EPILOGI 9-10 2011 by DIGITAL PUBLISHING

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011

w w w. e p i l o g i m a g. g r



Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ- Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1



TIMH 5.00 €

Tο αμάρτημα της Eλλάδας kai η διασωση χωρiς διaσωση

Bankers' Green CSR Health Tech Living values

No 486

ISSN 1105 2503

Value&Values

9 771105 250003

Γίνετε συνδροµητής στην Ε Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνει τα 6 διµηνιαία τεύχη της Ε και τις ετήσιες εκδόσεις της. Επιπλέον, παρέχεται 20% έκπτωση στις online βάσεις δεδοµένων του economics.gr

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο epilogimag.gr

ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

ΙΔΙΟΤΗΤΑ: FAX:

E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:

follow link

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

 ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.) ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.) ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.) ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούμε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

 ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)  ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA

ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Κατηγορία Συνδρομής Ιδιώτες - Επιχειρήσεις Τράπεζες - Ασφάλειες - Δημόσιο Φοιτητές (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

Ετήσια

Διετής

88 €

160 €

125 €

225 €

48 €

88 €

* Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συδρομή Εξωτερικού

165 €

275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

115 €

185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS

Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: .............................................................................................................................................. Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

follow link

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικό τηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

πριν 28 χρόνια ΕΠΙΛΟΓΗ, εξώφυλλο Ιουνίου 1983

πριν 25 χρόνια ΕΠΙΛΟΓΗ, εξώφυλλο Οκτωβρίου 1985

Επετειακή έκδοση

Δεκεμβρίου 2011 Η ΕΠΙΛΟΓΗ, φθάνοντας στο ορόσημο των 50 χρόνων κυκλοφορίας, παρουσιάζει την επετειακή έκδοση:

50χρόνια ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 50χρόνια ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Μία έκδοση, που μας καλεί να χτίσουμε πάνω στα επιτεύγματα και να διορθώσουμε τις αδυναμίες μιας χώρας.

πριν 21 χρόνια ΕΠΙΛΟΓΗ, εξώφυλλο Απριλίου 1990

4 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 5

follow link

π ε ρ ι ε χο μ ε ν α

Κ ΕΝ Τ Ρ ΙΚΟ Θ ΕΜ Α | Σ Ε Λ . 32

09 | 10.2011

ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ | ΣΕΛ. 32

B A N K E R S’ CLU B | Σ Ε Λ . 3 9

B usiness V alues | Σ Ε Λ . 5 7

H E A LT H V A L U E S | Σ Ε Λ . 1 0 5

P R E C I O U S L I F E | Σ Ε Λ . 111

ΕΠΙΛΟΓΗ 39

G R EE N VA LU E S | Σ Ε Λ . 75

T ECH VA LU E S | Σ Ε Λ . 93

10 | Editorial 12 | Οικονομiα Κoσμος & Ελλaδα Ελληνική Οικονομία – Φόροι, έσοδα και αντοχές // Η αρχή της δικαιοσύνης και η φορολογία // Η κυρία πρόεδρος (Κριστίν Λαγκάρντ –ΔΝΤ) προειδοποιεί // Ευρώπη – Bras de fer κυβερνήσεων και αγορών // Κρατικά Επενδυτικά Ταμεία – Οι καιροί αλλάζουν // Ευρωπαϊκή Οικονομία – Τεστ αντοχής // Το οικονομικό βαρόμετρο της επικαιρότητας στην Ελλάδα και τον κόσμο. Από το Επιτελείο της «Ε»

24 | Ανιχνεyσεις

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η μεγάλη «φούσκα» τω ν παραγώγων Από τον Χρήστο Κώνστα

26 | ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Τα όρια των Ευρωπαίων

Από τον Νίκο Μπέλλο

28 | ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΕλληνικΗ οικονομΙα Το αμάρτημα της Ελλάδας& η διάσωση χωρίς διάσωση Από το Επιτελείο της «Ε»

32 | Ε ΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΕΝΕΡΓΕΙΑ-ΤΡΟΦΙΜΑ Η λογική του παραλογισμού Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

39 | Bankers’ Value

ΟικονομIα και τρAπεζες Οι Ευρωπαϊκές τράπεζες και ο ιός της κρίσης // «Τοις

6 ΕΠΙΛΟΓΗ

κείνων ρήμασι πειθόμενοι», η ρήση που ασπάζεται ο Ζαν Κλωντ Τρισέ. Από το Επιτελείο της «Ε»

42 | Ε λληνικΕς τρΑπεζες Η θυσία της Ιφιγένειας Από τον Χρήστο Κώνστα

47 | BANKERS’ CLUB

Συνέντευξη με την Κατερίνα Τριβuζά της Eurobank EFG Business Services. Από την Έλενα Ερμείδου

52 | ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – ΕΛΛΑΔΑ Μεγαλύτερες Τράπεζες

Από τον Νικόλαο Γεωργικόπουλο

54 | ΕξελΙξεις Δράσεις, νέα και πρωτοβουλίες του χρηματοπιστωτικού τομέα ιδιαίτερης σημασίας. Από το Επιτελείο της «Ε»

57 | B usiness Values Εξαγωγες Αναπτυξιακός μονόδρομος Από το Επιτελείο της «Ε»

60 | Marketing Leaders Συνέντευξη με τον Αλέκο Δανιηλίδη της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας. Από τη Θώμη Μελίδου

64 | ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Συνέντευξη με τον Γερμανό, Ντίτερ Λέμκουλ για την «Πρωτοβουλία πλουσίων» της Γερμανίας. Από τον Παναγιώτη Ανδριανέση

follow link

π ε ρ ι ε χο μ ε ν α 66 | ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ

93 | Tec h Values Tech news Οι επιχειρηματικές εξελίξεις στις λεωφόρους της πληροφορίας.

Όσα προσπάθησε να πετύχει η φετινή ΔΕΘ. Συνέντευξη με τον Πάρη Μαυρίδη της Helexpo. Από τον Δημήτρη Κορδερά

68 | ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΤΑΣΕΙΣ

Από το Επιτελείο της «Ε»

Συνέντευξη με τον Κώστα Ταμπουράκη της Tribe. Από τον Δημήτρη Κορδερά

96 | Τ ΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΙΧΜΗΣ Συνέντευξη με τον Σπύρο Πουλίδα της IBM Ελλάς.

70 | MARKET NEWS

Από Παναγιώτη Ανδριανέση

Ειδησεογραφικές επιλογές επιχειρηματικών κινήσεων, αντίδοτο στην ύφεση.

100 | ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Η αποθέωση της τεχνολογίας στην IFA 2011.

Από το Επιτελείο της «Ε»

Από τον Παναγιώτη Ανδριανέση

75 | G reen Values Green news Στιγμές της επικαιρότητας που αξίζουν προσοχή. Από το Επιτελείο της «Ε»

102 | TECH BUSINESS Τα νέα και οι εξελίξεις της τεχνολογικής αγοράς. Από το Επιτελείο της «Ε»

105 | H ealth Values

76 | Επενδυσεις

Health news Ματιές στην επικαιρότητα

Το στοίχημα της πράσινης ανάπτυξης Από τον Θανάση Αντωνίου

Από το Επιτελείο της «Ε»

80 | Επενδυσεις

108 | Συστηματα υγειας

Η πράσινη φθινοπωρινή άνοιξη

Τα ελληνικά παράδοξα & το «outsourcing» νοικοκύρεμα στην υγεία

Από τον Θανάση Αντωνίου

84 | ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Από το Επιτελείο της «Ε»

Συνέντευξη με τον Χάρη Χρηστίδη της SMA. Από τον Θανάση Αντωνίου

111 | P recious Life & Living Values 114 | ΕΠΕΑ ΠΤΕΡΕΟΝΤΑ

88 | ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Έρευνες και τα νέα μίας επιχειρηματικής αγοράς που σέβεται το περιβάλλον. Από το Επιτελείο της «Ε»

Ο Ανδρέας Ριζόπουλος, ψάχνει, αναδεικνύει και σχολιάζει τα σηµεία της εκτροχιασµένης πραγµατικότητας!

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 2 & ΛΕΩΦ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 83, 154 51 Ν. ΨΥΧΙΚΟ Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850 email: a@allmedia.gr web: www.epilogimag.gr ή www.επιλογη.gr

ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΔΕΡΑΣ, ΣΙΜΟΣ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ, ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ: ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

EΚΔΟΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ

8 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΦΛΩΡΑ ΛΕΝΟΥ, ΛΙΤΣΑ ΦΡΑΓΚΟΥ ΣΥΝΤΑΞΗ Tηλ. 210 64 01 852 email: press@allmedia.gr ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Tηλ. 210 64 23 688 email: marketing@allmedia.gr ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Tηλ. 210 64 01 850 email: sindromes@allmedia.gr

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Tηλ. 210 64 01 850 email: logist@allmedia.gr ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ: MASS COURIER ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ: ΕΛΛ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ξ. ΤΥΠΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ: 1260 ΙΔΡΥΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E.

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

follow link

από τον εκδότη

Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός «Ριζική αντιμετώπιση προβλημάτων, κάτω από εξαιρετικά πιεστικές συνθήκες». Αν αυτός είναι ο στόχος της κυβέρνησης, αντιλαμβάνεται κανείς ότι μόνο με σοβαρότητα και υπευθυνότητα μπορεί να επιτευχθεί. Πρέπει, σήμερα, η πολιτική να ξεχάσει τον παλιό της εαυτό. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση ας μην επαναλαμβάνουν ανόητες πρακτικές, ανάλογες εκείνων που έλαβαν χώρα πριν 2-3 χρόνια, τότε που ο σημερινός πρωθυπουργός δήλωνε ότι θα ξανα-αγόραζε τον ΟΤΕ, ή κατέβαινε ως συμπαραστάτης στα αποκλεισμένα λιμάνια και τόσα άλλα ψηφοθηρικά, που μετέπειτα δυσκολεύουν την ευχέρεια χειρισμών. Σοβαρότητα ζητάμε από την κυβέρνηση που δεν πρέπει να αναγγέλλει ανεπαρκώς προετοιμασμένα μέτρα ώστε να υποχρεώνεται μετά σε αναδίπλωση. Από την αντιπολίτευση, που δεν πρέπει να χαϊδεύει αυτιά και συντεχνίες. Από τους συνδικαλιστές των ΔΕΚΟ, που πρέπει να αντιληφθούν ότι το περιβάλλον έχει αλλάξει. Από τους εκπροσώπους των κλειστών επαγγελμάτων, που πρέπει να καταλάβουν ότι η προστασία, που τους παρείχαν κανόνες του παρελθόντος, δεν έχει θέση στο σημερινό περιβάλλον. Όμως, πώς μπορεί να ζητείται κατανόηση από τους δημοσίους υπαλλήλους που αρνούνται να συνειδητοποιήσουν ότι ο εργοδότης τους πλέον δεν έχει χρήματα για να τους πληρώσει, όταν αυτοί οι ίδιοι που καθορίζουν τις τύχες τους, αυτοί που θα έπρεπε να δίνουν το παράδειγμα, επιτρέπουν να διαχέονται εξαιρετικά αρνητικές εντυπώσεις από τη διαχείριση του κράτους;  Φαιδρότητα. Πασίγνωστος καταζητούμενος αφήνεται ελεύθερος, λόγω διαφωνίας ανακριτή και εισαγγελέα, καθώς δεν θεωρήθηκε ύποπτος φυγής, παρόλο που αναζητείτο επί 3μηνο μέχρι να προσαχθεί και όταν λίγες μέρες μετά, κατόπιν νέας δικαστικής απόφασης κρίνεται προφυλακιστέος, είναι άφαντος.  «Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστι αμαρτία;». Υπάλληλος του Δήμου Θεσσαλονίκης, κατηγορούμενος και προφυλακισμένος για υπεξαίρεση, την οποία έχει ομολογήσει, πέτυχε να παίρνει το 60% του μι-

σθού του γιατί δεν έχει συγκληθεί το Πειθαρχικό Συμβούλιο για την οριστική παύση του.  Δύο μέτρα και δύο σταθμά; Όταν η κυβέρνηση δηλώνει ότι θα τεθεί ανώτατο όριο σύνταξης, μπορεί εύλογα ο πολίτης να υποθέσει ότι το όριο αυτό αφορά όλους, δηλαδή και το πολιτικό προσωπικό, υπουργούς, βουλευτές κ.α.;  Προκλητικές αποκαλύψεις. Όταν σε δημόσιο οργανισμό, το (ΙΓΜΕ) ο μέσος μισθός είναι 3 χιλ ευρώ, το 80% των απασχολουμένων αμείβεται με ποσό άνω των 2,5 χιλ, στο οποίο ποσοστό περιλαμβάνεται και οδηγός, ο πολίτης ευλόγως θα σκέπτεται ότι η Ελλάδα μάλλον είναι πολύ πλούσια – καμία σχέση με την επί δεκαετίες υπερχρεωμένη μας χώρα.  Διασπάθιση χρήματος. Όταν ο κατάλογος των επιχορηγούμενων φορέων που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών, περιλαμβάνει φορείς που μόνο ανάγκη επιχορήγησης δεν είχαν.  Ατιμωρησία. Όταν ο κατάλογος των μεγάλων επιχειρήσεων - φοροφυγάδων που δόθηκε στη δημοσιότητα περιλαμβάνει εξοργιστικά ποσά, διερωτάται κανείς, πώς το κράτος άφησε να δημιουργηθούν τόσο μεγάλες οφειλές, όταν μικρές επιχειρήσεις απειλούνται με κλείσιμο για πολύ μικρότερα ποσά. Προχειρότητα: Η μεγάλη διαπίστωση όμως, είναι ότι η διοίκηση δεν έκανε αυτό που θα έκανε και ο κάθε επιχειρηματίας προκειμένου να εισπράξει τα οφειλόμενα: Να χωρίσει, τον κατάλογο σε δύο τμήματα, στις εν λειτουργία επιχειρήσεις και αυτές που έχουν κλείσει εδώ και 30 χρόνια!  Υπεροψία. Όταν ο πρώην πρωθυπουργός, τοποθετείται σε βάθρο και ως σφίγγα απαξιεί να μιλήσει. Σήμερα, θα είχε ιδιαίτερη σημασία εάν ο πρώην πρωθυπουργός εξηγούσε, ο ίδιος, τους λόγους που η διακυβέρνησή του απέτυχε να προετοιμαστεί για την αντιμετώπιση μιας κρίσης, που ακόμα και οι στενοί του συνεργάτες, προέβλεπαν! Με άλλα λόγια, σήμερα πρέπει να αντιληφθούν όλοι ότι η μοίρα μας είναι κοινή και απαιτεί σοβαρότητα και υπευθυνότητα.

Χρήστος Παπαϊωάννου

10 ΕΠΙΛΟΓΗ

follow link

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Ο Ι ΚΟ ΝΟ Μ Ι Α

Φoροι, eσοδα και αντοχeς

Η τρόικα συνεχίζει να πιέζει για το δημοσιονομικό νοικοκύρεμα, η Ελλάδα καθυστερεί, η ύφεση εντείνεται, οι αντοχές εξαντλούνται «εντός και εκτός συνόρων». Τα όρια δεν είναι a priori προς υπέρβαση. Επιτελειο «E»

12 ΕΠΙΛΟΓΗ

yφε σ η και δυ ναμικ h

τρόικα στην πρόσφατη αξιολόγηση της πορείας του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής επεσήμανε ολιγωρίες, καθυστερήσεις και απόκλιση από τους στόχους, τόσο από την πλευρά των εσόδων του προϋπολογισμού όσο και από την πλευρά των δαπανών. Πίεσε για την άμεση ολοκλήρωση του ενιαίου μισθολογίου, τις συγχωνεύσεις δημοσίων φορέων (που εξοργιστικά καθυστερούν), την προώθηση της εργασιακής εφεδρείας στο Δημόσιο, την αυστηρή τήρηση του κανόνα 1 πρόσληψη για κάθε 10 αποχωρήσεις, απολύσεις και νέες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις. Στόχος είναι η μείωση του αριθμού των υπαλλήλων του Δημοσίου κατά 150 χιλ. ως το 2015, περίπου στο επίπεδο του 2004. Όταν ακόμα και οι χώρες που υποστηρίζουν την Ελλάδα δήλωσαν κατηγορηματικά ότι οι επόμενες δόσεις των δανείων δεν θα καταβληθούν αν δεν έχουν τη θετική αξιολόγηση της τρόικας, ο υπουργός Οικονομικών δεν είχε άλλη επιλογή. Ανακοίνωσε την άμεση προώθηση των ανωτέρω, όπως και άλλων όπως η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς, ελληνικής εφεύρεσης για την προστασία των αμοιβών στα ρετιρέ του δημοσίου που προφανώς εξόργισε την τρόικα, νέες δραστικές περικοπές μισθών και συντάξεων και την έκτακτη εισφορά στα ακίνητα όλων. Ως το τέλος του έτους πρέπει να καλυφτεί η «μαύρη τρύπα», ήδη στο 1,7 δισ. ευρώ και το έλλειμμα να κλείσει στα 17 δισ. Με το τέλος των ακινήτων προβλέπεται να εισπραχθούν 2 δισ. ευ-

ρώ, ενώ προβλέπονται πρόσθετα μέτρα 4,5 δισ. ως το τέλος του 2012. Ωστόσο, η δυναμική της ύφεσης υπεισέρχεται πιο έντονα πλέον στις εξελίξεις. Με τις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών να εκτιμούν πλέον ότι η ύφεση στην Ελλάδα θα ξεπεράσει το 5%, δηλαδή 1,5 μονάδες πάνω από τις προβλέψεις του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, εύλογη είναι η πρόβλεψη ότι ο στόχος για μείωση του ελλείμματος στο 7,5% του ΑΕΠ ή 16,7 δισ. ευρώ δεν επιτυγχάνεται. Και όσο και αν η τρόικα δεν δέχεται αναδιαπραγμάτευση των στόχων, η πραγματικότητα δεν αποφεύγεται. Ήδη η ύφεση πλήττει τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, με συνέπεια να έχουν ήδη εισπράξει το σύνολο της ετήσιας επιχορήγησης και θα χρειαστούν νέα κεφάλαια! Αυτό που διαφαίνεται καθαρά πλέον είναι ότι η δυναμική της ύφεσης δεν μπορεί παρά να συνυπολογίζεται συνεχώς στους στόχους. Φυσικά η αταλάντευτη υλοποίηση των μεγάλων τομών που είναι απαραίτητες για την αναμόρφωση της χώρας, πρέπει να είναι ο πρώτος στόχος για να μην συνεχίσουμε να συσσωρεύουμε ελλείμματα και χρέος. Αλλά άλλο οι ολιγωρίες για τις οποίες πρέπει να μας επαναφέρει η τρόικα στην τάξη (επαγγέλματα που παραμένουν κλειστά στην πράξη, δημόσιος τομέας που δεν περιορίζεται αλλά προσλαμβάνει 23 χιλ.(!) το 2010, εργαζόμενοι σε φορείς που καταργούνται και δεν τίθενται σε εργασιακή εφεδρεία, αμοιβές στο δημόσιο πολύ υψηλότερες από τις αντίστοιχες στον ιδιωτικό τομέα κ.ά.) και άλλο η αγνόηση της πραγματικότητας. Πόσο μάλλον όταν οι αντοχές της κοινωνίας εξαντλούνται.

follow link

Ο ικονομ Ι α

Η ΑρχΗ της ΔικαιοσΥνης και η φορολογΙα

Το ανεπαρκές φορολογικό πλαίσιο, οι υπέρμετρα επιβαρυμένοι, οι ακροθιγώς φορολογημένοι και το παράδειγμα των Ευρωπαίων. Επιτελειο «E»

διευρυμένη φοροδιαφυγή στην Ελλάδα σ υνδέ ε ται φυσ ικά με τις ανεπάρκειες του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Αν θέλουμε όμως να δούμε το θέμα γενικότερα, αποτελεί ένδειξη ότι το φορολογικό σύστημα δεν είναι δίκαιο, επιβαρύνει υπέρμετρα ορισμένους και άλλους αφήνει στο απυρόβλητο. Επίσης, η φορολογική συνείδηση του πολίτη εξασθενίζει όταν αυτός αισθάνεται ότι τα χρήματά του σπαταλούνται και οι υπηρεσίες που απολαμβάνει είναι αναντίστοιχες των χρημάτων 14 ΕΠΙΛΟΓΗ

Α νι σ Ο τ η τ ες και σ τ ρ ε β λ Ω σ εις

του. Εύλογα θα υποστήριζε κανείς ότι πρέπει να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές, να διευρυνθεί η φορολογική βάση και να καταργηθούν οι φοροαπαλλαγές ώστε το αποτέλεσμα από άποψη εσόδων να είναι ουδέτερο. (Μέχρι στιγμής έχει ανακοινωθεί μόνο το τρίτο). Σε πρόσφατη μελέτη του ΣΕΒ αναφέρεται ότι για κάθε 100 ευρώ που εισπράττει ένα μεσαίο στέλεχος (με μηνιαίες αποδοχές 2,5 χιλ. ευρώ) το κράτος εισπράττει 78 (ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη, εργαζόμενου και φόρος μισθωτών υπηρεσιών), επίπεδο που θεωρεί υπερβολικό. Ας δούμε όμως τι γίνεται στις άλλες χώρες. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για μια οικογένεια με δύο παιδιά όπου εργάζεται μόνο ο ένας γονέας και αμείβεται με τον μέσο μισθό, η συνολική επιβάρυνση (ασφαλιστικές εισφορές και φόρος εισοδήματος) ανέρχεται στην Ελλάδα στο 36% των ακαθάριστων αποδοχών. Το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ των 15 είναι 31%, στη Γερμανία 32%, στη Δανία 27%, στη Βρετανία 16% και στην Ολλανδία 31%. Υπάρχουν φυσικά και τα πολύ υψηλότερα ποσοστά της Γαλλίας 42% και της Σουηδίας 37%. Αντίστοιχα για την οικογένεια όπου και οι δύο γονείς εργάζονται το ποσοστό στην Ελλάδα είναι 36% με μέσο όρο για την ΕΕ-15 32%, όταν ο

δεύτερος γονέας είναι χαμηλά αμειβόμενος. Βλέπουμε συνεπώς ότι σε σημαντικές ομάδες, η επιβάρυνση της εργασίας είναι αισθητά υψηλότερη στην Ελλάδα. Όταν μάλιστα τα εισοδήματα, αφού ληφθούν υπόψη οι διαφορές στο επίπεδο των τιμών, είναι περίπου 30% χαμηλότερα στην Ελλάδα, η αίσθηση του βάρους γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Λαμβανομένης υπόψη και της αυξημένης παρακράτησης φόρου, επόμενο είναι η ιδιωτική κατανάλωση να υποχωρεί συνεχώς, βυθίζοντας την οικονομία σε μεγαλύτερη ύφεση. Το ίδιο ισχύει και για τον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ. Αποτελεί ισχυρό κίνητρο για φοροδιαφυγή και συνεπάγεται περιορισμό της κατανάλωσης. Εξάλλου και το ΔΝΤ τονίζει ότι υπέρμετρο βάρος έχει δοθεί στην πλευρά των εσόδων (και όχι στις δαπάνες που αντίθετα αυξάνονται) και ότι η αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος πρέπει να περιλαμβάνει, εκτός από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και μείωση των συντελεστών φορολόγησης. Φυσικά αφού γίνει πρόοδος στην είσπραξη των φόρων και τη μείωση των δαπανών του δημοσίου, για να μην βάλουμε το κάρο μπροστά από το άλογο, όπως τόνισε πρόσφατα ο αντιπρόσωπος του ΔΝΤ για την Ελλάδα, Μπομπ Τραα.

ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΕΛΛΑΔΑ-ΕΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΙΜΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ-ΠΙΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ -ΥΓΕΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Kυκλοφορεί Παραγγελίες: 210 640 1850

Εξαιρετικά χρήσιµη για τον εµπορικό σχεδιασµό και την εξυπηρέτηση επιχειρηµατικών στόχων, για την άσκηση κάθε πολιτικής. Χρησιµοποιείται από τους ηγετικούς παράγοντες και τα στελέχη της επιχειρηµατικής, πολιτικής, διοικητικής και επιστηµονικής ζωής της χώρας. Μοναδική στον χώρο των στατιστικών δεδοµένων και οικονοµικών στοιχείων και δίγλωσση (ελληνικά - αγγλικά). 231 πίνακες σε 12 θεµατικές ενότητες µε συστηµατική εσωτερική κατάταξη και χρηστικό ευρετήριο. Εναλλακτική on line πρόσβαση σε συνδροµητές µέσω του economics.gr, µε συνεχή ενηµέρωση.

Σε digital edition, 35€ (flash required). Έντυπη έκδοση, 65€.

Ο Ι ΚΟ ΝΟ Μ Ι Α

« Ο διΑβολοΣ ΒρΙσκεται στις λεπτομΕρειες»

Διατύπωση δια στόματος της Κριστίν Λαγκάρντ. Προειδοποιεί ότι το απότομο φρένο στα δημόσια ελλείμματα μπορεί να οδηγήσει σε στασιμότητα, υψηλή ανεργία και κοινωνική δυσαρέσκεια. Επιτελειο «E»

ους κινδύνους για την Ευρώπη, την Αμερική και τον κόσμο συνόψισε πρόσφατα η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισ τίν Λαγκάρντ. Όπως τόνισε απευθυνόμενη στους κεντρικούς τραπεζίτες των μεγάλων χωρών, ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες, στα συγκεκριμένα μέτρα που αν δεν ληφθούν σε κάθε περιοχή και συντονισμένα, οι επιπτώσεις θα είναι μεγάλες για όλους.

16 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η κ υ ρ Ι α π ρ Οε δ ρ ος π ρ οει δο ποιε Ι

Προειδοποιεί ότι το απότομο «φρένο», η απότομη μείωση των δημοσίων ελλειμμάτων στην προσπάθεια όλων των χωρών, απειλούμενων και μη, να αποφύγουν πιέσεις των αγορών στα κρατικά τους ομόλογα μπορεί να τις οδηγήσει σε στασιμότητα, υψηλή ανεργία και κοινωνική δυσαρέσκεια. Και τότε η απώλεια εμπιστοσύνης των αγορών θα συνδέεται με την αμφισβήτηση της ικανότητας τους, σε τέτοιο περιβάλλον, να υλοποιήσουν το πρόγραμμά τους. Συστήνει τη λήψη μέτρων που μειώνουν τα ελλείμματα και το χρέος σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα (πχ. συνταξιοδοτικό, δαπάνες υγείας και επιδόματα) που θα επιτρέψει τη στήριξη της ανάπτυξης σήμερα. Στο ίδιο κλίμα και ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Τιμ Γκάιτνερ, δηλώνει ότι η δημοσιονομική πολιτική σήμερα πρέπει -όπου είναι εφικτό- να στοχεύει στη στήριξη της ανάπτυξης. Για την Ευρώπη, τρία είναι τα θέματα. -Η απότομη μείωση των ελλειμμάτων υπονομεύει την ανάπτυξη και τελικά τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών. Συστήνει τη σταδιακή μείωσή τους, όχι στις υπερχρεωμένες χώρες σε μια συνταγή που δεν τις αφορά, και τη στήριξη της ΕΚΤ για όσες αντιμετωπίσουν πρόβλημα στα κρατικά τους ομόλογα. -Η κεφαλαιακή στήριξη των τραπεζών ώστε να αντιμετωπίσουν τους

κινδύνους από την έκθεσή τους σε κρατικά ομόλογα. Το χτίσιμο ενός κοινού οράματος για την Ευρώπη, η ασάφεια όσον αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος του δημοσίου χρέους και τη δυνατότητα των χωρών να δανείζονται με βιώσιμα επιτόκια, μεγεθύνει τα προβλήματα σε μια ανάδραση πλέον με το πρώτο θέμα. Για την Αμερική δύο είναι τα μέτωπα: η μείωση του δημοσίου ελλείμματος και του χρέους, για τα οποία έχουν γίνει βήματα, και η συνεχιζόμενη μείωση των τιμών των κατοικιών που συνεπάγεται μείωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών, υψηλή ανεργία και υπονόμευση της ανάπτυξης. Προτείνει την ανάσχεση του κύματος κατασχέσεων, που επιδεινώνει την αγορά, μείωση του κεφαλαίου που χρωστούν στις τράπεζες (συχνά μεγαλύτερο από την αξία της κατοικίας) και τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση από ομοσπονδιακούς φορείς. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πολιτική των αναδυόμενων οικονομιών, ιδίως της Κίνας, να κρατούν χαμηλά την εγχώρια ζήτηση και να μην αφήνουν τα νομίσματά τους να ανατιμηθούν (όπως θα υπαγόρευαν τα εμπορικά τους πλεονάσματα) είναι επιζήμια για όλους. Όπως τονίζει, το decoupling, η ιδέα ότι η ανάπτυξη των αναδυόμενων μπορεί να συνεχισθεί και αν ακόμα οι ανεπτυγμένες βυθισθούν σε ύφεση, είναι μύθος.

Ο Ι ΚΟ ΝΟ Μ Ι Α

Bras de fer κυβερνησεων και αγορων

Με δίμηνη απαγόρευση ανοικτών πωλήσεων μετοχών του χρηματοοικονομικού τομέα, από τις επιτροπές κεφαλαιαγοράς της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, του Βελγίου, καθώς οι τιμές υποχωρούσαν σε περιβάλλον εντεινόμενων ανησυχιών. Επιτελειο «E»

Ευρωπη

υποχώρηση συνεχίστηκε, όμως η απαγόρευση μπορεί να απέτρεψε μεγαλύτερη πτώση. Πολ λοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι ανοικτές πωλήσεις (ο επενδυτής πουλά μετοχές τις οποίες έχει δανειστεί, με την προσδοκία ότι θα τις αγοράσει σε μεταγενέστερο χρόνο και σε χαμηλότερη τιμή για να τις παραδώσει στον αγοραστή, δηλαδή πουλά σε υψηλή τιμή και στη συνέχεια αγοράζει σε φθηνή) αποτελούν όχημα για κερδοσκοπία και ότι μεγεθύνουν μια κρίση. Ωστόσο εκεί που υπάρχει αναμφίβολα μεγάλη κερδοσκοπία είναι στις ακάλυπτες πωλήσεις (naked short-selling), όταν ο επενδυτής δεν έχει δανειστεί ή δεν έχει καν φροντίσει να οργανώσει να δανειστεί τους τίτλους που πουλά, στην ουσία πουλά αέρα εντείνοντας τις πιέσεις στις τιμές καθώς αυξάνονται τα συμβόλαια πωλήσεων. Η συνετή Γερμανία έχει ήδη απαγορεύσει τις ακάλυπτες ανοικτές πωλήσεις και υποστηρίζει την απαγόρευσή τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σε ανάλογη κίνηση ελέγχου των τάσεων της αγοράς προχώρησε και η ελβετική κεντρική τράπεζα στις αρχές Σεπτεμβρίου, δηλώνοντας ότι δεν θα δεχθεί πλέον ισοτιμία με το ευρώ χαμηλότερη του 1,20 φράγκα ανά ευρώ και

για τον σκοπό αυτό θα παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος για να εμποδίσει την ανατίμηση του νομίσματός της που πλήττει τις εξαγωγές της μικρής αλλά πολύ ανοικτής οικονομίας της. Το αποτέλεσμα της παρέμβασής της ήταν να υποχωρήσει το ελβετικό φράγκο κατά 9,5% έναντι του ευρώ και του δολαρίου σε 2 εβδομάδες. Ουσιαστικά θα τυπώνει χρήμα για να αποτρέπει την άνοδο του νομίσματός της (κάτι ανάλογο κάνουν και οι ΗΠΑ) που προκαλεί η φυγή κεφαλαίων προς την ασφάλεια του ελβετικού νομίσματος. Σε τι συνίστανται οι κίνδυνοι; Η μεγάλη άνοδος της νομισματικής κυκλοφορίας μπορεί να οδηγήσει σε πληθωρισμό και φούσκες στις αγορές ακινήτων στην Ελβετία, αν οι παρεμβάσεις διαρκέσουν. Αν πάλι «στεγανοποιήσει» την παρέμβασή της, δηλαδή πουλήσει τίτλους για να απορροφήσει την υπερβάλλουσα ρευστότητα (καθώς αργά ή γρήγορα αυτή επιστρέφει από το εξωτερικό στη χώρα), δηλαδή δώσει το σήμα ότι η σταθερότητα είναι ο στόχος της, το ελβετικό νόμισμα ίσως γίνει ακόμα πιο ελκυστικό, οι ανοδικές πιέσεις στο φράγκο θα συνεχισθούν όπως και η ανάγκη νέων παρεμβάσεων. Και στις δύο περιπτώσεις αντίπαλος των κυβερνήσεων είναι οι προσδοκίες, ισχυρότερος όσο βασιμότερες είναι οι τελευταίες. ΕΠΙΛΟΓΗ 17

Ο ικονομ i α

Οι καιροi αλλaζουν

Τότε αντιμετωπίζονταν με επιφυλακτικότητα, σήμερα είναι ευπρόσδεκτα. Ο λόγος για τις επενδύσεις των κρατικών επενδυτικών ταμείων, μία από τις συμπεριφορικές αλλαγές της κρίσης. Επιτελειο «E»

18 ΕΠΙΛΟΓΗ

S ov e r e i g n W e a lt h F u n d s

έχρι το 2007 οι επενδύσεις των κρατικών επενδυτικών ταμείων, των Sovereign Wealth Funds, αντιμετωπίζονταν με επιφυλακτικότητα από τις ανεπτυγμένες οικονομίες. Θεωρούσαν ότι οι στόχοι των επενδύσεών τους δεν ήταν οικονομικοί αλλά αποτελούσαν το όχημα για τις κυβερνήσεις των πετρελαιοπαραγωγών χωρών αλλά και αναπτυσσόμενων, όπως η Κίνα, για να αποκτήσουν μοχλούς πίεσης στις δυτικές οικονομίες. Η οικονομική κρίση άλλαξε τα δεδομένα. Τα τεράστια κεφάλαια των SWF είναι όχι μόνο ευπρόσδεκτα αλλά και επιδιώκεται η προσέλκυσή τους. Tα κεφάλαια που διαχειρίζονται τα 50 μεγαλύτερα φθάνουν τα 4,1 τρισ. δολ. σύμφωνα με το Sovereign Wealth Fund Institute. Το ΔΝΤ μάλιστα εκτιμά ότι θα υπερδιπλασιασθούν ως το 2015 καθώς οι τιμές του πετρελαίου διατηρούνται υψηλές και η άνοδος των τιμών των εμπορευμάτων (τροφίμων – μετάλλων) συσσωρεύει κεφάλαια στις χώρες παραγωγούς. Τα μεγαλύτερο επενδυτικό fund είναι του Άμπου-Ντάμπι, διαχειρίζεται κεφάλαια 627 δισ. δολ, καθώς η χώρα επενδύει τα έσοδα από τον πετρελαϊκό της πλούτο. Επόμενο είναι το fund της Νορβηγίας, με κεφάλαια 572 δισ. δολ. που επενδύει τα έσοδα από το πετρέλαιο για την εξασφάλιση των συντάξε-

ων των επόμενων γενεών. Ακολουθεί το SAFE της Κίνας, (ένα από τα 4 της χώρας), με κεφάλαια 568 δισ. δολ, που επενδύει τα τεράστια συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας σε αμερικανικά ομόλογα και σε επιχειρήσεις ενέργειας και μετάλλων-πρώτων υλών για την εξασφάλιση του εφοδιασμού της τεράστιας παραγωγικής της μηχανής. Πιο πρόσφατα απέκτησε το 3% της Munich Re, του μεγαλύτερου αντασφαλιστή στον κόσμο. Ακολουθεί το SAMA της Σαουδικής Αραβίας με κεφάλαια 473 δισ. δολ. και με μεγάλες τοποθετήσεις σε αμερικανικούς τίτλους, απόρροια και της ιδιαίτερης σχέσης της χώρας με τις ΗΠΑ. Την 1η πεντάδα συμπληρώνει το China Investment Corporation. Χαμηλότερα στην κατάταξη, 11ο, είναι το ρωσικό National Welfare Fund με 143 δισ. δολ. και 12ο το QIA με 85 δισ. Τα funds αυτά βέβαια δεν επενδύουν μόνο στο εξωτερικό, παράδειγμα η Ρωσία που στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης βρέθηκε στην ανάγκη να αντλήσει κεφάλαια από αυτό για τη στήριξη του νομίσματός της. Όσον αφορά τη σημασία τους το ΔΝΤ είναι σαφές: αν τα SWF αρχίσουν να απομακρύνονται από δολαριακές τοποθετήσεις, η συνέπεια θα είναι υψηλότερα επιτόκια στην Αμερική και μεγαλύτερη υποχώρηση του δολαρίου, κάτι που θα άλλαζε σημαντικά τη ροή κεφαλαίων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο ικονομ i α

Τεστ αντοχης

Η Ελλάδα μένει στο ευρώ, η Ελλάδα φεύγει από το ευρώ. Μία ζυγαριά που σε επίπεδο φημολογίας στη χώρα συνεχώς μετακινείται. Δεδομένο ότι οι Ευρωπαίοι, επί του παρόντος τουλάχιστον, δεν εξυπηρετούνται από, ούτε επιθυμούν, την έξοδο της χώρας. Δεν πρέπει όμως να δοκιμάζουμε τις αντοχές τους μη νοικοκυρεύοντας τα του οίκου μας. Απο τον Νικο Μπελλο»

Ευρωπη

αδυναμία της Ελλάδας να τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι των ε ταίρων μ ας σ τ ην ΕΕ και το ΔΝΤ για τη μείωση του ελλείμματος του δημόσιου τομέα και την, στην πράξη, προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών, έχει σαν αποτέλεσμα να οργιάζουν κάθε τόσο τα σενάρια αποχώρησης της από την ΟΝΕ. Το βέβαιο είναι ότι κανένας δεν επιθυμεί την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Μια αποχώρηση θα άνοιγε τον δρόμο και για άλλες, επιφέροντας καίριο κτύπημα στο ευρώ και σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Μια επιστροφή της Ελλάδας στα δραχμή θα οδηγούσε σε μια κολοσσιαία κρίση εμπιστοσύνης των αγορών και προς τους άλλους «αδύναμους κρίκους», όπως η Πορτογαλία και η Ιρλανδία ή, σε δεύτερη φάση, η Ισπανία και η Ιταλία. Ποιός θεσμικός επενδυτής θα αγόραζε ομόλογα των χωρών αυτών γνωρίζοντας ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν την τύχη της Ελλάδας; Εξίσου απίθανο είναι και το σενάριο αποχώρησης της Γερμανίας από το ευρώ. Η χώρα αυτή πραγματοποιεί πάνω από το 70% των εξαγωγών της προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Εάν επέστρεφε στο μάρκο, το νόμισμα της θα γινόταν επενδυτι-

κό καταφύγιο, με τις ανατιμήσεις που αυτό συνεπάγεται (βλ. πρόσφατα του ελβετικού φράγκου) και τα πλήγματα που θα δεχόταν η ανταγωνιστικότητα της. Αλλά ούτε οι άλλες οικονομικές υπερδυνάμεις -ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία- έχουν συμφέρον να καταρρεύσει η ευρωζώνη. Γνωρίζουν ότι αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Για τους Ευρωπαίους μόνη λύση είναι η προώθηση μιας εξαιρετικά στενής οικονομικής διακυβέρνησης, σύμφωνα με το γαλλογερμανικό σχέδιο. Άλλωστε, στο δυσμενέστερο σενάριο για την Ελλάδα, το plan B, που κυκλοφορεί σε ευρωπαϊκούς κύκλους, αναφέρεται μεγαλύτερη αναδιάρθρωση χρέους, δηλαδή ελεγχόμενη χρεοκοπία, αλλά με παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, βοήθεια για την κεφαλαιακή ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών και ασφαλιστικών ταμείων και με την ΕΚΤ να συνεχίσει να δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για παροχή ρευστότητας στις τράπεζες. Όσον αφορά την Ελλάδα, από την ΟΝΕ μπορεί να βγούμε μόνον εφόσον ...αυτοκτονήσουμε και δεν τηρήσουμε τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει. Κανένας δεν θέλει να μας διώξει, αλλά δεν θα πρέπει να δοκιμάζουμε για πολύ καιρό ακόμη την υπομονή των άλλων. ΕΠΙΛΟΓΗ 19

Ο ικονομ Ι α

Βα ρ Ο με τ ρ ο

Ο « κ λ h ρ ος » σ τ ον π λου τ ο Όταν οι πλούσιοι επιστρατεύονται για τη μείωση των δημοσίων ελλειμμάτων. Η Γαλλία για να πετύχει τον στόχο για έλλειμμα 4,5% του αεπ το 2012, πήρε επιπλέον μέτρα 13 δισ. ευρώ ως το 2012. Ένα από αυτά, η έκτατη εισφορά 3% στα εισοδήματα άνω των 500 χιλ ευρώ. Στην Ιταλία ο πρωθυπουργός Μπερλουσκόνι επανέφερε τον έκτακτο φόρο αλληλεγγύης 3% στα εισοδήματα άνω των 500 χιλ ευρώ. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Ισπανίας επαναφέρει τη φορολόγηση του πλούτου, μετά την κατάργησή της το 2008 γιατί θεωρήθηκε ότι οδήγησε σε φυγή κεφαλαίων και φοροδιαφυγή. Στην Πορτογαλία επιβλήθηκε έκτακτη εισφορά 3% στις επιχειρήσεις και 2% στα υψηλά εισοδήματα των ιδιωτών. Στην Αμερική ο πρόεδρος Ομπάμα δηλώνει ότι θα ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε πρόταση του Κογκρέσου μείωσης του ομοσπονδιακού ελλείμματος που επιβάλλει θυσίες στον μέσο Αμερικανό χωρίς να καταργεί τις φοροαπαλλαγές στους πλουσιότερους πολίτες (που εισήγαγε ο πρόεδρος Μπους) και τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Ο ι ισχυροί του χρυσού. Στις 8,1 χιλ. τόνους φθάνουν τα επίσημα αποθέματα χρυσού της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ. Ακολουθεί η Γερμανία με 3,4 χιλ., το ΔΝΤ με 2,8, η Ιταλία και η Γαλλία με 2,4 χιλ. η καθεμία, η Ελβετία και η Κίνα με 1.000 και η Ρωσία και η Ιαπωνία με περίπου 800. Τα αποθέματα της ΕΚΤ ανέρχονται σε 500 τόνους και της Ελλάδας σε 111, σύμφωνα με τα στοιχεία του World Gold Council. Οι κεντρικές τράπεζες μάλιστα αυξάνουν τις τοποθετήσεις τους σε χρυσό για να διαφοροποιήσουν τα αποθέματά τους λόγω της κρίσης χρέους.  Ε πιβραδύνει η Ευρώπη. Το 2ο τρίμηνο του έτους ο ρυθμός ανάπτυξης υποχώρησε στο 1,6% στην ευρωζώνη από 2,4% το 1ο. Στη Γερμανία υποχώρησε στο 2,8% από 4,6%, ωστόσο η ανεργία υποχωρεί, σήμερα το ποσοστό στο 6%. Δυναμικά κινείται η Αυστρία με 4%. Ισχυρή είναι η ανάκαμψη στις εκτός ευρώ χώρες της Βαλτικής, την Πολωνία και τη Σουηδία. Στη Βρετανία η κεντρική της τράπεζα προβλέπει αναιμική ανάπτυξη το επόμενο διάστημα με πληθωρισμό που μπορεί να φθάσει το 5%. 20 ΕΠΙΛΟΓΗ

 Τ ο ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2011 και 2012, στο 4%. Για την Ευρωζώνη στο 1,6% και 1,1%, την Αμερική στο 1,5% και 1,8%, την Ιαπωνία στο -0,5% (λόγω της πυρηνικής καταστροφής) και 2,3%. Στις αναπτυσσόμενες θα διατηρηθεί υψηλή, 9% στην Κίνα, 8% στην Ινδία και 4% σε Ρωσία και Βραζιλία. Η πεντάδα των μεγάλων: ΗΠΑ με 19,5% του παγκόσμιου αεπ, Κίνα με 13,6%, Ιαπωνία 5,8%, Ινδία 5,5% και Γερμανία 4%. Μην ξεχνάμε βέβαια, κρίνοντας την ισχύ μιας χώρας, τις διαφορές στον πληθυσμό. Της Κίνας και της Ινδίας είναι 4 και 3 φορές μεγαλύτερος των ΗΠΑ. Ο ι αμερικανικές τράπεζες ισχυροποιούνται. Tα κέρδη των αμερικαν ικών αυξήθηκαν κατά 8 δισ. δολ. το 2ο τρίμηνο σύμφωνα με τη Federal Deposit Insurance Corporation. Δ ιαφορές νοοτροπίας. Οι οικονόμοι Γερμανοί χρησιμοποιούν σε συντριπτικό ποσοστό, 50%, για τις πληρωμές τους χρεωστικές κάρτες και μόνο το 15% των συναλλαγών διεξάγεται με πιστωτικές, καθώς απεχθάνονται τη συσ-

σώρευση χρέους. Οι Έλληνες είναι διαφορετικοί, μόλις το 9% των συναλλαγών πραγματοποιείται με χρεωστικές κάρτες και 43% με πιστωτικές.

 Σ το 3,8% ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ. Με τη χαλαρή πολιτική του ο Αμερικανός κεντρικός τραπεζίτης Μπεν Μπερνάνκε, βλέπει τον πληθωρισμό να αυξάνεται και την οικονομία όμως να επιβραδύνει. Ωστόσο, ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού ιαπωνικού τύπου απομακρύνθηκε. Για να τονώσει την οικονομία, πωλεί 400 δισ. δολ. βραχυχρόνιων τίτλων και αγοράζει ισόποσα μακροχρόνιους (μια πολιτική που αποκαλείται twist καθώς αυξάνει τις βραχυχρόνιες αποδόσεις και μειώνει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια), για να τονώσει τις επενδύσεις και συνεχίζει το πρόγραμμα αγοράς τίτλων στεγαστικών δανείων για να αποτρέψει την περαιτέρω επιδείνωση της αγοράς κατοικίας. Οι αμοιβές αυξήθηκαν μόλις 1,9%, που σημαίνει απώλειες σε πραγματικούς όρους για τους εργαζόμενους.  Σ την ευρωζώνη ο πληθωρισμός διατηρείται στο 2,5%, και ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, Ζαν Κλοντ Τρισέ υπό το βάρος των κινδύνων από το κρατικό χρέος για την οικονομία, αναθεωρεί τις απόψεις του για άνοδο του επιτοκίου του ευρώ. Στην Ελλάδα ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 1,7%. Οι αμοιβές στην Ευρωζώνη αυξάνονται με ρυθμό 4,3%. Κ ατά 22% ή κατά 3,3 δισ. ευρώ αυξήθηκε το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου σε σύγκριση με πέρυσι. Και αυτό παρά τη μείωση των δημοσίων επενδύσεων κατά 1,5 δισ. ευρώ. Πώς αυξήθηκε το έλλειμμα; Οι τόκοι αυξήθηκαν κατά 2 δισ. ευρώ, οι άλλες κρατικές δαπάνες κατά 450 εκατ. ευρώ ενώ τα φορολογικά έσοδα είναι φέτος κατά 1,3 δισ. ευρώ χαμηλότερα.

Ο ικονομ Ι α

Κ ατά 1,5 δισ. ευρώ αυξήθηκαν οι καταθέσεις τον Αύγουστο μετά από ένα δωδεκάμηνο εκροών. Τον Σεπτέμβριο όμως η πτωτική τάση επανέκαμψε. Από την αρχή του χρόνου οι εκροές φθάνουν τα 22 δισ. ευρώ, στερώντας από τις ελληνικές τράπεζες ρευστότητα. Επιπλέον, η χρηματοδότηση τους από το ευρωσύστημα μειώνεται, στα 96 δισ. καθώς η συνεχής υποβάθμιση των τίτλων, κρατικών και δικών τους, περιορίζει την αξία των εγγυήσεων που διαθέτουν. Ο ριακά θετική είναι η καθαρή ροή χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα από τις τράπεζες, κατά 13 εκατ. ευρώ. Στις επιχειρήσεις η άνοδος των δανείων βρίσκεται μόλις στο 0,6%, στους ιδιώτες η αναδίπλωση είναι μεγάλη, τα καταναλωτικά δάνεια υποχωρούν με ρυθμό 5,9% και τα στεγαστικά με 2%. Στην Ευρωζώνη τα δάνεια των νοικοκυριών επιβραδύνουν, η άνοδος στο 3%, των επιχειρήσεων επιταχύνουν στο 1,6%. Α νεργία σε άνοδο, αμοιβές σε κάθοδο. Στον παραλογισμό της ελληνικής κοινωνίας η προσοχή εστιάζεται στους δημοσίους υπαλλήλους που θα τεθούν σε εργασιακή εφεδρεία για ένα χρόνο, με 60% του μισθού πριν (και αν) απολυθούν και όχι στους ανέργους του ιδιωτικού τομέα που έχουν φθάσει τις 794 χιλ., 211 χιλ. περισσότεροι από πέρυσι, με το ποσοστό ανεργίας στο 16%. Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ προβλέπει ποσοστό 21% το 2012. Το κόστος εργασίας μειώθηκε 7% το 2ο τρίμηνο φέτος σε σύγκριση με πέρυσι. Στις άλλες δύο χώρες του Μηχανισμού Στήριξης, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, αυξήθηκε 2,5% και μειώθηκε 0,1% αντίστοιχα. Κ ατά 7,7% μειώθηκε το αεπ της Ελλάδας το 1ο εξάμηνο φέτος σε σύγκριση με πέρυσι. Η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε 7%, οι επενδύσεις 19%. Το ΔΝΤ προβλέπει ύφεση 5% φέτος και 2,5% το 2012. Ανεργία στο 18,5% του ερ-

Βα ρ Ο με τ ρ ο

γατικού δυναμικού και δημόσιο χρέος 189% του αεπ το 2012 με αποκλιμάκωση στο 166% το 2015, δηλαδή στο σημερινό επίπεδο. Είναι προφανές ότι διατηρείται σε επίπεδα μη βιώσιμα.

Ο Ιούλιος ήταν καλός μήνας για τη βιομηχανία. Η παραγωγή της μ ε τα π οίη σ ης μ ε ι ώ θ η κε μ όνο 2,3%, μετά από διψήφια μείωση το προηγούμενο τετράμηνο. Οι παραγγελίες από το εξωτερικό αυξήθηκαν τον Ιούλιο 15%, αντισταθμίζοντας ως ένα βαθμό την κατά 9% μείωση στην εγχώρια αγορά. Οι εξαγωγές τον ίδιο μήνα αυξήθηκαν 12%. Βέβαια εξακολουθούν να καλύπτουν πολύ χαμηλό ποσοστό των (μειωμένων λόγω της ύφεσης) εισαγωγών, 55%. Στα θετικά εκτός από την άνοδο των εξαγωγών, η πρόβλεψη ότι φέτος οι αφίξεις τουριστών θα φτάσουν τα 16,5 εκατ., +6,6% από πέρυσι.  Τ ο εμπόριο σε κρίση. Ο όγκος των λιανικών πωλήσεων υποχωρεί με ρυθμό 10%, λιγότερο πλήττονται τα σούπερ μάρκετ και τα πολυκαταστήματα όπου η μείωση περιορίζεται σε 6% και 4%. Στην Ευρωζώνη υποχωρεί οριακά. Η ύφεση στην οικοδομή βαθαίνει. Η οικοδομική δραστηριότητα το 1ο πεντάμηνο φέτος ήταν 32% χαμηλότερη από πέρυσι. Η Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει μείωση των τιμών 4,5% το 1ο εξάμηνο, στα καινούργια διαμερίσματα η μείωση είναι χαμηλότερη, 3%.  Τ ο 15% των Αμερικανών είναι φτωχοί, από 12,5% το 2007 πριν τη χρηματοπιστωτική κρίση. Από τα 300 εκατ. των Αμερικανών, 16% δεν έχουν ασφάλιση υγείας, και τα μέτρα του προέδρου Ομπάμα για να καλυφθεί μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμό θα αργήσουν να φέρουν αποτελέσματα. Και για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης, το ποσοσ τό των φτωχών στην Ελλάδα είναι 20%.

Οι αδhλωτες καταθeσεις Μιας και πολύς λόγος γίνεται για τις αδήλωτες καταθέσεις Ελλήνων στο εξωτερικό, ας δούμε πώς άλλα κράτη τις βάζουν μέσα στον φορολογικό μηχανισμό, αφού ό,τι έχει φύγει δύσκολα επιστρέφει. Η βρετανική κυβέρνηση ήρθε σε συμφωνία με την ελβετική που προβλέπει διατήρηση της ανωνυμίας των κατόχων με καταβολή όμως στη Βρετανία ποσοστού από 19% ως 34% αναλόγως του ποσού και της διάρκειας της κατάθεσης και με φορολόγηση του εισοδήματος από τις τοποθετήσεις των κεφαλαίων με συντελεστή 48%, λίγο χαμηλότερο από τον ανώτατο φορολογικό συντελεστή της χώρας. Αυτά, εφόσον εγκριθούν από το ελβετικό κοινοβούλιο, θα ισχύσουν από το 2013. Ανάλογη συμφωνία πέτυχε και η Γερμανία, ενώ σχετικές διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και με τις αμερικανικές αρχές.

 Σ την ελληνόκτητη ναυτιλία αναλογεί το 12% της παγκόσμιας χωρητικότητας, κατατάσσοντάς την πρώτη στην κατάταξη, και το 60% της ΕΕ (26% υπό ελληνική σημαία). Στα ελληνικά δεξαμενόπλοια αναλογεί το 22% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενοπλοίων. Η ελληνική σημαία είναι 5η στην παγκόσμια κατάταξη, μετά τις σημαίες του Παναμά, της Λιβερίας, των Νήσων Μάρσαλ και του Χονγκ Κονγκ. Οι καθαρές εισπράξεις για τη χώρα από 10 δισ. ευρώ το 2008 όμως υποχώρησαν σε 7 δισ. το 2010, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών. ΕΠΙΛΟΓΗ 21

22 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 23

follow link

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ

Παράγωγα

Η ΜΕΓAΛΗ «ΦΟYΣΚΑ» ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Είναι δύο χρόνια τώρα που η Ελλάδα διαψεύδει τους πειρατές των αγορών και παραμένει στην οικογένεια του ευρώ. Αρκετούς αυτό δεν τους συμφέρει, σημαίνει ότι δεν θα έχουν κέρδη από τα cds. Το θέμα για την Ελλάδα είναι να αντέξει έως ότου η Ευρώπη βρει τη λύση στο πρόβλημα του κρατικού χρέους και όχι μόνο του ελληνικού. 24 ΕΠΙΛΟΓΗ

Από τον ΧΡΉΣΤΟ ΚΏΝΣΤΑ

ο πρόβλημα είναι ότι κάθε επίσκεψη ε λέγ χου της Τρόικας στην Ελλάδα, συμπίπτει χρονικά με την ημερομηνία λήξης και ανανέωσης των Ασφαλίστρων Κινδύνου έναντι χρεοκοπίας, των περιβόητων CDS. Τα χρήματα που «παίζονται» είναι πολλά… Στις 29 Σεπτεμβρίου πολλές χιλιάδες «επενδυτών» υποχρεώθηκαν να ανανεώσουν, για μία ακόμη φορά, με μεγάλο χρημα-

 Σταθερά στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, δεν λείπουν οι νέοι κίνδυνοι 

τοοικονομικό κόστος, το «στοίχημα» της ελληνικής χρεοκοπίας, γιατί και αυτό το τρίμηνο η Ελλάδα δεν χρεοκόπησε. Καθώς πλησιάζαμε στη λήξη του τριμήνου, όλοι όσοι είχαν επενδύσει στην ελληνική χρεοκοπία, ενέτειναν τις πιέσεις τους, τις φήμες, τις «διογκωμένες πληροφορίες τους» προσπαθώντας να πείσουν κάποιους ότι η Ελλάδα οδεύει εκτός ευρώ, θα κηρύξει στάση πληρωμών και θα δικαιώσει όσους αγόρασαν τα CDS. Είναι δύο χρόνια τώρα που η Ελλάδα διαψεύδει τους πειρατές των αγορών. Δυστυχώς η διάψευση αυτή αποτελεί μια Πύρρειο Νίκη γιατί κάθε φορά που η Τρόικα επιστρέφει στην Ελλάδα, ο ελληνικός λαός πληρώνει πολύ ακριβά το τίμημα της επιτυχίας του, της παραμονής του στο ασφαλές λιμάνι του ευρώ. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του νομίσματος. Οι ελεγκτές της Τρόικας, κυρίως οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι, δεν έχουν άλλα περιθώρια υπομονής και ανοχής απέναντι στην ελληνική κυβερνητική αναποτελεσματικότητα. Τα περιθώρια υπομονής έχουν εξαντληθεί. Φέτος τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Αυτοί που μας δάνειζαν μέχρι χθες, κράτη που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή βοήθεια, σήμερα δεν μπορούν να δανειστούν οι ίδιοι από τις αγορές (ή δανείζονται ακριβά) καθώς επανήλθε το κλίμα «έλλειψης εμπιστοσύνης του αντισυμβαλλομένου». Ουδείς γνωρίζει σήμερα αν μπορεί να δανείσει τον διπλανό του γιατί δεν ξέρει ποια πραγματικά είναι η οικονομική του κατάσταση. Ο κανόνας είναι αλάνθαστος: Όλες οι φούσκες κάποτε σκάνε και πλημμυρίζουν με ζημιογόνα, μηδαμινής αξίας χαρτάκια, τα χαρτοφυλάκια όλων εκείνων των απρόσεκτων και υπεραισιόδοξων επενδυτών που δεν είναι σε θέση να πάρουν τα μηνύματα των καιρών. Η ερώτηση λοιπόν είναι απλή: Ποια είναι η

Αποδόσεις και «πεινασμένοι επενδυτές»

Χωρίς αμφιβολία, η πιο παράλογα φουσκωμένη, με προσδοκίες και αμφίβολης ποιότητας κεφάλαια, αγορά στον πλανήτη ολόκληρο, είναι η αγορά των παραγώγων. Τα παράγωγα –κάθε μορφής και κάθε λογικής– έχουν υπερεκτιμηθεί από τους πεινασμένους για αποδόσεις επενδυτές γιατί με σχετικά μικρό κεφάλαιο προσφέρουν εντυπωσιακές αποδόσεις. Το δανεικό χρήμα παραμένει φθηνό και γι’ αυτό πολλοί παρασύρονται δανείζονται πολλά και επενδύουν στο αβέβαιο μέλλον. Κλασσικό παράδειγμα τα CDS, τα ασφάλιστρα κινδύνου χρεοκοπίας των ομολόγων. Ας πάρουμε τα ελληνικά CDS που 2 χρόνια τώρα έχουν βρεθεί στην κορυφή. Σήμερα μας λένε ότι η πιθανότητα χρεοκοπίας της χώρας είναι 98%. Για να πεισθεί ο σημερινός αγοραστής να επενδύσει σε CDS, όλοι εκείνοι που τα τελευταία χρόνια αγόραζαν CDS -χωρίς να έχουν την παραμικρή απόδοση- προσπαθούν να πείσουν τον πλανήτη, με φήμες, διαδόσεις, ψεύτικες πληροφορίες και μαύρες προβλέψεις, ότι η Ελλάδα χρεοκοπεί σύντομα και ότι τα Εθνικά Κοινοβούλια των 17 δεν θα ψηφίσουν το δεύτερο πακέτο βοήθειας της Ελλάδας. Η πυραμίδα των πιστωτικών παραγώγων μεγάλων τραπεζών κινδυνεύει με κατάρρευση, αν η Ελλάδα καταφέρει να κρατηθεί στο άρμα του ευρώ μέχρι να οριστικοποιηθεί η συνολική ευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα του χρέους. Τελικά όλες οι «φούσκες» σκάνε. Και αυτοί που επενδύουν στον μηδενισμό της αξίας της ελληνικής οικονομίας θα την πατήσουν άσχημα. Όπως ακριβώς και οι επενδυτές της οδού Σοφοκλέους το 1999.

«φούσκα» του σήμερα; Μήπως είναι οι μετοχές του Ελληνικού Χρηματιστηρίου στην σημερινή απαξιωτική του κατάσταση; Σίγουρα όχι. Μήπως είναι τα ομόλογα του ευρώ που σήμερα προκαλούν πονοκέφαλο στους διαχειριστές; Μάλλον όχι. Μήπως είναι ο χρυσός και τα πολύτιμα μέταλλα; Ενδεχομένως, αλλά η ζήτηση στην πραγματική οικονομία παραμένει ισχυρή και συντηρεί τις επενδυτικές προσδοκίες. Σήμερα, με μια ουγκιά χρυσό αγοράζεις μόλις 16 βαρέλια πετρελαίου, σε σύγκριση με μια 50ετή κλίμακα μεταξύ 9 και 30 και με μέσο όρο το 15. Σε αυτή

τη βάση, λοιπόν, ο χρυσός δεν είναι υπερτιμημένος. Μήπως είναι τα νομίσματα; Ο ανεμοδείκτης της παγκόσμιας ανάπτυξης, το δολάριο Αυστραλίας, είναι τόσο ισχυρό όσο και το ελβετικό φράγκο, ακόμη και μετά την πρόσφατη παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας για να αποτρέψει περαιτέρω άνοδο του νομίσματος. Κάποιο από τα δύο, όμως, είναι «παράλογο». ‘Η μήπως η τεράστια αγορά παραγώγων CDS στα ελληνικά ομόλογα; Ένα είναι βέβαιο, όλες οι φούσκες τελικά σκάνε και το πιθανότερο είναι όσοι επένδυσαν σε αυτά να βρεθούν προ εκπλήξεως. ΕΠΙΛΟΓΗ 25

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ

Οικονοµία

Τα όρια των Ευρωπαίων Η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων αποτελούν πλέον µονόδροµο για τη διάσωση της χώρας. Εάν η κυβέρνηση δεν κάνει τώρα τη µεγάλη υπέρβαση, οι εταίροι της ευρωζώνης και το ∆ΝΤ θα µας εγκαταλείψουν, έστω κι αν γνωρίζουν ότι θα υποστούν και οι ίδιοι σοβαρές συνέπειες από µια ελληνική χρεοκοπία.

Τ Από τον ΝΙΚΟ ΜΠΕΛΛΟ

26 ΕΠΙΛΟΓΗ

α όσα μεσολάβησαν ως τον Σεπτέμβριο κατέδειξαν με τον πλέον σαφή τρόπο ότι ενάμιση χρόνο από την υπογραφή του μ ν η μ ον ί ο υ, οι β α σ ικέ ς μεταρρυθμίσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί, ή δεν έχουν καν ξεκινήσει. Αυτό, σε συνδυασμό με την αδυναμία τήρησης των δημοσιονομικών στόχων που έχουν συμφωνηθεί εν μέρει εξαιτίας της βαθιάς ύφεσης και πρωτίστως γιατί δεν έχουν μειωθεί όσο θα έπρεπε οι δημόσιες δαπάνες, έχουν δημιουργήσει μια

εκρηκτική κατάσταση, βασικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης των εταίρων και του ΔΝΤ προς την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση μέσω του μεσοπρόθεσμου προγράμματος που συμφώνησε με την τρόικα, είχε δεσμευθεί σε συγκεκριμένους σ τόχους αναφορικά με τις ιδιω τικοποιήσεις, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και το δημόσιο έλλειμμα. Το κλιμάκιο των πιστωτών μας διαπίστωσε ότι δεν είχε γίνει απολύτως τίποτα σε κανέναν από τους τρεις παραπάνω τομείς. Οι ιδιωτικοποιήσεις είχαν περιο-

 Εντός συνόρων κινητοποιήσεις, εκτός συνόρων η υπομονή εξαντλείται 

υ σ τατ η λυ σ η

Μόνη ελπίδα πλέον για την επιτάχυνση της προσαρμογής της χώρας, με δεδομένη την ελληνική αδράνεια, είναι η ομάδα δράσης για την Ελλάδα (250 ατόμων) που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μπαρόζο. Ο επικεφαλής της ομάδας δράσης για την Ελλάδα, Γερμανός Χορστ Ράιχενμπαχ, στόχο έχει να εποπτεύσει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και την επιτάχυνση της απορρόφησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων ώστε να επανέλθει η Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης. Προτεραιότητα θα δοθεί στην είσπραξη των δημοσίων εσόδων, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και την αναμόρφωση του συστήματος υγείας. Πιο σημαντική ωστόσο, θεωρεί την επαναφορά της χώρας σε ανάπτυξη. Πώς θα το πετύχει; Πρώτα με την παροχή τεχνικής βοήθειας για την αποτελεσματική αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων που η Ελλάδα δεν απορροφά, για επενδύσεις σε υποδομές, ενέργεια, τουρισμό, εκπαίδευση. Και επίσης, με τη δημιουργία ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος (το τελευταίο ίσως αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο για την Ελλάδα!). Θα προωθήσει επίσης τη δημιουργία φορέα εγγυήσεων για την εγγυητική κάλυψη των χορηγούμενων δανείων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη συγχρηματοδότηση έργων, μιας και η Ελλάδα δεν διαθέτει τα απαραίτητα κεφάλαια. Το τελευταίο άλλωστε ζητά και η ΕΤΕπ ώστε να μπορέσει να διατηρήσει τις χρηματοδοτήσεις της στην Ελλάδα στο επίπεδο της τελευταίας τετραετίας, δηλαδή στα 7 δισ. ευρώ.

ριστεί στην εύκολη εκχώρηση του 10% του ΟΤΕ, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις βρίσκονταν σε «τέλμα» και το έλλειμμα εκτός στόχου. Ακολούθησε «ομοβροντία» απειλών από το ΔΝΤ, την Κομισιόν, και τους Γερμανούς για διακοπή της χρηματοδότησης, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση να εξαγγείλει την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και των αλλαγών στο δημόσιο (οι συγχωνεύσεως οργανισμών είχαν πάρει εννεάμηνη(!) παράταση για να με λε τηθούν από τα αρμόδια υπουργεία και η εργασιακή εφεδρεία προωθήθηκε μόνον με την απειλή μη εκταμίευσης της επό μενης δόσης του δανείου από την ΕΕ και το ΔΝΤ, κ.λπ.) και μέτρα για το κλείσ ιμο της δημοσ ιονομικής «τρύπας» του 2011.

Αναμενόμενο ήταν, οι εταίροι μας να αρνούνται να μας δώσουν μια χρονική παράταση για την τήρηση των δημοσιονομικών στόχων, διότι δεν έχουμε να παρουσιάσουμε καμία πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις και τις ιδιωτικοποιήσεις, κάτι που θα τους επέτρεπε να πείσουν την κοινή τους γνώμη ότι πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος για τη δημοσιονομική προσαρμογή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει να έχει συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος και την ανάγκη αλλαγής πορείας λόγω της βαθιάς ύφεσης στην Ελλάδα, ωστόσο παρά το γεγονός ότι τόσο ο πρόεδρος Μπαρόζο όσο και επίτροπος Ρεν έ χουν αρχίσει συζητήσεις με τη γερμανική κυβέρνηση προκειμένου να συναινέσει σε μια χρονική

επέκταση της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων, μέχρι στιγμής το Βερολίνο αρνείται τροποποίηση των στόχων. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα έργα σ τους μεγάλους οδικούς άξονες που υποτίθεται ότι θα ξεκινούσαν άμεσα, δεν πρόκειται να ξαναρχίσουν πριν από την Άνοιξη του 2012, παρά το γεγονός ότι σ τα κοινοτικά ταμεία βρίσκονται σήμερα 15 δισ. ευρώ που ανήκουν στη χώρα μας. Όσο για τις μαζικές επενδύσεις των Γερμανών και των άλλων εταίρων, ακόμη δεν έχουμε δει καμία. Θα βγούμε από την ύφεση μόνο με τροποποίηση του μνημονίου και την παράταση κατά 1-2 χρόνια του στόχου για επαναφορά του ελλείμματος κάτω του 3% του ΑΕΠ (ο στόχος που έχει συμφωνηθεί είναι μέχρι το τέλος του 2014). ΕΠΙΛΟΓΗ 27

οικονομια - ελλαδα

28 ΕΠΙΛΟΓΗ

Tο αµάρτηµα της Eλλάδας KAI Η ∆ΙΑΣΩΣΗ ΧΩΡIΣ ∆ΙAΣΩΣΗ

«Όποιος την άνοιξη στα µάτια την κοιτά /κι όποιος δεν πρόλαβε να πέσει στη φωτιά της /κι έκανε λάθη όπως λένε ιστορικά /κρατάει µόνο την κοµµένη φορεσιά της»*. Εάν θέλαµε να αποδώσουµε µε «καλλιτεχνικούς» όρους τη σηµερινή εικόνα της χώρας, οι στίχοι του τραγουδιού «Ξεπεσµένος Άγγελος», προσφέρουν ίσως µία από τις καλύτερες λεκτικές απεικονίσεις. Γιατί οι Ευρωπαίοι και οι Έλληνες κοίταξαν την έξοδο από την κρίση (άνοιξη) κατάµατα καθώς αποµακρύνθηκε το ενδεχόµενο της ελληνικής χρεοκοπίας όταν εντάχθηκε η χώρα στον Μηχανισµό Στήριξης, στην πράξη όµως δεν «έπεσαν στη φωτιά της». Η στήριξη της χώρας από τους Ευρωπαίους είναι τόση, όση αρκεί για να µην χρεοκοπήσει η χώρα, δεν είναι όµως αρκετή ώστε να υπάρξει ανάπτυξη. Γιατί, µπορεί οι Έλληνες να έκαναν «λάθη όπως λένε ιστορικά», όµως το µοντέλο της «κοµµένης φορεσιάς», µίας οικονοµικής ενίσχυσης δηλαδή που σώζει τη χώρα από τη χρεοκοπία, χωρίς όµως να είναι επαρκής ώστε να πυροδοτήσει την ανάπτυξη, έχει ως φυσικό επακόλουθο τη συντήρηση της ύφεσης. Χωρίς αναπτυξιακή βοήθεια, ιδίως τώρα που οι χρηµατοδοτήσεις και από την ΕΤΕπ κινδυνεύουν να µειωθούν, η έξοδος από την ύφεση αποµακρύνεται συντηρώντας έναν φαύλο κύκλο. Η πολιτική του «µη χείρον, βέλτιστον» δεν επαρκεί. ΕΠΙΤΕΛΕIΟ

*« Ξεπεσμένος άγγελος / cd: Ξύλινο αλογάκι, στίχοι: Ισαάκ Σούσης, μουσική: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας / εκτέλεση: Γιάννης Κότσιρας /2005». ΕΠΙΛΟΓΗ 29

οικονομια - ελλαδα

Στο αρχικό ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών τον περασμένο Ιούλιο, με το οποίο αποφασίστηκε το νέο πακέτο χρηματοδοτικής στήριξης της Ελλάδας, υπήρχε η αναφορά σε ένα σχέδιο Marshall για τη χώρα. Η αναφορά αυτή αφαιρέθηκε από το τελικό ανακοινωθέν. Πολύ σωστά, αφού το πακέτο χρηματοδοτικής στήριξης της χώρας αφορά στην ελάφρυνση της εξυπηρέτησης και τη μερική διαγραφή του δημοσίου χρέους με το κούρεμα των ομολόγων και δεν προβλέπει καμία ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας. Η μείωση της εθνικής συμμετοχής στα συγχρηματοδοτούμενα υπό την ΕΕ έργα αποτελεί πολύ μικρή συμβολή σε μια οικονομία όπου οι επενδύσεις υποχωρούν με ρυθμό 18%, το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων μειώνεται κατά 40%, αλλιώς η άνοδος του ελλείμματος του δημοσίου θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από το 22% του 1ου οκταμήνου και η οικονομία βαδίζει προς το 2012 με τη βεβαιότητα νέας συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας που θα κάνει αδύνατη την επίτευξη των στόχων μείωσης του δημοσίου ελλείμματος που θέτει η τρόικα. Η ύφεση 7,7% του 1ου εξαμήνου, πολύ μεγαλύτερη από τις προβλέψεις, ανατρέπει την πρόβλεψη για οριακή ανάκαμψη το 2012. Η 30 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΓΣΕΒΕΕ εκτιμά ότι μέχρι τα τέλη του έτους περίπου 100 χιλ. επιχειρήσεις θα διακόψουν τη λειτουργία τους και οι απώλειες θέσεων εργασίας μπορεί να φθάσουν τις 250 χιλ. το επόμενο δωδεκάμηνο. Με την ανεργία ήδη στο 16%, η επιβάρυνση του ήδη βεβαρυμμένου οικονομικού κλίματος θα είναι σημαντική. Η βελτίωση του τουρισμού και η άνοδος των εξαγωγών, που θα μπορούσαν να φθάσουν τα 19 δισ. φέτος, αποτελούν τις μόνες αισιόδοξες ενδείξεις, καθώς μάλιστα για τις τελευταίες παρατηρείται στροφή προς προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας με τεχνολογία και καινοτομία. Ωστόσο, οι ενστάσεις της Φινλανδίας για εγγυήσεις για τη συμμετοχή της στο νέο πακέτο χρηματοδοτικής βοήθειας της Ελλάδας δημιουργούν νέα δεδομένα, περιπλέκουν την εικόνα. Η συμμετοχή της Φινλανδίας αναλογεί μόνο στο 2% του πακέτου βοήθειας της Ελλάδας, όπως στην περίπτωση που οι απαιτήσεις της ικανοποιούντο και εφαρμόζονταν και σε άλλες χώρες το δανειακό βάρος της Ελλάδας θα αυξανόταν υπέρμετρα. (Η Ελλάδα θα έπρεπε να παραχωρήσει ισόποσο της χρηματοδοτικής βοήθειας που αναλογεί στην Φινλανδία, ως εγγύηση για τα δάνεια που θα της δώσει). Και ναι μεν η Φινλανδική κυβέρνηση λογοδοτεί στους φορολογούμενούς της για το κεφάλαιο που δαπανά, όμως βλέπει το δέντρο και όχι το δάσος. Και δίνει τροφή στα τμήματα εκείνα των αγορών που εκτιμούν ότι η Ευρωζώνη δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους, όπως άλλωστε φαίνεται από την προσωρινή μόνο ηρεμία στις αγορές κρατικών ομολόγων μετά από κάθε ευρωπαϊκή συνάντηση. Όσον αφορά όμως τα ελληνικά ομόλογα οι αποδόσεις τους

εκτοξεύτηκαν σε νέα ιστορικά υψηλά (18% για τα δεκαετή).

Χωρίς αναπτυξιακή βοήθεια Όσο οι αγορές βλέπουν αδυναμίες, οι πιέσεις στην αγορά των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων εντείνονται. Όλα αυτά απέχουν έτη φωτός από ένα σχέδιο Marshall για την Ελλάδα, μια αναπτυξιακή βοήθεια που θα αποτελούσε το αντίβαρο για την οικονομία του κόστους που συνεπάγεται η απότομη συρρίκνωση της ρευστότητας, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και των περικοπών στη δημόσια δαπάνη, για να καλυφθεί το διάστημα έως ότου αποδώσουν σταδιακά τα διαρθρωτικά μέτρα και ο εξορθολογισμός του δημόσιου τομέα. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούν οι απόψεις του Jack Delors, του «πατέρα» της νομισματικής ένωσης. Ο κ. Delors τοποθετεί τον κρίκο που λείπει στην ζώνη του ευρώ στην απροθυμία της γαλλικής κυβέρνησης το 1997 να υποστηρίξει τις θέσεις του για ένα σύμφωνο συντονισμού της οικονομικής πολιτικής των χωρών μελών, το οποίο απέφυγε να ονομάσει οικονομική διακυβέρνηση για να μην δυσαρεστήσει τη Γερμανία. Όπως τονίζει το πείραμα του ευρώ αναφέρεται κατά τα δύο τρίτα στην οικονομία και κατά το ένα τρίτο μόνο στο κοινό νόμισμα. Για την Ελλάδα και γενικότερα τις χώρες σε κρίση υποστηρίζει την έκδοση ευρωομολόγων για τη φθηνότερη εξυπηρέτηση του χρέους τους και που θα συμβάλλει στην ολοκλήρωση της ευρωζώνης. Ωστόσο θεωρεί εξίσου σημαντική την παρέμβαση στην πραγματική οικονομία. Καθώς οι χώρες σε κρίση εφαρμόζουν πολιτική αυστηρής λιτότητας και η υπέρμετρη λιτότητα περιορίζει τις προοπτικές

ανάκαμψης και συνεπώς τις βυθίζει σε μεγαλύτερη ύφεση, προτείνει μια απλή, όπως τη χαρακτηρίζει, λύση: τα κράτη εφαρμόζουν λιτότητα και η ΕΕ αναλαμβάνει την ανάκαμψη. Πώς; Χορηγώντας νέα δάνεια, όχι για την αποπληρωμή των δανείων της χώρας, αλλά για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης, δηλαδή μελλοντικών δαπανών, επενδύσεις κ.λπ. Άλλωστε, όπως είπε πρόσφατα η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ -για να επιστρέψουμε στο πιεστικό περιβάλλον των χρηματαγορών- οι αγορές απεχθάνονται το υψηλό δημόσιο χρέος, αλλά απεχθάνονται ακόμη περισσότερο τη χαμηλή ή την αρνητική ανάπτυξη. Ο πρόεδρος Ομπάμα το γνωρίζει αυτό, και προωθεί σχέδιο για τη στήριξη της απασχόλησης με έργα υποδομής και με μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης του μισθολογικού κόστους των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της μέσης αμερικανικής οικογένειας κατά 1,5 χιλ δολ. και διευκολύνσεις στην αναχρηματοδότηση των στεγαστικών δανείων στην οικονομία των 300 εκατ. κατοίκων ύψους 447 δισ. δολ. το 2012. Το κόστος θα καλυφθεί με αύξηση της φορολόγησης των υψηλότατων εισοδημάτων, κατάργηση φοροαπαλλαγών για τις επιχειρήσεις και άλλες περικοπές ώστε να τηρηθεί ο στόχος μείωσης του δημοσίου ελλείμματος στο 2,3% του αεπ ως το 2021. Στην Ευρώπη των 500 εκατ. πολιτών, το σύνολο των κεφαλαίων που διατίθενται μέσω των διαρθρωτικών Ταμείων ανέρχεται σε λίγο μεγαλύτερο ποσό αλλά αφορά συνολικά την περίοδο 2007-2013 ενώ για τη περίοδο 2014-2020 οι συζητήσεις αναφέρονται σε ποσά 400 δισ. ευρώ συνολικά. Όταν οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους τα σχόλια περιττεύουν.

Στ ο μ υ α λ ό τ ο υ Key n e s Πώς άραγε θα σχολίαζε ο Keynes το τωρινό σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας; Θα διέβλεπε τον κίνδυνο επιτάχυνσης ενός καθοδικού σπιράλ που δεν θα άφηνε ανεπηρέαστους τους ευρωπαίους εταίρους της; (Βαθύτερη ύφεση ισοδυναμεί με αδυναμία επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων του προγράμματος, με αβέβαιες τις επόμενες εξελίξεις για την Ελλάδα και την ευρωζώνη). Ως αντιπρόσωπος του Βρετανικού Υπουργείου Οικονομικών στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων το 1919 με την οποία έληξε και τυπικά ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος και με την οποία καθορίστηκαν οι αποζημιώσεις της Γερμανίας προς τη Γαλλία κυρίως, τη Βρετανία και τις υπόλοιπες χώρες, παραιτήθηκε και αποσύρθηκε στο Κέμπριτζ όπου έγραψε το «Οι οικονομικές επιπτώσεις της ειρήνης». Ασκώντας κριτική, ιδίως προς τον Clemenceau αλλά και τον βρετανό πρωθυπουργό Lloyd George, προέβλεψε ότι οι εξοντωτικοί όροι για τον μεγάλο φταίχτη, τη Γερμανία, έσπειραν τους σπόρους της νέας κρίσης. (Εννοείται εδώ ότι δεν υπάρχει κανένας παραλληλισμός της Ελλάδας με την επιθετική Γερμανία και η μόνη σύγκριση αναφέρεται στην αντιμετώπιση μιας οικονομίας σε κρίση). Έγραφε «Οι αντιπρόσωποι της Γαλλίας και της Βρετανίας διατρέχουν τον κίνδυνο να ολοκληρώσουν την καταστροφή που η Γερμανία ξεκίνησε, … υπονομεύοντας, ενώ θα μπορούσαν να ενισχύσουν, την ευαίσθητη και περίπλοκη οργάνωση, ήδη διαρρηγμένη από τον πόλεμο, μέσω της οποίας και μόνο οι ευρωπαϊκοί λαοί μπορούν να ευημερήσουν». Η μεγάλη ύφεση και ανεργία στη Γερμανία που ακολούθησε, μπορεί να ήταν δίκαιη τιμωρία, όμως οδήγησε στην άνοδο του Ναζισμού και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Αμερικανοί όπως πάντα είναι καλοί μαθητές και δεν αγνόησαν τα παθήματα του παρελθόντος. Το σχέδιο Marshall που ταχύτατα προώθησαν για την ανασυγκρότηση της Ευρώπης μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο αφορούσε θύτες (την ηττημένη Γερμανία) και θύματα, τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η μελλοντική πατρίδα του μονεταρισμού αναγνώρισε έγκαιρα τη σημασία της στήριξης της ζήτησης. Τι θα έγραφε άραγε για το σχέδιο στήριξης της Ελλάδας, όταν μάλιστα ο ιός της κρίσης μολύνει ήδη άλλες χώρες και τράπεζες μέσω της έκθεσής τους σε τοξικά κρατικά ομόλογα; Και τι πιθανότητες θα του έδινε για την επιτυχή στήριξη της ελληνικής οικονομίας ώστε να βρει την έξοδο από την ύφεση; Με τα τωρινά δεδομένα ορθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες διέγραψαν τις λέξεις «σχέδιο Marshall» από το ανακοινωθέν της συνόδου της 21ης Ιουλίου.

ΕΠΙΛΟΓΗ 31

ειδικο θεμα

ο ι κο Ν ο μ ι α – ε Ν ε Ρ Γ ε ι α –Τ Ρ ο Φ ι μ α

λογι κ ή

Η του παραλογισµού Τα παράλογα ενός κόσµου ο οποίος µετά το τέλος του Ψυχρού Πολέµου πορεύεται χωρίς πυξίδα, δεν έχουν τελειωµό. Και η κρίση που µαστίζει πλέον τον πλανήτη διαχέεται όπως οι επιδηµίες τον Μεσαίωνα… Από την ενέργεια και τα τρόφιµα στην ευρύτερη οπτική της οικονοµίας και αντίστροφα. Το επιµέρους και το όλο, το όλο και το επιµέρους σε µία σχέση αλληλεξάρτησης και διαρκούς αναζήτησης της έλλογης ισορροπίας. από τoν αΝΤΩΝΗ ΛιΒιεΡαΤο

εποχή του τ έ λους της πυρηνικής ενέργειας; Μετά το ατύχημα στην Φουκουσίμα της Ιαπωνίας τον περασμένο Μάρτιο, ο κόσμος αναμετράται με τα όρια του στη χρήση πυρηνικής ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα αναζητά ενεργειακές διεξόδους σε ρυπογόνους υδρογονάνθρακες και σ τα βιοκαύσιμα. Η Φουκουσίμα ως η απαρχή της

32 ΕΠΙΛΟΓΗ

νέας ενεργειακής αναζήτησης όπως, πριν τρία χρόνια περίπου, η κρίση που ξέσπασε στις subprime αγορές των ΗΠΑ και έδωσε το έναυσμα για τη μεγάλη αναζήτηση της οικονομικής σταθερότητας στον πλανήτη. Τρία χρόνια μετά, με την ανάπτυξη σήμερα να φρενάρει, το μεγάλο αυτό οικονομικό ταξίδι του κόσμου φαίνεται να σταματά στον πρώτο του προορισμό: στο λιμάνι των ηθικών αξιών. Ένα λιμάνι, που η οικονομική ανάπτυξη στον πλανήτη προσπέρασε χωρίς στάση για ανεφοδιασμό τον 19ο και κυρίως τον 20ο αιώνα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 33

ειδικο θεμα

Το μπουρίνι που σάρωσε τη χώρα μας και όχι μόνο, δηλ. οι κρίσεις στην οικονομία, ανέβασαν στο προσκήνιο και άλλα προβλήματα εξίσου σημαντικά. Έτσι, φαινομενικά αυτόνομα προβλήματα, για μια ακόμη φορά, μετατρέπονται σε ένα σχεδόν εφιαλτικό, παγκοσμίων διαστάσεων πρόβλημα, μη επιδεχόμενο βραχυπρόθεσμες λύσεις. Πρόβλημα όμως, που πρέπει να μπει σε μια τάξη ως προς τις συνιστώσες του. Ο γράφων δεν έχει την πρόθεση να γράψει βιβλίο, κάτι που θα απαιτούσε η συνολική απεικόνιση του προβλήματος, αλλά να εκθέσει μερικές από τις συνιστώσες όπως προβάλλονται τελευταία στον κόσμο των ΜΜΕ, υπενθυμίζοντας έτσι την αλληλεξάρτηση αλλά και την από αυτήν προερχόμενη σύγχυση που διακατέχει τους αποφασίζοντες. Πρώτη φροντίδα του ανθρώπου η «διατροφή». Σε ένα πλανήτη με έξι δισεκατομμύρια μέλη τα οποία κάθε μέρα χρειάζονται φαγητό, η οικονομία μεριμνά για την οργάνωση και τη διανομή αγαθών, με πρωταρχικά αγαθά τα τρόφιμα. Αλλά η οικονομία επιτελεί το έργο της με την «ενέργεια» που αποδίδουν οι άνθρωποι και οι μηχανικοί δούλοι, με άλλα λόγια αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια είτε αποθηκευμένη κατά τη διάρκεια γεωλογικών αιώνων, είτε σε απευθείας χρήση της όπως π.χ. με τις ανανεώσιμες πηγές. Είναι συνηθισμένο η προσοχή όχι μόνον των ειδικών, αλλά και του μεγάλου κοινού, να επικεντρώνεται σε κάποιο από τα μεγάλα σύνολα που αναφέρθηκαν ήδη, αλλά και σε επί μέρους σχετικά θέματα, παραμερίζοντας, για λίγο συνήθως, τα υπόλοιπα. «Δασκαλίστικη» η διαχείριση της ενημέρωσης που ακολουθεί, αλλά καλύτερα έτσι. 34 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ανατροπή στα πυρηνικά Το πρώτο θέμα που έχει ανέβει στην επικαιρότητα είναι οι συνέπειες του συνδυασμού ενός τρομακτικού σεισμού και της αποκάλυψης ότι οι κανονισμοί ασφαλείας των πυρηνικών αντιδρασ τήρων δεν κάλυπταν τα δυσμενέστερα σενάρια ενδεχόμενων καταστροφών. Με απλά λόγια υποτίμησαν τα φυσικά φαινόμενα. Αυτά δημιουργούν μια ανατροπή στην κατασκευή και λειτουργία των εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την σχάση του ατόμου. Το ατύχημα ανατρέπει πλήρως τον προσανατολισμό προς τους πυρηνικούς αντιδραστήρες σε λειτουργία, μελέτη ή κατασκευή. Θα περάσουν χρόνια έως ότου επιλυθούν τα προβλήματα ασφαλείας στον σχεδιασμό νέων, αν δεν ανακοπεί κιόλας η αισιοδοξία της απόληψης ενέργειας χωρίς ρύπανση του περιβάλλοντος… Και τα σε λειτουργία εργοστάσια είναι εκατοντάδες.

Οι «βρώμικοι» υδρογονάνθρακες Το δεύτερο θέμα, λιγότερο γ νω στό στο κοινό αλλά καίριο είναι η παραγωγή μη συμβατικών υδρογονανθράκων από ασφαλτικά πετρώματα. Παραδόξως εκ πρώτης όψεως σ τ ις πηγέ ς πρωτογε νούς ενέργειας, και μάλισ τα σ τον από πολλές απόψεις κρίσιμο τομέα των υδρογονανθράκων, μια νέα τεχνική προσθέτει από μεγάλες έως τεράστιες δυνατότητες παραγωγής των τελευταίων από τους ασφαλτικούς σ χισ τόλιθους και τις ασφαλτικέ ς άμμους. Η ύπαρξη αυτών των πετρωμάτων είναι γ νωσ τή εδώ και πολλά χρόνια. Πχ. στις τεράστιες συγκεντρώσεις στον Καναδά η οργανωμένη εκμετάλλευση επιτρέπει την απόληψη μεγάλων ποσοτήτων εξωσυμβατικών υδρογονανθράκων εδώ και καιρό. Με τις μέχρι σήμε-

ρα μεθόδους, η παραγωγή αυτού του τύπου είναι εξόχως «βρώμικη». Καθώς όμως είναι γεωγραφικά συγκεντρωμένη είναι μέχρις ενός σημείου δυνατή η διαχείριση των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Ασφαλτικά πετρώματα υπάρχουν παντού, και απαντώνται σε όχι μεγάλο βάθος. Σκόρπια όπως είναι, ήταν αδύνατο μέχρι πρόσφατα να αξιοποιηθούν με τις γνωστές μεθόδους μέχρις ότου, άγνωστος στον γράφοντα τεχνικός, εφεύρε μέθοδο τόσο απλή ώσ τε να επιτρέπει την απομάσ τευση φυσικού αερίου ακόμη και στην αυλή του σπιτιού το οποίο κείται πάνω από μια στρώση του πετρώματος. Μια γεώτρηση προχωρεί σε σχετικά μικρό βάθος έως ότου «εγκατασ ταθεί»

μέσα στη στρώση (ΤΙΜΕ 11/4/11). Στην συνέχεια στρέφεται οριζοντίως μέσα στην στρώση και σε αρκετό μήκος. Μετά την σταθεροποίηση της γεώτρησης, ειδικά εκρηκτικά προωθούνται στο οριζόντιο τμήμα της γεώτρησης και ανατινάσσονται θρυμματίζοντας το πέτρωμα που την περιβάλλει. Ακολούθως διο χετεύεται στη γεώτρηση ένα μείγμα νερού, χημικών και άμμου υπό υψηλή πίεση. Η άσφαλτος που έχει διαποτίσει κατά τη διάρκεια γεωλογικών αιώνων το πέτρωμα, υπό την πίεση, παραδίδει το αδρανές μέχρι τότε φυσικό αέριο, μέσω της γεώτρησης στις εγκαταστάσεις της επιφάνειας. Το σύνολο της εγκατάστασης στο υπέδαφος μπορεί για πολλά χρόνια να παράγει φυσικό αέριο

καθώς η άμμος διατηρεί ανοιχτές τις ρωγμέ ς του πετρώματος από την έκρηξη. Για τις ΗΠΑ π.χ. όπου διατίθεται ένα τεράστιο πλέγμα αγωγών η νέα πηγή πρωτογενούς ενέργειας είναι «ευλογία» καθώς ανταποκρίνεται στο «ιδεώδες» της ενεργειακής αυτάρκειας. Όμως, η μέθοδος είναι εντονότατα βρώμικη. Το χρησιμοποιημένο νερό ρυπαίνει αφάνταστα το περιβάλλον, με συνέπεια μια μικρή επανάσταση των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Καθώς μάλιστα ασφαλτικά πετρώματα υπάρχουν ακόμη και στο υπέδαφος κατοικημένων περιοχών και το κέρδος είναι κακός σύμβουλος. Η επέκταση των εκμεταλλεύσεων είναι δραματική. Όλοι πλέον αναμένουν τις ανα-

γκαίες ρυθμίσεις….. Τα εικαζόμενα αποθέματα υδρογονανθράκων αυτής της κατηγορίας είναι τεράστια όπως και τεράστιοι οι κίνδυνοι από τη ρύπανση.

Τα βιοκαύσιμα και οι επιπτώσεις τους Μετά την ενέργεια η οικονομία. Η καταστροφική εξέλιξη των οικονομικών πραγμάτων προβάλλει και ένα πρόβλημα ουσίας, το οποίο κατά περίεργο τρόπο αγνοείται. Η ανάπτυξη της περιόδου 1945–2000, συνέβαλε αποφασιστικά στη διατήρηση μιας σχετικής κοινωνικής ειρήνης, εξασφαλίζοντας έτσι και την κοινωνική συνοχή. Η ανάπτυξη στην εποχή του ΕΠΙΛΟΓΗ 35

ειδικο θεμα

χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, κάλυψε ανάγκες (αγνόησε άλλες) αλλά και ψευδοανάγκες μέχρι παραλογισμού. Είναι αναγκαίο το δεύτερο ή τρίτο αυτοκίνητο, η πισίνα, οι ντουλάπες οι υπερφορτωμένες με ελάχιστα φορεμένα ρούχα ή η τερατώδης πολυφαγία και κακοφαγία των Ελλήνων? Οι σημερινοί κάτοικοι του πλανήτη στη θέση του χαμένου παραδείσου τοποθέτησαν τη γενική ευημερία. Μήπως ακόμη και το κορυφαίο δόγμα του μαρξισμού «ο καθένας με τις δεξιότητές του και στον καθένα κατά τις ανάγκες του» δεν είναι παρά μια υπαρξιακή ανοησία ευρείας χρήσεως; Η μέχρι σήμερα ανάπτυξη «φρενάρει» και ζητείται η ανάκαμψη. Ανάπτυξη πόση, ποια και προς ποια κατεύθυνση; Ισχύει ακόμη η εντολή: «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και πληρώσατε την Γη»; Και είναι ηθικά ουδέτερη η οικονομία όπως «πλασάρεται» από τους φιλελεύθερους προφήτες της; Οι καλβινιστές τουλάχιστον έθεταν ως όραμα του πλουτισμού τον ενάρετο βίο και τα αγαθά ως δώρο του Θεού για κοινωνική χρήση. Επέτρεπαν την πα-

36 ΕΠΙΛΟΓΗ

ροχή δανείου μόνο αν επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί κοινωνικά και απέκλειαν τον τοκογλυφικό πλουτισμό ως αμαρτία. Όμως ο 19ος και κυρίως ο 20ος αιώνες κατάπιαν την ηθική διάσταση της οικονομίας. Μόλις τώρα διακρίνεται αχνά η επιστροφή σε ηθικές αξίες. Τις αναζητούν ακόμα και εκατοντάδες οικονομολόγοι στα συνέδριά τους. Η ενέργεια και η οικονομία γενικότερα στοχεύουν στην εξασφάλιση στοιχειωδών έως «άρρωστων» συνθηκών διαβίωσης. Έτσι όλο και περισσότερο το δημογραφικό πρόβλημα ξαναβγαίνει στην επιφάνεια. Το δημογραφικό πρόβλημα, η μελέτη και διαχείριση των πληθυσμών, αναδείχτηκε ανάποδα θα έλεγε κανείς. Καθώς η αναζήτηση πηγών πρωτογενούς ενέργειας έγινε σχεδόν πυρετώδης κυρίως στις ΗΠΑ, όπου η αλόγιστη κατανάλωση έχει περιορίσει σημαντικά τα γνωστά και εκμεταλλεύσιμα ενεργειακά αποθέματα, προβλήθηκαν ως μια νέα και σημαντική πηγή τα υπόλοιπα της αγροτικής παραγωγής, με την μετατροπή τους σε αιθανόλη, ένα είδος οινοπνεύματος κατάλληλο για

την κίνηση των μηχανών εσωτερικής καύσης. Όμως πολύ γρήγορα η παραγωγή αγροτικών αγαθών -στην ουσία τροφίμων, είτε αμέσως αγαθά του φυτικού κόσμου, της χλωρίδας και εμμέσως αγαθά του ζωικού βασιλείου, της πανίδας- εξετράπη σε αγαθά παραγωγής καυσίμου. Η ιδέα, για να το πει κανείς πιο απλά, με εκατομμύρια πεινασμένους στον κόσμο, να μετατρέπονται τρόφιμα σε καύσιμα είναι τερατώδης. Βέβαια η χρήση των αποβλήτων π.χ. από ζαχαροκάλαμο σε χώρες παραγωγής ζάχαρης όπως η Βραζιλία ή η Κούβα παραμένει σκόπιμη. Με την παρουσία και μιας περιόδου ξηρασίας, όχι και τόσο αιφνίδιας, η σχέση τροφίμων και πληθυσμού επανήλθε στο προσκήνιο. Η σχέση αυτή απασχολεί αιώνες τώρα τον άνθρωπο. Πρωταρχική ανάγκη ήταν και είναι η διατήρηση μιας καλής σχέσης ανάμεσα στους πληθυσμούς και την παραγωγή τροφίμων. Τόσο ο Πλάτων, όσο και ο Αριστοτέλης προβάλλουν την ανάγκη η Πόλη να είναι εύτακτη και να μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες των πολιτών σε τρόφιμα

Η σχεση τροφiμων και πληθυσμου επανηλθε στο προσκηνιο. Πρωταρχικη αναγκη ηταν και ειναι η διατηρηση μιας καλης σχεσης αναμεσα στους πληθυσμους και την παραγωγη τροφιμων. Τοσο ο Πλατων, οσο και ο Αριστοτελης προβαλλουν την αναγκη η Πολη να ειναι ευτακτη και να μπορει να καλυπτει τις αναγκες των πολιτων σε τροφιμα οπως υπενθυμιζουν οι συντακτες μιας εντυπωσιακης μελετης στη «MONDE DIPLOMATIQUE».

στον χρόνο. Λίγο αργότερα ο Κάρολος Μαρξ διατυπώνει την άποψη ότι η θεωρία του Malthus είναι λανθασμένη: «Αυτός ο αφηρημένος νόμος για τον πληθυσμό δεν ισχύει παρά μόνο για τα φυτά και τα ζώα και ίσχυσε εκεί που έλειπε η ιστορική παρέμβαση του ανθρώπου. Εκείνο που μετράει δεν είναι ο αριθμός των ανθρώπων αλλά η κατανομή των αγαθών»….. Δεν είχε άδικο, χωρίς ίσως να το υποπτεύεται τότε, όταν στα χρόνια μας το αγαθό τρόφιμα μετατρέπεται και στο αγαθό καύσιμα, τα βιοκαύσιμα. Με πεινασμένους εκατοντάδες εκατομμύρια, στην κατανομή των αγαθών άνθρωποι στερούν από ανθρώπους το δικαίωμα στη ζωή, προκειμένου να εξασφαλίσουν φθηνότερη κίνηση. Η σ χετική απόφαση της προεδρίας Μπους αφήνει ανοικτό το θέμα της παραγωγής βιοκαυσίμων…. «… στην αρχή του 21ου αιώνα αναμένεται η άφιξη του επτάκις δισεκατομμυριοστού πολίτη του κόσμου. Αυτός κατά πάσα πιθανότητα, επτά στα δέκα, θα γεννηθεί σε μια φτωχή χώρα, στο πλαίσιο μιας δύστυχης οικογένειας. Θα πρέπει να του στείλουμε ένα καλώς όρισες ή ένα γράμμα ζητώντας συγνώμη»… γράφει ε ν κατακ λείδι ο George Minois στην έρευνα της «MONDE».

όπως υπενθυμίζουν οι συντάκτες μιας εντυπωσιακής μελέτης στην «MONDE DIPLOMATIQUE» (Ιούνιος 2011). Το πρόβλημα για πρώτη φορά παίρνει την έκφραση «επιστημονικής» ούτως ειπείν προσέγγισης από τον πάστορα T.R.Malthus, «1798, Essai sur le principe de la population». Ο Malthus προβάλλει την άποψη ότι η συνεχής αύξηση του πληθυσμού απειλείται από το ότι ενώ η αύξηση της παραγωγής τροφίμων ακολουθεί τους κανόνες της αριθμητικής προόδου, η αύξηση του πληθυσμού ακολουθεί τους κανόνες της γεωμετρικής προόδου. Ο Malthus όμως ζει λίγο πριν τη γενίκευση της χρήσης της ενέργειας. Έτσι οι θεωρίες του δεν άντεξαν

Χωρίς πυξίδα Πριν από μερικά χρόνια σημαντικός Έλληνας πολιτικός, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, απεκάλεσε την Ελλάδα «ένα απέραντο φρενοκομείο». Σήμερα ο ίδιος χαρακτηρισμός θα ίσχυε για το σύνολο του Δυτικού κόσμου. Ο χαρακτηρισμός της οικονομίας ως «ηθικά ουδέτερης»!... ο οποίος κυριαρχεί στις αναλύσεις των θεωρητικών και των διαχειριστών του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού οδήγησε ήδη το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα σε επικίνδυνες και δηλητηριώδεις ατραπούς. Η μεταμφίεση των σπεκουλαδόρων σε επενδυτές και η εφεύρεση νέων πραγματικοτήτων όπως π.χ. οι «αγορές» παραβιάζουν ακόμα και τη λογική. Οι αγορές και ονόματα

έχουν και γνωστές διευθύνσεις στη Wall street και το City του Λονδίνου. Με απλά λόγια οι παραγωγοί πλούτου από το εμπόριο του χρήματος κυκλοφορούν ανάμεσα μας. Τα «παράγωγα» και οι παρόμοιες κλεπτοκρατικές τεχνικές των παραπάνω που επικρατούν, δεν είναι άσχετες με την άνοδο των τιμών των αγαθών και κατ’ επέκταση ακόμα και της πείνας ανά τον κόσμο. Ούτε είναι συμπτωματικό το γεγονός ότι τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ, όλο και συχνότερα προβάλλουν σχετικά «τρομακτικά» στοιχεία. Π.χ. στο τεύχος της 25ης Ιουλίου του ΤΙΜΕ μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Το έτος 2000 χρησιμοποιείτο για την παραγωγή αιθανόλης το 6% της παραγωγής του αμερικανικού αραβοσίτου. Τώρα χρησιμοποιείται το 40%». Αυτή η παραγωγή που διατίθεται για βιοκαύσιμα θα συνέβαλλε στη διατροφή 350.000.000 πεινασμένων του κόσμου, κατά το Earth Policy Institute!... Και ενώ οι πεινασμένοι χρειάζονται βοήθεια, ο πλανήτης του Δυτικού κόσμου έχει πρόβλημα παχυσαρκίας! Τα παράλογα ενός κόσμου ο οποίος μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου πορεύεται χωρίς πυξίδα δεν έχουν τελειωμό. Τα ελάχιστα που σημειώθηκαν δεν είναι παρά μια γεύση. Και η κρίση που μαστίζει πλέον τον πλανήτη διαχέεται όπως οι επιδημίες τον Μεσαίωνα. …«πήραμε τη ζωή μας λάθος» και τώρα που πρέπει να αλλάξουμε ζωή ξεπροβάλλουν τα ταπεινότερα αισθήματα και οι πλέον εγωιστικές συμπεριφορές. Και σχετικά με την Ελλάδα, τι άραγε σκέπτονται ή περιμένουν π.χ. οι Φιλανδοί, οι Ολλανδοί, οι Σλοβάκοι, οι Σλοβένοι; Να εξοστρακίσουν τους Ευρωπαίους της Μεσογείου για να υλοποιηθεί το ρηθέν από την ιστορική κυρία Σουσού Καντακουζηνού: «Να διώξουμε τους φτωχούς, να μείνουμε μεταξύ μας οι πλούσιοι να περνάμε καλά».Το τεύχος 1319/8/2011 του Economist είχε ως εξώφυλλο τον γνωστό πίνακα του Ρέμπραντ «Μάθημα Ανατομίας». Ο γράφων εύχεται το υπό μελέτη σώμα να μην είναι η Ελλάδα, έτσι που τα καταφέραμε με τα ψέματα μας. ΕΠΙΛΟΓΗ 37

38 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΕΞΕΛIΞΕΙΣ ∆ΡAΣΕΙΣ

ΥΠΗΡΕΣIΕΣ ΠΡΟΪOΝΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝOΤΗΤΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ 39

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

{

Οικονομία /Τράπεζες

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες & ο ιός της κρίσης Μια ματιά στους αριθμούς δείχνει πώς ο ιός της κρίσης μόλυνε τις ευρωπαϊκές τράπεζες και πρώτες από όλες τις γαλλικές, μεταφέροντας το καμπανάκι του συναγερμού στην Ιταλία της οποίας τα κρατικά ομόλογα δέχονται τις πιέσεις των αγορών. // Επιτελείο «Ε»

ι γαλλικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση σε ελληνικό χρέος μετά τις ελληνικές –ενώ από τις θυγατρικές τους στην Ελλάδα, η Societe Generale με τη Γενική και η Credit Agricole με την Εμπορική, επιβαρύνονται με ζημιές. Η έκθεση της μεγαλύτερης γαλλικής τράπεζας, της BNP, σε ελληνικό χρέος φτάνει τα 4 δισ. ευρώ και με το κατά 21% κούρεμα των ελληνικών ομολόγων που λήγουν ως το 2020 έχει ήδη καταγράψει απώλειες 500 εκατ. ευρώ. Και ενώ έχει μικρή έκθεση σε Ιρλανδικά και Πορτογαλικά ομόλογα, ο μεγάλος κίνδυνος είναι η Ιταλία, όπου η έκθεσή της φθάνει τα 21 δισ. ευρώ. Η Credit Agricole, έχει μικρή έκθεση σε ελληνικό χρέος, μετά την κατά 21% απομείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων του, η έκθεσή του ομίλου περιορίστηκε σε μόλις 329 εκατ. ευρώ. Και εδώ όμως το καμπανάκι κινδύνου χτυπά από την Ιταλία, καθώς η αξία των ιταλικών ομολόγων που διατηρεί στο χαρτοφυλάκιό του φθάνει τα 8,7 δισ. ευρώ. Δηλαδή, η έκθεση στην Ιταλία φθάνει μόνο για τις δύο αυτές τράπεζες τα 30 δισ. ευρώ. Η Societe General, με ελληνικούς τίτλους αξίας μόλις 900 εκατ. ευρώ έχει ήδη καταγράψει ζημιές 395 εκατ. ευρώ. Συνολικά η έκθεση των τριών μεγαλύτερων γαλλικών τραπεζών σε χρέος της περιφέρειας -Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία- φθάνει τα 44 δισ. ευρώ και εξηγεί την πρόσφατη υποβάθμιση της Societe Generale και της Credit Agricole από τον οίκο Moody’s. Από τη γαλλική πλευρά 40 ΕΠΙΛΟΓΗ

τονίζεται ότι το πρόβλημα δεν είναι των τραπεζών αλλά της Ελλάδας και της ευρωζώνης, όμως πού να βρει κανείς το δίκιο του σήμερα! Συνέπεια των ανωτέρω για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, το γεγονός ότι το κόστος δανεισμού δολαρίων έχει αυξηθεί γι αυτές το τελευταίο διάστημα και ενώ τα αμερικανικά funds περιορίζουν την έκθεσή τους στις ευρωπαϊκές τράπεζες για τον φόβο απωλειών. Η ΕΚΤ βρέθηκε στην ανάγκη, σε συντονισμό με τη Fed και τις κεντρικές τράπεζες της Αγγλίας, της Ελβετίας και της Ιαπωνίας, να αναγγείλει πράξεις χορήγησης δολαρίων στις τράπεζες της ευρωζώνης για να καλύψουν τις ανάγκες τους ως το τέλος του έτους.

Το ΔΝΤ ΕΚΤΙΜΑ ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα χρειαστούν μεγάλη κεφαλαιακή ενίσχυση για αντιμετώπιση των απωλειών από «τοξικά» κρατικά ομόλογα. Το IASB θεωρεί ότι οι τράπεζες έχουν υποεκτιμήσει τις απώλειές τους από αυτά, καθώς δεν τα αποτιμούν σε τιμές αγοράς, που θα σήμαινε «κούρεμα» της αξίας τους ως και 50% Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η κρίση χρέους έχει μειώσει την αξία των τίτλων κατά 200 δισ. ευρώ -τοποθετήσεις τραπεζών σε ομόλογα Ελλάδας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας αλλά και Ιταλίας, Ισπανίας και Βελγίου- και αν συνυπολογιστούν οι απώλειες από την πτώση των μετοχών τους, το σύνολο φθάνει τα 300 δισ. ευρώ.

στηρίξει τα ομόλογά τους. Παραδείγματος χάρη, κανείς δεν θα υποστήριζε σοβαρά ότι η Ιταλία ή η Ισπανία αντιμετωπίζουν κίνδυνο χρεοκοπίας. Και όμως βρίσκονται στο στόχαστρο των αγορών. Και αυτό γιατί, με όλες τις καθυστερήσεις έως ότου τεθεί σε εφαρμογή ο Μόνιμος Μηχανισμός που με αυξημένα κεφάλαια θα μπορεί να αγοράζει ομόλογα στη δευτερογενή αγορά και υπό αυστηρούς όρους, οι αγορές σε μια αυτοεκπληρούμενη προσδοκία, δεν πείθονται ότι υπάρχει ένας αξιόπιστος μηχανισμός να στηρίξει τις τοποθετήσεις τους (και να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις τους). Το πρόβλημα είναι δομικό, πηγάζει από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη και τους όρους λειτουργίας του κοινού νομίσματος. Ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες που του έχουν επιβληθεί. Η αδυναμία των κανόνων ωστόσο, φαίνεται από το γεγονός ότι οι συνάδελφοί του στη Βρετανία, την

«Τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι» «Μην κοιτάτε μόνο το δικό μας φορτίο, κοιτάξτε και των άλλων». Την απλή αυτή λογική ασπάστηκε ο Ζαν Κλοντ Τρισέ για να απαντήσει ιδιαίτερα εύστοχα, στις πιέσεις και την κριτική που ασκήθηκε στην ΕΚΤ, με πρωτεργάτη τη Γερμανία, για το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων.

πό την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης ο ισολογισμός της ΕΚΤ αυξήθηκε κατά 77%, ενώ της αμερικανικής Fed κατά 226% και της Τράπεζας της Αγγλίας κατά 200%, ανέφερε ο απερχόμενος πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της ευρωζώνης, Ζαν Κλοντ Τρισέ. Με αυτά απαντά στην κριτική ότι με το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ, ιδίως τώρα που στο παιχνίδι εισέρχεται και η αγορά ομολόγων της Ιταλίας στην οποία αναλογεί το 25% του κρατικού χρέους της ευρωζώνης, υπονομεύεται η ανεξαρτησία της και ότι οδηγείται σε νομισματοποίηση του χρέους (νέο χρήμα τυπώνεται για την αγορά τμήματος του χρέους, αυξάνοντας την προσφορά χρήματος και τις πληθωριστικές πιέσεις μεταγενέστερα). Η πρόσφατη παραίτηση του μέλους του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Γιούργκεν Σταρκ, συνδέεται με τις ανησυχίες αυτές. Η Κριστίν Λαγκάρντ θεωρεί αναγκαία την πολιτική στήριξη της ΕΚΤ στον τομέα αυτό. Στο σημείο αυτό ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί ότι ο Ζαν Κλοντ Τρισέ, υπερασπίζεται την τακτική του ενώ οι επιθέσεις των αγορών βασίζονται σε σημαντικό μέρος σε αυτήν ακριβώς την τακτική, της περιορισμένης παρέμβασης. Τα κράτη μέλη με τη συμμετοχή τους στο κοινό νόμισμα, εκτός από την απώλεια ελέγχου της νομισματικής πολιτικής, δεν έχουν πια και μια κεντρική τράπεζα να

Αμερική και την Ιαπωνία μπορεί να τύπωσαν χρήμα, όμως και πληθωρισμό δεν έχουν (εξαιρουμένης της Βρετανίας) και οι αποδόσεις των ομολόγων τους, είναι εξαιρετικά χαμηλές, που δείχνει ότι η εμπιστοσύνη των αγορών είναι υψηλή. Και σε περίοδο κρίσης το τελευταίο είναι που μετράει. Στην Αμερική μάλιστα, με δημόσιο χρέος και έλλειμμα πολύ υψηλότερα από της ευρωζώνης έχουν υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 χρόνων, κάτω από το 2%! Για την Ευρώπη του ευρώ, το θέμα είναι να μην καταρρεύσει, γενναία υπερασπιζόμενη κανόνες που αποδεικνύονται στην πράξη ανεπαρκείς. ΕΠΙΛΟΓΗ 41

{

Ελληνικές Τράπεζες

Οι συντονισµένες κινήσεις των ρυθµιστών της παγκόσµιας οικονοµίας το 2008, την έσωσαν από ένα δεύτερο µεγάλο κραχ. Σήµερα η Ευρώπη πρέπει να επαναλάβει την ίδια στρατηγική για να αποφύγει ο πλανήτης τον κίνδυνο διπλής ύφεσης και για να ξαναµπεί η παγκόσµια οικονοµία στον δρόµο της σταθερής, βιώσιµης και ισορροπηµένης ανάπτυξης.

42 ΕΠΙΛΟΓΗ

Eλληνικές τράπεζες

Η θυσία

της Ιφιγένειας από τον ΧρHΣΤο ΚΩνΣΤα

Όταν αναβάλλουμε τις λύσεις, το κόστος πάντα είναι μεγαλύτερο όταν επιτέλους αυτές προωθηθούν. Τώρα που το συζητούμενο από τους Γερμανούς plan b αφορά κούρεμα της αξίας των ελληνικών κρατικών ομολόγων κατά 50%, όσοι το υποστηρίζουν φαίνεται να αγνοούν ότι θα έχει μεγάλες παράπλευρες απώλειες. Και η όποια στήριξη των «θυμάτων» του στην Ελλάδα -τραπεζών, ασφαλιστικών ταμείων και εταιρειών- θα επιβαρύνει την Ελλάδα μέσω της ευρωπαϊκής βοήθειας, η οποία φυσικά δεν χαρίζεται αλλά δανείζεται. ΕΠΙΛΟΓΗ 43

{

Ελληνικές Τράπεζες

Ο γνωστός μύθος της Ιφιγένειας ανήκει στον τρωικό κύκλο. Η ιστορία της θυσίας της Ιφιγένειας συνδέει δυο μυθολογικές παραδόσεις –του Τρωικού πολέμου και του οίκου των Ατρειδών- όπως και δυο κόσμους –τον πολιτικό κόσμο του Αγαμέμνονα ως ηγέτη των Ελλήνων στον Τρωικό πόλεμο και τον οικογενειακό του κόσμο, όπου θα συμβούν τα εγκλήματα της οικογένειας του Ατρέα. Σύμφωνα με τον μύθο, η θεά Άρτεμις απαίτησε τη θυσία της Ιφιγένειας για να αφήσει τον Μυκηναϊκό στόλο να πλεύσει προς την Τροία. Την στιγμή της θυσίας η Άρτεμις έσωσε την Ιφιγένεια από το κοφτερό μαχαίρι του Μάντη Κάλχα και τη μετέφερε στη χώρα των Ταύρων στις ακτές Μαύρης Θάλασσας. Η Ιφιγένεια επέστρεψε από εκεί στην Ελλάδα με τη βοήθεια του αδερφού της Ορέστη. Στην Ελλάδα του σήμερα, το πολιτικό μας σύστημα δεν διστάζει να πάρει τη θέση του Αγαμέμνονα και να θυσιάσει το τραπεζικό και ασφαλιστικό μας σύστημα, μόνο και μόνο για να διαιωνίσει την παρουσία του πλαδαρού, αντιπαραγωγικού, πανάκριβου και αναποτελεσματικού κομματικού Κράτους. To ελληνικό τραπεζικό σύστημα –εκτός από την υπεραισιόδοξη πιστωτική επέκταση των παλιών καλών εποχών – δεν έχει καμία ευθύνη για τη σημερινή πιστωτική ασφυξία που μαστίζει την ελληνική οικονομία. Η λύση του προβλήματος της ελληνικής οικονομίας, το πρόβλημα του χρέους και των ελλειμμάτων, είναι τραγικά απλή: Η Ελλάδα οφείλει απλώς να μείνει αγκιστρωμένη –με νύχια και με δόντια- στο ευρωπαϊκό άρμα, να παραμείνει χώρα του ευρώ για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται μέχρις ότου η Ευρώπη ανακαλύψει τη συνολική

λύση στο πρόβλημα του ευρωπαϊκού δημόσιου χρέους. Οι πολιτικοί στην Ελλάδα προσπαθούν να αναβάλουν τις οδυνηρές -για την κομματική πελατεία τους- λύσεις και προτιμούν με λύσεις μεγαλύτερου «κουρέματος» των ομολόγων, δηλαδή των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιρειών και των ασφαλιστικών ταμείων, να παρατείνουν τη ζωή του τελευταίου σοβιετικού τύπου κράτους στην Ευρωζώνη. Η Ευρώπη δεν θέλει να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ. Προφανώς ούτε η Ελλάδα επιδιώκει έξοδό της από το ασφαλέστερο, σταθερότερο και ισχυρότερο νόμισμα του κόσμου. Ο Αριστοτέλης όμως μας δίδαξε για την «ετερογονία των σκοπών». Είναι πιθανό να υπάρξει μια θυσία. Η Ευρώπη να θυσιάσει την Ελλάδα για τη σωτηρία της και η Ελλάδα να θυσιάσει το υγιές, εξωστρεφές και δυναμικό τραπεζικό της σύστημα στην προσπάθειά της να παραμείνει χώρα του ευρώ. Και όλα αυτά γιατί καθυστέρησε απελπιστικά πολύ, πάνω από ένα χρόνο, να προχωρήσει σε επώδυνα αλλά αναγκαία μέτρα, όπως απολύσεις στο Δημόσιο, κλείσιμο ΔΕΚΟ και άλλων ζημιογόνων οργανισμών, εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου και πολλά άλλα, αλλά και σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Και εσπευσμένα, υπό την απειλή διακοπής της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, επιλέγει φοροεισπρακτικά μέτρα για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος που και άδικα είναι και αναποτελεσματικά σε περίοδο ύφεσης. Οι αποφασίζοντες θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι όταν η ύφεση εδραιωθεί, η δημοσιονομική προσαρμογή με αύξηση των φόρων δεν φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Υπάρχουν επι λογές Η αναταραχή που επικρατεί στις αγορές και η αβεβαιότητα έχουν πλήξει την εμπιστοσύνη στην παγκόσμια οικονομία και έκανε αρκετούς να σχολιάσουν πως όλες οι στρατηγικές έχουν εξαντληθεί. Όμως, αυτή η εντύπωση είναι εσφαλμένη -και θα μπορούσε να οδηγήσει σε παράλυση. Όταν ξέσπασε η κρίση στα τέλη του 2008, οι διεθνείς ρυθμιστές έδρασαν συντονισμένα με κοινό σκοπό. Οι κινήσεις τους έσωσαν την παγκόσμια οικονομία από ένα δεύτερο μεγάλο κραχ, προσφέροντας στήριξη στην ανάπτυξη, πατάσσοντας τη σκλήρυνση στις χρηματοοικονομικές αρτηρίες, απορρίπτοντας τον προστατευτισμό και παρέχοντας πόρους στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Σήμερα η Ευρώπη πρέπει να επαναλάβει την ίδια στρατηγική όχι μόνο για να αποφύγει ο πλανήτης τον κίνδυνο διπλής ύφεσης αλλά κυρίως 44 ΕΠΙΛΟΓΗ

για να ξαναμπεί η παγκόσμια οικονομία στον δρόμο της σταθερής, βιώσιμης και ισορροπημένης ανάπτυξης. Η κατάσταση σήμερα διαφέρει από το 2008. Τότε, η αβεβαιότητα προερχόταν από την κακή κατάσταση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, των τραπεζών. Σήμερα, προέρχεται από τις αμφιβολίες για την πορεία των κρατών. Τότε, η απάντηση ήταν πρωτοφανής πιστωτική στήριξη, άμεση τόνωση των τραπεζών και κάποια δόση δημοσιονομικής ενίσχυσης. Σήμερα, η νομισματική πολιτική είναι πιο συγκρατημένη, τα τραπεζικά προβλήματα απαιτούν και πάλι αντιμετώπιση και η κρίση έχει προκαλέσει αδιέξοδα στο δημόσιο χρέος, το οποίο κινείται 30 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με το παρελθόν, κατά μέσο όρο, στις προηγμένες οικονομίες. Έτσι, δεν υπάρχουν εύκολες απα-

ντήσεις. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και επιλογές. Για τις ανεπτυγμένες οικονομίες υπάρχει μία αδήριτη ανάγκη για αποκατάσταση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Παράλληλα, γνωρίζουμε ότι, αν πατήσουμε φρένο πολύ απότομα, θα πλήξουμε την ανάκαμψη και θα επιδεινώσουμε την αγορά εργασίας. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα διπλό επίκεντρο στη μεσοπρόθεσμη προσαρμογή και στη βραχυπρόθεσμη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Μπορεί να ακούγεται αντιφατικό, αλλά υπάρχει αμοιβαία τόνωση αυτών των δύο. Οι αποφάσεις για τη μελλοντική προσαρμογή και η αντιμετώπιση των προβλημάτων που φέρνουν βιώσιμη δημοσιονομική βελτίωση δημιουργούν χώρο για τις στρατηγικές στήριξης της ανάπτυξης και της απασχόλησης σήμερα. Με την ίδια λογική, η στήριξη της ανά-

πτυξης βραχυπρόθεσμα είναι καίριας σημασίας για την αξιοπιστία οποιασδήποτε απόφασης για προσαρμογή. Θα συμφωνήσουν οι αγορές με μια τέτοια προσέγγιση; Σε ορισμένες χώρες, οι αγορές δείχνουν να πιέζουν για κάθετη δημοσιονομική προσαρμογή. Και ορισμένοι ρυθμιστές έχουν αποφασίσει ότι αυτός ο δρόμος πρέπει να χαραχτεί. Όμως σε αρκετές άλλες, το βραχυπρόθεσμο επίκεντρο μπορεί να είναι εσφαλμένο. Τα κράτη με υψηλά επίπεδα χρέους που βρίσκονται υπό την πίεση των αγορών

δεν έχουν πολλά περιθώρια και οφείλουν να συνεχίσουν τη δημοσιονομική προσαρμογή. Άλλα όμως έχουν τη δυνατότητα βραδύτερων ρυθμών προσαρμογής, σε συνδυασμό με μέτρα τόνωσης της ανάπτυξης. Μπορούν να γίνουν όλα αυτά; Η άποψη ότι η τρέχουσα διεθνής συγκυρία δεν μας αφήνει περιθώρια επιλογών είναι εσφαλμένη. Όπως και το 2009, έχουμε φθάσει σε ένα σημείο όπου οι κινήσεις όλων των κρατών που κάνουν ό,τι μπορούν θα έχουν αθροιστική επίδραση πολύ μεγαλύτερη απ' όσο ορισμένων μόνο. Οι

προτεραιότητες είναι ξεκάθαρες: αξιόπιστη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική προσαρμογή, σε συνδυασμό με επιθετική μελέτη όλων των πιθανών μέτρων που θα μπορούσαν να έχουν αποτέλεσμα στην υποστήριξη της ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα. Αν η παγκόσμια ανάπτυξη διολισθήσει, τα βάρη θα γίνουν αισθητά έντονα και ευρύτατα. Αν οι ρυθμιστές δράσουν αποφασιστικά, από κοινού και άμεσα πάνω σε αυτές τις προτεραιότητες, η εμπιστοσύνη μπορεί να αποκατασταθεί και να συντηρηθεί η ανάπτυξη.

Το μάθημα από την Ουάσιγκτον Το μέγεθος μετράει. Αυτό ήταν το μάθημα από τη διαμάχη στην Ουάσιγκτον για την αύξηση του ορίου του δημοσίου χρέους, ώστε να μην προχωρήσει το αμερικανικό δημόσιο σε στάση πληρωμών, και την αμερικανική υποβάθμιση από τη Standard & Poor’s, κινήσεις που δεν ανέβασαν τα επιτόκια στα αμερικανικά ομόλογα. Το ίδιο μάθημα έχει δώσει και η Ιαπωνία, η οποία απολαμβάνει τις χαμηλότερες αποδόσεις κρατικών ομολόγων στον κόσμο, έχοντας συγχρόνως ένα από τα μεγαλύτερα δημόσια χρέη. Τα μαθήματα αυτά είναι ουσιώδη για τις χώρες της ευρωζώνης. Θα πρέπει να συγκεντρώσουν τις αγορές ομολόγων τους - με ή χωρίς τη γερμανική συμμετοχή. Τα πλεονεκτήματα από τη δημιουργία μιας αγοράς ομολόγων με μέγεθος αντίστοιχο των ΗΠΑ ή της Ιαπωνίας οπωσδήποτε θα είναι περισσότερα από τα κόστη. Το μέγεθος υποστηρίζει το χαμηλό κόστος δανεισμού. Τα συνολικά κρατικά χρεόγραφα των ΗΠΑ σε κυκλοφορία ανέρχονται στα 6.600 δισ. ευρώ. Για την Ιαπωνία το μέγεθος αντιστοιχεί σε 7.900 δισ. ευρώ. Με τέτοια ποσά, οι επενδυτές είναι πρακτικώς αδύνατον να αποφύγουν αυτά τα ομόλογα. Και δεν τα αποφεύγουν πράγματι καθόλου. Είναι πρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν την Ουάσιγκτον για 10 χρόνια με επιτόκιο 2,3% και το Τόκιο με 1%. Ας συγκρίνουμε αυτά τα μεγέθη με την κατακερματισμένη αγορά ομολόγων της

Ευρώπης: Στα τέλη του 2010, η Ιταλία είχε 1.500 δισ. ευρώ σε κυκλοφορία, η Γερμανία 1.400 δισ. ευρώ, η Γαλλία 1.300 δισ. (και η Βρετανία 1.100 δισ. ευρώ). Οι αγορές αυτές παραμένουν ευμεγέθεις, όμως οι επενδυτές μπορούν να τις εγκαταλείψουν πολύ ευκολότερα από όσο τα ομόλογα των ΗΠΑ ή της Ιαπωνίας. Αυτό έχει δύο επιπτώσεις: Η μία είναι ότι τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα ευρωπαϊκά κράτη πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια από όσο αν συνιστούσαν ενιαία αγορά ομολόγων. Επίσης, είναι πολύ πιο ευάλωτα σε μαζική έξοδο επενδυτών σε περιπτώσεις πανικού. Αν όμως το μέγεθος είναι αρκετά μεγάλο, αυτή η αναπόφευκτη δυναμική μπορεί να ανατραπεί. Στην περίπτωση της ευρωζώνης, αν όλες οι χώρες αντικαταστήσουν τα κρατικά ομόλογά τους (όχι όμως τα δάνεια) με κοινά ευρωομόλογα, θα δημιουργήσουν μια αγορά αξίας 5.500 δισ. ευρώ. Θα την υποστηρίζουν κυβερνήσεις που συγκεντρωτικά έχουν λιγότερα χρέη και μικρότερο έλλειμμα σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έχουν μικρότερα επιτόκια από όσο ο σημερινός μέσος όρος της ευρωζώνης και θα εξαλείψουν την πιθανότητα μαζικής εξόδου των κατόχων ομολόγων. Τί περιμένει τότε η ευρωζώνη; Η επίσημη απάντηση είναι ότι, δεδομένου πως τα ευρωομόλογα απαιτούν κοινές και πολλές εγγυήσεις, είναι πολιτικά ανέφικτα. Μπορεί να ειπωθεί επίσης ότι είναι οικονομικά ριψοκίνδυνα, καθώς θα επιφέρουν αυξημένα επιτόκια στις χώρες που απολαμβάνουν σήμερα σχετική ασφάλεια. Υπάρχουν, όμως, λύσεις για όλα αυτά. Για τη συνολική έκδοση eurobonds θα μπορούσε να αποφασίζει μια επαρκής πλειοψηφία. Θα μπορούσαν να μπουν όρια στα κοινά ομόλογα,

για παράδειγμα με την εισαγωγή γαλάζιων (ενιαίων) και ερυθρών (εθνικών) ομολόγων, όπως έχει προτείνει το think tank Bruegel. Η εξυπηρέτηση του κόστους δανεισμού θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί με χρέωση των κρατών ανάλογα με το μερίδιό τους στον δανεισμό. Η πραγματική απάντηση είναι ότι η Ευρώπη περιμένει τη Γερμανία, της οποίας οι ψηφοφόροι είναι... αλλεργικοί σε οποιαδήποτε μεταβίβαση πληρωμών και οι ηγέτες πιστεύουν ότι το κράτος θα πληρώσει υψηλότερες αποδόσεις για τα ευρωομόλογα από ότι για τα γερμανικά bunds. Μια άλλη εναλλακτική λύση είναι να μείνει το Βερολίνο απ’ έξω. Ας δούμε την ευρωζώνη χωρίς τη Γερμανία και όσους σκέπτονται ανάλογα - Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία και Σλοβακία. Ας εξαιρέσουμε επίσης την Ελλάδα, που σε κάθε περίπτωση χρειάζεται ειδική μεταχείριση. Οι υπόλοιπες 11 χώρες μπορούν να δημιουργήσουν μια αγορά ομολόγων 3.500 δισ. ευρώ με μακροοικονομικά μεγέθη που θα είναι λίγο μόνο χειρότερα από εκείνα του συνόλου της ευρωζώνης. Πώς θα αντιδρούσε η Γερμανία σε μια τέτοια εξέλιξη; Οικονομικά, το Βερολίνο μπορεί να δει το πιστωτικό του πλεονέκτημα να εξαφανίζεται αν οι επενδυτές δουν μια εναλλακτική αγορά ομολόγων ευρώ που θα είναι μεγαλύτερη και οικονομικά ελκυστική. Πολιτικά, οι ψηφοφόροι του ίσως φοβηθούν να μείνουν πίσω από την ευρωπαϊκή ενοποίηση περισσότερο απ’ όσο φοβούνται ότι θα γίνουν εκείνοι που πληρώνουν για όλη την Ευρώπη. Αν είναι έτσι, στην πραγματικότητα η δύναμη βρίσκεται στα χέρια των υπόλοιπων μελών της ευρωζώνης. Και θα πρέπει να τη χρησιμοποιήσουν. ΕΠΙΛΟΓΗ 45

TMENT • DEVELOPMENT � VALUE � ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

21η ΕΚ∆ΟΣΗ

ΡΙΟ Β Μ Ε Ο Ν Ν Ο Τ Ι Ε Ρ Ο Φ Ο ΚΥΚΛ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ • ΕΤΟΣ 20ο • ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010

Χρόνια

Οι Έλληνες &Τραπεζίτες

η µεγάλη µάχη της Oικονοµίας

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ο δηµοσιονοµικός

εκτροχιασµός η έλλειψη ρευστότητας

οι ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ εξόδου από την ύφεση. Τράπεζες - Ασφάλειες - Επενδυτικά Κεφάλαια Αµοιβαία Κεφάλαια - Private Banking - Εποπτεία Τεχνολογία - Αποδοτικότητα - Κρίσιµοι δείκτες

ΕΠΙΛΟΓΗ 91

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

Bankers Club

ΑΞΙΑ ΕΧΕΙ …ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ & ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΟΥ

Κατερίνα Τριβυζά EUROBANK EFG BUSINESS SERVICES

ΕΠΙΛΟΓΗ 47

48 ΕΠΙΛΟΓΗ

{

συνεντευξη Κατερινα Τριβυζα Eurobank // EFG Business Services

μισθοδοσία

την εποχ ή

της πολιορκίας Μέχρι και 500 ευρώ τον χρόνο μπορεί να εξοικονομήσει ένας μισθωτός από τα τραπεζικά προγράμματα μισθοδοσίας της Eurobank, μας λέει η Κατερίνα Τριβυζά, διευθύνουσα σύμβουλος της Eurobank EFG Business Services. Τη συναντήσαμε και συζητήσαμε μαζί της για τις Υπηρεσίες Διαχείρισης που προσφέρει η Eurobank EFG Business Services και τις ανάγκες των επιχειρήσεων και των μισθωτών στη σημερινή κατάσταση πολιορκίας της ύφεσης.

Με δεδομένη, κα Τριβυζά την ύφεση στην αγορά και την αβεβαιότητα που διακατέχει την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα, ποια η πορεία της ζήτησης των Υπηρεσιών Διαχείρισης Μισθοδοσίας; Ποια ήταν πριν τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση και πόσο αυτή επηρέασε την αγορά; Να ξεκινήσω από το τέλος. Πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση, στην αγορά των Υπηρεσιών Διαχείρισης Μισθοδοσίας μπορούσε κάποιος να διακρίνει μία βασική θετική και μία αρνητική παράμετρο. Η θετική ήταν ότι επρόκειτο για παρθένα αγορά, με υψηλά περιθώρια ανάπτυξης που μας έδωσε τη δυνατότητα να αναπτύξουμε πρωτοποριακές υπηρεσίες και ευέλικτα προϊόντα που ανταποκρίνονται στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των επιχειρήσεων και των μισθωτών. Αυτό που θα χαρακτήριζα ως αρνητική παράμετρο είναι η δυσκολία του να εκπαιδεύσεις την αγορά να αναγνωρίσει και να αξιοποιήσει αυτές

Συνέντευξη στην eλενα Ερμεiδου

τις νέες δυνατότητες. Παραδείγματος χάρη, όταν ζητούσαμε από μία επιχείρηση να αλλάξει τη μέθοδο εκτέλεσης της μισθοδοσίας των υπαλλήλων της, δύσκολα πείθονταν. Αυτή ήταν και η μεγάλη πρόκληση. Σήμερα, οι περισσότεροι διευθυν τέ ς Ανθρώπινου Δυναμικού ή/και Οικονομικών Υπηρεσιών κατανοώντας σε βάθος τον ρόλο τους, δεν εξαρτούν την καριέρα τους από την έκδοση της μισθοδοσίας, είναι λοιπόν πρόθυμοι να έχουν έναν συνεργάτη αξιόπιστο που θα τους υποστηρίξει στο διαχειριστικό κομμάτι που γίνεται ολοένα και δυσκολότερο με τις πραγματικά κοσμογονικές αλλαγές που συμβαίνουν πλέον στον τομέα αυτό. Όπως, οι συνεχείς αλλαγές στη νομοθεσία, με την πολυπλοκότητά της να έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και οι επιχειρήσεις που είναι σε θέση να παρακολουθήσουν τις σχετικές εξελίξεις να αναγκάζονται να αυξήσουν το σχετικό λειτουργικό τους κόσ τος. Εκτιμώ ότι ΕΠΙΛΟΓΗ 49

{

συνεντευξη Κατερινα Τριβυζα Eurobank // EFG Business Services

“

«Παντα υπαρχουν δυνατοτητες επιβιωσης. Αυτο που χρειαζεται ειναι η προσαρμογη στις εκαστοτε εξωτερικες συνθηκες. Και εδω βρισκει εφαρμογη η ρηση του Δαρβινου: ‘Δεν επιβιωνουν οι πιο δυνατοι και οι πιο εξυπνοι οργανισμοι αλλα οσοι εχουν την ικανοτητα να προσαρμοζονται’. Η ρηση αυτη πρακτικα σημαινει οτι σε καθε περιβαλλον, αναπτυξιακο ή υφεσιακο υπαρχουν ευκαιριες».

”

50 ΕΠΙΛΟΓΗ

ο κλάδος της διεύθυνσης ανθρώπινων πόρων έχει υψηλά περιθώρια ανάπτυξης, και διεύρυνσης του αντικειμένου του. Υπάρχουν νέα δεδομένα και προκλήσεις όπως για παράδειγμα οι αλλαγές στο σύστημα συνταξιοδότησης, επικοινωνίας και τρόπου εργασίας (π.χ. τηλεργασία). Κατά συνέπεια θα έχουν ανοδική πορεία και η αγορά των προϊόντων και υπηρεσιών που λειτουργούν υποστηρικτικά των τμημάτων και διευθύνσεων διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού. Εκτός από την επιχειρηματική κοινότητα, ποιες είναι οι εναλλακτικές διέξοδοι αύξησης των εργασιών που παρέχει ο κλάδος σας και η Eurobank EFG Business Services; Θα μπορούσαμε να απευθυνθούμε στον δημόσιο τομέα που πραγματικά έχει ανάγκη από την προστιθέμενη αξία των αυτοματοποιημένων λειτουργιών και βέβαια, υπάρχει πάντα η δυνατότητα επέκτασης των δραστηριοτήτων μας στις άλλες χώρες όπου η Eurobank έχει παρουσία. Αυτές είναι αναπτυξιακές κατευθύνσεις που εξετάζουμε με προσοχή. Επανερχόμενοι στην επιχειρηματική κοινότητα, πόσο αισιόδοξη είστε για την ικανότητά της να ανταποκριθεί στο απαιτητικό περιβάλλον των ραγδαίων εξελίξεων και της ύφεσης. Αναφέρομαι κυρίως στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα που αποτελεί ως γνωστόν και τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Πάντα υπάρχουν δυνατότητες ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες. Αυτό που χρειάζεται είναι οι κατάλληλες προσαρμογές στις εκάστοτε εξωτερικές συνθήκες. Και εδώ βρίσκει εφαρμογή η ρήση του Δαρβίνου: «Δεν επιβιώνουν οι πιο δυνατοί και οι πιο έξυπνοι οργανισμοί αλλά όσοι έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται». Η ρήση αυτή πρακτικά σημαίνει ότι σε κάθε περιβάλλον, αναπτυξιακό ή υφεσιακό υπάρχουν ευκαιρίες. Οι «open minded» και ανήσυχοι επιχειρηματίες το γνωρίζουν και το έχουν ζήσει και το ζουν στην πράξη, έστω και εάν το ευρύτερο οικονομικό κλίμα επηρεάζει τις δραστηριότητές τους. Η επιχειρηματικότητα λοιπόν που έχει προσαρμόσει τις λειτουργίες και τις προσδοκίες της σε αναλογία με τη σημερινή οικονομική πραγματικότητα στη χώρα και εργάζεται ανάλογα, βρίσκεται σίγουρα στη σωστή κατεύθυνση ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα την ύφεση αλλά και να προετοιμαστεί για την επόμενη μέρα. Ένα σημαντικό κομμάτι των υπηρεσιών σας αφορά τις συμβουλευτικές υπηρεσίες. Τι περισσότερο σας ζητούν σήμερα οι επιχειρήσεις σε σχέση με τις «καλές εποχές» στη χώρα; Ζητούν κυρίως πληροφόρηση για τους τρόπους μείωσης του κόστους του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και θέματα που αφορούν στις αλλαγές της νομοθεσίας. Επίσης ζητούν πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα επιδοτήσεων που έχει εξαγγείλει ο ΟΑΕΔ. Λίγο παλαιότερα υπήρχαν άλλες προτεραιότητες, ζητούσαν για παράδειγμα διαχείριση βιογραφικών σημειωμάτων κ.λπ. Σε ποιο κυρίως επιχειρηματικό κοινό επικεντρώνετε τις εργασίας σας; Δεν έχουμε κάποιο περιορισμό στο εύρος των δραστηριοτήτων μας. Με δεδομένο ότι το λογισμικό μας είναι παραμετρικό, οι υπηρεσίες μας μπορούν να παρασχεθούν σε όλες τις εταιρείες, ανεξαρτήτως μεγέθους. Το ερώτημα είναι, ποιες είναι οι εταιρείες και, τι είδους ανάγκες έχουν; Αυτό καθορίζεται και από την πολιτική της κάθε εταιρείας αλλά φυσικά και από το μέγεθός της. Κατά συνέπεια, όταν ο πελάτης μας είναι ένας μεγάλος όμιλος, τότε έχει ανάγκη από το σύνολο των υπηρεσιών μας. Οι μεσαίες εταιρείες, των 15-20 ατόμων ενδεχομένως να μην έχουν ανάγκη π.χ. από μία πρόβλεψη μελλοντικού μισθολογικού κόστους ή από τις διάφορες στατιστικές αναφορές που εντάσσονται στις υπηρεσίες που παρέχουμε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τις βοηθήσουμε στο μισθολογικό κομμάτι. Χαρακτηριστικά να αναφέρω ότι στην αγορά των μικρών εταιρειών, των 10 και κάτω ατόμων, παρέχουμε από φέτος, ανταποκρινόμενοι στα νέα δεδομένα και τις ανάγκες της

αγοράς, μία καινούρια υπηρεσία, την έκδοση μισθοδοσίας μέσω του διαδικτύου (εισάγουν τα δεδομένα τους και υπολογίζουν τη μισθοδοσία). Συχνά παρατηρούμε στις μέρες μας καθυστέρηση των πληρωμών μίας επιχείρησης ως αποτέλεσμα της ύφεσης. Πώς αντιμετωπίζεται αυτή η πραγματικότητα από ένα πρόγραμμα μισθοδοσίας; Κοιτάξτε, το ένα θέμα είναι η αμοιβή της εταιρείας μας και, μέχρι στιγμής δεν έχουμε αντιμετωπίσει σοβαρά ζητήματα. Ακόμα και μία καθυστέρηση της τάξεως των 10 ημερών στην αγορά, που στην ουσία είναι αμελητέα καθυστέρηση, μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις-πελάτες μας. Το άλλο θέμα είναι η καθυστέρηση της καταβολής του μισθού των εργαζομένων σε μία επιχείρηση και εδώ αναφερόμαστε στο τραπεζικό κομμάτι. Η τράπεζά μας παρέχει τη δυνατότητα της υπέρ-ανάληψης, με μία προνομιακή μεταχείριση στο επιτόκιο και με τα πρώτα 150 ευρώ άτοκα στους υπαλλήλους των εταιρειών. Συνεπώς, στις περιπτώσεις καθυστέρησης οι εργαζόμενοι έχουν τρόπο αντιμετώπισης των αναγκών τους, μέχρι ένα βαθμό, με ευνοϊκούς όρους. Σε ό,τι αφορά τις εταιρείες, επίσης η τράπεζά μας έχει σειρά προγραμμάτων που μπορεί να διευκολύνουν τον επιχειρηματία. Να κλείσουμε τέλος τη συζήτησή μας με ένα σημείο που αγγίξαμε λίγο πρωτύτερα. Αναφέρομαι στην εξωστρέφεια. Εξάγετε τις υπηρεσίες και τα προϊόντα σας; Υποστηρίζουμε την αντίστοιχη με εμάς εταιρεία που λειτουργεί στη Σερβία και είναι και αυτή μέλος του Ομίλου Eurobank. Παράλληλα, σχεδιάζουμε να επεκταθούμε στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, όπου η Eurobank έχει παρουσία. Αυτά όμως είναι θέματα που θα εξεταστούν στην ώρα τους ανάλογα με τις προτεραιότητες του νέου τραπεζικού οργανισμού μετά τη συγχώνευση της Eurobank με την Alpha Bank. Να μείνουμε λίγο ακόμη στη συγχώνευση. Τι σημαίνει για την παροχή των υπηρεσιών σας; Σε ό,τι αφορά τη συγχώνευση, είναι βέβαιο ότι οι συνέργειες που μπορούν να αναπτυχθούν είναι πολύ μεγάλες. Στον τομέα των μισθοδοσιών ειδικότερα, θα είναι ιδιαίτερα θετικές καθώς τόσο η Alpha, όσο και η Eurobank, διαθέτουν στο χαρτοφυλάκιο τους μεγάλο κομμάτι από την πίτα της συγκεκριμένης αγοράς.

«ΟΙ ΕΠΙχΕΙρΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕρΑ ΣΤΗ χωρΑ ζΗΤΟΥν ΚΥρΙωΣ ΠλΗρΟΦΟρΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤρΟΠΟΥΣ ΜΕΙωΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥ ΑνΘρωΠΙνΟΥ δΥνΑΜΙΚΟΥ, ΤΟΥ ΜΙΣΘΟλΟΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΟΥ ΑΥΤΟ ΑΦΟρΑ, ΜΕΙωΣΗ ΑΜΟΙΒων Κ.λΠ.». ΕΠΙΛΟΓΗ 51

{ Ελληνικές Τράπεζες

Μεγαλύτερες

τράπεζες

«Κοντά στο ξερό, καίγεται και το χλωρό», σύμφωνα με τη λαϊκή παροιμία. Γιατί οι ελληνικές τράπεζες μπορεί να είχαν και να έχουν σημαντικές αντιστάσεις και αναχώματα στην κρίση, το πρόβλημα όμως της ρευστότητάς τους παραμένει καθώς πλήττεται η ικανότητά τους να δανειστούν φθηνό χρήμα στις αγορές λόγω της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης. Ποια είναι σήμερα η μεγάλη πρόκληση; η περαιτέρω ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειάς τους, η βελτίωση της κεφαλαιακής διάρθρωσης και η συνετότερη διαχείριση των κινδύνων για τη σταθεροποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και την επιπλέον ενίσχυση των αντιστάσεων των ελληνικών τραπεζών. από τον νΙΚOλαο ΓεΩρΓΙΚOΠουλο*

διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε από την άλλη άκρη του Ατλαντικού στα μέσα του 2007, κάνοντας έντονα τα σημάδια της στη Γηραιά Ήπειρο εντός του 2008, επηρέασε μεν αρνητικά τις ελληνικές τράπεζες αλλά σε περιορισμένη έκταση. Από την άλλη πλευρά, η πρόσφατη δημοσιονομική κρίση και η βαθιά ύφεση στην οποία έχει εισέλθει η ελληνική οικονομία, κατέστησαν τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα εξαιρετικά ευάλωτα σε κάθε αρνητική αξιολόγηση της πιστοληπτικής διαβάθμισης του ελληνικού Δημοσίου. Αυτό δικαιολογείται, εν μέρει, από το ποσοστό των ελληνικών κρατικών ομολόγων που κατέχουν στο ενεργητικό τους, καθώς και από την αυξητική τάση των επισφαλειών στο δανειακό τους χαρτοφυλάκιο. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η δραστική επιδείνωση στην ποιότητα των χαρτοφυλακίων τους, η κατακόρυφη μείωση της κερδοφορίας τους (επηρεάζοντας σε ορισμένες περιπτώσεις και την κεφαλαιακή τους βάση), και

η αδυναμία άντλησης ρευστότητας από τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αναμφισβήτητα, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει επιδείξει σημαντικές αντοχές σε περιβάλλον κρίσης, τόσο εν μέσω της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, όσο και της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης από τα τέλη του 2009. Το μεγαλύτερο, σήμερα, πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών είναι η ρευστότητά τους. Η ικανότητα του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος να αντλεί φθηνή ρευστότητα από τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα τα τελευταία δύο έτη. Αυτό οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στη δυσμενή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, με τα γνωστά σε όλους δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, καθώς και στον προβληματισμό των διεθνών επενδυτικών αγορών για τη μελλοντική πορεία της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας να υφίσταται σοβαρές συνέπειες.

* Ο ∆ρ Νικόλαος Γεωργικόπουλος είναι ερευνητής στο ΚΕΠΕ, επιστηµονικός συνεργάτης στο New York University, Stern Business School (Νέα Υόρκη, ΗΠΑ), παρατηρητής στην επιτροπή Χρηµατοπιστωτικών Αγορών του ΟΟΣΑ. (Οι γνώµες και κρίσεις που περιέχει το άρθρο είναι του ερευνητή και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαία γνώµες ή κρίσεις των προαναφερθέντων οργανισµών).

52 ΕΠΙΛΟΓΗ

Πρώτος σταθμός η σταθερότητα Για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα που ως στόχο θα έχουν την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την ύφεση, την επιτυχία της δημοσιονομικής εξυγίανσης, την αναπροσαρμογή της στρατηγικής χρηματοδότησης των πιστωτικών ιδρυμάτων και την ενίσχυση των καταθέσεων. Οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι, ενόψει και του νέου κανονιστικού πλαισίου της Βασιλείας ΙΙΙ, θα πρέπει να συνεχίσουν να ενισχύουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και ειδικότερα τον δείκτη TIER I. Ενδείκνυται, επίσης, η αναβάθμιση των συστημάτων παρακολούθησης και διαχείρισης κινδύνων των ελληνικών τραπεζικών ομίλων, ιδιαίτερα εκείνων που έχουν διεισδύσει σε ξένες αγορές, με συνεχείς και προγραμματισμένους ελέγχους από ειδικούς με τεχνογνωσία και εμπειρία στον χώρο της διαχείρισης κινδύνων. Η υποχρεωτική υποβολή ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress testing) από όλες τις εμπορικές τράπεζες κρίνεται απαραίτητη ως ένα ισχυρό εργαλείο ανάλυσης για την ανθεκτικότητα των τραπεζών στους κινδύνους που εμπεριέχονται στα χαρτοφυλάκιά τους. Οι ασκήσεις αυτές, εκτός από την εθνική τους διάσταση, θα πρέπει να διενεργούνται και σε ευρύτερο περιφερειακό επίπεδο. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να διενεργηθεί μια συντονισμένη άσκηση για τις περισσότερες χώρες της Νοτιοανατολικής και Αναπτυσσόμενης Ευρώπης με κοινές παραδοχές τόσο στο μακροοικονομικό περιβάλλον όσο και στις παραδοχές που αφορούν τον πιστωτικό κίνδυνο, τον κίνδυνο αγοράς, τον κίνδυνο χώρας και τον κίνδυνο ρευστότητας. Σημαντικό είναι, επίσης, οι ελληνικές τράπεζες να βρίσκονται σε ετοιμότητα για τη γρήγορη επάνοδο στη διατραπεζική αγορά. Παρά το γεγονός ότι η διατραπεζική αγορά δεν προσφέρει ακόμη την επαρκή πηγή χρηματοδότησης, οι τράπεζες πρέπει να δηλώνουν το «παρών» στις αγορές αυτές ακόμη και αν γίνονται περιορισμένες πράξεις. Αυτό θα τις διευκολύνει στη γρήγορη επάνοδο στις συγκεκριμένες αγορές, όταν οι συνθήκες ομαλοποιηθούν. Τέλος, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να μην ξεχνούν τον βασικότερο ρόλο τους στην ελληνική κοινωνία και οικονομία, που είναι η εξασφάλιση της ρευστότητας στις ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Συνεπώς, οφείλουν να εξετάσουν με σοβαρότητα τα σχέδια επί χάρτου περί αποτελεσματικών συγχωνεύσεων και εξαγορών, διότι αν δεν κινηθούν άμεσα προς αυτή την κατεύθυνση θα αναγκαστούν είτε να πέσουν στο δίχτυ ασφαλείας του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας του ΔΝΤ, είτε να πουλήσουν στοιχεία του ενεργητικού τους σε σημαντικά μειωμένες τιμές σε σχέση με τις επενδύσεις που έχουν πραγματοποιήσει.

ΕΠΙΛΟΓΗ 53

{ Ειδήσεις - τάσεις - εξελίξεις ALPHA BANK – EUROBANK

Το Qatar, ο εμίρης και οι τράπεζες Από το 2008 στο 2011. Και από την Barclays στο νέο τραπεζικό σχήμα Alpha Bank-Eurobank. To Qatar επαναλαμβάνει την επιτυχημένη συνταγή του και θωρακίζει το νέο σχήμα. Στο απόγειο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2008, το Qatar μέσω του κρατικού επενδυτικού κεφαλαίου Qatar Investment Authority και μιας επενδυτικής εταιρείας της οικογένειας του Σεΐχη Χαμάντ Αλ Τάνι, ενίσχυσε κεφαλαιακά με 2,2 δισ. λίρες περίπου τη βρετανική τράπεζα Barclays ώστε να αποφύγει την προσφυγή στην κρατική στήριξη. Σήμερα με ποσοστό περίπου 7% εκτιμάται ότι είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της τράπεζας. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Με τη συμμετοχή του στη νέα τράπεζα που δημιουργείται με τη συγχώνευση της Alpha Bank και της Eurobank, τις θωρακίζει, μαζί με την ίδια τη συγχώνευση, έναντι της επιδεινούμενης συγκυρίας και του βάρους των απωλειών από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ανταλλαγής κρατικών ομολόγων και έναντι της ανάγκης προσφυγής στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για κεφαλαιακή στήριξη. Στο νέο σχήμα που θα προκύψει, η Paramount Holding (που ελέγχεται από το QIA) θα είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος, το ποσοστό της οικογένειας Λάτση θα ανέρχεται σε 13% και της οικογένειας Κωστοπούλου σε 4%. Η Paramount είναι ήδη μέτοχος από το 2008 της Alpha Bank με ποσοστό 4%. Το σχέδιο κεφαλαιακής ενίσχυσης της τράπεζας, των 3,9 δισ. ευρώ θα οδηγήσει σε πρώτη φάση, με το ομολογιακό δάνειο των 500 εκατ. ευρώ, σε δείκτη κυρίων κεφαλαίων πρώτης διαβάθμισης Core Tier I άνω του 10%, με την ολοκλήρωση των ήδη δρομολογημένων πρωτοβουλιών

οργανικής κεφαλαιακής ενίσχυσης σε 12% και με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου 1,25 δις. ευρώ (που είναι εγγυημένη από τους μετόχους) σε 14%, πολύ υψηλότερα από τον πήχη του 10% που θέτει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Εθνική Τράπεζα

Ιδιωτική πρωτοβουλία Venture Capital «Οι μεγάλες ελληνικές Τράπεζες θα μπορούσαν να αναλάβουν την πρωτοβουλία δημιουργίας μιας ανεξάρτητης ιδιωτικής εταιρίας Venture Capital. Η μετοχική συμμετοχή και τα κεφάλαια θα μπορούσαν να προέλθουν από τις τράπεζες, το ΕΣΠΑ και ιδιωτικούς επενδυτικούς φορείς για τη χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρήσεων και τη στήριξη μεταπτυχιακών φοιτητών». Μια σημαντική πρόταση από τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο του Ομίλου Eurobank, Νικόλαο Καραμούζη, για τη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών που θα οδηγήσουν σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο στη γνώση και την εξωστρέφεια.

Κλείνει η στρόφιγγα και της ΕΤΕπ. Στα 2 δισ ευρώ εκτιμά την «προίκα» που θα χρειαστεί το Ταμείο Εγγυήσεων που προτείνει η ΕΤΕπ για την εγγυητική κάλυψη των χορηγούμενων δανείων για χρηματοδότηση επενδύσεων στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρό της, Πλούταρχο Σακελλάρη. Μόνον έτσι θα μπορέσει η ΕΤΕπ να διατηρήσει το ύψος των χρηματοδοτήσεών της στην Ελλάδα την επόμενη τετραετία στο επίπεδο της προηγούμενης, δηλαδή στα 7 δισ. ευρώ. 54 ΕΠΙΛΟΓΗ

Εταιρία Holding από την ΕΤΕ Εταιρεία holding των τραπεζών και των λοιπών χρηματοοικονομικών εταιρειών του Ομίλου της Εθνικής στη Νοτιοανατολική Ευρώπη περιλαμβάνει το σχέδιο αναδιάρθρωσης των θυγατρικών εταιρειών του Ομίλου στην περιοχή. Το σχέδιο δεν περιλαμβάνει την Finansbank, η οποία θα συνεχίσει την αυτόνομη πορεία της. Με την κίνηση αυτή δίνεται η δυνατότητα στις θυγατρικές του Ομίλου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες άντλησης κεφαλαίων στις τοπικές αγορές, απελευθερώνοντας ρευστότητα για τον Όμιλο, κατά το πρότυπο της πρόσφατης άντλησης 500 εκατ. δολ. με ομολογιακό δάνειο από τη Finansbank.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Η πολιορκία των ζημιών Ζημίες που ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ καταγράφουν οι τράπεζες από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών κρατικών ομολόγων. Τις μεγαλύτερες ζημίες κατέγραψε η Εθνική Τράπεζα, 1,3 δισ. ευρώ μετά τους φόρους, που κατέχει και το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων. Η λογιστική αξία των ομολόγων που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα ανερχόταν σε 9 δισ. ευρώ με το ποσοστό του «κουρέματος» στο 18%. Επόμενος στην κατάταξη των ζημιών από το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων είναι ο όμιλος της Τράπεζας Πειραιώς με απώλειες 804 εκατ. ευρώ. Ακολουθεί η Eurobank, με 664 εκατ. ευρώ από ομόλογα ονομαστικής αξίας 5 δισ. ευρώ και το ποσοστό του haircut στο 16,7%. Όπως αναφέρει η τράπεζα μετά την ανταλλαγή η έκθεσή της σε κρατικά ομόλογα περιορίζεται σε λιγότερο από 2 δισ. ευρώ. Επόμενη η Alpha Bank με ζημίες από την ανταλλαγή κρατικών ομολόγων 538 εκατ. ευρώ και με το ποσοστό της απομείωσης στο 21%. Μετά την ανταλλαγή η έκθεσή της σε κρατικά ομόλογα περιορίζεται σε 3,1 δισ. ευρώ. Ακολουθούν το ΤΤ με απώλειες από το πρόγραμμα 451 εκατ. ευρώ, η Τράπεζα Κύπρου με 268 εκατ. ευρώ, ο Όμιλος Μarfin με 274 εκατ, η Εμπορική με 71 εκατ. ευρώ, η Γενική με 81 εκατ. ευρώ και η Attica Bank με 10 εκατ.

Γαλλική συμμαχία Στους κόλπους της γαλλικής Assya Compagnie Financiere εντάχθηκε η Eurocorp Investment Services, σε μια συμμαχία με σκοπό την εκμετάλλευση συνεργειών μεταξύ των δύο εταιρειών στους τομείς της διαχείρισης, των χρηματιστηριακών συναλλαγών και της επενδυτικής τραπεζικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Από την πλευρά της, η Assya ενισχύει τη θέση της στη νοτιοανατολική Ευρώπη και ο επικεφαλής της, Thierry Leyne, «βλέπει» δυνατότητες ανάπτυξης στην Ελλάδα και προσβλέπει σε εκμετάλλευση συνεργειών. Aπό την πλευρά της Eurocorp, αναμένεται θετική επίδραση στην οργανική της ανάπτυξη, σύμφωνα με τον επικεφαλής της, Ίωνα Κουφοπαντελή.

56 ΕΠΙΛΟΓΗ

follow link

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

Business

ΕΠΙΛΟΓΗ 57

Business

{

Εξωστρέφεια

Εξαγωγές

Αναπτυξιακός μονόδρομος

Με την οικονομία σε ύφεση και αβέβαιη τη χρονική στιγμή της εξόδου από αυτή, η εξωστρέφεια είναι η μόνη οδός για την ανάπτυξη. Επιτελειο

άνοδος των εξαγωγών για 2ο έτος το 2011 μαζί με την ευνοϊκή εξέλιξη του τουρισμού αποτελούν τις μόνες θετικές ενδείξεις για την οικονομία σήμερα. Χωρίς την άνοδο αυτή η ύφεση στην Ελλάδα θα ήταν βαθύτερη. Η κατά 15% αύξηση της αξίας των εξαγωγών τον Ιούλιο μετά την κατά 12% αύξησή τους το πρώτο εξάμηνο του έτους, και την κατά 11% αύξησή τους το 2010 δείχνει ότι η Ελλάδα ανακτά το χαμένο έδαφος της περιόδου 2007-2009. Οι ελληνικές επιχειρήσεις στρέφονται πλέον με μεγαλύτερη έμφαση στις αγορές του εξωτερικού και εντείνουν τις προσπάθειες για εξεύρεση νέων, ώστε να αντισταθμίσουν τις απώλειες από τη μεγάλη υποχώρηση της ζήτησης στην Ελλάδα. Με την οικονομία σε ύφεση και αβέβαιη τη χρονική στιγμή της εξόδου από αυτή, η εξωστρέφεια είναι η μόνη οδός για την ανάπτυξη. Συγχρόνως ο ανταγωνισμός που συνεπάγεται η παρουσία στις μεγάλες αγορές αποτελεί το ισχυρότερο κίνητρο για καινοτομία και υψηλότερη προστιθέμενη αξία, με οφέλη για την ίδια την επιχείρηση αλλά και τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας γενικότερα, σε μια αμφίδρομη σχέση. Η σημαντική συμβολή των εξαγωγών στο ΑΕΠ γίνεται φανερή από τα στοιχεία: το 2010 αναλογούσαν στο 7% του ΑΕΠ (μαζί με τα πετρελαιειδή), στο 7μηνο του 2011 βρίσκονται ήδη στο 6%, ώστε εύλογα να αναμένεται ότι θα φθάσουν και πάλι το 10%, επίπεδο που είχε προσεγγισθεί τη δεκαετία του ’90. Αν όμως ληφθεί υπόψη ότι οι εισαγωγές είναι περίπου τριπλάσιες, γίνεται σαφές ότι οι προσπάθειες για έναν πιο εξωστρεφή προσανατολισμό της ελληνικής παραγωγικής μηχανής πρέπει να ενταθούν αν θέλουμε να περιορισθεί το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας, που μαζί με το χρέος αποτελούν τις πηγές αφαίμαξης εισοδήματος προς το εξωτερικό. Η δυναμική άνοδος των ελληνικών εξαγωγών το 2011, δείχνει σαφώς ότι δεν οφείλεται σε αποκατάσταση της πτώσης που καταγράφηκε τη διετία 20082009 λόγω της παγκόσμιας ύφεσης, αλλά έχει ενδογενή

58 ΕΠΙΛΟΓΗ

δυναμική. Όπως άλλωστε προκύπτει από τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής και των παραγγελιών, οι κλάδοι με εξαγωγικό προσανατολισμό, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα βασικά μέταλλα, ο μηχανολογικός εξοπλισμός, επιδεικνύουν ανθεκτικότητα στην κρίση. Ανασχετικός παράγοντας στο τωρινό περιβάλλον συρρικνωμένης ρευστότητας στην αγορά και στενότητας χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις, οι μεγάλες καθυστερήσεις στις επιστροφές ΦΠΑ από μέρους του Ελληνικού Δημοσίου -το οποίο λόγω των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας έχει στην ουσία προχωρήσει σε άτυπη στάση πληρωμών- ασκούν ασφυκτικές πιέσεις στις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Η τακτοποίηση του θέματος αυτού αποτελεί μείζονος σημασίας προτεραιότητα για την ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού της οικονομίας, πάγιο αίτημα των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Ο ΣΕΒΕ, σε υπόμνημά του προς τον Πρωθυπουργό, προτείνει εκτός από τα μέτρα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας γενικού χαρακτήρα, την επιδότηση της απασχόλησης των ανέργων σε εξαγωγικές επιχειρήσεις στα πλαίσια της αξιοποίησης των προγραμμάτων στήριξης ανέργων. Η πρόσφατη ενεργοποίηση του προγράμματος εξωστρέφεια-ΟΑΕΠ με το οποίο οι επιχειρήσεις μπορούν να ασφαλιστούν για τις εξαγωγές τους και να εξασφαλίσουν ισόποση χρηματοδότηση ως 200 χιλ. ευρώ για 4 μήνες, εφόσον προωθηθεί ταχύτατα θα αποτελέσει μια σημαντική ώθηση για τις επιχειρήσεις στην τωρινή συγκυρία. Παρά την επιβράδυνση της ανάπτυξης στις αγορές της ΕΕ, όπου κατευθύνεται το 68% των εξαγωγών μας (χωρίς τα πετρελαιοειδή), η κατά 13% άνοδος το 1ο εξάμηνο δείχνει ότι μπορούμε να κερδίσουμε μερίδια στις ανεπτυγμένες αγορές. Ωσ τόσο τα μεγαλύτερα περιθώρια ανόδου υπάρχουν στις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες όπου η ανάπτυξη διατηρείται ισχυρή, μεταξύ των οποίων η αχανής αγορά της Κίνας αλλά και της Ρωσίας. Επίσης σημαντικό και ανεκμετάλλευτο για την Ελλάδα δυναμικό παρουσιάζουν οι αγορές της Κεντρικής Ασίας, όπου δραστηριοποιείται ακόμα και η Ελβετία.

“

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Γιώργος Περιστέρης, τόνισε πρόσφατα ότι το επενδυτικό πρόγραμμα του ομίλου συνεχίζεται, κυρίως στον τομέα της ενέργειας, αυξάνοντας την ικανότητα Η δυναμικΗ Ανοτου ομίλου για τη δημιουργία σταθερών χρηματοροών. «Παρά τα σημαντικά προβλήματα», επεσήμανε χαρακτηριστικά «επενδύσαμε πέρυσι 339 εκατ. ευρώ και φέτος θα επενδύσουμε επιπλέον 200 εκατ. ευρώ». δος των ελληνικΩν

εξαγωγΩν το 2011, δεΙχνει σαφΩς Οτι δεν οφεΙλεται στην πτΩΣη που καταγρΑφηκε τη διετΙα 20082009 λΟγω της παγκΟσμιας Υφεσης, αλλΑ Εχει ενδογενΗ δυναμικΗ.

”

ΕΠΙΛΟΓΗ 59

Business

{

Marketing Leaders / ΑΛΕΚΟΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ

40 Αθ ηνα ϊ κ ή Ζυ θ οποι ία

χρόνια

εξωσ τρέφεια Πολύ καλός γνώστης των καταναλωτικών αναγκών του Έλληνα, υπέρμαχος της εξωστρέφειας, σταθερά προσηλωμένος στην φιλοπεριβαλλοντική λειτουργία και παραγωγή, ο εμπορικός διευθυντής της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, Α λ έ κ ο ς Δ α ν ι η λ ί δ η ς «συμβιβάζεται» μόνο με την ποιότητα και τις προσιτές τιμές σε ό,τι αφορά την προϊοντική γκάμα της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας. Μιλήσαμε μαζί του για όλ’ αυτά και κυρίως για την εμπορική πολιτική που χαράσσει σήμερα μία επιχείρηση, που δεν λειτουργεί έξω από το κοινωνικό σύνολο, αλλά μέσα σε αυτό.

Είναι κοινός τόπος, κύριε Δανιηλίδη, είναι κοινός τόπος ότι η ενίσχυση της εξωστρέφειας αποτελεί διέξοδο της ελληνικής επιχειρηματικότητας, ιδίως στη σημερινή ύφεση. Πόσο έχει επηρεάσει η ύφεση στη χώρα τη στρατηγική σας; Ποιές οι επόμενες κινήσεις σας σχετικά; Πάγια πεποίθησή μας στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία είναι ότι η δραστηριότητα εκτός των στενών ελληνικών συνόρων είναι προς όφελος της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Έτσι, η δική μας δραστηριοποίηση στο χώρο των εξαγωγών έχει ιστορία 40 ετών, ενώ σήμερα ο συγκεκριμένος τομέας αντιστοιχεί στο 8% της παραγωγικής μας δραστηριότητας, κινούμενος ανοδικά σε σχέση με το 2010. Στη σημερινή οικονομική ύφεση, είναι φυσικό ο δρόμος της εξωστρέφειας να αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία, αφού αποτελεί μία διέξοδο στην παραγωγική δραστηριότητα με πολύ θετικές προοπτικές. Μία επιχείρηση με εδραιωμένη παρουσία στο εξωτερικό, μπορεί να υποστηρίξει μεσοπρόθεσμα τις οικονομικές της επιδόσεις, όταν η κατανάλωση στην Ελλάδα είναι υπό πίεση. Εμείς, παραμένοντας σταθεροί στη στρατηγική μας, εργαζόμαστε ώστε να αυξήσουμε τον αριθμό των αγορών στις οποίες έχουμε παρουσία, να επεκτείνουμε το δίκτυο των συνεργατών μας αλλά και τον όγκο των εξαγωγών σε αυτές, τα επόμενα χρόνια.

Συνέντευξη στη Θωμη Μελιδου

Παραμένοντας στη θεματική της εξωστρέφειας, ποιες οι μεγαλύτερες αγορές σας; Σε ποιές θα δώσετε έμφαση και γιατί; Και σε ποιά σήματα; Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία εξάγει σήμερα σε 30 χώρες έχοντας παρουσία και στις πέντε ηπείρους. Ενδεικτικά κάποιες από τις χώρες που δραστηριοποιούμαστε είναι: η Κύπρος και οι βαλκανικές χώρες (όπως η Αλβανία), η Ιαπωνία, η Σιγκαπούρη, η Συρία, η Νότια Αφρική, η Σουηδία, ο Παναμάς και η Αυστραλία. Παράλληλα, δίνουμε έμφαση στη διείσδυσή μας

60 ΕΠΙΛΟΓΗ

«ενιςχυςαμε τΗ ΖΗτΗςΗ με το λανςαριςμα νεων μαρκων που καλυΨαν ςυγκεκριμενες αναγκες καταναλωτων. ετςι εμπλουτιςαμε τΗ γκαμα των μαρκων μας με τΗν εξαιρετικΗς ποιοτΗτας AMSTel preMiUM pilSner, τΗν πρωτοποριακΗ Βιος 5 και τΗν ειςαγωγΗ ςτΗν αγορα τΗς μεξικανικΗς μπιρας Sol».

ΕΠΙΛΟΓΗ 61

Business

{

Marketing Leaders / ΑΛΕΚΟΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ

στις αγορές της Μέσης Ανατολής, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Αφρικής, καθώς πιστεύουμε ότι προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης, για συγκεκριμένα προϊόντα από το portfolio μας, όπως η μπίρα με 0,0% αλκοόλ. Ο κυριότερος όγκος των εξαγωγών μας αφορά τα προϊόντα του χαρτοφυλακίου της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, όπως οι μπίρες Amstel, Amstel Pulse, Heineken, Fischer, Marathon, ΑΛΦΑ και το φυσικό μεταλλικό νερό ΙΟΛΗ. Σημαντικές προοπτικές για επιτυχημένη πορεία στο εξωτερικό, εκτιμούμε ότι θα έχει στο μέλλον και η ΒΙΟΣ 5, η πρώτη μπίρα στον κόσμο που παράγεται από τη ζυθοποίηση 5 δημητριακών (κριθάρι, σιτάρι, σίκαλη, καλαμπόκι και ρύζι) και αποτελεί παγκόσμια καινοτομία της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας που λανσάραμε στο τέλος του 2010. Πώς βλέπετε την εξέλιξη της αγοράς μπίρας στην Ελλάδα; Ασκείται κάποια πίεση από την ελαφρά ενδυνάμωση των private label? Σε επίπεδο καταναλωτικής συμπεριφοράς παρατηρείτε αλλαγές στο brand loyalty των Ελλήνων; Σε ποιά σήματά σας δίνετε έμφαση και με ποιους τρόπους στην ελληνική αγορά; Στην αγορά της μπίρας στην Ελλάδα, διακρίνει κανείς αφενός την επίδραση της κρίσης στη συμπεριφορά του καταναλωτή, αλλά ταυτόχρονα και μία αύξηση στις επενδύσεις και την επικοινωνία των προϊόντων από τους σημαντικούς παίκτες. Από τα νούμερα εξάλλου φαίνεται ότι οι «επώνυμες» μάρκες συγκράτησαν τα μερίδιά τους σε σχέση με τα private labels και αυτό εξηγείται από το στοχευμένο και αυξημένο σε πίεση πλάνο προωθητικών ενεργειών που έγιναν ως τώρα. Παράλληλα, διαπιστώνουμε ότι οι καταναλωτές επιβραβεύουν περισσότερο απ’ ό,τι παλαιότερα τα προϊόντα που επενδύουν στη σχέση υψηλής ποιότητας – προσιτής τιμής και που την ίδια στιγμή συμβάλλουν στην ενίσχυση της εθνικής οικονομίας. Στην κατεύθυνση αυτή είναι εστιασμένη και η στρατηγική μας στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία. Ενισχύσαμε τη ζήτηση με το λανσάρισμα νέων μαρκών που κάλυψαν συγκεκριμένες ανάγκες καταναλωτών. Έτσι εμπλουτίσαμε τη γκάμα των μαρκών μας με την εξαιρετικής ποιότητας Amstel Premium Pilsner, την πρωτοποριακή ΒΙΟΣ 5 και την εισαγωγή στην αγορά της μεξικάνικης μπίρας Sol. Παράλληλα, ενδυναμώνουμε τη σχέση ποιότητας – τιμής, εντείνοντας τις προωθητικές μας ενέργειες. Ενισχύουμε τη βάση των παραγωγικών δραστηριοτήτων μας στην Ελλάδα και στηρίζουμε το έργο των τεσσάρων εργοστασίων μας, αναπτύσσοντας την εξαγωγική μας δραστηριότητα. Τέλος, στηρίζουμε την αγροτική οικονομία, με την επέκταση του Προγράμματος Συμβολαιακής Καλλιέργειας, ώστε να δημιουργούμε θέσεις απασχόλησης και να αυξάνουμε το ποσοστό του ελληνικού κριθαριού που καταλήγει στο ποτήρι των καταναλωτών οι οποίοι επιλέγουν τις μπίρες Amstel και ΑΛΦΑ. 62 ΕΠΙΛΟΓΗ

Πώς κινείται η τιμολογιακή σας πολιτική; Η εταιρεία έχει ήδη, εδώ και αρκετούς μήνες μειώσει τις τιμές της, έως τα τέλη του 2011 είχατε ανακοινώσει. Θα συνεχιστεί αυτή η πολιτική και το επόμενο έτος; Όντως, τον τελευταίο ενάμισι χρόνο δεν προχωρήσαμε σε καμία ανατίμηση των προϊόντων μας, παρά την αύξηση του κόστους παραγωγής και διάθεσής τους. Αντίθετα μάλιστα, στο τέλος του 2010 μειώσαμε τις τιμές σε προϊόντα υψηλής κατανάλωσης, όπως το κουτάκι της Amstel που είναι σήμερα ο πιο δημοφιλής κωδικός μπίρας στην Ελλάδα, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του Υπουργείου Ανάπτυξης. Εξάλλου, στρατηγική της εταιρείας μας τα τελευταία χρόνια είναι οι αυξήσεις των τιμών να παραμένουν κάτω από τα επίπεδα του πληθωρισμού, ακόμα και αν οι τιμές πρώτων υλών και ενέργειας έχουν αυξηθεί σημαντικά. Ο Έλληνας καταναλωτής πιστεύουμε ότι αναγνωρίζει πως κάνουμε τις κινήσεις που απαιτούνται ώστε να μπορεί να απολαμβάνει υψηλής ποιότητας προϊόντα σε προσιτές τιμές ακόμα και στη δύσκολη περίοδο που διανύουμε. Πόσο πράσινη μπορεί να γίνει η παραγωγή και διάθεση των προϊόντων μίας επιχείρησης; Ποιά η σημασία της για την Αθηναϊκή Ζυθοποιία; Π.χ. εσείς ξεκινήσατε το πρόγραμμα της πράσινης τεχνολογίας στα ψυγεία πριν δύο χρόνια περίπου με στόχο να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2011. Ποιά μέχρι σήμερα η πορεία του προγράμματος; Η φροντίδα για το περιβάλλον αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εταιρικής μας κουλτούρας. Τα εργοστάσιά μας λειτουργούν με φυσικό αέριο, περιορίζοντας έτσι δραστικά την ατμοσφαιρική ρύπανση, στις εγκαταστάσεις μας λειτουργεί βιολογικός καθαρισμός, ανακυκλώνουμε περισσότερο από 99% των απορριμμάτων ενώ, με βάση συγκεκριμένους δείκτες, κάνουμε σταθερή πρόοδο κάθε χρόνο στη μείωση των πόρων ενέργειας (ηλεκτρική, θερμική και νερό) και των ρύπων βάσης από τη δραστηριότητά μας. Το πρόγραμμα για την εισαγωγή στην αγορά ψυγείων «πράσινης» τεχνολογίας αποτελεί ένα ακόμα δείγμα της προσπάθειάς μας να μειώσουμε το ενεργειακό μας αποτύπωμα. Από το 2010, υλοποιούμε ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα σταδιακής αντικατάστασης όλων των τύπων ψυγείων που διαθέτουμε στην αγορά με πλήρως οικολογικά. Η προσπάθεια αυτή υλοποιείται με την καθοδήγηση του Ομίλου Heineken και σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές που ισχύουν διεθνώς. Η υιοθέτηση πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης αποτελεί για εμάς θεμελιώδη στρατηγική επιλογή και όχι ευκαιριακή προτεραιότητα. Η προσπάθειά μας αυτή συνάδει με το ολοκληρωμένο, 10 ετές διεθνές Πρόγραμμα του Ομίλου της Heineken, «Παράγοντας ένα Καλύτερο Μέλλον». Γίνεται συντονισμένα, περιλαμβάνει επί μέρους στόχους με μετρήσιμα αποτελέσματα και συνεχείς αξιολογήσεις.

Μερικές από τις πιο αγαπημένες μπίρες των καταναλωτών, όπως οι Amstel, Heineken, ΑΛΦΑ, Fischer και ΒΙΟΣ 5, παράγονται στην Ελλάδα από την Αθηναϊκή Ζυθοποιία.

Στ η ρί ζ ε ι τ ην α γρ οτ ική π α ρ α γωγ ή

Η εταιρεία, προμηθευόμενη υψηλό ποσοστό της πρώτης ύλης που απαιτείται για την παραγωγή βύνης από τους Έλληνες αγρότες, στηρίζει σημαντικά την οικονομία. Εάν θέλαμε αυτό να το αναγράψουμε με αριθμούς, ποιά η αναλογία τα τελευταία χρόνια και ποιά εκτιμάτε ότι θα είναι για την επόμενη διετία; (π.χ. από το 2005 και μετέπειτα;). Το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας για την παραγωγή μπίρας που ξεκινήσαμε πριν από τέσσερα χρόνια, ήδη αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα: Μέχρι σήμερα η εταιρεία μας έχει προμηθευτεί συνολικά περίπου 40.000 τόνους υψηλής ποιότητας ελληνικού κριθαριού από εγχώριους παραγωγούς, η αξία των οποίων ανέρχεται στα 8 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό μεταφράζεται σε

προστιθέμενη αξία για την ελληνική κοινωνία που ξεπερνάει τα 3 εκατομμύρια ευρώ και 320 νέες θέσεις εργασίας, εκ των οποίων οι 265 είναι αποκλειστικά στον αγροτικό τομέα (βάσει Μελέτης της Triple Value). Στο τέλος της φετινής χρονιάς, στοχεύουμε να προμηθευτούμε 18.000 τόνους ελληνικού κριθαριού, καλύπτοντας το 30% των ετήσιων αναγκών μας για τις μπίρες Amstel και ΑΛΦΑ, ενώ μέχρι το 2014 έχουμε θέσει ως στόχο τους 70.000 τόνους. Το πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, δημιουργεί προστιθέμενη αξία για την ελληνική οικονομία. Συμβάλλει στην ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας, ενισχύει την τοπική οικονομία των περιοχών στις οποίες βρίσκο-

νται οι αγροί, δημιουργεί νέες θέσεις απασχόλησης και επιτρέπει τη διάθεση προϊόντων με πρώτες ύλες που προέρχονται από την ελληνική γη. Παράλληλα, φέτος εγκαινιάσαμε πειραματικές καλλιέργειες κριθαριού με στόχο την ανεύρεση νέων ποικιλιών, οι οποίες, διαθέτοντας καλύτερα χαρακτηριστικά ως προς τη στρεμματική απόδοση και την ποιότητα, θα καταστήσουν το ελληνικό κριθάρι περισσότερο ανταγωνιστικό και θα οδηγήσουν στην περαιτέρω ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η Αθηναϊκή Ζυθοποιία είναι η μοναδική ζυθοποιία στην Ελλάδα που έχει δύο δικά της βυνοποιία, και δεν είναι έτσι αναγκασμένη να εισάγει βύνη από το εξωτερικό. ΕΠΙΛΟΓΗ 63

Business

Συνεντευξη / Dieter Lehmkuhl

Dieter Lehmkuhl

«Οι πλουσιότεροι οφείλουν να δείξουν αλληλεγύη!» Το 10% των Γερμανών, οι πλουσιότεροι πολίτες της χώρας, κατέχουν το 60% του εθνικού πλούτου. «Ανήκω σ΄αυτούς» λέει στην «Ε» ο Ν τ ί τ ε ρ Λ έ μ κ ο υ λ . «Προτείνω, λοιπόν, μαζί με αρκετούς άλλους πλούσιους συμπατριώτες μου, να νομοθετηθεί ένας έκτακτος φόρος πλούτου». Και συμπληρώνει: «Ξεφύγαμε από τη δουλεία, πετύχαμε γενικό δικαίωμα ψήφου, καταργήσαμε την παιδική εργασία. Αλλά πολλά μένουν ακόμη να γίνουν στον κόσμο μας, π.χ. η πάταξη της παράνομης διακίνησης και εκμετάλλευσης των γυναικών (trafficking), η εξάλειψη της φτώχειας. Ο φόρος αυτός θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο ευημερούσα πολιτεία, σε μια πιο δίκαιη οικονομική ανάπτυξη». Ο κ. Λέμκουλ είναι ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής. Τον συναντήσαμε, ένα ηλιόλουστο πρωινό του Σεπτεμβρίου, στο σπίτι του, σε ένα όμορφο προάστιο του Βερολίνου. Κείμενο, φωτογράφιση Παναγιωτης Ανδριανεσης

ριν από δύο χρόνια 22 πλούσιοι Γερμανοί πολίτες, βλέποντας την επερχόμενη κρίση και σκεπτόμενοι το μέλλον της χώρας τους, αποφάσισαν να ρίξουν στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου μια πρωτότυπη, ρηξικέλευθη ιδέα: να αυξηθεί, για δύο χρόνια, κατά 5% το ποσοστό φορολόγησης όλων όσων το ετήσιο εισόδημά τους ξεπερνά το μισό εκατομμύριο ευρώ. Την ομάδα τους την ονόμασαν «Πλούσιοι για ένα φόρο πλούτου». Υπέγραψαν ένα σύντομο κείμενο και το έδωσαν στη δημοσιότητα. Στα μέσα Σεπτεμβρίου 2011 οι υπογραφές είχαν ξεπεράσει τις 55 και ο σχετικός διάλογος έχει πλέον φουντώσει – τόσο εντός της Γερμανίας, όσο και εκτός των συνόρων της χώρας, καθώς και αλλού στην Ευρώπη διαμορφώνονται αντίστοιχες ομάδες και διατυπώνονται ανάλογες προτάσεις. Ο Ντίτερ Λέμκουλ (Dieter Lehmkuhl), τώρα είναι 68 ετών και ζει εδώ και πολλά χρόνια στο Βερολίνο. Είναι ψυχίατρος-ψυχοθεραπευ-

64 ΕΠΙΛΟΓΗ

τής με επιπλέον σπουδές στην ψυχανάλυση. Μεταξύ άλλων, είχε επιστημονική δραστηριότητα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (FUB) και διετέλεσε διευθυντής της υπηρεσίας κοινωνικής πρόνοιας στον τομέα της ψυχιατρικής στον δήμο του Ράινικενντορφ. Κατάγεται από ευκατάστατη οικογένεια, με δραστηριότητα στο χώρο της ζυθοποιίας. Καθ΄οδόν προς το σπίτι σας, είδα δύο ενδιαφέρουσες αφίσες στο δρόμο. Η πρώτη του κόμματος της Αριστεράς: «Η ιδιωτικοποίηση είναι καταστροφή». Η δεύτερη της Ευαγγελικής Διακονίας: «Η μεγαλύτερη καταστροφή είναι η λήθη». Σκέφτομαι, μήπως με την κίνησή σας επιθυμείτε ακριβώς να δείξετε πως οι ιδιώτες δεν... φέρνουν την καταστροφή και ότι οι πλουσιότεροι αό αυτούς δεν ξεχνούν την «υποχρέωσή» τους να βοηθούν τους φτωχότερους – έτσι είναι, κ. Λέμκουλ; Μα αυτό αποτελεί και βασικό ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Βλέπετε τι συμβαίνει με την παρούσα οικονομική και νομισματική κρίση.

Ως αποτέλεσμα του παγκοσμιοποιημένου, δίχως κοινωνικούς και οικολογικούς φραγμούς, καπιταλισμού, η φτώχεια και η ανεργία εντείνονται. Η κοινωνική ανισότητα μεγαλώνει. Το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων βαθαίνει. Ακόμη και η Γερμανία, όπου μέχρι τώρα επικρατούσε σχετική ισότητα, σε λίγα χρόνια, αν συνεχιστεί η τρέχουσα τάση, θα μετατραπεί σε ένα από τα πιο «άνισα» κράτη της Ευρώπης. Και προσέξτε κάτι: και οι ίδιοι οι πλούσιοι πολίτες δεν έχουν διάθεση να ζουν σε ένα τέτοιο κράτος. Γενικά, συνεπώς, οφείλουμε να υποστηρίζουμε την κοινωνική δικαιοσύνη, να ενθαρρύνουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ των πολιτών – όλα όσα κάνουν τη ζωή όλων μας καλύτερη. Και δεν είναι μόνο ηθικό το θέμα, είναι κοινωνικό, πολιτικό. Εξηγείστε μου με δυο λόγια την πρότασή σας. Ο δρόμος προς την έξοδο από την κρίση περνά από μαζικές επενδύσεις στην οικολογία, τη μόρφωση των πολιτών και την κοινωνική δικαιοσύνη. Απαιτού-

Ρωτήσαμε τον κ. Λέμκουλ «αν είχε απέναντί του τους πιο πλούσιους Έλληνες τι θα τους έλεγε;» Η απάντηση του:

νται πρόσθετοι πόροι για όλα αυτά. Προτείνουμε, λοιπόν, εμείς οι 55 πλούσιοι Γερμανοί, οι πολίτες με ετήσιο εισόδημα μεγαλύτερο από 500.000 ευρώ να φορολογηθούν για δύο χρόνια με ένα επιπλέον ποσοστό 5%. Κατόπιν, το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να πέσει στο 1% κατ΄ ελάχιστο. Τα έσοδα αυτά (τα υπολογίζουμε σε τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ) πρέπει να κατευθυνθούν σε έναν «οικολογικό» μετασχηματισμό της οικονομίας, σε πρόσθετο προσωπικό για την εκπαίδευση και την υγεία. Προτείνουμε, επίσης, τη νομοθετική απαγόρευση της δυνατότητας αποφυγής εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων μέσω αλλοδαπών οικονομικών «οάσεων» με χαμηλή ή μηδενική φορολόγηση.

κόσμο, στον οποίο ζούμε; Ναι. Μην ξεχνάτε και την επαγγελματική μου ιδιότητα (σ.σ.: ψυχοθεραπευτής). Φυσικά και η κρίση αποτελεί κεντρικό στοιχείο της συζήτησης. Βρίσκω εντυπωσιακό ό,τι συμβαίνει αυτή την εποχή. Στα περισσότερα έντυπα γράφεται πως ο καπιταλισμός έκανε πλουσιότερους ορισμένους -λίγους- ανθρώπους και πολλαπλασίασε τους μισθούς μερικών μάνατζερ, δεν καλυτέρευσε τον κόσμο. Εκείνο που θα ήθελα να τονίσω είναι ότι αυτό στο οποίο συντελούν τα τρέχοντα προγράμματα εξοικονόμησης χρημάτων και έν τονης λιτότητας στην Ευρώπη είναι η διάβρωση του κοινωνικού κράτους, στοιχείο που χαρακτήριζε την ήπειρό μας τις τελευταίες δεκαετίες.

Η πρότασή σας αυτή επιθυμείτε να τεθεί σε ισχύ σε προαιρετική βάση ή να νομοθετηθεί; Φυσικά να νομοθετηθεί. Εξάλλου, δεν γνωρίζει ο ένας πόσα κερδίζει ο άλλος...

Ποιός φταίει, πιστεύετε, περισσότερο για την παρούσα κατάσταση; Οι πολιτικοί; Οι τραπεζίτες; Δύσκολη ερώτηση. Το σύστημά μας, αυτό φταίει. Έβλεπαν οι πολιτικοί την κατάσταση, ήξεραν οι τραπεζίτες για τα «τοξικά» ομόλογα. Τώρα έχουμε φτάσει να βιώνουμε σκηνέ ς λεηλασ ιών στην Ευρώπη. Ο καπιταλισμός ήταν κάτι σαν θρησκεία – οι περισσότεροι πίστευαν με θέρμη σε αυτόν.

Να υποθέσω ότι και εσείς, όπως και πολλοί άλλοι, θεωρούν πως η κρίση αποτελεί εντέλει μια ευκαιρία, για να σκεφτούμε νέα πράγματα, να ανοίξουν οι ορίζοντές μας, να... αλλάξουμε τον

« Να ειναι συνεπεις στην καταβολη των φορων, να δειχνουν αλληλεγγυη προς την κοινωνια. Βεβαια, και στη Γερμανια παρατηρουνται φαινομενα φοροαποφυγης, μαυρης εργασιας κ.λπ. Ξερετε, ειναι θεμα νοοτροπιας να πειστουν ολοι οι πολιτες οτι οι φοροι ειναι απαραιτητοι για τη δημιουργια εργων, τη διατηρηση του κοινωνικου κρατους, τη δικαιη αναπτυξη και την ευημερια μιας χωρας».

Τί σας απάντησαν οι Γερμανοί πολιτικοί, ποιά ήταν η αντίδρασή τους; Βασικά αυτό που επιθυμούσαμε πριν από δύο χρόνια, όταν ξεκινούσαμε αυτή την προσπάθεια, ήταν να διευρυνθεί ο διάλογος, να φωτιστούν περισσότερο όλα τα σχετικά ζητήματα. Σίγουρα δεν ήμασταν τόσο αφελείς, για να πιστεύουμε πως η κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα θα σπεύσουν να συμφωνήσουν μαζί μας. Από τους πολιτικούς λάβαμε προσκλήσεις για επαφές, αλλά δεν θέλαμε να μας «ενορχηστρώνουν» τα κόμματα σε αυτή την προσπάθειά μας. Πάντως, κόμματα της αντιπολίτευσης υιοθέτησαν την πρότασή μας, συζήτηση γίνεται... ΕΠΙΛΟΓΗ 65

Business

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

{

Βόρεια Ελλάδα

Στον απόηχο της ΔΕΘ Απώτερη προσδοκία ήταν, η 76η ΔΕΘ να αποτελέσει το έναυσμα για μια καλύτερη πορεία της οικονομίας. Η «Ε» μίλησε με τον κ. Πάρη Μαυρίδη, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Helexpo. Συνέντευξη στον Δημητρη Κορδερα

Η 76η ΔΕΘ κ. Μαυρίδη συνέπεσε με μια ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική συγκυρία για τη χώρα και το ερώτημα είναι εάν μπορεί αυτή η συγκυρία να αποτελέσει όχημα αφύπνισης της ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Ποια είναι η άποψή σας; Η κρίση που βιώνουμε όλοι μας αποτελεί για τη Helexpo ευκαιρία για ανάπτυξη, με τη δημιουργία νέων εκθεσιακών γεγονότων, την ενεργότερη υποστήριξη των επιχειρήσεων, την προβολή των εξωστρεφών κλάδων της ελληνικής οικονομίας και την προσφορά καινούργιων καινοτόμων υπηρεσιών. Η 76η ΔΕΘ επιχείρησε μέσα από στοχευμένα θεματικά αφιερώματα να αναδείξει την ανάγκη για ανάπτυξη, με ένα χειροπιαστό και πρακτικό περιεχόμενο, προβάλλοντας τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, τους φορείς τους, τις επιχειρήσεις που τους απαρτίζουν και βέβαια τα προϊόντα-υπηρεσίες τους. Επομένως η τόνωση της περιφερειακής επιχειρηματικής δραστηριότητας με σημείο αναφοράς τα Επιμελητήρια όλης της χώρας, αλλά και η προώθηση της καινοτομίας και της ευρεσιτεχνίας, βρέθηκαν στο επίκεντρο και της φετινής ΔΕΘ. Στο πλαίσιο αυτό, στόχος της Helexpo ήταν να παρουσιάσει στην 76η ΔΕΘ και ειδικότερα στο αφιέρωμα «Ελλάδα και Επιχειρηματικότητα», μία ρεαλιστική και σύγχρονη εικόνα της ταυτότητας κάθε περιοχής της χώρας, με έμφαση στα εξής θέματα: Ιστορία-μνημεία, πολιτισμός-λαϊκές γιορτέςπαράδοση, τουρισμός, επιχειρηματικότητα-τεχνολογία-καινοτομία. Η μελέτη της ιστορικής πορείας της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης δείχνει ότι ο ρόλος των Επιμελητηρίων ήταν πάντα καθοριστικός. Ίσχυσε το ίδιο και για τη φετινή διοργάνωση; Σαφέστατα καθοριστικό ρόλο σ’ αυτή την προσπάθεια διαδραματίζουν τα Επιμελη-

66 ΕΠΙΛΟΓΗ

τήρια, που αποτελούν πόλους ανάπτυξης και δικτύωσης της τοπικής επιχειρηματικότητας. Ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία, η σημασία της δράσης των Επιμελητηρίων γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, καθώς αποτελούν ικανούς και αποτελεσματικούς «πρεσβευτές» των προβλημάτων και της δίψας για ανάπτυξη που διακατέχει τις επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα. Προς αυτή την κατεύθυνση ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνεργασία της Helexpo με τις 13 περιφέρειες της χώρας και τα κατά τόπους επιμελητήρια, για την προβολή των καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες συγκροτούν το αναπτυξιακό δυναμικό της κάθε περιοχής. Παράλληλα η Helexpo διοργάνωσε και ένα ειδικό αφιέρωμα στην ευρεσιτεχνία, την καινοτομία και το βιομηχανικό design, με την επιδίωξη, το αφιέρωμα αυτό να αποτελέσει ένα εκ των κεντρικών μηνυμάτων της 76ης ΔΕΘ. Στόχος του αφιερώματος ήταν η ανάδειξη της εφευρετικότητας, της επινοητικότητας, της εργατικότητας και του πάθους που διακρίνει επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα, εργαστήρια εφαρμογών, αλλά και μεμονωμένα άτομα, καθώς και η επιχειρηματική αξιοποίηση των καινοτομιών τους, είτε σε επίπεδο Β2C, είτε σε επίπεδο Β2Β. Έτσι, εντός του μεγαλύτερου εκθεσιακού γεγονότος της χώρας, δόθηκε η δυνατότητα στο ευρύ κοινό να γνωρίσει εκ του σύνεγγυς καινοτομίες και αποτελέσματα ερευνών που αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν στο μέλλον. Το αφιέρωμα αυτό είχε τεθεί υπό την αιγίδα του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, ενώ κατά τη διάρκεια του θα πραγματοποιήθηκε και η παρουσίαση των προτάσεων του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Εφαρμοσμένης Έρευνας και Καινοτομίας με τίτλο «Η Ελλάδα καινοτομεί», που διοργάνωσαν από κοινού ο ΣΕΒ και η Eurobank EFG.

“

εμφαση δοθηκε φετος στη συνεργασια της Helexpo με τις 13 περιφερειες της χωρας και τα κατα τοπους επιμελητηρια, προκειμενου να προβληθουν οι καινοτομες μικρομεσαιες επιχειρησεις, οι οποιες συγκροτουν το αναπτυξιακο δυναμικο της καθε περιοχης.

”

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

Business

{

Κωστας Ταμπουρακης / Tribe

Η αξία της καινοτομίας Ο Κ ώ σ τ α ς Τ α μ π ο υ ρ ά κ η ς είναι Managing Director και Partner στη διαφημιστική εταιρεία Tribe. H T r i b e είναι μέλος του Ομίλου JWT και λειτουργεί από το 2005 σαν advertising hot shop, με αιχμή τη δημιουργική και στρατηγική σκέψη πάνω στα brands και την επικοινωνία. Η συζήτηση μαζί του περιελάμβανε τη σκιαγράφηση του μέλλοντος της διαφημιστικής αγοράς, καθώς και την εικόνα που αυτή αναμένεται να έχει στη μετά κρίση εποχή. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι «Στην παρούσα οικονομική συγκυρία οι ευκαιρίες για νέες ιδέες, νέες αγορές, νέες συνεργασίες είναι σίγουρα υπαρκτές και μπορούν να αποτελέσουν απάντηση ή και πολλές φορές μονόδρομο στις πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες σήμερα». Συνέντευξη στον Δημhτρη Κορδερα

το π ε λα τολόγ ιo τ ης Tr ib e σ υ γ κα τ α λ έ γο νται μεταξύ άλλων η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, η Eurobank, η Eurolife Ασφαλιστική, η Kosmocar-Audi, η Johnson & Johnson, η 3E, η Sato, το εμπορικό κέντρο Athens Heart, η Oxford Company, το WWF κ.α. Πρόκειται για σημαντικούς διαφημιζόμενους, βαρόμετρο ο κάθε ένας στην αγορά του. Με την έννοια αυτή, η αίσθηση που αποκομίζει ο Managing Director της Tribe από τη συνεργασία της εταιρείας του με αυτούς, σίγουρα αποτελεί μια ένδειξη για το πώς κινείται η αγορά. Η συζήτηση μαζί του περιελάμβανε τη σκιαγράφηση του μέλλοντος της διαφημιστικής αγοράς, καθώς και την εικόνα που αυτή αναμένεται να έχει στη μετά κρίση εποχή. Τελικά κ. Ταμπουράκη, σήμερα με την ύφεση στην αγορά εδώ και μήνες, ποιες αλλαγές εντοπίζετε στην ευρύτερη αγορά της επικοινωνίας; Η διαφημιστική αγορά ως γνωστόν λειτουρ68 ΕΠΙΛΟΓΗ

γεί σαν καθρέφτης της πραγματικής οικονομίας και του επιχειρηματικού γίγνεσθαι. Η μείωση της διαφημιστικής επένδυσης στα μέσα φαίνεται ήδη να είναι η άμεση και πρώτη αντίδραση στο αρνητικό κλίμα και τις πιέσεις που βιώνουν οι εταιρείες στις πωλήσεις και τα αποτελέσματά τους. Σε μία διαφημιστική αγορά που η αξία του δημιουργικού προϊόντος της αποτιμάται, συχνά λανθασμένα, με βάση το ύψος της διαφημιστικής επένδυσης στα μέσα, η αδυναμία επιβίωσης σε προ κρίσης σχήματα και μεγέθη είναι ήδη μια προδιαγεγραμμένη πραγματικότητα. Από εκεί και πέρα, οι ουσιαστικές αλλαγές έχουν να κάνουν και με την αλλαγή της ψυχολογίας των διαφημιζόμενων στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη διαφήμιση, μέσα στο κλίμα της κρίσης, με επιγραμματικά συμπτώματα τη βραχυπρόθεσμη οπτική, την αδυναμία προγραμματισμού, την παντελή έλλειψη διάθεσης για οποιοδήποτε ρίσκο και

με μεγάλους χαμένους τη δημιουργικότητα, τη συνέπεια στο brand building, την επένδυση σε νέες ιδέες και προσεγγίσεις. Υπό τέτοιες συνθήκες πόσο εύκολο είναι να γίνει πρόβλεψη για το τι μέλλει γενέσθαι στη συγκεκριμένη αγορά; Αν δηλαδή τα προβλήματα που βιώνει σήμερα δώσουν την ευκαιρία της –έστω και βίαιης– εξυγίανσής της; Το να κάνει κανείς σε αυτή τη φάση οποιαδήποτε πρόβλεψη για εξυγίανση του κλάδου μας σαν συνέπεια της κρίσης είναι κατά τη γνώμη μου υπερβολικά αισιόδοξο και μάλλον υπεραπλουστευμένο σενάριο. Το αναμενόμενο ξεκαθάρισμα που σίγουρα θα υπάρξει δεν μπορεί να σημάνει από μόνο του και την εξυγίανση της αγοράς μας. Το πιο σημαντικό βήμα κατά τη γνώμη μου προς ένα πιο υγιές μέλλον για τις εταιρείες του κλάδου μας είναι να αναβαθμιστεί η αξία του διαφημιστικού προϊόντος, η οποία έχει υποστεί για διάφορους λόγους

ραγδαία υποτίμηση τα τελευταία χρόνια. Και μιλάω για αναβάθμιση τόσο σε θεσμικό επίπεδο, μέσα από συντονισμένες κινήσεις του κλάδου μας, όσο και σε επίπεδο ουσίας για τον διαφημιζόμενο, με ιδέες και στρατηγικές από την πλευρά των διαφημιστικών εταιρειών που θα μπορέσουν να αποτελέσουν βασικά επιχειρηματικά εργαλεία στα χέρια του, ιδιαίτερα μέσα στη συγκυρία της οικονομικής ύφεσης. Σήμερα λοιπόν που οι διαφημιζόμενοι μειώνουν τα κονδύλια τους για να τα επενδύσουν περισσότερο στρατηγικά, ποιους θέτουν ως πρωταρχικούς στόχους; Στο νέο και αρκετά ασαφές περιβάλλον που διαμορφώνει η οικονομική κρίση, δεν μπορούμε να μιλάμε για στρατηγική επένδυση των κονδυλίων αλλά περισσότερο για τακτικές κινήσεις με πολύ πιο βραχυχρόνιο ορίζοντα. Βασική προτεραιότητα για τους διαφημιζόμενους είναι η διατήρηση του «bottom line» μέσω της συμπίεσης της επένδυσης, της μετατόπισης κονδυλίων από τη διαφήμιση σ το sales promotion, τον προγραμματισμό και τη χάραξη στρατηγικών, βάθους το πολύ ενός έως δύο μηνών, οι οποίες μάλιστα αναπροσαρμόζονται συνεχώς. Ευκαιρίες σε αυτό το περιβάλλον υπάρχουν; Δεν είναι τυχαίο το ότι σε όλες τις μεγάλες περιόδους οικονομικής κρίσης ευδοκίμησαν η επινοητικότητα, η εφευρετικότητα, οι νέες ιδέες. Η αγορά χρειάστηκε να επεξεργαστεί νέους τρόπους για να λύσει τα προβλήματα που φαινομενικά φαίνονταν άλυτα. Στη παρούσα οικονομική συγκυρία οι ευκαιρίες για νέες ιδέες, νέες αγορές, νέες συνεργασίες είναι σίγουρα υπαρκτές και μπορούν να αποτελέσουν απάντηση ή και πολλές φορές μονόδρομο στις πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες σήμερα. Αρκεί να καταφέρουν, μέσα στη καθημερινή πίεση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, να σκεφτούν δημιουργικά και ποιοτικά. Γιατί αυτό είναι που τους ζητείται σήμερα περισσότερο από ποτέ.

Ποιά τακτική πρέπει να ακολουθήσουν σήμερα τα brands; Υπάρχει κάποια κοινή συνταγή ή κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά; Η σημερινή συγκυρία ορίζει κάποιους κοινούς άξονες τακτικής για όλα τα brands. Ανάμεσά τους η διαφοροποίηση, η ύπαρξη ξεκάθαρης πρότασης, η δημιουργία συναισθηματικού loyalty, το πραγματικό value for money για τον καταναλωτή. Από εκεί και πέρα, όπως κάθε brand σήμερα περισσό-

“

oπως κaθε brand σhμερα περισσoτερο απo ποτe οφεiλει να υποστηρiζει eνα μοναδικo λoγο yπαρξhς του στην αγορa, eτσι οφεiλει να απαιτεi τον δικo του μοναδικo τρoπο αντιμετωπισης.

”

τερο από ποτέ οφείλει να υποστηρίζει ένα μοναδικό λόγο ύπαρξής του στην αγορά, έτσι οφείλει να απαιτεί τον δικό του μοναδικό τρόπο αντιμετώπισης. Θα αλλάξει η δομή της διαφημιστικής εταιρείας μετά την κρίση; Η ανάγκη για νέα μοντέλα λειτουργίας της διαφημιστικής εταιρείας είχε ήδη αρχίσει να διαφαίνεται πριν τη κρίση. Ήδη φαίνεται να κερδίζουν τη μάχη τα πιο ευέλικτα σχήματα με μικρότερες και πιο ουσιαστικές ομάδες, με ενσωμάτωση λειτουργιών total communication σ τον πυρήνα της σκέψης τους, εξοικείωση με τα νέα μέσα και τις νέες τεχνολογίες και πιο στενή συνεργασία με τον διαφημιζό-

μενο, με κοινό έδαφος την ποιοτική και δημιουργική σκέψη πάνω στον καταναλωτή, τα brands, τις επιχειρηματικές και εμπορικές τακτικές. Το διαδίκτυο και οι εφαρμογές του θα έχουν τον δικό τους ρόλο στο νέο σκηνικό; Ίσως αυτό να είναι το μόνο σίγουρο. Το διαδίκτυο, τα social media και τα νέα μέσα τεχνολογίας αποτελούν μοναδική ευκαιρία αυτή τη στιγμή για να απευθυνθεί κανείς σε όλο και πιο μεγάλο μέρος του κοινού, να κερδίσει την προσοχή του με φρέσκες προσεγγίσεις, έχοντας παράλληλα σημαντικό οικονομικό όφελος από την επένδυση συγκρίνοντάς το με αυτή σε άλλα μέσα. Βασική προϋπόθεση για να αποδώσει η διαφήμιση στα μέσα αυτά το μέγιστο της αποτελεσματικότητας, είναι να μη στηριχτεί στους παραδοσιακούς της κώδικες, να προσεγγίσει τα νέα μέσα με διάθεση για γνώση, περιέργεια και αυτοπεποίθηση, να καταλάβει τη φιλοσοφία τους και να εξαντλήσει τις δυνατότητές τους δημιουργώντας ουσιαστική σχέση και interaction με τους καταναλωτές-χρήστες, κάνοντας παράλληλα τα brands πραγματικούς πρεσβευτές της νέας εποχής. O φόρος τηλεοπτικών διαφημίσεων που ήθελε να επαναφέρει η κυβέρνηση και προς το παρόν έχει παγώσει, εκτιμάτε ότι θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στον διαφημιστικό κλάδο; Μα είναι σαφές ότι θα είχε αρνητικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία όπως αυτή που διανύουμε σήμερα. Μάλιστα το μέτρο αυτό δεν θίγει μόνο τη διαφημιστική αγορά, αλλά έναν ολόκληρο κλάδο, που ορίζεται διεθνώς ως βιομηχανία δημιουργικού περιεχομένου και περιλαμβάνει διαφημιστικές εταιρείες, μέσα μαζικής ενημέρωσης, πιο εξειδικευμένα μέσα επικοινωνίας. Οι επιπτώσεις βέβαια δεν σταματούν εδώ. Ο επιπλέον φόρος θα επιβάρυνε ένα μεγάλο μέρος κυρίως μικρομεσαίων επιχειρήσεων και θα τις απέκλειε από το πιο μαζικό μέσο επικοινωνίας με τους πελάτες τους. ΕΠΙΛΟΓΗ 69

Business

{ Τα νέα της αγοράς

MarketNews

Ειδήσεις, εξελίξεις, τάσεις, επιλογές από μία αγορά σε διαρκή κίνηση και δράση, αντίδοτο στην υφεσιακή πραγματικότητα της εποχής μας.

Όμιλος Βιοχάλκο Οι πωλήσεις της εξωστρέφειας To 2011 είναι καλύτερη χρονιά για τον Όμιλο Βιοχάλκο με βελτιωμένες πωλήσεις, λόγω της μεγάλης δραστηριοποίησής του στις αγορές του εξωτερικού ως αντιστάθμισμα στην επιδείνωση της οικονομίας στην Ελλάδα, της έμφασης σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και μείωσης του λειτουργικού κόστους. Με άνοδο 26% ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών του Ομίλου Βιοχάλκο το πρώτο εξάμηνο του 2011 ανήλθε σε 1,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, τα καθαρά ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα τρίτων διαμορφώθηκαν σε ζημίες 2,4 εκατ. Ανά κατηγορία δρασ τηριότητας του ομίλου τώρα, για την ΕΛΒΑ Λ συνεχίσ τηκε η κε ρδοφόρος πορεία, με τον εξαγωγικό προσανατολισμό σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές στις διεθνείς αγορές να συντελεί σε αύξηση των πωλήσεων κατά 23% στα 553 εκατ. ευρώ και τα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας σε 16,4 εκ. ευρώ έναντι 2,7 εκ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο 2010. Ο Όμιλος Χαλκόρ, έκλεισε το εξάμηνο με αύξηση των πωλήσεων 25%, αποτέλεσμα της αύξησης του όγκου των πωλήσεων κατά 9% και της υψηλής τιμής του μετάλλου. Τα ενοποιημένα αποτελέσματα προ φόρων ανήλθαν σε 8,7 εκατ. ευρώ μετά από ζημιές 8,1 εκατ. ευρώ το 2010. Η ενίσχυση της παρουσίας του Ομίλου Σιδενόρ σ τις υφισ τάμενες αγορές και η διείσδυση σε νέες αγορέ ς υψηλής ζ ήτησης, όπως της Δυτικής Ευρώπης, για πλατέα προϊ70 ΕΠΙΛΟΓΗ

όντα και ειδικούς χάλυβες, καθώς και η σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών της θυγατρικής ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ (+54%) οδήγησαν σε άνοδο του κύκλου εργασιών κατά 32%. Ωστόσο τα καθαρά ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας διαμορφώθηκαν σε ζημίες ύψους 18 εκατ. ευρώ. Η αύξηση της τιμής των πρώτων υλών περιόρισε τα κέρδη προ φόρων της Σωληνουργεία Κορίνθου σε 3,7 εκατ. ευρώ από 8,6 εκατ. ευρώ πέρυσι. Διαθέτοντας προϊόντα υψηλών τεχνικών προδιαγραφών η εταιρεία διεισδύει σε νέες

αγορές, όπως είναι η άντληση αερίου με μη συμβατικές μεθόδους (shale gas), η διαχείριση CO2, κ.ά. Χαμηλότερη αύξηση, 20% καταγράφεται στις πωλήσεις των Ελληνικών Καλωδίων, αποτέλεσμα και εδώ της αύξησης του όγκου των πωλήσεων και της υψηλής τιμής του μετάλλου. Τα καθαρά ενοποιημένα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ανήλθαν σε 3 εκατ. ευρώ. Για την ΕΤΕΜ, τέλος, η επιδείνωση της οικονομίας στη χώρα καθώς και η δυσμενής διεθνής συγκυρία οδήγησαν σε μείωση πωλήσεων κατά 7% και σε ζημιές 2 εκατ. ευρώ.

ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ / ΝΕΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ Ο Όμιλος ΑΒ Βασιλόπουλος με στόχο τη διατήρηση του υψηλού ρυθμού ανάπτυξης, συνεχίζει την επέκταση, αλλά και ανανέωση του δικτύου των καταστημάτων του, εγκαινιάζοντας δύο καταστήματα σε Κορωπί και Ασπρόπυργο και μεταστεγάζοντας το κατάστημα του στην περιοχή του Κιάτου, στην Κορινθία, σε νέο κτίριο.

Cοca-Cola Τρία Έψιλον Χρυσό βραβείο ηθικής επιχειρηματικότητας Η δέσμευση της Cοca-Cola Τρία Έψιλον στις αρχές της Επ ι χ ε ι ρ η μ α τ ι κ ή ς Η θ ι κ ή ς επιβραβεύτηκε σ το πλαίσ ιο του θεσμού Business Ethics Excellence Awards EBEN 2011, όπου η εταιρία κέρδισε το Χρυσό Βραβείο. Η βράβευσ η, π ρα γματο π οιήθ η κε π ρ ό σ φ α τ α, σ ε τελετή που διοργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επ ι χ ε ι ρ η μ α τ ι κ ή ς Η θ ι κ ή ς στην Ελλάδα, και αφορούσε την εξαιρετική επίδοση της εταιρίας σ τους τομείς Εσωτερικός Έλεγχος, Επιχειρηματική Ανάλυση, Περι βαλ λον τ ικέ ς Εν έ ργε ι ε ς και Κοινωνικές Δραστηριότητες, όπως αξιολογήθηκε από το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής - ΕΒΕΝ GR. Την αξία της κοινωνικής διακυβέρνησης και της εταιρικής υπευθυνότητας τόνισε ο Βασίλης Λώλας, διευθυντής επικοινωνίας και δημοσίων σχέ-

σεων της Coca- Cola Τρία Έψιλον, ο οποίος παρέλαβε το βραβείο: «Η σημερινή διάκριση μας τιμά ιδιαίτερα, καθώς υπηρε τούν ται οι αρχές και οι αξίες που διέπουν τ ην ε ταιρε ία σ ε όλες τις εκφάνσεις της δραστηριότητάς της. Στις μέρες μας, όπου η χώρα μας διανύει μία ιδιαίτερη περίοδο, ο επιχειρηματικός κόσμος καλε ίται να ‘αγκαλιάσ ε ι’ α κό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ι ς αρχέ ς της αειφόρου ανάπτυξης, της χάραξης ορθής σ τρατηγικής και οργάνω σης και της διαφάνειας τόσο ενδοεταιρικά, όσο και με τους εταιρικούς κοινωνικούς εταίρους».

Lufthansa Boeing 747-8 / Η νέα γενιά Το πρώτο Boeing 747-8 Intercontinental αναχώρησε από το εργοστάσιο Everett της Boeing κάνοντας την εμφάνισή του με τα χρώματα της Lufthansa. Έχοντας ολοκληρώσει εκτενείς δοκιμές επί εδάφους, το αεροσκάφος θα υποβληθεί στις πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις τον Νοέμβριο. Η Lufthansa είναι ο πρώτος πελάτης της επιβατικής έκδοσης του Boeing 747-8 και έχει συμμετάσχει εξ αρχής στον σχεδιασμό του αεροσκάφους. Το Boeing 747-8 έχει επιμηκυνθεί κατά 6 μ. συγκριτικά με το Boeing 747-400. Το νέο Jumbo έχει μήκος 76,3 μ., αποκτώντας τον τίτλο του μακρύτερου επιβατικού αεροσκάφους στον κόσμο. Οι νέοι κινητήρες GEnx-2B67 εξασφαλίζουν αποδοτικότερη κατανάλωση καυσίμων μειωμένη εκπομπή καυσαερίων και χαμηλότερα επίπεδα ηχορύπανσης. Η Lufthansa έχει παραγγείλει 20 αεροσκάφη Boeing 747-8, που αναμένεται να παραδοθούν από τις αρχές του 2012 μέχρι τα μέσα του 2015, ενώ επίσης προσβλέπει σε 20 ακόμη αεροσκάφη

Air Liquide Μεγάλη επένδυση Η Air Liquide, κορυφαίος προμηθευτής αερίων στην Ελλάδα, υπέγραψε 15ετές συμβόλαιο για την προμήθεια αερίων σε βιομηχανία στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα. Η Air Liquide θα επενδύσει περισσότερα από 1 εκατ. ευρώ για την κατασκευή και λειτουργία μίας μονάδας επιτόπου παραγωγής αζώτου στις εγκαταστάσεις του πελάτη. Η νέα μονάδα, η οποία θα ξεκινήσει τη λειτουργία της το 2012, θα παράγει αέριο άζωτο για την κάλυψη των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών του πελάτη. Η μονάδα θα παράγει άζωτο μέσω κρυογονικού διαχωρισμού του αέρα, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη προμήθεια αζώτου με τρόπο ενεργειακά αποδοτικό και φιλικό προς το περιβάλλον. Να σημειωθεί ότι η Air Liquide προμηθεύει ήδη υγροποιημένο άζωτο στον συγκεκριμένο πελάτη.

Business

{ Τα νέα της αγοράς

MarketNews

ALBA Career Forum Με επιτυχία ολοκληρώθηκε για 19η χρονιά το Career Forum του ALBA στις μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου. Έχοντας καθιερωθεί ως θεσμός στην αγορά εργασίας, η εκδήλωση έχει ως στόχο να φέρει σε επαφή τους τελειόφοιτους του ALBA με εκπροσώπους της ελληνικής και διεθνούς αγοράς εργασίας, ώσ τε να διερευνήσουν από κοινού προοπτικές για νέες επαγγελματικές συνερ-

Αγγελάκης ΑΕ Μυστικές συνταγές Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την ενασχόλησή της με την πτηνοτροφία, η οικογένεια Αγγελάκη λανσάρει στην αγορά κοτόπουλα που ετοιμάστηκαν με «Μυσ τικέ ς Συν ταγέ ς». Δημοσ ιογράφοι και καλλιτέχνες παρευρέθηκαν πρόσφατα σε δείπνο, κάτω από τη φωτισμένη Ακρόπολη που παρέθεσε η εταιρεία σ το εσ τιατόριο Βαρούλκο για να παρουσιάσει τα νέα της προϊόντα υπό τον τίτλο: «Μυστικές Συνταγές». «Η τέχνη ενός καλού τεχνίτη απογειώνει τη γεύση όταν και η πρώτη ύλη είναι καλή, τότε το φαγητό γίνεται όχι ελαιοπουλάκι αλλά… αεροπλανάκι», δηλώνει ο Λευτέρης Λαζάρου για το αποτέλεσμα της συνεργασίας του με την Αγγελάκης Α.Ε. «Αυτή η ανωτερότητα του κοτόπουλου Αγγελάκης με έπεισε μετά από «μόνο ψάρι» να μπω σ την κουζίνα και να «παίξω» με το κοτόπουλο». Οι «Μυστικές Συνταγές» δίνουν μια άλλη διάσταση σε όσα μέχρι σήμερα γνωρίζαμε για το μαγείρεμα του κοτόπουλου. «Μοναδικό βέβαια είναι π.χ. το λεμονάτο κοτόπουλο στο 72 ΕΠΙΛΟΓΗ

γασίες. Στην εκδήλωση συμμετείχαν 67 φοιτητές από τα εξής ακαδημαϊκά προγράμματα: MBA πλήρους φοίτησης, Professional MBA, MSc in Finance (πλήρους και μερικής φοίτησης) και MSc in Strategic HRM. Παράλληλα, έλαβαν μέρος 70 διακεκριμένες εταιρείες, οι οποίες εκπροσωπήθηκαν από 100 υψηλόβαθμα στελέχη της Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού, εκ των οποίων πολλοί ήταν απόφοιτοι του ALBA. Αξίζει να σημειωθεί, ότι κατά τη διάρκεια του Career Forum πραγματοποιήθηκαν περίπου 1.100 συνεντεύξεις.

φούρνο με πατάτε ς αλ λά εξ’ ίσου υπέροχο είναι να προσθέτεις και νέες γαστρονομικές εμπειρίες», ανέφερε ο Θάνος Αγγελάκης στο «Βαρούλκο». «Οι Μυστικές Συνταγές είναι … μυστικές», χαριτολογεί ο Λευτέρης Λαζάρου, αποκαλύπτοντας ότι πρότεινε στην Αγγελάκης Α.Ε. παραδοσιακές γεύσεις για να «ξυπνήσουν» μνήμες και μυρωδιές που μας γυρίζουν πίσω αλλά κυρίως ισορροπία και πειθαρχία στους συνδυασμούς γιατί «από μόνο του το προϊόν είναι εξαιρετικό».

Μπορούμε να σας πούμε μόνο μερικά από τα συστατικά που θα περιέχει η μαρινάδα, όπως: αγνό ελαιόλαδο, φρέσκο χυμό λεμονιού, μουστάρδα, κόλιανδρο, μοσχοκάρυδο.

Από το δείπνο που παρέθεσε πρόσφατα η εταιρεία Αγγελάκης για την επίσημη παρουσίαση της σειράς «Μυστικές Συνταγές». Από αριστερά: Μαρίζα Φασιανού, Μανώλης Μητσιάς, Θάνος Αγγελάκης και Λίτσα Μητσιά.

IDEALES / ΒΡΑΒΕΥΣΗ Η Ideales βραβεύθηκε για 2η συνεχή χρονιά με το χρυσό βραβείο BEE Award (Business Ethics Excellence), από το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής για την τήρηση του Κώδικα Αξιών Επιχειρηματικής Ηθικής Αριστείας. Η Piscines Ideales, πιστή στο όραμα της που διακηρύσσει τη συνεχή πρόοδο και βελτίωση, επιβραβεύεται για 4η συνεχή χρονιά από έναν οργανισμό διεθνούς κύρους όπως το European Business Ethics Network (EBEN).

Club Hotel Casino Loutraki Μέλος των «Great Hotels Of The World» Στην οικογένεια των «Great Hotels Of The World» εντάχθηκε πρόσφατα η ξενοδοχειακή μονάδα της Club Hotel Casino Loutraki. Με κριτήρια την κατηγορία αστεριών, τις παροχές (εξοπλισμός δωματίων, συνεδριακό κέντρο, Spa, internet access, εστιατόρια και bar, δωμάτια και κοινόχρηστοι χώροι για ΑΜΕΑ, πάρκινγκ αυτοκινήτων), τις υπηρεσίες (διαδικασίες υποδοχής και εξυπηρέτησης πελατών, 24-ωρη υπηρεσία δωματίων και υπηρεσία butler, καθαριστήριο ρούχων, κ.ά.), την περιβαλλοντική πολιτική, το ιστορικό τοποθέτησης στην αγορά και τις αξιολογήσεις πελατών στο tripadvisor, το ξενοδοχείο της Club Hotel Casino Loutraki εντάσσεται πλέον στα μέλη του οργανισμού και συγκεκριμένα στη λίστα των «Great Hotels Of The World- Premium Collection». Η ξενοδοχειακή μονάδα του συγκροτήματος θα φιλοξενείται, ως μέλος του οργανισμού, στις ετήσιες εκδόσεις των «Great Hotels

of the World- Incentive & Corporate

«Great Hotels Of The World», ο οποίος

Travel Collection Directory» και στην

εδρεύει στη Αγγλία, είναι ένας από τους

επίσημη ιστοσελίδα των «Great Hotels

πλέον δημοφιλείς και ισχυρούς εκπρο-

Of The World», με γνώμονα τις πολυ-

σώπους ξενοδοχείων πολυτελείας πα-

τελείς της εγκαταστάσεις για ταξιδιώτες

γκοσμίως. Σήμερα περιλαμβάνει πάνω

συνεδριακού τουρισμού καθώς επίσης

από 250 πολυτελείς ξενοδοχειακές μονά-

και τουρισμού κινήτρων. Ο οργανισμός

δες από όλο τον κόσμο.

FrieslandCampina Hellas Νέα συσκευασία Milner Click Fresh Η νέα καινοτομική συσκευασία Milner Click Fresh ήρθε στην ελληνική αγορά, σηματοδοτώντας μία νέα εποχή στη ιστορία κατανάλωσης των προσυσκευασμένων τυριών. Η νέα συσκευασία Milner Click Fresh διατηρεί το τυρί Milner τόσο φρέσκο και λαχταριστό, σαν να κόπηκε αυτή τη στιγμή. Είναι εύκολη και πρακτική στη χρήση, καθώς οι καταναλωτές μπορούν να την ανοίγουν και να την κλείνουν ξανά και ξανά. Η νέα συσκευασία Milner Click Fresh κατασκευάζεται από ανακυκλώσιμα υλικά συσκευασίας. Να υπενθυμίσουμε ότι το Milner φτιάχνεται από φρέσκο ημιαποβουτυρωμένο γάλα, ωριμάζει με φυσικό τρόπο για 10 εβδομάδες και έχει 40% λιγότερα λιπαρά από το Gouda. ΕΠΙΛΟΓΗ 73

74 ΕΠΙΛΟΓΗ

Διεισδυτική ματια σε εναν νεο πρασινο κοσμο!

ΕΠΙΛΟΓΗ 75

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

{ Στην επικαιρότητα

GreenNews

Στιγμές της ελληνικής ειδησεογραφίας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διαμόρφωση πολιτικών που μας αφορούν όλους και νομοθεσία που αλλάζει την επιχειρηματική δραστηριότητα.

✎Σ υζήτηση

δίχως τέλος….

Φ ούντωσε μέσα στο καλοκαίρι η συζήτηση για το τέ λος των ΑΠΕ καθώς εκπρόσωποι διαφορετικών πλευρών του ενεργειακού «τριγώνου» αντιμετωπίζουν το ζήτημα με διαφορετική λογική. Το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ επιβαρύνει δυσανάλογα τους καταναλωτές και δημιουργεί επιπλέον κέρδη για τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας όπως η ΔΕΗ και οι ιδιώτες ανταγωνιστές της. Αν και στην Ελλάδα η ανάπτυξη των ΑΠΕ στηρίζεται στις «εγγυημένες τιμές» για την παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές (το feed in tariff με το οποίο ουδείς διαφωνεί…) υπάρχει πρόβλημα: η διαφορά της εγγυημένης τιμής από τη «χονδρική τιμή» ηλεκτρικής ενέργειας (Οριακή Τιμή Συστήματος - ΟΤΣ) καλύπτεται αποκλειστι-

κά από τους καταναλωτές ηλεκτρισμού, με αποτέλεσμα οι προμηθευτές να καρπώνονται τα κέρδη από τη συνεισφορά των ΑΠΕ στο σύστημα ηλεκτρισμού. Το πρόβλημα είναι ότι η ΟΤΣ θεωρείται υπερβολικά χαμηλή, η διαφορά είναι μεγάλη, ο Διαχειριστής Συστήματος είναι εκ τούτου ελλειμματικός και την «τρύπα» καλείται να κλείσει η Πολιτεία – πάλι εμείς δηλαδή… Προς το παρόν δεν υπάρχουν εξελίξεις και οι ΑΠΕ δυσφημούνται…

✎Ν έο

Ρυθμιστικό σχέδιο

Μ ε ένα νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο, το πρώτο σημαντικό μετά από εκείνο του Αντώνη Τρίτση, θα βρεθεί από το 2012 η Αθήνα. Τι έχει να αντιμετωπίσει η πόλη... (που ούτε φανταζόταν ο αείμνηστος υπουργός του ΠΑΣΟΚ): οικονομική κρίση, υπο-

βάθμιση του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος, έλλειψη πρασίνου και ελεύθερων χώρων (αυτό υπήρχε από τότε βέβαια…), άναρχη ανάπτυξη, ελλιπείς κοινωνικές υποδομές, κυκλοφοριακή συμφόρηση και, σήμερα πλέον, συσσώρευση μεγάλου όγκου κενού κτιριακού αποθέματος ειδικά στο κέντρο της πόλης. Το νέο σχέδιο προβλέπει δημιουργία νέων εμπορικών χώρων, μετατροπή των μητροπολιτικών πάρκων σε ζώνες αναψυχής, αθλητισμού και πολιτισμού, ενώ ιδιαίτερη πρόνοια λαμβάνεται για το παραλιακό μέτωπο από τον Φαληρικό Όρμο ως το Ελληνικό. Πρόκειται, κατά το νέο σχέδιο, για έναν «αναπτυξιακό πόλο» στον οποίο, όπως φαίνεται, θα δοκιμαστεί για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση, η συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα. .

✎Ε πενδύσεις

Οι νέοι ΧΥΤΑ και η αμφίβολη κ ο ι ν ω ν ι κ ή σ υ ν α ί ν ε σ η Ο νέος Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης

Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής είναι γεγονός και η εφαρμογή του θα είναι η μεγάλη δοκιμασία της κυβέρνησης, καθώς οι νέοι ΧΥΤΑ θα κατασκευαστούν στις ήδη προεπιλεγμένες περιοχές που αντέδρασαν στο παρελθόν. Αυτή την εποχή το υπουργείο ΠΕΚΑ βρίσκεται στη φάση διαμόρφωσης ενός αξιόπιστου και δομημένου χρονοδιαγράμματος ενεργειών, δράσεων και χρηματοδοτήσεων καθώς τα χρήματα που προβλέπονταν μέχρι πριν 2-3 χρόνια δεν υπάρχουν σήμερα. Το κόστος προσδιορίστηκε σε μισό δισ. ευρώ και η συμμετοχή του δημοσίου μόλις που φτάνει τα 190 εκατ. ευρώ. Σε πρόσφατη σύσκεψη όλων των αρμόδιων αποφασίστηκε η επίσπευση των διαδικασιών για την εκκίνηση των έργων υποδομής διαχείρισης απορριμμάτων της Αττικής που περιλαμβάνονται στον περιφερειακό σχεδιασμό (ήδη προκηρύσσονται τα πρώτα), αλλά η στάση των τοπικών κοινωνιών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εξακολουθεί να παραμένει ερωτηματικό. Σημαντικότερο και από τον σχεδιασμό είναι να επιτευχθεί κοινωνική συναίνεση, αυτό κι αν μας λείπει…

76 ΕΠΙΛΟΓΗ

και αιτιάσεις τοπικών κοινωνιών

Υπ ε γρ ά φ η τ ο ν Ιο ύλι ο α π ό τ ον υπουργό ΠΕΚΑ η απόφαση Έγκρισης Περιβαλ λον τικών Όρων του έργου των Μεταλλευτικών Μεταλλουργικών Εγκαταστάσεων Μεταλλείων Κασσάνδρας Χαλκιδικής της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός. Προηγήθηκε μακρά διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και φορείς της περιοχής και αφορά σε επένδυση της τάξης των 1,3 δισ. ευρώ, η οποία σε πλήρη ανάπτυξη θα απασχολεί περίπου 1.800 εργαζόμενους. Το υπουργείο ισχυρίζεται ότι ο σχεδιασμός του έργου έγινε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να καλυφθούν πλήρως οι αυστηρές απαιτήσεις του έργου, η τοπική κοινωνία όμως δεν είναι πλήρως πεπεισμένη.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΑυΘΑΙΡΕΤΑ Πολλά τα ανοικτά μέτωπα στην περιβαλλοντική πολιτική όλων των ελληνικών κυβερνήσεων, τα αυθαίρετα όμως μοιάζει να αποτελούν «all time classic». Η νέα μεγάλη ρύθμιση, όγδοη τα τελευταία 20 χρόνια, αφορά εκατομμύρια πολίτες που εμπλέκονται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αυτό που ενδιαφέρει – κάθε κυβέρνηση- δεν είναι η προστασία του περιβάλλοντος ή η αποκατάσταση της πολεοδομικής και χωροταξικής αισθητικής αλλά το …ταμείο.

✎ «Ουκ

εν τω πολλώ το ευ»

Η περιβαλλοντική αδειοδότηση στη χώρα μας ήταν μια …περιπέτεια που όσοι τη γνώρισαν τη θυμούνται με δέος. Το καθεστώς αναμένεται να αλλάξει καθώς με νομοθετική παρέμβασή του το υπουργείο ΠΕΚΑ απλοποιεί δραστικά και μειώνει τον χρόνο ολοκλήρωσης της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Εκεί που θα παιχτεί το παιχνίδι είναι στις διπλές αδειοδοτήσεις και επικαλύψεις και τη βελτίωση των μελετών μέσω θέσπισης προδιαγραφών ανά είδος έργου και κατηγορία μελέτης. Στη χώρα μας

σήμερα, το σύνολο των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ξεπερνά τις 21.500 ανά έτος, τη στιγμή που σ την Αυσ τρία, μία χώρα παρόμοιου μεγέθους και η οποία αποτελεί πρότυπο σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος διεξάγονται κατά μέσο όρο μόλις 23 μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων ετησίως, στην Αγγλία 334 και τη Γαλλία 3.867 ετησίως. Πληθωρικοί σε όλα μας και αναποτελεσματικοί στην ουσία των πραγμάτων…

✎ Βιοκλιματικές

αναβαθμίσεις

Το πρόγραμμα «Βιοκλιματικές Αναβαθμίσ ε ις Δημο σ ίων Ανοικ τών

Χώρων» ξεκίνησε, με τη φροντίδα του ΚΑΠΕ, μέσα σ τον Αύγουσ το. Το Κέν τρο απευθύνει πρόσκληση στους δυνητικούς δικαιούχους (υπουργεία, Περιφέρειες της χώρας, ΟΤΑ, ΑΕΙ ΤΕΙ κ.ά.) να υποβάλουν τις προτάσεις τους, οι οποίες θα συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας, τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τη μείωση των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου. Το πρόγραμμα εκτός από τα προφανή περιβαλλοντικά οφέλη θα αναζωογονήσει και την ημιθανή κατασκευαστική αγορά. Εξήντα εκατ. ευρώ για μια ντουζίνα έργα δεν είναι άσχημα αυτή την εποχή…

η 3η ενεργειακή δέσμη και η νέα ρΑΕ Ανεβάζει MW η απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Ανοδικά και η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Τον δρόμο της για τη νομοθετική κατοχύρωση πήρε η 3η Ενεργειακή Δέσμη. Σύμφωνα με το υπουργείο ΠΕΚΑ στόχος είναι «η ενίσχυση της απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου έτσι ώστε να λειτουργεί ο υγιής ανταγωνισμός και να δημιουργούνται οφέλη για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την εθνική οικονομία». Η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τις κοινοτικές οδηγίες στοχεύει και στην αποδυνάμωση του μονοπωλιακού χαρακτήρα της αγοράς, άρα η αποδυνάμωση της ΔΕΗ θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Ιδιωτικές εταιρείες θα έχουν πλέον «ισότιμη και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στο δίκτυο του ηλεκτρισμού και στο δίκτυο του φυσικού αερίου», ενώ σημαντικές θα είναι οι αλλαγές στους τομείς της μεταφοράς και αποθήκευσης. Στο πλαίσιο αυτό το νομοσχέδιο προβλέπει μια νέα ΡΑΕ με καταλυτικό ρόλο στην εποπτεία και ρύθμιση της αγοράς, ενώ εισάγεται ένα πλέγμα ρυθμίσεων για την προστασία των δικαιωμάτων των τελικών καταναλωτών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Σημαντικά επίσης σημεία του νομοσχεδίου και σημεία τριβής με όσους διατηρούν διαφορετική γνώμη είναι οι αλλαγές στη διαχείριση των υδροηλεκτρικών σταθμών και το άνοιγμα της λιγνιτικής παραγωγής και σε τρίτους εκτός ΔΕΗ. Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να ανέβει – αυτό όμως είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο που πρέπει να αποδεχτούμε. ΕΠΙΛΟΓΗ 77

{

Επενδύσεις

Το στοίχημα της πράσινης ανάπτυξης Κινητοποίηση δυνάμεων και γενικό προσκλητήριο σήμανε η ελληνική κυβέρνηση στα τέλη του καλοκαιριού προκειμένου να ξεκινήσει η αναπτυξιακή πορεία στον τομέα της πράσινης οικονομίας. Από τον ΘανΑση ΑντωνΙου

ύο διαδοχικά γεγονότα, μέσα σε διάστημα μιας εβδομάδας ήρθαν να πιστοποιήσουν ότι υπάρχουν ακόμα δυνάμεις στην κουρασμένη μηχανή της χώρας αλλά ταυτόχρονα υπάρχει και μια διεθνής αγορά η οποία – για τους δικούς της φυσικά λόγους – μπορεί να επενδύσει σε αυτή την ανάπτυξη. Στις 25/8 ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, συναντήθηκε με τον Γερμανό υφυπουργό Οικονομίας και Τεχνολογίας, Stefan Kapferer και σχεδόν αποκλειστικό θέμα της συζήτησής τους ήταν οι επενδυτικές ευκαιρίες που παρουσιάζει η Ελλάδα, οι ευκαιρίες συνεργασίας στους τομείς των ΑΠΕ, αλλά και στη διαχείριση απορριμμάτων όπου, όπως είναι γνωστό, η κυβέρνηση ετοιμάζει ένα νέο πακέτο έργων με τα οποία ελπίζει πως αυτή τη φορά θα λύσει το μακροχρόνιο πρόβλημα και θα αφήσει πίσω της το φιάσκο της Κερατέας. Ειδικότερα για τις ΑΠΕ ο υπουργός παρουσίασε στοιχεία μιας σημαντικής πρότασης - τη δυνατότητα εξαγωγής ηλιακής ενέργειας από την Ελλάδα στη Γερμανία. Το πρόγραμμα βρίσκεται σε φάση σχεδιασμού, το χρονοδιάγραμμα παρουσίασής του δεν είναι γνωστό μέχρι αυτή τη στιγμή αλλά όπως φαίνεται η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί ένα ελληνικό DeserTec, τώρα που οι απρόσμενες εξελίξεις στον αραβικό κόσμο και ειδικά στις χώρες του Μαχρέμπ καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την υλοποίησή του. Είχαν προηγηθεί συναντήσεις του Έλληνα υπουργού με Ευρωπαίους Επιτρόπους. Τα θέματα που κυριάρχησαν ήταν τρία: οι κοινοτικές επιδοτήσεις που (…δεν) απορροφά η Ελλάδα, τα ενεργειακά (με τους Ευρωπαίους να ζητούν πρόσβαση τρίτων στον λιγνίτη και πώληση μονάδων της ΔΕΗ σε ιδιώτες) και τα επενδυτικά. Για τα τελευταία συμφωνήθηκε να δημιουργηθεί μια κοινή Ομάδα Εργασίας «που θα αναδείξει τα ζητήματα των μεγάλων επενδύσεων στον ήλιο -που είναι ίσως το επόμενο εθνικό μας καύσιμο- έτσι ώστε η Ελλάδα να εξάγει στην υπόλοιπη Ευρώπη καθαρή ενέργεια» όπως δήλωσε ο κ. Παπακωνσταντίνου. Την επομένη της συνάντη78 ΕΠΙΛΟΓΗ

σης Παπακωνσταντίνου- Kapferer, ο Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου επισκέφτηκε το ΚΑΠΕ και από εκεί παρουσίασε λίγα περισσότερα στοιχεία του φιλόδοξου προγράμματος για τις ΑΠΕ. Σε μια πρώτη φάση αποκάλυψε το όνομα εργασίας του σχεδίου, Ήλιος, και τόνισε ότι « το θέμα της ανάπτυξης των ΑΠΕ είναι κεντρική πολιτική της Κυβέρνησης, είτε αυτό αφορά στην εξοικονόμηση ενέργειας, είτε αφορά στην αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας». Για μια ακόμα φορά δεν προσδιορίστηκε μια τάξη μεγέθους ούτε στις επενδύσεις αλλά ούτε στις προσδοκώμενες θέσεις εργασίας. Η αλήθεια είναι ότι η «πράσινη» οικονομία αποτελεί σταθερά για την ελληνική κυβέρνηση εδώ και δύο χρόνια, εξίσου αληθινό όμως είναι το γεγονός ότι σε ζητήματα υποδομών που θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τη δυναμική που εμφανίζει η αγορά έχουν γίνει λίγα πράγματα.

ΑΔΙΕΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΑΠΕ Καθυστερεί απελπιστικά σε ορισμένες περιπτώσεις η αδειοδοτική διαδικασία στις ΑΠΕ, το θεσμικό πλαίσιο για τα αιολικά παρουσιάζει σημαντικά κενά (ειδικά για τα offshore), ενώ δεν έχουν επιλυθεί ζητήματα κεφαλαιώδους σημασίας όπως η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου, η εναρμόνιση του Feed in tariff με τις νέες (ευρωπαϊκές) τιμές κ.ά.

Πράσινα έργα σε εξέλιξη Πριν λίγες εβδομάδες ανακοινώθηκαν τα πρώτα στοιχεία για τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων για τον νομό Αττικής. Παρά το γεγονός ότι ελάχιστα είναι γνωστά για τις επιλογές που θα κάνει το υπουργείο ΠΕΚΑ, ανακοινώθηκε ότι η πρώτη φάση των έργων υποδομής θα κοστίσει περίπου 500 εκατ. ευρώ από τα οποία η κρατική συμμετοχή θα είναι μόλις 140 εκατ. Σημαντικά είναι επίσης τα προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Στα μέσα Ιουνίου ξεκίνησαν οι εργασίες για την ενεργειακή αναβάθμιση τεσσάρων εργατικών πολυκατοικιών σε κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης στην Αγία Βαρβάρα, έργο που είχε ανακοινωθεί στις αρχές της χρονιάς. Το υπουργείο επαίρεται ότι αποτελεί «το πρώτο μεγάλης κλίμακας έργο αναβάθμισης κτιριακού αποθέματος πολιτών χαμηλού εισοδήματος σε όλη τη νότια Ευρώπη» και ελπίζει ότι τα περίπου 7 εκατ. ευρώ που θα επενδυθούν θα δημιουργήσουν προοπτικές για την ανάπτυξη πολλών νέων θέσεων εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα ο οποίος ζει έναν εφιάλτη… Το πρόγραμμα ‘Αστικές Βιοκλιματικές Αναπλάσεις’ που μόλις ξεκίνησε, αφορά σε κονδύλι 60 εκατ. ευρώ το οποίο θα μοιραστεί σε 10-12 έργα που τελικά θα χρηματοδοτηθούν. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στο προγραμματισμό του υπουργείου ΠΕΚΑ οι επενδύσεις στα προγράμματα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» (σε εξέλιξη) και «Κτίζοντας το μέλλον», «Εξοικονόμηση στα δημόσια κτίρια» και «Εξοικονόμηση στους ΟΤΑ» (σχεδιάζονται), αναμένεται να ανέλθουν σε ένα δισ. ευρώ. Λίγοι όμως είναι εκείνοι που θεωρούν εφικτό κάτι τέτοιο και ακόμη λιγότεροι εκείνοι που εκτιμούν ότι θα προωθηθούν οι συγκεκριμένες δράσεις εντός του 2011. Κλείνουμε με τον προγραμματισμό και τις προτεραιότητες του υπουργείου ΠΕΚΑ για το Β’ εξάμηνο του 2011. Μεταξύ των νέων ανακοινώσεων ξεχωρίζουμε τον τομέα της αντιπυρικής προστασίας όπου αναμένεται η διάθεση 27 εκατ. ευρώ για ενέργειες και έργα πρόληψης δασικών πυρκαγιών, ενώ στον τομέα διαχείρισης υδατικών πόρων αναμένουμε την άμεση ένταξη έργων στο ΕΠΠΕΡΑΑ δικτύων αποχέτευσης, βιολογικών καθαρισμών, ύδρευσης, επαναχρησιμοποίησης και εξοικονόμησης νερού συνολικού προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ. Πρόκειται για φιλόδοξη προσπάθεια η οποία όμως έχει ανακοινωθεί – με κάπως διαφορετικό είναι η αλήθεια περιεχόμενο- αρκετές φορές στο παρελθόν.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι στην καρδιά του ελληνικού καλοκαιριού, η κινητοποίηση δυνάμεων για αναπτυξιακή πορεία συνεχίστηκε. Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε το υπουργείο ΠΕΚΑ, το διάστημα 16 Ιουλίου - 31 Αυγούστου 2011 εντάχθηκαν στο ΕΠΠΕΡΑΑ 33 έργα, συνολικού ποσού περίπου 269 εκατ. ευρώ. Πρόκειται ως επί το πλείστον για έργα δικτύων αποχέτευσης, εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, αποκατάστασης ΧΑΔΑ.

ΕΠΙΛΟΓΗ 79

{

Επενδύσεις

Η «πράσινη» φθινοπωρινή «άνοιξη» Με νέα ηγεσία στο υπουργείο ΠΕΚΑ, νέα φιλοσοφία όσον αφορά στα ακανθώδη ζητήματα και με τα χρονοδιαγράμματα για την αναπτυξιακή εκκίνηση να έχουν στενέψει απελπιστικά, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να δώσει άλλο ένα «φιλί της ζωής» στην υπόθεση «πράσινη ανάπτυξη». Το φθινόπωρο θα κρίνει πολλά. Από τον ΘανΑση ΑντωνΙου

«Η απελθοyσα υπουργoς ουδέποτε έπαψε να βλέπει τα ζητήματα του χαρτοφυλακίου της με τον ακτιβίστικο τρόπο που είχε συνηθίσει από την προ της υπουργοποίησής της εποχή. Έτσι, αντιμετώπιζε τα ζητήματα αρμοδιότητάς της με τη διάθεση να σώσει τον πλανήτη, ενώ απλά, τρέχοντα ζητήματα που αφορούσαν τη χώρα και το μέλλον της είχαν αφεθεί στην τύχη τους…». Με αυτό τον τρόπο αποτιμάται η θητεία της Τίνας Μπιρμπίλη στο υπουργείο ΠΕΚΑ από κορυφαίο στέλεχος του ενεργειακού κλάδου, μέλος επιτροπών και ινστιτούτων και γνώστη της ελληνικής αλλά και της διεθνούς αγοράς ενέργειας. Και συνεχίζει: «Δεν είναι τυχαίο ότι τον τελευταίο ενάμιση χρόνιο δεν προχώρησε κανένα θέμα για την ενεργειακή αξιοποίηση του λιγνίτη που τόση ανάγκη έχουμε ακόμα, ενώ η ίδια έκλεισε, με πανηγυρικό μάλιστα τρόπο, την πρώτη λιγνιτική μονάδα στη Βόρεια Ελλάδα η οποία σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής για τη μεταπολεμική Ελλάδα, τη βιομηχανία και την ανάπτυξη». Βαριές κουβέντες… Και συνεχίζουμε. Η Τίνα Μπιρμπίλη αποχώρησε από το υπουργείο ΠΕΚΑ, το ζήτημα όμως είναι αν με την αποχώρησή της θα περάσει στο παρελθόν και η προσπάθεια που κατέβαλε ώστε να εμφυσήσει στο υπουργείο το πνεύμα ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης. Ορισμένοι θεωρούν ότι είναι πλέον αμφίβολο αν το συγκεκριμένο υπουργείο θα συνεχίσει να αποτελεί το προπύργιο ενός νέου τύπου ανάπτυξης και το 80 ΕΠΙΛΟΓΗ

«εργαστήριο» παρασκευής σύγχρονης περιβαλλοντικής νομοθεσίας που θα αποκρούει, στο μέτρο του δυνατού, τις επιπτώσεις από την εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου και την εντατική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Ας μην είμαστε όμως ούτε προπέτες, ούτε Κασσάνδρες: κανένας αγώνας δεν είναι εκ προοιμίου χαμένος Αν κρίνουμε από τη διεθνή εμπειρία κρατών που έχουν ξεκινήσει εδώ και μια εικοσαετία (π.χ. Γερμανία) ή δεκαετία (π.χ. Ισπανία), έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε. Η αλήθεια είναι όμως ότι η ανάληψη των καθηκόντων του υπουργού Περιβάλλοντος από τον ιδιαίτερα προσανατολισμένο σε θέματα οικονομικά/ αναπτυξιακά Γιώργο Παπακωνσταντί-

νου προετοιμάζει το έδαφος για επιτάχυνση των όποιων και όσων επενδυτικών πρωτοβουλιών βρίσκονται ακόμα στη φαρέτρα της ελληνικής κυβέρνησης αλλά δεν είχαν ένα πλήρες «πράσινο πιστοποιητικό». Έχουν ή δεν έχουν γίνει βήματα στον τομέα της πράσινης οικονομίας τα οποία να συνηγορούν στη συνέχιση και την εντατικοποίηση της υπάρχουσας πολιτικής; Η απάντηση είναι απλή: έχουν γίνει σημαντικά βήματα αλλά η δραματική οικονομική κατάσταση απαξιώνει, αν δεν ακυρώνει, τις προσπάθειες. Πολλές νομοθετικές πρωτοβουλίες από τις οποίες η ηγεσία του υπουργείου ΠΕΚΑ ανέμενε σημαντική επενδυτική κινητικότητα βρίσκονται καθηλωμένες για διάφορους λό-

ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ, όπου χτυπά αυτή τη στιγμή η «καρδιά» της πράσινης ανάπτυξης, τα νέα είναι ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), οι επενδύσεις σε ΑΠΕ έχουν ξεπεράσει τα 20 δισ. ευρώ την τελευταία δεκαετία. Το στοιχείο παρουσίασε πρόσφατα σε ημερίδα ο πρόεδρος του ΚΑΠΕ, καθηγητής Μάνθος Σανταμούρης, συμπληρώνοντας ότι μόνο φέτος, οι σχετικές επενδύσεις έχουν ξεπεράσει το 1,5 δισ. ευρώ.

γους και κάποιες από αυτές, όπως π.χ. οι παρεμβάσεις στο κέντρο της Αθήνας, ανακοινώθηκαν δύο φορές χωρίς ποτέ να υλοποιηθούν!

ΕΠΠΕΡΑΑ: Κι όμως κινείται… Το διάστημα αυτό η συντριπτική πλειοψηφία των επενδυτικών προγραμμάτων στον τομέα του περιβάλλοντος εξυπηρετούνται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ), το οποίο έχει ήδη αναδειχθεί δεύτερο σε εντάξεις τομεακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, με δεσμευμένα μέσω εντάξεων κονδύλια σε ποσοστό 69% του προϋπολογισμού του. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 2,25 δισ. ευρώ, η απορρόφηση κονδυλίων όμως μέχρι πρόσφατα δεν ξεπερνούσε το 10% κάτι που …σοκάρει υπό τις παρούσες συνθήκες και υπογραμμίζει την ανεπάρκεια των αναπτυξιακών πολιτικών που ασκούν ται. Από την

Οι αισιόδοξοι… Δύο δηλώσεις στο πλαίσιο του Energy Money Conference 2011 – «Ενέργεια: Επενδύσεις σε ένα νέο τοπίο», στην Αθήνα. Μάρτιν Κναπ, διευθυντής Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου

«Δεν πρέπει να υπάρχουν μέσα στην Ε.Ε. χώρες αποκλειστικά καταναλωτές προϊόντων που παράγουν άλλες χώρες ή τουριστικοί προορισμοί για τους λαούς άλλων χωρών. Χαίρομαι διότι στο Βερολίνο διάφορες προσωπικότητες ενστερνίζονται πλέον αυτή την άποψη και μιλούν για ανάπτυξη. Εμείς ως Επιμελητήριο τα λέγαμε εδώ και χρόνια, αλλά εμείς τα λέγαμε εμείς τ΄ ακούγαμε!».

Ιωάννης Εμίρης, διευθυντής Investment Banking της Alpha Bank

«Θεωρούμε τις επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη ως ασφαλείς επενδύσεις και γι΄ αυτό δεν έχει διακοπεί η χρηματοδότησή τους- άλλωστε βλέπω εδώ στην αίθουσα αρκετούς πελάτες μας… η εμπειρία που συσσωρεύουν οι ελληνικές εταιρείες στον χώρο των ΑΠΕ στην εγχώρια αγορά θα αποδειχθεί πολύ σύντομα χρήσιμη για την αναζήτηση και υλοποίηση έργων στο εξωτερικό»

πλευρά του υπουργείου ΠΕΚΑ διατείνονται ότι το πρόγραμμα …κινείται και μάλιστα μόνο τον Ιούλιο εντάχθηκαν νέα έργα συνολικής δημόσιας δαπάνης 176,5 εκατ. ευρώ που αφορούν κατά κύριο λόγο στην κατασκευή έργων αποχέτευσης, επεξεργασίας λυμάτων

Στην αναβροχιά… Δράσεις ενταγμένες σε επενδυτικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Δ a σ η - α ν τιπυ ρ ικ a

Βιολογικοi καθαρισμοi

Π ρ a σι ν ες Κ οι ν o τ η τες

«Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδος 2007 – 2013» Προγρ. Αλ. Μπαλτατζής

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη (ΕΠΠΕΡΑΑ)

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη

Έργα δασοπροστασίας σε ευαίσθητες περιοχές: διάνοιξη και βελτίωση δασικών οδικών δικτύων, έργα αντιπυρικής προστασίας και εισαγωγή δράσεων πρόληψης, ορεινά υδρονομικά έργα, αναδάσωση, ορεινά αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα αποκατάστασης καμένων εκτάσεων. Τελικοί δικαιούχοι είναι Δασαρχεία και ΟΤΑ.

Έργα επεξεργασίας και επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων εκροών από βιολογικούς καθαρισμούς. Σημαντικότερο: η επαναχρησιμοποίηση μέρους των λυμάτων της Ψυτάλλειας και διάθεσης του ανακτημένου νερού για διάφορες χρήσεις κυρίως εντός της Αττικής (ποτίσματα πάρκων, βιομηχανικές και δημοτικές χρήσεις).

Σχεδιασμός και υλοποίηση ‘πράσινων’ παρεμβάσεων, σε νησιά και χωριά, στους τομείς εξοικονόμησης ενέργειας, των ΑΠΕ, των πράσινων μεταφορών, της διαχείρισης απορριμμάτων, της διαχείρισης υδάτινων πόρων και της πράσινης επιχειρηματικότητας. Απομονωμένες περιοχές μετατρέπονται σε καινοτόμες κοινωνίες. Υλοποίηση: ΚΑΠΕ

171,6 εκατ. ευρώ

30 εκατ. ευρώ

50 εκατ. ευρώ

και ύδρευσης (121,4 εκατ. ευρώ), σε έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων ( 22,4 εκατ. ευρώ), στα έργα «Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά» (7,1 εκατ. ευρώ) και άλλα μικρότερα. Η εικόνα που δίνει το υπουργείο είναι ενθαρρυντική: νέες αξιολογήσεις έργων που έ χουν υποβληθεί πραγματοποιήθηκαν μέσα στο καλοκαίρι και με βάση τους νέους ρυθμούς μέχρι το τέλος του έτους προβλέπεται ότι θα ενταχθούν έργα που θα υπερκαλύψουν τον προϋπολογισμό του Προγράμματος. Παρόλα αυτά, οι συνολικές απορροφήσεις του Προγράμματος από την αρχή της προγραμματικής περιόδου παραμένουν χαμηλές, περίπου σ το 10%. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχές του 2010 τα ενταγμένα έργα του κάλυπταν μόλις το 2,8% του προϋπολογισμού του. Η κυβέρνηση προσπαθεί να εντάξει στο πρόγραμμα έργα ύψους σχεδόν 3 δισ. ευρώ και να ανεβάσει την απορροφητικότητα σ το 20%, κάτι τέτοιο όμως θα απαιτήσει πολύ μεγάλη κινητοποίηση δυνάμεων και συνεχή προσήλωση στον σκοπό- δύο στοιχεία που σπάνια συμβαδίζουν στη χώρα μας. ΕΠΙΛΟΓΗ 81

{

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η

Πράσινη

Αυτοκίνηση σε 19 Πράξεις

Για τη Fiat, η επιτυχία και η βιώσιμη ανάπτυξη, οικοδομούνται πάνω στην εμπιστοσύνη που δημιουργεί η ικανοποίηση των πελατών και των μετόχων, η αίσθηση των συνεργατών ότι αποτελούν τμήμα της επιχείρησης, οι επωφελείς σχέσεις με τους εταίρους της και η θετική αλληλεπίδραση της εταιρείας με τις τοπικές κοινωνίες. Αυτά σε ό,τι Κατσαρός, Διευθυντής Marketing Communications, αφορά το θεωρητικό υπόβαθρο. Στην πράξη,ΟκαιΓιώργος η Κορίνα Πατέλη-Bell, Διευθύντρια Corporate οι βασικές δράσεις και οι ενέργειες της εται-Communications της Fiat Group Automobiles Hellas, μιλάνε για την εγχώρια αγορά επικοινωνίας, την οικολογική και επικοινωνιαρείας κατά το περασμένο έτος αποδεικνύουνκή πολιτική του Ομίλου και τις δεσμεύσεις του για το μέλλον. τι συμβαίνει όταν η θεωρία γίνεται βιώσιμη πράξη. Ας ρίξουμε όμως μία κοντινότερη ματιά στα σημαντικότερα αποτελέσματα της δέσμευσης του Ομίλου Fiat για βιώσιμη επιχειρηματικότητα και κινητικότητα το 2010, πορεία που συνεχίζεται με τους ίδιους ρυθμούς και φέτος. Το 2011 συνεχίζεται η παράδοση των διακρίσεων στον τομέα της περιβαλλοντικής διαχείρισης για τον Όμιλο, καθώς ο κινητήρας TwinAir έχει ήδη διακριθεί ως International Engine of the Year 2011 και Best Green Engine 2011. Ακόμη περισσότερο, και σε συνέχεια της πρόσφατης ένταξής του στους Δείκτες Dow Jones Sustainability World και Dow Jones Sustainability Europe για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, ο Όμιλος Fiat έχει ενταχθεί, επίσης, στους Δείκτες Global 500 Carbon Disclosure Leadership Index (CDLI) και Carbon Performance Leadership Index (CPLI), σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε από τον οργανισμό Carbon Disclosure Project (CDP).

follow link Κορίνα Πατέλη-Bell, Γιώργος Κατσαρός Fiat Group Automobiles Ηellas

Απαντήσεις στις απαιτήσεις των καταναλωτών

* Ευχαριστούμε τον Αστέρα Βουλιαγμένης για την φωτογράφηση

14 ■

82 ΕΠΙΛΟΓΗ

ξηση του μεριδίου αγοράς του Ομίλο που αποδεικνύει και την αποδοχή τω καθ, θέλω να πιστεύω, και τον επιτυχ και απαιτήσεις των Ελλήνων. Βλέπετ αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθει ενώ οι καταναλωτές καταφεύγουν π απαιτώντας μεγαλύτερη αξία για τα χ με την γκαμα των μοντελων του αντ προσφέροντας αυτοκίνητα που διακ μοντέρνο σχεδιασμό και τις καλές επ οδήγηση, οικονομικά και φιλικά στο νούμερα, το 2010, η Fiat Group A της στην ελληνική αγορά, παρ τικά και ελαφρά επαγγελματικ

Πώς ήταν το 2010 για την αγορά αυτοκινήτου γενικά, αλλά και για τον Όμιλο της Fiat ειδικότερα; Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της ύφεσης που βιώνει η χώρα; Γιώργος Κατσαρός: Η δύσκολη οικονομική συγκυρία που βιώνει η χώρα είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα και το 2010 ήταν σαφώς μια από τις δυσκολότερες χρονιές του κλάδου. Παρά, όμως, τις δυσκολίες, εμείς καταφέραμε και πετύχαμε την αύ-

Θεωρείτε, λοιπόν, πως έχει αλ λόγω της κρίσης η αγορά αυτο λος Fiat στις νέες αυτές συνθήκ και σε επίπεδο επικοινωνίας; Γιώργος Κατσαρός: Η αγορά αυ ανέφερα και προηγουμένως, ο κατα και την «καθημερινή οικονομία» στ Εμείς, πάντως, έχουμε σαν βάση για Πάνω σε αυτό χτίζουμε και σήμερα πρωτοποριακή τεχνολογία κινητήρ βενζινοκινητήρας στον κόσμο) για χρονου οδηγού. Από αυτή την αφετ όλα τα Mέσα, και να προβάλλουμε τοκινήτου, την έννοια του downsizi στρέφεται σε αυτοκίνητα μικρότερο και επιδόσεις με οικονομικά και οικο θα συνεχίσει να αναπτύσσεται δυνα φιλοσοφία της σπορ οδήγησης. Αυτ σματα της Giulietta, που ανακηρύχ 2011» και κατατάσσεται σταθερά α γορίας των μικρομεσαίων αυτοκινή

Η Fiat S.p.A. αναγνωρί-

ζεται από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως οργανισμούς αξιολόγησης για το κορυφαίο επίπεδο της βιωσιμότητάς της.

Επένδυσε 1,9 δισεκα-

τομμύρια ευρώ σε Έρευνα και Ανάπτυξη (αύξηση 14% σε σύγκριση με το 2009).

Μείωσε κατά 11% τις εκ-

Το Σύσ τημα Διαχείρι-

πομπές Co2 ανά αυτοκίνητο

σης της Βιωσιμότητας του

που παράγουν τα εργοστά-

Ομίλου ευθυγραμμίζεται με

σια Fiat Group Automobiles

τις οδηγίες ISo 26000 που

παγκοσμίως, σε σύγκριση

αφορούν σ τον τομέα της

με το 2009.

κοινωνικής ευθύνης.

10.

aξΟνΕΣ Των ΔρΑΣΤηρΙΟΤHΤων ΤηΣ FiaT ΠΟΥ ΑφΟρΟYν ΣΤη ΒΙωΣΙΜoΤηΤΑ ΕiνΑΙ η ΕΤΑΙρΙΚH ΔΙΑΚΥΒEρνηΣη, ΤΟ ΠρΟϊΌν, η ΔΙΑΔΙΚΑΣiΑ ΠΑρΑγωγHΣ, η ΥλΙΚΟΤΕΧνΙΚH ΥΠΟΣΤHρΙξη, ΟΙ ΑνθρωΠΙνΟΙ ΠΟρΟΙ, ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑνΤΙΠρΟΣωΠων ΚΑΙ ΕξΥΠηρΕΤηΣηΣ, ΟΙ ΠΕλΑΤΕΣ, ΟΙ ΠρΟΜηθΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΤΕλΟΣ ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙνΟΤηΤΕΣ.

Ο Όμιλος δαπάνη-

Για τέταρτη συνεχόμενη

σε 25,6 εκατομμύρια ευρώ

χρονιά, η Fiat πετυχαίνει

προς όφελος τοπικών κοι-

προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

τον χαμηλότερο μέσο όρο

νοτήτων.

(αύξηση κατά 11% σε σύγκριση με το 2009).

εκπομπών Co2 στην Ευρώ-

11.

64,5 εκατομμύρια ευρώ για

15.

Ο TwinAir, είναι ο πιο

την εκπαίδευση του προσω-

το 2009.

οικολογικός βενζινοκινη-

πικού (αύξηση κατά 32% σε

τήρας στην Ευρώπη με τις

σύγκριση με το 2009).

16.

πη (123,1 g/km).

χαμηλότερες εκπομπές Co2,

12.

Ο Όμιλος δαπάνησε

Αύξηση κατά 7% του αριθμού των γυναι-

κών που εργάζονται στον Όμιλο σε σύγκριση με

Πάνω από 700.000 ώρες εκπαίδευσης του

προσωπικού του δικτύου αντιπροσώπων και Μείωσε κατά 8% σε

εξυπηρέτησης σε θέματα ασφαλείας και προστα-

σύγκριση με το 2009 την

σίας του περιβάλλοντος (αύξηση κατά 60% σε

Η Fiat λανσάρισε στην

κα τ α ν ά λ ω σ η ν ε ρ ο ύ α ν ά

σύγκριση με το 2009).

ευρωπαϊκή αγορά το πρώτο

π α ρ α γό μ ε νο αυ το κ ίν ητο

υβριδικό αυτοκίνητο επαγ-

από τα εργοστάσια της Fiat

γελματικής χρήσης.

Group Automobiles παγκο-

17.

σμίως.

βε 5 αστέρια στις δοκιμές πρόσκρουσης Euro

13.

NCAP.

μόλις 92 g/km.

14 8 ε ργοσ τάσ ια της

έλαβαν πιστοποίηση Περι-

Επ ε ν δ ύ θ η κα ν 218

Μετά τα Fiat 500, Grande Punto, Bravo,

Croma, Alfa MiTo και 159, η Alfa Giulietta έλα-

βαλ λον τικής Διαχείρισης

εκατομμύρια ευρώ για την

ISo 14001.

υγεία και την ασφάλεια των

18.

εργαζομένων.

χρήση βιοκαύσιμου.

14.

19.

138 ε ργοσ τάσ ια της

έλαβαν πιστοποίηση oHSAS 18001.

Το 15% της ενέργειας

που καταναλώνει ο Όμιλος,

Το 90% των αγροτικών οχημάτων, New

Holland Agriculture μπορούν να κάνουν πλήρη

Ο Όμιλος Fiat έχει μειώσει κατά 11,2% τις

εκπομπές ρύπων ανά μονάδα προϊόντος. ΕΠΙΛΟΓΗ 83

Δημιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

ΣυΝΕΝΤΕυξΗ ΧΑρηΣ ΧρηΣτιΔηΣ / SMA Hellas

Αυθε ν τ ι κ ή ηλιακή τεχ νολογία

Ο γενικός διευθυντής της S M A H e l l a s και µέλος του διοικητικού συµβουλίου του Συνδέσµου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, Χ ά ρ η ς Χ ρ η σ τ ί δ η ς παραχώρησε στην «Ε» µια εφ΄ όλης της ύλης συνέντευξη στην οποία παρουσιάζει όχι µόνο την εταιρεία –µια από τις κορυφαίες στη νέα οικονοµία του περιβάλλοντος– αλλά και τις θέσεις του για µια σειρά ζητήµατα που απασχολούν τον κλάδο. Ταυτόχρονα εκφράζει την πεποίθησή του ότι το µερίδιο της η λ ι α κ ή ς ε ν έ ρ γ ε ι α ς στο ενεργειακό ισοζύγιο θα συνεχίσει να α υ ξ ά ν ε τ α ι και «βεβαιώνει» ότι η «πράσινη επιχειρηµατικότητα» είναι µια πραγµατικότητα. συνέντευξη στον ΘΑνΑση ΑντωνΙου 84 ΕΠΙΛΟΓΗ

Photo θΕΟΔΩΡΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Φ Ω τ ΟΒΟΛτΑ Ϊ Κ Α

{

Κύριε Χρηστίδη, η συζήτηση για το grid parity στην παραγωγή της ηλιακής κιλοβατώρας συνεχίζεται. Ποιές είναι οι σημαντικότερες εξελίξεις διεθνώς; Το grid parity θα επιτευχθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές μέσα στα επόμενα χρόνια. Αυτό, φυσικά, είναι κάτι το οποίο εξαρτάται από τη γεωγραφική θέση, την ηλιακή ακτινοβολία και την τιμή του ρεύματος σε κάθε χώρα. Καθοριστικοί παράγοντες σ’ αυτόν τον κλάδο είναι η μείωση του κόστους του συστήματος και η ενίσχυση της απόδοσης. Ποια είναι η συμβολή της δικής σας εταιρείας στην όλη προσπάθεια; Στην SMA εφαρμόζουμε προδιαγραφές ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας σε όλη τη διαδικασία ανάπτυξης και παραγωγής προϊόντων, με γνώμονα τη μείωση κόστους και την υποστήριξη διαχείρισης δικτύου. Η SMA έχει καταφέρει να μειώσει την ειδική τιμή ισχύος σε € / W κατά 75% από το 1990 και να αυξήσει παράλληλα το βαθμό απόδοσης των μετατροπέων από 90% σε 99% τα τελευταία 20 χρόνια. Το 2011 θα επενδύσουμε έως και 100 εκατ. ευρώ σε έρευνα και ανάπτυξη ενισχύοντας παράλληλα το ανθρώπινο δυναμικό του συγκεκριμένου τμήματος, που ήδη απαρτίζεται από περισσότερους από 700 μηχανικούς. Ποιά είναι τα νέα μοντέλα και τα τεχνικά χαρακτηριστικά που εξασφαλίζουν τη θετική συνέχεια στη μάχη για την αύξηση της απόδοσης και τη μείωση του κόστους; Δύο νέα προϊόντα που αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατεύθυνσης είναι ο SMA Sunny Central 800CP και ο SMA Sunny Tripower. Ο κεντρικός μετατροπέας Sunny Central 800CP ο οποίος έχει σχεδιαστεί από μηδενική βάση, προσφέρει υψηλό επίπεδο απόδοσης και συμβάλλει στη μείωση κόστους του συστήματος μετατροπέων/σταθμών μέσης τάσης μέχρι και 35%. O μετατροπέας Sunny Tripower παρέχει τριφασική τροφοδοσία και βαθμό απόδοσης άνω του 98%. Επιπλέον, ενσωματώνει αρκετές λειτουργίες οι οποίες διατίθενται μόνο συμπληρωματικά σε άλλους μετατροπείς που κυκλοφορούν στην αγορά. Αυτός ο μετατροπέας προσφέρει και πέντε μοναδικά και καινοτόμα τεχνικά χαρακτηριστικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έκθεση PV SEC που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες στο Αμβούργο η SMA παρουσίασε το νέο Sunny Tripower 20000TL HE για μεγαλύτερες εγκαταστάσεις με αποκεντρωμένη τοπολογία, με τον οποίο εξασφαλίζει το μέγιστο βαθμό απόδοσης 99% για μία συσκευή μαζικής παραγωγής. Οι μετατροπείς θεωρούνται σήμερα το «άγρυπνο μάτι» μιας φωτοβολταϊκής εγκατάστασης. Μιλήστε μας για τις τεχνικές προδιαγραφές των δικών σας συσκευών καθώς και για τη

φιλοσοφία με την οποία έχουν σχεδιαστεί. Ένα φωτοβολταϊκό σύστημα είναι αντάξιο του ηλιακού του μετατροπέα. Ο μετατροπέας είναι τεχνολογικά το πιο σημαντικό στοιχείο οποιουδήποτε φωτοβολταϊκού συστήματος. Αναλαμβάνει τη μετατροπή του συνεχούς ηλιακού ρεύματος σε εναλλασσόμενο, συμβατό με το δίκτυο. Επιπλέον, αποτελεί ένα εξαιρετικά ευφυές σύστημα διαχείρισης, που είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο της απόδοσης και τη διαχείριση του δικτύου. Οι μετατροπείς της SMA χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό απόδοσης, γεγονός το οποίο επιτρέπει μεγαλύτερη παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Έτσι, ο μετατροπέας θα λέγαμε ότι αποτελεί «την καρδιά αλλά και τον εγκέφαλο» του φωτοβολταϊκού συστήματος. Η SMA Solar Technology AG είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ηλιακών μετατροπέων παγκοσμίως, με το ευρύτερο φάσμα προϊόντων, προσφέροντας τον κατάλληλο μετατροπέα για κάθε φωτοβολταϊκό σύστημα, από κιλοβάτ έως μεγαβάτ, για διασυνδεδεμένα, εφεδρικά αλλά και αυτόνομα συστήματα, εξασφαλίζοντας συμβατότητα ανεξάρτητα από τον τύπο των φωτοβολταϊκών πλαισίων. Ποιά είναι η στρατηγική σας ως εταιρεία; Το επιχειρησιακό μοντέλο της SMA έχει ως κινητήρια δύναμη την τεχνολογική υπεροχή. Χάρη στην ευέλικτη και κλιμακωτή παραγωγή της, η SMA είναι σε θέση να ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες των πελατών της και να υλοποιεί ταχύτατα προϊοντικές καινοτομίες. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η εταιρεία είναι σε θέση να συμβαδίζει απρόσκοπτα με τη δυναμική εξέλιξη της αγοράς στον τομέα των φωτοβολταϊκών συστημάτων και ταυτόχρονα να αμβλύνει τη βραχυπρόθεσμη διακύμανση της ζήτησης φωτοβολταϊκών μετατροπέων. Η SMA διαθέτει την τεχνογνωσία για να εξασφαλίσει την αποτελεσματικότερη, σε σχέση με το κόστος, χρήση της ηλιακής τεχνολογίας σ’ ένα εμπορικά βιώσιμο επίπεδο. Εφαρμόζουμε τα πιο υψηλά πρότυπα καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού και παραγωγής, παρέχοντας ποιοτικά προϊόντα υψηλής τεχνολογίας που λειτουργούν αποτελεσματικά ακόμα και υπό τις πιο απαιτητικές συνθήκες. Τί πρέπει να περιμένουμε από την SMA τα επόμενα χρόνια; Τα επόμενα χρόνια, θα συνεχίσουμε από τεχνολογικής πλευράς να εστιάζουμε στη μείωση του κόστους όπως και στις λειτουργίες διαχείρισης δικτύου: Οι ηλιακοί μετατροπείς SMA παρέχουν δυνατότητα διαχείρισης δικτύου και ήδη αναλαμβάνουν ορισμένες σημαντικές λειτουργίες διαχείρισης δικτύου σε υφιστάμενες εφαρμογές. Μελλοντικά, οι αποκεντρωμένες πηγές ανανεώσιμης ενέργειας θα κερδίζουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. ΕΠΙΛΟΓΗ 85

{

συνεντευξη Χαρης Χρηστιδης / SMA Hellas

Σε αυτό το πλαίσιο, οι μετατροπείς θα καλούνται να προσφέρουν ακόμα πιο εκτεταμένες υπηρεσίες και να συμβάλουν στη σταθεροποίηση του ηλεκτρικού δικτύου. Τί γνώμη έχετε για τη γεωμορφολογία και τις καιρικές συνθήκες στην Ελλάδα σχετικά με τον κύκλο ζωής των μετατροπέων σας: ευνοούν ή δυσκολεύουν την απρόσκοπτη λειτουργία και τη μακροβιότητά τους; Η Ελλάδα αποτελεί μια χώρα όπου η εξαιρετική ηλιοφάνεια καθώς και τα δελεαστικά κίνητρα του νομοθετικού πλαισίου εξασφαλίζουν μια από τις υψηλότερες αποδόσεις επένδυσης, παγκοσμίως. Μπορεί να το κατανοήσει αυτό κάποιος, αν συνδεθεί στο Sunny Portal που αποτελεί τη μεγαλύτερη διαδικτυακή πύλη για την τηλεμετρία, διαχείριση και παρουσίαση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο και διατίθεται δωρεάν. Σε αυτές τις σελίδες μπορείτε να παρατηρήσετε ότι μια φωτοβολταϊκή εγκατάσταση με σταθερό σύστημα στήριξης στην Ελλάδα, παράγει κατά μέσο όρο περίπου 1.500 kWh ανά 1kWp ονομαστικής ισχύος, ετησίως. Οι μετατροπείς της SMA έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να λειτουργούν κάτω από υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες, πολύ πιο υψηλές από αυτές που σημειώνονται στην Ελλάδα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τις χαμηλές θερμοκρασίες κατά τους χειμερινούς μήνες στα Βόρεια τμήματα της χώρας. Οι μετατροπείς κατασκευάζονται με κύκλο ζωής περισσότερο από 20 χρόνια, ώστε να λειτουργούν και υπό τις πιο σκληρές συνθήκες. Πώς ελέγχετε την παραγωγή προκειμένου να είστε εντός προθεσμιών στην Ελλάδα; Υπάρχει στοκ μοντέλων ή οι παραγγελίες εκτελούνται με μια συγκεκριμένη χρονική απόσταση- ποια είναι συνήθως αυτή; Ο κλάδος των φωτοβολταϊκών συστημάτων έχει μια φοβερή δυναμική που απαιτεί υψηλή ευελιξία. Το επιχειρηματικό μας μοντέλο είναι πολύ ευέλικτο και μας επιτρέπει να προσαρμοζόμαστε άμεσα στα νέα δεδομένα τις αγοράς. Η παραγωγή μας σχεδιάζεται αποκλειστικά και μόνο βάσει των εισερχόμενων παραγγελιών – ο χρόνος παράδοσης των μετατροπέων μας είναι 3-4 εβδομάδες πλέον του χρόνου αποστολής. Το 2010, διπλασιάσαμε για άλλη μια φορά την παγκόσμια ετήσια παραγωγική μας ικανότητα στα 11.5 GW. Επίσης, ιδρύσαμε τις πρώτες μονάδες παραγωγής στις ΗΠΑ και τον Καναδά, όπου παράγουμε για την αγορά της Βορείου Αμερικής. Για όλες τις υπόλοιπες αγορές, οι αποστολές γίνονται από τα κεντρικά μας γραφεία στο Niestetal της Γερμανίας. Τί συμβαίνει στην περίπτωση βλαβών ή καταστροφών στους μετατροπείς; Πόσο εύκολη είναι η έγκαιρη επέμβασή σας; Προσφέρουμε ολοκληρωμένες υπηρεσίες service σε όλες τις χώρες, στις οποίες δραστηριοποιείται η SMA. Έχουμε δημιουργήσει ένα παγκόσμιο δίκτυο εξυπηρέτησης, πάνω στο οποίο μπορούν να βασιστούν οι πελάτες μας. Κύριο μέλημά μας είναι να διασφαλίζουμε μακροπρόθεσμα την ενεργειακή απόδοση της εγκατάστασης. Αν προκύψει κάποια βλάβη, παρέχουμε συσκευή αντικατάστασης, μειώ86 ΕΠΙΛΟΓΗ

νοντας στο ελάχιστο τη διάρκεια διακοπής της λειτουργίας της εγκατάστασης. Ο μετατροπέας αντικατάστασης αποστέλλεται κατά κανόνα εντός 24 ωρών από την κλήση στην SMA – εφόσον το μοντέλο του μετατροπέα είναι διαθέσιμο στην αποθήκη μας στη Γλυφάδα και η αποστολή του στο σημείο παράδοσης εφικτή. Στη θέση του ελαττωματικού μετατροπέα, παραδίδεται μια ισοδύναμη συσκευή τελευταίας τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων και των ενδεχόμενων ενημερώσεων (updates) και αναβαθμίσεων. Σε περίπτωση αντικατάστασης μιας συσκευής που βρίσκεται εντός εγγύησης, ο χρόνος που απομένει μέχρι και τη λήξη της εγγύησης μεταβιβάζεται στη νέα συσκευή αντικατάστασης. Σε κάθε περίπτωση παρέχουμε πλήρη εγγύηση τουλάχιστον ενός έτους για όλες τις συσκευές αντικατάστασης, είτε αυτές βρίσκονται εντός είτε εκτός εγγύησης. Με ένα διεθνές δίκτυο υπηρεσιών και 85 σταθμούς εξυπηρέτησης σε 19 χώρες, οι τεχνικοί μας βοηθούν τους συνεργάτες μας και τους πελάτες τους σε περιόδους αιχμής με υπηρεσίες on-site service που περιλαμβάνουν εγκατάσταση, θέση σε λειτουργία, επισκευή και συντήρηση για την οικογένεια κεντρικών μετατροπέων Sunny Central. Κύριε Χρηστίδη συζητιέται έντονα η μείωση της ταρίφας στην πώληση ρεύματος από τις ΑΠΕ. Φοβάστε ότι η μείωση αυτή μπορεί να ανακόψει την ανάπτυξη ή αντίθετα θα οδηγήσει σε εγκατάσταση μεγάλων, άρα και αποδοτικών/ κερδοφόρων συστημάτων; Η ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ισχύουσα νομοθεσία της κάθε χώρας. Για παράδειγμα, το γερμανικό «Erneuerbare Energien-Gesetz» (Πράξη για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας), ήταν μια τεράστια επιτυχία: Η Γερμανία έγινε η μεγαλύτερη αγορά φωτοβολταϊκών του κόσμου και οι γερμανικές εταιρείες φωτοβολταϊκών κατατάσσονται ανάμεσα στους ηγέτες της αγοράς. Ο νόμος αυτός μέχρι στιγμής έχει αντιγραφεί εξ’ ολοκλήρου ή εν μέρει, σε περισσότερες από 50 χώρες. Η εγγυημένη τιμή αγοράς του ρεύματος ως κίνητρο έχει συνεπώς αποδείξει τη σημασία της αναφορικά με την ανάπτυξη του κλάδου των φωτοβολταϊκών σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα κίνητρα φυσικά διαμορφώνονται και σε σχέση με το συνολικό κόστος του συστήματος. Το κόστος αυτό συνεχώς μειώνεται, καθώς υπάρχει μια προσπάθεια τα φωτοβολταϊκά να καταστούν ανταγωνιστικά προς τις συμβατικές μορφές ενέργειας και να επιτευχθεί το grid parity. Η Ελλάδα επίσης ακολουθεί την ίδια στρατηγική σταδιακών μειώσεων στις ταρίφες σε συνάρτηση με τις μειώσεις στο κόστος του συστήματος, δίνοντας παράλληλα εγγυήσεις για σταθερά επίπεδα ανταποδοτικότητας των επενδύσεων σε φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις. Πόσο βέβαιος είστε ότι οι επενδύσεις στις ΑΠΕ και την πράσινη ανάπτυξη, είναι η ενδεδειγμένη λύση για μια χώρα που έχει τόσα πολλά και τόσο σημαντικά προβλήματα; Η ελληνική αγορά φωτοβολταϊκών η οποία τετραπλασιάστηκε το 2010 και συνεχίζει να παρουσιάζει σημαντική αύξηση το 2011, απέδειξε ότι ο κλάδος της ηλιακής ενέργειας ήταν ένας από τους ελάχιστους επιχειρηματικούς τομείς που παρέ-

μεινε σχεδόν ανέπαφος κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας. Ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης του κλάδου, περισσότερες από 5.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης δημιουργήθηκαν. Περίπου 15.000 άτομα απασχολούνται μερικώς σε σχετικούς παρεμφερείς τομείς για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη του τομέα αυτού. Είμαστε βέβαιοι ότι οι προοπτικές ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα είναι αξιόλογες και ότι το μερίδιο της ηλιακής ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο θα συνεχίσει να αυξάνεται, καθιστώντας την «πράσινη επιχειρηματικότητα» μια πραγματικότητα και τονίζοντας το βασικό ρόλο που πρόκειται να διαδραματίσουν τα φωτοβολταϊκά συστήματα στο προσεχές μέλλον. Το Sunny Portal της SMA ελέγχει, διαχειρίζεται και παρουσιάζει χιλιάδες συστήματα φωτοβολταϊκών. Μιλήστε μας για τις λειτουργίες του. Το Sunny Portal αποτελεί τη μεγαλύτερη διαδικτυακή πλατφόρμα τηλεμετρίας στον κόσμο. Περισσότερο από 3,5 GW ισχύος επιτηρούνται είτε μέσω του Sunny Portal, είτε μέσω της εφαρμογής για iPhone – υπηρεσίες

SMA Solar Academy. Πείτε μας δυο λόγια γι’ αυτό. Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; Το εκπαιδευτικό κέντρο SMA Solar Academy αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της δέσμευσης της SMA στην υποστήριξη των εγκαταστατών. Το νέο κτήριο του SMA Solar Academy στο Niestetal/Kassel της Γερμανίας, λειτουργεί αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ανεξάρτητα από το δημόσιο ηλεκτρικό δίκτυο, χάρη σε ένα αυτόνομο φωτοβολταϊκό σύστημα. Παρέχοντας συνεχή εκπαίδευση και τεχνική κατάρτιση στους εγκαταστάτες φωτοβολταϊκών συστημάτων, πιστεύουμε ότι ο τελικός χρήστης θα λαμβάνει τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες και θα μπορεί να εξασφαλίζει τη μέγιστη απόδοση του συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία εκπαιδεύει εγκαταστάτες, ηλεκτρολόγους, σχεδιαστές, αρχιτέκτονες και στελέχη πωλήσεων φωτοβολταϊκών συστημάτων, σε θέματα που αφορούν στην παραγωγή ρεύματος από φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις και στους μετατροπείς της SMA. Η εκπαίδευση παρέχεται δωρεάν και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις οποιουδήποτε ενδια-

Η ελληνικη αγορα φωτοβολταϊκων Η ΟΠΟΙΑ τετραπλασιαστηκε το 2010 και συνεχιζει να παρουσιαζει σημαντικη αυξηση, απεδειξε οτι ο κλαδος της ηλιακης ενεργειας ηταν ενας απο τους ελαχιστους επιχειρηματικους τομεις που παρεμεινε ανεπαφος κατα τη διαρκεια της ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ κρισης.

που διατίθενται δωρεάν. Στην Ελλάδα, περίπου 2.000 ήδη διασυνδεδεμένα φωτοβολταϊκά συστήματα έχουν επιλέξει το Sunny Portal της SMA ως σύστημα τηλεμετρίας ενώ πάνω από τα μισά εξ’ αυτών βρίσκονται και στα δημοσίως διαθέσιμα αρχεία του portal. Το SMA Sunny Portal είναι η εφαρμογή που προτιμούν οι περισσότεροι ιδιοκτήτες φωτοβολταϊκών συστημάτων, όσο και εγκαταστάτες και τεχνικοί, καθώς η κεντρική διαχείριση και η παρακολούθηση του συστήματος εξοικονομούν χρόνο και χρήμα, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη μέγιστη παραγωγή μέσω του εντοπισμού οποιασδήποτε δυσλειτουργίας που ενδέχεται να επηρεάσει την απόδοση της φωτοβολταϊκής εγκατάστασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι, δυο συνεργάτες μας στη Γερμανία αξιοποιούν το Sunny Portal για τη δημιουργία προβλέψεων απόδοσης φωτοβολταϊκών συστημάτων με ακρίβεια για λογαριασμό των παρόχων δικτύου, εξυπηρετώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την καλύτερη δυνατή ενσωμάτωση της σταθερά αυξανόμενης φωτοβολταϊκής ενέργειας στο γερμανικό δίκτυο.

φερόμενου. Περισσότερα από 15.000 άτομα συμμετέχουν παγκοσμίως κάθε χρόνο. Λαμβάνοντας υπόψη το αξιοσημείωτο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται καθημερινά από ηλεκτρολόγους και μηχανικούς για τεχνική εκπαίδευση, όσο αναπτύσσεται ο κλάδος, επενδύουμε στην παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης Solar Academy και στην Ελλάδα. Το 2010 είχαμε περισσότερους από 1.000 συμμετέχοντες, ενώ το 2011 προσφέροντας περίπου 16 σεμινάρια το μήνα, πιστεύουμε ότι ο αριθμός των συμμετεχόντων έως το τέλος του έτους θα διπλασιαστεί. Τα τοπικά μας σεμινάρια καλύπτουν θέματα σχετικά με το σχεδιασμό, την εγκατάσταση και τη σύνδεση φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στο δίκτυο, καθώς και θεωρητική και πρακτική παρουσίαση των προϊόντων επικοινωνίας της SMA. Στόχος μας είναι να συμβάλουμε στην περαιτέρω ενδυνάμωση των εγκαταστατών φωτοβολταϊκών συστημάτων, με την τεχνογνωσία που απαιτείται για την υγιή ανάπτυξη του κλάδου. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζουμε να εμπλουτίσουμε τα διαθέσιμα σεμινάρια με ακόμα πιο εξειδικευμένο περιεχόμενο μελλοντικά. ΕΠΙΛΟΓΗ 87

{ Έρευνα

Τελευταία (δι)έξοδος η ενέργεια Η ενέργεια είναι η σημαντικότερη αναπτυξιακή ευκαιρία που έχει η Ελλάδα, εκτιμά πρόσφατη έρευνα των ΕΜΠ-ΙΟΒΕ. Αν την αξιοποιήσει σωστά, όχι μόνο θα απαλλαγεί από τα προβλήματά της, αλλά θα μπορέσει να παίξει σημαντικό ρόλο στα Βαλκάνια και την Ευρώπη.

«Η πράσινη ανάπτυξη είναι η Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση, τουλάχιστον έτσι τη θεωρούν στη δυτική Ευρώπη και εμείς δεν πρέπει επ’ ουδενί να λείψουμε από αυτή την Επανάσταση», μας έλεγε ένας έμπειρος μηχανολόγος με μακρά θητεία στον ενεργειακό τομέα, μετά το πέρας της εκδήλωσης για την έκθεση των ΕΜΠ-ΙΟΒΕ για την ενέργεια. Στα μέσα του περασμένου καλοκαιριού, στο αμφιθέατρο του ΕΒΕΑ, ο καθηγητής του Ε.Μ.Π. στην έδρα της Ενεργειακής Οικονομίας, Παντελής Κάπρος παρουσίασε την έρευνα «Μακροχρόνιες Ενεργειακές Προοπτικές για την Ελλάδα- Σενάρια με το μοντέλο PRIMES», η οποία εκπονήθηκε από το Εργαστήριο Υποδειγμάτων Ενέργειας- Οικονομίας- Περιβάλλοντος του ΕΜΠ για λογαριασμό του ΙΟΒΕ. Μαζί με την έρευνα που παρουσίασε την 1η Ιουνίου για λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος η «Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής» με συντονιστή τον καθηγητή Χρήστο Ζερεφό, αποτελούν δύο κείμενα με βάση τα οποία καλούνται πολιτικές ηγεσίες, επιχειρηματικοί όμιλοι, κοινωνικές οργανώσεις και περιβαλλοντικό κίνημα να οργανώσουν τις δράσεις τους το επόμενο διάστημα και μέχρι τουλάχιστον το 2050. Πώς εκτιμάει, σε γενικές γραμμές, τα πορίσματα της έρευνας ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Γιάννης Στουρνάρας; «Στη μελέτη διαπιστώνεται ότι το προδιαγεγραμμένο πλαίσιο ενεργειακής πολιτικής

88 ΕΠΙΛΟΓΗ

Κείμενο, ρεπορτάζ: ΘανΑσησ ΑντωνΙου

που έχει ήδη συμφωνηθεί μέχρι το 2020, οδηγεί μεν στο επιθυμητό μεσοπρόθεσμο αποτέλεσμα, αλλά δεν επαρκεί για την επίτευξη του «κυοφορούμενου» μακροχρόνιου στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ως εκ τούτου επιπρόσθετα μέτρα πολιτικής θα πρέπει να αναμένουμε ότι θα υιοθετηθούν για την περίοδο μετά το 2020», ανέφερε στην εισαγωγική παρουσίασή του. Η μελέτη οδηγεί στο συμπέρασμα ότι επιβάλλεται άμεσα να μετασχηματιστεί το εγχώριο ενεργειακό σύστημα και ο μετασχηματισμός αυτός είναι πρόκληση και ευκαιρία ανάπτυξης. Τι περιλαμβάνει όμως ο μετασχηματισμός; Εγκατάλειψη βασικών ενεργειακών πολιτικών του παρελθόντος, ενίσχυση της τρέχουσας πολιτικής για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων στόχων, αλλά και προετοιμα-

σία και συγκρότηση ενός ακόμα πιο φιλόδοξου σχεδίου για την μετά το 2020 περίοδο με άξονες που περιλαμβάνουν την εξοικονόμηση ενέργειας, τις ΑΠΕ, το φυσικό αέριο, τα «έξυπνα δίκτυα», τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών κ.ά. Όπως αναφέρει σχετικά ο Γ. Στουρνάρας «κάθε επιλογή στην κατεύθυνση της δραστικής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου συνοδεύεται από σημαντικό επιπρόσθετο κόστος, το οποίο κινείται κατά μέσο όρο στην περιοχή του +3% του ΑΕΠ για τα επόμενα 40 χρόνια - συγκριτικά με την πορεία χωρίς πολιτικές μείωσης των εκπομπών. Σε κάθε περίπτωση, η ανάληψη αυτού του κόστους είναι αναγκαία, {…} θα επηρεάσει αρνητικά τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, ιδιαίτερα τους ενεργοβόρους και θα αυξήσει τον κίνδυνο ενερ-

Τρεις θέσεις από τους συμμετέχοντες στην παρουσίαση της έρευνας «Μακροχρόνιες Ενεργειακές Προοπτικές Για Την Ελλάδα - Σενάρια με το μοντέλο PRIMES» των ΕΜΠ - ΙΟΒΕ. Γιώργος Περιστέρης, πρόεδρος ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή

«Ο λιγνίτης εξαντλείται ως πόρος χωρίς στρατηγική αν και μπορεί να γίνει αποδοτικότερη χρήση του. Η τεχνολογία καύσης έχει φτάσει σε αποδόσεις σχεδόν 40% από περίπου 29% που είναι σήμερα στην Ελλάδα»

Γιάννης Στουρνάρας, γενικός διευθυντής ΙΟΒΕ

«Το γεγονός ότι δεν έχουμε στην Ελλάδα κεφάλαια δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κεφάλαια πουθενά. Μάλιστα διευκολύνονται οι ξένοι επενδυτές με τη σημερινή κατάστασή μας»

Παντελής Κάπρος, καθηγητής ΕΜΠ

«Ακόμα και αν είναι ‘ψέματα’ η κλιματική αλλαγή, ακόμα κι αν δεν συμβεί ποτέ, είναι ένας υπέροχος στόχος. Το ερώτημα είναι: θα είμαστε και εμείς μέρος της προσπάθειας προς τον στόχο;»

γειακής φτώχειας στα νοικοκυριά. Ωστόσο, κατά βάση αφορά σε νέες επενδύσεις, οι οποίες θα αντισταθμίσουν, τουλάχιστον μερικώς, την αρνητική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα από το αυξημένο κόστος ενέργειας».

Με το φυσικό αέριο για το μέλλον Σύμφωνα με τον καθηγητή Παντελή Κάπρο πρέπει: α) να πάψουμε να θεωρούμε τον λιγνίτη στρατηγικό καύσιμο της Ελλάδας, β) να μπει τέρμα στην πώληση ηλεκτρικού ρεύματος στις σημερινές χαμηλές τιμές, γ) να σταματήσει η χρήση πετρελαίου στις μεταφορές και δ) να αρθεί ο συγκεντρωτισμός της αγοράς, να αποκεντρωθεί η παραγωγή ενέργειας και να αναπτυχθούν και στη χώρα μας «έξυπνα δίκτυα». Ο καθηγητής Π. Κάπρος θεωρεί ότι το φυσικό αέριο είναι κεφαλαιώδους σημασίας για το σύγχρονο ενεργειακό μίγμα, το χαρακτήρισε «στρατηγικό καύσιμο μεσοχρόνιας προοπτικής» το οποίο θα προμηθευόμαστε πλέον μέσω ευέλικτων συμβάσεων καθώς η διεθνής αγορά προσφέρει λύσεις. Είναι μάλιστα υπέρ του υγροποιημένου έναντι του φυσικού αερίου των αγωγών, διότι, θα είναι πιο φθηνό για τους εισαγωγείς και πιο εύκολο στη διανομή του στο εσωτερικό της ελληνικής επικράτειας. Υπολογίζει μάλιστα ότι τα επόμενα χρόνια το φυσικό αέριο θα καταλάβει το 75% της αγοράς. Σχετικά με τη στροφή πολλών οικονομιών προς την πράσινη ανάπτυξη, ο Π. Κάπρος πιστεύει ότι η Ευρώπη δεν είναι απλώς ο «καλός μαθητής» του κλίματος αλλά χρησιμοποιεί την κλιματική αλλαγή, όπως ακριβώς χρησιμοποίησαν πριν δεκαετίες οι Αμερικανοί τις διαστημικές έρευ-

νες και το Internet: ως ευκαιρία για τον σχεδιασμό και το λανσάρισμα προηγμένων προϊόντων τα οποία θα κινητοποιήσουν το καταναλωτικό κοινό. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η τουρμπίνα, το φωτοβολταϊκό πάνελ, ακόμα και μια οικολογική …τοστιέρα «θα είναι τα νέα προϊόντα εντάσεως καινοτομίας». Πιστεύει ότι η Ευρώπη θα ωφεληθεί διπλά από τις ασυνεχείς μορφές ενέργειας (κυρίως τις εναλλακτικές) διότι και έσοδα θα αποκτήσει (φορολογώντας τα συμβατικά καύσιμα) και ανάπτυξη μιας νέας αγοράς θα προκληθεί. «Εμείς όμως θα είμαστε στην ευρωπαϊκή οικογένεια που θα ηγηθεί αυτής της νέας οικονομίας; Θα φτιάξουμε έστω κι ένα …κομματάκι από ένα φωτοβολταϊκό;» αναρωτήθηκε.

Ενστάσεις και ευχές της αγοράς Ο Αναστάσιος Καλλιτσάντσης, πρόεδρος της Ελλάκτωρ και από τους νέους, σημαντικούς παίκτες στην αγορά ενέργειας, ήταν μεταξύ αυτών που κλήθηκαν να σχολιάσουν την έρευνα του ΙΟΒΕ και, όπως αναμενόταν, να καταθέσει τους προβληματισμούς του επιχειρηματικού κόσμου- και πράγματι φάνηκε προβληματισμένος. «Έχει ληφθεί υπόψη από τους συντάκτες της έκθεσης το εξαιρετικά υψηλό κόστος κεφαλαίου, το οποίο αλλοιώνει την εικόνα της αγοράς; Οι πολύ συχνά απροσπέλαστες κεφαλαιαγορές είναι ένας παράγοντας που ανατρέπει τις συνθήκες, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα και θα επηρεάσει τις αποφάσεις» επεσήμανε. Θεωρεί πως οι προβλέψεις των ερευνητικών κέντρων και των διεθνών οργανισμών δεν είναι ασφαλείς, ειδικά όσες έχουν ορίζοντα το 2050, καθώς οι ραγδαίες μεταβολές στις εξωτερικές

συνθήκες επηρεάζουν απρόβλεπτα την ελληνική αγορά. Συμφωνεί όμως στις επενδύσεις στο φυσικό αέριο, «χωρίς μονάδες φυσικού αερίου που θα εξισορροπήσουν το ενεργειακό σύστημα, δεν μπορούμε να μιλάμε για ΑΠΕ στην Ελλάδα» τόνισε. Αντίθετα, ο Γιάννης Δεσύπρης, εκτελεστικός Διευθυντής Ρυθμιστικών Θεμάτων της Μυτιληναίος Α.Ε., μέλος του δ.σ. της Protergia και μέλος του δ.σ. και Αντιπρόεδρος της Μ&Μ Gas, αντιμετωπίζει την έρευνα του ΙΟΒΕ ως μια «βουτιά στο μέλλον». «Είναι ένα σημαντικό εργαλείο και μια εταιρεία σαν τη δική μας είναι φυσικό να επιθυμεί μια τέτοια έρευνα» ανέφερε στο χαιρετισμό του με την ιδιότητα του χορηγού της έρευνας. Παλαιό και πεπειραμένο στέλεχος της ενεργειακής αγοράς ο Ραφαήλ Μωυσής, επικεφαλής θεσμικών οργάνων και ενεργειακών επιτροπών, περιορίστηκε σε έναν σχολιασμό της ενεργειακής πραγματικότητας. «Η συντριπτική παρουσία των συνεχούς διαθεσιμότητας πηγών ενέργειας, όπως είναι τα ορυκτά καύσιμα, δεν αναμένεται να αλλάξει στο άμεσο μέλλον». Σύμφωνα με τον Ρ. Μωυσή η αναστολή των πυρηνικών προγραμμάτων στην Ιαπωνία (καθώς και αλλού στον κόσμο…) εξαιτίας του ατυχήματος στη Φουκουσίμα, ενδέχεται να στρέψει την ηλεκτροπαραγωγή και πάλι στο κάρβουνο. «Τελικά ο μόνος χαμένος από τη Φουκουσίμα και την άρση ανάπτυξης των πυρηνικών, μπορεί να είναι το ίδιο το περιβάλλον», σχολίασε. ΕΠΙΛΟΓΗ 89

{ νέα της αγοράς Πράσινη επιχειρηματικότητα Νέα εταιρικά σχήματα και έργα μεγάλου βεληνεκούς, τεχνολογικές εφαρμογές, καινοτομίες και σύγχρονα προϊόντα ενός νέου οικολογικού κόσμου.

E n e l G r ee n P o w e r

Υπό κατασκευή έργα 45MW Στα 181 MW ανέρχεται πλέον η συνολική εγκατεστημένη ισχύς της Enel Green Power στην Ελλάδα, θυγατρικής του μεγάλου ενεργειακού ομίλου με έδρα την Ιταλία. Το τελευταίο διάστημα προστέθηκαν στο δυναμικό της 24 MW από το αιολικό πάρκο Ζωοδόχος Πηγή και 14 MW από το πάρκο της Παναγίας Σουμελά, έργα τα οποία βρίσκονται στην Κοζάνη και τη Βέροια αντίστοιχα. Τα δύο αυτά αιολικά πάρκα αποτελούνται από 19 ανεμογεννήτριες των 2 MW η καθεμία και θα παράγουν περισσότερες από 67 εκατ. κιλοβατώρες τον χρόνο, καλύπτοντας τις ενεργειακές ανάγκες περισσότερων από 16.000 νοικοκυριών. Η καθαρή ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγεται από τα έργα αυτά θα μειώσει κατά 74.000 τόνους ετησίως τις εκπομπές CO2. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η εταιρεία έχει υπό κατασκευή έργα ισχύος 45MW. Την ίδια στιγμή, η μητρική εταιρεία ανακοίνωσε κύκλο εργασιών ύψους 1,334 δισ. ευρώ για το πρώτο εξάμηνο του 2011 (αυξημένο κατά 28% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2010) και καθαρά κέρδη σε επίπεδο ομίλου ύψους 300 εκατ. ευρώ (αύξηση 19%).

Edison Hellas

Άδεια για φυσικό αέριο Άλλη μια εταιρεία εισήλθε πρόσφατα στην εμπορία φυσικού αερίου. Η Edison Hellas απέκτησε την πολυπόθητη άδεια για εμπορία φυσικού αερίου και μεταξύ των (βιομηχανικών) πελατών της θα βρίσκεται, όπως είναι αναμενόμενο, η Elpedison, η κοινοπραξία που δημιούργησε με τα Ελληνικά Πετρέλαια για τη λειτουργία δύο σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση φυσικού αερίου. Με την ένταξη της Edison η συγκεκριμένη ομάδα των εμπορικών εταιρειών διευρύνεται στις 6: η δημοσίου ενδιαφέροντος αλλά προς πώληση ΔΕΠΑ, η M+M των Μυτιληναίου/ Βαρδινογιάννη, η EGL, η Aegean Power από την οποία αποχώρησε η πλευρά Μελισσανίδη, η Προμηθέας Gas του ομίλου Κοπελούζου και η Edison Ελλάς.

Motor Oil

Ηλιοθερμική επένδυση Αναμενόταν εδώ και πάνω από δύο χρόνια, φαίνεται όμως πως η μεγάλη ηλιοθερμική επένδυση στην Κρήτη προχωράει ενώ μια δεύτερη ετοιμάζεται στη Ρόδο. Πρόκειται για έργο της κοινοπραξίας των εταιρειών Motor Oil και Nur Energy στον Αθερινόλακο Κρήτης, η οποία έλαβε έγκριση από την επιτροπή Περιβάλλοντος του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης. Η κοινοπραξία έχει ανακοινώσει τη δημιουργία ηλιοθερμικού πάρκου (τεχνολογία CSP) σε έκταση 1.000 στρεμμάτων με 21.000 κάτοπτρα τα οποία θα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια ισχύος 38 MW. Η επένδυση η οποία αναμένεται να ανέλθει σε περίπου 140 εκατ. ευρώ είναι η μια από τις δύο που σχεδιάζει η κοινοπραξία στην Ελλάδα. Η δεύτερη θα βρίσκεται στην ηλιόλουστη Ρόδο και η ισχύς της θα είναι ανάλογη. Η επένδυση θα ανέλθει στα 141 εκατ. ευρώ. Στόχος της κοινοπραξίας είναι η ανάπτυξη 9 ηλιοθερμικών πάρκων συνολικής ισχύος περίπου 400 MW. 90 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ: ΜΕΙΟΔΟΤΗΣ Η J&P ΑΒΑΞ Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, θυγατρική της ΔΕΗ στον τομέα των ΑΠΕ, στον διαγωνισμό για την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου στη Μεγαλόπολη, μειοδότης μετά το άνοιγμα των προσφορών αναδείχθηκε η εταιρεία J&P ΑΒΑΞ. Όπως είναι γνωστό το έργο αφορά στην κατασκευή και τη λειτουργία δύο φωτοβολταϊκών σταθμών, ισχύος 39MW και 11MW αντίστοιχα. Εκτός της προαναφερόμενης εταιρείας φακέλους οικονομικών προσφορών είχαν καταθέσει οι ΤΕΡΝΑ Α.Ε., ΑΚΤΩΡ– ΒΙΟΣΑΡ και κοινοπραξία στην οποία συμμετείχε η Intrakat.

IBC Solar

100 ΚW στο νησί των σφουγγαράδων Η IBC Solar, θυγατρική εταιρεία της IBC Solar AG, μιας εκ των μεγαλύτερων εταιρειών φωτοβολταϊκών συστημάτων με έδρα τη Γερμανία, ανακοίνωσε πρόσφατα την ολοκλήρωση έργου 100 kW στη στέγη του ξενοδοχείου Ελιές στην περιοχή Πάνορμος. Η εγκατάσταση του συστήματος ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2011 από την εταιρεία Άννα Τσέρου & Σία ΟΕ – Sunergy, συνεργάτη της IBC Solar AE. Το σύστημα αποτελείται από 424 φ/β πλαίσια Sanyo N-235, υβριδικού τύπου, ισχύος 235 Wp ανά πλαίσιο και με αντιστροφείς τύπου αλυσίδας (string) της εταιρείας SMA. Το σύνολο του εξοπλισμού το προμήθευσε η IBC Solar AE.

SI E M E NS

Πράσινη ηλεκτροπαραγωγή Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου στη βορειοδυτική Ουγγαρία εγκαινιάστηκε επίσημα πρόσφατα παρουσία του Ούγγρου προέδρου, Pál Schmitt. Ο Τομέας Ενέργειας της Siemens κατασκεύασε εξολοκλήρου μονάδα ηλεκτροπαραγωγής για λογαριασμό της πολυεθνικής E.ON. Χάρη στην υψηλή της αποδοτικότητα - πάνω από 59% - και τις χαμηλές εκπομπές οξειδίου του αζώτου, είναι η πιο φιλική προς το περιβάλλον μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα. Χαρακτηρίζεται επίσης από υψηλή λειτουργική ευελιξία, σύντομο χρόνο εκκίνησης και έχει την ικανότητα γρήγορης προσαρμογής στις απαιτήσεις φορτίου Με μέγιστη αποδιδόμενη ισχύ περίπου 430 ΜW, η μονάδα μπορεί να τροφοδοτήσει περισσότερα από 600.000 νοικοκυριά με ηλεκτρική ενέργεια φιλική προς το περιβάλλον.

ΕΛΠΕ – Λ ΑΡΚΟ

Μνημόνιο συνεργασίας Μέσα στο καλοκαίρι οι Ελληνικά Πετρέλαια και ΛΑΡΚΟ ανακοίνωσαν την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας, με σκοπό την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ, μέσω των θυγατρικών τους ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες και ΛΑΡΚΟ Ενεργειακή αντίστοιχα. Η συνεργασία αφορά στην ανάπτυξη φ/β πάρκων ισχύος 17 MW σε εκτάσεις της δεύτερης. Όπως είναι αναμενόμενο θα ιδρυθούν εταιρείες ειδικού σκοπού στις οποίες η ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες θα κατέχει το 51% ενώ η ΛΑΡΚΟ Ενεργειακή το 49%. Η συνεργασία περιλαμβάνει επίσης τη διερεύνηση ανάπτυξης επιπλέον φωτοβολταϊκών έργων και άλλων έργων ΑΠΕ. Για τη συνεργασία αυτή ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες, Γιώργος Αλεξόπουλος, δήλωσε: «Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ αποτελεί σημαντικό στρατηγικό στόχο των ΕΛΠΕ και η συνεργασία με τη ΛΑΡΚΟ είναι μέρος του ευρύτερου σχεδίου ανάπτυξης ενός χαρτοφυλακίου τουλάχιστον 100 MW ΑΠΕ τα επόμενα τρία χρόνια. Ήδη βρίσκονται σε διάφορα στάδια ανάπτυξης πάνω από 30MW ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, ενώ εξετάζονται παράλληλα και ευκαιρίες εξαγορών αδειοδοτημένων έργων ΑΠΕ». Αξίζει να αναφέρουμε ότι στο χαρτοφυλάκιο έργων της ΕΛΠΕ ΑΠΕ περιλαμβάνονται εκτός των φ/β και έργα βιομάζας σε διάφορα στάδια αδειοδότησης. Πληροφορίες θέλουν τα ΕΛΠΕ να έχουν σχεδιάσει επένδυση ύψους 12,5 εκατ. ευρώ στο Σουφλί του νομού Έβρου. Η επένδυση θα αφορά σε μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με πρώτη ύλη βιομάζα. Η πρόταση δεν έχει λάβει άδεια (αναμένεται εντός του έτους), αλλά η μονάδα εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμη σε δύο χρόνια. Πρώτη ύλη θα είναι υπολείμματα καλλιεργειών καθώς και καλλιέργειες ενεργειακών φυτών. ΕΠΙΛΟΓΗ 91

92 ΕΠΙΛΟΓΗ

follow link

ΕΠΙΛΟΓΗ 93

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

{ Στην επικαιρότητα

TechNews

H τηλεπικοινωνιακή και τεχνολογική ειδησεογραφία, οι επιχειρηµατικές και κρατικές πρωτοβουλίες, οι εξελίξεις και τάσεις που δεν περνούν απαρατήρητες.

IBM Institute for Advanced Security /Europe Με έδρα τις Βρυξέλες, ξεκίνησε πρόσφατα τη λειτουργία του το ευρωπαϊκό IBM Institute for Advanced Security, που έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να συμβάλει στην αντιμετώπιση και στον περιορισμό των προβλημάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, διασυνδέοντας οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ακαδημαϊκούς φορείς και εμπορικούς συνεργάτες με ειδικούς της IBM στους τομείς της έρευνας, των υπηρεσιών, του λογισμικού και της τεχνολογίας. Στόχος του, η παροχή βοήθειας στους οργανισμούς, ώστε να αξιοποιήσουν τη νέα τεχνολογία ασφάλειας σε τομείς όπως τα εργαλεία ανάλυσης, η τεχνολογία ταυτοποίησης με προστασία του ιδιωτικού απορρήτου και η κρυπτογράφηση. Επίσης, η διάθεση ενός φόρουμ για να κατανοούν οι οργανισμοί πώς οι πρόσφατες πρόοδοι των Ερευνητικών Κέντρων της IBM -όπως η δυνατότητα ανάλυσης κρυπτογραφημένων πληροφοριών χωρίς να θυσιάζεται η εμπιστευτικότητα- καθώς και η ευρύτερη τεχνογνωσία της IBM πάνω σε θέματα ασφάλειας, μπορούν να συμβάλουν στη λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε καλύτερη πληροφόρηση, προστατεύοντας παράλληλα το απόρρητο και την ασφάλεια κρίσιμων πληροφοριών. Επιπλέον, το Κέντρο θα αντιμετωπίζει συγκεκριμένα ζητήματα, όπως η ασφάλεια φορητών συσκευών.

Έρχονται τα Ultrabook VISA Επενδύει στις ηλεκτρονικές πληρωµές Ποσό 100 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση για την περαιτέρω ανάπτυξη της τεχνολογίας πληρωμών μέσω κινητών και το ηλεκτρονικό εμπόριο, ανακοίνωσε ότι θα επενδύει η Visa Europe. Το πρώτο αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας θα είναι το εμπορικό λανσάρισμα των πληρωμών μέσω κινητών πριν από το τέλος του 2011, ενώ θα ακολουθήσει μία σημαντική ανακοίνωση υπηρεσίας ηλεκτρονικού εμπορίου που θα αποτελεί τον πιο εύχρηστο και ασφαλή τρόπο πληρωμής. Η Visa Europe διατηρεί διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης και το 2011, με τον αριθμό των επεξεργασμένων συναλλαγών κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους να σημειώνει άνοδο 23% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Συνεχίζεται έτσι η ανοδική τάση που ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο με την παρουσίαση των ετήσιων οικονομικών αποτελεσμάτων του 2010, όπου επίσης ανακοινώθηκε ότι η Visa Europe, από τη δημιουργία της το 2004, έχει επενδύσει στην τεχνολογία πληρωμών 1 δισ. ευρώ 94 ΕΠΙΛΟΓΗ

Σύμφωνα με τον Sean Maloney, εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Intel, μέχρι το τέλος του 2012, το 40% της αγοράς των laptops θα αφορά τα λεγόμενα Ultrabook, ένα νέο ανερχόμενο είδος υπολογιστή, ο οποίος θα συνδυάζει κορυφαίες επιδόσεις, βελτιωμένη απόκριση, ασφάλεια, μικρές διαστάσεις και κομψό σχεδιασμό. «Το computing αποκτά πλέον πολλές μορφές», λέει ο κ. Maloney. «Το όραμα της Intel είναι να δώσει τη δυνατότητα στους χρήστες για μια νέα εμπειρία χρήσης, μέσα από την ταχύτερη ανάδειξη μιας νέας κατηγορίας κινητών υπολογιστών, οι οποίοι θα συνδυάζουν την απόδοση και τις δυνατότητες ενός σημερινού laptop με τα λειτουργικά χαρακτηριστικά μιας ταμπλέτας, σε μια λεπτή και κομψή συσκευή μικρού βάρους, η οποία θα προσφέρει ταχύτητα και ασφάλεια. Η εξέλιξη του Ultrabook θα διαμορφωθεί μέσα από τον νόμο του Moore και την τεχνολογία πυριτίου, με τον ίδιο τρόπο που συνέβη και στην περίπτωση του κλασικού PC τα τελευταία 40 χρόνια».

19 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ. Το δυσλειτουργικό θεσμικό πλαίσιο οδήγησε την αγορά κινητής τηλεφωνίας σε σπατάλη, 19 περίπου εκατ. ευρώ για το 2010 για αποξήλωση και επανατοποθέτηση σταθμών βάσης, οι οποίες οφείλονταν σε ασάφειες του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Υπενθυμίζεται ότι η ψήφιση νέου Νόμου είναι ακόμα σε εκκρεμότητα. Σήμερα, συγκριτικά με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες η Ελλάδα συνεχίζει να έχει τον μικρότερο αριθμό αδειοδοτημένων κεραιών, τους μεγαλύτερους χρόνους καθυστερήσεων και τον μεγαλύτερο αριθμό εμπλεκόμενων αρχών για την αδειοδότηση των σταθμών βάσης.

Κινητ ή τηλεφων ία Το αντίπαλο δέος των τραπεζών Τα εισοδήματα που δημιουργεί η αγορά Κινητής Τηλεφωνίας υπολογίζονται σε 3,5% του ΑΕΠ, ενώ συνολικά (άμεση και έμμεση συνεισφορά) φτάνουν το 8,3%, ποσοστό που είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο που προσφέρει ο τραπεζικός κλάδος ή οι κατασκευές στο Δημόσιο. Παρά την κάμψη τώρα των βασικών οικονομικών δεικτών, η κινητή τηλεφωνία παραμένει ένας από τους σημαντικότερους παραγωγικούς τομείς για τα δημόσια έσοδα, με το ΑΕΠ του κλάδου το 2010 να ανέρχεται σε 3,6 δισ. ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ (319 εκατ. μειωμένο από το 2009).

ε ποσοστό 25%, στη διείσδυση κινητής ευρυζωνικότητας η Ελλάδα τείνει να προσεγ γίσει τον μέσο όρο της ΕΕ 26,2%, γεγονός, πάντως, που οφείλεται στην αύξηση των smartphones και στις αντίστοιχες 3G συνδέσεις, και όχι στη διείσδυση του mobile internet, το οποίο συνεχίζει να βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Παράλληλα, ο κλάδος παρουσιάζει σημαντική καθυστέρηση έναντι της Ευρώπης στην ανάπτυξη υπηρεσιών μεταφοράς δεδομένων (εκτός SMS), παρά το γεγονός ότι διεθνώς αναμένεται να αποτελέσει τη μεγαλύτερη πηγή εσόδων τα επόμενα χρόνια. Αυτό δείχνει η νέα μελέτη που εκπόνησε το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και η ICAP για την Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (EEKT). Δυστυχώς, λόγω της οικονομικής κρίσης, του πολύπλοκου και δυσλειτουργικoύ νομικού πλαισίου αδειοδότησης των σταθμών βάσης και των μεγάλων φορολογικών επιβαρύνσεων, ο μεγαλύτερος σε επενδύσεις κλάδος στην Ελλάδα και ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος στην Ευρώπη συνεχίζει την πτωτική του πορεία. Για το 2010, ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 3,6 δισ.

ευρώ, καταγράφοντας μείωση 18% σε σχέση με το 2009 και 38% από το υψηλότερο σημείο του. Αντίστοιχα, τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) μειώθηκαν στα € 1.143 εκατ., μείωση 19% σε σχέση με το 2009, και 35% σε σχέση με το 2008. Αντίστοιχες εκτιμήσεις για το πρώτο τρίμηνο του 2011, δείχνουν ότι η πτώση συνεχίζεται φτάνοντας το 21%. Οι επενδύσεις του κλάδου το 2010 μειώθηκαν κατά 27% ενώ το 2011 θα είναι η πρώτη χρονιά που οι προγραμματισμένες επενδύσεις σε ασύρματες ευρυζωνικές υποδομές θα είναι σχεδόν μηδενικές. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μα, πρωτίστως, επειδή η Ελλάδα (εξακολουθεί να) είναι εχθρική στις επενδύσεις. Έτσι, ασάφειες και κα-

θυστερήσεις που δημιουργεί το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο δημιουργούν άμεσο κόστος δεκάδων εκ. ευρώ στον κλάδο και αναστολή ή ακύρωση επενδύσεων. Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας -και το Δημόσιο- δαπάνησαν πληθώρα ανθρωπομηνών για παραστάσεις σε δίκες σχετικές με τις κεραίες. Για το 2010 ο αριθμός των παραστάσεων σε δικαστήρια ξεπέρασε τις 1.200, η πλειονότητα των οποίων οφειλόταν σε ασάφειες και εγγενή προβλήματα της νομοθεσίας. Οι πολεοδομίες και οι περιφέρειες δεν διεκπεραιώνουν τις διαδικασίες αδειοδότησης με αποτέλεσμα να έχει σταματήσει η υλοποίηση επενδύσεων σε ευρυζωνικά δίκτυα. Κι όμως, είχαμε την ευκαιρία να μην εξελιχθεί έτσι η κατάσταση... Στην πρώτη 15ετία ζωής του ο κλάδος στην Ελλάδα αναπτύχθηκε ταχύτερα από την Ευρώπη και συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της χώρας: Το 2010 η κινητή τηλεφωνία είχε άμεση συνεισφορά κατά 1,6% στο ΑΕΠ (3,6 δισ. ευρώ) και 8,3% μαζί με οφέλη από την παραγωγικότητα και πολλαπλασιαστικές επιδράσεις. Παράλληλα, ο κλάδος στην Ελλάδα παρέχει ανταγωνιστικές τιμές στους πελάτες του: συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Ευρώπης, εμφάνισε το 2010, συγχρόνως τη χαμηλότερη τιμή προ φόρων (0,066 ευρώ ανά λεπτό ομιλίας) και τη μεγαλύτερη πτώση τιμών (-28,3%). Επίσης, μία από τις βασικές αιτίες για τη μείωση των εσόδων του κλάδου, και κατά συνέπεια των επενδύσεων και της συνεισφοράς στα δημόσια έσοδα, είναι η υπέρμετρη φορολογία, η οποία ως ποσοστό της τιμής αυξάνεται σταθερά και βρίσκεται πλέον στο 26.4%. Η Ελλάδα έχει σήμερα την υψηλότερη συνολική φορολόγηση υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας (ΦΠΑ + Ειδικό Τέλος) στην ΕΕ. ΕΠΙΛΟΓΗ 95

{

συνεντευξη Σπυρος Πουλιδας / ΙΒΜ

100

χρόνια IBM

O Σπύρος Πουλίδας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της IBM Ελλάς Α.Ε. μας μιλάει για τα 100 χρόνια καινοτομίας της εταιρείας, αλλά και για τα 74 της στην ελληνική αγορά.

Εκατό χρόνια IBM, κ. Πουλίδα - στις 16 Ιουνίου γιορτάσατε την 100ή επέτειο της ίδρυσής της. Πολλά έχουν αλλάξει μέσα σε έναν αιώνα, έτσι δεν είναι; Βέβαια. Και η IBM εξελίσσεται διαρκώς, σε όλη τη διάρκεια αυτών των ετών, οι άνθρωποί της πάντως, όλοι όσοι εργάστηκαν και εργάζονται σήμερα στην εταιρεία, παρέμειναν και παραμένουν πιστοί στις ίδιες αξίες. Ο κεντρικός άξονας της IBM ήταν και είναι η καινοτομία. Ο τομέας της τεχνολογίας, ο κλάδος της πληροφορικής αποτελεί μια ιδιαίτερα δυναμική αγορά, από τις πιο ανταγωνιστικές της οικονομίας διεθνώς, και η εταιρεία μας, ανεξάρτητα από τις εκάστοτε επικρατούσες συνθήκες, έχει αποδείξει τόσο τη σταθερότητα και την προσήλωσή της στην εκπλήρωση των στόχων της, όσο και τη δυναμική που διαθέτει, τη δυνατότητα να εξελίσσεται ανάλογα με την εποχή και τις ανάγκες των πελατών της, δηλαδή, εντέλει, της κοινωνίας. Παράλληλα κλείσατε και 74 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά, αλλά και 48 χρόνια δραστηριοποίησης στην κυπριακή αγορά... Ακριβώς. Έχουμε μακρά παράδοση στην Ελλάδα. Ξέρετε, η πρώτη ολοκληρωμένη εγκατάσταση πληροφοριακού συστήματος στη χώρα μας έγινε το 1939. Το 1946 παραδόθηκαν σε μεγάλο τραπεζικό οργανισμό της χώρας οι πρώτες ηλεκτρονικές γραφομηχανές της ΙΒΜ και το 1960 εγκαταστήσαμε τον πρώτο ηλεκτρονικό υπολογιστή! Στην Κύπρο, παραδώσαμε το 1963 το πρώτο σύστημα σε τραπεζικό οργανισμό της χώρας. 96 ΕΠΙΛΟΓΗ

Συνέντευξη στον Παναγιωτη Ανδριανεση

Εσείς προσωπικά είστε από το 1990 στην ΙΒΜ, και από τον προηγούμενο Ιανουάριο, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος για την Ελλάδα και την Κύπρο – ποιές είναι σήμερα οι προτεραιότητες της ΙΒΜ, διεθνώς: Τέσσερις είναι οι βασικοί άξονες της ΙΒΜ την προσεχή περίοδο. Καταρχήν, έχουμε στόχο να επικεντρώσουμε στα εργαλεία ανάλυσης και βελτιστοποίησης της επιχειρησιακής απόδοσης. Στόχος είναι η κάλυψη της αναδυόμενης ανάγκης για δημιουργία ενός νέου τρόπου διαχείρισης και εξόρυξης όλων των δυνητικά πολύτιμων πληροφοριών που κατακλύζουν τη σύγχρονη επιχείρηση. Σε αυτό το πλαίσιο, δημιουργήσαμε έναν κορυφαίο τομέα που επικεντρώνεται σε λύσεις ανάλυσης δεδομένων και φιλοξενεί 7.800 εξειδικευμένους συμβούλους, το μεγαλύτερο μαθηματικό τμήμα παγκοσμίως εκτός ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, λογισμικό αιχμής και προτάσεις που είναι ολοκληρωμένες ανά κλάδο. Σημειώστε, δε, πως έχει λάβει περισσότερα από 500 διπλώματα ευρεσιτεχνίας στον τομέα της ανάλυσης δεδομένων. Ύστερα, επικεντρώνουμε στις αναπτυσσόμενες αγορές. Εκεί, η IBM θέλει να διευρύνει την -ήδη ισχυρή- βάση των δεξιοτήτων και δυνατοτήτων της. Κατόπιν, στο Cloud Computing και το Smarter Computing, για την πιο έξυπνη χρήση των υπολογιστών. Δημιουργούμε νέους τρόπους για τη σχεδίαση υπολογιστικών συστημάτων, βελιτστοποιημένων για υψηλά φορτία εργασιών, καθώς και καινούργιες μεθόδους παροχής υπηρεσιών, βοηθώντας ουσιαστικά χιλιάδες πελάτες να υιοθετήσουν και να αξιοποιήσουν

Photo Θεοδωρος Αναγνωστοπουλος

ΕΠΙΛΟΓΗ 97

{

συνεντευξη Σπυρος Πουλιδας / ΙΒΜ

υποδομές και μοντέλα cloud computing. Παρέχουμε βοήθεια στους πελάτες μας, σε τομείς τόσο διαφορετικούς μεταξύ τους, όσο ο τραπεζικός κλάδος, οι υπηρεσίες υγείας και η διακυβέρνηση, να δημιουργήσουν τα δικά τους clouds ή να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες επιχειρήσεων και υποδομών βάσει cloud computing της IBM. Τέλος, επικεντρώνουμε στη στρατηγική μας για τη δημιουργία ενός «Εξυπνότερου Πλανήτη». Ας δούμε, πρώτα, λίγο περισσότερο το θέμα του Cloud... Ευχαρίστως. Πρόσφατα ανακοινώσαμε νέες

Για έναν εξυπνότερο πλανήτη  Καθώς, σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία, η απώλεια ηλεκτρικής ενέργειας κυμαίνεται σε ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό της τάξης του 40% έως 70% σε όλο τον κόσμο, λόγω της έλλειψης «ευφυών» δικτύων, επιχειρήσεις κοινής ωφελείας σε Ηνωμένες Πολιτείες, Δανία, Αυστραλία και Ιταλία σχεδιάζουν τώρα «έξυπνα δίκτυα διανομής» που θα παρακολουθούν το δίκτυο ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, ώστε να αποκαθιστούν ταχύτερα τη διανομή, αλλά και να την υλοποιούν πιο έξυπνα.  Στο Μπόρνχολμ, ένα μικρό νησί της Δανίας (της χώρας όπου ποσοστό 20% της απαιτούμενης ενέργειας παράγεται ήδη από ανανεώσιμες πηγές!), η IBM ερευνά και σχεδιάζει, σε συνεργασία και με άλλες επιχειρήσεις, ένα σύστημα που θα καθοδηγεί τους οδηγούς ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων πότε είναι καλύτερα να πάνε να φορτίσουν τη μπαταρία του οχήματός τους! Στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί ο μικρός, πιλοτικός στόλος των 15 ηλεκτρικών οχημάτων για την ανάπτυξη ενός μοντέλου, έτσι ώστε μέχρι το 2020 περίπου 200.000 οχήματα να κινούνται σε όλη τη χώρα με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας!  Το νέο, «έξυπνο» σύστημα διαχείρισης της κυκλοφορίας, που έχει αναπτύξει η IBM για την πρωτεύουσα της Σουηδίας (με 18 σημεία ελέγχου σε μια κεντρική έκταση 24 τ.χλμ., χωρίς ειδική μπάρα, αλλά με κάμερες που αναγνωρίζουν τα οχήματα) έχει περιορίσει την κίνηση στο κέντρο της Στοκχόλμης κατά 18%, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 14-18%, ενώ έχει οδηγήσει στην αύξηση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς κατά 40.000 επιβάτες ημερησίως!  Σε μια -γνωστή για την ηλιοφάνεια και τις πηγές φυσικών υδάτων- περιοχή της νότιας Γαλλίας, η IBM δημιούργησε ένα νέο κέντρο για την έξυπνη διαχείριση του νερού, με τη χρήση ευέλικτων μοντέλων, συστημάτων υψηλής απόδοσης και δικτύων εξοπλισμένων με ευαίσθητους αισθητήρες.  Στον τομέα της υγείας, ερευνητές της IBM συνεργάζονται με το Ορθοπεδικό Ινστιτούτο Rizzoli, στη Μπολόνια της Ιταλίας, για να αξιοποιήσουν σύγχρονες λύσεις πληροφορικής για τη θεραπεία σπάνιων γενετικών σκελετικών ασθενειών, ενώ δημιούργησαν και μια άμεση, παρακλίνια διαγνωστική εξέταση, ικανή για τη διάγνωση πολλών νόσων, συμπεριλαμβανομένης και της πρώτης σε παγκόσμιο επίπεδο αιτίας θανάτου, τις καρδιαγγειακές παθήσεις. 98 ΕΠΙΛΟΓΗ

υπηρεσίες cloud που επιτρέπουν στους πελάτες να προστατεύουν, να αποθηκεύουν και να ανακτούν τα πλέον κρίσιμα δεδομένα τους εντός λεπτών (αντί... ημερών) σε περίπτωση καταστροφής. Γνωρίζετε καλά πως η απώλεια εσόδων κατά τον χρόνο διακοπής λειτουργίας μπορεί να φτάσει τις δεκάδες χιλιάδες ευρώ ανά ώρα, συνεπώς οι επιχειρήσεις οφείλουν να εκτιμούν τους κινδύνους και να δημιουργούν μια στρατηγική επιχειρησιακής συνέχειας που συμβάλλει στην εξασφάλιση της αδιάλειπτης διεξαγωγής των λειτουργιών της επιχείρησης και επιτρέπει ταχύτητα και ευελιξία αντίδρασης όταν προκύπτει ένα απρόβλεπτο συμβάν. Οι νέες υπηρεσίες SmartCloud Resilience της IBM επιτρέπουν στους πελάτες μας να προστατεύουν τα δεδομένα και τις εφαρμογές τους, ταχύτερα, οικονομικότερα και με πιο ευέλικτο τρόπο από ό,τι κατά το παρελθόν σε ένα παραδοσιακό περιβάλλον data center. Παλιότερα, οι εταιρείες δημιουργούσαν πολυάριθμα είδωλα των server και των εφαρμογών τους που λειτουργούσαν σε διαφορετικές τοποθεσίες, αυξάνοντας την πολυπλοκότητα και το κόστος διαχείρισης των συστημάτων πληροφορικής. Τώρα, η υπηρεσία SmartCloud της IBM προσφέρει σε εταιρείες ανεξαρτήτως μεγέθους μια λύση αποκατάστασης εικονικού και φυσικού server, η οποία αναπαράγει σε συνεχή βάση τις εφαρμογές τους και όλα τα σχετικά δεδομένα, σε μια ασφαλή υποδομή cloud. Αυτό τους επιτρέπει να αποκαθιστούν τη λειτουργία των επιχειρήσεών τους εντός λεπτών μετά από μια διακοπή λειτουργίας της υποδομής πληροφορικής. Χρησιμοποιώντας το cloud της IBM, οι οργανισμοί μπορούν να παρέχουν αδιάλειπτη εξυπηρέτηση στους πελάτες τους και να εξασφαλίζουν ότι τα δεδομένα και οι εφαρμογές τους είναι προστατευμένα και ασφαλή, πιο εύκολα και πιο οικονομικά. Το cloud της IBM επιτρέπει στους πελάτες να διαχειρίζονται και να εξισορροπούν φoρτία εργασίας με ασφάλεια, να μειώνουν τον χρόνο διακοπής λειτουργίας για εφαρμογές και συστήματα και να περιορίζουν την απώλεια δεδομένων. Ο πλανήτης μας είναι... έξυπνος, κ. Πουλίδα; Σήμερα, με την τεράστια εξέλιξη της τεχνολογίας, το έχουμε καταφέρει αυτό; Σήμερα που η διασυνδεδεμένη τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος, μπορούμε να διαμορφώσουμε καλύτερα, πιο έξυπνα, τα συστήματα και τις διαδικασίες που ακολουθούνται σε πολλούς, κρίσιμους τομείς της σύγχρονης ζωής. Καταλύτης αυτής της αλλαγής είναι χωρίς άλλο ο μετασχηματισμός της παγκόσμιας υποδομής, η οποία εξοπλίζεται ολοένα και περισσό-

τερο με τεχνολογία που ενσωματώνεται ήδη σε δισεκατομμύρια συσκευές (αυτοκίνητα, οικιακές συσκευές, οδικούς άξονες κ.ά.), είναι διασυνδεδεμένη και διαρκώς online και μετατρέπεται σε ευφυή, έξυπνη υποδομή, αφού τόσο η υπολογιστική ισχύς όσο και τα νέα μοντέλα υπολογιστικών συστημάτων, μπορούν να αξιοποιηθούν με οικονομικό τρόπο για την επεξεργασία, μοντελοποίηση, πρόβλεψη και ανάλυση μεγάλου αριθμού δεδομένων που πα-

«Σημερα, ειναι πλεον κοινη αντιληψη οτι ο κοσμος εχει γινει πιο μικρος, πιο επιπεδος. Τωρα, θα πρεπει να γινει και πιο εξυπνος». ράγονται στις μέρες μας. Έτσι, για πρώτη φορά στην ιστορία, σχεδόν τα πάντα τείνουν να είναι δικτυωμένα. Εμείς στην IBM, το 2008 και 2009, διατυπώσαμε μια σαφή οπτική σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους ο κόσμος μπορεί να γίνει πιο έξυπνος με τη χρήση της τεχνολογίας και το 2010 παρείχαμε σημαντικούς πόρους για να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες σε σημαντικούς κλάδους με προοπτικές υψηλής ανάπτυξης — όπως οι υπηρεσίες υγείας, το λιανεμπόριο, οι τράπεζες και οι τηλεπικοινωνίες. Γνωρίζουμε πλέον ότι όλοι είμαστε διασυνδεδεμένοι - σε οικονομικό, τεχνολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Αλλά η διασύνδεση δεν επαρκεί. Σήμερα, είναι πλέον κοινή αντίληψη ότι ο κόσμος έχει γίνει πιο μικρός, πιο «επίπεδος». Τώρα, θα πρέπει να γίνει και πιο «έξυπνος». Πρέπει να αλλάξουμε τη φιλοσοφία με την οποία δουλεύουν, π.χ., τα δίκτυα διανομής ηλεκτρικού ρεύματος. Εκεί, η απώλεια ηλεκτρικής ενέργειας υπολογίζεται σήμερα πως κυμαίνεται σε ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό της τάξης του 40% έως 70% σε όλο τον κόσμο, επειδή δεν διαθέτουμε «ευφυή» δίκτυα. Επίσης, παλιότερα επιμέναμε (και σωστά το κάναμε) στην αυτοματοποίηση. Τώρα, στο επόμενο στάδιο, οφείλουμε να περάσουμε στην αξιοποίηση όλων των παραγόμενων δεδομένων, μέσω αισθητήρων, έτσι ώστε -με τους δεδομένους πόρους που διαθέτουμε σήμερα, για να μη σας πω... και με λιγότερους ακόμη- να ζούμε έξυπνα, κάνοντας τα πράγματα καλύτερα. Ακριβώς αυτή η αξιοποίηση της υπάρχουσας πληροφορίας με τη χρήση της σύγχρονης, εξελιγμένης τεχνολογίας συνιστά αυτό που καλούμε «εξυπνότερο πλανήτη».

Ο Σπυρος Πουλιδας ανελαβε τον Ιανουάριο του

2011 καθήκοντα προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου στην ΙΒΜ για την Ελλάδα και την Κύπρο. Προηγουμένως, κατείχε τη θέση του διευθυντή του Τομέα Υπηρεσιών της ΙΒΜ για τις ίδιες αγορές. Συναντάτε ενδιαφέρον στην προσπάθειά σας αυτή; Πάρα πολύ. Καταρχήν, εδώ σ την Ελλάδα η κυβέρνηση ενδιαφέρεται, το ίδιο και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Και διεθνώς, φυσικά, οι φορείς έχουν κατανοήσει τη σημασία της διασύνδεσης. Π.χ. επιχειρήσεις κοινής ωφελείας σε Ηνωμένες Πολιτείες, Δανία, Αυστραλία και Ιταλία σχεδιάζουν τώρα «έξυπνα δίκτυα διανομής» που θα παρακολουθούν το δίκτυο ενέργειας σε πραγματικό χρόνο. Αυτό θα τους επιτρέπει την ταχύτερη αποκατάσταση της διακοπής ρεύματος και την εξυπνότερη διανομή της ενέργειας, καθιστώντας δυνατή ακόμη και την ενοποίηση των παραδοσιακών και των νέων πηγών ενέργειας και παρέχοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα για όλες τις διαθέσιμες μορφές ενέργειας. Και σημειώστε ότι η φιλοσοφία του «έξυπνου» αρμόζει όχι μόνο σε κυβερνήσεις και γενικά δημόσιους φορείς, μα και σε επιχειρήσεις. Και έχει σχέση με την πληθώρα των δεδομένων, που, όπως σας έλεγα προηγουμένως, υπάρχουν, παράγονται αλλά σήμερα δεν αξιοποιούνται. ΕΠΙΛΟΓΗ 99

{

Έκθεση Τεχνολογίας

Η αποθέωση της τεχνολογίας Καινοτομίες, πρεμιέρες προϊόντων, σύσφιξη (εμπορικών) σχέσεων και... παραγγελίες, πολλές παραγγελίες προϊόντων κάθε είδους, αλλά με ένα κοινό σημείο: την τεχνολογία! Η IFA 2011 απέδειξε ξανά πως δεν είναι τυχαία η πρώτη έκθεση τεχνολογίας. Παγκόσμιο σημείο συνάντησης για το εμπόριο, τη βιομηχανία, τα μέσα ενημέρωσης και τους επισκέπτες σχεδόν από όλες τις χώρες του πλανήτη, η διεθνής έκθεση της γερμανικής πρωτεύουσας έδειξε και τη φετινή χρονιά, εν μέσω κρίσης, τη δύναμη και κυρίως τη δυναμική της. Από τον ανταποκριτή μας στο Βερολίνο, Παναγιωτη Ανδριανεση

Από τα εγκαίνια της IFA 2011: ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας και Τεχνολογίας, Philipp Rösler, και ο δήμαρχος του Βερολίνου, Klaus Wowereit .

ε όγκο παραγγελιών πάνω από 3,7 δισ. ευρώ και 238 χιλ. επισκέπτες (+3% σε σχέση με πέρυσι), έκλεισε τις πύλες της η IFA, η πιο σημαντική και μεγαλύτερη εμπορική έκθεση του κόσμου για ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης και οικιακές συσκευές. 1.441 εκθέτες (+1% σε σχέση με πέρυσι) συγκεντρώθηκαν στο Βερολίνο, παρουσιάζοντας τις καινοτομίες τους σε 140.200 τετραγωνικά μέτρα εκθεσιακού χώρου. «Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι για την επι100 ΕΠΙΛΟΓΗ

τυχία της φετινής IFA. Αποδεικνύεται έτσι πως αποτελεί μια ιδιαίτερα ελκυστική πλατφόρμα για το διεθνές εμπόριο, τους καταναλωτές και τη βιομηχανία. Κατέγραψε θετικό ρυθμό ανάπτυξης και είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με την πρόοδό της» δήλωσε ο Rainer Hecker, πρόεδρος της GFU. Από την πλευρά του, ο Christian Göke, COO της Messe Berlin, είναι και αυτός ευχαριστημένος: «Η IFA κινείται και πάλι σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, γεγονός που μας κάνει ιδιαίτερα αισιόδοξους για το μέλλον. Το ποσοστό των εμπο-

ρικών επισκεπτών έχει αυξηθεί κατά 12% -51.200 μάλιστα προέρχονται από το εξωτερικό, κάτι που σημαίνει διπλασιασμό σε σχέση με το 2010!». Αλλά και ο Hans-Joachim Kamp, πρόεδρος του ZVEI Consumer Electronics και αντιπρόεδρος του ZVEI συμφωνεί: «Οι παραγγελίες ανήλθαν σε υψηλά επίπεδα. Η IFA είναι η μεγαλύτερη έκθεση τεχνολογίας, διεθνώς». Και, καθώς για τέταρτη συνεχή χρονιά, η IFA φιλοξένησε και οικιακές συσκευές, τα λόγια του Reinhard Zinkann, προέδρου του τμήματος ηλεκτρικών συσκευών του

ΜΙΚΡΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ 1924: Στις 4 Δεκεμβρίου εγκαινιάζεται η 1η διοργάνωση με 242 εκθέτες και θεματικό επίκεντρο το -νεαρό τότε- ραδιόφωνο. 1926: Για πρώτη φορά η έκθεση εκπέμπει στα ερτζιανά από τον δικό της ραδιοφωνικό σταθμό. 1936: στο πλαίσιο της έκθεσης, για πρώτη φορά στην ιστορία, λαμβάνεται -μέσω ηλεκτρονικής κάμερας- εικόνα από τους Oλυμπιακούς Aγώνες του Bερολίνου, η οποία κατόπιν μεταδίδεται μέσω τηλεοπτικής συσκευής (180 γραμμές/frame, 25 frames/δευτερόλεπτο). 1939: την τελευταία IFA πριν από τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο εγκαινιάζει ο Γιόζεφ Γκέμπελς... 1950-1959: Το ραδιόφωνο εξοστρακίζεται για xάρη της τηλεόρασης και η έκθεση μετακομίζει για λίγο στη Φρανκφούρτη. 1971: Η έκθεση αποφασίζεται να διοργανώνεται πλέον κάθε δύο xρόνια. 1973: παρουσιάζεται η τετραφωνία. 1981: Ο στερεοφωνικός ήxος εισβάλλει και στην τηλεόραση. 1983: Το νέο οπτικό μέσο αποθήκευσης -compact disc- αποθεώνεται, ενώ κάνουν την εμφάνισή τους το τελετέξτ και η τηλεδιάσκεψη. 1987: Εμφανίζεται το Radio Data System (RDS) στα ραδιόφωνα αυτοκινήτου, η διαγώνιος της τηλεοπτικής οθόνης μικραίνει (έως 5 εκ.) αλλά... και μεγαλώνει (έως 95 εκ.), ενώ ταυτόxρονα ακούγεται -για πρώτη φορά- ο όρος υψηλή ευκρίνεια (High Definition TV). 1991: παρουσιάζεται η ψηφιακή κασέτα (DCC), το Mini Disc (MD) και το Photo-CD. 1993: Η κινητή τηλεφωνία (GSM) έxει την τιμητική της, ενώ παρουσιάζεται και το σύστημα ShowView για ευκολότερες εγγραφές στα οικιακά βίντεο. 1995: Η IFA της xρονιάς αυτής είναι αφιερωμένη στα πολυμέσα και εκεί πρωτοεμφανίζονται τα δύο αντίπαλα συστήματα Video-CD (Super Density Disc και Multimedia Disc), ο ήxος Dolby Surround σε οικιακά συστήματα ήxου και ακόμη συστήματα πλοήγησης για το αυτοκίνητο, MP3-Spieler, κινητά τηλέφωνα με πρόσβαση στο Δίκτυο, DVD Players και ψηφιακές φωτογραφικές μηxανές. 2001: Στην πρώτη IFA του 21ου αιώνα ξεxώρισαν, μεταξύ άλλων, η τάση ψηφιακοποίησης και δικτύωσης πολλών και διαφορετικών μεταξύ τους μέσων, η εμφάνιση όλο και περισσότερων μοντέλων οικιακών προβολέων, με δυνατότερες λάμπες και πιο προσιτές τιμές, καθώς και η εμπορική εμφάνιση των πρώτων DVD Recorders.

ZVEI έχουν ιδιαίτερη σημασία: «Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με τον τρόπο που η IFA 2011 εκπλήρωσε τις προσδοκίες μας. Η έκθεση έχει πλέον επεκτείνει τη φήμη της και ως η μεγαλύτερη εμπορική έκθεση, διεθνώς, και για τον κλάδο των οικιακών ηλεκτρικών συσκευών». Ο μεγάλος αριθμός των νέων προϊόντων και καινοτομιών που παρουσιάζονται κάθε χρόνο στην IFA έχει θετική επίδραση στις αγορές, καθώς λίγο αργότερα μέσα στο φθινόπωρο τοποθετείται η έναρξη της σεζόν για τις αγορές των εορτών. Σύμφωνα με όλες τις μεγάλες εταιρείες λιανικής πώλησης, δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για να εισάγουν νέα προϊόντα από την IFA, 1-2 μήνες προτού οι καταναλωτές αρχίσουν να βγαίνουν για βολιδοσκοπήσεις και αγορές ενόψει των Χριστουγέννων. Για την αγορά ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης το 2011, οι ερευνητές της αγο-

ράς αναμένουν παγκόσμια ανάπτυξη της τάξης του 7%, αναμένοντας αύξηση τζίρου κατά 690 δισ. ευρώ – στην Ευρώπη η ανάπτυξη της αγοράς αναμένεται στο 6% περίπου. Το 2010 πουλήθηκαν διεθνώς μεγάλες και μικρές ηλεκτρικές συσκευές αξίας 160 δισ. δολαρίων (+8%). Για τη χρονιά που σε λίγο τελειώνει, η βιομηχανία αναμένει και πάλι αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης – στη Γερμανία η πρόβλεψη κάνει λόγο για άνοδο ως 3-4%. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη φετινή IFA το ενδιαφέρον πολλών επισκεπτών προσέλκυσαν τα θέματα της ενεργειακής απόδοσης και τα τα ευφυή συστήματα διαχείρισης των οικιακών δικτύων. Μια σύντομη ματιά στα εκθέματα – τι να πρωτοδεί και τι να πρωτογράψει κανείς... Τηλεοράσεις υπερυψηλής ανάλυσης, 3D τηλεοράσεις που δεν χρειάζονται γυαλιά για να τις παρακολουθήσεις, αλλά και το πρώτο Tablet PC από τη Medion, που προμηθεύ-

ει τη γνωστή αλυσίδα λιανικής Aldi. Philips, Loewe, Sharp και LG ανακοίνωσαν ότι συμφώνησαν σε ένα κοινό περιβάλλον προγραμματισμού για το Internet TV (Smart TV), δήλωσε, κατά τη διάρκεια της έκθεσης, ο Robert Smits, διευθυντής της Philips TV. Ήταν φανερό, και με τη φετινή IFA επιβεβαιώθηκε: οι εταιρείες στρέφονται στην τηλεόραση, την έξυπνη τηλεόραση, εμπλουτισμένη με πληθώρα διαδικτυακών εφαρμογών. Smart TV, λοιπόν, για μουσική, φωτογραφίες και βίντεο, που θα προέρχονται από έναν υπολογιστή tablet, ένα smartphone ή τον -παραδοσιακό(;) πλέον- φορητό υπολογιστή του χρήστη, φυσικά μαζί με τα εκπεμπόμενα τηλεοπτικά προγράμματα: όλα σε έναν εξωτερικό σκληρό δίσκο! Στον τομέα, δε, της 3D-TV οι κατασκευαστές ελπίζουν για περισσότερες πωλήσεις, επειδή η τεχνολογία έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. ΕΠΙΛΟΓΗ 101

{ Η πληροφορική της επόµενης µέρας

TechBusiness

Δρόµοι της πληροφορίας, της τεχνολογίας, της καινοτοµίας. Δρόµοι της εξέλιξης. Ό,τι πολύτιµο έχει να επιδείξει η πληροφοριακή πραγµατικότητα στην εποχή µας.

Ανανεωµένη η πύλη ote.gr Τον κώδωνα του κίνδυνου αναφορικά με τα έξοδα μισθοδοσίας του ΟΤΕ έκρουσε στις αρχές Σεπτεμβρίου για πολλοστή φορά- ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου, Μιχάλης Τσαμάζ. Όπως είπε, το κόστος μισθοδοσίας αυξάνεται σταθερά εξανεμίζοντας τα οφέλη από τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου του 2006 και των επόμενων ετών. Τελικά, στα τέλη του μήνα, η συμφωνία διοίκησης και εργαζομένων προβλέπει μείωση αποδοχών 11% μεσοσταθμικά την τριετία ως το 2015. Ο Οργανισμός το δεύτερο τρίμηνο του έτους κατέγραψε καθαρά κέρδη ύψους 62 εκατ. ευρώ, ωστόσο ο κύκλος εργασιών μειώθηκε κατά 7,6% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2010 και τα λειτουργικά κέρδη του ομίλου συνέχισαν την πτωτική τους πορεία. Πάντως, ο Οργανισμός εξελίσσεται και αναβαθμίζεται. Στο πλαίσιο αυτό, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών μέσω internet, το www.ote.gr αποτελεί, πλέον, τη βασική πύλη εισόδου σε όλα τα εμπορικά και εταιρικά sites του ΟΤΕ. Στην ανανε-

ωμένη ηλεκτρονική διεύθυνση ενοποιήθηκαν οι επιμέρους ιστοσελίδες του ΟΤΕ για προϊόντα και υπηρεσίες (oteshop. gr, otebusiness.gr, conn-x.gr κ.ά.). Το ote.gr δίνει έμφαση στις online αγορές προϊόντων και υπηρεσιών με ασφάλεια, καθώς και στις αναβαθμισμένες ηλεκτρονικές υπηρεσίες Μy e-Services. Στο νέο ote.gr όλοι μπορούν να ενημερώνονται και να επιλέγουν εύκολα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που ταιριάζουν στις δικές τους ανάγκες. Στο πλαίσιο της ανανέωσης του ote.gr και της εξοικείωσης των επισκεπτών του με τις νέες τεχνολογίες, ο ΟΤΕ δίνει την ευκαιρία σε 8 τυχερούς να κερδίσουν από ένα iPad 2. Με κάθε νέα τηλεφωνική σύνδεση, κάθε νέα σύνδεση Conn-x ή με ένα από τα προγράμματα σταθερής τηλεφωνίας, που θα πραγματοποιείται online, οι πελάτες θα αποκτούν δικαίωμα συμμετοχής σε κλήρωση για ένα iPad 2 την εβδομάδα. Επίσης, με κάθε πληρωμή τηλεφωνικού λογαριασμού online μέσω του ote.gr, είτε με χρήση της υπηρεσίας My e-Bill, είτε της υπηρεσίας Ηλεκτρονικής Πληρωμής οι πελάτες κερδίζουν 2,5€ στον επόμενο τους λογαριασμό. Η ενοποίηση των εμπορικών και εταιρικών ιστοσελίδων εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια του ΟΤΕ για τη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών μέσω της προσφοράς υπηρεσιών υψηλής ποιότητας.

NEC Lenovo Japan Group H Lenovo και η NEC ανακοίνωσαν στα μέσα του καλοκαιριού το λανσάρισμα του NEC Lenovo Japan Group, το οποίο πρόκειται σύντομα να αναδειχθεί ως ο μεγαλύτερος πάροχος Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στην Ιαπωνία. Σύμφωνα με πρόσφατες αναλύσεις, ο νέος όμιλος καλύπτει σχεδόν το 25% της Ιαπωνικής αγοράς, με δυνατή παρουσία στον εμπορικό και καταναλωτικό τομέα, και στον κυβερνητικό. Ο όμιλος έρχεται να ενισχύσει τα δυνατά σημεία και την εξειδίκευση των δύο εταιρειών, με απώτερο σκοπό την παροχή ισχυρότερης αξίας στους χρήστες και συνεργάτες στην Ιαπωνία, προσφέροντας, παράλληλα, ανταγωνιστικά και καινοτόμα προϊόντα σε συνδυασμό με υπηρεσίες.

Business of Your Brain Ατέ λειωτε ς ώρε ς σε συναν τήσεις. Θέματα που ε π α ν α λ α μ β ά ν ο ν τ α ι 52 φ ο ρ έ ς τ ο χ ρ ό ν ο σ τ ο calendar σας. Αδιάβαστα και αναπάντητα emails. Σας θυμίσαμε το inbox σας; Η Xerox Corporation παρουσιάζει μία νέα δωρεάν εφαρμογή για το desktop σας, που αποκαλύπτει τι απασχολεί το inbox σας αλλά και το μυαλό σας. Η εφαρμογή Business of Your Brain αναλύει τα e-mail και τις σημειώσεις του ημερολογίου σας και προσδιορίζει αυτά που αποσπούν την προσοχή και τη συγκέντρωσή σας από τη δουλειά σας. Η εφαρμογή των Microsoft Windows, την οποία μπορείτε να κατεβάσετε από το http://www.Businessof YourBrain.com, συνθέτει δεδομένα από το λογαριασμό Microsoft Outlook του χρήστη και σκιαγρα102 ΕΠΙΛΟΓΗ

φεί, μέσα από interactive visuals, τις δραστηριότητες, τους ανθρώπους, τα events και το περιεχόμενο των μηνυμάτων που γεμίζουν το inbox του.

ONLINE ΚΑι ΣΤΟΥΣ ΣΥΡμΟΥΣ! Μέσα στους επόμενους 12 μήνες αναμένεται να εγκατασταθεί δωρεάν ασύρματο internet, σε όλους τους σταθμούς του μετρό και του ΟΣΕ καθώς και σε επιλεγμένους σταθμούς αστικών λεωφορείων. Έτσι με τον τρόπο αυτό κάθε επιβάτης θα μπορεί να συνδέεται δωρεάν στο διαδίκτυο κατά τη διάρκεια της διαδρομής του αφού το σήμα θα είναι συνεχόμενο από σταθμό σε σταθμό. Η εγκατάσταση του συστήματος είναι δέσμευση του υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γ. ραγκούση και των διοικήσεων του ΟΑΣΑ και του μετρό.

LG Electronics Για την απαράμιλλη σχεδίαση και την κορυφαία ποιότητα εικόνας που επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση της τεχνολογίας LED, διακρίνεται η νέα σειρά LG Μ50D LED LCD Monitor TV. Η νέα σειρά της LG αποτελεί έναν καινοτόμο συνδυασμό οθόνης Η/Υ και τηλεόρασης με δυνατότητα αναπαραγωγής περιεχομένου υψηλής ευκρίνειας, προσφέροντας ταυτόχρονα πλήθος multimedia χαρακτηριστικών με στόχο τη βέλτιστη εμπειρία ψυχαγωγίας.

Διαδραστική µάθηση Την αποκλειστική διάθεση των διαδραστικών πινάκων ClassBoard στην ελληνική αγορά, ανακοίνωσε η CPI. Οι διαδραστικοί πίνακες ClassBoard διακρίνονται για την υψηλή εργονομία τους και για τη μεγάλη αντοχή τους, ένας συνδυασμός χαρακτηρισ τικών που τους καθισ τά ιδανικούς για τις απαιτήσεις του σύγχρονου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.

Gears of War 3 Κυκ λοφόρησε σε όλο τον κόσμο το Gears of War 3 (Xbox), ο μεγαλύτερος blockbuster τίτλος αυτής της χρονιάς. Πρόκειται για τη θρυλική κατάληξη ενός από τα πιο αξέχαστα έπη στην ιστορία των βιντεοπαιχνιδιών, με την ιστορία του να διαδραματίζεται δεκαοκτώ μήνες μετά τα γεγονότα του Gears of War 2 και την πτώση του ανθρώπινου οχυρού του Jacinto.

Epson Η Epson δημιούργησε ένα σύστημα κλείστρου προστασίας ειδικό για περιβάλλοντα με σκόνη, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες πολλών επιχειρήσεων. Το σύστημα αυτό περιλαμβάνεται στους προβολείς Epson EB-D6155W και EB-D6250 και κλείνει αυτόματα τον προβολέα όταν δεν είναι σε χρήση, εμποδίζοντας άμμο ή σκόνη να εισχωρήσουν και να δημιουργήσουν πρόβλημα.

Fujitsu Τη «must have» συσκευή για τον επαγγελματία παρουσίασε πρόσφατα η Fujitsu: τον πρώτο προβολέα στον κόσμο που είναι ενσωματωμένος στην αρθρωτή βάση notebook. Ο πτυσσόμενος προβολέας υποδοχής της Fujitsu είναι έτοιμος για χρήση σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα, δηλαδή δεν χρειάζεται εξωτερικός προβολέας ή καλώδια για το διαμοιρασμό διαφανειών, υπολογιστικών φύλλων ή viral βίντεο σε συναδέλφους ή φίλους.

Lenovo Το νέο laptop της Lenovo, ThinkPad X1, αποτελεί το πιο λεπτό, υψηλότερο σε επιδόσεις laptop της κατηγορίας

του. Το συγκεκριμένο μοντέλο είναι σ χεδιασμένο για επαγγελματίες που μετακινούνται συχνά και απαιτούν την καλύτερη δυνατή απόδοση, εύκολη μετακίνηση και ψυχαγωγία. Προσφέρει ένα λιτό και μοντέρνο σ τιλ με backlit πληκτρολόγιο, το νέο σύστημα RapidCharge για γρήγορη επαναφόρτιση της μπαταρίας.

Magellan Η Magellan ενισχύει την παρουσία της στην ελληνική αγορά προχωρώντας στην κυκλοφορία των eXplorist 510, 610 και 710, της νέας γκάμας συσκευών GPS υψηλής τεχνολογίας για outdoor δραστηριότητες. Οι νέες συσκευές της σειράς Magellan eXplorist, προσφέρουν εξαιρετική ποιότητα κατασκευής και αντοχής, ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια και ευκολία στη χρήση.

Sony Τη διεύρυνση της σειράς των επιτυχημένων 3D οικιακών βιντεοπροβολέων, με ένα νέο, προσιτό σε τιμή μοντέλο, το VPL-HW30ES, ανακοίνωσε η Sony. Με την τελευταίας γενιάς τεχνολογία λυχνίας της εταιρείας και το σύστημα δυναμικού ελέγχου της λυχνίας, οι φίλοι των κινηματογραφικών ταινιών θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν μια αξεπέρασ τη 3D κινηματογραφική εμπειρία, με εκπληκτική εικόνα, τρεις φορές πιο φωτεινή από αυτήν του πρώτου 3D οικιακού βιντεοπροβολέα της Sony, του VPLVW90ES.

Dell Το Inspiron Duo, το πρώτο netbook της αγοράς που μεταμορφώνεται στιγμιαία σε ένα πλήρες tablet PC με προχωρημένο design και αυξημένες δυνατότητες, παρουσίασε πρόσφατα η Dell. Διαθέτει μια μοναδική σχεδιαστική καινοτομία που του επιτρέπει να μεταμορφώνεται στιγμιαία από ένα ισχυρό netbook σε ένα πλήρες tablet PC. Με αυτόν τον τρόπο συνδυάζει την αμεσότητα ενός tablet PC με τη λειτουργικότητα ενός netbook. Το πλήρες QWERTY πληκτρολόγιο διευκολύνει στο μέγιστο την πληκτρολόγηση ενώ η οθόνη αφής δίνει άμεσο έλεγχο σε όλες τις λειτουργίες της συσκευής με ένα άγγιγμα. .

HTC Κινητό για όσους ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την κοινωνική δικτύωση, το κινητό τηλέφωνο HTC ChaCha, είναι κατασκευασμένο εξ’ ολοκλήρου με επίκεντρο την κοινωνική δικτύωση. Το HTC ChaCha ενσωματώνει ένα εξειδικευμένο πλήκτρο για το Facebook (για πρόσβαση με ένα άγγιγμα). Το ChaCha smartphone φέρνει το Internet στην παλάμη του χεριού σας με την οριζόντια οθόνη 2,6 ιντσών ανάλυσης 480x320 pixels.

AllmediaCreative ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΤΥΠΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ  Σχεδιασµός και παραγωγή κάθε είδους εντύπου.  ∆ηµιουργία καταχωρίσεων για έντυπα και internet.  ∆ηµιουργία banner και pop-up windows.  Παραγωγή πολυσέλιδων εντύπων και business cards.  Μελέτη και σχεδιασµός εταιρικής ταυτότητας /εφαρµογές, σχεδιασµός και κατασκευή συσκευασίας, σχεδιασµός και παραγωγή εταιρικού περιοδικού - newsletter.  Σχεδιασµός και παραγωγή Εταιρικού Απολογισµού - Μετατροπή σε ηλεκτρονική έκδοση.

104 ΕΠΙΛΟΓΗ

Για περισσότερες πληροφορίες: τηλ. 210 6401850, e-mail: creative@allmedia.gr

ΕΠΙΛΟΓΗ 105

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

{ Mατιές στην επικαιρότητα

HealthNews

Οι εξελίξεις, οι πρωτοβουλίες και η στρατηγική μιας αγοράς που λειτουργεί πάντα στην αιχμή της επόμενης μέρας στην υγεία. Δημόσια & ιδιωτική υγεία

Εμείς και οι άλλοι Ένα πολύ καλό δημόσιο σύστημα υγείας δεν σημαίνει ότι οι καταναλωτές δεν επιλέγουν και συμπληρωματική ιδιωτική ασφάλιση. Παραδείγματος χάρη, το δημόσιο σύστημα υγείας του Βελγίου καλύπτει όλο τον πληθυσμό και αξιολογείται ως πολύ καλό από το 57% των καταναλωτών. Όμως το 1/3 επιλέγει πρόσθετη ασφάλιση υγείας. Αντίστοιχα το δημόσιο σύστημα υγείας της Γαλλίας που αξιολογείται επίσης ως πολύ καλό από το 51% των καταναλωτών και καλύπτει το σύνολο του πληθυσμού δεν εμποδίζει τους Γάλλους να επιλέγουν συμπληρωματική ιδιωτική ασφάλιση υγείας, σε συντριπτικό ποσοστό 92%. Στην Αμερική μόλις το 22% των καταναλωτών θεωρεί το σύστημα καλό. Και πράγματι, αφού 50 εκατ. Αμερικανοί κάτω των 65 ετών δεν έχουν ασφάλιση υγείας, καθώς αυτή παρέχεται με εργοδοτική κάλυψη από ιδιωτικές εταιρείες. Η

μεταρρύθμιση του προέδρου Ομπάμα προβλέπει την κάλυψη επιπλέον 32 εκατ. Αμερικανών ως το 2014, με μείωση του κόστους από τις ιδιωτικές εταιρείες υγείας και υποχρεωτική ασφάλιση των εργαζομένων από τις επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των 50 ατόμων ενώ οι πολίτες θα αντι-

Παγκόσμια ημέρα καρδιάς η 29 η Σεπτεμβρίου και η Παγκόσμια Οργάνωση για την Καρδιά προειδοποιεί για τους κινδύνους από το υπερβολικό βάρος, την αυξημένη πίεση, τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και την απουσία φυσικής άσκησης. Κάθε χρόνο 17 εκατ. άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από καρδιοαγγειακές παθήσεις. Επίσης το κάπνισμα και η ανεπαρκής κατανάλωση φρούτων και λαχανικών επιβαρύνουν την καρδιά. Ειδικά για το κάπνισμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι ο κίνδυνος καρδιακού επεισοδίου υποχωρεί στο μισό ένα χρόνο αφού το άτομο διακόψει το κάπνισμα. 106 ΕΠΙΛΟΓΗ

μετωπίζουν ποινή αν δεν ασφαλίζονται. Καλυμμένοι από το ομοσπονδιακό πρόγραμμα Medicare είναι όλοι οι πολίτες άνω των 65 ετών, όμως το εύρος των καλύψεων είναι περιορισμένο. Τα στοιχεία από πρόσφατη έρευνα της Deloitte για την υγειονομική περίθαλψη ανά τον κόσμο.

Τα χρέη των νοσοκομείων προς τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις-μέλη του ΣΦΕΕ για το 2010 και το 1ο εξάμηνο του 2011 ανέρχονται σε 1,2 δις. ευρώ. Περίπου το μισό του ποσού αυτού οφείλεται από 10 νοσοκομεία. Ο ΣΦΕΕ προβλέπει φέτος ότι οι πωλήσεις προς το Δημόσιο γενικά (νοσοκομεία, φαρμακεία του ΙΚΑ κλπ) θα είναι μειωμένες κατά 17%.

Σώστε τους αστακούς. Η αστακομακαρονάδα ήταν must για τους Έλληνες στις διακοπές πριν από την κρίση που μας προσγείωσε όλους. Τα στοιχεία του Αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας δείχνουν ότι έχουν πολύ λιγότερη περιεκτικότητα σε Ωμέγα-3 από άλλα ψάρια. Αυτό που έχουν, όπως όλα τα κεφαλόποδα, είναι υψηλή περιεκτικότητα σε μια ουσία, τη χολίνη, που επιταχύνει τη δημιουργία ενός νευροδιαβιβαστή, σημαντικού για τη μνήμη και τον έλεγχο των μυών. Ας σκεφτούμε όμως,ς ότι ο αστακός χρειάζεται 10 χρόνια για να φθάσει το 1 κιλό και τα αλιευτικά αποθέματά του δέχονται μεγάλη πίεση.

ΕΠΙΛΟΓΗ 107

{

Συστήματα υγείας

Τα ελληνικά παράδοξα

& το «outsourcing»

νοικοκύρεμα στην υγεία Οι Έλληνες έχουμε ένα από τα ακριβότερα συστήματα υγείας στην Ευρώπη. Συνεπικουρώντας τις προσπάθειες του υπουργού Υγείας, προς το στόχο της εξοικονόμησης δαπανών, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής Task Force για την Ελλάδα, Χορστ Ράιχενμπαχ, θέτει ως στόχο τη μείωση του κόστους του. Επιτελειο

ο ε λ λην ικό σύσ τημα υγείας είναι αναποτελεσματικό, αν κρίνει κανείς από την ποσότητα και την ποιότητα των υπηρεσιών. Π.χ. η Ελλάδα δαπανά 9,7% του ΑΕΠ για υγεία, το 8ο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Μάλιστα, οι δημόσιες δαπάνες είναι 6%, που σημαίνει ότι 3,7% είναι δαπάνες του ιδιωτικού τομέα, ποσοστό πολύ υψηλό που οφείλεται σε καθυστερήσεις παροχής υπηρεσιών και ανεπάρκειες της ξενοδοχειακής υποδομής που οδηγούν ασθενείς στον ιδιωτικό τομέα. Υψηλότερο ποσοστό ιδιωτικής δαπάνης έχουν μόνο οι Ελβετοί (4,6%) και πολύ χαμηλότερο ποσοστό όλες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχουμε μάλιστα το 5ο υψηλότερο ποσοστό ανόδου της κατά κεφαλή δαπάνης, ως πριν την κρίση φυσικά που ήρθε να εκλογικεύσει το σύστημα. Στον παραλογισμό του συστήματος έχουμε και 2 πρωτιές. Εκτός από 108 ΕΠΙΛΟΓΗ

τον υψηλό αριθμό γιατρών ανά 1.000 κατοίκους, 9 με επόμενη την Αυστρία με 4,6 και πολύ χαμηλότερες αναλογίες στις υπόλοιπες χώρες, έχουμε και την υψηλότερη αναλογία μαγνητικών συσκευών απεικονιστικής διάγνωσης σε όλη την Ευρώπη, 22 ανά εκατ. κατοίκους, όπου ο μέσος όρος είναι 9,5 όταν ακόμη και η Ελβετία έχει 9,5. Επίσης, έχουμε 36 ψηφιακούς τομογράφους ανά εκατ. κατοίκους, 2η υψηλότερη αναλογία στην Ευρώπη μετά την Κύπρο και με μέσο όρο στην ΕΕ 19. Βέβαια, ας μην χαιρόμαστε, η μεγάλη πλειοψηφία τους είναι εγκατεστημένη στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα, στα οποία προωθούνται οι ασθενείς με αυξανόμενο κόστος για το δημόσιο ταμείο. Στους αντίποδες, η αναλογία νοσηλευτών. Έχουμε την 3η χαμηλότερη αναλογία ανά 1.000 κατοίκους, 4,3, με επόμενες μόνο τη Βουλγαρία και την Τουρκία και μέσο όρο για την ΕΕ 10. Πλήρως αντίστροφη δηλαδή σε σχέση με τα ισχύοντα

στην Ευρώπη, λίγοι γιατροί πολλοί νοσηλευτές, που ωθεί τους ασθενείς στην ιδιωτική υγεία, που όσον αφορά τον συγκεκριμένο τομέα προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες. Για κάθε γιατρό στην Ελλάδα αντιστοιχούν 0,6 νοσηλευτές! Και αν κρίνουμε από το ότι η Ελλάδα έχει την υψηλότερη κατά κεφαλήν κατανάλωση φαρμάκων, εύλογα θα περίμενε κανείς ότι η υγεία των Ελλήνων είναι προβληματική.

Η υγεία των Ελλήνων στην Πράξη Ας δούμε όμως πώς απέδωσε το σύστημα στην υγεία των Ελλήνων. Το 76% αναφέρουν ότι η κατάσταση της υγείας τους είναι πολύ καλή ή καλή, με μέσο όρο στην ΕΕ 67% και υψηλότερα του ελληνικού ποσοστά στις βόρειες χώρες, την Ελβετία και την Κύπρο. Μόλις 22% αναφέρει ότι έχει κάποιο διαρκές πρόβλημα υγείας με μέσο όρο στην ΕΕ 30%. Το προσδόκιμο ζωής στα 65 έτη των ανδρών

ΓΙΑ ΚAΘΕ ΓΙΑΤΡO ΣΤΗΝ ΕΛΛA∆Α ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟYΝ 0,6 ΝΟΣΗΛΕΥΤEΣ! ΚΑΙ ΑΝ ΚΡIΝΟΥΜΕ ΑΠO ΤΟ OΤΙ Η ΕΛΛA∆Α EΧΕΙ ΤΗΝ ΥΨΗΛOΤΕΡΗ ΚΑΤA ΚΕΦΑΛH ΚΑΤΑΝAΛΩΣΗ ΦΑΡΜAΚΩΝ, ΕYΛΟΓΑ ΘΑ ΠΕΡIΜΕΝΕ ΚΑΝΕIΣ OΤΙ Η ΥΓΕIΑ ΤΩΝ ΕΛΛHΝΩΝ ΕIΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚH. ΚΑΙ OΜΩΣ ∆ΕΝ ΕIΝΑΙ! είναι 19,3 έτη, περίπου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο και των γυναικών στα 17,3 με ευρωπαϊκό μέσο όρο 16 έτη. Έχουμε το 6ο χαμηλότερο ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας. Επίσης έχουμε πολύ χαμηλό ποσοστό θανάτων από ισχαιμικά επεισόδια αλλά υψηλότερο ποσοστό, στον μέσο όρο της ΕΕ, από καρδιακή προσβολή. Πάλι καλά, αν σκεφτεί κανείς ότι έχουμε το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών στην ΕΕ και ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας. Οι νέοι μας καπνίζουν λιγότερο από τα παιδιά των Ευρωπαίων και πίνουν πολύ λιγότερο. Συγχρό-

νως όμως τρώνε λιγότερα φρούτα και ασκούνται πολύ λιγότερο και έχουμε το 2ο υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων παιδιών στην ΕΕ. Οι Έλληνες προφανώς διαθέτουν γερή κράση και αισιοδοξία. Έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό αυτοκτονιών στην Ευρώπη, όταν χώρες, όπου η κοινωνική προστασία είναι υψηλή, όπως η Φινλανδία και η Ελβετία βρίσκονται ψηλά στην κατάταξη. Εξάλλου, τα τωρινά μας προβλήματα δεν πρέπει να επιτρέψουμε να μας κάνουν να χάσουμε την αισιοδοξία μας. Ας δούμε την Εσθονία, που δεν έχει ελλείμματα και έχει

σχεδόν μηδενικό δημόσιο χρέος, έχει όμως πολύ υψηλό ποσοστό αυτοκτονιών. Τα στοιχεία προέρχονται από τη βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ. Καμπανάκι κινδύνου, που συνδέεται και με την ελληνική νοοτροπία να αγνοούμε τους κινδύνους, η μεγάλη αύξηση των λοιμώξεων από τον ιό HIV στην Αθήνα κατά 580% (!). Το πρόβλημα συνδέεται με την αύξηση των τοξικομανών, όμως έχει να κάνει και με τη μεγάλη άνοδο του αριθμού των εκδιδόμενων αλλοδαπών γυναικών και έχει σημάνει συναγερμό στις υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας. ΕΠΙΛΟΓΗ 109

110 ΕΠΙΛΟΓΗ

follow link

Επιμeλεια yλης Μαριαλένα Μαντζαβίνου - m.mantzavinou@allmedia.gr

ΕΠΙΛΟΓΗ 111

Precious Life & Living Values

THE MYTH

Alfa Romeo Giulietta

Κορυφαία οδηγική συµπεριφορά µε την υπογραφή του αυτοκινητιστικού µύθου Alfa Romeo.

GOES ON

H Giulietta, που στη δεκαετία του 1950 αποτελούσε τον πόθο των φίλων του αυτοκινήτου, κάνει για πρώτη φορά τόσο εφικτό το όνειρο της απόκτησης µιας Alfa Romeo και της απόλαυσης της οδικής συµπεριφοράς και της τεχνολογικής υπεροχής που τη συνοδεύουν. η νέα Giulietta που σήµερα κυκλοφορεί ανάµεσά µας, είναι ένα sport αυτοκίνητο που προσφέρει ευελιξία και απόλαυση στις απαιτητικές διαδροµές. η εξαιρετική δυναµική συµπεριφορά της οφείλεται στις εξελιγµένες τεχνικές λύσεις που εφαρµόστηκαν στις αναρτήσεις, στο επόµενης γενιάς σύστηµα διεύθυνσης, στο άκαµπτο και ελαφρύ πλαίσιο από αλουµίνιο και υψηλής αντοχής ατσάλι καθώς και στον πλέον καινοτόµο τρόπο κατασκευής. Το εµπρόσθιο µέρος έχει σχεδιαστεί πάνω σε ένα σχήµα µε τρεις τοµείς (trilobo) και προβάλλει

µια ολοκαίνουρια µορφή του κλασικού σήµατος της Alfa Romeο, που βρίσκεται στον µπροστινό προφυλακτήρα ανάµεσα στους δύο αεραγωγούς. Το στυλ του πίσω µέρους, όπως και αυτό του µπροστά και του πλαϊνού, είναι δυνατό και ενισχύει την εντύπωση ενός µυώδους αυτοκινήτου, που είναι γερά δεµένο µε τον δρόµο. Ο εσωτερικός του σχεδιασµός είναι έντονος και απλός: ένα οριζόντια προσανατολισµένο ταµπλό µε στοιχεία αλουµινίου και διακόπτες αεροπορικού τύπου που θυµίζει την 8C Competizione. Τέλος, οι διαστάσεις του αυτοκινήτου προσφέρουν ένα γερό, δυναµικό σχήµα σε συνδυασµό µε την ευρυχωρία του εσωτερικού και του χώρου αποσκευών του αυτοκινήτου (350 λίτρα): το αυτοκίνητο έχει µήκος 4,35 µέτρα, ύψος 1,46 και πλάτος 1,80 µέτρα, µε ένα µεταξόνιο 2,63 µέτρων.

follow link follow link

112 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η ΠΡOΚΛΗΣΗ

The Bay Course Costa Navarino

Ένα γήπεδο κόσµηµα για αξέχαστες εµπειρίες γκολφ.

ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΟY

ςτις αρχές Οκτωβρίου ξεκίνησε στην Costa Navarino η λειτουργία του δεύτερου γηπέδου γκολφ, που έχει σχεδιαστεί από τον Robert Trent Jones Jr. To γήπεδο The Bay Course βρίσκεται πολύ κοντά στο The Dunes Course, που λειτουργεί ήδη από πέρυσι και έχει σχεδιαστεί από τον Bernhard Langer. ςτα δύο signature γήπεδα της Costa Navarino, οι παίκτες απολαµβάνουν ιδανικές συνθήκες για το παιχνίδι και απαράµιλλη θέα προς τον ιστορικό κόλπο του Ναβαρίνου και την πύλο. παράλληλα µε τα ξενοδοχεία The Romanos, a Luxury Collection Resort και The Westin Resort, τις παροχές, τις πολυποίκιλες δραστηριότητες και τις αυθεντικές εµπειρίες, οι επισκέπτες µπορούν να απολαµβάνουν ένα µοναδικό προορισµό για κάθε εποχή του χρόνου. Το πολύµορφο τοπίο, ειδικά σχεδιασµένο

για τους λάτρεις του γκολφ όλων των επιπέδων, τους προσφέρει µία συναρπασ τική πρόκληση και εµπειρία. Οι παίκτες θα δοκιµάσουν τις ικανότητές τους, ακολουθώντας µια πορεία µέσα από τρία ξεχωριστά τοπία, µε ιδιαίτερες αντιθέσεις: δίπλα στη θάλασσα, ανάµεσα στους λόφους και στους ελαιώνες µε τα αιωνόβια δέντρα. Το γήπεδο 18 οπών par 71 µετρά απόσταση 5,760 µέτρων από τα πίσω σηµεία εκκίνησης (tees) και διαθέτει τέσσερα σετ σηµείων εκκίνησης (tee positions), ενώ προσφέρει παροχές για ερασιτέχνες και επαγγελµατίες, όπως χώρο εκµάθησης και εξάσκησης σχεδιασµένο σύµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα για όσους θέλουν να εξοικειωθούν µε το άθληµα ή να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, πλήρη εξοπλισµό για τη διοργάνωση τουρνουά και πολλές ακόµη δυνατότητες.

follow link

ΕΠΙΛΟΓΗ 113

ΕΠΕΑπτερΟεντα

Από τον ΑνδρEα ΡιζOπουλο a.rizopoulos@allmedia.gr

ΕκπαιδευτικA > Λίγο ο νέος νόμος για την ανώτατη παιδεία, λίγο η μη έγκαιρη κυκλοφορία των σχολικών βιβλίων και λίγο οι διαφημίσεις διαφόρων σχολών για τους αποσυνάγωγους της ανώτατης εκπαίδευσης καθιστούν ημιεπίκαιρο το παρόν. > Πρώτα τα σχολικά βιβλία. Όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες εντός και εκτός του Υπουργείου έχουν ένα δίκιο. Δεν περίμεναν ότι θα αρχίσουν να λειτουργούν κανονικά τα σχολεία. Νόμιζαν ότι θα υπάρξουν μακρές καταλήψεις οπότε προλάβαιναν να ετοιμάσουν τα βιβλία. > Αντίθετα οι διοικήσεις κάποιων ανώτατων ιδρυμάτων στο πλαίσιο του ιδρυματισμού φρόντισαν να παροτρύνουν τις επαγγελματικές κομματικές φοιτητικές συνδικαλιστικές ομάδες να κρατήσουν κλειστά τα ιδρύματα εξοικονομώντας κατά το δυνατόν και μια εξεταστική περίοδο ώστε να υπονομευθούν τα αήθη σχέδια του Υπουργείου για εξομάλυνση της ανώτατης παιδείας. > Η συμπεριφορά δε των φοιτητικών παρατάξεων που πρόσκεινται και υποθάλπονται από τα κόμματα και κυρίως η ΠΑΣΠ και η ΔΑΠ έδειξαν στα κόμματα την όψη του πραγματικού τέρατος που εξέθρεψαν από το 1974 ως σήμερα. > Μακάρι κάποιος να χαρίσει στα κόμματα από ένα αντίτυπο του Ρινόκερου του Ιονέσκο και να τους υποχρεώσει να το διαβάσουν και να απαντήσουν σε καίρια ερωτήματα. > Διαβάζω τα ονόματα των διδασκόντων σε διάφορες σχολές 114 ΕΠΙΛΟΓΗ

δημοσιογραφίας. Γιατί άραγε μου θυμίζουν τη διδασκαλία εμπειρικών γιατρών σε αμφιθέατρα της Ιατρικής σχολής; > Και ένα τελευταίο. Τι δουλειά έχουν οι διάφοροι αρχηγοί και στελέχη κομμάτων σε δημοτικά σχολεία για την έναρξη της νέας χρονιάς; Pro domo sua > Ο Κικέρων το έλεγε όπως στον τίτλο, στα ελληνικά αποδίδεται αν δεν παινέψεις το σπίτι σου πέφτει και σε πλακώνει. Ο κ. Σωτ. Χατζηγάκης σε ανάλυσή του της παρούσας απελπιστικής κατάστασης του τόπου καταλήγει με τη φράση: «Ο λαός, συνεπώς, οφείλει να αντιληφθεί και να εντοπίσει τον ‘πραγματικό εχθρό’, ο οποίος δεν

είναι οι πολιτικοί αλλά τα διεθνή συμφέροντα και κέντρα εξουσίας. Γιατί οι εκλεγμένοι πολιτικοί ήταν και παραμένουν η μόνη κοινωνική ομάδα που θα μπορούσε να τον στηρίξει στα αδιέξοδά του και συγχρόνως να είναι υπόλογη λογοδότης απέναντί του.» > Και εγώ αναρωτιέμαι δύο πράγματα. Πρώτον από πότε προσχώρησε στον ακροαριστερό χώρο και δεύτερον πώς μπορεί με τέτοιο chutzpa, που λένε στα yiddish, να βαπτίζει τον εαυτό του και τους άλλους πολιτικούς συλλήβδην σε κολυμπήθρα του Σιλωάμ; ΙστορικOI συνειρμοI > Μια που ο εμπνεύσας το παρόν ασχολείτο με παντελή αποτυχία με τα ναυτιλιακά ωσότου «παραιτήθηκε», ήρθε στη μνήμη μου η φράση του Βολταίρου από τον Candide: Σε αυτή τη χώρα είναι χρήσιμο να σκοτώνουν ένα ναύαρχο από καιρού εις καιρό ώστε να αποκτούν κίνητρα οι υπόλοιποι. (Dans ce pays-ci il est bon de tuer de temps en temps un amiral pour encourager les autres.) Η αναφερόμενη χώρα είναι η Αγγλία αλλά νομίζω ότι κάποτε θα πρέπει να εισαχθεί, έστω και με καθυστέρηση δύο αιώνων και στην Ελλάδα αυτή η παρότρυνση.

ΜεγαλοφειλEτες > Ή, όπως λέγεται συνήθως, μεγαλο-μπαλαφάρα. Η ανακοίνωση των πινάκων με τους μεγάλους οφειλέτες οι οποίοι υποθέτω με τη «λογική» κάποιων, περίμεναν το ξεμπρόστιασμα για να πληρώσουν έγινε μόνο για έναν –ή και τους δύο- από τους ακόλουθους λόγους: > Είτε για να επαναληφθεί το ιστορικό ‘σαλπίσατε νομήν’ το οποίο αποσκοπούσε να ηρεμήσουν τα ατυχή μουλάρια στα πλοία που εγκατέλειπαν τη φλεγόμενη Σμύρνη, ή στο πλαίσιο της γενικής décadence τροποποιώντας τη φράση που αποδίδεται στον Rimbaud σε ‘pour épater les innocents’. > Όποιος είχε την υπομονή να διαβάσει όλα τα ονόματα διεπίστωνε ότι υπήρχαν δεκάδες, αν όχι περισσότερα, ονόματα ατόμων και εταιρειών που δεν υπάρχουν από δεκαετίες, ενώ ταυτόχρονα υπήρχαν σημαντικές ελλείψεις. Έλειπαν για παράδειγμα τα ονόματα του Κοντόσταυλου, του Συγγρού και του Αρμάνδου Σερπιέρι ενώ είναι γνωστό τοις πάσι ότι είχαν οικονομικές εκκρεμότητες με το ελληνικό δημόσιο.

σκνιπες c Δυο φορές στη σειρά; Τέλος πάντων. Την εκτόξευσε πάλι την ‘εξυπνάδα’ «Εκτός αξιολόγησης παραμένει ο Πάπας λόγω αλάθητου». Κύριε καθηγητά Νίκο ο Πάπας δεν έχει γενικά το αλάθητο. Μόνο όταν ομιλεί ex cathedra.  Η κατάργηση του λεγόμενου press room αποτελεί κατάκτηση της ενημέρωσης και όχι υποχώρηση. Όσοι δεν το καταλαβαίνουν ας ρωτήσουν τα μεγαλύτερα δημοσιογραφικά συγκροτήματα που απαγορεύουν στους δημοσιογράφους να παίρνουν κρατική ομαδική ενημέρωση. c Σχετική είναι η φράση του Bob Woodward (με παρελθόν την αποκάλυψη του Watergate): Κακός δημοσιογράφος είναι εκείνος που παίρνει τοις μετρητοίς όσα του λένε οι κυβερνήσεις ή κάποιοι άλλοι ισχυροί.  Στη διάσκεψη του ΠΑΣΟΚ ο Πρωθυπουργός συνοδευόταν ως το βήμα -και παρέμειναν εκεί- από πολυμελή αστυνομική συνοδεία. Άραγε τόσο πολύ κινδυνεύει ή μήπως φοβούνται οι του ΠΑΣΟΚ μήπως δραπετεύσει σε ξένο οργανισμό; c Αναρωτιέμαι αν υπάρχει άλλη χώρα όπου οι αστυνομικοί «παίζουν» πετροπόλεμο με διαδηλωτές.  Μοιάζει ότι στη χώρα μας δεν θάλλει μόνο η φαιδρά πορτοκαλέα αλλά και οι πάσης μορφής μύθοι. Αρχίζοντας από τους κλασικούς όπως το ‘Κρυφό σχολειό» και συνεχίζοντας στον πολιτικό ‘παίκτη του γκολφ’ (που απλώς έκανε βόλτα στα γήπεδα), τον πολιτικό ‘γνωστό διαφημιστή’ (με διαφημιστική εταιρεία στη Δ΄ Εθνική), τον ‘πολύπειρο διπλωμάτη’ (απλώς στο τρίτο σκαλοπάτι της ιεραρχίας) και τους δεκάδες ‘οικονομολόγους’ από περίφημα πανεπιστήμια (που φαίνεται ότι πήραν τα πτυχία δι’ αλληλογραφίας). Δεν νομίζω ότι οι νοήμονες αναγνώστες χρειάζονται ονόματα. Άλλωστε φαινόμενα περιγράφω. c Παρακολουθώ τον επαρχιακό τύπο πιο πολλά χρόνια από όσο θα νομίζατε. Λοιπόν όλα, μα όλα αυτά τα χρόνια, σε τακτικά χρονικά διαστήματα, εμφανίζονται δημοσιεύματα που αναγγέλουν αλλαγές στον επαρχιακό τύπο και διαδηλώνουν το ενδιαφέρον των εκάστοτε κυβερνώντων για την τοπική δημοκρατία. Τίποτα άλλο όμως πέρα από τις δηλώσεις και κάποιες υπόγειες χορηγίες σε «εκλεκτούς».

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο epilogimag.gr

ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

ΙΔΙΟΤΗΤΑ: FAX:

E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:

ΥΠΟΓΡΑΦΗ: ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

 ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)  ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA

Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Ετήσια

Διετής

88 €

160 €

125 €

225 €

48 €

88 €

* Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συδρομή Εξωτερικού

165 €

275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

115 €

185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικό τηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

follow link

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011

w w w. e p i l o g i m a g. g r



Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ- Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1



TIMH 5.00 €

Tο αμάρτημα της Eλλάδας kai η διασωση χωρiς διaσωση

Bankers' Green CSR Health Tech Living values

No 486

ISSN 1105 2503

Value&Values

follow link

9 771105 250003