EPILOGI 5-6 2012 by DIGITAL PUBLISHING

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E w w w. e p i l o g i m a g. g r



ΜΑ Ϊ Ο Σ- Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 2



TIMH 5.00 €

ζητειται ικανοσ

ΕΠΙΛΟΓΗ

Μ Α Ϊ Ο Σ- Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 2

κυβερνητησ

No 489

9 771105 250003

ISSN 1105 2503

Value&Values Bankers' Green CSR Health Tech Living values

«...στο κατάρτι µας βιγλάτορας...» Με τους στίχους του Ελύτη στο

Τρελοβάπορο να μας θυµίζουν ότι η Ελλάδα ανταπεξήλθε στις κατά καιρούς δυσκολίες, µένει να προσδιορίσουµε τώρα, έχοντας την εµπειρία της κρίσης και των λαθών που οδήγησαν σε αυτή, το «ποιός» και ποιές αρχές θα γίνουν «στο κατάρτι µας βιγλάτορας» και θα μας φέρουν πάλι στη ρότα της ανάπτυξης.

Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Γίνετε συνδροµητής στην Ε Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνει τα 6 διµηνιαία τεύχη της Ε και τις ετήσιες εκδόσεις της. Επιπλέον, παρέχεται 20% έκπτωση στις online βάσεις δεδοµένων του economics.gr

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο epilogimag.gr

ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ:

ΟΛΠ Α.Ε.: Ένα λιμάνι μεγάλων μεγεθών

ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

ΙΔΙΟΤΗΤΑ: FAX:

E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:

ΥΠΟΓΡΑΦΗ: ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

Ο ΟΛΠ Α.Ε. κατά το 2011 εξυπηρέτησε: • 50.000 αφιξοαναχωρήσεις πλοίων

 ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.) ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.) ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.) ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούμε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.

• 2.919.500 φορτωθέντα οχήματα

• 17.675.277 επιβάτες εσωτερικού

• 500.133 (teus) εμπορευματοκιβώτια

• 2.517.335 επιβάτες κρουαζιέρας

• 417.659 εμπορεύματα - οχήματα (car terminal)

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

 ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)  ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ

Ο ΟΛΠ Α.Ε. εκτελεί επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1 δις. ευρώ.

 ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA

Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Κατηγορία Συνδρομής Ιδιώτες - Επιχειρήσεις Τράπεζες - Ασφάλειες - Δημόσιο Φοιτητές (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

Ετήσια

Διετής

88 €

160 €

125 €

225 €

48 €

88 €

Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συνδρομή Εξωτερικού

165 €

275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

115 €

185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

Ο ΟΛΠ Α.Ε. ανακηρύχθηκε το 2011, οικολογικό λιμάνι ECOPORT από την Ένωση Λιμένων Ευρώπης (ESPO)

 ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS

Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

www.olp.gr

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικό τηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

A Member of

5|6.2012

π ε ρ ι ε χο μ ε ν α {

Ελληνικές Τράπεζες

eiναι οι Τρaπεζες, ανοΗΤε! *

ΚCSRΕ Ν Τ {Ρ Ι Κ Ο Θ Ε Μ Α | Σ Ε Λ . 2 8 Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

{

Κ αθα ρeς θa λ α ςςες

Aνθηρη ναυτιλια

Αιολική ενέργεια

*Από το It’s the economy, stupid!, γνωστή έκφραση του επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον το 1992 (με αντίπαλο τον Μπους τον πρεσβύτερο) που τοποθετούσε την έμφαση στην ανάπτυξη, που τότε ήταν αδύναμη.

Η προσπάθεια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν την κρίση, BA N K ER S’ VA | ΣΕΛ. 42Δεσμού, υπό τις τωρινές μοιάζειLU με τηνE προσπάθεια λύσης του Γόρδιου

Οι θαλασσιεσ μεταφΟρεσ εχΟυν σημαντικεσ επιπτωσεισ στΟ περι-

B A N K E R S’ CLU B | Σ Ε Λ . 5 0

B usiness V alues | Σ Ε Λ . 6 6 βαλλΟν, ενω τα λιμανια ειναι μια ΟχλΟυσα δραστηριΟτητα. Οι διε-

θνεισ πρΟσπαθειεσ για μειωση τΟυ «απΟτυπωματΟσ» τησ ναυτιλιασ

συνθήκες. Η δημοσιονομική κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μετά τη διάσωση του κλονιζόμενου τραπεζικού κλάδου. Με ένα Ταμείο Εγγυήσεων όλης της ευρωζώνης και ένα ενιαίο καθεστώς εκκαθάρισης τραπεζών, που βέβαια, δεν θα έλυνε όλα τα προβλήματα, αλλά θα σταματούσε τις δυνάμεις που θα μπορούσαν να την καταστρέψουν. Μιας όμως και η Ευρώπη αργεί δραματικά να πάρει αποφάσεις, η μεγαλύτερη ενεργοποίηση του ΕΣΜ θα ήταν ένα βήμα. Εξάλλου, έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα: είναι υπαρκτός.

CSR

συνεχιζΟνται με αμείωτη ενταση και σημαντικεσ επιτυχιεσ. ΕπιτΕλΕιο «E»

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

Από τον Χρhστο ΚωνστΑ 44 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 45

ενεργοι συλλογικοι πολιτεσ

Σήμερα, στην τωρινή περίοδο κρίσης για την

CΕλλάδα, S R VοιAδράσεις L U EΕΚΕ S |τωνΣεπιχειρήσεων Ε Λ . 7 3 αποκτούν μεγαλύτερη σημασία, καθώς οι περικοπές δαπανών του Δημοσίου αφήνουν κενά σε κοινωνικές υπηρεσίες, ενώ και η προστασία του περιβάλλοντος, οι τέχνες και ο πολιτισμός αποκτούν και αυτές ιδιαίτερη βαρύτητα. Επιστρέφοντας στην κοινωνία μέρος των ωφελειών από την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, οι επιχειρήσεις αναδεικνύονται σε υπεύθυνους συλλογικούς πολίτες.

ανεμος αναπτυξης …σε

T ECH VA LU E S | Σ Ε Λ . 9 6

8 | Editorial

10 | Οικονομiα Κoσμος & Ελλaδα Ελληνική Οικονομία – Αναδιαπραγμάτευση και ρεαλισμός // Ύφεση – Το τρίπτυχο της καταστροφής // Χρηματοδότηση – Ανάπτυξη με δανεικά // Στόχοι και αποτέλεσμα – Τρόικα και Ελλάδα // Το οικονομικό βαρόμετρο της επικαιρότητας στην Ελλάδα και τον κόσμο.

74 ΕΠΙΛΟΓΗ

Από το Επιτελείο της «Ε»

22 | Ανιχνεyσεις

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Μία ψήφος, τρεις στόχοι. Από τον Χρήστο Κώνστα

24 | ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ενέργεια: Προνομιακό πεδίο για επενδύσεις. Από το Επιτελείο της «Ε»

26 | Ε ΥΡΩΠΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ζυμώσεις για αλλαγή πλεύσης. Από τον Νίκο Μπέλλο

28 | ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ

Ελληνικη Οικονομια Τα «πρέπει» της νέας κυβέρνησης.Η υπέρβαση της οικονομικής και πολιτικής κρίσης στην Ελλάδα απαιτεί συντονισμό προσπαθειών και δράσεων, σε κλίμα εθνικής ομοψυχίας των κομμάτων. Από το Επιτελείο της «Ε»

34 | Δ ΙΛΗΜΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 4 ΕΠΙΛΟΓΗ

συνθηκεσ απνοιασ;

P R E C I O U S L I F E | Σ Ε Λ . 1 21

G R EE N VA LU E S | Σ Ε Λ . 10 8 ΕπιτΕλΕιο «E» 108 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ορυκτός ή πράσινος πλούτος και οι Έλληνες. Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

39 | Bankers’ Value

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕ Σ Οι βασικές εξελίξεις και τάσεις στη χρηματοπιστωτική αγορά στην Ελλάδα και τον Κόσμο. Από το Επιτελείο της «Ε»

42 | eiναι οι Τρaπεζες, ΑΝΟΗΤΕ!

Από τον Χρήστο Κώνστα

49 | BANKERS’ CLUB

Συνέντευξη με τη Ναταλία Χριστοδούλου, βοηθό γενικό διευθυντή, επικεφαλής του Τομέα Επικοινωνίας και Marketing του Wholesale Banking της Eurobank EFG.

Από το Μάκη Ντόβολο

54 | Τ ΡΑΠΕΖΕΣ & ναυτιλιΑ

Χρηματοδότηση σε δύσκολους καιρούς.

Από το Επιτελείο της «Ε»

56 | BANKING NEWS

Δράσεις, νέα και πρωτοβουλίες ιδιαίτερης σημασίας, από τον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Από το Επιτελείο της «Ε»

Αlpha Επιχειρώ Η Alpha Bank, στηρίζοντας έμπρακτα την ελληνική προσπάθεια στην παγκόσμια αγορά, ενισχύει τη ρευστότητα και την εξαγωγική δραστηριότητα της επιχειρήσεώς σας. Με τη δημιουργία του προϊόντος «Alpha Ανάπτυξη Εξαγωγών» για επιχειρήσεις που είναι ασφαλισμένες στο Πρόγραμμα «Εξωστρέφεια» του Ο.Α.Ε.Π. η Alpha Bank σας προσφέρει: • Δάνειο Κεφαλαίου Κινήσεως έως Ευρώ 500.000 • Προνομιακό κυμαινόμενο επιτόκιο • Διάρκεια δανείου έως 6 μήνες, εξοφλητέο με το προϊόν της εξαγωγής • Προνομιακή τιμολόγηση σε εργασίες κινήσεως κεφαλαίων και εξαγωγών, ενώ δεν απαιτούνται εμπράγματες εξασφαλίσεις. Για περισσότερες πληροφορίες, απευθυνθείτε στα Καταστήματα Alpha Bank που έχουν επιλεγεί για την διάθεσή του, καλέστε στο 801 11 326 0000 ή επισκεφθείτε το www.alpha.gr

Alpha Ανάπτυξη Εξαγωγών Από την εγχώρια παραγωγή, μαζί στην παγκόσμια αγορά.

π ε ρ ι ε χο μ ε ν α 61 | B usiness Values

96 | T ECH LEADERS Συνέντευξη: Αντώνης Μονοκρούσος, Oracle.

BUSINESS NEWS Η επιχειρηματικότητα αιχμής.

Από τον Παναγιώτη Ανδριανέση

Από το Επιτελείο της «Ε»

100 | TECH BUSINESS

66 | ναυτιλια / eco management

Η πληροφορική της επόμενης μέρας.

Καθαρές θάλασσες, ισχυρή ναυτιλία.

Από το Επιτελείο της «Ε»

70 | B USINESS values / «πρασινα λιμανια»

103 | G reen Values Green news Στιγμές της επικαιρότητας που αξίζουν προσοχή.

Συνέντευξη: Ράνια Ατματζίδου – Αγιοστρατίτη, HELLENIC ENVIRONMENTAL CENTER

Από το Επιτελείο της «Ε»

108 | a ioλικη ενεργεια

74 | c sr values

Άνεμος ανάπτυξης σε συνθήκες άπνοιας.

Ενεργοί, συλλογικοί πολίτες.

Από το Επιτελείο της «Ε»

113 | ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ

76 | c sr values Ειδήσεις και παραδείγματα εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας, «επί τω έργω».

Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών κυκλοφορίας η «Ε» παρουσιάζει σημαντικές εξελίξεις της πράσινης επανάστασης.

Από το Επιτελείο της «Ε»

88 | ΕΞΑΓΩΓΕΣ / ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Από το Επιτελείο της «Ε»

118 | ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Από το Επιτελείο της «Ε»

Το επιχειρείν που σέβεται το περιβάλλον.

91 | Συνέντευξη: Δημήτρης Βέτας, Μέλισσα-Κίκιζας 93 | Tech Values T ECH NEWS Οι επιχειρηματικές εξελίξεις στις λεωφόρους της πληροφορικής.

Από το Επιτελείο της «Ε»

121 | P RECIOUS LIFE & LIVING VALUES 130 | ΕΠΕΑ ΠΤΕΡΟΕΝΤΑ

Από το Επιτελείο της «Ε»

Ο Ανδρέας Ριζόπουλος, ψάχνει και σχολιάζει την εκτροχιασμένη καθημερινότητα.

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 2 & ΛΕΩΦ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 83, 154 51 Ν. ΨΥΧΙΚΟ Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850 email: a@allmedia.gr web: www.epilogimag.gr

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΣ.

ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ MASS COURIER

ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ ΕΛΛ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ξ. ΤΥΠΟΥ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ 1260

EΚΔΟΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΦΛΩΡΑ ΛΕΝΟΥ, ΛΙΤΣΑ ΦΡΑΓΚΟΥ

ΙΔΡΥΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΣΥΝΤΑΞΗ Tηλ. 210 64 01 852 email: press@allmedia.gr

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Tηλ. 210 64 23 688 email: marketing@allmedia.gr

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗΣ, ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΔΕΡΑΣ, ΣΙΜΟΣ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΣ,

6 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Tηλ. 210 64 01 850 email: sindromes@allmedia.gr ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Tηλ. 210 64 01 850 email: logist@allmedia.gr

από τον εκδότη

Πόσο φοροφυγάδες είμαστε; Τα ατυχή σχόλια της κ. Λαγκάρντ, περί των Ελλήνων που δεν πληρώνουν φόρους κλπ, φυσικό ήταν να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις. Πόσο, όμως, δικαιολογούν τα στοιχεία, τη γενικευμένη στο εξωτερικό εντύπωση για τον Έλληνα ως φοροφυγά; Ας συγκρίνουμε λοιπόν, τι ποσοστό του ΑΕΠ πληρώνουν οι πολίτες στις μνημονιακές και προ- μνημονιακές χώρες. Σύμφωνα με τη Eurostat, τα συνολικά φορολογικά έσοδα αναλογούν σε 33,2% του αεπ στην Ελλάδα, 32,9% στην Ισπανία, 29,8% στην Ιρλανδία και 34,8% στην Πορτογαλία. Συνεπώς ως σύνολο δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι οι Έλληνες δεν πληρώνουν φόρους. Ας δούμε τι γίνεται με τους άμεσους φόρους. Το ποσοστό των φόρων εισοδήματος και περιουσίας (πριν την επιβολή του τέλους ακινήτων) είναι χαμηλότερο στην Ελλάδα, 7,7% του αεπ έναντι 8,9% στην Πορτογαλία, 9,5% στην Ισπανία και 10,5% στην Ιρλανδία. Αν όμως προστεθούν οι εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση, αφού λαμβάνονται υπόψη στην αξιολόγηση της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης της εργασίας (το tax wedge του ΟΟΣΑ) η εικόνα αλλάζει. Το ποσοστό για την Ελλάδα είναι 18,6%, με 16,3% στην Ιρλανδία, 17,9% στην Πορτογαλία και 21,8% στην Ισπανία. Γιατί λοιπόν, μας «στολίζουν» ως φοροφυγάδες; Απευθυνόμενοι στον πρώην πρωθυπουργό που δήλωσε ότι οι Έλληνες φοροδιαφεύγουν, θα του λέγαμε ότι η σωστή περιγραφή της ελληνικής πραγματικότητας θα ήταν ότι, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, ως πριν την κρίση ξόδευαν και δανείζονταν ανεύθυνα, δημιουργώντας ελλείμματα που έπρεπε να πληρώσει ο Έλληνας «φοροφυγάς». Φυσικά, βέβαια, υπάρχει φοροδιαφυγή, όπως και σε άλλες χώρες, και πρέπει να παταχθεί. Αλλά πόσο υποκριτικά αρνήθηκαν οι κυβερνήσεις αυτές, την κατάργηση του αφορολόγητου των ελεύθερων επαγγελματιών όπου και εντοπίζεται κυρίως η φοροδιαφυγή, για να μην θίξουν την εκλογική τους πελατεία! Όσον αφορά τους δανειστές μας, ΕΕ και ΔΝΤ, που αρέσκονται να μην αναγνωρίζουν τα δικά τους λάθη, στο μεγαλύτερο μέρος τους οι συστάσεις τους για διόρθωση των αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας ήταν σωστές. Κατά τη διαχείριση της κρίσης χρέους όμως, τώρα που αυτή παίρνει διαστάσεις στην Ισπανία, γίνονται αισθητές οι αδυναμίες των λύσεων που εφάρμοσαν. Προστάτευσαν τις τράπεζές τους μεταφέροντας το χρέος των αδύναμων κρίκων της ευρωπαϊκής περιφέρειας στον EFSF και το ΔΝΤ και θεώρησαν ότι το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε. Οι εταίροι μας, αρνούμενοι κάθετα τη στήριξη των τραπεζών των χωρών σε πρόβλημα, απευθείας από ευρωπαϊκά όργανα, προβλέπουν τη χορήγηση δανείων στη χώρα τους, η οποία στη συνέχεια τις στηρίζει. Στην περίπτωση της Ελλάδας αυτό αύξησε το δημόσιο χρέος παράλογα. Όπως αναφέρει η Alpha Bank στο Οικονομικό δελτίο της, στη συμφωνία της 21ης Ιουλίου, στις εκτιμήσεις για την εξέλιξη του δημοσίου χρέους περιελήφθη αφενός ποσό 40 δισ. ευρώ (που θα ήταν διαθέσιμο για τις τράπεζες εφόσον χρειαζόταν). Τότε οι ανάγκες των τραπεζών εκτιμούνταν σε 10 δισ. Αφετέρου, περιελήφθη ποσό 35 δισ. ευρώ για εγγυήσεις των νέων ομολόγων που θα αντικαθιστούσαν τα παλιά στο πλαίσια του PSI (ενώ αυτές θα χρησιμοποιούντο μόνο εφόσον η Ελλάδα δεν θα εξυπηρετούσε το χρέος της). Το αποτέλεσμα ήταν το χρέος να αυξηθεί παράλογα – αντί να μειωθεί με το πρόγραμμα διάσωσης- και να υπονομευτεί πιο πολύ η εμπιστοσύνη των επενδυτών στην Ελλάδα και διεθνώς αλλά και των Ελλήνων καταναλωτών με τα δυσμενή αποτελέσματα που ακολούθησαν. Επίσης, δεν διέβλεψαν τις δυσμενείς επιπτώσεις του ελληνικού PSI στις αγορές ομολόγων της Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ιρλανδίας και Ιταλίας. Τώρα που βλέπουν ότι «η βροχή δεν περιορίζεται στις πεδιάδες της Ισπανίας» σιγά σιγά αντιλαμβάνονται ότι όσα έκαναν, δεν αρκούν.

Χρήστος Παπαϊωάννου

8 ΕΠΙΛΟΓΗ

ε λ λ η ν ι κ η Ο ι κο νο μ i α

Αναδιαπραγματευση και ρεαλισμος

Ο φαύλος κύκλος στον οποίο κινδυνεύει να εγκλωβιστεί η χώρα, περιγράφεται σαφώς στις πρόσφατες εκθέσεις της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Συνεπώς υπάρχει έδαφος για αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου, στην οποία βέβαια πρέπει να υπάρχει και ρεαλισμός. Επιτελειο «E»

οια είναι τα δεδομένα της Ελλάδας σήμερα; Βαθειά ύφεση και το 2012, η ΕΕ προβλέπει μείωση του αεπ 4,8% και ο ΟΟΣΑ 5,3%. Μάλιστα ο τελευταίος προβλέπει και το 2013 ύφεση, 1,3%. Οι εισπράξεις από τον τουρισμό φέτος είναι 15% χαμηλότερες από πέρυσι, το δυσμενές κλί-

10 ΕΠΙΛΟΓΗ

Δ α ν ε ι α τ ροι κ α ς

μα για την Ελλάδα οδηγεί σε μείωση των αφίξεων. Συγχρόνως η άνοδος των εξαγωγών είναι χαμηλότερη από πέρυσι, καθώς οι οικονομίες προορισμού επιβραδύνουν. Συνεπώς θα υπάρξει μικρότερη ενίσχυση από το εξωτερικό φέτος και ενώ κατανάλωση και επενδύσεις συνεχίζουν την καθοδική τους πορεία. Έτσι, οι πιθανότητες επιτυχίας στον στόχο μείωσης του ελλείμματος του δημοσίου στο χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί (2014 ή 2015) κάτω από το 3% του αεπ είναι μικρές. Ήδη το 1ο τετράμηνο φέτος η υστέρηση των εσόδων του προϋπολογισμού έναντι του στόχου φθάνει τα 495 εκατ. ευρώ. Οι δαπάνες είναι 2,8 δισ. ευρώ υψηλότερες από πέρυσι, αφού οι τόκοι του δημοσίου χρέους σχεδόν διπλασιάστηκαν (7,4 δισ. ευρώ) και η μείωση των δαπανών για μισθούς και συντάξεις εξανεμίστηκε από την αύξηση των επιχορηγήσεων στα ασφαλιστικά ταμεία που βλέπουν τα έσοδα τους να μειώνονται λόγω της ύφεσης. Ο φαύλος κύκλος στον οποίο κινδυνεύει να εγκλωβιστεί η χώρα, περιγράφεται σαφώς στις πρόσφατες εκθέσεις της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Όταν η αξιοπιστία της δημοσιονομικής πολιτικής είναι χαμηλή, δηλαδή όταν δεν είναι ορατά στους πολίτες τα οφέλη από τη μείωση των εισοδημάτων τους στη μείωση του δημοσίου χρέους, ώστε να αναμένουν χαμηλό-

τερους φόρους στο μέλλον, τότε οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές ενισχύονται. Δηλαδή οι δημόσιες δαπάνες αυξάνονται περισσότερο (η μείωση της δραστηριότητας είναι μεγαλύτερη, με συνέπεια μεγαλύτερη άνοδο των δαπανών για επιδόματα ανεργίας και επιχορήγηση των ασφαλιστικών ταμείων) από ότι σε άλλες υφεσιακές φάσεις. Συγχρόνως, τα φορολογικά έσοδα μειώνονται περισσότερο, από την απότομη μείωση των ιδιωτικών δαπανών (ιδίως όταν το τραπεζικό σύστημα είναι σε αδυναμία χορήγησης δανείων) καθώς η αβεβαιότητα και η χαμηλή εμπιστοσύνη δρουν καταλυτικά. Οι παράγοντες αυτοί καθιστούν αδύνατη την επίτευξη των στόχων για το έλλειμμα. Το συμπέρασμα είναι ότι η μόνη ουσιαστική διαπραγμάτευση με τους εταίρους μας θα πρέπει να αφορά στην αναγνώριση ότι η δημοσιονομική πολιτική που έχει υιοθετηθεί επιδρά υπέρμετρα αρνητικά στην οικονομία και έως ότου υιοθετηθούν μέτρα για τη στήριξή της θα βρισκόμαστε σε αδιέξοδο. Έχοντας πάντα κατά νου, ότι χρειαζόμαστε τα κεφάλαιά τους για τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων μας, αλλά και ότι μας χρηματοδοτούν χώρες με προβλήματα, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, οι οποίες αντιδρούν περισσότερο σε οποιαδήποτε χαλάρωση των όρων για την Ελλάδα.

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Ο Ι ΚΟ ΝΟ Μ Ι Α

Το τριπτυχο της καταστροφης

«Η ανάπτυξη αναστέλλεται από τρεις παράγοντες – δημοσιονομική προσαρμογή, αδύναμες τράπεζες και υποχώρηση της αγοράς ακινήτων. Η εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική κανονικά θα οδηγούσε σε μεγάλη άνοδο της ζήτησης. Όμως σήμερα οι συνθήκες κάθε άλλο παρά κανονικές είναι και η νομισματική πολιτική δεν μπορεί από μόνη της να βοηθήσει την οικονομία». Επιτελειο «E»

12 ΕΠΙΛΟΓΗ

υφε σ η

ε αυτά τα λόγ ια περιγράφει η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστιν Λαγκάρντ, τον φαύλο κύκλο στον οποίο έχουν εγκλωβιστεί ορισμένες χώρες. Φυσικά και τρεις ανασταλτικοί παράγοντες ισχύουν στην Ελλάδα. Απότομη δημοσιονομική προσαρμογή, αδύναμες τράπεζες -εξαιτίας των απωλειών που υπέσ τησαν από την απομείωσ η της αξίας των κρατικών ομολόγων στο χαρτοφυλάκιό τους- και κατάρρευση της αγοράς ακινήτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος οι τιμές των ακινήτων το 1ο τρίμηνο στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη υποχώρησαν 10% σε σύγκριση με πέρυσι και 8-9% στις υπόλοιπες περιοχές. Από το 2009 έχουν υποχωρήσει 24% στην Αθήνα, 30% στη Θεσσαλονίκη και 20% στις λοιπές περιοχές. Στην Αμερική, όπου η αδυναμία της αγοράς ακινήτων θεωρείται παράγοντας που αναχαιτίζει τη δυναμική της ανάκαμψης, οι τιμές έχουν υποχωρήσει 33% από το 2006. Η μεγάλη μείωση των στεγαστικών δανείων, τόσο από την πλευρά της προσφοράς όσο και της ζήτησης, η μεγάλη άνοδος της φορολόγησης των ακινήτων και η μείωση των εισοδημάτων προδιαγράφουν νέα μείωση, με συνέπεια το ελληνικό

ποσοστό πιθανότατα να υπερκεράσει το αμερικανικό. Η μείωση πλήττει περισσότερο τα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος, όπου η αξία των κατοικιών αποτελεί μεγαλύτερο ποσοστό του ενεργητικού τους. Οι συνέπειες για την οικονομία σημαντικές, όσο και για τις τράπεζες που έχουν χορηγήσει ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια. Όσον αφορά τις τράπεζες, η ανακεφαλαιοποίηση θα επαναφέρει τους δείκτες επάρκειας στα επίπεδα που προσδιορίζει η ΕΒΑ. Ωστόσο, αυτή δεν αρκεί για την επανέναρξη ροής δανείων στην οικονομία, η οποία προσδιορίζεται από τη δυνατότητά τους άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές, η οποία υπονομεύεται από τα προβλήματα του ελληνικού δημοσίου. Και ερχόμαστε στον πρώτο παράγοντα, τη δημοσιονομική προσαρμογή. Η εμμονή στην επίτευξη του χρονοδιαγράμματος των στόχων για το έλλειμμα, είναι πλέον φανερό ότι καθίσταται ανέφικτη λόγω της ύφεσης. Πιο παραγωγική αντιμετώπιση από την τρόικα των δανειστών μας θα ήταν η εμμονή στην εφαρμογή των μέτρων που έχουν ήδη αποφασιστεί και όχι η επιβολή νέων προς το παρόν. Όταν το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί 5%, τα νέα μέτρα θα παρατείνουν ή και θα κάνουν την ύφεση βαθύτερη και θα απομακρύνουν την έξοδο από το καθοδικό σπιράλ.

Posidonia 4-8 June 2012, Metropolitan Expo, Athens Greece

A unique blend of business and social interactions at the heart of Shipping Be part of the great Posidonia experience at a state of the art new venue

The International Shipping Exhibition

Organisers: Posidonia Exhibitions SA, e-mail: posidonia@posidonia-events.com

www.posidonia-events.com

ε λ λ η ν ι κ η Ο ι κο νο μ i α

χ ρ η μ α τ οδο τ η σ η

H καγκελάριος Μέρκελ με τον Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, στην πρόσφατη σύνοδο του G8 στο Camp David.

Αναπτυξη με δανεικα

Η καγκελάριος Μέρκελ έχει δίκιο ότι γενικά ανάπτυξη με δανεικά δεν είναι βιώσιμη. Ωστόσο, σήμερα οι συνθήκες είναι έκτακτης ανάγκης. Χωρίς αυτά, η ροή των κεφαλαίων του ΕΣΠΑ θα παραμείνει ένα συνεχώς επαναλαμβανόμενο ευχολόγιο. Επιτελειο «E»

νοδο του ποσοσ τού ανεργίας στην Ελλάδα στο 21% προβλέπει ο ΟΟΣΑ για το 2012 και στο 22% για το 2013. Το πιθανότερο είναι οι προβλέψεις να διαψευσθούν, ήδη το 1ο ποσοστό βρίσκεται στο 22% (Φεβρουάριος) και ενώ οι συνθήκες στην οικονομία δείχνουν επιδείνωση. Η εικόνα γίνεται χειρότερη αν αναλογισθεί κανείς ότι πάνω από τους μισούς ανέργους είναι χωρίς εργασία για πάνω από 12 14 ΕΠΙΛΟΓΗ

μήνες και το ποσοστό ανεργίας στους νέους έχει ξεπεράσει το 50%. Οι συνέπειες για την οικονομία μεσοπρόθεσμα είναι πολύ μεγάλες σε όρους απώλειας εισοδήματος ενώ για μεν τους μακροχρόνια ανέργους συνεπάγεται απώλεια των δεξιοτήτων που τους καθιστούν απασχολήσιμους, για δε τους νέους στον παράγοντα αυτό προστίθεται και η απώλεια ελπίδας στην τωρινή συγκυρία, η οποία αποτελεί και το θεμέλιο για δημιουργική προσπάθεια. Η αίσθηση αποκλεισμού και περιθωριοποίησης οδηγεί και σε κοινωνικές εντάσεις. Φυσικά για την εκτόξευση της ανεργίας δεν είναι υπεύθυνη κυρίως η μείωση των δημοσίων δαπανών σήμερα, αλλά η καθυστέρηση μείωσης τους τον 1ο χρόνο εφαρμογής του Μνημονίου. Προστατεύοντας τους εργαζόμενους στο δημόσιο (το ενιαίο μισθολόγιο εφαρμόστηκε μόλις στα τέλη του 2011 και καμία απόλυση δεν έγινε), οι δαπάνες «ξέφυγαν» από τους στόχους, με αποτέλεσμα την λήψη πρόσθετων φορολογικών μέτρων και περικοπές στις συντάξεις που περιόρισαν τη ζήτηση. Επίσης η κυβέρνηση περιέκοψε δραστικά το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, που έχουν σημαντικά πολλαπλασιασ τικά αποτελέσματα στην οικονομία (αφού η Ελλάδα δεν είναι χώρα με υψηλό επίπεδο υποδο-

μών, ώστε οι δαπάνες αυτές να θεωρούνται σπατάλη κεϋνσιανού τύπου). Στο περιβάλλον αυτό, οι προοπτικές εύρεσης εργασίας για τους ανέργους τα επόμενα 2-3 χρόνια είναι ισχνές, η ύφεση προβλέπεται διαρκείας. Ίσως γι αυτό τον λόγο, το ΙΟΒΕ προτείνει την επέκταση του επιδόματος ανεργίας στα 3 χρόνια και εξαίρεση των σχετικών δαπανών από την αναγκαία μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος. Η καγκελάριος Μέρκελ έχει δίκιο ότι γενικά ανάπτυξη με δανεικά, δηλαδή με αύξηση του δημοσίου χρέους, δεν είναι βιώσιμη. Άλλωστε, το διαπιστώσαμε τα προηγούμενα χρόνια της ανάπτυξης μόνο με κατανάλωση πέραν των δυνατοτήτων μας. Ωστόσο, σήμερα οι συνθήκες είναι έκτακτης ανάγκης. Η προώθηση του ΕΣΠΑ στις επιχειρήσεις απαιτεί τη χρηματοδότηση της συμμετοχής τους από τις τράπεζες, πράγμα σήμερα εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο στις τωρινές συνθήκες στο τραπεζικό σύστημα. Συνεπώς, εδώ υπάρχει ένα μεγάλο κενό που αν δεν αντιμετωπισθεί, η ροή κεφαλαίων του ΕΣΠΑ θα παραμείνει ευχολόγιο. Η Ελλάδα πρέπει να εξαντλήσει τις διαπραγματευτικές της δυνατότητες στο θέμα αυτό, η προσαρμογή σε συνεχώς μειούμενα επίπεδα οικονομικής δραστηριότητας είναι ατελέσφορη.

ΕΠΙΛΟΓΗ 15

Ο ι κο νο μ ι κ η πολ ι τ ι κ η

Τροικα και Ελλαδα

«Οι κυβερνήσεις πρέπει να κρατούν σταθερά το τιμόνι. Να μην αντιμετωπίζουν (με έκτακτα μέτρα) τη μείωση των εσόδων ή την αύξηση των δαπανών που προέρχεται από επιδείνωση της οικονομίας». Πόσο ισχύει αυτό στις συνταγές για την Ελλάδα; Από τον Νικο Μπελλο

ο π ολιτ ι κό α δι έ ξ ο δ ο στην Ελλάδα, έφερε πάλι στο προσκήνιο το Μνημόνιο και τις δυνατότητες που υπάρχουν για επαναδιαπραγμάτευση του με τους δανειστές της. Στο καίριο ερώτημα εάν είναι διατεθειμένοι να δεχθούν αλλαγές στη νέα δανειακή σύμβαση η απάντηση είναι καταφατική υπό την προϋπόθεση ότι αυτές δεν θα οδηγήσουν σε αποκλίσεις από τους 16 ΕΠΙΛΟΓΗ

Σ τ οχο ι κ α ι α πο τ ε λ ε σ μ α

στόχους για μείωση του ελλείμματος. Εκείνο που αποκλείουν είναι μια συνολική επαναδιαπραγμάτευση της νέας δανειακής σύμβασης. Κι αυτό γιατί μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε προηγούμενο που θα μπορούσαν σ τη συνέ χεια να επικαλεστούν και άλλες μνημονικές χώρες (Πορτογαλία, Ιρλανδία), ή χώρες που βρίσκονται υπό στενή επιτήρηση εξαιτίας υπερβολικών ελλειμμάτων (Ισπανία). Τελευταία έχει κερδίσει σημαντικό έδαφος η ιδέα να δοθεί περισσότερος χρόνος σε κάποιες μνημονιακές χώρες και την Ισπανία προκειμένου να πετύχουν τη δημοσιονομική προσαρμογή. Αν θα δοθούν 1 ή 2 έτη θα εξαρτηθεί από τις διαπραγματεύσεις και από την τελική στάση του Βερολίνου. Το βέβαιο είναι πως όλοι έχουν συνειδητοποιήσει πως η επαναφορά του ελλείμματος κάτω του 3% του ΑΕΠ εντός των προθεσμιών, είναι ανέφικτη εξαιτίας της βαθιάς ύφεσης που έχουν προκαλέσει κυρίως στην Ελλάδα και την Ισπανία τα αλλεπάλληλα πακέτα δημοσιονομικών μέτρων. Για την Ελλάδα η επιμήκυνση, φυσικά, απαιτεί και πρόσθετη χρηματοδότηση, από 5 ως 10 δισ. ευρώ. Οι εταίροι στήριξαν την Ελλάδα, προχωρώντας σε μια χωρίς προηγούμενο αναδιάταξη του δημόσιου χρέους, αφού πήραν το μεγαλύτερο μέρος πάνω

τους. Έκαναν όμως και σοβαρότατα λάθη, με την επιβολή μιας μονόπλευρης δημοσιονομικής λιτότητας που βύθισε την οικονομία στην ύφεση, προκαλώντας και την έκρηξη της ανεργίας. Και το χειρότερο, μετέφεραν την ίδια συνταγή στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία. Πρόσφατα, διαφαίνεται μια αλλαγή στάσης στο ΔΝΤ. Όπως τόνισε πρόσφατα η επικεφαλής του, Κριστίν Λαγκάρντ «Οι κυβερνήσεις πρέπει να κρατούν σταθερά το τιμόνι. Που σημαίνει ότι αν η ύφεση είναι χειρότερη από τις προβλέψεις, πρέπει να εμμένουν στα μέτρα που έχουν αποφασίσει και όχι στους στόχους που έχουν ανακοινώσει. Δηλαδή να μην αντιμετωπίζουν (με έκτακτα μέτρα) τη μείωση των εσόδων ή την αύξηση των δαπανών που προέρχεται από την επιδείνωση της οικονομίας». Ωστόσο, μέχρι στιγμής η πολιτική της τρόικας για την Ελλάδα δεν φαίνεται να συμβαδίζει με αυτή τη λογική. Στο άλλο καίριο ερώτημα εάν είναι διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν τη χώρα μας στην περίπτωση που διαπιστώσουν ότι επικρατούν οι πολιτικές δυνάμεις που αρνούνται να αναγνωρίσουν τη νέα δανειακή σύμβαση, κοινοτικές και διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες απαντούν καταφατικά. Μάλιστα, τονίζουν ότι είναι ένα από τα σενάρια που έχουν εξεταστεί.

Σιγ ου ριΑ

στις

επι

χειρ

ημα

τικέ

ςα

ποφ ά

σει

Ασφαλιστικές λύσεις Ευθύνης Στελεχών Διοίκησης από την Chartis. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, διευθυντικά και διοικητικά στελέχη αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους κινδύνους λόγω της αυξημένης πολυπλοκότητας και της διαρκώς αυστηρότερης εφαρμογής του κανονιστικού πλαισίου στο οποίο δραστηριοποιούνται και παίρνουν αποφάσεις. Η επαρκής ασφαλιστική κάλυψη καθίσταται απαραίτητη. Στην Chartis, προσφέρουμε πρωτοποριακές ασφαλιστικές λύσεις ειδικά προσαρμοσμένες στις προκλήσεις της ευθύνης των στελεχών διοίκησης του σήμερα-και συνεχίζουμε να καινοτομούμε για να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του αύριο. Μάθετε περισσότερα στο www.chartisinsurance.gr/BusinessGuard ή επικοινωνήστε με τον ασφαλιστικό σας σύμβουλο.

Η παρούσα ασφαλιστική κάλυψη παρέχεται από την ασφαλιστική εταιρία Chartis Europe Limited, με νόμιμο αντιπρόσωπο στην Ελλάδα την Chartis ΕΛΛΑΣ Α.Ε. H διαφημιστική καταχώρηση εξυπηρετεί μόνο ενημερωτικούς σκοπούς και δεν παρέχει καμία απολύτως ασφαλιστική κάλυψη. Η Ασφαλιστική κάλυψη και το σχετικό εύρος αυτής παρέχονται σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της εκάστοτε Ασφαλιστικής Σύμβασης

ΕΠΙΛΟΓΗ 17

Ο ι κο νο μ I α

Ε λ λ A δ α – κοσ μ οσ

 Αποσύρονται από την ευρωζώνη τα αμερικανικά funds. Αποστρεφόμενα τον ευρωπαϊκό κίνδυνο, τα money market funds, που παρείχαν ρευστότητα σε δολάρια στις τράπεζες της ευρωζώνης, μείωσαν την έκθεση τους σε αυτές κατά 63% από πέρυσι ως φέτος. Κάθετη είναι η μείωση στις γαλλικές τράπεζες, 81%, και μικρότερη 47% στις γερμανικές.

Α γ ορE ς & Χ ρH μ α

Πιο συντηρητικH η ΕΚΤ Η ΕΚΤ αύξησε λιγότερο τον ισολογισμό της για να αντιμετωπίσει την κρίση από ότι οι ομόλογοί της σ την Αμερική και τη Βρετανία. Η ΕΚΤ, κυρίως με την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες και δευτερευόντως με την αγορά κρατικών ομολόγων από την αρχή της κρίσης, το 2007 οπότε και εμφανίστηκαν τα πρώτα προβλήματα στην αμερικανική αγορά στεγαστικών δανείων, ως τον Μάρτιο του 2012 αύξησε τον ισολογισμό της κατά 160%. Η Τράπεζα της Αγγλίας τον αύξησε κατά 300% και η αμερικανική Fed κατά 235%. Στη Βρετανία το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης με αγορά τίτλων έφθασε τα 325 δισ. λίρες (22% του αεπ), στην Ιαπωνία τα 70 τρισεκ. γεν (15% αεπ). Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα στοχεύει στην ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία, με τρόπο στην ουσία ανάλογο των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης των άλλων χωρών. Ωστόσο, μιας και η ρευστότητα διοχετεύεται στην αγορά μέσω των τραπεζών, υπεισέρχεται εδώ μια σημαντική παράμετρος που διαφοροποιεί την επίπτωση: Το κενό χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών τραπεζών. Στην Αμερική ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις είναι περίπου 80%, στην ευρωζώνη 107%. Συνεπώς οι ανάγκες τους σε κεφάλαια είναι πολύ μεγαλύτερες και οι τονωτικές ενισχύσεις από την ΕΚΤ δεν επαρκούν για τη διοχέτευση κεφαλαίων στην οικονομία. Πόσο μάλλον που, λόγω της ύφεσης σε ορισμένες χώρες η ζήτηση δανείων έχει καταρρεύσει. 18 ΕΠΙΛΟΓΗ

 Ψηλά η φορολόγηση των επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Σύμφωνα τη Eurostat, η φορολογική επιβάρυνση των ελληνικών επιχειρήσεων είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Αν ληφθούν υπόψη εκτός από τον συντελεστή φορολόγησης εισοδήματος και οι άλλες επιβαρύνσεις, ο πραγματικός συντελεστής φθάνει το 30%. Ψηλότερα στην κλίμακα είναι η Γαλλία με 36%, η Μάλτα με 35%, το Βέλγιο με 34% και η Ιταλία με 31,5%. Στα επίπεδο της Ελλάδας βρίσκονται η Γερμανία και η Ισπανία. Στις Σουηδία, Δανία και Φινλανδία, με υψηλή φορολόγηση των εισοδημάτων φυσικών προσώπων, ο συντελεστής είναι 25-26%. Τους χαμηλότερους συντελεστές έχουν οι βόρειοι γείτονές μας -Βουλγαρία 10%, Ρουμανία 16%- όπου μεταναστεύουν ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και η Κύπρος 10% και η Ιρλανδία, που παρά τις πιέσεις της τρόικας τον διατηρεί στο 12%.  Σε αναζήτηση φόρων. Τα έσοδα του προϋπολογισμού το 4μηνο ως τον Απρίλιο είναι 500 εκατ. χαμηλότερα από τον στόχο των 16,6 δισ. ευρώ. Οι δαπάνες είναι 2,3 χαμηλότερες από τον αντίστοιχο στόχο των 27,6 δισ. Πώς έγινε αυτό; Μεταξύ άλλων, οι δημόσιες επενδύσεις είναι στο 50% του στόχου, στα 929 δισ. ευρώ, οι πρωτογενείς δαπάνες χαμηλότερες κατά 924 εκατ. ευρώ και

ενώ το Δημόσιο δεν έχει εξοφλήσει οφειλές προς τον ιδιωτικό τομέα ύψους 6,3 δισ. ευρώ.

 Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου προς προμηθευτές ανέρχονται σε 3% του αεπ. Πρώτα σε οφειλές είναι τα ασφαλιστικά ταμεία με 2,8 δισ. ευρώ, ακολουθούν τα νοσοκομεία με 1,5 δισ., οι ΟΤΑ 1 δισ., τα υπουργεία 863 εκατ. και 263 εκατ. οι υπόλοιποι φορείς του δημοσίου.  Το «άνοιγμα» των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ φθάνει τα 79 δισ. ευρώ ενώ έχουν αντλήσει και 46 δισ. από τον μηχανισμό έκτακτης ρευστότητας της Τράπεζας της Ελλάδος. Μετά την ενίσχυσή τους με 18 δισ. ευρώ από το ΤΧΣ, οι 4 μεγαλύτερες απέκτησαν και πάλι πρόσβαση στη φθηνότερη ρευστότητα της ΕΚΤ, αφού αποκαταστάθηκε ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας στο 8%, το ελάχιστο όριο για την ΕΚΤ.  Με ρυθμό 4% μειώνονται τα δάνεια στην ελληνική αγορά. Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων μειώνεται με ρυθμό 3,3% και των νοικοκυριών 4,4%. Στην ευρωζώνη τα δάνεια επιβραδύνουν ταχύτατα, η άνοδος υποχώρησε στο 0,6%, με επιβράδυνση στα στεγαστικά δάνεια στο 1,1% και στις επιχειρήσεις στο 0,3%. Σύμφωνα με τον Ευρωπαίο κεντρικό τραπεζίτη, Μάριο Ντραγκι, η ζήτηση δανείων είναι χαμηλή λόγω της ύφεσης και της απομόχλευσης επιχειρήσεων και νοικοκυριών ενώ και οι τράπεζες περιορίζουν την προσφορά δανείων. Στην Ελλάδα, η εικόνα είναι δυσμενέστερη καθώς, σύμφωνα με έρευνα της ΙCAP, σχεδόν οι μισές μεγάλες επιχειρήσεις μείωσαν τον αριθμό των ημερών πίστωσης, που σημαίνει ένταση των προβλημάτων ρευστότητας στην αγορά.

Ο ι κο νο μ I α

υφεση στον ευρωπαϊκο Νοτο

ΜεγAλες οι απωλειες εισοδηματος στoυσ μισθωτουσ Από τα 12,2 δισ. ευρώ που αφαιρέθηκαν από το αεπ το 2011 τα 8,3 δισ. αφορούν αμοιβές μισθωτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η μεγαλύτερη μείωση εισοδήματος καταγράφεται στη γενική κυβέρνηση, -2,4 δισ. ευρώ, και ακολουθεί η βιομηχανία με 1,8 δισ. και οι κατασκευές με 1,2 δισ. Συνολικά στις υπηρεσίες οι απώλειες εισοδήματος έφθασαν τα 5,2 δισ. ευρώ. Και έπεται η συνέχεια. Οι απώλειες εντείνονται, η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι το αεπ μειώθηκε 6,2% το 1ο τρίμηνο φέτος. Σε ύφεση βρίσκεται και ο ευρωπαϊκός Νότος, η Πορτογαλία με μείωση 2,2%, η Ισπανία με 0,4%, η Ιταλία με 1,3% και η Κύπρος με 1,4%. Η ύφεση απλώνεται στις νέες χώρες μέλη της Κεντρικής Ευρώπης, μετά την Ουγγαρία που φλερτάρει και πάλι με νέα στήριξη από την ΕΕ, με μείωση του αεπ 1,5%. Στον χορό της ύφεσης εισέρχεται και η Ολλανδία, με μείωση του αεπ 1,5% υπό το βάρος των προγραμμάτων λιτότητας για την ικανοποίηση του στόχου για το δημόσιο έλλειμμα που έχουν θέσει οι Βρυξέλλες μικρότερου του 3% του αεπ το 2013 (προβλέπεται αν δεν ληφθούν μέτρα στο 4,6%) και που οδήγησαν στην κατάρρευση της κυβέρνησης συνασπισμού τον Απρίλιο. Για ολόκληρο το 2012 προβλέπεται μείωση του αεπ της ευρωζώνης κατά 0,3%. Από τις μεγάλες χώρες της, οριακά θετική ανάπτυξη θα έχουν η Γερμανία και η Γαλλία, 0,7% και 0,5% αντίστοιχα και ύφεση με μείωση του αεπ 1,4% και 1,8% αντίστοιχα η Ιταλία και η Ισπανία. 20 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε λ λ A δ α – κοσ μ οσ

 Τον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ διεθνώς έχει η Ουγγαρία με 27%. Φυσικά το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο και στην ΕΕ, με επόμενο το 25% της Δανίας και της Σουηδίας, και ακολουθούν με 23% η Ελλάδα, η Φινλανδία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, και η Ιρλανδία (τον αύξησε φέτος από 21%). Στην Ισπανία ο συντελεστής είναι 18%, στη Γερμανία 19%, στη Γαλλία 19,6% και στην Ιταλία 21% , με αριθμητικό μέσο όρο στην ΕΕ το 21%.  Περίπου 9 δισ. ευρώ «έφυγαν» από τις τράπεζες το 1ο τρίμηνο του 2012, τα 5,8 αφορούν ιδιώτ ε ς. Οι διαρροέ ς συνεχίστηκαν και το επόμενο διάσ τ ημα, απ οτ έ λεσ μα τ ης ύφεσ ης αλ λά και τ ης υπο νόμευσης της εμπισ τοσύνης που προκαλούν τα σενάρια εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, εντείνοντας τα προβλήματα ρευσ τότητας των τραπεζών. Οι συνολικές απώλειες καταθέσεων από το 2009 φθάνουν τα 72 δισ. ευρώ. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, στην Ισπανία 15 δισ. ευρώ καταθέσεων ξένων έφυγαν σε μια εβδομάδα τον Μάιο, λόγω της αβεβαιότητας για τις οικονομικές εξελίξεις.  Η φθηνότερη χώρα του ευρωπαϊκού νότου. Στο 65% του μέσου όρου της ευρωζώνης ανερχόταν το 2010 το ωριαίο κόστος εργασίας στην Ελλάδα , 17,5 ευρώ έναντι μέσου όρου σ την ευρω ζ ώνη 26,9 ευρώ και 27,6 ευρώ το 2011, σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η Εu r o s t at . Λ α μ β α νο μ έ ν η ς υ π ό ψ η τ η ς μείωσης το 2012, 9% στις μέσες αποδοχές που εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος, διαμορφώνεται σε κάτω από το 60%

του μέσου όρου, εξέλιξη που αποδυναμώνει το επιχείρημα περί ακριβής εργασίας σ την Ελλάδα. Εξάλλου, σύμφωνα και με τον ΟΟΣΑ, η μέση ανά απασχολούμενο αμοιβή στην Ελλάδα (με βάση τα στοιχεία για τη συνολική μισθολογική δαπάνη που έδωσαν οι ε λληνικές αρχές) μειώθηκε στις 15,7 χιλ. ευρώ το 2011 (από 20,4 χιλ. το 2010), έναντι 17,6 χιλ. στην Πορτογαλία και 25,2 στην Ισπανία. Μετά τους φόρους και τις κρατήσεις (για απασχολούμενο χωρίς παιδιά) περιορίζεται σε 12,5 χιλ. ευρώ στην Ελλάδα, έναντι 13,3 χιλ. στην Πορτογαλία και 19,7 χιλ. στη Ισπανία. Συνεπώς οι μειώσεις του 2012 θα κάνουν την Ελλάδα τη «φθηνότερη» χώρα του Ευρωπαϊκού Νότου.

 Χαμηλότερη κατά 9% ήταν το 1ο τρίμηνο φέτος η παραγωγή της ελληνικής βιομηχανίας, μειωμένη ήταν ακόμα και η παραγωγή των τροφίμων κατά 10%. Συνολικά βρίσκεται 38% χαμηλότερα από το επίπεδο του 2005. Η ύφεση επηρεάζει και την παραγωγή ηλεκτρισμού, μειώθηκε 5%. Μειωμένες είναι οι παραγγελίες, κατά 3,7% τον Μάρτιο. Πιο ανησυχητική είναι η μείωση των παραγγελιών από το εξωτερικό, μετά την υψηλή άνοδο του 2011 (20%) που συντηρούσε τη δραστηριότητα του κλάδου.  Στα θετικά ή άνοδος των εξαγωγών 15% τον Μάρτιο, ωστόσο ο ΠΣΕ προβλέπει άνοδο μόλις 4-6% για το σύνολο του έτους και αυτή υπό όρους.  Στα ιδιαίτερα αρνητικά, η δραματική μείωση των λιανικών πωλήσεων, κατά 14% τον Μάρτιο.

16th Roundtable with the Government of Greece

Transforming uncertainty into stability, wisdom and growth

Brainstorm with leaders from politics, business and finance 2-3 Ιουλίου 2012

2012

Αθήναιον Ιντερκοντινένταλ

* Αντώνης Σαμαράς

Daniel Franklin Executive Editor The Economist

* Αλέξης Τσίπρας

Πρόεδρος Νέα Δημοκρατία

Kevin Featherstone Διευθυντής του Ελληνικού Παρατηρητηρίου London School of Economics

* Ευάγγελος Βενιζέλος

Πρόεδρος Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ

Poul Thomsen Υποδιευθυντής Ευρωπαϊκό Τμήμα ΔΝΤ

Πρόεδρος ΠΑΣΟΚ

Horst Reichenbach Επικεφαλής Ομάδα Δράσης της Ε.Ε. για την Ελλάδα

Megan Greene Ανώτερη οικονομολόγος Roubini Global Economics *Αναμένεται επιβεβαίωση

ΡΩΤΗΣΤΕ τη νέα κυβέρνηση για τα σχέδια και τις μελλοντικές της πρωτοβουλίες ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ για όσα ακούγονται περί μνημονίου και παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ τις ιδέες σας για ανάπτυξη και σταθερότητα της Ελλάδας Hazlis & Rivas

Tel.: (30) 210 94 08 750

www.hazliseconomist.com Lead sponsor

Sponsor

www.economistconferences.com/greece2012

Main sponsors

With the kind support of

email: info@hazliseconomist.com

Supplier of courier services

Conference sponsor

Official broadcast partner

Internet communication sponsor

Supported by

Communication sponsor

IT sponsor

Airline carrier

Communication supporter

ΕΠΙΛΟΓΗ 21

ανιχνευσεισ // ΠολιτικH

, ς ο φ Η ψ α Ι M ι ο χ ο τ σ ισ ε ρ τ Στις εκλογές της 16ης Ιουνίου ο Έλληνας θα πρέπει με την ψήφο του να αποτρέψει τη δραχμοποίηση της οικονομίας, να επιβεβαιώσει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και να βελτιώσει την ποιότητα του κοινοβουλευτισμού. Αναμφίβολα δύσκολοι στόχοι, διαφορετικά, όμως, θα είμαστε απλοί θεατές σε μια Ευρώπη, που αναγκαστικά θα αλλάξει, χωρίς να μετέχουμε στα οφέλη της αλλαγής. 22 ΕΠΙΛΟΓΗ

Από τον Χρήστο Κώνστα

ι σκεπτόμενοι Έλληνες ψηφοφόροι, αυτοί που αποφασίζουν την πολιτική τους συμπεριφορά με το μυαλό, τη λογική και όχι το θυμικό, στις εκλογές της 17ης Ιουνίου αντιμετωπίζουν ένα απελπιστικό όσο και εκβιαστικό πλαίσιο επιλογών: Πρέπει με τη μία μόνη ψήφο που έχουν δικαίωμα να καταθέσουν να εξυπηρετήσουν ταυτόχρονα τρείς εθνικούς στόχους, τρία εθνικά καθήκοντα.

Είναι προφανές ότι από τις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου πρέπει να προκύψει Κυβέρνηση. Κυβέρνηση σεβασμού της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας, κυβέρνηση που να κρατήσει τη χώρα γερά δεμένη στο άρμα του ευρώ μέχρις ότου το ευρώ βρει τον δρόμο της ανάπτυξης. Πολιτικοί της δραχμής δεν έχουν θέση στην ιστορία αυτού του τόπου.

Είναι επίσης επιβεβλημένο να μην προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση παλαιοκομματικού τύπου, από αυτές που οδήγησαν τη χώρα στην ασυδοσία, την ανυποληψία και την ανηθικότητα. Επομένως το πρώτο κόμμα πρέπει να έχει ως ισχυρό και ισότιμο συνομιλητή, ένα τουλάχιστον κόμμα αντίστοιχου ευρωπαϊκού προσανατολισμού, με στελέχη έμπειρα και ικανά να διαχειριστούν τη δραματικότερη στιγμή της ελληνικής ιστορίας.

Επιπλέον, ο σκεπτόμενος ψηφοφόρος της 17ης Ιουνίου, οφείλει να αλλάξει τη σύνθεση και τις ισορροπίες στην Ελληνική Βουλή. Στην κρισιμότερη στιγμή του ελληνικού έθνους, το υφιστάμενο ελληνικό κοινοβούλιο που ευτυχώς έζησε μόνο λίγες ώρες και κατόπιν αυτοδιαλύθηκε, βρίθει προσωπικοτήτων που φλερτάρουν με τα όρια της απόλυτης ανικανότητας. Η Βουλή της 6ης Μαίου προέκυψε από την ψήφο του δικαιολογημένου θυμού, όχι της επιλογής ηγετών για τη χώρα. Στις εκλογές της 17ης Ιουνίου, ο σκεπτόμενος ψηφο-

φόρος θα πρέπει να συμβάλει με την ψήφο του στην ποιοτική αλλαγή και την ανατροπή των σημερινών συσχετισμών μέσα στο κοινοβούλιο. Με την ψήφο του πρέπει να αποτρέψει τη δραχμοποίηση της οικονομίας, να μην επιτρέψει την επανάληψη των λαθών του παρελθόντος και να βελτιώσει την ποιότητα του κοινοβουλευτισμού. Όλα αυτά είναι κρίσιμα γιατί η Ευρώπη θα αλλάξει. Σίγουρα θα αλλάξει. Η Ελλάδα είναι ο καταλύτης των ραγδαίων εξελίξεων. Δυστυχώς όμως ο καταλύτης κινδυνεύει να μείνει εκτός του πυρήνα της ευρωζώνης. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Έλληνες ψηφοφόροι μπορεί να προτιμήσουν την ηρωική έξοδο αντί της προσαρμογής. Να επιλέξουν τις συντάξεις μαϊμού αντί την πραγματική αμοιβή. Η πολιτική ηγεσία της χώρας αποδείχθηκε υποδεέστερη των ιστορικών απαιτήσεων και μια ολόκληρη χώρα θα διψά για ρευστότητα που κανείς δεν είναι διατεθειμένος να δώσει φθηνά και χωρίς ανταλλάγματα. Χωρίς ρευστότητα το Κράτος δεν έχει να δώσει μισθούς, συντάξεις και κοινω-

νική προστασία. Χωρίς μισθούς, συντάξεις και παροχές, οι πολίτες δεν χρειάζονται το Κράτος. Η κοινωνία μετατρέπεται σε ζούγκλα και ο ισχυρότερος θα επιβάλει τον νόμο (του). Βασικός στόχος του σκεπτόμενου ψηφοφόρου είναι να προχωρήσει σε μια επιλογή που θα αποτελεί «θετική ψήφο για την ευρωπαϊκή προοπτική» σε αντίθεση με την καταδικαστική ψήφο, θυμού και διαμαρτυρίας της 6ης Μαΐου με την οποία καταδίκασαν συλλήβδην τα δύο πρώην μεγάλα κόμματα εξουσίας. Η άνοδος των ακραίων κομμάτων και η διαχειριστική απειρία του ΣΥΡΙΖΑ και του κόμματος των Ελευθέρων Ελλήνων θα φοβίσει αρκετούς από τους συντηρητικούς ψηφοφόρους, αλλά δεν αποτελεί ισχυρό κίνητρο για αλλαγή της εκλογικής συμπεριφοράς τους ώστε να επιστρέψουν στα παλαιά πρότυπα. Είναι προφανές ότι οι πολίτες θέλουν να δουν μια σοβαρή εναλλακτική πρόταση εξουσίας, χωρίς τα φθαρμένα πρόσωπα του παρελθόντος αλλά με σαφή ευρωπαϊκή προοπτική.

Η ΕλλΑδα δεν κατΑλαβε τους Ορους του παιχνιδιοΥ της παγκοσμιοποΙησης Θεώρησε ότι η σύγκλιση των εισοδημάτων θα επιτευχθεί νομοτελειακά, χωρίς προσπάθεια, χωρίς ανταγωνιστικότητα χωρίς εξωστρέφεια. Όταν μια χώρα δεν παράγει ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες που να απευθύνονται στην παγκόσμια αγορά, τότε είναι υποχρεωμένη να ενισχύει τα εισοδήματα των πολιτών της με δανεισμό, κατανάλωση και με «φούσκες» (ακίνητα, μετοχές, τιμές κλπ). Η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα, θύμα της νέας εποχής. Η Ευρώπη κάποια στιγμή θα αποφασίσει την δημοσιονομική της ένωση. Θα τυπώσει δισεκατομμύρια ευρώ για να «νομισματοποιήσει» το χρέος της και να υποτιμήσει το ενιαίο νόμισμα σε ανταγωνιστικότερες ισοτιμίες. Δυστυχώς το όφελος αυτής της μεγάλης αλλαγής, η χώρα μας θα το παρακολουθεί από την εξέδρα των θεατών αν επιλέξει ότι θέλει να φύγει από το παιχνίδι. Θα είναι έξω από τις εξελίξεις γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος ώστε να παραμείνουν οι πολιτικοί της μέσα στο παιχνίδι της μικροκομματικής επιβίωσης.

ΕΠΙΛΟΓΗ 23

ανιχνευσεισ // ΕΝΕΡΓΕΙΑ & Πολιτικh

Πεδίο για επενδύσεις Σοβαρεύει πλέον ο ανταγωνισμός στην ενεργειακή σκακιέρα. Ο νέος αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, εφόσον τελικά επιλεγεί θα αποτελέσει μια νίκη της Ελλάδας στην προσπάθειά της να αναλάβει κομβικό ρόλο στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη. Παρά τα τωρινά προβλήματα, η Αθήνα δεν πρέπει να ολιγωρήσει στη δυναμική ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ «E» προώθηση της συμμετοχής της στον χάρτη αυτό.

εντρικός πυλώνας της καταπολέμησης της ύφεσης και της ανεργίας και επανόδου στην α νά π τ υ ξ η μ π ο ρ ε ί να καταστεί ο ενεργειακός τομέας, είχε δηλώσει πριν τέσσερις περίπου μήνες ο τότε πρωθυπουργός, Λουκάς Παπαδήμος. Είναι αλήθεια ότι πέραν της ενέργειας, στρατηγικές επενδύσεις για την ανάπτυξη μπορούν να προσελκυσθούν σε άλλους τομείς, στον τουρισμό, τη γεωργία, τον ορυκτό πλούτο. Φυσικά, προϋπόθεση είναι η διασφάλιση της πολιτικής σταθερότητας στη χώ-

24 ΕΠΙΛΟΓΗ

ρα. Ωστόσο, ο ενεργειακός τομέας προσφέρεται ως ένα από τα πλέον προνομιακά πεδία για επενδύσεις, όχι μόνο επειδή η χώρα διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα λόγω κλίματος, γεωγραφικής θέσης και πιθανής κατοχής πλούσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, αλλά και επειδή έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές, τουλάχιστον πριν από την τωρινή περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας. Η Ελλάδα στον Νότιο Διάδρομο Η Ελλάδα ήδη πρωταγωνιστεί στον αγώνα για το άνοιγμα του Νοτίου

Διαδρόμου με ταφοράς φυσ ικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, δεδομένου ότι ο ένας εκ των δύο προτεινόμενων αγωγών ελληνικού ενδιαφέροντος, ο TAP, έργο της κοινοπραξίας Statoil, EGL, E.ON Ruhrgas για τη μεταφορά του αερίου του πεδίου Shah Deniz μέσα από την Ελλάδα, προκρίθηκε από την υπεύθυνη κοινοπραξία (BP, κ.α.) ενώ ο αγωγός ITGI (Interconnector Turkey/Greece/Italy) απορρίφθηκε. Ο TAP αποτελεί αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο σχέδιο άμεσης ξένης επένδυσης στην Ελλάδα, ύψους 1,5 -2 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η πραγμα-

τοποίηση της μεγάλης αυτής ενεργειακής επένδυσης δεν είναι δεδομένη αφού μαζί με τον εν λόγω αγωγό προεπιλέχθηκαν και οι αγωγοί Nabucco και SEEP (South East Europe Pipeline) που παρακάμπτουν την Ελλάδα. Η τελική επιλογή μεταξύ των δύο τελευταίων, που συνιστούν τον ανταγωνιστικό διάδρομο μεταφοράς μέσω των χωρών της Ν.Α. και Κ. Ευρώπης, αναμένεται μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Όποιος τελικά επιλεγεί, θα αποτελεί τον ανταγωνιστή του ΤAP στην τελική διαδικασία επιλογής του διαδρόμου μεταφοράς του Αζέρικου αερίου στην Ευρώπη. Υπάρχει λοιπόν άμεση ανάγκη δημιουργίας ενός συντεταγμένου μετώπου υποστήριξης του TAP από την Ελλάδα και προβολής της ελληνικής θέσης στα κέντρα λήψης αποφάσεων στο Αζερμπαϊτζάν ώστε να διασφαλιστούν τα αναπτυξιακά οφέλη που θα προκύψουν από την υλοποίηση ενός τόσο μεγάλου ενεργειακού έργου. Οικονομικά οφέλη Η κατασκευή και λειτουργία του αγωγού θα φέρει στα δημόσια ταμεία τέλη διέλευσης και σχετικούς φόρους για μία περίοδο τουλάχισ τον 25 ετών, δημιουργών τας προτιθέμενη αξία άνω των 400 εκ. ευρώ, όπως προκύπτει και από σχετική μελέτη του ΙΟΒΕ. Κυριότερα, εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει 2 χιλ. θέσεις εργασίας. Πέρα από την ενίσχυση της απασχόλησης, τις τοπικές κοινωνίες θα ωφελήσει και η ανάπτυξη υποδομών, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο, όπως η επέκταση ή η αναβάθμιση οδικού δικτύου. Ο φαύλος κύκλος που βυθίζει τη χώρα βαθύτερα στην ύφεση μπορεί να σπάσει μόνο με αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Η Ελλάδα κάθε άλλο παρά τελειωμένη υπόθεση είναι, όμως στρατηγικά θέματα όπως οι επενδύσεις δεν μπορούν να μπαίνουν στον αυτόματο πιλότο.

Ποιος είναι ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου

Το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης έχει έλθει στο προσκήνιο πολλές φορές με αφορμή σοβαρές κρίσεις που κατά καιρούς έχουν επηρεάσει τον ομαλό εφοδιασμό της με φυσικό αέριο (π.χ. κρίση στις σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας 2006, 2009). Σήμερα, ο εφοδιασμός της Ευρώπης με φυσικό αέριο επιτυγχάνεται μέσω τριών «Διαδρόμων», του Βορείου από τη Νορβηγία, του Ανατολικού από τη Ρωσία και του Μεσογειακού από την Αφρική καθώς και με μεταφορά LNG. Η ΕΕ έχει αναγάγει σε στρατηγική προτεραιότητα της ενεργειακής πολιτικής της τη διαφοροποίηση των προμηθειών της και τη μείωση της ενεργειακής της εξάρτησης από τη Ρωσία, από την οποία σήμερα προέρχεται το 41% των συνολικών εισαγωγών σε φυσικό αέριο. Σε αυτό το πλαίσιο γεννήθηκε η ιδέα του Νοτίου Διαδρόμου που σκοπό έχει να αποτελέσει τον τέταρτο ενεργειακό δίαυλο μεταφέροντας στην Ευρώπη φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα, την Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Έργο σταθμό στα πλαίσια του Νοτίου Διαδρόμου αποτελεί η δεύτερη φάση ανάπτυξης του κοιτάσματος Shah Deniz στα χωρικά ύδατα του Αζερμπαϊτζάν (Κασπία), διαχειρίστρια του οποίου είναι η ομώνυμη κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες BP (25,5%), Statoil (25,5%), Socar (10%), Total S.A. (10%), LukAgip (10%), NIOC (10%) και TPAO (9%). Ο αγωγός που θα επιλεγεί από το Shah Deniz για τη μεταφορά του αερίου θα είναι και αυτός που θα ανοίξει τον Νότιο Διάδρομο. Το φαβορί στην κούρσα για τη διεκδίκηση της μεταφοράς ήταν από την αρχή ο αγωγός Nabucco, έργο με συμβολική σημασία στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και για τον λόγο αυτό ο «αγαπημένος» της ΕΕ. Ωστόσο, σταδιακά, στο παιχνίδι μπήκαν και οι αγωγοί TAP (εκτός από το ελληνικό θα διασχίζει και το αλβανικό έδαφος για να καταλήξει υποθαλάσσια στην Ιταλία και αποτελεί κοινοπραξία των Statoil, EGL, E.ON) και ITGI (ΔΕΠΑ, Edison), ενώ τον Οκτώβριο του 2011 εμφανίστηκε και τέταρτος διεκδικητής με την υπογραφή της ίδιας της BP, ο South East Europe Pipeline (SEEP). Από τους τέσσερις υποψηφίους, μόνο ο TAP και ο ITGI προκρίνουν την όδευση μέσω της Ελλάδας που καταλήγει στην Ιταλία, ενώ ο Nabucco και ο SEEP προτείνουν τη διαδρομή Βουλγαρία-Ρουμανία-Ουγγαρία-Αυστρία. Ωστόσο, μετά την πρόσφατη ανακοίνωση της κοινοπραξίας Shah Deniz για τον αποκλεισμό του ITGI, η Ελλάδα εκπροσωπείται πλέον αποκλειστικά από τον αγωγό TAP. Έχει απέναν τί της έναν ανανεωμένο Nabucco που αναδιατάσσεται, αναπροσαρμόζοντας προς τα κάτω την αρχικά δυσανάλογα υψηλή δυναμικότητά του και το μήκος της διαδρομής του που εκτίνασσαν στα ύψη την απαιτούμενη επένδυση. Οι επικεφαλής του έργου διαμηνύουν επίσης τη διάθεση να συνεργαστούν με άλλα έργα ώστε να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας τους, φωτογραφίζοντας τον νεότευκτο TANAP, που διασχίζει την Τουρκία. Επίσης απέναντί της έχει την ισχυρή υποψηφιότητα του SEEP. Στα επόμενα στάδια της αξιολόγησης, όπως έχει ανακοινώσει η Shah Deniz, θα επιλεγεί ο ένας από τους δύο αγωγούς που προτείνουν τη βόρεια διαδρομή για να αναμετρηθεί με τον TAP ενόψει της τελικής απόφασης που αναμένεται το 2013.

ΕΠΙΛΟΓΗ 25

ανιχνευσεισ // Ευρωπη - αναπτυξη

ζυμωσεισ για αλλαγΗ πλεΥσης στην οικονομικΗ πολιτικΗ στην ΕυρωζΩνη Η αλλαγή ηγεσίας στη Γαλλία δημιούργησε προσδοκίες για αλλαγή πλεύσης στην ευρωζώνη με μεγαλύτερη έμφαση σε μέτρα για την ανάπτυξη. Ωστόσο, είναι πολύ νωρίς ακόμα για πανηγυρισμούς. Ο Φρανσουά Ολλάντ, πριν συνταχθεί με τους αδύναμους της ευρωζώνης, αξιολογεί από άλλη σκοπιά τα συμφέροντα της χώρας του.

εκλογή του Φρανσουά Ολαντ στη Γαλλία έχει δημιουργήσει μεγάλες προσδοκίες σε πολλές χώρες της Ευρωζώνης, οι ενδείξεις για εξελίξεις προς την κατεύθυνση μιας –έστω οριακής- αλλαγής πλεύσης στην οικονομική πολιτική είναι ενθαρρυντικές, ωστόσο όλα τα κριθούν στην πράξη με καταληκτικό ραντεβού, τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, στις 28 και 29 Ιουνίου. Το «σπάσιμο» του διδύμου Σαρκοζί - Μέρκελ, που λειτουργούσε ως φρένο σε

26 ΕΠΙΛΟΓΗ

οποιαδήποτε απόπειρα κυβερνήσεων χωρών μελών για αλλαγή πολιτικής, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στην πολιτική της ευρωζώνης. Μπορεί το 2011 το δημόσιο έλλειμμα να υποχώρησε κατά μέσο όρο 2,1 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη και να κυμάνθηκε στο 4,1% του ΑΕΠ, ενώ ταυτόχρονα άρχισε να επιβραδύνεται η δυναμική των τελευταίων ετών στην αύξηση του χρέους, ωστόσο το τίμημα ήταν πολύ βαρύ, αφού απειλείται πλέον η κοινωνική συνοχή σε πολ-

Από τον Νικο Μπελλο

λές χώρες. Η βίαια δημοσιονομική διόρθωση οδήγησε στην απώλεια 1,5 εκατ. θέσεων εργασίας στην Ευρωζώνη, πολλές χώρες βρέθηκαν σε βαθιά ύφεση, ενώ η μείωση της αγοραστικής δύναμης οδήγησε σε δραματική υποχώρηση της ζήτησης απειλώντας το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η παράθεση ορισμένων στοιχείων, που προέρχονται από την Eurostat, δείχνει τον βαθμό επιδείνωσης του κοινωνικού ιστού στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου τους τελευταίους 12 μήνες, εξαιτίας

της επιβολής από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο μιας εξαιρετικά βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής. Στην Ελλάδα η ανεργία από το 15% περίπου του ενεργού πληθυσμού τον Φεβρουάριο του 2011, εκτοξεύθηκε ένα χρόνο αργότερα στο 22%. Στους νέους κάτω των 25 ετών από 39% βρέθηκε στο 54%. •• Στην Πορτογαλία η ανεργία από το 12% βρέθηκε στο 15%, αλλά με δυναμική αύξησης μεγαλύτερη της Ελ λάδας, γιατί τώρα βαθαίνει η ύφεση στη χώρα αυτή, αφού έλαβε τα μέτρα λιτότητας αργότερα. Στους νέους κάτω των 25 ετών η ανεργία από το 27% τον Φεβρουάριο του 2011 ανήλθε ένα χρόνο αργότερα στο 35,4%. •• Στην Ισπανία η ανεργία από το 20,6% του ενεργού πληθυσμού βρέθηκε στο 23,6%, ενώ στους νέους κάτω των 25 ετών αυξήθηκε από το 44,5% στο 50,5%. Και εδώ αναμένεται περαιτέρω επιδείνωση μετά τα πρόσφατα σκληρά μέτρα λιτότητας που έλαβε η νέα ισπανική κυβέρνηση υπό την πίεση των Βρυξελλών και αυτά που θα ακολουθήσουν του χρόνου, προκειμένου το έλλειμμα από το 8,5% του ΑΕΠ το 2011 να υποχωρήσει κάτω του 3% στο τέλος του 2013. Έπρεπε να μεσολαβήσουν οι εκλογές στη Γαλλία και στην Ελλάδα για να συνειδητοποιήσουν οι εταίροι μας ότι η δημοσιονομική εξυγίανση μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε συνδυασμό με μέτρα για την ανάπτυξη, διαφορετικά η ύφεση αντιστρατεύεται τους δημοσιονομικούς στόχους. Τώρα, με τη στήριξη του ηγέτη της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης, επιδιώκουν να συμπληρώσουν τη διακυβερνητική συνθήκη για τη δημοσιονομική πειθαρχία με ένα κεφάλαιο για ανάπτυξη. Οι αλλαγές που προωθούνται επικεντρώνονται σε τομείς όπως η καλύτερη αξιοποίηση της εσωτερικής αγοράς με μεγαλύτερη στήριξη των ΜΜΕ, η ενίσχυση των πόρων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων

(ΕΤΕπ) κατά τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ, ώστε να καταστεί ο επενδυτικός βραχίονας της ΕΕ, η έκδοση ευρωομολόγων με την εγγύηση της ΕΕ για τη χρηματοδότηση μεγάλων έργων υποδομής στις μεταφορές, την ενέργεια και τα ευρυζωνικά δίκτυα, καθώς και η καλύτερη αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων. Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η αναβάθμιση του ρόλου της ΕΤΕπ, όπου εκτός από τη δραστική αύξηση των πόρων της, θα της ανατεθεί και ρόλος συντονιστή, ενδιάμεσου, μεταξύ των χωρών μελών και του χρηματοπιστωτικού τομέα, ενώ θα αναλάβει και τη σχετική μόχλευση για την προσέλκυση και ιδιωτικών κεφαλαίων. Τα ευρωομόλογα έργων

είναι δάνεια εγγυημένα από την ΕΕ για τη χρηματοδότηση μεγάλων έργων υποδομής σε κοινοτικό επίπεδο. Η Κομισιόν πιστεύει ότι μέσω του κοινοτικού προϋπολογισμού μπορεί να εγγυηθεί την έκδοση των ευρωομολόγων, ενώ από την πλευρά η ΕΤΕπ θα μπορούσε να εγγυηθεί ότι θα αποπληρωθούν ιδιωτικά δάνεια που θα χρησιμοποιηθούν για μεγάλα έργα υποδομής. Oι προαναφερόμενες προτάσεις από μόνες τους δεν πρόκειται να οδηγήσουν την ευρωπαϊκή οικονομία σε βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά είναι αναγκαίες γιατί θα σηματοδοτήσουν την αλλαγή του επενδυτικού κλίματος, θέτοντας τις βάσεις για την έξοδο από την ύφεση.

Τα Οχ ι τ ης ΜΕρκ ελ & οι δεΥτερες σκΕψεις του ΟλλΑντ Όλα τα παραπάνω η Ανγκελα Μέρκελ αναμένεται να τα δεχθεί γιατί διαφορετικά μπορεί να απομονωθεί στην ευρωζώνη, δεδομένου ότι πολλές χώρες έχουν στοιχιστεί πίσω από τον Γάλλο πρόεδρο. Συγχρόνως θα του προσφέρει μια διέξοδο, θα μπορεί να παρουσιάσει «νίκη» σε ορισμένα σημεία ώστε να μην θεωρηθεί υπαναχώρηση του στην περίπτωση που δεν πιέσει -σύμφωνα με τις προεκλογικές του δεσμεύσεις- για αναθεώρηση του δημοσιονομικού συμφώνου, κάτι που απορρίπτει η κ. Μέρκελ. Ποιοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να ωθήσουν τον Φρανσουά Ολλάντ τελικά σε αυτό; Η εμμονή στην αναθεώρηση του συμφώνου θα σήμαινε συμπόρευση με τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που αντιμετωπίζουν προβλήματα, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει την εικόνα της χώρας του, ως μια από τις ισχυρές της Ευρώπης, με επιπτώσεις και στην αξιολόγησή της στις χρηματαγορές. Επίσης, μια ανοικτή αντιπαράθεση θα αποτελούσε απότομη αλλαγή πλεύσης στη μεταπολεμική γαλλογερμανική συμμαχία για την ενωμένη Ευρώπη. Συνεπώς, είναι νωρίς ακόμη για συμπεράσματα και όσο η ελληνική κρίση διαρκεί. Όσον αφορά τη Γερμανία, δεν πρόκειται να αποδεχθεί δύο επιπλέον προτάσεις του κ. Ολλάντ. Η πρώτη αφορά στην ενίσχυση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ώστε σε περίπτωση ανάγκης να μπορεί να γίνεται ο ύστατος δανειστής κρατών μελών. Σε αυτό το Βερολίνο θα πει όχι προτάσσοντας την ανεξαρτησία της ΕΚΤ, θεωρεί επίσης ότι οδηγεί σε μεταφορά κινδύνων μεταξύ των φορολογούμενων των κρατών μελών. (Προεκλογικά ο κ. Ολλάντ είχε υποστηρίξει και τη μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας σε τράπεζα, ώστε να μπορεί να αντλεί κεφάλαια από την ΕΚΤ). Η δεύτερη αφορά στην επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, το Βερολίνο τον συνδέει με απόφαση σε παγκόσμιο επίπεδο, κάτι που θεωρείται ανέφικτο, δεδομένης της άρνησης των ΗΠΑ και της Βρετανίας. ΕΠΙΛΟΓΗ 27

ελλαδα // Οικονομια

28 ΕΠΙΛΟΓΗ

«πρeπει »

τa

thσ νεασ κυβερνησησ

ΑΠΟ ΤΗΝ Ευαγγελια Παπαϊωαννου

Η υπέρβαση της οικονομικής και πολιτικής κρίσης στην Ελλάδα απαιτεί συντονισμό προσπαθειών και δράσεων, σε κλίμα εθνικής ομοψυχίας των κομμάτων που θα συμμετάσχουν στη νέα Βουλή και κυβέρνηση, ώστε να διασφαλίσουμε τη θέση μας στο ευρώ, να πετύχουμε τους στόχους μας και να αποτρέψουμε τη νέα υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου της χώρας. Με άλλα λόγια, να εστιάσουν στις δράσεις εκείνες που θα κρατήσουν τη ρότα της Ελλάδας σταθερά προς την έξοδο από την κρίση.

«Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε Μπήκαμε μες στα όλα και περάσαμε Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα Παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα» Οδυσσέας Ελύτης, Τρελοβάπορο ΕΠΙΛΟΓΗ 29

ελλαδα // Οικονομια

Στην τωρινή συγκυρία η απαισιοδοξία είναι ο χειρότερος σύμβουλος για όλους, πολίτες και επιχειρήσεις. Οι στίχοι του ποιητή άλλωστε εμπνέουν και εμψυχώνουν, θυμίζουν ότι η Ελλάδα ανταπεξήλθε στις κατά καιρούς δυσκολίες. Το «ποιος» (και ποιες αρχές) θα είναι στο «κατάρτι μας βιγλάτορας» μένει να το προσδιορίσουμε πάλι, έχοντας την εμπειρία της κρίσης και των λαθών και παραλείψεων που οδήγησαν σε αυτή.

τις εκλογές του 2000 και του 2004 κόμματα εξουσίας, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, συγκέντρωσαν 86% των ψήφων. Το ποσοστό υποχώρησε στο 80% στις εκλογές του 2007 και στο 77% το 2009. Στις εκλογές της 6ης Μαΐου το ποσοστό κατέρρευσε στο 32%. Σε μια πρωτοφανή κατάθεση ψήφου διαμαρτυρίας για τη διάψευση των προσδοκιών τους, τη μείωση των εισοδημάτων τους, την εκτόξευση της ανεργίας, ιδίως των νέων, τη διαφθορά και την αναποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού που αποθάρρυνε την επιχειρηματικότητα και συντηρούσε ως πριν την κρίση μια κρατικοδίαιτη νομενκλατούρα που ευημερούσε, οι πολίτες, πλέον, αντιλαμβάνονται πόσο ακριβά στοίχησαν οι ανέξοδες υποσχέσεις (σε βάρος των μελλοντικών γενεών) που κυριαρχούσαν στις προηγούμενες προεκλογικές περιόδους. Πολίτες και κόμματα εξουσίας, συνειδητοποιούν ότι οι εξελίξεις, εφόσον θέλουμε -και πρέπει- να παραμείνουμε στο ευρώ, είναι προδιαγεγραμμένες: τήρηση των όρων του Μνημονίου και προσαρμογή σε συνθήκες που μπορεί να αποτελέσουν τα θεμέλια εξόδου από την ύφεση. Φυσικά, η έξοδος από την ύφεση δεν είναι μόνο υπόθεση της Ελλάδας, ανάλογα αλλά μικρότερης έκτασης προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ενώ και το διεθνές περιβάλλον δεν είναι ευνοϊκό, με συνέπεια τη χαμηλότερη ενίσχυση της οικονομίας από τις εξαγωγές. 30 ΕΠΙΛΟΓΗ

«Κρίση», γραμμένη στα κινεζικά. Είναι γνωστή η ρήση του Τζων Κέννεντυ: «Στα κινεζικά η λέξη «κρίση» γράφεται με δύο χαρακτήρες. Ο ένας παριστά τον κίνδυνο και ο άλλος την ευκαιρία». ΣΣ. Έχει τη σημασία του, παρά τις ενστάσεις από τον κινέζο φιλόλογο Mair, που σημειώνει ότι η σημασία του δεύτερου χαρακτήρα είναι περισσότερο «σημείο καμπής» παρά «ευκαιρία».

Η νέα κυβέρνηση συνεργασίας που θα προκύψει από τις εκλογές του Ιουνίου θα πρέπει –όπως και τα υπόλοιπα κόμματα που θα εισέλθουν στη Βουλή- σε συνθήκες εθνικού συναγερμού να συνεργαστούν για την υλοποίηση όσων σωστών έχουν συμφωνηθεί με την τρόικα, σε ένα αρραγές μέτωπο που θα επιτρέψει τη δημιουργία ισχυρών θέσεων σε μια νέα διαπραγμάτευση που θα δώσει μεγαλύτερο περιθώριο χρόνου στην υλοποίηση των δημοσιονομικών στόχων αλλά θα περιλαμβάνει και μέτρα στήριξης της οικονομίας. Στην περίπτωση αυτή, έχοντας υλοποιήσει τις δεσμεύσεις μας, θα μπορούμε ενεργά να συμμετέχουμε στο «σύμφωνο ανάπτυξης», οι βάσεις του οποίου διαγράφονται στην Ευρώπη, καθώς συνειδητοποιείται ότι η λιτότητα χωρίς ανάπτυξη επιδεινώνει τα δημόσια ελλείμματα και η ζήτηση στον ιδιωτικό τομέα είναι ανεπαρκής για την αύξηση των θέσεων εργασίας και τη μείωση της ανεργίας στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Αποδεχόμενοι της δικές μας ευθύνες για τη δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης που επόμενο ήταν να καταρρεύσει, τώρα που στην Ευρώπη ενισχύονται οι φωνές για την αναποτελεσματικότητα της πολιτικής γενικευμένης λιτότητας, η κυβέρνηση να εστιάσει στις δράσεις εκείνες που θα κρατήσουν τη ρότα της Ελλάδας σταθερά προς την έξοδο από την κρίση.

― Υπεύθυνη και σαφή παρουσίαση των δυνατοτήτων της χώρας και του οράματος για το μέλλον. Αυτό πρέπει να αφορά όλα τα κόμματα της Βουλής στη νέα κοινοβουλευτική περίοδο μετά τις εκλογές του Ιουνίου. Επιχειρήματα του τύπου ότι μπορούμε χωρίς τα δάνεια της τρόικας, αφού τα φορολογικά έσοδα επαρκούν για την κάλυψη των δαπανών του δημοσίου για μισθούς και συντάξεις, δεν πρέπει να επανέλθουν στον πολιτικό διάλογο απλά γιατί δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα (δεν είναι ρεαλιστικό να υποστηρίζεται ότι έσοδα 86 δισ. ευρώ μπορούν να καλύψουν δαπάνες (χωρίς τόκους) 88 δισ. χωρίς να μειωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις, εκτός και αν περιοριστούν δραστικά οι άλλες δαπάνες για υγεία, εκπαίδευση, επενδύσεις κλπ. που από ένα σημείο και μετά είναι ανελαστικές. Ουσιατικά, το δίλλημμα αφορά την παραμονή ή όχι στο ευρώ, με σαφή παρουσίαση -με αριθμούς- των συνεπειών της κάθε επιλογής. ― Να προχωρήσει άμεσα στην κατάθεση του νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος. Απλούστευση, ουσιαστική κατάργηση του κώδικα βιβλίων και στοιχείων που μόνο προβλήματα δημιουργούσε, χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές για τις επιχειρήσεις ως κίνητρο εγκατάστασης/ παραμονής στη χώρα (ανταγωνιστές μας δεν είναι οι υψηλής φορολόγησης Γερμανοί αλλά οι χαμηλής φορολόγησης βόρειοι γείτονές μας, όπου μεταναστεύουν επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας), χαμηλότερη φορολόγηση των ακινήτων. Στο επιχείρημα της τρόικας ότι πρέπει να εξευρεθούν ισοδύναμα μέτρα αναπλήρωσης των εσόδων, η απάντηση είναι ότι η υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση των πολιτών οδηγεί σε δραστική μείωση της κατανάλωσης, ύφεση και ούτως ή άλλως σε απώλειες φορολογικών εσόδων. Φυσικά και πρέπει να εξαντληθούν οι δυνατότητες μείωσης των δημοσίων δαπανών με κατάργηση φορέων/οργανισμών και ζημιογόνων ΔΕΚΟ περιορισμένης κοινωνικής χρησιμότητας.

ακόμη άσκηση επί χάρτου, εξαντλούμενη σε ευχολόγια. Συγχρόνως, να καταργηθούν άμεσα τα περιττά στάδια στην έγκριση των επενδύσεων και να επιταχυνθεί άμεσα η διαδικασία αδειοδότησης της λειτουργίας μιας επιχείρησης, αφού αυτή συνιστά το μεγαλύτερο γραφειοκρατικό εμπόδιο. Όσον αφορά τα μεγάλα έργα υποδομής, η επανεκκίνηση των τεσσάρων μεγάλων αυτοκινητοδρόμων, που έχουν «παγώσει» εδώ και δύο χρόνια λόγω αδυναμίας τραπεζικής χρηματοδότησης των εταιρειών αναδόχων, μπορεί να δημιουργήσουν, άμεσα και έμμεσα, ως 60 χιλ θέσεις εργασίας σε εποχή που ο ιδιωτικός τομέας χάνει θέσεις εργασίας. Η εξεύρεση λύσης για τους αυτοκινητόδρομους δεν είναι απλή υπόθεση φυσικά, η επιλογή της μόχλευσης από την ΕΤΕπ κεφαλαίων του ΕΣΠΑ για τη χρηματοδότησή τους δεν φαίνεται να προχωρεί, ωστόσο η προώθηση τους αποτελεί σημαντική προτεραιότητα. ― Να αναληφθούν πρωτοβουλίες ενημέρωσης των μικρών επιχειρήσεων της περιφέρειας για τις δυνατότητες που υπάρχουν στις ξένες αγορές. Η δημιουργία μιας μεγάλης μάζας ΜΜΕ με εξαγωγικό προσανατολισμό θα κρίνει το στοίχημα της εξωστρέφειας της χώρας. Συγχρόνως, η επιστροφή ΦΠΑ στις εξαγωγικές επιχειρήσεις δεν πρέπει να καθυστερεί, επιβραδύνοντας τις ήδη δυσμενείς συνθήκες, λόγω του κινδύνου χώρας, ασφάλισης εισαγωγών/εξαγωγών. Επίσης, να κινητοποιηθεί ο μηχανισμός των διπλωματικών υπαλλήλων για τη στήριξη επιχειρήσεων στην προσπάθεια δραστηριοποίησης στο εξωτερικό, πρακτική που άλλες χώρες ακολουθούν και στην οποία η Ελλάδα υστερεί δραματικά. ― Να προωθηθεί ταχύτατα το Εθνικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Προμηθειών, με στόχο να μειωθεί το κόστος για το ελληνικό δημόσιο. ― Να απλοποιηθεί το κανονιστικό/ ρυθμιστικό

περιβάλλον στις αγορές προϊόντων/ υπηρεσιών

― ΕΣΠΑ – άμεση κινητοποίηση για την απορρόφηση των κονδυλίων των περίπου 12 δισ. ευρώ. Τα έργα υποδομής μπορεί να κινητοποιήσουν τις τοπικές οικονομίες και την απασχόληση ενώ για τα επιχειρηματικά προγράμματα θα πρέπει με κάθε μέσο να διευκολυνθεί η τραπεζική χρηματοδότηση της ιδιωτικής συμμετοχής (από τα 383 εκατ. ευρώ για προγράμματα μικρομεσαίων επιχειρήσεων από το 2010 ως σήμερα έχουν εκταμιευτεί ποσοστά ανά πρόγραμμα που κυμαίνονται από 7% για τη μεταποίηση ως 21% για τη νεανική επιχειρηματικότητα). Διαφορετικά θα παραμείνει μια

ώστε να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός. Είναι προαπαιτούμενο για την ανάπτυξη και θα έπρεπε να προηγείται της απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας, όπως και τόνισε πρόσφατα ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι. Άλλωστε, αν δεν ενισχυθεί ο ανταγωνισμός, η μείωση των αμοιβών δεν θα περάσει στις τιμές και μόνη συνέπεια θα είναι η μείωση της ζήτησης. Το υπουργείο Ανάπτυξης ανέθεσε στον ΟΟΣΑ τον εντοπισμό των κανονιστικών εμποδίων στον ανταγωνισμό στην ελληνική οικονομία και την υποβολή προτάσεων για την άρση τους. Η νέα κυβέρνηση πρέπει να θέσει ψηλά στην κλίμακα ΕΠΙΛΟΓΗ 31

ελλαδα // Οικονομια

προτεραιοτήτων τη λήψη μέτρων για την υλοποίηση χωρίς καθυστέρηση των προτάσεων του διεθνούς οργανισμού, ο οποίος έχει επιτυχημένη εμπειρία σε σχετικά θέματα σε άλλες χώρες. Π.χ. πώς είναι δυνατό, όπως ανέφερε πρόσφατα η Κριστίν Λαγκάρντ, η ολλανδική τομάτα να έρχεται πιο φθηνά στην ελληνική αγορά από την εγχώρια; Η έμφαση στη μείωση των αμοιβών μόνο δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Επίσης, η σημερινή οργάνωση της αγοράς εργασίας, με υψηλή προστασία των ήδη εργαζομένων, λειτουργεί σε βάρος των νέων που είτε είναι άνεργοι ή απασχολούνται με συμβόλαιο προσωρινής απασχόλησης (και χαμηλής προστασίας). Σε περιβάλλον ύφεσης οι επιχειρήσεις δεν προχωρούν σε προσλήψεις ασχέτως ύψους μισθού. Το θέμα αυτό δεν είναι ελληνικό είναι πανευρωπαϊκό. ― Να υπάρξει ουσιαστική αξιοποίηση των κεφαλαίων που έχουν διατεθεί για τη μηχανοργάνωση του δημοσίου, την ενοποίηση μη συνδεδεμένων αρχείων της τοπικής αυτοδιοίκησης - κέντρων πληρωμών και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση (όπου οι επιδόσεις μας είναι χαμηλές). Περιπτώσεις καταβολής συντάξεων/επιδο-

Η πορ ε Ι α μπρ οσ τΑ ε Ι ν α ι δΥ σ κολ η . Άλλωστε η ΤτΕ επισημαίνει τις αβεβαιότητες για τη μείωση του δημοσίου χρέους, αν δεν επιτευχθούν οι στόχοι για τις αποκρατικοποιήσεις ή δεν πετύχουμε τα επόμενα χρόνια πρωτογενή πλεονάσματα 4,5% του ΑΕΠ αλλά μόλις 2,5%. Το δημόσιο χρέος θα υποχωρήσει από 166% σήμερα σε 120% το 2030 αντί στόχου το 2020. Δηλαδή, μετά από τόσες περιπέτειες το δημόσιο χρέος θα είναι σχεδόν όσο στην αφετηρία της κρίσης το 2009, με τη διαφορά ότι δεν θα έχουμε τα μεγάλα ελλείμματα. Στην κρίσιμη αυτή συγκυρία απαιτείται συντονισμός προσπαθειών και δράσεων, σε κλίμα εθνικής ομοψυχίας των κομμάτων που θα συμμετάσχουν στη νέα κυβέρνηση ώστε να πετύχουμε τους στόχους και να αποτρέψουμε τη νέα υποβάθμιση του 32 ΕΠΙΛΟΓΗ επιπέδου της χώρας. βιοτικού

μάτων σε μη δικαιούχους δεν πρέπει να επαναληφθούν, (στοίχησαν 800 εκατ. ετησίως, ενώ η πρόσφατη μείωση συντάξεων έγινε για να εξευρεθούν περίπου 300 εκατ., με συνέπεια απώλειες αγοραστικής δύναμης από την αγορά). ― Στα προγραμματισμένα, πριν από τις εκλογές, μέτρα εξοικονόμησης δαπανών 11,5 δισ. ευρώ για τη διετία 2013-2014, πρέπει να αποφευχθούν οι οριζόντιες περικοπές που είναι αναποτελεσματικές και άδικες. Όποια και αν είναι η εξέλιξη μετά τις εκλογές, και οποιαδήποτε τροποποίηση του χρονοδιαγράμματος των υποχρεώσεων μας αναγκαστικά -λόγω της ύφεσης- προκύψει,

δεν πρέπει να υποτιμηθεί η ανάγκη μείωσης των δαπανών ώστε να μην είναι ελλειμματική η δημόσια διαχείριση. Καθώς περίπου 2 δισ. ευρώ μόνο μπορεί να προέλθουν από περικοπές σε σπατάλη και αναποτελεσματική διαχείριση, η μείωση εισοδημάτων και κοινωνικών παροχών καθίσταται αναπόφευκτη. Για το περί δικαίου αίσθημα όμως θα πρέπει να καταργηθούν φορείς ήσσονος προτεραιότητας, διευθύνσεις και τομείς της δημόσιας διοίκησης με περιορισμένο

ρόλο, να περιοριστεί ο αριθμός (υπερβολικός) των υψηλόβαθμων στα ειδικά μισθολόγια και, πολύ σημαντικό, να προχωρήσει η ανακατανομή προσωπικού από τομείς υπερστελεχωμένους σε τομείς όπου υπάρχουν ανάγκες. Είναι γνωστή η ανάληψη διοικητικών καθηκόντων από υπαλλήλους που έχουν προσληφθεί για άλλο σκοπό, οι διοικητικές λειτουργίες μπορεί να καλυφθούν από πλεονάζον προσωπικό άλλων τομέων. Με την ευκαιρία, το παράδειγμα του Γάλλου προέδρου, που περιέκοψε κατά 30% τις αποδοχές τις δικές του και των υπουργών του, δίνει το στίγμα της κοινωνικής δικαιοσύνης και υπευθυνότητας. ― Να μην αποτελέσουν προεκλογικό «διάλλειμα» οι επιχειρήσεις αποκατάστασης της τάξης σε περιοχές του κέντρου της Αθήνας με τη σύλληψη λαθρομεταναστών. Η αποκατάσταση της αίσθησης ασφάλειας θα συμβάλλει στην ενίσχυση του ιστορικού κέντρου ως τουριστικού προορισμού αλλά και θα σταματήσει τη φυγή επιχειρήσεων και κατοίκων. Το κέντρο της πρωτεύουσας αγνοήθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, με σημαντικό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό κόστος. Επίσης

τα φορολογικά κίνητρα για την εγκατάσταση νέων επιχειρήσεων θα πρέπει να εξεταστούν. Η αναβάθμιση του κέντρου της Αθήνας σημαίνει και αναβάθμιση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό. ― Να ενταθεί η δυναμική του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, λαμβανόμενης φυσικά υπόψη της δυσμενούς για την Ελλάδα συγκυρίας στην αγορά, που εκτός από τα έσοδα που μειώνουν το δημόσιο χρέος, δημιουργούν ευκαιρίες για ξένες επενδύσεις που μεταφέρουν τεχνογνωσία. ― Να επιταχυνθούν οι ρυθμοί στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης , απαραίτητη προϋπόθεση για την εμπιστοσύνη πολιτών και επενδυτών στο κράτος. ― Λειτουργία κοινωνικών δομών και υπηρεσιών. Αλλαγή νοοτροπίας, με διαφορετική οργάνωση των υπηρεσιών που δεν απαιτεί περισσότερες δαπάνες αναγκαστικά. Πχ. οι δημόσιοι παιδικοί σταθμοί πρέπει να λειτουργούν με ωράριο που εξυπηρετεί τους εργαζόμενους γονείς (πόσο μάλλον που η Τράπεζα της Ελλάδος διαπιστώνει μετατόπιση της φτώχειας από τους συνταξιούχους στα νέα ζευγάρια). Στις υπηρεσίες αυτές δίνουν μεγάλη σημασία οι ανεπτυγμένες χώρες και έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία για την ανάπτυξη από ότι γενικά νομίζεται στην Ελλάδα. Επίσης, είναι αδιανόητο, τα μεγάλα μουσεία να μην λειτουργούν τα απογεύματα Σαββάτου και Κυριακής, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ώστε ο πολιτισμός, που ανυψώνει το πολιτιστικό επίπεδο των πολιτών, να είναι προσιτός στις ώρες της σχόλης. ― Διαφάνεια και λογοδοσία. Αυτό πρέπει να είναι το σύνθημα που θα πρέπει να μεταδώσει η νέα κυβέρνηση σε όλους τους τομείς και τις βαθμίδες του Δημοσίου. Η αδιαφάνεια εκτρέφει την αναποτελεσματικότητα και τη διαφθορά, η διαφάνεια είναι προαπαιτούμενο για υπεύθυνες κυβερνήσεις αλλά και υπεύθυνους πολίτες.

― Οι πολιτικές δυνάμεις να συμφωνήσουν η επόμενη Βουλή να είναι αναθεωρητική. Περιορισμός του αριθμού των βουλευτών (και του δικαιώματος συνταξιοδότησης με δύο μόλις θητείες), κατάργηση των διατάξεων που προστατεύουν κυβερνητικά στελέχη από τις ευθύνες τους, οι βασικές παράμετροι αλλαγής. ΕΠΙΛΟΓΗ 33

ελλαδα // διλημματα αναπτυξησ

34 ΕΠΙΛΟΓΗ

ορυκτoς ή πρασινος

πλουτος κ αι οι

( ρομαντικοι )

ελ ληνες

Οι Έλληνες θα πρέπει να αποδεχθούμε το αναπόδραστο: καμία οικονομική δραστηριότητα δεν μπορεί να αφήνει ανεπηρέαστο το περιβάλλον και τη ζωή των τοπικών κοινωνιών. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι δεν πρέπει να λαμβάνονται όλες οι απαραίτητες προφυλάξεις, με εφαρμογή των νόμων, για την προστασία τους. Διαφορετικά η τυποποίηση του σημερινού Έλληνα, επικούρειου και ανάδελφου, οδηγεί ταχύτατα στη διάλυση του ελληνικού κράτους. Άλλωστε το διαπιστώνουμε σήμερα: Το γνωστό «ου φροντίς» του Ιπποκλείδη, με το οποίο πορευτήκαμε, διαδέχτηκε το αγγλικό «the party is over»!

α λά τ α ν έ α απ ό τον ο ρυκ τό πλούτο, προς το παρόν. Ίσως υπάρχουν αποθέματα υδρογονανθράκων στον ελληνικό χώρο, οικονομικά απολήψιμα. Αναφέρεται επίσης, ότι είναι πιθανή η ύπαρξη αποθεμάτων χρυσού, ουρανίου, αργύρου κλπ., επίσης απολήψιμων. Αναφέρονται ακόμη πεδία γεωθερμικής ενέργειας. Δεν μπορεί, άλλωστε, να λησμονεί κανείς ότι σε όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου, ακόμη και από αρχαιοτάτων χρόνων και μέχρι ιστορικά πρόσφατα, υπήρχαν μεταλλευτικές εκμεταλλεύσεις. Μπαίνοντας πχ. στο λιμάνι της Σίφνου βλέπεις σκουριασμένες εγκαταστάσεις φορτώσεων, ενώ στην Μήλο λειτουργούν εγκαταστάσεις

Από τoν ΑντΩνη ΛιβιερΑτο

σύγχρονης τεχνολογίας. Και τελευταίο αλλά όχι ελάχιστο, όλοι γνωρίζουμε ότι διατίθενται τεράστιες ποσότητες προσπίπτουσας ηλιακής ενέργειας εξαιτίας της μεγάλης ηλιοφάνειας της χώρας. Όλα αυτά καλούνται να αξιοποιήσουν οι Έλληνες. Και αυτό είναι ένα τεράστιο και δυσεπίλυτο πρόβλημα, γιατί η στάση των συμπατριωτών μας απέναντι στις λύσεις ξεκινάει από την άγνοια και τελειώνει στην εγωπάθεια της φυλής.

Οι κινδυνοι στο Αιγαιο Πριν από την, ας την πούμε έτσι, περιπτωσιακή απογραφή που θα ακολουθήσει, ο γράφων θέλει να ξεκαθαρίσει με τον πλέον αυστηρό τρόπο ένα πιθανό ΕΠΙΛΟΓΗ 35

ελλαδα // διλημματα αναπτυξησ

Ο βυθος του Αιγαιου, του σεισμοπαθους Αιγαιου, του ηφαιστειακου Αιγαιου εχει εντονες ιδιοτυπιες, τοσο σημαντικες ωστε ενδεχομενη πχ. εκμεταλλευση με τις γνωστες εξεδρες αντλησης υδρογονανθρακων περιεχει μεγιστους κινδυνους. πρόβλημα. Ο νυν, και άσχετος βέβαια με το πρόβλημα, υπουργός Περιβάλλοντος, κ. Παπακωνσταντίνου, διεκρίθη στην οργάνωση μιας προεκλογικής εκστρατείας και «διεκρίθη» επίσης στη διαχείριση των προβλημάτων της οικονομίας. Ο γράφων ελπίζει ότι δεν είναι απαραίτητο να «διακριθεί» στις έρευνες και την ενδεχόμενη εκμετάλλευση του Αιγαίου. Ο κ. Υπουργός οφείλει να διασφαλίσει το Αιγαίο και όχι να το εκμεταλλευτεί. Ο γράφων είχε την τύχη να είναι φίλος του σημαντικού Έλληνα γεωλόγου, Κυριακούλη Ζάχου. Γνωρίζει λοιπόν ότι ο βυθός του Αιγαίου, του σεισμοπαθούς Αιγαίου, του ηφαιστειακού Αιγαίου έχει έντονες ιδιοτυπίες, τόσο σημαντικές ώστε ενδεχόμενη πχ. εκμετάλλευση με τις γνωστές εξέδρες άντλησης υδρογονανθράκων περιέχει μέγιστους κινδύνους. Είναι λοιπόν ευτύχημα πως μέχρι και σήμερα δεν έχει θιγεί η πολιτιστική αυτοτέλεια και η ονειρική ομορφιά αυτής της μοναδικής θάλασσας του πλανήτη. Από το Αιγαίο και γύρω από αυτό ξεκίνησε και ζει ακόμη ο Δυτικός Πολιτισμός. Μια ενδεχόμενη βλάβη, γεγονός συνηθέστατο, σε μιαν εξέδρα ή ακόμη και σε επίγεια εγκατάσταση θα κατέστρεφε ότι πιο όμορφο και πνευματικό υπάρχει και υπήρξε στον πλανήτη.

Ο παραγοντας τοπικη κοινωνια Και πάμε παρακάτω. Το κύριο πρόβλημα αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου δεν είναι τεχνικό ή οικονομικό στην περίπτωση της χώρας μας. Είναι η πασίγνωστη ατομικιστική ή και εγωιστική στάση των συμπατριωτών μας. Η εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου δεν είναι πλέον απλή και σχετικά ανώδυνη διαδικασία γιατί οι ποσότητες που διακινούνται είναι τεράστιες. Είτε τον ανασύρεις από τα έγκατα της γης, είτε τον κατεβάζεις από τον ήλιο, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης του εξοπλισμού όσο και κατά τη λειτουργία, επηρεάζει και αλλοιώνει το πρωτογενές φυσικό περιβάλλον αλλά και τον βίο πολλών ανθρώπων. Όταν η ΔΕΗ αποφασίζει την εκμετάλλευση της γεωθερ36 ΕΠΙΛΟΓΗ

μίας στη Μήλο, με εξαίρετους συμβούλους, εξειδικευμένους, πολύ γρήγορα οι παρενέργειες -απόβλητα, δυσοσμία- ξεσήκωσαν τους γείτονες της εκμετάλλευσης. Η γεωθερμία της Μήλου αποθνήσκει κατά τη διάρκεια του τοκετού, υπό το βάρος λαθών του παρελθόντος (η προσπάθεια εκμετάλλευσης των γεωθερμικών πεδίων από τη ΔΕΗ τη δεκαετία του ’80 συνοδεύεται με διαρροή αερίων). Όμως, ο γράφων άκουσε από τον αρμόδιο Υφυπουργό, ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω μοιάζει και ικανός και συγκροτημένος, ότι βρίσκονται στον αέρα οκτώ διαγωνισμοί εκμετάλλευσης γεωθερμικών πεδίων. Αν στα πλάνα εκμετάλλευσης δεν συμπεριληφθούν, συνοδευόμενα από το σχετικό κόστος, μέτρα αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της αντίδρασης της τοπικής κοινωνίας, δεν υπάρχει περίπτωση επιτυχίας της προσπάθειας και δυστυχώς, με τη μουσική υπόκρουση αντιπολιτευομένων ή «οικολόγων», οι αξιώσεις των πληττομένων είναι από λογικές έως εξωφρενικές. Ο γράφων οφείλει να καταθέσει και την προσωπική του εμπειρία, στα τέλη της δεκαετίας του ‘70. Τα πεδία λιγνίτη στην Πτολεμαΐδα, όπως συνεχώς διευρύνονται κατατρώγουν χωριά και χωράφια και εκδιώκουν αγρότες. Οι σχετικές αποζημιώσεις για τις απαλλοτριώσεις προϋποθέτουν δικαστική αποτίμηση κατοικιών, εξοπλισμού, αγροτικών εκμεταλλεύσεων κλπ. Αλλά ο δικαστής, τουλάχιστον παλαιότερα δεν μπορούσε παρά να εκτιμήσει τις καταστρεφόμενες περιουσίες στις πραγματικές τιμές της «πιάτσας». Όμως ηλικιωμένα τα σπίτια ή τα τρακτέρ, μπορούσαν να επιζήσουν για πολλά χρόνια δουλειάς και ζωής και μια εκτίμηση αυτού του είδους ήταν άδικη. Το πρόβλημα, τότε τουλάχιστον, αντιμετωπίστηκε με ελευθεριότητα από το Δ.Σ. της ΔΕΗ, το οποίο αποφάσισε επίσης την πρόσληψη μελών των εκδιωκομένων οικογενειών. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ….. ξεχάστηκαν…… οι μέλλοντες γαμπροί των κοριτσιών, άγνωστοι ακόμη! Τελικά και αυτό τακτοποιήθηκε, αυτή τη φορά με maxi ελευθεριότητα! Οι νησιώτες απορρίπτουν κάθετα τα φωτοβολταϊκά πάρκα και τις ανεμογεννήτριες. Τα επιχειρήματα κατά

κανόνα είναι οικολογικά!!! Πχ οι ανεμογεννήτριες αλλοιώνουν το τοπίο ή σκοτώνουν τα πτηνά ή το μουρμούρισμα της περιστροφής διαταράσσει τον ύπνο. Όλα είναι εκ πρώτης όψεως λογικά. Όμως μια άλλη αλήθεια κρύβεται πίσω από αυτά. Η «τρομακτική» αύξηση στη ζήτηση γης στα πανέμορφα νησιά ανέβασε τις τρέχουσες τιμές στα ύψη αλλά και τις προσδοκίες των ιδιοκτητών για μελλοντικές αποδόσεις. Όσο για τα φωτοβολταϊκά….. καθρεπτίζουν απαράδεκτα τους γείτονες. Και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο, το θέμα είναι να προ-

σφέρονται κίνητρα στην τοπική κοινωνία για να αποδεχτεί την επένδυση με παράλληλη διασφάλιση εφαρμογής των περιβαλλοντικών διατάξεων. Ο χρυσός της Χαλκιδικής προσφέρει θέσεις εργασίας, γι’ αυτό και η εκμετάλλευσή του έχει ντόπιους υποστηρικτές. Όμως τα απόβλητα, κατά τις παλαιότερες εκμεταλλεύσεις, περιέχουν πράγματι ελάχιστα ίχνη αρσενικού. Επομένως επιβάλλεται η εφαρμογή ειδικών διαδικασιών και η πρόνοια των συναφών μέτρων χρηματοδότησης τους. Μια μόνο παράλειψη και η εκμετάλλευση απορρίπτεται.

Το τιμημα της ουτοπιας

λαός μας ελάχιστα αντέχει, ούτε υπομένει οργανωμένη και μακροπρόθεσμη οικονομική δρασ τηριότητα, που απαιτεί χρόνο ανάπτυξης και δαπάνες σοβαρές οι οποίες πρέπει να αποσβένονται. Το όνειρο είναι οι τομείς των υπηρεσιών και ειδικότερα το εμπόριο. Σε αυτήν την ατμόσφαιρα, έντεχνα, γνωστές πολιτικές παρατάξεις, εργάστηκαν, με επιτυχία, για την αποβιομηχάνιση. Μπορούμε να έχουμε οικονομική δραστηριότητα χωρίς παράπλευρες ενοχλήσεις; Δυστυχώς όχι. Έτσι μέχρι τώρα μοναδικές, σχετικά και αυτές, ανεκτές δραστηριότητες κατέληξαν να είναι ο τουρισμός και η Ναυτιλία. Η τελευταία αποδίδει προς το παρόν, κυρίως γιατί λειτουργεί εκτός συνόρων. Μπορούμε να προβούμε σε συμβιβασμούς οι οποίοι αφενός θα χαλιναγωγούσαν την απληστία της επιχειρηματικής εκμετάλλευσης και αφετέρου θα επέτρεπαν πρωτογενή παραγωγή (έστω αγγουριών ή σκόρδων); Μπορούμε, και πάντα μπορούσαμε, αλλά προτιμήσαμε την παραγωγή μπαμπακιού επιδοτούμενη και μάλιστα με αγώνες επιβολής του συνθήματος «όλα τα κιλά όλα τα λεφτά». Με πότισμα, επιδοτούμενο και αυτό, το καταμεσήμερο και να μην χάνουμε τον βραδινό ύπνο ή τη σιέστα. Έτσι χάθηκε ο υδροφόρος ορίζοντας και ο Πηνειός. Τα ελαφρολαϊκά στιγμιότυπα που σημειώθηκαν, λαϊκά μεν είναι, κάθε άλλο όμως ελαφρών συνεπειών. Η κρίση γίνεται καταλυτική. Θα ήταν ένα μικρό θαύμα, αν η Ελλάδα μπορούσε να παράγει χωρίς να φθείρεται ούτε κατ’ ελάχιστον. Άλλο αν φθείρεται από άστοχους χειρισμούς, οι οποίοι μπορούν να ελέγχονται. Να είναι σαν μια απέραντη εξοχική κατοικία με τις ανέσεις της, ένα οικοσύστημα «παραδοσιακό» (άλλη λέξη χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο), όπου ευτυχείς Έλληνες διαβιούν όπως τους φαντάζονται τινές εκ των Γερμανών δημοσιογράφων, τεμπέλικα, με την

σιέστα τους, το ουζάκι τους, το μεζεδάκι τους. Για να είμαστε δίκαιοι κάμποσοι συμπατριώτες μας το έχουν ως ιδανικό. Όμως ένα τέτοιο σύστημα μπορεί να λειτουργήσει μόνο με χρέη! Για όλα φταίνε ο Ζορμπάς, ο Καζαντζάκης και ο Κακογιάννης. Όμως αυτή η τυποποίηση του σημερινού Έλληνα, επικούρειου και ανάδελφου (κατά Σαρτζετάκη) οδηγεί ταχύτατα στη διάλυση του ελληνικού κράτους. Εκτός από τους επιπόλαιους ιθαγενείς, προς την κατεύθυνση αυτή εργάζονται Αλβανοί Τσάμηδες, Σκοπιανοί Σλαβομακεδόνες, «απόγονοι» κατά τον κ. Γκρουέσκι του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Κλεοπάτρας (κόρης του) Πτολεμαίου, οι άσπονδοι φίλοι μας απόγονοι της οθωμανικής αυτοκρατορίας και περιστασιακά και άλλοι. Σκοτισμένοι οι συμπατριώτες, ζώντας την ευημερία κυρίως της εποχής του κ. Σημίτη, ίσως να μην γνωρίζουν την ιστορία που ακολουθεί. Ο τύραννος της Σικυώνας έχει κόρη της παντρειάς. Προκηρύσσει λοιπόν διαγωνισμό, προσκαλών στη Σικυώνα (το Κιάτο) όσους νομίζουν ότι είναι άξιοι γαμπροί να προσέλθουν προκειμένου να επιδείξουν τα προσόντα τους και βέβαια τους υποδέχεται με ένα λαμπρό συμπόσιο. Άφθονος ρέει ο οίνος με συνέπεια ο εκ των προσκεκλημένων, ονόματι Ιπποκλείδης φτάνει στο «τσακίρ κέφι», πηδάει πάνω στο τραπέζι και αρχίζει να κορδακίζεται, να χορεύει δηλ. τα ζεϊμπέκικα της εποχής, όπως ο φαντάρος μοντέλο του Τσαρούχη ή καλλίπυγος νεαρά διασκεδάζουσα σε πολιτιστικό κέντρο, κατά τον μακαρίτη Γιαννόπουλο. Έκπληκτος ο οικοδεσπότης υπενθυμίζει στον Ιπποκλείδη ότι ευρίσκεται στο ανάκτορο και όχι σε καπηλειό, για να εισπράξει από τον χορευτή την έκτοτε μνημειώδη απάντηση: «ου φροντίς Ιπποκλείδη», ο Ιπποκλείδης δεν νοιάζεται. Κάπως έτσι πορευθήκαμε, αλλά τώρα αγγλιστί: «the party is over». ΕΠΙΛΟΓΗ 37

2012

Open. Objective. Independent.

www.hazliseconomist.com www.economistconferences.com/greece2012

Communication supporter

38 ΕΠΙΛΟΓΗ

Στρατηγικη Εξελiξεις Δρaσεις

Υπηρεσiες Προϊoντα Υπευθυνoτητα

ΕΠΙΛΟΓΗ 39

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

{

Οικονομία /Τράπεζες

Ben Bernanke

Masaaki Shirakawa

oι κ ε ν τ ρ ι κοi τ ρα π ε ζ i τ ες κ α ι η α βε β α ιo τ η τα τ η ς α γ ορa ς

ι κεντρικοί τραπεζίτες αλλάζουν στάση καθώς διαπιστώνουν ότι η οικονομία έχει κανόνες εκτός του ελέγχου τους. Πλέον, ανακοινώνουν στόχους για τον πληθωρισμό και τη διάρκεια ισχύος των επιτοκίων που καθορίζουν, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την αβεβαιότητα για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Όσον αφορά τον πληθωρισμό, μέχρι πρότινος μόνο η ΕΚΤ ανακοίνωνε αριθμητικό στόχο, τώρα ακολουθούν η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας και η Fed ενώ για τα επιτόκια, μέχρι στιγμής μόνον η Fed ανακοίνωσε ότι θα τα διατηρήσει στο σημερινό 0-0,25% ως το 2014. Ο Ιάπωνας κεντρικός τραπεζίτης, Masaaki Shirakawa, διαπιστώνει θετικές ενδείξεις για την ανάπτυξη της ιαπωνικής οικονομίας. Η πρόβλεψη μιλά για ρυθμό ανάπτυξης 1,7% το 2012, καθώς ενισχύονται οι οικονομίες των αναδυόμενων χωρών και των χωρών εξαγωγέων εμπορευμάτων, συνεπώς και οι προοπτικές για τις εξαγωγές της χώρας του. Ωστόσο, θέλει να «παίζει» σε σίγουρο τερέν, συνεχίζει την πολιτική νομισματικής/ποσοτικής χαλάρωσης για την ενίσχυση της ρευστότητας. Αυξάνει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών τίτλων από την κεντρική τράπεζα της χώρας κατά 62 δισ. δολ., ανεβάζοντας το συνολικό ποσό στα 880 δισ. δολ περίπου (περίπου στο 40% του αντίσ τοιχου προγράμματος της αμερικανικής Fed). Στόχος του είναι η αυξημένη ρευστότητα που παρέχεται στις τράπεζες να συμβάλλει στην έξοδο από τον αποπληθωρισμό -το ΔΝΤ προβλέπει υποχώρηση των τιμών καταναλωτή κατά 0,2% φέτος- και να ενθαρρυνθούν οι απρόθυμοι συμπατριώτες του να

40 ΕΠΙΛΟΓΗ

δανειστούν (και να δαπανήσουν). Όμως όταν η ζήτηση είναι χαλαρή, οι επιχειρήσεις δεν δανείζονται ακόμη και όταν τα επιτόκια είναι μηδενικά ενώ η προσδοκία μείωσης των τιμών οδηγεί σε αναβολή δαπανών των καταναλωτών. Γι αυτό και ο Shirakawa ανακοίνωσε τον στόχο της κεντρικής τράπεζας για πληθωρισμό 1%, σε μια αλλαγή στάσης, όπως άλλωστε και ο Ben Bernanke της Fed. Ο τελευταίος αναγνωρίζει ότι η αβεβαιότητα – το κύριο χαρακτηριστικό της εποχής– είναι επιζήμια για τη ζήτηση και συνεπώς για την ανάπτυξη. Έτσι, διέκοψε τη μέχρι τώρα παράδοση και ανακοίνωσε συγκεκριμένο στόχο για τον πληθωρισμό, 2% (όσο και η ΕΚΤ) διαβεβαιώνοντας τους συμπολίτες του ότι θα κάνει ότι χρειάζεται για να μην αποκλίνει σημαντικά από τον στόχο αυτό. Έτσι, σταθεροποιεί τις πληθωριστικές προσδοκίες και συμβάλλει σε μέτρια/χαμηλά μακροπρόθεσμα επιτόκια. Η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης που ακολουθεί (συνεχίζει να επενδύει σε ομόλογα και να επανεπενδύει σε τίτλους στεγαστικών δανείων που λήγουν) είχε δημιουργήσει ανησυχίες ότι μεσοπρόθεσμα θα οδηγούσε σε πληθωρισμό και με την ανακοίνωση στόχου 2% θέλει να βάλει τέλος σε αυτές. Λίγο καιρό πριν είχε εφαρμόσει την πολιτική Twist -πωλούσε βραχυπρόθεσμους τίτλους και αγόραζε μεγαλύτερης διάρκειας, ώστε να μειωθεί η απόδοση των τελευταίων και συνεπώς τα μακροπρόθεσμα επιτόκια που επηρεάζουν τις επενδύσεις. Μαζί με τα μηδενικά επιτόκια, επιστρατεύει όλο το οπλοστάσιο της κεντρικής τράπεζας με στόχο ο ρυθμός ανάπτυξης να μην υποχωρήσει κάτω από το 2,5%.

bail -in vs bail - out

έοι πονοκέφαλοι για τις ρυθμιστικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα ανά τον κόσμο. Η κρατική στήριξη (και προτροπή) για εξαγορές και συγχωνεύσεις μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση είχε ως συνέπεια οι μεγαλύτερες τράπεζες, σε Ευρώπη και Αμερική, να γίνουν ακόμη μεγαλύτερες και η συγκέντρωση στον κλάδο μεγαλύτερη. Η εξέλιξη αυτή συνεπάγεται επιδείνωση του προβλήματος των «πολύ μεγάλων για να καταρρεύσουν» (too big to fail) τραπεζών. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει το ΔΝΤ, στην πρόσφατη μελέτη του για τις επιπτώσεις της στρατηγικής bail-in, με την οποία σε περίπτωση που μια τράπεζα αντιμετωπίζει κίνδυνο, εκτός από τους μετόχους της θα υφίστανται ζημιές και οι πιστωτές της καθώς όλοι οι τίτλοι που εκδίδει πλέον θα απορροφούν ζημιές. Αυτό κρίθηκε αναγκαίο, γιατί στην αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, για παράδειγμα, και ενώ ο Αμερικανός φορολογούμενος διέσωσε την AIG (bailout), οι πιστωτές της αποζημιώθηκαν πλήρως. Η Ιρλανδία, πρώτη, συζήτησε το ενδεχόμενο να υποστούν οι ιδιώτες

πιστωτές της Anglo Irish και της Irish Nationwide Building Society που κατέρρευσαν το 2010 ζημιές, ωστόσο οι φόβοι επιδείνωσης της κρίσης και οι πιέσεις της ΕΚΤ να μην υποστούν ζημιές οι ομολογιούχοι των τραπεζών, οδήγησαν στην ανάληψη του κόστους από τον φορολογούμενο. Η απορρόφηση των ζημιών στο bail in μπορεί να γίνει είτε με διαγραφή του χρέους είτε με τη μετατροπή του σε μετοχές της τράπεζας. Υπάρχει όμως μεγάλος κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης, καθώς τράπεζες είναι πιστωτές άλλων τραπεζών. Περίπου 17% των τραπεζικών ομολόγων των ευρωπαϊκών τραπεζών βρίσκεται στα χαρτοφυλάκια άλλων τραπεζών και 25% σε χαρτοφυλάκια ασφαλιστικών εταιρειών, ώστε ενδεχόμενο bail-in προστατεύει μεν τη διασωζόμενη τράπεζα αλλά

δεν αποτρέπει τη μετάδοση της κρίσης. Ωστόσο, η πρόβλεψη του bail-in μπορεί να λειτουργήσει εξυγιαντικά ex ante, αφού πλέον οι μεγάλες τράπεζες -απογυμνωμένες από την έμμεση επιδότηση του επιτοκίου άντλησης κεφαλαίων που απολάμβαναν καθώς οι αγορές τις θεωρούσαν too big to fail και συνεπώς το κράτος σε περίπτωση κινδύνου θα τις στήριζε- αναγκαστικά θα οδηγούνται σε χαμηλότερη μόχλευση και πιο συντηρητική πολιτική. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, το bail-in θα οδηγήσει σε χαμηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση των ευρωπαϊκών τραπεζών (και υψηλότερο κόστος δανεισμού) για το ένα τρίτο των τραπεζών (το ποσοστό των non investment grade θα αυξανόταν από 2% σήμερα σε 33%).

z η μ ι e ς α π o π α ρa γ ω γα γ ι α τ η j p m o r g a n

ετά τα 2 δισ. δολ ζημιές που ανακοίνωσε η JP Morgan από τις επενδύσεις της σε πιστωτικά παράγωγα – που οδήγησαν στην παραίτηση της επικεφαλής του τμήματος επενδύσεων της τράπεζας , το οποίο αντισταθμίζει τους κινδύνους από τις τοποθετήσεις της τράπεζας και επενδύει τις καταθέσεις- ενισχύονται οι απόψεις για αυστηρότερη εφαρμογή του κανόνα Volcker στην αμερικανική αγορά. Με τον κανόνα αυτό θα απαγορεύεται στις τράπεζες να αναλαμβάνουν κινδύνους επενδύοντας δικά τους κεφάλαια (proprietary trading) και όχι των πελατών. Η εφαρμογή του δεν είναι ακόμα πλήρης, καθώς η διάκριση μεταξύ proprietary trading, αντιστάθμισης κινδύνων και επενδύσεων για λογαριασμό πελατών είναι συχνά ασαφής. Οι τραπεζίτες της Wall str. αντιτείνουν ότι η απαγόρευση θα οδηγήσει σε περιορισμό της ρευστότητας στην αγορά ωστόσο και η Επιτροπή της Βασιλείας σχεδιάζει την επιβολή υψηλότερων περιθωρίων επάρκειας για τις δραστηριότητες trading.

h sec αμεiλικτη

ρόστιμο 26,6 εκατ. δολαρίων επέβαλε η αμερικανική Securities and Exchange Commission στη θυγατρική της ελβετικής UBS, UBS Puerto Rico. Η κατηγορία, την οποία ούτε αποδέχτηκε αλλά ούτε και αρνήθηκε η UBS Puerto Rico, αλλά συμφώνησε στην πληρωμή του ποσού, αφορά παραπλάνηση επενδυτών το 2009, με ανακριβείς αναφορές για τα closed end funds της (funds που δεν εκδίδουν νέες μετοχές και ο μόνος τρόπος συμμετοχής ενός επενδυτή είναι με αγορές μετοχών στη δευτερογενή αγορά), απέκρυψε την κρίση ρευστότητας που αντιμετώπιζαν και το ότι ήλεγχε τη δευτερογενή αγορά των τίτλων. Συγκεκριμένα, αρχικά αύξανε τη συμμετοχή της στα funds ώστε να αυξάνονται οι τιμές των μετοχών και να προβάλλεται η εικόνα μιας αγοράς με ρευστότητα. Στη συνέχεια, όταν το 2009 η μητρική, αναγνωρίζοντας τους κινδύνους, έδωσε εντολή να πωληθεί το 75% των μετοχών της θυγατρικής στα funds, η τελευταία εκτελούσε κατά προτεραιότητα πωλήσεις των δικών της τίτλων «περικόπτοντας» τις εντολές πώλησης των πελατών.

ΕΠΙΛΟΓΗ 41

{ Τράπεζα της Ελλάδος

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ &

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΟΔΟΥ Α ΠΟ Τ Η Ν Κ Ρ Ι Σ Η

Δρασεις για την αναπτυξη Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει επισημάνει από το 2010 την ανάγκη ενός συνεκτικού Σχεδίου Δράσης για την Ανάπτυξη, το οποίο θα βαδίζει παράλληλα με τη δημοσιονομική προσαρμογή, θα εξειδικεύει τις διαρθρωτικές πολιτικές και θα παρέχει ένα πλαίσιο για τον συντονισμό των δράσεων των δημόσιων φορέων που ενισχύουν την ανάπτυξη, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τους δημοσιονομικούς στόχους. Ένα τέτοιο σχέδιο απαιτείται κατ’ εξοχήν σήμερα, με τις ακόλουθες επιδιώξεις:

Επιδιωξεις αμεσης αποδοσης • Μεταρρυθμίσεις που θα συμβάλουν στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όπως είναι η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και η ελάφρυνση του διοικητικού βάρους των επιχειρήσεων, η απλοποίηση του κανονιστικού-ρυθμιστικού πλαισίου και η αποκατάσταση του ανταγωνισμού στις αγορές. • Επιτάχυνση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, οι οποίες, πέραν των εσόδων που μειώνουν το χρέος, δημιουργούν πρόσθετες επενδύσεις, ώστε να αξιοποιηθούν τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται. Οι αποκρατικοποιήσεις δημιουργούν ευκαιρίες για ξένες άμεσες επενδύσεις, οι οποίες συνεπάγονται μεταφορά τεχνολογίας και βελτίωση της παραγωγικότητας. • Ταχύτερη αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ και εξασφάλιση πόρων από διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για την επανεκκίνηση σημαντικών έργων υποδομής που έχουν διακοπεί.

Δ ι αρθρωτ ικΕς α λ λ αγΕς για τη μετΑβαση σε Ενα νΕο αναπτυξιακΟ πρΟτυπο Πέρα όμως από τα μέτρα άμεσης απόδοσης, χρειάζεται μια μακρόπνοη πολιτική για την ανάπτυξη. Η πολιτική αυτή πρέπει να επιδιώξει σήμερα μεταρρυθμίσεις που θα ενθαρρύνουν τη μετάβαση σε ένα νέο εξωστρεφές αναπτυξιακό πρό42 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ομιλία του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γ. Προβόπουλου, στην Ετήσια Γενική Συνέλευση των μετόχων στις 24 Απριλίου 2012.

τυπο. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές πρέπει να εστιαστούν στην αλλαγή των δομών της παραγωγής και την άρση των στρεβλώσεων. Η είσοδος στη ζώνη του ευρώ δεν επέφερε σοβαρές διαφοροποιήσεις στη δομή της παραγωγικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να διατηρείται χαμηλό το επίπεδο της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας. Τα δύο τελευταία χρόνια υπήρξε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κόστους, η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση του σχετικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Αυτή είναι μία θετική εξέλιξη. Αλλά δεν αρκεί. Διατηρήσιμη άνοδος της ανταγωνιστικότητας μπορεί να στηριχθεί μόνο στη συνεχή βελτίωση της παραγωγικότητας. Και για να επιτευχθεί αυτό, απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές που θα άρουν τα εμπόδια και θα επιτρέψουν τη μεταφορά πόρων προς την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών. Τελικός στόχος είναι η διεύρυνση των εξαγωγών και η υποκατάσταση των εισαγωγών, δηλαδή η ενίσχυση της θέσης των εγχώριων προϊόντων στην εξωτερική και την τοπική αγορά. Στην κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν αποφασιστικά οι διαρθρωτικές αλλαγές που αποσκοπούν στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς την επιχειρηματικότητα και στην προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων. Τέτοιες αλλαγές είναι: • η ενδυνάμωση του ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών, υπηρεσιών και παραγωγικών συντελεστών, • ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, • η εξασφάλιση σταθερού φορολογικού συστήματος, φιλικού προς την ανάπτυξη, • η επιτάχυνση των διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης, • ο εξορθολογισμός και η απλοποίηση του κανονιστικούρυθμιστικού περιβάλλοντος, • η ενθάρρυνση της καινοτομίας, της έρευνας και της εξωστρέφειας,

• η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Τίποτε από αυτά δεν είναι νέο. Η αναγκαιότητά τους έχει αναγνωριστεί και για πολλά έχουν αποφασιστεί μέτρα. Ωστόσο, ο ρυθμός υλοποίησής τους παραμένει βραδύς, με αποτέλεσμα να μην είναι ακόμη ορατές οι θετικές τους επιδράσεις. Στη σημερινή κρίσιμη συγκυρία, όλες αυτές οι αλλαγές πρέπει πλέον να προωθηθούν ταυτόχρονα, με τόλμη, αποφασιστικότητα και ασφαλώς χωρίς εκπτώσεις.

Η ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΘΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η δημοσιονομική κρίση και το κλίμα αβεβαιότητας επιδείνωσαν τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες τα δύο τελευταία χρόνια. Η αμφισβήτηση της δυνατότητας εξόδου της οικονομίας από τον φαύλο κύκλο συμπαρέσυρε τις τράπεζες, με επακόλουθα τον αποκλεισμό τους από τις διεθνείς αγορές και τη συνεχή υποχώρηση των καταθέσεων: από τα τέλη του 2009 μέχρι το Φεβρουάριο του 2012 οι τραπεζικές καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα μειώθηκαν κατά περισσότερο από 70 δισεκ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με το ένα τρίτο περίπου του ΑΕΠ. Έτσι περιορίστηκαν αισθητά οι χρηματοδοτικές δυνατότητες των τραπεζών. Για την ανάκαμψη της οικονομίας πρέπει να τεθεί σε κίνηση ένας ενάρετος κύκλος, όπου η βελτίωση των προοπτικών της οικονομίας θα υποβοηθεί την ενδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος, έτσι ώστε αυτό να διοχετεύει δανειακούς πόρους στην πραγματική οικονομία, να ανατροφοδοτεί τις θετικές προοπτικές κ.ο.κ.

Η βελτίωση των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων είναι εφικτή Η βελτίωση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης της οικονομίας μπορεί να επιτευχθεί με τους ακόλουθους τρόπους:

Πρωτον, με την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, η οποία θα μπορούσε σε πρώτη φάση να επαναφέρει στις τραπεζικές καταθέσεις αποθησαυρισμένα τραπεζογραμμάτια ύψους 10-15 δισεκ. ευρώ και ακολούθως να ενθαρρύνει τον επαναπατρισμό κεφαλαίων. Αυτό θα βελτίωνε ουσιαστικά τη ρευστότητα.

Δευτερ ον, με την προσέλκυση χρηματοδοτικών πόρων από πηγές πέραν του τραπεζικού συστήματος. Δύο είναι οι πηγές που πρέπει να αναφερθούν σχετικά. Οι ιδιωτικοποιήσεις, οι οποίες θα αποφέρουν 19 δισεκ. ευρώ έως το 2015, κυρίως με εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό, εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε πολύ μεγαλύτερες συνολικές εισροές, αν συνυπολογιστούν και οι πρόσθετες επενδύσεις που θα απαιτηθούν για την αξιοποίηση των αποκτώμενων περιουσιακών στοιχείων. Επιπλέον, η ροή χρηματοδοτικών πόρων προς τις επιχειρήσεις μπορεί να ενισχυθεί με ποσά 15 περίπου δισεκ. ευρώ, εφόσον βελτιωθεί η απορροφητικότητα των κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Τέλος, θα πρέπει να προστεθούν και τα διαθέσιμα κεφάλαια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Η ανασυγκρότηση του τραπεζικού συσ τήματος Ο κύριος παράγοντας που θα επιτρέψει τη βελτίωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών είναι η ισχυροποίηση και ανασυγκρότηση του τραπεζικού συστήματος, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Το 2012 θα αποτελέσει έτος-ορόσημο για τη διαμόρφωση της μελλοντικής φυσιογνωμίας του τραπεζικού συστήματος. Οι τράπεζες καλούνται να αντιμετωπίσουν τις ζημίες που έχουν ως γενεσιουργό αίτιο τη δημοσιονομική κρίση. Κατ’ αρχάς οι τράπεζες βαρύνονται από το γεγονός ότι τοποθέτησαν κεφάλαια σε μια μορφή επένδυσης που μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο ασφαλής, δηλαδή σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα των τραπεζών, η επίπτωση αυτή είναι πολύ μεγάλη. Επιπλέον οι τράπεζες αντιμετωπίζουν, λόγω της παρατεταμένης ύφεσης, την αυξημένη δυσκολία νοικοκυριών και επιχειρήσεων να εξυπηρετούν τις δανειακές τους υποχρεώσεις. Οι ανωτέρω εξελίξεις επιβάλλουν ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών, η διαδικασία για την οποία έχει ήδη δρομολογηθεί. Η Τράπεζα της Ελλάδος, ήδη από τις αρχές του 2011, διαβλέποντας τις προκλήσεις, άρχισε να σχεδιάζει, σε συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σειρά ενεργειών για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Οι ενέργειες αυτές περιλαμβάνουν κυρίως τα εξής: • κάλυψη των βραχυχρόνιων αναγκών ρευστότητας μέσω του Ευρωσυστήματος, • διαμόρφωση, σε συνεργασία με την Πολιτεία, νομικού πλαισίου εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης πιστωτικών ιδρυμάτων και εφαρμογή του όπου χρειάστηκε, • εξασφάλιση μέσω του Προγράμματος Στήριξης πόρων ύψους 50 δισεκ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση και την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος.

h τyxh τησ χωρασ στα χερια μασ Οι προβλέψεις για τις εγχώριες οικονομικές εξελίξεις το 2012 περιβάλλονται από κινδύνους. Οι προβλέψεις για τις οικονομικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ χαρακτηρίζονται επίσης από αβεβαιότητα, η οποία συνδέεται με το ενδεχόμενο όξυνσης της κρίσης χρέους. Σε αυτό το κρίσιμο περιβάλλον, η ελληνική οικονομία καλείται να κάνει σταθερά βήματα προόδου. Απαιτείται γι’ αυτό πλήρης ετοιμότητα από την πρώτη κιόλας ημέρα της μετεκλογικής περιόδου, ώστε να κερδηθεί ο πόλεμος σε όλα τα μέτωπα, αρχίζοντας από την οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού και ευέλικτου κράτους, που θα υπηρετεί ταυτόχρονα την ανταγωνιστική λειτουργία των αγορών και την κοινωνική συνοχή. Στην περίπτωση αυτή, θα αποτραπεί η διαμόρφωση συνθηκών που θα οδηγούσαν όχι μόνο σε ακύρωση των θυσιών, αλλά και σε δραστική υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου. Έτσι, η οικονομία θα μπορέσει να μπει στον δρόμο της ανάκαμψης από τα τέλη του 2013 και σταδιακά σ’ έναν ενάρετο κύκλο αποκατάστασης της εμπιστοσύνης-δημοσιονομικής ισορροπίας-ανάπτυξης. Οφείλουμε συνεπώς όλοι, ως κοινωνία, ως πολιτικό σύστημα και ως υπεύθυνοι πολίτες, να αναλάβουμε την ιστορική ευθύνη της επιλογής. Σήμερα εμείς κρατάμε την τύχη της χώρας στα χέρια μας. ΕΠΙΛΟΓΗ 43

{

44 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ελληνικές Τράπεζες

eiναι οι Τρaπεζες, ΑΝΟΗΤΕ! *

Η προσπάθεια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν την κρίση, μοιάζει με την προσπάθεια λύσης του Γόρδιου Δεσμού, υπό τις τωρινές συνθήκες. Η δημοσιονομική κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μετά τη διάσωση του κλονιζόμενου τραπεζικού κλάδου. Με ένα Ταμείο Εγγυήσεων όλης της ευρωζώνης και ένα ενιαίο καθεστώς εκκαθάρισης τραπεζών, που βέβαια, δεν θα έλυνε όλα τα προβλήματα, αλλά θα σταματούσε τις δυνάμεις που θα μπορούσαν να την καταστρέψουν. Μιας όμως και η Ευρώπη αργεί δραματικά να πάρει αποφάσεις, η μεγαλύτερη ενεργοποίηση του ΕΣΜ θα ήταν ένα βήμα. Εξάλλου, έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα: είναι υπαρκτός. Από τον Χρhστο Κωνστα ΕΠΙΛΟΓΗ 45

{

Ελληνικές Τράπεζες

πό τα τέλη του 2009, όταν το τσουνάμι της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης χτύπησε τα παράλια της Ευρώπης, παρασέρνοντας στο διάβα του κάθε αδύναμο κρίκο της αλυσίδας του ευρώ, πολιτικοί και οικονομολόγοι στην γηραιά ήπειρο μιλούν, συσκέπτονται και γράφουν, ασταμάτητα αλλά αποφεύγουν να συζητήσουν το πραγματικό πρόβλημα: Η Ευρώπη δεν πάσχει από ανταγωνιστικότητα, ούτε από δημοσιονομικές ανισορροπίες. Το πρόβλημα της Ευρώπης βρίσκεται στην καρδιά του τραπεζικού της συστήματος.

•• Το χάσμα ανταγωνιστικότητας δεν είναι τόσο μεγάλο όσο δείχνουν ορισμένες εκτιμήσεις. Πιο ανησυχητικές είναι οι αναλύσεις που δίνουν έμφαση στην απόκλιση στο εργατικό κόστος ή άλλους εθνικούς δείκτες τιμών, από το 1999 όπου υιοθετήθηκε το ευρώ. Ως προς αυτό, θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Γερμανία μπήκε στην ευρωζώνη με υπερτιμημένη ισοτιμία, γεγονός που διόγκωσε τεχνητά το μέγεθος της προσαρμογής που έκανε σε σχέση με άλλους. •• Οι ανισορροπίες ανάμεσα στις πλεονασματικές και τις ελλειμματικές χώρες έχουν μικρύνει και θα συνεχίσουν να υφίστανται. Ο στόχος πληθωρισμού της ΕΚΤ είναι πολύ χαμηλός και οι ανισορροπίες αυτές μπορούν να αμβλυνθούν εφόσον η Γερμανία επιτρέψει οι τιμές στο εσωτερικό της να ανεβαίνουν λίγο πάνω από τον μέσο πληθωρισμό. ••

Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας μπορεί να δείχνει μιζέρια, αλλά δεν προκαλεί απαραίτητα διάλυση. Αντιθέτως, η συντριβή του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος είναι η μοναδική αιτία που μπορεί να οδηγήσει σε διάλυση το ευρώ και να βυθίσει ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο στον οικονομικό εθνικισμό και την πραγματικά οδυνηρή μακροχρόνια ύφεση. Η πραγματική απειλή για την ύπαρξη της ευρωζώνης είναι η συνεχιζόμενη κατάρρευση του τραπεζικού δανεισμού στις αδύναμες οικονομίες. Ναι, η δημοσιονομική πολιτική έχει σημασία, αλλά η διαμάχη ανάμεσα στη Λιτότητα (=άμεση μείωση των ελλειμμάτων) και την Ανάπτυξη (=περισσότερες δαπάνες με μεγαλύτερο έλλειμμα) είναι απλώς ένα ψευτοδίλημμα, ένα μεγάλο ψέμα που δεν αφορά την επιβίωση του ευρώ. 46 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ο Γoρδιος Δεσμoς

Το 2008 η χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ προήλθε από τον υπερβολικό τραπεζικό δανεισμό στη δεκαετία του 2000, που προκλήθηκε από την απορρύθμιση και την υπερβάλλουσα ρευστότητα από τις κεντρικές τράπεζες, τη Federal Reserve και την ΕΚΤ. Η υπερβάλλουσα ρευστότητα κατέληξε, όπως ήταν φυσικό, σε μια σειρά subprime δανειολήπτες. Εκδηλώθηκαν φούσκες ακινήτων στις ΗΠΑ, στη Βρετανία, στην Ιρλανδία και στην Ισπανία, φούσκα εταιρικών εξαγορών στην Ισλανδία και όργιο δαπανών στον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα. Τότε κορυφώθηκε το δράμα: Όταν η εύκολη πίστωση σταμάτησε, το 2008, ο τραπεζικός κλάδος βρέθηκε ξαφνικά εκτεθειμένος σε υπερβολική μόχλευση και με ανεπαρκή κεφάλαια. Κάθε είδους τραπεζικό ενεργητικό, όπως τα ενυπόθηκα χρεόγραφα, οι εταιρικές εξαγορές και τα κρατικά ομόλογα, έχασαν την αξιοπιστία τους, οι τιμές τους κατρακύλησαν στα τάρταρα και τα τραπεζικά κεφάλαια εξατμίσθηκαν. Μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers ακολούθησε χρηματοπιστωτικός πανικός. Οι τράπεζες σταμάτησαν να δανείζουν η μία στην άλλη ή σε επιχειρήσεις blue-chips. Η ρευστότητα στέγνωσε και οι ΗΠΑ και η Ευρώπη διολίσθησαν σε σοβαρή ύφεση. Η αμερικανική κεντρική τράπεζα, η Fed, αντέδρασε –ως συνήθως- πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Ορθώς πλημμύρισε την οικονομία με ρευστότητα μετά την κατάρρευση της Lehman, λήγοντας έτσι τον τραπεζικό πανικό, την άνοιξη του 2009. Οι αμερικανικές τράπεζες σταδιακά ανακεφαλαιοποιήθηκαν, με διοχέτευση δημόσιου χρήματος (με το Troubled Asset Relief Program), με τα κέρδη από τα δάνεια με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο από τη Fed, με την ανάκαμψη στις τιμές ενεργητικού και την είσοδο νέου μετοχικού κεφαλαίου. Η δημοσιονομική στήριξη στις ΗΠΑ έπαιξε ίσως μικρό ρόλο στο ξεκίνημα της αμερικανικής ανάκαμψης το 2009, αλλά η προσπάθεια της Fed να ανατρέψει τον τραπεζικό πανικό ήταν ο καθοριστικός παράγοντας. Στην Ευρώπη αντίθετα χάθηκε πολύς χρόνος. Στην αρχή οι Ευρωπαίοι πολιτικοί διαλαλούσαν ότι «η ήπειρός μας έχει ανοσία, είμαστε ασφαλείς». Φυσικά διαψεύσθηκαν. Η ευρωζώνη, αντίθετα με την αμερικανική οικονομία, απέτυχε να αντιμετωπίσει την εξίσου σοβαρή τραπεζική κρίση, ειδικά στις πιο αδύναμες οικονομίες της. Οι ελληνικές τράπεζες, με τα μεγάλα ανοίγματα στα εθνικά κρατικά ομόλογα, υπέστησαν καταστροφική απώλεια κεφαλαίου. Όταν άρχισαν να κυκλοφορούν οι φήμες τον Δεκέμβριο του 2009 ότι η Ελλάδα ίσως κηρύξει στάση πληρωμών και εξέλθει από την ευρωζώνη, οι ελληνικές τράπεζες δεν μπορούσαν πλέον να εκδώσουν χρεόγραφα ή να προσελκύσουν καταθέσεις ή διατραπεζικές γραμμές πιστώσεων. Με τις καταθέσεις να μειώνονται και χωρίς πρόσβαση στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου, έκοψαν κάθετα τα δάνεια, προκαλώντας καταστροφική οικονομική ύφεση, που συνεχίζει να βαθαίνει. Η ελληνική οικονομία καταρρέει όχι εξαιτίας του Μνημονίου ή από τη δημοσιονομική λιτότητα ή την έλλειψη εξωτερικής

ανταγωνιστικότητας, αλλά από τη χρόνια έλλειψη κεφαλαίου κίνησης. Όσοι είχαν λεφτά στην Ελλάδα τα έστειλαν στο εξωτερικό. Ουδείς δανείζει ελληνική τράπεζα ούτε καν οι Έλληνες αποταμιευτές. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν να βρουν χρηματοδότηση. Από το 2010 η Ελλάδα προσπαθεί να σταθεροποιήσει την οικονομία της ενώ το τραπεζικό σύστημα συρρικνώνεται δραματικά. Αυτό με απλά λόγια δεν γίνεται, δεν μπορεί να συμβεί. Η εικόνα στην Ελλάδα θυμίζει τη δραματική συρρίκνωση του τραπεζικού δανεισμού το 1929-33 στο Μεγάλο Κραχ. Η τραπεζική αποστράγγιση της Ευρώπης δεν σταματά στην Ελλάδα. Οι οvernight καταθέσεις διολισθαίνουν από τα μέσα του 2010 στους τραπεζικούς κλάδους πολλών ακόμη κρατών της ευρωζώνης, όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Κατά συνέπεια, ο τραπεζικός δανεισμός σε αυτές τις χώρες επίσης μειώνεται, προκαλώντας τη διπλή ύφεση που εκδηλώνεται σήμερα. Υπάρχουν και χειρότερα. Η κατάσταση εύκολα θα επιδεινωθεί αν οι τράπεζες προσπαθήσουν να βελτιώσουν τους κεφαλαιακούς δείκτες τους μειώνοντας ακόμη περισσότερο τον δανεισμό, αντί να αντλήσουν νέα κεφάλαια. Η Ευρώπη δεν έχει πολιτικούς με διορατικότητα. Η κυρία Μέρκελ δεν εμπιστεύεται την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον έλεγχο της δημοσιονομικής πειθαρχίας των κρατών μελών και γι’ αυτό προσκάλεσε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Δεν

στηρίζει πλέον ούτε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που τη διοικούσε ένας Γάλλος και σήμερα ένα Ιταλός, οι Γερμανοί πολιτικοί δεν αναγνωρίζουν ως προτεραιότητα να σωθούν οι τράπεζες της ευρωζώνης, και ειδικά της Ελλάδας και άλλων αδύναμων οικονομιών. Γερμανοί, Φινλανδοί, Αυστριακοί και Ολλανδοί πιέζουν την European Banking Authority να επιβάλλει αυστηρότερους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας χωρίς να δίνουν σημασία στην κρίση, η οποία επιταχύνει τις μεταστάσεις της. Η εστίαση στις περικοπές των δημοσίων δαπανών υπό αυτές τις συνθήκες είναι όχι μόνο κακός οδηγός, αλλά και τραγικά ανεπαρκής. Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να μειώσουν τα ελλείμματα, ενώ τα φορολογικά έσοδα βουλιάζουν επειδή τα ίδια τα μισθολόγια μειώνονται δραματικά. Ο τραπεζικός πανικός στην Ελλάδα επιταχύνεται και μπορεί εύκολα να σπρώξει τη χώρα έξω από την ευρωζώνη αν δεν ληφθούν μέτρα αποτροπής της φυγής από τις ελληνικές τράπεζες. Αν γίνουν μαζικές αναλήψεις και η Ελλάδα εξωθηθεί σε έξοδο από το ευρώ, η έξοδος θα προκαλέσει πιθανότατα ακόμη μεγαλύτερη επίπτωση, καθώς η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία ίσως υποστούν ταχείες αναλήψεις τραπεζικών καταθέσεων και αυτές. Η απροθυμία της ευρωζώνης να κρατήσει την Ελλάδα στην κοινότητα θα δημιουργήσει μια πανίσχυρη μονομερή κατεύθυνση ενάντια στην επιβίωση του ευρώ σε πολλές άλλες χώρες επίσης.

H λ y σ η σ τ ο ν Γ o ρδ ι ο Δ ε σ μ o Η ευρωζώνη έχει μία τελευταία ελπίδα: Να αποκατασταθεί το κεφάλαιο κίνησης στις αδύναμες οικονομίες. Να ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες με άφθονο δημόσιο (ευρωπαϊκό) χρήμα. Η ΕΚΤ να εξελιχθεί σε ακόμη πιο δυναμικό πιστωτή έσχατης ανάγκης για τις τράπεζες (κάτι τέτοιο προσπάθησε χωρίς επιτυχία, με πλάγιο τρόπο, η Ισπανική κυβέρνηση στην περίπτωση της Bankia, αλλά συνάντησε την άρνηση της ΕΚΤ, συντηρώντας την αβεβαιότητα για την οικονομία της χώρας). Με δυο λόγια, η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει τη συνεχιζόμενη τραπεζική κρίση με αποφασιστικότητα, για να σώσει την ευρωζώνη από μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία κατάρρευσης. Οι αξιόπιστες δημοσιονομικές στρατηγικές και οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και υποδομές είναι σίγουρα κομμάτι της μακροπρόθεσμης ανάκαμψης, αλλά η δημοσιονομική κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μετά τη στήριξη του κλονιζόμενου τραπεζικού κλάδου. Η μόνη στρατηγική που μπορεί να αντι-

μετωπίσει τον κίνδυνο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας για καταστροφή του τραπεζικού συστήματος, θα ήταν ένα Ταμείο Εγγυήσεων καταθέσεων όλης της ευρωζώνης και ένα ενιαίο καθεστώς εκκαθάρισης τραπεζών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με άλλα λόγια, οι τράπεζες, όλες, θα πρέπει να βγουν από τον έλεγχο της χώρας τους (ούτως ή άλλως τα κεφάλαια για τη διάσωσή τους έχονται από την Ευρώπη, το να περνάνε από τους εθνικούς λογαριασμούς πρώτα, επιβαρύνει το δημόσιο χρέος ανακυκλώνοντας το πρόβλημα της χώρας σε κρίση). Ένα τέτοιο σχέδιο δεν θα έλυνε όλα τα προβλήματα της ευρωζώνης. Αλλά θα σταματούσε τις δυνάμεις που θα μπορούσαν να την καταστρέψουν. Σήμερα, καθώς αυτά δεν υπάρχουν, η λύση μπορεί να προκύψει μόνο από τον συνδυασμό δύο εργαλείων: την τιτλοποίηση του χρέους μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και την ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), των 700 δισ. ευρώ.

Κάθε πρόταση για την κρίση θα πρέπει να περιλαμβάνει πρωτίστως το δεύτερο εργαλείο και όχι το πρώτο. Η ΕΚΤ έχει φτάσει σχεδόν στα όρια των δυνατοτήτων της. Οι άμεσες αγορές κρατικών ομολόγων θα ήταν πιο αποτελεσματικές από την έμμεση οδό μέσω των LTROs, των πράξεων χορήγησης τριετούς ρευστότητας στις τράπεζες. Είναι όμως μάλλον απίθανο να πάει τόσο μακριά η ΕΚΤ. Αντιθέτως, η προφανής λύση θα έρθει μέσω της χρεοκοπίας (default) κάποιας υπερχρεωμένης χώρας, που θα διασωθεί από τον ESM (φυσικά υπό όρους) με επαρκή κεφάλαια ώστε να λειτουργήσει το τραπεζικό σύστημα και η οικονομία (κάτι που δεν έχει γίνει στην Ελλάδα). Είναι πιο αποτελεσματικό σήμερα να ξεκινήσουμε από τον ESM από το να σχεδιάσουμε ένα νέο σύστημα. Ο ESM έπρεπε να έχει τραπεζική άδεια ώστε να μπορεί να αντλήσει και άλλα κεφάλαια από την ΕΚΤ, που σίγουρα θα χρειαστεί. Παρόλες τις αδυναμίες του, όμως, έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα: είναι υπαρκτός! ΕΠΙΛΟΓΗ 47

7 012.gr 2 e n u 18pJ:/u/project.ha htt

OPENING REMARKS Leonidas-Phoebus Koskos, Executive Director, Hellenic American Union, Executive Vice President, Hellenic American Education Center

Earn 8 PDUs 7 CPEs Premier Sponsor

KEYNOTE SPEAKERS Demetri Paneras, CIO,Velti Christos Vassilicos, PMP, Project Director, CGI This event is supported by

WORKSHOPS and FACILITATORS

Project risk management

with George Merguerian, PMP, Senior Partner, Managing Director, Business Management Consultants

Going global: adaptation of methods and practices to a multi-cultural environment with George Liakeas, PMP, IS PMO Manager, NEXANS

Contributors

Recommended practices for subcontractor management with Christos Vassilicos, Project Director, CGI

Cost estimating techniques

with George Merguerian, PMP, Senior Partner, Managing Director, Business Management Consultants

Managing new IT product development projects

Media Contributors

with Thanos Moraitinis, PMP, Adjunct Professor, Hellenic American Education Center

Agile project management practices

with Bill Doescher, PMP, Principal Consultant, Business Management Consultants

Effective contract negotiations

with Nikolaos Samaras, PgDL, LPC, Instructor, Hellenic American Union

Explore MS Project 2010

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

with Gerasimos Kontaxis, MS Office Trainer, Apple Certified Trainer, Hellenic American Union

Cross cultural communication skills

with Mike Robbs, Instructor, Hellenic American Union

Personal power and influence

with Yiannis Petropoulos, Instructor, Hellenic American Union

INFORMATION Hellenic American Union

The event is organized by:

In co-oparation with:

Massalias 22, Athens Tel: 210-3680907 http://project.hau.gr project@hau.gr

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

Bankers Club

αξια εχει…

ν α μ ο ι ρα ζ ε σ α ι τις γνωσεις & τ ι ς α π ο ψ ε ι ς σ ου

Bankers Club

Ναταλiα

Χριστοδοyλου Eurobank EFG

ΕΠΙΛΟΓΗ 49

Bankers Club

{

Ναταλiα Χριστοδοyλου Eurobank EFG

Ανaπτυξη απo τη n e a

Επιχειρηματικoτητα Οι τράπεζες αντιλαμβάνονται ότι η διεύρυνση του πελατολογίου τους και η ύπαρξη νέων ευκαιριών ανάπτυξης και κερδοφορίας περνά μέσα από την ενίσχυση καινούργιων, υγιών και δυναμικών μικρών επιχειρήσεων, υποστηρίζει σε συνέντευξη της στην «Ε» η Ναταλία Χριστοδούλου, βοηθός γενικός διευθυντής επικεφαλής του Τομέα Επικοινωνίας και Marketing του Wholesale Banking της Eurobank EFG. Στο πλαίσιο αυτό πρόσφατα η Eurobank, σε συνεργασία με τον ΣΕΒ, προχώρησαν στην προκήρυξη, για δεύτερη φορά, του διαγωνισμού εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας. Όπως επισημαίνει η κ. Χριστοδούλου, κύριος στόχος του διαγωνισμού είναι να αναδείξει τις νέες ιδέες σε όλη την κοινωνία και ιδιαίτερα στον επιχειρηματικό κόσμο ώστε στη συνέχεια να προσελκύσει ιδιωτικά κεφάλαια προς επένδυση από την Ελλάδα και το εξωτερικό, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη δημιουργία μιας γέφυρας ανάμεσα στην έρευνα και την επιχειρηματικότητα. Συνέντευξη στov Μaκη Ντoβολο

50 ΕΠΙΛΟΓΗ

Κ. Χριστοδούλου υπάρχει τελικά ρόλος για τις τράπεζες στην κρίση και στη δημιουργία της οδού προς την ανάπτυξη; Αν μείνουμε απαθείς παρατηρητές απέναντι στις δραματικές συνέπειες της κρίσης, αν αφεθούμε στην ηττοπάθεια και την εσωστρέφεια, αργά η γρήγορα η κρίση θα μας ισοπεδώσει. Σε αυτές τις συνθήκες, απαιτείται αφύπνιση και επανεξέταση της στάσης και του ρόλου μας στη μεγάλη προσπάθεια της χώρας να ξαναβρεί τον δρόμο της ανάπτυξης. Οι τράπεζες έχοντας κεντρικό ρόλο, στην καρδιά της οικονομίας, αφουγκράζονται πρώτες τα μηνύματα που δείχνουν την πορεία των πραγμάτων. Ταυτόχρονα οφείλουν να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο και πρωτοβουλίες υποστήριξης της αναπτυξιακής προσπάθειας. Η Εurobank διέβλεψε έγκαιρα τις νέες προκλήσεις της συγκυρίας. Πρώτοι ανακοινώσαμε, τον Ιούνιο του 2009, την ανάληψη πρωτοβουλιών που στόχο έχουν να υποστηρίξουν ένα νέο οικονομικό μοντέλο εστιασμένο στην εξωστρέφεια, την ποιοτική αναβάθμιση της παραγωγικής βάσης και την καινοτομία, ως τον κινητήριο μοχλό της ανάπτυξης με πρωταγωνιστή τις υγιείς ιδιωτικές επιχειρηματικές δυνάμεις της χώρας. Για δεύτερη χρονιά προκηρύσσετε τον διαγωνισμό εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας τον οποίο συνδιοργανώνετε με τον ΣΕΒ. Ποιος είναι ο στόχος αυτής της πρωτοβουλίας; Πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο δρόμος για να ξεφύγει η χώρα μας από την κρίση και να δημιουργήσει προϋποθέσεις μακροπρόθεσμης ανάπτυξης περνά μέσα από τη ριζική αναμόρφωση του παραγωγικού της μοντέλου. Οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, που θα μπορούν να ανταγωνίζονται με αξιώσεις στις ξένες αγορές. Η χώρα διαθέτει πλούσιο δυναμικό

σε ανθρώπους και ιδέες που, παρά τις συνθήκες της γενικευμένης απαξίωσης, δεν έχουν αποθαρρυνθεί αλλά δουλεύουν συστηματικά και αναζητούν ευκαιρίες. Προϊόντα ποιότητας και σοβαρές επιχειρηματικές δραστηριότητες υπάρχουν σε πολλούς τομείς και γι’ αυτό αργά αλλά σταθερά η Ελλάδα επεκτείνει τις εξαγωγές της. Την ίδια στιγμή υπάρχει και ένας σημαντικός αριθμός τεχνολογικών κέντρων, ερευνητικών ομάδων και ερευνητών

“

εκπροσώπους του χρηματοπιστωτικού κλάδου, τους ερευνητές και τους φορείς καινοτομίας. Είχατε τέτοια παραδείγματα από τον πρώτο διαγωνισμό; Ασφαλώς και είχαμε. Οι περισσότερες από τις 21 προτάσεις που βραβεύτηκαν βρίσκονται σήμερα στη διαδικασία διαπραγματεύσεων ή διαμόρφωσης συμφωνιών για την παραγωγική υλοποίηση τους. Παραδείγματος χάριν, όπως αναδείχτηκε από τον διαγωνισμό υπάρχει

Η χώρα διαθέτει πλούσιο δυναμικό σε ανθρώπους και ιδέες που, παρά τις συνθήκες τις γενικευμένης απαξίωσης, δεν έχουν αποθαρρυνθεί αλλά δουλεύουν συστηματικά και αναζητούν ευκαιρίες.

με καινοτόμες, πρωτοποριακές ιδέες οι οποίες δεν φτάνουν πάντα στην παραγωγή και την αγορά. Ο κύριος στόχος του διαγωνισμού είναι να αναδείξει τις νέες αυτές ιδέες στην κοινωνία και ιδιαίτερα στον επιχειρηματικό κόσμο για να προσελκύσει ιδιωτικά κεφάλαια προς επένδυση από την Ελλάδα ή από το εξωτερικό συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία μιας γέφυρας ανάμεσα στην έρευνα και την επιχειρηματικότητα. Η πρωτοβουλία ανάδειξης της καινοτομίας λείπει από την ελληνική αγορά και ο πρώτος διαγωνισμός που διοργανώσαμε απάντησε σε αυτή την ανάγκη. Γι’ αυτό και επαναλαμβάνουμε φέτος τον διαγωνισμό ο οποίος είδαμε ότι συντέλεσε στο να φανεί το πόσο απαραίτητη είναι η ανάπτυξη συνεργασιών ανάμεσα στην επιχειρηματική κοινότητα, τους

”

εταιρεία στη Ελλάδα τα προϊόντα της οποίας χρησιμοποιούνται στα ραντάρ των αεροδρομίων των ΗΠΑ για την προστασία από υπερτάσεις του ηλεκτρικού δικτύου. Αλλά και εταιρεία που παράγει φωτοβολταϊκά πάνελ που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κανονικά τζάμια παραθύρων με την εφαρμογή μιας πρωτοποριακής τεχνολογίας νανοϋλικών. Και αυτά αποτελούν μόνο ένα πρώτο δείγμα γραφής που αποκαλύπτει το ανεκμετάλλευτο δυναμικό και τις τεράστιες δυνατότητες της χώρας μας. Ποια είναι η εμπειρία σας μέσα από την επαφή σας με την κοινότητα των ερευνητών και των νέων επιχειρηματιών σε τομείς εντάσεως έρευνας; Πρέπει να σας πω ότι και εμείς δεν γνωρίζαμε τον πλούτο αυτό. Για να ΕΠΙΛΟΓΗ 51

Bankers Club

{

Ναταλiα Χριστοδοyλου Eurobank EFG

παρουσιάσουμε τον διαγωνισμό, στελέχη από την τράπεζά μας και τον ΣΕΒ επισκέφθηκαν ερευνητικά κέντρα σε όλη τη χώρα. Από το ΕΚΕΤΑ και την Τεχνόπολη στη Θεσσαλονίκη, στο ΙΤΕ στην Κρήτη, στο Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου, στο επιστημονικό πάρκο Πατρών, στον Δημόκριτο και σε πανεπιστήμια σε όλη την Ελλάδα. Έτσι μπορέσαμε να κατανοήσουμε τους προβληματισμούς και τις ανάγκες της ερευνητικής κοινότητας και να αναλάβουμε δράση για την προώθηση της παραγωγικής υλοποίησης των προτάσεων που λάβαμε. Πέρα από την προβολή που επιτύχαμε, φέραμε σε επαφή τους ερευνητές που συμμετείχαν στον διαγωνισμό με το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ με το οποίο είκοσι εξ αυτών έχουν ήδη αναπτύξει συνεργασία ώστε να υποστηριχθεί η δυνατότητα τεχνολογικών συνεργασιών και η κατοχύρωση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Σε τι προσβλέπει η τράπεζα από την πρωτοβουλία αυτή; Η επιτυχημένη πορεία μιας τράπεζας εξαρτάται από την ποιότητα της πελατείας της και γι’ αυτό οφείλει να διαβλέπει και να εντοπίζει πού δημιουργείται ένας καινούργιος πληθυσμός οικονομικών ευκαιριών και δραστηριοτήτων ευθυγραμμισμένων με τις αναπτυξιακές ανάγκες της οικονομίας. Με βάση αυτή την προσέγγιση η τράπεζα οφείλει να υποστηρίζει τις νέες οικονομικές τάσεις και τις εν δυνάμει αξιόπιστες και δυναμικές επιχειρηματικές δυνάμεις που σήμερα εντοπίζονται στον χώρο της εξωστρέφειας και της καινοτομίας. Εξάλλου, πολύ λίγοι τομείς είναι ακόμα ισχυρά ενεργοί από τους παραδοσιακούς της οικονομίας μας: ο τουρισμός, η διακίνηση εμπορευμάτων, ορισμένα αγροτικά προϊόντα. Σε όλες τις προηγμένες χώρες υπάρχουν επενδυτικά κεφάλαια για νέες εταιρίες. Οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν μείνει πίσω στον τομέα αυτό; Ως ένα σημείο έχετε δίκιο. Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί: 52 ΕΠΙΛΟΓΗ

“

Όπως αναδείχτηκε από τον διαγωνισμό, υπάρχει εταιρεία στη Ελλάδα τα προϊόντα της οποίας χρησιμοποιούνται στα ραντάρ των αεροδροµίων των ΗΠΑ για την προστασία από υπερτάσεις του ηλεκτρικού δικτύου και εταιρεία που παράγει φωτοβολταϊκά πάνελ που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κανονικά τζάμια παραθύρων. Αυτά αποτελούν μόνο ένα πρώτο δείγμα του ανεκμετάλλευτου δυναμικού της χώρας.

”

Αν ο Steve Jobs ζούσε στην Ελλάδα, θα βρισκόταν κάποιος να χρηματοδοτήσει τα πρώτα βήματα της APPLE; Οι ελληνικές τράπεζες παραδοσιακά έχουν κινηθεί πολύ προσεκτικά με βασική μέριμνα την προστασία των καταθετών και των μετόχων τους. Γι’ αυτό άλλωστε και όταν οι ξένες τράπεζες βρέθηκαν εκτεθειμένες με μεγάλο μέρος του χαρτοφυλακίου τους επενδυμένο σε «τοξικές» υψηλού ρίσκου επενδύσεις, οι ελληνικές τράπεζες ήταν «καθαρές». Από την άλλη μεριά, η χώρα μας έχει μείνει πίσω στον τομέα της χρηματοδότησης της νέας επιχειρηματικότητας, των επενδύσεων επιχειρηματικών κεφαλαίων όπως seed capital, venture capital. Πιστεύουμε όμως πως σε σύντομο χρονικό διάστημα θα καλυφθεί η απόσταση, οι τράπεζες αντιλαμβάνονται ότι ο τρόπος για να διευρυνθεί το πελατολόγιο τους και να υπάρξουν νέες ευκαιρίες ανάπτυξης και κερδοφορίας είναι να ενισχυθούν καινούργιες υγιείς, δυναμικές μικρές επιχειρήσεις. Η Eurobank συνεργάζεται εδώ και

πολλά χρόνια με το venture capital GLOBAL FINAΝCE το οποίο έχει διαγράψει μία εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία ενισχύοντας στην εξέλιξη τους εταιρείες οι οποίες αποτελούν σήμερα πρότυπα επιχειρηματικότητας. Η τράπεζά μας έχει επενδύσει αυτόνομα μετοχικά κεφάλαια σε εξωστρεφείς επιχειρήσεις μέσω της Eurobank EFG Equities, Investment Banking. Όμως υπάρχουν δεκάδες ελληνικές επιχειρήσεις με ανταγωνιστικά προϊόντα που δεν έχουν καταφέρει να τα διαθέσουν στο εξωτερικό. Πώς εσείς τις στηρίζετε στην προσπάθεια τους αυτή; Η Εurobank εγκαινίασε τον Ιούνιο του 2009 μια σειρά δράσεων για την ενίσχυση της εξωστρεφούς επιχειρηματικής δραστηριότητας. Πρωτοβουλίες που βασίζονται σε πέντε άξονες. Ένας από τους άξονες εστιάζει σε κοινές δράσεις με τους εξαγωγικούς φορείς και τους κοινωνικούς εταίρους για την προώθηση των εξαγωγικών επιχειρήσεων, για τον σχεδιασμό, την ανάληψη και την οικονομική υποστή-

ριξη πρωτοβουλιών, μελετών και συνεδρίων, που προωθούν την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια. Το πρόγραμμα «Go International» είναι μια σοβαρή πρωτοβουλία που υλοποιείται σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ), τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων (ΠΣΕ) και τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Κρήτης (ΣΕΚ). Στόχος του είναι η επίτευξη νέων επιχειρηματικών συμφωνιών συνεργασίας οι οποίες ενισχύουν την οικονομική εξωστρέφεια της Ελλάδας. Αξιοποιώντας τη σημαντική παρουσία της Eurobank στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και το ευρύ πελατολόγιο των θυγατρικών τραπεζών του Ομίλου και με τη συνδρομή των τοπικών Ελληνικών Πρεσβειών και των Γραφείων Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων,

Aπό την τελετή βράβευσης στον πρώτο διαγωνισμό καινοτομίας, το 2011.

και συνολικά προς την περιοχή της Μ. Ανατολής & Β. Αφρικής 64%.

το “Go International” δημιουργεί επιχειρηματικές γέφυρες με υγιείς, τοπικούς, επιχειρηματικούς φορείς σε κάθε μία από τις παραπάνω χώρες καθώς και με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό έχουν πραγματοποιηθεί δύο αποστολές το 2011: στην Κύπρο και στη Σερβία. Η επόμενη αποστολή είναι 11&12 Ιουνίου 2012 στη Ρουμανία. Πιστεύουμε πως η κινητοποίηση στο πλαίσιο του GO INTERNATIONAL, συνέβαλε στη σημαντική αύξηση των εξαγωγών σε συγκεκριμένες αγορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2011 οι εξαγωγές προς την Κύπρο σημείωσαν αύξηση 16%

Σχεδιάζετε και νέες πρωτοβουλίες στήριξης των εξαγωγών; Μέσα από την τεχνογνωσία μας στο Trade Finance, παρατηρήσαμε ότι η τάση, η οποία διαρκώς ενισχύεται, υπαγορεύει τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων και του διαδικτύου για την ενημέρωση και τη διασύνδεση με στόχο την εμπορική συναλλαγή. Με γνώμονα την αναγκαιότητα αυτή, η Eurobank έχει προχωρήσει σε μία πολύ σημαντική επένδυση για τη δημιουργία της διαδικτυακής πύλης, το Exportgate.gr. που θα προσφέρει την απαραίτητη δικτύωση και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας σε ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις. Και αυτή η πρωτοβουλία υλοποιείται σε συνεργασία με τους τρείς εξαγωγικούς φορείς και τον ΣΕΒ. ΕΠΙΛΟΓΗ 53

{ Τράπεζες και Ναυτιλία

Χρηματοδoτηση σε δyσκολους καιροyς

Στα 60 δισ. δολ. εκτιμάται το συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων της ελληνικής ναυτιλίας. Από το ποσό αυτό, περίπου το 40% αφορά δάνεια ελληνικών τραπεζών και θυγατρικών ξένων στην Ελλάδα. Η υψηλόρρυθμη άνοδος των χορηγήσεων στην ελληνική αγορά αποτελεί παρελθόν, αφού οι δυσκολίες των ελληνικών τραπεζών από τη μια πλευρά και η υποχώρηση των ναύλων διεθνώς συνθέτουν ένα ιδιαίτερα απαιτητικό περιβάλλον. Απο το ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ της «Ε»

54 ΕΠΙΛΟΓΗ

το περιβάλλον της συρρίκνωσης των χορηγήσεων από τις ελληνικές τράπεζες, η ναυτιλία μαζί με τον ενεργειακό κλάδο αποτέλεσαν την εξαίρεση. Όπως αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος, το υπόλοιπο των ναυτιλιακών δανείων αυξήθηκε το 2011 κατά 2,4% στα 18 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό που αφορά χορηγήσεις στην Ελλάδα μόνο, ποσοστό λίγο μεγαλύτερο από το μισό (57%) αποτελεί χορηγήσεις ελληνικών τραπεζών και το υπόλοιπο χορηγήσεις θυγατρικών στην Ελλάδα ξένων τραπεζών, όπως η Royal bank of Scotland, η Commerzbank, η HSBC, η Citibank, η BNP Paribas, η Deutsche Bank, η Unicredit κ.ά. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι ρυθμοί της τριετίας 2009-2011 (4% άνοδος των χορηγήσεων το 2009 και 2010) είναι πολύ χαμηλότεροι εκείνων της περιόδου 2007-2008 (32% και 19%) όταν η συνεχής άνοδος των ναύλων δημιουργούσε ευφορία προσδοκιών. Φυσικά, ο διεθνής χαρακτήρας της ελληνικής ναυτιλίας (υπό ελληνική και ξένη σημαία) συνεπάγεται και χρηματοδότησή της από τις μεγάλες τράπεζες του εξωτερικού. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Petrofin Bank Research, συνολικά οι χορηγήσεις σε διεθνές επίπεδο των τραπεζών –ελληνικών και ξένων– ανέρχονται σε 60,6 δισ. δολ στα τέλη του 2011, καταγράφοντας αύξηση 6%, μετά από 4,5% το 2010 και 2% το 2009. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, στις ξένες τράπεζες που έχουν παρουσία στην Ελλάδα αναλογεί περίπου το 52% της συνολικής χρηματοδότησης της ελληνικής ναυτιλίας. Σε περίπου 10 τράπεζες, ελληνικές και ξένες, αναλογεί το 59% της χρηματοδότησης, με πρώτη στη λίστα την RBS με 10,6 δισ. δολ και δεύτερη τη γερμανική Commerzbank με 5,2 δισ. δολ. Ακολουθούν η Credit Suisse με 5 δισ., η DNB με 2,8 δισ. και η DVB με 2,8 δισ. επίσης. Στην 6η και την 7η θέση βρίσκονται η Εθνική και η Εμπορική με 2,4 δισ. δολ και ακολουθεί η Marfin με 2,3 δισ. Στα 2 δισ. δολ περίπου κυμαίνεται το ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο της BNP Paribas (για το οποίο κυρίως διατηρούσε την παρουσία της στην Ελλάδα), της Alpha Bank και της Τράπεζας Πειραιώς ενώ στα 1,2 δισ. δολ διαμορφώνεται το χαρτοφυλάκιο της Eurobank. Οι δυσκολίες της ελληνικής τραπεζικής αγοράς, καθώς η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών που υπέστησαν ζημιές από το PSI δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, συνθέτουν ένα περιβάλλον προκλήσεων για τη

χρηματοδότηση από τις ελληνικές τράπεζες. Άλλωστε το πρώτο δίμηνο του 2012, τα υπόλοιπα των χορηγήσεων προς τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις υποχωρούν οριακά. Συγχρόνως, και αυτό αφορά όλες τις τράπεζες, ελληνικές και ξένες, η ισχυρή ελληνική ναυτιλία δεν μπορεί παρά να επηρεάζεται από τις διεθνείς εξελίξεις. Η μείωση των ναύλων του 2011 (ο δείκτης BDI μειώθηκε 44% και ο BDTI κατά 13%) συνεχίζεται φέτος ενώ δεν αναμένεται άνοδος ούτε το 2013 καθώς αυξάνονται οι παραδόσεις νέων πλοίων -από τη μεγάλη άνοδο των παραγγελιών που τροφοδότησε η περίοδος της ανόδου των ναύλων 2006-2008 πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση- με συνέπεια να εκτιμάται για τη διετία 2012-2013 αύξηση της χωρητικότητας κατά 10% και ενώ προβλέπεται χαμηλότερη άνοδος, 7%, του θαλάσσιου μεταφορικού έργου. Στην ίδια κατεύθυνση λειτουργεί η επιβράδυνση του όγκου του διεθνούς εμπορίου, με άνοδο 3,7% το 2012 από 5% το 2011 και 13% το 2010. Νέος παράγοντας στην αγορά, η ανάδειξη της ΝΑ Ασίας ως χρηματοοικονομικού πόλου για τη ναυτιλία. Παράδειγμα, το Ελληνοκινεζικό Ναυτιλιακό Σχήμα που ανακοίνωσε το 2010 ο πρωθυπουργός Wen Jiabao, που προβλέπει παροχή δανείων από κινεζικές τράπεζες για κατασκευή πλοίων σε ναυπηγεία της χώρας με στόχο να ενισχυθούν τα τελευταία καθώς και εκεί υπάρχει πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότητα.

Ε λ λ η ν ι κ η ν αυ τ ι λ ι α  Ο υπό ελληνική σημαία στόλος, με 2.014 πλοία (άνω των 100 gt) είναι ο 2ος μεγαλύτερος σε χωρητικότητα στην ΕΕ, από 1ος το 2011, καθώς την πρώτη θέση πήρε η σημαία της Μάλτας, σημαντικό μέρος των πλοίων της όμως βρίσκεται υπό ελληνική διαχείριση. Ο ελληνικός στόλος είναι ο 7ος παγκοσμίως.  Ο ελληνόκτητος στόλος με 3.325 πλοία (χωρητικότητας >1.000 gt) είναι ο 1ος παγκοσμίως, με 15% της παγκόσμιας χωρητικότητας.  Ο ελληνόκτητος στόλος, ελληνική και σημαίες χωρών της ΕΕ, αποτελεί το 40% του στόλου της ΕΕ.  Ο ελληνόκτητος στόλος καλύπτει το 23% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενοπλοίων και 16% των bulk carriers.  Οι παραγγελίες πλοίων ελληνικών συμφερόντων στα τέλη του 2011 ανέρχονταν σε 439 πλοία (άνω tvn 1.000 grt), από τα οποία 152 δεξαμενόπλοια με 27% της παγκόσμιας ναυπηγούμενης χωρητικότητας, 220 φορτηγά με 13% και 60 containers με 10%.  Οι ναυτιλιακές εισπράξεις το 2011 αναλογούσαν στο 6,5% του ΑΕΠ της χώρας. Περίπου το μισό επανεξάγεται για αγορά υπηρεσιών από άλλες χώρες. ΕΠΙΛΟΓΗ 55

{ Ειδήσεις - τάσεις - εξελίξεις

BankingNews

Οι προκλήσεις, οι ανακατατάξεις, η στρατηγική, το όραμα και οι εξελίξεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα που επαναδιαμορφώνεται στην απαιτητική εποχή της ύφεσης.

Eurobank

Ενίσχυση με 1 δισ. ευρώ

Με τρεις στρατηγικές κινήσεις η EUROBANK ενισχύεται κεφαλαιακά με 1 δισ. ευρώ και πλέον, στο πλαίσιο του προγράμματος ενίσχυσης των βασικών ιδίων κεφαλαίων και επαναφοράς των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας στα επίπεδα πριν από τις ζημίες (4,6 δισ. ευρώ) που κατέγραψε από τη συμμετοχή της στο PSI. Με τις κινήσεις αυτές η Τράπεζα μειώνει τις ανάγκες εξεύρεσης νέων κεφαλαίων (ιδίως από το ΤΧΣ). Συγκεκριμένα ολοκληρώθηκε η πώληση του 70% της Polbank (δραστηριότητες Πολωνίας) στην Αυστριακή Raiffeisen Bank έναντι 900 εκατ. ευρώ ενώ θα διατηρήσει μερίδιο 13% στη νέα τράπεζα που θα προκύψει, τη Raiffeisen Polbank. Με την πώληση αυτή ο δείκτης κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων ενισχύεται κατά 1 ποσοστιαία μονάδα. Επίσης πωλήθηκε η EUROBANK Tefken (Τουρκία) στη Burgan Bank του Κουβέιτ, κίνηση από την οποία ενισχύεται κατά 300 εκατ. (+60 μονάδες βάσης στον δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων). Μαζί με την επαναγορά τίτλων της ο δείκτης αθροιστικά αυξήθηκε κατά 2,1 ποσοστιαίες μονάδες, με στόχο τη μεγιστοποίηση της συμμετοχής στην ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας και τη χαμηλότερη συμμετοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (εκτιμάται σε 4,2 δισ.). Πρόσφατα η τράπεζα ανακοίνωσε άνοδο της κερδοφορίας από τις εργασίες της στην Κύπρο κατά 42% στα 43 εκατ. ευρώ. Σχετικά, επίσης, αξίζει να αναφερθεί η πρόσφατη παρουσίαση των Επιστημονικών Μελετών που εκπονήθηκαν με

αποκλειστική χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Λάτση. Το ερευνητικό πρόγραμμα ‘Επιστημονικές Μελέτες’ διανύει το 5o έτος υλοποίησής του. Όπως τονίζει ο επικεφαλής της επιστημονικής επιτροπής του προγράμματος, καθηγητής Κώστας Γαβρόγλου, «η πορεία του προγράμματος όλα αυτά τα χρόνια ενισχύει τη βαθιά πεποίθησή μας ότι το επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας συγκαταλέγεται στα πιο δυναμικά της διεθνούς κοινότητας και, γι’ αυτό τον λόγο, η στήριξη της επιστημονικής έρευνας στην Ελλάδα θα συνεχίσει να αποτελεί βασική συνιστώσα των προγραμμάτων του Κοινωφελούς Ιδρύματος».

ΑLPHA BANK Κεφαλαιακή ενίσχυση 333 εκατ. ευρώ Με την απόκτηση υβριδικών τίτλων και τίτλων μειωμένης εξασφάλισης, η ALPHA BANK πέτυχε ενίσχυση των βασικών ιδίων κεφαλαίων της (core her I) κατά 74 μονάδες βάσης ή κατά 333 εκατ. ευρώ. Η τράπεζα υπέστη ζημίες 3,8 δισ. ευρώ το 2011 από τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων του ελληνικού δημοσίου. Όπως άλλωστε δήλωσε ο πρόεδρός της, Γιάννης Κωστόπουλος, οι επιπτώσεις του PSI οδήγησαν στη ματαίωση της συγχώνευσης με τη Eurobank «Η συγχώνευση απαιτούσε πολλαπλάσια κεφάλαια από αυτά που αρχικά εκτιμήσαμε προκειμένου το νέο σχήμα να είναι βιώ56 ΕΠΙΛΟΓΗ

σιμο (9 δισ. ευρώ συνολικά). Δεν μπορούμε να ζητήσουμε από τους μετόχους μας τόσα κεφάλαια σε μια τέτοια συγκυρία». Η συμμετοχή της στο PSI περιόρισε τον δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων στο 3%, (μείωση κατά 8,6 ποσοστιαίες μονάδες) και κεφαλαιακής επάρκειας στο 5,5%. Με τη συμμετοχή των κεφαλαίων από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, 1,9 δις ευρώ, οι δείκτες ενισχύονται σε 7,3% και 9,8% αντίστοιχα. Για την ανταπόκριση στα νέα, υψηλότερα, όρια κεφαλαιακής επάρκειας, η τράπεζα θα προχωρήσει σε οργανική αναδιάρθρωση και στοχευμένες μετοχικές ενέργειες.

ΕMΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η τράπεζα είναι πλέον ο μοναδικός μέτοχος της θυγατρικής της ΕΜPORIKI BANK ΑLBANIA S.A., μετά την πλήρη κάλυψη της αύξησης κεφαλαίου της τελευταίας. Στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, η τράπεζα ανέλαβε τη συνολική στήριξη προγράμματος περιβαλλοντικής δράσης σε 10 δημοτικά σχολεία της Αθήνας με θέμα «Η μετανάστευση των οργανισμών». Στόχος του η εξοικείωση των μαθητών με τον αγώνα επιβίωσης, όπως αυτός εκφράζεται με τη μετακίνηση διαφόρων ζωντανών οργανισμών μέσα στο φυσικό περιβάλλον και να τον συνδέσουν με το φαινόμενο της μετανάστευσης πληθυσμών σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών ζωής.

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

ΤρAπεζα ΠειραιΩς

Θωράκιση ισολογισμού Ζημιές 11,8 δισ. ευρώ κατέγραψε η Εθνική Τράπεζα από την απομείωση της αξίας των ελληνικών κρατικών ομολόγων (ονομαστικής αξίας 14,8 δισ. ευρώ) κατά 75%. Η πρόσθετη απομείωση 1,2 δισ. όλων των απαιτήσεων οδήγησε σε ζημιές από το ελληνικό δημόσιο 12,9 δισ. ευρώ το 2011. Μετά την κεφαλαιακή ενίσχυση από το ΤΧΣ 7,4 δισ. ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας διαμορφώνεται σε 8,1% και ο δείκτης κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων της Τράπεζας στο 6,4% (η Τράπεζα της Ελλάδος επιβάλλει κατώτατο όριο 9% ως τον Σεπτέμβριο για τις τράπεζες). Ο λόγος δανείων προς καταθέσεις διαμορφώνεται σε 105% στην Ελλάδα και σε 111% για τον όμιλο. Όπως τόνισε, ο Δ/Σ της τράπεζας, Απόστολος Ταμβακάκης, η Τράπεζα μειώνει το λειτουργικό της κόστος, 7% το 1ο τρίμηνο 2012, και θωρακίζει τον ισολογισμό της με προβλέψεις 559 εκατ. λόγω της

Ανοδικά τα έσοδα, κέρδη από τον αναβαλλόμενο φόρο

ανόδου των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 14% που προκαλεί η βαθιά ύφεση. Η Εθνική έχει ήδη ενισχυθεί κεφαλαιακά με 3,5 δισ. ευρώ την τελευταία διετία. Τα επόμενα βήματά της περιλαμβάνουν πώληση μειοψηφικού πακέτου στην Finansbank (Τουρκία) αλλά και πώληση μειοψηφικού πακέτου στην εταιρεία holding που θα στεγάσει όλες τις δραστηριότητες στα Βαλκάνια. Το 1ο τρίμηνο 2012 κατέγραψε ζημίες 537 εκατ. ευρώ, αποτέλεσμα των αυξημένων προβλέψεων και των ζημιών από χρηματοοικονομικές πράξεις στην Ελλάδα.

Άνοδο 4% σημείωσαν τα λειτουργικά έσοδα της Τράπεζας Πειραιώς το 1ο τρίμηνο 2012 σε σύγκριση με το 2011 ενώ τα λειτουργικά έξοδα μειώθηκαν 8%. Το αποτέλεσμα ήταν κέρδη 217 εκατ. ευρώ, +18%. Ωστόσο η αύξηση των προβλέψεων στα 296 εκατ., απόρροια της επιδείνωσης της οικονομίας που οδήγησε σε άνοδο των δανείων σε καθυστέρηση στο 16%, τα μετέτρεψε σε ζημιές 80 εκατ. Με την αναγνώριση όμως του υπόλοιπου του αναβαλλόμενου φόρου που σχετίζεται με το PSI, τα αποτελέσματα καταλήγουν σε κέρδη 298 εκατ. ευρώ. Όπως δήλωσε ο πρόεδρός της, Μιχάλης Σάλλας, αναφορικά με την καταβολή των 18 δισ. ευρώ στις 4 μεγάλες τράπεζες από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αποκαθίσταται έτσι μέρος των ζημιών που υπέστησαν οι τράπεζες από το PSI και οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας επανέρχονται στο απαιτούμενο εποπτικά επίπεδο. Με την καταβολή 4,7 δισ. ευρώ από το ΤΧΣ, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της τράπεζας διαμορφώνεται σε 9% και των κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων σε 8%. Οι καταθέσεις και τα δάνεια, σε ετήσια βάση, το 1ο τρίμηνο μειώθηκαν 24% και 5% αντίστοιχα, σε αναλογία με τις εξελίξεις στο σύνολο της αγοράς.

Συγκρότημα ΤρAπεζας ΚYπρου

Κέρδη 295 εκατ. το 1ο τρίμηνο

Σημαντική αύξηση κερδοφορίας καταγράφει η Τράπεζα Κύπρου. Στα 295 εκατ. ανήλθαν τα κέρδη της Τράπεζας Κύπρου το 1ο τρίμηνο του 2012, μετά τη θετική επίπτωση της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης για την απομείωση της αξίας των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο χαρτοφυλάκιό της. Πριν από αυτή, τα καθαρά κέρδη ανέρχονταν σε 99 εκατ., αυξημένα κατά 33% σε σχέση με πέρυσι. Πριν από τις προβλέψεις ύψους 100 εκατ. ευρώ, τα κέρδη της τράπεζας ήταν 219 εκατ. ευρώ (+25%). Μετά τις κινήσεις ενίσχυσης της κεφαλαιακής της θέσης, οι ανάγκες σε κεφάλαια για την κάλυψη των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής περιορίζονται σε 200 εκατ. ευρώ. Ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας του συγκροτήματος στα τέλη Μαρτίου ήταν 9,2%, ο δείκτης κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων 6,8% και των βασικών ιδίων κεφαλαίων 8,9%. Η τράπεζα βελτίωσε το επιτοκιακό της περιθώριο στο 3,3% από 2,8% το 1ο τρίμηνο 2011. Ανδρέας Ηλιάδης «Τα θετικά αποτελέσματα είναι απότοκο των έγκαιρων ενεργειών για την αντιμετώπιση της κρίσης»

ΕΠΙΛΟΓΗ 57

{

Χρηματιστηριακές επενδύσεις // Έρευνα

Προβλεποντας

τον κiνδυνο Μ ια ν eα προσeγ γ ιση

«Ποτέ μην τοποθετείς όλα σου τα αυγά σε ένα καλάθι». Αυτή είναι η πρωταρχική συμβουλή που θα έδινε τόσο ένας επαγγελματίας επενδυτής, όσο και ένας ακαδημαϊκός, σε οποιονδήποτε επιθυμούσε να επενδύσει το κεφάλαιό του έτσι ώστε να μειώσει τον κίνδυνο στο χαρτοφυλάκιό του και να το καταστήσει αποδοτικότερο. Η φούσκα της τουλίπας στην Ολλανδία, το μεγάλο Κραχ του 1929 και η πρόσφατη οικονομική κρίση, γεγονότα σταθμοί, ανέδειξαν την κρισιμότητα της αναγνώρισης, της πρόβλεψης και της διαφοροποίησης του κίνδυνου. Ο Harry Markowitz και το έργο του «Portfolio Selection» το 1952, αποτέλεσαν το εφαλτήριο για να μετατοπιστεί το βάρος των ερευνών στον συγκεκριμένο χρηματοοικονομικό τομέα. Η δική μας προσέγγιση αναφορικά με τον κίνδυνο των χαρτοφυλακίων έγκειται στη μελέτη μιας μεταβλητής, που αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας τα τελευταία χρόνια, η αξία της οποίας είναι μεγάλη για τους επαγγελματίες του χώρου και διαίτερα για τους διαχειριστές μετοχικών χαρτοφυλακίων. Η μεταβλητή αυτή ονομάζεται dispersion. Το dispersion με58 ΕΠΙΛΟΓΗ

τράει τη διασπορά των αποδόσεων των μετοχών γύρω από τη μέση τιμή ενός δείκτη. Μπορεί να μετρηθεί κάθε στιγμή και είναι ένας αριθμός, μια και μοναδική παρατήρηση. Δεν στηρίζεται σε ιστορικά στοιχεία, όπως οι διαδεδομένοι τρόποι μέτρησης του κίνδυνου, αλλά αντικατοπτρίζει μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η μεταβλητή έχει συνδεθεί, μεταξύ άλλων, με τη μεταβλητότητα της αγοράς, με τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, τον ιδιοσυγκρατικό κίνδυνο (δηλαδή τον κίνδυνο που διατρέχει κάθε μετοχή όταν έχουμε ήδη λάβει υπόψη την έκθεση της στον κίνδυνο της αγοράς), τις αποδόσεις διαφορετικών στρατηγικών καθώς και τους οικονομικούς κύκλους.

Α ποδοσεις στο ελληνικο χ ρ ηματιστη ρ ιο Βασ ικό αν τ ικείμε νο της με λέ της μας είναι το dispersion στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά. Για την υλοποίηση της έρευνας, χρησιμοποιήσαμε μηνιαία δεδομένα της περιόδου 1997-2010. Έπειτα, εφαρμόσαμε την ακόλουθη μεθοδολογία, ώστε να αποκαλυφθεί αν το dispersion περιέχει πληροφορίες σχετικά με την πρόβλεψη της μεταβλητότητας του Γενικού Δείκτη. Αντίθετα με τις αποδόσεις, ο κίνδυνος (μεταβλητότητα) έχει αποδειχθεί από αρκετές έρευνες ότι μπορεί να προβλεφθεί έως ένα βαθμό από ιστορικά στοιχεία (η χρησιμοποίηση ημερήσιων δεδομένων ενός χρόνου θεωρείται

Μπορεί σήμερα η επένδυση σε μετοχές να περικλείει μεγάλη αβεβαιότητα. Ωστόσο, μια νέα μεταβλητή, που λαμβάνει υπόψη τον κίνδυνο αγοράς, δηλαδή τη μεταβλητότητα της, τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, τον ιδιοσυγκρατικό κίνδυνο, τις αποδόσεις διαφορετικών στρατηγικών καθώς και τους οικονομικούς κύκλους, μπορεί να βοηθήσει τους επενδυτές στην αποτελεσματικότερη πρόβλεψη του κινδύνου ώστε να δράσουν ανάλογα. Από τους Αλεξανδρο Κολοβο, Αλεξανδρο Σκορδο και Δημητρη Σταυροπουλο, αποφοίτους MSc in Finance, ALBA Graduate Business School σε συνεργασία με τον Νικολαο Τεσσαροματη, αναπληρωτή καθηγητή Χρηματοοικονομικής στο ALBA Graduate Business School at The American College of Greece.

αρκετά ικανοποιητικό μέγεθος για την αποτελεσματική πρόβλεψη του κινδύνου). Έτσι, χρησιμοποιώντας ιστορικά στοιχεία δημιουργήσαμε μια κυλιόμενη χρονοσειρά, η οποία υπολογίζει τη μεταβλητότητα του ΓΔ του Χρηματιστηρίου Αθηνών και μεταβάλλεται ημέρα με την ημέρα καθώς προστίθενται σε αυτή νέα δεδομένα. Χρησιμοποιώντας οικονομετρικές τεχνικές υπολογίσαμε το ποσοστό επιτυχίας αυτής της χρονοσειράς στην πρόβλεψη της μεταβλητότητας του επόμενου μήνα. Σε περίπτωση που η επεξηγηματική ικανότητα του μοντέλου μας αυξανόταν με την προσθήκη του dispersion τότε αυτό θα σήμαινε ότι η μεταβλητή εμπεριέχει επιπλέον πληροφορίες που αφορούν τον κίνδυνο πέραν των ιστορικών δεδομένων. Η οικονομετρική ανάλυση αποδεικνύει ότι το dispersion παρουσιάζει παρόμοια αποτελέσματα στην Ελλάδα όπως σε άλλες χώρες του εξωτερικού. Παρά το γεγονός ότι παρουσιάζει κάποια προγνωστική ικανότητα στις αποδόσεις του δείκτη, το σημαντικότερο αποτέλεσμα αφορά την πρόγνωση του κινδύνου. Σε αυτό τον τομέα συμβάλει σημαντικά, αυξάνοντας την επεξηγηματική ικανότητα των διάφορων μοντέλων που χρησιμοποιήθηκαν. Οι επαγγελματίες ή ερασιτέχνες επενδυτές αποκτούν, δηλαδή, την ικανότητα να προβλέψουν αποτελεσματικότερα τον κίνδυνο και να δράσουν ανάλογα. Παραδείγματος χάρη, ένας υποθετικός επενδυτής που χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο μέσο και παρατηρεί ότι χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές έχει ήδη λάβει το μή-

νυμα ότι υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος στην αγορά και ότι ίσως θα έπρεπε να τον αντισταθμίσει μέσω της χρήσης παραγώγων (futures, options) ή μέσω της μεταφοράς κεφαλαίων από περισσότερο «επικίνδυνα» επενδυτικά μέσα (μετοχές) σε περισσότερο ασφαλή (ομόλογα). Επιπλέον, για τους περισσότερο ικανούς και με μεγαλύτερη έφεση στην ανάληψη ρίσκου, ενδεχόμενες υψηλές τιμές του dispersion μπορούν να αποδειχθούν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για αυξημένες αποδόσεις. Επιπρόσθετα, δείξαμε ότι η μεταβλητότητα τόσο των αποδόσεων του ΓΔ όσο και στρατηγικών που βασίζονται σε μετοχές χαμηλότερης κεφαλαιοποίησης είναι καθοριστικοί παράγοντες που εξηγούν τις μεταβολές του dispersion. Η αιτία αυτού του φαινομένου είναι το γεγονός ότι οι μετοχές μικρότερης κεφαλαιοποίησης χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη μεταβλητότητα, συνεπώς μεγαλύτερο κίνδυνο, συμβάλλοντας έτσι περισσότερο στη διασπορά των αποδόσεων γύρω από τη μέση απόδοση του ΓΔ. Συνοψίζοντας, έχει γίνει αντιληπτό ότι σε περιόδους οικονομικής ύφεσης η πλειονότητα των επενδυτών υπόκεινται σε δυσβάστακτες ζημιές αναφορικά με τις αποδόσεις των κεφαλαίων τους. Σήμερα αν και βιώνουμε μια παρόμοια περίοδο που παρουσιάζει εξαιρετικά υψηλά επίπεδα κινδύνου, το dispersion μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην αναγνώριση και αντιστάθμιση των κινδύνων και να μετατραπεί σε ένα εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια των επενδυτών. ΕΠΙΛΟΓΗ 59

60 ΕΠΙΛΟΓΗ

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

Business

ΕΠΙΛΟΓΗ 61

Business

{ Στην επικαιρότητα

BusinessNews

H επιχειρηματική δράση της αγοράς που ξεχωρίζει, οι εταιρικές κινήσεις και ενέργειες που αξίζουν την προσοχή μας, η επιχειρηματικότητα αιχμής.

για ΣΕΒ Προτaσεις ανασυγκρoτηση Ο ΣΕΒ σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ και το ΕΜΠΕργασ τήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας ολοκλήρωσε, πρόσφατα, τις εργασίες Ομάδων και Πάνελ διαμόρφωσης δημοσ ίων πολιτικών. Οι ομάδες αυτές έχουν διαμορφώσει ένα σύνολο ολοκληρωμένων προτάσεων «με ε λ ληνική υπογραφή», που στοχεύουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας με κινητήριο μοχλό τις δυνατότητες των ελληνικών επιχειρήσεων να αναπτύξουν ανταγωνιστικές δραστηριότητες και προϊόντα. Κεντρικό ερώτημα τι παράγουμε σήμερα και τι μπορούμε να παράξουμε μεσοπρόθεσμα. Με συγκεκριμένες προτάσεις για τους κλάδους ενέργειας, τροφίμων και βιο-αγροδιατροφής, περιβαλλοντικής βιομηχανίας, κλωσ τοϋφαντουργίας και ένδυσης, κατασκευών-δομικών υλικών, ΤΠΕ και υγείας στοχεύεται ο εντοπισμός των αδυναμιών, των ισχυρών σημείων, των προϊόντων και υπηρεσιών με προοπτικές ανάπτυξης και των δράσεων για την αξιοποίησή τους.

Τα κύρια συμπεράσματα των Ομάδων εργασίας επιβεβαιώνουν ότι: • • Διακύβευμα της επόμενης περιόδου είναι να ενισχυθεί η καινοτομία στα προϊόντα και τις διαδικασίες της ελληνικής επιχείρησης, μοναδικός δρόμος ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής παραγωγής. • • Διέξοδος στη σημερινή δυσμενή συγκυρία είναι η ανάπτυξη της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας με βιώσιμες προϋποθέσεις, με βελτίωση της προστιθεμένης αξίας και απεγκλωβισμό από τις παραδοσιακές αγορές. • • Αυτό που προέχει είναι η κινητοποίηση των πρωταγωνιστών (επιχειρήσεις-θεσμικοί φορείς- φορείς της γνώσης) σε κρίσιμους για την ανάπτυξη της οικονομίας τομείς πάνω σε συμφωνημένα σχέδια ανάκαμψης και ανάπτυξης (νέα βιομηχανική πολιτική). 62 ΕΠΙΛΟΓΗ

• • Σήμερα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πλήττονται μέχρι ορίων. Ωστόσο η μικρή και μεσαία επιχείρηση στην Ελλάδα μπορεί να στηρίξει την προσπάθεια για μια ανταγωνιστική οικονομία αρκεί να ξεπεραστούν τα προβλήματα χαμηλής κεφαλαιακής επάρκειας και περιορισμένης χρηματοδότησης σε περιβάλλον πιο φιλικό προς την επιχειρηματικότητα. Αυτή η παράμετρος θα αποτελέσει ίσως το ισχυρότερο διακύβευμα εξόδου από τη σημερινή κρίση. • • Βάση για την επανεκκίνηση της οικονομίας θα αποτελέσει μια μακρόπνοη πολιτική για τη βιωσιμότητα των επενδύσεων του μέλλοντος με επένδυση στη γνώση, την καινοτομία και το ανθρώπινο δυναμικό.

Singular Logic Με απόλυτη επιτυχία διεξήχθη η συγκέντρωση και μετάδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων των Βουλευτικών εκλογών του Mαίου, που είχε αναλάβει η SingularLogic σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, παρά τις εξαιρετικά πιεστικές χρονικές συνθήκες (λιγότερο από ένα μήνα προετοιμασίας). Η SingularLogic, επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις της για εκτίμηση στις 9.30 μμ. το βράδυ των εκλογών, δημοσιοποίησε έγκαιρα και έγκυρα την εκτίμηση του τελικού αποτελέσματος των εκλογών, με τη μέθοδο της Ασφαλούς Μετάδοσης Αποτελεσμάτων μέσω κινητών τηλεφώνων (SRT). Το Σύστημα Ασφαλούς Μετάδοσης πέτυχε σε 2 ½ ώρες μετά το κλείσιμο της κάλπης (21:30), ενσωμάτωση του 50 % των εκλογικών τμημάτων.

Ενιαίος φορέας ΝΑ Ευρώπης για τη Friesland Campina Οι χώρες ΝΑ Ευρώπης θα διοικούνται πλέον σαν ενιαίο τμήμα του κλάδου Καταναλωτικών Προϊόντων Ευρώπης της FrieslandCampina. Ο Γρηγόρης Σκλήκας αναλαμβάνει τη διεύθυνση του τμήματος ΝΑ Ευρώπης και ηγείται των δραστηριοτήτων της FrieslandCampina στην περιοχή. Θα συνδυάσει τα νέα του καθήκοντα με τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου της FrieslandCampina Hellas και η έδρα του παραμένει στην Αθήνα. Το νέο διοικητικό σχήμα θα περιλαμβάνει τις FrieslandCampina Hungary, FrieslandCampina Romania και FrieslandCampina Hellas. Σημειώνεται ότι η ΝΑ Ευρώπη είναι ένας από τους πυλώνες ανάπτυξης της στρατηγικής Route2020 της FrieslandCampina.

Έργα 321 εκατ. για την ΤΕΡΝΑ Εννέα νέα έργα συνολικού προϋπολογισμού περίπου 290 εκατ. ευρώ ανέλαβε το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια η εταιρεία ΤΕΡΝΑ Α.Ε., θυγατρική του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Στην Σερβία, η ΤΕΡΝΑ Α.Ε. υπέγραψε πέντε συμβάσεις με την “Koridori Srbije που αφορούν έργα οδοποιίας στον Πανευρωπαϊκό Άξονα. Η ΤΕΡΝΑ Α.Ε. ανέλαβε τρία από τα έργα αυτά σε ποσοστό 100%, ενώ σε δύο άλλα συμμετέχει μέσω κοινοπραξίας στην οποία κατέχει το 50%. Στη Βουλγαρία, η ΤΕΡΝΑ Α.Ε. υπέγραψε πρόσφατα σύμβαση με το Βουλγαρικό Δημόσιο, που αφορά την μελέτη και κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτροκίνησης, μεταξύ των σταθμών Dimitrovgrad – Harmanli. Στην Αλβανία, υπέγραψε τη σύμβαση κατασκευής του Tirana Business Park, ύψους 21,7 εκατ. ευρώ. Τέλος, στην Ελλάδα, η ΤΕΡΝΑ Α.Ε. συμμετέχει με ποσοστό 33,33% σε κοινοπραξίες που ανέλαβαν πρόσφατα δύο έργα σε Κάθετους Άξονες της Εγνατίας Οδού.

Στελεχιακές αλλαγές στη Microsof t Ελλάς Η Microsoft Ελλάς στοχεύοντας στην περαιτέρω ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού της, προχωρά σε τρεις εσωτερικές μετακινήσεις, αλλά και στην ένταξη δύο νέων στελεχών. Συγκεκριμένα, η Βικτώρια Κιμωνίδου προάγεται στη θέση της Διευθύντριας Customer & Partner Experience για την περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και ο Μάνος Λαγουρός αναλαμβάνει πλέον καθήκοντα Sales Excellence Lead για τη ζώνη Multi-Country της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Η Αντιγόνη Παπανικολάου είναι η νέα Legal & Corporate Affairs Director της Microsoft Ελλάς, η Μυλαίδη Στούμπου αναλαμβάνει τη Διεύθυνση του Τμήματος Solution Sales, ενώ ο Νίκος Χατζηγεωργίου αναλαμβάνει καθήκοντα Enterprise Marketing and Business Operations Lead. Εξάλλου, τη θέση της Διευθύντριας Μικρών και Μεσαίων Λύσεων και Συνεργατών της Microsoft Ελλάς ανέλαβε πρόσφατα η Πέγκυ Αντωνάκου, υπεύθυνη πλέον για το πελατολόγιο Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων.

Ο Ν. Μαλαματίνας νέος Πρόεδρος της Saxo Bank

ο Ντένις Μαλαματίνας, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, ανέλαβε καθήκοντα Προέδρου της Saxo Bank, διαδεχόμενος τον Kurt Larsen, ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος από το 2010. Ο Ντένις Μαλαματίνας έγινε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Saxo Bank το 2007 και στο παρελθόν έχει διατελέσει επικεφαλής σε παγκόσμιο επίπεδο των εταιρειών Smirnoff Vodka, Burger King Corporation και Priceline Europe Ltd. Το 2002, ήταν ένας από τους συνιδρυτές της Marfin Bank, ενώ αργότερα ανέλαβε καθήκοντα Διευθύνοντος Συμβούλου. Πιο πρόσφατα, το 2007, ήταν ένας από τους συνιδρυτές της MIG (Marfin Investment Group), της οποίας ηγήθηκε έως το 2012.

ΕΠΙΛΟΓΗ 63

Business

{ Τα νέα της αγοράς

MarketNews

Ειδήσεις, εξελίξεις, τάσεις, επιλογές από μία αγορά σε διαρκή κίνηση και δράση, αντίδοτο στην υφεσιακή πραγματικότητα της εποχής μας.

ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Σε άνοδο η κερδοφορία Η θετική πορεία που σημείωσε ο Όμιλος ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ το 2011 συνεχίστηκε και στο πρώτο τρίμηνο του 2012. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών αυξήθηκε 19% σε σύγκριση με το 1ο τρίμηνο του 2011 στα 58 εκατ. ευρώ. Το ενοποιημένο μικτό κέρδος αυξήθηκε 72% στα 13,6 εκ. ευρώ και κατά 29% τα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων σε 6,5 εκ. ευρώ. Ο Όμιλος μείωσε τον καθαρό δανεισμό του σε 32,6 εκ. ευρώ έναντι 40,9 εκ. ευρώ στις 31/12/2011. Ενισχύει το portfolio προϊόντων που προσφέρει, καθιστώντας τον ως έναν από τους πιο αξιόπιστους κατασκευαστές σωλήνων ενέργειας παγκοσμίως, με την προμήθεια από τη γερμανική SMS Meer μιας νέας μονάδας παραγωγής σωλήνων.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ Αυξάνεται η εξωστρέφεια Ο Όμιλος συνέχισε το 2011 την αναπτυξιακή του πορεία. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών αυξήθηκε 18% στα 415 εκατ. ευρώ, αποτέλεσμα της ανόδου των πωλήσεων στο εξωτερικό. Ωστόσο, η διεθνής αρνητική συγκυρία, οι αντίξοες καιρικές συνθήκες σε Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη τους πρώτους μήνες του έτους, η αναβολή των επενδύσεων στην Ελλάδα, επηρέσαν τα μεγέθη του 1ου τριμήνου φέτος. Οι πωλήσεις αυξήθηκαν 1%, του εξωτερικού -αποτελούν το 79% του συνόλου από 71% το 2011- κατά 32% ενώ στο εσωτερικό μειώθηκαν 46%. Αποτέλεσμα ήταν ζημιές μετά τους φόρους 3,9 εκατ. ευρώ από κέρδη 11,8 εκατ. ευρώ συνολικά το 2011.

ΤΙΤΑΝ Η ύφεση πιέζει τα μεγέθη

ΣΙΔΕΝΟΡ Η συγκυρία πιέζει τις πωλήσεις Αύξηση του κύκλου εργασιών πέτυχε ο Όμιλος ΣΙΔΕΝΟΡ το 2011. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 26% στα 1.247,4 εκ. ευρώ, αποτέλεσμα κυρίως της προσθήκης νέων προϊόντων, όπως πλατέα προϊόντα και ειδικοί χάλυβες και της διείσδυσης σε νέες αγορές. Ωστόσο το 1ο τρίμηνο του 2012, οι πωλήσεις δείχνουν στασιμότητα, αποτέλεσμα της περαιτέρω καθίζησης της οικοδομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και τις ιδιαιτέρως δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τον περασμένο χειμώνα, τόσο στα Βαλκάνια, όσο και στην κεντρική Ευρώπη. Ο Όμιλος και στοχεύει στην ενίσχυση των μεριδίων στις ξένες αγορές. Πρόσφατα ξεκίνησε τη λειτουργίας της η SIDERAL Shpk, θυγατρική στην Αλβανία. 64 ΕΠΙΛΟΓΗ

Μειωμένες πωλήσεις και κέρδη. Κατά 19% μειώθηκε το 2011 ο κύκλος εργασιών του Ομίλου Τσιμέντων ΤΙΤΑΝ. Τα λειτουργικά κέρδη (EBITDA) υποχώρησαν κατά 23% στα 243 εκ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη, μετά τα δικαιώματα μειοψηφίας και την πρόβλεψη για φόρους, κατά 89% στα 11 εκ. ευρώ. Η επιδείνωση των αποτελεσμάτων οφείλεται στην κατάρρευση του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα, στην καθήλωση της οικοδομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ σε πολύ χαμηλά επίπεδα, στη δύσκολη συγκυρία στην Αίγυπτο, στην άνοδο των τιμών των καυσίμων και του ευρώ στη διάρκεια του έτους. Στον αντίποδα, σταθερή ήταν η συνεισφορά των αναπτυσσόμενων αγορών της Νοτιανατολικής Ευρώπης, και θετική αυτή της Τουρκίας.

ΕΛΒΑΛ Η άνοδος των πωλήσεων του Ομίλου το 2011 κατά 6%, περίπου, στους 319 χιλ τόνους, η ισχυρή ζήτηση από τις διεθνείς αγορές για τα προϊόντα έλασης οδήγησε και σε αυξημένες τιμές πώλησης και η πίεση στον τομέα διέλασης, κυρίως λόγω της πτώσης της εγχώριας δραστηριότητας, οδήγησαν τελικά σε άνοδο κατά 14% του ενοποιημένου κύκλου εργασιών στα 1.062 εκ. ευρώ, σε κέρδη προ φόρων, αποσβέσεων και χρηματοοικονομικών (EBITDA) 82,4 εκ. ευρώ. Το 1ο τρίμηνο του 2012 ο κύκλος εργασιών υποχώρησε 12%, που οφείλεται σε συγκυριακή μετάθεση παραγγελιών για το 2 ο τρίμηνο.

ΧΑΛΚΟΡ Ανοδικά οι πωλήσεις

ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ

Οι συγκριτικά υψηλότερες μέσες τιμές των μετάλλων αλλά και η αύξηση του συνολικού όγκου πωλήσεων κατά 8,3% οδήγησαν σε άνοδο του κύκλου εργασιών κατά 20% το 2011, έτος σημαντικών προκλήσεων λόγω των πολύ χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης σε Ευρώπη και Αμερική και της ύφεσης στην ελληνική οικονομία. Οι συγκριτικά χαμηλότερες χαμηλότερες μέσες τιμές των μετάλλων το 1ο τρίμηνο φέτος σε σχέση με πέρυσι, αντιστάθμισαν την κατά 11% αύξηση του συνολικού όγκου πωλήσεων, με συνέπεια τη μείωση του κύκλου εργασιών κατά 1,7%. Τα κέρδη προ φόρων και τόκων (ΕΒΙΤ) το 1ο τρίμηνο περιορίστηκαν σε 6,6 εκατ. ευρώ από 17,4 εκατ. ευρώ πέρυσι. Ο Όμιλος έχει ως κύριο στρατηγικό του στόχο την αύξηση των μεριδίων αγοράς σε βιομηχανικά προϊόντα και την ενίσχυση της δραστηριότητάς του σε νέες αγορές οι οποίες δεν έχουν επηρεαστεί από την οικονομική ύφεση.

Μείωση 31% κατέγραψαν οι πωλήσεις του Ομίλου το 2011, στα 278 εκατ. ευρώ. Τα αποτελέσματα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθαν σε ζημιές 5,42 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 14,31 εκατ. ευρώ το 2010. Ο Όμιλος παρουσίασε το 2011 ζημιές μετά από φόρους 56 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με ζημιές μετά από φόρους 46 εκατ. ευρώ το 2010. Η κάμψη του κύκλου εργασιών αντανακλά την εντεινόμενη ύφεση στην εσωτερική αγορά της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, καθώς και την ουσ ιασ τική ανασ τολή της κατασκευασ τικής δραστηριότητας στα δημόσια και συγχρηματοδοτούμενα έργα υποδομής. Η εικόνα συνεχίστηκε και το 1ο τρίμηνο του 2012 με ζημιές 19 εκατ. ευρώ.

Χαμηλότερες πωλήσεις & ζημίες

FRIGOGLASS Άνοδος πωλήσεων, χαμηλότερα κέρδη Άνοδος των πωλήσεων κατά 21% στα 555 εκατ. ευρώ, των κερδών προ Φόρων Τόκων και Αποσβέσεων (EBITDA) κατά 10% στα 81,5 εκατ αλλά μείωση των καθαρών κερδών κατά 2,4% στα 20 εκατ., τα αποτελέσματα του 2011. Η εταιρεία, παρά το δύσκολο μακροοικονομικό περιβάλλον για το 2012, ειδικά στην Ευρώπη, αναμένει αύξηση των εργασιών στις περισσότερες περιοχές δραστηριοποίησης του κλάδου Επαγγελματικής Ψύξης. Στον αναπτυσσόμενο κλάδο Υαλουργίας, αναμένει περαιτέρω άνοδο για το 2012, τόσο σε σχέση με τις προϋπάρχουσες δραστηριότητες όσο και από την συμμετοχή των νέων δραστηριοτήτων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

HELLAS SAT // Θετική πορεία Θετικά ήταν τα αποτελέσματα της θυγατρικής του Ομίλου ΟΤΕ, η οποία κατέχει και διαχειρίζεται τον ελληνικό δορυφόρο Hellas-Sat 2 και δραστηριοποιείται στη παροχή δορυφορικών υπηρεσιών στις αγορές της Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Νοτίου Αφρικής, το 2011. Τα έσοδα της αυξήθηκαν 9% στα 33 εκατ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη 17% στα 11 εκατ. ευρώ. Ο δορυφόρος Hellas-Sat 2 έχει 96% πληρότητα, εξυπηρετεί πάνω από 100 πελάτες σε 30 χώρες της Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Νότιας Αφρικής και παρέχει υπηρεσίες δορυφορικού internet σε περισσότερους από 1.500 συνδρομητές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

ΟΛΠ Κερδοφορία το 2012 Τα οικονομικά αποτελέσματα του α΄ τριμήνου 2012 έδειξαν ότι ο Οργανισμός θα κινηθεί κερδοφόρα και το 2012 παρά την κρίση και τη χειμερινή περίοδο, η οποία για το λιμάνι είναι από πλευράς κινήσεως η χαμηλότερη. Ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 7,3%, οι αμοιβές και τα έξοδα προσωπικού μειώθηκαν 7,7%, οι αμοιβές και τα έξοδα τρίτων 34% και τα λοιπά έξοδα 94%. Το αποτέ λεσμα ήταν το λειτουργικό αποτέλεσμα να αυξηθεί 79%, και το συνολικό μετά από φόρους να είναι κερδοφορία 521 χιλ. ευρώ έναντι ζημιών 2,9 εκατ. το 2011.

ΕΠΙΛΟΓΗ 65

Business

66 ΕΠΙΛΟΓΗ

{

Ναυτιλία

Κ αθα ρeς θa λ α σσες

Aνθηρη ναυτιλια Οι θαλασσιες μεταφορες εχουν σημαντικες επιπτωσεις στο περιβαλλον, ενω τα λιμανια ειναι μια οχλουσα δραστηριοτητα. Οι διεθνεις προσπαθειες για μειωση του «αποτυπωματος» της ναυτιλιας συνεχιζονται με αμείωτη ενταση και σημαντικες επιτυχιες. Επιτελειο «E»

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

Business

{

Ναυτιλία

Το οικολογικό «αποτύπωμα» των θαλάσσιων μεταφορών τείνει να γίνει το νούμερο ένα ζήτημα της παγκόσμιας ναυτιλίας καθώς από τις εξελίξεις που συνδέονται με τα περιβαλλοντικά θέματα – και περιλαμβάνουν από την ποιότητα των καυσίμων και την ταχύτητα των πλοίων μέχρι τις συνθήκες ελλιμενισμού- εξαρτάται μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητας της πιο βαριάς ελληνικής «βιομηχανίας». Μετά τη φετινή ένταξη των αεροπορικών μεταφορών στον ευρωπαϊκό μηχανισμό εμπορίου δικαιωμάτων ρύπων (European Union Emission Trading Scheme- EUETS), ένταξη η οποία προϋποθέτει την αυστηρή τήρηση κανονισμών, τον συνεχή έλεγχο από τις αρμόδιες υπηρεσίες, τη δημιουργία μητρώου και την οικονομική επιβάρυνση των ναύλων για επιβάτες και cargo, η ναυτιλία περιμένει και τη δική της σειρά. Σε αντίθεση όμως με την αεροπορική βιομηχανία που είχε κάνει λίγα και μόνο στον τομέα των καυσίμων, η ναυτιλία έχει κινηθεί εδώ και αρκετά χρόνια για να προλάβει τις εξελίξεις. Όπως είναι γνωστό οι θαλάσσιες μεταφορές είναι το συντριπτικά μεγαλύτερο κομμάτι του διεθνούς (διηπειρωτικού) εμπορίου και η συμμετοχή της ναυτιλίας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι μεγαλύτερη των αεροπορικών μεταφορών -πολύ μικρότερη όμως σε σχέση με τις άλλες ρυπογόνες ανθρώπινες δραστηριότητες όπως οι οδικές μετακινήσεις, η ψύξη/ θέρμανση κτιρίων και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό όμως δεν αφορά τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ένωσης οι οποίες επιθυμούν διακαώς να εντάξουν τη ναυτιλία στο EUETS. Σε ένα άλλο επίπεδο, άμεσα συνδεδεμένο όμως με τις θαλάσσιες μεταφορές και τη ναυτιλία, οι ευρωπαϊκοί λιμένες αναζητούν τον δικό τους ρόλο στη συνολική προσπάθεια μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, περιορισμού της θαλάσσιας ρύπανσης και εξοικονόμησης ενεργειακών πόρων. Επενδύουν σημαντικά ποσά, συμμετέχουν σε μεγάλα ευρωπαϊκά έργα και συνεργάζονται στενά με τον εφοπλισμό και τα κράτη- μέλη.

Η θάλασσα είναι εμπόριο Οι θαλάσσιες μεταφορές αυξάνονται. Η ανάπτυξη της Κίνας είχε διπλό αντίκτυπο: από τη μια πλευρά έχουμε αύξηση των θαλάσσιων μεταφορών, κυρίως εμπορευματοκιβωτίων (containers) από τα λιμάνια της Άπω Ανατολής προς την Ευρώπη που μας αφορά ιδιαίτερα, ενώ παράλληλα έχουμε έντονη εισαγωγή άνθρακα, σιδηρομεταλλευμάτων και πετρελαίου προς την Κίνα, δραστηριότητα που πραγματοποιείται σχεδόν αποκλειστικά μέσω θαλάσσιων οδών και γιγαντιαίων πλοίων. Το διηπειρωτικό 68 ΕΠΙΛΟΓΗ

θαλάσσιο εμπόριο επηρεάζει σημαντικά την Ευρώπη και την περιβαλλοντική πολιτική της. Αλλά και το πετρέλαιο είναι σημαντικός παράγοντας αύξησης του μεταφορικού έργου στην Ευρώπη- ειδικά στη Μεσόγειό. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 διακινούνταν στη Μεσόγειο πάνω από 370 εκατ. τόνοι πετρελαίου, περισσότερο από το ένα πέμπτο του συνολικού φορτίου παγκοσμίως. Οι έρευνες δείχνουν ότι το ποσό αυτό έχει ξεπεράσει πλέον τα 400 εκατ. τόνους και αναμένεται να αυξηθεί κι άλλο, όσο η θαλάσσια οδός παραμένει ο πλέον δημοφιλής τρόπος διακίνησης πετρελαίου από την Κασπία και τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες προς τις ευρωπαϊκές χώρες Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητά πολιτικές μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των θαλάσσιων μεταφορών μέσα από πολυσχιδείς επιστημονικές και ερευνητικές δραστηριότητες, αναπτυξιακά προγράμματα, ντιρεκτίβες και κανονισμούς ναυσιπλοΐας και μεταφορών. Την ίδια στιγμή παγκόσμιοι ναυτιλιακοί φορείς όπως ο International Maritime Organization και συμφωνίες όπως η Διεθνής Σύμβαση για την Πρόληψη της Ρύπανσης από Πλοία, η γνωστή MARPOL του 1978, επιδιώκουν την τυποποίηση των όρων ασφαλούς δραστηριότητας στη θάλασσα προς το συμφέρον ασφαλώς της ίδιας της βιομηχανίας. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της θαλάσσιας ρύπανσης, πάνω από το 65% (στις ελληνικές θάλασσες ακόμα μεγαλύτερο), προέρχεται από ανθρώπινες δραστηριότητες που συνδέονται με την ξηρά (π.χ. τουρισμός, διύλιση πετρελαίου, καλλιέργειες) και δεν συνδέονται με τις θαλάσσιες μεταφορές. Το μείζον πρόβλημα των θαλάσσιων μεταφορών είναι όμως τα καύσιμα. Αν και η συμμετοχή της ναυτιλίας στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου δεν ξεπερνάει το 5%, οι προσπάθειες για τη χρήση καθαρότερων καυσίμων είναι εντατική. Σε πρώτη φάση περιορίστηκε η παρουσία οξειδίων του αζώτου και του θείου στα ναυτιλιακά καύσιμα, σε δεύτερη φάση τέθηκαν περιορισμοί στην ταχύτητα των πλοίων σε ειδικούς θαλάσσιους άξονες και σε τρίτη φάση επιβλήθηκε αλλαγή των καυσίμων κατά τον κατάπλου ή τον απόπλου και φυσικά την παραμονή ενός πλοίου στο λιμάνι. Άλλα μέτρα που έχουν ληφθεί ή σχεδιάζονται, όπως η χρήση φωτοβολταϊκής ενέργειας για ορισμένες χρήσεις στο πλοίο, ο βιολογικός καθαρισμός και η επαναχρησιμοποίηση ορισμένων λυμάτων, η ασφαλής απομάκρυνση και επεξεργασία των ορυκτελαίων, η οργανωμένη ανακύκλωση και η ορθολογική διαχείριση απορριμμάτων είναι πολιτικές που υιοθετούνται πλέον σε όλες τις εθνικές νομοθεσίες του κόσμου.

eco m a nag e m e n t Η «Ε» ζήτησε τη γνώμη ενός πανεπιστημιακού και θεσμικού/διοικητικού παράγοντα, του ΧαρIλαου ΨαραYτη, καθηγητή της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ και επικεφαλής του Εργαστηρίου Θαλάσσιων Μεταφορών. Ήταν γενικός διευθυντής αρχικά και διευθύνων σύμβουλος στη συνέχεια στον ΟΛΠ από το καλοκαίρι του 1996 μέχρι την άνοιξη του 2002.

υναντήσαμε τον Χαρίλαο Ψαραύτη στο γραφείο του στην Πολυτεχνειούπολη και του ζητήσαμε να τοποθετηθεί για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Μας είπε: «Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι εξαιρετικά σημαντικές για την ανθρωπότητα καθώς μέσω αυτών μεταφέρεται το 90% των εμπορευμάτων παγκοσμίωςαυτό είναι κάτι που δεν το γνωρίζει ο πολύς κόσμος γιατί δεν μπορεί να δει το θαλάσσιο μεταφορικό έργο. Χωρίς αυτές δεν μπορεί να λειτουργήσει η παγκόσμια οικονομία. Και χωρίς λιμάνια φυσικά, διότι κάπου πρέπει να ξεφορτώσουν τα εμπορεύματα. Επί εποχής μου στον ΟΛΠ, τα περιβαλλοντικά θέματα δεν είχαν τη σοβαρότητα που έχουν σήμερα. Τώρα τα θέματα αυτά αντιμετωπίζονται διαφορετικά. Αυτή τη στιγμή τόσο στην ΕΕ όσο και στον ΙΜΟ υπάρχει σαφής θέληση να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων που παράγει

η ναυτιλία αλλά, ξέρετε, δεν είναι τόσο προφανές το πώς θα γίνει αυτό. Λαμβάνονται επιχειρησιακά μέτρα όπως η μείωση της ταχύτητας, αναπτύσσονται τεχνολογίες όπως η δημιουργία σύγχρονων diesel κινητήρων, υπάρχουν μέτρα της αγοράς όπως οι περιβαλλοντικοί φόροι ή η ένταξη στον μηχανισμό ανταλλαγής ρύπων κ.ά. Θέλουμε win - win λύσεις: να συμφέρουν τις ναυτιλιακές εταιρίες, να προωθούν τις μεταφορές και να προστατεύουν το περιβάλλον. Με την καινούργια Άσπρη Βίβλο των Μεταφορών, έχει τεθεί από την Ένωση ο στόχος μείωσης των αερίων εκπομπών μέχρι το 2050 κατά 60%πολύ φιλόδοξος στόχος και δεν ξέρω πώς θα επιτευχθεί. Χρειάζεται έρευνα και μάλιστα μακρόχρονη. Οι πλέον αυστηροί σε θέματα περιβάλλοντος είναι οι Αμερικανοί. Τα πλοία που μένουν στα λιμάνια τους δεν πρέπει να έχουν αναμμένες τις βοηθητικές μηχανές τους αλλά να είναι στην πρίζα, να ηλεκτροδοτούνται δηλαδή από το λιμάνι, να προσεγγίζουν τα λιμάνια με πολύ

μικρότερη ταχύτητα, τους απασχολούν επίσης οι εκπομπές θείου κ.ά. Ανάλογες πολιτικές υιοθετούνται και σε ευρωπαϊκά λιμάνια όπως το Ρότερνταμ, το Γκέτεμποργκ κ.ά. Νομίζω πως και ο Πειραιάς θα πρέπει να μπει στην ομάδα αυτών των λιμανιών».

σταθμοι στην περιβα λ λοντικ η δι α χειριση •• Εδώ και αρκετά χρόνια οι διαρροές πετρελαιοειδών από τα πλοία της παγκόσμιας ναυτιλίας παρακολουθούνται δορυφορικά και καταγράφονται συστηματικά. Έτσι αναγνωρίζονται οι περιοχές με αυξημένη συγκέντρωση και αποκαλύπτονται οι πιο επιβαρυμένες θαλάσσιοι οδοί μεταφοράς εμπορευμάτων (sea motorways). Τα διπύθμενα πλοία, μετά το τραγικό ατύχημα του Prestige και η συνεχής παρακολούθηση των δρομολογίων είναι λύσεις που άλλαξαν το προφίλ της ναυτιλίας.

•• Παράλληλα αναπτύχθηκαν περιβαλλοντικοί δείκτες οι οποίοι παρακολουθούνται στενά και αφορούν όχι μόνο το ίδιο το μεταφορικό έργο της ναυτιλίας (δρομολόγια, ταχύτητα, απόσταση διέλευσης από τις ακτές κ.ά.) αλλά και τις συνθήκες ελλιμενισμού, παραμονής σε ναυπηγεία, διαχείρισης αποβλήτων κ.λπ.

•• Μείζον θέμα για την παγκόσμια ναυτιλία αποτελούν επίσης τα υφαλοχρώματα που προστατεύουν τα πλοία από τη σκουριά, χημικά προϊόντα που θεωρούνταν (και ήταν) ιδιαίτερα τοξικά πριν αρχίσει η σταδιακή αντικατάστασή τους με νεώτερης γενιάς χρώματα. Η Διεθνής Σύμβαση για τον Έλεγχο των Επιζήμιων Αντισκωριακών Συστημάτων Πλοίων (Antifouling Systems on Ships- AFS) που υιοθετήθηκε εδώ και μια δεκαετία απαγορεύει τη χρήση επικίνδυνων ουσιών στις βαφές των πλοίων.

ΕΠΙΛΟΓΗ 69

Business

{

Ναυτιλία Ρανια Ατματζιδου - Αγιοστρατιτη

Διαχειριση «πρασινα λιμανια» Η HELLENIC ENVIRONMENTAL CENTER με αξιώσεις μπορεί να προβάλλεται ως ένας καθοριστικός κρίκος στον αέναο κύκλο φύσης – ζωής, μετατρέποντας με τη διαδικασία της ανακύκλωσης το άχρηστο σε χρήσιμο, το επιβλαβές σε επωφελές, τον ρύπο σε ενεργειακό πόρο και το απόβλητο σε στοιχείο της αλυσίδας της ζωής, υποστηρίζει η Ράνια Ατματζίδου – Αγιοστρατίτη, διευθύντρια του εμπορικού τμήματος της HEC στη συνέντευξή της στην «Ε».

χοντας το έργο διαχείρισης των αποβλήτων του Λιμένα του Πειραιά από το 1994, έχετε παρακολουθήσει την πορεία εξέλιξης του ως προς τις περιβαλλοντικές οδηγίες. Τώρα πού θα τον κατατάσσατε σε σχέση με τα υπόλοιπα λιμάνια της Μεσογείου; Η HELLENIC ENVIRONMENTAL CENTER (HEC), μέλος του ομίλου AEGEAN, με τις δαπανηρές επενδύσεις μας, τόσο σε τεχνογνωσία όσο και σε υλικοτεχνική υποδομή, κατορθώσαμε όχι μόνον να προλαμβάνουμε αλλά και να προηγούμαστε των συνεχώς αυξανόμενων απαιτήσεων της σύγχρονης περιβαλλοντικής Εθνικής, Κοινοτικής & Διεθνούς Νομοθεσίας. Η συνεχής προσπάθειά μας

70 ΕΠΙΛΟΓΗ

ανέδειξε και συνεχίζει να αναδεικνύει τον Πειραιά σε κορυφαίο λιμάνι – από πλευράς περιβαλλοντικής διαχείρισης– στη Μεσόγειο και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μετά από την ανάδειξή του ως Green Port, ο ΟΛΠ έχει υψώσει τον πήχη των απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας; Όπως προανέφερα η HEC έχει κατορθώσει όχι απλώς να συμμορφώνεται (όπως άλλωστε οφείλει) στην κείμενη εθνική, κοινοτική και διεθνή περιβαλλοντική νομοθεσία αλλά και να προηγείται, διότι συνεχώς αναμένονται όλο και μεγαλύτερες απαιτήσεις. Ως εκ τούτου ο ΟΛΠ, ικανοποιούμενος από τις υπηρεσίες μας, δεν χρειάστηκε ποτέ να μας ζητήσει ποσοτικά ή ποιοτικά κάτι περισσότερο, γιατί πάντοτε ήμασταν μπροστά από τα απαιτούμενα. Δηλαδή τον πήχη τον ανεβάζουμε εμείς συνεχώς όλο και ψηλότερα. Αποτέλεσμα των υπηρεσιών μας ήταν ο Πειραιάς να καταταγεί στα GREEN PORTS και μάλιστα σε κορυφαία θέση.

Περιγράψτε μας το αντικείμενο διαχείρισης της HEC. Η HEC από το 1994 άρχισε να συνεργάζ εται με τον ΟΛΠ (ύσ τερα από διεθνή διαγωνισμό) παρέχοντας τις υπηρεσ ίε ς της σ το λιμάν ι του Πειραιά και τον επόμενο χρόνο επέκτεινε τη δραστηριότητα της και στο λιμάνι της Ελευσίνας συνάπτοντας σχετική Σύμβαση με τον Ο.Λ. Ελευσίνας. Ακολούθως με την έκδοση της 20 0 0/59/ΕΚ Κοινοτ ικής Οδηγ ίας, σ ύμ φωνα με την οποία επιβαλλόταν η υποχρεωτική λειτουργία Ευκολιών Υποδοχής αποβλήτων σε όλα τα λιμάνια των κρατών – μελών της Ε.Ε., οι υπηρεσίες της άρχισαν να ζητούνται και από άλλα ελληνικά λιμάνια, με αποτέλεσμα –ύστερα από σχετικούς διαγωνισμούς– να αναδειχθεί ανάδοχος σ τα περισσότερα και μεγαλύτερα ελληνικά λιμάνια, όπου συνεχίζει μέχρι σήμερα να δραστηριοποιείται. Πώς επεξεργάζεστε τα κατάλοιπα των πλοίων και πού καταλήγει το ανακυκλωμένο υλικό; Το έργο της HEC συνοψίζεται στη συλλογή των καταλοίπων των πλοίων με πλωτά (δεξαμενόπλοια) και χερσαία (βυτιοφόρα) μέσα και τη μεταφορά τους στους πλωτούς μας διαχωρισ τήρε ς, όπου εκεί επεξερ γάζονται και διαχωρίζονται με τα πλέον σύγχρονα τεχνικά μέσα και το προκύπτον π ε τ ρε λαιο ε ιδέ ς π ροϊόν καταλήγε ι σ τα Κρατικά Διυλιστήρια (ΕΛΠΕ). Η διαδικασία συλλογής, μεταφοράς και επεξεργασίας των καταλοίπων γίνεται με τα πλέον σύγχρονα μέσα. Σε ό,τι αφορά στον διαχωρισμό τους αυτό γίνεται με ηλεκτρονική ανίχνευση κατά τρόπο ώστε το διαχωριζόμενο νερό να είναι απολύτως καθαρό, το δε πετρελαιοειδές προϊόν να είναι απαλλαγμένο από κάθε άλλο στοιχείο και να είναι έτοιμο σχεδόν καύσιμο. Καύσιμο το οποίο βέβαια τελικά παράγεται στα κρατικά διυλιστήρια, όπως επιβάλλεται από τον Νόμο. Εκεί με τη διαδικασία της ανακύκλωσης ξαναγίνεται ενεργειακός πόρος (καύσιμο). Η όλη διαδικασία γίνεται σύμφωνα με την εθνική, κοινοτική και διεθνή Νομοθεσία υπό την συνεχή εποπτεία των Λιμενικών, Τελωνειακών, Νομαρχιακών κ.α. αρμοδίων Αρχών.

Περιβαλλον &

Πολιτισμος στον ολπ Στην εγκατάσταση επτά φωτοβολταϊκών σταθμών συνολικής ισχύος 1.209,21 KWp, προχωρά ο ΟΛΠ με την ανακοίνωση των διεθνών διαγωνισμών για την προμήθεια, εγκατάσ ταση, θέση σε λειτουργία και συντήρηση τους. Οι Φωτοβολταϊκοί Σταθμοί αποτελούν τμήματα του Φωτοβολταϊκού Πάρκου Λιμένος Πειραιώς, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 4.386 MWp σε διάφορα σημεία του επιβατικού και εμπορικού λιμένα. Από το 2010 έχει αναληφθεί σειρά φιλοπεριβαλλοντικών δράσεων, στα πλαίσιο του στόχου να καταστεί το λιμάνι του Πειραιά κύριος χρήστης «πράσινης ενέργειας». Παράλληλα με τα έργα αυτά, επαναπροκηρύσεται δημόσιος διαγωνισμός για το ενεργειακό πεδίο όλου του λιμανιού και τη μελέτη εκ νέου του φωτιστικού του πεδίου με νέα οικολογικά φωτιστικά μέσα. Ήδη από το 2011 έχει απονεμηθεί στο Λιμάνι του Πειραιά ο τίτλος ECOPORT από την Ευρωπαϊκή Ένωση Λιμένων (ESPO) και είναι πλέον ένα από τα εννέα μεγάλα οικολογικά λιμάνια της Ευρώπης και το μόνο μεγάλο οικολογικό λιμάνι της Μεσογείου.

Παράλληλα, προχωρά στη δεύτερη φάση του ο διαγωνισμός μετατροπής των δύο αποθηκών του κεντρικού λιμένα σε Θεματικό Πάρκο με σύμβαση παραχώρησης 30+50 ετών. Το έργο αυτό αποτελεί το κατ’ εξοχήν έργο της Πολιτιστικής Ακτής. Σύμφωνα με τον Δ / Σ του ΟΛΠ, Γιώργο Ανωμερίτη, «ένας άχρωμος και εγκαταλελειμμένος επί δεκαετίες χώρος, μετατρέπεται σε Κέντρο Πολιτισμού και Τουρισμού προς όφελος των κατοίκων και των επισκεπτών του Πειραιά και της Αττικής. Ένας χώρος αναψυχής, ένα πάρκο πολιτιστικών δραστηριοτήτων και μια γειτονιά μουσείων συνθέτουν το καινούργιο που δημιουργείται. Και μόνο το γεγονός ότι για τη μετατροπή της τρίτης Αποθήκης σε Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων, προσήλθαν και έλαβαν την προκήρυξη μέσα σ’ ένα μήνα 720 Ελληνικά και διεθνή αρχιτεκτονικά γραφεία, δείχνει ότι, παρά τη γενικότερη κρίση, για έργα ουσιαστικής ανάπτυξης στον χώρο της λιμενικής βιομηχανίας και του τουρισμού υπάρχει ενδιαφέρον. Ο ΟΛΠ ανεξαρτήτως συγκυριών συνεχίζει την εφαρμογή του επενδυτικού του προγράμματος ύψους 1 δις. ευρώ». ΕΠΙΛΟΓΗ 71

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Δείκτες Ευημερίας Νομών - Περιφερειών Αναλυτικοί Πίνακες με στοιχεία για νομούς και περιφέρειες

12o ΕΤΟΣ

240 σελίδες.

Ψηφιακή έκδοση ευρύτατης χρησιμότητας, για τον εμπορικό σχεδιασμό και την εξυπηρέτηση επιχειρηματικών στόχων, για την άσκηση κάθε πολιτικής. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ 100 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤHΡΑ, ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ, ΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ. Εναλλακτική online πρόσβαση σε συνδρομητές μέσω του economics.gr στους πίνακες των στοιχείων.

Για την παραγγελία σας τηλεφωνείστε: 210 640 1850 ή στείλτε το παρακάτω κουπόνι στο fax: 210 642 4850 Επιθυμούμε την αγορά

αντιπύπων του cd: ΝΟΜΟΙ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

Τηλ.:

Παραλήπτης:

e-mail:

Λ.Τ. cd 35€ συν έξοδα αποστολής

Ιδιότητα:

Φαξ:

ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ:

Διεύθυνση:

Υπογραφή:

Για την παράδοση των αντιτύπων, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον κύριο /κυρία: στο τηλέφωνο:

5 αντίτυπα, έκπτωση 10% 10 αντίτυπα, έκπτωση 20% Περισσότερα από 10 αντίτυπα, έκπτωση 25%

Επιθυμούμε την εγγραφή συνδρομής στο περιοδικό ΕΠΙΛΟΓΗ και να παραλάβουμε (από τα γραφεία σας) ως δώρο το cd: ΝΟΜΟΙ. Ετήσια συνδρομή € 88 (ιδιώτες, επιχειρήσεις), €125 (Τράπεζες, Ασφάλειες, Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Οργανισμοί) ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

Τηλ.:

Παραλήπτης:

e-mail:

Ιδιότητα:

Φαξ:

Διεύθυνση:

Υπογραφή:

72 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΓΙΝΕΤΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΤΗΣΤΕ ΤΙΣ 5 ΕΤΗΣΙΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

CSR

ΕΠΙΛΟΓΗ 73

CSR

{

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

CSR

ενεργοι συλλογικοι πολιτες

Σήμερα, στην τωρινή περίοδο κρίσης για την Ελλάδα, οι δράσεις ΕΚΕ των επιχειρήσεων αποκτούν μεγαλύτερη σημασία, καθώς οι περικοπές δαπανών του Δημοσίου αφήνουν κενά σε κοινωνικές υπηρεσίες, ενώ και η προστασία του περιβάλλοντος, οι τέχνες και ο πολιτισμός αποκτούν και αυτές ιδιαίτερη βαρύτητα. Επιστρέφοντας στην κοινωνία μέρος των ωφελειών από την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, οι επιχειρήσεις αναδεικνύονται σε υπεύθυνους συλλογικούς πολίτες.

74 ΕΠΙΛΟΓΗ

ταν πριν χρόνια που έγιναν τα πρώτα βήματα, τo 1999, όταν ο τότε γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν ανακοίνωσε τη δημιουργία της πρωτοβουλίας Global Compact. Στόχος της ήταν να φέρει κοντά τις επιχειρήσεις που είχαν κοινές απόψεις για τη συνεισφορά τους στην κοινωνία, σε όρους πέραν των αμιγώς οικονομικών. Σήμερα, το δίκτυο Global Compact είναι η μεγαλύτερη εθελοντική πρωτοβουλία για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και των επιχειρήσεων ως καλών «πολιτών» της κοινωνίας. Οι υπεύθυνες εταιρικές πρακτικές, που ολοκληρώνουν στην επιχειρηματική δραστηριότητα τα συμφέροντα όλων των παικτών που συνθέτουν το περιβάλλον για την επιχείρηση, δηλαδή την κοινωνία και το περιβάλλον, αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερο βάρος στη διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά και για την ίδια την εταιρική αξία. Με την πρωτοβουλία αυτή, με μέλη περισσότερες από 6.000 χιλ. επιχειρήσεις, οι συμμετέχοντες δεσμεύονται να συμμορφώνονται με 10 βασικές αρχές, που για τις πολυεθνικές ιδίως που δραστηριοποιούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες, αφορούν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταπολέμηση της παιδικής εργασίας, την προστασία του περιβάλλοντος, τη διαφάνεια στις συναλλαγές κ.α.. Σήμερα, οι δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) έχουν ενσωματωθεί στην εταιρική στρατηγική των μεγαλύτερων επιχειρήσεων, με την κοινωνική και περιβαλλοντική διάστασή τους να αναγνωρίζεται πλέον ως βασική παράμετρος για την ηθική συμπεριφορά της επιχείρησης όπως και την ίδια την εταιρική αξία. Αλλά και από την πλευρά των επενδυτών, η ΕΚΕ αποκτά συνεχώς μεγαλύτερη σημασία στις επενδυτικές τους αποφάσεις. Υπήρξαν πρωτοπόροι στον τομέα, χαρακτηριστικό είναι το ελβετικό Εthos Fund που ιδρύθηκε το 1997 και απαρτίζε-

ται σήμερα από 130 θεσμικούς που κατευθύνουν τα κεφάλαιά τους σε κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις. Δηλαδή, σε επιχειρήσεις που με τις δράσεις τους προωθούν τη δημιουργία ενός κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος που διασφαλίζει τα συμφέροντα της κοινωνίας και των μελλοντικών γενεών και ακολουθούν τις πρακτικές χρηστής εταιρικής διακυβέρνησης. Δηλαδή, με λίγα λόγια που προωθούν τις αρχές που διασφαλίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Από αυτή την άποψη, πέρα από την «επιστροφή» στην κοινωνία μέρος των ωφελειών από τη λειτουργία τους, οι δράσεις ΕΚΕ αποτελούν σημαντική επένδυση για την εταιρική αξία. Σήμερα, στην τωρινή περίοδο κρίσης για την Ελλάδα, οι δράσεις ΕΚΕ αποκτούν μεγαλύτερη σημασία, καθώς οι περικοπές δαπανών του Δημοσίου, αφήνουν κενά σε κοινωνικές υπηρεσίες. Οι δράσεις που εστιάζουν στην προστασία του περιβάλλοντος αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα, η προστασία του αποτελεί παράγοντα βασικό για το μέλλον, με δράσεις στις οποίες συμμετέχουν πολίτες και μαθητές, εκπαιδεύοντας την κοινωνία σε υπεύθυνες πρακτικές. Επίσης, οι δράσεις με στόχο τον πολιτισμό, τις τέχνες, την εκπαίδευση και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς αφορούν ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις. Όλο και συχνότερα πλέον, οι επιχειρήσεις διακρίνονται για την κοινωνική τους δράση, η οποία συγχρόνως συνεπάγεται τη δημιουργία μιας σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ του πολίτη-καταναλωτή και της επιχείρησης, η οποία αποκτά ανταγωνιστικό προβάδισμα έναντι των αμέτοχων στην κοινωνία επιχειρήσεων. Πλέον η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης με όραμα και ικανότητες αποτελεί κεντρικό παράγοντα για τη μακροχρόνια ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Η στήριξη της τοπικής κοινωνίας αποτελεί πλέον βασική παράμετρο εταιρικής στρατηγικής, όπως και πολιτιστικές δράσεις, περιβαλλοντικές κ.ά. Στην Ελλάδα, 13 επιχειρήσεις υπέγραψαν το 1999 την ιδρυτική διακήρυξη του Ελληνικού Δικτύου για την ΕΚΕ. Από τότε, πολύ νερό έχει κυλήσει στο αυλάκι και πλέον η ΕΚΕ έχει αναγνωριστεί ως σημαντική παράμετρος για τις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις.

Κο ι ν ω ν ι κο ι Α π ολο γ ι σ μ ο ι

το μετρο της προσφορας

Σχετικά νέα πρωτοβουλία, είναι η σύνταξη κοινωνικών απολογισμών από τις επιχειρήσεις, με τους οποίους η επιχείρηση αποτιμά το κοινωνικό-περιβαλλοντικό της αποτύπωμα παράλληλα με τα οικονομικά της αποτελέσματα. Το πανεπιστήμιο Αιγαίου αξιολόγησε τις εκθέσεις ΕΚΕ που δημοσίευσαν 40 ελληνικές επιχειρήσεις. Τα Βραβεία Απολογισμών ΕΚΕ 2010 -που απονεμήθηκαν στη διάρκεια του CSR Reporting Forum 2011- απονεμήθηκαν στις ελληνικές εταιρείες που συγκέντρωσαν την υψηλότερη βαθμολογία. Το πρώτο βραβείο έλαβε η Τιτάν, το δεύτερο τα Ελληνικά Πετρέλαια και η Coca-Cola Hellenic και το τρίτο ο ΟΤΕ, η Interamerican και η Εθνική Τράπεζα και έπαινοι απονεμήθηκαν στις: Vodafone, Μυτιληναίος, ΑΓΕΤ Ηρακλής, ΧΑΛΚΟΡ, ΕΛΒΑΛ, Frigoglass, Ελληνικά Καλώδια, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Alpha Bank, Σωληνουργεία Κορίνθου, S&B και Motor Oil Ελλάς. ΕΠΙΛΟΓΗ 75

CSR

{

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

CSR

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ΕΛΒΑΛ στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την προώθηση της ανακύκλωσης αλουμινίου έχει δημιουργήσει στο Μαρούσι ένα Κέντρο Ανακύκλωσης Κουτιών Αλουμινίου, το ΚΑΝΑΛ. Πρόκειται για ένα πρότυπο κέντρο που απευθύνεται κυρίως στο ευρύ κοινό, αλλά και σε επαγγελματίες το οποίο δέχεται, αγοράζει, διαχωρίζει και συσκευάζει αλουμινένια κουτιά και τα προωθεί στο εργοστάσιο της ΕΛΒΑΛ στα Οινόφυτα για να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγική διαδικασία. Το ΚΑΝΑΛ έχει δυνατότητα να επεξεργάζεται περίπου 2.800 τόνους χρησιμοποιημένων αλουμινένιων κουτιών ετησίως και εφαρμόζει Πιστοποιημένο Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης κατά ISO 14001.

αλουμίνιο (από βωξίτη). Θα μπορούσε δηλαδή να γίνει παρομοίωση ενός κουτιού αλουμινίου με τράπεζα ενέργειας που πρέπει να ανακυκλώνεται συνεχώς προκειμένου να αξιοποιείται η αποταμιευμένη ενέργεια, που διαφορετικά χάνεται. Για παράδειγμα, με την ανακύκλωση ενός και μόνο κουτιού αλουμινίου εξοικονομείται η ενέργεια για να λειτουργήσει μία τηλεόραση επί 3 ώρες, ή μία λάμπα επί 4 ώρες.

Το ΚΑΝΑΛ λειτουργεί παράλληλα και ως χώρος επικοινωνίας και περιβαλλοντικής ενημέρωσης όπου δέχεται καθημερινά διαφόρους φορείς και κυρίως σχολεία. Από το 2006 μέχρι σήμερα έχουν επισκεφθεί το ΚΑΝΑΛ πάνω από 23.000 μαθητές, τους οποίους ειδικευμένοι περιβαλλοντολόγοι ενημερώνουν για τη διαδικασία και τις ωφέλειες της ανακύκλωσης. Θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι με την ανακύκλωση των κουτιών αλουμινίου επιτυγχάνεται πολύ σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας, της τάξης του 95% σε σχέση με την ενέργεια που απαιτείται για να παραχθεί ένα κουτάκι από πρωτόχυτο

Έχει υπολογιστεί ότι, αν ανακυκλώνονταν όλα τα κουτάκια θα χρειαζόμασταν 2,5 εκ. δοχεία απορριμμάτων λιγότερα και τέλος: 4. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

76 ΕΠΙΛΟΓΗ

Με την ανακύκλωση κουτιών αλουμινίου επιτυγχάνεται: 1. Εξοικονόμηση πρώτων υλών, δηλαδή, βωξίτη 2. Μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα CO2 3. Μείωση απορριμμάτων

Κατά συνέπεια λοιπόν θα πρέπει να γίνει πολύ μεγάλη προσπάθεια και σε πολλά επίπεδα για να βελτιωθεί η κατάσταση και στην Ελλάδα. Έτσι το ΚΑΝΑΛ προσπαθώντας να συμβάλει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, σε συνεργασία με το Βιωματικό Σχολείο έχει υλοποιήσει τις τελευταίες πέντε σχολικές χρονιές εκπαιδευτικά προγράμματα σε συνδυασμό με σχολικούς διαγωνισμούς

ΚΟΥΤΙΩΝ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΚΑΝΑΛ Ενώ οι ωφέλειες τις ανακύκλωσης αλουμινίου είναι προφανείς και πολύ σημαντικές, όπως η κατά 95% εξοικονόμηση ενέργειας, στην Ελλάδα επισήμως ανακυκλώνεται μόνο το 36% των χρησιμοποιημένων κουτιών αλουμινίου, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος σε διεθνές επίπεδο είναι 60% και στη Γερμανία το ποσοστό ανακύκλωσης φτάνει μέχρι 96% σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αλουμινίου (European Aluminium Association).

στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση με θέμα το περιβάλλον και την ανακύκλωση. Συνολικά στα σχολικά προγράμματα του ΚΑΝΑΛ, τα πέντε αυτά χρόνια, έχουν συμμετάσχει πάνω 29.130 μαθητές και αντίστοιχα 1.351 σχολικά τμήματα. Επιπλέον το ΚΑΝΑΛ διοργάνωσε τις τελευταίες δύο χρονιές «Διαγωνισμό Ανακύκλωσης Κουτιών Αλουμινίου», στον οποίο λάμβαναν μέρος ιδιώτες, οικογένειες και σχολικές ομάδες, με στόχο τη συγκέντρωση χρησιμοποιημένων αλουμινένιων κουτιών (αναψυκτικών και μπίρας) στο Κέντρο Ανακύκλωσης Κουτιών Αλουμινίου και την προώθησή τους για ανακύκλωση. Φέτος, για το σχολικό έτος 2011-2012 πραγματοποιούμε για δεύτερη φορά στα σχολεία ένα πρωτότυπο πρόγραμμα που πιστεύουμε ότι είναι πολύ αποτελεσματικό γιατί στόχος του είναι όχι μόνο να μετατρέψει τους μικρούς μαθητές σε πρεσβευτές ανακύκλωσης, αλλά να τους βοηθήσει να κατανοήσουν βιωματικά και να μπορούν να εφαρμόσουν τις αρχές της ιεράρχησης των μεθόδων διαχείρισης απορριμμάτων στην καθημερινή ζωή τους. Πρόκειται για ένα Εκπαιδευτικό Βιωματικό Πρόγραμμα που υλοποιείται σε συνεργασία με το Βιωματικό Σχολείο και εντάσσεται στον ευρύτερο θεσμό του QualityNet Foundation για την προώθηση της Κοινωνικής και Περιβαλλοντικής Υπευθυνότητας «Μαρα-

θώνιος Περιβάλλοντος» που έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων καθώς και του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής αλλαγής. Το πρόγραμμα έχει θέμα:

«Η Ζωή χωρίς Σκουπίδια» Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση» Υλοποιείται στην τάξη σε 200 σχολικά τμήματα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με βιωματικές δραστηριότητες και παιχνίδια για ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των μαθητών στο θέμα. Παράλληλα το βιωματικό πρόγραμμα μεταφέρεται με επιτραπέζιο παιχνίδι στην οικογένεια. Σκοπός είναι η ευαισθητοποίηση και η δραστηριοποίηση τόσο της σχολικής κοινότητας όσο και της οικογένειας στα θέματα διαχείρισης απορριμμάτων και ανακύκλωσης. Έτσι ώστε η απαραίτητη για την προστασία του περιβάλλοντος ιεράρχηση των μεθόδων διαχείρισης απορριμμάτων, στην απλοποιημένη της μορφή : «Μείωση-Επαναχρησιμοποίηση – Ανακύκλωση» να υιοθετηθεί από τα παιδιά και την οικογένειά τους και να εφαρμοσθεί στην καθημερινή ζωή όλων μας.

Γιατί το περιβάλλον και η προστασία του αφορά όλους μας. ΕΠΙΛΟΓΗ 77

CSR

{

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

CSR

eταιρικh yπευθυνoτητα στην εποχh της yφεσης Από τον ΚωνσταντΙνο Ν. ΙωαννΙδη Διευθυντή Ανθρωπίνων Πόρων & Εταιρικής Επικοινωνίας

Η ELPEN είναι μια αμιγώς ελληνική εταιρεία που αναπτύσσεται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με σεβασμό στον άνθρωπο. Η ουσία (και το ήθος) μιας επιχείρησης, επιβάλλουν η προβολή μέσα από τις ενέργειες Κοινωνικής Ευθύνης να μην είναι αυτοσκοπός, αλλά να αποπνέουν τη στάση της επιχείρησης απέναντι στο οικοσύστημα. Και πάνω απ’ όλα, είναι ανακόλουθο με την ουσία και την ιερότητα του εγχειρήματος οι ενέργειες αυτές να προβάλλονται σε υπέρμετρο βαθμό ή να διαφημίζονται. Οι τομείς δραστηριότητας είναι λίγο-πολύ γνωστοί: Περιβάλλον, Πολιτισμός, Εκπαίδευση, Αθλητισμός και Φιλανθρωπία. Η ανυπόφορα δύσκολη συγκυρία ασφαλώς περιορίζει τους προϋπολογισμούς σε όλες τις δραστηριότητες μιας εταιρείας. Κατά τη γνώμη μου, όμως, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη δεν είναι μια πολυτέλεια που την υλοποιούμε μόνο όταν τα οικονομικά στοιχεία βρίσκονται σε άνθηση. Ασφαλώς βέβαια υπόκειται στους ευρύτερους περιορισμούς των κονδυλίων, αλλά δεν σταματά. Στη σημερινή εξαιρετικά δύσκολη εποχή όχι μόνο για τον επαγγελματικό κόσμο αλλά και για κάθε νοικοκυριό της χώρας ξεχωριστά, όλα τα προγράμματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν ως μια περιττή, κοινωνική πολυτέλεια των εταιρειών. Για αυτόν τον λόγο γίνονται με φειδώ και με προσπάθεια κάθε πο-

78 ΕΠΙΛΟΓΗ

σό -έστω και μικρό- που διατίθεται να πιάσει τόπο, καθώς δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση να προκαλέσουμε την κοινωνία. Η ELPEN συμπαραστέκεται σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες καθώς και σε πολιτιστικούς ή περιβαλλοντικούς συλλόγους της περιφέρειας, άπορους αριστούχους και παιδιά πολύτεκνων οικογενειών. Η χορηγία του δις Χρυσού Ολυμπιονίκη Κολύμβησης ΑΜΕΑ, Χρήστου Ταμπαξή, αποκτά ιδιαίτερη σημασία εν όψει της συμμετοχής του Χρήστου (πέμπτης σε Ολυμπιακούς αγώνες ΑΜΕΑ, παρακαλώ!) στους αγώνες του Λονδίνου, κατά την περίοδο 29 Αυγούστου-9 Σεπτεμβρίου 2012. Άλλες ενέργειες είναι η χορηγία της Πρωταθλήτριας της Σφυροβολίας Αλεξάνδρας Παπαγεωργίου, η στήριξη της Ομάδας Αιγαίου, της Ένωσης Πολυτέκνων Αθηνών, της παραγωγικής μονάδας ΣXHMA & XPΩMA του ΚΕΘΕΑ, της οργάνωσης ΔΙΑΖΩΜΑ για την αναστήλωση & ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων και της Ορθόδοξης Ιεραποστολής του Kolwezi στο Κονγκό. Η κάλυψη των εξόδων για σπουδές στην Ελλάδα ενός επιστήμονα από το Κογκό δεν είναι επιθυμητή, αφού έχει διαπιστωθεί ότι η δραματική πλειοψηφία όσων έχουν φύγει για σπουδές εκτός Αφρικής, δεν επιστρέφει, άρα τελικά μια τέτοια χορηγία δεν προσφέρει τίποτα στον τόπο. Σε αυτό το τελευταίο σημειώνω χαρακτηριστικά ότι, εκτός από την αποστολή φαρμάκων, συνεχίζεται φέτος για δεύτερο έτος η

Οι άνθρωποι του Κογκό δεν απαιτούν, ούτε επαιτούν, τουλάχιστον δεν διεπίστωσα κάτι τέτοιο τις 15 μέρες που ήμουν εκεί. Έφερα μαζί μου τα λόγια ενός νεαρού που μου ζήτησε 10 δολάρια με ιδιαίτερη αξιο-

πρέπεια. Όταν τον ρώτησα «Τι θα σου προσφέρουν 10 δολάρια.;», σκέφτηκε λίγο και μου απάντησε: «Θα ξυπνήσω αύριο με ένα μεγάλο χαμόγελο στο πρόσωπό μου»!!! Αυτήν την απάντηση δεν την ξεχνώ. Δεν μπορώ να πω αν η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί συγκριτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αναπτυξιακή πορεία της εταιρείας σε μια περίοδο ύφεσης. Για να είμαι ειλικρινής, αυτό δεν με ενδιαφέρει. Θα έλεγα απλώς ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι ένας υγιής, ανθρώπινος τρόπος να αντικρίζουν οι άνθρωποι μιας εταιρείας/κοινωνίας τον κόσμο ευρύτερα (όχι μόνο τον μικρόκοσμο που τελειώνει στην αυλή τους) με καθαρό βλέμμα. Γιατί σε αυτόν τον κόσμο θα μεγαλώσουν τα παιδιά μας…

ΕΠΙΛΟΓΗ 79

Δημιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

εφαρμογή του προγράμματος χορηγίας υποτροφιών («πνευματικής υιοθεσίας»), με το οποίο χρηματοδοτούνται οι σπουδές έξι αριστούχων μαθητών και φοιτητών της χώρας. Οι επιλεγέντες (από την Ιεραποστολή) φοιτητές, εκτός από τις επιδόσεις τους, διακρίνονται και για το ήθος τους, με σκοπό όταν ολοκληρώσουν τις σπουδές τους -σε εκπαιδευτικά ιδρύματα του Κογκό που ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές και ανάγκες της χώρας- να παραμείνουν στη χώρα για να τη βοηθήσουν.

CSR

{

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

CSR

Πορεία με Ευθύνη προς το Μέλλον Η Coca-Cola Τρία Έψιλον είναι μια εταιρία με πολύ βαθιές ρίζες στην Ελ λάδα και με μια επιτυχημένη πορεία 43 χρόνων. Αποτελεί την πρωτοπόρο εταιρία παραγωγής και εμπορίας μη αλκοολούχων ποτών στην ελληνική αγορά, που διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και ιδιαίτερα της ελληνικής περιφέρειας. Έχει σημαντική παρουσία στην ελ ληνική αγορά, προσφέρον τας περισσότερα από 250 διαφορετικά προϊόντα και συσκευασίες που παράγονται από ελληνικά χέρια. Με κινητήριο μοχλό τη φιλοσοφία ανα-

80 ΕΠΙΛΟΓΗ

φορικά με την κοινωνική υπευθυνότητα, η προστασία του περιβάλλοντος, ο σεβασμός προς τον συνάνθρωπο, η ουσιαστική προσφορά και η έμπρακτη συμμετοχή στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, αποτελούν θεμελιώδεις αρχές της εταιρείας.

οτι

• Η Coca-Cola Τρία Έψιλον είναι μια εταιρεία που γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1969. • Σήμερα είναι η μοναδική ελληνική εταιρεία του κλάδου Τροφίμων και Ποτών, που δραστηριοποιείται με 5 παραγωγικές μονάδες πανελλαδικά. • Παράγει το 98% των προϊόντων της στην Ελλάδα για τους Έλληνες καταναλωτές. • Απασχολεί περίπου 2.000 εργαζομένους ενώ 43.000 θέσεις εργασίας οφείλονται άμεσα ή έμμεσα στη λειτουργία της Coca-Cola Τρία Έψιλον, με την έννοια ότι η εταιρεία έχει μεγάλο μερίδιο στη διατήρηση ή χρηματοδότησή τους. • Προμηθεύεται το μεγαλύτερο ποσοστό των πρώτων υλών της από την Ελλάδα, αποτελώντας σημαντικό πελάτη για περισσότερους από 4.500 προμηθευτές στην Ελλάδα. • Αποτελεί σημαντικό προμηθευτή για τα 130.000 περίπου καταστήματα αλλά και προτιμητέα επιλογή για 11 εκατ. καταναλωτές. • Βρίσκεται δίπλα στον Έλληνα καταναλωτή, ενισχύοντας την επένδυσή της σε προωθητικές ενέργειες, προς άμεσο όφελος του. • Την τελευταία διετία υλοποίησε επενδύσεις ύψους 46 εκατ. ευρώ στην ελληνική αγορά και διατηρεί σταθερή και σημαντική συμμετοχή στα κρατικά έσοδα, η ενίσχυση των οποίων στην παρούσα συγκυρία αποτελεί ζωτικής σημασίας ζητούμενο για την οικονομία της χώρας μας. • Τα τελευταία 5 χρόνια, μέσα από τις δράσεις κοινωνικής και περιβαλλοντικής υπευθυνότητας που ακολουθεί, έχει

"αγγίξει" το 80% της ελληνικής επικράτειας, επενδύοντας ετησίως περίπου 3 εκατ. ευρώ για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων των τοπικών κοινωνιών. • Κάθε χρόνο επενδύει περισσότερα από 300.000 ευρώ στην εκπαίδευση των εργαζομένων της. • Σήμερα, συνεργάζεται με περισσότερους από 200 ΜΚΟ περιβαλλοντικού και κοινωνικού χαρακτήρα. • Την τελευταία τριετία μέσα από τα προγράμματά της έχει φυτεύσει περίπου 300.000 δέντρα. • Την τελευταία τριετία έχει ανακυκλώσει 2.600 τόνους απορριμμάτων . • Την τελευταία τριετία έχει καθαρίσει 40 χλμ. παραποτάμιων ακτών και 172 χλμ. δασικών εκτάσεων. • Την τελευταία τριετία έχει αντισταθμίσει 1.400 τόνους αέριων ρύπων. • Από το 2009 έχει εγκαταστήσει 30 συστήματα συλλογής βρόχινου νερού σε 13 νησιά των Κυκλάδων. • Τα τελευταία 5 χρόνια έχει ενημερώσει για θέματα διατροφής, άσκησης και προστασίας του περιβάλλοντος 77.000 μαθητές. • Τα 2 τελευταία χρόνια έχει προσφέρει προληπτικές εξετάσεις και ενημέρωση για θέματα προαγωγής υγείας σε 10.000 άτομα. Η Coca-Cola Τρία Έψιλον είναι μια ελληνική εταιρεία και το λέει και το όνομά της. Ελληνική Εταιρεία Εμφιαλώσεως. ΕΠΙΛΟΓΗ 81

Δημιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

γνωριζετε

CSR

{

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

CSR

eμεiς στον

ΟΤΕ

eχουμε σχeδιο…

περιβαλλοντικη στρατηγικη

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Ο ΟΤΕ θεωρεί ότι ανταγωνιστικές επιχειρήσεις με πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη είναι όσες συνδυάζουν την οικονομική ανάπτυξη με την περιβαλλοντική προστασία και τη διαμόρφωση μίας συμπεριφοράς που σέβεται το περιβάλλον μέσα στην ίδια την επιχείρηση. Από αυτή την άποψη, ο ΟΤΕ αναγνωρίζει τη δική του ευθύνη στην αντιμετώπιση των κοινών και κρίσιμων περιβαλλοντικών προβλημάτων, όπως η κλιματική αλλαγή και η προστασία των φυσικών πόρων. Για τους λόγους αυτούς η εταιρεία αναπτύσσει μια σειρά από πρωτοβουλίες και δράσεις συμβατές με διεθνείς κανόνες και πρακτικές, με ποιοτικούς αλλά και μετρήσιμους ποσοτικούς στόχους. Στόχος είναι να περιοριστούν οι επιπτώσεις που η λειτουργία του ΟΤΕ προκαλεί στο περιβάλλον βοηθώντας έτσι στην καθιέρωση της εταιρικής περιβαλλοντικής ευθύνης, διαμορφώνοντας μια ολοκληρωμένη περιβαλλοντική πολιτική και διαχείριση με σαφείς ρυθμούς βελτίωσης χρόνο με τον χρόνο.

Στόχος μας να βελτιώσουμε τις περιβαλλοντικές μας επιδόσεις:  Εξετάζουμε, παρακολουθούμε και προσπαθούμε για τη συστηματική βελτίωση του υπολογισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του ΟΤΕ.  Σχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε μέτρα μείωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του Οργανισμού, με άξονες:  την ορθολογική χρήση ενέργειας, νερού και πρώτων υλών.

82 ΕΠΙΛΟΓΗ

& στοχοι

 την προώθηση της αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.  τη μείωση των εκπομπών αερίων φαινομένου του θερμοκηπίου και λοιπών αερίων.  την ανακύκλωση πρώτων υλών και αναλωσίμων.  Την ελαχιστοποίηση ενδεχόμενων επιπτώσεων από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.  τη συστηματική ενημέρωση εργαζομένων και κοινωνίας.  Επενδύουμε στην ανάπτυξη της έρευνας συμμετέχοντας σε διεθνή και εθνικά ερευνητικά προγράμματα.  Αναπτύσσουμε προϊόντα και υπηρεσίες που θα βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των πελατών μας.  Προσπαθούμε συστηματικά να διασφαλίσουμε ότι οι δράσεις μας είναι σύμφωνες με την περιβαλλοντική νομοθεσία και να ελαχιστοποιήσουμε την επιβολή οποιωνδήποτε σχετικών προστίμων και μη χρηματικών κυρώσεων. Το 2011 δεν μας επιβλήθηκαν οικονομικά πρόστιμα και μη χρηματικές κυρώσεις που να σχετίζονται με θέματα περιβάλλοντος.  Συμμετέχουμε ενεργά, ως μέλη διεθνών και εθνικών οργανισμών και επιτροπών, στις διαβουλεύσεις για την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος γενικότερα.  Ενισχύουμε την περιβαλλοντική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των εργαζομένων και των πελατών της εταιρίας. Υποστηρίζουμε πρωτοβουλίες των περιβαλλοντικών οργανώσεων.

Προοδος κατa το 2011

Στoχοι 2012-2013

Ημερομηνία στόχος

Προπαρασκευαστικές εργασίες για την κατάρτιση της στρατηγικής του ΟΤΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Επιτεύχθηκε

Επίσημη ανακοίνωση της στρατηγικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

2012

Διεύρυνση του υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος ώστε να περιλαμβάνει όλες τις περιφέρειες και τις δραστηριότητες

Επιτεύχθηκε

Ανάλυση της κατανάλωσης ενέργειας σε επίπεδο δραστηριοτήτων

2012

Έναρξη ανάπτυξης κεντρικού Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (EMS) και δοκιμαστική λειτουργία συστήματος συλλογής περιβαλλοντικών δεδομένων και δημιουργίας αναφορών Αξιολόγηση πιθανών νέων εφαρμογών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (φωτοβολταϊκές, αιολικές μονάδες) Συνέχιση των πρωτοβουλιών εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια του OTE

Σε εξέλιξη

Επιτεύχθηκε

Οριστικοποίηση προτάσεων και έναρξη σύνταξης των αναγκαίων εγγράφων

Απόκτηση όλων των απαραίτητων αδειών και εκκίνηση εγκατάστασης των συστημάτων -Εισαγωγή φυσικού αερίου σε βασικά κτήρια του OTE στην Αττική. -Διατήρηση της πτωτικής τάσης όσον αφορά την κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης.

Βελτίωση απόδοσης ως προς τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος

2012

2012 2012

Επιτεύχθηκε

Διατήρηση της απόδοσης ως προς τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος στα επίπεδα του 2011.

2012

Βελτιωμένη ενεργειακή απόδοση των ιδιόκτητων στόλων οχημάτων

Επιτεύχθηκε

Περαιτέρω βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 5%.

2012

Πιλοτική εφαρμογή συστήματος IT για τη βέλτιστη δρομολόγηση, σε πραγματικό χρόνο, των ιδιόκτητων οχημάτων

Επιτεύχθηκε

Διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των προγραμμάτων ανακύκλωσης, που σχετίζονται με τα γραφεία, σε πανελλαδικό επίπεδο

Δεν επιτεύχθηκε

Ελαχιστοποίηση των διαρροών νερού

Επιτεύχθηκε

Πλήρης εφαρμογή του συστήματος ΙΤ -Ανακύκλωση υλικών συσκευασίας στο Δίκτυο Καταστημάτων ΟΤΕ. -Πιλοτικό πρόγραμμα ανακύκλωσης σε επιλεγμένα κτίρια. Μείωση της κατανάλωσης νερού κατά 5%.

2012

2012/2013

ΕΠΙΛΟΓΗ 83

Δημιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

Στoχοι για το 2011

CSR

{

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

CSR τραπεζα πειραιως διακριση platinum για τις υπευθυνες εταιρικες πρακτικες H Τράπεζα Πειραιώς ήταν μία από τις 15 εταιρείες που διακρίθηκαν για το 2011, και η μοναδική τράπεζα που έλαβε την ανώτατη διάκριση Platinum, για τις επιδόσεις της στην εφαρμογή υπεύθυνων εταιρικών πρακτικών, βάσει του Εθνικού Δείκτη Εταιρικής Ευθύνης (CR Index). Εδώ και τέσσερα χρόνια, από τότε δηλαδή που πραγματοποιείται η αξιολόγηση εταιρειών κατά τον CR Index από το Ινστιτούτο Εταιρικής Ευθύνης, η Τράπεζα Πειραιώς βελτιώνει τις επιδόσεις της. Συγκεκριμένα, ξεκίνησε την πρώτη χρονιά με τη διάκρισή της στην κατηγορία Silver, συνέχισε το 2009 και το 2010 στην κατηγορία Gold, και έφτασε την κατηγορία Platinum το 2011. Επιπλέον, η Τράπεζα Πειραιώς έλαβε το 2009 και 2010 ειδικούς επαίνους για το πολιτιστικό της έργο που επιτελείται μέσω του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και για το περιβαλλοντικό της έργο. Όπως δήλωσε η κα Στάικου, πρόεδρος του ΠΙΟΠ και Υπεύθυνη Εταιρικής Κοινωνικής

«συμβουλες» για ασφαλη οδηγηση Τον περασμένο χρόνο στην Ελλάδα έχασαν τη ζωή τους στην άσφαλτο 1.093 άτομα, όσο ο πληθυσμός μιας μικρής πόλης, από 1.453 άτομα το 2009. Παρά τη βελτίωση της τελευταίας τριετίας, o αριθμός των ατυχημάτων αναλογικά με τον πληθυσμό παραμένει διπλάσιος άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Το 2011 στην Ελλάδα αναλογούσαν 97 θάνατοι από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκους. Ο αντίστοιχος δείκτης στη Γερμανία είναι 52 (όπου σε αρκετούς αυτοκινητόδρομους δεν υπάρχει όριο ταχύτητας), στη Γαλλία 60, στη Σουηδία και τη Βρετανία 43 και στην Ιταλία 80 (που από το 2003 εισήγαγε όριο ταχύτητας στις ιταλικές autostrade). Διαπιστώνεται συνεπώς ότι χώρες με ανεπτυγμένο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων έχουν και χαμηλούς δείκτες ατυχημάτων. Η υπέρβαση των ορίων ταχύτητας, η επικίνδυνη οδήγηση και η κατανάλωση οινοπνεύματος είναι οι κύριοι παράγοντες ατυχημάτων που στην ΕΕ αποτελούν τη μεγαλύτερη αιτία θανάτου για άτομα ηλικίας μικρότερης των 45 ετών. Για να μειωθεί ο δείκτης ατυχημάτων στην Ελλάδα χρειάζονται μεγαλύτερες καμπάνιες ενημέρωσης για ασφαλή οδήγηση και προβολής των κινδύνων της επικίνδυνης οδήγησης από μέρους του κράτους που θα συμπληρώνουν τις καμπάνιες του ιδιωτικού τομέα. Παράδειγμα αποτελούν οι καμπάνιες για σωστή οδική συμπεριφορά της Αττικής Οδού και της ΜΚΟ Κίνηση Πολιτών.

84 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ευθύνης του Ομίλου, « Η βράβευση αυτή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία διότι γίνεται σε μια περίοδο οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, όπου η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στις επιχειρήσεις είναι χαμηλή».

νεες δωρεες Το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» προχώρησε σε σειρά νέων δωρεών για την περίοδο Άνοιξη - Καλοκαίρι 2012. Οι δωρεές βασίζονται στη φιλοσοφία του Ιδρύματος για συμβολή στην ανακούφιση των πλέον ευπαθών κοινωνικών ομάδων και δημιουργία καλύτερων προϋποθέσεων για το μέλλον, μέσα από τη στήριξη και προώθηση της Παιδείας, της Κοινωνικής Πρόνοιας, της Υγείας και του Πολιτισμού. Συμπληρωματικά των δωρεών αυτών, το Ίδρυμα ανακοίνωσε επιπλέον δωρεές 10,2 εκατ. ευρώ προς 39 Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς (ΜΚΟ). Οι συγκεκριμένες δωρεές αποτελούν την τρίτη κατά σειρά φάση της μεγάλης πρωτοβουλίας του Ιδρύματος να διαθέσει το ποσό των 100 εκατ. ευρώ μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, αποσκοπώντας στην ενίσχυση της ελληνικής κοινωνίας εν μέσω της τρέχουσας δυσμενούς περιόδου που διανύει η χώρα. Οι 39 ελληνικοί ΜΚΟ που θα συνεργαστούν στενά το επόμενο διάστημα με το Ίδρυμα για τη σύλληψη και εφαρμογή καινοτόμων και ουσιαστικών προγραμμάτων, δραστηριοποιούνται στους τομείς της Κοινωνικής Πρόνοιας, της Υγείας, της Τέχνης & του Πολιτισμού και της Παιδείας που αποτελούν τους 4 κεντρικούς άξονες δράσης του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».

δρασεις κοινωνικης αλληλεγγυης Υποστήριξη Ιδρυμάτων για το Παιδί - Σημαντικό αριθμό φορέων και μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται κυρίως στο θέμα του παιδιού στήριξε το 2011 ο όμιλος Eurobank EFG. Ενδεικτικά αναφέρεται η Ένωση «Μαζί για το Παιδί», η «Μέριμνα Ιωαννίνων», το Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής «Μαργαρίτα», η «Πνοή – Φίλοι Εντατικής Θεραπείας Παιδιού» καθώς επίσης και το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) και η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία. Εταιρικός Εθελοντισμός - Παράλληλα μονάδες και θυγατρικές του, επέλεξαν να ενισχύσουν, με τη μορφή του εταιρικού εθελοντισμού, προγράμματα και οργανώσεις που επέλεξαν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Ενδεικτικά αναφέρεται η ενίσχυση του Κέντρου Υποδοχής Αστέγων του Δήμου Αθηναίων, της Στέγης Ανηλίκων Περισσού και του Σωματείου Προστασίας Παιδιών «Ο Άγιος Πολύκαρπος Σμύρνης», η προμήθεια ρούχων και διαφόρων αντικειμένων στο «Χαμόγελο του Παιδιού» και στο «ΠΙΚΠΑ» Πεντέλης, η προσφορά φαρμάκων στους «Γιατρούς του Κόσμου» και η προμήθεια μερίδων φαγητού στον ξενώνα «Κλίμακα». Εκτός Ελλάδος, στη Ρουμανία, η θυγατρική Bancpost υποσ τήριξε το έργο του οργανισμού “United Way

Romania” βοηθώντας παιδιά και οικογένειες με σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Επίσης υπήρξε επίσημος χορηγός μαθημάτων ανάνηψης και πρώτων βοηθειών. Στη Σερβία, η Eurobank EFG συνέχισε, σε συνεργασία με το Ίδρυμα «Ana and Vlade Divac” και μέσω τις πιστωτικής κάρτας Mastercard “Big Heart” τη συγκέντρωση πόρων για την ανάπλαση παιδικών σταθμών και χώρων αναψυχής για παιδιά, σε εννέα πόλεις της χώρας. Με την “Cross Safely” εκστρατεία που ξεκίνησε το 2010, η Postbank στη Βουλγαρία συνεχίζει τις προσπάθειές της για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων. Η Τράπεζα υποστήριξε παράλληλα σχετική εθνική εκστρατεία της Τροχαίας και έγινε μέλος του “European Road Safety Charter”. Στην Ουκρανία, με αφορμή τις γιορτές των Χριστουγέννων και του Νέου Έτους, η Universal Bank προσέφερε υλική υποστήριξη σε ορφανά και σε παιδιά με ειδικές ανάγκες σε ορφανοτροφείο στην περιοχή Zhytomyr.

moneypedia.gr Το moneypedia είναι ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης - μια μοναδική προσπάθεια στα ελληνικά δεδομένα. Για πρώτη φορά, μέσα σε μια ιστοσελίδα, την www.moneypedia.gr, ένας νέος μπορεί να βρει όλη την απαραίτητη αλλά και έγκυρη πληροφόρηση που χρειάζεται για να μάθει για το χρήμα και πώς αυτό λειτουργεί, να μάθει για τις τράπεζες και τις υπηρεσίες που προσφέρουν, να οργανώσει τα οικονομικά του και να βρει συμβουλές για να ανοίξει ή να επεκτείνει μια δική του επιχείρηση. Σύμφωνα με έρευνες διεθνών οργανισμών, το επίπεδο γνώσης και κατανόησης ενός μέσου καταναλωτή σε θέματα χρηματοοικονομικής διαχείρισης αλλά και σε βασικές οικονομικές έννοιες είναι πολύ χαμηλό. Η πραγματικότητα αυτή, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 κάνουν απολύτως αναγκαία την ανάληψη πρωτοβουλιών με στόχο την ανάπτυξη χρηματοοικονομικής γνώσης και συνείδησης. Στο εξωτερικό και ειδικότερα στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν αρκετά παραδείγματα τέτοιων πρωτοβουλιών

που έχουν αναληφθεί από τράπεζες και ενώσεις τραπεζών. Μάλιστα, σε κάποιες χώρες, η χρηματοοικονομική εκπαίδευση ξεκινά από την ηλικία των πέντε ετών. Στην Ευρώπη, τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και ο Σύνδεσμος των Ευρωπαϊκών Τραπεζών έχουν αναπτύξει συγκεκριμένες δράσεις προκειμένου να ανταποκριθούν στην ανάγκη ενίσχυσης της γνώσης των πολιτών σε θέματα που αφορούν τα οικονομικά τους. Στην Ελλάδα, το moneypedia που φέρνουν το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και η Eurobank, αποσκοπεί στο να καλύψει το συγκεκριμένο κενό. Με κείμενα γραμμένα από καθηγητές του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας, έναν κατεξοχήν αναγνωρισμένο φορέα οικονομικής εκπαίδευσης στη χώρα μας, το moneypedia απευθύνεται κυρίως σε νέους και νέες 18-25 ετών προσφέροντάς τους με άμεσο τρόπο γνώση και εργαλεία χρήσιμα για τη διαχείριση των οικονομικών τους.

ΕΠΙΛΟΓΗ 85

CSR

{

Κοινωνική υπευθυνότητα επί τω έργω

CSR M A M I D O I L J ET O IL

στοχος περιβαλλον Αμιγώς ελληνική, οικογενειακή επιχείρηση, δραστηριοποιείται στον χώρο της εμπορίας πετρελαιοειδών στην ελληνική και διεθνή αγορά πάνω από 42 χρόνια. Το 2008, η εταιρεία, οι ιδρυτές της οποίας είχαν πάντοτε ως αρχή τους την προσφορά προς το κοινωνικό σύνολο, ενέταξε την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στη στρατηγική της και το 2009 παρουσίασε την 1η Έκθεση Κοινωνικής Υπευθυνότητας. Αν και το 2011 αποτέλεσε μία εξαιρετικά δύσκολη χρονιά για τις ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και για την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της, η MAMIDOIL JETOIL παρέμεινε σταθερή στους στόχους που είχε θέσει στα πλαίσια της στρατηγικής της για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, θεωρώντας ότι τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, και παρά τις αντίξοες συνθήκες και τις αντικειμενικές δυσκολίες, οι επιχειρήσεις οφείλουν να συνεισφέρουν με τη λειτουργία και τις δράσεις τους στη βελτίωση των συνθηκών και της καθημερινότητας της κοινωνίας. Τον Ιούνιο του 2011 η MAMIDOIL JETOIL παρουσίασε την 3 η Εκθεση Κοινωνικής Υπευθυνότητας (2010), βασισμένη για πρώτη φορά στα πρότυπα του GRI–G3 και στις αρχές του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών (UN Global Compact) το οποίο η Εταιρεία έχει προσυπογράψει από τις αρχές του 2010. Σήμερα η εταιρεία ετοιμάζεται να παρουσιάσει την 4 η Έκθεση στην οποία θα παρουσιάσει τη στρατηγική, τις δεσμεύσεις και τις δράσεις της πάνω στους άξονες Ανθρώπινο Δυναμικό, Κοινωνία, Αγορά, Περιβάλλον. Σκοπός της εταιρείας μέσω των δράσεων και προγραμμάτων που εκπονεί γύρω από τους παραπάνω άξονες είναι να καταστεί η MAMIDOIL JETOIL μία εταιρεία στην οποία να θέλει κάποιος να εργαστεί και να αποτελέσει μέρος της οικογένειας αυτής, μία εταιρεία με την οποία θέλει η Αγορά να συναλλάσεσαι, μία εταιρεία που συνεισφέρει στην Κοινωνία, μία εταιρεία της οποίας η λειτουργία επιβαρύνει το Περιβάλλον όσο το δυνατόν λιγότερο. Μέσα στο 2011, μεταξύ άλλων δράσεων, η εταιρεία συνέχισε προγράμματα και δράσεις όπως αυτό της καταμέτρησης και αντιστάθμισης ρύπων των Ι.Χ. βυτιοφόρων, της ανακύκλωσης χαρτιού, μπαταριών, ηλεκτρικών συσκευών, επεκτείνοντας το πρόγραμμα ώστε να περιλαμβάνει αλουμίνιο, πλαστικό και γυαλί, ενώ στα τέλη της χρονιάς ξεκίνησε και πρόγραμμα συλλογής χρησιμοποιημένων λαμπτήρων. Παράλληλα επέκτεινε το πρόγραμμα καταμέτρησης και αντιστάθμισης ρύπων ώστε να περιλάβει τον στόλο των εφοδιαστικών πλοίων που χρησιμοποιεί κατ’ αποκλειστικότητα για τον ανεφοδιασμό με καύσιμα ναυτιλίας, εντάσσοντας το πρώτο από αυτά στο πρόγραμμα το 2011, με στόχο μέσα σε μία 3ετία το πρόγραμμα να έχει ολοκληρωθεί (συμπεριλαμβάνοντας και τα 5 εφοδιαστικά πλοία). Η εθελοντική αιμοδοσία εργαζο86 ΕΠΙΛΟΓΗ

Οι κυρίες Ελευθερία Μαμιδάκη, Αντιπρόεδρος και Λένα Μαμιδάκη, Δ/ντρια ΕΚΕ της Mamidoil Jetoil, παραλαμβάνουν την τιμητική διάκριση Silver του Εθνικού Δείκτη Εταιρικής Υπευθυνότητας, που διοργανώνεται για τέταρτη χρονιά από το Ινστιτούτο Εταιρικής Ευθύνης και το Κέντρο Αειφορίας. Στη φωτογραφία με τους Ν. Αυλώνα, Αντιπρόεδρο του Ινστιτούτου Εταιρικής Υπευθυνότητας και Αρ. Αϊβαλιώτη, Αντιπρόεδρο της Λέσχης Επιχειρηματικότητας.

μένων επεκτάθηκε και στην Αθήνα. Σε συνεργασία με τον Δήμο Περάματος η εταιρεία προσέφερε δωρεάν πετρέλαιο θέρμανσης σε σχολεία της περιοχής, καθώς και σε άλλα ιδρύματα και σχολεία ανά την Ελλάδα, ενώ ξεκίνησε πιλοτικά την συμμετοχή της στο πρόγραμμα «Ζωγραφίζοντας σχολικά κτίρια» υιοθετώντας το 2ο Γυμνάσιο Καλοχωρίου, με σκοπό να επεκτείνει το πρόγραμμα αυτό σε συνεργασία με την ομάδα Carpe Diem και σε άλλα σχολεία της περιοχής το 2012. Μέσα στο 2011 σχηματίστηκε ομάδα ΕΚΕ με κύριο αντικείμενο την προώθηση της έννοιας της ΕΚΕ στην επιχείρηση, καθώς και την πρόταση, μελέτη και υλοποίηση δράσεων στα πλαίσια της στρατηγικής ΕΚΕ της JETOIL. Τον Απρίλιο του 2012 έλαβε διάκριση Silver στα πλαίσια του Εθνικού Δείκτη Εταιρικής Υπευθυνότητας (CR Index) 2011, στο οποίο μετείχε για δεύτερη συνεχόμενη φορά, καθώς και το βραβείο για τη μεγαλύτερη πρόοδο κατηγορίας Silver. Το 2011, πρώτη χρονιά συμμετοχής, είχε λάβει τη διάκριση Bronze, ενώ είχε τιμηθεί από τον διεθνή ΜΚΟ my climate και το Κέντρο Αειφορίας για το πρόγραμμα «Υπολογισμού & μείωσης ανθρακικού αποτυπώματος για τα Ι.Χ. βυτιοφόρα».

εμπορικη τραπεζα στηρiζει το mουσεiοaρχεiο της ερτ

Ένα σημαντικό τμήμα από την ιστορία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης παρουσιάζεται στο ευρύ κοινό, με τη στήριξη της Εμπορικής Τράπεζας, καθώς πρόσφατα εγκαινιάστηκε στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής ο πρώτος μόνιμος εκθεσιακός χώρος του Μουσείου – Αρχείου της ΕΡΤ, με σπάνια και ιστορικής αξίας μηχανήματα και αντικείμενα που προέρχονται από το ιστορικό αρχείο της ΕΡΤ. «Το μοναδικό αρχειακό υλικό της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης αποτυπώνει ανάγλυφα την ιστορία του τόπου μας, από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα και είναι ένα ‘θησαυροφυλάκιο πολιτισμού’ στο οποίο φυλάσσονται τα πιο σημαντικά πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά γεγονότα, όπως τα κατέγραψαν οι κάμερες και τα μικρόφωνα της ΕΡΤ», τόνισε στην τελετή εγκαινίων ο Παύλος Δερμενάκης, Διευθυντής Εταιρικών Υποθέσεων και Γραμματείας Δ.Σ. της Εμπορικής Τράπεζας.

sca στηρiζει τισ

ευπαθεiς κοινωνικeς ομaδες Η SCA Hygiene Products, στο πλαίσιο του προγράμματος εταιρικής υπευθυνότητας που υλοποιεί, συνεχίζει να στηρίζει ενεργά ευπαθείς κοινωνικές ομάδες με την προσφορά προϊόντων προσωπικής υγιεινής σε 22 συλλόγους, σχολεία και ιδρύματα σε όλη την Ελλάδα με έντονη κοινωνική δράση. Όπως τονίζει ο Ιωάννης Κοττεάκος, γενικός διευθυντής της SCA Hygiene Products «Η SCA αντιλαμβάνεται το ση-

μαντικό έργο που επιτελούν οι φορείς αυτοί, για την ανακούφιση της καθημερινής ζωής των συνανθρώπων μας. Με την προσφορά προϊόντων της, η εταιρεία δηλώνει παρούσα και δίπλα σε κοινωνικές ομάδες που χρήζουν της βοήθειας μας». Σημειώνεται ότι η SCA, έχει συμπεριληφθεί στον Dow Jones Sustainability Index 2011 και WWF Environmental Paper Company Index 2012 ενώ το Ινστιτούτο Ethisphere την κατατάσσει τα τελευταία χρόνια μεταξύ των ηθικότερων εταιριών του κόσμου.

lease plan & aρκτοyρος προστασiα της aγριας πανiδας

Η LeasePlan, ηγέτης στον χώρο της διαχείρισης εταιρικών στόλων, στηρίζει τη σημαντική προσπάθεια των Ομάδων Δράσης και Άμεσης Επέμβασης και Επικοινωνίας του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, παραχωρώντας δύο αυτοκίνητα τετρακίνησης SUZUKI SX4, 1600 cc, για ένα χρόνο. Οι ομάδες δράσης ενεργούν άμεσα σε περιστατικά έκτακτης ανάγκης και ατυχημάτων της άγριας πανίδας σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας που αποτελούν βιοτόπους της αρκούδας, του λύκου και άλλων ειδών της άγριας ζωής των ορεινών περιοχών της χώρας. Όπως δήλωσε ο Γιώργος Φωκάς, εμπορικός διευθυντής της LeasePlan Hellas, «Η απόφαση στήριξης της ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ αποτελεί για εμάς μία από τις ουσιαστικότερες επενδύσεις στον τομέα δράσης Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας. Δεσμευόμαστε στο πλαίσιο του προγράμματος GreenPlan να παραμείνουμε προσηλωμένοι στο όραμα της Βιώσιμης Ανάπτυξης και να συνεισφέρουμε από την πλευρά μας στη διατήρηση της ισορροπίας του φυσικού περιβάλλοντος».

friesland campina στηριξη στην πολυτεκνη οικογενεια Η FrieslandCampina Hellas στo πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, συνεχίζει τη συνεργασία της με την οικογένεια των πολυτέκνων, υποστηρίζοντας το έργο των θεσμικών φορέων σε όλα τα επίπεδα. Είναι ο επίσημος χορηγός της Ανωτάτης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων Ελλάδας και της Ένωσης Πολυτέκνων Αθηνών και για το έτος 2012. Σε συνεργασία με τους φορείς αυτούς, έχει θεσπίσει τα Βραβεία ΝΟΥΝΟΥ που απευθύνονται στους δυο πόλους της οικογένειας: α) τους γονείς που δεν αμελούν να αγωνίζονται και να επενδύουν στη συνεχή κατάκτηση της γνώσης, με βραβευόμενη φέτος μια μητέρα 9 παιδιών που αρίστευσε στο λύκειο και β)τα παιδιά που θέτουν υψηλούς στόχους για μάθηση, βάζοντας τα πρώτα γερά θεμέλια στο κτίσιμο της δικής τους σταδιοδρομίας, με βραβευόμενους φέτος 3 αριστούχους στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση αντίστοιχα. Τα βραβεία συνοδεύονται από επιταγή 1.000 ευρώ.

ΕΠΙΛΟΓΗ 87

Business

{

Βιομηχανία τροφίμων

eυκαιριε ς προς αξιοποιηση

aπo το «τρωμε» εισαγομενα

στο πουλαμε περισσοτερα

σε ελλαδα & εξωτερικο Με χαμηλότερη παραγωγή, καθώς η ύφεση περιορίζει τις δαπάνες των καταναλωτών, αλλά και με αυξανόμενες εξαγωγές που όμως δεν επαρκούν για να περιορίσουν την αυξανόμενη εισαγωγική διείσδυση στην αγορά, η ελληνική βιομηχανία τροφίμων έχει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, αρκεί να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που υπάρχουν.

ε λ λ η ν ι κ ή βι ο μ η χανία τροφίμων, ο δεύτερος μεγαλύτερος κλάδος σε όρους πωλήσεων της μεταποίησης μετά τα μεταλλικά προϊόντα, βρίσκεται και αυτή στον κλοιό της ύφεσης. Παρότι την διετία 2010-2011 επέδειξε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από ότι το σύνολο της μεταποίησης, η εικόνα αντιστρέφεται το 2012. Η παραγωγή της τη διετία αυτή συνολικά μειώθηκε 8% έναντι 14% για το σύνολο της βιομηχανίας. Ωστόσο, το 1ο τρίμηνο φέτος, η παραγωγή της μειώθηκε 10%, έναντι 9% του συνόλου. Αν συνυπολογιστούν και οι δυσμενείς εξελίξεις του 1ου τριμήνου, σήμερα η παραγωγή βρίσκεται 18% χαμηλότερα από το 88 ΕΠΙΛΟΓΗ

επίπεδο του 2009 (και περίπου στο επίπεδο του 2005). Η παραγωγή δυναμικών κλάδων υποχωρεί ενώ αναδεικνύονται νέοι κλάδοι. Δυναμικός αναδεικνύεται ο κλάδος ζυμαρικών, με σημαντική άνοδο της παραγωγής το 2011 που συνεχίζεται και το 2012, κάτι που ισχύει και για τον κλάδο μαργαρίνης και σχετικών προϊόντων. Ανθεκτικός αναδεικνύεται και ο κλάδος των γαλακτοκομικών προϊόντων (πλην παγωτών) που διατηρεί σταθερό σχεδόν το επίπεδο παραγωγής του αλλά και ο κλάδος σοκολάτας, ζαχαρωδών κλπ. Αυτό που θα πρέπει να τονισθεί είναι ότι και αν ακόμα δεν ληφθούν υπόψη οι μειώσεις της τελευταίας διετίας, η παραγωγή χαρακτηρίζεται από σχετικά περιορισμένη άνοδο, εξέλιξη που υποδεικνύει την ύπαρξη ανεκμετάλλευτων ευκαιριών δεδομένης μάλιστα της συνεχούς ανόδου των εισαγωγών τροφίμων. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τροφίμων αυξανόταν συνεχώς ως το 2008, από 1,3 δισ. ευρώ το 2002 σε 2 δισ. ευρώ, για να υποχωρήσει στο 1,5 δισ. ευρώ το 2011. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι οι εισαγωγές τροφίμων, το 2011, έτος μεγάλης κρίσης, αυ-

ξήθηκαν 6,5% με μεγαλύτερη την άνοδο στα δημητριακά (20%) και τη ζάχαρη και σχετικά προϊόντα (18%). Το ίδιο έτος οι εξαγωγές τροφίμων, που αποτελούν μόλις το 67% των εισαγωγών τροφίμων, αυξήθηκαν μόνο 5% ανακόπτοντας τη δυναμική άνοδο κατά 13% του 2010. Πιο δυναμικά εξαγώγιμα προϊόντα ήταν τα προϊόντα καφέ, τσαγιού κλπ με άνοδο 27%, τα διάφορα προϊόντα διατροφής με άνοδο 16% καθώς και τα ψάρια με 12%. Οι εξαγωγές του σημαντικού από άποψη μεγέθους κλάδου των γαλακτοκομικών αυξήθηκαν 7%. Οι εξαγωγές θα αποτελέσουν το μεγάλο στοίχημα για τον κλάδο το επόμενο διάστημα, δεδομένου ότι οι έρευνες συγκυρίας δείχνουν μείωση των παραγγελιών από τις εγχώριες επιχειρήσεις λιανικής, συγχρόνως με την παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων προς τις εισαγωγές και με την ανάδειξη του σήματος της ελληνικής παραγωγής και προϊόντων ονομασίας προέλευσης. Πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ αναδεικνύει τους άξονες στους οποίους θα πρέπει να κινηθούν φορείς και επιχειρήσεις, ώστε να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις προκλή-

σεις του τωρινού απαιτητικού περιβάλλοντος. Η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στον εξωστρεφή βηματισμό, με αναζήτηση νέων αγορών και απεγκλωβισμό από τις παραδοσιακές της Ευρώπης (που χαρακτηρίζονται από στασιμότητα) σε άλλες με προοπτικές, όπως η Κίνα, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, η Ν. Κορέα, οι ΗΠΑ, η Τουρκία, στις οποίες ήδη καταγράφεται σημαντική άνοδος των εξαγωγών γενικά. Παράλληλα με την ανάδειξη του ελληνικού branding, όπως τονίζει το ΙΟΒΕ, απαιτείται συνεχής προσπάθεια για διαρκή καινοτομία και ενσωμάτωση τεχνολογίας στο προϊόν και τη συσκευασία. Γενικά, σε εθνικό πλαίσιο, με σημαντικό τον ρόλο και του κράτους, η διαμόρφωση ενός νέου «οράματος» για την ελληνική παραγωγή τροφίμων θα αποτελέσει την πυξίδα της μεγαλύτερης ανάπτυξης. Το τελευταίο ιδανικά θα περιλαμβάνει δράσεις σύνδεσης της παραγωγής με άλλους τομείς (πχ μεσογειακή παραγωγή με τουρισμό) και προώθηση επενδύσεων για μετατροπή των ευρημάτων της γεωργικής έρευνας σε εφαρμόσιμες τεχνολογίες. Στην Ελλάδα της κρίσης, υπάρχουν ευκαιρίες, η πρόκληση είναι να μην μείνουν ανεκμετάλλευτες. ΕΠΙΛΟΓΗ 89

Business

{

Βιομηχανία τροφίμων

h παραγωγη της ελληνικης βιομηχανιας τροφιμων

2005=100 Επεξεργασία και συντήρηση κρέατος πουλερικών

2006

2007

2008

2009

106

110

108

2010

2011

2012,

1ο τρίμηνο

112

161

142

Παραγωγή προϊόντων κρέατος και κρέατος πουλερικών

101

107

114

119

121

110

Παραγωγή χυμών φρούτων και λαχανικών

114

127

125

118

100

Αλλη επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών

102

Παραγωγή ελαίων και λιπών

113

117

109

Παραγωγή μαργαρίνης και παρόμοιων βρώσιμων λιπών

102

114

111

Γάλακτος, τυριού κλπ

102

105

106

104

103

101

Παραγωγή παγωτών

100

117

114

106

Παραγωγή προϊόντων αλευρόμυλων

102

Παραγωγή μπισκότων, διατηρούμενων ειδών ζαχαροπλαστικής

107

112

116

113

104

100

Παραγωγή μακαρονιών, λαζανιών κλπ

102

106

114

Παραγωγή ζάχαρης

Παραγωγή κακάου, σοκολάτας και ζαχαρωτών

102

108

107

105

103

102

110

Επεξεργασία τσαγιού και καφέ

101

107

110

103

102

107

Παραγωγή άλλων ειδών διατροφής π.δ.κ.α.

102

104

105

103

106

108

100,2

103,0

103,5

100,8

96,7

94,10

82,10

Σύνολο τροφίμων

tι εισaγουμε και τι εξaγουμε σε τρoφιμα

εκατ . ευρώ

2001*

2002

2003 2004

2005 2006

ΚΡΕΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΡΕΑΣ

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

137

123

148

181

177

2007

2008

2009 2010 2011

211

258

275

278

301

322

eξαγωγeς

ΨΑΡΙΑ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ κλπ

245

238

281

333

366

424

449

446

477

541

604

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ

168

209

175

148

231

230

249

315

339

292

311

1.192

1.115

886

902

1.083

1.198

1.304

1.340

1.264

1.485

1.519

129

116

ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΖΑΧΑΡΗ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΖΑΧΑΡΗ ΚΑΙ ΜΕΛΙ ΚΑΦΕΣ, ΤΣΑΪ, ΚΑΚΑΟ κλπ

ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ

109

124

128

161

188

1.885

1.812

1.636

1.708

2.041

2.299

2.478

2.653

2.665

2.999

3.162

Σύνολο

eισαγωγeς ΚΡΕΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΡΕΑΣ

700

772

794

842

961

1.120

1.015

1.117

1.118

1.084

1.109

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

524

559

597

616

634

664

769

808

733

770

812

ΨΑΡΙΑ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ κλπ

289

323

330

335

355

386

435

428

401

384

414

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ

351

458

442

480

449

509

700

681

487

541

655

ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

408

511

568

642

624

649

762

782

735

672

702

ΖΑΧΑΡΗ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΖΑΧΑΡΗ ΚΑΙ ΜΕΛΙ

132

120

143

219

221

177

220

259

ΚΑΦΕΣ, ΤΣΑΪ, ΚΑΚΑΟ κλπ

192

215

246

248

260

287

323

365

364

376

409

ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ

169

189

219

248

252

279

299

344

353

356

331

Σύνολο

2.680

3.077

3.261

3.543

3.654

4.036

4.521

4.745

4.368

4.403

4.690

Εμπορικό έλλειμμα

-795

-1.266

-1.625

-1.836

-1.613

-1.738

-2.044

-2.092

-1.704

-1.404

-1.528

90 ΕΠΙΛΟΓΗ

Συνέντευξη // Δημήτρης Βέτας, Μέλισσα-Κίκιζας

τα προαπαιτουμενα για την επιτυχια Η προβολή των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό από κρατικό φορέα και η επιστροφή του ΦΠΑ στις εξαγωγικές επιχειρήσεις θα συμβάλλουν στη μεγαλύτερη εξωστρέφεια του κλάδου, υποστηρίζει στη συνέντευξή του στην «Ε» ο Δημήτρης Βέτας, export manager και εκτελεστικός διευθυντής της Μέλισσα-Κίκιζας. Και όπως τονίζει, σε ένα προϊόν με «πατρίδα», όπως τα ζυμαρικά, η εταιρεία του με συντονισμένες δράσεις προωθεί την ελληνική παραγωγή.

Ποιες οι προοπτικές για τις εξαγωγές, τώρα που η οικονομία της Ευρωζώνης επιβραδύνει; Υπάρχουν αγορές με δυναμική για τα ελληνικά προϊόντα; Και ποιες είναι αυτές; Πχ Αναδυόμενη Ευρώπη, Κεντρική Ασία, ΝΑ Ασία (Κίνα κλπ); Οι προοπτικές για τις εξαγωγές στην Ευρώπη γίνονται όλο και πιο δύσκολες λόγω της ύφεσης. Αγορές με δυναμική για τα ελληνικά προϊόντα υπάρχουν πολλές αλλά επηρεάζονται πολύ από την ισοτιμία του ευρώ με τα κατά τόπους νομίσματα και ιδίως με το δολάριο.

οι ελληνικές εταιρίες έχουν ανάγκη από τη σωστή και συνεχή προβολή των προϊόντων στο εξωτερικό. Από μόνες τους και ιδίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν να αναλάβουν αυτό το κόστος. Χρειάζεται λοιπόν κάποιος κρατικός φορέας να αναλάβει αυτή την προβολή, η οποία δεν θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στα βασικά ελληνικά προϊόντα (λάδι, ελιές, φέτα, ούζο) διότι δίνεται η εντύπωση ότι η Ελλάδα παράγει μόνον αυτά.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες εξαγωγικές αγορές της εταιρείας σας; Με την κατάλληλη στρατηγική υπάρχει έδαφος για τη μεγαλύτερη παρουσία ελληνικών branded προϊόντων τροφίμων στις ξένες αγορές; Η Μέλισσα-Κίκιζας εξάγει σε 36 χώρες. Η χώρα στην οποία κατευθύνονται οι περισσότερες ποσότητες είναι η Πολωνία, όπου η εταιρία διανομών εκεί ανήκει στον όμιλο Μέλισσα-Κίκιζας. Στη συνέχεια είναι οι αγορές της Βουλγαρίας , της Κύπρου, της Αλβανίας, της Αγγλίας, οι Βαλτικές χώρες και άλλες. Η branded παρουσία γίνεται δυσκολότερη σήμερα λόγω του υψηλού κόστους που απαιτείται για την είσοδο σε μία νέα αγορά.

Καθυστέρηση επιστροφής ΦΠΑ, έλλειψη ρευστότητας, ύφεση στην εγχώρια αγορά. Πώς αντιπαρέρχεται μια εξαγωγική επιχείρηση τα προβλήματα που της προκαλεί η «χρεοκοπία» του δημοσίου; Η καθυστέρηση επιστροφής του ΦΠΑ από το Δημόσιο είναι το βασικότερο πρόβλημα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Αυτό επηρεάζει ιδίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και θα πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα για τους κρατικούς φορείς.

Ποια είναι τα μέτρα από πλευράς πολιτείας που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την εξαγωγική δραστηριότητα σε σταθερή βάση; Στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλες και ισχυρές εξαγωγικές επιχειρήσεις, όμως οι επιδόσεις των ΜΜΕ είναι χαμηλές. Πώς θα μπορούσε να ενισχυθεί η εξωστρέφεια των ΜΜΕ; Ολες

Το μυστικό της επιτυχίας στην αγορά/εξαγωγή ελληνικών ζυμαρικών, σε μια αγορά όπου οι Ιταλοί έχουν ισχυρές θέσεις; Τα ζυμαρικά δυστυχώς είναι ένα προϊόν που έχει “πατρίδα” και βεβαίως αυτή είναι η Ιταλία. Εμείς, διαθέτοντας ένα από τα πιο σύγχρονα εργοστάσια στην Ευρώπη, προσπαθούμε με το καλό service, τις ανταγωνιστικές τιμές, την εξίσου καλή ποιότητα και τη δημιουργία νέων προϊόντων να επιβάλλουμε τα ελληνικά ζυμαρικά. ΕΠΙΛΟΓΗ 91

92 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 93

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

{ Στην επικαιρότητα

TechNews

H τηλεπικοινωνιακή και τεχνολογική ειδησεογραφία, οι επιχειρηματικές και κρατικές πρωτοβουλίες, οι εξελίξεις και τάσεις που δεν περνούν απαρατήρητες.

Καινοτομία στο virtualization του datacenter Η Cisco ανακοίνωσε τη συνεργασία της με τη Microsoft, με στόχο να δημιουργήσει λύσεις virtualization για κέντρα δεδομένων (datacenter), ειδικά σχεδιασμένες ώστε να προσφέρουν βελτιωμένη δυνατότητα αναβάθμισης και λειτουργικό έλεγχο του εικονικού περιβάλλοντος Microsoft Windows Server “8”. Το Cisco Nexus 1000V distributed virtual switch καθώς και το Cisco Unified Computing System με δυνατότητες Virtual Machine Fabric Extender (VM-FEX) θα συνεργαστούν με τον Windows Server Hyper-V hypervisor προσφέροντας στους πελάτες προηγμένα χαρακτηριστικά δικτύωσης που είναι σταθερά τόσο σε εικονικά όσο και σε φυσικά δίκτυα, ενώ παράλληλα υποστηρίζουν τις υπάρχουσες διαδικασίες διαχείρισης IT των πελατών.

BSA και πνευματική ιδιοκτησία Η Παγκόσμια Ημέρα Πνευματικής Ιδιοκτησίας γιορτάστηκε και φέτος στις 26 Απριλίου και η Business Software Alliance (BSA) επικέντρωσε αυτή τη χρονιά το ενδιαφέρον της στο παγκόσμιο κύμα καινοτομίας που αναπτύσσεται γύρω από το Cloud Computing. Με αυτή την αφορμή, ο CEO της BSA, R. Holleyman τόνισε σε σχετική ανάρτηση στο blog της BSA (www.bsa.org/techpost): «Καθώς η ολοένα αναπτυσσόμενη αγορά του Cloud προσφέρει συνεχώς μεγαλύτερη δύναμη στις επιχειρήσεις και στους καταναλωτές που χρησιμοποιούν υπολογιστές σε όλο τον κόσμο, απαιτείται ένα νέο άλμα στην επανάσταση του IT. Η νέα τάση δημιουργεί τεράστια πίεση στις κυβερνήσεις, ειδικά στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, να εκσυγχρονίσουν τη νομοθεσία γύρω από την πνευματική και διανοητική ιδιοκτησία, ώστε να μπορέσουν να ακολουθήσουν την εξέλιξη της τεχνολογίας». Η BSA (www.bsa.org/hellas) αποτελεί τον σημαντικότερο υποστηρικτή της βιομηχανίας λογισμικού σε διεθνές επίπεδο με μέλη σχεδόν 100 πολυεθνικές εταιρείες.

ΙΒΜ «Making the World work better» Ημερίδα με θέμα “Making the World work better” διοργάνωσε η ΙΒΜ με στόχο την ανάδειξη πρόσφατων επιτυχημένων επιχειρηματικών λύσεων με τη χρήση του λογισμικού της ΙΒΜ. Συμμετείχαν στελέχη από τον ακαδημαϊκό, τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, και εταιρίες όπως η Hellas Online, Vodafone, Τράπεζα Πειραιώς, Interamerican, OTE, Eurobank EFG, WIND, EFG Eurolife Insurance καθώς και η Espirito Santo – Informatica, ACE της Πορτογαλίας, που παρουσίασαν τις λύσεις που 94 ΕΠΙΛΟΓΗ

έχουν υλοποιήσει με την αξιοποίηση της τεχνολογίας ΙΒΜ. «Στόχος της ΙΒΜ είναι να αυξήσει την προστιθέμενη αξία για κάθε πελάτη της μέσω των εξειδικευμένων λύσεων που προσφέρει, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τις επενδύσεις τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Θεωρούμε ότι η ημερίδα IBM Symposium 2012 “Making the World work better” βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση», σημείωσε ο Σπύρος Πουλίδας, πρόεδρος & Δ/Σ της ΙΒΜ Ελλάς.

This is IT –Νέο ευρωπαϊκό έργο με την ονομασία ‘This is IT’, έχει στόχο να ωφελήσει ανθρώπους που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ενισχύοντας τις δεξιότητές τους στις ΤΠΕ μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις και βέλτιστες πρακτικές. Το έργο έχει αναπτυχθεί από μια διακρατική κοινοπραξία 11 εταίρων από την Ελλάδα, τη Νορβηγία, το Βέλγιο, την Πολωνία, την Τουρκία, την Ελβετία και τη Λιθουανία και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σε άνοδο η ελληνική επιστημονική δραστηριότητα Η επιστημονική συγγραφική δραστηριότητα των ελληνικών φορέων σε διεθνή περιοδικά για τη δεκαπενταετία 1996-2010 αποτυπώνεται στη νέα μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) «Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 1996-2010: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά», οnline στο www.ekt.gr/metrics/report02. Τα στοιχεία αφορούν τις ελληνικές δημοσιεύσεις της περιόδου 1996-2010. Ο αριθμός των ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων αυξάνεται συνεχώς έως το 2008, με ρυθμούς σημαντικά μεγαλύτερους από τις χώρες μέλη της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Το 2009 η συνεχής αυτή ανοδική πορεία ανακόπτεται, η Ελλάδα ακολουθεί τη μέση επίδοση των χωρών του ΟΟΣΑ και της ΕΕ. Την πενταετία 2006-2010 οι ελληνικές δημοσιεύσεις έλαβαν 222.132 αναφορές. Την ίδια πενταετία, 509 ελληνικές δημοσιεύσεις κατατάχθηκαν παγκοσμίως στο 1% των δημοσιεύσεων με υψηλή απήχηση, 2.393 δημοσιεύσεις στο 5%, 4.591 στο 10%, 11.024 δημοσιεύσεις στο 25% και 20.190 δημοσιεύσεις στο 50%.

H Symantec βοηθά στη data governance Τη νέα έκδοση Symantec Data Insight 3.0, της λύσης που βελτιώνει το information governance, προσφέροντας intelligence στην ιδιοκτησία και στη χρήση μη δομημένων δεδομένων, όπως αρχείων, παρουσιάσεων, υπολογιστικών φύλλων και emails, παρουσίασε πρόσφατα η Symantec. Οι βελτιώσεις στο Symantec Data Insight βοηθούν τους οργανισμούς να μεταμορφώσουν τις αποθηκευτικές τους λειτουργίες και να απλοποιήσουν τις διαδικασίες information governance με στόχο τη μείωση του κόστους, του κινδύνου και την επίτευξη κανονιστικής συμμόρφωσης. Σύμφωνα με τη Gartner, ο ρυθμός ανάπτυξης των δεδομένων κυμαίνεται από 40 έως 60%, αλλά για τα μη δομημένα δεδομένα μιας επιχείρησης ο ρυθμός αυτός φθάνει το 80%, γεγονός που καθιστά ολοένα και πιο δύσκολη τη διαχείριση και την προστασία τους. Οι οργανισμοί βρίσκονται αντιμέτωποι με φαινομενικά ακατόρθωτους στόχους διαχείρισης των δεδομένων τους, έτσι ώστε να μειώσουν τα κόστη, να ελαχιστοποιήσουν το ρίσκο και να επιτύχουν κανόνες συμμόρφωσης. Το IT δεν έχει στη διάθεσή του το επιχειρηματικό πλαίσιο των συγκεκριμένων δεδομένων και πρέπει να εμπλέξει τους κατόχους τους για να κατανοήσει την αξία τους. Παρόλα αυτά, η επιτυχία στην αντιμετώπιση της πρόκλησης για την ΙΤ ομάδα μίας επιχείρησης να αντιληφθεί σε ποιον ανήκουν τα δεδομένα και πώς αυτά χρησιμοποιούνται, μπορεί να επηρεάσει τη δυνατότητα του ΙΤ να λειτουργήσει με συνθήκες data governance.

Πληροφορία και social media Στην ανάπτυξη εφαρμογών για τον τομέα των κοινωνικών δικτύων στοχεύει το τριετές ερευνητικό έργο «SocialSensor» που συντονίζει το Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεματικής (ΙΠΤΗΛ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης. Στόχος του είναι η ανάπτυξη μίας πλατφόρμας λογισμικού η οποία θα εφαρμόζει καινοτόμες τεχνικές για την αναζήτηση, ανάλυση, προσαρμογή και μετάδοση του περιεχομένου του κοινωνικού ιστού, θα συνδυάζει τα δεδομένα αυτά με επαγγελματικό περιεχόμενο και θα τα παρουσιάζει σε πραγματικό χρόνο στον τελικό χρήστη, σύμφωνα με τις προτιμήσεις στο προφίλ του. Το περιεχόμενο κοινωνικών δικτύων ύστερα από κατάλληλη ανάλυση και επεξεργασία θα ενοποιείται με περιεχόμενο ειδικών ενδιαφερόντων, προσαρμοσμένο στις ανάγκες των δη-

μοσιογράφων, εκδοτών και αναγνωστών για έγκαιρη ενημέρωση. Οι εφαρμογές θα αποκρίνονται σε πραγματικό χρόνο και θα παρέχουν στους επισκέπτες τους μία αναβαθμισμένη εμπειρία, τόσο στον τομέα της ενημέρωσης όσο και στον τομέα της ψυχαγωγίας. Για παράδειγμα, ο χρήστης θα μπορεί να παρακολουθήσει μία εκδήλωση μεγάλης κλίμακας -π.χ. ένα φεστιβάλ- σε πραγματικό χρόνο αλλά και σε υψηλή ποιότητα μετάδοσης. ΕΠΙΛΟΓΗ 95

{

Tech Leaders Αντωνης Μονοκροyσος, Oracle

Αισιοδοξiα & προσπaθεια

η μoνη επιλογh «Ο δημόσιος τομέας παρουσιάζει σαφείς ευκαιρίες εφαρμογής των λύσεων cloud, ενώ και ο ιδιωτικός τομέας αναζητά τις κατάλληλες για τις ανάγκες του λύσεις, σήμερα περισσότερο από ποτέ και λόγω των οικονομικών πιέσεων. Η εξέλιξη όμως είναι μπροστά μας» τονίζει στη συνέντευξη που παραχώρησε στην ΕΠΙΛΟΓΗ ο Αντώνης Μονοκρούσος, Country Leader της Oracle Ελλάς και Cluster Leader για Ελλάδα, Κύπρο, Μάλτα, Αλβανία, Κόσοβο και ΠΓΔΜ, παρατηρώντας, ταυτόχρονα, ότι «το νομικό πλαίσιο της ΕΕ όμως παρουσιάζει εμπόδια». Στην τωρινή δύσκολη συγκυρία για την Ελλάδα, πιστεύει ότι το να συνεχίσουμε να προσπαθούμε με επαγγελματισμό και σύστημα, είναι η μόνη μας επιλογή. Συνέντευξη στον Παναγιώτη Ανδριανέση

υμπληρώνετε δύο χρόνια ως Country Leader της Oracle Ελλάς. Κάντε μας έναν σύντομο απολογισμό αυτών των δύο -πολύ δύσκολων για την Ελλάδα- χρόνων. Πραγματικά η πρόκληση και ταυτόχρονα η τιμή του να ηγούμαι τόσο της Oracle Ελλάς όσο και μιας ομάδας χωρών ήταν και παραμένει μεγάλη. Αισθάνομαι πραγματικά τυχερός γιατί εκπροσωπώ μια εταιρεία η οποία προσφέρει στους πελάτες και συνεργάτες της το πληρέστερο, και συνεχώς διευρυνόμενο, χαρτοφυλάκιο λύσεων στον χώρο των επιχειρηματικών συστημάτων λογισμικού και hardware. Η ανάδειξη αυτών των λύσεων που μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες μας να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις, ιδιαίτερα όταν αυτές έχουν να κάνουν και με ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, όπως αυτό που βιώνουμε στη χώρα μας τα τελευταία 96 ΕΠΙΛΟΓΗ

χρόνια ήταν το κυριότερο μέλημά μας. Η Oracle αναπτύσσει τη στρατηγική της με γνώμονα την απλοποίηση της πληροφορικής, ώστε η απόδοση των επενδύσεων των πελατών μας σε ΙΤ να αυξάνει, με ταυτόχρονη απελευθέρωση κεφαλαίων για καινοτομία. Οι προσπάθειές μας όλα αυτά τα χρόνια έχουν οδηγήσει σε σημαντικότατες επενδύσεις στην Ελλάδα, προς όφελος των πελατών μας, κύρια σε ανθρώπινο δυναμικό, και η προσπάθεια τα τελευταία δύο δύσκολα για την Ελλάδα χρόνια είναι να διατηρηθούν, εστιάζοντας στις παραπάνω κατευθύνσεις. Και πιστεύω ότι το έχουμε πετύχει, και μάλιστα πολύ καλά. Σε ποιους τομείς δραστηριοποιείστε σήμερα και ποια είναι η κατάσταση στην αγορά; Θα έλεγα ότι είμαστε από τις εταιρείες που λόγω της πληθώρας των λύσεών μας έχουμε πλήρη διασπορά δραστηριοτήτων σε όλους τους τομείς της αγοράς. Σίγουρα οι τομείς του Δημοσίου, των Τηλεπικοινωνιών και των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών είναι πολύ ψηλά στη λίστα δραστηριοτήτων λόγω μεγέθους έργων, αλλά και ο

ΕΠΙΛΟΓΗ 97

{

Tech Leaders Αντωνης Μονοκροyσος, Oracle

ευρύτερος ιδιωτικός τομέας δεν υπολείπεται. Εστιάζουμε ιδιαίτερα στα engineered systems (Exadata, Exalogic, Exalytics, Big Data Appliance), που παρουσιάσαμε διεθνώς πριν πάνω απο δύο χρόνια, καθώς ο εξ’ αρχής σχεδιασμός τους είναι τέτοιος που βοηθάει σημαντικά στη μείωση του λειτουργικού κόστους αλλά και στην αύξηση της απόδοσης, της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας, στοιχεία εξαιρετικά κρίσιμα αυτή τη στιγμή για την επιβίωση πολλών ελληνικών επιχειρήσεων. Αυτό γίνεται σε συνδυασμό με την ολοκληρωμένη χρήση των προϊόντων λογισμικού (βάσεις δεδομένων, Middleware, επιχειρηματικές εφαρμογές) τα οποία, παρ’ όλο που από μόνα τους αποτελούν τις καλύτερες λύσεις στον τομέα τους (best of breed), όταν συνυπάρχουν δίνουν μοναδικά επιπλέον πλεονεκτήματα για τους πελάτες. Πλεονεκτήματα που αλλάζουν την πορεία της πληροφορικής σε πολλούς τομείς, αφού ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν συγκεντρωθεί τόσες τεχνολογίες κάτω από την ίδια εταιρεία, οι οποίες αναπτύσσονται παράλληλα και συνολικά μέσω συστηματικού R&D και επενδύσεων. Η κατάσταση στην αγορά είναι, όπως θα περίμενε κανείς λόγω των συγκυριών, αρκετά δύσκολη, κυρίως όσον αφορά στη δυνατότητα των εταιρειών να προχωρήσουν σε νέα έργα. Η δυσκολία πρόβλεψης του μέλλοντος μαζί με την ανάγκη συγκέντρωσης ρευστότητας είναι τα στοιχεία που σε πολλές περιπτώσεις δεν επιτρέπουν πολλές επενδύσεις. Είναι σαφής ανάγκη αυτό το κλίμα να αντιστραφεί. Cloud computing: χρόνια μιλάμε και γράφουμε γι΄αυτό. Πώς προχωρά, πώς το βλέπουν οι πελάτες σας; Η παροχή επιλογής στον πελάτη είναι βασική προτεραιότητα της στρατηγικής της Oracle στο κομμάτι του cloud computing. Η μακροχρόνια παρουσία της στον χώρο οδήγησε στην παροχή εκτενούς χαρτοφυλακίου cloud computing λύσεων, με αρχιτεκτονική που πληροί τα ανοιχτά πρότυπα, και ένα σύνολο υπηρεσιών που δίνει τη δυνατότητα στους πελάτες μας να επιλέξουν είτε να υλοποιήσουν private clouds (PaaS, IaaS), είτε να αξιοποιήσουν και χρησιμοποιήσουν public clouds ή ακόμη να παρέχουν υπηρεσίες νέφους σε άλλους οργανισμούς. Στην Oracle εστιάζουμε στην εξασφάλιση υψηλής διαθεσιμότητας, ακεραιότητας και ασφάλειας δεδομένων, στη

δυνατότητα κλιμακούμενης απόδοσης και επεκτασιμότητας και, βέβαια, στη φορητότητα/διαλειτουργικότητα μεταξύ cloud και on-premise περιβάλλοντος, κάτι που δεν είναι αυτονόητο και στο μέλλον μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σε πελάτες. Οι λύσεις της Oracle περιλαμβάνουν όμως, και ένα ευρύ φάσμα οριζόντιων και κάθετων εφαρμογών διαχείρισης Πελατειακών Σχέσεων, Ανθρώπινου Κεφαλαίου, Προμηθειών, Πωλήσεων και Αλυσίδων Εφοδιασμού που τρέχουν σε ιδιωτικό cloud ή σε δημόσιο Software-as-a-Service cloud. Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα, βλέπουμε μια σχετική πρόοδο σε θέματα virtualization (που λανθασμένα συγχέεται κάποιες φορές με το cloud), και σχετικά περιορισμένη δραστηριότητα στην πλήρη αξιοποίηση των τεχνολογιών cloud που παρέχονται σήμερα. Ο δημόσιος τομέας παρουσιάζει σαφείς ευκαιρίες εφαρμογής των λύσεων cloud, ενώ και ο ιδιωτικός τομέας αναζητά τις κατάλληλες για τις ανάγκες του λύσεις, σήμερα περισσότερο από ποτέ και λόγω των οικονομικών πιέσεων. Η εξέλιξη όμως είναι μπροστά μας. Παραμένοντας στο cloud computing, ως προς το κρίσιμο ζήτημα της προστασίας δεδομένων, οι προδιαγραφές και γενικά όλο το -τεχνολογικό και νομικό- πλαίσιο είναι ικανό να διαλύσει πιθανούς φόβους σχετικά με την ασφάλεια; Τα ανοιχτά πρότυπα και η διαλειτουργικότητα αποτελούν κεντρικό στοιχείο της στρατηγικής της Oracle ώστε να εξασφαλίζεται, από τεχνολογικής άποψης, η προστασία των δεδομένων και με χρήση λύσεων cloud. Το νομικό πλαίσιο της ΕΕ όμως παρουσιάζει εμπόδια, αφού η έλλειψη εναρμόνισης των καθεστώτων προστασίας της ιδιωτικότητας, όχι μόνο επιβάλλει υψηλό κόστος συμμόρφωσης, αλλά και ακυρώνει τον ίδιο τον σκοπό και τα οικονομικά κίνητρα για την υιοθέτηση ενός Cloud επιχειρηματικού μοντέλου. Το κανονιστικό και νομικό πλαίσιο πρέπει, επομένως, να προσφέρουν ολοκληρωμένες απαντήσεις τόσο προς την κατεύθυνση αυτή όσο και για τη διατήρηση και αποθήκευση δεδομένων. Δραστηριοποιείστε ιδιαίτερα στους τομείς της επιχειρηματικής ευφυΐας, αλλά και της διαχείρισης της επιχειρηματικής απόδοσης – μιλήστε μας για το θέμα αυτό.

Ο Αντώνης Μονοκρούσος:

Ανέλαβε τη θέση του Country Leader της Oracle Ελλάς και Cluster Leader για Ελλάδα, Κύπρο, Μάλτα, Αλβανία, Κόσοβο & ΠΓΔΜ τον Ιούνιο του 2010, προερχόμενος από τη θέση του Διευθυντή Πωλήσεων Λύσεων Τεχνολογίας για τον Δημόσιο και Χρηματοοικονομικό τομέα με ευθύνη για το ίδιο σύνολο χωρών. Η συνεργασία του με την Oracle ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2001 ως Country Consulting Services Manager. Στο παρελθόν, έχει εργαστεί ως Διευθυντής Πωλήσεων Ιδιωτικού Τομέα & Marketing της Bull Ελλάς, ως Manager του Τμήματος Microsoft στην Πουλιάδης & Συνεργάτες, κ.ά. Εχει MSc in Computer Science από το University College of London (UCL), MBA από το ALBA και πτυχίο Ηλεκτρολόγου Μηχανικού από το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. 98 ΕΠΙΛΟΓΗ

“

Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα, βλέπουμε μια σχετική πρόοδο σε θέματα virtualization - που λανθασμένα συγχέεται κάποιες φορές με το cloud - και σχετικά περιορισμένη δραστηριότητα στην πλήρη αξιοποίηση των τεχνολογιών cloud που παρέχονται σήμερα.

”

Η Oracle ηγείται σήμερα στους χώρους της Διαχείρισης Επιχειρηματικής Απόδοσης (EPM) και των Business Analytics, καθώς η ολοκληρωμένη πλατφόρμα της με best-of-breed λύσεις, βασιζόμενη σε ανοιχτά πρότυπα, τεχνολογίες αιχμής και σύγχρονες τάσεις μπορεί να καλύψει το σύνολο των αναγκών οποιασδήποτε ιδιωτικής επιχείρησης ή δημόσιου οργανισμού, από το επίπεδο της αποθήκευσης των δεδομένων ως το επίπεδο του dashboard που χρησιμοποιεί ο τελικός χρήστης. Η σπονδυλωτή αρχιτεκτονική της καλύπτει ολόκληρο το φάσμα της απαιτούμενης λειτουργικότητας, παρέχει έτοιμα μοντέλα BI για κρίσιμες επιχειρηματικές λειτουργίες (π.χ. οικονομική διαχείριση, προμήθειες, πωλήσεις) και για κάθετες αγορές (π.χ. τράπεζες, ασφάλειες, τηλεπικοινωνίες), καθώς και εξειδικευμένες εφαρμογές για στρατηγικό σχεδιασμό, σχεδίαση προϋπολογισμών, οικονομική ενοποίηση, κ.λπ. Μια επιχείρηση μπορεί να υλοποιήσει, είτε ένα αμιγώς Oracle περιβάλλον BI & EPM, είτε μία ή περισσότερες λύσεις ενσωματώνοντάς τις στις υφιστάμενες ετερογενείς υποδομές της. Παράλληλα, οι σχετικές επενδύσεις μπορούν να γίνουν σταδιακά, σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε επιχείρησης, ενώ οι ευέλικτες πολιτικές μας packaging και licensing απευθύνονται σε κάθε επιχείρηση ανεξάρτητα από το μέγεθός της. Πώς λειτουργεί το κανάλι σας εδώ στην Ελλάδα; Είστε ευχαριστημένοι; Οι συνεργάτες είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την Oracle. Η διαχείριση, ανάπτυξη και εκπαίδευση του εκτεταμένου δικτύου συνεργατών μας, είτε αναπτύσσουν

εφαρμογές σε τεχνολογία Oracle, είτε προωθούν και υλοποιούν ολοκληρωμένες λύσεις της Oracle (ERP, CRM, EPM, hardware, κ.λπ.), αποτελεί βασικό μέλημα ειδικού τμήματος της εταιρείας. Η ανταπόκριση που έχουμε είναι ιδιαίτερα θετική και εκφράζεται ποικιλοτρόπως - μεγάλη συμμετοχή συνεργατών με λύσεις Oracle σε διαγωνισμούς του Δημοσίου, συστηματική ενσωμάτωση των λύσεών μας σε δικές τους εφαρμογές, διαρκές και έντονο ενδιαφέρον παρακολούθησης των συνεχών εξελίξεων του συνολικού χαρτοφυλακίου λύσεων που έχουν στη διάθεσή τους. Οι επενδύσεις σε τεχνολογίες της Oracle δίνουν, επίσης, σημαντική βοήθεια στους συνεργάτες μας για επέκταση των δραστηριοτήτων τους εκτός Ελλάδας. Ενισχύοντας την προσπάθεια διαφοροποίησής τους, καθιερώσαμε διεθνώς το πρόγραμμα Specializations που τους βοηθά να εξειδικεύονται σε λύσεις και προϊόντα μας, διατηρώντας υψηλό επίπεδο τεχνικής ετοιμότητας και τεχνογνωσίας αλλά και προβολής. Πώς κινείται η αγορά του Δημοσίου αυτούς τους μήνες; Στην αγορά του Δημοσίου είναι γνωστό ότι έχει δημιουργηθεί μια ασυνέχεια ανάμεσα στην περίοδο χρηματοδότησης του 3ου ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ. Παρ’ όλες τις προσπάθειες ένταξης έργων, που σαφέστατα υπάρχουν, η προώθηση νέων έργων στη διαγωνιστική διαδικασία, και κυριότερα στη φάση υλοποίησης, έχει καθυστερήσει, αν σκεφθεί κανείς από πότε είναι διαθέσιμο το πρόγραμμα ΕΣΠΑ προς υλοποίηση. Είναι σαφής και αδήρητη ανάγκη η συνέχεια να είναι ομαλή. Εξαιτίας της -γνωστής- κατάστασης στην Ελλάδα έτυχε να αντιμετωπίσετε, στο πρόσφατο διάστημα, λίγο διαφορετικό κλίμα στις επαφές σας με την κεντρική διοίκηση της εταιρείας στο εξωτερικό; Η μητρική εταιρεία βρίσκεται στο πλευρό μας στην προσπάθειά μας να εξασφαλίσουμε τη μέγιστη υποστήριξη των πελατών μας, αλλά και να αξιοποιήσουμε στο έπακρο (εντός και εκτός Ελλάδας) το ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου έμψυχο δυναμικό μας. Εϊναι πολύ χαρακτηριστικό ότι δεκάδες Έλληνες συνάδελφοι, κατέχουν και δραστηριοποιούνται σε θέσεις και αποστολές εκτός Ελλάδας και θεωρούνται από τους καλύτερους στον χώρο τους. Ο στόχος και η προσπάθεια ήταν και είναι κοινή. Πόσο αισιόδοξος είστε για το υπόλοιπο 2012, αλλά και για την επόμενη χρονιά; Είμαι αισιόδοξος άνθρωπος και πιστεύω ότι η αισιοδοξία είναι, μαζί με τη συστηματική, σκληρή και τίμια προσπάθεια, ο τρόπος για να προχωρούν οι εταιρείες και οι άνθρωποι στη ζωή. Όσο δύσκολη κι αν είναι η κατάσταση στην ελληνική αγορά σήμερα, το να συνεχίσουμε να προσπαθούμε με επαγγελματισμό και σύστημα είναι η μόνη επιλογή. Κι αυτό κάνουμε προς όφελος όχι μόνο της Oracle Ελλάς και των ανθρώπων της αλλά πρωτίστως των πελατών και των συνεργατών μας. ΕΠΙΛΟΓΗ 99

{ Η πληροφορική της επόμενης μέρας

TechBusiness

Δρόμοι της πληροφορίας, της τεχνολογίας, της καινοτομίας. Δρόμοι της εξέλιξης. Ό,τι πολύτιμο έχει να επιδείξει η πληροφοριακή πραγματικότητα στην εποχή μας.

PureSystems από την ΙΒΜ Ένα σημαντικό βήμα προς μια νέα, απλούστερη εποχή της πληροφορικής, με την παρουσίαση μια νέας κατηγορίας ολοκληρωμένων συστημάτων, ανακοίνωσε η IBM. Προιόν ερευνών που στοίχησαν 2 δισ δολ., είναι η πρώτη με ενσωματωμένη τεχνογνωσία και βασίζεται στην εμπειρία δεκαετιών της IBM στη διαχείριση της πληροφορικής των δεκάδων χιλιάδων πελατών της. Η νέα οικογένεια των ολοκληρωμένων συστημάτων της IBM –τα PureSystems– στόχο έχει την ολοκλήρωση όλων των στοιχείων της Πληροφορικής, εικονικών και υλικών, server, storage, networking και software και επιχειρηματικών διαδικασιών σε μια υψηλής αυτοματοποίησης και εύκολα διαχειρίσιμη «μηχανή». Η νέα οικογένεια συστημάτων προσφέρει μια εναλλακτική λύση στο σημερινό επιχειρηματικό μοντέλο πληροφορικής, όπου πολλά και διάσπαρτα συστήματα απαιτούν σημαντικούς πόρους για την εγκατάσταση και τη συντήρησή τους.

ο Rodney Adkins, senior vice president, με ένα Pure System στο εργαστήριο της εταιρίας στη Β. Καρολίνα.

Ο ΣΕΠΕ στη CeBIT 2012

Διαχείριση κινητών για επιχειρήσεις και κυβερνητικούς οργανισμούς

Επιχειρηματική αποστολή 20 ελληνικών επιχειρήσεων πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος (ΣΕΠΒΕ) και την Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν b2b συναντήσεις μεταξύ των ελληνικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων από άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έκθεση. Όπως επεσήμανε ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΣΕΠΕ, Αναστάσιος Τζήκας, «Κάναμε ένα πρώτο βήμα και ξεπεράσαμε την επιφυλακτικότητα. Πήγαμε στο επόμενο στάδιο που είναι η αξιολόγηση και η διερεύνηση της συνεργασίας μεταξύ ελληνικών και γερμανικών εταιρειών του κλάδου Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών». Παράλληλα, υπεγράφη σύμφωνο συνεργασίας μεταξύ του ΣΕΠΕ και του Γερμανοελληνικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου (DHW). Στόχος της συμφωνίας μεταξύ ΣΕΠΕ και DHW είναι η ανάπτυξη και η προώθηση συνεργασιών των επιχειρήσεων - μελών τους.

Η Research In Motion (RIM) ανακοίνωσε την κυκλοφορία του πολυαναμενόμενου BlackBerry Mobile Fusion, την επόμενης γενιάς λύση της RIM για τη διαχείριση κινητών συσκευών (MDM) των εταιρικών πελατών. Βασισμένοι πάνω στα ίδια θεμέλια που κατέστησαν τον BlackBerry Enterprise Server, ως το «χρυσό» πρότυπο για κυβερνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις, το BlackBerry Mobile Fusion παρέχει μια οικονομικά αποδοτική, ασφαλή, αξιόπιστη και επεκτάσιμη λύση που συνδυάζει τη διαχείριση smartphones και tablets που χρησιμοποιούν το BlackBerry OS καθώς επίσης τα Android και iOS και παρέχει μια ενιαία, web- based πλατφόρμα για εύκολη διαχείριση όλων των συσκευών. «Τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους κυβερνητικούς οργανισμούς, η διαχείριση πολλαπλών συσκευών ανεξαρτήτως κλίμακας είναι χαοτική. Οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν πίεση για να επιτρέψουν στους εργαζομένους να φέρουν τις δικές τους συσκευές στον χώρο εργασίας, και προσβλέπουν στη RIM, ως παγκόσμια ηγέτιδα στο χώρο της επιχειρησιακής φορητότητας, για την επίλυση του προβλήματος», δήλωσε ο Alan Panezic, Vice President, Enterprise Product Management and Marketing στη Research In Motion.

100 ΕΠΙΛΟΓΗ

Διαγωνισμος δημιουργιας παιγνιδιου Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) και η Microsoft διοργάνωσαν διαγωνισμό δημιουργίας παιχνιδιού με θέμα “Προστασία του Περιβάλλοντος”. Στόχος του οι νέοι, μέσω της χρήσης του εργαλείου Kodu, να εξοικειωθούν με βασικές προγραμματιστικές έννοιες και να αναπτύξουν ενδιαφέρον για το αντικείμενο. Ο διαγωνισμός Kodu αποτελεί μια κοινή προσπάθεια ανάδειξης της σημασίας των ψηφιακών δεξιοτήτων στην οποία συμμετέχουν η Βουλγαρία, η Ελλάδα και η Κύπρος.

Small Cells από τη Cisco Η τεχνολογία Hotspot επόμενης γενιάς της Cisco παρέχει τη δυνατότητα αδιάλειπτης δικτυακής χρήσης των κινητών συσκευών, ενώ επιτρέπει στις εταιρείες να συνεχίσουν να ανταποκρίνονται στη ραγδαία ανάπτυξη κινητών δικτύων, συσκευών και νέων υπηρεσιών. Η εταιρεία ανακοίνωσε επίσης ότι συνεργάζεται με πολλούς κορυφαίους παρόχους υπηρεσιών, μεταξύ των οποίων και οι AT&T, BT, PCCW, Portugal Telecom, Shaw Communications και Smart and True, με σκοπό την παροχή πρωτοποριακών υπηρεσιών κινητών δικτύων κάνοντας χρήση μια νέας γενιάς λύσεων τύπου Small Cells, οι οποίες χρησιμοποιούν ασύρματες τεχνολογίες. Η Cisco, η οποία βρίσκεται στη διαδικασία ενσωμάτωσης της τεχνολογίας NGH στις σειρές προϊόντων Wi-Fi που διαθέτει σε παρόχους υπηρεσιών, έγινε πρό-

σφατα η πρώτη εταιρεία που χρησιμοποίησε την τεχνολογία NGH για να επιτρέψει την περιαγωγή στα δίκτυα Wi-Fi, όπως ακριβώς γίνεται και στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Το νέο Small Cell Gateway της Cisco, το οποίο βασίζεται στον πρωτοποριακό Cisco ASR 5000 Series Mobile Multimedia Core Router, επιτρέπει στις εταιρείες παροχής λύσεων φορητότητας, να προσφέρουν συνδρομητικές υπηρεσίες στους χρήστες, συνδυάζοντας 2G/3G/4G LTE και Femto Cells δίκτυα (με άδεια χρήσης), με δίκτυα Wi-Fi .

Ο χρόνος είναι χρήμα Ο χρόνος είναι χρήμα για τους Έλληνες, καθώς σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε η FOCUS BARI για λογαριασμό της Printec, οι Έλληνες στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση των Συστημάτων Αυτόματης Εξυπηρέτησης (ΣΑΕ). Οι δύο βασικότεροι λόγοι χρήσης είναι η εξοικονόμηση χρόνου (46% των ερωτηθέντων) και η δυνατότητα απεριόριστης πρόσβασης (42%) παντού και οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Ακολουθούν ως γενικοί λόγοι η ευκολία στη χρήση (68%) αλλά και η ασφάλεια (14%). Σύμφωνα με την έρευνα, οι Έλληνες χρησιμοποιούν τα ΣΑΕ σχεδόν καθημερινά, το 98% των ερωτηθέντων δηλώνει πως τα έχει χρησιμοποιήσει τουλάχιστον μία φορά. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαφαινόμενη τάση των χρηστών, όταν τους δίνεται η δυνατότητα, να δοκιμάζουν ΣΑΕ σε νέες υπηρεσίες όπως ο έλεγχος τιμών προϊόντων σε supermarket (42%), η αγορά αναψυκτικών (60%) αλλά και η λήψη πληροφοριών από info kiosks (29%). Στο πλαίσιο των παραπάνω, είναι ξεκάθαρη η καλή προοπτική ευρύτερης διάδοσης των ΣΑΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα μεγάλο μέρος του κοινού (63%) θα επιθυμούσε την αυτοματοποίηση των αγορών στα super-market, ενώ οι μισοί ερωτώμενοι θα ήθελαν να έχουν τη δυνατότητα αυτόματης εξόφλησης πάγιων ή άλλων υποχρεώσεων όπως λογαριασμοί ΔΕΚΟ και φόροι (51%) ή ακόμα και πληρωμή προστίμων (44%).

Αντί για μετρητά... κινητό τηλέφωνο Οι Visa και Vodafone θα συνεργαστούν για να δημιουργήσουν μια πρόταση υπό το εμπορικό σήμα της Vodafone η οποία θα προσφέρεται σε όλη την πελατειακή βάση της Vodafone (398 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως). Η πρόταση θα υλοποιηθεί μέσω του δικτύου πληρωμών, των προϊόντων και του εμπορικού σήματος της Visa. Η συνεργασία συνδυάζει την παγκόσμια εμβέλεια και τεχνογνωσία των δύο εταιριών με σκοπό να παρέχουν την δυνατότητα πληρωμών μέσω Visa στους καταναλωτές σε όλο τον κόσμο. Η νέα πρόταση πληρωμών μέσω κινητών της Vodafone θα βασίζεται σε προπληρωμένους λογαριασμούς Visa και θα προσφέρεται στους καταναλωτές σε συνεργασία με τους οργανισμούς που εκδίδουν κάρτες Visa. Η υπηρεσία αρχικά θα λανσαριστεί στην Γερμανία, την Ολλανδία, την Ισπανία, την Τουρκία και τη Μεγάλη Βρετανία. Η πλατφόρμα θα είναι ανοιχτή σε όλους τους συνεργάτες των σχετικών κλάδων, δηλαδή χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, εμπόρων λιανικής, μέσων μαζικής μεταφοράς και κοινής ωφέλειας κ.α..

S h a rk H S -12 0/12 5/13 0 H Ο συνδυασμός του πάνελ Atlas με ένα αυτοστήρικτο σύστημα, αποτελεί τη νέα εξειδικευμένη λύση της HelioSphera για νότιο προσανατολισμό σε επίπεδες οροφές. Στην HelioSphera εντοπίσαμε την ανάγκη της αγοράς για μια απλή λύση τοποθέτησης του μέγιστου αριθμού πάνελ σε επίπεδες οροφές με τις λιγότερες δυνατές παρεμβάσεις στην υπάρχουσα κατασκευή. Τα μοναδικά χαρακτηριστικά του πάνελ της HelioSphera και ιδιαίτερα η υψηλή απόδοση ενέργειας ακόμη και σε μη-βέλτιστες γωνίες κλίσης και προσανατολισμού μας επέτρεψαν να αναπτυχθεί η λύση Shark: ένα αυτοστήρικτο, εύκολο στην εγκατάσταση σύστημα. Η εγκατεστημένη ισχύς ακόμη και σε μικρές στέγες μεγιστοποιείται και η ενεργειακή απόδοση παραμένει σε υψηλά επίπεδα

Βασικες Ιδιοτητες:  Αυτοστήρικτο σύστημα στήριξης σε επίπεδες οροφές  Χωρίς τρυπήματα, ή παρεμβάσεις στη στέγη  Εύκολη εγκατάσταση  Βέλτιστη αξιοποίηση επιφάνειας στη στέγη λόγω χαμηλής κλίσης  Καλαίσθητη σχεδίαση της εφαρμογής  Ο νότιος προσανατολισμός εξασφαλίζει την υψηλή απόδοση  Επαρκής κλίση για αυτοκαθαρισμό Η νέα λύση της HelioSphera παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο περίπτερο της εταιρίας, στην έκθεση Solarexpo, που πραγματοποιήθηκε στη Βερόνα, στην Ιταλία, στις 9-11 Μαΐου, 2012.

Δημιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

Για την ΗelioSphera Η HelioSphera είναι μια ελληνική εταιρία που ιδρύθηκε το 2007, με βασικούς μετόχους την Plainfield Asset Management LLC (αμερικανική επενδυτική εταιρία), την Sciens (εταιρία συμμετοχών εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών) κι έναν έλληνα επιχειρηματία. Στόχος είναι η παραγωγή φωτοβολταϊκών πλαισίων τεχνολογίας λεπτών υμενίων (thin-film micromorph) με ετήσια δυναμικότητα 60MWp, σε ένα από τα πιο σύγχρονα εργοστάσια στην Ευρώπη (Τρίπολη Αρκαδίας) διαβλέποντας στην ανάπτυξη της ελληνικής, ευρωπαϊκής αλλά και παγκόσμιας αγοράς φωτοβολταϊκών καθώς και στην σταδιακή στροφή της βιομηχανίας προς τις καινοτόμες τεχνολογίες λεπτών υμενίων. H συνολική επένδυση είναι της τάξεως των 200 εκ. €, ενισχύθηκε από το κράτος μέσω επιδότησης από τον Αναπτυξιακό Nόμο (σχεδόν 30 εκ. €), κι αποτελεί μια από τις σημαντικότερες 102 ΕΠΙΛΟΓΗ

επενδύσεις υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Ο εξοπλισμός και η τε χ νογ νωσ ία της παραγωγής προέρχονται από την ελβετική Oerlikon, μια εταιρία με ηγετική θέση σ τον κλάδο παγκοσμίως, που παρέχει τεχνολογία αιχμής για την παραγωγή υψηλής απόδοσης φωτοβολταϊκών. Με προηγμένη τεχνολογία, μια πλήρως αυτοματοποιημένη γραμμή και οικονομία κλίμακος, η HelioSphera προάγει τη μείωση του κόσ τους του ηλιακού ηλεκτρισμού. Τα πλαίσια της HelioSphera παράγονται σύμφωνα με τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα ποιότητας και αποδίδουν ηλεκτρική ενέργεια ακόμη και σε συνθήκες χαμηλής ηλιοφάνειας ή μερικής σκίασης (διάχυτη ακτινοβολία) και σε υψηλές θερμοκρασίες, που τα συμβατικά φωτοβολταϊκά έχουν σημαντικές απώλειες.

Διεισδυτική ματια σε εναν νεο πρασινο κοσμο

ΕΠΙΛΟΓΗ 103

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

{ Στην επικαιρότητα

GreenNews

Στιγμές της ελληνικής ειδησεογραφίας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διαμόρφωση πολιτικών που μας αφορούν όλους και νομοθεσία που αλλάζει την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Εξοικονόμηση για όλους! ✎Η εντυπωσιακή επιτυχία του Προγράμματος Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον –παρά τη δυσμενή εποχή και την τραπεζική επιφυλακτικότητα– οδήγησε την κυβέρνηση στο να επεκτείνει το πρόγραμμα και σε κατηγορίες πολιτών με πολύ χαμηλό εισόδημα- 12.000 ευρώ ετήσιο ατομικό ή 20.000 ευρώ ετήσιο οικογενειακό. Στη νέα αυτή κατηγορία η επιδότηση θα ανέρχεται στο 70% του προϋπολογισμού με το υπόλοιπο 30% να παρέχεται ως άτοκο δάνειο. Ταυτόχρονα αίρονται περιορισμοί, όπως αυτός που δεν επέτρεπε την υλοποίηση του προγράμματος σε κτίρια παλαιότερα της εικοσαετίας ή αυτός της μοναδικής αίτησης ανά πολίτη. Από πέρυσι το καλοκαίρι έχουν υποβληθεί 47.000 αιτήσεις. Οριστικές αποφάσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα έχουν εκδοθεί για περίπου 10.000 αιτήσεις με τον συνολικό προϋπολογισμό να ανέρχεται στα 92 εκατ. ευρώ. Ολική εκταμίευση του ποσού και, φυσικά, κατασκευή του έργου έχει γίνει σε 1.800 αιτήσεις. Θωρακισμένοι για τον επόμενο (μακρύ) χειμώνα...

Η αναβλητική Ελλάδα ✎ Τ ο σχέδιο για τη διαχείριση απορριμμάτων στην Αττική βάλτωσε και πάλι και είναι αμφίβολο αν θα έχει ξεκινήσει μέχρι το καλοκαίρι. Στα μέσα Μαρτίου διεκόπη για τρίτη φορά – με τη βία και πάλι- η συνεδρίαση του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ), ύσ τερα από παρέμβαση συνδικαλιστών της ΠΟΕ- ΟΤΑ και κατοίκων από 104 ΕΠΙΛΟΓΗ

Προτaσεις ΣΕΦ για την ανaπτυξη των Φ/Β

ερμή παραμένει η συζήτηση για τα φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα καθώς κυβέρνηση, επιχειρηματικός κόσμος και αγορά προσπαθούν να βρουν τις ισορροπίες τους, μέσα σε κλίμα δυσπιστίας που έχει πυροδοτήσει η ύφεση. Ο Σύνδεσμος Φωτοβολταϊκών προσπαθεί αυτό το διάστημα να διατηρήσει ζωηρό το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα Φ/Β και να αντιπαρατεθεί σε διάφορες απόψεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και αφορούν τον κλάδο. Η χρηματοδότηση και η βελτίωση του αδειοδοτικού πλαισίου ανάπτυξης των ΑΠΕ παραμένουν βέβαια οι κεντρικοί άξονες της παρέμβασης του ΣΕΦ. Όσο αφορά την επιβολή τέλους μεταβίβασης των αδειών για έργα ΑΠΕ – ζήτημα το οποίο συζητήθηκε έντονα το προηγούμενο διάστημα εξαιτίας πολλών αγοραπωλησιών- ο

την Κερατέα και το Γραμματικό. Η ΕΔΣΝΑ θα συζητούσε την υλοποίηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού Αττικής για τα απορρίμματα, που προβλέπει τη δημιουργία τεσσάρων μονάδων επεξεργασίας σε Φυλή, Α. Λιόσια, Γραμματικό, Κερατέα με τη διαδικασία των ΣΔΙΤ. Το υπουργείο ΠΕΚΑ έκανε λόγο για «ενέργειες που είναι καταφανώς αντίθετες στο δημόσιο συμφέρον», ο Περιφερειάρχης Γ. Σγουρός μίλησε για 250 εκατ. ευρώ του ΕΣΠΑ που θα χαθούν άδικα αν δεν προχωρήσουν τα έργα, ενώ οι συνδικαλιστές της ΠΟΕ- ΟΤΑ κάνουν λόγο για ιδιωτικοποίηση

ΣΕΦ θεωρεί ότι με εξαίρεση αυτές που αφορούν ενδοομιλικές μεταβιβάσεις ή λειτουργούντα έργα, «δεν είναι μια πρακτική που βοηθά την υγιή ανάπτυξη της αγοράς». Εξίσου αντίθετος είναι και με την αύξηση των εγγυημένων τιμών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Σύμφωνα με τον ΣΕΦ οι προτεινόμενες για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά τιμές είναι υψηλές (52% πάνω από τις ισχύουσες σήμερα) και επομένως εκτός πραγματικότητας αγοράς. Στην αύξηση των τιμών αντιπαραθέτουν την ανάγκη για βιωσιμότητα των επενδύσεων με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση των καταναλωτών. Τέλος ζητούν επιβολή τέλους στην εξόρυξη του λιγνίτη ύφους 3 ευρώ ανά τόνο εξόρυξης.

της αποκομιδής και διαχείρισης απορριμμάτων και για αναμενόμενη αύξηση των τελών για τους δημότες. Μηδέν εις το πηλίκον…

ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ συμπλήρωσε το πρόγραμμα της Υποδομής Γεωχωρικής Πληροφορίας, μια υπηρεσία η οποία έχει την ευθύνη να διαμορφώνει την πολιτική για θέματα γεωπληροφορίας και να δίνει στις δημόσιες αρχές της χώρας τις απαραίτητες κατευθύνσεις όταν πρέπει να αποτυπωθεί με καθαρότητα κάθε πληροφορία που αφορά το περιβάλλον και τον χώρο. Σήμερα η υπηρεσία αποκτά ένα νέο ρόλο. Θα διατυπώσει με σαφήνεια που μπορεί να αναπτυχθεί το Πρόγραμμα Ήλιος και ποια από τις προτεινόμενες γαίες είναι δημόσια περιουσία και ποια όχι.

Η Ελλάδα στο Διεθνές Ενεργειακό Φόρουμ

✎ Ε άν δεν ήταν τα πετρέλαια του Αιγαίου… Μη μόνιμο μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Διεθ νούς Ενε ργειακού Φόρουμ (International Energy Forum IEF) καθίσταται η Ελλάδα για την τριετία 2012–2014, ένα χρόνο μετά την πλήρη ένταξή μας στο συγκεκριμένο οργανισμό. Όπως είναι φυσικό μια τέτοια συμμετοχή αναβαθμίζει σημαντικά την ενεργειακή παρουσία της χώρας μας, καθώς στο IEF συμμετέχουν επίσης 11 διεθνείς φορείς και 89 κράτη - μέλη, που εκπροσωπούν το 90% της παγκόσμιας παραγωγής και κατανάλωσης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το IEF, με έδρα το Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, αποτελεί άτυπο συμβούλιο παγκόσμιου ενεργειακού διαλόγου μεταξύ των παραγωγών, διαμετακομιστικών και καταναλωτριών χωρών, με στόχο την εμπέδωση του ανοικτού διαλόγου μεταξύ

των κρατών – μελών, την ενεργειακή ασφάλεια και την προώθηση των αρχών διαφάνειας, σταθερότητας και βιωσιμότητας στην αγορά ενέργειας. Εμείς σήμερα είμαστε μια καταναλώτρια χώρα αλλά κανείς δεν ξέρει σε τι μπορεί να εξελιχθούμε αργότερα.

Πλούσια γη, άγριες κόντρες

✎ « Πλούσια κοιτασματολογική περιφέρεια» της Ευρώπης και όχι σπηλιά του …Αλή Μπαμπά με θησαυρούς θεωρείται η Ελλάδα. Οι προσδοκίε ς έ χουν εν ταθεί τελευταία, τα όνειρα ορισμένων είναι μεγάλα, οι γνώστες όμως σπεύδουν να ρίξουν τους τό νους. Οι μεταλλευτικές επενδύσεις έχουν μεγάλο βάθος χρόνου, ενώ η κοινωνική αντίδραση, όπως στα μεταλλεία χρυσού στη Χαλκιδική την 25η Μαρτίου (που οδήγησε σ την αποχώρηση της εταιρείας εκμετάλλευσης από το εργοτάξιο), είναι μια παράμε τ ρος που δε ν μπορεί να αγνοηθεί. Τι πρέπει να γίνει; Διαμόρφωση και επικαιροποίηση του εθνικού, του περιφερειακού και του ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού προτείνει η κυβέρνηση, τη διαμόρφωση συγκεκριμένων πολιτικών χρήσεων γης προτείνουν οι θεσμικοί φορείς, πλήρη εγκατάλειψη των σχεδίων ζητούν οι τοπικές κοινωνίες και ένα τμήμα της αντιπολίτευσης. Την ίδια στιγμή ολοκληρώθηκε το πρώτο γεωγραφικό σύστημα πληροφοριών γ ια το «Εθν ικό Μεταλ λευτικό Κτηματολόγιο». Τώρα κάποιος πρέπει ν’ αρχίσει το σκάψιμο…

Βιοκλιματικά σχολεία ✎Μ πορεί να μην έχουν όλα τα βιβλία, σε λίγο δεν θα έχουν και δασκάλους, τα νέα σχολεία θα είναι τουλάχιστον βιοκλιματικά. Παρεμβάσεις σε περισσότερα από 300 σχολεία θα χρηματοδοτήσει το υπουργείο ΠΕΚΑ μέσω του ΕΠΠΕΡΑΑ με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την εγκατάσταση ΑΠΕ. Αναμένεται να χρηματοδοτηθούν έργα ενεργειακής αναβάθμισης σε 300 σχολικά κτίρια συνολικού προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ. Οι προτάσεις έχουν υποβληθεί από τους δήμους στον Οργανισμό Σχολικών Κτηρίων (θα

υπάρχει άραγε στο άμεσο μέλλον ο φορέας αυτός;), ενώ περίπου 20 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για ανάλογες παρεμβάσεις σε μεγάλα σχολικά συγκροτήματα όπως αυτό στη Γκράβα, στα Πατήσια. Αν αναλογιστούμε ότι ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν μόλις 40 εκατ. ευρώ, τότε μια ευχάριστη αύρα αισιοδοξίας περιβάλλει την απόφαση. Μια αύρα …βιοκλιματική. ΕΠΙΛΟΓΗ 105

{ Στην επικαιρότητα

GreenNews Οι 17 μνηστήρες της ΔΕΠΑ

✎Δ εν είναι και λίγο 17 όμιλοι εταιρειών από 12 χώρες, ορισμένες από τις οποίες εκτός ΕΕ να εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους για τη δημόσια επιχείρηση φυσικού αερίου. Η φάση της προ-επιλογής υποψηφίων επενδυτών για την αποκρατ ικοποίησ η της ΔΕΠΑ ολοκληρώθηκε με τη συμμετοχή 17 επιχειρηματικών ομίλων και σύμφωνα με πληροφορίες, μέσα στους υποψήφιους αγοραστές είναι η Gazprom και το κοινό σχήμα των Βαρδινογιάννη - Μυτιληναίου. Η προς πώληση επιχειρηματική μονάδα δεν είναι απλώς ένας εισαγωγέας φυσικού αερίου

αλλά ένας κορυφαίος παίκτης της ενέργειας με δραστηριότητα στη διακίνηση και εμπορία για μεγάλες επιχειρήσεις και λιανικούς καταναλωτές, ιδιοκτήτης και διαχειριστής του εγχώριου δικτύου μεταφοράς αερίου υψηλής πίεσης καθώς και των εγκαταστάσεων επαναεριοποίησης υγρού φυσικού αερίου στην Ελλάδα, ενώ έχει πάρει θέση και στα μεγάλα έργα υποδομής για τους αγωγούς που σχεδιάζονται. Το 65% του ελληνικού δημοσίου που διατίθεται προς πώληση στη ΔΕΠΑ είναι ένα …ορεκτικό για τα όσα αναμένεται να ακολουθήσουν στην ενέργεια και όχι μόνo…

Μονάδα λιγνίτη στην Πτολεμαΐδα

✎Α τμοηλεκτρική μονάδα μικτής ισχύος 550 έως και 660 MWel, με καύσιμο κονιοποιημένο λιγνίτη και με δυνατότητα παροχής θερμικής ισχύος 140 MWth για τηλεθέρμανση θα χτίσει η ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα. Η ΔΕΗ θέλει να βελτιώσει την ασφάλεια εφοδιασμού, να μειώσει – όσο γίνεται- την εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές καυσίμου και να δημιουργήσει περίπου 250 θέσεις εργασίας. Όπως είναι φυσικό, η μονάδα θα καταναλώνει καύσιμο από τα ορυχεία των οποίων την εκμετάλλευση έχει η ΔΕΗ, με εκτιμώμενα αποθέματα για περισσότερο από 60 χρόνια. Έτσι, το κόστος αυτής της παραγωγής θα είναι μικρότερο: συνυπολογίζοντας το κόστος από τα δικαιώματα εκπομπής διοξειδίου, το καύσιμο θα είναι μειωμένο κατά 33% σε σχέση με τις υφιστάμενες μονάδες στα 42,5 ευρώ/ΜWh. Θορυβημένη (αλλά όχι πιεσμένη) από τον ανταγωνισμό η ΔΕΗ, αλλά και με το μάτι στραμμένο στις διεθνείς εξελίξεις (δικαιώματα ρύπων), ανανεώνει τις μονάδες της για να προλάβει τις εξελίξεις. Ανακυκλωτής και …ρυπογόνος

✎Α κούγεται απίστευτο αλλά είναι αληθινό: Επιθεωρητές Περιβάλλοντος σε συνεργασία με αστυνομικούς του νεοσυσταθέντος Τμήματος Περιβαλλοντικής Προστασίας της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής ανακάλυψαν κατά τη διάρκεια αιφνιδιαστικού ελέγχου ότι επιχείρηση αδειοδοτημένη περιβαλλοντικά για διάλυση και ανακύκλωση Οχημάτων Τέλους Κύκλου 106 ΕΠΙΛΟΓΗ

Εναλλακτικa καyσιμα για τους τσιμεντaδες Τo υπουργείοΠΕΚΑ και η Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών Ελλάδας (ΕΤΕ) υπέγραψαν εθελοντική συμφωνία συνεργασίας για τον ορισμό του πλαισίου αξιοποίησης εναλλακτικών καυσίμων από την τσιμεντοβιομηχανία. Στόχος της συμφωνίας είναι η πρόληψη και ο έλεγχος της ρύπανσης από την τσιμεντοβιομηχανία, ενώ παράλληλα η συμφωνία ορίζει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για την αξιοποίηση εναλλακτικών καυσίμων από την τσιμεντοβιομηχανία συμβάλλοντας τόσο στο να γίνουν δημοσίως και ευρέως γνωστοί οι κανόνες χρήσης εναλλακτικών καυσίμων, όσο και στη διαμόρφωση μιας δυναμικής αγοράς εναλλακτικών καυσίμων χωρίς στρεβλώσεις και αποκλεισμούς.

Ζωής (ΟΤΚΖ) και ανακύκλωση μεταλλικών και μη μεταλλικών στερεών αποβλήτων, εγκατεστημένη στη θέση Σχοίνεζα, στην Αυλίδα της Εύβοιας ρύπαινε συστηματικά το περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα η επιχείρηση λειτουργούσε χωρίς να διαθέτει όλες τις απαιτούμενες από τον νόμο άδειες και εγκρίσεις. Το σημαντικότερο είναι όμως ότι η εταιρεία έθαψε στη γη λάσπη βάρους 360 τόνων που προερχόταν από βιολογικό καθαρισμό βιομηχανίας τροφίμων χωρίς να την επεξεργαστεί (αφύγρανση και ξήρανση). Παράλληλα η εταιρεία έθαβε απόβλητα, αγνώστου προέλευσης και ταυτότητας κι έριχνε όξινα υγρά και απόβλητα σε όμορο αγροτεμάχιο.

και άτυπο χαράτσι για ταμειακούς λόγους, ο νέος Κανονισμός «στοχεύει να προσφέρει το εργαλείο για τη σύνταξη ορθών και σύννομων μελετών, να θεραπεύει τα προβλήματα που προκύπτουν από παγιωμένες πρακτικές του τρόπου οικοδόμησης στη χώρα, να απελευθερώνει την αρχιτεκτο-

νική σκέψη και να λύνει δεσμά απαγορευτικών διατάξεων που εγκλώβιζαν τη δημιουργία». Είκοσι επτά χρόνια μετά την τελευταία προσπάθεια του 1985, ελπίζουμε πως αυτή τη φορά ο Κανονισμός θα λειτουργήσει -αυτό είναι το πρόβλημα και όχι το περιεχόμενο αυτό καθεαυτό…

Νέα οικοδομική εποχή ✎ Σ τη Βουλή ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, ο οποίος φιλοδοξεί να άρει μια τριακονταετία παραβιάσεων, ατομικότητας, στρέβλωσης, καταπάτησης και άκρατης ιδιωτικοποίησης του δημοσίου χώρου. Θα τα καταφέρει; Αμφίβολο μέσα σε ένα κλίμα γενικής απαξίωσης της δημόσιας διοίκησης και πισωγυρίσματος. Πάντως η προσπάθεια είναι σημαντική: μετά τον Νόμο 4030 για τον «Νέο τρόπο έκδοσης αδειών δόμησης και ελέγχου των κατασκευών» με τον οποίο απεβίωσε οριστικά ο φαύλος θεσμός της Πολεοδομίας και μετά τον 4014/2011 περί «Ρύθμισης των αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου» που πάντως κατηγορήθηκε σφόδρα από τους οικολόγους ως …συγχωροχάρτι προς τους παρανομούντες ΕΠΙΛΟΓΗ 107

{

Αιολική ενέργεια

ανεμος αναπτυξης …σε

συνθηκες απνοιας;

Δεν ήταν ούτε πρόκειται να είναι ο «φτωχός συγγενής» των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Δεν το επιτρέπει άλλωστε η ισχύς της. Αντίθετα, είναι η δύναμη που παράγει ενέργεια αλλά δεν έχει (δεν είχε ποτέ…) τα φώτα της δημοσιότητας στραμμένα πάνω της. Η αιολική ενέργεια των μεγάλων επενδύσεων και αποδόσεων, χρειάζεται περισσότερη στήριξη. Επιτελειο «E» 108 ΕΠΙΛΟΓΗ

ην ώρα που η συζήτηση για το μέλλον της φωτοβολταϊκής ηλεκ τ ρικής ενέργειας έχει …ανάψει, την ώρα που o Επίτροπος Ενέργειας της Κομισιόν Günther Oettinger συναντιέται σ την Αθήνα με την ελληνική πολιτική ηγεσία και αποσπά ενθουσιώδεις δηλώσεις του πρώην πρωθυπουργού, Λουκά Παπαδήμου περί «εθνικής προτεραιότητας για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», η πιο ώριμη και ισχυρή ανανεώσιμη πηγή, η αιολική ενέργεια, βαδίζει τον μάλλον μοναχικό δρόμο της. Συνοδοιπόροι της η μικρή σε αριθμό επενδυτική

κοινότητα, λίγες αλλά ισχυρές προμηθεύτριες εταιρείες, οι επιστήμονες της αιολικής τεχνολογίας και οι μη κυβερνητικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις οι οποίες στηρίζουν τις ΑΠΕ. Αυτά στην Ελλάδα, διότι στην υπόλοιπη Ευρώπη η δύναμη του ανέμου κινεί γη και ουρανό. Έχοντας διανύσει τρεις δεκαετίες ζωής στην Ελλάδα, έχοντας κινητοποιήσει μέχρι σήμερα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ επενδύσεων Ελλήνων και πολυεθνικών παικτών κι έχοντας εγκαταστήσει μέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2012 περίπου 1.650 MW ισχύος, η αιολική ενέργεια μοιάζει να απολαμβάνει μιας ‘κρυφής’ δημοσιότητας- όλα τα φώτα έχουν πέσει πάνω στο ΕΠΙΛΟΓΗ 109

{

Αιολική ενέργεια

πρόγραμμα Ήλιος και τα φωτοβολταϊκά. Την ίδια στιγμή τα δομικά προβλήματα της αγοράς αιολικής ενέργειας παραμένουν, αν κι όχι τόσο οξυμένα όσο στο παρελθόν. Τα δύο κυριότερα είναι η μεγάλη καθυστέρηση με την οποία υλοποιούνται οι επενδύσεις σε αιολικά πάρκα και οι αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών σε έργα ΑΠΕ. Η αιολική ενέργεια, τώρα, παραμένει δημοφιλής σε ολόκληρο τον κόσμο παρά τη ραγδαία ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών και τον εμπλουτισμό του ενεργειακού μείγματος των ΑΠΕ και με άλλες μορφές όπως τα βιοκαύσιμα και η κυματική ενέργεια (σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης). Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Global Wind Energy Council (GWEC), το 2011 εγκαταστάθηκαν παγκοσμίως 41.000MW αιολικής ενέργειας, με αποτέλεσμα η παγκόσμια εγκατεστημένη ισχύς να ανέρχεται σε 238.000MW. Σύμφωνα με το Συμβούλιο η αύξηση που καταγράφτηκε ήταν της τάξης του 21% . Ο Steve Sawyer, γενικός γραμματέας του GWEC δήλωσε με τη ευκαιρία της παρουσίασης των στοιχείων ότι παρά τη δεινή κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας «οι προοπτικές του κλάδου διαφαίνονται πολύ καλές», σχολιάζοντας θετικά ότι για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, το

2011 η πλειονότητα των νέων εγκαταστάσεων αιολικών πάρκων ήταν σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ. Αλλά και στην Ευρώπη, τα μηνύματα είναι θετικά. Παρά το γεγονός ότι για την ήπειρό μας η αιολική είναι μια παλαιά, ώριμη τεχνολογία και παρά την οικονομική συγκυρία που κάθε άλλο παρά θετική είναι για επενδύσεις, εγκαταστάθηκαν πάνω από 9.600 MW το 2011, ανεβάζοντας τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ των αιολικών στην Ευρώπη στα 94.000MW. Τα στοιχεία της European Wind Energy Association καταδεικνύουν ότι η αιολική ενέργεια αντιπροσωπεύει πλέον το 6% της συνολικής όλων των μορφών, ενώ εκτιμάται ότι με βάση τους σημερινούς ρυθμούς η Ε.Ε. θα καταφέρει να πιάσει τους διακηρυγμένους στόχους της για τη διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή.

Α νοδικα η Ε λλαδα Στην Ελλάδα η εγκατεστημένη ισχύς της αιολικής ενέργειας πλησιάζει το φράγμα των 1.650 WM, για την ακρίβεια μέχρι τα τέλη του 2011 είχαν εγκατασταθεί συνολικά 1.625,5MW. Σύμφωνα με τα HWEA Wind Statistics που έδωσε πρόσφατα σ τη δημοσιότητα η ΕΛΕΤΑΕΝ, ο επιστημονικός φορέας της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα, η ισχύς της αιολικής ενέργειας στη χώρα μας κατανέμεται ως εξής: 1.356,9MW βρίσκονται στο διασυνδεδεμένο σύσ τημα και 269,6MW βρίσκονται εγκατεσ τημένα σ τα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Μέσα στο 2011 εγκαταστάθηκαν 311,2 νέα MW, νούμερο το οποίο θεωρείται απόλυτα ικανοποιητικό αν λάβει κανείς υπόψη του τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες και την έλλειψη χρηματοδότησης. Οι επενδύσεις του 2011 εκτιμώνται σε περίπου 400 εκατ.

Ο ι μεγaλοι αιολικοi παiκτες Η ΕΛΕΤΑΕΝ συγκεντρώνει στοιχεία από την ίδια την αγορά και κατατάσσει τους μεγάλους παίκτες με βάση το μερίδιό τους στην αγορά: πρώτη εμφανίζεται η EDF με εγκατεστημένα 272,2MW και μερίδιο αγοράς 16,7%, δεύτερη είναι η Iberdrola- Ρόκας με ισχύ 250,7MW και μερίδιο αγοράς 15,4% και τρίτη η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με εγκατεστημένη ισχύ 241,5 MW και μερίδιο αγοράς 14,9%. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στα τέλη του 2011 είχαν «συμβολαιοποιηθεί», είχαν εξασφαλίσει δηλαδή άδεια και όδευαν προς υλοποίηση άλλα 145 MW, με τις εκτιμήσεις της αγοράς να θέλουν την εγκατάστασή τους μέσα στο 2012. Εκτιμάται ότι θα επενδυθούν πάνω από 300 εκατ. ευρώ για συνολική εγκατάσταση 220 MW το επόμενο διάστημα.

110 ΕΠΙΛΟΓΗ

ευρώ, διόλου ευκαταφρόνητο ποσό για τα δεδομένα της εποχής. Η αύξηση που κατέγραψε η αγορά της αιολικής ενέργειας από το 2010 στο 2011 ήταν της τάξης του 23%εξαιρετική επίδοση το δίχως άλλο και πάνω από τη μέση παγκόσμια, μικρή όμως για τις απαιτήσεις των καιρών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, η εγκατάσταση νέων MW θα πρέπει να επιταχυνθεί προκειμένου να πλησιάσει μια ετήσια αύξηση της τάξης του 40%, εκτιμήσεις που συμμερίζεται και ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ, Παναγιώτης Παπασταματίου, ο οποίος σχολιάζοντας τα στοιχεία δήλωσε ότι «ο στόχος αυτός απαιτεί σταθερό επενδυτικό περιβάλλον και μακροχρόνια πολιτική δέσμευση».

Π αραλει ψ εις και προσκομματα Παρά την προφανή ανάπτυξη, η αγορά δεν είναι άμοιρη προβλημάτων. Όπως είναι γνωστό, παρά τη συστηματική καμπάνια της ΕΛΕΤΑΕΝ για τις μικρές ανεμογεννήτριες που μπορούν να εγκατασταθούν εύκολα σε οικόπεδα και να προσφέρουν στον μικροεπενδυτή άμεσα οφέλη, η αγορά της αιολικής ενέργειας χαρακτηρίζεται από μεγάλες επενδύσεις, μεγάλων παικτών με σκοπό την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας. Οι χρηματοδοτήσεις λοιπόν είναι στις περιπτώσεις αυτές απολύτως αναγκαίες. Καθώς όμως οι τράπεζες έχουν κλείσει τις στρόφιγγες, πολλά έργα αιολικής ενέργειας είτε καθυστερούν είτε αναβάλλονται. Αν σε αυτά προσθέσουμε την αναβλητικότητα για τα offshore πάρκα σε θαλάσσιες περιοχές που έχουν οριστεί από το ΚΑΠΕ (ήδη από το 2010) και τις αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών που δείχνουν μια ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα (συχνά ανοικτή επιθετικότητα…) στα αιολικά πάρκα,

έχουμε μπροστά μας την εικόνα ενός υπό διαμόρφωση τοπίου. Πιο πρόσφατη «πράξη» στο θέατρο της ανάπτυξης των ΑΠΕ στην Ελλάδα ήταν η τροπολογία (τέλη Μαρτίου) σύμφωνα με την οποία οι τιμές πώλησης ενέργειας που παράγεται από αιολικά θα αναπροσαρμόζονται ετησίως -όχι με βάση τα τιμολόγια της ΔΕΗ όπως ισχύει μέχρι σήμερα- αλλά με βάση το 25% του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους. Οι άνθρωποι της αιολικής ενέργειας αντέδρασαν χαρακτηρίζοντας την ακολουθούμενη πολιτική ως «αντιφατική» . «Ενώ η αιολική ενέργεια παράγει φτηνή ενέργεια για τον Έλληνα καταναλωτή (πιο φτηνή από έναν σύγχρονο σταθμό φυσικού αερίου), η κυβέρνηση προσπαθεί να μειώσει τις τιμές αποζημίωσης που λαμβάνει» αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της ΕΛΕΤΑΕΝ. Πράγματι, οι οριζόντιες και ενιαίες περικοπές, όπως αυτή που εισάγει η τροπολογία, δεν μπορεί να εφαρμοσθούν στην αιολική ενέργεια διότι η οικονομική απόδοση των επενδύσεων διαφοροποιείται σημαντικά ανάμεσα στα αιολικά πάρκα. Η διαφοροποίηση προκύπτει λόγω της μεγάλης διαφοράς του αιολικού δυναμικού ανά θέση και των υπολοίπων στοιχείων κόστους ανά κατηγορία έργου. «Η υιοθέτηση της τροπολογίας αυτής, ισοδυναμεί με οριζόντια μείωση της τιμής των αιολικών κατά 12,7% μέσα σε δύο έτη (από 1.1.2010), διότι τόσες είναι οι μεσοσταθμικές αυξήσεις των τιμολογίων της ΔΕΗ που δεν έχουν ενσωματωθεί στις τιμές των Α.Π.Ε. εξαιτίας του ν.3851/2010 και της νεοεισαγόμενης ρύθμισης» υποστηρίζει η ΕΛΕΤΑΕΝ. Εν αναμονή της εφαρμογής μιας σειράς νέων θεσμικών παρεμβάσεων και της ολοκλήρωσης της διοικητικής αναδιάρθρωσης στην ελληνική αγορά ενέργειας (ΡΑΕ, ΔΕΣΜΗΕ κ.λπ.), η αιολική ενέργεια θα κινείται και θα αναπτύσσεται αθόρυβα. Ελπίζουμε και ουσιαστικά.

ΕΠΙΛΟΓΗ 111

112 ΕΠΙΛΟΓΗ

1962-2012 50 ΧΡΟΝΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗ

π ε ν η ν τα

πρασινεσ

σ τ ι γ μ ε σ Η «Ε» συνεχίζει την παρουσίαση των κυριότερων «πράσινων» στιγμών της πεντηκονταετίας που διένυσε ως περιοδικό. Μετά την παρουσίαση 10 «πράσινων» στιγμών στην προηγούμενη έκδοση, οι επόμενες 10 παρουσιάζονται σε αυτή την έκδοση, από τις συνολικά 50, που θα παρουσιάσει το 2012. Από την περιβαλλοντική υποβάθμιση και αβεβαιότητα, κατευθυνόμαστε προς τη συνειδητοποίηση και τη λήψη μέτρων. Αξιοπρόσεκτη η πορεία της επιχειρηματικής κοινότητας, που, από την αμφισβήτηση και την καχυποψία, περνά στην ενεργή συμμετοχή στην προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος.

ΕΠΙΛΟΓΗ 113

{ Πράσινες στιγμές Βιοδιασπωμενη σακουλα για ψωνια Σχεδόν δύο χιλιάδες πλαστικές σακούλες περνάνε από τα χέρια του μέσου Έλληνα κάθε χρόνο, οι περισσότερες από τις οποίες καταλήγουν στις χωματερές, μαζί με τα περίπου 500 κιλά απορρίμματα που παράγει τον χρόνο. Οι προσπάθειες για τη μείωση της χρήσης ενός προϊόντος που είναι εξαιρετικά επιβλαβές για το περιβάλλον (καθώς το πλαστικό διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και ορισμένα μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα των ζώων) είναι επίπονες κι οι λύσεις που έχουν προταθεί πολλές. Η φορολόγηση της χρήσης, η χρέωσή τους στο λιανεμπόριο, η αντικατάστασή τους από χάρτινη, η χρήση πάνινης για πολλές επαναλήψεις κ.ά. Επικρατέστερη λύση φαίνεται πως είναι η βιοδιασπώμενη πλαστική σακούλα. Στη σύνθεση της υπάρχει ένα πρόσθετο το οποίο οδηγεί τη σακούλα σε προβλεπόμενη διάσπαση μετά από συγκεκριμένο, ορισμένο από τον κατασκευαστή, χρονικό διάστημα.

ΠΡΑΣΙΝΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η Τράπεζα Πειραιώς, πρωτοπόρος ανάμεσα στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς όσον αφορά στην περιβαλλοντική διαχείριση και την ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας, δημιούργησε ειδικά πράσινα δάνεια για την ενίσχυση της πράσινης επιχειρηματικότητας. Με τα δάνεια αυτά χρηματοδοτούνται, με ευνοϊκότερους από τους συνήθεις όρους,

114 ΕΠΙΛΟΓΗ

επιχειρήσεις και ιδιώτες που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν επενδύσεις φιλικές προς το περιβάλλον, όπως στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της εξοικονόμησης ενέργειας, της βιολογικής γεωργίας, της προστασίας και ανάδειξης της βιοποικιλότητας, της πράσινης χημείας, των πράσινων μεταφορών, της διαχείρισης απορριμμάτων και νερού, της περιβαλλοντικής αποκατάστασης, του οικοτουρισμού και αγροτουρισμού κλπ. Επιπλέον, ήδη από το 2003 με την εφαρμογή προγραμμάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης πέτυχε να μειώσει την ενεργειακή της κατανάλωση. Με το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, το οποίο στοχεύει στη συνεχή μείωση των επιπτώσεων από τη λειτουργία της, παρακολουθεί και μετρά τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις, θέτει στόχους βελτίωσης, εφαρμόζει και αξιολογεί δράσεις περιβαλλοντικής διαχείρισης, όπως προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας και νερού, διαχείρισης απορριμμάτων-ανακύκλωσης, μείωσης μετακινήσεων και προώθησης πράσινων προμηθειών.

Πελετ Συμμαχος στην κριση Ο βαρύς χειμώνας του 2012 αλλά και η οικονομική κρίση που έχει περιορίσει τα εισοδήματα έστρεψε χιλιάδες Έλληνες, ειδικά στη Μακεδονία και τη Θράκη προς την καύση πέλετ (συσσωμάτωμα ξύλου). Τον φετινό χειμώνα τα ενεργειακά τζάκια και οι σόμπες που καίνε πέ λετ γ νώρισαν την καλύτερη χρονιά

όλων των εποχών- το μέλλον προδιαγράφεται ευοίωνο, όσο δυσοίωνο είναι το πετρελαϊκό μας μέλλον. Το πέλετ βέβαια δεν είναι άγνωστο: υπάρχουν πόλεις ολόκληρες στη Βόρεια Ευρώπη που θερμαίνονται με τα υπολείμματα ξύλου εδώ και χρόνια. Μετά την πρόσφατη απόφαση του υπουργείου ΠΕΚΑ με την οποία επιτρέπεται η καύση και άλλων καυσίμων –μεταξύ αυτών και πέλετ- στους λέβητες των κεντρικών θερμάνσεων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, χιλιάδες Έλληνες διαχειριστές ετοιμάζονται να πούνε «αντίο» στο πετρέλαιο.

HELMEPA καθαρες ακτες

Δεν υπάρχει Έλληνας που να μην γνωρίζει το ιστορικό σύνθημα των εκστρατειών της HELMEPA «Όχι Σκουπίδια, Όχι Πλαστικά σε Θάλασσες και Ακτές». Όλα ξεκίνησαν πριν από 30 χρόνια: το 1983 η Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος, η γνωστή μας HELMEPA με σύμβολο της τον «Γλάρο», ξεκίνησε συντονισμένες καλοκαιρινές εκστρατείες για την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού και για πρώτη φορά στην Ελλάδα, πρόσκοποι και μαθητές συμμετείχαν σε εθελοντικούς καθαρισμούς ακτών, κυρίως στην Αττική. Με τα χρόνια η κίνηση αυτή βρήκε πολλούς υποστηρικτές και χορηγούς και σήμερα θεωρείται μια από τις μαζικότερες εκδηλώσεις εθελοντισμού και προστασίας του περιβάλλοντος στην Ελλάδα. Επίσης, από το 1991 κάθε

Σεπτέμβριο γιορτάζεται και στην Ελλάδα η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών όπου εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σε περισσότερες από 100 χώρες του κόσμου εθελοντικά εκτελούν την ίδια δραστηριότητα.

Η ελληνικη καμπανια ecomobility Η κρίση έχει βυθίσει τις πωλήσεις αυτοκινήτων στην Ελλάδα, έχει περιορίσει την κατανάλωση υγρών καυσίμων σε ποσοστό που ξεπερνάει το 10% και έχει δώσει μικρή ώθηση στη χρήση των μαζικών μέσων. Όχι, αυτό δεν είναι ακριβώς ecomobility αλλά οπωσδήποτε είναι σημάδι των καιρών με ιδιαίτερη σημασία. Το ecomobility είναι μια μεγάλη καμπάνια στην οποία συμμετέχουν η ελληνική πολιτεία, η επιστημονική κοινότητα, η τοπική αυτοδιοίκηση, οι φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας και πολλοί μη κυβερνητικοί οργανισμοί, ενώ στηρίζεται από μεγάλες επιχειρήσεις. Βρίσκεται πλέον στον 9ο χρόνο της και, όπως είναι γνωστό, στοχεύει στη διαμόρφωση μιας νέας αντίληψης, κυρίως στους μαθητές για την οδηγική συμπεριφορά και τη μετακίνηση στις πόλεις, αλλά και στην αλλαγή νοοτροπίας σχετικά με τη βιωσιμότητα των σύγχρονων αστικών κέντρων. Περιλαμβάνει δράσεις, δημιουργικές προσεγγίσεις στην αυτοκίνηση και τη μετακίνηση, εργασίες και, φυσικά, βραβεύσεις κι εκπαιδευτικά ταξίδια.

ΕΠΙΛΟΓΗ 115

{ Πράσινες στιγμές λαμπτηρες εξοικονομσησ ενεργειας Philips Για εκατομμύρια πολίτες σε όλο τον κόσμο η πρώτη επαφή με αυτό που ονομάζουμε περιβαλλοντική προστασία έγινε μέσω της αντικατάστασης των παλαιών λαμπτήρων πυράκτωσης από τους σύγχρονους λαμπτήρες φθορισμού και στη συνέχεια από τους λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας Philips. Μπορεί σήμερα αυτό το πρώτο ‘βήμα’ να φαίνεται πρωτόλειο και απλουστευτικό, για να επιτευχθεί όμως χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες- το βήμα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα σε πολλές γωνιές του ανεπτυγμένου κόσμου. Ύστερα ήρθε η ΕΕ: η κοινοτική πολιτική για την πλήρη αντικατάσταση των παλαιών λαμπτήρων πυράκτωσης ενεργοποίησε τον βιομηχανικό κόσμο ο οποίος πήρε τη σκυτάλη από τους οικολόγους και, σήμερα πλέον, ο οικολογικός και οικονομικός φωτισμός θεωρείται η μόνη επιλογή σε κάθε νέα οικιακή ή επαγγελματική εγκατάσταση, με πολυάριθμες εταιρείες και πλήθος μοντέλων για κάθε σύγχρονο σπίτι.

Ο πρασινος δακτυλιος στην Αθηνα Η ελεγχόμενη πρόσβαση αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων, αυτό που μάθαμε να αποκαλούμε «μονά –ζυγά» ξεκίνησε στην Ελλάδα τη δεκαετία του ΄80 προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αιθαλομίχλης- ένα θανατηφόρο κοκτέιλ αερίων από κινητήρες

116 ΕΠΙΛΟΓΗ

εσωτερικής καύσης και βιομηχανικούς καυστήρες ή λέβητες. Η ραγδαία αύξηση των αυτοκινήτων στην Αθήνα κατά τις δύο επόμενες δεκαετίες παραλίγο να ακυρώσει την προσπάθεια- ευτυχώς όμως οι τεχνολογικές καινοτομίες στους κινητήρες και η αναβάθμιση των καυσίμων εξισορρόπησε το πρόβλημα. Πρόσκαιρα όμως: εδώ και μερικά χρόνια ένα νέο νέφος έχει εμφανιστεί και πάλι και σε συνδυασμό με την τρύπα του όζοντος κάνει την ατμόσφαιρα απειλητική- το μαρτυρεί η κατακόρυφη αύξηση του παιδικού άσθματος. Η Ελλάδα αποφάσισε να υιοθετήσει μέσα στο 2012 μια νέα πολιτική για την πρόσβαση αυτοκινήτων στο κέντρο με απαγορεύσεις για τα οχήματα παλαιάς τεχνολογίας και πρόνοιες για τα υβριδικά, με στόχο να αλλάξει τη φιλοσοφία της αυτοκίνησης, να ενισχύσει τις εναλλακτικές τεχνολογίες και να ενθαρρύνει τη χρήση μαζικών μέσων. Ο ‘πράσινος’ δακτύλιος έρχεται.

ΧΑΔΑ, ΧΥΤΑ, ΧΥΤΥ

«Από πού πάνε για τη χαβούζα;» ρωτούσε το 1978 ο Θανάσης Βέγγος στην ομώνυμη ταινία του Θόδωρου Μαραγκού. Η δημοφιλής ταινία δεν ήταν περιβαλλοντική καταγγελία αλλά ένα πολιτικοοικονομικό και φυσικά κοινωνικό σχόλιο στην πραγματικότητα της δεκαετίας του ΄70 με αφορμή την απαράδεκτη κατάσταση στη διαχείριση των απορριμμάτων. Η Ελλάδα πέρασε από τη «χαβούζα» κατά κόσμον Χώρο Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), στον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) αφού πρώτα πληρώσαμε πολλά εκατομμύρια ευρώ πρόστι-

μα. Σήμερα πια ακόμα και οι ΧΥΤΑ έχουν κορεστεί: οι αποθηκευτικές τους δυνατότητες έχουν εξαντληθεί και μετατρέπονται σε εστίες μόλυνσης. Η ώρα των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων έχει σημάνει καθώς θεωρούνται πιο σύγχρονη και λιγότερο επιβαρυντική μέθοδος αντιμετώπισης των απορριμμάτων. Στην Ελλάδα βέβαια, διότι στο εξωτερικό και αυτός ο τρόπος έχει περάσει στο παρελθόν καθώς η διαλογή στην πηγή, η ολοκληρωμένη ανακύκλωση και η βιολογική ξήρανση και κομποστοποίηση (με την ενεργειακή κατεργασία να συμπληρώνει) θεωρούνται η μόνη η περιβαλλοντικά φιλική λύση.

SABO στην τεχνολογια του ηλιου Το παράδειγμα της δικής μας SABO, μιας πολυεθνικής εταιρείας που δραστηριοποιείται στην παραγωγή τούβλων και πλακιδίων, είναι ενδεικτικό των ευκαιριών που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες και το πέρασμα της παραδοσιακής οικονομίας σε αυτό που σχηματικά ονομάζουμε «πράσινη ανάπτυξη». Η εταιρεία έχοντας αναπτύξει σημαντική τεχνογνωσία στη δημιουργία και λειτουργία εργοστασίων παραγωγής οικοδομικών τούβλων, έφτασε στο σημείο να εξάγει τεχνογνωσία και να στήνει παραγωγικές μονάδες σε πολλές χώρες, πουλώντας μάλιστα και τον σχετικό εξοπλισμό. Η ανάδυση της πράσινης οικονομίας και μάλιστα του πιο χαρακτηριστικού τμήματός της, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αποτέλεσε για την εταιρία μια μεγάλη επιχειρηματική ευκαιρία που δεν

την άφησε αναξιοποίητη. Σήμερα η SABO βρίσκεται και στον τομέα των ΑΠΕ με αντικείμενο την κατασκευή ολοκληρωμένων λύσεων φωτοβολταϊκών πάρκων, βιομηχανικών στεγών και οικιακών συστημάτων εκμετάλλευσης ηλιακής ενέργειας, σταθερά ή με συστήματα ιχνηλάτησης (solar trackers).

Mercola χρωμα Πρασινο Η βιομηχανία των χρωμάτων θεωρείται από εκείνες που αντιμετώπισαν τη μήνι των περιβαλλοντικών οργανώσεων πολύ πριν ο άνεμος της κλιματικής αλλαγής σαρώσει στο πέρασμά του ιδεοληψίες δεκαετιών. Και αυτό διότι η παραγωγή χρωμάτων είναι ρυπογόνα διαδικασία. Οι πτητικές ουσίες των χρωμάτων αλλά και η παραγωγική διαδικασία αυτή καθεαυτή έχουν πλέον τεθεί στο πλαίσιο πολύ αυστηρών κανονισμών. Η ελληνική εταιρεία Mercola, μια μακρόβια, ανθεκτική στον χρόνο και εξελισσόμενη βιομηχανία διέγνωσε νωρίς την ανάγκη συμμόρφωσης με τις περιβαλλοντικές οδηγίες – όλα τα προϊόντα της πληρούν τις πιο αυστηρές προϋποθέσεις. Διαθέτει φίλτρα αποκονίωσης του αέρα, τα οποία συλλέγουν στερεά σωματίδια στον αέρα και φίλτρα ενεργού άνθρακα, τα οποία συλλέγουν πτητικές οργανικές ενώσεις, ενώ έχει συμβληθεί με ειδικά αδειοδοτημένη εταιρεία για την αποκομιδή και ανακύκλωση των φίλτρων ενεργού άνθρακα και τυχόν ελάχιστα απόβλητα τα οποία δεν κρίνονται επαναχρησιμοποιήσιμα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 117

{ νέα της αγοράς Πράσινη επιχειρηματικότητα Νέα εταιρικά σχήματα και έργα μεγάλου βεληνεκούς, τεχνολογικές εφαρμογές, καινοτομίες και σύγχρονα προϊόντα ενός νέου οικολογικού κόσμου.

Χρειαζόμαστε περισσότερη ενέργεια από ποτέ Με αυτή τη λιτή αλλά ενδεικτική φράση, ο εκπρόσωπος του περιοδικού The Economist, John Andrews, κήρυξε την έναρξη του πρόσφατου συνεδρίου του Economist για την ενέργεια “Greece, Cyprus, Israel: Re-designing the European energy map”, στην Αθήνα. Η πρώτη απάντηση ήρθε από τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας, Γιώργο Παπακωνσταντίνου, ο οποίος αναφερόμενος στην πορεία της διαδικασίας αξιοποίησης των ενεργειακών κοιτασμάτων σε Αιγαίο και Ιόνιο προανήγγειλε ότι στην αρχή του 2013 «θα δούμε τα πρώτα γεωτρύπανα». Μετά από 7 έως 10 χρόνια μπορεί να είναι δυνατή η πρώτη εξαγωγή φυσικού αερίου από το Ισραήλ προς την Ευρώπη, εκτίμησε ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας και Υδάτινων

Πόρων Uzi Landau. Την εκτίμηση ότι απαιτούνται τουλάχιστον 8 χρόνια προκειμένου να εξαχθεί φυσικό αέριο από την Κύπρο στη διεθνή αγορά εξέφρασε o Κύπριος υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Νεοκλής Συλικιώτης, ο οποίος ωστόσο χαρακτήρισε ευκολότερη διαδικασία την αξιοποίηση των κοιτασμάτων για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Η κοινή συμμετοχή των αρμόδιων υπουργών Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ στο συνέδριο του Economist παρουσιάστηκε ως σαφής ένδειξη της βούλησης για συνεχιζόμενη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, «σημείο - κλειδί» για τις σχέσεις των τριών χωρών της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Αναφερόμενος στον υπό διαμόρφωση ενεργειακό άξονα Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας, ο John Andrews επέστησε την προσοχή και στις φιλοδοξίες των γειτονικών χωρών, όπως η Τουρκία, η Συρία και ο Λίβανος.

Η Fiat στον δείκτη ASPI Eurozone

ΑΒΒ –νέος μετατροπέας 630 kW

Η ένταξη της Fiat στον δείκτη ASPI Advanced Sustainability Performance Index- Eurozone αποτελεί, μία σημαντική αναγνώριση των ουσιαστικών ενεργειών του Ομίλου στην κατεύθυνση της προσ τασίας του περιβάλλοντος και της προσφοράς στην κοινωνία. Ο δείκτης περιλαμβάνει τις 120 κορυφαίες εταιρείες στην Ευρωζώνη οι οποίες επιλέγονται βάσει της έρευνας που διεξάγεται από την VIGEO, ευρωπαϊκή συμβουλευτική εταιρεία στην αξιολόγηση εταιρειών, σε ότι αφορά την κοινωνική, περιβαλλοντική και γενικότερη πρακτική και επίδοσή τους.

μεγάλου ή μεσαίου μεγέθους εμπορικές και βιομηχανικές φωτοβολταϊκές εγκατα-

118 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η ΑΒΒ επεκτείνει τη σειρά κεντρικών μετατροπέων της με τον νέο των 630 kW, σειρά σχεδιασμένη για φωτοβολταïκά πάρκα ισχύος πολλών megawatt καθώς και για στάσεις. Ο νέος μετατροπέας συνδυάζει πολύ υψηλό βαθμό απόδοσης με έναν από τους πιο λειτουργικούς σχεδιασμούς της αγοράς. Σημειώνεται ότι η ΑΒΒ ανέλαβε πρόσφατα την προμήθεια εξοπλισμού και παροχή υπηρεσιών για δύο φωτοβολταϊκά πάρκα, συνολικής ισχύος 57 MWp, στη Βουλγαρία. Τα δύο πάρκα περιλαμβάνουν φωτοβολταϊκούς μετατροπείς (inverters), πίνακες Μ.Τ. και μετασχηματιστές ΑΒΒ. Η ΑΒΒ είναι υπεύθυνη και για τη σύνδεση των πάρκων με το δίκτυο τροφοδοσίας, μέσω ενός υποσταθμού μέσης / υψηλής τάσης (20/110 kV) που θα κατασκευάσει καθώς και για την αναβάθμιση του υφιστάμενου δικτύου 110 kV της περιοχής.

SMA Hellas ΑΕ. Η εταιρεία, γιόρτασε τα πέντε χρόνια επιτυχημένης παρουσίας της στην Ελλάδα. «Η συμπλήρωση των πέντε χρόνων παρουσίας της SMA στην Ελλάδα αποδεικνύει τη δέσμευση της εταιρείας, παρά τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, να επενδύει στην ελληνική αγορά φωτοβολταϊκών συστημάτων. Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να στηρίζουμε το δίκτυο των συνεργατών μας και να μεταφέρουμε την τεχνολογική καινοτομία στην Ελλάδα» δήλωσε ο Χάρης Χρηστίδης, γενικός διευθυντής της SMA Hellas.

Μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα H Coca-Cola Τρία Έψιλον, συνεπής στις δεσμεύσεις της για υπεύθυνη συμπεριφορά απέναντι στο περιβάλλον αντιστάθμισε για 4η συνεχή χρονιά το ενεργειακό αποτύπωμα των εκδηλώσεων Amita Motion It’s my Live 2011 και Ημέρα Θετικής Ενέργειας 2011, ανακυκλώνοντας όλα τα απορρίμματα που προκλήθηκαν κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων. Επιπλέον προχώρησε σε υπολογισμό των αέριων ρύπων που προκλήθηκαν από τη μεγάλη αυτή διοργάνωση

με στόχο την αντιστάθμισή τους. Το σύνολο των 74,6 τόνων CO2 που παρήχθησαν, αντισταθμίστηκαν με την υποστήριξη του έργου προστασίας κλίματος «Heat and power from biogas in Cambodia».

436MW από την Korinthos Power

Έργα 3 MWp για τη SUNLIGHT Iδιώτες επενδυτές επέλεξαν, το πρώτο τετράμηνο του 2012, τη ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ SUNLIGHT ΑΒΕΕ για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την υποστήριξη των φωτοβολταϊκών τους έργων, συνολικής ισχύος 3 MWp. Τα εν λόγω έργα αφορούν διασυνδεδεμένα φωτοβολταϊκά πάρκα μεσαίας και μεγάλης κλίμακας στη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο και την Αττική, καθώς και σειρά αυτόνομων υβριδικών Φ/Β συστημάτων και λύσεων εξοικονόμησης ενέργειας. Σημειώνεται ότι η SUNLIGHT, υλοποίησε το πρώτο διασυνδεμένο πάρκο στην Ελλάδα το 2000. Στο «βιογραφικό» της συμπεριλαμβάνεται μεγάλος αριθμός αυτόνομων και διασυνδεδεμένων φωτοβολταϊκών συστημάτων με συνολική εγκατεστημένη ισχύ μεγαλύτερη των 10ΜWp.

Άδεια εμπορικής λειτουργίας του τρίτου σταθμού της, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με καύση φυσικού αερίου, ισχύος 436MW, έλαβε η εταιρεία Korinthos Power, θυγατρική της Motor Oil (35%) και του Ομίλου Μυτιληναίος (65%). Με αυτό τον σταθμό σε λειτουργία, ο Όμιλος Μυτιληναίου ανεβάζει τη συνολική παραγωγική ισχύ των σταθμών του στα 1.200MW και περνάει στην πρώτη θέση των ανεξάρτητων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας. Ο σταθμός βρίσκεται στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους. Με τη λειτουργία του σταθμού ολοκληρώνεται επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1 δισ. ευρώ, ενώ στο εξής η εταιρεία θα στραφεί στις ΑΠΕ, όπου σκοπεύει να εγκαταστήσει περίπου 400MW μέχρι το 2015.

Στροφή σε trackers για τη Mechatron Τη στροφή σημαντικού αριθμού επενδυτών προς την τεχνολογία των ηλιακών ιχνηλατών (solar trackers) επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον που καταγράφηκε για τη συμμετοχή της ελληνικής Mechatron στην 5η έκθεση Ecotec της Αθήνας και στην 8η έκθεση Savenergy της Κύπρου. Η εταιρεία παρουσίασε τεχνολογικά προηγμένους ηλιακούς ιχνηλάτες, τους Mechatron Solar Trackers S80 (μονοαξονικός) και D180 (διαξονικός) που έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία σε διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες και εδάφη. Η εταιρεία έχει εγκαταστήσει μέχρι σήμερα, στο 65% των φωτοβολταϊκών πάρκων της χώρας, 2.500 μηχανήματα σε 800 εν λειτουργία πάρκα. ΕΠΙΛΟΓΗ 119

120 ΕΠΙΛΟΓΗ

Omega De Ville Chronograph Co-Axial Calibre 9300/9301. www.omegawatches.com.

ΕΠΙΛΟΓΗ 121

Precious Life & Living Values

αγαπημενη επιλογη

Coca-Cola 3Ε

Εμπειρία πρωινού

γΕΥΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΥΜΟΥ Η νέα γευση από 100% ελληνικά φρούτα, ήρθε για το πρωινό μας. Ο 100% φυσικός χυμός μήλου, πορτοκαλιού και καρότου από Έλληνες παραγωγούς, συμπληρώνει την ποικιλία των χυμών Amita και επιβεβαιώνει τη μακροχρόνια σχέση εμπιστοσύνης με την ελληνική οικογένεια, η οποία στηρίζεται στην άριστη ποιότητα του προιόντος και εξασφαλίζεται από τις πιο σύγχρονες διαδικασίες παραγωγής και συσκευασίας. Η βράβευση εξάλλου των φυσικών χυμών Amita Πορτοκάλι με Έξτρα Βιταμίνη C και Amita Πορτοκάλι με Χαμηλή Οξύτητα ως «Προϊόν της χρονιάς» για το 2011 - από τους Έλληνες καταναλωτές - αποτελεί για την Amita δέσμευση για το μέλλον.

το αυθεντικο

ΟΥΖΟ ΠλωμαρΙου

πόρτες, πλακωτό και .... φεύγα

τουρνουα ταβλιου Η ημέρα που περίμεναν οι απανταχού λάτρεις του τάβλι έφτασε. Το τουρνουά που διοργάνωσε το Ούζο Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου για όσους αγαπούν το Ούζο, το τάβλι και την καλή παρέα, προ(σ)κάλεσε τους φίλους του πιο δημοφιλούς ελληνικού ποτού να αποδείξουν τις ικανότητές τους. Το τάβλι που φιλοξενείται στη σελίδα Facebook του Ούζο Πλωμαρίου είναι το μόνο αυθεντικό ελληνικό online τάβλι που περιλαμβάνει και τα 3 παιχνίδια: «πόρτες», «πλακωτό» και «φεύγα». Με τους γνώριμους ήχους που χαρακτηρίζουν μία παρτίδα τάβλι, οι φίλοι του αναμετρήθηκαν και επιβεβαίωσαν τη φήμη τους ως «επαγγελματίες» του είδους. Στο τουρνουά μπορούσαν να συμμετάσχουν όλοι, είτε παίζοντας με τη δική τους παρέα είτε με την πολυμελή παρέα που συνάντησαν online στη σελίδα του Ούζου Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου στο Facebook: facebook.com/ ouzoplomari.

122 ΕΠΙΛΟΓΗ

TASTE OF GREECE

ΑΥΓΟΤΑΡΑΧΟ ΤΡΙΚΑΛΙΝΟΣ // GREY MULLET BOTTARGA

το ποιοτικό προϊόν δεν γνωρίζει σύνορα

150 ΧΡΟΝΙΑ παραδοση Ενθουσίασε το κοινό του Βελγίου, συμμετέχοντας στην έκθεση “Taste Of Greece” των ελληνικών προϊόντων στο Ευρωκοινοβούλιο, ξεχωρίζοντας με τη λαμπερή, ποιοτική και ελκυστική παρουσία του και τη μοναδική του γεύση, επιβεβαιώνοντας και από τους διεθνείς φίλους του Ευρωκοινοβουλίου τους διεθνείς τίτλους και διακρίσεις που έχει κερδίσει και αποδεικνύοντας στην πράξη ότι το ποιοτικό προϊόν δεν γνωρίζει σύνορα. Κραταιά γεύση, βελούδινη υφή, μακρότατη επίγευση και με υψηλής διατροφικής αξίας χαρακτηριστικά, ο ξεχασμένος παραδοσιακός μας θησαυρός, το αυγοτάραχο, βρίσκεται πλέον στα πιο εκλεκτά καλάθια της διεθνους αγοράς ειδών delicatessen σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία. GREY MULLET BOTTARGA // www.trikalinos.gr

ΕΠΙΛΟΓΗ 123

Precious Life & Living Values

Οι Eλληνες

Αλκοολούχα Ποτά

Η κρίση, οι συνήθειες, οι φόροι και οι προτιμήσεις των Ελλήνων.

& τα σκληρA ποτA Μπορεί τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα να ζει στους ρυθμούς του mojito και η κατανάλωση δυόσμου στα μπαρ να έχει αυξηθεί εντυπωσιακά για να καλύψει τα κοκτέιλ των «θερμών» καταναλωτών, η αλήθεια των αριθμών όμως είναι διαφορετική: η συνολική εγχώρια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών υποχωρεί συνεχώς από το 2009 και αναμένεται να συνεχίσει να υποχωρεί με ρυθμό περίπου 5% τον χρόνο. Όπως είναι φυσικό η πτώση στην κατανάλωση φέρνει «πάγωμα» στις διαφημίσεις αλκοολούχων, μείωση των λανσαρισμάτων νέων προϊόντων, κλειστές κάβες στις γειτονιές και (ακόμα μια) στροφή της κατανάλωσης από το μπαρ στο σπίτι. Οι Έλληνες πότες χάνουν τη λάμψη τους… Υπάρχουν όμως οι παραδοσιακές εθνικές «σταθερές»: τέσσερα στα δέκα μπουκάλια που καταναλώνονται είναι ουίσκι, ενώ το ουζάκι έρχεται δεύτερο με μερίδιο 23% σύμφωνα με στοιχεία της ICAP. Η βότκα είναι τρίτη και ακολουθούν λικέρ και μπράντι. Τα παραδοσιακά ποτά του Νέου Κόσμου, το τζιν και το ρούμι, συμπληρώνουν τη χρυσή επτάδα των σκληρών ποτών. Το εμφιαλωμένο κρασί υποφέρει και η κατανάλωση χύμα κρα-

124 ΕΠΙΛΟΓΗ

σιού έχει φτάσει πια στο 50% της συνολικής. Όσο για τους φόρους, αυτοί είναι οι μόνη σταθερά που ζει και …βασιλεύει. Εδώ και χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις απομυζούν τη βιομηχανία αλκοολούχων ποτών, επιβάλλοντας συνεχώς φόρους στην κατανάλωση οινοπνεύματος. Τα στοιχεία είναι εφιαλτικά: μια απλή φιάλη ουίσκι η οποία έχει κόστος αγοράς για την κάβα ή το σουπερμάρκετ της τάξης των 7-8 ευρώ, επιβαρύνεται λόγω του υψηλού αλκοολικού βαθμού (ανήκει στην κατηγορία +40 ο) με πάνω από 7 ευρώ. Αν προσθέσουμε σ’ αυτό τον ΦΠΑ που ανέρχεται πλέον στο 23% και το κέρδος του λιανέμπορου, τότε ο γρίφος του πανάκριβου ουίσκι των 1820 ευρώ στο ράφι έχει λυθεί. Περνάμε σε μια νέα εποχή κατανάλωσης αλκοολούχων; Υπάρχει περίπτωση να αμφισβητηθεί η κυριαρχία του ουίσκι; Θα επιστρέψουν οι Έλληνες στα μπαρ μετά την κρίση; Μπορούν οι καλοκαιρινοί τουρίστες να «σώσουν» την εγχώρια αγορά; Τα ερωτήματα πολλά και οι απαντήσεις βρίσκονται στον πάτο του ποτηριού (της κρίσης). Θα πρέπει να το πιούμε όλο πρώτα για να τις μάθουμε.

ΕΠΙΛΟΓΗ 125

Precious Life & Living Values ΓερΑσιμος ΝοταρΑς

Ο Πρόεδρος του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας μιλά στην «Ε» για το έργο ζωής του.

ΚιβωτΟς ΙστορΙα ς Κύριε Νοταρά, το ανεκτίμητης αξίας υλικό που στεγάζει το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας υποδηλώνει ότι καταβλήθηκε τιτάνια προσπάθεια για τη συγκέντρωσή του… Πράγματι…, σκεφτείτε ότι η προσπάθεια δημιουργίας του Ιστορικού Αρχείου ξεκινά το 1938 επί διοικήσεως Δροσόπουλου με στόχο να γραφτεί η ιστορία των 100 πρώτων χρόνων λειτουργίας της Τράπεζας που θα εορταζόταν το 1941, καθώς τότε ξεχωρίστηκε ένα υλικό που είχε θεωρηθεί αξιόλογο για να γραφεί ιστορία. Όμως μεσολάβησε ο πόλεμος και δεν έγινε η συγγραφή ιστορίας και οι πανηγυρισμοί. Έτσι, το 1966 εορτάστηκαν τα 125 χρόνια λειτουργίας της Τράπεζας και παράλληλα δημιουργήθηκε ένα γραφείο που αργότερα έγινε η πρώτη υπηρεσία. Η λειτουργία της όμως διεκόπη λόγω της δικτατορίας για να επαναλειτουργήσει το 1977 με εμπνευστή τον τότε υποδιοικητή Παναγιώτη Τζανετάκη, που τότε ίδρυσε την Υπηρεσία Ιστορικού Αρχείου η οποία από τη Διεύθυνση Μελετών που υπαγόταν πέρασε στις Δημόσιες Σχέσεις, με επικεφαλής τον Εμμανουήλ Κάσδαγλη. Αργότερα δημιουργήθηκε μια Επιτροπή Ιστορίας υπό την προεδρία του κ. Τζανετάκη και ψυχή τον κ. Κάσδαγλη για να σχεδιάσουν μια συγγραφή ιστορίας βάση των ιστορικών αρχείων τα οποία διατηρούσε η Τράπεζα από το 1841. To 1894, η Τράπεζα εξέδωσε το πρώτο βιβλίο που κατέγραφε όλο το γενικό αρχείο της Τράπεζας ενώ το 1920 έγινε η πρώτη εκκαθάριση. Φανταστείτε λοιπόν ότι κάπως έτσι έχει αυτή η μακρά διαδρομή και σήμερα διαθέτουμε ένα συνεχές αρχείο στο οποίο αποτυπώνεται ολόκληρη η οικονομία του Ελληνικού κράτους. Βέβαια, η οργάνωση αυτή οφείλεται στη Ναπολεόντεια αντίληψη περί αρχείου που υιοθέτησε η Τράπεζα από την εποχή που Γάλλοι οικονομολόγοι βοήθησαν 126 ΕΠΙΛΟΓΗ

στην οργάνωσή της, και που διατηρούμε μέχρι σήμερα. Οι δυσκολίες που συναντήσατε προκειμένου να διατηρήσετε ζωντανό αυτό τον επιστημονικό οργανισμό; Κοιτάξτε, από το 1979 που ήρθα εδώ, η Διοίκηση μεριμνά με πολύ ευνοϊκή μεταχείριση στην ανάπτυξη του Ιστορικού Αρχείου. Η μεγάλη δυσκολία ήταν να πειστεί η διοικητική ιεραρχία ότι αυτή η Μονάδα προσφέρει πολύτιμο κοινωνικό έργο και ταυτόχρονα αποτελεί έναν σοβαρότατο επικοινωνιακό βραχίονα της Τράπεζας. Αυτό ακριβώς μόλις τα τελευταία χρόνια το συνειδητοποίησε ο κορμός της Τράπεζας και πλέον βρισκόμαστε σε ένα πολύ καλό σημείο στο οποίο συνέβαλλε το διαδίκτυο, αλλά και το ίντρανετ. Τι θα συναντήσει εδώ ο επισκέπτης; Πρωτίστως θα δει ένα ωραιότατο κτίριο που κατασκευάστηκε το 1926 για να στεγάσει αρχεία, κάτι απολύτως πρωτοποριακό για την εποχή. Μάλιστα, εδώ εγκαταστάθηκαν οι τελειότερες υποδομές της εποχής για να προστατεύουν το χαρτί με σταθερή υγρασία, σταθερή θερμοκρασία, πυρανίχνευση και πυρόσβεση με αέριο. Στον ημιόροφο συναντά κανείς τον χώρο που γίνεται η εκκαθάριση και η εισαγωγή δεδομένων στο ηλεκτρονικό ευρετήριο και στον δεύτερο όροφο βλέπει τη διαδικασία συντήρησης, φωτογράφισης και ψηφιοποίησης. Επίσης, καθώς αυτή η Μονάδα εκτός από τα αρχεία της Τράπεζας έχει και την ευθύνη των Συλλογών της, πλην της Καλλιτεχνικής, ο επισκέπτης θα δει τριάντα συλλογές από μηχανήματα, φωτογραφικές και νομισματικές συλλογές, έπιπλα κ.α. Σε τι κοινό απευθύνεστε; Στο κοινό μας συγκαταλέγονται ερευνητές, είτε φοιτητές είτε ακαδημαϊκοί, και το γενικό κοινό. Σκεφτείτε ότι κάποτε ήρθε μια Γιαπωνέζα που μελετούσε το Σταφιδι-

Συνέντευξη στον Γιωργο Παπαχατζη

κό Ζήτημα. Άλλη κατηγορία είναι οι μαθητές όλων των βαθμίδων, και αυτό χάρη σε μια χαρισματική συνεργάτιδα που οργάνωσε εκπαιδευτικά προγράμματα προκειμένου να εξοικειώσουμε τη μαθητιώσα νεολαία στην αξία της πρωτογενούς ύλης και στο πώς να τη διαχειρίζεται. Επίσης, εφαρμόσαμε πειραματικά προγράμματα με κόμικ για παιδιά νηπιαγωγείου, ενώ για τους σπουδαστές διαθέτουμε εκπαιδευτικά προγράμματα σχετικά με την αρχαιότητα, το Βυζάντιο, την Οθωμανική Κατοχή και την Ελεύθερη Ελλάδα. Μιλήστε μου λίγο για τη «διαδρομή» που διανύει το υλικό που φτάνει εδώ μέχρι να καταλήξει στο αρχειοστάσιο. Ακούστε, τα χαρτιά που έρχονται παραλαμβάνονται στο υπόγειο, καθαρίζονται, απεντομώνονται και ανεβαίνουν στον ημιόροφο όπου γίνεται η εκκαθάριση τους από περιττές πληροφορίες, αφαίρεση των μεταλλικών στοιχείων, τοποθέτηση σε αντιόξινους φακέλους, ενώ αργότερα καταγράφονται οι πληροφορίες ανάλογα με το επίπεδο ταξινόμησης είτε του φακέλου είτε του εγγράφου. Ο ερευνητής στον τρίτο όροφο έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτό το υλικό. Ύστερα ανεβαίνουν στα αρχειοστάσια και σε κάποιες περιπτώσεις προηγείται η μικροφωτογράφιση, η ψηφιοποίηση και η συντήρηση τους, όπου χρειάζεται. Ύστερα από τριάντα χρόνια προσωπικής διαδρομής ποιο λιθαράκι θέλετε να αφήσετε εδώ; Πάνω απ’ όλα νιώθω υπερήφανος γιατί έχουμε φτιάξει ένα προσωπικό αντάξιο του υλικού το οποίο διαχειρίζονται, το οποίο μάλιστα το αναδεικνύουν ποικιλοτρόπως. Και αυτό δεν είναι αποτέλεσμα μιας γενιάς. Ελπίζω λοιπόν, μέχρι να φύγω να φτιάξω ακόμα μια γενιά που θα μπορέσει να συνεχίσει με την ίδια ποιότητα αυτό το έργο.

Ιστορικό Αρχείο ΕΤΕ, 3ης Σεπτεμβρίου 146, http://ha.nbg.gr Το ΙστορικΟ ΑρχεΙο της Εθνικής Τράπεζας, στεγάζεται σε ένα ωραιότατο κτίριο του 1926 και μέσα από τα αναρίθμητα και ανεκτίμητης αξίας εκθέματά του, ξετυλίγει την οικονομία και την ιστορία του Ελληνικού κράτους και την ιστορία 170 ετών της Εθνικής ΕΠΙΛΟΓΗΤράπεζας. 127

Precious Life & Living Values

Κyπρος

ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Επανέκθεση της Συλλογής Κυπριακών Αρχαιοτήτων

Τeχνη & Πολιτισμοσ

Η Συλλογή Κυπριακών Αρχαιοτήτων Θάνου Ν. Ζιντίλη, μία από τις σημαντικότερες στον κόσμο, προστέθηκε στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης το 2002 με καθεστώς μακροχρόνιου δανεισμού, και παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο κοινό το 2004. Το 2012 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες επανέκθεσης της Συλλογής με βάση την νέα μουσειογραφική μελέτη, η οποία επέτρεψε την προσθήκη περισσότερων αντικειμένων, που αυξήθηκαν σε 550 (από 400) αλλά και μια νέα προσέγγιση στις κατηγορίες και τις συνάφειες των αντικειμένων της Συλλογής που χρονολογούνται από

τη Χαλκολιθική ως τη Βυζαντινή, Μεσαιωνική και νεότερη περίοδο. Τη γενική εποπτεία και τον συντονισμό είχε ο Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης. Την επιμέλεια είχε η αρχαιολόγος, επιμελήτρια του ΜΚΤ Μαρία Δόγκα-Τόλη, σε συνεργασία με την αρχαιολόγο και επιμελήτρια του Μουσείου, Μιμίκα Γιαννοπούλου. Η νέα παρουσίαση της Συλλογής Κυπριακών Αρχαιοτήτων στον πλήρως ανακαινισμένο τρίτο όροφο πραγματοποιήθηκε με δωρεά του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη.

INFO Που: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4, Κολωνάκι, Αθήνα Μόνιμη συλλογή στον τρίτο όροφο του Μουσείου Η έκθεση είναι ανοιχτή στο κοινό τις ώρες λειτουργίας του Μουσείου. 128 ΕΠΙΛΟΓΗ

Το Ναυαγιο των Αντικυθηρων

ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Νέα περιοδική έκθεση

οι Θησαυροι / ο Μηχανισμος Eίναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται στο κοινό το σύνολο των αρχαιοτήτων που ανελκύσθηκαν κατά τα έτη 1900-1901 και 1976, από το περίφημο ναυάγιο των Αντικυθήρων, με εντυπωσιακή την παρουσία του πολύτιμου Μηχανισμού, που εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εμπλουτίζει τις γνώσεις μας στην αρχαία ελληνική τεχνολογία και αστρονομία. Την έκθεση στηρίζουν ο ΟΤΕ και η COSMOTE, στο πλαίσιο δράσεών για την προβολή και διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς μας.

INFO Που: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Τοσίτσα 1, Αθήνα, τηλ: +30 2108217724 Πότε: Μέχρι 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2013 Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα: 13:30-20:00 Τρίτη-Κυριακή: 08:00-15:00 http://www.namuseum.gr/index.html ΕΠΙΛΟΓΗ 129

ΕΠΕΑπτερΟεντα

Από τον ΑνδρEα ΡιζOπουλο a.rizopoulos@allmedia.gr

Επικαιρικοι συνειρμοι Με τον καθορισμό της ημερομηνίας των επαναλητικών εκλογών στις 17 Ιουνίου στο αριθμολαγνικό μου μυαλό κτύπησε ένα ποιητικό καμπανάκι. Πριν από 59 χρόνια στις 17 Ιουνίου 1953, στην τότε Ανατολική Γερμανία εργάτες του κλάδου των κατασκευών, που απεργούσαν για μείωση του ύψους της παραγωγής, βρήκαν συμπαράσταση από πολλούς άλλους Ανατολικοβερολινέζους. Ως το μεσημέρι το αίτημά τους είχε μεταλλαχτεί: παραίτηση της κυβέρνησης και ως το απόγευμα συγκεντρώσεις συμπαράστασης εκτυλίσσονταν σε περίπου 500 πόλεις και κωμοπόλεις της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Τους αντιμετώπισαν με πάσα βιαιότητα περί τους 8.000 Ανατολικογερμανοί αστυνομικοί επικουρούμενοι από 20.000 Σοβιετικούς στρατιώτες. Τότε ο Bertholt Brecht έγραψε το ακόλουθο ποίημα σε ελεύθερη δική μου απόδοση: Η λΥση Μετά από την εξέγερση της 17ης Ιουνίου Ο γραμματέας της Ένωσης Λογοτεχνών Έβαλε να μοιράσουν φυλλάδια σ τ η λεωφόρο Στάλιν Που έγραφαν ότι ο λαός Είχε πλέον χάσει την εμπιστοσύνην της κυβέρνησης Και ότι μπορούσε να την επανακτήσει μόνον Με διπλή προσπαθεια. Μα δεν θα ήταν ευκολότερο Σε αυτή την περίπτωση, η κυβέρνηση Να διαλύσει τον λαό, και Να εκλέξει άλλον;

130 ΕΠΙΛΟΓΗ

Με δεδομένο το αδιέξοδο που εμφανίζεται να δημιούργησε το εκλογικό σώμα στις 6 Μαΐου και με ενδεχόμενο να υπάρξει παρεμφερής εξέλιξη στις 17 Ιουνίου του 2012 ίσως η «συμβουλή» του ποιητή να αποτελεί μια εύλογη εναλλακτική αντιμετώπιση του αποτελέσματος.

Η Γουβα Πριν ακριβώς πενήντα χρόνια συνειδητοποίησα το ειδικό βάρος της περιοχής Γούβα της Αθήνας. Και μόλις φέτος διασταυρώθηκε η τότε εμπειρία με μια επιεικώς ενδιαφέρουσα υπογράμμιση από τα πλέον επίσημα χείλη. Το καλοκαίρι του 1962 κατά τη διάρκεια της θητείας μου στον στρατό καθόμουν με άλλους συστρατιώτες σε ένα από τα καφέ της Πλατείας Συντάγματος κατά παράβαση των κανονισμών, ένστολοι όντες, γιατί τότε μόνο αξιωματικοί μπορούσαν να κάθονται στα διάφορα καφέ. Ο ένας από τους συστρατιώτες κοιτούσε συνεχώς γύρω του ανήσυχος. Σε ερώτηση αν ανησυχεί για τυχόν παρέμβαση της τότε ΕΣΑ ήρθε αυθόρμητα η απάντηση-κοινωνική πληροφορηση «Όχι ανησυχώ μήπως περάσει κανείς γείτονας από τη Γούβα και με φτύσει». Φέτος με πλήρη τεκμηρίωση από τα επίσημα πρακτικά της Προεδρίας της Δημοκρατίας διαπίστωσα το ειδικό βάρος της περιοχής δεδομένου ότι τρεις από τις οκτώ σελίδες των πρακτικών της συζήτησης του Προέδρου Παπούλια με τον ΓΓ της Χρυσής Αυγής αφιερώθηκαν σε αναμνησιακή αξιολογική αναζήτηση στον ιστό

της Γούβας και μάλιστα με τη συντριπτική δήλωση του Προέδρου «Από τη Γούβα [δεν μπορεί κανείς] να είναι κακός».

Εκκλησιαστικα 2 Φαίνεται ότι πολλοί ιεράρχες ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν όπου οι κανόνες και οι νόμοι έχουν διαφορετική ισχύ. Και με αυτό δεν αναφέρομαι στη βεβαιότητα που εκφράζεται από τις περισσότερες εσχατολογικές θρησκείες για την ύπαρξη είτε μιας τακτοποίησης μετά θάνατον είτε με συνέχιση της ύπαρξης με άλλη μορφή αμέσως ή μετά από κάποια δεύτερη παρουσία. Αφορμή πήρα από μια επίσημη δήλωση που προήλθε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος σχετικά με την παρότρυνση κάποιοι υπέργηροι ή και ανήμποροι ιεράρχες να παραιτηθούν. Αντιγράφω από ιστότοπο εκκλησιαστικού περιεχομένου: «Οι Ιεράρχες αυτοί προσέφεραν πολλά στις περιοχές τους και η Σύνοδος αναγνωρίζει την προσφορά αυτή. Δεν μπορεί επειδή βρίσκονται σε μια δύσκολη στιγμή να τους ζητήσει να αποχωρήσουν», δηλώνουν συνοδικοί μητροπολίτες και όπως

προσθέτουν: «Οι άνθρωποι αυτοί κάπου πρέπει να ζήσουν. Με τη σύνταξη που θα πάρουν δεν θα μπορούν ούτε να διαβιώσουν με μια σχετική αξιοπρέπεια». Και τα ερωτήματα είναι δυο. Πώς επιβιώνουν όλοι οι Έλληνες συνταξιούχοι οι οποίοι πέρα από τη μείωση των μηνιαίων τους εισοδημάτων έχουν επιπρόσθετα και κάποια μέλη της οικογενείας τους να φροντίζουν, σύζυγο, παιδιά ή ακόμα και εγγόνια; Δεύτερη ερώτηση. Αν πράγματι οι συντάξεις των ιεραρχών είναι μικρές γιατί δεν αποσύρονται οι υπέργηροι σε κάποιο μοναστήρι ώστε να έχουν όλη τη φροντίδα και ταυτόχρονα να είναι προστατευμένοι από τις καταναλωτικές πιέσεις; Μια «αφελής» ερώτηση. Γιατί ο «εργοδότης» που λέγεται Ελληνική Πολιτεία συναινεί να καταβάλει μισθό εφόρου ζωής στους ιεράρχες ενώ αντίθετα εξαναγκάζει σε συνταξιοδότηση όλους τους άλλους δημόσιους υπαλλήλους όταν συμπληρώσουν κάποια χρόνια υπηρεσίας, το αργότερο στα 67 χρόνια; Υστερόγραφο: Εμπρός στον δρόμο που χαράζει από 15 Ιουνίου η Νορβηγία με διαχωρισμό της Εκκλησίας από το Κράτος.

σκνιπες c Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται η σοφία του διαλόγου: «Ξέρεις να κλέψεις; Ξέρω! Ξέρεις να κρύψεις; Δεν ξέρω! Τότε δεν ξέρεις να κλέψεις!»  Τον αποκαλούσαν Μπο Μπρουμέλ. Με μια τελικά μικρή διαφορά. Ο Μπο Μπρουμέλ απέφυγε τη φυλάκιση δραπετεύοντας στη Γαλλία. c Εμμονή. Άραγε θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στα πολιτικά κόμματα η διαδικασία των ποδοσφαιρικών ομάδων που δεν μπορούν να συμμετέχουν σε διάφορες διοργανώσεις όταν έχουν οφειλές; Άραγε τα νέα ποσοστά των κομμάτων δικαιολογούν το οικονομικό άνοιγμα κάποιων κομμάτων με «εγγύηση» μελλοντικές κρατικές επιχορηγήσεις; Αν κάποιος επιχειρηματίας είχε την πορεία των κομμάτων και τα αντίστοιχα χρέη προς τράπεζες, τι θα έκαναν οι τράπεζες για να προστατεύσουν τις επενδύσεις τους;  Μια ανάσα αισιοδοξίας μέσα στη μιζέρια των μνημονίων και των έριδων για τα «ψηφαλάκια» αποτέλεσε η σημαντική εκδήλωση του Ιδρύματος Ωνάση με τη «Δίκη του Σωκράτη». Αισιοδοξία που οφείλεται στη σημαντική συμμετοχή και το ενδιαφέρον στην κατάμεστη αίθουσα αλλά και μέσω διαδικτύου και στο υψηλό επίπεδο όλων των παραγόντων της «δίκης». c Και θα κλείσω με ένα ακόμη μικρό κείμενο του Μπρεχτ από τις Ιστορίες του Κυρίου Κόϊνερ: Με τι ασχολείστε; ρώτησαν τον κύριο Κ. Και ο κύριος Κ. απάντησε: Κουράζομαι πάρα πολύ: προετοιμάζω το επόμενο λάθος μου…

Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο epilogimag.gr

ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ:

ΟΛΠ Α.Ε.: Ένα λιμάνι μεγάλων μεγεθών

ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

ΙΔΙΟΤΗΤΑ: FAX:

E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:

ΥΠΟΓΡΑΦΗ: ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

Ο ΟΛΠ Α.Ε. κατά το 2011 εξυπηρέτησε: • 50.000 αφιξοαναχωρήσεις πλοίων

• 2.919.500 φορτωθέντα οχήματα

• 17.675.277 επιβάτες εσωτερικού

• 500.133 (teus) εμπορευματοκιβώτια

• 2.517.335 επιβάτες κρουαζιέρας

• 417.659 εμπορεύματα - οχήματα (car terminal)

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

 ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)  ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ

Ο ΟΛΠ Α.Ε. εκτελεί επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1 δις. ευρώ.

 ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA

Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Ετήσια

Διετής

88 €

160 €

125 €

225 €

48 €

88 €

Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συνδρομή Εξωτερικού

165 €

275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

115 €

185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

Ο ΟΛΠ Α.Ε. ανακηρύχθηκε το 2011, οικολογικό λιμάνι ECOPORT από την Ένωση Λιμένων Ευρώπης (ESPO)

 ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS

Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

www.olp.gr

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικό τηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

Γ Ν Ω Σ Η • Ε Π Ε Ν ∆Υ Σ Η • Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η • Α Ξ Ι Α

K N O W L E D G E • I N V E S T M E N T • D E V E L O P M E N T • VA L U E w w w. e p i l o g i m a g. g r



ΜΑ Ϊ Ο Σ- Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 2



TIMH 5.00 €

ζητειται ικανοσ

ΕΠΙΛΟΓΗ

Μ Α Ϊ Ο Σ- Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 2

κυβερνητησ

No 489

9 771105 250003

ISSN 1105 2503

Value&Values Bankers' Green CSR Health Tech Living values

«...στο κατάρτι µας βιγλάτορας...» Με τους στίχους του Ελύτη στο