V. Aποτελέσµατα εις νέο Υπόλοιπο κερδών χρήσεως εις νέο

261.521,29 29.991,18 ∆. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓ/ΣΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 291.512,47 2. Έξοδα χρήσεως δουλευµένα

10.241.770,90

9.615.836,57

170.175,63

104.119,11

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (Α+Β+Γ+∆) ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ 2. Πιστωτικοί Λογαριασµοί Εγγυήσεων και εµπράγµατων ασφαλειών

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΣ 31ης ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008 (1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ - 31 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008)

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Ι. Αποτελέσµατα εκµεταλλεύσεως Κύκλος Εργασιών (πωλήσεις) Μείον: Κόστος παροχής υπηρεσιών Μικτά αποτελέσµατα (κέρδη) εκµεταλλεύσεως ΠΛΕΟΝ: 1. Άλλα έσοδα εκµεταλλεύσεως Σύνολο ΜΕΙΟΝ: 1.Έξοδα διοικητικής λειτουργίας 3. Έξοδα λειτουργίας διαθέσεως Μερικά αποτελέσµατα (Κέρδη) εκµεταλλεύσεως ΠΛΕΟΝ: 4. Πιστωτικοί τόκοι και συναφή έσοδα Μείον: 3. Χρεωστικοί τόκοι & συναφή έξοδα Ολικά αποτελέσµατα (Κέρδη) εκµεταλλεύσεως ΙΙ. ΠΛΕΟΝ: Έκτακτα αποτελέσµατα 1. Έκτακτα και ανόργανα έσοδα 2. Έκτακτα κέρδη 3. Έσοδα προηγουµένων χρήσεων 4. Έσοδα από προβλ. προηγ. χρήσεων

Ποσά κλειόµενης χρήσεως 2008 16.780.462,39 6.140.698,76 10.639.763,63 90.882,49 10.730.646,12 3.980.236,61 4.623.855,74 8.604.092,35 2.126.553,77 286.631,54

Μείον: 1. 'Εκτακτα και ανόργανα έξοδα 269,44 2. Έκτακτες ζηµίες 90.214,75 3. 'Εξοδα προηγουµένων χρήσεων 143.441,68 19.700,00 4. Προβλέψεις για έξοδα προηγ.χρ. Οργανικά και έκτακτα αποτελέσµατα (Κέρδη) ΜΕΙΟΝ: Σύνολο αποσβέσεων παγίων στοιχείων Μείον: Οι από αυτές ενσωµατωµένες στο λειτουργικό κόστος ΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (Κέρδη) ΧΡΗΣΕΩΣ προ φόρων

3.414,15

Ποσά προηγούµενης χρήσεως 2007 15.648.035,89 5.478.288,77 10.169.747,12 13.400,00 10.183.147,12 3.765.226,24 4.105.767,47 7.870.993,71 2.312.153,41 223.951,99

283.217,39 2.409.771,16

2.530,33

80,42 90.345,88 92.615,88 146.204,72 329.246,90

253.625,87

4,98 372,93 29.679,11 53.991,20 84.048,22

75.621,03 2.485.392,19

867.133,39 867.133,39

221.421,66 2.533.575,07

71.979,79 26.662,04 131.172,79 115.900,00

345.714,62

-261.666,40 2.271.908,67

755.680,35 0,00 2.485.392,19

755.680,35

0,00 2.271.908,67

Ποσά κλειόµενης χρήσεως 2008

Ποσά προηγούµενης χρήσεως 2007

900.000,00

356.746,94

468.506,69 825.253,63

1.072.345,17

1.076.964,71

2.797.598,80

2.802.218,34

921.456,00 167.943,09 1.089.399,09

971.385,00 166.243,09 1.137.628,09

1.329.132,90 1.338.825,12 1.283.545,88 267.450,50 990.000,00 685.950,42 5.894.904,82

1.816.129,47 723.173,52 969.908,87 235.773,92 900.000,00 664.329,73 5.309.315,51

459.868,19

366.674,63

10.241.770,90

9.615.836,57

170.175,63

104.119,11

ΠΙΝΑΚΑΣ ∆ΙΑΘΕΣΕΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Καθαρά αποτελέσµατα (Κέρδη) χρήσεως (+) Υπόλοιπο αποτελεσµάτων (Κερδών) προηγούµενων χρήσεων (-) ∆ιαφορές φορολογικού ελέγχου προηγούµενων χρήσεων Σύνολο Μείον 1. Φόρος εισοδήµατος Κέρδη προς διάθεση Η διάθεση των κερδών γίνεται ως εξής: 2. Πρώτο µέρισµα 3. Πρόσθετο µέρισµα 7α. Αµοιβές προσωπικού εκτός µισθού 8. Υπόλοιπο κερδών εις νέο

Ποσά κλειόµενης χρήσεως 2008 2.485.392,19

Ποσά προηγούµενης χρήσεως 2007 2.271.908,67

1.076.964,71

977.207,09

237.682,92 3.324.673,98 762.328,81 2.562.345,17

0,00 3.249.115,76 772.151,05 2.476.964,71

652.415,45 337.584,55 500.000,00 1.072.345,17 2.562.345,17

596.376,03 303.623,97 500.000,00 1.076.964,71 2.476.964,71

Αθήνα, 6 Απριλίου 2009 Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ. O ΑΝΤΙΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΜΟΥΡΓΕΛΑΣ ΣΟΛΟΜΩΝ ΜΠΕΡΑΧΑΣ A.Τ Σ 686370 Α.Τ Σ 562911 Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ Ε. ΑΣΛΟΓΛΟΥ Α.Τ Κ 271624 Ο ∆/ΝΤΗΣ ΟΙΚON. & ∆ΙΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ HΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝH ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ∆ΙΑΜΑΝΤΗΣ Η. ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ∆HMHTPA K. KOKONOΓΛOY Α.Τ Ν 015246 Α.Τ Σ 070705 - ΑΡ.Α∆ 4637 Α΄ ΤΑΞΗΣ

ΕΚΘΕΣΗ EΛEΓXOY ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ OPKΩTOY EΛEΓKTH ΛOΓIΣTH Προς τους Μετόχους της TPAΠEZIKA ΣYΣTHMATA ΠΛHPOΦOPIΩN A.E. "TEIPEΣIAΣ A.E." Έκθεση επί των Οικονοµικών Καταστάσεων. Ελέγξαµε τις ανωτέρω Οικονοµικές Καταστάσεις της TPAΠEZIKA ΣYΣTHMATA ΠΛHPOΦOPIΩN A.E. "TEIPEΣIAΣ A.E." (η Εταιρεία), που αποτελούνται από τον ισολογισµό της 31ης ∆εκεµβρίου 2008, την κατάσταση αποτελεσµάτων και τον πίνακα διαθέσεως αποτελεσµάτων της χρήσεως που έληξε την ηµεροµηνία αυτή, καθώς και το προσάρτηµα. Ευθύνη ∆ιοίκησης για τις Οικονοµικές Καταστάσεις Η ∆ιοίκηση της εταιρείας έχει την ευθύνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των Οικονοµικών Καταστάσεων σύµφωνα µε τα Λογιστικά Πρότυπα που προδιαγράφονται από την Ελληνική Νοµοθεσία. Η ευθύνη αυτή περιλαµβάνει σχεδιασµό, εφαρµογή και διατήρηση συστήµατος εσωτερικού ελέγχου σχετικά µε την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση οικονοµικών καταστάσεων, απαλλαγµένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται σε απάτη ή λάθος. Η ευθύνη αυτή περιλαµβάνει επίσης την επιλογή και εφαρµογή κατάλληλων λογιστικών πολιτικών και την διενέργεια λογιστικών εκτιµήσεων που είναι λογικές για τις περιστάσεις. Ευθύνη Ελεγκτή ∆ική µας ευθύνη είναι η έκφραση γνώµης επί αυτών των Οικονοµικών Καταστάσεων, µε βάση τον έλεγχό µας. ∆ιενεργήσαµε τον έλεγχο σύµφωνα µε τα Ελληνικά Ελεγκτικά Πρότυπα, που είναι εναρµονισµένα µε τα ∆ιεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα. Τα Πρότυπα αυτά απαιτούν τη συµµόρφωσή µας µε τους κανόνες δεοντολογίας κ τεκµηρίων, σχετικά µε τα ποσά και τις πληροφορίες που περιλαµβάνονται στις οικονοµικές καταστάσεις. Οι διαδικασίες επιλέγονται κατά την κρίση του ελεγκτή και περιλαµβάνουν την εκτίµηση του κινδύνου ουσιώδους ανακρίβειας των οικονοµικών καταστάσεων, λόγω απάτης ή λάθους. Για την εκτίµηση του κινδύνου αυτού, ο ελεγκτής λαµβάνει υπόψη το σύστηµα εσωτερικού ελέγχου σχετικά µε την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των οικονοµικών καταστάσεων, µε σκοπό το σχεδιασµό ελεγκτικών διαδικασιών για τις περιστάσεις και όχι για την έκφραση γνώµης επί της αποτελεσµατικότητας του συστήµατος εσωτερικού ελέγχου της εταιρείας. Ο έλεγχος περιλαµβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών πολιτικών που εφαρµόσθηκαν και του εύλογου των εκτιµήσεων που έγιναν από τη ∆ιοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των οικονοµικών καταστάσεων. Πιστεύουµε ότι τα ελεγκτικά τεκµήρια που έχουµε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεµελίωση της γνώµης µας. Γνώµη Κατά τη γνώµη µας, οι ανωτέρω Οικονοµικές Καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα από κάθε ουσιώδη άποψη την οικονοµική κατάσταση της Εταιρείας κατά την 31η ∆εκεµβρίου 2008 και την χρηµατοοικονοµική της επίδοση για τη χρήση που έληξε την ηµεροµηνία αυτή σύµφωνα µε τα Λογιστικά Πρότυπα που προδιαγράφονται από την Ελληνική Νοµοθεσία. Αναφορά επί άλλων νοµικών θεµάτων. Επαληθεύσαµε τη συµφωνία και την αντιστοίχηση του περιεχοµένου της Έκθεσης του ∆ιοικητικού Συµβουλίου µε τις συνηµµένες οικονοµικές καταστάσεις, στα πλαίσια των οριζοµένων από τα άρθρα 43α και 37 του Κ.Ν. 2190/1920.

ΕΡΝΣΤ & ΓΙΑΝΓΚ (ΕΛΛΑΣ) ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΛΟΓΙΣΤΕΣ Α.Ε. 11ο χλµ Εθνικής Οδού Αθηνών Λαµίας - Μεταµόρφωση 14451 ΑΜ ΣΟΕΛ 107

Αθήνα , 14 Απριλίου 2009 Η Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής ∆ΕΣΠΟΙΝΑ ΞΕΝΑΚΗ Ernst & Young (Hellas) A.E. Α.Μ. ΣΟΕΛ 14161

Ενηµέρωση πολιτών (άρθρα 24 παρ. 3 και 11 παρ. 3 του ν. 2472/1997)

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ - ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ ΣΤΟΧΟΙ - ΟΦΕΛΗ ¼ Προστασία του θεσµού της πίστης και εξυγίανση των οικονοµικών συναλλαγών. ¼ Μείωση των επισφαλειών και κατ΄ επέκταση του κόστους δανεισµού, που είναι παράγοντας/ προϋπόθεση µείωσης των επιτοκίων χορηγήσεων. ¼ Περιορισµός της υπερχρέωσης. ¼ Περιορισµός της απάτης στις συναλλαγές και βελτίωση της εµπιστοσύνης στις συναλλαγές και στην αγορά.

Α. ΑΡΧΕΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ 1. ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΘΕΤΗΣΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ -ΣΑΥ (αποφ. 109/99 και 24/04 της ΑΠΔΠΧ*)

Πηγή των δεδοµένων αυτών είναι τα Δικαστήρια και τα Υποθηκοφυλακεία/Κτηµατολογικά γραφεία της χώρας, οι Τράπεζες, οι Εταιρίες Έκδοσης και Διαχείρισης Καρτών και το Υπ. Οικονοµίας και Οικονοµικών. Έλεγχος ακρίβειας δεδοµένων: Με σκοπό την ακριβέστερη ταύτιση των καταχωρούµενων στο αρχείο δεδοµένων φυσικών προσώπων, αλλά και την αναζήτηση αυτών, είναι δυνατόν να ελέγχονται µόνο τα στοιχεία που αφορούν στο ονοµατεπώνυµο, ΑΦΜ, ΑΔΤ και διεύθυνση, µέσω αρχείου της Γενικής Γραµµατείας Πληροφοριακών Συστηµάτων που περιέχει µόνο τα ως άνω στοιχεία, σύµφωνα µε απόφαση της ΑΠΔΠΧ* µε αριθµό 21/2007.

2. ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΘΗΚΩΝ – ΠΡΟΣΗΜΕΙΩΣΕΩΝ - ΣΥΠ (αποφ. 109/99 και 24/04 της ΑΠΔΠΧ*) Σκοπός του ΣΥΠ είναι η ενηµέρωση αναφορικά µε εµπράγµατα βάρη επί ακινήτων για φυσικά και νοµικά πρόσωπα.

Σκοπός του ΣΑΥ είναι η εκ µέρους των αποδεκτών των δεδοµένων εκτίµηση της φερεγγυότητας ιδιωτών και επιχειρήσεων.

Περιεχόµενο του ΣΥΠ είναι δεδοµένα σχετικά µε υποθήκες και προσηµειώσεις υποθηκών.

Περιεχόµενο του ΣΑΥ είναι δεδοµένα για αθέτηση των συγκεκριµένων οικονοµικών υποχρεώσεων, που απαριθµούνται στη συνέχεια, τα οποία χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθµό αντικειµενικότητας. Τα δεδοµένα αυτά είναι: ακάλυπτες (σφραγισµένες) επιταγές, απλήρωτες (κατά τη λήξη τους) συναλλαγµατικές, καταγγελίες συµβάσεων δανείων και πιστώσεων προς φυσικά πρόσωπα (καταναλωτικής, στεγαστικής πίστης, κ.λπ.), διαταγές πληρωµής, προγράµµατα πλειστηριασµών (κινητών και ακινήτων), κατασχέσεις, επιταγές προς πληρωµή βάσει του Ν.Δ. του 1923, τροπές προσηµειώσεων σε υποθήκες, διοικητικές κυρώσεις κατά παραβατών φορολογικών νόµων, αιτήσεις πτωχεύσεων, κηρυχθείσες πτωχεύσεις και αποφάσεις που απορρίπτουν αιτήσεις πτωχεύσεων λόγω µη επάρκειας περιουσίας του οφει-λέτη (αρ. 6 παρ. 2 ν. 3588/2007). Ο χρόνος τήρησης των ως άνω δεδοµένων στο ΣΑΥ είναι ανάλογος της βαρύτητας καθ΄ ενός από αυτά, ως εξής: 1. Σφραγισµένες επιταγές, απλήρωτες, κατά τη λήξη τους, συναλλαγµατικές, γραµµάτια σε διαταγή και καταγγελίες συµβάσεων δανείων και πιστώσεων προς φυσικά πρόσωπα (καταναλωτικής, στεγαστικής πίστης, κ.λ.π.) διατηρούνται για τρία (3) χρόνια. 2. Διαταγές πληρωµής διατηρούνται για τέσσερα (4) χρόνια. 3. Προγράµµατα πλειστηριασµών, κατασχέσεις και επιταγές προς πληρωµή του Ν.Δ.1923 διατηρούνται για πέντε (5) χρόνια. 4. Διοικητικές κυρώσεις του Υπουργείου Οικονοµικών διατηρούνται για πέντε (5) χρόνια. 5. Οι αιτήσεις πτωχεύσεων διαγράφονται, είτε µε την καταχώριση της κήρυξης της πτώχευσης, είτε, εφόσον µαταιωθεί η σχετική µ’ αυτές συζήτηση, µετά δωδεκάµηνο από την ηµεροµηνία της (µαταιωθείσας) συζήτησης, σε κάθε δε περίπτωση διαγράφονται στο µήνα εντός του οποίου συµπληρώνονται πέντε (5) έτη από την ηµεροµηνία κατάθεσης αυτών στο αρµόδιο Δικαστήριο. Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης πτώχευσης, λόγω µη επάρκειας της περιουσίας του οφειλέτη, καταχωρίζεται στο ΣΑΥ το σχετικό δεδοµένο, το οποίο διατηρείται σε αυτό για δεκαπέντε (15) χρόνια. 6. Κηρυχθείσες πτωχεύσεις διαγράφονται µετά την πάροδο δέκα πέντε (15) ετών από την κήρυξή τους. 7. Tροπές προσηµειώσεων σε υποθήκες, διαγράφονται όταν εξαλειφθούν. 8. Εφόσον στο ΣΑΥ εµφανίζονται µόνον σφραγισµένες επιταγές ή/και απλήρωτες συναλλαγµατικές (ανεξαρτήτως τεµαχίων), συνολικού ποσού έως και €1.000,00, αυτές δεν εµφανίζονται στο αρχείο µεταδιδοµένων πληροφοριών εφόσον έχουν αποδεδειγµένα εξοφληθεί ή τακτοποιηθεί, και επανεµφανίζονται εάν καταχωρηθούν νέα δεδοµένα στο ΣΑΥ. 9. Τα δεδοµένα της κατηγορίας 1 διαγράφονται από το ΣΑΥ εφόσον έχει εξοφληθεί η οφειλή στο σύνολό της (δηλαδή έχει σηµειωθεί εξόφληση για όλα τα δεδοµένα που είναι καταχωρηµένα στο ΣΑΥ) και έχει παρέλθει το προβλεπόµενο χρονικό διάστηµα για όλα τα δεδοµένα της συγκεκριµένης κατηγορίας (π.χ. ακάλυπτες επιταγές). 10. Τα δεδοµένα των κατηγοριών 2 έως και 4 διαγράφονται από το ΣΑΥ εφόσον έχει εξοφληθεί η αντίστοιχη οφειλή στο σύνολό της (δηλαδή έχει σηµειωθεί εξόφληση για όλα τα δεδοµένα που είναι καταχωρηµένα στο ΣΑΥ) και έχει παρέλθει το προβλεπόµενο χρονικό διάστηµα για το σύνολο των καταχωρηµένων στο ΣΑΥ δεδοµένων. Εάν στο ΣΑΥ είναι καταχωρηµένη και τροπή προσηµείωσης σε υποθήκη δεν εφαρµόζεται ο παρών κανόνας. 11. Τα δεδοµένα των κατηγοριών 1 έως και 4 διαγράφονται από το ΣΑΥ εφόσον για περίοδο δέκα (10) ετών µετά το πλέον πρόσφατο, δεν καταχωρηθεί στο ΣΑΥ οποιοδήποτε νέο δεδοµένο. Εξαιρούνται οι διοικητικές κυρώσεις του Υπουργείου Οικονοµικών, οι κατασχέσεις ακινήτων και οι επιταγές προς πληρωµή του Ν.Δ. 1923 που δεν έχουν αρθεί, καθώς και οι ανεξόφλητες επιταγές για τις οποίες ισχύει διοικητικό µέτρο στέρησης βιβλιαρίου επιταγών. 12. Δεδοµένα των κατηγοριών 1 έως και 6 διαγράφονται από το ΣΑΥ σε κάθε περίπτωση µετά την παρέλευση δέκα πέντε (15) ετών. Εξαιρούνται τα δεδοµένα που αφορούν σε διοικητικές κυρώσεις του Υπουργείου Οικονοµικών που δεν έχουν αρθεί. Τα δεδοµένα των κατηγοριών 1,2,3,5 και 7, εφόσον δεν υπερβαίνουν στο σύνολό τους το ποσό των πεντακοσίων ευρώ (€500), δεν µεταδίδονται. Η διάταξη αυτή δεν εφαρµόζεται εφόσον στο ΣΑΥ υπάρχει καταχώριση για κηρυχθείσα πτώχευση ή διοικητική κύρωση του Υπουργείου Οικονοµικών. Για την εφαρµογή της διάταξης στην περίπτωση καταγγελιών συµβάσεων δανείων και πιστώσεων προς φυσικά πρόσωπα και αιτήσεων πτώχευσης που αφορούν σε δήλωση αναστολής πληρωµών, απαιτείται η προσκόµιση βεβαίωσης ή άλλου στοιχείου για το ύψος της αντίστοιχης οφειλής.

Πηγή των δεδοµένων αυτών είναι τα Υποθηκοφυλακεία και Κτηµατολογικά γραφεία της χώρας. Χρόνος διατήρησης: Τα ως άνω δεδοµένα διαγράφονται όταν εξαλειφθούν από τα αντίστοιχα Δηµόσια βιβλία.

3. ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ-ΣΣΧ

(αποφ. 86/02 της ΑΠΔΠΧ*)

Σκοπός του ΣΣΧ είναι η εκ µέρους των αποδεκτών των δεδοµένων εκτίµηση της πιστοληπτικής ικανότητας των ιδιωτών και µικρών επιχειρήσεων (µε ετήσιο τζίρο έως €2,5 εκ.) Περιεχόµενο του ΣΣΧ είναι δεδοµένα για ενήµερες και σε καθυστέρηση οφειλές προς το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα από χορηγήσεις καταναλωτικής (πιστωτικές κάρτες, δάνεια, overdrafts κλπ.), στεγαστικής και επιχειρηµατικής πίστης (δάνεια και πιστώσεις κάθε µορφής) προς µικρές επιχειρήσεις. Πηγή των δεδοµένων αυτών είναι οι Τράπεζες και τα χρηµατοδοτικά ιδρύµατα. Ο χρόνος τήρησης των δεδοµένων είναι πέντε (5) έτη από την τελευταία µηνιαία ενηµέρωσή τους από τα πιστωτικά και χρηµατοδοτικά ιδρύµατα. Συγκατάθεση: Η πρόσβαση στα δεδοµένα συγκέντρωσης χορηγήσεων γίνεται µε τη συγκατάθεση των ενδιαφεροµένων. Η τυχόν µη χορήγηση συγκατάθεσης αξιολογείται από την Τράπεζα.

Β. ΑΡΧΕΙΟ ΤΑΥΤΟΤΗΤΩΝ/ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΩΝ (αποφ. 523/99 και 25/04 της ΑΠΔΠΧ*) Σκοπός του αρχείου αυτού είναι η συµβολή στην προστασία του πολίτη από τον κίνδυνο κατάρτισης τραπεζικών συµβάσεων µε στοιχεία της απωλεσθείσας/κλαπείσας ταυτότητάς του. Περιεχόµενο του αρχείου αποτελούν α) δεδοµένα που αφορούν σε δηλώσεις πολιτών σχετικά µε την κλοπή ή απώλεια ΑΔΤ και διαβατηρίων τους και β) οι αριθµοί ΑΔΤ που έχουν δηλωθεί ως απωλεσθείσες/κλαπείσες και προέρχονται από το Υπουργείο Εσωτερικών. Πηγή των δεδοµένων αυτών είναι οι ίδιοι οι πολίτες που προβαίνουν στη σχετική δήλωση όπως και το σχετικό αρχείο του Υπουργείου Εσωτερικών. Χρόνος τήρησης: Τα δεδοµένα για απώλεια/κλοπή ΑΔΤ και διαβατηρίων διαγράφονται έπειτα από αίτηση των ενδιαφεροµένων (όταν προέρχονται από αυτούς). Τα στοιχεία που αντλούνται από το Υπουργείο Εσωτερικών µεταβάλλονται µόνο από αυτό.

Γ. ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΤΑΓΓΕΛΘΕΙΣΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (αποφ. 6/06 της ΑΠΔΠΧ*) Σκοπός του αρχείου είναι ο περιορισµός της απάτης στα σηµεία συναλλαγών µε χρήση πιστωτικών καρτών και η εξασφάλιση ενός ασφαλέστερου περιβάλλοντος για τις συναλλαγές αυτές. Περιεχόµενο του αρχείου αποτελούν δεδοµένα για καταγγελίες συµβάσεων µεταξύ Τραπεζών και επιχειρήσεων για την αποδοχή από αυτές πιστωτικών καρτών, για συγκεκριµένους λόγους, που συνιστούν αντισυµβατική ή παράνοµη εκ µέρους των επιχειρήσεων συµπεριφορά (π.χ. αποδοχή κλεµµένων ή παραχαραγµένων καρτών, εικονικές συναλλαγές,“σπάσιµο συναλλαγών” κ.λπ.). Στο αρχείο δεν περιέχεται καµία πληροφόρηση σε σχέση µε τους κατόχους των καρτών ή τις αγορές που έχουν πραγµατοποιηθεί µε χρήση καρτών. Πηγή των δεδοµένων αυτών είναι οι Τράπεζες και οι εταιρίες έκδοσης και διαχείρισης καρτών. Χρόνος διατήρησης: Τα στοιχεία καταγγελθεισών συµβάσεων επιχειρήσεων τηρούνται στο Αρχείο για πέντε (5) χρόνια

Δ. AΠOΔEKTEΣ Αποδέκτες των δεδοµένων των ως άνω αρχείων είναι µόνον Tράπεζες, Eταιρίες Έκδοσης/Διαχείρισης Καρτών, Εταιρίες Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης (Leasing), Eταιρίες Πρακτόρευσης Eπιχειρηµατικών Aπαιτήσεων (Factoring), Oργανισµοί του Δηµοσίου των οποίων είναι προφανές το έννοµο συµφέρον και Νοµικά Πρόσωπα που παρέχουν πίστη και ελέγχονται από την Τράπεζα της Ελλάδος ή από άλλες κεντρικές Τράπεζες κατά τους όρους της µε αρ. 2006/48/ΕΚ Οδηγίας και του ν. 3601/07.Τράπεζα της Ελλάδος ή από άλλες κεντρικές Τράπεζες κατά τους όρους της υπ’ αρ. 2006/48/ΕΚ Οδηγίας και του ν. 3601/07. * Αρχή Προστασίας Δεδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα

Γραφεία Εξυπηρέτησης Πολιτών Οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να υποβάλλουν έγγραφα αιτήµατα για: � Πληροφόρηση του περιεχοµένου των Αρχείων της εταιρίας που τους αφορά (δικαίωµα πρόσβασης). ��Διόρθωση ή συµπλήρωση των δεδοµένων των Αρχείων που τους αφορούν (δικαίωµα αντίρρησης). Για την άσκηση του δικαιώµατος πρόσβασης και αντίρρησης, κάθε ενδιαφερόµενος είναι απαραίτητο να προσκοµίσει το δελτίο αστυνοµικής του ταυτότητας ή το διαβατήριό του. Γραφεία Εξυπηρέτησης Κοινού (εργάσιµες ηµέρες 08:30 έως 14:00): ��Μασσαλίας 1 & Σόλωνος, 106 80 Αθήνα ��Αλαµάνας 1, 151 25 Μαρούσι Τηλ. Κέντρο: 210-36.76.700 ��Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε µας: http://www.tiresias.gr

Όλες οι υπηρεσίες προς τους πολίτες παρέχονται Δωρεάν

 Κ ΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Εξετάσεις µε λίαν καλώς ακόµα!

Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο προηγούµενων ετών συγκράτησε τα αποτελέσµατα του 2008 των µεγάλων και µεσαίων, µε χαµηλούς ανάπτυξης για τις µικρότερες επιχειρήσεις του κλάδου.  της Αυγής Οικονοµίδου

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ναν από τους βασικότερους τοµείς της ελληνικής οικονοµίας αποτελεί ο κλάδος των κατασκευών, καθώς συµµετέχει µε 8% περίπου στο αεπ της χώρας. Ο συνολικός κύκλος εργασιών από την κατασκευαστική δραστηριότητα εκτιµάται σε περισσότερα από 14 δισ. ευρώ ετησίως. Αποτελείται από µικρό αριθµό εταιρειών µεγάλου µεγέθους, βάσει κύκλου εργασιών, καθώς και από πληθώρα µεσαίων και µικροµεσαίων επιχειρήσεων. Οι εταιρείες της πρώτης κατηγορίας αναλαµβάνουν κυρίως τα µεγάλα έργα υποδοµής, συµπράττοντας συχνά µε άλλες κατασκευαστικές, ενώ δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά και στο εξωτερικό. Οι εταιρείες της δεύτερης και της τρίτης κατηγορίας αναλαµβάνουν µικρότερου όγκου τεχνικά και οικοδοµικά έργα, ενώ λόγω του µεγέθους τους και του εργοληπτικού πτυχίου δεν έχουν τη δυνατότητα συµµετοχής στην πλειοψηφία των δηµοσίων έργων (εκτιµάται ότι το 60% περίπου των έργων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. είναι κόστους άνω των 50 εκατ. ευρώ). Οι κατασκευαστικές εταιρείες οι οποίες επικεντρώνουν στην ανάληψη και εκτέλεση έργων του δηµοσίου πλήττονται από τις περικοπές στο Πρόγραµµα Δηµοσίων Επενδύσεων (από 9,3 δισ. ευρώ το 2008 σε 8,8 δισ. ευρώ το 2009, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 3,4% του αεπ, καθώς και µείωση 33% σε σχέση µε το 2004) και αναζητούν διέξοδο σε διαγωνισµούς που πρόκειται να διεξαχθούν (π.χ.

επεκτάσεις της Αττικής Οδού) και σε νέες συµβάσεις παραχώρησης και Σ.Δ.Ι.Τ. σε Ελλάδα και εξωτερικό. Επιπλέον, αναφέρεται ότι οι εκπτώσεις που δίνονται ανέρχονται σε έως και 40% µε την προσδοκία της ανάληψης των έργων. Παράλληλα, παρατηρούνται σηµαντικές καθυστερήσεις στις πληρωµές του δηµοσίου. Οι συνθήκες αυτές, σε συνδυασµό µε τη χρηµατοπιστωτική κρίση, η οποία έχει ως συνέπεια τη δυσχέρεια χρηµατοδότησης από τα τραπεζικά ιδρύµατα, επηρεάζουν αρνητικά τη ρευστότητα των εταιρειών. Σηµειώνεται ότι το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων που έχουν οι µεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου ανέρχεται σε 13,2 δισ. ευρώ, ενώ οι µικρότερες τεχνικές εταιρείες «µοιράζονται» έργα προς εκτέλεση αξίας 3 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα, παρατηρείται τάση διαφοροποίησης των δραστηριοτήτων των µεγαλύτερων εταιρειών, κυρίως µε θυγατρικές τους, µέσω επέκτασης σε κλάδους όπως οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, η διαχείριση απορριµµάτων και η ανάπτυξη ακινήτων. Όσον αφορά στην ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα, το 2008 παρατηρήθηκε µείωση κατά 15% στον αριθµό των οικοδοµικών αδειών, 18% στην επιφάνεια και 17% στον όγκο σε σχέση µε το το 2007. Η µεγαλύτερη µείωση εντοπίζεται στην Περιφέρεια της Αττικής ( -23%), η οποία έχει τον υψηλότερο αριθµό αδειών, περίπου το 1/3 του συνόλου. Οι αντίστοιχες µεταβολές για το 1ο 4µηνο του 2009, σε σύγκριση µε το 2008, ήταν -14%,

-24% και -24%, γεγονός που αποτυπώνει τη συνέχιση της κρίσης.

Τα αποτελέσµατα του 2008 Από τα οικονοµικά αποτελέσµατα 1.000 περίπου κατασκευαστικών επιχειρήσεων για το 2008 προκύπτει υψηλός ρυθµός ανάπτυξης των εσόδων, της τάξης του 15% κατά µέσο όρο. Σε γενικές γραµµές, παράγοντες όπως το ανεκτέλεστο υπόλοιπο προηγούµενων ετών, η διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων, η συµµετοχή σε αυτοχρηµατοδοτούµενα και κοινοπρακτικά έργα, η συγκέντρωση στον κλάδο κ.ά. συντέλεσαν στους υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης σε µια δύσκολη χρονιά. Ειδικότερα, οι πολύ µεγάλες επιχειρήσεις µε έσοδα άνω των 100 εκατ. ευρώ εµφανίζουν µέση αύξηση πωλήσεων που αγγίζει το 45% το 2008, ενώ οι επιχειρήσεις µε κύκλο εργασιών από 10 έως 100 εκατ. ευρώ εµφανίζουν µέση ανάπτυξη 23-25%. Δυναµικά αναπτύσσεται και το κοµµάτι της αγοράς µε µέγεθος 1,5-10 εκατ. ευρώ (18%), ενώ οι µικρότερες επιχειρήσεις (έσοδα µέχρι 1,5 εκατ. ευρώ) αναπτύχθηκαν 5,5% περίπου. Αντίστοιχα καλή εικόνα εµφάνισαν και τα αποτελέσµατα προ φόρων, µε µέση αύξηση της τάξης του 31%. Σε γενικές γραµµές, προκύπτει ότι καθώς οι οικονοµικές συνθήκες άρχισαν να χειροτερεύουν µετά το δεύτερο µισό του 2008, τα αποτελέσµατα του 2008 δεν φαίνεται να έχουν επηρεαστεί. Ο κλάδος εµφανίζει

 Με τη συνεργασία της

µέτρια δανειακή επιβάρυνση, καθώς ο δείκτης ξένων προς ίδια κεφάλαια εκτιµάται στο 1,3 προς 1 (από 1,4 προς ένα το 2007), ενώ ο βραχυπρόθεσµος τραπεζικός δανεισµός σε σύγκριση µε τα έσοδα δεν ξεπερνά το 19%. Επισηµαίνεται ότι 1 στις 4 εταιρείες του δείγµατος έχει βραχυπρόθεσµο δανεισµό που υπερβαίνει το 35% των ετήσιων εσόδων, ενώ είναι και σχετικά υψηλός ο λόγος των εταιρειών που φέρουν τραπεζικές υποχρεώσεις βραχυπρόθεσµης διάρκειας (2 στις 3). Η ικανότητα κάλυψης των τόκων είναι υψηλή και κυµαίνεται στις 5,5 φορές (µε ελαφρά τάση βελτίωσης την τελευταία 3ετία). Ωστόσο, οι επιχειρήσεις µε έσοδα 30-100 εκατ. ευρώ εµφανίζουν ελαφρώς υψηλότερες του µέσου κλαδικού βραχυπρόθεσµες τραπεζικές υποχρεώσεις, µε οριακή κάλυψη τόκων στις 2 φορές. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων ενισχύεται το διάστηµα 2006-2008 και εκτιµάται σε 19,6%, καθώς τόσο το καθαρό περιθώριο όσο και η ανακύκλωση των συνολικών κεφαλαίων βελτιώνονται στο ίδιο διάστηµα. Οι πολύ µεγάλες επιχειρήσεις καθώς εµφανίζουν χαµηλότερα περιθώρια κέρδους και βραδύτερη κυκλοφορία του ενεργητικού επιτυγχάνουν σαφώς χαµηλότερα επίπεδα αποδοτικότητας, της τάξης του 4%.

�� µ�� 2008

2007

2006

2005

��. �� / ��

48,9%

52,5%

56,3%

55,2%

��. �� . / ��

18,9%

20,2%

19,8%

20,1%

1,33

1,40

1,31

0,98

5,5

5,2

5,1

5,4

��

1,51

1,47

1,46

1,53

�µ��

1,24

1,18

1,13

1,21

�µ��

165

158

167

168

�µ�� µ��

147

152

161

151

�� µ��

18,0%

17,6%

17,2%

16,9%

��

11,5%

11,0%

10,4%

10,0%

�� (�� )

7,2%

6,6%

6,5%

6,0%

��

6,9%

6,0%

5,4%

5,1%

19,6%

17,7%

13,4%

12,1%

��

�µ�� µ�� & ��

��

Hellastat �.�.

�� , �� & ��

�� 2008

� 08/07

2007

2008

� 08/07

��µ��

2007

2008

� 08/07

2007

�� .�.�.

��

607,91

44,8%

419,75

29,58

53,6%

19,26

36,08

29,1%

27,96

J&P-�� .�.

��

554,06

45,3%

381,24

35,84

102,0%

17,75

6,14

-31,4%

8,96

�� A.�.�.�.E.

��

510,50

147,0%

206,65

48,73

297,6%

12,26

30,91

332,5%

7,15

��-�� .�.�.

��

250,46

38,9%

180,32

21,25

23,2%

17,25

-4,81

-221,5%

3,96

�� .�.

��

181,31

24,5%

145,62

35,79

47,4%

24,29

8,87

-71,4%

31,03

�� .�.E.

��

154,89

28,7%

120,35

2,64

-41,5%

4,51

-10,10

-114,6%

-4,71

�� .�.

��

150,77

3,1%

146,31

12,05

-22,9%

15,64

5,57

-20,3%

6,99

INTRAKAT �.�.

��

144,76

17,4%

123,25

6,95

-13,9%

8,07

3,53

72,7%

�� .�.�.

��

130,00

2,59

1,21

-0,64

-1,16

�� .�.�.

2,05 -0,49

��

115,61

63,32

24,00

11,02

20,41

�� .�.

��

106,30

3,98

-52,87

-0,63

-70,74

-1,96

�� .�.

��

99,82

0,00

2,40

-0,39

-5,28

-0,46

��

84,00

69,5%

49,56

3,47

8,8%

3,19

1,29

7,1%

1,20

��

80,71

-19,8%

100,68

1,33

-87,5%

10,61

-8,29

-840,0%

1,12

ARCON �.�.�. ��-�� X. �.�.�. �� .�.�.�.

��

82,6%

117,9%

103,7%

10,02

75,96

22,9%

61,83

9,32

11,5%

8,36

3,92

-20,9%

4,96

��

4.455,18

18,2%

3.768,76

670,72

95,5%

343,10

331,53

112,0%

156,42

�� (��. €)

7.702,22

33,4%

5.774,20

852,40

72,7%

493,63

347,88

36,9%

254,19

�� µ� �� . ��µ��µ�� µ�� 7/7/2009

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� µ�� - ��

�� E�� 31�� 2008 - 30� �� (1� �� - 31� �� 2008) �.�.�.�. 12890/05/�/86/70 ��

�� µ�� 2008 euro

��

�� µ�� 2007 euro

�. �� & �� 2. �� : �� : �. ��

625.613,48

715.016,00 197.550,65

546.623,34

�. �� (�� ) 168.392,66

(26.359.746 �� 0,30 euro) 7.907.923,80

7.907.923,80

4.141.988,98

901.704,49

883.319,25

1. �� µ��

665.182,21

4. �� µ��

923.431,59

85.318,22

1. ��µ�� . �� µ�� & �µ��

1. �� & �� : ��

�� µ�� 2007 euro

�. �� 823.164,13

�. A�� 2. ��

�� µ�� 2008 euro

2.241.574,78 4.008.337,14 993.339,24

2.212.605,62 3.643.738,39

3.014.997,90

810.418,36

5.256.572,68

1. �� µ�� . �� µ��

2.833.320,03 5.045.925,65

��. ��

2. �� µ�� V. ��µ��

1. �� µ�� µ�� µ�� 2. �µ�� & �� µ��

986.598,41

966.578,41

21.237.222,61

5. �� µ�� µ��

18.800.000,00

16.321.000,00

5�. ��µ��

6. �� µ�� & ��µ��µ��

5�. ��µ�� µ��

�� µ�� : �� µ�� (��+��)

1.276.928,98

412.303,12

39.746.892,04

38.112.497,90

45.003.464,72

43.158.423,55

�� 7. ��

80.634,49

10.867,90

24.021,72

1.765.434,41

1.778.588,23

V. �� . ��

�� µ��

�. ��

�� (��+AII+��+��V+AV)

1. ��

5.940.440,91

1�. �� µ��

766.472,85

��: ��

200.192,78

5.858.839,66 834.905,00

566.280,07

176.406,58

245.584,27 14.957.404,53

�. �� (��) �� . ��

658.498,42

(531.305,50) 14.185.746,18

1. ��µ��

��

�� 2008

��

�� 2007

3.726.614,84

218.119,15

3.944.733,99

3.101.113,03

195.476,27

3.296.589,30

235.437,90

647.067,73

882.505,63

265.710,79

659.162,84

924.873,63

2. �� µ��

2. �� & ��µ�� µ�� µ�� 3. �� 7�. �� µ��µ��

37.632,79

38.561,98

2.456.368,93

2.790.225,11

383.722,52

331.838,74

��µ�� 5. ��

8. ��-��

254.548,79

��: ��

254.548,79

423.593,42

9.384.445,22

41.948,99

57.091,92

13.156,60

34.708,22

47.864,82

907.135,87

4.884.331,54

3.379.980,42

889.347,33

4.269.327,75

7.093.330,26

4.924.427,96

12.017.758,22

6.650.864,01

4.712.827,16

11.363.691,17

9.931.869,41

7.984.335,43

17.916.204,84

10.533.214,14

8.208.096,34

18.741.310,48

��. ��

423.593,42 0,00

15.142,93 3.977.195,67

0,00 9.677.963,91

1. �� µ� ��µ�� 3. �� µ��

��. ��

��µ�� 1.417,16

1. ��µ��

6.436,77

6. �� µ��

��. �� 1. �� (��

2.650.937,54

1.989.658,21

4.640.595,75

1.011.319,21

580.042,94

1.591.362,15

19.676.137,21

14.898.421,60

34.574.558,81

18.195.397,36

13.500.966,44

31.696.363,80

23.653.332,88

15.805.557,47

39.458.890,35

21.575.377,78

14.390.313,77

35.965.691,55

��

��µ�� )

5.583.394,80

5.022.892,04

�� (��+��+��)

14.969.257,18

14.707.292,72

�� (��+��) �. ��

��. ��

�. ��

1. ��

1. �� & �� µ��

1.162.716,43

��: ��

1.075.945,71

1.132.029,26 86.770,72

992.739,52

2. �� µ�� 139.289,74

��µ�� µ��

3. ��

120.525,55

196.597,04

1.060.439,19

1.948.748,16

1.180.964,74

2.145.345,20

��. ��

1.267.735,46

2.284.634,94

V. ��

��µ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

1. �� 2. �� µ�� . �� 2. ��µ�� µ�� x�� 3. �� µ�� 4. ��

3. ��µ�� 3.092.833,88

2.038.025,88

2.403,29

3.680,69

4. ��

609.994,52

506.136,77

�� (ZI+ZII+��+ZV)

3.705.231,69

2.547.843,34

H. ��

65.143.239,70

62.866.587,21

�� (�+�+�+�)

74.169,72

2. �� µ�� (��) �� (�+�+�+��+�) �� 3. �� µ��

971.427,32

651.677,69

719.015,90

4.501.020,78

4.925.203,76

624,56

645,34

4.500.000,00

1.436.544,72

1.280.057,07

334.691,46

310.996,47

0,00

258.300,00

��. ��

2. �� µ��µ� �� µ�� (��+��)

3.234.760,54

998.147,78

3. �� µ�� -

��. �� 1. ��µ��

2.851.195,31

529.161,25

477.590,03

2.300.397,43

2.326.943,57

11.302.042,77

11.752.792,67

196.560,40

190.698,46

65.143.239,70

62.866.587,21

74.169,72

�� 3. �� µ��

��: 1. � �� 2007 �� 2008 �� . 2. �� µ�� µ� �� µ�� DAF, �� µ�� µ� �� # 193.483,57# euro �� µ�� µ�� . 3. � �� µ�, �� # 35.965.691,55 # euro µ� 31/12/2007 �� µ�� (��, ��, �µ�� .�.�.) �� #36.688.080,41# �� .

�� (��. 96,90) 31�� 2008 (1 �� - 31 �� 2008)

�. ��

1. ��µ�� ) �� (µ��) ��µ�� ) ��: �� ) ��µ�� µ�� : ��µµ��

��: �) ��µ�� µ�� : ��µµ�� 2. �� ) �� µµ�� ) �� ) �� ) �� ) �� 4. ��µ�� µ��

�� µ�� 2007 �� euro

�� µ�� 2008 �� euro

2.796.553,67 583.239,08 3.944.733,99 218.119,15 3.726.614,84

3.296.589,30 195.476,27

3.101.113,03

2.287.809,25 531.965,36 3.296.589,30 195.476,27 3.101.113,03

2.213.314,59

625.501,81

1.587.812,78

3.034.876,32 145.663,80

2.889.212,52

1.755.843,89

211.900,51

3.929,46 3.877,42 224.838,30

228.715,72 0,00

1.543.943,38

4.087,46 612,14 170.284,32

232.645,18 36.879,77 1.857.337,73

170.896,46 3.755,00

178.738,92 40.783,50 1.763.465,80

�. ��: ��

5. �� µ�� ) �� µ�� ) �� (��) �� ) ��: �� (-) �) �� µ�� µ�� µ�� : ��µµ��

��: �) �� µ�� µ�� µ�� : ��µµ�� 6. �� ) �� µ�� : ��µµ�� : �) �� µ�� : ��µµ�� 8. �� ) ��µ�� +�) �µµ�� µ�� µ�� - �� - �� µ��

979.013,02 226.069,47 882.505,63 647.067,73 235.437,90

924.873,63 659.162,84

265.710,79

57.091,92 41.948,99

47.864,82 34.708,22

1.065.002,35 199.892,40 924.873,63 659.162,84 265.710,79

752.943,55

(30.272,89)

722.670,66

151.291,51 27.682,75

123.608,76

142.102,03

15.142,93

47.864,82 34.708,22

13.156,60

30.690,63 5.925,01

24.765,62

1.986,33

230.728,30 313.417,77 82.087,81 2.810,63 50.223,12 28.041,91 0,00

�) ��: ��µ�� µµ�� 9. �� ) �� ) �� µ�� µ�� (��) ��µ�� (�-�)

865.109,95

476.581,24 707.309,54 161.612,99

4.144,91 102.800,44

1.007.211,98

(11.609,02)

197.859,74 247.386,19 81.267,72 785,45 49.337,60 25.509,16 0,00

545.696,55

404.286,12 602.145,86 147.942,19

4.219,19 806,53

106.945,35 1.377.298,89 480.038,84

454.203,67

5.025,72 1.454.832,35 308.633,45

�� (��. 96,91) 31�� 2008 (1 �� - 31 �� 2008)

�. ��

�� µ�� 2008 �� euro

1. ��µ�� ) �� (µ��) ��µ�� ) ��: �� ) �� µ� ��µ�� µ�� : ��µµ��

��: �) �� µ� ��µ�� µ�� : ��µµ�� 2. �� ) �� µµ�� ) �� ) �� ) �� ) �� 3. ��µ�� µ��

16.856.218,80 9.410.394,11

�� µ�� 2007 �� euro

16.102.649,89 8.975.579,51

7.445.824,69

7.630.778,85 3.471.383,53 4.159.395,32

7.361.967,17 3.436.871,09

3.925.096,08

234.299,24

7.211.525,45

6.927.108,06 3.172.874,46

3.754.233,60

24.188,82 24.378,51 1.394.104,69

7.127.070,38

7.361.967,17 3.436.871,09 3.925.096,08

1.418.483,20 0,00

170.862,48

6.956.207,90

31.162,28 4.666,85 1.298.856,42 1.442.672,02 3.829.665,01 12.483.862,48

1.303.523,27 29.217,86

1.363.903,41 3.618.091,42 11.938.202,73

�. ��: ��

��: �) �� µ�� µ�� µ�� : ��µµ�� 5. �� ) �� µ�� : ��µµ�� : �) �� µ�� : ��µµ�� 7. �� ) ��µ�� +�) �µµ�� µ�� µ�� - �� - �� µ��

17.042.904,38 7.377.591,02 16.255.485,00 7.252.853,56 9.002.631,44

17.473.513,00 7.892.772,35

�) ��: ��µ�� µµ�� 8. �� ) �� ) �� µ�� µ�� (��µ��) ��µ�� (�-�)

9.580.740,65

4.387.962,00 1.957.815,83

1.444.157,48 566.786,70

14.515.867,56 5.986.319,18 17.473.513,00 7.892.772,35 9.580.740,65

9.665.313,36

(578.109,21)

9.087.204,15

16.234.121,00 7.108.216,43

9.125.904,57

454.836,08

2.430.146,17

1.444.157,48 566.786,70

877.370,78

1.349.305,84 523.772,55

1.552.775,39

1.987.828,60 835.550,45 245.157,86 7.967,56 149.839,59 76.099,00 50.000,00

8.529.548,38

1.364.614,46 3.352.443,06 1.975.892,94

34.580,30 632.824,61

825.533,29

8.984.384,46

51.837,49

2.490.189,83 757.589,63 221.899,14 2.081,33 134.284,40 69.519,58 0,00

1.376.550,12

667.404,91 12.683.934,57 (200.072,09)

1.185.374,08 3.675.563,91 1.552.853,00

35.199,95 6.148,97

2.122.710,91

41.348,92 11.200.281,78 737.920,95

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

4. �� µ�� ) �� µ�� ) �� (��) �� ) ��: �� (-) �) �� µ�� µ�� µ�� : ��µµ��

�� (��. 96,91) 31�� 2008 (1 �� - 31 �� 2008)

�. ��

�� µ�� 2008 �� euro

1. ��µ�� ) �� (µ��) ��µ�� ) ��: �� ) �� µ� ��µ�� µ�� : ��µµ��

10.359.382,21 3.654.570,00

�� µ�� 2007 �� euro 9.385.450,28 3.225.022,66

6.704.812,21

4.386.979,37 1.453.044,43 2.933.934,94

��: �) �� µ� ��µ�� µ�� : ��µµ�� 2. �� ) �� µµ�� ) �� ) �� ) �� ) �� 3. ��µ�� µ��

4.001.724,00 1.275.956,13

6.160.427,62

4.001.724,00 1.275.956,07 2.725.767,93

2.725.767,87

208.167,07

3.617.575,02 1.179.459,53

6.496.645,14

2.438.115,49

4.985,51 5.024,07 287.319,98

292.344,05 0,00

287.652,44

5.872.775,18

6.416,63 961,01 268.024,85 297.329,56 1.424.807,64 8.218.782,34

268.985,86 6.553,46

281.955,95 1.251.328,70 7.406.059,83

�. ��: ��

4. �� µ�� ) �� µ�� ) �� (��) �� ) ��: �� (-) �) �� µ�� µ�� µ�� : ��µµ��

3.044.753,02 345.025,66 1.660.719,84 731.481,87 929.237,97

1.267.797,48 315.323,99

2.720.355,53 377.225,50 1.267.797,48 315.323,99 952.473,49

2.699.727,36

952.473,49

(23.235,52)

252.633,75 31.842,38 147.204,67 13.256,24

1.291.791,29 399.235,75

2.676.491,84

892.555,54

59.917,95

220.791,37

147.204,67 13.256,24

133.948,43

137.104,61 17.490,47

86.842,94

2.332.663,65 506.056,43 162.740,84 4.929,24 99.347,96 44.060,91 0,00

817.135,38 3.149.799,03 1.562.142,34

�) ��: ��µ�� µµ�� 8. �� ) �� ) �� µ�� µ�� (��) ��µ�� µ�� (�-�)

8.483,39 130.427,53

�� µ�� 2008 �� euro

506.945,95 157.085,21 1.501,86 95.264,35 49.273,62 0,00 1.587.656,69

��:

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

1. �� & �� 15.989,50 0,00 2. �� µ�� 0,00 3. �� µ�� µ�� (��)

II�. �� : �� µ��µ�� (��) ��

�� µ�� 2007 �� euro 308.633,45 737.920,95 3.374.483,76

3.528.807,86 4.008.846,70

3.126.350,99 358.172,19 172.087,26

4.067.628,48 61.084,88

3.656.610,44 896.389,75

15.563,77 4.000,00 962,20 20.525,97

3.449,97 64.534,85

344.495,25 344.495,25

4.112.404,71 4.421.038,16 131.962,03 4.553.000,19

19.439,47 0,00 0,00 19.439,47

15.989,50

15.350,73 874,32 32.468,08

48.693,13

�� µ�� (��) �� (+): �� µ�� (��) ��µ�� (-): �� µ�� : 1. �� µ�� 2008 2. �� µ� ��µ��µ�� µ�� : 1. �� µ�� 2. �� µ��µ� 8. ��

1.604.292,29 9.901,51 4.031.576,07 3.374.483,76

350.727,41

�� µ�� 2008 euro 64.534,85

�� µ�� 2007 euro 868.222,59

245.584,27

0,00

(560.194,00) (250.074,88)

0,00 868.222,59

272.145,03 9.085,59

238.367,25 281.230,62 (531.305,50)

0,00

0,00 0,00 0,00 (531.305,50)

238.367,25 629.855,34 125.971,07 258.300,00 245.584,27 629.855,34

�� 27� �� 2009 � �� µ�� 404996 (28.167,16) 868.222,59

350.727,41 0,00 64.534,85

14.334,29

�� (�/88) 31�� 2008 (1 �� - 31 �� 2008)

119.866,66 4.128.713,36 3.335.107,72 448.966,26 283.554,50

810.070,99 3.114.595,06 1.510.302,77 8.635,36 1.266,15

138.910,92 4.489.902,39 3.728.879,95

480.038,84 (200.072,09) 3.728.879,95

119.614,14

2.403.047,98

2.304.524,07

�� (�/86) 31�� 2008 (1 �� - 31 �� 2008)

�. �� µ�� (��) �� µ�� (�� µ��) �� µ�� µ�� µ�� µ�� (��) ��: �� µ�� 1. �� µ�� (75) �� : 1. �� 2. �� 3. �� & �� µ�� (��) ��µ�� II. �� 1. �� 2. �� 3. '�� µ��

2.343.130,03

0,00 868.222,59

� ��µ�� µ�� 985618

� �� 243160

� ��µ�� 615007 ��. �� 17083

� �� 125493 ��. �� 3/4857

��

�� µ�� "�� " '�� µ�� . ��µ� �� µ�� "�� µ�� ", �� µ� �� 31�� µ�� 2008, �� µ�� µ�� µ��µ�� , �� µ�. �� µ�� . � �� µ�� µ�� µ� �� µ��. � �� µ�� µ�, ��µ�� µ�� µ� �� µ�� , ��µ�� , �� . � �� µ�� µ�� µ�� . �� . �� µ�� µ�� µ�� , µ� �� µ��. ��µ� �� µ�� µ� �� , �� µ��µ�� µ� �� . �� µµ�� µ�� µ� �� µ� �� µ�� µ� �� µ�� µ�� . � �� µ�� µ��, �� µ� �� µ�� µ�� . �� µ�� µ�� µ�� , �� . �� µ�� , � �� µ�� µ� �� µ� �� µ�� , µ� �� µ� �� µ�� µ�� µ�� . � �� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� . ��µ� �� µ�� µ� �� µ�� µ�� µ��. ��µ�. �� µ� µ��, �� µ�� µ�� 31 ��µ�� 2008 �� µ��µ�� µ��µ�� µ�� µ� �� µ��. �� µ� �� µ��µ�� µ��, ��µ� �� µ�� 1 �� µ�, �� 2007 �� 2008 �� , µ� �� µ�� . � �� , �� , �� µ�� µ� �� µ� ��. �� µ�� µ��. ��µ� �� µ�� µ�� µ�� µ� �� µµ�� µ�� , �� µ�� 43� �� 37 �� .�. 2190/20.

��, 4 �� 2009 � �� . �� .�.�.�. 13191 �� .�. ��

Special Ιssue

INDUSTRY MIRROR Ο καθρέφτης της σύγχρονης ελληνικής οικονοµικής δραστηριότητας

ymirror

Industr

ΟΙ Κ ΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Ευκαιρίες µετά την κρίση Η διετία 2008-09 αποτελεί περίοδο δοκιµασίας για σχεδόν όλους τους κλάδους της οικονοµίας, γεγονός που επηρεάζει και τη βιοµηχανία, ανακόπτοντας την αναπτυξιακή της πορεία. Η αποτελεσµατικότητα των κρατικών παρεµβάσεων που στοχεύουν στην ανατροφοδότηση της οικονοµικής δραστηριότητας το 2009 θα καθορίσει σε σηµαντικό βαθµό όχι µόνο το µέγεθος των απωλειών από την υφιστάµενη οικονοµική κρίση, αλλά και τη µελλοντική πορεία της βιοµηχανίας.

δευτερογενής τοµέας της οικονοµίας περιλαµβάνει: α) τη βιοµηχανία, όπου εντάσσονται η µεταποίηση, τα ορυχεία-λατοµεία και η παραγωγή ηλεκτρισµού-Φυσικού αερίουΝερού, και β) τις Κατασκευές. H µεταποίηση αποτελείται από 23 κλάδους, των οποίων οι εξελίξεις παρουσιάζονται στις επόµενες σελίδες.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η βιο-

µηχανική παραγωγή κατέγραψε το 2008 σηµαντική πτώση κατά 3,7%, µετά την αύξηση κατά 2,2% που σηµείωσε το 2007. Η υποχώρηση αυτή είναι η µεγαλύτερη από το 2000, ενώ αν εστιάσουµε µόνο στη µεταποίηση, διαπιστώνεται ότι ο όγκος της παραγωγής των µεταποιητικών κλάδων µειώθηκε κατά 4,3% έναντι αύξησης 1,8% το 2007. Η εικόνα της υποχώρησης συνεχίζεται και το 2009, οπότε το 1ο τετράµηνο του έτους η παραγωγή της µεταποίησης υποχωρεί µε ρυθµό 12% Σηµαντική είναι επίσης η µείωση στον δείκτη παραγωγής Ορυχείων-Μεταλλείων (-4,7% το 2008 και -8,4% το 1ο τετράµηνο 2009), ενώ στον το-

µέα της ενέργειας µετά την πτώση κατά -1,4% το 2008, το 1ο τετράµηνο 2009 καταγράφεται µικρή άνοδος. Στα διαρκή καταναλωτικά αγαθά, µετά από µείωση κατά 7,6% το 2008, η παραγωγή υποχωρεί κατά 15% το 1ο τετράµηνο 2009, στα ενδιάµεσα καταναλωτικά αγαθά τη µείωση κατά 7,4% το 2008 ακολουθεί µείωση 21% το 2009 αντίστοιχα, ενώ η µικρότερη µείωση το 2008 εµφανίζεται στα µη διαρκή καταναλωτικά αγαθά, 0,9%, που όµως εντείνεται σε 7% το 2009. Στα κεφαλαιουχικά αγαθά συνεχίζεται η πτωτική τάση που ξεκίνησε από το 2007, µε την παραγωγή τους να υποχωρεί το 2008 κατά 4% και κατά 22% το 1ο τετράµηνο 2009. Σε κλαδικό επίπεδο, η υποχώρηση της παραγωγής στη βιοµηχανία τροφοδοτείται από µειώσεις στη συντριπτική πλειοψηφία των κλάδων µε σηµαντικότερες εκείνες στην κλωστοϋφαντουργία, τα είδη ενδυµασίας, τα µεταλλικά προϊόντα, τα ιατρικά όργανα και την κατασκευή αυτοκινήτων. Στον αντίποδα τέσσερις µόνο κλάδοι επιτυγχάνουν αύξηση της παραγωγής τους για το 2008 και συγκεκριµένα τα τρόφιµα-ποτά (1,1%),

οι ηλεκτρικές συσκευές (2,3%), και η ανακύκλωση (2,9%), ενώ οριακή είναι η άνοδος στον εξοπλισµό µεταφορών (0,6%). Ο δείκτης τιµών παραγωγού της βιοµηχανίας αυξήθηκε το 2008 8% έναντι 2,5% το 2007. Χωρίς τον ενεργειακό κλάδο οι τιµές της βιοµηχανίας αυξήθηκαν 5,5% µόνο. Αντίστοιχη εικόνα εµφανίζουν και οι τιµές της παραγωγής που προορίζεται για την εγχώρια αγορά καθώς ο ρυθµός αύξησης των τιµών αυξήθηκε το 2008 στο 8,3% από 2,9% το προηγούµενο έτος. Συνεπώς, η αύξηση των τιµών παραγωγού ήταν εντονότερη το 2008, γεγονός που ερµηνεύει τη σηµαντική άνοδο του πληθωρισµού το διάστηµα Ιανουαρίου-Σεπτεµβρίου 2008. Σωρευτικά, και σε σχέση µε το 2000, οι τιµές έχουν αυξηθεί κατά 37% στο σύνολο της παραγωγής και 43% για την εγχώρια αγορά. Σε κλαδικό επίπεδο, σε όλους τους µεταποιητικούς κλάδους η άνοδος των τιµών ενισχύεται σε σχέση µε το 2007. Στα τρόφιµα και ποτά, οι τιµές το 2008 αυξήθηκαν κατά 4,8% , ενώ σε 3 κλάδους η αύξηση είναι εντονότερη του µέσου όρου της βιοµηχανίας. Η µεγαλύ-



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Μεγάλη αύξηση του εµπορικού ελλείµµατος της ελληνικής βιοµηχανίας σηµειώνεται το 2007, καθώς αυτό ξεπερνά πλέον τα 29 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 9% σε σχέση µε το 2006. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσµα της πολύ ταχύτερης ανόδου των εισαγωγών έναντι των εξαγωγών κατά το 2007 (6,5% έναντι 1,8% αντίστοιχα). Αποτέλεσµα αυτών των τάσεων είναι οι σχετικοί δείκτες ανταγωνιστικότητας να επιδεινώνονται, καθώς ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών υποχωρεί κάτω από το 33% - η χαµηλότερη

επίδοση της τριετίας 2005-2007 - ενώ αντίστοιχα επιδεινώνεται και ο Δείκτης Balassa που ξεπερνά το -50%. Συνολικά πάντως το εξωτερικό εµπόριο κατά το 2007 επιβραδύνεται, καθώς αυξάνεται µόνο µε 5,3% όταν το 2006 είχε αυξηθεί σχεδόν µε 16%.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Από τα αποτελέσµατα των ισολογισµών και αποτελεσµάτων χρήσης του 2006 για 6.228 επιχειρήσεις Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στην ελληνική µεταποίηση, προκύπτει βελτίωση κυρίως σε όρους πωλήσεων και κερδών αλλά και κεφαλαιακής διάρθρωσης. Πράγµατι το πιο θετικό στοιχείο είναι η ισχυρή διεύρυνση του κύκλου εργασιών κατά 12%, σε επίπεδα άνω των 51 δισ. ευρώ Η δυναµική αυτή επιτρέπει την άνοδο των µικτών κερδών κατά 7,7% µετά τη µείωση της προηγούµενης χρονιάς, οδηγώντας έτσι τα καθαρά αποτελέσµατα σε

ρουσιάζουν αύξηση 3,3%, η ηπιότερη των τελευταίων ετών, κυρίως λόγω σηµαντικής (κατά 5,1%) αύξησης του ενεργητικού του κλάδου τροφίµων ποτών. Το σύνολο των κεφαλαίων της µεταποίησης ξεπερνά πλέον τα 63 δισ., ευρώ µε τα ξένα κεφάλαια να ενισχύονται κατά 5,5%, πολύ ταχύτερα των ιδίων κεφαλαίων (0,6%). Η σταθεροποίηση των επιτοκίων σε εξαιρετικά χαµηλά επίπεδα κατά το 2006 είχε ως αποτέλεσµα τον υψηλότερο δανεισµό και τον εντονότερο προσπορισµό ξένων κεφαλαίων στη µεταποίηση το 2006, γεγονός που συντηρεί τη φθίνουσα πορεία του δείκτη αυτονοµίας (ίδια προς συνολικά κεφάλαια) στο 43%. Σε επίπεδο των υπόλοιπων αριθµοδεικτών διαπιστώνεται ότι η ταχύτερη αύξηση των καθαρών κερδών (4,7%) συγκριτικά µε εκείνη των ιδίων κεφαλαίων έχει ως αποτέλεσµα την ενίσχυση του δείκτη αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων κατά 4,1% και των συνολικών κεφαλαίων κατά 4,5%.

Η τωρινή συγκυρία θα αναδείξει δοµικά προβλήµατα και υστερήσεις της εγχώριας βιοµηχανίας που δεν στάθηκε δυνατό να αντιµετωπιστούν κατά τη διαδικασία προσαρµογής και εκσυγχρονισµού της τελευταίας δεκαετίας.

µία άνοδο της τάξης του 4,7% στα 2,4 δισ. ευρώ. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι από τις 6.228 επιχειρήσεις οι 4.515 είναι κερδοφόρες (περισσότερες κατά 1,9% σε σχέση µε το 2005) µε συνολικά καθαρά κέρδη άνω των 3 δισ. ευρώ και οι υπόλοιπες 1.713 είναι ζηµιογόνες µε το ύψος των ζηµιών να ανέρχεται στα 917 εκατ. ευρώ, (12,5% αυξηµένες σε σχέση µε το 2005). Επιπλέον, το 2006 το καθαρό περιθώριο κέρδους των κερδοφόρων επιχειρήσεων της µεταποίησης εκτιµάται στο 7,2%, σε υποχώρηση σε σχέση µε το 2005 (7,6%). Το 28% των επιχειρήσεων αυτών (1.248) χαρακτηρίζεται ωστόσο ως χαµηλής κερδοφορίας, καθώς αποτελείται από επιχειρήσεις οι οποίες εµφανίζουν καθαρό περιθώριο κέρδους χαµηλότερο από το 25% του µέσου δείκτη (κάτω από 1,8%). Αντίστοιχα, η οµάδα υψηλής κερδοφορίας αποτελείται από 869 επιχειρήσεις (µόλις 19% του συνόλου). Από την άλλη πλευρά, τα συνολικά κεφάλαια πα-

Η δανειακή επιβάρυνση προσδιορίζεται στις 1,31 µονάδες, σε συνεχή ανοδική τάση, ενώ η γενική ρευστότητα βρίσκεται το 2006 στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας τριετίας (1,33). Τέλος, το µέσο µικτό περιθώριο κέρδους της µεταποίησης προσδιορίζεται στο 26,8% το 2006 το οποίο συνιστά το χαµηλότερα επίπεδο του δείκτη σε όλη την περίοδο 1995-2006. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσµα της ταχύτερης αύξησης του κόστους πωληθέντων συγκριτικά µε τις πωλήσεις. Το µέσο καθαρό περιθώριο κέρδους υποχωρεί στο 4,6%.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η συµβολή της βιοµηχανίας στο σύνολο της προστιθέµενης αξίας της ελληνικής οικονοµίας διατηρείται στο 14% την τελευταία δεκαετία. Το ποσοστό συµµετοχής της απασχόλησης στη βιοµηχανία όµως υποχωρεί, από 15,4% το 2000 σε 13,6% το 2008, σύµφωνα µε την έρευνα εργατικού δυναµικού της

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

τερη αύξηση στις τιµές παρατηρείται στον κλάδο διύλισης προϊόντων πετρελαίου (άνοδος 18,6%), στις ηλεκτρικές συσκευές (16,9%) και στις εκτυπώσεις (8,5%). Σηµειώνεται ότι στους 3 από τους 21 κλάδους, η θετική µεταβολή είναι οριακή, δηλαδή µικρότερη του 1%. Από την ετήσια βιοµηχανική έρευνα της ΕΣΥΕ για τη µείζονα βιοµηχανία (>10 ατόµων) - η οποία είναι διαθέσιµη όµως µέχρι το 2006 - προκύπτει σηµαντική άνοδος της ακαθάριστης αξίας παραγωγής κατά 14,7% σε επιτάχυνση µάλιστα σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά (άνοδος κατά 7,1%). Η άνοδος αυτή συνοδεύεται από αντίστοιχη άνοδο στην προστιθέµενη αξία κατά 11%. Η εξέλιξη αυτή πιέζει εκ νέου τοΝ λόγο προστιθέµενης αξίας / ακαθάριστης αξίας παραγωγής ο οποίος περιορίζεται στο 33%, επίδοση που είναι η χαµηλότερη από το 2000. Πάντως, αξίζει να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε τα προσωρινά εθνικολογιστικά στοιχεία, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία της µεταποίησης (σε τρέχουσες τιµές) ανήλθε το 2007 στα 21 δισ. ευρώ από 13,6 δισ. το 2000. Στις επενδύσεις ανακόπτεται η πτωτική πορεία καθώς σηµειώνεται αύξηση κατά 5,9% το 2006. Τα στοιχεία των εθνικών λογαριασµών αναφέρουν άνοδο 8% το 2007 (τρέχουσες τιµές) Στο ίδιο πλαίσιο, τερµατίζεται η διαχρονική πτωτική τάση της µέσης ετήσιας απασχόλησης, µε αύξηση της τάξης του 4% το 2006: περίπου 215.000 άτοµα εργάζονται στη µείζονα βιοµηχανία το 2006 όταν το 2000 οι απασχολούµενοι ξεπερνούσαν τους 230.000. Την ίδια στιγµή οι µέσες αµοιβές αυξάνονται κατά 5,1% το 2006, ελαφρά ηπιότερα σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά (6,1%) και προσδιορίζονται λίγο πάνω από τις 22 χιλ. ευρώ.

ymirror

Industr

ΟΙ Κ ΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Η παρατηρούµενη µείωση της απασχόλησης αποτελεί χαρακτηριστικό φαινόµενο της ευρωπαϊκής βιοµηχανίας το διάστηµα 1996-2006, η οποία µάλιστα είναι ακόµα εντονότερη (-11,5% στο σύνολο αυτής της περιόδου, έναντι -4,8% από το 1998 µέχρι το 2007 στην Ελλάδα). Επιπροσθέτως, στο ελληνικό περιβάλλον, φαίνεται να αφορά περισσότερο υποχώρηση στον αριθµό των αυτοαπασχολούµενων χωρίς προσωπικό, και λιγότερο της µισθωτής απασχόλησης, γεγονός που δείχνει ότι οι αναδιαρθρώσεις και οι αλλαγές στον τοµέα επιτεύχθηκαν χωρίς µεγάλες απώλειες εξαρτηµένης εργασίας, αλλά µε τη µείωση του αριθµού των µικρών µονάδων, όπου απασχολείται ο ιδιοκτήτης και µέλη της οικογένειάς του. Τα πρώτα στοιχεία για το 2009 δείχνουν ότι η κάµψη σε βασικούς δείκτες που ξεκίνησε το 2008 συνεχίζεται. Ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής για την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου 2009, σε

ΕΣΥΕ. Ωστόσο, η άνοδος βιοµηχανικής παραγωγής, υπολείπεται αισθητά του µέσου όρου ανόδου των ευρωπαϊκών βιοµηχανιών στην ΕΕ-27, ενώ η υποχώρηση της παραγωγής στην Ελλάδα το 2008 είναι τριπλάσια σε σχέση µε το 1,6% της ευρωπαϊκής βιοµηχανίας. Επιπλέον, παρά τη σηµαντική ενίσχυση τους τα τελευταία χρόνια, οι εξαγωγές των ελληνικών βιοµηχανιών υπολείπονται των εισαγωγών, ιδίως από χώρες εκτός ΕΕ-27, µε αποτέλεσµα το ποσοστό κάλυψης των ελληνικών βιοµηχανικών εισαγωγών -που προέρχονται από χώρες εκτός ΕΕ27- από τις εγχώριες εξαγωγές να φθάνει µόλις το 30%, το δεύτερο χαµηλότερο επίπεδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση µετά την Κύπρο (14,2%).

σύγκριση µε τον αντίστοιχο δείκτη του 2008, παρουσίασε µείωση κατά 12%. Οι τιµές παραγωγού το πρώτο πεντάµηνο του 2009 ήταν 7% χαµηλότερες από το αντίστοιχο διάστηµα του 2008, ως αποτέλεσµα της µείωσης της τιµής του πετρελαίου και γενικότερα των ενεργειακών αγαθών και των πρώτων υλών. Χωρίς τον ενεργειακό κλάδο, οι τιµές αυξάνονται οριακά (0,3%). Η πορεία των εξαγωγών βιοµηχανικών προϊόντων το 2008 παρουσιάζει µικρή άνοδο, κατά 4%. Από την έρευνα επενδύσεων του ΙΟΒΕ, προκύπτει επιβράδυνση των επενδυτικών δαπανών για το 2008, καθώς οι πολύ αισιόδοξες προβλέψεις για αύξηση 15% που έγιναν στα τέλη του 2007 αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω στο 7,7%. Από τις πρόσφατες έρευνες οικονοµικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ διαπιστώνεται ότι ο δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στη βιοµηχανία, µετά από

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� / ��

��/��

1997

5.473

11.276,0

1.157,0

13.904,9

4.680,5

26.337,9

11.925,8

14.412,1

11.781,9

1998

5.580

14.102,0

1.461,6

15.261,8

5.462,9

30.825,4

14.058,6

16.766,8

13.762,3

1999

5.638

16.430,2

1.965,4

18.489,0

5.926,6

36.884,7

17.665,7

19.219,0

15.572,0

2000

5.748

22.304,8

2.183,3

21.383,4

7.267,4

45.871,5

22.732,3

23.139,2

18.130,1

2001

5.772

23.597,9

2.260,2

21.684,3

7.381,9

47.542,4

23.612,2

23.930,2

18.306,5

2002

5.964

24.322,6

2.091,4

23.324,4

7.921,7

49.738,4

23.241,2

26.497,3

19.820,0

2003

6.170

24.286,0

2.598,3

24.517,9

7.997,5

51.402,2

23.532,2

27.870,0

21.261,0

2004

6.187

26.135,5

2.209,3

26.822,1

8.825,8

55.166,9

25.109,0

30.057,9

22.188,8

2005

6.219

29.565,8

2.499,9

28.226,3

9.648,7

60.291,9

26.810,6

33.481,2

23.323,0

2006

6.228

30.366,3

2.753,1

29.674,9

9.943,5

62.294,3

26.972,2

35.322,1

24.424,7

ME�� 2006/2000

1,3%

5,3%

3,9%

5,6%

5,4%

5,2%

2,9%

7,3%

5,1%

��

�� H� ��

��

1997

7.209,1

6.046,0

1.163,1

9,8%

1,06

4,4%

0,55

0,43

0,78

1998

8.718,2

7.170,0

1.548,2

11,0%

1,00

5,0%

0,54

0,46

0,71

1999

9.951,7

7.758,7

2.193,0

12,4%

1,08

5,9%

0,52

0,45

0,81

7.629,4

8.774,9

2.348,2

10,3%

1,02

5,1%

0,50

0,49

0,78

2000

36.313,2

2001

37.237,4

10.970,7

9.035,3

1.935,4

8,2%

1,00

4,1%

0,50

0,78

2002

37.697,0

11.675,9

9.832,5

1.843,4

7,9%

0,96

3,7%

0,53

0,49

0,78

2003

39.969,8

12.342,5

10.060,9

2.281,6

9,7%

0,97

4,4%

0,54

0,47

0,78

2004

43.783,5

13.088,8

10.940,4

2.148,4

8,6%

0,96

3,9%

0,54

0,47

0,81

2005

46.104,6

12.883,5

10.624,2

2.259,3

8,4%

0,91

3,7%

0,56

0,49

0,80

2006

51.790,0

13.881,3

11.515,8

2.365,2

8,8%

0,89

3,8%

0,57

0,49

0,81

6,1%

10,5%

4,6%

0,1%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ��VΑLUE 2007, �� - � �� µ�� 2009, �� 2007, ��στοιχείων �� ΙΟΒΕ �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ επεξεργασία



σηµαντική υποχώρηση το 2008, το 2009 ανακάµπτει, µετά από 10 µήνες σταθερής υποχώρησης. Οι προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής τους προσεχείς µήνες εµφανίζουν βελτίωση του 2009 αν και σηµαντικό ποσοστό επιχειρήσεων (43%) δηλώνει ότι θα διατηρήσει σταθερή την παραγωγή του. Το επίπεδο παραγγελιών και ζήτησης παραµένει αρνητικό παρά τη σχετική βελτίωση, ενώ λιγότερο απαισιόδοξες είναι οι εκτιµήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση εξωτερικού. Οι µήνες εξασφαλισµένης παραγωγής κατά τη µέτρηση του Ιουνίου 2009 ενισχύονται στους 4,4 αλλά οι προβλέψεις για την απασχόληση εξακολουθούν να παραµένουν αρνητικές. Παράλληλα, οι περισσότερες επιχειρήσεις προβλέπουν µείωση στις τιµές των προϊόντων τους γεγονός που συµβάλλει στη διατήρηση του πληθωρισµού σε χαµηλό επίπεδο. Οι δυσµενείς εξελίξεις των τελευταίων µηνών εξα-

κολουθούν να επηρεάζουν τα αποθέµατα, καθώς µεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων εκτιµά ότι το ύψος τους είναι υψηλό για την εποχή. Συνεπώς η επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας και η αβεβαιότητα του γενικότερου διεθνούς οικονοµικού περιβάλλοντος που προέκυψε στη διάρκεια του 2008, επηρεάζει δυσµενώς τη δυναµική του βιοµηχανικού κλάδου και κατά τους πρώτους µήνες του 2009. Ωστόσο, η κρίση δίνει τη δυνατότητα για την εκµετάλλευση ευκαιριών από τη στιγµή που η οικονοµία θα αρχίσει και πάλι να ανακάµπτει. Η στροφή της κατεύθυνσης των επενδύσεων στη διεύρυνση της παραγωγικής δραστηριότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων αποκαλύπτει την επιδίωξη των µεταποιητικών επιχειρήσεων να εισέλθουν αποφασιστικά σε νέες αγορές, ενδεχοµένως έξω από τα όρια της µεταποίησης, στο εµπόριο και τις

υπηρεσίες γενικότερα. Μετά από µια ευρεία διαδικασία αναδιάρθρωσης που κράτησε πάνω από 10 χρόνια, η µεταποίηση δείχνει να αποµακρύνεται από τον παραδοσιακό και ίσως περιοριστικό ως προς τις δυνατότητες οικογενειακό χαρακτήρα της. Οι επιχειρήσεις δεν είναι πλέον προσωποπαγείς αλλά αποτελούν δυναµικές οντότητες οι οποίες συναπαρτίζονται από µετόχους, στελέχη, εργαζοµένους, προµηθευτές, διανοµείς, πωλητές κ.λπ. Η ελληνική βιοµηχανία είναι εποµένως πιθανόν να εξέλθει από την παρατεταµένη αυτή κρίση µε λιγότερες απώλειες σε σχέση µε άλλους κλάδους της οικονοµίας, ώστε να ανακάµψει προς την πορεία σύγκλισης στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Σε κάθε περίπτωση πάντως σε όρους απασχόλησης και επενδύσεων οι απώλειες ενδέχεται να είναι µεγαλύτερες εφόσον η κρίση παραταθεί και µετά το πρώτο εξάµηνο του 2009.

��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

5.407

235.261

3.069,0

0,013

20.910,0

7.969,0

38,1%

18.545

1.337

1998

5.344

235.740

3.212,0

0,014

21.639,0

8.587,0

39,7%

19.326

1.713

1999

5.022

228.118

3.319,0

0,015

22.693,0

9.182,0

40,5%

20.277

2.071

2000

5.016

233.608

3.571,0

0,015

28.580,0

10.142,0

35,5%

25.319

2.494

2001

3.918

233.340

3.765,0

0,016

30.030,0

11.067,0

36,9%

25.791

2.313

2002

3.823

230.357

3.966,0

0,017

29.579,0

11.137,0

37,7%

26.305

1.897

2003

3.753

224.400

4.175,0

0,019

30.064,0

11.290,0

37,6%

26.899

2.001

2004

3449

214.617

4.285,0

0,020

31.361,0

11.575,0

36,9%

28.146

1.837

2005

3376

206.793

4.381,0

0,021

33.603,0

11.474,0

34,1%

29.944

1.797

2006

3641

214.964

4.787,7

0,022

38.552,6

12.739,9

33,0%

34.838

1.903

ME�� 2006/2000

-5,2%

-1,4%

4,0%

5,0%

6,5%

5,1%

3,9%

-1,2%

5,5%

-4,4%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

90,5

92,2

86,7

7.648,0

21.758,7

-14.110,8

29.407

35,1%

-48,0%

1999

92,3

94,4

88,0

8.035,8

23.664,9

-15.629,1

31.701

34,0%

-49,3%

2000

100,0

9.825,1

27.805,4

-17.980,3

37.631

35,3%

-47,8%

2001

98,2

102,5

103,5

100,6

10.026,7

29.085,3

-19.058,6

39.112

34,5%

-48,7%

2002

99,0

104,3

105,6

101,7

9.160,4

26.839,4

-17.679,0

36.000

34,1%

-49,1%

2003

99,3

105,8

107,8

101,4

9.358,6

32.716,4

-23.357,8

42.075

28,6%

-55,5%

2004

100,4

110,1

111,9

106,6

9.866,7

35.193,6

-25.326,9

45.060

28,0%

-56,2%

2005

99,6

116,2

119,0

110,6

11.808,7

35.666,6

-23.857,9

47.475

33,1%

-50,3%

2006

100,1

123,7

128,0

115,2

14.030,7

40.964,7

-26.934,1

54.995

34,3%

-49,0%

2007

102,3

126,8

131,7

117,2

14.279,0

43.633,3

-29.354,3

57.912,4

32,7%

-50,7%

2008

98,4

137,0

142,6

123,8

-0,2%

4,0%

4,5%

2,7%

5,5%

6,6%

7,3%

6,4%

�� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

-1,1%

0,8%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� . ��) �� µ�� (2000=100)

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

Αντεπίθεση τιµής CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΤΣΙΒΕΛΗΣ Ο πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος της PepsiCo – HBH ισχυρίζεται ότι στον τοµέα της τιµολογιακής πολιτικής, η εταιρεία του οδηγεί τις εξελίξεις στο κλάδο, κάτι που δεν ισχύει για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων, που ακολουθούν τις εξελίξεις αναγκασµένες από τα νέα δεδοµένα της αγοράς. Ο συνδυασµός καινοτοµίας και ανταγωνιστικών τιµών έχει οδηγήσει σε σηµαντική ενίσχυση των µεριδίων αγοράς της PepsiCo – HBH τόσο το 2008 όσο και στο πρώτο τετράµηνο του 2009.  Συνέντευξη στον Γιώργο Ρήγα

ερίοδος διεθνούς ύφεσης. Δεδοµένου ότι η Βιοµηχανία είναι η προµετωπίδα εξωστρέφειας της χώρας, πόσο νοµίζετε ότι αυτή επηρεάζει σήµερα την ανάπτυξή της; Διαθέτει ο βιοµηχανικός τοµέας στην Ελλάδα αναχώµατα στην κρίση;

Τους τελευταίους µήνες εκδηλώνονται µε έντονο τρόπο οι συνέπειες της χρηµατοπιστωτικής κρίσης επηρεάζοντας αρνητικά την παγκόσµια οικονοµία και µερικώς την ελληνι-

κή. Η βιοµηχανική δραστηριότητα στην Ελλάδα υποχωρεί όπως επίσης και οι επιχειρηµατικές προσδοκίες οι οποίες αντανακλούν µια γενικευµένη απαισιοδοξία που εκφράζεται και στο επίπεδο του Έλληνα καταναλωτή - ο οποίος καταγράφεται ως ο πιο απαισιόδοξος Ευρωπαίος. Μάλιστα σύµφωνα µε έρευνα του ΙΟΒΕ ο δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών για την Ελληνική Βιοµηχανία για το Φεβρουάριο του 2009 σηµείωσε τη χαµηλό-

τερη επίδοση από το 1990. Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιοµηχανίας υποχωρεί και θα συνεχίσει να υποχωρεί αν δεν επιτευχτεί βέλτιστη παραγωγική αξιοποίηση των χρησιµοποιούµενων κεφαλαίων, αναβάθµιση ανθρώπινου δυναµικού, βελτίωση συνθηκών ανταγωνιστικού κόστους λειτουργίας καθώς επίσης και µεγαλύτερη εξωστρέφεια. Ο κλάδος τροφίµων και ποτών, στον οποίο δραστηριοποιούµαστε, χαρακτηρίζεται ως



Θα µπορούσε η Πολιτεία µε συγκεκριµένα µέτρα να ενισχύσει τη βιοµηχανία στη σηµερινή συγκυρία; Οι εκθέσεις των Διεθνών Οργανισµών των τελευταίων ετών διαµορφώνουν µία όχι ιδιαίτερα κολακευτική εικόνα για την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής Βιοµηχανίας και οικονοµίας γενικότερα. Ζητήµατα τίθενται και αναφορικά µε την πολυπλοκότητα του φορολογικού µας συστήµατος, καθώς και ως προς τα επίπεδα διαφθοράς και τη γραφειοκρατία. Οι διαρθρωτικές αδυναµίες της Ελληνικής οικονοµίας θα πρέπει να αντιµετωπιστούν αποφασιστικά, προκειµένου να διασφαλιστούν οι µακροχρόνιες προοπτικές της οικονοµικής ανάπτυξης µε βάση ένα αναπτυξιακό πρότυπο, που θα στηρίζεται στην ενίσχυση της παραγωγικής βάσης και της παραγωγικότητας µέσω επενδύσεων και διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων. Η Ενεργοποίηση του ΕΣΠΑ 2007 – 2013 µε επικέντρωση στις Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις, ένα ολοκληρωµένο σχέδιο ενίσχυσης της ρευστότητας, η συνέχιση της πολιτικής µείωσης των φορολογικών συντελεστών, η στήριξη της απασχόλησης µέσω προγραµµάτων κατάρτισης και επιδότησης εργασίας, η ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας από νέους και γυναίκες και σε περιοχές που πλήττονται

περισσότερο από την κρίση αποτελούν µέτρα προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της βιοµηχανίας. Τέλος, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι η ενεργή συµµετοχή και συνεργασία και άλλων φορέων, όπως π.χ. του ΣΕΒ αλλά και των οµοσπονδιών εργαζοµένων αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχία. Σε ποια προϊόντα δίνει προτεραιότητα αυτή την εποχή η Pepsico –HBH για την αύξηση των εσόδων της; Στην κατηγορία cola αναψυκτικών – τη µεγαλύτερη σε κατανάλωση κατηγορία στον κλάδο των αναψυκτικών - επικεντρωνόµαστε στη Pepsi Max – cola χαµηλών θερµίδων, και Pepsi Twist – cola µε λεµόνι. Η επικέντρωση υποστηρίζεται από επικοινωνία στα µέσα, ενέργειες marketing µέσα στα καταστήµατα, αλλά και από επιθετική τιµολογιακή πολιτική που έχουν ως στόχο να ωθήσουν τον καταναλωτή να δοκιµάσει το προϊόν µε υψηλή πιθανότητα όταν αυτό συµβεί να το µετατρέψει σε προϊόν της επιλογής του. Στην κατηγορία no cola αναψυκτικών – στην οποία η εταιρεία έχει τεχνογνωσία και

στους παιδικούς χυµούς µε το brand HBH Go! – ένα εξαιρετικό προϊόν που κατάφερε να καταλάβει την πρώτη θέση της κατηγορίας το 2008 αλλά και στους πολυβιταµινούχους χυµούς µε τo brand HBH Energy. H κατηγορία του κρύου τσαγιού - η πιο αναπτυσσόµενη στον κλάδο των ποτών - αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για εµάς. Σε αυτή την κατηγορία έχουµε ηγετική θέση µε το Brand Lipton Iced Tea. Η επιτυχηµένη καινοτοµία πίσω από το Πράσινο Τσάι αλλά και η εντυπωσιακή ανταπόκριση που σηµειώνει το Lipton Linea - ένα µοναδικό πράσινο τσάι δύο φορές πιο πλούσιο σε κατεχίνες που βοηθάει στην ενίσχυση του µεταβολισµούαποτελούν στρατηγικές επιλογές. Το Lipton Iced Tea οδηγεί την αύξηση της κατηγορίας του κρύου τσαγιού, υποστηριζόµενο από ένα ολοκληρωµένο πλάνο επικοινωνίας. Έχετε αναφέρει στο πρόσφατο παρελθόν ότι τη χαµηλή τιµολογιακή πολιτική θα τη διατηρήσετε και εκτός κρίσης. Ισχύει αυτό και σήµερα; Ο βασικός στόχος της εταιρείας µας είναι να βελτιστοποιούµε τη σχέση οφέλους που λαµ-

«Η βιοµηχανική δραστηριότητα στην Ελλάδα υποχωρεί όπως επίσης και οι επιχειρηµατικές προσδοκίες οι οποίες αντανακλούν µια γενικευµένη απαισιοδοξία που εκφράζεται και στο επίπεδο του Έλληνα καταναλωτή». πρωταγωνιστικό ρόλο τα τελευταία 80 έτη - επικεντρωνόµαστε στην HBH Πορτοκάλι & Λεµόνι εστιαζόµενοι σε νέα διαφηµιστική πλατφόρµα αλλά και έντονη καινοτοµία. Τις επόµενες ηµέρες λανσάρουµε µια νέα σειρά αναψυκτικών υπό τον τίτλο ΗΒΗ Κλασσική. Το προϊόν απευθύνεται στο κοινό που επιλέγει την ποιότητα και την απόλαυση σε ένα παραδοσιακό αναψυκτικό µε φυσικά συστατικά, αναδεικνύοντας την εξειδίκευση και τη διαχρονικότητα του brand HBH. Στην κατηγορία χυµών επικεντρωνόµαστε

βάνει ο Έλληνας καταναλωτής από την κατανάλωση των προϊόντων µας και της τιµής που καλείται να καταβάλει. Εστιαζόµαστε λοιπόν παράλληλα και στην καινοτοµία αλλά και σε µια ανταγωνιστική τιµολογιακή πολιτική. Η στρατηγική µας αυτή ξεκίνησε να υλοποιείται πριν από την κρίση, από τις αρχές του 2008. Είναι προφανές λοιπόν ότι στον τοµέα της τιµολογιακής πολιτικής, η εταιρεία µας οδηγεί τις εξελίξεις στον κλάδο, γεγονός που όπως γνωρίζετε δεν ισχύει για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων που ακολουθούν τις

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ένας από τους πιο δυναµικούς κλάδους της ελληνικής Βιοµηχανίας µε σηµαντικές προοπτικές ανάπτυξης και σίγουρα πολύ µεγαλύτερη εξωστρέφεια. Χαρακτηρίζεται ως αµυντικός κλάδος, κατά συνέπεια οι επιπτώσεις της ύφεσης είναι µικρότερες σε σχέση µε το κλάδο ένδυσης, αυτοκινήτων ή κατασκευών. Παρά το γεγονός ότι εµφανίζει υψηλές τάσεις συγκέντρωσης, χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισµό. Οι επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης αλλά και η αλλαγή της καταναλωτικής συµπεριφοράς κάνουν επιτακτική την ανάγκη για επενδύσεις στην ανάπτυξη νέων προϊόντων, για σωστή διαχείριση της προσφοράς/ζήτησης αλλά και για αύξηση της παραγωγικότητας. Τέλος, η ενίσχυση της εξωστρέφειας µπορεί να τροφοδοτήσει ταχύτερους ρυθµούς µεγέθυνσης.

www.economics.gr

Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Μ ΑΤ Ι Κ Ο

Π Ε Ρ Ι Ο∆ Ι Κ Ο

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ο

Η ΔΥΝΑΜΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΟΙ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Η ΕΠΙΛΟΓΗ κυκλοφορεί σε συνδροµητές και στα σηµεία διανοµής του Πρακτορείου Ξένου Τύπου χωρίς τις ετήσιες εκδόσεις. Πληροφορίες & συνδροµές στο 210 64018 50 ή www.economics.gr. Οι ετήσιες εκδόσεις περιλαµβάνονται στη συνδροµή.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

Για το 2009 προγραµµατίζατε επενδύσεις 5 εκατ. ευρώ. Άλλαξε κάτι; Παράλληλα, κυριαρχείτε στην αγορά κρύου τσαγιού, µε σηµαντικά µερίδια στους χυµούς και το εµφιαλωµένο νερό. Σχεδιάζετε κάποια εξαγορά; Το επενδυτικό µας πλάνο αναµένεται να υλοποιηθεί όπως σχεδιάστηκε βοηθούµενο από τα θετικά αποτελέσµατα των πρώτων µηνών του 2009. Οι επενδύσεις αφορούν κυρίως αναβάθµιση µηχανολογικού εξοπλισµού που στόχο έχει να εξυπηρετήσει

ταµινούχων χυµών µε το brand HBH Energy έχει οδηγήσει τα brands σε υψηλή διψήφια ανάπτυξη, ωστόσο έχουµε σηµαντικά ακόµα περιθώρια ανάπτυξης. Οι ανωτέρω κατηγορίες είναι κατηγορίες επικέντρωσης για εµάς τα τελευταία 2 έτη, αποτελώντας στρατηγικές προτεραιότητες µας και για τα επόµενα χρόνια. Σε ό,τι αφορά την κατηγορία του εµφιαλωµένου νερού επεξεργαζόµαστε τους τελευταίους µήνες την περίπτωση απόκτησης δεύτερου εργοστασίου είτε µέσω εξαγοράς είτε κατασκευής από µηδενική βάση. Στόχος µας είναι ένα εργοστάσιο πλήρως καθετοποιηµένο από πλευράς παραγωγικής λειτουργίας που θα µας δώσει τη δυνατότητα να παράξουµε εµφιαλωµένο νερό µε το χαµηλότερο κόστος παραγωγής της αγοράς έτσι ώστε να γίνουµε ακόµα πιο ανταγωνιστικοί στην τιµολογιακή µας πολιτική. Σήµερα, παρά το γεγονός ότι τόσο από πλευράς ποιότητας όσο και από πλευράς πρόσβασης στα δίκτυα διανοµής, το ΗΒΗ Λουτράκι καλύπτει τις απαιτήσεις µας, η υφιστάµενη κοστολογική δοµή του εργοστασίου δεν µας δίνει τη δυνατότητα να γίνουµε όσο επιθετικοί επιθυµούµε από πλευράς τιµής.

«Οι επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης στην αγορά τροφίµων – ποτών αλλά και η αλλαγή της καταναλωτικής συµπεριφοράς κάνουν επιτακτική την ανάγκη για επενδύσεις στην ανάπτυξη νέων προϊόντων, για σωστή διαχείριση της προσφοράς/ζήτησης αλλά και για αύξηση της παραγωγικότητας». το πλάνο καινοτοµίας αλλά και επενδύσεις σε εξοπλισµό προώθησης των πωλήσεων, όπως ψυγεία, σαν αποτέλεσµα της αύξησης της διανοµής µας στα τελικά σηµεία. Σε ό,τι αφορά το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων µας, κατέχουµε ηγετική θέση στην αγορά κρύου τσαγιού µε το Lipton Iced Tea και στην κατηγορία των παιδικών χυµών µε το ΗΒΗ Go! ενώ παρουσιάζουµε σηµαντική ανάπτυξη στην κατηγορία των αναψυκτικών εκτός cola µε το brand HBH, που σε συνδυασµό µε έντονο πλάνο καινοτοµίας που ήδη έχει ξεκινήσει, εκτιµούµε ότι σε βάθος τριετίας θα µας οδηγήσει στην πρώτη θέση στη κατηγορία αυτή. Η επιθετική τιµολογιακή πολιτική στη κατηγορία Cola µε το brand Pepsi αλλά και στην κατηγορία των πολυ-βι-

Είστε η δεύτερη µεγαλύτερη εταιρεία στην αγορά χυµών και αναψυκτικού, µε πρώτη την Coca Cola. Τι σηµαίνει για σας αυτό το brand? Έναν ισχυρό ανταγωνιστή που σας ωθεί διαρκώς να επεξεργάζεστε – ακόµα και εκτός γραφείου – σχέδια για να πάρετε το πάνω χέρι? Ποια συναισθήµατα σας προκαλεί αυτό το bras de fer; Σίγουρα η κατηγορία των µη αλκοολούχων ποτών αποτελεί έναν από τους πιο ενδιαφέροντες και άκρως ανταγωνιστικούς κλάδους στην Ελλάδα. Ο βασικός µας ανταγωνιστής έχει καταφέρει τα τελευταία 20 χρόνια να πετύχει σηµαντικά µερίδια στη κατηγορία των αναψυκτικών και χυµών, σαν αποτέλεσµα της αποτελεσµατικής στρατηγικής του αλλά και της δικής µας αδυναµίας να σχε-

διάσουµε και να δράσουµε αποτελεσµατικά. Η στρατηγική µας έχει διαφοροποιηθεί από το 2008, ενώ τα πρώτα αποτελέσµατα καταδεικνύουν ότι κινούµαστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Η ανατροπή του υφιστάµενου status quo µε αποκατάσταση της θέσης της εταιρείας µας στις κατηγορίες αυτές ωφελεί και τους εµπορικούς συνεργάτες µας, τόσο στο λιανεµπόριο όσο και στο χονδρεµπόριο, αλλά και τον Έλληνα καταναλωτή που βλέπει να εντείνεται η καινοτοµία στο κλάδο αλλά και τις τιµές των προϊόντων στις κατηγορίες αυτές να υποχωρούν. Θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι αντιµετωπίζουµε µε σεβασµό και ιδιαίτερη προσοχή όχι µόνο το βασικό µας ανταγωνιστή αλλά όλες τις εταιρείες του κλάδου. Λόγω του ισχυρού ανταγωνισµού, κάθε νίκη που επιτυγχάνουµε αποκτά ακόµα µεγαλύτερη αξία για εµάς, ενισχύοντας τη πεποίθηση µας ότι ο στόχος µας είναι µεν δύσκολος, ωστόσο είναι επιτεύξιµος. Ποιες προκλήσεις αντιµετωπίσατε στην αναβίωση µίας ιστορικής για την Ελλάδα εταιρείας; Πόσο αισιόδοξος είστε για το µέλλον; Η βασική πρόκληση που αντιµετωπίζουµε στο να αποκαταστήσουµε τη θέση µας στην αγορά είναι εσωτερική και αφορά την κουλτούρα της εταιρείας. Στο δύσκολο έργο µας, πέρα από την χάραξη µιας ξεκάθαρης προϊοντικής στρατηγικής αλλά και µιας αποτελεσµατικής οργανωτικής δοµής, καλούµαστε να εµφυσήσουµε στους εργαζόµενους µας την πίστη στο όραµα της εταιρείας, αλλά και αξίες που αποτελούν βασικά συστατικά της επιτυχίας όπως υπευθυνότητα, αξιοπιστία, πειθαρχία στην εκτέλεση και οµαδικότητα. Η εταιρική κουλτούρα, το DNA της κάθε εταιρείας, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για εµάς αφού είναι ξεκάθαρο ότι τα αποτελέσµατα θα έρθουν από τους ανθρώπους µας. Ο ρόλος της διευθυντικής οµάδας είναι καθοριστικός αποτελώντας το παράδειγµα και δίνοντας τη µάχη από την πρώτη γραµµή. Είµαι εξαιρετικά αισιόδοξος για το µέλλον και κάθε µήνα η αισιοδοξία µου αυξάνεται επηρεαζόµενη από τα θετικά αποτελέσµατα. Το περιβάλλον, όπως διαµορφώνεται, δηµιουργεί σηµαντικές ευκαιρίες για τις εταιρείες που έχουν αντίληψη των νέων δεδοµένων και που είναι έτοιµες να αναλάβουν ελεγχόµενα ρίσκα ως προς την επιχειρηµατική τους δράση. Πιστεύω ότι η PepsiCo HBH ανήκει σε αυτή την οµάδα εταιρειών.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

εξελίξεις, εξαναγκασµένες από τα νέα δεδοµένα της αγοράς. Ο συνδυασµός καινοτοµίας και ανταγωνιστικών τιµών έχει οδηγήσει σε σηµαντική ενίσχυση των µεριδίων αγοράς µας τόσο κατά τη διάρκεια του 2008 όσο και στο πρώτο τετράµηνο του 2009. Σίγουρα, η ύφεση βοηθά τον καταναλωτή να παίρνει πιο ορθολογικές αποφάσεις ως προς τις αγορές του και αυτή η εξέλιξη µας βοηθά ακόµα περισσότερο. Ωστόσο, όπως ανέφερα, η στρατηγική µας έχει µακροπρόθεσµο ορίζοντα και άρα θα συνεχίσει να υλοποιείται ανεξαρτήτως εξελίξεων που αφορούν το οικονοµικό περιβάλλον

INTEA§ ™TANTAPNT A.B.E.E. BIOMHXANIA KAI EM¶OPIA EI¢øN Y°IEINH™ EK ¶OP™E§ANH™ KAI ¶§A™TIKøN I™O§O°I™MO™ TH™ 31Ë˜ ¢EKEMBPIOY 2008 - 42Ë ETAIPIKH XPH™H (1.1.2008 - 31.12.2008) AP.M.A.E. 1044/01AT/B/86/068(06) ¶ÔÛ¿ KÏÂÈﬁÌÂÓË˜ XÚ‹ÛÂˆ˜ 2008 EYPø

ENEP°HTIKO

¶ÔÛ¿ ¶ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ XÚ‹ÛÂˆ˜ 2007 EYPø

¶ÔÛ¿ KÏÂÈﬁÌÂÓË˜ XÚ‹ÛÂˆ˜ 2008 EYPø

¶A£HTIKO

¶ÔÛ¿ ¶ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ XÚ‹ÛÂˆ˜ 2007 EYPø

AÍ›· ÎÙ‹ÛÂˆ˜ AÔÛ‚¤ÛÂÈ˜ AÓ·. ·Í›· AÍ›· ÎÙ‹ÛÂˆ˜ AÔÛ‚¤ÛÂÈ˜ AÓ·. ·Í›·

°. ¶A°IO ENEP°HTIKO II.EÓÛÒÌ·ÙÂ˜ ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ˜ 1. °‹Â‰· - OÈÎfiÂ‰· 2.292.725,88 0,00 2.292.725,88 2.292.725,88 0,00 2.292.725,88 3. KÙ›ÚÈ· & ÙÂ¯ÓÈÎ¿ ¤ÚÁ· 9.655.729,86 9.383.431,51 272.298,35 9.655.729,86 9.349.887,12 305.842,74 4. MË¯·Ó‹Ì·Ù· - ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ & ÏÔÈfi˜ ÌË¯·ÓÔÏÔÁÈÎfi˜ ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ 10.386.616,20 9.446.325,84 940.290,36 10.650.808,34 9.287.957,02 1.362.851,32 5. MÂÙ·ÊÔÚÈÎ¿ Ì¤Û· 197.821,55 193.715,53 4.106,02 206.196,01 199.621,65 6.574,36 6. EÈÏ· & ÏÔÈfi˜ ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ 56.880,43 65.694,56 --673.209,51 ------- --616.329,08 ------- -------- --658.240,67 ------- --592.546,11 ------- -------™‡ÓÔÏÔ ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂˆÓ (°II) 23.206.103,00 19.639.801,96 3.566.301,04 23.463.700,76 19.430.011,90 4.033.688,86 ========= ========= ========= ========= ========= ========= III.™˘ÌÌÂÙÔ¯¤˜ & ¿ÏÏÂ˜ Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÂ˜ ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ 2. ™˘ÌÌÂÙÔ¯¤˜ ÛÂ ÏÔÈ¤˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ 8.833,46 8.833,46 7. §ÔÈ¤˜ Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÂ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ --112.544,55 --------114.313,85 ------121.378,01 123.147,31 ========= ========= ™‡ÓÔÏÔ ¿ÁÈÔ˘ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÔ‡ (°II+°III) 3.687.679,05 4.156.836,17 ========= ========= ¢. KYK§OºOPOYN ENEP°HTIKO I. AÔı¤Ì·Ù· 4. ¶ÚÒÙÂ˜ Î·È ‚ÔËıËÙÈÎ¤˜ ‡ÏÂ˜ - AÓ·ÏÒÛÈÌ· ˘ÏÈÎ¿ - AÓÙ·ÏÏ·ÎÙÈÎ¿ & E›‰Ë Û˘ÛÎÂ˘·Û›·˜ 373.656,16 264.792,63 MÂ›ÔÓ: ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ 73.656,16 0,00 264.792,63 --300.000,00 -------------5. ¶ÚÔÎ·Ù·‚ÔÏ¤˜ ÁÈ· ·ÁÔÚ¤˜ ·ÔıÂÌ¿ÙˆÓ 24.316,02 0,00 ----------------97.972,18 264.792,63 ========= ========= II.A·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ 1. ¶ÂÏ¿ÙÂ˜ 9.689.679,07 10.075.723,93 3·. EÈÙ·Á¤˜ ÂÈÛÚ·ÎÙ¤Â˜ (ÌÂÙ·¯ÚÔÓÔÏÔÁËÌ¤ÓÂ˜) 2.607.779,16 3.243.163,68 10. EÈÛÊ·ÏÂ›˜ - E›‰ÈÎÔÈ ÂÏ¿ÙÂ˜ - ¯ÚÂÒÛÙÂ˜ 1.030.723,40 1.004.529,33 MÂ›ÔÓ: ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ 1.030.723,40 0,00 1.004.529,33 0,00 --------------11. XÚÂÒÛÙÂ˜ ‰È¿ÊÔÚÔÈ 9.713.922,55 --510.906,08 -------------12.808.364,31 23.032.810,16 ========= ========= IV. ¢È·ı¤ÛÈÌ· 1. T·ÌÂ›Ô 5.000,00 11.000,00 3. K·Ù·ı¤ÛÂÈ˜ fi„Âˆ˜ & ÚÔıÂÛÌ›·˜ --476.060,09 --------348.636,16 ------481.060,09 359.636,16 ========= ========= ™‡ÓÔÏÔ Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙÔ˜ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÔ‡ (¢I+¢II+¢IV) 13.387.396,58 23.657.238,95 ========= ========= E. METABATIKOI §O°APIA™MOI ENEP°HTIKOY 1. EÍÔ‰· ÂfiÌÂÓˆÓ ¯Ú‹ÛÂˆÓ 5.391,27 1.842,00 3. §ÔÈÔ› ÌÂÙ·‚·ÙÈÎÔ› ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› ÂÓÂÚÁËÙÈÎÔ‡ 71.740,37 27.852,40 --------------77.131,64 29.694,40 ========= ========= °ENIKO ™YNO§O ENEP°HTIKOY (°+¢+E) 17.152.207,27 27.843.769,52 ========== ========== §O°APIA™MOI TA•Eø™ XPEø™TIKOI 1. AÏÏfiÙÚÈ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· 5.288,00 3.654,00 2. XÚÂˆÛÙÈÎÔ› ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› ÂÁÁ˘‹ÛÂˆÓ & ÂÌÚ¿ÁÌ·ÙˆÓ ·ÛÊ·ÏÂÈÒÓ 71.717,41 69.946,41 4. §ÔÈÔ› ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› Ù¿ÍÂˆ˜ 75,00 63,00 --------------77.080,41 73.663,41 ========= =========

A. I¢IA KEºA§AIA I. KÂÊ¿Ï·ÈÔ ÌÂÙÔ¯ÈÎfi (92.802 ÌÂÙÔ¯¤˜ ÙˆÓ 42,12 EYPø) 1.K·Ù·‚ÏËÌ¤ÓÔ IV. AÔıÂÌ·ÙÈÎ¿ ÎÂÊ¿Ï·È· 1.T·ÎÙÈÎfi ·ÔıÂÌ·ÙÈÎfi 4.EÎÙ·ÎÙ· ·ÔıÂÌ·ÙÈÎ¿ 5.AÊÔÚÔÏfiÁËÙ· ·ÔıÂÌ·ÙÈÎ¿ ÂÈ‰ÈÎÒÓ ‰È·Ù¿ÍÂˆÓ ÓfiÌˆÓ

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

66.628.347,33 65.273.061,90 --------1.355.285,43

70.482.738,59 58.618.312,32 --------11.864.426,27

1.098.422,33 --------

--913.437,34 ------12.777.863,61 2.618.439,40 8.008.646,21 -------- 10.627.085,61 --------2.150.778,00

2.453.707,76

13.175.954,43 ---------10.722.246,67

245.005,75 61.164,45 --------10.661.082,22

583.138,15 1.238.462,31

4.004.682,63 ---------

==========

-6.901.776,25 2.833.327,08 ==========

==========

1.000.000,00

¢. METABATIKOI §O°APIA™MOI ¶A£HTIKOY 2. EÍÔ‰· ¯Ú‹ÛÂˆ˜ ‰Ô˘ÏÂ˘Ì¤Ó· °ENIKO ™YNO§O ¶A£HTIKOY (A+B+°+¢) §O°APIA™MOI TA•Eø™ ¶I™TøTIKOI 1.AÏÏﬁÙÚÈ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· 2.¶ÈÛÙˆÙÈÎÔ› ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› ÂÁÁ˘‹ÛÂˆÓ & ÂÌÚ¿ÁÌ·ÙˆÓ ·ÛÊ·ÏÂÈÒÓ 4.§ÔÈÔ› ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ› Ù¿ÍÂˆ˜

5.826.283,09

3.474.196,33 13.209.299,66 ========== 3.600.000,00

---307.044,38 -------

---141.195,97 -------

==========

6.200.755,93 2.225.367,77 169.964,67 220.173,21 4.121.085,75 --------12.937.347,33 ==========

6.655.930,87 2.653.771,45 487.689,05 502.772,56 ---368.945,96 ------10.669.109,89 ==========

==========

74.488,48 17.152.207,27

==========

1.307.044,38

°. Y¶OXPEø™EI™ II.BÚ·¯˘ÚfiıÂÛÌÂ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ 1.¶ÚÔÌËıÂ˘Ù¤˜ 4.¶ÚÔÎ·Ù·‚ÔÏ¤˜ ÂÏ·ÙÒÓ 5.YÔ¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ - Ù¤ÏË 6.AÛÊ·ÏÈÛÙÈÎÔ› OÚÁ·ÓÈÛÌÔ› 11. ¶ÈÛÙˆÙ¤˜ ‰È¿ÊÔÚÔÈ ™‡ÓÔÏÔ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ (°II)

3.908.820,24

==========

583.138,15 1.238.462,31

5.826.283,09

V. AÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÂÈ˜ Ó¤Ô YfiÏÔÈÔ ˙ËÌÈÒÓ / ÎÂÚ‰ÒÓ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ ÂÈ˜ Ó¤Ô ™‡ÓÔÏÔ È‰›ˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ (AI+AIV+AV) B. ¶POB§EæEI™ °IA KIN¢YNOY™ & E•O¢A 1.¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ ÁÈ· ·Ô˙ËÌ›ˆÛË ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÏfiÁˆ ÂÍfi‰Ô˘ ·fi ÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· 2.§ÔÈ¤˜ ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜

KATA™TA™H §O°APIA™MOY A¶OTE§E™MATøN XPH™Eø™ (§/86) 31Ë˜ ¢EKEMBPIOY 2008 (1 IANOYAPIOY - 31 ¢EKEMBPIOY 2008) ¶ÔÛ¿ ¶ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ ¶ÔÛ¿ KÏÂÈﬁÌÂÓË˜ XÚ‹ÛÂˆ˜ 2007 XÚ‹ÛÂˆ˜ 2008 EYPø EYPø

I. AÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂˆ˜ K‡ÎÏÔ˜ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ (ˆÏ‹ÛÂÈ˜) MÂ›ÔÓ: KfiÛÙÔ˜ ˆÏ‹ÛÂˆÓ MÈÎÙ¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (Î¤Ú‰Ë) ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂˆ˜ ¶Ï¤ÔÓ: AÏÏ· ¤ÛÔ‰· ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂˆ˜ ™‡ÓÔÏÔ MEION: 1. EÍÔ‰· ‰ÈÔÈÎËÙÈÎ‹˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ 3.344.116,53 3. EÍÔ‰· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ‰È·ı¤ÛÂˆ˜ 9.831.837,90 -------MÂÚÈÎ¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (˙ËÌ›Â˜/Î¤Ú‰Ë) ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂˆ˜ ¶§EON: 4. ¶ÈÛÙˆÙÈÎÔ› ÙfiÎÔÈ & Û˘Ó·Ê‹ ¤ÛÔ‰· 184.028,33 MÂ›ÔÓ: 3. XÚÂˆÛÙÈÎÔ› ÙfiÎÔÈ & Û˘Ó·Ê‹ ¤ÍÔ‰· --122.863,88 ------OÏÈÎ¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (˙ËÌ›Â˜/Î¤Ú‰Ë) ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂˆ˜ II. ¶§EON: EÎÙ·ÎÙ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· 1. EÎÙ·ÎÙ· & ·ÓfiÚÁ·Ó· ¤ÛÔ‰· 21.820,14 4. EÛÔ‰· ·fi ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ ÚÔËÁ. ¯Ú‹ÛÂˆÓ 3.600.000,00 -------- 3.621.820,14 MÂ›ÔÓ: 1. EÎÙ·ÎÙ· & ·ÓfiÚÁ·Ó· ¤ÍÔ‰· 213.364,28 2. EÎÙ·ÎÙÂ˜ ˙ËÌ›Â˜ 315.837,52 3. EÍÔ‰· ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ ¯Ú‹ÛÂˆÓ 167.707,63 4. ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ ÁÈ· ¤ÎÙ·ÎÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ 26.194,07 -------- --723.103,50 ------OÚÁ·ÓÈÎ¿ & ¤ÎÙ·ÎÙ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (˙ËÌ›Â˜/Î¤Ú‰Ë) MEION: ™‡ÓÔÏÔ ·ÔÛ‚¤ÛÂˆÓ ·Á›ˆÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ 376.558,11 MÂ›ÔÓ: OÈ ·fi ·˘Ù¤˜ ÂÓÛˆÌ·ÙˆÌ¤ÓÂ˜ ÛÙÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi ÎfiÛÙÔ˜ --376.558,11 ------KA£APA A¶OTE§E™MATA (ZËÌ›Â˜/K¤Ú‰Ë) XPH™Eø™ ÚÔ ÊfiÚˆÓ

3.908.820,24

==========

3.741.195,97

224.164,00 27.843.769,52

5.288,00

3.654,00

71.717,41 75,00 --------77.080,41 ==========

69.946,41 63,00 --------73.663,41 ==========

¶INAKA™ ¢IA£E™Eø™ A¶OTE§E™MATøN (§/88)

¶ÔÛ¿ KÏÂÈﬁÌÂÓË˜ XÚ‹ÛÂˆ˜ 2008 EYPø

K·ı·Ú¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· (˙ËÌ›Â˜/Î¤Ú‰Ë) ¯Ú‹ÛÂˆ˜ YﬁÏÔÈÔ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ (ÎÂÚ‰ÒÓ) ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ ¯Ú‹ÛÂˆÓ ¢È·ÊÔÚ¤˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ ¯Ú‹ÛÂˆÓ

-7.762.365,58

H ‰È¿ıÂÛË ÙˆÓ ÎÂÚ‰ÒÓ Á›ÓÂÙ·È Ò˜ ÂÍ‹˜: 1. T·ÎÙÈÎﬁ ·ÔıÂÌ·ÙÈÎﬁ 8. ZËÌÈÂ˜ / ∫¤Ú‰Ë ÂÈ˜ Ó¤Ô

2.057.285,08

-2.613.607,00 ---------

0,00 ---------

---573.134,27 -------

-6.901.776,25 ========== 0,00

4.121.904,88 3.548.770,61

==========

74.574,28

-6.901.776,25 ---------

3.474.196,33 ---------

==========

-6.901.776,25

42.812,55 -------- --202.193,20 -------

2.064.619,80

3.474.196,33

-6.901.776,25

MEION : 1. ºﬁÚÔ˜ ÂÈÛÔ‰‹Ì·ÙÔ˜ ZËÌ›Â˜ ÂÈ˜ Ó¤Ô / K¤Ú‰Ë ÚÔ˜ ‰È¿ıÂÛË

¶ÔÛ¿ ¶ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ XÚ‹ÛÂˆ˜ 2007 EYPø

3.548.770,61

2.352.971,20

8.885,67 0,00 --------

8.885,67

284.374,58 0,00 12.862,49 2.898.716,64 0,00 -288.351,40 -------- -------- --297.237,07 ------- --------7.762.365,58 2.064.619,80

™HMEIø™H : ™Ù· Ï·›ÛÈ· ÙˆÓ ‰·ÓÂÈ·ÎÒÓ Û˘Ì‚¿ÛÂˆÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ Û˘Ó¿„ÂÈ Ë ¤ÌÂÛË ÌËÙÚÈÎ‹ ÂÙ·ÈÚÂ›· IDEAL STANDARD INTERNATIONAL ACQUISITIONS SarL Ë ÂÙ·ÈÚÂ›· ¤¯ÂÈ ÚÔ‚Â› ÛÙËÓ ÚÔÛËÌÂ›ˆÛË ˘Ôı‹ÎË˜ Â› ÙˆÓ ·ÎÈÓ‹ÙˆÓ ÙË˜ Î·ıÒ˜ Î·È ÛÙËÓ ·ÚÔ¯‹ ÂÓÂ¯‡ÚÔ˘ Â› ÙˆÓ ÙÚ·Â˙ÈÎÒÓ ÙË˜ ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛÚ·ÎÙ¤ˆÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ ÙË˜ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ˘ ‡„Ô˘˜ Â˘ÚÒ 16.000.000,00. ™ËÌÂÈÒÓÂÙ·È ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ˆ˜ ÛÙ· Ï·›ÛÈ· ÙË˜ ÂÓ ÏﬁÁˆ ‰È·‰ÈÎ·Û›·˜ ¤¯Ô˘Ó ÂÓÂ¯˘ÚÈ·ÛıÂ› Ï‹Úˆ˜ Î·È ÔÈ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÙË˜ ÂÙ·ÈÚÂ›·˜.

726.175,01 0,00 --------

-7.762.365,58

=========

0,00 --726.175,01 ------- -------2.064.619,80

=========

O ¢ÈÂ˘ı‡ÓˆÓ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜

Aı‹Ó·, 16Ë M·ÚÙ›Ô˘ 2009 M¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¢.™.

°EøP°IO™ I. £EO¢O™IOY

AIKATEPINH M¶OY°E™H

O ¢ÈÂ˘ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ §ÔÁÈÛÙËÚ›Ô˘

KøN™TANTINO™ A. M¶OYT™IKO™

EK£E™H E§E°XOY ANE•APTHTOY OPKøTOY E§E°KTH §O°I™TH ¶ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ MÂÙfi¯Ô˘˜ ÙË˜ ∞ÓÒÓ˘ÌË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ “π¡∆∂∞§ ™∆∞¡∆∞ƒ¡∆ ∞.µ.∂.∂.” ŒÎıÂÛË Â› ÙˆÓ OÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ K·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ: EÏ¤ÁÍ·ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓˆÙ¤Úˆ OÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ K·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙË˜ ∞ÓÒÓ˘ÌË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ “π¡∆∂∞§ ™∆∞¡∆∞ƒ¡∆ ∞.µ.∂.∂.” (Ë EÙ·ÈÚÂ›·), Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ÈÛÔÏÔÁÈÛÌfi ÙË˜ 31Ë˜ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 2008, ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ, ÙÔÓ ›Ó·Î· ‰È¿ıÂÛË˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÙË˜ ¯Ú‹ÛÂˆ˜ Ô˘ ¤ÏËÍÂ ÙËÓ ËÌÂÚÔÌËÓ›· ·˘Ù‹ Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ ÚÔÛ¿ÚÙËÌ·. E˘ı‡ÓË ¢ÈÔ›ÎËÛË˜ ÁÈ· ÙÈ˜ OÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ K·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜: H ¢ÈÔ›ÎËÛË ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÚÙÈÛË Î·È Â‡ÏÔÁË ·ÚÔ˘Û›·ÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· §ÔÁÈÛÙÈÎ¿ ¶ÚfiÙ˘· Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ EÏÏËÓÈÎ‹ NÔÌÔıÂÛ›·. H Â˘ı‡ÓË ·˘Ù‹ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ Û¯Â‰È·ÛÌfi, ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ‰È·Ù‹ÚËÛË Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÚÙÈÛË Î·È Â‡ÏÔÁË ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ··ÏÏ·ÁÌ¤ÓˆÓ ·fi Ô˘ÛÈÒ‰Ë ·Ó·ÎÚ›‚ÂÈ·, Ô˘ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÂ ·¿ÙË ‹ Ï¿ıÔ˜. H Â˘ı‡ÓË ·˘Ù‹ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Â›ÛË˜ ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·Ù¿ÏÏËÏˆÓ ÏÔÁÈÛÙÈÎÒÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î·È ÙËÓ ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÏÔÁÈÛÙÈÎÒÓ ÂÎÙÈÌ‹ÛÂˆÓ, Ô˘ Â›Ó·È ÏÔÁÈÎ¤˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂÈ˜. E˘ı‡ÓË EÏÂÁÎÙ‹: ¢ÈÎ‹ Ì·˜ Â˘ı‡ÓË Â›Ó·È Ë ¤ÎÊÚ·ÛË ÁÓÒÌË˜ Â› ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÌÂ ‚¿ÛË ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯fi Ì·˜. ¢ÈÂÓÂÚÁ‹Û·ÌÂ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· ¢ÈÂıÓ‹ EÏÂÁÎÙÈÎ¿ ¶ÚfiÙ˘·. ∆· ÚfiÙ˘· ·˘Ù¿ ··ÈÙÔ‡Ó ÙË Û˘ÌÌfiÚÊˆÛ‹ Ì·˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ Î·ÓfiÓÂ˜ ‰ÂÔÓÙÔÏÔÁ›·˜ Î·È ÙÔ Û¯Â‰È·ÛÌfi Î·È ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔ˘ ÂÏ¤Á¯Ô˘ Ì·˜ ÌÂ ÛÎÔfi ÙËÓ ·fiÎÙËÛË Â‡ÏÔÁË˜ ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË˜ ÁÈ· ÙÔ Î·Ù¿ fiÛÔ ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Â›Ó·È ··ÏÏ·ÁÌ¤ÓÂ˜ ·fi Ô˘ÛÈÒ‰Ë ·Ó·ÎÚ›‚ÂÈ·. O ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ‰È·‰ÈÎ·ÛÈÒÓ ÁÈ· ÙËÓ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÂÏÂÁÎÙÈÎÒÓ ÙÂÎÌËÚ›ˆÓ, Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· ÔÛ¿ Î·È ÙÈ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÈ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜. OÈ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜ ÂÈÏ¤ÁÔÓÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘ ÂÏÂÁÎÙ‹ Î·È ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ Ô˘ÛÈÒ‰Ô˘˜ ·Ó·ÎÚ›‚ÂÈ·˜ ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÏfiÁˆ ·¿ÙË˜ ‹ Ï¿ıÔ˘˜. °È· ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ ·˘ÙÔ‡, Ô ÂÏÂÁÎÙ‹˜ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ˘fi„Ë ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÚÙÈÛË Î·È Â‡ÏÔÁË ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÌÂ ÛÎÔfi ÙÔ Û¯Â‰È·ÛÌfi Î·Ù¿ÏÏËÏˆÓ ÂÏÂÁÎÙÈÎÒÓ ‰È·‰ÈÎ·ÛÈÒÓ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂÈ˜, ·ÏÏ¿ fi¯È ÁÈ· ÙËÓ ¤ÎÊÚ·ÛË ÁÓÒÌË˜ Â› ÙË˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜. O ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Â›ÛË˜ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙË˜ Î·Ù·ÏÏËÏfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÏÔÁÈÛÙÈÎÒÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Ô˘ ÂÊ·ÚÌfiÛÙËÎ·Ó Î·È ÙÔ˘ Â‡ÏÔÁÔ˘ ÙˆÓ ÂÎÙÈÌ‹ÛÂˆÓ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ·fi ÙË ¢ÈÔ›ÎËÛË, Î·ıÒ˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙË˜ Û˘ÓÔÏÈÎ‹˜ ·ÚÔ˘Û›·ÛË˜ ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ. ¶ÈÛÙÂ‡Ô˘ÌÂ fiÙÈ Ù· ÂÏÂÁÎÙÈÎ¿ ÙÂÎÌ‹ÚÈ· Ô˘ ¤¯Ô˘ÌÂ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ Â›Ó·È Â·ÚÎ‹ Î·È Î·Ù¿ÏÏËÏ· ÁÈ· ÙË ıÂÌÂÏ›ˆÛË ÙË˜ ÁÓÒÌË˜ Ì·˜. µ¿ÛË ÁÈ· °ÓÒÌË ÌÂ ∂ÈÊ‡Ï·ÍË: ∞fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ì·˜ ÚÔ¤Î˘„·Ó Ù· Î·ÙˆÙ¤Úˆ ı¤Ì·Ù·: 1. ∏ ∂Ù·ÈÚÂ›· ¤¯ÂÈ Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÈ Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ·Ô˙ËÌ›ˆÛË ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÏfiÁˆ ÂÍfi‰Ô˘ ·fi ÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ‡„Ô˘˜ € 1.000 ¯ÈÏ., Ë ÔÔ›· Â›Ó·È ÌÈÎÚfiÙÂÚË Î·Ù¿ € 1.654 ¯ÈÏ. ·fi ·˘Ù‹ Ô˘ ı· ÚÔ¤Î˘ÙÂ Â¿Ó Ë Úfi‚ÏÂ„Ë ·˘Ù‹ Û¯ËÌ·ÙÈ˙fiÙ·Ó ÁÈ· ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÙË˜ ÏfiÁˆ Û˘ÓÙ·ÍÈÔ‰fiÙËÛË˜. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, Â¿Ó Ë ÂÙ·ÈÚÂ›· ‰ÈÂÓÂÚÁÔ‡ÛÂ Ï‹ÚË Úfi‚ÏÂ„Ë Ù· ›‰È· ÎÂÊ¿Ï·È· ı· ‹Ù·Ó ÌÂÈˆÌ¤Ó· Î·Ù¿ € 1.654 ¯ÈÏ. ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÔÛfi ‡„Ô˘˜ € 1.912 ¯ÈÏ. ı· ¤ÚÂÂ Ó· ÂÈ‚·Ú‡ÓÂÈ Ù· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÙˆÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ¯Ú‹ÛÂˆÓ Î·È ÔÛfi ‡„Ô˘˜ € 258 ¯ÈÏ. ı· ¤ÚÂÂ Ó· ·˘Í‹ÛÂÈ Ù· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÙË˜ ÎÏÂÈfiÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛË˜. 2. ∏ ∂Ù·ÈÚÂ›· ‰ÂÓ ‰ÈÂÓ‹ÚÁËÛÂ Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ‰Â‰Ô˘ÏÂ˘Ì¤ÓÂ˜ ‰·¿ÓÂ˜ Î·È ÏÔÈ¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ‡„Ô˘˜ € 851 ¯ÈÏ., ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÔÛfi ‡„Ô˘˜ € 779 ¯ÈÏ. ı· ¤ÚÂÂ Ó· ÂÈ‚·Ú‡ÓÂÈ Ù· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÙË˜ ÎÏÂÈfiÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛË˜. 3. Ÿˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔ ÚÔÛ¿ÚÙËÌ· ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÔÈ ÂÙ·ÈÚÈÎ¤˜ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ 2007 Î·È 2008 ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÂÏÂ¯ıÂ› ·fi ÙÈ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú¯¤˜ Î·È ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÔÈ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Î·Ù·ÛÙÂ› ÔÚÈÛÙÈÎ¤˜. °ÓÒÌË ÌÂ ∂ÈÊ‡Ï·ÍË: ªÂ ÂÍ·›ÚÂÛË ÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙÈ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÌÓËÌÔÓÂ‡ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ, Î·Ù¿ ÙË ÁÓÒÌË Ì·˜, ÔÈ ·ÓˆÙ¤Úˆ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Â‡ÏÔÁ· ·fi Î¿ıÂ Ô˘ÛÈÒ‰Ë ¿Ô„Ë ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙË˜ EÙ·ÈÚ›·˜ Î·Ù¿ ÙËÓ 31Ë ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 2008 Î·È ÙË ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ ÙË˜ Â›‰ÔÛË ÁÈ· ÙË ¯Ú‹ÛË Ô˘ ¤ÏËÍÂ ÙËÓ ËÌÂÚÔÌËÓ›· ·˘Ù‹ Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· §ÔÁÈÛÙÈÎ¿ ¶ÚfiÙ˘· Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¡ÔÌÔıÂÛ›·. £¤Ì· ∂ÌÊ·ÛË˜: ÃˆÚ›˜ Ó· ‰È·Ù˘ÒÓÔ˘ÌÂ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÂÈÊ‡Ï·ÍË ÛÙË ÁÓÒÌË Ì·˜, ÂÊÈÛÙÔ‡ÌÂ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ Û·˜ ÛÙÔ fiÙÈ ·ÊÔ‡ ÏËÊıÔ‡Ó ˘fi„Ë ÔÈ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ Ì·˜ ˘’·ÚÈıÌ. 1,2 Î·È 3 ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ È‰›ˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ Î·ı›ÛÙ·Ù·È ¯·ÌËÏfiÙÂÚÔ ÙÔ˘ 10% ÙÔ˘ Î·Ù·‚ÏËÌ¤ÓÔ˘ ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· Û˘ÓÙÚ¤¯ÂÈ ÂÚ›ÙˆÛË ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙÔ˘ ¿ÚıÚÔ˘ 47, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ˘ ¿ÚıÚÔ˘ 48 ·Ú.1 ÂÚÈÙ. Á’ ÙÔ˘ ∫.¡. 2190/1920, Î·Ù· ÙÔ ÔÔ›Ô ¯ˆÚÂ› ·Ó¿ÎÏËÛË ÙË˜ ¿‰ÂÈ·˜ Û˘ÛÙ¿ÛÂˆ˜ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜. ∆Ô ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ˘Ô‰ËÏÒÓÂÈ ÙËÓ ‡·ÚÍË ·‚Â‚·ÈfiÙËÙ·˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ Ó· Û˘ÓÂ¯›ÛÂÈ ÙËÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÙË˜. ™ËÌÂÈÒÓÂÙ·È fiÌˆ˜ fiÙÈ ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, Û˘ÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÌÂ ÙËÓ ÚÔ˘fiıÂÛË ÙË˜ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ‹˜ ‚ÂÏÙ›ˆÛË˜ ÙË˜ ·Ô‰ÔÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ Î·È ÙË˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ÛÙ‹ÚÈÍË˜ ÂÎ Ì¤ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ÌÂÙfi¯ˆÓ ÙË˜ Î·È ÙËÓ ÂÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ Û˘Ì‚·ÙÈÎÒÓ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ ÙË˜ Î·È ÙË˜ Î·Ù’Â¤ÎÙ·ÛË Û˘Ó¤¯ÈÛË˜ ÙË˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙË˜. AÓ·ÊÔÚ¿ Â› ¿ÏÏˆÓ ÓÔÌÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ: ∂·ÏËıÂ‡Û·ÌÂ ÙË Û˘ÌÊˆÓ›· Î·È ÙËÓ ·ÓÙÈÛÙÔ›¯ËÛË ÙÔ˘ ÂÚÈ¤¯ÔÌ¤ÓÔ˘ ÙË˜ ŒÎıÂÛË˜ ÙÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓˆÙ¤Úˆ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÛÙ· Ï·›ÛÈ· ÙˆÓ ÔÚÈ˙fiÌÂÓˆÓ ·fi Ù· ¿ÚıÚ· 43· Î·È 37 ÙÔ˘ ∫.¡.2190/1920. Aı‹Ó·, 18 ª·ÚÙ›Ô˘ 2009 O OPKøTO™ E§E°KTH™ §O°I™TH™

��

¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ™Ô˘ÚÌ‹˜ AM ™OE§ 16891

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  K ΑΠΝΟΣ

Νέες ισορροπίες ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΟΛΚΑΣ Ο πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος της Παπαστράτος ΑΒΕΣ (εταιρεία της Philip Morris International) µιλά στο «Corporate Value» για τα σχέδια της εταιρείας και της προκλήσεις της βιοµηχανίας καπνού όπως αυτές προκύπτουν µέσα στους κλυδωνισµούς της διεθνούς ύφεσης και της πρόσφατης απαγόρευσης του καπνίσµατος στους δηµόσιους χώρους.  Συνέντευξη στον Παναγιώτη Ανδριανέση

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ίστε µέλος της διοικητικής οµάδας της Παπαστράτος από το 1999, όταν αναλάβατε τη θέση του Γενικού Διευθυντή Πωλήσεων για την ελληνική αγορά: Ποια εικόνα είχατε για την επιχείρηση ως τότε; Άλλαξε, όταν τη γνωρίσατε από κοντά; Το 1999, αφού ολοκλήρωσα έναν µεγάλο κύκλο 8 ετών στα αλκοολούχα ποτά και στην DIAGEO, αλλάζοντας θέσεις και εµπειρίες σχεδόν κάθε χρόνο σε Marketing και Πωλήσεις, δέχτηκα µια πρόταση να µετακινηθώ στην Παπαστράτος, µια ιστορική εταιρεία µε παράδοση και ισχυρό οικογενειακό χαρακτήρα. Η προσαρµογή στην αρχή δεν ήταν εύκολη. Οι άνθρωποι ήταν καλοσυνάτοι και ευπρο-

σήγοροι, µε βαθειά γνώση του αντικειµένου τους, όµως είχα την αίσθηση ότι πήγαιναν πιο αργά από τον δικό µου ρυθµό. Δεν είχαν την έννοια του «επείγοντος». Επίσης, διαπίστωσα ότι δεν υπήρχαν δοµηµένες διαδικασίες και ολοκληρωµένα συστήµατα ελέγχου, προγραµµατισµού και ανάπτυξης. Το στυλ ήταν περισσότερο «οικογενειακό» και σε στιγµές ανάγκης γινόταν «πατριωτικό». Ήταν ωστόσο ωραία εποχή. Δεν προσπάθησα να απορρίψω αυτά τα στοιχεία. Αντίθετα τα ενσωµάτωσα, ίσως ασυνείδητα και αυθόρµητα σε µια νέα λογική. Θέλησα να τους δείξω πως µπορούµε να βάζουµε στόχους και να κερδίζουµε µικρές νίκες κάθε µέρα. Είναι σπουδαίο να χτίζεις

πάνω στην περηφάνια, την αφοσίωση και την πίστη των ανθρώπων. Μπορούν έτσι να γίνουν θαύµατα. Οι άνθρωποι ανακαλύπτουν κάθε φορά καινούργια όρια. Και φυσικά στο τέλος εισπράττουν τη χαρά της επιτυχίας και γιορτάζουν τους κόπους των προσπαθειών τους. Ήταν ωραία εποχή. Με την ολοκλήρωση της κατασκευής των νέων εγκαταστάσεών σας στον Ασπρόπυργο, η εταιρεία σας αποτελεί πλέον ένα από τα πιο σύγχρονα εργοστάσια της Philip Morris International στην Ευρώπη: Αποτελεί, πιστεύετε, µια εξαιρετική προοπτική για κάθε µεγάλη ελληνική επιχείρηση η συνεργασία της µε έναν πολυεθνικό κολοσσό ή µπορεί να επιβιώσει και



Και για τις δυο εταιρείες, η εξαγορά απέφερε εξαιρετικούς καρπούς. Η Παπαστράτος απέκτησε πρόσβαση στην τεχνογνωσία και τους πόρους της µεγαλύτερης εταιρείας προϊόντων καπνού στον κόσµο, ενώ η Philip Morris International ενίσχυσε την παρουσία της στην ελληνική αγορά και εδραιώθηκε ως η κορυφαία καπνοβιοµηχανία στην Ελλάδα και ο µεγαλύτερος εργοδότης του κλάδου. Με άλλα λόγια, η µια εταιρεία «συµπλήρωσε» την άλλη σε πολλούς τοµείς - µάλιστα, οι δυο εταιρείες είχαν µια επιτυχηµένη συνεργασία ήδη από το 1974, όταν η Παπαστράτος ξεκίνησε την παραγωγή του Marlboro στην Ελλάδα. Έτσι, οι καταρτισµένοι εργαζόµενοι, τα ιστορικά ελληνικά σήµατα τσιγάρων και η µεγάλη κληρονοµιά της Παπαστράτος, συµπληρώθηκαν και εµπλουτίστηκαν από τη διεθνή προοπτική, τις υποδοµές και το δυναµικό χαρτοφυλάκιο της Philip Morris International. Άλλωστε, χάρις στη «συνένωση» των δυο εταιρειών, σήµερα µπορούµε να µιλάµε για ένα από τα πιο σύγχρονα εργοστάσια της Philip Morris International στην Ευρώπη, αποτέλεσµα µια επένδυσης που ξεπέρασε τα 100 εκατοµµύρια ευρώ. Το εργοστάσιο αυτό αποτελεί ένα ακόµα ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα και εφόδιο για τη µελλοντική πορεία της Παπαστράτος και εκφράζει παράλληλα τη σταθερή εµπιστοσύνη µας στην ελληνική αγορά και οικονοµία. Πείτε µας τα επιχειρηµατικά σας σχέδια για το επόµενο διάστηµα. Από εδώ και στο εξής θα εστιάσουµε στη µέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του νέου µας εργοστασίου το οποίο µας επιτρέπει, εκτός από προϊόντα να εξάγουµε και τεχνογνωσία σε άλλες θυγατρικές του οµίλου, χάρη στην τεχνολογία αιχµής που διαθέτουµε, αλλά και τις ευρεσιτεχνίες που έχουν ενσωµατωθεί στις διαδικασίες παραγωγής µας. Παράλληλα, πρωταρχικός µας στόχος ήταν και είναι να ενισχύουµε διαρκώς τη θέση µας στην κορυφή της ελληνικής αγοράς τσιγά-

ρων, προσφέροντας στους ενήλικους καπνιστές προϊόντα καπνού που ξεχωρίζουν για την υψηλή τους ποιότητα και την καινοτοµία που φέρνουν στην αγορά. Ποιες οι σηµερινές προκλήσεις για την ελληνική βιοµηχανία, γενικά, και ποιες, ειδικότερα, για τον κλάδο καπνού; Σήµερα, η βιοµηχανία γενικότερα αντιµετωπίζει µια βασική πρόκληση, τη διεθνή ύφεση και τις επιπτώσεις της. Βεβαίως, αν και κανείς δεν µπορεί να ισχυριστεί ότι παραµένει απολύτως ανεπηρέαστος από την οικονοµική κρίση, σε ό,τι αφορά την εταιρεία µας, αισθανόµαστε ότι είµαστε ανθεκτικοί και πιστεύουµε ότι διαθέτουµε τα κατάλληλα εφόδια – εξαιρετικά προϊόντα, ταλέντο και σύγχρονες υποδοµές – για να αντεπεξέλθουµε σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία. Κοιτώντας πέρα από το πλαίσιο της οικονοµικής ύφεσης, καλούµαστε επίσης να αντιµετωπίσουµε προκλήσεις που σχετίζονται µε την ίδια τη φύση του προϊόντος που παράγουµε. Κύριο χαρακτηριστικό του επιχειρηµατικού µας περιβάλλοντος είναι πλέον οι εντεινόµενες ρυθµίσεις για τα προϊόντα µας. Αν και

αρµόδιους φορείς και τους συνεργάτες µας στο λιανεµπόριο – σε ορισµένες περιπτώσεις βρισκόµαστε αντιµέτωποι µε ρυθµίσεις που δεν ισχύουν εξίσου για όλα τα προϊόντα καπνού ή µας περιορίζουν τη δυνατότητα επικοινωνίας µε τους ενήλικους καπνιστές – δυο σηµεία που έχουν πρωταρχική σηµασία για την υγιή λειτουργία της αγοράς. Υπάρχει, εδώ και χρόνια, µια αντίληψη πως ένα σηµαντικό τµήµα της κοινωνίας βρίσκεται απέναντι στον καπνό και τη βιοµηχανία του: Αισθάνεστε αµυνόµενοι; Όχι. Θα έλεγα ωστόσο ότι αισθανόµαστε σαφώς την ευθύνη που έχουµε ως καπνοβιοµηχανία. Παράγουµε ένα προϊόν που προκαλεί σοβαρές ασθένειες και είναι εθιστικό και αντιλαµβανόµαστε τις εύλογες ανησυχίες που εκφράζει η κοινωνία σχετικά µε την προώθηση και κατανάλωσή του. Για τον λόγο αυτό µιλάµε ανοιχτά για τις επιπτώσεις του καπνίσµατος στην υγεία – χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι το website της εταιρείας µας που περιλαµβάνει εκτενείς πληροφορίες σχετικά µε τα θέµατα αυτά, κάνουµε προσπάθειες ώστε τα τσιγάρα να µείνουν µακριά

«Παράγουµε ένα προϊόν που προκαλεί σοβαρές ασθένειες και είναι εθιστικό και αντιλαµβανόµαστε τις εύλογες ανησυχίες που εκφράζει η κοινωνία σχετικά µε την προώθηση και κατανάλωσή του. {...} Ας µην ξεχνάµε όµως ότι παράγουµε ένα νόµιµο προϊόν, και άρα είναι σηµαντικό, µέσα σε ένα ρυθµισµένο περιβάλλον, να διατηρούµε τη δυνατότητα επικοινωνίας µας µε τους ενήλικους καπνιστές». σε γενικές γραµµές υποστηρίζουµε τη λήψη αυστηρών και αποτελεσµατικών µέτρων - όπως π.χ. την πρόσφατη απαγόρευση της πώλησης τσιγάρων σε ανήλικους, την οποία όχι µόνο καλωσορίσαµε αλλά και υποστηρίξαµε θερµά σε όλες µας τις επαφές µε τους

από τα παιδιά και υποστηρίζουµε τη θέσπιση αυστηρών και αποτελεσµατικών ρυθµίσεων για την παραγωγή, το µάρκετινγκ, την πώληση και τη χρήση των προϊόντων καπνού. Ας µην ξεχνάµε όµως ότι παράγουµε ένα νόµιµο προϊόν, και άρα είναι σηµαντικό, µέσα σε ένα

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

µόνη της; Στην περίπτωσή σας, πώς λειτούργησε το «δέσιµο» Παπαστράτος- Philip Morris International;

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  K ΑΠΝΟΣ

ρυθµισµένο περιβάλλον, να διατηρούµε την δυνατότητα επικοινωνίας µας µε τους ενήλικους καπνιστές. Συνεργάζεστε αρµονικά µε τις αρχές, εγχώριες και διεθνείς, σε θέµατα περιορισµού του καπνίσµατος στους ανηλίκους, επιπτώσεων του καπνίσµατος στην υγεία των λεγόµενων «παθητικών» καπνιστών κ.λπ.;

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Είµαστε πάντα διαθέσιµοι να συνεργαστούµε µε τις αρµόδιες αρχές για τη διαµόρφωση ξεκάθαρων κανόνων για τον κλάδο µας. Ειδικότερα για την αποτροπή του καπνίσµατος των ανηλίκων, συµµετείχαµε ενεργά στον διάλογο µε το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, επισηµαίνοντας την ανάγκη θέσπισης νόµου που να απαγορεύει την πώληση προϊόντων καπνού σε ανήλικους. Σε συνέχεια της θέσπισης του νόµου και θέλοντας να τονίσουµε πόσο σηµαντική είναι η ορθή εφαρµογή του, υλοποιήσαµε µια καµπάνια ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης περίπου 30.000 λιανοπωλητών και χονδρεµπόρων προϊόντων καπνού σε όλη την Ελλάδα – ενέργεια η οποία έλαβε πολύ θετικά σχόλια από τις αρµόδιες αρχές. Επίσης, χαρακτηριστικό παράδειγµα της συνεργασίας µας µε τις αρχές σε διεθνές επίπεδο, είναι η συµφωνία για την πάταξη του παράνοµου εµπορίου τσιγάρων που υπέγραψε το 2004 η Philip Morris International µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δέκα κράτη µέλη – συµπεριλαµβανοµένης και της Ελλάδας – και η οποία προβλέπει µια σειρά από κοινές ενέργειες για την αντιµετώπιση του σηµαντικού αυτού ζητήµατος.

κές αρχές, όσο και οι άλλοι αρµόδιοι φορείς αναπτύσσουν ολοκληρωµένες ενέργειες. Από την πλευρά µας ως καπνοβιοµηχανία, µιλάµε πάντα ανοιχτά για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσµατος – άλλωστε το µήνυµά µας είναι σαφές: ο καλύτερος τρόπος για να µειώσει κανείς τις επιπτώσεις του καπνίσµατος στην υγεία είναι να διακόψει το κάπνισµα. Σε ό,τι αφορά το marketing των προϊόντων καπνού, ασφαλώς και η εφαρµογή αυστηρών, υπεύθυνων πρακτικών αποτελεί ουσιαστικό κοµµάτι της λειτουργίας µας. Η εταιρεία µας εφαρµόζει παγκοσµίως τις ακόλουθες αρχές: α) Δεν προωθούµε τα προϊόντα µας σε παιδιά και δεν χρησιµοποιούµε εικόνες ή άλλο περιεχόµενο που θα µπορούσε να έχει ιδιαίτερη απήχηση σε ανηλίκους,

β) Τοποθετούµε προειδοποιήσεις υγείας σε όλο το υλικό µάρκετινγκ και στις συσκευασίες µας, ανεξαρτήτως από το αν το επιβάλλει η εθνική νοµοθεσία, γ) Οι ενέργειες µάρκετινγκ που αναπτύσσουµε σέβονται τα διεθνή πρότυπα αξιοπρέπειας και τις τοπικές παραδόσεις. Ωστόσο η θέσπιση ξεκάθαρων νόµων για τη διαφήµιση και την προώθηση των τσιγάρων µπορεί να είναι σαφώς πιο αποτελεσµατική από έναν εθελοντικό κώδικα. Στην κατεύθυνση αυτή, υποστηρίζουµε περιορισµούς στο marketing των προϊόντων καπνού, όχι όµως και την πλήρη απαγόρευση όλων των µορφών διαφήµισης. Πιστεύουµε ότι η δυνατότητά των εταιρειών καπνού να επικοινωνούν µε τους ενήλικους καπνιστές ώστε να διαφοροποιούν τα προϊόντα τους από αυτά

Αναµφίβολα οι ενήλικες θα πρέπει να είναι σε θέση να παίρνουν οι ίδιοι τις αποφάσεις τους σχετικά µε το κάπνισµα – αλλά πόσο «έτοιµοι» και σωστά πληροφορηµένοι είναι σήµερα, σε µια εποχή που το µάρκετινγκ των επιχειρήσεων και η διαφήµιση (γενικά) τείνουν να γίνουν... επιστήµες «αντίστοιχες» µε τις κλασικές, που υφίστανται από την αρχαιότητα. Ποιος είναι ο ρόλος του «υπεύθυνου µάρκετινγκ»; Σαφώς και οι ενήλικοι καπνιστές πρέπει να γνωρίζουν τις σοβαρές επιπτώσεις του καπνίσµατος στην υγεία και πιστεύω ότι σήµερα στον τοµέα της ενηµέρωσης τόσο οι κρατι-

APE



του ανταγωνισµού, αποτελεί θεµελιώδες στοιχείο του υγιούς ανταγωνισµού. Πώς σχολιάζετε µέτρα και απαγορεύσεις (σαν αυτά που ισχύουν εδώ και χρόνια σε άλλες χώρες της ΕΕ και από την 1η Ιουλίου 2009 και στην Ελλάδα); Κατά τη γνώµη µου, η απαγόρευση του καπνίσµατος σε δηµόσιους χώρους από την 1η Ιουλίου στην Ελλάδα, είναι γενικά στη σωστή κατεύθυνση. Είναι λογικό, να υπάρχουν περιορισµοί για το κάπνισµα σε δηµόσιους χώρους που το κοινό επισκέπτεται υποχρεωτικά – όπως είναι οι δηµόσιες υπηρεσίες, οι τράπεζες και τα µέσα µαζικής µεταφοράς. Ωστόσο, σε χώρους που το κοινό µπορεί να επιλέξει αν θα επισκεφθεί ή όχι, όπως είναι οι χώροι διασκέδασης, τα εστιατόρια κ.λπ., οι επιχειρηµατίες πρέπει να έχουν την ευελιξία να παρέχουν στους ενήλικες καπνιστές πελάτες τους έναν άνετο χώρο όπου θα µπορούν να καπνίζουν.

Τελικά, υπάρχει µέλλον για τη βιοµηχανία που δραστηριοποιείται σε ένα τόσο ευαίσθητο, από πλευράς υγείας, τοµέα; Φυσικά. Είµαι απόλυτα σίγουρος ότι υπάρχει µέλλον. Η Παπαστράτος είναι σήµερα η µεγαλύτερη ελληνική καπνοβιοµηχανία και διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα εργοστάσια της Philip Morris International στην Ευρώπη. Η µέχρι τώρα πορεία µας, η ποιότητα των εργαζοµένων και το προφίλ των εµπορικών µας σηµάτων, µας κάνουν να αισθανόµαστε αισιόδοξοι και αποφασισµένοι να προχωρήσουµε ακόµη πιο δυναµικά στο µέλλον. Αναµφίβολα, οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις που προκαλεί το προϊόν στην υγεία είναι πολλές και τις αντιλαµβανόµαστε πλήρως. Γι’ αυτό αναπόσπαστο κοµµάτι της λειτουργίας µας είναι η υποστήριξη αυστηρών και αποτελεσµατικών κανονισµών για τον κλάδο µας, η αποτροπή των ανηλίκων από το κάπνισµα και η διαφανής στάση απέναντι στα σύνθετα θέµατα που περιβάλουν το προϊόν µας.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Κεντρικός άξονας ανάπτυξης είναι για την Παπαστράτος, το νέο εργοστάσιο της στον Ασπρόπουργο. «Θα εστιάσουµε στη µέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του το οποίο µας επιτρέπει, εκτός από προϊόντα να εξάγουµε και τεχνογνωσία σε άλλες θυγατρικές του οµίλου, χάρη στην τεχνολογία αιχµής που διαθέτουµε, αλλά και τις ευρεσιτεχνίες που έχουν ενσωµατωθεί στις διαδικασίες παραγωγής µας», τονίζει ο Χρήστος Τσόλκας. (1) Στιγµυότυπο από τα εγκαίνια του νέου εργοστασίου στα µέσα Μαίου 2009. (2) Μακέτα του εργοαστασίου

�� .�.�.�.�. & �.�.�.�. "�� .�." �� 31�� 2008 (1/1-31/12/2008) 12� �� 1�� 2008-31� �� 2008 ��.�.�.�. 3 5 7 1 1 / 0 4 /� / 9 6 /43(02)

�� 2008 ��

��

�. �� 1. �� 1�. �� 1�. ��µ�� µ�� 2. ��µ�� 3. �� 4. ��

��

2.055.148,21 14.350.040,53 139.092,98

2.193.877,88 59.530.371,50 9.610.607,74 87.879.138,84

�� 2007 �� . ��

��

0,00 0,00

156.642,08 14.350.040,53 139.092,98

2.193.877,88 58.670.357,93 9.510.183,56 85.020.194,96

2.193.877,88 58.670.357,93 9.510.183,16 85.020.194,56

��. ��

0,40 0,40

�. �� . ��µ�� 3. �� (Goodwill)

2.096.700,66 2.096.700,66

0,00 0,00

��. ��µ�� 3. ��-�� 3�. �� & �� 3�. �� -�� 4. M��µ��-��.��/�� & �� µ��.��. 5. �� µ�� 6. �� & �� µ�� (��+��)

41.287.733,36 1.231.651.889,63 10.555.686,45 45.072,72 592.214,06 10.753.716,71 1.294.886.312,93

8.803.232,43 1.011.412.004,24 999.486,57 43.812,63 317.448,04 9.835.221,81 1.031.411.205,72

32.484.500,93 220.239.885,39 9.556.199,88 1.260,09 274.766,02 918.494,90 263.475.107,21

647.173,68 1.231.651.889,63 9.433.472,13 606.595,73 7.893.200,94 1.250.232.332,11

384.704,40 851.297.258,59 510.979,74 364.411,44 7.208.196,93 859.765.551,10

262.469,28 380.354.631,04 8.922.492,39 242.184,29 685.004,01 390.466.781,01

1.296.983.013,59

1.033.507.906,38

263.475.107,21

1.250.232.332,11

859.765.551,10

390.466.781,01

��. ��µµ�� µ��µ�� µ��µ�� 1. ��µµ�� µ�� 7. �� µ��µ��

394.286,54 394.286,54 263.869.393,75

�� (��+��+��)

6.299.902,00 18.569,26 6.318.471,26 396.785.252,27

�� 2008 ��

��

�. �� . �� (2.366.400 µ�� 73,40 �� µ��) 1. ��µ��

��. �� µ�� 3. �� (�.2445/96) �� : �� IV. ��µ�� 5. �� µ�� .2445/96 V. ��µ�� µ�� µ�� µ��

�� (��+��+��V+�V)

�. �� & �� 1. �� µ�� 2. ��

�� 2007 ��

173.693.760,00 173.693.760,00

434.201.137,67 356.399.166,43 77.801.971,24

434.201.137,67 299.953.018,53 134.248.119,14

108.550.284,42 108.550.284,42

31.723.149,43 -362.155.679,79 -330.432.530,36

-47.137.762,79 -315.017.917,00 -362.155.679,79

29.613.485,30

54.336.483,77

144.417,83 1.349,52 145.767,35

113.055,45 113.055,45

625.624.752,72 544.833,33 626.169.586,05

639.172.261,52 0,00 639.172.261,52

20.576.078,65 27.000.000,00 6.283.226,49 759.611,36 58.234,48

15.747.117,05 5.106.409,66 943.637,01 50.901,57

13.547.508,80 2.650.930,06 70.875.589,84

6.585.505,73 1.815.522,61 30.249.093,63

697.045.175,89

669.421.355,15

3.674.013,74 3.219.579,38 6.893.593,12

2.893.254,74 2.893.254,74

733.698.021,66

726.764.149,11

54.011.736,43

98.069.107,65

�.�� I. ��µ��

�. �� . �� 1.�� :�� 3�.�� 11.�� 11�.�� µ�� 12.��µ��

3.946.898,84 -

IV. ��µ� 1. ��µ�� 3. �� & ��µ��

�� (��+��V)

3.914.671,24 -

3.946.898,84 16.038,26 4.354.572,11 3.165.892,58 15,76 11.483.417,55

2. �� 8. �� µ��µ�� 3.914.671,24 1.380,00 4.562.376,77 2.068.249,58 172,41 10.546.850,00

��. ��µ�� 1.��µ�� 3. �� /�µ�� /µ�� 4.�� 5.�� -�� 6.�� µ�� 7.M��µ�� µ�� 11.��

13.549,98 451.905.913,40 451.919.463,38

6.501,15 316.633.140,01 316.639.641,16

463.402.880,93

327.186.491,16

1.996.327,89

1.998.455,95

�. ��

4.429.419,09 6.425.746,98

793.949,33 2.792.405,28

1. �� µ�� 2. �� µ��

733.698.021,66

726.764.149,11

54.011.736,43

98.069.107,65

�� (��+��)

�. �� 1. �� µ�� 2.'��

�� (�+�+�+�)

��

�� (�+�+�+�)

��

2. �� µ�� µ��µ��

��µ��: 1. �� : � �� µ�� µ�� µ�� µ� �� µ�� µ��µ�� .2445/1996 �� µ�� : (�) �� 3� "�� -��" �� µ�� , �� µ�� µ��µ��µ�� µ�� , ��µ�� , �� µ�� , ��µ�� µ� �� µ�� µ�� µ�� - �� - ��µ�� µ�� (�� 62.7 �2445/96) �� µ�� 1068858/10591/�0012/29-1-02. (�) �� 31/8/2004 �µ��µ�� µ�� , �� µ�� µ� �� . 8 �� 26 �� 2093/1992 �� 62.7 �� .2445/1996 �� µ�� . (�) �� µ�� 62.3 �� 2445/96 � �� µ�� µ�� µ�� €108.550.284,42 µ� �� µ�� µ�� /�µ� "�� " �� /�µ� �� µ��. 2. �� : �� 2008.

�� 31�� 2008 (1 ��-31 �� 2008) �� µ�� 2008 247.569.109,29 252.894.073,68 -5.324.964,39 5.544.577,52 219.613,13

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�. ��µ�� µ�� (��) ��: �� µ�� (�� µ��) ��µ�� : 1. �� µ��

��: 1. �� 3. �� µ�� (��) ��µ�� : 4. �� & �� : 3. �� & �� µ�� (�� µ��) ��µ�� .��( � µ��): �� µ�� 1. �� & �� 1�. �� 2. �� 3. �� µ�� 4. �� µ�� : 1. �� & �� 2. �� µ�� 3. �� µ�� & �� µ�� (�� µ��) ��: �� : �� µ��µ�� (�� µ��) ��

�� 31�� 2008 (1 ��-31 �� 2008)

5.234.893,85 3.759.913,74

8.994.807,59 -8.775.194,46

20.003.853,11 36.149.663,41

129.024,51 56.446.147,90 590,91 995,24 223.465,30 33.362,11 98.009,31 6.575,90

�� µ�� 2007 242.860.317,93 360.448.784,04 -117.588.466,11 1.565.919,89 -116.022.546,22

2.323.947,41 2.241.925,89

�� µ�� 2008

4.565.873,30 -120.588.419,52

�� µ�� (�� µ��) �� (-):�� µ�� (�� µ��) ��µ�� (-):�� µ�� :

31.741.271,78

-47.137.762,79

-362.155.679,79

-315.017.917,00

-18.122,35 -330.432.530,36

-362.155.679,79

��µ��

-330.432.530,36

-362.155.679,79

10.954.047,89 -16.145.810,30 -24.921.004,76

56.800.223,86

137.947,32 31.741.271,78

166.951.826,40

34.781.688,00

61.209,61 97.695.255,98 15.767,29 33.780,36 460.155,68 -

-23.827.640,11 -144.416.059,63

97.772.232,88

56.662.276,54

493.936,04 -47.137.762,79

280.101.639,24

166.951.826,40

0,00 31.741.271,78

280.101.639,24

0,00 -47.137.762,79

�� 8 �� 2009 � �� .�.

��µ�� .�.�.: A E 023455

� �� µ��

�� µ�� .�.�.: � 237945

� ��µ��

�µµ�� .�.�.: A E 500871

�� µ�� 2007

� ��µ��

�� .�.�.: A E 040139 �� 15176/��

�� .�.�.�.�. & �.�.�.�. "�� .�." �� 1 �� 2008 µ�� 31 �� 2008 (��µ��µ�� . 2190, �� 135 �� µ�� ) �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. � �� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� . �� µ�� , �� . 1. �� (�� µ�� . €)

�� 1000

�� :

41,9 ��µ ��

��µ�� µ�� µ�� :

35711/04/�/96/43(02)

��µ�� :

��µ��

31/12/2008

31/12/2007

617.476

655.574

32.107

12.719

3.648 467.997 # 1.121.228

3.777 326.202 998.272

173.694

��

A�� µ� ��

�µ��µ�� µ�� (�� ):

8 M�� 2009

��

�� :

��

�� :

PriceWaterhouseCoopers ��µ� ��

��

�� :

�� µ�� µ�

��

173.694

�� :

www.etae.gr

��

166.185

�� µ��:

�� µ�� (�)

��

��µ�� (�)

92.548

339.879

266.242

��µ�� , �� .�.

�� , ��µ��

�� µ�� (�)=(�)+(�)

339.879

266.242

��/�� , �� .�.

��/�� , ��µ��

��µ��

625.625

639.172

�� µ��, �� µ��

��-�� , ��µ��

59.715

��/�� µ��µ��

80.354

�� , ��µ��

��µ��

40.548

6.585

��/�� , ��µ��

�� µ��

34.822

26.558

�� , ��µ�� , ��µ��

�� (�) �� (�)+(�)

781.349 1.121.228

732.030 998.272

2. �� (�� µ�� . €)

4. �� (�� µ�� . €) 01.01.2008-

01.01.2007-

01.01.2008-

01.01.2007-

31.12.2008

31.12.2007

31.12.2008

31.12.2007

��

83.065

��/µ�� µ�� : �� µ�� µ�� (��, ��, �� µ��) ��

��/µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : �� / (��) �� (��) / �� (�� )

75.913

��

247.569

242.860

�� /(��µ��)

111.179

102.809

�� / (��µ��) �� , ��µ�� µ��

108.503

99.741

83.065 75.734

75.913 56.915

75.734

56.915

150.499

140.496

2.743

1.558

39.253

39.197

��/(��µ��) �� /(��µ��) µ�� µ�� :

6.302

17.671

(20.003)

(10.954)

45.441

34.783

(129.767)

(6.267)

5.674

5.951

(36.206)

(34.770)

M��

��/(��µ��) �� , ��µ��, �� µ��

��: �� µ�� µ�� / (��) �� (�)

(18)

(3.516)

123.082

(6.300)

��

(��)/�� , ��, �/�� µ�� µ�� µ��

2.301

(4.171)

(1.680)

��

20.003

10.954

�� / (��) �� (�)

18.180

2.974

3. �� (�� µ�� . €) 0

��µ��

31.12.2008

31.12.2007

266.242

209.327 56.915

��

(6.585)

(2.743)

�� (1.1.2008 �� 1.1.2007 ��)

�� / (��) �� µ�� (�) �� /(µ��) �� µ�� µ� �� µ� �� (�)+(�)+(�)

(6.585)

(2.743)

�� / (��µ��) �� µ��

75.734

8.079

123.313

��

(2.097) 0

��µ�� µ� �� µ� ��

286.640

163.327

�� (31.12.2008 �� 31.12.2007 ��)

339.879 0

266.242

��µ�� µ� �� µ� ��

294.719

286.640

1. H �� 31.12.2008 µ� �� µ�� µ�� . 2. �� µ�� 31.12.2007. 3. � µ�� 2008. �� µ�� . �� µ� �� 2002 µ�� 2007. � �� 2002 �� 2006 �� .3697/2008 ��µ�� µ� �� µ�� € 18 ��. �� 2007 �� µ�� . 4. �� µ��µ�� . 5. �� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� . 6. �� µ�� 31.12.2008 �� 31.12.2007 �� 36 ��µ� ��. 7. H E�� µ�� 2008 �� «�� -�� » µ� �� «�� », ��µ�� µ� �� 68 ��.2 �� 78 �� .�.2190/1920 �� µ� ��.��.5338/28-2-08 �� µµ�� µ�� µ�� µ� �� 1/4/08 �� µ. ��.1371/08. 8. �� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : i) ��: 1.000 ��. € ii) ��: 74.035 ��. € iii) ��: 297 x��. € iv) ��: 18.829 x��. € v) �� : 1.615 ��. € 9. � �� µ�� µ�� 12 �� 1� �� 2008 �� µ� �� . � �� µ�� µ�� 31.12.2007 �� µ�� µ��, �� , �� µ�� µ��µ�� (�� µ�� 27 �� µ�� ).

��, 8 �� 2009

� ��

�� .�.� A E 023455

�� . �� 237945

�� .�.� A E 500871

�� .�.�.: A E 040139 �� 15176/��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� :

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  Ι ΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

Το παιχνίδι της ανάπτυξης

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ Ο αντιπρόεδρος της Νηρέας ΑΕ επισηµαίνει τη µεγάλη σηµασία που έχει για όλες τις οικονοµικές δραστηριότητες ο χωροταξικός σχεδιασµός καθώς επιτρέπει στις επιχειρήσεις να επιδίδονται απερίσπαστα στο έργο τους. Μία χωροθέτηση όµως που ακόµη δεν έχει υπάρξει από την Πολιτεία για τον κλάδο ιχθυοκαλλιέργειας, και αυτό δηµιουργεί σειρά προβληµάτων.  Συνέντευξη στον Γιώργο Ρήγα

Αναµφισβήτητα η παγκόσµια χρηµατοπιστωτική και οικονοµική κρίση και η ισχυρή ύφεση την οποία διανύουµε επηρεάζει τον βιοµηχανικό κλάδο. Οι επιχειρήσεις αντιµετωπίζουν, ως αποτέλεσµα της νέας καταναλωτικής συµπερι-

φοράς, µείωση στις πωλήσεις, θέµατα ρευστότητας αλλά και αναδιαρθρώνουν τα επενδυτικά και αναπτυξιακά τους προγράµµατα. Για τις ελληνικές εξωστρεφείς επιχειρήσεις, διατηρώ µια αισιοδοξία ότι θα αντιµετωπίσουν τα προβλήµατα ταχύτερα καθώς, ως διεθνώς ανταγωνιστικές, διαθέτουν τα απαιτούµενα αντανακλαστικά. Όµως, αυτή η κρίση αποτελεί και µια ευκαιρία για µια καλύτερη µελλοντική παρουσία του ελληνικού βιοµηχανικού τοµέα στις διεθνείς αγορές, µέσα από τις εσωτερικές

οργανωτικές, παραγωγικές -κόστους και χρηµατοοικονοµικές αναδιαρθρώσεις που χρειάζονται κάτω από αυτές τις συνθήκες. Ιδιαίτερα, για τον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας, έναν ισχυρά εξαγωγικό κλάδο, πιστεύω ότι το πρόβληµα δεν είναι στη ζήτηση, η οποία αυξάνεται σταθερά κάθε χρόνο σε όγκο. Αντίθετα, µε βάση τα προϊόντά του και την ποιότητά τους, ο ιχθυοκαλλιεργητικός κλάδος παρουσιάζει συνεχή δυναµική ανάπτυξη. Τα προβλήµατα που δηµιουργήθηκαν κατά την τρέχουσα περίοδο



H ελληνική βιοµηχανία σήµερα θα µπορούσε να ισχυριστεί ότι είχε πάντοτε τη στήριξη της Πολιτείας (π.χ. ΟΠΕ, επενδυτικά κίνητρα, δυσκολίες κρατικής µηχανής – γραφειοκρατία – για την προώθηση της επιχειρηµατικής δράσης κ.λπ.) και των εκάστοτε κυβερνήσεων; Ο κλάδος της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας έχει στηριχθεί από την Πολιτεία κατά τα προηγούµενα χρόνια µέσα από τις χρηµατοδοτήσεις για επενδύσεις, αντιµετώπιση έκτακτων δυσµενών γεγονότων, και από το κανονιστικό πλαίσιο. Βασικό θέµα που παραµένει είναι ο καθορισµός της φέρουσας παραγωγικής ικανότητας της κάθε ιχθυοκαλλιεργητικής εταιρείας, που χρειάζεται ώστε να αποφεύγονται προβλήµατα όπως αυτά που ανέφερα πιο πάνω. Επίσης, είναι αναγκαίος ο χωροταξικός σχεδιασµός στη χώρα µας σε ότι αφορά τις διάφορες οικονοµικές δραστηριότητες, ώστε οι επιχειρήσεις να επιδίδονται απερίσπαστα στο έργο τους και αυτή η χωροθέτηση των δραστηριοτήτων δεν έχει ακόµα καθοριστεί για την ιχθυοκαλλιέργεια. Ένα άλλο θέµα συνδέεται µε την επιστροφή σηµαντικών ποσών ΦΠΑ προς τις επιχειρήσεις του κλάδου. Τέλος, υπάρχουν διάφορα γραφειοκρατικά θέµατα που αντιµετωπίζουµε κατά την επαφή µας µε το Δηµόσιο, όπως για παράδειγµα τα θέµατα αδειοδότησης, τα οποία είναι αναγκαίο να βελτιωθούν περαιτέρω. Η εταιρεία σας πρωταγωνιστεί σε µεσογειακή κλίµακα στην παραγωγή και εξαγωγή ψαριών. Στον βαθµό που η διατήρηση της πρωτιάς είναι

πάντα δυσκολότερη υπόθεση από την κατάκτηση της και σε συνδυασµό µε το διεθνές περιβάλλον, πόσο γρήγορα πιστεύετε θα αποδώσει η πρόσφατη συµφωνία µε την Tradimar που προφανώς αποσκοπεί στην καλύτερη διάθεση των προϊόντων σας στην ευρωπαϊκή αγορά; Ο Όµιλος Νηρεύς παραµένει ο ηγέτης στη µεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια και αυτό δεν συνδέεται µόνο µε το µέγεθος της παραγωγής του, αλλά και µε τα τεχνολογικά του επιτεύγµατα, τη σειρά των προϊόντων του, την ιχνηλασιµότητα σε όλα τα στάδια της παραγωγής και των πωλήσεων. Δηλαδή, ο Νηρέας είναι πρωτοπόρος ως αποτέλεσµα των καινοτοµιών του, οι οποίες είναι συνεχείς και είναι αυτές που συντηρούν την ηγετική του θέση. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η νέα συµφωνία του Νηρέα µε την Tradimar. H Tradimar είναι θυγατρική εταιρεία του µεγάλου ευρωπαϊκού Οµίλου STEF-TFE, ο οποίος εξειδικεύεται στην παροχή υπηρεσιών logistics για θαλασσινά προϊόντα. Η Tradimar αποτελεί το ευρωπαϊκό δίκτυο για

Ευρώπη, να ελαττώσει τον χρόνο µεταφοράς, να βελτιώσει την προσφορά υπηρεσιών προς τους πελάτες και να ανταποκριθεί γρήγορα στα αυξανόµενα αιτήµατα των πελατών για ιχνηλασιµότητα και διαθεσιµότητα των προϊόντων του, σε µία σειρά από πλατφόρµες στην Ευρώπη. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση της ευρωπαϊκής ανάπτυξης του Νηρέα, η Tradimar έχει θέσει σε εφαρµογή ένα κέντρο εφοδιασµού στην Ιταλία που καλύπτει την αποθήκευση και τη διανοµή των προϊόντων του. Τα προϊόντα µας θα αποθηκεύονται στη πλατφόρµα του Μιλάνου για παράδοση σε ολόκληρη τη χώρα. Το 2009, η πλατφόρµα του Μιλάνου θα χειριστεί 3,000 τόνους νωπών ψαριών (σε φιλέτα ή απαντερωµένα λαβράκια και τσιπούρα). Επιπλέον, το µεγάλο της και αποτελεσµατικό δίκτυο εφοδιασµού στην Ευρώπη θα είναι σηµαντικό για την περαιτέρω ανάπτυξή µας στην ευρωπαϊκή αγορά. Αναφορικά µε την ελληνική αγορά, όπου το ψάρι για πολλούς επιµένει να θεωρείται έδεσµα

«Υπάρχουν διάφορα γραφειοκρατικά θέµατα που αντιµετωπίζουµε κατά την επαφή µας µε το Δηµόσιο, όπως για παράδειγµα τα θέµατα αδειοδότησης, τα οποία είναι αναγκαίο να βελτιωθούν». τη µεταφορά και τον εφοδιασµό θαλασσινών του Οµίλου STEF-TFE. Έχει ισχυρή παρουσία στις Γαλλία, Ισπανία, Ηνωµένο Βασίλειο και την Ιταλία και υποστηρίζεται από το δίκτυο STEF-TFE. Είναι η µόνη επιχείρηση που µπορεί να προσφέρει καθηµερινά θαλασσινά από 21 αεροδρόµια και 150 λιµάνια στην Ευρώπη. Με 20 πλατφόρµες και προσωπικό 1200 ατόµων, διαθέτει εµπειρογνωµοσύνη σε όλες τις µεταφορές και διακινήσεις εµπορευµάτων για τα προϊόντα της θάλασσας. Ο Νηρέας συµφώνησε µε την Tradimar για τη δηµιουργία µιας αλυσίδας εφοδιασµού, µε κέντρο το Μιλάνο της Ιταλίας. Ο Νηρέας επιδιώκει να βελτιστοποιήσει τη διαδικασία logistics στην

πολυτελείας και να µην προτιµάται έναντι του κρέατος, ποιες είναι οι προοπτικές της αγοράς µε δεδοµένη την εγχώρια ύφεση; Ξεκινώντας, τονίζω ότι τα ψάρια της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας είναι προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας, τα οποία καταναλώνονται µε ευχαρίστηση στις 40 περίπου χώρες που τα εξάγουµε. Το ψάρι γενικά προτιµάται στη διατροφή από άλλα υποκατάστατα προϊόντα, λόγω των εξαιρετικών χαρακτηριστικών του, το είδος της πρωτεΐνης του, τα ωµέγα 3, κ. άλ. Επίσης, πιστεύω ότι µπορεί να αυξηθεί εκτεταµένα η κατανάλωσή του στην Ελλάδα. Βεβαίως, η χώρα µας έχει θάλασσα αλλά και

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

προέρχονται κυρίως από την πλευρά της προσφοράς, όπου παρατηρήθηκε µια σηµαντική υπερπαραγωγή σε ένα προϊόν της µεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας, σε συνδυασµό µε προβλήµατα που παρατηρήθηκαν σε πολλές µικρές και µεγαλύτερες παραγωγικές µονάδες. Εποµένως, η ορθολογικοποίηση της προσφοράς στο µέλλον και οι νέες αναδιαρθρώσεις που παρατηρούνται στον κλάδο αναµένεται να φέρουν σε ισορροπία την προσφορά µε τη ζήτηση, και την καλύτερη δοµή του κλάδου. Ήδη αυτό έχει ξεκινήσει και πιστεύω ότι θα συνεχιστεί αυτή η επιθυµητή πορεία.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  Ι ΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

τοποθετείται έτσι γεωγραφικά, σε αντίθεση µε άλλες ηπειρωτικές χώρες, ώστε παράγονται και άλλα είδη απευθείας από την παραδοσιακή αλιευτική δραστηριότητα. Όµως, τα τελευταία είδη σταδιακά φθίνουν, ενώ είναι πολύ πιο ακριβά από τα καλλιεργηµένα ψάρια. Άρα, ο κόσµος θα στραφεί εντονότερα στα προϊόντα µας για τα οποία τονίζω ότι, ποιοτικά, είναι εξίσου προτιµητέα, αλλά και σηµαντικά φθηνότερα, λόγω της µαζικής παραγωγής τους. Αναφέρω επίσης και µελέτες που έχουν γίνει από κορυφαίους επιστήµονες στο θέµα αυτό. Ταυτόχρονα, πιστεύω ότι ο κλάδος µας θα πρέπει να προωθήσει, µε ενέργειες µάρκετινγκ, τα εξαίρετα προϊόντα του στην ελληνική αγορά. Με τα διατροφικά σκάνδαλα που έχουν ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια και την λογική επιφύλαξη του κοινού απέναντι στα συσκευασµένα τρόφιµα, ποιες ενέργειες έχει αναλάβει και αναλαµβάνει η Νηρέας για να κερδίσει την εµπιστοσύνη των καταναλωτών; Η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια δεν έχει αντι-

µετωπίσει έως τώρα διατροφικό σκάνδαλο και πιστεύουµε ότι αυτό δεν θα συµβεί και στο µέλλον. Και αυτό γιατί φροντίζουµε ώστε όλη η διατροφική αλυσίδα των ψαριών µας να στηρίζεται στις πρώτες ύλες που καταναλώνουν τα ψάρια στις θάλασσες, να προσέχουµε τις ιχθυοτροφές που παρασκευάζονται για τη διατροφή τους, την υγιεινή της παραγωγής ιχθυοτροφών, γόνου και ψαριών, τη συνεχή παρακολούθησή τους από επιστήµονες ιχθυολόγους και ιχθυοαπαθολόγους, την καθαρότητα των χώρων παραγωγής σε ιχθυογεννητικούς σταθµούς και θάλασσες. Τα εν λόγω συστήµατα ιχνηλασιµότητας είναι πιστοποιηµένα από διεθνείς οίκους πιστοποίησης. Η εταιρεία σας έχει αφετηρία την Χίο, ένα τόπο αντιπροσωπευτικό των εκτεταµένων ακτογραµµών και του νησιώτικου χαρακτήρα της χώρας µας. Η συγκεκριµένη αυτή µορφολογία τι περιθώρια ανάπτυξης προσφέρει στην ιχθυοκαλλιέργεια γενικότερα και στον Νηρέα ειδικότερα;

Το µερίδιο του στο σύνολο της ελληνικής βιοµηχανίας µέχρι που µπορεί να φτάσει; Ο Όµιλός µας έχει αφετηρία τη Χίο αλλά έχει επεκταθεί σε όλη την Ελλάδα – Φωκίδα, Αιτωλοακαρνανία, Πελοπόννησο, Εύβοια, Θεσπρωτία κ.άλ.- Σήµερα διαθέτει 62 µονάδες πάχυνσης, 6 ιχθυογεννητικούς σταθµούς, 14 συσκευαστήρια, 2 εργοστάσια ιχθυοτροφών, και 2 ερευνητικά κέντρα. Επίσης, έχει µονάδες γόνου και πάχυνσης στη Τουρκία και στην Ισπανία. Η Ελλάδα όπως και η Τουρκία έχουν την καλύτερη γεωγραφική θέση - ήσυχες θάλασσες, κόλπους, ακτογραµµές – για να αυξηθεί περαιτέρω η παραγωγή σηµαντικά. Κάτω από τις νέες τεχνολογίες και σε συνάρτηση µε το γεγονός ότι η παραγωγή κάθε κλωβού είναι συνάρτηση του βάθους της θάλασσας στο σηµείο εγκατάστασης του κλωβού, γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχουν αυτές οι δυνατότητες για τον ΝΗΡΕΑ και τον κλάδο. Πάντοτε, όµως, η ανάπτυξη πρέπει να προχωρά µε προσοχή, διασφαλίζοντας την ισορροπία της προσφερόµενης ποσότητας µε τη ζητούµενη από την αγορά.

>>>>>

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  ΦΑΡΜΑΚΑ

Κύκλος συγκέντρωσης ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Ο διευθύνων σύµβουλος της Genesis Pharma µιλά στο Corporate Value για το σήµερα και το αύριο του γίγνεσθαι στη φαρµοκοβηµαχανία, ενώ αναδεικνύει µε τον λόγο του την πρόοδο που έχει σηµειωθεί στη βιοτεχνολογική έρευνα.  Συνέντευξη στον Παναγιώτη Ανδριανέση

Π CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

όσο επηρεάζει τη φαρµακοβιοµηχανία η παρούσα οικονοµική δυστοκία;

Την επηρεάζει, όχι όµως τόσο έντονα όσο τους άλλους κλάδους. Η φαρµακοβιοµηχανία επηρεάζεται κυρίως από τη λήξη των πατεντών, για αυτό τον λόγο, άλλωστε, παρατηρούµε αυτή την περίοδο αρκετές συγχωνεύσεις – και θα δούµε κι άλλες στο µέλλον. Πάντως στην Ελλάδα, όπου κυρίως έχουµε φάρµακα που έρχονται από το εξωτερικό, η κρίση δεν επηρεάζει τόσο πολύ τη φαρµακοβιοµηχανία, όσο άλλους κλάδους. Αυτό που µας επηρεάζει εδώ είναι... τα χρέη των νοσοκοµείων – ειδικά στις εταιρείες που έχουν µεγάλο κοµµάτι του τζίρου τους σε νοσοκοµεία, όπως εµείς. Ποιο είναι το ζήτηµα; Απλό: να πληρώσουν τα νοσοκο-

µεία αυτά που αγόρασαν από εµάς τα τελευταία χρόνια! Τώρα µιλούν για ρύθµιση, εµείς, όµως, ζητούµε και λέµε εξόφληση – και αντί να απαιτήσουµε τους τόκους, αυτοί κάνουν... έκπτωση στα χρήµατά µας! Εκεί, επίσης, που επηρεάζει η κρίση είναι φυσικά ότι αυξήθηκε το κόστος του χρήµατος και οι τράπεζες αρχίζουν και είναι πιο επιλεκτικές στη χρηµατοδότηση.

από δύο χρόνια τώρα. Εισπράτταµε ένα µέρος του ποσού, το µεγαλύτερο τµήµα, όµως, 250 εκατ. ευρώ, παραµένει ανεξόφλητο. Μιλάνε για ένα ποσοστό τώρα (εντός του 2009) που αφορά πωλήσεις µέχρι το α’ εξάµηνο του 2007 και τα υπόλοιπα του χρόνου. Ευχόµαστε και ελπίζουµε... Αλλά το µεγάλο µέρος είναι το β’ µισό του 2007 και το 2008 και οι τρέχουσες πληρωµές που έχουν σχεδόν παγώσει γιατί όλοι λένε «θα πάρετε λεφτά!».

Τι συµβαίνει ακριβώς µε τα νοσοκοµεία; Κάθε 3-4 χρόνια µαζεύουν τι έχουν αγοράσει και µας πληρώνουν. Αν δεν υπήρχε η κρίση, αυτό θα τακτοποιούνταν πέρυσι. Τώρα φτάσαµε στο 2009 και ακόµη περιµένουµε. Πρόκειται για φάρµακα που έχουν αγοραστεί από τα νοσοκοµεία πάνω

Μιλήστε µας λίγο πιο αναλυτικά για τις πατέντες, που αναφέρατε προηγουµένως. Αυτή την περίοδο λήγουν οι πατέντες πολύ µεγάλων φαρµάκων. Συνήθως, η ωφέλιµη πατέντα διαρκεί 10-12 χρόνια. Όταν λήξει, αρχίζουν να

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  ΦΑΡΜΑΚΑ

παράγονται ελεύθερα φτηνά αντίγραφα, τα οποία, όπως είναι φυσικό, αποσπούν µεγάλο τµήµα από τις πωλήσεις των πρωτότυπων φαρµάκων. Επίσης, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται «ανοµβρία» σε καινούργια φάρµακα εκ µέρους των µεγάλων φαρµακευτικών εταιρειών. Συνεπώς, πολλές επιχειρήσεις οδηγούνται σε συγχωνεύσεις (Pfizer-Wyeth, Roche- Genentech κ.ά.) Ποια είναι η σηµασία της βιοτεχνολογίας στην παραγωγή νέων φαρµάκων;

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

«Τα νοσοκοµεία κάθε 3-4 χρόνια µαζεύουν τι έχουν αγοράσει και µας πληρώνουν. Αν δεν υπήρχε η κρίση, αυτό θα τακτοποιούνταν πέρσι. Τώρα φτάσαµε στο 2009 και ακόµη περιµένουµε. Πρόκειται για φάρµακα που έχουν αγοραστεί από τα νοσοκοµεία πάνω από δύο χρόνια τώρα. Εισπράτταµε ένα µέρος του ποσού, το µεγαλύτερο τµήµα, όµως, 250 εκατ. ευρώ, παραµένει ανεξόφλητο».

Η φαρµακευτική βιοτεχνολογία, δηλαδή η εφαρµογή επιστηµονικής γνώσης για την ανάλυση της γενετικής πληροφορίας και τη µεταφορά ωφέλιµων γενετικών χαρακτηριστικών από ένα είδος κυττάρου σε άλλο, προκύπτει από τη σχετική έρευνα, η οποία διεξάγεται εδώ και µερικά χρόνια σε υπερσύγχρονα ερευνητικά κέντρα µε τη χρήση υψηλής τεχνολογίας. Η ανάλυση και αξιοποίηση των πληροφοριών που αποκτώνται µέσω της βιοτεχνολογικής έρευνας οδηγεί στην έγκαιρη πρόγνωση και διάγνωση ασθενειών και την παρασκευή φαρµακευτικών σκευασµάτων για τη θεραπεία διαφόρων ασθενειών. Το πιο σπουδαίο είναι πως αξιοποιείται η δοµική ύλη του ανθρώπινου οργανισµού για την αντιµετώπιση χρόνιων και σπάνιων ασθενειών, που µέχρι πρόσφατα δεν µπορούσαν να αντιµετωπισθούν αποτελεσµατικά. Τα τελευταία 15-20 χρόνια είχαµε αρκετά καλά αποτελέσµατα. Σήµερα περίπου το 20% των φαρµάκων και των εµβολίων παράγονται µε µεθόδους βιοτεχνολογίας. Περισσότερα από 325 εκατ. άνθρωποι έχουν ήδη ωφεληθεί. Στόχος είναι πάντα η ανακούφιση των ασθενών – ιδίως σε περιπτώσεις ασθενειών, από τις οποίες πάσχουν λίγα άτοµα. Στην Ελλάδα πού βρισκόµαστε ως προς την έρευνα στο πεδίο της βιοτεχνολογίας; Πολύ λίγα πράγµατα κάνουµε... Έτσι κι αλλιώς, δεν έχουµε παράδοση στην έρευνα στην Ελλάδα, ύστερα δεν διαθέτουµε τα τεράστια ποσά που απαιτούνται και οπωσδήποτε µετράει το γεγονός ότι δεν είµαστε στο κέντρο της Ευρώπης, ούτε της Αµερικής, όπου βρίσκονται οι περισσότερες εταιρείες βιοτεχνολογίας. Κοιτάξτε, είµαστε µικρή αγορά για να µπορέσουµε να ρίξουµε χρήµατα στην έρευνα. Ένα καινούργιο µεγάλο φάρµακο απαιτεί εκατοντάδες εκατοµµύρια δολάρια για να φτιαχτεί. Πάρα πολλά φάρµακα αποτυγχάνουν στην πορεία µέχρι και αποσύρονται – πολύ λίγα τελικά φτάνουν στην παραγωγή. Απαιτείται συνεργασία κράτους-εταιρειών-πανεπιστηµίων. Στο εξωτερικό υπάρχει µεγάλη διάθεση του κράτους

να βοηθήσει, στα πανεπιστήµια γίνεται τεράστια έρευνα και µην ξεχνάτε πως και πολλοί έλληνες δραστηριοποιούνται στον τοµέα αυτό – εκτός Ελλάδας, όµως... Λέµε συχνά ότι τα φάρµακα έχουν υψηλές τιµές, αλλά ξεχνάµε πως πρέπει να καλύψουν και δεκάδες άλλα που απέτυχαν, αλλά µέχρι να γίνει αυτό ορισµένες εταιρείες είχαν επενδύσει εκατοµµύρια ευρώ σε έρευνα και πειραµατισµούς. Με δυο λόγια, υπάρχει περισσότερη κινητικότητα απ’ όση πριν από 2-3 χρόνια, αλλά όχι στον βαθµό εκείνο που θα µας αναδείξει σε σηµαντικό παίκτη. Στην Ελλάδα έχουµε πολύ καλό δυναµικό, οι Έλληνες έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε έρευνα. Αλλά θέλουν χρήµατα, χρόνο – ξέρετε, κάποιοι δουλεύουν σκληρά µια ζωή, αλλά δεν βγάζουν τελικά ένα φάρµακο. Δοκιµάζουν χιλιάδες ερευνητές πάρα πολλές ουσίες, για να καταλήξουν τελικά σε κάποιες. Με τις τιµές των φαρµάκων τι γίνεται; Οι τιµές στη χώρα µας είναι χαµηλές σε σχέση µε τον µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την άλλη, όµως, υπάρχει πλέον ένα σταθερό σύστηµα, που εφαρµόζεται τακτικά (4-5 φορές το χρόνο). Έτσι, δεν περιµένουµε, όπως παλιά, ένα και ενάµιση χρόνο για να πάρουµε µια τιµή για ένα φάρµακο. Γενικά, η κατάσταση είναι καλή. Αλλά µε το θέµα των επαναπροωθήσεων, προς άλλες χώρες, φαρµάκων που έχουµε εισάγει από το εξωτερικό; Η διαφορά της τιµής είναι που δηµιουργεί κίνητρο για κέρδος – κυρίως για τις φαρµακαποθήκες. Παρατηρείται και αλλού. Δεν είναι κάτι παράνοµο, απλά οι αποθήκες εκµεταλλεύονται τη διαφορά τιµής για ένα σίγουρο κέρδος. Το πρόβληµα που δηµιουργείται είναι πως παρατηρείται κάποιες φορές έλλειψη σε φάρµακα που χρειάζονται οι έλληνες πολίτες, και αυτά έχουν καταλήξει σε κατοίκους άλλων χωρών της ΕΕ. Επαναλαµβάνω, πάντως, πως το κέρδος είναι µόνο για τους µεσάζοντες – ούτε για το κράτος ούτε οι φαρµακοβιοµηχανίες έχουν κέρδος από αυτή τη συναλλαγή. Και µε τις εγκρίσεις των καινούργιων φαρµάκων, νοµίζω πως δεν παρατηρείται πλέον πρόβληµα, έτσι δεν είναι; Σωστά, τώρα οι εγκρίσεις δίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Εγκρίσεων, άρα είναι πανευρωπαϊκές και ισχύουν και στην Ελλάδα. Γενικά, όµως, και το υπουργείο Ανάπτυξης (δελτίο τιµών) και ο ΕΟΦ κινούνται πιο γρήγορα από το παρελθόν – έχουµε µεγάλη βελτίωση στο πεδίο αυτό.

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  ΥΠΟΔΗΣΗ

Αποτύπωµα ανάπτυξης ΜΙΝΑ ΦΕΙΔΑ – ΝΤΑΗ Η πρόεδρος του διοικητικού συµβουλίου της Δ.Ι. Φειδάς ΑΕ εκτιµά ότι κλυδωνισµοί της διεθνούς ύφεσης πλήττουν σηµαντικά τον κλάδο της υπόδησης, µία αγορά που ούτως ή άλλως είχε σηµαντικές προκλήσεις να αντιπαρέλθει ακόµα και στις περιόδους που η κρίση δεν είχε γίνει αισθητή.  Συνέντευξη στον Δηµήτρη Κορδερά

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

διεθνής οικονοµική ύφεση έχει επηρεάσει και τις ελληνικές επιχειρήσεις, άλλες περισσότερο, άλλες λιγότερο. Δεδοµένου ότι ο κλάδος του υποδήµατος στη χώρα µας αντιµετώπιζε ούτως ή άλλως χρόνια ενδογενή προβλήµατα, οι επιπτώσεις της ύφεσης στον κλάδο είναι εντονότερες;

Κάπως έτσι είναι η κατάσταση. Στον κλάδο µας υπάρχουν, πράγµατι, ενδογενή προβλήµατα και όπως είναι φυσικό επακόλουθο, η κρίση έχει να καταδείξει µεγαλύτερες δυσµενείς συνέπειες. Τη στιγµή που έγινε η πραγµατική ενσωµάτωση στην ενωµένη Ευρώπη και έπρεπε οι παραγωγοί υποδηµάτων να αναδείξουν τη δυναµική τους, υλοποιώντας την είσοδό τους στην ευρωπαϊκή αγορά µε τη δύναµη που άρµοζε στη χώρα µας και στον κλάδο µας, ακολούθησαν µια πεισιθανάτια πολιτική και είπαν «ή γινόµαστε µεταπράτες ή πεθαίνου-

µε». Δυστυχώς ο έµπορος έχει άλλη γνώση και εµπειρία. Δεν πέτυχαν λοιπόν σαν έµποροι, ενώ µπορούσαν να µείνουν παραγωγοί και να τιµήσουν τα πλεονεκτήµατα που τους έδινε η µακρόχρονη και επιτυχηµένη ενασχόλησή τους µε τις εξαγωγές του ελληνικού παπουτσιού σε όλη την υφήλιο. Η Φειδάς έµεινε αµιγώς παραγωγική µονάδα, επενδύοντας στο ανθρώπινο δυναµικό, στην τεχνολογία, στη µόδα και στην ανταγωνιστική τιµή ενός πολύ καλού προϊόντος. Κι έτσι έχει τη χαρά να βιώνει τα γνωστά, καλά, αποτελέσµατα. Σηµαντικό πρόβληµα των εταιρειών του κλάδου ήταν η υστέρησή του στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην παραγωγή. Η σηµερινή εικόνα έχει αλλάξει; Τι ρόλο έχει παίξει προς αυτή την κατεύθυνση η αθρόα εισαγωγή υποδηµάτων από χώρες χαµηλού κόστους παραγωγής της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπως π.χ. από την Κίνα;

Σε οποιοδήποτε κλάδο της µεταποίησης στον οποίο εµπλέκεται στον µέγιστο βαθµό ο ανθρώπινος παράγοντας και ιδιαίτερα στο παπούτσι, που ένα απλό σχέδιο έχει 78 φάσεις παραγωγής, εάν δεν εναρµονιστείς γρήγορα µε τις σύγχρονες τεχνολογίες και µε το µέλλον της βιοµηχανικής παραγωγής, έχεις χάσει το τραίνο της επιτυχίας. Εάν δεν µπορέσεις να αντικαταστήσεις το κόστος των φθηνών χεριών της Άπω Ανατολής µε την ιδιαιτερότητα, την υψηλή τεχνολογία που θα οδηγήσει στο ποιοτικό προϊόν, αλλά και µε την αξιοπιστία στη διακίνηση των προϊόντων αυτών στον ευρωπαϊκό χώρο, τότε η Κίνα και γενικότερα η Άπω Ανατολή, θα καταπιούν όχι µόνο την ελληνική παραγωγή, αλλά και την ευρωπαϊκή. Ευτυχώς αυτό το κατάλαβε έστω και αργά η Ευρωπαϊκή Ένωση και προσπαθεί να αντισταθεί µε κάθε τρόπο.



Έχει ήδη εξαγγείλει ειδικά προγράµµατα που συνδέουν τη βιοµηχανία µε τα πανεπιστήµια, έτσι ώστε να ξεκινήσει τη βιοµηχανία του µέλλοντος. Η εταιρεία Φειδάς κινείται πάντα σε χαµηλούς τόνους, γιατί στην Ελλάδα το µόνο που δεν συγχωρείται είναι η επιτυχία. Χωρίς να λέµε φανταχτερά λόγια και µεγαλεπήβολες εκφράσεις, προχωράµε στην εξέλιξη που µας επιτρέπει από τη µια ο σκληρός ανταγωνισµός των φθηνών χεριών και από την άλλη η αισιοδοξία και η προσπάθεια να συνεργαστούµε και µε τους πανεπιστηµιακούς χώρους, για να ξεπεράσουµε τις δυσµενείς συνθήκες του σήµερα. Και όλα αυτά χωρίς να χάσουµε την καθηµερινότητά µας, χωρίς να µας λείψει για να το πούµε πιο απλά -, το µεροκάµατό µας. Συνηθίζουµε να λέµε «από τις δυσκολίες βγαίνουµε µε το µυαλό και µε την πλάτη». Τόσο απλά. Φυσικά δεν είναι καθόλου απλά στο σύνολο της προσπάθειάς µας. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η δηµιουργία του νέου εργοστασίου σας; Στο τέλος του 2006 πήραµε την απόφαση να δηµιουργήσουµε έναν µεγαλύτερο χώρο για την παραγωγή µας και µάλιστα στη Βιοµηχανική Περιοχή του Μενιδίου, γιατί η Λεωφόρος Καραµανλή που βρισκόµαστε τώρα, µετατρέπεται σιγά – σιγά σε εµπορικό δρόµο. Έτσι κινηθήκαµε πολύ γρήγορα και εντοπίσαµε τη γη που χρειαζόταν στην ίδια αυτή περιοχή. Είχαµε την χαρά να συµµετάσχουµε και σ’ ένα από τα τελευταία ευρωπαϊκά προγράµµατα επιδοτήσεων που λειτούργησαν στην Αττική -να που όταν γίνεται σωστή χρήση των προγραµµάτων, αυτά βοηθούν τη βιοµηχανία και µειώνεται η ανεργία- και τώρα ο οικοδοµικός χώρος του νέου εργοστασίου είναι έτοιµος να δεχτεί το επόµενο βήµα προόδου της οµάδας της Φειδάς. Φυσικά δεν είναι η πιο κατάλληλη εποχή, έχοντας αυτή τη σκληρή πραγµατικότητα επί θύραις. Όµως, το έχουµε πολλές φορές αποδείξει στο παρελθόν, οι καλοί καπεταναίοι στις φουρτούνες φαίνονται. Έχουµε δοκιµαστεί ποικιλοτρόπως σε διάφορες δυσάρεστες καταστάσεις. Ζήσαµε το γκρέµισµα της Σοβιετικής Ένωσης, που µας ταρακούνησε λόγω των εκεί δραστηριοτήτων µας εκείνη την εποχή. Είχαµε

του σεισµούς του 1999, που κυριολεκτικά µας γκρέµισαν. Όµως έχοντας πίστη στην ελληνική παραγωγή και µη κοροϊδεύοντας ακόµα και τον τελευταίο καταναλωτή-πελάτη µας, καταφέραµε να προχωρήσουµε. Εξαγωγές δεν κάνετε αυτή την περίοδο ωστόσο... Οι εξαγωγές είναι καλές βέβαια, αλλά διαπιστώσαµε ότι δεν είχαµε τη δύναµη να αναπτύξουµε σταθερά δίκτυα στην παγκόσµια αγορά. Το δοκιµάσαµε στην Αµερική κι όταν ζητήσαµε την κρατική βοήθεια για να διαφηµίσουµε το ελληνικό παπούτσι, το ελληνικό κράτος µας απάντησε ότι «Είσαστε η µόνη ελληνική εταιρεία που εξάγει στην Αµερική αυτή την ώρα και θα θεωρηθεί ότι η διαφήµιση είναι µόνο για σας». Είπαµε στους κρατικούς αρµόδιους ότι κάπως έτσι κάνουν οι φίλοι µας οι Ιταλοί κι έχει περάσει το «Μade in Italy». Αλλά δεν έγινε τίποτα. Έτσι πήραµε µια µεγάλη απόφαση. Θα δουλεύουµε µόνο για την Ελλάδα. Και δεν προδοθήκαµε. Η παραγωγή µας το 2002 ήταν 1.450 ζεύγη την ηµέρα. Τώρα είναι 4.500 ζεύγη ηµερησίως. Όλα αυτά καταναλώνονται από τους πελάτες µας στην Ελλάδα, τους οποίους εγώ χαρακτηρίζω χαριτολογώντας, οπαδούς µας. Κι αυτό το θεωρούµε τη µεγαλύτερη τιµή για την εταιρεία µας. Η παρουσία σας στον χώρο των media µε διαφηµιστικές εκστρατείες είναι σταθερή και δια-

τής δεν πληρώνει «αέρα». Πληρώνει την αξία που έχει µέσα του το προϊόν. Επειδή λοιπόν είµαστε µια εταιρεία που µετράει φέτος ενενήντα χρόνια παρουσίας στην παγκόσµια αγορά, είµαστε δε οικογενειακή επιχείρηση - εγώ είµαι η τρίτη γενιά και ο γιος µου η τέταρτη -, έχουµε την ευχέρεια να γνωρίζουµε τις ανάγκες του τελευταίου καταναλωτή και να µην τον παραπλανούµε. Από την άλλη πλευρά, η οµάδα µας είναι πράγµατι οικογένεια, γιατί ο µέσος όρος παρουσίας των εργαζοµένων στην Φειδάς είναι 15 µε 20 χρόνια. Αυτό σηµαίνει συνέχεια, γνώση, συνέπεια και διαρκή αναζήτηση. Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την πορεία του κλάδου το 2009; Ο κλάδος µας έχω πει πολλές φορές ότι έκανε λάθος εκτίµηση και έχασε το πλεονέκτηµα να πετύχει. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά. Θέλω πάντα να ελπίζω ότι θα έρθουν καλύτερες µέρες. Η συνέχεια για την εταιρεία σας τι περιλαµβάνει; Από την πλευρά µας εµείς, η οµάδα της Φειδάς, συνεχίζουµε να αισιοδοξούµε. Αυτό το αποδεικνύουµε προχωρώντας τον ανηφορικό δρόµο της παραγωγής και της καινοτοµίας, µέσα από τη συµµετοχή µας στις πανεπιστηµιακές ευρωπαϊκές έρευνες για την βιοµηχανία του µέλλοντος, στηριζόµενοι από τους

«Το παπούτσι είναι πολύ ‘χτυπηµένο’ στις τιµές του, είναι το πιο ‘αδικηµένο’ προϊόν. Ενώ απαιτεί πολύ χειρωνακτική δουλειά, αυτή δεν πληρώνεται ανάλογα. Αυτό γίνεται και στην παγκόσµια αγορά». κριτική εδώ και χρόνια. Πιστεύετε ότι η στρατηγική αυτή έχει δικαιωθεί; Η παρουσία µας στα media γενικά, είναι πολύ – πολύ µετρηµένη και µόνο στην άµεση διαφήµιση του προϊόντος. Γιατί το παπούτσι είναι πολύ «χτυπηµένο» στις τιµές του. Είναι το πιο «αδικηµένο» προϊόν. Γιατί ενώ απαιτεί πολλή χειρωνακτική δουλειά, δεν την πληρώνεται ανάλογα. Αυτό γίνεται όµως και στην παγκόσµια αγορά. Γι’ αυτό και το παπούτσι δεν έχει µεγάλα περιθώρια για διαφήµιση. Ο καταναλω-

ανθρώπους µας, που ενδιαφέρονται για την πρόοδο της δουλειάς µας και προσφέρουν καθηµερινά τον καλύτερό τους εαυτό. Κι εµείς, η διοίκηση της Φειδάς, προσφέρουµε σ’αυτούς µια υψηλότατη ποιότητα ζωής. Παράλληλα µε ένα ποιοτικό χώρο παραγωγής ο οποίος προσφέρει ότι καλύτερο έχουν να προσµένουν οι εργαζόµενοι από το χώρο της δουλειάς τους. Όταν τα αποτελέσµατα είναι θετικά, εκτός από τις επενδύσεις, έχουµε όλοι και την ανάλογη ανταµοιβή µας. Και έτσι συνεχίζουµε.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Όπως;

80 (�� .�.2190/1920, �� 135 �� , �� , �� .�.�.�)

�� EFG Eurobank Ergasias �.�. �� 01 �� 2008 �� 31 �� 2008

1.259 16.545

485 797 37.235 9.355 1.810 27 331 75 65 288 68.272

5.539 9.761 935 38.939 7.919 492 63.585

1.434

2.535 31.695

1.310 1.659 43.570 3.033 2.563 3.187 2.416 32 342 57 87 579 93.065

15.115 12.548 2.792 44.467 13.859 389 89.170

1.379

�� 31 �� 2008 31 �� 2007

��

1.378

2.792 15.925 3.077 45.656 8.565 1.564 77.579

1.012 1.518 55.878 5.289 3.052 3.859 36 866 365 731 942 82.202

4.041 4.613

1.432

2.012 10.754 1.050 36.151 11.238 1.825 63.030

960 738 45.638 10.477 618 46 810 310 735 748 68.389

2.732 4.577

705

236

��

705

236

(339) -

(719) -

(149)

1.193

982

(27)

(452) (324) (64)

(490) (344) (68)

854

2.033

1.884

263

1.471 216 6 163 64 95 18

1 ��31 �� 2007

1.536 226 5 113 (49) 31 22

1 ��31 �� 2008

��

652

677

(141)

818

(886) (7)

1.711

��

(828) (604) (134)

3.277

2.385 543 46 29 20 172 47 35

��

815

831

(219)

1.050

(401) 8

1.443

(727) (528) (119)

2.817

2.004 558 53 23 13 33 105 28

�� 1 ��1 ��31 �� 2008 31 �� 2007

��

�� (�� ) �� ' (�� ) �� ' (�� ) ��

��

�� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� Emmanuel L. Bussetil �� N. �� . �� . �� . �� .�� . �� .�� . �� . ��

�� 31 �� 2008 31 �� 2007

�� :

��

23 �� 2009 �� PricewaterhouseCoopers S.A. �� http://www.eurobank.gr

�� 8, 105 57 �� 6068/06/�/86/07 ��

�� (�� ) ��

��

�� : �� : �� : �� (�� ): �� : �� : �� : �� :

��

�� , �� , �� EFG Eurobank Ergasias A.E. �� . �� , �� .

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

1.434 1.340 1.136 3.910 777

4.687 4.687

68.272

1.379 1.110 701 3.190 705

3.895 3.895

93.065

�� . �� .�.�. ��-586794 ��

�� / (��) �� / (��) �� / (��) �� / (��) �� / (��) ��

�� . �� .�.�. �-914611 ��

3.008 (107) 5.289 8.190 8.190 4.835 13.025

1 ��31 �� 2007

��

�� 1�� (�� ) �� Y�� /�� (��) / �� 31��

��

�� - ��

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

5.594 5.230 10.824 10.824 13.025 23.849

1 ��31 �� 2008

3.162 1 (126) (3) 705 1.278 (380) (53) 94 9 4.687

1 ��31 �� 2007

��

4.687 (22) (373) 7 236 51 (257) (112) (336) 14 3.895

1 ��31 �� 2008

��

9.761 935 38.939 7.919 492 63.585

12.548 2.792 44.467 13.859 389 89.170

68.389

5.029 330 5.359

1.432 1.325 1.495 4.252 777

10.754 1.050 36.151 11.238 1.825 63.030

3.624 1 (151) 1 831 1.278 (388) (53) 86 130 5.359

(1.005) (498) 2.637 1.134 (7) 1.127 3.563 4.690

1,363

��:

1,367

0,387

705

236

0,388

��

705

236

��

(149)

(27)

�� - �� - Diluted

��

1,199

1,202

��

652

677

(141)

1,589

1,594

��

815

831

(219)

�� . �� .�.�. �-005040 ��

�� . �� .�.�. ��-083615 ��

�� EFG Bank European Financial Group �� 43,7% (31 �� 2008). 2. �� . 3. � �� . 4. �� 31�� 2008 �� 21 �� 22 �� . �� , � �� . �) � �� Activa Insurance �� 31.12.2008 �� . ��, �� 31.12.2007 �� EFG Business Services D.o.o. Beograd, EFG Asset Fin d.o.o Beograd, EFG Hellas II (Cayman Islands) Ltd, EFG New Europe Funding II BV, EFG Property Services Ukraine LLC, Anaptyxi SME I Holdings Ltd, Anaptyxi SME I PLC, Themeleion V Mortgage Finance Plc, Themeleion V Holdings Limited, Themeleion VI Mortgage Finance Plc, Themeleion VI Holdings Limited, Andromeda Leasing I Holdings Limited, Andromeda Leasing I Plc, Saturn Holdings LTD, Saturn Finance Plc �� Retail Development S.A, �� & �� .�., �� Seferco Development S.A. �) � �� BD Financial Limited �� 31.12.2008 �� . �) � �� GFM Levant Capital Cayman Ltd, � �� 31.12.2007, �� 2008. �) � �� Marines Rodou S.A. �� 31.12.2008 �� . 5. �) � �� 2005. �) �� : i) � �� Eurobank EFG Bulgaria �� 2007, ii) �� Eurobank EFG Private Bank (Luxembourg) S.A. �� Eurobank EFG Stedionica a.d. Beograd (��) �� 2004, iii) � �� Bancpost S.A. (��) �� 2003. �� (�� 21 �� 22 �� ), �� , �� 0 �� 8 ��. 6. � �� 31.12.2008 �� 10.110 (2007: 9.258) �� o 24.497 (2007: 22.109). 7. � �� , �� 31.12.2008 �� 26.738.320 �� € 433 ��. ��' ��, � �� 26.011.770 �� € 417 ��. 8. �� , �� : �� € 456 ��., �� € 510 ��., �� € 400 ��., �� € 409 ��., �� € 21 ��. �� € 10 ��. �� , �� : �� € 31.101 ��., �� € 36.418 ��., �� € 14.732 ��., �� € 408 ��., �� € 1.750 ��. �� € 1.330 ��. �� : �� € 19,1 ��., �� € 17 ��, �� € 61 ��., �� € 1 ��., �� € 89 ��. �� € 2 ��., �� € 0,7 ��. �� : �� € 19,1 ��., �� € 8 ��, �� € 33 ��., �� € 1 ��., �� € 27 ��., �� € 0,7 ��., �� € 0,7 ��. 9. �� , �� 2008, �� € 28 �� , �� 3723/2008. �� € 5 �� , �� 36 �� 41 �� .

1. ��

��, 23 �� 2009

5.508 (1.568) (3.362) 578 (88) 490 4.690 5.180

�� 1 ��1 ��31 �� 2008 31 �� 2007

5.359 (23) (517) (222) 677 51 (265) (111) (331) 5 4.623

�� 1 ��1 ��31 �� 2008 31 �� 2007

82.202

4.292 331 4.623

1.378 1.100 1.109 3.587 705

15.925 3.077 45.656 8.565 1.564 77.579

ymirror

Industr

ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

Τα δόντια του ανταγωνισµού H ελληνική βιοµηχανία τροφίµων και ποτών καλείται να ικανοποιήσει νέα καταναλωτικά πρότυπα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις πρέπει να αυξήσουν τη διείσδυσή τους σε ξένες αγορές µε τη βελτίωση των προϊόντων τους και την προσφορά νέων, γεγονός που υπογραµµίζει την ανάγκη για επενδύσεις σε καινοτόµα προϊόντα και ανάλογες διαδικασίες παραγωγής.

Σ CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

τη βιοµηχανία τροφίµων-ποτών αναλογεί το 20% του συνόλου των ελληνικών βιοµηχανιών, το 24% των απασχολουµένων, µε την ακαθάριστη αξία παραγωγής να συµµετέχει κατά 20% στο σύνολο του ελληνικού µεταποιητικού τοµέα.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Μετά την ανάκαµψη το 2007, η πορεία της παραγωγής του κλάδου ήταν ανοδική και 2008. Συνολικά την περίοδο 2000-2008, ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής σηµείωσε σωρευτική µεταβολή της τάξης του 10,9% (έναντι µείωσης κατά 1,6% στο σύνολο της βιοµηχανίας) και µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής 1,3% (-0,2% για το σύνολο της βιοµηχανίας). Εν τω µεταξύ, το 2008 συνεχίστηκε η ανοδική πορεία που ακολούθησαν οι τιµές την περίοδο 2000-2007. Επιπλέον, η προστιθέµενη αξία του κλάδου παρουσιάζει ανοδική πορεία από το 2000 και έπειτα, και µάλιστα µε ρυθµό υψηλότερο από αυτόν του συνόλου της βιοµηχανίας. Το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνεται και από τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, σύµφωνα µε τα οποία η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία της βιοµηχανίας τροφίµων και ποτών (σε τρέχουσες τιµές) προσέγγισε το 2007 τα 5,6 δισ. ευρώ από 3,2 δισ.

το 2000. Ο κλάδος απασχολεί περίπου 52 χιλ. άτοµα. Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου, όπως εκφράζεται από τον λόγο της προστιθέµενης προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής εµφανίζει οριακή άνοδο, ακολουθώντας αντίθετη πορεία από το σύνολο της βιοµηχανίας, γεγονός που υποδεικνύει βελτίωση της διαχείρισης του κόστους των επιχειρήσεων, µέσω της ενσωµάτωσης περισσότερων δραστηριοτήτων της αλυσίδας παραγωγής εντός του κλάδου. Η επενδυτική δραστηριότητα των επιχειρήσεων ανακάµπτει έπειτα από την πτωτική τάση των τελευταίων ετών.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Ελλειµµατικό και επιδεινούµενο συνεχίζει να εµφανίζεται το εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου κατά τη διάρκεια της περιόδου 20002007, µε µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 10,9% καθώς οι εισαγωγές αυξάνονται µε υπερδιπλάσιο ρυθµό σε σχέση µε τις εξαγωγές. Η σηµαντική και συνεχής άνοδος των εισαγωγών οδηγεί το έλλειµµα σε επίπεδο υψηλότερο των 2 δισ. ευρώ Όσον αφορά στους δείκτες εµπορίου, ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών κινείται την περίοδο 2000-2007 πτωτικά, υποδεικνύοντας τη µείωση της διεθνούς ανταγωνι-

στικότητας του κλάδου. Παρ’ όλο που οι ροές του εξωτερικού εµπορίου του κλάδου αυξάνονται, τόσο ο δείκτης κάλυψης εισαγωγών, όσο και ο δείκτης Balassa παρουσιάζουν πτώση το 2007, όντας και οι δύο µειωµένοι σε σχέση µε το 2000.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Από την εξέταση των µεγεθών 1.534 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο το 2006 προκύπτει ενίσχυση του ενεργητικού και των πωλήσεων, αύξηση των υποχρεώσεων αλλά και κάµψη

της καθαρής κερδοφορίας, σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Ο κύκλος εργασιών χαρακτηρίστηκε από ανοδική πορεία, µε µέσο ετήσιο ρυθµό οριακά χαµηλότερο έναντι του συνόλου της βιοµηχανίας. Το 2006 η άνοδος του κύκλου εργασιών υπήρξε σηµαντική (7%). Τα καθαρά κέρδη, ωστόσο υποχώρησαν, σε αντίθεση µε τα µικτά, το περιθώριο των οποίων διατηρείται στο 35%, δηλ. αρκετά υψηλότερα από το σύνολο της βιοµηχανίας.

κάλυψης των πάγιων παραµένει στο χαµηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας (0,83 µονάδες), δείχνοντας την αδυναµία των επιχειρήσεων του κλάδου να καλύπτουν τις πάγιες επενδύσεις τους µε ίδια κεφάλαια.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Οι προτιµήσεις των καταναλωτών διαδραµατίζουν έναν αυξανόµενης σηµασίας ρόλο στη βιοµηχανία τροφίµων και

συνήθως εργάζονται και δηλώνουν ότι διαθέτουν όλο και λιγότερο χρόνο για προετοιµασία γευµάτων, γεγονός που δηµιουργεί αυξανόµενη ζήτηση για «τυποποιηµένα έτοιµα φαγητά». Το είδος αυτό των τροφίµων εντάσσεται στη γενικότερη κατηγορία της «εύκολης» σίτισης («convenience food») που παρουσίασε την περίοδο 2000-2007 µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης πωλήσεων 13,3%. Η αγορά τυποποιηµένων έτοιµων φαγητών µοι-

Ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων υποχωρεί κατά 1,4% και επιστρέφει στο επίπεδο του 2000, δηλαδή περίπου 2 ποσοστιαίες µονάδες κάτω από το σύνολο της βιοµηχανίας. Η αποδοτικότητα του ενεργητικού αγγίζει το 3,2% το 2006, οριακά χαµηλότερα από το σύνολο της µεταποίησης. Αποθαρρυντική είναι η εικόνα της ρευστότητας του κλάδου, καθώς το επίπεδο του δείκτη άµεσης ρευστότητας (0,74) αποκαλύπτει τη δυσκολία των περισσότερων επιχειρήσεων να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους. Τέλος, ο βαθµός

ποτών. Το πλήθος των καταναλωτών στην εγχώρια αγορά είναι σχετικά σταθερό, αλλά η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσµού µεταβάλλεται. Ο αυξανόµενος αριθµός των µεσήλικων και των ατόµων τρίτης ηλικίας επηρεάζει άµεσα τη ζήτηση για συγκεκριµένα είδη τροφίµων και ποτών και κατά συνέπεια, καθοδηγεί σε συγκεκριµένη κατεύθυνση την παραγωγή, το µάρκετινγκ και την καινοτοµία στον κλάδο. Παράλληλα, ο αριθµός των νοικοκυριών αυξάνεται ταχύτερα από τον πληθυσµό, λόγω των ατόµων που µένουν µόνα τους. Τα άτοµα αυτά

ράζεται κυρίως στα κατεψυγµένα (37%), στις κονσέρβες (33%), στα προϊόντα ψυγείου (17%) και στα αποξηραµένα τρόφιµα (2%). Η ανάπτυξη του συγκεκριµένου είδους τροφίµων αναµένεται να συνεχίσει την ανοδική της πορεία, ιδιαίτερα η κατηγορία των κατεψυγµένων φαγητών. Εντούτοις, ενδιαφέρον παρουσιάζει η τάση των ελλήνων καταναλωτών να αναζητούν περισσότερα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως «παραδοσιακά», δηλαδή εθνικά ή τοπικά προϊόντα που παρασκευάζονται βάσει γνωστής συνταγής και µε πρώτες ύλες από

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009



VIVARTIA �� .�.�.�: 1154/06/�/86/39 ��: �� 10, ��

�� O 1 �� 2008 �� 31 �� 2008 (�� .2190, �� 135, �� , �� , �� ) �� , �� , �� VIVARTIA A.B.E.E.. �� , �� , �� , �� - ��. �� - ��: �� : �� : �� : �� : �� :

��

�� , �� & �� www.vivartia.com 23 �� 2009 �� - �� Grant Thornton A.E. �� - ��

�� (�� . ��) � �� 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� /��

815.429 677.171 58.723 120.981 198.197 265.808 89.141 2.225.450

700.208 354.818 37.328 98.238 182.491 134.171 78.702 1.585.956

368.685 278.445 578.312 55.066 92.823 167.234 49.428 1.589.993

823.606 227.395 129.085 361.950 1.542.036 190.078 401.369 591.447 91.967 683.414 2.225.450

369.089 184.575 117.137 222.736 893.537 190.078 450.266 640.344 52.075 692.419 1.585.956

623.500 141.649 63.684 194.413 1.023.246 190.078 376.669 566.747 0 566.747 1.589.993

333.179 279.931 415.456 41.267 113.359 76.111 32.245 1.291.548

�� - �� - �� - �� - �� - �� - �� - �� - �� - ��

: : : : : : : : :

�� . �� . �� . �� . �� . �� Christophe F. Vivien �� . �� . �� . ��

�� (�� .��) � �� 1/1 - 31/12/2008 1/1 - 31/12/2007 1/1 - 31/12/2008 1/1 - 31/12/2007 �� /(��) �� 37.473 52.109 (15.552) 3.960 ��/ (��) �� : �� 65.939 56.701 29.246 28.212 �� 14 26.742 (965) 24.311 �� 1.282 0 1.282 0 �� (7.307) (16.191) (10.803) (25.949) �� 55.326 65.180 40.885 58.795 �� 0 (7.256) 0 (7.256) ��/(��) �� , �� 1.379 (17.963) (4.515) (17.963) �� 0 (6.041) 0 (9.804) ��/(��) �� (6.084) (24.107) (2.332) (354) ��/(��) �� 671 214 0 0 �� (2.305) (2.154) (1.357) (1.426) 0 200 0 200 �� 146.388 127.434 35.889 52.726

348.500 130.782 81.254 130.915 691.451 190.078 410.019 600.097 0 ��/ (��) �� 600.097 �� . 1.291.548 ��/(��) �� /(��) �� (�� . ��) (��)/�� (�� ) � �� 1/1/ - 31/12/2008 1/1/ - 31/12/2007 1/1/ - 31/12/2008 1/1/ - 31/12/2007 �� (01/01/2008 �� 01/01/2007) 692.419 631.062 600.097 550.018 �� /(��) �� /(��) �� 34.157 28.114 (2.480) (5.066) �� (26.105) (91.632) (26.105) (91.632) �� 0 33.427 0 33.427 �� 0 115.574 0 115.574 �� (261) (1.321) (261) (1.321) �� 0 0 �� (8.611) (4.354) �� 0 0 0 �� (310) �� (��)/�� 0 1.282 0 �� 1.282 �� /(��) �� (6.692) (271) (4.814) (271) �� (2.536) (16.294) 0 0 �� 0 4.762 0 0 �� 27.915 0 0 0 �� 0 (478) 0 (478) �� (27.844) (6.170) 0 0 �� 0 0 (972) 0 �� 0 0 0 (154) (��) ��. ��. �� . �� (31/12/2008 �� (��) ��. ��. �� . �� 31/12/2007) 683.414 692.419 566.747 600.097 �� (�� . ��) �� /(��) �� 1/1 - 31/12/2008 1/1 - 31/12/2007 1/1 - 31/12/2008 1/1 - 31/12/2007 �� 1.437.154 1.118.686 630.232 598.089 �� 506.923 402.976 198.827 198.244 �� , ��

(10.728) 20.467 60.294

(6.697) (49.268) (11.030)

(11.402) (26.966) 73.750

(5.800) 7.081 (17.772)

(18.918) (52.605) 144.898

(32.053) (66.725) (38.339)

(1.646) (40.292) 29.333

(16.770) (58.795) (39.330)

(130.436) 13.482 7.307 2.353 (224.143) 0

(77.719) 57.844 14.693 0 (66.643) 0

(55.941) 6.084 10.804 1.448 (137.393) 7.463

(23.418) 4.358 14.693 0 (55.604) 0

386 (331.051)

11.467 (60.358)

510 (167.025)

12.528 (47.443)

0 (261) 366.209 (26.604) (1.234) 150 (7.984) (26.105) (310)

147.680 0 (19.226) 68.103 (2.124) (1.153) (4.354) (91.632) 0

0 (261) 275.000 (18.040) (2.032) 141 0 (26.105) 0

147.680 0 (44.526) 81.502 (1.977) (1.465) 0 (91.632) 0

303.861

97.294

228.703

89.582

(54)

(134)

�� , �� /(��) �� /(��) �� : �� /(��) �� (�� ) �� - �� , ��, ��

506.923

402.976

198.827

198.244

87.542 37.473 34.157

69.918 52.109 28.114

10.014 (15.552) (2.480)

1.782 3.960 (5.066)

12.589 21.568

10.366 17.748

0,1544 0,0000

0,1371 0,3200

(0,0304) 0,0000

(0,0670) 0,3200

145.092

100.358

35.571

28.214

�� /(��) �� /��

(54)

(134)

117.654 134.171 13.983 0 265.808

(1.537) 135.024 684 0 134.171

91.011 76.111 0 112 167.234

2.809 72.618 684 0 76.111

��

1. � ��, � �� , �� , � �� , �� 5 �� 31/12/2008. 2. �� . 3. � �� 31/12/2008 �� 3.123 ��, �� 31/12/2007 �� 2.823 ��. � �� 31/12/2 008 �� 16.305 ��, �� 31/12/2007 �� 12.754 ��. 4. �� , �� , �� : �� ) �� ) �� ) �� ) �� ) �� & �� ) �� ) ��

�� 14.098 28.041 3.480 10.912 9.731 0 0

�� 86.378 96.940 168.070 25.791 3.464 0 0

5. �� 32 �� 42 �� . 6. �� 32 �� 42 �� 31/12/2008, �� , �� , �� VIVARTIA A.B.E.E. 7. � �� 2005. 8. �� , �� 31/12/2008 �� : i. �� € 16.710 �� , ii. �� (€ 4.415) �� (€ 2.536) �� i i . �� (€ 3.996) �� (€ 187). 9. �� 30 �� 2008, �� Vivarti a �.�.�.�. �� «�� ». �� 1 �� 2008 (�� 30/4 /2008). �� 29 �� 2008 �� (�� 100%) AGROTEAM �� 100% �� , UNCLE STATHIS EOD. �� 23 �� 2008 �� ’ �� -�� VIVARTIA A.B .E .E. �� 31 �� 2008 �� EVEREST A.E . �� A�� A.E. �� EVEREST A.E. 10. �� 19 �� 2008 �� , �� € 0,32 (�� ) �� (�� ) �� € 26.105. 11. �� 2008 �� : i) �� VIVARTIA HUNGARY KFT (1� �� 19/03/2008), CHIPITA SAUDI ARABIA (CYPRUS) LTD (1� �� 01/01/2008), VIVARTIA AMERICA INC (1� �� 24/03/2008), NONNI'S FOOD COMPANY INC. (1� �� 01/04/2008), �� .�. (1� �� 21/05/2008), �� CATERING �.�. (1� �� 01/04/2008), � �� EVEREST A.E. �� & �� (1� �� 10/06/2008), � OLYMPIC CATERING A.E . (1� �� 17/0 6/2008), �� .�. (1� �� 04/12/2008), �� .� . (1� �� 26/1 1/2 008), ROLOSON TRADING LTD (1� �� 10/12/2008) �� .�. (1� �� 1/12/2008). ii) � � �� MODERN FOOD INDUSTRIES (S.ARABIA) (1� �� 10/01/2008) �� EVEREST A.E., �� .�.�., PLAZA A.E., �� .�.�., �� .�. (1� �� 10/06/2008) �� .�.�. (1� �� 15/12/2008). iii) �� BULZYMCO LTD (1� �� 07/10/2008) �� ALESIS BULGARIA EOOD (1� �� 09/12/2008). �� .�. �� .� . �� . �� ’ �� 2008 �� CREAM LINE NISS DOO �� . ��, �� ’ �� 2008 �� EVEREST A.E. � �� .�. �� . 12. �� 16 ��. 5 �� .�. 2190/1920 �� 09/05/2 007 �� , � �� 06/06/2007 �� 08/06/2007 �� 28.147 �� € 478.445,42. 13. �� , �� , �� 2007 , �� (PPA) �� CHRIS TIES DAIRIES LTD (�� : 30/6/2008) �� UNITED MILK COMPANY AD (�� : 30/9/2008). O �� K��

635.718 1.118.686

��

640.344 1.118.686

10.054

10.366

14. �� 89,9 0% �� MARFIN INVESTMENT GROUP �� . 15. �� , �� € 261 �� , �� € 27.844 �� € 6.6 92 �� . �� , �� . �� , 23/03/2009 � �� .�.

� ��

� �/��

�� . ��

��: � 609647

��: � 531544

��. ��. : � 09265307

��: � 090107

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

ymirror

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Industr

ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

την ελληνική ύπαιθρο. Η εξέλιξη αυτή µπορεί ενδεχοµένως να θεωρηθεί συµπληρωµατική της αύξησης της ζήτησης για υγιεινά προϊόντα τροφίµων. Τα ζητήµατα υγείας έχουν µεγάλη σηµασία για τους σηµερινούς καταναλωτές. Αποτέλεσµα αυτής της καινούργιας καταναλωτικής ανάγκης είναι τα λεγόµενα λειτουργικά ή ενεργοδυναµικά προϊόντα και ποτά (“functional foods and drinks”). Ο όρος χρησιµοποιήθηκε για να συµπεριλάβει διάφορα είδη τροφίµων και ποτών µε κύρια χαρακτηριστικά και ιδιότητες ως προς την υγιεινή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισµού και την αποτροπή διαφόρων ασθενειών. Έτσι, προβλέπεται αύξηση της ζήτησης για προϊόντα που σχετίζονται µε την οµορφιά και τη συντήρηση του σώµατος, για πεπτικοβοηθητικά προϊόντα, προϊόντα ελέγχου βάρους και για τρόφιµα και ποτά µε φαρµακευτικές ιδιότητες (όπως διάφορα συµπληρώµατα διατροφής). Ενδιαφέρον έχει να αναφερθεί και µια άλλη τάση στον κλάδο των τροφίµων που υπογραµµίζεται πρώτη φορά στην Ελλάδα: σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζουν πλέον και οι οικονοµικοί µετανάστες που συνιστούν υπολογίσιµη δύναµη στο πελατειακό κοινό του κλάδου, καθώς αποτελούν το 10% περίπου του πληθυσµού της χώρας. Μια άλλη σηµαντική αλλαγή στο καταναλωτικό πρότυπο αφορά στην ασφάλεια των τροφίµων. Καθότι η ευρωπαϊκή βιοµηχανία κλυδωνίστηκε από σηµαντικά διατροφικά σκάνδαλα, οι καταναλωτές ευαισθητοποιήθηκαν και κατά συνέπεια, τόσο η κοινοτική όσο και η εγχώρια νοµοθεσία αύξησαν τους κανονισµούς που οι παραγωγοί τροφίµων και ποτών πρέπει να σέβονται και να τηρούν. Σε αυτό το πλαίσιο, αναµένεται να τεθεί σε εφαρµογή νέα Ευρωπαϊκή νοµοθεσία, η οποία θα υποχρεώνει τους παραγωγούς να αποδεικνύουν στην Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίµων (European Food Safety Authority) το αληθές των ιδιοτήτων των προϊόντων τους. Παράλληλα, έχουν τεθεί πολύ αυστηροί κοινοτικοί κανόνες όσον αφορά στις αναγραφόµενες ετικέτες (Labeling), γεγονός που αυξάνει το κόστος συσκευασίας για τον παραγωγό. Από το 2010, εταιρείες οι οποίες θα αποτυγχάνουν στην εξασφάλιση σχετικής έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίµων δεν θα

έχουν τη δυνατότητα να προχωρούν στην παραγωγή των συγκεκριµένων προϊόντων. Απόρροια των διατροφικών σκανδάλων ήταν και η θέσπιση του συστήµατος HACCP (Ανάλυση Κινδύνων-Κρίσιµα Σηµεία Ελέγχου), η τήρηση του οποίου είναι υποχρεωτική και που αποτελεί ένα εξειδικευµένο σύστηµα ελέγχου για τα τρόφιµα και αφορά στην υγιεινή και ασφάλεια των τροφίµων. Οι καταναλωτές αναζητούν προϊόντα που είναι ασφαλή, αλλά λιγότερο επεξεργασµένα (πιο «αγνά» και «παραδοσιακά»), καθώς και τρόφιµα που είναι υγιεινά, χαµηλά σε λιπαρά, αλλά ταυτόχρονα πλούσια σε γεύση και µε υψηλή διατροφική αξία. Η ανάπτυξη της αγοράς βιολογικών προϊόντων για την κάλυψη της ζήτησης προϊόντων µε αυτά τα χαρακτηριστικά συναντά το εµπόδιο της υψηλότερης, σε σχέση µε τα συµβατικά τρόφιµα, τιµής ή των προβληµάτων στη διανοµή τους. Επίσης, παρατηρείται ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για ηθικά ζητήµατα, όπως οικολογική παραγωγή των προϊόντων (οργανικά), πειράµατα σε ζώα κ.ά. Εποµένως, η βιοµηχανία τροφίµων θα πρέπει να αντιδράσει εγκαίρως σε όλες αυτές τις νέες απαιτήσεις των καταναλωτών και να προχωρήσει σε αναδιοργάνωση της παραγωγής και του τρόπου διάθεσης των προϊόντων της.

Σηµαντικοί παράγοντες η επιστροφή σε παραδοσιακά προϊόντα και η ευαισθητοποίηση σε ποιοτικές παραµέτρους. Για να µπορέσει ο κλάδος να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις των καταναλωτών θα πρέπει να αντιµετωπίσει επιτυχώς τις παρακάτω προκλήσεις: • Την ανάπτυξη καινοτόµων διαδικασιών παραγωγής/ συσκευασίας/ διανοµής των προϊόντων. • Την αναδιάρθρωση και τον εκσυγχρονισµό του µηχανολογικού εξοπλισµού και των διαδικασιών που η καινοτοµία και η παραγωγή νέων ειδών προϊόντων απαιτούν. • Την παραγωγή προϊόντων υψηλού επιπέδου ασφάλειας και ποιότητας.

• Την ενίσχυση της εξωστρέφειας που θα διευρύνει τους ορίζοντες των παραγωγών και θα αποτελέσει εφαλτήριο για ταχύτερους ρυθµούς µεγέθυνσης. Οι συνεχείς αλλαγές στις προτιµήσεις των καταναλωτών και η εξέλιξη της τεχνολογίας καθιστούν την καινοτοµία έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της βιοµηχανίας τροφίµων-ποτών. Η αύξηση του ανταγωνισµού καθιστά τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις. Η εγχώρια βιοµηχανία δείχνει να έχει αντιληφθεί τις επιταγές των καιρών, εισάγοντας στην αγορά προϊόντα που απευθύνονται σε συγκεκριµένα καταναλωτικά γκρουπ (π.χ. γάλα για παιδιά ή ενήλικους µε ορισµένη πάθηση κ.ο.κ.), που δεν προϋπήρχαν. Οι παραγωγικές µονάδες τροφίµων και ποτών θα πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους στα νέα καταναλωτικά ενδιαφέροντα που αναζητούν καινοτόµα προϊόντα που αντλούν την έµπνευσή τους από την παράδοση (και άρα θεωρούνται πιο αγνά και πιο υγιεινά). Σε αυτή την κατεύθυνση, οι επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να δράττουν τις ευκαιρίες ανάπτυξης συνεργιών µε ερευνητικούς φορείς στο πλαίσιο κοινοτικών πρωτοβουλιών. Οι εγχώριες επιχειρήσεις, συνειδητοποιώντας τις παραπάνω προκλήσεις, έχουν αυξήσει τα τελευταία χρόνια τις επενδύσεις εκσυγχρονισµού. Σύµφωνα µε την Έρευνα Επενδύσεων στη Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, οι επενδυτικές δαπάνες των επιχειρήσεων έχουν στραφεί κυρίως στη βελτίωση του τρόπου παραγωγής και στην αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας των ήδη υπαρχόντων προϊόντων. Εφόσον όµως οι επιχειρήσεις, κατά δήλωσή τους, θεωρούν τη ζήτηση και τις τεχνολογικές εξελίξεις ως τους δύο βασικούς κινητήριους παράγοντες των επενδυτικών τους αποφάσεων, θα πρέπει να δώσουν έµφαση στην ανάπτυξη καινοτόµων προϊόντων ή / και στην ανάληψη καινοτόµων τρόπων παραγωγής των ήδη παρεχόµενων προϊόντων. Το 2008 η υιοθέτηση νέων µεθόδων παραγωγής απορρόφησε λιγότερο από 8% των συνολικών επενδυτικών δαπανών, γεγονός που υπογραµµίζει την υστέρηση των ελληνικών επιχειρήσεων σε αυτόν τον τοµέα. Θα πρέπει όµως να ληφθεί υπ’ όψη το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εγχώριων επιχειρήσεων του κλάδου είναι µικρές σε µέγεθος, και η ανάληψη καινοτόµας συµπεριφοράς είναι ευθέως ανάλογη του εταιρικού µεγέθους, λόγω του αυξηµένου κόστους των νέων τεχνολογιών και των χρονοβόρων διαδικασιών έγκρισης



καθώς η επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας θα οδηγήσει σε µείωση της παραγωγής, η οποία ωστόσο θα µετριαστεί από την επιβράδυνση του ρυθµού ανόδου των τιµών. • Η παραγωγή φυτικών και ζωικών ελαίων και λιπών αυξήθηκε 4,9%, µεταβολή που µπορεί να αποδοθεί στην αύξηση της ζήτησης για έλαια και λίπη που κατατάσσονται στα «λειτουργικά τρόφιµα» (φυτική µαργαρίνη, προϊόντα τύπου Becel κτλ.) • Ο τοµέας επεξεργασίας και συντήρησης φρούτων και λαχανικών αύξησε την παραγωγή του κατά 4,5%. • Από την άλλη µεριά αξίζει να επισηµανθεί η µείωση κατά -5,9% στην παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων (ΣΤΑΚΟΔ 155) η οποία µέχρι και το 2007 ενισχυόταν- σταθερά, αλλά και η κάµψη κατά -9,3% της παραγωγής προϊόντων αλευρόµυλων και η παραγωγή αµύλων. Σύµφωνα µε ανάλυση του ΙΟΒΕ, ο κλάδος των γαλακτοκοµικών χαρακτηρίζεται από υψηλή συγκέντρωση - εντούτοις, οι όροι του ανταγωνισµού έχουν αλλάξει, µε µικρές παραγωγικές µονάδες σε περιφερειακές αγορές να προσελκύουν όλο και περισσότερους καταναλωτές υψηλών απαιτήσεων που αναζητούν προϊόντα χαµηλής επεξεργασίας, µε τις αλυσίδες λιανεµπορίου εκπτωτικών προϊόντων (discount markets) να εισέρχονται και σε αυτόν τον υποκλάδο προσφέροντας δικά τους private label προϊόντα και µε µεγάλες εταιρείες να διευρύνουν το portfolio προϊόντων τους µέσω συγχωνεύσεων ή εξαγορών (η είσοδος της Friesland στην αγορά του γιαουρτιού, της ΔΕΛΤΑ στην αγορά του εβαπορέ µε την εξαγορά του αντίστοιχου κλάδου της Nestle, η συγχώνευση των Οµίλων ΔΕΛΤΑ - Chipita τα προηγούµενα χρόνια κτλ.). Η ζήτηση για ποτά και δη για αλκοολούχα, επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, δηµογραφικούς (όπως το ποσοστό του πληθυσµού που είναι σε ηλικία κατανάλωσης αλκοόλ), καταναλωτικών προτύπων (αύξηση ζήτησης µη αλκοολούχων ποτών λόγω στροφής των καταναλωτών προς τα πιο υγιεινά προϊόντα), αλλά και φορολογικούς (µιας και ο ειδικός φόρος που επιβάλλεται στα αλκοολούχα ποτά επηρεάζει την τιµή τους). Σύµφωνα µε έρευνα της ICAP, παρ’ όλο που σχεδόν όλοι οι παραπάνω παράγοντες διαφοροποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, δεν έχουν παρατηρηθεί αξιόλογες µεταβολές στην εγχώρια αγορά ποτών µετά το 2000 και η ίδια τάση αναµένεται να ισχύσει και το 2009. Με βάση τα διαθέσιµα στοιχεία του τρέχοντος έτους, ο

κλάδος επιδεικνύει σηµάδια αντίστασης, καθώς η µείωση του όγκου παραγωγής είναι σαφώς µικρότερη σε σχέση µε το σύνολο της µεταποίησης. Ο κλάδος της οινοποιίας επηρεάζεται αρνητικά από παράγοντες όπως η έλλειψη αµπελουργικού µητρώου - κτηµατολογίου, η υψηλή τιµή διάθεσης των εγχώριων εµφιαλωµένων οίνων στους χώρους εστίασης και τους ανεπαρκείς ελέγχους για τον περιορισµό της ανεξέλεγκτης χρήσης σταφυλιών διπλής και τριπλής χρήσης στην παραγωγή κρασιού. Οι προοπτικές ανάπτυξης της εγχώριας αγοράς οίνου είναι περιορισµένες. Οι ανταγωνιστικές πιέσεις αυξάνονται σταδιακά τόσο από τις υφιστά-

µενες επιχειρήσεις του εγχώριου κλάδου όσο και από τους εισαγόµενους οίνους, κυρίως προέλευσης «Νέων Χωρών». Συνεπώς, οι προοπτικές για τις οινοποιίες που παράγουν κυρίως µέσης τιµής οίνους δεν είναι ιδιαίτερα θετικές. Καλύτερη µεσοπρόθεσµα αναµένεται να είναι η πορεία των ελληνικών οινοποιείων που παράγουν κρασιά που βασίζονται σε γηγενείς ποικιλίες σταφυλιών. Η βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης του κλάδου της οινοποιίας χρήζει σχεδιασµού µακροχρόνιας πνοής µε τη συµµετοχή της πολιτείας και των εµπλεκόµενων επιχειρήσεων. Είναι αναγκαία η εξυγίανση του κλάδου και η ενίσχυση της εξωστρέφειάς του καθώς η εγχώρια αγορά είναι µικρή.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

νέων προϊόντων. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, ότι οι νοµοθέτες και οι σχετικοί φορείς θα πρέπει να διευκολύνουν τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις στη διάνοιξη προσβάσιµων διαύλων ανάληψης καινοτόµας συµπεριφοράς, µέσω άρσης των διοικητικών και οργανωτικών ασαφειών. Μια ακόµα πρόκληση µε την οποία έρχεται αντιµέτωπη η βιοµηχανία τροφίµων είναι το κόστος των συντελεστών παραγωγής, το οποίο αυξήθηκε σηµαντικά το 2007. Το 2008 παρατηρήθηκε σχετική µείωση, αλλά οι τιµές παραµένουν σε υψηλότερο επίπεδο από των προηγούµενων ετών. Οι αυξήσεις στις τιµές των αγροτικών πρώτων υλών, αλλά και η ανοδική πορεία των τιµών των διαφόρων µορφών ενέργειας, συσκευασίας και µεταφοράς ευθύνονται για την εξέλιξη αυτή. Η πρόσφατη πιστωτική κρίση δεν µπορεί να αφήσει αλώβητη τη βιοµηχανία τροφίµων-ποτών. Προβλέπεται, εντούτοις, ότι δυσκολίες θα συναντήσουν κυρίως οι µικροµεσαίες επιχειρήσεις σε όρους πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισµό και όχι σε επίπεδο τιµών ή ζήτησης των προϊόντων τους, λόγω της ανελαστικότητας της ζήτησης για τρόφιµα σε µεταβολές των τιµών και του εισοδήµατος. Έτσι, ακόµα και αν οι παραγωγοί αναγκαστούν να αυξήσουν τις τιµές σε αντίδραση των πιέσεων που δέχονται, η ζήτηση των προϊόντων, και άρα οι πωλήσεις θα επηρεαστούν σε µικρότερο βαθµό και το 2009. Όσον αφορά στους υποκλάδους, οι τέσσερις µε τη µεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση του Δείκτη Βιοµηχανικής Παραγωγής το 2008 είναι οι: • Η παραγωγή, επεξεργασία και συντήρηση κρέατος και προϊόντων κρέατος αυξήθηκε 9% έναντι 1,2% του συνόλου της βιοµηχανίας τροφίµων. • Η παραγωγή του υποκλάδου «άλλα είδη διατροφής» αυξήθηκε κατά 8,4%. Ο υποκλάδος ο οποίος περιλαµβάνει την παραγωγή αρτοσκευασµάτων, σνακ, ζαχαρωδών και ζυµαρικών συγκεντρώνει το µεγαλύτερο αριθµό επιχειρήσεων, πραγµατοποιεί τις περισσότερες πωλήσεις (20% των συνολικών) και αποτελεί το σηµαντικότερο εργοδότη µεταξύ των υποκλάδων της βιοµηχανίας τροφίµων-ποτών. Η παραγωγή στον κλάδο, µετά από µια µικρή υποχώρηση το 2007 ενισχύθηκε σηµαντικά, κατά 8,4%, το 2008, ενώ οι τιµές παραγωγού σηµείωσαν ανοδική πορεία κατά τη διάρκεια του 2008 µε ρυθµό υψηλότερο από το µέσο όρο του ευρύτερου κλάδου τροφίµων και ποτών. Οι προοπτικές του υποκλάδου δεν διαφαίνονται ιδιαίτερα θετικές,

ymirror

ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

Industr

15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007 VIVARTIA A.B.E.E.

1.291.548

��

2006

2007

1.232.218

1.028.946

�� /��µ�� /��µ��

��

2006

2007

2006

2007

2006

2007

2006

980.929

212.169

150.980

479.282

531.220

600.097

550.018

2007

2006

-5.066

8.987

�� 2007

2006

598.089

528.424

NESTLE �.�.

252.312

231.345

173.040

154.723

163.662

147.558

11.993

11.208

76.657

72.579

51.002

50.071

352.233

345.802

�� .�.

328.952

318.334

183.683

150.877

96.111

96.182

186.322

154.704

46.519

67.448

-21.020

6.010

313.488

321.811 244.073

�� .�.�.�.

103.790

95.796

19.435

18.124

51.882

44.860

22.000

23.219

29.908

27.717

3.000

1.264

272.518

��- UNILEVER ��

153.876

141.261

22.593

21.757

49.645

53.947

7.121

8.153

97.110

79.161

24.108

23.599

248.434

237.729

�� .�.

107.155

69.462

16.424

14.900

52.824

22.432

30.443

23.969

23.888

23.061

7.394

3.971

235.596

197.481 304.661

�� .�.

333.333

328.723

106.303

120.546

146.087

129.788

32.799

28.764

154.447

170.171

-15.724

-14.779

205.187

�� .�.

410.680

292.612

179.007

118.372

165.010

106.643

87.471

63.387

158.199

122.582

9.819

9.770

184.142

154.558

�� .�.

124.660

117.785

29.548

30.804

59.433

68.834

38.447

19.725

26.780

29.226

-1.971

3.396

180.593

176.910 120.453

�� /��

92.026

104.584

41.087

39.095

53.593

67.304

18.162

18.041

20.271

19.239

-7.191

149.130

TASTY FOODS A.E.

70.899

62.853

13.231

13.611

18.953

19.028

3.954

3.784

47.992

40.041

8.047

6.538

118.356

109.047

KRAFT FOODS A.E.

74.941

60.688

9.624

9.625

25.276

22.728

3.273

3.074

46.392

34.886

11.891

12.068

115.438

108.986

�� .�.�.�.

116.321

97.123

37.078

36.069

64.715

50.264

31.326

26.921

20.280

19.938

117

-5.934

114.325

81.300

�� .� .�.�.

106.532

97.546

49.288

16.635

31.950

26.057

3.364

2.948

71.218

68.541

9.271

9.627

108.401

100.039

94.070

92.569

12.038

9.158

63.259

63.786

6.749

4.635

24.062

24.445

1.016

4.557

106.041

99.095

�� . �� .�. ��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��µ��

�� - �� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� / ��

��/��

1997

1.021

2.831,2

288,7

3.663,2

995,1

6.783,1

3.368,5

3.414,6

2.634,0

1998

1.073

3.936,8

300,6

3.248,5

1.091,9

7.485,8

3.625,1

3.860,7

3.066,4

1999

1.146

4.215,6

318,1

3.675,6

1.141,4

8.209,3

4.153,0

4.056,3

3.223,2

2000

1.218

7.096,9

327,7

4.165,0

1.323,2

11.589,6

6.414,2

5.175,4

3.686,7

2001

1.310

7.585,6

345,1

4.669,9

1.570,0

12.600,5

6.776,8

5.823,7

4.117,3

2002

1.364

7.568,1

405,4

5.265,7

1.677,5

13.239,2

6.779,2

6.459,9

4.722,4

2003

1.461

7.152,2

482,5

5.463,8

1.739,3

13.098,5

6.404,6

6.693,9

4.826,1

2004

1.497

7.579,0

489,7

5.803,1

1.794,1

13.871,8

6.769,2

7.102,6

5.080,9

2005

1.527

8.782,4

647,4

6.260,2

2.036,3

15.689,9

7.271,0

8.419,0

5.400,4

2006

1.534

8.899,7

869,9

6.474,1

2.096,8

16.243,7

7.407,6

8.836,1

5.939,3

ME�� 2006/2000

3,9%

3,8%

17,7%

7,6%

8,0%

5,8%

2,4%

9,3%

8,3%

��

�� H� ��

��

1997

2.151,2

1.779,3

371,9

11,0%

1,19

5,5%

0,50

0,42

1,01

1998

2.446,5

2.069,9

379,6

10,5%

0,92

5,1%

0,52

0,53

0,70

2.704,5

2.258,2

446,3

10,7%

0,99

5,4%

0,49

0,51

0,79

2.047,9

2.464,0

435,7

6,8%

0,90

3,8%

0,45

0,61

0,77

1999 2000

8.063,4

2001

8.986,5

3.161,8

2.727,0

434,9

6,4%

0,89

3,5%

0,46

0,60

0,75

2002

9.628,2

3.295,0

2.813,5

481,5

7,1%

0,90

3,6%

Page 0,49 1

0,57

0,76

2003

9.949,5

3.494,4

3.010,5

483,8

7,6%

0,90

3,7%

2004

10.447,2

3.696,8

3.179,2

517,6

7,6%

0,89

3,7%

0,51

0,55

0,77

0,51

0,55

0,79

2005

10.596,8

3.726,8

3.181,4

545,4

7,5%

0,83

3,5%

0,54

0,56

0,78

2006

11.287,6

4.045,9

3.533,6

512,3

6,9%

0,83

3,2%

0,54

0,55

0,74

5,8%

12,0%

6,2%

2,7%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ�� 2007,/ �� - � �� µ�� 2007, �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ��

15 �� (2)

 �� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007 COCA COLA 3� �.�. �� .�.

��

2006

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

��

2007

��

2006

��

2007

2006

2007

2006

2007

2006

2.704.800

2.723.500

2.545.500

2.542.900

182.100

98.000

342.900

471.200

2.179.800

2.154.300

128.100

91.100

2007 686.600

625.400

2006

497.183

496.723

206.463

211.907

92.034

84.964

64.313

67.091

340.836

344.668

78.236

65.395

435.264

395.337

PEPSICO - H�� .�.�.

81.272

78.443

28.014

29.228

38.221

35.103

5.578

5.594

37.473

37.746

-84

1.687

112.858

108.864

PERNOD RICARD A.B.E.E.

60.553

55.893

12.371

4.416

38.349

36.879

5.195

4.659

17.009

14.355

2.654

-2.320

75.632

67.785

�� .�.

47.817

44.824

20.866

19.747

10.519

9.661

1.912

1.734

35.386

33.429

2.149

-458

52.497

47.943

�� . �� .�

68.951

43.269

36.202

21.901

15.448

15.269

23.814

9.098

29.689

18.902

-1.618

1.955

49.879

34.941 32.268

�� .�.�.�.

34.178

28.212

9.460

7.184

11.122

8.763

122

22.934

19.449

5.045

4.406

40.867

�� . �.�.

73.952

71.333

21.069

20.335

40.753

38.040

7.423

7.511

25.776

25.782

327

276

40.217

38.435

�� .& ��

60.317

56.841

14.949

12.039

35.352

32.805

9.170

8.765

15.795

15.271

524

-2.629

32.626

29.674

�� . & ��

64.893

56.114

23.931

23.743

28.894

29.179

13.851

5.523

22.148

21.412

4.615

4.334

29.180

28.170

��

35.512

34.727

8.147

7.373

5.708

16.400

13.616

4.640

16.188

13.687

2.169

-885

25.022

23.403

�� .�. �.�.�..�

24.472

27.673

4.683

4.620

16.123

20.591

802

146

7.547

6.936

-52

-44

20.075

17.600

OPTIMAL SUPPLY CHAIN A.E.

9.402

9.449

526

559

7.670

8.089

418

380

1.314

980

650

381

18.518

14.739

��-�� .�.�.�.

10.039

7.525

2.041

1.764

7.082

4.484

2.925

3.018

140

236

16.333

11.920

�� .�.

35.294

32.834

10.266

10.552

18.877

16.991

12.146

11.507

4.271

4.336

15.967

14.718

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

1.052

50.091

634,8

0,013

5.113,2

1.911,1

37,4%

4.890,6

402,1

1998

1.046

50.976

676,0

0,013

5.643,4

2.152,2

38,1%

5.303,0

414,1

1999

996

49.883

698,7

0,014

5.696,1

2.247,9

39,5%

5.405,3

510,3

2000

992

50.430

735,3

0,015

6.036,6

2.345,2

38,8%

5.732,5

541,8

2001

767

51.394

772,0

0,015

6.807,1

2.712,3

39,8%

6.129,7

504,4

2002

758

51.485

823,0

0,016

6.655,0

2.651,0

39,8%

6.420,0

483,0

2003

754

50.858

886,7

0,017

6.823,3

2.813,9

41,2%

6.572,4

515,4

2004

707

50.178

938,9

0,019

7.006,8

2.925,2

41,7%

6.665,4

490,8

2005

686

50.092

989,0

0,020

6.924,0

2.896,0

41,8%

6.572,0

368,2

719

52.090

1.100,0

0,021

7.503,2

3.147,2

41,9%

7.198,8

432,4

-5,2%

0,5%

6,1%

6,9%

6,4%

3,7%

5,0%

1,3%

3,9%

-3,7%

�� µ�� (2000=100)

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

1998

96,0

94,9

100,2

1.559,2

2.718,1

-1.158,9

4.277

57,4%

-27,1%

1999

98,1

97,5

100,3

1.639,3

2.719,4

-1.080,1

4.359

60,3%

-24,8%

2000

100,0

1.565,6

2.948,9

-1.383,4

4.515

53,1%

-30,6%

2001

102,2

103,3

103,6

102,3

1.727,0

3.127,2

-1.400,2

4.854

55,2%

-28,8%

2002

104,2

107,5

107,0

109,5

1.443,4

3.064,1

-1.620,7

4.507

47,1%

-36,0%

2003

101,3

110,1

109,9

110,7

1.506,7

3.265,9

-1.759,2

4.773

46,1%

-36,9%

2004

105,0

119,1

119,3

118,0

1.360,6

3.498,0

-2.137,4

4.859

38,9%

-44,0%

2005

103,1

120,9

122,3

114,2

1.726,7

3.641,2

-1.914,5

5.368

47,4%

-35,7%

2006

106,0

128,6

131,3

116,3

2.032,0

4.075

-2.042,6

6.107

49,9%

-33,4%

2007

109,8

127,9

130,7

114,7

2.093,9

4.455,1

-2.361,2

6.549,0

47,0%

-36,1%

2008

110,9

134,1

137,0

120,9

�� 2008/2000 **

1,3%

3,7%

4,0%

2,4%

4,2%

6,1%

7,9%

5,5%

-1,7%

2,4%

2006 ME�� 2006/2000

��: �� - ��

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

Page 2

** � �� µ�� 2007/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� . ��)

Page 1

�� µ�� 1 �� 2008 µ�� 31 ��µ�� 2008 (��µ��µ�� .2190, �� 135, �� µ�� , ��µ�� µ�, �� ) �� µ�� µ�� µ�� µ�� . ��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� , �� µ�� . ��. �� : 3954/06/�/86/13 �� : �. �� 2-4, �� : �� , �/�� µ�� : www.elval.gr �� . �.: �� (�� µ� �� µ��), ��µ�� (�� µ��), �� (�� µ��), �� (�� µ��), �� (�� µ��), �� (�� µ� �� µ��), �� (µ� �� µ��), ��µ �� (µ� �� µ��), �� (µ� �� µ��), Reinhold Wagner (µ� �� µ��), Gerard Decoster (�� µ� �� µ��). �µ��µ�� µ�� (�� ): 27 �� 2009 �� : �� (�.�. �� 15451) �� : �� & �� (��) �� .�. �� : �� µ�� µ�

�� (�� µ�� )

�� (�� µ�� ) �� 31 Äåê 2007 31 Äåê 2008

�� µ��µ�� µ�� ................................ �� ........................................................ �� .................................................. �� µ� �� .................... ��µ�� ........................................................................ �� ...................................................... �� ......................... �� ................................................. �� ............................................................. �� µ�� .................. �� µ�� (�) ....................... ��µ�� (�) ................................................ �� (�) = (�) + (�) ............................... ��µ�� ............................. �� / �� µ��µ�� .............. ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) ................................................... �� & �� (�) + (�)

�� 31 Äåê 2007 31 Äåê 2008

512.272.583 4.980.565 2.393.495 23.585.972 220.657.566 198.043.233 55.124.654 1.017.058.068

486.317.547 5.214.638 808.237 16.259.762 267.871.505 204.776.730 61.854.632 1.043.103.051

289.402.277 1.263.787 146.058.946 110.419.242 119.225.098 26.249.693 692.619.043

312.321.683 481.605 89.706.627 158.653.821 131.980.175 40.015.575 733.159.486

37.230.245 430.935.914 468.166.159 39.478.549 507.644.708 161.972.866 62.481.176 129.193.072 155.766.246 509.413.360 1.017.058.068

37.230.245 484.179.786 521.410.031 45.927.009 567.337.040 181.736.100 82.550.680 110.658.750 100.820.481 475.766.011 1.043.103.051

37.230.245 428.654.815 465.885.060 — 465.885.060 83.799.347 40.403.227 44.122.468 58.408.941 226.733.983 692.619.043

37.230.245 444.531.172 481.761.417 — 481.761.417 98.172.059 59.204.314 39.908.474 54.113.222 251.398.069 733.159.486

�� (�� µ�� ) �� (1/1/2008 �� 1/1/2007 ��)........................................................................ �� / (��µ��) �� µ�� ......................... �� / (µ��) µ�� .............................. ��µ�� µ��µ��..................................................... �� µµ�� ...................... ��µ�� µ�� µ�� ............................ �� µ� ��µ�� ' �� (31/12/2008 �� 31/12/2007 ��)........................................................................

�� 31 Äåê 2007 31 Äåê 2008

567.337.040 (14.170.083) — (6.930.609) (27.019) (5.944.160) (32.620.461)

567.124.454 22.662.509 268.400 (6.041.738) (28.166) (3.128.859) (13.519.560)

481.761.417 (1.220.200) — (6.205.041) — — (8.451.116)

474.068.230 18.882.167 118.400 (4.962.432) — — (6.344.948)

507.644.708

567.337.040

465.885.060

481.761.417

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� µ�� ) - �µµ�� µ��

�� (��µ�� ) .............. �� / µ�� µ�� :.......................................... �� µ�� .......................................................................... �� ................................................. ��µ�� µ�� .......................................................................... ��µ�� µ��...................................................... ��........................................................................ �� µ�� ........................ ��µ�� (��, ��, �� µ��) �� ............................................... �� ..................................... �� / µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : �� / (��) ��µ��.......................................... �� / (��) ��........................................... (��) / �� (�� ) .............. ��: �� µ�� ............. ��µ�� ....................................................... �� / (��) �� (�) ........................................................ �� (��) / �� , �� ....................................................................... �� µ�� µ�� ........ �� ........................................................... �� µ�� ....................................... ��µ�� .................................................... �� / (��) �� (�) ........................................................ ��µ�� µ�� ....................... �� µ�� (�� µ��) ....................................................... �� / �� ................. �� ........................................................... �� µ�� µ�� (��) ....................................................................... �� ...................................................... ��µ�� ...................................................... �� / (��) �� µ�� (�) ...................................................... �� / (µ��) �� µ�� µ� .............. �� µ� �� (�) + (�) + (�) ............................... ��µ�� µ� �� µ� �� ............ ��µ�� µ�� µ� ��.. ��µ�� µ� �� µ� �� ......

�� 1.01 - 31.12.2007 1.01 - 31.12.2008

�� 1.01 - 31.12.2007 1.01 - 31.12.2008 ��µ�� µ��

�� .......................................................... �� / (��µ��) ................................................. �� / (��µ��) �� , ��µ�� µ�� ....................................... �� / (��µ��) �� ........................................ ��................................................................................ �� / (��µ��) µ�� ...............................

��µ�� : �� ............................................................. �� ........................................................

�� 1.01 - 31.12.2007 1.01 - 31.12.2008 ��µ�� µ��

902.459.671 42.444.245

979.575.281 90.181.452

541.004.254 (673.963)

611.028.232 37.029.355

(11.458.852) (29.203.390) 15.033.307 (14.170.083)

40.401.964 30.892.000 (8.229.491) 22.662.509

(12.766.899) (12.420.933) 11.200.733 (1.220.200)

21.651.072 23.951.405 (5.069.238) 18.882.167

(8.851.773) (5.318.310) (14.170.083)

21.674.761 987.748 22.662.509

(1.220.200) — (1.220.200)

18.882.167 — 18.882.167

�� / (��µ��) µ�� µ�� - �� (�� €)............................................................................ ��µ�� µ��µ� �� µ�� (�� €) .................... �� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ�� ............

(0,0713) 0,0000

0,1747 0,0500

(0,0098) 0,0000

0,1522 0,0500

32.560.818

85.575.766

12.670.104

48.494.782

�� (��µ��µ�� )..........

44.940.877

46.259.961

25.988.102

27.530.800

�� : 1. �� µ�� µ�� µ�� € 20,3 ��. �� µ�� € 12,8 ��. �� , �� µ� �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��. �� µ�� µ�� . � �� µ�� µ�� 13 �� µ�� . 2. �� µ�� µ� �� , �� µ� �� µ�� µµ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� 2008, �� µ�� 26 �� µ�� . 3. �� µµ�� .�. �� 0,10% �� 100% �� .�. �� µ�� 9 �� µ�� . 4. �� 1/2/2008 � �� Foil �� 99,999% �� .�.. �� µ�� µ�� . �� µ�� µ� �� 31/12/2007, µ�� . �� µ�� 9 �� µ��

(29.203.390)

30.892.000

(12.420.933)

23.951.405

44.940.877 (921.207)

46.259.961 (1.086.159)

25.988.102 (551.099)

27.530.800 (687.091)

6. �� µ��, �� µ�� 26 �� µ�� .

825.771 20.106.113 3.544.159 349.470

— 200.082 1.864.345 (3.861.676)

— 12.560.797 449.909 1.371.600

— 200.000 705.968 (3.861.676)

7. �� µ�� µ�� µ�� µ�� : ��µµ�� µ�� .�. �� 65,88%

(5.958.756) 22.316.887

(7.752.187) 15.760.987

(9.024.670) 8.670.657

(10.436.412) 7.717.246

20.522.888 (1.094.667) 11.353.386

(9.124.296) (24.452.059) (2.406.728)

23.637.626 (5.309.960) (5.294.074)

15.192.646 (17.685.208) (7.634.356)

(23.306.150) (4.484.739)

(14.976.871) (4.570.634)

(9.137.362) (2.354.252)

(7.743.769) (894.206)

58.990.642

26.746.765

28.586.341

26.355.347

(8.112.934) (73.879.290) 979.886 5.893.130 — 667.551

(200.500) (48.101.046) 541.407 6.382.826 — 519.660

(7.993.019) (26.983.406) 477.058 4.645.353 (9.556.537) 4.371.270

(735.877) (24.602.149) 464.396 5.891.416 — 4.126.180

(74.451.657)

(40.857.653)

(35.039.281)

(14.856.034)

—

118.400

—

118.400

— 68.729.270 (61.691.821)

150.000 89.354.618 (69.171.505)

— 36.048.000 (36.206.717)

— 35.000.000 (38.153.131)

14. �� 24 �� 2009, � �� .�., � Furukawa-Sky Aluminum Corp. �� 100% �� Bridgnorth Aluminium Ltd. �� µ�� µ�� M�� µ�� µ� �� , � Furukawa-Sky Aluminum Corp. �� 25% �� µ�� Bridgnorth Aluminium Ltd. µ�� µ�� . To �� µ�� .�. (��µ�� 35 �� µ�� ).

(28.676) 51.411 (6.924.230)

(90.967) 1.446.650 (6.052.260)

— — (6.198.662)

—23.614 (4.958.056)

135.954

15.754.936

(6.357.379)

(7.969.173)

15. �� µ�� "��" �� : - ��µ�� : 31/12/2008 �� µ�� €(2.142,3) ��. ��µ�� €17.175,6 ��., - 31/12/2007 € (5.178,86) �� € (3.050,63) �� . - �� : 31/12/2008 �� µ�� € 0 ��. ��µ�� € 11.200,7 ��., - 31/12/2007 € (3.944,8) �� € (1.124,4) �� .

(15.325.061) 28.509.190 (858.834) 12.325.295

1.644.048 27.485.119 (619.977) 28.509.190

(12.810.319) 14.490.668 — 1.680.349

3.530.140 10.960.528 — 14.490.668

5. �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .

�� µ��

8. �� µ��µ�� . 9. �� µ�� µ�� µ��. �� µ�� µ�� €188,0 ��. �� €27,6 ��. �� µ�� 31.12.2008 �� €1.687,0 ��. �� µ�� €450,0 ��. �� . 10. ��µ�� µ�� : �� 748 (31/12/2007: 842), �µ�� 2.275 (31/12/2007: 2.294). 11. �� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : (�� . ��) i) �� ii) �� iii) �� iv) �� v) �� & �µ�� . �� & µ�� vi) �� . �� & µ�� vi) �� . �� & µ��

�� 50.247,5 65.369,0 14.781,6 15.024,2 2.778,4 — —

�� 131.878,1 49.408,1 37.409,2 9.673,6 1.157,4 — —

12. �� µ�� , �� µ�� . 13. ��µ�� µ�� µ�� 1/1-31/12/2007 �� µ�� µ� µ� �� . �� µ�� µ�� 36 �� µ�� .

� �� .�. �� .�.�.: N 032204

��, 30 �� 2009 �� .�. � �� /�� 012572 �� 535203

� �� /�� 015643 �.�. 9239 �’ ��

ymirror

Industr

Κ ΑΠΝΟΣ

Καινοτοµία για την ανάπτυξη

Η εγχώρια καπνοβιοµηχανία προσπαθεί να βγει αλώβητη από τις πιέσεις του εγχώριου και διεθνούς ανταγωνισµού, αλλά και τη µείωση στην κατανάλωση τσιγάρων που µεσοπρόθεσµα αναµένεται να ενταθεί µε την ισχύ του νέου αντικαπνιστικού νόµου. Η µελλοντική πορεία του κλάδου θα εξαρτηθεί κυρίως από την ανάπτυξη νέων προϊόντων και κατηγοριών σε συνδυασµό µε την επιτυχή διείσδυση σε ξένες αγορές.

ο 1,3% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, το 2,2% της προστιθέµενης αξίας και το 1,2% της µέσης ετήσιας απασχόλησης της εγχώριας µεταποίησης συγκεντρώνει ο κλάδος παραγωγής προϊόντων καπνού.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο όγκος βιοµηχανικής

παραγωγής, έπειτα από µία περίοδο έντονης µεταβλητότητας µε υποχώρηση τη διετία 2005-2006 και ανάκαµψη το 2007, σηµειώνει το 2008 οριακή πτώση 0,2%. Συγχρόνως, ο δείκτης τιµών παραγωγού συνέχισε και το 2008 την ανοδική πορεία των προηγούµενων ετών, καταγράφοντας αύξηση κατά 2,1%. Οι µεταβολές των τιµών είναι πιο έντονες στην εγχώρια αγορά, εξέλιξη που µπορεί να ερµηνευτεί από την τιµολογιακή πολιτική που ακολουθείται από τις ελληνικές επιχειρήσεις προκειµένου να διεισδύσουν στις διεθνείς αγορές. Ο αριθµός των επιχειρήσεων µε απασχόληση µεγαλύτερη των 10 ατόµων µειώθηκε στα 9 καταστήµατα το 2005, ενώ το 2006 στον κλάδο δραστηριοποιούνται 10 επιχειρήσεις. Στο ίδιο πλαίσιο, η ετήσια απασχόληση διαµορφώνεται στα 2.519 άτοµα κατά µέσο όρο, σηµειώνοντας µέση ετήσια άνοδο 1,6% από το 2000. Όσον αφορά στη µέση αµοιβή των απασχολούµενων συνεχίζει την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών (µέση ετήσια αύξηση 8,6% για την περίοδο 2000-2006), προσεγγίζοντας τις 35.000 ευρώ, µέγεθος κατά πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο του συνόλου της µεταποίησης. Τόσο η ακαθάριστη, όσο και η προστιθέµενη αξία παραγωγής ενισχύονται µε ταχείς ρυθµούς, ενώ παρόµοια πορεία εµφανίζει και ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου, όπως εκφράζεται από το λόγο της προ-



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η κατάσταση του εξωτερικού εµπορίου στον κλάδο του καπνού θα µπορούσε να χαρακτηρισθεί αρκετά δυσµενής. Οι εξαγωγές σηµείωσαν οριακή αύξηση (2,2%) το 2007, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν σχεδόν κατά 10%, γεγονός που οδηγεί σε αλµατώδη µεγέθυνση στο έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου, ύψους 25%. Οι δυσµενείς εξελίξεις στη διεθνή εµπορική δραστηριότητα του κλάδου αντανακλώνται και στους δείκτες εξωτερικού εµπορίου: ο δείκτης Balassa, ο οποίος εκφράζει τη σχέση του εµπορικού ισοζυγίου και των εµπορικών ροών, επιδεινώνεται περαιτέρω σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, αγγίζοντας το -24%, µειωµένος κατά 3,5 µονάδες σε σχέση µε το 2006, ενώ ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών παρουσιάζει ανάλογη τάση µακροχρόνιας µείωσης. Ωστόσο, οι τιµές των δεικτών του εξωτερικού εµπορίου παραµένουν σαφώς καλύτερες από τις αντίστοιχες του συνόλου της βιοµηχανίας.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Μετά από τη σηµαντική µείωση των πωλήσεων το 2005 (33,6%), η πτωτική τάση αντιστρέφεται, καθώς σηµειώνεται µικρή αύξηση (2,2%), γεγονός ωστόσο είχε δυσανάλογα µεγάλο αντίκτυπο στα καθαρά κέρδη, τα οποία ενισχύθηκαν κατά 77,5%, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας.Παράλληλα, οι βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις µειώθηκαν ελαφρώς, ενώ το συνολικό ενεργητικό του κλάδου αυξήθηκε κατά 6%. Η ταχύτερη ενίσχυση των καθαρών κερδών αυξάνει τους αριθµοδείκτες αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού, οι οποίοι συνεχίζουν να βρίσκονται σε σαφώς υψηλότερο επίπεδο συγκριτικά µε τον µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας. Ο βαθµός κάλυψης παγίων αυξάνεται, υπογραµµίζοντας ότι ακόµα µεγαλύτερο µέρος των παγίων επενδύσεων του κλάδου χρηµατοδοτείται από τα ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων.

Όσον αφορά στη ρευστότητα του κλάδου, η βελτίωσή της είναι σηµαντική (10,5%) Τέλος, το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου σχεδόν διπλασιάστηκε (20,2% από 11,6%), ενώ σηµαντική άνοδο παρουσίασε και το µικτό περιθώριο κέρδους (59,2% από 47,5% αντίστοιχα το 2005), παραµένοντας σε αρκετά υψηλότερο επίπεδο σε σύγκριση µε τα συνολικά µεγέθη της εγχώριας βιοµηχανίας.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Τα τελευταία χρόνια ο κλάδος της καπνοβιοµηχανίας χαρακτηρίζεται από στασιµότητα, µεγάλο βαθµό εξειδίκευσης της εργασίας και πραγµατοποίηση εξαγωγών προϊόντων χαµηλής προστιθέµενης αξίας ως αποτέλεσµα της βαρύτητας που δίνεται στη διαθέσιµη πρώτη ύλη και στο χαµηλό κόστος του προϊόντος και όχι στην ενσωµάτωση τεχνογνωσίας και καινοτοµίας. Παρά τον µικρό αριθµό των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, ο ανταγωνισµός είναι πολύ έντονος, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να αντιµετωπίσουν και τον διεθνή ανταγωνισµό. Το 2007 υπήρξε µια δυσχερής χρονιά για την εγχώρια βιοµηχανία που χαρακτηρίστηκε από συρρίκνωση του µεριδίου αγοράς στις ελληνικών συµφερόντων καπνοβιοµηχανίες, πτωτικές τάσεις της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων και περαιτέρω όξυνση του ανταγωνισµού µε την κυκλοφορία νέων προϊόντων καπνού. Στην ώριµη εγχώρια αγορά προϊόντων καπνού οι πολυεθνικές εταιρείες (Philip Morris International/ Papastratos, British American Tobacco και JTI-Gallaher οι τρεις πρώτες σε µερίδιο αγοράς) συνεχίζουν και το 2008 να έχουν µεγαλύτερο µερίδιο των συνολικών πωλήσεων. Από τις ελληνικές εταιρείες, η Συνεταιριστική Καπνοβιοµηχανία Ελλάδας (ΣΕΚΑΠ) και η εισηγµένη Καρέλιας Α.Ε. συµπληρώνουν τη λίστα των 5 µεγαλύτερων επιχειρήσεων, µε µερίδιο αγοράς περί του 10% έκαστη. Ο ενδοκλαδικός ανταγωνισµός αυξάνεται τα τελευταία τρία χρόνια και λόγω της προσθήκης νέων µαρκών, ανεβάζοντας τον αριθµό τους στις 70. Από το 2001 και έπειτα, συνεχίζει η τάση της σταθεροποίησης του µεριδίου των ξένων σηµάτων κι αυτό γιατί οι Έλληνες καταναλωτές έφτασαν σε σηµείο «κορεσµού» από τα ξένα προϊόντα καπνού και επέστρεψαν στις ελληνικές µάρκες που προσφέρουν πλέον πιο ποιοτικά προϊόντα και µάλιστα, σε νέες κα-

τηγορίες. Σηµαντικός αντίπαλος των εγχώριων βιοµηχανιών συνεχίζουν να αποτελούν τα λαθραία τσιγάρα που διακινούνται στη χώρα, τα οποία εκτιµάται ότι ξεπερνούν το 8% της εγχώριας κατανάλωσης. Αρνητικά συνεχίζει να επιδρά στην εγχώρια κατανάλωση η αύξηση του συντελεστή του Ελάχιστου Φόρου Κατανάλωσης από 65% σε 75%. Η µεταβολή αυτή οδήγησε σε συγκράτηση της κερδοφορίας του κλάδου και στην εσωτερική µετατόπιση στο τµήµα των χαµηλών τιµών µε τις φθηνές πολυεθνικές µάρκες να κερδίζουν µερίδια αγοράς σε βάρος ελληνικών σηµάτων, καθώς οι οικονοµικές δυνατότητες των πολυεθνικών να απορροφήσουν το φόρο και να στηρίξουν τα προϊόντα τους είναι µεγαλύτερες. Το 2008 απέδειξε ότι η εγχώρια βιοµηχανία δεν κατάφερε να απορροφήσει τους κραδασµούς αυτούς και η συνολική κατανάλωση τσιγάρων υποχώρησε

Οι επιχειρήσεις έχουν αντιληφθεί ότι η καινοτοµία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την περαιτέρω επιβίωση και ανάπτυξή τους.

και προβλέπεται µεσοπρόθεσµα να µειωθεί περαιτέρω, κυρίως λόγω των νοµοθετικών αλλαγών που απαγορεύουν το κάπνισµα σε δηµόσιους χώρους και κέντρα διασκέδασης. Πέραν τούτου όµως, η προβλεπόµενη πτωτική πορεία της αγοράς τσιγάρων έλκει την ύπαρξή της από πληθώρα παραγόντων όπως:  η προβολή των αρνητικών συνεπειών του καπνίσµατος, µέσω προγραµµάτων ενηµέρωσης, της αναγραφής προειδοποιητικών µηνυµάτων επί της συσκευασίας, κ.λπ.,  η αύξηση της τιµής των προϊόντων, κυρίως µέσω των αλλεπάλληλων αυξήσεων του ειδικού φόρου κατανάλωσης,  η στροφή σε φθηνότερα προϊόντα (καπνός για στρίψιµο τσιγάρου, κ.λπ.),  η δυνατότητα αγοράς φθηνότερων τσιγάρων από το εξωτερικό και κυρίως τις γειτονικές χώρες (Βουλγαρία, Τουρκία κ.ά.),  η αύξηση των ποσοτήτων που εισάγονται λαθραία,

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

στιθέµενης προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής, ο οποίος παραµένει σε επίπεδο σηµαντικά υψηλότερο από το αντίστοιχο του συνόλου της εγχώριας µεταποίησης. Αξίζει να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε τα στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) ανήλθε το 2007 σε 233 εκατ. ευρώ,.

ymirror

Industr

Κ ΑΠΝΟΣ

του ΙΟΒΕ, οι εγχώριες επιχειρήσεις έστρεψαν την προσοχή τους στην αντικατάσταση υφισταµένου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού, στοχεύοντας έτσι στη βελτίωση της παραγωγικής δυναµικότητας και στον επανασχεδιασµό των διαδικασιών της παραγωγής. Τα αποτελέσµατα της εν λόγω έρευνας υπογραµµίζουν την τεράστια σηµασία των νέων τεχνολογιών στην ανάληψη επενδυτικών αποφάσεων από τις βιοµηχανίες του κλάδου. Τούτο καταδεικνύει ότι οι επιχειρήσεις έχουν αντιληφθεί ότι η καινοτοµία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την περαιτέρω επιβίωση και ανάπτυξή τους, καθώς θα διευκολύνει την πρόσβαση σε νέες αγορές και τιµολογιακές κατηγορίες. Οι τάσεις αυτές αναµένεται να διατηρηθούν, ίσως και να ισχυροποιηθούν το 2009, µιας και η ελληνική αγορά πλησίασε στη σύγκλιση µε τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά στην απαγόρευση του καπνίσµατος. Παράλληλα, η ελληνική αγορά

 η επιβολή απαγόρευσης του καπνίσµατος σε ολοένα και περισσότερες περιπτώσεις (π.χ. δηµόσια κτίρια, σταθµοί µέσων µαζικής µεταφοράς, εστιατόρια, µπαρ, κ.λπ.) από το Υπουργείο Υγείας,  το απαγορευτικό πλαίσιο διαφήµισης προϊόντων καπνού,  η στροφή του καταναλωτικού κοινού προς πιο υγιεινά - οικολογικά πρότυπα διαβίωσης. Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές καπνοβιοµηχανίες αντέδρασαν στις πιέσεις αυτές µε επενδύσεις περιορισµού του λειτουργικού κόστους και παράλληλα εντονότερη εξωστρέφεια για τη διεύρυνση της παρουσίας τους στις αγορές εξωτερικού. Όπως γίνεται σαφές από τα στοιχεία της τελευταίας Έρευνας Επενδύσεων στη Βιοµηχανία για το 2008

δεν εµφανίζει µεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης, ενώ ο ανταγωνισµός µεταξύ ελληνικών και πολυεθνικών επιχειρήσεων προβλέπεται να ενταθεί. Το πρώτο τετράµηνο του 2009 καταγράφει µεγαλύτερη υποχώρηση απ’ ότι το σύνολο της µεταποιητικής βιοµηχανίας. Εποµένως, γίνεται σαφές πως η ανάκτηση των χαµένων µεριδίων αγοράς από τις ελληνικών συµφερόντων επιχειρήσεις θα απαιτήσει τη στροφή σε πρακτικές ανάπτυξης της καινοτοµίας, µέσω συνεργασιών µε τεχνολογικά πρωτοπόρες επιχειρήσεις ή ερευνητικά ινστιτούτα κυρίως του εξωτερικού, συνεργασιών µε εταιρίες συµβούλων παροχής τεχνολογικών ή και διαµεσολαβητικών υπηρεσιών, αξιοποίησης χρηµατοδοτικού πλαισίου στήριξης τεχνολογικών επενδύσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από εγχώριους φορείς και αξιοποίησης προγραµµάτων κατάρτισης εργατικού δυναµικού που θα οδηγήσουν στη δηµιουργία ��µ�� νέων θέσεων εργασίας υψηλής ειδίκευσης.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

294,0

31,5

720,1

392,6

1.045,6

291,5

754,1

717,6

323,2

63,4

781,5

420,9

1.168,1

300,8

867,3

832,2

1999

337,0

38,5

970,2

426,8

1.345,6

326,2

1.019,4

962,7

2000

343,6

51,4

947,4

398,3

1.342,4

372,2

970,2

890,7

2001

189,6

41,1

476,9

102,0

707,5

205,7

501,8

417,3

2002

205,5

45,9

423,8

101,5

675,2

222,5

452,7

429,6

2003

204,4

174,6

290,6

103,3

669,6

200,7

468,9

421,9

2004

209,2

69,8

501,8

172,5

780,8

290,6

490,2

464,2

2005

212,8

91,5

497,8

149,0

802,0

314,3

487,7

455,0

ME�� 2006/2000

242,4

113,6

496,4

119,8

852,4

365,4

486,9

444,5

-20,6%

-5,7%

14,1%

-10,2%

-18,1%

-7,3%

-0,3%

-10,9%

��

�� H� ��

��

�� CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

1998

2006

��

1997

240,6

195,8

44,8

15,4%

0,99

4,3%

0,72

0,28

0,46

1998

286,9

250,6

36,3

12,1%

0,93

3,1%

0,74

0,28

0,43 0,56

303,5

225,0

78,4

24,0%

0,97

5,8%

0,76

0,25

2000

1999 919,9

203,0

238,7

73,5

19,7%

1,08

5,5%

0,72

0,26

0,62

2001

562,6

183,4

122,6

60,8

29,6%

1,09

8,6%

0,71

0,27

0,90

2002

597,5

189,9

125,0

65,0

29,2%

1,08

9,6%

0,67

0,30

0,75

2003

622,2

184,4

136,7

47,6

23,7%

0,98

7,1%

0,70

0,31

0,44

2004

744,7

235,1

174,9

60,2

20,7%

1,39

7,7%

0,63

0,27

0,71

2005

494,8

235,2

177,6

57,6

18,3%

1,48

7,2%

0,61

0,27

0,77

2006

505,6

299,3

197,1

102,2

28,0%

1,51

12,0%

0,57

0,28

0,85

ME�� 2006/2000

-9,5%

6,7%

-3,1%

5,7%

��: �� - �� µ�� 2007,/ �� - � �� µ�� 2007, �� Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ��

 15 ��.

�� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007 �� . �� .�. SOCOTAB AEBE

2006

�� 2007

2006

�� /��µ�� /��µ��

��

2006

2007

��

2006

2007

��

2007

2006

2007

388.733

181.562

88.764

94.199

193.909

102.140

111.967

50.070

82.857

29.352

14.478

2006 3.969

2007 90.522

2006 43.104

42.106

32.696

9.064

10.255

32.853

21.614

843

2.672

8.410

-1

-71

60.607

66.103

�� .�.

78.792

74.993

17.508

18.762

54.666

47.476

3.743

4.744

20.383

22.773

-2.336

47.195

40.880

�� . ��

36.387

52.814

8.189

8.753

24.112

39.873

1.082

1.971

11.193

10.970

223

-2.145

31.085

29.369

��

68.506

53.589

16.398

17.303

27.947

41.912

30.566

7.747

9.993

9.751

242

-1.206

27.034

26.826

�� . �. �.�.

35.346

33.928

11.520

12.752

27.593

26.705

540

7.753

6.683

1.070

-811

26.217

21.728

9.307

15.888

4.978

5.116

8.891

13.664

131

348

2.093

-1.745

-2.291

6.018

5.932

13.848

15.836

6.449

6.407

7.071

8.256

298

6.736

7.282

-546

-7

5.805

7.259

9.498

13.506

2.582

3.148

3.545

7.848

5.953

5.658

122

-370

3.001

3.668

�� .�. �� .�.�.�. �� .�.�.�.

605.038

486.268

175.525

131.953

407.984

284.387

16.161

28.519

180.893

173.362

57.612

39.234

292.875

277.368

�� .�.

289.889

247.174

80.017

80.662

94.471

67.386

8.835

8.395

186.583

171.393

22.145

23.769

140.336

143.829

�� .�.

108.428

107.698

18.550

21.787

88.553

83.171

105

4.753

19.770

19.774

-4

-209

52.939

57.215

8.697

10.485

1.397

2.025

6.124

9.132

1.304

768

1.269

585

-2.217

-2.108

5.343

4.791

�� .�. �.�.

��

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

2.693

207

43,7

0,016

340,2

160,7

47,2%

331,7

33,8

1998

2.623

238

43,6

0,017

339,8

156,8

46,1%

337,0

34,3

1999

2.315

210

45,8

0,020

315,3

151,3

48,0%

288,3

26,0

2000

2.259

205

49,4

0,022

315,7

143,9

45,6%

292,5

12,7

2001

2.279

207

51,0

0,022

340,1

164,1

48,3%

310,8

13,7

2002

2.259

205

53,0

0,023

314,1

165,9

52,8%

285,1

10,4

2003

2.133

194

60,0

0,028

318,6

171,8

53,9%

284,0

43,6

2004

2.076

189

67,0

0,032

441,9

245,1

55,5%

399,3

15,9

2005

2.017

224

67,1

0,033

456,2

264,7

58,0%

442,5

33,5

2006

2.519

252

89,3

0,035

510,9

283,6

55,5%

496,8

13,2

-1,6%

1,8%

3,5%

10,4%

8,4%

12,0%

3,3%

9,2%

0,7%

�� µ�� (2000=100)

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

1998

98,9

103,3

87,4

101,1

150,0

-48,9

251

67,4%

-19,5%

1999

98,9

103,1

87,7

134,0

157,1

-23,0

291

85,3%

-7,9%

2000

100,0

141,4

175,1

-33,8

317

80,7%

-10,7%

2001

101,5

106,8

107,9

103,9

128,2

161,8

-33,5

290

79,3%

-11,6%

2002

103,4

112,1

115,2

103,9

137,2

179,7

-42,5

317

76,3%

-13,4%

2003

105,9

114,1

119,8

98,9

143,1

182,5

-39,4

78,4%

-12,1%

2004

116,4

115,9

125,1

97,1

131,5

188,0

-56,5

320

70,0%

-17,7%

2005

109,4

116,7

126,6

96,4

132,8

178,4

-45,6

311

74,4%

-14,7%

2006

99,9

119,9

130,5

98,2

132,4

201

-68,5

333

65,9%

-20,5%

2007

104,0

125,0

137,9

98,9

135,3

220,6

-85,4

355,9

61,3%

-24,0%

2008

103,7

127,6

141,8

98,8

�� 2008/2000 **

0,5%

3,1%

4,5%

-0,1%

-0,6%

3,4%

14,2%

1,7%

-3,9%

12,3%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2007/2000

3261 Page

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� . ��)

Page 1

��. �� .�. 2131/06/�/86/19 ��: �� , ��, �� 2-4, 11527 �� 1 �� 2008 �� 31 ��µ�� 2008 (��µ��µ�� .� 2190/20, �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ�, �� ) �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� , �� µ�� . �� -�� : �� (�.� �� : 15451) �� : �� (��) �� -�� .� �� : �� µ�� µ� ��µ�� µ�� : �� µ�� . �� .�.: �� : �� ., �� : �� . �� µ�� : �� ., �� ., �� ., �� .,�� ., �� ., ��µ�� ., �� ., Gee Ronald, Wiedenmann Rudolf �µ��µ�� µ�� : 18 �� 2009 �� : www.cablel.gr

�� (�� µ�� )

�� (��µ�� µ� ��µ��) (�� µ�� ) �� µ��µ�� µ�� .................. �� ........................................................ �� .................................................. �� µ� �� .................... ��µ�� ........................................................................ �� ...................................................... �� ......................... �� ................................................. �� ............................................................ �� ............................................ �� µ�� (�) ....................... ��µ�� (�) ................................................ �� (�)=(�) + (�) .......................... ��µ�� ............................. �� / �� µ��µ�� .............. ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) .............................................. �� (�) + (�)...

�� 31-��-08 31-Äåê-07

87.224.194,16 2.152.564,71 905.125,83 5.769.693,28 64.688.406,81 67.289.322,86 17.089.610,03 245.118.917,68

84.651.574,32 2.471.230,44 1.164.068,18 6.590.490,09 89.735.346,66 94.256.536,01 17.349.514,76 296.218.760,46

58.963.249,18 2.152.564,71 649.122,21 22.646.964,98 39.918.019,86 49.784.432,09 12.792.830,99 186.907.184,02

53.410.324,12 2.471.230,44 805.247,77 22.533.715,40 48.102.918,03 72.192.666,96 13.184.359,03 212.700.461,75

19.330.715,60 86.309.693,84 105.640.409,44 783.352,44 106.423.761,88 61.908.831,30 5.464.696,85 45.449.967,68 25.871.659,98 138.695.155,81 245.118.917,68

19.330.715,60 95.650.723,93 114.981.439,53 867.508,27 115.848.947,80 90.416.652,82 7.054.985,17 48.717.552,71 34.180.621,96 180.369.812,66 296.218.760,46

19.330.715,60 56.834.188,25 76.164.903,85 0,00 76.164.903,85 51.404.967,00 5.031.407,38 28.804.853,01 25.501.052,78 110.742.280,17 186.907.184,02

19.330.715,60 57.310.308,18 76.641.023,78 0,00 76.641.023,78 76.000.000,00 6.386.444,61 22.197.130,03 31.475.863,33 136.059.437,97 212.700.461,75

��

(��µ�� µ� ��µ��) (�� µ�� ) �� (1/1/2008 �� 1/1/2007 ��)..................................... �� / (��µ��) ��, µ�� ........................

�� 31-��-08 31-Äåê-07

115.848.947,80 (974.661,02) 114.874.286,78 — (3.539.426,80) (4.184.999,92) (726.098,18)

�� / (µ��) µ�� .............................. ��µ�� µ��µ�� (��) ........................................ ��µ�� ................ ��µ�� .................................. �� (31/12/2008 �� 31/12/2007 ��) ............................. 106.423.761,88

�� 31-��-08 31-Äåê-07

104.765.107,86 16.102.162,59 120.867.270,45 192.485,70 (2.716.155,00) (3.237.809,71) 743.156,37

76.641.023,78 3.288.359,12 79.929.382,90 — (3.539.426,80) — (225.052,25)

70.790.802,60 8.199.826,43 78.990.629,03 192.485,70 (2.716.155,00) — 174.064,05

115.848.947,80

76.164.903,85

76.641.023,78

�� (��µ�� µ� ��µ��)

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

(�� µ�� )

�� 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2007 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2007 �� µ�� .................................................. (1.761.128,09) 20.371.614,32 2.425.988,95 11.365.612,97 �� / µ�� µ�� : ��........................................................................ 7.308.437,45 7.716.901,82 4.060.364,28 4.308.766,49 ��........................................................................ 13.417.933,98 1.153.115,64 9.980.893,15 537.409,64 ��µ�� (��, ��, �� µ��) �� ............................................... (704.068,93) (1.647.481,68) (3.398.233,97) (988.469,67) �� ................................................. (162.438,63) (262.026,24) (162.438,63) (262.026,24) �� ..................................... 8.797.651,29 7.614.023,74 5.337.194,21 5.362.076,83 ��/ µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : 8.508.842,45 (19.719.421,60) (1.714.243,98) (13.413.080,05) �� / (��) ��µ��.......................................... 31.401.716,58 (7.916.613,84) 27.442.232,02 (3.331.150,42) �� / (��) ��........................................... (��) / �� (�� ) .............. (6.271.990,75) (600.637,72) (3.815.998,62) 6.832.999,85 ��: �� µ�� ............. (8.252.605,25) (6.862.835,97) (5.543.335,94) (5.065.997,97) ��µ�� ....................................................... (2.615.951,50) (3.571.650,30) (2.229.156,57) (2.837.577,78) �� / (��) �� (3.725.011,83) 32.383.264,90 2.508.563,65 �� (�) ........................................................ 49.666.398,60 �� , ��, �� ............................................................ — (7.460,00) (3,63) (7.460,00) (9.507.639,99) (9.459.828,10) (6.536.622,29) �� µ�� (12.198.528,21) 94.695,73 48.553,75 170.650,96 143.986,00 �� µ�� ........ �� ........................................................... 239.802,16 291.451,08 144.066,11 197.245,38 524.287,00 466.896,00 3.098.911,44 481.255,00 ��µ�� ................................................... �� / (��) �� (8.708.199,16) (6.046.203,22) (5.721.595,91) �� (�) ........................................................ (11.339.743,32) ��µ�� µ�� ....................... — 192.485,70 192.485,70 �� / �� ................. 7.709.820,01 66.155.195,28 7.709.820,01 35.093.444,73 �� ........................................................... (35.664.114,03) (50.233.342,00) (25.697.130,03) (25.966.818,15) (8.769,35) (8.447,33) — — ��µ�� µ�� µ�� .............................. (3.543.072,11) (2.747.540,45) (3.543.072,11) (2.747.540,45) ��µ�� ...................................................... �� / (��) �� µ�� (�) ........................................................ (31.506.135,48) 13.358.351,20 (21.530.382,13) 6.571.571,83 �� / (µ��) �� µ�� µ� �� µ� �� (�) + (�) + (�) ............................. 6.820.519,80 925.140,21 4.806.679,55 3.358.539,57 5.037.813,04 4.140.386,43 4.158.429,35 799.889,78 ��µ�� µ� �� µ� �� .. (33.645,13) (27.713,60) — — �� µ�� ......................... 5.037.813,04 8.965.108,90 4.158.429,35 ��µ�� µ� �� µ� �� ...... 11.824.687,71

(�� µ�� )

�� ............................................................................................. �� / (��µ��)................................................................................ �� / (��µ��) �� , ��µ�� µ�� .. �� / (��µ��) �� ............................................................................ �� .................................................................................................... �� / (��µ��) µ�� ............................................................. ��µ�� : �� ........................................................................................... �� µ�� ......................................................................................

�� .�. �� 221209

��

1 Éáí—31 �� 2007 406.504.487,00 40.731.764,09 27.420.644,41 20.371.614,32 (4.269.451,73) 16.102.162,59

�� / (��µ��) µ�� µ�� - �� (�� €) ...............

(962.601,72) (12.059,30) (974.661,02) (0,0354)

15.991.177,95 110.984,64 16.102.162,59 0,5865

�� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ�� .............................................

14.402.161,86

34.875.519,98

�� ............................................................................................. �� / (��µ��)................................................................................ �� / (��µ��) �� , ��µ�� µ�� .. �� / (��µ��) �� ...................................................................... �� .................................................................................................... �� / (��µ��) µ�� ............................................................ ��µ�� : �� ...........................................................................................

1 Éáí—31 �� 2008 257.812.608,11 11.946.947,66 4.226.593,08 2.425.988,95 862.370,17 3.288.359,12

��

1 Éáí—31 �� 2007 293.772.326,89 23.141.727,31 15.616.891,53 11.365.612,97 (3.165.786,54) 8.199.826,43

�� µ�� µ�� - �� (�� €).................................

3.288.359,12 3.288.359,12 0,1208

8.199.826,43 8.199.826,43 0,3007

��µ�� µ��µ� �� µ��-(�� €) .................................................

0,00

0,13

�� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ�� .............................................

8.124.518,73

19.663.631,78

�� :

1.�� µ�� µ� �� µµ��, �� µ�� µ�� µ�� , �� : ��µµ�� µ�� : �µ�� µµ�� T�� .�. 100,00% 100,00% �� 2004-2008 ICME ECAB S.A 98,59% 98,59% �� 2003-2008 LESCO O.O.D 99,15% 0,85% 100,00% �� 2003-2008 GENECOS S.A 60,00% 60,00% �� 2005-2008 LESCO ROMANIA S.A 65,00% 65,00% �� 2003-2008 DE LAIRE LIMITED 100,00% 100,00% �� 2001-2008 �� µ�� : �� .� 29,56% 29,56% �� 2006 - 2008 METAL AGENCIES LTD 33% 33,00% �� METAL GLOBE DOO 30% 30,00% �� 2003-2008 �LECTRIC CABLE AGENCIES 100% 100,00% �� COPERPROM �� 20% 20% 40,00% �� 2003-2008 �.�.� �.� 99,99% 0,01% 100,00% �� 1999-2008 �� µ�� : �� NEXANS–�� – FULGOR–�� 2005 33% 33% �� 2006 - 2008 �� NEXANS & �� – �� 2005 50% 50% �� 2006 - 2008 �� NEXANS & �� – �� 2006 50% 50% �� 2007-2008 �� NEXANS–�� – FULGOR– �� 2007 33% 33% �� 2007-2008 2.�� µ�� µ�� µ� �� µ�� € 13.127.389,59 �� µ�� € 9.899.142,15 �� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��. �� µ�� µ�� . 3. � �� µ�� µ�� 200 �� . � �� µ�� µ�� . 4. �� µ�� µ�� µ�� . 5. � �� µ�� 2006. 6. � �� DELAIRE LIMITED �� 2008 µ� �� µ�� , �� µ�� µ�� µ� �� µ�� . �� µ�� 9 �� µ�� . 7. � ��µ�� µ�� 31 ��µ�� 2008 �� 402 �� µ�� 1.026, �� 31 ��µ�� 2007 �� 375 �� 972 ��. 8. �� µ�� µ�� . 9. �� µ�� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : (�� €) �� µ�� i) �� 51.168.737,50 33.100.505,85 ii) �� 53.303.035,56 38.806.966,43 iii) �� 6.369.753,74 3.978.715,34 iv) �� 10.773.301,50 2.880.553,45 315.790,84 750.644,34 v) �� µ�� µ�� vi) A�� µ�� 0,00 0,00 vii) �� µ�� 0,00 0,00 10.�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� : �� µµ�� µ�� µ�� .� �� 78,72% �� 43,95% �� .�

�� 17/3/2009 � �� .�. �� 067453

1 Éáí—31 �� 2008 358.334.933,07 21.304.051,69 7.256.163,04 (1.761.128,09) 786.467,07 (974.661,02)

� �� 126605

� �� /�� 035000

ymirror

Industr

Κ ΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

Στον κλοιό της κρίσης

Η ελληνική κλωστοϋφαντουργία αποτελεί κλάδο µε έντονα εξαγωγικό χαρακτήρα. Ωστόσο, η ζωτικής σηµασίας εξαγωγική δραστηριότητα δυσχεραίνεται από τον ανταγωνισµό µε προϊόντα που παράγονται σε αναπτυσσόµενες χώρες µε χαµηλό εργατικό κόστος, την αρνητική πορεία της διεθνούς οικονοµίας και την χρηµατοπιστωτική κρίση ενώ αρνητικά επιδρούν οι εξελίξεις στον εγχώριο κλάδο της ένδυσης.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

αγορά παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών υλών αποτελείται από επτά υποκλάδους. Το υψηλότερο µερίδιο, µε κριτήριο την ακαθάριστη αξία παραγωγής, καταλαµβάνει η προπαρασκευή και νηµατοποίηση υφαντικών ινών (26%), ενώ ακολουθούν η κατασκευή άλλων κλωστοϋφαντουργικών ειδών (159%), η κατασκευή πλεκτών ειδών και ειδών πλέξης κροσέ (15%), το φινίρισµα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων (14%), τα υφαντήρια (12%), το φινίρισµα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων (11%) και τέλος η κατασκευή πλεκτών υφασµάτων και υφασµάτων πλέξης κροσέ (7,5%). Το ποσοστό συµµετοχής της ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου στο σύνολο της ελληνικής µεταποίησης προσεγγίζει το 2,7%. Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 214 επιχειρήσεις µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων και απασχολούνται 11.654 άτοµα.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η επιδείνωση των οικονοµικών µεγεθών του κλάδου αντανακλάται στην εξέλιξη του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής ο οποίος κινείται καθοδικά την περίοδο 2000-2008, υποχωρώντας σωρευτικά κατά 59,6%, όταν ο αντίστοιχος δείκτης της βιοµηχανίας µειώθηκε κατά 1,6%. Οι εξελίξεις το 2008 είναι ιδιαιτέρως αρνητικές για τον κλάδο, δεδοµένης της

περαιτέρω συρρίκνωσης της βιοµηχανικής παραγωγής κατά 29% περίπου. Σε επίπεδο τιµών παραγωγού, ο δείκτης του κλάδου κινείται µε βραδύτερους ρυθµούς από το σύνολο της βιοµηχανίας, δείγµα των έντονων ανταγωνιστικών πιέσεων που δέχεται ο κλάδος από οµοειδή εισαγόµενα προϊόντα που ενσωµατώνουν χαµηλό εργατικό κόστος. Παρόµοια είναι η εξέλιξη των δεικτών τιµών παραγωγού της εσωτερικής και της εξωτερικής αγοράς, οι οποίοι παρουσιάζουν το 2008 µικρή άνοδο. Το 2008 οι τιµές κινήθηκαν ανοδικά µε ρυθµό 1,5% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Οι αρνητικές εξελίξεις στην παραγωγική δραστηριότητα του κλάδου αντανακλώνται στην πορεία της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, η οποία σε τρέχουσες τιµές διαµορφώνεται στα 990 εκατ. ευρώ καταγράφοντας άνοδο κατά 8,9% έναντι του προηγούµενου έτους. Εξάλλου, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία παραγωγής του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) υποχώρησε το 2007 τα 422 εκατ. ευρώ από 723 εκατ. το 2000. Ο αριθµός των καταστηµάτων της µεγάλης βιοµηχανίας βαίνει µειούµενος, συµπαρασύροντας και τα µεγέθη της απασχόλησης, των αµοιβών και της αξίας παραγωγής του κλάδου. Αναφορικά µε τις

ακαθάριστες επενδύσεις οι οποίες την περίοδο 2000-2005, µειώθηκαν µε µέσο ρυθµό µεταβολής 23% - εξέλιξη που οφείλεται στην δοµική κρίση που υφίσταται η ελληνική κλωστοϋφαντουργία παρατηρείται σηµαντική αναστροφή το 2006 µε αποτέλεσµα η επενδυτική δαπάνη να είναι σχεδόν υπερδιπλάσια σε σχέση µε το προηγούµενο έτος.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου κλωστοϋφαντουργίας παραµένει ελλειµµατικό καθ’ όλη τη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. Ωστόσο, το 2007 τόσο οι εισαγωγές όσο και οι εξαγωγές παρουσίασαν µικρή άνοδο της τάξεως του 1,3% και 1,4%, αντίστοιχα. Οι εξελίξεις αυτές επηρέασαν τον βαθµό κάλυψης των εισαγωγών και το δείκτη Balassa, οι οποίοι το 2007 παρουσίασαν οριακή βελτίωση σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, παραµένοντας ωστό-



του παθητικού, διαπιστώνεται ότι τα ίδια κεφάλαια συγκρατήθηκαν στα ίδια επίπεδα µε αυτά του 2005, ενώ τα ξένα κεφάλαια αυξάνονται κατά 6,4% έναντι της προηγούµενης χρονιάς. Σηµειώνεται ότι, η αύξηση αυτή οφείλεται αποκλειστικά στην αύξηση των µακροπρόθεσµων υποχρεώσεων των επιχειρήσεων του κλάδου. Οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού διατηρούν για τρίτη

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Περαιτέρω υπο-

συνεχή χρονιά το αρνητικό τους πρόσηµο λόγω των ζηµιών που παρουσιάζει ο κλάδος. Αναφορικά µε τους υπόλοιπους αριθµοδείκτες, ο βαθµός κάλυψης των παγίων αν και παρουσίασε µείωση, παρέµεινε σε υψηλότερα επίπεδα από τον µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας. Από την άλλη πλευρά, η δανειακή πίεση του κλάδου κινήθηκε σε χαµηλά επίπεδα καθ’ όλη την εξεταζόµενη περίοδο, καταγράφοντας οριακά ανοδική πορεία το χρονικό διάστηµα 2005-2006 και λαµβάνοντας την τιµή 0,50 το 2006, που σηµαίνει ότι το 50% των συνολικών κεφαλαίων του κλάδου προέρχεται από πηγές εκτός επιχείρησης (δανεισµός). Ο δείκτης ρευστότητας υποχωρεί οριακά το 2006, λόγω της υψηλότερης αύξησης των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων (6,4%) σε σχέση µε αυτή του κυκλοφορούντος ενεργητικού (0,7%). Τέλος, το µικτό περιθώριο κέρδους παραµένει σταθερό στο 28% το

χώρηση των πωλήσεων παρουσίασε ο κλάδος κλωστοϋφαντουργίας το 2006, µε αποτέλεσµα ο κύκλος εργασιών να διαµορφωθεί στα 1.113 εκατ. ευρώ το 2006 από 1.884 εκατ. ευρώ το 2000 (ΜΕΡΜ: -8,4%). Αρνητικός είναι και ο ρυθµός µεταβολής των µικτών κερδών, ενώ για τρίτη συνεχή χρονιά ο κλάδος παρουσιάζει ζηµιές οι οποίες ωστόσο υποδιπλασιάζονται σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Σε υψηλότερα επίπεδα κινήθηκε το σύνολο του ενεργητικού το 2006, ως αποτέλεσµα της αύξησης των αποθεµάτων. Ακόµη, παρατηρείται ότι το 2006 παρουσιάστηκε αύξηση των καθαρών παγίων, γεγονός που συνδέεται και µε την υιοθέτηση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων από µερίδα των επιχειρήσεων. Απόρροια των εξελίξεων αυτών ήταν ο δείκτης παγιοποίησης να συνεχίσει για δεύτερη συνεχή χρονιά την ανοδική του πορεία. Όσον αφορά στα επιµέρους µεγέθη

2006, εξακολουθώντας να βρίσκεται σε παρόµοια επίπεδα µε το σύνολο της βιοµηχανίας, σε αντίθεση µε το καθαρό περιθώριο κέρδους που παρουσιάζει για τρίτη συνεχή χρονιά αρνητικό πρόσηµο.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η ελληνική κλωστοϋφαντουργία αποτελεί κλάδο µε έντονα εξαγωγικό χαρακτήρα. Η συνεχής άνοδος του ποσοστού απορρόφησης των νηµάτων που παράγονται στη χώρα µας από τη διεθνή αγορά, έχει οδηγήσει τον κλάδο σε εξάρτηση της πορείας του πρωτίστως από τις εξαγωγικές του επιδόσεις. Ωστόσο, η ζωτικής σηµασίας εξαγωγική δραστηριότητα δυσχεραίνεται από τον ανταγωνισµό µε προϊόντα που παράγονται σε αναπτυσσόµενες χώρες µε χαµηλό εργατικό κόστος, τις εξελίξεις στον εγχώριο κλάδο ένδυσης και την αρνητική πορεία της διεθνούς οικονοµίας. Αποτέλεσµα των εξελίξεων αυτών είναι η σηµαντική πτώση του όγκου βιοµηχανικής παραγωγής το πρώτο δίµηνο του 2009 σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας, κατά 23%. Σηµαντικά προβλήµατα έχουν εµφανιστεί και στη λειτουργία των επιχειρήσεων, ως απόρροια της στασιµότητας κατακύρωσης των διαγωνισµών από δηµόσιους φορείς και τη γενικότερη αναβλητικότητα στην υλοποίηση των εξαγγελιών στήριξης του κλάδου από την πλευρά της πολιτείας. Σε διεθνές επίπεδο, η κρατούσα αρνητική οικονοµική συγκυρία για τον κλάδο ενισχύεται από την επιθετική πολιτική που ασκεί ξανά η Κίνα από 1/1/2008 (αµέσως µετά την λήξη της συµφωνίας για επιβολή ποσοστώσεων που είχε συνάψει µε την Ευρωπαϊκή Ένωση) αυξάνοντας τις επιδοτήσεις των εξαγωγών της και ασκώντας ουσιαστικά αθέµιτο ανταγωνισµό που εµπίπτει στους κανόνες επιβολής µέτρων “anti dumping” σύµφωνα µε πρόσφατες ανακοινώσεις της Euratex. Στο εσωτερικό πεδίο, η έντονη στασιµότητα που σηµειώνεται στην κατακύρωση διαγωνισµών κρατικών προµηθειών στις κλωστοϋφαντουργίες, λειτουργεί ως πρόσκοµµα στην οµαλή λειτουργία τους. Στις επιπτώσεις αυτής της στασιµότητας περιλαµβάνεται η καθυστέρηση στην πληρωµή οριστικά παραληφθέντων υλικών η οποία έχει αλυσιδωτές συνέπειες και στις υπόλοιπες διαδικασίες που µεσολαβούν από την παραλαβή των υλικών µέχρι και την πληρωµή τους. Οι πρώτες συνέπειες της επιβράδυνσης στην παροχή τραπεζικών πιστώσεων ως επακόλουθο της διε-

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

σο σε επίπεδο που καταδεικνύει το χαµηλό επίπεδο ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Ο δείκτης Balassa εξακολουθεί να παραµένει σε αρκετά υψηλότερο (κατά 18 µονάδες) επίπεδο από το αντίστοιχο µέγεθος του συνόλου της βιοµηχανίας, υποδηλώνοντας ότι παρά τις αρνητικές εξελίξεις, ο κλάδος παραµένει περισσότερο ανταγωνιστικός σε σχέση µε άλλους κλάδους της ελληνικής µεταποίησης.

ymirror

Industr

Κ ΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

της Ε.Ε. για τον περιορισµό του ανταγωνισµού από αυτές τις χώρες δεν επαρκούν για να λύσουν τα προβλήµατα του κλάδου, απαιτείται η υλοποίηση ριζικών προσαρµογών. Συγκεκριµένα, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στον εκσυγχρονισµό του παραγωγικού εξοπλισµού που θα οδηγήσει σε βελτίωση της ποιότητας, αύξηση της παραγωγικότητας και µείωση του κόστους εργασίας. Όσες από τις εγχώριες βιοµηχανίες του κλάδου επενδύουν και καινοτοµούν, κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση για να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισµό των αναπτυσσόµενων χωρών. Αν προστεθεί σε αυτό η ποιοτική υπεροχή των ελληνικών προϊόντων, η ευελιξία παραγωγής, η συνέπεια στο service και η στενή συνεργασία για ανάπτυξη νέων προϊόντων µε τους µεγάλους Ευρωπαίους πελάτες, η ελληνική κλωστοϋφαντουργία είναι ικανή να επιβιώσει και να εξελι-

θνούς αστάθειας στο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα έγιναν ήδη αισθητές στις κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις, καθώς παρατηρείται διστακτικότητα από την πλευρά των τραπεζικών ιδρυµάτων για ανανέωση των πιστωτικών τους γραµµών µε τους όρους και τις προϋποθέσεις που ίσχυαν πριν από την κρίση, λόγω του ότι ο κλάδος τείνει να καταταχθεί σε εκείνους µε «χαµηλό πιστοδοτικό ενδιαφέρον». Καίριο ζήτηµα προς επίλυση αποτελεί και η µείωση των ηµερών εργασίας καθώς και η πληρωµή των αντίστοιχων ηµεροµισθίων. Δεδοµένης της εξωστρέφειας των ελληνικών κλωστοϋφαντουργιών, και καθώς δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστούν χώρες µε φθηνό εργατικό δυναµικό, ενώ τα µέτρα

χθεί. Οι κλωστοϋφαντουργοί αντιλαµβάνονται τις ανάγκες του κλάδου, καθώς σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα βιοµηχανικών επενδύσεων του ΙΟΒΕ, οι επενδύσεις τους στρέφονται κυρίως στην αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων, ενώ η ζήτηση για τα προϊόντα, η κερδοφορία και οι τεχνολογικές εξελίξεις αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου. Ωστόσο, οι σφικτές πιστωτικές συνθήκες και η εξαιρετικά δυσµενής οικονοµική συγκυρία είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσουν την επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου, οδηγώντας σε αναβολή αναγκαίων επενδυτικών προγραµµάτων, γεγονός που συνεπάγεται περαιτέρω πιέσεις και καθιστά δύσκολη την επιβίωση αρκετών επιχειρήσεων του κλάδου. ��µ��

�� (�� . ��) ��

��

�� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

427

836,6

88,1

1.071,3

357,9

1.996,0

919,6

1.076,4

951,5

1998

411

859,4

98,8

1.110,7

370,1

2.068,8

954,2

1.114,6

984,9

1999

386

1.046,3

102,3

1.202,9

367,1

2.351,5

1.198,4

1.153,1

1.030,1 1.228,8

2000

444

1.520,6

140,4

1.501,1

525,1

3.162,1

1.738,4

1.423,6

2001

371

1.393,4

83,4

1.206,5

451,5

2.683,3

1.544,5

1.138,8

935,4

2002

378

1.275,5

98,5

1.220,3

454,3

2.594,2

1.399,0

1.195,2

971,6 1.033,1

2003

371

1.200,0

102,5

1.262,1

437,4

2.564,6

1.344,4

1.220,2

2004

344

1.141,5

81,0

1.101,5

400,6

2.324,0

1.292,3

1.031,7

859,6

2005

328

1.224,1

76,9

1.028,0

359,2

2.329,0

1.193,0

1.136,0

779,8

306

1.292,2

75,5

1.035,1

395,3

2.402,8

1.193,8

1.209,0

789,7

-6,0%

-2,7%

-9,8%

-6,0%

-4,6%

-4,5%

-6,1%

-2,7%

-7,1%

��

0,75

2006 ME�� 2006/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

100

��

�� H� ��

��

1997

343,6

309,0

34,6

3,8%

1,10

1,7%

0,54

0,42

1998

416,8

349,3

67,4

7,1%

1,11

3,3%

0,54

0,42

0,75

1999

473,4

397,7

75,7

6,3%

1,15

3,2%

0,49

0,44

0,81 0,79

2000

1.883,9

354,9

496,1

119,2

6,9%

1,14

3,8%

0,45

0,48

2001

1.466,3

435,8

397,6

38,3

2,5%

1,11

1,4%

0,42

0,52

0,81

2002

1.490,7

420,1

409,7

10,4

0,7%

1,10

0,4%

0,46

0,49

0,79

2003

1.488,0

404,0

380,4

23,6

1,8%

1,12

0,9%

0,48

0,47

0,80

2004

1.306,6

337,1

357,1

-20,0

-1,5%

1,13

-0,9%

0,44

0,49

0,82

2005

1.139,9

317,9

362,6

-44,7

-3,7%

0,97

-1,9%

0,49

0,53

0,86

2006

1.112,5

311,3

330,0

-18,7

-1,6%

0,92

-0,8%

0,50

0,54

0,81

-8,4%

-2,2%

-6,6%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ�� 2007, /�� - � �� µ��2009, �� 2007, �� ΙΟΒΕ �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ επεξεργασία στοιχείων

 15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007

2006

�� 2007

2006

�� /��µ�� /��µ�� 2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

2006

�� .�.

129.684

129.063

67.430

69.781

22.042

16.585

32.166

31.487

75.476

80.991

-5.567

138

75.510

�� .�.

292.076

304.563

222.053

239.819

139.394

125.669

146.840

145.168

5.842

33.726

-40.031

-46.139

74.679

69.716 54.259

�� .�.�.�.

104.946

118.338

66.635

66.180

30.852

38.125

12.875

13.472

61.219

66.741

-5.997

-1.156

59.262

64.282

�� . �� .�.�.�.

33.147

39.740

14.570

15.629

18.387

23.609

628

14.132

15.503

-1.490

1.687

39.899

55.365

�� .�.

50.443

51.901

30.185

30.630

10.830

11.071

9.505

11.068

30.108

29.762

569

1.583

34.386

32.533

�� .�.

23.786

21.519

5.724

6.256

19.204

17.323

4.582

4.196

386

812

33.312

19.585

�� .�.

52.271

55.449

35.092

37.112

4.820

13.525

25.034

16.405

22.417

25.519

-3.102

-3.570

23.213

26.413

�� . �. �.�.

103.589

101.407

53.233

70.948

25.842

24.381

11.484

11.472

66.263

65.554

1.262

347

22.108

28.024

��-�� .�.�.�.

31.552

35.979

3.366

3.424

2.612

29.271

26.574

3.550

2.366

3.158

-797

627

19.634

31.874

�� .�.

28.030

23.660

16.263

16.333

6.392

9.005

15.035

7.461

6.603

7.194

-969

-352

18.383

15.607

�� .�.

25.666

24.314

12.719

10.612

4.153

3.723

21.513

20.591

2.730

2.606

16.188

15.686

�� .�.

57.771

59.488

45.844

44.188

10.808

15.456

14.383

11.571

32.580

32.461

-1.522

15.731

17.915

�� .�.�.�.

12.765

15.430

2.852

2.751

3.651

6.411

9.112

9.017

621

212

15.554

9.973

�� .�.

20.315

21.217

7.027

8.690

4.245

3.425

8.688

8.707

7.382

9.085

-1.185

-1.187

15.027

14.910

�� .�.�.�.

26.669

35.681

1.973

2.003

19.208

28.668

7.461

7.013

447

711

14.845

14.545

��

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

1997

430

20.775

217,3

0,010

1.233,8

516,2

41,8%

1.034,1

89,0

1998

423

20.322

223,6

0,011

1.292,6

528,8

40,9%

1.088,3

157,5

1999

375

17.756

215,4

0,012

1.213,8

522,2

43,0%

1.012,0

144,3

2000

368

17.503

221,3

0,013

1.335,7

576,8

43,2%

1.094,9

191,2

2001

276

16.646

215,0

0,013

1.341,3

547,0

40,8%

1.078,0

138,0

2002

272

16.869

233,3

0,014

1.347,9

563,0

41,8%

1.101,7

90,6

2003

268

15.583

227,6

0,015

1.248,7

514,7

41,2%

1.034,1

101,3

2004

233

13.988

218,5

0,016

1.118,4

443,7

39,7%

937,4

53,0

2005

201

11.531

190,2

0,016

909,1

379,8

41,8%

760,7

43,8

214

11.654

206,0

0,018

990,4

386,4

39,0%

772,6

84,9

-8,6%

-6,6%

2,3%

-1,2%

5,7%

-4,9%

-6,5%

-1,7%

-5,6%

-12,7%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2006 ME�� 2006/2000

��. ��

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

97,6

97,2

98,2

550,7

1.039,3

-488,6

1.590

53,0%

-30,7%

1999

96,1

97,4

93,9

497,4

1.018,8

-521,4

1.516

48,8%

-34,4%

2000

100,0

549,1

1.100,2

-551,1

1.649

49,9%

-33,4%

2001

92,6

102,5

101,4

104,3

584,8

1.103,1

-518,3

1.688

53,0%

-30,7%

2002

90,2

102,1

100,4

104,9

563,1

950,4

-387,4

1.513

59,2%

-25,6%

2003

87,2

102,9

101,5

105,0

523,2

834,2

-311,0

1.357

62,7%

-22,9% -18,8%

2004

78,1

105,3

104,2

106,8

551,8

807,0

-255,3

1.359

68,4%

2005

64,2

103,3

102,7

104,1

600,0

1.008,7

-408,7

1.609

59,5%

-25,4%

2006

55,6

104,9

104,5

105,5

565,4

1.143

1.709

49,4%

-33,8% -33,2%

Page -578,1

2007

57,2

105,9

106,0

105,7

603,8

1.203,5

-599,7

1.807,2

50,2%

2008

40,5

107,5

107,4

107,6

-10,7%

0,9%

1,4%

1,3%

1,2%

1,3%

0,1%

-0,1%

�� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2007/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� µ�� (2000=100)

101

Page 1

��.�.�.�.: 6053/06/�/86/105 �� : �.�� 2-4, �� 11527 �� 1 �� 2008 �� 31 ��µ�� 2008 (��µ��µ�� .2190 �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ�, �� ) �� ,�� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� . �� BIOXA��. ��µ� ��µ�� µ� �� , �� ,�� µ�� µ��:�� - �� µ��, �� - �� µ� �� µ��, �� - �� µ��, �� - �� µ� �� µ��, �� - �� µ� �� µ��, ��µ�� - µ� �� µ��, �� - µ� �� µ��, George Rosenfeld - µ� �� µ��, Jean Pierre de Launoit µ� �� µ��. ��µ�� - ��µ��: �� , �� µ�� µ��µ�� µ�� : 30 �� 2009 �� : �� ( �.�. �� 12701 ) �� : KPMG �� .� �� : �� µ�� µ� �� : www.viohalco.gr

�� (�� µ�� . ��)

�� (�� µ�� . ��) �� µ��µ�� µ�� .................. �� ........................................................ �� .................................................. �� µ� �� .................... ��µ�� ........................................................................ �� ...................................................... �� ......................... �� µ� �� ................................................. �� ............................................................ �� ........................................... �� (�) .................... ��µ�� (�) ................................................ �� (�)=(�)+(�) ................................... ��µ�� ............................. �� / �� µ��µ�� .............. ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) ................................................... �� (�) + (�)

�� 31 Äåê 2007 31 �� 2008

1.853.123 91.744 6.183 60.519 856.329 468.677 536.532 — 3.873.106

1.803.189 53.461 4.107 58.193 976.043 499.246 616.260 3.919 4.014.417

210 128.605 — 730.085 — 11 118.796 — 977.707

251 120.954 — 687.380 — 230 163.157 — 971.971

59.842 1.108.507 1.168.349 600.306 1.768.655 681.559 211.201 671.772 539.918 2.104.450 3.873.106

59.842 1.168.628 1.228.470 747.066 1.975.536 843.867 262.055 553.170 379.788 2.038.880 4.014.417

59.842 892.865 952.707 — 952.707 — 17.091 — 7.909 25.000 977.707

59.842 888.487 948.329 — 948.329 — 19.032 — 4.610 23.642 971.971

�� (�� µ�� . ��) �� (1/1/2008 �� 1/1/2007 ��)..................................... ��/(��µ��) �� µ�� ...........................

�� 1 ��-31 �� 2008 1 ��-31 Äåê 2007

��µ�� .................................................. �� µµ�� .. ��µ�� µ��µ�� ................................................... �� µ� ��µ�� ' �� (31/12/2008 �� 31/12/2007 ��) .............................

�� 1 ��-31 �� 2008 1 ��-31 Äåê 2007

1.975.536 (27.622) 1.947.914 (11.895) (87.637) (44.020) (35.707)

1.776.941 161.942 1.938.883 (6.655) 103.739 (35.550) (24.880)

948.329 32.076 980.405 — — (24.934) (2.764)

892.678 71.487 964.165 — — (15.958) 122

1.768.655

1.975.536

952.707

948.329

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� µ�� . ��) - �µµ�� µ��

102

�� 1 ��-31 �� 2008 1 ��-31 �� 2007 �� µ�� .................................................. (34.582) 209.950 �� / µ�� µ�� : �� µ��, �� ...................................................... 133.289 126.565 ��µ�� (��,�� ,��,��µ��) �� ............................................... (14.762) (28.789) �� ..................................... 100.316 79.441 4.329 — ��µ�� µ�� µ�� µ�� ................................................... 157.187 — (3.874) (132) �� µ�� .................................. �� µ��........................................................... (12.723) 31.882 ��/µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : M�� / (��) ��µ��.......................................... (34.782) (147.672) M�� / (��) ��.......................................... 58.331 (16.218) (M��) / �� (�� ) .............. 93.046 15.496 (4.279) (7.263) �� / (µ��) �� .......................................... ��: �� ........... (106.864) (91.566) (59.426) (31.980) ��µ�� ....................................................... �� / (��) �� 112.268 302.651 �� (�) ....................................................... �� ,��,�� ........................................................... (88.923) 101.640 �� µ�� ...................................................... (241.420) (215.615) 5.860 3.763 �� µ�� ........ �� ........................................................... 13.268 16.153 �� & �� .......................... — — �� ................................................. 126 1.663 132 1.484 ��µ�� .................................................... �� / (��) �� (92.264) (309.605) �� (�) ............................................................ ��µ�� / �� ................. 881.892 528.578 �� .......................................................... (917.768) (417.629) (76) (2.135) �� µ�� µ��..... (44.020) (36.922) ��µ�� ...................................................... �� / (��) �� µ�� 71.893 (79.972) �� (�) ........................................................ �� (µ��) / �� µ�� µ� �� µ� �� (�)+(�)+(�) .................................... (86.927) 91.897 233.709 325.606 ��µ�� µ� �� µ� �� .... ��µ�� µ� �� µ� �� ........ 238.679 325.606

�� 1 ��-31 �� 2008 1 ��-31 �� 2007

33.202

73.123

986

434

(32.899) — 1.101 — — —

(74.507) — — — — —

— (2.684) 2.384 —

— 58 (2.937) 1

— (1.662)

— (1.763)

428

(5.591)

(45.605)

77.469

(12.309) 2.613 5.291 — — 27.255

(13.491) 88 5.822 (210) — 24.905

(22.756)

94.583

— — — (24.934)

— — — (15.958)

(24.934)

(15.958)

(47.263) 159.253 111.990

73.034 86.218 159.253

�� 1 É��—31 �� 2008 1 É��—31 �� 2007 1 É��—31 �� 2008 1 É��—31 �� 2007 �� ............................................................ 3.763.456 3.683.329 6 29 �� ................................................................... 317.397 501.777 5 11 �� , ��µ��, �� 182.527 393.521 1.642 42.830 ��µ�� ................................... �� , ��µ�� 49.238 266.956 656 42.396 ��µ�� .............................................................. (34.582) 209.950 33.202 73.123 �� / (��µ��) �� ......................................... (1.636) (1.126) (48.008) 6.960 �� µ��............................................................ �� / (��µ��) µ�� ............................... (27.622) 161.942 32.076 71.487

��µ�� : �� ............................................................ �� ........................................................

�� µ�� µ�� - �� µ��µ�� (�� €) .............................................................. ��µ�� µ��µ� �� µ�� (�� €).....................

(11.307) (16.316) (27.622)

83.958 77.984 161.942

32.076 — 32.076

71.487 — 71.487

-0,0569

0,4226

0,1608 0,0600

0,3584 0,1250

�� : 1. �� µ�� µ�� µ�� € 157,2 ��. �� µ��,�� µ� �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��. �� µ�� µ��. � �� µ�� µ�� 13 �� µ�� 2. �� µ�� µ�� . �� µ�� € 132,1 ��. 3. �� µ��µ�� µ�� µ�� € 16,3 ��. �� µ�� µ�� . 4. ��µ�� µ�� µ�� 31.12.2008 8.727 ��µ� .(31.12.2007: 8.667) 5. �� µ�� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : �� (�� €) �� i) �� 23.890 1.966 ii) �� 7.459 160 iii) �� 16.224 736 iv) �� 2.655 2.602 12.297 1.165 v) �� µ�� µ�� vi) �� µ�� 0 0 vii) �� µ�� 0 0

6. � �� µ�� µ�� ( �� € ) : �� 1 �� - 31 �� 2007 1 �� - 31 �� 2008 1 �� - 31 �� 2007 1 �� - 31 �� 2008 �� µ�� (28.641) (39.948) (2.577) (1.869) 233 1.451 (8.060) ��µ�� 35.601 6.960 (48.008) (1.126) (1.636)

7. �� µ�� µ�� µ�� € -43.205.772 ��µ�� µ�� µ�� € -11.895.174 �� µ�� µ��µ�� µ�� € -5.768.809 �� µ�� µ�� µ��µ�� € 13.267.822 8. �� µ 794.390 �� € 8.005.437 �� µ�� µ��. 9. � �µ�� µ�� € 9,1 �� ,�� € 2,2 �� € 4,6 ��. � �� µ�� . 10. �� µ��, ��,�� µµ��,�� µ�� ,�� µ�� µ�� µ�� 11 �� µ�� . 11. � �� µ�� 2007. �� µ�� 11 �� µ�� µ��. 12. �� µ�� µ� �� µ�� µµ�� 70% � �� TECHOR AE. B�. ��µ�� 11 �� µ�� . 13. �� 1 �� 2008, �� Foil �� 99,99% �� . ��µ�� µ� �� . 2166/93. 14. �� µ�� µ�� µ�� (�� µ. 39 �� µ�� ).

� �� IOIKHT�� . �� . �050486

��, 30 �� 2009 � �� . �� . ��343787

� �� /�� . �� . �259513

ymirror

Industr

ΕΝΔΥΣΗ

Κατάσταση πολιορκίας Σηµαντικά προβλήµατα ανταγωνιστικότητας αντιµετωπίζει ο κλάδος ένδυσης, ακολουθώντας την τάση που καταγράφεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές, καθώς η έντονη εισαγωγική διείσδυση έχει επηρεάσει αρνητικά τα τελευταία χρόνια την εγχώρια παραγωγή. Αν και ο Έλληνας καταναλωτής, παρά τις οικονοµικές του δυσκολίες, παραµένει καλός πελάτης των ειδών ένδυσης, η επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας θα δηµιουργήσει πρόσθετες πιέσεις στον κλάδο.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

αγορά της ένδυσης και των γουναρικών περιλαµβάνει επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή δερµάτινων ενδυµάτων, την κατασκευή άλλων ενδυµάτων και συναφών εξαρτηµάτων και την κατεργασία και βαφή γουναρικών. Στον κλάδο, στον οποίο δραστηριοποιούνται 291 επιχειρήσεις (µε απασχόληση άνω των 10 ατόµων) και απασχολούνται 10.887 άτοµα, συγκεντρώνεται το 5,1% της απασχόλησης και, το 2,4% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής και των πωλήσεων της συνολικής µεταποίησης.

104

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η έντονη υποχώρηση του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2006 αντιστράφηκε το 2007, όταν ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής κατέγραψε αξιοσηµείωτη άνοδο κατά 13%. Η θετική αυτή εξέλιξη όµως δεν είχε ανάλογη συνέχεια, καθώς το 2008 ο όγκος της βιοµηχανικής παραγωγής µειώθηκε κατά 11% περίπου σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Η συγκρατηµένη αύξηση των τιµών παραγωγού στον κλάδο κατά 1,6% την περίοδο 2000-2008, δείγµα του έντονου ανταγωνισµού και των προσπαθειών ελέγχου του κόστους από την πλευρά των επιχειρήσεων, δεν φαίνεται να απέτρεψε τη δραστική µείωση της εγχώριας πα-



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ανταγωνιστικότητα του κλάδου εµφανίζει έντονη επιδείνωση το 2007, καθώς το εµπορικό έλλειµµα σηµειώνει σηµαντική διεύρυνση σε 832,7 εκατ. ευρώ από 319,4 εκατ. ευρώ το 2006. Η διόγκωση του εµπορικού ελλείµµατος προέρχεται τόσο από τη µείωση των εξαγωγών όσο και από τη σηµαντική αύξηση των εισαγωγών που

καταγράφονται το 2007. Οι δυσµενείς αυτές εξελίξεις, η ένταση των οποίων εντείνεται, ξεκίνησαν το 2005, όταν καταργήθηκαν οι ποσοστώσεις στις εισαγωγές ειδών κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης από τρίτες χώρες µε κατεύθυνση την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αρνητική εικόνα της ανταγωνιστικής θέσης του κλάδου στις διεθνείς αγορές επιβεβαιώνεται και από τους σχετικούς δείκτες εξωτερικού εµπορίου. Τόσο, ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών όσο και ο δείκτης Balassa καταγράφουν το 2007 τις χαµηλότερες τιµές από τα µέσα της προηγούµενης δεκαετίας. Ωστόσο, αξίζει να σηµειωθεί ότι ακόµα και µετά από αυτές τις εξελίξεις, οι δείκτες εξωτερικού εµπορίου βρίσκονται σε καλύτερο επίπεδο από τους αντίστοιχους της ελληνικής µεταποίησης.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Μικτές είναι οι τάσεις που εµφανίζουν το 2006 τα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη των 221 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της ένδυσης και των γουναρικών. Ενώ οι πωλήσεις µειώνονται το 2006 κατά 1,1% σε σχέση µε το 2005, τόσο το µικτό όσο και το καθαρό περιθώριο κέρδους αυξάνονται. Συγχρόνως, διαπιστώνεται ότι το µικτό περιθώριο

κών µεταβολών στο κυκλοφορούν ενεργητικό και στις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις. Τέλος, ο βαθµός κάλυψης παγίων στον κλάδο είναι υψηλότερος από εκείνο του συνόλου της εγχώριας µεταποίησης, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα πάγια στοιχεία των επιχειρήσεων του κλάδου χρηµατοδοτούνται κατά µεγαλύτερο ποσοστό από τα ίδια κεφάλαια σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Περαιτέρω συρρίκνωση του όγκου της βιοµηχανικής παραγωγής και διατήρηση του αρνητικού κλίµατος παρατηρείται στις αρχές του 2009 στον κλάδο της ένδυσης, τάση που καταγράφεται επίσης και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η οποία σε σηµαντικό βαθµό θα διατηρηθεί σε χαµηλά επίπεδα εξαιτίας της οικονοµικής επιδείνωσης και της αβεβαιότητας που αυτή επισύρει. Χρονικό ορόσηµο για τον κλάδο αποτελεί η κατάργηση των ποσοτικών ποσοστώσεων των εισαγωγών από πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Ιανουαρίου του 2005, στο πλαίσιο συµφωνίας του Παγκόσµιου Οργανισµού Εµπορίου για την κλωστοϋφαντουργία και την ένδυση [World Trade Organization (WTO) Agreement on Textiles and

Η πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου είναι µικροµεσαίες και οι περισσότερες έρχονται αντιµέτωπες µε την πρόκληση πρόσβασης σε πηγές χρηµατοδότησης, σε περίπτωση που ενδιαφέρονται να καινοτοµήσουν.

κέρδους στην ένδυση είναι υψηλότερο από εκείνο της µεταποίησης (33,5% έναντι του 26,8%), ενώ το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου λίγο χαµηλότερο (4,1% έναντι του 4,6%). Το καθαρά πάγια το 2006 εµφανίζονται υψηλότερα από εκείνα του 2005, επηρεάζοντας και την τελική εξέλιξη του συνόλου του ενεργητικού. Η αύξηση των καθαρών κερδών έχει ως αποτέλεσµα τη βελτίωση της αποδοτικότητας του ενεργητικού, ενώ η οριακή συγκράτηση των υποχρεώσεων το 2006 οδηγεί σε στασιµότητα της δανειακής πίεσης των επιχειρήσεων σε σχέση µε το 2005. Συγχρόνως, η ρευστότητα του κλάδου, αν και χαµηλότερη από την αντίστοιχη του συνόλου της βιοµηχανίας, εµφανίζεται βελτιωµένη το 2006, αποτέλεσµα των ευνοϊ-

Clothing (ATC)]. Έκτοτε, ο κλάδος της ένδυσης τόσο σε εγχώριο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο υφίσταται σηµαντική πίεση από τη διεύρυνση της εισαγωγικής διείσδυσης και τη µείωση της ανταγωνιστικής του θέσης στις διεθνείς αγορές. Προσωρινό «ανάχωµα» στην αύξηση της εισαγωγικής δραστηριότητας αποτέλεσε η Σινο-Ευρωπαϊκή Συµφωνία το 2005 που προέβλεπε την επιβολή ορίων στην αύξηση των εισαγωγών ειδών ένδυσης στην ΕΕ από την Κίνα για δέκα κατηγορίες προϊόντων ένδυσης και κλωστοϋφαντουργίας έως το τέλος του 2007. Επιπρόσθετα, προκειµένου να αντιµετωπιστούν τα προβλήµατα ανταγωνιστικότητας που παρουσιάζει ο κλάδος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τον Απρίλιο του 2007 ανακοίνωση σχετικά µε ένα

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ραγωγής, η οποία υποκαθίσταται µε ταχείς ρυθµούς από τις εισαγωγές. Σε αντίθεση µε το γενικό κλίµα έντονων αυξήσεων των τιµών παραγωγού στη βιοµηχανία, οι τιµές χονδρικής του κλάδου το 2008 ανήλθαν οριακά, κατά 0,7%. Ο αριθµός των καταστηµάτων παραγωγής ενδυµάτων και γουναρικών µε απασχόληση άνω των 10 ατόµων ο οποίος από το 2000 έως το 2005 υποχωρούσε µε ρυθµό 12,8% ετησίως, εµφανίζει άνοδο το 2006 (12% σε σχέση µε το 2005) επηρεάζοντας ανάλογα τον αριθµό των απασχολούµενων όπου η µέση ετήσια πτώση την περίοδο 2000-2006 προσεγγίζει το 8,4%. Στο σύνολο των αµοιβών, για την ίδια περίοδο ο µέσος ετήσιος ρυθµός µεταβολής διαµορφώνεται στο -3,1%, αν και το 2006 καταγράφεται σηµαντική αύξηση ως προς το 2005. Συγχρόνως, η µέση αµοιβή στον κλάδο διατηρείται σε χαµηλό επίπεδο, στα 2/3 περίπου της µέσης αµοιβής του συνόλου της µεταποίησης, η ακαθάριστη αξία παραγωγής του κλάδου υποχωρεί, ενώ ανάλογη πορεία ακολουθεί και η προστιθέµενη αξία παραγωγής. Εξάλλου, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) υποχώρησε το 2007 στα 880 εκατ. από 971 εκατ. το 2000. Ωστόσο, είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2004 και έπειτα σηµειώνει δραµατική υποχώρηση. Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου (λόγος προστιθέµενης αξίας ως προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής), ο οποίος κατέγραψε άνοδο µόνο το 2005 ύστερα από την έντονη υποχώρησή του τα προηγούµενα έτη, υποχωρεί στο 36,6% εξακολουθώντας όµως να βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο από το σύνολο της µεταποίησης. Τέλος, οι ακαθάριστες επενδύσεις του κλάδου ανακάµπτουν το 2006 σηµειώνοντας άνοδο κατά 45,2% σε σχέση µε το 2005 έπειτα από περίοδο υποχώρησης, η οποία αντανακλά τη φθίνουσα πορεία στην οποία έχει εισέλθει ο κλάδος τα τελευταία χρόνια.

105

ymirror

Industr

ΕΝΔΥΣΗ

γικής διαδικασίας αποτελούν χαρακτηριστικά των παραγωγικών µονάδων του κλάδου της ένδυσης. Οι καινοτοµίες και οι τάσεις της µόδας έχουν δηµιουργήσει µια ευρεία ποικιλία ειδών ένδυσης. Οι επιχειρήσεις προκειµένου να είναι βιώσιµες καλούνται να προσαρµόζονται στις επιταγές των αλλαγών αυτών. Ωστόσο, η πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου είναι µικροµεσαίες και οι περισσότεροι παραγωγοί έρχονται αντιµέτωποι µε την πρόκληση πρόσβασης σε πηγές χρηµατοδότησης, σε περίπτωση που ενδιαφέρονται να καινοτοµήσουν. Αυτό αποδεικνύεται και από την υποχώρηση της επενδυτικής δραστηριότητας του κλάδου το 2008 σε σχέση µε το προηγούµενο έτος που καταγράφεται στην τελευταία έρευνα επενδύσεων στη βιοµηχανία του ΙΟΒΕ. Οι επιχειρήσεις δίνουν περισσότερο έµφαση σε επενδύσεις που αφορούν την αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και τη διεύρυνση παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων το 2008,

γενικότερο πλαίσιο στρατηγικής ενθάρρυνσης των εξαγωγών και περιορισµού των εµποδίων του διασυνοριακού εµπορίου (Global Europe: A Stronger Partnership to Deliver Market Access). Η ελκυστικότητα της εγχώριας αγοράς ένδυσης είναι έντονη για τους ξένους οίκους, καθώς οι Έλληνες καταναλωτές, παρά τον περιορισµό της αγοραστικής δύναµης του διαθέσιµου εισοδήµατός τους, διατηρούν υψηλές τις δαπάνες τους σε είδη ένδυσης. Ωστόσο, η επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας εκτιµάται ότι θα δηµιουργήσει επιπρόσθετες πιέσεις στον κλάδο. Ισχυρός ανταγωνιστής των εγχώριων παραγόµενων ειδών ένδυσης είναι το εισαγόµενο φθηνό και επώνυµο προϊόν. Ο σχεδιασµός, η βελτίωση και η ανάπτυξη της τεχνολογίας και οι αλλαγές της παραγω-

υιοθετώντας εν µέρει διαφορετικό επενδυτικό προσανατολισµό από εκείνο του προηγούµενου έτους. Η ζήτηση για τα προϊόντα των επιχειρήσεων, η κερδοφορία του κλάδου, καθώς και οι τεχνολογικές εξελίξεις και τα κίνητρα για επενδύσεις αποτελούν τους σηµαντικότερους προσδιοριστικούς παράγοντες της επενδυτικής δραστηριότητας το 2008. Αξίζει, τέλος, να σηµειωθεί ότι στην εγχώρια αγορά υπάρχουν µεγάλες εδραιωµένες επιχειρήσεις µε έντονη επιχειρηµατική δραστηριότητα εντός και εκτός ελληνικών συνόρων. Η αναγνωρισιµότητα του εµπορικού σήµατος είναι αρκετά έντονη στα είδη ένδυσης και σηµαντική για την εδραίωση µιας επιχείρησης στον κλάδο. Προκειµένου, µάλιστα να διευρυνθεί η προστασία κατοχύρωσης των δικαιωµάτων, τον Μάιο του 2007 οι υπουργοί της ΕΕ αποφάσισαν να µειώσουν σηµαντικά τα τέλη κατοχύρωσης των εµπορικών σηµάτων και σχεδίων, για τη χαµηλότερη οικο��µ�� νοµική επιβάρυνση των επιχειρήσεων του κλάδου.

�� (�� . ��) ��

��

�� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

496

314,2

76,0

618,8

281,4

1.009,0

394,3

614,6

553,3

1998

464

351,4

85,1

655,7

297,0

1.092,2

429,8

662,4

594,6

1999

464

368,6

104,4

722,0

289,6

1.195,0

481,6

713,4

640,6

2000

329

336,8

80,7

603,9

255,9

1.021,3

445,4

575,9

504,5

2001

289

339,1

68,5

655,8

282,3

1.063,4

439,3

624,1

541,4

2002

282

312,9

73,6

682,9

288,0

1.069,4

420,4

648,9

563,2

2003

281

313,5

79,1

717,0

297,8

1.109,6

416,1

693,6

613,5

2004

269

332,5

67,0

758,6

310,6

1.158,2

448,9

709,3

621,0

2005

247

322,3

59,7

609,1

252,4

991,2

368,7

622,5

538,4

2006

221

283,9

61,6

639,5

250,5

985,0

364,9

620,2

510,7

-6,4%

-2,8%

-4,4%

1,0%

-0,4%

-0,6%

-3,3%

1,2%

0,2%

��

�� H� ��

��

ME�� 2006/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

106

��

1997

259,9

231,0

28,9

7,3%

1,26

2,9%

0,61

0,31

0,61

1998

309,3

277,9

31,4

7,3%

1,22

2,9%

0,61

0,32

0,60

1999

335,8

285,2

50,5

10,5%

1,31

4,2%

0,60

0,31

0,67

2000

947,8

208,6

238,3

39,2

8,8%

1,32

3,8%

0,56

0,33

0,69

2001

975,8

283,3

248,4

34,9

7,9%

1,30

3,3%

0,59

0,32

0,69

2002

954,8

292,7

261,1

31,5

7,5%

1,34

2,9%

0,61

0,29

0,70

2003

983,6

293,4

261,1

32,3

7,8%

1,33

2,9%

0,63

0,28

0,68

2004

1.008,5

300,8

266,6

34,2

7,6%

1,35

3,0%

0,61

0,29

0,72

2005

843,7

274,6

259,3

15,3

4,2%

1,14

1,5%

0,63

0,33

0,66

2006

834,8

279,9

245,8

34,1

9,3%

1,29

3,5%

0,63

0,29

0,76

ME�� 2006/2000

-2,1%

5,0%

0,5%

-2,3%

- �� µ�� 2007, �� - � �� µ�� 2007, �� : �� Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ ��



15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007

��

2006

2007

2006

�� /��µ�� /��µ�� 2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

2006

�� .�.

89.907

98.525

46.450

51.245

52.504

42.233

5.631

23.165

31.772

33.127

-1.211

6.295

48.611

20.300

B.S.B. ��.�

67.241

49.610

39.179

26.460

13.950

14.518

28.553

13.281

24.738

21.811

1.322

4.175

44.397

43.824

STAFF A.E.

34.534

28.626

8.043

6.452

9.442

11.795

5.396

3.088

19.696

13.743

6.333

3.296

35.062

34.294

LAPIN �.�.�.�

26.961

24.551

4.076

4.320

11.983

11.730

405

316

14.573

12.505

4.067

1.272

32.109

27.961 24.706

ATTRATTIVO �.�.

21.710

18.422

5.003

3.794

9.714

8.083

6.464

5.204

5.532

5.135

997

1.542

29.753

�� &�� .�.�.�.

23.772

21.800

10.818

9.855

11.326

11.264

6.522

4.681

5.924

5.855

1.699

1.032

26.666

24.610

RAXEVSKY �.�.�.�.

21.596

18.696

5.803

4.468

11.064

8.455

3.183

3.425

7.349

6.816

1.333

1.591

26.095

24.332

ALOUETTE A.E.

17.922

20.215

3.366

3.679

12.083

14.485

1.465

2.165

4.374

3.565

629

442

25.561

22.269

�� .�.

9.864

9.750

4.200

4.523

5.224

5.130

4.640

4.620

250

209

25.489

18.381

36.794

35.732

15.422

15.637

12.072

9.155

3.468

6.762

21.254

19.815

1.842

1.165

25.001

22.510

�� .�. BLUE POINT A.E.

24.314

21.232

3.286

2.627

16.734

12.019

3.160

4.918

4.420

4.295

526

24.473

20.285

YZATIS �.�.�.�.

43.357

32.620

24.334

16.158

20.479

16.991

13.659

6.868

9.219

8.761

458

3.060

23.931

21.579 18.429

MANDARINO �.�.

20.985

20.100

7.643

7.510

14.271

12.586

1.672

1.331

5.042

6.183

-106

299

18.599

OXFORD A.E.

15.524

12.149

5.839

3.396

8.255

6.506

1.775

2.025

5.494 ��

3.618

3.075

2.621

18.121

15.479

�� .�.�.�.

18.731

17.788

2.473

2.624

7.401

11.711

5.784

518

5.546

5.559

501

17.868

16.686

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

1997

684

23.479

192,9

1998

667

23.258

197,3

1999

567

19.692

2000

543

18.919

2001

364

16.761

2002

338

2003

316

2004

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

0,008

934,4

387,4

41,5%

781,3

37,5

0,008

1.004,1

419,6

41,8%

843,3

39,2

183,2

0,009

950,4

412,0

43,3%

815,5

43,0

187,7

0,010

1.041,6

446,1

42,8%

903,4

59,4

178,0

0,011

989,3

401,9

40,6%

880,6

43,9

14.668

165,1

0,011

904,9

366,4

40,5%

822,8

34,6

13.483

160,9

0,012

898,6

349,6

38,9%

826,8

32,9

253

11.157

143,5

0,013

749,0

286,6

38,3%

691,2

35,7

2005

260

9.912

142,9

0,014

786,4

335,4

42,6%

676,8

30,7

2006

291

10.887

153,5

0,014

919,9

327,1

35,6%

837,1

44,7

-9,9%

-8,8%

1,2%

-3,3%

6,0%

-2,0%

-5,0%

-3,1%

-1,3%

-4,6%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

19,3%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

1998

95,7

96,6

95,4

1.559,5

1.055,4

504,1

2.615

147,8%

1999

95,9

97,7

95,4

1.531,2

981,4

549,8

2.513

156,0%

21,9%

2000

100,0

1.624,3

1.170,4

453,9

2.795

138,8%

16,2%

2001

93,1

104,0

103,4

104,2

1.674,1

1.308,4

365,7

2.982

127,9%

12,3%

2002

87,8

105,4

105,6

105,3

1.416,3

869,4

546,9

2.286

162,9%

23,9%

2003

87,3

107,6

107,5

107,7

1.014,5

561,5

453,0

1.576

180,7%

28,7%

2004

82,7

111,0

111,7

111,0

933,4

574,9

358,5

1.508

162,3%

23,8%

2005

70,8

111,2

114,0

110,9

1.241,8

1.364,9

-123,1

2.607

91,0%

-4,7%

2006

61,3

111,6

114,8

111,3

1.214,8

1.534

-319,4

2.749

79,2%

-11,6%

2007

67,6

112,8

114,8

112,6

1.109,7

1.942,3

-832,7

3.052,0

57,1%

-27,3%

2008

60,4

113,8

117,3

113,5

-6,1%

1,6%

2,0%

1,6%

-5,3%

7,5%

-209,1%

1,3%

-11,9%

-207,7%

�� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

Page 1

** � �� µ�� 2007/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

TA �� µ�� (2000=100)

107

Page 1

Συνοπτικά οικονομικά στοιχεία και πληροφορίες της περιόδου από 1 Ιανουαρίου 2008 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2008 (Σύμφωνα με την απόφαση 6/448/11.10.2007 του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονομικές καταστάσεις, στοχεύουν σε μια γενική ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα της ΕΤΕΜ Α.Ε. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΑΦΡΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ Ανώνυμος Εταιρεία και του ΟΜΙΛΟΥ ΕΤΕΜ. Συνιστούμε, επομένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή με την εταιρία, να ανατρέξει στην διεύθυνση διαδικτύου της εταιρίας, όπου αναρτώνται οι οικονομικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του ορκωτού ελεγκτή λογιστή.

Διεύθυνση έδρας: Μεσογείων 2-4, Αθήνα Αριθ. Μητρώου ΑΕ: 7777/06/Β/86/17 Αρμόδια Νομαρχία: Αθηνών Σύνθεση Διοικητικού Συμβουλίου:Καλλέργης Μάρκος, πρόεδρος, μη εκτελεστικό μέλος, Παυλάκης Δημήτριος,Αντιπρόεδρος, εκτελεστικό μέλος, Καλλέργης Αντώνιος, εκτελεστικό μέλος, Κυριαζής Ανδρέας, μη εκτελεστικό ανεξάρτητο μέλος, Παπανικολάου Χαράλαμπος, εκτελεστικό μέλος, Οικονόμου Ιωάννης, εκτελεστικό μέλος, Στρίμπερ Ευστάθιος, μη εκτελεστικό ανεξάρτητο μέλος. Ορκωτός ελεγκτής : Αναστόπουλος Γεώργιος Α.Μ.ΣΟΕΛ.15451 Ελεγκτική εταιρία :ΕΡΝΣΤ & ΓΙΑΝΓΚ (ΕΛΛΑΣ) ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΛΟΓΙΣΤΕΣ Α.Ε. Τύπος έκθεσης ελέγχου ορκωτών ελεγκτών: Με σύμφωνη γνώμη Ημερομηνία έγκρισης από το Διοικητικό Συμβούλιο των Oικονομικών Kαταστάσεων: 27 Μαρτίου 2009 Διεύθυνση διαδικτύου Εταιρίας: www.etem.gr

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (Ποσά εκφρασμένα σε €)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ (Ποσά εκφρασμένα σε €) Ο ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2008

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ

31/12/2007

31/12/2008

Ο ΟΜΙΛΟΣ

31/12/2007

1/1 - 31/12/2008

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ

1/1 - 31/12/2007

1/1 - 31/12/2008

1/1 - 31/12/2007

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια στοιχεία

111.918.791

99.398.203

57.082.494

71.969.869

4.980.565

5.214.638

1.791.416

1.893.562

839.941

273.566

194.069

211.249

1.498.031

2.087.194

41.513.843

25.492.297

Αποθέματα

58.296.528

67.914.397

28.421.530

39.671.089

Απαιτήσεις από πελάτες

56.420.419

61.517.327

47.153.883

51.652.239

4.371.910

5.428.622

1.236.401

2.156.098

302.317

370.644

302.317

370.644

238.628.502

242.204.591

177.695.953

193.417.047

Επενδύσεις σε ακίνητα Άυλα περιουσιακά στοιχεία Λοιπά μη κυκλοφορούντα περουσιακά στοιχεία

Λοιπά κυκλοφορούντα περουσιακά στοιχεία Μη κυκλοφορούντα περουσιακά στοιχεία προοριζόμενα για πώληση ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

Κύκλος εργασιών Μικτά Κέρδη / (ζημιές)

Μείον Φόροι

9.302.855

69.124.987

85.645.278

55.990.937

74.070.695

Σύνολο Καθαρής Θέσης μετόχων (ή εταίρων) εταιρείας (α)

78.427.842

94.948.133

65.293.792

83.373.550

264.920

284.706

Δικαιώματα Μειοψηφίας (β)

78.692.762

95.232.839

65.293.792

83.373.550

62.214.147

67.585.714

58.750.000

63.300.000

9.704.094

13.618.589

3.994.823

10.478.868

58.282.154

41.323.867

29.529.213

18.424.721

Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

169.013.098

101.193.130

114.407.101

16.190.299

30.101.505

2.133.445

15.587.828

-10.753.208

7.989.509

-15.841.248

588.194

-18.357.244

2.565.867

-20.767.050

357.343

2.684.227

-1.460.572

3.504.569

-347.173

-15.673.017

1.105.295

-17.262.481

10.170

29.735.345

24.443.582

20.128.125

17.839.908

159.935.740

146.971.752

112.402.161

110.043.497

238.628.502 0,000

Μετόχους Μειοψηφίας

-15.653.232

1.169.328

-17.262.481

-19.785

-64.033

-15.673.017

1.105.295

Κέρδη / (ζημιές) μετά από φόρους ανά μετοχή - βασικά (σε €)

Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ) = (α) + (β)

Υποχρεώσεις που σχετίζονται με μη κυκλοφορούντα περουσιακά στοιχεία προοριζόμενα για πώληση

Μετόχους Εταιρίας

Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις

Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις

158.716.532

Κατανέμονται σε : 9.302.855

Λοιπά στοιχεία Καθαρής Θέσης

Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις

Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων

Κέρδη / (ζημιές) μετά φόρων

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό (ή Εταιρικό) κεφάλαιο

Προβλέψεις/Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις

Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων

10.170

(0,5216)

0,0390

(0,5752)

0,0003

0,000

0,025

Προτεινόμενο μέρισμα ανά μετοχή-(σε €)

Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων

10.170 -

-17.262.481

-2.976.271

242.204.591

177.695.953

193.417.047

Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες :

0,000

1. Στοιχεία αναφορικά με τις εταιρίες στις οποίες συμμετέχει ο Όμιλος αναφέρονται στη συνέχεια:

-10.060.720

15.574.063

6.297.552

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ (Ποσά εκφρασμένα σε €) Ο ΟΜΙΛΟΣ 1/1 - 31/12/2008 Καθαρή θέση έναρξης χρήσεως (1/1/2008 και 1/1/2007 αντίστοιχα) Κέρδη / (ζημίες) της περιόδου μετά από φόρους

95.232.839

96.387.939

1/1 - 31/12/2007

83.373.550

85.611.425

1.105.296

-17.262.482

10.170

79.559.822

97.493.235

66.111.068

85.621.595

Διανεμηθέντα μερίσματα Συμμετοχή μετόχων μειοψηφίας σε νεοϊδρυθείσα θυγατρική

-750.229

Καθαρό εισόδημα καταχωρημένο απ' ευθείας στην καθαρή θέση

-289.011

-1.500.460 348.739

-750.229

-866.092

-67.047

-12.362

172.180

-230.221

78.692.762

95.232.839

Αύξηση % συμμετοχής σε θυγατρικές Καθαρή θέση λήξης περιόδου (31/12/2008 και 31/12/2007 αντίστοιχα)

1/1 - 31/12/2008

-15.673.017

Αύξηση / (μείωση) μετοχικού εταιρικού κεφαλαίου

Συναλλαγματικές Διαφορές

Επωνυμία εταιρίας

65.293.792

0,0000000

Απομειώσεις Παγίων Εύλογη αξία παραγώγων μέσω αποτελεσμάτων

ΕΛΛΑΔΑ

100,00%

ΑΝΟΞΑΛ ΑΕ

ΕΛΛΑΔΑ

PORALU HELLAS ΕΠΕ

ΕΛΛΑΔΑ

Κ.Α.Ν.Α.Λ ΑΕ

MOPPETS LTD

0,0000

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1/1 - 31/12/2007

1/1 - 31/12/2008

1/1 - 31/12/2007

Μέθοδος ενσωμάτωσης

2005-2008 ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ

2004-2008

100,00%

ΟΛΙΚΗ

2004-2008

50,00%

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ

2000-2008

ΕΛΛΑΔΑ

25,00%

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ

2005-2008

ΕΛΛΑΔΑ

14,81%

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ

1999-2008

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

20,00% 100,00%

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ

2003-2008 2007-2008

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

100,00%

ΟΛΙΚΗ

2008

ΡΟΥΜΑΝΙΑ

20,00%

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ

2003-2008

ΙΤΑΛΙΑ

100,00%

ΟΛΙΚΗ

2005-2008

ΚΥΠΡΟΣ

100,00%

ΟΛΙΚΗ

ΣΕΡΒΙΑ

100,00%

ΟΛΙΚΗ

2003-2008 2004-2008

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

38,60%

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ

2005-2008

ETEM SYSTEMS SRL

ΡΟΥΜΑΝΙΑ

100,00%

ΟΛΙΚΗ

2005-2008

LLC ETEM SYSTEMS UKR

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

100,00%

ΟΛΙΚΗ

2005-2008

ΛΙΒΥΗ

90,00%

ΟΛΙΚΗ

2006-2008

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

70,00%

ΟΛΙΚΗ

2007-2008

Η θυγατρική εταιρεία ΑΝΟΞΑΛ Α.Ε. ενοποιήθηκε με την μέθοδο της ολικής ενοποίησης, ενώ μέχρι και τις εξαμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις, του τρέχοντος έτους, ενοποιούνταν με την μέθοδο της καθαρής θέσης. Η αλλαγή στην μέθοδο ενοποίησης οφείλεται στην σημαντικότητα των

-18.357.244

2.565.867

-20.767.050

357.343

7.561.332

7.224.515

5.640.808

5.525.185

11.053.650

717.347

10.106.421

668.517

κονδυλίων της εν λόγω εταιρείας καθώς αποφασίστηκε και πραγματοποιήθηκε η απόσχιση του κλάδου των χυτηρίων και η απορρόφησή του από την ΑΝΟΞΑΛ.Α.Ε..(βλ. σημ. 10 των οικ. καταστάσεων)

-178.133

-318.890

-122.766

-3.933.574

6.838.820

5.271.243

5.210.850

3.834.138

67.717

130.098

56.724

116.073

825.771

1.512.786

2. Ο όμιλος και η εταιρεία λόγω κυρίως της σημαντικής μείωσης της χρηματιστηριακής τιμής του αλουμινίου κατά το Δ΄ τρίμηνο της χρήσης προέβησαν σε υποτίμηση των αποθεμάτων κατά € 7.567.890 και € 7.293.663 αντίστοιχα. Τα ανωτέρω ποσά έχουν επιβαρύνει ισόποσα τα αποτελέσματα του ομίλου και της εταιρείας. (Βλ. Σημείωση Νο 13 των ΟικονομικώνΚαταστάσεων) 3. Εντός της χρήσης 2008 η εταιρεία: - i) Aπέκτησε ποσοστό 30% της ΑΝΟΞΑΛ Α.Ε. από την ΕΤΕΜ BUILDING SYSTEMS Α.Ε. . Το τίμημα της αγοράς ανήλθε σε ποσό € 1.055,00 - και η ΕΤΕΜ Α.Ε. κατέχει πλέον το 100% της ΑΝΟΞΑΛ Α.Ε. Ημερομηνία της εξαγοράς ήταν η 27/02/2008.

Πλέον / μείον προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου

ii) Προχώρησε σε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΝΟΞΑΛ Α.Ε. κατά ποσό € 2.200.080.

κίνησης ή που σχετίζονται με τις λειτουργικές δραστηριότητες:

iii) Tην 31/12/2008 ολοκληρώθηκε η απόσχιση του κλάδου χυτηρίων και η εισφορά του στην κατά 100% θυγατρική ΑΝΟΞΑΛ Α.Ε..

Mείωση / (αύξηση) αποθεμάτων

2.072.553

-15.246.763

3.438.255

-11.141.933

Mείωση / (αύξηση) απαιτήσεων

2.909.372

-4.157.406

2.878.184

-6.179.467

(Μείωση) / Αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών)

2.433.927

-1.298.947

-167.608

1.599.073

-6.435.840

-5.076.685

-5.206.137

-3.639.578

-893.312

-1.384.889

-273.250

-925.828

9.411.399

-11.574.510

3.132.988

-13.720.051

-89.915

36.638

-4.946.034

-3.824.089

Τα αποσχισθέντα περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις του κλάδου χυτηρίων ανέρχονται σε € 11.853.175. (Βλ. Σημ. Νο 10 των Οικ. Καταστάσεων) iv) Προέβη σε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της κατά 100% θυγατρικής ETEM SYSTEMS S.R.L. κατά € 150.000. v) Προχώρησε στην καταβολή του οφειλόμενου κεφαλαίου στην AL-AMAR S.A. η οποία ανήλθε σε € 1.253.240 ενώ εξαγόρασε και ποσοστό 35% του μετοχικού κεφαλαίου αυτής έναντι ποσού € 1.251.744. Το ποσοστό συμμετοχής της ΕΤΕΜ Α.Ε. στην AL-AMAR S.A. ανέρχεται πλέον σε 90%. 4. Οι οικονομικές καταστάσεις της Εταιρίας περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις που καταρτίζει:

Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβλημένα Καταβλημένοι φόροι Σύνολο εισροών/(εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες(α)

Επωνυμία εταιρίας ΕΛΒΑΛ ΑΕ

Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση - πώληση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων Αγορές ενσώματων και άϋλων παγίων στοιχείων

-21.630.249

-12.902.248 -

Μεταβολές λοιπών χρηματοοικονομικώνστοιχείων

-5.284.763 -

163.367

65.116

365.513

324.705

124.618

269.795

7.644

25.381

92.601

61.020

227.601

6.664.886

1.423.036

-62.754

-21.339.578

-11.046.643

-9.692.793

-2.972.711

30.258.287

348.739 35.909.513

24.404.492

30.000.000

-18.671.567 -16.380

-12.457.143 -57.120

Λοιπά Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β)

Συμμετοχή

Μέθοδος ενσωμάτωσης

Ελλάδα

58,78%

Ολική ενοποίηση

6. Δεν υπάρχουν επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικώνοργάνων που να ενδέχεται να έχουν σημαντική επίπτωση στην οικονομική κατάσταση της Εταιρίας.

Τόκοι εισπραχθέντες

Χώρα έδρας

Οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της ΕΛΒΑΛ Α.Ε. περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου Βιοχάλκο. 5. Επί των παγίων στοιχείων δεν υφίστανται εμπράγματα βάρη.

-6.163.594 -

Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων και άϋλων παγίων στοιχείων Μερίσματα εισπραχθέντα

Ανέλεγκτες χρήσεις

ETEM S.C.G D.O.O ENERGY SOLUTIONS SA

QUANTUM

Λειτουργικές δραστηριότητες

Αποτελέσματα (Έσοδα, έξοδα, κέρδη, ζημιές) επενδυτικής δραστηριότητας

ΕΤΕΜ BUILDING SYSTEMS ΑΕ

- STEELMET ROMANIA SA - ALUBUILD SRL 83.373.550

Ο ΟΜΙΛΟΣ

Λοιπές προσαρμογές

ΜΗΤΡΙΚΗ

AL - AMAR SA

1/1 - 31/12/2008

Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα

Συμμετοχή

ΕΛΛΑΔΑ

- ΕΚ.ΑΝ.ΑΛ ΑΕ -1.500.458 COPERPROM AE - STEELMET SA A.M 831757874U -747.587 STEELMET SA A.M 115252741U

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜEΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (Ποσά εκφρασμένα σε €) - έμμεση μέθοδος

Αποτελέσματα προ φόρων Πλέον / μείον προσαρμογές για: Αποσβέσεις Προβλέψεις

Χώρα καταστατικής έδρας

ΕΤΕΜ ΑΕ

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ

1/1 - 31/12/2007

7. Για ανέλεγκτες χρήσεις έχει σχηματιστεί πρόβλεψη € 160.428 τόσο για τον όμιλο όσο και για την Εταιρεία. Οι λοιπές προβλέψεις που έχουν σχηματιστεί την 31/12/2008 ανέρχονται σε € 1.397.466 για την εταιρεία και σε € 1.687.006 για τον όμιλο. 8. Το ποσό € 289.011 που καταχωρήθηκαν απευθείας στην Καθαρή Θέση του ομίλου αφορά την αποτίμηση παραγώγων λόγω αντιστάθμισης ταμειακών -

ροών και συναλλαγματικές διαφορές μετατροπής ισολογισμών θυγατρικών εξωτερικού. Για την εταιρεία το αντίστοιχο ποσό είναι € 67.047 και αφορά την αποτίμηση παραγώγων λόγω αντιστάθμισης ταμειακών ροών. (Βλ. Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων των οικ. καταστάσεων) 9. Αριθμός απασχολούμενου προσωπικού στο τέλος της τρέχουσας περιόδου : Εταιρίας 425 (2007:486) - Ομίλου 901(2007:939)

Χρηματοδοτικές δραστηριότητες

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Εισπράξεις από αύξηση μετοχικού κεφαλαίου

108

Συμμετοχή μετόχων μειοψηφίας σε νεοιδρυθείσα θυγατρική Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια Εξοφλήσεις δανείων Μεταβολές κεφαλαίου χρηματοδοτικώνμισθώσεων Εισπράξεις επιχορηγήσεων Έσοδα χρεογράφων Μερίσματα πληρωθέντα Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ)

10. Ποσά εσόδων και εξόδων σωρευτικά από την έναρξη της διαχεριστικής περιόδου και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας -17.850.000 -

στη λήξη της τρέχουσας περιόδου, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της με τα συνδεδεμένα κατά την έννοια του ΔΛΠ 24 προς αυτήν μέρη, είναι ως εξής:

-13.874.865 -

(Ποσά σε €)

-750.229

-1.500.461

-750.229

-1.500.461

α) Έσοδα β) Έξοδα

10.820.111

22.243.528

5.804.263

14.624.674

γ) Απαιτήσεις

-1.108.068

-377.625

-755.542

-2.068.088

4.697.643 3.589.575

5.075.268 4.697.643

1.457.088 701.546

3.525.176 1.457.088

Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα χρήσης (α) + (β) + (γ) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης χρήσης Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα λήξης χρήσης

δ) Υποχρεώσεις ε) Συναλλαγές και αμοιβές διευθυντικώνστελεχών και μελών της διοίκησης

Ενοποιημένα

Μη ενοποιημένα

10.431.587 32.616.671

28.070.065 27.264.756

2.391.599

13.188.597

10.363.196

8.097.863

916.755

στ) Απαιτήσεις από διευθυντικά στελέχη και μέλη της διοίκησης ζ) Υποχρεώσεις προς τα διευθυντικά στελέχη και μέλη της διοίκησης

860.919 -

11. Στην κατάσταση αποτελεσμάτων το στοιχείο "φόροι" αναλύεται παρακάτω:

Φόρος Εισοδήματος Χρήσης Αναβαλλόμενος Φόρος Χρήσης

Ενοποιημένα 1/1 - 31/12/2008 1/1 - 31/12/2007 -1.019.841 -4.051 3.704.069 -1.456.521

Μη ενοποιημένα 1/1 - 31/12/2008 1/1 - 31/12/2007 -615.291 -188.843 4.119.859 -158.331

12. Δεν υφίστανται μετοχές της μητρικής Εταιρείας που κατέχονται είτε από την ίδια είτε από θυγατρικές ή συγγενείς της στην λήξη της τρέχουσας χρήσης

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΛΕΥΘ. ΠΑΥΛΑΚΗΣ Α.Δ.Τ. AZ 139024

Αθήνα , 27 Μαρτίου 2009 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ.

ΜΑΡΚΟΣ ΑΝΤ. ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ Α.Δ.Τ. Ξ 036869

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΠΑΝΑΓΗΣ Φ. ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ Α.Δ.Τ. Ι 139251 ΑΡΙΘ.ΑΔΕΙΑΣ 5343 Α' ΤΑΞΗΣ

ymirror

Industr

ΔΕΡΜΑ - ΥΠΟΔΗΣΗ

Έλλειµµα ανταγωνιστικότητας

Παρά τη µικρή ανάκαµψη του όγκου της παραγωγής την τελευταία διετία, τα προβλήµατα ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων δέρµατος - υπόδησης παραµένουν. Η ισχυροποίηση του µεριδίου των εισαγωγών στην αγορά παγιώνεται, χωρίς να υπάρχουν σηµάδια εξασθένισης.

ο προϊόν του κλάδου δέρµατος και υπόδησης διαµορφώνεται σε µεγάλο βαθµό από τον υποκλάδο κατασκευής υποδηµάτων, από τον οποίο προέρχεται το 86% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής. Έπεται σε µερίδιο ο υποκλάδος δέψης δέρµατος, µε 11%, ενώ το υπόλοιπο 3% προέρχεται από τον υποκλάδο κατασκευής αποσκευών ταξιδιού, τσαντών και παρόµοιων ειδών και ειδών σελοποιίας και σαγµατοποιίας. Ο αριθµός των καταστηµάτων (άνω των 10 ατόµων) των βιοµηχανιών δέρµατος-υπόδησης ανακάµπτει το 2006 σε 74 (2005: 68). Η συµβολή του κλάδου στην απασχόληση της µεταποίησης αγγίζει το 2006 το 1,2% και στο προϊόν της το 0,4%.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Το 2008

110

αποτέλεσε έτος περαιτέρω συρρίκνωσης της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου δέρµατος και υποδηµάτων που ξεκίνησε από το 2001 (µε εξαίρεση το 2007), καθώς ο σχετικός δείκτης παρουσίασε πτώση κατά 3,7%. Σε αντίθεση µε τις εξελίξεις στους περισσότερους κλάδους της εγχώριας µεταποίησης, σχετική σταθερότητα παρουσιάζουν οι τιµές χονδρικής. Έτσι, την άνοδο κατά 2,6% το 2007 στοn δείκτη τιµών παραγωγού ακολούθησε η οριακή αύξηση, κατά 0,9% το 2008, δείγµα των έντονα ανταγωνιστικών συνθηκών που αντιµετωπίζουν οι εγχώριες επιχειρήσεις του κλάδου. Την επταετία 2000-2006 η ακαθάριστη αξία παραγωγής µειώνεται µε µέσο ρυθµό -1,4% κατ’ έτος,

µε την προστιθέµενη αξία παραγωγής να καταγράφει οριακή µέση άνοδο κατά 0,2%. Εξάλλου, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) αυξήθηκε από 134 εκατ ευρώ το 2000 σε 197 εκατ. το 2007. Στις επενδύσεις, οι οποίες την περίοδο 2000-2005 ενισχύθηκαν κατά 6,0% καταγράφεται µείωση 17,5% το 2006. Βελτίωση παρουσιάζεται στο µέγεθος της απασχόλησης, που αυξάνεται το 2006 (11,5%), απόρροια της αύξησης του αριθµού επιχειρήσεων. Τέλος, σε χαµηλό επίπεδο που αντιστοιχεί σε κάτι περισσότερο από τα 2/3 του µέσου όρου της βιοµηχανίας, βρίσκεται η µέση αµοιβή στον κλάδο.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Τα προβλήµατα ανταγωνιστικότητας οξύνθηκαν το 2007, καθώς το έλλειµµα στο εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου διευρύνθηκε, µε την άνοδο των εισαγωγών, την εντονότερη την τετραετία 2004-2007, να συνοδεύεται από υποχώρηση στις εξαγωγές. Στο σύνολο της περιόδου 2000-2007 οι εξαγωγές αυξάνονται µε ρυθµό 3,6% κατά µέσο όρο ανά έτος, που είναι υποδιπλάσιος σε σχέση µε την αντίστοιχη αύξηση των εισαγωγών, κατά 7,9%. Αποτέλεσµα είναι η µεγέθυνση του εµπορικού ελλείµµατος κατά 8,5% το χρόνο στο ίδιο διάστηµα. Ενδεικτικές της χαµηλής ανταγωνιστικότητας του κλάδου είναι οι επιδόσεις



ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι πωλήσεις των 79 επιχειρήσεων δέρµατος-υπόδησης νοµικής µορφής Α.Ε. και Ε.Π.Ε. εξασθενούν ελαφρά το 2006, κατά 0,25%, µείωση ωστόσο που είναι η χαµηλότερη µετά το 2002. Αρκετά µεγαλύτερη είναι η αποκλιµάκωση των κερδών (-22,8%), περιορίζοντας µέσα σε µια χρονιά κατά 1/4 το µερίδιο του κλάδου στα κέρδη του συνόλου της βιοµηχανίας, από 2,8% το 2005 σε 2,1% το επόµενο έτος. Σε καθοδική τροχιά βρίσκεται και το σύνολο του ενεργητικού, για πρώτη φορά µετά το 2003, γεγονός που µετριάζει τη µέση άνοδό του το διάστηµα 2000-2006 στο 0,6%. Η µικρή βελτίωση προκύπτει από την οριακή επικάλυψη της κάθετης πτώσης της αξίας των παγίων σε αυτή την περίοδο από την αύξηση του κυκλοφορούντος ενεργητικού και των ρευστών διαθεσίµων. Η χειροτέρευση των χρηµατοοικονοµικών µεγεθών του κλάδου τα τελευταία χρόνια αποτυπώνεται στην εξέλιξη των δεικτών αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού, οι οποίοι υποχωρούν εκ νέου το 2006, και υστερούν πλέον σηµαντικά σε σχέση µε τους αντίστοιχους δείκτες του συνόλου της βιοµηχανίας. Η δανειακή πίεση κλιµακώνεται λόγω της εκτεταµένης εισροής ξένων κεφαλαίων, όµως ο βαθµός κάλυψης παγίων παραµένει αρκετά υψηλότερος της µονάδας, συνεπώς οι επενδύσεις εξακολουθούν να χρηµατοδοτούνται πρωτίστως από ίδια κεφάλαια. Στον αντίποδα, ο δείκτης άµεσης ρευστότητας υπαναχωρεί ύστερα από την ανάκαµψή του το 2005, και µάλιστα σε ιστορικά χαµηλά επίπεδα, λόγω του σηµαντικού περιορισµού των αποθεµάτων. Το µικτό περιθώριο κέρδους του κλάδου αν και ελαττώθηκε, παραµένει πάνω από το µέσο όρο του συνόλου της µεταποίησης, σε αντίθεση µε το καθαρό περιθώριο κέρδους. ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η υποχώρηση του όγκου της βιοµηχανικής παραγωγής συνεχίζεται το πρώτο τετράµηνο του 2009, αν και σε µικρότερο βαθµό συγκριτικά µε το σύνολο της µεταποιητικής βιοµηχανίας. Ωστόσο, η κάµψη αυτή υποδεικνύει

ότι τα προβλήµατα ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων δέρµατος - υπόδησης παραµένουν. Επιπλέον, καθώς οι επιπτώσεις του δυσµενούς διεθνούς και εγχώριου οικονοµικού περιβάλλοντος είναι δύσκολο να προβλεφθούν, παραµένει ιδιαίτερα πιθανή η περαιτέρω υποχώρηση της καταναλωτικής δαπάνης για δερµάτινα προϊόντα - υποδήµατα και η περαιτέρω όξυνση του ανταγωνισµού. Η ισχυροποίηση του µεριδίου των εισαγωγών στην αγορά παγιώνεται, χωρίς να υπάρχουν σηµάδια εξασθένισης, µεσοπρόθεσµα. Η επενδυτική στρατηγική του κλάδου εντός και εκτός συνόρων παρέχει κάποια από τα απαιτούµενα εχέγγυα για να αντεπεξέλθει στις τρέχουσες και µελλοντικές εξελίξεις, ωστόσο οι επιπτώσεις από την πιθανολογούµενη µείωση των δασµών στα πλαίσια των διαβουλεύσεων για τη NAMA (Non Agricultural Market Access) στο γύρο της Ντόχα για το Παγκόσµιο Εµπόριο, ενδέχεται να πλήξουν τη ζωτικής σηµασίας εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου. Σε ό,τι αφορά τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά των επιµέρους υποκλάδων και τις επενέργειές τους, αυτός της βυρσοδεψί-

που είναι απαραίτητα για την αγορά-υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και µεθόδων παραγωγής. Αυτές οι εξελίξεις µε τη σειρά τους θα ευνοήσουν τη µείωση του κόστους, την ποιοτική αναβάθµιση των προϊόντων και την ανάπτυξη νέων. Ένα άλλο σηµαντικό αποτέλεσµα της διαδικασίας αναδιάρθρωσης θα είναι και η διεύρυνση της δυνατότητας προσαρµογής των επιχειρήσεων στις ανάγκες και τις απαιτήσεις της υποδηµατοποιίας, κύριου πελάτη του κλάδου, ενώ παράλληλα θα διευκολύνει την συµµόρφωση των επιχειρήσεων στις αυστηρότερες περιβαλλοντικές υποχρεώσεις τους απέναντι στην ΕΕ, όπως ο κανονισµός REACH της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χρήση χηµικών ουσιών στην παραγωγή που θεσπίστηκε πέρυσι. Υπό παρόµοιες ανταγωνιστικές πιέσεις από χώρεςπαραγωγούς µε χαµηλό κόστος βρίσκεται ο υποκλάδος της υπόδησης, στις οποίες προστίθενται οι αντίστοιχες διαχρονικές από επώνυµα - προέλευσης κυρίως από ΕΕ και ΗΠΑ - προϊόντα υψηλής προστιθέµενης αξίας. Εξίσου υψηλή σηµασία για την υποδηµατοποιία έχει η ικανότητα της να αντα-

Η πιθανολογούµενη µείωση των δασµών στα πλαίσια των διαβουλεύσεων για τη NAMA (Non Agricultural Market Access) για το Παγκόσµιο Εµπόριο, ενδέχεται να πλήξουν τη ζωτικής σηµασίας εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου. ας - δέρµατος συγκροτείται από µικρές, κατά κύριο λόγο οικογενειακές επιχειρήσεις, µε µικρό βαθµό εκµηχάνισης της παραγωγής, που κρατά σε συγκεκριµένα πλαίσια την παραγωγική δυναµικότητα και το κόστος. Το γεγονός αυτό τις κάνει ιδιαίτερα ευάλωτες στις εντεινόµενες τα τελευταία χρόνια ανταγωνιστικές πιέσεις από τα µαζικά παραγόµενα, φθηνότερα των εγχώριων και, στις περισσότερες περιπτώσεις, υποδεέστερα ποιοτικά, προϊόντα που προέρχονται από τη Νοτιοανατολική Ασία. Συνεπώς, η δηµιουργία ευνοϊκών προοπτικών για το µέλλον της βυρσοδεψίας στην Ελλάδα επιβάλλει τη συγκεντροποίηση της παραγωγής µέσω συνεργασιών-συγχωνεύσεων, που θα καταστήσουν εφικτή την αξιοποίηση των επακόλουθων οικονοµιών κλίµακας και θα επιτρέψουν τη συνένωση κεφαλαίων

ποκρίνεται στις διαρκώς µεταβαλλόµενες επιταγές των τάσεων της µόδας και στις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις. Εποµένως, καθίσταται αναγκαίος ο σαφής προσδιορισµός προτεραιοτήτων, που θα θέσει ως βασική επιδίωξη την επίτευξη καλύτερης σχέσης τιµής - ποιότητας - σχεδιασµού των προϊόντων. Στόχοι µε ιδιαίτερα θετικές επενέργειες είναι η εξάπλωση των δικτύων διανοµής και η ενίσχυση της εξωστρέφειας. Στο τελευταίο ζήτηµα, λαµβάνοντας υπόψη ότι οι εξαγωγές απορροφούν το 1/3 των πωλήσεων του κλάδου δέρµατος-υπόδησης διαµορφώνοντας ανάλογα την παραγωγή του, η επιβολή δασµών από την ΕΕ στις εισαγωγές δερµάτινων υποδηµάτων από την Κίνα και το Βιετνάµ ως απάντηση στις πρακτικές dumping των συγκεκριµένων χωρών, τόνωσε περισσότερο τις εξαγωγές της υποδηµατοποιίας, αν και βραχυχρόνια. Αντί-

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

στους δείκτες εξωτερικού εµπορίου: ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές βρίσκεται στο 11,7% την οκταετία 2000-2007, όταν στο σύνολο της βιοµηχανίας φθάνει το 32,6%, ενώ σχετικά µικρότερες είναι οι διαφορές στο δείκτη Balassa.

111

ymirror

Industr

ΔΕΡΜΑ - ΥΠΟΔΗΣΗ επενδυτικά κίνητρα, ενώ ενισχυτικός ως προς τις επενδύσεις αναµένεται να είναι ο ρόλος των τεχνολογικών εξελίξεων και της ζήτησης για τα προϊόντα του κλάδου. Σύµφωνα µε πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ, ο κλάδος καταλαµβάνει την τελευταία θέση σε παραγωγικότητα στη βιοµηχανία αλλά και συνολικά, για την περίοδο 1988-2004. Κύριος προσδιοριστικός παράγοντας αυτής της εξέλιξης είναι οι πλέον αρνητικές µεταξύ των τοµέων της ελληνικής οικονοµίας αποδόσεις από τις διαχρονικές µεταβολές του κεφαλαίου και της εργασίας οι οποίες προέρχονται από την ανεπάρκεια, την ακαταλληλότητα ή/και τον ανεπιτυχή-αντιπαραγωγικό συνδυασµό των παραγωγικών συντελεστών. Τα αποτελέσµατα της έρευνας καθιστούν σαφή την ανάγκη προσαρµογής του κλάδου σε ένα νέο παραγωγικό πρότυπο και ερµηνεύουν µερικές από τις αιτίες που οδήγησαν στη δυσµενή θέση στην οποία βρίσκεται ο κλάδος τα τελευταία χρόνια. ��µ��

σεις στις γειτονικές χώρες κινείται το έργο SEEDS στα πλαίσια της κοινοτικής δράσης INTERREG III, που περιλαµβάνει δράσεις για το άνοιγµα συνεργασιών στο εξωτερικό µικροµεσαίων επιχειρήσεων πολλών κλάδων, µεταξύ των οποίων και του κλάδου δέρµατος - υπόδησης. Ενδεικτικά των τάσεων στις επενδύσεις των επιχειρήσεων δέρµατος-υπόδησης είναι τα αποτελέσµατα της έρευνας επενδύσεων του ΙΟΒΕ: oι πραγµατοποιούµενες επενδύσεις εστιάζονται σταθερά και σε µεγάλο ποσοστό στην προστασία του περιβάλλοντος και στους όρους ασφαλείας. Ακολουθούν σε απόσταση, αν και σαφώς ενισχυµένες σε σχέση µε το πρόσφατο παρελθόν, οι δαπάνες για την αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα και έπονται οι επενδύσεις για την αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού. Το ύψος της επενδυτικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων ένδυσης-υπόδησης προβλέπεται να επηρεαστεί θετικά πρωτίστως από τα

θετες ωστόσο συνέπειες, µακροχρόνιες και σαφώς µεγαλύτερης έκτασης, αναµένεται να έχει η πιθανή µείωση των δασµών µετά την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων για τη NAMA (Non Agricultural Market Access) στο γύρο της Ντόχα για το Παγκόσµιο Εµπόριο, καθώς θα επιφέρει µεγαλύτερο ή και πλήρες άνοιγµα της αγοράς της ΕΕ στους εισαγωγείς σε αυτή. Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι ο κλάδος της υποδηµατοποιίας πρέπει να ανασυνταχθεί και να αντιδράσει γρήγορα: βασιζόµενος στη συσσωρευµένη τεχνογνωσία του, είναι σε θέση να επιδιώξει την επέκταση των δραστηριοτήτων του σε γειτονικές αναπτυσσόµενες αγορές, στρατηγική που µερικές από τις µεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούν. Προς την κατεύθυνση της δηµιουργίας κινήτρων για επενδύ-

�� (�� . ��) �� .�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

26,8

1,5

51,0

20,4

79,2

27,6

51,6

37,7

1998

24,0

1,8

34,3

15,7

60,1

33,0

27,0

22,5

1999

23,4

1,4

31,5

11,9

56,2

30,3

26,0

22,3

2000

78,6

12,9

145,4

45,6

236,8

90,6

146,2

135,7

2001

75,6

14,7

157,2

51,1

247,6

97,3

150,3

137,8

2002

61,7

17,1

149,5

46,3

228,3

87,9

140,4

131,3

2003

59,9

18,6

158,2

51,5

236,7

86,6

150,2

139,2

2004

59,9

18,0

162,0

53,5

239,9

87,3

152,6

142,3

2005

53,4

24,4

171,2

54,1

249,1

87,4

161,7

146,2

2006

53,8

21,3

169,6

51,5

244,7

83,5

161,2

142,7

-3,7%

-6,1%

8,7%

2,6%

2,0%

0,5%

-1,4%

1,6%

0,8%

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ME�� 2006/2000

112

��

�� . ��

��

1997

10,8

10,4

1998

8,2

8,5

1999

��

�� H� ��

0,5

1,7%

1,03

0,6%

0,65

0,34

0,81

-0,2

-0,7%

1,38

-0,4%

0,45

0,40

0,83

��

6,3

8,2

-1,9

-6,2%

1,29

-3,3%

0,46

0,42

0,88

2000

198,0

49,5

52,3

9,5

10,5%

1,15

4,0%

0,62

0,33

0,73

2001

214,6

67,4

57,6

9,8

10,1%

1,29

4,0%

0,61

0,31

0,77

2002

197,2

60,7

47,9

12,9

14,6%

1,42

5,6%

0,61

0,27

0,79

2003

184,2

59,0

49,8

9,3

10,7%

1,44

3,9%

0,63

0,25

0,77

2004

179,8

57,3

52,0

5,4

6,1%

1,46

2,2%

0,64

0,25

0,76

2005

177,4

57,1

50,8

6,4

7,3%

1,64

2,5%

0,65

0,21

0,80

5,8%

1,55

2,0%

0,66

0,22

0,83

2006

177,0

54,1

49,2

4,9

ME�� 2006/2000

-1,9%

1,5%

-1,0%

-10,6%

��: �� - �� µ�� 2007,/ EΠΙΛΟΓΗ �� - � �� µ�� 2007, �� Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ��



15 ��.

�� - �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007

2006

��

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

2006 13.284

�� 15.749

14.387

4.345

5.524

5.095

2.881

3.335

4.568

7.319

6.938

532

172

13.699

�� .�.

9.258

7.974

567

568

7.165

5.742

721

508

1.372

1.724

401

258

7.828

7.756

EXPOTAN A.E.

6.797

7.042

2.993

3.148

2.993

3.743

2.392

1.392

1.412

1.907

-399

-738

4.396

5.066

�� ELITE �.�.�.�.

32.708

32.465

1.948

2.217

17.281

24.927

8.750

1.098

6.677

6.440

238

355

27.349

24.656

�� . �. �.�.

31.675

26.717

12.731

8.064

18.790

14.963

1.980

1.761

10.905

9.993

131

26.678

23.651

�� JB �.�.�.�.

14.499

13.743

2.308

2.307

7.507

6.955

4.518

4.500

2.474

2.288

486

15.951

14.430

�� . FORMA �.�.�.�.

6.376

5.924

1.379

1.280

3.771

3.493

1.197

1.050

1.408

1.381

-195

5.341

4.671

�� . ��

5.617

5.928

599

636

3.075

3.355

2.533

2.506

4.600

5.422

�� .�.

3.109

2.564

879

475

1.287

1.701

1.769

810

4.086

4.258 3.856

��-�� .�.�.�.

3.703

3.734

680

490

2.531

2.549

1.127

1.140

214

144

4.085

�� . �� .�.�.�.

4.549

4.127

4.222

3.864

327

263

118

3.824

3.784

STEP ON A.B.E.E.

4.132

5.109

710

821

3.139

4.167

993

942

-67

3.413

3.654

��

5.314

5.173

955

993

2.850

2.947

487

281

1.977

1.945

163

3.126

3.345

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

14,8

1997

187

4.351

40,0

0,009

213,1

82,4

38,7%

208,7

1998

182

3.947

37,4

0,009

199,2

81,8

41,1%

191,6

8,6

1999

163

3.369

32,6

0,010

174,4

74,6

42,8%

169,5

14,0

2000

167

3.592

36,6

0,010

204,9

88,8

43,3%

202,4

11,3

2001

3.123

35,0

0,011

189,5

82,4

43,5%

185,6

14,3

2002

3.083

37,2

0,012

200,9

87,6

43,6%

196,4

7,2

2003

3.030

38,3

0,013

190,9

84,7

44,4%

181,8

15,1

2004

2.678

37,6

0,014

165,8

77,8

46,9%

162,0

11,7

2005

2.373

35,2

0,015

155,8

73,8

47,3%

151,9

15,1

2006

2.646

40,8

0,015

170,4

82,1

48,2%

168,0

12,5

-12,7%

-5,0%

8,8%

1,8%

7,2%

-3,0%

-1,3%

1,8%

-3,1%

1,6%

�� µ�� (2000=100)

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

1998

93,1

95,0

86,2

59,2

346,1

-286,9

405

17,1%

-70,8%

1999

96,3

97,9

90,5

53,0

363,5

-310,5

417

14,6%

-74,6%

2000

100,0

58,5

452,6

-394,2

511

12,9%

-77,1%

2001

95,1

105,4

105,2

106,0

71,9

472,2

-400,3

544

15,2%

-73,6%

2002

90,0

108,2

107,7

110,0

54,7

434,0

-379,2

489

12,6%

-77,6%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

2003

80,9

110,8

110,2

112,9

66,1

529,9

-463,8

596

12,5%

-77,8%

2004

73,6

112,9

111,4

117,1

56,3

558,4

-502,1

615

10,1%

-81,7% -82,5%

2005

64,6

112,9

113,1

112,2

58,4

610,1

-551,6

668

9,6%

2006

61,2

113,5

114,9

109,6

75,5

670

-594,7

746

11,3%

-79,7%

2007

62,7

116,5

117,7

113,2

72,7

770,4

-697,7

843,1

9,4%

-82,8%

60,4

117,5

121,0

108,0

-6,1%

2,0%

2,4%

1,0%

3,2%

7,9%

8,5%

7,4%

-4,4%

1,0%

2008 �� 2008/2000 **

Page 1

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2007/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

113

Page 1

��.�.�.�. 2310/06/�/86/20 �� (�� 1 �� 2008 µ�� 31 ��µ�� 2008) (��µ��µ�� .�. 2190/20, �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ�, �� ) �� , �� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. �� . ��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� µ�� , �� µ�� , �� . ��µ�� µ��: �� : www.sidenor.gr �� µ��: �� , ��, �� µ��, �� , �� µ��, �� , �� , �� µ��, ��µ�� , �� , �� µ��, µ� �� µ��, �� , �� µ��, µ� �� µ��. �µ��µ�� µ�� µ�� : 29 �� 2009 �� : ��µ�� µ�� (�.�. �� 16891) �� : PRICEWATERHOUSECOOPERS ��µ� �� : �� µ�� µ�

�� (��µ�� µ��µ��) (��µ��)

�� (�� µ�� µ� ��µ��) (�� µ�� ) ÅÍÅÑÃÇÔÉÊÏ �� & K�� (��µ��µ��) .......................... �� E��µ�� (��µ��µ��).............. �� µ��µ�� µ�� ....................... �� .................................................. �� (��µµ��) ............................. �� µ�� ........................................................................ �� µ� �� .................... ��µ�� ........................................................................ �� ...................................................... �� ......................... �� ................................................. �� ............................................................. ��µ�� ................................................. �� µ�� .................. �� µ�� (�) ....................... ��µ�� (�) ................................................ �� (�) = (�) + (�) ............................... ��µ�� ............................. ��µ�� ............................ �� / �� µ��µ�� .............. ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) ................................................... �� (�) + (�)

�� 31-��-08

�� 31-��-08 31-��-07

31-��-07

263.987.369 469.774.095 67.220.007 951.546 30.584.715

253.021.021 429.636.500 101.990.441 600.940 29.625.176

59.719.234 83.924.307 4.838.853 109.073 212.401.863

60.764.437 88.311.182 3.018.345 167.935 204.340.296

1.485.009 4.891.187 391.394.682 175.877.082 209.075.868 1.615.241.560

1.540.954 6.688.681 390.462.204 139.049.528 191.679.009 1.544.294.454

1.354.368 4.043.287 85.306.169 61.436.273 169.913.493 683.046.920

1.372.340 2.038.511 86.365.928 58.198.752 155.591.213 660.168.940

39.413.091 120.046.867 424.780.453 584.240.411 112.520.630 696.761.041 252.561.628 58.486.846 23.642.305 280.287.709 303.502.029 918.480.518 1.615.241.560

39.413.091 120.046.867 415.085.672 574.545.630 146.839.959 721.385.589 327.100.072 65.049.875 25.826.814 199.134.085 205.798.020 822.908.865 1.544.294.454

39.413.091 120.046.867 170.142.604 329.602.562 — 329.602.562 110.000.000 19.608.853 2.192.182 88.444.196 133.199.127 353.444.358 683.046.920

39.413.091 120.046.867 133.653.845 293.113.803 — 293.113.803 188.000.000 23.261.546 2.063.415 72.648.215 81.081.961 367.055.137 660.168.940

�� (�� µ�� µ� ��µ��) (�� µ�� ) �� (1/1/2008 �� 1/1/2007 ��)..................................... �� / (��µ��) �� µ�� (��µ�� )..........................................

�� 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2007

�� / (µ��) µ�� .............................. ��µ�� µ��µ��..................................................... �� µ� ��µ�� ' �� - �� % ��µµ�� ................... �� (31/12/2008 �� 31/12/2007 ��) .............................

�� 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2007

721.385.589

617.631.251

293.113.803

288.643.946

32.054.414 753.440.003 61.356 -29.498.152 -8.066.528 -19.175.637

111.845.563 729.476.814 669.596 -28.963.317 -2.770.379 22.972.875

60.824.109 353.937.912 — -24.032.373 -302.977 —

28.123.791 316.767.737 435.436 -24.001.708 -87.662 —

696.761.041

721.385.589

329.602.562

293.113.803

�� (�� µ�� µ� ��µ��)

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

(�� µ�� ) - �µµ�� µ��

114

�� 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2007 �� (��µ�� ) .............. 47.413.645 138.507.453 �� / µ�� µ�� : ��........................................................................ 58.267.349 51.838.546 78.968 — ��µ�� µ�� . ��........................................................................ 1.601.087 -1.063.586 ��µ�� (��, ��, ��, ��µ��) �� ................................................................. 762.469 -165.508 �� ..................................... 43.296.701 28.159.305 �� µ��........................................................... -5.987.495 -6.694.865 �� / µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : M�� / (��) ��µ��.......................................... -3.907.546 -91.295.512 M�� / (��)��............................................ -53.009.717 -727.866 (��) / �� (�� )............. 84.583.526 17.635.771 ��: -44.034.342 -27.739.933 �� µ�� ............. -23.291.294 ��µ�� ...................................................... -37.248.318 �� / (��) �� 105.773.352 �� (�) ........................................................ 71.205.487 �� - �� , ��, �� ...................................................... -19.187.294 32.210.301 — — �� µ�� ....................... -73.736.844 -105.078.395 �� µ�� ................... — 8.408 �� µ��µ�� ................ 1.432.673 2.479.898 �� µ�� ... �� ........................................................... 4.530 — 1.234.096 ��µ�� .................................................... 1.428.984 �� / (��) �� -90.252.839 �� (�) ........................................................ -68.950.804 ��µ�� µ�� ....................... 61.356 669.596 �� / �� ................. 727.376.425 335.186.562 �� ........................................................... -720.761.245 -288.073.330 �� µ�� µ�� (��) ....................................................................... -15.723 -2.011.445 �� - �� ............................................... 5.456.376 2.559.932 �� ...................................................... 74.263 — -29.753.334 ��µ�� ...................................................... -30.528.399 �� / (��) �� µ�� -17.561.881 �� (�) ........................................................ 17.802.915 �� / (µ��) �� µ�� µ� �� -2.041.368 20.057.599 ��µ� �� (�) + (�) + (�) ............................. 37.201.099 17.616.636 ��µ�� µ� �� µ� �� .. 260.523 ��µ�� ................................................. -473.135 ��µ�� µ� �� µ� �� . 35.420.254 37.201.099

�� 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2007 76.638.157

37.044.797

11.063.451 — 1.282.948

10.941.766 — -39.097

-103.095.057 14.457.299 549.214

-17.975.920 12.395.570 1.295.871

1.059.759 -17.885.651 43.094.829

-38.339 -17.242.638 -4.295.372

-15.059.770 -6.864.740

-11.751.879 -18.698.509

5.240.438

-8.363.751

-30.016.574 21.239.893 -10.512.766 — 14.925 — 103.986.250

-5.051.265 12.158.100 -21.625.204 — 68.840 — 15.548.302

84.711.728

1.098.774

— 134.000.000 -196.204.019

435.436 130.464.931 -97.431.818

— 104.235 — -24.026.033

— 54.749 — -23.996.954

-86.125.817

9.526.343

3.826.349 5.068.688 — 8.895.037

2.261.366 2.807.322 — 5.068.688

�� µ�� 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2007 �� ............................................................ 1.713.440.625 1.390.039.325 �� ........................................................... -1.469.083.896 -1.099.982.005 �� ................................................................... 244.356.729 290.057.320 �� ................................................................. -123.254.932 -108.324.303 �� ................................................................ -38.426.723 -38.837.884 �� / (��) ��µ�� (��)................... -971.891 17.896.053 �� , ��µ�� µ�� ........................................ 81.703.182 160.791.185 �� , ��µ��, �� µ�� ................................... 139.970.531 212.629.732 �� ......................................................... 47.413.645 138.507.453 �� ....................................................................... -15.359.231 -26.661.889 �� µ�� ................................................. 32.054.414 111.845.563 ��µ�� : �� ............................................................. �� ........................................................ �� µ�� µ�� - �� (�� €) ... �� µ�� µ�� - µ��µ�� (�� €) ��µ�� µ��µ� �� µ�� (�� €).....................

29.259.529 2.794.885 32.054.414 0,3044 0,3044

91.637.778 20.207.785 111.845.563 0,9544 0,9524

�� µ�� 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2007 418.160.755 394.692.772 -387.877.071 -326.344.375 30.283.684 68.348.397 -28.732.914 -23.754.319 -15.889.670 -15.188.024 2.076.857 3.266.119 -12.262.042

32.672.173

-1.198.591 76.638.157 -15.814.048 60.824.109

43.613.939 37.044.797 -8.921.005 28.123.791

60.824.109 — 60.824.109 0,6327 0,6327 —

28.123.791 — 28.123.791 0,2929 0,2923 0,25

Ðñüóèåôá óôïé÷åßá êáé ðëçñïöïñßåò : 1. �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. µ� �� : ��µ�� µ�� µµ�� µ�� & �µµ�� µ. �� µ�� .�. �� 59,94% 64,93% �� 2. � µ�� µ�� µ�� 2006. �� µ�� 37 �� µ�� µ�� 3. �� µ��µ�� µ�� µ�� € 7.141 ��. �� 31.12.2008 �� µ�� € 3.168 ��. �� µ�� : �µ�� € 1.325 ��., �� € 267 ��. �� µ�� µ�� 31.12.2008 �� € 2.634 ��. (��. ��µ. �� 33 �� µ�� ) 4. �� µ�� € 128.200 ��. �� € 63.704 ��. 5. ��µ�� µ�� 31-12-2008: �� 364 �� µ�� 3.409 �� 31-12-2007: �� 366 �� µ�� 3.365 6. �� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : �µ�� (�� . €) 2008 2007 2008 2007 i) �� , �� 78.564 61.602 242.930 202.737 ii) �� , �� 134.445 102.497 153.553 140.058 57.603 54.557 86.656 84.942 iii) �� µ�� µ�� iv) �� µ�� µ�� 9.419 10.330 78.106 51.108 v) �� µ�� µ�� 6.102 6.413 2.720 2.343 vi) �� & µ�� .�. 3.127 3.510 1.500 1.800 vii) �� µ��µ�� — 750 — — 7. �� µ�� µ�� µ�� (�µ�� € (6.588) �� - �� € (303) ��.) �� µ�� µ�� µ�� (�µ�� € (1.478)��.) 8. �� µ�� 14,03% �� STOMANA INDUSTRY S.A.(14/2/08) �� 9,08% �� .�. (4/8/08) �� 1,97% �� .�. �� ELMONTE HOLDING LTD (7/3/08) �� .�. �� 0,03% (24/1/08). �� µ�� , µ� �� µ�� µ�� PORT VIDIN NORTH S.A. (�µ.�� 31/1/08) �� µ� �� µ�� BIODIESEL A.E. (�� µ. 8 & 9 �� µ�� ) 9. �� 2�� µ�� STOMANA INDUSTRY S.A., µ� �� , ��µ� µ��µ� �� € 92 ��., µ�� 10. ��' ��µ�� .�.�. 2, �� 31� ��µ�� 2008 ��µ�� µ�� µ�� € 60.286 �� (��, €31.128��). ��. ��µ�� 13 �� µ�� . 11. �� µ�� "��" �� : - ��µ�� : 2008 �� µ�� € (18.574) ��., ��µ�� € 3.215 ��. - 2007 € (22.606) ��. �� € (4.056) ��. �� - �� : 2008 �� µ�� € (19.366) ��., ��µ�� € 3.552 ��. - 2007 € (9.525) ��. �� € 604 ��. �� 12. �� µ�� µ� �� , �� µµ�� µ�� µ�� µ�� µ�� 8 & 9 �� µ�� 13. �� , �� µ�� , �� µ�� 10 �� 2008 �� 26 �� 2008 ��, �� µ�� : �) ��µ� € 0,25 �� µ�� ) µ�� µ�� µ�� ) �� µ�� € 60.000 ��. 14. �� µ�� µ�� µ�� (�� µ. 41 �� µ�� )

� �� . �� .�.�.: � 147183

��, 29 �� 2009 � �� . �� .�.�.: � 998326

� �� . �� .�.�.: �� 676292 ��. ��: 0039960 �' ��

ymirror

Industr

ΞΥΛΟ - ΦΕΛΛΟΣ

Εποχή συρρίκνωσης Όλα σχεδόν τα βασικά µεγέθη της αγοράς ξύλου - φελού ακολουθούν αρνητική κατεύθυνση. Η ανεπάρκεια πρώτης ύλης αποτελεί τη βασική αιτία ανάδειξης των προϊόντων τεχνητής ξυλείας σε κύρια παραγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων. Στον αντίποδα σηµαντική είναι η δυναµική που εµφανίζουν τα προϊόντα αποµίµησης ξύλου.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

116

πό πέντε υποκλάδους αποτελείται ο κλάδος της παραγωγής ξύλου και φελλού. Μεταξύ αυτών, εκείνος της κατασκευής φύλλων καπλαµά και τεχνητής ξυλείας συνεισφέρει το 66% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου. Έπονται οι υποκλάδοι κατασκευής ξυλουργικών προϊόντων για την οικοδοµική (17%), πριονίσµατος, πλανίσµατος και εµποτισµού ξύλου (9%), κατασκευής κάθε είδους ξύλινων δοχείων και κιβωτίων (5%) και κατασκευής άλλων προϊόντων από ξύλο, κατασκευής ειδών από φελλό και ειδών καλαθοποιίας (3%). Στις επιχειρήσεις του εργάζονται 4,2 χιλ. άτοµα, ενώ η συµβολή του κλάδου στην ακαθάριστη αξία παραγωγής του συνόλου της ελληνικής µεταποίησης βρίσκεται στο 1%.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η καθοδική πορεία, µε µέσο ετήσιο ρυθµό -3,8%, του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου κατά τη διάρκεια της περιόδου 2000-2007 συνεχίζεται και το 2008 µε σηµαντικότερη ωστόσο ένταση µιας και καταγράφεται πτώση 7,9%. Την περίοδο 2000-2008, οι τιµές παραγωγού για τα προϊόντα του κλάδου κινήθηκαν ανοδικά, µε µέσο ετήσιο ρυθµό 3,1%, ενώ για το 2008 αυξήθηκαν 3,8%. Η διαρκής µείωση του προϊόντος γίνεται περισσότερο αισθητή στην

κατακόρυφη υποχώρηση της της προστιθέµενης αξίας παραγωγής. Ωστόσο το 2006 καταγράφεται σηµαντική αύξηση τόσο στην ακαθάριστη αξία παραγωγής, όσο και στην προστιθέµενη αξία γεγονός που έχει ως συνέπεια τον υπερδιπλασιασµό της επενδυτικής δαπάνης. Σύµφωνα µε τα στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώνεται το 2007 σε 376 εκατ. ευρώ, µε οριακή άνοδο από τα 354 εκατ. του 2000. Η τάση συρρίκνωσης του κλάδου, µε βάση τον αριθµό των επιχειρήσεων που απασχολούν περισσότερα από 10 άτοµα, ανακόπτεται από την αύξηση των καταστηµάτων σε 114 το 2006 έναντι 102 το 2005. Αποτέλεσµα αυτού είναι η αύξηση της απασχόλησης το 2006 (9,5%), όταν στο σύνολο της βιοµηχανίας φτάνει το 4%.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η σχετικά µεγαλύτερη εξασθένιση των εισαγωγών έναντι των εξαγωγών το 2007 περιόρισε κατά 10,3% το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου του κλάδου ξύλου και φελλού, µετά από µια πορεία συνεχούς επιδείνωσής του, που έφτασε στο αποκορύφωµά της το 2006. Ειδικότερα, οι εισαγωγές περιορίστηκαν κατά 15,3% το 2007, µείωση που σε απόλυτους όρους ήταν κατά πολύ

µεγαλύτερη της αντίστοιχης στις εξαγωγές οι οποίες υποχώρησαν όµως σε ιστορικά χαµηλό επίπεδο. Επόµενο αυτών των µεταβολών, που αποκαλύπτουν την ανταγωνιστική καχεξία του κλάδου και την αδυναµία διατήρησης του µεριδίου του κλάδου στις διεθνείς αγορές, αποτελεί η κάθετη πτώση της τιµής του δείκτη κάλυψης των εισαγωγών σχεδόν στο µισό µέσα σε µια χρονιά αλλά και η επιδείνωση του δείκτη Balassa, ο οποίος µετρά τη σχέση µεταξύ εµπορικού ισοζυγίου και εµπορικών ροών.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι πωλήσεις των 154 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. παραγωγής προϊόντων ξύ-

λου-φελλού κινούνται ανοδικά το 2006 (+11,1%) µετά από µια χρονιά µικρής υποχώρησης. Βελτιωµένα εµφανίζονται και τα µικτά κέρδη του κλάδου, η αύξηση των οποίων κατά 18,6% υπερκάλυψε την επίσης σηµαντική άνοδο των συνολικών εξόδων (+17,9%), αυξάνοντας τα - περιορισµένα - καθαρά κέρδη του κλάδου από 0,8 σε 1,9 εκατ. ευρώ. Οι συνολικές υποχρεώσεις του κλάδου αυξάνονται µε ταχείς ρυθµούς, ενώ παρατηρείται και µετατόπιση της χρονικής διάρθρωσης του χρέους των επιχειρή-

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Οι διακυµάνσεις που χαρακτηρίζουν την πορεία του κλάδου τα τελευταία χρόνια συνεχίζονται, πλέον σε αρνητική κατεύθυνση, σε όλα σχεδόν τα βασικά µεγέθη του, µε µεγαλύτερης έκτασης την υποχώρηση της παραγωγής των επενδύσεων και των εξαγωγών. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής για το πρώτο τετράµηνο του 2009, ο κλάδος πλήττεται εντονότερα σε σχέση µε τους υπόλοιπους της βιοµηχανίας, µε µείωση της πα-

ανεπάρκεια πρώτης ύλης αποτελεί τη βασική αιτία µεταστροφής του παραγωγικού προσανατολισµού των επιχειρήσεων ξύλου-φελλού και ανάδειξης των προϊόντων τεχνητής ξυλείας σε κύρια παραγωγική δραστηριότητα, ενώ σηµαντική δυναµική εµφανίζουν και τα προϊόντα αποµίµησης ξύλου. Αναλυτικότερα, η δυνατότητα προµήθειας πρώτης ύλης µόνο από το εξωτερικό εξακολουθεί να αποτελεί το βασικό πρόβληµα των επιχειρήσεων, καθώς συχνά δεν είναι εφικτός ο έλεγχος της ποι-

σεων υπέρ των µακροπρόθεσµων υποχρεώσεων. Ο βαθµός κάλυψης των παγίων υποχωρεί την τελευταία διετία, προσεγγίζοντας το επίπεδο του συνόλου της µεταποίησης, ενώ βελτιωµένη, εξαιτίας της ανάκαµψης των καθαρών κερδών, είναι η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού, όχι όµως σε βαθµό που να καλύπτει τις απώλειες του παρελθόντος. Η δανειακή πίεση του κλάδου ανέρχεται για πρώτη φορά σε ύψος παρόµοιο µε τον µέσο όρο της µεταποίησης. Το µικτό περιθώριο κέρδους του κλάδου αυξήθηκε, ενώ παρόµοια τάση παρουσίασε και το καθαρό περιθώριο, παραµένοντας ωστόσο σε πολύ χαµηλό επίπεδο.

ραγωγής 40%. Στη φάση αναµονής της απόδοσης των επενδυτικών πρωτοβουλιών των περασµένων ετών στην οποία βρίσκονται οι ελληνικές επιχειρήσεις ξύλου-φελλού, πρέπει ταυτόχρονα να αντιµετωπίσουν αρκετά προβλήµατα, διαχρονικά και νεότερα. Μεταξύ των πρώτων κυριότερο είναι η προµήθεια πρώτης ύλης από τη διεθνή αγορά, ενώ στα σχετικά πρόσφατα συγκαταλέγονται η υποχώρηση της οικοδοµικής δραστηριότητας και η κάµψη που εµφανίζει ο κλάδος του επίπλου, εξαιτίας του κλιµακούµενου ανταγωνισµού από αλυσίδες ξένων εταιριών µε ολοένα και µεγαλύτερη παρουσία τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Η

ότητάς της, ενώ αφήνει έκθετο τον κλάδο στις διακυµάνσεις των τιµών στις χώρες-παραγωγούς και των διεθνών συναλλαγµατικών ισοτιµιών. Συνέπεια αυτών είναι η εισαγωγή προϊόντων χαµηλής ποιότητας, µε φθορές από την παραγωγή και την υγρασία που έχει συσσωρεύσει το ξύλο πριν τη διαδικασία ξήρανσής του. Επιπλέον, Πρόσκοµµα στη λειτουργία του κλάδου αποτελεί η έλλειψη τυποποίησης των προϊόντων, που αφήνει ελεύθερο έδαφος για πρακτικές αθέµιτου ανταγωνισµού. Οι σηµαντικές επενδύσεις από τις µεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου στο πρόσφατο παρελθόν προσανατολίστηκαν στην ενίσχυση της παραγωγικής

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009



117

ymirror

Industr

ΞΥΛΟ - ΦΕΛΛΟΣ

δυναµικότητας και της παραγωγικότητας της εργασίας, καθώς και στη δηµιουργία νέων προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας. Η βελτίωση και ο εκσυγχρονισµός της δυναµικότητας του κλάδου δεν έχουν ακόµη αποδώσει τα αναµενόµενα, καθώς ο ρυθµός αύξησης των εξόδων παραµένει υψηλός, εµποδίζοντας την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Από την έρευνα βιοµηχανικών επενδύσεων του ΙΟΒΕ οι πραγµατοποιούµενες επενδύσεις επικεντρώνονται στην αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας και τη βελτίωση ήδη εφαρµοζόµενων µεθόδων παραγωγής. Προσδιοριστικούς παράγοντες των επενδυτικών αποφάσεων οι επιχειρήσεις επισηµαίνουν τη ζήτηση για τα προϊόντα τους, τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα επενδυτικά κίνητρα. Η µειούµενη επάρκεια πρώτης ύλης τόσο

ξυλεία, τα προϊόντα αποµίµησης ξύλου ενισχύουν τα τελευταία χρόνια τη θέση τους στην αγορά και αναµένεται στο µέλλον να αποσπάσουν µερίδια αµφότερων των επιχειρήσεων που ειδικεύονται στη φυσική και στην τεχνητή ξυλεία. Τα διαχρονικά προβλήµατα και οι παθογένειες του κλάδου αναδεικνύονται και από τα αποτελέσµατα έρευνας του ΙΟΒΕ για την παραγωγικότητα της Ελληνικής Οικονοµίας. Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις, ο κλάδος βρίσκεται στην προτελευταία θέση σε παραγωγικότητα στη βιοµηχανία. Οι ιδιαίτερα χαµηλές επιδόσεις του οφείλονται στην υψηλή τεχνολογική αναποτελεσµατικότητα του, δηλαδή στο συνδυασµό των παραγωγικών εισροών κεφαλαίου, εργασίας και ενδιάµεσης ανάλωσης στην παραγωγική διαδικασία µε µεθόδους που κρατούν τον κλάδο σε απόσταση από το µέγιστο δυνατό επίπεδο παραγωγής του. Θετική επίδραση στο προϊόν του κλάδου έχει η υιοθέτηση των τεχνολο��µ�� γικών εξελίξεων στην παραγωγή.

στην Ελλάδα όσο και διεθνώς σε συνδυασµό µε το υψηλό κόστος της, έχει µετατοπίσει το κύριο βάρος της δραστηριότητας του κλάδου σε προϊόντα τεχνητής ξυλείας, παρότι και για αυτά βασική πρώτη ύλη παραµένει το φυσικό ξύλο. Οι παραγωγοί του συγκεκριµένου υποκλάδου είναι προς το παρόν λίγοι στην Ελλάδα, ενώ από την πλευρά των εισαγωγέων η πλειονότητα των επιχειρήσεων είναι µικρού µεγέθους, µε βασικές εισαγωγικές δραστηριότητες σε άλλα εµπορεύµατα. Το κόντρα πλακέ είναι το πρώτο προϊόν τεχνητής ξυλείας εδώ και αρκετά χρόνια στην αγορά, όµως οι χρήσεις του καλύπτονται σε διαρκώς αυξανόµενο ποσοστό από τις ινοσανίδες µέσης πυκνότητας (MDF). Πλέον, το προϊόν τεχνητής ξυλείας µε τη µεγαλύτερη κατανάλωση αποτελούν οι µοριοσανίδες, ενώ µεταξύ των πλέον διαδεδοµένων προϊόντων τεχνητής ξυλείας συγκαταλέγονται ο καπλαµάς, οι ινοσανίδες υψηλής και χαµηλής πυκνότητας και οι πηχοσανίδες (πλακάζ). Εκτός από την τεχνητή �� (�� . ��) �� .�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

122

180,3

12,1

249,2

117,0

441,6

210,6

231,0

171,8

1998

124

177,8

12,4

263,0

120,9

453,2

226,4

226,7

177,5

1999

124

183,7

20,7

267,7

119,4

472,1

224,9

247,2

222,4

2000

131

290,9

35,3

406,4

149,9

732,5

447,8

284,7

254,0

2001

132

337,0

29,7

432,7

181,8

799,4

469,8

329,6

287,9

2002

143

368,3

23,8

453,2

192,9

845,4

478,7

366,6

304,8

2003

155

387,9

26,9

507,7

200,0

922,4

474,5

447,9

376,9

2004

156

384,0

27,3

534,5

214,4

945,8

487,1

458,7

373,2

2005

151

445,5

32,0

507,3

203,3

984,8

451,7

533,1

413,9

2006

154

457,3

29,9

538,8

217,6

1.026,0

439,2

586,9

442,3

2,7%

7,8%

-2,7%

4,8%

6,4%

5,8%

-0,3%

12,8%

9,7%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ME�� 2006/2000

118

��

�� . ��

��

�� H� ��

��

1997

90,0

76,4

13,6

6,5%

1,17

3,1%

0,52

0,41

0,77

1998

92,9

78,8

14,1

6,2%

1,27

3,1%

0,50

0,39

0,80

1999

96,5

73,3

23,2

10,3%

1,22

4,9%

0,52

0,39

0,67

67,7

97,5

15,8

3,5%

1,54

2,2%

0,39

0,40

1,01

2000

408,8

2001

443,7

120,9

104,9

16,0

3,4%

1,39

2,0%

0,41

0,42

0,87

2002

476,3

117,8

111,3

6,5

1,4%

1,30

0,8%

0,43

0,44

0,85

2003

502,4

118,8

113,8

5,0

1,1%

1,22

0,5%

0,49

0,42

0,82

2004

539,3

137,3

127,4

9,8

2,0%

1,27

1,0%

0,48

0,41

0,86

2005

523,8

127,5

126,8

0,8

0,2%

1,01

0,1%

0,54

0,45

0,73

2006

581,8

151,3

149,4

1,9

0,4%

0,96

0,2%

0,57

0,45

0,73

ME�� 2006/2000

6,1%

14,3%

7,4%

-30,0%

- �� µ��VΑLUE 2007, �� - � �� µ�� 2007, �� ΙΟΒΕ ��: �� Στοιχεία πίνακα: CORPORATE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009,�� επεξεργασία στοιχείων



15 ��.

�� 15 �� - �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

�� 2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

2007

��

2006

��

2007

2006

2007

2006

2007

2006

2007

2006

�� .�.

260.660

272.111

142.724

147.770

55.628

86.493

95.447

65.694

109.585

119.924

-10.936

-17.020

121.218

117.293

�� .�.

52.014

123.823

121.665

70.341

72.540

26.733

43.166

35.232

10.781

61.856

67.718

-4.913

1.715

61.554

ALFA WOOD �.�.�.�.

73.873

65.385

25.735

24.701

12.604

29.134

17.100

4.104

44.169

32.147

9.240

8.661

39.741

29.796

�� . �. �.�.�.�.

25.083

26.102

7.772

8.129

6.608

8.711

699

635

17.776

16.756

2.229

1.869

29.996

27.937

PROTECTA �.�.�.�.

40.682

36.487

10.457

9.858

25.040

20.895

6.875

6.836

8.767

8.756

209

275

27.166

24.687

�� .�.

26.800

22.399

3.064

3.054

20.590

18.199

2.093

468

4.117

3.732

385

-909

24.154

19.831

�� .�.�.�.

21.690

20.992

3.752

3.553

11.967

11.728

1.924

1.315

7.799

7.949

505

21.585

21.558

ALFA WOOD �� .�.�.�.

54.198

43.768

43.239

33.162

11.661

13.490

13.569

6.453

28.968

23.825

341

-2.733

20.156

11.219

�� .�.�.

21.230

19.936

6.069

6.143

12.929

12.111

1.775

1.780

6.526

6.045

370

-1.663

16.664

14.953

�� .�.

19.305

16.467

8.633

6.507

9.574

7.092

5.757

5.702

3.974

3.673

516

11.993

8.575

�� .�.�.�

15.069

8.731

6.313

5.832

3.867

1.729

132

203

11.070

6.799

2.076

483

11.009

6.988

STAR WOOD A.E.

9.283

7.405

2.384

1.523

3.756

2.728

394

5.133

4.583

133

10.873

8.857

�� . ��

9.017

11.566

607

763

5.654

8.419

3.360

3.144

296

152

9.945

8.212

�� .�.�.�.

12.723

12.160

6.032

5.852

5.889

5.537

1.880

1.951

4.954

4.672

427

154

9.306

7.955

�� .�.

12.942

11.073

1.890

1.283

5.315

4.921

2.221

780

5.406

5.372

9.104

8.170

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

149

4.618

52,6

0,011

296,5

105,7

35,7%

270,3

15,1

1998

147

4.665

54,4

0,012

307,1

110,0

35,8%

276,9

16,9

1999

138

4.370

54,7

0,013

316,3

129,0

40,8%

293,4

18,3

2000

134

4.631

62,1

0,013

352,7

135,7

38,5%

321,0

84,9

2001

103

4.629

66,0

0,014

395,9

143,3

36,2%

353,7

29,9

2002

100

4.384

59,6

0,014

351,1

127,0

36,2%

323,6

65,6

2003

113

3.739

50,7

0,014

358,3

121,7

34,0%

336,6

34,4

2004

113

4.157

62,7

0,015

399,3

141,3

35,4%

374,1

32,6

2005

102

3.843

61,3

0,016

345,1

108,5

31,4%

331,0

15,8

2006

114

4.210

72,4

0,017

401,3

130,6

32,5%

388,1

31,8

-2,7%

-1,6%

1,1%

2,6%

4,2%

2,2%

-0,6%

-2,8%

3,2%

-15,1%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

-79,3%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2000=100)

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

96,3

96,7

94,4

39,1

338,5

-299,3

378

11,6%

1999

98,9

99,3

97,2

36,8

333,7

-297,0

370

11,0%

-80,2%

2000

100,0

41,5

375,6

-334,1

417

-80,1%

2001

89,3

103,4

103,6

102,5

43,6

404,2

-360,6

Page 1448

11,0% 10,8%

-80,5%

2002

88,1

104,2

103,7

106,3

37,3

389,6

-352,3

427

9,6%

-82,5%

2003

83,5

105,0

104,7

106,5

45,4

411,2

-365,7

457

11,1%

-80,1%

2004

84,1

109,6

61,4

439,1

-377,7

501

14,0%

-75,5%

2005

79,3

113,4

113,6

112,2

63,6

460,1

-396,5

524

13,8%

-75,7%

2006

77,1

117,2

117,5

61,2

533

-471,8

594

11,5%

-79,4%

2007

76,0

122,5

123,1

119,8

26,9

451,4

-424,5

478,2

6,0%

-88,8%

2008

70,0

127,2

128,2

121,6

�� 2008/2000 **

-4,4%

3,1%

3,2%

2,5%

-6,0%

2,7%

3,5%

2,0%

-8,5%

1,5%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

119

Page 1

��.�.�.�.: 2836/06/�/86/48 �� : �� , �' ��, �� 2-4, 115 27 �� 1 �� 31 �� 2008 (��µ��µ�� .�. 2190/20, �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ� , �� ) �� , �� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. �� . ��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� , �� µ�� . ��µ�� - ��µ��: �� , �� µ�� : www.halcor.gr �� .�.: �.�� (��, �� ), �.��(��, �� µ��), �. ��, �. ��µ�� (�� µ��), �.��, �.��, ��-�� µ��, �.�� (�� ), �.�� & �.��µ�� (��, µ� �� µ��). �µ��µ�� .�. �� µ�� : 24 �� 2009 �� : �� (�.�. �� 12701) �� : KPMG �� .�. �� : �� µ�� µ�

�� (�� µ�� )

�� (�� µ�� ) �� µ��µ�� µ�� µ� �� µ�� µ� �� µ�� µ� �� (101.279.627 �� € 0,38) �� µ�� (�) ��µ�� (�) �� (�) = (�) + (�) ��µ�� / �� µ��µ�� µ�� µ�� (�) �� (�) + (�)

�� 31 Äåê 2007 31 Äåê 2008

332.292.304 2.152.565 1.127.298 13.948.825 212.260.580 150.575.981 46.224.097 58.971.221 817.552.871

313.453.440 2.471.230 1.541.565 12.992.207 283.157.775 237.722.408 48.141.565 41.597.499 941.077.689

146.973.289 — 215.417 114.340.293 96.334.817 55.565.191 34.928.476 40.767.188 489.124.671

138.853.031 — 371.943 96.970.890 108.537.391 109.017.858 27.207.644 24.068.894 505.027.651

38.486.258 149.369.471 187.855.729 25.657.120 213.512.849 257.127.581 25.107.457 225.443.227 96.361.757 604.040.022 817.552.871

38.486.258 199.385.107 237.871.365 27.779.160 265.650.524 321.132.830 39.091.427 219.248.886 95.954.022 675.427.165 941.077.689

38.486.258 141.096.004 179.582.262 — 179.582.262 171.000.000 18.496.366 70.658.501 49.387.542 309.542.409 489.124.671

38.486.258 155.261.119 193.747.377 — 193.747.377 186.799.998 30.936.964 59.882.329 33.660.983 311.280.274 505.027.651

�� (�� µ�� ) �� (1/1/2008 �� 1/1/2007 ��) �� / (��µ��) �� µ��

�� / (µ��) µ�� µ�� µ��µ�� (��) �� µ� ��µ�� ' �� / (��) �� µ�� (31/12/2008 �� 31/12/2007 ��)

�� 31 Äåê 2007 31 Äåê 2008

265.650.524 (47.646.830) 218.003.694 -— (6.076.778) 1.585.932 —

263.306.491 24.590.185 287.896.676 — (8.608.768) (13.637.383) —

193.747.377 (15.184.349) 178.563.028 — (6.076.778) 7.096.012 —

200.247.752 9.785.502 210.033.254 -— (8.608.768) (7.677.109) —

213.512.849

265.650.524

179.582.262

193.747.377

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� µ�� )

120

�� 01.01 - 31.12.2008 01.01 - 31.12.2007 01.01 - 31.12.2008 01.01 - 31.12.2007 �� / (��µ��) �� (56.375.126) 33.310.035 (23.372.632) 13.096.716 �� / µ�� µ�� : �� 24.911.513 23.687.726 10.963.108 10.271.790 �� (368.326) (603.990) (205.887) (341.963) �� 68.369.221 (2.189.464) 37.733.665 (136.632) ��µ�� (��, ��, �� µ��) �� (1.354.270) (2.732.393) (4.824.316) (4.216.361) �� 36.490.134 31.528.204 16.625.425 13.752.067 (��) / ��µ�� (94.393) (72.416) (10.290) (13.887) (��) / ��µ�� (5.948) — — — (��) / ��µ�� — (362.302) — — ��µ�� / ��µ�� µ�� 302.220 869.964 17.194 — — — 309.501 — ��µ�� µµ�� / µ�� µ�� µ�� /�µ�� µ� �� : M�� / (��) ��µ�� 2.595.802 (30.835.403) (25.477.107) 12.025.839 M�� / (��) �� 98.342.145 12.565.856 54.564.637 4.439.962 (��) / �� (�� ) (2.470.084) (5.402.343) 11.740.133 (13.558.772) ��: (37.073.856) (29.635.648) (17.754.193) (12.610.698) �� µ�� (7.140.936) (539.410) (11.631.129) (4.427.702) ��µ�� / (��) �� 15.567.122 59.769.829 18.496.699 128.841.328 �� (�) �� (��) / �� , ��, �� (408.000) (17.312) (17.400.699) (101.382) (47.148.620) (35.495.231) (19.767.242) (12.046.089) �� µ�� µ�� 600.143 479.821 391.019 295.215 �� 85.728 — — — �� 627.990 956.823 272.022 374.296 3.842.064 4.552.295 63.989 97.579 ��µ�� (7.635.895) (31.952.605) (34.011.909) �� / (��) �� (�) (46.145.180) ��µ�� µ�� — — — — �� / �� 62.709.820 178.198.179 55.000.000 75.000.000 �� (120.508.870) (140.545.995) (60.023.826) (69.315.632) �� µ�� µ�� (��) (11.858) (5.358) — — (8.604.006) (6.095.104) (9.795.133) (7.511.518) ��µ�� / (��) �� µ�� (2.919.638) (11.118.930) 27.851.693 (65.322.426) �� (�) �� / (µ��) �� µ ��µ� & ��µ� 17.373.722 12.336.482 16.698.294 5.011.589 �� (�)+(�)+(�) 19.057.305 24.068.894 29.261.016 41.597.499 ��µ�� µ� �� µ� �� µ�� µ� �� µ� �� 58.971.221 41.597.499 40.767.188 24.068.894

�� 01.01 - 31.12.2008 01.01 - 31.12.2007 �� ........................................... 1.200.295.367 1.369.616.569 �� / (��µ��)............................................... 19.885.436 105.587.106 �� / (��µ��) �� , ��µ�� µ�� ..................................... (20.929.761) 62.691.155

�� / (��µ��) �� ...................................... �� ..................................................................... �� / (��µ��) µ�� ..............................

��µ�� : ............................................................ �� ........................................................... �� ......................................................

(11.262.022)

22.632.421

(56.375.126) 8.728.296 (47.646.830)

33.310.035 (8.719.850) 24.590.185

(23.372.632) 8.188.282 (15.184.349)

13.096.716 (3.311.213) 9.785.502

(48.224.358) 577.528 (47.646.830)

20.021.567 4.568.618 24.590.185

(15.184.349) — (15.184.349)

9.785.502 — 9.785.502

��/(��µ��) µ�� µ�� (�� €) ............................................................. ��/(��µ��) µ�� µ�� µ��µ�� (�� €) .......................................................... ��µ�� µ��µ� �� µ�� (�� €) .................. �� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ��

�� 01.01 - 31.12.2008 01.01 - 31.12.2007 635.252.436 755.974.008 7.242.463 41.476.624

(0,4762)

0,1977

(0,1499)

0,0966

(0,4762) —

0,1971 —

(0,1499) —

0,0963 0,060

3.613.426

85.774.892

(504.801)

32.562.248

�� : 1. � �µ�� µ�� µ�� µ�� ' ��µ�� 2008, �� µ�� µ�� € 78,6 ��. �� € 44,2 ��. ��, � �� µ�� . (��. ��µ. �� 12 �� µ�� ). 2. �� µ�� µ� �� , �� µ� �� µ�� µµ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� 2008, �� µ�� 32 �� µ�� . 3. �� 2008 � �� 100% �� µµ�� E.BI.TE. A.E.. �� .��.��. �.�. �� µ�� µ�� µ�� . (��. ��µ�� 9 �� µ�� ). 4. � �� .�., DE LAIRE L.T.D �� µ� �� µ�� , �� µ�� µ� �� µ�� . (��. ��µ. �� 9 �� µ�� ) 5. ��µ�� µ� �� µ� �� E�� µ�� µ�� . 6. �� µ�� µ�� µ�� µ�� : �� µ�� µµ�� µ�� 55,59% ��

7. �� µ�� µ�� µ��. 8. ��µ�� µ�� : �� 742 (�� 2007 : 769) , �µ�� 2.424 (�� 2007: 2.386) 9. �� € 4,1 ��. �� SOFIA MED S.A. �� . �� µ��µ�� µ��. 10. �� µ��: € 740 ��., ��: € 500 ��.. �� µ�� 31.12.2008 �� µ�� € 300 ��. �� € 107 ��.. �� µ� �� µ� �� µ�� , �� µ�� € 5,97 ��. (B�. ��µ�� 21 �� 29 �� µ�� ) 11. �� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : ��

i) �� ii) �� iii) �� iv) �� v) �� & �µ�� µ�� vi) �� µ�� vii) �� µ��

130.640.151 76.760.736 20.638.612 14.022.600 3.416.525 24.269 —

161.273.320 120.565.584 23.748.580 2.669.805 1.934.967 24.269 —

12. � �� µ�� µ�� (�� €):

�� µ�� µ��

�� 1 �� - 31 �� 2007 1 �� - 31 �� 2008 (2.553.621) (7.182.924) 11.281.917 (1.536.926)

�� 1 �� - 31 �� 2007 1 �� - 31 �� 2008 (626.153) (2.628.631) 8.814.436 (682.582)

13. �� µ�� µ�� 32 �� µ�� . 14. �� µ�� € 1.586 ��. �� µ�� µ�� µ�� , ��µ�� µ� �� € 7.096 ��. �� µ�� µ�� µ�� . (��. �� µ�� ) 15. �� µ�� µ�� , �� . 16. �� µ�� µ�� 2007 ��µ�� µ� µ� �� . (��. ��µ�� 5 �� µ�� ).

��, 24 �� 2009 � �� .�. �� 135393

�� .�. �� 020251

� �� 473915

� �� /�� 701209

ymirror

Industr

Χ ΑΡΤΙ

Χάρτινη κερδοφορία Η επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας οδηγεί σε επαναπροσδιορισµό των καταναλωτικών και επιχειρησιακών δαπανών σε πλήθος προϊόντων που άµεσα ή έµµεσα συνδέονται µε τη χαρτοβιοµηχανία. Η µείωση του ποσοστού χρησιµοποίησης της παραγωγικής δυναµικότητας των επιχειρήσεων του κλάδου συνεπάγεται ισχυρές πιέσεις στις τιµές πώλησης των προϊόντων χάρτου, αλλά και στην ήδη συµπιεσµένη συνολική κερδοφορία.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

122

χαρτοβιοµηχανία απασχολεί 6.182 άτοµα σε 106 παραγωγικές µονάδες (άνω των 10 ατόµων) και συγκεντρώνει το 2% της συνολικής ακαθάριστης αξίας παραγωγής, το 0,8% των εξαγωγών και το 2.9% της συνολικής απασχόλησης της βιοµηχανίας. Περιλαµβάνει δύο επιµέρους υποκλάδους, την κατασκευή ειδών από χαρτί και χαρτόνι, όπως συσκευασίες, είδη υγιεινής, είδη χαρτοπωλείου κ.λπ. (79,8%) και την παραγωγή χαρτοπολτού, χαρτιού και χαρτονιού (20,2%).

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Οριακή υποχώρηση, µε µέσο ετήσιο ρυθµό -0.9%, εµφανίζει ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2008. Μετά την ιδιαίτερα έντονη κάµψη το 2001, η οποία συνεχίστηκε και τα επόµενα δύο έτη, η βιοµηχανική παραγωγή του

κλάδου ανέκαµψε την τετραετία 2004-2007 µε ρυθµό 2,2% ετησίως. Η δυναµική αυτή δεν διατηρήθηκε το 2008, κατά τη διάρκεια του οποίου η παραγωγή κινήθηκε χαµηλότερα κατά 2,2%. Ο δείκτης τιµών παραγωγού καταγράφει την περίοδο 2000-2007 µικρή αύξηση, µε µέσο ετήσιο ρυθµό 1,4%, καθώς η συνεχής τάση µείωσης των τιµών παραγωγού την περίοδο 2001-2005, αντιστράφηκε το 2006, και εδραιώθηκε το 2007, κατά το οποίο οι τιµές αυξήθηκαν 3% περίπου. Το 2008 παρατηρήθηκε έντονη ανοδική τάση των τιµών παραγωγού στον κλάδο, η οποία κινήθηκε στο επίπεδο του 6,7%. Σε ευθυγράµµιση µε τις προαναφερόµενες τάσεις, η ακαθάριστη αξία παραγωγής εµφανίζει πτωτική πορεία από το 2002 έως το 2005, ανακάµπτοντας ωστόσο το 2006 ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινούνται οι συνολικές πωλήσεις

και η προστιθέµενη αξία των επιχειρήσεων του κλάδου. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2007 στα 419 εκατ. ευρώ από 367 εκατ. το 2000. Η επενδυτική δραστηριότητα στον κλάδο το 2006 ενισχύεται έπειτα από το ιστορικά χαµηλό επίπεδο του 2005. Συγχρόνως, η τάση µείωσης των απασχολούµενων στον κλάδο ανακόπτεται.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η συνολική ανταγωνιστική ικανότητα της εγχώριας χαρτοβιοµηχανίας καταγράφει περαιτέρω επιδείνωση, καθώς, για δεύτερο συνεχόµενο έτος, η άνοδος των εξαγωγών δεν στάθηκε ικανή να αντισταθµίσει τις σηµαντικά ενισχυµένες



µανία, τη Φινλανδία, και την Ιταλία, ενώ οι εξαγωγές κατευθύνονται κατά κύριο λόγο προς τη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Τουρκία και την Ουγγαρία.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Αυξηµένα εµφανίζονται τα περισσότερα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη του κλάδου (πωλήσεις, µικτά κέρδη, σύνολο ενεργητικού, ίδια κεφάλαια) σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, εν µέρει λόγω της αύξησης του αριθµού των Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δηµοσίευσαν οικονοµικές καταστάσεις, από 154 το 2005 σε 164 το 2006. Ωστόσο, η βελτίωση αυτή δεν αντανακλάται στην κερδοφορία του κλάδου, η οποία το 2006 επανήλθε σε αρνητικό πρόσηµο µετά από τρεις συνολικά κερδοφόρες χρήσεις. Η άνοδος των συνολικών βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων υποχρεώσεων και του συνολικού παθητικού µε παρόµοιο

ρυθµό, διατήρησε το 2006 τη δανειακή πίεση του κλάδου σε 0,68, µέγεθος υψηλότερο της τιµής που καταγράφεται για το σύνολο της βιοµηχανίας. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού υποχώρησε σε αρνητικό επίπεδο, αντανακλώντας τις συνολικές ζηµιές που εµφανίζει ο κλάδος, ενώ κάµψη εµφανίζει και το περιθώριο µικτού κέρδους, τα οποίο διαµορφώθηκε το 2006 σε 28,5% έναντι 30,5% το προηγούµενο έτος. Αξίζει, όµως, να σηµειωθεί ότι το περιθώριο µικτού κέρδους διατηρείται υψηλότερα από το αντίστοιχο µέγεθος για το σύνολο της βιοµηχανίας. Εποµένως, η αρνητική κερδοφορία θα πρέπει να αναζητηθεί σε παράγοντες όπως τα χρηµατοοικονοµικά και λοιπά έξοδα τα οποία φαίνεται ότι βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδο ως ποσοστό των πωλήσεων συγκριτικά µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Ο βαθµός κάλυψης των παγίων διατηρήθηκε σε παρόµοιο µε το προηγούµενο έτος επίπεδο, υποδηλώνοντας ότι το µεγαλύτερο µέρος των επενδύσεων του κλάδου χρηµατοδοτείται από δανειακά κεφάλαια.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Εν µέσω των αρνητικών επιπτώσεων της διεθνούς χρηµατοοικονοµικής κρίσης στην πραγµατική οικονοµία, οι συνθήκες που αντιµετωπίζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου αν και δεν είναι ευνοϊκές ωστόσο εµφανίζουν σηµάδια αντίστασης κατά τους πρώτους µήνες του 2009 µε την ένταση της κάµψης να είναι µικρή . Η επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας οδηγεί σε επαναπροσδιορισµό των καταναλωτικών και επιχειρησιακών δαπανών σε πλήθος προϊόντων που άµεσα ή έµµεσα συνδέονται µε τη χαρτοβιοµηχανία (συσκευασίες, χαρτικά καθαριότητας και υγιεινής κ.λπ.), αν και η ανελαστικότητα της ζήτησης ορισµένων τελικών προϊόντων απορροφά σε κάποιο βαθµό αυτή την αρνητική επίπτωση. Συγχρόνως, η µείωση του ποσοστού χρησιµοποίησης της παραγωγικής δυναµικότητας των επιχειρήσεων του κλάδου συνεπάγεται ισχυρές πιέσεις στις τιµές πώλησης των τελικών προϊόντων χάρτου, αλλά και στην ήδη συµπιεσµένη συνολική κερδοφορία, σε συνέχεια του έντονου διεθνούς ανταγωνισµού, της ανόδου των τιµών των πρώτων υλών και ενέργειας και της υπερίσχυσης πολυεθνικών επιχειρήσεων που παρατηρήθηκε τα προηγούµενα χρόνια και οδήγησε σε συρρίκνωση της εγχώριας παραγωγής και αύξηση της εισαγωγικής

διείσδυσης για τα προϊόντα του κλάδου. Τέλος, οι περιορισµένες ευκαιρίες οργανικής ανάπτυξης, σε συνδυασµό µε τη γενικότερη αναπροσαρµογή των κριτηρίων χρηµατοδότησης από την πλευρά του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, αναµένεται να δηµιουργήσουν επιπρόσθετες πιέσεις στον κλάδο. Με δεδοµένο ότι η παραγωγική δραστηριότητα της εγχώριας χαρτοβιοµηχανίας επικεντρώνεται στην παραγωγή ειδών συσκευασίας από χαρτί και χαρτόνι, και είδη υγιεινής από χαρτί, οι εξελίξεις σε αυτές τις αγορές επηρεάζουν σε µεγάλο βαθµό τις επιδόσεις και προοπτικές του κλάδου συνολικά. Και στις δύο αυτές αγορές, οι επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να περιορίσουν το κόστος, να διαφοροποιήσουν ακόµα περισσότερο την πελατειακή τους βάση µέσω επέκτασης σε νέες αγορές, να δηµιουργήσουν ή / και να υιοθετήσουν τεχνολογικές και οργανωτικές καινοτοµίες ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ποιότητας, υγιεινής και αποτελεσµατικής προβολής του προϊόντος µέσω της συσκευασίας θα µειώσουν σηµαντικά τις δυ-

Ο έντονος διεθνής ανταγωνισµός, η άνοδος των τιµών των πρώτων υλών και ενέργειας και η υπερίσχυση πολυεθνικών επιχειρήσεων πιέζουν την κερδοφορία του κλάδου.

σµενείς επιπτώσεις από την επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας, αποκτώντας σηµαντικό προβάδισµα έναντι του ανταγωνισµού. Οι διεθνείς συνεργασίες ή / και οι συγχωνεύσεις και εξαγορές µπορεί να αποτελέσουν σε κάποιες περιπτώσεις την ενδεδειγµένη λύση για την αντιµετώπιση του δυσµενούς εξωτερικού περιβάλλοντος. Ειδικότερα, ο τοµέας της χάρτινης συσκευασίας επηρεάζεται από τις εξελίξεις κυρίως στη βιοµηχανία τροφίµων, στον αγροτικό τοµέα και στους λοιπούς τοµείς που χρησιµοποιούν χάρτινη συσκευασία. Αν και το 2008 η παραγωγή χάρτινης συσκευασίας κινήθηκε ανοδικά, η επιβράδυνση της παραγωγικής δραστηριότητας στους εν λόγω τοµείς, όπως αποτυπώνεται στις αρχές του 2009, πιθανόν να έχει αρνητική επίδραση στη βιοµηχανία κατασκευής χάρτινων συσκευασιών, καθώς η

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

εισαγωγές. Η εξέλιξη αυτή δηµιουργεί επιπρόσθετες πιέσεις στο ήδη επιβαρηµένο εµπορικό ισοζύγιο των προϊόντων χάρτου, το έλλειµµα του οποίου σηµειώνει το 2007 την υψηλότερη τιµή των τελευταίων ετών. Το έλλειµµα διεθνούς ανταγωνιστικότητας των εγχώριων προϊόντων χάρτου φαίνεται πάντως ότι αποτελεί ένα µόνιµο πρόβληµα, που αντανακλάται στον χαµηλό βαθµό κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές. Παραδοσιακά, οι εισαγωγές των προϊόντων του κλάδου προέρχονται κυρίως από τη Γερ-

123

ymirror

Industr

Χ ΑΡΤΙ

Στην αγορά ειδών χαρτιού οικιακής χρήσης και ειδών υγιεινής από χαρτί, παρατηρείται στασιµότητα της κατανάλωσης, αύξηση της εισαγωγικής διείσδυσης και περαιτέρω ανάπτυξη των private label προϊόντων, τα οποία και εµφανίζουν ελκυστικές τιµές. Οι συνθήκες αυτές σε συνδυασµό µε τον έντονο εσωτερικό ανταγωνισµό και την υψηλή διαπραγµατευτική δύναµη των δικτύων διανοµής, κυρίως των supermarket, δηµιουργούν ένα δύσκολο περιβάλλον για τον κλάδο. Πάντως, η σχετική αδυναµία υποκατάστασης των προϊόντων του κλάδου από προϊόντα άλλων κλάδων δηµιουργεί µια µικρή ασπίδα προστασίας για τον κλάδο. Η έµφαση στην ποιότητα, η διαφοροποίηση του προϊόντος και η δέσµευση στην αποτελεσµατικότητα από πλευράς κόστους παραγωγής αποτελούν τις ενδεδειγµένες στρατηγικές για τις επιχειρήσεις του κλάδου προκειµένου να διασφαλιστεί η βιωσιµότητά τους. Συνολικά, και σύµφωνα µε την τελευταία

υψηλή διαπραγµατευτική δύναµη των αγοραστών - ιδιαίτερα της βιοµηχανίας τροφίµων - και ο έντονος εσωτερικός ανταγωνισµός, είναι ιδιαίτερα πιθανό να οδηγήσουν σε µείωση των τιµών πώλησης της συσκευασίας και συµπίεση της κερδοφορίας. Ο ρυθµός µεταβολής των τιµών της χάρτινης συσκευασίας σε σχέση µε ανταγωνιστικά υλικά, λαµβανοµένης υπόψη της ευκολίας ανακύκλωσης, της ποιότητας και των υπόλοιπων ωφελειών των εναλλακτικών επιλογών, θα αποκτήσει µεγαλύτερη σηµασία. Στο πλαίσιο αυτό, το κόστος αγοράς των πρώτων υλών και η διαχείρισή του θα αποτελέσει και για το τρέχον έτος κρίσιµη παράµετρο στον σχεδιασµό των επιχειρήσεων του κλάδου. Η δυναµική ανάπτυξη δικτύων περισυλλογής ανακυκλώσιµου χαρτιού µπορεί να συνεισφέρει θετικά.

έρευνα επενδύσεων στη βιοµηχανία που διεξάγει το ΙΟΒΕ, οι επενδύσεις των επιχειρήσεων του κλάδου το 2008 κατευθύνθηκαν κυρίως στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα σε ποσοστό µεγαλύτερο από τον µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας, ενώ ένα σηµαντικό µέρος της επενδυτικής δαπάνης αφορά σε αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και σε βελτίωση των µεθόδων παραγωγής. Η εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής δεν περιλαµβάνεται στα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων, ενώ και οι επενδύσεις για τη βελτίωση των όρων ασφαλείας και της προστασίας του περιβάλλοντος απορροφούν ένα αρκετά µικρότερο ποσοστό έναντι του συνόλου της βιοµηχανίας. Καθοριστικός παράγοντας προσδιορισµού της επενδυτικής δραστηριότητας είναι η ζήτηση που αναµένουν οι επιχειρήσεις για τα προϊόντα τους, ενώ σηµαντικό ρόλο φαίνεται ότι παίζουν και οι τεχνολογικές εξελίξεις. ��µ��

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� / ��

��/��

1997

147

333,1

29,8

418,8

132,6

781,7

244,2

537,5

462,2

1998

143

286,2

29,4

387,6

121,1

703,2

172,9

530,2

458,8

1999

144

310,1

31,5

398,6

101,0

740,2

288,8

451,4

361,9

2000

143

443,1

30,6

578,8

171,7

1.052,5

433,7

618,9

515,9

2001

148

458,7

34,0

550,6

172,2

1.043,4

427,2

616,2

495,6

2002

158

468,3

36,8

600,7

194,2

1.105,7

379,8

725,9

553,8

2003

162

489,8

38,4

601,3

193,3

1.129,5

360,4

769,1

610,9

2004

163

481,6

37,9

614,8

186,8

1.134,3

396,3

738,0

574,5

2005

154

452,2

34,4

630,5

167,7

1.117,1

354,6

762,5

585,7

2006

164

519,5

41,7

696,6

176,6

1.257,8

405,8

852,0

624,3

ME�� 2006/2000

2,3%

2,7%

5,3%

3,1%

0,5%

3,0%

-1,1%

5,5%

3,2%

��

124

��

�� H� ��

��

1997

220,5

246,9

-26,4

-10,8%

0,73

-3,4%

0,69

0,43

0,62

1998

231,8

259,1

-27,3

-15,8%

0,60

-3,9%

0,75

0,41

0,58

1999

234,3

202,0

32,3

11,2%

0,93

4,4%

0,61

0,42

0,82

��

2000

841,4

191,6

257,1

21,3

4,9%

0,98

2,0%

0,59

0,42

0,79

2001

871,0

274,1

257,8

16,2

3,8%

0,93

1,6%

0,59

0,44

0,76

2002

910,9

286,5

290,0

-3,6

-0,9%

0,81

-0,3%

0,66

0,42

0,73

2003

891,9

288,8

275,7

13,0

3,6%

0,74

1,2%

0,68

0,43

0,67

2004

884,1

278,9

262,2

16,8

4,2%

0,82

1,5%

0,65

0,42

0,74

2005

859,1

264,7

253,0

11,6

3,3%

0,78

1,0%

0,68

0,40

0,79

2006

946,0

269,4

272,5

-3,1

-0,8%

0,78

-0,2%

0,68

0,41

0,83

ME�� 2006/2000

2,0%

5,8%

1,0%

 15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007

2006

��

2007

2006

�� /��µ�� /��µ��

2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

2006

�� .�.

47.408

43.024

23.195

17.754

18.425

18.284

14.561

10.949

14.422

13.791

1.696

1.889

68.270

60.251

�� .�.

75.704

80.265

39.063

38.908

42.162

47.377

9.592

9.283

23.950

23.605

345

830

53.296

47.924

SCA PACKAGING HELLAS A.E.

40.209

41.147

11.518

11.797

16.471

13.832

17.476

17.434

6.262

9.881

-3.832

-3.167

44.430

41.161

�� .�.

56.953

52.980

16.714

15.582

39.293

31.708

3.081

4.218

14.579

17.054

-2.476

44.363

39.935

�� .�.

58.515

57.674

24.968

24.656

31.123

28.645

6.611

8.583

20.781

20.446

790

483

43.767

40.237

�� .�.

54.233

51.823

31.568

31.869

25.689

21.790

12.410

14.572

16.134

15.461

703

1.295

38.032

33.016

EL-PACK �.�.

50.948

43.157

16.648

16.816

37.274

28.499

3.956

5.325

9.718

9.333

621

912

37.765

34.580

�� .�.�.�.

61.261

54.776

35.828

32.228

18.410

16.628

21.160

17.728

21.691

20.420

1.006

767

36.281

32.042

GEORGIA - PACIFIC �.�.

23.819

29.340

8.733

8.513

16.599

22.671

3.969

3.968

3.251

2.701

-4.918

-5.240

33.641

30.895

�� .�.

22.211

19.215

3.537

3.403

13.934

12.269

388

317

7.689

6.629

3.285

2.416

33.050

27.125

�� .�.

53.408

50.842

31.955

31.025

14.627

11.042

23.651

24.541

15.130

15.583

-453

906

31.531

27.066

��

40.064

39.023

12.360

12.866

21.145

23.139

12.058

8.582

6.861

7.302

-1.683

-2.064

24.608

23.639

�� .�. �� .�.

27.084

22.166

11.528

8.895

5.514

3.400

1.793

19.777

18.667

286

114

22.808

19.219

�� .�.�.�.

30.301

24.789

8.410

7.338

12.821

9.769

8.523

6.180

8.957

8.840

421

371

22.388

16.726

�� .�.�.�.

67.079

62.985

41.231

31.258

44.410

29.683

19.539

27.635

3.130

5.667

-3.260

-3.205

21.921

20.065

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

138

7.889

110,6

0,014

583,7

232,9

39,9%

521,2

70,1

1998

136

7.381

103,4

0,014

605,7

252,1

41,6%

543,3

49,0

1999

120

7.106

104,3

0,015

609,5

257,3

42,2%

550,9

55,4

2000

124

7.507

112,4

0,015

743,2

287,9

38,7%

658,3

68,9

2001

116

7.709

119,0

0,015

782,6

313,3

40,0%

709,2

66,9

2002

107

7.582

137,1

0,018

803,1

314,5

39,2%

715,8

48,3

2003

102

6.924

134,7

0,019

724,4

296,1

40,9%

659,8

48,2

2004

6.247

122,2

0,020

708,3

289,4

40,9%

643,5

75,0

2005

5.886

118,9

0,020

668,0

262,0

39,2%

633,4

30,1

2006

106

6.182

126,4

0,020

752,2

289,8

38,5%

710,5

50,0

-2,6%

-3,2%

-0,6%

2,0%

5,3%

0,2%

0,1%

-0,1%

1,3%

-5,2%

�� µ�� (2000=100)

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

1998

92,1

92,9

87,2

66,2

737,2

-671,0

803

9,0%

-83,5%

1999

91,4

93,7

76,6

69,9

762,9

-693,0

833

9,2%

-83,2%

2000

100,0

103,3

1.008,2

-904,9

1.111

10,2%

-81,4%

2001

90,7

109,3

110,3

102,9

103,0

973,2

-870,2

1.076 Page 1

10,6%

-80,9%

792

16,0%

-72,4%

1.045

13,0%

-77,0%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

2002

87,7

109,2

110,2

103,2

109,1

682,4

-573,3

2003

86,5

108,3

109,8

98,8

120,4

924,6

-804,2

2004

89,2

106,4

108,1

98,1

108,8

910,1

-801,3

1.019

12,0%

-78,6%

2005

93,0

105,8

107,7

96,9

108,3

921,9

-813,6

1.030

11,7%

-79,0%

2006

94,1

107,1

109,1

97,7

112,9

991

-877,8

1.104

11,4%

-79,5%

2007

94,4

110,3

113,0

97,7

116,0

1.034,1

-918,2

1.150,1

11,2%

-79,8%

2008

92,4

117,7

121,8

97,9

�� 2008/2000 **

-1,0%

2,1%

2,5%

-0,3%

1,7%

0,4%

0,2%

0,5%

1,3%

-0,3%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

125

Page 1

126

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

127

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ymirror

Industr

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Εντείνεται ο ανταγωνισµός Μέσα σε ένα περιβάλλον έντονου ανταγωνισµού, ο οποίος το 2009 οξύνεται ακόµα περισσότερο λόγω της επιβράδυνσης της οικονοµικής δραστηριότητας και του περιορισµού των καταναλωτικών δαπανών, οι επιχειρήσεις του κλάδου εκδόσεων και εκτυπώσεων αναζητούν τρόπους επέκτασης των δραστηριοτήτων και βελτίωσης των λειτουργικών αποτελεσµάτων.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

O 128

κλάδος εκτυπώσεων και εκδόσεων περιλαµβάνει τις εξής δραστηριότητες: εκδόσεις (µε 64% ποσοστό συµµετοχής στο σύνολο της παραγωγής του κλάδου), εκτυπώσεις και συναφείς δραστηριότητες, και αναπαραγωγή προεγγεγραµµένων µέσων εγγραφής ήχου ή εικόνας και προεγγεγραµµένων µέσων πληροφορικής (36%). Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 209 επιχειρήσεις (µε πάνω από 10 απασχολούµενους) µε µέση ετήσια απασχόληση 14.051 εργαζόµενους, µέγεθος που αντιστοιχεί στο 6,5% της απασχόλησης στη βιοµηχανία. Η συµµετοχή του κλάδου στη συνολική ακαθάριστη αξία του µεταποιητικού τοµέα προσεγγίζει το 3,6% ενώ στη συνολική προστιθέµενη αξία φθάνει στο 6,1%. Η αξία των επενδύσεων του κλάδου αποτελεί το 5,3% του αντίστοιχου µεγέθους στο σύνολο της ελληνικής µεταποίησης.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η ανοδική πορεία του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου (από το 2001 και µετά) διακόπηκε το

2007, µε τον δείκτη να καταγράφει οριακή υποχώρηση κατά 0,9%. Το 2008, η πτωτική πορεία του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής συνεχίζεται, καταγράφοντας ωστόσο µικρή πτώση της τάξης του 0,3%, ενώ οι τιµές παραγωγού αυξάνονται έντονα κατά 8,5%. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, ο κλάδος συγκαταλέγεται στους ταχύτερα αναπτυσσόµενους τοµείς της µεταποίησης, καταγράφοντας την περίοδο 2000-2007 µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της ακαθάριστης προστιθέµενης αξίας (σε τρέχουσες τιµές) 11,4%, µε την τελευταία να διαµορφώνεται το 2007 σε 1.404 εκατ. ευρώ. Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου, όπως εκφράζεται από τον λόγο της προστιθέµενης προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής παραµένει σε επίπεδο σηµαντικά υψηλότερο του µέσου όρου της βιοµηχανίας. Επιπλέον, βελτιώθηκε σηµαντικά η µέση αµοιβή των απασχολούµενων, η οποία προσέγγισε τα 24.000 ευρώ. Παράλληλα η επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου ανέκαµψε σηµαντικά και διαµορφώθηκε σε 101,1 εκατ. ευρώ, µέγεθος που αντιπροσωπεύει το 11,2% των πωλήσεων.



γωγών και το 2007 δεν στάθηκε ικανή να ανακόψει τη µεγέθυνση του εµπορικού ελλείµµατος του κλάδου, καθώς η ενίσχυση των εισαγωγών ήταν τέτοια που υπερκάλυψε τα οφέλη που προέκυψαν από τη βελτίωση της επίδοσης των εξαγωγών. Πιο συγκεκριµένα, η ανάκαµψη της εξαγωγικής δραστηριότητας κατά 9%, συνοδεύτηκε από πολλαπλάσια αύξηση των εισαγωγών κατά 25% και διεύρυνση του εµπορικού ελλείµµατος κατά 38%. Οι εµπορικές ροές, ωστόσο, παραµένουν σε χαµηλό επίπεδο. Βέβαια, πρέπει να σηµειωθεί ότι οι εξελίξεις αυτές δεν φαίνεται να έχουν ιδιαίτερη επίδραση στα οικονοµικά του κλάδου, οι επιδόσεις του οποίου εξαρτώνται κυρίως από την την εγχώρια ζήτηση.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Σηµαντική άνοδο, µε ρυθµό αισθητά υψηλότερο από τη µέση ετήσια αύξηση της περιόδου 2000-2006 και τον αντίστοιχο του συνόλου της βιοµηχανίας, εµφάνισαν οι πωλήσεις του κλάδου, όπως προκύπτει από την ανάλυση των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων 580 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιήθηκαν στον κλάδο το 2006. Τα µικτά κέρδη του κλάδου ενισχύθηκαν αλλά η έντονη άνοδος των συνολικών εξόδων οδήγησε στη περαιτέρω συµπίεση των καθαρών κερδών. Αρκετά ενισχυµένο εµφανίζεται το σύνολο του ενεργητικού, ως αποτέλεσµα της ανόδου όλων των στοιχείων του, και κυρίως του κυκλοφορούντος. Η υποχώρηση των ιδίων κεφαλαίων συνοδεύεται από την αξιοσηµείωτη αύξηση των συνολικών υποχρεώσεων, κυρίως των µεσοµακροπρόθεσµων, χωρίς ωστόσο να µεταβληθεί σηµαντικά η βαρύτητα των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων, οι οποίες διατηρούν τον κυρίαρχο ρόλο τους. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού υποχώρησε δραστικά, λόγω της µείωσης των καθαρών κερδών, και διατηρήθηκε πολύ χαµηλότερα από τον µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας, ενώ η εξέλιξη του βαθµού κάλυψης των παγίων υποδεικνύει ότι το µεγαλύτερο µέρος των παγίων επενδύσεων του κλάδου χρηµατοδοτείται από δανειακά κεφάλαια. Η δανειακή πίεση του κλάδου επιβαρύνθηκε, ενώ η ρευστότητα του κλάδου βελτιώθηκε, παραµένοντας συστηµατικά υψηλότερη συγκριτικά µε το σύνολο

της βιοµηχανίας. Τέλος, το καθαρό και µικτό περιθώριο κέρδους του κλάδου υποχώρησε, αν και το τελευταίο παραµένει σταθερά υψηλότερο από το µέσο περιθώριο του συνόλου της βιοµηχανίας.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Μέσα σε ένα περιβάλλον έντονου ανταγωνισµού, ο οποίος για το 2009 αναµένεται να οξυνθεί ακόµα περισσότερο λόγω της επιβράδυνσης της οικονοµικής δραστηριότητας και του περιορισµού των καταναλωτικών δαπανών, οι επιχειρήσεις του κλάδου εκδόσεων και εκτυπώσεων αναζητούν τρόπους επέκτασης των δραστηριοτήτων και βελτίωσης των λειτουργικών αποτελεσµάτων. Ο ανταγωνισµός των µέσων για την προσέλκυση εσόδων από τις διαφηµίσεις συνεχίζεται αµείωτος, καθώς µετά από µια ιδιαίτερα δυναµική πορεία την τελευταία δεκαπενταετία, τα περιοδικά και οι εφηµερίδες χάνουν κάποιο έδαφος, ενώ το internet και τα οπτικοακουστικά µέσα γίνονται περισσότερο δηµοφιλή. Η ανάπτυξη νέων προϊόντων µέσω εθνικών και διεθνών συνεργασιών, η επέκταση και διεύρυνση των δραστηριοτήτων σε γειτονικές χώρες, η ποιοτική αναβάθµιση, η επικέντρωση σε αντικείµενα στρατηγικού χαρακτήρα, όπως η ψηφιακή ενηµέρωση, ο έλεγχος των προµηθειών και η βελτιστοποίηση της διαχείρισης των αποθεµάτων µέσω της καθετοποίησης, αποτελούν ορισµένες από τις στρατηγικές των επιχειρήσεων για την υλοποίηση των επιδιώξεών τους. Το πρώτο τετράµηνο του 2009 η

κά στο πλαίσιο αυτό είναι τα ευρήµατα έρευνας της Bari Focus, σύµφωνα µε τα οποία ο αριθµός των εφηµερίδων που κυκλοφορούν στη χώρα αυξήθηκε από 168 το 1990 σε 628 το 2008. Σε µικρό βαθµό αυτή η ανάπτυξη αφορά στην προσθήκη νέων τίτλων στις καθηµερινές, κυριακάτικές και αθλητικές εφηµερίδες, στη δηµιουργία νέων κατηγοριών εντύπων, όπως οι εφηµερίδες free press. Κυρίως οφείλεται στην εκρηκτική ανάπτυξη του τοπικού τύπου. Αποτέλεσµα αυτών των εξελίξεων είναι και η άνοδος της αναγνωσιµότητας: σύµφωνα µε στοιχεία της ίδιας έρευνας, το ποσοστό του πληθυσµού που διάβασε τουλάχιστον ένα τίτλο το 1990 ήταν στο 53% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το 2008 ανέρχεται στο 62%. Σε ευθυγράµµιση µε τις ανωτέρω τάσεις, η διαφηµιστική αγορά αναπτύχθηκε εντυπωσιακά, µε τα έσοδα από τις διαφηµίσεις να αποτελούν ίσως τον σηµαντικότερο παράγοντα προσδιορισµού της ανάπτυξης και των επιδόσεων του κλάδου. Ειδικότερα, σηµαντική ενίσχυση, µε ρυθµό που ξεπέρασε το 12% κατέγραψε η συνολική διαφηµιστική δαπάνη το 2007, υπερβαίνοντας τα 3 δισ. ευρώ και τροφοδοτώντας θετικά τα αποτελέσµατα των εκδοτικών επιχειρήσεων, οι οποίες είδαν τις πωλήσεις και τα κέρδη τους να βελτιώνονται. Η αύξηση της (τεκµαρτής) διαφηµιστικής δαπάνης, σύµφωνα µε τη Media Services, ήταν ισχυρότερη στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, έναντι των περιοδικών, των εφηµερίδων και των λοιπών µέσων, τα διαφηµιστικά

Ο ανταγωνισµός των µέσων για την προσέλκυση εσόδων από διαφηµίσεις συνεχίζεται αµείωτος, καθώς µετά από µια ιδιαίτερα δυναµική πορεία, τα περιοδικά και οι εφηµερίδες χάνουν κάποιο έδαφος, ενώ το internet και τα οπτικοακουστικά µέσα γίνονται περισσότερο δηµοφιλή.

βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου υποχωρεί. Σηµαντική ώθηση στην ανάπτυξη του κλάδου έδωσε τα τελευταία χρόνια ο πολλαπλασιασµός των τίτλων των εφηµερίδων και περιοδικών που κυκλοφορούν και η άνοδος της αναγνωσιµότητας, η οποία εν µέρει ήταν αποτέλεσµα και των νέων δυνατοτήτων πρόσβασης που έδωσε η χρήση του διαδικτύου στο αναγνωστικό κοινό. Χαρακτηριστι-

έσοδα των οποίων αυξήθηκαν µε χαµηλότερους ρυθµούς. Άµεση συνέπεια αυτού ήταν η µικρή υποχώρηση του µεριδίου των περιοδικών και των εφηµερίδων σε 34,8% και 16,6% αντίστοιχα στο σύνολο των διαφηµιστικών δαπανών, υπέρ της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου. Παρόλα αυτά δεν είχαµε διαφοροποίηση της κατάταξης των µέσων στην κατανοµή της διαφηµιστικής δαπάνης: τα

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η σηµαντική άνοδος των εξα-

129

ymirror

Industr

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Άµεσα επηρεαζόµενη από τις εξελίξεις αυτές είναι η εγχώρια βιοµηχανία εκτυπώσεων η οποία βέβαια προφέρει ποιοτικές και καινοτόµες υπηρεσίες στον εκδοτικό κλάδο, καθώς διαθέτει σύγχρονο εξοπλισµό και υιοθετεί τα νέα τεχνολογικά εργαλεία στον χώρο των εκτυπώσεων. Οι απειλές που δέχεται ο τοµέας των εκτυπώσεων αφορούν µάλλον τις εργασίες σε µικρή κλίµακα και τις εκτυπώσεις εταιρικών εντύπων: η µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος και οι προσπάθειες περικοπής των δαπανών των επιχειρήσεων που συνεπάγεται η οικονοµική επιβράδυνση οδηγούν τους µικρούς ιδιώτες πελάτες σε αναζήτηση λύσεων που οι τεχνολογίες των προσωπικών υπολογιστών έχουν καταστήσει προσιτές, και τις επιχειρήσεις σε ανάθεση των εκτυπωτικών τους εργασιών εκεί όπου επιτυγχάνουν ελαχιστοποίηση του κόστους, ακόµα και στο εξωτερικό. Συγκρατηµένες προσδοκίες, τέλος, δηµιουργεί η επενδυτική δραστηριότητα των επιχειρήσεων του κλάδου, η οποία σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα

περιοδικά συνεχίζουν να καταλαµβάνουν τη µερίδα του λέοντος, ακολουθούµενα σε µικρή πλέον απόσταση από την τηλεόραση, και τις εφηµερίδες οι οποίες βρίσκονται σταθερά στην επόµενη θέση. Το 2008 η διαφηµιστική δαπάνη αυξήθηκε 0,5%, µε τα περιοδικά να αυξάνουν το µερίδιό τους στο 42% µε αύξηση 6% ενώ οι εφηµερίδες κατέγραψαν απώλειες 4,2%. Το ραδιόφωνο εµφανίζει ισχυρή δυναµική προσέλκυσης διαφηµίσεων και τα περιοδικά διατηρούν θετικούς ρυθµούς ανάπτυξης, σε αντίθεση µε τις εφηµερίδες και την τηλεόραση που βλέπουν τα διαφηµιστικά τους έσοδα να υποχωρούν. Οι εξελίξεις αυτές σίγουρα θα έχουν αρνητική επίπτωση και στα αποτελέσµατα των επιχειρήσεων του κλάδου εκδόσεων και εκτυπώσεων.

βιοµηχανικών επενδύσεων του ΙΟΒΕ, που καλύπτει τον κλάδο εκδόσεων - εκτυπώσεων στο σύνολό του, εκτιµάται ιδιαίτερα µειωµένη το 2008. Οι επενδύσεις κατευθύνονται κυρίως στην αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και κατά δεύτερο λόγο στην αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα, επηρεαζόµενες από τις τεχνολογικές εξελίξεις και τη ζήτηση και σε µικρότερο βαθµό - σε σχέση και µε το παρελθόν - από τα επενδυτικά κίνητρα, την κερδοφορία και την εφαρµοζόµενη οικονοµική πολιτική. Η αντιστροφή της σειράς σηµαντικότητας των κυριότερων προσδιοριστικών παραγόντων της επενδυτικής δραστηριότητας σε σχέση µε τα δύο προηγούµενα έτη, αναδεικνύει την τάση των επιχειρήσεων να επικεντρώνονται πλέον στον έλεγχο του κόστους και στη βελτίωση της ποιότητας καθώς αναµένουν σταθεροποίηση ή και υποχώρηση της ζήτησης για τα προϊόντα τους, συνδυαζόµενη µε ��µ�� αύξηση της έντασης του ανταγωνισµού.

�� (�� . ��) ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� . ��

130

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

423

337,2

51,0

464,4

95,2

852,7

344,2

508,5

458,6

1998

454

454,2

79,0

589,9

125,7

1.123,2

492,8

630,3

549,6

1999

470

787,5

108,6

1.035,7

140,1

1.931,7

1.090,3

841,4

767,0

2000

478

1.094,6

157,2

1.037,2

170,8

2.289,1

1.379,3

909,7

829,9

2001

534

1.205,0

112,5

1.145,0

204,1

2.462,5

1.308,7

1.153,8

1.035,0

2002

567

1.255,2

118,5

1.342,3

228,5

2.715,9

1.309,4

1.406,5

1.184,6

2003

584

1.188,2

134,4

1.455,4

229,1

2.778,0

1.253,4

1.524,6

1.301,2

2004

575

1.214,5

145,9

1.473,1

257,0

2.833,5

1.265,9

1.567,6

1.342,7

2005

563

1.398,8

131,5

1.456,0

261,4

2.986,3

1.291,6

1.684,7

1.398,5

2006

580

1.428,3

148,3

1.619,1

283,4

3.195,7

1.271,9

1.923,8

1.539,5

ME�� 2006/2000

3,3%

4,5%

-1,0%

7,7%

8,8%

5,7%

-1,3%

13,3%

10,8%

��

�� H� ��

��

1997

337,4

285,0

52,4

15,2%

1,02

6,1%

0,60

0,40

0,81

1998

429,2

355,6

73,7

14,9%

1,09

6,6%

0,56

0,40

0,84

647,7

459,5

188,2

17,3%

1,38

9,7%

0,44

0,41

1,17

2000

1999 1.589,9

399,5

515,3

125,0

9,1%

1,26

5,5%

0,40

0,48

1,04

2001

1.715,4

612,9

604,4

8,5

0,7%

1,09

0,3%

0,47

0,49

0,91

2002

1.887,8

733,5

673,1

60,5

4,6%

1,04

2,2%

0,52

0,46

0,94 0,94

2003

2.025,3

871,9

778,9

93,0

7,4%

1,05

3,3%

0,55

0,43

2004

2.174,2

919,2

839,0

80,2

6,3%

1,04

2,8%

0,55

0,43

0,91

2005

2.216,6

892,9

831,3

61,7

4,8%

0,92

2,1%

0,56

0,47

0,85

2006

2.472,3

948,3

934,2

14,1

1,1%

0,89

0,4%

0,60

0,45

0,87

7,6%

15,5%

10,4%

-30,5%

ME�� 2006/2000

- �� µ�� 2007,/ EΠΙΛΟΓΗ �� - � �� µ�� 2007, �� : �� Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ��

 15 ��.

�� 15 �� - �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

�� 2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

2007

��

2007

2006

�� . �� .�.

213.510

212.984

150.209

147.245

49.807

46.494

14.257

2006

MODERN TIMES �.�.

121.860

93.369

17.541

15.475

97.736

78.734

14.397

5.312

�� .�.

150.242

139.476

97.795

82.768

32.710

22.290

17.674

18.948

�� .�. �.�.

113.469

112.747

73.176

75.736

20.165

27.426

26.253

18.210

67.051

�� IRIS �.�.�.�.

197.035

198.242

120.488

127.732

30.966

59.093

80.586

51.729

�� .�.

191.036

188.905

161.712

160.834

43.692

31.098

24.991

25.757

�� .�.

69.264

64.591

41.718

39.202

43.147

37.892

13.005

13.286

�� .�.

58.318

49.612

19.289

17.882

40.703

33.723

5.892

5.874

16.634

�� 2007

��

2007

2006

2007

2006

149.446

149.856

3.740

2006 4.584

147.014

140.392

9.727

9.323

4.648

3.674

118.768

75.881

99.858

98.238

6.720

4.452

117.782

92.352

67.111

-311

-6.048

113.422

124.814

85.483

87.420

-1.937

281

109.902

116.772

122.353

132.050

-6.963

-1.675

75.168

74.448

13.112

13.413

-301

-3.784

65.083

66.886

11.723

10.015

-25

57.800

50.046

�� .�.

21.995

14.121

402

556

21.400

14.002

595

119

2.376

179

50.216

37.916

��

58.086

43.922

8.956

9.148

37.285

38.381

8.730

3.414

12.071

2.127

-1.608

-1.865

45.154

41.881 37.356

INFORM �. �� .�.

113.929

82.022

40.333

40.858

45.295

12.040

5.088

4.507

63.546

65.475

3.342

4.613

39.160

�� .�.

50.255

40.777

31.127

25.829

12.302

11.614

24.646

17.774

13.307

11.389

506

394

38.564

34.219

�� .�.�.

19.805

23.501

565

611

11.853

15.572

7.938

7.924

335

1.476

37.906

44.824

BESTEND �.�.

26.627

24.629

4.070

4.127

21.118

17.702

4.021

5.454

1.488

1.473

-958

37.731

33.026

�� .�.

12.029

5.999

1.345

1.450

6.554

2.775

130

107

5.345

3.117

3.925

262

35.116

11.225

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

231

10.491

142,8

0,014

595,3

340,6

57,2%

409,7

62,0

1998

232

11.042

156,0

0,014

645,9

354,2

54,8%

454,0

95,2

1999

247

13.812

205,2

0,015

919,7

519,3

56,5%

580,6

123,2

2000

259

15.038

241,7

0,016

1.085,6

566,1

52,1%

693,9

191,3

2001

215

14.661

261,0

0,018

1.123,9

586,5

52,2%

739,0

119,2

2002

214

14.049

262,9

0,019

1.108,5

626,6

56,5%

723,2

153,1

2003

212

14.292

283,3

0,020

1.221,5

696,1

57,0%

799,0

91,8

2004

194

13.774

296,4

0,022

1.246,0

705,5

56,6%

809,7

62,4

2005

192

13.646

312,4

0,023

1.269,9

698,2

55,0%

817,5

51,8

2006

209

14.051

342,3

0,024

1.389,7

771,3

55,5%

904,4

101,1

-3,5%

-1,1%

2,5%

6,0%

7,2%

4,2%

5,3%

1,0%

4,5%

-10,1%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

-51,6%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

87,1

87,7

80,0

45,6

143,0

-97,3

189

31,9%

1999

95,5

95,3

98,3

56,4

162,5

-106,1

219

34,7%

-48,5%

2000

100,0

69,1

178,4

-109,3

247

38,7%

-44,2%

2001

99,0

115,3

114,8

120,8

71,2

199,6

-128,3

2002

100,4

121,4

120,6

130,7

52,1

130,9

2003

103,3

126,1

125,4

134,5

71,5

150,3

-78,8Page

2004

107,1

127,6

126,8

133,8

69,8

157,7

-87,9

2005

121,5

129,1

128,5

133,8

82,7

163,8

2006

127,9

130,8

130,3

134,5

83,9

2007

126,8

132,8

132,2

137,4

91,4

2008

126,4

145,2

146,0

138,9

�� 2008/2000 **

3,0%

4,8%

4,2%

4,1%

4,3%

4,5%

4,3%

-0,2%

0,2%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

271

35,7%

-47,4%

183

39,8%

-43,1%

222

47,6%

-35,5%

227

44,2%

-38,7%

-81,1

247

50,5%

-32,9%

192

-107,9

276

43,7%

-39,1%

240,0

-148,6

331,4

38,1%

-44,9%

-78,8

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� µ�� (2000=100)

131

** � �� µ�� 2007/2000

Page 1

132

��

�. �.

�� 1 �� 2008 �� 31 �� 2008

��.�� 54 - 10558 ��

��.�.�.� 2443/06/�/86/23

��

402.585 341.092 786.510 948.204 2.478.391 5.058.864

666.285 353.796 1.304.803 2.324.884 148.782 2.473.666 448.084 299.765 1.110.355 814.120 2.672.324 5.145.990

�� - �� (�) �� (�) �� (� )= (�) + (�)

�� / �� (�)

�� (�) + (�)

�� : ��

�� / (��) �� / (��) �� , �� / (��) �� / (��) ��

1.2 �� (�� €)

4.012 5.058.864

2.879 5.145.990

351.004 13.611 364.615

477.272 488.627 (124.012) 364.615

113.098 16.857 12.176 29.033 23.643 5.390 29.033

8.537.951 871.958

10.130.983 258.601

�� 1/1/20081/1/200731/12/2008 31/12/2007

666.285 353.796 1.433.814 2.453.895 126.578 2.580.473

1.416.340 129.920 489.737 1.531.161 1.279.244 208.450

1.439.919 129.391 746.881 1.020.780 929.604 876.536

��

�� 31/12/2008 31/12/2007

258.413 258.108 377.291 826.208 1.720.020

263.227 226.280 760.798 685.602 1.935.907

(24.146) (142.082) 33.792 (108.290)

9.319.595 (12.650)

383.478 388.730 (106.738) 281.992

7.899.981 598.770

�� 1/1/20081/1/200731/12/2008 31/12/2007

3.851.615

2.131.595

1.881.389

3.817.296

666.285 353.796 1.111.514 2.131.595

249 3.851.615

676.436 26.427 717.943 1.409.638 994.107 26.815

666.285 353.796 861.308 1.881.389

21 3.817.296

855.247 17.446 769.935 940.722 713.693 520.232

�� 31/12/2008 31/12/2007

26 �� 2009 �� ( �� 17701) �� , �� 113 �� http://www.helpe.gr

�� . ��

1.1 �� (�� €)

�� -�� .� - �� -�� - �� .� �� – �� (�� 11/12/2007) ��-�� - �� .� �� - �� .� (�� 11/12/2007) �� – �� (�� 11/12/2007)

��

�� , ��, �� /(��) �� (�)

�� / (��) �� (��)/�� (��)/�� /(��) �� : �� / (��) �� (�)

�� / (��) �� : �� / (��) �� (��, ��, �� ) ��

�� (�� )

1.4 �� (�� €)

�� (�� 7/8/2008) �� -�� (�� 11/12/2007) �� (�� 11/12/2007) �� (�� 14/5/2008) �� (�� 14/5/2008) �� (�� 7/8/2008)

��.�� 54 - 10558 �� 2443/06/�/86/23 �� - �� - �� /�� .�� - �/�� .� ��

�� .�.�.� ��

��

(199) (194.955) 390 5.342 18.995 2.582 (167.845)

(60.767) (14.327) 307.032

(71.928) (173.570) 632.489

(4.740) (337.640) 4.002 120.562 23.440 5.538 (188.838)

(324.479) (256.876) 324.213

(26.039) 60.767 (18.995) 639.268

(259.296) 71.928 (23.440) 69.405

510.832 517.164 (219.414)

139.778 (4.278) 36.972 (33.797) (3.767)

488.627

136.042 (3.551) 28.581 102.507 (223)

16.857

�� 1/01/20081/01/200731/12/2008 31/12/2007

(1.439) (241.738) 925 119.041 12.135 16.655 (94.421)

(33.879) (165.609) 389.721

468.916 268.606 (100.814)

(136.793) 33.879 (12.135) (47.499)

75.773 (2.792) 40.459 96.192 -

(142.082)

(9.788) (117.111) 200 9.900 13.383 (103.416)

(33.672) 251.864

(302.148) (234.231) 316.687

(8.662) 33.672 (9.900) 505.228

82.643 (3.325) 55.334 (33.264) -

388.730

�� 1/01/20081/01/200731/12/2008 31/12/2007

�� (�� 14/5/2008) �� (�� 14/5/2008) �� (�� 11/12/2007) �� (�� 11/12/2007) �� (�� 14/5/2008) �� (�� 14/5/2008)

T� �� .� �� . � �� , �� (��) �� . �� , �� .

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

612.772

1,15

351.004 13.611 364.615

477.272 488.627 (124.012) 364.615

364.615 (131.423)

29.033 (152.817) 10.901 9.696 (3.620) 2.473.666

��

�� '�� 20% �� ' ��

462.796

0,92

383.478 388.730 (106.738) 281.992

10.901 1.881.389

(108.290) (152.817)

2.131.595

(48.881) 2.131.595

281.992 (131.423)

2.029.907

�� 31/12/2008 31/12/2007

48.835

(0,35)

(24.146) (142.082) 33.792 (108.290)

208.450 876.536

��

668.086

1.339.940 (962.667) (152.838) 224.435

4.002 120.562 23.440 5.538 (188.838)

��

�� / (��) �� (�)+(�)+(�)

�� / �� /(��) �� (�)

��

�� /(��) �� (�)

208.450

170.490

37.960

944.204 (914.465) (130.966) (101.227)

390 5.342 18.995 2.582 (167.845)

520.232

26.815

493.417

778.239 (427.285) (152.837) 198.117

925 119.041 12.135 16.655 (94.421)

26.815

37.878

(11.063)

487.458 (516.006) (130.963) (159.511)

200 9.900 13.383 (103.416)

�� 7.518 13.526 153.755 16.694

�� 5.000 12.000 123.495 12.192

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�.�.�. ��. 049358

�� . ��

� �� .�

�� : ��: �� /�� /�� /��

�� 3.797.652 87.559 285.108 12.225 1.497 0

��.��. 702932584

�� . ��

� ��

�� 764.573 41.877 198.504 2.097 4.435 0

�.�.�. ��. 010147

�� . ��

��

� �� /��

��, 26 �� 2009

14. �� (�� . ��) �� :

�) �� ) �� ) �� ) ��

13. �� :

��.��. �. 056140

�� .��

��

O ��

1. �� .33 �� . 2 �� '�� €9,7 ��. �� 20% �� (�� 24(�) �� 34(�) �� ) 3. �� 4. �� .�. �� 2002 - 2008 �� 2005 – 2008 �� . 24� �� . 5. �� 31/12/2008 �� 31/12/2007. � �� THE IFRS STABLE PLATFORM 2005 �� 1�� 2005. 6. �� , �� , �� . 7. �� .�. �� 7 �� 2008, �� 1/1 - 30/6/2008, �� 2008, �� 0,15 �� . � �� 21/10/2008. To �.� �� 26.2.2009 �� 0,30€ / �� 8. '�� . �� 2007 �� €25.221 ��. �� "�� " �� "��/�� " (�� . 2.25 �� ). 9. �� 34/24.1.2008 �� EBI�DA �� ’ �� . �� EBI�DA �� 2007 �� (��) �� €3.325 ��. �� € 4.278��. �� ‘��. 10. �� 31/12/2008 �� : ��:2.505, ��:3.485 �� (31/12/2007: ��:2.445, ��:3.432 ��). 11.�� .�, �� Hellenic Petroleum Bulgaria Properties Ltd �� , �� . 12. �� 31� �� 2008, �� '�� dison, � �� Elpedison BV �� 50% �� .

(48.881) (1.448) 2.580.473

2.397.610

2.580.473

�� 31/12/2008 31/12/2007

245.589

0,08

23.643 5.390 29.033

113.098 16.857 12.176 29.033

�� (1/1/2008 & 1/1/2007 ��)

1.3 �� (�� €)

�� , �� (EBITDA)

�� / (��) �� . �� (�� €)

�� : ��

�� / (��) �� , �� / (��) �� / (��) ��

��

133

ymirror

Industr

Π ΑΡΑΓΩΓΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

Επενδυτικός πυρετός Οι ηγέτιδες επιχειρήσεις του κλάδου διύλισης και παραγωγής προϊόντων πετρελαίου καταστρώνουν σχέδια αναβάθµισης και ενδυνάµωσης της εγχώριας δυναµικότητας διύλισης και εµπορίας, διεθνούς επέκτασης (κυρίως στη ΝΑ Ευρώπη) και εισόδου ή/και ενίσχυσης της θέσης σε συγγενείς ενεργειακούς και άλλους κλάδους.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

134

τρεις επιµέρους κλάδοι αποτελούν τον κλάδο παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα. Συγκεκριµένα, πρόεκται για τον κλάδο (α) παραγωγής προϊόντων οπτανθρακοποίησης (κωκοποίησης), (β) παραγωγής προϊόντων διύλισης πετρελαίου και (γ) επεξεργασίας πυρηνικών καυσίµων. Σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΒΕ, ο κλάδος αριθµεί 10 επιχειρήσεις µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων και περίπου 3.800 απασχολούµενους, ενώ κατέχει τη δεύτερη υψηλότερη συµµετοχή (µε 22,9%) στη βιοµηχανία σε όρους ακαθάριστης αξίας παραγωγής, µετά τον κλάδο των τροφίµων.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Μετά από µια περίοδο στασιµότητας που χαρακτηρίστηκε από µικρές διακυµάνσεις και έλλειψη κατεύθυνσης, ο όγκος της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου ακολούθησε από το 2004 έως το 2007 µια πορεία σταδιακής ανόδου. Συνολικά, η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου αυξήθηκε την περίοδο 2000-2007 µε ένα µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 0,8%. Ωστόσο, το 2008 ο δείκτης σηµειώνει αρκετά σηµαντική υποχώρηση που προσεγγίζει το -4,5%. Ο δείκτης τιµών παραγωγού του κλάδου,

ακολουθώντας την έντονη ανοδική κίνηση των τιµών του αργού πετρελαίου, σηµείωσε από το 2004 και µέχρι το 2007 σωρευτική αύξηση της τάξης του 45%. Η κατακόρυφη άνοδος των τιµών διατηρήθηκε και το 2008 (+19% περίπου) και θα ήταν ακόµα υψηλότερη αν δεν αποκλιµακώνονταν οι τιµές του αργού πετρελαίου στο τελευταίο τετράµηνο του έτους. Από την εξέταση των διαρθρωτικών µεγεθών του κλάδου προκύπτει σταθερότητα στον αριθµό των επιχειρήσεων και αύξηση των εργαζοµένων

που απασχολούνται στον κλάδο την περίοδο 2000-2006. Ο µέσος αριθµός εργαζόµενων ανά κατάστηµα καταγράφει σηµαντική άνοδο το 2006 και ξεπερνά κατά πολύ τον µέσο όρο της βιοµηχανίας. Η µέση ετήσια αµοιβή, η οποία προσεγγίζει τα 52.000 ευρώ, είναι σαφώς υψηλότερη από τη µέση αµοιβή του συνόλου της βιοµηχανίας, αν και µειωµένη σε σχέση µε το 2005. Η ακαθάριστη και η προστιθέµενη αξία παραγωγής κινούνται ανοδικά µε αρκετά ισχυρούς µέσους ετήσιους ρυθµούς µεγέθυνσης (9,9% και 6% αντίστοιχα). Περαιτέρω,



σύµφωνα µε τα στοιχεία των Εθνικών Λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) αυξήθηκε την περίοδο 2000-2007 µε µέσο ετήσιο ρυθµό 14%, από τους υψηλότερους µεταξύ των κλάδων της µεταποίησης, προσεγγίζοντας το 2007 τα 1,8 δισ. ευρώ. Οι επενδύσεις στον κλάδο έπειτα από τη σηµαντική άνοδο του 2005, εξέλιξη που σχετίζεται µε την επέκταση της παραγωγικής δραστηριότητας των επιχειρήσε-

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Πλεονασµατικό για πρώτη

διαφορά έναντι του συνολικού όγκου των εισαγωγών και εξαγωγών (εµπορική ροή).

φορά ύστερα από µια τετραετία (2003-2006) εµφανίζεται το εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου παραγώγων πετρελαίου σε όρους αξίας. Το πλεόνασµα οφείλεται κυρίως στην έντονη µείωση των εισαγωγών (2006-2007: -34%) έναντι σηµαντικής αύξησης το προηγούµενο χρονικό διάστηµα (20052006: 25%). Συνολικά ωστόσο την περίοδο 2000-

Σηµαντικό κοµµάτι των εξαγωγών αφορά σε προϊόντα πετρελαίου που δεν συµµορφώνονται µε τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές που καθορίζουν οι κανονισµοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή / και δεν ζητούνται από την εγχώρια αγορά, στην οποία παράγονται αρκετά µεγάλες ποσότητες βαρέως πετρελαίου εξωτερικής καύσης (µαζούτ). Οι εξαγωγές κατευθύνονται κυρίως στις ΗΠΑ, Λιβύη και Τουρκία, ενώ οι εισαγωγές προέρχονται από χώρες της Πρώην Σοβιετικής Ένωσης, την Ιταλία, τις ΗΠΑ και τη Βενεζουέλα. Πάντως, η ολοκλήρωση των επενδυτικών προγραµµάτων των εγχώριων διυλιστηρίων και η αντίστοιχη προσαρµογή στη σύνθεση της εγχώριας προσφοράς οδηγεί σε καλύτερη εξισορρόπηση εξαγωγών, εισαγωγών και τελικής εγχώριας ζήτησης προϊόντων πετρελαίου.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι εξαιρετικά

ων του κλάδου σε νέα προϊόντα υψηλής προστιθέµενης αξίας, υποχωρεί σηµαντικά το 2006 (-72%), παραµένοντας ωστόσο σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση µε την περίοδο 2000-2004. Σύµφωνα µε την Έρευνα Επενδύσεων στη Βιοµηχανία που διεξάγει το ΙΟΒΕ, η επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου επηρεάζεται κυρίως από τη ζήτηση για παράγωγα πετρελαίου και κατευθύνεται στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ενίσχυση των όρων ασφαλείας.

2007 η αξία των εξαγωγών και των εισαγωγών µεταβάλλεται, καταγράφοντας µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 5,7% και 19,4% αντίστοιχα. Σηµάδια βελτίωσης εµφανίζει ο δείκτης Balassa το 2007, ύστερα από διαχρονική επιδείνωση της ανταγωνιστικής ικανότητας της εγχώριας παραγωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2006. Αυτό συµβαίνει επειδή ο συγκεκριµένος δείκτης λαµβάνει υπόψη όχι µόνο την µεγέθυνση ή συρρίκνωση της διαφοράς µεταξύ εισαγωγών και εξαγωγών (εµπορικό ισοζύγιο), αλλά και τη σχετική σηµασία που έχει η

Από τα στοιχεία του ενεργητικού, παρατηρείται καθοδική πορεία (-2,7%) των καθαρών παγίων έναντι της προηγούµενης χρήσης (περίπου 6%), µε συνέπεια και το συνολικό ενεργητικό του κλάδου να περιορίζεται κατά 3,8% και να διαµορφώνεται στα 4,7 δισ. ευρώ. Τα κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού αυξάνονται ελαφρώς ως ποσοστό του συνολικού ενεργητικού, στο 53%, (52% το 2005), έναντι µέσης τιµής 48% στο σύνολο των ελληνικών βιοµηχανικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, οι βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις ως ποσοστό του παθητικού κινούνται σε χαµηλά επίπεδα (39%), διαµορφώνοντας τη µέση γενική ρευστότητα στο 1,7 έναντι µέσης τιµής 1,2 για το σύνολο της ελληνικής µεταποίησης. Από την άλλη πλευρά, η

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

υψηλοί ρυθµοί ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν την πορεία των πωλήσεων του κλάδου τα τελευταία χρόνια, συνδέονται άµεσα µε την εξέλιξη των διεθνών τιµών του πετρελαίου και των παραγώγων του, ακολουθώντας στενά τις διακυµάνσεις που σηµειώνονται διεθνώς. Η κατακόρυφη άνοδος του κύκλου εργασιών ωστόσο, δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχη αύξηση της κερδοφορίας, η οποία εµφανίζεται ενισχυµένη αλλά µε χαµηλότερο ρυθµό µεγέθυνσης. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε σε µείωση του µικτού και καθαρού περιθωρίου κέρδους συγκριτικά µε τα επίπεδα του προηγούµενου έτους.

135

ymirror

Industr

Π ΑΡΑΓΩΓΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

συσσώρευση ιδίων κεφαλαίων αν και είναι αρκετά µικρότερη απ’ ό,τι το 2005 (2,2% έναντι 22%), είναι υψηλότερη σε σχέση µε τις συνολικές υποχρεώσεις οι οποίες βαίνουν µειούµενες (-15,2%), µε αποτέλεσµα ο δείκτης δανειακής πίεσης να υποχωρήσει. Ο κλάδος πετρελαιοειδών φαίνεται επίσης να εξασφαλίζει καλούς όρους δανεισµού το 2006 και να στρέφεται όλο και περισσότερο προς το µακροπρόθεσµο δανεισµό. Τέλος, όσον αφορά στους αριθµοδείκτες, η υποχώρηση των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων και παράλληλα η οριακή αύξηση του κυκλοφορούντος ενεργητικού (εξαιρουµένων των αποθεµάτων) οδηγούν σε άνοδο της άµεσης ρευστότητας. Παρόµοια είναι και η εξέλιξη των δεικτών αποδοτικότητας ενεργητικού και ιδίων κεφαλαίων, οι οποίοι υποχωρούν και διαµορφώνονται σε 10% και 19,5%, αντίστοιχα.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Προσβλέπο-

136

ντας σε πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων και των ανταγωνιστικών πλεονεκτηµάτων καθώς και σε βελτίωση της απόδοσης και της κερδοφορίας, οι ηγέτιδες επιχειρήσεις του κλάδου διύλισης και παραγωγής προϊόντων πετρελαίου καταστρώνουν σχέδια αναβάθµισης και ενδυνάµωσης της εγχώριας δυναµικότητας διύλισης και εµπορίας, διεθνούς επέκτασης (κυρίως στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης) και αποτελεσµατικής διαχείρισης του επιχειρηµατικού χαρτοφυλακίου µέσω της εισόδου ή / και ενίσχυσης της θέσης σε συγγενείς ενεργειακούς και άλλους κλάδους (π.χ. παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, χηµικά προϊόντα). Η επιβράδυνση της οικονοµίας, και οι σταδιακά αυξανόµενες δυνατότητες υποκατάστασης µε άλλα καύσιµα (π.χ. φυσικό αέριο) στον οικιακό, εµπορικό και βιοµηχανικό τοµέα, αλλά και στον τοµέα της ηλεκτρικής ενέργειας και παρά την υποχώρηση των τιµών των προϊόντων πετρελαίου, προκαλούν συγκράτηση ή / και µείωση της ζήτησης, η οποία συνεχίζει να προέρχεται στο µεγαλύτερο µέρος της (>50%) από τον τοµέα των µεταφορών στον οποίο οι πιέσεις από ανταγωνιστικά προϊόντα παραµένουν χαµηλότερες. Συνεπώς, η συνεχής βελτίωση των πε-

ριθωρίων διύλισης, η αποτελεσµατική προσαρµογή της παραγωγής σε προϊόντα υψηλότερης προστιθέµενης αξίας, η συµµόρφωση µε τις περιβαλλοντικές ρυθµίσεις αλλά και η αποτελεσµατική διαχείριση των κινδύνων από τη µεταβλητότητα των διεθνών τιµών του πετρελαίου και των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, θα αποτελέσουν, µε ακόµα µεγαλύτερη ένταση, αποφασιστικής σηµασίας παράγοντες προσδιορισµού των επιδόσεων του κλάδου στο µέλλον. Ο όγκος παραγωγής το πρώτο τετράµηνο του 2009 αυξάνεται, γεγονός που εν πολλοίς οφείλεται στην υποχώρηση της τιµής των καυσίµων και στη θετική επίδραση αυτής της εξέλιξης στη ζήτηση. Επιπλέον, µε δεδοµένο ότι η καταπολέµηση της κλιµατικής αλλαγής και η µείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιµα βρίσκονται υψηλά στην ατζέντα της περιβαλλοντικής και ενεργειακής πολιτικής, η ανάγκη επαναπροσδιορισµού του προτύπου ενεργειακής κατανάλωσης προκειµένου να µετριαστούν οι αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον συνειδητοποιείται ολοένα και περισσότερο. Σε αυτή την κατεύθυνση, τουλάχιστον σε επίπεδο Ευρωπαϊκής

Ένωσης, λειτουργεί η προσπάθεια εξασφάλισης των ενεργειακών πόρων (ενεργειακή επάρκεια και ανεξαρτησία) και η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, παράγοντες οι οποίοι δεδοµένης της υψηλής εξάρτησης της ευρωπαϊκής οικονοµίας από το πετρέλαιο και τα προϊόντα αυτού, είναι καθοριστικοί για τη διαµόρφωση ενός ενεργειακού µέλλοντος που θα στηρίζεται στις αρχές της αειφορίας και της βιώσιµης ανάπτυξης. Όλο αυτό το πλαίσιο συνιστά πραγµατικά µια πρόκληση, ενώ είναι δεδοµένο ότι όλες οι ενεργειακές αγορές και ειδικά η αγορά πετρελαίου δεν πρόκειται να µείνουν ανεπηρέαστες: η προσαρµογή στο νέο περιβάλλον που διαµορφώνεται είναι αναπόφευκτη. Στο επιχειρησιακό πεδίο, η εταιρεία Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛ.ΠΕ.), η οποία κατέχει µερίδιο 72% στην εγχώρια αγορά διύλισης, στοχεύει σε: (α) εκτεταµένη διοικητική αναδιάρθρωση, (β) επικέντρωση στους τοµείς της διύλισης και εµπορίας, (γ) διπλασιασµό της κερδοφορίας µέχρι το 2012, µε κύριο µοχλό την αύξηση των περιθωρίων διύλισης και την περαιτέρω επέκταση της διεθνούς



εµπορίας και (δ) προώθηση προγράµµατος περιβαλλοντικών επενδύσεων. Επιπλέον, η ανάπτυξη σε επίπεδο οµίλου αναµένεται να προέλθει από το µακροχρόνιο στρατηγικό πρόγραµµα ανάπτυξης µονάδων ηλεκτροπαραγωγής στο πλαίσιο και διεθνών συνεργασιών. Κρίσιµοι παράγοντες για τη βελτίωση της απόδοσης θεωρούνται µεταξύ άλλων η εφαρµογή βέλτιστων λειτουργικών πρακτικών και η συγκράτηση των σταθερών και µεταβλητών εξόδων. Σύµφωνα µε το επιχειρησιακό πρόγραµµα της ΕΛ.ΠΕ. Α.Ε. οι µονάδες διύλισης θα λειτουργούν σε δύο κέντρα δραστηριότητας (hubs), στο Βορρά και στο Νότο, ενώ στο Βόρειο κέντρο θα ενσωµατωθεί και το διυλιστήριο των Σκοπίων, το οποίο τροφοδοτείται µέσω αγωγού από τις εγκαταστάσεις της Θεσσαλονίκης. Μεσοπρόθεσµα, προβλέπεται αναβάθµιση του διυλιστηρίου της Ελευσίνας, σταδιακή αναβάθµιση του διυλιστηρί-

οικονοµικών αποτελεσµάτων να χαρακτηρίζουν την πορεία της. Η κατασκευή νέας µονάδας ατµοσφαιρικής απόσταξης (Crude Distillation Unit) µε δυναµικότητα της τάξης των 60.000 χιλιάδων βαρελιών ηµερησίως, εξελίσσεται ικανοποιητικά και αναµένεται να τεθεί σε λειτουργία το πρώτο εξάµηνο του 2010, αυξάνοντας τη συνολική δυναµικότητα του διυλιστηρίου σε 9 µετρικούς τόνους ετησίως. Η εταιρεία αναµένει πρόσθετα οφέλη από την υποκατάσταση των εισαγωγών µαζούτ µε δική της παραγωγή, τη βελτιστοποίηση της προµήθειας αργού πετρελαίου και τη δυνατότητα κατεργασίας νέων τύπων αργού. Παράλληλα προωθείται συνεργασία µε τον Όµιλο Μυτιληναίου για την κατασκευή µονάδας ηλεκτροπαραγωγής τεχνολογίας συνδυασµένου κύκλου µε καύσιµο το φυσικό αέριο εντός των εγκαταστάσεών της εταιρίας στην Κόρινθο. ��µ��

ου Θεσσαλονίκης και επενδύσεις στο διυλιστήριο του Ασπρόπυργου για τη διατήρηση του υψηλού τεχνολογικού επιπέδου, µε στόχο την αύξηση των περιθωρίων διύλισης και τη βελτίωση της θέσης των διυλιστηρίων σε όλους τους τοµείς. Από την άλλη πλευρά, η Motor Oil έχει εδραιώσει την τεχνολογική υπεροχή της µε τις σύγχρονες µονάδες µετατροπής, δηλαδή των συγκροτηµάτων Υδρογονοπυρόλυσης (Hydrocracker) και καταλυτικής πυρόλυσης (Fluid Catalytic Cracker). Η αναπτυξιακή προοπτική της Εταιρείας για την τριετία 2008 - 2010 περιλαµβάνει την αύξηση της διϋλιστικής ικανότητας λόγω της επένδυσης στην Νέα Μονάδα Επεξεργασίας Αργού (new Crude Distillation Unit) που θα τεθεί σε λειτουργία το 2010. Το 2008 ήταν µια θετική χρονιά για την εταιρία, µε την οµαλή εξέλιξη του επενδυτικού προγράµµατος, τη σύναψη στρατηγικών συµµαχιών και τη βελτίωση των �� (�� . ��) �� .�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

457,2

46,4

357,8

118,7

861,4

503,1

358,3

253,2

1998

936,8

22,0

859,8

362,9

1.818,7

1.084,1

734,5

613,4

1999

1.146,7

28,8

1.375,2

552,9

2.550,7

1.087,5

1.463,2

1.330,8

2000

1.518,4

47,7

1.794,6

709,9

3.360,7

1.437,9

1.922,8

1.548,0

2001

1.554,2

235,1

1.421,8

509,3

3.211,0

1.836,1

1.374,9

992,2

2002

1.608,7

62,8

1.254,0

565,8

2.925,4

1.516,7

1.408,7

998,8

2003

1.856,6

246,7

1.365,8

623,5

3.469,1

1.924,1

1.545,0

963,3

2004

2.122,3

120,4

1.640,6

774,8

3.883,3

1.963,7

1.919,6

1.323,9

2005

2.253,3

97,8

2.587,8

1.404,0

4.938,9

2.393,9

2.712,7

1.720,6

2006

2.192,5

59,5

2.496,9

1.311,7

4.748,9

2.447,5

2.301,5

1.436,3

-2,5%

6,3%

3,7%

5,7%

10,8%

5,9%

9,3%

3,0%

-1,2%

ME�� 2006/2000

��

�� H� ��

��

0,94

1997

221,2

193,0

28,2

5,6%

1,10

3,3%

0,42

0,53

1998

511,5

354,4

157,2

14,5%

1,16

8,6%

0,40

0,52

0,81

1999

683,5

405,9

277,6

25,5%

0,95

10,9%

0,57

0,45

0,62

2000

6.688,8

659,7

570,3

414,6

28,8%

0,95

12,3%

0,57

0,45

0,70

2001

5.919,4

629,2

485,9

143,3

7,8%

1,18

4,5%

0,43

0,48

0,92

2002

4.455,2

640,0

449,0

191,0

12,6%

0,94

6,5%

0,48

0,55

0,69

2003

5.633,9

878,3

532,9

345,4

18,0%

1,04

10,0%

0,45

0,54

0,77

2004

6.842,1

961,5

617,9

343,6

17,5%

0,93

8,8%

0,49

0,55

0,65

2005

9.642,9

1.124,6

490,0

634,6

26,5%

1,06

12,8%

0,55

0,46

0,69

2006

11.660,0

984,4

506,6

477,8

19,5%

1,12

10,1%

0,48

0,46

0,83

9,7%

6,9%

-2,0%

2,4%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ�� 2007, �� - �ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ �� µ�� 2007, �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ 2009, επεξεργασία στοιχείων �� ΙΟΒΕ

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� . ��

��

137

(EΛΛAΣ) ∆IYΛIΣTHPIA KOPINΘOY A.E. ΑΡ. Μ.Α.Ε. 1482/06/Β/86/26 Ε∆ΡΑ: ΗΡΩ∆ΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 12Α, ΜΑΡΟΥΣΙ 151 24 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2008 ΜΕΧΡΙ 31 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008 (δηµοσιευόµενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη, κατά τα ∆ΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονοµικές καταστάσεις, στοχεύουν σε µία γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της "ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) ∆ΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.". Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή µε την εταιρία, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου της εταιρίας, όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του ορκωτού ελεγκτή λογιστή. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Αρµόδια Νοµαρχία: Υπουργείο Ανάπτυξης, ∆ιεύθυνση Α.Ε. και Πίστεως ∆ιεύθυνση διαδικτύου: www.moh.gr Σύνθεση ∆ιοικητικού Συµβουλίου: Πρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος: Βαρδής Ι. Βαρδινογιάννης, Αντιπρόεδροι: Ιωάννης Β. Βαρδινογιάννης, Παναγιώτης Ν. Κονταξής, Αναπληρωτές ∆ιευθύνοντες Σύµβουλοι: Ιωάννης Ν. Κοσµαδάκης, Πέτρος Τ. Τζαννετάκης, Μέλη: ∆ηµοσθένης Ν. Βαρδινογιάννης, Νικόλαος Θ. Βαρδινογιάννης, Γεώργιος Π. Αλεξανδρίδης, Ελένη - Μαρία Λ. Θεοδωρουλάκη, Κωνσταντίνος Β. Μαραβέας, Αντώνιος Χ. Θεοχάρης, ∆έσποινα Ν. Μανώλη. Ηµεροµηνία έγκρισης από το ∆ιοικητικό Συµβούλιο 23 Φεβρουαρίου 2009 των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων: Ορκωτός ελεγκτής λογιστής: Γεώργιος ∆. Καµπάνης Ελεγκτική εταιρία: Deloitte. Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών: Με σύµφωνη γνώµη ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια στοιχεία Άυλα περιουσιακά στοιχεία Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Αποθέµατα Απαιτήσεις από πελάτες Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό Κεφάλαιο Λοιπά στοιχεία Καθαρής Θέσης Σύνολο Καθαρής Θέσης µετόχων εταιρίας (α) ∆ικαιώµατα Μειοψηφίας (β) Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ) = (α) + (β) Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις Προβλέψεις / Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2008 31.12.2007

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2008 31.12.2007

759.137 23.795 22.428 235.529 261.624 47.763 1.350.276

731.123 20.635 19.436 346.213 365.200 44.264 1.526.871

713.043 916 45.188 233.705 175.445 38.136 1.206.433

687.174 1.229 42.428 339.916 294.106 31.689 1.396.542

33.235 276.351 309.586 0 309.586 276.871 74.086 393.919 295.814 1.040.690 1.350.276

33.235 330.503 363.738 0 363.738 276.120 76.090 445.631 365.292 1.163.133 1.526.871

33.235 281.125 314.360 0 314.360 227.031 70.308 332.219 262.515 892.073 1.206.433

33.235 338.298 371.533 0 371.533 246.120 70.241 370.156 338.492 1.025.009 1.396.542

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2007 31.12.2008 Σύνολο καθαρής θέσης έναρξης χρήσεως (01.01.2008 και 01.01.2007 αντίστοιχα) 363.738 341.281 Κέρδη / (ζηµιές) χρήσεως µετά από φόρους 78.406 149.857 ∆ιανεµηθέντα µερίσµατα (132.940) (127.400) Καθαρό εισόδηµα καταχωρηµένο 382 0 απ' ευθείας στην καθαρή θέση Σύνολο καθαρής θέσης λήξης χρήσεως (31.12.2008 και 31.12.2007 αντίστοιχα) 309.586 363.738

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2008 31.12.2007 371.533 75.767 (132.940)

344.250 154.683 (127.400)

314.360

371.533

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

Κύκλος εργασιών Μικτά κέρδη / (ζηµιές) Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσµάτων Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους Κατανέµονται σε: Μετόχους εταιρίας Κέρδη µετά από φόρους ανά µετοχή - βασικά (σε Ευρώ) Προτεινόµενο µέρισµα ανά µετοχή - (σε Ευρώ) Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και συνολικών αποσβέσεων

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Έµµεση µέθοδος

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2008 01.01-31.12.2007 01.01-31.12.2008 01.01-31.12.2007 5.505.365 4.069.996 5.057.751 3.719.133 241.730 271.687 189.283 224.920 138.524 102.380 78.406

245.999 205.986 149.857

129.668 99.356 75.767

240.397 208.412 154.683

78.406 0,7077

149.857 1,3527

75.767 0,6839 0,6000

154.683 1,3963 1,2000

190.345

296.380

176.824

286.316

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2008 01.01-31.12.2007 01.01-31.12.2008 01.01-31.12.2007

Λειτουργικές δραστηριότητες 102.380 Αποτελέσµατα προ φόρων Πλέον / Μείον προσαρµογές για: Αποσβέσεις 52.513 Προβλέψεις (4.734) 7.841 Συναλλαγµατικές διαφορές Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζηµιές) επενδυτικής δραστηριότητας (2.080) Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα 39.871 Πλέον / Μείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες: 110.684 Μείωση / (αύξηση) αποθεµάτων Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων 97.878 (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών) (47.012) Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα (39.209) (43.260) Καταβεβληµένοι φόροι Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) 274.872 Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων (4.115) Αγορά ενσώµατων και άϋλων παγίων στοιχείων (78.415) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άϋλων παγίων στοιχείων 211 Τόκοι εισπραχθέντες 1.248 Μερίσµατα εισπραχθέντα 196 (80.875) Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια 1.390.991 (1.456.396) Εξοφλήσεις δανείων (187) Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (χρεολύσια) Μερίσµατα πληρωθέντα (132.940) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (γ) (198.532) Καθαρή αύξηση / (Μείωση) στα ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα (4.535) χρήσης (α) + (β) + (γ) Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης χρήσης 13.743 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης χρήσης 9.208

205.986

99.356

208.412

50.381 6.129 (36.170) (1.616) 42.188

47.849 (4.621) 7.761 (1.386) 32.878

45.919 3.896 (36.091) (4.500) 37.038

(158.691) (76.804) 216.354

106.210 116.985 (52.681)

(157.794) (66.533) 210.145

(42.400) (38.421) 166.936

(32.903) (43.260) 276.188

(37.300) (35.803) 167.389

(430) (51.365) 127 1.368 0 (50.300)

(4.044) (71.727) 0 1.168 360 (74.243)

(150) (41.828) 0 1.285 3.317 (37.376)

740.538 (724.629) (187) (127.400) (111.678)

1.126.208 (1.197.678) (187) (132.940) (204.597)

617.790 (616.115) (187) (127.400) (125.912)

4.958 8.785 13.743

(2.652) 10.634 7.982

4.101 6.533 10.634

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

138

1. Στη σηµείωση 15 επί των οικονοµικών καταστάσεων παρατίθενται αναλυτικά πληροφορίες σχετικά µε τις εταιρίες που περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες καταστάσεις (η έδρα τους, το ποσοστό συµµετοχής καθώς και η µέθοδος ενοποίησής τους). 2. Στις 20 Νοεµβρίου 2008 συστάθηκε η εταιρία “ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΟΥΣΑΚΙΟΥ Α.Ε.” µε µετοχικό κεφάλαιο Ευρώ 110.000 στο οποίο ο Όµιλος συµµετέχει µε 70% (σηµείωση 28 επί των οικονοµικών καταστάσεων). Οι εταιρίες “BRODERICO Ε.Π.Ε.”, “AVIN ALBANIA S.A.” και “ΗΛΕΚΤΡΟΠ σ Οκτωβρίου 2008 (σηµείωση 28 επί των οικονοµικών καταστάσεων). 3. Υφίσταντα εκατοµµύρι έχουν διενεργηθεί στον Όµιλο έχουν ως εξής: α) πρόβλεψη για επίδικες υποθέσεις ποσού Ευρώ 4.587 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 0 χιλιάδες),και β) προβλέψεις για αποχωρήσεις προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία ποσού Ευρώ 38.507 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 36.790 χιλιάδες). 4. Για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, γίνεται σχετική αναφορά στη σηµείωση 29 επί των οικονοµικών καταστάσεων. 5. O αριθµός απασχολούµενου προσωπικού την 31η ∆εκεµβρίου 2008 είναι για τον Όµιλο 1.489 άτοµα (31.12.2007: 1.485 άτοµα) και για την Εταιρία 1.271 άτοµα (31.12.2007: 1.267 άτοµα). 6. συνδυασ και Επιτροπή Ανταγωνισµού) ενώ έχει δοθεί θετική γνωµοδότηση από τη Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας. 7. Το ποσό των Ευρώ 382 χιλιάδων που καταχωρήθηκε ως έσοδο απ’ευθείας στην καθαρή θέση, αφορά την αναλογία του Οµίλου σε απ’ευθείας κίνηση στην καθαρή θέση της εταιρίας "ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Α.Ε." 8. Πάσης φύσεως συναλλαγές (έσοδα, έξοδα) και υπόλοιπα απαιτήσεων και υποχρεώσεων του Οµίλου και της Εταιρίας µε τα συνδεδεµένα µέρη κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 σε χιλιάδες Ευρώ: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ 143.314 718.230 ΕΣΟ∆Α ΕΞΟ∆Α 8.874 8.224 4.932 22.010 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 265 234 2.478 ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ & ΑΜΟΙΒΕΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 2.775 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0 0 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 Μαρούσι, 23 Φεβρουαρίου 2009 Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΒΑΡ∆ΗΣ Ι. ΒΑΡ∆ΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ A.∆.T. K 011385/82

Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΕΤΡΟΣ Τ. ΤΖΑΝΝΕΤΑΚΗΣ Α.∆.Τ. Ρ 591984/94

Ο ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΟΣ Ν. ΠΟΡΦΥΡΗΣ A.∆.T. Ρ 557979/94 Αρ. Αδείας Ο.Ε.Ε. 0018076 Α’ Τάξης

ymirror

Industr

Π ΑΡΑΓΩΓΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ 15 ��.

�� 13 �� - �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007

��

2006

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

��

2007

��

2006

2007

2006

2007

2006

2007

�� .�.

3.851.615

3.337.782

1.397.523

1.360.472

1.228.720

849.082

491.300

458.793

2.131.595

2.029.907

281.992

211.390

7.899.981

7.549.893

2006 3.629.694

�� .�.

1.396.542

1.174.157

730.831

732.775

708.648

471.561

316.361

358.346

371.533

344.250

154.683

127.474

3.719.133

�� .�.

39.967

37.991

11.531

11.706

30.215

26.273

3.963

6.114

5.789

5.604

272

129

89.128

85.203

SHELLGAS �.�.�.�.

28.332

27.304

9.254

9.374

11.104

10.029

6.836

6.966

10.392

10.309

2.841

2.003

56.458

57.932

�� .�.

12.263

12.533

5.060

5.146

7.344

6.548

3.884

4.269

1.035

1.716

-1.428

-478

23.387

16.387

LEON GAS �.�.�.�.

10.434

9.899

5.061

5.301

3.030

5.562

5.960

2.924

1.444

1.413

111

12.359

12.098

ELDON'S A.E.B.E.

14.292

13.824

4.027

3.549

6.342

7.482

2.040

282

5.910

6.060

-7

520

9.635

8.492

�� .�.

6.396

10.094

1.274

1.396

2.435

5.334

1.000

2.000

2.961

2.760

201

452

8.622

8.352

�� .�.

6.298

3.150

465

585

2.436

2.813

2.961

901

303

598

8.245

3.704

�� .�.�.�.

8.526

9.649

2.909

3.540

1.037

1.195

5.087

5.535

2.402

2.919

-385

6.819

7.463

EUROGAS A.E.

3.510

3.765

3.086

3.342

966

1.105

187

2.461

2.473

-248

-188

4.136

3.378

CENTURY OILS �.�.�.�.

2.493

2.360

398

474

1.608

1.722

296

�� .�.

2.819

2.533

902

956

1.119

1.007

110

20 �� 589 176

1.590

618

-30

3.249

3.501

1.350

240

151

3.007

1.955

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

3.596

240

87,1

0,024

2.801,8

563,3

20,1%

2.446,0

34,0

1998

3.530

235

91,2

0,026

2.105,3

489,9

23,3%

2.011,7

80,9

1999

3.252

296

94,2

0,029

2.646,7

582,8

22,0%

2.550,8

183,2

2000

3.450

314

98,9

0,029

5.489,2

723,4

13,2%

5.068,7

162,9

2001

3.437

312

110,0

0,032

4.965,5

649,7

13,1%

4.503,9

79,9

2002

3.284

299

140,7

0,043

4.538,7

580,9

12,8%

4.239,6

61,1

2003

3.319

277

161,7

0,049

4.588,5

613,1

13,4%

4.414,2

89,9

2004

3.209

267

177,0

0,055

4.975,8

721,9

14,5%

4.832,5

62,7

2005

3.246

325

190,5

0,059

7.389,9

972,9

13,2%

6.912,0

406,4

2006

3.828

383

199,9

0,052

8.837,2

963,3

10,9%

8.362,1

113,7

-1,6%

1,7%

3,4%

12,4%

10,5%

8,3%

4,9%

-3,1%

8,7%

-5,8%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� (2000=100)

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

1998

56,1

64,7

43,2

471,1

127,5

343,6

599

369,4%

57,4%

1999

64,6

71,1

54,8

717,2

257,6

459,6

975

278,4%

47,1%

2000

100,0

1.416,5

407,4

1.009,1

1.824

347,7%

55,3%

2001

98,7

90,7

93,7

86,2

977,5

339,3

638,2

1.317

288,1%

48,5%

2002

100,8

89,5

93,3

83,8

919,6

808,2

111,5

1.728

113,8%

6,5%

2003

101,1

89,3

91,6

85,8

742,7

1.333,7

-591,0

2.076

55,7%

-28,5%

2004

98,7

99,4

95,6

108,2

836,7

1.167,8

-331,1

2.004

71,6%

-16,5%

2005

101,2

123,5

119,5

132,7

1.307,3

1.718,2

-410,9

3.025

76,1%

-13,6%

2006

107,8

138,7

135,0

147,2

2.146,7

2.149

-2,0

4.295

99,9%

0,0%

2007

110,9

144,2

142,1

149,0

2.082,0

1.411,5

670,5

3.493,5

147,5%

19,2%

2008

105,8

171,0

169,1

175,3

�� 2008/2000 **

0,7%

6,9%

6,8%

7,3%

5,7%

19,4%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

Page 1

Page 1 -

-5,7%

9,7%

-11,5%

-14,0%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

139

ymirror

Industr

Χ ΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΝΕΣ

Δυναµική ανάπτυξη Με σηµαντική ανάπτυξη και αυξηµένο εξαγωγικό προσανατολισµό κατά τα τελευταία χρόνια, αλλά και πιέσεις που δηµιουργούνται από την εφαρµογή του Κανονισµού REACH, ο κλάδος των χηµικών καλείται να αντιµετωπίσει την έλλειψη αποθηκευτικών χώρων και τη δυσκολία διακίνησης χηµικών προϊόντων και πρώτων υλών, τη µειωµένη ζήτηση από τον κατασκευαστικό κλάδο και την επιπλοποιία, καθώς και την καθυστέρηση αποπληρωµής του χρέους των δηµόσιων νοσοκοµείων, η οποία επιβαρύνει τη ρευστότητα και την κεφαλαιακή του διάρθρωση.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Σ 140

υνολικά ο κλάδος παραγωγής χηµικών ουσιών και προϊόντων και συνθετικών ινών αποτελείται από επτά υποκλάδους. Περιλαµβάνει την παραγωγή βασικών χηµικών χηµικών προϊόντων, την παραγωγή παρασιτοκτόνων και άλλων αγροχηµικών προϊόντων, την παραγωγή χρωµάτων, βερνικιών και παρόµοιων επιχρισµάτων, µελανών τυπογραφίας και µαστιχών (στόκων), την παραγωγή φαρµακευτικών προϊόντων, χηµικών προϊόντων για ιατρικούς σκοπούς και φαρµακευτικών προϊόντων από βότανα, την παραγωγή σαπουνιών και απορρυπαντικών, προϊόντων καθαρισµού και στίλβωσης, αρωµάτων και παρασκευασµάτων καλλωπισµού, την παραγωγή άλλων χηµικών προϊόντων και τέλος την παραγωγή τεχνητών και συνθετικών ινών. Στον κλάδο απασχολούνται 16.038 εργαζόµενοι σε 245 επιχειρήσεις (µε προσωπικό > 10 ατόµων), συµβάλλοντας στη συνολική απασχόληση της βιοµηχανίας κατά 7,5%. Επιπλέον, η ακαθάριστη αξία παραγωγής και η προστιθέµενη αξία συµµετέχουν στα συνολικά µεγέθη της ελληνικής βιοµηχανίας µε ποσοστό 6,8% και 8% αντίστοιχα, ενώ το µερίδιο των επενδύσεων στο σύνολο των επενδύσεων της εγχώριας µεταποίησης ανέρχεται στο 7,7%.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Θετική εικόνα εµφανίζει η παραγωγή του κλάδου χηµικών την περίοδο 2000-2008, µε τον δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής να κινείται µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 2,2%. Η υποχώρηση του όγκου παραγωγής το 2006, η οποία διέκοψε

την ανοδική πορεία του κλάδου από το 2000 και µετά, ανακόπτεται το επόµενο έτος όταν η παραγωγή επέστρεψε σε υψηλότερα επίπεδα: ωστόσο το 2008 καταγράφεται πτώση της βιοµηχανικής παραγωγής, κατά 2,6%, σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος. Ανοδικά κινείται την ίδια περίοδο ο δείκτης τιµών παραγωγού, ακολουθώντας την ίδια περίπου κατεύθυνση, ενώ το 2008, εµφανίζει αύξηση κατά 6,6% έναντι του 2007. Η δυναµική του κλάδου αντανακλάται στην ανοδική τάση που σηµειώνει η ακαθάριστη αξία παραγωγής την περίοδο 2000-2006, µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής 4,6%, ενώ παρόµοια πορεία παρουσιάζει και η προστιθέµενη αξία του κλάδου, µε οριακά χαµηλότερο µέσο ετήσιο ρυθµό (4,3%). Επιπλέον, η χηµική βιοµηχανία καταλαµβάνει σηµαντικό µερίδιο των συνολικών επενδύσεων της βιοµηχανίας, καθώς το 2006 οι ακαθάριστες επενδύσεις του κλάδου των χηµικών αποτελούσαν 7,7% των συνολικών επενδύσεων. Εξάλλου, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) προσέγγισε το 2007 τα 1,2 δισ. ευρώ, σηµειώνοντας την περίοδο 2000-2007 µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 4,2% Ο αριθµός των επιχειρήσεων (µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων) που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των χηµικών, έπειτα από τη σηµαντική µείωση από το 2000 έως το 2005, ανακάµπτει επηρεάζοντας ουσιαστικά την απασχόληση και τη µέση αµοιβή. Στον κλάδο των χηµικών απασχολούνται 16.038 άτοµα, µε τις ετήσιες αποδοχές να φθάνουν στα 26.252 ευρώ ανά απασχολούµενο, παραµένοντας σταθερά σε υψηλότερα επίπεδα από τις αντίστοιχες µέσες αµοιβές στο σύνολο της µεταποίησης. Το γεγονός αυτό φανερώνει τη ζήτηση εξειδικευµένης - και εποµένως υψηλότερα αµειβόµενης - εργασίας στον κλάδο των χηµικών προϊόντων. Εντούτοις, το µέσο εισόδηµα των εργαζοµένων στη χηµική βιοµηχανία αυξάνεται µε ρυθµό χαµηλότερο από το αντίστοιχο στο σύνολο της βιοµηχανίας (5,2% και 6,5% αντίστοιχα).

δείνωση του εµπορικού ισοζυγίου, το έλλειµµα του οποίου διευρύνεται µε µέσο ρυθµό 7% ετησίως. Ο ελλειµµατικός χαρακτήρας του εµπορικού ισοζυγίου, καθώς και η διεύρυνσή του δικαιολογούνται από το γεγονός ότι οι εισαγωγές αποτελούν το 78% των συνολικών εµπορικών ροών του κλάδου. Παρόλα αυτά, παρατηρείται διαχρονικά βελτίωση του βαθµού κάλυψης των εισαγωγών (από 23% το 2000 σε 28% το 2007), γεγονός το οποίο, σε συνδυασµό µε την υποχώρηση του δείκτη Balassa (από -63,9% το 2000 σε -56,3% το 2007), αντικατοπτρίζει το ολοένα και ενισχυµένο εξαγωγικό προφίλ και τη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του κλάδου.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Συνολικά για την περίοδο 2000-2006, ο κλάδος χηµικών ουσιών, προϊόντων και συνθετικών ινών παρουσιάζει θετική εικόνα, ενώ και η ανάλυση των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων 319 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. για το 2006 αναδεικνύει µια βελτίωση των επιδόσεων του κλάδου. Συγκεκριµένα, το 2006 οι πωλήσεις και τα µικτά κέρδη παρουσιάζουν αύξηση σε σχέση µε το 2005 (7,5% και 4,2%, αντίστοιχα). Εντούτοις, τα καθαρά κέρδη κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση καθώς το 2006 µειώνονται κατά 16,9% σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση. Τα συσσωρευµένα κεφάλαια του κλάδου αυξάνονται (τα ίδια κεφάλαια κατά -1,3% και τα δανειακά κατά 7,7%) και η συµµετοχή τους στο σύνολο της µεταποίησης ανέρχεται σε 6,8% από 6% το 2005. Οι επενδύσεις σε πάγια επίσης αυξάνονται (23,2%), ενώ περισσότερες σε σχέση µε το 2005 είναι και οι απαιτήσεις. Επίσης, τα διαθέσιµα σε ταµείο και τράπεζες είναι διευρυµένα στον ισολογισµό του 2006, κατά 22,6%. Ο δείκτης άµεσης ρευστότητας βελτιώνεται (από 0,77 το 2005 σε 0,80 το 2006), ενώ ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων µειώνεται (από 14,5% σε 10,5%). Τέλος, η δανειακή πίεση του κλάδου αυξάνεται (0,66), παραµένοντας σε επίπεδα υψηλότερα της δανειακής πίεσης του συνόλου της µεταποίησης (0,57).

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Παρά το γεγονός ότι οι εξαγω-

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Με σηµαντική

γές του κλάδου αυξάνονται την περίοδο 2000-2007 µε ρυθµό ταχύτερο από τις εισαγωγές (12,1% έναντι 8,3%, αντίστοιχα), εντούτοις παρατηρείται επι-

ανάπτυξη και αυξηµένο εξαγωγικό προσανατολισµό κατά τα τελευταία χρόνια, αλλά και πιέσεις που δηµιουργούνται από την εφαρµογή του Κανο-

νισµού REACH, ο κλάδος των χηµικών καλείται να αντιµετωπίσει την έλλειψη αποθηκευτικών χώρων και τη δυσκολία διακίνησης χηµικών προϊόντων και πρώτων υλών, τη µειωµένη ζήτηση από τον κατασκευαστικό κλάδο και την επιπλοποιία, καθώς και την καθυστέρηση αποπληρωµής του χρέους των δηµόσιων νοσοκοµείων, η οποία επιβαρύνει τη ρευστότητα και την κεφαλαιακή του διάρθρωση. Ο κλάδος των χηµικών προϊόντων είναι από τους ταχύτερα αναπτυσσόµενους σε εγχώριο επίπεδο, ταυτόχρονα όµως παρουσιάζει σηµαντικές προοπτικές ανάπτυξης και εκτός Ελλάδας. Ο αυξηµένος εξαγωγικός προσανατολισµός του κλάδου διαφαίνεται και στη συµβολή του στο σύνολο των εξαγωγών της εγχώριας µεταποίησης (14,4% το 2007). Εντούτοις, η εγχώρια ανοδική του πορεία απειλείται από την εφαρµογή του νέου θεσµικού πλαισίου µε τον Κανονισµό REACH, ο οποίος έχει προκαλέσει ανησυχία στις ελληνικές, κυρίως µικροµεσαίες επιχειρήσεις, λόγω αναµενόµενης αύξησης του κόστους. Επίσης, η ανταγωνιστικότητα του κλάδου και η θετική ανάπτυξη των εξαγωγών φαίνονται να παρεµποδίζονται και από την έλλειψη δυνατοτήτων ελλιµενισµού και αποθήκευσης των χηµικών προϊόντων, πρόβληµα το οποίο επιφέρει σηµαντικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Ήδη τα στοιχεία δείχνουν σηµαντική υποχώρηση του όγκου βιοµηχανικής παραγωγής σε επίπεδο ελαφρώς υψηλότερο από το σύνολο της βιοµηχανίας στις αρχές του 2009. Η εφαρµογή της ευρωπαϊκής νοµοθεσίας για τα χηµικά, γνωστή ως REACH (Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals), τέθηκε σε ισχύ το 2007 και αποτέλεσε το µεγαλύτερο νοµοθετικό πλαίσιο που εφαρµόστηκε για τη χηµική βιοµηχανία και τους χρήστες αυτής. Ο κανονισµός REACH απαίτησε την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Χηµικών Προϊόντων (ECHA) στο Ελσίνκι, ο οποίος λειτουργεί από την 1η Ιουνίου 2008. Η αντικατάσταση 40 διαφορετικών νοµοθεσιών για τα χηµικά από ένα και µόνο σύστηµα που ισχύει σε όλη την ΕΕ είναι η πρόκληση που αντιµετωπίζει ο νέος Ευρωπαϊκός Οργανισµός Χηµικών Προϊόντων. Η εφαρµογή των διατάξεων του REACH θα γίνει σταδιακά µέχρι το 2018 και αναµένεται να επιφέρει οφέλη για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Στο εξής, η βιοµηχανία είναι αυτή που θα πρέπει να αποδεικνύει ότι τα εκάστοτε προϊ-

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009



141

ymirror

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Industr

142

Χ ΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΝΕΣ

όντα δεν προκαλούν βλάβες, γεγονός που θα την οδηγήσει να χρησιµοποιεί προοδευτικά ασφαλέστερα υποκατάστατα ουσιών και να προαγάγει ταυτόχρονα την έρευνα και την καινοτοµία. Ωστόσο, η εφαρµογή του κανονισµού έχει προκαλέσει την ανησυχία των ελληνικών, κυρίως µικροµεσαίων, επιχειρήσεων, καθώς θα επιφέρει σηµαντικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητά τους, προκαλώντας επιπλέον κόστος. Συγκεκριµένα, στις ελληνικές επιχειρήσεις, ο κανονισµός REACH θα προκαλέσει επιπλέον κόστος έως και 350 εκατ. ευρώ, ενώ σηµειώνεται ότι ο κανονισµός θα εφαρµοστεί σε 1.282 ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες κατά 98% είναι µικροµεσαίες. Εκτός από το νέο θεσµικό πλαίσιο του χηµικού κλάδου, ένα από τα βασικά προβλήµατα που απασχολούν τον κλάδο, είναι η αδυναµία των ελληνικών δηµοσίων υπηρεσιών να ανταποκριθούν στις ανάγκες της βιοµηχανίας. Συγκεκριµένα, µετά την καταστροφή των εγκαταστάσεων της ΧΥΜΑ Α.Ε. προέκυψε σηµαντικό έλλειµµα αποθηκευτικών χώρων καθώς και δυσκολία διακίνησης των υγρών πρώτων υλών που χρησιµοποιούνται για την παραγωγή βιοµηχανικών και καταναλωτικών προϊόντων. Η δυσκολία διακίνησης (παραλαβή, αποθήκευση, εφοδιασµός) των χηµικών πρώτων υλών καθώς και η έλλειψη ικανών αποθηκευτικών χώρων για χύδην χηµικά πλησίον λιµενικών εγκαταστάσεων, αποτελούν σηµαντικούς παράγοντες της εύρυθµης λειτουργίας της ελληνικής χηµικής βιοµηχανίας. Συνεπώς, οι ανωτέρω παράγοντες µπορεί να έχουν επίπτωση και στο σύνολο της εθνικής οικονοµίας λόγω αύξησης του κόστους παραγωγής, µείωσης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων προς εξαγωγή και αύξησης των εισαγωγών. Ως προς τον υποκλάδο της χηµικής βιοµηχανίας που αφορά στην παραγωγή παρασιτοκτόνων και άλλων αγροχηµικών προϊόντων, η ανάπτυξή του εξαρτάται άµεσα από τις εξελίξεις στην αγροτική παραγωγή και ιδιαίτερα από την εντατικοποίηση της γεωργίας. Η εισαγωγή µεθόδων βιολογικής καλλιέργειας τα τελευταία χρόνια αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την περαιτέρω αύξηση της κατανά-

λωσης παρασιτοκτόνων και εν γένει αγροχηµικών προϊόντων. Επίσης, σηµειώνεται ότι στην Ελλάδα δεν παράγονται δραστικές ουσίες που χρησιµοποιούνται ως παρασιτοκτόνα, καθώς οι επιχειρήσεις του κλάδου εισάγουν τις δραστικές ουσίες και στη συνέχεια χρησιµοποιούν βιοµηχανικές διεργασίες (π.χ. αραίωση, διάλυση, ανάµιξη, κλπ.) προκειµένου να κατασκευαστεί το τελικό προϊόν. Η ζήτηση χρωµάτων και βερνικιών επηρεάζεται άµεσα από την εξέλιξη του τοµέα των κατασκευών καθώς και από την πορεία της επιπλοποιίας. Ο συγκεκριµένος βιοµηχανικός κλάδος δεν αντιµετωπίζει σηµαντική εισαγωγική διείσδυση, καθώς τα µεταφορικά έξοδα µειώνουν σηµαντικά την ανταγωνιστικότητα των εισαγόµενων προϊόντων. Οι εξαγωγές του κλάδου, αν και συνολικά αποτελούν µικρό σχετικά κοµµάτι της παραγωγής, εµφανίζουν άνοδο τα τελευταία χρόνια. Ένα σηµαντικό µειονέκτηµα του κλάδου είναι ότι πολλές µικρές βιοτεχνίες λειτουργούν ανεξέλεγκτα τόσο ως προς την ποιότητα των προϊόντων τους όσο και ως προς την περιβαλλοντική τους επίδοση. Αν και το µερίδιο της αγοράς που κατέχουν τέτοιες βιοτεχνίες είναι µικρό, αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για τον πλήρη και ολοκληρωµένο εκσυγχρονισµό του κλάδου. Η φαρµακοβιοµηχανία, είναι ένας από τους σηµαντικότερους υποκλάδους της χηµικής βιοµηχανίας, καθώς αποτελεί περίπου το 29% της τελευταίας, τόσο από πλευράς ακαθάριστης και προστιθέµενης αξίας παραγωγής, όσο και από πλευράς πωλήσεων και επενδύσεων. Τα τελευταία χρόνια ο φαρµακευτικός κλάδος στην Ελλάδα παρουσιάζει ταχείς ρυθµούς ανάπτυξης τόσο σε διεθνές όσο και σε εγχώριο επίπεδο, η οποία οφείλεται κυρίως στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις, στη δηµογραφική γήρανση του πληθυσµού και στην ευκολότερη πρόσβαση στα φάρµακα σε σύγκριση µε το παρελθόν. Ο κλάδος του φαρµάκου παρουσιάζει θετικές προοπτικές, καθώς η διαρκώς αυξανόµενη κατανάλωση φαρµάκων που παρατηρείται τα

τελευταία χρόνια στην Ελλάδα επιδρά ευεργετικά στους ρυθµούς ανάπτυξης των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον φαρµακευτικό κλάδο, τόσο σε επίπεδο κύκλου εργασιών, όσο και σε επίπεδο κερδοφορίας. Εντούτοις, ως ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα του κλάδου παραµένει η καθυστέρηση αποπληρωµής των χρεών των δηµόσιων νοσοκοµείων (τα οποία στις 31/12/08 ανέρχονταν σε 2,68 δισ. ευρώ) και η αδυναµία της Πολιτείας να δώσει µία οριστική λύση στο πρόβληµα αυτό. Τέλος, η εγχώρια αγορά σαπουνιών και απορρυπαντικών χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθµό συγκέντρωσης και ελέγχεται από θυγατρικές πολυεθνικών επιχειρήσεων. Η ζήτηση των προϊόντων του κλάδου εξαρτάται από τον πληθυσµό της χώρας, τον αριθµό των νοικοκυριών και την εξέλιξη του δείκτη τιµών καταναλωτή. Γενικά, η ζήτηση εµφανίζει διαχρονική αύξηση, ωστόσο η αύξηση της εγχώριας παραγωγής δεν είναι αντίστοιχη καθώς διευρύνεται συνεχώς η εισαγωγική διείσδυση.

15 ��.



�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

��

2006

��

2007

��

2006

2007

��

2007

2006

2007

2006

2007

2006

340.890

254.894

98.953

10.114

167.927

169.742

140.134

141.900

32.829

-56.748

2.138

-58.279

163.348

ARTENIUS A.E.

71.857

67.760

33.180

36.073

36.328

33.315

6.037

5.794

29.492

28.651

841

609

92.302

88.148

�� .�.

46.507

43.144

10.998

10.440

27.508

20.562

901

529

18.098

22.053

11.345

10.061

71.064

66.012

��

89.899

80.033

44.361

26.632

20.633

25.268

41.805

29.438

27.461

25.327

3.219

4.031

69.787

62.759

��

84.816

70.016

47.976

38.928

24.314

14.177

24.291

24.658

36.211

31.181

5.266

5.059

58.051

54.159

H.B. BODY ABEE

63.137

61.437

25.393

20.862

14.330

17.106

785

707

48.022

43.624

8.532

9.615

52.055

49.595

�� .�.�.

67.671

65.889

34.418

35.967

30.359

26.639

17.764

19.477

19.548

19.773

-177

306

40.705

38.371

SYNGENTA HELLAS A.E.B.E.

34.079

35.830

7.851

8.403

12.371

12.427

17.683

18.711

4.025

4.692

-639

-4.167

37.931

37.096

BIO�. �� .�.

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006 139.480

AIR LIQUIDE A.E.

58.764

45.896

22.948

18.502

22.538

8.921

1.144

721

35.082

36.344

1.286

34.792

30.459

DUROSTICK A.B.E.

26.271

27.246

8.231

7.267

7.595

10.089

18.676

17.157

3.572

3.488

33.684

31.835

ISOMAT A.B.E.E.

29.815

25.320

11.520

8.981

10.375

9.310

1.753

109

17.687

15.901

4.822

4.670

33.100

27.808

SULPHUR AE

37.501

41.322

7.578

7.755

11.119

16.294

12.631

11.355

13.751

13.673

421

850

29.199

31.428

�� .�.�.�.

14.117

8.459

4.630

5.012

5.502

4.017

3.650

183

4.965

4.259

2.107

2.447

28.658

25.920

�� .�.

24.266

21.668

15.017

15.648

11.819

9.942

4.730

5.227

7.717

6.499

1.440

899

27.591

21.928

�� .�.

33.829

31.872

7.664

7.399

9.099

8.325

24.730

23.547

3.446

2.859

27.119

23.866

��µ��

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� - �� (�� . ��) �� .�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

319

670,5

100,6

1.305,1

379,6

2.076,3

794,2

1.282,1

1.176,4

1998

318

833,7

138,0

1.460,1

416,6

2.431,8

966,9

1.465,0

1.285,9

1999

302

973,8

154,6

1.649,5

433,4

2.778,0

1.170,0

1.608,0

1.382,3

2000

309

1.261,0

139,3

1.800,6

504,4

3.200,8

1.371,8

1.829,0

1.608,5

2001

323

1.413,7

144,7

1.982,4

603,9

3.540,7

1.447,7

2.093,0

1.814,0

2002

321

1.370,4

137,5

2.155,6

631,4

3.663,4

1.393,4

2.270,0

1.910,0

2003

312

1.436,9

136,8

2.342,6

633,5

3.916,3

1.417,5

2.498,8

2.179,3

2004

315

1.534,3

128,1

2.509,8

665,1

4.172,2

1.466,0

2.706,2

2.208,5

2005

317

1.378,9

165,7

2.123,0

653,5

3.667,7

1.296,2

2.371,5

1.910,4

2006

319

1.698,7

203,2

2.442,2

717,6

4.344,2

1.482,2

2.862,0

2.142,9

ME�� 2006/2000

0,5%

5,1%

6,5%

5,2%

6,1%

5,2%

1,3%

7,7%

4,9%

��

�� H� ��

��

1997

951,4

798,3

153,1

19,3%

1,18

7,4%

0,62

0,32

0,79

1998

1.078,3

891,6

186,7

19,3%

1,16

7,7%

0,60

0,34

0,81

1999

1.161,7

930,0

231,7

19,8%

1,20

8,3%

0,58

0,35

0,88

2000

2.926,7

881,7

979,4

171,3

12,5%

1,09

Page 1 5,4%

0,57

0,39

0,81

2001

3.219,5

1.271,6

1.042,2

229,4

15,8%

1,02

6,5%

0,59

0,40

0,76

2002

3.332,3

1.362,5

1.125,6

236,8

17,0%

1,02

6,5%

0,62

0,37

0,80

2003

3.454,0

1.418,1

1.160,5

257,5

18,2%

0,99

6,6%

0,64

0,37

0,78

2004

3.581,1

1.507,1

1.297,8

209,3

14,3%

0,96

5,0%

0,65

0,37

0,84

2005

3.408,1

1.375,5

1.187,4

188,0

14,5%

0,94

5,1%

0,65

0,38

0,77

2006

3.663,5

1.433,7

1.277,4

156,2

10,5%

0,87

3,6%

0,66

0,39

0,80

3,8%

8,4%

4,5%

-1,5%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ�� 2007,/ �� - � �� µ�� 2007, �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� . ��

143

��

� � ��

��

ymirror

15 ��. (2)

Χ ΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΝΕΣ

Industr

�� 15 �� - �� - �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007 ALAPIS A.B.E.E.

��

2006

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

2006

1.770.112

262.168

1.337.204

187.987

78.243

63.308

82.619

109.280

1.609.250

89.580

83.297

4.716

433.560

142.690

��

232.280

170.155

19.029

19.044

213.793

151.669

167

159

18.320

18.327

46.228

40.229

323.011

286.089

��RINGER INGELHEIM �.�.

132.187

134.978

13.854

14.895

92.042

102.525

9.218

6.531

30.927

25.922

11.021

8.194

261.474

266.578

UNILEVER �.�.�.�.

381.933

322.990

332.467

277.025

147.094

83.344

362

234.477

239.618

6.939

8.049

258.359

249.694

JOHNSON & JOHNSON �.�.�.�.

179.740

143.324

14.507

12.884

161.519

123.882

5.890

6.742

12.331

12.700

-2.261

1.334

174.516

175.493

�� .�.�.�.

131.576

119.299

44.939

34.119

67.270

92.213

25.101

8.447

39.205

18.639

11.007

9.760

154.736

126.801

�� . �.�.�.�.

200.884

187.719

37.286

36.975

51.390

40.620

85.683

94.030

63.811

53.069

17.849

9.652

119.168

115.291

ELPEN AE

105.320

90.579

9.949

9.094

60.157

55.907

8.116

3.816

37.047

30.856

5.722

3.394

104.808

88.390

��

95.531

90.150

66.150

64.542

29.413

28.853

34.904

36.420

29.214

24.877

4.337

4.237

88.407

85.211

�� .�.

43.046

41.629

2.137

20.212

40.012

34.380

1.300

1.141

1.734

6.108

12.294

7.910

80.318

71.426

DEMO ABEE

144.858

113.443

48.550

36.661

48.700

50.427

48.073

19.810

48.085

43.206

1.541

2.311

78.137

72.563

LAVIPHARM �.�.

199.685

212.979

167.920

164.373

47.757

84.776

3.890

7.768

148.038

120.435

-6.290

7.376

56.254

48.590

2.225

CANA A.E.

57.263

46.380

2.884

2.859

43.701

35.016

3.072

10.490

9.589

5.021

4.012

55.557

50.762

GALENICA �.�.

43.185

32.568

14.199

11.696

11.825

9.570

21.915

20.062�� 9.445

2.936

3.580

665

46.657

39.797

�� .�.�.�.

67.982

51.197

25.561

18.800

20.184

20.476

23.913

12.513

18.208

3.449

3.438

43.448

34.291

23.885

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

313

18.190

300,2

0,017

1.777,1

764,0

43,0%

1.668,3

114,4

1998

300

17.864

305,4

0,017

1.873,0

812,3

43,4%

1.754,6

176,0

1999

283

16.910

310,8

0,018

1.891,7

851,1

45,0%

1.781,5

143,5

2000

272

15.960

309,5

0,019

2.012,3

817,6

40,6%

1.885,3

196,6

2001

237

15.222

295,0

0,019

2.220,2

1.002,3

45,1%

1.867,0

181,4

2002

242

14.810

311,7

0,021

2.126,4

912,5

42,9%

1.982,0

160,1

2003

234

14.303

317,8

0,022

2.186,3

920,4

42,1%

2.050,0

152,0

2004

230

14.870

339,9

0,023

2.321,7

945,2

40,7%

2.193,5

174,6

2005

228

15.082

370,9

0,025

2.365,7

902,9

40,7%

2.200,3

147,0

2006

245

16.038

421,0

0,026

2.614,6

1.023,1

39,1%

2.428,4

147,4

-1,7%

0,1%

1,8%

5,3%

5,2%

4,5%

3,8%

-0,6%

4,3%

-4,7%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

95,9

97,9

89,3

582,8

Page 3.338,1

2 -2.755,2

3.921

17,5%

-70,3%

1999

96,7

98,6

90,1

694,7

3.462,3

-2.767,6

4.157

20,1%

-66,6%

2000

100,0

928,9

4.223,1

-3.294,1

5.152

22,0%

-63,9%

2001

102,4

103,2

103,4

102,5

1.037,4

4.536,3

-3.498,9

5.574

22,9%

-62,8%

2002

108,7

104,2

104,9

101,7

920,7

3.968,3

-3.047,6

4.889

23,2%

-62,3%

2003

110,9

105,5

106,7

101,3

1.322,5

4.964,8

-3.642,4

6.287

26,6%

-57,9%

2004

118,2

104,1

107,0

99,6

1.465,8

5.575,0

-4.109,2

7.041

26,3%

-58,4%

2005

120,2

106,6

109,4

102,4

1.813,3

6.247,8

-4.434,5

8.061

29,0%

-55,0%

2006

112,1

108,8

111,4

104,7

1.935,9

6.778

-4.842,5

8.714

28,6%

-55,6%

2007

121,0

110,4

112,9

106,6

2.062,5

7.366,8

-5.304,3

9.429

28,0%

-56,3%

2008

117,9

117,7

123,3

109,1

�� 2008/2000 **

2,1%

2,7%

1,1%

12,1%

8,3%

7,0%

9,0%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

3,5%

-1,8%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� µ�� (2000=100)

145

Page 1

�� .�.

�� & �� .�.�.� 10368/32/�86/015 �� +7 �� 01.01. 2008 �� 31.12.2008 (��µ��µ�� .�. 2190/20, �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ�, �� )

�� , �� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. ��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� , �� µ�� .

�� µ�� - ��µ��

��

�� µ��

Gerhard Lerch �� Juergen Koch Peter Klaus

�µ��µ�� µ�� .� ��

��

01/01 - 31/12/08 01/01 - 31/12/08

�� µ�� µ�� .�.

10/06 – 31/12/08

01/01 - 10/06/08

01/01 - 31/12/08

14 �� 2009 �� . ��, �� .�. �� 16921 KPMG �� .�. �� µ�� µ�.

��

31.12.2008

��

�� µ��µ�� µ�� µµ�� µ�� µ��µ��

11.553.775,99 714.355,40 90.656,78 12.358.788,17

�� µ�� µ�� µ�� µ� �� µ� ��

10.900.347,83 21.386.283,81 1.233.335,41 38.639.829,66 72.159.796,71

84.518.584,88

31.12.2007

31.12.2008

��µ�� 13.212.214,91 K�� µ�� 714.355,40 ��µ�� 90.656,78 �� µ�� , �� 14.017.227,09 �� µ�� µ�� µ�� µ��µ�� (��) �� 9.057.262,80 19.418.429,34 620.715,00 �� 45.288.532,82 �� / (��µ��) �� 74.384.939,96 �� (��) ��µ�� 88.402.167,05 �� (��) ��

��

11.719.757,86

4.741.500,00 34.586.405,68 26.304.234,06

65.632.139,74

(1.439.633,45)

4.741.500,00 ��µ�� 34.586.405,68 �� µ�� , �� 28.987.121,41 �� µ��

68.315.027,09 �� µ��

��µ��

11.070.883,82 2.297.812,89 301.391,75 (79.305,08) (1.579.284,32)

12.011.499,06

30.000,00 (1.843.085,03) (2.580.474,88)

�� µ��

��

(5.833.193,36) 5.886.564,50

(40.000,00) 1.132.023,05 (3.952.156,87) (2.822.241,91)

(5.682.375,73) 6.329.123,33

(688.538,24) 4.577,72

(436.313,73) 5.857,25

(683.960,52)

(430.456,48)

(15.000.000,00)

(5.000.000,00)

(47.500,00) 3.196.192,86

(47.500,00) 1.579.284,32

��µ�� µ��µ��

��µ��

113.032,14

�� µ��

107.032,14 ��µ��

3.941.694,89 650.000,00 4.704.727,03

3.732.756,26 �µ�� .�. �� 620.000,00 ��µ��µ�� (��) �� 4.459.788,40 �� µ�� µ��

9.020.166,06 1.688.203,01

9.522.204,18 ��µ�� µ� �� µ� �� 1.506.135,97 ��µ�� µ� �� µ� ��

��µ��

�� µ�� / (µ��)

��µ�� µ��

3.473.349,04 14.181.718,11

4.599.011,41 15.627.351,56

��

18.886.445,14

20.087.139,96

�� & ��

84.518.584,88

88.402.167,05

��

84.304.606,85

��

�� (��) - ��

�� µ��

��µ��µ�� (��) ��

�� µ��

(6.648.703,16) 45.288.532,82

38.639.829,66

(3.468.215,68) 2.430.451,17 42.858.081,65

45.288.532,82

��

31.12.2008

��

(11.851.307,14)

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

2.328.528,19 492.868,50 (270.058,62) (3.196.192,86)

�� (µ��) ��

�� µ�� µ��

146

12.364.612,65

31.12.2007

64.268.928,84

20.035.678,01

2.297.259,74 5.297.604,71 (364.683,40)

12.805.496,96

(3.196.192,86)

16.001.689,82 3.637.077,17

12.364.612,65

31.12.2007 82.779.344,33 �� 63.945.543,03 ��

18.833.801,30 �� µ��

��µ�� µ�� 1.988.577,87 �µ�� µ�� µ�� 4.160.424,55 ��

31.12.2008 68.315.027,09 16.001.689,82 (3.637.077,17) (15.000.000,00) (47.500,00)

65.632.139,74

31.12.2007 62.291.643,27 14.807.711,19 (3.736.827,37) (5.000.000,00) (47.500,00)

68.315.027,09

(543.627,99)

13.228.426,87

(1.579.284,32)

14.807.711,19 3.736.827,37

11.070.883,82

�� 1. �� µ�� µ�� µ�� µ�� CONTINENTAL A.G µ� �� µ�� , � �� µ�� 31 ��µ�� 2008 �� µµ�� 100% �� . 2. �� µ�� µ� �� .�.�.�., µ� �µ��µ�� µ�� 1 �� 2007 . 3. �� µ��µ�� µ�� . 4. �� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� . 5. � ��µ�� µ�� 262 (2007:265 ). 6. �� µ�� , �� , �� 9.962.581,64 .�� µ�� , �� 3.473.349,04. ��, �� µ�� . 7. �� µ�� µ�� 672.474,78. �� 31 ��µ�� 2008 �� 25.892,62 8. �� µ��µ�� µ�� µ�� µ�� 2006, 2007 �� 2008. 9. ��µ�� µ��µ�� 2008 �� 10.791.570,71 �� 2007 �� 10.240.715,89. 10. � �� µ�� , �� .�.�.�., �� 1996, �� 2008.

��, 14 �� 2009 � �� .�

� �� µ��

� ��µ��

�. �� ( �.�.�.: � 871024/67 )

P. Klaus (��. �.: 351510501D)

�. �� ( �� 7984/00 )

�� - �� .�.�.�.

�� 1 �� 2008 �� 31 �� 2008 T� �� - �� .�.�.�. � �� , �� (��) �� . �� , �� .

��

�� .�.�.� ��

��. �� 2, 11527 �� 39117/01/�/97/512 �� - ��

��

�� /��

�� . ��

17 �� 2009 �� ( �� 17701) �� ( �� 113) ��

�� .�. (�� 19/5/2008) �� .�. (�� 18/5/2008) �� .�. (�� 18/5/2008) �� .�. (�� 18/5/2008) �� .�. (�� 18/5/2008) �/�� (��19/5/2008)

http://www.helpe.gr

1.1 �� (�� €)

31/12/2008

31/12/2007

29.392

32.947

1.4 �� (�� €)

1/1/200831/12/2008

1/1/200731/12/2007

��

138

137 453

365

6.024

5.841

34.757

27.968

��

70.763

��

67.259

�� (�� )

��

23.084

��

36.510

59.594

�� (�)

373 8.869

373

745

2.097

1.821

11.169 70.763

11.808 67.259

��

�� (�) �� (�) + (�)

�� (��,��, �� ) ��

8.699

�� / ��

23.084 32.367

55.451

�� / (��) �� / (��) �� , �� / (��) �� / (��) �� (�� )

1/1/200731/12/2007

(88)

(53) 78

240

(363)

(58)

(88)

(��) / ��

��: ��

�� /(��) �� . (�)

4.993

��

4.383

��

5.257

��

(962)

(183)

3.262

4.143

(1.510)

�� / (��) ��

��

�� / (��) �� (�� )

88 147

�� / (��) ��

15.125

4.184

58 179

�� / (��) ��

3.752

4.714

3.926 (724)

7.732

14.998

4.143

5.257

4.039 (723)

6.757

��

1/1/200831/12/2008

1.2 �� (�� €)

4.714

�� / (��) �� : ��

�� /(��) �� . (�)

(161)

(97)

6.507

7.209

(486)

(507)

1510

962

1.027

458

229

4.413

��

7.301 31/12/2008

1.3 �� (�� €) �� (1/1/2008 & 1/1/2007 ��) �� (1/1/2008 & 1/1/2007 ��) �� / (��) �� , �� (31/12/2008 & 31/12/2007 ��)

8.309

149

(745)

(1.165)

�� /(��) �� (�)

(745)

(1.016)

�� / (��) �� (�)+(�)+(�)

6.789

6.651

��

27.968

21.317

��

34.757

27.968

��

31/12/2007

55.451

50.362

55.451

50.889

59.594

55.451

4.143 -

��

4.184 229 149

�� 1. �� 2006 - 2008. 2. �� 31/12/2008 �� 31/12/2007. 3. �� 31/12/2008: 95 ��. 4. �� . �� 24 �� «�� ». 5. �� (�� ) �� :

��

4.659 51

�� /��

136

��, 17 �� 2009 � �� .�.

� ��

� �� I ��

� ��

�� . �� .�.�. 108132

�� . �� .�.�. �� 173405

�� . �� . ��. �. 056140

�� . �� .�.�. �. 131983

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� , ��, ��

147

ymirror

Industr

ΕΛΑΣΤΙΚΟ - Π ΛΑΣΤΙΚΑ

Θετικές προοπτικές Παρά την οικονοµική ύφεση, οι γενικές προοπτικές του κλάδου και ιδίως των µεγαλύτερων επιχειρήσεων φαίνεται να είναι θετικές. Ο κλάδος είναι ένας από τους πλέον ανταγωνιστικούς στην ελληνική µεταποίηση, µε ισχυρή παραγωγική βάση, τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας, σύγχρονο κεφαλαιουχικό εξοπλισµό και µε ιδιαίτερα υψηλές σχεδιαζόµενες επενδύσεις.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

148

ι επιχειρήσεις του κλάδου δραστηριοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών προϊόντων, καθώς και προϊόντων από καουτσούκ. Στην πρώτη κατηγορία, η οποία αντιπροσωπεύει άνω του 90% της συνολικής ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου, περιλαµβάνονται η κατασκευή πλαστικών πλακών, φύλλων, σωλήνων και ειδών καθορισµένης µορφής, η κατασκευή πλαστικών ειδών συσκευασίας, πλαστικών οικοδοµικών υλικών, καθώς και άλλων πλαστικών προϊόντων. Η δεύτερη κατηγορία περιλαµβάνει την κατασκευή επισώτρων και αεροθαλάµων, την αναγόµωση και ανακατασκευή ελαστικών επισώτρων, καθώς και την κατασκευή άλλων προϊόντων από καουτσούκ. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της τελευταίας ετήσιας βιοµηχανικής έρευνας της ΕΣΥΕ, το 2006 δραστηριοποιούνταν στον κλάδο 212 επιχειρήσεις. Στον κλάδο αντιστοιχεί 2,9% της συνολικής ακαθάριστης αξίας παραγωγής και το 3,3% της προστιθέµενης αξίας στη µεταποίηση, ενώ συγκεντρώνει το 3,1% των συνολικών πωλήσεων και το 5,1% των ακαθάριστων επενδύσεων.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου αυξήθηκε µε τα-

χείς ρυθµούς τη διετία 2006-2007 µε αποτέλεσµα όχι µόνο να ανακτήσει το χαµένο έδαφος µετά τη σηµαντική υποχώρηση των προηγούµενων ετών, αλλά και να ξεπεράσει τον αντίστοιχο δείκτη για το σύνολο της µεταποίησης. Ωστόσο, το 2008 παρουσιάζει κάµψη κατά 2%, όταν στο σύνολο της βιοµηχανίας η αντίστοιχη υποχώρηση προσεγγίζει το 3,8%. Οι τιµές των προϊόντων του κλάδου ανέρχονται µε ταχείς ρυθµούς, αν και οι αυξήσεις αυτές - παρά το γεγονός ότι το κόστος των χρησιµοποιούµενων πρώτων υλών συναρτάται άµεσα µε την εξέλιξη των τιµών του πετρελαίου - είναι ελαφρώς χαµηλότερες των αντίστοιχων για το σύνολο της µεταποίησης. Χαρακτηριστικά, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης των τιµών κατά την περίοδο 2004-2008 ανερχόταν σε 4,2% έναντι 5,6% για το σύνολο της µεταποίησης. Η µείωση του αριθµού των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο τα τελευταία χρόνια ανακόπτεται το 2006. Παραταύτα η µέση απασχόληση ανά επιχείρηση υποχωρεί, γεγονός που υποδηλώνει τη χαλάρωση της ισχυρής τάσης συγκέντρωσης, η οποία είναι ορατή γενικότερα στο σύνολο της µεταποίησης. Τόσο η ακαθάριστη αξία παραγωγής όσο και η προστιθέµενη αξία αυξάνο-



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το 2007 τόσο οι εξαγωγές όσο και οι εισαγωγές του κλάδου παρουσίασαν ισχυρή άνοδο µε τους σχετικούς ρυθµούς µεταβολής να ανέρχονται σε 15,5% και 15,4% αντίστοιχα. Έτσι, παρά την εξαγωγική επέκταση, η εξ’ ίσου ισχυρή αύξηση των εισαγωγών οδήγησε στη διεύρυνση του ελλείµµατος του εµπορικού ισοζυγίου από τα 556,1 στα 641,6 εκατ. ευρώ Ωστόσο, οι τάσεις των τελευταίων ετών είναι µάλλον θετικές. Συγκεκριµένα, η εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου έχει επιταχυνθεί σηµαντικά κατά τα τελευταία έτη, µε τον µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής να ανέρχεται σε 15,8% για την περίοδο 2004-2007 και µε τις εισαγωγές να αυξάνονται, κατά την ίδια περίοδο µε µόλις 6% κατ’ έτος. Αν και οι τάσεις αυτές δεν έχουν οδηγήσει ακόµη σε µια συστηµατική µείωση του ελλείµµατος στο εµπορικό ισοζύγιο, έχουν καταφέρει να αποτρέψουν τη συνεχή διόγκωσή του. Αυτό φαίνεται τόσο από τον βαθµό κάλυψης εισαγωγών ο οποίος ανήλθε το 2007 σε 46,3%, από µόλις 35,7% το 2004, όσο και από το δείκτη Balassa, σύµφωνα µε τον οποίο το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου αντιστοιχεί στο 36,7% των συνολικών εµπορικών ροών από 47,4% τρία χρόνια νωρίτερα.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι πωλήσεις των 356 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνταν στον κλάδο το 2006 αυξήθηκαν κατά 7,9% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, επιβεβαιώνοντας την ισχυρή αυξητική τάση των τελευταίων ετών. Ως αποτέλεσµα, τα µικτά κέρδη του κλάδου αυξήθηκαν κατά 8,9% και οδήγησαν σε σηµαντική αύξηση των καθαρών κερδών κατά 6,8% παρά

την ταυτόχρονη σηµαντική αύξηση των συνολικών εξόδων. Τόσο το περιθώριο µικτού όσο και το περιθώριο καθαρού κέρδους είναι υψηλότερα σε σχέση µε το σύνολο της µεταποίησης, µε το πρώτο να αυξάνεται οριακά από 28% το 2005 σε 28,2% το 2006 και το δεύτερο να παρουσιάζει οριακή µείωση, από 5,1% σε 5%. Βελτίωση παρουσίασαν επίσης τα στοιχεία του ενεργητικού µε σηµαντικότερη την αύξηση των διαθεσίµων κατά 31%, ενώ η συνεχής κατά τα τελευταία έτη αύξηση του πάγιου ενεργητικού αποτελεί ένδειξη της βιοµηχανικής ανάπτυξης του κλάδου. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων παρουσίασε ελαφρά αύξηση και η αποδοτικότητα του ενεργητικού ελαφρά µείωση, µε την πρώτη να βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο µε το σύνολο της µεταποίησης και τη δεύτερη ελάχιστα πιο χαµηλά. Ο βαθµός κάλυψης παγίων µειώνεται, αν και οριακά, για τρίτη συνεχόµενη χρονιά, όντας όµως ακόµη καλύτερος συγκριτικά µε το σύνολο της µεταποίησης. Η δανειακή πίεση παρουσιάζει µια σταδιακή ανοδική τάση, πράγµα που υποδηλώνει µια σαφή µείωση του λόγου των ιδίων προς τα ξένα κεφάλαια στον κλάδο, ενώ σηµαντική αύξηση σηµειώνει ο δείκτης άµεσης ρευστότητας.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Οι προοπτικές του κλάδου είναι κατ’ αρχάς θετικές, αν και πολλά θα εξαρτηθούν από την ένταση της οικονοµικής ύφεσης στη διεθνή οικονοµία, καθώς και από το εάν θα διατηρηθούν στο προσεχές µέλλον κάποιες από τις εξελίξεις των τελευταίων µηνών. Επίσης, δεδοµένων των συνθηκών, αλλά και των χαρακτηριστικών του κλάδου, είναι πιθανό να προκύψουν σηµαντικές διαφορές µεταξύ των διαφόρων υποκλάδων, καθώς και µεταξύ µικρότερων και µεγαλύτερων επιχειρήσεων. Το σηµαντικότερο γενικό χαρακτηριστικό του κλάδου είναι ότι το µεγαλύτερο µέρος της ζήτησης για τα προϊόντα του προέρχεται από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε διάφορους άλλους κλάδους, µε αποτέλεσµα οι επιχειρήσεις που κατασκευάζουν προϊόντα από καουτσούκ και πλαστικό να είναι ευάλωτες στις µεταβολές της γενικότερης οικονοµικής δραστηριότητας. Υπό την έννοια αυτή, η πιστωτική κρίση και η συνακόλουθη έλλειψη επαρκούς ρευστότητας έχει σίγουρα κάποια αρνητική επίδραση στις παραγγελίες του

κλάδου, όχι µόνο επειδή οι επιχειρήσεις που αποτελούν πελάτες του κλάδου µπορεί να µειώσουν την παραγωγή τους στην περίπτωση που αναµένουν χαµηλότερη ζήτηση, αλλά και διότι πολλές από τις επιχειρήσεις αυτές θα δυσκολεύονται να λάβουν την απαραίτητη για την επέκταση των εργασιών τους δανειοδότηση. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της κατασκευής πλαστικών οικοδοµικών υλικών θα πληγούν σε µεγαλύτερο ίσως βαθµό από τις υπόλοιπες, καθώς η οικοδοµική δραστηριότητα ήδη υποχωρεί, ενώ η αναµενόµενη, λόγω µειωµένης ρευστότητας, µείωση της δραστηριότητας του κατασκευαστικού τοµέα θα επιδράσει αρνητικά στη ζήτηση των επιχειρήσεων που κατασκευάζουν πλάκες, φύλλα, σωλήνες και είδη καθορισµένης µορφής από πλαστικό. Η δυνητικά ισχυρή αρνητική επίδραση των παραπάνω παραγόντων διαφαίνεται και από τα στοιχεία της έρευνας επενδύσεων στη βιοµηχανία του ΙΟΒΕ για το 2008. Το 42% των επενδύσεων

Θετική εξέλιξη είναι η χαµηλότερη τιµή του πετρελαίου, της σηµαντικότερης πρώτης ύλης. στον κλάδο αποσκοπεί στην αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας των ήδη παραγόµενων προϊόντων, ενώ οι επιχειρήσεις του κλάδου θεωρούν τη ζήτηση για τα προϊόντα τους ως τον σηµαντικότερο καθοριστικό παράγοντα των επενδύσεών τους. Ως αποτέλεσµα, φαίνεται ότι οι µικρότερες επιχειρήσεις του κλάδου θα δυσκολευτούν ιδιαίτερα να αντιµετωπίσουν την ύφεση και θα χρειαστούν κατά πάσα πιθανότητα τη στήριξη του τραπεζικού συστήµατος, ιδίως στα πλαίσια ενός έντονα ανταγωνιστικού κλάδου. Στα θετικά ευρήµατα της παραπάνω έρευνας συγκαταλέγεται το ότι µόλις το 13%, από 32% το προηγούµενο έτος, των επενδύσεων στρέφεται προς την αντικατάσταση υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού, κάτι που υποδηλώνει την ύπαρξη σχετικά σύγχρονου εξοπλισµού, καθώς και η σηµαντική αύξηση του ποσοστού των επενδύσεων που στρέφονται προς τη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων. Μια άλλη θετική

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

νται σταθερά, επιδεικνύοντας σηµαντική άνοδο το 2006 (14,6% και 5,8% αντίστοιχα). Όµως, ο βαθµός καθετοποίησης µειώνεται στο 37,7%%, αν και παραµένει υψηλότερος σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Αξίζει να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές), διαµορφώθηκε το 2007 σε 493 εκατ. ευρώ από 441 εκατ. το 2000. Οι πωλήσεις αυξάνονται σταθερά µε υψηλό ετήσιο ρυθµό, ενώ οι ακαθάριστες επενδύσεις, µετά τη µεγάλη τους µείωση το 2003 ανακάµπτουν.

149

ymirror

Industr

ΕΛΑΣΤΙΚΟ - Π ΛΑΣΤΙΚΑ

υλών και η εξάρτηση από ξένες αγορές για την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε πρώτες ύλες. Ενώ το πρώτο πρόβληµα, όπως έχει ήδη αναφερθεί, αποµακρύνεται, οι µεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου έχουν κατορθώσει να περιορίσουν σε µεγάλο βαθµό το δεύτερο µέσω της επέκτασης της παραγωγικής και εµπορικής τους δραστηριότητας σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Μάλιστα, υπάρχουν ήδη σχέδια επενδύσεων πολλών εκατοµµυρίων ευρώ τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό τα οποία θα καταστήσουν τις ηγετικές επιχειρήσεις του κλάδου ακόµη πιο ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο, ενώ περιλαµβάνουν και την επέκταση των δραστηριοτήτων τους σε νέες αγορές όπως η Κίνα και οι Ηνωµένες Πολιτείες. Αν και κάποιες από τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται οι ελληνικές επιχειρήσεις µπορεί να πληγούν από την ύφεση σε µεγαλύτερο βαθµό από την Ελλάδα, η τοποθέτηση των ελληνικών επιχειρήσεων στις αγορές αυτές φαίνεται να είναι αρκετά ασφαλής. ��µ��

ηπιότερη απ’ ότι υποδεικνύουν οι παραπάνω προβλέψεις για την εξέλιξη της ζήτησης. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις µεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου, η αισιοδοξία ενισχύεται και για δύο ακόµη λόγους. Πρώτον, διότι η υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που έχουν έντονη εξαγωγική δραστηριότητα και δεύτερον επειδή οι αρκετές από τις επιχειρήσεις αυτές συµµετέχουν ήδη σε µεγάλα δηµόσια έργα, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, η εκτέλεση των οποίων δύσκολα θα διακοπεί ως αποτέλεσµα της κρίσης. Επιπλέον, τα έργα αυτά δεν είναι καθόλου απίθανο να αυξηθούν εάν η ενίσχυση των δηµοσίων επενδύσεων αποτελέσει καταφύγιο στήριξης της ενεργού ζήτησης εν όψει των πτωτικών τάσεων στην πραγµατική οικονοµία. Τέλος, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι τα βασικότερα προβλήµατα του συγκεκριµένου κλάδου υπήρξαν, κατά τα τελευταία χρόνια, το κόστος των πρώτων

εξέλιξη η οποία, µπορεί να αντισταθµίσει τις αρνητικές επιδράσεις της τωρινής ύφεσης είναι η χαµηλότερη τιµή του πετρελαίου, της σηµαντικότερης πρώτης ύλης για την κατασκευή προϊόντων από πλαστικό, η αύξηση της οποίας τα τελευταία έτη αποτελούσε το µεγαλύτερο πρόβληµα του κλάδου. Με δεδοµένη τη διατήρηση των τιµών του πετρελαίου σε χαµηλότερο συγκριτικά επίπεδο, καθώς και το ότι ο κλάδος κατόρθωσε να αναπτυχθεί και να καταστεί ιδιαίτερα ανταγωνιστικός σε διεθνές επίπεδο τα τελευταία χρόνια παρά τις δραµατικές αυξήσεις στο κόστος των πρώτων υλών, η επίδραση της κρίσης δεν αποκλείεται να είναι αρκετά

�� (�� . ��) ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� . ��

150

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

311

421,4

40,8

484,3

147,0

946,4

422,9

523,6

452,6

1998

316

473,7

57,2

563,4

167,4

1.094,3

495,3

599,0

496,3

1999

308

626,8

110,1

654,3

189,5

1.391,2

707,9

683,3

526,1

2000

320

743,0

95,9

746,3

220,6

1.585,2

800,3

784,9

627,9

2001

337

850,8

77,1

794,2

229,3

1.722,1

825,1

897,0

660,0

2002

343

849,2

76,6

914,4

259,0

1.840,2

830,9

1.009,2

781,0

2003

353

894,4

83,3

965,3

259,0

1.943,0

894,0

1.049,0

849,0

2004

356

988,3

93,6

1.060,1

291,9

2.142,0

976,1

1.166,0

974,3

2005

374

1.063,1

100,8

1.149,4

300,4

2.313,2

987,2

1.326,0

1.095,7

2006

356

1.123,6

131,8

1.259,9

320,6

2.515,3

1.034,0

1.481,3

1.174,1

ME�� 2006/2000

1,8%

7,1%

5,4%

9,1%

6,4%

8,0%

4,4%

11,2%

11,0%

��

�� H� ��

��

1997

250,7

205,3

45,4

10,7%

1,00

4,8%

0,55

0,45

0,75

1998

298,5

240,5

58,1

11,7%

1,05

5,3%

0,55

0,43

0,80

1999

355,1

270,4

84,7

12,0%

1,13

6,1%

0,49

0,45

0,88

2000

1.093,8

231,2

280,7

74,0

9,3%

1,08

4,7%

0,50

0,47

0,84

2001

1.197,5

383,0

326,7

56,3

6,8%

0,97

3,3%

0,52

0,49

0,86

2002

1.286,4

417,1

350,1

67,1

8,1%

0,98

3,6%

0,55

0,46

0,84

2003

1.325,4

430,5

344,1

86,4

9,7%

1,00

4,4%

0,54

0,46

0,83

2004

1.503,4

465,4

382,5

82,9

8,5%

0,99

3,9%

0,54

0,46

0,79

2005

1.663,2

464,8

379,7

85,2

8,6%

0,93

3,7%

0,57

0,46

0,77

2006

1.795,0

506,1

415,1

91,0

8,8%

0,92

3,6%

0,59

0,45

0,80

8,6%

13,9%

6,7%

3,5%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ��VΑLUE 2007, /�� - � �� µ��2009, �� 2007, �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ

ymirror

Industr

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΜΗ Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

Εναλλακτικός µονόδροµος

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Μετά από µια περίοδο υψηλών ρυθµών ανάπτυξης και καλής αποδοτικότητας, ο κλάδος κατασκευής προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά βρίσκεται αντιµέτωπος µε σοβαρούς κινδύνους. Η παγκόσµια οικονοµική κρίση προστίθεται στην εγχώρια παρατεταµένη κάµψη της οικοδοµικής δραστηριότητας, ενώ µακροπρόθεσµα παραµονεύει και ο κίνδυνος απώλειας ανταγωνιστικότητας λόγω ασύµµετρων µέτρων καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής. Οι προκλήσεις για τον κλάδο είναι µεγάλες και η αντιµετώπισή τους, µονόδροµος!

152

αγορά κατασκευής προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά περιλαµβάνει οκτώ υποκλάδους, η δραστηριότητα των οποίων αφορά στην προµήθεια υλικών κυρίως για τις κατασκευές και σε πολύ µικρότερο βαθµό για τον κλάδο των τροφίµων και ποτών (γυάλινες συσκευασίες). Επίσης, ένα µικρό ποσοστό αφορά προϊόντα για τελική κατανάλωση (κεραµικά και γυάλινα οικιακά σκεύη). Πιο συγκεκριµένα, ο κλάδος περιλαµβάνει την παραγωγή τσιµέντου, ασβέστη και γύψου (41% της αξίας παραγωγής του κλάδου), την κατασκευή προϊόντων από σκυρόδεµα, γύψο και τσιµέντο (36%), την κοπή, µορφοποίηση και κατεργασία λίθων για δι-

ακοσµητικούς και οικοδοµικούς σκοπούς (6,7%), την κατασκευή τούβλων, πλακιδίων και λοιπών δοµικών προϊόντων από οπτή γη (6,0%), την κατασκευή γυαλιού και προϊόντων από γυαλί (3,7%), την κατασκευή µη δοµικών κεραµικών ειδών (3,1%), την κατασκευή κεραµικών πλακιδίων και κυβόλιθων (1,4%), και τέλος την παραγωγή άλλων προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά, όπως λειαντικά προϊόντα, ορυκτά µονωτικά υλικά και άλλα (2,6%). Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 388 επιχειρήσεις (µε απασχόληση >10 ατόµων) που απασχολούν 16.691 εργαζόµενους, και συγκεντρώνουν το 7,8% της απασχόλησης, το 7,5% της ακαθάριστης και το 9,9% της

προστιθέµενης αξίας παραγωγής, καθώς και το 9% των επενδύσεων στην Ελληνική βιοµηχανία.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Μετά από µια περίοδο σταθερής ανάπτυξης (2000 2006), ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου υποχώρησε τη διετία 2007-2008 σηµειώνοντας πτώση -6% το 2007 και -7,4% το 2008, µε το επίπεδο βιοµηχανικής παραγωγής το 2008 να είναι χαµηλότερα σε σύγκριση µε το 2000. Συνολικά, την περίοδο 2000-2008 ο όγκος της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου σηµείωσε πτώση, µε µέσο

 15 ��.

�� 15 �� - �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

��

2006

2007

2006

2007

2006

2007

��

2006 108.682

62.908

51.187

24.505

31.135

19.653

5.301

84.497

72.246

6.668

6.674

94.031

77.560

89.249

85.675

13.220

16.203

21.977

23.748

4.353

4.162

62.919

57.765

10.368

9.914

83.748

78.930

�� .�.

113.960

114.822

69.609

70.095

40.919

36.568

36.314

41.274

36.727

36.980

-253

2.885

77.838

75.319

�� .�.

50.702

46.623

5.516

4.019

32.938

36.581

10.639

3.639

7.125

6.403

2.441

5.413

75.443

79.097 63.763

�� .�.�.�.

2007

��

128.655

�� .�.

2006

��

2007 �� .�.

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

136.767

129.349

89.164

90.192

34.485

31.901

10.490

5.878

91.792

91.570

998

3.875

72.582

DOW �.�.�.�.

24.836

27.158

4.812

5.837

6.362

9.177

3.787

3.431

14.687

14.550

2.607

4.565

55.524

52.254

�� .�.

127.775

109.866

78.217

74.236

47.707

23.891

13.486

15.988

66.582

69.987

-3.405

570

53.622

44.476

FIBRAN AE

74.471

74.595

43.911

40.516

9.730

12.009

377

9.720

64.364

52.866

12.498

11.136

48.610

46.643

HELESI A.E.

100.004

61.852

54.306

28.292

47.053

20.244

12.795

13.613

40.156

27.995

5.817

4.847

46.963

33.776

PIPELIFE A.E.

26.377

30.978

5.165

4.957

20.460

26.417

1.414

1.018

4.503

3.543

1.101

823

42.296

35.891

FLEXOPACK AEBE

57.274

50.099

39.242

33.629

21.870

15.359

3.996

5.978

31.408

28.762

3.302

3.146

40.270

35.464

TUPPERWARE A.B.E.E.

19.990

16.333

5.641

5.685

11.501

8.052

1.653

1.443

6.836

6.838

1.224

2.675

37.155

35.668

ATLAS TAPES A.B.E.E.

21.625

16.276

6.109

2.155

14.045

11.824

3.747

860

3.833

3.592

241

228

35.701

31.177

�� . �. �.�.

125.864

153.186

102.260

109.289

128.406

141.242

10.281

6.205

-12.823

5.739

-8.947

-21.300

34.679

50.578

DON & LOW A.B.E.E.

15.579

15.085

4.596

5.525

9.631

9.822

356

277

5.592

4.986

616

-1.088

33.700

28.315

��

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

�� µ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

250

9.034

101,5

0,011

659,2

268,4

40,7%

621,1

63,6

1998

246

9.249

109,9

0,012

713,7

295,0

41,3%

664,0

78,7

1999

242

8.962

112,5

0,013

705,3

316,5

44,9%

681,6

81,6

2000

234

9.583

124,7

0,013

826,2

330,5

40,0%

788,4

111,4

2001

206

9.942

137,0

0,014

847,5

342,5

40,4%

830,1

101,5

2002

203

10.218

148,1

0,014

900,2

383,9

42,6%

862,0

100,9

2003

203

9.904

150,9

0,015

922,4

396,6

43,0%

876,9

82,1

2004

196

9.487

155,4

0,016

952,1

397,8

41,8%

912,5

85,8

2005

190

9.060

157,2

0,017

975,3

398,4

40,9%

932,8

84,0

2006

212

9.323

177,0

0,019

1.117,5

421,7

37,7%

1.074,7

97,1

-1,6%

-0,5%

1,2%

6,0%

6,5%

5,2%

4,1%

-1,0%

5,3%

-2,3%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2000=100)

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

91,2

89,4

96,7

211,2

636,5

-425,3

848

33,2%

-50,2%

1999

92,2

91,8

93,7

227,0

674,6

-447,6

902

33,7%

-49,6%

2000

100,0

304,8

768,4

-463,6

1.073

39,7%

-43,2%

2001

102,1

105,2

106,1

102,2

432,4

1.561,4

Page 1 -1.129,0

1.994

27,7%

-56,6%

2002

100,7

106,1

107,5

101,9

414,8

1.581,1

-1.166,3

1.996

26,2%

-58,4%

2003

100,0

108,8

111,2

101,1

330,8

855,6

-524,8

1.186

38,7%

-44,2%

2004

95,9

108,2

110,6

103,1

357,2

1.001,4

-644,2

1.359

35,7%

-47,4%

2005

91,9

114,2

118,9

104,6

432,5

925,0

-492,4

1.357

46,8%

-36,3%

2006

97,6

118,7

123,7

108,3

479,8

1.036

-556,1

1.516

46,3%

-36,7%

2007

100,4

121,7

128,0

106,7

554,1

1.195,7

-641,6

1.749,8

46,3%

-36,7%

2008

98,4

127,4

134,8

112,1

-0,2%

3,1%

3,8%

1,4%

8,9%

6,5%

4,8%

7,2%

�� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

2,2%

-2,3%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� . ��)

151

Page 1



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Επιστροφή στην επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου, έπειτα από µια προσωρινή µείωση του εµπορικού ελλείµµατος το 2005, διαπιστώνεται µετά το 2006. Από το 1997, όταν οι εξαγωγές καλύπτουν σχεδόν το σύνολο των εισαγωγών, η αξία των εισαγωγών έχει σχεδόν διπλασιαστεί, ενώ η αξία των εξαγωγών είναι χαµηλότερη κατά 17%. Το 2007 οι εξαγωγές καταγράφουν ελαφριά αύξηση της τάξης του 1% όταν οι εισαγωγές µεταβάλλονται κατά 14% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Η δυσµενής πορεία καταγράφεται και στους δείκτες εξωτερικού εµπορίου, καθώς τόσο ο δείκτης Balassa, όσο και ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών, χειροτερεύουν σε σχέση µε το προηγούµενο έτος.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Σηµαντική αύξηση παρουσιάζουν οι πωλήσεις των 616 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται

στον κλάδο το 2006. Την περίοδο 2000 - 2006 οι πωλήσεις του κλάδου αυξάνονται µε µεγαλύτερο ρυθµό σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Παρόµοια είναι και η εξέλιξη στα µικτά κέρδη. Το 2007 οι 15 µεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου παρουσιάζουν αρκετά µικρότερη ενίσχυση των πωλήσεων (3%), αλλά ταυτόχρονα αξιοσηµείωτη αύξηση των κερδών προ φόρων (18%). Το καθαρό πάγιο, αλλά και το σύνολο του ενεργητικού αυξάνονται µε ρυθµό διπλάσιο σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας την περίοδο 2000 - 2006. Αυξάνεται διαχρονικά και ο βαθµός παγιοποίησης του ενεργητικού. Σταθερή άνοδο καταγράφει και το κυκλοφορούν ενεργητικό, αλλά και οι βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις, µε αποτέλεσµα ο δείκτης άµεσης ρευστότητας να καταγράφει έντονες διακυµάνσεις. Τα ίδια κεφάλαια αυξάνονται µε µέσο ετήσιο ρυθµό παραπάνω από τριπλάσιο σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Η δανειακή πίεση παραµένει υψηλότερη σε σχέση µε το 2000, παρά τη µείωση την οποία καταγράφει την περίοδο 2003 - 2005. Το µικτό περιθώριο κέρδους υποχωρεί µετά το 2002 παραµένοντας ωστόσο υψηλότερο σε σχέση µε το 2000, ενώ το καθαρό περιθώριο κέρδους υποχωρεί κάτω από τα επίπεδα του 2000. Η απόδοση του ενεργητικού και η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων κερδίζουν λίγο από το χαµένο έδαφος το 2006, χωρίς να καταφέρουν να ξεπεράσουν τα επίπεδα του 2000. Παρά τη µεσοπρόθεσµη κάµψη που εµφανίζουν οι παραπάνω δείκτες κερδοφορίας, παραµένουν σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Μετά από µια περίοδο υψηλών ρυθµών ανάπτυξης και καλής αποδοτικότητας, ο κλάδος της κατασκευής προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά βρίσκεται αντιµέτωπος µε σοβαρούς κινδύνους. Η άνοδος της παραγωγής στηρίχθηκε κυρίως στη ραγδαία αύξηση της ιδιωτικής οικοδοµικής δραστηριότητας και στην έκρηξη στα έργα υποδοµής µέχρι και το 2004. Η συγκυρία, όµως, έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία 2-3 χρόνια. Ακόµα και πριν την πλήρη εκδήλωση της παγκόσµιας οικονοµικής κρίσης, ο κλάδος ήρθε αντιµέτωπος µε µείωση της εγχώριας ζήτησης λόγω της µειωµένης οικοδοµικής δραστηριότητας. Το λειτουργικό κόστος αυξήθηκε σηµαντικά εξαιτίας της εκτίναξης των τιµών φυσικού αε-

ρίου, στερεών καυσίµων και άλλων πρώτων υλών. Η παρουσία του κλάδου στην προµήθεια του κατασκευαστικού τοµέα της Βόρειας Αµερικής, έφερε την κρίση νωρίτερα σε σχέση µε άλλους κλάδους της οικονοµίας. Το αυξηµένο κόστος κεφαλαίου και η στενότητα διαθέσιµου δανεισµού στις αναπτυγµένες αγορές, προστίθενται στους παράγοντες που δυσκολεύουν τις κινήσεις των διεθνοποιηµένων επιχειρήσεων του κλάδου. Επιπλέον, διαχρονικά ζητήµατα αντιµετωπίζουν και αρκετοί από τους υποκλάδους. Στο έτοιµο σκυρόδεµα παραµένει προβληµατικό το γεγονός ότι σηµαντικό κοµµάτι της αγοράς εξυπηρετείται από µικρές εταιρείες χωρίς πιστοποιητικά ποιότητας. Στα είδη υγιεινής από πορσελάνη διαχρονικοί κίνδυνοι αποτελούν ο ανταγωνισµός από χώρες χαµηλού

Στη δύσκολη περίοδο που εισέρχονται οι επιχειρήσεις του κλάδου θα φανερωθεί η προνοητικότητα των επιχειρηµατικών τους σχεδίων και στρατηγικών και ενδεχοµένως θα παρουσιαστούν ευκαιρίες για σηµαντικά οφέλη.

κόστους παραγωγής, η αντικατάσταση µε µεταλλικά προϊόντα, καθώς και η σταδιακή κατάργηση µερικών ειδών υγιεινής. Στα κεραµικά πλακίδια η στρατηγική καταπολέµησης του έντονου ανταγωνισµού των εισαγωγών περιλαµβάνει την αναδιαµόρφωση της γκάµας των προϊόντων, την αύξηση της αναγνωρισιµότητας των εµπορικών σηµάτων και τη βελτίωση της συνεργασίας µε τα καταστήµατα λιανικού εµπορίου. Στο µάρµαρο οι επιχειρήσεις, αντιµέτωπες µε την τάση συρρίκνωσης της εγχώριας εξόρυξης και εκµετάλλευσης, στρέφονται στη στρατηγική της πλήρους καθετοποίησης και της δηµιουργίας ιδιόκτητων δικτύων διανοµής. Η επίδραση της οικονοµικής κρίσης ενδέχεται να επηρεάσει τον κλάδο για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα σε σύγκριση µε τους περισσότερους άλλους κλάδους της Ελληνικής οικονοµίας, καθώς το επίπεδο παραγωγής των περισσότερων υποκλάδων εξαρτά-

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ρυθµό -0,5% ετησίως. Ο δείκτης τιµών παραγωγού αυξάνεται µε ρυθµό οριακά µικρότερο σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας την ίδια περίοδο (3,9% ετησίως στον κλάδο έναντι 4% στο σύνολο της µεταποίησης), αν και το 2008 η άνοδος των τιµών στον κλάδο κινείται σε χαµηλότερα επίπεδα. Οι πωλήσεις, η ακαθάριστη και η προστιθέµενη αξία παραγωγής κινούνται θετικά σηµειώνοντας υψηλότερους ρυθµούς ανάπτυξης σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου ξεπέρασε τα 1,4 δισ. ευρώ το 2007 από 1,1 δισ. το 2000. Οι ακαθάριστες επενδύσεις στον κλάδο, µετά την κατακόρυφη πτώση το 2004 (κατά 44,3%), σταθεροποιούνται σε επίπεδα υψηλότερα σε σχέση µε το 2000 (164,3 εκατ. ευρώ το 2006). Η τάση µείωσης του αριθµού των επιχειρήσεων την περίοδο 2000 - 2004 ανατρέπεται το 2005 και συνεχίζει ανοδικά το 2006, ενώ παράλληλα επανέρχεται σε ανοδική πορεία και η µέση ετήσια απασχόληση. Η µέση αµοιβή ανά εργαζόµενο, αυξάνει µε ρυθµούς χαµηλότερους του συνόλου της βιοµηχανίας, αν και παραµένει υψηλότερη κατά 12,7% σε σχέση µε το σύνολο αυτής και διαµορφώνεται στα 25.108 ευρώ, το 2006.

153

ymirror

Industr

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΜΗ Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

νοµοθεσία να γίνει πιο ανταγωνιστική. Η καθετοποίηση των επιχειρήσεων του κλάδου, οι οποίες συχνά περιλαµβάνουν την εξόρυξη των υλικών και τη διανοµή των έτοιµων προϊόντων µέσω ιδιόκτητων δικτύων, δηµιουργεί και την αυξηµένη ανάγκη για πιο ουσιαστική συµµετοχή σε θέµατα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Όπως άλλωστε προκύπτει από την έρευνα επενδύσεων στη βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, η αντικατάσταση υφιστάµενου κεφαλαιούχου εξοπλισµού και οι κοινωνικοί σκοποί, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η βελτίωση της ασφάλειας της παραγωγής, έχουν µεγαλύτερη (ενώ η επέκταση δυναµικότητας σε υφιστάµενα προϊόντα µικρότερη) βαρύτητα στις επενδυτικές αποφάσεις των επιχειρήσεων του κλάδου σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Γίνεται όλο και πιο πειστική η πρόβλεψη ότι µεσοπρόθεσµα σε καλύτερη θέση θα βρεθούν οι επιχειρήσεις που έχουν ήδη επιλέξει την τροχιά ��µ�� της βιώσιµης ανάπτυξης.

µπορεί να προσφέρει τους αναγκαίους πόρους στις µεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου, οι οποίες είναι και σε θέση να κερδίσουν την προµήθεια για έργα µεγάλης κλίµακας. Η οικονοµική κρίση πλήττει τον κλάδο σε µια χρονική περίοδο στην οποία πολλές από τις επιχειρήσεις πρέπει να καθορίσουν τη στρατηγική τους όσον αφορά τα µέτρα καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής. Η πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να πρωτοστατήσει στην προσπάθεια καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής ενδέχεται να εκθέσει σε κίνδυνο πολλές από τις εγκαταστάσεις παραγωγής του κλάδου, καθώς σχεδιάζεται η σταδιακή κατάργηση της δωρεάν κατανοµής δικαιωµάτων εκποµπών µετά το 2013. Σε περίπτωση που οι εγκαταστάσεις δεν έχουν καταφέρει να µειώσουν αρκετά τις εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα ανά µονάδα τελικού προϊόντος δεν είναι µικρή η πιθανότητα η παραγωγή σε περιοχές µε πιο χαλαρή περιβαλλοντική

ται από τη ζήτηση για κατοικίες και επιχειρηµατική στέγη. Σε περιόδους κρίσης οι καταναλωτές, αλλά και πολλές επιχειρήσεις, τείνουν να καθυστερούν τις αποφάσεις τους να δαπανήσουν σηµαντικά ποσά για την αγορά, την κατασκευή ή ακόµα και την επισκευή περιουσιακών στοιχείων. Ταυτόχρονα, η δυσµενής εικόνα των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών σε περίοδο κρίσης περιορίζει την επέκταση της στεγαστικής πίστης. Αντισταθµιστικό παράγοντα αποτελεί το ενδεχόµενο η στρατηγική αντιµετώπισης της κρίσης εκ µέρους πολλών κρατών να επεκταθεί σε µεγάλα έργα υποδοµής και στην κατασκευή εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές. Αυτό

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

792,4

567

1.214,7

104,8

978,8

290,1

2.298,4

1.275,5

1.022,9

1998

573

1.370,8

121,7

1.105,7

319,0

2.598,2

1.418,5

1.179,7

929,6

1999

568

1.538,8

117,8

1.252,7

337,9

2.909,3

1.567,2

1.342,1

1.047,1

2000

586

1.689,2

153,3

1.458,0

396,5

3.300,5

1.804,3

1.496,2

1.142,9

2001

551

1.889,2

148,6

1.460,2

437,2

3.498,0

1.745,3

1.752,7

1.190,3

2002

573

2.241,1

148,9

1.801,3

510,7

4.191,3

1.961,0

2.230,3

1.600,2

2003

588

2.346,1

184,6

2.122,0

552,1

4.652,7

2.149,4

2.503,3

1.795,5

2004

600

2.582,4

203,7

2.018,1

581,9

4.804,2

2.424,0

2.380,2

1.770,9

2005

598

3.025,2

325,6

2.173,8

611,6

5.524,6

2.891,7

2.632,9

1.829,5

2006

616

3.224,3

285,3

2.401,0

633,8

5.910,6

3.072,4

2.838,2

1.960,7

0,8%

11,4%

10,9%

8,7%

8,1%

10,2%

9,3%

11,3%

9,4%

�� CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

1997

ME�� 2006/2000

154

��

1997

642,5

1998

763,4

1999

��

1,05

8,5%

0,45

0,53

0,87

1,03

9,7%

0,45

0,53

0,85

13,0%

1,02

7,0%

0,46

0,53

0,87 0,93

��

446,4

196,0

15,4%

510,9

252,5

17,8%

813,5

609,7

203,8

�� H� ��

2000

2.526,4

658,9

650,6

278,5

15,4%

1,07

8,4%

0,45

0,51

2001

2.593,1

925,3

624,5

300,8

17,2%

0,92

8,6%

0,50

0,54

0,86

2002

2.984,2

1.110,9

733,3

377,6

19,3%

0,87

9,0%

0,53

0,81

2003

3.261,5

1.184,3

729,3

455,1

21,2%

0,92

9,8%

0,54

0,50

0,87

2004

3.392,4

1.209,0

820,8

388,2

16,0%

0,94

8,1%

0,50

0,54

0,81

2005

3.367,4

1.178,7

811,0

367,7

12,7%

0,96

6,7%

0,48

0,55

0,85

2006

4.000,5

1.330,1

917,8

412,3

13,4%

0,95

7,0%

0,48

0,55

0,90

8,0%

12,4%

5,9%

6,8%

ME�� 2006/2000

��: �� - �� µ�� 2007, �� - � �� µ�� 2007, ��

 15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

��

2007

2006

��

2006

2007

2006

2007

2006

945.880

621.974

631.841

110.126

108.187

100.214

97.483

736.634

740.210

69.122

56.606

617.232

615.736

1.004.032

980.068

788.480

779.815

135.049

105.008

63.424

93.185

805.559

781.875

118.771

105.118

535.859

519.847

�� .�.

161.177

144.228

91.549

67.119

70.369

60.948

15.221

15.193

75.587

68.087

8.431

6.220

179.566

173.128

S&B ��

336.925

307.182

135.684

131.121

40.315

49.934

127.946

94.940

168.664

162.308

13.206

10.556

153.037

139.552

LAFARGE BETON ABEE

2006

��

946.974

�� .�.

2006

��

2007 �� .�.�.�.

2007

�� /��µ�� /��µ��

2007

2006

88.265

79.966

51.059

39.839

22.056

22.758

27.135

17.427

39.074

39.781

-777

-370

84.744

93.978

�� .�.

136.093

129.855

68.851

64.470

35.003

36.022

4.781

5.082

96.309

88.751

21.189

18.378

83.878

87.979

�� .�.

305.746

285.601

213.750

202.765

51.743

28.123

180.811

183.486

73.192

73.992

-1.727

-4.122

77.612

70.061

�� .�.�.�.

27.844

24.907

4.157

4.529

10.894

9.484

3.741

3.705

13.209

11.718

1.492

896

70.483

69.728

KNAUF �.�.�.�.

58.226

45.500

15.343

10.635

15.227

11.301

8.048

7.528

34.951

26.671

13.280

11.564

63.231

56.052

�� . & �� .�.�.�.

60.421

55.278

19.168

12.287

42.044

44.986

13.552

6.428

4.825

3.864

229

58.909

56.660

�� - HATZ �.�.

83.952

65.171

32.567

22.880

36.815

22.873

25.816

23.354

21.321

18.944

4.877

3.071

55.694

45.902

�� .�.

25.318

24.222

3.645

2.462

20.178

18.530

5.140

5.692

3.421

4.259

46.948

41.932

�� .�.�.�.

64.627

62.986

17.700

17.774

10.049

9.098

4.770

5.576

49.808

48.312

6.211

4.060

43.172

38.104

�� . �� .�.�.�.

18.163

19.695

7.497

7.870

14.787

14.927

709

1.534

2.667

3.234

-567

-242

41.872

46.578

F.H.L. �. �� .�.�.�.

135.838

140.459

72.212

80.758

43.844

33.565

41.671

51.116

50.323

55.778

2.080

4.032

36.164

39.763

��

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

1997

481

16.410

248,0

0,015

1.396,1

663,9

47,6%

1.341,6

96,3

1998

482

16.163

267,7

0,017

1.533,7

762,3

49,7%

1.466,2

102,2

1999

479

15.154

265,5

0,018

1.583,8

792,0

50,0%

1.512,8

127,7

2000

486

15.654

281,3

0,018

1.815,4

875,2

48,2%

1.738,9

137,4

2001

392

16.324

304,0

0,019

2.028,4

1.012,8

49,9%

1.936,3

167,2

2002

370

16.792

315,2

0,019

2.211,2

1.014,3

45,9%

2.104,7

164,1

2003

372

17.000

365,6

0,022

2.385,4

1.111,2

46,6%

2.318,6

256,7

2004

343

15.702

362,4

0,023

2.275,5

1.078,1

47,4%

2.219,8

142,9

2005

359

15.867

373,5

0,024

2.348,8

1.059,8

45,1%

2.283,9

146,8

2006

388

16.691

419,1

0,025

2.888,3

1.260,0

43,6%

2.841,5

164,3

-3,7%

1,1%

4,9%

6,9%

5,7%

8,0%

6,3%

-1,7%

8,5%

3,0%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2006/2000

��. ��

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

1998

91,0

92,9

86,4

376,0

479,3

-103,2

855

78,5%

-12,1%

1999

93,9

96,0

88,7

349,3

472,2

-122,9

821

74,0%

-15,0%

2000

100,0

398,6

537,4

-138,7

936

74,2%

-14,8%

2001

102,2

105,6

106,6

103,2

393,0

573,1

966

68,6%

-18,6%

2002

104,8

109,3

112,2

102,1

306,2

484,5

-180,1 Page 1 -178,3

791

63,2%

-22,5%

2003

106,7

109,4

114,1

97,7

270,9

543,4

-272,5

814

49,9%

-33,5%

2004

106,0

112,7

118,5

92,2

258,4

613,6

-355,1

872

42,1%

-40,7%

2005

106,9

115,4

121,4

94,7

348,9

660,4

-311,5

1.009

52,8%

-30,9%

2006

109,6

120,4

126,5

99,1

357,5

729,2

-371,7

1.087

49,0%

-34,2%

2007

103,0

127,5

133,7

106,0

361,1

832,5

-471,3

1.193,6

43,4%

-39,5%

2008

95,4

135,5

141,9

113,1

-0,6%

3,9%

4,5%

1,6%

-1,4%

6,5%

19,1%

3,5%

�� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

-7,4%

15,0%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� µ�� (2000=100)

155

Page 1

ymirror

Industr

Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Προσγείωση στα δύσκολα

Μετά από µια περίοδο µε έντονη επενδυτική και παραγωγική δραστηριότητα και ενίσχυση της εξωστρέφειας, ο κλάδος των µεταλλικών προϊόντων εισέρχεται σε δύσκολη φάση. Η υποχώρηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, η προσπάθεια ελέγχου του κόστους από τους βιοµηχανικούς πελάτες του κλάδου και οι πιέσεις στη ζήτηση και την κερδοφορία από τις αρνητικές εξελίξεις στην παγκόσµια οικονοµία, καθιστούν τις βραχυπρόθεσµες προοπτικές του κλάδου όχι ιδιαίτερα θετικές.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Α 156

µιγώς µεταλλικά αντικείµενα (µέρη, δοχεία, σκελετοί) αφορά ο κλάδος Παραγωγής Μεταλλικών Προϊόντων που έχουν συνήθως µια στατική λειτουργία. Περιλαµβάνει επτά επιµέρους υποκλάδους: την Κατασκευή Δοµικών Μεταλλικών Προϊόντων (41% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου), την Κατασκευή Μεταλλικών Προϊόντων Ντεπόζιτων, Δεξαµενών και Δοχείων, Σωµάτων και Λεβητών Κεντρικής Θέρµανσης (7%), την Κατασκευή Ατµογεννητριών, µε Εξαίρεση τους Λέβητες Νερού για την Κεντρική Θέρµανση και τη Σφυρηλάτηση, Κοίλανση, Ανισόπαχη Τύπωση και Μορφοποίηση Μετάλλων µε Έλαση και την Κονιοµεταλλουργία (0,8% και οι δύο υποκλάδοι), την Κατεργασία και Επικάλυψη Μετάλλων (3,8%), την Κατασκευή Ειδών Μαχαιροποιίας, Εργαλείων και Σιδηρικών (11,5%) και τέλος την Κατασκευή άλλων µεταλλικών προϊόντων (36%). Ο κλάδος αριθµεί 270 επιχειρήσεις άνω των 10 ατόµων και απασχολεί 6% του συνόλου των απασχολουµένων της βιοµηχανίας. Επίσης, συγκεντρώνει το 4,3% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής

της µεταποίησης και το 5% της προστιθέµενης αξίας, ενώ οι επενδύσεις του αποτελούν το 5,9% των συνολικών επενδύσεων της βιοµηχανίας.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου παραγωγής µεταλλικών προϊόντων καταγράφει την περίοδο 2000-2008 αρνητική µέση ετήσια µεταβολή, της τάξης του -0,2%, ίδια µε την αντίστοιχη µεταβολή για το σύνολο της βιοµηχανίας. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη µεγάλη µείωση του ρυθµού µεγέθυνσης τη διετία 2007-2008 γεγονός που δηµιουργεί έντονο προβληµατισµό για τη µελλοντική πορεία του κλάδου. Συγκεκριµένα η αρνητική πο-

ρεία της βιοµηχανικής παραγωγής το 2007 (υποχώρηση κατά -8% περίπου) συνεχίστηκε το 2008, µε πτώση σε ακόµα µεγαλύτερο βαθµό,(-10,5%). Οι τιµές παραγωγού ακολουθούν τις γενικότερες ανοδικές τάσεις που παρατηρήθηκαν στο σύνολο της µεταποίησης, µε µικρότερη όµως ένταση. Το 2008 οι τιµές αυξήθηκαν κατά 4,9%. Η ακαθάριστη και η προστιθέµενη αξία παραγωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2006 ενισχύονται µε µέσους ετήσιους ρυθµούς µεγέθυνσης 9,2% και 7,3% αντίστοιχα στην οποία συνεισφέρει η σηµαντική άνοδος το 2006 (33,2% και 28,9% αντίστοιχα). Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου το 2006 (λόγος προστιθέµενης προς ακαθάριστη αξία



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Σχετική επιδείνωση καταγράφεται στους όρους εµπορίου του κλάδου για το 2007, µε την αξία των εξαγωγών να σηµειώνει µεν αύξηση κατά 10%, αλλά και τις εισαγωγές να αυξάνονται περισσότερο, κατά 13,2%. Ως αποτέλεσµα, το εµπορικό έλλειµµα διαµορφώνεται στα 600,6 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας άνοδο της τάξης του 15,9% το 2007 σε σχέση µε το 2006. Επιπλέον, ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής για την περίοδο 2000-2007 των εξαγωγών και των εισαγωγών του κλάδου διαµορφώνεται στο 13,7% και 7,6% αντίστοιχα, µε τον ετήσιο ρυθµό διεύρυνσης του εµπορικού ελλείµµατος για την υπό εξέταση περίοδο στο 4,2%, χαµηλότερα από το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο των βιοµηχανικών επιχειρήσεων, το οποίο φθάνει το 7,3%. Η σχετική εξασθένιση της δυναµικής του εµπορίου του κλάδου την τελευταία περίοδο, αποτυπώνεται και στους δείκτες εξωτερικού εµπορίου, οι οποίοι εξάλλου αντανακλούν και την ισχύ της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών µεταλλικών προϊόντων. Συγκεκριµένα, ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών περιορίζεται στο 44,9% από 46,2% το 2006, ενώ και ο δείκτης Balassa καταγράφει αρνητική µεταβολή και διαµορφώνεται στο -38% από -36,8% το προηγούµενο έτος. Οι αντίστοιχοι δείκτες στο σύνολο της βιοµηχανίας καταγράφουν και αυτοί µείωση το 2007 και διαµορφώνονται στο 32,7% και -50,7%.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Ιδιαίτερα θετικές

ήταν οι εξελίξεις για το 2006 σχετικά µε τα χρηµατοοικονοµικά αποτελέσµατα των 601 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή µεταλλικών προϊόντων, αφού ο κύκλος εργασιών και η κερδοφορία στον κλάδο εµφανίζονται σηµαντικά αυξηµένοι το 2006, µετά από την οριακή άνοδο / υποχώρηση που σηµείωσαν το προηγούµενο έτος. Ειδικότερα, το µικτό και το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου να καταγράφουν άνοδο κατά 26,7% και 65,6% αντιστοίχως, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά για το σύνολο της µεταποίησης ήταν µόλις 7,7% και 4,7%. Οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 24%, ενώ σηµαντική άνοδο εµφανίζουν και τα µεγέθη που συνθέτουν το ενεργητικό. Η χρηµατοδότηση των επενδύσεων και της λειτουργίας των επιχειρήσεων του κλάδου στηρίζεται κυρίως στο βραχυπρόθεσµο δανεισµό, αλλά τα τελευταία έτη παρατηρείται τάση µεταβολής της χρονικής διάρθρωσης του χρέους των επιχειρήσεων και άνοδος της βαρύτητας των µακροχρόνιων υποχρεώσεων. Αντανακλώντας την ενίσχυση της κερδοφορίας, οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού κινούνται ανοδικά και διαµορφώνονται στο 13,6% και 6,1% αντίστοιχα. Η ρευστότητα του κλάδου βελτιώνεται, µε το σχετικό δείκτη να διαµορφώνεται στο 0,81, στο ίδιο δηλαδή επίπεδο µε τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου της βιοµηχανίας. Η δανειακή πίεση αυξάνεται οριακά το 2006, στο 0,55, ενώ ο βαθµός κάλυψης των παγίων κυµαίνεται περί τη µονάδα (1,06), χωρίς να παρουσιάζει αξιόλογη µεταβολή σε σχέση µε το προηγούµενο έτος και παραµένοντας υψηλότερα της αντίστοιχης τιµής του µέσου όρου της βιοµηχανίας.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Μετά από µια περίοδο ανόδου, µε έντονη επενδυτική και παραγωγική δραστηριότητα, ενίσχυση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας, ο κλάδος των µεταλλικών προϊόντων φαίνεται να εισέρχεται σε µια δύσκολη φάση. Τα µηνύµατα από την εξέλιξη της εγχώριας βιοµηχανικής παραγωγής δεν είναι ενθαρρυντικά, γεγονός που σε συνδυασµό µε την υποχώρηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, την εντατική προσπάθεια ελέγχου του κόστους από τους σηµαντικότερους βιοµηχανικούς πελάτες του κλάδου και τις πιέσεις που δέχεται η ζήτηση και η κερδοφορία του κλάδου από τις πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις στην παγκόσµια

οικονοµία, αυξάνει την αβεβαιότητα, καθιστώντας τις βραχυπρόθεσµες προοπτικές του κλάδου όχι ιδιαίτερα θετικές. Η κατασκευή µεταλλικών προϊόντων αποτελεί δραστηριότητα που κατά κανόνα αφορά σε ενδιάµεσα στάδια της αλυσίδας αξίας της παραγωγής. Η τελική ζήτηση σε τοµείς όπως οι κατασκευές, η παραγωγή κεφαλαιουχικών αγαθών, ο κλάδος των τροφίµων, ο κλάδος των χηµικών, το λιανικό εµπόριο, αλλά και τα νοικοκυριά, καθορίζει τη ζήτηση µεταλλικών προϊόντων, που στους τοµείς αυτούς χρησιµοποιούνται κυρίως ως ενδιάµεσες εισροές. Η ευρύτητα της πελατειακής βάσης όσων επιχειρήσεων δεν εξειδικεύονται σε ορισµένες µόνο γραµµές µεταλλικών προϊόντων εξασφαλίζει σε σηµαντικό βαθµό την αντιστάθµιση στις διακυµάνσεις της ζήτησης από τους επιµέρους πελάτες των προϊόντων του κλάδου. Οι περισσότεροι κατασκευαστές µεταλλικών προϊόντων εστιάζουν κυρίως στην εγχώρια αγορά, γεγονός που σε συνδυασµό µε τη φύση των παραγόµενων προϊόντων, η οποία καθιστά την αγορά τους

Η άνοδος των τιµών των πρώτων υλών, όπως για παράδειγµα η τιµή του αλουµινίου, έχει οδηγήσει σε πιέσεις των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων. από ξένους κατασκευαστές λιγότερο συµφέρουσα εξαιτίας του υψηλού κόστους µεταφοράς από το εξωτερικό, αποτελεί ασπίδα προστασίας για τον κλάδο. Βέβαια, για τους ίδιους λόγους οι εγχώριες επιχειρήσεις έχουν συγκριτικά µειονεκτήµατα στην προσπάθειά τους να διεισδύσουν σε ξένες αγορές. Επιπλέον, υπάρχουν συγκεκριµένοι τοµείς εντός του κλάδου µεταλλικών προϊόντων οι οποίοι δεν ενσωµατώνουν ιδιαίτερα υψηλή τεχνολογία, µε προϊόντα τα οποία είναι εύκολα µετακινήσιµα χωρίς υψηλό κόστος, όπως π.χ. τα είδη µαχαιροποιίας, εργαλεία και σιδηρικά, αλλά και προϊόντα σφυρηλάτησης, κοίλανσης και ανισόπαχης τύπωσης και κονιοµεταλλουργίας, τα οποία τελικά είναι ευκολότερο να διεισδύσουν στην εγχώρια αγορά από το εξωτερικό και να εντείνουν τις εισαγωγικές πιέσεις που

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

παραγωγής) υποχωρεί κατά 1,3 εκατοστιαίες µονάδες, ωστόσο όµως διατηρείται σε ανώτερο επίπεδο έναντι του συνόλου της µεταποίησης. Επιπλέον, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) µειώθηκε το 2007 σε 2,1 δισ. ευρώ από 2,3 δισ το 2006, σηµαντικά αυξηµένη όµως από τα 577 εκατ. του 2000. Η µέση αµοιβή των απασχολουµένων στον κλάδο φθάνει τα 19.030 ευρώ παραµένοντας σταθερά χαµηλότερη από τη µέση αµοιβή στο σύνολο της µεταποίησης, ενώ η επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου εµφανίζει θετικό µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής από το 2000 και µετά (6%). Το γεγονός αυτό είναι αποτέλεσµα της σηµαντικής αύξησης των επενδύσεων το 2006 κατά 30%, δαπάνη η οποία αποτελεί τη δεύτερη µεγαλύτερη έπειτα από το 1999.

157

ymirror

Industr

Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

επιχειρήσεων κ.λπ. Επιπλέον, οι επενδυτικές επιλογές των επιχειρήσεων κινούνται περισσότερο προς την κατεύθυνση της καθετοποίησης και της ένταξης στην παραγωγική διαδικασία προηγµένων τεχνολογικών συστηµάτων. Εξάλλου, στους παράγοντες που επηρέασαν περισσότερο τις επενδυτικές επιλογές των επιχειρήσεων το 2008 περιλαµβάνονται η ζήτηση για τα προϊόντα τους, οι τεχνολογικές εξελίξεις και τα επενδυτικά κίνητρα και σε µικρότερο βαθµό τα κέρδη και η φορολογία των κερδών, η οικονοµική πολιτική στο σύνολό της και η διαθεσιµότητα και το κόστος κεφαλαίων. Αρκετές είναι οι εταιρείες του κλάδου στην ελληνική αγορά οι οποίες έχουν στραφεί τόσο στον εµπορικό, όσο και στο µεταποιητικό-βιοµηχανικό κλάδο, µε σηµαντικές επενδύσεις σε µηχανολογικό εξοπλισµό και καινούργιες εγκαταστάσεις, επιδεικνύοντας αξιόλογα αποτελέσµατα ως προς την ανταγωνιστική τους θέση και ενισχύοντας έτσι τη διείσδυσή τους στην αγορά και τη δυνατότητα πώλησης υλικών ��µ�� στους τελικούς καταναλωτές και κατασκευαστές.

τάση η οποία δικαιολογείται εν µέρει από την ενσωµάτωση στις επιχειρήσεις των τµηµάτων σχεδιασµού, εκτέλεσης και συντήρησης, ως επιµέρους σταδίων της παραγωγικής διαδικασίας. Οι επενδυτικές επιλογές του κλάδου, σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα επενδύσεων στη Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, έχουν ως βασικό στόχο την αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και τη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων, ενώ µικρότερη απήχηση είχαν επιλογές του κλάδου που σχετίζονται µε την αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα και τη βελτίωση των ήδη εφαρµοζόµενων µεθόδων παραγωγής. Σηµαντικά χαµηλότερο µερίδιο (κάτω από 10%) στις επενδυτικές αποφάσεις του 2008 για τον κλάδο κατείχαν, όπως συµβαίνει άλλωστε συνήθως κάθε έτος, οι επενδύσεις που συνδέονται µε την εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής, αλλά και για διάφορους άλλους επενδυτικούς σκοπούς, όπως µέτρα για την περιβαλλοντική προστασία, την τήρηση των κανονισµών ασφαλείας, το κοινωνικό προφίλ των

δέχεται συνολικά ο κλάδος. Η άνοδος των τιµών των πρώτων υλών των τελικών προϊόντων του κλάδου, όπως για παράδειγµα η τιµή του αλουµινίου η οποία διπλασιάστηκε σχεδόν στις διεθνείς αγορές την περίοδο 2003-2007, έχει οδηγήσει σε πιέσεις των περιθωρίων κέρδους των κατασκευαστών µεταλλικών προϊόντων. Ως εκ τούτου, µεσοπρόθεσµα αναµένεται ένταση του ανταγωνισµού από εναλλακτικές πρώτες ύλες, όπως είναι το πλαστικό. Επιπλέον, τα κόστη µεταφοράς, ως ποσοστό της συνολικής αξίας των προϊόντων, υποχωρούν, εξέλιξη η οποία καθιστά πιθανή τη συνέχιση της ανάθεσης ορισµένων εργασιών των επιχειρήσεων σε εξωτερικούς συνεργάτες (outsourcing). Ακόµη, οι υπηρεσίες, ως συστατικό των συνολικών πωλήσεων του κλάδου, αναµένεται να αυξηθούν µεσοπρόθεσµα,

�� (�� . ��) �� . ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� / ��

��/��

1997

459

842,7

91,1

1.141,2

433,6

2.074,9

648,4

1.426,5

1.158,4

1998

513

1.051,6

195,2

1.379,2

544,4

2.626,0

893,9

1.732,2

1.390,5

1999

525

1.249,9

315,0

1.709,7

537,2

3.274,6

1.504,5

1.770,1

1.296,7

2000

459

677,9

114,4

920,5

286,6

1.712,8

937,8

775,0

682,9

2001

510

759,4

129,0

1.057,4

355,6

1.945,9

1.012,2

933,7

824,4

2002

530

1.057,8

137,2

1.157,9

440,0

2.353,0

1.118,4

1.234,5

1.004,2

2003

562

1.099,0

166,9

1.275,1

458,5

2.541,0

1.184,7

1.356,3

1.126,3

2004

574

1.149,6

149,9

1.422,1

482,2

2.721,6

1.308,1

1.413,5

1.189,0

2005

593

1.429,7

137,3

1.561,4

573,4

3.128,4

1.435,7

1.692,7

1.320,5

2006

601

1.478,1

162,8

1.828,3

616,6

3.469,2

1.565,3

1.904,0

1.487,0

4,6%

13,9%

6,1%

12,1%

13,6%

12,5%

8,9%

16,2%

13,8%

��

ME�� 2006/2000

158

��.�� (�� )

��

�� H� ��

��

1997

405,6

414,2

-8,7

-1,3%

0,77

-0,4%

0,69

0,41

0,61

1998

524,9

481,2

43,7

4,9%

0,85

1,7%

0,66

0,40

0,60

1999

576,1

490,2

85,9

5,7%

1,20

2,6%

0,54

0,38

0,90

2000

1.325,0

277,3

292,7

105,7

11,3%

1,38

6,2%

0,45

0,40

0,93

2001

1.501,6

439,9

328,2

111,7

11,0%

1,33

5,7%

0,48

0,39

0,85

2002

1.770,4

505,3

398,0

107,3

9,6%

1,06

4,6%

0,52

0,45

0,71

2003

1.942,0

501,1

403,9

97,2

8,2%

1,08

3,8%

0,53

0,43

0,73

2004

2.154,7

578,6

412,1

166,5

12,7%

1,14

6,1%

0,52

0,42

0,79

2005

2.202,6

554,8

426,6

128,2

8,9%

1,00

4,1%

0,54

0,46

0,75

2006

2.723,3

702,9

490,6

212,3

13,6%

1,06

6,1%

0,55

0,43

0,81

12,8%

16,8%

9,0%

12,3%

ME�� 2006/2000

��: �� - �� µ�� 2007, �� - � �� µ�� 2007, ��

 15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

�� 2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

��

2007

2006

2007

2006

2007

2006

�� .�.

277.232

250.046

127.573

113.221

166.090

157.163

6.422

4.148

104.720

88.735

17.115

24.962

2007 549.352

2006

�� .�.

660.169

640.255

360.013

358.197

153.730

153.134

213.325

198.477

293.114

288.644

28.124

27.772

394.693

319.869

SOVEL A.E.

336.106

322.079

208.832

203.634

37.804

37.521

74.086

66.722

224.216

217.836

16.067

42.667

363.171

373.355

342.988

�� .�.

392.743

355.011

235.605

221.456

33.072

68.633

214.609

137.893

145.062

148.485

1.937

21.818

346.249

346.946

�� .�.

307.319

323.444

167.640

200.109

108.084

131.104

74.260

95.439

124.975

96.901

29.854

37.406

340.594

304.202

�� .�.

561.158

491.748

339.648

319.825

164.298

144.697

164.956

107.000

231.904

240.051

-8.148

7.850

267.505

217.202

�� .�.

328.649

215.339

93.454

94.063

163.777

78.021

31.670

24.759

133.202

112.559

41.423

38.469

248.818

266.423 208.812

HELLENIC STEEL A.E.

133.786

141.153

36.638

36.493

116.707

124.346

6.767

6.836

10.312

9.971

572

4.016

222.198

�� -�� .�.�.�.

158.265

149.444

47.522

44.309

41.330

37.480

30.524

31.575

86.411

80.389

8.508

5.366

155.279

125.229

�� . �. �.�.�.�.

380.700

382.378

245.751

248.410

160.966

37.995

13.375

120.766

206.359

223.617

-14.721

4.029

139.116

142.014

�� .�.

175.328

161.932

44.659

38.717

64.336

50.137

54.560

54.722

56.432

57.073

2.362

7.339

138.083

130.739

�� .�.�.�.

164.588

110.771

50.821

37.347

26.486

33.937

81.285

30.691

56.817

46.143

1.166

4.684

133.215

98.540

�� .�.

81.746

73.136

27.962

29.981

47.301

47.722

13.868

4.362

20.577

21.052

-453

385

57.771

45.530

�� .�.�.�.

34.738

35.085

6.666

7.605

12.831

27.163

12.956

823

8.951

7.099

2.073

2.367

57.124

55.842

�� .�.�.�.

36.904

41.856

8.443

7.853

6.934

18.489

3.614

344

26.356

23.023

4.550

6.113

56.697

45.223

��

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

�� µ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

49,8

1997

348

10.538

121,0

0,011

713,7

304,4

42,6%

614,2

1998

348

11.097

132,3

0,012

800,2

329,9

41,2%

69,6

65,4

1999

332

11.656

147,8

0,013

880,7

400,5

45,5%

775,6

154,1

2000

338

12.840

168,3

0,013

997,4

431,6

43,3%

866,6

88,5

2001

284

12.846

178,0

0,014

1.042,9

447,3

42,9%

907,2

78,9

2002

283

13.163

194,5

0,015

1.092,5

469,1

42,9%

932,9

92,5

2003

275

12.874

206,0

0,016

1.140,5

488,2

42,8%

989,3

85,3 101,0

2004

260

12.334

209,3

0,017

1.225,0

517,5

42,2%

1.046,0

2005

252

11.840

209,0

0,018

1.232,8

497,2

40,3%

1.072,7

80,1

2006

270

13.150

250,3

0,019

1.642,5

640,8

39,0%

1.456,0

111,7

-3,7%

0,4%

4,2%

6,8%

6,4%

8,7%

6,8%

-1,7%

9,0%

4,0%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

-49,1%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

1998

95,5

165,8

486,1

-320,2

652

34,1%

1999

97,1

97,4

95,9

182,2

523,8

-341,6

706

34,8%

-48,4%

2000

100,0

199,4

651,1

-451,6

851

30,6%

-53,1%

2001

91,4

102,1

101,6

103,9

219,5

632,1

-412,5

852

34,7%

-48,4%

2002

92,4

102,0

101,2

104,4

236,7

588,3

-351,6

825

40,2%

-42,6%

2003

97,7

100,8

102,7

94,6

273,0

791,1

-518,1

1.064

34,5%

-48,7%

Page 1

2004

107,6

111,6

98,6

311,6

892,4

-580,9

1.204

34,9%

-48,2%

2005

112,1

112,3

117,9

99,7

357,8

835,9

-478,1

1.194

42,8%

-40,1%

2006

116,8

116,6

122,9

102,3

444,5

962,6

-518,1

1.407

46,2%

-36,8%

2007

107,7

123,7

132,4

103,9

488,9

1.089,6

-600,6

1.578,5

44,9%

-38,1%

2008

96,3

129,7

141,1

103,8

-0,5%

3,3%

4,4%

0,5%

13,7%

7,6%

4,2%

9,2%

�� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

5,6%

-4,7%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� µ�� (2000=100)

159

Page 1

ymirror

ΒΑΣΙΚΗ Μ ΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

Industr

Διείσδυση σε νέες αγορές Η στασιµότητα στην οποία εισέρχονται αρκετοί κλάδοι και περιοχές της παγκόσµιας οικονοµίας θα επηρεάσει τις επιδόσεις του κλάδου. Η µεσοπρόθεσµη επιτυχία των επιχειρήσεων του κλάδου εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από αποφάσεις που αφορούν τη διείσδυση σε νέες αγορές και προϊόντα, αλλά και προσαρµογή στις απαιτήσεις καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

160

πό πέντε υποκλάδους αποτελείται ο κλάδος της βασικής µεταλλουργίας. Περιλαµβάνει την παραγωγή βασικού σιδήρου, χάλυβα και σιδηροκραµάτων (40% της αξίας παραγωγής του κλάδου), την κατασκευή σωλήνων (8,3%), άλλες πρωτογενείς κατεργασίες του σιδήρου και του χάλυβα (3,7%), την παραγωγή βασικών πολύτιµων µετάλλων και άλλων µη σιδηρούχων µετάλλων (48%) και τέλος τη χύτευση µετάλλων (0,4%). Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΒΕ για το 2006 στον κλάδο δραστηριοποιούνται 100 επιχειρήσεις (µε πάνω από 10 απασχολούµενους), µε 10.925 άτοµα προσωπικό, συγκεντρώνοντας το 5% της συνολικής απασχόλησης, το 12% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, το 9% της προστιθέµενης αξίας και το 9% των κεφαλαίων που επενδύονται στην Ελληνική µεταποίηση.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Σηµαντική επιβράδυνση του ρυθµού µεγέθυνσης σηµειώνει ο Δείκτης Βιοµηχανικής Παραγωγής του κλάδου, καθώς το 2008 βρίσκεται -7,6% χαµηλότερα σε σύγκριση µε το 2007, χρονιά κατά την οποία ο δείκτης

είχε κινηθεί σε επίπεδα υψηλότερα σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Την περίοδο 2000-2008 ο µέσος ετήσιος ρυθµός µεγέθυνσης διαµορφώνεται στο 1,3%. Όσον αφορά στο δείκτη τιµών παραγωγού, µετά από µια περίοδο σχετικής στασιµότητας (2000 - 2003) σηµειώνει την περίοδο 2003 - 2007 άνοδο µε ρυθµό 5,9% ετησίως. Η ανοδική τάση των τιµών συνεχίστηκε και το 2008 µε ρυθµό 4,7%. Ο ρυθµός µεγέθυνσης το 2006 είναι αισθητά µεγαλύτερος σε σύγκριση µε το µέσο ρυθµό την περίοδο 2000 - 2005 όσον αφορά τις πωλήσεις, την ακαθάριστη και την προστιθέµενη αξία. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η προστιθέµενη αξία του κλάδου αυξήθηκε το 2007 στο 1 δισ. ευρώ από 957 εκατ. το 2006 και 739 εκατ. το 2000. Οι επενδύσεις σηµειώνουν αξιοσηµείωτη άνοδο το 2006 (45% σε σύγκριση µε το 2005), έπειτα από την κατακόρυφη πτώση που σηµειώθηκε το 2005 φτάνοντας σε επίπεδα χαµηλότερα σε σχέση µε κάθε έτος µετά το 1996. Η µέση αµοιβή ανά εργαζόµενο η οποία εµφάνισε αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια, ως συνδυαστικό αποτέλεσµα της ανόδου των συνολικών αµοιβών και

της υποχώρησης του αριθµού των εργαζοµένων, παραµένει χωρίς ουσιαστικές µεταβολές τη διετία 2005-2006 και διαµορφώνεται στα 24.945 ευρώ, υψηλότερη κατά 12% σε σχέση µε τη βιοµηχανία στο σύνολο της.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Χειροτέρευση καταγράφουν οι δείκτες εξωτερικού εµπορίου µετά το 2002, παρά τον υψηλό ρυθµό µεγέθυνσης της αξίας εξαγωγών

(11,3% ετησίως 2000 - 2007), καθώς οι εισαγωγές καταγράφουν ακόµα υψηλότερο ρυθµό µεγέθυνσης (15,7%). Εν µέρει αυτό οφείλεται στην ανοδική πορεία των τιµών ενέργειας και πρώτων υλών, η οποία ανατρέπεται το δεύτερο µισό του 2008. Παρά τις αρνητικές εξελίξεις τα τελευταία έτη, η βασική µεταλλουργία παραµένει πιο ανταγωνιστική σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας, καθώς τόσο ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών, όσο και ο δεί-

τη δυναµική των πωλήσεων, µε το µικτό περιθώριο κέρδους να µην δείχνει συγκεκριµένη τάση, ειδικά την περίοδο 2001 - 2006. Ταυτόχρονα, οι εταιρείες του κλάδου καταφέρνουν να περιορίσουν την αύξηση των λειτουργικών τους εξόδων την περίοδο 2000 - 2006 σε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 5,3%. Με αυτό τον τρόπο, τα καθαρά κέρδη, µετά το 2003, αυξάνονται διαχρονικά. Το καθαρό περιθώριο κέρδος το 2005 έχει επιστρέψει σε επίπεδα συγκρίσιµα

συνόλου του ενεργητικού και των ίδιων κεφαλαίων, µεγέθη τα οποία παραµένουν υψηλότερα σε σχέση µε το 2000. Η διαχρονική βελτίωση της άµεσης ρευστότητας του κλάδου ανατρέπεται µετά το 2005, παραµένοντας ωστόσο υψηλή τόσο σε σχέση µε το 2000, όσο και σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας το 2006. Τέλος, η δανειακή πίεση του κλάδου αυξάνεται το 2006, φτάνοντας σε επίπεδα κατά 12% υψηλότερα σε σχέση µε το 2000.

κτης Balassa καταγράφουν ευνοϊκότερες τιµές (53% έναντι 33% και -31% έναντι -51% αντίστοιχα).

µε το 2001 ξεπερνώντας το σύνολο της βιοµηχανίας. Τα κέρδη προ φορών στο σύνολο των 15 µεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου σηµειώνουν µείωση κατά 24%, όπου όµως µόνο 7 από τις 15 επιχειρήσεις καταφέρνουν να καταγράψουν αύξηση των κερδών. Οι δείκτες αποδοτικότητας (ενεργητικού και ίδιων κεφαλαίων) καταφέρνουν το 2006 να ξεπεράσουν τα επίπεδα του συνόλου της βιοµηχανίας για πρώτη φορά µετά το 2000. Ανατρέπεται το 2006 η τάση αύξησης του καθαρού παγίου, του

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Επιβράδυνση της

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Ραγδαία αύξηση την περίοδο 2000 - 2006 εµφανίζουν οι πωλήσεις των 107 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται το 2006 στον κλάδο. Το 2007, ο κύκλος εργασιών των 15 µεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου παραµένει σε τροχιά διεύρυνσης, σηµειώνοντας αύξηση κατά 7%. Τα µικτά κέρδη στο σύνολο του κλάδου ακολουθούν

παραγωγής µετά από µια δεκαετία υψηλών ρυθµών ανάπτυξης εµφανίζει ο κλάδος της βασικής µεταλλουργίας. Ταυτόχρονα, φαίνεται ότι τα µέτρα των επιχειρήσεων για αύξηση της αποδοτικότητας έφεραν καρπούς και έτσι ξεπεράστηκε το κύριο πρόβληµα της έως τώρα πορείας του κλάδου. Ευνοϊκό παράγοντα σε αυτή την προσπάθεια αποτέλεσε η αύξηση των τιµών των βασικών µετάλλων και ειδικά του χάλυβα η οποία έφερε υψηλά κέρδη στις επιχειρήσεις που κατάφεραν

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009



161

ymirror

Industr

ΒΑΣΙΚΗ Μ ΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

να διαχειριστούν αποτελεσµατικά τα φυσικά τους αποθέµατα. Η στασιµότητα στην οποία εισέρχονται αρκετοί κλάδοι και περιοχές της παγκόσµιας οικονοµίας θα επηρεάσει και τις επιδόσεις των επιχειρήσεων του κλάδου. Η µεσοπρόθεσµη επιτυχία των επιχειρήσεων εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από αποφάσεις οι οποίες έχουν ήδη παρθεί και αφορούν τη διείσδυση σε νέες αγορές και προϊόντα. Η διαφοροποίηση του πελατολογίου, έτσι ώστε να µειωθεί η έκθεση στους παραδοσιακούς χρήστες των προϊόντων της βασικής µεταλλουργίας, όπως η αυτοκινητοβιοµηχανία, η ναυπήγηση και οι κατασκευές, οι οποίοι σηµειώνουν και τις µεγαλύτερες απώλειες λόγω της κρίσης, αποτελεί κρίσιµο παράγοντα επιτυχίας. Η στρατηγική διείσδυσης στις αναπτυσσόµενες αγορές της Μέσης

Ανατολής, τη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη την οποία ακολούθησαν αρκετές επιχειρήσεις του κλάδου, σε συνδυασµό µε το ενδεχόµενο η κρίση να έχει πιο ήπια µορφή εκεί, µπορεί να περιορίσει σε κάποιο βαθµό τις αναµενόµενες απώλειες. Ο κλάδος της βασικής µεταλλουργίας βρίσκεται αντιµέτωπος µε µια επιπλέον πρόκληση, η οποία προκύπτει από τις φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να πρωτοστατήσει στην προσπάθεια καταπολέµησης της αλλαγής του κλίµατος. Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρµόσει την πρόταση για σταδιακή κατάργηση της δωρεάν κατανοµής των δικαιωµάτων εκποµπής ρύπων µετά το 2013, χωρίς να εξασφαλιστούν ανάλογα µέτρα στις άλλες χώρες όπου βρίσκονται εγκαταστάσεις παραγωγής βασικών µετάλλων, η ανταγωνιστικότητα του κλάδου ενδέχεται να επιδεινωθεί σηµαντικά. Η στρατηγική την οποία ήδη ακολουθούν οι µεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου, οι οποίες επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην προώθηση

προϊόντων µε µεγαλύτερη προστιθέµενη αξία, στη µεταφορά τεχνογνωσίας µέσω στρατηγικής συνεργασίας µε διεθνείς οµίλους, στην υιοθέτηση παραγωγικών διαδικασιών επίσηµα αναγνωρισµένων ως βέλτιστων και στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των επενδύσεών τους ενδέχεται να τις ωφελήσει σηµαντικά. Όπως προκύπτει από την έρευνα επενδύσεων στη βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, παρά την εκτίναξη της σηµαντικότητας της επέκτασης της παραγωγικής δυναµικότητας το πρώτο εξάµηνο του 2008, οι κοινωνικοί σκοποί, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η βελτίωση ασφάλειας παραγωγής, διατηρούν υψηλότερη βαρύτητα στην απόφαση για επενδύσεις στον κλάδο σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Η εξασφάλιση µακροπρόθεσµου κεφαλαίου για τις απαιτούµενες επενδύσεις στην υλοποίηση αυτής της στρατηγικής αποτελεί τον κρίσιµο παράγοντα επιτυχίας στην παρούσα κατάσταση στενότητας κεφαλαίων. ��µ��

�� (�� . ��) �� . ��

��

�� / ��

��/��

564,7

31,5

589,3

261,7

1.185,4

608,0

577,4

420,4

1998

800,4

49,2

641,3

283,4

1.490,8

868,4

622,4

427,8

1999

920,8

69,0

713,3

308,1

1.703,1

983,4

719,7

498,6

2000

108

1.840,2

310,0

1.692,7

670,0

3.842,9

2.137,7

1.705,2

1.266,9

2001

108

1.963,7

219,7

1.651,9

693,2

3.835,3

2.106,3

1.729,0

1.196,3

2002

109

1.959,0

140,9

1.744,6

719,8

3.844,5

1.939,6

1.904,9

1.326,8

2003

105

2.119,8

76,3

1.908,2

724,4

4.104,3

1.996,5

2.107,8

1.438,3

2004

109

2.397,9

88,0

2.463,1

883,0

4.949,0

2.278,4

2.670,5

1.452,6

2005

108

3.176,4

141,0

2.594,3

948,2

5.911,7

2.851,8

3.059,9

1.678,2

107

2.834,5

148,5

2.700,9

1.026,3

5.683,9

2.515,3

3.168,6

1.732,1

7,5%

-11,5%

8,1%

7,4%

6,7%

2,7%

10,9%

5,4%

ME�� 2006/2000

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

1997

2006

162

��.�� (�� )

��

-0,2%

��

1,08

5,9%

0,49

0,48

0,78

1,08

3,9%

0,42

0,54

0,84

12,4%

1,07

7,1%

0,42

0,54

0,81

��

1997

237,9

168,1

69,8

11,5%

1998

240,8

183,1

57,7

6,6%

1999

309,1

187,3

121,8

�� H� ��

2000

2.763,8

460,8

474,0

232,1

10,9%

1,16

6,0%

0,44

0,48

0,81

2001

2.929,7

636,2

482,0

154,2

7,3%

1,07

4,0%

0,45

0,51

0,80

2002

3.020,0

639,7

555,8

83,9

4,3%

0,99

2,2%

0,50

0,51

0,77

2003

3.051,3

602,8

563,2

39,5

2,0%

0,94

1,0%

0,51

0,52

0,82

2004

3.953,2

824,6

662,5

162,1

7,1%

0,95

3,3%

0,54

0,48

1,09

2005

3.984,0

782,8

606,3

176,4

6,2%

0,90

3,0%

0,52

0,54

0,98

2006

4.562,7

900,7

645,3

255,4

10,2%

0,89

4,5%

0,56

0,50

0,97

8,7%

11,8%

5,3%

1,6%

ME�� 2006/2000



15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (��. ��)

��

2007

2006

505.028

520.989

�� .�.

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

236.196

234.572

2007 93.544

2006 90.316

��

2007

2006

2007

217.737

230.425

193.747

��

2006

2007

200.248

��

2006

9.786

2007

12.818

755.974

2006 730.198

�� .�.

733.159

730.204

399.809

402.048

94.022

83.598

157.378

172.538

481.761

474.068

18.882

15.827

611.028

551.737

�� .�.

698.914

561.745

470.852

409.797

78.093

85.480

112.943

65.429

507.878

410.836

37.014

67.181

471.395

470.911

��-�� .�.

292.491

280.256

115.400

110.575

87.905

101.811

102.646

79.691

101.940

98.754

5.014

5.245

238.064

189.337

CROWN HELLAS CAN A.E.

177.205

164.272

125.712

127.052

62.050

48.349

12.606

11.659

102.549

104.264

1.473

1.437

151.659

140.514

ETEM A.E

193.417

177.790

99.938

96.146

36.264

30.212

73.779

61.967

83.374

85.611

2.340

114.407

99.466

EXALCO �.�.

121.128

113.767

46.142

46.584

40.059

33.940

29.083

33.448

51.986

46.379

6.883

4.671

98.538

93.191

75.128

77.994

17.462

19.875

21.409

29.415

1.070

1.077

52.649

47.502

11.180

11.499

86.193

80.115 66.772

EUROPA PROFIL �.�.�. ��.��.�� .�.

23.557

24.938

5.188

5.605

14.331

16.538

4.180

3.296

5.046

5.104

323

298

60.816

�� .�.

63.023

62.197

20.847

23.006

18.518

20.002

23.569

22.662

20.936

19.533

1.375

1.820

50.438

43.003

�� .�.�.�.

34.990

33.545

19.116

19.085

12.605

16.017

5.863

1.054

16.522

16.474

341

199

45.059

37.268 35.356

�� .�.�.�

14.268

12.127

1.740

1.543

11.585

10.162

469

500

2.214

1.465

1.656

680

41.538

�� .�.

84.402

85.410

45.395

46.374

14.580

36.167

31.074

11.608

38.748

37.635

1.171

1.789

38.244

42.206

�� .�.

58.793

57.850

17.184

17.850

27.905

29.059

11.319

9.089

19.569

19.702

-126

683

37.804

36.544

ALUMINCO A.E.

38.814

32.004

10.998

10.718

18.749

13.891

2.446

1.457

17.619

2.834

1.524

34.216

26.953

16.656 ��

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

�� µ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

123

10.390

182,9

0,018

1.916,9

494,5

25,8%

1.756,1

130,6

1998

123

10.261

187,0

0,018

1.991,7

553,7

27,8%

1.824,5

192,3

1999

119

10.078

189,9

0,019

1.980,5

580,5

29,3%

1.853,7

244,1

2000

121

11.417

220,2

0,019

2.899,7

771,8

26,6%

2.605,7

364,8

2001

112

12.761

114

246,0

0,019

3.129,7

770,4

24,6%

2.776,4

388,0

2002

111

12.631

114

264,1

0,021

3.239,2

791,9

24,4%

2.951,9

194,2

2003

108

12.458

115

269,8

0,022

3.264,8

787,6

24,1%

2.943,0

228,9

2004

101

12.196

121

285,8

0,023

3.959,9

953,3

24,1%

3.570,2

261,4

2005

11.785

127

290,2

0,025

4.058,0

909,7

22,4%

3.572,7

119,3

2006

100

10.925

109

272,5

0,025

4.799,2

1.173,0

24,4%

4.303,6

173,4

-3,1%

-0,7%

2,5%

3,6%

4,4%

8,8%

7,2%

-1,4%

8,7%

-11,7%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

91,7

95,8

86,4

873,7

1.158,6

-284,9

2.032

75,4%

-14,0%

1999

89,7

93,3

85,1

806,0

1.090,3

-284,3

1.896

73,9%

-15,0%

2000

100,0

1.076,3

1.549,7

-473,4

2.626

69,5%

-18,0%

2001

103,0

101,9

102,0

101,9

1.106,3

1.609,9

-503,6

68,7%

-18,5%

2002

109,8

100,2

101,2

99,0

1.107,6

1.447,2

Page-339,6 1

2.716 2.555

76,5%

-13,3%

2003

108,8

100,3

104,3

95,2

1.143,8

1.773,0

-629,2

2.917

64,5%

-21,6%

2004

114,5

105,0

110,4

99,3

1.457,2

2.263,2

-806,0

3.720

64,4%

-21,7%

2005

115,7

110,5

117,8

102,6

1.507,9

2.461,3

-953,4

3.969

61,3%

-24,0%

2006

118,8

119,0

128,0

109,4

2.001,8

3.377,9

-1.376,1

5.380

59,3%

-25,6%

2007

119,4

126,2

136,0

115,7

2.277,1

4.290,7

-2.013,6

6.567,8

53,1%

-30,7%

2008

110,4

132,1

144,1

119,1

�� 2008/2000 **

1,2%

3,5%

4,7%

2,2%

11,3%

15,7%

23,0%

14,0%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2007/2000

-3,8%

7,9%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� . ��) �� µ�� (2000=100)

163

Page 1

ymirror

Industr

Μ ΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΕΙΔΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

Ευοίωνο µέλλον Τάσεις σταθεροποίησης µε µακροχρόνιες προοπτικές ανάκαµψης εµφανίζει ο κλάδος µηχανολογικού εξοπλισµού την τελευταία διετία, καθώς οι επιχειρήσεις του επενδύουν όλο και περισσότερο στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και στην ενσωµάτωση υψηλής τεχνολογίας στα τελικά προϊόντα, εξέλιξη που θα τις καταστήσει πιο ανταγωνιστικές και ισχυρές στην εγχώρια και τη διεθνή αγορά.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

164

κλάδος µηχανηµάτων και ειδών εξοπλισµού αποτελείται από επτά επιµέρους υποκλάδους και περιλαµβάνει την κατασκευή µηχανηµάτων για την παραγωγή και τη χρησιµοποίηση µηχανικής ενέργειας µε εξαίρεση τους κινητήρες αεροσκαφών, οχηµάτων και δικύκλων (6% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου), την κατασκευή άλλων µηχανηµάτων γενικής χρήσης (28%), την κατασκευή γεωργικών και δασοκοµικών µηχανηµάτων (3,6%), την κατασκευή εργαλειοµηχανών (5,2%), την κατασκευή άλλων µηχανηµάτων ειδικής χρήσης (9,6%), την κατασκευή όπλων και πυροµαχικών (17,5%) και, τέλος, την κατασκευή οικιακών συσκευών (30%). Στον κλάδο απασχολούνται 11 χιλ. εργαζόµενοι σε 214 επιχειρήσεις, µε τη µέση ετήσια απασχόληση να αποτελεί το 5,1% της συνολικής απασχόλησης του ελληνικού µεταποιητικού τοµέα. Τα µερίδια του κλάδου στην ακαθάριστη αξία παραγωγής και στην προστιθέµενη αξία της βιοµηχανίας είναι 2,6% και 3,3% αντίστοιχα, ενώ η αξία των επενδύσεων αποτελεί το 2,9% της συνολικής αξίας των κεφαλαίων που επενδύονται στην εγχώρια βιοµηχανία.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Οριακή άνοδο εµφανίζει ο όγκος της βιοµηχανικής παρα-

γωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2008, καταγράφοντας µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης 0,5%. Ωστόσο, είναι χαρακτηριστικό ότι η παραγωγική δραστηριότητα του υπόκειται σε διακυµάνσεις: την υποχώρηση της παραγωγής µέχρι το 2004, ακολούθησε µια δυναµική ανάκαµψη, η οποία όµως δεν είχε διαθώς το 2007, κυρίως, αλλά άρκεια, καθώς και το 2008, η τάση του δείκτη είναι πτωτική (-6,3% και -2,4% αντίστοιχα). Οι τιµές παραγωγού την ίδια περίοδο αυξάνονται µε µέσο ρυθµό 1,3% ετησίως, αρκετά χαµηλότερα από το µέσο όρο της βιοµηχανίας. Ενδεικτικό είναι ότι το 2008, παρά τη γενικότερη αυξητική τάση του συνόλου της µεταποίησης, οι τιµές σηµειώνουν αύξηση µόλις κατά 1,9%. Η πτωτική τάση που καταγράφεται µέχρι το 2005 στον αριθµό των καταστηµάτων του κλάδου, αντιστρέφεται το 2006, ενώ οι αµοιβές των εργαζοµένων του κλάδου, αυξανόµενες µε ετήσιο ρυθµό 6,9%, προσεγγίζουν το 2006 τα 22.205 ευρώ. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής κινήθηκε ανοδικά, επιτυγχάνοντας παρόµοιο ρυθµό µεγέθυνσης µε του συνόλου της βιοµηχανίας (5,2% την περίοδο

2000-2006), ενώ αντίστοιχη εικόνα εµφανίζει και η προστιθέµενη αξία, η άνοδος της οποίας ξεπερνά την αύξηση των τιµών των προϊόντων του κλάδου. Σύµφωνα µε τα στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) το 2007 ανήλθε σε 712 εκατ. ευρώ από 475 εκατ. το 2000. Οι πωλήσεις του κλάδου διευρύνεται την περίοδο 2000-2006 µε µέσο ετήσιο ρυθµό 4,7%, ενώ µικρή κάµψη εµφανίζει η επενδυτική δραστηριότητα.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Παρά τη µικρή βελτίωση της εικόνας του εξωτερικού εµπορίου του κλάδου που σηµειώθηκε τα τελευταία έτη, το 2007 καταγράφεται διεύρυνση του εµπορικού ελλείµµατος, το µέγεθος του οποίου έφτασε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Συγκεκριµένα, η αξία των εξαγωγών και των εισαγωγών σηµειώνει άνοδο κατά 8,7% και 13,3% αντίστοιχα, µε αποτέλεσµα το εµπορικό έλλειµµα να διευρυνθεί το 2007 κατά 14,4%, συγκριτικά µε το 2006, φτάνοντας στα 3,04 δισ. ευρώ. Η επιδείνωση στο εξωτερικό εµπόριο του κλάδου µηχανολογικού εξοπλισµού το 2007, αντανακλάται τόσο από το δείκτη Balassa όσο και από τον βαθµό κάλυψης των εισαγωγών, οι οποίοι υποχωρούν σε -68,5% και 18,7% αντίστοιχα.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Η ενίσχυση των πωλήσεων αλλά και η επαναφορά στην κερδοφορία µετά τις ζηµιογόνες χρήσεις των δύο προηγούµενων ετών, χαρακτηρίζουν τα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη των 312 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο το 2006. Οι πωλήσεις εµφανίζονται αυξηµένες σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος κατά 10,6%, ενώ η συγκράτηση των συνολικών εξόδων σε συνδυασµό µε την ενίσχυση των µικτών κερδών κατά 6,7%, είχε ως αποτέλεσµα ο κλάδος να εµφανίζει θετικά καθαρά κέρδη της τάξεως των 2,2 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, το περιθώριο µικτού κέρδους καταγράφεται στο 31%, ενώ το αντίστοιχο για το σύνολο της βιοµηχανίας είναι 27%. Το περιθώριο καθαρού κέρδους γίνεται οριακά θετικό, µετά τις αρνητικές τιµές λόγω των ζηµιών στα δύο προηγούµενα έτη. Το σύνολο του ενεργητικού καταγράφει οριακή άνοδο την τελευταία τριετία, Οι συνολικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων ενισχύονται σηµαντικά, ενώ παρατη-

ρείται και µεταβολή της χρονικής διάρθρωσης του χρέους των επιχειρήσεων του κλάδου υπέρ των µακροπρόθεσµων υποχρεώσεων. Επιπλέον, τα ίδια κεφάλαια του κλάδου υποχωρούν. Αντανακλώντας τις εξελίξεις αυτές, οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού καταγράφουν οριακά θετικές τιµές (0,4% και 0,1% αντίστοιχα). Ο δείκτης άµεσης ρευστότητας αυξήθηκε το 2006 (1,02 από 0,97 το 2005), υποδεικνύοντας καλύτερες συνθήκες ρευστότητας του κλάδου συγκριτικά µε το σύνολο της µεταποίησης.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Λαµβάνοντας υπόψη ότι η παραγωγή του κλάδου αποτελείται από µια ευρεία γκάµα προϊόντων η οποία επικεντρώνεται κυρίως σε είδη οικιακού µηχανολογικού εξοπλισµού, µηχανήµατα γενικής και ειδικής βιοµηχανικής χρήσης και όπλα και πυροµαχικά, οι παράγοντες που διαµορφώνουν τις εξελίξεις στον κλάδο είναι πολυάριθµοι και σε αρκετές περιπτώσεις ασυσχέτιστοι µεταξύ τους. Θετικό παράγοντα στην ανάπτυξη του κλάδου αποτέλεσε µέχρι σήµερα η ανάπτυξη της οικοδοµικής δραστηριότητας, µε τη δηµιουργία νέων κατοικιών, εµπορικών χώρων και τουριστικών καταλυµάτων καθώς τονώθηκε ζήτηση σε ορισµένες κατηγορίες προϊόντων οικιακού µηχανολογικού εξοπλισµού. Συνεπώς, η υποχώρηση των έντονα ανοδικών τάσεων στις κατασκευές αναµένεται να έχει ανάλογη επίδραση και στον κλάδο, µειώνοντας τη ζήτηση για τα συγκεκριµένα προϊόντα. Επιπρόσθετα, στενά συνυφασµένος µε την ανάπτυξη της βιοµηχανίας και κυρίως τις επενδύσεις αντικατάστασης κεφαλαιουχικού εξοπλισµού, ο κλάδος επηρεάζεται σηµαντικά από τις κυκλικές διακυµάνσεις της βιοµηχανικής παραγωγής και την ευρύτερη ανταγωνιστικότητα της εγχώριας βιοµηχανίας, αλλά και από την επενδυτική πολιτική των βιοµηχανικών επιχειρήσεων: Η κερδοφορία της βιοµηχανίας, τα επενδυτικά κίνητρα και οι γενικότερες συνθήκες στο εγχώριο και διεθνές οικονοµικό περιβάλλον, είναι παράγοντες µε έντονη επίδραση στα οικονοµικά µεγέθη του κλάδου. Γενικότερα, οι βραχυπρόθεσµες προοπτικές για το 2009 δεν προβλέπονται ιδιαίτερα ευνοϊκές σύµφωνα µε τα στοιχεία του πρώτου τετραµήνου, καθώς το αρνητικό οικονοµικό κλίµα των τελευταίων µηνών, επηρεάζει όλους τους µεταποιητικούς

κλάδους της ελληνικής οικονοµίας, µε αποτέλεσµα την αναβολή σηµαντικού αριθµού επενδυτικών σχεδίων και τη µείωση της ζήτησης για πάγιο µηχανολογικό εξοπλισµό από τις επιχειρήσεις της µεταποίησης. Επίσης, ο αντίκτυπος της γενικότερης οικονοµικής ύφεσης έχει στρέψει τα νοικοκυριά σε σηµαντική µείωση του µεριδίου των δαπανών για οικιακό εξοπλισµό όπως βέβαια και για βασικά καταναλωτικά είδη. Ωστόσο, η αρνητική αυτή συγκυρία εξισορροπείται από το γεγονός ότι η ύφεση στην οικονοµία δεν έχει µέχρι στιγµής πλήξει µε την ίδια σφοδρότητα την Ελλάδα, συγκριτικά µε άλλες ανεπτυγµένες χώρες, που έχουν εντονότερη εξαγωγική δραστηριότητα. Όµως παρά την ανάγκη των επιχειρήσεων της µεταποίησης να ακολουθήσουν τις τεχνολογικές εξελίξεις στην παραγωγική διαδικασία και να καινοτοµήσουν, προκειµένου να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους, καθώς και την αυξητική τάση του αριθµού των νοικοκυριών, δεν ανακόπτονται οι έντονα πτωτικές τάσεις. Άλλοι παράγοντες που αναχαιτίζουν τη θετική πορεία του κλάδου είναι ο έντονα εισαγωγικός χαρακτήρας του, µε τη διείσδυση επώνυµων ευρωπαϊκών βιοµηχανιών µηχανολογικού εξοπλισµού και οικιακών συσκευών στην εγχώρια αγορά. Οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου εµφανίζουν µειωµένη ανταγωνιστικότητα, η οποία οφείλεται στην έλλειψη τεχνογνωσίας, ειδικευµένου προσωπικού και νέου πάγιου τεχνολογικού εξοπλισµού. Ωστόσο, η σηµαντική αύξηση των επενδύσεων των επιχειρήσεων κατασκευής µηχανολογικού εξοπλισµού στην εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής, αναµένεται ότι θα δώσει σηµαντική ώθηση στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και θα λειτουργήσει εξοµαλυντικά στις ολοένα εντεινόµενες πιέσεις που δέχεται ο κλάδος. Σύµφωνα, µάλιστα µε την έρευνα επενδύσεων του ΙΟΒΕ στη βιοµηχανία (2008), η εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής, χαρακτηρίζει τον επενδυτικό προσανατολισµό των επιχειρήσεων του κλάδου σε σηµαντικά υψηλότερο βαθµό έναντι του συνόλου της µεταποίησης. Επιπλέον, η αύξηση της δυναµικότητας για την παραγωγή ήδη παραγόµενων προϊόντων συνιστά το σηµαντικότερο επενδυτικό στόχο των επιχειρήσεων, οι οποίες στον προγραµµατισµό των επενδύσεών τους λαµβάνουν υπόψη κυρίως την προσδοκώµενη ζήτηση για τα προϊόντα τους και τις σχετικές µε τον κλάδο τεχνολογικές εξελίξεις.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009



165

ymirror

Industr

Μ ΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΕΙΔΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ 15 ��.

�� 15 �� - �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007 �� .�.�.�.

��

2006

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

2006

115.049

92.303

28.173

23.746

15.966

26.962

27.521

1.811

71.562

63.530

10.716

9.484

95.258

76.165

�� .�.�.�.�

20.058

16.860

2.542

2.381

12.953

11.503

2.502

789

4.603

4.568

347

291

35.610

30.042 23.180

SABO �.�.

24.027

19.856

6.017

4.704

13.152

7.842

3.060

4.514

7.815

7.500

725

242

26.099

VETA �.�.�.�.

49.263

43.208

19.739

17.803

13.458

11.888

15.310

12.399

20.495

18.921

1.133

857

25.950

20.686

�� .�.�.�

33.753

26.004

9.206

7.698

15.270

13.151

9.078

5.777

9.407

7.076

2.594

1.395

22.650

16.657

�� . �.�.�.

25.139

24.591

5.836

5.834

9.263

7.753

6.720

8.000

9.156

8.838

193

143

18.972

16.371

TEXNO-KAT A.B.E.T.E

18.226

14.527

700

847

14.873

10.494

3.265

3.977

-712

249

18.083

12.205

�� .�.�.�.

36.671

30.499

17.774

13.544

12.075

9.783

8.110

5.231

16.486

15.485

773

526

17.749

15.052

�� .�.

22.872

22.142

9.114

9.630

13.976

12.583

2.273

2.773

6.623

6.786

-75

15.044

12.455

�� .�.

12.143

12.415

3.273

1.007

5.100

9.215

4.266

483

2.777

2.717

508

496

12.572

8.795

�� .�.�.�.�.

13.660

13.350

5.174

4.665

6.077

6.971

7.563

6.374

2.492

2.154

11.725

10.815

TERRA A.E.

14.509

13.294

2.125

2.294

7.472

5.566

3.500

4.500

3.537

3.228

310

9.088

6.996

�� . �.�.

11.713

8.527

4.309

3.211

6.944

4.237

4.765

4.288

617

406

8.829

6.897

�� . �. �.�.

10.294

10.800

1.256

1.136

7.766

8.276

392

397

2.136

2.127

174

681

7.832

10.750

�� .�.

6.084

4.071

279

372

4.923

3.242

1.101

769

288

153

7.548

4.760

��µ��

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

�� - �� (�� . ��) ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� . ��

166

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

206

140,0

22,8

184,7

75,5

347,5

159,8

187,7

159,7

1998

205

146,7

29,7

221,9

86,4

398,2

173,7

224,5

194,9

1999

199

161,5

36,8

248,9

91,9

447,2

195,8

251,4

210,3

2000

307

596,3

105,1

1.030,2

361,9

1.731,6

664,9

1.066,7

700,1

2001

301

584,0

97,1

1.067,3

401,5

1.748,5

669,7

1.078,7

684,3

2002

319

630,1

88,5

1.065,7

401,4

1.784,2

680,8

1.103,1

654,6

2003

319

440,7

71,6

715,7

227,0

1.228,1

569,4

658,6

536,6

2004

326

676,3

94,8

1.160,6

448,8

1.931,7

675,8

1.255,8

788,1

2005

318

625,2

83,2

1.287,7

466,8

1.996,1

615,9

1.380,2

846,7

2006

312

620,2

87,1

1.323,6

488,2

2.030,9

557,1

1.473,8

817,5

ME�� 2006/2000

0,3%

0,7%

-3,1%

4,3%

5,1%

2,7%

-2,9%

5,5%

2,6%

��

1,14

5,0%

0,54

0,40

0,68

1,18

5,2%

0,56

0,37

0,70

14,2%

1,21

6,2%

0,56

0,36

0,75

��

1997

81,5

64,0

17,5

10,9%

1998

95,2

74,7

20,5

11,8%

1999

112,8

85,0

27,9

�� H� ��

2000

924,3

216,0

326,0

15,9

2,4%

1,12

0,9%

0,62

0,34

0,95

2001

936,6

324,0

319,8

4,2

0,6%

1,15

0,2%

0,62

0,33

0,97 1,01

2002

1.020,7

344,1

372,6

-28,5

-4,2%

1,08

-1,6%

0,62

0,35

2003

929,3

322,6

247,4

75,1

13,2%

1,29

6,1%

0,54

0,36

0,91

2004

1.115,2

351,7

403,2

-51,5

-7,6%

1,00

-2,7%

0,65

0,35

0,90

2005

1.155,2

373,3

388,9

-15,1

-2,4%

0,99

-0,8%

2006

1.277,9

398,4

396,3

2,2

0,4%

0,90

0,1%

5,5%

10,7%

3,3%

-28,3%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ��VΑLUE 2007, �� - � �� µ�� 2007,επεξεργασία �� στοιχείων �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009, ΙΟΒΕ

0,69

0,31

0,97

0,73

0,31

1,02

Page 1

 15 ��. (2)

�� 15 �� & �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

��

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

��

2007

2006

2007

2006

BS� �.�.

165.604

178.817

28.233

29.530

56.409

64.020

57.073

60.770

52.122

54.027

17.258

22.159

2007 313.659

317.323

2006

FRIGOGLASS �.�.�.�.

97.492

137.887

134.031

78.627

66.390

32.705

37.384

9.671

10.990

95.511

85.657

17.551

16.358

94.592

��

20.597

19.544

3.656

4.124

6.545

8.168

5.188

2.522

8.864

8.854

636

281

24.745

22.241

��

23.118

19.241

5.189

5.212

9.819

4.295

6.054

1.700

7.245

13.246

329

558

18.100

13.651

ELCO - �� .�.

18.737

20.435

6.162

9.034

8.605

7.682

1.500

1.184

8.632

11.569

-2.938

-2.168

13.483

10.712

OLYMPIA ELECTRONICS A.E.

13.394

12.395

3.166

3.566

8.750

7.790

1.960

2.221

2.684

2.384

1.285

604

12.539

10.147

8.981

8.113

1.830

1.837

4.347

4.947

4.634

3.166

2.898

2.576

11.910

10.838

12.413

11.260

1.446

1.449

8.337

8.377

967

3.109

2.881

218

182

9.565

7.670

8.079

9.792

4.235

4.237

4.223

5.687

206

300

3.650

3.805

-63

-3

8.923

14.660

�� .�.�.�.

11.723

11.189

3.753

3.907

2.022

1.859

1.228

1.288

8.473

8.042

831

607

8.813

7.417

MINOS ABEE

14.598

14.442

227

343

6.707

7.101

777

531

7.114

6.810

311

1.509

8.217

7.722

�� .�. �� .�.�.�.

�� .�.�.�.

5.241

4.959

801

688

2.333

2.738

757

110

2.151

2.111

288

7.789

7.342

�� .�.�.�.

11.255

8.327

1.597

1.019

7.092

4.648

4.163

3.679

484

630

7.328

6.394

�� .�.

10.600

10.943

2.499

2.713

5.306

5.531

1.430

1.398

3.864

4.014

-80

6.547

6.485

7.065

6.737

1.497

1.372

1.222

1.413

5.828

5.273

577

581

6.102

5.110

�� .�.�.�.

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

�� µ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

313

11.586

149,1

0,013

595,4

279,9

47,0%

479,4

30,6

1998

310

11.648

154,4

0,013

609,8

288,8

47,4%

499,0

39,8

1999

303

11.801

165,0

0,014

638,4

304,4

47,7%

509,9

46,9

2000

314

12.070

180,0

0,015

761,8

348,1

45,7%

629,1

53,2

2001

237

11.808

184,0

0,016

794,3

362,1

45,6%

633,0

44,3

2002

230

11.755

199,0

0,017

841,9

394,8

46,9%

683,2

47,9

2003

222

11.486

206,2

0,018

807,4

365,7

45,3%

645,4

47,5

2004

215

10.982

215,2

0,020

833,8

378,0

45,3%

662,6

52,3

2005

211

10.494

220,9

0,021

883,7

375,3

42,5%

716,9

57,2

2006

214

10.979

243,8

0,022

1.021,6

419,1

41,0%

818,7

55,2

-6,2%

-1,6%

4,9%

5,2%

6,9%

5,0%

3,1%

-1,8%

4,5%

0,6%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

-76,0%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

1998

95,5

94,2

97,5

301,5

2.211,3

-1.909,8

2.513

13,6%

1999

97,3

97,7

96,6

310,6

2.483,7

-2.173,1

2.794

12,5%

-77,8%

2000

100,0

370,1

2.715,8

-2.345,8

3.086

13,6%

-76,0%

2001

82,5

102,4

101,0

104,7

403,7

2.604,6

-2.200,9

3.008

15,5%

-73,2%

2002

90,0

104,0

102,3

106,5

424,1

1.927,1

-1.502,9

2.351

22,0%

-63,9%

2003

88,2

103,1

103,2

490,0

2.793,8

-2.303,8

3.284

17,5%

-70,2%

2004

86,7

102,8

104,6

101,6

530,8

3.066,7

-2.535,9

3.598

17,3%

-70,5%

2005

99,2

104,0

107,2

101,8

533,1

2.859,3

-2.326,2

3.392

18,6%

-68,6%

2006

109,6

105,5

109,8

102,6

644,0

3.303,9

-2.659,9

3.948

19,5%

-67,4%

2007

102,7

108,8

114,3

105,0

699,9

3.741,8

-3.041,9

4.441,7

18,7%

-68,5%

2008

100,2

110,9

117,3

106,5

�� 2008/2000 **

0,0%

1,3%

2,0%

0,8%

9,5%

4,7%

Page 2 -

3,8%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2007/2000

5,3%

4,6%

-1,5%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� µ�� (2000=100)

167

Page 1

ymirror

Industr

Μ ΗΧΑΝΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ & Η ΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

Στροφή στις υπηρεσίες

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Οι περισσότερες επιχειρήσεις του εγχώριου κλάδου περιορίζουν το µεταποιητικό τµήµα της δραστηριότητάς τους και ενισχύουν το εµπορικό, αλλά και την παροχή ολοκληρωµένων υπηρεσιών, στρατηγική που φαίνεται δόκιµη στο σηµερινό περιβάλλον. Ταυτόχρονα, το αυξηµένο καταναλωτικό ενδιαφέρον για ηλεκτρονικές συσκευές, φανερώνει ότι κλάδος πρέπει να προχωρήσει σε σύναψη στρατηγικών συµµαχιών µε άλλες εµπορικές επιχειρήσεις και τις αλυσίδες λιανικής που αναπτύσσονται ταχύτατα.

168

ικρή συνεισφορά στα περισσότερα µεγέθη της ελληνικής µεταποίησης συνιστά ο κλάδος κατασκευής µηχανών γραφείου και Η/Υ που είναι ένας από τους µικρότερους κλάδους της ελληνικής βιοµηχανίας. Περιορισµένος αριθµός επιχειρήσεων εξακολουθεί να δραστηριοποιείται σε αυτόν µε αποτέλεσµα ισχνή παραγωγή, περιορισµένη απασχόληση, χαµηλές επενδύσεις και χαµηλή παραγωγικότητα. Ουσιαστικά πρόκειται για έναν κλάδο που βρίσκεται σε φάση συρρίκνωσης, υπό αυτή τη µορφή τουλάχιστον, καθώς το µεγαλύτερο µέρος της αντίστοιχης βιοµηχανικής παραγωγής έχει µετακινηθεί σε χώρες χαµηλού κόστους. Αυτό το οποίο όµως

πραγµατικά συµβαίνει δεν είναι το κλείσιµο των σχετικών επιχειρήσεων, αλλά η αλλαγή δραστηριότητάς τους. Οι περισσότερες δηλαδή επιχειρήσεις του κλάδου επιλέγουν να εγκαταλείψουν σταδιακά το βιοµηχανικό τµήµα της δραστηριότητάς τους και να διευρύνουν το εµπορικό. Έτσι προτιµούν να αντιπροσωπεύσουν στην εγχώρια αγορά επώνυµα προϊόντα από άλλες χώρες (µηχανές γραφείου και Η/Υ) και να υποστηρίξουν σε επίπεδο υπηρεσιών και µέσω στρατηγικών συνεργασιών τις µεγάλες εµπορικές επιχειρήσεις (αλυσίδες λιανικής αγοράς). Πριν από την παρουσίαση των αναλυτικών στοιχείων θα πρέπει να σηµειωθεί ότι λόγω του µικρού αριθµού των επιχειρήσεων που συµµε-

τέχουν σε αυτόν, είναι συχνές οι «τεχνικές» αυξοµειώσεις των µεγεθών του, που αντανακλούν συγκυριακές µεταβολές και σε ορισµένες περιπτώσεις αποδίδουν τη συµπεριφορά µίας ή δύο µεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου. Σε συνέχεια των παραπάνω, η πορεία της παραγωγής του κλάδου χαρακτηρίζεται από πολύ έντονες διακυµάνσεις στην εξεταζόµενη περίοδο (2000-2008), µε αποτέλεσµα να µην διαµορφώνεται σαφής τάση. Έτσι για παράδειγµα το 2006 ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής εκτινάσσεται σε επίπεδο άνω του 200, δηλαδή σηµειώνεται υπερδιπλάσια παραγωγή σε σχέση µε το 2000 (έτος βάσης). Το 2007 όµως ο σχετικός δείκτης δεν ξεπερνά το 20, γεγονός που



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το 2007 οι εµπορικές ροές στον κλάδο περιορίζονται στο χαµηλότερο επίπεδό τους µετά το 2000, σε λιγότερο από 700 εκατ. ευρώ, λόγω της σηµαντικής µείωσης των εισαγωγών κατά 35%, ενώ και οι εξαγωγές περιορίζονται κατά 30%, αν και κινούνται σε πολύ χαµηλά επίπεδα έτσι και αλλιώς. Η εξέλιξη αυτή έχει βέβαια ως αποτέλεσµα να περιορίζεται επίσης στο χαµηλότερο επίπεδο από το 2000 το αντίστοιχο εµπορικό έλλειµµα ενώ και οι δείκτες του εξωτερικού εµπορίου (βαθµός κάλυψης εισαγωγών και Δείκτης Balassa) δείχνουν να βελτιώνονται. Ωστόσο, η βελτίωση αυτή είναι µόνο αριθµητική και όχι ουσιαστική, καθώς οι επιδόσεις στους δείκτες αυτούς είναι εξαιρετικά χαµηλές - από τους χαµηλότερους στην ελληνική βιοµηχανία - και απλώς επιβεβαιώνουν τις διαρθρωτικές αδυναµίες και την έλλειψη εξωστρέφειας του κλάδου.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι ολιγάριθµες επιχειρήσεις Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που έχουν βασική δραστηριότητα στον κλάδο µηχανών γραφείου και Η/Υ πραγµατοποίησαν το 2006 συνολικό κύκλο εργασιών που δεν ξεπερνά τα 14,5 εκατ. ευρώ, αυξηµένο όµως σε σχέση µε την πολύ κακή χρήση του 2005. Η αύξηση αυτή αποδεικνύεται επαρκής ώστε για πρώτη φορά µετά το 2001, ο κλάδος να µην εµφανίζει ζηµιές, αλλά κέρδη, έστω και αν αυτά είναι χαµηλού ύψους (µόλις 400.000 ευρώ). Οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν θετικά τους περισσότερους δείκτες αποδοτικότητας, αλλά και την

άµεση ρευστότητα του κλάδου. Είναι σηµαντικό όµως το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου συνεχίζουν να διευρύνουν το περιθώριο µικτού κέρδους τους, το οποίο ξεπερνά πλέον το 30%.

δου έχουν διεθνή παρουσία και έντονα εξαγωγικό χαρακτήρα. Οι περισσότερες επιχειρήσεις πάντως στρέφονται στην ανάπτυξη ολοκληρωµένων εφαρµογών λογισµικού και λύσεων αυτοµατισµού.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Παρόλο που ο κλάδος κατασκευής µηχανών γραφείου και Η/Υ, εντάσσεται στον ευρύτερο τοµέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) που µετά την κάµψη του 2001-2002 αναπτύσσεται µε ταχείς ρυθµούς διεθνώς, εξακολουθεί να αποτελεί τον πλέον αδύναµο κρίκο του µεταποιητικού τµήµατος του εγχώριου τοµέα ΤΠΕ. Θα πρέπει να σηµειωθεί πάντως ότι διεθνώς ο κλάδος χαρακτηρίζεται από ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, µε ισχυρή πίεση από χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Ο κλάδος αυτός δηλαδή αντιµετωπίζει δυσκολίες όχι µόνο σε ελληνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς αντιπροσωπεύει ένα πολύ µικρό µερίδιο

Θα πρέπει άλλωστε να σηµειωθεί ότι η εγχώρια λιανική αγορά µηχανών γραφείου και Η/Υ αλλά και γενικότερα ηλεκτρονικών συσκευών αναπτύσσεται ραγδαία και ταυτόχρονα φαίνεται να συγκεντρώνει το επενδυτικό ενδιαφέρον εγχώριων και διεθνών οίκων. Αυτό σηµαίνει ότι διαµορφώνεται στην Ελλάδα µία διευρυνόµενη αγορά και υπάρχουν ευκαιρίες τις οποίες οι επιχειρήσεις αυτού του κλάδου µπορούν να εκµεταλλευτούν. Μάλιστα, µε δεδοµένο ότι αναπτύσσεται έντονα και στην Ελλάδα η λογική του build-PC, δηλαδή η δυνατότητα ο χρήστης να δηµιουργήσει το δικό του H/Y, η σύναψη στρατηγικών συµµαχιών µε τις αλυσίδες λιανικής και η παροχή ολοκληρωµένων υπηρεσιών, δείχνει µία δόκιµη στρατηγική. Την ίδια στιγµή ο κλάδος δέχεται θετι-

Οι περισσότερες επιχειρήσεις στρέφονται στην ανάπτυξη ολοκληρωµένων εφαρµογών λογισµικού και λύσεων αυτοµατισµού. Η εγχώρια λιανική αγορά αναπτύσσεται ραγδαία και ταυτόχρονα φαίνεται να συγκεντρώνει το επενδυτικό ενδιαφέρον εγχώριων και διεθνών οίκων.

της συνολικής ευρωπαϊκής βιοµηχανίας. Αν και ο κλάδος στην ΕΕ συγκεντρώνει περίπου 9.700 επιχειρήσεις και περίπου 160.000 εργαζοµένους, οι περισσότεροι κατασκευαστές υπολογιστών µετατρέπονται σταδιακά σε εµπορικές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών. Αυτή ακριβώς τη στρατηγική φαίνεται να υιοθετεί και ο εγχώριος κλάδος ο οποίος περιορίζει το µεταποιητικό τµήµα της δραστηριότητάς του και επιλέγει περισσότερο να αναπτύξει την εµπορική του δραστηριότητα. Η στρατηγική αυτή ενδεχοµένως να δώσει λύσεις στην επιχειρηµατικότητα του κλάδου, ακόµα και αν αυτό σηµαίνει πιθανόν τη συρρίκνωσή του. Η συνέχιση της µεταποιητικής δραστηριότητας µπορεί να υπάρξει µόνο µέσω εξωστρέφειας, µε προϊόντα υψηλότερης προστιθέµενης αξίας ώστε να µπορούν να σταθούν στις διεθνείς αγορές. Ορισµένες από τις πιο επιτυχηµένες επιχειρήσεις του κλά-

κές επιδράσεις από τη διάχυση των νέων τεχνολογιών στην ελληνική κοινωνικοοικονοµική δραστηριότητα, τη σύγκλιση πληροφορικής και επικοινωνιών και τις νέες ενοποιηµένες υπηρεσίες που προσφέρονται σε αναβαθµισµένες ευρυζωνικές υποδοµές. Οι υπηρεσίες double play και triple play τις οποίες προσφέρουν οι τηλεπικοινωνιακές εταιρείες έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον των καταναλωτών και συνιστούν επίσης µία αγορά που διευρύνεται. Συνεπώς, οι στρατηγικές συµµαχίες και µε αυτές τις επιχειρήσεις θα πρέπει να περιλαµβάνονται στα µεσοπρόθεσµα σχέδια δράσης των επιχειρήσεων αυτού του κλάδου. Η ενίσχυση εποµένως της δραστηριότητας στον τοµέα των υπηρεσιών µπορεί να επιτρέψει καλύτερα οικονοµικά αποτελέσµατα και να δώσει τη δυνατότητα χρηµατοδότησης και του τµήµατος της παραγωγής, ώστε µε καινοτόµα προϊόντα να τονώσουν τη θέση τους στις διεθνείς αγορές.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

σηµαίνει µία µείωση παραγωγής σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά της τάξης του 90%. Μάλιστα το 2008, ο δείκτης κινήθηκε ακόµα χαµηλότερα στο επίπεδο µόλις του 2, δηλαδή 98% κάτω από την παραγωγή του 2000. Από την άλλη πλευρά οι τιµές παραγωγού, διατηρούνται στο επίπεδο του 2000, γεγονός που φανερώνει τη δυστοκία που εµφανίζει ο κλάδος όλα αυτά τα χρόνια, ενώ σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ φαίνεται να αφορούν εξ ολοκλήρου τιµές για την εξωτερική αγορά. Τέλος, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, το 2007 η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) δεν ξεπέρασε τα 2 εκατ. ευρώ.

169

ymirror

Industr

Μ ΗΧΑΝΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ & Η ΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ��µ��

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

��/��

�� / ��

2000

2,6

2,3

13,8

4,0

18,8

4,9

14,0

13,8

2001

2,3

2,0

10,6

2,9

14,8

2,9

11,9

11,5

2002

2,9

1,7

30,0

3,4

34,6

3,4

14,2

13,8

2003

4,0

2,0

10,6

2,8

16,6

4,2

12,4

12,1

2004

4,8

1,5

15,6

6,1

21,9

4,6

17,3

14,8

2005

4,1

1,0

11,9

2,9

17,1

5,3

11,8

11,7

2006

4,7

2,2

12,2

2,6

24,0

5,7

13,4

13,1

10,2%

-1,1%

-2,1%

-7,2%

4,2%

2,6%

-0,6%

-0,9%

ME�� 2006/2000

-1,0%

��

�� H� ��

��

2000

28,4

4,6

4,9

0,7

14,1%

1,85

3,6%

0,74

0,14

0,71

2001

23,0

5,1

4,2

0,9

30,6%

1,31

6,1%

0,80

0,15

0,67

2002

18,9

4,9

5,1

-0,2

-5,1%

1,16

-0,5%

0,41

0,08

1,93

2003

16,0

4,4

4,6

-0,3

-6,9%

1,07

-1,7%

0,75

0,24

0,65

2004

20,7

5,4

5,8

-0,4

-8,9%

0,96

-1,9%

0,79

0,22

0,65

2005

12,2

3,6

3,7

-0,1

-1,5%

1,28

-0,5%

0,69

0,24

0,77

7,1%

1,21

1,7%

0,56

0,20

0,74

2006 ME�� 2006/2000

14,5

5,0

4,5

0,4

-10,6%

1,5%

-1,1%

-8,5%

��: �� - �� µ�� 2007, �� - � �� µ�� 2007, ��

��

�� - �/� �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

�� µ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1994

0,5

0,009

2,6

1,4

53,0%

1,6

0,1

1995

104

1,5

0,014

4,3

2,7

63,8%

1,3

0,2

1996

238

2,3

0,010

6,5

4,5

68,7%

2,2

0,6

1997

150

2,0

0,013

4,7

2,8

59,5%

1,4

0,3

1998

108

1,4

0,013

6,4

4,3

66,2%

1,3

1,7

1999

142

2,0

0,014

7,5

4,4

58,4%

1,6

0,6

2000

112

1,3

0,012

2,8

1,4

49,3%

2,5

1,3

2001

110

1,0

0,009

3,4

1,0

29,7%

2,7

1,4

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

�� µ��

��µ��

�� Balassa

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��: �� - ��

170

�� (�� . ��) �� µ�� (2000=100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

1998

36,4

557,2

-520,8

594

6,5%

-87,7%

1999

67,7

819,2

-751,5

887

8,3%

-84,7%

2000

100,0

107,3

1.042,8

-935,6

1.150

10,3%

-81,3%

2001

89,7

103,6

1.003,6

-900,0

1.107

10,3%

-81,3%

2002

172,2

73,7

764,1

-690,4

838

9,6%

-82,4%

2003

18,4

63,2

782,2

-719,0

845

8,1%

-85,0%

2004

36,6

104,6

73,9

914,2

-840,3

988

8,1%

-85,0%

104,6

2005

12,1

101,2

57,4

851,7

-794,2

909

6,7%

-87,4%

2006

211,4

100,8

88,0

958,0

-870,0

1.046

9,2%

-83,2%

2007

20,9

100,7

61,6

619,5

-557,9

681,1

9,9%

2008

2,0

100,6

-7,6%

-7,2%

-7,1%

-7,2%

�� 2008/2000 **

-38,8%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2007/2000

-Page

-0,5%

-81,9% 0,1%

ΝΙΚ. Ι. ΘΕΟΧΑΡΑΚΗΣ Α.Ε. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

ENEPΓHTIKO

B. EΞO∆A EΓKATAΣTAΣEΩΣ 4. Λοιπά έξοδα εγκαταστάσεως Γ. ΠAΓIO ENEPΓHTIKO II. Eνσώµατες ακινητοποιήσεις 1. Γήπεδα - Oικόπεδα 3. Kτίρια & τεχνικά έργα 4. Μηχανήµατα-τεχν.εγκατ/σεις & λοιπός µηχ/κός εξοπλισµός 5. Mεταφορικά Mέσα 6. Έπιπλα & λοιπός εξοπλισµός Σύνολο ακινητοποιήσεων (Γ ΙΙ) ΙII. Συµµετ. & λοιπές µακρ/σµες χρηµατ/κές απαιτήσεις 1. Συµµετοχές σε συνδ.Επιχειρήσεις 2. Συµµετοχές σε λοιπές Επιχειρήσεις Μείον προβλέψεις για υποτίµηση συµµ/χών 5. Γραµµάτια εισπρακτέα µακρ/σµου λήξεως 7. Λοιπές µακροπρόθεσµες απαιτήσεις

Ε∆ΡΑ : ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΑΡΙΘ. ΜΗΤΡΩΟΥ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ : 7166/02/Β/86/1046 ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 31ης ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008 - 43η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ (1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ - 31 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008) Ποσά σε Ευρώ AΞIA KTHΣEΩΣ

ΠOΣA KΛEIOMENHΣ XPHΣEΩΣ 2008 ANAΠ. AΞIA AΠOΣBEΣEIΣ

15.496.712,31 39.740.053,07

0,00 21.216.453,53

15.496.712,31 18.523.599,54

13.009.634,78 36.985.141,03

0,00 17.617.696,95

13.009.634,78 19.367.444,08

9.891.415,15 7.283.273,51 2.608.141,64 8.796.657,58 6.557.004,17 2.239.653,41 967.938,18 779.994,17 187.944,01 1.008.062,02 767.185,41 240.876,61 ---------5.707.595,64 --------------------------------------- ----------5.203.604,90 --------------------------------------- ----------------503.990,74 --------------------------------- ---------5.447.053,36 --------------------------------------- ---------4.897.157,29 --------------------------------------- ---------------549.896,07 --------------------------------71.803.714,35 34.483.326,11 37.320.388,24 65.246.548,77 29.839.043,82 35.407.504,95 ================ ================ ================ ================ ================ ================

807.125,00 ---------------807.125,00 ---------------------------------

Σύνολο Παγίου Ενεργητικού (ΓII+ΓIII) ∆. KYKΛOΦOPOYN ENEPΓHTIKO I. Aποθέµατα 1. Εµπορεύµατα 5. Προκ/λές για αγορές αποθεµάτων

II. Aπαιτήσεις 1. Πελάτες 2. Γραµµάτια εισπρακτέα - Xαρτοφυλακίου - Στις τράπεζες σε εγγύηση 3. Γραµµάτια σε καθυστέρηση 3α. Eπιταγές εισπρακτέες 3β. Eπιταγές σε καθυστέρηση 10. Επισφ.-επίδικοι πελάτες & χρεώστες 11. Xρεώστες διάφοροι 12. Λογαριασµοί διαχείρισης προκαταβολών & πιστώσεων

ΙII. Xρεώγραφα 1. Μετοχές 2. Οµολογίες

IV. ∆ιαθέσιµα 1. Ταµείο 3. Καταθέσεις όψεως & προθεσµίας

Σύνολο κυκλοφορούντος ενεργητικού (∆Ι+∆ΙΙ+∆ΙΙΙ+∆IV) METABATIKOI ΛOΓAPIAΣMOI ENEPΓHTIKOY 1. Εξοδα εποµένων χρήσεων 2. Εσοδα χρήσεως εισπρακτέα 3. Λοιποί µεταβατικοί λ/σµοί ενεργητικού

ΓENIKO ΣYNOΛO ENEPΓHTIKOY (B+Γ+∆+E) ΛOΓAPIAΣMOI TAΞEΩΣ XPEΩΣTIKOI 2. Χρεωστικοί Λ/σµοί Εγγυήσεων & Εµπράγµατων Ασφαλειών 4. Λοιποί λογαριασµοί τάξεως

1.221.101,28 0,00 2.546.285,13 84.433,41 -----------------------------------------------3.851.819,82 ================ ==41.172.208,06 ==============

807.125,00 ---------------807.125,00 ---------------------------------

1.221.101,28 0,00 1.713.974,00 73.126,15 -----------------------------------------------3.008.201,43 ================ ==38.415.706,38 ==============

36.490.891,67 56.389.881,68 -----------------------------------------------92.880.773,35 ================

25.191.877,81 31.077.567,18 -----------------------------------------------56.269.444,99 ================

44.861.896,06

52.078.232,07

1.211.456,42 9.496.317,99 3.350.650,63 15.284.505,77 1.323.309,61 20.041,09 10.412.092,68 ---------------132.973,00 --------------------------------==86.093.243,25 ==============

1.584.630,11 8.740.444,56 3.219.639,87 18.061.021,48 1.735.511,00 20.041,09 7.626.670,72 -----------------------7.533,39 ------------------------==93.073.724,29 ==============

10.245.588,10 293,47 -----------------------------------------------10.245.881,57 ================

9.262.005,50 293,47 -----------------------------------------------9.262.298,97 ================

1.879.516,21 5.455.766,21 -----------------------------------------------===7.335.282,42 ============= 196.555.180,59 ================

5.167.177,86 6.528.772,42 -----------------------------------------------==11.695.950,28 ============== 170.301.418,53 ================

421.326,47 1.958.817,15 1.540.000,00 -----------------------------------------------===3.920.143,62 ============= 241.919.057,36 ================

382.144,65 6.135.558,57 -------------------20.106,24 ----------------------------===6.537.809,46 ============= 215.479.471,79 ================

14.901.844,45 -322.907.069,55 ----------------------------------------------337.808.914,00 ================ τακτική, και η αξία των

14.701.844,45 -287.905.409,57 ----------------------------------------------302.607.254,02 ================ λήξεως 31/12/2008.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ : 1. Στα ταµειακά διαθέσιµα της εταιρείας (ταµείο) περιλαµβάνεται, κατά πάγια εισπρακτέων επιταγών µε ηµεροµηνία 2. Η τελευταία αναπροσαρµογή της αξίας κτήσεως των γηπέδων και των κτιρίων, έγινε στη χρήση 2008, µε βάση τις διατάξεις του Ν.2065/1992. 3. Επί των ακινήτων της εταιρείας δεν υφίστανται εµπράγµατα βάρη.

KATAΣTAΣH ΛOΓAPIAΣMOY AΠOTEΛEΣMATΩN XPHΣEΩΣ 31ης ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008 (01/01/2008 - 31/12/2008)

I. Αποτελέσµατα εκµετάλλευσης Kύκλος εργασιών (Πωλήσεις) Mείον: Kόστος πωλήσεων Μικτά αποτελέσµατα Κέρδη εκµετάλλευσης Πλέον: Άλλα έσοδα εκµεταλλεύσεως Σύνολο ΜΕΙΟΝ: 1. Εξοδα διοικητικής λειτουργίας 2. Εξοδα λειτουργίας ερευνών & αναπτύξεως 3. Εξοδα λειτουργίας διάθεσης Μερικά αποτελέσµατα Κέρδη εκµετάλλευσης ΠΛΕΟΝ:1. Έσοδα συµµετοχών 4. Πιστωτικοί τόκοι & συναφή έσοδα

Μείον:

3. Χρεωστικοί τόκοι & συναφή έξοδα Ολικά αποτελέσµατα Κέρδη εκµετάλλευσης II. ΠΛΕΟΝ: Εκτακτα αποτελέσµατα 1. Εκτακτα & ανόργανα έσοδα 2. Εκτακτα κέρδη 3. Εσοδα προηγουµένων χρήσεων

ΜΕΙΟΝ:

ΠOΣA KΛEIOMENHΣ XPHΣEΩΣ 2008

ΠOΣA ΠPOHΓOYMENHΣ XPHΣEΩΣ 2007

11.322.939,49 126.301,53 46.938.269,77 58.387.510,79 ------------------------------------------------ -----------------------------------------------17.193.803,76 983.582,60 111.615,93 -----------------------------------------------1.095.198,53

10.421.498,55 96.108,09 47.022.251,96 57.539.858,60 ------------------------------------------------ -----------------------------------------------13.264.779,59 867.059,42 80.218,33 -----------------------------------------------947.277,75

-----12.669.225,19 ------------------------------------------- ----11.574.026,66 --------------------------------------------5.619.777,10

---------7.887.228,42 --------------------------------------- --------6.939.950,67 ----------------------------------------6.324.828,92

283.345.255,57 221.091.109,18 -----------------------------------------------62.254.146,39 13.327.168,16 -----------------------------------------------75.581.314,55

730.278,16 25.312,48

---------------115.715,54 --------------------------------871.306,18

283.707.728,25 224.114.011,80 -----------------------------------------------59.593.716,45 11.210.921,74 -----------------------------------------------70.804.638,19

ΠAΘHTIKO

ΠOΣA KΛEIOM.

A. I∆IA KEΦAΛΑΙΑ XPHΣEΩΣ 2008 12.914.000,00 I. Kεφάλαιο Mετοχικό ================ (440.000 µετοχές των 29.35€ εκάστη) ΙII. ∆ιαφορές αναπρ/γής-Eπιχ/σεις επενδύσεων 1. ∆ιαφ.αναπρ/µογής αξίας συµµ/χών & χρεογράφων 166.760,00 2. ∆ιαφ.αναπρ/µογής αξίας λοιπών περιουσιακών στοιχείων 1.952.380,73 3. Επιχορηγησεις επενδύσεων παγίων ενεργητικού ---------1.033.813,12 --------------------------------------===3.152.953,85 ============= IV. Aποθεµατικά κεφάλαια 1. Τακτικό αποθεµατικό 3.671.238,27 4. Εκτακτο αποθεµατικό 13.148.765,22 5. Αφορολ.αποθεµατικά ειδ.διατάξεων νόµων 7.930.434,88 -----------------------------------------------==24.750.438,37 ============== Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (AI+AIII+AIV) ==40.817.392,22 ============== B. ΠPOBΛEΨEIΣ ΓIA KIN∆YNOYΣ & EΞO∆A 2. Λοιπές προβλέψεις 1.077.651,79 -----------------------------------------------===1.077.651,79 ============= Γ. YΠOXPEΩΣEIΣ I. Mακροπρόθεσµες υποχρεώσεις 2. ∆άνεια τραπεζών -----15.000.000,00 ------------------------------------------==15.000.000,00 ============== II. Bραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις 1. Προµηθευτές 31.451.750,72 3. Tράπεζες λογ. βραχ/σµων υποχρεώσεων 137.863.418,63 4. Προκαταβολές πελατών 7.664.175,59 5. Yποχρεώσεις από φόρους-τέλη 2.822.026,58 6. Aσφαλιστικοί οργανισµοί 729.774,48 10. Mερίσµατα πληρωτέα 2.466.268,53 11. Πιστωτές διάφοροι ---------1.701.202,41 --------------------------------------184.698.616,94 = =============== Σύνολο Υποχρεώσεων (ΓΙ+ΓΙΙ) 199.698.616,94 = ===============

∆. METABATIKOI ΛOΓAPIAΣMOI ΠAΘHTIKOY 1. Έσοδα εποµένων χρήσεων 2. Εξοδα χρήσεως δουλευµένα

4.743,87

---------------320.652,54 --------------------------------325.396,41 ================ 241.919.057,36 ================

ΓENIKO ΣYNOΛO ΠAΘHTIKOY (A+B+Γ+∆) ΛOΓAPIAΣMOI TAΞEΩΣ ΠIΣTΩTIKOI 2. Πιστωτικοί λ/σµοί εγγυήσεων & εµπραγµ.Ασφαλ. 14.901.844,45 4. Λοιποί λογαριασµοί τάξεως 322.907.069,55 -----------------------------------------------337.808.914,00 = ===============

ΠOΣA ΠPOHΓ. XPHΣEΩΣ 2007

12.914.000,00 ================

166.760,00 0,00

---------1.107.744,41 --------------------------------------===1.274.504,41 =============

3.468.643,26 12.099.460,01 7.930.434,88 -----------------------------------------------==23.498.538,15 ============== ==37.687.042,56 ============== 1.423.779,34 -----------------------------------------------===1.423.779,34 =============

-----25.000.000,00 ------------------------------------------==25.000.000,00 ==============

24.102.575,03 109.846.018,43 8.310.809,02 3.779.706,69 711.789,52 2.962.040,82 ---------1.371.819,88 --------------------------------------151.084.759,39 = =============== 176.084.759,39 = ===============

3.502,94

---------------280.387,56 --------------------------------283.890,50 ================ 215.479.471,79 ================ 14.701.844,45 287.905.409,57 -----------------------------------------------302.607.254,02 ================

ΠINAKAΣ ∆IAΘEΣEΩΣ AΠOTEΛEΣMATΩN ΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Κέρδη ΧΡΗΣΗΣ Μείον ∆ιαφορές φορολ. Ελέγχου προηγ. Χρήσεων ΜΕΙΟΝ: 1. Φόρος εισοδήµατος 2. Λοιποί µη ενσωµατωµένοι στο λειτουργικό κόστος φόροι Αποτ/τα κέρδη προς διάθεση Η διάθεση των κερδών γίνεται ως εξής : 1. Τακτικό αποθεµατικό 2. Μερίσµατα 4. Εκτακτο αποθεµατικό 7. Αµοιβές µελών ∆/κού συµβουλίου

XPHΣEΩΣ 2008

XPHΣEΩΣ 2007

5.706.482,21 5.901.861,12 ------------------------------------0,00 ------------ ---------1.033.808,35 --------------------------------------5.706.482,21 4.868.052,77 1.448.191,09 1.497.891,36 ---------------206.390,90 --------------------------------- ---------------106.269,83 --------------------------------===4.051.900,22 ============= ===3.263.891,58 ============= 202.595,01 221.319,79 2.300.000,00 2.000.000,00 1.049.305,21 542.571,79 ---------------500.000,00 --------------------------------- ---------------500.000,00 --------------------------------4.051.900,22 3.263.891,58 ================ ================

571.322,06 16.573,00

---------------287.031,52 --------------------------------874.926,58

1. Εκτακτα & ανόργανα έξοδα 382.770,42 985.401,15 2. Έκτακτες ζηµιές 353.347,26 309.171,28 3. Εξοδα προηγουµένων χρήσεων 48.483,39 784.601,07 86.705,11 3.321,95 1.297.894,38 -422.967,80 ------------------------------------------------ ------------------------------------------------ ------------------------------------------------ ------------------------------------------------ ------------------------------------------------ -----------------------------------------------Οργανικά & Εκτακτα αποτελέσµατα Κέρδη 5.706.482,21 5.901.861,12 ΜΕΙΟΝ: Σύνολο αποσβέσεων παγίων στοιχείων 3.345.074,59 3.176.018,18 Μείον : Οι από αυτές ενσωµατωµένες στο λειτουργικό κόστος 3.345.074,59 0,00 3.176.018,18 0,00 ------------------------------------------------ ----------------------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------ΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Κέρδη ΧΡΗΣΗΣ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ ===5.706.482,21 ============= ===5.901.861,12 ============= ΠΕΙΡΑΙΑΣ 30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2009 Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ. & ∆/ΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

Ο ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ν. ΘΕΟΧΑΡΑΚΗΣ Α∆Τ : ΑΒ340063/06

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Κ. ΘΡΟΥΒΑΛΑΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Γ. ΣΗΜΑΝ∆ΗΡΑΚΗΣ Α∆Τ : Σ 194347 Α∆Τ : Π 279489/89 - Α.Μ.Α∆ΕΙΑΣ: 22057/01/A' ΤΑΞΕΩΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ ΛΟΓΙΣΤΗ Προς τους κ.κ. Μετόχους της Ανώνυµης Εταιρείας "ΝΙΚ.Ι.ΘΕΟΧΑΡΑΚΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ" Έκθεση επί των Οικονοµικών Καταστάσεων. Ελέγξαµε τις ανωτέρω Οικονοµικές Καταστάσεις της «Νικ. Ι. ΘΕΟΧΑΡΑΚΗΣ Α.Ε.» , που αποτελούνται από τον Ισολογισµό της 31ης ∆εκεµβρίου 2008, την Κατάσταση Αποτελεσµάτων και τον Πίνακα ∆ιαθέσεως Αποτελεσµάτων της χρήσεως που έληξε την ηµεροµηνία αυτή, καθώς και το Προσάρτηµα. Ευθύνη ∆ιοίκησης για τις Οικονοµικές Καταστάσεις. Η ∆ιοίκηση της εταιρείας έχει την ευθύνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των Οικονοµικών Καταστάσεων σύµφωνα µε τα Λογιστικά Πρότυπα που προδιαγράφονται από την Ελληνική Νοµοθεσία. Η ευθύνη αυτή περιλαµβάνει σχεδιασµό, εφαρµογή και διατήρηση συστήµατος εσωτερικού ελέγχου σχετικά µε την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση Οικονοµικών Καταστάσεων, απαλλαγµένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται σε απάτη ή λάθος. Η ευθύνη αυτή περιλαµβάνει επίσης την επιλογή και εφαρµογή κατάλληλων λογιστικών πολιτικών και τη διενέργεια λογιστικών εκτιµήσεων που είναι λογικές για τις περιστάσεις. Ευθύνη Ελεγκτή. ∆ική µας ευθύνη είναι η έκφραση γνώµης επί αυτών των Οικονοµικών Καταστάσεων, µε βάση τον έλεγχό µας. ∆ιενεργήσαµε τον έλεγχο σύµφωνα µε τα Ελληνικά Ελεγκτικά Πρότυπα, που είναι εναρµονισµένα µε τα ∆ιεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα. Τα Πρότυπα αυτά απαιτούν τη συµµόρφωσή µας µε τους κανόνες δεοντολογίας και το σχεδιασµό και διενέργεια του ελέγχου µας µε σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το κατά πόσο οι Οικονοµικές Καταστάσεις είναι απαλλαγµένες από ουσιώδη ανακρίβεια. Ο έλεγχος περιλαµβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για τη συγκέντρωση ελεγκτικών τεκµηρίων, σχετικά µε τα ποσά και τις πληροφορίες που περιλαµβάνονται στις οικονοµικές καταστάσεις. Οι διαδικασίες επιλέγονται κατά την κρίση του ελεγκτή και περιλαµβάνουν την εκτίµηση του κινδύνου ουσιώδους ανακρίβειας των οικονοµικών καταστάσεων, λόγω απάτης ή λάθους. Για την εκτίµηση του κινδύνου αυτού, ο ελεγκτής λαµβάνει υπόψη το σύστηµα εσωτερικού ελέγχου σχετικά µε την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των οικονοµικών καταστάσεων, µε σκοπό το σχεδιασµό ελεγκτικών διαδικασιών για τις περιστάσεις και όχι για την έκφραση γνώµης επί της αποτελεσµατικότητας του συστήµατος εσωτερικού ελέγχου της εταιρείας. Ο έλεγχος περιλαµβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών πολιτικών που εφαρµόσθηκαν και του εύλογου των εκτιµήσεων που έγιναν από τη ∆ιοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των οικονοµικών καταστάσεων.Πιστεύουµε ότι τα ελεγκτικά τεκµήρια που έχουµε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεµελίωση της γνώµης µας. Από τον έλεγχό µας προέκυψαν τα κατωτέρω θέµατα:1. Κατά πάγια τακτική η εταιρεία δεν σχηµατίζει πρόβλεψη αποζηµίωσης του προσωπικού λόγω εξόδου του από την υπηρεσία βασιζόµενη στη γνωµοδότηση αριθµ. 205/1988 της ολοµέλειας των Νοµικών Συµβούλων της ∆ιοίκησης και το άρθρο 10 του Ν. 2065/92, διότι δεν υπήρχε κανείς από το προσωπικό της που να θεµελιώνει δικαίωµα συνταξιοδότησης µέχρι το τέλος της επόµενης χρήσης. Εάν η εταιρεία είχε σχηµατίσει σχετική πρόβλεψη, σύµφωνα µε το άρθρο 42ε του Κ.Ν. 2190/1920 για όλο το προσωπικό, η πρόβλεψη αυτή θα ανερχόταν στο ποσό των € 4.010.000 περίπου. Το ποσό αυτό αφορά τις προηγούµενες χρήσεις. Κατά συνέπεια οι προβλέψεις για αποζηµίωση προσωπικού εµφανίζονται µειωµένες κατά € 4.010.000 περίπου και το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων ισόποσα αυξηµένο. 2. Για την κάλυψη των κινδύνων από τις επίδικες ή καθυστερηµένες απαιτήσεις θα πρέπει, κατά τις εκτιµήσεις µας, να σχηµατισθεί πρόσθετη πρόβλεψη ποσού € 2.450.000 περίπου. Το ποσό αυτό αφορά τις προηγούµενες χρήσεις. Κατά συνέπεια το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων εµφανίζεται αυξηµένο κατά € 2.450.000 περίπου και το σύνολο των προβλέψεων (Β.2) ισόποσα µειωµένο. 3. Κατά πάγια τακτική η εταιρεία αποτιµά τις µετοχές του χαρτοφυλακίου της (που διαπραγµατεύονται στο Χ.Α.Α) στην αξία κτήσεως. Κατά συνέπεια οι µετοχές και το σύνολο των Ιδίων Κεφαλαίων εµφανίζονται αυξηµένα κατά € 4.500.000 περίπου και τα αποτελέσµατα της χρήσης ισόποσα βελτιωµένα. Γνώµη. Με εξαίρεση τις επιπτώσεις των θεµάτων που µνηµονεύονται στην προηγούµενη παράγραφο, κατά τη γνώµη µας, οι ανωτέρω Οικονοµικές Καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονοµική κατάσταση της Εταιρείας κατά την 31 ∆εκεµβρίου 2008 και την χρηµατοοικονοµική της επίδοση για τη χρήση που έληξε την ηµεροµηνία αυτή, σύµφωνα µε τα Λογιστικά Πρότυπα που προδιαγράφονται από την Ελληνική Νοµοθεσία. Έµφαση θέµατος. Χωρίς να διατυπώνουµε επιπλέον επιφύλαξη στη γνώµη µας, ως προς τα συµπεράσµατα του ελέγχου, εφιστούµε την προσοχή σας στo εξής: Στη σηµείωση της παραγράφου 7γ που παρατίθεται στο προσάρτηµα των οικονοµικών καταστάσεων, στην οποία γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι οι φορολογικές δηλώσεις για τις χρήσεις 2006 έως και 2008 δεν έχουν εξετασθεί από τις φορολογικές αρχές, µε συνέπεια να υπάρχει το ενδεχόµενο επιβολής πρόσθετων φόρων και προσαυξήσεων κατά το χρόνο που θα εξετασθούν και οριστικοποιηθούν. Η έκβαση του φορολογικού ελέγχου δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί στο παρόν στάδιο και, ως εκ τούτου, δεν έχει γίνει οποιαδήποτε πρόβλεψη στις οικονοµικές καταστάσεις σε σχέση µε το θέµα αυτό. Αναφορά επί άλλων νοµικών θεµάτων. Επαληθεύσαµε τη συµφωνία του περιεχοµένου της Έκθεσης του ∆ιοικητικού Συµβουλίου µε τις ανωτέρω οικονοµικές καταστάσεις, στα πλαίσια των οριζοµένων από τα άρθρα 43α και 37 του Κ.Ν. 2190/1920. Αθήνα, 4 Μαΐου 2009 Ο ΟΡΚΩΤΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ - ΛΟΓΙΣΤΗΣ

ΦΩΚΙΩΝΟΣ ΝΕΓΡΗ 3, ΑΘΗΝΑ - Α.Μ. Σ.Ο.Ε.Λ. 125

∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΥΣΤ. ΚΑΚΟΥΡΑΣ ΣΟΛ α.ε. OΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΛΟΓΙΣΤΕΣ Φωκ. Νέγρη 3, Αθήνα ΑΜ ΣΟΕΛ 13291

4415τύπος

�2102724090

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΠOΣA ΠPOHΓOYMENHΣ XPHΣEΩΣ 2007 ANAΠ. AΞΙΑ AΞIA KTHΣEΩΣ AΠOΣBEΣEIΣ

4.680.735,49 4.409.210,40 271.525,09 4.281.334,64 4.056.797,22 224.537,42 ================ ================ ================ ================ ================ ================

171

ymirror

Industr

Η ΛΕΚΤΡΙΚΕΣ Μ ΗΧΑΝΕΣ & ΣΥΣΚΕΥΕΣ

Πράσινη η µπρίζα της ανάπτυξης

Ο επαναπροσδιορισµός των επενδυτικών σχεδίων των βιοµηχανικών πελατών του κλάδου και η επιβράδυνση της οικοδοµικής δραστηριότητας θα επηρεάσουν αρνητικά την παραγωγική δραστηριότητα του κλάδου, η οποία, ωστόσο, µπορεί να τροφοδοτηθεί θετικά από το πρόγραµµα εκσυγχρονισµού στον εγχώριο τοµέα ηλεκτρικής ενέργειας και την ανάπτυξη των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

172

ξι επιµέρους υποκλάδοι συνθέτουν τον κλάδο κατασκευής ηλεκτρικών µηχανών και συσκευών που περιλαµβάνει την κατασκευή ηλεκτροκινητήρων, ηλεκτρογεννητριών και ηλεκτρικών µετασχηµατιστών (12% της ακαθάριστης παραγωγής του κλάδου), την κατασκευή συσκευών διανοµής και ελέγχου ηλεκτρικού ρεύµατος (11%), την κατασκευή µονωµένων συρµάτων και καλωδίων (59,4%), την κατασκευή ηλεκτρικών συσσωρευτών, πρωτογενών ηλεκτρικών στοιχείων και πρωτογενών ηλεκτρικών συστοιχιών (7,8%), την κατασκευή φωτιστικού εξοπλισµού και ηλεκτρικών λαµπτήρων (9,3%) και τέλος την κατασκευή ηλεκτρικού εξοπλισµού (0,6%). Στον κλάδο απασχολούνται 4.825 εργαζόµενοι σε 90 επιχειρήσεις, µε το ποσοστό συµµετοχής του κλάδου στη µέση ετήσια απασχόληση στο σύνολο της ελληνικής βιοµηχανίας να εκτιµάται σε 2,2%. Περαιτέρω, η συµµετοχή του κλάδου στην συνολική ακαθάριστη αξία παραγωγής της µεταποίησης φτάνει το 2,5%, στις ακαθάριστες επενδύσεις το 6% και στην προστιθέµενη αξία το 1,8%. Η αξία των πωλήσεων του κλά-

δου αποτελεί το 2,5% του συνόλου της εγχώριας βιοµηχανίας.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ανοδικά κινείται κατά την περίοδο 2000-2008, ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου, µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής που φτάνει το 2,6%, ενώ επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης καταγράφεται κατά τη διάρκεια του 2008, µε την ενίσχυση της παραγωγής να κινείται στο 2,3% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Έντονη άνοδο καταγράφει και ο δείκτης τιµών παραγωγού, µε το µέσο ετήσιο ρυθµό για τον κλάδο να φτάνει το 12,7% για την περίοδο 2000-2008 έναντι µόλις 4% του συνόλου της βιοµηχανίας, επηρεαζόµενος από τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές πρώτων υλών. Είναι ωστόσο χαρακτηριστικό ότι η πορεία ανόδου των τιµών εµφανίζει διαφοροποίηση µεταξύ της εγχώριας και της εξωτερικής αγοράς, µε την εξέλιξη των τιµών στην πρώτη να είναι σαφώς πιο επιβαρυντική για τους πελάτες του κλάδου. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής ενισχύεται σταθερά τα τελευταία έτη µε µεγάλη άνοδο το 2006 σε σχέση µε το προηγούµενο έτος (25,4%), ενώ και η προστιθέµενη αξία παραγωγής ανακάµπτει σηµαντικά (13,9%), έπειτα από την οριακή υποχώρηση το 2005. Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου (όπως εκφράζεται από τον λόγο της προστιθέµενης προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής) υποχωρεί,

εξέλιξη που υποδεικνύει την απορρόφηση µέρους της αύξησης του κόστους παραγωγής από τις επιχειρήσεις του κλάδου. Περαιτέρω, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου διαµορφώθηκε το 2007 σε 675 δισ. ευρώ, καταγράφοντας την περίοδο 2000-2007 τον υψηλότερο µεταξύ των κλάδων της εγχώριας µεταποίησης µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης, ο οποίος ξεπέρασε το 34%. Η µέση ετήσια απασχόληση του κλάδου εµφανίζει κάµψη από το 2004 και έπειτα, ενώ η µέση αµοιβή των εργαζοµένων αν και ενισχύεται οριακά, καταγράφοντας το 2006 τη µέγιστη τιµή της (19.644 ευρώ), παραµένει χαµηλότερη συγκριτικά µε τη µέση αµοιβή στο σύνολο της βιοµηχανίας.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Σοβαρή υποχώρηση της αξίας των εξαγωγών σηµειώθηκε το 2007 σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, εξέλιξη που δεν αντισταθµίστηκε από ανάλογη µείωση των εισαγωγών και είχε ως αποτέλεσµα την εκτόξευση του ελλείµµατος του εµπορικού ισοζυγίου του κλάδου στα 613 εκατ. ευρώ. Η αξία των εξαγωγών µειώνεται το 2007 µετά από 4 χρονιές συνεχόµενων αυξήσεων µε το µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής για την περίοδο 2000-2007 να πέφτει στο 6%, ενώ η αξία των εισαγωγών κυµαίνεται σε χαµηλότερα επίπεδα το 2007, παρουσιάζοντας ωστόσο ενίσχυση της τάξης του 5,1% ετησίως για το σύνολο της περιόδου 2000-2007. Η υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου το 2007 αντανακλάται και στους δείκτες του εξωτερικού εµπορίου οι οποίοι παρουσιάζουν φθίνουσα πορεία σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, αλλά µε τιµές καλύτερες από το σύνολο της βιοµηχανίας:.ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών µειώνεται σε 37,6% το 2007, ενώ η έντονη πτώση των εξαγωγών οδήγησε σε επιδείνωση του δείκτη Balassa στο -45,4%.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Άνοδο παρουσιάζουν οι πωλήσεις του κλάδου, µε τη µέση ετήσια αύξηση για την περίοδο 2000-2006 να φτάνει το 8,9%, κινούµενη σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά του συνόλου της Βιοµηχανίας (6,1%) για την ίδια περίοδο, σύµφωνα µε τα οικονοµικά στοιχεία 138 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο το 2006. Τα µικτά κέρδη του

κλάδου ενισχύονται σηµαντικά την ίδια περίοδο, ενώ η βραδύτερη άνοδος των συνολικών εξόδων οδήγησε σε σηµαντική βελτίωση της κερδοφορίας συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος. Βελτίωση καταγράφεται και στα µεγέθη του ενεργητικού, καθώς το κυκλοφορούν ενεργητικό και τα καθαρά πάγια παρουσίασαν άνοδο, η οποία εξισορροπήθηκε από τη σηµαντική ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων και των υποχρεώσεων, µε τις τελευταίες να έχουν κυρίως βραχυπρόθεσµο χαρακτήρα. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού ενισχύθηκε, λόγω της αύξησης των καθαρών κερδών και διατηρήθηκε σε υψηλότερα επίπεδα από το σύνολο της βιοµηχανίας. Η ταχύτερη άνοδος των ιδίων κεφαλαίων σε σχέση µε τα καθαρά πάγια, οδήγησε σε αύξηση του βαθµού κάλυψης των παγίων σε επίπεδο που υποδεικνύει το µεγαλύτερο µέρος των επενδύσεων του κλάδου χρηµατοδοτείται από ίδια κεφάλαια, ενώ η δανειακή πίεση διατηρήθηκε στα επίπεδα των δύο προηγούµενων ετών και κοντά στο µέσο όρο της βιοµηχανίας. Τέλος, ιδιαίτερα ευνοϊκές είναι οι συνθήκες ρευστότητας του κλάδου το 2006, µε το σχετικό δείκτη να κυµαίνεται όχι µόνο υψηλότερα από το σύνολο της βιοµηχανίας αλλά και στις πρώτες θέσεις µεταξύ όλων των κλάδων της.

κής κρίσης στην πραγµατική οικονοµία. Στο πλαίσιο αυτό αναµένεται, τουλάχιστον για το 2009, επαναπροσδιορισµός των επενδυτικών σχεδίων των βιοµηχανικών πελατών του κλάδου, ακόµα µεγαλύτερη επιβράδυνση της ιδιωτικής οικοδοµικής δραστηριότητας, συγκράτηση των δαπανών των καταναλωτών και δυσκολία χρηµατοδότησης της λειτουργίας και των επενδύσεων των επιχειρήσεων του κλάδου, η οποία ήδη κατά το 2008 εντοπίζεται από τις επιχειρήσεις ως ανασταλτικός παράγοντας διενέργειας επενδύσεων σύµφωνα µε την έρευνα του ΙΟΒΕ για τις επενδύσεις στη βιοµηχανία. Οι παράγοντες αυτοί - ενδεχοµένως µε κάποια χρονική υστέρηση - θα επηρεάσουν αρνητικά την παραγωγική δραστηριότητα του κλάδου, η οποία, ωστόσο, µπορεί να τροφοδοτηθεί θετικά από το πρόγραµµα εκσυγχρονισµού και επενδύσεων στον εγχώριο τοµέα ηλεκτρικής ενέργειας και την ανάπτυξη της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές. Από την επισκόπηση της διάρθρωσης της εγχώριας παραγωγής προκύπτει ότι κατά το µεγαλύτερο µέρος της η εγχώρια βιοµηχανία έχει επικεντρώσει τη δραστηριότητά της στην παραγωγή προϊόντων χαµηλής

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η πολλαπλότη-

Οι προοπτικές των επιχειρήσεων θα επηρεαστούν και από την εξέλιξη στις τιµές των µετάλλων, οι οποίες επηρέασαν αρκετά την κερδοφορία του τα τελευταία χρόνια.

τα της χρήσης, τα διακριτά χαρακτηριστικά και η ποικιλία των ηλεκτρικών µηχανών και συσκευών έχουν ως άµεση συνέπεια την εξάρτηση της µελλοντικής πορείας του κλάδου από πολυάριθµούς και συχνά ασυσχέτιστους µεταξύ τους παράγοντες, καθιστώντας την εκτίµηση των προοπτικών του κλάδου ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρηµα. Όταν µεταξύ των πελατών του κλάδου περιλαµβάνονται η αυτοκινητοβιοµηχανία, ο κλάδος των κατασκευών, ο κλάδος της παραγωγής και διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας, οι τηλεπικοινωνίες αλλά και οι τελικοί χρήστες εξοπλισµού όπως οι ηλεκτρικές οικιακές συσκευές και είδη οικιακής ψυχαγωγίας, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι οι πηγές αβεβαιότητας είναι πολλαπλές. Η γενικότερη εκτίµηση πάντως για τις βραχυπρόθεσµες προοπτικές του κλάδου, συνδέεται στενά µε το αρνητικό οικονοµικό κλίµα που επικράτησε στο τέλος του 2008 και την αναµονή της πλήρους ανάπτυξης των επιπτώσεων της χρηµατοοικονοµι-

προστιθέµενης αξίας και τεχνολογικού περιεχοµένου, µη δυνάµενη να ανταγωνιστεί ευθέως τις διεθνείς επιχειρήσεις που συστηµατικά επενδύουν σε έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογικά προηγµένων προϊόντων, κατέχοντας συγχρόνως σηµαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα και επιτυγχάνοντας τις απαραίτητες για τον κλάδο οικονοµίες κλίµακας. Εκτός από την έντονη εισαγωγική διείσδυση, ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του κλάδου είναι ότι µεταξύ των µεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου περιλαµβάνονται αρκετές πολυεθνικές εταιρίες οι οποίες διατηρούν ένα µέρος της παραγωγικής

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009



173

ymirror

Industr

Η ΛΕΚΤΡΙΚΕΣ Μ ΗΧΑΝΕΣ & ΣΥΣΚΕΥΕΣ

τους δραστηριότητας στην Ελλάδα. Συγχρόνως, εντοπίζονται και ελληνικές επιχειρήσεις µε εξωστρέφεια, παραγωγή πρωτοποριακών προϊόντων και ενεργή αναζήτηση νέων αγορών. Ανάµεσα τους βρίσκονται επιχειρήσεις όπως οι Ιντρακόµ, Ελληνικά Καλώδια, Fulgor, Siemens Τηλεβιοµηχανική, Nexans, Areva Hellas, Σνέντερ Ελέκτρικ και άλλες. Σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία της Hellastat ο κλάδος αποτελείται από περισσότερες από 220 επιχειρήσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων δρουν και εξαγωγικά. Τα αποτελέσµατα των 10 µεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου το 2007 έδωσαν ενθαρρυντικά µηνύµατα για τον κλάδο,

συνθήκες, σηµαντικότερες εκ των οποίων η αύξηση των επιτοκίων δανεισµού και του ενεργειακού κόστους δεν έχουν επηρεάσει ακόµα όπως αναφέρθηκε τα αποτελέσµατα των επιχειρήσεων. Επιπλέον, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου στρέφονται σε λύσεις φιλικότερες προς το περιβάλλον, προσπαθώντας να περιορίσουν την µεγάλη κατανάλωση ενέργειας αλλά και να αυξήσουν το εύρος των πελατών τους. Οι προοπτικές των επιχειρήσεων και του κλάδου θα επηρεαστούν και από την εξέλιξη στις τιµές των µετάλλων, οι οποίες επηρέασαν αρκετά την κερδοφορία του κλάδου τα τελευταία χρόνια. Πολλές επιχειρήσεις προκειµένου να εξουδετερώσουν την επίπτωση των διακυµάνσεων στην τιµή των µετάλλων και να παρουσιάσουν την πραγµατική εξέλιξη των πωλήσεων, αναπροσαρµόζουν το ύψος των πωλήσεων χρησιµοποιώντας σταθερή τιµή για τον χαλκό και το αλουµίνιο.

ωστόσο οι εξελίξεις το 2008 δεν ήταν το ίδιο ευνοϊκές, χωρίς να έχουν αποτυπωθεί πλήρως ακόµα στα οικονοµικά αποτελέσµατα. Η ένταση του ανταγωνισµού είναι υψηλή, ενώ σηµαντικό πρόβληµα για τον κλάδο παραµένει η στενή εξάρτηση από το εξωτερικό για την προµήθεια πρώτων υλών και εξαρτηµάτων, γεγονός που αναδεικνύει την ορθή διαχείριση των κινδύνων σε σηµαντικό παράγοντα διαµόρφωσης της κερδοφορίας. Η στροφή των πωλήσεων σε εξαγωγές καλωδίων µε υψηλότερα περιθώρια κέρδους είχε σηµαντικά θετική επίδραση τόσο στα αποτελέσµατα του 2007 όσο και σε αυτά του 2008. Η αύξηση των πωλήσεων οφείλεται σε µεγάλο βαθµό και στις µεγάλες συµφωνίες που υπογράφηκαν κατά το 2007 ανάµεσα σε επιχειρήσεις του κλάδου και δηµόσιους φορείς. Η ύφεση του κατασκευαστικού κλάδου διεθνώς και οι δυσµενείς µεταβολές στις διεθνείς οικονοµικές

��µ��

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

210

434,6

48,6

724,7

236,4

1.207,9

511,5

696,5

571,4

223

498,0

65,3

921,9

293,6

1.485,2

564,0

921,3

738,0

1999

241

815,6

165,4

1.286,4

334,4

2.267,4

1.124,9

1.142,4

850,5

2000

135

282,0

51,8

391,1

141,8

724,9

338,7

386,2

290,9

2001

136

283,4

46,1

387,0

133,8

716,5

345,4

371,1

254,0

2002

137

298,6

37,4

420,0

148,6

756,0

339,4

416,6

308,2

2003

142

318,5

49,2

486,7

169,4

854,4

355,7

498,7

387,5

2004

137

354,5

58,1

495,6

177,3

908,1

396,7

511,4

346,9

2005

139

372,4

40,4

536,3

178,6

949,2

399,6

549,6

396,1

138

430,4

52,6

687,7

266,6

1.170,8

514,1

656,6

480,5

0,4%

7,3%

0,3%

9,9%

11,1%

8,3%

7,2%

9,2%

8,7%

2006

�� CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

1998

ME�� 2006/2000

174

��

1,18

6,4%

0,58

0,36

0,85

1,13

9,5%

0,62

0,34

0,85

15,6%

1,38

7,8%

0,50

0,36

1,12

1,20

6,7%

0,53

0,39

0,86

��

�� H� ��

290,2

77,2

15,1%

360,6

141,7

25,1%

578,1

402,2

175,9

��

1997

367,3

1998

502,3

1999 2000

732,8

125,6

133,3

48,7

14,4%

2001

796,3

198,8

142,7

56,1

16,2%

1,22

7,8%

0,52

0,40

1,00

2002

711,5

171,9

141,2

30,7

9,1%

1,14

4,1%

0,55

0,39

0,88

2003

787,5

232,9

191,2

41,7

11,7%

1,12

4,9%

0,58

0,37

0,82

2004

874,1

197,8

161,1

36,6

9,2%

1,12

4,0%

0,56

0,39

0,92

2005

896,5

190,3

160,9

29,4

7,4%

1,07

3,1%

0,58

0,39

0,90

2006

1.223,1

246,0

196,4

49,6

9,7%

1,19

4,2%

0,56

0,37

0,88

8,9%

11,9%

6,7%

0,3%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ�� 2007, �� - � ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ �� µ�� 2007, �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ 2009,��επεξεργασία στοιχείων�� ΙΟΒΕ ��

 15 ��.

�� 15 �� & �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

�� .�.

�� 2007

�� /��µ�� /��µ��

2007

2006

212.700

190.656

79.220

2006 77.173

2007 53.673

2006 42.710

2007

��

2006

82.386

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

77.155

76.641

70.791

8.200

7.396

293.772

2006 231.053

INTRACOM TELECOM A.E.

494.938

542.146

146.575

147.536

243.981

295.795

6.063

5.798

244.894

240.553

4.341

-34.740

284.024

301.609

FULGOR AE

145.342

128.479

63.469

60.694

49.636

56.777

52.000

28.833

43.706

42.869

904

2.712

230.037

215.894

NEXANS ABE

75.883

71.648

17.625

15.420

41.059

40.989

3.680

3.380

31.144

27.279

4.785

3.001

128.096

119.010

142.330

127.719

80.356

70.026

26.837

17.445

7.400

108.093

110.274

-14.084

-1.854

105.635

49.882

ASEA BROWN BOVERI A.E.

71.450

62.618

12.581

11.112

52.799

44.709

1.154

2.351

17.497

15.558

2.589

2.416

95.473

86.926

�� -�� .�.

72.916

87.350

26.905

23.487

12.972

22.769

11.690

16.451

48.254

48.130

4.272

12.078

83.646

105.123

SUNLIGHT A.B.E.E.

�� .�. INTRACOM DEFENSE ELECTRONICS A.E.

38.877

35.012

3.283

2.886

25.119

23.606

5.530

3.439

8.228

7.967

4.421

2.280

80.874

50.401

130.044

150.151

54.507

56.917

45.065

66.748

1.937

1.211

83.042

82.192

2.550

2.647

79.285

78.793

��

50.347

45.886

17.723

17.208

28.460

26.414

2.020

296

19.867

19.176

966

722

68.109

66.775

�� - ��

23.684

19.828

6.179

5.775

5.040

2.975

3.953

3.615

14.691

13.238

1.553

993

47.381

28.779

�� .�.

34.796

21.794

6.490

6.444

24.614

12.635

3.538

2.515

6.644

1.409

995

27.013

16.991

PILUX & DANPEX A.E.

24.883

23.653

12.564

12.713

8.258

8.308

7.292

7.055

9.333

8.290

794

714

14.065

13.309

�� .�.�.�.

18.573

18.829

5.660

6.641

13.327

15.213

2.669

1.670

2.577

1.946

13.704

13.455

��- �� .�.

18.019

15.029

7.029

7.513

5.104

1.991

1.031

1.263

11.884

11.775

108

-653

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� & �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

105

5.147

67,0

0,013

534,4

193,2

36,2%

474,7

39,7

1998

105

5.377

74,1

0,014

531,6

200,3

37,7%

484,7

45,4

1999

5.310

76,9

0,014

534,7

208,8

39,1%

482,5

52,7

2000

104

5.476

82,4

0,015

646,4

220,6

34,1%

580,2

77,0

2001

5.572

87,0

0,016

685,8

231,7

33,8%

627,4

27,7

2002

5.191

86,4

0,017

564,1

193,5

34,3%

507,0

40,5

2003

5.201

92,0

0,018

645,1

209,5

32,5%

592,0

43,2

2004

5.262

95,3

0,018

723,9

214,7

29,7%

665,4

40,0

2005

4.961

95,1

0,019

754,8

205,8

27,3%

702,2

38,2

2006

4.825

94,8

0,020

946,3

234,4

24,8%

878,9

113,4

-2,4%

-2,1%

0,3%

2,4%

4,5%

6,6%

1,0%

-5,2%

7,2%

6,7%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

-53,6%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

92,0

86,2

101,8

169,3

560,6 Page -391,3 1

730

30,2%

1999

88,4

87,2

90,5

183,2

574,7

-391,5

758

31,9%

-51,6%

2000

100,0

245,6

695,7

-450,1

941

35,3%

-47,8% -43,5%

2001

95,7

105,5

106,3

104,2

288,0

732,0

-444,0

1.020

39,3%

2002

82,0

107,2

109,1

104,1

248,2

598,2

-350,1

846

41,5%

-41,4%

2003

95,2

112,4

118,3

102,3

249,4

784,1

-534,8

1.034

31,8%

-51,7%

2004

101,3

124,9

143,9

104,1

324,9

1.027,6

-702,7

1.352

31,6%

-52,0%

2005

106,1

139,7

167,5

109,3

381,7

888,8

-507,1

1.271

42,9%

-39,9%

2006

112,6

192,7

258,3

121,2

551,6

1.027,5

-475,9

1.579

53,7%

-30,1%

2007

117,3

215,9

294,3

130,2

369,3

982,9

-613,6

1.352,2

37,6%

-45,4%

2008

119,9

252,3

362,5

132,1

�� 2008/2000 **

2,3%

12,3%

17,5%

3,5%

6,0%

5,1%

4,5%

5,3%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2007/2000

0,9%

-0,7%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� µ�� (2000=100)

175

Page 1

ymirror

Industr

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ - ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Επένδυση στην εξωστρέφεια

Παρά την πτωτική πορεία των τελευταίων ετών, οι προοπτικές είναι συγκρατηµένα αισιόδοξες, καθώς οι τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών, αναπτύσσονται διαρκώς και γνωρίζουν σηµαντική διάχυση και διείσδυση. Οι επιχειρήσεις του εγχώριου τοµέα επενδύουν πλέον στην εξωστρέφεια, ενώ θετική εξέλιξη αποτελεί η απόφαση µεγάλων αλυσίδων λιανικής να επενδύσουν στην ελληνική αγορά.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Ο 176

κλάδος κατασκευής συσκευών ραδιοφωνίας, τηλεόρασης και επικοινωνιών αποτελείται από τρεις επιµέρους υποκλάδους: την κατασκευή τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών ποµπών και συσκευών ενσύρµατης τηλεφωνίας - που είναι µακράν και ο σηµαντικότερος υποκλάδος, την κατασκευή ηλεκτρονικών λυχνιών και λοιπών ηλεκτρονικών εξαρτηµάτων, και την κατασκευή τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών δεκτών και συσκευών εγγραφής ή αναπαραγωγής ήχου ή εικόνας, καθώς και των συναφών µερών και εξαρτηµάτων. Είναι ο σηµαντικότερος κλάδος του µεταποιητικού τοµέα τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ), ενώ δραστηριοποιούνται σε αυτόν περίπου 41 επιχειρήσεις το 2006, οι 15 από τις οποίες απασχολούν πάνω από 10 άτοµα.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Έπειτα από τη σηµαντική ανάκαµψη το 2007 ύστερα από

δύο διαδοχικά έτη υποχώρησης, η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου καταγράφει το 2008 νέα πτώση, Ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής βρίσκεται το 2008 στις 14,1 µονάδες, σηµειώνοντας µείωση κατά 20,2% σε σχέση µε το 2007, ενώ συνολικά την περίοδο 2000-2008 µειώνεται µε ρυθµό σχεδόν 11,9%. Το γεγονός αυτό έχει ως

αποτέλεσµα ο δείκτης να καταγράφει το αµέσως χαµηλότερο επίπεδο ύστερα από εκείνο του 2006 (9,2). Ένας πιθανός λόγος για αυτές τις διακυµάνσεις είναι ότι έχει υπάρξει κάποια τεχνική διαφοροποίηση στη σύνθεση του κλάδου, µε κάποιες σηµαντικές επιχειρήσεις να ταξινοµούνται πλέον σε άλλους συναφείς κλάδους. Άλλωστε, από τα



αύξηση είναι κατά πολύ µεγαλύτερη εκείνης που καταγράφεται στο σύνολο της βιοµηχανίας (6%). Ωστόσο, τα 44,7 εκατ. ευρώ ακαθάριστων επενδύσεων δεν αντιπροσωπεύουν παρά το 2,3% των συνολικών επενδύσεων στη βιοµηχανία (από 1,8% το 2005).

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Έπειτα από την αρνητική τιµή-ρεκόρ του 2006, το εµπορικό έλλειµµα στον κλάδο εµφανίζει κάποια βελτίωση το 2007 προσεγγίζοντας τα 881 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσµα της δραµατικής υποχώρησης των εισαγωγών, οι οποίες µειώθηκαν κατά 45%, υπερκαλύπτοντας το αρνητικό αποτέλεσµα της ταυτόχρονης µείωσης εξαγωγών κατά 66%. Ο κλάδος πάντως διατηρεί τον έντονο εισαγωγικό του χαρακτήρα, µε το βαθµό κάλυψης των εισαγωγών να διατηρείται χαµηλός (12,5% το 2007, από 20,1% το 2006). Υστερεί, δηλαδή, σηµαντικά του αντίστοιχου δείκτη στο σύνολο της βιοµηχανίας, ο οποίος το 2007 διαµορφώνεται στο 33%. Χαµηλή είναι και η ανταγωνιστική ικανότητα του κλάδου µε το δείκτη Balassa να διαµορφώνεται στο -78%, έναντι -51% στη βιοµηχανία, κάτι που σηµαίνει ότι ο συγκεκριµένος κλάδος είναι ένας από τους λιγότερο ανταγωνιστικούς γενικά στην ελληνική µεταποίηση.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Η εξέλιξη των χρηµατοοικονοµικών µεγεθών των 41 επιχειρήσεων του κλάδου που δηµοσίευσαν ισολογισµούς το 2006 εξακολουθεί να µην είναι καλή. Πιο συγκεκριµένα, ο κύκλος εργασιών συρρικνώνεται για πέµπτη χρονιά, ενώ για πρώτη φορά τα καθαρά αποτελέσµατα καταγράφουν αρνητική τιµή στα -18 εκατ. ευρώ (από 32 εκατ. ευρώ το 2005). Επιπροσθέτως, το 2006 περιορίζεται έντονα το µικτό περιθώριο κέρδους στο 19% (από 35% το 2005), αρκετά χαµηλότερο του µέσου περιθωρίου στη µεταποίηση (27%), εν αντιθέσει µε το 2005 όπου ο κλάδος κατέγραφε υψηλότερο επίπεδο από εκείνο του µέσου περιθωρίου. Οι εξελίξεις αυτές αντανακλώνται και στους αντίστοιχους δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού οι οποίοι εµφανίζουν τις χαµηλότερες επιδόσεις τους στο διάστηµα 2000-2006. Για το 2006, και οι δύο αυτοί δείκτες καταγράφουν για πρώτη φορά αρνητικές

τιµές (-4,2% και -1,9% αντίστοιχα). Μετά από την αύξηση του 2005 κατά 11,5%, τα ξένα κεφάλαια µειώνονται κατά 27%, γεγονός που επιδεινώνει τη δανειακή πίεση. Αντίθετα, οι βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις του κλάδου υποχωρούν κατά 26%, κάτι που, ωστόσο, δεν είναι ικανό να αποτρέψει περαιτέρω επιδείνωση της ρευστότητας. Έτσι, ο δείκτης άµεσης ρευστότητας παραµένει κάτω από τη µονάδα, κάτι που σηµαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον µόνιµο κεφάλαιο κίνησης στις επιχειρήσεις του κλάδου. Πάντως, µε επίδοση το 2006 στο 0,8 (από 0,84 το 2005), κυµαίνεται στα ίδια περίπου επίπεδα µε τον αντίστοιχο δείκτη στο σύνολο της βιοµηχανίας που εκτιµάται στο 0,81.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο κλάδος εξοπλισµού ραδιοφωνίας, τηλεόρασης και επικοινωνιών εντάσσεται στους κλάδους υψηλής τεχνολογίας

Ο περιορισµός του διαθέσιµου καταναλωτικού εισοδήµατος φαίνεται να ανακόπτει τους ρυθµούς ανάπτυξης της αγοράς. Καθοριστικό ρόλο παίζει και η διαρκής υποχώρηση των τιµών που παρατηρείται στα ηλεκτρικά και στα ηλεκτρονικά είδη.

που αφορούν στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Παρά την πτωτική πορεία των τελευταίων ετών, οι προοπτικές είναι συγκρατηµένα αισιόδοξες, καθώς οι τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών, οι οποίες σχετίζονται και αµεσότερα µε τον κλάδο εξοπλισµού ραδιοφωνίας, τηλεόρασης και επικοινωνιών, αναπτύσσονται διαρκώς και γνωρίζουν σηµαντική διάχυση και διείσδυση. Ειδικότερα, υπάρχουν ενδείξεις ενίσχυσης της ζήτησης για προϊόντα και υπηρεσίες που σχετίζονται µε τις τηλεπικοινωνίες, παρόλο που τα προβληµατικά χαρακτηριστικά απαιτούν αρκετό χρόνο για να εξοµαλυνθούν. Φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις του εγχώριου τοµέα επενδύουν πλέον στην εξωστρέφεια,

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

στοιχεία για το 2008 είναι σαφές ότι η παραγωγή έχει πλέον επαναπροσδιοριστεί σε αυτά τα σχετικά χαµηλότερα επίπεδα. Πράγµατι, ίσως η σηµαντικότερη επιχείρηση του κλάδου προέβη το 2005 σε σηµαντική αναδιάρθρωση, καθώς µετασχηµατίστηκε σε εταιρία συµµετοχών και κατάτµησε τις δραστηριότητες της σε τρεις νέες θυγατρικές. Μία από αυτές, δεν ταξινοµείται πλέον σε αυτόν τον κλάδο, εξέλιξη που επηρεάζει τα σχετικά µεγέθη. Η αύξηση στις τιµές παραγωγού είναι σχεδόν αµελητέα, καθώς σε σχέση µε το 2000, οι τιµές έχουν αυξηθεί κατά 7,5%, µε κύρια µάλιστα κατεύθυνση τις αγορές του εξωτερικού, παρά την εγχώρια αγορά όπου υπάρχει οριακή άνοδος. Σύµφωνα µε την Ετήσια Βιοµηχανική Έρευνα (ΕΒΕ), αν και ο αριθµός των επιχειρήσεων (> 10 ατόµων) του κλάδου έχει σταδιακά περιοριστεί, η απασχόληση έχει αυξηθεί σηµαντικά σε σχέση µε τη δεκαετία του ‘90. Η συνεχιζόµενη και το 2006 µείωση των θέσεων εργασίας η οποία έχει ως αποτέλεσµα να εργάζονται στον κλάδο περίπου 3.000 άτοµα (από σχεδόν 5.000 άτοµα το 2002), οδηγεί τη µέση ετήσια απασχόληση σε κάµψη για πρώτη φορά από το 1994. Παρόλαυτα ο κλάδος διαθέτει µία από τις υψηλότερες επιδόσεις στη βιοµηχανία µε 208 άτοµα ανά κατάστηµα (59 άτοµα αντιστοίχως στο σύνολο της βιοµηχανίας), µε το ποσοστό συµµετοχής στη συνολική απασχόληση της ελληνικής βιοµηχανίας να υποχωρεί το 2006 στο 1,4% (1,9% το 2005). Αλλά και η µέση αµοιβή στον κλάδο η οποία διαµορφώνεται το 2006 στα 25.815 ευρώ, υπερτερεί της µέσης αµοιβής στο σύνολο της βιοµηχανίας (22.272 ευρώ). Η υποχώρηση της παραγωγής αντανακλάται και στα στοιχεία της ΕΒΕ, τόσο σε όρους ακαθάριστης αξίας παραγωγής όσο και προστιθέµενης αξίας. Ο λόγος των δύο µεγεθών το 2006 µειώνεται στο 59% (από 67% το 2005), επίδοση, ωστόσο, που παραµένει σηµαντικά ανώτερη της αντίστοιχης του συνόλου της βιοµηχανίας (33%). Επιπλέον, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2007 σε 245 εκατ. ευρώ, υποχωρώντας κατά 1,1% κατά µέσο όρο ετησίως, την περίοδο 2000-2007. Σε όρους επενδύσεων, το 2006 καταγράφεται σηµαντική άνοδος κατά 39%, έπειτα από τη πτώση του 2005 κατά 20%. Αυτή η

177

ymirror

Industr

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ - ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

ενώ θετική εξέλιξη αποτελεί η απόφαση µεγάλων αλυσίδων λιανικής εγχώριων και διεθνών επενδυτικών σχηµάτων να επενδύσουν στην ελληνική αγορά, δηµιουργώντας νέα καταστήµατα. Εν γένει, ο περιορισµός του διαθέσιµου καταναλωτικού εισοδήµατος φαίνεται να ανακόπτει τους ρυθµούς ανάπτυξης της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών στις τεχνολογίες επικοινωνιών παρά το γεγονός ότι η χρήση των νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα και η διασύνδεση των προϊόντων µεταξύ τους αυξάνει, ενώ και η κατηγορία των «µαύρων συσκευών» (π.χ. τηλεοράσεις, DVD, συστήµατα ήχου) και των ηλεκτρικών ειδών (π.χ. κάµερες) γνώρισε δυναµική ανάπτυξη. Καθοριστικό ρόλο σε

η πορεία της ευρυζωνικότητας στην Ελλάδα δεν είναι ικανοποιητική εάν συγκριθεί µε αυτή άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Συνεπώς, τα περιθώρια ανάπτυξης είναι, ακόµη, σηµαντικά. Κινητήριος µοχλός ανάπτυξης του τοµέα είναι και οι ενοποιηµένες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, καθώς και η σύγκλιση των εφαρµογών πληροφορικής και επικοινωνιών. Ήδη η σύγκλιση σταθερής τηλεφωνίας, Ίντερνετ και τηλεόρασης έχει δηµιουργήσει κινητικότητα στην αγορά, ενώ τα οφέλη έχουν γίνει αισθητά στους καταναλωτές, µε τις τιµές να µειώνονται σταδιακά. Προβλέπεται ότι όσο περισσότερα νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλότερης προστιθέµενης αξίας σε προσιτές τιµές εµφανίζονται και διαχέονται στους καταναλωτές, η ζήτηση θα διευρύνεται. Οι ενοποιηµένες υπηρεσίες triple play εκφράζουν αυτήν ακριβώς τη σύγκλιση και ήδη αναπτύσσονται παράλληλα µε τη βελτίωση των υποδοµών. ��µ��

αυτό παίζει και η διαρκής υποχώρηση των τιµών που παρατηρείται στα ηλεκτρικά και στα ηλεκτρονικά είδη τα τελευταία χρόνια, αποτέλεσµα τόσο των τεχνολογικών εξελίξεων, όσο και του έντονου ανταγωνισµού µεταξύ των επιχειρήσεων. Ωστόσο, ένα σηµαντικό στοιχείο που συντείνει στην αισιοδοξία για τις προοπτικές του κλάδου είναι και η αναβάθµιση των ευρυζωνικών υποδοµών, η οποία προχωρά, όπως όλα δείχνουν, µε γρήγορους ρυθµούς: ο αριθµός των ευρυζωνικών γραµµών στα τέλη Ιουνίου 2008 ξεπέρασε το 1,2 εκατοµµύριο, σηµειώνοντας αύξηση κατά 23% σε σχέση µε το τέλος του 2007, ενώ οι τοπικοί βρόγχοι των εναλλακτικών παρόχων ανήλθαν σε 524.000 στα τέλη Αυγούστου 2008, από 275.000 στα τέλη του 2007. Ωστόσο, παρά την αυξητική τάση της ευρυζωνικότητας (κυρίως χάρη στους βρόγχους των εναλλακτικών παρόχων), καθώς και την υπερδραστηριότητα στο επιχειρηµατικό πεδίο,

�� (�� . ��) �� . ��

��

�� / ��

��/��

669,3

41,9

758,2

257,3

1.469,5

412,3

1.057,2

704,7

2001

794,4

213,5

919,3

315,3

1.927,2

753,5

1.173,7

935,3

2002

734,4

172,2

873,5

233,4

1.780,1

757,0

1.023,1

649,4

2003

507,7

323,2

753,9

208,7

1.584,9

763,9

820,9

600,1

2004

502,7

148,8

776,0

206,5

1.427,5

775,1

652,4

474,4

2005

845,2

101,3

753,4

188,0

1.699,9

972,1

727,8

674,0

2006

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

2000

ME�� 2006/2000

178

��.�� (�� )

��

355,9

41,3

560,0

161,2

957,3

426,0

531,3

496,2

1,3%

-10,0%

-0,2%

-4,9%

-7,5%

-6,9%

0,5%

-10,8%

-5,7%

��

�� H� ��

��

2000

859,2

230,1

213,9

130,1

31,5%

0,62

8,9%

0,72

0,46

0,71

2001

1.080,2

427,0

265,1

162,0

21,5%

0,95

8,4%

0,61

0,41

0,65

2002

940,7

418,7

294,7

123,9

16,4%

1,03

7,0%

0,57

0,41

0,99

2003

733,5

360,4

292,7

67,7

8,9%

1,50

4,3%

0,52

0,32

0,91

2004

662,3

285,6

229,1

56,5

7,3%

1,54

4,0%

0,46

0,35

1,20

2005

563,3

199,2

167,2

32,0

3,3%

1,15

1,9%

0,43

0,50

0,84

2006

614,2

115,6

133,6

-18,0

-4,2%

1,20

-1,9%

0,55

0,37

0,80

ME�� 2006/2000

-5,4%

-10,8%

-7,5%

 15 ��.

�� 15 �� , �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

INTRACOM TELECOM �.�.

��

�� /��µ�� /��µ��

2007

2006

2007

2006

2007

2006

494.938

542.146

146.575

147.536

243.981

295.795

SIEMENS �� .�.

2007

��

2006

6.063

��

2007

2006

5.798

244.894

240.553

2007

��

2006

2007

2006

4.341

-34.740

284.024

301.609 105.123

72.916

87.350

53.228

48.171

11.462

21.916

48.254

48.130

4.309

12.128

83.646

�� .�.�. ��

8.471

7.692

2.597

1.492

4.910

4.861

3.561

2.831

1.131

1.021

9.316

7.878

MILTECH �� .�.�.�.

8.598

8.552

5.970

5.724

3.064

4.652

875

4.642

3.894

800

1.757

7.880

10.511

�� .�.�.�. ��

11.080

8.424

8.358

6.238

5.675

3.993

1.179

1.393

4.219

3.031

206

146

7.090

4.581

CENTRAL �.�.�.�. ��

6.510

5.570

3.576

2.877

4.276

4.051

731

1.477

1.463

550

371

6.054

4.202

�� .�.

2.166

3.687

1.758

1.677

1.551

3.123

612

559

101

307

5.712

5.584

NETCOM �.�.�.�. ��

7.143

8.113

6.277

6.232

3.934

3.430

875

2.185

3.667

-1.452

-829

4.729

7.340

�� .�.�.�. ��

3.292

4.237

415

1.301

1.230

2.215

2.058

2.005

942

1.039

4.612

4.710

�� .�.

5.290

4.901

7.229

6.881

3.290

2.723

745

1.467

1.256

712

-658

3.081

1.525

OPT HELLAS �.�.�.�.

2.371

2.147

1.845

1.794

702

721

176

1.445

1.297

228

273

2.833

2.404

MATEL �� .�.

5.913

6.520

2.864

3.129

3.418

4.192

470

966

2.016

1.354

101

104

2.422

2.573

�� .�.�.�. ��

1.438

1.542

1.064

1.059

435

580

1.003

962

143

1.659

1.440

879

1.532

155

167

633

1.278

244

242

1.283

1.272

2.390

1.965

238

236

2.290

1.838

100

127

1.225

926

INTERMARINE ELECTRONICS �.�.�.�. DATEC �� .�.�.�. ��: HELLASTAT AE

��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

2.426

40,0

0,016

244,5

133,4

54,6%

152,6

15,8

1998

2.665

48,3

0,018

386,3

193,7

50,1%

287,5

24,5

1999

3.102

115

61,8

0,020

441,6

220,9

50,0%

302,8

32,1

2000

3.757

139

77,9

0,021

647,1

302,0

46,7%

435,5

57,3

2001

4.184

199

107,0

0,026

867,8

514,7

59,3%

460,3

190,0

2002

4.957

261

107,7

0,022

686,4

449,7

65,5%

377,0

39,2

2003

4.804

267

108,0

0,022

508,6

330,8

65,0%

231,3

28,4

2004

4.578

286

108,8

0,024

460,2

306,6

66,6%

245,9

40,2

2005

3.928

302

99,0

0,025

390,3

232,0

66,6%

173,4

32,1

2006

3.116

208

80,4

0,026

390,1

229,7

58,9%

189,7

44,7

-9,3%

-3,1%

6,9%

0,5%

3,7%

-8,1%

-4,5%

3,9%

-12,9%

-4,1%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

97,0

95,2

958,6

1999

100,0

109,9

1.054,7

-863,4

1.054

9,9%

-81,9%

Page -944,8 1

1.165

10,4%

-81,1%

2000

100,0

141,2

1.344,3

-1.203,1

1.485

10,5%

-81,0%

2001

74,8

103,8

102,2

105,0

202,2

1.283,5

-1.081,4

1.486

15,8%

-72,8%

2002

53,2

104,0

102,6

105,0

142,5

900,5

-757,9

1.043

15,8%

-72,7%

2003

46,4

104,4

103,5

105,0

248,1

1.478,4

-1.230,3

1.727

16,8%

-71,3%

2004

50,1

103,4

98,4

107,2

286,8

1.663,5

-1.376,7

1.950

17,2%

-70,6%

2005

32,3

105,1

99,8

109,1

285,3

1.580,7

-1.295,4

1.866

18,0%

-69,4%

2006

9,2

106,6

98,9

112,5

369,2

1.838,4

-1.469,2

2.208

20,1%

-66,5%

2007

17,6

106,7

99,0

112,5

125,4

1.006,0

-880,6

1.131,5

12,5%

-77,8%

14,1

107,5

100,4

112,8

-21,8%

0,9%

0,0%

2008 �� 2008/2000 **

-1,7%

-4,1%

-4,4%

-3,8%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2007/2000

2,5%

-0,6%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� . ��) �� µ�� (2000=100)

179

Page 1

ymirror

Industr

Ι ATΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΟΡΓΑΝΑ Α ΚΡΙΒΕΙΑΣ & ΟΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Κυριαρχούν οι εισαγωγές Αν και το µέγεθος της ελληνικής αγοράς είναι σχετικά περιορισµένο, ο κλάδος των ιατρικών οργάνων, οργάνων ακριβείας και οπτικών διαδραµατίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στη συγκράτηση των συνολικών δαπανών υγείας καθώς συµµετέχει σε όλους τους τοµείς του συστήµατος υγείας από την πρόληψη και τη διάγνωση µέχρι τη θεραπεία και την αποκατάσταση.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

180

πέντε επιµέρους υποκλάδοι απαρτίζουν τον κλάδο των ιατρικών οργάνων, οργάνων ακριβείας και οπτικών. Ο κλάδος περιλαµβάνει την κατασκευή ιατροχειρουργικού εξοπλισµού και ορθοπεδικών οργάνων, την κατασκευή οργάνων και συσκευών µέτρησης, επαλήθευσης, δοκιµών, πλοήγησης και άλλων χρήσεων, µε εξαίρεση τον εξοπλισµό ελέγχου των βιοµηχανικών µεθόδων παραγωγής, την κατασκευή εξοπλισµού ελέγχου των βιοµηχανικών µεθόδων παραγωγής, την κατασκευή οπτικών οργάνων και φωτογραφικού εξοπλισµού και τέλος την κατασκευή ρολογιών. Σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΒΕ, το 2006 στον συγκεκριµένο κλάδο απασχολούνται 1.030 εργαζόµενοι σε 14 επιχειρήσεις, µε το ποσοστό συµµετοχής του κλάδου στη συνολική απασχόληση της µεταποίησης να διαµορφώνεται στο 0,5%. Επιπλέον, η ακαθάριστη και προστιθέµενη αξία παραγωγής συµµετέχουν στα αντίστοιχα συνολικά µεγέθη της ελληνικής βιοµηχανίας µε ποσοστό 0,3% και 0,2% αντίστοιχα.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Μεέντονες διακυµάνσεις την περίοδο 2000-2008, ο δεί-

κτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου κινείται ανοδικά την περίοδο αυτή µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 8,6%. Ωστόσο το 2008 καταγράφονται πτωτικές τάσεις µε τη µείωση της βιοµηχανικής παραγωγής να αγγίζει το 17%. Την ίδια περίοδο, ο δείκτης τιµών παραγωγού αυξάνεται µε µέσο ρυθµό 1,4% ετησίως, ενώ το 2008 παραµένει στην ουσία αµετάβλητος. Ο αριθµός των επιχειρήσεων (µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων) που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή ιατρικών οργάνων, ακρίβειας και οπτικών οργάνων µειώθηκε σηµαντικά από το 2000, χωρίς ωστόσο να επηρεαστεί η απασχόληση η οποία σηµειώνει άνοδο µε τη µέση ετήσια απασχόληση ανά κατάστηµα το 2006 να διαµορφώνεται στα 74 άτοµα (64 άτοµα το 2005). Η ακαθάριστη αξία παραγωγής του κλάδου ανήλθε σε 100 εκατ. ευρώ το 2006 καταγράφοντας αύξηση την περίοδο 2000-2006 µε ΜΕΡΜ της τάξης του 8,2%, ενώ προς

την ίδια κατεύθυνση αλλά µε χαµηλότερο ρυθµό κινήθηκε η προστιθέµενη αξία παραγωγής. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2007 σε 196 εκατ. ευρώ, κινούµενη την περίοδο 2000-2007 ανοδικά (87 εκατ. ευρώ το 2000) . Τέλος, χαµηλή συγκριτικά µε το σύνολο της βιοµηχανίας εµφανίζεται η επενδυτική ένταση του κλάδου, µε τις ακαθάριστες επενδύσεις να υποχωρούν στα 3,2 εκατ. ευρώ, αποτελώντας το 3,4% των πωλήσεων.



κότητας του κλάδου διαπιστώνεται από τα στοιχεία των εµπορικών ροών για το 2007. Συγκεκριµένα, η αξία του εµπορικού ελλείµµατος το 2007 διευρύνθηκε κατά 14%, καταγράφοντας τη µέγιστη τιµή της περιόδου 2000-2007 (1.250 εκατ. ευρώ) καθώς η αύξηση της αξίας των εξαγωγών (από 145,1 εκατ. ευρώ το 2006 σε 150,6 εκατ. ευρώ το 2007) δεν στάθηκε ικανή να συγκρατήσει την πορεία του ελλείµµατος. Αξιοσηµείωτο είναι όµως ότι, ενώ οι εξαγωγές βρίσκονται σε πολύ χαµηλά επίπεδα σε σχέση µε τις εισαγωγές, εντούτοις παρουσιάζουν µεγαλύτερο ρυθµό αύξησης. Συνολικά, την περίοδο 2000-2007 η αξία των εξαγωγών και των εισαγωγών µεταβάλλεται µε µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 12,4% και 7,2% αντίστοιχα. Ωστόσο, η σηµαντική διαφορά που παρατηρείται µεταξύ των απολύτων τιµών των δύο µεγεθών, ερµηνεύει τόσο το µόνιµο ελλειµµατικό χαρακτήρα του εµπορικού ισοζυγίου, όσο και τη διεύρυνση του κατά 6,7% ετησίως. Ο δείκτης Balassa ανέρχεται στο -80,6% (από -79% το 2006), ενώ ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών µειώνεται στο 10,8% (έναντι του 11,7% το 2006). Τόσο ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών, όσο και ο δείκτης Balassa, διαµορφώνονται σε αρκετά χαµηλά επίπεδα, γεγονός που υποδηλώνει την ανεπάρκεια της εγχώριας παραγωγής, µε αποτέλεσµα την έντονη εισαγωγική δραστηριότητα προκειµένου να ικανοποιηθεί η εγχώρια ζήτηση.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Μικρή άνοδο, µε ρυθµό αισθητά χαµηλότερο από τη µέση ετήσια αύξηση της περιόδου 2000-2006 (ήτοι 12,6%), εµφανίζουν οι πωλήσεις του κλάδου, όπως προκύπτει από την ανάλυση των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων 58 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιήθηκαν το 2006. Συγχρόνως, το 2006 η βελτίωση των µικτών κερδών (+5,7%) και η συγκράτηση των συνολικών εξόδων (-2,3%), οδήγησε σε διπλασιασµό των καθαρών κερδών, σε 7,7 εκατ. ευρώ το 2006 από 3,9 εκατ. ευρώ το 2005. Επίσης, άνοδο εµφανίζουν το 2006 το σύνολο του ενεργητικού, το κυκλοφορούν ενεργητικό και η αξία των καθαρών παγίων (κατά 15,4%, 14,1% και 17,5%) σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση, ενώ από την πλευρά του παθητικού, η ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων συνοδεύτηκε από την αξιοσηµείωτη αύ-

ξηση των συνολικών υποχρεώσεων σε σχέση µε τη χρήση του προηγούµενου έτους. Η βελτίωση της κερδοφορίας που παρουσιάζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου αντανακλάται στους δείκτες αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού, οι οποίοι εµφανίζουν σηµαντικά καλύτερη εικόνα σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση, µε τιµές που προσεγγίζουν τον µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας. Οι αριθµοδείκτες κάλυψης παγίων και άµεσης ρευστότητας µειώνονται αλλά διατηρούνται σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά του συνόλου της βιοµηχανίας, ενώ. η δανειακή πίεση του κλάδου αυξήθηκε το 2006 και διαµορφώνεται σε υψηλότερο επίπεδο µε το αντίστοιχο µέγεθος του συνόλου της βιοµηχανίας.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο κλάδος των ιατροτεχνολογικών προϊόντων ασκεί σηµαντική επιρροή όχι µόνο στους τοµείς της ιατρικής παρακολούθησης και θεραπείας, αλλά και στο σύνολο της δηµόσιας υγείας και κοινωνικής ευηµερίας των πολιτών. Αν και το µέγεθος της ελληνικής αγοράς είναι σχετικά περιορισµένο, ο κλάδος των ιατρικών οργάνων, οργάνων ακριβείας και οπτικών διαδραµατίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στη συγκράτηση των συνολικών δαπανών υγείας καθώς συµµετέχει σε όλους τους τοµείς του συστήµατος υγείας από την πρόληψη και τη διάγνωση µέχρι τη θεραπεία και την αποκατάσταση. Επίσης, τα νέα ιατρικά προϊόντα υψηλής τεχνολογίας είναι πιο φιλικά, εύχρηστα, µε υψηλότερο συντελεστή ασφάλειας προς τον χρήστη και τον ασθενή και συνδράµουν στην καλύτερη αντιµετώπιση των ασθενειών και στην µείωση του χρόνου νοσηλείας. Ο κλάδος έχει γνωρίσει ιδιαίτερη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, τροφοδοτούµενος από παράγοντες όπως η γήρανση του πληθυσµού, η µείωση της θνησιµότητας, οι ραγδαίες τεχνολογικές και ιατρικές εξελίξεις καθώς και η εµφάνιση νέων και πιο σύνθετων Ωστόσο, λαµβάνοντας υπόψη την έλλειψη ανταγωνιστικότητας, κρίνεται απαραίτητο οι επιχειρήσεις του κλάδου να προβούν σε περαιτέρω επενδύσεις προκειµένου να καλύψουν το χαµένο έδαφος στην εγχώρια αγορά. Τα ιατρικά όργανα και µηχανήµατα όχι µόνο αποτελούν πλέον αναπόσπαστο βοήθηµα στα χέρια των επιστηµών υγείας αλλά ταυτόχρονα αποτελούν και βιοµηχανικό προϊόν. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι οι ελληνικές

εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην συγκεκριµένη βιοµηχανία είναι πολύ λίγες και το εύρος των προϊόντων που παράγουν αρκετά περιορισµένο. Η ελληνική αγορά ιατροτεχνολογικών προϊόντων στηρίζεται κατ’ εξοχήν στις εισαγωγές (καλύπτουν το 90% της συνολικής αγοράς), καθώς δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά η εγχώρια κατασκευαστική δραστηριότητα. Θα πρέπει συνεπώς να δηµιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες ανάπτυξης και ενδυνάµωσης της ελληνικής βιοµηχανίας ιατροτεχνολογικών προϊόντων προς όφελος των εταιρειών αλλά και των υγειονοµικών φορέων, δηµόσιων και ιδιωτικών, της χώρας. Ο κλάδος χαρακτηρίζεται από υψηλό επίπεδο δαπανών έρευνας και ανάπτυξης. Οι προµηθευτές υπηρεσιών υγείας, παραδοσιακά επιδιώκουν να αναπτύξουν τις καλύτερες δυνατές τεχνικές για τη βελτίωση της υγείας. Το επίπεδο της προσφερόµενης τεχνολογίας αποτελεί το σηµαντικότερο κριτήριο των νοσοκοµείων για την επιλογή εξοπλισµού καθώς θεωρείται βασικός παράγοντας διαφοροποίησης µεταξύ των εταιρειών. Αυτό οδηγεί τις εταιρείες στο να επενδύουν σηµαντικά στην έρευνα και ανάπτυξη η οποία καθορίζει το επίπεδο της καινοτοµίας καθώς και τη διάρκεια ζωής του προϊόντος. Τα ιατρικά µηχανήµατα και συσκευές χρησιµο-

Οι πρόσφατοι ρυθµοί ανάπτυξης δηµιουργούν θετικές προσδοκίες για την πορεία του κλάδου. ποιούνται από όλους τους φορείς των υπηρεσιών υγείας, τα δηµόσια και ιδιωτικά νοσοκοµεία, τα διαγνωστικά κέντρα, τα ιδιωτικά ιατρεία µέχρι και στα σπίτια των ασθενών. Σηµειώνεται ότι ο µεγάλος αριθµός διαγνωστικών κέντρων µε σύγχρονο εξοπλισµό καλύπτει τις υπάρχουσες ανάγκες στο επίπεδο παροχής διαγνωστικών υπηρεσιών, εξυπηρετώντας τη ζήτηση που προέρχεται από το δηµόσιο και τον ιδιωτικό τοµέα, δεδοµένου ότι πελάτες των διαγνωστικών κέντρων είναι κατά κύριο λόγο ασφαλιστικά ταµεία και ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Ο δηµόσιος τοµέας κατέχει τα µεγαλύτε-

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Επιδείνωση της ανταγωνιστι-

181

ymirror

Industr

Ι ATΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΟΡΓΑΝΑ Α ΚΡΙΒΕΙΑΣ & ΟΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Επίσης, η συνολική δαπάνη σε επενδύσεις ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού το 2006 ανήλθε στο 4,3% της συνολικής δαπάνης για υγεία και στο 0,39% του ΑΕΠ. Επιπλέον, η κατά κεφαλή αναλογία των εγκατεστηµένων µηχανηµάτων βιοϊατρικής τεχνολογίας στην Ελλάδα διαπιστώνεται ότι υπερβαίνει το µέσο όρο των χωρών της ΕΕ. Πιο συγκεκριµένα, το 2005 (τελευταίο έτος διαθέσιµων στοιχείων) αναλογούσαν 25,8 αξονικοί τοµογράφοι και 13,2 µαγνητικοί τοµογράφοι ανά εκατοµµύριο κατοίκων, ενώ ο µέσος όρος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ-19) είναι 17,2 και 8,1, αντίστοιχα. Εντούτοις, σηµαντικότατα προβλήµατα αντιµετωπίζουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην προµήθεια ιατροτεχνολογικών προϊόντων στα Κρατικά Νοσοκοµεία. Οι προµήθειες του δηµόσιου τοµέα ελέγχονται από το σύστηµα των κρατικών προµηθειών που εκτός των άλλων ρυθµίζει και το µείζον θέµα της χρηµατοδότησης. Οι

ρα µερίδια των προµηθειών και αποτελεί χώρο ζωτικής σηµασίας για τους προµηθευτές. Οι κρατικές δαπάνες για αγορά ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού προέρχονται από το Γ’ ΚΠΣ, από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα, από τον Τακτικό Προϋπολογισµό και από το Πρόγραµµα Δηµοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Αντίστοιχα, ο ιδιωτικός τοµέας έχει αναπτυχθεί σηµαντικά τα τελευταία χρόνια, λόγω της έντονης επενδυτικής δραστηριότητας των ιδιωτικών οµίλων υγείας στους τοµείς της διάγνωσης, περίθαλψης και θεραπείας. Σύµφωνα µε στοιχεία του ΟΟΣΑ το 2006 (τελευταίο έτος διαθέσιµων στοιχείων) οι δηµόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε ιατροτεχνολογικό εξοπλισµό αυξήθηκαν κατά 10,7% και 10,5%, αντίστοιχα.

διαδικασίες αυτές χαρακτηρίζονται από µεγάλη καθυστέρηση στη λήψη και υλοποίηση των αποφάσεων, καθώς και από αδυναµία ευελιξίας στην επιλογή των διαφόρων επενδυτικών κινήσεων. Το αποτέλεσµα είναι οι µακρόχρονες διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισµών και οι µεγάλες καθυστερήσεις στην εξόφληση των υποχρεώσεών τους. Οι υπέρογκες οφειλές των νοσοκοµείων είναι το σηµαντικότερο πρόβληµα των εταιρειών. Αν και το µέγεθος της ελληνικής αγοράς είναι σχετικά περιορισµένο και η κυριαρχία των εισαγόµενων προϊόντων αναµφισβήτητη, οι ρυθµοί ανάπτυξης των τελευταίων ετών δηµιουργούν θετικές προσδοκίες για τη µελλοντική πορεία του κλάδου. Στο πλαίσιο αυτό, κρίσιµος παράγοντας θα είναι η ένταση των δαπανών σε έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών εξελίξεων που θα ενισχύσουν την καινοτοµία και την προσφορά νέων βελτιωµένων προϊόντων στην αγορά. ��µ��

�� - �� (�� . ��) �� . ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� / ��

��/��

1997

319

670,5

100,6

1.305,1

379,6

2.076,3

794,2

1.282,1

1.176,4

1998

318

833,7

138,0

1.460,1

416,6

2.431,8

966,9

1.465,0

1.285,9

1999

302

973,8

154,6

1.649,5

433,4

2.778,0

1.170,0

1.608,0

1.382,3

2000

309

1.261,0

139,3

1.800,6

504,4

3.200,8

1.371,8

1.829,0

1.608,5

2001

323

1.413,7

144,7

1.982,4

603,9

3.540,7

1.447,7

2.093,0

1.814,0

2002

321

1.370,4

137,5

2.155,6

631,4

3.663,4

1.393,4

2.270,0

1.910,0

2003

312

1.436,9

136,8

2.342,6

633,5

3.916,3

1.417,5

2.498,8

2.179,3

2004

315

1.534,3

128,1

2.509,8

665,1

4.172,2

1.466,0

2.706,2

2.208,5

2005

317

1.378,9

165,7

2.123,0

653,5

3.667,7

1.296,2

2.371,5

1.910,4

2006

319

1.698,7

203,2

2.442,2

717,6

4.344,2

1.482,2

2.862,0

2.142,9

0,5%

5,1%

6,5%

5,2%

6,1%

5,2%

1,3%

7,7%

4,9%

��

ME�� 2006/2000

182

��.�� (�� )

��

�� H� ��

��

1997

951,4

798,3

153,1

19,3%

1,18

7,4%

0,62

0,32

0,79

1998

1.078,3

891,6

186,7

19,3%

1,16

7,7%

0,60

0,34

0,81

1999

1.161,7

930,0

231,7

19,8%

1,20

8,3%

0,58

0,35

0,88

2000

2.926,7

881,7

979,4

171,3

12,5%

1,09

5,4%

0,57

0,39

0,81

2001

3.219,5

1.271,6

1.042,2

229,4

15,8%

1,02

6,5%

0,59

0,40

0,76

2002

3.332,3

1.362,5

1.125,6

236,8

17,0%

1,02

6,5%

0,62

0,37

0,80

2003

3.454,0

1.418,1

1.160,5

257,5

18,2%

0,99

6,6%

0,64

0,37

0,78

2004

3.581,1

1.507,1

1.297,8

209,3

14,3%

0,96

5,0%

0,65

0,37

0,84

2005

3.408,1

1.375,5

1.187,4

188,0

14,5%

0,94

5,1%

0,65

0,38

0,77

2006

3.663,5

1.433,7

1.277,4

156,2

10,5%

0,87

3,6%

0,66

0,39

0,80

3,8%

8,4%

4,5%

-1,5%

ME�� 2006/2000

15 ��. (2)



�� 15 �� - �� - �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007 ALAPIS A.B.E.E.

��

2006

2007

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

��

2006

2007

2006

1.770.112

262.168

1.337.204

187.987

78.243

63.308

82.619

109.280

1.609.250

89.580

83.297

4.716

433.560

142.690

��

232.280

170.155

19.029

19.044

213.793

151.669

167

159

18.320

18.327

46.228

40.229

323.011

286.089

��RINGER INGELHEIM �.�.

132.187

134.978

13.854

14.895

92.042

102.525

9.218

6.531

30.927

25.922

11.021

8.194

261.474

266.578

UNILEVER �.�.�.�.

381.933

322.990

332.467

277.025

147.094

83.344

362

234.477

239.618

6.939

8.049

258.359

249.694

JOHNSON & JOHNSON �.�.�.�.

179.740

143.324

14.507

12.884

161.519

123.882

5.890

6.742

12.331

12.700

-2.261

1.334

174.516

175.493

�� .�.�.�.

131.576

119.299

44.939

34.119

67.270

92.213

25.101

8.447

39.205

18.639

11.007

9.760

154.736

126.801

�� . �.�.�.�.

200.884

187.719

37.286

36.975

51.390

40.620

85.683

94.030

63.811

53.069

17.849

9.652

119.168

115.291

ELPEN AE

105.320

90.579

9.949

9.094

60.157

55.907

8.116

3.816

37.047

30.856

5.722

3.394

104.808

88.390

��

95.531

90.150

66.150

64.542

29.413

28.853

34.904

36.420

29.214

24.877

4.337

4.237

88.407

85.211

�� .�.

43.046

41.629

2.137

20.212

40.012

34.380

1.300

1.141

1.734

6.108

12.294

7.910

80.318

71.426

DEMO ABEE

144.858

113.443

48.550

36.661

48.700

50.427

48.073

19.810

48.085

43.206

1.541

2.311

78.137

72.563

LAVIPHARM �.�.

199.685

212.979

167.920

164.373

47.757

84.776

3.890

7.768

148.038

120.435

-6.290

7.376

56.254

48.590

CANA A.E.

57.263

46.380

2.884

2.859

43.701

35.016

3.072

2.225

10.490

9.589

5.021

4.012

55.557

50.762

GALENICA �.�.

43.185

32.568

14.199

11.696

11.825

9.570

21.915

20.062

9.445

2.936

3.580

665

46.657

39.797

�� .�.�.�.

67.982

51.197

25.561

18.800

20.184

20.476

23.913

12.513

23.885

18.208

3.449

3.438

43.448

34.291

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

1.040

10,7

0,010

55,7

23,1

41,5%

51,1

4,7

1998

1.139

11,7

0,010

54,6

23,6

43,2%

50,1

3,5

1999

877

10,7

0,012

54,1

21,8

40,4%

47,5

3,3

2000

932

11,9

0,013

62,2

25,5

41,1%

53,7

5,2

2001

877

12,0

0,014

53,8

23,8

44,2%

47,9

2,1

2002

941

13,2

0,014

70,9

29,0

40,9%

63,5

2,3

2003

1.064

15,9

0,015

96,5

36,4

37,7%

90,5

5,8 3,6

2004

1.051

17,4

0,017

95,6

37,8

39,5%

89,9

2005

963

18,5

0,019

94,6

34,0

35,9%

88,3

3,8

2006

1.030

18,0

0,017

99,6

31,2

31,3%

92,7

3,2

-10,4%

1,7%

13,4%

7,2%

5,4%

8,2%

3,4%

-4,4%

9,5%

-8,0%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

95,4

98,8

94,4

52,9

642,7 Page 2-589,8

696

8,2%

-84,8%

1999

95,2

98,8

94,1

56,2

735,8

-679,6

792

7,6%

-85,8%

2000

100,0

66,6

861,3

-794,7

928

7,7%

-85,6%

2001

136,8

103,9

102,8

104,3

65,5

877,6

-812,1

943

7,5%

-86,1%

2002

111,7

108,8

117,2

106,2

91,7

898,4

-806,7

990

10,2%

-81,5%

2003

145,8

110,1

122,4

106,1

118,5

955,9

-837,4

1.074

12,4%

-77,9%

2004

108,9

109,6

118,2

106,0

114,1

1.087,0

-972,9

1.201

10,5%

-81,0%

2005

106,4

118,2

101,4

124,9

1.050,9

-926,0

1.176

11,9%

-78,8%

2006

151,1

107,9

118,2

103,6

145,1

1.237,6

-1.092,5

1.383

11,7%

-79,0%

2007

184,8

110,5

118,2

107,3

150,6

1.400,7

-1.250,1

1.551,3

10,8%

-80,6%

2008

154,0

110,4

118,2

107,1

�� 2008/2000 **

5,5%

1,2%

2,1%

0,9%

12,4%

7,2%

6,7%

7,6%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

4,8%

-0,9%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� . ��) �� µ�� (2000=100)

183

Page 1

ymirror

Industr

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ - ΟΧΗΜΑΤΑ

Προοπτική δυσκολιών

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Η εξάρτηση της παραγωγικής δραστηριότητας του κλάδου από τις παραγγελίες του δηµόσιου τοµέα, σε σχέση είτε µε εξοπλιστικά προγράµµατα των ενόπλων δυνάµεων είτε µε την κατασκευή αστικών λεωφορείων και απορριµµατοφόρων, παραµένει το σηµαντικότερο πρόβληµα του κλάδου, καθώς οδηγεί σε σηµαντικές διακυµάνσεις στην οικονοµική του δραστηριότητα και σε έντονα πτωτικές τάσεις σε περιόδους, όπως η τωρινή.

184

κλάδος αυτοκινήτων υποδιαιρείται σε τρεις υποκλάδους, την κατασκευή αυτοκίνητων οχηµάτων, την κατασκευή αµαξωµάτων (κατασκευή ρυµουλκούµενων και ηµιρυµουλκούµενων οχηµάτων) και την κατασκευή µερών και εξαρτηµάτων για αυτοκίνητα και τους κινητήρες τους. Ο κλάδος αποτελείται από 33 µεγάλες (µε περισσότερους από 10 εργαζόµενους) επιχειρήσεις στις οποίες απασχολούνται 1.927 εργαζόµενοι οι οποίοι αντιστοιχούν στο 0,9% της απασχόλησης στη βιοµηχανία. Η συµµετοχή του στα υπόλοιπα συνολικά µεγέθη της µεταποίησης ανέρχεται στο 0,4% για την ακαθάριστη αξία παραγωγής, στο 0,5% για την προστιθέµενη αξία.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο όγκος της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου παρουσιάζει µια σαφή καθοδική τάση, µειούµενος µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξεως του 5,6% κατά την περίοδο 2000-2008. Επιπλέον, ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής, µετά τη σηµαντική άνοδο που παρουσίασε το 2007, υποχωρεί το 2008 κατά 8,5%, µε τον υποκλάδο κατασκευής αυτοκίνητων οχηµάτων να σηµειώνει τις µεγαλύτερες απώλειες, καθώς ο δείκτης της βιοµηχανικής του παραγωγής έχει µειωθεί στο ένα έβδοµο από την τιµή που είχε το 2000. Την ίδια περίοδο, ο δείκτης τιµών παραγωγού αυξάνεται µε µέσο ετήσιο ρυθµό 1,7% ο οποίος υπολείπεται κατά πολύ του αντίστοιχου

ρυθµού για το σύνολο της µεταποίησης. Το 2008, ο δείκτης τιµών παραγωγού αυξήθηκε κατά 3,2%, αλλά το επίπεδό του είναι ακόµη συγκριτικά χαµηλό. Όσον αφορά στην απασχόληση η ταχύτατη µείωση του αριθµού των επιχειρήσεων ως γενικότερη τάση που παρατηρείται την τελευταία δεκαετία, ανακόπτεται το 2006 µε αποτέλεσµα την αύξηση του αριθµού των απασχολουµένων στον κλάδο. Παρά το γεγονός αυτό όµως, η µέση (ανά επιχείρηση) απασχόληση παρουσιάζει περαιτέρω υποχώρηση το 2006. Σηµαντικές διακυµάνσεις, χωρίς την εκδήλωση κάποιας σαφούς τάσης, παρουσιάζουν και τα υπόλοιπα σηµαντικά µεγέθη του κλάδου, δηλαδή



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η αδυναµία ανάπτυξης ελληνικής αυτοκινητοβιοµηχανίας, καθώς και η αδυναµία προσέλκυσης παραγωγικών επενδύσεων από επιχειρήσεις του εξωτερικού, καθιστούν κάθε συζήτηση περί ανταγωνιστικότητας και εξέλιξης των εµπορικών ροών µάλλον δευτερεύουσα. Αποτέλεσµα των αδυναµιών αυτών είναι το σταθερά διογκούµενο έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου του κλάδου, το οποίο διαµορφώθηκε το 2007 στα 4,27 δισ. ευρώ, αυξανόµενο κατά 541,6 εκατ. ευρώ σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, παρά το γεγονός ότι οι εξαγωγές του κλάδου αυξήθηκαν κατά 84,3% (από 220 σε 405,5 εκατ. ευρώ) έναντι αύξησης κατά 18,4% των εισαγωγών. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εισαγωγές του κλάδου, οι οποίες ανέρχονται σε 4,67 δισ. ευρώ, αντιστοιχούν στο 10,7% των συνολικών εισαγωγών βιοµηχανικών προϊόντων, ενώ οι εξαγωγές του κλάδου αντιστοιχούν µόλις στο 2,8% των συνολικών εξαγωγών. Ως συνέπεια των παραπάνω, το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου αυξάνεται, κατά την περίοδο 20002007, µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξεως του 7,1%, ενώ ο ρυθµός αύξησής του κατά το τελευταίο έτος άγγιξε το 15%. Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται εύγλωττα και στους σχετικούς δείκτες του εξωτερικού εµπορίου, δηλαδή στον βαθµό κάλυψης των εισαγωγών, ο οποίος διαµορφώνεται, παρά τη σηµαντική του αύξηση το 2007, στο ιδιαίτερα χαµηλό 8,7%, καθώς και στον δείκτη Balassa, σύµφωνα µε τον οποίον το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου ανέρχεται στο 84% των συνολικών εµπορικών ροών του κλάδου. Μάλιστα, όσον αφορά στους δύο παραπάνω δείκτες, ο κλάδος παρουσιάζει την τρίτη χειρότερη επίδοση µεταξύ των κλάδων της

µεταποίησης µετά τους κλάδους του ξύλου και του λοιπού εξοπλισµού µεταφορών.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Η ταχύτατη συρρίκνωση των διαφόρων στοιχείων του ενεργητικού, αλλά και των αποτελεσµάτων εκµετάλλευσης, ήταν η σηµαντικότερη εξέλιξη για τις 44 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνταν στον κλάδο το 2006. Η καθαρή αξία των παγίων µειώθηκε κατά 27,7% και το κυκλοφορούν ενεργητικό κατά 16,8%, µε τα διαθέσιµα να υφίστανται τη µεγαλύτερη µείωση σε ποσοστιαίους όρους (26,7%). Από την άλλη πλευρά, τα ίδια κεφάλαια του κλάδου µειώθηκαν κατά 19% και οι συνολικές του υποχρεώσεις κατά 21,3%, µε την τελευταία µείωση να οφείλεται κυρίως στον περιορισµό του µακροπρόθεσµου δανεισµού ως αποτέλεσµα και του γενικότερου περιορισµού της οικονοµικής δραστηριότητας του κλάδου. Οι πωλήσεις του κλάδου συνέχισαν για δεύτερη χρονιά την ραγδαία πτωτική τους πορεία µειούµενες κατά 25,7% και οδήγησαν σε σηµαντική πτώση των µικτών κερδών του κλάδου από τα 127 στα 100,6 εκατ. ευρώ, ήτοι µείωση κατά 20,7%. Αν και τα συνολικά έξοδα επίσης µειώθηκαν, ο µικρότερος ρυθµός µεταβολής τους (16,3%) είχε ως αποτέλεσµα την δραµατική πτώση των καθαρών κερδών τα οποία υποδιπλασιάστηκαν ανερχόµενα µόλις σε 7,7 εκατ. ευρώ. Παρά την υποχώρηση των µικτών κερδών, η σχετική συγκράτηση του κόστους των πωληθέντων οδήγησε σε αύξηση του περιθωρίου µικτού κέρδους από 28,2% σε 30,1%, ενώ το περιθώριο καθαρού κέρδους µειώθηκε από το 3,5% στο 2,3%, στο ήµισυ δηλαδή του αντίστοιχου περιθωρίου του συνόλου της µεταποίησης. Τόσο η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων όσο και η αποδοτικότητα του ενεργητικού συµπαρασύρθηκαν από την µεγάλη πτώση των καθαρών κερδών και διαµορφώθηκαν σε 4,7% και 1,5% αντίστοιχα, ποσοστά πολύ χαµηλότερα σε σύγκριση µε το σύνολο της µεταποίησης. Πολύ χαµηλότερος σε σχέση µε το σύνολο είναι και ο βαθµός παγιοποίησης του ενεργητικού ο οποίος µειώθηκε σε 28% από 31% το προηγούµενο έτος, ενώ σαφώς υψηλότερη παραµένει η δανειακή πίεση παρά το γεγονός ότι η σηµαντική µείωση του µακροπρόθεσµού δανεισµού απέτρεψε την περαιτέρω επιδείνωσή της. Τέλος, η µεγάλη πτώση της

καθαρής αξίας των παγίων οδήγησε σε σηµαντική αύξηση του βαθµού κάλυψης παγίων ο οποίος διατηρείται σε επίπεδα κατά πολύ υψηλότερα του συνόλου της µεταποίησης, ενώ η εξ’ ίσου µεγάλη πτώση των διαθεσίµων έριξε την άµεση ρευστότητα του κλάδου σε επίπεδα χαµηλότερα του µέσου.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η κατάσταση του κλάδου, όπως φαίνεται και από τα πρώτα στοιχεία του 2009, δεν προοιωνίζει θετικές εξελίξεις και οι γενικότερες προοπτικές του κλάδου είναι αρκετά περιορισµένες, παρά το γεγονός ότι υφίστανται κάποιες πιθανότητες βελτίωσης. Ο όγκος βιοµηχανικής παραγωγής υποχωρεί σηµαντικά το πρώτο τετράµηνο του 2009 σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Το σηµαντικότερο και µόνιµο πρόβληµα του κλάδου είναι η σχεδόν απόλυτη εξάρτηση της παραγωγικής του δραστηριότητας από τις συµβάσεις προµηθειών του δηµοσίου τοµέα, µια εξάρτηση που αποτελεί προφανή συνέπεια της προαναφερθείσας αδυναµίας ανάπτυξης µιας ελληνικής αυτοκινητοβιοµηχανίας. Ως αποτέλεσµα, η παραγωγική δραστηριότητα του κλάδου περιορίζεται στην κατασκευή (συχνά µέσω συµπαραγωγής) τεθωρακισµένων αρµάτων µάχης και άλλων οχηµάτων για τις ελληνικές ένοπλες δυνά-

Η προσπάθεια συγκράτησης των δηµοσίων δαπανών επηρέασε έντονα τις επιχειρήσεις του κλάδου.

µεις, την κατασκευή λεωφορείων και τρόλλεϋ για την εξυπηρέτηση των αστικών συγκοινωνιών και την κατασκευή οχηµάτων αποκοµιδής απορριµµάτων για τους οργανισµούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Άµεση συνέπεια των παραπάνω είναι η ύπαρξη συνεχών διακυµάνσεων στα βασικά µεγέθη του κλάδου (ακαθάριστη αξία παραγωγής, ακαθάριστες επενδύσεις, πωλήσεις) και η συνεπαγόµενη δυσκολία τόσο µακροπρόθεσµου σχεδιασµού εκ µέρους των επιχειρήσεων όσο και επέκτασης των δραστηριοτήτων τους σε άλλους συναφείς τοµείς. Κατά τα τελευταία χρόνια, η προσπάθεια συγκρά-

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

η ακαθάριστη αξία παραγωγής, η προστιθέµενη αξία, οι πωλήσεις και το επίπεδο των ακαθάριστων επενδύσεων. Εντούτοις, τα τελευταία έτη οι διακυµάνσεις αυτές φαίνεται να δίνουν τη θέση τους σε µια εντονότατη πτώση και η οποία ακόµη δεν έχει αντιστραφεί, µε εξαίρεση την προστιθέµενη αξία η οποία ανακάµπτει το 2006. Τέλος, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου διαµορφώθηκε το 2007 σε 153 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας την περίοδο 2000-2007 µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 5,4%.

185

ymirror

Industr

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ - ΟΧΗΜΑΤΑ

τησης των δηµοσιονοµικών δαπανών για λόγους περιορισµού του ελλείµµατος επηρέασε έντονα τις επιχειρήσεις του κλάδου µετατρέποντας µια ασταθή και υποκείµενη σε διακυµάνσεις πορεία σε µια εµφανέστατη και ιδιαίτερα έντονη πτωτική τάση. Χαρακτηριστικό παράδειγµα της εξέλιξης αυτής αποτελεί η ΕΛΒΟ, η οποία αποτελεί ούτως ή άλλως την µεγαλύτερη επιχείρηση του κλάδου, καθώς και την µοναδική ελληνική επιχείρηση µε ευρείες παραγωγικές δυνατότητες στον συγκεκριµένο κλάδο. Αν και η ΕΛΒΟ εξυγιάνθηκε γρήγορα µετά την παραχώρηση του management και µέρους (µειοψηφικού) των µετοχών στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας, κατορθώνοντας µάλιστα να επιτύχει υψηλά επίπεδα κερδοφορίας, η µείωση των παραγγελιών, πολιτικών ή στρατιωτικών, κατά τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει την εταιρεία σε αρνητικά οικονοµικά αποτελέσµατα. Οι ζηµίες αυτές µειώθηκαν σηµαντικά το 2007, αλλά για το

που δεν συνοδεύεται από έναν µακρόπνοο σχεδιασµό για την προοπτική της εταιρείας, αλλά και του κλάδου συνολικότερα. Τέλος, είναι ακόµη άγνωστο, αλλά δυνητικά πολύ σηµαντικό, το πώς θα επιδράσει η οικονοµική κρίση στην άσκηση οικονοµικής πολιτικής εκ µέρους της κυβέρνησης. Στη βάση των σηµερινών δεδοµένων, µια πιθανή απόφαση περαιτέρω περιορισµού των δαπανών µε σκοπό την αποτροπή της διόγκωσης του ελλείµµατος θα αποτελούσε για τον κλάδο ένα ισχυρότατο πλήγµα και θα οδηγούσε κατά πάσα πιθανότητα σε µείωση των θέσεων εργασίας τόσο στο εσωτερικό του κλάδου όσο και σε επιχειρήσεις που συνδέονται άµεσα, ως προµηθευτές ή υπεργολάβοι, µε αυτόν. Μια αντίθετη κατεύθυνση της δηµοσιονοµικής πολιτικής θα µπορούσε να στηρίξει τις επιχειρήσεις του κλάδου παρέχοντας τους ουσιώδες παραγωγικό αντικείµενο και αποτρέποντας τις παραπάνω αρνητικές εξελίξεις. Σε κάθε περίπτωση, η εξυγίανση του κλάδου και η συστηµατική βελτίωση της κατάστασής του απαιτεί, εκ κατασκευής, την ύπαρξη µακροπρόθεσµου προγραµµατισµού, µια προϋπόθεση η οποία µέχρι στιγµής δεν ικανοποιείται. ��µ��

2008 κάποιες εκτιµήσεις τις ανεβάζουν στα 15 εκατ. ευρώ. Ακόµη πιο ανησυχητική είναι η ουσιαστική έλλειψη παραγωγικού αντικειµένου, καθώς η µοναδική ανοιχτή γραµµή παραγωγής είναι αυτή του τεθωρακισµένου άρµατος µάχης LEOPARD 2 στην οποία απασχολείται µόνο το 10% των εργαζοµένων της εταιρείας. Στα πλαίσια αυτά, η εταιρεία διεκδικεί ένα πρόγραµµα ανακατασκευής των φορτηγών του ελληνικού στρατού αξίας 20 εκατ. ευρώ το οποίο µπορεί να µπει άµεσα στην παραγωγή, προσφέροντας έτσι µία, προσωρινή έστω, ανάσα στην εταιρεία και επιτρέποντας τη µείωση, ίσως και την εξάλειψη, της υποαπασχόλησης του εργατικού δυναµικού. Διεκδικεί επίσης, στο προσεχές µέλλον, σηµαντικό µερίδιο στη συµπαραγωγή 420 ρωσικών τεθωρακισµένων αρµάτων µάχης συνολικής αξίας 1,2 δισ. ευρώ, ενώ αναµένει αύξηση της παραγωγικής της δραστηριότητας µέσω του Εθνικού Μεσοπρόθεσµου Προγράµµατος Αµυντικών Εξοπλισµών, η υλοποίηση του οποίου θα ξεκινήσει το 2010. Δεδοµένων των συνθηκών, τα παραπάνω προγράµµατα αποτελούν ίσως την τελευταία σανίδα σωτηρίας της εταιρείας, αν και οποιαδήποτε λύση θα είναι προσωρινή στο βαθµό �� (�� . ��) ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� . ��

186

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

2000

164,8

91,7

350,5

141,8

607,0

120,2

486,8

434,3

2001

109,7

66,5

293,7

104,1

470,0

127,8

342,2

311,9

2002

127,9

78,4

291,1

129,5

497,4

146,6

350,8

318,0

2003

143,4

21,2

441,3

173,0

605,9

172,0

433,9

393,5

2004

179,0

20,0

407,5

159,1

606,5

203,4

403,1

363,7

2005

196,0

26,0

417,2

152,5

639,2

203,3

435,9

292,1

2006

141,8

19,1

347,2

132,8

508,1

165,0

343,1

285,1

-11,9%

-2,5%

-23,0%

-0,2%

-1,1%

-2,9%

5,4%

-5,7%

-6,8%

��

�� H� ��

ME�� 2006/2000

��

2000

445,4

78,3

111,9

1,6

1,3%

0,73

0,3%

0,80

0,27

0,48

2001

388,8

104,6

93,8

10,8

8,5%

1,16

2,3%

0,73

0,23

0,61

2002

361,1

107,8

98,3

9,5

6,5%

1,15

1,9%

0,71

0,26

0,51

2003

503,1

142,9

106,3

36,6

21,3%

1,20

6,0%

0,72

0,24

0,68

2004

588,0

156,4

125,7

30,7

15,1%

1,14

5,1%

0,66

0,30

0,68

2005

449,3

126,9

111,0

15,9

7,8%

1,04

2,5%

0,68

0,31

0,91

2006

333,9

100,6

92,9

7,7

4,7%

1,16

1,5%

0,68

0,28

0,75

ME�� 2006/2000

-4,7%

4,3%

-3,1%

29,7%

 15 ��.

�� 14 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007

��

2006

2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2007

2006

53.194

23.602

13.288

32.265

21.081

10.952

10.142

29.714

21.971

5.961

3.100

117.704

91.708

222.256

237.983

85.414

34.084

103.658

109.749

86.634

95.214

31.964

33.021

-1.057

-10.024

83.948

62.757

�� .�.

33.762

37.552

8.966

8.890

31.675

35.707

121

116

1.965

1.730

6.998

5.550

52.523

46.384

�� . �.�.�.�.

62.926

58.215

41.411

43.748

25.836

22.932

11.573

7.586

25.516

27.697

-1.463

-1.597

20.317

15.294 20.118

�� .�.�.

2007

��

72.931

�� . �.�.�.�.

2006

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

2006

�� . �.�. ��

22.147

19.759

6.987

6.116

15.067

13.257

1.985

1.424

5.095

5.078

689

1.234

16.272

�� . �. �.�.�.�. ��

14.862

11.604

924

797

12.530

9.267

2.332

2.337

213

146

11.843

8.614

GRANTEX �.�. ��

10.215

7.750

5.678

3.925

3.566

2.155

2.461

1.877

4.188

3.718

1.245

1.240

8.116

7.180

�� .�.�.�.�.

12.511

30.862

33.827

5.458

6.510

6.162

20.890

2.948

1.340

21.752

11.597

-1.185

-221

7.585

SIELMAN �.�.

7.921

5.324

5.322

2.821

4.493

2.228

3.428

3.096

432

337

5.061

3.570

�� .�.�. ��

7.515

6.426

1.701

1.682

6.551

5.382

949

1.035

333

4.646

4.348

�� .�.�.�.

3.653

3.291

1.968

1.942

2.132

1.830

1.513

1.454

381

216

4.001

3.844

�� .�.�.�.�.

8.454

8.776

9.349

9.534

1.518

2.414

6.936

6.362

909

621

3.720

3.513

�� . �.�.�.�.

5.753

5.719

2.996

8.679

915

841

545

603

4.294

4.275

3.360

3.009

�� .�. ��

3.085

2.659

2.190

1.975

1.319

1.625

1.766

1.034

143

115

3.117

2.513

�� .�.�.�. ��

4.707

1.991

1.317

1.309

3.467

561

1.192

1.382

-186

-577

2.845

1.137

��

��: HELLASTAT AE

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

1.900

25,2

0,013

131,3

49,0

37,3%

114,8

3,4

1998

1.870

27,0

0,014

144,7

39,8

27,5%

126,1

9,8

1999

1.996

30,4

0,015

310,2

59,1

19,1%

239,3

9,6

2000

2.251

34,3

0,015

307,7

88,6

28,8%

240,2

14,4

2001

2.219

35,0

0,016

240,9

69,5

28,8%

201,2

17,3

2002

2.053

34,9

0,017

197,5

76,4

38,7%

162,7

21,2

2003

2.174

39,2

0,018

266,6

102,6

38,5%

216,8

16,1

2004

2.381

43,8

0,018

287,7

97,5

33,9%

236,8

14,3

2005

1.887

35,8

0,019

173,5

69,9

40,3%

134,6

6,4

2006

1.927

39,3

0,020

152,7

67,3

44,1%

114,2

19,0

-3,2%

-2,6%

0,6%

2,3%

5,0%

-11,0%

-4,5%

7,4%

-11,7%

4,6%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

93,6

35,8

1.664,5

-1.628,7

1.700

2,1%

-95,8%

1999

99,6

30,7

2.384,5

-2.353,8

2.415

1,3%

-97,5%

2000

100,0

38,4

2.671,6

-2.633,2

2.710

1,4%

-97,2%

2001

79,3

100,3

100,2

140,6

2.885,5

-2.744,9

3.026

4,9%

-90,7%

2002

61,5

100,3

87,7

2.411,1

-2.323,4

2.499

3,6%

-93,0%

2003

70,4

103,4

139,5

3.151,4

-3.011,9

3.291

4,4%

-91,5%

2004

72,9

105,6

106,3

103,1

198,3

4.095,8

2005

48,2

106,7

107,3

104,6

175,7

3.562,8

-3.897,5

Page 1 -3.387,1

4.294

4,8%

-90,8%

3.738

4,9%

-90,6%

2006

43,7

108,6

109,1

106,8

220,0

3.946,5

-3.726,5

4.167

5,6%

-89,4%

2007

57,6

110,7

111,0

109,6

405,5

4.673,6

-4.268,1

5.079,2

8,7%

-84,0%

52,7

114,2

114,5

113,4

-7,7%

1,7%

40,0%

8,3%

7,1%

9,4%

2008 �� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

29,3%

-2,1%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� (�� . ��) �� µ�� (2000=100)

187

Page 1

ymirror

Industr

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Μ ΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

Εξάρτηση από τις κρατικές προµήθειες Η υψηλή εξάρτηση από τις κρατικές προµήθειες και τα εξοπλιστικά προγράµµατα, τα οποία έχουν «παγώσει» το τελευταίο διάστηµα, αναγκάζει τις επιχειρήσεις είτε να στραφούν στον πολιτικό τοµέα και σε άλλες µεταποιητικές δραστηριότητες, είτε να προσανατολιστούν σε συνεργασίες µε διεθνείς αµυντικούς οίκους προκειµένου να διευρύνουν την πελατειακή τους βάση και να διαφοροποιήσουν τις πηγές των εσόδων τους.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Ο 188

κλάδος κατασκευής λοιπού εξοπλισµού µεταφορών αποτελείται από πέντε επιµέρους υποκλάδους και περιλαµβάνει τη ναυπήγηση και επισκευή πλοίων και σκαφών κάθε είδους (54%), την κατασκευή σιδηροδροµικών και τροχιοδροµικών µηχανών και τροχαίου υλικού (10%), την κατασκευή αεροσκαφών (35,2%), την κατασκευή µοτοσικλετών και ποδηλάτων και τέλος την κατασκευή λοιπού εξοπλισµού µεταφορών, όπως χειραµαξών και αµαξιδίων αποσκευών. Ο κλάδος απασχολεί 11.577 άτοµα σε 81 παραγωγικές µονάδες και συγκεντρώνει το 5,4% της απασχόλησης, το 2,4% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, το 4,8% της προστιθέµενης αξίας παραγωγής, το 1% των πωλήσεων και το 1,9% των ακαθάριστων επενδύσεων της µεταποίησης.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η ανάκαµψη της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου που καταγράφηκε το 2006 δεν συνεχίστηκε το 2007 στη διάρκεια του οποίου η παραγωγή υποχώρησε κατά 1,4%. Όµως το 2008 η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου εµφάνισε περιορισµένη άνοδο (0,6%). Από την άλλη πλευρά, ο δείκτης τιµών παραγωγού συνέχισε το 2008 την ανοδική του πορεία, εµφανίζοντας άνοδο κατά 4,2%



επιδεινώνεται ακόµη περισσότερο σε σχέση µε το 2006, καθώς ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών µειώνεται σε 6,5% από 6,9% και ο δείκτης Balassa σε -87,8% από -87,2%.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Διατήρηση των αρνητικών αποτελεσµάτων, αλλά µε τάση βελτίωσης, διαπιστώνεται για το 2006 από την εξέταση των χρηµατοοικονοµικών µεγεθών 100 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Η αύξηση των µικτών κερδών οδήγησε σε περιορισµό των καθαρών ζηµιών κατά 65%, καθώς παρά τον περιορισµό των πωλήσεων και τη διεύρυνση των συνολικών εξόδων, η µεγάλη συγκράτηση του κόστους πωληθέντων είχε θετικό αντίκτυπο. Το συνολικό ενεργητικό του κλάδου µειώνεται το 2006 κατά 1,9%, επηρεαζόµενο από την πτώση που καταγράφουν τα διαθέσιµα και το κυκλοφορούν ενεργητικό. Από την άλλη πλευρά, ενώ οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων φαίνεται να συγκρατούνται, τα ίδια κεφάλαια υποχωρούν, γεγονός που µπορεί να οφείλεται στις υψηλές ζηµίες που κατέγραψε ο

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το εµπορικό έλλειµµα του

Οι πρόσφατες νοµοθετικές ρυθµίσεις περί αµυντικών προµηθειών θα αυξήσουν την ένταση του ανταγωνισµού σε προσυµβατικό επίπεδο, µε ενδεχόµενο αποτέλεσµα τη σηµαντική αναδιάρθρωση της αγοράς.

κλάδου διευρύνεται και το 2007, αποτέλεσµα που τροφοδοτείται τόσο από την αύξηση των εισαγωγών όσο και από τη µείωση των εξαγωγών. Ειδικότερα, οι εξαγωγές µειώνονται από το 2000 ετησίως κατά 2,2%, ενώ οι εισαγωγές αυξάνονται ετησίως κατά 6,3%. Τα παραπάνω αντανακλούν τη δυσµενή ανταγωνιστική θέση των επιχειρήσεων κατασκευής λοιπού εξοπλισµού µεταφορών στη διεθνή αγορά, η οποία δεν φαίνεται να βελτιώνεται. Η εξέλιξη των δεικτών εξωτερικού εµπορίου ενισχύει την αρνητική εικόνα της ανταγωνιστικότητας του κλάδου, ιδιαίτερα αν συγκριθεί µε εκείνη των δεικτών για το σύνολο της βιοµηχανίας. Το 2007, η διεθνής ανταγωνιστικότητα του κλάδου

κλάδος το προηγούµενο έτος. Η συγκράτηση των ζηµιών του κλάδου έχει ως αποτέλεσµα την αποκλιµάκωση των αρνητικών µεγεθών των δεικτών αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού το 2006. Επιπρόσθετα, το µικτό περιθώριο του κλάδου είναι υψηλότερο από εκείνο της βιοµηχανίας (32,7% έναντι του 26,8% το 2007), ωστόσο το καθαρό περιθώριο κέρδους παραµένει αρνητικό (-5,6%). Συγχρόνως, η δανειακή πίεση διατηρείται το 2006 σταθερή, παραµένοντας ωστόσο σε υψηλότερο επίπεδο έναντι του συνόλου της βιοµηχα-

νίας. Από την άλλη πλευρά, ενώ η ρευστότητα του κλάδου εµφάνιζε σηµάδια βελτίωσης µέχρι και το 2004, στη συνέχεια καταγράφει υποχώρηση για δεύτερο συνεχόµενο έτος. Παράλληλα, ο βαθµός κάλυψης παγίων του κλάδου είναι χαµηλότερος από τον αντίστοιχο του συνόλου της µεταποίησης, υποδεικνύοντας ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου στηρίζουν τη χρηµατοδότηση των παγίων στοιχείων τους περισσότερο στο δανεισµό, συγκριτικά µε το σύνολο της βιοµηχανίας.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Με βασικούς τοµείς δραστηριότητας τη ναυπήγηση και επισκευή πλοίων και σκαφών και την κατασκευή αεροσκαφών, η παραγωγή του κλάδου απευθύνεται τόσο στο στρατιωτικό / αµυντικό όσο και στον πολιτικό τοµέα. Η υψηλή εξάρτηση από τις κρατικές προµήθειες και τα εξοπλιστικά προγράµµατα, τα οποία έχουν «παγώσει» το τελευταίο διάστηµα, αναγκάζει τις επιχειρήσεις είτε να στραφούν και σε άλλες µεταποιητικές δραστηριότητες, είτε να προσανατολιστούν σε συνεργασίες µε διεθνείς αµυντικούς οίκους προκειµένου να διευρύνουν την πελατειακή τους βάση και να διαφοροποιήσουν τις πηγές των εσόδων τους. Οι πρόσφατες νοµοθετικές ρυθµίσεις περί αµυντικών προµηθειών εκτιµάται ότι θα αυξήσουν την ένταση του ανταγωνισµού σε προσυµβατικό επίπεδο, µε ενδεχόµενο αποτέλεσµα τη σηµαντική αναδιάρθρωση της αγοράς. Πάντως, στις αρχές του 2009 η βιοµηχανική παραγωγή δείχνει σηµάδια αντίστασης, υποχωρώντας σε πολύ µικρότερο βαθµό σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Ειδικότερα, σηµαντικό µέρος του κλάδου χωρίζεται στο στρατιωτικό και στον πολιτικό τοµέα. Ο στρατιωτικός τοµέας εξαρτάται σηµαντικά από τα κρατικά εξοπλιστικά προγράµµατα, ενώ και ο πολιτικός τοµέας, λόγω του ελλείµµατος ανταγωνιστικότητας που εµφανίζει, επηρεάζεται σε κάποιο βαθµό από την πολιτική κρατικών προµηθειών. Σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αµυντικό τοµέα έχουν κύρια ή δευτερεύουσα δραστηριότητα και στον πολιτικό τοµέα. Σε αρκετές περιπτώσεις η αλυσίδα παραγωγής σχηµατίζει µια πυραµίδα, όπου στην κορυφή βρίσκονται οι κύριοι κατασκευαστές (π.χ. αεροσκαφών) και στη βάση οι υποκατασκευαστές, οι οποίοι µπορεί να ανήκουν σε άλλο κλάδο

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, ενώ αυξητική τάση κατά 3,5% περίπου, εµφανίζουν οι τιµές την περίοδο 2000-2008. Η αύξηση του αριθµού των καταστηµάτων του κλάδου από 71 το 2005 σε 81 το 2006 παραγωγικές µονάδες, είχε ως αποτέλεσµα η µέση ετήσια απασχόληση να αυξηθεί κατά 1%. Παράλληλα, η µέση αµοιβή των εργαζοµένων του κλάδου αυξάνεται σηµαντικά το 2006 (7,2%) και βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο από εκείνη του συνόλου της βιοµηχανίας. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής εµφανίζει κάµψη σε αντίθεση µε την προστιθέµενη αξία παραγωγής η οποία αυξάνεται, εξέλιξη που συνοψίζεται στον δείκτη του βαθµού καθετοποίησης του κλάδου (προστιθέµενη προς ακαθάριστη αξία παραγωγής), ο οποίος ανέρχεται σε υπερδιπλάσιο ποσοστό από τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου της βιοµηχανίας. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2007 σε 650 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας την περίοδο 2000-2007 αύξηση µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 7,5%. Η τάση των πωλήσεων είναι πτωτική, αν και αξίζει να επισηµανθεί ότι ο κύκλος εργασιών που καταγράφουν οι επιχειρήσεις του κλάδου έχει αυξηθεί σηµαντικά από το 2000 και έπειτα, µε µέσο ετήσιο ρυθµό 24%. Τέλος, οι επιχειρήσεις του κλάδου φαίνεται να δίνουν το 2006 µικρή έµφαση στις επενδύσεις, οι οποίες µειώθηκαν σηµαντικά κατά 32,5%.

189

ymirror

Industr

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Μ ΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

µεταποίησης και να δραστηριοποιούνται από την παραγωγή συστηµάτων έως και την κατασκευή µερών και εξαρτηµάτων. Κατά αντιστοιχία, διαφέρει σηµαντικά και το εύρος του µεγέθους των υποκατασκευαστών από µεσαίου µεγέθους επιχειρήσεις έως πολύ µικρές. Στον τοµέα της άµυνας, παρά την ύπαρξη εγχώριων παραγωγικών επιχειρήσεων, η Ελλάδα παρουσιάζει υψηλή εξάρτηση από το εξωτερικό, καθώς ανάδοχοι των ελληνικών αµυντικών προµηθειών είναι σε αρκετό βαθµό ξένοι οίκοι. Ωστόσο, διαπιστώνονται συνεργασίες των ξένων κύριων κατασκευαστών, αναδόχων των προµηθειών, µε

εγχώριους παραγωγούς, οι οποίοι συνήθως αναλαµβάνουν το ρόλο του υποκατασκευαστή (χωρίς να εξαιρούνται οι περιπτώσεις όπου κύριοι ανάδοχοι είναι εγχώριες επιχειρήσεις). Η επέκταση στον πολιτικό τοµέα και σε άλλες δραστηριότητες αποτελεί φυσιολογική αντίδραση στις επικείµενες αλλαγές που αναµένονται στον αµυντικό τοµέα βάσει πρόσφατων νοµοθετικών ρυθµίσεων, περί προµηθειών των Ενόπλων Δυνάµεων, που προβλέπουν την περαιτέρω διεύρυνση των διαγωνιστικών διαδικασιών και συνεπώς το µεγαλύτερο «άνοιγµα» της αγοράς στο διεθνή ανταγωνισµό, εξέλιξη που είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε αναδιάρθρωση του κλάδου. Αρκετές επιχειρήσεις πιθανόν να αντιµετωπίσουν προβλήµατα βιωσιµότητας σε περίπτωση µη προσαρµογής τους στις νέες συνθήκες. Ωστόσο, οι εξελίξεις αυτές προσφέρουν και στρατηγικές ευκαιρίες για διεθνοποίηση.

Τέλος, εντονότερη φαίνεται να είναι η επενδυτική δραστηριότητα των επιχειρήσεων του κλάδου το 2008 συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος, σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα επενδύσεων στη βιοµηχανία του ΙΟΒΕ. Οι επενδύσεις κατευθύνονται περισσότερο στη διεύρυνση παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων, την αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και την αύξηση παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα. Η ζήτηση για τα προϊόντα των επιχειρήσεων του κλάδου και οι τεχνολογικές εξελίξεις αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν περισσότερο θετικά τις επενδυτικές αποφάσεις για το 2008, ενώ η διαθεσιµότητα κεφαλαίων και το κόστος τους, καθώς και η φορολόγηση των κερδών επιδρούν περισσότερο αρνητικά στην επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου. ��µ��

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� / ��

��/��

1997

171

1.062,3

44,9

389,4

172,7

1.496,5

814,1

682,4

391,5

1998

173

1.182,5

54,3

513,9

229,6

1.750,7

903,9

846,7

557,0

1999

176

1.230,2

139,9

633,8

335,6

2.003,8

911,3

1.092,6

634,3

2000

1.232,9

105,4

557,6

355,1

1.895,9

844,3

1.051,6

653,5

2001

1.302,3

67,8

788,6

376,5

2.158,6

870,3

1.288,4

941,0

2002

1.359,7

120,0

880,5

465,0

2.360,2

825,9

1.534,2

898,5

2003

1.332,5

84,5

971,9

453,0

2.388,9

825,1

1.563,9

1.025,0

2004

1.434,0

58,8

1.146,0

476,7

2.638,8

831,1

1.807,7

1.141,3

2005

1.506,8

81,5

1.006,7

364,2

2.595,0

782,8

1.812,2

1.118,1

2006

100

1.514,6

60,2

970,0

325,2

2.544,9

770,2

1.774,6

1.177,1

ME�� 2006/2000

4,2%

3,5%

-8,9%

9,7%

-1,5%

5,0%

-1,5%

9,1%

10,3%

��

0,55

��

190

��

�� H� ��

1997

139,4

125,1

14,4

1,8%

0,77

1,0%

0,46

0,71

1998

166,1

173,7

-7,6

-0,8%

0,76

-0,4%

0,48

0,68

0,51

1999

171,2

197,0

-25,8

-2,8%

0,74

-1,3%

0,55

0,61

0,47

2000

429,0

46,5

131,5

-30,7

-3,6%

0,68

-1,6%

0,55

0,65

0,31

2001

590,8

156,5

138,9

17,7

2,0%

0,67

0,8%

0,60

0,44

2002

802,2

207,3

288,5

-81,2

-9,8%

0,61

-3,4%

0,65

0,58

0,46

2003

678,8

124,6

124,8

-0,2

0,0%

0,62

0,0%

0,65

0,56

0,51

2004

711,7

117,1

184,3

-67,2

-8,1%

0,58

-2,5%

0,69

0,54

0,59

2005

710,0

108,7

222,1

-113,4

-14,5%

0,52

-4,4%

0,70

0,58

0,57

2006

705,0

230,3

269,8

-39,5

-5,1%

0,51

-1,6%

0,70

0,60

0,55

ME�� 2006/2000

8,6%

30,5%

12,7%

4,3%

- �� µ�� 2007, �� - � �� µ�� επεξεργασία 2007, �� : �� Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009, στοιχείων ΙΟΒΕ ��

 15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

��

�� /��µ�� /��µ��

��

2007

2006

2007

2006

2007

2006

2007

2006

2007

2006

2007

325.769

357.218

364.799

367.803

420.605

431.502

88.957

114.461

-183.793

-188.746

10.223

199.661

217.436

128.918

134.745

69.931

77.698

73.909

74.713

55.821

65.026

-9.205

34.862

38.250

30.669

32.283

16.439

14.543

16.275

20.939

2.148

2.767

-619

23.495

11.426

7.632

1.850

19.461

9.360

3.949

2.066

529

20.357

7.180

�� .�.

7.639

7.244

4.445

4.181

3.881

3.754

1.141

1.050

2.617

2.440

236

11.243

8.724

�� .�. �� .�. �� .�. �� .�.�. ��

2006

2007

2006

245.753

191.984

-6.308

79.164

103.561

-1.893

33.228

24.193

-6.374

�� .�.�.�.

5.550

4.737

3.418

3.347

2.959

2.065

217

298

2.374

1.299

599

9.239

6.063

�� .�.�.�. ��

8.228

5.244

6.872

4.425

2.630

2.243

3.312

1.105

2.286

1.895

661

643

6.066

7.044

�� .�. ��-��

3.790

2.136

1.758

915

2.526

1.242

974

619

290

275

360

148

6.063

2.410

�� .�.

7.170

8.075

6.612

6.022

1.496

2.427

3.857

3.834

1.817

1.815

202

6.017

9.761

28.947

27.943

33.343

31.925

4.080

3.643

8.328

8.003

16.539

16.297

128

5.875

7.804

6.178

4.867

5.063

4.368

2.065

1.139

1.109

1.292

3.005

2.436

1.370

923

5.658

4.781 5.484

OLYMPIC MARINE �.�. �� .�.�.�. FIELD �.�.�.�. ��

5.380

4.724

748

599

4.290

3.647

1.040

1.026

5.386

DRAGO BOATS �.�.

8.231

6.623

8.006

4.867

2.863

2.306

349

474

5.019

3.844

186

166

5.259

5.775

�� .�.

5.131

3.494

1.903

1.765

4.446

2.421

482

567

203

506

-308

-318

5.116

2.486

TURBOMED �� . �.�.�.�.

5.674

5.523

2.944

3.530

3.294

1.885

143

1.950

2.236

1.689

1.493

403

4.940

4.110

��: HELLASTAT AE

��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

105

13.217

126

238,7

0,018

466,0

349,9

75,1%

93,8

8,9

1998

103

12.928

126

242,5

0,019

525,1

381,1

72,6%

118,3

53,1

1999

13.214

136

239,6

0,018

473,7

347,7

73,4%

89,1

28,5

2000

102

12.515

123

253,1

0,020

588,6

406,3

69,0%

140,5

29,3

2001

13.116

175

285,0

0,022

750,0

462,9

61,7%

211,6

57,2

2002

12.972

166

296,2

0,023

1.026,1

730,6

71,2%

477,0

35,7

2003

12.634

160

310,6

0,025

1.067,8

672,8

63,0%

461,1

46,9

2004

11.599

171

298,3

0,026

1.006,0

600,3

59,7%

410,4

46,2

2005

11.466

161

306,2

0,027

1.005,4

589,9

58,7%

381,6

54,9

2006

11.577

143

331,5

0,029

913,2

614,6

67,3%

346,1

37,1

-3,8%

-1,3%

2,6%

4,6%

6,0%

7,6%

7,1%

-0,4%

16,2%

4,0%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

-81,2%

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

(�� . ��)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

1998

89,9

189,0

1.825,4

-1.636,4

2.014

10,4%

1999

95,9

181,5

1.995,7

-1.814,2

2.177

9,1%

-83,3%

2000

100,0

250,7

2.158,0

-1.907,3

2.409

11,6%

-79,2%

2001

102,9

107,3

127,7

1.847,6

2002

98,4

114,0

260,3

3.047,2

2003

96,0

117,7

349,0

2004

88,8

119,2

245,0

2005

87,8

120,8

2006

93,0

123,2

2007

91,7

125,8

92,3

131,1

-1,0%

3,4%

2008 �� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

-1.719,8

1.975

6,9%

-87,1%

-2.786,9

3.308

8,5%

-84,3%

4.813,7

-4.464,7

5.163

7,2%

-86,5%

3.668,0

-3.423,0

3.913

6,7%

-87,5%

334,1

2.631,2

-2.297,1

2.965

12,7%

-77,5%

215,8

3.143,8

-2.928,0

3.360

6,9%

-87,2%

214,7

3.305,1

-3.090,4

3.519,8

6,5%

-87,8%

-2,2%

6,3%

7,1%

5,6%

Page 1

** � �� µ�� 2007/2000

-8,0%

1,5%

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� µ�� (2000=100)

191

Page 1

ymirror

Industr

ΕΠΙΠΛΑ & ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

Τροχοπέδη οι εισαγωγές

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Οι εγχώριοι κατασκευαστές επίπλου χάνουν σηµαντικό µερίδιο αγοράς εξαιτίας του έντονου εισαγόµενου ανταγωνισµού οµοειδών προϊόντων, τα οποία διεισδύουν στην εγχώρια αγορά µε βασικό πλεονέκτηµα τις προσιτές τιµές, οξύνοντας τον ανταγωνισµό και πιέζοντας για περαιτέρω ανακατατάξεις στα µερίδια αγοράς και τα περιθώρια κέρδους. Παρά την πτωτική ζήτηση στην αγορά επίπλου εν γένει, υπάρχουν και κλάδοι, όπως αυτός του φθηνού επίπλου («φτιάξ’ το µόνος σου»), ο οποίος κερδίζει συστηµατικά έδαφος στις προτιµήσεις των καταναλωτών.

192

ψηλός είναι ο βαθµός ετερογένειας που διακρίνει τον Κλάδο Παραγωγής Επίπλων και Λοιπών Βιοµηχανιών. Κατηγοριοποιείται σε έξι επιµέρους υποκλάδους: την Κατασκευή Επίπλων (80,6% της ακαθάριστης αξίας του κλάδου), την Κατασκευή Κοσµηµάτων και Συναφών Ειδών (10,4%), την Κατασκευή Μουσικών Οργάνων, την Κατασκευή Αθλητικών Ειδών (2,9%), την Κατασκευή Παιχνιδιών Κάθε Είδους (1,1%) και Διάφορες Άλλες Μεταποιητικές Βιοµηχανίες (5,1%) (κατασκευή αποµιµήσεων κοσµηµάτων, σκουπών και βουρτσών και άλλες βιοµηχανίες κατασκευών µ.α.κ.). Σύµφωνα µε τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ετήσιας Βιοµηχανικής Έρευνας, ο κλάδος Επίπλων και Λοιπών Βιοµηχανιών απασχολεί 7.248 εργαζοµένους, το 3,4% δηλαδή του συνόλου της βιο-

µηχανίας, σε 229 επιχειρήσεις και συγκεντρώνει το 1,2% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής και το 1,9% της προστιθέµενης αξίας παραγωγής του συνόλου της µεταποίησης, παραµένοντας στα ίδια επίπεδα µε την προηγούµενη µέτρηση της ίδιας έρευνας. Οι ακαθάριστες επενδύσεις του κλάδου αποτελούν το 2,6% των συνολικών επενδύσεων της βιοµηχανίας.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η ανάκαµψη της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου επίπλου - λοιπών βιοµηχανικών, που ακολούθησε τη δραστική µείωση και προσαρµογή της παραγωγής σε αρκετά χαµηλότερο επίπεδο, δεν συνεχίστηκε το 2008. Συνολικά, ο όγκος της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2008

υποχωρεί µε µέσο ετήσιο ρυθµό 3,8%, ενώ κατά τη διάρκεια του 2008 η βιοµηχανική παραγωγή υποχώρησε κατά 7,6% περίπου, διακόπτοντας την ανοδική πορεία που είχε ξεκινήσει από το 2005 και µετά. Την ίδια περίοδο, οι τιµές παραγωγού αυξάνονται µε ρυθµό 3,5% ετησίως, χαµηλότερα από την αντίστοιχη µέση ετήσια µεταβολή του συνόλου της µεταποίησης (4,2%), ενώ για το 2007 η άνοδος των τιµών παραγωγού φθάνει το 3,8%, υπερβαίνοντας έτσι τη µέση αύξηση των προηγούµενων ετών. Επιπλέον, το 2008 χαρακτηρίστηκε από έντονη αύξηση των τιµών κατά 13,9% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Αντανακλώντας τις ανωτέρω εξελίξεις η ακαθάριστη αξία παραγωγής του κλάδου για την περίοδο 2000-2006, αυξάνεται µε ρυθµό 3,3% ετησίως,



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η υποχώρηση στη διεθνή ανταγωνιστικότητα του κλάδου συνεχίζεται και το 2007, αφού η ανοδική πορεία των εξαγωγών κατά 16% δεν κατάφερε να αντισταθµίσει την επέκταση των εισαγωγών, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 23%. Έτσι, το εµπορικό έλλειµµα για το 2007 σε σχέση µε το 2006 διευρύνθηκε κατά 24,1% και διαµορφώνεται στα 1.222,6 εκατ. ευρώ, επιβαρύνοντας τους όρους εµπορίου του κλάδου. Ειδικότερα, οι εξαγωγές του κλάδου, οι οποίες αποτελούν το 1,2% του συνόλου των εξαγωγών βιοµηχανικών προϊόντων, καταγράφουν µια µεσοπρόθεσµη τάση µεγέθυνσης µε ετήσιο ρυθµό 4,7% από το 2000

µέχρι το 2007. Οι εισαγωγές του κλάδου από την άλλη πλευρά, οι οποίες συνιστούν το 3,2% του συνόλου των εισαγωγών βιοµηχανικών προϊόντων, αυξάνονται την ίδια περίοδο µε ρυθµό της τάξης του 8,9% ετησίως, γρηγορότερα εποµένως από τις εξαγωγές, µε το εµπορικό έλλειµµα να αυξάνεται τελικά µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 9,7% από το 2000. Η ανταγωνιστικότητα του κλάδου βρίσκεται σε δυσµενέστερο επίπεδο σε σχέση µε το σύνολο της µεταποίησης για µία ακόµη χρονιά, όπως άλλωστε φανερώνουν και οι τιµές των σχετικών δεικτών: ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών φθάνει το 12,6% το 2007, έχοντας περιοριστεί κατά 5,8% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, όταν στο σύνολο της βιοµηχανίας ο αντίστοιχος δείκτης φθάνει το 32,7%. Ανάλογη είναι η εικόνα ελλείµµατος ανταγωνιστικότητας του κλάδου που παρουσιάζει και ο δείκτης Balassa, ο οποίος διαµορφώνεται στο -77,6%, πολύ χαµηλότερα από τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου των µεταποιητικών επιχειρήσεων (-50,7%).

και των συνολικών υποχρεώσεων κατά 37% το 2006, εκ των οποίων το 57,5% είναι υποχρεώσεις βραχυπρόθεσµου χαρακτήρα. Σχετικά τέλος µε το µικτό και το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου, αυτά καταγράφουν άνοδο κατά 11% και 28% αντίστοιχα για το 2006, µε εξίσου υψηλό µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης για την περίοδο 20002006 (14,3% και 4,4% αντίστοιχα).

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η ζήτηση στον κλάδο επίπλων και λοιπού οικιακού εξοπλισµού εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό τόσο από τις ευρύτερες οικονοµικές συνθήκες, όσο και από την εγχώρια κατασκευαστική δραστηριότητα. Η ιδιωτική κατανάλωση δίνει ώθηση στη ζήτηση για τα προϊόντα του κλάδου, όπως άλλωστε συµβαίνει και όταν τα επίπεδα της ανεργίας είναι χαµηλά ή όταν η καταναλωτική εµπιστοσύνη βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, όπου και πάλι οι αγορές επίπλων και οικιακού εξοπλισµού ευνοούνται. Η µεσοπρόθεσµη ζήτηση του κλάδου των επίπλων από την άλλη, επηρεάζεται έντονα από τις κυριαρχούσες τάσεις

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Η χρηµατοοικονοµική κατάσταση των 407 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο «επίπλων και λοιπών βιοµηχανιών» καταγράφει σχετική βελτίωση, µε την κερδοφορία να κινείται ανοδικά κατά 28% το 2006 σε σχέση µε το 2005, ενώ συνολικά για την περίοδο 2000-2006, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης των κερδών είναι της τάξης του 4,4%. Οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού κινούνται και αυτοί ανοδικά το 2006, κατά 10,5% και 4,1% αντίστοιχα και υψηλότερα από το µέσο όρο της βιοµηχανίας (8,8% και 3,8% αντίστοιχα). Η άµεση ρευστότητα του κλάδου έχει βελτιωθεί το 2006, µε τον αντίστοιχο δείκτη να κυµαίνεται στο 0,76, παραµένοντας ωστόσο χαµηλότερα σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας (0,81), ενώ η δανειακή πίεση αυξάνεται στο 0,61 το 2006 από 0,55 το 2005. Ο βαθµός κάλυψης των παγίων ωστόσο περιορίζεται το 2006 στο 0,76 από 0,97, «πέφτοντας» κάτω από την αντίστοιχη τιµή του συνόλου της βιοµηχανίας (0,89). Στα συνολικά χρηµατοοικονοµικά µεγέθη των επιχειρήσεων του κλάδου παρατηρείται ενίσχυση των πωλήσεων κατά 7% σε σχέση µε το 2005 (12,3% στο σύνολο της µεταποίησης), του ενεργητικού κατά 23% (3,3% στο σύνολο της µεταποίησης), των ιδίων κεφαλαίων κατά 6% αλλά

Οι διεθνείς αλυσίδες επίπλου καταλαµβάνουν σηµαντικό µερίδιο στην εγχώρια αγορά.

στον τοµέα της κατοικίας, ενώ και η σχέση ηλικίας υποψήφιου αγοραστή και ζήτησης για νέα έπιπλα τείνει να είναι αντιστρόφως ανάλογη στον κλάδο. Επιπλέον, η ζήτηση για έπιπλα κουζίνας καθορίζεται πρωτίστως από την κατασκευαστική δραστηριότητα για ιδιωτικές κατοικίες και την ανάγκη αντικατάστασης των επίπλων στην περίπτωση ανακαίνισης της οικίας. Η στενή σχέση των εγχώριων κατασκευαστών επίπλου και της εγχώριας βιοµηχανίας κατασκευών κατοικίας µπορεί να προσφέρει ασπίδα προστασίας έναντι του έντονου ανταγωνισµού που αντιµετωπίζει ο κλάδος, ο οποίος προέρχεται κυρίως από τις ξένες αγορές. Από την άλλη πλευρά, η ζήτηση για έπιπλα γραφείου συνδέεται στενά µε τις τάσεις των επιχειρησιακών επενδύσεων, αλλά και τη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας στον τοµέα των υπηρεσιών.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

γεγονός στο οποίο συντελεί η σηµαντική άνοδος το 2006 κατά 17,7% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, Οµοίως, η προστιθέµενη αξία παραγωγής του κλάδου καταγράφει θετικό µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής, στο 2,7%, λόγω της αύξησης κατά 16% το 2006 ως προς το 2005. Παρόλα αυτά, ο αριθµός των επιχειρήσεων (204) έχει αυξάνεται το τελευταίο διαθέσιµο έτος κατά 8,5% και η απασχόληση του κλάδου κατά 1,5%, ανατρέποντας εν µέρει τις ενδείξεις συρρίκνωσης του κλάδου, οι οποίες ήταν εµφανείς µέχρι το 2002 και αποτυπώνονται άλλωστε και στον αρνητικό µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής της απασχόλησης της υπό εξέτασης περιόδου, ο οποίος φθάνει το -2,5%. Εξάλλου, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2007 σε 929 εκατ. ευρώ, αυξανόµενη µε µέσο ρυθµό 3,1% ετησίως την περίοδο 2000-2007. Η µέση αµοιβή των απασχολουµένων στον κλάδο φθάνει τα 14.000 ευρώ περίπου, παραµένοντας σηµαντικά χαµηλότερη από τη µέση αµοιβή στο σύνολο της βιοµηχανίας. Οι πωλήσεις του κλάδου, οι οποίες κυµαίνονται στο τέλος της υπό εξέτασης περιόδου περί τα 376,9 εκατ. ευρώ φαίνεται να υποχωρούν, µε µέσο ετήσιο ρυθµό -0,2%. Επιπλέον, η αξία των ακαθάριστων επενδύσεων αγγίζει τα 29,7 εκατ. ευρώ -µέγεθος που αντιστοιχεί στο 8% των πωλήσεων του κλάδου- υποχωρώντας κατά -3,7% ετησίως την περίοδο 2000-2005. Τέλος, ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου (προστιθέµενη αξία / ακαθάριστη αξία παραγωγής) φθάνει το 50,7%, διατηρούµενος σταθερά σε υψηλότερο επίπεδο έναντι του συνόλου της µεταποίησης.

193

ymirror

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Industr

194

ΕΠΙΠΛΑ & ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

Οι εγχώριοι κατασκευαστές επίπλου χάνουν σηµαντικό µερίδιο της αγοράς στην Ελλάδα εξαιτίας του έντονου ανταγωνισµού από εισαγόµενα οµοειδή προϊόντα, τα οποία διεισδύουν στην εγχώρια αγορά µε βασικό πλεονέκτηµα τις προσιτές τιµές τους, και ως εκ τούτου βλέπουν τις πωλήσεις τους να υποχωρούν. Η εισαγωγική διείσδυση στο συγκεκριµένο κλάδο αναµένεται να διατηρηθεί και στο µέλλον ιδιαίτερα έντονη, προτάσσοντας την ανάγκη προσαρµογής των εγχώριων κατασκευαστών στα νέα δεδοµένα προκειµένου να βελτιώσουν την παρουσία τους στο χώρο. Η ένταση του ανταγωνισµού εξάλλου είναι κυρίαρχη στον οικιακό εξοπλισµού επίπλου, όπου οι διεθνείς αλυσίδες επίπλου καταλαµβάνουν σηµαντικό µερίδιο στην εγχώρια αγορά. Ωστόσο, έντονος αναµένεται να είναι και ο ανταγωνισµός στην αγορά επίπλων «φτιάξ’ το µόνος σου» (“do it yourself”), όπου συνυπάρχουν ταυτόχρονα δύο τάσεις: από τη µία η συγκεκριµένη αγορά είναι πτωτική και από την άλλη αναµένεται το 2009 να διεισδύσουν νέα, φθηνότερα προϊόντα και να αναπτυχθούν νέες αλυσίδες µε δυναµικές προοπτικές, πιέζοντας τις επιχειρήσεις που µέχρι στιγµής κατέχουν τα µεγαλύτερα µερίδια της εν λόγω αγοράς. Αναµένεται εποµένως αναθέρµανση του ανταγωνισµού των αλυσίδων στο χώρο των επίπλων οικονοµικών λύσεων και περαιτέρω ανάπτυξη της συγκεκριµένης αγοράς στο µέλλον. Ο κλάδος επίπλου στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από έντονο κατακερµατισµό, πράγµα το οποίο αφενός συµβάλλει στην ανάπτυξη του ανταγωνισµού µεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου, από την άλλη ωστόσο συντηρεί προβληµατικές πολλές φορές συνθήκες διαφοροποίησης των επιχειρήσεων ως προς την οργάνωση της παραγωγής και του δικτύου διανοµής των προϊόντων τους, µε τις µεγαλύτερες βιοµηχανικές και εισαγωγικές επιχειρήσεις να διατηρούν οργανωµένα δίκτυα διανοµής και αρκετά εξειδικευµένα σηµεία πώλησης και τις µικρότερες βιοτεχνικές µονάδες, οι οποίες καλύπτουν και το µεγαλύτερο µέρος της παραγωγής, να εµφανίζουν σχετική ανεπάρκεια σε σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισµό και χαµηλό βαθµό καθε-

τοποίησης. Η συγκράτηση των πωλήσεων των εγχώριων κατασκευαστών σε ένα ικανό επίπεδο για τη βιωσιµότητα και την ανάπτυξή τους, αλλά και τη δυνατότητα εξαγωγής των προϊόντων τους στις διεθνείς αγορές, εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από την επένδυσή τους σε καινοτοµίες, την ενίσχυση της ποιότητας και της αξιοπιστίας τους, την ευελιξία στις τιµές και τη βελτίωση του δικτύου εξυπηρέτησης του πελατολογίου τους. Οι πρόσφατες επενδυτικές επιλογές του κλάδου ωστόσο φαίνεται πως ευνοούν τις κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση, αφού ως κύριο στόχο έχουν τη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων και την αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα. Σηµαντικοί παράγοντες στις επενδυτικές αποφάσεις του κλάδου είναι και η αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού, αλλά και η εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής, ενώ σε µικρότερο βαθµό οι επιχειρήσεις ενδιαφέρονται για τη βελτίωση των ήδη εφαρµοζόµενων µεθόδων παραγωγής και για επενδυτικούς σκοπούς που συνδέονται µε τη λήψη µέτρων περιβαλλοντικής προστασίας, την

προσδιορίζει σε µεγάλο βαθµό και τα κέρδη. Κρίνοντας ωστόσο και από τις εξελίξεις στο τµήµα της αγοράς που αφορά τις κατοικίες, όπου καταγράφεται υποχώρηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας και της έκδοσης νέων αδειών κατοικίας -τάση η οποία αναµένεται να οδηγήσει σε ακόµα πιο υποτονική δραστηριότητα στο άµεσο µέλλονκαι σε συνδυασµό µε την ευρύτερη οικονοµική κρίση που χαρακτηρίζει διεθνώς τις οικονοµίες, ο κλάδος επίπλων και λοιπού οικιακού εξοπλισµού ενδέχεται να επηρεαστεί άµεσα και ως εκ τούτου να καταγράψει σχετική υποχώρηση στις πωλήσεις και τα κέρδη του το επόµενο έτος, παρά την ευνοϊκή εξέλιξή τους τα κατά τα προηγούµενα έτη. Τα στοιχεία για το δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής το πρώτο δίµηνο του 2009, δείχνουν υποχώρηση οριακά µεγαλύτερη σε σχέση µε τη µεταποιητική βιοµηχανία. Ωστόσο, παρά την πτωτική ζήτηση στην αγορά επίπλου εν γένει, υπάρχουν και κλάδοι, όπως αυτός του φθηνού επίπλου - «φτιάξ’ το µόνος σου»-, ο οποίος κερδίζει συστηµατικά έδαφος στις προτιµήσεις των καταναλωτών έναντι των λιγότερο οικονοµικών επιλογών επίπλων µεσαίας κατηγορίας, οξύνοντας τον ανταγωνισµό στην

Η στενή σχέση των κατασκευαστών επίπλου και της βιοµηχανίας κατασκευών κατοικίας µπορεί να προσφέρει ασπίδα προστασίας έναντι του έντονου ανταγωνισµού που αντιµετωπίζει ο κλάδοςαπό τις ξένες αγορές. τήρηση των κανονισµών ασφαλείας κ.α. Φαίνεται εποµένως ξεκάθαρα πως ο κλάδος στο σύνολό του στοχεύει στην επέκτασή του, τόσο την οριζόντια όσο και την κάθετη, µέσα από την υιοθέτηση νέων παραγωγικών µεθόδων και τεχνολογιών και ως εκ τούτου προτεραιότητά του είναι να κινηθεί προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισµού των εργασιών και των παραγωγικών του διαδικασιών. Σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα επενδύσεων στη Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, οι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν περισσότερο τις επενδυτικές επιλογές του κλάδου τα τελευταία έτη σχετίζονται άµεσα µε την κερδοφορία των επιχειρήσεων και τη φορολόγηση των κερδών, αλλά βεβαίως και µε τη ζήτηση των προϊόντων τους, η οποία άλλωστε

συγκεκριµένη αγορά και πιέζοντας για περαιτέρω ανακατατάξεις στα µερίδια και τα περιθώρια κέρδους µε στόχο τις χαµηλές τιµές. Υποτονικότερα ωστόσο αναµένεται να κινηθούν και οι χρηµατοοικονοµικές εξελίξεις στις λοιπές βιοµηχανίες του κλάδου οι οποίες, παρόλο που χαρακτηρίζονται από µεγάλη ετερογένεια, διακρίνονται ωστόσο από το κοινό χαρακτηριστικό ότι πρόκειται για σχετικά µικρούς κλάδους παραγωγής τελικών καταναλωτικών αγαθών, οι οποίοι συνήθως, σε συνθήκες κρίσης επηρεάζονται ταχύτερα από τους υπόλοιπους, καθώς µειώνεται σταθερά το διαθέσιµο προς κατανάλωση εισόδηµα και ως εκ τούτου και η ζήτηση για ακριβότερα προϊόντα.

 15 ��. (2)

�� 15 �� 2007 ��

�� (��. ��) (µ�� . ��)

BIC ��

2007

2006

147.021

142.830

��

2007 74.427

�� /��µ�� /��µ��

2006

2007

85.907

2006

19.719

31.154

2007

��

2006

6.603

6.471

��

2007

2006

2007

120.699

105.205

15.868

2006 5.587

��

2007

2006

140.497

120.561

LANDIS & GYR A.E.

39.920

38.233

8.887

9.731

14.876

15.371

5.531

4.663

19.513

18.199

1.314

775

75.441

79.567

�� & ��

170.065

139.529

110.564

93.272

77.588

60.321

40.969

37.668

51.508

41.540

4.523

5.159

51.684

52.767

��

28.911

25.931

7.310

5.574

8.491

5.529

8.238

8.638

12.182

11.764

4.629

3.907

40.037

28.198

�� .�.�.�.

32.564

27.309

9.014

7.877

19.682

13.839

1.924

2.347

10.958

11.123

2.543

2.144

35.538

30.572

472.704

476.758

421.238

421.253

16.871

18.757

336.781

343.396

119.052

114.605

8.525

14.201

33.978

35.032

ODEON CINEPLEX A.E.

45.140

35.854

26.962

19.391

10.715

7.670

11.033

11.181

23.392

17.003

-725

-2.077

30.983

28.755

SEPTONA A.B.E.E.

20.926

18.762

9.586

10.096

6.110

6.707

9.532

6.999

5.284

5.056

728

486

26.558

23.258

�� .�.�.�.

16.218

12.317

2.823

2.833

3.827

2.815

12.391

9.490

3.201

1.493

23.015

15.155

��

87.014

85.428

46.723

49.237

12.573

9.480

11.575

13.389

62.866

62.559

1.507

2.196

22.405

19.101

FOLLI FOLLIE ABEE

�� .�.

15.565

14.202

3.562

2.949

10.497

10.593

1.707

500

3.361

3.109

371

364

16.702

14.474

COCO - MAT MAXI A.B.E.E.

16.246

19.907

6.781

9.959

7.293

5.791

8.945

14.108

-3.159

15.803

10.914

�� .�.

28.956

21.058

4.949

1.616

21.816

16.686

3.217

553

3.923

3.819

842

755

14.283

11.843

9.649

7.822

2.464

2.089

7.285

5.373

2.344

2.372

159

13.972

10.161

79.639

76.436

41.804

41.472

18.769

20.479

14.040

8.563

46.830

47.394

363

-1.313

13.707

13.278

�� . �� .�. �� .�. ��: HELLASTAT A.E.

��µ��

�� - �� (�� . ��)

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

1997

462

297,7

46,3

461,8

161,4

805,8

366,2

439,6

383,5

1998

456

379,0

57,8

488,9

184,9

925,7

434,9

490,8

411,7

1999

454

485,4

101,5

645,2

200,5

1.232,0

598,2

633,8

561,7

2000

335

384,5

82,1

439,1

160,4

905,7

483,5

422,2

377,9

2001

339

459,0

73,9

493,5

184,1

1.026,4

536,4

490,0

417,1

2002

341

509,2

59,3

532,5

203,4

1.101,0

568,2

532,9

434,3

2003

380

730,4

81,7

601,7

233,6

1.413,8

641,1

772,7

558,4

2004

378

732,7

89,6

638,9

252,9

1.461,2

657,5

803,7

591,9

2005

394

718,8

77,3

739,3

291,5

1.535,3

696,3

839,0

603,5

2006

407

972,7

96,6

813,0

309,3

1.882,3

736,6

1.145,7

659,3

3,3%

16,7%

2,7%

10,8%

11,6%

13,0%

7,3%

18,1%

9,7%

ME�� 2006/2000

��

�� H� ��

��

1997

249,5

199,2

50,4

13,8%

1,23

6,3%

0,55

0,37

0,78

1998

307,1

241,5

65,6

15,1%

1,15

7,1%

0,53

0,41

0,74

1999

382,4

267,4

115,1

19,2%

1,23

9,3%

0,51

0,39

0,79

2000

626,9

215,5

223,8

60,0

12,4%

1,26

6,6%

0,47

0,42

0,74 0,74

2001

697,1

299,5

236,3

63,2

11,8%

1,17

6,2%

0,48

0,45

2002

721,9

309,8

261,4

48,4

8,5%

1,12

4,4%

0,48

0,46

0,76

2003

833,5

374,2

318,7

55,4

8,6%

0,88

3,9%

0,55

0,52

0,66

2004

922,4

409,8

336,4

73,4

11,2%

0,90

5,0%

0,55

0,50

0,65

2005

997,9

433,3

372,7

60,6

8,7%

0,97

3,9%

0,55

0,47

0,74

2006

1.063,5

481,6

404,0

77,7

10,5%

0,76

4,1%

0,61

0,52

0,76

9,2%

14,3%

10,3%

4,4%

ME�� 2006/2000

�� - �� µ�� 2007,/�� - � �� µ��2009, �� 2007, �� : Στοιχεία πίνακα: CORPORATE VΑLUE EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ

Page 1

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

�� . ��

195

ymirror

Industr

ΕΠΙΠΛΑ & ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ 15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007

��

2006

2007

2006

2007

��

2006

2007

��

2007

2006

2007

2006

59.936

27.812

25.773

39.991

37.568

4.059

4.480

21.352

17.888

3.467

2.886

82.311

76.184

124.653

85.518

58.257

47.673

38.578

28.538

18.077

17.605

67.998

39.375

4.387

77.130

55.941

�� .�.�.

24.998

17.803

1.842

1.225

22.663

15.578

521

658

1.814

1.569

1.855

890

29.620

21.780

�� .�.�.

57.350

54.251

38.078

36.266

16.854

6.594

14.078

10.809

26.418

36.848

1.082

1.127

19.237

18.494

ALMECO A.B.E.

10.402

7.981

1.558

1.100

7.792

6.082

1.281

572

1.329

1.327

358

17.171

13.093

EUROHOUSE A.B.E.E.

21.831

13.876

4.845

2.533

15.069

7.821

4.095

3.608

2.667

2.447

323

161

14.422

9.523

�� .�.�.�.

17.175

12.941

7.290

3.529

10.375

8.785

1.440

5.360

4.156

1.380

1.616

14.026

11.512

�� .�.�.�.�. �.�.

SATO �.�.

2007

��

65.402

NEOSET �.�.�.�.

2006

�� /��µ�� /��µ��

2006

21.996

23.812

10.395

10.689

6.009

7.908

2.469

2.445

13.518

13.459

139

-301

11.033

10.766

�� .�.

6.084

5.365

617

543

5.423

4.740

661

625

8.421

7.587

�� .�.

7.958

7.021

2.997

3.122

4.597

3.772

1.174

1.264

2.187

1.985

143

-143

7.306

4.935

�� . & ��

7.759

6.796

3.243

2.512

3.925

3.285

110

3.724

3.401

131

6.823

6.210

VARXIL A.B.E.E.

11.088

9.645

1.541

1.705

8.661

8.368

1.692

420

735

857

-92

-1.181

6.729

8.545

��

11.373

10.343

5.127

4.920

3.933

3.389

7.440

6.952

689

604

6.651

5.986

4.935

4.651

1.212

1.247

1.064

1.390

3.871

3.261

206

147

6.551

5.012

10.526

6.717

5.716

3.627

8.190

4.588

904

891

1.432

1.238

721

306

6.133

4.486

�� .�.�.�. CORITEC A.B.E.E.

��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

360

7.127

60,0

0,008

288,5

139,7

48,4%

268,1

20,2

1998

360

7.500

66,1

0,009

310,6

154,1

49,6%

289,6

23,6

1999

336

7.285

71,0

0,010

341,4

175,9

51,5%

326,0

28,4

2000

334

7.655

80,0

0,010

399,9

206,7

51,7%

378,5

35,8

2001

241

7.720

88,0

0,011

430,2

225,6

52,4%

399,8

45,2

2002

233

7.058

81,0

0,011

389,0

207,2

53,3%

364,6

43,6

2003

216

7.073

88,5

0,013

390,7

204,4

52,3%

366,1

34,2

2004

188

6.643

88,6

0,013

399,2

209,7

52,5%

368,7

33,2 29,7

2005

204

6.742

95,8

0,014

404,5

205,1

50,7%

376,9

2006

229

7.248

108,5

0,015

476,2

238,0

50,0%

441,3

48,6

-6,1%

-0,9%

5,5%

5,2%

6,2%

3,0%

2,4%

-0,6%

2,6%

5,2%

�� µ�� µ�� (2000 = 100)

�� µ�� - �� (2000 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2006/2000

��: �� - ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

196

�� µ�� (2000=100)

(�� . ��) ��

1998

96,1

95,7

97,5

106,5

585,0

-478,5

692

18,2%

-69,2%

1999

97,9

98,0

97,5

101,6

636,4

-534,8

738

16,0%

-72,5%

2000

100,0

128,2

769,5

-641,2

898

16,7%

-71,4%

2001

81,5

103,3

103,2

125,4

849,1

-723,7

974

14,8%

-74,3%

2002

67,9

105,0

105,2

103,9

113,4

714,7

-601,3

2003

61,4

106,0

106,2

104,9

126,4

835,1

-708,7

828

15,9%

-72,6%

961

15,1%

-73,7%

Page 2

2004

60,3

107,7

108,3

106,0

132,4

1.024,1

-891,7

1.157

12,9%

-77,1%

2005

71,5

111,0

111,7

108,9

134,5

1.043,8

-909,3

1.178

12,9%

-77,2%

2006

73,2

114,2

115,9

109,9

152,6

1.137,7

-985,1

1.290

13,4%

-76,3%

2007

75,2

118,5

121,5

110,8

176,8

1.399,4

-1.222,6

1.576,2

12,6%

-77,6%

2008

69,5

122,6

125,1

115,9

-4,4%

2,6%

2,8%

1,9%

4,7%

8,9%

9,7%

8,4%

�� 2008/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2007/2000

Page 1

-3,9%

1,2%

ymirror

Industr

Α ΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Ευκαιρίες στον ορίζοντα

ανακύκλωση αποτελεί, χωρίς αµφιβολία, ουσιαστικό δείκτη πολιτισµού για µια χώρα, καθώς και σηµαντική απόδειξη για την προστασία του περιβάλλοντος. Στη χώρα µας εφαρµόζονται τα τελευταία χρόνια διάφορα προγράµµατα ανακύκλωσης µε έµφαση στα υλικά συσκευασίας από φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ σηµαντικές πρωτοβουλίες αναπτύσσονται και από ιδιωτικές εταιρείες. Αν και ο κλάδος της ανακύκλωσης στη χώρα µας βρίσκεται σε πρώιµο στάδιο συγκριτικά µε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αµερικής, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η ανακύκλωση πολύ σύντοµα θα αναπτυχθεί πε-

ρισσότερο και στην Ελλάδα, ενώ έχει ήδη αρχίσει να αποτελεί έναν κλάδο που παρέχει αξιόλογες επιχειρηµατικές ευκαιρίες. Οι κανονισµοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτουν σαφείς στόχους και χρονοδιαγράµµατα υλοποίησης της ανάκτησης των υλικών συσκευασίας, και για την υλοποίησή τους απαιτούνται όχι µόνο σωστοί χειρισµοί της πολιτείας και των ιδιωτικών φορέων, αλλά και ενεργός συµµετοχή από την πλευρά των πολιτών.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο κλάδος της ανακύκλωσης είναι εξαιρετικά µικρός για τα δεδοµένα της εγχώριας µεταποίησης, παρά το

γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί σηµαντικά, Τα προγράµµατα ανακύκλωσης που διενεργούνται στην εγχώρια αγορά έχουν ενισχύσει την απασχόληση στον κλάδο, καθώς το 2006 ο αριθµός των εργαζοµένων στο σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην ανακύκλωση (π.χ. χαρτιού, αλουµινίου, γυαλιού, πλαστικού, µπαταριών, αυτοκινήτων κ.ο.κ.) ξεπερνά τα 500 άτοµα συγκριτικά µε το 2004 που οι θέσεις εργασίας έφταναν µόλις τις 78. Συνολικά, θετική πορεία ακολουθεί ο όγκος της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου της ανακύκλωσης την περίοδο 2000-2008, καταγράφο-

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

Η διαχείριση των απορριµµάτων αποτελεί σήµερα ένα από τα σύνθετα προβλήµατα που καλείται να αντιµετωπίσει η χώρα µας. Η ανακύκλωση άγγιζε το 6% του συνόλου των απορριµµάτων το 2004, ενώ µέσα σε µια τριετία το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 24% (2007). Ο στόχος του αρµόδιου υπουργείου είναι, έως το 2012, το ποσοστό αυτό να αυξηθεί περαιτέρω στο µέσο επίπεδο ανακύκλωσης των χωρών της ΕΕ-15, το οποίο ανέρχεται σε 33%, γεγονός που δηµιουργεί θετικές προοπτικές για τον κλάδο της ανακύκλωσης.

197

ymirror

Industr

Α ΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

ντας µέση ετήσια µεταβολή 4,3%, µε την τιµή του δείκτη να καταγράφει το 2008 µικρότερη άνοδο (2,9%) έπειτα από τη σηµαντική άνοδο που είχε καταγραφεί το προηγούµενο έτος. Σύµφωνα µε στοιχεία των ΕΒΕ (Ετήσιων Βιοµηχανικών Ερευνών), στον κλάδο ανακύκλωσης δραστηριοποιούνται 3 επιχειρήσεις άνω των 10 ατόµων. Η ανακύκλωση συγκεντρώνει µόλις το 0,1% του συνόλου των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη βιοµηχανία, διατηρώντας σταθερό το µερίδιο της διαχρονικά. Η παραγωγικότητα εργασίας του κλάδου αυξάνεται, ενώ και η µέση ετήσια αµοιβή ενισχύεται σηµαντικά, παραµένοντας, όµως, σε επίπεδο χαµηλότερο της µέσης αµοιβής στη µεταποίηση. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2007 σε 8 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας την περίοδο 20002007 µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 8%. Τέλος, ικανοποιητική είναι η εξέλιξη των επενδύσεων, οι οποίες αν και σε χαµηλό επίπεδο καταγράφουν περαιτέρω άνοδο, µε απώτερο στόχο την ανάπτυξη και λειτουργία νέων έργων ευρύτερα σε όλη τη χώρα, αλλά και την επέκταση των υφιστάµενων προγραµµάτων ανακύκλωσης.

υποχρεώσεων, ο κλάδος φαίνεται να εξασφαλίζει σχετικά ικανοποιητικούς όρους δανεισµού, αφού οι µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις του αυξάνονται σηµαντικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα η συµµετοχή των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων στο σύνολο των ξένων κεφαλαίων να περιορίζεται στο 77% το 2006 (από 86,7% το 2005 και 100% το 2000). Η σηµαντική επενδυτική δραστηριότητα και η είσοδος αρκετών νέων επιχειρήσεων οδήγησε το 2006 σε περαιτέρω µεγέθυνση των συνολικών παγίων του κλάδου, τα οποία αυξήθηκαν κατά 35% περίπου σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Επιπρόσθετα, η άνοδος των αποθεµάτων και των διαθέσιµων σε συνδυασµό µε αύξηση των απαιτήσεων συνέβαλαν σηµαντικά στη µεγέθυνση του συνόλου του ενεργητικού, το οποίο το 2006 κατέγραψε σωρευτική άνοδο κατά 76,5%. Συνέπεια των ανωτέρω ήταν, το 2006 ο βαθµός παγιοποίησης του κλάδου να είναι 0,35 µονάδες (από 0,45 µονάδες το 2006 και 0,5 µονάδες το 2000), και η ρευστότητα του κλάδου να συνεχίζει την ανοδική τροχιά που καταγράφει από το 2003 και µετά, προσεγγίζοντας το 2006 τις 1,49 µονάδες.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η διαχείριση των απορριµµάτων αποτελεί σήµερα ένα από τα

επίπεδο ανακύκλωσης των χωρών της ΕΕ-15, το οποίο ανέρχεται σε 33%, γεγονός που δηµιουργεί θετικές προοπτικές για τον κλάδο της ανακύκλωσης. Παράλληλα, θετικά λειτουργεί και ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύµφωνα µε τον οποίο το 2011 θα πρέπει να ανακτάται στη χώρα µας το 60% των υλικών συσκευασίας και περισσότερο από το 55% αυτής της ποσότητας να ανακυκλώνεται. Ενώ το 2004 υπήρχαν µόνο δύο συλλογικά συστήµατα ανακύκλωσης που αφορούσαν τις συσκευασίες, σήµερα λειτουργούν 10 εγκεκριµένα συστήµατα εναλλακτικής διαχείρισης τα οποία ανακυκλώνουν, µεταξύ άλλων, συσκευασίες και απόβλητα συσκευασιών, ηλεκτρικές στήλες, συσσωρευτές, οχήµατα, λιπαντικά έλαια, παλαιά ελαστικά ή απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού, ενώ έχουν κατασκευαστεί 80 εγκαταστάσεις επεξεργασίας - ανακύκλωσης αποβλήτων. Στα βασικά συστήµατα ανακύκλωσης στην Ελλάδα συγκαταλέγονται η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.), το Κέντρο Εναλλακτικής Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Α.Ε. (ΚΕ.ΠΕ.Δ.ΑΕ), η Ανακύκλωση Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών (Α.Φ.Η.Σ. Α.Ε.), η Ecoelastika Α.Ε. - Παλαιά Ελαστικά, η Εναλλακτική Διαχείριση Οχηµάτων Ελλάδος (Ε.Δ.Ο.Ε.) και η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. Μέσα

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Από το 2000 ο

198

κλάδος ανακύκλωσης έχει ξεκινήσει ανοδική πορεία, η οποία επιταχύνθηκε σηµαντικά το 2005 και εξακολούθησε να καταγράφει σηµαντική βελτίωση το 2006, µε µεγέθυνση όλων των χρηµατοοικονοµικών µεγεθών του. Η σηµαντική άνοδος των πωλήσεων (ΜΕΡΜ περιόδου 2000-2006: 101,9% και ετήσια µεταβολή 2005/2006: 64,9%), δείγµα των πρώτων σταδίων ανάπτυξης του κλάδου, συνοδεύεται από την ενίσχυση των µικτών και των καθαρών κερδών, µε συνέπεια υψηλότερους δείκτες αποδοτικότητας σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση, αλλά και µε το σύνολο της µεταποίησης. Από πλευράς κεφαλαιακής διάρθρωσης, η αξία των συνολικών κεφαλαίων του υποκλάδου προσεγγίζει τα 85,3 εκατ. ευρώ. Από αυτά, το 71,5% αποτελείται από τα ίδια κεφάλαια και το υπόλοιπο 28,5% από τις υποχρεώσεις, διάρθρωση που διαµορφώνει στο 0,29 το επίπεδο του δείκτη δανειακής πίεσης για το 2006 (0,34 το 2005). Στη διάρθρωση των

Θετικά λειτουργεί ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύµφωνα µε τον οποίο το 2011 θα πρέπει να ανακτάται στη χώρα µας το 60% των υλικών συσκευασίας και περισσότερο από το 55% αυτής της ποσότητας να ανακυκλώνεται.

σύνθετα προβλήµατα που καλείται να αντιµετωπίσει η χώρα µας. Η ολοκληρωµένη εφαρµογή του νόµου 2939/2001 για την εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων από τις συσκευασίες και τον καθορισµό βασικών αξόνων για τη διαχείριση µιας σειράς άλλων προϊόντων µετά τη χρήση τους ξεκίνησε το 2004 µε την ανακύκλωση να αγγίζει το 6% του συνόλου των απορριµµάτων, ενώ µέσα σε µια τριετία το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 24% (2007). Ο στόχος του αρµόδιου υπουργείου είναι, έως το 2012, το ποσοστό αυτό να αυξηθεί περαιτέρω στο µέσο

στο 2007, ανακυκλώθηκαν 504.000 τόνοι αποβλήτων συσκευασίας (ποσοστό 48%), 46.700 τόνοι ελαστικών (85,4%), 31.406 τόνοι ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού (71%), 442 τόνοι ηλεκτρικών στηλών (21%), 32.000 τόνοι συσσωρευτών (78%), 36.440 τόνοι αποβλήτων λιπαντικών ελαίων (56%) και 49.000 αυτοκίνητα. Για το 2007, εκτιµάται ότι επετεύχθη µείωση 5 εκατ. κυβικών µέτρων στον όγκο των σκουπιδιών, καθώς και µείωση περίπου 350.000 τόνων στις εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα. Για το 2008, υπολογίζεται ότι αξιο-



ποιήθηκε στην Ελλάδα ποσοστό 40% των υλικών συσκευασίας (400.000 τόνοι), ενώ η ανακύκλωση της Ε.Ε.Α.Α. εκτιµάται ότι κάλυψε 7 εκατ. κατοίκους µε 500 συµβεβληµένους δήµους, 19 κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιµων Υλικών, 75.000 κάδους, 250 οχήµατα και 750 θέσεις εργασίας. Τα στοιχεία αυτά, συγκρινόµενα µε τη φτωχή δραστηριότητα προηγουµένων ετών, δείχνουν ότι η Ελλάδα κάνει πλέον σηµαντικά βήµατα στην ανακύκλωση, αν και υπολείπεται αισθητά άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Μια από τις βασικότερες δυσλειτουργίες που διαπιστώνονται, αφορά στην εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών που προέρχονται από οικιακά απόβλητα. Πρόκειται για συσκευασίες από χαρτί, πλαστικό και µέταλλο που συλλέγονται από το πρόγραµµα των «µπλε κάδων», ο αριθµός των οποίων έχει φτάσει τους 52.000, επίπεδο όµως που δεν αντιστοιχεί ούτε στο µισό του στόχου που έχει τεθεί (110.000 κάδοι). Προς το παρόν, στο πρόγραµµα των «µπλε κάδων» συµµετέχουν 446 δήµοι, λιγότερο, δηλαδή, από το 50% των δήµων της χώρας. Κύριος λόγος για αυτό είναι ότι οι Δήµοι συχνά αδυνατούν να επωµιστούν την οικονοµική επιβάρυνση της διαχείρισης των απορριµµάτων. Η παροχή κινήτρων, µε τη µορφή οικονοµικών ενισχύσεων στους συµµετέχοντες δήµους, το ύψος των οποίων θα καθορίζεται από την ποσότητα αποβλήτων που συλλέγεται ανά κάτοικο

�� (2000=100) 2000

100,0

2001

98,8

2002

123,5

2003

134,1

2004

128,8

2005

127,7

2006

115,6

2007

130,8

2008

134,5

�� 2008/2000

3,8%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

σε ετήσια βάση, θα λειτουργήσει θετικά ώστε να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα. Τα επόµενα πέντε χρόνια πρόκειται να είναι ζωτικής σηµασίας για τη χώρα σε ό,τι αφορά την εφαρµογή των οδηγιών για την ανακύκλωση, όπως κατέστη σαφές σε ηµερίδα µε θέµα «Η κοινωνία της ανακύκλωσης: Παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα» που διοργάνωσε το ΤΕΕ το καλοκαίρι του 2008. Στην ηµερίδα έγινε λόγος για την �� ανάγκη: (α) µετατροπής των Χώρων Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων (Χ.Υ.Τ.Α.) σε Χώρους Υγειονοµικής Ταφής Υπολειµµάτων (Χ.Υ.Τ.Υ), και (β) οριστικής παύσης λειτουργίας των Χώρων Ανεξέλεγκτων Διάθεσης Απορριµµάτων (Χ.Α.Δ.Α.) και των άτυπων σκουπιδότοπων. Αναφέρθηκε ακόµη πως, πέρα από την περιβαλλοντική και κοινωνική διάσταση του θέµατος, η χρηµατοδότηση έργων ανακύκλωσης από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους και η διαµόρφωση του αντίστοιχου νοµικού και τεχνικού πλαισίου αποτελεί και επιχειρηµατική ευκαιρία, καθώς ο κλάδος µεγεθύνεται διαρκώς. Επίσης, το έτος 2009 ανακηρύχθηκε «έτος ανακύκλωσης», και κατά τη διάρκειά του αναµένεται να πραγµατοποιηθούν µια σειρά από σχετικές εκδηλώσεις µε κύριο σκοπό τη δραστηριοποίηση των πολιτών, η οποία κρίνεται καθοριστικής σηµασίας για την προώθηση της ανακύκλωσης, όπως δείχνουν τα παραδείγµατα άλλων�� ευρωπαϊκών χωρών.

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1997

123

1,1

0,009

14,2

2,4

17,1%

13,9

0,7

1998

128

1,2

0,009

14,8

2,5

16,9%

14,5

0,9

1999

0,7

0,009

7,1

2,2

30,4%

6,4

0,6

2000

0,4

0,008

7,0

2,0

28,0%

6,2

0,6

2002

153

1,5

0,010

9,6

1,8

18,7%

9,1

1,4

2003

0,6

0,009

9,4

1,8

19,1%

9,1

1,3

2001

2004

0,6

0,009

8,6

2,4

27,9%

9,0

1,9

2005

0,7

0,010

10,3

2,7

25,9%

10,2

2,0

2006 ME�� 2006/2002

0,9

0,016

15,6

9,8

63,0%

13,7

3,5

-12,0%

-21,5%

-10,8%

-11,5%

12,7%

12,9%

53,0%

35,5%

10,8%

26,7%

��: �� - ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��µ�� µ��

199

Page 1

ymirror

Α ΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Industr

15 ��.

�� 15 �� 2007 ��

�� (µ�� . ��)

2007

�� 2006

2007

2006

2007

2006

2007

��

2006

2007

�� 2007

2006

14.286

12.127

3.294

2.731

11.603

10.162

469

500

2.214

1.465

2.208

958

41.538

35.356

�� .�.

85.570

81.775

26.045

18.738

7.358

5.362

78.113

76.338

1.775

15.800

29.556

27.180

�� .�.

47.902

30.445

313

179

3.333

1.594

44.483

28.781

15.724

20.934

28.640

26.943

U.S.M. UNIVERSAL SCRAP METALS �.�.

2007

��

�� PLUS �.�.�.�.

�� . �.�.�.�.

2006

�� /��µ�� /��µ��

2006

2.560

964

1.940

620

500

28.107

11.295

8.710

7.069

3.335

2.567

5.309

6.705

1.391

2.023

2.010

297

151

27.536

23.760

�� - �� . & �� .�.

2.491

1.268

2.013

478

413

20.738

ALFA METALLIC �� .�.

1.733

217

1.291

441

307

16.722

0 11.232

�� .�.�.�.

16.977

10.806

13.712

9.820

4.792

5.337

5.538

938

6.572

4.427

316

159

13.430

�� .�.�.�.

7.585

4.309

5.981

1.587

1.716

12.693

�� .�.�.�. ��

10.339

9.098

9.431

8.960

2.306

1.571

689

1.468

7.334

6.042

2.420

1.231

8.852

5.055

�� .�.

2.683

2.296

1.958

1.411

1.277

1.140

108

163

1.297

994

585

509

8.774

7.145

�� .�. ��

3.910

2.068

795

316

3.063

1.797

847

271

8.541

3.689

�� .�.

7.753

5.491

3.026

1.887

706

477

4.020

3.126

895

536

6.063

5.223

ECOELASTIKA �.�.

2.321

1.916

119

101

825

1.219

1.427

655

783

-389

5.743

3.900

125

199

5.173

�� .�. ��: INDUSTRIAL NEWS & RESEARCH, 2007-2008

��µ��

�� (�� . ��) �� . ��

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

��

�� / ��

��/��

2000

1,4

0,1

1,4

0,5

2,8

1,4

2001

10,3

1,2

1,8

0,4

13,3

8,8

4,6

4,5

2002

12,7

1,6

4,8

0,7

19,0

12,9

6,1

4,2

2003

11,5

1,5

5,1

0,8

18,1

10,8

7,3

5,7

2004

19,0

1,8

11,5

2,0

32,4

19,9

12,5

11,3

2005

22,1

8,3

18,8

2,2

49,1

32,3

16,8

14,5

2006

29,7

24,2

31,4

3,4

85,3

61,0

24,3

18,8

66,3%

166,9%

68,9%

38,6%

76,5%

87,2%

60,8%

54,0%

ME�� 2006/2000

200

��.�� (�� )

��

57,9%

��

�� H� ��

��

2000

0,8

0,1

0,2

-0,01

-0,7%

1,01

-0,4%

0,50

0,62

2001

2,8

1,1

0,7

0,4

4,1%

0,85

2,7%

0,34

0,78

0,32

2002

4,9

2,6

2,2

0,4

3,1%

1,02

2,1%

0,32

0,67

0,96

2003

8,8

4,7

3,0

1,7

15,7%

0,94

9,4%

0,40

0,64

0,74

2004

14,9

7,8

5,4

2,4

12,1%

1,04

7,4%

0,39

0,59

0,84

2005

33,3

20,5

8,6

11,7

36,3%

1,46

23,9%

0,34

0,45

1,14

2006

54,9

34,6

9,7

24,9

40,7%

2,06

29,1%

0,28 1 Page

0,35

1,49

101,9%

169,5%

88,9%

133,3%

ME�� 2006/2000

��: �� - �� µ�� 2007, �� - � �� µ�� 2007, ��

��

� �

��

� ��

��

� ��

��

� ��

��

� ��

��

� ��

��