Corporate Values / ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ by DIGITAL PUBLISHING

CORPORATE VALUES / ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ / / ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 / 27° ΕΤΟΣ

ta χρεη

τησ ελλαδασ και το χρεοσ ολων Τα stress tests της οικονομίας, το μετέωρο βήμα του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, οι αντοχές και η προσπάθεια της ελληνικής οικονομίας και της ισχυρής επιχειρηματικότητας για τη διασφάλιση της ευημερίας των επόμενων γενεών.

Γίνετε συνδροµητής στην ΕΠΙΛΟΓΗ Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνει: 6 διµηνιαίες εκδόσεις ΕΠΙΛΟΓΗ και 5 ετήσιες εκδόσεις. Επιπλέον, παρέχεται 20% έκπτωση στις online βάσεις δεδοµένων του economics.gr ΜΗΝΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

ΕΚ∆ΟΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 1ος -2ος

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

ΤΑΣΕΙΣ© ΕΤΗΣΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

ΜΑΡΤΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 3ος -4ος

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ© ΕΤΗΣΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

ΜΑΪΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 5ος -6ος

ΙΟΥΝΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 7ος -8ος

ΙΟΥΛΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ©- Corporate Value ΕΤΗΣΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Νοµοί της Ελλάδας© ΕΤΗΣΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 9ος -10ος

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ του ΧΡΗΜΑΤΟΣ© ΕΤΗΣΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 11ος -12ος

∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο δικτυακό τόπο www.epilogimag.gr

ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ: FAX:

E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:

ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:  ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.) ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.) ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.) ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούμε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

 ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)  ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA

Αριθμος Κάρτας: ............................................

Ονοματεπώνυμο: ....................................................................................................................... Λήξη: ............................................................... Υπογραφή: .....................................................  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS

Αριθμος Κάρτας: ............................................

Κατηγορία Συνδρομής Ιδιώτες - Επιχειρήσεις Τράπεζες - Ασφάλειες - Δημόσιο Φοιτητές (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

Ετήσια

Διετής

88 €

160 €

125 €

225 €

48 €

88 €

* Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συδρομή Εξωτερικού

165 €

275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

115 €

185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5% ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικό τηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

περιεχομενα

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ / / 27° ΕΤΟΣ

Έτος 27° TA ΧΡΕΗ

ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Τα stress test τησ οικονοµίασ, το µετέωρο βήµα του µεσοπρόθεσµου προγράµµατοσ, οι αντοχέσ και η προσπάθεια τησ ελληνικήσ οικονοµίασ και τησ ισχυρήσ επιχειρηµατικότητασ, για την διαπραγµάτευση τησ ευηµερίασ των επόµενων γενεών.

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 COVER STORY Σελ. 29 Τα Stress Tests της Οικονομίας

06. Editorial

Εκδότης: Χρηστος Παπαϊωαννου

Οικονομια - Επιχειρηματικοτητα

Ιδιοκτησία: ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E. Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51 Ν. Ψυχικό Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850

08. Η μεγάλη δοκιμασία και η εταιρική αξία // Επιτελείο 10. Το στοίχημα της ανάπτυξης // Από τον Νικόλαο Πέντζο 14. Τα αδιέξοδα και η διέξοδος // Από τον Δημήτρη Λακασά 20. Οι Έλληνες και η επανεκκίνηση της οικονομίας // Από τον Ευρυπίδη Δοντά Cover Story

26. Ελληνική χρεοκοπία – Η Ευρώπη και ο κόσμος δεν αναλαμβάνουν το ρίσκο // Επιτελείο 28. Τα stress tests της οικονομίας // Από την Ευαγγελία Παπαϊωάννου 34. Όταν μιλούν οι CFO // Επιτελείο Οικονομια – Ισολογισμοι Η πορεία, τα χαρακτηριστικά, η προσφορά, η ζήτηση, τα οικονομικά αποτελέσματα. Οι ισχυροί των βασικών αγορών της ελληνικής οικονομίας // Από το Επιτελείο του Corporate Values σε συνεργασία με τον Όμιλο ICAP. Χαλυβουργία – Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – Ασφάλειες – Φάρμακα Ιατροτεχνολογικός Εξοπλισμός – Ιδιωτικές Υπηρεσίες Υγείας – Καύσιμα Βασικά Χημικά και Χημικές Πρώτες Ύλες – Αλλαντικά, Κρεατοσκευάσματα Γαλακτοκομικά – Ζυθοποιία – Χυμοί, Αναψυκτικά – Οινοποιία – Γρήγορη Εστίαση Σούπερ Μάρκετ – Ξενοδοχεία – Logistics – Ανταλλακτικά Αυτοκινήτων Αγορά Αυτοκινήτου – Καλλυντικά– Ένδυση – Real Estate

Διεύθυνση έκδοσης: Ευαγγελία Παπαϊωάννου Διεύθυνση Σύνταξης: Θώμη Μελίδου Εμπορική Διεύθυνση: Βασίλης Παπαδάκης Διεύθυνση Διαφήμισης: Μαρίνα Παπαϊωάννου Art Director: Βαγγέλης Φωκάς Τμήμα Διαφήμισης: Φλώρα Λένου, Λίτσα Φράγκου ΣΥΝΤΑΞΗ: Tηλ. 210 64 01 852 | email: press@allmedia.gr ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ: Tηλ. 210 64 23 688 | email: marketing@allmedia.gr ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ: Tηλ. 210 64 01 850 | email: sindromes@allmedia.gr ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Tηλ. 210 64 01 850 | email: logist@allmedia.gr ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ: MASS COURIER ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ: ΕΛΛ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ξ. ΤΥΠΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ: 1260 ΙΔΡΥΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. Τιμή έκδοσης: 15€

ασφάλειες ζωής & σύνταξης

ασφάλειες προσωπικού ατυχήματος

ασφάλειες πλοίων & σκαφών αναψυχής

ασφάλειες μεταφορών

ασφάλειες πυρός

ασφάλειες αυτοκινήτων

ασφάλειες αστικής ευθύνης

οδική βοήθεια

MINETTA INTERPARTNER ASSISTANCE

τεχνικές ασφαλίσεις

Για περισσότερα από 50 χρόνια, έχετε δίπλα σας έναν σύμμαχο ζωής. Για περισσότερα από 50 χρόνια, η ΜΙΝΕΤΤΑ βρίσκεται κοντά σας σε κάθε σας ανάγκη. Με ολοκληρωμένα προγράμματα, σας καλύπτει αξιόπιστα και υπεύθυνα, αποζημιώνοντας αμέσως. Αυτή είναι η δέσμευση της ΜΙΝΕΤΤΑ, της μεγάλης ελληνικής ασφαλιστικής: να είναι πάντα δίπλα σας, ό,τι κι αν τύχει. Κι αυτό το ζείτε εδώ και 50 χρόνια… Και θα το ζήσουν και τα παιδιά και τα εγγόνια σας. Σίγουρα.

Κεντρικά Γραφεία: Λ. Συγγρού 193 – 195 & Χρ. Σμύρνης 2 Ν. Σμύρνη 17121 Τηλ. Κέντρο: 210 9309500-99 Fax: 210 9314542 e-mail: info@minetta.gr www.minetta.gr

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ

Ανθεκτικοί στην κρίση Μπορεί σήμερα η Ελλάδα να βρίσκεται στην κρισιμότερη στιγμή της νεώτερης ιστορίας της. Με τα σενάρια της «επιλεκτικής» χρεοκοπίας που εξετάζονται στο εξωτερικό και το τι αυτό συνεπάγεται για τη χώρα, να μονοπωλούν σε καθημερινή βάση το ενδιαφέρον του κοινού, αυτό που παραβλέπεται είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με πολύ σημαντικές, αν όχι εξίσου σημαντικές, προκλήσεις στο εσωτερικό. Για την ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ , εδώ που φτάσαμε οι εξελίξεις καθορίζονται στο εξωτερι-

κό. Εξάλλου, η Ελλάδα στη σύγχρονη ιστορία της υπήρξε ή υπερχρεωμένη ή πτωχευμένη. Πχ. η μεγαλύτερη, το 1893 επί πρωθυπουργίας του Χ. Τρικούπη ήταν η 3η στην ιστορία της, μετά τις δύο πτωχεύσεις του 1827 και 1831. Ακολούθησε η πτώχευση του 1932 επί Ελ. Βενιζέλου. Κοινός παρονομαστής όλων υπήρξε ο δανεισμός σε μη βιώσιμα επίπεδα. Πιστοί στην παράδοσή μας ακολουθήσαμε την ίδια πολιτική την περίοδο από το 1980, όταν το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από 23% του ΑΕΠ σε 104% το 2001, και μάλιστα σε περίοδο ανάπτυξης για την Ελλάδα. Ωστόσο, όποια και αν είναι η τωρινή εξέλιξη για το δημόσιο χρέος –κούρεμα ομολόγων, δανεισμός από το EFSM για επαναγορά ομολόγων σε τιμές ως και 40% χαμηλότερες, επιμήκυνση με χαμηλότερα επιτόκια των δανείων- αυτό που πρέπει να έχουμε ως προτεραιότητα είναι η ανάπτυξη της ιδιωτικής οικονομίας, της επιχειρηματικότητας. Με μέτρα που θα ενθαρρύνουν την ανάληψη παραγωγικών πρωτοβουλιών, όπως η διευκόλυνση της επιχειρηματικής δράσης όπου, σύμφωνα με τους δείκτες της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα βρίσκεται στην 109η θέση μεταξύ 183 χωρών από 97η το 2010. Αυτό αφορά την κρατική μηχανή που, υπό την πίεση των εξελίξεων, φαίνεται ότι έστω και αργά, κινητοποιείται προς αυτή την κατεύθυνση. Από την πλευρά των επιχειρήσεων, η στόχευση στην εξωτερική αγορά, την καινοτομία στα προϊόντα και τις παραγωγικές διαδικασίες και τον έλεγχο του κόστους, θα δώσουν την ώθηση στην τωρινή δύσκολη συγκυρία και θα θέσουν τα θεμέλια για διατηρήσιμη ανάπτυξη, προστατεύοντας τις από τις αναταράξεις στην εσωτερική αγορά. Η Εκδοση φΕτος, σε συνεργασία με τον όμιλο ICAP παρουσιάζει τους δυναμικότερους κλάδους, του ελληνικού επιχειρείν. . Μπορει το 2010 να ήταν ένα δύσκολο έτος και το 2011 ακόμα δυσκολότερο. Ωστόσο, αυτό

που είναι αδιαμφισβήτητο είναι το γεγονός ότι το εθνικό κεφάλαιο, που αποτελεί η ελληνική επιχειρηματικότητα, είναι ανθεκτικό στην κρίση. Πρόκληση είναι η ενίσχυσή του, ώστε να πάψουμε να είμαστε μια χώρα με χρόνια ελλειμματικότητα στις εξωτερικές της συναλλαγές, που συνεχώς μεταβιβάζει σημαντικό μέρος του εθνικού εισοδήματος στο εξωτερικό για την κάλυψη των ελλειμμάτων της.

Ευαγγελία Παπαϊωάννου

006

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

ΟικονομΙα.ΕπιχειρηματικΟτητα

008

Η μεγαλη δοκιμασια

και η εταιρικη αξια κειμενο: Επιτελειο corporate valueS

Η κ ρ ι σ η σ τ ην ο ικον ομι α δοκιμάζει τις επιχει-

ρήσεις. Από τα αποτελέσματά τους για το 2010, προκύπτει άνοδος των ζημιών συνολικά καθώς, από τις μεγαλύτερες, σχεδόν οι μισές είναι ζημιογόνες. Η Ελληνική Στατιστική Αρχή αναφέρει μείωση της παραγωγής της μεταποίησης για 3ο συνεχόμενο έτος και για 2ο συνεχόμενο του κύκλου εργασιών στους περισσότερους κλάδους των υπηρεσιών.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις λειτουργούν σε περιβάλλον υψηλής φορολόγησης και ασταθούς φορολογικού πλαισίου, μεγάλων καθυστερήσεων στην απονομή της δικαιοσύνης, ασάφειας στο χωροταξικό που αποτελεί μια ακόμη τροχοπέδη για επενδύσεις, πολυνομίας και αναποτελεσματικότητας του κρατικού μηχανισμού. Πρόσθετος επιβαρυντικός παράγοντας, η στενότητα χρηματοδότησης λόγω των γνωστών προβλημάτων της χώρας. Οι παράγοντες που αναφέρθηκαν είναι εκτός του ελέγχου των επιχειρήσεων. Ωστόσο, πιο σημαντικοί είναι εκείνοι που εμπίπτουν στον έλεγχό τους και είναι καθοριστικοί για τη διαφύλαξη και την ενίσχυση της εταιρικής αξίας, του μεγάλου κεφαλαίου της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Οι παράγοντες αυτοί συνοψίζονται στο τρίπτυχο εξωστρέφειακαινοτομία-έλεγχος κόστους.

μόνο από το εξωτερικό. Όσον αφορά, τον δεύτερο παράγοντα, την καινοτομία, είναι συνυφασμένος με τον πρώτο. Η παρουσία στις ξένες αγορές και ο ανταγωνισμός που συνεπάγεται, κινητοποιούν τις παραγωγικές δυνάμεις για την υιοθέτηση καινοτόμων διαδικασιών και την ενσωμάτωση καινοτομίας στα παραγόμενα προϊόντα. Συγχρόνως σε μια αμφίδρομη σχέση, και μόνο η παρουσία στις ξένες αγορές προωθεί την καινοτομία με την παρακολούθηση των εξελίξεων στις ανταγωνιστικές ομοειδείς αγορές, σε μια διαδικασία διεύρυνσης οριζόντων που μόνο όφελος μπορεί να έχει. Ο τρίτος παράγοντας, ο έλεγχος του κόστους είναι καθοριστικός για την πορεία της επιχείρησης σε περίοδο ύφεσης. Έχει όμως και ένα μεσοπρόθεσμο όφελος. Η απαλλαγή της επιχείρησης από το περιττό «λίπος» θέτει τα θεμέλια για πιο αποδοτική πορεία στο μέλλον.

Οσον αφορΑ τον πρώτο παράγοντα, την εξωστρέφεια, η πρόσφατη άνοδος των εξαγωγών δείχνει ότι οι επιχειρήσεις, πέραν των μεγάλων εξαγωγικών επιχειρήσεων της χώρας, στρέφονται σε μεγαλύτερο βαθμό στην αναζήτηση νέων αγορών στο εξωτερικό. Σε μια οικονομία σε βαθειά ύφεση, η ανάπτυξη για τις επιχειρήσεις θα έρθει

Στην τωρινΗ δΥσκολη συγκυρΙα , η προσήλωση σε αυτούς τους στόχους θα θωρακίσει τις επιχειρήσεις έναντι των κλυδωνισμών της εσωτερικής αγοράς και θα στηρίξει την ανάπτυξή τους. Ακόμα και στην κρίση, ευκαιρίες υπάρχουν και η αναζήτησή τους θα κρίνει το μέλλον όλων μας. 

ΟικονομΙα.ΕπιχειρηματικΟτητα

010

Το στοIχημα τησ

ανAπτυξης κειμενο: Νικολαοσ Πεντζοσ, προεδροσ του Συνδεσμου Βιομηχανιων Βορειου Ελλαδος (ΣΒΒΕ)

Νικόλαος Πέντζος

Η δυ σ κολ η σ υ γ κ υ ρ ι α , η επιχειρηματική αβεβαι-

ότητα που επανέρχεται διαρκώς στο προσκήνιο, η ελπίδα της ανάπτυξης που παραμένει ελπίδα και δυσκολεύεται να γίνει πραγματικότητα. Είναι παραδεκτό από όλους ότι βρισκόμαστε σε οριακό σημείο για την οικονομία και τη χώρα μας και γι΄ αυτό έχουμε εναποθέσει όλες τις ελπίδες μας στην ανάπτυξη. Όμως ανάπτυξη δεν βλέπουμε και δεν βλέπουμε ανάπτυξη γιατί: 1. Έχει μειωθεί κατακόρυφα η ρευστότητα των μεταποιητικών επιχειρήσεων, 2. έχει απομειωθεί η κερδοφορία τους, και πλέον εργαζόμαστε με ζημιές, 3. έχει αυξηθεί σημαντικά το κόστος παραγωγής μας, δηλαδή μειώνεται διαρκώς η ανταγωνιστική μας θέση, και, 4. επιδεινώνεται καθημερινά το επιχειρηματικό κλίμα στη χώρα και αυτό έχει ως συνέπεια την αδυναμία υλοποίησης επενδύσεων.

Θράκη) ξεπερνούσαν τα 300 εκατ. ευρώ. Έναν χρόνο μετά (Απρίλιος 2011) οι οφειλές του κράτους προς τις επιχειρήσεις αγγίζουν το μισό δισ. ευρώ (περίπου 500 εκατ. ευρώ). Για το θέμα της μειωμένης κερδοφορίας των επιχειρήσεων – μελών μας τα στοιχεία από την πρώτη επεξεργασία των οικονομικών καταστάσεων και ισολογισμών αντιπροσωπευτικού δείγματος των επιχειρήσεων, καταγράφουν για το 2010 πτώση του κύκλου εργασιών τους κατά 10% σε σχέση με το 2009, ενώ για τα τελευταία έξι χρόνια (2005 – 2011) η πτώση του κύκλου εργασιών των μεταποιητικών επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας ανέρχεται σε 16,5%.

ΣυγκεκριμΕνα πΕρυσι, οι οφειλές του Ελληνικού Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις μέλη του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) με έδρα το Βορειοελλαδικό Τόξο (Ήπειρος, Μακεδονία,

ΑυτΟ Εχει σαν αποτΕλεσμα όλοι οι δείκτες κερδοφορίας των μεταποιητικών επιχειρήσεων να είναι αρνητικοί: κέρδη προ φόρων, μεικτά αποτελέσματα και λειτουργικά αποτελέσματα, 



έχουν περάσει πλέον για τα καλά στο κόκκινο.

απΟ την αλλη μερια το κόστος παραγωγής των μεταποιητικών επιχειρήσεων αυξάνεται εξ΄ αιτίας της αύξησης της τιμής της ενέργειας, η οποία τον Δεκέμβριο του 2010 αυξήθηκε κατά 17% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2009. Επίσης, αυξήθηκαν οι τιμές εισαγωγών για τη βιομηχανία κατά +7,6% σε σχέση με πέρυσι. Επιπλέον, η διαρκής αύξηση της ισοτιμίας ευρώ δολαρίου, μειώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών μας στις διεθνείς αγορές, και καθιστά δυσκολότερες τις εξαγωγές. τελΟΣ, βρισκόμαστε σε μια αρνητική συγκυρία κατά την οποία δια-

πιστώνεται μείωση της επενδυτικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων και πρόβλεψη για περαιτέρω μείωση και το εφετινό δύσκολο έτος 2011. Σε συνδυασμό με το κλίμα αβεβαιότητας που έχει καλλιεργηθεί προς τον επιχειρηματικό κόσμο και την ελληνική κοινωνία, το οποίο έχει άμεση σχέση με την ακατάσχετη φημολογία περί αναδιάρθρωσης του χρέους και πιθανής πτώχευσης της χώρας, διερωτώμαι πως είναι δυνατόν να περιμένουμε επενδύσεις αν δεν αλλάξει δραστικά κάτι.  012

EπιλογΗ.ισολογισμΩν.+.CORPORATE.VαLUES.2011

ΕΝΙΣ Χ Υ ΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣ ΤΙΚΟΤΗΤΑ Σ οι προτάσεις του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος για την ανάπτυξη και για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων της χώρας, είναι: 1. Ενίσχυση της ρευστότητας των μεταποιητικών επιχειρήσεων. 2. Επιδότηση της εργασίας και όχι της ανεργίας. 3. Ενίσχυση της εξωστρέφειας ως νέου μοντέλου ανάπτυξης. 4. Εξυγίανση του συστήματος πληρωμών και των μεταχρονολογημένων επιταγών. 5. Αναμόρφωση της βιομηχανικής νομοθεσίας και μείωση της γραφειοκρατίας που αφορά την επιχειρηματικότητα συνολικά. 6. Αναθέρμανση του κλάδου των κατασκευών και της οικοδομής. 7. Μετεξέλιξη της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας (ΓΓΒ) από φορέα εφαρμογής, υλοποίησης και διαχείρισης προγραμμάτων, σε φορέα σχεδιασμού, παραγωγής και άσκησης ουσιαστικής βιομηχανικής πολιτικής. 8. Άμεση λειτουργία της Επιχειρησιακής Μονάδας Ανάπτυξης (ΕΜΑ) με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

Δεσμευόμαστε για την προστασία του περιβάλλοντος Eπενδύουμε στη βιώσιμη ανάπτυξη

Πώς προστατεύουμε το περιβάλλον μας: ● Επενδύουµε σε νέες τεχνολο γίες εξοικονόµησης ενέργειας και ελαχιστοποίησης του περιβαλλο ντικού µας αποτυπώµατος. ● Εφαρµόζουµε ένα ολοκληρω µένο πρόγραµµα παρακολούθη σης περιβαλλοντικών παραµέτρων. ● Επιλέγουµε τη χρήση υλικών φιλι κών προς το περιβάλλον στην παρα γωγική µας διαδικασία.

Χάρη σε όλες αυτές τις ενέργειες, κατά την τριετία 2008 - 2010 πετύχαμε: ● να µειώσουµε κατά 54% την ποσότητα των στερεών αποβλή των προς επιφανειακή διάθεση. ● να µειώσουµε κατά 31% την ειδι κή κατανάλωση νερού. ● να αυξήσουµε κατά 97% την πο σότητα των αποβλήτων που ανακυ κλώθηκαν ή αξιοποιήθηκαν.

● Να διασφαλίσουµε την περιβαλλο ντικά φιλική ανακύκλωση αλουµινίου µε την εγκατάσταση και λειτουργία ενός νέου φούρνου απολακοποίη σης και τήξης, καινοτό Για όλους εμάς στην ΕΛΒΑΛ η προστασία του περιβάλ● Διαθέτουµε ένα πλή µου τεχνολογίας. Χάρη ρες σύστηµα διαχείρισης λοντος δεν είναι απλά τυπική υποχρέωση, αλλά πιστεύσ το φούρνο αυτό λά αποβλήτων, µε έµφαση ουμε ακράδαντα ότι αυτό αποτελεί μονόδρομο για κάθε βαµε το 1ο Βραβείο Καστο τρίπτυχο Πρόληψη, σύγχρονη επιχείρηση με όραμα βιώσιμης ανάπτυξης θαρής Τεχνολογίας στο Ελαχιστοποίηση, Ανακύ και αρμονικής συμβίωσης με την τοπική κοινωνία. πλαίσιο των Ελληνικών κλωση. Βραβείων Επιχειρήσε ● Εφαρµόζουµε το πιστο ων για το Περιβάλ λον ποιηµένο Σύστηµα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO 14001 : 2004. 200910. ● Εκπαιδεύουµε συνεχώς και ευαισθητοποιούµε το προσωπι κό µας σε θέµατα ορθής περιβαλλοντικής συµπεριφοράς. Μ ε γ νώ μ ονα τ η δ έ ● Δηµιουργήσαµε το πρότυπο Κέντρο Ανακύκλωσης Κουτιών σμευσή μας για ΒιώΑλουµινίου στο Μαρούσι, το οποίο υποδέχεται µεταχειρισµένα σ ι μη Ανά π τ υ ξη λ ε ι αλουµινένια κουτιά και ταυτόχρονα λειτουργεί ως χώρος ενη τουργούμε πιλοτικά µέρωσης του κοινού για τα οφέλη της ανακύκλωσης. την πρωτοποριακή μονάδα επεξεργασίας και πλήρους ανακύ Οι περιβαλλοντικές δαπάνες μας μόνο κατά την τριετία κλωσης βιομηχανικών 2008-2010 ξεπέρασαν συνολικά το ποσό των 32.500.000 υδάτων στο εργοστάσιο στα Οινόφυτα, χάρη στην οποία €, από τα οποία περίπου 23.500.000 € αφορούσαν νέες θα εξοικονομούνται κατά την πλήρη λειτουργία περίπου υποδομές εξοικονόμησης ενέργειας και συστήματα πε200.000 m3 νερού ετησίως. ριβαλλοντικής προστασίας. ● Χρησιµοποιούµε αποκλειστικά φυσικό αέ ριο για τις θερµικές ανάγκες της βιοµηχανικής µας εγκατάστασης.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

014

ΤΑ Α∆ΙΕΞΟ∆Α ΚΑΙ Η

∆ΙΕΞΟ∆ΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟ: ΔΗΜΗΤρΗς λαΚαςας, πρΟεΔρΟς ΤΟυ ςυνΔεςΜΟυ εξαγωγεων βΟρειΟυ ελλαΔΟς (ςεβε)

Δηµήτρης Λακασάς

Η Ε ΠΙ Χ Ε ΙΡ ΗΜ ΑΤ ΙΚ Η ΠΡ Ο Ο Π Τ ΙΚ Η είδος σε σηµα-

ντική έλλειψη στη χώρα. Η αναζήτησή της, χωρίς σηµαντικά αποτελέσµατα µέχρι σήµερα. Φωτεινή εξαίρεση το «µικρό θαύµα» της ελληνικής οικονοµίας, η αύξηση των εξαγωγών. Στους καιρούς που ζούμε οι συνθήκες για επιχειρηματικότητα είναι εξαιρετικά δυσμενείς. Οι επιχειρήσεις παλεύουν καθημερινά για την επιβίωσή τους. Τα κέρδη πια μοιάζουν σαν «άγνωστη λέξη» για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Τα οικονομικά αποτελέσματα του 2010 αποτυπώνονται σε τεράστιες ζημίες και διογκωμένες βραχυπρόθεσμες οφειλές, που οφείλονται στην εξαιρετικά πια συρρικνωμένη ρευστότητα των επιχειρήσεων. Από έρευνα του ΣΕΒΕ στις εξαγωγικές επιχειρήσεις προκύπτει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα των επιχειρήσεων σήμερα είναι το υψηλό κόστος χρηματοδότησης και τα υψηλά επιτόκια. Εστιάζοντας στη Βόρεια Ελλάδα, στοιχεία

του δείκτη NGBI500 δείχνουν ότι για τον Μάιο του τρέχοντος έτους 55% των επιχειρήσεων του δείγματος δήλωσαν μείωση του τζίρου τους από τον προηγούμενο μήνα, και 24% δήλωση στασιμότητα. Ο δείκτης συνολικά διαμορφώνεται στο -40 (ελαφρά βελτιωμένος από τον προηγούμενο μήνα), δεν παύει ωστόσο να σημειώνει ιστορικά χαμηλά. ΖΗΤΟυΜε πρΟΟπΤιΚΗ, θέλουμε κάποια στιγμή να δούμε «φως

στο τούνελ». Για να γίνει επανεκκίνηση της οικονομίας και να δημιουργηθεί πρωτογενές πλεόνασμα -το οποίο θα δώσει 

διαπραγματευτική δύναμη στη χώρα μας - απαι τείται ο περιορισμός της διαφθοράς και της σπατάλης, αρχής γενομένης από τις δραστηριότητες του ίδιου του κράτους και των φορέων του στενού δημόσιου τομέα, το κόστος της οποίας βαρύνει έμμεσα τους Έλληνες πολίτες και τις επιχειρήσεις μέσω της φορολογίας. Οι επιπτώσεις από τον «φόρο» της διαφθοράς και της σπατάλης στο δημόσιο είναι καταστρεπτικές για το σύνολο της οικονομίας, όχι μόνο σε μακροοικονομικό, αλλά και σε μικροοικονομικό επίπεδο. Οι εξαγωγες προβαλλουν ως το «μικρό θαύμα» της

ελληνικής οικονομίας σήμερα. Δεν μπορεί όμως να συνεχιστεί για πολύ ακόμα με τις υφιστάμενες δομές. Χρειαζόμαστε μια ανταγωνιστική παραγωγή. Το νέο οικονομικό μοντέλο με την άνοδο των εξαγωγών βασίζεται στην λογική ότι η πραγματικά υγιής οικονομική ανάπτυξη συμβαίνει όταν η αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης συμβαδίζει με τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος, με βραχυπρόθεσμο στόχο τον ισοσκελισμό και μεσοπρόθεσμο το εμπορικό πλεόνασμα (χωρίς τα πετρελαιοειδή). Το Δόγμα «Παράγω και εξάγω» σημαίνει ότι έχοντας μια ανταγωνιστική παραγωγή και έχοντας θέσει τις σωστές βάσεις μπορούμε να διεκδικήσουμε μερίδιο στις διεθνείς αγορές. Και αυτό ακριβώς χρειάζεται η ελληνική οικονομία σήμερα για την έξοδο από την ύφεση.  016

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

          

          



          

       

    

    



     







  

          

       



   



                    

       

   

 

 

 

              

       

                     

  

       

        

  

   

   



     









    









 

  

           

           

  





    



     



  



  

           





   









  



  

           



    

  

     

          

     







   





 

 

 

 

 

   

  

 

 

  

    

           

               

    

 

              





                 

    

                             

     

                            



   

                                



                              

                                         

                 

               

                                                                                                                                                                                    

ΟικονομΙα.ΕπιχειρηματικΟτητα

020

Οι ελληνες και η επανεκκινηση της οικονομιας κειμενο: Ευριπιδησ Δοντασ, προεδροσ του Συνδεσμου Βιομηχανιων Θεσσαλιας & Κεντρικης Ελλαδας

Ε ιν α ι γ ε γ ον ος ο τ ι η ε λ λ ηνικ η ο ικον ομι α

και η ελληνική κοινωνία υποφέρουν. Ένα χρόνο μετά το Μνημόνιο ήρθε το Μεσοπρόθεσμο και κανείς δεν ξέρει τι θα επακολουθήσει για την εξασφάλιση των επόμενων δόσεων του δανείου της εξωτερικής βοήθειας. Υπάρχει, όμως, μια σημαντική παράμετρος που δεν έχει υπολογιστεί, και αυτή είναι η ελληνική κοινωνία που προσεγγίζει τα όριά της. Ο Έλληνας έχει φιλότιμο, αλλά αυτό το φιλότιμο δεν πρέπει να παρερμηνεύεται ως αδυναμία. Ο Έλληνας προσπαθεί για μια καλύτερη Ελλάδα και είναι γνωστός για την μαχητικότητά του.

Μέσα στον χρόνο που πέρασε έγιναν πολλά. Όμως, παρά τα θετικά αποτελέσματα και τη μεγάλη προσπάθεια που έχει καταβληθεί, η δυναμική του χρέους παραμένει δυσμενής, η «διαρθρωτική» ανταγωνιστικότητα δεν έδειξε σημάδια βελτίωσης, η πραγματική οικονομία εξελίχθηκε δυσμενέστερα Ευριπίδης Δοντάς από ό,τι αναμενόταν και η ύφεση προκάλεσε απώλειες θέσεων εργασίας σε όλους τους τομείς της ιδιωτικής οικονομίας και άνοδο της ανεργίας. Οι προβλέψεις για την τρέχουσα χρονιά δεν είναι καθόλου διαφορετικές και, δυστυχώς, περίοδο χάριτος δεν έχει κανένας πολιτικός πλέον. Η εποχή των «μεγάλων λόγων» πέρασε ανεπιστρεπτί! Σε αυτό το σκηνικό, αντιλαμβανόμαστε ότι τα πράγματα είναι δυσκολότερα από όσο τα υπολογίζαμε. Καθημερινά διαπιστώνουμε ότι η περιγραφή του προβλήματος είναι ελλειμματική, γιατί τελικά το πρόβλημα δεν είναι μόνον ένα. Είναι το άθροισμα πολλών, που υψώνει αδιέξοδα. Βρισκομαστε σημερα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μια πλευρά είναι φανερό ότι το πρότυπο ανάπτυξης που επικράτησε στο παρελθόν καταρρέει. Από την άλλη όμως, δεν έχουν αρχίσει να διαφαίνονται οι νέες πρακτικές, οι νέοι θεσμοί και οι νέες νοοτροπίες που θα αναζωογονήσουν την οικονομία. Αυτό είναι το κύριο ζητούμενο σήμερα: Η ταχεία μετάβαση από ένα πρότυπο ανάπτυξης που δεν είναι διατηρήσιμο σε ένα νέο που μπορεί να εμπνεύσει για τη θετική προοπτική της οικονομίας, να κινητοποιήσει παραγωγικές δυνάμεις, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των αγορών και να βελτιώσει το κλίμα. Είναι εντυπωσιακό, όμως, ότι εν μέσω κατάρρευσης, εκείνο που μας απασχολεί έντονα δεν είναι τι κάνουμε εμείς για να αποφύγουμε μία τέτοια καταστροφική εξέλιξη, αλλά πώς άλλες δυνάμεις, έξω από μας, θα βοηθήσουν ώστε να μην συμβεί. Το αν θα επιμηκυνθεί, θα αναδιαρθρωθεί ή θα περικοπεί το Δημόσιο Χρέος της χώρας είναι μία υπόθεση που ξεφεύγει από τις δυνατότητές μας, από τις δικές μας πρωτοβουλίες. Το γεγονός ότι το θέμα αυτό κυριαρχεί αφόρητα στην καθημερινότητά

μας, μας αποπροσανατολίζει από στόχους και επιδιώξεις. Μοιάζει σαν συνεχώς να έχουμε την ανάγκη να αλλάζουμε την προοπτική χωρίς καμία διάθεση να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα. Κι αυτό δεν συμβαίνει τυχαία. Προέρχεται από το γεγονός ότι υπό νέες, εξαιρετικά δύσκολες και υπερβολικά πιεστικές συνθήκες χρησιμοποιούμε ερμηνευτικά «εργαλεία» του παρελθόντος, που είναι εντελώς άχρηστα την τρέχουσα περίοδο. Κι αυτό το πρόβλημα διαχέεται σε όλο το εύρος της κοινωνικής πυραμίδας και του πολιτικού προσωπικού. Προφανώς, δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητή όχι μόνον η κατάσταση που βρισκόμαστε αλλά και οι επιπτώσεις από μία πιθανή χρεοκοπία. Γι΄ αυτό, ακόμη και σήμερα, επιλέγουμε να βλέπουμε τα γεγονότα μέσα από παρωπίδες, μόνο και μόνο γιατί αυτές προσφέρουν ασφαλή προσανατολισμό. Ποιος ειναι ο αντιπαλος σημερα; Έχουμε -τουλάχιστον αυτό

ξεκαθαρισμένο, για να δούμε τελικά και ποιες είναι- σύμμαχες δυνάμεις που θα βοηθήσουν να βγούμε από το τέλμα; Έχουμε αποτιμήσει τους πραγματικούς λόγους που μας έφεραν στην σημερινή κατάσταση, για να τους καταπολεμήσουμε και να ξεφύγουμε από τα επικίνδυνα μονοπάτια που βαδίζουμε σήμερα; Οι αντίπαλοι σήμερα είναι η ανεργία, η φτώχια, οι απολύσεις, το εισόδημα που λιγοστεύει, η αποβιομηχάνιση. Αντίπαλοι είναι η φοροδιαφυγή, η διαφθορά και η εισφοροδιαφυγή. Αντίπαλος δεν είναι το Μνημόνιο αλλά το πρότυπο μεγέθυνσης που εδώ και χρόνια ακολουθήσαμε, δανειζόμενοι και καταναλώνοντας, χωρίς να παράγουμε. Αντίπαλος είναι η νοοτροπία της ήσσονος προσπάθειας που εξέθρεψε το πελατειακό κράτος και η υπονόμευση των θεσμών. Την πραγματικοτητα αυτη αρνουμαστε, ακόμη και σήμερα να

την αφομοιώσουμε σε όλο το εύρος και το πλάτος της. Εξακολουθούμε να βλέπουμε την πραγματικότητα μέσα από παραμορφωτικούς φακούς, βάζουμε «κόκκινες γραμμές» στις αλλαγές, ξοδεύουμε δυνάμεις για να κρατήσουμε το φθαρμένο και να αντισταθούμε στο νέο. Μιλaμε για ανaπτυξη, για εισόδημα, για παροχές και όλοι στρεφόμαστε προς το κράτος. Είναι δυνατόν; Αυτό το κράτος, εκτός από σπάταλο, αδύναμο και αναξιόπιστο, είναι πλέον σήμερα και πτωχό.  EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

021

 Το υπέρογκο Δημόσιο χρέος αντικατοπτρίζει την περιπέτεια της ελληνικής οικονομίας τις τελευταίες δεκαετίες, μέσα από τις επιλογές του κράτους. Το κράτος μας έχει τον υψηλότερο βαθμό εμπλοκής του στην οικονομία σε σχέση με όλες τις άλλες αναπτυγμένες χώρες του ΟΟΣΑ. Η εμπλοκή αυτή εκτείνεται σε όλες σχεδόν τις δραστηριότητες: Στην αγορά εργασίας, στους κανονισμούς της επιχειρηματικής λειτουργίας, των δικτύων, στον τομέα των λιανικών πωλήσεων, των επαγγελμάτων παροχής υπηρεσιών, στις υποδομές, στην καινοτομία.

Με αλλα λογια , η ανταγωνιστικότητα, μολονότι φαινομενικά αποτελεί «ατομική» επίδοση, στην πραγματικότητα παραμένει εθνική και συστημική. Και τελικά, η εσωτερική αγορά παραμένει καθοριστική στη διαδικασία συγκρότησης του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Σημερα αυτο πρεπει να χτισουμε. Για τον στόχο αυτό πρέπει να

μοχθήσουμε. Αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος που βγάζει σε ξέφωτο. Οι εναλλακτικές λύσεις που προτείνονται είτε δεν είναι λύσεις είτε οδηγούν σε νέα μεγαλύτερα αδιέξοδα.

Η κανονιστικh αυτh εμπλοκh του κρaτους είχε ως αποτέλεσμα,

αφενός η χώρα να είναι ο χειρότερος προορισμός για τις εγχώριες και τις ξένες επενδύσεις και αφετέρου οι υφιστάμενες επενδύσεις να ζουν σε ένα περιβάλλον εχθρικό, ανεπαρκές και υπονομευτικό.

Η α y ξ η σ η τ ης α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κ o τ η τ α ς Η χώρα έχει χάσει την ανταγωνιστικότητά της. Αν συνεχίσουμε έτσι, δεν οδηγούμαστε πουθενά. Η κατηφόρα που διανύουμε ακόμη και σήμερα θα γίνει ελεύθερη πτώση και μάλιστα πολύ σύντομα. Ας σταματήσουμε εδώ, να μετρήσουμε τις δυνάμεις μας και να αποφασίσουμε πώς θα προχωρήσουμε στο δύσκολο αύριο, όχι ολισθαίνοντας προς τα κάτω αλλά ανεβαίνοντας βαθμίδα-βαθμίδα τον δρόμο της ανάκαμψης. Η χωρα χρειaζεται ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης, που θα αντιμε-

τωπίσει τους πολλούς μας αντιπάλους και θα δώσει απαντήσεις στα πολλά προβλήματα. Και νέο πρότυπο σημαίνει στροφή από την κατανάλωση στην αποταμίευση, τις επενδύσεις, τις εξαγωγές και την παραγωγική διαδικασία και από τον κρατισμό και την αναπαραγωγή προνομίων στον ανταγωνισμό και την επιχειρηματική πρωτοβουλία. Σημαινει με αλλα λογια , νέα αποτελεσματική και βιώσιμη στάση

κατανάλωσης, επιχειρηματικότητας και λειτουργίας του κράτους. Σημαίνει αύξηση του μεριδίου των επενδύσεων και των εξαγωγών στο ΑΕΠ, συρρίκνωση του μεριδίου της ιδιωτικής και της δημόσιας κατανάλωσης, ουσιαστική ενίσχυση της αποταμίευσης, στροφή της επιχειρηματικότητας στον ανταγωνιστικό τομέα της παραγωγής με προσανατολισμό στις διεθνείς αγορές και λειτουργία της δημόσιας διοίκησης με τρόπο που δεν θα αποθαρρύνει τις επενδύσεις ούτε θα ανέχεται τη φοροδιαφυγή. Ανεφερα προηγουμενως ότι η χώρα έχει χάσει την ανταγωνιστι-

κότητά της. Ασφαλώς, υπάρχει η αντίληψη ότι η ανταγωνιστικότητα αποτελεί μία βασική υποχρέωση της κάθε επιχείρησης, και σε ένα βαθμό δεν είναι λανθασμένη. Όμως, το ασφαλές και το επωφελές «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα», οφείλουμε να το κατανοήσουμε, δεν αποτελεί απλή ατομική επίδοση της κάθε επιχείρησης ξεχωριστά, αλλά προκύπτει από τον βαθμό που το περιβάλλον της χώρας ενισχύει την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Το κακό περιβάλλον καλλιεργεί αναποτελεσματική επιχειρηματικότητα, που απεικονίζεται στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών. Φτάσαμε να έχουμε έλλειμμα 14,5% στο ΑΕΠ. 022

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

Τα χ ε i α π ρ ο σ α ρ μ ο γ h κ α ι μ ε τα ρ ρ υ θ μ i σ ε ι ς Η επίσπευση της δημοσιονομικής προσαρμογής ώστε να καταστεί το δημόσιο χρέος βιώσιμο είναι πρώτιστη προτεραιότητα. Η σταθεροποίηση της οικονομίας είναι καθοριστικό βήμα για την ανάπτυξη. Γιατί, όπως έχει δείξει και η διεθνής εμπειρία, η ύπαρξη μεγάλων δημόσιων ελλειμμάτων και χρεών δεν στηρίζει την ανάπτυξη. Αντίθετα, την υπονομεύει. Δεν θα υπαρξει ομως ανακαμψη, αν δεν θεραπευθούν οι βασικές αιτίες που μας οδήγησαν στην κρίση: η γιγάντωση των ελλειμμάτων και των χρεών του Δημοσίου και η σοβαρή υποχώρηση της ανταγωνιστικής θέσης της χώρας. Συνεπώς, παράλληλα, πρέπει να επιταχυνθούν οι αλλαγές στον Δημόσιο Τομέα. Όχι επιφανειακές παρεμβάσεις αλλά σε βάθος, ώστε σταδιακά να αποκτήσουμε ένα μικρότερο, αποτελεσματικό και νοικοκυρεμένο Δημόσιο Τομέα. Αν δεν προχωρήσουμε με αποφασιστικότητα στον τομέα αυτό, τα έσοδα θα συνεχίζουν να σπαταλώνται άσκοπα, πληρώνοντας αργομισθίες και προνόμια. Στα πλαισια των αλλαγων αυτων, πρέπει να προχωρήσει αμέ-

σως η υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μηδενικού ή χαμηλού δημοσιονομικού κόστους και άμεσης απόδοσης, όπως είναι αυτές που αφορούν την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς και την εξάλειψη των αγκυλώσεων στις αγορές προϊόντων και εργασίας. Η προσέλκυση του μεγάλου επενδυτικού κεφαλαίου και η δημιουργία επιχειρηματικού περιβάλλοντος ικανού να κινητοποιήσει την εγχώρια ιδιωτική πρωτοβουλία είναι το όχημα που οδηγεί στην ανάπτυξη, στις βιώσιμες θέσεις απασχόλησης και στην αύξηση του εισοδήματος. Για να το πετύχουμε χρειαζόμαστε ταχεία βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Δηλαδή, ανάδειξη ανταγωνιστικών επιχειρήσεων που θα προσανατολίζονται στις διεθνείς αγορές και θα είναι ικανές να σταδιοδρομήσουν στο δύσκολο περιβάλλον του ανταγωνισμού. Άρα, χρειαζόμαστε ριζική αλλαγή του κλίματος, με τη δημιουργία περιβάλλοντος που θα ευνοεί την ανάληψη παραγωγικών επενδυτικών πρωτοβουλιών, που θα διακρίνονται από υγιή χαρακτηριστικά και από τη φιλοδοξία της σταδιοδρομίας. Οι διαρθρωτικες αλλαγες στις αγορές και κυρίως οι μεταρρυθ-

μίσεις στον δημόσιο τομέα, που θα εστιάζονται, πέρα από την ανάκτηση των απωλειών της διεθνούς ανταγωνιστικότητας κόστους, στη βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, είναι βασι-

κός πυλώνας της ανάπτυξης και πρέπει τώρα να προχωρήσουν με πολύ ταχύτερο βήμα. Για πολλά χρόνια, όλα αυτά τα πεδία, που αναφέρονται στη βελτίωση της οικονομικής αποτελεσματικότητας, όταν δεν αποτελούσαν αφορμές πολεμικής και συγκρούσεων στην καλύτερη περίπτωση αφήνονταν στην τύχη τους. οσα δεν εγιναν, όμως, για τόσο καιρό,

"...Η ταχεια μεταβαση απο ενα προτυπο αναπτυξης που δεν ειναι διατηρησιμο σε ενα νεο που μπορει να εμπνευσει για τη θετικη προοπτικη της οικονομιας, να κινητοποιησει παραγωγικες δυναμεις, να αποκαταστησει την εμπιστοσυνη των αγορων και να βελτιωσει το κλιμα. Αυτο ειναι το κυριο ζητουμενο σημερα."

αναπόφευκτα θα πρέπει να γίνουν σήμερα, όχι γιατί κάποια άλλοι μας το επιβάλλουν, όπως άστοχα πολλές φορές ακούγεται, αλλά γιατί μόνο με τον τρόπο αυτό θα καταφέρουμε να εκσυγχρονιστούμε και να υπάρξουμε με αξιοπρέπεια στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας. Οι μεταρρυθμισεις, που είναι αναγκαίες

να γίνουν και μάλιστα με αποφασιστικότητα αναφέρονται: • σ την ενδυνάμωση του ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, • σ την ενίσχυση της ευελιξίας και της κινητικότητας στην αγορά εργασίας, • σ την αύξηση της αποτελεσματικότητας όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και την ενθάρρυνση της καινοτομίας και της έρευνας, • σ την αλλαγή του σημερινού προτύπου παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας, με έμφαση στη σύγκλιση των τιμών της βιομηχανικής κατανάλωσης προς αυτές των ανταγωνιστών μας.

• σ τη βελτίωση της απορρόφησης των κοινοτικών πόρων, την ενθάρρυνση και διευκόλυνση των επενδύσεων και την ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού της οικονομίας. Βεβαιως, οι συνθηκες ειναι αντιξοες,

καθώς το κλίμα που επικρατεί για την Ελλάδα είναι δυσμενές και οι αβεβαιότητες μεγάλες. Μπορούν όμως να υπάρξουν παράπλευρες ωφέλειες από το Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων και βεβαίως από τα μέτρα βελτίωσης του περιβάλλοντος της επιχειρηματικής δραστηριότητας που επείγει να υλοποιηθούν. Η ελληνική κοινωνία θα πρέπει να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι ο μεγάλος της εχθρός δεν είναι το επιχειρηματικό κεφάλαιο και οι μεγάλες επενδύσεις, που μανιωδώς στο παρελθόν πολεμήσαμε και καταφέραμε να εξορίσουμε. Μεγάλος εχθρός είναι τα μεγάλα ελλείμματα και τα μεγάλα χρέη. Δοκιμάζουμε, πλέον, τις τελευταίες μας αντοχές, αρνούμενοι να ορίσουμε τη θετική συμβολή μας στην έξοδο της χώρας από το αδιέξοδο. Μοιάζουμε να είμαστε, πολλές φορές, όλοι εναντίον όλων. Αυτή η συμπεριφορά δεν οδηγεί πουθενά. Έχουμε πέσει πολύ χαμηλά για να έχουμε την πολυτέλεια τέτοιων αντιδράσεων. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, το να πέσεις δεν είναι τρομερό, το να μη θέλεις όμως να σηκωθείς είναι ολέθριο. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

023

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ

∆ΥΝΑΜΙΚA

∆ηµιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

ΣΤΟ ΜEΛΛΟΝ Με επενδύσεις 1 δισ. ευρώ την τελευταία δεκαετία, µε παραγωγή που καλύπτει όλο το φάσµα των προϊόντων αργού πετρελαίου και που την καθιστά τον µοναδικό παραγωγό βασικών λιπαντικών στη χώρα µας, η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) Α.Ε. προχωρά δυναµικά στο µέλλον. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στη διύλιση και εµπορία προϊόντων αργού πετρελαίου. Το κύριο περιουσιακό στοιχείο της, το Διυλιστήριο στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας, µε ετήσια παραγωγική δυναµικότητα 9 εκατ. µετρικούς τόνους, διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους 2,5 εκατ. κυβικών µέτρων, σύγχρονες λιµενικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις φόρτωσης. Είναι το µοναδικό στην Ελλάδα και από τα ελάχιστα στην Ευρώπη µε πιστοποίηση τόσο για το Σύστηµα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης – ISO 14001:2004 – όσο και για το Σύστηµα Διαχείρισης Ποιότητας - ISO 9001:2008. Εκµεταλλευόµενη την πολυπλοκότητα του Διυλιστηρίου, η Εταιρεία παράγει προϊόντα υψηλής προστιθέµενης αξίας προσαρµόζοντας το product mix στις ανάγκες της αγοράς, διασφαλίζοντας καλύτερες τιµές διάθεσης, και επιτυγχάνοντας καλύτερα περιθώρια διύλισης (refinery margins) έναντι των σύνθετων διυλιστηρίων της Μεσογείου. Τα προϊόντα της απευθύνονται σε τρεις αγορές (Εσωτερική, Εξαγωγές, Ναυτιλία) και οι εγχώριες πωλήσεις αντιστοιχούν στο 35% ενώ οι εξαγωγές– ναυτιλία στο 65% του συνολικού όγκου πωλήσεων της Εταιρείας.

Ε Ν Α Σ Μ Ε ΓΑ Λ Ο Σ Ο Μ Ι Λ Ο Σ H ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ είναι µοναδικός µέτοχος των CORAL A.E. (πρώην SHELL HELLAS) και AVIN OIL που αποτελούν το βραχίονα του Οµίλου στον τοµέα της λιανικής εµπορίας καυσίµων και λιπαντικών µε πανελλαδικό δίκτυο 700 και 580 πρατηρίων αντίστοιχα και συνολικό µερίδιο αγοράς που ξεπερνά το 25%. Επιπλέον η Εταιρεία συµµετέχει µε 100% στην CORAL GAS (πρώην SHELL GAS), που δραστηριοποιείται στον κλάδο υγροποιηµένου υγραερίου στην Ελλάδα,

και µε 92% (µαζί µε την AVIN) στην OFC ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Α.Ε. που διαχειρίζεται το σύστηµα ανεφοδιασµού αεροπορικού καυσίµου και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης του Διεθνούς Αερολιµένα Αθηνών “Ελευθέριος Βενιζέλος”. Επιπρόσθετα, η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ κατέχει το 35% της ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER Α.Ε. η οποία έχει αναθέσει στη ΜΕΤΚΑ του Οµίλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (κατέχει το 65% της ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER A.E.) τη σύµβαση έργου κατασκευής µονάδας συνδυασµένου κύκλου ισχύος 436,6MW µε καύσιµο φυσικό αέριο που θα ευρίσκεται εντός των εγκαταστάσεων του Διυλιστηρίου στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Τέλος, η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ συµµετέχει µε 16% στο µετοχικό κεφάλαιο της ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΓΩΓΟΥ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.

Μ Ε Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η Σ Υ Ν Ε Χ Ω Ν Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Ε Ω Ν Με στόχο τη συνέχιση της τεχνολογικής υπεροχής του Διυλιστηρίου της, η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ υιοθέτησε τη στρατηγική των “συνεχών επενδύσεων”. Τη δεκαετία 2001 – 2010 το σύνολο της επενδυτικής δαπάνης της Εταιρείας ανήλθε σε 1 δισ. ευρώ. Το µεγαλύτερο µέρος της απορροφήθηκε από δύο επενδυτικούς κύκλους: Την τριετία 2003-2005 υλοποιήθηκε η επένδυση του συγκροτήµατος Υδρογονοπυρόλυσης (Hydrocracker) κόστους 350 εκατ. ευρώ και την τριετία 2008-2010 η κατασκευή της νέας Μονάδας Απόσταξης Αργού (Crude Distillation Unit – CDU), δυναµικότητας 60.000 βαρελιών/ ηµέρα και κόστους 180 εκατ. ευρώ.

ΜΕ ΥΨΗΛΟ ΜΕΡΙΣΜΑ Τον Ιούλιο 2011 η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ συµπλήρωσε 10 χρόνια από την εισαγωγή της στο Χρηµατιστήριο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το συνολικό ποσό του διανεµόµενου µερίσµατος ανήλθε σε 845 εκατ. ευρώ, ενώ επί των καθαρών κερδών της (dividend payout ratio) διαµορφώθηκε κατά µέσο όρο στο 90%.

(EΛΛAΣ) ∆IYΛIΣTHPIA KOPINΘOY A.E. ΑΡ. Μ.Α.Ε. 1482/06/Β/86/26 Ε∆ΡΑ: ΗΡΩ∆ΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 12Α, ΜΑΡΟΥΣΙ 151 24 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2010 ΕΩΣ 31 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010 (δηµοσιευόµενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη, κατά τα ∆ΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονοµικές καταστάσεις, στοχεύουν σε µία γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της "ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) ∆ΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.". Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή µε τον εκδότη, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του νόµιµου ελεγκτή. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Αρµόδια Νοµαρχία: Υπουργείο Ανάπτυξης, ∆ιεύθυνση Α.Ε. και Πίστεως ∆ιεύθυνση διαδικτύου: www.moh.gr Σύνθεση ∆ιοικητικού Συµβουλίου: Πρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος: Βαρδής Ι. Βαρδινογιάννης Αντιπρόεδροι: Ιωάννης Β. Βαρδινογιάννης, Παναγιώτης Ν. Κονταξής, Αναπληρωτές ∆ιευθύνοντες Σύµβουλοι: Ιωάννης Ν. Κοσµαδάκης, Πέτρος Τ. Τζαννετάκης, Μέλη: ∆ηµοσθένης Ν. Βαρδινογιάννης, Νίκος Θ. Βαρδινογιάννης, Γεώργιος Π. Αλεξανδρίδης, Θεοφάνης Χρ. Βουτσαράς, Κωνσταντίνος Β. Μαραβέας, Αντώνιος Θ. Θεοχάρης, Μιχαήλ-Ματθαίος Ι. Στειακάκης. Ηµεροµηνία έγκρισης από το ∆ιοικητικό Συµβούλιο των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων: 14 Μαρτίου 2011 Νόµιµος ελεγκτής: Τηλέµαχος Χ. Γεωργόπουλος Ελεγκτική εταιρία: Deloitte. Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών: Με σύµφωνη γνώµη ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2010 31.12.2009

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2010 31.12.2009

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια στοιχεία Άυλα περιουσιακά στοιχεία Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Αποθέµατα Απαιτήσεις από πελάτες Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

1.118.306 58.727 80.085 601.596 385.108 150.262 2.394.084

902.073 40.376 37.980 254.103 290.022 58.079 1.582.633

884.571 302 147.025 535.337 255.691 60.459 1.883.385

853.934 581 48.086 248.478 224.894 36.654 1.412.627

Ι∆ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο Λοιπά στοιχεία ιδίων κεφαλαίων Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ιδιοκτητών µητρικής (α) ∆ικαιώµατα µειοψηφίας (β) Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (γ) = (α) + (β) Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις Προβλέψεις / Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ΣΥΝΟΛΟ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

132.940 293.155 426.095 1.139 427.234 294.808 102.455 610.355 959.232 1.966.850 2.394.084

33.235 317.716 350.951 1.225 352.176 254.384 71.852 432.521 471.700 1.230.457 1.582.633

132.940 226.309 359.249 0 359.249 114.037 71.322 507.963 830.814 1.524.136 1.883.385

33.235 299.557 332.792 0 332.792 192.375 67.670 377.661 442.129 1.079.835 1.412.627

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟ∆ΩΝ

Κύκλος εργασιών Μικτά κέρδη / (ζηµιές) Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσµάτων Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους (Α)

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2010 01.01-31.12.2009 6.184.435 3.938.935 317.650 214.559

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2010 01.01-31.12.2009 4.879.266 3.493.334 197.077 158.514

163.459 177.018 131.092

155.349 155.601 107.957

154.316 126.621 82.282

146.480 130.406 84.902

- Ιδιοκτήτες µητρικής - ∆ικαιώµατα µειοψηφίας

130.969 123

107.835 122

82.282 0

84.902 0

Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Β) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Α)+(Β)

(435) 130.657

0 107.957

(435) 81.847

0 84.902

- Ιδιοκτήτες µητρικής - ∆ικαιώµατα µειοψηφίας

130.534 123

107.835 122

81.847 0

84.902 0

1,1833 0

0,9745 0

0,7427 0,2500

0,7664 0,7000

236.870

211.443

214.352

196.454

Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους ανά µετοχή - βασικά (σε Ευρώ) Προτεινόµενο µέρισµα ανά µετοχή - (σε Ευρώ) Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και συνολικών αποσβέσεων

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Σύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσης (01.01.2010 και 01.01.2009 αντίστοιχα) ∆ικαιώµατα µειοψηφίας που προκύπτουν από εξαγορά θυγατρικής Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους ∆ιανεµηθέντα µερίσµατα Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης (31.12.2010 και 31.12.2009 αντίστοιχα) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ Έµµεση µέθοδος

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2010 31.12.2009

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2010 31.12.2009

352.176 0 130.657 (55.599)

309.586 1.103 107.957 (66.470)

332.792 0 81.847 (55.390)

314.360 0 84.902 (66.470)

427.234

352.176

359.249

332.792

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2010 01.01-31.12.2009

Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων 177.018 Πλέον / µείον προσαρµογές για: Αποσβέσεις 74.081 Προβλέψεις 3.376 Συναλλαγµατικές διαφορές 19.682 Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζηµιές) επενδυτικής δραστηριότητας (51.988) Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα 39.881 Πλέον / µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες: Μείωση / (αύξηση) αποθεµάτων (302.061) Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων (22.602) (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών) 411.211 Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα (38.368) Καταβεβληµένοι φόροι (54.034) Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) 256.196 Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων (68.749) Αγορά ενσώµατων και άυλων παγίων στοιχείων (123.189) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άυλων παγίων στοιχείων 2.126 Τόκοι εισπραχθέντες 539 Μερίσµατα εισπραχθέντα 112 Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) (189.161) Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια 1.245.641 Εξοφλήσεις δανείων (1.227.783) Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (χρεολύσια) (215) Μερίσµατα πληρωθέντα (55.599) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (γ) (37.956) Καθαρή αύξηση / (µείωση) στα ταµιακά διαθέσιµα και ισοδύναµα χρήσης (α) + (β) + (γ) 29.079 Ταµιακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης χρήσης 26.046 Ταµιακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης χρήσης 55.125

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2010 01.01-31.12.2009

155.601

126.621

130.406

56.767 647 5.314 (21.353) 20.652

60.707 3.397 19.690 (2.511) 29.828

50.648 (1.127) 5.344 (979) 16.645

(18.574) (29.326) 145.835

(286.859) (45.558) 396.490

(14.774) (47.393) 152.061

(21.523) (18.319) 275.721

(28.615) (49.076) 224.114

(16.897) (16.688) 257.246

1.583 (198.521) 1.211 205 156 (195.366)

(98.923) (91.534) 487 499 1.191 (188.280)

(3.491) (191.221) 2 167 156 (194.387)

1.051.369 (1.048.211) (205) (66.470) (63.517)

1.054.378 (1.024.492) (215) (55.390) (25.719)

911.207 (900.352) (205) (66.470) (55.820)

16.838 9.208 26.046

10.115 15.021 25.136

7.039 7.982 15.021

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 1. Στη σηµείωση 16 επί των οικονοµικών καταστάσεων παρατίθενται αναλυτικά πληροφορίες σχετικά µε τις εταιρίες που περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες καταστάσεις (η έδρα τους, το ποσοστό συµµετοχής καθώς και η µέθοδος ενοποίησής τους). Οι εταιρίες “BRODERICO Ε.Π.Ε.”, “AVIN ALBANIA S.A.”, “ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΟΥΣΑΚΙΟΥ Α.Ε.” και “NUR-MOH ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ” περιλαµβάνονται στην ενοποίηση στο κόστος, λόγω επουσιώδους σηµασίας ή/και λόγω του ότι δεν έχουν δραστηριότητες (σηµείωση 16 επί των οικονοµικών καταστάσεων). Στην ενοποίηση περιλαµβάνονται για πρώτη φορά οι νεοεξαγορασθείσες εταιρίες "CORAL A.E.", "CORAL FINANCE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.", "ΕΡΜΗΣ Α.Ε.Μ.Ε.Ε", "ΜΥΡΤΕΑ Α.Ε.", "CORAL M.E.Π.E.", "CORAL GAS A.E.B.E.Y.", "SHELL & MOH A.E.", "R.A.P.I. A.E." και “Μ ΚΑΙ Μ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ”. 2. Υφίστανται επίδικες απαιτήσεις τρίτων κατά του Οµίλου συνολικού ποσού Ευρώ 79,7 εκατοµµυρίων περίπου (εκ των οποίων Ευρώ 10,7 εκατοµµύρια περίπου αφορούν την Εταιρία). Επίσης υπάρχουν επίδικες απαιτήσεις του Οµίλου κατά τρίτων συνολικού ποσού Ευρώ 106,9 εκατοµµυρίων περίπου (εκ των οποίων Ευρώ 74,0 εκατοµµύρια περίπου αφορούν την Εταιρία). Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η τελική έκβασή τους δεν µπορεί προς το παρόν να προβλεφθεί. Επίσης, δεν αναµένεται να προκύψουν σηµαντικές υποχρεώσεις από τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις. Τα ποσά των σωρευτικών προβλέψεων που έχουν διενεργηθεί στον Όµιλο έχουν ως εξής: α) πρόβλεψη για επίδικες υποθέσεις ποσού Ευρώ 3.837 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 0 χιλιάδες), και β) προβλέψεις για αποχωρήσεις προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία ποσού Ευρώ 48.915 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 38.637 χιλιάδες). 3. Για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, γίνεται σχετική αναφορά στη σηµείωση 31 επί των οικονοµικών καταστάσεων. 4. Το µετοχικό κεφάλαιο της Εταιρίας στις 31.12.2010 ήταν Ευρώ 132.940 χιλιάδες (31.12.2009: Ευρώ 33.235 χιλιάδες) και προέκυψε ύστερα από αύξηση κατά Ευρώ 99.705 χιλιάδες που εγκρίθηκε από την επαναληπτική Γενική Συνέλευση των µετόχων της 10ης Ιουνίου 2010 µε κεφαλαιοποίηση λογαριασµών διαφοράς από έκδοση µετοχών υπέρ το άρτιο, αποθεµατικών και αποτελεσµάτων εις νέο. 5. Στις 30.06.2010 ολοκληρώθηκε η διαδικασία εξαγοράς και πραγµατοποιήθηκε η καταβολή του αρχικού τιµήµατος για την απόκτηση των δραστηριοτήτων του οµίλου SHELL στην Ελλάδα. Συγκεκριµένα, η “ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ (ΕΛΛΑΣ) ∆ΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.” απέκτησε από τη “SHELL OVERSEAS HOLDINGS LTD” το 100% των µετοχών της "CORAL A.E." (πρώην “SHELL ΕΛΛΑΣ Α.Ε.”) και από τη “SHELL GAS (LPG) HOLDINGS BV” το 100% των µετοχών της "CORAL GAS A.E.B.E.Y." (πρώην “SHELL GAS A.E.B.E. ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ”). Επίσης, τον Αύγουστο 2010, συστάθηκε από κοινού µε την "ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Α.Ε." η εταιρία "M KAI M ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ" στην οποία ο Όµιλος συµµετέχει κατά 50% (σηµείωση 30 επί των οικονοµικών καταστάσεων). 6. Τα λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους του Όµίλου και της Εταιρίας αφορούν έξοδα αύξησης µετοχικού κεφαλαίου 572 χιλιάδων Ευρώ, λόγω κεφαλαιοποίησης του λογαριασµού διαφοράς από έκδοση µετοχών υπέρ το άρτιο, µείον τον αντίστοιχο φόρο εισοδήµατος επί των λοιπών συνολικών εισοδηµάτων 137 χιλιάδες Ευρώ. 7. Η Έκτακτη Γενική Συνέλευση των µετόχων της 14ης Μαρτίου 2011 ενέκρινε την έκδοση τεσσάρων κοινών οµολογιακών δανείων συνολικού ύψους µέχρι του ποσού των Ευρώ 350 εκατ. και ενός κοινού οµολογιακού δανείου ύψους έως USD 100 εκατ. και εξουσιοδότησε το ∆ιοικητικό Συµβούλιο της Εταιρίας να διαπραγµατευτεί τους ειδικότερους όρους των δανείων µε τις τράπεζες. 8. O αριθµός απασχολούµενου προσωπικού την 31η ∆εκεµβρίου 2010 είναι για τον Όµιλο 1.857 άτοµα (31.12.2009: 1.523 άτοµα) και για την Εταιρία 1.249 άτοµα (31.12.2009: 1.268 άτοµα). 9. Πάσης φύσεως συναλλαγές (έσοδα, έξοδα) και υπόλοιπα απαιτήσεων και υποχρεώσεων του Οµίλου και της Εταιρίας µε τα συνδεδεµένα µέρη κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 σε χιλιάδες Ευρώ: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΙΣΡΟΕΣ 158.908 1.007.404 ΕΚΡΟΕΣ 2.754 4.410 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ 9.737 120.602 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 36 381 ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ & ΑΜΟΙΒΕΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 4.067 2.667 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0 Μαρούσι, 14 Μαρτίου 2011 Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΒΑΡ∆ΗΣ Ι. ΒΑΡ∆ΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ A.∆.T. K 011385/82

Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΕΤΡΟΣ Τ. ΤΖΑΝΝΕΤΑΚΗΣ Α.∆.Τ. Ρ 591984/94

Ο ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΟΣ Ν. ΠΟΡΦΥΡΗΣ A.∆.T. Ρ 557979/94 Αρ. Αδείας Ο.Ε.Ε. 0018076 Α’ Τάξης

ΚΟσμος.ΕυρΩπη.ΕλλAδα

026

Μπ ορ ε I η Ε λ λ A δ α να αποτελεί μόλις το 3% του αεπ της Ευρωζώνης και για τον

λόγο αυτό να θεωρήθηκε αρχικά, από αρκετούς αναλυτές, ως «σχεδόν αμελητέα ποσότητα» ώστε να μην δημιουργήσει μη ελεγχόμενες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια αγορά εάν χρεοκοπήσει. Οι εξελίξεις τους διέψευσαν, η αναταραχή που ακολούθησε στις αγορές κρατικών ομολόγων των χωρών της περιφέρειας, που οδήγησαν σε άνοδο των spreads ακόμη και ισχυρών χωρών πρόσφατα όπως της Ιταλίας, να δείχνουν την άλλη όψη του νομίσματος. Μία ενδεχόμενη «επιλεκτική» στάση πληρωμών της Ελλάδας θα συμπαρασύρει και άλλες χώρες-

κειμενο: ΕπιτελεIο Corporate Values

αδύναμους κρίκους της Ευρωζώνης, και όχι μόνο. Η Κριστίν Λαγκάρντ, από τη νέα της θέση ως επικεφαλής του ΔΝΤ, προειδοποίησε ότι, όπως συνέβη και με την περίπτωση της Lehman Brothers τo 2008, μια στάση πληρωμών στην Ευρώπη μπορεί να μεταδοθεί, για αυτό και πρέπει να προβλέπουμε τις επιπτώσεις. Μόνη βεβαιότητα σήμερα, ότι η Ευρώπη και ο κόσμος σε συναγερμό δεν φαίνονται διατεθειμένοι να αναλάβουν ένα τέτοιο ρίσκο. Αυτό άλλωστε φαίνεται και από τις πιέσεις της Ισπανίας, της Ιταλίας και του Βελγίου (οι δύο τελευταίες με υψηλό δημόσιο χρέος και η πρώτη με προβλήματα στις τράπεζες) για άμεση και συνολική αντιμετώπιση της κρίσης. Οι συζητήσεις σήμερα έχουν επικεντρωθεί στον αγώνα δρόμου για την εξασφάλιση αφενός των επόμενων δόσεων των δανείων των 110 δισ. ευρώ και αφετέρου της χρηματοδότησης με νέα ευρωπαϊκά δάνεια τα επόμενα χρόνια και τους όρους που θα τα συνοδεύουν. Χωρίς νέα δάνεια, η προοπτική μιας «άτακτης» χρεοκοπίας, της πρώτης ενός κράτους της ευρωζώνης, θα δημιουργούσε τριγμούς στο οικοδόμημα του ενιαίου νομίσματος, καθώς θα συμπαρέσυρε σε ένα ντόμινο δυσμενών εξελίξεων τους άλλους αδύναμους κρίκους. Οι συνέπειες για τις ευρωπαϊκές τράπεζες θα είναι τεράστιες, όπως και για την ΕΚΤ, καθώς οι αγορές θα σπεκουλάρουν για το ποια θα είναι η επόμενη χώρα για στάση πληρωμών ή για μετακύληση (rollover) των ομολόγων της, με τον ιό της κρίσης να μεταδίδεται στις άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Όπως άλλωστε τόνισε πρόσφατα ο επικεφαλής της Deutsche Bank, Γιόζεφ Άκερμαν, μια χρεοκοπία της Ελλάδας δεν πρόκειται να προκαλέσει μεγάλες ζημιές στις Ευρωπαϊκές τράπεζες, αν όμως η κρίση μεταδοθεί σε άλλες χώρες οι συνέπειες θα είναι πολύ σημαντικές και ως ένα βαθμό απρόβλεπτες. Στο ίδιο κλίμα και ο πρόεδρος της Fed, Mπεν Μπερνάνκε, που προειδοποιεί ότι η κρίση ελληνικού χρέους μπορεί να εξελιχθεί σε απειλή για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και αποτελεσματικά. Η άμεση έκθεση των αμερικανικών τραπεζών στην Ελλάδα είναι πολύ μικρή, η έμμεση όμως πολύ σημαντική. Όπως τονίζει, οι αμερικανικές τράπεζες έχουν πολύ σημαντική έκθεση στις τράπεζες του πυρήνα της Ευρωζώνης. Μια χρεοκοπία μιας χώρας της Ευρωπαϊκής περιφέρειας θα είχε πολύ σημαντικές επιπτώσεις στις τελευταίες και εμμέσως στις αμερικανικές αλλά και στα αμοιβαία κεφάλαια. Από αυτή την άποψη οι επιπτώσεις στην αμερικανική οικονομία (spreads, μετοχές κ.λπ.) θα ήταν πολύ σημαντικές. Οι εξελIξεις αυτEς δεν θα άφηναν ανεπηρέαστη και την άλλη

όχθη του Ατλαντικού και από άλλες πλευρές. Αυτό άλλωστε εξηγεί και το ενδιαφέρον του Αμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, για επίλυση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. Αφενός, η αποδυνάμωση του ευρώ που θα ακολουθούσε, θα εξουδετέρωνε τα αποτελέσματα της πολιτικής που ακολουθεί, της ποσοτικής χαλάρωσης για αποδυνάμωση του δολαρίου, ώστε να τονωθούν οι αμερικανικές εξαγωγές. Αφετέρου, η αναταραχή στις αγορές κρατικών ομολόγων θα επηρεάσει και την παγκόσμια οικονομία και τις ανισορροπίες της. Η φυγή στην ασφάλεια των επενδυτών θα τους

οδηγήσει στα ομόλογα των ισχυρών (και των ΗΠΑ, παρά τις προειδοποιήσεις των οίκων αξιολόγησης για υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, λόγω του υψηλού της χρέους) με συνέπεια ακόμη χαμηλότερα επιτόκια στις αγορές τους. Η μεγάλη ρευστότητα που συνεπάγονται τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια τροφοδοτεί φούσκες στις αναδυόμενες χώρες, ανταγωνιστικές υποτιμήσεις και σπείρει τους σπόρους και νέας κρίσης. Όπως τονίζει το ΔΝΤ, τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια ενθαρρύνουν την ανάληψη κινδύνων –και την υποτίμησή τους– στην αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων, με μεγάλες ροές κεφαλαίων στις αναδυόμενες οικονομίες, ενώ οι ισολογισμοί των εταιρειών ήδη «φορτώνονται» με νέο χρέος και οι επενδυτές δανείζονται για τις τοποθετήσεις τους σε εταιρικά ομόλογα με υψηλότερα πολλαπλάσια κερδών απ’ ό,τι πριν από την κρίση. Σε περιβAλλον αυξανOμενης αστAθειας στις χρηματαγορές,

αποτέλεσμα της κρίσης κρατικού χρέους στην Ευρώπη, με τα ασφάλιστρα κινδύνου και τα spreads του ελληνικού χρέους στα ύψη, οι αγορές εστιάζουν πλέον στη δυναμική μετάδοσης της ελληνικής κρίσης σε άλλες χώρες και στις τράπεζες των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών που έχουν σημαντική έκθεση στις χώρες της περιφέρειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, η συνολική έκθεση (δημόσιος και ιδιωτικός τομέας) των ευρωπαϊκών τραπεζών στην Ελλάδα έφθανε τα 130 δισ. ευρώ στα τέλη του 2010, από τα οποία τα 33 δισ. αφορούν γερμανικές τράπεζες και τα 53 δισ. γαλλικές. (Η μεγάλη έκθεση των γαλλικών τραπεζών στην Ελλάδα και σε ελληνικό χρέος μάλιστα, συνδυάστηκε από αρκετούς σχολιαστές με το γαλλικό σχέδιο συμμετοχής των ιδιωτών στο νέο πακέτο βοήθειας της Ελλάδας, ως σχεδιασμένο για να τις προστατεύσει από τις ζημιές αν πωλούσαν τώρα τους τίτλους και μελλοντικές από ένα ενδεχόμενο haircut στο μέλλον, και τα πολύ υψηλά και μη βιώσιμα για την Ελλάδα επιτόκια που προέβλεπε αρχικά και τα οποία τώρα επαναδιαπραγματεύονται.) Το ποσό βαίνει μειούμενο, μόνο το τελευταίο τρίμηνο του έτους οι τράπεζες περιόρισαν την έκθεση τους κατά 23 δισ., καθώς δεν ανανέωσαν δάνεια που έληγαν. Συνολικά η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία φθάνει τα 800 δισ. ευρώ και αν συνυπολογισθεί και η Ισπανία φθάνει το 1,6 τρισεκ. ευρώ. Συνεπώς στο περιβάλλον αυτό, το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο, όπου η Ελλάδα και η Ευρωζώνη θα υποβάλλονται σε δοκιμασίες αντοχής. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

027

ΚΟσμος.ΕυρΩπη.ΕλλAδα

028

τα stress tests της

οικονομIας κειμενο: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

Η Ε λ λ A δ α π α γι δ ε υ μE νη στο matrix των ισχυ-

ρών της Ευρώπης και του Μνημονίου. Η αντεπίθεση της δημοσιονομικής προσαρμογής μονόδρομος για να αποκαταστήσει η χώρα τη θέση της στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο παζλ ισορροπιών. Ποιες είναι όμως οι παράμετροι που δοκιμάζουν τις αντοχές της Ελλάδας στην τωρινή κρίση; Που συνθέτουν τις δοκιμασίες αντοχής, ένα είδος stress test, ανάλογο εκείνων στα οποία υποβάλλονται οι τράπεζες; Από τον βαθμό επιτυχίας στην αντιμετώπισή τους θα εξαρτηθεί η πορεία της τα επόμενα χρόνια, ώστε να μην ακολουθήσει μια ακόμη μεγαλύτερη μείωση του βιοτικού επιπέδου. Stress Test 1

Πώς θα ανταποκριθούν οι ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών ομολόγων στην πρόσκληση ανταλλαγής των ομολόγων τους (rollover), δηλαδή στα γαλλογερμανικά σχέδια σύμφωνα με τα οποία θα επαναγοράσουν ελληνικά ομόλογα στη λήξη εκείνων που διακρατούν. Οι δυσκολίες στο εγχείρημα να συγκεντρωθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι σημαντικές (π.χ. ξένες τράπεζες, funds, ασφαλιστικά ταμεία κλπ.). Από τα 347 δισ. ευρώ του ελληνικού χρέους, προς το παρόν το rollover αφορά μόνο τα 85 δισ. που λήγουν την τριετία 2012-14, με στόχο να καλυφθούν πλέον μόνο τα 15 δισ. ευρώ από τους ιδιώτες. Η ομαλή εξέλιξη του εγχειρήματος είναι καθοριστική για την Ελλάδα, αφού οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι δύσκολα θα πεισθούν σε νέα βοήθεια για την Ελλάδα χωρίς 028

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

σημαντική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Επίσης καθοριστικοί είναι οι όροι, δηλαδή το επιτόκιο με το οποίο θα γίνει η ανταλλαγή. Οι τράπεζες φαίνεται ότι συμβιβάζονται με χαμηλότερα επιτόκια από το ανεδαφικό που προέβλεπε το γαλλικό σχέδιο (5,5%-8%), ωστόσο οι διαπραγματεύσεις έχουν ακόμα μέλλον. Γενικότερα για την Ελλάδα, κρίσιμη δοκιμασία είναι να πείσει τους χρηματοδότες μας ότι αν η νέα βοήθεια των 100 δισ. ευρώ περίπου δεν συνοδεύεται με πολύ χαμηλό επιτόκιο, περίπου 3%, τα νέα αδιέξοδα είναι μπροστά μας. Οι πληρωμές τόκων στην καλύτερη (και μέχρι στιγμής πολύ μακρινή) περίπτωση, πχ αν πετύχουμε πρωτογενή πλεονάσματα περίπου 6% του αεπ, θα απορροφούν όλο το πλεόνασμα με αποτέλεσμα να μην περισσεύουν κεφάλαια για μείωση του δημοσίου χρέους από τα τωρινά μη βιώσιμα επίπεδα. Οι Ευρωπαίοι

ΕΚΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΤΟ STRESS TEST 1. ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΟΜΩΣ 9 ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ, ΠΑΡΑ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ, ΤΟ ΜΠΑΛΑΚΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΤΕΡΕΝ. ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΣΤΙΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΑΥΤΕΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΑΝ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΒΓΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ, ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΞΙΣΟΥ ΕΥΑΛΩΤΟΙ ΣΕ ΝΕΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΟΤΡΕΠΤΕΣ. Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΘΑ ΣΗΜΑΝΕΙ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΤΩΝ ΕΠΟΜΕΝΩΝ ΓΕΝΕΩΝ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΔΕΚΑΕΤΙΩΝ ΤΟΣΟ ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΕ.

εταίροι μας φαίνεται ότι, έστω και αργά, κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. stress test 2

Η συμμετοχή των ιδιωτών στην κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της ελλάδας έχει μεγαλύτερη βαρύτητα για τις ελληνικές τράπεζες, που είναι συνολικά οι μεγαλύτεροι κάτοχοι ελληνικών ομολόγων (περίπου 40 δισ. ευρώ από τα οποία τα 25 δισ. λήγουν ως το 2014). μέχρις ότου καθοριστούν οι όροι της μετακύλησης των ομολόγων, δεν μπορούν να εκτιμηθούν οι λογιστικές επιπτώσεις. Στην περίπτωση που αυτή χαρακτηρισθεί ως επιλεκτική χρεοκοπία (στάση πληρωμών ακριβέστερα) από τους οίκους αξιολόγησης, όποτε και η εκΤ θα σταματήσει να δέχεται ελληνικά ομόλογα

ως εγγύηση, καθοριστικό είναι να βρεθεί άλλη οδός χρηματοδότησης για τις τράπεζες, είτε από το EFSM ή την Τράπεζα της ελλάδος. και εδώ η ελαχιστοποίηση των συνεπειών είναι καθοριστική για τη διατήρηση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος και τη δυνατότητα των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν τη οικονομία. stress test 3

Το πολιτικό κλίμα είναι καθοριστικό στην τωρινή συγκυρία. Όταν η ύφεση διαρρηγνύει τον κοινωνικό ιστό και κάνει τα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής να τρίζουν, η δοκιμασία συνίσταται στην ανταπόκριση και αποδοχή από την κοινωνία των νέων μέτρων που προβλέπει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα. Για αυτό καθοριστική είναι η στάση των κομμάτων. ο νέος πρωθυπουργός της  EπΙλοΓη.ΙσολοΓΙσΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

029

 Πορτογαλίας, Paolo Koelho, προχωρά σε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων (σχεδιάζει ακόμα και την πώληση των κρατικών τηλεοπτικών σταθμών, διατηρώντας μόνο ένα υπό κρατικό έλεγχο), έχοντας τη συναίνεση του 80% των ψηφοφόρων. Τονίζει μάλιστα ότι η χώρα του δεν πρόκειται να ακολουθήσει τον δρόμο της Ελλάδας, θα μπορέσει να βγει στις αγορές το 2013, έχοντας ανακτήσει την εμπιστοσύνη τους. Στην Ελλάδα η συναίνεση και η συνευθύνη είναι απούσα και η επίτευξή της κρίσιμος παράγοντας για τις οικονομικές εξελίξεις. Με την απουσία τους η διάκριση μεταξύ των άμεσων επαχθών μέτρων και της καταστροφής που θα έφερνε η μη λήψη τους, γίνεται ασαφής για την κοινή γνώμη και αυξάνει τον κίνδυνο λανθασμένων αποφάσεων. Stress Test 4

Δοκιμασία στην οποία πρέπει να ανταπεξέλθει η Ελλάδα είναι και εκείνη που συνδέεται με την εξέταση νέων ιδεών, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας. Μια από αυτές είναι η δημοσιονομική υποτίμηση, «fiscal devaluation» η οποία μεταθέτει το βάρος της φορολογίας από την εργασία στην κατανάλωση και επιτυγχάνει τα ίδια αποτελέσματα όπως η υποτίμηση του νομίσματος. Πχ. στα σχέδια της Πορτογαλίας είναι η μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών. Η Ελλάδα έχει μια από τις υψηλότερες επιβαρύνσεις της εργασίας (ασφαλιστικές και φορολογικές) στις χώρες του ΟΟΣΑ, ιδίως για τους χαμηλόμισθους και όπως τονίζει ο διεθνής οργανισμός υπάρχει υψηλή αρνητική συσχέτιση μεταξύ φορολογικής επιβάρυνσης και απασχόλησης. Πρέπει να είμαστε ανοικτοί σε νέες ιδέες, όταν μάλιστα αυτές προέρχονται από Πανεπιστήμια υψηλού επιπέδου (Fiscal devaluations, Emmanuel Farhi και Gita Gopinath, Harvard, Oleg Itskhoki, Princeton). Ούτως ή άλλως οι συνταγές μας έχουν αποτύχει, ας δοκιμάσουμε νέες, που θα κάνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον ελκυστικό. Stress Test 5

Κρίσιμη δοκιμασία είναι η αναζήτηση νέων αγορών στο εξωτερικό, με συντονισμένες ενέργειες υποστήριξης στη διαδικασία αυτή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Μόνον έτσι οι εξαγωγές θα αφορούν μεγαλύτερο ποσοστό του εθνικού προϊόντος, μειώνοντας το εξωτερικό άνοιγμα της χώρας. Οι εξαγωγές, ο μόνος τομέας που μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομία, πρέπει να είναι προτεραιότητα και, μαζί με τις επενδύσεις, θα κρίνουν την ανάκαμψη.

πρέπει να επιτευχθεί. Επίσης, κρίσιμη δοκιμασία αφορά και στην ανθεκτικότητα των ασφαλιστικών ταμείων, που βλέπουν τα έσοδά τους να μειώνονται, καθώς η αύξηση της ανεργίας και η μείωση των αποδοχών οδηγεί σε απώλειες εσόδων 2 δισ. ευρώ το 2011. Stress Test 7

Όταν η κατανάλωση υποχωρεί κάθετα, οι επενδύσεις πρέπει να δώσουν ώθηση στην οικονομία. Για να γίνει αυτό όμως πρέπει να επιταχυνθεί η απορρόφηση του ΕΣΠΑ. Μιας και υπάρχει αδυναμία καταβολής της εθνικής συμμετοχής, καθοριστική είναι η αποδοχή από μέρους της ΕΕ της μείωσης ή της αναβολής καταβολής της εθνικής συμμετοχής. Η ΕΕ αναγνώρισε, έστω και καθυστερημένα τα αδιέξοδα, και συζητά το ενδεχόμενο αυτό (προς το παρόν περιορίζει προσωρινά την εθνική συμμετοχή στο 15% από 25%-50% ανάλογα την περιφέρεια), ένα είδος αναπτυξιακής βοήθειας περίπου 1 δισ. ευρώ. Θα πρέπει όμως και εδώ η ελληνική διοίκηση να κινηθεί γρήγορα και με ευελιξία, ώστε τα κεφάλαια αυτά να εισρεύσουν στην αγορά, μακριά από τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις του παρελθόντος. Επίσης, η επιτυχία στην προώθηση των συμβάσεων παραχώρησης και η συμμετοχή ιδιωτών στο ΠΔΕ (που υποχωρεί στο μισό φέτος) θα κρίνουν τις προοπτικές εξόδου από την βαθιά ύφεση και την κρίση. Stress Test 8

Το πρόγραμμα αξιοποίησης της κρατικής περιουσίας πρέπει να προχωρήσει το ταχύτερο. Η πώληση της κρατικής συμμετοχής στις εισηγμένες ΔΕΚΟ (στις τωρινές χαμηλές τιμές) δεν θα αποτελούσε επιτυχία, παρά μόνο ως ένδειξη προθέσεων προς την Τρόικα και αλλαγής του φαύλου καθεστώτος των ελλειμμάτων στις περισσότερες από αυτές. Επιτυχία θα ήταν η αξιοποίηση στοιχείων, όπως το Ελληνικό και τα Ολυμπιακά Ακίνητα που ρημάζουν και η οποία θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Stress Test 9

Στο τρίπτυχο επιχειρήσεις, θέσεις εργασίας και εξαγωγές, στο οποίο αναφέρονται οι εσωτερικές δοκιμασίες στις οποίες θα πρέπει να ανταπεξέλθει η Ελλάδα, προστίθεται και μια τελευταία αλλά εξίσου σημαντική. Ο περιορισμός του σπάταλου κράτους στο μέγεθος που χρειάζεται ο πολίτης, μακριά από την πελατειακή πρακτική παρόχου απασχόλησης και αδιαφανών εισοδημάτων. Διαφορετικά θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε στις τελευταίες θέσεις της διεθνούς κατάταξης στην ανταγωνιστικότητα, τη διαφάνεια, την ευκολία επιχειρηματικής δράσης και πολλά άλλα, εξαντλούμενοι σε περιγραφές προθέσεων με πενιχρά αποτελέσματα.

Stress Test 6

Η αυξανόμενη ανεργία δοκιμάζει τις αντοχές των δημοσίων οικονομικών αλλά και της κοινωνίας. Η Ελλάδα της σπατάλης και των ελλειμμάτων συνεπάγεται πολύ χαμηλότερη στήριξη των ανέργων απ’ ότι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το σύστημα ευελιξίας και ασφάλειας των εταίρων μας του Βορρά έχει οδηγήσει σε χαμηλά ποσοστά ανεργίας και υψηλή ασφάλεια για όσους χάνουν τη δουλειά τους. Στην Ελλάδα αυτό που λείπει είναι αποτελεσματικότητα του κοινωνικού κράτους και έστω και σε συνθήκες κρίσης 030

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

Stress Test 10

Επίσης, η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος, με ταχύτατη προώθηση της συνταγματικής αναθεώρησης για αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Η ατιμωρησία στην οποία οδηγεί το καθεστώς παραγραφής –κάτι που προφανώς θα ισχύσει και στο σκάνδαλο προμήθειας των υποβρυχίων- έχει καταστροφικές συνέπειες στη συνείδηση του πολίτη, η ενίσχυση της οποίας θα αποτελέσει το θεμέλιο για την Ελλάδα του μέλλοντος. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

031

Όμιλος

834.693

1.194.109 9.654.900

Αποθεματικά & αποτελέσματα εις νέον Ίδια κεφάλαια μετόχων Τράπεζας

Μη ελέγχουσες συμμετοχές

5.137.952 3.327.740 (4.901)

Μετοχικό κεφάλαιο Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Μείον: Ίδιες μετοχές

Ίδια Κεφάλαια

29.898.696 1.790.556 68.039.037 2.370.303 2.061.773 2.834.752 119.016 152.012 76.091 2.497.016 109.839.252

Παθητικό Υποχρεώσεις προς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα Παράγωγα χρηματοπιστωτικά μέσα Υποχρεώσεις προς πελάτες Υποχρεώσεις από πιστωτικούς τίτλους Λοιπές δανειακές υποχρεώσεις Ασφαλιστικά αποθέματα και υποχρεώσεις Υποχρεώσεις από αναβαλλόμενους φόρους Υποχρεώσεις από παροχές στο προσωπικό Υποχρέωση από φόρο εισοδήματος Λοιπά στοιχεία παθητικού Σύνολο Παθητικού

315.847 8.780.120

1.735.487

857.376

8.453.450

‐

5.137.952 3.326.321 ‐

3.392.708 3.335.881 (10.626)

103.566.665

28.869.460 1.404.051 52.471.008 2.103.771 1.078.098 ‐ ‐ 79.887 21.925 1.496.537 87.524.737

58.242.991 3.035.212 1.974.534 7.034.903 ‐ 8.415.877 7.298 140.807 388.104 366.168 ‐ 136.667 1.755.936 20.513 96.304.857

1.542.961

5.069.505 7 091 089 7.091.089 1.082.292 1.670.914

2.073.721 5 881 701 5.881.701 3.003.966

31.12.2009

‐

1.495.572 8.224.161

3.392.708 3.335.881 ‐

18.390.685 1.204.621 58.081.167 1.485.109 1.209.377 ‐ ‐ 134.284 60.497 2.430.563 82.996.303

58.129.698 7.476.660 932.195 1.483.552 ‐ 8.064.609 27.631 124.854 381.642 82.094 ‐ 189.481 1.697.746 ‐ 91.220.464

Τράπεζα 31.12.2010

21.643.338 1.329.164 71.194.471 1.859.699 1.224.973 2.581.323 137.336 245.301 74.924 3.276.136

113.394.183

1.875.851 74.752.545 14.337.698 99.618 1.877.834 164.895 ‐ 42.680 2.486.943 2.099.152 174.218 805.960 189.481 2.460.484 ‐

1.731.192 77.261.870 7.924.354 3.626.284 8.816.749 213.180 ‐ 39.246 2.560.197 2.070.446 470.701 822.066 136.667 2.474.719 21.885 120.744.605

Παράγωγα χρηματοπιστωτικά μέσα

Δάνεια και απαιτήσεις κατά πελατών (μετά από προβλέψεις) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία διακρατούμενα μέχρι τη λήξη Δάνεια και απαιτήσεις επενδυτικού χαρτοφυλακίου Ακίνητα επενδύσεων Συμμετοχές σε θυγατρικές επιχειρήσεις Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις Υπεραξία επιχειρήσεων, λογισμικό και λοιπά άυλα περιουσιακά στοιχεία Ενσώματα πάγια στοιχεία Απαιτήσεις από αναβαλλόμενους φόρους Απαιτήσεις από ασφαλιστικές δραστηριότητες Απαιτήσεις από φόρο εισοδήματος Λοιπά στοιχεία ενεργητικού Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία προοριζόμενα προς πώληση Σύνολο Ενεργητικού

4.252.854 3 707 911 3.707.911 4.066.059

31.12.2009

7.530.483 3 321 454 3.321.454 1.723.112

31.12.2010

Ενεργητικό Ταμείο και διαθέσιμα σε Κεντρικές Τράπεζες Απαιτήσεις κατά χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (μετά από προβλέψεις) Απαιτήσεις κατά χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (μετά από προβλέψεις) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία στην εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων

Στοιχεία Κατάστασης Οικονομικής Θέσης (ενοποιημένα και μη ενοποιημένα)

Τύπος Έκθεσης Ελέγχου Ανεξάρτητου Ελεγκτή Λογιστή: Ημερομηνία έκδοσης Έκθεσης Ελέγχου Ανεξάρτητου Ελεγκτή Λογιστή: Διεύθυνση διαδικτύου:

Βασίλειος Θ. Ράπανος Απόστολος Σ. Ταμβακάκης Άνθιμος Κ. Θωμόπουλος* Αλέξανδρος Γ. Τουρκολιάς* Λεωνίδας Θ. Θεόκλητος* Ιωάννης Κ. Γιαννίδης Ιωάννης Π. Παναγόπουλος Αβραάμ Ι. Τριανταφυλλίδης** Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Θεόκλητος Στέφανος Χ. Βαβαλίδης Γεώργιος Π. Ζανιάς Αλεξάνδρα Θ. Παπαλεξοπούλου ‐ Μπενοπούλου Πέτρος K. Σαμπατακάκης Μαρία A. Φραγκίστα** Αλέξανδρος N. Μακρίδης

Έδρα: Α.Μ.Α.Ε.: Αρμόδια Νομαρχία: Ημ/νία Έγκρισης των Οικονομικών Καταστάσεων από το Δ.Σ. : Νόμιμος Ελεγκτής: Ελεγκτική Εταιρεία:

967.007 (891.159) 75.848

Έσοδα από ασφαλιστικές δραστηριότητες Έξοδα από ασφαλιστικές δραστηριότητες Καθαρά έσοδα από ασφαλιστικές δραστηριότητες

(906.808) (466.384)

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα/(έξοδα) μετά από φόρους (A+B)

34.902 405.522

(79.101) (79 101) (118.105) 440.424

(1.530.459) (781.832) (199.818) (27.442) (13.566) (1.450.327) 1.598 637.630

Λοιπά συνολικά έσοδα/(έξοδα) μετά από φόρους (B)

Αναλογούντα σε: Μετόχους μη ελεγχουσών συμμετοχών Μετόχους της Τράπεζας

Έκτακτη εισφορά κοινωνικής αλληλεγγύης και μη συμψηφιζόμενος φόρος Έκτακτη εισφορά κοινωνικής αλληλεγγύης και μη συμψηφιζόμενος φόρος Φόροι Καθαρά κέρδη/(ζημίες) μετά από φόρους (A)

Δαπάνες προσωπικού Γενικά διοικητικά και λοιπά λειτουργικά έξοδα Αποσβέσεις ακινήτων επενδύσεων, παγίων, λογ/κού & λοιπών αύλων περ/κών στοιχείων Αποσβέσεις & διαγραφές αύλων περ/κών στοιχ. αναγνωρισμένων σε συνενώσεις επιχ/σεω Χρηματοοικονομικό κόστος δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών μη ελεγχουσών συμμετοχώ Προβλέψεις απομείωσης για την κάλυψη πιστωτικού και άλλων κινδύνων Αναλογία κερδών από συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις Κέρδη/(ζημίες) προ φόρων

(138.308) (55.946) 4.639.476

710.084 (100.159) 609.925

Έσοδα προμηθειών Έξοδα προμηθειών Καθαρά έσοδα από προμήθειες

Αποτελέσματα χρηματοοικονομικών πράξεων και τίτλων επενδυτικού χαρτοφυλακίου Καθαρά λοιπά έξοδα Καθαρά λειτουργικά έσοδα

6.402.037 (2.254.080) 4.147.957

31.12.2010

630.267

(333.078)

40.777 922.568

(47.736) (47 736) (240.984) 963.345

(1.577.474) (725.032) (189.369) (24.071) (5.556) (1.303.645) 117 1.252.065

428.415 (73.575) 5.077.095

936.091 (840.539) 95.552

715.707 (55.319) 660.388

6.577.855 (2.611.540) 3.966.315

31.12.2009

Όμιλος Από 01.01 εως

Τόκοι και εξομοιούμενα έσοδα Τόκοι και εξομοιούμενα έξοδα Καθαρά έσοδα από τόκους

Στοιχεία Κατάστασης Συνολικών Εσόδων Χρήσης (ενοποιημένα και μη ενοποιημένα)

(1.122.350)

(761.498)

‐ (360.852)

(74.900) (74 900) 47.655 (360.852)

(931.800) (368.627) (87.277) ‐ (13.566) (1.044.586) ‐ (333.607)

(387.382) (130.113) 2.112.249

‐ ‐ ‐

274.348 (73.381) 200.967

3.508.362 (1.079.585) 2.428.777

31.12.2010

177.311

(47.674)

‐ 224.985

(45.669) (45 669) (132.973) 224.985

(995.114) (338.872) (99.569) ‐ (5.556) (793.544) ‐ 403.627

197.413 (71.629) 2.636.282

‐ ‐ ‐

306.465 (27.027) 279.438

3.677.056 (1.445.996) 2.231.060

31.12.2009

Τράπεζα Από 01.01 εως

*Την 26 Νοεμβρίου 2010, η έκτακτη Γ.Σ. των μετόχων της Τράπεζας εξέλεξε τρία νέα εκτελεστικά μέλη του Δ.Σ., τους κυρίους Αλέξανδρο Τουρκολιά, Άνθιμο Θωμόπουλο και Λεωνίδα Θεόκλητο, οι οποίοι ορίστηκαν ως Αναπληρωτές Διευθύνοντες Σύμβουλοι με απόφαση του Δ.Σ. που συνεδρίασε την ίδια ημέρα. **Την 18 Μαρτίου 2010, ο κ. Αβραάμ Ι. Τριανταφυλλίδης εξελέγη μέλος του Δ.Σ. της Τράπεζας σε αντικατάσταση του παραιτηθέντος κ. Αλέξανδρου Γ. Σταύρου. Η εκλογή του ανακοινώθηκε στην τακτική Γ.Σ. των μετόχων της Τράπεζας την 21 Μαίου 2010. Την 23 Νοεμβρίου 2010, η κα Μαρία Α. Φραγκίστα εξελέγη μέλος του Δ.Σ. της Τράπεζας σε αντικατάσταση της παραιτηθείσας κας Μαρίας Σ Σκλαβενίτου Η εκλογή της ανακοινώθηκε στην έκτακτη Γ Σ των μετόχων της Τράπεζας την 26 Νοεμβρίου 2010 παραιτηθείσας κας Μαρίας Σ. Σκλαβενίτου. Η εκλογή της ανακοινώθηκε στην έκτακτη Γ.Σ. των μετόχων της Τράπεζας την 26 Νοεμβρίου 2010. Την 25 Ιανουαρίου 2011 ο κ. Βασίλειος Κ. Κωνσταντακόπουλος Ανεξάρτητο Μη Εκτελεστικό Μέλος του Δ.Σ. της Τράπεζας απεβίωσε.

Μη εκτελεστικό μέλος ‐ Πρόεδρος Δ.Σ. Εκτελεστικό μέλος ‐ Διευθύνων Σύµβουλος Εκτελεστικό μέλος ‐ Αναπληρωτής Διευθύνων Σύµβουλος Εκτελεστικό μέλος ‐ Αναπληρωτής Διευθύνων Σύµβουλος Εκτελεστικό μέλος ‐ Αναπληρωτής Διευθύνων Σύµβουλος Μη εκτελεστικό μέλος Μη εκτελεστικό μέλος Μη εκτελεστικό μέλος Ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος Ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος Ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος Ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος Ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος Ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος Εκπρόσωπος του Ελληνικού Δημοσίου

Σύνθεση Διοικητικού Συμβουλίου

Στοιχεία Επιχείρησης Αιόλου 86, 102 32 Αθήνα 6062/06/Β/86/01 Νομαρχία Αθηνών 23 Μαρτίου 2011 Εμμανουήλ Α. Πηλείδης (Α.Μ. ΣΟΕΛ 12021) Ανώνυμη Εταιρεία Ορκωτών Ελεγκτών Deloitte Χατζηπαύλου, Σοφιανός & Καμπάνης Α.Ε. Με σύμφωνη γνώμη 28 Μαρτίου 2011 www.nbg.gr

Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες που προκύπτουν από τις Οικονομικές Καταστάσεις, στοχεύουν σε μία γενική ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα της Εθνικής Τράπεζας και του Ομίλου της. Συνιστούμε επομένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή με την Τράπεζα, να ανατρέξει στην διεύθυνση διαδικτύου της (www.nbg.gr), όπου αναρτώνται οι οικονομικές καταστάσεις , καθώς και η έκθεση ελέγχου του νόμιμου ελεγκτή.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2010 ΕΩΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010 (δημοσιευόμενα βάσει του κ.ν. 2190/1920, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, ενοποιημένες και μη, κατά Δ.Π.Χ.Α.) (ποσά σε χιλιάδες ευρώ)

Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε.

Μείον: Ίδιες μετοχές

(4.901)

120.744.605

10.905.353

834.693 415.760

1.194.109 9.654.900

Σύνολο Ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσης (466.384) 1.737.103 (92.476) 5.725 (106.133) 10.905.353

9.827.518

31.12.2010

630.267 1.552.348 (87.038) 134.651 (669.764) 9.827.518

8.267.054

31.12.2009

(1.122.350) 1.735.684 (71.558) ‐ 14.183 8.780.120

8.224.161

31.12.2010

‐ ‐

91.220.464

8.224.161

177.311 1.552.348 (42.192) 145.277 (42.369) 8.224.161

6.433.786

31.12.2009

Τράπεζα Από 01.01 εως

96.304.857

8.780.120

‐ ‐

‐ 1.495.572 8.224.161

41.380

(3.168.695) 2.993.802 3.369.434 26.834 3.396.268 2.919.176 6.315.444

3.544.327

31.12.2010

16.255

€1,7189

614.012

(3.359.488) 50.964 281.031 15.167 296.198 2.622.978 2.919.176

3.589.555

31.12.2009

Όμιλος Από 01.01 εως

€0,4611

(507.764)

630.267

(333.078)

922.568

(2.229.082) 2.268.344 4.641.827 45.970 4.687.797 4.061.537 8.749.334

4.602.565

31.12.2010

€0,2753

177.311

ΑΝΘΙΜΟΣ Κ. ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Σ. ΤΑΜΒΑΚΑΚΗΣ Α.Δ.Τ. Π 704691/1.11.1991/Τ.Α. ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Θ. ΡΑΠΑΝΟΣ

Α.Δ.Τ. Μ 942534/4.1.1991/Α.Τ. ΑΝΤΙΜΑΧΕΙΑΣ

Α.Δ.Τ. Μ 221872/7.2.83/Υ.Γ.Α. ΠΑΤΡΩΝ

Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Αθήνα, 23 Μαρτίου 2011

Α.Δ.Τ. ΑΕ 096808/17.3.2007/Τ.Α. ΑΛΙΜΟΥ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Γ. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

‐

177.311

(47.674)

224.985

(194.911) 147.693 382.272 4.401 386.673 3.674.864 4.061.537

429.490

31.12.2009

Τράπεζα Από 01.01 εως

€(0,5669)

(1.122.350)

‐

(1.122.350)

(761.498)

(360.852)

9) Την 31 Δεκεμβρίου 2010, ο Όμιλος κατείχε 743.689 ίδιες μετοχές με αξία κτήσης €4.901 χιλ. Η Τράπεζα δεν είχε στην κατοχή της ίδιες μετοχές. 10) Λοιπές πληροφορίες: (α) Στη διάρκεια της χρήσης, στο πλαίσιο του υφιστάμενου προγράμματος έκδοσης καλυμμένων ομολογιών ύψους € 10 δισ., η Τράπεζα εξέδωσε τις παρακάτω σειρές καλυμμένων ομολογιών: (i) Την 18 Μαρτίου 2010, την τέταρτη σειρά ποσού €1,5 δισ., διάρκειας 8 ετών (με δυνατότητα παράτασης 10 ετών) και με εξασφάλιση (κάλυμμα) στεγαστικά δάνεια ιδιωτών, η οποία ακυρώθηκε την 30 Νοεμβρίου 2010. (ii) Την 11 Μαΐου 2010, την πέμπτη σειρά ποσού €1 δισ., διάρκειας 10 ετών (με δυνατότητα παράτασης 10 ετών), με εξασφάλιση (κάλυμμα) στεγαστικά δάνεια ιδιωτών. (β) Την 12 Απριλίου 2010, στo πλαίσιο της παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου για την έκδοση ομολόγων (Πυλώνας III), η Τράπεζα απέκτησε από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους ειδικά ελληνικά κρατικά ομόλογα ύψους €787 εκατ. με κάλυμμα δάνεια πελατών της τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο ως εξασφάλιση για την άντληση χρηματοδότησης. (γ) Στη διάρκεια της χρήσης, στo πλαίσιο της παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου για την έκδοση ομολόγων, σύμφωνα με το Ν. 3723/2008 (Πυλώνας ΙΙ), η Τράπεζα εξέδωσε τους εξής τίτλους: (i) Την 26 Απριλίου 2010, τίτλους κυμαινομένου επιτοκίου ύψους €2.500 εκατ., με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Οι τίτλοι λήγουν τον Απρίλιο του 2013. (ii) Την 4 Μαΐου 2010, τίτλους κυμαινομένου επιτοκίου ύψους €1.345 εκατ. και €655 εκατ., με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Οι τίτλοι λήγουν τον Μάιο του 2013. Από τις ανωτέρω έκδοση των τίτλων ύψους €1.345 εκατ., τίτλοι ποσού €907 εκατ. κατέχονται από τρίτους. (iii) Την 28 Ιουνίου 2010, τίτλους κυμαινομένου επιτοκίου ύψους €4.265,6 εκατ. Οι τίτλοι λήγουν τον Ιούνιο του 2013. (iv) Την 23 Δεκεμβρίου 2010, τίτλους κυμαινόμενου επιτοκίου ύψους €4.107,7 εκατ. Οι τίτλοι λήγουν το Δεκέμβριο του 2013. Εκτός από τους τίτλους ποσού €907 εκατ., οι υπόλοιποι τίτλοι κατέχονται από την Τράπεζα. (δ) Την 21 Μαΐου 2010, η ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων της Τράπεζας αποφάσισε τα ακόλουθα: (i) Την καταβολή μερίσματος ποσού €42,2 εκατ. (USD 56,25 εκατ.) μετά από παρακρατούμενους φόρους προς τους κατόχους των εξαγοράσιμων προνομιούχων μετοχών άνευ δικαιώματος ψήφου και άνευ σωρευτικού μερίσματος, σύμφωνα με τους όρους που τις διέπουν. (ii) Την καταβολή στο Ελληνικό Δημόσιο ποσού €35 εκατ. για τις 70.000.000 εξαγοράσιμες προνομιούχες μετοχές και (iii) Τη μη διανομή μερίσματος προς τους κατόχους κοινών μετοχών, σύμφωνα με τους όρους συμμετοχής της Τράπεζας στο σχέδιο ενίσχυσης της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας. (ε) Την 21 Ιουνίου 2010, η Τράπεζα θέσπισε το δεύτερο πρόγραμμα έκδοσης καλυμμένων ομολογιών ύψους €15 δισ. (Πρόγραμμα Καλυμμένων Ομολογιών ΙΙ), στο πλαίσιο του οποίου εξέδωσε τις παρακάτω σειρές ομολογιών: (i) Την 24 Ιουνίου 2010 εξέδωσε τρεις σειρές καλυμμένων ομολογιών ποσού €1,0 δισ. η κάθε μια, με εξασφάλιση (κάλυμμα) στεγαστικά δάνεια ιδιωτών. Η πρώτη σειρά καλυμμένων ομολογιών έχει διάρκεια 5 ετών (με δυνατότητα παράτασης 10 ετών), η δεύτερη σειρά έχει διάρκεια 7 ετών (με δυνατότητα παράτασης 10 ετών) και η τρίτη σειρά έχει διάρκεια 9 ετών (με δυνατότητα παράτασης 10 ετών). (ii) Την 29 Ιουλίου 2010, στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, η Τράπεζα εξέδωσε συμπληρωματικές καλυμμένες ομολογίες ύψους €500 εκατ. εκάστη, για κάθε μία από τις τρεις ανωτέρω υφιστάμενες σειρές. Το σύνολο των ανωτέρω χρεογράφων κατέχεται από την ίδια την Τράπεζα. (iii) Την 30 Νοεμβρίου 2010, την τέταρτη σειρά καλυμμένων ομολογιών ποσού €1,5 δισ., διάρκειας 8 ετών, (με δυνατότητα παράτασης δέκα ετών), με κύρια εξασφάλιση (κάλυμμα) στεγαστικά δάνεια ιδιωτών. (στ) Την 23 Ιουλίου 2010, η Τράπεζα ολοκλήρωσε τη διάθεση, μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης, ομολογιακού τίτλου μειωμένης εξασφάλισης (Lower Tier II), ύψους €450 εκατ. Ο εν λόγω ομολογιακός τίτλος εκδόθηκε την 3 Αυγούστου 2010 από τη θυγατρική της Τράπεζας NBG Finance Plc που εδρεύει στη Μεγάλη Βρετανία, με εγγύηση της Τράπεζας και εισήχθη για διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο του Λουξεμβούργου. Ο ομολογιακός τίτλος έχει διάρκεια δέκα (10) ετών, με δικαίωμα πρόωρης εξαγοράς από τον εκδότη με τη συμπλήρωση 5ετίας. (ζ) Την 4 Αυγούστου 2010 έληξαν και αποπληρώθηκαν δανειακοί τίτλοι κυμαινόμενου επιτοκίου της Τράπεζας, αξίας €500 εκατ. έκδοσης Αυγούστου 2008. (η) Κατά τη διάρκεια του 2010, η Τράπεζα προέβη σε απόκτηση προνομιούχων τίτλων σε κυκλοφορία συνολικής ονομαστικής αξίας €47,9 εκατ. των σειρών A, B και D, GBP 51,1 εκατ. της σειράς E και USD 4,0 εκατ. της σειράς C. (θ) Τον Οκτώβριο του 2010, με την από 10 Σεπτεμβρίου 2010 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, το μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας, αυξήθηκε ως εξής: (i) Με την έκδοση 121.408.315 νέων κοινών μετοχών ονομαστικής αξίας €5,0 η κάθε μία και τιμή διάθεσης €5,2 η κάθε μία. Από την έκδοση των νέων μετοχών ύψους €631.323 χιλ., ποσό ύψους €607.041 χιλ. εμφανίστηκε στο λογαριασμό «Μετοχικό κεφάλαιο», ενώ το υπόλοιπο €24.282 χιλ. πιστώθηκε στο λογαριασμό «Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο». (ii) Με την έκδοση 227.640.590 μετατρέψιμων άτοκων ομολογιών σε 227.640.590 νέες κοινές μετοχές ονομαστικής αξίας €5,0 η κάθε μία και τιμή διάθεσης €5,2 η κάθε μία, οι οποίες μετατράπηκαν σε κοινές μετοχές εντός 7 ημερών. Από την έκδοση αντλήθηκαν κεφάλαια ύψους €1.183.731 χιλ., εκ των οποίων ποσό ύψους €1.138.203 χιλ. εμφανίστηκε στο λογαριασμό «Μετοχικό κεφάλαιο», ενώ το υπόλοιπο €45.528 χιλ. πιστώθηκε στο λογαριασμό «Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο». Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους όρους της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου παραπέμπουμε στη σημείωση 38 των οικονομικών καταστάσεων. (ι) Την 21 Σεπτεμβρίου 2010, η NBG Finance Plc, 100% θυγατρική της Τράπεζας, προέβη σε έκδοση Τίτλων Σταθερού Επιτοκίου συνολικής ονομαστικής αξίας €80 εκατ. με την εγγύηση της Τράπεζας και λήξης 22 Φεβρουαρίου 2012. Επιπλέον, την 21 Σεπτεμβρίου 2010, η NBG Finance Plc προέβη στην πλήρη επαναγορά Τίτλων εκδόσεως της, Σταθερού Επιτοκίου, συνολικής ονομαστικής αξίας RON 355 εκατ., εκ των οποίων τίτλων ονοματικής αξίας RON 15 εκατ. κατείχε η Τράπεζα. ( ) Τ 26 Ν (ια) Την 26 Νοεμβρίου 2010, η έκτακτη Γενική Συνέλευση των μετόχων της Τράπεζας ενέκρινε την εξαγορά από την Τράπεζα των 70.000.000 προνομιούχων μετοχών Ν. 3723/2008 του Ελληνικού β ί 2010 έ Γ ή Σ έλ ό Τ ά ζ έ ξ ά ό Τ ά ζ 70 000 000 ύ ώ Ν 3723/2008 Ελλ ύ Δημοσίου, συνολικής ονομαστικής αξίας €350 εκατ. έναντι μετρητών, υπό την προϋπόθεση λήψης των λοιπών κατά νόμο εγκρίσεων, και παρείχε τις σχετικές εξουσιοδοτήσεις. (ιβ) Την 2 Δεκεμβρίου 2010, η Finansbank άντλησε δάνειο ύψους USD 333 εκατ. και €352 εκατ., διάρκειας ενός έτους . 11) Ορισμένα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων της 31 Δεκεμβρίου 2009 αναταξινομήθηκαν ώστε να είναι συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα της 31 Δεκεμβρίου 2010. Η αναταξινόμηση αυτή δεν είχε επίδραση στα αποτελέσματα και στην καθαρή θέση των συγκριτικών και ήδη δημοσιοποιημένων οικονομικών καταστάσεων του Ομίλου και της Τράπεζας. Το 2010, ο Όμιλος και η Τράπεζα αναταξινόμησαν ομόλογα από το «Χαρτοφυλάκιο επενδύσεων ‐ διαθέσιμο προς πώληση» και το «Εμπορικό χαρτοφυλάκιο» στο «Χαρτοφυλάκιο επενδύσεων – διακρατούμενο μέχρι τη λήξη» και «Χαρτοφυλάκιο επενδύσεων – Δάνεια και απαιτήσεις» και από το «Εμπορικό χαρτοφυλάκιο» στο «Χαρτοφυλάκιο επενδύσεων ‐ διαθέσιμο προς πώληση». Σχετική αναφορά για τις αναταξινομήσεις παρατίθεται στη Σημείωση 51 των οικονομικών καταστάσεων της περιόδου από 1 Ιανουαρίου έως 31 Δεκεμβρίου 2010.

Επενδυτικές δραστηριότητες Χρηματοδοτικές δραστηριότητες Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα της χρήσης Επίπτωση συναλλαγματικών διαφορών στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Σύνολο εισροών / (εκροών) χρήσης Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης χρήσης Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα λήξης χρήσης

Καθαρές ταμειακές εισροές / (εκροές) από: Λειτουργικές δραστηριότητες

Στοιχεία Κατάστασης Ταμειακών Ροών Χρήσης (ενοποιημένα και μη ενοποιημένα)

Kέρδη/(ζημίες) ανά μετοχή (ευρώ) ‐ Βασικά και προσαρμοσμένα

Μετόχους της Τράπεζας

Αναλογούντα σε: Μετόχους μη ελεγχουσών συμμετοχών

(906.808) (466.384)

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα/(έξοδα) μετά από φόρους (A+B)

405.522

Λοιπά συνολικά έσοδα/(έξοδα) μετά από φόρους (B)

Μετόχους της Τράπεζας

O ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

1) Οι βασικές λογιστικές αρχές που εφαρμόστηκαν είναι αυτές που προβλέπουν τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς («Δ.Π.Χ.Α.») και δεν έχουν μεταβληθεί σε σχέση με αυτές της προηγούμενης χρήσης, εκτός των τροποποιήσεων στα Δ.Π.Χ.Α. 3 «Συνενώσεις Επιχειρήσεων» και Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο («Δ.Λ.Π.») 27 «Ενοποιημένες και Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις», Δ.Λ.Π. 39 «Χρηματοοικονομικά Μέσα: Αναγνώριση και Eπιμέτρηση», Δ.Π.Χ.Α. 2 «Παροχές που εξαρτώνται από την Αξία των Μετοχών», Δ.Π.Χ.A. 5 «Μη Κυκλοφορούντα Περιουσιακά Στοιχεία που Κατέχονται προς Πώληση και Διακοπείσες Δραστηριότητες» που η Τράπεζα υιοθέτησε το 2010. Σχετική αναφορά παρατίθεται στη Σημείωση 2 των οικονομικών καταστάσεων της 31 Δεκεμβρίου 2010. 2) Η Τράπεζα έχει ελεγχθεί από τις φορολογικές αρχές μέχρι και την χρήση 2008. Οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις των ενοποιούμενων εταιρειών του Ομίλου με τη μέθοδο της ολικής ενοποίησης και με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, παρατίθενται στις Σημειώσεις 47 και 24 αντίστοιχα των οικονομικών καταστάσεων της 31 Δεκεμβρίου 2010. 3) Οι επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές καθώς και οι εκκρεμείς αποφάσεις των δικαστικών ή διαιτητικών οργάνων δεν αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά την οικονομική κατάσταση ή λειτουργία του Ομίλου. Οι προβλέψεις που έχουν σχηματισθεί από τον Όμιλο και την Τράπεζα κατά την 31 Δεκεμβρίου 2010 ανέρχονται σε α) για επίδικες απαιτήσεις €43,6 εκατ. και €32,7 εκατ. αντίστοιχα, β) για φορολογικά ανέλεγκτες χρήσεις €10,6 εκατ. και €8,9 εκατ. αντίστοιχα και γ) για λοιπούς κινδύνους €10,5 εκατ. και €2,4 εκατ. αντίστοιχα. 4) Την 31 Δεκεμβρίου 2010 ο αριθμός των εργαζομένων στον Όμιλο και στην Τράπεζα ανήλθε σε 36.866 και 12.775 άτομα αντίστοιχα, ενώ την 31 Δεκεμβρίου 2009 ανερχόταν σε 36.314 και 13.066 αντίστοιχα. 5) Τα υπόλοιπα και οι συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη όπως αυτά ορίζονται στο Δ.Λ.Π. 24 αναλύονται ως εξής: Οι απαιτήσεις, οι υποχρεώσεις, τα έσοδα από τόκους, προμήθειες και λοιπά έσοδα, τα έξοδα από τόκους, προμήθειες και λοιπά έξοδα, καθώς και το υπόλοιπο των λογαριασμών τάξεως του Ομίλου από / προς συγγενείς εταιρείες την 31 Δεκεμβρίου 2010, ανέρχονταν σε €8,3 εκατ., €17,4 εκατ., €3,0 εκατ., €8,5 εκατ. και €13,4 εκατ. αντίστοιχα. Τα αντίστοιχα υπόλοιπα και συναλλαγές της Τράπεζας με θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες την 31 Δεκεμβρίου 2010 ανέρχονταν σε €8.326,0 εκατ., €4.452,2 εκατ., €171,2 εκατ., €225,4 εκατ. και €2.378,5 εκατ. Τα δάνεια, οι καταθέσεις, οι εγγυητικές επιστολές και οι συνολικές απολαβές των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, των Γενικών Διευθυντών και των μελών των εκτελεστικών επιτροπών της Τράπεζας, μελών της Διοίκησης θυγατρικών εταιρειών, καθώς και στενών συγγενικών μελών ή εταιρειών που ελέγχονται ατομικά ή από κοινού με τα πρόσωπα αυτά, ανήλθαν την 31 Δεκεμβρίου 2010 σε €256,3 εκατ., €22,2 εκατ., €13,6 εκατ. και €14,6 εκατ. αντίστοιχα, ενώ για την Τράπεζα τα αντίστοιχα ποσά ανήλθαν σε €254,7 εκατ., €18,1 εκατ., €13,6 εκατ. και €6,2 εκατ. Το σύνολο των απαιτήσεων για τον Όμιλο και τη Τράπεζα, την 31 Δεκεμβρίου 2010, από τα ταμεία και λογαριασμούς ασφάλισης του προσωπικού ανερχόταν σε €298,1 εκατ. Το σύνολο των υποχρεώσεων για τον Όμιλο και την Τράπεζα, την 31 Δεκεμβρίου 2010, στα ταμεία και λογαριασμούς ασφάλισης του προσωπικού ανερχόταν σε €87,6 εκατ. και €8,5 εκατ. αντίστοιχα. Τα συνολικά έσοδα του Ομίλου από τα ταμεία και λογαριασμούς ασφάλισης του προσωπικού ανήλθαν σε €0,2 εκατ. 6) Εταιρικά Γεγονότα: (α) Το 2010 η FINANSBANK πώλησε μετοχές της θυγατρικής της εταιρείας Finans Yatirim Ortakligi A.S. (Finans Investment Trust) που αντιπροσώπευαν το 10,73% του μετοχικού της κεφαλαίου, αντί τιμήματος 2,7 εκατ. Τουρκικών Λιρών. Μετά την πώληση, ο Όμιλος κατέχει το 75,44% της εταιρείας. (β) Την 19 Μαΐου 2010 η Τράπεζα προέβη στη λύση της εταιρείας ειδικού σκοπού Eterika Plc. (γ) Την 13 Αυγούστου 2010 η Τράπεζα απέκτησε μέσω δημόσιας προσφοράς ποσοστό 27,3% του μετοχικού κεφαλαίου της Finans Finansal Kiralama A.S. (Finans Leasing)έναντι ποσού €42,3 εκατ. περίπου, (81,7 εκατ. Τουρκικών Λιρών). Επιπλέον, το Δεκέμβριο του 2010, η Finans Invest, εταιρεία του Ομίλου, απέκτησε επιπλέον ποσοστό 5,11% της Finans Finansal Kiralama A.S. (Finans Leasing) αντί τιμήματος €10,4 εκατ. (20,5 εκατ. Τουρκικών Λιρών). Μετά τις ανωτέρω εξαγορές, ο Όμιλος κατέχει το 94,11% της Finans Leasing . (δ) Την 17 Αυγούστου 2010, η Τράπεζα, απέκτησε ποσοστό 21,6% του μετοχικού κεφαλαίου της Stopanska Banka AD – Skopje που κατείχαν από 10,8% η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και ο Διεθνής Οργανισμός Χρηματοδότησης (IFC), μέσω δικαιωμάτων προαίρεσης αγοράς και πώλησης, όπως προβλεπόταν με την από 2001 σύμβαση μεταξύ των μετόχων που είχε υπογραφεί κατά την απόκτηση της Stopanska Banka AD‐Skopje. Το συνολικό τίμημα ανήλθε σε €35,2 εκατ. (ε) Την 3 Σεπτεμβρίου 2010, η Banca Romaneasca S.A. ίδρυσε την εταιρεία NBG FACTORING ROMANIA IFN S.A. Στη νέα εταιρεία συμμετέχουν με 99% η Banca Romaneasca S.A. και με 1% η NBG Leasing IFN S.A. (στ) Την 4 Νοεμβρίου 2010, κατόπιν της από 2 Αυγούστου 2010 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Finansbank, αυξήθηκε το μετοχικό κεφάλαιο της Finansbank κατά 551,3 εκατ. Τούρκικες Λίρες (547,1 εκατ. Τούρκικες Λίρες με καταβολή μετρητών και 4,1 εκατ. Τούρκικες Λίρες με κεφαλαιοποίηση αποθεματικών). Η ταμειακή συνεισφορά του Ομίλου ανήλθε σε 518,7 εκατ. Τούρκικες Λίρες και προήλθε από την αποπληρωμή από την Finansbank προς την Τράπεζα δανείου μειωμένης εξασφάλισης ύψους 495,8 εκατ. Τούρκικες Λίρες (USD 325 εκατ.) και από επανεπένδυση μερισμάτων ύψους 22,9 εκατ. Τούρκικες Λίρες. (ζ) Την 16 Νοεμβρίου 2010 ο Όμιλος προέβη στη λύση της κατά 100% θυγατρικής εταιρείας NBG International Inc (ΝΥ). Τα ανωτέρω γεγονότα παρατίθενται στις Σημειώσεις 24 και 46 των οικονομικών καταστάσεων της 31 Δεκεμβρίου 2010. 7) Στις σημειώσεις 24 & 47 των οικονομικών καταστάσεων παρατίθενται αναλυτικά οι εταιρείες του Ομίλου που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση, η χώρα της καταστατικής τους έδρας, το ποσοστό με το οποίο η Τράπεζα συμμετέχει άμεσα ή έμμεσα στο μετοχικό τους κεφάλαιο και η μέθοδος ενσωμάτωσης που εφαρμόστηκε για την κάθε εταιρεία. Από τις εταιρείες που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση της 31 Δεκεμβρίου 2010: α) με τη μέθοδο της ολικής ενοποίησης: Η νεοσυσταθείσα εταιρεία NBG Factoring Romania IFN S.A. ενσωματώθηκε για πρώτη φορά στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις την χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2010. Επιπροσθέτως από τις εταιρείες που περιλαμβάνονταν στην ενοποίηση της 31 Δεκεμβρίου 2009, δεν περιλαμβάνονται πλέον, η εταιρεία ειδικού σκοπού Eterika Plc και η NBG International Inc (NY), λόγω λύσεώς τους. β) με τη μέθοδο της καθαρής θέσης: Η εταιρεία ΑΚΤΩΡ Facility Management A.E. ενσωματώθηκε για πρώτη φορά στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2010. Από τις εταιρείες που περιλαμβάνονταν στην ενοποίηση της 31 Δεκεμβρίου 2009 δεν περιλαμβάνονται πλέον οι εταιρείες ΛΑΡΚΟ Α.Ε. και η ΕΥΡΩΠΗ ΑΕΓΑ λόγω αναταξινόμησής τους από τις «Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις» στα «Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία προοριζόμενα προς πώληση». γ) Δεν υπάρχουν εταιρείες που δεν περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις. δ) Δεν υφίσταται περίπτωση μεταβολής της μεθόδου ενσωμάτωσης εταιρείας ή κοινοπραξίας σε σχέση με την προηγούμενη χρήση. 8) Στην κατάσταση Συνολικών Εσόδων τα ποσά και η φύση των «Λοιπών συνολικών εσόδων περιόδου μετά από φόρους» για την τρέχουσα περίοδο, αφορούν σε αποτίμηση χαρτοφυλακίου επενδύσεων διαθέσιμων προς πώληση ποσού €(829,5) εκατ., συναλλαγματικές διαφορές ποσού €97,4 εκατ., αντιστάθμιση κινδύνων καθαρής επένδυσης ποσού €(164,5) εκατ. και αντιστάθμιση κινδύνων ταμειακών ροών ποσού €(10,2) εκατ. για τον Όμιλο, ενώ τα αντίστοιχα ποσά για την Τράπεζα (εξαιρουμένων της αντιστάθμισης κινδύνων καθαρής επένδυσης και ταμειακών ροών που είναι μηδενικά) είναι €(761,7) εκατ. και €0,2 εκατ.

Σημειώσεις

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα / (έξοδα) μετά από φόρους Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου/ Υπέρ το άρτιο Διανεμηθέντα μερίσματα (Αγορές) / πωλήσεις ιδίων μετοχών Λοιπές μεταβολές Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης

Μεταβολές περιόδου:

113.394.183

857.376 516.692 9.827.518

8.453.450

‐ 315.847 8.780.120

(10.626) 1.735.487

Όμιλος Από 01.01 εως

Στοιχεία Κατάστασης Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων Χρήσης (ενοποιημένα και μη ενοποιημένα)

Σύνολο Παθητικού και Ιδίων κεφαλαίων

Μη ελέγχουσες συμμετοχές Προνομιούχοι τίτλοι Σύνολο ιδίων κεφαλαίων

Αποθεματικά & αποτελέσματα εις νέον Ίδια κεφάλαια μετόχων Τράπεζας

ΟικονομΙα.ΕπιχειρηματικΟτητα

034

τωρα μιλοYν οι κειμενο: Επιτελειο corporate value

CFO

T o δY σ κολο ο ικον ομικO και επιχειρηματικό πε-

ριβάλλον στη χώρα και ιδιαίτερα το πρόβλημα του χρέους και το κλίμα αβεβαιότητας που συνεπάγεται για τις επιχειρήσεις, οι οποίες επιπρόσθετα αντιμετωπίζουν δυσκολίες από την αυξανόμενη φορολογία και τις δυσκολίες χρηματοδότησης αποτέλεσαν το κύριο κορμό του συνεδρίου των οικονομικών διευθυντών που διοργάνωσε η KPMG. Στο περιβάλλον αυτό ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή (CFO) λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, γίνεται περισσότερο στρατηγικός με στόχο τη διασφάλιση επαρκούς ρευστότητας και διαθεσίμων και τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης και επομένως την επιβίωσή της μακροπρόθεσμα.

O νομπελίστας καθηγητής του LSE, Χριστόφορος Πισσαρίδης, ως προσκεκλημένος ομιλητής του συνεδρίου των οικονομικών διευθυντών, που διοργάνωσε η KPMG, τόνισε ότι χρειάζονται ριζικές μεταρρυθμίσεις (shock effect) στο Δημόσιο ώστε να αλλάξει το κλίμα για την Ελλάδα και να ανακάμψει η εμπιστοσύνη των αγορών για το μέλλον της χώρας μας. Οι αλλαγές πρέπει να γίνουν άμεσα και με αποφασιστικό και σίγουρο τρόπο ώστε να πείσουν τους επενδυτές και να οδηγήσουν σε μείωση των spreads. ΑΛΛΑ ΠΟΙες ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ οι βασικές κατευθύνσεις;

Η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας με μετατόπιση βάρους στον ιδιωτικό τομέα και άμεση συρρίκνωση του δημοσίου τομέα με ιδιωτικοποίηση οργανισμών (ΔΕΚΟ), η δημιουργία θετικού επενδυτικού περιβάλλοντος με χαμηλή γραφειοκρατία, χαμηλό συντελεστή φορολογίας, καλές υποδομές, ευέλικτη αγορά εργασίας και κατάλληλο επίπεδο εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα για την αγορά εργασίας (που είναι και ο τομέας έρευνάς του κ. Πισσαρίδη, για την οποία βραβεύτηκε από την ακαδημία Νόμπελ), τόνισε

ότι σήμερα υπάρχουν πολλοί περιορισμοί στις προσλήψεις και τις απολύσεις και ισχυρά συνδικάτα που αντιστέκονται στην αλλαγή και αυτό οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα. Οι πολύ ευέλικτες αγορές εργασίας σε συνδυασμό με ένα κράτος πρόνοιας για τις αδύναμες τάξεις έχει φέρει χώρες όπως η Δανία στο επίκεντρο της προσοχής, καθώς οδηγούν σε μείωση της οικονομικής ανισότητας ενώ διατηρούν την ανεργία σε επίπεδα της τάξης του 4%. Μπορεί ένα ανάλογο κράτος πρόνοιας να είναι δαπανηρό, το κόστος ωστόσο δεν είναι απαγορευτικό με την προϋπόθεση ότι τα κρατικά έσοδα θα διοχετευτούν καταλλήλως εκεί όπου χρειάζεται. Όσον αφορά την εκπαίδευση θεωρεί ότι πρέπει να ενθαρρυνθούν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια διότι ο ανταγωνισμός με τα δημόσια θα φέρει καλύτερα αποτελέσματα.

Ε π ι χ ε ι ρ η σ ι α κ H σ τ ρατ η γ ι κ H κ α ι α π ο τ ε λ ε σ μ ατ ι κ O τ η τα Για τις βέλτιστες πρακτικές για την αποτελεσματικότητα και απόδοση της επιχειρησιακής στρατηγικής, στο ίδιο συνέδριο, μίλησε

ο Thomas Oestreich, Chief EPM Strategist, Oracle IBU, ο οποίος τόνισε ότι η επένδυση στην τεχνολογία είναι απαραίτητη ώστε να υποστηριχτούν οι αυξανόμενες ανάγκες της επιχείρησης και να οδηγούνται τα στελέχη της σε σωστότερες επιχειρηματικές αποφάσεις. Τα χαρακτηριστικA που απαιτοYνται για την επιτυχία της επι-

χείρησης σε διοικητικό και λειτουργικό επίπεδο συνοψίζονται σε: αποτελεσματική διαχείριση του κόστους, ποιότητα και ταχύτητα στις καθημερινές λειτουργίες της επιχείρησης, ευστροφία, αποφασιστικότητα και σύμπλευση των στελεχών. Στην καθημερινή διοίκηση της επιχείρησης είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείται η κατάλληλη τεχνολογία που να μπορεί να παρακολουθεί στενά τα οικονομικά μεγέθη ώστε να εντοπίζεται άμεσα τυχόν πρόβλημα και να δίνεται η δυνατότητα έτσι στα στελέχη να το αντιμετωπίσουν γρήγορα ή και να αναθεωρήσουν την στρατηγική τους. Είναι πολύ σημαντικό για την επιχείρηση όλα τα επιμέρους επιχειρηματικά σχέδια να ενσωματώνονται σε ένα σύστημα ώστε να εμφανίζονται συγκεντρωτικά οι στόχοι και ο τρόπος επίτευξής τους.

Το «εναλλασσOμενο» φορολογικO σκηνικO Όσον αφορά το νέο φορολογικό τοπίο και τις επιπτώσεις μετά τις αλλαγές του τελευταίου 12μήνου και τους κινδύνους αλλά και τις ευκαιρίες που μπορεί να συνεπάγεται, πραγματοποιήθηκε συζήτηση στην οποία συμμετείχαν οι Γιάννης Αχείλας, Γενικός Διευθυντής, Φορολογικό Τμήμα, KPMG, Χρήστος Γιαννόπουλος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων, Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (ΙΟΦΟΜ) & τ. Γενικός Διευθυντής Φορολογικών Ελέγχων Υπουργείου Οικονομικών, Λευτέρης Τρέχας, Διευθυντής Λογιστηρίου, Παπαστράτος και Θανάσης Χατζηνικολάου, Ανώτερος Διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών, Τράπεζα Κύπρου. Ως βασικό, προέκυψε το συμπέρασμα ότι λόγω των συνεχών αλλαγών οι επιχειρήσεις δρουν σε κλίμα αστάθειας, με αδυναμία προβλέψεων και υπερβολική φορολόγηση. Επιπροσθέτως οι συνεχείς αλλαγές δημιουργούν αρνητικό περιβάλλον για νέες επενδύσεις. Μόνο με τη δημιουργία κλίματος σταθερότητας , με στοχευμένους και έξυπνους φορολογικούς ελέγχους και με αυστηρές ποινές για

τους παραβάτες το κράτος μπορεί να δημιουργήσει θετικό κλίμα για τις επιχειρήσεις.

Ο ι τα μ ε ι α κ E ς ρ ο E ς Για τη διαχείριση των ταμειακών ροών σε περίοδο κρίσης όπως η τωρινή μίλησαν οι Γρηγόρης Δικαίος, Οικονομικός Διευθυντής Ελλάδος, Τσιμέντα ΤΙΤΑΝ, Δημήτρης Μπαμπίρης, Γενικός Διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών & Τραπεζικών Εργασιών, FBB, και Χριστίνα Παπανδρέου, Γενική Οικονομική Διευθύντρια, Σκλαβενίτης. Στα συμπεράσματα της συζήτησης, η ανάδειξη της διαχείρισης των ταμειακών ροών σε ύψιστη προτεραιότητα. Η κρίση έκανε τον Έλληνα επιχειρηματία να εξετάσει με λεπτομέρεια θέματα όπως η διαχείριση αποθεμάτων, η παραγωγικότητα των εργαζομένων και η μερική απασχόληση καθώς όλα αυτά επηρεάζουν το «ταμείο», δηλαδή την καρδιά της επιχείρησης, αναγνωρίζοντας πλέον ότι σε περιόδους κρίσεις δεν μετράει τόσο η κερδοφορία όσο η κατάλληλη διαχείριση των μετρητών. Μία πρακτική που πρέπει να γίνει συνείδηση στις επιχειρήσεις και μετά την έξοδο από την κρίση. 

Ο «ηγE της» CFO Τα κύρια χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου CFO, μπροστά από την εποχή του, ικανού να αναλάβει ρόλο-κλειδί στην αναπτυξιακή πορεία μίας επιχείρησης: • Στρατηγική και αναλυτική σκέψη αλλά και κοινή λογική με χαρακτήρα που δεν εφησυχάζει. • Εξωστρέφεια (εντός και εκτός επιχείρησης) και διαπραγματευτικές ικανότητες. • Τραπεζικές και οικονομικές γνώσεις με ικανότητα εποικοδομητικής ερμηνείας των χρηματοοικονομικών δεικτών. • Ευρύτερη αντίληψη για την αγορά και τις προοπτικές της. • Ικανότητα να αξιολογεί τους κινδύνους. • Ικανότητα να διασφαλίζει τη συμμόρφωση της επιχείρησης με το ισχύον εσωτερικό περιβάλλον αλλά και το φορολογικό και λοιπό νομικό πλαίσιο.

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

035

ΠΛΑΙΣΙΟ.COMPUTERS

ΕπιτυχημEνη πορεIα

σε καιροYς σε απαιτητικουσ καιροYς απαιτHσεων H Π Λ Α Ι Σ Ι Ο C OMP U T E R S συνεχίζει και εν μέσω κρίσης την επιτυχημένη της πο-

ρεία αποτελώντας ένα δυναμικό κύτταρο της ελληνικής οικονομίας. Το πρώτο τρίμηνο του 2011, ο Όμιλος ΠΛΑΙΣΙΟ βελτίωσε περαιτέρω την ήδη υγιή χρηματοοικονομική του διάρθρωση, μειώνοντας τα αποθέματα (κατά €3,7εκ.) και τις απαιτήσεις (κατά €2,9εκ.). Η μείωση των εξόδων κατά 7% σε συνδυασμό με την ενίσχυση του περιθωρίου Μ.Κ. εξασφάλισαν κερδοφορία €1,5εκ. 25 χρOνια Turbo-X υπολογιστEς

Δημιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

Τα 25 χρόνια κλείνουν φέτος οι υπολογιστές Turbo-X από τη σύνθεση του πρώτου Turbo-X υπολογιστή το 1986. Το ΠΛΑΙΣΙΟ πρωτοπόρο στην τεχνολογία συνέθεσε το πρώτο Turbo-X Desktop με επεξεργαστή 8086 και από τότε συνεχίζει τη δυναμική του πορεία φτάνοντας σήμερα στην εποχή των tablet PC και της τρισδιάστατης τεχνολογίας. Μέχρι και σήμερα, με τη σύνθεση πάνω από 800.000 υπολογιστών σε συνδυασμό με τις μοναδικές του υπηρεσίες, οι Turbo-X έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη και την προτίμηση του κόσμου και είναι πρώτοι σε πωλήσεις desktop στην Ελλάδα. Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Πλαίσιο Computers, κ. Γιώργος Γεράρδος, ανέφερε σε πρόσφατες δηλώσεις ότι θα συνεχίσει να δίνει έμφαση στην ανάπτυξη της Ομάδας Πλαίσιο, θεωρώντας τον Ανθρώπινο Παράγοντα πολύ σημαντικό στην αποτελεσματικότητα και διαφοροποίηση της Εταιρείας, θα συνεχίσει να επενδύει στην εκπαίδευση και ανάπτυξή του.

4 φορEς «SHOP OF THE YEAR» Το ΠΛΑΙΣΙΟ κέρδισε την εμπιστοσύνη και την προτίμηση του κόσμου ως το Κατάστημα Τεχνολογίας της χρονιάς, στα βραβεία τεχνολογίας Tech Excellence Awards 2010, που διοργανώθηκαν από τα περιοδικά Τ3 και PC Magazine. Η διάκριση “Shop of the Year” απονέμεται στο Πλαίσιο για τέταρτη συνεχή χρονιά, αποδεικνύοντας ότι συνεχίζει να είναι η πρώτη επιλογή των καταναλωτών μπροστά από τα μεγαλύτερα ονόματα της Ελληνικής αγοράς. Οι σύγχρονες και ανακαινισμένες εγκαταστάσεις, η ολοκληρωμένη γκάμα προϊόντων τεχνολογίας που οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν ζωντανά και το δυνατό shopping experience, κατάφεραν να «κερδίσουν» την εμπιστοσύνη του κόσμου και να το ξεχωρίσουν από τα υπόλοιπα καταστήματα του χώρου. 

Q & A.ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ .ICAP GROUP

Επιχειρειν & Πιστοληπτικη > αξιολογηση

Επιλέγοντας αξιολογητή Ο Νικ η τα ς Κ ω νσ τα ν τ ε λ λος , Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ICAP μιλά

για την επιχειρηματικότητα στη χώρα, τις προκλήσεις που αυτή αντιμετωπίζει και την επόμενη μέρα στον επιχειρηματικό στίβο. Ταυτόχρονα, εστιάζει στις καινοτόμες υπηρεσίες της ICAP Group και την προστιθέμενη αξία που αυτές μπορούν να προσδώσουν στην επιχειρηματικότητα. Η ICAP Group είναι η μοναδική εταιρεία στην Ελλάδα της οποίας οι πιστοληπτικές αξιολογήσεις αναγνωρίζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων των Ελληνικών Τραπεζών έναντι του πιστωτικού κινδύνου που αντιμετωπίζουν, στα πλαίσια της Τυποποιημένης προσέγγισης της ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΙΙ. Επίσης, είναι η μοναδική εταιρεία στη ΝΑ Ευρώπη αναγνωρισμένη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως Αποδεκτή Πηγή Πιστοληπτικών Αξιολογήσεων.

Δημιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

Κυριε Κωνσταντελλο, η ICAP Group την οποία διευθύνετε τα τε-

λευταία 4 χρόνια, συνεχίζει να δραστηριοποιείται σε ένα κλίμα εξωστρέφειας, παρά τους δύσκολους καιρούς. Είναι θέμα φιλοσοφίας; Στην ICAP πράγματι πιστεύουμε και έχουμε επιβεβαιωθεί από την ανάπτυξη και επέκταση του Ομίλου, τόσο γεωγραφική όσο και από πλευράς παρεχόμενων υπηρεσιών, ότι ακόμη και στην κρίση υπάρχουν ευκαιρίες. Δεν πρέπει, λοιπόν, επηρεαζόμενοι από δυσχερείς συγκυρίες, στο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, να «κλεινόμαστε στο καβούκι μας» επιλέγοντας μία εσωστρέφεια η οποία δεν προσφέρει εναλλακτικές που θα αποτελέσουν διεξόδους. Άλλωστε εμείς είμαστε μία εταιρεία η οποία αποτελεί σύμμαχο των επιχειρήσεων σε αυτούς τους οικονομικά δύσκολους καιρούς. Συμβάλλουμε στην προστασία και ενίσχυση της ρευστότητάς τους με ποικίλες υπηρεσίες και πρωτοβουλίες. Αλίμονο εάν επιλέγαμε την αναδίπλωση τώρα που οι πελάτες μας, μας χρειάζονται περισσότερο από ποτέ. Στα πλαισια που περιγραφετε, πρόσφατα δημοσιοποιήσατε μία εξαιρετικά σημαντική συνεργασία που συνάψατε. Θέλετε να μας πείτε περισσότερα; Το Μάιο όντως ανακοινώσαμε ίσως τη σημαντικότερη διεθνή συνεργασία του Ομίλου η οποία αφορά στο core business, τα Credit Risk Services. Η ICAP, λοιπόν, σύναψε μια στρατηγική συμμαχία με τον παγκόσμιο ηγέτη στην παροχή υπηρεσιών Διαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου και Επιχειρηματικής Πληροφόρησης, την Dun & Bradstreet (D&B). Πρόκειται για μία ιστορική εταιρεία (μέσα

στις 15 παλαιότερες στον κόσμο) με κύκλο εργασιών 1.7 δις δολάρια το 2010 και 4,700 εργαζόμενους. Εν τάχει να αναφέρω ότι η μακροχρόνια σύμβαση ορίζει την ICAP ως τον αποκλειστικό πάροχο των υπηρεσιών της D&B στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία, προσφέροντας μεταξύ άλλων πληροφορίες για 200 εκατομμύρια επιχειρήσεις από 220 χώρες. Αντίστοιχα, η D&B θα διανέμει στους πελάτες της σε όλο τον κόσμο, πληροφόρηση για τις επιχειρήσεις της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, την οποία θα προμηθεύεται αποκλειστικά από την ICAP, εκμεταλλευόμενη τη μεγαλύτερη και πιο αξιόπιστη βάση επιχειρηματικών δεδομένων στα Βαλκάνια. Αυτή η κίνηση ήταν μία πρωτοβουλία που έχει την αφετηρία της αρκετό καιρό πριν αλλά φέτος ωρίμασε και έδωσε στην ICAP μία μεγάλη ευκαιρία την οποία, πιστοί στην ιδέα του συνεχούς εμπλουτισμού των παρεχόμενων υπηρεσιών, αξιοποιήσαμε. Μπορώ να πω -σε συνέχεια όσων λέγαμε πιο πριν- ότι η δύσκολη συγκυρία που διέρχεται η χώρα, όχι μόνον δεν μας αποθάρρυνε, αλλά έκανε την ανάγκη γι αυτή τη συνεργασία ακόμη πιο επιτακτική. Υπαρχουν πολλες υπηρεσιες με ιδιαίτερη αξία για τους πελάτες σας απ’ όσο γνωρίζουμε. Θα μας αναφέρετε τις σημαντικότερες από αυτές και ποιο όφελος προσφέρουν στους πελάτες σας και στη αγορά γενικότερα; Ξεκινώ λέγοντας ότι η ICAP Group είναι η μοναδική εταιρεία στην Ελλάδα της οποίας οι πιστοληπτικές αξιολογήσεις

αναγνωρίζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων των Ελληνικών Τραπεζών έναντι του πιστωτικού κινδύνου που αντιμετωπίζουν, στα πλαίσια της Τυποποιημένης προσέγγισης της ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΙΙ. Επίσης, είναι η μοναδική εταιρεία στη ΝΑ Ευρώπη αναγνωρισμένη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως Αποδεκτή Πηγή Πιστοληπτικών Αξιολογήσεων, γεγονός που δίνει την δυνατότητα στις Τράπεζες να αξιολογούν την πιστοληπτική ικανότητα των πελατών τους βάσει του ICAP Credit Rating και να χρησιμοποιήσουν τις ενήμερες δανειακές απαιτήσεις τους οι οποίες έχουν λάβει υψηλή πιστοληπτική διαβάθμιση ως εξασφαλίσεις για την άντληση ρευστότητας από το ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ. Στα πλαίσια αυτά όλες οι επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις πιστοληπτικές αξιολογήσεις της ICAP για τον

επαναπροσδιορισμό της πιστωτικής τους πολιτικής, για τον καθορισμό των όρων συνεργασίας (πιστωτικά όρια, χρόνος αποπληρωμής) βάσει της πιστοληπτικής ικανότητας των πελατών τους καθώς και για τον καθορισμό στρατηγικών precollections βάσει της πιθανότητας εμφάνισης ασυνέπειας. Με αφετηρία τις αναγνωρίσεις των Πιστοληπτικών αξιολογήσεων και μεταφράζοντάς τες στην πράξη και προς όφελος των πελατών της, η ICAP προχώρησε πέρσι στη δημιουργία της Κοινότητας STRONGEST COMPANIES IN GREECE η οποία περιλαμβάνει εταιρείες με υψηλό ICAP Credit Rating και, επομένως, ιδιαίτερα υψηλή πιστοληπτική ικανότητα. Η Κοινότητα αυτή αριθμεί ήδη 1,000 περίπου μέλη, γεγονός που αποδεικνύει πόσο η ταυτότητα αυτή βοηθάει τις επιχειρήσεις στις συναλλαγές τους με Τράπεζες και

προμηθευτές (διαφάνεια, καλύτεροι όροι συνεργασίας). Και αυτή η πρωτοβουλία όπως και κάποιες μελλοντικές, εντάσσεται σε μια γενικότερη στρατηγική της ICAP που την θέλει να πρωτοστατεί στην αλλαγή του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα προς το καλύτερο. Προετοιμαζετε κι αλλες πρωτοβουλιες

που θα βοηθήσουν τις εταιρείες στην καλύτερη διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου που αντιμετωπίζουν και στην προφύλαξη της ρευστότητάς τους; Βεβαίως. Μάλιστα, ξεκινώντας από το ότι η χώρα μας είναι ίσως από τις λίγες χώρες του κόσμου, στην οποία δεν λειτουργεί η ιδέα της ανταλλαγής πιστωτικών δεδομένων (Credit Data Sharing Idea), προετοιμάζουμε μία πραγματικά ρηξικέλευθη κίνηση για την Ελληνική αγορά. Έχει παρατηρηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο πως το 90% 

 των επιχειρήσεων που φτάνουν σε χρεοκοπία, παρουσιάζουν ασταθή συναλλακτική συμπεριφορά και καθυστερήσεις πληρωμών πάνω από το μέσο όρο του κλάδου τους η οποία ξεκινά αρκετούς μήνες πριν την πτώχευσή τους. Από το παραπάνω αντιλαμβάνεστε ότι η γνώση σχετικά με τη συμπεριφορά πληρωμών των πελατών μας αναδεικνύεται ως ένα από τα πιο σημαντικά αλλά και δυναμικά κριτήρια για την εκτίμηση της πιθανότητας αυτές να εμφανίσουν, κάποιας μορφής ασυνέπεια στο μέλλον. Στην ICAP πιστεύουμε ότι πλέον στην Ελλάδα έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για ανταλλαγή των συγκεκριμένων πληροφοριών μεταξύ των εταιρειών. Έτσι, σχεδιάσαμε και θα λανσάρουμε σύντομα το ICAP Trade Exchange Program, αντλώντας και από την εμπειρία του παγκόσμιου συνεργάτη μας, DUN & BRADSTREET. Το ICAP Trade Exchange Program θα αποτελεί το μοναδικό δίκτυο ανταλλαγής στοιχείων συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων στην Ελλάδα, τα οποία θα επεξεργάζεται, ομαδοποιεί και θα τα επαναπροωθεί με τη μορφή επιχειρηματικής πληροφόρησης στους ενδιαφερόμενους. Συνδυάζει την αξιοπιστία και την εμπειρία της ICAP Group στη διαχείριση βάσεων δεδομένων και στη μέτρηση του πιστωτικού κινδύνου με τη μακρόχρονη γνώση και εμπειρία της Dun & Bradstreet, η οποία ως παγκόσμιος ηγέτης στο χώρο της επιχειρηματικής πληροφόρησης έχει ήδη εγκαταστήσει και λειτουργεί ανάλογα δίκτυα σε 40 χώρες παγκοσμίως. Πρόκειται, όπως αντιλαμβάνεστε, για μια πρωτοβουλία που έχει στόχο να συμβάλει στη διασφάλιση της εμπορικής πίστης, στην έγκαιρη αντιμετώπιση φαινομένων ασυνέπειας και στη βελτίωση των μελλοντικών ταμειακών ροών των επιχειρήσεων. εχετε ηδη συλλεξει αρκετούς ισολογισμούς του 2010 και δημοσι-

εύσατε τόσο κάποια σχετικά συμπεράσματα όσο και μία Μελέτη για την Εξέλιξη της Πιστοληπτικής Ικανότητας των Ελληνικών Επιχειρήσεων. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας τη συνολική εικόνα όπως αυτή ξεπροβάλλει μέσα από αυτές; Είναι αποδεδειγμένο πλέον ότι η γενικευμένη οικονομική κρίση επηρεάζει έντονα και αρνητικά τις Ελληνικές επιχειρήσεις. Αυτό διαφαίνεται τόσο από τη Μελέτη της Εξέλιξης της Πιστοληπτικής Ικανότητας που ολοκλήρωσε η ICAP τον Μάιο όσο και από τη συλλογή των πρώτων ισολογισμών. Αφενός, για κάθε μία εταιρεία που βελτίωσε την πιστοληπτική της ικανότητα, περισσότερες από τρείς την επιδείνωσαν, ενώ οι πρώτοι ισολογισμοί δείχνουν μία κατακόρυφη πτώση των κερδών προ φόρων (λόγω κυρίως της αύξησης των μη λειτουργικών εξόδων κατά 44%). Φαίνεται, λοιπόν, ότι όσες προσπάθειες συγκράτησης δαπανών απέδωσαν το 2009, δεν είναι τόσο αποτελεσματικές το 2010. Γενικότεροι δε λόγοι επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης στις Επιχειρήσεις περιλαμβάνουν την έλλειψη ρευστότητας, τη δυσκολία δανεισμού, την πτώση ζήτησης και συνολικής κατανάλωσης κυρίως στο εσωτερικό, την εκροή κεφαλαίων προς χώρες με χαμηλότερο κόστος εργασίας και ευνοϊκότερο επιχειρηματικό περιβάλλον καθώς και την αδυναμία πρόσβασης στις διεθνείς αγορές. Δυστυχώς και με γνώμονα ότι από τα στοιχεία που έχουμε δεν αναμένεται αυτή η εικόνα να ανατραπεί με τη συγκέντρωση του συνόλου των ισολογισμών του 2010, μας προβληματίζει έντονα το

πλήγμα στην κερδοφορία, ιδίως διότι αναμένουμε ότι η ανάκαμψη θα προέλθει από τον ιδιωτικό τομέα. Ποιες ειναι οι προβλεψεις σας για το μέλλον και τί θα συμβου-

λεύατε όσους απασχολούνται σε ιδιωτικές εταιρείες; Είναι προφανές ότι όσο διαρκεί η υφεσιακή πορεία της οικονομίας δεν προβλέπεται αναστροφή των παραπάνω. Όσον αφορά στην οικονομική χρήση του 2011 και αναλύοντας τους ισολογισμούς Α’ τριμήνου αυτής της χρονιάς των μεγαλύτερων εισηγμένων στο ΧΑ, πιστεύουμε ότι στους τελικούς ισολογισμούς του 2011 (που θα δημοσιευτούν το 2012) θα αντανακλάται μία βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων. Επίσης, η τάση της επιδείνωσης της πιστοληπτικής ικανότητας προβλέπεται να αντιστραφεί από το 2o τρίμηνο του 2012. Άρα ενώ παραμένει έντονα αρνητική συγκυρία, κρατάμε μία συγκρατημένη αισιοδοξία ότι τελικά τόσο οι δρομολογημένες διαρθρωτικές αλλαγές όσο και η διεθνής χρηματοοικονομική βοήθεια και ο συνεχής διεθνής έλεγχος θα οδηγήσουν σε βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και των εταιρικών οικονομικών αποτελεσμάτων για το 2011. Για να απαντήσω και στο δεύτερο ερώτημά σας, δεν υπάρχουν κανόνες επιβίωσης στην κατάσταση που διανύουμε αλλά θα μεταφέρω κάποια συμπεράσματα, περισσότερο από την εμπειρία της ICAP η οποία διαγράφει θετική τροχιά μέσα στην κρίση. Ξεκινώντας από την πεποίθηση ότι η ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας θα πραγματοποιηθεί κυρίως από τον Ιδιωτικό Τομέα, προτρέπουμε τους Έλληνες Επιχειρηματίες και τα Ανώτατα Στελέχη που διοικούν επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από το πόσο γρήγορα και αποτελεσματικά κινηθεί η Πολιτεία, να πάρουν πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη των εταιρειών τους. Η παραίνεση δε αυτή δεν αποτελεί ευχολόγιο αλλά δύναται να υλοποιηθεί εφόσον οι εταιρείες ακολουθήσουν αναπτυξιακή στρατηγική με τη λήψη όμως μόνον υπολογισμένων και διαχειρίσιμων κινδύνων. Επίσης, οφείλουν να δώσουν έμφαση στην αποτελεσματική διαχείριση των ταμειακών ροών, στην ανάπτυξη των εξαγωγών τους , στην προσεκτική ανάλυση των συνεργασιών, συνυπολογίζοντας τον κίνδυνο εμφάνισης ασυνέπειας και, βέβαια, στην καλύτερη διαχείριση του κόστους Λειτουργίας επανεξετάζοντας όλες τις δαπάνες από μηδενική βάση. 

ομιλοσ ICAP ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

• €60 εκ. Έσοδα και €9,7 εκ. Κέρδη EBITDA για το 2010 • 1.200 εργαζόμενοι In house και 1.400 σε εγκαταστάσεις πελατών • 4 Service Lines: Credit Risk Services, Marketing Solutions, Management Consulting και People Solutions • Θυγατρικές σε 5 χώρες (Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Κύπρο) • Διεθνείς συνεργασίες με κορυφαίες εταιρείες όπως Dun & Bradstreet (Credit Risk Services), Google (Marketing Solutions), Bain & Co (Management Consulting), Hogan Assessment Systems (People Solutions), Huthwaite (People Solutions), cut-e (People Solutions), NorthgateArinso (Employment Solutions).

Επιλογh.Ισολογισμων

043

CORPORATE VALUES

OIKONOMIA//ισολογισμoi Με την συνεργασία της Διεύθυνσης Κλαδικών Μελετών του Ομίλου ICAP.

Επιλογh.Ισολογισμων

044

Β Α Σ Ι Κ Α Μ Ε ΤΑ Λ Λ Α - Χ Α ΛΥ Β Ο Υ Ρ Γ Ι Α

ΜεγΑλες αντοχΕς

και βαθιΑ

αναχΩματα κειμενο: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

ΣημαντικH ανAκαμψη, μετά από δύο χρόνια

υποχώρησης, σημείωσε το 2010 ο δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής του κλάδου, με άνοδο 12% μετά από υποχώρηση 18% το 2009. Η άνοδος της παραγωγής συνεχίζεται και το 2011, το 1ο πεντάμηνο η παραγωγή αυξήθηκε 11%.

ΣΤΑ ΠΡΟΒΛHΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΛA∆ΟΥ ΣΥΓΚΑΤΑΛEΓΕΤΑΙ Η ΑYΞΗΣΗ ΤΗΣ ΤΙΜHΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚHΣ ΕΝEΡΓΕΙΑΣ, Η ΟΠΟIΑ ΑΝΑΜEΝΕΤΑΙ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕI ΤΑ ΕΠOΜΕΝΑ ΧΡOΝΙΑ, ΚΑΘΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ. ΕΙ∆ΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟ 2013 ΚΑΙ ΜΕΤΑ, Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ ΑΥΞΗΘΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΓΟΡΑΣ ∆ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΕΚΠΟΜΠΗ CO2. ΣΤΗΝ Ι∆ΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΕΙ∆ΙΚΟ ΦΟΡΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ. Eπιλογη.ιΣολογιΣμων.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

045

O δείκτης τιμών παραγωγού στην αγορά των βασικών μετάλλων και της χαλυβουργίας αυξήθηκε 9,6% το 2010 καθώς η μικρή ανάκαμψη στις αγορές του εξωτερικού και η άνοδος στις τιμές των μετάλλων αντιστάθμισε τις απώλειες του 2009, οπότε η οικονομική κρίση επανέφερε τις τιμές πρώτων υλών και ενέργειας σε χαμηλά επίπεδα. Η άνοδος των τιμών συνεχίζεται και το 2011. Οι εξαγωγές του κλάδου, μετά από κάθετη υποχώρηση το 2009, λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ανέκαμψαν το 2010, με άνοδο 3,7% στον σίδηρο και χάλυβα μετά από μείωση 36% το 2009, 48% στα μη σιδηρούχα μέταλλα (μείωση 38% το 2009) και οριακά με άνοδο 0,7% στα προϊόντα από μέταλλο (27% το 2009). 046

Η αγορA μετAλλων Ο κλάδος βασικών μετάλλων είναι από τους πιο εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής βιομηχανίας, και συνεπώς επηρεάζεται σημαντικά από τις συνθήκες στις ξένες αγορές, καθώς μεγάλο μέρος της παραγωγής του προορίζεται για τις διεθνείς αγορές. Η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, έστω χαμηλή, ευνόησε τις εξαγωγές των ελληνικών επιχειρήσεων του κλάδου. Η κάθετη υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα που δεν αναμένεται να επιστρέψει σύντομα σε τροχιά ανάκαμψης, όπως και των επενδύσεων σε υποδομές αλλά και των επιχειρηματικών επενδύσεων, και οι δυσκολίες στις χώρες των Βαλκανίων, καθιστούν καθοριστική για την ανάπτυξη των

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

ελληνικών επιχειρήσεων την αναζήτηση νέων αγορών. Οι αγορές της Ευρώπης παρουσιάζουν σημαντικές ευκαιρίες, όπως δείχνει και η άνοδος των εξαγωγών προς τις χώρες της περιοχής.

Η α γ ο ρΑ α λ ο υ μ ι ν Ι ο υ Όσον αφορά το αλουμίνιο η ύφεση στην Ελλάδα που συνεπάγεται μεγάλη μείωση της ζήτησης -που σύμφωνα με εκτιμήσεις επιχειρήσεων φθάνει το 30% για το σύνολο του κλάδου- αντισταθμίστηκε ως ένα βαθμό για τις ελληνικές επιχειρήσεις από την άνοδο της ζήτησης τελικών προϊόντων αλουμινίου στις διεθνείς αγορές. Σε γενικές γραμμές, σημαντικό πλεονέκτημα έχουν οι επιχειρήσεις που έχουν πετύχει υψηλή διείσδυση σε ορισμένες 

ΑΡ.Μ.Α.Ε.: 6053/06/Β/86/105 Λ.Μεσογείων 2-4, Αθήνα 11527 Στοιχεία και πληροφορίες της χρήσης από 1 Ιανουαρίου 2010 έως 31 ∆εκεµβριου 2010 (∆ηµοσιευόµενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη , κατά τα ∆ΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες,που προκύπτουν από τις οικονοµικές καταστάσεις, στοχεύουν σε µια γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΕ. και του ΟΜΙΛΟΥ BIOXAΛΚΟ. Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή η άλλη συναλλαγή µε τον εκδότη, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη ,όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του νόµιµου ελεγκτή λογιστή όποτε αυτή απαιτείται. ∆ιεύθυνση διαδικτύου : www.viohalco.gr Ηµεροµηνία έγκρισης από το ∆ιοικητικό Συµβούλιο των οικονοµικών καταστάσεων: 29 Μαρτίου 2011 Σύνθεση ∆ιοικητικού Συµβουλίου: Νικόλαος Στασινόπουλος - Πρόεδρος καί εκτελεστικό µέλος, Ιωάννης Φικιώρης - Αντιπρόεδρος µη εκτελεστικό µέλος, Ευάγγελος Μουστάκας - εκτελεστικό µέλος, Ζαχαρίας Χατζηπαναγιώτου - ανεξάρτητο µη εκτελεστικό µέλος, Γεώργιος Γόντικας - ανεξάρτητο µη εκτελεστικό µέλος, Χαράλαµπος Μεταξόπουλος - µη εκτελεστικό µέλος, Αθανάσιος Παπασπύρου - µη εκτελεστικό µέλος, Καλλιόπη Τσολίνα - µη εκτελεστικό µέλος, Jean Pierre de Launoit µη εκτελεστικό µέλος. Αρµόδια Υπηρεσία : Υπουργείο Οικονοµίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, ∆ιεύθυνση Ανωνύµων Εταιρειών και Πίστεως Νόµιµος ελεγκτής : Χαράλαµπος Συρούνης (Α.Μ. ΣΟΕΛ 19071) Ελεγκτική εταιρεία : KPMG Ορκωτοι Ελεγκτες Α.Ε Τύπος έκθεσης ελέγχου : Με σύµφωνη γνώµη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ (Ποσά εκφρασµένα σε χιλ. ευρώ) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιµοποιουµενα ενσώµατα πάγια στοιχεία .................. Επενδύσεις σε ακίνητα........................................................ Άυλα περιουσιακά στοιχεία.................................................. Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία.................... Αποθέµατα ........................................................................ Απαιτήσεις από πελάτες ...................................................... Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία......................... ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ................................................. Ι∆ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό Κεφάλαιο ............................................................ Λοιπά στοιχεία ιδίων κεφαλαίων .......................................... Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ιδιοκτητών µητρικής (α)................. ∆ικαιώµατα µειοψηφίας (β)................................................. Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (γ)=(α)+(β) .................................. Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις............................. Προβλέψεις / Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις.............. Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις ............................. Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις .................................. Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ................................................... ΣΥΝΟΛΟ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟ∆ΩΝ (Ποσά εκφρασµένα σε χιλ. ευρώ)

ΟΜΙΛΟΣ 31 ∆εκ 10

ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 ∆εκ 10 31 Äåê 09

31 Äåê 09

1.801.751 104.017 5.923 69.189 797.383 391.475 390.657 3.560.394

1.835.428 100.977 5.040 96.053 703.603 342.085 300.321 3.383.506

128 140.469 — 770.638 — 11 49.193 960.439

168 132.048 — 792.608 — 11 38.475 963.311

59.842 1.075.441 1.135.283 497.991 1.633.274 497.753 220.903 828.096 380.368 1.927.119 3.560.396

59.842 1.084.194 1.144.037 536.466 1.680.503 536.386 226.641 633.527 306.449 1.703.003 3.383.506

59.842 881.904 941.746 — 941.746 — 14.837 — 3.856 18.693 960.439

59.842 881.084 940.926 — 940.926 — 17.107 — 5.278 22.385 963.311

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (Ποσά εκφρασµένα σε χιλ. ευρώ) Σύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσεως (1/1/2010 και 1/1/2009)..................................................... Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους ................

ΟΜΙΛΟΣ 1 Ιαν-31 ∆εκ 2010 1 Ιαν-31 Äåê 2009

Μεταβολή ποσοστού σε θυγατρικές ..................................... (Αγορά) / πώληση ιδίων µετοχών ........................................ ∆ιανεµηθέντα µερίσµατα ................................................... Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης (31/12/2010 και 31/12/2009 αντίστοιχα) .............................

ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 Ιαν-31 ∆εκ 2010 1 Ιαν-31 Äåê 2009

1.680.503 (31.847) 1.648.656 (12.629) — (2.753)

1.768.655 (68.018) 1.700.637 (15.097) 8.005 (13.043)

940.926 819 941.746 — — —

952.707 188 952.895 — — (11.968)

1.633.274

1.680.503

941.746

940.926

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (Ποσά εκφρασµένα σε χιλ. ευρώ) - Έµµεση µέθοδος ΟΜΙΛΟΣ 1 Ιαν-31 ∆εκ 2010 1 Ιαν-31 ∆εκ 2009

Λειτουργικές δραστηριότητες (Ζηµιές) / κέρδη προ φόρων ............................................... Πλέον / µείον προσαρµογές για: Αποσβέσεις ενσώµατων, άϋλων παγίων στοιχείων και επενδύσεων σε ακίνητα ...................................................... Αποτελέσµατα (Εσοδα,έξοδα ,κέρδη,ζηµίες) επενδυτικής δραστηριότητας ................................................................. Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα..................................... Αποµειώσεις ενσώµατων και άυλων περιουσιακών στοιχείων Αποµειώσεις αποθεµάτων και απαιτήσεων ............................ (Κέρδη) / Ζηµίες από συνδεδεµένες επιχειρήσεις................... Λοιπές προσαρµογές........................................................... Πλέον / µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες : Μείωση / (αύξηση) αποθεµάτων.......................................... Μείωση / (αύξηση)απαιτήσεων............................................ (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών)............. Αύξηση / (µείωση) προβλέψεων .......................................... Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα ............. Καταβεβληµένοι φόροι ....................................................... Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) ........................................................ Επενδυτικές δραστηριότητες (Απόκτηση) / πώληση Θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων ..................................................... Αγορά ενσώµατων και άυλων πάγιων στοιχείων.................... Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων, άυλων παγίων και επενδύσεων σε ακίνητα................................................. Τόκοι εισπραχθέντες........................................................... Εισπράξεις επιχορηγήσεων .................................................. Μερίσµατα εισπραχθέντα .................................................... Σύνολο (εκροών) / εισροών από επενδυτικές δραστηριότητες (β) ........................................................ Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από αύξηση µετοχικού κεφαλαίου (αναλογία µειοψηφίας) Έκδοση / (Μείωση) µετοχικού κεφαλαίου............................. (Αγορά) / Πώληση ιδίων µετοχών........................................ Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια ................. Εξοφλήσεις δανείων ........................................................... Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (χρεολύσια) ....................................................................... Μερίσµατα πληρωθέντα...................................................... Σύνολο (εκροών) / εισροών από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (γ) ........................................................ Καθαρή (µείωση) / αύξηση στα ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα χρήσης (α)+(β)+(γ) .............................. Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης χρήσης .............. Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης χρήσης ........

ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 Ιαν-31 ∆εκ 2010 1 Ιαν-31 ∆εκ 2009

(28.797)

(89.932)

(666)

3.911

141.286

135.649

1.171

1.167

(6.340) 56.970 1.067 10.567 (1.000) 4.231

(9.729) 46.549 1.571 (7.756) 2.744 (8.656)

2.908 — — — — —

( 2.854) — — — — —

(85.487) (122.882) 69.944 (6.101)

152.443 234.391 (145.728) 12.338

— (2.294) (2.100) —

— 1.214 (3.655) —

(54.510) (18.266)

(61.616) (21.224)

— (918)

— (3.094)

(39.317)

241.044

(1.900)

3.311

(12.892) (114.078)

(72.215) (133.287)

(14.756) (9.551)

(62.109) (4.569)

10.138 7.346 2.216 692

5.512 9.021 5.552 1.464

— 2.339 — 829

— 1.942 — 908

(106.579)

(183.953)

(21.139)

(63.828)

— (308) — 686.597 (530.822)

17.154 — 8.005 495.383 (679.839)

— — — — —

(371) (2.763)

( 687) (13.074)

— —

— (11.968)

152.333

(173.057)

—

(11.968)

6.437 122.713 129.150

(115.966) 238.679 122.713

(23.039) 32.883 9.844

(79.107) 111.990 32.883

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 Éαν—31 ∆εκ 2010 1 Éαν—31 ∆εκ 2009 1 Éαν—31 ∆εκ 2010 1 Éαν—31 ∆εκ 2009 Κύκλος εργασιών............................................................ 2.958.403 2.297.719 — — Μικτά Κέρδη ................................................................... 244.696 194.104 — — Κέρδη / (Ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και αποσβέσεων............. 158.583 90.994 (2.550) 2.228 Κέρδη / (Ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και 17.296 (44.663) (3.721) 1.061 επενδυτικών αποτελεσµάτων ........................................ (Ζηµιές) / κέρδη προ φόρων ......................................... (28.797) (89.932) (666) 3.911 Φόρος εισοδήµατος............................................................ (2.824) (20.983) 639 (4.118) (Ζηµιές) µετά από φόρους (Α)....................................... (31.621) (110.915) (27) (207) Κατανέµονται σε : Ιδιοκτήτες µητρικής............................................................ (20.932) (76.760) (27) (207) ∆ικαιώµατα µειοψηφίας ...................................................... (10.689) (34.155) — — (31.621) (110.915) (27) (207) Λοιπά συνολικά έσοδα / (έξοδα) µετά από φόρους (Β) Συγκεντρωτικά συνολικά (έξοδα) / έσοδα µετά από φόρους (Α) + (Β)............................................................ Κατανέµονται σε : Ιδιοκτήτες µητρικής............................................................ ∆ικαιώµατα µειοψηφίας ...................................................... (Ζηµιές) / κέρδη µετά από φόρους ανά µετοχή - βασικά(σε €) Αποσβέσεις ενσώµατων, άϋλων παγίων στοιχείων και επενδύσεων σε ακίνητα..................................................

(225)

42.897

846

394

(31.847)

(68.018)

819

188

(21.040) (10.807) (31.847)

(52.181) (15.837) (68.018)

819 — 819

188 — 188

-0,1049

- 0,3848

-0,0001

0,0010

141.286

135.649

1.171

1.167

Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες : 1. Επί των παγίων στοιχείων της Μητρικής εταιρείας δεν υφίστανται προσηµειώσεις και υποθήκες. Στα ακίνητα θυγατρικών εταιρειών έχουν εγγραφεί υποθήκες και προσηµειώσεις € 131,7 εκατ. 2. Κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού εκκρεµούσαν κατά δύο θυγατρικών εταιρειών επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικών οργάνων συνολικού ποσού € 8,63 εκατ. 3. Αριθµός απασχολούµενου προσωπικού Οµίλου την 31.12.2010, 7912 άτοµα. (31.12.2009 : 7931 άτοµα ) 4. Ποσά πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της διαχεριστικής χρήσης και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων τού Οµίλου και της Εταιρείας στη λήξη τής τρέχουσας χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της µε τα συνδεδεµένα κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 προς αυτήν µέρη, είναι ως εξής: ΕΤΑΙΡΕΙΑ (ποσά σε χιλ €) ΟΜΙΛΟΣ i) Έσοδα 13.484 1.638 ii) Έξοδα 4.677 230 iii) Απαιτήσεις 13.520 493 iv) Υποχρεώσεις 2.019 115 v) Συναλλαγές και αµοιβές διευθυντικών στελεχών και µελών της διοίκησης 9.866 0 vi) Απαιτήσεις προς διευθυντικά στελέχη και µέλη της διοίκησης 24 0 vii) Υποχρεώσεις προς διευθυντικά στελέχη και µέλη της διοίκησης 342 0 5. Τα λοιπά συνολικά έσοδα (µετά από φόρους) που καταχωρήθηκαν απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια χωρίς να επηρεάσουν τα αποτελέσµατα της χρήσεως αφορούν: (ποσά σε χιλ. € ) ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΜΙΛΟΣ 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 Συναλλαγµατικές διαφορές µετατροπής εταιρειών εξωτερικού 1.078 (1.685) — — Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους από µεταβολή της εύλογης 44.582 846 394 αξίας της αντιστάθµισης ταµ. ροών (1.303) Λοιπά συνολικά έσοδα / (έξοδα) µετά από φόρους (225) 42.897 846 394 6. Ο φόρος εισοδήµατος στα στοιχεία κατάστασης αποτελεσµάτων αναλύεται ως εξής (ποσά σε χιλ. € ) ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 Φόρος εισοδήµατος χρήσεως (16.182) (18.777) (1.597) (4.118) (2.206) 2.236 — Αναβαλλόµενος φόρος χρήσεως 13.358 (2.824) (20.983) 639 (4.118) 7. Ο Όµιλος έχει σχηµατίσει προβλέψεις για τις επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικών οργάνων € 6,6 εκατ ,για φορολογικά ανέλεγκτες χρήσεις € 1,7 εκατ και για λοιπούς κινδύνους προβλέψεις € 2,9 εκατ. Η Εταιρεία δεν έχει σχηµατίσει αντίστοιχες προβλέψεις. 8. Στοιχεία αναφορικά για τις εταιρείες οι οποίες απαρτίζουν τον Οµιλο, διευθύνσεις, ποσοστό συµµετοχής στο µετοχικό κεφάλαιο,καθώς και η µέθοδος ενσωµάτωσης αναλύονται στη Σηµείωση 11 των οικονοµικών καταστάσεων. 9. Η Μητρική εταιρεία έχει ελεγχθεί από τις φορολογικές αρχές µέχρι και τη χρήση 2007. Στη Σηµείωση 11 των οικονοµικών καταστάσεων αναφέρονται οι ανέλεγκτες χρήσεις εταιρειών του Οµίλου. 10. ∆εν υφίστανται µετοχές της Μητρικής εταιρείας που κατέχονται είτε από την ίδια είτε από Θυγατρικές και Συγγενείς της επιχειρήσεις, στη λήξη της τρέχουσας χρήσης. 11. Την 31/12/2010 ολοκληρώθηκε η συγχώνευση των θυγατρικών εταιρειών ΒΙΤΡΟΥΒΙΤ ΑΕ, ΚΕΡΑΜΕΙΑ ΑΞΙΟΥ ΑΕ και ΑΛΜΕΤ ΕΠΕ η οποία πραγµατοποιήθηκε µε απορρόφηση των δυο τελευταιων από την πρώτη σύµφωνα µε τις διατάξεις του Ν.1297/72 και και µε ηµεροµηνία µετασχηµατισµού την 30/9/2010. Η εν λογω συγχώνευση των εταιρειών εγκρίθηκε µε την υπ΄αριθ. 33805/31.12.2010 απόφαση του Νοµάρχη Αθηνών. 12. Σύµφωνα µε το Ν.3845/2010 υπολογίστηκε Έκτακτη Εισφορά κοινωνικής ευθύνης επί των κερδών του 2009, η οποία κατά την χρήση 2010 επιβάρυνε τα φορολογικά έξοδα και τα Ιδια Κεφάλαια της Εταιρείας και του Οµίλου κατά € 421 χιλ και € 3.718 χιλ αντίστοιχα. 13. Έγιναν ανακατατάξεις σε ορισµένα κονδύλια θυγατρικών για την προηγούµενη χρήση για να είναι συγκρίσιµα µε τα αντίστοιχα της κλειοµένης. (Σηµείωση 39 των οικονοµικών καταστάσεων).

Αθήνα, 30 Μαρτίου 2011 Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆IOIKHTΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Ο ΕΝΤΕΤΑΛΜΕΝΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ∆/ΝΤΗΣ Νικόλαος Μ. Στασινόπουλος Ευάγγελος ∆. Μουστάκας Παντελής Στ. Μαυράκης Α∆Τ. Α050486 EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011 Α∆Τ. ΑΒ343787 Α∆Τ. Κ259513 047

 αναδυόμενες αγορές (όπως την Κίνα), όπου τα προγράμματα υποδομών τροφοδοτούν υψηλή ζήτηση για προϊόντα του κλάδου. Για τον κλάδο χάλυβα η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και της ζήτησης για τα προϊόντα του είχε ως συνέπεια ζημίες για τις επιχειρήσεις του κλάδου, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις βελτίωσης και εκσυγχρονισμού.

Οι τιμΕς Σημαντική ώθηση στις επιχειρήσεις δίνει η άνοδος στις διεθνείς αγορές μετάλλων. Η άνοδος στις τιμές των μετάλλων, λόγω της ζήτησης από τις αναδυόμενες οικονομίες αλλά και των κερδοσκοπικών τοποθετήσεων γενικότερα στις αγορές εμπορευμάτων, οδήγησε σε θεαματικές αυξήσεις τιμών, πχ στον χαλκό κατά 55% το 2010. Το πρώτο τρίμηνο του 2011 οι τιμές των μετάλλων αυξήθηκαν σημαντικά, μετά από ισχυρή ανοδική πορεία και το 2ο εξάμηνο του 2010, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει άνοδο των τιμών των μετάλλων 25% το 2011, παρά τη οριακή επιβράδυνση στις αναδυόμενες οικονομίες και την επίδραση στη ζήτηση των αυξημένων τιμών, που σημαίνει ότι οι τιμές θα προσεγγίζουν ιστορικά υψηλά. Για το 2012 προβλέπεται λίγο χαμηλότερη άνοδος. Ωστόσο, οι τιμές των μετάλλων χαρακτηρίζονται από υψηλή μεταβλητότητα, καθώς οι αγορές των εμπορευμάτων είναι πλέον στενά συνδεδεμένες με τις χρηματαγορές. Η μεταβλητότητα αυτή δημιουργεί και αβεβαιότητα για τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων του κλάδου. Έτσι, η αποτελεσματική διαχείριση των αποθεμάτων (προϊόντων και πρώτων υλών), αλλά και του κινδύνου μεταβολής των τιμών, παραμένει κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας. Σχετικά με την αβεβαιότητα για την εξέλιξη των τιμών αξίζει να αναφερθεί, για παράδειγμα ότι για το σιδηρομετάλλευμα (που χρησιμοποιείται για

ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

την παραγωγή χάλυβα) από την πλευρά των μεγάλων εξορυκτικών επιχειρήσεων εκτιμάται ότι οι τιμές θα υπερβαίνουν τα 150 δολ/ τόνο την επόμενη πενταετία καθώς η ζήτηση από την Κίνα θα διατηρείται υψηλή και η προσφορά δεν θα αυξάνεται ενώ υπάρχουν συγχρόνως και απόψεις που μιλούν για σημαντική υποχώρηση της ζήτησης που θα πιέσει τις τιμές, για το οποίο όμως μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις.

Π ρ ο β λ Η μ ατα κ α ι κ Ι ν δυ ν ο ι Στα προβλήματα του κλάδου συγκαταλέγεται η αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, καθώς αποτελεί πολύ σημαντικό τμήμα του κόστους παραγωγής. Ειδικά από το 2013 και μετά, η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο λόγω της πλήρους ενσωμάτωσης του κόστους αγοράς δικαιωμάτων για εκπομπή CO2. Στην ίδια κατεύθυνση λειτουργεί και η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλλει Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στο φυσικό αέριο. Όσον αφορά το αλουμίνιο, κίνδυνοι προκύπτουν από τις ανταγωνιστικές πιέσεις υποκατάστασης με ξύλινα και PVC κουφώματα. Κίνδυνους υποκατάστασης αντιμετωπίζουν οι χαλυβδοσωλήνες, όπως και ο κλάδος του χαλκού στο σύνολό του. Επιπλέον σοβαρό πρόβλημα για το χαλκό είναι η έλλειψη νέων κοιτασμάτων παγκοσμίως και η ενδεχόμενη κορύφωση της εξόρυξης το 2013, κάτι που συνεπάγεται ολοένα και αυξανόμενη τιμή της πρώτης ύλης. Οι επιχειρήσεις του κλάδου, προχωρούν σε κινήσεις μείωσης του κόστους για να αντεπεξέλθουν στις μετά την κρίση συνθήκες. Σημαντικός παράγοντας για τις δραστηριότητές τους στο εσωτερικό είναι η αύξηση του πιστωτικού κινδύνου λόγω της παρατεταμένης ύφεσης. 

ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

Ι∆ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΚΕΡ∆Η ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ

ΠΩΛΗΣΕΙΣ

2010

2009

2010

2009

2010

2009

2010

2009

743.555

692.861 256.286

214.201

487.269

478.661

11.455

-1.792

596.952

408.104

ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε.

449.979

418.961 306.372

256.434

143.605

162.527

-11.694

-13.251

517.613

343.547

ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε.

817.485

776.382 342.553

238.072

474.932

538.320

30.167

33.815

476.918

427.348

SOVEL

353.010

372.214 168.040

178.945

184.970

193.370

-12.144

-20.475

292.506

239.439

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

503.928

431.058 372.069

302.494

131.859

128.565

-14.970

-27.117

272.268

233.145

ΣΙ∆ΕΝΟΡ Α.Ε.

603.813

576.145 325.906

285.818

277.907

290.326

-16.360

-33.012

253.867

210.706

ΛΑΡΚΟ Α.Ε. ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗ 282.114 246.331 ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.

247.009 261.831

233.949

-31.489

-35.654

6.411

-105.494

239.484

98.821

257.225 101.445

109.087

144.886

148.138

1.012

25.280

142.674

276.369

ΑΛΟΥΜΥΛ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε.

302.218

270.288 204.781

179.850

97.438

80.448

-1.665

-10.125

140.099

145.046

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ Α.Ε.

583.271

582.995 401.854

372.162

181.417

210.834

-48.675

-46.564

138.637

134.930

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΑΛΥΒΟΣ Α.Ε.

98.726

88.825

87.515

45.163

-5.838

1.000

-11.224

126.948

114.566

ΜΑΙΛΛΗΣ Μ. Ι. Α.Ε.Β.Ε.

307.893

343.901 221.056

188.693

86.838

155.207

-71.525

-34.984

81.735

62.200

EXALCO Α.Ε.

116.124

113.913 71.499

66.456

44.625

47.456

-3.161

-3.611

71.905

61.760

ΣΙ∆ΜΑ Α.Ε.

145.054

139.877 108.934

97.735

38.120

42.142

-5.283

-15.687

70.747

76.137

ΕΤΕΜ Α.Ε. ΕΛΑΦΡΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ

120.186

139.659 79.600

85.293

40.587

54.365

-13.975

-10.445

51.464

53.379

14.572

12.098

65.692

63.199

4.881

6.993

47.420

52.082

ΕΛΒΑΛ Α.Ε.

EUROPA PROFIL ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ Α.Β.Ε.

81.391

Ποσά σε χιλιάδεσ €

048

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

76.404

2010

46.393

ΕΤΕΜ Α.Ε. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΑΦΡΝ ΜΕΤΑΛΛΝ (Σύφωνα ε την απόφαση 4/507/28.04.2009 του ∆ιοικητικού Συβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΕΡΙΟ∆ΟΥ από 1 Ιανουαρίου 2010 έως 31 ∆εκεβριου 2010 Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονοικές καταστάσεις, στοχεύουν σε ια γενική ενηέρωση για την οικονοική κατάσταση και τα αποτελέσατα της ΕΤΕΜ Α.Ε. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΑΦΡΝ ΜΕΤΑΛΛΝ Ανώνυος Εταιρεία και του ΟΜΙΛΟΥ ΕΤΕΜ. Συνιστούε, εποένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή ε την εταιρία, να ανατρέξει στην διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι οικονοικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση επισκόπησης του νόιου ελεγκτή όποτε αυτή απαιτείται. Αριθ. Μητρώου ΑΕ: 7777/06/Β/86/17 ∆ιεύθυνση διαδικτύου: www.etem.gr ∆ιεύθυνση έδρας: Λ.Μεσογείων 24 Πύργος Αθηνών Σύνθεση ∆. Σ.: Καλλέργης Μάρκος, πρόεδρος, η εκτελεστικό έλος, Παυλάκης ∆ηήτριος,Αντιπρόεδρος, εκτελεστικό έλος, Μεντζελόπουλος Γεώργιος, εκτελεστικό έλος, Κυριαζής Ανδρέας, η εκτελεστικό ανεξάρτητο έλος, Κοντόπουλος Ανδρέας , εκτελεστικό έλος, Οικονόου Ιωάννης, εκτελεστικό έλος, Γαλέτας Νικόλαος, η εκτελεστικό ανεξάρτητο έλος, Παπανικολάου Χαράλαπος, η εκτελεστικό έλος. Ηεροηνία έγκρισης των οικονοικών καταστάσεων (από τις οποίες αντλήθηκαν τα συνοπτικά στοιχεία): 24/03/2011 Νόιος ελεγκτής: Σούρπης ∆ηήτριος Α.Μ.ΣΟΕΛ.16891 Ελεγκτική εταιρία : PriceWaterhouseCoopers Τύπος έκθεσης επισκόπησης: Με σύφωνη γνώη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (ενοποιηένα και εταιρικά)  ποσά εκφρασένα σε ευρώ

Ο ΟΜΙΛΟΣ

31 ∆εκ. 2010

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΝ ΕΣΟ∆Ν (ενοποιηένα και εταιρικά)  ποσά εκφρασένα σε ευρώ

Η ΕΤΑΙΡΙΑ

31 ∆εκ. 2009

31 ∆εκ. 2010

Ο ΟΜΙΛΟΣ

31 ∆εκ. 2009

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιοποιούενα ενσώατα πάγια.......... Επενδύσεις σε ακίνητα...... Άυλα περιουσιακά στοιχεία.... Λοιπά η κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία... Αποθέατα............................................................................................................. Απαιτήσεις από πελάτες........................................................................................ Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία........................................................ Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία προοριζόενα για πώληση................. ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ........................................................................................

86.060.187 6.924.331 628.675 12.257.033 37.013.288 36.571.053 2.080.496 302.317 181.837.380

91.806.233 10.989.192 815.845 8.573.159 46.327.471 45.210.435 3.095.820 302.317 207.120.472

43.007.038 1.587.124 146.947 32.856.010 15.656.402 25.361.955 1.268.536 302.317 120.186.329

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο................................................................................................ Λοιπά στοιχεία καθαρής θέσης ετόχων Εταιρίας................................................. Σύνολο καθαρής θέσης ετόχων Εταιρίας (α)....................................................... ∆ικαιώατα Μειοψηφίας (β)..................................................................................

9.302.855 46.569.330 55.872.185 97.204

9.302.855 56.077.442 65.380.297 433.871

9.302.855 31.283.860 40.586.715 

Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ) = (α) + (β)................................................................. Μακροπρόθεσες δανειακές υποχρεώσεις.......................................................... Προβλέψεις / Λοιπές ακροπρόθεσες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσες δανειακές υποχρεώσεις.......................................................... Λοιπές βραχυπρόθεσες υποχρεώσεις............................................................... Σύνολο υποχρεώσεων (δ)................................................................................... ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ & ΥΠΟΧΡΕΣΕΝ (γ) + (δ)..................................

55.969.389 23.224.236 6.832.160 71.148.359 24.663.236 125.867.991 181.837.380

65.814.168 43.833.614 8.487.467 67.353.013 21.632.210 141.306.304 207.120.472

40.586.715 21.500.000 2.610.110 43.235.857 12.253.647 79.599.614 120.186.329

45.154.832 1.689.270 188.081 44.559.792 13.399.320 32.906.014 1.459.395 302.317 139.659.022

1 Ιαν30 ∆εκ. 2009

1 Ιαν30 ∆εκ. 2010

1 Ιαν30 ∆εκ. 2009

Συνεχιζόενες δραστηριότητες

Κύκλος εργασιών............................................................................... Μικτά κέρδη / (ζηιές)....................................................................... Κέρδη / (ζηιές) προ φόρων, χρηατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσάτων . Κέρδη / (ζηιές) προ φόρων........................................................... Φόροι................................................................................................... Κέρδη / (ζηιές) ετά από φόρους (Α). Μετόχους Εταιρίας.................................................................................

Μετόχους Μειοψηφίας........................................................................... 9.302.855 45.062.720 54.365.575 Λοιπά συνολικά έσοδα ετά από φόρους (Β).  Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα ετά από φόρους (Α) + (Β). 54.365.575 33.750.000 3.387.077 36.810.006 11.346.364 85.293.447 139.659.022

Η ΕΤΑΙΡΙΑ

1 Ιαν30 ∆εκ. 2010

Μετόχους Εταιρίας................................................................................ Μετόχους Μειοψηφίας...........................................................................

Κέρδη / (ζηιές) ετά φόρων ανά ετοχή  βασικά (σε €).. Προτεινόενο έρισα ανά ετοχή (σε €) Κέρδη / (ζηιές) προ φόρων, χρηατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσάτων και αποσβέσεων..................................................

110.757.634 17.342.112

103.325.201 19.605.380

51.464.738 7.234.943

53.379.062 9.687.084

(9.430.305) (12.570.329) (193.455) (12.763.784) (12.753.118)

(6.076.171) (12.056.881) (1.043.008) (13.099.889) (13.018.840)

(11.991.648) (13.975.191) 244.026 (13.731.165) (13.731.165)

(6.930.208) (10.444.949) (435.125) (10.880.074) (10.880.074)

(10.666) (12.763.784)

(81.049) (13.099.889)

 (13.731.165)

 (10.880.074)

124.617 (12.639.167)

122.633 (12.977.256)

(47.695) (13.778.860)

(48.143) (10.928.217)

(12.628.501) (10.666) (12.639.167)

(12.896.207) (81.049) (12.977.256)

(13.778.860)  (13.778.860)

(10.928.217)  (10.928.217)

(0,4250) 

(0,4338) 

(0,4576) 

(0,3626) 

(2.768.838)

1.029.586

(8.096.000)

(2.717.321)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΝ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ (ενοποιηένα και εταιρικά)  ποσά εκφρασένα σε ευρώ Ο ΟΜΙΛΟΣ

31 ∆εκ. 2010

Η ΕΤΑΙΡΙΑ

31 ∆εκ. 2009

31 ∆εκ. 2010

Καθαρή θέση έναρξης χρήσεως (1/1/2010 και 1/1/2009 αντίστοιχα) ...

65.814.168

78.692.761

54.365.575

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα ετά από φόρους................................................

(12.639.167) 53.175.001  2.025.926 135.257

(12.977.256) 65.715.505 250.000  (151.337)

(13.778.860) 40.586.715   

633.205 55.969.389

 65.814.168

 40.586.715

Αύξηση/ (είωση) εταιρικού ετοχικού κεφαλαίου...... Πλεόνασα λόγω 1ης ενοποίησης της Elval Colour...................... Μεταβολή Ιδίων Κεφ. Λόγω αλλαγής τρόπου ενοποίησης Αντιστροφή αποτελέσατος πρ. χρήσης λόγω πώλησης της ΑΝΟΞΑΛ Καθαρή θέση λήξης χρήσεως (31/12/2010 και 31/12/2009 αντίστοιχα).

Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες :

31 ∆εκ. 2009

1. Στοιχεία αναφορικά ε τις εταιρίες στις οποίες συετέχει ο Όιλος καθώς και ε τα ποσοστά συετοχής και την καταστατική έδρα στην σηείωση 35 των 65.293.792 οικονοικών καταστάσεων. (10.928.217) 54.365.575   

 (Βλ. Σηείωση 10 των Οικ. Καταστάσεων). 54.365.575 γ) Στις 16/08/2010 η εταιρία προχώρησε σε πώληση του 11,33% της ELVAL COLOUR A.E και του υπολοίπου της συετοχής της στην ΑΝΟΞΑΛ Α.Ε. (45,00%), στην ΕΛΒΑΛ Α.Ε. (Βλ. Σηείωση 9 των Οικ. Καταστάσεων). δ) Στις 13/12/2010 η εταιρία κατέβαλε € 11.991 για την αύξηση ετοχικού κεφαλαίου της ELVAL COLOUR A.E. (Βλ. Σηείωση 9 των οικ. Καταστάσεων). ε) Στις 21/12/2010 η εταιρία κατέβαλε € 600.000 για την αύξηση ετοχικού κεφαλαίου στην κατά 100% θυγατρική εταιρία ’ΕΤΕΜ SYSTEMS UKRAINE''. (Βλ. Σηείωση 10 των Οικ. Καταστάσεων).

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜEΙΑΚΝ ΡΟΝ (ενοποιηένα και εταιρικά  έεση έθοδος)  ποσά εκφρασένα σε ευρώ Ο ΟΜΙΛΟΣ

Η ΕΤΑΙΡΙΑ

1 Ιαν30 ∆εκ. 2009

1 Ιαν30 ∆εκ. 2010

(12.570.329)

(12.056.881)

(13.975.191)

6.609.280 7.469.064 5.349.781 3.326.073 67.959

6.977.846 (1.647.006) (1.175.183) 3.917.495 (37.468)

3.895.648 6.020.878 (66.321) 1.966.765 (14.856)

458.416 (6.552.330) 8.223.112

11.451.417 9.176.531 (3.711.998)

(2.457.081) 3.481.158 1.491.117

(3.671.608)  8.709.418

(4.782.307) (135.737) 7.976.709

(2.311.175)  (1.969.058)

επενδύσεων Πωλήσεις επενδύσεων σε ακίνητα Αγορά ενσώατων και άϋλων παγίων στοιχείων Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώατων και άϋλων παγίων στοιχείων Τόκοι εισπραχθέντες

(326.000) 6.718.565 (9.874.954) 508.867 302.755

7.624.104  (9.164.871) 733.957 258.034

9.207.066  (1.611.800) 10.890 8.170

4.764.982  (2.668.657) 135.955 12.878

Μερίσατα εισπραχθέντα Λοιπά Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) Χρηατοδοτικές δραστηριότητες Συετοχή ετόχων ειοψηφίας σε νεοιδρυθείσα θυγατρική

106.782  (2.563.985)

141.718 1.167 (405.891)

106.782  7.721.108

219.718 (605) 2.464.271



250.000



14.349.031 (20.858.341) (813) (6.510.123)

15.240.327 (24.550.000) (3.337) (9.063.010)

14.175.851 (20.000.000)  (5.824.149)

(364.690) 1.925.322 (518.922) 1.041.710

(1.492.192) 3.417.514  1.925.322

(72.099) 318.315  246.216

Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη/ (ζηιές) προ φόρων (συνεχιζόενες δραστηριότητες) Πλέον / είον προσαρογές για: Αποσβέσεις Προβλέψεις Αποτελέσατα (Έσοδα, έξοδα, κέρδη, ζηιές) επενδυτικής δραστηριότητας Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα Λοιπές προσαρογές Πλέον / είον προσαρογές για εταβολές λογαριασών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται ε τις λειτουργικές δραστηριότητες: Μείωση / (αύξηση) αποθεάτων Mείωση / (αύξηση) απαιτήσεων (Μείωση) / Αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών) Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληένα Καταβληένοι Φόροι Σύνολο εισροών/(εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες(α) Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση/πώληση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών

Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια Εξοφλήσεις δανείων Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηατοδοτικές ισθώσεις (χρεολύσια) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηατοδοτικές δραστηριότητες (γ) Καθαρή αύξηση / (είωση) στα ταειακά διαθέσια και ισοδύναα περιόδου (α) + (β) + (γ) Ταειακά διαθέσια και ισοδύναα έναρξης περιόδου είον Ταειακά ∆ιαθέσια Etalbond 31/05/2010 Ταειακά διαθέσια και ισοδύναα λήξης περιόδου

1 Ιαν30 ∆εκ. 2010

2. Εντός της χρήσης του 2010 η εταιρεία : α) Στις 31/05/2010 ολοκληρώθηκε η συγχώνευση ε απορρόφηση από την ανώνυη εταιρία ELVAL COLOUR Α.Ε. της ανώνυης εταιρίας ETALBOND Α.Ε., θυγατρικής της ΕΤΕΜ Α.Ε. κατά 100%. Η σχέση ανταλλαγής των ετοχών των συγχωνευοένων εταιριών ELVAL COLOUR A.E. και ETALBOND Α.Ε, καθορίσθηκε σε 2:1 αντίστοιχα, ε την ΕΤΕΜ Α.Ε. να συετέχει ε ποσοστό 33,33% στο ετοχικό κεφάλαιο της ELVAL COLOUR A.E. β) Στις 30/06/2010 η εταιρία προχώρησε σε αποείωση του υπολοίπου της συετοχής της στην θυγατρική ETEM SRL, ποσού € 195.000

1 Ιαν30 ∆εκ. 2009

στ) Στις 31/12/2010 η εταιρία προχώρησε σε αποείωση της συετοχής της στην θυγατρική AL AMAR, ποσού € 451.279. (Βλ. Ση. 10 των Οικ. Κατ/σεων) ι) Στις 31/12/2010 η εταιρία προχώρησε σε αποείωση της συετοχής της στην θυγατρική MOPPETS LTD ποσού € 1.548.721. (10.444.949) (Βλ. Σηείωση 10 των Οικ. Καταστάσεων). ια) Στις 31/12/2010 η εταιρία προχώρησε σε αποείωση του υπολοίπου της συετοχής της στην θυγατρική ENERGY SOLUTIONS, ποσού € 225.877 4.212.887 (Βλ. Σηείωση 9 των Οικ. Καταστάσεων). (755.486) 3. Οι οικονοικές καταστάσεις του Οίλου περιλαβάνονται στις ενοποιηένες οικονοικές καταστάσεις που καταρτίζει: Επωνυία εταιρίας Χώρα έδρας Συετοχή Μέθοδος ενσωάτωσης (1.921.458) ΕΛΒΑΛ ΑΕ 2.588.804 Ελλάδα 64,78% Ολική ενοποίηση (179.429) Οι ενοποιηένες οικονοικές καταστάσεις της ΕΛΒΑΛ Α.Ε. περιλαβάνονται στις ενοποιηένες οικονοικές καταστάσεις του Οίλου Βιοχάλκο 4. Επί των παγίων στοιχείων δεν υφίστανται επράγατα βάρη. 5. ∆εν υπάρχουν επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικών οργάνων που να ενδέχεται να έχουν σηαντική επίπτωση στην οικονοική 4.552.585 κατάσταση της Εταιρίας. 15.788.962 6. ∆εν έχουν σχηατιστεί προβλέψεις για ανέλεγκτες χρήσεις και λοιπές προβλέψεις, τόσο για τον όιλο όσο και για την Εταιρεία. (7.146.794) 7. Το ποσό € 124.617 που καταχωρήθηκε απευθείας στην Καθαρή Θέση του οίλου αφορά την αποτίηση παραγώγων λόγω αντιστάθισης κινδύνου επιτοκίων και συναλλαγατικές διαφορές ετατροπής ισολογισών θυγατρικών εξωτερικού. Για την εταιρεία το αντίστοιχο ποσό είναι € 47.695. (3.353.295) (Βλ. Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων των οικ. καταστάσεων)  8. Αριθός απασχολούενου προσωπικού στο τέλος της τρέχουσας περιόδου : Εταιρίας 297 (2009:293)  Οίλου 767 (2009:784) 3.341.827 9. Ποσά εσόδων και εξόδων σωρευτικά από την έναρξη της διαχεριστικής περιόδου και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας στη λήξη της τρέχουσας περιόδου, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της ε τα συνδεδεένα κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 προς αυτήν έρη, είναι ως εξής: (Ποσά σε €) α) Έσοδα β) Έξοδα γ) Απαιτήσεις δ) Υποχρεώσεις

Ενοποιηένα 12.572.856 17.770.631 2.630.971 10.143.836

ε) Συναλλαγές και αοιβές διευθυντικών στελεχών και ελών της διοίκησης στ) Απαιτήσεις από διευθυντικά στελέχη και έλη της διοίκησης

Μη ενοποιηένα 3.124.490 11.843.339 5.541.761 3.996.614

1.237.711

ζ) Υποχρεώσεις προς τα διευθυντικά στελέχη και έλη της διοίκησης  10. Στην κατάσταση αποτελεσάτων το στοιχείο "φόροι" αναλύεται παρακάτω:

1.127.998 



17.110.671 Ενοποιηένα Μη ενοποιηένα (23.300.000) 1/1  31/12/2010 1/1  31/12/2009 1/1  31/12/2010 1/1  31/12/2009  Φόρος Εισοδήατος Χρήσης (174.120) (56.985) 130.616 (63.568) (6.189.329) Αναβαλλόενος Φόρος Χρήσης (19.335) (986.023) 113.410 (371.557) 11. ∆εν υφίστανται ετοχές της ητρικής Εταιρείας που κατέχονται είτε από την ίδια είτε από θυγατρικές ή συγγενείς της στην λήξη της τρέχουσας χρήσης. (383.231) 701.546  318.315

Αθήνα, 24 Μαρτίου 2011 Ο ΓΕΝΙΚΟΣ /ΝΤΗΣ &

Ο ΠΡΟΕΡΟΣ ΤΟΥ .Σ.

ΤΟ ΜΕΛΟΣ .Σ.

ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΝΟΜΙΚΝ ΥΠΗΡΕΣΙΝ

ΓΕΡΓΙΟΣ ΜΕΝΤΖΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Α.∆.Τ.: Χ 152900 ΑΡΙΘ.Α∆ΕΙΑΣ 90495 Α' ΤΑΞΗΣ

ΜΑΡΚΟΣ ΑΝΤ. ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ Α.∆.Τ. Ξ 036869

ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝ∆ΡΕΑΣ EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011 Α.∆.Τ.: ΑΒ 255931

049

Επιλογh.Ισολογισμων

050

Α ν α ν ε Ω σ ι μ ε ς Π η γ Ες Ε ν Ε ρ γ ε ι ας

Η κυριαρχIα

της αιολικHς ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Ο τομέας της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (Η/Ε) από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, με προοπτικές δυναμικής ανάπτυξης και στο μέλλον. Η έμφαση δίνεται στον τομέα της αιολικής ενέργειας, καθώς βάσει του στόχου που έχει τεθεί για την Ελλάδα, μέχρι το 2020 ο τομέας αυτός θα αντιπροσωπεύει το 83% της εγκατεστημένης ισχύος των έργων ΑΠΕ. Ένα βασικό χαρακτηριστικό του κλάδου είναι ότι, στα πλαίσια της ισχύουσας ενεργειακής πολιτικής και προκειμένου να υλοποιηθούν οι σχετικοί στόχοι και οι δεσμεύσεις της Ελλάδας (σε ότι αφορά την προώθηση των ΑΠΕ), υπάρχει θεσμοθέτηση σταθερών τιμών πώλησης για την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα στον παραγωγό να συνάψει σύμβαση πώλησης διάρκειας 10 ετών, η οποία παρατείνεται για 10 επιπλέον έτη, μονομερώς με έγγραφη δήλωση του παραγωγού. Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι υπάρχει διασφάλιση της τιμής πώλησης σχεδόν για το σύνολο της ζωής ενός έργου εκμετάλλευσης ΑΠΕ. Επομένως, η εμπορική βιωσιμότητα του κλάδου των ΑΠΕ διαμορφώνεται βάσει της χρηματοοικονομικής υποστήριξης που παρέχεται από την πολιτεία, τόσο σε επίπεδο διαμόρφωσης τιμών διάθεσης όσο και κόστους εγκατάστασης έργων ΑΠΕ. Στον συγκεκριμένο κλάδο δεν υφίσταται ανταγωνισμός τιμών, καθώς αυτές είναι καθορισμένες από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και κοινές για όλες τις μονάδες παραγωγής Η/Ε από ΑΠΕ. Ωστόσο εμφανίζονται Με τ ο 8 0% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος ανταγωνισμού μεταξύ των στη χώρα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας φλερτά- φαινόμενα επιχειρήσεων σε επίπεδο ενεργειακού ρει η αιολική ενέργεια, παράμετρος που δημιουργεί χαρτοφυλακίου, καθώς η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (ομίλων), επιδίδεται για την αγορά μια εικόνα ανισομερούς ανάπτυξης σε αγώνα απόκτησης αδειών παραγωγής έναντι των άλλων πράσινων μορφών ενέργειας, με και εκμετάλλευσης ΑΠΕ, με σκοπό την την αιολική να θεωρείται σήμερα τεχνολογικά ωριμό- διατήρηση και αύξηση του ενεργειακού δυναμικού τους. τερη και οικονομικά πιο ανταγωνιστική.

ΟΙ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΤΙΜΕΣ ΠΩΛΗΣΗς ΤΗς ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗς Η/Ε Ως ΚΑΙ ΓΙΑ 20 ΕΤΗ, ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗς ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΠΕ 20% ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ Ως ΤΟ 2020, ΣΥΝΘΕΤΟΥΝ ΤΙς ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ. Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ Η ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΔΙΕΘΝΩΣ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΝ ΔΥΝΑΜΕΙ ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ. Η ζητηση Η ιδιομορφία του κλάδου των ΑΠΕ είναι ότι η ανάγκη της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, βάσει της οποίας προσδιορίζεται και διαμορφώνεται ο κλάδος, καθορίζεται σε επίπεδο κυβερνήσεων και διεθνών οργανισμών ως μέρος μιας ευρύτερης ενεργειακής πολιτικής, και όχι σε επίπεδο τελικού καταναλωτή, λόγω του σχετικά υψηλού (φαινομενικά) κόστους, σε σχέση με άλλες συμβατικές πηγές ενέργειας. Το επίπεδο ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ προσδιορίζεται από την εθνική ενεργειακή πολιτική και τους στόχους που αυτή θέτει. Επίσης, το επίπεδο ζήτησης διαμορφώνεται βάσει της ικανότητας που διαθέτει το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, να διαχειριστεί την παραγόμενη Η/Ε από ΑΠΕ με την αποτελεσματική ενσωμάτωση των μονάδων παραγωγής Η/Ε από ΑΠΕ. Τέλος σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στη ζήτηση είναι η διαμόρφωση του πραγματικού κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές πηγές (υδρογονάνθρακες κλπ.) και οι επιδοτήσεις που παρέχονται για την ανάπτυξη της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ βάσει της ισχύουσας ενεργειακής πολιτικής, οι οποίες και διασφαλίζουν την εμπορική βιωσιμότητα του κλάδου των ΑΠΕ.

Η π ρ ο σφ ο ρα Ο τομέας παραγωγής Η/Ε από ΑΠΕ παρουσιάζει μια ιδιομορφία που σχετίζεται με την αδειοδοτική διαδικασία. Βάσει της σχετικής διαδικασίας, κάθε μεμονωμένη μονάδα παραγωγής Η/Ε από ΑΠΕ αποτελεί

μια αυτόνομη εταιρεία, συνήθως θυγατρική μιας μεγαλύτερης επιχειρηματικής οντότητας. Συνεπώς, ένας αριθμός μεμονωμένων μονάδων-εταιρειών συνήθως εντάσσεται υπό τη σκέπη μίας «κεντρικής» εταιρείας που ανήκει σε κάποιον όμιλο, με την επωνυμία αυτής συνήθως να περιέχει την επωνυμία της μητρικής εταιρείας και όρους όπως «ενεργειακή», «αιολική», κ.λπ. Τα επιχειρηματικά σχήματα που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (σε επίπεδο μονάδων παραγωγής Η/Ε), προέρχονται κυρίως από τον κατασκευαστικό τομέα, αλλά και τον ενεργειακό κλάδο. Στην εγχώρια αγορά εκμετάλλευσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εκτός των ελληνικών επιχειρήσεων ή ομίλων (π.χ. όμιλος Ρόκα, όμιλος Τέρνα κ.α.) σημαντική παρουσία στον κλάδο έχουν και πολυεθνικές εταιρείες (EDF Energies Nouvelles S.A., Enel SpA, Endesa, κ.λπ.), οι οποίες συμμετέχουν σε επί μέρους εταιρείες (ελληνικά νομικά πρόσωπα), που δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Η είσοδος νέων επιχειρήσεων στον κλάδο είναι συνεχής, δεδομένου ότι αυτός βρίσκεται ακόμα σε στάδια ανάπτυξης.

Η α γ ο ρα Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ μέχρι το τέλος του 2009 ανερχόταν σε περίπου 1.398 MW, παρουσιάζοντας μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 20,1% την περίοδο 2000-2009, ενώ και το 2010 ο ρυθμός αύξησης ήταν υψηλός. Ο κλάδος στον ελληνικό χώρο παρουσιάζει ανισοβα-

ρή ανάπτυξη, καθώς παρατηρείται εντονότερο ενδιαφέρον για την αιολική ενέργεια (τεχνολογικά ωριμότερη και οικονομικά πιο ανταγωνιστική μορφή). Ο τομέας της αιολικής ενέργειας (ανεμογεννήτριες) κυριαρχεί στην Ελλάδα, εφόσον καλύπτει το 78% περίπου της συνολικής εγκαταστημένης ισχύος από ΑΠΕ. Ακολουθεί ο τομέας της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μικρο-υδροηλεκτρικούς σταθμούς (μΥΗΣ), από ηλιακή ενέργεια (φωτοβολταϊκές μονάδες) και από βιομάζα. Όπως προκύπτει από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων δείγματος επιχειρήσεων οι οποίες παράγουν (και διαθέτουν) ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, οι συνολικές πωλήσεις τους παρουσίασαν μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 27% την περίοδο 20052009, ενώ και το 2009 οι συνολικές πωλήσεις Η/Ε από ΑΠΕ αυξήθηκαν κατα 25%, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο κλάδος βρίσκεται σε στάδιο δυναμικής ανάπτυξης.

Οικονομικα Στοιχεια Κλαδου Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό επιχειρήσεων του κλάδου, βάσει δείγματος 77 εταιρειών, για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμοι ισολογισμοί των ετών 2008 και 2009, προκύπτει ότι, το σύνολο του ενεργητικού παρουσιάζει αύξηση κατά 3,6% το 2009, ενώ σημαντική αύξηση κατέγραψαν τα καθαρά πάγια (6,1%) των επιχειρήσεων. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 6,8%, ενώ όσον αφορά τη μεταβολή των υποχρεώσεων, οι μεν βραχυπρόθεσμες εμφάνισαν αύξηση (3,8%), οι δε μακροπρόθεσμες μείωση (-2%). Οι πωλήσεις των εταιρειών του δείγματος αυξήθηκαν κατά 16,6% το 2009. Παράλληλα, οι εταιρείες πέτυχαν σημαντική συγκράτηση του κόστους, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα τη θεαματική βελτίωση των μικτών κερδών και των λειτουργικών αποτελεσμάτων. Τα κέρδη EBITDA παρουσίασαν αύξηση (19,9%), ενώ και τα κέρδη προ φόρου αυξήθηκαν κατά 37,4% το ίδιο έτος. Τέλος, η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων των εταιρειών του δείγματος βελτιώθηκε από 9,3% το 2008 σε 11,9% το 2009, ενώ το περιθώριο μικτού κέρδους αυξήθηκε σχεδόν κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες (σε 43,5% το 2009). 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

051

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

052

EπιλογΗ.ισολογισΜων.+.CORPORATE.VαLUES.2011

Bond with excellence

Intensa San Paolo, Torin Portugal, Etalbond composite panels

etalbond etalbond Elval Colour S.A. Ο 3 χλμ. Περιφ.Οδού Οινοφύτων – Αγ.Θωμά ΤΚ 320 11, Οινόφυτα Βοιωτίας Tηλ. 22620 53564 | Fax 22620 53581 www.elval-colour.com | info@etalbond.com

πάνελ αλουμινίου [ μεΣύνθετο πυρήνα πολυαιθυλενίου] Σύνθετο πάνελ αλουμινίου με βραδύκαυστο πυρήνα ] : ( EN 13501-1 : 2002 ) fr [ Euroclassification B-s1,d0

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

053

Επιλογh.Ισολογισμων

054

ΑσφAλειες

Η πρOκληση του

Solvency κειμενο: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

ΠερΙοδος προσαρμογΗς των ασφαλιστικών εται-

ρειών στο νέο εποπτικό περιβάλλον της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία έχει αναλάβει πλέον την εποπτεία του κλάδου, ενώ οι εταιρείες προετοιμάζονται για την ικανοποίηση των απαιτήσεων που θέτει το νέο κανονιστικό πλαίσιο κεφαλαιακής επάρκειας και φερεγγυότητας του Solvency II που θα τεθεί σε εφαρμογή το 2012. Η προσαρμογή στο νέο πλαίσιο απαιτεί αυξήσεις κεφαλαίων και ενισχυμένες μονάδες διαχείρισης κινδύνων με την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος να εστιάζει στη φερεγγυότητα των εταιρειών. Παράγοντας προβληματισμού για τις εταιρείες του κλάδου οι εξελίξεις στις αγορές ελληνικών κρατικών ομολόγων, με τη μεγάλη υποχώρηση της αξίας τους, λόγω των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι έχουν μεταφέρει τα ομόλογα που διακρατούν στο χαρτοφυλάκιο διακράτησης ως τη λήξη, με τον δείκτη φερεγγυότητας να υπολογίζεται με βάση την αξία κτήσης. Ήδη η Τράπεζα της Ελλάδος έχει προχωρήσει σε τεστ αντοχής σε μεγάλες ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Η εποπτική αρχή επικεντρώνεται στους δείκτες αποθεματοποίησης και ρευστότητας. Οι επιπτώσεις της ελληνικής κρίσης και ύφεσης φυσικό ήταν να είναι ιδιαίτερα αισθητές στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Οι υψηλοί ρυθμοί ανόδου της παραγωγής ασφαλίστρων ως το 2007 ανεκόπησαν

στην συνέχεια. Ιδιαίτερα αισθητές ήταν οι επιπτώσεις στον κλάδο ζωής όπου η παραγωγή ασφαλίστρων μειώθηκε 8% το 2010, μετά από μια διετία στασιμότητας. Πρόσθετος επιβαρυντικός παράγοντας οι εξαγορές συμβολαίων, αποτέλεσμα της ύφεσης, της μείωσης των εισοδημάτων και της στενότητας ρευστότητας. Αντίθετα η άνοδος της παραγωγής στον κλάδο ζημιών συνεχίζεται αν και με επιβραδυνόμενο ρυθμό. Γενικά, βέβαια, το χαμηλό κατά κεφαλή ασφάλιστρο στην Ελλάδα, των 472 ευρώ συνολικά και των 201 ευρώ στον κλάδο ζωής καθώς και η μείωση των συντάξεων από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, υποδηλώνουν τη δυναμική ανάπτυξης της ασφαλιστικής αγοράς όταν η οικονομία εξέλθει από την ύφεση. Καθοριστική θα είναι και η φορολογική μεταχείριση των ασφαλίστρων, καθώς σήμερα δεν είναι ευνοϊκή, με αποτέλεσμα την αποθάρρυνση των πολιτών, σε περιβάλλον οικονομικής δυσπραγίας να επενδύ-

σουν στην ιδιωτική ασφάλιση. Σημαντική εξέλιξη στον κλάδο είναι η στροφή των εταιρειών στα ετησίως ανανεούμενα συμβόλαια νοσοκομειακών προγραμμάτων, καθώς η δραστηριότητα από τα ισόβια αποδείχθηκε ζημιογόνα, εξέλιξη που τους δίνει τη δυνατότητα αναπροσαρμογής του ασφαλίστρου ή και μη ανανέωσής τους.

Η α γ ο ρΑ σ ε α ρ ι θ μ ο Υ ς Η συγκέντρωση στον κλάδο είναι υψηλή, με καθοριστική την κυρίαρχη θέση της μεγαλύτερης εταιρείας του κλάδου που καλύπτει το 20% της αγοράς. Οι πέντε πρώτες εταιρείες καλύπτουν το 41% της αγοράς και οι δέκα πρώτες το 61%. Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων, μειώθηκε 2,1% στα 5,3 δις ευρώ το 2010, μετά από άνοδο 4,5% το 2009. Η παραγωγή ασφαλίστρων ζωής μειώθηκε 8% στα 2,3 δις ευρώ. Η παραγωγή στον κλάδο ζημιών αυξήθηκε 2,6% το 2010 στα 3 δισ. ευρώ, μετά από άνοδο 8,2% το 2009. Στην αγορά δραστηριοποιούνται 73 ασφαλιστικές επιχειρήσεις (82 το 2009) καθώς η εποπτική αρχή προχωρά σε ανακλήσεις αδειών με κορυφαία την περίπτωση της Commercial Value το 2010. Οι ασφαλίσεις ζωής καλύπτουν το 44% της παραγωγής ασφαλίστρων με το 56% να καλύπτουν οι ασφαλίσεις ζημιών. 

ΟΙ 50 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟ 2010 ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ

ΜΕΡΙ∆ΙΟ ΑΓΟΡΑΣ

ΖΩΗΣ

ΖΗΜΙΩΝ

ΣΥΝΟΛΟ

ΖΩΗΣ

ΖΗΜΙΩΝ

ΕΘΝΙΚΗ ΑΕΕΓΑ

524.867.157

564.651.141

1.089.518.299

22,59%

18,21%

METLIFE Alico

308.813.638

13,29%

0,00%

ING EAAEZ

284.362.724

12,24%

0,00%

EFG EUROLIFE AEAZ

267.752.471

11,53%

0,00%

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΦ/ΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΖΩΗΣ ΑΕ

264.229.694

11,37%

0,00%

ΑTE ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΕ

70.832.899

189.905.779

260.738.678

3,05%

6,12%

ALLIANZ ΕΛΛΑΣ Α.Α.Ε.

111.600.781

120.245.953

231.846.734

4,80%

3,88%

211.280.473

0,00%

6,81%

AXA ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ

88.372.437

113.623.286

201.995.723

3,80%

3,66%

GROUPAMA ΦΟΙΝΙΞ Α.Ε.Α.Ε

63.610.190

132.197.952

195.808.142

2,74%

4,26%

GENERALI HELLAS A.A.E.

58.805.472

96.216.417

155.021.888

2,53%

3,10%

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΖΩΗΣ ΑΑΕ

145.774.757

6,28%

0,00%

Υ∆ΡΟΓΕΙΟΣ ΑΑΑΕ

142.538.185

0,00%

4,60%

VICTORIA Α.Α.Ε.Ζ

142.400.091

0,00%

4,59%

1,52%

3,09%

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ Ε. Ε. Α.Ζ. Α.Ε

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Γ.Α.

35.313.614

95.826.392

131.140.006

ΕΥΡΩΠΑ'Ι'ΚΗ ΕΝΩΣΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΙ ΜΙΝΕΤΤΑ ΑΕΕΓΑ

1.816.256

125.758.686

127.574.942

0,08%

4,06%

NATIONAL UNION FIRE INSURANCE Co OF PITTSBURGH

118.311.874

0,00%

3,82%

∆ΙΕΘΝΗΣ ΕΝΩΣΙΣ Α.Α.Ε

98.671.719

0,00%

3,18%

INTERNATIONAL LIFE Α.Ε.Γ.Α

79.136.528

0,00%

2,55%

ΑΙΓΑΙΟΝ Α.Α.Ε.

70.908.497

0,00%

2,29%

3.408.914

65.367.184

68.776.097

0,15%

2,11%

EFG EUROLIFE ΑΕΓΑ

68.752.882

0,00%

2,22%

INTERLIFE ΑΑΕΓΑ

50.795.773

0,00%

1,64%

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΕΕΓΑ

4.287.146

42.917.180

47.204.326

0,18%

1,38%

INTERNATIONAL LIFE A.E.A.Z

39.261.744

1,69%

0,00%

NP INSURANCE - ΝΕΟΣ ΠΟΣΕΙ∆ΩΝ Α.Ε.Α.Ε.

38.930.298

0,00%

1,26%

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ

37.578.963

0,00%

1,21%

EUROSTAR Ε.Α.Ε.Α.Ζ

35.640.890

0,00%

1,15%

0,00%

0,90%

ΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΕΓΑ

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΒΟΗΘΕΙΑΣ Α.Ε.Γ.Α.

27.919.717

EVIMA GROUP ΑΑΕ

23.963.234

0,00%

0,77%

HDI - GERLING INDUSTRIE VERSICHERUNG A.G.

21.556.706

0,00%

0,70%

20.760.194

0,89%

0,00%

ΠΕΡΣΟΝΑΛ ΙΝΣΟΥΡΑΝΣ ΑΕΓΑ

19.227.236

0,00%

0,62%

MONDIAL ASSISTANCE EUROPE N.V.

18.783.729

0,00%

0,61%

∆ΥΝΑΜΙΣ Α.Ε.Γ.Α.

17.442.976

0,00%

0,56%

DEMCO INSURANCE LTD

15.092.950

0,00%

0,49%

MARFIN ΖΩΗΣ AAE

14.161.802

0,61%

0,00%

INTERASCO Α.Ε.Γ.Α.

13.556.423

0,00%

0,44%

ΥΠΟΚ. ΕΛΛΑ∆ΟΣ ΓΕΝ. ΑΣΦΑΛ. ΚΥΠΡΟΥ ΛΤ∆

12.587.263

0,00%

0,41%

EULER HERMES EMPORIKI Α.Α.Ε.Π.

12.057.478

0,00%

0,39%

MAPFRE ASISTENCIA AE

11.630.376

0,00%

0,38%

0,00%

0,32%

ALPHALIFE

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΕΓΑ ΑΣΦΑΛ.Γ.ΣΙ∆ΕΡΗΣ Α.Ε

10.062.251

INTER PARTNER ASSISTANCE

9.884.014

0,00%

0,32%

D.A.S. - HELLAS ΑΕ

9.392.734

0,00%

0,30%

9.150.824

0,39%

0,00%

ATRADIUS CREDIT INSURANCE NV

8.688.275

0,00%

0,28%

FINANCIAL INSURANCE COMPANY LTD

7.520.873

0,00%

0,24%

ΟΡΙΖΩΝ Α.Ε.Γ.Α.

129.519

6.768.241

6.897.760

0,01%

0,22%

ΕΥΡΩΠΗ Α.Ε.Γ.Α.

6.870.152

0,00%

0,22%

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΥΓΕΙΑΣ Α.Ε.Γ.Α. ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

5.223.317

0,00%

0,17%

2.323.047.896

3.101.157.384

5.424.205.280

100,00%

ΚΥΠΡΟΥ ΖΩΗΣ ΥΠΟΚ. ΤΗΣ EUROLIFE L.T.D.

ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΟΡΑΣ

Πηγή στοιχείων: ΕΝΩΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΛΛΑ∆ΟΣ, τα στοιχεία αφορούν τισ εταιρείεσ µέλη τησ Ένωσησ EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

055

Επιλογh.Ισολογισμων

056

ΦαρμακευτικEς επιχειρHσεις

ΥψηλH εποπτεIα ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Πε ρισ σΟ τ ε ρες από 100 επιχειρή-

σεις δραστηριοποιούνται στην εγχώρια φαρμακευτική αγορά. Μία αγορά με υψηλή εποπτεία, χαρακτηριστικό που συμμαχεί με την υψηλή ποιότητα αλλά δημιουργεί ένα πλαίσιο βραδύτητας στην εισαγωγή νέων φαρμάκων. Υψηλός είναι ο έλεγχος και στον καθορισμό των τιμών από το αρμόδιο υπουργείο. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις αποτελούν τον πρώτο και σπουδαιότερο συνεκτικό κρίκο στην αλυσίδα που συνθέτει την προσφορά φαρμακευτικών προϊόντων. Βασικός παράγοντας εξέλιξης των φαρμακευτικών επιχειρήσεων είναι η έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων και συναφών προϊόντων, με αποτέλεσμα να δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα και να επενδύονται σημαντικά ποσά για τη δημιουργία και οργάνωση τέτοιων υποδομών. Επίσης, νευραλγικό σημείο για τον εξεταζόμενο κλάδο αποτελεί το δίκτυο διανομής. Η οργάνωση και η ανάπτυξή του αποτελεί προϋπόθεση για τη διείσδυση και τη διατήρηση της θέσης κάθε εταιρείας στην εν λόγω αγορά. Ο φαρμακευτικός κλάδος αποτελεί έναν από τους πιο στενά εποπτευόμενους και ρυθμιζόμενους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, λόγω του θεσμικού πλαισίου που τον διέπει. Το πλαίσιο αυτό καθορίζει το γενικότερο φάσμα δραστηριοποίησης του κλάδου και καλύπτει την ανάγκη για διασφάλιση της ποιότητας στην παρασκευή σκευασμάτων, τον εκσυγχρονισμό, την τήρηση των σχετικών προδιαγραφών, τον έλεγχο των τιμών, τη συνταγογράφηση, κ.ά. Οι συνθήκες αυτές δημιουργούν σημαντικούς (νομικούς) φραγμούς εισόδου, αφενός στο επίπεδο της προστασίας των «πρωτότυπων» φαρμάκων, έναντι των αντιγράφων τους, αφετέρου στο

επίπεδο ελέγχου και καθορισμού τιμών από το αρμόδιο υπουργείο. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην πορεία της οικονομίας και η απόφαση της πολιτείας για εξορθολογισμό και μείωση των δαπανών υγείας, οδήγησαν στη θέσπιση μέτρων μείωσης των τιμών των φαρμάκων, γεγονός που επηρεάζει έντονα ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων συγκεκριμένων εταιρειών και ενδεχομένως οδηγήσει σε ελλείψεις στη διαθεσιμότητά τους.

Η ζΗτηση Το προφίλ υγείας και το ποσοστό γήρανσης του πληθυσμού αποτελούν βασικούς παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν τη ζήτηση για φάρμακα και παρα-φαρμακευτικά είδη. Οι ομάδες ηλικιών με υψηλή ζήτηση ιατρικών υπηρεσιών επιφέρουν αυξανόμενες ανάγκες χρήσης φαρμάκων και παρα-φαρμακευτικών προϊόντων, ενώ παράλληλα ο αριθμός των μελών των ομάδων αυτών εμφανίζει διαρκή αύξηση, δημιουργώντας συνθήκες περαιτέρω υψηλής ζήτησης. Από τις μακροχρόνιες προβολές πληθυσμού προκύπτει αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού άνω των 65 ετών, μέχρι το έτος 2050. Κρίσιμος παράγοντας για την αγορά του φαρμάκου είναι η εξέλιξη των δαπανών υγείας. Στην Ελλάδα η συνολική δαπάνη για υγεία ως ποσοστό του ΑΕΠ ανέρχεται σταθερά πάνω από το 8% τα τελευταία χρόνια (9,6% το 2007). Το μερίδιο της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης στο σύνολο των δαπανών υγείας ανήλθε σε 22% το 2007 και σε 25% το 2009, ενώ την τριετία 2003-2005 είχε διατηρηθεί σχετικά σταθερό (μεταξύ 17%-18%). Προκύπτει επομένως υψηλός ρυθμός ανόδου της φαρμακευτικής δαπάνης από το 2005 και έπειτα, ο οποίος για τα δύο τελευταία έτη ήταν της τάξεως του 21%. Περαιτέρω, οι διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις στους τομείς της βιοϊατρικής τεχνολογίας, σε στενή, ανοικτή και αμφίδρομη σχέση με την πρόοδο της ιατρικής και των βασικών επιστημών που την υποστηρίζουν, μεταβάλλουν ριζικά ολόκληρο το φάσμα παροχής των υπηρεσιών υγείας, κατ΄ επέκταση και τον τομέα του φαρμάκου.

τα ιςχυρα επιχειρΗματικα ςχΗματα πΟυ επεΝ∆υΟυΝ ςε ερευΝα και αΝαπτυΞΗ, Η εΞεΛιΞΗ τΗς ΒιΟτεχΝΟΛΟΓιας και Οι ευκαιριες Για πρΟΩΘΗςΗ ΝεΩΝ ςκευαςματΩΝ ςυΝΘετΟυΝ τα ∆υΝατα ςΗμεια τΟυ κΛα∆Ου. αΝαςταΛτικα ∆ρΟυΝ τα αυΞαΝΟμεΝα χρεΗ τΩΝ ΝΟςΟκΟμειΩΝ και Οι καΘυςτερΗςεις πΛΗρΩμΩΝ απΟ τΟ ∆ΗμΟςιΟ και Η αΝατιμΟΛΟΓΗςΗ τΩΝ ΦαρμακΩΝ με επιπτΩςεις ςτΗ ∆ιαΘεςιμΟτΗτα τΟυς και τΗΝ εΞαρςΗ τΩΝ παραΛΛΗΛΩΝ εΞαΓΩΓΩΝ.

Η π ρ ο σφ ο ρα Στην αγορά φαρμάκου δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός φαρμακευτικών επιχειρήσεων, οι οποίες αναλαμβάνουν είτε την παρασκευή, είτε την εισαγωγή φαρμακευτικών και παρα-φαρμακευτικών ειδών. Ο κλάδος περιλαμβάνει επιχειρήσεις με αξιόλογη δυναμική και με μακρόχρονη και ισχυρή παρουσία στην αγορά, ενώ δραστηριοποιούνται τόσο εταιρείες θυγατρικές ισχυρών πολυεθνικών ομίλων, όσο και εταιρείες αμιγώς ελληνικών συμφερόντων. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις (εισαγωγικές και παραγωγικές) προωθούν τα προϊόντα τους αφενός απευθείας σε νοσοκομεία κλινικές, αφετέρου δε στις φαρμακαποθήκες, οι οποίες με τη σειρά τους διοχετεύουν τα προϊόντα του κλάδου στα φαρμακεία. Στην ελληνική αγορά εκτιμάται ότι δραστηριοποιούνται περισσότερες από 100 φαρμα-

κευτικές επιχειρήσεις, πολλές εκ των οποίων αποτελούν μέλη του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ). Στον τομέα της εγχώριας παραγωγής, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες ασχολούνται κυρίως με παραγωγή ουσιωδώς όμοιων φαρμάκων (γενόσημα φάρμακα) με εμπορική ονομασία (branded generics), τα οποία προωθούνται όχι μόνο στην ελληνική αγορά αλλά και εξάγονται σε μεγάλο αριθμό χωρών. Οι βιομηχανίες αυτές εκπροσωπούνται από την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (Π.Ε.Φ.)

Η α γ ο ρα Το συνολικό μέγεθος της αγοράς φαρμάκου στην Ελλάδα παρουσίασε μεγάλη ανάπτυξη την περίοδο 2000-2009. Η αξία της αγοράς αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 14%, ενώ η υψηλότερη ποσοστιαία μεταβολή σημειώθηκε την περίοδο 2005/2004 (22,5%). Οι πωλήσεις των εγχωρίως παραγόμενων φαρμάκων αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 13,6% την περίοδο 2002-2008. Η συνολική αξία των εισαγόμενων φαρμακευτικών προϊόντων το 2009 αυξήθηκε κατά 7,9% , ενώ η αντίστοιχη αξία των φαρμακευτικών προϊόντων που εξήχθησαν σημείωσε επίσης αύξηση 6,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Σχετικά με την εξέλιξη της αγοράς για το 2010, παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι οι πρόσφατες ρυθμίσεις (ανατιμολόγηση φαρμάκων, κ.λπ.) αναπόφευκτα επηρέασαν την αγορά, με αποτέλεσμα να επέλθει σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου. Το 2010 οι εξαγωγές ιατρικών και φαρμακευτικών προϊόντων αυξήθηκαν 9% ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν 9,7%. EπιλογΗ.ισολογισμων.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

057

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Από την εξέλιξη της πιστοληπτικής ικανότητας ενός δείγματος εταιρειών που επελέγη, η μεγάλη πλειοψηφία των εταιρειών (82%) κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, ενώ μικρό σχετικά είναι το ποσοστό που αντιστοιχεί στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου (18%). Όσον αφορά στη συναλλακτική συμπεριφορά των εταιρειών αυτών, από τα δεδομένα προκύπτει ότι, το ποσοστό των εταιρειών του κλάδου οι οποίες εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυ-

νέπεια παρέμεινε σε πολύ χαμηλά επίπεδα την τελευταία διετία (2010: 2,7%).

Τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α σ τ ο ι χ εΙ α Όπως προκύπτει από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό του κλάδου, βάσει δείγματος 78 αντιπροσωπευτικών εταιρειών, το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών του δείγματος αυξήθηκε με έντονο ρυθμό (23,2%) το 2009, με την αύξηση αυτή να προέρχεται κυρίως από τη διεύρυνση των απαιτήσεων και κατά δεύτερο λόγο από μεταβολή της αξίας των καθα-

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

058

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

ρών παγίων. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια των εταιρειών αυξήθηκαν κατά 12,6% την ίδια περίοδο, ενώ πολύ εντονότερη ήταν η αύξηση τόσο των βραχυπροθέσμων, όσο και των μεσο-μακροπροθέσμων υποχρεώσεων. Η αύξηση του κύκλου εργασιών κυμάνθηκε σε 6% περίπου, ωστόσο τα υψηλά λειτουργικά έξοδα και οι αυξημένες χρηματοοικονομικές δαπάνες, είχαν σαν αποτέλεσμα τη στασιμότητα των κερδών (προ φόρου) το 2009. Τέλος τα κέρδη EBITDA αυξήθηκαν κατά 8,97% το 2009/08. Από τις 78 εταιρείες συνολικά, οι 66 ήταν κερδοφόρες το τελευταίο έτος. 

ΑΡ.Μ.Α.Ε. 2310/06/Β/86/20 Λ. Μεσογείων 2-4, 115 27 Αθήνα ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ (από 1 Ιανουαρίου 2010 µέχρι 31 ∆εκεµβρίου 2010) (∆ηµοσιευόµενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη, κατά τα ∆ΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονοµικές καταστάσεις, στοχεύουν σε µια γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της ΣΙ∆ΕΝΟΡ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΙ∆ΗΡΟΥ Α.Ε. και του ΟΜΙΛΟΥ ΣΙ∆ΕΝΟΡ. Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή µε την Εταιρία, να ανατρέξει στη διεύθυνσή µας στο διαδίκτυο, όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσεις, καθώς και η έκθεση ελέγχου του νόµιµου ελεγκτή όποτε αυτή απαιτείται. Αρµόδια Νοµαρχία: Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, ∆ιεύθυνση Ανωνύµων Εταιρειών & Πίστεως ∆ιεύθυνση διαδικτύου Εταιρίας: www.sidenor.gr Σύνθεση ∆ιοικητικού Συµβουλίου: Γεώργιος Καλφαρέντζος, Πρόεδρος, εκτελεστικό µέλος, Νικόλαος Κουδούνης, Αντιπρόεδρος εκτελεστικό µέλος, Σαράντος Μήλιος, Γεώργιος Πασσάς, Βασίλειο Παπαντωνίου,εκτελεστικά µέλη, ∆ηµήτριος Παρασκευόπουλος, Ιωάννης Οικονόµου, µη εκτελεστικά µέλη, Ανδρέας Κυριαζής, Ευστάθιος Στρίµπερ, µη εκτελεστικά και ανεξάρτητα µέλη. Ηµεροµηνία έγκρισης των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων από το ∆ιοικητικό Συµβούλιο: 28 Μαρτίου 2011 Νόµιµος ελεγκτής : ∆ηµήτριος Σούρµπης (Α.Μ. ΣΟΕΛ 16891) Ελεγκτική εταιρεία : PRICEWATERHOUSECOOPERS Ανώνυµη Ελεγκτική Εταιρεία Τύπος έκθεσης ελέγχου: Με σύµφωνη γνώµη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ (Ετήσια ενοποιηµένα και µη ενοποιηµένα) (Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ) ÅÍÅÑÃÇÔÉÊÏ Οικόπεδα & Kτίρια (Ιδιοχρησιµοποιούµενα) .......................... Μηχανολογικός Eξοπλισµός (Ιδιοχρησιµοποιούµενα) ............. Λοιπά ιδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια....................... Άϋλα περιουσιακά στοιχεία.................................................. Επενδύσεις σε επιχειρήσεις (συµµετοχές) ............................. Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία προοριζόµενα για πώληση Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία.................... Αποθέµατα ........................................................................ Απαιτήσεις από πελάτες ...................................................... Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία......................... ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ................................................. Ι∆ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο............................................................. Αποθεµατικό υπέρ το άρτιο................................................. Λοιπά στοιχεία καθαρής θέσης µετόχων Εταιρίας .................. Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ιδιοκτητών µητρικής (α)................. Μη ελέγχουσες συµµετοχές (β) ........................................... Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (γ) = (α) + (β) .............................. Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις............................. Αναβαλλόµενες φορολογικές υποχρεώσεις............................ Προβλέψεις / Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις.............. Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις ............................. Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις .................................. Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ................................................... ΣΥΝΟΛΟ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ) ...............................................

ΟΜΙΛΟΣ 31-∆εκ-10

31-∆εκ-09

ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31-∆εκ-10 31-∆εκ-09

250.920.881 434.538.422 77.134.083 671.877 29.360.776 1.683.592 15.170.061 277.280.210 103.559.500 169.210.072 1.359.529.473

259.877.583 453.457.277 71.889.396 661.701 28.983.897 1.485.009 4.653.354 278.674.913 107.220.252 101.077.385 1.307.980.767

55.893.866 74.747.833 4.005.305 30.004 223.267.815 1.553.562 4.961.228 60.151.508 46.759.831 132.441.876 603.812.887

57.652.581 83.040.999 4.657.240 54.536 221.018.271 1.354.368 3.844.839 68.409.489 38.994.956 97.117.613 576.144.892

39.460.002 120.406.136 332.978.879 492.845.017 107.647.864 600.492.881 186.087.467 60.121.235 21.605.682 313.384.443 177.837.765 759.036.592

39.460.002 120.406.136 355.833.315 515.699.453 111.110.803 626.810.256 203.199.630 67.393.900 24.677.772 245.653.441 140.245.768 681.170.511

39.460.002 120.406.136 118.041.044 277.907.181 — 277.907.181 67.833.336 14.300.172 2.914.216 132.395.807 108.462.175 325.905.706

39.460.002 120.406.136 130.460.280 290.326.418 — 290.326.418 78.750.000 18.291.324 2.240.666 52.541.935 133.994.549 285.818.474

1.359.529.473

1.307.980.767

603.812.887

576.144.892

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (Ετήσια ενοποιηµένα και µη ενοποιηµένα) (Ποσάεκφρασµένασεευρώ) ΟΜΙΛΟΣ Συνεχιζόµενες δραστηριότητες 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 1 Éáí—31 ∆εκ 2009 Κύκλος εργασιών............................................................ 993.418.032 937.994.023 - 840.824.161 Κόστος πωληθέντων........................................................... -891.973.223 Μικτά κέρδη / (ζηµιές)................................................... 101.444.809 97.169.862 Έξοδα διάθεσης ................................................................. -74.320.591 -94.030.888 Έξοδα διοίκησης ................................................................ -30.071.861 -31.102.373 -7.949.423 -8.862.856 Λοιπά έσοδα / (έξοδα) εκµετάλλευσης (καθαρά) ................... Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσµάτων ........................................ -10.897.066 -36.826.255 Κέρδη προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και συνολικών αποσβέσεων................ 50.026.846 22.262.942 Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων ........................................ -29.978.421 -58.835.172 3.504.516 - 16.004.085 Μείον φόροι....................................................................... Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους (Α) ......................... -26.473.905 -74.839.257 Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους ανά µετοχή - βασικά (σε €) (0,2391) (0,7419) Κατανέµονται σε : Ιδιοκτήτες µητρικής............................................................ Μη ελέγχουσες συµµετοχές................................................. ........................................................................................ Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Β) ........................ Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Α) + (Β) Κατανέµονται σε : Ιδιοκτήτες µητρικής............................................................ Μη ελέγχουσες συµµετοχές.................................................

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ Συνεχιζόµενες δραστηριότητες 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 1 Éáí—31 ∆εκ 2009 253.867.213 210.705.519 -232.381.323 -209.742.132 21.485.890 963.387 -19.427.836 -18.725.094 -11.890.995 -12.650.823 -516.164 284.987 -10.349.105

- 30.127.543

328.589 -16.359.608 3.979.231 -12.380.257 (0,1286)

- 19.495.780 -33.012.438 - 6.513.467 -39.525.905 (0,4111)

-23.008.930 -3.464.975 -26.473.905

-71.324.684 -3.514.573 -74.839.257

-12.380.377 — -12.380.377

- 39.525.905 — -39.525.905

318.461 -26.155.444

4.394.557 -70.444.699

-38.859 -12.419.236

-156.419 -39.682.324

-22.675.809 -3.479.635 -26.155.444

-68.041.764 -2.402.935 -70.444.699

-12.419.236 — -12.419.236

-39.682.324 — -39.682.324

(Ετήσια ενοποιηµένα και µη ενοποιηµένα) (Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ) Σύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσης (1/1/2010 και 1/1/2009 αντίστοιχα)..................................... Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (συνεχιζόµενες δραστηριότητες).......................................... Αύξηση / (µείωση) µετοχικού κεφαλαίου.............................. Μέρισµα ............................................................................ Μεταβολή % συµµετοχής σε θυγατρικές .............................. Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης (31/12/2010 και 31/12/2009 αντίστοιχα) .............................

ΟΜΙΛΟΣ 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 1 Éáí—31 ∆εκ 2009

ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 1 Éáí—31 ∆εκ 2009

626.810.256

696.761.041

290.326.418

329.602.562

-26.155.444 600.654.812 5.460 -22.962 -144.429

-70.444.699 626.316.342 1.869.523 -111.928 - 1.263.682

-12.419.236 277.907.181 — — —

-39.682.324 289.920.238 406.180 — —

600.492.881

626.810.256

277.907.181

290.326.418

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (Ετήσια ενοποιηµένα και µη ενοποιηµένα)

(Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ) - Εµµεση µέθοδος

ΟΜΙΛΟΣ 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 1 Éáí—31 ∆εκ 2009 Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων (συνεχιζόµενες δραστηριότητες) -29.978.421 -58.835.172 Πλέον / µείον προσαρµογές για: Αποσβέσεις........................................................................ 60.923.911 59.089.199 Αποµειώσεις ενσώµατων και άυλων περιουσιακών στοιχείων . — 78.966 Προβλέψεις........................................................................ -3.036.976 2.374.656 Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη, ζηµιές) επενδυτικής δραστηριότητας ................................................................. -706.711 -1.248.704 Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα..................................... 21.699.554 23.169.552 Αποµείωση απαίτησης από πελάτες...................................... 9.497.740 — -1.536.412 9.792.464 Λοιπές προσαρµογές........................................................... Πλέον / µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες: Mείωση / (αύξηση) αποθεµάτων.......................................... 297.971 102.672.909 Mείωση / (αύξηση)απαιτήσεων............................................ -30.665.489 163.585.640 (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών)............. 30.834.200 -142.019.670 Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα ............. -21.036.817 - 25.019.541 - 12.695.212 Καταβεβληµένοι φόροι ...................................................... -9.916.957 Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές 119.691.842 δραστηριότητες (α) ........................................................ 26.357.594 Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων............................................................ -222.452 - 3.619.684 Επιστροφή κεφαλαίου συνδεδεµένης εταιρίας....................... 1.610 — Αγορές ενσώµατων και άϋλων παγίων στοιχείων................... -42.023.375 - 45.389.493 Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άϋλων 2.057.929 2.497.424 παγίωνστοιχείων ................................................................ Τόκοι εισπραχθέντες........................................................... — 38.634 1.075.084 Μερίσµατα εισπραχθέντα .................................................... 947.925 Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές - 45.398.035 δραστηριότητες (β) ........................................................ -39.238.364 Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από αύξηση µετοχικού κεφαλαίου ....................... 5.460 1.869.523 Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια ................. 398.523.426 358.788.196 Εξοφλήσεις δανείων ........................................................... -347.903.827 -442.784.463 Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις — -640 (χρεολύσια) ....................................................................... Έσοδα τόκων - χρεογράφων ............................................... 1.675.678 2.007.038 -203.382 Μερίσµατα πληρωθέντα...................................................... -26.161 Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές -80.323.729 δραστηριότητες (γ) ........................................................ 52.274.576 Καθαρή αύξηση / (µείωση) στα ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα περιόδου (α) + (β) + (γ) ............................. 39.411.806 - 6.029.922 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα στην έναρξη της περιόδου 29.145.546 35.420.254 -244.787 Συναλλαγµατικές διαφορές ................................................. 446.383 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα στη λήξη της περιόδου 69.003.735 29.145.546

ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 1 Éáí—31 ∆εκ 2009 -16.359.172

-33.012.438

10.677.694 — 2.219.059

10.631.763 — -1.968.636

-676.721 6.838.151 — 1.631.147

-3.547.002 5.995.542 — - 204.413

7.295.981 -25.474.868 -18.277.262

16.896.680 90.851.828 11.519.285

-6.331.058 -7.778.856

- 7.929.194 - 8.822.807

-46.236.343

80.410.609

-2.526.736 77.997 -2.199.176

- 65.816.427 58.279.106 - 8.013.947

1.300.399 — 143.095

1.129.022 — 2.093.126

-3.204.420

-12.329.121

— 164.377.741 -95.440.533

406.180 20.847.793 -88.000.000

— 226.797 —

— 276.923 -550

69.164.005

-66.469.707

19.723.242 10.506.818 — 30.230.061

1.611.782 8.895.037 — 10.506.818

Ðñüóèåôá óôïé÷åßá êáé ðëçñïöïñßåò : 1. Οι οικονοµικές καταστάσεις της Εταιρείας περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις της εταιρείας ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. µε τα ακόλουθα στοιχεία: Επωνυµία εταιρείας Χώρα έδρας Άµεση Συµµετοχή Άµεση & Έµµεση Συµ. Μέθοδος Ενσωµάτωσης ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. Ελλάδα 66,52% 73,11% Ολική ενοποίηση 2. Η µητρική εταιρεία έχει ελεγχθεί από τις αρµόδιες φορολογικές αρχές µέχρι και τη χρήση 2006. Στη σηµείωση Νο 37 των οικονοµικών καταστάσεων αναφέρονται οι ανέλεγκτες χρήσεις των εταιριών του οµίλου 3. Κατά την ηµεροµηνία σύνταξης του ισολογισµού εκκρεµούσαν επίδικες και υπό διαιτησία διαφορές θυγατρικών εταιρειών συνολικού ύψους € 380 χιλ. Το ποσό της πρόβλεψης για τις πάσης φύσεως επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές την 31.12.2010 ανέρχεται για τον Όµιλο σε € 288 χιλ. Επίσης έχει για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις έχει σχηµατιστεί πρόβλεψη: Οµίλου € 866 χιλ., εταιρείας € 267 χιλ. Οι λοιπές προβλέψεις του Οµίλου που έχουν σχηµατιστεί την 31.12.2010 ανέρχονται σε € 2.347 χιλ. και σε € 648 χιλ. για την εταιρεία. (βλ. σηµ. Νο 25 των οικονοµικών καταστάσεων). 4. Επί των παγίων στοιχείων θυγατρικών εταιριών υπάρχουν υποθήκες και προσηµειώσεις υπέρ τραπεζών συνολικού ποσού € 128.200 χιλ. για δάνεια τρέχοντος υπολοίπου € 34.240χιλ.. 5. Αριθµός απασχολούµενου προσωπικού την 31.12.2010: εταιρείας 322 και Οµίλου 3.002 ενώ την 31.12.2009: εταιρείας 338 και Οµίλου 2.980 6. Ποσά πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της χρήσης και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας στη λήξη της χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της µε τα συνδεδεµένα κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 προς αυτήν µέρη, είναι ως εξής: Οµίλου Εταιρείας (Ποσά σε χιλ. €) 2010 2009 2010 2009 i) Πωλήσεις αγαθών, υπηρεσιών και παγίων 49.116 32.468 151.369 109.844 ii) Αγορές αγαθών, υπηρεσιών και παγίων 97.704 64.701 66.509 68.005 40.250 28.637 85.283 64.003 iii) Απαιτήσεις από συνδεδεµένα µέρη iv) Υποχρεώσεις προς συνδεδεµένα µέρη 11.791 9.861 65.539 96.516 v) Συνολικές αµοιβές διευθυντικών στελεχών και µελών διοίκησης 2.522 3.876 673 1.231 vi) Υποχρεώσεις προς τα διευθυντικά στελέχη & µέλη ∆.Σ. 342 2.712 — 550 vii) Υποχρεώσεις τερµατισµού απασχόλησης 157 185 — — Οµίλου Εταιρείας 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 7. Τα λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους αφορούν: Συναλλαγµατικές διαφορές µετατροπής εταιριών εξωτερικού 1.236.988 - 1.119.680 — — Κέρδος / (Ζηµιά) µετά φόρων από µεταβολή της εύλογης αξίας -918.526 - 5.514.238 -38.859 -156.419 της αντιστάθµισης ταµ. ροών Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους 318.461 4.394.557 -38.859 -156.419 8. Στην κατάσταση αποτελεσµάτων το στοιχείο "φόροι" αναλύεται ως παρακάτω: - Ενοποιηµένα στοιχεία: 2010 φόρος εισοδήµατος € (3.450) χιλ., αναβαλλόµενος φόρος € 6.955 χιλ. - 2009 € (8.908) χιλ. και € (7.097) χιλ. αντίστοιχα. - Εταιρικά στοιχεία: 2010 φόρος εισοδήµατος € 0, αναβαλλόµενος φόρος € 3.979χιλ. - 2009 € (7.779) και € 1.265 χιλ. αντίστοιχα. Στον ενοποιηµένο φόρο εισοδήµατος της χρήσης περιλαµβάνεται η Έκτακτη Εφάπαξ Εισφορά Κοινωνικής Ευθύνης, σύµφωνα µε το Ν. 3845/2010, ποσού € 2.657 χιλ. Αντίστοιχα ο φόρος εισοδήµατος της προηγούµενης χρήσης επιβαρύνθηκε µε την Έκτακτη Εισφορά Κοινωνικής Ευθύνης, σύµφωνα µε το Ν. 3808/2009, µε το ποσό των € 7.779 χιλ για την εταιρεία και το ποσό των € 8.316 χιλ. για τον όµιλο. 9. Οι εταιρείες που απαρτίζουν τον όµιλο ΣΙ∆ΕΝΟΡ µε την αντίστοιχη χώρα εγκατάστασής τους, τα ποσοστά συµµετοχής στο µετοχικό τους κεφάλαιο καθώς και η µέθοδος ενσωµάτωσης αναλύονται στις σηµειώσεις Νο 8 & 9 των οικονοµικών καταστάσεων. Επίσης ενσωµατώθηκε για πρώτη φορά µε τη µέθοδο της ολικής ενοποίησης η νεοιδρυθείσα εταιρεία JOSTDEX LTD 10.Την 31/8/2010 ολοκληρώθηκε η συγχώνευση των θυγατρικών εταιρειών ΕΡΛΙΚΟΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΡΜΑΤΩΝ ΑΒΕ και ΕΤΑΛ ΑΕ η οποία πραγµατοποιήθηκε µε απορρόφηση της δεύτερης από την πρώτη σύµφωνα µε τις διατάξεις του Ν. 2166/93 και του Ν. 2190/20. Ως ηµεροµηνία µετασχηµατισµού είχε ορισθεί η 31/12/2009. 11. H θυγατρική εταιρεία ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΕ προχώρησε σε αποµείωση απαίτησης αξίας € 9.498 χιλ., λόγω καθυστέρησης είσπραξης οφειλόµενου ποσού € 18.628 χιλ. Έχουν αναληφθεί σειρά νοµικών και µη ενεργειών στην Ελλάδα και το εξωτερικό προκειµένου να εξασφαλισθεί η ταχύτερη είσπραξη του οφειλόµενου ποσού. Η ∆ιοίκηση της εταιρείας, µε βάση τα στοιχεία που έχει µέχρι σήµερα συγκεντρώσει, εκτιµά ότι ενδεχόµενη απώλεια δεν θα υπερβεί το ποσό της αποµείωσης που έχει σχηµατισθεί για την εν λόγω απαίτηση. 12. Κατά την 31/12/2010 εκκρεµούσαν αγωγές της θυγατρικής εταιρείας ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΕ κατά τρίτων. ∆εν είναι δυνατόν να γίνει µια αξιόπιστη εκτίµηση των οικονοµικών ωφελειών που θα εισρεύσουν στον Όµιλο από την θετική έκβαση των υποθέσεων αυτών. 13. Η θυγατρική εταιρεία ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΕ, για λόγους συγκρισιµότητας έκανε ανακατατάξεις σε ποσά συναλλαγµατικών διαφορών απαιτήσεων, υποχρεώσεων, χρηµατικών διαθεσίµων καθώς και κέρδη/(ζηµίες) από παράγωγα συναλλάγµατος (FX FORWARDS), που αφορούσαν την χρήση 2009 (Τα ποσά αναλύονται στη σηµείωση των οικονοµικών καταστάσεων Νο 42). Επίσης η µητρική εταιρεία για την 31.12.2009 και µε σκοπό την πληρέστερη ανάλυση, µετέφερε από το λογαριασµό "Προµηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις" στο λογαριασµό "Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις" το ποσό των € 1.459 χιλ.. 14. Κατά την 31.12.2010 βάσει των φορολογικών συντελεστών του Ν.3842/2010 ο όµιλος επανεκτίµησε τις αναβαλλόµενες φορολογικές υποχρεώσεις των προηγουµένων χρήσεων µε αποτέλεσµα να δηµιουργηθεί στη χρήση αναβαλλόµενη φορολογική απαίτηση ύψους € 7.462 χιλ για τον όµιλο και € 2.387 χιλ. για την εταιρεία. Αθήνα, 28 Μαρτίου 2011 Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Ο ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Γεώργιος Χ. Καλφαρέντζος Σαράντος Κ. Μήλιος Στράτος Π. Θωµαδάκης EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011 059 Α.∆.Τ.: Φ 147183 Α.∆.Τ.: ΑΙ 647195 Α.∆.Τ.: ΑΕ 551391 ΑΡ. Α∆ΕΙΑΣ: 0065081

Επιλογh.Ισολογισμων

060

Στην αγορΑ του ιατροτεχνολογικοΥ εξοπλισμοΥ

στη χώρα μας δραστηριοποιούνται κυρίως εισαγωγικές επιχειρήσεις, με τον αριθμό τους να είναι ιδιαίτερα υψηλός. Στον αντίποδα, τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα είναι περιορισμένα και προσφέρονται από επιχειρήσεις οι οποίες παράλληλα με την παραγωγή πραγματοποιούν και εισαγωγές σε διάφορα ιατροτεχνολογικά είδη.

Ι α τ ρ ο τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ O ς ε ξ ο π λ ισ μ O ς

Η αποθEωση των εισαγωγΩν ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Ο κλάδος των ιατροτεχνολογικών προϊόντων καλύπτει μια ευρεία γκάμα ειδών, από προϊόντα μιας χρήσης (όπως επιδέσμους, γάζες κλπ), μέχρι διαγνωστικά και θεραπευτικά μηχανήματα (π.χ. μαγνητικοί, αξονικοί τομογράφοι). Τα περισσότερα από τα προϊόντα διατίθενται σε δημόσια και ιδιωτικά θεραπευτήρια, ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και ιατρεία. Ένα μικρό (σε αξία) ποσοστό των προϊόντων διατίθεται από το λιανικό εμπόριο στους καταναλωτές και αφορά διάφορα συνταγογραφούμενα ή μη είδη (π.χ. θεραπευτικές συσκευές, βοηθήματα ακοής, είδη για διαβητικούς, συσκευές κατ' οίκον θεραπείας κ.ά). Η συνολική εγχώρια αγορά ιατροτεχνολογικών προϊόντων χαρακτηρίζεται από ανταγωνισμό, καθώς δραστηριοποιείται σ΄ αυτήν μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων. Βεβαίως, θα πρέπει να αναφερθεί ότι το επίπεδο του ανταγωνισμού δεν είναι το ίδιο στις επιμέρους κατηγορίες των εξεταζόμενων προϊόντων. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις εξειδικευμένου ιατρικού – διαγνωστικού εξοπλισμού σύγχρονης τεχνολογίας, δραστηριοποιείται μικρός σχετικά αριθμός επιχειρήσεων. Ο ανταγωνισμός στον κλάδο επικεντρώνεται σε διάφορους τομείς: π.χ. στο επίπεδο εξυπηρέτησης, στο brand name (εμπορικό σήμα) και την προβολή των προϊόντων στους γιατρούς, στα νοσοκομεία κλπ., στη συνεργασία με εξειδικευμένους ιατρούς, στους τρόπους πληρωμής κ.ά. Οι περισσότερες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αγορά παρέχουν και υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης των προϊόντων τους μετά την πώληση, στοιχείο που αποτελεί ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. 

ΙςχΥρο ςΗμεΙο τοΥ κλα∆οΥ εΙναΙ τα ΥΨΗλα περΙΘΩρΙα κερ∆οΥς, Ι∆ΙΩς ςτον εξοπλΙςμο νοςοκομεΙΩν, α∆ΥναμΙα οΙ μεγαλες καΘΥςτερΗςεΙς πλΗρΩμΩν απο το ∆ΗμοςΙο καΙ το ΥΨΗλο κοςτος χρΗματο∆οτΗςΗς, εΥκαΙρΙες Η επεκταςΗ τΩν ∆ραςτΗρΙοτΗτΩν ςτο εξΩτερΙκο, Ι∆ΙΩς ςε χΩρες με ελλΙπεΙς Υπο∆ομες (ΒαλκανΙα), Η αναπτΥξΗ καΙνοτομΩν προΪοντΩν καΙ Η γΗρανςΗ τοΥ πλΗΘΥςμοΥ ποΥ αΥξανεΙ τΗ ΖΗτΗςΗ ςχετΙκΩν ΥπΗρεςΙΩν. Eπιλογη.ιΣολογιΣμων.+.CORPORATE.VαLUES.2011

061



Η ζΗτηση

Η π ρ ο σφ ο ρΑ

Η α γ ο ρΑ

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση ιατροτεχνολογικών προϊόντων είναι δημογραφικοί, εισοδηματικοί, τεχνολογικοί, ενώ συνδέονται άμεσα και με την οργάνωση του συστήματος υγείας. Το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης προέρχεται από τα νοσηλευτικά ιδρύματα (κρατικά και ιδιωτικά), τα ιδιωτικά διαγνωστικά εργαστήρια και τα ιατρεία. Ωστόσο, ορισμένες σειρές προϊόντων που αφορούν τη φροντίδα ασθενών κατ' οίκον, διατίθενται στους καταναλωτές μέσω του λιανικού εμπορίου. Η ζήτηση αυτών των προϊόντων εξαρτάται από το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, καθώς και από την κάλυψη των σχετικών δαπανών από τα ασφαλιστικά ταμεία. Η γήρανση του πληθυσμού αυξάνει μακροχρόνια τη ζήτηση των προϊόντων του κλάδου. Το μερίδιο του πληθυσμού άνω των 65 ετών προβλέπεται να αυξηθεί από 17% το 2001 σε 32% το 2050 (στοιχεία ΕΛ.ΣΤΑΤ). Σχετικά με τους τεχνολογικούς παράγοντες, πολλές κατηγορίες ιατρικών μηχανημάτων έχουν σχετικά μικρό «κύκλο ζωής» μέχρι την εμφάνιση περισσότερο εξελιγμένων τύπων, οπότε δημιουργείται η ανάγκη αντικατάστασής τους.

Ο κλάδος των ιατροτεχνολογικών προϊόντων αποτελείται από μεγάλο αριθμό εισαγωγικών επιχειρήσεων και περιορισμένο αριθμό παραγωγικών μονάδων. Τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα αφορούν ορισμένες μόνο κατηγορίες, όπως αναλώσιμα, γάζες, επιδέσμους, υλικά τεχνητού νεφρού, οδοντικές προθέσεις και συναφή υλικά, διαγνωστικά αντιδραστήρια, ενώ ο μεγάλος όγκος προϊόντων και τα πλέον εξειδικευμένα είδη είναι εισαγόμενα. Οι εισαγωγικές επιχειρήσεις χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλογα με το αντικείμενο εργασιών τους: σ΄ αυτές που διαθέτουν στην αγορά αποκλειστικά ιατροτεχνολογικά προϊόντα και στις λοιπές που η κύρια δραστηριότητά τους αφορά άλλους κλάδους όπως φάρμακα, χημικά προϊόντα, ηλεκτρικές συσκευές κλπ., παράλληλα δε εισάγουν και διακινούν στην εγχώρια αγορά και ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Άλλη διάκριση αφορά την εξειδίκευση των επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, ορισμένες επιχειρήσεις ειδικεύονται στην προσφορά μίας κατηγορίας προϊόντων όπως είναι τα ορθοπεδικά, νεφρολογικά, καρδιολογικά, οι συσκευές απεικόνισης κλπ., ενώ οι υπόλοιπες διαθέτουν προϊόντα που ανήκουν σε πολλές κατηγορίες.

Η αξία της συνολικής εγχώριας αγοράς (πωλήσεις) ιατροτεχνολογικών προϊόντων ήταν ανοδική την περίοδο 1995-2009, σημειώνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 12,2%. Ειδικότερα, το 2009 το ποσοστό ανόδου ήταν χαμηλό (1,4%), ενώ την προηγούμενη τριετία (2006-2008) το αντίστοιχο ποσοστό είχε κυμανθεί ετησίως γύρω σ το 15%. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αξία των συνολικών πωλήσεων ιατροτεχνολογικών προϊόντων το 2010 κατέγραψε αρνητικό ρυθμό μεταβολής συγκριτικά με το 2009. Όσον αφορά την κατανομή της αγοράς, ο δημόσιος τομέας απορροφά διαχρονικά το μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών πωλήσεων (2009: 70%). Ωστόσο, τα τελευταία έτη οι ιδιωτικοί όμιλοι υγείας εμφάνισαν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης πραγματοποιώντας παράλληλα αξιόλογες επενδύσεις στην αγορά νέων τεχνολογικά μηχανημάτων. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τα γενικότερα προβλήματα του δημόσιου συστήματος υγείας οδήγησαν κατά τα τελευταία έτη σε αύξηση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στα αποτελέσματα των εταιρειών προμήθειας ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Λόγω της μεγάλης ποικιλίας και της διαφορετικής φύσης των 

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

062

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

Συνοπτικά οικονοµικά στοιχεία και πληροφορίες χρήσεως από 1 Ιανουαρίου 2010 µέχρι 31 ∆εκεµβρίου 2010 (δηµοσιευόµενα βάσει του ν.2190, άρθρο 135, για επιχειρήσεις που συντάσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη, κατά τα ∆ΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες στοχεύουν σε µια γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της ΕΛΒΑΛ ΑΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ και του ΟΜΙΛΟΥ ΕΛΒΑΛ. Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη, πρίν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή µε την εταιρία, να ανατρέξει στην διεύθυνση διαδικτύου της εταιρίας, όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του ορκωτού ελεγκτή λογιστή. Αριθ. Μητρώου ΑΕ: 3954/06/Β/86/13 ∆ιεύθυνση έδρας: Λ. Μεσογείων 2-4, Πύργος Αθηνών Εποπτεύουσα Αρχή: Υπουργείο Ανάπτυξης, ∆/νση Ανωνύµων Εταιρειών και Πίστεως ∆ιεύθυνση διαδικτύου: www.elval.gr Σύνθεση ∆. Σ.: Μιλτιάδης Λιδωρίκης (Πρόεδρος και µη εκτελεστικό µέλος), ∆ηµήτριος Κυριακόπουλος (Αντιπρόεδρος και εκτελεστικό µέλος), Ιωάννης Παναγιωτόπουλος (εκτελεστικό µέλος), Κωνσταντίνος Κατσαρός (εκτελεστικό µέλος), Νικόλαος Κουδούνης (εκτελεστικό µέλος), Ανδρέας Κυριαζής (ανεξάρτητο µη εκτελεστικό µέλος), Κωνσταντίνος Μπακούρης (µη εκτελεστικό µέλος), Αβραάµ Μεγήρ (µη εκτελεστικό µέλος), Κωνσταντίνος Κουκλέλης (µη εκτελεστικό µέλος), Reinhold Wagner (µη εκτελεστικό µέλος), Gerard Decoster (ανεξάρτητο µη εκτελεστικό µέλος). Ηµεροµηνία έγκρισης των οικονοµικών καταστάσεων (από τις οποίες αντλήθηκαν τα συνοπτικά στοιχεία): 24 Μαρτίου 2011 Νόµιµος ελεγκτής: ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΥΡΟΥΝΗΣ (Α.Μ. ΣΟΕΛ 19071) Ελεγκτική εταιρία: KPMG ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ Α.Ε. Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών: Με σύµφωνη γνώµη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟ∆ΩΝ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ (ενοποιηµένα και εταιρικά) - Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια................................ Επενδύσεις σε ακίνητα........................................................ Άυλα περιουσιακά στοιχεία.................................................. Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία.................... Αποθέµατα ....................................................................... Απαιτήσεις από πελάτες ...................................................... Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία......................... ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ................................................. ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο............................................................. Λοιπά στοιχεία καθαρής θέσης µετόχων Εταιρίας .................. Σύνολο καθαρής θέσης µετόχων Εταιρίας (α) ....................... ∆ικαιώµατα Μειοψηφίας (β) ................................................ Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ) = (α) + (β) ............................... Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις............................. Προβλέψεις / Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις.............. Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις ............................. Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις .................................. Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ................................................... ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ & ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 31 Äåê 2009 31 Äåê 2010

ΕΤΑΙΡΙΚΑ 31 Äåê 2010 31 Äåê 2009

510.748.757 6.924.331 3.259.911 13.320.281 268.985.895 178.003.915 51.330.230 1.032.573.320

512.480.061 10.989.192 2.580.685 14.445.645 216.516.643 171.114.768 61.255.408 989.382.402

288.547.036 — 2.333.087 163.070.762 145.237.435 123.695.616 20.670.906 743.554.842

293.863.515 — 1.519.968 150.686.971 119.359.507 94.227.398 33.204.074 692.861.433

37.230.245 480.510.186 517.740.431 43.421.376 561.161.807 139.975.330 69.257.057 156.505.800 105.673.326 471.411.513 1.032.573.320

37.230.245 472.640.028 509.870.273 47.522.432 557.392.705 121.241.125 66.361.018 140.646.011 103.741.543 431.989.697 989.382.402

37.230.245 450.038.479 487.268.724 — 478.268.724 80.993.153 46.831.479 75.647.378 52.814.108 256.286.118 743.554.842

37.230.245 441.430.532 478.660.777 — 478.660.777 65.200.172 45.864.912 48.793.200 54.342.372 214.200.656 692.861.433

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (ενοποιηµένα και εταιρικά) -Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ Καθαρή θέση έναρξης χρήσεως (1/1/2010 και 1/1/2009 αντίστοιχα)..................................... Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους ................ Αύξηση δικαιωµάτων τρίτων.. ............................................. Αύξηση µετοχικού κεφαλαίου.............................................. Απορρόφηση θυγατρικής..... ............................................... ∆ιανεµηθέντα µερίσµατα..................................................... Μεταβολή ποσοστού συµµετοχής σε θυγατρικές................... Καθαρή θέση λήξης χρήσεως (31/12/2010 και 31/12/2009 αντίστοιχα) .............................

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 31 Äåê 2010 31 Äåê 2009

ΕΤΑΙΡΙΚΑ 31 Äåê 2010 31 Äåê 2009

557.392.705 9.329.783 — 6.317 — (1.550.997) (4.016.001)

507.644.708 33.421.226 15.339.384 — 1.053.219 (9.317) (56.515)

478.660.777 8.607.947 — — — — —

465.885.060 11.722.498 — — 1.053.219 — —

561.161.807

557.392.705

487.268.724

478.660.777

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜEΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (ενοποιηµένα και εταιρικά - έµµεση µέθοδος) - Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη προ φόρων (συνεχιζόµενες δραστηριότητες) .............. 16.589.923 ( 8.094.142) Πλέον / µείον προσαρµογές για: Αποσβέσεις ενσώµατων και αύλων παγίων περιουσιακών στοιχείων .......................................................................... 46.555.942 44.049.875 Αποσβέσεις επιχορηγήσεων................................................. (1.020.467) ( 1.087.420) Αποµειώσεις ενσώµατων και αύλων παγίων περιουσιακών στοιχείων .......................................................................... — 8.820 Πρόβλεψη υποτίµησης αποθεµάτων .................................... 266.569 (17.803.114) Προβλέψεις........................................................................ 8.108.356 3.742.788 — (1.371.600) Έσοδα µείον έξοδα που δεν αποτελούν ροές.. ...................... Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζηµιές) επενδυτικής δραστηριότητας ................................................................ (8.611.476) ( 3.480.730) Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα..................................... 10.808.803 9.022.655 Πλέον / µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες: Μείωση / (αύξηση) αποθεµάτων.......................................... (52.067.033) 23.017.332 Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων........................................... (11.136.017) 24.217.565 (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην τραπεζών) .............. 4.041.311 6.729.695 Μείον: (12.599.514) Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα ............. (11.790.731) (1.569.179) Καταβεβληµένοι φόροι ....................................................... (4.396.308) Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές 64.783.031 δραστηριότητες (α)…… .................................................. (2.651.128) Επενδυτικές δραστηριότητες (Απόκτηση) / πώληση θυγατρικών, συγγενών και λοιπών επενδύσεων....................................................................... (4.816.257) (286.052) Αγορά ενσώµατων και άϋλων παγίων περιουσιακών στοιχείων (44.400.947) (50.614.939) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άϋλων παγίων........ 7.351.663 1.130.562 3.757.547 4.216.587 Τόκοι εισπραχθέντες........................................................... 155.788 Μερίσµατα εισπραχθέντα .................................................... 118.956 Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β)……................................................... (37.989.038) (45.398.054) Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από αύξηση δικαιωµάτων τρίτων......................... — 15.339.384 Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια.. ............... 100.015.636 77.887.729 Εξοφλήσεις δανείων / Μεταβολή βραχυπρόθεσµου δανεισµού.... (65.952.761) (107.163.195) Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (3.337) (χρεολύσια)……….. ............................................................. (813) Είσπραξη επιχορήγησης. ..................................................... 1.308.402 4.202.896 (9.425) Μερίσµατα πληρωθέντα...................................................... (1.425.819) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές 33.944.645 (9.745.948) δραστηριότητες (γ) ........................................................ Καθαρή αύξηση / (µείωση) στα ταµειακά διαθέσιµα.... και ισοδύναµα χρήσεως (α) + (β) + (γ) ........................ (6.695.521) 9.639.029 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης χρήσεως ............ 22.130.113 12.325.295 165.789 Συναλλαγµατικές διαφορές στα ταµειακά διαθέσιµα έναρξης.. 199.382 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης χρήσεως...... 15.633.974 22.130.113

ΕΤΑΙΡΙΚΑ 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ.2009 11.454.735

(1.792.907)

26.362.828 (659.564)

24.604.028 ( 632.518)

— — 419.338 —

— (12.760.797) 143.280 (1.371.600)

(6.386.128) 5.620.714

( 5.003.347) 3.788.360

(25.877.928) (20.194.380) 633.718

3.820.531 22.353.586 12.028.885

(5.194.151) (201.921)

(4.748.782) (321.177)

(14.022.739)

40.107.542

(14.530.263) (21.904.909) 49.921 3.329.460 2.911.255

(10.352.405) (21.008.283) 187.765 2.901.375 2.162.129

(30.144.536)

( 26.109.419)

— 59.000.000 (16.352.841)

— 28.786.564 (42.715.007)

— — (130)

— 3.855.810 (108)

42.647.029

(10.072.741)

(1.520.246) 5.605.731 — 4.085.485

3.925.382 1.680.349 — 5.605.731

(ενοποιηµένα και εταιρικά) - Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 Συνεχιζόµενες Συνεχιζόµενες δραστηριότητες δραστηριότητες Κύκλος εργασιών............................................................... 930.484.322 690.186.277 77.036.420 51.493.324 Μικτά κέρδη....................................................................... Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσµάτων .......................................... 22.904.193 572.166

ΕΤΑΙΡΙΚΑ 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 Συνεχιζόµενες Συνεχιζόµενες δραστηριότητες δραστηριότητες 596.952.449 408.103.534 23.038.020 8.930.707 10.693.800

(3.305.281)

Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων ............................................ Φόροι................................................................................... Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους (Α) ............................ Μετόχους Εταιρίας ................................................................ Μετόχους Μειοψηφίας ...........................................................

16.589.923 (9.315.137) 7.274.786 8.522.747 (1.247.961) 7.274.786

(8.094.142) (3.268.123) (11.362.265) (6.439.914) (4.922.351) (11.362.265)

11.454.735 (1.966.298) 9.488.437 9.488.437 — 9.488.437

(1.792.907) (563.632) (2.356.539) (2.356.539) — (2.356.539)

Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Β) ................... Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Α) + (Β) Μετόχους Εταιρίας ................................................................ Μετόχους Μειοψηφίας ...........................................................

2.054.997 9.329.783 9.905.608 (575.825) 9.329.783

44.783.491 33.421.226 32.633.900 787.326 33.421.226

(880.490) 8.607.947 8.607.947 — 8.607.947

14.079.037 11.722.498 11.722.498 — 11.722.498

Κέρδη / (ζηµιές) µετά φόρων ανά µετοχή - βασικά (σε €) Προτεινόµενο µέρισµα ανά µετοχή (σε €)........................ Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και αποσβέσεων................

0,0687 0,0000

(0,0519) 0,0000

0,0765 0,0000

(0,0190) 0,0000

68.439.668

43.534.621

36.397.064

20.666.229

Αποσβέσεις (Ενσωµατωµένες στο λειτουργικό κόστος).............

46.555.942

44.049.875

26.362.828

24.604.028

Χώρα έδρας Ελλάδα

Συµµετοχή 66,66%

Μέθοδος ενσωµάτωσης Ολική Ενοποίηση

5. Επί των παγίων στοιχείων δεν υφίστανται εµπράγµατα βάρη και υποθήκες. 6. ∆εν υπάρχουν επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικών οργάνων που να ενδέχεται να έχουν σηµαντική επίπτωση στην οικονοµική κατάσταση της Εταιρίας και του Οµίλου. Για ανέλεγκτες χρήσεις έχει σχηµατιστεί πρόβλεψη στα ενοποιηµένα στοιχεία ύψους €179,6 χιλ. και στα εταιρικά στοιχεία €27,6 χιλ. Οι λοιπές προβλέψεις που έχουν σχηµατιστεί την 31.12.2010 ανέρχονται για τον Όµιλο σε €268,7 χιλ. 7. Αριθµός απασχολούµενου προσωπικού στο τέλος της τρέχουσας περιόδου: Εταιρίας 707 (31/12/2009: 713), Οµίλου 2.230 (31/12/2009: 2.170). 8. Ποσά πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της διαχειριστικής χρήσης και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας στη λήξη της τρέχουσας χρήσεως, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της µε τα συνδεδεµένα κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 προς αυτήν µέρη, είναι ως εξής: (Ποσά σε χιλ. Ευρώ) i) Έσοδα ii) Έξοδα iii) Απαιτήσεις iv) Υποχρεώσεις v) Συναλλαγές & αµοιβές διευθ. στελεχών & µελών ∆ιοίκησης vi) Απαιτήσεις από διευθ. στελέχη & µέλη της ∆ιοίκησης vi) Υποχρεώσεις προς διευθ. στελέχη & µέλη της ∆ιοίκησης

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 52.089,9 45.498,3 17.004,2 13.631,3 3.398,6 — —

ΕΤΑΙΡΙΚΑ 151.123,5 57.197,8 45.911,6 13.394,5 1.702,1 — —

9. Τα λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους της χρήσης, αφορούν: - Για τον Όµιλο σε συναλλαγµατικές διαφορές ποσού € 1.456,9 χιλ. και σε αποτίµηση παραγώγων για την κάλυψη κινδύνων ποσού € 598,1 χιλ. - Για την Εταιρία σε αποτίµηση παραγώγων για την κάλυψη κινδύνων ποσού € (880,5) χιλ. 10. Τα σηµαντικότερα γεγονότα που πραγµατοποιήθηκαν µεταγενέστερα της 31 ∆εκεµβρίου 2010 παρατίθενται στην σηµείωση 34 των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων. 11. Στην κατάσταση αποτελεσµάτων το στοιχείο "φόροι" αναλύεται ως παρακάτω: - Ενοποιηµένα στοιχεία: 31/12/2010 φόρος εισοδήµατος € (7.348,6) χιλ. αναβαλλόµενος φόρος € (1.966,5) χιλ., - 31/12/2009 € (2.420,1) χιλ και € (848,0) χιλ. αντίστοιχα. - Εταιρικά στοιχεία: 31/12/2010 φόρος εισοδήµατος € (373,9) χιλ. αναβαλλόµενος φόρος € (1.592,4) χιλ., - 31/12/2009 € (1.225,4) χιλ και € 661,8 χιλ. αντίστοιχα.

Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ. ΜΙΛΤΙΑ∆ΗΣ ΛΙ∆ΩΡΙΚΗΣ Α.∆.Τ.: N 032204

Αθήνα, 29 Μαρτίου 2011 ΕΝΑ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ. Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ∆/ΝΤΗΣ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ∆/ΝΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥ∆ΟΥΝΗΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΒΑΡΟΥΧΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΥΡΑΚΗΣ ΑΤ ΑΕ 012572 ΑΤ ΑΒ 535203 ΑΤ 063 Τ 015643 EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011 Α.Μ. 9239 Α’ ΤΑΞΗΣ

 προϊόντων, η αγορά των ιατροτεχνολογικών ειδών διαχωρίζεται σε επιμέρους αγορές. Τα μερίδια ακόμα και των μεγαλύτερων επιχειρήσεων που ασχολούνται με την παραγωγή ή/και εισαγωγή ιατροτεχνολογικών προϊόντων στο σύνολο της αγοράς κυμαίνονται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις του κλάδου θεωρούν ότι δραστηριοποιούνται σε ξεχωριστές αγορές, συνεπώς τα μερίδια που καταλαμβάνουν στο σύνολο της «ενιαίας» αγοράς, δεν αντιστοιχούν με τις θέσεις τους στις επιμέρους αγορές ιατροτεχνολογικών προϊόντων.

τοχής τους εμφανίζεται μειωμένο το 2010 συγκριτικά με το 2009. Αξιόλογο ποσοστό επιχειρήσεων κατατάσσεται και στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου. Από τα δεδομένα πάντως διαφαίνεται τάση μετατόπισης εταιρειών από τη διαβάθμιση χαμηλού προς τη διαβάθμιση μέσου πιστωτικού κινδύνου τη διετία 2009-2010. Μόλις μία επιχείρηση εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2009 (0,70% του δείγματος), ενώ καμία εταιρεία δεν εμφάνισε ασυνέπεια συναλλαγών το έτος 2010.

Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α Σ τ ο ι χ ε Ι α Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, ωστόσο το ποσοστό συμμε-

064

Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 91 εισαγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου διαπιστώνονται τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος παρουσίασε αύξηση

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

της τάξης του 24% το 2009/2008, η οποία οφείλεται κυρίως στην αντίστοιχη αύξηση της αξίας των απαιτήσεων. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια διευρύνθηκαν κατά 7,2% το 2009. Αύξηση παρουσίασαν τόσο οι μεσο-μακροπρόθεσμες (6,55%) όσο και οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (29,02%) την ίδια περίοδο. Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων του δείγματος κατέγραψαν άνοδο 9,83% το 2009. Με τον ίδιο περίπου ρυθμό (10,03%) αυξήθηκε και το συνολικό μικτό κέρδος. Τελικά, τα κέρδη προ φόρων αυξήθηκαν κατά 8,96% και τα κέρδη EBITDA κατά 8,43%. Από το σύνολο των επιχειρήσεων του δείγματος, οι 85 ήταν κερδοφόρες το 2009 έναντι 84 το προηγούμενο έτος. Οι πωλήσεις των κερδοφόρων κάλυψαν περίπου το 92% των συνολικών πωλήσεων των επιχειρήσεων του δείγματος το 2009. 

ΑΡ.Μ. Α.Ε. : 2836/06/Β/86/48 Πύργος Αθηνών, Β' Κτίριο, Μεσογείων 2-4, 115 27 Αθήνα ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ από 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2010 έως 31 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010 (∆ηµοσιευόµενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη , κατά τα ∆ΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονοµικές καταστάσεις, στοχεύουν σε µια γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. και του ΟΜΙΛΟΥ ΧΑΛΚΟΡ. Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή µε την Εταιρία, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου της Εταιρίας, όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση επισκόπησηςτου νόµιµου ορκωτού ελεγκτή. Αρµόδια Υπηρεσία - Νοµαρχία : Υπουργείο Περιφεριακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, ∆ιεύθυνση Ανωνύµων Εταιριών και Πίστεως ∆ιεύθυνση διαδικτύου Εταιρίας: www.halcor.gr Σύνθεση ∆.Σ.: Θ.Παπαγεωργόπουλος (Πρόεδρος, εκτελεστικό Μέλος), Ν.Κουδούνης(Αντιπρόεδρος, εκτελεστικό Μέλος), Π. Σαπουντζής, Ε. Κοτσαµπασάκης, Τ. Κασάπογλου (εκτελεστικά Μέλη), Γ.Πασσάς, Κ.Μπακούρης, Χρήστος-Αλέξης Κοµνηνός, Α.Κατσάνος (Μη εκτελεστικά Μέλη), Α.Κυριαζής & N.Γαλέτας (Ανεξάρτητα, µη εκτελεστικά Μέλη). Ηµεροµηνία έγκρισης από το ∆.Σ. των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων : 24 Μαρτίου 2011 Ορκωτός ελεγκτής λογιστής : Χαράλαµπος Συρούνης (Α.Μ. ΣΟΕΛ 19071) Ελεγκτική εταιρία : KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε. Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών : Με σύµφωνη γνώµη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ (Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια στοιχεία ....................... Επενδύσεις σε ακίνητα ........................................................... Άυλα περουσιακά στοιχεία....................................................... Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ........................ Αποθέµατα ............................................................................ Απαιτήσεις από πελάτες .......................................................... Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ............................ ∆ιαθέσιµα και ταµιακά ισοδύναµα ............................................ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ...................................................... ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο (101.279.627 των € 0,38) .......................... Λοιπά στοιχεία Καθαρής Θέσης ............................................... Σύνολο Καθαρής Θέσης µετόχων εταιρίας (α) ........................... ∆ικαιώµατα Μειοψηφίας (β)..................................................... Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ) = (α) + (β).................................... Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις ................................. Προβλέψεις/ Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις ................... Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις.................................. Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις ...................................... Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ...................................................... ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ) ..........

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 31 Äåê 2009 31 Äåê 2010

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 31 Äåê 2010 31 Äåê 2009

316.958.739 2.152.565 652.245 17.872.207 222.506.376 167.327.914 48.688.012 17.367.950 793.526.008

330.276.516 2.152.565 965.485 17.322.827 184.408.321 129.450.574 19.981.018 17.753.177 702.310.482

107.305.309 — 186.079 152.894.702 77.259.197 89.941.029 19.988.390 2.403.946 449.978.651

142.983.596 — 277.741 116.784.907 75.037.948 74.922.194 7.387.472 1.567.556 418.961.413

38.486.258 105.081.618 143.567.876 24.477.763 168.045.640 156.060.632 25.115.759 338.157.544 106.146.433 625.480.368 793.526.008

38.486.258 121.877.971 160.364.229 24.510.911 184.875.140 192.732.167 22.402.914 226.670.628 75.629.633 517.435.342 702.310.482

38.486.258 105.119.092 143.605.350 — 143.605.350 113.889.035 14.424.902 128.584.417 49.474.946 306.373.301 449.978.651

38.486.258 124.040.922 162.527.180 — 162.527.180 113.333.200 15.693.677 96.698.348 30.709.009 256.434.234 418.961.413

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ (Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ) Σύνολο καθαρής θέσης έναρξης χρήσης .................................. (1/1/2010 και 1/1/2009 αντίστοιχα) ........................................ Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (συνεχιζόµενες δραστηριότητες) .............................................. Εισφορά Ιδίων Κεφαλαίων σε θυγατρική .................................. ∆ιανεµηθέντα µερίσµατα (κέρδη).............................................. Κεφαλαιοποίηση ζηµιών θυγατρικής .......................................... Εξαγορά εταιρείας .................................................................. Αύξηση / (µείωση) ποσοστού σε θυγατρικές.............................. Σύνολο καθαρής θέσης λήξης χρήσης (31/12/2010 και 31/12/2009 αντίστοιχα) ..................................

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 31 Äåê 2009 31 Äåê 2010

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 31 Äåê 20010 31 Äåê 2009

184.875.140

213.512.849

162.527.180

179.582.262

(16.252.123) 168.623.017 — (994.448) — 560.876 (143.805)

(28.293.076) 185.219.772 — (1.055.990) 711.357 — —

(9.537.853) 152.989.327 (9.383.977) — — — —

( 17.055.082) 162.527.180 — — — — —

168.045.640

184.875.140

143.605.350

162.527.180

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ) Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη / (Ζηµιές) προ φόρων............................................... Πλέον / µείον προσαρµογές για: Αποσβέσεις παγίων στοιχείων ............................................. Αποσβέσεις επιχορηγήσεων................................................. Προβλέψεις........................................................................ Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζηµιές) επενδυτικής δραστηριότητας............................................... Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα .................................... (Κέρδη) / Ζηµιές απο πώληση παγίων περιουσιακών στοιχείων (Κέρδη / Ζηµιές από πώληση συµµετοχών............................ (Κέρδη) / Ζηµιές απο πώληση επενδύσεων σε ακίνητα .......... (Κέρδη)/ζηµιές εύλογης αξίας παραγώγων............................ Ζηµιά από καταστροφή / αποµείωση ενσώµατων και άυλων παγίων περιουσιακών στοιχείων .......................................... Αποµείωση συµµετοχών ..................................................... Πλέον/ µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες: Mείωση / (αύξηση) αποθεµάτων ......................................... Mείωση / (αύξηση)απαιτήσεων............................................ (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών)............. Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα ............ Καταβεβληµένοι φόροι ....................................................... Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) ........................................................ Επενδυτικές δραστηριότητες (Απόκτηση) / Πώληση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων ...................................................... Αγορά ενσώµατων και άϋλων παγίων περιουσιακών στοιχείων Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άϋλων παγίων περιουσιακών στοιχείων...................................................... Εισπράξεις από πωλήσεις επενδύσεων σε ακίνητα ................. Τόκοι εισπραχθέντες........................................................... Μερίσµατα εισπραχθέντα ................................................... Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) ........................................................ Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Έκδοση κοινών µετοχών..................................................... Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια ................. Εξοφλήσεις δανείων ........................................................... Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (χρεολύσια) ....................................................................... Εϊσπραξη επιχορήγησης ...................................................... Μερίσµατα πληρωθέντα...................................................... Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (γ) ........................................................ Καθ αύξηση / (µείωση) στα ταµ διαθέσιµα & ισοδύναµα χρήσης (α)+(β)+(γ) .................................... Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης χρήσης .............. Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης χρήσης ........

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 01.01 - 31.12.2010 01.01 - 31.12.2009

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 01.01 - 31.12.2010 01.01 - 31.12.2009

(16.249.126)

(22.056.168)

(11.693.708)

(13.251.258)

28.773.204 (450.227) 293.394

26.603.035 (456.800) 572.901

10.654.807 (299.967) (207.465)

11.883.247 (330.624) 159.572

(778.810) 20.943.150 (252.340) — — (1.819.071)

(1.469.199) 17.649.390 (508.239) 33.951 — 3.508.756

(713.453) 9.691.430 (244.737) — — (971.392)

(1.185.079) 6.978.652 (423.876) 33.951 — 1.643.217

232.115 —

101.997 —

137.272 299.985

— 94.324

(38.098.055) (50.323.43) 15.831.996

27.852.259 37.388.374 (18.463.080)

(16.920.448) (42.443.422) 7.525.175

21.296.869 (1.044.480) (16.221.944)

(19.837.372) (975.201)

(20.943.315) (1.977.448)

(8.400.923) —

(9.504.878) —

(62.709.775)

47.836.413

(53.586.846)

127.695

(6.319) (13.346.399)

(2.656.217) (28.845.043)

(2.263.142) (2.550.587)

(2.696.331) (10.002.593)

420.167 — 524.078 5.383

3.081.360 — 2.196.760 64.754

6.623.427 — 88.469 624.984

2.470.592 — 202.476 982.603

(12.403.091)

(26.158.386)

2.523.151

(9.043.253)

— 172.461.016 (97.645.635)

— 32.192.485 (95.354.430)

— 110.023.974 (59.030.596)

— 13.083.200 (44.710.153)

— 907.500 (995.242)

(6.069) 1.348.900 (1.076.957)

— 907.500 (794)

— 1.348.900 (6.020)

(74.727.639)

(62.896.071)

51.900.084

(30.284.073)

(385.226) 17.753.177 17.367.950

(41.218.044) 58.971.221 17.753.177

836.389 1.567.556 2.403.946

(39.199.632) 40.767.188 1.567.556

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟ∆ΩΝ (Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ) ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 01.01 - 31.12.2010 01.01 - 31.12.2009 Σύνολο κύκλου εργασιών.................................................. 1.044.311.599 679.058.638 Μικτά Κέρδη / (ζηµιές) ..................................................... 43.438.552 32.127.192 Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσµάτων ........................................... 4.152.668 ( 5.781.653) ( 22.056.168) Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων ............................................ (16.249.126) 3.190.978 2.790.767 Μείον φόροι.......................................................................... Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους (Α) ............................ (13.058.148) (19.265.401) Κατανέµονται σε : Μετόχους Εταιρίας ................................................................ (13.097.239) (19.375.369) Μετόχους Μειοψηφίας ........................................................... 39.091 109.968 Λοιπά συνολικά έσοδα / (έξοδα) µετά από φόρους (Β) .. (3.193.975) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα / (έξοδα) µετά από φόρους (Α) + (Β)............................................................... (16.252.123) Κατανέµονται σε : - Ιδιοκτήτες Μητρικής............................................................ (16.250.569) - ∆ικαιώµατα Μειοψηφίας ...................................................... (1.554) Κέρδη/(Ζηµιές) µετά από φόρους ανά µετοχή βασικά (σε €) ..................................................................... Προτεινόµενο µέρισµα ανά µετοχή (σε €)....................... Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και συνολικών αποσβέσεων

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 01.01 - 31.12.2010 01.01 - 31.12.2009 517.612.690 343.547.307 12.354.495 8.464.238 (2.415.746) (11.693.708) 3.922.933 (7.770.775)

(7.363.360) (13.251.258) 2.063.398 (11.187.860)

(7.770.775) —

(11.187.860) —

(9.027.675)

(1.767.078)

(5.867.222)

( 28.293.076)

(9.537.853)

(17.055.082)

( 28.191.873) ( 101.204)

(9.537.853) —

(17.055.082) —

(0,1293) —

(0,1913) —

(0,0767) —

( 0,1105) —

32.475.645

20.364.581

7.939.094

4.189.263

Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες : 1. Οι εταιρίες του Οµίλου µε τις αντίστοιχες διευθύνσεις τους, τα ποσοστά µε τα οποία ο Όµιλος συµµετέχει στο µετοχικό τους κεφάλαιο καθώς και η µέθοδος ενσωµάτωσης τους στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις της χρήσης 2010, παρατίθενται αναλυτικά στη σηµείωση Νο 31 των οικονοµικών καταστάσεων. 2. Στις 19 Μαΐου 2010 το Γενικό ∆ικαστήριο (Πρωτοδικείο Ευρωπαικών Κοινοτήτων) δηµοσίευσε την απόφασή του στην έφεση που είχε ασκήσει η Εταιρεία σχετικά µε το πρόστιµο που επέβαλε το 2004 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισµού για παράβαση των κανόνων ανταγωνισµού. Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέβη την αρχή της ίσης µεταχείρισης κατά τον υπολογισµό των προστίµων και µείωσε το πρόστιµο της ΧΑΛΚΟΡ κατά 10%, καθορίζοντας το σε Ευρώ 8,25 εκατοµµύρια. Η ΧΑΛΚΟΡ αφού εξέτασε προσεκτικά το κείµενο της απόφασης της έφεσης, άσκησε νέα έφεση ζητώντας την ολική η µερική ακύρωση της απόφασης του ∆ικαστηρίου, µε στόχο την ακύρωση ή µεγαλύτερη µείωση του επιβληθέντος προστίµου. (Βλ. Σηµείωση Νο 28 των Οικονοµικών Καταστάσεων). 3. Οι οικονοµικές καταστάσεις της Εταιρίας περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις που καταρτίζει η κάτωθι εταιρία: Χώρα έδρας Συµµετοχή Μέθοδος ενσωµάτωσης Επωνυµία εταιρίας ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΑΕ ΕΛΛΑ∆Α 59,98% Ολική Ενοποίηση 4. ∆εν υπάρχουν επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διαιτητικών οργάνων που ενδέχεται να έχουν σηµαντική επίπτωση στην οικονοµική κατάσταση της Εταιρίας και του Οµίλου. 5. Αριθµός απασχολούµενου προσωπικού στο τέλος της τρέχουσας χρήσης : Εταιρίας 493 (χρήσης 2009 : 716) , Οµίλου 2.217 (χρήσης 2009: 2.270). 6. Έχουν συσταθεί υποθήκες συνολικού ύψους € 3,7 εκατ. στα ακίνητα της θυγατρικής SOFIA MED S.A. στη Βουλγαρία. ∆εν υφίστανται εµπράγµατα βάρη επί των ακινήτων της µητρικής. 7. Έχει διενεργηθεί πρόβλεψη για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις Οµίλου: € 616 χιλ., Εταιρίας: € - χιλ.. Οι λοιπές προβλέψεις που έχουν σχηµατιστεί την 31.12.2010 ανέρχονται για τον Όµιλο σε € 333 χιλ. και για την Εταιρία σε € 141 χιλ.. Σχετικά µε το πρόστιµο που έχει επιβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισµού στην Εταιρία, έχει σχηµατιστεί πρόβλεψη ποσού € 6,28 εκατ. (Bλ. σηµειώσεις Νο 20 και Νο 28 των Οικονοµικών Καταστάσεων). 8. Ποσά πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της διαχειριστικής χρήσης και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας στη λήξη της τρέχουσας χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της µε τα συνδεδεµένα κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 προς αυτήν µέρη, είναι ως εξής: ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ i) Έσοδα ii) Έξοδα iii) Απαιτήσεις iv) Υποχρεώσεις v) Συναλλαγές & αµοιβές διευθυντικών στελεχών και µελών της ∆ιοίκησης vi) Απαιτήσεις από διευθυντικά στελέχη και µέλη της ∆ιοίκησης vii)Υποχρεώσεις προς τα διευθυντικά στελέχη και µέλη της ∆ιοίκησης

126.942.592 132.791.155 28.198.550 12.606.253 3.945.998 — —

220.655.527 68.955.474 57.729.967 4.184.341 2.346.673 — —

9. Ο φόρος εισοδήµατος στα στοιχεία κατάστασης αποτελεσµάτων αναλύεται ως εξής (Ποσά σε €): ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2010 1 Ιαν - 31 ∆εκ 2009 Φόρος Εισοδήµατος Χρήσης (1.145.346) (1.298.777) 218.898 (92.610) Αναβαλλόµενος Φόρος Χρήσης 4.336.324 4.089.544 3.704.034 2.156.008 10. Οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις της Εταιρίας και των εταιριών του Οµίλου παρατίθενται αναλυτικά στη σηµείωση Νο 31 των οικονοµικών καταστάσεων. 11. Τα ”Λοιπά συνολικά έξοδα” που καταχωρήθηκαν απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια, χωρίς να επηρεάσουν το αποτέλεσµα της χρήσης, αφορούν σε συναλλαγµατικές διαφορές ενοποίησης θυγατρικών εξωτερικού (Όµιλος : € -1.205 χιλ.) και αποτίµηση παραγώγων αντιστάθµισης ταµιακών ροών (Όµιλος : € -1.989 χιλ. - Εταιρία : € -1.767 χιλ.). (Βλ. Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων των Οικονοµικών Καταστάσεων). 12. Την 30η Ιουνίου 2010 ολοκληρώθηκε µε την καταχώριση της υπ' αριθµ. 17374/30-06-2010 εγκριτικής απόφασης της Νοµαρχίας Αθηνών στοΜητρώο Ανωνύµων Εταιρειών η απόσχιση του κλάδου ράβδων και σωλήνων ορειχάλκου από τη µητρική και η εισφορά του στην κατά 100% θυγατρική FITCO AE (πρώην ΣΥΛΛ.ΑΝ. ΑΕ) σύµφωνα µε τις διατάξεις του Ν. 2166/93. Ως ηµεροµηνία του ισολογισµού µετασχηµατισµού είχε ορισθεί η 31 Μαρτίου 2010 ενώ η απόσχιση πραγµατοποιήθηκε βάσει των αποφάσεων των ∆ιοικητικών Συµβουλίων της ΧΑΛΚΟΡ ΑΕ και της FITCO AE (πρώην ΣΥΛΛ.ΑΝ. ΑΕ) στις συνεδριάσεις τους στις 30 Μαρτίου 2010. Η µητρική κατέχει το σύνολο των µετοχών (ποσοστό 100%) της FITCO AE. (Βλ. Σηµείωση Νο 8 των Οικονοµικών Καταστάσεων). 13. Στις 21 Απριλίου 2010 η ΧΑΛΚΟΡ συµµετείχε στην αύξηση µετοχικού κεφαλαίου της ανώνυµης εταρείας TECHOR AE και απέκτησε το 65,52% του µετοχικού της κεφαλαίου έναντι ποσού Ευρώ 2,17 εκατ. Για το λόγο αυτό η TECHOR A.E. ενοποιήθηκε την τρέχουσα χρήση µε τη µέθοδο της ολικής ενοποίησης, ενώ δεν είχε ενοποιηθεί την προηγούµενη χρήση. Τον ∆εκέµβριο του 2010, η ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. αύξησε περισσότερο το ποσοστό συµµετοχής της µε την απόκτηση 10.000 µετοχών αξίας Ευρώ 43.100. Μετά τη συγκεκριµένη αγορά το ποσοστό συµµετοχής της ανήλθε σε 68,97%. Η TECHOR A.E. δεν ενοποιήθηκε τη προηγούµενη χρήση. (Βλ. Σηµείωση Νο 8 των Οικονοµικών Καταστάσεων). 14. Τον Οκτώβριο του 2010 συστήθηκε η εταιρεία ΧΑΛΚΟΡ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Α.Ε. µε βασικό µέτοχο την ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. , η οποία συµµετέχει µε ποσοστό 70% στο µετοχικό της κεφάλαιο. Η αξία της συµµετοχής της ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. στη νέα εταιρεία ανήλθε σε Ευρώ 42.000. (Βλ. Σηµείωση Νο 8 των Οικονοµικών Καταστάσεων). 15. ∆εν υφίστανται µετοχές της µητρικής Εταιρίας που κατέχονται είτε από την ίδια είτε από θυγατρικές και συγγενείς της επιχειρήσεις, στη λήξη της τρέχουσας χρήσης.

Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ. ΘΕΟ∆ΟΣΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ 135393

Αθήνα, 28 Μαρτίου 2011 ΕΝΑ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ. Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΣΣΑΣ ΣΑΠΟΥΝΤΖΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ Φ 020251 AH 582570

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ∆/ΝΤΗΣ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΣΠΥΡΙ∆ΩΝ ΚΟΚΚΟΛΗΣ Α.∆.Τ. Χ 701209 ΑΡ.Α∆.Α’ ΤΑΞΗΣ 20872

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

065

Επιλογh.Ισολογισμων

066

Oσο τ ο Δ ημOσιο

παρουσίαζε ελλείψεις στις υπηρεσίες υγείας που παρείχε, τόσο εντεινόταν η στροφή του κοινού στην ιδιωτική υγεία. Σήμερα, ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας υποχωρεί, με τον ανταγωνισμό μεταξύ των ιδιωτι-

ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Το κρυολογημα

της υφεσης ΠηγH:

κών μονάδων υγείας να εστιάζεται κυρίως στην αναβάθμιση της ποιότητας και στη διεύρυνση των παρεχομένων υπηρεσιών, στην ανανέωση του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, στην επέκταση του δικτύου (παρουσία σε περισσότερες περιοχές της χώρας), αλλά και στη συνεργασία με ασφαλιστικούς φορείς.

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Η αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας, περιλαμβάνει τα διαγνωστικά κέντρα και τα θεραπευτήρια, τα οποία συγκαταλέγονται αντίστοιχα στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Φροντίδα Υγείας. Ο κλάδος περιλαμβάνει και μεγάλου μεγέθους εταιρείες, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις απαρτίζουν ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους. Σήμερα, οι όμιλοι αυτοί παρέχουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών στηρίζοντας τη στρατηγική τους σε βασικούς άξονες όπως: α) στη μεγαλύτερη γεωγραφική κάλυψη της χώρας (μέσω εξαγοράς ή και απορρόφησης μικρών περιφερειακών μονάδων) β) στην παροχή πλήρους φάσματος ιατρικών υπηρεσιών, γ) στην τεχνολογική και επιστημονική εξέλιξη και δ) στην επέκταση σε νέες αγορές του εξωτερικού. Την τελευταία κυρίως δεκαετία, μικρές περιφερειακές μονάδες απορροφώνται, συγχωνεύονται ή εξαγοράζονται από μεγαλύτερες. Η δυσκολία των περισσότερων μικρών επιχειρήσεων να ανταποκριθούν στη ραγδαία εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας αλλά και το υψηλό κόστος κατασκευής και εξοπλισμού μιας νέας θεραπευτικής μονάδας, αποτελούν τους βασικούς λόγους που οδηγούν στη στρατηγική των εξαγορών – συγχωνεύσεων μικρότερων από μεγαλύτερες επιχειρήσεις.

Η ζΗτηση Το επίπεδο των νοσηλευτικών υπηρεσιών του δημόσιου τομέα χαρακτηρίζεται ως ο πλέον σημαντικός παράγοντας για τη στροφή μέρους του κοινού στις ιδιωτικές υπηρεσίες

υγείας. Τυχόν ελλείψεις στη διάρθρωση, οργάνωση και λειτουργία των νοσηλευτικών ιδρυμάτων του δημοσίου (συνθήκες νοσηλείας, κτιριακή υποδομή, επάρκεια ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, κλπ), λειτουργούν συχνά προς όφελος του ιδιωτικού κλάδου πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης. Σαφώς και άλλοι παράγοντες (όπως δημογραφικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί) επηρεάζουν ανάλογα τη ζήτηση για τις υπηρεσίες του κλάδου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας καταναλωτών, η «αμεσότητα της εξυπηρέτησης» κρίνεται ως ο σημαντικότερος λόγος για την επιλογή ενός ιδιωτικού νοσοκομείου έναντι ενός δημοσίου, σε ποσοστό 39%, του δείγματος. Ως σημαντικότερο κριτήριο επιλογής μεταξύ των 

οι αγορεσ τησ ανατολικησ ευρωπησ, τησ κυπρου και τησ τουρκιασ, η περαιτερω γεωγραφικη επεκταση στη χωρα, η συναψη συνεργασιων με επιχειρηματικουσ ομιλουσ του εξωτερικου και η διευρυνση των παρεχομενων υπηρεσιων σε τομεισ που εχουν περιθωρια αναπτυξησ, π.χ. τηλειατρικη, πλαστικη χειρουργικη, τραπεζες βλαστοκυτταρων κ.α., αποτελουν σημαντικεσ ευκαιριεσ αναπτυξησ για τισ επιχειρησεισ του κλαδου. EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

067

 ιδιωτικών νοσοκομείων αναφέρεται η «εμπειρία του ιατρικού προσωπικού» σε ποσοστό 29%. Μεταξύ των ατόμων που έχουν πραγματοποιήσει ιατρικές – διαγνωστικές εξετάσεις σε ιδιωτικό φορέα, το 55% κρίνει το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών ως “καλό”.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Τα ιδιωτικά θεραπευτήρια της χώρας διακρίνονται σε μεγάλες πολυδύναμες κλινικές οι οποίες βρίσκονται κυρίως στην περιφέρεια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και σε κλινικές μικρότερου και μεσαίου μεγέθους. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. το 2008 καταγράφηκαν συνολικά σε ολόκληρη τη χώρα 316 θεραπευτήρια με συνολικό αριθμό 53.652 κλινών, από τις οποίες 37.027 κλίνες (69%) αντιστοιχούν στα 140 θεραπευτήρια του δημοσίου και 15.028 κλίνες (28%) σε 170 ιδιωτικά θεραπευτήρια. Η περιφέρεια της πρωτεύουσας παρουσιάζει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση (συνολικά 22.242 κλίνες), από τις οποίες 7.260 κλίνες ανήκουν σε ιδιωτικά ιδρύματα.

Η α γ ο ρΑ Διαχρονική άνοδο παρουσιάζει το συνολικό μέγεθος αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας (βάσει αξίας) με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 12,3% την περίοδο 1998-2009. Ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης βαίνει μειούμενος. Το 2009 το ποσοστό ανόδου υποχώρησε στο 3,6% από 10,8% το 2008 και 16% το 2007. Αύξηση 3,4% παρουσίασαν τα έσοδα των ιδιωτικών γενικών κλινικών το 2009, ενώ μικρότερη ήταν η αύξηση για τις ιδιωτικές μαιευτικές–γυναικολογικές κλινικές (2,5%). Τα έσοδα των διαγνωστικών κέντρων αυξήθηκαν 5,2%. Οι γενικές κλινικές αποσπούν το μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο της αγοράς, 67% για το 2009, ενώ οι μαιευτικές – γυναικολογικές κλινικές αντιπροσωπεύουν το 14% της αγοράς.

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Το υπόλοιπο 19% μοιράζονται τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Τον υψηλότερο δείκτη συγκέντρωσης παρουσιάζουν οι μαιευτικές – γυναικολογικές κλινικές καθώς, σύμφωνα με στοιχεία του 2009, οι τρεις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου κάλυψαν το 80% της αντίστοιχης αγοράς. Ακολουθούν οι γενικές κλινικές με δείκτη συγκέντρωσης περίπου 76% για τις 15 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου. Μικρότερη είναι η συγκέντρωση στον κλάδο των διαγνωστικών κέντρων, κάτι που αποδίδεται στον μεγάλο αριθμό μονάδων που λειτουργούν σε ολόκληρη τη χώρα, οι περισσότερες από τις οποίες αποτελούν μικρού μεγέθους επιχειρήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία του 2009, οι 15 μεγαλύτερες εταιρείες κάλυψαν περίπου το 55% της αγοράς. Η επιλογή κάποιου ιδιωτικού ιατρικού κέντρου σχετίζεται κυρίως με τη «φήμη» του, την υποδομή του (κτιριακές εγκαταστάσεις, ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός), το ιατρικό προσωπικό, τη γεωγραφική του τοποθεσία, την ποιότητα και ταχύτητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, τον βαθμό συνεργασίας με τους διάφορους ασφαλιστικούς φορείς και την ευελιξία της τιμολογιακής πολιτικής. Σήμερα σε μία εποχή εισοδηματικής «στενότητας» για πολλά ελληνικά νοικοκυριά, μεγάλες εταιρείες της αγοράς ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας προσφέρουν νέα χρηματοδοτικά «εργαλεία» για τους χρήστες των υπηρεσιών τους, (π.χ. δυνατότητα αποπληρωμής των εξόδων νοσηλείας μέσω άτοκων μηνιαίων δόσεων, παροχή εκπτώσεων για την πραγματοποίηση εξετάσεων σε μονάδες του ιδίου ομίλου, κ.ά

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα H πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος που επελέγη κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, ωστόσο διαπιστώνεται ελαφρά τάση επιδείνωσης της εν γένει πιστοληπτικής συμπεριφοράς των επιχειρήσεων το 2010 σε σχέση με το 2009. Ο αριθμός των επιχειρήσεων που εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών τη διετία 2009-2010 παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα, ωστόσο ο αριθμόςτους διευρύνεται.  068

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

ΑΡ. ΜΗΤΡΩΟΥ Α.Ε. 2131/06/Β/86/19 ∆ιεύθυνση: Πύργος Αθηνών, Β΄Κτίριο, Μεσογείων 2-4, 11527 Αθήνα Στοιχεία και πληροφορίες χρήσης από 1 Ιανουαρίου 2010 έως 31 ∆εκεµβρίου 2010 (δηµοσιευµένα βάσει του κ.ν 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη, κατά τα ∆ΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες που προκύπτουν απο τις οικονοµικές καταστάσεις στοχεύουν σε µια γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ ΑΕ. Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή µε την εταιρεία, να ανατρέξει στην διεύθυνση διαδικτύου της εταιρείας, όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του ορκωτού ελεγκτή λογιστή. Αρµόδια Νοµαρχία : Υπουργείο Ανάπτυξης ∆ιεύθυνση Ανωνύµων Εταιριών και Πίστεως. ∆ιεύθυνση διαδικτύου : www.cablel.gr Σύνθεση ∆.Σ.: Πρόεδρος : Μπατσόλας Ι., Αντιπρόεδρος : Λάϊος Κ. και µέλη : ∆ιακογιάννης Μ., Κυριαζής Α., Στεργιόπουλος Γ., Αλεξίου Α.,Κατσάνος Α., Σταυρόπουλος Ι., Γαλέτας Ν., Γεωργάνας Ι., Gee Ronald, Wiedenmann Rudolf Ηµεροµηνία έγκρισης από το ∆.Σ των Ετήσιων Οικονοµικών Καταστάσεων : 21 Μαρτίου 2011 Ορκωτός Εκλεγκτής Λογιστής : Νικόλαος Τσιµπούκας (Α.Μ ΣΟΕΛ : 17151) Ελεγκτική εταιρία : KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών : Με σύµφωνη γνώµη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ (Ενοποιηµένα και µη ενοποιηµένα)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (Ενοποιηµένα και µη ενοποιηµένα)

(Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ)

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια στοιχεία .................. Επενδύσεις σε ακίνητα........................................................ Άυλα περιουσιακά στοιχεία.................................................. Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία.................... Αποθέµατα ........................................................................ Απαιτήσεις από πελάτες ...................................................... Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία......................... ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ................................................. ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό Κεφάλαιο ............................................................ Λοιπά στοιχεία καθαρής θέσης............................................. Σύνολο καθαρής θέσης ιδιοκτητών µητρικής (α).......... ∆ικαιώµατα Μειοψηφίας (β) ................................................ Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ)=(α) + (β) .......................... Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις............................. Προβλέψεις / Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις.............. Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις ............................. Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις .................................. Σύνολο υποχρεώσεων (δ) .............................................. ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

(Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ)

ΟΜΙΛΟΣ 31-∆εκ-10

31-Äåê-09

31-∆εκ-10

ΕΤΑΙΡΙΑ

31-Äåê-09

Σύνολο καθαρής θέσης έναρξης χρήσεως (1/1/2010και 1/1/2009 αντίστοιχα)...................................... Κέρδη / (ζηµίες) χρήσεως, µετά από φόρους ........................ Καθαρό εισόδηµα καταχωρηµένο απ΄ευθείας στην καθαρή θέση ∆ιανεµηθέντα µερίσµατα..................................................... Σύνολο καθαρής θέσης λήξης χρήσεως (31/12/2010 και 31/12/2009 αντίστοιχα) .............................

64.321.620 2.152.565 348.791 22.712.776 38.355.431 46.812.944 29.342.604 204.046.731

65.337.150 2.152.565 516.938 22.723.170 35.317.600 36.189.935 18.181.376 181.418.734

19.330.716 84.616.577 103.947.293 751.489 104.698.782 31.327.847 5.554.247 82.889.865 36.727.669 156.499.628 261.198.410

19.330.716 84.523.219 103.853.935 741.388 104.595.323 48.867.717 5.394.981 45.934.888 29.344.396 129.541.982 234.137.305

19.330.716 56.898.763 76.229.479 — 76.229.479 26.827.754 5.048.521 51.680.841 44.260.136 127.817.252 204.046.731

19.330.716 56.681.800 76.012.516 — 76.012.516 41.404.967 4.923.778 22.542.288 35.535.185 104.406.218 180.418.734

Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Β)......................................................

(290.786)

(598.875)

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Α) + (Β).................... Κατανέµονται σε : Μετόχους εταιρείας.......................................................................................... Μετόχους µειοψηφίας ...................................................................................... Κέρδη/ (ζηµιές) µετά από φόρους ανά µετοχή - βασικά (σε €) ................ Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και συνολικών αποσβέσεων .............................................

103.459

(1.828.438)

93.358 10.101 0,0140

(1.786.474) (41.964) (0,0450)

ΟΜΙΛΟΣ 31-∆εκ-10

ΕΤΑΙΡΙΑ 31-Äåê-09

31-∆εκ-10

31-Äåê-09

104.595.323 394.245 (290.786) —

106.423.761 (1.229.563) (598.875) —

76.012.516 (173.891) 390.854 —

76.164.904 (1.550.753) 1.398.365 —

104.698.782

104.595.323

76.229.479

76.012.516

(179.252)

38.690

(1.668.563)

7.441.263 (12.078.587)

5.135.175 425.100

4.573.012 (9.515.716)

674.834 (126.176) 3.592.451

(1.520.423) (36.516) 3.153.777

177.681 (126.176) 2.397.384

16.169.998 6.437.019 4.194.200

(3.037.832) (16.121.381) 9.220.465

14.338.982 2.826.794 10.231.641

(4.360.151) (516.500)

(3.008.795) (158.629)

(3.165.084) (163.954)

21.249.099

(5.910.369)

19.906.001

(77.824) ( 12.423.309)

— (4.023.209)

(77.824) (10.815.016)

559.602 439.284 687.206

105.621 19.234 557.641

41.453 48.084 874.207

( 10.815.041)

(3.340.713)

( 9.929.096)

19.109.285 ( 29.795.467)

36.305.220 (21.743.880)

12.500.000 ( 28.762.565)

( 6.069) ( 5.539)

— —

— ( 5.539)

( 10.697.790)

14.561.340

( 16.268.104)

(263.732) 11.824.688 (102.724) 11.458.232

5.310.258 2.673.910 — 7.984.168

(6.291.199) 8.965.109 — 2.673.910

ΑΘΗΝΑ, 21 Μαρτίου 2011 ΕΝΑ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ. Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ Κ 221209 Χ 126605

Κύκλος εργασιών............................................................................................. Μικτά Κέρδη / (ζηµιές)................................................................................ Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσµάτων .. Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων ...................................................................... Μείον φόροι.................................................................................................... Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους (A)....................................................... Κατανέµονται σε : Μετόχους εταιρείας..........................................................................................

373.691 20.554

(1.218.153) (11.410)

13.224.328 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 257.628.647 11.330.822 2.322.988 38.690 (212.581) (173.891)

11.065.726 ΕΤΑΙΡΙΑ

1 Éáí—31 ∆εκ 2009 188.315.126 8.056.060 14.780 (1.668.563) 117.810 (1.550.753)

(173.891)

(1.550.753)

Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Β) .............................................

390.854

1.398.365

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Α) + (Β).................... Κατανέµονται σε : Μετόχους εταιρείας.......................................................................................... Κέρδη µετά από φόρους ανά µετοχή - βασικά (σε €)................................. Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και συνολικών αποσβέσεων .............................................

216.963

(152.388)

216.963 (0,0060)

(152.388) (0,0570)

7.421.647

4.461.616

Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες :

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 1 Éáí—31 ∆εκ 2009 1 Éáí—31 ∆εκ 2010 1 Éáí—31 ∆εκ 2009

Λειτουργικές δραστηριότητες Αποτελέσµατα προ φόρων (συνεχιζόµενες δραστηριότητες) .. 567.744 Πλέον / µείον προσαρµογές για: Αποσβέσεις........................................................................ 8.120.982 Προβλέψεις........................................................................ (52.725) Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζηµιές) (1.002.746) επενδυτικής δραστηριότητας............................................... Αποσβέσεις επιχορηγήσεων................................................. (36.516) Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα..................................... 4.801.210 Πλέον/ µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες: Μείωση / (αύξηση) αποθεµάτων.......................................... (8.779.230) Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων........................................... (21.553.603) (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών)............. 8.343.889 Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα ............. (4.656.228) Καταβεβληµένοι φόροι ....................................................... (170.095) Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) ........................................................ (14.417.318) Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων............................................................ Αγορά ενσώµατων και άϋλων παγίων στοιχείων.................... (5.437.898) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άϋλων παγίων στοιχείων ............................................................... 5.623 258.542 Τόκοι εισπραχθέντες........................................................... Μερίσµατα εισπραχθέντα ................................................... 557.641 Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) ........................................................ (4.616.092) Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια ................. 68.545.083 Εξοφλήσεις δανείων ........................................................... (49.038.797) Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (χρεολύσια)........................................................ — — Μερίσµατα πληρωθέντα...................................................... Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (γ) ........................................................ 19.506.286 Καθαρή αύξηση / (µείωση) στα ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα χρήσης (α) + (β) + (γ)................................. 472.876 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης χρήσης .... 11.458.232 (110.266) Επίδραση συναλλαγµατικών διαφορών......................... Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης χρήσης ........ 11.820.842

Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆.Σ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΑΤΣΟΛΑΣ AΚ 034042

1 Éáí—31 ∆εκ 2009 241.636.476 18.678.869 3.750.639 (179.252) (1.050.311) (1.229.563)

90.614.361 2.152.565 680.305 3.992.250 59.763.389 46.547.964 30.386.471 234.137.305

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (Ενοποιηµένα και µη ενοποιηµένα) (Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ)

ΟΜΙΛΟΣ

87.868.776 2.152.565 409.125 3.500.184 68.392.515 60.205.112 38.670.133 261.198.410

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (Ενοποιηµένα και µη ενοποιηµένα) (Ποσά εκφρασµένα σε ευρώ)

1 Éáí—31 ∆εκ 2010 351.883.981 20.269.181 5.139.862 567.744 (173.499) 394.245

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ∆/ΝΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΕΩΝΑΣ ΑΕ 035000 ΑΡΙΘΜΟΣ Α∆ΕΙΑΣ Ά ΤΑΞΗΣ : 0011130

1.Οι εταιρίες του Οµίλου που περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις µε αναφορά της έδρας και του ποσοστού συµµετοχής έχουν ως εξής : Με την πλήρη µέθοδο ενοποίησης: Συµµετοχή Έδρα Ανέλεγκτες χρήσεις Άµεση Έµµεση Σύνολο TΗΛΕΚΑΛΩ∆ΙΑ Α.Ε. 100,00% 100,00% ΕΛΛΑ∆Α 2004-2010 ICME ECAB S.A 98,59% 98,59% ΡΟΥΜΑΝΙΑ 2003-2010 LESCO O.O.D 99,15% 0,85% 100,00% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2009-2010 GENECOS S.A 60,00% 60,00% ΓΑΛΛΙΑ 2005-2010 LESCO ROMANIA S.A 65,00% 65,00% ΡΟΥΜΑΝΙΑ 2003-2010 DE LAIRE LIMITED 100,00% 100,00% ΚΥΠΡΟΣ 2001-2010 Με τη µέθοδο καθαρής θέσης: ΣΤΗΛΜΕΤ Α.Ε 29,56% 29,56% ΕΛΛΑ∆Α 2006-2010 METAL AGENCIES LTD 33% 33,00% ΑΓΓΛΙΑ METAL GLOBE DOO 30% 30,00% ΣΕΡΒΙΑ 2003-2010 ΕLECTRIC CABLE AGENCIES 100% 100,00% ΑΓΓΛΙΑ COPERPROM ΕΠΕ 20% 20% 40,00% ΕΛΛΑ∆Α 2003-2010 Ε.∆.Ε Α.Ε 99,99% 99,99% ΕΛΛΑ∆Α 1998-2010 Με τη µέθοδο της αναλογικής ενοποίησης: ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ NEXANS–ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ– FULGOR– ∆ΕΗ 2007 33% 33% ΕΛΛΑ∆Α 2007-2010 ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ NEXANS–ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ– FULGOR– ∆ΕΗ 2009 33% 33% ΕΛΛΑ∆Α 2009-2010 2. Εντός του 2010 ενοποιήθηκε για πρώτη φορά η ‘ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ NEXANS–ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ–FULGOR–∆ΕΗ 2009’, διότι δραστηριοποιήθηκε για πρώτη φορά εντός του έτους. 3. ∆εν κατέχονται από τις εταιρείες του Οµίλου µετοχές της Μητρικής Εταιρείας. 4. Η Εταιρία έχει ελεγχθεί από τις φορολογικές αρχές µέχρι και τη χρήση 2008. Για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις έχει σχηµατιστεί από την Εταιρία πρόβλεψη ποσού Ευρώ 200.000 για την κάλυψη ενδεχόµενων πρόσθετων φορολογικών υποχρεώσεων. 5. Ο αριθµός του απασχολούµενου προσωπικού στις 31 ∆εκεµβρίου 2010 ήταν της Εταιρίας 405 και του Οµίλου 1.035, ενώ στις 31 ∆εκεµβρίου 2009 ήταν 398 και 971 αντίστοιχα. 6. ∆εν υφίστανται επίδικες υποθέσεις εις βάρος των εταιριών του οµίλου και συνεπώς δεν έχουν σχηµατισθεί σχετικές προβλέψεις. 7. Ποσά εσόδων και εξόδων σωρευτικά από την έναρξη της διαχειριστικής χρήσης και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας και του Οµίλου στη λήξη της τρέχουσας περιόδου, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της µε τα συνδεδεµένα κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 προς αυτήν µέρη, είναι ως εξής: ΕΤΑΙΡΙΑ (Ποσά σε €) ΟΜΙΛΟΣ i) Έσοδα 30.847.699 31.261.716 ii) Έξοδα 70.018.748 60.442.030 iii) Απαιτήσεις 4.532.940 5.722.507 iv) Υποχρεώσεις 4.201.861 18.271.592 v) Συναλλαγές και αµοιβές διευθυντικών στελεχών και µελών της διοίκησης 857.710 668.976 vi) Aπαιτήσεις από διευθυντικά στελέχη και µέλη της διοίκησης 0 0 vii) Υποχρεώσεις προς διευθυντικά στελέχη και µέλη της διοίκησης 0 0 8. Οι οικονοµικές καταστάσεις του οµίλου περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις των εξής εταιριών: Χώρα έδρας Μέθοδος ενσωµάτωσης Ποσοστό συµµετοχής Επωνυµία ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε ΕΛΛΑ∆Α ΟΛΙΚΗ 78,72% ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε ΕΛΛΑ∆Α ΟΛΙΚΗ 48,32% 9. Τα ποσά και η φύση των λοιπών συνολικών εσόδων µετά από φόρους για τον Όµιλο και την Εταιρία έχουν ως εξής : ΕΤΑΙΡΙΑ ΟΜΙΛΟΣ (Ποσά σε €) 31-∆εκ-10 31-∆εκ-09 31-∆εκ-10 31-∆εκ-09 Συναλλαγµατικές διαφορές (1.216.680) (2.175.447) 0 0 Αποτίµηση εύλογης αξίας παραγώγων 987.422 2.146.523 486.644 1.845.820 (569.951) (95.790) (447.455) Φόρος που αναλογεί (61.528) Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (290.786) (598.875) 390.854 1.398.365

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

069



Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α Σ τ ο ι χ εΙα Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού δείγματος 61 επιχειρήσεων εκμετάλλευσης ιδιωτικών κλινικών, προκύπτουν τα εξής: το συνολικό ενεργητικό παρουσίασε μείωση 1,9% το 2009 σε σχέση με το 2008, ενώ τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν 6,1% την ίδια περίοδο. Τόσο οι μεσομακροπρόθεσμες όσο και οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις εμφάνισαν μείωση το 2009, κατά 2,9% και 8,4% αντίστοιχα. Οι συνολικές πωλήσεις (έσοδα) των 61 εταιρειών του δείγματος αυξήθηκαν κατά 3% το 2009. Το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα ήταν κερδοφόρο το 2009, ενώ ήταν ζημιογόνο το προηγούμενο έτος. Τούτο οφείλεται στη σημαντική βελτίωση του λειτουργικού αποτελέσματος, ως αποτέλεσμα της μείωσης των χρηματοοικονομικών δαπανών (κατά 47,6%) και των λοιπών λειτουργικών εξόδων (κατά 15%) το 2009. Τα κέρδη EBITDA εμφανίζονται αυξημένα κατά 2,5% το 2009. Από τις 61 επιχειρήσεις του δείγματος, οι 42 ήταν κερδοφόρες το 2009, έναντι 46 επιχειρήσεων το 2008. Τα συνολικά έσοδα των συγκεκριμένων επιχειρήσεων κάλυψαν το 65% των συνολικών εσόδων των εταιρειών του δείγματος, το 2009. 

070

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

071

Επιλογh.Ισολογισμων

072

Π Ε Τ Ρ Ε Λ Α Ι Ο Ε Ι Δ Η Κ ΑΥ Σ Ι Μ Α

ΠρωτοκαθεδρIα στο ενεργειακO

ισοζYγιο ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Η α γ ορA κ αυ σIμων σ τ ην Ε λ λ A δ α δεν είναι

πλήρως καθετοποιημένη, αφού η παραγωγή αργού πετρελαίου στην Ελλάδα είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη και η εγχώρια ζήτηση καλύπτεται σχεδόν εξ΄ ολοκλήρου μέσω εισαγωγών. Τα πετρελαιοειδή καύσιμα κατέχουν τη σημαντικότερη θέση στο ενεργειακό ισοζύγιο της Ελλάδας, καταλαμβάνοντας διαχρονικά το υψηλότερο μερίδιο στην εγχώρια κατανάλωση ενέργειας. Η συμμετοχή τους είναι υψηλή, τόσο στην ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση ενέργειας (52%), όσο και στην τελική ενεργειακή κατανάλωση (η ενέργεια που καταναλώνεται στους τομείς των μεταφορών, της βιομηχανίας, τον αγροτικό και δημόσιο τομέα και την οικιακή κατανάλωση) όπου τα πετρελαιοειδή καύσιμα καλύπτουν το 67% των αναγκών. Αντίθετα η συμμετοχή του φυσικού αερίου στην Ελλάδα είναι χαμηλή, επιτυγχάνοντας αξιόλογη διείσδυση μόνο στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Τα υγρά καύσιμα αποτελούν τυποποιημένα προϊόντα και δεν υπάρχει ουσιαστική διαφοροποίηση. Ως αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός στην αγορά εστιάζεται στην ανάπτυξη του δικτύου διανομής, στην εξυπηρέτηση και στην τιμολογιακή πολιτική της κάθε εταιρείας. Ο τομέας των μεταφορών (οδικές, ακτοπλοϊκές και αεροπορικές) αποτελεί τον κυριότερο «καταναλωτή» του κλάδου των πετρελαιοειδών, ενώ σημαντικά μερίδια απορροφώνται από τη βιομηχανία, τον οικιακό τομέα και τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής.

Η ζΗτηση Το σημαντικότερο ποσοστό της ζήτησης πετρελαιοειδών καταλαμβάνουν οι μεταφορές. Συγκεκριμένα οι οδικές μεταφορές απορροφούν το μεγαλύτερο ποσοστό της ζήτησης (περίπου το 38%). Ποσοστό (περίπου 16%) προορίζεται για χρήση στη βιομηχανία, ενώ σημαντική αγορά για τον κλάδο αποτελεί επίσης ο οικιακός τομέας και η ζήτηση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Όσον αφορά το φυσικό αέριο, ο τομέας της ηλεκτροπαραγωγής καταλαμβάνει το μεγαλύτερο ποσοστό (75%) στη ζήτηση, ενώ αξιόλογο ποσοστό καταλαμβάνει ο τομέας της βιομηχανίας (17%) και η κατανάλωση του οικιακού τομέα (5%). Ο τομέας των οδικών μεταφορών απορροφά πολύ μικρό ποσοστό (0,4%). Αναφορικά με τα καύσιμα οχημάτων (βενζίνη και πετρέλαιο κίνησης), το μέγεθος και η σύνθεση (ηλικία, κυβισμός κ.λπ.) του στόλου των κυκλοφορούντων οχημάτων, καθώς και το διαθέσιμο εισόδημα προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό την εξέλιξη της ζήτησης. Σημαντικός παράγοντας αναδεικνύεται και η εξέλιξη των λιανικών τιμών (βενζίνης και πετρελαίου κίνησης), ιδιαίτερα έπειτα από τις πρόσφατες αυξήσεις στην φορολογία.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Η εγχώρια αγορά πετρελαιοειδών ουσιαστικά λειτουργεί σε τρία επίπεδα (Διύλιση, Χονδρική και Λιανική Εμπορία), καθώς η παραγωγή αργού πετρελαίου στην Ελλάδα είναι

ελάχιστη και η ζήτηση αργού καλύπτεται σχεδόν εξ' ολοκλήρου μέσω εισαγωγών. Στο πρώτο επίπεδο υφίστανται μόνο 2 εγχώριες εταιρείες διύλισης, οι οποίες προμηθεύουν με έτοιμα καύσιμα την αγορά. Στο δεύτερο επίπεδο της αγοράς πετρελαιοειδών δραστηριοποιούνται οι εταιρείες χονδρικής εμπορίας (περίπου 45 εταιρείες, ενώ 20 από αυτές διαθέτουν άδεια εμπορίας πετρελαιοειδών κατηγορίας Α΄ και δραστηριοποιούνται στην αγορά της βενζίνης, πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης). Η τελευταία περίοδος χαρακτηρίσθηκε από την αποχώρηση 2 πολυεθνικών ομίλων (SHELL, BP) από την ελληνική αγορά καυσίμων εδάφους, δραστηριότητες οι οποίες εξαγοράσθηκαν από ελληνικούς πετρελαϊκούς ομίλους. Στο τρίτο επίπεδο δραστηριοποιούνται κυρίως τα πρατήρια υγρών καυσίμων και περιλαμβάνουν, αφενός πρατήρια που φέρουν το σήμα κάποιας εταιρείας εμπορίας και προμηθεύονται αποκλειστικά από αυτήν, αφετέρου τα ανεξάρτητα πρατήρια τα οποία δεν δεσμεύονται με αποκλειστικό προμηθευτή. Διαφορετική τέλος είναι η δομή της αγοράς σε επίπεδο εμπορίας ναυτιλιακών καυσίμων, αεροπορικών καυσίμων, εμπορίας υγραερίου κ.λπ.

Η α γ ο ρΑ Η ευρύτερη αγορά πετρελαιοειδών καυσίμων υποχώρησε το 2009 κατά 5,8% σε όγκο κατανάλωσης. Ειδικότερα, όσον αφορά τα καύσιμα εσωτερικής αγοράς (δηλ. βενζίνες, πετρέλαιο θέρμανσης – κίνησης, μαζούτ, υγραέρια, κηροζίνη) υπήρξε μικρή υποχώρηση κατά 1%, με την αγορά της βενζίνης να εμφανίζει σταθεροποιητικές τάσεις (άνοδος 0,2%). Η κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης εμφάνισε σημαντική άνοδο (κατά 7,6%), ενώ πτωτική εμφανίζεται η κατανάλωση πετρελαίου κίνησης (μείωση 7,4%). Σημαντική ήταν η πτώση, (κυρίως λόγω της ύφεσης στη βιομηχανία αλλά και της διείσδυσης του φυσικού αερίου) στις κατηγορίες του υγραερίου αλλά και του βιομηχανικού μαζούτ στις οποίες μειώθηκε 5,2% και 20% αντίστοιχα. Αναφορικά με τα ναυτιλιακά και αεροπορικά καύσιμα η μείωση της κατανάλωσης έφθασε το 9,6% το 2009. Σημαντική τέλος ήταν και η πτώση της κατανάλωσης από τις

Η υφεση και η μεγαλη αυξηση τησ φορολογησησ των καυσιμων, η αυξηση του κοστους των εκπομπων co2 που επιβαλλουν οι περιβαλλοντικοι κανονισμοι, η τεχνολογικη βελτιωση των κινητηρων των αυτοκινητων που συνεπαγεται μειωση τησ καταναλωσησ καυσιμων επηρεαζουν δυσμενωσ τις επιχειρησεισ του κλαδου. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΟΔΙΚΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΙΟ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΙΘΑΝΩΝ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ. μεγάλες βιομηχανικές μονάδες (ενεργοβόρες βιομηχανίες και σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής), στις οποίες η κατανάλωση πετρελαίου και μαζούτ μειώθηκε κατά 12,6% και 22,8% αντίστοιχα. Η μείωση της κατανάλωσης εντάθηκε το 2010, με ρυθμό -10%, ενώ μείωση της τάξης του 5% εκτιμάται για το 2011.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα //Συναλλακτικη Συμπεριφορα Η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος που εξετάζεται κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου (69,8%), ενώ ακολουθεί η ζώνη Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου της οποίας το ποσοστό διευρύνθηκε σε 16,3% το 2010. Σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά, διαπιστώνεται ότι οι εταιρείες που εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια καλύπτουν το 15% του δείγματος το 2010.

Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ A Σ τ ο ι χ ε I α Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό εταιρειών του κλάδου, βάσει δείγματος 36 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων, για τις οποίες υπάρχουν  EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

073

 διαθέσιμα δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία για τα έτη 2008, 2009, προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών αυτών αυξήθηκε κατά 2,5% το 2009. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια επίσης διευρύνθηκαν κατά 4,9% την ίδια περίοδο. Σε επίπεδο υποχρεώσεων, οι μεν μεσομακροπρόθεσμες εμφάνισαν σημαντική μείωση, οι δε βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 10,1% το 2009. Οι συνολικές πωλήσεις των 36 εταιρειών του δείγματος

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

074

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

μειώθηκαν κατά 18,8% και διαμορφώθηκαν σε €10.516 εκατ. το 2009, ενώ το μικτό κέρδος αυξήθηκε κατά 2,3%. Επιπλέον, η μείωση των λειτουργικών εξόδων είχε σαν αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του λειτουργικού αποτελέσματος (κατά 84,7%). Τελικά, τα κέρδη προ φόρου εισοδήματος αυξήθηκαν κατά 84,3% και τα κέρδη EBITDA κατά 12,2% το 2009. 

MAMIOIETOIAE  o      

  



     O M



 εωω  εεωεω εωεω εωω εεεε    ε εεωεε

 ε εεω ε εεε  εε ε

      εε εεε ε εεεε εεε εεεω εεε    ε εεεεεεε εε εεε ε   

  





       

       

       

       

  

  

  

  

    

    

    

    

   

   

   

   

  

  

  

  

      

      

      

      



  εε εε ε εε   ε   εεεε εεεεω εεεε εωω ε εεεε   εε εε εεωεωεω εεεεω εεεε εωo εεεεεεεε εω εεε εεεε εω   

   

   

   

   

  

  

  

  

    

    

    

    

εεω εεε εεε εεεωω    ε  ε εεεεεεε  εε εεεεεεε εεεεεεεε εωεεωε εωεεεε εωεωεεω ωε εωε ωωω    εωωεω ωωεω ωεεωωεω εεωεεε  ωεεεωεε ε εεε ε   εεωεω εεωo εεε ωεωεω εεω ωεω εωε   εε  



 



 

 





       

       

       

       





    

   

  

 

 

 

 

 

 

 

 

          

          

          

          

  

  

  

  









   

   

   

   

        

        

           

 



 

    

 

 

  εωεω εεε ε εε εω





 

    







           

 

     

   







      



      

 ωεω 

 

   

   



   

ε  

  

  

  

  

   ε 

    

    

    

    

 

 

 

 

  

  

  

  

 

 

 

 

  

  

  

  

ε   ε ε ε   ε ε     

















εεεεωω εεεε MooAE T MoA Ao AE  MoKoovo MoA o o  εεεεε εεε εεεε

                        





       ε   

          

εε ωεω εεεεεεωεεεεε εωεεωωεω εωεεε ωεε ωεεεεεε ωεωεεεεεεεε ωεεωεε εε

   E

    

  A

   A 

 

 EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011 AI

075

Επιλογh.Ισολογισμων

076

Η πορεIα της χημικHς βιομηχανIας συνδέ-

εται στενά με την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας και τις τιμές των πρώτων υλών που χαρακτηρίζονται ως commodities (χρηματιστηριακά είδη) όπως το πετρέλαιο, το φυσικό

ΠηγH: επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Χ Η Μ Ι Κ Α & Χ Η Μ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ω Τ Ε Σ ΥΛ Ε Σ

ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ

ΙΖΟΣΥΓΙΟ

αέριο και διάφορα ορυκτά, επονομαζόμενα και «feedstocks». Η χημική βιομηχανία γενικότερα είναι «ευάλωτη» στις κυκλικές διακυμάνσεις της οικονομίας αλλά και στις διακυμάνσεις των τιμών των βασικών πρώτων υλών. Στην Ελλάδα το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας στα εξεταζόμενα προϊόντα είναι σταθερά ελλειμματικό, με τάσεις επιδείνωσης.

Οι χημικές πρώτες ύλες και τα βασικά χημικά προϊόντα (χημικά «Β2Β») απευθύνονται στη βιομηχανία για περαιτέρω επεξεργασία και παραγωγή άλλων προϊόντων, πριν την εφαρμογή τους στην τελική κατανάλωση. Επομένως, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των χημικών «Β2Β» παράγουν ή εισάγουν τα προαναφερόμενα προϊόντα για διάθεση προς άλλες βιομηχανικές επιχειρήσεις. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι επιχειρήσεις συνδυάζουν την παραγωγή κάποιων προϊόντων (χημικών υλών) με εισαγωγές, οι οποίες συμπληρώνουν ουσιαστικά τη γκάμα των προσφερομένων ειδών τους, με σκοπό την καλύτερη δυνατή κάλυψη των τομέων εφαρμογής στους οποίους απευθύνονται (π.χ. τομέας πλαστικών ειδών, χρωμάτων κ.λπ.). Στη χώρα μας, στον κλάδο των χημικών «Β2Β» δραστηριοποιείται σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων συγκριτικά με το μέγεθος της εγχώριας αγοράς (δηλαδή το δυναμικό της ζήτησης). Οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν αναπτύξει μικτή δραστηριότητα τόσο ως προς τα εξεταζόμενα προϊόντα (παραγωγή και εισαγωγές-εμπορία), όσο και ως προς τα χημικά με την ευρύτερη έννοια (συνδυασμός δηλαδή τελικών και ενδιάμεσων προϊόντων).

Η ΖΗΤΗΣΗ Η ζήτηση για βιομηχανικά χημικά και βασικά χημικά προϊόντα (χημικά «B2B»), «ακολουθεί» την πορεία των παραγωγικών επιχειρήσεων στους κλάδους όπου τα προϊόντα αυτά έχουν εφαρμογή. Μεταξύ των κλάδων αυτών συγκαταλέγονται: τα χρώματα και βερνίκια οικοδομής και επιπλοποιίας, τα πλαστικά προϊόντα (π.χ. είδη συσκευασίας, σωλήνες), τα

Η ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ, Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ (SPECIALTY CHEMICALS) ΚΑΙ ΦΙΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ BRAND NAME ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ.ΑΝΑΣΤΑΛΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΤΗς ΤΙΜΗΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΔΙΕΘΝΩΣ ΚΑΙ Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ- ΠΟΥ ΑΡΚΕΤΕΣ ΦΟΡΕΣ ΔΡΑ ΑΝΤΙΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ. καθαριστικά και απορρυπαντικά, οι γραφικές τέχνες (πχ. μελάνια), τα αγροτικά εφόδια (λιπάσματα, γεωργικά φάρμακα) κ.ά. Η εξέλιξη των προαναφερόμενων κλάδων επηρεάζει άμεσα τη ζήτηση για τα χημικά «B2B» καθώς οι παραγωγικές μονάδες που δραστηριοποιούνται σ' αυτούς αποτελούν «πελάτες» των επιχειρήσεων του κλάδου των βασικών χημικών.

Η ΠΡΟΣ Φ ΟΡΑ Ο κλάδος των βιομηχανικών ή «B2B» χημικών περιλαμβάνει αρκετές παραγωγικές και εισαγωγικές-εμπορικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις οι επιχειρήσεις -ιδιαίτερα οι θυγατρικές πολυεθνικώνπραγματεύονται και πλήθος άλλων τε-

λικών προϊόντων που εντάσσονται στον ευρύτερο κλάδο των χημικών, αλλά δεν αφορούν πρώτες ύλες ή ενδιάμεσα βιομηχανικά χημικά, όπως: χρώματα & βερνίκια, κόλλες & τελικά δομικά υλικά, έτοιμα πλαστικά υλικά συσκευασίας, φάρμακα, καλλυντικά, απορρυπαντικά και καθαριστικά. Στις περιπτώσεις αυτές, οι πωλήσεις των εξεταζόμενων προϊόντων συνιστούν μικρό ποσοστό του συνολικού τους ετήσιου κύκλου εργασιών. Ορισμένες επιχειρήσεις επικεντρώνονται στην παραγωγή χημικών τα οποία στη συνέχεια διαθέτουν στην αγορά μέσω εμπορικών συνεργατών. Αρκετές πολυεθνικές επιχειρήσεις που εντάσσονται στον κλάδο των χημικών ευρύτερα και έχουν εμπορική παρουσία στην  EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

077

 Ελλάδα επιλέγουν τη διάθεση των χημικών «B2B» μέσω εγχώριων επιχειρήσεων χονδρικού εμπορίου, οι οποίες λειτουργούν ως αντιπρόσωποι. Σε άλλες περιπτώσεις πολυεθνικών επιχειρήσεων τα χημικά «B2B» εισάγονται απευθείας από τον «βιομηχανικό» πελάτη και η θυγατρική στην Ελλάδα λειτουργεί ως αντιπρόσωπος (βάσει προμήθειας). Οι περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου πωλούν απευθείας στους πελάτες (εταιρείες) και ορισμένες μέσω επιχειρήσεων χονδρικού εμπορίου.

Η ΑΓΟΡΑ Την περίοδο 2006-2009 η αξία της εγχώριας αγοράς χημικών “B2B” (δηλαδή οι πωλήσεις των επιχειρήσεων στην Ελλάδα τόσο από παραγόμενα όσο και από εισαγόμενα χημικά), παρουσίασε μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 5,8%. Ειδικότερα, την περίοδο 2006-2007 το μέγεθος της αγοράς παρουσίασε αύξηση περίπου 22%, ενώ το 2008 μειώθηκε ο ρυθμός ανόδου σε 10,7%. Η αρνητική οικονομική συγκυρία επηρέασε και τη συγκεκριμένη αγορά, καθώς το 2009 η συνολική αξία παρουσίασε μείωση της τάξης του 12%. Το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας στα εξεταζόμενα προϊόντα είναι σταθερά ελλειμματικό και επιδεινούμενο την περίοδο 2006-2009, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 8,5%. Κύρια πηγή προέλευσης των εισαγόμενων χημικών «B2B» είναι οι χώρες της ΕΕ με κυρίαρχους εταίρους τη Γερμανία και την Ιταλία. Κυριότερος προορισμός των εξαγωγών είναι τα Βαλκάνια με κυριότερες χώρες την Αλβανία, τη Βουλγαρία και την Κύπρο. Αναφορικά με την κατανομή της αγοράς ως προς τους κυριότερους κλάδους εφαρμογής σημειώνεται ότι: βάσει αντιπροσωπευτικού δείγματος επιχειρήσεων, εκτιμάται ότι ποσοστό 37% της αξίας πωλήσεων χημικών “B2B” το 2009 αφορά πρώτες ύλες και συστατικά της βιομηχανίας πλαστικών. Ακολουθούν τα ειδικά (specialty) και άλλα χημικά (πολλαπλών εφαρμογών) με ποσοστό 16% και τα χημικά χρωμάτων-βερνικιών (11%).

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα H πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος που παρακολουθείται κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, χωρίς να διαπιστώνεται ιδιαίτερη μεταβολή της εν γένει πιστοληπτικής τους ικανότητας τη διετία 2009-2010. Σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά, ποσοστό περίπου 4% των εταιρειών του δείγματος εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2010 (5,3% το 2009).

ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

078

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 29 επιχειρήσεων του κλάδου διαπιστώνονται τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού παρουσίασε αύξηση 2% το 2009, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των απαιτήσεων (9,3%). Τα Ίδια κεφάλαια διευρύνθηκαν κατά 7,1% την ίδια περίοδο. Οι μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις & προβλέψεις αυξήθηκαν κατά 5,8%, εν αντιθέσει με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις οι οποίες μειώθηκαν κατά 2,8%. Το σύνολο των πωλήσεων των επιχειρήσεων του δείγματος μειώθηκε κατά 9,5% το 2009, ενώ το μικτό κέρδος υποχώρησε με υψηλότερο ρυθμό (14,9%). Αρνητική ήταν η εξέλιξη στα κέρδη (προ φόρου) τα οποία συρρικνώθηκαν κατά 21,6% καθώς και στα κέρδη EBITDA τα οποία μειώθηκαν κατά 22,7%. Από τις 29 επιχειρήσεις του δείγματος, οι 27 παρουσίασαν κερδοφόρα αποτελέσματα το 2009. Οι πωλήσεις αυτών κάλυψαν το 98% των συνολικών πωλήσεων των εταιρειών του δείγματος. Το 2008 και οι 29 επιχειρήσεις ήταν κερδοφόρες. 

1 2 3 4 5 6 7 8

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

079

080

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΛΗΡΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ 223 ΣΕΛΙΔΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ

Δείκτες Ευημερίας

των νομών - περιφερειών

Αναλυτικοί Πίνακες με στοιχεία για νομούς και περιφέρειες

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ 100 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΙΡΑ, ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ, ΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ 100 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΙΡΑ, ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ, ΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ

Για την παραγγελία σας τηλεφωνείστε: 210 640 1850 ή στείλτε το παρακάτω κουπόνι στο fax: 210 642 4850

Επιθυμούμε την αγορά

αντιπύπων του cd: ΝΟΜΟΙ

Για την παράδοση των αντιτύπων, μπορείτε να επικοινωνήσετε με: τον (την) κύριο (κυρια) .................................................................. στο τηλέφωνο ............................................... ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

Το cd διατίθεται προς 35€ *

ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΙΔΙΟΤΗΤΑ: ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

FAX:

E-MAIL: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:

ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ: Για 5 αντίτυπα, έκπτωση 10% Για 10 αντίτυπα, έκπτωση 20% Για περισσότερα από 10 αντίτυπα, έκπτωση 25% *

ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

συν έξοδα αποστολής

Επιθυμούμε την εγγραφή συνδρομής στο περιοδικό ΕΠΙΛΟΓΗ και να παραλάβουμε (από τα γραφεία σας) ως δώρο το cd: ΝΟΜΟΙ. Ετήσια συνδρομή € 88 (ιδιώτες, επιχειρήσεις), €125 (Τράπεζες, Ασφάλειες, Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Οργανισμοί)

ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:

ΙΔΙΟΤΗΤΑ FAX:

E-MAIL: ΥΠΟΓΡΑΦΗ: EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

081

Επιλογh.Ισολογισμων

082

Αλλαντικα/ Κ ρ ε ατ ο σ κ ε υα σ μ ατα

Eνταση toy

ανταγωνισμου ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Κ αθως αυ ξ α νε τα ι το μερίδιο αγοράς των private

label προϊόντων αλλαντικών – κρεατοσκευασμάτων που διαθέτουν οι αλυσίδες super-market, ο ανταγωνισμός στη συγκεκριμένη αγορά εντείνεται τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο. Μπορεί να μην έχει ιδιαίτερα μεγάλη εξωστρέφεια, όμως η αγορά αλλαντικών – κρεατοσκευασμάτων έχει επιτύχει υψηλό βαθμό αυτάρκειας στη χώρα. Ωστόσο, διαπιστώνεται μεγάλη εξάρτηση του κλάδου από τις εισαγωγές πρώτης ύλης (κυρίως από την ΕΕ). Ο παραγωγικός τομέας περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, όμως οι κορυφαίες αλλαντοβιομηχανίες ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας παραγωγής και αγοράς, ενώ το υπόλοιπο μοιράζεται σε πλήθος επιχειρήσεων. Στην αγορά αλλαντικών επικρατούν ανταγωνιστικές συνθήκες, εξαιτίας των οποίων οι οργανωμένες επιχειρήσεις του κλάδου επιδιώκουν αφενός τη διαφήμιση – προβολή, αφετέρου τη διαφοροποίηση των προϊόντων τους, τόσο μέσω της διεύρυνσης της ποικιλίας, όσο και της βελτίωσης της ποιότητας των προϊόντων τους. 

η αναπτυξη νεων προϊοντων ειναι το ισχυρο σημειο του κλαδου, Στισ ευκαιριεσ η ανοδοσ τησ ζητησης απο ξενοδοχεια κλπ και η διεισδυση σε νεεσ αγορεσ.

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

083



Η ζ η τ ηση Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση αλλαντικών και κρεατοσκευασμάτων σχετίζονται κυρίως με το διαθέσιμο εισόδημα, την τιμή των προϊόντων, το μέγεθος του πληθυσμού και του εισερχόμενου τουρισμού, τις διατροφικές συνήθειες, την αλλαγή του τρόπου ζωής και την αυξανόμενη τάση για κατανάλωση έτοιμου φαγητού. Σύμφωνα με την τελευταία Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΛΛ. ΣΤΑΤ. -2008), ο μέσος όρος των μηνιαίων δαπανών των νοικοκυριών της χώρας για αγορά «αλλαντικών και αλίπαστων κρεάτων» ανήλθε σε €9,56 το 2008 (έναντι €7,72 της αντίστοιχης έρευνας του 2004/05), διαπιστώνεται επομένως αξιόλογη αύξηση της μέσης δαπάνης για αγορά προϊόντων του κλάδου. Η κατά κεφαλή κατανάλωση αλλαντικών στην Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρουσιάζοντας ωστόσο ανοδική τάση. Συγκεκριμένα, η κατά κεφαλή κατανάλωση αλλαντικών στην Ελλάδα εκτιμάται σε επίπεδα της τάξης των 10 κιλών/άτομο, ενώ σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζεται περίπου σε 20 κιλά/ άτομο κατά μέσο όρο.

Η π ρ ο σφ ο ρα Η εγχώρια παραγωγή αλλαντικών-κρεατοσκευασμάτων συγκροτείται από μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, η πλειοψηφία των οποίων είναι μονάδες μικρής δυναμικότητας και τοπικής εμβέλειας. Οι μεγάλες βιομηχανίες επεξεργασίας-μεταποίησης προϊόντων κρέατος είναι λίγες σε αριθμό,

όμως η παραγωγική τους δυναμικότητα είναι υψηλή ενώ διαθέτουν και οργανωμένα δίκτυα διανομής με πανελλαδική κάλυψη. Ορισμένες από τις μεγάλες βιομηχανίες του κλάδου έχουν προβεί σε στρατηγική κάθετης ολοκλήρωσης, δραστηριοποιούμενες σε όλο το φάσμα, από την εκτροφή ζώων μέχρι την παραγωγή των τελικών προϊόντων (π.χ. ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ, ΠΙΝΔΟΣ, κ.α.). Ο εισαγωγικός τομέας αποτελείται κυρίως από μεγάλου μεγέθους εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο κλάδο των ειδών διατροφής, ενώ τα συγκεκριμένα προϊόντα συμβάλλουν με μικρό ποσοστό στον κύκλο εργασιών τους. Επίσης, αλλαντικά εισάγονται και από μεγάλες αλυσίδες super market. Τα δίκτυα διανομής των αλλαντικών και των κρεατοσκευασμάτων στην εγχώρια αγορά περιλαμβάνουν μεγάλο εύρος σημείων λιανικής πώλησης (σούπερ μάρκετς, mini markets, παντοπωλεία, κλπ.), τους χώρους μαζικής εστίασης και τις επιχειρήσεις catering. Ο ανταγωνισμός που αναπτύσσεται στο κανάλι των σούπερ μάρκετ είναι ιδιαίτερα έντονος, καθώς πέραν των γνωστών εμπορικων σημάτων αλλαντικών, διατίθενται και προϊόντα private label. Οι μικρότερες επιχειρήσεις του κλάδου αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσχέρειες διείσδυσης στο δίκτυο των σούπερ μάρκετ και ως εκ τούτου, απευθύνονται κυρίως σε χώρους μαζικής εστίασης, ή την τοπική αγορά όπου εδρεύουν.

Η α γ ο ρα Η εγχώρια αγορά αλλαντικών εξελίχθηκε με σχετικά χαμηλούς ρυθμούς την περίοδο 1994-2009, σημειώνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 3,3% συνολικά, ενώ το 2009 η ζήτηση αλλαντικών αυξήθηκε κατά 2,2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η εισαγωγική διείσδυση στον κλάδο έχει αυξηθεί τελευταία, ανερχόμενη σε 19% - 20%, είναι δε περισσότερο αισθητή στον τομέα των κονσερβών κρέατος. Όσον αφορά τη διάρθρωση της κατανάλωσης μεταξύ των επιμέρους κατηγοριών αλλαντικών, το 2009 εκτιμάται ότι η πάριζα-μορταδέλα απέσπασε το μεγαλύτερο μερίδιο (26,5%-27%) και ακολούθησε το ζαμπόν (20%-21%), τα αλλαντικά πουλερικών (19%-20%), τα λουκάνικα, τα σαλάμια κ.λπ. Οι πέντε μεγαλύτερες αλλαντοβιομηχανίες καλύπτουν περισσότερο από το ήμισυ της αγοράς, ενώ οι 10 πρώτες ελέγχουν ποσοστό της τάξης του 63%. Η εγχώρια αγορά κρεατοσκευασμάτων συμπίπτει σχεδόν με την εγχώρια παραγωγή, καθώς οι εισαγωγές και οι εξαγωγές των εν λόγω προϊόντων είναι πολύ περιορισμένες. Το μέγεθος αγοράς παρουσίασε ανοδική πορεία το χρονικό διάστημα 1996-2009, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 4,6%. Το 2009 εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά 5,5%.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος που επελέγη στην αντίστοιχη κλαδική μελέτη (57%) κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, ωστόσο το ποσοστό των εται-

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

084

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

ρειών αυτών υποχώρησε το 2010 σε σχέση με το 2009. Περαιτέρω, σημαντικό ποσοστό επιχειρήσεων κατατάσσεται και στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου (36%). Από τα στοιχεία για την εξέλιξη της συναλλακτικής συμπεριφοράς των εταιρειών, προκύπτει ότι το ποσοστό των επιχειρήσεων που εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών αυξήθηκε το 2010, σε 10,2% από 8,5% το 2009.

Οικονομικα Στοιχεια Κλαδου Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό του κλάδου, βάσει δείγματος 30 αντιπροσωπευτικών παραγωγικών επιχειρήσεων, για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμα δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία τόσο για το 2008 όσο και για το 2009, προκύπτει ότι το μεν σύνολο ενεργητικού των εταιρειών αυτών παρέμεινε ουσιαστικά στα ίδια επίπεδα, ενώ από τα στοιχεία του ενεργητικού μόνο τα διαθέσιμα παρουσιάζουν σημαντική ποσοστιαία αύξηση (22,3%). Τα ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 3,7% το τελευταίο έτος, παράλληλα όμως οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν κατά 2,1%, το 2009/08. Όσον αφορά στα αποτελέσματα του 2009, ο μεν συνολικός κύκλος εργασιών αυξήθηκε ελάχιστα (1,5%), ωστόσο οι εταιρείες φαίνεται ότι πέτυχαν μικρή μείωση του κόστους παραγωγής, γεγονός όμως που επέφερε σημαντική αύξηση (8,8%) των μικτών κερδών. Περαιτέρω, η μείωση των χρηματοοικονομικών δαπανών και η συγκράτηση των λειτουργικών εξόδων, είχαν σαν αποτέλεσμα τη δραστική αύξηση του λειτουργικού αποτελέσματος και τον διπλασιασμό σχεδόν των κερδών προ φόρου το 2009 σε σχέση με το 2008 (+97,7%). Τέλος, από τη σύγκριση των αριθμοδεικτών προκύπτει αισθητή βελτίωση του περιθωρίου μικτού κέρδους και σημαντική αύξηση της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, το 2009. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

085

Επιλογh.Ισολογισμων

086

Ε π ι χ ε ι ρ Η σ ε ι ς Γα λ α κ τ ο κ ο μ ι κ Ω ν

Καλη πιστοληπτικη

φημη

ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην αγορά των γαλακτοκομικών προϊόντων. Μεταξύ αυτών μερικές από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στη χώρα. Η επενδυτική δυνατότητα των μικρών επιχειρήσεων είναι περιορισμένη και η εμβέλεια δραστηριοποίησής τους είναι κατά βάση τοπική. Εκτός από τον παραγωγικό τομέα, ο κλάδος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μεγάλου μεγέθους εισαγωγικές εταιρείες οι οποίες κατέχουν αξιόλογη θέση στην εγχώρια αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων, ορισμένες από αυτές ελέγχονται από γνωστούς πολυεθνικούς ομίλους. Στην αγορά των γαλακτοκομικών προϊόντων γενικότερα, τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα κατέχουν κυρίαρχη θέση στη συνολική κατανάλωση. Οι εισαγωγές, σε ορισμένες μόνο κατηγορίες προϊόντων, καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης, ενώ σημαντικό μέρος τους προορίζεται για επαγγελματική χρήση. Η συνολική εγχώρια κατανάλωση γάλακτος παρουσίασε ανοδική πορεία την περίοδο 1999-2009, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 2,5%. Το φρέσκο παστεριωμένο γάλα αποτελεί την κυριότερη κατηγορία, καθώς παρουσιάζει την υψηλότερη κατά κεφαλή κατανάλωση μεταξύ των λοιπών κατηγοριών γάλακτος (35 κιλά/άτομο). Ωστόσο, το ποσοστό συμμετοχής του στο σύνολο της κατανάλωσης παρουσιάζει πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια (2009:43%, 2005:59%). Αντίθετα, το γάλα υψηλής παστερίωσης έχει αυξήσει σημαντικά το μερίδιό του. Ειδικότερα, το 2009 η συγκεκριμένη κατηγορία γάλακτος απέσπασε το 27% της συνολικής αγοράς ενώ το 2005 το αντίστοιχο ποσοστό είχε διαμορφωθεί στο 11%. Η κατανάλωση του συμπυκνωμένου γάλακτος παρουσιάζει πτωτική τάση, το δε ποσοστό συμμετοχής του (σε ισοδύναμες ποσότητες πόσιμου γάλακτος) διαμορφώθηκε σε 28% το 2009. Το γάλα μακράς διαρκείας συμμετέχει με μικρό ποσοστό (2009:2,6%). Η συνολική κατανάλωση γιαουρτιού παρουσίασε μικρές αυξομειώσεις τα τελευταία έτη, το δε 2009 σημείωσε πτώση 4,6%. Το μεγαλύτερο της αγοράς καλύπτεται από τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα, ενώ το ποσοστό της εισαγωγικής διείσδυσης διαμορφώθηκε στο 17% το 2009. Οι εξαγωγές γιαουρτιού παρουσίασαν αύξηση τα τελευταία χρόνια. Ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς στις κυριότερες κατηγορίες προϊόντων διαμορφώθηκε ως εξής: α) οι τρεις κορυφαίες επιχειρήσεις κάλυψαν περίπου το 54% της συνολικής αγοράς φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος το 2009, β) στο γάλα υψηλής παστερίωσης δύο εταιρείες απέσπασαν περίπου το 55% της αντίστοιχης κατανάλωσης, γ) στο γάλα εβαπορέ δύο εταιρείες κάλυψαν το 58% δ) στο γιαούρτι πέντε εταιρείες συγκέντρωσαν περίπου το 80% της αγοράς.

Η ζΗτηση

Σ Υ ΜΦΩΝ Α με τα δεδο-

μένα της τελευταίας διετίας, οι εταιρείες γαλακτοκομικών προϊόντων, είναι χαμηλού πιστωτικού κινδύνου.

Η ζήτηση των γαλακτοκομικών προϊόντων παρουσιάζει σχετικά χαμηλή ελαστικότητα ως προς την τιμή και το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, καθώς θεωρούνται βασικά είδη διατροφής για όλες τις ηλικίες. Βεβαίως, παράγοντας που διαμορφώνει τη ζήτηση μεταξύ ορισμένων κυρίως κατηγοριών γαλακτοκομικών προϊόντων είναι η ηλικιακή διάρθρωση του πληθυσμού, λόγω του ότι ορισμένα προϊόντα απευθύνονται κυρίως σε νεαρές ηλικίες. Τα τελευταία δε χρόνια διατίθενται στην αγορά προϊόντα αποκλειστικά για παιδιά. Η διαφήμιση συμβάλλει στη γνωστοποίηση των εμπορικών σημάτων των εταιρειών του κλάδου, στη δημιουργία «επώνυμης» ζήτησης και ενημερώνει για τα νέα προϊόντα που λανσάρουν οι εταιρείες στην αγορά. 

Η αυξηση των εξαγωγων ιδιωσ στισ βαλκανικεσ χωρεσ, η επεκταση σε βιολογικα προϊοντα και προϊοντα για ειδικεσ κατηγοριεσ του πληθυσμου (παιδια, γυναικεσ, ατομα με ειδικεσ διατροφικεσ αναγκεσ) σηματοδοτουν τις ευκαιριεσ αναπτυξησ για τις επιχειρησεισ του κλαδου, που αντιμετωπιζουν το ενδεχομενο εντασησ του ανταγωνισμου απο την εισοδο στην αγορα νεων πολυεθνικων ομιλων με εδραιωμενα εμπορικα σηματα.

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

087

 Σύμφωνα με την τελευταία διαθέσιμη έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΛ.ΣΤΑΤ, το 2008 η μέση μηνιαία δαπάνη ανά νοικοκυριό για γαλακτοκομικά προϊόντα (σε σύνολο χώρας) ανήλθε σε €30,4 καλύπτοντας το 9,3% της συνολικής δαπάνης για είδη διατροφής.

Η προσφορA Στον κλάδο των γαλακτοκομικών προϊόντων δραστηριοποιούνται από τη μία πλευρά ορισμένες μεγάλου μεγέθους γαλακτοβιομηχανίες οι οποίες απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος των συνολικών πωλήσεων του κλάδου, και από την άλλη πολλές μικρού κυρίως μεγέθους παραγωγικές μονάδες, τοπικής εμβέλειας. Οι μεγάλες εταιρείες έχουν σύγχρονες εγκαταστάσεις, διαθέτουν στην αγορά ποικιλία προϊόντων τα οποία υποστηρίζουν μέσω έντονης διαφημιστικής προβολής, τα δε δίκτυα διανομής τους εκτείνονται σχεδόν σ΄ όλη τη χώρα. Ορισμένες από αυτές συνεργάζονται και με αντιπροσώπους προκειμένου να καλύψουν γεωγραφικά τις αγορές που είναι απομακρυσμένες από τις εγκαταστάσεις τους. Ο κλάδος συμπληρώνεται από έναν αξιόλογο αριθμό επιχειρήσεων οι οποίες εισάγουν γαλακτοκομικά προϊόντα και δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο κλάδο των ειδών διατροφής. Επιπλέον, εισαγωγές γαλακτοκομικών πραγματοποιούν και ορισμένες παραγωγικές εταιρείες με σκοπό τη διεύρυνση της ποικιλίας των προσφερόμενων ειδών. Ο ανταγωνισμός που επικρατεί στον κλάδο είναι έντονος και δεν περιορίζεται μόνο μεταξύ των γαλακτοβιομηχανιών, αλλά και μεταξύ της βιομηχανίας γενικότερα και

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

088

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

του οργανωμένου εμπορίου, το οποίο αντιδρά είτε με τη διάθεση προϊόντων private label, είτε με ενέργειες (π.χ. από πλευράς αλυσίδων σουπερμάρκετ) αυτόνομης εισαγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων.

ΠιστοληπτικH ΙκανOτητα // ΣυναλλακτικH ΣυμπεριφορA Η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου και τα δυο τελευταία έτη. Σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά των επιχειρήσεων, παρατηρείται ότι από τις 31 συνολικά επιχειρήσεις μία εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2010 (καμία το 2009).

ΟικονομικA ΣτοιχεIα Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 10 παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου διαπιστώνονται τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών του δείγματος μειώθηκε το 2009 κατά 3,9%, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη μείωση του λογαριασμού «Ταμείο- Τράπεζες». Τα ίδια κεφάλαια παρουσίασαν πτώση ποσοστού 2,6% την ίδια περίοδο. Οι μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν το 2009 κατά 63,4%, εν αντιθέσει με τις βραχυπρόθεσμες οι οποίες υπερδιπλασιάστηκαν (αύξηση 128%). Οι πωλήσεις των εταιρειών του δείγματος μειώθηκαν κατά 6,45% το 2009, ενώ το συνολικό μικτό κέρδος μειώθηκε με μικρότερο ρυθμό (2,12%). Η σημαντική μείωση των χρηματοοικονομικών δα-

πανών το 2009 (κατά 75,4%), είχε σαν αποτέλεσμα τη δραστική βελτίωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων. Ωστόσο, το τελικό συνολικό αποτέλεσμα των επιχειρήσεων του δείγματος ήταν ζημιογόνο το 2009, γεγονός που οφείλεται στις υψηλές ζημιές που εμφάνισαν δύο (2) από τις 10 επιχειρήσεις του δείγματος. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 2,32% το ίδιο έτος. Ο αριθμός των κερδοφόρων επιχειρήσεων παρέμεινε αμετάβλητος την εξεταζόμενη διετία (8 επιχειρήσεις). Οι πωλήσεις αυτών κάλυψαν περίπου το 51% των συνολικών πωλήσεων των 10 εταιρειών του δείγματος το 2009. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

089

Επιλογh.Ισολογισμων

090

ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ

ΟκτΩ μΗνες ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Μπ Υ ρα σ τ η χ Ωρα καταναλώνουν οι Έλληνες μόνον

συγκεκριμένες περιόδους. Έτσι, η περίοδος ουσιαστικής κατανάλωσης μπύρας στη χώρα μας αρχίζει το Μάρτιο και διαρκεί 8 μήνες, με την κατανάλωση να κορυφώνεται μεταξύ των μηνών Μαΐου και Σεπτεμβρίου. Έντονος ανταγωνισμός και αυξημένη συγκέντρωση διακρίνει την αγορά της ζυθοποιίας στη χώρα. Η κατά κεφαλή κατανάλωση μπύρας στη χώρα μας διαμορφώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι συνθήκες που χαρακτηρίζουν την προσφορά σε συνδυασμό και με την πίεση που ασκούν άλλα ανταγωνιστικά ποτά (π.χ. το κρασί, το ούζο, κ.ά.) οδηγούν σε όξυνση του ανταγωνισμού. Η σωστή οργάνωση και η ανάπτυξη ισχυρού δικτύου διανομής, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για επιτυχή δραστηριοποίηση στον κλάδο. Ακόμη, απαιτούνται υψηλές δαπάνες για διαφημιστική προβολή των προϊόντων (λόγω και της πληθώρας διατιθέμενων εμπορικών σημάτων), παράγοντας που θεωρείται ζωτικός για τυχόν καθιέρωση νέων εμπορικών σημάτων στην αγορά. Από επιχειρηματική σκοπιά, δυνατό σημείο του κλάδου είναι κατ΄ αρχήν η υψηλή κερδοφορία των εδραιω-

μένων εταιρειών. Επίσης, δυνατό σημείο από πλευράς προϊόντος θεωρείται η χαμηλότερη τιμή του σε σχέση με τα ανταγωνιστικά οινοπνευματώδη ποτά, η ανεπτυγμένη παραγωγική βάση, οι κατάλληλες συνθήκες παραγωγής (διαθεσιμότητα κατάλληλου νερού) και η προσφορά προϊόντων υψηλής ποιότητας, κυρίως δε η πληθώρα-ποικιλία των τελικών σημείων διάθεσης και η «εύκολη» πρόσβαση στην κατανάλωση μπύρας σε πολλές διαφορετικές περιστάσεις.

Η ζΗτηση Το στοιχείο της εποχικότητας που χαρακτηρίζει την αγορά συνδυάζεται και με την τουριστική κίνηση προς τη χώρα μας, η οποία έχει σαφώς θετική επίδραση στην εγχώρια κατανάλωση μπύρας. Επίσης, παράγοντας που επηρεάζει τη ζήτηση μπύρας είναι και η τιμή της σε σχέση και με τις τιμές των άλλων οινοπνευματωδών ποτών, καθώς επίσης και η χαμηλή περιεκτικότητά της σε αλκοόλ που ευνοεί την κατανάλωσή της σε μεγαλύτερες ποσότητες. Σύμφωνα με την τελευταία Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΛΛ. ΣΤΑΤ.-2008), προκύπτει ότι η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για μπύρα ανήλθε σε €3,9, καλύπτοντας το 29 % των αντίστοιχων δαπανών για αγορά οινοπνευματωδών ποτών γενικά. Όσον αφορά τα υποκατάστατα προϊόντα, αρκετά είναι τα ποτά που ανταγωνίζονται τα προϊόντα ζυθοποιίας, μεταξύ δε αυτών ξεχωρίζουν τα ποτά χαμηλού αλκοολικού βαθμού (ready to drink), καθώς τα εν λόγω προϊόντα αποσπούν μερίδιο αγοράς από τη μπύρα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται τάση μετατόπισης της ζήτησης μπύρας, από την "κρύα" αγορά (εστιατόρια, μπαρ κλπ.) προς τη "ζεστή" (οικιακή κατανάλωση), με την πρώτη να εξακολουθεί να κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο. 

ΟΙ ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΕΣ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗς ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΑ ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ. ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗς ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΝΕΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ, Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΕ ΝΕΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗς ΑΓΟΡΑΣ. EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

091



Η π ρ ο σφ ο ρΑ

Η α γ ο ρΑ

Στον κλάδο της ζυθοποιίας στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται ελάχιστες ζυθοβιομηχανίες, ενώ τα τελευταία χρόνια διείσδυσαν στον παραγωγικό τομέα και ορισμένες “μικροζυθοποιίες”. Πέραν αυτών στην αγορά λειτουργούν και αρκετές εισαγωγικές εταιρείες, οι οποίες συνήθως δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο κλάδο των ποτών, στις περισσότερες δε περιπτώσεις οι πωλήσεις μπύρας καλύπτουν μικρό ποσοστό του συνολικού κύκλου εργασιών τους. Το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή, ως εκ τούτου ο βαθμός αυτάρκειας στην ελληνική αγορά μπύρας είναι υψηλός (κυμαίνεται μεταξύ 87%-90%). Στην εγχώρια αγορά διατίθεται μεγάλος αριθμός εμπορικών σημάτων μπύρας, τόσο παραγόμενων όσο και εισαγόμενων (ορισμένα εκ των οποίων εισάγονται από τις παραγωγικές εταιρείες με σκοπό τον εμπλουτισμό της γκάμας των προϊόντων τους). Οι εταιρείες του κλάδου διακινούν τα προϊόντα τους μέσω ιδίου δικτύου διανομής, μέσω χονδρεμπόρων ή μέσω αντιπροσώπων. Η διάρθρωση του δικτύου διανομής διαφέρει μεταξύ των εταιρειών, καθώς άλλες επιχειρήσεις στηρίζουν τη διανομή του προϊόντος τους κυρίως στο δικό τους δίκτυο και άλλες σε χονδρέμπορους ή αντιπροσώπους. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι εταιρείες διοχετεύουν τα προϊόντα τους στην αγορά μέσω ενός συνδυασμού ιδίου δικτύου διανομής και χονδρεμπόρων. Οι αλυσίδες σουπερμάρκετ αποτελούν τον κυριότερο προμηθευτή της «ζεστής» αγοράς, καθώς μέσω αυτών πραγματοποιούνται οι μεγαλύτερες πωλήσεις μπύρας που προορίζονται για οικιακή κατανάλωση.

Η εγχώρια παραγωγή μπύρας παρουσιάζει διακυμάνσεις την τελευταία δεκαετία. Τη διετία 2007-2008 σημειώθηκε αύξηση της παραγωγής, ωστόσο τα τελευταία δύο έτη η εγχώρια παραγωγή υποχώρησε αισθητά (κατά 5,3% το 2009 και κατά 2,9% το 2010). Σημειώνεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία της εγχώριας παραγωγής μπύρας είναι συγκεντρωμένη στις 4 κορυφαίες ζυθοβιομηχανίες, ενώ πολύ χαμηλή είναι η συμμετοχή των επιχειρήσεων μικροζυθοποιίας, αλλά παρουσιάζει ανοδική τάση. Η εγχώρια φαινομενική κατανάλωση μπύρας παρουσίασε διακυμάνσεις την περίοδο 2000-2010, με τον μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής να διαμορφώνεται σε -0,9%. Ωστόσο, την τελευταία διετία μόνο, η κατανάλωση μπύρας υποχώρησε με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 5%. Η εισαγωγική διείσδυση στην αγορά μπύρας παρουσιάζει ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια. Από την άλλη, οι εξαγωγές κάλυψαν το 7,4% της παραγωγής το 2009. Σύμφωνα με τις ισχύουσες συνθήκες και τάσεις, η συνολική εγχώρια αγορά της μπύρας αναμένεται να επηρεασθεί από τις συνθήκες πίεσης του διαθέσιμου οικογενειακού εισοδήματος, με συνέπεια την περαιτέρω υποχώρηση του μεγέθους αγοράς το τρέχον έτος. Ακόμη, η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών λόγω κρίσης και ο συνεπαγόμενος περιορισμός της συχνότητας εξόδου για διασκέδαση, θα εντείνει τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού της «ζεστής» αγοράς.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Οι εταιρείες του δείγματος είναι ισομερώς κατανεμημένες στις ζώ-

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

092

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

νες Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου και Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου (στην κάθε ζώνη κατατάσσεται το 50% του δείγματος), το 2010, ενώ το προηγούμενο έτος η μεγάλη πλειοψηφία των εταιρειών βρισκόταν στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου. Από τα στοιχεία της εξέλιξης της Συναλλακτικής Συμπεριφοράς των εταιρειών που έχουν επιλεγεί στην κλαδική μελέτη διαπιστώνεται ότι μόλις μία εταιρεία παρουσίασε κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών για το 2010 (4,3% του δείγματος).

Τ α Ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α Σ τ ο ι χ εΙ α Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό του κλάδου, βάσει δείγματος 8 παραγωγικών επιχειρήσεων, για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμα δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία των ετών 2008 και 2009, προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού των εν λόγω επιχειρήσεων παρουσίασε ελάχιστη αύξηση το 2009, προερχόμενη κυρίως από την αύξηση της αξίας των καθαρών παγίων. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 4,1% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ωστόσο σημαντική αύξηση (κατά 11,6%) σημείωσαν οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις & προβλέψεις, ενώ και οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν αισθητά (κατά 9,8%). Οι συνολικές πωλήσεις των οκτώ (8) επιχειρήσεων εμφάνισαν μικρή μείωση (-1,4%) και διαμορφώθηκαν σε €546,7 εκ. το 2009. Τα μικτά κέρδη υποχώρησαν επίσης, γεγονός που οδήγησε σε επιδείνωση τόσο το λειτουργικό αποτέλεσμα, όσο και τα κέρδη προ φόρου τα οποία μειώθηκαν κατά 5,2%. Παρόλα αυτά, η αποδοτικότητα ιδίου κεφαλαίου παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα ανερχόμενη σε 28,6% το 2009, ενώ υψηλό συγκριτικά εμφανίζεται και το περιθώριο μικτού κέρδους, το οποίο ανήλθε σε 69,9% το 2009. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

093

Επιλογh.Ισολογισμων

094

Χ υ μ ο Ι Κ Α Ι α ν α ψ υ κ τ ικ Α

ΔροσερΟς ανταγωνισμΟς ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Ε ν τ ονος ο α ν τα γ ωνισμΟς την αγορά χυμών και

αναψυκτικών, κυρίως μεταξύ των καθιερωμένων εμπορικών σημάτων. Οδηγεί τις εταιρείες του κλάδου στον εμπλουτισμό των προϊόντων τους και την παρουσίαση νέων (π.χ. χυμοί με νέες γεύσεις, εμπλουτισμένοι με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, αναψυκτικά τύπου «light» σε διάφορες γεύσεις, κ.ά.), με σκοπό την προσέλκυση αλλά και διεύρυνση του καταναλωτικού κοινού. Παράλληλα, η δημιουργία περισσότερων σημείων πώλησης και η διαφημιστική υποστήριξη των προϊόντων αποτελούν πεδία ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων κυρίως επιχειρήσεων του κλάδου, σε μια αγορά όπου η κατανάλωση υποχωρεί.

Οι συνθHκες που επικρατοYν στον τουρισμO επηρεAζουν Eντονα τη ζHτηση, καθΩς αυξΑνεται ο αριθμΟς των εν δυνΑμει καταναλωτΩν των συγκεκριμΕνων προϊΟντων. ΕπιπλΕον, η τΑση που επικρατεΙ για στροφΗ σΕ Εναν πιο υγιεινΟ τρΟπο διατροφΗς ευνοεΙ, ως Ενα βαθμΟ, τη ζΗτηση των χυμΩν αλλΑ και των αναψυκτικΩν με λιγΟτερες θερμΙδες.

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

095

Ο κλάδος των χυμών και αναψυκτικών στη χώρα μας απαρτίζεται από λίγες μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, ορισμένες από τις οποίες είναι θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων, με πολύχρονη παρουσία στην αγορά. Οι εταιρείες αυτές μέσω του οργανωμένου δικτύου διανομής τους καλύπτουν την ελληνική επικράτεια, στηριζόμενες αφ' ενός σε τοπικούς αντιπροσώπους και χονδρεμπόρους και αφ' ετέρου σε αλυσίδες super-market. Ωστόσο, στην ελληνική αγορά δραστηριοποιούνται και άλλες επιχειρήσεις μικρομεσαίου κυρίως μεγέθους, ορισμένες εκ των οποίων έχουν επεκτείνει τα τελευταία κυρίως χρόνια το δίκτυο πωλήσεών τους σε αρκετές γεωγραφικές περιοχές. Οι επιχειρήσεις μικρού μεγέθους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αναπτύξουν τα δίκτυα διανομής τους, βασίζονται στην απ' ευθείας διάθεση των προϊόντων τους στην τοπική αγορά, γεγονός που τις τοποθετεί σε μειονεκτικότερη θέση σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Στον κλάδο αυτό, η διαφήμιση χρησιμοποιείται από τις εταιρείες ως μέσο για την ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας των εμπορικών σημάτων αλλά και τη δημιουργία της επιθυμητής εικόνας για τα προϊόντα που προωθούν στην αγορά. Η συνολική διαφημιστική δαπάνη για χυμούς και ανα-

ψυκτικά παρουσίασε ανοδική πορεία την περίοδο 2005-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 13,3%. Ωστόσο, το 2009 μειώθηκε 14%.

Η ζ Η τ ηση Η ζήτηση χυμών και αναψυκτικών χαρακτηρίζεται από εποχικότητα και επηρεάζεται κυρίως από τις κλιματολογικές συνθήκες, τις διατροφικές συνήθειες, αλλά και την τουριστική κίνηση. Οι υψηλές θερμοκρασίες που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια των μηνών Απριλίου - Οκτωβρίου, οδηγούν σε αύξηση της κατανάλωσης. Οι συνθήκες που επικρατούν στον τουρισμό επηρεάζουν έντονα τη ζήτηση, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των εν δυνάμει καταναλωτών των συγκεκριμένων προϊόντων. Επιπλέον, ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας είναι και οι διατροφικές συνήθειες των καταναλωτών. Η τάση που επικρατεί για στροφή σ' έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής ευνοεί, ως ένα βαθμό, τη ζήτηση των χυμών αλλά και των αναψυκτικών με λιγότερες θερμίδες κ.λπ. Σύμφωνα με την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΛ.ΣΤΑΤ του 2008, τα ελληνικά νοικοκυριά δαπάνησαν κατά μέσο όρο €10,93 μηνιαίως για την αγορά αναψυκτικών και χυμών φρούτων. Ειδικότερα, η δαπάνη για αναψυκτικά ανήλθε σε €6,52 ενώ για

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

096

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

τους χυμούς διαμορφώθηκε σε €4,41.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Στον κλάδο των χυμών και αναψυκτικών περιλαμβάνονται λίγες μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες κατέχουν πλειοψηφικό μερίδιο της αγοράς. Ωστόσο, στη χώρα μας δραστηριοποιείται και αξιόλογος αριθμός επιχειρήσεων μικρομεσαίου μεγέθους (κυρίως στην κατηγορία των χυμών) οι οποίες, εκτός από ορισμένες εξαιρέσεις, είναι κατά κύριο λόγο τοπικής εμβέλειας. Ο ανταγωνισμός ωθεί τις μεγάλες κυρίως εταιρείες στην πραγματοποίηση υψηλών δαπανών για τη διαφημιστική υποστήριξη των προϊόντων τους, αλλά και στην υλοποίηση περισσότερων ενεργειών προώθησης (π.χ. ποσοτικές προσφορές και εκπτώσεις που απευθύνονται στον τελικό καταναλωτή). Παράλληλα, η διάθεση στην αγορά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (private-label) από τις μεγάλες αλυσίδες super-market, εντείνει περαιτέρω τον ανταγωνισμό, καθώς τα εν λόγω προϊόντα έχουν χαμηλότερη τιμή από τα «επώνυμα».

Η α γ ο ρΑ Ο όγκος της εγχώριας φαινομενικής κατανάλωσης χυμών ακολούθησε, σε γενικές

γραμμές, ανοδική πορεία κατά την περίοδο 1990-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 4,1%. Ωστόσο, το 2009 η κατανάλωση χυμών παρουσίασε μικρή πτώση (1,2%), η οποία συνεχίστηκε και το 2010 και μάλιστα με υψηλότερο ρυθμό (της τάξης του 7%). Η κατηγορία των χυμών μακράς διαρκείας καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης (71% περίπου το 2010) και ακολουθούν οι χυμοί μικρής διάρκειας (29% το ίδιο έτος). Η συνολική εγχώρια κατανάλωση (σε λίτρα) αναψυκτικών, μετά από μία ανοδική πορεία αρκετών ετών, παρουσιάζει πτωτικές τάσεις τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, το 2009 το μέγεθος αγοράς μειώθηκε κατά 1,5% ενώ μεγαλύτερη ήταν η μείωση το 2010 (περίπου 4,5%). Το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης (49,7%-58,5%) καθ΄ όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου καταλαμβάνουν τα αναψυκτικά τύπου cola και ακολουθούν οι πορτοκαλάδες, οι γκαζόζες, τα mixers (σόδες - τόνικ) και οι λεμονάδες. Η ζήτηση και στα δύο προϊόντα καλύπτεται ουσιαστικά από την εγχώρια παραγωγή, η δε εισαγωγική διείσδυση κυμάνθηκε περίπου στο 2% (χυμοί) και 5,5% (αναψυκτικά), τα δύο τελευταία χρόνια. Τρεις εταιρείες του κλάδου κάλυψαν, από κοινού, ποσοστό 70%-75% επί του συνολικού όγκου κατανάλωσης χυμών το 2009. Αντίστοιχα, το συνολικό μερίδιο τεσσάρων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην αγορά των αναψυκτικών κυμάνθηκε στο 85% το ίδιο έτος.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος των 52 επιχειρήσεων κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, ωστόσο το ποσοστό συμμετοχής τους εμφανίζεται μειωμένο το 2010 σε σχέση με το 2009. Παράλληλα, παρατηρείται μετατόπιση εταιρειών προς

τη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου τη διετία 2009-2010. Σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά των επιχειρήσεων, παρατηρείται τάση αύξησης των εταιρειών που εμφανίζουν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών, καθώς από το σύνολο του δείγματος των 58 επιχειρήσεων τέσσερις (4) ήταν ασυνεπείς το 2010 έναντι μιας (1) το προηγούμενο έτος.

Τ α Ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α Σ τ ο ι χ εΙ α Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 17 παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου προκύπτουν τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος παρουσίασε μικρή αύξηση (1,7%) το 2009, ενώ τα ίδια κεφάλαια υποχώρησαν σημαντικά (22,7%) την ίδια περίοδο. Σημαντική αύξηση εμφάνισαν οι μεσο - μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις το 2009 λόγω της αξιοσημείωτης αύξησης των υποχρεώσεων μιας επιχείρησης, οι οποίες μάλιστα καλύπτουν περίπου το 96% των συνολικών μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων των εταιρειών του δείγματος, τόσο το 2009 όσο και το 2008. Αύξηση παρουσίασαν και οι συνολικές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις το ίδιο έτος (2009/08: 15,96%). Οι πωλήσεις των 17 εταιρειών του δείγματος παρουσίασαν μείωση κατά 1,7%, ενώ τα μικτά κέρδη αυξήθηκαν οριακά (0,58%). Το λειτουργικό αποτέλεσμα αυξήθηκε κατά 18,9%, τα δε καθαρά κέρδη διευρύνθηκαν κατά 13,53%. Μικρή άνοδος σημειώθηκε και στα κέρδη EBITDA (2,54%). Από τις 17 επιχειρήσεις οι κερδοφόρες ήταν 15 το 2009 από 16 το προηγούμενο έτος. Οι πωλήσεις των συγκεκριμένων εταιρειών κάλυψαν περίπου το 99% των συνολικών πωλήσεων των εταιρειών του δείγματος. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

097

Επιλογh.Ισολογισμων

098

Η α γ ορΑ τ ης οινοποιΙ α ς στην Ελλάδα αποτελεί

παραδοσιακά έναν από τους πιο σημαντικούς τομείς στην εγχώρια αγορά ποτών αλλά και στην ανάπτυξη και προώθηση ελληνικών προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού. Με την οινοποίηση ασχολείται ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που χαρακτηρίζονται από ανομοιομορφία ως προς το μέγεθος, αλλά και ως προς τα κρασιά που παράγουν.

ΟινοποιΙα

ΟινικOς πλουραλισμOς ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Στον τομέα της παραγωγής κρασιού δραστηριοποιείται ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, η πλειοψηφία των οποίων είναι μικρού μεγέθους. Επιπλέον, σημαντική είναι η παρουσία στον κλάδο των Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών. Οι εισαγωγές οίνου κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την εγχώρια παραγωγή. Η ελληνική αγορά οίνου χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό. Ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς είναι χαμηλός. Οι συνθήκες υπερπροσφοράς στον κλάδο, τόσο σε προσφερόμενο όγκο προϊόντων, όσο και (ιδιαίτερα) σε πλήθος προσφερόμενων ετικετών κρασιού όλων των κατηγοριών, διαμορφώνουν ένα έντονα ανταγωνιστικό τοπίο που επηρεάζεται και από την ύπαρξη πολλών υποκατάστατων προϊόντων (αλκοολούχων ποτών, μπύρας, αναψυκτικών κ.λπ.).

Η ζΗτηση Το γεγονός ότι το κρασί είναι παραδοσιακά συνδεδεμένο με τη διατροφή και την κουλτούρα των Ελλήνων, έχει ως αποτέλεσμα το επίπεδο της κατανάλωσης συνολικά να παραμένει σε ικανοποιητικά επίπεδα, παρά το γεγονός ότι επηρεάζεται από μεταβολές του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών. Μια μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος προκαλεί μεν υποκατάσταση του κρασιού με άλλα χαμηλότερης τιμής προϊόντα (όπως π.χ. η μπύρα), αλλά κυρίως έχει ως αποτέλεσμα τη μετακίνηση σε κρασιά χαμηλότερης τιμής, ή αντικατάσταση του εμφιαλωμένου με χύμα κρασί. Χαρακτηριστικό της ζήτησης κρασιού αποτελεί η εποχικότητα, με τους χειμερινούς μήνες να αντιπροσωπεύουν την περίοδο υψηλής κατανάλωσης. Ένας ακόμα παράγοντας διαμόρφωσης της εγχώρι-

με επενδυσεισ σε συγχρονα οινοποιεια, αλλα και κατακερματισμο της εγχωριασ παραγωγησ που δεν επιτρεπει οικονομιεσ κλιμακοσ, υψηλη τιμολογηση του εμφιαλωμενου κρασιου στα εστιατορια και ανεπαρκη στρατηγικη προωθησησ του στις ξενεσ αγορεσ, οι ευκαιριεσ αναπτυξησ των εταιρειων εντοπιζονται στην επενδυση στην ποιοτητα και την ερευνα και τη διεισδυση σε νεεσ αγορεσ. προκληση για τον κλαδο ο εντονοσ ανταγωνισμοσ απο κρασια των "νεων χωρων", οπωσ η αυστραλια, η αργεντινη, η νοτια αφρικη, η αγγλια, η γεωργια, η κινα κ.α. EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

099

ας κατανάλωσης οίνου είναι και ο εισερχόμενος τουρισμός. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών που πραγματοποίησε η ΕΛ. ΣΤΑΤ. (2008), η μέση μηνιαία δαπάνη ανά νοικοκυριό για αγορά κρασιού ήταν €4,35.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Ο κλάδος της οινοποιίας καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από παραγωγικές επιχειρήσεις και αγροτικούς συνεταιρισμούς. Ο αριθμός των εισαγωγικών επιχειρήσεων είναι περιορισμένος και συνήθως η δραστηριότητά τους αφορά τον ευρύτερο κλάδο των ποτών. Με την οινοποίηση ασχολείται ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που χαρακτηρίζονται από ανομοιομορφία, τόσο ως προς το μέγεθος, όσο και ως προς τα κρασιά που παράγουν. Η διάρθρωση της αγοράς (πλήθος μικρομεσαίων επιχειρήσεων), έχει σοβαρές συνέπειες στο επίπεδο οργάνωσης της παραγωγής και της διάθεσης των προϊόντων του κλάδου, δημιουργώντας έλλειμμα στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών κρασιών στις διεθνείς αγορές.

Ωστόσο, οι μεγάλες οινοβιομηχανίες αν και ολιγάριθμες, καλύπτουν σημαντικό μέρος της παραγωγής εμφιαλωμένων κρασιών, διαθέτοντας στην πλειοψηφία τους σύγχρονες εγκαταστάσεις και μεγάλη ποικιλία προϊόντων, ενώ έχουν και σημαντικές εξαγωγικές επιδόσεις. Περαιτέρω, αξιόλογη παρουσία στην αγορά έχουν και ορισμένες μεσαίου μεγέθους οινοποιίες, η παραγωγή των οποίων περιλαμβάνει προϊόντα υψηλής ποιότητας και ιδιαίτερων χαρακτηριστικών. Κυριότερο κανάλι διανομής των προϊόντων του κλάδου της οινοποιίας αποτελούν οι χονδρέμποροι/αντιπρόσωποι, ιδιαίτερα όσον αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις περιοχές εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων. Οι μεγάλες εταιρείες διαθέτουν παράλληλα δικά τους δίκτυα, μέσω των οποίων προμηθεύουν τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και σημαντικά σημεία της «κρύας» αγοράς.

Η α γ ο ρΑ Η καταγραφή της εγχώριας παραγωγής οίνου πραγματοποιείται στο τέλος κάθε

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

100

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

οινικής περιόδου, η οποία διαρκεί από την 1η Σεπτεμβρίου κάθε έτους μέχρι την 31η Αυγούστου του επόμενου έτους. Η εξέλιξη της παραγωγής οίνου διαχρονικά δεν ακολουθεί σταθερή πορεία. Την προηγούμενη πενταετία (περίοδοι 20002001 έως και 2004-2005), η εγχώρια παραγωγή κινήθηκε γενικά ανοδικά, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 7,3%. Ωστόσο την τελευταία πενταετία (περίοδοι 2005-2006 έως 2009-2010) η παραγωγή κινήθηκε πτωτικά με εξαίρεση την οινική περίοδο 2008-2009 οπότε και αυξήθηκε κατά 10,2%. Η αύξηση αυτή σε συνδυασμό με την μείωση της εγχώριας κατανάλωσης το ίδιο έτος, οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των αποθεμάτων. Ειδικότερα την περίοδο 2009-2010 εκτιμάται μείωση της παραγωγής κατά 13% και μεγάλη αύξηση των αποθεμάτων. Η εγχώρια αγορά οίνου την τελευταία δεκαετία (1999-2009) παρουσίασε οριακή μείωση με μέσο ετήσιο ρυθμό 0,2%. Την οινική περίοδο 2008-2009 η κατανάλωση οίνου εκτιμάται ότι μειώθηκε κατά 12% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Όσον αφο-

ρά στην κατανομή της αγοράς, την πλειοψηφία κατέχουν τα επιτραπέζια κρασιά (με μερίδιο 89-91% την τελευταία τριετία), ενώ με βάση το χρώμα τα λευκά κρασιά υπερτερούν με μερίδιο 67% για το 2009. Ο βαθμός εισαγωγικής διείσδυσης κυμάνθηκε κατά μέσον όρο περί το 4,5% την τελευταία πενταετία. Από την άλλη πλευρά, ο μέσος βαθμός εξαγωγικής επίδοσης διαμορφώθηκε σε 7,7% το ίδιο διάστημα.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Από την εξέλιξη της πιστοληπτικής ικανότητας ενός δείγματος αντιπροσωπευτικών εταιρειών, προκύπτει ότι το 2010 υπήρξε σημαντική μετακίνηση προς τη ζώνη Μέσου Πιστωτικού κινδύνου, στην οποία πλέον κατατάσσεται η πλειοψηφία των εταιρειών (69%), ενώ το ποσοστό των εταιρειών που βρίσκεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού κινδύνου μειώθηκε σημαντικά, σε 27%. Όσον αφορά στη συναλλακτική συμπεριφορά των εταιρειών, από τα δεδομένα προκύπτει ότι το ποσοστό των εταιρειών του κλάδου οι οποίες εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια ήταν χαμηλό το 2010 (3,6%) και μηδενικό το προηγούμενο έτος.

Τ α Ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α Σ τ ο ι χ εΙ α Σύμφωνα με τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό του κλάδου, βάσει δείγματος 52 επιχειρήσεων, με διαθέσιμα δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία για το 2008 - 2009, το σύνολο ενεργητικού των εταιρειών του δείγματος αυξήθηκε κατά 2% το 2009, κυρίως λόγω της αύξησης της αξίας των αποθεμάτων και των καθαρών παγίων. Τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 1,6% την ίδια περίοδο, ενώ οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν οριακά. Αντίθετα, αύξηση παρουσίασαν οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (κατά 4%). Οι πωλήσεις των 52 εταιρειών του δείγματος διαμορφώθηκαν το 2009 σε €269,4 εκατ., μειωμένες κατά 3,5%, ενώ σημαντική ήταν και η μείωση του μικτού κέρδους (κατά 10,2%). Οι αρνητικές αυτές εξελίξεις, είχαν σαν αποτέλεσμα τη μείωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων (κατά 56%). Ως εκ τούτου, τα συνολικά κέρδη (προ φόρου εισοδήματος) μειώθηκαν δραστικά το 2009, (μείωση: 47%). Τα κέρδη EBITDA επίσης μειώθηκαν κατά 6,2% το τελευταίο έτος. Σαν συνέπεια των παραπάνω, οι δείκτες κερδοφορίας – αποδοτικότητας επιδεινώθηκαν το 2009. Από τις 52 εταιρείες του δείγματος, οι 37 ήταν κερδοφόρες και οι 15 ζημιογόνες το 2009. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

101

Επιλογh.Ισολογισμων

102

Ε σ τ ι ατ O ρ ι α Γ ρ H γ ο ρ η ς Ε σ τ I α σ η ς

Fast Franchise ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Η α γ ορΑ τ ων α λυ σΙ δ ων ε σ τ ι ατ ορΙων γρήγορης

εξυπηρέτησης αρχικά συνδέθηκε με εστιατόρια, το menu των οποίων είχε ως βάση κυρίως το burger. Ωστόσο, η σταδιακή μεταβολή των καταναλωτικών συνηθειών, η αυξημένη ζήτηση για «γρήγορο» φαγητό, αλλά και η αυξανόμενη προτίμηση για ποικιλία γεύσεων, διεύρυναν τον κλάδο και σε αλυσίδες που δραστηριοποιούνται στις κατηγορίες της πίτσα, του snack-sandwich, αλλά και στην ethnic (παραδοσιακή ελληνική ή ξένη) κουζίνα.

η ΕΠΕΚταση σΕ ΝΕΕσ αΓορΕσ, η ΒΕΛτιΩση τησ Ποιοτητασ Και η ΠροσΦορα ΝΕΩΝ ΠοιΚιΛιΩΝ, σΥΝΘΕτοΥΝ τισ ΕΥΚαιριΕσ τοΥ ΚΛα∆οΥ, ΠοΥ ΠΛητττΕται αΠο τηΝ ΥΦΕση Και τηΝ αΥΞηση τοΥ ΦΠα.

η δυναμική ανάπτυξη των αλυσίδων γρήγορης εξυπηρέτησης ξεκίνησε με την υιοθέτηση του θεσμού της δικαιόχρησης (franchising), ο οποίος έδωσε τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να επεκτείνουν τα δίκτυά τους και να μετατραπούν από μικρές μονάδες σε οργανωμένες αλυσίδες με ενιαίο εμπορικό σήμα και με εκτενή παρουσία. Στα πλαίσια αυτά, ορισμένες αλυσίδες αναπτύχθηκαν δυναμικά συγκροτώντας ισχυρούς ομίλους, παράλληλα δε επέκτειναν τις δραστηριότητές τους σε ευρύτερο φάσμα υπηρεσιών μαζικής εστίασης.

η τάση αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την όξυνση του ανταγωνισμού. Προκειμένου οι εταιρείες να αντεπεξέλθουν στις υψηλές απαιτήσεις, δίνουν έμφαση στη διεύρυνση των προσφερόμενων μενού, στη βελτίωση της ποιότητας και της ταχύτητας εξυπηρέτησης, στην ελκυστική διαμόρφωση των χώρων των καταστημάτων, κ.α.

Η ΖΗτΗσΗ η ζήτηση για τις υπηρεσίες των αλυσίδων εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης συνδέεται άμεσα με τις τάσεις που χαρακτη-

ρίζουν τον σύγχρονο τρόπο ζωής, όπως είναι οι αυξανόμενες επαγγελματικές υποχρεώσεις, η όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και η μείωση του χρόνου για μαγείρεμα στο σπίτι. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ζήτησης διαδραματίζει και η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών. Στο διάστημα 20022010 ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανόδου στο κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (αεπ) ήταν 4,9%, ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής στην τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών ήταν 5,6%, ενώ το 2010 το μεν κατά κεφαλή αεπ 

EπΙλογΗ.ΙσολογΙσμων.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

103

 μειώθηκε 2,3% και η κατανάλωση σε τρέχουσες τιμές έμεινε στάσιμη . Η εξέλιξη των οικονομικών συνθηκών μέχρι το 2008 ευνόησε την αγορά, όπως δείχνουν και τα ευρήματα της τελευταίας έρευνας οικογενειακών προϋπολογισμών (2008), από όπου προκύπτει ότι μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών δαπανών τη μεγαλύτερη συμμετοχή έχει η μέση μηνιαία δαπάνη που αφορά την κατηγορία «εστιατόρια-καφενεία» (καλύπτει το 9,7% του οικογενειακού προϋπολογισμού κατά μέσο όρο).

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Ο κλάδος των αλυσίδων εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Η εφαρμογή του θεσμού της δικαιόχρησης (franchise), η είσοδος στην εγχώρια αγορά γνωστών διεθνών εμπορικών σημάτων παράλληλα με την καθιέρωση και κάποιων εγχώριων, είχαν σαν αποτέλεσμα τη μεγάλη ανάπτυξη αντίστοιχων αλυσίδων εστιατορίων. Η σημερινή εικόνα του κλάδου χαρακτηρίζεται από την παρουσία ισχυρών ομίλων επιχειρήσεων, ορισμένοι εκ των οποίων ελέγχουν περισ-

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

104

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

σότερα του ενός εμπορικά σήματα στον χώρο της εστίασης. Οι περισσότερες αλυσίδες γρήγορης εξυπηρέτησης είχαν αρχικά παρουσία στα μεγάλα αστικά κέντρα, σταδιακά δε επεκτάθηκαν και στην περιφέρεια. Εντονότερη ανάπτυξη κατά την τελευταία τριετία εμφάνισαν τα καταστήματα της κατηγορίας snack – sandwich και τα καταστήματα pizza, ενώ αυξημένα είναι συνολικά και τα καταστήματα της ομάδας “λοιπές κατηγορίες”. Αντίθετα, μείωση παρουσιάζει η κατηγορία 'σουβλάκι – ethnic” και στασιμότητα τα burger.

Τέλος, σχετικά με τη γεωγραφική συγκέντρωση των καταστημάτων των αλυσίδων, από το σύνολο 1.008 καταστημάτων που είχαν καταγραφεί στην έρευνα, ποσοστό 62,8% συγκεντρωνόταν στην Αττική, ποσοστό 11,7% στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, ενώ αξιόλογη παρουσία αλυσίδων υπήρχε και στην Κρήτη (4,6%).

Η α γ ο ρΑ Η αγορά γρήγορης εστίασης μέσω οργανωμένων αλυσίδων ακολούθησε ανοδική πορεία το χρονικό διάστημα 1992-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 15,1%. Αντίθετα, το 2009, η συνολική αγορά εστίασης παρουσίασε πτώση της τάξης του 4%, γεγονός που οφείλεται στην τάση περιορισμού της κατανάλωσης γενικά από πλευράς των καταναλωτών, λόγω της αρνητικής οικονομικής συγκυρίας. Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο σύνολο της αγοράς εξακολουθούσαν να έχουν οι αλυσίδες τύπου burger καθ' όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Ωστόσο, το μερίδιό τους στη συνολική αξία της αγοράς μειώθηκε (από 43% το 2002, σε 37% το 2009). Η κατηγορία snack-sandwich, κατέλαβε τη δεύτερη θέση για το 2009 με ποσοστό 32,1%, ενώ η κατηγορία pizza την τρίτη θέση

με ποσοστό 22,1%. Το μερίδιο που καταλαμβάνει η κατηγορία ethnic (η οποία αφορά σχεδόν αποκλειστικά αλυσίδες με βάση το σουβλάκι), διαμορφώθηκε σε 5,4%. Τέλος, η κατηγορία «λοιποί» κάλυψε το 3,3% της αγοράς. Οι συνθήκες οικονομικής κρίσης έχουν επηρεάσει αρνητικά και την αγορά γρήγορης εστίασης , με αποτέλεσμα να επικρατούν δυσοίωνες εκτιμήσεις και για το 2010, συγκλίνοντας σε ποσοστά μείωσης ανάλογα με εκείνα του 2009.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Με βάση ένα δείγμα εταιρειών που επελέγη στην κλαδική μελέτη, προκύπτει ότι ισοδύναμο ποσοστό εταιρειών κατατάσσεται τόσο στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, όσο και στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου (40% για κάθε μία). Σημαντικό τέλος είναι και το ποσοστό επιχειρήσεων που κατατάσσεται στη ζώνη Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου τη διετία 2009-2010. Από την επεξεργασία των στοιχείων της Συναλλακτικής Συμπεριφοράς των εταιρειών φαίνεται ότι ένα ποσοστό της τάξης του 10% εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια το 2010, έναντι μηδενικού ποσοστού το 2009.

Οι κ ο ν ο μ ι κ A ΣτοιχεIα ΚλAδου Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό του κλάδου, βάσει δείγματος 11 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων, προκύπτει ότι το σύνολο ενεργητικού τους αυξήθηκε κατά 20,4% το 2009/2008. Τα ίδια κεφάλαια διαμορφώνονται σε αρνητικά επίπεδα και τα δύο έτη, επιδεινούμενα μάλιστα το 2009, γεγονός που οφείλεται σε μια μεγάλη εταιρεία του κλάδου, που εμφανίζει αρνητική καθαρή θέση και τα δύο έτη. Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις εμφανίζουν δραστική αύξηση το 2009 (81%), ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 5,3% το ίδιο έτος. Οι συνολικές πωλήσεις των εταιρειών του δείγματος αυξήθηκαν κατά 5% το 2009, ενώ το μικτό κέρδος αυξήθηκε σχεδόν κατά 16%. Χαρακτηριστικό ωστόσο είναι το γεγονός ότι τα λειτουργικά έξοδα υπερκάλυψαν τα αντίστοιχα μικτά κέρδη, με συνέπεια την εμφάνιση αρνητικού λειτουργικού αποτελέσματος και τα δύο έτη, 2008 και 2009. Το τελικό καθαρό αποτέλεσμα ήταν ζημιογόνο και τα δύο έτη, ενώ διαπιστώνεται και διπλασιασμός ζημιών το 2009. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

105

Επιλογh.Ισολογισμων

106

Super market

Η μΑχη τησ εγγΥτητας

και των τιμΩν ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

ΑπΟ τουσ δυναμικΟυσ κλαδουσ της ελληνικής οι-

κονομίας, στην αγορά των super markets και cash & carry δραστηριοποιούνται, μεταξύ άλλων, και μεγάλου μεγέθους εταιρείες οι οποίες ελέγχουν γνωστές και εδραιωμένες αλυσίδες καταστημάτων, σε όλη την Ελλάδα. Η μάχη καθημερινή και σχεδόν στήθος με στήθος λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας πολλών καταστημάτων, από διαφορετικούς παίκτες της αγοράς.

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΩΝ ΕΞΕΙ∆ΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ, Η ΑΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ι∆ΙΩΤΙΚΗΣ ΕΤΙΚΕΤΑΣ, Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΩΝ CONVeNIeNCe StOreS ΚΑΙ Η ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ. ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΣΙ∆ΕΣ Η ΕΝ∆ΕΧΟΜΕΝΗ ΝΕΑ ∆ΙΕΙΣ∆ΥΣΗ ∆ΙΕΘΝΩΝ ΟΜΙΛΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ, ΘΑ ΣΗΜΑΝΕΙ ΕΠΙ∆ΕΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥΣ ΘΕΣΗΣ. EπιλΟγΗ.ισΟλΟγισμων.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

107

Ο οξύς ανταγωνισμός που επικρατεί μεταξύ των επιχειρήσεων της αγοράς super markets και cash & carry λόγω της πληθώρας των καταστημάτων, πολλά από τα οποία βρίσκονται σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους, ωθεί τις επιχειρήσεις στην υιοθέτηση συγκεκριμένων ενεργειών και στρατηγικών ανάπτυξης, προκειμένου να αυξήσουν τα μερίδιά τους στην αγορά, ενώ πολλές από τις μικρομεσαίες κυρίως επιχειρήσεις προβαίνουν σε κινήσεις «επιβίωσης». Η «ικανότητα» των super markets να συγκεντρώνουν μεγάλο όγκο πωλήσεων στα καταστήματά τους, η δημιουργία ομίλων κοινών αγορών, η εκτεταμένη γεωγραφική κάλυψη και η εντατική προώθηση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (private label) είναι μερικοί από τους παράγοντες που ισχυροποιούν τη διαπραγματευτική δύναμη των επιχειρήσεων του κλάδου έναντι των προμηθευτών τους. Η διαμόρφωση της τιμολογιακής πολιτικής, η διαφοροποίηση και επέκταση του δικτύου των σημείων πώλησης, οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, η διεύρυνση της ποικιλίας των προϊόντων, αλλά και η γενικότερη «εικόνα» των καταστημάτων τους θεωρούνται οι κυριότεροι τομείς ανταγωνισμού στους οποίους οι επιχειρήσεις εστιάζουν τις στρατηγικές τους κινήσεις.

Η ζΗτηση Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η συνολική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών για τρόφιμα και ποτά ανήλθε σε €31.453 εκατ. το 2009, σημειώνοντας αύξηση 1,4% μετά από άνοδο 6% το 2008. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών για τρόφιμα και ποτά κατά την περίοδο 2000-2009 διαμορφώθηκε σε 7,6%.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Ο κλάδος των super markets και cash & carry περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων οι οποίες διαφοροποιούνται μεταξύ τους κυρίως ως προς τον αριθμό των σημείων πώλησης, τη γεωγραφική κάλυψη αλλά και το είδος των καταστημάτων τους (super markets, discount, cash & carry). Οι μεγάλες εταιρείες διαθέτουν συνήθως εκτεταμένο δίκτυο πωλήσεων που περιλαμβάνει διαφορετικούς τύπους καταστημάτων, ανάλογα με την επιφάνεια πωλήσεων και την ποικιλία των προσφερομένων προϊόντων. Τα τελευταία κυρίως χρόνια, μεγάλες αλυσίδες του κλάδου έχουν επεκταθεί και σε νέες μορφές σημείων πώλησης, όπως είναι τα μικρότερα (σε επιφάνεια) καταστήματα, με έμφαση στα βασικά

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

108

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

καταναλωτικά είδη. Ταυτόχρονα, οι αλυσίδες discount, οι οποίες διαθέτουν κυρίως προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (private label), συνεχίζουν την ανάπτυξή τους και διευρύνουν συνεχώς τα δίκτυά τους. Οι μικρότερες αλυσίδες του χώρου δραστηριοποιούνται συνήθως εντός συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών, ενώ υπάρχουν και επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται μεμονωμένα καταστήματα. Οι δύο τελευταίες κατηγορίες super markets συχνά εντάσσονται σε ομίλους κοινών αγορών, ή τα καταστήματά τους λειτουργούν με το σύστημα franchise κάποιας μεγάλης αλυσίδας. Ο αριθμός των συνολικών καταστημάτων super markets στην εγχώρια αγορά αυξήθηκε κατά 3,9% το 2008, ανερχόμενος σε 4.196 καταστήματα το 2008, εκ των οποίων ποσοστό 60,6% αντιστοιχεί σε καταστήματα που ανήκουν σε αλυσίδες super markets.

Η α γ ο ρΑ Η συνολική εγχώρια αγορά super markets και cash & carry (συνολικές πωλήσεις σε αξία) παρουσίασε διαχρονική άνοδο την περίοδο 1992-2009, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 13,0%. Ειδικότερα, το 2009 η εξεταζόμενη αγορά εμφάνισε αύξηση της τάξης του 2% σε σχέση με το 2008. Θα πρέ-

πει να τονισθεί ότι, ο ρυθμός αύξησης της αγοράς την τελευταία διετία έχει επιβραδυνθεί σημαντικά σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, ως αποτέλεσμα της οικονομικής ύφεσης και της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών. Οι μεγάλες εταιρείες–όμιλοι του κλάδου των super markets και cash & carry απορροφούν σημαντικό μέρος των συνολικών πωλήσεων, καλύπτοντας αξιόλογο μερίδιο της αγοράς. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι τέσσερις όμιλοι εταιρειών απέσπασαν περίπου το 40% των συνολικών πωλήσεων το 2009. Παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι, ο βαθμός συγκέντρωσης θα αυξηθεί τα επόμενα έτη, καθώς μικρές επιχειρήσεις super markets θα συνεχίσουν να απορροφώνται από τις μεγάλες αλυσίδες.

Π ι σ τ ο λ η π τ ι κ η Ι κ α ν ο τ η τα / / Σ υ ν α λ λ α κ τ ι κ η Σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρα Η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος των 92 επιχειρήσεων κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, το δε ποσοστό συμμετοχής τους είναι αυξημένο το 2010 σε σχέση με το 2009. Ειδικότερα, το 2010 παρατηρείται μετατόπιση εταιρειών από τη ζώνη Μέσου προς τη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου. Το ποσοστό αυτών που κατατάσσονται στη ζώνη Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου παρέμεινε σταθερό τη διετία 2009-2010. Σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά των επιχειρήσεων, παρατηρείται τάση αύξησης αυτών που εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια

συναλλαγών το 2010 συγκριτικά με το 2009.

Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α Σ τ ο ι χ εΙα Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 78 επιχειρήσεων super markets προκύπτουν τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος παρουσίασε αύξηση 3,3% το 2009. Τα ίδια κεφάλαια δεν παρουσίασαν αξιόλογη μεταβολή (οριακή αύξηση 0,45%) το ίδιο διάστημα. Οι μεσο - μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις & προβλέψεις μειώθηκαν κατά 13,1%, ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις διευρύνθηκαν κατά 8,5% το 2009. Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων του δείγματος παρουσίασαν μικρή αύξηση (1,16%), ενώ το μικτό κέρδος αυξήθηκε με ελαφρώς υψηλότερο ρυθμό (2,1%). Ωστόσο, η αύξηση των λοιπών λειτουργικών εξόδων (κατά 5,8%) οδήγησε στην επιδείνωση του συνολικού λειτουργικού αποτελέσματος κατά 21,4%. Τελικά, τα κέρδη (προ φόρου) των συγκεκριμένων εταιρειών μειώθηκαν κατά 27,3% το 2009 ενώ τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 7,7%. Από τις 78 επιχειρήσεις του δείγματος οι 61 ήταν κερδοφόρες το 2009 έναντι 65 εταιρειών το προηγούμενο έτος. Οι πωλήσεις των συγκεκριμένων επιχειρήσεων κάλυψαν το 84% των συνολικών πωλήσεων των εταιρειών του δείγματος το 2009. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

109

Επιλογh.Ισολογισμων

110

Ο ξε νοδοχ ε ι α κOς κ λ A δος αποτελεί αναμφισβή-

τητα τον πυλώνα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, ένα προϊόν όμως, που μέχρι σήμερα, δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει το «εμπόδιο» της εποχικότητας ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω.

ΞενοδοχεIα

ΤροχοπEδη

η εποχικOτητα ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ, Η ΑΞΙΟΠΟιΗΣΗ ΤΗς ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗς ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ, Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, ΘΑΛΑΣΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΛΠ, ΚΑΙ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΧΑΜΗΛΟΥ ΚοΣΤΟΥΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΙς ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ. η μειωση τησ κατα κεφαλη τουριστικησ δαπανησ και ο ανταγωνισμοσ απο φθηνοτερους γειτονικουσ προορισμουσ συνιστουν σημαντικη προκληση για τισ επιχειρησεισ του. EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

111

Παρατηρώντας κανείς τα βασικά μεγέθη του ελληνικού τουρισμού, διαπιστώνει ότι η συμμετοχή του στο ΑΕΠ. ανήλθε σε 15,3% το 2010, ενώ η συμμετοχή του στην απασχόληση σε 17,9%. Περαιτέρω, η Ελλάδα κατέλαβε το 2009 την 16η θέση βάσει αφίξεων και την 15η θέση βάσει τουριστικών εισπράξεων, στην παγκόσμια κατάταξη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου, το 2010 οι ξενοδοχειακές μονάδες όλων των κατηγοριών ξεπέρασαν τις 9,7 χιλιάδες. Όσον αφορά τη γεωγραφική κατανομή, παρατηρείται συγκέντρωση κλινών στις τουριστικά ανεπτυγμένες περιοχές της χώρας. Ένας παράγοντας που χαρακτηρίζει τον ελληνικό τουρισμό γενικότερα, κατ΄ επέκταση και τον ξενοδοχειακό κλάδο, είναι η έντονη εποχικότητα λειτουργίας, με κορύφωσή της τη θερινή περίοδο. Όσον αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ξενοδοχείων, στην Ελλάδα εκτός από τις αμιγώς ελληνικές ξενοδοχειακές αλυσίδες, έντονη είναι και η παρουσία ξένων αλυσίδων. Σε αρκετές περιπτώσεις οι ιδιοκτήτες μιας ξενοδοχειακής μονάδας αναθέτουν την εκμετάλλευση και διαχείρισή της σε γνωστές αλυσίδες που ασχολούνται με το management ξενοδοχείων και διαθέτουν ισχυρό εμπορικό σήμα. Το συνολικό δυναμικό ξενοδοχειακών κλινών παρουσίασε μικρή διαχρονική αύξηση την τελευταία δεκαετία, ενώ με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004 μεγάλος ήταν ο αριθμός των ξενοδοχείων που ανακαινίσθηκαν ή αναβαθμίστηκαν, ιδιαίτερα δε στο νομό Αττικής. Ωστόσο η επέκταση του δυναμικού θα πρέπει να εξετασθεί παράλληλα με τον ρυθμό εξέλιξης της τουριστικής κίνησης στη χώρα. Συσχετίζοντας τους παραπάνω παράγοντες, παρατηρείται διαχρονική μείωση του δείκτη αφίξεων ανά κλίνη τα τελευταία τρία έτη. 112

Η ζ H τ ηση O σημαντικότερος τροφοδότης των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι οι αλλοδαποί τουρίστες, οι οποίοι επισκέπτονται τη χώρα μας κυρίως τους θερινούς μήνες για παραθερισμό. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία, το 2010 αφίχθησαν στην Ελλάδα 15 εκ. τουρίστες έναντι 14,9 εκ. τουριστών το 2009, οπότε οι αφίξεις μειώθηκαν 6,4% τη συγκεκριμένη περίοδο. Στα θετικά, η άνοδος των αφίξεων στα μεγαλύτερα αεροδρόμια της χώρας το 1ο εξάμηνο του 2011, που δεν αφορά την Αθήνα, αλλά τους άλλους τουριστικούς προορισμός, ιδίως Ρόδο και Κω. Οι δύο σημαντικότερες αγορές για το ελληνικό τουριστικό προϊόν κατά τα τελευταία χρόνια, είναι η Βρετανία και η Γερμανία. Οι συνολικές διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχειακά καταλύματα εμφανίζουν σχετική σταθερότητα την τριετία 2007-2009 (οριακή αύξηση 0,3% το 2009 σε σχέση με το 2008). Το σύνολο των διανυκτερεύσεων υπολογίζεται σε 64,3 εκ. το 2009, οι περισσότερες των οποίων αφορούν ξενοδοχεία της Κρήτης (μερίδιο 24%).

Η π ρ οσ φ ο ρ α Ανάλογα με την περιοχή και τη δραστηριότητά τους, τα ξενοδοχεία διακρίνονται σε αστικά (μονάδες εγκατεστημένες σε αστικά κέντρα που λειτουργούν αδιάλειπτα ολόκληρο τον χρόνο) και σε ξενοδοχεία εποχιακής λειτουργίας (resorts), τα οποία στην πλειοψηφία τους λειτουργούν σε παραθαλάσσιες και κυρίως νησιωτικές περιοχές. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου το 2010 λειτούργησαν στην Ελλάδα 9.732 ξενοδοχειακές μονάδες, με τις συνολικές κλίνες να ανέρχονται σε 763.407. Σχετικά με την κατανομή του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας κατά κατηγορία, τα περισσότερα είναι ξενοδοχεία Γ' κατηγορίας – 2 αστέρων (2*), τα οποία ανήλθαν σε 4.349

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

(μερίδιο 45% του συνόλου). Από πλευράς γεωγραφικής κατανομής, στην Κρήτη συγκεντρώνεται ο μεγαλύτερος αριθμός κλινών (155.322 κλίνες - μερίδιο 21,2% ) και ακολουθούν τα Δωδεκάνησα (128.282 κλίνες - μερίδιο 17,5%).

Η αγορA Το συνολικό μέγεθος της αγοράς (σε αξία πωλήσεων) των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων Πολυτελείας, Α΄ και Β΄ κατηγορίας, παρουσίασε διαχρονική αύξηση την περίοδο 1998-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 6,6%. Το 2009 το μέγεθος της αγοράς συνολικά μειώθηκε κατά 13,1% έναντι του 2008, ως αποτέλεσμα της μείωσης των διανυκτερεύσεων αλλά και λόγω των προσφορών και εκπτώσεων που πραγματοποιήθηκαν. Ειδικότερα, κατά κατηγορία ξενοδοχειακής μονάδας, το μέγεθος αγοράς των ξενοδοχείων Πολυτελείας και των μονάδων Α' κατηγορίας μειώθηκε κατά 13% και 16,5% αντίστοιχα το 2009. Για τα ξενοδοχεία Β' κατηγορίας το ποσοστό της ετήσιας μείωσης διαμορφώθηκε σε 5,7% το ίδιο διάστημα. Όσον αφορά την ποσοστιαία συμμετοχή της κάθε κατηγορίας ξενοδοχείων στο σύνολο της αγοράς, το έτος 2009 οι μονάδες Α' κατηγορίας αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο (44,3%). Ακολουθούν οι μονάδες Πολυτελείας και Β' κατηγορίας. Οι 20 μεγαλύτερες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις/όμιλοι εκτιμάται ότι κατέχουν το 34% της αξίας της αγοράς των ξενοδοχείων Πολυτελείας, Α' και Β' κατηγορίας, για το 2009.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Το 2010 η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος που επελέγη στην αντίστοιχη κλαδική μελέτη κατατάσσεται στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου (60,6%), ανα-

τρέποντας την κατανομή που ίσχυε το 2009, οπότε το υψηλότερο ποσοστό ανήκε στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου (62%). Όσον αφορά στη συναλλακτική συμπεριφορά των εταιρειών αυτών, παρατηρείται δραστική αύξηση του ποσοστού των εταιρειών που εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια το 2010 (7,6%), σε σχέση με το 2009.

Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ A Σ τ ο ι χ ε I α Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένοι ισολογισμό των επιχειρήσεων ξενοδοχείων πολυτελείας, προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος δεν παρουσιάζει αξιόλογη μεταβολή το 2009, ενώ το ύψος των ιδίων κεφαλαίων εμφανίζει οριακή μόνο μείωση (0,3%). Οι πωλήσεις των εταιρειών του δείγματος εμφανίζουν πτώση (-15,1%) το 2009 ενώ το μικτό περιθώριο μειώθηκε με πολύ εντονότερο ρυθμό (37,3%), με συνέπεια τη μεγάλη αύξηση των ζημιών (45,9%) το 2009/08. Στην κατηγορία των ξενοδοχείων Α΄ κατηγορίας, από τα στοιχεία του ομαδοποιημένου ισολογισμού τους προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 3,6% το 2009, ενώ παράλληλα τα ίδια κεφάλαια κατέγραψαν μικρή αύξηση (2,4%). Οι μεν πωλήσεις των εταιρειών υποχώρησαν κατά 5,6%, το δε μικτό περιθώριο μειώθηκε κατά 12,2%. Οι μεταβολές αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα τελικά τη δραστική αύξηση των ζημιών, από €14,5 εκ. το 2008 σε €61,8 εκ. το 2009. 

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

113

Επιλογh.Ισολογισμων

114

Η α γ ορΑ τ ης π α ρ οχ Ης Υ πηρε σιΩν Logistics

προς Τρίτους (Third Party Logistics-3PL) παρουσίασε έντονους ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ πολλές εταιρείες επεκτάθηκαν στον κλάδο τα τελευταία χρόνια, εκμεταλλευόμενες τα κίνητρα που παρείχε ο αναπτυξιακός νόμος 3299/2004 και τις επιχορηγήσεις που προβλέπονταν για τις εταιρείες logistics.

Logistics

ΑναπτυξιακΗ

δυναμικΗ ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Ως logistics ορίζεται η διαδικασία διαχείρισης των αποθεμάτων μιας επιχείρησης, από την πρώτη ύλη μέχρι το έτοιμο προϊόν, στην κατάλληλη ποσότητα, ποιότητα, τόπο και χρόνο και με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, αξιοποιώντας όλους τους διαθέσιμους πόρους. Η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται είτε από την ίδια τη βιομηχανική ή εμπορική επιχείρηση, ή με την ανάθεση μέρους ή του συνόλου της σε μια ή περισσότερες εξειδικευμένες και ανεξάρτητες εταιρείες παροχής υπηρεσιών logistics. Ο φορέας που αναλαμβάνει την εκτέλεση αυτών των υπηρεσιών χαρακτηρίζεται ως εταιρεία παροχής υπηρεσιών logistics προς τρίτους - Third Party Logistics (3PL) Provider. Ο ανταγωνισμός στον κλάδο των logistics είναι ολοένα και πιο έντονος τα τελευταία χρόνια, λόγω της αύξησης του αριθμού των εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε αυτόν. Παράλληλα, πολλές διαμεταφορικές και εμπορικές επιχειρήσεις επέκτειναν τις δραστηριότητές τους, παρέχοντας και υπηρεσίες διαχείρισης εμπορευμάτων τρίτων, εκμεταλλευόμενες τις εγκαταστάσεις, το πελατολόγιο και το δίκτυο συνεργατών που ήδη διέθεταν. Το γεγονός αυτό εντείνει ακόμα περισσότερο τον ανταγωνισμό και δημιουργεί πιέσεις στα 

το αυξανομενο outsourcing απο τισ εμπορικεσ και βιομηχανικεσ επιχειρησεισ, η γεωγραφικη θεση της χωρας και οι ευκαιριεσ που προσφερει η αναπτυξη τησ "πρασινησ" εφοδιαστικησ αλυσιδασ και η δημιουργια logistics parks, συνθετουν τισ προοπτικεσ αναπτυξησ του κλαδου. προκλησεισ η βαθια υφεση και η στενοτητα χρηματοδοτησησ στην τωρινη συγκυρια.

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

115

 επίπεδα των τιμών των παρεχόμενων υπηρεσιών των εταιρειών του κλάδου.

Η ζ Η τ ηση Η ζήτηση για υπηρεσίες Third Party Logistics (3PL) επηρεάζεται από τους εξής παράγοντες: α) Τη διάδοση της πρακτικής του outsourcing όσον αφορά τις διαδικασίες διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας και τον βαθμό εξοικείωσης των επιχειρήσεων με τα πλεονεκτήματα του outsourcing των logistics, β) Την αυξανόμενη σημασία και πολυπλοκότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας, γ) Τις βελτιωμένες δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής για την αποτελεσματικότερη διαχείριση και διακίνηση των αποθεμάτων, δ) Τη δυνατότητα παροχής από ορισμένους third party logistics providers, υπηρεσιών προτιθέμενης αξίας σε θέματα όπως ο σχεδιασμός του δικτύου διανομής, η στατιστική πληροφόρηση για την κίνηση και το ύψος των αποθεμάτων, κ.λπ., ε) Την πιο αποτελεσματικη διαχείριση του κόστους των υπηρεσιών 3PL, σε συνδυασμό με την επίτευξη σημαντικών οικονομιών κλίμακας από τους third party logistics providers.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Ο κλάδος των logistics στη χώρα μας άρχισε να αναπτύσσεται στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, με αφορμή την υποκατάσταση των τελωνειακών αποθηκών για κοινοτικά εμπορεύματα. Στον χώρο αυτό αρχικά δραστηριοποιήθηκαν επιχειρήσεις διαμεταφορών και μεταφορών, ενώ αργότερα άρχισαν να δραστηριοποιούνται και εταιρείες που ασχολούνται αποκλειστικά με υπηρεσίες Third Party Logistics. Κεντρικός κορμός των υπηρεσιών 3PL είναι οι αποθηκεύσεις και οι διανομές, ενώ ακολουθούν οι υπηρεσίες διαχείρισης αποθεμάτων, αποσυσκευασίας-ανασυσκευασίας-ετικετοποίησης, λογισμικής υποστήριξης και οι λοιπές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων του κλάδου εδρεύει στην Αττική, οι περισσότερες δε από αυτές διατηρούν τις βασικές τους εγκαταστάσεις στο Θριάσιο Πεδίο, ή σε περιοχές όπως η Παιανία, το Κορωπί, το Μαρκόπουλο και το διεθνές αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος. Δεδομένου του πλήθους των επιχειρήσεων που λειτουργούν στην αγορά, επικρατούν ανταγωνιστικές συνθήκες. Όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, υπάρχει τάση περιορισμού του πλήθους των

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

116

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

εταιρειών (κυρίως μέσω συγχωνεύσεων, απορροφήσεων ή εξαγορών) η οποία και αναμένεται να ενταθεί. Στη συγκέντρωση του κλάδου θα συμβάλει και η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξής του, εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης.

Η α γ ο ρΑ Η συνολική εγχώρια αγορά των υπηρεσιών Third Party Logistics - 3PL παρουσίασε διαχρονική άνοδο καθ΄ όλη την περίοδο 19982009, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 17%. Το 2009 η εν λόγω αγορά μειώθηκε κατά 6% ενώ και για το 2010 η αγορά κινήθηκε πτωτικά παρουσιάζοντας μείωση αντίστοιχη σχεδόν με το 2009. Όσον αφορά στη συμμετοχή των εταιρειών, οι πέντε μεγαλύτερες εταιρείες εκτιμάται ότι κάλυψαν περίπου το 30% της συνολικής αγοράς το 2009. Αναφορικά με την κατανομή της αγοράς, οι υπηρεσίες αποθήκευσης καταλαμβάνουν το 56% περίπου της συνολικής αξίας των παρεχόμενων υπηρεσιών 3PL, ακολουθούμενες από τις υπηρεσίες διανομής με μερίδιο 28%. Παρατηρείται δηλαδή ότι το δίπτυχο αποθήκευση – διανομή καταλαμβάνει το 84% της συνολικής αγοράς. Οι υπηρεσίες λογισμικής υποστήριξης καταλαμβάνουν το 12% της συνολικής αξίας των παρεχόμενων

υπηρεσιών, ενώ οι υπηρεσίες περαιτέρω αποσυσκευασίας- ανασυσκευασίας - ετικετοποίησης καταλαμβάνουν μόλις το 3,8%. Όσον αφορά την κατανομή της αγοράς ανά ευρύτερη κατηγορία προϊόντων για το 2009, στην πρώτη θέση βρίσκεται η κατηγορία των τροφίμων και ποτών με ποσοστό 32%, ακολουθούμενη από την κατηγορία των βιομηχανικών προϊόντων και πρώτων υλών η οποία απέσπασε μερίδιο 17%. Στη τρίτη θέση βρίσκεται η κατηγορία των ηλεκτρικών συσκευών με 9,6%, ενώ οι λοιπές κατηγορίες συγκέντρωσαν χαμηλότερα ποσοστά.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Η σχετική πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος που επελέγη στην αντίστοιχη κλαδική μελέτη (51%) κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού κινδύνου, ωστόσο διαπιστώνεται σαφής τάση μετακίνησης επιχειρήσεων προς τη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου με συνέπεια το ποσοστό των εταιρειών της δεύτερης ζώνης να αυξηθεί σε 43% το 2010. Όσον αφορά τη συναλλακτική συμπεριφορά των εταιρειών, το ποσοστό των επιχειρήσεων που εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών για το 2010 ανήλθε σε 5,6%.

Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ A Σ τ ο ι χ ε I α Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό των 51 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων του κλάδου προκύπτει οριακή μόνο αύξηση του συνόλου του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος (0,4%) το 2009, ενώ τα συνολικά ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν μόνο κατά 1,6% το ίδιο διάστημα. Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις περιορίσθηκαν κατά 6,7% το 2009, ενώ αντίθετα οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις εμφανίζουν αύξηση ποσοστού 5,1%. Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων του δείγματος μειώθηκαν κατά 9,1%, ενώ το μικτό κέρδος και το λειτουργικό αποτέλεσμα μειώθηκαν με πολύ εντονότερο ρυθμό (-21,1% και -35,8% αντίστοιχα). Τελικά, τα κέρδη προ φόρου μειώθηκαν κατά 85,8% το 2009/08, ενώ και τα κέρδη EBITDA των επιχειρήσεων του δείγματος υποχώρησαν κατά 22,16% συνολικά. Από τις 51 επιχειρήσεις του δείγματος, οι 30 ήταν κερδοφόρες την τελευταία χρήση, οι δε πωλήσεις (των κερδοφόρων εταιρειών) κάλυψαν ποσοστό 73% των συνολικών πωλήσεων του δείγματος. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

117

Επιλογh.Ισολογισμων

118

Η α ξι α της συνολικής

εγχώριας αγοράς ανταλλακτικών αυτοκινήτων (πωλήσεις γνήσιων και after market ανταλλακτικών) κινήθηκε ανοδικά την περίοδο 19982007, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 8,7%. Αντίθετα, από το 2008 η αγορά παρουσιάζει έντονη πτωτική τάση.

ΧαμηλΗ

Α ν τα λ λ α κ τ ι κ A αυ τ ο κ ι ν H τ ω ν

ταχυτητα ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Κύριο χαρακτηριστικό του κλάδου είναι ότι τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: α) τα λεγόμενα «γνήσια» τα οποία εισάγονται από τις εταιρείες αντιπροσώπευσης αυτοκινήτων ή από επιχειρήσεις που ανήκουν στα επίσημα δίκτυά τους και β) τα ανταλλακτικά «after market» τα οποία αφορούν προϊόντα οίκων του εξωτερικού που προμηθεύουν και τις βιομηχανίες αυτοκινήτων, φέρουν δε τα εμπορικά σήματα των οίκων παραγωγής τους και όχι το εμπορικό σήμα μιας αυτοκινητοβιομηχανίας. Η ευρύτερη κατηγορία των «after market» περιλαμβάνει και τις λεγόμενες απομιμήσεις (imitations), όχι όμως τα μεταχειρισμένα ανταλλακτικά τα οποία αποτελούν έναν ιδιαίτερο τομέα. Η εγχώρια αγορά ανταλλακτικών επιβατικών αυτοκινήτων καλύπτεται ουσιαστικά από εισαγωγές. Η εγχώρια παραγωγή είναι ελάχιστη και περιορίζεται σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων. Στην πλειονότητά τους οι αντιπρόσωποι – εισαγωγείς αυτοκινήτων εισάγουν και τα ομώνυμα «γνήσια» ανταλλακτικά. 

118

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

Η μεγAλη υποχΩρηση των πωλΗσεων καινοΥργιων αυτοκινΗτων, λΟγω της Υφεσης και η μεΙωση του εισοδΗματος των καταναλωτΩν με συνΕπεια την αναβολΗ επισκευΩν, Οπως και η υψηλΗ τιμΗ των γνΗσιων ανταλλακτικΩν που οδηγεΙ τους καταναλωτΕς σε φθηνΟτερες λΥσεις (μεταχειρισμΕνα) πιΕζουν τον κλΑδο.

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

119



Ζ η τ ηση Τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων παρουσιάζουν, σε γενικές γραμμές, ανελαστική ζήτηση ως προς την τιμή πώλησης. Η τιμή σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες (π.χ. διαθέσιμο εισόδημα) μπορεί να κατευθύνει τη ζήτηση μεταξύ διαφόρων κατηγοριών ανταλλακτικών, δηλαδή «γνήσιων», «after market», ακόμα δε και μεταχειρισμένων ή απομιμήσεων. Ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει και διαμορφώνει τη ζήτηση των ανταλλακτικών είναι η εξέλιξη του στόλου των αυτοκινήτων. Ο συνολικός στόλος των κυκλοφορούντων οχημάτων (επιβατικά και επαγγελματικά ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης) παρουσίασε αύξηση την περίοδο 2002-2010 με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 4,2%. Ο αριθμός των κυκλοφορούντων οχημάτων ανήλθε σε 6,64 εκατ. το 2010 από 4,78 εκατ. το 2002. Τα επιβατικά καλύπτουν περίπου το 80% του συνολικού στόλου οχημάτων. Ωστόσο, η σημαντική μείωση στις πωλήσεις καινούργιων οχημάτων τα τελευταία έτη, 17% το 2009 και 36% το 2010, επηρεάζει την αγορά.

Η π ρ οσ φ ο ρ α Ο κλάδος των ανταλλακτικών αυτοκινήτων αποτελείται ουσιαστικά από εισαγωγικές επιχειρήσεις. Οι πωλήσεις των «γνήσιων» ανταλλακτικών που εισάγονται από τις αντιπροσωπείες αυτοκινήτων καλύπτουν μικρό σχετικά ποσοστό στον συνολικό κύκλο εργασιών των αντιπροσωπειών. Τα ανταλλακτικά αυτά διακινούνται στην αγορά μέσω των εξουσιοδοτημένων δικτύων τους. Στον τομέα των ανταλλακτικών «after market» παρατηρείται ανομοιογένεια στο μέγεθος των εισαγωγικών επιχειρήσεων, καθώς και στον βαθμό δραστηριοποίησής τους στα εξεταζόμενα προϊόντα (ποσοστό που καταλαμβάνουν τα ανταλλακτικά στις συνολικές πωλήσεις τους). Οι περισσότεροι μεγάλου μεγέθους εισαγωγείς ανταλλακτικών «after market» διακινούν μια ευρεία γκάμα προϊόντων, όλων των κατηγοριών. Υπάρχουν όμως και ορισμένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένες κατηγορίες ανταλλακτικών (π.χ. εξατμίσεις, αμορτισέρ και ελατήρια κλπ.). 120

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα

Η α γο ρ α Η αξία της συνολικής εγχώριας αγοράς ανταλλακτικών αυτοκινήτων (πωλήσεις γνήσιων και after market ανταλλακτικών) κινήθηκε ανοδικά την περίοδο 1998-2007, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 8,7%. Αντίθετα, από το 2008 η αγορά παρουσιάζει έντονη πτωτική τάση. Συγκεκριμένα, το 2008 η αξία της αγοράς μειώθηκε κατά 8% περίπου, ενώ το 2009 το ποσοστό μείωσης κυμάνθηκε στο 11%. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η φθίνουσα πορεία συνεχίστηκε και το 2010 και μάλιστα με ρυθμό υψηλότερο του 2009. Η κατηγορία των γνήσιων ανταλλακτικών καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής αξίας με μερίδιο που εκτιμάται στο 69% περίπου το 2009 και ακολουθούν οι πωλήσεις των after market ανταλλακτικών, η συμμετοχή των οποίων διαμορφώθηκε στο 31% το ίδιο έτος. Στην αγορά των γνήσιων ανταλλακτικών οι δέκα μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου κατέλαβαν από κοινού μερίδιο της τάξης του 65% το 2009, ενώ στην αγορά των ανταλλακτικών after market οι δέκα μεγαλύτερες εταιρείες απέσπασαν αντίστοιχο μερίδιο της τάξης του 57%-59%. Αναφορικά με επιμέρους κατηγορίες προϊόντων σημειώνονται τα εξής: τα ανταλλακτικά φανοποιίας εκτιμάται ότι κατέλαβαν ποσοστό της τάξης του 22% στη συνολική αξία της αγοράς το 2009. Ακολουθούν τα αναλώσιμα συντήρησης κινητήρα (μπουζί, φίλτρα κλπ.) με μερίδιο περίπου 17% και τα ανταλλακτικά που αφορούν ανάρτηση και επισκευή κινητήρα (ψυγεία, αντλίες, φλάντζες κλπ.) τα οποία εκτιμάται ότι απέσπασαν συνολικά ποσοστό της τάξης του 15%. Τέλος, τα ανταλλακτικά που αφορούν το σύστημα πέδησης κάλυψαν μερίδιο της τάξης του 13%.

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

Από τα στοιχεία για την εξέλιξη της πιστοληπτικής ικανότητας ενός δείγματος εταιρειών που επελέγη στην αντίστοιχη κλαδική μελέτη, προκύπτει ότι η πλειοψηφία των εταιρειών (76%) παραμένει στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου την τελευταία διετία, ενώ αξιόλογο ποσοστό εταιρειών (19% το 2010) βρίσκεται στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου. Σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά των εταιρειών, διαπιστώνεται ότι το ποσοστό των επιχειρήσεων που εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια ανήλθε σε 6,7% το 2010, ενώ ήταν μηδενικό το προηγούμενο έτος.

ΟικονομικA Στοιχεία ΚλAδου // ΟμαδοποιημEνος ΙσολογισμOς ΕπιχειρHσεων Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό για τα έτη 2008-2009, βάσει δείγματος 30 εταιρειών εισαγωγής ανταλλακτικών «after-market» προκύπτει ότι οι πωλήσεις ανταλλακτικών καλύπτουν ποσοστό άνω του 50% του ετήσιου κύκλου εργασιών τους. Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτουν τα εξής: τα συνολικά τους κεφάλαια εμφάνισαν οριακή μείωση (1%) το 2009, η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση των απαιτήσεων. Περαιτέρω, μειωμένα εμφανίζονται τόσο τα ίδια κεφάλαια (κατά 3%) όσο και οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 4,6% την ίδια περίοδο. Οι συνολικές πωλήσεις των εταιρειών του δείγματος μειώθηκαν το 2009 κατά 3%. Με τον ίδιο περίπου ρυθμό μειώθηκαν και τα συνολικά μικτά κέρδη. Δεδομένου ότι τα λοιπά λειτουργικά έξοδα παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα, τελικά τα κέρδη (προ φόρου) μειώθηκαν σχεδόν κατά 26% το 2009. Μείωση (κατά 12,7%) εμφάνισαν και τα κέρδη ΕBITDA την ίδια περίοδο. 

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

121

Επιλογh.Ισολογισμων

122

Α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε Ι ε ς αυ τ ο κ ι ν Η τ ω ν

ΑπΟτομο φρενΑρισμα ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Η α γ ορΑ τ ης α ν τ ιπρ οσΩπε υ σης αυ τ οκ ινΗ τ ων

(επιβατικών και επαγγελματικών) γνώρισε σημαντική ανάπτυξη στη χώρα μας κατά την περίοδο 2000-2007. Ωστόσο, η αρνητική οικονομική συγκυρία των τελευταίων ετών έχει επηρεάσει δυσμενώς τον κλάδο του αυτοκινήτου. Από το 2008 και μετά, οι πωλήσεις καινούργιων οχημάτων παρουσιάζουν πτωτική πορεία και μάλιστα με εντεινόμενο ρυθμό.

Ο κλάδος αριθμεί σήμερα 46 εταιρείες, αρκετές από τις οποίες αντιπροσωπεύουν περισσότερα από ένα εργοστάσια του εξωτερικού. Ορισμένες από τις επιχειρήσεις ανήκουν σε ομίλους ελληνικών συμφερόντων με δραστηριοποίηση στον ευρύτερο τομέα του ιδιωτικού και επαγγελματικού αυτοκινήτου, ενώ άλλες αποτελούν θυγατρικές των αντίστοιχων κατασκευαστών του εξωτερικού. Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται το σύνολο σχεδόν των εργοστασίων αυτοκινήτων που έχουν παγκόσμια παρουσία. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι κατασκευαστές κυρίως φθηνών οχημάτων που δραστηριοποιούνται σε “τοπικό” επίπεδο (π.χ σε χώρες της Ασίας) οι οποίοι δεν έχουν αναπτύξει

Η ΥΨΗΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ, Η ΥΦΕΣΗ ΠΟΥ ΜΕΙΩΝΕΙ ΚΑΘΕΤΑ ΤΗ ΖΗΤΗΣΗ, Η ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΠΕΛΑΤΩΝ ΠΟΥ ΑΔΥΝΑΤΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥς ΚΑΙ Η ΟΠΟΙΑ ΠΙΕΖΕΙ ΤΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΥΝΘΕΤΟΥΝ ΤΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ. Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΗς ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗς ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗς ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΚΑΙ Η ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗς ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ-ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗς ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΘΑ ΕΔΙΝΕ ΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ. εκτεταμένα δίκτυα σε χώρες του εξωτερικού. Τα συγκεκριμένα εργοστάσια αποτελούν ουσιαστικά τη μοναδική περίπτωση εισόδου νέας αντιπροσωπείας στην εγχώρια αγορά. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου είναι ιδιαίτερα έντονος, οξύνεται δε από τη συρρίκνωση που εμφανίζει η αγορά (ταξινομήσεις νέων οχημάτων) τα τελευταία κυρίως δύο χρόνια. Οι αντιπροσωπείες αυτοκινήτων στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν τη ζήτηση και να «συγκρατήσουν» τις πωλήσεις τους, εφαρμόζουν διάφορα πιστωτικά προγράμματα (π.χ. μηδενική προκαταβολή και αποπληρωμή του αυτοκινήτου σε πολλές μηνιαίες δόσεις) με σκοπό να προσελκύσουν αγοραστές.  EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

123



Η ζ Η τ ηση Η ζήτηση για αυτοκίνητα εξαρτάται άμεσα από το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών σε συνδυασμό με την τιμή πώλησης του οχήματος. Οι αποφάσεις και τα διάφορα μέτρα που κατά καιρούς λαμβάνει το κράτος, σε συνδυασμό με την τιμολογιακή / εμπορική πολιτική των αντιπροσωπειών συμβάλλουν ανάλογα στη διαμόρφωση της ζήτησης. Ο στόλος των κυκλοφορούντων οχημάτων (επιβατικά και επαγγελματικά ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης) παρουσίασε αύξηση την περίοδο 2002-2010, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 4,2%. Ωστόσο, το ποσοστό ανόδου την τριετία 2008-2010 κυμάνθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα (2,4%) συγκριτικά με το αντίστοιχο της περιόδου

2002-2007 (4,9%). Σχετικά με τα επαγγελματικά αυτοκίνητα, παράγοντες όπως η ανάπτυξη της βιομηχανικής, της εμπορικής αλλά και της τουριστικής δραστηριότητας στη χώρα μας, η βελτίωση των υποδομών στις οδικές μεταφορές, καθώς και η τεχνολογική εξέλιξη των συγκεκριμένων οχημάτων, συμβάλλουν αποφασιστικά στη ζήτησή τους.

Η π ρ ο σφ ο ρ Α Ο κλάδος των αντιπροσώπων αυτοκινήτων περιλαμβάνει μικρό σχετικά αριθμό εταιρειών, οι οποίες διαφοροποιούνται μεταξύ τους κυρίως ως προς τα οικονομικά μεγέθη (πωλήσεις) αλλά και το εύρος του δικτύου πωλήσεων. Οι περισσότερες επιχειρήσεις εισάγουν και τα αντίστοιχα ανταλλακτικά οχημάτων ενώ άλλες εισά-

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

124

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

γουν μόνο τα οχήματα, τα δε ανταλλακτικά εισάγονται είτε από θυγατρικές τους εταιρείες είτε από εξουσιοδοτημένους εμπόρους (dealers). Οι περισσότερες από τις αντιπροσωπείες διατηρούν πανελλαδικά δίκτυα «κάθετων» μονάδων εξυπηρέτησης (πώληση οχημάτων, ανταλλακτικά, συντήρηση και επισκευή), σύμφωνα με τις ανάγκες της τοπικής αγοράς και εναρμονισμένα με τα σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες προβαίνουν κατά καιρούς σε επενδύσεις που αφορούν υποδομές (διαμόρφωση χώρου εκθέσεων, μηχανολογικό εξοπλισμό συνεργείων), αλλά και επενδύσεις για την κατάρτιση και εκπαίδευση του προσωπικού. Τα διάφορα σημεία πώλησης του εκάστοτε δικτύου τα λειτουργούν ανεξάρτητοι επιχειρηματί-

ες (έμποροι-dealers). Οι τελευταίοι έχουν επιλεγεί σύμφωνα με τα κριτήρια που θέτει η κάθε αντιπροσωπεία. Επιπλέον, εκτός από τους συνεργαζόμενους εμπόρους, πολλές αντιπροσωπείες διαθέτουν και σημεία πώλησης–service τα οποία λειτουργούν μέσω θυγατρικών τους εταιρειών.

Η α γ ο ρΑ Η συνολική αγορά καινούργιων αυτοκινήτων παρουσίασε διακυμάνσεις την περίοδο 2000-2008 κυμαινόμενη από 278.000 έως και 315.978 νέες ταξινομήσεις. Από το 2008 ξεκινά η πτωτική πορεία της αγοράς, η οποία συνεχίζεται έως σήμερα και μάλιστα με εντονότερο ρυθμό. Ειδικότερα, το 2008 οι συνολικές ταξινομήσεις παρουσίασαν μείωση κατά 4,6%, ενώ το 2009 η πτώση έφθασε το 19%. Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), το 2010 ο αριθμός των ταξινομήσεων διαμορφώθηκε σε 153.840, καταγράφοντας μείωση 35%. Η εξέλιξη αυτή, αποδίδεται στην οικονομική ύφεση που επικρατεί στη χώρα μας, αλλά και στη φορολόγηση που δέχεται η αγορά του αυτοκινήτου. Παράγοντες

του κλάδου τονίζουν ότι, για να τονωθεί η αγορά πρέπει να δοθούν από το κράτος κίνητρα για την ενίσχυση της ζήτησης (π.χ. μείωση φορολογικών συντελεστών, ευκολότερη χρηματοδότηση από τις τράπεζες κ.ά.). Τα επιβατικά αυτοκίνητα κατέχουν, διαχρονικά, τη μεγαλύτερη συμμετοχή στις συνολικές πωλήσεις οχημάτων (2010:92%) και ακολουθούν τα φορτηγά μέχρι 3,5 τόνους (2010:7 %).

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα H πλειοψηφία των αντιπροσωπειών κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου και μάλιστα ο αριθμός αυτών παρέμεινε σταθερός και τα δύο τελευταία έτη. Σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά, τρεις επιχειρήσεις εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2010, ενώ όλες οι εταιρείες ήταν συνεπείς το 2009.

Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α Σ τ ο ι χ ε Ι α Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 38 αντιπροσωπειών αυτοκινήτων προκύπτουν τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού μειώθηκε σημαντικά

(15,1%) το 2009 σε σχέση με το 2008, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη μείωση των αποθεμάτων. Επίσης, τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 4,3% την ίδια περίοδο. Πτώση εμφάνισαν τόσο οι μεσο - μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις (6,2%) όσο και οι βραχυπρόθεσμες, αλλά με υψηλότερο ποσοστό (22,0%). Οι συνολικές πωλήσεις των 38 εταιρειών μειώθηκαν το 2009 κατά 18,3%, ενώ με ελαφρώς μικρότερο ρυθμό (-16,9%) μειώθηκε και το συνολικό μικτό κέρδος. Παρ' όλα αυτά, το λειτουργικό αποτέλεσμα παρουσίασε μικρή αύξηση (2,8%), λόγω της σημαντικής μείωσης των χρηματοοικονομικών δαπανών (κατά 32,69%) αλλά και των λοιπών λειτουργικών εξόδων (κατά 14,3%). Επίσης, παρατηρείται μείωση των μη λειτουργικών εσόδων αλλά και αύξηση των μη λειτουργικών εξόδων το 2009/2008. Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν η σημαντική μείωση των συνολικών καθαρών κερδών κατά 32,9% και των κερδών EBITDA κατά 16,5%. Από τις 38 επιχειρήσεις οι 21 ήταν κερδοφόρες το 2009, έναντι 28 το 2008. Οι πωλήσεις των συγκεκριμένων 21 επιχειρήσεων κάλυψαν το 76% των συνολικών πωλήσεων των 38 αντιπροσωπειών το 2009. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

125

Επιλογh.Ισολογισμων

126

ΚαθοδικΗ πορεΙα ακο-

λουθεί η εγχώρια παραγωγή καλλυντικών τα τελευταία χρόνια καθώς ορισμένες από τις επιχειρήσεις που εμπλέκονταν στην παραγωγική διαδικασία στράφηκαν στις εισαγωγές, προμηθευόμενες τα καλλυντικά κατευθείαν από τις επιχειρήσεις του ομίλου στο εξωτερικό.

Κ α λ λυ ν τ ι κ A

Το επιχειρεΙν της ομορφιΑς

ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Στον κλάδο των καλλυντικών δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων και θυγατρικών γνωστών πολυεθνικών ομίλων. Τα δίκτυα διανομής των καλλυντικών διαφέρουν ανάλογα με την κατηγορία του προϊόντος και την τοποθέτηση που θέλει να επιτύχει η επιχείρηση στην αγορά. Ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα έντονος κυρίως στο κανάλι της ευρείας αλλά και επιλεκτικής διανομής. Σημαντική κρίνεται από παράγοντες του κλάδου η αύξηση των πωλήσεων καλλυντικών μέσω των φαρμακείων, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Στον κλάδο των καλλυντικών δεν υπάρχουν ιδιαίτερα εμπόδια εισόδου νέων επιχειρήσεων. Ωστόσο, στην πράξη αυτά καθορίζονται από τον ανταγωνισμό. Οι νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν τους μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους που διαθέτουν ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα λόγω της πολυετούς εμπειρίας στην έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων, αλλά και τη μεγάλη αναγνωρισιμότητα των εμπορικών τους σημάτων. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

127



η μειωση της αγοραστικης δυναμησ των καταναλωτων πιεζει τα αποτελεσματα του κλαδου. αναπτυξιακη διεξοδοσ η αναπτυξη τησ αγορασ φυτικων-βιολογικων καλλυντικων, ανΔρικων και παιδικων και του διαδικτυου ωσ μεσου διαθεσησ. Η ΚΑΛΗ ΦΗΜΗ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΘΕΤΙΚΑ. ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

128

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

Η ζΗτηση Η ζήτηση καλλυντικών επηρεάζεται άμεσα από τις δημογραφικές εξελίξεις και τη διάρθρωση του πληθυσμού, με τις γυναίκες να αποτελούν τους κυριότερους καταναλωτές. Οι τιμές πώλησης των προϊόντων σε συνδυασμό με το διαθέσιμο εισόδημα αποτελούν βασικό παράγοντα ο οποίος άλλες φορές επηρεάζει τη ζήτηση άμεσα (π.χ. ματαίωση αγοράς), και άλλες φορές την κατευθύνει σε «οικονομικότερες λύσεις». Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης τιμών καταναλωτή για τα είδη ατομικής φροντίδας παρουσίασε αύξηση την περίοδο 2005-2009, με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,9% και το 2010 2%. Επιπρόσθετα, οι συνεχείς αλλαγές της μόδας μεταβάλλουν τις προτιμήσεις των καταναλωτών για συγκεκριμένες κυρίως κατηγορίες καλλυντικών. Η διαφήμιση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη ζήτηση για καλλυντικά. Οι περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου δαπανούν ετησίως υψηλά κονδύλια για την προβολή των προϊόντων τους. Πράγματι, η διαφημιστική δαπάνη καλλυντικών ήταν ανοδική την περίοδο 2005-2008 (μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης 8,4%). Ωστόσο, το 2009 οι δαπάνες διαφήμισης υποχώρησαν κατά 12,8% , διαμορφούμενες σε €147 εκατ.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Στον κλάδο των καλλυντικών η πλειονότητα των επιχειρήσεων ασχολείται με περισσότερες από μία κατηγορίες καλλυντικών (περιποίησης δέρματος, μαλλιών, προσώπου κλπ). Αρκετές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται και σε άλλους κλάδους, όπως των φαρμακευτικών και παραφαρμακευτι-

κών προϊόντων, των χημικών κ.λπ. Βασικό στοιχείο διαφοροποίησης των επιχειρήσεων του κλάδου αποτελεί η διάρθρωση του δικτύου διανομής τους. Τα βασικά δίκτυα διανομής των καλλυντικών είναι τα εξής: το δίκτυο ευρείας διανομής (περιλαμβάνει τα σουπερμάρκετ και τμήματα self service σε καταστήματα καλλυντικών), το δίκτυο επιλεκτικής διανομής (περιλαμβάνει καταστήματα καλλυντικών, όπου εξειδικευμένοι πωλητές παρέχουν συμβουλές στους καταναλωτές), το δίκτυο των απευθείας πωλήσεων (πωλήσεις καλλυντικών κατ΄ οίκον - door to door). Επίσης, καλλυντικά διατίθενται και μέσω φαρμακείων, ινστιτούτων αισθητικής και κομμωτηρίων. Ο εισαγωγικός τομέας διευρύνεται τα τελευταία χρόνια σε βάρος του παραγωγικού, καθώς αρκετές αμιγώς παραγωγικές επιχειρήσεις έχουν στραφεί πλέον στον εισαγωγικό τομέα. Οι εισαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου είναι κυρίως μεγάλου μεγέθους και αποτελούν συνήθως θυγατρικές μεγάλων ομίλων του εξωτερικού, κατέχοντας σημαντικά μερίδια της αγοράς.

επηρεάσει αρνητικά την αγορά, με αποτέλεσμα τις δυσμενείς εκτιμήσεις για το 2010, συγκλίνοντας σε ποσοστά μείωσης της τάξης του 5%. Τα προϊόντα περιποίησης δέρματος αποτελούν διαχρονικά την κυριότερη κατηγορία καλλυντικών, (49% της συνολικής εγχώριας αγοράς). Ακολούθησαν τα προϊόντα περιποίησης μαλλιών με ποσοστό 31%. Το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς καλύπτεται από εισαγόμενα προϊόντα. Οι εισαγωγές καλλυντικών ακολούθησαν ανοδική πορεία την περίοδο 1996-2008 με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 10,3%, ενώ μείωση 5,8% σημειώθηκε το 2009. Σχετικά με τη διάρθρωση των πωλήσεων ανά κανάλι διανομής επισημαίνεται ότι, το 2009 το κανάλι ευρείας διανομής κάλυψε το 48% της αγοράς και ακολούθησαν το κανάλι της επιλεκτικής διανομής με ποσοστό 22% και το κανάλι των φαρμακείων με 14%. Όσον αφορά στη συμμετοχή των εταιρειών, οι έξη μεγαλύτερες εταιρείες κάλυψαν περίπου το 61% της συνολικής αγοράς το 2009.

Η α γ ο ρΑ

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα

Η αξία της εγχώριας αγοράς καλλυντικών (συνολικές πωλήσεις σε τιμές χονδρικής) ακολούθησε ανοδική πορεία την περίοδο 1996-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανόδου 8,2%. Ωστόσο, το 2009 παρουσίασε μείωση 3,4%. Η υφιστάμενη οικονομική κρίση έχει

Η πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος που παρακολουθείται (72%) κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, ωστόσο διαπιστώνεται τάση μετακίνησης επιχειρήσεων προς τη ζώνη Μέσου Πιστω-

τικού Κινδύνου το 2010. Όσον αφορά τη συναλλακτική συμπεριφορά των εταιρειών , διαπιστώνεται ότι τρεις μόνο επιχειρήσεις εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2010, σε σύγκριση με μόνο μία εταιρεία το 2009.

Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ A Σ τ ο ι χ ε I α Από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό 51 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων του κλάδου, προκύπτει μείωση του συνόλου ενεργητικού των εταιρειών του δείγματος κατά 1,5% το 2009, ενώ τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 4,3% το ίδιο έτος. Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 61,3%, ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις υποχώρησαν κατά 11,2% την τελευταία διετία. Οι πωλήσεις των 51 επιχειρήσεων υποχώρησαν κατά 3,8% το 2009 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το μικτό κέρδος μειώθηκε κατά 2,9%, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα την επιδείνωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων το 2009 (μείωση σχεδόν κατά 11%). Ως εκ τούτου, τα καθαρά κέρδη (προ φόρου εισοδήματος) μειώθηκαν το 2009 σε ποσοστό 14,1%. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν επίσης κατά 5,6%. Από τις 51 επιχειρήσεις του δείγματος, οι 43 ήταν κερδοφόρες την τελευταία διετία. Οι πωλήσεις των εν λόγω εταιρειών κάλυψαν ποσοστό 94% περίπου των συνολικών πωλήσεων των 51 επιχειρήσεων το 2009. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

129

Επιλογh.Ισολογισμων

130

Ο α ν τα γ ωνισμΟς στην αγορά ετοίμων ενδυμά-

E τ ο ι μ α Ε ν δY μ ατα

ΕποχH

των είναι ιδιαίτερα οξύς, λόγω της πληθώρας των αλυσίδων, του μεγάλου αριθμού μεμονωμένων καταστημάτων ένδυσης αλλά και της υπερπροσφοράς προϊόντων, ενώ η εικόνα επιδεινώνεται με την ύφεση στην οικονομία. Η τιμολογιακή πολιτική, η ποιότητα και η ποικιλία των προσφερόμενων ειδών, η αναγνωρισιμότητα του εμπορικού σήματος και η διαφημιστική προβολή, είναι μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους οι αλυσίδες επιδιώκουν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.

απαιτHσεων ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Στην αγορά ετοίμων ενδυμάτων δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, οι οποίες ωστόσο διαφοροποιούνται μεταξύ τους τόσο ως προς την έκταση του δικτύου πωλήσεων (αριθμός και γεωγραφική κατανομή των καταστημάτων) όσο και ως προς τον τρόπο ανάπτυξης αυτού (μέσω εταιρικών καταστημάτων, μέσω franchising, κ.ά). Η επέκταση των δικτύων πώλησης των κυριοτέρων αλυσίδων πραγματοποιήθηκε με ταχείς ρυθμούς από τις αρχές της δεκαετίας του '90. Αρκετές αλυσίδες ενδυμάτων επεδίωξαν την ανάπτυξη του δικτύου καταστημάτων τους εφαρμόζοντας το σύστημα της δικαιόχρησης του εμπορικού σήματος (franchising), ενώ ορισμένες μεγάλες κυρίως αλυσίδες του κλάδου έχουν διευρύνει την παρουσία τους στην αγορά με τη δημιουργία μεγαλύτερων, συνήθως, σε έκταση καταστημάτων, ελεγχόμενων από την ίδια εταιρεία. Οι μικρότερες αλυσίδες, δηλαδή αυτές που διαθέτουν λιγότερα από πέντε σημεία πώλησης, συνήθως αναπτύσσουν το δίκτυό τους μέσω συγγενών επιχειρήσεων και εταιρικών καταστημάτων. Η γεωγραφική εξάπλωση των αλυσίδων έχει ξεπεράσει σε αρκετές περιπτώσεις τα όρια των δύο μεγαλύτερων αστικών κέντρων (Αθήνα, Θεσσαλονίκη) και πραγματοποιείται πλέον σε αρκετές πόλεις της περιφέρειας. Αρκετές επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται αλυσίδες καταστημάτων παράλληλα παράγουν (σε ίδιες ή και σε εγκαταστάσεις τρίτων) τα ενδύματα που διαθέτουν μέσω των καταστημάτων τους ή τα εισάγουν από διάφορες χώρες του εξωτερικού.

Η ζΗτηση Η αγορά των αλυσίδων καταστημάτων ετοίμων ενδυμάτων επηρεάζεται ουσιαστικά από τις γενικότερες συνθήκες που διαμορφώνουν τη ζήτηση για έτοιμα ενδύματα. Βεβαίως, η εξεταζόμενη αγορά επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες, οι οποίοι στρέφουν τους καταναλωτές προς τα δίκτυα των αλυσίδων έναντι των μεμονωμένων - αυτόνομων καταστημάτων. Η τιμή πώλησης των ενδυμάτων σε συνδυασμό με το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών επηρεάζει άμεσα τη ζήτηση (πχ. ματαίωση ή αναβολή μιας αγοράς), ή την κατευθύνει σε οικονομικότερες λύσεις. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος της τιμολογιακής και εκπτωτικής πολιτικής των αλυσίδων, κυρίως δε σε περιόδους οικονομικής στενότητας των νοικοκυριών. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

131

 Πολύ σημαντικός είναι και ο ρόλος της διαφήμισης, η οποία εκτός του ότι ενημερώνει τους καταναλωτές για τις νέες τάσεις της μόδας, στρέφει ως ένα βαθμό τη ζήτηση από τα μεμονωμένα καταστήματα προς τις «επώνυμες» αλυσίδες ενδυμάτων.

Η ΥΨΗΛΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕς ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΤΙΜΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ. Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΕΥΚΑΙΡΕΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗς, ΙΔΙΩΣ ΚΑΘΩΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΙΣΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΜΕ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ ΜΗ ΕΠΩΝΥΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Ο αριθμός των επιχειρήσεων που εκμεταλλεύονται αλυσίδες καταστημάτων ετοίμων ενδυμάτων (ανδρικών, γυναικείων, παιδικών) είναι αρκετά μεγάλος. Οι εταιρείες αυτές διαφοροποιούνται κυρίως ως προς τη μέθοδο ανάπτυξης του δικτύου τους, τον αριθμό των καταστημάτων, το μέγεθος αυτών αλλά και τη γεωγραφική τους κατανομή. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο αριθμός των καταστημάτων 163 αλυσίδων ανήλθε σε 2.997 περίπου (στοιχεία Ιουλίου 2010), παρουσιάζοντας όμως πτωτικές τάσεις σε σχέση με το 2009. Η Αττική συγκεντρώνει το 51% των συγκεκριμένων καταστημάτων και ακολουθεί η Θεσσαλονίκη με ποσοστό 11%. Από το σύνολο των 2.997 καταστημάτων η πλειονότητα αφορά εταιρικά καταστήματα, ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός των καταστημάτων που εκμεταλλεύονται δικαιοδόχοι επιχειρήσεις. Οι αλυσίδες ετοίμων ενδυμάτων διαθέτουν συνήθως και συμπληρωματικά προς την ένδυση είδη, όπως τσάντες, ζώνες, υποδήματα, διάφορα αξεσουάρ κ.λπ., οι πωλήσεις των οποίων συμμετέχουν με μικρό συνήθως ποσοστό στον ετήσιο κύκλο εργασιών τους.

Η α γ ο ρΑ Οι συνολικές πωλήσεις των αλυσίδων καταστημάτων ετοίμων ενδυμάτων (επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται τουλάχιστον τρία καταστήματα κάτω από το ίδιο εμπορικό σήμα) παρουσίασαν ανοδική πορεία την περίοδο 1996-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 12,6%. Ωστόσο, το 2009 κατέγραψαν μείωση 11,3% σε σχέση με το 2008, τάση η οποία συνεχίστηκε και το 2010. Οι πωλήσεις ενδυμάτων καλύπτουν το 89%-90% των συνολικών πωλήσεων των αλυσίδων, ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από συμπληρωματικά προς την ένδυση είδη (αξεσουάρ, υποδήματα κ.λπ). Το μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών πωλήσεων ενδυμάτων των αλυσίδων απέσπα132

σαν το 2009 τα γυναικεία ενδύματα (54%) και ακολούθησαν τα ανδρικά (29%) και τα παιδικά ενδύματα (17%). Η αγορά ενδυμάτων είναι κατακερματισμένη με αποτέλεσμα τα μερίδια που καταλαμβάνουν, στις συνολικές πωλήσεις του κλάδου, ακόμα και μεγάλες αλυσίδες να κυμαίνονται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, είκοσι μία (21) αλυσίδες εκτιμάται ότι κάλυψαν από κοινού ποσοστό της τάξης του 31%, στο σύνολο των πωλήσεων του κλάδου κατά το 2009. Τονίζεται όμως ότι, τα μερίδια των αλυσίδων δεν είναι απολύτως συγκρίσιμα μεταξύ τους, καθώς αρκετές απ΄ αυτές εξειδικεύονται σε διαφορετικές κατηγορίες ενδυμάτων (π.χ. ανδρικά, unisex, γυναικεία κ.λπ.) και σαφώς τα μερίδιά τους διαφοροποιούνται στις επιμέρους αγορές. Οι τρέχουσες αρνητικές οικονομικές συνθήκες και η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά δημιουργούν προβλήματα στο σύνολο σχεδόν του λιανικού εμπορίου. Υπό τις συνθήκες αυτές, οι άτοκες δόσεις μέσω πιστωτικών καρτών, οι εκπτώσεις, οι προσφορές, οι κάρτες προνομίων κ.ά. προβάλλονται συστηματικά από τις επιχειρήσεις του κλάδου.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα H πλειοψηφία των εταιρειών που εξετάζονται κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου τη διετία 2009-2010. Ωστόσο, διαφαίνεται κάποια τάση μετατόπισης των επιχειρήσεων από την κατηγορία του Χαμηλού προς τις κατηγορίες

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

του Μέσου αλλά και Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου το 2010. Όσον αφορά τη συναλλακτική συμπεριφορά των εταιρειών του κλάδου, διαπιστώνεται τάση αύξησης του αριθμού των εταιρειών που εμφανίζουν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών, το 2010 συγκριτικά με το 2009.

Τα Ο ι κ ο ν ο μ ι κ A Σ τ ο ι χ ε I α Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 59 επιχειρήσεων του κλάδου διαπιστώνονται τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος παρουσίασε μικρή μείωση (1,2%) το 2009, ενώ τα ίδια κεφάλαια υποχώρησαν κατά 3,5% το ίδιο διάστημα. Πτώση (4,6%) κατέγραψαν οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, ενώ οι βραχυπρόθεσμες παρουσίασαν μικρή αύξηση (1,6%) το 2009. Οι πωλήσεις των 59 εταιρειών του δείγματος υποχώρησαν κατά 1,2% ενώ το μικτό κέρδος μειώθηκε με υψηλότερο ρυθμό (5,2%). Η μείωση αυτή σε συνδυασμό με την αύξηση των λοιπών λειτουργικών εξόδων είχε σαν αποτέλεσμα τη σημαντική επιδείνωση των συνολικών λειτουργικών αποτελεσμάτων το 2009 (μείωση 65,6%). Ως εκ τούτου, τα καθαρά κέρδη (προ φόρου) μειώθηκαν σημαντικά το 2009 (78,6%). Τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 34,2%. Από τις 59 επιχειρήσεις του δείγματος, οι 42 ήταν κερδοφόρες το 2009, έναντι 51 επιχειρήσεων το 2008. Οι πωλήσεις των συγκεκριμένων επιχειρήσεων κάλυψαν το 82% των συνολικών πωλήσεων των εταιρειών του δείγματος το 2009. 

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

133

Επιλογh.Ισολογισμων

134

Το ασαφες και ανεπαρκες πολεοδομικό και νο-

μικό πλαίσιο, η αυθαίρετη δόμηση και η υψηλή γραφειοκρατία, που δεν ευνοούν την υλοποίηση μεγάλων αναπτυξιακών σχεδίων στην Ελλάδα, είναι τα κύρια ζητήματα και η τροχοπέδη που αντιμετωπίζει σήμερα η αγορά ακινήτων. Εάν σε αυτά προσθέσει κανείς την ύφεση στην οικονομία, γίνεται κατανοητό ότι το περιβάλλον για τις επιχειρήσεις της αγοράς ακινήτων είναι ιδιαίτερα απαιτητικό.

R e a l e s tat e

Εκρηκτικο

μειγμα ΠηγH:

επιμελεια κειμενου: Επιτελειο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Η αγορά του real estate περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και επιχειρήσεων, γεγονός που καθιστά σε πολλές περιπτώσεις δυσδιάκριτα τα όρια κατηγοριοποίησης και οριοθέτησης των εμπλεκόμενων παραγόντων και φορέων. Τα κύρια χαρακτηριστικά των αγορών κτηματαγοράς και ακίνητης περιουσίας συνοψίζονται στα ακόλουθα: α) ετερογενής, περιορισμένη και δύσκαμπτη προσφορά, β) απουσία κεντρικής συναλλακτικής αγοράς, γ) κατακερματισμός ιδιοκτησιών γης, δ) προσδιορισμός τιμών συχνά από διμερείς ιδιωτικές συμφωνίες (γεγονός που συχνά οδηγεί στην έλλειψη διαφάνειας και πληροφόρησης), ε) χρηματοδότηση νέων επενδυτικών κινήσεων μέσω δανεισμού, στ) προσδιορισμός, ως ένα βαθμό, του ρόλου του κλάδου ως συμπληρωματικού άλλων κλάδων της οικονομίας.

Η ζ Η τη σ η Η ζήτηση για ακίνητα επηρεάζεται από παράγοντες οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς, χωροταξικούς κ.ά. Σχετικά με τους οικονομικούς παράγοντες η ζήτηση σχετίζεται άμεσα με την πορεία της οικονομίας, τη διαθεσιμότητα κεφαλαίων, τις εισοδηματικές εξελίξεις, την οικοδομική δραστηριότητα, το φορολογικό καθεστώς, το κόστος χρηματοδότησης, τις αποδόσεις των επενδύσεων σε ακίνητα, τις προσδοκίες των νοικοκυριών για την εξέλιξη των τιμών και αρκετές ακόμη παραμέτρους. Η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και του βιοτικού επιπέδου οδήγησε σε άνοδο της ζήτησης ως το 2008. Τα επόμενα χρόνια 

σημαντικα περιθωρια αναπτυξης, και η στροφη ομιλων τεχνικων εταιρειων στον κλαδο ειναι τα ισχυρα σημεια του, Στισ αδυναμιεσ το ασαφεσ πολεοδομικο-θεσμικο πλαισιο. η αυξηση του ενδιαφεροντοσ απο το εξωτερικο για παραθεριστικεσ κατοικιεσ και τα σχεδια αξιοποιησης της ακινητησ περιουσιασ του δημοσιου αποτελουν σημαντικεσ ευκαιριεσ για τισ εταιρειεσ του κλαδου. EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

135

 η ύφεση οδήγησε σε πτώση της ζήτησης και μεγάλο απόθεμα αδιάθετων κατοικιών. Η μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων στεγαστικών δανείων ενίσχυσε σε βαθμό τη ζήτηση ακινήτων, το περιβάλλον όμως αλλάζει καθώς σε περιβάλλον οικονομικής αβεβαιότητας οι ιδιώτες διστάζουν να αναλάβουν δεσμεύσεις ενώ από την πλευρά των τραπεζών οι χορηγήσεις υποχωρούν. Όσον αφορά τις επενδύσεις σε κατοικίες (σε τρέχουσες τιμές), το 2008 μειώθηκαν κατά 26%, το 2009 κατά 22% και το 2010 κατά 18%. Η ιδιωτική νόμιμη οικοδομική δραστηριότητα ήταν πτωτική την περίοδο 20062010. Μειώθηκε 17% βάσει όγκου το 2008, 27% το 2009 και 24% το 2010.

Η π ρ ο σφ ο ρΑ Ο κλάδος της ακίνητης περιουσίας χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μεγάλου αριθμού εταιρειών, οι οποίες προσφέρουν σε γενικές γραμμές διαφοροποιημένες υπηρεσίες. Με βάση τη φύση των υπηρεσιών που προσφέρουν, οι εταιρείες του κλάδου κατατάσσονται στις εξής κατηγορίες: Μεσίτες, σύμβουλοι ακίνητης περιουσίας και διαχείρισης ακινήτων, επιχειρήσεις ανάπτυξης ακινήτων και επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία, εκμισθωτές ακινήτων.

Η αγορά των μεσιτών αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, η πλειοψηφία των οποίων είναι μικρού μεγέθους, συνήθως ατομικής μορφής. Περαιτέρω, ο αριθμός των εταιρειών συμβούλων ακινήτων είναι σχετικά περιορισμένος, ενώ ορισμένες εξ΄ αυτών αντιπροσωπεύουν στην εγχώρια αγορά μεγάλους οίκους του εξωτερικού με παγκόσμια παρουσία. Στον τομέα της ανάπτυξης ακινήτων δραστηριοποιούνται κυρίως τεχνικές ή κατασκευαστικές εταιρείες. Πέραν των ιδιωτικών επιχειρήσεων, ενδιαφέρον για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας τους εκδηλώνουν και αρκετοί δημόσιοι φορείς (π.χ. Ασφαλιστικά Ταμεία, Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, Ολυμπιακά Ακίνητα, ΟΤΕ, ΟΣΕ, κλπ.). Τέλος, ο τομέας της εκμίσθωσης ακινήτων περιλαμβάνει πλήθος επιχειρήσεων, διαφορετικού μεγέθους.

Η α γ ο ρΑ Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου «Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας» παρουσίασε μέση ετήσια αύξηση 6% την περίοδο 2000-2010 συνολικά. Πιο συγκεκριμένα, το 2010 η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου «Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας» ανήλθε σε €24.689 εκατ., παρουσι-

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

136

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

άζοντας αύξηση 7,7% σε σχέση με το 2009. Όσον αφορά τη συμμετοχή του κλάδου στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της χώρας, μετά το έτος 2003 παρατηρείται πτωτική τάση. Το πραγματικό μέγεθος της εγχώριας αγοράς ακινήτων είναι γενικά πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη στατιστικών δεδομένων. Έμμεση ένδειξη θα μπορούσε να θεωρηθεί και η τάση που χαρακτηρίζει τις αγοραπωλησίες ακινήτων. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι σχετικές αγοραπωλησίες μέσω τραπεζών οικιστικών ακινήτων μειώθηκαν 22% το 2008, 36% το 2009 και 1% το 2010. Όσον αφορά τις τιμές, η πτωτική τάση της τελευταίας διετίας μεταφράζεται σε ετήσιο ρυθμό μείωσης 4%. Όσον αφορά στα επαγγελματικά ακίνητα, η περιρισμένη ζήτηση των επιχειρήσεων, η στροφή προς φθηνότερα ακίνητα και η επαναδιαπραγμάτευση των ενοικίων χαρακτηρίζουν την αγορά. Ο τελευταίος παράγοντας ανατρέπει την ανοδική πορεία των ενοικίων της περιόδου 2000 - 2009, οπότε ο ρυθμός ανόδου του δείκτη τιμών ενοικίων παρουσιάζεται σταθερά υψηλότερος από τον πληθωρισμό, μετά το 2005.

Πιστοληπτικη Ικανοτητα // Συναλλακτικη Συμπεριφορα Η σχετική πλειοψηφία του δείγματος των παραγωγικών εταιρειών που επελέγη στην αντίστοιχη κλαδική μελέτη κατατάσσεται στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου το 2010 (59,1%), ενώ αρκετά μικρότερο ήταν το ποσοστό των επιχειρήσεων της ζώνης Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου (29%). Όσον αφορά στη συναλλακτική συμπεριφορά των επιχειρήσεων, από την επεξεργασία των σχετικών στοιχείων δείγματος εταιρειών προκύπτει ότι, το ποσοστό των επιχειρήσεων που εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2010 ανήλθε στο 4,8% του δείγματος.

Τ α Ο ι κ ο ν ο μ ι κ Α Στ ο ι χ ε Ι α Από τον συνοπτικό ομαδοποιημένο ισολογισμό για τον τομέα των επιχειρήσεων ανάπτυξης ακινήτων, βάσει δείγματος 31 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμοι ισολογισμοί των χρήσεων 2008 και 2009, προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού τους μειώθηκε κατά 3,6% το 2009. Τα ίδια κεφάλαια παρέμειναν ουσιαστικά σταθερά την τελευταία διετία, ενώ μείωση εμφάνισαν τόσο οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις το 2009 (-28,3%), όσο και οι μέσο-μακροπρόθεσμες. Οι συνολικές πωλήσεις των 31 επιχειρήσεων του δείγματος εμφανίζουν πτώση (-20,2%) το 2009. Ωστόσο το αντίστοιχο κόστος πωληθέντων μειώθηκε

με διπλάσιο σχεδόν ρυθμό γεγονός που επέδρασε ευνοϊκά στα αποτελέσματα. Τα κέρδη σε επίπεδο EBITDA αυξήθηκαν κατά 10,9% το 2009. Παρά τα σημαντικά κέρδη EBITDA και τα αυξημένα λειτουργικά αποτελέσματα, το τελικό καθαρό αποτέλεσμα ήταν μεν θετικό το 2009 (σε αντίθεση με το προηγούμενο έτος), ωστόσο τα προ φόρου κέρδη ήταν πολύ χαμηλά (μόλις €986 χιλ.), λόγω υπερβολικών μη λειτουργικών εξόδων. Από τις 31 επιχειρήσεις του δείγματος το 2009, κερδοφόρες ήταν οι 18. Τα κέρδη προ φόρου των συγκεκριμένων εταιρειών διαμορφώθηκαν σε €118,6 εκατ. περίπου. Από την άλλη πλευρά, ζημιογόνες ήταν 13 εταιρείες, με συνολικές ζημίες €117,6 εκατ. περίπου. 

EΠΙΛΟΓΗ.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ.+.CORPORATE.VΑLUES.2011

137

ΕΚ∆ΟΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 1ος -2ος

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

ΜΑΡΤΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 3ος -4ος

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

ΜΑΪΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 5ος -6ος

ΙΟΥΝΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 7ος -8ος

ΙΟΥΛΙΟΣ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 9ος -10ος

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ, 11ος -12ος

∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο δικτυακό τόπο www.epilogimag.gr

ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ: FAX:

E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:

ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

 ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)  ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA

Αριθμος Κάρτας: ............................................

Ετήσια

Διετής

88 €

160 €

125 €

225 €

48 €

88 €

* Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συδρομή Εξωτερικού

165 €

275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

115 €

185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5% ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικό τηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

CORPORATE VALUES / ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ / / ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 / 27° ΕΤΟΣ

ta χρεη