ISOLOGISMOI & CORPORATE VALUE 2010 by DIGITAL PUBLISHING

TMENT • DEVELOPMENT � VALUE � ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

& CORPORATE VALUES

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ • 26 Ο ΕΤΟΣ • ΙΟΥΛΙΟΣ 2010

Το πνεύµα του Καπιταλισµού και η πυξίδα της Ανάπτυξης Στην παγκόσµια οικονοµία σήµερα, ένα πρόβληµα λύνεται και δύο ελλοχεύουν. Η αποτελεσµατικότητα των πρακτικών αναζητείται ακόµη.

Το οικονοµικό µοντέλο Ελλάδα Οι αξίες και οι νοοτροπίες µίας χώρας που αρκούνταν πάντα στη θεωρία και ανέβαλε την πράξη.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟ

2010

Οι Έλληνες επιχειρηµατίες αναµετρώνται µε την ύφεση, ανασυντάσσουν τις δυνάµεις τους και δένονται στο άρµα της καινοτοµίας και της εξωστρέφειας. Τράπεζες • Ασφάλειες • Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας • Καύσιµα • Ακίνητη Περιουσία • Τρόφιµα - Ποτά • Καπνός • Κλωστοϋφαντουργία • Ένδυση • Δέρµα - Υπόδηση • Ξύλο • Χαρτί • Εκτυπώσεις - Εκδόσεις • Παράγωγα Πετρελαίου • Χηµικά - Φάρµακα • Ελαστικό - Πλαστικά • Μη Μεταλλικά Ορυκτά • Βασικά Μέταλλα • Μεταλλικά Προϊόντα • Μηχανήµατα - Είδη Εξοπλισµού • Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές • Ηλεκτρολογικός Εξοπλισµός • Ιατρικά Όργανα - Όργανα Ακριβείας • Αυτοκίνητα • Εξοπλισµός • Μεταφορών • Έπιπλα • Ανακύκλωση

ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΚΔΟΣHΣ



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η Πυξίδα της Ανάπτυξης.................................................................10 Στην παγκόσµια οικονοµία σήµερα, ένα πρόβληµα λύνεται και δύο ελλοχεύουν. Οι πολιτικές και οι στρατηγικές επανεξετάζονται. Η αποτελεσµατικότητα των πρακτικών που υιοθετούνται σε µόνιµη ζήτηση. Από τον Κώστα Καλλωνιάτη

Το οικονοµικό Μοντέλο Ελλάδα........................................16 Η εποχή που τα συστηµικά προβλήµατα της οικονοµίας µπορούσαν να λυθούν στο µέλλον, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

Bottom-up αξιολόγηση του κινδύνου αφερεγγυότητας ενός κράτους ...................................................18 Τι συµβαίνει όταν χάνεται ο έλεγχος της οικονοµικής κατάστασης ενός κράτους και υποστηρικτικά συστήµατα αξιολόγησης. Από τον Από τον Edward I. Altman

Ανηφορικός Δρόµος ...................................................................................20 Μέση µείωση πωλήσεων κατά 7% χαρακτήρισε τη δραστηριότητα των ελληνικών επιχειρήσεων το 2009. Ταυτόχρονα, παρουσίασαν σηµαντική υποχώρηση της κερδοφορία τους κατά 13%. Βασικά χαρακτηριστικά της αγοράς η αύξηση των αναγκών σε κεφάλαια κίνησης και η µείωση της τραπεζικής χρηµατοδότησης. Από τον Χρήστο Γιαννακόπουλο

Οι 100 µεγαλύτερες εµπορικές επιχειρήσεις .............................. 26 Οι 100 µεγαλύτερες βιοµηχανικές επιχειρήσεις .................... 28 ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Συν «συγχωνεύσεις» και χείρα κίνει ......................................................... 32 ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ

Το Crash Test της Solvency II ........................................................................ 36 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Επιλογή Ισολογισµών MARFIN POPULAR BANK ...............................14-15 S & B ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ Α.Ε. 80-81 ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΑΕ. ..............................................................................50 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ ................................................................ 6-7 ΕΛΒΑΛ ΑΕ ...........................................................................................52 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ ..................................................58 ΕΤΕΜ ..........................................................................................................56

Η µεγάλη προετοιµασία .................................................................................... 40

ΙΝΤΕΑΛ ΣΤΑΝΤΑΡΝΤ ΑΒΕΕ ...............................46

ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ

ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ..............................................23

Υποχωρεί η κατανάλωση ................................................................................. 44

ΟΤΕ .........................................................................................................38-39

ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΥΣΙΜΩΝ

ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS A.E.Β.Ε ...........................86

Κύκλος εξαγορών & χαµηλές αποτιµήσεις ............................................ 48

ΣΙΔΕΝΟΡ ...............................................................................................72

ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ

Ισχυροί κραδασµοί & γερά αναχώµατα ................................................... 54

ΤΡΑΠΕΖΑ EFG EUROBANK ERGASIAS AE ........................................................................30-31

ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ

ΧΑΛΚΟΡ ...............................................................................................70

Αντεπίθεση εξωστρέφειας στην ύφεση ..................................................... 60



Industry Mirror

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VALUES

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 Εκδότης: Χρήστος Παπαϊωάννου Ιδιοκτησία: ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΟΜΙΑΣ Α.Ε. Θεοφάνους 19, 115 23 Αθήνα τηλ.: 210 640 1850 Διεύθυνση Έκδοσης: Ευαγγελία Παπαϊωάνου Διεύθυνση Σύνταξης: Θώµη Μελίδου Τα δηµοσιευόµενα άρθρα, στατιστικές σειρές, πίνακες και διαγράµµατα αποτελούν ιδιοκτησία της έκδοσης. Απογορεύεται η καθ' οιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγή, αναδηµοσίευση ή αναφορά µέρους ή συνόλου των περιεχοµένων χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Τιµή έκδοσης: 15€

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

ΚΑΠΝΟΣ

ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

ΕΝΔΥΣΗ

ΔΕΡΜΑ - ΥΠΟΔΗΣΗ

ΞΥΛΟ - ΦΕΛΛΟΣ

100

ΧΑΡΤΙ

104

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ

108

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

112

ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ - ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ

118

ΕΛΑΣΤΙΚΟ-ΠΛΑΣΤΙΚΑ

124

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΜΗ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

128

ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

132

ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

136

ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΕΙΔΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

140

ΜΗΧΑΝΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

144

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

148

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

152

ΙΑΤΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΟΡΓΑΝΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ & ΟΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

156

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ - ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ

160

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

164

ΕΠΙΠΛΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

168

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

174

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

TMENT • DEVELOPMENT � VALUE � ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

Η επόµενη µέρα της βιοµηχανικής δραστηριότητας στη χώρα από την Επιλογή Ισολογισµών & Corporate Values σε αποκλειστική συνεργασία µε το ΙΟΒΕ.

��

1�875�851 74�752�545 14�337�698 99�618 1�877�834 164�895 � 42�680 2�486�943 2�099�152 174�218 805�960 189�481 2�460�484 � 113�394�183

21�643�338 1�329�164 71�194�471 1�859�699 1�224�973 2�581�323 137�336 245�301 74�924 3�276�136 � 103�566�665

�� (��) �� ,��

��

857�376

842�408

944�063 5�971�607

1�735�487 8�453�450

��&��

��

2�490�771 2�682�050 (145�277)

3�392�708 3�335�881 (10�626)

14�840�030 1�567�815 67�656�948 1�813�678 1�922�873 2�266�256 104�443 230�747 12�428 2�632�114 8�856 93�056�188

1�590�320 69�897�602 9�589�647 141�062 3�178�867 148�073 � 55�683 2�473�994 1�982�768 258�819 707�721 113�903 2�241�827 116�893 101�323�242

4�145�395 2�490�064 2�190�604

31.12.2008

�� :��

��

4�252�854 3�707�911 4�066�059

31.12.2009

�� (��) ��/��

��(��)

��: ��: ��:

��

1�495�572 8�224�161

3�392�708 3�335�881 �

18�390�685 1�204�621 58�081�167 1�485�109 1�209�377 � � 134�284 60�497 2�430�563 � 82�996�303

1�670�914 58�129�698 7�476�660 932�195 1�483�552 � 8�064�609 27�631 124�854 381�642 82�094 � 189�481 1�697�746 � 91�220�464

2�073�721 5�881�701 3�003�966

31.12.2009 1�959�249 5�202�048 1�717�902

31.12.2008

��

1�406�242 6�433�786

2�490�771 2�682�050 (145�277)

13�801�415 1�426�951 56�291�053 � 3�874�881 � � 108�057 � 1�883�712 � 77�386�069

1�303�708 53�440�200 6�978�453 729�918 2�358�070 � 7�149�862 6�921 111�285 986�405 173�947 � 113�903 1�587�984 � 83�819�855

��

��86,�102�32�� 6062/06/�/86/01� �� 18��2010 ��.��(�.�.��12231) Deloitte.��,��&�� &�� 30��2010 www.nbg.gr

��.�. ��µ��

��(A+B)

��/(��)��(B)

��: ��

��(A)

��

�� /�(��)��

630�267

(333�078)

40�777 922�568

(240�984) 963�345

(47�736)

(1�577�474) (725�032) (197�842) (24�071) (5�556) (1�295�172) 117 1�252�065

428�415 (73�575) 5�077�095

�� /�(��) ��

936�091 (840�539) 95�552

741�733 (55�319) 686�414

6�551�829 (2�611�540) 3�940�289

31.12.2009

(47�674) 177�311

(493�801)

� 224�985

(132�973) 224�985

(45�669)

(995�114) (338�872) (105�581) � (5�556) (787�532) � 403�627

197�413 (71�629) 2�636�282

� � �

306�465 (27�027) 279�438

3�677�056 (1�445�996) 2�231�060

31.12.2009

(146�212)

(626�518)

� 480�306

(152�868) 480�306

(885�102) (338�656) (75�957) � (11�940) (408�558) � 633�174

24�725 1�795 2�353�387

� � �

307�689 (28�402) 279�287

4�065�836 (2�018�256) 2�047�580

31.12.2008

�� 01.01��

(2�078�744)

38�931 1�546�012

(352�071) 1�584�943

(1�447�667) (771�742) (163�499) (27�406) (11�940) (537�631) (28�932) 1�937�014

427�289 24�059 4�925�831

713�441 (590�561) 122�880

841�252 (69�183) 772�069

6�941�418 (3�361�884) 3�579�534

31.12.2008

�� 01.01��

��

��(��

*��18��2010,��.��.��.�.��.��.��.

��.�� .�� .�� .�� .��* ��.�� .�� .�� .�� .�� K.�� .�� N.��

��

��: �.�.�.�.: ��: ��/��.�.�: ��: ��:

��

��.�. �� , �� . �� , �� , �� (www.nbg.gr), �� ,��.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��1��2009��31��2009� (��.�.�2190/1920,��135��,��,�� .�.�.�.) (��)

�

101�323�242

� 177�311 1�552�348 (42�192) 145�277 (42�369) 8�224�161

6�433�786

31.12.2009

�

� (146�212) 494�076 (223�363) (123�676) (102�960) 6�433�786

6�535�921

31.12.2008

�� 01.01��

�

83�819�855

6�433�786

8�224�161 91�220�464

��

1�406�242 6�433�786

��

1�495�572 8�224�161

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��.��

��

(3�359�488) 50�964 281�031 15�167 296�198 2�622�978 2�919�176

3�589�555

31.12.2009

(5�686�924) (23�179) (3�276�743) (265�200) (3�541�943) 6�164�921 2�622�978

2�433�360

31.12.2008

(194�911) 147�693 382�272 4�401 386�673 3�674�864 4�061�537

429�490

31.12.2009

€0.8366

€0.8373

(5�978�955) 556�365 (1�762�924) (19�008) (1�781�932) 5�456�796 3�674�864

3�659�666

31.12.2008

�� 01.01��

€0.3241

(146�212)

�� .��

O��

��.��

��

(146�212)

(626�518)

� 480�306

480�306

�)��: O��.�.��Bantas�A.S.�� 30 ��2009,�� 31��2008��.�.��15��2009. �)��. �)��.8)�� ,��€(193,8)��.,��€(28,1)��.,�� €(111,2)��.��,��(��)��€(47,8)��.��€0,1��.�� 9) ��31��2009,��337.350��€10.626��.,��. 10)��: �)��22��2009,��70.000.000��€5,�� ,��.�3723/2008��.��24�� 2009,��2�1950��.�.,��.��21��2009,�� .��(��)��,� ��Euribor 6��130��.��25��2009,��,� ��.�.�(�2�5300��). �)��2��2009,��.�.��:�1)��€32,7��.�(USD�42,2��.)�� 31��2008,��17� ��2008,�2)��€42,2��.�(USD 56,25��.),�� 3)��,�� . �)��2009��18��2009��,��€551.838��.�� 2��9��.��110.367.615��€5,00� ��€11,30��.��€1.247.154��.,��€551.838��.��«��»,�� «��».��30��2009. �)��22��2009,��(��)�� NBG�Funding�Limited.��€1.050��.��,�� ,��€450��.��.��7��2009,��,�� €450��.��(��43%��)��.�� 8��2009��.�� 7��2009�(�� ),��€19,1��.��A,�B��D,�GBP�46,6��.��E�and�USD�0,8��.�� C.�� (Core�Tier�I)��€318,4��.��(��). (�)��8��2009,��Finansbank��,��,��USD�200��.,��2004��9%�� 5��11,79%��. (��)��1��2009,��2008,�� €100��.��7��2009,�� €1,5��.,��7��,��(��)��3,875%.�� Moody’s��Fitch��Aaa��,��.�� .��€10��.� (�)��22��2009,��NBG�Finance�Plc,��€1.500��.,��2007.��31��2008,�� €299��.��9��2009,��NBG�Finance�Plc,��USD�300��.,��2007.��31��2008,�� USD�259��. (�)��29��2009,��€614.953��.�� .�.�.�.�.�� .� (�)��16��2009,��Finansbank��2004�B��USD�125��.,�� DPR’s��Finansbank. (�)��7��2009,��Finansbank��USD�221��.��USD�700 ��.,��Libor��60��.�.�� USD�479��.��2008. (��)��11��2009,��Finansbank��USD�470��.��. (��)��.�3723/2008��28��.�3756/2009,��17��2010,�� ,��2008��2009,��.�� .�� . 11) ��31��2008�� 31��2009.�� .��51��31��2009.

�� /�(��)�� /�(��)��

��/�(��)��: ��

€2.7045

€2.7066

�� 177�311

(87�791)

177�311

(406�010)

(47�674)

(493�801)

� 224�985

224�985

(2�078�744)

38�931 1�546�012

1�584�943

�� 01.01��

€1.4813

��

€1.4813

��

K��

16�255 614�012

��

630�267

��: ��

��(A+B)

��,��18��2010

1) ��(�.�.�.�.)��,� ��.�� (�.�.�.�1)�«��»,��(�.�.�.�.�8)�«��»,�� .�.�.�.�7�«��:��»��16�«�� »�� 2009.��2��31��2009. 2) ��2009��2008.��€3.308��.,� ��2009��€2.113��.,��.�� ,��47��24��31��2009.� 3) ��.�� 31��2009��)��€60,7��.��€29,2��.��,��)�� €19,1��.��€6,6��.��)��€9,8��.��€2,4��.��. 4) ��31��2009��36.314��13.066��,��31��2008��36.589��13.593��. 5) ��.�.�.�24��:��,��,��,�� /��31��2009,��€5,6��.,�€11,2��.,�€0,6��.,�€2,1��.��€1,4��.��.�� 31��2009��€6.657,5��.,�€2.390,8��.,�€186,3��.,�€192,6��.��€229,2��.��,��,��,�� ,��31��2009��€25��.,�€78��.,�€0,2� ��.,�€12��.,�€8,7��€26��.��,��(��,��)��€16� ��.,�€40��.��€9,6��.��,��€49,6��.�(2008:�€54,2��.)�� €118,2��.��31��2009�(2008:�54,1��.)��. 6) ��: (�)��24��2009,��Finansbank ��Finans�Malta�Holdings�Ltd ��NBG�International�Holdings�B.V.�(��100%��),��€185��.��,�� ,��.�� .��,��NBG�International�Holdings�B.V.��€185,5��. (�)��2009,��Titlos�PLC,��,��,�� . (�)��19��2009,��Factors ��,��100%. (�)��8��2009,��Finansbank ��Finans�Faktoring�Hizmetleri�A.�.,��100%. (�)��30��2009,��NBG�Luxembourg� Holding�S.A.��NBG�Luxfinance�Holding�S.A.��,��.��NBG�Asset� Management�Luxembourg� S.A. (��)��10��2009,��20%,��.�.�.�.�.��,��€1.270��.�� €576��.��€1.035��.��.��.�.�.�.�.��40%��20%.�� (��)��15��2009,��21,83%��.�.��,��.�� €432��. (�)��31��2009,��«��»�(��)��.�.�� «��Facility�Management��.�.»�(��FM),��FM��.�� 18��2010��€161,5��.��53.846��€3,00��,��35%�� FM. (�)��15��2009,��.�.,��€18,9��.,��€2,6��.�� .��€10��.��€7,5��.��.�� (�)��Finansbank��33,33%��Bantas�A.S.,��. (�)��14��2009,��.�.��€20.513��.�� .�.�� 36,43%��33,36%. (��)��16��2009,��UBB ��UBB�Factoring�EOOD,��100%. ��24��46��31��2009. 7) ��47�&�24��,��,�� . ��31�� 2009: �)��: ��Titlos�Plc,��Factors��,��Finans�Faktoring�Hizmetleri�A.�.��UBB�Factoring� EOOD,��,��.�� 31��2008,��NBG�Luxfinance�Holding�S.A.�� NBG�Luxembourg� Holding�S.A.��.��

��

8�267�054

� (493�801) 494�076 (290�160) (123�676) 138�680

� 630�267 1�552�348 (87�038) 134�651 (669�764) 9�827�518

��:

�� /�� (��)�/��

8�541�935

8�267�054

��

�� 01.01��

113�394�183

842�408 1�453�039 � 8�267�054

31.12.2008

�

9�827�518

857�376 516�692

944�063 5�971�607

31.12.2009

��

1�735�487 8�453�450

��&�� (333�078)

40�777 922�568

��/(��)��(B)

963�345

2�490�771 2�682�050 (145�277)

��(A) 3�392�708 3�335�881 �

��: ��

2�490�771 2�682�050 (145�277)

3�392�708 3�335�881 (10�626)

��

�� :��

από την Έκδοση



Με ισχυρά αντανακλαστικά

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ναµφίβολα η τωρινή συγκυρία είναι ιδιαίτερα δύσκολη για την Ελλάδα. Το κράτος απέφυγε τη στάση πληρωµών χάρη στη στήριξη της ΕΕ και του ΔΝΤ, η οικονοµία είναι σε ύφεση, οι επιχειρήσεις τελούν σε καθεστώς χρηµατοδοτικής ασφυξίας, οι πωλήσεις και τα κέρδη τους υποχωρούν, η στενότητα ρευστότητας στην αγορά είναι µεγάλη και το επιχειρηµατικό κλίµα σε ιστορικά χαµηλά. Σε αυτό το περιβάλλον το ερώτηµα είναι ποιές προοπτικές διαγράφονται για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Όπως δείχνει η έρευνα του ΙΟΒΕ, που πραγµατοποιήθηκε ειδικά για την έκδοση και παρουσιάζεται στις σελίδες της, η ελληνική βιοµηχανία παρουσιάζει µεγαλύτερες αντοχές στην κρίση από ότι το εµπόριο και οι υπηρεσίες. Και όπως προκύπτει από τις εξελίξεις στους επιµέρους κλάδων, οι επιχειρήσεις που έχουν τις µικρότερες απώλειες είναι εκείνες που έχουν αντιληφθεί και έχουν κάνει πράξη τα µηνύµατα των καιρών. Δίνουν έµφαση στην εξωστρέφεια, προϋπόθεση της οποίας είναι η στρατηγική στόχευση και η παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων που κερδίζουν µια θέση στις ξένες, αλλά και την ελληνική αγορά. Και γι αυτό, απαλλάσσονται από περιττά βάρη επανεξετάζοντας κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας, επενδύουν στην καινοτοµία, προχωρούν σε στρατηγικές συνεργασίες στην παραγωγή και τη διάθεση των προϊόντων και γενικά έχουν στραµµένο το βλέµµα περισσότερο στο µέλλον και λιγότερο στο παρόν. Tέτοια παραδείγµατα υπάρχουν πολλά στην ελληνική οικονοµία. Το πρόβληµα όµως είναι ότι ενώ σε ατοµικό επίπεδο, σε επίπεδο επιχείρησης, υπάρχουν φωτεινά παραδείγµατα, σε συλλογικό επίπεδο υστερούµε. Ίσως αυτό είναι το µεγαλύτερο µάθηµα από την τωρινή κρίση. Ότι θα πρέπει ως χώρα να απαλλαγούµε από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, από ένα περιβάλλον που αποθαρρύνει την επιχειρηµατικότητα –από την οποία και µόνο θα προκύψουν νέες θέσεις εργασίας και άνοδος του βιοτικού επιπέδου όλων- σε ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες. Σε µια οικονοµία που θα χαρακτηρίζεται από σταθερό φορολογικό πλαίσιο, στο οποίο οι διαδικασίες αδειοδότησης µιας επιχείρησης δεν θα είναι τόσο χρονοβόρες και γραφειοκρατικές, µε ευελιξία, η οποία θα προβάλλει τα όποια πλεονεκτήµατα αναµφισβήτητα έχει ή µπορεί να αποκτήσει, που θα µπορεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις. Όπου οι τοπικές κοινωνίες δεν θα έχουν αρνητική στάση σε επενδύσεις, που µόνο θέσεις εργασίας και οφέλη προσφέρουν. Όπου οι κυβερνήσεις δεν θα διστάζουν να προωθήσουν αλλαγές που έχουν µεν βραχυχρόνιο κόστος, αλλά πολύ µεγαλύτερα µακροπρόθεσµα οφέλη. Από αυτή την άποψη οι τωρινές δυσκολίες είναι συγχρόνως η µεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας για να αλλάξει. Αλλιώς το κόστος της ύφεσης θα είναι µια ακόµη απώλεια για τη χώρα. Για τις επιχειρήσεις, τώρα που οι οικονοµίες των εµπορικών µας εταίρων ανακάµπτουν, υπάρχει ένα παράθυρο ανοικτό για αξιοποίηση ευκαιριών που δεν προσφέρει η, βρισκόµενη σε ύφεση, ελληνική αγορά. Σηµασία έχει να µπορεί κανείς να διακρίνει τις ευκαιρίες και µε ισχυρά αντανακλαστικά να τις αξιοποιήσει. Μόνον έτσι θα βγούµε ισχυρότεροι από την τωρινή περιπέτεια της χώρας. Η Ελλάδα, παρά τις αδυναµίες της, έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι µπορεί. Ευαγγελία Παπαϊωάννου

UpSet !

Εδώ και δύο δεκαετίες, η Εθνική Τράπεζα είναι πρώτη στη χρηματοδότηση έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα.

43% της αιολικής ενέργειας, 26% της φωτοβολταϊκής ενέργειας και 57% της ενέργειας από βιοαέριο και βιομάζα που παράγονται σήμερα στην Ελλάδα προέρχονται από έργα που χρηματοδότησε η Εθνική Τράπεζα. Στην Εθνική Τράπεζα γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, γι' αυτό συμμετέχουμε συστηματικά στη χρηματοδότηση επενδύσεων για την κατασκευή αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων, καθώς κοι επενδύσεων σε άλλες μορφές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας οε ολόκληρη την Ελλάδα. Προστατεύουμε το περιβάλλον, συμβάλλουμε στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας κοι στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Με πράξεις.

www.nbg.gr

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

 Π ΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ



Η πυξίδα της ανάπτυξης Στις άγνωστες θάλασσες, για την ασφαλή πορεία τους, οι εξερευνητές αναζητούσαν το αστέρι του βορά. Αυτοί που κρατούν σήµερα το τιµόνι της παγκόσµιας οικονοµίας βλέπουν τους κινδύνους να αυξάνονται και αναζητούν τον δικό τους οδηγό καθώς η πυξίδα της παγκόσµιας οικονοµίας δείχνει σταθερά τη λερναία Ύδρα. Ένα πρόβληµα λύνεται, δύο ελλοχεύουν. Πολιτικές και στρατηγικές επανεξετάζονται διαρκώς. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το ΔΝΤ στις πρόσφατες προβλέψεις του, οι κίνδυνοι για την παγκόσµια οικονοµία έχουν αυξηθεί καθώς οι ανησυχίες για τα κρατικά χρέη µπορούν να οδηγήσουν σε κλιµάκωση των εντάσεων στις χρηµαταγορές και µετάδοση της κρίσης χρεών και σε άλλες χώρες.  Από τον Κώστα Καλλωνιάτη

άνοδος των spreads ελληνικών, πορτογαλικών και ισπανικών οµολόγων εξαπλώθηκε αγκαλιάζοντας όχι µόνον και άλλες αδύναµες οικονοµίες αλλά πλήττοντας και τα εταιρικά οµόλογα. Ωφελήθηκαν, βεβαίως, τα αµερικανικά και γερµανικά οµόλογα ως «επενδυτικά καταφύγια» αφού από τον Μάιο µέχρι τον Ιούλιο γνώρισαν αυξήσεις τιµών και είδαν τις αποδόσεις τους να υποχωρούν κατά 100 µονάδες βάσης περίπου (-25% στα 10ετή των ΗΠΑ που από 4% έπεσε σε 3%). Συγχρόνως, από τα τέλη Απριλίου έως σήµερα ο χρηµατιστηριακός δείκτης S&P 500 έχασε 12% της αξίας του ενώ ο ιαπωνικός Nikkei απώλεσε το 15% και µόνον ο γερµανικόςDAX περιόρισε τη κάµψη του σε 5%. Όµως, εάν συνυπολογίσουµε το 7% που έχασε στο ίδιο διάστηµα το ευρώ έναντι του δολαρίου τότε οι απώλειες του DAX σε όρους δολαρίου ανέρχονται στο 12%. Αντίστοιχα, εάν συνυπολογίσουµε την ανατίµηση του γιεν έναντι του δολαρίου στο

ίδιο διάστηµα, τότε οι απώλειες του Nikkei περιορίζονται σε 9%, εξέλιξη λογική εξαιτίας της µεγαλύτερης εµπιστοσύνης που δείχνουν οι επενδυτές στην οικονοµική δυναµική της Κίνας και της Ασίας συνολικά.

Η εικόνα της πραγµατικής οικονοµίας Για να καταλάβουµε εάν η στροφή των αγορών είναι προσωρινή ή καθρεπτίζει µία µονιµότερη τάση είναι απαραίτητο να δούµε τι συµβαίνει µε τις πραγµατικές οικονοµίες και εάν η παγκόσµια ανάκαµψη είναι βιώσιµη ή όχι. Το σκηνικό αυτή τη στιγµή έχει ως εξής: η αµερικανική οικονοµία ανακάµπτει αλλά δεν υπάρχει καµία ασφάλεια για τη διατηρισιµότητά της, η ασιατική οικονοµία που είναι η πλέον εύρωστη αντιµετωπίζει µία επιβράδυνση των ρυθµών ανάπτυξης στη Κίνα και την αβεβαιότητα που εκεί προκαλεί η φούσκα των πιστώσεων και της αγοράς ακινήτων, ενώ ο µεγάλος

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

υµάστε τον Σεπτέµβριο του 2008; Έ, λοιπόν, ο Μάιος 2010 µοιάζει µε δίδυµο αδελφό του, αφού ήταν ο πρώτος µετά από 14 µήνες συνεχούς ανόδου και κερδοφορίας που εµφάνισε το 75% των hedge funds µε ζηµιές λίγο χαµηλότερες του Σεπτεµβρίου 2008. Αυτό είναι φυσικά το σύµπτωµα µιας γενικότερης κρίσης εµπιστοσύνης που έπληξε όλες τις αγορές µετά την εκδήλωση της κρίσης του χρέους στην Ελλάδα και σε άλλες οικονοµίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Κρίση χρέους που επανέφερε στο προσκήνιο την κρίση εµπιστοσύνης του 2008 στο ίδιο το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα, µε συνέπεια την φυγή από κρατικά οµόλογα αδύναµων και υπερχρεωµένων οικονοµιών προς αυτά των παραδοσιακά ισχυρών οικονοµικών (πχ ΗΠΑ, Γερµανίας κ.α.) και την ταχεία ρευστοποίηση µετοχικών τίτλων γενικά στα πλαίσια της αποστροφής ανάληψης ρίσκου από τους επενδυτές. Η

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

 Π ΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ασθενής, η Ευρώπη, βρίσκεται ουσιαστικά σε στασιµότητα λόγω της δηµοσιονοµικής κρίσης στο Νότο και µε µόνη ατµοµηχανή τις γερµανικές κυρίως εξαγωγές. Όµως, υπάρχουν ορισµένοι εξαιρετικά δυσοίωνοι παράγοντες που προσδίδουν άλλη δυναµική στο παραπάνω στατικό σκηνικό. Έτσι (α) πίσω από την δηµοσιονοµική κρίση υπάρχει µία πάντα σοβαρή σοβούσα χρηµατοπιστωτική κρίση η οποία δεν περιορίζεται στην ΕΕ όπως ορισµένοι θέλουν να την παρουσιάζουν και η οποία επιδεινώνεται µε την τάση αύξησης των επιτοκίων και την απροθυµία τραπεζικού δανεισµού της πραγµατικής οικονοµίας, (β) η αµερικανική οικονοµική πολιτική βρέθηκε σε πλήρη διάσταση µε την οµόλογό της ευρωπαϊκή, µε την ΕΕ να υιοθετεί περιοριστικά δηµοσιονοµικά µέτρα θέτοντας σε κίνδυνο την ήδη χλωµή ανάκαµψη παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ για αναβολή τους έως ότου στεριώσει η ανάκαµψη, (γ) η σινοαµερικανική διαµάχη σχετικά µε την συναλλαγµατική ισοτιµία του γιουάν δεν φαίνεται να λύνεται µε την οριακή ανατίµηση του κινεζικού νοµίσµατος µε συνέπεια να µην προσφέρεται καµία ουσιαστική διέξοδος στις διεθνείς ανισορροπίες των εµπορικών ισοζυγίων και να µην διευκολύνεται η ανάκαµψη. Κατόπιν αυτών δεν είναι τυχαίο που στη τελευταία συνάντηση κορυφής του G20 δεν λήφθηκε καµία σηµαντική απόφαση και ένας υπόγειος νοµισµατικός πόλεµος φαίνεται να έχει ξεκινήσει µε κίνδυνο να επεκταθεί στο εµπορικό πεδίο. Αυτά συµβαίνουν όσο οι πραγµατικές οικονοµίες βρίσκονται σε σηµείο καµπής. Στις ΗΠΑ ο πληθωρισµός υποχωρεί και το φάσµα του αποπληθωρισµού επανέρχεται την ίδια ώρα που η ανεργία έχει κολλήσει στο 9,5% και η υποαπασχόληση στο 17% µε 650.000 αποθαρρυµένους εργαζόµενους να µην αναζητούν πλέον εργασία. Για κάθε µία νέα θέση απασχόλησης που προκηρύσσεται υπάρχουν 6 υποψηφιότητες. Στο µεταξύ η αύξηση του ΑΕΠ κατά 3% το 1ο τρίµηνο αναπροσαρµόστηκε σε 2,7% και οι 46 από τις 50 οµόσπονδες πολιτείες αντιµετωπίζουν τεράστια ελλείµµατα (127,4 δις δολ αθροιστικά) που θα χρειαστούν µεγάλες περικοπές για να επιστρέψουν σε ισορροπία, καθώς το πακέτο οικονοµικής



Οι αντίθετοι άνεµοι Όµως οι προβλέψεις αυτές δεν συνάδουν µε πρόσφατους οικονοµικούς δείκτες που υποδηλώνουν κόπωση της τάσης ανάκαµψης και κίνδυνο για νέα ύφεση της παγκόσµιας οικονοµίας. Για παράδειγµα, ο δείκτης ναύλων ξηρού φορτίου BDI, ο οποίος αποτελεί βαρόµετρο για την πορεία του διεθνούς εµπορίου µειώθηκε κατά 50% τον τελευταίο µήνα (Μάιος), ενώ το ολλανδικό γραφείο CPB εκτιµά κάµψη του διεθνούς εµπορίου κατά 2% τον ίδιο µήνα. Επίσης, ο δείκτης οικονοµικού κλίµατος στην Ευρώπη ήταν στάσιµος τον Ιούνιο. Ακόµη, ο σύνθετος ηγετικός δείκτης ECRI (Economic Cycle Research Institute) έπεσε στις 21/6 στο -6,9 υποδηλώνοντας ύφεση για τις ΗΠΑ προς τα τέλη του 2010. Ο δείκτης αυτός υποχωρεί ταχύτερα από ποτέ µεταπολεµικά. Στο µεταξύ τόσο η ευρύτερη προσφορά χρήµατος (Μ3) όσο και η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήµατος στις ΗΠΑ σηµειώνουν κάµψη και είναι να αναρωτιέται κανείς: αφού τα 2,5 τρισ. δολ. που χορηγήθηκαν ως τονωτική ένεση απέτυχαν να εδραιώσουν µια διατηρίσιµη ανάκαµψη ως σήµερα, γιατί να το πετύχουν πχ τα 5 τρις ; Χρήµα παράγεται και διοχετεύεται στο τραπεζικό σύστηµα, όµως δεν κυκλοφορεί στην οικονοµία για να την αναζωογονήσει. Ούτε τα στεγαστικά δάνεια κινούνται µετά τη ζηµιά των ενυπόθηκων και τιτλοποιηµένων οµολόγων τους (subprime), αλλά ούτε και τα καταναλωτικά κινούνται (4,5% στις ΗΠΑ). Από την άλλη πλευρά, στην Ευρώπη και τη µεγαλύτερη οικονοµία της, τη Γερµανία αλλά και τη δεύτερη µεγαλύτερη οικονοµία του κόσµου, την Ιαπωνική, η κατανάλωση παραµένει υποτονική. Το ΔΝΤ στις πρόσφατες προβλέψεις του εκτιµά ότι η

επιβράδυνση της ανάπτυξης το 2ο εξάµηνο του έτους αντανακλά την επιβράδυνση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Και το ερώτηµα είναι χωρίς την αναθέρµανση της ιδιωτικής κατανάλωσης πώς να ανακάµψει πραγµατικά η παγκόσµια οικονοµία ; Υπό το πρίσµα των παραπάνω δεν µπορούµε να είµαστε αισιόδοξοι για τις χρηµατιστηριακές αγορές και τις αγορές περιουσιακών στοιχείων µεσοµακροπρόθεσµα. Η περίοδος που διανοίγεται µπροστά µας στη καλύτερη των περιπτώσεων είναι περίοδος χαµηλής ανάπτυξης, αύξησης επιτοκίων, µείωσης των τιµών των εµπορευµάτων, περιορισµού των δηµοσίων ελλειµµάτων και διόρθωσης των ζηµιογόνων ισολογισµών τραπεζών και επιχειρήσεων σε µία γενική προσπάθεια περιορισµού του δανεισµού που θα κρατήσει χρόνια. Θα υπάρξουν χρεοκοπίες µεγάλων εταιρειών και κρατών και σοβαρές νοµισµατικές διακυµάνσεις και εµπορικές συγκρούσεις. Η διετία 2008-2010 της διαχείρισης της κρίσης έδειξε πως οι πολιτικές πληθωρισµού των χρεών και υποτίµησης των νοµισµάτων προσφέρουν απλά ένα περιθώριο χρόνου µε-

Πίσω από την δηµοσιονοµική κρίση υπάρχει µία πάντα σοβούσα χρηµατοπιστωτική κρίση η οποία δεν περιορίζεται στην ΕΕ.

τακυλίοντας το βάρος της κρίσης σε κάποια γειτονική χώρα ή περιφέρεια. Στο τέλος, ο λογαριασµός που πρέπει να πληρωθεί για τη κρίση είναι µεγαλύτερος για όλους καθώς έχουν αποσταθεροποιηθεί οι διεθνείς οικονοµικές ισορροπίες και σχέσεις εµπιστοσύνης από τις διακρατικές τριβές και έριδες. Η έξοδος από την κρίση θα πάρει χρόνο και θα είναι επώδυνη για όλους. Δεν υπάρχει κάποια µαγική και εύκολη λύση στον όγκο της πυραµίδας χρεών και πλαστού χρήµατος που σωρεύτηκε τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Στην αβεβαιότητα και την ανασφάλεια των εποµένων ετών η προτίµηση των επενδυτών θα στραφεί λογικά σε εύκολα ρευστοποιήσιµους τίτλους και στα πολύτιµα µέταλλα (πρωτίστως χρυσό) ή σε πραγµατικά καινοτόµες παραγωγικές και τεχνολογικές λύσεις.

Τεστ αντοχής µε κρατικά βάρη Στην Ευρώπη εν τω µεταξύ διεξάγονται τεστ αντοχής για τις τράπεζες. Περιλαµβάνουν 91 τράπεζες από την Ευρωζώνη που αντιστοιχούν στο 65% όλων των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών. Περιλαµβάνουν, δε, τρία σενάρια : το αναπτυξιακό σενάριο της ΕΚΤ, ένα σενάριο οικονοµικής ύφεσης και ένα σενάριο υψηλότερου κινδύνου από τα πρόσθετα βάρη που προκαλούν τα κρατικά χρέη προβληµατικών δηµοσιονοµικά χωρών όπως η Ελλάδα. Όπως εκτιµά το πρακτορείο Μπλούµπεργκ, τα τεστ αντοχής των τραπεζών θα περιλαµβάνουν ένα «κούρεµα» (µείωση/διαγραφή) κατά 3% του ισπανικού και κατά 17% του ελληνικού κρατικού χρέους (τρίτο σενάριο). Πρόκειται, φυσικά, για µία υπόθεση εργασίας υπεραισιόδοξη και κάτω των προσδοκιών των επενδυτών, οι οποίοι αναµένουν ότι σε περίπτωση ελληνικής αναδιαπραγµάτευσης χρέους ή χρεοκοπίας θα πάρουν πίσω µόλις το 40% των οφειλοµένων. Σήµερα, οι αγορές προεξοφλούν ήδη 25% «κούρεµα» του ελληνικού κρατικού χρέους… Είναι οι µη ρεαλιστικές αυτές υποθέσεις εργασίας που κάνουν τους αναλυτές να µιλούν για στηµένα ή αποτυχηµένα τεστ αντοχής τραπεζών που σκοπό έχουν περισσότερο να συγκαλύψουν παρά να εκθέσουν τα προβλήµατα των τραπεζών.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ενίσχυσης των 787 δις. δολ. του προέδρου Οµπάµα εξαντλείται. Έτσι, ενόσω στην Ευρώπη η ανάπτυξη το α’ τρίµηνο 2010 δεν υπερβαίνει το 0,5% και οι νοµισµατικές και οικονοµικές αρχές καταβάλλουν εναγώνιες προσπάθειες να πείσουν για την αξιοπιστία των πολιτικών µείωσης των δηµοσίων δαπανών και ελλειµµάτων από τη µια και διεύρυνσης της ρευστότητας από την ΕΚΤ, το ΔΝΤ αισιοδοξεί προβλέποντας επιτάχυνση της ανάκαµψης παγκοσµίως κατά 0,4% (από 4,2% σε 4,6%) πλην Ευρώπης.

Η Marfin Investment Group είναι ο µεγαλύτερος Επιχειρηµατικός και Επενδυτικός Όµιλος στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η εταιρεία είναι εισηγµένη στο Χρηµατιστήριο Αξιών Αθηνών και διαθέτει ευρεία µετοχική βάση διεθνών θεσµικών µετόχων και Ελλήνων επενδυτών. Στην παρούσα µορφή της ως εισηγµένος επιχειρηµατικός επενδυτικός όµιλος, η MIG είναι µια ιδιαίτερα «νεαρή» εταιρεία, έχοντας δραστηριοποιηθεί για περίπου τρία χρόνια µετά από συγκέντρωση µετοχικού κεφαλαίου €5,19 δις τον Ιούλιο του 2007. Την περίοδο εκείνη, αυτή η συγκέντρωση αντιπροσώπευε τη µεγαλύτερη διάθεση µετοχών στην παγκόσµια ιστορία για έναν εισηγµένο επενδυτικό όµιλο και τη µεγαλύτερη διάθεση µετοχών στην ιστορία της Ελλάδας. Πρόκειται για έναν πολυεθνικό Όµιλο µε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε παραπάνω από 22 τοµείς. Έχει παρουσία σε 40 χώρες, συνολικό εργατικό δυναµικό που υπερβαίνει τους πενήντα έξι χιλιάδες υπαλλήλους και συνεργάτες. Το 35% των πωλήσεων του Οµίλου πραγµατοποιείται εκτός Ελλάδας, ενώ ο συγκεντρωτικός κύκλος εργασιών του Οµίλου διαµορφώθηκε για το 2009 στα €1.860 εκατοµµύρια.

Το χαρτοφυλάκιο του Οµίλου MIG ΤΡΟΦΙΜΑ & ΠΟΤΑ

ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ

Vivartia Goody’s Hellenic Catering Flocafe Δέλτα Everest Olympic Catering Μπάρµπα Στάθης

Olympic Air Olympic Handling Olympic Engineering Attica Superfast Ferries Blue Star Ferries

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΥΓΕΙΑ Όµιλος Υγεία Μητέρα Λητώ Safak

PRIVATE EQUITY Hilton Cyprus Bluesun Hotels MIG Real Estate Robne Kuce Beograd FAI

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ & ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ SingularLogic ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Marfin Popular Bank Euroline Interinvest

Σηµαντικές εξελίξεις στον Όµιλο MIG το 2010 αποτελούν: α) Η συµφωνία των µετόχων της AEGEAN και OLYMPIC AIR για τη δηµιουργία «Εθνικού Πρωταθλητή» στις αεροµεταφορές. Συγκεκριµένα, συµφωνήθηκε η συγχώνευση των δραστηριοτήτων των δύο εταιρειών, ώστε η νέα εταιρεία να είναι εισηγµένη στο Χρηµατιστήριο Αθηνών, ενώ και οι εταιρείες OLYMPIC HANDLING και OLYMPIC ENGINEERING θα καταστούν κατά 100% θυγατρικές του νέου σχήµατος. Η νέα εταιρεία που θα προκύψει από τη συγχώνευση θα χρησιµοποιεί το όνοµα και τα σήµατα της OLYMPIC AIR µετά από το απαραίτητο µεταβατικό χρονικό διάστηµα αλλαγών και προσαρµογής όπου θα χρησιµοποιούνται παράλληλα το όνοµα και τα σήµατα της AEGEAN και β) η συµφωνία για την πώληση του 100% του κλάδου αρτοσκευασµάτων και ζαχαρωδών της Vivartia, ο οποίος θα αποσχισθεί και θα εισφερθεί σε νέα εταιρεία µε την ονοµασία Chipita, σε κοινοπραξία επενδυτών της οποίας ηγούνται ο όµιλος Olayan και ο κ. Σπύρος Θεοδωρόπουλος, µέχρι πρόσφατα Διευθύνων Σύµβουλος της Vivartia, έναντι συνολικού τιµήµατος €730 εκατ. από τα οποία €327 εκατ. είναι δανειακές υποχρεώσεις που αναλαµβάνει η νέα εταιρεία. Το τίµηµα ανταποκρίνεται σε πολλαπλασιαστή 12,6 επί του EBITDA 2009, που είναι σηµαντικά υψηλότερος από τα τρέχοντα επίπεδα της αγοράς καθώς και από ανάλογους πολλαπλασιαστές σε συγκρίσιµες συναλλαγές.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Το οικονοµικό µοντέλο Ελλάδα

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES V 2010

Χωρίς σπονδυλική στήλη, ολίγον σοσιαλιστική, ολίγον καπιταλιστική, ολίγον συντεχνιακή, µε µεγάλη παραοικονοµία. Με άλλα λόγια τα χαρακτηριστικά µιας οικονοµίας που λειτούργησαν σαν ντόµινο βυθίζοντας την Ελλάδα στην κρίση.  Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

ρχισε σιγά -σιγά, όµως γρήγορα η αλλαγή έγινε ταχεία και από κάποιο σηµείο και ύστερα, ο τραγέλαφος της ελληνικής οικονοµίας προβλήθηκε ως δράµα. Η έκπληξη των συµπατριωτών µας ακολούθησε τις εκπλήξεις των τεχνοκρατών, οι οποίοι ανέλαβαν τη διάγνωση και εν συνεχεία τη θεραπεία. Μια οικονοµία χωρίς σπονδυλική στήλη, ολίγον σοσιαλιστική, ολίγον καπιταλιστική, ολίγον συντεχνι-

ακή. Όµως µέσα στον ορυµαγδό των λέξεων, όπου κατά πάγια συνήθεια δεν προβαλλόταν αλλά κρυβόταν επιµελώς η αλήθεια, η ωµή πραγµατικότητα ξεγύµνωσε την ελληνική οικονοµία, µε τις γνωστές πλέον συνέπειες, κυρίως στο εξωτερικό, για την εικόνα της χώρας. Όσο για το εσωτερικό, τα οµαδοποιηµένα µικροσυµφέροντα, δεν ενοχλούνται ακόµη και από το ρεζιλίκι. Ως προς την εµφανή οικονοµία, «κουτσά-στραβά» υπάρχει

µια εικόνα ατελής, αλλά υπάρχει. Όµως η ελληνική οικονοµία συντίθεται από την εµφανή οικονοµία αλλά και την παραοικονοµία, ή για να χρησιµοποιήσει κανείς ένα καλύτερο τίτλο, την «Underground Economy». Η τελευταία δεν είναι καθόλου αµελητέα. Η φοροδιαφυγή στη χώρα φθάνει το 25% του αεπ της χώρας σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις του ΟΟΣΑ, ενώ µελέτη της Εθνικής Τράπεζας υπολογίζει τα εισοδήµατα που φοροδιαφεύγουν σε 50



Η µηχανή «µπούκωσε» Πρόσφατο, δηλητηριώδες σχόλιο, γερµανικής εφηµερίδας ανέφερε ότι οι Έλληνες δηµόσιοι υπάλληλοι κοιµούνται κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους. Δηλητηριώδες µεν αλλά όχι και τόσο µακριά από την πραγµατικότητα όταν αναφερθεί κανείς στο πρώτο και κύριο χαρακτηριστικό της αγοράς εργασίας στον δηµόσιο τοµέα. Ο ράθυµος ρυθµός εργασίας δεν οφείλεται σε κάποιο ελληνικό γονίδιο, όπως αφήνουν να εννοηθεί τα λαϊκίστικα και πολλές φορές κακόβουλα ΜΜΕ πάσης φύσεως και εθνικότητας. Είναι κατά µεγάλο µέρος αποτέλεσµα καθηµερινής δεκάωρης ή και δωδεκάωρης απασχόλησης σε δυο εργοδότες, προκειµένου ο εργαζόµενος να ικανοποιήσει τις ανάγκες ή τις επιθυµίες του. Και βέβαια εις βάρος του κράτους, όπου ο έλεγχος είναι ανύπαρκτος κατ’ ουσία. Οικονοµικοί υπάλληλοι το πρωί, φοροτεχνικοί µικροεπιχειρήσεων το απόγευµα, γιατροί του ΕΣΥ µε προσωπική πελατεία, εκπαιδευτικοί στα φροντιστήρια ή κατ’ οίκον, και πλήθος άλλοι συνδυασµοί. Έτσι η µαύρη εργασία αποτελεί ουσιωδέστατο παράγοντα της δηµιουργίας ενός στρεβλού µηχανισµού και ένα θαυµάσιο πεδίο φοροδιαφυγής. Βεβαίως ως προς το τελευταίο, διαπρέπουν κυρίως ελεύθεροι επαγγελµατίες και επιχειρηµατίες.. Αυτό το σύστηµα απασχόλησης στηρίζεται στην ανυπαρξία ελέγχου, γεγονός που εξασφαλίζει η συνδικαλιστική, συντεχνιακή οργάνωση της απασχόλησης, µε αποτέλεσµα την παραγωγή έργου κακής ποιότητας. Η δικαιολογία απάντων των διπλοαπασχολούµενων είναι ότι οι µισθοί στο δηµόσιο δεν επαρκούν. Το επιχείρηµα είναι έωλο µεν αλλά αντικατοπτρίζει µια πραγµατικότητα. Αν οι υπηρεσίες δεν ήταν παραγεµισµένες σε προσωπικό µε την ίδια ή και µικρότερη δαπάνη… «τα λεφτά θα ήταν καλά». Ποιοι είναι οι υπεύθυνοι για το παραγέµισµα, το γνωρίζουν οι πάντες. Σηµειώθηκε παραπάνω η συνδικαλιστική, συντεχνιακή δοµή της

οργάνωσης των εργαζοµένων. Σε καµία από τις χώρες όπου κυριαρχεί η ελεύθερη οικονοµία, όπου προσποιούµεθα ότι ανήκουµε, η συνδικαλιστική ή ορθότερα η συντεχνιακή οργάνωση έχει την έκταση, τον καταµερισµό και την ένταση την οποία έχει στη χώρα µας. Η ελληνική συντεχνία πάντοτε πολιτικοποιηµένη, φροντίζει για τα εργασιακά προβλήµατα –όχι βέβαια µετά πάθους και οράµατος– όµως κυρίως παρέχει «προστασία» στα µέλη της. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν κάθε φορά που κάποιο από τα µέλη της παρεκτρέπεται, η συντεχνία θα προβάλλει µια παραποιηµένη εικόνα της πραγµατικότητας, καλύπτουσα τον υπεύθυνο της παρεκτροπής. Βέβαια υπάρχουν συντεχνίες και συντεχνίες, δεν είναι όλες ίδιες, αλλά η γενική εικόνα δεν αλλάζει. Η έκταση τώρα της συνδικαλιστικήςσυντεχνιακής οργάνωσης είναι εκπληκτική. Αυτή η οργάνωση προστασίας έχει και µια

άλλη επώδυνη συνέπεια. Ασκεί µια ολέθρια πίεση στα συµβούλια κρίσεως των εργαζοµένων στον δηµόσιο τοµέα. Ο γράφων αντί να αναλύσει το φαινόµενο θα περιοριστεί σε µια χαρακτηριστική συζήτηση. Παλαιότερα, διοικητής µεγάλης ΔΕΚΟ εκφράζει την απορία του, πως είναι δηλ. δυνατό το υπηρεσιακό συµβούλιο να αποφαίνεται ότι το σύνολο των κρινόµενων συνίσταται από ικανούς και άψογους λειτουργούς, µε ελαχιστότατες εξαιρέσεις. Ο εν λόγω διοικητής εισέπραξε την αφοπλιστική απάντηση: «Μα διότι πράγµατι όλοι είναι εξίσου ικανοί και άψογοι». Έτσι η ισοπέδωση προς τα κάτω είναι πλέον δυστυχώς κανόνας. Θα µπορούσαν τα πράγµατα να µπουν σε τάξη, η συνταγή παρέχεται από τον ποιητή…. «Εκείνο που πρέπει να γίνει πρώτα είναι να σχηµατισθούν οι επιτροπές, τα γνωµοδοτικά συµβούλια, διαρκείς επιτροπές»…. (Τ.Σ ΕΛΛΙΟΤ: Δυσκολίες πολιτευόµενου, Μετάφραση Γ. Σεφέρη).

ΣΤΡΑΤΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ! Ο καθηγητής Στουρνάρας και η Μιράντα Ξαφά, διαπρεπείς οικονοµολόγοι, χαρακτήρισαν, πρόσφατα την Ελλάδα ως την τελευταία Σοβιετική Δηµοκρατία της Ευρώπης. Όχι αδίκως, αφού τώρα που σηκώνεται ο πέπλος της µυστικότητας, βλέπει κανείς κατάπληκτος ότι ο δηµόσιος τοµέας είναι ένα συνονθύλευµα µηχανισµών της κρατικής διοίκησης και εκατοντάδων δηµοσίων επιχειρήσεων είτε εισηγµένων στην αγορά µε διάφορα ποσοστά ιδιοκτησίας είτε αµιγώς δηµόσιων, εµπεπηγµένων ασφαλώς και άχρηστων για το ευρύτερο κοινό αλλά ωφέλιµων για τους αξιοποιούντες τις δυνατότητές τους. Και βέβαια µετατρέποντας όσους ιδιώτες θα ήθελαν να επενδύσουν δηµιουργικά στην οικονοµία σε «δροµείς µετ’ εµποδίων». Διερωτάται κανείς πώς ήταν δυνατό να περιµένει κανείς ένας υπουργός, που παραµένει για λίγο στην εξουσία κατά πάγια παράδοση, να µπορεί να συλλάβει και να χαλιναγωγήσει αυτό το συνονθύλευµα. Η πείρα από το παρελθόν είναι γεµάτη από κακούς οιωνούς και δεν προοιωνίζει τίποτα ευχάριστο για το σηµερινό οικονοµικό επιτελείο και κατ’ επέκταση για το κράτος. Οι αποτυχηµένοι στον τοµέα αυτό υπουργοί και υφυπουργοί είναι τόσοι ώστε θα µπορούσαν να συστήσουν σωµατείο. Μόνο από τους παλαιότερους, από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, θα µπορούσε κανείς να αναφέρει τον Λάζαρη, τον Κουλουριάνο, τον Δρεττάκη, τον Τσοβόλα, τον Σηµίτη ως υπουργό, τον Παπαδόπουλο, τον Αρσένη, τον Παπαντωνίου, τον Χριστοδουλάκη, ενώ την ίδια οδό ακολουθούν και τα στελέχη της Νέας Δηµοκρατίας που ακολούθησαν και υπάρχει βάσιµη υποψία ότι σύντοµα θα προστεθούν και οι τωρινοί. Όσο για τις δεκάδες υφυπουργούς ….ουδείς λόγος.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

δισ ευρώ. Στο 40% του αεπ ανεβάζει το µέγεθος ο Δ. Γεωργακόπουλος, γενικός γραµµατέας του υπουργείου Οικονοµικών.

 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ



Bottom-up αξιολόγηση του κινδύνου αφερεγγυότητας ενός κράτους Κατά καιρούς, χάνεται ο έλεγχος της οικονοµικής κατάστασης ενός κράτους και απαιτείται µια ριζική αναδιάρθρωση του χρέους ή/και κάποιο σχέδιο διάσωσης (bailout) σε συνδυασµό µε οδυνηρά µέτρα λιτότητας για να µπορέσει η χώρα να ενταχθεί ξανά στις παγκόσµιες εµπορικές και χρηµατοοικονοµικές αγορές. Αυτό βιώνει τώρα και η Ελλάδα καθώς και αρκετές γειτονικές της χώρες στη Νότια Ευρώπη.  Από τον Dr. Edward Altman, καθηγητή χρηµατοοικονοµικών στο Stern School of Business στο Πανεπιστήµιο NYU και κεντρικό οµιλητή του 3ου Συνεδρίου Διαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου της ICAP Group*

σύστηµα Risk Metrics’ Z-Metrics™ µπορούν να χρησιµεύσουν ως µια επιπλέον µέ¬τρηση για να δείξουν το πόσο ευάλωτος µπορεί να είναι ο δηµόσιος τοµέας µιας χώρας. Το σύστηµα Z-Metrics συνδυάζει διάφορες θεµελιώδεις µετρήσεις για τον κίνδυνο αθέτη¬σης των εταιρειών όπως η κερδοφορία, η µό¬χλευση και η ρευστότητα, µε µετρήσεις για την αξία των µετοχικών αγορών καθώς και ορι¬σµένες µακροοικονοµικές µεταβλητές (stress variables), µε την ανάθεση στάθµισης σε κάθε παράγοντα, οι οποίοι όταν καταµετρούνται δί¬νουν µια µέτρηση της πιθανότητας αθέτησης σε ορίζοντα ενός και πέντε ετών. Αθροίζοντας τις µετρήσεις αυτές για τις εισηγµένες εταιρείες σε κάθε χώρα και υπολογίζοντας τις διάµεσους της πιστοληπτικής βαθµολογίας και τις πιθανό¬τητες αθέτησης, µπορεί κανείς να αξιολογήσει τη συνολική υγεία του ιδιωτικού τοµέα µιας χώρας. Τα Z-Score τεστ µας έδειξαν ότι στα τέλη του 1996, η Νότιος Κορέα ήταν πράγµατι η πιο επισφαλής χώρα σε όλη την Ασία, παρά το ότι θεωρείτο µια από τις «ασιατικές τίγρεις» µε αξιολόγηση ΑΑ-. Η τωρινή κατάσταση στην Ευρώπη είναι εξίσου διδακτική. Ένα πρόσφατο τεστ για τις πιθα-

ι ακαδηµαϊκοί και οι επαγγελµατίες της αγοράς δεν φηµίζονται για την πρόβλεψη σοβαρών χρηµατοοικο¬νοµικών κρίσεων ή για την έγκαιρη και ικανοποιητική προειδοποίηση όσον αφορά τα επικείµενα οικονοµικά και χρηµατοοικονο¬µικά προβλήµατα του Δηµοσίου. Οι εν λόγω αναλυτές χρησιµοποιούν τους καθιερωµένους µακροοικονοµικούς δείκτες, όπως την ανάπτυξη του ΑΕΠ, τα επίπεδα χρέους σε σχέση µε το ΑΕΠ, το χρηµατοοικονοµικό έλλειµµα και το έλλειµµα εµπορικών συναλλαγών, την ανεργία, την παρα¬γωγικότητα, και άλλα. Χωρίς να υπάρχει καµία εγγύηση ότι πρόκειται για τη µαγική φόρµουλα έγκαιρης προειδοποίησης σε περιπτώσεις επι¬κείµενων κρίσεων, πιστεύουµε ότι µπορούµε να µάθουµε αρκετά για τον κίνδυνο αδυναµίας πληρωµής του Δηµοσίου (sovereign risk) αναλύ¬οντας την υγεία και το συνολικό κίνδυνο αθέτη¬σης των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τοµέα µιας χώρας- ένα είδος ανάλυσης από κάτω προς τα πάνω (bottom-up). Μοντέλα όπως η καθιερωµέ¬νη Z-Score τεχνική µου (1968) και πιο πρόσφα¬τα (2010) το

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Η κατάσταση υγείας του ιδιωτικού τοµέα επιλεγµένων χωρών µε βάση την αξιολόγηση Z- Metrics

Χώρα

Ολλανδία Ην. Βασίλειο Καναδάς Η.Π.Α. Γαλλία Γερµανία Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Ελλάδα

Αρ. εισηγµένων εταιρειών

61 442 368 2236 297 289 82 155 30 79

Διάµεσος πιθανότητας αθέτησης από τα spreads των CDS†

Σε ορίζοντα 5 ετών* Διάµεσος πιθανότητας αθέτησης 3,33% 3,62% 3,70% 3,93% 5,51% 5,54% 6.44% 7,99% 9,36% 10,60%

Τυπική απόκλιση

Διάµεσος αξιολόγησης

† Πενταετής

7,52% 11,60% 12,20% 9,51% 9,72% 13,10% 9,63% 10,20% 7,25% 14,40%

ΖΒ ΖΒΖΒΖΒZC+ ZC+ ZC ZC ZCZC-

2,83% 6,52% 4,15% 3,28% 3,75% 2,67% 9,39% 8,69% 10,90% 24,10%

Σε ορίζοντα 1 έτους* Διάµεσος πιθανότητας αθέτησης 0,153% 0,218% 0,164% 0,139% 0,290% 0,268% 0,363% 0,493% 0,482% 0,935%

Τυπική απόκλιση

Διάµεσος αξιολόγησης

1,020% 2,580% 3,350% 2,320% 2,060% 3,960% 1,360% 1,650% 0,827% 3,660%

ΖΒZC+ ΖΒΖΒ ZC+ ZC+ ZC ZC ZC ZC-

*Βάσει των πιθανοτήτων αθέτησης (probabilities of default) του συστήµατος Z-Metrics από την 1/1//2010 έως την 1/4/2010 †Υπολογίζοντας ένα ποσοστό ανάκτησης της τάξεως του 40%, µε βάση τα spreads των CDS από 1/1/2010 έως 1/4/2010 †Η πιθανότητα αθέτησης υπολογίζεται µε βάση τη φόρµουλα 1-e(-5*s/(1-R) Πηγές: RiskMetricsGroup, 2010, Markit, Compustat

νότητες αθέτησης (βλ. συνηµµένο πίνακα), όπου χρησιµοποιήσαµε τη νέα µας µέτρηση Z-Metrics, έδειξε ότι η Ελλάδα έχει το πιο επισφα¬λές και λιγότερο υγιές προφίλ ιδιωτικού τοµέα µε µια πενταετή διάµεσο αθροιστικής πιθανό¬τητας αθέτησης πάνω από 1.000 πόντους βάσης (10,56%). Ακολουθούν η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ισπανία. Η Γερµανία και η Γαλλία είχαν ένα µέτριο συνολικό πιστω¬τικό κίνδυνο µε το Ηνωµένο Βασίλειο (που ίσως αποτελεί έκπληξη) και την Ολλανδία να έχουν τους λιγότερο επισφαλείς ιδιωτικούς τοµείς. Με την Ελλάδα να αποτελεί την πιο αξιοσηµεί¬ωτη εξαίρεση, οι πενταετείς διάµεσοι αθροιστι¬κών πιθανοτήτων αθέτησης για τις επιχειρήσεις είναι παραπλήσιες µε την πιθανότητα αθέτησης για το Δηµόσιο. Οι πιθανότητες αθέτησης για το Δηµόσιο προκύπτουν από το πενταετές συµβό¬λαιο της αγοράς αντιστάθµισης πιστωτικών κιν¬δύνων (credit default swap, CDS) τους τελευταί¬ους µήνες του 2010. Η πιθανότητα αθέτησης του ελληνικού χρέους, όπως την αξιολογεί η αγορά των CDS, είναι υπερδιπλάσια από τη δική µας διάµεσο πιθανότητας αθέτησης του χρέους του ιδιωτικού τοµέα της. Κατ’ επέκταση, όταν επιβάλλονται σκληρά µέτρα στις κυβερνήσεις έτσι ώστε να µπορούν να έχουν πρόσβαση σε σχέδια διάσωσης και επιδοτήσεις, πρέπει να δίνεται βάση στην προώθηση, και όχι στην κατακρήµνιση, των αξιολογήσεων των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Η βελτίωση της υγείας των επιχειρήσεων µπορεί να αποτελέσει έναν έγκαιρο δείκτη ανάκαµψης της υγείας ενός κράτους καθώς και µια πρώτη προειδοποίηση για επικείµενα προβλήµατα όταν η τάση είναι αρνητική και οι πιθανότητες αθέτησης µεγάλες. Ένας υγιής ιδιωτικός τοµέας µπορεί να αποτελέσει πολύτιµη πηγή φορολογικών εσόδων για ένα κράτος. *Tο συνέδριο θα πραγµατοποιηθεί στις 26 Οκτωβρίου στο ξενοδοχείο Ledra Marriott. Περισσότερες πληροφορίες στα τηλ.: 210 7200232, 210 7200157 ή στο icapsales@icap.gr

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ανηφορικός δρόµος Μέση µείωση πωλήσεων κατά 7% χαρακτήρισε τη δραστηριότητα των ελληνικών επιχειρήσεων το 2009. Ταυτόχρονα, παρουσίασαν σηµαντική υποχώρηση της κερδοφορία τους κατά 13%. Βασικά χαρακτηριστικά της αγοράς η αύξηση των αναγκών σε κεφάλαια κίνησης και η µείωση της τραπεζικής χρηµατοδότησης.  Από τον Χρήστο Γιαννακόπουλο, Partner, Επικεφαλής Ανάπτυξης Προϊόντων & Υπηρεσιών της Hellastat *



ίναι η πρώτη φορά τα τελευταία 10 χρόνια που καταγράφεται αρνητική µεταβολή στις πωλήσεις των ελληνικών επιχειρήσεων, καθώς σύµφωνα µε την ανάλυση των ισολογισµών της χρήσης 2009 από την Hellastat A.E. προκύπτει µέση πτώση κατά 7%, έναντι ικανοποιητικής αύξησης κατά 3,2% το 2008. Αποτελεί επίσης πρωτόγνωρο φαινόµενο οι επιχειρήσεις µε πτώση του τζίρου να ξεπερνούν σε αριθµό αυτές µε ενίσχυση: το ισοζύγιο είναι 60-40 υπέρ αυτών µε χαµηλότερες πωλήσεις το 2009 έναντι του 2008, εξέλιξη ανησυχητική, καθώς η δεύτερη χειρότερη παρατηρήθηκε –ως φυσιολογική και αναµενόµενη, µάλιστα- στο µετα-ολυµπιακό 2005 όπου περίπου ισοµοιράστηκαν ανοδικές και πτωτικές. Σε επίπεδο καθαρής κερδοφορίας οι εξελίξεις είναι οι πλέον δυσάρεστες, καθώς παρατηρείται µέση κάµψη κατά -12,6%, σε συνέχεια της επίσης κακής χρονιάς του 2008 (-10%). Το 55% των επιχειρήσεων εµφανίζει κάµψη αποτελεσµάτων -όπως και το 2008ενώ από το 2001 µόνο µια χρονιά ξεπέρασαν ελαφρά το 50%, το έτος 2005. Θετικό αξιολογείται πάντως το γεγονός ότι σταθερά την τελευταία 10ετία 2 στις 3 επιχειρήσεις εµφανίζουν κερδοφορία. Ταυτόχρονα, και η λειτουργική κερδοφορία επηρεάζεται από το δύσκολο επιχειρηµατικό περιβάλλον του 2009, µε µέση πτώση κατά -9%, ενώ το 2008 είχε διατηρηθεί σχεδόν αµετάβλητη. Η µικτή κερδοφορία τώρα -ο πλέον κρίσιµος δείκτης για την εξέλιξη των υπολοίπων µεγεθών των επιχειρήσεων- υποχωρεί κατά 1,5 µονάδα, στο 27,2%, µε αντίστοιχη επίπτωση στο περιθώριο ΚΠΤΦΑ, το οποίο εκτιµάται στο 8,5% (από 9,5%). Η επίδοση αυτή είναι η χαµηλότερη στο διάστηµα 2009-2001.

Μέσοι ρυθµοί µεταβολής πωλήσεων & κερδών 15%

Σύνολο επιχειρήσεων Πωλήσεις Κέρδη

10%

2009

-6,8%

-12,6%

2008

3,2%

-10,3%

2007

7,4%

12,0%

2006

6,8%

12,8%

-5%

2005

1,6%

-4,1%

2004

3,9%

0,7%

2003

4,2%

6,0%

2002

3,9%

3,6%

09/01

4,0%

1,9%

5% 2009

2008

2007

Μικτό περιθώριο

Περιθώριο ΚΠΤΦΑ

2005

2004

2003

2002

-10% -15% Κέρδη

Πωλήσεις

Εξέλιξη περιθωρίων κέδους Περιθώρια κέρδους

2006

Πίνακας 2, Διάγραµµα 2

Περιθώριο ΚΠΦ

2009

27,2%

8,5%

2,1%

2008

28,7%

9,5%

2,2%

2007

28,7%

9,9%

2,9%

2006

28,0%

9,3%

2,6%

2005

27,3%

8,8%

2,2%

2004

26,8%

8,9%

2,3%

2003

27,2%

9,5%

2,6%

2002

27,0%

9,3%

2,7%

2001

26,5%

9,8%

3,0%

35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2009

2008

2007

Μικτό περιθώριο

2006

2005

2004

Περιθώριο ΚΠΤΦΑ

2003

2002

2001

Περιθώριο ΚΠΦ

*Το άρθρο είναι βασισµένο στην ετήσια επισκόπηση της Ελληνικής Επιχειρηµατικότητας της Hellastat που περιλαµβάνει 37.000 επιχειρήσεις και καλύπτει την περίοδο 2001-2009.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Περίοδος

Πίνακας 1, Διάγραµµα 1

 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ



Ανάλυση µεταβολών βάσει κύκλου εργασιών επιχείρησης Μέση µεταβολή πωλήσεων

Πίνακας 3

Μέση µεταβολή κερδών

2009/2008

2008/2007

2009/2008

2008/2007

κάτω από 1 εκ.

-9,7%

0,3%

-9,5%

-14,4%

1 έως 3 εκ

-8,1%

3,6%

-20,2%

-8,6%

3 έως 50 εκ.

-5,0%

6,0%

-10,8%

-7,5%

πάνω από 50εκ.

-2,0%

6,8%

-4,8%

-16,3%

Μεγάλη η επιδείνωση στις µικρές επιχειρήσεις Σηµαντική διαφοροποίηση προκύπτει στα αποτελέσµατα των επιχειρήσεων ανάλογα µε το µέγεθός τους: οι µεγάλες επιχειρήσεις µε κύκλο εργασιών άνω των ευρώ 50εκ. εµφανίζουν µέση µείωση τζίρου κατά 2% (+6,8% το 2008), ενώ οι µικρές επιχειρήσεις µε έσοδα µέχρι ευρώ 1 εκ. εµφανίζουν εντονότερη του µέσου υποχώρηση, αγγίζοντας το -10% (+0,3% το 2008). Ανάλογη εικόνα καταγράφεται και στη µεταβολή των κερδών, καθώς οι µεγάλες επιχειρήσεις υφίστανται µέση µείωση που δεν υπερβαίνει το -5%, ενώ εταιρείες µε πωλήσεις ευρώ 1 έως 3 εκ. και µέχρι ευρώ 1 εκ. παρουσιάζουν µέση µείωση κατά -20% και -9,5% αντίστοιχα. Πάντως, το συµπέρασµα είναι µια πτωτική πορεία των µεγεθών ανεξάρτητα από το µέγεθος της επιχείρησης.

(EΛΛAΣ) ∆IYΛIΣTHPIA KOPINΘOY A.E. ΑΡ. Μ.Α.Ε. 1482/06/Β/86/26 Ε∆ΡΑ: ΗΡΩ∆ΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 12Α, ΜΑΡΟΥΣΙ 151 24 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2009 ΕΩΣ 31 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2009 (δηµοσιευόµενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη, κατά τα ∆ΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονοµικές καταστάσεις, στοχεύουν σε µία γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της "ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) ∆ΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.". Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή µε τον εκδότη, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέχγου του νόµιµου ελεγκτή.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Αρµόδια Νοµαρχία: Υπουργείο Ανάπτυξης, ∆ιεύθυνση Α.Ε. και Πίστεως ∆ιεύθυνση διαδικτύου: www.moh.gr Σύνθεση ∆ιοικητικού Συµβουλίου: Πρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος: Βαρδής Ι. Βαρδινογιάννης, Αντιπρόεδροι: Ιωάννης Β. Βαρδινογιάννης, Παναγιώτης Ν. Κονταξής, Αναπληρωτές ∆ιευθύνοντες Σύµβουλοι: Ιωάννης Ν. Κοσµαδάκης, Πέτρος Τ. Τζαννετάκης, Μέλη: ∆ηµοσθένης Ν. Βαρδινογιάννης, Νίκος Θ. Βαρδινογιάννης, Γεώργιος Π. Αλεξανδρίδης, Ελένη - Μαρία Λ. Θεοδωρουλάκη, Κωνσταντίνος Β. Μαραβέας, Αντώνιος Θ. Θεοχάρης, ∆έσποινα Ν. Μανώλη. Ηµεροµηνία έγκρισης από το ∆ιοικητικό Συµβούλιο 1 Μαρτίου 2010 των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων: Νόµιµος ελεγκτής: Τηλέµαχος Χ. Γεωργόπουλος Ελεγκτική εταιρία: Deloitte. Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών: Με σύµφωνη γνώµη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2009 31.12.2008

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2009 31.12.2008

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια στοιχεία Άυλα περιουσιακά στοιχεία Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Αποθέµατα Απαιτήσεις από πελάτες Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

902.073 40.376 37.980 254.103 290.022 58.079 1.582.633

759.137 23.795 22.428 235.529 261.624 47.763 1.350.276

853.934 581 48.086 248.478 224.894 36.654 1.412.627

713.043 916 45.188 233.705 175.445 38.136 1.206.433

Ι∆ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο Λοιπά στοιχεία ιδίων κεφαλαίων Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ιδιοκτητών µητρικής (α) ∆ικαιώµατα µειοψηφίας (β) Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (γ) = (α) + (β) Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις Προβλέψεις / Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ΣΥΝΟΛΟ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

33.235 317.716 350.951 1.225 352.176 254.384 71.852 432.521 471.700 1.230.457 1.582.633

33.235 276.351 309.586 0 309.586 276.871 74.086 393.919 295.814 1.040.690 1.350.276

33.235 299.557 332.792 0 332.792 192.375 67.670 377.661 442.129 1.079.835 1.412.627

33.235 281.125 314.360 0 314.360 227.031 70.308 332.219 262.515 892.073 1.206.433

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟ∆ΩΝ

Κύκλος εργασιών Μικτά κέρδη / (ζηµιές) Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσµάτων Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους (Α)

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2008 01.01-31.12.2009 3.938.935 5.505.365 214.559 241.730

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2009 01.01-31.12.2008 3.493.334 5.057.751 158.514 189.283

155.349 155.601 107.957

138.524 102.380 78.406

146.480 130.406 84.902

129.668 99.356 75.767

-Ιδιοκτήτες µητρικής -∆ικαιώµατα µειοψηφίας

107.835 122

78.406 0

84.902 0

75.767 0

Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Β) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Α)+(Β)

0 107.957

382 78.788

0 84.902

0 75.767

-Ιδιοκτήτες µητρικής -∆ικαιώµατα µειοψηφίας

107.835 122

78.788 0

84.902 0

75.767 0

0,9745 0

0,7077 0

0,7664 0,7000

0,6839 0,6000

211.443

190.345

196.454

176.824

Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους ανά µετοχή - βασικά (σε Ευρώ) Προτεινόµενο µέρισµα ανά µετοχή - (σε Ευρώ) Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και συνολικών αποσβέσεων

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Σύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσεως (01.01.2009 και 01.01.2008 αντίστοιχα) ∆ικαιώµατα µειοψηφίας που προκύπτουν από εξαγορά θυγατρικής Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους ∆ιανεµηθέντα µερίσµατα Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσεως (31.12.2009 και 31.12.2008 αντίστοιχα) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ Έµµεση µέθοδος

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2008 31.12.2009

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2009 31.12.2008

309.586

363.738

314.360

371.533

1.103 107.957 (66.470)

0 78.788 (132.940)

0 84.902 (66.470)

0 75.767 (132.940)

352.176

309.586

332.792

314.360

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2009 01.01-31.12.2008

Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων 155.601 Πλέον / µείον προσαρµογές για: 56.767 Αποσβέσεις Προβλέψεις 647 Συναλλαγµατικές διαφορές 5.314 Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζηµιές) επενδυτικής δραστηριότητας (21.353) 20.652 Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα Πλέον / µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες: Μείωση / (αύξηση) αποθεµάτων (18.574) (29.326) Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών) 145.835 Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα (21.523) (18.319) Καταβεβληµένοι φόροι Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) 275.721 Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων 1.583 (198.521) Αγορά ενσώµατων και άυλων παγίων στοιχείων 1.211 Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άυλων παγίων στοιχείων Τόκοι εισπραχθέντες 205 Μερίσµατα εισπραχθέντα 156 Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) (195.366) Χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια 1.051.369 Εξοφλήσεις δανείων (1.048.211) Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (χρεολύσια) (205) (66.470) Μερίσµατα πληρωθέντα (63.517) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (γ) Καθαρή αύξηση / (µείωση) στα ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα χρήσης (α) + (β) + (γ) 16.838 9.208 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης χρήσης Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης χρήσης 26.046

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2009 01.01-31.12.2008

102.380

130.406

99.356

52.513 (4.734) 7.841 (2.080) 39.871

50.648 (1.127) 5.344 (979) 16.645

47.849 (4.621) 7.761 (1.386) 32.878

110.684 97.878 (47.012)

(14.774) (47.393) 152.061

106.210 116.985 (52.681)

(39.209) (43.260) 274.872

(16.897) (16.688) 257.246

(32.903) (43.260) 276.188

(4.115) (78.415) 211 1.248 196 (80.875)

(3.491) (191.221) 2 167 156 (194.387)

(4.044) (71.727) 0 1.168 360 (74.243)

1.390.991 (1.456.396) (187) (132.940) (198.532)

911.207 (900.352) (205) (66.470) (55.820)

1.126.208 (1.197.678) (187) (132.940) (204.597)

(4.535) 13.743 9.208

7.039 7.982 15.021

(2.652) 10.634 7.982

1. Στη σηµείωση 16 επί των οικονοµικών καταστάσεων παρατίθενται αναλυτικά πληροφορίες σχετικά µε τις εταιρίες που περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες καταστάσεις (η έδρα τους, το ποσοστό συµµετοχής καθώς και η µέθοδος ενοποίησής τους). Οι εταιρίες “BRODERICO Ε.Π.Ε.”, “AVIN ALBANIA S.A.”, "ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΟΥΣΑΚΙΟΥ Α.Ε." και "NUR-MOH ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ", περιλαµβάνονται στην ενοποίηση στο κόστος κτήσης, λόγω επουσιώδους σηµασίας και λόγω του ότι δεν έχουν δραστηριότητες. Οι αλλαγές που έχουν επέλθει στις εταιρίες που περιλαµβάνονται στην ενοποίηση καθώς και στη µέθοδο ενοποίησής τους, αφορούν στην αλλαγή µεθόδου ενοποίησης α) της "ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER A.E.", από ολική ενοποίηση σε καθαρή θέση και β) της “OFC ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Α.Ε.” από καθαρή θέση σε ολική ενοποίηση. 2. Υφίστανται επίδικες απαιτήσεις τρίτων κατά του Οµίλου συνολικού ποσού Ευρώ 10,9 εκατοµµυρίων περίπου (εκ των οποίων Ευρώ 10,6 εκατοµµύρια περίπου αφορούν την Εταιρία). Επίσης υπάρχουν επίδικες απαιτήσεις του Οµίλου κατά τρίτων συνολικού ποσού Ευρώ 77,1 εκατοµµυρίων περίπου (εκ των οποίων Ευρώ 61,7 εκατοµµύρια περίπου αφορούν την Εταιρία). Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η τελική έκβασή τους δεν µπορεί προς το παρόν να προβλεφθεί. Επίσης, δεν αναµένεται να προκύψουν σηµαντικές υποχρεώσεις από τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις. Τα ποσά των σωρευτικών προβλέψεων που έχουν διενεργηθεί στον Όµιλο έχουν ως εξής: α) πρόβλεψη για επίδικες υποθέσεις ποσού Ευρώ 1.844 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 0 χιλιάδες), και β) προβλέψεις για αποχωρήσεις προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία ποσού Ευρώ 37.489 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 35.406 χιλιάδες). 3. Για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, γίνεται σχετική αναφορά στη σηµείωση 33 επί των οικονοµικών καταστάσεων. 4. Τον Απρίλιο 2009 ολοκληρώθηκε η συναλλαγή µέσω της οποίας η “ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε. – ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ” απέκτησε, µέσω αύξησης µετοχικού κεφαλαίου µε καταβολή µετρητών, τον έλεγχο ποσοστού 65% στην “ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER A.E.”. Η “ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) ∆ΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.” παραµένει µέτοχος της “ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER A.E.” µε ποσοστό 35%, σηµείωση 31 επί των οικονοµικών καταστάσεων. Στις 8 Μαΐου 2009 ολοκληρώθηκε από τον Όµιλο η απόκτηση ποσοστού 64,06% του µετοχικού κεφαλαίου της “OFC ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Α.Ε.” που διαµόρφωσε το συνολικό ποσοστό του Οµίλου επί του µετοχικού κεφαλαίου της “OFC ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Α.Ε.” σε 92,06%, σηµείωση 30 επί των οικονοµικών καταστάσεων. Τον Ιούλιο 2009, η Εταιρία συµµετείχε στην σύσταση της εταιρίας “NUR-MOH ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ” κατά 50%, σηµείωση 30 επί των οικονοµικών καταστάσεων. Tον Σεπτέµβριο 2009, η Εταιρία ήρθε σε συµφωνία µε τη “SHELL OVERSEAS HOLDINGS LTD” προκειµένου να αποκτήσει από την τελευταία τις δραστηριότητές της στην Ελλάδα, καθώς και µε τη “SHELL GAS (LPG) HOLDINGS B.V.” για τη µεταβίβαση από την τελευταία του 100% των µετοχών της “SHELL GAS A.E.B.E. ΥΓΡΑΕΡΙΩΝ”, σηµείωση 30 επί των οικονοµικών καταστάσεων. Επίσης, τον ∆εκέµβριο 2009, ο Όµιλος προχώρησε στην πώληση του συνόλου της έµµεσης συµµετοχής κατά 50% που είχε, µέσω της θυγατρικής “AVIN OIL Α.Β.Ε.Ν.Ε.Π.”, στην εταιρία “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Α.Ε. (HAFCO S.A.)”, σηµείωση 32 επί των οικονοµικών καταστάσεων. 5. O αριθµός απασχολούµενου προσωπικού την 31η ∆εκεµβρίου 2009 είναι για τον Όµιλο 1.523 άτοµα (31.12.2008: 1.489 άτοµα) και για την Εταιρία 1.268 άτοµα (31.12.2008: 1.271 άτοµα). 6. Πάσης φύσεως συναλλαγές (έσοδα, έξοδα) και υπόλοιπα απαιτήσεων και υποχρεώσεων του Οµίλου και της Εταιρίας µε τα συνδεδεµένα µέρη κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 σε χιλιάδες Ευρώ: ΕΤΑΙΡΙΑ ΟΜΙΛΟΣ ΕΙΣΡΟΕΣ 93.418 537.049 ΕΚΡΟΕΣ 975 1.640 9.057 45.720 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 0 1 ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ & ΑΜΟΙΒΕΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 2.930 2.620 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0

Μαρούσι, 1 Μαρτίου 2010

Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΒΑΡ∆ΗΣ Ι. ΒΑΡ∆ΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ A.∆.T. K 011385/82

Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΕΤΡΟΣ Τ. ΤΖΑΝΝΕΤΑΚΗΣ Α.∆.Τ. Ρ 591984/94

Ο ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΟΣ Ν. ΠΟΡΦΥΡΗΣ A.∆.T. Ρ 557979/94 Αρ. Αδείας Ο.Ε.Ε. 0018076 Α’ Τάξης

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Πωλήσεις και κέρδη ανά κλάδο Περίοδος

Βιοµηχανία Πωλήσεις Κέρδη

Πίνακας 4

Εµπόριο Πωλήσεις Κέρδη

Κατασκευές Πωλήσεις Κέρδη

Μεταφορές Πωλήσεις Κέρδη

Ακίνητη περιουσία Πωλήσεις Κέρδη

Ξενοδοχεία & εστιατόρια Πωλήσεις Κέρδη

2009

-9,9%

-16,1%

-9,4%

-17,2%

-4,8%

-19,8%

-7,0%

-21,5%

2,9%

11,3%

-3,8%

-6,4%

2008

2,7%

-11,5%

1,3%

-11,7%

8,5%

5,7%

5,5%

-6,6%

4,7%

-8,4%

2,9%

-27,4%

2007

7,3%

8,7%

7,4%

14,4%

10,4%

18,3%

8,4%

10,9%

5,0%

5,1%

6,5%

7,6%

2006

7,9%

12,7%

6,1%

11,2%

7,8%

11,5%

7,7%

13,3%

4,6%

8,1%

6,1%

14,6%

2005

0,9%

-8,2%

-0,2%

-15,4%

0,3%

-9,6%

1,7%

4,1%

5,0%

11,3%

5,2%

13,6%

2004

5,8%

2,8%

5,2%

9,5%

3,3%

5,2%

3,7%

4,8%

2,7%

-2,6%

-24,3%

2003

3,6%

3,9%

5,1%

12,1%

13,7%

11,1%

3,7%

2,0%

4,8%

-1,1%

-32,0%

2002

4,8%

2,1%

5,5%

9,7%

0,0%

-20,6%

3,2%

2,5%

3,6%

5,4%

2,3%

4,9%

09/01

3,6%

1,0%

4,1%

1,9%

5,4%

-1,8%

4,2%

5,0%

5,4%

6,0%

2,6%

-0,4%

Σε Βιοµηχανία, Εµπόριο και Μεταφορές οι µεγαλύτερες απώλειες Σύµφωνα µε τα στοιχεία που δηµοσιεύει η Ελληνική Στατιστική Αρχή, η επιδείνωση των µεγεθών των επιχειρήσεων, δεν προκαλεί έκπληξη: ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής υποχώρησε το 2009 κατά 9,4% (-4% το 2008), ενώ αντίστοιχα ο δείκτης της µεταποίησης µειώθηκε κατά 11,2%. Αντίστοιχη πτώση καταγράφει και ο δείκτης λιανικού εµπορίου, µε κάµψη κατά 9,3% το 2009. Αποκαλυπτική είναι και η εικόνα στις µεταφορές, βάσει των στοιχείων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής: χερσαίες -31,5%, πλωτές -23%, αποθήκευση -33%. Τέλος, η οικοδοµική δραστηριότητα διατηρείται σε πτωτική τροχιά από το 2005, µε περαιτέρω µείωση το 2009 κατά 24% και 26% σε επιφάνεια και όγκο αντίστοιχα. Με αυτά υπόψη, από την ανάλυση των ισολογισµών του 2009 της Hellastat A.E. η πτώση των πωλήσεων στη Βιοµηχανία αγγίζει το -10% κατά µέσο όρο, -9,5% αντίστοιχα στο Εµπόριο, ενώ οι µεταφορές ακολουθούν µε πτώση εσόδων κατά -7%. Ο κατασκευαστικός τοµέας υποχωρεί µε -5%, ενώ Ξενοδοχεία & Εστιατόρια έκλεισαν µια µέτρια χρονιά –δεδοµένων των συνθηκών- µε πτώση που δεν ξεπέρασε το -4%. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο ευρύτερος κλάδος Ακίνητης Περιουσίας, µε µέση αύξηση εσόδων της τάξης του 2,9%. Από πλευράς καθαρής κερδοφορίας, Κατασκευές και Μεταφορές αντιµετωπίζουν µέση κάµψη κατά 20% και 21,5% αντίστοιχα, ενώ σε 16-17% εκτιµάται η µέση υποχώρηση στη Βιοµηχανία και το Εµπόριο.

Οι µεγάλες προκλήσεις το 2010

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ι βασικοί δείκτες ανάπτυξης των επιχειρήσεων υποχωρούν σύµφωνα µε τα οικονοµικά αποτελέσµατα του 2009, εξέλιξη αναµενόµενη, καθώς βιοµηχανική παραγωγή, κατανάλωση ενέργειας και καυσίµων, διεθνές εµπόριο, οικοδοµική δραστηριότητα, τουριστική κίνηση, κατανάλωση και λιανικό εµπόριο, παρουσιάζουν υποχώρηση τους τελευταίους 18 µήνες. Σε αυτό το αρνητικό περιβάλλον, καταλυτικό ρόλο για την επιβίωση και ανάπτυξη των επιχειρήσεων θα διαδραµατίσει: ••• η πολιτική σταθερότητα και η ικανότητα εισαγωγής µεταρρυθµίσεων µε τη µέγιστη δυνατή αποδοχή από την κοινωνία, •••η ενεργοποίηση αναπτυξιακών µέτρων και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων σε

ενέργεια, τουρισµό, µεταφορές, τεχνολογία, •••η διευθέτηση χρόνιων διαρθρωτικών αδυναµιών όπως τα περίφηµα κλειστά επαγγέλµατα, η κρατική παρέµβαση στον καθορισµό τιµών και περιθωρίων κέρδους, ο χαοτικός µηχανισµός αδειοδότησης και εποπτείας, οι κακής ποιότητας πανάκριβες υπηρεσίες του δηµόσιου τοµέα σε πολίτες, επιχειρήσεις και επενδυτές, •••η αποκατάσταση της ροής κεφαλαίων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, που απαιτεί ασφαλώς χρόνο καθώς οι διεθνείς αγορές είναι ακόµη επιφυλακτικές έναντι της Ελληνικής Οικονοµίας και του τραπεζικού συστήµατος και προς το παρόν υπάρχει εξάρτηση από τη χρηµατοδότηση που παρέχει η ΕΚΤ, •••η βελτίωση της ψυχολογίας, κυρίως

ως αποτέλεσµα θετικών εξελίξεων στους παραπάνω τοµείς. Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι οι συνθήκες αυτές έχουν µεσοµακροπρόθεσµο ορίζοντα και ότι αναµφίβολα περνούν µέσα από την επιτυχή εφαρµογή του προγράµµατος ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονοµίας , καθώς ενδεχόµενη εκτροπή θα αλλάξει ριζικά τις προοπτικές της επιχειρηµατικότητας. Στον βραχυπρόθεσµο ορίζοντα, επιχειρήσεις και κοινωνία θα πρέπει να αποδεχτούν αρχικά ότι το µοντέλο της φθηνά χρηµατοδοτούµενης κατανάλωσης αποτελεί οριστικά παρελθόν και να προσαρµοσθούν ταχέως στα νέα δεδοµένα ώστε να γίνει πράξη το αισιόδοξο ρητό «η κρίση φέρνει ευκαιρίες».



Πωλήσεις και κέρδη ανά κλάδο

Πίνακας 5

2009/2008

2008/2007

2009/2001

Βιοµηχανία

-1,1%

7,5%

11,4%

Εµπόριο

0,0%

9,0%

13,3%

Κατασκευές

5,1%

6,5%

24,3%

Μεταφορές

-0,3%

2,4%

13,0%

Ξενοδοχεία και εστιατόρια

-1,6%

-0,1%

11,1%

Ακίνητη περιουσία

-3,9%

-1,5%

7,4%

Σύνολο επιχειρήσεων

-0,5%

5,8%

12,7%

Η εικόνα των ισολογισµών Μειωµένη η χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων µέσα στην ύφεση. Η µείωση αυτή αποτυπώνεται και στους ισολογισµούς τους. Συγκεκριµένα, το 2009 αποτελεί την πρώτη χρονιά από το 2001 που καταγράφεται αρνητική µέση µεταβολή στον τραπεζικό δανεισµό των επιχειρήσεων, κατά -0,5%, ενώ το διάστηµα 2001-2009 εµφανίζει µέση αύξηση της τάξης του 12,7% ετησίως. Η εξέλιξη αυτή αντανακλάται και στη µικρή βελτίωση του δείκτη βραχυπρόθεσµου δανεισµού προς πωλήσεις, που εκτιµάται σε 24,7% από 25,7%. Η ικανότητα κάλυψης τόκων παρουσιάζει σχετική σταθερότητα τα τελευταία δύο χρόνια (3,7 φορές), ωστόσο υπόκειται σε σηµαντική υποχώρηση έναντι της περιόδου 2003-2001 (5 φορές περίπου). Υψηλή δανειακή επιβάρυνση εµφανίζουν τα ξενοδοχεία & εστιατόρια (32,7% των πωλήσεων, έναντι 29% το 2008) και η Βιοµηχανία (29,7%, σταθερά συγκριτικά µε το 2008). Αντίθετα, Μεταφορές και Υπηρεσίες παρουσιάζουν χαµηλή εξάρτηση από βραχυπρόθεσµο τραπεζικό δανεισµό (14,4% και 17% αντίστοιχα).

Κάλυψη τόκων 2009

24,7%

3,7

2008

25,7%

3,4

2007

25,0%

4,0

2006

25,8%

4,2

2005

25,9%

4,1

2004

23,9%

4,5

2003

23,3%

4,8

2002

22,0%

4,9

2001

20,0%

5,1

Αυξάνουν οι ανάγκες σε κεφάλαιο κίνησης

Πίνακας 7

Ηµέρες απαιτήσεων

Ηµέρες αποθεµάτων

Ηµέρες προµηθευτών

Εµπορικός κύκλος

2009

145

155

2008

136

163

2007

134

165

2006

134

169

2005

131

168

2004

121

159

2003

119

163

2002

113

156

2001

107

145

Το 2009, µετά από µια 4ετία σχετικής σταθερότητας, καταγράφεται επέκταση του µέσου διαστήµατος είσπραξης απαιτήσεων κατά 9 ηµέρες, συνολικά στις 145. Μεγάλες καθυστερήσεις παρατηρούνται στις Κατασκευές (179 ηµέρες, +21 από το 2008) και στη Βιοµηχανία (171 ηµέρες, +6 από το 2008). Η ανακύκλωση των αποθεµάτων είναι σχετικά σταθερή την περίοδο 2001-2009, στις 68 ηµέρες. Στη Βιοµηχανία και το Εµπόριο καταγράφεται µικρή βελτίωση, αντανακλώντας τη µειωµένη βιοµηχανική παραγωγή αλλά και τη σηµαντική πτώση στο εξωτερικό εµπόριο. Αναφορικά µε τη χρηµατοδότηση από προµηθευτές, παρουσιάζεται επιτάχυνση των πληρωµών στις 155 ηµέρες (8 ηµέρες ταχύτερα έναντι του 2008). Ο εµπορικός κύκλος διαµορφώνεται στις 58 ηµέρες, επιβαρύνοντας τις επιχειρήσεις µε κεφάλαιο κίνησης για ακόµη 16 ηµέρες έναντι του 2008 (42 ηµέρες).

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Εµπορικός κύκλος

Βραχυπρόθεσµος δανεισµός προς πωλήσεις Πίνακας 6

 ΟΙ 100 M ΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ EΜΠΟΡΙΚΕΣ EΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Κέρδη προ τόκων, αποσβέσεων και φόρων

Κύκλος εργασιών

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Εταιρία

Λογιστικά πρότυπα

2009

2008 Μεταβολή

2009

2008 Μεταβολή

Αποτελέσµατα προ φόρων 2009

2008

Μεταβολή

CARREFOUR ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.934,65

1.994,60

-3,0%

55,46

77,93

-28,8%

6,21

25,16

-75,3%

ΕΚΟ Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

1.609,86

2.285,95

-29,6%

16,95

29,36

-42,3%

-1,55

2,32

-166,7%

SHELL HELLAS Α.Ε.

ΕΛΠ

1.539,24

1.856,72

-17,1%

10,56

-15,38

168,7%

-5,35

-14,12

62,1%

ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.393,79

1.289,26

8,1%

80,47

73,16

10,0%

50,91

47,95

6,2%

ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ Ι. ΚΑΙ Σ. Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

1.153,50

1.088,65

6,0%

52,55

48,25

8,9%

22,56

15,97

41,3%

MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.048,15

1.281,05

-18,2%

22,79

22,35

2,0%

2,75

2,23

23,0%

ΑΙΓΑΙΟΝ ΟΙΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.011,35

1.127,31

-10,3%

12,61

10,99

14,7%

2,19

1,02

116,1%

AVINOIL Α.Ε.

∆ΠΧΠ

878,79

1.019,05

-13,8%

11,43

13,55

-15,6%

2,81

2,53

11,0% 120,6%

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

768,55

1.397,52

-45,0%

43,75

38,90

12,4%

32,60

14,78

ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ ΑΦΟΙ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

729,86

711,38

2,6%

16,86

17,27

-2,4%

1,91

3,99

-52,1%

ΓΕΡΜΑΝΟΣ Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

677,60

765,69

-11,5%

15,11

16,54

-8,6%

5,40

7,48

-27,8%

ΜΕΤΡΟ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

668,26

650,66

2,7%

29,86

36,45

-18,1%

15,15

24,73

-38,8%

ΕΛΙΝΟΙΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

656,40

743,92

-11,8%

10,71

9,99

7,3%

4,91

1,74

182,5%

∆ΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΑΣΟΥΤΗΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

602,18

573,56

5,0%

32,16

32,73

-1,7%

15,31

17,52

-12,6%

REVOIL Α.Ε.

∆ΠΧΠ

581,08

571,99

1,6%

7,79

5,83

33,7%

4,33

2,12

104,6%

ΑΤΛΑΝΤΙΚ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

562,21

604,93

-7,1%

-2,35

6,56

-135,8%

-14,67

-4,39

-234,5%

KOSMOCAR Α.Ε.

ΕΛΠ

546,95

580,17

-5,7%

23,80

29,22

-18,5%

16,59

15,02

10,5%

ΕΤΕΚΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

513,60

533,34

-3,7%

3,65

3,64

0,2%

0,84

0,72

17,2%

DSGI SOUTH-EAST EUROPE A.E.B.E.*

ΕΛΠ

488,34

499,30

-2,2%

28,51

40,61

-29,8%

18,87

34,24

-44,9%

PROCTER & GAMBLE ΕΛΛΑΣ Ε.Π.Ε.

ΕΛΠ

463,10

446,78

3,7%

20,82

22,14

-6,0%

19,77

20,94

-5,6%

JUMBO Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

444,14

386,26

15,0%

123,42

111,92

10,3%

107,75

97,86

10,1%

NOVARTIS HELLAS Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

439,85

377,25

16,6%

12,54

26,75

-53,1%

11,58

25,62

-54,8%

598,88

-28,9%

24,77

-10,1%

22,71

33,31

-31,8%

ΕΛΑΙΣ UNILEVER HELLAS A.E.**

ΕΛΠ

438,19

TOYOTA ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

425,56

10,29 22,26

6,87

MAKRO CASH AND CARRY Α.Ε.

ΕΛΠ

419,64

472,23

-11,1%

5,28

1,82

190,2%

-8,19

0,06

-13106,6%

ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

415,26

399,24

4,0%

19,25

16,63

15,8%

2,93

3,69

-20,6%

ΠΕΝΤΕ ΓΑΛΑΞΙΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

413,21

401,25

3,0%

24,23

23,15

4,7%

15,37

15,53

-1,1%

PFIZER ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

411,35

423,58

-2,9%

20,11

27,76

-27,5%

15,00

21,84

-31,3%

SANOFI AVENTIS Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

402,96

401,70

0,3%

69,30

68,54

1,1%

63,87

61,15

4,5%

ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

386,56

408,75

-5,4%

15,12

13,00

16,3%

8,06

5,92

36,1%

DIA HELLAS Α.Ε.

ΕΛΠ

373,79

389,31

-4,0%

0,40

0,34

17,5%

-9,46

-8,45

-12,0%

CYCLON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

367,39

399,25

-8,0%

6,68

8,19

-18,4%

2,47

3,68

-32,9%

MERCEDES BENZ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Ε.

ΕΛΠ

359,72

485,32

-25,9%

2,99

10,21

-70,7%

0,26

7,59

-96,5%

ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Κ. Π. Α.Ε. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ

∆ΠΧΠ

358,40

294,84

21,6%

5,48

5,53

-0,9%

2,53

0,86

193,7%

ΣΙΛΚ ΟΙΛ Α.Β.Ε.Ε.Π.Τ.Ν.Ξ.Ε.

ΕΛΠ

339,96

348,76

-2,5%

3,48

3,64

-4,4%

0,82

0,91

-9,7%

ROCHE HELLAS Α.Ε.

ΕΛΠ

327,44

321,47

1,9%

22,34

31,74

-29,6%

-6,48

22,98

-128,2%

ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ Α.Ε.Ε.

ΕΛΠ

303,92

299,84

1,4%

0,71

0,67

6,0%

0,99

0,65

51,9%

NOTOS COM ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

301,39

310,17

-2,8%

22,63

29,22

-22,6%

3,04

11,07

-72,5%

GLAXOSMITHKLINE A.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

298,41

279,95

6,6%

26,13

17,65

48,1%

19,53

16,33

19,6%

HOUSEMARKET Α.Ε.

∆ΠΧΠ

297,20

295,79

0,5%

43,74

45,45

-3,8%

38,01

37,97

0,1%

MERCEDES BENZ FINANCE A.E.

ΕΛΠ

293,84

72,99

302,6%

3,48

1,01

245,7%

2,61

0,91

187,0%

ΣΥ.ΦΑ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σ.Π.Ε.

ΕΛΠ

289,58

263,63

9,8%

5,27

5,19

1,5%

3,99

4,02

-0,6%

PRAKTIKER HELLAS Α.Ε.Ε.

ΕΛΠ

274,98

286,40

-4,0%

26,05

26,77

-2,7%

24,92

33,38

-25,3%

ΘΕΟΧΑΡΑΚΗΣ Ι. ΝΙΚ. Α.Ε.

ΕΛΠ

271,87

283,35

-4,0%

16,61

20,54

-19,1%

5,43

5,71

-4,8%

FORD MOTOR ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

265,91

305,28

-12,9%

22,18

3,34

564,1%

17,54

-0,80

2298,5% 4449,0%

FRIESLANDCAMPINA HELLAS Α.Ε.

∆ΠΧΠ

264,50

281,39

-6,0%

4,14

2,97

39,4%

1,02

0,02

ASTRAZENECA Α.Ε.

ΕΛΠ

257,20

253,84

1,3%

8,23

15,35

-46,4%

10,72

19,65

-45,4%

SIEMENS Α.Ε. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

ΕΛΠ

254,43

191,14

33,1%

-29,58

-1,42

-1980,1%

-151,20

-17,65

-756,5%

ΚΑΕ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

251,48

268,17

-6,2%

53,22

53,07

0,3%

40,84

68,78

-40,6%

ΓΕΝΕΣΙΣ ΦΑΡΜΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

251,44

220,22

14,2%

45,54

38,43

18,5%

36,75

31,12

18,1%



Αποτελέσµατα προ φόρων

Λογιστικά πρότυπα

2009

2008 Μεταβολή

ΑΡΒΑΝΙΤΙ∆ΗΣ Α.Ε.E.

ΕΛΠ

243,23

229,36

6,0%

5,28

5,24

0,8%

0,32

-0,19

ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε.

ΕΛΠ

239,60

225,84

6,1%

3,44

3,48

-1,2%

3,93

3,88

1,4%

BMW ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

238,31

325,22

-26,7%

13,31

25,33

-47,5%

2,91

19,25

-84,9%

DRACOIL Α.Ε.

ΕΛΠ

235,61

204,43

15,3%

-0,09

0,13

-171,2%

-1,47

-1,98

25,9%

ΣΤΡΟΥΜΣΑΣ Ι. Α.Ε.

ΕΛΠ

234,06

220,79

6,0%

5,05

4,86

4,0%

1,02

0,47

115,3%

Εταιρία

2009

2008 Μεταβολή

2009

2008

Μεταβολή 273,8%

DIAGEO ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΠΟΤΩΝ

ΕΛΠ

230,43

212,25

8,6%

15,90

12,34

28,9%

14,65

16,03

-8,6%

GENERAL MOTORS ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

228,28

266,98

-14,5%

10,93

2,21

395,1%

12,08

1,50

706,8%

ZARA ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

228,26

233,02

-2,0%

26,03

27,22

-4,4%

12,38

7,77

59,4% -38,4%

ΕΡΜΗΣ Α.Ε. ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ

ΕΛΠ

224,98

273,05

-17,6%

2,30

3,72

-38,2%

1,82

2,96

ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ ΛΙΛΛΥ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

218,85

194,66

12,4%

23,02

24,26

-5,1%

19,36

18,81

2,9%

INFO-QUEST Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

210,67

259,88

-18,9%

0,98

1,00

-2,8%

-1,53

-34,85

95,6%

VESTAS HELLAS Α.Ε.

ΕΛΠ

205,89

59,38

246,8%

-3,72

-4,36

14,6%

-3,01

-2,55

-18,4%

DALL Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

199,41

181,81

9,7%

1,24

3,97

-68,9%

-0,39

1,03

-138,1%

ΝΕΟΧΗΜΙΚΗ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

197,20

211,41

-6,7%

29,75

0,17

17300,0%

1,57

-75,62

102,1%

ABBOTT LABORATORIES ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

191,35

174,00

10,0%

21,20

25,90

-18,1%

13,86

17,32

-20,0%

LOREAL HELLAS Α.Ε.

ΕΛΠ

191,29

193,40

-1,1%

33,23

38,35

-13,4%

27,51

33,65

-18,2%

MULTIRAMA Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

190,29

165,34

15,1%

0,91

0,85

7,5%

-4,36

-4,71

7,6%

ΠΕΙΡΑΙΚΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ Π.Ε.

ΕΛΠ

187,32

175,96

6,5%

1,53

1,44

6,5%

1,18

1,08

9,2% -639,2%

FIAT GROUP AUTOMOBILES ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

186,59

222,42

-16,1%

0,59

5,57

-89,5%

-2,58

0,48

ΣΥΝ.ΦΑ. Α.Ε.

ΕΛΠ

186,58

166,02

12,4%

3,01

2,42

24,4%

2,85

2,12

34,7%

ΜΥΡΤΕΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

184,69

225,83

-18,2%

3,42

4,20

-18,5%

2,97

3,81

-22,2% -48,0%

KAOIL ΚΟΥΤΛΑΣ Ν. Α.Ε.

ΕΛΠ

184,54

206,96

-10,8%

0,87

0,75

16,6%

0,05

0,09

BAYER ΕΛΛΑΣ Α.Β.E.E.

ΕΛΠ

169,03

182,82

-7,5%

10,07

9,59

5,1%

1,80

1,16

55,7%

SONY ERICSSON Α.Ε.

ΕΛΠ

167,85

228,59

-26,6%

4,32

5,10

-15,4%

4,35

5,91

-26,4% -12,3%

BRISTOL MYERS SQUIBB Α.Ε.

ΕΛΠ

166,54

162,71

2,4%

24,17

29,07

-16,9%

24,09

27,47

CHIQUITA ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

165,99

104,59

58,7%

2,37

1,25

90,0%

2,22

1,32

68,5%

SCHERING-PLOUGH Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

165,81

141,80

16,9%

8,02

5,08

57,9%

7,69

-0,18

4384,1%

ΒΙΑΜΑΡ Α.Ε.

ΕΛΠ

161,93

164,34

-1,5%

9,96

10,68

-6,7%

2,82

1,11

153,2%

FOURLIS TRADE Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

161,50

159,44

1,3%

6,66

7,21

-7,7%

6,51

4,31

51,1%

ΠΟΛΙΤΗΣ ∆. Α.Φ.Ε. PHARMACON

ΕΛΠ

155,65

61,04

155,0%

2,96

0,65

357,2%

0,60

0,54

11,1%

SPRIDER STORES Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

155,01

149,43

3,7%

14,27

30,47

-53,2%

0,76

18,44

-95,9%

ΠΕΙΡΑΙΩΣ MULTIFIN A.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

153,72

255,59

-39,9%

11,82

4,41

168,3%

6,26

-9,02

169,4%

ΜΟΥΧΑΛΗΣ Α.Ε.Ε. ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

ΕΛΠ

153,59

145,47

5,6%

8,49

6,92

22,6%

5,35

4,94

8,3%

ΡΑΥΖΟΝΕ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

153,02

86,39

77,1%

1,18

0,34

250,9%

0,96

0,21

355,3%

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

151,45

189,16

-19,9%

4,40

17,71

-75,1%

-1,79

10,20

-117,5%

JANSSEN - CILAG Α.Ε.Β.Ε. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ

ΕΛΠ

151,34

172,22

-12,1%

4,02

11,10

-63,7%

4,91

13,79

-64,4%

HYUNDAI ΕΛΛΑΣ ∆ΑΒΑΡΗ Π. ΚΑΙ Ρ. Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

150,21

188,44

-20,3%

9,12

10,31

-11,5%

-1,47

-0,65

-126,9% 4295,6%

KARENTA Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

149,23

137,97

8,2%

6,34

3,05

107,9%

1,28

0,03

ΑΡΓΟΣ ΝΕΤ Α.Ε.

ΕΛΠ

149,05

122,78

21,4%

1,26

1,07

17,6%

0,91

0,7%

EXPERT ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

147,04

161,78

-9,1%

1,69

3,20

-47,0%

0,90

1,16

-22,9%

ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΟΣ & ΚΑΤΑΝΑΛ. ΣΥΝ. ΠΕ.ΜΕΛΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

ΕΛΠ

142,57

145,81

-2,2%

4,67

5,33

-12,3%

2,79

3,43

-18,6%

ERICSSON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

142,38

185,44

-23,2%

3,87

24,96

-84,5%

3,17

20,40

-84,5%

ΕΛΓΕΚΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

141,87

135,96

4,4%

4,76

3,36

41,4%

1,44

0,95

51,2%

ΓΕΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

141,33

173,64

-18,6%

2,47

7,78

-68,3%

-0,57

3,45

-116,7%

ΕΝΑ - ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

140,98

131,01

7,6%

7,21

5,48

31,5%

6,88

5,40

27,5%

PHILIPS ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

139,65

191,22

-27,0%

-1,98

-8,64

77,1%

-4,59

-10,67

57,0%

ΠΑΖΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Κ. Σ. Α.Ε.

∆ΠΧΠ

136,48

203,44

-32,9%

-1,28

1,79

-171,9%

-4,13

0,04

-10657,0%

GALLON OIL A.E. ΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝ

ΕΛΠ

134,81

94,69

42,4%

0,74

1,07

-31,1%

0,52

0,62

-15,2%

LAVIPHARM ACTIVE SERVICES Α.Ε.

∆ΠΧΠ

131,58

128,74

2,2%

1,11

1,28

-12,8%

-1,00

-0,86

-15,3%

LION ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

130,06

155,23

-16,2%

4,83

5,20

-7,1%

-0,90

0,46

-296,7%

*30/4/2009 **µη συγκρίσιµα στοιχεία 2008, προέρχεται από απόσχιση/απορρόφηση κλάδων, Εµφανίζονται στοιχεία σε εταιρικό επίπεδο Ποσά σε € εκ., ∆ηµοσιευµένα στοιχεία µέχρι 6/7/2010

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Κέρδη προ τόκων, αποσβέσεων και φόρων

Κύκλος εργασιών

 ΟΙ 100 M ΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ BΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ EΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Κέρδη προ τόκων, αποσβέσεων και φόρων

Κύκλος εργασιών Λογιστικά πρότυπα

2009

2008

Μεταβολή

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

6.172,59

9.319,60

-33,8%

310,59

48,84

536,0%

219,01

-142,08

254,1%

∆ΕΗ - ∆ΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

6.017,12

5.801,65

3,7%

1.668,00

339,65

391,1%

988,99

-326,71

402,7%

MOTOR OIL ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

3.493,33

5.057,75

-30,9%

196,45

176,82

11,1%

130,41

99,36

31,3%

∆.ΕΠ.Α. Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.003,64

1.475,10

-32,0%

47,52

112,55

-57,8%

61,00

118,65

-48,6%

COCA COLA 3Ε Α.Ε.

∆ΠΧΠ

700,70

714,10

-1,9%

125,00

118,90

5,1%

202,20

173,60

16,5%

ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε.

∆ΠΧΠ

627,58

607,91

3,2%

48,57

50,35

-3,5%

36,71

36,08

1,7%

VIVARTIA A.B.E.E.

∆ΠΧΠ

585,84

630,23

-7,0%

23,49

35,57

-34,0%

-31,73

-15,55

-104,0%

ΤΕΡΝΑ A.Τ.Τ.Ν.E.

∆ΠΧΠ

507,72

510,50

-0,5%

45,47

48,73

-6,7%

28,61

30,91

-7,4%

ALAPIS Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

479,67

438,76

9,3%

226,00

120,39

87,7%

69,94

75,28

-7,1%

J&P-ΑΒΑΞ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

476,05

554,06

-14,1%

36,20

35,84

1,0%

6,86

6,14

11,7%

ΗΡΑΚΛΗΣ Α.Γ.Ε.Τ.

∆ΠΧΠ

469,10

632,20

-25,8%

93,19

139,48

-33,2%

55,54

99,66

-44,3%

ΤΙΤΑΝ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

450,09

548,62

-18,0%

119,51

148,48

-19,5%

79,85

113,29

-29,5%

ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

448,30

460,85

-2,7%

130,18

136,44

-4,6%

102,47

112,75

-9,1%

ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

427,35

468,59

-8,8%

50,98

34,11

49,4%

33,81

14,94

126,4%

ΕΛΒΑΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

408,10

541,00

-24,6%

20,67

12,67

63,1%

-1,79

-12,42

85,6%

ΕΥ∆ΑΠ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

386,17

403,16

-4,2%

48,33

78,33

-38,3%

18,02

49,22

-63,4%

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Εταιρία

Αποτελέσµατα προ φόρων

2009

2008

Μεταβολή

2009

2008

Μεταβολή

ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε.

ΕΛΠ

376,87

354,45

6,3%

71,25

77,54

-8,1%

63,66

68,82

-7,5%

NESTLE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

368,11

378,19

-2,7%

78,88

80,31

-1,8%

75,01

91,94

-18,4%

ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

343,55

635,25

-45,9%

4,19

-0,50

929,9%

-13,25

-23,37

43,3%

ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ Α.Β.Ε. ΣΙΓΑΡΕΤΤΩΝ

ΕΛΠ

316,90

298,34

6,2%

94,46

80,44

17,4%

87,70

72,89

20,3%

ΣΟΓΙΑ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

292,12

420,39

-30,5%

10,73

32,19

-66,6%

4,43

19,14

-76,9%

ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

276,37

346,01

-20,1%

39,07

26,39

48,0%

25,28

10,53

140,1%

ΜΕΤΚΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

268,15

330,48

-18,9%

40,76

56,59

-28,0%

40,12

50,07

-19,9%

BOEHRINGER INGELHEIM ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

266,54

256,30

4,0%

15,28

17,17

-11,0%

10,02

11,76

-14,9%

BSH Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

263,36

304,31

-13,5%

8,42

14,92

-43,6%

12,07

22,92

-47,4%

SOVEL Α.Ε. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΧΑΛΥΒΑ

∆ΠΧΠ

239,44

513,08

-53,3%

-2,30

23,42

-109,8%

-20,47

1,57

-1405,3%

ΦΑΓΕ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

237,99

286,47

-16,9%

16,83

9,88

70,3%

14,29

-19,16

174,6%

INTRACOM TELECOM Α.Ε.

∆ΠΧΠ

234,26

260,48

-10,1%

16,40

26,50

-38,1%

-3,89

7,80

-149,8%

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

233,14

476,78

-51,1%

-16,87

25,99

-164,9%

-27,12

2,43

-1216,5%

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

216,55

202,15

7,1%

92,70

46,09

101,1%

31,82

15,23

109,0%

ΣΙ∆ΕΝΟΡ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

210,71

419,96

-49,8%

-19,50

-1,20

-1526,6%

-33,01

76,64

-143,1%

ΜΥΛΟΙ ΣΟΓΙΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

201,35

231,94

-13,2%

8,22

12,98

-36,6%

2,99

2,28

31,2%

ΑΕΓΕΚ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

193,94

106,30

82,4%

12,31

-52,87

123,3%

0,08

-70,74

100,1%

JOHNSON AND JOHNSON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

191,25

184,71

3,5%

20,83

11,27

84,8%

8,27

-5,17

259,8%

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

188,32

257,81

-27,0%

4,46

8,12

-45,1%

-1,67

2,43

-168,8% 377,4%

ΜΕΒΓΑΛ Α.Ε.

ΕΛΠ

183,99

185,16

-0,6%

11,77

11,26

4,5%

1,58

0,33

ΝΗΡΕΥΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

163,02

175,43

-7,1%

21,69

25,13

-13,7%

6,19

10,49

-41,0%

ΑΘΗΝΑ Α.Τ.E.

∆ΠΧΠ

154,16

154,89

-0,5%

10,41

2,64

294,7%

2,11

-10,10

120,9%

INTRAKAT Α.Ε.

∆ΠΧΠ

152,18

144,76

5,1%

7,10

6,95

2,2%

4,19

3,53

18,6%

ΕΒΖ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

147,68

131,50

12,3%

-45,76

-5,16

-786,6%

-47,59

-7,47

-536,8%

KRAFT FOODS ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

147,31

127,85

15,2%

21,95

16,23

35,2%

20,09

15,26

31,7%

ΚΑΡΕΛΙΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

145,14

157,85

-8,1%

29,99

36,40

-17,6%

26,88

38,82

-30,7%

ΑΛΟΥΜΥΛ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

145,05

204,07

-28,9%

-1,01

12,43

-108,1%

-10,16

2,19

-564,1%

ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

143,30

179,44

-20,1%

4,96

17,49

-71,7%

-2,07

10,05

-120,6%

CROWN HELLAS CAN Α.Ε.

∆ΠΧΠ

139,68

148,16

-5,7%

15,16

11,58

31,0%

11,74

6,80

72,8%

ΕΛΑΝΘΗ A.Β.E.Ε.ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΕΛΠ

135,75

2,45

5448,1%

12,69

0,32

3913,5%

13,55

0,31

4202,3%

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

134,93

282,70

-52,3%

-25,12

-19,57

-28,3%

-46,58

-47,79

2,5%

ELPEN Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

132,89

120,58

10,2%

23,96

21,59

11,0%

14,57

11,44

27,4%

BIC ΒΙΟΛΕΞ Α.Ε.

ΕΛΠ

131,51

124,73

5,4%

30,09

20,70

45,4%

12,64

8,05

56,9%

∆ΟΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

130,30

156,33

-16,7%

-5,60

-2,00

-179,9%

-6,75

-5,90

-14,2%



Κύκλος εργασιών Εταιρία

Λογιστικά πρότυπα

2009

2008

Μεταβολή

2009

2008

Αποτελέσµατα προ φόρων

Μεταβολή

2009

2008

Μεταβολή

PEPSICO-ΗΒΗ Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

125,59

118,03

6,4%

8,04

7,75

3,8%

0,31

0,27

13,5%

TASTY FOODS Α.Ε.

ΕΛΠ

122,19

118,23

3,4%

11,08

8,76

26,5%

7,43

6,80

9,3%

ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

121,69

181,31

-32,9%

13,04

35,73

-63,5%

8,45

8,87

-4,8%

ΦΑΜΑΡ Α.Β.Ε ΦΑΡΜΑΚΩΝ

∆ΠΧΠ

120,41

109,00

10,5%

6,41

8,27

-22,5%

1,49

2,44

-38,9% 49,2%

ΤΥΡ.Α.Σ. Α.Β.Ε.

ΕΛΠ

119,76

113,88

5,2%

14,96

12,99

15,2%

5,78

3,87

ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΣ Ι. Ε. Α.Ε.

∆ΠΧΠ

117,00

117,66

-0,6%

18,83

20,43

-7,9%

14,09

13,27

6,2%

ΣΥΜΕΤΑΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

116,26

105,70

10,0%

2,86

1,82

57,2%

0,71

0,18

293,4%

ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ Θ. Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

115,21

117,73

-2,1%

6,75

6,62

1,9%

0,24

0,07

223,7%

ASEA BROWN BOVERI Α.Ε.

ΕΛΠ

114,95

108,20

6,2%

6,34

6,91

-8,2%

2,84

3,95

-28,1%

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΑΛΥΒΟΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

114,57

199,15

-42,5%

-5,62

4,10

-237,0%

-11,22

-4,51

-148,9%

ΑΤΤΙ-ΚΑΤ Α.Τ.Ε.

∆ΠΧΠ

113,30

250,46

-54,8%

-15,26

21,25

-171,8%

-32,76

-4,81

-580,5% 221,9%

ΟΛΥΜΠΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΛΑΡΙΣΗΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

113,18

107,27

5,5%

17,35

13,47

28,8%

6,07

1,89

S & B ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

113,03

164,34

-31,2%

24,30

30,43

-20,2%

7,94

20,76

-61,7%

MODERN TIMES Α.Ε. ΕΚ∆ΟΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ

ΕΛΠ

110,71

126,04

-12,2%

8,90

12,20

-27,0%

3,70

5,02

-26,2%

ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

109,54

89,16

22,9%

1,92

-4,72

140,7%

-1,68

-12,14

86,1%

ΙΟΝ Α.Ε. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΟΚΟΛΑΤΑΣ

ΕΛΠ

106,06

103,90

2,1%

12,09

10,53

14,8%

4,76

3,01

58,0%

CRETA FARM Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

105,83

103,24

2,5%

14,43

14,09

2,4%

3,37

2,52

33,9%

ΙΟΝΙΟΣ Α.Τ.Ε.

ΕΛΠ

104,87

115,61

-9,3%

17,70

24,00

-26,3%

14,32

20,41

-29,9% 93,4%

IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

103,91

110,98

-6,4%

11,03

8,04

37,1%

-0,32

-4,87

∆Ω∆ΩΝΗ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

102,43

110,38

-7,2%

5,45

7,60

-28,3%

2,00

1,86

7,4%

HQF HELLENIC QUALITY FOODS Α.Ε.

ΕΛΠ

102,37

103,38

-1,0%

13,99

12,41

12,7%

0,07

0,02

224,5%

ΣΑΡΑΝΤΗΣ Γ. Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

101,70

123,59

-17,7%

8,62

12,62

-31,7%

1,89

9,76

-80,7%

ΜΙΧΑΗΛΙ∆ΗΣ Α. ΚΑΠΝΙΚΗ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

100,37

100,51

-0,1%

37,66

46,54

-19,1%

17,59

23,36

-24,7%

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ SUNLIGHT Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

99,43

148,11

-32,9%

-2,18

4,10

-153,1%

-9,57

-4,93

-94,0%

ΛΑΡΚΟ Α.Ε. ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗ

ΕΛΠ

98,82

284,18

-65,2%

-49,94

-70,79

29,5%

-105,49

-116,34

9,3%

ELBISCO Α.Β.Ε.Ε. ΤΡΟΦΙΜΩΝ

∆ΠΧΠ

98,64

104,35

-5,5%

10,19

7,17

42,0%

2,05

-2,29

189,4%

DEMO Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

96,66

90,04

7,3%

13,92

12,45

11,7%

1,90

0,70

172,4%

ΝΙΚΑΣ Γ. Π. Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

95,56

96,07

-0,5%

10,22

1,30

684,1%

3,48

-3,74

192,9%

RECKITT BENCKISER ΕΛΛΑΣ A.B.E.E.

ΕΛΠ

93,83

90,47

3,7%

18,08

15,11

19,6%

18,45

15,95

15,7%

NUTRIART Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

91,44

109,37

-16,4%

2,08

0,10

1986,9%

-9,46

-13,32

29,0%

ΦΑΡΜΑΤΕΝ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

89,32

74,12

20,5%

25,06

20,11

24,6%

10,14

7,89

28,5%

∆ΙΑΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ Α.Β.Ε.Ε

∆ΠΧΠ

88,47

63,66

39,0%

10,99

8,87

23,8%

4,97

3,11

59,5%

ΜΥΛΟΙ ΛΟΥΛΗ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

88,05

102,91

-14,4%

10,46

11,92

-12,3%

6,16

5,05

22,0%

ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

86,83

95,00

-8,6%

11,68

11,10

5,3%

8,46

6,98

21,2%

ΜΙΝΕΡΒΑ ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

84,85

79,46

6,8%

8,49

6,92

22,6%

5,35

4,94

8,3%

HELLENIC CATERING Α.Ε.

∆ΠΧΠ

84,30

79,69

5,8%

8,11

9,06

-10,5%

7,13

8,07

-11,6%

ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Π. Α.Ε.Β.Ε.

∆ΠΧΠ

83,13

113,04

-26,5%

4,16

7,67

-45,8%

2,54

5,05

-49,7%

CADBURY ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

82,74

79,32

4,3%

16,68

15,87

5,1%

15,63

15,60

0,2%

ΟΛΥΜΠΙΑ Ο∆ΟΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

82,68

30,04

175,3%

52,89

15,84

234,0%

0,00

-12,11

100,0%

ΕΒΓΑ Α.Ε.B.E.

∆ΠΧΠ

82,66

94,49

-12,5%

14,63

13,35

9,6%

0,91

0,19

370,4%

ΚΛΕΜΑΝ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

82,44

102,72

-19,7%

8,51

14,09

-39,6%

6,00

10,68

-43,8%

ΠΕΤΡΟΓΚΑΖ Α.Ε.

ΕΛΠ

81,08

99,82

-18,8%

4,83

3,37

43,4%

0,42

-0,81

151,7%

ΤΡΙΚΑΤ Α.Ε.Κ.Τ.Ε.**

ΕΛΠ

80,85

ΣΕΛΟΝΤΑ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΕΙΑ Α.Ε.Γ.Ε.

∆ΠΧΠ

80,74

62,97

28,2%

6,72

9,48

-29,0%

0,48

1,44

-66,7%

9,24

4,21

MISKO Α.Ε.

ΕΛΠ

80,61

82,85

-2,7%

11,91

10,71

11,2%

6,79

4,90

38,6%

ΠΕΤΤΑΣ Ν. ΠΑΥΛΟΣ Α.Β.Ε.Ε. ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΑ

ΕΛΠ

80,10

111,12

-27,9%

6,10

19,96

-69,4%

3,52

15,13

-76,7%

ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΣ Χ. Κ. ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

78,99

98,19

-19,6%

-15,90

-6,22

-155,5%

-18,24

64,75

-128,2%

PERNOD RICARD HELLAS Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

77,66

82,06

-5,4%

9,69

5,01

93,3%

10,35

5,20

98,9%

ΕΥΑΘ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

77,38

75,92

1,9%

26,00

25,50

2,0%

22,01

22,00

0,1%

7,91

-145,1%

-5,56

2,53

-319,5%

ΕΛΑΣΤΡΟΝ Α.Ε.Β.Ε. ∆ΠΧΠ 76,54 182,35 -58,0% -3,57 *Χρήση 2007 υπερδωδεκάµηνη, έχει γίνει αναγωγή σε 12µηνο **µη συγκρίσιµα στοιχεία 2008, προέρχεται από απόσχιση/απορρόφηση κλάδων Εµφανίζονται στοιχεία σε εταιρικό επίπεδο, Ποσά σε € εκ., ∆ηµοσιευµένα στοιχεία µέχρι 6/7/2010

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Κέρδη προ τόκων, αποσβέσεων και φόρων

30 (�� .�.2190/1920, �� 135 �� , �� , �� .�.�.�)

�� EFG Eurobank Ergasias �.�. �� 01 �� 2009 �� 31 �� 2009

1.536 226 5 113 (49) 31 22 1.884 (902)

982 (719) 263 (27) 236

236

(395) 7

(388)

(152)

(152) -

0,3802

1.332 251 5 71 5 62 8 1.734 (898)

836 (836) 0 3 3

120 (1)

119

122

122 -

(0,1754)

(0,0921)

�� 1 ��1 ��31 �� 2009 31 �� 2008

24 �� 2010 �� PricewaterhouseCoopers S.A. �� http://www.eurobank.gr

�� 8, 105 57 �� 6068/06/�/86/07 ��

362

��

652

(99) 14

280 10

0,4061

0.5130

��/(��) �� - ��

1,1766

(762) (85)

(26) 290

(540) (222)

�.�.�. 39 �� (�) �� (A) + (B) �� : - �� -��

29 (55)

11 652

1.711 (886) (7) 818 (141) 677

2.385 543 46 29 20 172 47 35 3.277 (1.566)

1.570 (1.177) 5 398 (82) 316

305

2.341 418 48 31 9 97 74 23 3.041 (1.471)

99.856

93.065

3.895

5.486 5.486

3.190 705

1.379 1.811 3.745 950 791

1.481 2.264

15.115 12.548 2.792 44.467 13.859 389 89.170

1.310 1.659 43.570 3.033 2.563 3.187 2.416 32 342 57 87 579 93.065

1.842 1.460 42.015 2.857 2.428 3.417 2.895 32 318 62 100 871 99.856

13.398 17.206 2.151 45.807 15.299 509 94.370

2.535 31.695

1.731 39.828

�� 31 �� 2009 31 �� 2008

�� : �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� . �� Emmanuel Leonard C. Busseti ��. �� . �� . �� . �� N. �� .�� . �� . ��

�� 1 ��1 ��31 �� 2009 31 �� 2008

�� (�) ��

��

�� : �� : �� : �� (�� ): �� : �� : �� : �� :

��

84.269

275 6.314

6.039

4.298 950 791

1.480 2.818

2.258 17.188 2.274 46.808 7.667 1.760 77.955

�� - ��

868 1.224 55.837 6.955 3.625 4.663 44 875 377 710 1.228 84.269

3.079 4.784

82.202

331 4.623

4.292

3.587 705

1.378 2.209

2.792 15.925 3.077 45.656 8.565 1.564 77.579

1.012 1.518 55.878 5.289 3.052 3.859 36 866 365 731 942 82.202

4.041 4.613

�� 31 �� 2009 31 �� 2008 ��

��

�� (�� ) �� ' (�� ) �� ' (�� ) �� (�� 16� �� 2009 �� . 3723/2008) ��

�� , �� , �� EFG Eurobank Ergasias A.E. �� . �� , �� , � �� , �� , �� (�.�.�.�.), �� .

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� . �� .�.�. �-914611 ��

�� . �� .�.�. ��-586794 ��

(336) 65 3.895

5.594 5.230 10.824 10.824 13.025 23.849

(15) 533 1.946 2.464 2.464 23.849 26.313

�� 1 ��1 ��31 �� 2009 31 �� 2008

290 17 5.486

119 940 222

�� 1��

��

�� . �� .�.�. �-005040 ��

(9) (331) 65 4.623

(762) (265) (111)

677

5.359

4.182

(998) 5.180

(970) (28)

(2.364) (384)

1.778

5.180

490 4.690

578 (88)

(1.568) (3.362)

5.508

�� 1 ��1 ��31 �� 2009 31 �� 2008

(57) 291 19 6.314

(26) (14) 940 222

316

4.623

1 ��31 �� 2008

�� 1 ��31 �� 2009

�� . �� .�.�. ��-609305 ��

��

�� /(��) �� /(��) �� /(��) �� /(��) ��

�� /(��) ��

��

��/�� (��)/�� 31��

�� (388) �� (257) �� - �� , �� (112) �� /�� 236

4.687

3.895 3

1 ��31 �� 2008

�� 1 ��31 �� 2009

��, 24 �� 2010

�� 2 �� 98 ��. � �� . 11. �� 29 �� 2009 �� 30 �� 2009, � �� , EFG Hellas Funding Limited, �� € 300 ��. �� 100 ��. �� , ��, �� (Tier 1).

10. � �� , �� 19�� 2009, ��, �� 3723/2008 �� 3756/2009, ��

�� 10% (�� ), �� , �� , �� , �� € 2,75 ��, �� .3723/2008 «�� » �� . � ��, � �� € 950 ��., �� 21� �� 2009. �� 30 �� 32 �� .

9. �� 12 �� 2009, � �� 345.500.000 ��

�� € 32 ��. �� 10� �� 2009, � �� , �� , �� € 26,3 ��. �� 4,87% �� , �� € 9,55 �� . 8. �� , �� : �� € 367 ��., �� € 313 ��., �� € 272 ��., �� € 271 ��., �� € 15 ��. �� € 15 ��. �� , �� : �� € 38.300 ��., �� € 35.470 ��., �� € 11.984 ��., �� € 271 ��., �� € 1.259 ��. �� € 1.173 ��. �� : �� € 10,95 ��., �� € 20 ��., �� € 73 ��., �� € 1 ��., �� € 74 ��., �� € 2 ��., �� € 1 ��. �� : �� € 10,33 ��., �� € 11 ��, �� € 56 ��., �� € 1 ��., �� € 10 ��., �� € 1 ��., �� € 0,2 ��.

7. � �� 31 �� 2009 �� 2.749.547 ��

24.497).

6. � �� 31 �� 2009 �� 10.080 (2008: 10.110) �� o 23.578 (2008:

A.D. �� 2007, ii) �� Eurobank EFG Private Bank Luxembourg S.A. �� Eurobank EFG a.d. Beograd (��) �� 2004, iii) � �� Bancpost S.A. (��) �� 2003. �� (�� 21 �� 24 �� ), �� , �� 0 �� 9 ��.

5. �) � �� 2008. �) �� : i) � �� Eurobank EFG Bulgaria

(�) � �� .�. �� 31 �� 2009 �� . ��, �� 31 �� 2009 �� 31 �� 2008 �� NEU Property Holdings Ltd., Anaptyxi SME II APC Limited, Anaptyxi SME II 2009 - 1 Plc �� Anaptyxi SME II Holdings Ltd. (�) �� Eurobank EFG �� .�. �� Activa Insurance �.�.�., �� 31 �� 2008, �� 31 �� 2009 �� EFG Eurolife �.�.�.�., ��.

�� European Financial Group EFG (��) S.A. � European Financial Group EFG (Luxembourg) S.A. �� , �� 100%, �� EFG Group ��, �� 31 �� 2009, �� 42,9% �� , �� EFG Group �� 44,1% �� 100% �� . 2. �� . 3. � �� . 4. �� 31�� 2009 �� 21 �� 24 �� . �� , � �� .

��: 1. ��

 Τ ΡΑΠΕΖΕΣ

«Συν (γ)χωνεύσεις» και χείρα κίνει Η αβεβαιότητα για την εξέλιξη των δηµοσιονοµικών της χώρας, η χαµηλή εµπιστοσύνη των καταναλωτών και η αυξανόµενη ανεργία περιορίζουν τη δυνατότητα των τραπεζών για πιστωτική επέκταση. Την ίδια στιγµή, οι αυξηµένες προβλέψεις και η έκτακτη εισφορά µειώνουν τα κέρδη των τραπεζών, µε τη δοµή του τραπεζικού συστήµατος να εξετάζεται από µηδενική βάση καθώς πληθαίνουν οι φωνές που διαπιστώνουν ότι η συνένωση δυνάµεων στον τραπεζικό τοµέα είναι µονόδροµος.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

εριβάλλον ιδιαίτερα αυξηµένων προκλήσεων αποτελεί το τωρινό για τις τράπεζες σε παγκόσµιο επίπεδο. Η εξυγίανση των ισολογισµών τους δεν έχει ολοκληρωθεί. Οι ρυθµιστικές αρχές στην Ευρώπη προχωρούν σε ασκήσεις προσοµοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress tests) για τις 100 µεγαλύτερες, ενώ στις ΗΠΑ η κυβέρνηση µε έκτακτη φορολόγησή των µεγαλύτερων τραπεζών προσδοκά να καλύψει τα 100 περίπου δισ. δολ. από τα 550 του προγράµµατος ενίσχυσής τους (TARP) που δεν προβλέπει να ανακτήσει από αυτές που ενισχύθηκαν. Για τις ελληνικές τράπεζες οι προκλήσεις είναι πολύ µεγαλύτερες. Από τη µια πλευρά η ύφεση στην οικονοµία, η αβεβαιότητα για τη δηµοσιονοµική κατάσταση της χώρας, η χαµηλή εµπιστοσύνη των καταναλωτών και η αυξανόµενη ανεργία περιορίζουν τη ζήτηση καταναλωτικών και στεγαστικών δανείων. Συγχρόνως η µειούµενη

ζήτηση στην οικονοµία περιορίζει τη ζήτηση δανείων από τις επιχειρήσεις. Από την άλλη πλευρά, οι τράπεζες είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικές στη χορήγηση νέων δανείων, περιοριζόµενες στην αναχρηµατοδότηση δανείων πελατών τους, καθώς αντιµετωπίζουν πρόβληµα ρευστότητας. Και αυτό γιατί όσο το ελληνικό δηµόσιο παραµένει εκτός αγορών ή δανείζεται µε πολύ υψηλά επιτόκια, καθίσταται απαγορευτική από άποψη κόστους η άντληση κεφαλαίων -όταν αυτά διατίθενταιγια τις ελληνικές τράπεζες. Η υποβάθµιση των ελληνικών κρατικών οµολόγων σε επίπεδο junk (µη-επενδυτικό επίπεδο) ουσιαστικά σηµαίνει και υποβάθµιση των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες προσφεύγουν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για άντληση ρευστότητας. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις, οι ελληνικές τράπεζες έχουν αντλήσει περίπου 90 δισ. ευρώ από την κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης. Η εξάρτηση των τραπεζών από την ΕΚΤ είναι µεγάλη

(κάτι που ισχύει σε µικρότερο βαθµό για τις ισπανικές και τις πορτογαλικές) και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος, στο παρελθόν είχε συστήσει στις τράπεζες να κάνουν λελογισµένη χρήση αυτής της πηγής ρευστότητας. Πράγµα δύσκολο στις τωρινές συνθήκες, καθώς η αβεβαιότητα για τις προοπτικές της οικονοµίας είχε ως συνέπεια τη φυγή καταθέσεων από το τραπεζικό σύστηµα, η οποία υπολογίζεται ότι φθάνει τα 20 δισ. ευρώ το 1ο εξάµηνο του 2010. Η φυγή αυτή κατά το µεγαλύτερο µέρος της αφορά µεταφορά κεφαλαίων σε τράπεζες του εξωτερικού και σε πολύ µικρό βαθµό ανάλωση διαθεσίµων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά για την αντιµετώπιση της κρίσης. Έτσι, οι τράπεζες έχουν επιδοθεί σε έναν έντονο ανταγωνισµό µεταξύ τους για την προσέλκυση καταθέσεων, µε υψηλά επιτόκια που φθάνουν και το 7%. Η µείωση των εργασιών τους, το υψηλό κόστος άντλησης ρευστότητας και η έκτακτη εισφορά πιέζουν την κερδοφορία τους, η οποία µειώνεται για 2ο συνεχόµενο έτος το 2010. Στη µείωση των αποτελεσµάτων τους συνέβαλλε καθοριστικά η αύξηση των προβλέψεων για επισφάλειες, καθώς τα µη εξυπηρετούµενα δάνεια εκτιµώνται στα 20 δισ. ευρώ φέτος, ενώ το ποσοστό τους αυξάνεται από το 7,7% στα τέλη του 2009, σε πάνω από 8%. Στο περιβάλλον αυτό οι τράπεζες έκαναν χρήση του αδιάθετου υπολοίπου των 15 δισ. ευρώ από το πακέτο στήριξης των τραπεζών των 28 δισ. του 2008, που αφορά κυρίως εγγυήσεις του δηµοσίου. Το µεγαλύτερο µέρος, περίπου 12 δις. ευρώ, άντλησαν οι 4 µεγαλύτερες τράπεζες, Εθνική, Eurobank, Alpha και Πειραιώς. Σηµαντική εξέλιξη αποτελούν τα stress tests για την αξιολόγηση της ανθεκτικότητάς τους. Όσον αφορά τους τίτλους κρατικού χρέους που διακρατούν (που υπολογίζονται σε 40 δις ευρώ περίπου), έχοντας µεταφέρει σηµαντικό τµήµα τους στην κατηγορία «διακράτηση µέχρι τη λήξη» δεν καταγράφουν σηµαντικές απώλειες από την πτώση της τιµής τους.

Η στρατηγική της επόµενης µέρας Για την πρόληψη µελλοντικών προβληµάτων έχει συσταθεί το Ταµείο Χρηµατοπιστωτικής

Σταθερότητας µε κεφάλαια 10 δισ. ευρώ από το πρόγραµµα στήριξης της ελληνικής οικονοµίας από την ΕΕ και το ΔΝΤ για την παροχή κεφαλαίων σε περίπτωση που µια τράπεζα βρεθεί σε αδυναµία να καλύψει τις ελάχιστες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας και οι µέτοχοί της βρίσκονται σε αδυναµία να την ενισχύσουν. Η διαφορά από το πακέτο του 2008 είναι ότι η προσφυγή σε αυτό είναι υποχρεωτική στην περίπτωση αδυναµίας κάλυψης των υποχρεώσεων κεφαλαιακής επάρκειας, ενώ η τράπεζα που θα λάβει ενίσχυση υποχρεούται να επιστρέψει το κεφάλαια στο Δηµόσιο ή να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση. Το Ταµείο

Στα αναχώµατα της πιστωτικής επέκτασης Ο ρυθµός ανόδου των χορηγήσεων των τραπεζών στην ελληνική αγορά έχει περιορισθεί στο 2,8% (Μάιος 2010) από 4,2% στα τέλη του 2009 και 16% το 2008. Οι συνθήκες στην αγορά προοιωνίζονται µεγαλύτερη επιβράδυνση το επόµενο διάστηµα, ίσως και µείωση του υπολοίπου των δανείων. Η άνοδος της χρηµατοδότησης των επιχειρήσεων έχει περιοριστεί στο 3,4% από 5% το 2009, µε τη βιοµηχανία και το εµπόριο να κινούνται σε αρνητική περιοχή. Μεγάλη είναι η επιβράδυνση και στα νοικοκυριά, µε τον ρυθµό ανόδου στο 2% από 3% το 2009 και 13% το 2008. Η άνοδος των στεγαστικών δανείων διατηρείται στο 3% ενώ τα καταναλωτικά υποχωρούν. Έτσι, διακόπτεται η άνοδος του δείκτη δανειακής επιβάρυνσης των νοικοκυριών ως προς το αεπ της χώρας των προηγούµενων ετών. Τα επιχειρηµατικά δάνεια σήµερα αναλογούν στο 57% του αεπ µε µέσο όρο στην Ευρωζώνη 73% και τα δάνεια των νοικοκυριών στο 50% µε µέσο όρο στην Ευρωζώνη 65%.

αποτελεί ασπίδα προστασίας απέναντι σε δυνητικούς κινδύνους, όπως η µεγαλύτερη άνοδος των µη εξυπηρετούµενων δανείων και η χειροτέρευση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου, η συνέχιση της υποχώρησης της καταθετικής βάσης αλλά και πιθανοί κίνδυνοι από τη µεγάλη έκθεση των τραπεζών στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, όπου αναλογεί το 18% του ενεργητικού τους. Το θετικό όσον αφορά τον τελευταίο παράγοντα κινδύνου, την έκθεση στην ΝΑ Ερώπη, είναι ότι οι οικονοµίες της περιοχής σταθεροποιούνται και οι τράπεζες αναµένουν µεγαλύτερη κερδοφορία από τις εκεί δραστηριότητές τους. Ήδη το 1ο τρίµηνο φέτος τα κέρδη από τις δραστηριότητες στην περιοχή αυξάνονται: η Εθνική Τράπεζα καταγράφει σηµαντική άνοδο των κερδών στην Τουρκία και τις Χώρες της ΝΑ Ευρώπης, ο Διευθύνων σύµβουλος της Eurobank, Νικόλαος Νανόπουλος προβλέπει ότι τι 1/3 των κερδών της θα προέρχεται από την περιοχή, ενώ και η Πειραιώς φέτος καταγράφει κέρδη από την περιοχή έναντι ζηµιών πέρυσι. Η στενότητα ρευστότητας σε συνδυασµό µε τους παράγοντες που αναφέρθηκαν συνθέτουν ένα περιβάλλον αυξηµένων προκλήσεων για τις τράπεζες. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο υπουργός Οικονοµικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, σε οµιλία του στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών κάλεσε τις τράπεζες να ισχυροποιήσουν τη θέση τους µέσα από στρατηγικές επιλογές ανασύνταξης, δήλωση που αποτελεί έµµεση προτροπή για συγχωνεύσεις. Αλλά και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, σε δηλώσεις του ανέφερε ότι το επόµενα 10 χρόνια θα είναι δύσκολα και σε ένα δύσκολο περιβάλλον θα υπάρξουν πιέσεις για συνένωση δυνάµεων. Πρώτη, στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα Πειραιώς κατέθεσε δηµόσια πρόταση εξαγοράς του 77% της ATEbank και του 33% του ΤΤ έναντι 701 εκατ. ευρώ, ενώ αναµένονται κινήσεις και από τις άλλες µεγάλες τράπεζες. Εξάλλου η χαµηλή αποτίµηση των µετοχών των τραπεζών καθιστά υπαρκτό τον κίνδυνο αφελληνισµού του τραπεζικού συστήµατος, καθώς οι χαµηλές τιµές τις καθιστούν στόχο εξαγοράς. . .

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010



 Τ ΡΑΠΕΖΕΣ

 Με τη συνεργασία της

Αποτελέσµατα Τραπεζών και λοιπων πιστωτικών ιδρυµάτων Καθαρά έσοδα τόκων και προµηθειών

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Λογιστικά πρότυπα

2009

2008

A membe

Κέρδη προ φόρων, µετά τις προβλέψεις

Μεταβολή

2009

2008

Μεταβολή -36,3%

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

2.510,50

2.326,87

7,9%

403,63

633,17

ALPHA BANK A.E.

∆ΠΧΠ

1.622,94

1.667,58

-2,7%

567,71

395,40

43,6%

EFG EUROBANK ERGASIAS Α.Ε.

∆ΠΧΠ

1.583,00

1.762,00

-10,2%

0,00

263,00

-100,0%

ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ

ΕΛΠ

941,69

850,18

10,8%

228,16

225,08

1,4%

ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤ∆

∆ΠΧΠ

908,99

901,25

0,9%

276,84

552,67

-49,9%

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

869,23

957,30

-9,2%

200,77

137,09

46,5%

ATE BANK Α.Ε.

∆ΠΧΠ

790,66

676,91

16,8%

-406,76

13,85

-3037,1%

ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤ∆ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

∆ΠΧΠ

741,35

819,63

-9,6%

583,80

614,94

-5,1%

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

617,10

704,13

-12,4%

-568,76

-396,06

-43,6%

MARFIN POPULAR BANK PUBLIC COMPANY LTD

∆ΠΧΠ

560,53

489,24

14,6%

200,71

414,76

-51,6%

ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Τ.Ε.

∆ΠΧΠ

271,23

334,14

-18,8%

40,80

2,66

1434,0%

MARFIN ΕΓΝΑΤΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

253,98

312,25

-18,7%

-3,98

2,71

-247,0%

ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

183,45

175,57

4,5%

-104,88

-18,49

-467,2%

ATTICA BANK Α.Ε.

∆ΠΧΠ

135,87

135,26

0,5%

17,14

14,04

22,1%

MILLENNIUM BANK Α.Ε.

∆ΠΧΠ

134,21

151,86

-11,6%

18,39

24,56

-25,1%

ΤΡΑΠΕΖΑ PROBANK A.E.

∆ΠΧΠ

130,04

115,31

12,8%

30,00

25,61

17,1%

DINERS CLUB ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε. ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

∆ΠΧΠ

85,30

73,12

16,7%

24,64

21,22

16,1% 121,9%

PROTON ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

61,46

73,67

-16,6%

12,35

-56,50

ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

41,05

85,27

-51,9%

27,56

64,21

-57,1%

ASPIS BANK A.E.

∆ΠΧΠ

34,64

55,23

-37,3%

-104,99

-63,42

-65,5%

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

27,13

23,05

17,7%

0,67

0,24

185,5%

F.B.B. ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

21,38

37,18

-42,5%

-32,95

0,90

-3773,4%

CREDICOM ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

21,35

23,47

-9,1%

-32,83

0,93

-3614,3%

EUROBANK FACTORS Α.Ε.

∆ΠΧΠ

20,92

15,01

39,4%

16,25

10,83

50,1%

ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

18,41

18,43

-0,1%

-5,75

8,20

-170,2% 560,5%

HELLENIC POST CREDIT Α.Ε. ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

∆ΠΧΠ

17,79

6,60

169,5%

8,97

1,36

ABC FACTORS A.E.

∆ΠΧΠ

14,74

16,23

-9,2%

10,28

12,04

-14,6%

ΕΘΝΙΚΗ LEASING Α.Ε

∆ΠΧΠ

13,18

13,67

-3,6%

0,00

6,17

-100,0%

MARFIN LEASING A.E.

∆ΠΧΠ

12,03

10,81

11,3%

3,91

0,96

307,1%

ΤΑΜΕΙΟ ΕΓΓΥΟ∆ΟΣΙΑΣ ΜΙΚΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

∆ΠΧΠ

9,64

1,85

420,6%

-88,20

11,59

-861,2%

ΠΕΙΡΑΙΩΣ FACTORING Α.Ε.

∆ΠΧΠ

8,80

7,24

21,4%

2,73

1,91

43,1%

AEGEAN BALTIC BANK Α.Ε.

∆ΠΧΠ

8,10

10,51

-22,9%

1,78

2,63

-32,6%

MARFIN FACTORS & FORFAITERS Α.Ε.

∆ΠΧΠ

6,50

5,12

27,0%

1,41

0,64

119,4%

SFS HELLAS FINANCE CONSUMER Α.Ε. ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

∆ΠΧΠ

3,24

2,90

12,0%

-8,79

-7,46

-17,9%

ASPIS LEASING Α.Ε. ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ

∆ΠΧΠ

2,85

2,40

19,1%

-1,78

0,37

-588,5%

ΕΛΠ

2,37

3,54

-32,9%

3,19

4,07

-21,7%

ΓΕΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ Α.Ε.

FGA BANK GESELLSCHAFT M.B.H.

∆ΠΧΠ

1,11

1,81

-38,9%

-3,47

-4,44

21,9%

ΕΘΝΙΚΗ FACTORS Α.Ε.

∆ΠΧΠ

0,63

0,17

CITIBANK INTERNATIONAL PLC

µ/δ

543,53

µ/δ

ROYAL BANK OF SCOTLAND PLC

µ/δ

217,30

µ/δ

390,31 209,26

HSBC BANK PLC

µ/δ

207,08

µ/δ

133,50

BAYERISCHE HYPO UND VEREINSBANK AG

µ/δ

114,93

µ/δ

103,18

BNP PARIBAS

µ/δ

65,35

µ/δ

56,33

FORTIS BANK

µ/δ

42,54

µ/δ

39,61

GREEK BRANCH OF CLOSED JOINT STOCK COMPANY COMMERCIAL BANK - KEDR

µ/δ

0,50

µ/δ

-0,93

Ποσά σε € εκ. ∆ηµοσιευµένα στοιχεία µέχρι 5/7/2010 Στοιχεία σε εταιρικό επίπεδο

� �� … …��

� �� (�� A.E.) �� , �� . � �� , �� , �� . �� 1996, �� . �� 14 �� 2008 �� Deutsche Telekom �� . �� 31 �� 2009, �� 5% �� , �� 20% �� Deutsche Telekom �� 30%. � �� , �� , �� . �� , �� , �� . � �� 30.000 �� 4 ��.

�� : • �� , • �� , �� , �� , • �� , • �� , • �� .

��

�� , � �� 1997 �� , �� . ��, �� 54% �� (Rom�elecom) �� 20% �� (Telecom Serbia). ��, �� , �� GloBul, �� AMC �� Cosmote Romania.

O�� .�.

��. �� 99, 151 24 ��, �� Web site: www.ote.gr

 Α ΣΦΑΛΕΙΕΣ

Το Crash Test της Solvency II Ένα ιδιαίτερα απαιτητικό περιβάλλον αντιµετωπίζουν οι ασφαλιστικές εταιρείες καθώς το νέο εποπτικό πλαίσιο Solvency II εισάγει αυστηρότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις φερεγγυότητας που αφορούν τόσο το προφίλ του ασφαλιστικού κινδύνου που αναλαµβάνουν όσο και κινδύνους που αφορούν το ενεργητικό τους όπως οι κίνδυνοι αγοράς, πιστωτικοί και λειτουργικοί κίνδυνοι. Βασικά χαρακτηριστικά της αγοράς ή άνοδος της παραγωγής των ασφαλίστρων φέτος και τα χαµηλά αποθεµατικά κυρίως στην αγορά αυτοκίνητου, χρόνιο άλλωστε πρόβληµα του κλάδου.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

τον ρυθµό των ασκήσεων ετοιµότητας κινείται η ασφαλιστική αγορά καθώς το νέο πλαίσιο Solvency II θα τεθεί σε εφαρµογή τον Οκτώβριο του 2012 και θα απαιτήσει αύξηση κεφαλαίων και ενίσχυση των µονάδων διαχείρισης του κινδύνου των ασφαλιστικών εταιρειών. Το νέο πλαίσιο θα εκτοπίσει από την αγορά όσες εταιρείες δεν κατορθώσουν να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους. Χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης, Γιώργος Πέτσας, στην Επιτροπή Οικονοµικών Υποθέσεων της Βουλής κατά τη συζήτηση του νοµοσχεδίου για τη µεταφορά της εποπτείας στην Τράπεζα της Ελλάδος (η οποία τοποθετείται για τα τέλη του έτους) µίλησε για «ιδιότυπο καθεστώς λειτουργίας της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς που δεν φαίνεται να είναι σε θέση να ξεπεράσει τα προβλήµατα που θα προκύψουν από την εφαρµογή του Solvency II». Σηµαντικά προβλήµατα, όσον αφορά τα αποθέµατα, υπάρχουν στον κλάδο αυτοκινήτου, µε το έλλειµµα του επικουρικού να αγγίζει το 1 δισ. ευρώ. Ένα άλλο σηµαντικό ζήτηµα είναι η συσσώρευση ζηµιών στα ισόβια νοσοκοµειακά προγράµµατα, µε τις εταιρείες να στοχεύουν στη σταδιακή απόσυρσή τους και την αντικατάστασή τους µε προγράµµατα που θα επιτρέπουν στις εταιρείες όχι µόνο την αναπροσαρµογή των

ασφαλίστρων αλλά και τη µη ανανέωσή τους αν κριθούν ζηµιογόνα για την εταιρεία. Σηµαντική εξέλιξη, µετά την ανάκληση λειτουργίας της Ασπίς Πρόνοια και των συγγενών εταιρειών της, καθώς δεν πληρούσαν τις διατάξεις για τα τεχνικά αποθέµατα και το περιθώριο φερεγγυότητας, και της εκκρεµότητας µε τους ασφαλισµένους τους, είναι η δηµιουργία του Εγγυητικού Κεφαλαίου Ζωής. Το Κεφάλαιο θα χρηµατοδοτηθεί µε εισφορά 1,5% επί της παραγωγής ασφαλίστρων, εισφορά που προκάλεσε την αντίδραση των εταιρειών του κλάδου. Όσον αφορά τις τοποθετήσεις των εταιρειών σε τίτλους του Ελληνικού Δηµοσίου, εφόσον διακρατούνται µέχρι τη λήξη η υπεραξία που αποτελεί και στοιχείο του περιθωρίου φερεγγυότητας υπολογίζεται µε βάση την τιµή απόκτησής τους ώστε να µην αντιµετωπίζουν προβλήµατα από την υποχώρηση της τιµής τους.

Η αγορά σε αριθµούς Η ύφεση στην οικονοµία το 2009 είχε ως αποτέλεσµα τη µείωση της παραγωγής ασφαλίστρων κατά 2,9% στα 2,4 δισ. ευρώ. Η τάση µείωσης ωστόσο αντιστρέφεται το 2010, υπό την επίδραση και των ρυθµίσεων για το ασφαλιστικό σύστηµα της χώρας που µειώνουν τις συνταξιοδοτικές παροχές. Έτσι το 1ο τρίµηνο του έτους η παραγωγή ασφαλίστρων ζωής αυ-

ξήθηκε 6,3%, µε µεγαλύτερη την άνοδο στα υποκαταστήµατα ξένων εταιρειών 9,7% και 5,8% για τις εταιρείες µε έδρα την Ελλάδα. Διαφορετική είναι η εικόνα στις ασφαλίσεις ζηµιών που παρουσιάζουν σταθερή άνοδο. Η παραγωγή ασφαλίστρων µετά από άνοδο 4,4% το 2008 και 3,8% το 2009 αυξάνεται 6% το 1ο τρίµηνο φέτος. Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων µετά από άνοδο 1,8% το 2008 και 0,6% το 2009 (λόγω της µείωσης στον κλάδο ζωής) αυξάνεται 6% το 2010. Η συµµετοχή του κλάδου ζωής στο σύνολο υποχωρεί από 45% το 2009 σε 42% το 2010. Συγχρόνως ενισχύεται η συµµετοχή των υποκαταστηµάτων των ξένων εταιρειών στον κλάδο ζωής από 12,7% το 2009 σε 13,9% το 2010. Η στενότητα ρευστότητας της αγοράς και η ύφεση στη οικονοµία είχαν ως συνέπεια την αύξηση των εξαγορών συµβολαίων ζωής. Το 2008 εξαγοράστηκαν συµβόλαια αξίας 587 εκατ. ευρώ και το 2009 συµβόλαια αξίας 612 εκατ. µε ανάλογες εξελίξεις να αναµένονται και για το 2010. Η συγκέντρωση στον κλάδο είναι υψηλή, λόγω κυρίως της κυρίαρχης θέσης της µεγαλύτερης εταιρείας του κλάδου που συγκεντρώνει το 20% της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων. Στις 10 µεγαλύτερες εταιρείες αναλογεί ποσοστό 65% της συνολικής παραγωγής και στις 5 µεγαλύτερες 45%.

 Με τη συνεργασία της

A me

Ασφάλιστρα

Κέρδη προ φόρων

Λογιστικά πρότυπα

2009

2008

Μεταβολή

2009

2008

∆ΠΧΠ

838,55

762,41

10,0%

-58,50

15,60

-475,0%

ΕΛΠ

275,84

274,19

0,6%

7,77

17,09

-54,5%

∆ΠΧΠ

253,61

252,84

0,3%

45,00

34,29

31,3%

ΕΛΠ

224,84

269,48

-16,6%

-12,41

-28,48

56,4% 317,2%

Μεταβολή

ΕΘΝΙΚΗ A.E.Ε.Γ.Α.

ALICO - AMERICAN LIFE INSURANCE COMPANY Α.Ε.

EFG EUROLIFE ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΖΩΗΣ ΑΕ

ING Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

INTERAMERICAN Α.Ε.Α.Ζ.

∆ΠΧΠ

221,25

224,68

-1,5%

11,79

2,83

ΑΧΑ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ Α.Α.Ε.

∆ΠΧΠ

184,67

193,93

-4,8%

14,02

14,14

-0,9%

ΑΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

182,91

176,62

3,6%

-2,28

0,21

-1212,7% -118,2%

INTERAMERICAN Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΗΜΙΩΝ

∆ΠΧΠ

152,67

129,69

17,7%

-1,35

7,41

ALLIANZ Α.Ε.Γ.Α.

∆ΠΧΠ

152,12

137,71

10,5%

13,65

10,36

31,8%

GROUPAMA ΦΟΙΝΙΞ Α.Ε.

ΕΛΠ

144,32

136,91

5,4%

1,08

-59,27

101,8% 142,0%

ΙΝΤΕΡΣΑΛΟΝΙΚΑ Α.Ε.Γ.Α.

ΕΛΠ

119,49

108,30

10,3%

2,97

-7,08

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΖΩΗΣ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

ΕΛΠ

119,37

37,97

214,4%

4,27

-1,28

433,8%

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Γ.Α.

∆ΠΧΠ

102,92

91,34

12,7%

3,66

1,24

194,9% -80,4%

Υ∆ΡΟΓΕΙΟΣ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ-ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

VICTORIA Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΖΗΜΙΩΝ

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΙ ΜΙΝΕΤΤΑ Α.Ε.Γ.Α.

∆ΙΕΘΝΗΣ ΕΝΩΣΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

ING ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΖΩΗΣ Α.Ε.Α.Ζ.

ΕΛΠ

101,18

93,02

8,8%

0,27

1,39

∆ΠΧΠ

84,89

56,75

49,6%

7,31

6,11

19,7%

ΕΛΠ

80,99

53,48

51,5%

-0,78

-10,57

92,6%

70,05

79,43

-11,8%

0,15

-3,78

104,0%

61,38

40,19

52,7%

13,27

6,02

120,7% 49,0%

GENERALI LIFE A.E.Α.Ζ.

ΕΛΠ

47,71

46,23

3,2%

-2,37

-4,65

EFG EUROLIFE Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ

∆ΠΧΠ

47,27

19,88

137,8%

17,84

11,91

49,8%

INTERNATIONAL LIFE Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

∆ΠΧΠ

46,89

23,12

102,8%

1,07

-3,37

131,8%

ΠΡΩΤΗ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

∆ΠΧΠ

44,94

28,36

58,5%

-1,99

-3,90

49,1%

ΑΙΓΑΙΟΝ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

ΕΛΠ

42,06

30,50

37,9%

-0,97

-0,82

-18,7%

ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

GENERALI HELLAS Α.Ε.Α.Ζ.

ΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ Α.Ε.Γ.Α

MARFIN ΖΩΗΣ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

∆ΠΧΠ

41,05

85,27

-51,9%

27,56

64,21

-57,1%

ΕΛΠ

40,72

45,20

-9,9%

3,18

0,50

532,0%

ΕΛΠ

39,73

32,28

23,1%

6,15

4,50

36,4%

∆ΠΧΠ

39,34

2,24

1658,0%

1,40

0,32

345,4%

INTERLIFE Α.Ε. ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ

ΕΛΠ

36,50

21,26

71,7%

2,13

-2,96

172,0%

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ Α.Ε.Γ.Α.

ΕΛΠ

31,54

27,96

12,8%

0,31

-9,30

103,3%

ΝΕΟΣ ΠΟΣΕΙ∆ΩΝ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

INTERNATIONAL LIFE Α.Ε.Α.Ζ.

ΕΥΡΩΣΤΑΡ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

ΕΛΠ

23,41

18,41

27,2%

0,10

0,05

124,8%

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ Α.Ε.Γ.Α.

ΕΛΠ

19,21

16,36

17,4%

0,62

0,06

857,7% -450,6%

ΕΛΠ

24,85

19,88

25,0%

2,65

0,62

327,7%

∆ΠΧΠ

23,57

22,42

5,1%

1,03

-10,02

110,3%

NATIONAL UNION FIRE INSURANCE COMPANY OF PITTSBURGH

ΕΛΠ

13,47

13,24

1,8%

-3,34

0,95

PERSONAL INSURANCE Α.Ε.Γ.Α.

ΕΛΠ

12,77

13,64

-6,4%

1,39

-0,21

755,6%

MAPFRE ASISTENCIA Α.Ε.

ΕΛΠ

10,43

6,06

72,0%

0,45

0,03

1272,7%

∆ΥΝΑΜΙΣ Α.Ε.Γ.Α.

UNIVERSAL LIFE ΕΛΛΑΣ Α.Α.Ε.Ζ.

ΕΛΠ

10,37

9,30

11,5%

0,05

0,03

88,7%

∆ΠΧΠ

10,23

10,15

0,8%

-0,85

-1,53

44,4%

ING ΕΛΛΗΝΙΚΗ Α.Ε.Γ.Α.

ΕΛΠ

8,17

12,63

-35,3%

-0,55

-6,21

91,1%

HDI GERLING INDUSTRIE VERSICHERUNG A.G.

ΕΛΠ

7,37

7,79

-5,3%

8,29

3,86

114,7%

D.A.S. ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

ΕΛΠ

7,21

4,74

52,1%

0,76

0,60

26,1%

ΣΙ∆ΕΡΗΣ Γ. Α.Ε.Γ.Α. ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ

ΕΛΠ

6,76

5,80

16,6%

2,14

1,62

32,1%

VDV LEBEN INTERNATIONAL A.Ε.Α.Ζ.

ΕΛΠ

5,93

11,80

-49,8%

0,25

0,23

11,1%

LA VIE Α.Α.Ε.ΥΓΕΙΑΣ

ΕΛΠ

5,32

6,04

-11,9%

-1,08

-3,35

67,9% -114,0%

SOCIETE GENERALE BANK AND TRUST HELLAS

ΕΛΠ

5,16

9,38

-45,0%

-0,57

4,05

ΟΡΙΖΩΝ Α.Ε.Γ.Α.

ΕΛΠ

5,10

5,43

-6,1%

2,61

2,11

23,6%

INTERASCO Α.Ε.Γ.Α.

ΕΛΠ

4,83

3,89

23,9%

0,22

0,51

-57,0%

ARAG ALLGEMEINE RECHTSSCHUTZ VERSICHERUNGS AG Α.Ε.

ΕΛΠ

4,13

4,77

-13,6%

0,37

0,47

-22,0%

INCHCAPE ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Α.Ε.Α.Ζ.

ΕΛΠ

3,45

3,64

-5,4%

2,06

1,64

25,3%

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΝΕΛΛΑ∆ΙΚΗ ΣΥΝ.Π.Ε. ΑΛΛΗΛΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ Ι∆ΙΟΚΤΗΤΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ ΠΟΥΛΜΑΝ

ΕΛΠ

3,18

2,71

17,5%

0,42

0,24

73,8%

ΙΝΤΕΡΣΑΛΟΝΙΚΑ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ ΖΩΗΣ

ΕΛΠ

2,67

4,13

-35,4%

0,37

0,11

219,3%

EULER HERMES EMPORIKI ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Α.Ε.

ΕΥΡΩΠΗ Α.Ε.Γ.Α.

ΚΥΠΡΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Α.Ε.

VICTORIA Α.Ε.Α.Ζ.

INTERAMERICAN ΥΓΕΙΑΣ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

Ο.Α.Ε.Π. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΞΑΓΩΓΙΚΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

ΕΛΠ

1,78

2,42

-26,4%

0,74

0,72

2,2%

∆ΠΧΠ

1,72

2,26

-23,7%

0,05

0,15

-64,7%

ΕΛΠ

1,71

1,50

14,1%

3,31

2,87

15,6%

∆ΠΧΠ

1,34

0,93

44,1%

0,33

-0,21

252,6%

ΕΛΠ

1,22

1,32

-7,3%

0,01

-0,12

109,8%

∆ΠΧΠ

1,22

1,30

-5,8%

3,25

3,73

-13,0%

ΕΛΠ

0,94

0,85

10,8%

3,47

3,12

11,4%

ΠΑΝΕΛΛΑ∆ΙΚΟΣ ΑΛΛΗΛOΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ Ι∆ΙΟΚΤΗΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΑΥΤ/ΤΩ

ΕΛΠ

0,31

0,19

63,1%

0,06

0,01

1034,6%

ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ & ΥΓΕΙΑΣ Α.Α.Ε.Ζ.

ΕΛΠ

0,08

0,18

-54,7%

0,05

0,04

39,5%

DIREKTA Α.Α.Ε.Γ.Α.

ΕΛΠ

0,07

0,00

0,12

-0,23

IMPERIO LIFE Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

∆ΠΧΠ

0,05

-3,3%

0,02

0,12

ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ

ΕΛΠ

0,02

-0,05

140,4%

-0,04

-0,14

72,1%

TOKIO MARINE EUROPE INSURANCE LIMITED Α.Α.Ε. Ποσά σε € εκ. ∆ηµοσιευµένα στοιχεία µέχρι 5/7/2010, Στοιχεία σε εταιρικό επίπεδο

ΕΛΠ

0,02

0,03

-47,7%

0,03

-0,02

251,2%

-87,1%

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Αποτελέσµατα Ασφαλιστικών Εταιρειών



        

  

        

  

                    

      

      

            

   

   



    

  

        

  

        

 

   

  



                                                  

 

    

  

             

         

        

        



        



          





 

          

          

 





    





      







 

    



  

          





         



 

    



  

          



    

  

                       

          

     







   

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

           

          

 

 

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010



 

 

  

 

                    

 

                    











 











 



  



    





  



    













                                                                 

  

 Α ΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Π ΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η µεγάλη προετοιµασία Μπορεί ακόµη η συνεισφορά των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στο εθνικό ενεργειακό ισοζύγιο να διαµορφώνεται σε χαµηλά επίπεδα, βρισκόµαστε όµως στην εποχή που σχέδια καταρτίζονται, επενδύσεις προετοιµάζονται µε σκοπό οι απε να αποτελέσουν µία σηµαντική παράµετρο του οικονοµικού µοντέλου διατηρήσιµης ανάπτυξης που αναζητά σήµερα η χώρα.  Από τον Αλέξη Νικολαϊδη, Senior Analyst της Hellastat

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

τον κλάδο δραστηριοποιούνται εγχώριες επιχειρήσεις που προέρχονται τόσο από τον καθαυτό χώρο της ενέργειας, όσο και τον κατασκευαστικό και ευρύτερο βιοµηχανικό τοµέα µέσω θυγατρικών. Ακόµα, στην αγορά έχουν εισέλθει πολυεθνικοί όµιλοι, είτε εξαγοράζοντας ελληνικές εταιρείες είτε µέσω συνεργασιών. Οι συνεργασίες αυτές προσφέρουν στους ξένους επενδυτές εξοικείωση µε το νοµοθετικό και επενδυτικό περιβάλλον της χώρας, ενώ οι ελληνικές επιχειρήσεις αποκτούν πρόσβαση σε εξειδικευµένη τεχνογνωσία, αλλά και συµµετοχή σε έργα µεγαλύτερης κλίµακας. Οι µεγαλύτεροι όµιλοι εµφανίζουν επιµερισµό των δραστηριοτήτων τους σε διάφορες µορφές ΑΠΕ (Ρόκας, ΔΕΗ Ανανεώσιµες, Ελλάκτωρ). Μεγαλύτερη έµφαση δίνουν στην ανάπτυξη αιολικών πάρκων, ενώ αναπτύσσουν παράλληλα µικρά Υ/Η έργα, Φ/Β πάρκα, αλλά και µονάδες επεξεργασίας βιοµάζας. Ορισµένες επιχειρήσεις αποτελούν θυγατρικές ενεργειακών οµίλων που δρα-

στηριοποιούνται ήδη στον τοµέα της ηλεκτροπαραγωγής από συµβατικές πηγές, ενώ κάποιες από αυτές διαθέτουν µονάδες παραγωγής ηλεκτρισµού που χρησιµοποιούνται για ιδιοκατανάλωση. Οι εταιρείες που ανήκουν στο ανώτερο τµήµα ιδρύουν µια ξεχωριστή θυγατρική για κάθε εγκατάσταση που υλοποιούν λόγω της διαδικασίας αδειοδότησης, γεγονός που είναι εµφανές στον τοµέα της αιολικής ενέργειας και των ΜΥΗΣ. Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν οι εταιρείες που προµηθεύουν τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισµό, αναλαµβάνοντας σε ορισµένες περιπτώσεις και την κατασκευή των εγκαταστάσεων για λογαριασµό των πελατών τους. Κάποιες από τις επιχειρήσεις αυτές παρέχουν ολοκληρωµένες υπηρεσίες «µε το κλειδί στο χέρι». Πάντως, λίγοι κατασκευαστές διατηρούν τις µονάδες που ανεγείρουν στην κατοχή τους για ίδια εκµετάλλευση. Η συνεισφορά τώρα των ΑΠΕ στο εθνικό ενεργειακό ισοζύγιο διαµορφώνεται ακόµα σε χαµηλά επίπεδα: το 2007 αποτέλεσαν το



15,6% της πρωτογενούς παραγωγής ενέργειας της χώρας, ενώ η συµµετοχή τους στην ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας διαµορφώθηκε σε 5%. Το ποσοστό αυτό περιορίζεται σε περίπου 2% αν εξαιρεθούν τα µεγάλα υδροηλεκτρικά έργα και η οικιακή χρήση βιοµάζας. Η ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση των ΑΠΕ την περίοδο 1990-2007 κατέγραψε µέση ετήσια άνοδο 2,1%, φθάνοντας το τελευταίο έτος τους 1,56 εκ. ΤΙΠ. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, εξαιρουµένων των µεγάλων Υ/Η εγκαταστάσεων και των αντλητικών συστηµάτων, το 2007 ανήλθε σε 2.274 GWh, αποτελώντας το 3,6% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ την περίοδο 19902007 αυξανόταν µε µέσο ρυθµό 23,6% το έτος. Τα αιολικά πάρκα το εν λόγω έτος παρήγαγαν το 80% της ηλεκτρικής ενέργειας που προέκυψε από τις ΑΠΕ, ενώ οι µικροί υδροηλεκτρικοί σταθµοί (ισχύος κάτω των 10 MW) το 13%.

στο τέλος του έτους διέθεταν συνολική ισχύ 41 MW, συνιστώντας σχεδόν το 3% του συνόλου των ΑΠΕ. Η διείσδυση των Φ/Β συστηµάτων είναι αρκετά µικρότερη (µόλις 2,6%, ή 37 MW). Ωστόσο, το 9µηνο του 2009 παρατηρείται υπερδιπλασιασµός της εγκατεστηµένης ισχύος, κάτι που αναµένεται να διατηρηθεί και τα επόµενα χρόνια. Το µεγαλύτερο µέρος της ισχύος βρισκόταν συγκεντρωµένο στη Στερεά Ελλάδα (320 MW ή 23,4% του συνόλου) και ακολούθως στην Πελοπόννησο (16%), την Ανατολική Μακεδονία & Θράκη (14,6%), την Κρήτη (12,2%) και τη Δυτική Ελλάδα (8,7%).

Αδειοδότηση και νέο θεσµικό πλαίσιο Η εµπλοκή πολλών φορέων κατά την αδειοδότηση έχει καταστήσει τη λήψη άδειας µια ιδιαίτερα χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία, που µπορεί να υπερβεί ακόµα και τα 3 χρόνια. Τα προβλήµατα αυτά φιλοδοξεί να

βιοµάζα και ηλιοθερµικά συστήµατα, ενώ για τις περισσότερες κατηγορίες καταργήθηκε η διάκριση σε διασυνδεδεµένο σύστηµα και µη διασυνδεδεµένα νησιά.

Ενισχυµένες οι πωλήσεις Ο συνολικός Κύκλος Εργασιών των εταιρειών του δείγµατος το 2009 διαµορφώθηκε σε 413,32 εκατ. ευρώ, έχοντας αυξηθεί κατά 18,3% από το 2008. Η µέση ανάπτυξη του κλάδου διαµορφώθηκε σε 16,1%, µε το 78% των εταιρειών να ενισχύουν τις πωλήσεις τους. Τα ΚΠΤΦΑ ενισχύθηκαν κατά 29,5%, φθάνοντας στα 189,88 εκατ. ευρώ. Σηµαντική ανάπτυξη 40,8% χαρακτήρισε και τα ΚΠΦ του δείγµατος, τα οποία ανήλθαν σε 105 εκατ. ευρώ. Θετική λειτουργική και προ φόρων κερδοφορία επιδεικνύει µόνο το 47% και 44% αντίστοιχα των επιχειρήσεων, όµως οι περισσότερες από αυτές ενίσχυσαν τα αποτελέσµατα του προηγούµενου έτους.

Η εγκατεστηµένη ισχύς

Συγκέντρωση σε λίγους οµίλους εκτιµάται στον τοµέα των αιολικών πάρκων, ενώ η εγκατεστηµένη ισχύς των φωτοβολταϊκών αναµένεται να κινηθεί ανοδικά. επιλύσει ο Ν. 3851/2010 για την επιτάχυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ που επικυρώθηκε πρόσφατα από τη Βουλή. Το εν λόγω θεσµικό πλαίσιο επιταχύνει την αδειοδότηση θεσπίζοντας παράλληλη διαδικασία, ώστε να ενισχυθεί η διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό µίγµα της χώρας. Οι ρυθµίσεις αυτές στοχεύουν στη µείωση του συνολικού χρόνου αδειοδότησης από 3-5 χρόνια σε λιγότερο από 8-10 µήνες, καθώς και στη βελτίωση του ρυθµού εγκατάστασης από 100-150 MW σε τουλάχιστον 500-1.000 MW ετησίως. Επιπλέον, ορίστηκαν υψηλότερες τιµές πώλησης για γεωθερµία,

Το µικτό περιθώριο αυξήθηκε περαιτέρω σε 45,2%. Παροµοίως, τα περιθώρια ΚΠΤΦΑ και ΚΠΦ ενισχύθηκαν σε 62,2% και 24,3% αντίστοιχα. Η κεφαλαιακή µόχλευση σταθεροποιήθηκε στο χαµηλό επίπεδο του προηγούµενου έτους (0,55 προς 1). Η γενική ρευστότητα µειώθηκε σε 1,48 (από 1,62 το 2008). Ο εµπορικός κύκλος διατηρήθηκε σε αρνητικές τιµές, φθάνοντας τις -128 ηµέρες. Η αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων, εξαιρουµένων των επιχειρήσεων που δεν έχουν ξεκινήσει ακόµα εµπορική εκµετάλλευση, διαµορφώθηκε σε 5,4%.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Η συνολική εγκατεστηµένη ισχύς των σταθµών ΑΠΕ µέχρι το Σεπτέµβριο του 2009 είχε διαµορφωθεί σε 1.398 MW, έχοντας ενισχυθεί κατά 166 MW (+13,5%) από τις αρχές του έτους, µε τον ετήσιο ρυθµό αύξησης µετά το 2000 να παραµένει γύρω στο 20%. Όλοι οι τοµείς παρουσιάζουν σηµαντική πρόοδο, κυρίως τα αιολικά πάρκα και τα µικρά Υ/Η έργα, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια ξεκίνησε και η ανάπτυξη των Φ/Β συστηµάτων. Αντιθέτως, στον τοµέα των εγκαταστάσεων επεξεργασίας βιοµάζας παρατηρείται τάση σταθεροποίησης. Τα αιολικά πάρκα έχουν τη µεγαλύτερη εγκατεστηµένη ισχύ, φθάνοντας στα τέλη του 2009 στα 1.140 MW (81,5% του συνόλου). Η υπεροχή τους προέρχεται από την τεχνολογική πρόοδο στον τοµέα των ανεµογεννητριών, γεγονός που έχει µειώσει το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ακολούθως, η ισχύς των µικρών Υ/Η σταθµών διαµορφώθηκε σε 180 MW, συνιστώντας έτσι το 13% του συνόλου. Οι εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής µονάδων επεξεργασίας βιοµάζας (κυρίως βιοαερίου)

 Α ΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Π ΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η επόµενη µέρα Βασικά χαρακτηριστικά, προοπτικές και εξελίξεις σε ένα µέλλον πρώτιστα οικολογικό! ••• Ο Ν. 3851/2010 για την επιτάχυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ εκτιµάται ότι θα συντοµεύσει και θα απλοποιήσει την αδειοδότηση µέσω της δυνατότητας διενέργειας παράλληλων διαδικασιών.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

••• Σε αρκετές κατηγορίες ΑΠΕ οι τιµές πώλησης αυξήθηκαν, ενώ υιοθετήθηκαν αλλαγές στη χωροθέτηση, όπως η δυνατότητα των αγροτών να τοποθετήσουν Φ/Β µικρής ισχύος στις εκτάσεις τους. Μάλιστα, το πρώτο τρίµηνο από την έναρξη ισχύος του Νόµου η ΡΑΕ θα επεξεργάζεται αιτήσεις µόνο από αγρότες.

••• Αυξήθηκε το όριο ισχύος κάτω από το οποίο δεν απαιτείται άδεια παραγωγής, κάτι το οποίο θα διευκολύνει περαιτέρω την αδειοδότηση. Πάντως, οι πρώτες θετικές επιπτώσεις θα προκύψουν σε µεσοπρόθεσµο επίπεδο, αφού η αγορά χρειάζεται ένα αρχικό στάδιο προσαρµογής στις νέες συνθήκες. Εξάλλου, η χώρα ενέχει φυσικά χαρακτηριστικά που επιτρέπουν τη µεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή και την κατανάλωση ενέργειας, όπως το ιδιαίτερα πλούσιο αιολικό δυναµικό, ιδιαίτερα στα νησιά και τις περιοχές που περιβάλλουν το Αιγαίο Πέλαγος, και η έντονη ηλιοφάνεια τους περισσότερους µήνες του έτους. Επίσης, οι ΑΠΕ µπορούν να καλύψουν τις ανάγκες µη διασυνδεδεµένων µε το δίκτυο περιοχών, εξασφαλίζοντας την επάρκεια και ασφάλεια εφοδιασµού τους και επεκτείνοντας τη λειτουργία της απελευθερωµένης αγοράς. ••• Η διαρκής εξέλιξη της τεχνολογίας θα οδηγήσει σε περαιτέρω µείωση του κόστους παραγωγής. Σε αυτή την κατεύθυνση µπορούν να βοηθήσουν η βελτίωση στη διαδικασία κατασκευής και η παραγωγή µεγαλύτερης κλίµακας. ••• Στον τοµέα των αιολικών πάρκων αναµένεται να εξακολουθήσει η τάση συγκέντρωσης σε λίγους οµίλους, ενώ τα Φ/Β θα συνε-

Σύνοψη Αριθµοδεικτών Κλάδου Κεφαλαιακή ∆ιάρθρωση

2009

2008

2007

Βραχ. υποχρεώσεις / Πωλήσεις Βραχ. τραπεζικές υποχρ. / Πωλήσεις Ξένα προς ίδια κεφάλαια Κάλυψη τόκων από λειτουργικά κέρδη

78,7% 41,2% 0,55 3,5

60,8% 62,6% 0,54 2,6

69,4% 66,8% 0,39 1,3

1,48 1,40 -128 114 29 271

1,62 1,60 -84 116 52 252

1,80 1,76 -28 135 32 196

45,2% 62,2% 24,3% -1,3% -2,0%

42,2% 52,5% 16,2% -1,9% -3,3%

37,5% 56,6% 18,8% -2,8% -4,3%

Ρευστότητα Γενική ρευστότητα Άµεση ρευστότητα Εµπορικός Κύκλος Ηµέρες απαιτήσεων Ηµέρες αποθεµάτων Ηµέρες πίστωσης από προµηθευτές Περιθώρια κέρδους & Αποδοτικότητα Περιθώριο µικτού κέρδους Περιθώριο ΚΠΤΦΑ Περιθώριο καθαρού κέρδους (προ φόρων) Απόδοση συνολικού ενεργητικού προ φόρων Απόδοση ιδίων κεφαλαίων προ φόρων ∆ιάµεσος

χίσουν να αυξάνουν το µερίδιό τους επί της συνολικής εγκατεστηµένης ισχύος. ••• Στον τοµέα των βιοκαυσίµων-βιοµάζας προτείνεται η αξιοποίηση ακαλλιέργητων εκτάσεων, χρησιµοποιηµένων µαγειρικών ελαίων, κτηνοτροφικών οργανικών αποβλήτων και βιοαποικοδοµήσιµου κλάσµατος αστικών αποβλήτων, αλλά και η έναρξη παραγωγής βιοαιθανόλης. ••• Στη γεωθερµία βασικό ζητούµενο είναι η αξιοποίηση των πεδίων υψηλής ενθαλπίας Μήλου και Νισύρου. ••• Μοχλό περαιτέρω ανάπτυξης µπορούν να αποτελέσουν οι πόροι του ΕΣΠΑ και άλλων συγχρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων, τα οποία µέχρι το 2013 θα διοχετεύσουν συνολικά στην αγορά 5,5 δισ. ευρώ. ••• Ακόµα, φορείς της αγοράς έχουν ήδη προτείνει θεσµικές και τεχνολογικές παρεµβάσεις που µπορούν να αποτελέσουν αρωγούς ενίσχυσης (προώθηση των υβριδικών

συστηµάτων στα νησιά, ανάπτυξη των Φ/Β συστηµάτων και επιτάχυνση αδειοδοτικής διαδικασίας για ώριµα έργα, θαλάσσια αιολικά πάρκα, δηµιουργία αιολικών πάρκων σε µη διασυνδεδεµένα νησιά και µεταφορά της παραγόµενης ενέργειας στο ηπειρωτικό σύστηµα µέσω υποθαλάσσιων καλωδίων κ.ά.). ••• Με βάση τα σηµερινά δεδοµένα, η επίτευξη του στόχου του 20% έως το 2020 κρίνεται µάλλον δύσκολη. Ωστόσο, είναι πιθανό να απαιτηθεί λιγότερη ποσότητα παραγωγής από ΑΠΕ, καθώς η οικονοµική κρίση έχει ήδη αρχίσει να µειώνει τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. ••• Γενικά, το επενδυτικό περιβάλλον -παρά τα προαναφερθέντα προβλήµατα- κρίνεται ελκυστικό, λόγω του πλούσιου αιολικού και ηλιακού δυναµικού της Ελλάδας, αλλά και των εγγυηµένων υψηλών τιµών πώλησης του ρεύµατος από µονάδες ΑΠΕ, οι οποίες διοχετεύουν κατά προτεραιότητα την παραγόµενη ενέργεια στο σύστηµα.

 Με τη συνεργασία της

2009

2008

∆ 09/08

65,22 68,44 -4,7% 49,07 40,78 20,3% ΒΙΟΣΑΡ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 30,35 11,98 153,4% ∆ΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. ΕΛΠ 23,10 15,28 51,2% ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟ∆ΟΜΙΚΗ ΑΝΕΜΟΣ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 14,46 8,14 77,7% ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε. ∆ΠΧΠ 12,23 12,49 -2,1% ΒΕΑΛ Α.Ε. ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ ∆ΠΧΠ 11,13 10,21 9,0% ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ ΙΙ Α.Β.Ε.Ε. ∆ΠΧΠ 9,56 8,95 6,8% ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΥΒΟΙΑ Α.Β.Ε.Ε. ∆ΠΧΠ 8,33 8,20 1,6% ΑΙΟΛΙΚΗ ΚΑΡΥΣΤΟΥ Α.Β.Ε.Ε. ∆ΠΧΠ 7,69 6,36 20,9% ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ Α.Β.Ε.Ε. ∆ΠΧΠ 7,40 6,85 8,0% ΑΙΟΛΙΚΗ ΠΑΝΑΧΑΙΚΟΥ Α.Ε. ΕΛΠ 6,89 7,06 -2,3% ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΘΡΑΚΗΣ Α.Ε. ΕΛΠ 6,68 6,48 3,1% ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΒΡΟΥ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 6,32 5,56 13,7% ∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗΣ Α.Ε. ΕΛΠ 6,09 5,79 5,1% ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ΕΛΠ 5,74 2,23 157,8% ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΕΡΒΟΥΝΙΟΥ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 5,43 4,21 28,8% ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 5,41 4,66 16,1% ΑΡΚΑ∆ΙΚΑ ΜΕΛΤΕΜΙΑ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 5,41 4,74 14,1% ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 5,28 3,89 35,6% ΑΡΧΙΤΕΧ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ΕΛΠ 5,27 5,96 -11,5% ΣΙΛΣΙΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΠΥΡΙΤΙΟΥ Α.Ε. ΕΛΠ 5,16 ΑΙΟΛΙΚΗ ∆Ι∆ΥΜΩΝ Α.Β.Ε. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ∆ΠΧΠ 5,06 4,39 15,3% ∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗ Α.Τ.Ε.Β.Ε. ΕΛΠ 4,82 4,52 6,7% ΚΗ∆ΑΛΙΩΝ Ν. Α.Τ.Ε. ΕΛΠ 4,69 ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΖΑΡΑΚΕΣ Α.Β.E.E. ∆ΠΧΠ 4,54 4,53 0,2% Υ∆ΡΟΑΙΟΛΙΚΗ ΚΡΗΤΗΣ Α.B.Ε. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ∆ΠΧΠ 3,34 2,96 12,8% ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΚΡΥΩΝ Α.Ε. ΕΛΠ 3,06 2,64 16,1% ENVITEC ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 3,03 2,74 10,6% ΑΙΟΛΙΚΗ ΣΙ∆ΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 2,95 2,58 14,3% ΠΟΛΥΠΟΤΑΜΟΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α.Ε. ΕΛΠ 2,70 2,76 -2,0% ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ΕΛΠ 2,69 3,01 -10,5% ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΑΧΛΑ∆ΙΩΝ Α.Ε. ΕΛΠ 2,63 2,23 17,7% ΜΠΟΥΡΛΑΡΙ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΚΥΚΛΑ∆ΩΝ Α.Ε. ΕΛΠ 2,60 2,42 7,5% ∆ΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ -ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 2,58 0,00 257400,0% ΚΑΛΛΙΣΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 2,47 1,25 97,2% ΒΟΡΕΙΝΟ ΠΕΛΛΗΣ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛ. ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΠ 2,38 1,63 46,1% ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟ∆ΟΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 2,37 2,04 16,2% ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΡΟ∆ΟΥ Α.Ε. ΕΛΠ 2,26 2,04 11,1% Υ.Η.Σ. ΚΕΡΚΙΝΗΣ Α.Ε. ΕΛΠ 1,93 0,86 124,4% ΕΡΓΑΣΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ΕΛΠ 1,87 3,46 -45,9% ΙΤΑ Α.Κ.Τ.Ε. ΕΛΠ 1,81 0,19 874,0% ∆ΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΡΟΚΑΣ Α.Β.Ε.Ε. ∆ΠΧΠ 1,75 1,47 19,2% ∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΡΟ∆ΟΥ Α.Ε. ΕΛΠ 1,69 ELICA Α.Ε. ΕΛΠ 1,66 2,37 -30,2% ∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΧΑΙΑΣ Α.Ε. ΕΛΠ 1,61 RETD RENEWABLE ENERGY TECHNOLOGY DEVELOPMENT A.E. ΕΛΠ 1,57 0,69 127,9% ΑΙΟΛΙΚΗ ΚΡΗΤΗ ΡΟΚΑΣ Α.Β.Ε.Ε. ∆ΠΧΠ 1,55 0,99 56,3% ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΑΜΟΥ Α.Ε. ΕΛΠ 1,54 1,50 2,7% Υ∆ΡΟΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. Υ∆ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΕΛΠ 1,52 0,37 309,6% ∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΚΡΗΤΗΣ Α.Ε. ΕΛΠ 1,44 0,88 64,7% WASTEC ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ A.E. ΕΛΠ 1,39 1,17 19,6% ΑΝΕΜΟΕΣΣΑ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Α.Ε. ΕΛΠ 1,39 1,24 11,6% ΠΙΝ∆ΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ΕΛΠ 1,38 0,36 280,5% WRE ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ΕΛΠ 1,36 1,27 6,5% ΑΙΟΛΙΚΗ ΜΗΛΟΥ Α.Ε.B.E ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΠ 1,35 1,08 25,2% ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΜΟΙΡΩΝ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 1,35 1,24 8,9% Υ∆ΡΟΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. ΕΛΠ 1,17 0,52 124,4% Υ∆ΩΡ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε. ΕΛΠ 1,17 0,43 173,0% BWSC ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΛΠ 1,13 1,57 -28,3% Υ∆ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΧΑΪΑΣ Α.Ε. ∆ΠΧΠ 1,10 0,36 206,1% ΜΥΗΕ ΚΕΡΑΣΟΒΟΥ Α.Ε.Τ.Β.Ε. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ∆ΠΧΠ 1,02 0,62 62,8% Σύνολα (εκ. €) / Κλαδικοί ∆ιάµεσοι 413,32 349,48 16,1% Εταιρείες µε δηµοσιευµένο ισολογισµό µέχρι 30/06/2010. Εµφανίζεται δείγµα εταιρειών του κλάδου και µε ελάχιστο κύκλο εργασιών το 1 εκ. ευρώ ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.

∆ΠΧΠ

ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

Αποτελέσµατα προ Φόρων 2009

2008

∆ 09/08

19,41 15,82 4,02 6,50 5,01 5,88 4,68 4,20 4,55 3,10 3,43 0,96 3,19 2,31 2,86 3,35 2,28 0,50 1,89 1,28 -1,97 -0,24 2,21 2,25 0,09 1,89 1,52 1,97 0,90 1,61 0,76 1,18 1,53 0,30 1,39 0,25 0,35 -0,48 -1,65 1,27 0,29 0,26 0,99 -0,34 -1,64 -1,56 -0,09 0,63 0,24 -0,15 0,25 0,00 0,88 0,40 -0,16 0,49 0,58 -0,15 0,53 0,05 0,64 0,71 104,99

29,20 7,15 0,04 0,45 0,97 6,80 4,15 3,24 4,38 0,86 2,61 1,59 2,94 2,21 2,08 -0,42 1,95 -0,74 0,14 -0,38 -1,88

-33,5% 121,1% 9967,6% 1352,3% 418,6% -13,5% 12,7% 29,9% 4,0% 260,6% 31,1% -39,8% 8,7% 4,8% 37,5% 889,6% 17,3% 167,4% 1252,9% 435,6% -4,4%

1,63 1,95 -0,07 2,01 1,40 1,57 0,60 1,02 0,57 1,13 1,12 0,38 -0,07 -0,85 0,27 0,01 -0,25 0,24 0,64 0,05 0,59

35,7% 15,1% 215,7% -5,7% 8,7% 25,0% 48,4% 58,4% 33,1% 4,7% 36,1% -21,2% 2235,4% 129,4% 28,9% -3489,9% -554,8% 426,1% -54,8% 432,5% 68,1%

0,01

-14889,7%

0,10 0,32 0,32 -0,28 -0,17 0,01 0,74 -0,07 0,15 0,04 0,51 -0,54 -0,49 0,06 -0,01 0,29 74,57

-191,2% 100,3% -27,3% 46,7% 248,6% -66,1% 19,5% 710,7% -208,9% 1016,4% 13,7% 72,1% 208,9% -18,5% 8100,0% 145,5% 14,1%

A member

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας

ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Κύκλος εργασιών

 Α ΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ

Υποχωρεί η κατανάλωση

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Με τσίπουρο και ρούµι, τα αλκοολούχα που παρουσιάζουν ανοδική πορεία, οι Έλληνες την τελευταία διετία περιόρισαν την κατανάλωση τους στις εξόδους εκτός οικίας, αγορά που έχει πληγεί περισσότερο. Στις εισαγωγές, έξι στα δέκα ποτά που εισάγονται ανήκουν στην κατηγορία των ουίσκι.  Από την Αυγή Οικονοµίδου, Senior Analyst της Hellastat

ύζο, τσίπουρο, µπράντυ και λικέρ είναι τα βασικά είδη της εγχώριας παραγωγής αλκοολούχων ποτών. Σε αυτή την αγορά, δραστηριοποιούνται µεγάλες εταιρείες µε οργανωµένα δίκτυα διανοµής σε όλη τη χώρα και µικρές εταιρείες που διακινούν τα προϊόντα τους κατά βάση στις τοπικές αγορές. Και στις δυο περιπτώσεις κύριο χαρακτηριστικό αποτελεί ο οικογενειακός χαρακτήρας των περισσότερων επιχειρήσεων. Να σηµειωθεί βέβαια ότι στον συγκεκριµένο κλάδο δραστηριοποιούνται αρκετοί συνεταιρισµοί, ενώ είναι πολυάριθµες οι ατοµικές επιχειρήσεις παραγωγής αποσταγµάτων. Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι αρκετές από τις εταιρείες του κλάδου επιδεικνύουν παραγωγική δραστηριότητα και στο κρασί (κυρίως αυτές που ασχολούνται µε το τσίπουρο). Στον αντίποδα, οι εισαγωγές αλκοολούχων ποτών ελέγχονται από 5 εταιρείες διανοµής: DIAGEO ΕΛΛΑΣ Α.Ε., ΚΑΡΟΥΛΙΑΣ Β.Σ. Α.Β.Ε.Ε., PERNOD RICARD ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε., BACARDI ΕΛΛΑΣ Ε.Π.Ε. και ΑΜΒΥΞ Α.Ε. Οι συγκεκριµένοι διανοµείς µάλιστα - που αντιπροσωπεύουν το 80% περίπου της εγχώριας αγοράς αλκοολούχων ποτών - έχουν αναλάβει την προώθηση στην αγορά των προϊόντων εγχώριων παραγωγικών επιχειρήσεων (κυρίως στον κλάδο του κρασιού, του ούζου και του τσίπουρου). Τέλος, στον κλάδο δραστηριοποιείται πληθώρα χονδρεµπόρων. Στην πράξη τώρα, σε ό,τι αφορά την κατανά-

λωση, η εγχώρια αγορά αλκοολούχων ποτών το 2009 ανήλθε σε 7.065 χιλ. κιβώτια των 9 λίτρων, σηµειώνοντας κάµψη 5,7% έναντι του 2008. Συνολικά την περίοδο 2006-2009 ο ΜΕΡΜ της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών ήταν -2,8%. Την περίοδο 09/08 η µεγαλύτερη πτώση σε όρους όγκου παρατηρήθηκε στο µπράντυ, το λικέρ και το ούζο (πάνω από -10%), ενώ αυξητική πορεία επέδειξαν το τσίπουρο και το ρούµι. Επιπλέον, σηµειώνεται ότι η «on-trade» αγορά (δηλαδή η κατανάλωση εκτός οικίας, π.χ. σε µπαρ, εστιατόρια κ.λπ.) είναι αυτή που έχει πληγεί περισσότερο την εν λόγω διετία, µε αποτέλεσµα η αναλογία µεταξύ «off-trade» και «on-trade» να προσεγγίζει πλέον το 50%-50%, ενώ το 2005 ήταν 35%-65% περίπου. Βασικό αίτιο της συρρίκνωσης της αγοράς αποτελεί η οικονοµική ύφεση, η οποία έχει προκαλέσει µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος, αλλά και η αρνητική ψυχαγωγία των καταναλωτών που οδηγεί σε µείωση των δαπανών για διασκέδαση. Ταυτόχρονα, οι εταιρείες του κλάδου πλήττονται από τις συνεχείς αυξήσεις του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.), ο οποίος από το 2005 και έπειτα έχει αυξηθεί 5 φορές, εκ των οποίων οι 3 πιο πρόσφατες πραγµατοποιήθηκαν εντός του 2010. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο Ε.Φ.Κ. για το ούζο και το τσίπουρο αυξήθηκε από 785 ευρώ ανά hlpa τον Ιανουάριο σε 942 ευρώ ανά hlpa το Μάρτιο και σε 1.225 ευρώ ανά hlpa το Μάιο.

Το εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου των αλκοολούχων ποτών το 2009 παρουσίασε έλλειµµα περίπου 210 εκατ. ευρώ Ειδικότερα, οι εισαγωγές ανήλθαν σε 267,8 εκατ. ευρώ µε το 61,8% αυτών να αφορά στο ουίσκι. Οι εξαγωγές διαµορφώθηκαν σε περίπου 57,8 εκατ. ευρώ µε το 1/3 αυτών να αφορά στο ούζο και το 1/5 στο µπράντυ. Σε όρους όγκου, εξήχθησαν 16,4 εκατ. λίτρα καθαρής αλκοόλης ούζου και 5,2 εκατ. λίτρα καθαρής αλκοόλης µπράντυ το 2009. Η κύρια χώρα προορισµού για τα εγχωρίως παραγόµενα ποτά είναι η Γερµανία (µερίδιο 70% περίπου των συνολικών εξαγωγών). Σηµειώνεται τέλος, ότι οι εξαγωγές τσίπουρου είναι αµελητέες, αλλά εκτιµάται ότι θα ενισχυθούν καθώς εντατικοποιείται η τυποποίηση του συγκεκριµένου προϊόντος.

Βελτιωµένα περιθώρια κερδοφορίας Ο αθροιστικός κύκλος εργασιών των παραγωγικών εταιρειών του δείγµατος υποχώρησε το 2009 σε 102,74 εκατ. ευρώ, µειωµένος κατά -2,4% σε σχέση µε το 2008. Η µέση µεταβολή των πωλήσεων ήταν εντονότερη (3,5%). Εικοσιτέσσερις εταιρείες του δείγµατος ήταν κερδοφόρες το 2009 και 13 ζηµιογόνες. Επιπλέον, 4 στις 10 επιχειρήσεις αντιµετώπισαν κάµψη των αποτελεσµάτων τους την περίοδο 09/08. Παρόλα αυτά, ο µέσος ρυθµός µεταβολής των ΚΠΦ ήταν 16,9%. Τα περιθώρια κερδοφορίας βελτιώθηκαν κατά την τελευταία χρήση, γεγονός που αποδίδε-

 Με τη συνεργασία της

Σύνοψη Αριθµοδεικτών Κλάδου Κεφαλαιακή ∆ιάρθρωση

2009

2008

2007

69,3% 50,3% 1,02 2,6

63,7% 39,1% 1,01 2,3

76,2% 44,5% 1,00 2,2

1,49 1,02 202 186 171 154

1,51 1,01 173 176 168 171

1,48 1,02 175 171 170 166

29,2% 10,9% 1,6% 0,4% 1,2%

27,8% 9,4% 0,6% 0,2% 0,6%

27,8% 9,8% 1,3% 0,9% 2,0%

Oινοπνευµατώδη ποτά

ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Κύκλος εργασιών 2009

2008

∆ 09/08

Αποτελέσµατα προ Φόρων 2009

21,00 19,40 8,2% 0,41 16,36 19,90 -17,8% 0,50 ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ Ι. ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Α.Ε. ΕΛΠ 12,60 12,34 2,1% 1,28 ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ- ΚΟΥΤΣΙΚΟΣ Α.Ε.Β.Ε. ΕΛΠ 7,66 7,22 6,1% 0,46 ΤΣΙΛΙΛΗΣ Κ. Α.Ε. ΕΛΠ 4,47 3,70 20,6% 0,46 ΚΑΛΛΙΚΟΥΝΗΣ Γ. Ν. Α.Β.Ε. ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΕΛΠ 3,48 2,24 55,7% 0,14 ΓΟΙ∆Α Α.Β.Ε.Ε. ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΕΛΠ 3,28 2,81 16,7% 0,01 ΠΙΛΑΒΑΣ ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ Α.Β.Ε.Ε. ΕΛΠ 3,21 3,11 3,1% 0,81 ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΣΑΜΟΥ ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΟΣ Π. ΙΩΑΝΝΗΣ Α.Ε.Β.Ε. ΕΛΠ 2,99 3,13 -4,5% 0,29 ΒΡΥΣΣΑΣ Α.Ε. ΕΛΠ 2,84 2,90 -2,0% 0,03 ΡΟΥΣΑΛΟΙ ΑΦΟΙ Α.Ε. ΕΛΠ 2,80 2,52 11,3% 0,13 ARGO WINE ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ Α.Ε. ΕΛΠ 2,29 1,87 22,8% 0,05 ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΗ ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ Α.Β.Ε.Ε. ΕΛΠ 1,83 1,78 2,5% 0,00 ΕΒΡΙΤΙΚΑ ΚΕΛΛΑΡΙΑ Α.Ε. ΕΛΠ 1,82 1,53 18,5% -0,03 ΒΑΡΒΑΓΙΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ε.Π.Ε. ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΕΛΠ 1,67 1,52 10,1% 0,23 ΠΑΥΛΙ∆Η Χ. ΑΦΟΙ Α.Ε. ΕΛΠ 1,45 1,75 -17,5% -0,02 ALEXANDRION GROUP HELLAS Α.Ε. ΕΛΠ 1,43 1,76 -18,8% -0,33 ΤΣΙΛΙΓΚΑΡΙ∆ΗΣ Α.Β.Ε.Ε. ΠΟΤΩΝ-ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΛΠ 1,43 1,57 -9,0% 0,00 ΣΤΕΦΑΝΟΥΡΗΣ Β. Α.Ε.Β.Ε. ΠΟΤΩΝ ΕΛΠ 1,38 1,44 -3,6% 0,04 ΕΝΩΣΗ ΠΟΤΟΠΟΙΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ Α.Ε. ΕΛΠ 1,37 3,62 0,01 ΣΑΜΑΡΑ ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ Α.Ε. ΕΛΠ 1,30 1,17 11,2% 0,05 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΩΝ Α.Ε. ΕΛΠ 1,01 0,95 6,6% 0,00 Σύνολα (εκ. €) / Κλαδικοί ∆ιάµεσοι 102,74 105,24 -3,5% 3,90 Εταιρείες µε δηµοσιευµένο ισολογισµό µέχρι 30/06/2010. Εµφανίζεται δείγµα εταιρειών του κλάδου και µε ελάχιστο κύκλο εργασιών τα 1 εκ. ευρώ ΠΟΤΟΠΟΙΙA ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ ΘΡΑΚΗΣ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

OPTIMAL SUPPLY CHAIN A.E.

ΕΛΠ

2008 0,41 0,72 1,00 -0,57 0,28 0,01 0,01 0,73 0,25 0,04 -0,04 -0,28 0,02 0,01 0,15 0,01 -0,58 0,03 0,01 0,02 0,01 0,08 0,69

∆ 09/08 0,0% -29,6% 28,3% 181,2% 65,3% 929,0% -32,5% 10,0% 18,4% -25,3% 442,8% 118,5% -78,7% -427,0% 58,4% -509,2% 43,5% -97,0% 285,3% 240,7% -94,1% 16,9%

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ται κυρίως στις µεγαλύτερες εταιρείες του δείγµατος. Το µικτό περιθώριο διαµορφώθηκε σε 29,2% από 27,8% και το λειτουργικό σε 10,9% από 9,4%. Το περιθώριο ΚΠΦ ανήλθε από 0,6% σε 1,6%, ωστόσο παρέµεινε σε χαµηλά επίπεδα. Τα λειτουργικά έξοδα κάλυψαν το 1/4 περίπου των πωλήσεων των εταιρειών στο δείγµα. Οι βραχυπρόθεσµες τραπεζικές υποχρεώσεις κατέλαβαν το 50% του κύκλου εργασιών και το δείγµα επέδειξε οριακή δυνατότητα κάλυψης των τόκων από τα λειτουργικά κέρδη (2,6 φορές). Ειδικά για τις µικρές επιχειρήσεις παρατηρείται ότι ο τραπεζικός δανεισµός υπερκάλυψε τις πωλήσεις κατά την τελευταία χρήση, τη στιγµή που η κάλυψη των τόκων ήταν µόλις 1,25 φορά. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων διαµορφώθηκε σε χαµηλά επίπεδα, παρά τη βελτίωση έναντι του 2008 (1,2% από 0,6%). Το άνω τµήµα του δείγµατος αποτελεί εξαίρεση καθώς διαχρονικά λειτουργεί σε επίπεδα πάνω από 10%. Το 2009 η αποδοτικότητά τους µειώθηκε πάντως από 14,4% σε 11,7%. Ο εµπορικός κύκλος είναι εκτεταµένος (σχεδόν 7 µήνες). Την τελευταία διετία η ρευστότητα παρέµεινε σχετικά σταθερή, σε ικανοποιητικά επίπεδα (1,5 η γενική και 1 η άµεση).

INTEAΛ ΣTANTAPNT A.B.E.E. BIOMHXANIA KAI EMΠOPIA EI∆ΩN YΓIEINHΣ EK ΠOPΣEΛANHΣ KAI ΠΛAΣTIKΩN IΣOΛOΓIΣMOΣ THΣ 31ης ∆EKEMBPIOY 2009 - 43η ETAIPIKH XPHΣH (1.1.2009 - 31.12.2009) AP.M.A.E. 1044/01AT/B/86/068(06) Ποσά Kλειόµενης Xρήσεως 2009 EYPΩ

ENEPΓHTIKO Aξία κτήσεως

Aποσβέσεις

Ποσά Προηγούµενης Xρήσεως 2008 EYPΩ

Aναπ. αξία

Aξία κτήσεως Aποσβέσεις

Γ. ΠAΓIO ENEPΓHTIKO II.Eνσώµατες ακινητοποιήσεις 1. Γήπεδα - Oικόπεδα 2.292.725,88 0,00 2.292.725,88 2.292.725,88 0,00 2.292.725,88 3. Kτίρια & τεχνικά έργα 9.655.729,86 9.383.431,51 272.298,35 9.655.729,86 9.383.431,51 272.298,35 4. Mηχανήµατα - τεχνικές εγκαταστάσεις & λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός 9.669.105,04 8.851.177,80 817.927,24 10.386.616,20 9.446.325,84 940.290,36 5. Mεταφορικά µέσα 118.086,27 117.552,91 533,36 197.821,55 193.715,53 4.106,02 6. Eπιπλα & λοιπός εξοπλισµός 44.466,74 56.880,43 --656.700,79 ------- --612.234,05 ------- -------- --673.209,51 ------- --616.329,08 ------- -------Σύνολο ακινητοποιήσεων (ΓII) 22.392.347,84 18.964.396,27 3.427.951,57 23.206.103,00 19.639.801,96 3.566.301,04 ========= ========= ========= ========= ========= ========= III. Συµµετοχές & άλλες µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονοµικές απαιτήσεις 2. Συµµετοχές σε λοιπές επιχειρήσεις 8.633.46 8.833,46 7. Λοιπές µακροπρόθεσµες απαιτήσεις --112.044.55 --------112.544,55 ------120.678.01 121.378,01 ========= ========= Σύνολο πάγιου ενεργητικού (ΓII+ΓIII) 3.548.629.58 3.687.679,05 ========= ========= ∆. KYKΛOΦOPOYN ENEPΓHTIKO I. Aποθέµατα 4. Πρώτες και βοηθητικές ύλες - Aναλώσιµα υλικά - Aνταλλακτικά & Eίδη συσκευασίας 330.372,36 373.656,16 Mείον: Προβλέψεις 30.372,36 73.656,16 --300.000,00 --------300.000,00 ------5. Προκαταβολές για αγορές αποθεµάτων 0,00 24.316,02 ----------------30.372,36 97.972,18 ========= ========= II. Aπαιτήσεις 1. Πελάτες 8.539.038,66 9.689.679,07 3α. Eπιταγές εισπρακτέες (µεταχρονολογηµένες) 2.283.290,26 2.607.779,16 10. Eπισφαλείς - Eπίδικοι πελάτες - χρεώστες 1.038.753,29 1.030.723,40 Mείον: Προβλέψεις 1.038.753,29 0,00 1.030.723,40 0,00 --------------11. Xρεώστες διάφοροι 546.681,95 510.906,08 ----------------11.369.010,87 12.808.364,31 ========= ========= IV. ∆ιαθέσιµα 1. Tαµείο 4.038,68 5.000,00 3. Kαταθέσεις όψεως & προθεσµίας 969.123,97 476.060,09 ----------------973.162,65 481.060,09 ========= ========= Σύνολο κυκλοφορούντος ενεργητικού (∆I+∆II+∆IV) 12.372.545,88 13.387.396,58 ========= ========= E. METABATIKOI ΛOΓAPIAΣMOI ENEPΓHTIKOY 1. Eξοδα επόµενων χρήσεων 1.266,00 5.391,27 3. Λοιποί µεταβατικοί λογαριασµοί ενεργητικού 71.740,37 71.740,37 --------------73.006,37 77.131,64 ========= ========= 17.152.207,27 15.994.181,83 ΓENIKO ΣYNOΛO ENEPΓHTIKOY (Γ+∆+E) ========== ========== ΛOΓAPIAΣMOI TAΞEΩΣ XPEΩΣTIKOI 1. Aλλότρια περιουσιακά στοιχεία 3.806,00 5.288,00 2. Xρεωστικοί λογαριασµοί εγγυήσεων & εµπράγµατων ασφαλειών 15.000,00 71.717,41 4. Λοιποί λογαριασµοί τάξεως 78,00 75,00 --------------18.884,00 77.080,41 ========= =========

A. I∆IA KEΦAΛAIA I. Kεφάλαιο µετοχικό (92.802 µετοχές των 42,12 EYPΩ) 1.Kαταβληµένο IV. Aποθεµατικά κεφάλαια 1.Tακτικό αποθεµατικό 4.Eκτακτα αποθεµατικά 5.Aφορολόγητα αποθεµατικά ειδικών διατάξεων νόµων

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

43.059.701,97 34.796.571,59 --------8.263.130,38

66.628.347,33 65.273.061,90 --------1.355.285,43

1.051.530,26 --------

1.098.422,33 --------

9.314.660,64

2.453.707,76

3.344.116,53 8.212.446,74 --------

9.831.837,90 -------- 13.175.954,43 ---------

-232.647,19 --------

61.164,45 --122.863,88 ------- --------

1.102.213,90

3.908.820,24

Γ. YΠOXPEΩΣEIΣ II. Bραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις 1.Προµηθευτές 4.Προκαταβολές πελατών 5.Yποχρεώσεις από φόρους - τέλη 6.Aσφαλιστικοί Oργανισµοί 11. Πιστωτές διάφοροι Σύνολο υποχρεώσεων (ΓII)

∆. METABATIKOI ΛOΓAPIAΣMOI ΠAΘHTIKOY 2. Eξοδα χρήσεως δουλευµένα ΓENIKO ΣYNOΛO ΠAΘHTIKOY (A+B+Γ+∆) ΛOΓAPIAΣMOI TAΞEΩΣ ΠIΣTΩTIKOI 1.Aλλότρια περιουσιακά στοιχεία 2.Πιστωτικοί λογαριασµοί εγγυήσεων & εµπράγµατων ασφαλειών 4.Λοιποί λογαριασµοί τάξεως

Ποσά Προηγούµενης Xρήσεως 2008 EYPΩ

3.908.820,24

==========

583.138,15 1.238.462,31

4.004.682,63 ---------

==========

-5.761.129,10 3.973.974,23 ==========

==========

5.826.283,09

V. Aποτελέσµατα εις νέο Yπόλοιπο ζηµιών / κερδών χρήσεως εις νέο Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (AI+AIV+AV) B. ΠPOBΛEΨEIΣ ΓIA KIN∆YNOYΣ & EΞO∆A 1.Προβλέψεις για αποζηµίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 2.Λοιπές προβλέψεις

KATAΣTAΣH ΛOΓAPIAΣMOY AΠOTEΛEΣMATΩN XPHΣEΩΣ (Λ/86) 31ης ∆EKEMBPIOY 2009 (1 IANOYAPIOY - 31 ∆EKEMBPIOY 2009) Ποσά Προηγούµενης Ποσά Kλειόµενης Xρήσεως 2008 Xρήσεως 2009 EYPΩ EYPΩ

I. Aποτελέσµατα εκµεταλλεύσεως Kύκλος εργασιών (πωλήσεις) Mείον: Kόστος πωλήσεων Mικτά αποτελέσµατα (κέρδη) εκµεταλλεύσεως Πλέον: Aλλα έσοδα εκµεταλλεύσεως Σύνολο MEION: 1. Eξοδα διοικητικής λειτουργίας 2.412.005,70 3. Eξοδα λειτουργίας διαθέσεως 5.800.441,04 -------Mερικά αποτελέσµατα (κέρδη/ζηµίες) εκµεταλλεύσεως ΠΛEON: 4. Πιστωτικοί τόκοι & συναφή έσοδα 0,00 Mείον: 3. Xρεωστικοί τόκοι & συναφή έξοδα --232.647,19 ------Oλικά αποτελέσµατα (κέρδη/ζηµίες) εκµεταλλεύσεως II. ΠΛEON: Eκτακτα αποτελέσµατα 1. Eκτακτα & ανόργανα έσοδα 261.493,44 2. Eκτακτα κέρδη 681.770,00 4. Eσοδα από προβλέψεις προηγ. χρήσεων ------0,00 943.263,44 -Mείον: 1. Eκτακτα & ανόργανα έξοδα 148.462,24 2. Eκτακτες ζηµίες 6.387,21 3. Eξοδα προηγουµένων χρήσεων 509.303,66 4. Προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους 8.029,89 -------- --672.183,00 ------Oργανικά & έκτακτα αποτελέσµατα (κέρδη/ζηµίες) MEION: Σύνολο αποσβέσεων παγίων στοιχείων 19.026,51 Mείον: Oι από αυτές ενσωµατωµένες στο λειτουργικό κόστος 19.026,51 --------KAΘAPA AΠOTEΛEΣMATA (Kέρδη/Zηµίες) XPHΣEΩΣ προ φόρων

Ποσά Kλειόµενης Xρήσεως 2009 EYPΩ

ΠAΘHTIKO

==========

5.826.283,09

-6.901.776,25 2.833.327,08 ==========

1.000.000,00

---235.498,31 -------

---307.044,38 -------

1.235.498,31 ==========

1.307.044,38 ==========

2.936.463,08 2.024.812,13 73.723,34 96.580,46 5.560.641,80 ---------10.692.220,81 ==========

6.200.755,93 2.225.367,77 169.964,67 220.173,21 4.121.085,75 ---------12.937.347,33 ==========

==========

92.488,48 15.994.181,83

==========

74.488,48 17.152.207,27

3.806,00

5.288,00

15.000,00 78,00 --------18.884,00 ==========

71.717,41 75,00 --------77.080,41 ==========

ΠINAKAΣ ∆IAΘEΣEΩΣ AΠOTEΛEΣMATΩN (Λ/88)

Kαθαρά αποτελέσµατα (κέρδη/ζηµίες) χρήσεως Yπόλοιπο αποτελεσµάτων (ζηµιών/κερδών) προηγουµένων χρήσεων ∆ιαφορές φορολογικού ελέγχου προηγουµένων χρήσεων Zηµίες εις νέο

H διάθεση των αποτελεσµάτων γίνεται ώς εξής: 8. Zηµιες εις νέο

-10.722.246,67

Ποσά Kλειόµενης Xρήσεως 2009 EYPΩ

Ποσά Προηγούµενης Xρήσεως 2008 EYPΩ

1.140.647,15

-7.762.365,58

-6.901.776,25

3.474.196,33

0,00 ---------

-2.613.607,00 ---------

==========

-5.761.129,10

==========

-6.901.776,25

==========

184.028,33

869.566,71

-10.661.082,22

21.820,14 0,00 3.600.000,00 --------

3.621.820,14

213.364,28 315.837,52 167.707,63 26.194,07 2.898.716,64 --271.080,44 ------- -------- --723.103,50 ------- -------1.140.647,15 -7.762.365,58

ΣHMEIΩΣH : Στα πλαίσια των δανειακών συµβάσεων που έχει συνάψει η έµεση µητρική εταιρεία IDEAL STANDARD INTERNATIONAL ACQUISITIONS SarL η εταιρεία έχει προβεί στην προσηµείωση υποθήκης επί των ακινήτων της καθώς και στην παροχή ενεχύρου επί των τραπεζικών της λογαριασµών και των εισπρακτέων απαιτήσεων της µέχρι του ύψους ευρώ 16.000.000,00. Σηµειώνεται περαιτέρω πως στα πλαίσια της εν λόγω διαδικασίας έχουν ενεχυριασθεί πλήρως και οι µετοχές της εταιρείας.

376.558,11 0,00 -------1.140.647,15 =========

0,00 --376.558,11 ------- --------7.762.365,58 =========

O ∆ιευθύνων Σύµβουλος

Aθήνα, 16 Mαρτίου 2010 Mέλος του ∆.Σ.

O ∆ιευθυντής του Λογιστηρίου

ΓEΩPΓIOΣ I. ΘEO∆OΣIOY

AIKATEPINH MΠOYΓEΣH

KΩNΣTANTINOΣ A. MΠOYTΣIKOΣ

EKΘEΣH EΛEΓXOY ANEΞAPTHTOY OPKΩTOY EΛEΓKTH ΛOΓIΣTH Προς τους Mετόχους της Εταιρείας “ΙΝΤΕΑΛ ΣΤΑΝΤΑΡΝΤ Α.Β.Ε.Ε.” Έκθεση επί των Oικονοµικών Kαταστάσεων: Eλέγξαµε τις ανωτέρω Oικονοµικές Kαταστάσεις της Εταιρείας “ΙΝΤΕΑΛ ΣΤΑΝΤΑΡΝΤ Α.Β.Ε.Ε.”, που αποτελούνται από τον ισολογισµό της 31ης ∆εκεµβρίου 2009, την κατάσταση αποτελεσµάτων και τον πίνακα διάθεσης αποτελεσµάτων της χρήσεως που έληξε την ηµεροµηνία αυτή, καθώς και το σχετικό προσάρτηµα. Eυθύνη της ∆ιοίκησης για τις Oικονοµικές Kαταστάσεις: H διοίκηση είναι υπεύθυνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των οικονοµικών καταστάσεων σύµφωνα µε τα Λογιστικά Πρότυπα που προδιαγράφονται από την Eλληνική Nοµοθεσία, όπως και για εκείνες τις εσωτερικές δικλείδες που η διοίκηση καθορίζει ως απαραίτητες ώστε να καθίσταται δυνατή η κατάρτιση οικονοµικών καταστάσεων απαλλαγµένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Eυθύνη του Eλεγκτή: H δική µας ευθύνη είναι να εκφράσουµε γνώµη επί αυτών των οικονοµικών καταστάσεων µε βάση τον έλεγχό µας. ∆ιενεργήσαµε τον έλεγχο µας σύµφωνα µε τα ∆ιεθνή Πρότυπα Eλέγχου. Τα πρότυπα αυτά απαιτούν να συµµορφωνόµαστε µε κανόνες δεοντολογίας, καθώς και να σχεδιάζουµε και διενεργούµε τον έλεγχο µε σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το εάν οι οικονοµικές καταστάσεις είναι απαλλαγµένες από ουσιώδη ανακρίβεια. O έλεγχος περιλαµβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για την απόκτηση ελεγκτικών τεκµηρίων, σχετικά µε τα ποσά και τις γνωστοποιήσεις στις οικονοµικές καταστάσεις. Oι επιλεγόµενες διαδικασίες βασίζονται στην κρίση του ελεγκτή περιλαµβανοµένης της εκτίµησης των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας των οικονοµικών καταστάσεων, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Kατά τη διενέργεια αυτών των εκτιµήσεων κινδύνου, ο ελεγκτής εξετάζει τις εσωτεικές δικλείδες που σχετίζονται µε την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των οικονοµικών καταστάσεων της εταιρείας, µε σκοπό το σχεδιασµό ελεγκτικών διαδικασιών κατάλληλων για τις περιστάσεις, αλλά όχι µε σκοπό την έκφραση γνώµης επί της αποτελεσµατικότητας των εσωτερικών δικλείδων της εταιρείας. O έλεγχος περιλαµβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών πολιτικών που χρησιµοποιήκαν και του εύλογου των εκτιµήσεων που έγιναν από τη διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των οικονοµικών καταστάσεων. Πιστεύουµε ότι τα ελεγκτικά τεκµήρια που έχουµε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεµελίωση της ελεγκτικής µας γνώµης. Βάση για Γνώµη µε Επιφύλαξη: Από τον έλεγχο µας προέκυψαν τα εξής θέµατα: 1. Η Εταιρεία έχει σχηµατίσει πρόβλεψη για αποζηµίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία ύψους ε 1.000 χιλ., η οποία είναι µικρότερη κατά ε 1.519 χιλ. από αυτή που θα προέκυπτε εάν η πρόβλεψη αυτή σχηµατιζόταν για το σύνολο του προσωπικού της λόγω συνταξιοδότησης. Ως εκ τούτου, εάν η εταιρεία διενεργούσε πλήρη πρόβλεψη τα ίδια κεφάλαια θα ήταν µειωµένα κατά ε 1.519 χιλ., εκ των οποίων ποσό ύψους ε 1.654 χιλ. θα έπρεπε να επιβαρύνει τα αποτελέσµατα των προηγούµενων χρήσεων και ποσό ύψους ε 135 χιλ. θα έπρεπε να αυξήσει τα αποτελέσµατα της κλειόµενης χρήσης. 2. Η Εταιρεία δεν διενήργησε πρόβλεψη για δεδουλευµένες δαπάνες και λοιπές υποχρεώσεις συνολικού ύψους ε 288 χιλ., οι οποίες θα έπρεπε να επιβαρύνουν τα αποτελέσµατα της κλειόµενης χρήσης. Eπίσης η Εταιρεία έχει επιβαρύνει τα αποτελέσµατα µε δαπάνες και λοιπές υποχρεώσεις συνολικού ύψους ε 509 χιλ. οι οποίες θα έπρεπε να επιβαρύνουν τα αποτελέσµατα της προηγούµενης χρήσης. 3. Όπως αναφέρεται στο προσάρτηµα των οικονοµικών καταστάσεων, οι εταιρικές χρήσεις 2007 ως 2009 δεν έχουν ελεχθεί από τις φορολογικές αρχές και ως εκ τούτου οι φορολογικές υποχρεώσεις της Εταιρείας για τις χρήσεις αυτές δεν έχουν καταστεί οριστικές. Γνώµη µε Επιφύλαξη: Kατά τη γνώµη µας, εκτός από τις επιπτώσεις των θεµάτων που µνηµονεύονται στην παράγραφο “Bάση για Γνώµη µε Eπιφύλαξη”, οι ανωτέρω οικονοµικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονοµική θέση της Eταιρείας κατά την 31η ∆εκεµβρίου 2009, και τη χρηµατοοικονοµική της επίδοση για τη χρήση που έληξε την ηµεροµηνία αυτή σύµφωνα µε τα Λογιστικά Πρότυπα που προδιαγράφονται από την Ελληνική Νοµοθεσία. Έκθεση επί άλλων Nοµικών και Kανονιστικών Θεµάτων: Επαληθεύσαµε τη συµφωνία και την αντιστοίχηση του περιέχοµένου της Έκθεσης του ∆ιοικητικού Συµβουλίου µε τις ανωτέρω οικονοµικές καταστάσεις, στα πλαίσια των οριζόµενων από τα άρθρα 43α και 37 του Κ.Ν.2190/1920. Aθήνα, 24 Μαρτίου 2010 O Oρκωτός Eλεγκτής Λογιστής

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

 ΧΟΝΔΡΙΚΟ EΜΠΟΡΙΟ K ΑΥΣΙΜΩΝ

Κύκλος εξαγορών & χαµηλές αποτιµήσεις Ο έντονος ανταγωνισµός στο χονδρικό εµπόριο καυσίµων πιέζει τις µικρότερες εταιρείες, µε την ένταξή τους σε κάποια από τις Aegean, Elinoil, Revoil, Jetoil και ETEKA που κατέχουν το 34% της αγοράς, να αποτελεί αυτή τη στιγµή την πιο προφανή διέξοδο. Ταυτόχρονα το µεσαίο κοµµάτι της αγοράς συσπειρώνεται για να αντιµετωπίσει των ανταγωνισµό των δύο µεγάλων οµίλων που δηµιουργήθηκαν από την εξαγορά των εµπορικών δραστηριοτήτων της ΒP από τον Όµιλο ΕΛΠΕ και του δικτύου της Shell από τη Motor Oil. Από τον Αλέξη Νικολαϊδη, Senior Analyst της Hellastat

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ενήντα περίπου εταιρείες απαρτίζουν τον κλάδο της χονδρικής εµπορίας καυσίµων, δεκαεννέα από τις οποίες κατέχουν άδεια τύπου Α, µε δίκτυα πανελλαδικής εµβέλειας (επίσης, λειτουργούν και αρκετές µικρότερου µεγέθους επιχειρήσεις που δεν έχουν αντίστοιχη άδεια). Οι εταιρείες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: α) µέλη καθετοποιηµένων οµίλων διύλισης. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται η ηγετική εταιρεία ΕΚΟ, µέλος των ΕΛΠΕ, η AVIN, µέλος της Motor Oil, καθώς και οι πρόσφατα εξαγορασθείσες BP Hellas και Shell Hellas από ΕΛΠΕ και Motor Oil αντίστοιχα, πρώην θυγατρικές των οµώνυµων πολυεθνικών και β) λοιπές εταιρείες ελληνικών συµφερόντων (JETOIL, AEGEAN, ELINOIL, REVOIL, SILK OIL, ETEKA κ.ά.). Στο λιανικό τοµέα δραστηριοποιούνται περίπου 8.500 πρατήρια.

Κάµψη στην κατανάλωση Οι αρνητικές οικονοµικές συνθήκες επηρεάζουν και την αγορά καυσίµων. Το 2009 καταναλώθηκαν συνολικά 17,7 εκατ. τόνοι καυσίµων, ποσότητα που υπολείπεται του προηγούµενου

έτους κατά 5,8%. Το 64% της αγοράς αποτέλεσαν τα καύσιµα γενικής χρήσης (πετρέλαιο θέρµανσης και κίνησης, βενζίνες, µαζούτ, άσφαλτος κ.λπ.), το 26% τα αεροπορικά και ναυτιλιακά καύσιµα και το 10% τα καύσιµα που αναλώνονται από τις µεγάλες βιοµηχανικές µονάδες. Οι πωλήσεις καυσίµων γενικής χρήσης το 2009 ανήλθαν σε 11,27 εκ. τόνους, έχοντας µειωθεί κατά 1%. Η ζήτηση για τα καύσιµα αεροπορίας και ναυτιλίας διαµορφώθηκε σε 4,58 εκατ. τόνους, έχοντας µειωθεί κατά 9,6%, κυρίως λόγω της υποχώρησης που σηµειώθηκε στο ναυτιλιακό µαζούτ. Ακόµα, το 2009 καταναλώθηκαν 1,84 εκατ. τόνοι καυσίµων µεγάλων βιοµηχανικών µονάδων, έναντι 2,33 εκατ. τόνων το προηγούµενο έτος (-21%). Αναφορικά µε τα προϊόντα που διακινούν εταιρείες εµπορίας µε άδεια κατηγορίας Α, το 2009 διακινήθηκαν 10,58 εκατ. τόνοι, ποσότητα µειωµένη κατά 0,6% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Η υποχώρηση αυτή προήλθε κυρίως από τις ΕΚΟ και BP, οι οποίες υπέστησαν κάµψη των πωλήσεών τους κατά 9,1% και 8,8% αντίστοιχα. Το µεγαλύτερο µέρος της πτώσης εντοπίζεται στο ντίζελ κίνησης (-7,4%, στους 2,84 εκατ. τόνους). Η µεταβολή αυτή εκτιµάται ότι

οφείλεται στο εκτεταµένο λαθρεµπόριο µε την παράνοµη χρησιµοποίηση ντίζελ θέρµανσης αντί για κίνησης, όπου παρατηρείται άνοδος κατανάλωσης 7,6% (σε 3,35 εκ. τόνους), παρά το γεγονός ότι δεν επικράτησαν βαριές καιρικές συνθήκες κατά τους χειµερινούς µήνες. Η αγορά βενζίνης παρέµεινε ουσιαστικά αµετάβλητη στους 4,06 εκατ. τόνους. Επιπλέον, οι πωλήσεις του µαζούτ το 2009 µειώθηκαν κατά 20%, στο επίπεδο των 335 χιλ. τόνων, λόγω της µειωµένης κατανάλωσης από τη βιοµηχανία. . Στο σύνολο της αγοράς την ηγετική θέση έχει η ΕΚΟ, κατέχοντας το 15,8% του συνολικού όγκου των πωλήσεων, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 1,67 εκατ. τόνους. Η εταιρεία το τελευταίο έτος υπέστη κάµψη στις 3 από τις 4 κατηγορίες καυσίµων, ιδιαίτερα δε στο ντίζελ κίνησης, µε συνέπεια την υποχώρηση του µεριδίου της κατά 1,5%. Η Shell κατέλαβε τη δεύτερη θέση, κατέχοντας το 13,5% της αγοράς (1,42 εκατ. τόνοι). Η ενίσχυση των πωλήσεων της κατά 2,4% οφείλεται αποκλειστικά στη σηµαντική άνοδο στον τοµέα του ντίζελ θέρµανσης (+19%). Η BP κατατάχθηκε στην τρίτη θέση µε 12,6% (ή 1,33 εκατ. τόνοι). Κατά τη διάρκεια του 2009 προέκυψε υποχώρηση



Φόροι και εξέλιξη τιµών Το 2010 η κατανάλωση των καυσίµων κίνησης χαρακτηρίζεται από πτωτική τάση λόγω των φορολογικών επιβαρύνσεων που επιβλήθηκαν. Συγκεκριµένα, ο ΦΠΑ αναπροσαρµόστηκε δύο φορές: από 19% σε 21% στις 15 Μαρτίου και πρόσφατα σε 23%, ρύθµιση η οποία ισχύει από 1η Ιουλίου. Επίσης, ο ΕΦΚ στη βενζίνη αυξήθηκε κατά 0,06 ευρώ/ λίτρο, ενώ στο πετρέλαιο κίνησης κατά 0,03 ευρώ /λίτρο. Αν συνυπολογιστεί και ο ΦΠΑ που επιβάλλεται επί του ΕΦΚ, τότε η συνολική αύξηση διαµορ-

φώνεται σε 0,0738 ευρώ και 0,0369 ευρώ αντίστοιχα. Οι επιβαρύνσεις αυτές αντανακλώνται ήδη στις λιανικές τιµές πώλησης και η Ελλάδα έχει καταστεί η ακριβότερη πλέον χώρα στην Ευρώπη. Πλέον, το πρώτο 4µηνο του 2010 οι φόροι και δασµοί απαρτίζουν το 58% της λιανικής τιµής της βενζίνης και το 48% του πετρελαίου κίνησης. Τα µέτρα αυτά έχουν οδηγήσει σε χαµηλότερα επίπεδα ζήτησης: η πτώση στις πωλήσεις βενζινών το πρώτο τρίµηνο του έτους ανέρχεται σε περίπου 10% σε ετήσια βάση, ενώ εκτιµάται ότι την τρέχουσα περίοδο η υποχώρηση είναι ακόµα µεγαλύτερη. Η αύξηση των τιµών αναγκάζει ολοένα και περισσότερα πρατήρια να αναστείλουν τη λειτουργία τους.

Τα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη της αγοράς Ο κύκλος των εταιρειών του δείγµατος το 2009 ανήλθε στα 9,76 δισ. ευρώ, έχοντας µειωθεί κατά 21,5% έναντι του προηγούµενου έτους. Η µέση ετήσια µείωση πωλήσεων διαµορφώθηκε σε -10,3%, ενώ µόνο το 27% των εταιρειών του δείγµατος βελτίωσε το

επίπεδο του προηγούµενου έτους. Τα ΚΠΤΦΑ σχηµατίστηκαν στα 147,93 εκατ. ευρώ, έχοντας παρουσιάσει αύξηση κατά 13% από το 2008, µε 13 από τις 15 εταιρείες που παρουσίασαν κύκλο εργασιών το 2009 να είναι κερδοφόρες. Τα ΚΠΦ διαµορφώθηκαν στα 56,71 εκατ. ευρώ, ύστερα από µικρές ζηµίες το 2008, µε 8 από τις 12 κερδοφόρες επιχειρήσεις να βελτιώνουν τα αποτελέσµατά τους. Το µικτό περιθώριο αυξήθηκε στο 5,8% από 4,5%, συµπαρασύροντας ελαφρώς ανοδικά τους αντίστοιχους δείκτες της λειτουργικής και προ φόρων κερδοφορίας σε 1,2% και 0,3% αντίστοιχα. Η γενική ρευστότητα διαµορφώθηκε στο 1,04, ενώ η άµεση ρευστότητα σχηµατίστηκε σε επίπεδο χαµηλότερο της µονάδας (0,95). Ο εµπορικός κύκλος επεκτάθηκε στις 19 ηµέρες, µε το διάστηµα είσπραξης απαιτήσεων να φτάνει στις 37 ηµέρες. Η κεφαλαιακή µόχλευση βελτιώθηκε στο 2,3 προς 1, µε τις Βραχυπρόθεσµες Υποχρεώσεις να αποτελούν το 53% των συνολικών κεφαλαίων. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων το 2009 σχηµατίστηκε στο 9,2%, επίπεδο υπερδιπλάσιο από το 2008 (4,2%).

Με τη συνεργασία της

Κύκλος εργασιών

Καύσιµα ΕΚΟ Α.Β.Ε.Ε. SHELL HELLAS Α.Ε. MAMIDOIL JETOIL Α.Ε. ΑΙΓΑΙΟΝ ΟΙΛ Α.Ε. AVINOIL Α.Ε.

ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

A member of European Association of Directories &

∆ΠΧΠ ΕΛΠ ∆ΠΧΠ ΕΛΠ ∆ΠΧΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Α.Ε.Ε.

∆ΠΧΠ

ΕΛΙΝΟΙΛ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

REVOIL Α.Ε.

∆ΠΧΠ

ΕΤΕΚΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

CYCLON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

∆ΠΧΠ

ΣΙΛΚ ΟΙΛ Α.Β.Ε.Ε.Π.Τ.Ν.Ξ.Ε.

ΕΛΠ

DRACOIL Α.Ε.

ΕΛΠ

BP ΕΛΛΗΝΙΚΗ Α.Ε. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙ∆ΩΝ KMOIL Α.Ε. ΜΕΛΚΟ ΠΕΤΡΟΛΕΟΥΜ Α.Β.Ε. Εταιρείες µε δηµοσιευµένο ισολογισµό µέχρι 30/06/2010.

∆ΠΧΠ ΕΛΠ ∆ΠΧΠ

2009 1.609,86 1.539,24 1.048,15 1.011,35 878,79 768,55 656,40 581,08 513,60 367,39 339,96 235,61 127,46 70,24 13,95

2008

∆ 09/08

2.285,95 -29,6% 1.856,72 -17,1% 1.281,05 -18,2% 1.127,31 -10,3% 1.019,05 -13,8% 1.397,52 -45,0% 743,92 -11,8% 571,99 1,6% 533,34 -3,7% 399,25 -8,0% 348,76 -2,5% 204,43 15,3% 0,60 21231,0% 88,03 -20,2% 12,18 14,5%

Αποτελέσµατα προ Φόρων 2009 -1,55 -5,35 2,75 2,19 2,81 32,60 4,91 4,33 0,84 2,47 0,82 -1,47 10,65 0,10 0,61

2008 2,32 -14,12 2,23 1,02 2,53 14,78 1,74 2,12 0,72 3,68 0,91 -1,98 -0,09 0,02 -2,74

∆ 09/08 -166,7% 62,1% 23,0% 116,1% 11,0% 120,6% 182,5% 104,6% 17,2% -32,9% -9,7% 25,9% 12429,4% 548,5% 122,1%

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

στις πωλούµενες ποσότητες κατά 8,8%, γεγονός που οδήγησε στην απώλεια µεριδίου µιας ποσοστιαίας µονάδας. Κυριότερη αιτία για την αρνητική αυτή εξέλιξη αποτέλεσε η υποχώρηση των πωλήσεων του ντίζελ κίνησης κατά 20%. Στις επόµενες θέσεις ακολούθησαν οι JΕΤ OIL (8,7%), AVIN (8,6%), Aegean (8,2%), ΕΛΙΝ (6,9%) και Revoil (6,1%). Παρατηρείται ότι οι τρεις µεγαλύτερες εταιρείες το 2009 υπέστησαν µείωση του αθροιστικού τους µεριδίου κατά 2%, καταλαµβάνοντας έτσι το 42% της αγοράς. .

100 95 ��.�.�.�.: 6053/06/�/86/105 �.�� 2-4, �� 11527 �� 1 �� 2009 �� 31 ��µ�� 2009 75 (��µ��µ�� .�. 2190/20, �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ� , �� ) �� ,�� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� . �� BIOXA��. ��µ� ��µ�� µ� �� , �� ,�� µ�� µ�µ�� . �� : www.viohalco.gr �µ��µ�� µ�� µ�� : 29 �� 2010 �� µ��: �� - �� µ��, �� - �� µ� �� µ��, �� - �� µ��, �� - �� µ� �� µ��, �� - �� µ� �� µ��, ��µ�� - µ� �� µ��, �� - µ� �� µ��, �� - µ� �� µ��, Jean Pierre de Launoit µ� �� µ��. ��µ�� - ��µ��: �� µ��, �� , �� µ�� µ�µ�� : ��µ�� ( �.�. �� 19071 ) �� : KPMG �� .� �� : �� µ�� µ�

�� (�� µ�� . ��) �� µ��µ�� µ�� .................. �� ........................................................ �� .................................................. �� µ� �� .................... ��µ�� ........................................................................ �� ...................................................... �� ......................... �� ................................................. �� ............................................................ �� .......................................... �� µ�� (�)................. ��µ�� µ�� (�)................................................. �� (�)=(�)+(�) .................................. ��µ�� ............................. �� / �� µ��µ�� .............. ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) ................................................... �� (�) + (�)

�� (�� µ�� . ��)

�� 31 �� 09

�� 31 �� 09 31 Äåê 08

31 Äåê 08

1.835.428 100.977 5.040 96.053 703.603 342.085 300.321 3.383.506

1.853.123 91.744 6.183 60.519 856.329 468.677 536.532 3.873.106

168 132.048 — 792.608 — 11 38.475 963.311

210 128.605 — 730.085 — 11 118.796 977.707

59.842 1.084.194 1.144.037 536.466 1.680.503 536.386 226.641 633.527 306.449 1.703.003 3.383.506

59.842 1.108.507 1.168.349 600.306 1.768.655 681.559 211.201 671.772 539.918 2.104.450 3.873.106

59.842 881.084 940.926 — 940.926 — 17.107 — 5.278 22.385 963.311

59.842 892.865 952.707 — 952.707 — 17.091 — 7.909 25.000 977.707

�� (�� µ�� . ��) �� (1/1/2009 �� 1/1/2008)..................................................... �� µ�� ................

�� 1 ��-31 �� 2009 1 ��-31 Äåê 2008

�� ..................................... (��) / �� µ�� ........................................ ��µ�� µ��µ�� ................................................... �� (31/12/2009 �� 31/12/2008 ��) .............................

�� 1 ��-31 �� 2009 1 ��-31 Äåê 2008

1.768.655 (68.018) 1.700.637 (15.097) 8.005 (13.043)

1.975.536 (75.224) 1.900.312 (87.637) — (44.020)

952.707 188 952.895 — — (11.968)

948.329 29.312 977.641 — — (24.934)

1.680.503

1.768.655

940.926

952.707

�� (�� µ�� . ��) - �µµ�� µ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� 1 ��-31 �� 2009 1 ��-31 �� 2008

�� / (��µ��) �� ............................................... �� / µ�� µ�� : �� µ��, �� ...................................................... ��µ�� (��,�� ,��,��µ��) �� ................................................................. �� ..................................... ��µ�� µ�� µ�� µ�� ................................................... (��) / ��µ�� µ�� ................... �� µ��........................................................... �� / µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : �� / (��) ��µ��.......................................... �� / (��)��............................................ (��) / �� (�� )............. �� / (µ��) �� .......................................... ��: �� µ�� ............. ��µ�� ....................................................... �� / (��) �� (�) ........................................................ �� (��) / �� ,��,�� ..................................................... �� µ�� .................... �� µ�� ........ �� ........................................................... �� .................................................. ��µ�� .................................................... �� (��) / �� (�) ........................................................ ��µ�� µ�� (�� µ��) (��) / �� µ��........................................ �� / �� ................. �� ........................................................... �� µ�� µ�� (��) ....................................................................... ��µ�� ...................................................... �� (��) / �� µ�� (�) ........................................................ �� (µ��) / �� µ�� µ� �� µ� �� (�)+(�)+(�) .............................. ��µ�� µ� �� µ� �� .............. ��µ�� µ� �� µ� �� ........

(89.932)

(34.582)

�� 1 ��-31 �� 2009 1 ��-31 �� 2008 3.911

33.202

135.649

133.289

1.167

986

(9.729) 46.549 1.571 (7.756) 2.744 (8.656)

(14.762) 100.316 4.329 157.187 (3.874) (12.723)

(2.854) — — — — —

(32.899) — 1.101 — — —

152.443 234.391 (145.728) 12.338

(34.782) 58.331 93.046 (4.279)

— 1.214 (3.655) —

— (2.684) 2.384 —

(61.616) (21.224)

(106.864) (31.980)

— (3.094)

— (1.662)

241.044

302.651

(3.311)

428

(72.215) (133.287) 5.512 9.021 5.552 1.464

(88.923) (241.420) 5.860 13.268 126 1.484

(62.109) (4.569) — 1.942 — 908

(45.605) (12.309) 2.613 5.291 — 27.255

(183.953)

(309.605)

(63.828)

(22.756)

17.154 8.005 495.383 (679.839)

— — 881.892 (917.768)

— — — —

(687) (13.074)

(76) (44.020)

— (11.968)

— (24.934)

(173.057)

(79.972)

(11.968)

(24.934)

(115.966) 238.679 122.713

(86.927) 325.606 238.679

(79.107) 111.990 32.883

(47.263) 159.253 111.990

25 5 0

�� 1 É��—31 �� 2009 1 É��—31 �� 2008 1 É��—31 �� 2009 1 É��—31 �� 2008 �� ............................................................ 2.297.719 3.763.456 — 6 �� ................................................................... 189.299 317.397 — 5 �� , ��µ��, �� 90.994 182.527 2.228 1.642 ��µ�� ................................... (��µ��) / �� , ��µ�� (44.663) 49.238 1.061 656 �� µ�� ........................................ (��µ��) / �� ......................................... (89.932) (34.582) 3.911 33.202 (20.983) �� µ��............................................................ 6.960 (4.118) (1.126) (��µ��) / �� µ�� (�) ......................... (110.915) (27.622) (207) 32.076 ��µ�� : �� µ��............................................................ (76.760) (11.307) (207) 32.076 (34.155) ��µ�� µ�� ...................................................... (16.316) — — (110.915) (27.622) (207) 32.076 �� / (��) µ�� (�) �� (��) / �� µ�� (�) + (�)............................................................ ��µ�� : �� µ��............................................................ ��µ�� µ�� ...................................................... (��µ��) / �� µ�� µ�� - ��(�� €) ��µ�� µ��µ� �� µ�� (�� €).....................

42.897

(47.602)

394

(2.764)

(68.018)

(75.224)

188

29.312

(52.181) (15.837) (68.018)

(42.808) (32.417) (75.224)

188 — 188

29.312 — 29.312

-0,3848

-0,0569

-0,0010 —

0,1608 0,0600

�� : 1. �� µ�� µ�� . �� µ�� € 131,9 ��. 2. �� µ��µ�� µ�� µ�� € 11,9 ��. 3. ��µ�� µ�� µ�� 31.12.2009, 7.931 ��µ�. (31.12.2008: 8.727 ��µ� ) 4. �� µ�� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : (�� €) i) �� ii) �� iii) �� iv) �� v) �� µ�� µ�� vi) �� µ�� vii) �� µ��

�� 9.685 3.806 11.217 1.910 12.622 2.712 24

�� 1.700 65 86 319 1.165 — —

5. �� (µ�� ) �� µ�� : (�� . € ) �� 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 ��µ�� µ�� (1.685) (11.895) — — �� / (��µ��) µ�� µ�� µ�� µ. �� 44.582 (35.707) 394 (2.764) �� / (��) µ�� 42.897 (47.602) 394 (2.764) 6. � �� µ�� µ�� (�� . € ) �� 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 �� µ�� (18.777) (28.641) (4.118) (2.577) ��µ�� (2.206) 35.601 — 1.451 (20.983) 6.960 (4.118) (1.126) 7. � �µ�� µ�� € 7 �� ,�� € 2 �� € 7,4 ��. � �� µ�� . 8. �� µ��, ��,�� µµ�� µ�� ,�� µ�� µ�� µ�� 11 �� µ�� . 9. � �� µ�� 2007. �� µ�� 11 �� µ�� µ��. 10. �� µ�� µ�� , �� . 11. ��µ�� µ�� µ� �� 1, �� 23 �� .�.�.� 8 ( ��µ�� 2.5 �� µ�� ). 12. ��µ�� µ� �� .3808/2009 �� 2008, � �� 2009 �� µ�� € 2.784 �� € 11.100 �� .

100 95 75

� �� IOIKHT�� . �� . �050486

��, 29 �� 2010 � �� . �� . ��343787

� �� /�� . �� . �259513

5 0

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� µ�� 1 �� 2009 µ�� 31 ��µ�� 2009 (��µ��µ�� .2190, �� 135, �� µ�� , ��µ�� µ�, �� ) �� µ�� µ�� µ�� µ�� . ��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� , �� µ�� . ��. �� : 3954/06/�/86/13 �� : �. �� 2-4, �� : �� , �/�� µ�� : www.elval.gr �� . �.: �� (�� µ� �� µ��), ��µ�� (�� µ��), �� (�� µ��), �� (�� µ��), �� (�� µ��), �� (�� µ� �� µ��), �� (µ� �� µ��), ��µ �� (µ� �� µ��), �� (µ� �� µ��), Reinhold Wagner (µ� �� µ��), Gerard Decoster (�� µ� �� µ��). �µ��µ�� µ�� (�� ): 22 �� 2010 ��µ�µ�� : �� (�.�. �� 19071)�� : KPMG �� .�. �� : �� µ�� µ�

�� (��µ�� ) (�� µ�� ) �� µ��µ�� µ�� ................................ �� ........................................................ �� .................................................. �� µ� �� .................... ��µ�� ....................................................................... �� ...................................................... �� ......................... �� ................................................. �� ............................................................. �� µ�� .................. �� µ�� (�) ....................... ��µ�� (�) ................................................ �� (�) = (�) + (�) ............................... ��µ�� ............................. �� / �� µ��µ�� .............. ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) ................................................... �� & �� (�) + (�)

�� 31 Äåê 2009 31 Äåê 2008

��

�� 31 Äåê 2009 31 Äåê 2008

512.480.061 10.989.192 2.580.685 14.445.645 216.516.643 171.114.768 61.255.408 989.382.402

512.272.583 4.980.565 2.393.495 23.585.972 220.657.566 198.043.233 55.124.654 1.017.058.068

293.863.515 — 1.519.968 150.686.971 119.359.507 94.227.398 33.204.074 692.861.433

289.402.277 — 1.263.787 146.058.946 110.419.242 119.225.098 26.249.693 692.619.043

37.230.245 472.640.028 509.870.273 47.522.432 557.392.705 121.241.125 66.361.018 140.646.011 103.741.543 431.989.697 989.382.402

37.230.245 430.935.914 468.166.159 39.478.549 507.644.708 161.972.866 62.481.176 129.193.072 155.766.246 509.413.360 1.017.058.068

37.230.245 441.430.532 478.660.777 — 478.660.777 65.200.172 45.864.912 48.793.200 54.342.372 214.200.656 692.861.433

37.230.245 428.654.815 465.885.060 — 465.885.060 83.799.347 40.403.227 44.122.468 58.408.941 226.733.983 692.619.043

�� (��µ�� ) (�� µ�� ) �� (1/1/2009 �� 1/1/2008 ��)..................................... �� µ�� ................ �� µ�� .. ............................................. �� ..... ............................................... ��µ�� µ��µ��..................................................... �� µµ�� ................... �� (31/12/2009 �� 31/12/2008 ��) .............................

�� 31 Äåê 2009 31 Äåê 2008

507.644.708 33.421.226 15.339.384 1.053.219 (9.317) (56.515)

567.337.040 (52.734.704) — — (6.930.609) (27.019)

465.885.060 11.722.498 — 1.053.219 — —

481.761.417 (9.671.316) — — (6.205.041) —

557.392.705

507.644.708

478.660.777

465.885.060

�� E�� (��µ�� - �µµ�� µ��) (�� µ�� )

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008

�� (��µ�� ) .............. �� / µ�� µ�� : �� µ�� .......................................................................... �� ................................................. ��µ�� µ�� .......................................................................... ��µ�� µ��...................................................... ��........................................................................ �� µ�� .. ...................... ��µ�� (��, ��, �� µ��) �� ................................................................ �� ..................................... �� / µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : �� / (��) ��µ��.......................................... �� / (��) ��........................................... (��) / �� (�� ) .............. ��: �� µ�� ............. ��µ�� ....................................................... �� / (��) �� (�)…… .................................................. �� (��) / �� , �� ....................................................................... �� µ�� µ�� ........ �� ........................................................... �� µ�� foil ....................................... ��µ�� .................................................... �� / (��) �� (�)……................................................... ��µ�� µ�� ......................... �� / �� .. ............... �� .......................................................... �� µ�� µ�� (��)……….. ............................................................. �� . ..................................................... ��µ�� ...................................................... �� / (��) �� µ�� (�) ........................................................ �� / (µ��) �� µ�� µ�.... �� µ� �� (�) + (�) + (�) ........................ ��µ�� µ� �� µ� �� ............ ��µ�� µ�� µ� ��.. ��µ�� µ� �� µ� �� ......

�� 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 12.2008

(8.094.142)

(29.203.390)

(1.792.907)

(12.420.933)

44.049.875 (1.087.420)

44.940.877 (921.207)

24.604.028 (632.518)

25.988.102 (551.099)

8.820 (17.803.114) 3.742.788 (1.371.600)

825.771 20.106.113 3.544.159 349.470

— (12.760.797) 143.280 (1.371.600)

— 12.560.797 449.909 1.371.600

(3.480.730) 9.022.655

(5.958.756) 22.316.887

(5.003.347) 3.788.360

(9.024.670) 8.670.657

23.017.332 24.217.565 6.729.695

20.522.888 (1.094.667) 11.353.386

3.820.531 22.353.586 12.028.885

23.637.626 (5.309.960) (5.294.074)

(12.599.514) (1.569.179)

(23.306.150) (4.484.739)

(4.748.782) (321.177)

(9.137.362) (2.354.252)

64.783.031

58.990.642

40.107.542

28.586.341

(286.052) (50.614.939) 1.130.562 4.216.587 — 155.788

(8.112.934) (73.879.290) 979.886 5.893.130 — 667.551

(10.352.405) (21.008.283) 187.765 2.901.375 — 2.162.129

(7.993.019) (26.983.406) 477.058 4.645.353 (9.556.537) 4.371.270

(45.398.054)

(74.451.657)

(26.109.419)

(35.039.281)

15.339.384 77.887.729 (107.163.195)

— 68.729.270 (61.691.821)

— 28.786.564 (42.715.007)

— 36.048.000 (36.206.717)

(3.337) 4.202.896 (9.425)

(28.676) 51.411 (6.924.230)

— 3.855.810 (108)

— — (6.198.662)

(9.745.948)

135.954

(10.072.741)

(6.357.379)

9.639.029 12.325.295 165.789 22.130.113

(15.325.061) 28.509.190 (858.834) 12.325.295

3.925.382 1.680.349 — 5.605.731

(12.810.319) 14.490.668 — 1.680.349

(��µ�� ) (�� µ�� )

�� 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 ��µ�� µ�� ............................................................... 690.186.277 902.459.671 �� / (��µ��)...................................................... 51.493.324 42.444.245 �� / (��µ��) �� , ��µ�� µ�� .......................................... 572.166 (11.458.852)

�� 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 12.2008 ��µ�� µ�� 408.103.534 541.004.254 8.930.707 (673.963) (3.305.281)

(12.766.899)

�� / (��µ��) �� ............................................ (8.094.142) ��................................................................................... (3.268.123) �� / (��µ��) µ�� (�) ............................ (11.362.265) �� ................................................................ (6.439.914) �� ........................................................... (4.922.351) (11.362.265)

(29.203.390) 15.033.307 (14.170.083) (8.851.773) (5.318.310) (14.170.083)

(1.792.907) (563.632) (2.356.539) (2.356.539) — (2.356.539)

(12.420.933) 11.200.733 (1.220.200) (1.220.200) — (1.220.200)

�� µ�� (�) ................... �� µ�� (�) + (�) �� ................................................................ �� ...........................................................

44.783.491 33.421.226 32.633.900 787.326 33.421.226

(38.564.621) (52.734.704) (47.106.158) (5.628.546) (52.734.704)

14.079.037 11.722.498 11.722.498 — 11.722.498

(8.451.116) (9.671.316) (9.671.316) — (9.671.316)

�� / (��µ��) µ�� µ�� - �� (�� €) ��µ�� µ��µ� �� µ�� (�� €)........................ �� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ�� ................

(0,0519) 0,0000

(0,0713) 0,0000

(0,0190) 0,0000

(0,0098) 0,0000

43.534.621

32.560.818

20.666.229

12.670.105

�� (��µ��µ�� ).............

44.049.875

44.940.877

24.604.028

25.988.102

�� : 1. �� µ�� µ� �� , �� µ� �� µ�� µµ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� 2009, �� µ�� 28 �� µ�� . 2. -�� 23 �� 2009 � �� .�. �� 55% �� 100% �� .�. �� .�. �� µ�µ� �� € 7.385,0 �� (��µ�� 10 �� µ�� ). -�� 30 ��µ�� 2009 � �� .�. �� 100% �� ELVAL SERVICE CENTER A.E. ��µ�� µ� �� .�.1297/1972. �µ��µ�� µ�� µ��µ��µ�� 31/10/2009. (��µ�� 10 �� µ�� ). 3. �� µ��, �� µ�� 28 �� µ�� . 4. �� µ�� µ�� µ�� µ�� : ��µ�� .�.

��

��µµ�� 66,66%

�� µ��

5. �� µ��µ�� . 6. �� µ�� µ�� µ��. �� µ�� µ�� €355,1 ��. �� €27,6 ��. �� µ�� 31.12.2009 �� €40,0 ��. �� µ�� €0 ��. �� . 7. ��µ�� µ�� : �� 713 (31/12/2008: 748), �µ�� 2.170 (31/12/2008: 2.275). 8. �� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : (�� . ��) i) �� ii) �� iii) �� iv) �� v) �� & �µ�� . �� & µ�� vi) �� . �� & µ�� vi) �� . �� & µ��

�� 29.862 35.053 11.574 12.761 3.883 — —

�� 107.559 41.914 30.990 11.896 1.858 — —

9. �� µ�� , ��: - �� µ�� µ�� µ�� € 176,1 ��. �� µ�� € 44.607,4 ��. - �� µ�� € 14.079,0 ��. 10. �� µ�� "��" �� : - ��µ�� : 31/12/2009 �� µ�� € (2.420,1) ��. ��µ�� € (848,0) ��., - 31/12/2008 € (2.142,3) �� € 17.175,6 ��. ��. - �� : 31/12/2009 �� µ�� € (1.225,4) ��. ��µ�� € 661,8 ��., - 31/12/2008 € 0 �� € 11.200,71 ��. ��. 11. �� 12 �� 2010, �� µ�� ELVAL COLOUR A.E., �� 95,94% �� .�. �� ETALBOND A.E.,�� 100% �� .�., �� µ� �� ETALBOND A.E. �� ELVAL COLOUR A.E. (��µ�� 34 �� µ�� ).

� �� .�. �� .�.�.: N 032204

��, 26 �� 2010 �� .�. � �� /�� 012572 �� 535203

� �� /�� 015643 �.�. 9239 �’ ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

 Α ΚΙΝΗΤΗ Π ΕΡΙΟΥΣΙΑ

Ισχυροί κραδασµοί & γερά αναχώµατα Στα λιγότερο σύγχρονα κτίρια για επαγγελµατική χρήση, η εκλογίκευση τιµών έχει ξεκινήσει, στα σύγχρονα και σε εµπορική τοποθεσία, οι τιµές συντηρούνται. Στις κατοικίες, οι κατασκευαστές ανθίστανται στην κρίση µε αποτέλεσµα η υποχώρηση τιµών που παρατηρείται να είναι δυσανάλογη της ύφεσης στην αγορά. Από την Αυγή Οικονοµίδου, Senior Analyst της Hellastat

εγχώρια αγορά της ακίνητης περιουσίας διακρίνεται σε 2 βασικές κατηγορίες: α) επαγγελµατικά ακίνητα β) κατοικία (κύρια και παραθεριστική κατοικία). Οι εταιρείες που ασχολούνται µε την ανάπτυξη και διαχείριση ακινήτων είναι πολυάριθµες, µε τις µεγαλύτερες να δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη έργων µεγάλης κλίµακας, ενώ οι µικρότερες (που αποτελούν και την πλειοψηφία) επικεντρώνονται στην ανέγερση κατοικιών. Τον κλάδο συµπληρώνουν επενδυτικές επιχειρήσεις (Α.Ε.Ε.Α.Π.) και εταιρείες παροχής υπηρεσιών, όπως συµβουλευτικές, εκτιµητικές, µεσιτικές κ.λπ.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Εµπορικά ακίνητα

H οικονοµική κρίση που αντιµετωπίζει η χώρα και οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και αδειοδοτήσεις έχουν προκαλέσει αναβολή ή ακύρωση σχεδίων που είχαν ανακοινωθεί. Οι συνηθέστεροι όροι µίσθωσης αφορούν σε µηνιαίο µίσθωµα µεταξύ 10-70 ευρώ ανά τ.µ. και ποσοστό επί των πωλήσεων 6-12%. Το 2009 οι αποδόσεις κυµάνθηκαν σε επίπεδα 6,57,5%. Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε αύξηση των αδιάθετων καταστηµάτων και πτώση των τιµών ενοικίασης. Η µέση πτώση των ενοικίων εκτιµάται σε 10% την περίοδο 09/08, ενώ βασικό χαρακτηριστικό αποτέλεσε η επαναδιαπραγµάτευση των µισθωµάτων των καταστηµάτων.

Αγορά γραφείων & βιοµηχανικοί χώροι Στην αγορά των γραφείων, κύρια χαρακτηριστικά αποτελούν το µεγάλο ποσοστό της ανάπτυξης κτιρίων για ιδία χρήση και η χαµηλή διαθεσιµότητα γραφείων υψηλής ποιότητας. Οι όροι των συµβολαίων επαναδιαπραγµατεύονται, καθώς έχει αυξηθεί το ρίσκο των εκµισθωτών να µείνουν µε αδιάθετους χώρους. Στα γραφεία τύπου grade A τα µισθώµατα υποχώρησαν µε µέσο ρυθµό 5-10% το 2009 και στα γραφεία grade B και C 10-20%. Η µείωση των µισθωµάτων στους βιοµηχανικούς και αποθηκευτικούς χώρους είναι εκ των πραγµάτων µικρότερη, εξαιτίας της περιορισµένης προσφοράς (κυρίως χώρων υψηλής ποιότητας) και των δυσκολιών µετεγκατάστασης. Οι τιµές των ενοικίων στις κύριες αγορές κυµάνθηκαν µεταξύ 4-5,5 ευρώ/τ.µ. και στις δευτερεύουσες µεταξύ 3-4,5 ευρώ/τ.µ. το 2009, ενώ οι αποδόσεις στην αγορά εκτιµήθηκαν σε 8,5-9%.

Η αγορά κατοικιών Ο µειωµένος ρυθµός επέκτασης της στεγαστικής πίστης (από 11,4% το 2008 σε 3,7% το 2009), η κάµψη της οικοδοµικής δραστηριότητας (-20% περίπου) και κυρίως η πτώση των αγοραπωλησιών (από 158 χιλ. σε 94,8 χιλ. περίπου το εν λόγω χρονικό διάστηµα) αποτυπώ-

νουν τις αρνητικές συνθήκες που επικρατούν στην αγορά. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι κατασκευαστές έχουν υιοθετήσει στάση αναµονής και αντίθετα µε το νόµο της προσφοράς και της ζήτησης, η µείωση των τιµών είναι δυσανάλογη µε το δυσµενές οικονοµικό περιβάλλον.

Τα χρηµατοοικονοµικά της αγοράς Ο αθροιστικός κύκλος εργασιών των εταιρειών του δείγµατος ανήλθε το 2009 σε 787,2 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας πτώση 6%. Η µέση µεταβολή των εσόδων την περίοδο 09/08 ήταν θετική (2,1%). Την καλύτερη επίδοση σηµείωσαν οι µικροµεσαίες επιχειρήσεις (3,1%), ενώ οι µεγάλες κατέγραψαν οριακή αρνητική µεταβολή ( -0,3%). Αρνητικό χαρακτηριστικό αποτελεί το γεγονός ότι σχεδόν 1 στις 2 εταιρείες του δείγµατος παρουσίασε ζηµιογόνα αποτελέσµατα το 2009. Επιπλέον, το 42,1% των επιχειρήσεων αντιµετώπισε κάµψη των αποτελεσµάτων του έναντι του 2008. Ωστόσο, η µέση µεταβολή ήταν θετική (9,5%) σε αντίθεση µε την περίοδο 09/07 (-1%). Τα περιθώρια κερδοφορίας του κλάδου είναι υψηλά και βελτιώθηκαν περαιτέρω την περίοδο 09/08 (µικτής κερδοφορίας: 56,9%, λειτουργικής κερδοφορίας: 50,2% και καθαρής κερδοφορίας: 7,2%). Αξιοσηµείωτη είναι η επίδοση των µεγάλων εταιρειών που διαµόρφωσαν περιθώριο ΚΠΦ σε 23%. .

 Με τη συνεργασία της

A me

Κύκλος εργασιών �ΟΤΕ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε.

2009

2008

∆ 09/08

74,61 74,81 -0,3% 43,04 31,84 35,2% ∆ΠΧΠ LAMDA OLYMPIA VILLAGE Α.Ε. 38,93 52,86 -26,4% ∆ΠΧΠ ΒΩΒΟΣ ΜΠΑΜΠΗΣ Α.Ε. 37,60 38,06 -1,2% ∆ΠΧΠ PICAR Α.Ε. 28,52 28,89 -1,3% ∆ΠΧΠ ΠΥΛΑΙΑ Α.Ε. 21,46 20,06 7,0% ∆ΠΧΠ LAMDA ∆ΟΜΗ Α.Ε. 19,53 6,24 212,9% ΕΛΠ ΚΟΝΚΑΤ Α.Τ.B.E. 16,58 15,06 10,1% ΕΛΠ DIMAND A.E. 16,04 19,58 -18,1% ΕΛΠ ΑΚΡΟΠΟΛ ΧΑΡΑΓΚΙΩΝΗΣ Α.Ε. 13,89 12,78 8,7% ∆ΠΧΠ ALPHA ΑΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε. 11,86 13,44 -11,8% ΕΛΠ ΤΑΚΟΣ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε. 11,77 13,48 -12,7% ∆ΠΧΠ METEORE HELLAS Α.Ε. 10,93 10,32 5,9% ΕΛΠ ΣΕΤΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Α.Ε. 9,43 12,13 -22,3% ∆ΠΧΠ ΑΤΕ ΤΕΧΝΙΚΗ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Α.Ε. 9,28 9,58 -3,2% ∆ΠΧΠ CLOUD HELLAS Α.Ε. KTHMATIKH 9,02 9,95 -9,4% ΕΛΠ SYNERGO Α.Ε. 8,43 8,27 1,9% ΕΛΠ TRIVILLAGE DEVELOPMENTS GREECE Α.Ε. 8,35 8,49 -1,7% ∆ΠΧΠ ΑΡΙΣΤΟ ΝΤΕΒΕΛΟΠΕΡΣ Α.Ε. 8,31 4,39 89,3% ΕΛΠ ∆ΙΟΓΕΝΗΣ Α.Ε. 6,94 3,73 85,9% ΕΛΠ Κ & Μ Α.Ε.Ξ.Κ.Τ.Ε. 6,80 0,26 2499,3% ΕΛΠ DORECO Α.Ε. ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ & ΕΚΜΕΤ/ΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ 6,48 0,43 1405,8% ΕΛΠ ΗΡΙ∆ΑΝΟΣ Α.Ξ.Τ.Κ.Ε.Ε. 6,13 8,41 -27,2% ∆ΠΧΠ TRASTOR Α.Ε.Ε.Α.Π. 6,12 11,90 -48,6% ΕΛΠ BLUE LAND Α.Ε. ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ 5,89 5,73 2,9% ΕΛΠ ΖΗΝΩΝ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε. 5,68 5,50 3,3% ΕΛΠ ΜΠΑΙΡΑΚΤΑΡΗ ΑΦΟΙ Α.Τ.Τ.Β.Ε.Γ.Ε. 5,57 4,69 18,6% ∆ΠΧΠ ΕΜΕΛ Α.Ε. ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΕΙΩΝ 5,55 ΕΛΠ ΜΗΝΕΤΤΟΣ Ι. Α.Ε.Ξ.Τ.Ε. 5,55 8,93 -37,8% ΕΛΠ ECE-LAMDA ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 5,42 4,35 24,6% ∆ΠΧΠ MIG REAL ESTATE A.E.Ε.Α.Π. 5,30 4,48 18,2% ΕΛΠ ∆ΑΚΩΝ Α.Τ.Ε. ΑΚΙΝΗΤΩΝ 5,18 4,25 21,9% ∆ΠΧΠ ΕΤΒΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Α.Ε. 4,93 37,90 -87,0% ΕΛΠ ΚΑΡΒΑΝ Α.Κ.Ε. 4,79 5,02 -4,7% ∆ΠΧΠ PASAL DEVELOPMENT A.E. 4,70 5,15 -8,7% ΕΛΠ UNITED PROPERTIES A.E. 4,54 4,18 8,6% ΕΛΠ ALFA OCEAN DEVELOPMENT A.Κ.E. 4,50 9,89 -54,5% ΕΛΠ KLEPIERRE ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ A.Κ.Ε. 4,43 4,82 -8,0% ΕΛΠ ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ Α.Ε. 4,35 4,55 -4,6% ΕΛΠ PANMARIN Α.Ε. 4,13 4,58 -9,7% ΕΛΠ ΑΘΜΟΝΟ Α.Ε. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ 3,84 9,05 -57,6% ΕΛΠ ΒΙΟΣ Α.Ε. ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΩΝ 3,83 3,67 4,5% ΕΛΠ ΑΡΚΑΤ Α.Ξ.Τ.Ο.Ε. 3,79 3,83 -1,1% ΕΛΠ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Α.Ε. 3,52 3,38 4,0% ΕΛΠ ΠΕΙΡΑΙΑΣ Α.Ε. ΑΚΙΝΗΤΩΝ & ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ 3,46 4,48 -22,7% ∆ΠΧΠ J & P DEVELOPMENT Α.Ε. ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ 3,41 1,20 183,4% ΕΛΠ KRETA EIENDOM Α.Ε.Τ.Ε. 3,30 1,35 143,2% ΕΛΠ ΟΡΦΑΝΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α.Ε. 3,27 4,16 -21,3% ΕΛΠ ∆ΡΟΜΕΑΣ - ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ Α.Τ.Κ.Ε. 3,18 2,24 41,7% ΕΛΠ ∆ΟΜΙΚΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε.Ξ.Τ.Κ.Ο.Ε. 3,15 2,65 19,0% ΕΛΠ ΣΤΑΝΤΑΡΝΤ Α.Ε. 3,11 3,05 2,2% ΕΛΠ BLUE TERRA INTERNATIONAL DEVELOPMENTS Α.Ε. 3,02 0,88 243,3% ΕΛΠ PROCOM ΛΙΟΦΑΓΟΣ ∆. ΦΡΑΓΚΟΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ι. Α.Τ.Ε. 3,00 6,58 -54,4% Σύνολα (εκ. €) / Κλαδικοί ∆ιάµεσοι 787,20 837,81 2,1% Εταιρείες µε δηµοσιευµένο ισολογισµό µέχρι 30/06/2010. Εµφανίζεται δείγµα εταιρειών του κλάδου και µε ελάχιστο κύκλο εργασιών τα 3 εκ. ευρώ EFG EUROBANK PROPERTIES Α.Ε.

∆ΠΧΠ

2009

2008 -63,26 45,01 22,53 -46,04 6,55 13,72 -2,97 4,03 8,29 -1,42 5,47 -1,49 1,48 -0,07 0,30 -21,55 0,11 0,62 -0,98 0,21 2,91 -11,51 4,15 4,49 -1,66 0,36 -0,16 5,47 -1,09 2,22 3,72 2,63 -1,21 3,95 -5,95 2,07 0,79 1,22 0,52 0,02 -3,23 -0,36 2,13 2,56 0,04 -1,45 0,62 0,11 0,20 0,41 -0,65 0,00 0,02 -2,35

82,46 34,29 15,33 -143,83 6,61 7,66 44,04 -0,49 3,44 2,07 7,28 -1,89 1,31 -0,03 0,60 -13,73 0,10 0,10 -4,91 0,11 -3,69 39,82 4,72 10,54 -1,04 0,45 2,53 -0,26 -0,42 1,89 2,91 1,44 21,70 4,10 -17,07 1,28 -3,74 1,54 -0,18 0,00 -4,28 0,65 2,00 2,16 0,01 -1,20 0,05 0,35 0,43 -0,25 -0,40 -0,09 0,50 119,29

∆ 09/08 -176,7% 31,3% 46,9% 68,0% -1,0% 79,1% -106,7% 916,6% 140,8% -168,8% -24,8% 21,4% 12,2% -128,4% -49,0% -56,9% 10,2% 496,5% 79,9% 96,8% 178,8% -128,9% -12,1% -57,4% -59,6% -20,1% -106,2% 2186,6% -159,2% 17,7% 27,9% 83,0% -105,6% -3,6% 65,2% 61,5% 121,1% -20,7% 381,4% 851,0% 24,5% -155,6% 6,8% 18,6% 235,7% -20,7% 1094,7% -68,5% -53,3% 261,4% -62,1% 99,6% -95,9% 9,5%

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Ακίνητη περιουσία

Αποτελέσµατα προ Φόρων

�� .�. �� . �� : 7777/06/�/86/17, �� : �� 2-4, �� (��µ�� µ� �� 4/507/28.04.2009 �� µ�� ) �� 1 �� 2009 �� 31 ��µ�� 2009 �� , �� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. �� µ�� . ��µ�, ��µ�� , �� µ� �� , �� , �� µ�� µ�µ�� . �� : www.etem.gr �µ��µ�� µ�� O��µ�� K��: 19 �� 2010 ��µ�µ�� : ��µ�� µ�� .�.��.16891 �� :PriceWaterhouseCoopers �� : �� µ�� µ� �� µ��:�� , ��, µ� �� µ��, �� µ��,��, �� µ��, �� , �� µ��, �� , µ� �� µ��, �� µ��, µ� �� µ��, ��µ�� , �� µ��, ��µ�� , µ� �� µ��.

�� (�� µ�� )

�� (�� µ�� ) �� µ��µ��µ�� .................... �� ........................................................ �� .................................................. �� µ� �� ...................... ��µ�� ........................................................................ �� ...................................................... �� .......................... �� µ�� ........................................................................ �� ................................................. �� (� ��) �� .......................................... �� .......................................... �� µ�� (�)................. ��µ�� (�) ................................................ �� (�) = (�) + (�).............................. ��µ�� ............................. ��/�� µ��µ�� ................ ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) ................................................... �� (�) + (�)..

� �� 31/12/2008 31/12/2009

91.806.233 10.989.192 815.845 8.573.159 46.327.471 45.210.435 3.095.820

111.918.791 4.980.565 839.941 1.498.029 58.296.528 56.420.421 4.371.910

45.154.832 1.689.270 188.081 44.559.792 13.399.320 32.906.014 1.459.395

57.082.494 1.791.416 194.069 41.513.842 28.421.530 47.153.883 1.236.402

302.317 207.120.472

302.317 238.628.502

302.317 139.659.022

302.317 177.695.953

9.302.855 56.077.442 65.380.297 433.871 65.814.168 43.833.614 8.487.467 67.353.013 21.632.210 141.306.304 207.120.472

9.302.855 69.124.987 78.427.842 264.920 78.692.762 62.214.147 9.704.094 58.282.153 29.735.346 159.935.740 238.628.502

9.302.855 45.062.720 54.365.575 — 54.365.575 33.750.000 3.387.077 36.810.006 11.346.364 85.293.447 139.659.022

9.302.855 55.990.936 65.293.791 — 65.293.791 58.750.000 3.994.824 29.529.213 20.128.125 112.402.162 177.695.953

�� (�� µ�� ) �� (1/1/2009 �� 1/1/2008 ��)..................................... �� µ�� (��µ�� ) ..................

�� / (µ��) µ�� ............... ��µ�� µ��µ��..................................................... �� % ��µµ�� .................................. �� (31/12/2009 �� 31/12/2008 ��) .............................

� �� 1/1-31/12/2008 1/1-31/12/2009

78.692.762

95.232.839

65.293.791

83.373.551

-12.977.257 65.715.505 250.000 — -151.337

-15.789.848 79.442.991 — -750.229 —

-10.928.216 54.365.575 — — —

-17.329.531 66.044.020 — -750.229 —

65.814.168

78.692.762

54.365.575

65.293.791

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� µ�� ) - �µµ�� µ��

�� / (��µ��) �� (��µ�� ). �� / µ�� µ�� : ��........................................................................ ��µ�� µ�� ........................................................................ ��µ�� (��, ��, ��, ��µ��) �� ................................................................. �� ..................................... �� µ��........................................................... �� µ�� µ�� .................... �� / µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : M�� / (��) ��µ��.......................................... M�� / (��)��............................................ (��) / �� (�� )............. ��: �� µ�� ............. ��µ�� ........................................................... �� /(��) �� (�) ......................................................... �� /�� , ��, �� ...................................................... �� µ�� .................... �� µ�� .......................................................................... �� ........................................................... ��µ�� .................................................... �� ................................................................................ �� / (��) �� (�) ........................................................ ��µ�� µµ�� µ�� µ�� . �� / �� ................. �� ........................................................... �� µ�� µ�� (��) ....................................................................... ��µ�� ...................................................... �� / (��) �� µ�� (�) ........................................................ �� / (µ��) �� µ�� µ� �� µ� �� (�) + (�) + (�) ............................. ��µ�� µ� �� µ� �� ............ ��µ�� µ� �� µ� �� .....

� �� . �� .�.�. AZ 139024

� �� 1/1-31/12/2008 1/1-31/12/2009

-12.056.880

-18.357.244

-10.444.950

-20.767.050

6.977.846 — -1.647.006

7.561.332 825.771 11.053.650

4.212.887 — -755.486

5.640.808 825.771 10.106.421

-1.175.183 3.917.495 -37.469 —

-178.133 6.838.820 67.717 1.512.786

-1.921.458 2.588.804 -179.428 —

-122.766 5.210.850 56.724 1.512.786

11.451.417 9.176.531 -3.711.998

2.072.553 2.909.372 2.433.927

4.552.585 15.788.962 -7.146.794

3.438.255 2.878.184 -167.608

-4.782.307 -135.737

-6.435.840 -893.312

-3.353.295 —

-5.206.137 -273.250

7.976.709

9.411.399

3.341.827

3.132.988

7.624.104 -9.164.871

-89.915 -21.630.249

4.764.982 -2.668.657

-4.946.034 -5.284.763

733.957 258.034 141.718 1.167

163.367 124.618 92.601 —

135.955 12.878 219.718 -605

365.513 7.644 227.601 -62.754

-405.891

-21.339.578

2.464.271

-9.692.793

250.000 15.240.327 -24.550.000

— 30.258.287 -18.671.567

— 17.110.671 -23.300.000

— 24.404.492 -17.850.000

-3.337 —

-16.380 -750.229

— —

— -750.229

-9.063.010

10.820.111

-6.189.329

5.804.263

-1.492.192 3.417.514 1.925.322

-1.108.068 4.697.643 3.589.575

-383.231 701.546 318.315

-755.542 1.457.088 701.546

� �� 1/1-31/12/2008 1/1-31/12/2009

�� ............................................................... �� / (��µ��) ..................................................... �� / (��µ��) �� , ��µ�� µ�� ........................................... �� / (��µ��) �� ........................................... �� ......................................................................... �� / (��µ��) µ�� (�)..................................... ��µ�� : �� µ��............................................................... ��µ�� µ�� .........................................................

103.325.201 19.605.380

158.716.532 16.190.299

53.379.062 9.687.084

101.193.130 2.133.445

-6.076.171 -12.056.880 -1.043.008 -13.099.888

-10.753.207 -18.357.244 2.684.227 -15.673.017

-6.930.209 -10.444.950 -435.125 -10.880.075

-15.841.248 -20.767.050 3.504.569 -17.262.481

-13.018.840 -81.048 -13.099.888

-15.653.231 -19.785 -15.673.017

-10.880.075 — -10.880.075

-17.262.481 — -17.262.481

�� µ�� (�) ........................... �� µ�� (�) + (�)..... ��µ�� : �� µ��............................................................... ��µ�� µ�� .........................................................

122.633 -12.977.255

-116.831 -15.789.848

-48.143 -10.928.218

-67.047 -17.329.528

-12.896.207 -81.048 -12.977.255

-15.770.062 -19.786 -15.789.848

-10.928.218 — -10.928.218

-17.329.529 — -17.329.529

(0,4338) —

(0,5216) —

(0,3626) —

(0,5752) —

1.029.586

-2.976.270

-2.717.322

-10.060.720

�� / (��µ��) µ�� µ�� - �� (�� €) ��µ�� µ��µ� �� µ��-(�� €) ....................... �� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ��

�� : 1. �� µ� �� µµ�� µ�� µ� �� µµ�� µ�� 35 �� µ�� . 2. �� 2009 � ��: i) A�� 1% �� .�. �� µ�µ� �� € 1,00. �� .�. ii) �� µ�� € 7,14 �� µ�� .�. , �� µ�� µ�� .�. �� . iii) �� 55% �� 100% �� .�. �� .�.. �� µ�µ� �� € 7.385.000. � �� µ�� 31/12/2009 µ� �� µ�� . iv) �� 31/05/2009 �� ETALBOND �� 100% �� ETALBOND A.E.. (��µ�� 10 �� . ��). �� ETALBOND A.E. �� 30/06/2009. v) �� .�. �� .��.�� .�. µ� �� 30/06/2009 �� µ�� µ�� µ� �� .�. �� € 55.000. vi) � �� .�. �� 30/09/2009 �� µµ�� KARAY METALS INC. µ� �� . �� . �� µµ�� 11% �� µ�µ� �� 190.036 �� µ��. H �� µ�� € 130.643,32. 3. �� µ�� µ�� µ�� µ�� : �� µ�� µµ�� µ�� .�. �� 58,78% �� µ�� µ�� .�. ��µ�� µ�� µ�� µ�� 4. �� µ��µ�� . 5. �� µ�� µ�� . 6. �� µ�� € 160.428 �� µ�� . �� µ�� 31/12/2009 �� € 40.000 �� µ�� µ�� . 7. �� €122.633 �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� . �� € -48.143 (��. �� . ��) 8. ��µ�� µ�� : �� 293 (2008:425) - �µ�� 784 (2008:901) 9. �� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� :

(�� . ��) �� ) �� 6.842.226 8.128.242 �) �� 16.226.153 12.205.598 �) �� 2.840.077 9.471.894 �) �� 7.310.882 3.422.462 �) �� µ�� µ�� 1.662.788 1.232.261 ��) �� µ�� — — �) �� µ�� — — 10. �� µ�� "��" �� : �� µ�� µ�� 1/1 - 31/12/2009 1/1 - 31/12/2008 1/1 - 31/12/2009 1/1 - 31/12/2008 �� µ�� -56.985 -1.019.841 -63.568 -615.291 ��µ�� -986.024 3.704.069 -371.557 4.119.859 11. �� µ�� µ�� .

�� , 19 �� 2010 � �� .�. �� . �� .�.�. � 036869

� �� .�.�. � 015356 ��.�� 90495 �' ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

100

��. �� .�. 2131/06/�/86/19 ��: �� , ��, �� 2-4, 11527 �� 1 �� 2009 �� 31 ��µ�� 2009 (��µ��µ�� .� 2190/20, �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ�, �� ) �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� . ��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� , �� µ�� . ��µ�� µ�� : �� µ�� . �� : www.cablel.gr �� .�.: �� : �� ., �� : �� . �� µ�� : �� ., �� ., �� ., �� .,�� ., �� ., �� ., �� ., Gee Ronald, Wiedenmann Rudolf �µ��µ�� .� �� µ�� : 17 �� 2010 �� : ��µ�� (�.� �� : 19071) �� : KPMG �� .� �� : �� µ�� µ�

�� µ��µ�� µ�� .................. �� ........................................................ �� .................................................. �� µ� �� .................... ��µ�� ........................................................................ �� ...................................................... �� ......................... �� ................................................. �� ............................................................ �� ............................................. �� µ�� (�).......... ��µ�� (�) ................................................ �� (�)=(�) + (�) .......................... ��µ�� ............................. �� / �� µ��µ�� .............. ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) .............................................. �� (�) + (�)

�� (1/1/2009 �� 1/1/2008 ��)..................................... �� / (��µ��) ��, µ�� ........................ �� µ� ��µ�� µ�� µ��µ��..................................................... �� (31/12/2009 �� 31/12/2008 ��) .............................

�� 31-��-09

��

31-Äåê-08

31-��-09

31-Äåê-08

90.614.361 2.152.565 680.305 3.992.250 59.763.389 46.547.964 30.386.471 234.137.305

87.224.194 2.152.565 905.126 5.769.693 64.688.407 67.289.322 17.089.611 245.118.918

65.337.150 2.152.565 516.938 22.723.170 35.317.600 36.189.935 18.181.376 180.418.734

58.963.249 2.152.565 649.122 22.646.965 39.918.020 49.784.432 12.792.831 186.907.184

19.330.716 84.523.219 103.853.935 741.388 104.595.323 48.867.717 5.394.981 45.934.888 29.344.396 129.541.982 234.137.305

19.330.716 86.309.693 105.640.409 783.352 106.423.761 61.908.831 5.464.697 45.449.968 25.871.661 138.695.157 245.118.918

19.330.716 56.681.800 76.012.516 — 76.012.516 41.404.967 4.923.778 22.542.288 35.535.185 104.406.218 180.418.734

19.330.716 56.834.188 76.164.904 — 76.164.904 51.404.967 5.031.407 28.804.853 25.501.053 110.742.280 186.907.184

�� 31-��-09

�� 31-Äåê-08

31-��-09

31-Äåê-08

106.423.761 (1.229.563) (598.875) —

115.848.948 (974.661) (4.911.099) (3.539.427)

76.164.904 (1.550.753) 1.398.365 —

76.641.024 3.288.359 (225.052) (3.539.427)

104.595.323

106.423.761

76.012.516

76.164.904

�� (��µ�� µ� ��µ��)

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

(�� µ�� )

� �� .�. �� 067453

(1.761.127)

(1.668.563)

2.425.989

7.308.437 13.417.934

4.573.012 (9.515.716)

4.060.364 9.980.893

(704.068) (162.439) 8.797.651

177.681 (126.176) 2.397.384

(3.398.233) (162.439) 5.337.194

8.508.841 31.401.717 (6.271.991)

14.338.982 2.826.794 10.231.641

(1.714.243) 28.677.491 (5.051.258)

(8.252.605) (2.615.951)

(3.165.084) (163.954)

(5.543.336) (2.229.157)

49.666.399

19.906.001

32.383.265

— (12.198.528)

(77.824) (10.815.016)

(4) (9.459.828)

94.695 239.802 524.287

41.453 48.084 874.207

170.651 144.067 3.098.911

(11.339.744)

(9.929.096)

(6.046.203)

7.709.820 (35.664.114)

12.500.000 (28.762.565)

7.709.820 (25.697.130)

(8.769) (3.543.072)

— (5.539)

— (3.543.072)

(31.506.135)

(16.268.104)

(21.530.382)

6.820.520 5.037.813 (33.645) 11.824.688

(6.291.199) 8.965.109 — 2.673.910

4.806.680 4.158.429 — 8.965.109

��, 17 �� 2010 �� .�. � �� 221209 � 126605

�� ............................................................................................. �� / (��µ��)................................................................................ �� / (��µ��) �� , ��µ�� µ�� .. �� / (��µ��) �� ...................................................................... �� .................................................................................................... �� / (��µ��) µ�� (A)....................................................... ��µ�� : �� .......................................................................................... �� µ�� ......................................................................................

1 Éáí—31 �� 2009 241.636.476 18.678.869 3.750.639 (179.252) (1.050.311) (1.229.563)

��

(1.218.153) (11.410)

1 Éáí—31 �� 2008 358.334.933 21.304.052 7.256.164 (1.761.127) 786.466 (974.661)

(962.602) (12.059)

�� µ�� (�)......................................................

(598.875)

(4.911.099)

�� µ�� (�) + (�).................... ��µ�� : �� .......................................................................................... �� µ�� ...................................................................................... ��/ (��µ��) µ�� µ�� - �� (�� €) ................ �� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ�� .............................................

(1.828.438)

(5.885.760)

(1.786.474) (41.964) (0,0450)

(5.801.604) (84.156) (0,0354)

11.065.726 1 Éáí—31 �� 2009 188.315.126 8.056.060 14.780 (1.668.563) 117.810 (1.550.753)

14.402.162 ��

1 Éáí—31 �� 2008 257.812.608 11.946.948 4.226.594 2.425.989 862.370 3.288.359

(1.550.753)

3.288.359

�� µ�� (�) .............................................

1.398.365

(225.052)

�� µ�� (�) + (�).................... ��µ�� : �� .......................................................................................... �� µ�� µ�� - �� (�� €)................................. �� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ�� .............................................

(152.388)

3.063.307

(152.388) (0,0570)

3.063.307 0,1208

4.461.616

8.124.519

�� :

�� 1 Éáí—31 �� 2009 1 Éáí—31 �� 2008 1 Éáí—31 �� 2009 1 Éáí—31 �� 2008

�� µ�� (��µ�� ) .. (179.252) �� / µ�� µ�� : ��........................................................................ 7.441.263 ��........................................................................ (12.078.587) ��µ�� (��, ��, �� µ��) �� ............................................... 674.834 �� ................................................. (126.176) �� ..................................... 3.592.451 ��/ µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : 16.169.998 �� / (��) ��µ��.......................................... �� / (��) ��........................................... 6.437.019 (��) / �� (�� )............. 4.194.200 ��: �� µ�� ............. (4.360.151) ��µ�� ....................................................... (516.500) �� / (��) �� (�) ........................................................ 21.249.099 �� , ��, �� ............................................................ (77.824) (12.423.309) �� µ�� .................... �� µ�� ............................................................... 559.602 �� ........................................................... 439.284 687.206 ��µ�� ................................................... �� / (��) �� (10.815.041) �� (�) ........................................................ ��µ�� / �� ................. 19.109.285 �� ........................................................... (29.795.467) �� µ�� µ�� (��)........................................................ (6.069) (5.539) ��µ�� ...................................................... �� / (��) �� µ�� (10.697.790) �� (�) ........................................................ �� / (µ��) �� µ�� µ� �� µ� �� (�) + (�) + (�)................................. (263.732) 11.824.688 ��µ�� µ� �� µ� �� .... (102.724) �� µ�� ......................... ��µ�� µ� �� µ� �� ........ 11.458.232

(�� µ�� )

�� (��µ�� µ� ��µ��) (�� µ�� )

�� (��µ�� µ� ��µ��)

(�� µ�� )

� �� /�� 035000 �� : 0011130

1.�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� µµ�� : ��µµ�� µ�� : �µ�� µµ�� T�� .�. 100,00% 100,00% �� 2004-2009 ICME ECAB S.A 98,59% 98,59% �� 2003-2009 LESCO O.O.D 99,15% 0,85% 100,00% �� 2009 GENECOS S.A 60,00% 60,00% �� 2005-2009 LESCO ROMANIA S.A 65,00% 65,00% �� 2003-2009 DE LAIRE LIMITED 100,00% 100,00% �� 2001-2009 �� µ�� : �� .� 29,56% 29,56% �� 2006-2009 METAL AGENCIES LTD 33% 33,00% �� METAL GLOBE DOO 30% 30,00% �� 2003-2009 �LECTRIC CABLE AGENCIES 100% 100,00% �� COPERPROM �� 20% 20% 40,00% �� 2003-2009 �.�.� �.� 99,99% 99,99% �� 1998-2009 �� µ�� : �� NEXANS–�� – FULGOR– �� 2007 33% 33% �� 2007-2009 2. �� 29.12.2009 �� ‘�� NEXANS–�� –FULGOR–�� 2009’, � �� 2010. �� 2009, �� : ‘�� NEXANS–�� –FULGOR–�� 2005’ �� µ�� µµ�� 33,3%, � ‘�� NEXANS & �� – �� 2005’ �� µ�� µµ�� 50% �� ‘�� NEXANS & �� –�� 2006’ �� µ�� µµ�� 50% 3. �� µ�� µ�� µ�� . 4. � �� µ�� 2008. �� µ�� 100.000 �� µ�� . 5. � ��µ�� µ�� 31 ��µ�� 2009 �� 398 �� µ�� 971, �� 31 ��µ�� 2008 �� 402 �� 1.026 ��. 6. �� µ�� µ�� . 7. �� µ�� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : �� (�� €) �� i) �� 19.226.582 20.662.573 ii) �� 35.900.023 58.698.325 iii) �� 3.774.508 3.976.670 iv) �� 4.620.491 16.249.062 1.087.851 610.173 v) �� µ�� µ�� vi) A�� µ�� 0 0 vii) �� µ�� 0 0 8. ��µ�� 8 �� 1 �� 23 (��. ��µ. 2.5 �� µ�� ). 9. �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� : �� µµ�� µ�� µ�� .� �� 78,72% �� 48,24% �� .� 10. �� µ�� µ�� : �� 31-��-08 31-��-09 31-��-08 31-��-09 (�� €) ��µ�� (2.175.447) (4.185.000) 0 0 2.052.102 (896.554) 1.839.950 (300.070) ��µ�� 75.018 (441.585) 170.455 �� (475.530) �� µ�� (598.875) (4.911.099) 1.398.365 (225.052)

100

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

 ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ

Αντεπίθεση εξωστρέφειας στην ύφεση Στο ευρύτερο κλίµα της ύφεσης, υποχωρεί η κατανάλωση κρασιού στην εγχώρια αγορά, µε τους οινοπαραγωγούς να στρέφουν το βλέµµα στις αγορές του εξωτερικού και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων. Αγορές-στόχοι η Αµερική, η Γερµανία και η Αγγλία. Από την Αυγή Οικονοµίδου, Senior Analyst της Hellastat

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

πό την παρουσία πληθώρας επιχειρήσεων, 680 περίπου, χαρακτηρίζεται ο κλάδος της παραγωγής κρασιού στην Ελλάδα. Ειδικότερα, δραστηριοποιούνται ολιγάριθµα µεγάλα οινοποιεία (ετήσια παραγωγή µεγαλύτερη του 1 εκατ. φιαλών), αρκετά σε πλήθος µεσαία οινοποιεία (ετήσια παραγωγή µεγαλύτερη των 150 χιλ. φιαλών), ενώ σηµαντική σε πλήθος είναι και η παρουσία των µικρών οινοποιείων που διακινούν τα προϊόντα τους στις τοπικές αγορές. Τέλος, αξιόλογη είναι η δραστηριοποίηση των συνεταιρισµών (40 περίπου). Συνολικά παράγονται και διακινούνται περισσότερες από 1.500 ετικέτες κρασιών. Επισηµαίνεται ότι πολλά οινοποιεία δραστηριοποιείται και σε άλλα ποτά, όπως το τσίπουρο, το ούζο, το λικέρ και το µπράντι.

Υποχωρεί η εγχώρια παραγωγή Η εγχώρια παραγωγή οίνου, της οποίας βασικά χαρακτηριστικά αποτελούν η µεγάλη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας και η υψηλή εξάρτηση από τις κλιµατολογικές συνθήκες, διαµορφώθηκε σε 3,4 εκ. hl το 2009, σηµειώνοντας µείωση κατά -13%. Η συντριπτική πλειοψηφία της παραγωγής ανήκει στην κατηγορία των επιτραπέζιων οίνων (89,5%). Τα Ο.Π.Α.Π. (Ονοµασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας) κρασιά καταλαµβάνουν µικρό µερίδιο (10,1%), γεγονός που αποτελεί µειονέκτηµα του κλάδου

σχετικά µε τις προοπτικές διείσδυσης στις αγορές του εξωτερικού. Σχετικά µε την εγχώρια κατανάλωση, το 2009 διαµορφώθηκε για πρώτη φορά έπειτα από το 2004 σε επίπεδα χαµηλότερα από 3 εκατ. hl (2,9 εκ. hl). Η µείωση έναντι του προηγούµενου έτους ήταν -8,2%. Τα βασικά κριτήρια επιλογής του εµφιαλωµένου κρασιού είναι η τιµή, η ετικέτα, η µόδα, ενώ εντείνεται από τις οινοποιίες η υιοθέτηση πρακτικών marketing (π.χ. προβολή της γεωγραφικής προέλευσης, προσφορές κ.ά.). Σηµαντικό πρόβληµα του κλάδου ωστόσο, αποτελεί το γεγονός ότι περισσότερο από το 65% της εγχώριας κατανάλωσης αφορά στο χύµα κρασί, αφήνοντας περιθώρια για χαµηλότερη ποιότητα και προκαλώντας αδυναµία αναγνώρισης από τον καταναλωτή της προστιθέµενης αξίας του εµφιαλωµένου κρασιού.

Το βλέµµα στο εξωτερικό Προκειµένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών κρασιών, η Εθνική Διεπαγγελµατική Οργάνωση Αµπέλου και Οίνου υλοποιεί στρατηγικό σχέδιο προβολής και ανάπτυξης. Οι αγορές στόχοι που έχουν επιλεγεί είναι οι Η.Π.Α., η Γερµανία και το Ηνωµένο Βασίλειο και οι ποικιλίες στις οποίες προτίθεται να βασιστεί η καµπάνια προώθησης των ελληνικών κρασιών υπό το λογότυπο «New

Wines of Greece - Your΄s to discover» είναι το ασύρτικο (Σαντορίνη), το µοσχοφίλερο (Μαντινεία), το ξινόµαυρο (Νάουσα - Αµύνταιο - Γουµένισσα - Ραψάνη) και το αγιωργίτικο ( Νεµέα). Η οικονοµική ύφεση έχει επηρεάσει την κατανάλωση κρασιού, η οποία βαίνει φθίνουσα τα τελευταία έτη, γεγονός που εκτιµάται ότι θα συνεχιστεί. Τα «premium» κρασιά, καθώς η ζήτησή τους είναι πιο ελαστική σε σύγκριση µε τα κρασιά χαµηλότερου κόστους, έχουν επηρεαστεί περισσότερο..

Τα χρηµατοοικονοµικά της αγοράς Ο κύκλος εργασιών των εταιρειών του δείγµατος ανήλθε το 2009 σε 283,6 εκατ. ευρώ, έχοντας µειωθεί κατά -7,1% έναντι του 2008. Η µέση µεταβολή των πωλήσεων ήταν αρνητική (-3,3%). Σηµειώνεται ότι την περίοδο 09/07 οι πωλήσεις είχαν αυξηθεί οριακά, µε µέσο ρυθµό 0,5%, γεγονός που δεικνύει την επιδείνωση των µεγεθών κατά το τελευταίο έτος. Κερδοφόρες το 2009 ήταν 43 εταιρείες του δείγµατος και 30 ζηµιογόνες. Επιπλέον, 1 στις 2 επιχειρήσεις επέδειξε κάµψη των αποτελεσµάτων έναντι του 2008. Παρόλα αυτά, η µέση µείωση των ΚΠΦ ήταν οριακή (-0,9%), ενώ την περίοδο 09/07 η πτώση ήταν εντονότερη (-14,5%). Τα περιθώρια κερδοφορίας επιδεινώθηκαν την περίοδο 09/08. Ο δείκτης των µικτών αποτελεσµάτων

 Με τη συνεργασία της

Κεφαλαιακή ∆ιάρθρωση Βραχ. υποχρεώσεις / Πωλήσεις Βραχ. τραπεζικές υποχρ. / Πωλήσεις Ξένα προς ίδια κεφάλαια Κάλυψη τόκων από λειτουργικά κέρδη Ρευστότητα Γενική ρευστότητα Άµεση ρευστότητα Εµπορικός Κύκλος Ηµέρες απαιτήσεων Ηµέρες αποθεµάτων Ηµέρες πίστωσης από προµηθευτές

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΤΣΑΝΤΑΛΗΣ Α.Ε. ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ Ι. ΚΑΙ ΥΙΟΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ Α.Ε.

Περιθώριο µικτού κέρδους Περιθώριο ΚΠΤΦΑ Περιθώριο καθαρού κέρδους (προ φόρων) Απόδοση συνολικού ενεργητικού προ φόρων Απόδοση ιδίων κεφαλαίων προ φόρων

ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΛΠ ∆ΠΧΠ ΕΛΠ

ΜΑΛΑΜΑΤΙΝΑΣ Ε. & ΥΙΟΣ ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΛΠ

ΚΑΒΙΝΟ Α.Β.Ε.

ΕΛΠ ∆ΠΧΠ

ΕΥΒΟΙΚΗ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

ΚΤΗΜΑ ΚΩΣΤΑ ΛΑΖΑΡΙ∆Η Α.Ε.

∆ΠΧΠ

ΕΝΩΣΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΘΗΡΑΪΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΕΛΠ

ΚΤΗΜΑΤΑ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

ΤΣΑΚΤΣΑΡΛΗΣ Β. ΓΕΡΟΒΑΣΙΛΕΙΟΥ E. Α.Ε.

ΕΛΠ

ΚΟΥΤΣΟ∆ΗΜΟΣ Γ. Α. Α.Ε.Ο.Ε.

ΕΛΠ

ΚΑΙΡ Α.Β.Ε. ΡΟ∆ΟΥ

ΕΛΠ

ΚΤΗΜΑ ΓΕΡΟΒΑΣΙΛΕΙΟΥ -ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

VINOBON Α.Ε.Β.Ε. ΛΑΖΑΡΙ∆ΗΣ ΝΙΚ. Ο.Β.Γ.Ε. Α.Ε.

ΕΛΠ ∆ΠΧΠ

ΚΑΤΩΓΙ & ΣΤΡΟΦΙΛΙΑ Α.Ε.

ΕΛΠ

∆ΙΟΝΥΣΟΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ Α.Ε.

ΕΛΠ

EMERY Α.Β.Ε. ΚΤΗΜΑ ΠΟΡΤΟ ΚΑΡΡΑΣ Α.Ε.

2008

2007

104,0%

100,8%

46,5% 1,23 2,6

45,1% 1,19 3,1

59,5% 1,19 3,1

1,46 0,83 309 239 310 240

1,39 0,79 263 232 269 238

1,39 0,79 216 239 220 242

25,5% 13,1% 1,1% 0,4%

29,7% 13,9% 1,3% 0,5%

29,4% 15,9% 4,6% 2,6%

1,3%

1,6%

5,2%

∆ιάµεσος

ΚΟΥΡΤΑΚΗΣ ∆. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΛΛΑΡΙΑ ΟΙΝΩΝ Α.Ε. ΙΝΟ-ΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Α.Ε.

2009 107,4%

Περιθώρια κέρδους & Αποδοτικότητα

Κύκλος εργασιών Οινοποιία

Σύνοψη Αριθµοδεικτών Κλάδου

ΕΛΠ ∆ΠΧΠ

2009

2008

37,78 26,91 24,23 24,18 17,68 14,71 13,14 8,37 6,30 6,22 5,93 5,23 4,86 3,92 3,87 3,79 3,74 3,27 3,22 3,19 3,02 3,02 2,93 2,85

40,89 32,25 24,74 27,34 17,54 13,36 12,69 8,29 6,47 7,58 4,89 4,09 5,32 4,27 3,93 3,84 4,31 3,29 3,33 3,49 2,85 2,85 2,60 2,05

Αποτελέσµατα προ Φόρων

∆ 09/08 -7,6% -16,6% -2,0% -11,5% 0,8% 10,2% 3,5% 1,0% -2,6% -18,0% 21,2% 27,8% -8,5% -8,1% -1,5% -1,4% -13,4% -0,7% -3,3% -8,6% 6,0% 6,1% 12,4% 38,9%

2009

2008

0,40 -0,36 0,10 1,19 -0,64 0,33 0,14 1,75 1,14 0,36 1,45 0,03 -2,25 0,82 0,06 0,92 -0,24 0,01 0,10 -0,37 -0,71 0,10 0,10 -0,85

0,50 -0,94 -0,36 2,30 0,13 0,24 0,69 1,50 1,11 0,51 1,07 0,03 -1,84 1,34 0,29 0,89 0,30 0,04 0,02 -0,37 -0,10 0,22 0,09 -1,58

∆ 09/08 -21,1% 61,5% 128,0% -48,2% -601,9% 37,7% -79,9% 16,5% 2,5% -31,0% 35,6% 5,7% -22,2% -38,9% -79,7% 2,9% -179,7% -73,8% 372,2% 0,0% -584,1% -53,7% 4,0% 46,2%

ΚΥΡ ΓΙΑΝΝΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΓΕΩΡΓΙΑ∆Η ΚΑΙ ΥΙΟΙ Α.Β.Ε.Ε.

ΕΛΠ

ΣΕΜΕΛΗ Α.Ε.Ε. ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ

ΕΛΠ

ΚΤΗΜΑ ΣΚΟΥΡΑ Ο.Α.Ε. ΟΙΝΟΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΗΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ

ΕΛΠ

2,74

2,84

-3,2%

0,47

0,46

2,8%

ΒΙΝΕΛΛΑΣ Α.Ε.

ΕΛΠ

NICOLAS REPANIS Α.Β.Ε.Ε. ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ

ΕΛΠ

ΛΑΦΑΖΑΝΗΣ Ο.Α.Ε.

ΕΛΠ

ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΜΙΧΑΛΑΚΗ Α.Β.Ε.Γ.Τ.Κ.Ε.

ΕΛΠ

ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ Α.Ε. ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ

ΕΛΠ

ΛΑΦΑΖΑΝΗΣ Γ. & Σ. Α.Ε.

ΕΛΠ

ΚΤΗΜΑ ΑΛΦΑ Α.Ε. ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ ΟΙΝΩΝ

ΕΛΠ

ΤΣΕΛΕΠΟΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ Α.Ε.

ΕΛΠ

ΚΡΕΤΑ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Α.Β.Ε ΓΕΩΡΓΙΚΗ

ΕΛΠ

2,53 2,49 2,47 2,37 2,33 2,22 2,13 2,06 2,06

2,64 2,69 2,68 2,06 2,52 2,65 1,82 2,19 2,80

-4,1% -7,6% -7,7% 15,0% -7,5% -16,5% 16,6% -5,9% -26,6%

0,04 0,17 0,31 0,20 0,01 0,07 0,03 0,34 -1,05

0,03 0,17 0,03 0,11 0,18 0,06 0,02 0,53 -0,94

17,7% 2,9% 1086,3% 76,6% -92,5% 15,3% 22,4% -36,8% -11,2%

283,57

305,30

-3,3%

-16,27

-10,41

-0,9%

Σύνολα (εκ. €) / Κλαδικοί ∆ιάµεσοι

Εταιρείες µε δηµοσιευµένο ισολογισµό µέχρι 30/06/2010. Εµφανίζεται δείγµα εταιρειών του κλάδου και µε ελάχιστο κύκλο εργασιών τα 2 εκ. ευρώ

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

διαµορφώθηκε σε 25,5%, το περιθώριο ΚΠΤΦΑ σε 13,1% και το περιθώριο ΚΠΦ σε 1,1%. Τα λειτουργικά έξοδα είναι σηµαντικά, καθώς ανέρχονται στο 32% των πωλήσεων. Ειδικά στις µικρές επιχειρήσεις το εν λόγω ποσοστό ήταν 57,2%. Οι βραχυπρόθεσµες τραπεζικές υποχρεώσεις καλύπτουν σηµαντικό τµήµα των πωλήσεων (46,5% το 2009). Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων υποχώρησε περαιτέρω σε 1,3% (από 1,6% το 2008 και 5,2% το 2007). Ο εµπορικός κύκλος είναι εκτεταµένος λόγω της µεγάλης διάρκειας της παραγωγικής διαδικασίας (309 ηµέρες το 2009). Τα αποθέµατα διακρατώνται περισσότερο από 10 µήνες και οι απαιτήσεις εισπράττονται σε σχεδόν 8 µήνες. Οι εταιρείες βελτίωσαν τη ρευστότητά τους τη διετία 09/08. Η γενική ανήλθε σε 1,5 και η άµεση σε 0,8.

AllmediaCreative ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΤΥΠΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

 Σχεδιασµός και παραγωγή κάθε είδους εντύπου.  ∆ηµιουργία καταχωρίσεων για έντυπα και internet.  ∆ηµιουργία banner και pop-up windows.  Παραγωγή πολυσέλιδων εντύπων και business cards.  Μελέτη και σχεδιασµός εταιρικής ταυτότητας /εφαρµογές, σχεδιασµός και κατασκευή συσκευασίας, σχεδιασµός και παραγωγή εταιρικού περιοδικού - newsletter.  Σχεδιασµός και παραγωγή Εταιρικού Απολογισµού - Μετατροπή σε ηλεκτρονική έκδοση.

Για περισσότερες πληροφορίες: τηλ. 210 6401850, e-mail: creative@allmedia.gr

Η επόµενη µέρα στη βιοµηχανική δραστηριότητα σε αποκλειστική συνεργασία µε το ΙΟΒΕ

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

INDUSTRY MIRROR

ymirror

Industr

ΟΙ

Κ ΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Αντοχές στην κρίση Το 2009 αποτέλεσε µία κρίσιµη χρονιά συνολικά για την ελληνική οικονοµία, µε τις επιπτώσεις της διεθνούς κρίσης να γίνονται έντονα αισθητές και στην πραγµατική οικονοµία. Η ελληνική βιοµηχανία δεν µπορούσε να µείνει προφανώς ανεπηρέαστη. Όµως, αν και η κρίση έχει επηρεάσει πλέον τους περισσότερους κλάδους της οικονοµίας, η ελληνική βιοµηχανία δείχνει γενικά µεγαλύτερες αντοχές σε σχέση µε κλάδους του εµπορίου και των υπηρεσιών. Η ελληνική βιοµηχανία πρέπει να αποτελέσει τον αρωγό στην προσπάθεια βελτίωσης της ανταγωνιστικής θέσης της χώρας διεθνώς µε προϊόντα υψηλότερης προστιθέµενης αξίας που ενσωµατώνουν τη γνώση και, γιατί όχι, τον παραδοσιακό χαρακτήρα της ελληνικής µεταποίησης.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ιοµηχανία και κατασκευές αποτελούν τον ευτερογενή τοµέα της οικονοµίας. Στον τοµέα της βιοµηχανίας, εντάσσεται η Μεταποίηση, που αποτελεί και το µεγαλύτερο τµήµα της, αλλά και οι επιµέρους τοµείς των Ορυχείων - Λατοµείων και η Παραγωγή ηλεκτρισµού- Φυσικού αερίουΝερού. Με βάση την κλαδική ταξινόµηση NACE 1 (ΣΤΑΚΟΔ 03), η οποία χρησιµοποιείται ακόµα σε αρκετά από τα επίσηµα στατιστικά στοιχεία που εκδίδονται (κυρίως σε µεγάλες χρονοσειρές), η µεταποίηση αποτελείται από 23 κλάδους. Η νέα ταξινόµηση (NACE 2, ΣΤΑΚΟΔ 08) περιλαµβάνει 24 µεταποιητικούς κλάδους, ενώ γίνονται και επιµέρους αλλαγές και εξειδικεύσεις οι οποίες έχουν ενδιαφέρον. Έτσι, για παράδειγµα, ο βασικότερος κλάδος της µεταποίησης (Τρόφιµα – Ποτά) διαχωρίζεται πλέον στις δύο διψήφιες κατηγορίες, ενώ προστέθηκαν στη Μεταποίηση και δραστηριότητες που περιλαµβάνουν επισκευή και εγκατάσταση µηχανηµάτων και εξοπλισµού.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η οικονοµική ύφεση επηρέασε αρνητικά τη βιοµηχανική παραγωγή, η οποία συνέχισε µεν το 2009 την πτωτική πορεία που έχει ξεκινήσει από το 2008, µε το δείκτη όµως, να σηµειώνει υπερδιπλάσια κάµψη (-9,3%) συγκριτικά µε το 2008 (-4,1%). Η συγκεκριµένη εξέλιξη είναι αποτέλεσµα της σηµαντικής υποχώρησης

της παραγωγής στη Μεταποίηση, η οποία µειώθηκε κατά 11,2% το 2009 έναντι -4,7% το 2008, ενώ αντίστοιχη είναι η κάµψη και στα Ορυχεία – Λατοµεία (-11,5% το 2009 έναντι -4,5% το 2008). Στον τοµέα του Ηλεκτρισµού, η παραγωγή υποχώρησε κατά 4,2% από -2,8% το 2008, ενώ στον τοµέα της παροχής νερού, ο δείκτης σηµείωσε τη µικρότερη πτώση (-3,1%, έναντι αύξησης 2,5% το 2008). Σωρευτικά το επίπεδο της παραγωγής το 2009 βρίσκεται σχεδόν 12% κάτω από το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν το 2005 και 18% χαµηλότερα από το 2000. Στους κυριότερους κλάδους της Μεταποίησης οι επιπτώσεις της κρίσης ήταν ηπιότερες στα Τρόφιµα (-3,3% το 2009 έναντι +0,5% το 2008) και στα Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα (-0,1% έναντι -4,3%), προϊόντα που αποτελούν και σηµαντικό µέρος της µεταποιητικής παραγωγής στη χώρα. Αντίθετα, έντονα πτωτική ήταν η παραγωγή στα Μη µεταλλικά ορυκτά (-23,9% το 2009 έναντι -6,6% το 2008), στα Βασικά µέταλλα (-18% έναντι -6,4%), στα Χηµικά Προϊόντα (-12,3% έναντι -4,8%), στην κατασκευή Μεταλλικών (-13,9% έναντι -9,8%) και Πλαστικών-Ελαστικών προϊόντων (-13,9% έναντι -2,9%). Η µεγαλύτερη συρρίκνωση σηµειώθηκε για άλλη µια χρονιά στην Κλωστοϋφαντουργία, (-27,7% έναντι -21,7%), ενώ και στα Είδη ένδυσης η µείωση έφτασε το -23,2%. Ο µοναδικός κλάδος το 2009 που δεν φαίνεται να επη-

ρεάστηκε από την οικονοµική κρίση, ήταν αυτός των Φαρµακευτικών προϊόντων, όπου µάλιστα η αύξηση της παραγωγής (16,2%) ήταν πενταπλάσια από την αντίστοιχη του 2008. Η πτώση της παραγωγής και η µειωµένη ζήτηση λόγω της ύφεσης το 2009 είχαν ως αποτέλεσµα τη µεγάλη υποχώρηση των τιµών. Έτσι ο δείκτης τιµών παραγωγού µειώθηκε το 2009 κατά σχεδόν 7%, έναντι αύξησης κατά 8,8% το 2008, κυρίως λόγω της υποχώρησης των τιµών στην ενέργεια, ενώ ειδικά στη µεταποίηση η πτώση ήταν της τάξης του 2,4% (έναντι αύξησης κατά 8,3% το 2008). Στην εγχώρια αγορά, η πτώση ήταν ισχυρότερη (-7,2%), της αντίστοιχης στην εξωτερική αγορά (5,9%), όταν πέρυσι οι τιµές παραγωγού είχαν σηµαντική άνοδο αµφότερες (+9,7% και 6,3% αντίστοιχα). Η µείωση αυτή ερµηνεύει άλλωστε και την ηπιότερη πορεία του πληθωρισµού το 2009. Σωρευτικά, και σε σχέση µε το 2005 που αποτελεί το έτος βάσης, οι τιµές παραγωγού στη βιοµηχανία έχουν αυξηθεί κατά 12% στο σύνολο της παραγωγής και 14% στην εγχώρια αγορά. Αντίθετα µε το σύνολο της µεταποίησης, στους περισσότερους κλάδους διαπιστώνεται ήπια αύξηση της τάξης του 1%-2%. Όµως καθοριστική για το σύνολο είναι η πτώση των τιµών στον κλάδο των προϊόντων διύλισης πετρελαίου (κατά -28%), αλλά και στα Τρόφιµα, κατά -1,5%.



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Αν και η οικονοµική κρίση δεν είχε ακόµα επηρεάσει έντονα την ελληνική οικονοµία το 2008, στο διεθνές περιβάλλον είχε αρχίσει ήδη να καταγράφεται συρρίκνωση της οικονοµικής δραστηριότητας. Το αποτέλεσµα ήταν να περιοριστεί το εξωτερικό εµπόριο της χώρας κατά 14%, καθώς καταγράφεται µεγάλη µείωση των εξαγωγών, αλλά και των εισαγωγών. Πιο συγκεκριµένα οι εισαγωγές µειώθηκαν το 2008 κατά 13,6% ενώ οι εξαγωγές κατά 15,6%, όµως λόγω του ότι οι πρώτες είναι σχεδόν τριπλάσιες των τελευταίων, το αποτέλεσµα στο εµπορικό ισοζύγιο είναι θετικό για την Ελλάδα. Ουσιαστικές, όµως, αλλαγές στους σχετικούς δείκτες ανταγωνιστικότη-

τας της ελληνικής βιοµηχανίας δεν καταγράφονται, καθώς ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών κινείται στο 32,1% και ο Δείκτης Balassa ξεπερνά το -51%. Διαχρονικά άλλωστε οι ρυθµοί µεταβολής των εισαγωγών και των εξαγωγών δεν είναι ευνοϊκοί και οδηγούν σε συστηµατική διεύρυνση του ισοζυγίου: οι εισαγωγές αυξάνονται µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 3,9%, ενώ οι εξαγωγές µε ρυθµό µόλις 2,6%.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Το πλέον χαρακτηριστικό στοιχείο που προκύπτει από τα αποτελέσµατα των ισολογισµών και αποτελεσµάτων χρήσης του 2008 για 5.724 µεταποιητικές επιχειρήσεις Α.Ε. και Ε.Π.Ε., είναι η µεγάλη υποχώρηση των καθαρών αποτελεσµάτων. Πιο συγκεκριµένα η υποχώρηση ξεπερνά το 48%, µε το σύνολο των καθαρών αποτελεσµάτων να προσδιορίζεται µόλις

προηγούµενων ετών εξασθενεί σηµαντικά, καθώς αυτή είναι µόλις 0,6% (έναντι 11,5% το 2007). Η µείωση των αποθεµάτων και των απαιτήσεων αντισταθµίζει την άνοδο των διαθεσίµων, όµως αυτό ενισχύει το µερίδιο των τελευταίων στο σύνολο του κυκλοφορούντος ενεργητικού στο 10,5% από 9,3% το 2007. Στους βασικούς αριθµοδείκτες της µεταποίησης µπορεί να επισηµανθεί η ισχυρή µείωση στο µισό του καθαρού περιθωρίου κέρδους, ως αποτέλεσµα της µεγάλης πτώσης των κερδών, µε το σχετικό δείκτη να διαµορφώνεται στο 2,5% από 5,1% το 2007. Άλλωστε και το µικτό περιθώριο διαµορφώνεται στο χαµηλότερο επίπεδο της περιόδου 2004-2008 (18,9% έναντι 21,3% το 2007). Οι δείκτες ρευστότητας δεν παρουσιάζουν αξιόλογες µεταβολές, όµως οι δείκτες αποδοτικότητας ενεργητικού και ιδίων περιορίζονται.

Η ελληνική βιοµηχανία υιοθετώντας νέες στρατηγικές ανάπτυξης προχωρά σε µια διαδικασία καθετοποίησης προς το εµπόριο και τις υπηρεσίες. ηµαντικοί στα €1,56 δισεκ. έναντι €3 δισεκ. το 2007. Είναι το χαµηλότερο επίπεδο της περιόδου 2004-2008 και προκύπτει σε µία χρονιά που οι πωλήσεις κινήθηκαν ανοδικά κατά 6,4%. Κεφαλαιακά το 2008 σηµειώνεται νέα υποχώρηση της συνεισφοράς των ιδίων κεφαλαίων, καθώς αυτή περιορίζεται κάτω από το 40% των συνολικών κεφαλαίων. Αυτό ήταν αποτέλεσµα της στασιµότητας των ιδίων κεφαλαίων περίπου στα €29 δισεκ. όταν τα ξένα κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 10%. Στα θετικά, όµως, θα πρέπει να καταγραφεί η σταθερή υποχώρηση της συµµετοχής των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων στο σύνολο των ξένων κεφαλαίων: περιορίζεται το 2008 στο 65%, όταν το 2004 βρισκόταν στο 78,3%, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι µεταποιητικές επιχειρήσεις κατόρθωσαν σταδιακά να πετύχουν καλύτερους όρους δανεισµού. Από την άλλη πλευρά η ταχεία άνοδος του κυκλοφορούντος ενεργητικού των

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Αν και η κρίση έχει επηρεάσει πλέον τους περισσότερους κλάδους της οικονοµίας, η ελληνική βιοµηχανία δείχνει γενικά µεγαλύτερες αντοχές σε σχέση µε κλάδους του εµπορίου και των υπηρεσιών, παρά τη µεγάλη υποχώρηση της παραγωγής. Άλλωστε η συµβολή της µεταποίησης στο σύνολο της ακαθάριστης προστιθέµενης αξίας της ελληνικής οικονοµίας ενισχύθηκε ακόµα και το 2008 και έφθασε στο 11,1% του συνόλου (10,4%), στην υψηλότερη επίδοση της περιόδου 2000-2008, ενώ συνολικά ο δευτερογενής τοµέας (πλην κατασκευών έφθασε στο 14,2% από 13,6% το 2007). Αλλά και σε όρους απασχόλησης, σηµειώνεται ήπια υποχώρηση κατά 1,5% (απώλεια περίπου 7.500 θέσεων εργασίας), µε τη συνεισφορά της µεταποίησης στην απασχόληση να περιορίζεται ελαφρά µόνο στο 10,7% (από 10,8%). Αποτέλεσµα των εξελίξεων αυτών είναι µεγαλύτερη παραγωγικότητα ανά εργαζόµενο και συνολικά αποδοτικότερη µεταποίηση, όµως

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Από την ετήσια βιοµηχανική έρευνα (ΕΒΕ) για τη µείζονα βιοµηχανία (>10 ατόµων) – η οποία είναι διαθέσιµη όµως µέχρι το 2007 – προκύπτει σηµαντική άνοδος της ακαθάριστης αξίας παραγωγής κατά 9,8% το 2007 σε σχέση µε το 2006, αν και σε επιβράδυνση σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά (14,7%). Αντίστοιχα υψηλή είναι και η άνοδος στην προστιθέµενη αξία παραγωγής (8,3% από 11,3% το 2006). Όµως – όπως συµβαίνει σχεδόν συστηµατικά τα τελευταία χρόνια – και πάλι η αύξηση αυτή είναι ηπιότερη της ανόδου της ακαθάριστης αξίας, µε αποτέλεσµα ο λόγος προστιθέµενης αξίας / ακαθάριστης αξίας παραγωγής να περιορίζεται ακόµα περισσότερο στο 32,6%, στη χαµηλότερη επίδοση από το 2000. Πάντως, αξίζει να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε τα προσωρινά εθνικολογιστικά στοιχεία, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία της µεταποίησης (σε τρέχουσες τιµές) ανήλθε το 2008 στα €23,3 δισεκ.., σηµειώνοντας άνοδο 12,3% σε σχέση µε το 2007. Από την άλλη πλευρά, οι ακαθάριστες επενδύσεις δεν µπορούν να συγκρατήσουν το επίπεδο των €1,9 δισεκ. στο οποίο είχαν ανέλθει το 2006 (αύξηση 5,9% σε σχέση µε το 2005) και µειώνονται κατά 2,2% το 2007, στα €1,861 δισεκ. Ωστόσο, η µέση ετήσια απασχόληση στη βιοµηχανία φαίνεται να ανακάµπτει: έτσι από το χαµηλό επίπεδο των 206 χιλιάδων απασχολούµενων (το χαµηλότερη της πιο πρόσφατης 15ετίας) το 2005, τις δύο επόµενες χρονιές σηµειώνεται άνοδος που φέρνει την απασχόληση στη µείζονα βιοµηχανία στα 217 χιλιάδες άτοµα, όταν όµως το 1994-1995 ήταν πάνω από 250.000 άτοµα.

ymirror

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Industr

ΟΙ

Κ ΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

οι απώλειες θέσεων εργασίας εντάσσονται σε µια µακροχρόνια τάσης αποβιοµηχάνισης και µετάβασης σε µια οικονοµία υπηρεσιών, φαινόµενο που συµβαίνει µε ακόµα µεγαλύτερη ένταση στην ΕΕ15 (σχεδόν διπλάσια µείωση της απασχόλησης στη βιοµηχανία την περίοδο 1996-2008). Στην Ελλάδα έχει άλλωστε διαπιστωθεί ότι η µείωση αυτή αφορά περισσότερο υποχώρηση στον αριθµό των αυτοαπασχολούµενων χωρίς προσωπικό, και λιγότερο της µισθωτής απασχόλησης, γεγονός που δείχνει ότι οι αναδιαρθρώσεις και οι αλλαγές στον τοµέα επετεύχθησαν χωρίς µεγάλες απώλειες εξαρτηµένης εργασίας, αλλά µε τη µείωση του αριθµού των µικρών µονάδων, όπου απασχολείται ο ιδιοκτήτης και µέλη της οικογένειάς του. Ήδη πάντως κατά το 2009 οι επιπτώσεις της κρίσης στην απασχόληση στη βιοµηχανία ήταν εντονότερες του 2008. Περίπου 61 χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν στο δευτερογενή τοµέα, κυρίως όµως στον κατασκευαστικό κλάδο (-6,6% έναντι -4,7% στη µεταποίηση). Σε σύγκριση πάντως µε την υπόλοιπη Ευρώπη, η ελληνική µεταποίηση κινείται συνολικά καλύτερα τα τελευταία χρόνια. Ο ρυθµός αύξησης της προστιθέµενης αξίας παραγωγής της µεταποίησης ήταν σχεδόν διπλάσιος στην Ελλάδα την περίοδο 2004-2008 σε σύγκριση µε την Ευρωζώνη και την ΕΕ-27, φθάνοντας το 4,2%, έναντι 1,9% και 2,1% αντίστοιχα. Τη διετία 2007-2008 η αύξηση ήταν ηπιότερη, της τάξης του 3,1%, ωστόσο στην Ευρωζωνη-16 και την ΕΕ-27 η επιβράδυνση ήταν εντονότερη (0,9-1,0%). Η ταχύτερη µεγέθυνση της ελληνικής µεταποίησης είχε ως αποτέλεσµα την οριακή ενίσχυση της συµβολής της στο µεταποιητικό προϊόν της Ευρωζώνης από 1,1% το 2004 σε 1,2% το 2007 και 2008. Αλλά και το 2009 η µείωση της εγχώριας µεταποιητικής παραγωγής ήταν µικρότερη της αντίστοιχης ευρωπαϊκής (-9,4% έναντι -15% στην Ευρωζώνη και -14% στην ΕΕ-27). Μάλιστα, η εξέλιξη αυτή είχε ως αποτέλεσµα το επίπεδο του δείκτη να προσεγγίσει το αντίστοιχο µέσο ευρωπαϊκό. Έτσι σε Ελλάδα και Ευρώπη το επίπεδο της παραγωγής απέχει σχεδόν το ίδιο από το αντίστοιχο επίπεδο του 2005 (περίπου 10%). Εξάλλου, το πρώτο τρίµηνο του 2010, η πτώση της

βιοµηχανικής παραγωγής περιορίζεται (-5,5% έναντι -8,8% το αντίστοιχο τρίµηνο του 2009). Συνεπώς καταγράφονται κάποιες δειλές ενδείξεις για περιορισµό της έντονης πτώσης το 2010. Μένει όµως να αποδειχθεί αν η πορεία της βιοµηχανικής παραγωγής θα είναι της µορφής U, µε ανάκαµψη µετά από την υποχώρηση, ή θα είναι της µορφής W, δηλαδή θα οδηγηθεί σε νέα βαθιά υποχώρηση µετά από µια σύντοµη άνοδο. Σε όρους επενδύσεων, από τη σχετική έρευνα που εκπονεί το ΙΟΒΕ, προκύπτει ότι οι επενδυτικές δαπάνες στη βιοµηχανία το 2009 κατέγραψαν σηµαντική µείωση, κατά 44,8% σε σχέση µε τις δαπάνες του προηγούµενου χρόνου. Η πτώση της επενδυτικής δραστηριότητας το 2009, εξαιτίας της οικονοµικής κρίσης, είναι διαστρωµατική σε όλους τους µεταποιητικούς κλάδους, τάση που συγκλίνει και µε τα επίσηµα εθνικολογιστικά στοιχεία της

χανία κατά 5,6%. Ουσιαστικά η εξέλιξη αυτή όµως φαίνεται να συνιστά απλώς χρονική «µεταφορά» και επαναπρογραµµατισµό κάποιων σχεδίων που καθυστέρησαν ή και αναβλήθηκαν το 2009 λόγω της χρηµατοπιστωτικής στενότητας το 2009. Προεξοφλείται έτσι ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον και ένα σχετικά βελτιωµένο επενδυτικό κλίµα για το 2010, γεγονός που υποδηλώνει ότι µετά την υπέρµετρη µείωση του 2009, η επενδυτική δραστηριότητα θα αρχίσει σταδιακά να αναθερµαίνεται. Οι περισσότερες επενδύσεις που προγραµµατίζονται αφορούν κυρίως στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για νέα προϊόντα (22% των συνολικών) και ακολουθούν οι δαπάνες για βελτίωση των µεθόδων παραγωγής που ήδη εφαρµόζονται και δαπάνες για αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού (17% σε αµφότερες). Παραπλήσιο επενδυτικό βάρος

Οι ελληνικές βιοµηχανίες πρέπει να υποστηρίξουν ένα νέο αναπτυξιακό κύκλο µε έµφαση στην καινοτοµία και την εξωστρέφειά τους. ΕΣΥΕ. Εντονότερη είναι η υποχώρηση στον κλάδο Τρόφιµα – Ποτά – Καπνός (-48,3%), τα Μη Μεταλλικά Ορυκτά (-32,7%), την Ένδυση – Υπόδηση (25,4%), ενώ ελαφρώς χαµηλότερη είναι η µείωση στην Κλωστοϋφαντουργία (-18,2%) και τα Χηµικά προϊόντα (-7,9%). Σύµφωνα µε τις επιχειρήσεις, οι παράγοντες που επηρέασαν αρνητικά την επενδυτική δραστηριότητα συνδέονται µε τη φορολογία των κερδών, και την περιορισµένη διαθεσιµότητα και κόστος κεφαλαίων, ενώ µακράν ο δυσµενέστερος παράγοντας επί των επενδυτικών προγραµµατισµών των επιχειρήσεων είναι η οικονοµική πολιτική στο σύνολό της, τόσο το 2009, όσο και το 2010. Από την άλλη όµως πλευρά, οι πρώτες προβλέψεις για την πορεία των επενδύσεων το 2010 αποτυπώνουν άµβλυνση της πολύ έντονης απαισιοδοξίας για την πορεία της επενδυτικής δραστηριότητας στη µεταποίηση. Συγκεκριµένα προβλέπεται άνοδος των επενδυτικών δαπανών στη Βιοµη-

φαίνεται να κατέχουν το 2010 και οι δαπάνες για την ενίσχυση της παραγωγικής δυναµικότητας σε ήδη παραγόµενα προϊόντα (16%), ενώ ως τελευταία προτεραιότητα παρουσιάζεται η δαπάνη για την εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής (9%). Η συρρίκνωση της εγχώριας δραστηριότητας ενδεχοµένως να µπορούσε να αντισταθµιστεί µε µία µεγαλύτερη προσήλωση στις εξαγωγικές επιδόσεις και συνολικότερο προσανατολισµό στην εξωστρέφεια. Αρκετές άλλωστε από τις σηµαντικές µεταποιητικές επιχειρήσεις της χώρας είναι εκτεθειµένες στο διεθνές περιβάλλον και επηρεάζονται από τις διακυµάνσεις του διεθνούς εµπορίου. Στο πλαίσιο αυτό το 2009 ήταν µία κακή χρονιά λόγω της πτώσης του διεθνούς εµπορίου. Έτσι οι εξαγωγές βιοµηχανικών προϊόντων που συνιστούν περίπου το 60% των συνολικών εξαγωγών αγαθών της χώρας υποχώρησαν κατά 20% το 2009 και διαµορφώθηκαν περίπου στα €8,5 δισεκ. έναντι



€10,6 δισεκ. το 2008. Συνολικά, πάντως, σε όρους ανταγωνιστικότητας θα πρέπει να αναφερθεί ότι η χαµηλή διείσδυση των ελληνικών αγαθών στις αγορές του εξωτερικού, είναι αποτέλεσµα της χαµηλής ανταγωνιστικότητας των παραγόµενων προϊόντων, τα οποία στην πλειονότητα τους είναι αγαθά χαµηλής και µεσαίας προστιθέµενης αξίας. Πάντως µε δεδοµένο ότι οι έντονα αρνητικές επιπτώσεις της διεθνούς οικονοµικής ύφεσης αρχίζουν σταδιακά να υποχωρούν, οι εξαγωγές ελληνικών αγαθών το 2010, αναµένεται να ενισχυθούν και να διαµορφωθούν στα 15 δισεκ. ευρώ περίπου. Άλλωστε η σταδιακή ανάκαµψη από τα τέλη του 2009 των οικονοµιών της Γερµανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και των ΗΠΑ -χώρες όπου διοχετεύεται το 1/3 σχεδόν των ελληνικών προϊόντων- θεωρείται ότι θα επηρεάσει θετικά κυρίως τις εξαγωγές βιοµηχανικών προϊόντων. Ταυτόχρονα, οι εξαγωγές τροφίµων και ποτών, επέδειξαν σηµαντική αντοχή

το 2009, παρά τη σηµαντική εξασθένιση της ζήτησης. Το γεγονός αυτό, υποδεικνύει τις θετικές προοπτικές των κλάδων, καθώς και τη µεγαλύτερη διείσδυση που µπορεί να επιτευχθεί και σε άλλες χώρες, πέραν των Βαλκανικών. Σηµαντικό εργαλείο στην καταγραφή των τάσεων σε διάφορους τοµείς της οικονοµίας και πρόδροµες ενδείξεις για την πορεία της αντίστοιχης οικονοµικής δραστηριότητας προσφέρουν οι έρευνες οικονοµικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ. Σε αυτές έχουν καταγραφεί αρκετά νωρίς οι πρώτες ενδείξεις της κρίσης, καθώς ο τοµέας της βιοµηχανίας ήταν ο πρώτος όπου σηµειώθηκε επιδείνωση των επιχειρηµατικών προσδοκιών. Έτσι συνολικά, ο Δείκτης Επιχειρηµατικών Προσδοκιών το 2009 κινήθηκε κατά µέσο όρο στις 65 µονάδες, 20 µονάδες χαµηλότερα σε σχέση µε το ίδιο διάστηµα πέρυσι. Ο δείκτης σηµείωσε ιστορικό χαµηλό τον Μάρτιο του 2009 (52 µονάδες), όµως έκτοτε η πορεία του ήταν

γενικά ανοδική, λόγω όµως υψηλών προεκλογικών προσδοκιών και όχι ανάκαµψης της ζήτησης. Πτωτικά επίπεδα ζήτησης και παραγγελιών από την εγχώρια αγορά, αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή, διογκωµένα αποθέµατα και εξασφαλισµένη παραγωγή που περιορίστηκε στους τέσσερις µήνες το 2009 κατά µέσο όρο (από πέντε το 2008), είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του τοµέα. Οι εξελίξεις στην απασχόληση ήταν πολύ αρνητικές, ιδιαίτερα στους πρώτους µήνες του έτους. Κατά τους πρώτους µήνες του 2010 καταγράφεται σταθερότητα, η τάση όµως είναι µάλλον πτωτική. Πιο συγκεκριµένα ο Δείκτης Επιχειρηµατικών Προσδοκιών το πρώτο δίµηνο του έτους κινείται κατά µέσο όρο στις 74 µονάδες, από τις 65 µονάδες το ίδιο διάστηµα το 2009. Οι περισσότεροι δείκτες δραστηριότητας του τοµέα παραµένουν αρνητικοί, µε τις προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής τους προσεχείς 3-4 µήνες να παραµένουν

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

5.016

233.608

3.571,0

0,015

28.580,0

10.142,0

35,5%

25.319,0

2.494,0

2001

3.918

233.340

3.765,0

0,016

30.030,0

11.067,0

36,9%

25.791,0

2.313,0

2002

3.823

230.357

3.966,0

0,017

29.579,0

11.137,0

37,7%

26.305,0

1.897,0

2003

3.753

224.400

4.175,0

0,019

30.064,0

11.290,0

37,6%

26.899,0

2.001,0

2004

3.449

214.617

4.285,0

0,020

31.361,0

11.575,0

36,9%

28.146,0

1.837,0

2005

3.376

206.793

4.381,0

0,021

33.603,0

11.474,0

34,1%

29.944,0

1.797,0

2006

3.641

214.964

4.787,7

0,022

38.552,6

12.739,9

33,0%

34.837,9

1.902,6

2007

3.678

217.623

5.103,2

0,023

42.340,7

13.802,9

32,6%

38.351,6

1.860,8

ME�� 2007/2000

-4,3%

-1,0%

3,5%

5,2%

6,3%

5,8%

4,5%

-1,2%

6,1%

-4,1%

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2000

107,7

86,1

84,0

90,4

9.825,1

27.805,4

-17.980,3

37.631

35,3%

-47,8%

2001

102,8

88,2

86,9

90,9

10.026,7

29.085,3

-19.058,6

39.112

34,5%

-48,7%

2002

101,8

89,8

88,7

91,9

9.160,4

26.839,4

-17.679,0

36.000

34,1%

-49,1%

2003

101,1

91,0

90,6

91,7

9.358,6

32.716,4

-23.357,8

42.075

28,6%

-55,5%

2004

101,8

94,8

94,0

96,4

9.866,7

35.193,6

-25.326,9

45.060

28,0%

-56,2%

2005

100,0

11.808,7

35.666,6

-23.857,9

47.475

33,1%

-50,3% -49,0%

��: �� - ��

��

2006

102,0

107,0

107,9

104,8

14.030,7

40.964,7

-26.934,1

54.995

34,3%

2007

104,2

110,7

111,7

107,8

14.279,0

43.633

-29.354,3

57.912

32,7%

-50,7%

2008

99,3

120,5

122,6

114,6

12.173,6

37.877,0

-25.703,4

50.050,7

32,1%

-51,4%

2009

88,2

112,2

113,8

107,8

�� 2009/2000 **

-2,2%

3,0%

3,4%

2,0%

2,7%

3,9%

4,6%

3,6%

-1,2%

0,9%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

ymirror

Industr

ΟΙ

Κ ΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

δυσµενείς, ενώ σε πολύ χαµηλά επίπεδα παραµένουν οι εκτιµήσεις για το επίπεδο παραγγελιών και ζήτησης, µε µόλις το 5% των επιχειρήσεων να εκτιµά ότι αυτό βρίσκεται σε υψηλό για την εποχή επίπεδο. Καθοδικά κινούνται οι προβλέψεις για την απασχόληση του τοµέα, γεγονός που υποδηλώνει συνέχιση των απωλειών θέσεων εργασίας . Συµπερασµατικά ο τοµέας της βιοµηχανίας επηρεάστηκε και αυτός το 2009 όπως σχεδόν όλοι οι κλάδοι της ελληνικής οικονοµίας από την οικονοµική κρίση. Μάλιστα η πορεία της µεταποίησης έδωσε πρόδροµες ενδείξεις αρκετά νωρίς για τον περιορισµό της οικονοµικής δραστηριότητας. Όµως, σε γενικές γραµµές, οι επιπτώσεις δεν



ήταν συντριπτικές, καθώς είναι ένας τοµέας που διατηρεί συγκριτικό πλεονέκτηµα σε σχέση µε άλλους τοµείς: έχει ανταποκριθεί σε προσπάθεια για εξωστρέφεια και απεξάρτηση από τη µικρού µεγέθους εγχώρια ζήτηση. Σαφώς το 2009 ήταν µία δύσκολη χρονιά µε υποχώρηση του διεθνούς εµπορίου, επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας, κρίση του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος και γενικευµένη αβεβαιότητα. Υιοθετώντας νέες στρατηγικές ανάπτυξης και προχωρώντας σε µια διαδικασία καθετοποίησης προς το εµπόριο και τις υπηρεσίες, µε την έννοια των επενδύσεων και σε αυτό το τµήµα της παραγωγικής δραστηριότητας, οι ελληνικές βιοµηχανίες πρέπει να υποστηρίξουν συνολικά ένα νέο αναπτυξιακό κύκλο για την ελληνική οικονοµία. Ο παραδοσιακός και ίσως περιοριστικός ως προς τις δυνατότητες

οικογενειακός χαρακτήρας της, δεν σηµαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να απεµποληθεί, ωστόσο είναι απαραίτητος ένας δυναµικός µετασχηµατισµός µε επαγγελµατικού τύπου management και κυρίως επένδυση στην καινοτοµία και την εξωστρέφεια. Είναι δηλαδή σαφές ότι απαιτείται από όλες τις βιοµηχανικές µονάδες, ανεξαρτήτως µεγέθους, προσπάθεια για βελτίωση των προϊόντων / υπηρεσιών σε υπερεθνικό και όχι αυστηρά τοπικό επίπεδο. Έτσι εξασφαλίζεται όχι απλώς η βιωσιµότητα, αλλά η µεσοπρόθεσµη επιχειρηµατική ανάπτυξη που υποστηρίζει µια νέου τύπου ποιοτικότερη επιχειρηµατικότητα που βασίζεται στη γνώση (knowledge based entrepreneurship) δηλαδή ενσωµατώνει τη γνώση και παράγει καινοτοµία. Ο ρόλος εποµένως της ελληνικής βιοµηχανίας σε αυτό το µετασχηµατισµό είναι καθοριστικός.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

5.748

22.304,8

2.183,3

21.383,4

7.267,4

45.871,5

22.732,3

23.139,2

18.130,1

36.313,2

2001

5.772

23.597,9

2.260,2

21.684,3

7.381,9

47.542,4

23.612,2

23.930,2

18.306,5

37.237,4

2002

5.964

22.202,1

2.105,7

25.191,2

8.205,5

49.507,0

22.947,9

24.895,2

19.503,5

39.510,1

2003

6.170

22.772,1

2.446,9

27.237,4

8.404,6

52.237,5

23.365,0

27.086,9

21.199,8

41.383,3

2004

6.187

24.441,7

2.194,1

28.718,7

9.021,4

55.476,6

24.861,7

28.890,8

22.036,8

44.945,9

2005

6.219

27.441,8

2.541,5

31.157,1

10.039,8

60.315,0

26.152,8

33.253,0

23.586,4

48.533,1

2006

6.228

29.167,2

2.898,6

33.926,4

10.428,9

64.936,3

27.974,4

35.999,7

25.481,4

55.084,1

2007

6.177

32.329,3

3.529,3

37.832,1

11.712,4

70.869,5

29.782,4

40.197,4

27.780,1

59.413,2

2008

5.724

36.176,0

4.019,1

38.047,3

11.305,6

74.859,1

29.534,4

44.323,9

28.762,2

63.229,8

ME�� 2008/2004

-1,9%

10,3%

16,3%

7,3%

5,8%

7,8%

4,4%

11,3%

6,9%

8,9%

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

�� H� ��

��

2000

7.629,4

8.774,9

2.348,2

10,3%

1,02

5,1%

0,50

0,49

0,78

21,0%

6,5%

2001

10.970,7

9.035,3

1.935,4

8,2%

1,00

4,1%

0,50

0,78

29,5%

5,2%

2002

8.655,4

6.740,8

1.914,6

8,3%

1,03

3,9%

0,50

0,45

0,87

21,9%

4,8%

2003

9.372,3

7.003,4

2.368,9

10,1%

1,03

4,5%

0,52

0,44

0,89

22,6%

5,7%

2004

9.963,3

7.668,7

2.294,6

9,2%

1,02

4,1%

0,52

0,44

0,89

22,2%

5,1%

2005

10.491,9

8.127,1

2.364,8

9,0%

0,95

3,9%

0,55

0,45

0,90

21,6%

4,9%

2006

11.462,0

8.867,5

2.594,5

9,3%

0,96

4,0%

0,55

0,45

0,92

20,8%

4,7%

2007

12.638,0

9.617,7

3.020,4

10,1%

0,92

4,3%

0,57

0,46

0,94

21,3%

5,1%

2008

11.943,6

10.386,8

1.556,8

5,3%

0,82

2,1%

0,59

0,48

0,93

18,9%

2,5%

4,6%

7,9%

-9,2%

ME�� 2008/2004

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

��

��.�. �.�. : 2836/06/�/86/48 �� , �' ��, �� 2-4, 115 27 �� 1 �� 31 �� 2009 (��µ��µ�� .�. 2190/20, �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ� , �� ) �� , �� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. �� . ��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� , �� µ�� µ�µ�� .

��µ�� - ��µ�� : �� µ��, �� , �� µ�� : www.halcor.gr �� .�.: �.�� (��, �� ), �.��(��, �� µ��), �. ��, �. ��µ��, �. �� (�� µ��), �.��, �.��, ��-�� µ��, �.�� (�� ), �.�� & N.�� (��, µ� �� µ��). �µ��µ�� .�. �� µ�� : 22 �� 2010 �� : ��µ�� (�.�. �� 19071) �� : KPMG �� .�. �� : �� µ�� µ�

�� (�� µ�� ) �� µ��µ�� µ�� ....................... �� ........................................................... �� ....................................................... �� µ� �� ........................ ��µ�� ............................................................................ �� .......................................................... �� ............................ ��µ� �� µ�� µ� ............................................ �� ...................................................... �� (101.279.627 �� € 0,38) .......................... �� ............................................... �� µ�� (�) ........................... ��µ�� (�)..................................................... �� (�) = (�) + (�).................................... ��µ�� ................................. ��/ �� µ��µ�� ................... ��µ�� .................................. �� µ�� ...................................... �� (�) ...................................................... �� (�) + (�) ..........

�� (�� µ�� )

�� 31 Äåê 2009 31 Äåê 2008

330.276.516 2.152.565 965.485 17.322.827 184.408.321 129.450.574 19.981.018 17.753.177 702.310.482

332.292.304 2.152.565 1.127.298 13.948.825 212.260.580 150.575.981 46.224.097 58.971.221 817.552.871

142.983.596 — 277.741 116.784.907 75.037.948 74.922.194 7.387.472 1.567.556 418.961.413

146.973.289 — 215.417 114.340.293 96.334.817 55.565.191 34.928.476 40.767.188 489.124.671

38.486.258 121.877.971 160.364.229 24.510.911 184.875.140 192.732.167 22.402.914 226.670.628 75.629.633 517.435.342 702.310.482

38.486.258 149.369.471 187.855.729 25.657.120 213.512.849 257.127.581 25.107.457 225.443.227 96.361.756 604.040.022 817.552.871

38.486.258 124.040.922 162.527.180 — 162.527.180 113.333.200 15.693.677 96.698.348 30.709.009 256.434.234 418.961.413

38.486.258 141.096.004 179.582.262 — 179.582.262 171.000.000 18.496.366 70.658.501 49.387.542 309.542.409 489.124.671

�� (�� µ�� ) �� (1/1/2009 �� 1/1/2008 ��).......................................... �� µ�� (��µ�� ) .............................................. ��µ�� µ��µ�� (��) ............................................ �� µ�� ........................................ �� (31/12/2009 �� 31/12/2008 ��) ..................................

�� 31 Äåê 2009 31 Äåê 2008

213.512.849

265.650.524

179.582.262

193.747.377

(28.293.076) 185.219.772 (1.055.990) 711.357

(43.800.567) 221.849.958 (8.337.109) —

(17.055.082) 162.527.180 — —

(8.088.338) 185.659.039 (6.076.778) —

184.875.140

213.512.849

162.527.180

179.582.262

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� µ�� )

�� / (��µ��) �� ............................................... �� / µ�� µ�� : �� ............................................. �� ................................................. ��........................................................................ ��µ�� (��, ��, �� µ��) �� ............................................... �� .................................... (��) / ��µ�� (�� / ��µ�� µµ��............................ (��) / ��µ�� .......... (��)/��µ�� ............................ ��µ�� / ��µ�� µ�� .......................................... ��µ�� µµ�� ..................................................... ��/ µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : M�� / (��) ��µ�� ......................................... M�� / (��)��............................................ (��) / �� (�� )............. ��: �� µ�� ............ ��µ�� ....................................................... �� / (��) �� (�) ........................................................ �� (��) / �� , ��, �� ...................................................... �� µ�� µ�� ...................................................... �� ................. �� ........................................................... ��µ�� ................................................... �� / (��) �� (�) ........................................................ ��µ�� / �� ................. �� ........................................................... �� µ�� µ�� (��) ....................................................................... �� ...................................................... ��µ�� ...................................................... �� / (��) �� µ�� (�) ........................................................ �� / (µ��) �� µ ��µ� & ��µ� �� (�)+(�)+(�) .................................... ��µ�� µ� �� µ� �� .............. ��µ�� µ� �� µ� �� ........

�� 01.01 - 31.12.2009 01.01 - 31.12.2008

�� 01.01 - 31.12.2009 01.01 - 31.12.2008 �� .................................................. 679.058.638 1.200.295.367 �� / (��µ��) ..................................................... 32.127.192 19.885.436 �� / (��µ��) �� , ��µ�� (20.929.762) �� µ�� ........................................... (5.781.653) �� / (��µ��) �� ............................................ (22.056.168) �� .......................................................................... 2.790.767 �� / (��µ��) µ�� (�) ............................ (19.265.401) ��µ�� : �� ................................................................ (19.375.369) �� ........................................................... 109.968 �� / (��) µ�� (�) .. (9.027.675) �� / (��) µ�� (�) + (�)............................................................... (28.293.076) ��µ�� : - �� ............................................................ (28.191.873) - ��µ�� ...................................................... (101.204) ��/(��µ��) µ�� µ�� (�� €) ..................................................................... �� / (��µ��) �� , ��µ��, �� µ��

�� 01.01 - 31.12.2009 01.01 - 31.12.2008 343.547.307 635.252.436 8.464.238 7.242.463 (7.363.360)

(11.262.023)

(56.375.126) 8.728.296 (47.646.830)

(13.251.258) 2.063.398 (11.187.860)

(23.372.632) 8.188.282 (15.184.350)

(48.224.358) 577.528

(11.187.860) —

(15.184.350) —

3.846.263

(5.867.222)

7.096.012

(43.800.567)

(17.055.082)

(8.088.338)

(43.253.926) (546.640)

(17.055.082) —

(8.088.338) —

(0,1913)

(0,4762)

(0,1105)

(0,1499)

20.364.581

3.613.426

4.189.263

(504.802)

�� : 1. �� µ�� µ� �� , �� µ� �� µ�� µµ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� 2009, �� µ�� 31 �� µ�� . 2. ��µ�� µ� �� µ� �� E�� µ�� µ�� . 3. �� µ�� µ�� µ�� µ�� : ��µ�� µµ�� µ�� 59,89% �� 4. �� µ�� µ�� µ��. 5. ��µ�� µ�� : �� 716 (�� 2008 : 742) , �µ�� 2.270 (�� 2008: 2.424). 6. �� € 3,9 ��. �� SOFIA MED S.A. �� . �� µ��µ�� µ��. 7. �� µ��: € 660 ��., ��: € 500 ��.. �� µ�� 31.12.2009 �� µ�� € 300 ��. �� € 107 ��.. �� µ� �� µ� �� µ�� , �� µ�� € 6,1 ��. (B�. ��µ�� 20 �� 28 �� µ�� ). 8. �� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : ��

(22.056.168)

(56.375.126)

(13.251.258)

(23.372.632)

26.603.035 (456.800) 572.901

24.911.513 (368.326) 68.369.221

11.883.247 (330.624) 159.572

10.963.108 (205.887) 37.733.665

(1.469.199) 17.649.390 (508.239) 33.951 — 3.508.756

(1.354.270) 36.490.134 (94.393) — (5.948) —

(1.185.079) 6.978.652 (423.876) 33.951 — 1.643.217

(4.824.316) 16.625.425 (10.290) — — —

101.997 —

302.220 —

94.324

17.194 309.501

9. � �� µ�� µ�� (�� €): �� 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 �� µ�� (1.298.777) (2.553.621) (92.610) (626.153) ��µ�� 4.089.544 11.281.917 2.156.008 8.814.436

27.852.259 37.388.374 (18.463.080)

2.595.802 98.342.145 (2.470.084)

21.296.869 (1.044.480) (16.221.944)

(25.477.107) 54.564.637 11.740.133

(20.943.315) (1.977.448)

(37.073.856) (4.427.702)

(9.504.878) —

(17.754.193) (539.410)

47.836.412

128.841.328

127.695

59.769.829

(2.656.217) (28.845.043)

(408.000) (47.148.620)

(2.696.331) (10.002.593)

(17.400.699) (19.767.242)

3.081.360 — 2.196.760 64.754

600.143 85.728 627.990 97.579

2.470.592 — 202.476 982.603

391.019 — 272.022 4.552.295

10. �� µ�� µ�� 31 �� µ�� . 11. �� ”�� ” �� , �� µ� �� , �� µ�� (�µ�� : € 2.409 ��.) �� µ�� µ�� µ�� (�µ�� : € 6.618 ��. - �� : € 5.867 ��.). (��. �� µ�� ) . 12. �� 2009 � µ�� 100% �� OGWELL LTD �� µµ�� .�., �� µ�� µµ�� µ�� 78,71% �� µ�� µ�� µ��. ��, �� µ�� µ�� 100% �� OGWELL LTD �� 2009, �� µ�� µ�� . (��. ��µ�� 8 �� µ�� ). 13. �� µ�� µ�� , �� . 14. ��µ�� µ�� µ� �� 1, �� 23 �� .�.�.� 8 (��. ��µ. 2.1 �� µ�� ).

(26.158.385)

(46.145.180)

(9.043.253)

(31.952.605)

32.192.485 (95.354.430)

62.709.820 (120.508.870)

13.083.200 (44.710.153)

55.000.000 (60.023.826)

(6.069) 1.348.900 (1.076.957)

(11.858) — (7.511.518)

— 1.348.900 (6.020)

— — (6.095.104)

(62.896.071)

(65.322.426)

(30.284.073)

(11.118.930)

(41.218.044) 58.971.221 17.753.177

17.373.722 41.597.499 58.971.221

(39.199.632) 40.767.188 1.567.556

16.698.293 24.068.894 40.767.188

i) �� ii) �� iii) �� iv) �� v) �� & �µ�� µ�� vi) �� µ�� vii) �� µ��

� �� .�. �� 135393

83.602.391 75.231.433 31.895.186 11.131.507 3.698.296 24.269 —

��, 23 �� 2010 �� .�. � �� 020251 � 473915

122.857.115 44.035.585 55.699.095 3.912.543 2.432.574 24.269 —

� �� /�� 701209

��.�.�.�. 2310/06/�/86/20 �. �� 2-4, 115 27 �� (�� 1 �� 2009 µ�� 31 ��µ�� 2009) (��µ��µ�� .�. 2190/20, �� 135 �� µ�� , ��µ�� µ�, �� ) �� , �� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. �� . ��µ� ��µ�� , �� µ� �� , �� µ�� , �� µ�� , �� µ�µ�� .

��µ�� µ��: �� µ��, �� , �� µ�� & �� : www.sidenor.gr �� µ��: �� , ��, �� µ��, �� , �� µ��, �� , �� , �� µ��, ��µ�� , �� , �� µ��, µ� �� µ��, �� , �� µ��, µ� �� µ��. �µ��µ�� µ�� µ��: 22 �� 2010 ��µ�µ�� : ��µ�� µ�� (�.�. �� 16891) �� : PRICEWATERHOUSECOOPERS ��µ� �� : �� µ�� µ�

�� (�� µ�� µ� ��µ��) (�� µ�� ) ÅÍÅÑÃÇÔÉÊÏ �� & K�� (��µ��µ��) .......................... �� E��µ�� (��µ��µ��) ............. �� µ��µ�� µ�� ....................... �� .................................................. �� (��µµ��) ............................. �� µ�� µ� �� .................... ��µ�� ........................................................................ �� ...................................................... �� ......................... �� ................................................. �� ............................................................. ��µ�� ................................................. �� µ�� .................. �� µ�� (�)................. ��µ�� (�) ................................................ �� (�) = (�) + (�) .............................. ��µ�� ............................. ��µ�� ............................ �� / �� µ��µ�� .............. ��µ�� ............................. �� µ�� .................................. �� (�) ................................................... �� (�) + (�) ...............................................

�� 31-��-09

31-��-08

�� 31-��-09 31-��-08

259.877.583 453.457.277 71.889.396 661.701 28.983.897 1.485.009 4.653.354 278.674.913 107.220.252 101.077.385 1.307.980.767

263.987.369 469.774.095 67.220.007 951.546 30.584.715 1.485.009 4.891.187 391.394.682 175.877.082 209.075.868 1.615.241.560

57.652.581 83.040.999 4.657.240 54.536 221.018.271 1.354.368 3.844.839 68.409.489 38.994.956 97.117.613 576.144.892

59.719.234 83.924.307 4.838.853 109.073 212.401.863 1.354.368 4.043.287 85.306.169 61.436.273 169.913.493 683.046.920

39.460.002 120.406.136 355.833.315 515.699.453 111.110.803 626.810.256 203.199.630 67.393.900 24.677.772 245.653.441 140.245.768 681.170.511

39.413.091 120.046.867 424.780.453 584.240.411 112.520.630 696.761.041 252.561.628 58.486.846 23.642.305 280.287.709 303.502.029 918.480.518

39.460.002 120.406.136 130.460.280 290.326.418 — 290.326.418 78.750.000 18.291.324 2.240.666 52.541.935 133.994.549 285.818.474

39.413.091 120.046.867 170.142.604 329.602.562 — 329.602.562 110.000.000 19.608.853 2.192.182 88.444.196 133.199.127 353.444.358

1.307.980.767

1.615.241.560

576.144.892

683.046.920

��

�� (1/1/2009 �� 1/1/2008 ��)..................................... �� µ�� (��µ�� ).......................................... �� / (µ��) µ�� .............................. ��µ� ............................................................................ �� % ��µµ�� .............................. �� (31/12/2009 �� 31/12/2008 ��) .............................

�� 1 Éáí—31 �� 2009 1 Éáí—31 �� 2008

696.761.041

721.385.589

329.602.562

293.113.803

-70.444.699 626.316.342 1.869.523 -111.928 -1.263.682

23.987.886 745.373.474 61.356 -29.498.152 -19.175.637

-39.682.324 289.920.238 406.180 — —

60.521.132 353.634.934 — -24.032.373 —

626.810.256

696.761.041

290.326.418

329.602.561

�� (�� µ�� µ� ��µ��)

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

(�� µ�� ) - �µµ�� µ��

�� 1 Éáí—31 �� 2009 1 Éáí—31 �� 2008 �� / (��µ��) �� (��µ�� ) -58.835.172 47.413.645 �� / µ�� µ�� : ��........................................................................ 59.089.199 58.267.349 78.966 78.968 ��µ�� µ�� . ��........................................................................ 2.374.656 1.601.087 ��µ�� (��, ��, ��, ��µ��) �� ................................................................. -1.248.704 762.469 �� ..................................... 23.169.552 43.296.701 8.539.216 -5.987.495 �� µ��........................................................... �� / µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� : M�� / (��) ��µ��.......................................... 102.672.909 -3.907.546 M�� / (��)��............................................ 163.585.640 -53.009.717 (��) / �� (�� )............. -142.019.670 84.583.526 ��: -26.272.787 -44.034.341 �� µ�� ............. -12.695.212 ��µ�� ...................................................... -23.291.294 �� / (��) �� 118.438.594 �� (�) ........................................................ 105.773.353 �� , ��, �� ............................................................ -3.619.684 -19.187.294 — — �� µ�� ....................... -45.389.493 -73.736.844 �� µ�� ................... �� µ�� ................................................................ 2.497.424 1.432.673 �� ........................................................... 38.634 4.530 1.075.084 ��µ�� .................................................... 1.234.096 �� / (��) �� -45.398.035 �� (�) ........................................................ -90.252.839 ��µ�� µ�� ....................... 1.869.523 61.356 �� / �� ................. 358.788.196 727.376.425 �� ........................................................... -442.784.463 -720.761.245 �� µ�� µ�� (��) ....................................................................... -640 -15.723 �� - �� ............................................... 3.260.286 5.456.376 �� .....................................................— 74.263 -203.382 ��µ�� ...................................................... -29.753.334 �� / (��) �� µ�� -79.070.481 �� (�) ........................................................ -17.561.881 �� / (µ��) �� µ�� µ� �� -6.029.922 -2.041.368 ��µ� �� (�) + (�) + (�) ............................. 35.420.254 37.201.099 ��µ�� µ� �� µ� �� -244.787 ��µ�� ................................................. 260.523 ��µ�� µ� �� µ� �� 29.145.546 35.420.254

�� µ�� 1 Éáí—31 �� 2009 1 Éáí—31 �� 2008 �� ............................................................ 937.994.023 1.713.440.625 �� ........................................................... -845.629.345 -1.469.083.896 �� / (��µ��)................................................... 92.364.679 244.356.729 �� ................................................................. -92.371.386 -123.254.932 �� ................................................................ -31.102.373 -38.426.723 -5.717.177 �� / (��) ��µ�� (��) ................... -971.891 �� / (��µ��) �� , ��µ�� -36.826.257 81.703.182 �� µ�� ........................................ �� , ��µ��, �� µ�� ................ 22.262.942 139.970.531 -58.835.172 47.413.645 �� / (��µ��) �� ........................................ �� ....................................................................... -16.004.085 -15.359.231 -74.839.257 32.054.414 �� / (��µ��) µ�� (�) ......................... (0,7419) 0,3044 �� / (��µ��) µ�� µ�� - �� (�� €) ��µ�� : �� µ��............................................................ ��µ�� µ�� ...................................................... �� µ�� (�) ........................ �� µ�� (�) + (�) ��µ�� : �� µ��............................................................ ��µ�� µ�� ......................................................

�� µ�� 1 Éáí—31 �� 2009 1 Éáí—31 �� 2008 210.705.519 419.960.755 -209.742.132 -387.877.071 963.387 32.083.684 -18.725.094 -28.732.914 -12.650.823 -15.889.670 284.987 276.857 -30.127.543

-12.262.042

-19.495.780 -33.012.438 -6.513.467 -39.525.905 (0,4111)

-1.198.591 76.638.157 -15.814.048 60.824.109 0,6327

-71.324.684 -3.514.573 -74.839.257 4.394.557 -70.444.699

29.259.529 2.794.885 32.054.414 -8.066.528 23.987.886

-39.525.905 — -39.525.905 -156.419 -39.682.324

60.824.109 — 60.824.109 -302.977 60.521.132

-68.041.764 -2.402.935 -70.444.699

22.926.497 1.061.389 23.987.886

-39.682.324 — -39.682.324

60.521.132 — 60.521.132

Ðñüóèåôá óôïé÷åßá êáé ðëçñïöïñßåò :

(�� µ�� µ� ��µ��) (�� µ�� ) �� 1 Éáí—31 �� 2009 1 Éáí—31 �� 2008

�� (�� µ�� µ��µ��) (��µ��)

�� 1 Éáí—31 �� 2009 1 Éáí—31 �� 2008 -33.012.438

76.638.157

10.631.763 — -1.968.636

11.063.451 — 1.282.948

-3.547.002 5.995.542 -204.413

-103.095.057 14.457.299 549.214

16.896.680 90.851.828 11.519.285

1.059.759 -17.885.651 43.094.829

-7.929.194 -8.822.807

-15.059.770 -6.864.740

80.410.609

5.240.438

-65.816.427 58.279.106 -8.013.947

-30.016.574 21.239.893 -10.512.766

1.129.022 — 2.093.126

14.925 — 103.986.250

-12.329.121

84.711.728

406.180 20.847.739 -88.000.000

— 134.000.000 -196.204.019

— 276.923 — -550

— 104.235 — -24.026.033

-66.469.707

-86.125.817

1.611.781 8.895.037 — 10.506.818

3.826.349 5.068.688 — 8.895.037

1. �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�. µ� �� : ��µ�� µ�� µµ�� µ�� & �µµ�� µ. �� µ�� 63,09% 69,68% �� .�. 2. � µ�� µ�� µ�� 2006. �� µ�� 38 �� µ�� µ�� 3. �� µ��µ�� µ�� µ�� € 2.842 ��. �� 31.12.2009 �� µ�� € 924 ��. �� µ�� : �µ�� € 1.047 ��., �� € 267 ��. �� µ�� µ�� 31.12.2009 �� € 7.504 ��. (��. ��µ. �� 26 �� µ�� ) 4. �� µ�� € 128.200 ��. �� € 45.651 ��. 5. ��µ�� µ�� 31.12.2009: �� 338 �� µ�� 2.980 �� 31.12.2008: �� 364 �� µ�� 3.409. 6. �� , �� µ� �� µ�� 24 �� µ��, �� : �µ�� (�� . €) 2009 2008 2009 2008 i) �� , �� 32.468 78.564 109.844 242.930 ii) �� , �� 64.701 134.445 68.005 153.553 28.637 57.603 64.003 86.656 iii) �� µ�� µ�� 9.861 9.419 96.516 78.106 iv) �� µ�� µ�� 3.876 6.102 1.231 2.720 v) �� µ�� µ�� vi) �� & µ�� .�. 2.712 3.127 550 1.500 185 — — — vii) �� µ��µ�� µ�� 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 7. �� µ�� : 1 �� - 31 �� 2009 1 �� - 31 �� 2008 ��µ�� µ�� -1.119.680 -1.478.134 — — �� / (��µ��) µ�� µ�� µ�� µ. �� 5.514.238 -6.588.394 -156.419 -302.977 �� µ�� 4.394.557 -8.066.528 -156.419 -302.977 8. �� µ�� "��" �� : - ��µ�� : 2009 �� µ�� € (8.908) ��., ��µ�� € (7.097) ��. - 2008 € (18.574) ��. �� € 3.215 ��. ��. - �� : 2009 �� µ�� € (7.779) , ��µ�� € 1.265 ��. - 2008 € (19.366) ��. �� € 3.552 ��. ��. 9. �� µ�� µ� �� , �� µµ�� µ�� µ�� µ�� µ�� 8 & 9 �� µ�� . 10. �� (�� 2009) � µ�� .�. �� 24% �� 10 % �� AWM SPA �� . �� µ�� 30% �� .�. �� PROSAL TUBES S.A. �� µ�� µµ�� .�. �� 12,53% �� µµ�� µ�� . �� 2009 � µ�� µµ�� µ�� µ� 78,55% �� "�� .�." �� µµ�� (76.58%) �� ELMONTE HOLDINGS LTD. O �µ�� µµ�� .�. µ� 70,1%, �� µ�� µ�� µ�� (��µ�� 2009) �� µ�� µ�� µ�� (��µ�� 2009).�� µ�� µ�� SOVEL A.E. �� µµ�� µ�� 62,75%. �� µµ�� BIODIESEL �.�. ��µ�� 24,23% �� 15,69% ��. �� µµ�� µ�� PORT SVISHTOV WEST SA µ�� µ�� µ�� 72,97% (�� µ�� 8 & 9 �� µ�� ). 11. ��µ�� µ�� µ�� , µ� �� µ�� , �� µ�� SIDEBALK STEEL DOO µ� �� µµ�� 100% �� PRISTANISHTEN KOMPLEX SVILOSA EOOD µ� �� µµ�� 73,09%. 12. �� µ�� 2009 �� µ�� «�� .�.» �� «�� .�.» �� µ� �� «�� .�.» �� «�� .�.». �� µ��µ�� µ��µ��µ�� 31/12/2009. 13. ��µ�� µ� �� .3808/2009 �� 2008. �� µ�� € 7.779 ��. �� € 8.316 ��. ��.

� �� . �� .�.�.: � 147183

��, 22 �� 2010 � �� . �� .�.�.: � 998326

� �� . ��µ�� .�.�.: �� 551391 ��. ��: 0065081 - ��

1 2 3 4 5 6 7 8

ymirror

Industr

ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

Σταυροδρόµι προκλήσεων H ελληνική βιοµηχανία τροφίµων και ποτών είναι αντιµέτωπη µε γνωστές αλλά και νέες προκλήσεις,. Πέρα από τη συρρίκνωση της παραγωγής και της κερδοφορίας, οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου θα πρέπει να αντιµετωπίσουν την παρούσα κρίση ως µια ευκαιρία προώθησης των εξαγωγών και αύξησης των στρατηγικά επιλεγµένων επενδύσεων σε καινοτόµα προϊόντα και διαδικασίες παραγωγής.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

κλάδος Τροφίµων-Ποτών είναι ένας από τους σηµαντικότερους της εγχώριας µεταποίησης, καθώς σε αυτόν δραστηριοποιούνται περίπου 16.300 επιχειρήσεις (17,1% του συνόλου των µεταποιητικών επιχειρήσεων), µε τον αριθµό αυτόν να έχει µάλιστα ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια. Ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων του κλάδου ξεπερνά τα 12 δισεκ. ευρώ., καλύπτοντας το 21% σχεδόν του συνόλου του µεταποιητικού τοµέα. Στη βιοµηχανία ΤροφίµωνΠοτών εργάζεται σχεδόν το 22% του συνόλου των απασχολουµένων της µεταποίησης, το υψηλότερο από κάθε άλλο µεταποιητικό κλάδο.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Μετά τα ευνοϊκά αποτελέσµατα της διετίας 2007-2008, το 2009 η βιοµηχανική παραγωγή στα Είδη Διατροφής επανυποχωρεί στα επίπεδα του 2006. Ως εκ τούτου, τη δεκαετία 2000-2009 ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής αυξήθηκε µόλις κατά 0,4% ετησίως κατά µέσο όρο. Από την άλλη πλευρά, οι τιµές των ειδών διατροφής υποχώρησαν το 2009µετά τη σηµαντική άνοδο του 2008. Αλλά και στον κλάδο των ποτών, η βιοµηχανική παραγωγή υποχώρησε το 2009 σηµαντικά (-4,8%). Οι τιµές παραγωγού των ποτών, διαφοροποιούµενες από την (πτωτική) τάση των τιµών στη µεταποίηση, αυξήθηκαν κατά 3,2%. Σηµαντικές κρίνονται οι εξελίξεις στο επίπεδο της προστιθέµενης αξίας του κλάδου που διατηρεί την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών, ενώ το 2007 καταγράφει την υψηλότερη επίδοσή της (€3,52 δισ.). Σύµφωνα µε τα τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία της βιοµηχανίας τροφίµων

και ποτών (σε τρέχουσες τιµές) προσέγγισε το 2008 τα €6,8 δισ., αυξανόµενη την περίοδο 2000-2008 µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 10%, δηλ. µε έναν από τους υψηλότερους ρυθµούς της εγχώριας µεταποίησης. Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου, όπως εκφράζεται από το λόγο της προστιθέµενης προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής κινείται περίπου στα ίδια επίπεδα από το 2003 έως το 2007, ενώ το αντίστοιχο µέγεθος για το σύνολο της βιοµηχανίας κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση. Το γεγονός αυτό υπογραµµίζει την ικανότητα των επιχειρήσεων του κλάδου να διαχειρίζονται σωστά το κόστος τους.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το 2008 ήταν µια δυσµενής χρονιά για τον κλάδο σε όρους εµπορικής ροής και άλλων συναφών δεικτών. Πιθανώς λόγω της χρηµατοοικονοµικής κρίσης και των επιδράσεων στην κινητικότητα των προϊόντων που άρχισαν να γίνονται εµφανείς τη χρονιά αυτή, όλα τα συναφή µεγέθη συρρικνώνονται. Πιο συγκεκριµένα, το εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου τροφίµων-ποτών είναι για άλλη µια χρονιά ελλειµµατικό (€ -2,7 δισ.). Το έλλειµµα διευρύνεται την περίοδο 2000-2008 µε µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 9,3%, ενώ το 2008 αυξήθηκε κατά 15,4%. Οι εξαγωγές, βέβαια, αποδείχθηκαν περισσότερο ευαίσθητες στις πιέσεις της κρίσης, καθότι µειώνονται το 2008 σχεδόν κατά 30%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις εισαγωγές δεν ξεπερνά το 6%. Ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών κινείται πτωτικά από το 2002 έως και το 2008, γεγονός που υπογραµµίζει τις σηµαντικές δυνατότητες ενδυνάµωσης της ανταγωνιστικότητας του κλάδου σε διεθνές επίπεδο. Ο δείκτης Balassa δι-

αµορφώνεται το 2008 στο -48,1%, τη χαµηλότερη επίδοση του δείκτη από το 2000.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Για το 2008 εξετάστηκαν 1.375 επιχειρήσεις Α.Ε. και Ε.Π.Ε. του κλάδου, από τα αποτελέσµατα των οποίων φαίνεται πως παρά τις πρώτες ενδείξεις της οικονοµικής κρίσης, οι επιχειρήσεις τροφίµων-ποτών κατάφεραν να διατηρήσουν την κερδοφορία τους. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι, ενώ οι πωλήσεις αυξάνονται σε ετήσια βάση, και µάλιστα µε µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 4,8%, το 2008 παρατηρείται επιβράδυνση του ρυθµού αυτού, µετά µάλιστα τη σηµαντική τόνωση του κύκλου εργασιών το 2006 και το 2007. Την πορεία των πωλήσεων ακολούθησαν και τα καθαρά κέρδη, ενώ τα µικτά αυξήθηκαν οριακά. Μολαταύτα, και οι δύο σχετικοί αριθµοδείκτες υπερέχουν σηµαντικά των αντίστοιχων για το σύνολο της βιοµηχανίας. Ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων υποχωρεί κατά 1,1%, και συνεχίζει να βρίσκεται περίπου 2 ποσοστιαίες µονάδες κάτω από το µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας. Η αποδοτικότητα του ενεργητικού αγγίζει το 3,2%, υποχωρώντας στα επίπεδα του 2006. Ο βαθµός κάλυψης των πάγιων καταγράφει τη χειρότερη επίδοση των τελευταίων πέντε ετών, καθώς µειωµένος ισορροπεί στις 0,8 µονάδες, γεγονός -που υπογραµµίζει την αδυναµία των επιχειρήσεων του κλάδου να καλύπτουν τις πάγιες επενδύσεις τους µε ίδια κεφάλαια. Τέλος, η επιβάρυνση των επιχειρήσεων µε περισσότερες υποχρεώσεις ώθησε ανοδικά το δείκτη δανειακής επιβάρυνσης (0,56 το 2008). ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η εγχώρια βιοµηχανία Τροφίµων–Ποτών αντιµετωπίζει πλήθος

προκλήσεων που προσδιορίζονται από το εγχώριο και διεθνές περιβάλλον και επηρεάζουν τις επιχειρηµατικές στρατηγικές, την κερδοφορία και τη βιωσιµότητα των επιχειρήσεών της. Στους παράγοντες που επηρεάζουν τον κλάδο περιλαµβάνονται: Οι τιµές των πρώτων υλών: Καθότι τα γεωργικά προϊόντα αποτελούν κατά τεκµήριο τους βασικούς συντελεστές παραγωγής της βιοµηχανίας Τροφίµων-Ποτών, οι µεταβολές στις τιµές των προϊόντων αυτών αποτελούν µια συνεχή παράµετρο παρακο-

ενισχύσεων προς τις ενεργειακές καλλιέργειες, που αναµένεται να δράσει κατασταλτικά στις τιµές των πρώτων υλών. Αλλαγές στο καταναλωτικό πρότυπο – Νέα είδη προϊόντων: Τα τελευταία χρόνια η βιοµηχανία Τροφίµων-Ποτών καλείται να καλύψει τις διευρυµένες απαιτήσεις και ανάγκες των καταναλωτών οι οποίες εκπορεύονται τόσο από την όξυνση της καταναλωτικής συνείδησης απέναντι σε θέµατα οικολογίας και ηθικής, όσο και από δηµογραφικές αλλαγές,

λούθησης. Υπολογίζεται, µάλιστα ότι, αναλόγως του προϊόντος, το κόστος των γεωργικών πρώτων υλών αντιστοιχεί στο 30-75% του συνολικού κόστους. Μετά τη ραγδαία άνοδο των τιµών το 2007, φαίνεται πως οι τιµές των πρώτων υλών οµαλοποιούνται, αν και προς τα τέλη του 2009 σηµειώθηκε εκ νέου άνοδος. Παράγοντες όπως η παραγωγή βιοκαυσίµων και οι τιµές του πετρελαίου θα συνεχίζουν να επηρεάζουν το κοστολόγιο. Αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ): Η βιοµηχανία Τροφίµων-Ποτών τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε εγχώριο επίπεδο επηρεάζεται άµεσα από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) της Ε.Ε., µιας και ο γεωργικός τοµέας αποτελεί το βασικό προµηθευτή των πρώτων υλών της. Οι δοµικοί και µακροχρόνιοι παράγοντες που διογκώνουν τις τιµές των τροφίµων παγκοσµίως, σε συνδυασµό µε την πίεση που δέχονται τα ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας, οδήγησαν σε αναθεωρήσεις και αλλαγές στην ΚΑΠ που αφορούν στην απελευθέρωση κοινοτικών κονδυλίων για την προώθηση τροφίµων, την ενίσχυση κλάδων απέναντι στην κρίση και την κατάργηση

όπως η γήρανση του πληθυσµού. Σε αυτό το πλαίσιο τα βιολογικά προϊόντα, τα τρόφιµα «φιλικά στο κλίµα» και τα λειτουργικά Τρόφιµα και Ποτά αποτελούν σύγχρονες κατευθύνσεις οι οποίες θα πρέπει να λαµβάνονται όλο και περισσότερο υπ’ όψη από τις βιοµηχανίες Τροφίµων–Ποτών, συνιστώντας ταυτόχρονα ένα ευρύ πεδίο για επίτευξη ανταγωνιστικού πλεονεκτήµατος . Υγιεινή και Ασφάλεια Τροφίµων: Οι αλλαγές στις απαιτήσεις των καταναλωτών σε συνδυασµό µε την εξέλιξη της τεχνολογίας σε θέµατα συσκευασίας και ασφάλειας των τροφίµων δηµιουργούν ένα ακόµα πιο απαιτητικό πλαίσιο λειτουργίας για την εγχώρια βιοµηχανία. Η επαγρύπνηση και η έγκαιρη υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και νοµοθεσιών αποτελεί αδήριτη ανάγκη. Τα ζητήµατα υγιεινής και ασφάλειας των τροφίµων κατατάσσονται πλέον ψηλά στις προτεραιότητες των καταναλωτών, εξέλιξη που οι εγχώριες επιχειρήσεις πρέπει να συνυπολογίζουν στη διαµόρφωση των στρατηγικών τους. Ανταγωνιστικότητα της εγχώριας βιοµηχανίας Τροφίµων–Ποτών: Η βιοµηχανία Τροφίµων-Ποτών αποτελεί µια από τις «ατµοµηχανές» της ελληνικής οικονοµίας και υπό προϋποθέσεις µπορεί

να συνεχίσει να προσφέρει θέσεις εργασίας και να βελτιώνει την ανταγωνιστική της θέση στο διεθνές περιβάλλον. Αποκτά, εποµένως, ακόµα µεγαλύτερη σηµασία η εφαρµογή κατάλληλης πολιτικής για την ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονοµίας και παραγωγικών κλάδων όπως η βιοµηχανία Τροφίµων –Ποτών που είναι εκτεθειµένοι στον ανταγωνισµό από το εξωτερικό. Επιπτώσεις της διεθνούς οικονοµικής κρίσης στη βιοµηχανία Τροφίµων-Ποτών: Το ΙΟΒΕ, σε έκτακτη έρευνα σχετικά µε τις επιπτώσεις της χρηµατοπιστωτικής κρίσης στις ελληνικές επιχειρήσεις, κατέγραψε τις απόψεις τους για την ένταση, αλλά και τους τρόπους αντίδρασης που θα πρέπει να χρησιµοποιηθούν για να ξεπεραστεί αυτή η περίοδος αυξηµένης αβεβαιότητας. Οι επιχειρήσεις του κλάδου, δηλώνουν ότι τα δύσκολα δεν έχουν περάσει. Ωστόσο, µε βάση και την εµπειρία από προηγούµενες κρίσεις, η ύφεση δεν είναι αναγκαστικά µόνο µια εποχή αµυντικών κινήσεων για µείωση του λειτουργικού κόστους αλλά και ευκαιρία σηµαντικών κινήσεων και εκµετάλλευσης ασυνεχειών σε στρατηγικό επίπεδο, µε σηµαντικές ευκαιρίες στη συµπεριφορά των καταναλωτών, στο ανταγωνιστικό περιβάλλον, το ρυθµιστικό καθεστώς, αλλά και στη δυνατότητα αξιοποίησης ανθρώπινων πόρων. Οι επιχειρήσεις οι οποίες θα έχουν τη διορατικότητα, την τόλµη και τα κεφάλαια να τις εκµεταλλευτούν όχι µόνο θα επιβιώσουν, αλλά και θα εξέλθουν ισχυρότερες από την κρίση. Η τρέχουσα δυσµενής συγκυρία επιτάσσει την ανάληψη πρωτοβουλιών από την πλευρά των επιχειρήσεων µε στόχο την ενδυνάµωση της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων προϊόντων. Ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες ανταγωνιστικού πλεονεκτήµατος είναι η κατεύθυνση των επενδύσεων. Αντίθετα µε την προηγούµενη χρονιά, το 2009 τη µερίδα του λέοντος των επενδύσεων απορροφούν οι ενέργειες προς τη βελτίωση ήδη εφαρµοζόµενων µεθόδων (28,2% έναντι 18,7% το 2008). Εντούτοις, οι ελληνικές επιχειρήσεις Τροφίµων-Ποτών συνεχίζουν να µην δίνουν έµφαση στην ανάπτυξη καινοτόµων προϊόντων ή / και νέων µεθόδων παραγωγής, αν και, όπως και στις προηγούµενες έρευνες, θεωρούν τη ζήτηση και τις τεχνολογικές εξελίξεις από τους κυριότερους κινητήριους παράγοντες των επενδυτικών τους αποφάσεων. Βέβαια, η πληθώρα πολύ µικρών και

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010



ymirror

ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ

Industr

µικρών επιχειρήσεων αποτελεί τροχοπέδη στην εξέλιξη της καινοτοµίας στον κλάδο, γεγονός που υπογραµµίζει την άµεση ανάγκη για ανάληψη δράσεων προς διευκόλυνση των µικρών επιχειρήσεων. Το 2010. Πέρα από τους τοµείς επένδυσης που σε κάθε έρευνα συγκεντρώνουν υψηλά ποσοστά, φαίνεται πως οι επιχειρήσεις αναµένουν να τριπλασιάσουν το ποσοστό των επενδύσεών τους σε τοµείς όπως η προστασία του περιβάλλοντος, τα ζητήµατα ασφαλείας κτλ, γεγονός που πιθανότατα συνδέεται µε την αύξηση των νοµοθετικών απαιτήσεων σχετικά µε την ετικετοποίηση. Όσον αφορά στους παράγοντες που επηρέασαν τις επενδύσεις, οι ελληνικές επιχειρήσεις Τροφίµων-Ποτών θεωρούν ως σηµαντικότερους παράγοντες τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα παρεχόµενα κίνητρα προς επένδυση, καθώς και τη ζήτηση. Αναφορικά µε την εξέλιξη του Δείκτη Βιοµηχανικής Παραγωγής, ο κλάδος ο οποίος διαχρονικά εµφανίζει σχετικά υψηλότερο κατά µέσο όρο δείκτη την περίοδο 20062009 σε σχέση µε τους υπόλοιπους είναι η «Παραγωγή ειδών αρτοποιίας και αλευρωδών προϊόντων». Υψηλές επιδόσεις, ιδιαίτερα τα δύο τελευταία έτη, καταγράφει και ο υποκλάδος «Επεξεργασίας και συντήρησης κρέατος και παραγωγής προϊόντων

λευταία διαθέσιµα στοιχεία (α’ εξάµηνο του 2009) ο µεγαλύτερος σε όρους απασχόλησης υποκλάδος ήταν τα «Είδη αρτοποιίας και αλευρωδών προϊόντων», ο οποίος απορροφά το ½ (51%) των εργαζοµένων στον κλάδο, ενώ ακολουθούν τα «Ζαχαρώδη, κακάο, αρτύµατα και καρυκεύµατα» (15%) και τα «Γαλακτοκοµικά Προϊόντα» (13%). Παρά την οικονοµική κρίση, η απασχόληση στα «Είδη αρτοποιίας και αλευρωδών προϊόντων», συξήθηκε κατά το α’ εξάµηνο του 2009 κατά 17,5% σε σχέση µε το 2008, ενώ σηµαντική ήταν και η αύξηση κατά 8,1% στον αµέσως επόµενο σηµαντικό κλάδο, τα «Ζαχαρώδη, κακάο, αρτύµατα και καρυκεύµατα» (8,1%). Στον κλάδο των ποτών, η υποχώρηση της βιοµηχανικής παραγωγής στο πρώτο τρίµηνο του 2010 επιταχύνθηκε, δείγµα των πιέσεων που δέχονται οι εγχώριες παραγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου από τη µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος και την αύξηση στη φορολογία των ποτών στην εσωτερική αγορά, προοιωνίζοντας µια δύσκολη χρονιά. Οι αρνητικές εξελίξεις στην εγχώρια οικονοµία επηρεάζουν όλους τους παραγωγικούς τοµείς του κλάδου των ποτών (αλκοολούχα ποτά, αναψυκτικά, εµφιαλωµένο νερό κ.λπ.). Για τις επιχειρήσεις µε έντονη εξαγωγική παρουσία, θετικά αναµένεται να επιδράσει η υποχώρηση της ισοτιµίας του ευρώ και ενδεχόµενη ανάκαµψη στις οικονοµίες των κύριων εξαγωγικών προορισµών.

κρέατος», ενώ τον τρίτο υψηλότερο δείκτη σηµειώνει η «Παραγωγή φυτικών και ζωικών ελαίων και λιπών». Γενικά, η παραγωγή µειώνεται σε όλους τους υποκλάδους το 2009, µε εξαίρεση την «Επεξεργασία και συντήρηση κρέατος και παραγωγή προϊόντων κρέατος», την «Παραγωγή ειδών αρτοποιίας» και τα «Ζαχαρώδη, κακάο, αρτύµατα και καρυκεύµατα», όπου µάλιστα το 2009 καταγράφεται η υψηλότερη θετική µεταβολή του έτους (5,2%). Ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύγκριση της πορείας του Δείκτη Τιµών Παραγωγού των υποκλάδων µε αυτού της βιοµηχανίας τροφίµων. Έτσι, τις µεγαλύτερες αποκλίσεις τιµών παρουσιάζει ο υποκλάδος «Παραγωγής φυτικών και ζωικών ελαίων και λιπών», αλλά και οι υποκλάδοι «Παραγωγής προϊόντων αλευρόµυλων, παραγωγή αµύλων και προϊόντων αµύλου» και «Παραγωγής παρασκευασµένων ζωοτροφών», ιδιαίτερα από το 2007 και µετά. Ο δείκτης τιµών «Παραγωγής φυτικών και ζωικών ελαίων και λιπών» βρίσκεται σταθερά - και µε διευρυνόµενη απόκλιση - κάτω του συνολικού δείκτη από τα µέσα του 2006 και µετά. Σταθερά κάτω του συνολικού δείκτη, το µεγαλύτερο διάστηµα της περιόδου 2006-2009 βρίσκονται οι δείκτες τιµών στ «Ψάρια, παρασκευασµένα και διατηρηµένα» και στα «Γαλακτοκοµικά προϊόντα» και τα «Ζαχαρώδη, κακάο, αρτύµατα και καρυκεύµατα». Από την πλευρά της απασχόλησης, σύµφωνα τα τε-

�� 15 �� 2008 �� (µ�� . ��)

��

2008

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

VIVARTIA A.B.E.E.*

2007

1.589.993

1.291.548

��

2008 1.225.442

2007 1.028.566

�� /��µ�� /��µ��

��

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

258.097

212.169

765.149

479.282

566.747

600.097

-15.552

2007

��

2008

2007

3.960

630.232

598.089 272.518

�� .�.�.�.

134.301

103.790

19.395

19.435

51.572

51.311

45.457

22.000

35.960

29.908

19.145

6.886

420.392

NESTLE �� .�.*

293.628

252.312

201.325

173.040

186.948

163.661

12.534

11.993

94.146

76.657

91.958

68.710

378.194

352.233

�� .�.*

321.609

328.952

222.337

183.683

74.726

96.111

179.294

186.322

67.589

46.519

-19.155

-21.838

286.471

313.488

�� .�.

113.995

107.155

21.851

16.424

63.797

52.487

21.587

29.085

27.003

23.888

2.275

10.482

231.935

235.596

�� .�.

130.740

124.660

33.052

29.548

76.225

58.939

24.752

35.500

26.898

26.780

330

-1.957

185.162

180.593

�� .�.*

295.019

333.333

129.928

125.242

119.460

146.087

20.295

32.799

155.264

154.447

-7.473

-8.244

131.501

205.187

84.588

70.899

16.474

13.276

44.621

18.634

35.112

47.992

6.796

11.027

118.228

118.356

TASTY FOODS �.�. �� . �.�.�.�.

123.037

116.321

38.717

37.078

63.486

64.598

36.011

31.300

23.424

20.280

117

117.734

114.325

�� . �. �.�.*

147.055

106.532

91.251

49.288

24.497

28.620

65.743

56.815

71.218

13.268

14.615

117.663

108.401

NUTRIART �.�.�.�.*

188.638

185.595

129.616

126.088

147.245

113.268

10.189

34.554

31.204

37.773

-12.824

-8.730

114.782

87.093

��.�.�. �.�.�.

127.012

108.621

68.807

56.080

19.237

36.645

68.914

36.685

38.148

34.353

3.873

1.161

113.881

92.939

�� . �� .�.�.�. �� AGROINVEST A.E.�.�. �� .�.* * ��

80.118

56.215

16.923

14.734

46.160

33.425

494

32.013

21.521

15.128

5.500

111.123

79.358

129.756

115.776

76.254

72.316

47.666

36.364

6.980

11.300

74.606

67.505

-1.283

481

110.444

81.738

81.304

94.070

13.569

12.102

48.643

63.259

7.168

6.749

25.493

24.062

1.860

1.540

110.381

106.041



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008 COCA COLA 3� �.�.* �� .�.*

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

��

2008

��

2007

��

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2.713.600

2.704.800

2.533.500

2.545.500

160.900

182.100

315.500

342.900

2.237.200

2.179.800

173.600

174.400

714.100

686.600

495.788

497.183

201.850

206.463

100.050

92.034

62.554

64.313

333.184

340.836

112.751

109.740

460.848

435.264

PEPSICO-�� .�.�.

86.905

81.272

28.512

28.014

39.779

34.304

39.221

37.473

273

-84

118.032

112.858

PERNOD RICARD HELLAS �.�.�.�.

62.161

60.553

11.315

12.371

33.859

36.012

19.561

17.009

5.204

4.847

82.057

75.632

�� .�� .�.

78.261

68.951

43.010

36.202

18.416

15.279

25.174

23.814

34.119

29.689

2.345

-1.610

64.226

49.879

�� .�.

56.186

49.398

22.509

20.866

9.139

7.288

38.542

35.386

2.881

2.239

61.065

52.497

�� .�.�.�.

39.478

34.178

9.528

9.460

12.914

11.014

122

26.397

22.934

5.727

5.706

45.595

40.867

�� .�. ��

81.946

73.952

24.666

21.069

44.853

40.132

5.617

7.421

29.948

25.776

503

740

40.886

40.217 32.626

�� . �� .�.*

66.574

60.317

16.782

15.332

46.733

35.352

3.806

9.170

16.035

15.795

-937

554

32.246

�� .�.

23.234

22.737

232

259

9.747

9.266

13.187

13.205

8.042

7.401

30.367

28.553

�� . & �� .�.�.�.

68.135

64.893

24.452

23.931

31.306

28.816

11.919

13.317

24.336

22.148

2.305

6.402

27.340

29.180

�� . �� .�.

37.687

35.512

8.891

8.147

7.300

5.632

13.779

13.599

16.508

16.188

-358

2.319

24.736

25.022

OPTIMAL SUPPLY CHAIN A.E. ��

11.296

9.402

649

526

9.155

7.628

1.615

1.314

716

888

19.904

18.518

��A �� .�.�.�.

10.392

10.007

2.087

2.041

7.065

7.073

3.312

2.925

405

193

19.399

16.333

�� .�.�.�.

19.686

14.067

6.952

3.609

8.309

6.048

11.265

7.930

3.488

2.495

19.390

15.797

* ��

�� - �� (�� . ��) �� .�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

8.063,4

2000

1.218

7.096,9

327,7

4.165,0

1.323,2

11.589,6

6.414,2

5.175,4

3.686,7

2001

1.310

7.585,6

345,1

4.669,9

1.570,0

12.600,5

6.776,8

5.823,7

4.117,3

8.986,5

2002

1.361

7.872,8

408,1

5.708,6

1.702,4

13.831,8

7.052,9

6.568,1

4.759,7

9.813,9

2003

1.458

7.472,7

480,5

5.992,3

1.761,3

13.720,3

6.740,5

6.732,0

4.831,8

10.142,4

2004

1.492

7.938,9

493,7

6.200,4

1.817,6

14.370,3

7.054,7

7.071,4

5.020,3

10.448,8

2005

1.499

8.519,5

660,2

6.922,1

2.088,3

15.621,6

7.086,8

8.412,7

5.493,5

10.623,0

2006

1.485

8.676,6

867,2

7.331,9

2.113,2

16.182,0

7.316,7

8.722,1

5.893,9

11.362,2

2007

1.482

9.177,4

957,9

7.966,2

2.283,5

17.317,6

7.746,9

9.437,4

6.293,3

12.386,0

2008

1.375

9.515,2

984,9

7.813,9

2.259,1

17.499,9

7.652,8

9.723,4

6.111,2

12.592,4

ME�� 2008/2004

-2,0%

4,6%

18,8%

6,0%

5,6%

5,0%

2,1%

8,3%

5,0%

4,8%

��

�� H� ��

��

2000

2.047,9

2.464,0

435,7

6,8%

0,90

3,8%

0,45

0,61

0,77

25,4%

5,4%

2001

3.161,8

2.727,0

434,9

6,4%

0,89

3,5%

0,46

0,60

0,75

35,2%

4,8%

2002

2.544,2

2.040,3

503,9

7,1%

0,90

3,6%

0,47

0,57

0,84

25,9%

5,1%

2003

2.707,0

2.186,4

520,6

7,7%

0,90

3,8%

0,49

0,54

0,88

26,7%

5,1%

2004

2.822,3

2.289,4

533,0

7,6%

0,89

3,7%

0,49

0,55

0,87

27,0%

5,1%

2005

2.913,6

2.388,7

524,9

7,4%

0,83

3,4%

0,54

0,55

0,88

27,4%

4,9%

2006

3.070,4

2.567,5

502,9

6,9%

0,84

3,1%

0,54

0,89

27,0%

4,4%

2007

3.390,6

2.742,2

648,4

8,4%

0,84

3,7%

0,54

0,53

0,90

27,4%

5,2%

2008

3.400,2

2.841,7

558,5

7,3%

0,80

3,2%

0,56

0,54

0,91

27,0%

4,4%

4,8%

5,6%

1,2%

ME�� 2008/2004

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� . ��

��

ymirror

Industr

ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ



�� (�� . ��) �� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

2000

102,4

82,3

81,2

92,5

2001

106,5

86,9

86,4

93,6

2002

113,1

89,6

89,3

95,3

2003

108,3

93,3

93,4

96,2

2004

103,0

98,1

98,0

98,3

2005

100,0

2006

101,5

103,0

103,2

100,6

2007

110,0

105,5

105,7

101,2

2008

109,5

111,1

111,2

109,5

2009

104,2

114,7

114,8

112,3

�� 2009/2000 **

0,2%

3,8%

3,9%

2,2%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

992

50.430

735,3

0,015

6.036,6

2.345,2

38,8%

5.732,5

541,8

2001

767

51.394

772,0

0,015

6.807,1

2.712,3

39,8%

6.129,7

504,4

2002

758

51.485

823,0

0,016

6.655,0

2.651,0

39,8%

6.420,0

483,0

2003

754

50.858

886,7

0,017

6.823,3

2.813,9

41,2%

6.572,4

515,4

2004

707

50.178

938,9

0,019

7.006,8

2.925,2

41,7%

6.665,4

490,8

2005

686

50.092

989,0

0,020

6.924,0

2.896,0

41,8%

6.572,0

368,2

2006

719

52.090

1.100,0

0,021

7.503,2

3.147,2

41,9%

7.198,8

432,4

2007

762,125

53.072

1.161,5

0,022

8.492,4

3.523,4

41,5%

8.235,7

465,8

-3,7%

0,7%

4,6%

6,8%

6,0%

5,0%

6,0%

0,9%

5,3%

-2,1%

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

�� µ�� (2005=100) ��

�� µ�� µ�� (2005 = 100) ��

�� µ�� - �� (2005 = 100) ��

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2000

96,3

84,0

83,2

86,3

1.565,6

2.948,9

-1.383,4

4.515

53,1%

-30,6%

2001

97,5

87,0

86,1

89,1

1.727,0

3.127,2

-1.400,2

4.854

55,2%

-28,8%

2002

97,7

90,7

88,8

95,5

1.443,4

3.064,1

-1.620,7

4.507

47,1%

-36,0%

2003

95,0

92,2

90,9

96,6

1.506,7

3.265,9

-1.759,2

4.773

46,1%

-36,9%

2004

101,5

98,8

97,6

104,0

1.360,6

3.498,0

-2.137,4

4.859

38,9%

-44,0%

2005

100,0

1.726,7

3.641,2

-1.914,5

5.368

47,4%

-35,7%

2006

100,2

106,9

108,1

101,3

2.032,0

4.074,6

-2.042,6

6.107

49,9%

-33,4%

2007

103,0

107,8

109,6

99,5

2.093,9

4.455

-2.361,2

6.549

47,0%

-36,1%

2008

103,4

114,5

116,9

103,8

1.468,1

4.193,6

-2.725,5

5.661,8

35,0%

-48,1%

2009

100,2

112,7

115,1

102,5

�� 2009/2000 **

0,4%

3,3%

3,7%

1,9%

-0,8%

4,5%

8,8%

2,9%

-5,1%

5,8%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

S&B Âéïìç÷áíéêÜ ÏñõêôÜ Á.Å. ∞ƒ.ª.∞.∂. 110/06/µ/86/11 - ∞Ó‰Ú¤· ªÂÙ·Í¿ 15 - 145 64 ∫ËÊÈÛÈ¿

™∆√πÃ∂π∞ ∫∞π ¶§∏ƒ√º√ƒπ∂™ ∆∏™ Ãƒ∏™∏™ ·fi 1 π∞¡√À∞ƒπ√À 2009 Ì¤¯ÚÈ 31 ¢∂∫∂ªµƒπ√À 2009 (¢ËÌÔÛÈÂ˘Ì¤Ó· ‚¿ÛÂÈ ÙÔ˘ N.2190, ¿ÚıÚÔ 135, ÁÈ· ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ Ô˘ Û˘ÓÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÂÙ‹ÛÈÂ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÂÓÔÔÈËÌ¤ÓÂ˜ Î·È ÌË, Î·Ù¿ ¢§¶) (¶ÔÛ¿ ÂÎÊÚ·ÛÌ¤Ó· ÛÂ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ Â˘ÚÒ) ∆· ·Ú·Î¿Ùˆ ÛÙÔÈ¯Â›· Î·È ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜, Ô˘ ÚÔÎ‡ÙÔ˘Ó ·fi ÙÈ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÂ Ì›· ÁÂÓÈÎ‹ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Î·È Ù· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÙË˜ S&B µÈÔÌË¯·ÓÈÎ¿ √Ú˘ÎÙ¿ ∞.∂. Î·È ÙÔ˘ √ªπ§√À. ™˘ÓÈÛÙÔ‡ÌÂ ÂÔÌ¤Óˆ˜ ÛÙÔÓ ·Ó·ÁÓÒÛÙË, ÚÈÓ ÚÔ‚Â› ÛÂ ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ Â›‰Ô˘˜ ÂÂÓ‰˘ÙÈÎ‹ ÂÈÏÔÁ‹ ‹ ¿ÏÏË Û˘Ó·ÏÏ·Á‹ ÌÂ ÙÔÓ ÂÎ‰fiÙË, Ó· ·Ó·ÙÚ¤ÍÂÈ ÛÙË ‰ÈÂ‡ı˘ÓÛË ‰È·‰ÈÎÙ‡Ô˘ ÙÔ˘ ÂÎ‰fiÙË fiÔ˘ ·Ó·ÚÙÒÓÙ·È ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, Î·ıÒ˜ Î·È Ë ¤ÎıÂÛË ÂÈÛÎfiËÛË˜ ÙÔ˘ ÔÚÎˆÙÔ‡ ÂÏÂÁÎÙ‹ ÏÔÁÈÛÙ‹ fiÔÙÂ ·˘Ù‹ ··ÈÙÂ›Ù·È.

™∆√πÃ∂π∞ ∆∏™ ∂¶πÃ∂πƒ∏™∏™ ∂ÔÙÂ‡Ô˘Û· AÚ¯‹: ∏ÌÂÚÔÌËÓ›· ¤ÁÎÚÈÛË˜ ÙˆÓ ÂÙ‹ÛÈˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ: √ÚÎˆÙﬁ˜ ÂÏÂÁÎÙ‹˜ ÏÔÁÈÛÙ‹˜: ∂ÏÂÁÎÙÈÎ‹ ÂÙ·ÈÚ›·: ∆‡Ô˜ ¤ÎıÂÛË˜ ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÂÏÂÁÎÙÒÓ: ¢ÈÂ‡ı˘ÓÛË ‰È·‰ÈÎÙ‡Ô˘ ∂Ù·ÈÚ›·˜:

ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ∞Ó¿Ù˘ÍË˜, ¢/ÓÛË ∞ÓˆÓ‡ÌˆÓ ∂Ù·ÈÚÈÒÓ & ¶›ÛÙÂˆ˜

™‡ÓıÂÛË ¢ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘: ¶ÚﬁÂ‰ÚÔ˜: ∞ÓÙÈÚﬁÂ‰ÚÔ˜: ¢ÈÂ˘ı‡ÓˆÓ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜: ªË ÂÎÙÂÏÂÛÙÈÎ¿ Ì¤ÏË:

10 ª·ÚÙ›Ô˘ 2010 µ·Û›ÏÂÈÔ˜ ∫·ÌÈÓ¿ÚË˜ ∂ƒ¡™∆ & °π∞¡°∫ (∂§§∞™) √ƒ∫ø∆√π ∂§∂°∫∆∂™ §√°π™∆∂™ ∞.∂. ªÂ Û‡ÌÊˆÓË ÁÓÒÌË www.sandb.com

∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ÌË ÂÎÙÂÏÂÛÙÈÎ¿ Ì¤ÏË:

™∆√πÃ∂π∞ ∫∞∆∞™∆∞™∏™ ™À¡√§π∫ø¡ ∂™√¢ø¡

™∆√πÃ∂π∞ ∫∞∆∞™∆∞™∏™ √π∫√¡√ªπ∫∏™ £∂™∏™ ∂¡√¶√π∏ª∂¡∞ ™∆√πÃ∂π∞ 31.12.2009 31.12.2008

∂¡∂ƒ°∏∆π∫√ π‰ÈÔ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂÓ· ÂÓÛÒÌ·Ù· ¿ÁÈ· ÛÙÔÈ¯Â›· ∂ÂÓ‰‡ÛÂÈ˜ ÛÂ ·Î›ÓËÙ· Õ˘Ï· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· §ÔÈ¿ ÌË Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ∞Ôı¤Ì·Ù· ∞·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ·fi ÂÏ¿ÙÂ˜ §ÔÈ¿ Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ¢È·ı¤ÛÈÌ· Î·È Ù·ÌÈ·Î¿ ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· ªË Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ÚÔÔÚÈ˙fiÌÂÓ· ÚÔ˜ ÒÏËÛË ™À¡√§√ ∂¡∂ƒ°∏∆π∫√À π¢π∞ ∫∂º∞§∞π∞ ∫∞π À¶√Ãƒ∂ø™∂π™ ªÂÙÔ¯ÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ¢È·ÊÔÚ¿ ·fi ¤Î‰ÔÛË ÌÂÙÔ¯ÒÓ ˘¤Ú ÙÔ ¿ÚÙÈÔ §ÔÈ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· È‰›ˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ ™‡ÓÔÏÔ È‰›ˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ È‰ÈÔÎÙËÙÒÓ ªËÙÚÈÎ‹˜ (·) ¢ÈÎ·ÈÒÌ·Ù· ªÂÈÔ„ËÊ›·˜ (‚) ™‡ÓÔÏÔ π‰›ˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ (Á)=(·)+(‚) ª·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÂ˜ ‰·ÓÂÈ·Î¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜/§ÔÈ¤˜ Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÂ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ µÚ·¯˘ÚfiıÂÛÌÂ˜ ‰·ÓÂÈ·Î¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ §ÔÈ¤˜ ‚Ú·¯˘ÚfiıÂÛÌÂ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ™‡ÓÔÏÔ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ (‰) ™À¡√§√ π¢πø¡ ∫∂º∞§∞πø¡ ∫∞π À¶√Ãƒ∂ø™∂ø¡ (Á)+(‰)

195.345 20.368 104.705 15.275 65.093 47.500 12.767 49.573

∂∆∞πƒπ∞ 31.12.2009 31.12.2008

185.979 20.607 107.607 15.842 92.159 53.489 21.543 13.434

101.004 20.368 25.354 131.507 23.256 6.764 17.628 24.619

96.027 20.607 25.188 133.310 25.978 11.083 33.500 879

230 245 230 245     510.856 510.905 350.730 346.817    

41.426 42.329 146.177  229.932 1.095  231.027  154.788 52.359 16.705 55.977  279.829  510.856 

31.011 11.596 149.838  192.445 1.334  193.779  119.735 52.313 96.848 48.230  317.126  510.905 

41.426 42.329 114.255  198.010   198.010  102.373 21.698 7.500 21.149  152.720  350.730 

31.011 11.596 117.035  159.642   159.642  59.809 22.816 83.514 21.036  187.175  346.817 

™∆√πÃ∂π∞ ∫∞∆∞™∆∞™∏™ ª∂∆∞µ√§ø¡ π¢πø¡ ∫∂º∞§∞πø¡ ∂¡√¶√π∏ª∂¡∞ ™∆√πÃ∂π∞ 31.12.2009 31.12.2008

™‡ÓÔÏÔ È‰›ˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ ¤Ó·ÚÍË˜ ¯Ú‹ÛË˜ (1/1/2009 Î·È 1/1/2008 ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯·) ™˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎ¿ Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ¤ÛÔ‰· ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ (Û˘ÓÂ¯È˙fiÌÂÓÂ˜ Î·È ‰È·ÎÔÂ›ÛÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜) ¢È·ÓÂÌËı¤ÓÙ· ÌÂÚ›ÛÌ·Ù· ∞‡ÍËÛË ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ Î·È ‰È·ÊÔÚ¿˜ ˘¤Ú ÙÔ ¿ÚÙÈÔ ªÂ›ˆÛË ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ºfiÚÔ˜ ÂÈÛÔ‰.Û¯ÂÙÈ˙.ÌÂ ÙË ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ‹ ‰È·ÓÔÌ‹ ·Ôı/ÎÒÓ ··Ï/ÌÂÓˆÓ ·fi ÙË ÊÔÚÔÏ. ¶ÒÏËÛË ı˘Á·ÙÚÈÎÒÓ ∂Î¯ÒÚËÛË ÌÂÙÔ¯ÒÓ (carve-out) ı˘Á·ÙÚ. ÛÙÔ˘˜ ÌÂÙfi¯Ô˘˜ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ¢È·ÓÔÌ‹ ‰ˆÚÂ¿Ó ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÛÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ∞ÁÔÚ¿ È‰›ˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ∞‡ÍËÛË ÔÛÔÛÙÔ‡ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÂ ı˘Á·ÙÚÈÎ‹ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¯ÔÚ‹ÁËÛË˜ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ¶ÚÒÙË ÂÓÛˆÌ/ÛË Û˘ÁÁ. & Ó˘Ó ı˘Á·ÙÚ. ÌÂ ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ÙË˜ Ï‹ÚÔ˘˜ ÂÓÔÔ›ËÛË˜ ∞ÔÚÚfiÊËÛË ÂÙ·ÈÚ›·˜ ™‡ÓÔÏÔ È‰›ˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ Ï‹ÍË˜ ¯Ú‹ÛË˜ (31/12/2009 Î·È 31/12/2008 ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯·)

∂∆∞πƒπ∞ 31.12.2009 31.12.2008

193.779

210.230

159.642

168.664

2.503 -4.986 40.843 

15.610 -9.842 188 -19.452

3.548 -4.962 40.843 

15.187 -9.572 188 -19.452

-1.233 

 -484

-1.233 

 

 259 -621 -51 534

-2.313 650 -1.647 -179 644

 259 -621 534

5.137 650 -1.647 644

 374      -157    

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

∫‡ÎÏÔ˜ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ªÈÎÙ¿ Î¤Ú‰Ë ∫¤Ú‰Ë ÚÔ ÊfiÚˆÓ, ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎÒÓ Î·È ÂÂÓ‰˘ÙÈÎÒÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ∫¤Ú‰Ë ÚÔ ÊfiÚˆÓ ∫¤Ú‰Ë ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ (∞) ∫·Ù·Ó¤ÌÔÓÙ·È ÛÂ: - π‰ÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ ªËÙÚÈÎ‹˜ - ¢ÈÎ·ÈÒÌ·Ù· ÌÂÈÔ„ËÊ›·˜ §ÔÈ¿ Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ¤ÛÔ‰·/(˙ËÌ›·) ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ (µ) ™˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎ¿ Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ¤ÛÔ‰· ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ (∞) + (µ) ∫·Ù·Ó¤ÌÔÓÙ·È ÛÂ: - π‰ÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ ªËÙÚÈÎ‹˜ - ¢ÈÎ·ÈÒÌ·Ù· ÌÂÈÔ„ËÊ›·˜ ∫¤Ú‰Ë ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ ·Ó¿ ÌÂÙÔ¯‹ - ‚·ÛÈÎ¿ (ÛÂ €) ∫¤Ú‰Ë ÚÔ ÊfiÚˆÓ, ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎÒÓ, ÂÂÓ‰˘ÙÈÎÒÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Î·È Û˘ÓÔÏÈÎÒÓ ·ÔÛ‚¤ÛÂˆÓ

∂¡√¶√π∏ª∂¡∞ ™∆√πÃ∂π∞ 1/1 - 31/12/2008 1/1 - 31/12/2009 ™˘ÓÂ¯È˙fiÌ. ¢È·ÎÔÂ›ÛÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙ. ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙ. 335.835 456.393 12.012 73.810 103.392 3.199

14.365 7.325 1.900 

2.085 -185

™‡ÓÔÏÔ 468.405 106.591

37.878 429 38.307 19.846 4.865 24.711 14.258 1.379 15.637   

13.988 270

1.379 -

15.367 270

603 

-24 -3 -27   

2.503 

14.234 1.376 15.610   

2.671 -168

13.964 270

1.376 -

15.340 270

0,0599

0,4313

0,0425

0,4738

38.958

65.290

611

65.901

∂∆∞πƒπ∞

∫‡ÎÏÔ˜ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ªÈÎÙ¿ Î¤Ú‰Ë ∫¤Ú‰Ë ÚÔ ÊfiÚˆÓ, ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎÒÓ Î·È ÂÂÓ‰˘ÙÈÎÒÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ∫¤Ú‰Ë ÚÔ ÊfiÚˆÓ ∫¤Ú‰Ë ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ (∞) ∫·Ù·Ó¤ÌÔÓÙ·È ÛÂ: - π‰ÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ ªËÙÚÈÎ‹˜ §ÔÈ¿ Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ¤ÛÔ‰·/(˙ËÌ›·) ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ (µ) ™˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎ¿ Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ¤ÛÔ‰· ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ (∞) + (µ) ∫·Ù·Ó¤ÌÔÓÙ·È ÛÂ: - π‰ÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ ªËÙÚÈÎ‹˜ ∫¤Ú‰Ë ÌÂÙ¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ ·Ó¿ ÌÂÙÔ¯‹ - ‚·ÛÈÎ¿ (ÛÂ €) ¶ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÔ Ì¤ÚÈÛÌ· ·Ó¿ ÌÂÙÔ¯‹ (ÛÂ €) ∫¤Ú‰Ë ÚÔ ÊfiÚˆÓ, ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎÒÓ, ÂÂÓ‰˘ÙÈÎÒÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Î·È Û˘ÓÔÏÈÎÒÓ ·ÔÛ‚¤ÛÂˆÓ

1/1 - 31/12/2009 113.026 29.993

1/1 - 31/12/2008 164.341 41.924

12.064 7.942 3.338 

16.229 20.762 15.468 

3.338

15.468

210 

-281 

3.548 

15.187 

3.548

15.187

0,0860 0,12

0,4769 0,16

24.295

30.430

231.027 193.779 198.010 159.642   

¶ƒ√™£∂∆∞ ™∆√πÃ∂π∞ ∫∞π ¶§∏ƒ√º√ƒπ∂™

√‰˘ÛÛ¤·˜ ∫˘ÚÈ·ÎfiÔ˘ÏÔ˜ ∂ÌÌ·ÓÔ˘‹Ï µÔ‡ÏÁ·ÚË˜ ∂˘ı‡ÌÈÔ˜ µÈ‰¿ÏË˜ ∞ÈÎ·ÙÂÚ›ÓË ∫˘ÚÈ·ÎÔÔ‡ÏÔ˘ (∂›ÙÈÌË ¶ÚfiÂ‰ÚÔ˜), ºÏˆÚ›Î· ∫˘ÚÈ·ÎÔÔ‡ÏÔ˘, Robert de Crespigny, Alain Speeckart, Maarten Shoenfeld, ™Ù¤ÏÈÔ˜ ∞ÚÁ˘Úfi˜, π¿Îˆ‚Ô˜ °ÂˆÚÁ¿Ó·˜, ƒ·Ê·‹Ï ªˆ¸Û‹˜, ¡›ÎÔ˜ ¡·ÓfiÔ˘ÏÔ˜, ∫·Ï˘„Ò-ª·Ú›· ¡ÔÌÈÎÔ‡, ∂Ï¤ÓË ¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ˜ ™·ÚÚËÁÂˆÚÁ›Ô˘

1. √È ÂÙ·ÈÚ›Â˜ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜ ¯ÒÚÂ˜ Ô˘ Â‰ÚÂ‡Ô˘Ó, Ù· ÔÛÔÛÙ¿ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ Î·ıÒ˜ Î·È Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜ ÂÓÛˆÌ¿ÙˆÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÈ˜ ÂÓÔÔÈËÌ¤ÓÂ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙË˜ 31/12/2009, ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ·Ó·Ï˘ÙÈÎ¿ ÛÙÈ˜ ÛËÌÂÈÒÛÂÈ˜ 3, 21 Î·È 22 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜. 2. √È ·Ó¤ÏÂÁÎÙÂ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¿ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ Î·È ÙˆÓ ÂÙ·ÈÚÈÒÓ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ·Ó·Ï˘ÙÈÎ¿ ÛÙË ÛËÌÂ›ˆÛË 14 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜. 3. ∞ÚÈıÌfi˜ ··Û¯ÔÏÔ‡ÌÂÓÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜: √Ì›ÏÔ˘ 2.027 (31.12.2008: 2.201), ∂Ù·ÈÚ›·˜ 652 (31.12.2008: 724). 4. √ÚÈÛÌ¤Ó· ÎÔÓ‰‡ÏÈ· ÙË˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË˜ ¯Ú‹ÛË˜ ·Ó·Ù·ÍÈÓÔÌ‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ Î·Ï‡ÙÂÚË˜ ·ÚÔ˘Û›·ÛË˜ Î·È Û˘ÁÎÚÈÛÈÌfiÙËÙ·˜ fiˆ˜ ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ·Ó·Ï˘ÙÈÎ¿ ÛÙË ÛËÌÂ›ˆÛË 42 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜. 5. ¶ÔÛ¿ ÂÛfi‰ˆÓ Î·È ÂÍfi‰ˆÓ ÛˆÚÂ˘ÙÈÎ¿ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙË˜ ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙÈÎ‹˜ ¯Ú‹ÛË˜ Î·È Ù· ˘fiÏÔÈ· ÙˆÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ Î·È ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ Î·È ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ÛÙË Ï‹ÍË ÙË˜ ÙÚ¤¯Ô˘Û·˜ ¯Ú‹ÛË˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔÎ‡„ÂÈ ·fi Û˘Ó·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘/ÙË˜ ÌÂ Ù· Û˘Ó‰ÂfiÌÂÓ· Î·Ù¿ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ¢.§.¶. 24 ÚÔ˜ ·˘ÙfiÓ/·˘Ù‹Ó Ì¤ÚË, Â›Ó·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: ∂Ù·ÈÚ›· ŸÌÈÏÔ˜ ·) ŒÛÔ‰· 6.393 46.920 ‚) ŒÍÔ‰· 4.676 2.163 Á) ∞·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ·fi Û˘Ó‰Â‰ÂÌ¤Ó· Ì¤ÚË 1.810 10.901 ‰) ÀÔ¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ÚÔ˜ Û˘Ó‰Â‰ÂÌ¤Ó· Ì¤ÚË 1.864 1.671 Â) ™˘Ó·ÏÏ·Á¤˜ Î·È ·ÌÔÈ‚¤˜ ‰ÈÂ˘ı˘ÓÙÈÎÒÓ ÛÙÂÏÂ¯ÒÓ Î·È ÌÂÏÒÓ ÙË˜ ¢ÈÔ›ÎËÛË˜ 4.220 3.629 ÛÙ) ∞·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ·fi ‰ÈÂ˘ı˘ÓÙÈÎ¿ ÛÙÂÏ¤¯Ë Î·È Ì¤ÏË ÙË˜ ¢ÈÔ›ÎËÛË˜ 0 0 ˙) ÀÔ¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ÚÔ˜ Ù· ‰ÈÂ˘ı˘ÓÙÈÎ¿ ÛÙÂÏ¤¯Ë Î·È Ì¤ÏË ÙË˜ ¢ÈÔ›ÎËÛË˜ 852 755 6. ∆· ÏÔÈ¿ Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ¤ÛÔ‰·/(˙ËÌ›Â˜) ÁÈ· ÙË ¯Ú‹ÛË 1.1.2009 - 31.12.2009 ·Ó·Ï‡ÔÓÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜:

™∆√πÃ∂π∞ ∫∞∆∞™∆∞™∏™ ∆∞ªπ∞∫ø¡ ƒ√ø¡ Ãƒ∏™∏™ ∂¡√¶√π∏ª∂¡∞ ™∆√πÃ∂π∞ ŒÌÌÂÛË ª¤ıÔ‰Ô˜ 1/1-31/12/2009 1/1-31/12/2008 ∆·ÌÈ·Î¤˜ ƒÔ¤˜ §ÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÒÓ ¢Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ∫¤Ú‰Ë ¯Ú‹ÛË˜ ÚÔ ÊfiÚˆÓ Û˘ÓÂ¯È˙fiÌÂÓˆÓ ‰Ú·ÛÙ. 7.325 19.846 ∫¤Ú‰Ë ¯Ú‹ÛË˜ ÚÔ ÊfiÚˆÓ ·fi ‰È·ÎÔÂ›ÛÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚ.  4.865   ∫¤Ú‰Ë ¯Ú‹ÛË˜ ÚÔ ÊfiÚˆÓ 7.325 24.711   ¶ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ ÁÈ·: - ∞ÔÛ‚¤ÛÂÈ˜ ·Á›ˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈ·ÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ 24.476 25.979 - ∞ÔÛ‚¤ÛÂÈ˜ ÂÈ¯ÔÚËÁ‹ÛÂˆÓ -164 -153 - ¶ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜, Î·ı·Ú‹ Î›ÓËÛË 3.308 4.775 - ÃÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¿ ¤ÛÔ‰· -1.343 -410 - ÃÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¿ ¤ÍÔ‰· 9.372 19.775 - ŒÛÔ‰· ·fi Û˘ÌÌÂÙÔ¯¤˜ (Î·ı·Ú¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ ·ÏÏÔ‰·‹˜)   - ∞Ó·ÏÔÁ›· ÛÙ· Î¤Ú‰Ë Û˘ÁÁÂÓÒÓ ÂÙ·ÈÚÈÒÓ -281 -1.586 - ∞ÚÓËÙÈÎ‹ ‰È·ÊÔÚ¿ ÙÈÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÍ·ÁÔÚ¿˜ Î·È Â‡ÏÔÁË˜ ·Í›·˜ ·ÔÎÙ. ·Á›ˆÓ ÂÚÈÔ˘Û. ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ  -328 - ∑ËÌ›· ·ÔÌÂ›ˆÛË˜ 3.169  - ∫¤Ú‰Ë ·fi ÒÏËÛË / ÂÎ¯ÒÚËÛË ı˘Á·ÙÚÈÎÒÓ, Î·ı·Ú¿ -708 253 - ∫¤Ú‰Ë ·fi ÂÎÔ›ËÛË ·Á›ˆÓ ÂÚÈÔ˘Û. ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ -105 -1.258   45.049 71.758   (∞‡ÍËÛË) / ªÂ›ˆÛË ÛÂ:

∂∆∞πƒπ∞ 1/1-31/12/2009 1/1-31/12/2008

7.942

20.762

    7.942 20.762  

12.378 -147 -365 -1.189 6.625

14.348 -147 2.852 -24 13.999

-599 

-5.252 

   1.366 -699 -13.822 -92 -1.229   23.854 32.853  

√ ¶ƒ√∂¢ƒ√™ ∆√À ¢π√π∫∏∆π∫√À ™Àªµ√À§π√À

√ ¢π∂À£À¡ø¡ ™Àªµ√À§√™

√¢À™™∂∞™ ¶. ∫Àƒπ∞∫√¶√À§√™ ∞.¢.∆. • 164488

∂À£Àªπ√™ √ƒ. µπ¢∞§∏™ ∞.¢.∆. ™ 237368

45.049  (∞‡ÍËÛË) / ªÂ›ˆÛË ÛÂ: - ∞Ôı¤Ì·Ù· 25.701 - ∂ÌÔÚÈÎ¤˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ 4.763 - ∞·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ·fi Û˘Ó‰ÂfiÌÂÓ· Ì¤ÚË 2.056 - §ÔÈ¤˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ 5.049 ∞‡ÍËÛË / (ªÂ›ˆÛË) ÛÂ: - ∂ÌÔÚÈÎ¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ 10.822 - ÀÔ¯ÚÂÒÛÂÈ˜ ÚÔ˜ Û˘Ó‰ÂÌ¤ÓÂ˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ 767 - §ÔÈ¤˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜ -651 ¶ÏËÚˆÌ‹ ·Ô˙ËÌÈÒÛÂˆÓ ÛÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi -2.753 ¶ÏËÚˆÌ‹ ·ÔÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ -1.025 ¶ÏËÚˆÌ‹ ÊfiÚˆÓ ÂÈÛÔ‰‹Ì·ÙÔ˜ -2.745 §ÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ¤˜ ÚÔ¤˜ ·fi ‰È·ÎÔÂ›ÛÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜  ∆·ÌÈ·Î¤˜ ÂÈÛÚÔ¤˜ ·fi ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ (·) 87.033  ∆·ÌÈ·Î¤˜ ƒÔ¤˜ ·fi ÂÂÓ‰˘ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ - ∫Ù‹ÛË ·Á›ˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈ·ÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ -31.198 - ∞ÔÛ‚¤ÛÂÈ˜ ÂÓÛˆÌ/ÓÂ˜ ÛÙËÓ È‰ÈÔ·Ú·ÁˆÁ‹ ·Á›ˆÓ 550 - ∂Í·ÁÔÚ¤˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Î·È ÂÂÓ‰‡ÛÂÈ˜ ÛÂ ÂÓÔÔÈÔ‡ÌÂÓÂ˜ ÂÙ·ÈÚ›Â˜ -1.150 - ∂›ÛÚ·ÍË ·fi ÒÏËÛË Û˘ÁÁÂÓÔ‡˜ ÂÙ·ÈÚ›·˜ 550 - ŒÛÔ‰· ·fi Â›ÛÚ·ÍË ÌÂÚÈÛÌ¿ÙˆÓ 401 - ∂›ÛÚ·ÍË ÙfiÎˆÓ Î·È ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÂÛfi‰ˆÓ 317 - ∂ÈÛÚ¿ÍÂÈ˜ ·fi ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¿ ·Ú¿ÁˆÁ· 175 - ∆·ÌÈ·Î‹ ÚÔ‹ ·fi ÒÏËÛË ı˘Á·ÙÚÈÎÒÓ  - ∂›ÛÚ·ÍË ÎÚ·ÙÈÎÒÓ ÂÈ¯ÔÚËÁ‹ÛÂˆÓ 64 - ŒÛÔ‰· ·fi ÂÎÔ›ËÛË ·Á›ˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈ·ÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ 404 - ∂ÂÓ‰˘ÙÈÎ¤˜ ÚÔ¤˜ ·fi ‰È·ÎÔÂ›ÛÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜  ∆·ÌÈ·Î¤˜ ÂÎÚÔ¤˜ ·fi ÂÂÓ‰˘ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ (‚) -29.887  ∆·ÌÈ·Î¤˜ ƒÔ¤˜ ·fi ¯ÚËÌ·Ù/Î¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ - ∞‡ÍËÛË ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘, Î·ı·Ú‹ ·fi ¤ÍÔ‰· Û˘Ó·ÏÏ·Á‹˜ 40.846 - ∂ÈÛÚÔ‹ ·fi ÂÍ¿ÛÎËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ¯ÔÚ‹ÁËÛË˜ ÌÂÙÔ¯ÒÓ  - ∞ÁÔÚ¿ È‰›ˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ -621 - ∫·ı·Ú‹ (ÌÂ›ˆÛË)/·‡ÍËÛË ‚Ú·¯/ÛÌÔ˘ ‰·ÓÂÈÛÌÔ‡ -42.187 - ∞‡ÍËÛË Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÔ˘ ‰·ÓÂÈÛÌÔ‡ 50.000 - ªÂ›ˆÛË Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÔ˘ ‰·ÓÂÈÛÌÔ‡ -53.000 - ¶ÏËÚˆÌ¤˜ ÌÂÚÈÛÌ¿ÙˆÓ ÛÂ È‰ÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ., Î·ı·Ú¿ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ -4.511 - ¶ÏËÚˆÌ¤˜ ÌÂÚÈÛÌ¿ÙˆÓ ÛÙË ÌÂÈÔ„ËÊ›· -24 - ¶ÏËÚˆÌ¤˜ ÁÈ· ‰È·Î·ÓÔÓÈÛÌfi ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ·Ú·ÁÒÁˆÓ -1.500 - ¶ÏËÚˆÌ‹ ÙfiÎˆÓ Î·È ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÂÍfi‰ˆÓ -8.312 - ÃÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈÎ¤˜ ÚÔ¤˜ ·fi ‰È·ÎÔÂ›ÛÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜  ∆·ÌÈ·Î¤˜ ÂÎÚÔ¤˜ ·fi ¯ÚËÌ·Ù/Î¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ (Á) -19.309  - ™˘Ó·Ï/Î¤˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Â› ÙˆÓ Ù·ÌÈ·ÎÒÓ ÚÔÒÓ (‰) -1.510  ∫·ı·Ú‹ ·‡ÍËÛË/(ÌÂ›ˆÛË) ‰È·ıÂÛ›ÌˆÓ Î·È Ù·ÌÈ·ÎÒÓ ÈÛÔ‰‡Ó·ÌˆÓ (·) + (‚) + (Á) + (‰) 36.327  ¢È·ı¤ÛÈÌ· Î·È Ù·ÌÈ·Î¿ ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ 13.434 - ™˘Ó·ÏÏ·ÁÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Â› ÙˆÓ ‰È·ıÂÛ›ÌˆÓ Î·È Ù·ÌÈ·ÎÒÓ ÈÛÔ‰‡Ó·ÌˆÓ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ -188  ¢È·ı¤ÛÈÌ· Î·È Ù·ÌÈ·Î¿ ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ 49.573 

71.758 23.854 32.853    -17.341 14.397 -2.282 -3.541

2.469 5.065 13.434 2.591

-2.103 4.610 -10.736 -728

-5.754 2.914 -2.696 362 751 -41 -1.964 -388 -1.767 -1.271 -2.070 -1.720 -2.400 -919 -1.122 -12.310 -2.225 -3.861 -5.048    34.606 45.476 12.689    -33.721 502

-17.984 550

-23.354 502

-1.637 -200 -10.793 6.496 550 7.494 411 450 9.308 411 162 24 1.733 175 1.733 -41      4.234 97 4.121 -390    -22.002 -16.200 -10.965    

40.846



188 -1.647 26.181 151 -15.858

 -621 -38.014 42.500 -38.000

188 -1.647 25.012 -7.500

-9.557 -270

-4.511 

-9.557 

-1.883 -1.500 -1.883 -13.083 -6.236 -6.588 1.312    -14.466 -5.536 -1.975    -280      -2.142 23.740 -251    15.310

879

1.130

266      13.434 24.619 879   

13. §fiÁˆ ÙˆÓ Ì·ÎÚÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ‡ÊÂÛË˜ ÛÙË ·ÁÎfiÛÌÈ· ·ÁÔÚ¿, Ô ŸÌÈÏÔ˜ ÂÎÙ›ÌËÛÂ fiÙÈ Ë ÏÔÁÈÛÙÈÎ‹ ·Í›· Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈ·ÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ ÛÙÈ˜ ÎÈÓ¤˙ÈÎÂ˜ ı˘Á·ÙÚÈÎ¤˜ ÙÔ˘ «Panshi Huanyu Wollastonite Co. Ltd.» Î·È «S&B Jilin Wollastonite Co. Ltd.», ÔÈ ÔÔ›Â˜ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙÔÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi ÙÔÌ¤· §ÔÈÒÓ √Ú˘ÎÙÒÓ, ‰ÂÓ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· ·Ó·ÎÙËıÔ‡Ó Î·È, ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, Î·Ù·¯ÒÚËÛÂ ÛÙ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ¯Ú‹ÛË˜ 2009 ˙ËÌ›· ·ÔÌÂ›ˆÛË˜ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÔÛÔ‡ € 3.169. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, ·˘Ù¿ Ù· ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÂ ÌË‰ÂÓÈÎ¤˜ ·Í›Â˜ (ÛËÌ.3 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜). 14. ∆ËÓ 1Ë πÔ˘Ó›Ô˘ 2009 Ë ∂Ù·ÈÚ›· Î·Ù¤ÏËÍÂ ÛÂ ÔÚÈÛÙÈÎ‹ Û˘ÌÊˆÓ›· ÌÂ ÙËÓ Û˘ÁÁÂÓ‹ ÂÙ·ÈÚ›· Laviosa Chimica Mineraria S.p.A. ÁÈ· ÙËÓ ÒÏËÛË ÙÔ˘ ÔÛÔÛÙÔ‡ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙË˜ (ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÓÂÚ¯fiÙ·Ó ÛÂ 23%) ÛÙËÓ Bentec S.p.A. ¤Ó·ÓÙÈ ÙÈÌ‹Ì·ÙÔ˜ € 1.100. ∏ Û˘Ó·ÏÏ·Á‹ ÔÏÔÎÏËÚÒıËÎÂ ÛÙÈ˜ 26 πÔ˘Ó›Ô˘ 2009 ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· Ë ∂Ù·ÈÚ›· Ó· ÌËÓ Î·Ù¤¯ÂÈ Ï¤ÔÓ ÔÛÔÛÙfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ Bentec S.p.A. ÂÓÒ Ô ŸÌÈÏÔ˜ Î·Ù¤¯ÂÈ ¤ÌÌÂÛÔ ÔÛÔÛÙfi 35% Ì¤Ûˆ ÙË˜ Laviosa Chimica Mineraria S.p.A.. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, Ô ŸÌÈÏÔ˜ ·ÒÏÂÛÂ ÔÛÔÛÙfi 14,95% ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ 2009. ∆Ô ÚÔÎ‡„·Ó Î¤Ú‰Ô˜ ·fi ÙËÓ ÒÏËÛË ·˘Ù‹ ·Ó‹ÏıÂ ÛÂ € 708 ÛÂ ÂÓÔÔÈËÌ¤ÓÔ Â›Â‰Ô (€ 699 ÛÂ Â›Â‰Ô ∂Ù·ÈÚ›·˜) Î·È ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËÎÂ ÛÙ· «∫¤Ú‰Ë / (˙ËÌ›·) ·fi ÒÏËÛË Û˘ÁÁÂÓÒÓ Î·È ı˘Á·ÙÚÈÎÒÓ ÂÙ·ÈÚÈÒÓ» ÛÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ Ô˘ ¤ÏËÍÂ ÙËÓ 31.12.2009 (ÛËÌ.21 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜).

∫ËÊÈÛÈ¿, 10 ª·ÚÙ›Ô˘ 2010 √ √π∫√¡√ªπ∫√™ ¢π∂À£À¡∆∏™ ∆√À √ªπ§√À

∫ƒπ∆ø¡ ™∆. ∞¡∞µ§∞µ∏™ ∞.¢.∆. ¶ 062025

√ CONTROLLER ∂§§∞¢√™

¡π∫√§∞√™ Ã. πø∞∫∂πª ∞ƒ. ∞¢. 0002714 √.∂.∂. ∞ã ∆∞•Eø™

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

6. ∆· ÏÔÈ¿ Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ¤ÛÔ‰·/(˙ËÌ›Â˜) ÁÈ· ÙË ¯Ú‹ÛË 1.1.2009 - 31.12.2009 ·Ó·Ï‡ÔÓÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: ∂Ù·ÈÚ›· ŸÌÈÏÔ˜ ™˘Ó·ÏÏ·ÁÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÂÓÔÔ›ËÛË˜: - £˘Á·ÙÚÈÎÒÓ 405 0 - ™˘ÁÁÂÓÒÓ -12 0 ∞ÔÙ›ÌËÛË ‰È·ı¤ÛÈÌˆÓ ÚÔ˜ ÒÏËÛË ÂÂÓ‰‡ÛÂˆÓ -14 -14 ∞ÔÙ›ÌËÛË ·Ú·ÁÒÁˆÓ 294 294 ºfiÚÔ˜ ÂÈÛÔ‰‹Ì. Û¯ÂÙÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ÌÂ ·ÔÙ›ÌËÛË ‰È·ı¤ÛÈÌˆÓ ÚÔ˜ ÒÏËÛË ÂÂÓ‰‡ÛÂˆÓ 3 3 ºfiÚÔ˜ ÂÈÛÔ‰‹Ì. Û¯ÂÙÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ÌÂ ·ÔÙ›ÌËÛË ·Ú·ÁÒÁˆÓ -73 -73 7. √È ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ Î·È ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ÙËÓ 31.12.2009, ·Ó·Ï‡ÔÓÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: ŸÌÈÏÔ˜ ∂Ù·ÈÚ›· ·) ¶Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ¿ÛË˜ Ê‡ÛÂˆ˜ Â›‰ÈÎÂ˜ ‹ ˘fi ‰È·ÈÙËÛ›· ‰È·ÊÔÚ¤˜ 709 404 ‚) ¶Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ·Ó¤ÏÂÁÎÙÂ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ¿ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ 975 411 Á) §ÔÈ¤˜ ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ 2.055 170 8. ∂› ÙˆÓ ·Á›ˆÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ Î·È ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ‰ÂÓ ˘Ê›ÛÙ·ÓÙ·È ‚¿ÚË. 9. ÀÊ›ÛÙ·ÓÙ·È Î·Ù¿ ÙË Û˘Ó‹ıË ÔÚÂ›· ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ Î·È ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ ÂÎÎÚÂÌÂ›˜ ·ÁˆÁ¤˜, ·ÈÙ‹ÛÂÈ˜ Î·È ÚÔÛÊ˘Á¤˜ ÂÓÒÈÔÓ ‰ÈÎ·ÛÙËÚ›ˆÓ, Ë ÙÂÏÂÛÈ‰ÈÎ›· ‹ ÔÚÈÛÙÈÎÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ, ‰ÂÓ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· ÂËÚÂ¿ÛÂÈ Ô˘ÛÈˆ‰Ò˜ ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ ı¤ÛË ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ‹ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ (ÛËÌ.40 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜). 10. (ŸÏ· Ù· ÔÛ¿ ÛÙË ÛËÌÂ›ˆÛË ·˘Ù‹ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÂ ∂˘ÚÒ): - ∏ °ÂÓÈÎ‹ ™˘Ó¤ÏÂ˘ÛË ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ÙË˜ 16 πÔ˘Ó›Ô˘ 2009 ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ: ·) ÙË ‰È·ÓÔÌ‹ ÌÂÚ›ÛÌ·ÙÔ˜ ÔÛÔ‡ € 0,16 ·Ó¿ ÌÂÙÔ¯‹, ‚) ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ Î·Ù¿ ÔÛfi € 58.603 ÌÂ ¤Î‰ÔÛË 58.603 Ó¤ˆÓ ÎÔÈÓÒÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ·Í›·˜ 1,00 € Ë Î¿ıÂ Ì›· Î·È Á) Ó· ·˘Í‹ÛÂÈ ÙÔ ÌÂÙÔ¯ÈÎfi ÙË˜ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ˘ ÔÛÔ‡ € 40 ÂÎ·ÙÔÌÌ˘Ú›ˆÓ. ∏ ·‡ÍËÛË ÔÚ›ÛÙËÎÂ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈËıÂ› ÌÂ Î·Ù·‚ÔÏ‹ ÌÂÙÚËÙÒÓ Î·È ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË Ó¤ˆÓ ÎÔÈÓÒÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎÒÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ, ÌÂ ‰ÈÎ·›ˆÌ· ÚÔÙ›ÌËÛË˜ ˘¤Ú ÙˆÓ ·Ï·ÈÒÓ ÌÂÙfi¯ˆÓ ÌÂ ·Ó·ÏÔÁ›· 1 Ó¤· ÌÂÙÔ¯‹ ÚÔ˜ 3 ·Ï·È¤˜ ÌÂÙÔ¯¤˜. ™Ù· Ï·›ÛÈ· ·˘Ù¿, Ë °ÂÓÈÎ‹ ™˘Ó¤ÏÂ˘ÛË ÂÓ¤ÎÚÈÓÂ ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ Î·Ù¿ ÔÛfi € 10.356.440 ÌÂ Î·Ù·‚ÔÏ‹ ÌÂÙÚËÙÒÓ Î·È ¤Î‰ÔÛË ÛÂ ÙÈÌ‹ ˘¤Ú ÙÔ ¿ÚÙÈÔ 10.356.440 Ó¤ˆÓ ÎÔÈÓÒÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎÒÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ·Í›·˜ € 1,00 Ë Î¿ıÂ Ì›·. ™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙËÓ ·fiÊ·ÛË ÙÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙË˜ 5Ë˜ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 2009, Î·È ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ Û¯ÂÙÈÎ‹ ÂÍÔ˘ÛÈÔ‰fiÙËÛË Ô˘ ÙÔ˘ ·ÚÂ›¯Â Ë ∆·ÎÙÈÎ‹ °ÂÓÈÎ‹ ™˘Ó¤ÏÂ˘ÛË ÙˆÓ ÌÂÙfi¯ˆÓ, Ë ÙÈÌ‹ ‰È¿ıÂÛË˜ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÔÚ›ÛÙËÎÂ ÛÂ € 4,00 (ÛËÌ.28 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜). - ª¤¯ÚÈ ÙËÓ 10Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 2009, Ë ∂Ù·ÈÚ›· ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛÂ ÙËÓ ÌÂÙ·‚›‚·ÛË ÙˆÓ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÚÔÙ›ÌËÛË˜ Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Û·Ó ÛÙÈ˜ 219.470 ›‰ÈÂ˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ Ô˘ Î·Ù¤¯ÂÈ, ÛÙ· Ï·›ÛÈ· ÙË˜ ·fiÊ·ÛË˜ ÙË˜ ∆·ÎÙÈÎ‹˜ °ÂÓÈÎ‹˜ ™˘Ó¤ÏÂ˘ÛË˜ ÙˆÓ ÌÂÙfi¯ˆÓ Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ ÛÙÈ˜ 16 πÔ˘Ó›Ô˘ 2009. √È ÌÂÙ·‚È‚¿ÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó Ì¤Ûˆ ÙÔ˘ ÃÚËÌ·ÙÈÛÙËÚ›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ Î·È ·¤ÊÂÚ·Ó ¯ÚËÌ·ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¿ ¤ÛÔ‰· ‡„Ô˘˜ € 61.601,60. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ¿ÛÎËÛË˜ ÙˆÓ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÚÔÙ›ÌËÛË˜ ¤ÏËÍÂ ÙËÓ 21Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 2009. √È Ó¤Â˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ ‰È·Ú·ÁÌ·ÙÂ‡ÔÓÙ·È ÛÙÔ ÃÚËÌ·ÙÈÛÙ‹ÚÈÔ ∞ıËÓÒÓ ·fi ÙËÓ 25Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 2009. ∆Ô ÙÂÏÈÎfi ÔÛÔÛÙfi Î¿Ï˘„Ë˜ ÙË˜ ·‡ÍËÛË˜ ÙÔ˘ ÌÂÙÔ¯ÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ 100% ÙÔ ‰Â Û˘ÓÔÏÈÎfi ÔÛfi ÙˆÓ ·ÓÙÏËı¤ÓÙˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ ÛÂ € 41.425.760,00. ∫·ÙfiÈÓ ÙˆÓ ·ÓˆÙ¤Úˆ, ÙÔ ÌÂÙÔ¯ÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ·˘Í‹ıËÎÂ Î·Ù¿ € 10.356.440,00, ÌÂ ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË 10.356.440 Ó¤ˆÓ, ÎÔÈÓÒÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎÒÓ, ÌÂÙ¿ „‹ÊÔ˘ ÌÂÙÔ¯ÒÓ, ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ·Í›·˜ € 1,00 ÂÎ¿ÛÙË. ∏ Û˘ÓÔÏÈÎ‹ ˘¤Ú ÙÔ ¿ÚÙÈÔ ‰È·ÊÔÚ¿ ·fi ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÛÂ ÙÈÌ‹ ˘¤Ú ÙÔ ¿ÚÙÈÔ, Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÔÛÔ‡ € 31.069.320,00, ÌÂÙ·Ê¤ÚıËÎÂ ÛÙÔ «·ÔıÂÌ·ÙÈÎfi ·fi ¤Î‰ÔÛË ÌÂÙÔ¯ÒÓ ˘¤Ú ÙÔ ¿ÚÙÈÔ». √ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÌÂÈÒıËÎÂ ÌÂ Ù· ¤ÍÔ‰· Û˘Ó·ÏÏ·Á‹˜ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÔÛÔ‡ € 579.538,43. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, ÙÔ ÌÂÙÔ¯ÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ÙËÓ 31.12.2009 ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ € 41.425.760,00 ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓÔ ·fi 41.725.760 ÎÔÈÓ¤˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ¤˜ ÌÂÙÔ¯¤˜, ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ·Í›·˜ € 1,00 Ë Î¿ıÂ Ì›· (ÛËÌ.28 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜). - ∏ ∂Ù·ÈÚ›· ÚÔ¯ÒÚËÛÂ ÂÓÙfi˜ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ 2009 ÛÂ ·ÁÔÚ¿ 121.530 ÎÔÈÓÒÓ È‰›ˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÌÂ Ì¤ÛË ÙÈÌ‹ ÎÙ‹ÛË˜ € 5,11 ·Ó¿ ÌÂÙÔ¯‹, ‹ÙÔÈ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÔÛÔ‡ € 620.911,65. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÙËÓ 31Ë ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 2009 Ë ∂Ù·ÈÚ›· Î·ÙÂ›¯Â 308.762 ›‰ÈÂ˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÌÂ Ì¤ÛË ÙÈÌ‹ ÎÙ‹ÛË˜ € 7,35 ·Ó¿ ÌÂÙÔ¯‹ Û˘ÓÔÏÈÎ‹˜ ·Í›·˜ € 2.268.181,28 (ÛËÌ.28 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜). 11. √ √È ÏÔÁÈÛÙÈÎ¤˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 2009 ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ÛÙËÓ ÛËÌ.2.2 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜ Î·È ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÊÔÚÔÔÈËıÂ› ·fi ·˘Ù¤˜ ÙË˜ 31/12/2008 ÂÎÙfi˜ ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙË ÛËÌ.2.3 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜. 12. - ∂ÓÙfi˜ ÙÔ˘ 2009, Ô ŸÌÈÏÔ˜ ·¤ÎÙËÛÂ ÚfiÛıÂÙÔ ÔÛÔÛÙfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ 50% ÛÙË Û˘ÁÁÂÓ‹ ÂÙ·ÈÚ›· ‰È·¯Â›ÚÈÛË˜ ·ÎÈÓ‹ÙˆÓ Dolphin CI S&B Holdings Ltd., Ì¤Ûˆ ÙË˜ ı˘Á·ÙÚÈÎ‹˜ ÙÔ˘ Sibimin Overseas Ltd., Î·È, ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, ÙÔ Û˘ÓÔÏÈÎfi ÔÛÔÛÙfi ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ ÙËÓ 31Ë ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 2009 ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ 75%. ∆Ô Ù›ÌËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ÙÔ˘ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÔÛÔÛÙÔ‡ 50% ·Ó‹ÏıÂ ÛÂ € 4,5 ÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈ· ÂÚ›Ô˘. ∂ÈÚfiÛıÂÙ·, Ë Dolphin CI S&B Holdings Ltd. ÂÍ·ÁfiÚ·ÛÂ ÙÔ ˘ÔÏÂÈfiÌÂÓÔ ÔÛÔÛÙfi ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÌÂÈÔ„ËÊ›·˜ 33,33% ÛÙËÓ Milos Island Resort Ltd. ¤Ó·ÓÙÈ ÙÈÌ‹Ì·ÙÔ˜ € 2 ÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈ· ÂÚ›Ô˘ (ÙÔ ÌÂÚ›‰ÈÔ ÙÔ˘ √Ì›ÏÔ˘ ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ € 1,5 ÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈ· ÂÚ›Ô˘). ∆¤ÏÔ˜ Ô ŸÌÈÏÔ˜ ÂÍ·ÁfiÚ·ÛÂ ÙÔ 75% ÙË˜ ÂÙ·ÈÚ›·˜ SPV 26 ∞.∂. ¤Ó·ÓÙÈ ÙÈÌ‹Ì·ÙÔ˜ € 0,9 ÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈ· ÂÚ›Ô˘. √ ŸÌÈÏÔ˜ ·ÛÎÂ› Ï‹ÚË ¤ÏÂÁ¯Ô ÛÙËÓ Dolphin CI S&B Holdings Ltd. Î·È ÙÈ˜ ı˘Á·ÙÚÈÎ¤˜ ÙË˜ ·fi ÙÔ Ù¤Ù·ÚÙÔ ÙÚ›ÌËÓÔ ÙÔ˘ 2009 ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· Ó· ÙÈ˜ ÂÓÔÔÈÂ› ÌÂ ÙËÓ Ì¤ıÔ‰Ô ÙË˜ Ï‹ÚÔ˘˜ ÂÓÔÔ›ËÛË˜. ∏ Û˘ÓÔÏÈÎ‹ Û˘Ó·ÏÏ·Á‹ ·ÔÙÂÏÂ› «asset deal» Î·È ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ÚÔÛı‹ÎË ÛÙ· Á‹Â‰·-ÔÈÎfiÂ‰· ÙˆÓ ÂÓÛˆÌ¿ÙˆÓ ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂˆÓ (ÛËÌ.3 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜). - ™ÙÈ˜ 2 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 2009, Ô ŸÌÈÏÔ˜ Î·Ù¤ÏËÍÂ ÛÂ Û˘ÌÊˆÓ›· ÌÂ ÙÈ˜ ÂÙ·ÈÚ›Â˜ Halliburton Energy Services Inc. Î·È Bentonite Performance Minerals LLC ÁÈ· ÙËÓ ·ÁÔÚ¿ ÂÚÁÔÛÙ·Û›Ô˘, Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔÌ¤ÓˆÓ ·ÔıÂÌ¿ÙˆÓ, Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙÈ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ ªÂÓÙÔÓ›ÙË Î·È ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙË fiÏË Waterloo ÙË˜ ÔÏÈÙÂ›·˜ Iowa ÙˆÓ ∏¶∞, ¤Ó·ÓÙÈ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÙÈÌ‹Ì·ÙÔ˜ ¢ÔÏ¿ÚÈ· ∏¶∞ 700 ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÂÚ›Ô˘. ∏ ÂÍ·ÁÔÚ¿ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ ÌÂ Î·Ù·‚ÔÏ‹ ÌÂÙÚËÙÒÓ Î·È ÚÔ¤Î˘„Â ˘ÂÚ·Í›· ÔÛÔ‡ € 19 (ÛËÌ.4.1.1 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜). - √ ŸÌÈÏÔ˜ ÛÙÈ˜ 2 πÔ˘Ï›Ô˘ 2009 ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛÂ ÙÈ˜ ‰È·Ú·ÁÌ·ÙÂ‡ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÁÔÚ¿ ÙÔ˘ 100% ÙˆÓ ÌÂÚÈ‰›ˆÓ ÙË˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ «Miller LLC» Ô˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ ‰ÈfiÁÎˆÛË ÙÔ˘ ÂÚÏ›ÙË ÛÙËÓ ÔÏÈÙÂ›· North Carolina ÙˆÓ ∏¶∞. ∆Ô fiÛÔ ÙË˜ ÂÍ·ÁÔÚ¿˜ ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ ¢ÔÏ¿ÚÈ· ∏¶∞ 1,1 ÂÎ·Ù. ÂÚ›Ô˘. ∏ ·ÔÏËÚˆÌ‹ ÙÔ˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: ÔÛfi ¢ÔÏ¿ÚÈ· ∏¶∞ 700 ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÂÚ›Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë Î·Ù·‚ÏËıÂ› ÌÂ ÌÂÙÚËÙ¿, ÂÓÒ ÔÛfi ¢ÔÏ¿ÚÈ· ∏¶∞ 400 ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÂÚ›Ô˘ ı· Î·Ù·‚ÏËıÔ‡Ó ÛÂ ÙÚÂÈ˜ ÈÛfiÔÛÂ˜ ÂÙ‹ÛÈÂ˜ ‰fiÛÂÈ˜ ·Ú¯‹˜ ÁÂÓÔÌ¤ÓË˜ ·fi ÙÔ ¤ÙÔ˜ 2010 ÂÓÒ Ô ŸÌÈÏÔ˜ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÂ ˘ÂÚ·Í›· ÔÛÔ‡ € 377 (ÛËÌ.4.1.2 ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ¤ÎıÂÛË˜)."

ymirror

Industr

Κ ΑΠΝΟΣ

Ανάπτυξη µε νέα προϊόντα

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Παρ’ όλο που η εφαρµογή του αντικαπνιστικού νόµου δεν περιόρισε την κατανάλωση των προϊόντων καπνού στον αναµενόµενο βαθµό, η διεθνής κρίση και η σηµαντική φορολογική επιβάρυνση διαµορφώνουν τις νέες προκλήσεις για την εγχώρια καπνοβιοµηχανία που προσπαθεί να αντεπεξέλθει στις πιέσεις του εγχώριου και διεθνούς ανταγωνισµού. Το «κλειδί» για τη µελλοντική πορεία του κλάδου συνεχίζει να σχετίζεται µε την ανάπτυξη νέων προϊόντων που θα ικανοποιούν τα νέα καταναλωτικά πρότυπα και την επιτυχή διείσδυση σε ξένες αγορές.

σιγάρα, πούρα, καπνός πίπας κ.λπ. περιλαµβάνει ο εγχώριος κλάδος παραγωγής προϊόντων καπνού που απασχολεί 2.387 άτοµα σε 13 παραγωγικές µονάδες. Η καπνοβιοµηχανία συγκεντρώνει το 1,2% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, το 2,2% της προστιθέµενης αξίας και το 1,1% της µέσης ετήσιας απασχόλησης της εγχώριας µεταποίησης.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ & ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Από το 2005, µε εξαίρεση το 2007, ο όγκος βιοµηχανικής παραγωγής συρρικνώνεται σηµαντικά, µε αποτέλε-

σµα στις τελευταίες µετρήσεις για το 2009 ο σχετικός δείκτης φτάνει στο χαµηλότερο επίπεδο της δεκαετίας. Αντιθέτως, ο δείκτης τιµών παραγωγού όχι µόνο διατηρεί και το 2009 την ανοδική πορεία των προηγούµενων ετών, αλλά διογκώνεται κατά 5,4% έναντι µόλις 0,75% το προηγούµενο έτος και 3,2% κατά µέσο όρο από το 2001. Στις επιχειρήσεις µε περισσότερους από 10 απασχολούµενους η ετήσια απασχόληση διαµορφώνεται στα 2.387 άτοµα κατά µέσο όρο, καταγράφοντας σηµαντική µείωση 5,2%. Τόσο η ακαθάριστη, όσο και η προστιθέµενη αξία παραγωγής βαίνουν

αυξανόµενες. Ταυτόχρονα, εντονότερος εµφανίζεται ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου, όπως εκφράζεται από το λόγο της προστιθέµενης προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής,Αξίζει να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) ανήλθε το 2008 σε €240 εκατ., αυξανόµενη την περίοδο 2000-2008 µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 10,7%, όταν για το σύνολο της µεταποίησης ο αντίστοιχος ρυθµός αγγίζει το 7,2%..



εµπορίου στον κλάδο του καπνού βελτιώνεται σηµαντικά το 2008, µιας και καταγράφεται αλλαγή τάσης τόσο στις εξαγωγές που διογκώθηκαν κατά 14,6% (ενώ το 2007 µόλις κατά 2,2%), όσο και στις εισαγωγές που συρρικνώθηκαν κατά 6,8% µετά από δύο χρόνια σηµαντικών αυξήσεων. Οι εξελίξεις αυτές βελτιώνουν το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου κατά 40,7%, αν και αυτό παραµένει ελλειµµατικό. . O δείκτης Balassa, ο οποίος εκφράζει τη σχέση του εµπορικού ισοζυγίου και των εµπορικών ροών, και οι δείκτες εξωτερικού εµπορίου διαµορφώνονται αναλόγως και αντανακλούν τη βελτίωση του κλίµατος στη διεθνή εµπορική δραστηριότητα της καπνοβιοµηχανίας. Έτσι, ο µεν δείκτης Balassa βελτιώνεται το 2008 κατά δέκα µονάδες (-14,0% από -24% το 2007) φτάνοντας την καλύτερη επίδοσή του από το 2003. Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών που ξεπερνά το 75%, ανακόπτοντας τη µακροχρόνια τάση συρρίκνωσής του.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Από το 2005 έως και το 2008, οι Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιήθηκαν στον κλάδο έµειναν σταθερές σε αριθµό (6). Οι πωλήσεις των επιχειρήσεων αυτών εµφανίζουν διακυµάνσεις, το 2008 όµως αυξάνονται (1,7%) διατηρώντας την ανοδική τάση που ξεκίνησε το 2005. Τα καθαρά κέρδη ακολουθούν την πορεία των πωλήσεων (αύξηση κατά 2,2%). Όσον αφορά στους αριθµοδείκτες, σηµαντική θεωρείται, ιδιαίτερα σε περίοδο οικονοµικής κρίσης, η ενίσχυση της ρευστότητας (1,02 ο αντίστοιχος δείκτης). Ο βαθµός κάλυψης παγίων διατηρείται στα ίδια (υψηλά) επίπεδα µε το προηγούµενο έτος, γεγονός που υπογραµµίζει την αδιάκοπη επένδυση ιδίων κεφαλαίων στην επέκταση των παγίων επενδύσεων του κλάδου, όπως επίσης και τα περιθώρια µικτού και καθαρού κέρδους. Μολαταύτα, ο κλάδος κινείται µε πολύ υψηλότερα περιθώρια κέρδους από το σύνολο της µεταποίησης, ειδικότερα αναφορικά µε το περιθώριο καθαρού κέρδους (14,1% στην καπνοβιοµηχανία έναντι 2,5% στη µεταποίηση). Πολύ σηµαντική εξέλιξη είναι η πορεία του δείκτη δανειακής επιβάρυνσης, ο οποίος φτάνει στο χαµηλότερο επίπεδο της πενταετίας, όπως εξάλλου συµβαίνει και µε το ύψος των ξένων κεφαλαίων (-26% συγκριτικά µε το 2007).

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η εγχώρια καπνοβιοµηχανία αποτελείται από πολύ µικρό αριθµό επιχειρήσεων. Εντούτοις, ο κλάδος χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισµό, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να αντιµετωπίσουν και το διεθνή ανταγωνισµό. Επιπλέον, η ελληνική αγορά καπνού χαρακτηρίζεται ως ώριµη, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης. Σύµφωνα µε στοιχεία της αγοράς, η «πλάστιγγα» των πωλήσεων γέρνει υπέρ των πολυεθνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα, µιας και οι εταιρείες αυτές καταλαµβάνουν τις τρεις πρώτες θέσεις στη λίστα µε τα µερίδια αγοράς. Η στασιµότητα που χαρακτηρίζει τον κλάδο τα τελευταία χρόνια διατηρήθηκε και το 2009. Μάλιστα, οι νέες νοµοθετικές επιταγές για την απαγόρευση του καπνίσµατος σε δηµόσιους χώρους (ο σχετικός νόµος ψηφίστηκε το 2008) θεωρούνται βλαπτικές για την πορεία του κλάδου, αν και η εφαρµογή τους είναι µέχρι στιγµής ελλιπής. Έτσι, τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται απώλεια των µεριδίων αγοράς των ελληνικών καπνοβιοµηχανιών, γεγονός που τις ώθησε προς επενδύσεις συρρίκνωσης του λειτουργικού

νανται να απορροφήσουν το φόρο, λόγω οικονοµιών κλίµατος, και ως εκ τούτου να στηρίξουν τα προϊόντα τους. Ανοδική διαφαίνεται η πορεία των τιµών των προϊόντων της καπνοβιοµηχανίας, λόγω της περαιτέρω αύξησης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και του ΦΠΑ κάτι που, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης και συρρίκνωσης της κατανάλωσης, αναµένεται να λειτουργήσει επιβαρυντικά στις πωλήσεις. Η αύξηση των τιµών των προϊόντων καπνού έχει εντείνει τις ανησυχίες σχετικά µε τη διόγκωση του λαθρεµπορίου, ενώ η υποχώρηση της κατανάλωσης έχει ήδη ωθήσει την µεγαλύτερη εγχώρια καπνοβιοµηχανία σε περιορισµό της παραγωγής της. Μάλιστα, από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει προταθεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στα κράτη µέλη να µην είναι χαµηλότερος από 64 ευρώ ανά 1.000 τσιγάρα, για όλους τους τύπους τσιγάρων, έως την 1η Ιανουαρίου 2012, ενώ από την 1η Ιανουαρίου 2014, δεν θα πρέπει να είναι χαµηλότερος από 75 ευρώ ανά 1.000 τσιγάρα. Στην πράξη, αυτό σηµαίνει ότι αν ισχύσει η παραπάνω πρόταση, ο ελάχιστος φόρος για ένα πακέτο τσιγάρων θα ανέρχεται από το 2014 σε 1,5 ευρώ.

Οι καπνοβιοµηχανίες σχεδιάζουν να διπλασιάσουν το ύψος των επενδύσεών τους στη βελτίωση των µεθόδων παραγωγής. κόστους και ταυτόχρονη διεύρυνση των εξαγωγικών τους δυνατοτήτων. Τα µηνύµατα για το 2010 δεν είναι ενθαρρυντικά, καθώς το 1ο τρίµηνο του έτους η βιοµηχανική παραγωγή υποχωρεί κατά -17,4% σε σχέση µε την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Επιπλέον, σηµαντική επιβάρυνση για τις ελληνικές καπνοβιοµηχανίες συνεχίζει να αποτελεί η µεταβολή του συντελεστή του Ελάχιστου Φόρου Κατανάλωσης από 65% σε 75% που θεωρείται υπεύθυνη για την εσωτερική µετατόπιση στο τµήµα των χαµηλών τιµών µε τις φθηνές πολυεθνικές µάρκες να κερδίζουν µερίδια αγοράς εις βάρος ελληνικών σηµάτων. Κι αυτό γιατί οι πολυεθνικές εταιρείες του κλάδου δύ-

Οι εξελίξεις αυτές, δε θα µπορούσαν να µην επηρεάσουν και την ένταση της καλλιέργειας καπνού στην χώρα. Παρ΄ ότι οι πολυεθνικές καπνοβιοµηχανίες επενδύουν µε έντονους ρυθµούς στη δηµιουργία νέων εγκαταστάσεων και την απόκτηση προηγµένου µηχανολογικού εξοπλισµού, καθώς και σε εισαγωγή νέων σηµάτων που ανταποκρίνονται στις τρέχουσες καταναλωτικές τάσεις, το νέο status quo στον κλάδο έχει αλλοιώσει την ένταση της καλλιέργειας καπνού στη χώρα. Έτσι, οι εναποµείναντες καπνοκαλλιεργητές εγκαταλείπουν µαζικά την καλλιέργεια καπνού, κάτι που ούτως ή άλλως αποτελεί στόχο της Κοινοτικής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η κατάσταση του εξωτερικού

ymirror

Industr

Κ ΑΠΝΟΣ

Ένωσης που τέθηκε σε εφαρµογή το 2006 και προέβλεπε την ολική αποδέσµευση των κοινοτικών ενισχύσεων από την καλλιέργεια καπνού. Οι καλλιεργητές σε παραδοσιακές περιοχές, όπως η Ροδόπη, η Ξάνθη και η Πιερία, αναµένεται να επιβαρυνθούν περαιτέρω µιας και από το 2013 θα καταργηθεί και η ευρωπαϊκή επιδότηση για τη συγκεκριµένη καλλιέργεια, σύµφωνα µε τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Πολλοί καπνοπαραγωγοί εγκατέλειψαν την καλλιέργεια καπνού ήδη από το 20042005, για να ακολουθήσει το µεγάλο κύµα φυγής της περιόδου 2006-2007. Οι καπνοκαλλιεργητές (σχεδόν 55.000 το 2002), µειώνονται διαρκώς: από

Έρευνα Επενδύσεων στη Βιοµηχανία για το 2009 του ΙΟΒΕ. Τα στοιχεία της έρευνας καταδεικνύουν επίσης τη διαχρονική σηµασία της ζήτησης, των τεχνολογικών εξελίξεων και της κερδοφορίας για την ανάληψη επενδυτικών αποφάσεων από τις βιοµηχανίες του κλάδου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τρεις αυτοί παράγοντες αναγνωρίζονται ως µείζονος σηµασίας και αναφορικά µε τις προβλεπόµενες επενδύσεις για το 2010. Έτσι, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός πως οι καπνοβιοµηχανίες έχουν αντιληφθεί τη σηµασία της καινοτοµίας και της εισόδου τους σε νέες αγορές ή / και στην παραγωγή νέων / βελτιωµένων προϊόντων που µπορεί να προκύψουν. Πέρα από την επένδυση σε καινοτόµες διαδικασίες / προϊόντα, σηµαντική κρίνεται και η ανάπτυξη συνεργασιών µε τεχνολογικά πρωτοπόρες επιχειρήσεις ή ερευνητικά ινστιτούτα (κυρίως του εξωτερικού) ή η αναζήτηση λύσεων µέσω συµβούλων επιχειρήσεων.

51.312 το 2003, συρρικνώθηκαν σε 49.769 το 2004 και σε 36.459 το 2005. Σήµερα υπολογίζεται πως έχουν µειωθεί σε λιγότερους από 10.000. Εντούτοις και παρά τις δυσκολίες που αντιµετωπίζει ο κλάδος, τα υψηλά ποσοστά καπνίσµατος στην Ελλάδα (40% του πληθυσµού, από τα υψηλότερα παγκοσµίως), αναµένεται να διατηρήσουν την κερδοφορία των καπνοβιοµηχανιών, καθότι, όπως υπολογίζεται, τα ελληνικά νοικοκυριά αφιερώνουν περίπου το 3,3% των ετήσιων δαπανών τους σε προϊόντα καπνού. Ανταποκρινόµενες στις επιταγές της όξυνσης του ανταγωνισµού εγχωρίως, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, οι καπνοβιοµηχανίες στην Ελλάδα σχεδιάζουν για το 2010 να διπλασιάσουν το ύψος των επενδύσεών τους στη βελτίωση των ήδη υπαρχουσών µεθόδων παραγωγής, γεγονός που υπογραµµίζει το ενδιαφέρον τους για πιθανά οφέλη από καινοτόµες λύσεις σε όλα τα στάδια παραγωγής. Κάτι τέτοιο γίνεται σαφές από την τελευταία �� (�� . ��) ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

�� / ��

��/��

��

�� . ��

��.�� (�� )

��

2000

343,6

51,4

947,4

398,3

1.342,4

372,2

970,2

890,7

919,9

2001

189,6

41,1

476,9

102,0

707,5

205,7

501,8

417,3

562,6

2002

194,7

46,0

556,7

119,8

770,9

248,3

480,4

475,1

775,5

2003

197,8

168,0

577,6

128,3

789,3

221,7

523,5

518,9

804,4

2004

201,2

69,8

564,7

172,5

780,8

290,6

466,8

463,2

744,7

2005

202,4

91,4

588,6

149,0

801,3

314,3

467,0

452,7

769,5 749,3

2006

236,4

113,6

607,2

119,8

851,9

365,4

456,2

443,1

2007

275,5

118,7

728,0

174,6

1.012,4

388,8

605,6

596,1

751,6

2008

314,6

138,1

591,9

145,4

915,2

446,4

447,2

439,1

764,6

-3,8%

11,8%

18,6%

1,2%

-4,2%

4,1%

11,3%

-1,1%

-1,3%

0,7%

��

ME�� 2008/2004

��

�� H� ��

��

2000

203,0

238,7

73,5

19,7%

1,08

5,5%

0,72

0,26

0,62

22,1%

8,0%

2001

183,4

122,6

60,8

29,6%

1,09

8,6%

0,71

0,27

0,90

32,6%

10,8%

2002

195,3

100,2

95,2

38,3%

1,28

12,3%

0,62

0,25

0,92

25,2%

12,3%

2003

204,4

115,2

89,2

40,2%

1,12

11,3%

0,66

0,25

0,87

25,4%

11,1%

2004

173,4

113,2

60,2

20,7%

1,44

7,7%

0,60

0,26

0,85

23,3%

8,1%

2005

190,7

133,3

57,4

18,3%

1,55

7,2%

0,58

0,25

0,97

24,8%

7,5%

2006

202,5

100,3

102,2

28,0%

1,55

12,0%

0,54

0,28

1,10

27,0%

13,6%

2007

219,2

113,7

105,6

27,1%

1,41

10,4%

0,60

0,27

0,93

29,2%

14,0%

2008

214,0

106,1

107,9

24,2%

1,42

11,8%

0,49

0,34

1,02

28,0%

14,1%

ME�� 2008/2004

5,4%

-1,6%

15,7%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

��

2008

2007

2008

2007

�� . �� .�.*

428.597

388.733

91.092

88.764

151.058

193.909

174.885

111.967

102.654

82.857

23.357

19.787

100.505

SOCOTAB HELLAS �.�.�.�.

35.940

47.036

8.144

8.367

26.576

38.386

120

9.064

8.077

482

-332

64.584

67.778

�� .�. ��

41.279

78.792

18.357

17.508

16.328

54.504

883

1.634

22.129

20.383

613

-2.292

55.007

47.195

�� .�.�.�.*

58.439

68.506

16.272

16.398

23.236

27.948

25.272

30.566

9.931

9.993

410

166

53.187

27.034

�� . �.�.�.�.�.�.

34.945

36.387

8.536

8.189

5.619

24.113

17.228

939

12.097

11.193

303

223

21.753

31.085

�� . �. �.�. �� - ��

22.803

35.346

11.738

11.520

12.833

27.426

9.900

7.753

954

1.316

19.627

26.217

�� . �.�. ��

14.123

13.848

7.665

6.449

6.709

7.019

7.361

6.736

-626

-546

7.647

5.805

112

2.193

2.597

-408

107

-329

2.385

2.941

7.919

9.498

2.613

2.582

2.396

3.518

5.519

5.953

-768

300

2.290

3.001

�� . A. �.�.�. �� .�.�.�. ��

90.522

�� .�.*

295.150

289.889

80.133

80.017

79.430

94.471

7.627

8.835

208.093

186.583

38.820

30.044

411.080

400.426

�� .�.�. ��

501.400

605.038

214.663

175.525

264.198

407.143

216.374

180.893

72.885

77.339

298.344

292.875

�� .�. ��

110.719

108.428

18.329

18.550

90.987

88.391

19.454

19.770

-1.116

291

50.525

52.939

7.671

8.697

1.460

1.397

4.481

6.124

448

613

2.210

1.269

-2.698

-2.119

4.687

5.343

�� . �. �� .�. * ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

2.259

205

49,4

0,022

315,7

143,9

45,6%

292,5

12,7

2001

2.279

207

51,0

0,022

340,1

164,1

48,3%

310,8

13,7

2002

2.259

205

53,0

0,023

314,1

165,9

52,8%

285,1

10,4

2003

2.133

194

60,0

0,028

318,6

171,8

53,9%

284,0

43,6

2004

2.076

189

67,0

0,032

441,9

245,1

55,5%

399,3

15,9

2005

2.017

224

67,1

0,033

456,2

264,7

58,0%

442,5

33,5

2006

2.519

252

89,3

0,035

510,9

283,6

55,5%

496,8

13,2

2.387

184

98,4

0,041

521,7

299,3

57,4%

495,4

11,2

2,4%

0,8%

-1,6%

10,4%

9,5%

7,4%

11,0%

3,3%

7,8%

-1,7%

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2007 ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

91,4

85,7

79,0

103,7

141,4

175,1

-33,8

317

80,7%

-10,7%

2001

92,8

91,5

85,2

107,8

128,2

161,8

-33,5

290

79,3%

-11,6%

2002

94,5

96,1

90,9

107,7

137,2

179,7

-42,5

317

76,3%

-13,4%

2003

96,9

97,8

94,6

102,5

143,1

182,5

-39,4

326

78,4%

-12,1%

2004

106,5

99,3

98,8

100,7

131,5

188,0

-56,5

320

70,0%

-17,7%

2005

100,0

132,8

178,4

-45,6

311

74,4%

-14,7%

2006

92,3

102,7

103,0

102,0

132,4

200,9

-68,5

333

65,9%

-20,5%

2007

96,0

107,2

108,9

102,9

135,3

221

-85,4

356

61,3%

-24,0%

2008

92,8

108,0

110,3

102,2

155,0

205,6

-50,6

360,6

75,4%

-14,0%

2009

90,4

113,8

115,8

108,9

�� 2009/2000 **

-0,1%

3,2%

4,3%

0,5%

1,2%

2,0%

5,2%

1,6%

-0,9%

3,5%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��) �� µ�� (2005=100)

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS 40 χρόνια ΠΛΑΙΣΙΟ από το 1969 Το Πλαίσιο αποτελεί τη No1 εταιρεία Πληροφορικής, Τηλεπικοινωνιών και Ειδών Γραφείου στην ελληνική αγορά και µία από τις 500 ταχύτερα αναπτυσσόµενες εταιρείες στην Ευρώπη για 8 συνεχόµενες χρονιές (1999-2007). Λειτουργεί 25 καταστήµατα στην Ελλάδα και ένα στη Βουλγαρία (Σόφια) µε συνολική επιφάνεια πώλησης 29.700 m2. Κάθε µήνα τουλάχιστον εκδίδει 5 διαφορετικούς προϊοντικούς καταλόγους, ενώ τα συνολικά αντίτυπα που διανέµονται ξεπερνούν τα 9.000.000 το χρόνο. Απασχολεί περίπου 1.200 εργαζοµένους στο εµπορικό τµήµα, τις πωλήσεις, την εξυπηρέτηση πελατών και τα logistics, ενώ ο κύκλος εργασιών της εταιρείας το 2009 κυµάνθηκε γύρω στα € 390 εκατοµµύρια.







Με δύο σηµαντικές διακρίσεις Κατά 6,4% αυξήθηκαν οι πωλήσεις για τον Όµιλο στο τέταρτο τρίµηνο της χρήσης,  τιµήθηκε η Πλαίσιο Computers για επιβεβαιώνοντας τη συνεχώς βελτιούµενη πορεία τους καθ’ όλη τη διάρκεια του 2009.  το 2010, “Corporate Superbrand Πιο συγκεκριµένα, από -14,5% το πρώτο τρίµηνο, το δεύτερο οι πωλήσεις κινήθηκαν  2009” για δεύτερη συνεχή χρονιά µε -12,3% και µε -2,6% το τρίτο. Αντίθετη δυναµική ακολούθησαν, µε συνεχή και               και «Shop of the Year» για τρίτη. συνεπή µείωση τα έξοδα του Οµίλου, όπως απεικονίζεται στο διάγραµµα:

                   





 



 



 



  







      

  



Γεώργιος 

Γεράρδος,   Πρόεδρος & Διευθ. Σύµβουλος    





   







  









  

 



 





























 



















ymirror

Industr

Κ ΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

Στόχος οι ξένες αγορές Η τρέχουσα εξαιρετικά δυσµενής οικονοµική συγκυρία επηρεάζει αρνητικά τη συνολική εγχώρια ζήτηση ειδών κλωστοϋφαντουργίας και η ανάκαµψη του κλάδου µπορεί να έλθει µόνο από την ενδυνάµωση της θέσης του στις αγορές του εξωτερικού. Παρά τις αδυναµίες του, ο κλάδος πρέπει να εκµεταλλευτεί τα όποια πλεονεκτήµατα διαθέτει, στρέφοντας την προσοχή του στην έρευνα και ανάπτυξη νέων καινοτόµων προϊόντων σε συνεργασία µε άλλους κλάδους της βιοµηχανίας, στην τεχνολογική του αναβάθµιση µε τη διασύνδεση µε όλα τα τµήµατα της εφοδιαστικής αλυσίδας µέσω τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, αλλά και σε διαρθρωτικές, οργανωσιακές και διοικητικές αλλαγές που µπορούν να υποστηρίξουν τη µείωση του κόστους και την εξωστρέφεια.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Ο 88

κλάδος της παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών υλών αποτελείται από επτά υποκλάδους. Το υψηλότερο µερίδιο, µε κριτήριο την ακαθάριστη αξία παραγωγής, καταλαµβάνει η προπαρασκευή και νηµατοποίηση υφαντικών ινών (25,4%), ενώ ακολουθούν η κατασκευή άλλων κλωστοϋφαντουργικών ειδών (16,7%), η κατασκευή πλεκτών ειδών και ειδών πλέξης κροσέ (14%), τα υφαντήρια (12,7%), η κατασκευή έτοιµων κλωστοϋφαντουργικών ειδών εκτός από ενδύµατα (12,1%), η κατασκευή πλεκτών υφασµάτων και υφασµάτων πλέξης κροσέ (9,8%) και τέλος το φινίρισµα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων (9,3%). Το ποσοστό συµµετοχής της ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου στο σύνολο της ελληνικής µεταποίησης προσεγγίζει το 2,4%. Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 206 επιχειρήσεις µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων, στις οποίες απασχολούνται 11.559 άτοµα.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Το 2009 χαρακτηρίστηκε από δραµατική υποχώρηση της παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών ειδών, µε το σχετικό δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής να «βυθίζεται» σε νέο ιστορικό χαµηλό, µειωµένος κατά 30% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Πρό-

κειται για τη µεγαλύτερη υποχώρηση που γνώρισε ο κλάδος κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η οποία ούτως ή άλλως άφησε ανεξίτηλα τα σηµάδια της στον κλάδο. Σε επίπεδο τιµών παραγωγού, ο σχετικός δείκτης, µετά την αποκλιµάκωση του ενεργειακού κόστους, υποχώρησε κατά -1% δηλ. µε βραδύτερο ρυθµό από το σύνολο της βιοµηχανίας. Ωστόσο, οι έντονες ανταγωνιστικές πιέσεις που δέχεται ο κλάδος από οµοειδή εισαγόµενα προϊόντα που ενσωµατώνουν χαµηλό εργατικό κόστος έχει συµβάλλει στη σταθερότητα των ονοµαστικών τιµών των κλωστοϋφαντουργικών ειδών την τελευταία δεκαετία, κάτι που µεταφράζεται σε σηµαντική µείωση των τιµών παραγωγού σε πραγµατικούς όρους. Παρόµοια είναι η εξέλιξη των δεικτών τιµών παραγωγού στην εσωτερική και εξωτερική αγορά, οι οποίοι παρουσιάζουν το 2009 µικρή υποχώρηση.. Οι αρνητικές εξελίξεις στην παραγωγή δραστηριότητα του κλάδου αντανακλώνται στην πορεία της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, η οποία σε τρέχουσες τιµές διαµορφώνεται στα €1.019 εκατ. καταγράφοντας άνοδο κατά 2,8% έναντι του προηγούµενου έτους. Εξάλλου, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη

προστιθέµενη αξία παραγωγής του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) υποχώρησε την περίοδο 2000-2008 µε ρυθµό -6,3% ετησίως, προσεγγίζοντας το 2008 τα €430 εκατ. Ο αριθµός των καταστηµάτων της µεγάλης βιοµηχανίας βαίνει µειούµενος, συµπαρασύροντας και τα µεγέθη της απασχόλησης, των αµοιβών και της αξίας παραγωγής του κλάδου. Οι ακαθάριστες επενδύσεις διατηρήθηκαν το 2007 στο επίπεδο του προηγούµενου έτους – λίγο υψηλότερα από τα €83 εκατ. – αλλά είναι βέβαιο ότι τα απολογιστικά στοιχεία για την επόµενη διετία θα είναι δυσµενέστερα .

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Κατεξοχήν εξαγωγικός κλάδος,



2008, ως αποτέλεσµα της µείωσης σε όλες τις κατηγορίες λογαριασµών που το απαρτίζουν. Όσον αφορά στα επιµέρους µεγέθη του παθητικού, διαπιστώνεται ότι τα ίδια κεφάλαια µειώθηκαν σηµαντικά, κατά -7,5%, ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκαν και τα ξένα κεφάλαια που κατέγραψαν µείωση κατά -5,9% έναντι της προηγούµενης χρονιάς. Το βραχυπρόθεσµο χρέος υπερισχύει καθώς συνιστά το 72% των συνολικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων του κλάδου.

ρο επίπεδο από το σύνολο της µεταποίησης, ενώ παρόµοια είναι και η θέση του δείκτη Balassa, ο οποίος επιδεινώθηκε ελαφρώς το 2008.

Οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού διατηρούν τα τελευταία χρόνια το αρνητικό τους πρόσηµο λόγω των ζηµιών που παρουσιάζει ο κλάδος και το 2008 επιδεινώθηκαν σηµαντικά. Αναφορικά µε τους υπόλοιπους αριθµοδείκτες, ο βαθµός κάλυψης των παγίων αν και παρουσίασε µείωση, παρέµεινε σε υψηλότερα επίπεδα από το µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας. Από την άλλη πλευρά, η δανειακή πίεση του κλάδου κινείται σε χαµηλότερο επίπεδο συγκριτικά µε το σύνολο της µεταποίησης αλλά εµφανίζει τάση ενίσχυσης. Επιπλέον, η ρευστότητα του κλάδου έχει επιδεινωθεί, αποτελώντας µια εστία προβληµατισµού. Τέλος, το µικτό περιθώριο

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Περαιτέρω υποχώρηση των πωλήσεων παρουσίασε ο κλάδος κλωστοϋφαντουργίας το 2008, µε αποτέλεσµα ο κύκλος εργασιών να διαµορφωθεί στα €1.054 εκατ. το 2006 από €1.312 εκατ. το 2004 (ΜΕΡΜ: -5,3%). Αρνητικός είναι και ο ρυθµός µεταβολής των µικτών κερδών, ενώ για πέµπτη συνεχή χρονιά ο κλάδος παρουσιάζει ζηµιές οι οποίες υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Σηµαντική υποχώρηση σηµείωσε και το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του κλάδου το

κέρδους παραµένει σε χαµηλό επίπεδο, εξακολουθώντας να υπολείπεται του συνόλου της βιοµηχανίας, ενώ ο δείκτης καθαρού περιθωρίου κέρδους παρουσιάζει αρνητικό πρόσηµο, αντανακλώντας τις διευρυνόµενες ζηµιές του κλάδου.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η τρέχουσα εξαιρετικά δυσµενής οικονοµική συγκυρία επηρεάζει αρνητικά τη συνολική εγχώρια ζήτηση ειδών κλωστοϋφαντουργίας. Ειδικά για τα τελικά προϊόντα (π.χ. είδη οικιακής ένδυσης), η συγκράτηση των καταναλωτικών δαπανών, ο περιορισµός του δανεισµού από το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα, η υποχώρηση της κατασκευής νέων κατοικιών και η ύφεση της εγχώριας τουριστικής βιοµηχανίας συµβάλλουν καταλυτικά στην υποχώρηση της ζήτησης, τουλάχιστον βραχυχρόνια. Επιπλέον, η φθίνουσα ανταγωνιστικότητα των εγχώριων τελικών προϊόντων κλωστοϋφαντουργίας και ετοίµων ενδυµάτων, δεν δηµιουργεί θετικές προσδοκίες για το µέγεθος της ζήτησης ενδιάµεσων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων τα επόµενα χρόνια. Ήδη, το 1ο τρίµηνο του 2010, η υποχώρηση της βιοµηχανικής παραγωγής, αν και χαµηλότερη σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, κινείται σε διψήφιο ποσοστό (-16%). Οι πιέσεις στην εγχώρια παραγωγή δεν αναµένεται να εκτονωθούν, γεγονός που συνεπάγεται περαιτέρω συρρίκνωση του κλάδου εφόσον δεν αρθούν οι σηµαντικοί χρηµατοδοτικοί περιορισµοί που αντιµετωπίζουν οι επιχειρήσεις, δεν προωθηθεί η ανάπτυξη νέων καινοτόµων προϊόντων και δεν βελτιωθεί η διείσδυση στις ξένες αγορές. Εκτόνωση των πιέσεων είναι πιθανό βέβαια να προέλθει από την υποχώρηση της ισοτιµίας του ευρώ έναντι του δολαρίου. Ωστόσο, η αναβάθµιση της ποιότητας των προϊόντων των αναπτυσσόµενων χωρών και η περαιτέρω ανάπτυξη επιχειρησιακών µοντέλων που στοχεύουν στην ολοκλήρωση των κλάδων κλωστοϋφαντουργίας – ένδυσης – λιανικού εµπορίου µε εκµετάλλευση του παγκόσµιου καταµερισµού της εργασίας θα δυσκολέψει ακόµα περισσότερο την πρόσβαση των εγχώριων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στις αγορές. Ενδεχόµενη επιδείνωση της ποιότητας του βαµβακιού µπορεί να στερήσει από τις ελληνικές επιχειρήσεις ένα σηµαντικό πλεονέκτηµα, ενώ η αδυναµία προσέλκυσης ικανού ανθρώπινου δυναµικού λόγω

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

η εγχώρια κλωστοϋφαντουργία έχει καταφέρει την περίοδο 2000-2008 να διατηρήσει τις εξαγωγές σε επίπεδο ανώτερο των €500 εκατ. παρά τον έντονο ανταγωνισµό που δέχεται στις διεθνείς αγορές. Το εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου κλωστοϋφαντουργίας παραµένει ωστόσο ελλειµµατικό, καθώς οι εισαγωγές κλωστοϋφαντουργικών ειδών ξεπέρασαν το 2008 το €1,1 δισεκ., χωρίς, όµως, να επιδεικνύουν κάποια ιδιαίτερη τάση. Ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών του κλάδου βρίσκεται σε υψηλότε-

ymirror

Industr

Κ ΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ

µειωµένης ελκυστικότητας κλάδου, αλλά και παρακολούθησης των τεχνολογικών εξελίξεων λόγω της κατανοµής των πόρων στην αντιµετώπιση άλλων µείζονος σηµασίας προβληµάτων, όπως η έλλειψη ρευστότητας, θα επιδεινώσει τα ήδη σοβαρά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου. Τέλος, το κόστος της περιβαλλοντικής συµµόρφωσης και η αύξηση του ενεργειακού κόστους µπορεί να οδηγήσουν σε εντατικοποίηση της µεταφοράς παραγωγικών δραστηριοτήτων σε χώρες φθηνότερου κόστους, επιταχύνοντας την αρνητική πορεία των οικονοµικών µεγεθών του κλάδου. Παρά τις αδυναµίες του, ο κλάδος πρέπει να ενδυναµώσει και να εκµεταλλευτεί τα όποια πλεονεκτήµατα διαθέτει, στρέφοντας την προσοχή του στην

σύνολο των εµπορικών ροών των µη αγροτικών προϊόντων έχουν ελαττωθεί σηµαντικά µετά την οριστικοποίηση των κύριων παραµέτρων της µείωσης των δασµών, σε κλάδους µε αυξηµένη δασµολογική προστασία όπως η κλωστοϋφαντουργία, οι αλλαγές στους όρους εµπορίου αναµένεται να είναι πιο έντονες. Η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν είναι οι χώρες οι οποίες αποτελούν την κύρια απειλή για τις ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου, καθώς ήδη έχουν σηµαντική παρουσία στην εγχώρια αγορά. Από την άλλη πλευρά, προοπτικές άµβλυνσης των ανταγωνιστικών πιέσεων αναµένεται να εµφανιστούν στις ΗΠΑ, Μαρόκο, Τυνησία, Καναδά, Ισραήλ και Αίγυπτο. Μακροπρόθεσµα, αφού απέλθουν οι κραδασµοί της τρέχουσας οικονοµικής κρίσης, η ελληνική κλωστοϋφαντουργία θα βρεθεί κατά πάσα πιθανότητα αντιµέτωπη µε ένα διεθνές περιβάλλον µε ακόµα µικρότερο βαθµό προστασίας.

έρευνα και ανάπτυξη νέων καινοτόµων προϊόντων σε συνεργασία µε άλλους κλάδους της βιοµηχανίας, στην τεχνολογική του αναβάθµιση µε τη διασύνδεση µε όλα τα τµήµατα της εφοδιαστικής αλυσίδας µέσω τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, αλλά και σε διαρθρωτικές, οργανωσιακές και διοικητικές αλλαγές που µπορούν να υποστηρίξουν τη µείωση του κόστους και την εξωστρέφεια. Η αξιοποίηση της γεωγραφικής εγγύτητας µε αναδυόµενες αγορές, όπως και η θέση της χώρας στη Μεσόγειο, δηµιουργούν περιθώρια για αµοιβαία επωφελείς συνεργασίες. Η συστηµατική παρακολούθηση των εξελίξεων στα περιβαλλοντικά ζητήµατα και η έγκαιρη υιοθέτηση νέων περιβαλλοντικών τεχνολογιών µπορεί να συµβάλλουν στην ανάδειξη νέων ανταγωνιστικών πλεονεκτηµάτων για την εγχώρια παραγωγή. Τέλος, αν και οι φιλοδοξίες για τις επιπτώσεις από τις διαπραγµατεύσεις του Γύρου της Ντόχα στο ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

368

17.503

221,3

0,013

1.335,7

576,8

43,2%

1.094,9

191,2

2001

276

16.646

215,0

0,013

1.341,3

547,0

40,8%

1.078,0

138,0

2002

272

16.869

233,3

0,014

1.347,9

563,0

41,8%

1.101,7

90,6

2003

268

15.583

227,6

0,015

1.248,7

514,7

41,2%

1.034,1

101,3 53,0

2004

233

13.988

218,5

0,016

1.118,4

443,7

39,7%

937,4

2005

201

11.531

190,2

0,016

909,1

379,8

41,8%

760,7

43,8

2006

214

11.654

206,0

0,018

990,4

386,4

39,0%

772,6

84,9

206

11.559

216,5

0,019

1.019,0

361,0

35,4%

828,7

83,2

-7,9%

-5,8%

2,4%

-0,3%

5,8%

-3,8%

-6,5%

-2,8%

-3,9%

-11,2%

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

2000

161,2

96,8

2001

149,2

99,2

2002

144,4

2003

2007 ME�� 2007/2000

��: �� - ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

97,4

96,1

549,1

1.100,2

-551,1

1.649

49,9%

-33,4%

98,7

100,2

584,8

1.103,1

-518,3

1.688

53,0%

-30,7%

98,8

97,8

100,8

563,1

950,4

-387,4

1.513

59,2%

-25,6%

136,6

99,6

98,9

100,9

523,2

834,2

-311,0

1.357

62,7%

-22,9%

2004

122,0

102,0

101,5

102,6

551,8

807,0

-255,3

1.359

68,4%

-18,8%

2005

100,0

600,0

1.008,7

-408,7

1.609

59,5%

-25,4% -33,8%

2006

91,6

101,6

101,8

101,4

565,4

1.143,5

-578,1

1.709

49,4%

2007

93,5

102,5

103,2

101,8

603,8

1.203

-599,7

1.807

50,2%

-33,2%

2008

76,3

104,0

104,9

103,2

550,6

1.122,5

-571,9

1.673,0

49,0%

-34,2%

52,9

103,0

104,2

102,0

-11,6%

0,7%

0,8%

0,7%

0,0%

0,3%

0,5%

0,2%

-0,2%

0,3%

2009 �� 2009/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

2007

�� .�.�.�.*

144.122

136.767

90.434

89.164

46.262

34.485

7.917

10.490

89.943

91.792

-1.288

1.351

77.119

72.582

�� .�.*

127.240

129.684

65.491

67.430

27.051

22.042

31.844

32.166

68.346

75.476

-9.864

-5.969

65.398

75.510

�� .�.*

115.617

127.775

78.858

78.217

36.843

47.707

11.094

13.486

67.680

66.581

642

-4.361

57.985

53.622

�� .�.�.�.*

105.692

104.946

72.300

67.676

39.101

30.852

11.492

12.875

55.099

61.219

-6.913

-5.852

48.801

59.262

84.532

89.908

44.561

46.450

14.654

52.505

12.005

5.631

57.873

31.772

-3.040

-3.198

35.679

47.411

226.561

292.076

182.908

222.053

230.801

213.217

44.848

73.017

-49.088

5.842

-62.428

-38.066

30.638

74.674

DON AND LOW �� .�.�.�.*

16.110

15.579

3.963

4.596

9.939

9.631

377

356

5.795

5.592

288

674

30.013

33.700

�� .�.*

48.534

50.443

29.950

30.185

12.125

10.829

8.627

9.505

27.781

30.108

-3.922

29.698

34.386

�� .B.E.E.* UNITED TEXTILES �.�.*

PINK WOMAN A.E.B.E.

7.489

881

4.540

2.889

3.157

22.140

�� .�.�.�.

55.542

54.498

35.282

36.635

13.475

6.530

16.731

18.294

25.123

29.277

-4.545

-1.890

20.758

13.516

�� .�.*

50.322

53.496

33.293

36.457

9.532

6.045

24.863

25.034

15.928

22.417

-6.302

-2.653

20.667

23.213

�� . �. �.�.*

81.655

103.589

59.012

53.233

3.476

25.843

11.297

11.484

66.882

66.263

-6.486

1.961

19.517

22.108

�� .�.*

32.792

28.030

18.551

16.263

18.679

6.392

7.834

15.035

6.279

6.603

-1.486

-1.193

19.053

18.383

�� .�.�.�.

25.547

23.244

10.590

8.266

8.076

9.409

6.363

2.910

10.675

10.502

142

343

16.060

16.248

�� .�.�.�.

29.639

28.956

4.886

4.949

18.581

21.815

6.882

3.087

3.968

3.923

1.371

1.123

15.625

14.283

* ��

�� (�� . ��)

�� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

444

1.520,6

140,4

1.501,1

525,1

3.162,1

1.738,4

1.423,6

1.228,8

1.883,9

2001

371

1.393,4

83,4

1.206,5

451,5

2.683,3

1.544,5

1.138,8

935,4

1.466,3

2002

370

1.277,7

95,3

1.278,7

445,5

2.608,3

1.428,5

1.154,3

944,5

1.483,3

2003

375

1.257,1

101,5

1.329,3

434,7

2.645,1

1.408,2

1.213,4

1.031,4

1.493,8

2004

349

1.194,5

81,5

1.175,5

404,3

2.412,5

1.363,0

1.032,1

868,7

1.312,9

2005

329

1.170,4

76,2

1.072,5

353,7

2.258,4

1.152,9

1.100,2

781,9

1.138,0

2006

316

1.239,3

76,5

1.086,2

382,3

2.341,7

1.141,6

1.194,6

795,9

1.129,3

2007

300

1.192,2

129,5

1.129,9

379,2

2.340,6

1.084,9

1.247,9

890,2

1.196,6

2008

278

1.145,1

93,1

1.019,9

358,9

2.182,9

1.004,0

1.173,8

851,4

1.054,6

-5,5%

-1,1%

3,4%

-3,5%

-2,9%

-2,5%

-7,4%

3,3%

-0,5%

-5,3%

��

�� H� ��

��

ME�� 2008/2004

��

2000

354,9

496,1

119,2

6,9%

1,14

3,8%

0,45

0,48

0,79

18,8%

6,3%

2001

435,8

397,6

38,3

2,5%

1,11

1,4%

0,42

0,52

0,81

29,7%

2,6%

2002

228,2

216,8

11,4

0,8%

1,12

0,4%

0,44

0,49

0,88

15,4%

0,8%

2003

212,2

185,3

26,9

1,9%

1,12

1,0%

0,46

0,48

0,87

14,2%

1,8%

2004

183,2

201,4

-18,3

-1,3%

1,14

-0,8%

0,43

0,50

0,89

14,0%

-1,4%

2005

180,0

229,3

-49,3

-4,3%

0,99

-2,2%

0,49

0,52

0,92

15,8%

-4,3%

2006

178,9

226,7

-47,8

-4,2%

0,92

-2,0%

0,51

0,53

0,88

15,8%

-4,2%

2007

151,9

207,3

-55,4

-5,1%

0,91

-2,4%

0,53

0,51

0,84

12,7%

-4,6%

2008

137,2

253,6

-116,4

-11,6%

0,88

-5,3%

0,54

0,52

0,78

13,0%

-11,0%

ME�� 2008/2004

-7,0%

5,9%

58,9%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

ymirror

Industr

ΕΝΔΥΣΗ

Διέξοδος η καινοτοµία

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Η επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου, µε τις υπάρχουσες συνθήκες, είναι δεδοµένη. Ο κλάδος έρχεται αντιµέτωπος και µε σηµαντικά προβλήµατα ρευστότητας και χρηµατοδότησης, απόρροια των κλυδωνισµών της εγχώριας οικονοµίας. Κλειδί για την ενίσχυση της ανταγωνιστικής θέσης του κλάδου στις διεθνείς αγορές είναι η καινοτοµία. Η ανάγκη για καινοτοµία δεν περιορίζεται µόνο στην εκµετάλλευση των νέων τεχνολογιών, αλλά επεκτείνεται και στον σχεδιασµό, καθώς είναι απαραίτητη η ευελιξία και η ταχεία ανταπόκριση στις γοργές εναλλαγές της µόδας.

κλάδος της ένδυσης και των γουναρικών περιλαµβάνει 280 επιχειρήσεις (µε απασχόληση άνω των 10 ατόµων) και απασχολούνται 10.917 άτοµα, συγκεντρώνεται το 5% της απασχόλησης και το 2,4% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής και των πωλήσεων της συνολικής µεταποίησης.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Δραµατική καταγράφεται η πτώση της βιοµηχανικής παραγωγής στον κλάδο την περίοδο 2000-2009 και ιδιαίτερα το 2009 όταν, καθώς ο όγκος παραγωγής µειώθηκε κατά 23,1%. Από την άλλη πλευρά, οι τιµές παραγωγού τη διετία 2008-2009 σηµειώνουν συγκρατηµένη άνοδο, δείγµα της προσπάθειας των επιχειρήσεων να αντιµετωπίσουν τον έντονο ανταγω-

νισµό, η οποία όµως δε φαίνεται αρκετή να συγκρατήσει την αυξηµένη εισαγωγική διείσδυση. Το αρνητικό κλίµα στον κλάδο εκφράζεται και µέσω της µείωσης του αριθµού των καταστηµάτων κατασκευής ειδών ένδυσης µε απασχόληση άνω των 10 ατόµων, χωρίς να επηρεάζει σηµαντικά την απασχόληση, η οποία από το 2005 και για δύο συνεχόµενα έτη κινείται ανοδικά. Συγχρόνως, τα



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το σενάριο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του κλάδου αποµακρύνεται αισθητά, µε αποτέλεσµα τη σηµαντική επιδείνωση του εµπορικού ελλείµµατος του κλάδου. Η εξέλιξη αυτή είναι ιδιαίτερα σηµαντική αν αναλογιστεί κανείς ότι ο κλάδος ήταν από τους λίγους εγχώριους κλάδους που εµφάνιζαν εµπορικό πλεόνασµα, τουλάχιστον έως το 2004. Η κατάργηση των ποσοστώσεων στις εισαγωγές ειδών ένδυσης και κλωστοϋφαντουργίας από τις τρίτες χώρες προς την ΕΕ άλλαξε άρδην το ανταγωνιστικό περιβάλλον στην Ελλάδα. Οι συνθήκες αναµένεται να επιδεινωθούν περαιτέρω ιδιαίτερα µετά και από την οριστική και πλήρως ελεύθερη κυκλοφορία κινέζικων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ενδυµάτων στην ΕΕ από το 2009. Η Κίνα αναδεικνύεται στην Ελλάδα, όπως και διεθνώς, ένας από τους σηµαντικότερους εµπορικούς εταίρους ειδών ένδυσης.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Η δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει εισέλθει ο κλάδος αντανακλάται και στα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη 349 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή ειδών ένδυσης και γουναρικών. Όλα τα µεγέθη, µε εξαίρεση τα ίδια κεφάλαια, καταγράφουν πτωτική πορεία το 2008 σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Η αρνητική χρηµατοοικονοµική εικόνα του κλάδου

το 2008 αντανακλάται και στην πορεία των αριθµοδεικτών. Η αύξηση των ιδίων κεφαλαίων δεν είναι αρκετή για να αντισταθµίσει τη σηµαντική µείωση των καθαρών κερδών, µε αποτέλεσµα η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων να µειώνεται περισσότερο από το µισό. Κατά αντιστοιχία, η συρρίκνωση των διαθεσίµων οδηγεί σε επιδείνωση της άµεσης ρευστότητας του κλάδου, παρά τη συγκράτηση των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων. Ωστόσο, ο περιορισµός της χρηµατοδότησης του κλάδου από ξένα κεφάλαια έχει ως αποτέλεσµα την ευνοϊκότερη µεταβολή της δανειακής πίεσης που υφίστανται οι επιχειρήσεις του κλάδου στο σύνολο. Να σηµειωθεί ότι η µείωση των ξένων κεφαλαίων ενδεχοµένως να οφείλεται και στο γεγονός ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου αντιµετωπίζουν σηµαντικά προβλήµατα χρηµατοδότησης από τις τράπεζες. Αυτό πιθανόν έχει οδηγήσει τις επιχειρήσεις να στραφούν στα

ρακτηριστικό ότι το 1ο τρίµηνο του 2010 δεν έχουν αποκλιµακωθεί οι πιέσεις στην εγχώρια παραγωγή, η οποία συρρικνώθηκε κατά -23,6% σε σχέση µε το αντίστοιχο περυσινό τρίµηνο. Πέρα των παραπάνω, σε αρκετά δυσµενή θέση βρίσκεται ο κλάδος παραγωγής ενδυµάτων, ο οποίος ενώ προσπαθούσε να «συνέλθει» από την επέλαση των ξένων µεγάλων λιανοπωλητών και τη σηµαντική εισαγωγική διείσδυση φθηνού ενδύµατος από τρίτες χώρες, έρχεται αντιµέτωπος και µε σηµαντικά προβλήµατα ρευστότητας και χρηµατοδότησης, απόρροια των κλυδωνισµών της εγχώριας οικονοµικής κατάστασης σε συνδυασµό µε την έντονη υποχώρηση της εγχώριας ζήτησης. Η εξέλιξη αυτή επιβαρύνει τον ήδη «ταλαιπωρηµένο» κλάδο, καθώς διαπιστώνεται ότι ακόµη και βιώσιµες επιχειρήσεις αντιµετωπίζουν προβλήµατα χρηµατοδότησης, γεγονός που επιδεινώνει την επιχειρηµατική τους δραστηριότητα.

Η κατάργηση των ποσοστώσεων στις εισαγωγές από τις τρίτες χώρες άλλαξε το ανταγωνιστικό περιβάλλον στην Ελλάδα. ίδια κεφάλαια προκειµένου να χρηµατοδοτήσουν τα πάγια στοιχεία τους, αν κανείς εξετάσει τον δείκτη κάλυψης παγίων του κλάδου (ίδια κεφάλαια/ καθαρά πάγια), ο οποίος είναι αρκετά υψηλότερος από του συνόλου της µεταποίησης.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η περαιτέρω ενίσχυση των ανταγωνιστικών πιέσεων για τις επιχειρήσεις του κλάδου είναι δεδοµένη, καθώς ήδη από τον Ιανουάριο του 2009 στην ΕΕ, έχουν τεθεί σε ελεύθερη κυκλοφορία κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και είδη ένδυσης κινέζικης καταγωγής (Κοινοποίηση 2008/C 316/06), χωρίς να απαιτείται άδεια εισαγωγής ή έγγραφο επιτήρησης. Αποτέλεσµα των παραπάνω είναι να αποσύρονται από την ευρωπαϊκή αγορά τα «αναχώµατα» συγκράτησης της έντονης εισαγωγικής διείσδυσης ειδών ένδυσης από την Κίνα, εξέλιξη που έχει ιδιαίτερη σηµαντική επίπτωση και στην ελληνική αγορά. Είναι χα-

Κλειδί για την ενίσχυση της ανταγωνιστικής θέσης του κλάδου στις διεθνείς αγορές µπορεί να αποτελέσει η καινοτοµία. Ήδη έχει αναγνωριστεί από την ΕΕ, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για τις Πρωτοπόρες Αγορές στην Ευρώπη (Lead Market Initiative), η σηµαντικότητα των τεχνικών υφασµάτων (technical textiles) που θα παρέχουν προηγµένες ιδιότητες προστασίας στον προσωπικό ρουχισµό και εξοπλισµό. Οι ιδιότητες αυτές µπορούν να αφορούν την προστασία των χρηστών από κινδύνους που προέρχονται από δραστηριότητες σε στρατιωτικό επίπεδο, σε καταστάσεις για την προστασία του πολίτη, σε νοσοκοµεία, σε αντίξοες περιβαλλοντικές και βιολογικές συνθήκες κ.ά. Βέβαια, η ανάπτυξη των «έξυπνων» ενδυµάτων προϋποθέτει τη διεύρυνση της έρευνας και ανάπτυξης σε νέες τεχνολογίες, σε συνδυασµό µε την επιτάχυνση της τυποποίησης της παραγωγής των ενδυµάτων αυτών και την ταυτόχρονη ενίσχυση της ενηµέρωσης

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

µεγέθη της ακαθάριστης αξίας παραγωγής και της προστιθέµενης αξίας των µεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου κινούνται ανοδικά, τάση που όµως δεν αντανακλάται στο σύνολο του κλάδου, καθώς σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των Εθνικών Λογαριασµών της ΕΣΥΕ, η ακαθάριστη αξία παραγωγής του κλάδου καταγράφει από το 2005 έως το 2008 συνεχή πτώση, ενώ την περίοδο 2000-2008 µειώνεται µε µέσο ετήσιο ρυθµό 2,3%. Παράλληλα, ο βαθµός καθετοποίησης (ο λόγος προστιθέµενης αξίας ως προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής) διαµορφώνεται το 2007 στο χαµηλότερο επίπεδο κατά τη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου, αν και υψηλότερο από το αντίστοιχο µέγεθος που παρουσιάζει το σύνολο της ελληνικής µεταποίησης. Τέλος, οι ακαθάριστες επενδύσεις του κλάδου σηµειώνουν σηµαντική άνοδο το 2007 κατά 39%.

ymirror

Industr

ΕΝΔΥΣΗ

των καταναλωτών για τις νέες ιδιότητες που θα διαθέτουν πλέον τα είδη ένδυσης. Δεν θα πρέπει ωστόσο να υπερεκτιµηθεί η δυνατότητα διεξόδου που προσφέρει η στρατηγική ανάπτυξης αυτού του τµήµατος της αγοράς, καθώς το µέγεθος των απωλειών που µπορεί να καλύψει δεν είναι µε τα σηµερινά δεδοµένα µεγάλο, ενώ και η ικανότητα των ανταγωνιστών να αναπαράγουν επιτυχηµένα παραδείγµατα διαφοροποιηµένων προϊόντων έχει αυξηθεί σηµαντικά. Η ανάγκη για καινοτοµία δεν περιορίζεται µόνο στην εκµετάλλευση των νέων τεχνολογιών, αλλά επεκτείνεται και στο σχεδιασµό, καθώς κρίνεται απαραίτητη η ευελιξία και η ταχεία ανταπόκριση στις γοργές εναλλαγές της µόδας. Επιπρόσθετα στοιχεία που θα

ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων είναι η επίδειξη κοινωνικής υπευθυνότητας και περιβαλλοντικής συνείδησης, καθώς τέτοιες εταιρικές συµπεριφορές χαίρουν της αποδοχής των καταναλωτών. Η τάση αυτή φαίνεται να υπερισχύει όλο και περισσότερο και µπορεί να αποτελέσει ανάχωµα στην αυξανόµενη διείσδυση του φθηνού ενδύµατος. Ωστόσο, αποτελεί πρόκληση για τους µικρούς παραγωγούς, που θέλουν να αναπτύξουν προηγµένες εφαρµογές των νέων ιδιοτήτων και να αντεπεξέλθουν στις νέες επιχειρηµατικές τάσεις, η πρόσβαση σε πηγές χρηµατοδότησης τόσο από δηµόσιους όσο και από ιδιωτικούς φορείς, εξέλιξη που θα ευνοούσε τη διεθνοποίησή τους. Μια πηγή χρηµατοδότησης αποτελεί το 7ο Πρόγραµµα Πλαίσιο της ΕΕ, στο θεµατικό τοµέα «νανοεπιστήµες, νανοτεχνολογίες, υλικά και νέες τεχνολογίες παραγωγής», µέσω του οποίου επιχειρείται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της βιοµηχανίας της ΕΕ και η µετατροπή του

κλάδου παραγωγής ειδών ένδυσης σε εντάσεως γνώσης. Γενικώς, θα πρέπει να διερευνηθεί το θέµα της χρηµατοδότησης των επιχειρήσεων αν συνδυαστεί και µε το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου µείωσαν αισθητά τις πραγµατοποιούµενες επενδύσεις το 2009 σε σχέση µε το 2008, εκδηλώνοντας ακόµη περισσότερο µειωµένη πρόθεση για επενδύσεις το 2010, όπως καταγράφεται στην τελευταία Έρευνα Επενδύσεων στη Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ. Οι επιχειρήσεις κινούµενες προς τις νέες ευκαιρίες που αναπτύσσονται στον κλάδο στρέφουν το ενδιαφέρον των επενδύσεών τους στη βελτίωση των µεθόδων παραγωγής που ήδη εφαρµόζουν και στην εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής. Ωστόσο, το οικονοµικό κλίµα που επικρατεί στην Ελλάδα και η συρρίκνωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων του κλάδου το 2009 καταγράφονται ως παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τις όποιες επενδυτικές αποφάσεις.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

329

336,8

80,7

603,9

255,9

1.021,3

445,4

575,9

504,5

947,8

2001

289

339,1

68,5

655,8

282,3

1.063,4

439,3

624,1

541,4

975,8

2002

448

408,3

127,6

1.182,8

431,3

1.614,9

598,0

999,0

893,9

1.548,9

2003

452

418,2

144,4

1.266,2

452,6

1.705,9

604,9

1.082,9

982,5

1.588,7

2004

433

412,9

126,3

1.218,9

441,8

1.649,2

632,8

1.005,0

906,8

1.526,9

2005

421

455,0

110,2

1.140,9

401,5

1.620,7

573,9

1.028,1

913,2

1.425,7

2006

404

431,2

111,1

1.216,6

416,9

1.670,0

577,7

1.077,5

915,6

1.472,9

2007

398

457,2

135,8

1.303,8

457,8

1.786,6

615,6

1.153,2

923,4

1.570,4

2008

349

426,0

108,8

1.232,4

449,6

1.689,3

628,9

1.035,4

867,1

1.363,6

-5,2%

0,8%

-3,7%

0,3%

0,4%

0,6%

-0,2%

0,7%

-1,1%

-2,8%

ME�� 2008/2004

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

�� H� ��

��

2000

208,6

238,3

39,2

8,8%

1,32

3,8%

0,56

0,33

0,69

22,0%

4,1%

2001

283,3

248,4

34,9

7,9%

1,30

3,3%

0,59

0,32

0,69

29,0%

3,6%

2002

370,2

313,6

56,6

9,5%

1,46

3,5%

0,62

0,25

0,84

23,9%

3,7%

2003

388,5

324,1

64,4

10,6%

1,45

3,8%

0,63

0,25

0,83

24,5%

4,1%

2004

368,5

301,1

67,4

10,7%

1,53

4,1%

0,61

0,25

0,86

24,1%

4,4%

2005

357,8

333,0

24,8

4,3%

1,26

1,5%

0,63

0,28

0,81

25,1%

1,7%

2006

400,6

346,5

54,1

9,4%

1,34

3,2%

0,65

0,26

0,87

27,2%

3,7%

2007

442,0

384,7

57,3

9,3%

1,35

3,2%

0,65

0,26

0,92

28,1%

3,7%

2008

393,2

367,7

25,5

4,1%

1,48

1,5%

0,61

0,25

0,90

28,8%

1,9%

ME�� 2008/2004

1,6%

5,1%

-21,5%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

2007

BSB �.�.�.�.

46.159

67.241

14.189

39.179

9.195

13.794

8.000

27.594

27.408

24.738

2.470

2.111

41.955

44.397

STAFF �.�.�.�.

36.199

34.534

9.197

8.043

7.960

9.300

4.635

5.090

23.013

19.696

5.793

6.950

33.038

35.062

ATTRATTIVO A.E.�.

30.288

21.710

6.574

5.003

15.036

9.714

8.857

6.356

6.302

5.532

1.215

1.605

31.938

29.753

LAPIN HOUSE �� . �.�.�.�.

26.931

26.961

3.298

4.076

10.960

11.894

15.557

14.573

2.461

5.712

30.361

32.109

RAXEVSKY A.E.B.E.

23.915

21.596

7.722

5.803

12.704

10.843

3.156

2.965

7.771

7.349

1.582

1.912

29.051

26.095

YSATIS A.E.�.�. ��

46.163

43.357

21.583

24.334

23.174

20.475

12.475

13.658

10.496

9.219

2.327

839

28.120

23.931

TRIUMPH INTERNATIONAL �.�.�.�.

20.756

17.729

4.650

4.098

9.130

6.382

11.609

11.344

2.775

3.176

27.570

27.056

MINERVA �� . �� . �� . ��*

38.096

36.794

15.266

15.422

9.934

12.072

6.268

3.468

21.894

21.254

1.590

2.406

25.237

25.001

BLUEPOINT �� . �. �.�.

23.667

24.314

3.702

3.286

16.421

16.627

2.705

3.151

4.447

4.420

411

945

24.854

24.473

ALOUETTE �.�. �� *

24.251

17.922

6.657

3.366

13.743

12.762

4.906

1.400

5.602

3.673

866

1.155

24.558

25.561

TOI & MOI �.�.�.�. ��

20.418

23.772

10.065

10.818

8.515

11.229

5.073

6.314

6.536

5.924

1.761

2.265

22.925

26.666

MANDARINO INTERNATIONAL �� .�.

20.231

20.985

7.211

7.643

12.182

14.253

2.214

1.300

5.406

5.042

308

20.087

18.599

�� .�. ��

12.069

9.864

3.125

4.200

7.392

5.225

4.674

4.640

305

338

19.025

25.489

KOMOTEX �.�.�.

19.264

18.527

4.847

5.084

10.414

9.544

375

563

8.308

8.226

1.425

228

18.295

14.196

8.034

6.310

899

839

6.902

5.089

1.096

1.219

-256

359

15.422

17.551

�� .�.�.�. �� * ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

543

18.919

187,7

0,010

1.041,6

446,1

42,8%

903,4

59,4

2001

364

16.761

178,0

0,011

989,3

401,9

40,6%

880,6

43,9

2002

338

14.668

165,1

0,011

904,9

366,4

40,5%

822,8

34,6

2003

316

13.483

160,9

0,012

898,6

349,6

38,9%

826,8

32,9

2004

253

11.157

143,5

0,013

749,0

286,6

38,3%

691,2

35,7

2005

260

9.912

142,9

0,014

786,4

335,4

42,6%

676,8

30,7

2006

291

10.887

153,5

0,014

919,9

327,1

35,6%

837,1

44,7

280

10.917

167,6

0,015

1.020,8

359,0

35,2%

933,3

62,2

-9,0%

-7,6%

1,6%

-1,6%

6,4%

-0,3%

-3,1%

-2,8%

0,5%

0,7%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2007 ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

151,9

89,5

88,4

90,1

1.624,3

1.170,4

453,9

2.795

138,8%

16,2%

2001

140,0

92,6

90,3

93,9

1.674,1

1.308,4

365,7

2.982

127,9%

12,3%

2002

126,5

94,1

92,7

94,9

1.416,3

869,4

546,9

2.286

162,9%

23,9%

2003

125,7

96,6

95,8

97,0

1.014,5

561,5

453,0

1.576

180,7%

28,7% 23,8%

2004

119,9

99,7

99,1

100,0

933,4

574,9

358,5

1.508

162,3%

2005

100,0

1.241,8

1.364,9

-123,1

2.607

91,0%

-4,7%

2006

91,7

100,1

99,8

100,3

1.214,8

1.534,2

-319,4

2.749

79,2%

-11,6%

2007

98,9

100,8

99,7

101,4

1.109,7

1.942

-832,7

3.052

57,1%

-27,3%

2008

82,3

102,0

101,3

102,3

987,1

2.059,2

-1.072,2

3.046,3

47,9%

-35,2%

2009

63,2

103,0

102,4

103,2

�� 2009/2000 **

-9,3%

1,6%

1,7%

1,5%

-6,0%

7,3%

1,1%

-12,4%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

ymirror

Industr

ΔΕΡΜΑ - ΥΠΟΔΗΣΗ

Η σκυτάλη στην εξωστρέφεια Στρατηγική επιλογή του κλάδου προκειµένου να αντεπεξέλθει στις παρούσες δύσκολες συνθήκες πρέπει να αποτελέσει η τόνωση της εξωστρέφειάς του, στηριζόµενος στη σαφή εξαγωγική ροπή που τον διακρίνει. Αυτή η προοπτική ενδέχεται να αναχαιτιστεί ωστόσο από ενδεχόµενη µείωση των δασµών στα πλαίσια των διαβουλεύσεων για τη NAMA (Non Agricultural Market Access) στο γύρο της Ντόχα για το Παγκόσµιο Εµπόριο, που θα περιορίσει ή ακόµα και θα άρει τους περιορισµούς στις εισαγωγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ο 88,4% της ακαθάριστης αξίας του κλάδου δέρµατος και υπόδησης, προέρχεται σταθερά από τον υποκλάδο κατασκευής υποδηµάτων. Ακολούθως, από τους υποκλάδους δέψης δέρµατος και κατασκευής αποσκευών ταξιδιού, τσαντών, παρόµοιων ειδών και ειδών σελοποιίας και σαγµατοποιίας προέρχεται το 11,6% του κλαδικού προϊόντος.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η επέκταση της χρηµατοοικονοµικής κρίσης στην Ευρώπη και η επακόλουθη οικονοµική ύφεση, είχαν ιδιαίτερα αρνητικό αντίκτυπο στη βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου δέρµατος και υποδηµάτων, η οποία υποχώρησε κατά 14,8% το 2009. Από την άλλη πλευρά, οι τιµές χονδρικής κινήθηκαν ανοδικά, κατά 1,8%, τάση αντίθετη από τη µεταποίηση. Σε πτωτική τροχιά βρίσκεται το προϊόν του κλάδου από τις αρχές της δεκαετίας του 2000.Συνολικά στην οκταετία 2000-2007, η ακαθάριστη αξία παραγωγής (σε τρέχουσες τιµές) µειώνεται µε ρυθµό 1,2% ετησίως κατά µέσο όρο, βάσει των στοιχείων των Εθνικών Λογαριασµών της ΕΣΥΕ. Η προστιθέµενη αξία παραγωγής ενισχύεται οριακά, κατά 0,2%. Διαδοχικές αυξοµειώσεις παρουσιάζουν στο ίδιο διάστηµα οι επενδύσεις, µε µέση άνοδος την περίοδο 2000-2007 της τάξης του 2,2% το χρόνο. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η χαµηλή ανταγωνιστικότητα που διαχρονικά εµφανίζει ο κλάδος εξασθένισε περαιτέρω το 2008, καθώς το έλλειµµα στο εµπορικό

ισοζύγιο διευρύνθηκε: η άνοδος των εισαγωγών κατά 3,0% συνοδεύτηκε από µεγαλύτερης έκτασης άνοδο των εξαγωγών (10,5%), αλλά επειδή σε απόλυτα µεγέθη οι εισαγωγές είναι δεκαπλάσιες των εξαγωγών, η αύξηση των πρώτων ήταν µεγαλύτερη. Στο σύνολο των ετών 2000-2008, οι εισαγωγές επεκτείνονται συνεχώς, µε µέσο ετήσιο ρυθµό 7,3%, ενώ στις εξαγωγές η αντίστοιχη αύξηση φθάνει το 4,0%, παρά τις µειώσεις που σηµειώθηκαν σε ενδιάµεσα έτη. Η µη ισόρροπη εξέλιξη των δύο µεγεθών αντανακλάται στη διεύρυνση του εµπορικού ελλείµµατος των επιχειρήσεων δέρµατος-υπό-

δησης κατά 7,7% το χρόνο σε αυτή την περίοδο.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι επιχειρήσεις δέρµατος και υπόδησης εµφανίζουν το 2008 πτώση των πωλήσεων, για πρώτη φορά µετά το 2005, κατά 1,9%. Αντιθέτως, τα κέρδη αυξάνονται σηµαντικά, κατά 13,3%, για δεύτερο συνεχές έτος µετά την κάθετη πτώση του 2006, και πλέον βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, σε µια χρονιά µάλιστα που τα κέρδη της βιοµηχανίας συρρικνώθηκαν κατά 50%. Σαφέστερη εικόνα για τη χρηµατοοικονοµική κα-



τάσταση του κλάδου προκύπτει από την πορεία των σχετικών δεικτών. Οι περισσότεροι κινούνται διαχρονικά χαµηλότερα από τα επίπεδα της µεταποίησης συνολικά, ωστόσο ορισµένες διαφοροποιήσεις µπορούν να αποδοθούν σε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κλάδου. Αναλυτικότερα, η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων στον κλάδο, αν και υπερβαίνει το 2008 αυτή στη µεταποίηση (6,7%, έναντι 5,3%), είναι διαχρονικά µικρότερη (6,0% έναντι 8,6% την πενταετία 2004-2008). Παρόµοια είναι και η εξέλιξη της αποδοτικότητας του ενεργητικού, η οποία βρίσκεται στο 2,0% στις επιχειρήσεις δέρµατος-υπόδησης, χαµηλότερη σε σύγκριση µε τη µεταποίηση (3,7%), ωστόσο το 2008 διαµορφώνεται οριακά ψηλότερα, στο 2,2%, έναντι 2,1%. Ο βαθµός κάλυψης παγίων στον κλάδο είναι διαχρονικά µεγαλύτερος αυτού στη µεταποίηση, ενώ η παγιοποίηση ενεργητικού είναι χαµηλότερη, επιδόσεις που οφείλονται αµφότερες στο σχετικά µικρότερο µέγεθος παγίου εξοπλισµού που χρειάζονται οι επιχειρήσεις που υπάγονται σε αυτόν. Το µικτό περιθώριο κέρδους του κλάδου υποχώρησε το 2008 για πρώτη φορά µετά το 2005, στο 26,2% από 29% το προηγούµενο έτος. Αναλογικά ίδιας έκτασης ήταν και η µείωση του καθαρού περιθωρίου κέρδους, στο 3,0% από 3,2%.

των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων, η συµβολή της εργασίας στην παραγωγή του κλάδου είναι περισσότερο καθοριστική σε σύγκριση µε άλλους βιοµηχανικούς κλάδους, µε αποτέλεσµα τα προϊόντα του να υφίστανται έντονο ανταγωνισµό από αντίστοιχα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας, όπου το κόστος της εργασίας είναι αρκετά µικρότερο. Ισχυρός αθέµιτος ανταγωνισµός υφίσταται από την πλευρά του παρεµπορίου, το οποίο σύµφωνα µε τον Εµπορικό Σύλλογο Αθηνών φθάνει στους κλάδους ένδυσης, υπόδησης και ειδών δώρων το 1/3 του συνολικού τζίρου, δηλαδή πάνω από 2 δισεκ. ευρώ. Στρατηγική αντιµετώπισης των ανταγωνιστικών πιέσεων αποτελεί η διαχρονική υλοποίηση επενδύσεων από τις επιχειρήσεις του κλάδου, στο εσωτερικό της χώρας και εκτός αυτής. Το 2009, σε συνθήκες πιστωτικής στενότητας και εξασθένισης της κατανα-

ορισµένα επίπεδα, µε παράλληλο περιορισµό του κόστους τους. Ως εκ τούτου, καθίστανται ευάλωτες στον ανταγωνισµό από τα µαζικά παραγόµενα και φθηνότερα λόγω του µικρότερου εργατικού κόστους, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, προϊόντα που παράγονται στη Νοτιοανατολική Ασία και την Ανατολική Ευρώπη, των οποίων η ζήτηση δε φαίνεται να επηρεάζεται από το γεγονός ότι συνήθως είναι ποιοτικά υποδεέστερα. Η εκµετάλλευση των πλεονεκτηµάτων που µπορούν να προκύψουν από την αξιοποίηση οικονοµιών κλίµακας (αύξηση παραγωγικής δυναµικότητας, περιορισµός κόστους, επέκταση δικτύων αντιπροσώπων και πωλήσεων) καθιστά αναγκαία τη συνένωση επιχειρήσεων µέσω συνεργασιών-συγχωνεύσεων.Επιχειρηµατικές συµφωνίες προς αυτή την κατεύθυνση θα επιτρέψουν και τη συγκέντρωση των απαραίτητων πόρων για την αγορά και εφαρµογή νέων τεχνολογιών και

Η διετία 2008-2009 συµπίπτει µε την κλιµάκωση του παραεµπορίου, το οποίο απορροφά περίπου το 1/3 του τζίρου.

σεις δέρµατος-υπόδησης παρουσιάζουν ορισµένα χρόνια διαρθρωτικά προβλήµατα, στα οποία τα τελευταία χρόνια έχει προστεθε η κατακόρυφη αύξηση του παρεµπορίου. Πρόσφατη αρνητική εξέλιξη για τη ζήτηση των προϊόντων του κλάδου , εκτός από τη µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος, αποτελεί η αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ στο 23%, καθώς και η επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης στα δέρµατα. Αναλυτικότερα, η συνεχής υποχώρηση της παραγωγής του κλάδου την τελευταίο διετία που συνεχίζεται στις αρχές του 2010 (-32% το 1ο τρίµηνο, έναντι -3,7% στη βιοµηχανία), οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στη χαµηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων δέρµατος – υπόδησης. Η αναλογία εισαγωγών / συνολικών πωλήσεων είναι ιδιαίτερα υψηλή και συνεχίζει να ισχυροποιείται, έστω και αν η άνοδος είναι ηπιότερη σε σχέση µε προηγούµενα έτη. Όπως διαφαίνεται και στην ανάλυση

λωτικής ζήτησης, οι επενδυτικές δαπάνες εκτιµάται ότι υποχώρησαν σε µικρό βαθµό, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της Έρευνας Επενδύσεων του ΙΟΒΕ το β’ εξάµηνο του 2009, ο οποίος απέχει σηµαντικά από την κατακόρυφη πτώση των επενδύσεων στη µεταποίηση συνολικά (-6,5% έναντι -44,8%). Από την άλλη πλευρά, η πιθανολογούµενη χαλάρωση της δασµολογικής προστασίας µετά από την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων για τη NAMA (Non Agricultural Market Access) στο γύρο της Ντόχα για το Παγκόσµιο Εµπόριο, θα πλήξει περαιτέρω την εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου. Τις εξελίξεις σε επίπεδο υποκλάδων επηρεάζουν συγκεκριµένα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά τους. Οι µικρές, ως επί το πλείστον οικογενειακές επιχειρήσεις στη βυρσοδεψία, µε χαµηλό βαθµό εκµηχάνισης της παραγωγής τους, δε διαθέτουν τη δυνατότητα επέκτασης του προϊόντος τους πέρα από

µεθόδων παραγωγής, οι οποίες θα καταστήσουν εφικτή την περαιτέρω µείωση του κόστους, καθώς και την παραγωγή ποιοτικά καλύτερων προϊόντων αλλά και το σχεδιασµό-κατασκευή καινούργιων.. Ανασχετικά στη δροµολόγηση εξελίξεων στους παραπάνω άξονες αναµένεται να λειτουργήσει η υποχώρηση της ζήτησης αφενός για τα τελικά προϊόντα του κλάδου, αφετέρου για τα ενδιάµεσα προϊόντα του, τα οποία απορροφώνται ως επί το πλείστον από την υποδηµατοποιία, λόγω του ιδιαίτερα δυσµενούς οικονοµικού κλίµατος που έχει δηµιουργηθεί από τα τεκταινόµενα στο πεδίο των δηµόσιων οικονοµικών και το οποίο αναµένεται να συµπιέσει την κατανάλωση προϊόντων που δε συγκαταλέγονται στα «πρώτης ανάγκης». . Σε ό,τι αφορά τον υποκλάδο της υπόδησης, το έντονα ανταγωνιστικό του περιβάλλον διαµορφώνεται στο µεγαλύτερο βαθµό από επώνυµα εισαγόµενα

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Οι επιχειρή-

ymirror

Industr

ΔΕΡΜΑ - ΥΠΟΔΗΣΗ

προϊόντα, προέλευσης κυρίως από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, ενώ υφίστανται και σε αυτόν ανταγωνιστικές πιέσεις από χώρες-παραγωγούς µε χαµηλό κόστος, ορισµένες από τις οποίες εξειδικεύονται στην παραγωγή αποµιµήσεων των επώνυµων προϊόντων. Τα παραπάνω δεδοµένα έχουν ως αποτέλεσµα ορισµένες από τις επιχειρήσεις να µεταφέρουν την παραγωγή τους σε χώρες χαµηλότερου εργασιακού κόστους, ή να διευρύνουν τη γκάµα των προσφερόµενων προϊόντων τους που είναι εισαγόµενα. Ο έντονος ανταγωνισµός, αλλά και οι δυσχέρειες στη λειτουργία της αγοράς από την πτώση της ζήτησης και την πιστωτική στενότητα αντανακλώνται

το 2009 στην αδυναµία µιας από τις δύο µεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου, της Elite, να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Τα οξύτατα οικονοµικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει γίνεται προσπάθεια να επιλυθούν µέσω ενός προγράµµατος διαχείρισης των υποχρεώσεών της. Προδιαγράφεται µια δύσκολη περίοδος προσεχώς για τις επιχειρήσεις δερµάτων-υπόδησης στην εγχώρια αγορά. Δυνατότητα εξόδου από το δυσµενές περιβάλλον, µπορούν να αποφέρουν στρατηγικές ενίσχυσης του εξαγωγικού προσανατολισµού του κλάδου. Βάση για την πραγµατοποίηση κινήσεων προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί ο εξαγωγικός χαρακτήρας του, δεδοµένου ότι πάνω από το 1/3 των πωλήσεών του κατευθύνεται εκτός συνόρων, Για να υπάρξουν ωστόσο θετικά αποτελέσµατα από µια τέτοια προσπάθεια απαιτείται καλύτερη προσαρµογή στα διεθνή δεδοµένα: τα ελληνικά προϊόντα πρέπει να µην υπολείπονται των ραγδαίων εξελίξεων στο επίπεδο της µόδας, να είναι κατασκευ-

ασµένα από ανθεκτικά και καλής ποιότητας υλικά, χωρίς η τελική τιµή τους να απέχει σηµαντικά από το µέσο όρο παραπλήσιων στην αγορά. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της έρευνας επενδύσεων του ΙΟΒΕ µετά τη µικρή υποχώρηση των επενδύσεων το 2009, αναµένεται κατακόρυφη πτώση τους το 2010, εξέλιξη που διακόπτει την έντονη επενδυτική δραστηριότητα στον κλάδο τα περασµένα χρόνια. Φαίνεται πως οι επιχειρήσεις του κλάδου τηρούν στάση αναµονής. Αυτή τους η τακτική αντικατοπτρίζεται και στους σκοπούς των επενδύσεων, καθώς αφορούν πρωτίστως σε όρους ασφαλείας και στην προστασία του περιβάλλοντος, στην αύξηση της παραγωγής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα και στην αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού, ενώ δεν επικεντρώνονται στην εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής ή στη διεύρυνση παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων. -επενδυτικών πρωτοβουλιών.

�� (�� . ��) �� . ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

�� / ��

��/��

��

2000

78,6

12,9

145,4

45,6

236,8

90,6

146,2

135,7

198,0

2001

75,6

14,7

157,2

51,1

247,6

97,3

150,3

137,8

214,6 180,9

2002

52,0

16,3

153,7

45,3

211,0

76,9

131,5

124,8

2003

54,3

18,4

169,4

50,6

229,4

79,9

147,3

138,7

177,4

2004

56,2

17,6

171,9

52,4

231,9

82,4

148,0

139,1

172,1

2005

55,1

25,0

190,8

53,7

250,4

88,6

160,6

146,1

169,2

2006

58,1

20,6

194,6

55,2

258,1

87,1

170,0

149,4

176,0

2007

63,2

24,1

196,3

56,3

264,7

85,9

177,4

149,5

184,7

2008

67,7

22,4

197,4

58,1

270,2

87,3

181,5

148,8

181,3

-6,6%

4,7%

6,2%

3,5%

2,6%

3,9%

1,5%

5,2%

1,7%

1,3%

��

�� H� ��

��

ME�� 2008/2004

��.�� (�� )

��

2000

49,5

52,3

9,5

10,5%

1,15

4,0%

0,62

0,33

0,73

25,0%

4,8%

2001

67,4

57,6

9,8

10,1%

1,29

4,0%

0,61

0,31

0,77

31,4%

4,6%

2002

44,9

34,3

10,6

13,8%

1,48

5,0%

0,62

0,25

0,87

24,8%

5,9%

2003

44,4

37,8

6,6

8,2%

1,47

2,9%

0,64

0,24

0,86

25,0%

3,7%

2004

42,9

37,3

5,6

6,8%

1,47

2,4%

0,64

0,24

0,86

24,9%

3,3%

2005

43,1

37,6

5,5

6,3%

1,61

2,2%

0,64

0,22

0,94

25,5%

3,3%

2006

44,0

40,2

3,8

4,4%

1,50

1,5%

0,66

0,23

0,93

25,0%

2,2%

2007

49,4

44,2

5,2

6,0%

1,36

2,0%

0,67

0,24

0,94

26,8%

2,8%

6,7%

1,29

2,2%

0,67

0,25

0,94

29,0%

3,2%

2008

52,6

46,7

5,9

ME�� 2008/2004

5,2%

5,8%

1,2%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

 �� 15 �� - �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

2007

��

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

2007

�� .�.

16.416

15.749

4.229

4.345

6.533

5.080

3.099

3.335

6.763

7.319

-387

554

10.648

�� . �. �.�. ��

2.396

2.575

331

323

1.902

2.120

481

442

2.599

13.699 2.420

�� . & �. �� .�.

4.156

3.391

1.398

983

3.733

3.107

368

213

-119

-245

1.639

1.194

�� . �. �.�. ��

44.317

31.675

17.069

12.731

25.385

18.736

6.923

1.903

11.568

10.905

1.562

849

30.575

26.678

ELITE �.�.�.�. ��

42.157

32.708

2.441

1.948

27.564

17.134

7.377

8.750

7.046

6.677

406

514

29.955

27.349

JB �� .�.�.�.

14.753

14.499

2.325

2.308

8.227

7.413

4.005

4.518

2.438

2.474

773

16.473

15.951

��

�� . �� . �.�.�.

2.069

2.658

118

150

1.193

1.783

870

843

1.365

5.949

6.052

�� .�

5.471

3.604

325

284

3.831

2.672

1.562

932

577

643

4.957

4.075

�� .�.�.�.

3.700

3.703

511

680

2.312

2.531

1.342

1.127

342

286

4.573

4.085

�� - �� . �� .�.�.�.

5.741

5.617

594

599

3.184

2.988

2.477

2.533

4.259

4.600

�� .�.�.�.

5.120

4.549

4.835

4.223

285

327

177

163

4.096

3.824

BOSS SHOES �.�.

3.784

2.899

456

410

3.186

2.248

230

594

420

636

306

3.573

2.866

* ��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

167

3.592

36,6

0,010

204,9

88,8

43,3%

202,4

11,3

2001

3.123

35,0

0,011

189,5

82,4

43,5%

185,6

14,3

2002

3.083

37,2

0,012

200,9

87,6

43,6%

196,4

7,2

2003

3.030

38,3

0,013

190,9

84,7

44,4%

181,8

15,1

2004

2.678

37,6

0,014

165,8

77,8

46,9%

162,0

11,7

2005

2.373

35,2

0,015

155,8

73,8

47,3%

151,9

15,1

2006

2.646

40,8

0,015

170,4

82,1

48,2%

168,0

12,5

2007

2.599

42,4

0,016

188,3

90,2

47,9%

183,5

13,2

-11,7%

-4,5%

8,1%

2,1%

7,0%

-1,2%

0,2%

1,4%

-1,4%

2,2%

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

154,2

88,6

88,4

89,1

58,5

452,6

-394,2

511

12,9%

-77,1%

2001

146,4

93,4

93,0

94,5

71,9

472,2

-400,3

544

15,2%

-73,6%

2002

138,5

95,9

95,2

98,1

54,7

434,0

-379,2

489

12,6%

-77,6%

2003

124,6

98,1

97,4

100,6

66,1

529,9

-463,8

596

12,5%

-77,8% -81,7%

2004

114,1

100,1

98,5

104,4

56,3

558,4

-502,1

615

10,1%

2005

100,0

58,4

610,1

-551,6

668

9,6%

-82,5%

2006

94,7

100,7

101,9

95,9

75,5

670,2

-594,7

746

11,3%

-79,7%

2007

100,3

103,6

105,0

95,6

72,7

770

-697,7

843

9,4%

-82,8%

2008

94,6

104,8

108,5

89,4

80,3

793,2

-712,9

873,5

10,1%

-81,6%

2009

80,6

106,7

111,6

86,1

�� 2009/2000 **

-7,0%

2,1%

2,6%

-0,4%

4,0%

7,3%

7,7%

6,9%

-3,0%

0,7%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��) �� µ�� (2005=100)

ymirror

Industr

ΞΥΛΟ - ΦΕΛΛΟΣ

Πορεία συρρίκνωσης

Παρά τις σηµαντικές επενδυτικές πρωτοβουλίες στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, ο κλάδος παραµένει σε πτωτική τροχιά. Αποτρεπτικά σε µια µεγαλύτερης έκτασης συρρίκνωση λειτουργούν οι βελτιούµενες εξαγωγικές επιδόσεις των επιχειρήσεων ξύλου-φελλού. Η φθίνουσα πορεία του οφείλεται στη χαµηλή εγχώρια διαθεσιµότητα πρώτης ύλης , η παρατεινόµενη µείωση της οικοδοµικής δραστηριότητας, η πτώση της ζήτησης στον κλάδο του επίπλου καθώς και η αυξανόµενη εµφάνιση ανταγωνιστικών προϊόντων.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

100

τον κλάδο παραγωγής ξύλου και φελλού περιλαµβάνονται πέντε υποκλάδοι. Ωστόσο, περισσότερο από το ήµισυ της αξίας παραγωγής του κλάδου προέρχεται από τον υποκλάδο κατασκευής φύλλων καπλαµά και τεχνητής ξυλείας (63,9%), µε τους υποκλάδους κατασκευής ξυλουργικών προϊόντων για την οικοδοµική και πριονίσµατος, πλανίσµατος και εµποτισµού ξύλου να ακολουθούν σε συµβολή, µε 16,5% και 13,0% αντίστοιχα. Το υπόλοιπο -µικρό- τµήµα της παραγωγής προέρχεται σχεδόν εξίσου από την κατασκευή ξύλινων εµπορευµατοκιβωτίων (3,7%) και την κατασκευή άλλων προϊόντων από ξύλο, κατασκευή ειδών από φελλό και ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής (2,9%)..

ζόταν κατά 6,6% ετησίως µεταξύ 2000 και 2008. Κλιµάκωση της υποχώρησης σηµειώθηκε το 2008, καθώς έφτασε το 13,8%, από € 237 εκ. το 2007 σε € 205 εκ. το επόµενο έτος. Στον αντίποδα, στις µεγάλες επιχειρήσεις ξύλου-φελλού (άνω των 10 απασχολούµενων), η προστιθέµενη αλλά και η συνολική ακαθάριστη αξία παραγωγής, αυξάνονταν στην περίοδο 2000-2007. Oι σχετικοί µέσοι ρυθµοί κατ’ έτος ανόδου έφθασαν το 2,5% και 4,1% αντίστοιχα. Σηµαντική αύξηση σηµειώθηκε το 2007 στα δύο µεγέθη, 16,1% στην συνολική ακαθάριστη αξία και 23,9% στην προστιθέµενη αξία, ενώ έντονα ανοδικά κινήθηκαν και οι επενδύσεις (+34,0%)..

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η πα-

των εξαγωγών το 2007 κατά 56% περίπου, µόλις στα € 26 εκ., το 2008 επανήλθαν στο προ της καθίζησής τους επίπεδο, το οποίο µάλιστα ξεπέρασαν σε µικρό βαθµό. Στην πλευρά των εισαγωγών, η άνοδος ήταν αναλογικά και σε απόλυτα µεγέθη µικρότερη εκείνης στις εξαγωγές το 2008, από τα € 451 εκ. στα € 484 εκ. περίπου. Ο ιδιαίτερα χαµηλός βαθµός κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές (µόλις 13,2% το 2008), αναδεικνύει την περιορισµένη δυνατότητα των προϊόντων των επιχειρήσεων ξύλου και φελλού να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του διεθνούς ανταγωνισµού. Χα-

ραγωγή των επιχειρήσεων ξύλου και φελλού υποχωρεί συνεχώς την πενταετία 2005-2009, µε µέσο ρυθµό -12,3% ανά έτος. Από την άλλη πλευρά, οι τιµές παραγωγού για τα προϊόντα του κλάδου αυξάνονται ελαφρώς ταχύτερα σε σύγκριση µε τη µεταποίηση, καθώς η µέση άνοδός τους την περίοδο 2005-2009 ήταν 3,6% και 2,9% αντίστοιχα. Η πτώση της παραγωγής του κλάδου αντικατοπτρίζεται στην εξέλιξη της ακαθάριστης προστιθέµενης αξίας παραγωγής, η οποία σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, περιορι-

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Μετά την κατακόρυφη πτώση µηλή, παρά τη βελτίωση που επιτεύχθηκε το 2008, παραµένει η επίδοση του κλάδου και στο δείκτη Balassa, ο οποίος εξετάζει τη σχέση µεταξύ εµπορικού ισοζυγίου και εµπορικών ροών.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι επιχειρήσεις του κλάδου ξύλου-φελλού περιορίστηκαν σε 141 το 2008 από 145 το 2007. Ωστόσο η µείωση των πωλήσεων ήταν αναλογικά µεγαλύτερη, 4,9%, γεγονός που αντανακλά την αποχώρηση από τον κλάδο ή την παύση λειτουργίας εταιριών σχετικά µεγάλου µεγέθους. Η επιδεινούµενη πορεία του

κλάδου αποτυπώνεται στην εκτεταµένη υποχώρηση των µεικτών κερδών κατά 12,8% το 2008, η οποία σε συνδυασµό µε τη διεύρυνση των λειτουργικών εξόδων κατά 8,1%, είχε σαν αποτέλεσµα την πραγµατοποίηση ζηµιών, για πρώτη φορά από το 1994, ύψους € 15,9 εκ.. Η σηµαντική αύξηση της αξίας του καθαρού πάγιου κεφαλαίου των επιχειρήσεων ξύλου-φελλού το 2008, κατά 28,8%, υπεραντιστάθµισε τη συρρίκνωση των ρευστών διαθεσίµων τους (-24,6%) και τη µικρής έκτασης µείωση του κυκλοφορούντος ενεργητικού (-1,6%), οδηγώντας σε αύξηση του συνόλου του ενεργητικού της τάξης του 11,4%, δι-

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η συνεχιζόµενη τα τελευταία χρόνια φθίνουσα πορεία του κλάδου οφείλεται σε δυσκολίες που σχετίζονται τον εφοδιασµό πρώτων υλών, τις νέες τάσεις στη διάθεση των προϊόντων σε διεθνές επίπεδο, σε εξωγενείς εξελίξεις που προέρχονται από την πορεία κλάδων που αποτελούν τους βασικούς αγοραστές των προϊόντων του, όπως η οικοδόµηση, και την αύξηση της διείσδυσης ανταγωνιστικών προϊόντων, από διαφορετικά υλικά, σε αγορές όπου τα κατασκευασµένα από ξύλο είχαν διαχρονικά σηµαντικό µερίδιο. Αναφορικά µε την πρώτη διάσταση, η χαµηλή εγχώρια διαθεσιµότητα πρώ-

πλάσια εκείνης στη µεταποίηση συνολικά (5,6%). Η επέκταση του πάγιου κεφαλαίου πραγµατοποιήθηκε κυρίως µέσω της διεύρυνσης των µακροπρόθεσµων υποχρεώσεων (+27,9%), αλλά και µε τη συµµετοχή ίδιων κεφαλαίων (+11,2%). Ά. Από την άλλη πλευρά, αµφότερες η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού ήταν αρνητικές για πρώτη φορά µετά από πολλά χρόνια, εξαιτίας των ζηµιών. Το µικτό περιθώριο κέρδους του επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή προϊόντων ξύλου-φελλού δέχτηκε πιέσεις από τα αρκετά χαµηλότερα µικτά κέρδη τους.

της ύλης και ως εκ τούτου η ανάγκη προµήθειάς της από τη διεθνή αγορά αποτελεί σηµαντικό πρόσκοµµα στην οµαλή, αποδοτική παραγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων. Η δηµιουργία διεθνών αλυσίδων πώλησης επίπλων, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν επεκταθεί και στην Ελλάδα, έχει αυξήσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις στις εγχώριες επιχειρήσεις επίπλου, οι οποίες µετακυλίονται και στους προµηθευτές των πρώτων υλών τους. Μεγάλη κάµψη της ζήτησης για τα προϊόντα των επιχειρήσεων ξύλου προέρχεται από την ραγδαία εξασθένιση της οικοδοµικής δραστηριότη-

τας την τελευταία διετία, αλλά και από τη στροφή των προτιµήσεων σε προϊόντα από υλικά όπως το αλουµίνιο, το πλαστικό. Η παρατεινόµενη ύφεση στον κλάδο, έχει αρχίσει να οδηγεί σε επιχειρηµατικές διεργασίες για την πραγµατοποίηση εξαγορών-συνεργασιών. Πιο συγκεκριµένα, η µικρή εγχώρια παραγωγή ξυλείας, έχει στρέψει τις επιχειρήσεις του κλάδου στην προµήθεια πρώτης ύλης από το εξωτερικό. Ωστόσο, ο ποιοτικός έλεγχος των εισαγωγών είναι δύσκολος, µε αποτέλεσµα να φθάνουν στην Ελλάδα προϊόντα χαµηλής ποιότητας, φθαρµένα από την παραγωγή και την υγρασία που συσσωρεύει το ξύλο πριν τη διαδικασία ξήρανσής του, τα οποία συχνά δε συνοδεύονται από τα σχετικά πιστοποιητικά εισαγωγής. Παράλληλα, οι ελληνικές επιχειρήσεις υφίστανται τις επιδράσεις από τις αυξοµειώσεις των τιµών στις χώρες-παραγωγούς και τις διακυµάνσεις των διεθνών συναλλαγµατικών ισοτιµιών, στις οποίες προστίθεται η επιβάρυνση από το υψηλό κόστος µεταφοράς και εκτελωνισµού. Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι η διαθέσιµη πρώτη ύλη στην Ελλάδα είναι ανεπαρκής, χρησιµοποιείται για την εκµετάλλευση συνθηκών αθέµιτου ανταγωνισµού, που δηµιουργούνται µέσω της εισαγωγής προϊόντων χωρίς πιστοποίηση, που δεν έχουν υποβληθεί σε ποιοτικό έλεγχο και της πώλησής τους για διαφορετικό τύπο κατασκευών από αυτόν για τον οποίο είναι κατάλληλα. Επακόλουθο των µειονεκτηµάτων-προβληµάτων που παρουσιάζει η εισαγωγή πρώτων υλών από το εξωτερικό, αποτελεί η µεταστροφή του παραγωγικού προσανατολισµού των επιχειρήσεων ξύλου-φελλού στην παραγωγή προϊόντων τεχνητής ξυλείας. Οι περισσότερες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη διάθεσή τους είναι εισαγωγικές, µικρού µεγέθους, µε βασική εισαγωγική δραστηριότητα σε άλλα εµπορεύµατα, ενώ ο αριθµός των εγχώριων παραγωγών είναι προς το παρόν περιορισµένος. Το κόντρα πλακέ ήταν το αρχικό προϊόν τεχνητής ξυλείας που εµφανίστηκε στην αγορά, ενώ οι µοριοσανίδες είναι το προϊόν µε τη µεγαλύτερη κατανάλωση και έπονται σε πλήθος εφαρµογών και έκταση χρήσης ο καπλαµάς, οι ινοσανίδες υψηλής και χαµηλής πυκνότητας και οι πηχοσανίδες (πλακάζ).. Η αποδυνάµωση της ζήτησης των προϊόντων του

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010



101

ymirror

Industr

ΞΥΛΟ - ΦΕΛΛΟΣ

κλάδου εξαιτίας της πτώσης της οικοδοµικής δραστηριότητας από το 2008 και των κατασκευαστικών έργων γενικότερα από το 2009, αναµένεται να συνεχιστεί τουλάχιστον και το 2010. Αιτία για αυτό θα αποτελέσουν η βάθυνση της οικονοµικής ύφεσης στην Ελλάδα, η πολύ χαµηλή πιστωτική επέκταση προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και η εφαρµογή των αντικειµενικών κριτηρίων για τον υπολογισµό του τεκµαρτού εισοδήµατος το 2011. Η χαµηλή οικοδοµική δραστηριότητα και γενικότερα η περιορισµένη κινητικότητα στην αγορά ακινήτων θα πλήξουν και τον κλάδο των επίπλων, έναν εκ των κύριων πελατών των επιχειρήσεων ξύλου. Στις αρνητικές προοπτικές σε βασικούς

κλάδους-αγοραστές των προϊόντων του κλάδου ξύλου-φελλού, προστίθεται η ενίσχυση των πωλήσεων προϊόντων από άλλα υλικά που µπορούν να χρησιµοποιηθούν αντί των αντίστοιχων από ξύλο, περιορίζοντας έτσι το τµήµα της αγοράς που αυτά καταλάµβαναν στο παρελθόν. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα αποτελούν τα κουφώµατα από µέταλλο, κυρίως αλουµίνιο, από συνθετικές πρώτες ύλες (PVC) και τα µεταλλικά-από σίδηρο, αλουµίνιο- κάγκελα, των οποίων η δυναµική ενισχύεται στις συγκεκριµένες αγορές. Η συνεχής συρρίκνωση της παραγωγής τα τελευταία χρόνια και το µικρό µέγεθος πολλών εταιρειών του κλάδου ωθεί τις επιχειρήσεις στην αναζήτηση συνεργασιών, σε συγχωνεύσεις κ.λπ. για την αξιοποίηση των ωφελειών που µπορούν να προκύψουν από οικονοµίες κλίµακας (αύξηση παραγωγικής δυναµικότητας, περιορισµός κόστους, επέκταση δικτύων αντιπροσώπων και πωλήσεων). Σηµαντικότερη

εξέλιξη σε αυτό το επίπεδο αποτελεί η εξαγορά της Shelman, πρώτης σε πωλήσεις εταιρείας του κλάδου, από την Alpha Wood, στις αρχές του 2010. Παρά τις διαγραφόµενες αρνητικές προοπτικές, τα πρώτα στοιχεία για την παραγωγή του κλάδου το 2010, που καλύπτουν το 1ο τρίµηνο, είναι αρκετά ενθαρρυντικά για την πορεία του, µε το δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής να ενισχύεται κατά 35,1% σε σύγκριση µε το ίδιο διάστηµα του 2009. Μετά από µια σειρά ετών κατά τα οποία λήφθηκαν σηµαντικές επενδυτικές πρωτοβουλίες από τις επιχειρήσεις ξύλου-φελλού, το 2009 οι επενδύσεις τους υποχώρησαν. Όµως για το 2010 οι επιχειρήσεις εκτιµούν ευρύτερη συρρίκνωση των επενδυτικών τους δραστηριοτήτων από ότι τον περασµένο χρόνο. Η βελτίωση µεθόδων παραγωγής που ήδη εφαρµόζονται και η αντικατάσταση υφιστάµενου εξοπλισµού είναι τα κύρια αίτια πραγµατοποίησης επενδύσεων.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

131

290,9

35,3

406,4

149,9

732,5

447,8

284,7

254,0

408,8

2001

132

337,0

29,7

432,7

181,8

799,4

469,8

329,6

287,9

443,7

2002

136

293,2

17,2

404,8

171,1

715,3

360,0

349,3

290,8

444,5

2003

146

319,9

20,8

472,9

179,6

810,6

373,0

431,6

365,1

476,8

2004

146

355,3

21,7

510,1

194,7

881,4

397,8

477,4

382,5

513,3

2005

146

429,7

24,0

517,8

200,3

955,2

422,1

528,8

406,0

506,7

2006

144

448,7

29,2

571,4

215,8

1.027,3

440,1

581,5

443,1

571,2

2007

145

476,0

40,8

633,4

243,3

1.116,4

460,5

651,7

415,6

659,7

2008

141

613,2

30,7

623,4

248,0

1.243,3

512,0

727,3

425,4

627,2

-0,9%

14,6%

9,1%

5,1%

6,2%

9,0%

6,5%

11,1%

2,7%

5,1%

��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ME�� 2008/2004

102

��

�� H� ��

��

2000

67,7

97,5

15,8

3,5%

1,54

2,2%

0,39

0,40

1,01

16,6%

3,9%

2001

120,9

104,9

16,0

3,4%

1,39

2,0%

0,41

0,42

0,87

27,2%

3,6%

2002

67,3

62,9

4,4

1,2%

1,23

0,6%

0,49

0,41

0,80

15,1%

1,0%

2003

79,6

74,6

5,0

1,3%

1,17

0,6%

0,53

0,39

0,80

16,7%

1,1%

2004

85,7

78,6

7,1

1,8%

1,12

0,8%

0,54

0,40

0,82

16,7%

1,4%

2005

85,5

84,9

0,6

0,1%

0,98

0,1%

0,55

0,45

0,78

16,9%

0,1%

2006

96,9

94,4

2,4

0,6%

0,98

0,2%

0,57

0,44

0,80

17,0%

0,4%

2007

122,5

113,5

9,0

1,9%

0,97

0,8%

0,58

0,43

0,94

18,6%

1,4%

2008

106,8

122,7

-15,9

-3,1%

0,84

-1,3%

0,58

0,49

0,88

17,0%

-2,5%

ME�� 2008/2004

5,7%

11,8%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

 �� 15 �� - �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

�� 2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

��

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

SHELMAN A.E.*

294.923

261.339

189.586

142.724

50.413

56.306

109.567

95.448

134.943

109.585

-17.858

-10.238

114.917

121.218

�� .�. �� *

122.183

123.923

69.833

70.342

29.513

26.733

29.931

35.332

62.739

61.858

918

-4.639

57.504

61.554

ALFA WOOD �.�.�.�.*

115.768

73.873

67.218

25.735

23.666

12.469

43.618

17.100

48.484

44.169

2.131

9.379

38.457

39.741

�� .�.

26.594

25.083

9.271

7.772

3.220

6.607

3.000

19.706

17.776

2.396

3.210

30.338

29.996

�� .�.�.�. ��

23.238

21.690

3.854

3.752

13.421

11.956

2.160

1.705

7.419

7.799

-756

21.788

21.585

PROTECTA �.�.�.�. ��

39.869

40.682

11.045

10.457

22.695

24.978

9.470

6.707

7.521

8.767

-1.279

306

21.676

27.166

�� . �� .�.

27.051

26.800

3.363

3.064

20.219

20.547

2.225

2.025

4.493

4.117

495

514

21.599

24.154

ALFA WOOD �� .�.�.�.*

90.161

54.198

68.046

43.239

21.982

11.532

29.776

13.569

38.403

28.968

2.597

341

21.082

20.156

�� .�. ��

19.947

21.230

8.230

6.069

11.891

12.891

175

414

6.501

6.526

-1.895

421

12.242

16.664

�� .�.�.�. ��

20.676

15.069

18.732

6.313

5.947

3.855

1.670

132

13.043

11.070

1.960

2.590

11.516

11.009

�� . �� .�.

21.418

19.305

9.228

8.633

10.681

9.380

6.068

5.757

4.386

3.974

103

706

10.752

11.993

�� . �.�. ��

7.107

1.079

4.499

1.156

1.451

859

10.723

�� . �.�. ��

12.119

11.779

611

607

8.658

8.405

3.435

3.360

156

416

9.491

9.945

�� .�.�.�. ��

11.782

10.476

3.247

3.017

8.354

8.035

1.008

2.420

2.408

8.931

7.074

�� .�.

10.507

12.861

2.587

2.931

5.730

7.814

336

421

4.381

4.587

-784

123

7.508

8.794

* ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

134

4.631

62,1

0,013

352,7

135,7

38,5%

321,0

84,9

2001

103

4.629

66,0

0,014

395,9

143,3

36,2%

353,7

29,9

2002

100

4.384

59,6

0,014

351,1

127,0

36,2%

323,6

65,6

2003

113

3.739

50,7

0,014

358,3

121,7

34,0%

336,6

34,4

2004

113

4.157

62,7

0,015

399,3

141,3

35,4%

374,1

32,6

2005

102

3.843

61,3

0,016

345,1

108,5

31,4%

331,0

15,8

2006

114

4.210

72,4

0,017

401,3

130,6

32,5%

388,1

31,8

2007

111

4.075

71,0

0,017

466,0

161,7

34,7%

445,3

42,6

-2,7%

-1,8%

0,9%

1,9%

3,8%

4,1%

2,5%

-1,5%

4,8%

-9,4%

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2000

126,0

88,2

88,0

89,1

41,5

375,6

-334,1

417

11,0%

-80,1%

2001

112,9

91,2

91,3

43,6

404,2

-360,6

448

10,8%

-80,5%

2002

111,4

91,9

91,3

94,7

37,3

389,6

-352,3

427

9,6%

-82,5%

2003

105,2

92,6

92,2

94,9

45,4

411,2

-365,7

457

11,1%

-80,1%

2004

106,1

96,6

96,5

97,8

61,4

439,1

-377,7

501

14,0%

-75,5%

2005

100,0

63,6

460,1

-396,5

524

13,8%

-75,7%

2006

94,8

103,8

103,6

104,3

61,2

533,0

-471,8

594

11,5%

-79,4%

2007

83,9

109,3

109,7

106,8

26,9

451

-424,5

478

6,0%

-88,8%

2008

75,9

114,2

115,3

108,0

63,9

483,5

-419,6

547,4

13,2%

-76,7%

2009

57,5

115,3

117,0

106,0

�� 2009/2000 **

-8,3%

3,0%

3,2%

2,0%

5,5%

3,2%

2,9%

3,5%

2,3%

-0,5%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

103

ymirror

Industr

Χ ΑΡΤΙ

Αναχώµατα στην ύφεση

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Στο δυσµενές οικονοµικό περιβάλλον που επικρατεί στην εγχώρια αγορά, οι επιχειρήσεις του κλάδου χαρτιού καταφέρνουν κατά τη διάρκεια του 1ου τριµήνου του 2010 να διατηρήσουν την παραγωγή τους στο επίπεδο της αντίστοιχης περυσινής περιόδου, δίνοντας σηµάδια αισιοδοξίας για το µέγεθος των επιπτώσεων της ύφεσης στον κλάδο. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις µε εξαγωγική δραστηριότητα θα επωφεληθούν από την ενδεχόµενη ανάκαµψη των οικονοµιών διεθνώς και την υποχώρηση του ευρώ.

104

χαρτοβιοµηχανία απασχολεί 6.426 άτοµα σε 108 παραγωγικές µονάδες και συγκεντρώνει το 2,1% της συνολικής ακαθάριστης αξίας παραγωγής, το 1% των εξαγωγών και το 3% της συνολικής απασχόλησης της βιοµηχανίας. Περιλαµβάνει δύο επιµέρους υποκλάδους, την κατασκευή ειδών από χαρτί και χαρτόνι, όπως συσκευασίες, είδη υγιεινής, είδη χαρτοπωλείου κ.λπ. (75,8%) και την παραγωγή χαρτοπολτού, χαρτιού και χαρτονιού (24,2%).

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Πτωτική πορεία, µε µέσο ετήσιο ρυθµό -1,3%, εµφανίζει ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλά-

δου την περίοδο 2000-2009. Μετά την ιδιαίτερα έντονη κάµψη το 2001, η οποία συνεχίστηκε και τα επόµενα δύο έτη, η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου ανέκαµψε την τετραετία 2004-2007, χωρίς να διατηρήσει τη δυναµική αυτή το 2008 και ακόµα περισσότερο το 2009, κατά τη διάρκεια του οποίου η παραγωγή κινήθηκε χαµηλότερα κατά 4,8% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Για αρκετό χρονικό διάστηµα οι παραγωγοί κατάφεραν να διατηρήσουν υπό έλεγχο τις τιµές, όµως η άνοδος του ενεργειακού κόστους οδήγησε σε αύξηση των τιµών. Συνολικά, ο δείκτης τιµών παραγωγού καταγράφει την περίοδο 2000-2009 µικρή αύξηση,

µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής 2%, καθώς η τάση σταθεροποίησης των τιµών παραγωγού την περίοδο 2001-2005, αντιστράφηκε το 2006, και εδραιώθηκε την επόµενη διετία. Το 2009, πάντως, δεν παρατηρήθηκε σηµαντική µεταβολή των τιµών παραγωγού στον κλάδο. Σε ευθυγράµµιση µε τις προαναφερόµενες τάσεις, η ακαθάριστη αξία παραγωγής εµφανίζει πτωτική πορεία από το 2002 έως το 2005, ανακάµπτοντας ωστόσο την επόµενη διετία, ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινούνται οι συνολικές πωλήσεις και η προστιθέµενη αξία παραγωγής των επιχειρήσεων του κλάδου. Αξίζει να σηµειωθεί ότι σύµφωνα



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Παρά την υποχώρηση των εισαγωγών κατά -7% και την ταυτόχρονη άνοδο που εµφάνισαν οι εξαγωγές το 2008 (+3,8%), εξελίξεις που οδήγησαν σε µικρή υποχώρηση του εµπορικού ελλείµµατος, η συνολική ανταγωνιστική ικανότητα της εγχώριας χαρτοβιοµηχανίας δεν είναι ικανοποιητική. Το εµπορικό ισοζύγιο των προϊόντων χάρτου παραµένει σταθερά ελλειµµατικό, µε το έλλειµµα να ξεπερνά τα €800 εκατ.. Ωστόσο, θετικό είναι το γεγονός ότι το µερίδιο των εξαγωγών του κλάδου, συγκριτικά µε την εξαγωγική δραστηριότητα του συνόλου της εγχώριας µεταποίησης, ενισχύθηκε. Το έλλειµµα διεθνούς ανταγωνιστικότητας των εγχώριων προϊόντων χάρτου αποτελεί εποµένως ένα µόνιµο πρόβληµα, που αντανακλάται στο δείκτη Balassa και στο χαµηλό βαθµό κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές. Παραδοσιακά, οι εισαγωγές των προϊόντων του κλάδου προέρχονται κυρίως από τη Γερµανία, τη Φινλανδία, και την Ιταλία, ενώ οι εξαγωγές κατευθύνονται κατά κύριο λόγο προς τη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Τουρκία και την Ουγγαρία.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Αυξηµένα εµφανίζονται τα περισσότερα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη του κλάδου (πωλήσεις, µικτά κέρδη, σύνολο ενεργητικού, ίδια κεφάλαια) σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, παρά τη µείωση του αριθµού των Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δηµοσίευσαν οικονοµικές καταστάσεις, από 150 το 2007 σε 141 το 2008. Ωστόσο, η βελτίωση αυτή δεν αντανακλάται στην κερδοφορία του κλάδου, η οποία το 2008 επανήλθε σε αρνητικό πρόσηµο. Η άνοδος των συνολικών

βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων υποχρεώσεων και του συνολικού παθητικού µε παρόµοιο ρυθµό, διατήρησε το 2008 τη δανειακή πίεση του κλάδου σε µέγεθος αρκετά υψηλότερο της τιµής που καταγράφεται για το σύνολο της βιοµηχανίας. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού υποχώρησε σε αρνητικό επίπεδο, αντανακλώντας τις συνολικές ζηµιές που εµφανίζει ο κλάδος, ενώ κάµψη εµφανίζει και το περιθώριο µικτού κέρδους, τα οποίο διαµορφώθηκε το 2008 σε 21,5% έναντι 21,7% το προηγούµενο έτος. Το περιθώριο µικτού κέρδους διατηρείται υψηλότερα από το αντίστοιχο µέγεθος για το σύνολο της βιοµηχανίας, εποµένως η αρνητική κερδοφορία θα πρέπει να αναζητηθεί σε παράγοντες όπως τα χρηµατοοικονοµικά και λοιπά έξοδα τα οποία φαίνεται

εξέλιξη της βιοµηχανικής παραγωγής, αλλά και µε τον αγροτικό τοµέα και τους λοιπούς τοµείς που χρησιµοποιούν χάρτινη συσκευασία. Τα είδη υγιεινής και καθαριότητας από χαρτί αποτελούν καταναλωτικά προϊόντα κάλυψης βασικών αναγκών και η ζήτησή τους προσδιορίζεται από οικονοµικούς παράγοντες όπως το διαθέσιµο εισόδηµα, οι τιµές κ.λπ. Η υποχώρηση της οικονοµικής δραστηριότητας και του διαθέσιµου εισοδήµατος και η αύξηση της έµµεσης φορολογίας, οδηγούν σε επαναπροσδιορισµό των καταναλωτικών και επιχειρησιακών δαπανών σε πλήθος προϊόντων που άµεσα ή έµµεσα συνδέονται µε τη χαρτοβιοµηχανία (συσκευασίες, χαρτικά καθαριότητας και υγιεινής κ.λπ.), αν και η αναγκαιότητα της χρήσης των προϊόντων χάρτου απορροφά σε κάποιο βαθµό την αρνητική

Η υποχώρηση της καταναλωτικής δαπάνης είναι επωφελής για τις επιχειρήσεις που κατασκευάζουν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία κερδίζουν µερίδια αγοράς έναντι των γνωστών σηµάτων. ότι βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδο ως ποσοστό των πωλήσεων συγκριτικά µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Ο βαθµός κάλυψης των παγίων αν και αυξήθηκε σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, υποδηλώνει ότι το µεγαλύτερο µέρος των επενδύσεων του κλάδου χρηµατοδοτείται από δανειακά κεφάλαια. Τέλος, η άµεση ρευστότητα επιδεινώθηκε, µε τις τιµές του δείκτη να διατηρούνται σε επίπεδο που δείχνει ότι τα άµεσα ρευστοποιήσιµα στοιχεία δεν επαρκούν για να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις των επιχειρήσεων του κλάδου.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η ζήτηση προϊόντων χάρτου εξαρτάται σε σηµαντικό βαθµό από τις τάσεις και επιδόσεις στον τοµέα των υπηρεσιών και κλάδων όπως η βιοµηχανία εκδόσεων & εκτυπώσεων. Ο τοµέας της χάρτινης συσκευασίας είναι στενά συνδεδεµένος πρωταρχικά µε την

επίπτωση από τη µείωση του εισοδήµατος και της επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Στο δυσµενές οικονοµικό περιβάλλον που επικρατεί στην εγχώρια αγορά, οι επιχειρήσεις του κλάδου καταφέρνουν κατά τη διάρκεια του 1ου τριµήνου του 2010 να διατηρήσουν την παραγωγή τους στο επίπεδο της αντίστοιχης περυσινής περιόδου, δίνοντας ένα τόνο αισιοδοξίας για το µέγεθος των επιπτώσεων της οικονοµικής ύφεσης στον κλάδο. Η συγκράτηση / υποχώρηση της καταναλωτικής δαπάνης, ίσως µάλιστα αποδειχθεί επωφελής για τις παραγωγικές επιχειρήσεις, οι οποίες κατασκευάζουν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που τοποθετούνται στα τµήµατα χαµηλής τιµής στις σχετικές αγορές και ολοένα και περισσότερο θα κερδίζουν µερίδια αγοράς έναντι των γνωστών σηµάτων. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις µε εξαγωγική δραστηριότητα θα επωφεληθούν από την ενδεχόµενη ανάκαµψη των οικο-

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2008 στα €359 εκατ., υποχωρώντας την περίοδο 2000-2008 οριακά µε ρυθµό -0,3% ετησίως. Η επενδυτική δραστηριότητα στον κλάδο το 2007 ενισχύεται έπειτα από το ιστορικά χαµηλό επίπεδο του 2005, µε τις επενδύσεις να διαµορφώνονται στα €67,8 εκατ. Συγχρόνως, η τάση µείωσης των απασχολούµενων στον κλάδο ανακόπτεται, ενώ οι µέσες αµοιβές είναι οριακά χαµηλότερες από το σύνολο της µεταποίησης.

105

ymirror

Industr

Χ ΑΡΤΙ

νοµιών διεθνώς και την υποχώρηση της ισοτιµίας του ευρώ. Η εγχώρια παραγωγή µπορεί υπό αυτές τις συνθήκες να βρει διέξοδο σε νέες αγορές και να υποκαταστήσει στο εσωτερικό τις εισαγωγές. Παρά το γεγονός ότι η χαρτοβιοµηχανία είναι ένας ώριµος κλάδος µε υψηλό βαθµό αυτοµατοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας, το κόστος εργασίας και ενέργειας διαδραµατίζει καθοριστικό ρόλο στη συνολική ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και στη διείσδυση στις έντονα ανταγωνιστικές διεθνείς αγορές. Η υψηλή ένταση κεφαλαίου και η ενεργειακή ένταση της παραγωγικής διαδικασίας καθιστούν τον κλάδο ευάλωτο στις διακυµάνσεις των ενεργειακών αγορών, οι οποίες συνιστούν κρίσιµο

παράγοντα αβεβαιότητας. Σε αυτό το περιβάλλον, η προσήλωση στον έλεγχο του λειτουργικού κόστους, η βέλτιστη διαχείριση των αποθεµάτων, η εισαγωγή στην αγορά νέων προϊόντων µε ελκυστικά χαρακτηριστικά τιµής-ποιότητας και ο εξορθολογισµός του κόστους διανοµής και διάθεσης των προϊόντων θα αποτελέσουν προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις του κλάδου. Εµπόδια σε αυτή την προσπάθεια θα αποτελέσουν ο έντονος ανταγωνισµός και η υψηλή διαπραγµατευτική δύναµη των δικτύων λιανικής. Ο σχεδιασµός νέων επενδύσεων δε φαίνεται, εύλογα, να αποτελεί προτεραιότητα των επιχειρήσεων. Συνολικά, και σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα επενδύσεων στη βιοµηχανία που διεξάγει το ΙΟΒΕ, οι επενδύσεις των επιχειρήσεων του κλάδου το 2009 κατευθύνθηκαν κυρίως στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα σε ποσοστό σηµαντικά µεγαλύτερο από το µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας. Σηµαντικό µέρος της

επενδυτικής δαπάνης αφορά σε διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων και σε αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και σε βελτίωση των µεθόδων παραγωγής που ήδη εφαρµόζουν. Η εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής δεν περιλαµβάνεται στα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων, ενώ και οι επενδύσεις για τη βελτίωση των όρων ασφαλείας και της προστασίας του περιβάλλοντος απορροφούν ένα αρκετά µικρότερο ποσοστό έναντι του συνόλου της βιοµηχανίας. Καθοριστικός παράγοντας προσδιορισµού της επενδυτικής δραστηριότητας είναι η ζήτηση που αναµένουν οι επιχειρήσεις για τα προϊόντα τους, ενώ σηµαντικό ρόλο φαίνεται ότι παίζουν τα επενδυτικά κίνητρα, η κερδοφορία και οι τεχνολογικές εξελίξεις. Για το 2010 οι επιχειρήσεις εκτιµούν περιορισµό των επενδύσεων, οι οποίες θα εστιαστούν στον εκσυγχρονισµό και στη διεύρυνση της δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

143

443,1

30,6

578,8

171,7

1.052,5

433,7

618,9

515,9

841,4

2001

148

458,7

34,0

550,6

172,2

1.043,4

427,2

616,2

495,6

871,0

2002

148

404,5

35,5

615,0

193,6

1.092,9

378,3

670,3

539,5

895,8

2003

154

439,6

36,3

619,5

192,8

1.117,5

358,2

731,5

596,5

876,7

2004

153

450,0

34,2

619,9

183,9

1.117,4

392,4

702,4

555,7

865,7

2005

152

454,5

32,4

638,4

165,0

1.120,7

360,9

738,3

581,6

848,3

2006

152

498,4

38,6

682,2

169,5

1.213,1

400,8

789,2

578,8

909,2

2007

150

575,8

42,0

722,9

190,1

1.329,7

415,6

889,4

618,2

1.025,2

141

643,5

38,6

747,0

207,5

1.429,4

439,8

949,9

659,0

1.063,0

-2,0%

9,4%

3,0%

4,8%

3,1%

6,4%

2,9%

7,8%

4,4%

5,3%

2008

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ME�� 2008/2004

106

��

�� H� ��

��

2000

191,6

257,1

21,3

4,9%

0,98

2,0%

0,59

0,42

0,79

22,8%

2001

274,1

257,8

16,2

3,8%

0,93

1,6%

0,59

0,44

0,76

31,5%

1,9%

2002

199,1

202,8

-3,7

-1,0%

0,94

-0,3%

0,61

0,37

0,78

22,2%

-0,4%

2003

200,3

188,7

11,5

3,2%

0,81

1,0%

0,65

0,39

0,72

22,8%

1,3%

2004

203,8

189,5

14,3

3,7%

0,87

1,3%

0,63

0,40

0,78

23,5%

1,7%

2005

177,5

173,4

4,1

1,1%

0,79

0,4%

0,66

0,41

0,81

20,9%

0,5%

2006

196,1

199,8

-3,7

-0,9%

0,80

-0,3%

0,65

0,41

0,89

21,6%

-0,4%

2007

222,2

216,1

6,1

1,5%

0,72

0,5%

0,67

0,43

0,86

21,7%

0,6%

2008

228,9

230,6

-1,7

-0,4%

0,68

-0,1%

0,66

0,45

0,82

21,5%

-0,2%

ME�� 2008/2004

2,9%

5,0%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

��

2,5%

 �� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

2007

�� 2008

2007

�� /��µ�� /��µ�� 2008

2007

2008

��

2007

2008

2007

�� 2008

��

2007

2008

2007

�� .�.

48.178

47.408

22.171

23.195

20.946

18.148

10.012

14.245

16.045

14.422

3.724

2.900

69.991

68.270

�� .�.

89.515

75.192

41.607

39.063

41.218

41.420

27.843

23.950

599

345

56.669

53.296

SCA PACKAGING HELLAS A.E.

35.857

40.209

12.050

11.518

20.841

16.040

9.272

15.141

2.887

6.262

-4.046

-3.598

46.008

44.430

�� .�.

70.352

58.515

33.909

26.968

32.524

31.123

12.464

6.229

25.181

20.781

1.193

1.364

45.652

43.767 38.032

�� .�.�.�. ��*

72.126

54.233

45.223

32.807

28.780

25.729

25.899

12.370

17.448

16.134

454

958

44.945

�� .�.�.�.*

64.944

61.261

35.692

35.861

19.482

18.409

22.997

21.160

22.465

21.691

1.150

1.586

39.268

36.281

EL PACK �.�. ��

56.553

50.948

18.435

16.648

42.212

37.116

4.117

3.906

9.836

9.718

207

1.025

37.066

37.765 44.363

�� .�.

56.476

56.953

18.513

16.714

33.512

38.958

8.488

2.910

14.137

14.579

-4.115

-2.476

34.372

�� .�.

23.103

22.211

3.490

3.537

12.482

13.169

9.606

7.889

2.127

4.180

31.990

33.050

�� .�.*

52.063

53.408

30.573

31.955

14.667

14.627

21.830

23.651

15.566

15.130

695

160

31.526

31.531

GEORGIA PACIFIC �� .�.�.�.

22.909

23.819

8.307

8.733

15.129

16.484

101

3.404

3.251

-4.567

-4.907

31.481

33.641

�� .�.�.�.

41.693

40.064

14.267

12.360

24.866

20.861

10.512

11.892

5.768

6.861

-1.228

-1.637

25.287

24.608

�� .�.�.�.

18.894

18.610

4.443

4.301

7.805

7.681

3.486

4.347

7.456

6.460

804

532

23.482

21.394

�.�.�� . �. �� .�.

30.917

27.084

14.353

11.528

6.684

5.216

3.250

1.750

20.614

19.777

434

22.561

22.808

�� .�.�.�.

31.872

30.301

9.367

8.410

14.455

12.821

7.169

8.291

9.976

8.957

227

558

22.333

22.388

* ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

124

7.507

112,4

0,015

743,2

287,9

38,7%

658,3

68,9

2001

116

7.709

119,0

0,015

782,6

313,3

40,0%

709,2

66,9

2002

107

7.582

137,1

0,018

803,1

314,5

39,2%

715,8

48,3

2003

102

6.924

134,7

0,019

724,4

296,1

40,9%

659,8

48,2

2004

6.247

122,2

0,020

708,3

289,4

40,9%

643,5

75,0

2005

5.886

118,9

0,020

668,0

262,0

39,2%

633,4

30,1

2006

106

6.182

126,4

0,020

752,2

289,8

38,5%

710,5

50,0

2007

108

6.426

141,9

0,022

873,5

313,4

35,9%

820,7

67,8

-2,0%

-2,2%

-0,2%

3,4%

5,7%

2,3%

1,2%

-1,1%

3,2%

-0,2%

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2000

108,7

94,3

87,1

103,2

103,3

1.008,2

-904,9

1.111

10,2%

-81,4%

2001

97,6

103,0

101,1

106,1

103,0

973,2

-870,2

1.076

10,6%

-80,9%

2002

93,6

103,0

101,0

106,5

109,1

682,4

-573,3

792

16,0%

-72,4%

2003

92,2

102,1

100,7

101,9

120,4

924,6

-804,2

1.045

13,0%

-77,0%

2004

94,5

100,4

100,2

101,4

108,8

910,1

-801,3

1.019

12,0%

-78,6%

2005

100,0

108,3

921,9

-813,6

1.030

11,7%

-79,0%

2006

102,7

101,9

102,0

100,9

112,9

990,7

-877,8

1.104

11,4%

-79,5%

2007

106,2

105,1

105,5

101,0

116,0

1.034

-918,2

1.150

11,2%

-79,8%

2008

101,5

113,1

114,4

101,5

120,4

965,1

-844,6

1.085,5

12,5%

-77,8%

2009

96,6

113,1

114,7

99,0

�� 2009/2000 **

-1,3%

2,0%

3,1%

-0,5%

1,9%

-0,5%

-0,9%

-0,3%

2,5%

-0,6%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

107

ymirror

Industr

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Κοκτέιλ προκλήσεων Επηρεαζόµενος από την οικονοµική ύφεση, ο κλάδος των Εκδόσεων – Εκτυπώσεων έχει να αντιµετωπίσει σηµαντικές προκλήσεις όπως η εξάρτηση από την εγχώρια αγορά και οι συνεχιζόµενες διαρθρωτικές προσαρµογές στις νέες τεχνολογίες και στις συνθήκες της αγοράς,. Ο έντονος ανταγωνισµός σε επίπεδο τιµών και το υψηλότερο κόστος παραγωγής (πρώτες ύλες, ενέργεια, επενδύσεις σε σύγχρονες τεχνολογίες) συνιστούν ένα απειλητικό µίγµα για τις επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν ουσιαστικό τεχνολογικό know-how και δεν προσφέρουν σηµαντικό εύρος υπηρεσιών.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

108

κλάδος εκτυπώσεων και εκδόσεων περιλαµβάνει τις εξής δραστηριότητες: εκδόσεις (µε 64,3% ποσοστό συµµετοχής στο σύνολο της παραγωγής του κλάδου), εκτυπώσεις και συναφείς δραστηριότητες, και αναπαραγωγή προεγγεγραµµένων µέσων εγγραφής ήχου ή εικόνας και προεγγεγραµµένων µέσων πληροφορικής (35,7%). Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 213 επιχειρήσεις µε µέση ετήσια απασχόληση 14.322 εργαζόµενους, µέγεθος που αντιστοιχεί στο 6,6% της απασχόλησης στη βιοµηχανία. Η συµµετοχή του κλάδου στη συνολική ακαθάριστη αξία του µεταποιητικού τοµέα προσεγγίζει το 3,4% ενώ στη συνολική προστιθέµενη αξία φθάνει στο 6%. Η αξία των ακαθάριστων επενδύσεων του κλάδου αποτελεί το 4,4% του αντίστοιχου µεγέθους στο σύνολο της ελληνικής µεταποίησης.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Σηµαντικές απώλειες, κατά -11,5%, ανάλογες του συνόλου της µεταποίησης, κατέγραψε η βιοµηχανική

παραγωγή του κλάδου κατά τη διάρκεια του 2009, συνεχίζοντας την πτωτική τάση που ξεκίνησε το 2007. Οι τιµές παραγωγού, από την άλλη πλευρά, µετά την κατακόρυφη άνοδο που σηµείωσαν το προηγούµενο έτος, παρουσίασαν το 2009 ήπια αύξηση, κατά 1,3%. Ο αριθµός των επιχειρήσεων και της µέσης ετήσιας απασχόλησης αυξήθηκε το

2007, συµβάλλοντας στην άνοδο της ακαθάριστης αξίας παραγωγής και των πωλήσεων, τα µεγέθη των οποίων διαµορφώθηκαν σε €1.458 και €943,9 εκ. αντίστοιχα. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, ο κλάδος συγκαταλέγεται στους ταχύτερα αναπτυσσόµενους τοµείς της µεταποίησης, καταγράφοντας την περίοδο 2000-



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Θετική πορεία ακολουθούν τα τελευταία χρόνια οι εξαγωγές του κλάδου, οι οποίες το 2008 αυξήθηκαν κατά 10% περίπου, προσεγγίζοντας τα €100 εκατ. Έτσι, η µικρή υποχώρηση που σηµείωσαν οι εισαγωγές, οδήγησε σε µείωση του εµπορικού ελλείµµατος για τα προϊόντα εκδόσεων – εκτυπώσεων. Συνολικά, οι εµπορικές ροές παραµένουν σε χαµηλό επίπεδο, δείγµα της εξάρτησης του κλάδου από τις συνθήκες ζήτησης στην εγχώρια αγορά και των µικρών περιθωρίων ανάπτυξης στις διεθνείς αγορές. Πάντως, όπως προκύπτει από την εξέλιξη των σχετικών δεικτών, η ανταγωνιστικότητα του κλάδου εµφανίζεται σε καλύτερη θέση συγκριτικά µε το σύνολο της µεταποίησης.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Σηµάδια κόπωσης εµφανίζουν οι πωλήσεις των επιχειρήσεων του κλάδου, όπως προκύπτει από την ανάλυση των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων 527 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιήθηκαν στον κλάδο το 2008, εν µέρει και λόγω της µείωσης του αριθµού των επιχειρήσεων του δείγµατος. Συγχρόνως, τα µικτά κέρδη του κλάδου περιορίστηκαν, αλλά η αναλογική µείωση των συνολικών εξόδων επέτρεψε τη µικρή βελτίωση της κερδοφορίας. Αρκετά ενισχυµένο εµφανίζεται το σύνολο του ενεργητικού, ως αποτέλεσµα της ανόδου όλων των στοιχείων του, και κυρίως του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Η υποχώρηση των ιδίων κεφαλαίων συνοδεύεται από την αξιοσηµείωτη αύξηση των συνολικών υποχρεώσεων, κυρίως των µεσοµακροπρόθεσµων, χωρίς

ωστόσο να µεταβληθεί σηµαντικά η βαρύτητα των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων, οι οποίες διατηρούν τον κυρίαρχο ρόλο τους στη χρονική διάρθρωση του χρέους των επιχειρήσεων του κλάδου. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού βελτιώθηκε οριακά, αλλά διατηρήθηκε πολύ χαµηλότερα από το µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας. Η εξέλιξη του βαθµού κάλυψης των παγίων επιβεβαιώνει την τάση των τελευταίων ετών, υποδεικνύοντας ότι το µεγαλύτερο µέρος των παγίων επενδύσεων του κλάδου χρηµατοδοτείται από δανειακά κεφάλαια. Η δανειακή πίεση του κλάδου επιβαρύνθηκε ελαφρά και διατηρήθηκε σε υψηλότερο επίπεδο από το αντίστοιχο µέγεθος του συνόλου της βιοµηχανίας, ενώ η ρευστότητα του κλάδου επιδεινώθηκε, συγκλίνοντας στο µέσο όρο της βιοµηχανίας. Τέλος,

Ο έντονος ανταγωνισµός σε επίπεδο τιµών και το υψηλότερο κόστος παραγωγής (πρώτες ύλες, κεφαλαιακές επενδύσεις σε σύγχρονες τεχνολογίες), συνιστούν ένα απειλητικό µίγµα για τις επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν ουσιαστικό τεχνολογικό know-how και δεν προσφέρουν σηµαντικό εύρος υπηρεσιών. Το σηµαντικότερο κοµµάτι των εσόδων του κλάδου εκδόσεων – εκτυπώσεων προέρχεται από τις διαφηµιστικές δαπάνες των επιχειρήσεων. Ένας άλλος σηµαντικός παράγοντας είναι οι δαπάνες των νοικοκυριών για ενηµέρωση. Τα στοιχεία της Media Services για το 2009 καταγράφουν σηµαντική υποχώρηση του συνόλου των (τεκµαρτών) διαφηµιστικών δαπανών κατά 17% σε σχέση µε την αντίστοιχη περίοδο του προηγούµενου έτους. Η µείωση επηρέασε όλα τα Μέσα, µε τις εφηµερίδες να αντέχουν περισσότερο (υποχώρηση

Η περιστολή των διαφηµιστικών δαπανών των επιχειρήσεων προοιωνίζεται µια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά για τον κλάδο. το µικτό περιθώριο κέρδους του κλάδου υποχώρησε, αλλά παρέµεινε σταθερά υψηλότερο σε σχέση µε το µέσο µικτό περιθώριο του συνόλου της βιοµηχανίας, ενώ οριακή βελτίωση παρουσίασε το καθαρό περιθώριο κέρδους.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Επηρεαζόµενος από την οικονοµική ύφεση, ο κλάδος των Εκδόσεων – Εκτυπώσεων έχει να αντιµετωπίσει σηµαντικές προκλήσεις, όπως η εξάρτηση από την εγχώρια αγορά και οι συνεχιζόµενες διαρθρωτικές προσαρµογές στις νέες τεχνολογίες και στις συνθήκες της αγοράς, οι οποίες σε συνδυασµό µε την περιστολή των διαφηµιστικών προϋπολογισµών των επιχειρήσεων και τη συρρίκνωση της ιδιωτικής καταναλωτικής δαπάνης, προοιωνίζονται µια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά για τη βιωσιµότητα αρκετών επιχειρήσεων. Ήδη, τα µηνύµατα που έρχονται από τα στοιχεία του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου το 1ο τρίµηνο του 2010 δεν δηµιουργούν αισιοδοξία, µε την υποχώρηση της παραγωγής να αγγίζει το -6,6%.

-7,7%), αλλά µε τα περιοδικά, τα οποία συνεχίζουν να προσελκύουν την πλειονότητα των διαφηµιστικών δαπανών, να καταγράφουν απώλειες µεγαλύτερες του 20%. Η κατάσταση αυτή, µε µικρότερη ένταση συνεχίζεται και το πρώτο 4µηνο του 2010. Η συνολική διαφηµιστική δαπάνη υποχωρεί κατά 6,8% σε σύγκριση µε την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Οι εφηµερίδες έχουν σηµειώσει οριακές απώλειες, τα περιοδικά αρκετά µεγαλύτερες (-9,2%), ενώ το ραδιόφωνο έχει πληγεί περισσότερο από κάθε άλλο Μέσο (-23,4%). Η έλλειψη µετρήσεων για τη διαφηµιστική δαπάνη στο διαδίκτυο, καθιστά την οικονοµική κρίση και τη µείωση των κρατικών διαφηµιστικών δαπανών µέρος της ερµηνείας για τη συνολική µείωση της διαφηµιστικής δαπάνης. Το ενδεχόµενο ένα κοµµάτι της διαφηµιστικής δαπάνης να έχει στραφεί στη ψηφιακή και online διαφήµιση είναι υπαρκτό, µε δεδοµένες τις διεθνείς τάσεις που κάνουν λόγο για αλλαγή ισορροπίας και ηγετικό ρόλο της online διαφήµισης. Οι καταναλωτικές συνήθειες των νοι-

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

2008 µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της ακαθάριστης προστιθέµενης αξίας (σε τρέχουσες τιµές) 8,3%, µε την τελευταία να διαµορφώνεται το 2008 σε €1.088 εκατ. Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου, όπως εκφράζεται από το λόγο της προστιθέµενης ως προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής παραµένει σε επίπεδο σηµαντικά υψηλότερο του µέσου όρου της βιοµηχανίας. Επιπλέον, βελτιώθηκε η µέση αµοιβή των απασχολούµενων στον κλάδο, η οποία προσέγγισε τα €26.000, αρκετά υψηλότερα από τη µέση αµοιβή στο σύνολο της µεταποίησης. Παράλληλα, η επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου ανέκαµψε σηµαντικά και διαµορφώθηκε σε €101,1 εκ., µέγεθος που αντιπροσωπεύει το 11,2% των πωλήσεων του κλάδου.

109

ymirror

Industr

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ

κοκυριών επηρεάζονται από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Ήδη, το 33% των ελληνικών νοικοκυριών διαθέτει ευρυζωνική σύνδεση στο διαδίκτυο. Το περιεχόµενο διαδικτυακών τόπων παρέχεται σε αρκετές περιπτώσεις δωρεάν και ανταγωνίζεται ευθέως µε εκτυπωµένα µέσα ενηµέρωσης (εφηµερίδες, περιοδικά). Συνεπώς, το τµήµα της αγοράς των εκτυπωµένων διαφηµίσεων και καταχωρήσεων απειλείται µε συρρίκνωση, τάση που αναµένεται να ενισχυθεί εφόσον η Ελλάδα κερδίσει το στοίχηµα της ψηφιακής σύγκλισης. Ολοένα και

περισσότερα άτοµα και επιχειρήσεις χρησιµοποιούν το διαδίκτυο, και όχι τις εφηµερίδες και τα περιοδικά, ως το προτιµώµενο µέσο διαφήµισης. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις και ο δηµόσιος τοµέας στην προσπάθεια µείωσης του λειτουργικού κόστους εξοικονοµούν έντυπο υλικό και ενθαρρύνουν τη χρήση ηλεκτρονικών εγγράφων, κάτι που έχει άµεσες αρνητικές συνέπειες για τον κλάδο των εκτυπώσεων. Σε αντιδιαστολή, οι εκτυπώσεις σε συσκευασίες ιδιαίτερα στον τοµέα των τροφίµων µπορεί να αναδειχθούν ως δυναµικά τµήµατα της αγοράς. Περαιτέρω, ο τοµέας των εκτυπώσεων απειλείται από τις µικρής κλίµακας εργασίες και τις εκτυπώσεις εταιρικών εντύπων: η µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος και οι προσπάθειες περικοπής των δαπανών των επιχειρήσεων οδηγούν τους µικρούς ιδιώτες πελάτες σε αναζήτηση λύσεων που οι τεχνολογίες των προσωπικών υπολογιστών έχουν καταστήσει προσιτές, και τις επιχειρήσεις

σε ανάθεση των εκτυπωτικών τους εργασιών εκεί όπου επιτυγχάνουν ελαχιστοποίηση του κόστους, ακόµα και στο εξωτερικό. Μέσα σε αυτό το δύσκολο οικονοµικό περιβάλλον, αρκετές είναι οι επιχειρήσεις του κλάδου, κυρίως οι µεγαλύτερες, οι οποίες στα επενδυτικά τους σχέδια δίνουν προτεραιότητα στην αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων. Σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα βιοµηχανικών επενδύσεων του ΙΟΒΕ (β’ εξάµηνο 2009), που καλύπτει τον κλάδο εκδόσεων – εκτυπώσεων στο σύνολό του, οι επιχειρήσεις του κλάδου θεωρούν τις τεχνολογικές εξελίξεις ως το σηµαντικότερο προσδιοριστικό παράγοντα της επενδυτικής τους δραστηριότητας, αλλά εµφανίζονται ιδιαίτερα προβληµατισµένες σχετικά µε τις αρνητικές επιπτώσεις που µπορεί να έχει η ασκούµενη οικονοµική πολιτική, αλλά και η διαθεσιµότητα και το κόστος κεφαλαίου στις σχεδιαζόµενες επενδύσεις.

�� (�� . ��) �� . ��

��

�� / ��

��/��

��

2000

478

1.094,6

157,2

1.037,2

170,8

2.289,1

1.379,3

909,7

829,9

1.589,9

534

1.205,0

112,5

1.145,0

204,1

2.462,5

1.308,7

1.153,8

1.035,0

1.715,4

2002

522

1.085,8

110,2

1.321,5

221,3

2.490,0

1.187,7

1.274,1

1.071,7

1.790,3

2003

548

1.136,9

129,0

1.468,1

233,3

2.685,7

1.223,1

1.432,0

1.232,2

1.974,4

2004

554

1.133,7

142,5

1.576,1

265,1

2.796,9

1.234,6

1.533,5

1.327,5

2.165,3

2005

556

1.331,5

137,0

1.636,0

275,5

3.017,1

1.226,7

1.770,5

1.463,9

2.294,4

2006

562

1.406,7

148,2

1.816,1

288,0

3.293,0

1.260,4

1.999,9

1.604,6

2.546,3

2007

572

1.515,2

164,7

1.960,1

315,7

3.550,7

1.285,9

2.231,6

1.720,8

2.717,5

527

1.592,6

221,6

1.968,1

331,1

3.635,4

1.263,3

2.343,8

1.782,5

2.643,4

-1,2%

8,9%

11,7%

5,7%

6,8%

0,6%

11,2%

7,6%

5,1%

2008

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

2001

ME�� 2008/2004

110

��.�� (�� )

��

�� H� ��

��

2000

399,5

515,3

125,0

9,1%

1,26

5,5%

0,40

0,48

1,04

25,1%

7,9%

2001

612,9

604,4

8,5

0,7%

1,09

0,3%

0,47

0,49

0,91

35,7%

0,5%

2002

530,8

484,3

46,5

3,9%

1,09

1,9%

0,51

0,44

1,03

29,6%

2,6%

2003

663,3

585,8

77,5

6,1%

1,09

2,7%

0,55

0,41

0,99

33,6%

3,9%

2004

735,8

659,9

75,9

5,5%

0,92

2,2%

0,59

0,44

0,93

34,0%

3,5%

2005

755,6

688,2

67,5

5,5%

0,92

2,2%

0,59

0,44

0,93

32,9%

2,9%

2006

831,8

810,3

21,5

1,7%

0,90

0,7%

0,61

0,43

0,95

32,7%

0,8%

2007

906,0

876,0

30,0

2,3%

0,85

0,8%

0,63

0,43

0,96

33,3%

1,1%

2008

859,9

823,6

36,2

2,9%

0,79

1,0%

0,64

0,44

0,92

32,5%

1,4%

ME�� 2008/2004

4,0%

5,7%

-16,9%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

 �� 15 �� - �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

��

2008

2007

�� . �� .�.

222.218

213.510

2008

MODERN TIMES �.�.

128.216

121.860

IRIS �� .�.�.�.

184.318

197.035

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

��

2008

��

2007

2008

2007

150.209

71.089

49.807

13.087

14.257

138.041

149.446

16.858

17.541

99.500

88.406

13.540

14.368

10.026

9.727

5.015

6.893

126.039

118.768

114.320

120.617

31.372

30.967

72.458

80.586

80.487

85.483

-4.870

-1.650

110.982

109.902

168.511

2008

��

2007

-5.905

5.060

2008

2007

156.334

147.014

�� . �. �� .�.*

176.130

113.469

70.847

68.191

91.402

20.109

15.036

26.308

69.692

67.051

64.751

247

98.194

113.422

�� .�.*

156.317

150.242

100.355

97.754

44.106

32.710

15.531

17.674

96.679

99.858

1.365

7.572

92.056

117.782

�� .�.*

221.559

191.036

180.558

161.712

51.916

43.692

44.975

24.991

124.667

122.353

1.792

-7.898

74.698

75.168

�� .�.*

67.443

69.264

42.564

41.718

42.215

43.146

12.688

13.005

12.540

13.112

-493

63.524

65.083

�� .�.

62.584

58.318

18.783

19.289

44.491

40.473

4.781

5.890

13.051

11.723

-1.060

55.160

57.800

�� .�.*

16.974

21.995

841

402

17.548

21.397

380

-954

595

-1.458

3.196

51.869

50.216

�� & �� .�.*

179.276

170.065

120.251

110.564

86.555

77.588

41.846

40.969

50.875

51.508

1.736

5.997

46.721

51.684

IMAKO MEDIA �.�.

59.033

58.086

24.037

25.054

38.741

37.285

8.105

8.730

12.188

12.071

297

-1.587

44.402

45.154

�� . �.�.�.

64.296

50.255

43.105

31.127

18.142

12.141

30.693

24.473

14.968

13.307

982

950

42.144

38.564

�� .�.

37.193

36.082

3.723

3.502

23.550

24.639

4.204

4.200

8.645

3.014

-29.920

-34.183

41.631

33.252

DE AGOSTINI �� . �.�.�. INFORM �. �� .�.*

18.836

19.805

500

565

10.753

11.756

7.922

7.938

415

555

38.943

37.906

115.511

113.929

92.855

89.519

12.978

45.295

40.366

5.088

62.166

63.546

2.803

5.201

37.569

39.160

* ��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

259

15.038

241,7

0,016

1.085,6

566,1

52,1%

693,9

191,3

2001

215

14.661

261,0

0,018

1.123,9

586,5

52,2%

739,0

119,2

2002

214

14.049

262,9

0,019

1.108,5

626,6

56,5%

723,2

153,1

2003

212

14.292

283,3

0,020

1.221,5

696,1

57,0%

799,0

91,8

2004

194

13.774

296,4

0,022

1.246,0

705,5

56,6%

809,7

62,4

2005

192

13.646

312,4

0,023

1.269,9

698,2

55,0%

817,5

51,8

2006

209

14.051

342,3

0,024

1.389,7

771,3

55,5%

904,4

101,1

213

14.322

365,5

0,026

1.458,4

827,5

56,7%

943,9

82,3

-2,8%

-0,7%

2,1%

6,1%

6,8%

4,3%

5,6%

1,2%

4,5%

-11,4%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2007 ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

99,6

77,5

77,8

69,1

178,4

-109,3

247

38,7%

-44,2%

2001

76,2

89,3

89,4

71,2

199,6

-128,3

271

35,7%

-47,4%

2002

74,7

94,1

93,8

52,1

130,9

-78,8

183

39,8%

-43,1%

2003

77,4

97,7

97,6

71,5

150,3

-78,8

222

47,6%

-35,5% -38,7%

2004

74,1

98,9

98,7

69,8

157,7

-87,9

227

44,2%

2005

100,0

82,7

163,8

-81,1

247

50,5%

-32,9%

2006

108,3

101,3

101,4

83,9

191,8

-107,9

276

43,7%

-39,1%

2007

104,5

102,9

102,8

91,4

240

-148,6

331

38,1%

-44,9%

2008

99,4

110,2

100,1

235,2

-135,1

335,3

42,6%

-40,3%

2009

87,9

111,7

�� 2009/2000 **

-1,4%

4,1%

4,7%

3,5%

2,7%

3,9%

1,2%

-1,1%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

111

ymirror

Industr

Π ΑΡΑΓΩΓΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

Σε νέους τοµείς Οι επιχειρήσεις του κλάδου διύλισης και παραγωγής προϊόντων πετρελαίου στοχεύουν στην αποτελεσµατικότερη διαχείριση του χαρτοφυλακίου τους στην ελληνική αγορά, αλλά και στις χώρες όπου κατέχουν σηµαντικές επενδύσεις, στην περαιτέρω διείσδυση σε άλλους ενεργειακούς κλάδους και ιδίως εκείνον της ηλεκτρικής ενέργειας, αποσκοπώντας στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων και των ανταγωνιστικών πλεονεκτηµάτων, καθώς και στη βελτίωση των χρηµατοοικονοµικών τους µεγεθών, σε ένα οικονοµικό περιβάλλον µε υψηλή αβεβαιότητα.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

112

κλάδος παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα αποτελείται από τρεις επιµέρους κλάδους, και συγκεκριµένα από τον κλάδο (α) παραγωγής προϊόντων οπτανθρακοποίησης (κωκοποίησης), (β) παραγωγής προϊόντων διύλισης πετρελαίου και (γ) επεξεργασίας πυρηνικών καυσίµων. Σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΒΕ, ο κλάδος αριθµεί 9 επιχειρήσεις µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων και περίπου 3.800 απασχολούµενους, ενώ κατέχει την υψηλότερη συµµετοχή (22,5%) στη βιοµηχανία σε όρους ακαθάριστης αξίας παραγωγής.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ To 2009 ο δείκτης όγκου της βιοµηχανικής παραγωγής κινήθηκε σε επίπεδο αντίστοιχο µε εκείνο του 2008, υποχωρώντας οριακά κατά 0,1%. Συνολικά, η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου την περίοδο 2000-2009 αυξήθηκε µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 0,7%. Το 2008, ο δείκτης τιµών παραγωγού του κλάδου, ακολουθώντας την έντονη ανοδική πορεία των τιµών του αργού πετρελαίου, σηµείωσε αύξηση 44% σε σχέση µε το 2005. Ωστόσο, η έντο-

νη αποκλιµάκωση των τιµών του πετρελαίου και των προϊόντων του στο τελευταίο τετράµηνο του 2008 και η διατήρηση της τιµής του αργού κάτω από τα 75 δολάρια το βαρέλι στις διεθνείς αγορές κατά τη διάρκεια του 2009, είχαν ως αποτέλεσµα την υποχώρηση του δείκτη τιµών παραγωγού κατά 28% συγκριτικά µε το 2008. Από την εξέταση των διαρθρωτικών µεγεθών του κλάδου την περίοδο 2000-2007, προκύπτει µείωση στον αριθµό των επιχειρήσεων, η οποία, ωστόσο, δεν συνοδεύεται από αντίστοιχο περιορισµό του αριθµού των εργαζοµένων που απασχολούνται στον κλάδο. Ο µέσος αριθµός εργαζοµένων ανά κατάστηµα, ο οποίος είναι σχεδόν επταπλάσιος σε σχέση µε το σύνολο της µεταποίησης, αυξήθηκε το 2007 κατά 6% συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος. Η µέση ετήσια αµοιβή, η οποία προσεγγίζει τα €54.000, είναι υπερδιπλάσια της µέσης αµοιβής του συνόλου της βιοµηχανίας, έχοντας επίσης σηµειώσει αύξηση σε σχέση µε το 2006. Ανοδική τάση καταγράφουν η ακαθάριστη και η προστιθέµενη αξία παραγωγής, µε µέσους ετήσιους ρυθµούς µεγέθυνσης 8,2% και 6,2% αντίστοιχα την

περίοδο 2000-2007. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των Εθνικών Λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) αυξήθηκε µε µέσο ετήσιο ρυθµό 18% την περίοδο 2000-2008, ο δεύτερος υψηλότερος µεταξύ των κλάδων της µεταποίησης, προσεγγίζοντας τα €3,35 δις. Οι επενδύσεις στον κλάδο το 2007 συνέχισαν την πτωτική πορεία που σηµειώνεται από το 2005 και έπειτα, µε αποτέλεσµα να υποχωρήσουν σε επίπεδο ελαφρώς µεγαλύτερο από εκείνο του 2004. Σύµφωνα µε την πιο πρόσφατη Έρευνα Επενδύσεων στη Βιοµηχανία που διεξάγει το ΙΟΒΕ (Ιανουάριος 2010), η επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου επηρεάζεται κυρίως



δου. Σηµαντικό µερίδιο των εξαγωγών αφορά σε προϊόντα πετρελαίου που δεν συµµορφώνονται µε τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές που καθορίζουν οι κανονισµοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή / και δεν ζητούνται από την εγχώρια αγορά, στην οποία παράγονται αρκετά µεγάλες ποσότητες βαρέως πετρελαίου εξωτερικής καύσης (µαζούτ). Οι εξαγωγές κατευθύνονται κυρίως στις ΗΠΑ, Λιβύη και Τουρκία, ενώ οι εισαγωγές προέρχονται από χώρες της Πρώην Σοβιετικής Ένωσης, την Ιταλία, τις ΗΠΑ και τη Βενεζουέλα.

από τη ζήτηση παραγώγων πετρελαίου και κατευθύνεται στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων, την προστασία του περιβάλλοντος και την ενίσχυση των όρων ασφαλείας.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το πλεόνασµα του εµπορικού ισοζυγίου σε όρους αξίας το 2007, το µοναδικό στην πενταετία 2003-2007, δεν διατηρήθηκε το 2008 όπου ο κλάδος πετρελαίου-άνθρακα κατέγραψε σηµαντικό έλλειµµα. Αυτό οφείλεται στη µεγάλη αύξηση της αξίας των εισαγωγών, οι οποίες σχεδόν διπλασιάστηκαν (94%) σε σχέση µε το

2007, εξαιτίας της µεγάλης ανόδου της τιµής του πετρελαίου. Παράλληλα, η σηµαντική αύξηση στις εισαγωγές δεν αντισταθµίστηκε από αντίστοιχη άνοδο της αξίας των εξαγωγών, οι οποίες υποχώρησαν κατά 12%, ασκώντας κατ’ αυτό τον τρόπο εντονότερη αρνητική επίδραση στο εµπορικό ισοζύγιο. Την περίοδο 2005-2008, η αξία των εξαγωγών και των εισαγωγών αυξήθηκε µε µέσο ετήσιο ρυθµό 12% και 17% αντίστοιχα, αν και καταγράφεται σηµαντική µεταβλητότητα. Το υψηλό έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου στον κλάδο το 2008, επηρεάζει αρνητικά το δείκτη Balassa υποδεικνύοντας την επιδείνωση της ανταγωνιστικής ικανότητας της εγχώριας παραγωγής του κλά-

µοί ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν την πορεία των πωλήσεων του κλάδου την περίοδο 2004-2008 (µέσος ετήσιος ρυθµός 22%), συνδέονται άµεσα µε την εξέλιξη των τιµών του πετρελαίου και των παραγώγων του και τις διακυµάνσεις στις οποίες αυτές υπόκεινται διεθνώς. Η άνοδος του κύκλου εργασιών ωστόσο, δεν ασκεί αντίστοιχη επίδραση στην κερδοφορία. Το 2008 καταγράφεται σηµαντική κάµψη του µικτού περιθωρίου κέρδους κατά 72% σε σχέση µε το 2007, µε αποτέλεσµα ο κλάδος να εµφανίσει καθαρές ζηµίες. Σηµαντικό παράγοντα προσδιορισµού της κερδοφορίας αποτελεί η τρέχουσα αποτίµηση των αποθεµάτων των διυλιστηρίων σε σχέση µε τις τιµές κτήσης. Με βάση τα στοιχεία ενεργητικού, την περίοδο 2004-2008 το καθαρό πάγιο αυξήθηκε µε µέσο ετήσιο ρυθµό 5%, έναντι αύξησης 8% του συνόλου του ενεργητικού. Ωστόσο, το 2008 η αύξηση των καθαρών παγίων κατά 12% έναντι της προηγούµενης χρήσης συνδυάζεται µε µείωση του συνολικού ενεργητικού του κλάδου κατά 3,9%, µε αποτέλεσµα να διαµορφωθεί στα €5,2 δισεκ. Τα κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού µειώνονται ως ποσοστό του συνολικού ενεργητικού στο 52% από 59% το 2007, αναλογία η οποία είναι παρόµοια µε το σύνολο των ελληνικών βιοµηχανικών επιχειρήσεων (51%). Παράλληλα, οι βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις του κλάδου ως ποσοστό του παθητικού κινούνται ανοδικά από το 2004 και διαµορφώνονται στο 41% το 2008. Από την άλλη πλευρά, το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων µειώθηκε κατά 12% σε σχέση µε το 2007 (έναντι αύξησης 5%), ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 3%, µε αποτέλεσµα ο δείκτης δανειακής πί-

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι υψηλοί ρυθ-

113

ymirror

Industr

Π ΑΡΑΓΩΓΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

εσης να αυξηθεί. Οι µακροχρόνιες υποχρεώσεις στον κλάδο αποτελούν το 28% των συνολικών δανειακών υποχρεώσεων, έχοντας υποχωρήσει κατά 10 εκατοστιαίες µονάδες σε σχέση µε το 2005. Η συγκεκριµένη αναλογία είναι επίσης µικρότερη συγκριτικά µε το σύνολο της µεταποίησης (35%), γεγονός που υποδεικνύει ότι ο προσανατολισµός του κλάδου στον µακροχρόνιο δανεισµό µειώνεται. Όσον αφορά στους αριθµοδείκτες, η αύξηση των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων και παράλληλα η µείωση του κυκλοφορούντος ενεργητικού (εξαιρουµένων των αποθεµάτων), είχε ως αποτέλεσµα ο δείκτης άµεσης ρευστότητας να παραµείνει αµετάβλητος το 2008 σε σχέση µε το 2007. Τέλος, ως αποτέλεσµα των καθαρών ζηµιών που εµφανίζει ο κλάδος το 2008, οι δείκτες αποδοτικότητας ενεργητικού και ιδίων κεφαλαίων, διαµορφώνονται στο -0,8% και -1,7%, αντίστοιχα.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Στην Ελλάδα

114

λειτουργούν τέσσερα διυλιστήρια, εκ των οποίων τρία ανήκουν στα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛ.ΠΕ) και ένα στην Motor Oil Ελλάς µε συνολική ονοµαστική δυναµικότητα 23 εκατ. τόνους ετησίως. Το µερίδιο των ΕΛ.ΠΕ στην ελληνική αγορά φτάνει το 74%, ενώ η Motor Oil κατέχει το 26% περίπου, µε την εταιρία να καταγράφει επίσης σηµαντικές εξαγωγές. Η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από το πετρέλαιο είναι υψηλή – το πετρέλαιο καλύπτει περίπου το 60% της πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας, έναντι 40% του µέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) – παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η διείσδυση του φυσικού αερίου για βιοµηχανική και οικιακή χρήση έχει αυξηθεί σηµαντικά. Η µεγαλύτερη εξάρτηση παρατηρείται στον τοµέα των µεταφορών, στον οποίο οι πιέσεις από ανταγωνιστικά προϊόντα παραµένουν χαµηλότερες. Παρά την ανελαστικότητα της ζήτησης προϊόντων πετρελαίου ως προς την τιµή η επίδραση στα αποτελέσµατα του κλάδου από τις πρόσφατες αυξήσεις του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και του ΦΠΑ θα γίνει αισθητή, ενώ η µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος και η αναπροσαρµογή της καταναλωτικής συµπεριφοράς, σε συνδυασµό

µε την υποχώρηση της οικονοµικής δραστηριότητας, που θα ωθήσει τις επισφάλειες σε επίπεδα που δεν είχαµε δει στο παρελθόν, θα ασκήσουν έντονες πιέσεις στον κλάδο. Μακροπρόθεσµα, οι τεχνολογικές εξελίξεις στην υποκατάσταση του πετρελαίου στις µεταφορές, αλλά και η ανάπτυξη του δικτύου φυσικού αερίου, µπορούν να αποτελέσουν σηµαντικότατη απειλή για τον κλάδο. Ήδη, το 1ο τρίµηνο του 2010, ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου υποχωρεί κατά -2% συγκριτικά µε την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Στο επιχειρησιακό πεδίο οι εξαγορές των δύο πολυεθνικών οµίλων εµπορίας πετρελαιοειδών Shell και BP από τους εγχώριους οµίλους διύλισης, τους προσφέρει την ευκαιρία να αυξήσουν τα µερίδιά τους στην εµπορία. Η βελτίωση των περιθωρίων

διύλισης – τα οποία κατά τη διάρκεια του 2009 βρέθηκαν στο χαµηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών – η προσαρµογή της παραγωγής σε προϊόντα υψηλότερης προστιθέµενης αξίας, η συµµόρφωση µε τις περιβαλλοντικές ρυθµίσεις αλλά και η αποτελεσµατική διαχείριση των κινδύνων από τη µεταβλητότητα των διεθνών τιµών του πετρελαίου και των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, αποτελούν σηµαντικούς παράγοντες προσδιορισµού των επιδόσεων του κλάδου στο κοντινό µέλλον. Τα ΕΛ.ΠΕ στο πλαίσιο της µετεξέλιξης τους από πετρελαϊκή σε ενεργειακή δύναµη έχουν αναπτύξει ένα διευρυµένο φάσµα δραστηριοτήτων, το οποίο πέραν της διύλισης, περιλαµβάνει την έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων, την παραγωγή και εµπορία πετροχηµικών και χηµικών, την εµπορία

 προϊόντων πετρελαίου συµπεριλαµβανοµένων και των διεθνών πωλήσεων, την παραγωγή και εµπορία ηλεκτρικής ενέργειας και τη συµµετοχή στην προµήθεια φυσικού αερίου µέσω της ΔΕΠΑ ΑΕ. Ο όµιλος προσδοκά διπλασιασµό των λειτουργικών κερδών έως το 2012, µε το µεγαλύτερο µερίδιο αυτών να αναµένεται ότι θα προέλθει από την αναβάθµιση του συστήµατος διύλισης και από τους απαραίτητους µετασχηµατισµούς οι οποίοι περιλαµβάνουν τον εξορθολογισµό του λιανικού δικτύου, τη βελτίωση της τιµολογιακής πολιτικής και την αναδιάρθρωση του ανθρωπίνου δυναµικού. Κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τα εταιρικά αποτελέσµατα, αποτελούν η τιµή του πετρελαίου, η µεταβολή της συναλλαγµατικής ισοτιµίας, η αποτελεσµατικότερη διαχείριση του λειτουργικού κόστους, όπως και τα εταιρικά αποτελέσµατα από το διευρυµένο χαρτοφυλάκιο. Με την εξαγορά της

BP το µερίδιο των ΕΛ.ΠΕ στην λιανική αγορά καυσίµων διαµορφώνεται στο 35%. Η Motor Oil έχει εδραιώσει την τεχνολογική υπεροχή της µε τις σύγχρονες µονάδες µετατροπής, δηλαδή των συγκροτηµάτων Υδρογονοπυρόλυσης (Hydrocracker) και καταλυτικής πυρόλυσης (Fluid Catalytic Cracker). Από τη συµφωνία της εταιρίας µε τη “SHELL OVERSEAS HOLDINGS LTD” η Motor Oil απέκτησε τις δραστηριότητές που αφορούν τη διακίνηση και εµπορία καυσίµων µέσω του δικτύου των πρατηρίων καυσίµων που φέρουν το σήµα της, τις συνοδευτικές ιδιόκτητες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις καυσίµων, την ανάµιξη και παρασκευή λιπαντικών, την αποθήκευση και διανοµή χηµικών και το 49% της εµπορίας αεροπορικών καυσίµων. Η συγκεκριµένη εξαγορά θεωρείται ότι θα δηµιουργήσει σηµαντικές συνέργιες και προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης στην εγχώρια και

διεθνή αγορά. Σύµφωνα µε το επιχειρησιακό πρόγραµµα της Motor Oil, αναµένεται εντός του 2010 η ολοκλήρωση της επένδυσης για την κατασκευή της νέας µονάδας ατµοσφαιρικής απόσταξης δυναµικότητος περίπου 60.000 βαρελιών την ηµέρα. Με την προσθήκη της νέας µονάδας, η συνολική παραγωγική δυναµικότητα του Διυλιστηρίου θα αυξηθεί κατά 25% σε σχέση µε την υφιστάµενη ετήσια παραγωγική δυναµικότητα. Πρόσθετα οφέλη επίσης, αναµένονται από την υποκατάσταση εισαγωγών µαζούτ (Straight Run Fuel Oil) από ιδιοπαραγόµενο, και την βελτιστοποίηση προµηθειών αργού. Τέλος, στο πλαίσιο της διείσδυσης σε άλλους ενεργειακούς κλάδους, η συνεργασία µε τον Όµιλο Μυτιληναίου, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε µονάδα συνδυασµένου κύκλου εντός των εγκαταστάσεών της εταιρίας στην Κόρινθο, επεκτείνεται στην εισαγωγή και εµπορία φυσικού αερίου.

�� (�� . ��) ��

��

�� / ��

��/��

1.518,4

47,7

1.794,6

709,9

3.360,7

1.437,9

1.922,8

1.548,0

6.688,8

1.554,2

235,1

1.421,8

509,3

3.211,0

1.836,1

1.374,9

992,2

5.919,4

1.687,8

197,9

1.744,5

788,2

3.500,4

1.835,3

1.284,6

1.050,5

5.467,1

1.784,4

242,4

1.569,9

617,6

3.416,6

1.906,1

1.094,2

767,9

5.510,3

2004

2.040,7

114,8

1.713,0

770,2

3.830,2

1.950,3

1.388,7

1.062,2

6.707,2

2005

2.200,3

95,6

2.549,7

1.396,5

4.752,4

2.353,0

2.393,8

1.494,2

9.459,0

2006

2.158,0

68,4

2.539,5

1.308,8

4.700,1

2.447,9

2.248,0

1.411,8

11.436,0

2007

2.212,9

54,7

3.215,3

1.768,2

5.430,4

2.576,5

2.848,8

1.994,0

11.868,2

2008

2.478,0

549,8

2.738,9

1.191,2

5.220,3

2.272,0

2.942,7

2.126,3

14.629,4

-3,2%

5,0%

47,9%

12,4%

11,5%

8,0%

3,9%

20,7%

18,9%

21,5%

��

��.�� (�� )

2000

2001

2002 2003

ME�� 2008/2004

��

�� H� ��

��

2000

659,7

570,3

414,6

28,8%

0,95

12,3%

0,57

0,45

0,70

9,9%

6,2%

2001

629,2

485,9

143,3

7,8%

1,18

4,5%

0,43

0,48

0,92

10,6%

2,4%

2002

420,6

202,2

218,4

11,9%

1,09

6,2%

0,37

0,48

0,91

7,7%

4,0%

2003

484,1

139,2

344,9

18,1%

1,07

10,1%

0,32

0,52

1,24

8,8%

6,3%

2004

589,1

246,6

342,5

17,6%

0,96

8,9%

0,36

0,53

0,89

8,8%

5,1%

2005

940,6

297,6

643,0

27,3%

1,07

13,5%

0,50

0,46

0,77

9,9%

6,8%

2006

705,9

221,3

484,7

19,8%

1,13

10,3%

0,48

0,46

0,87

6,2%

4,2%

2007

891,1

289,6

601,5

23,3%

1,16

11,1%

0,52

0,41

0,73

7,5%

5,1%

2008

245,4

284,7

-39,3

-1,7%

0,92

-0,8%

0,56

0,47

0,73

1,7%

-0,3%

ME�� 2008/2004

-19,7%

3,7%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� . ��

115

ymirror

Industr

Π ΑΡΑΓΩΓΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ



�� 13 �� - �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

��

2008

��

2007

��

2008

2007

2008

2007

�� .�.*

3.817.296

3.851.615

1.642.649

1.421.055

1.446.400

1.203.499

489.507

516.521

1.881.389

2.131.595

-142.082

388.730

9.319.595

2008

7.899.981

2007

MOTOR OIL �� .�.*

1.206.433

1.396.542

759.147

730.831

594.734

708.648

297.339

316.361

314.360

371.533

99.356

208.412

5.057.751

3.719.133

�� .�.

40.096

39.967

13.946

11.531

28.081

29.892

2.793

2.595

6.660

5.789

-812

659

99.821

89.128

SHELL GAS �.�.�.�.�.

27.493

28.332

10.109

9.254

8.471

11.026

5.035

4.939

11.666

10.392

3.326

3.754

61.462

56.458

LEON GAS �.�.�.�.*

12.218

10.434

5.030

5.061

5.995

3.030

4.751

5.960

1.472

1.444

14.959

12.359

CHEVRON �� A.E.

16.777

17.656

855

350

1.541

2.003

14.833

14.799

-1.626

11.764

26.751

�� .�.�.�. ��

9.635

16.468

14.292

4.218

4.027

8.465

6.338

1.931

2.040

6.043

5.910

101

114

9.646

�� .�.�.�.

6.492

6.493

1.168

1.274

3.791

2.400

1.000

2.675

2.961

-286

201

6.914

8.622

�� .�.�.�.

3.524

4.059

1.994

2.295

1.154

1.697

2.370

2.362

-50

6.895

6.261

�� .�.�.�.�. ��

22.026

10.155

12.515

3.982

5.195

3.252

12.222

2.076

4.608

4.827

-203

4.045

3.475

�� A.E. ��

3.215

3.510

2.847

3.086

1.234

966

1.942

2.461

-396

-248

3.757

4.136

CENTURY OILS HELLAS �.�.�.�.

2.927

2.493

478

398

2.016

1.606

245

296

660

589

3.523

3.249

SLIDER �.�.�.�.

3.214

1.675

1.237

2.260

1.021

954

650

464

244

3.433

2.679

* ��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

3.450

314

98,9

0,029

5.489,2

723,4

13,2%

5.068,7

162,9

2001

3.437

312

110,0

0,032

4.965,5

649,7

13,1%

4.503,9

79,9

2002

3.284

299

140,7

0,043

4.538,7

580,9

12,8%

4.239,6

61,1

2003

3.319

277

161,7

0,049

4.588,5

613,1

13,4%

4.414,2

89,9

2004

3.209

267

177,0

0,055

4.975,8

721,9

14,5%

4.832,5

62,7

2005

3.246

325

190,5

0,059

7.389,9

972,9

13,2%

6.912,0

406,4

2006

3.828

383

199,9

0,052

8.837,2

963,3

10,9%

8.362,1

113,7

2007

3.806

406

204,9

0,054

9.543,8

1.101,6

11,5%

9.184,1

66,0

-2,3%

1,4%

3,8%

11,0%

9,4%

8,2%

6,2%

-1,9%

8,9%

-12,1%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

116

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

98,8

80,9

83,7

75,4

104,4

44,6

59,7

149

233,9%

40,1%

2001

97,5

73,4

78,4

65,0

79,3

53,3

26,0

133

148,9%

19,6%

2002

99,6

72,5

78,1

63,2

919,6

813,5

106,1

1.733

113,0%

6,1%

2003

99,9

72,3

76,7

64,6

742,8

1.340,0

-597,3

2.083

55,4%

-28,7%

2004

97,5

80,5

69,5

81,6

836,7

1.174,9

-338,2

2.012

71,2%

-16,8%

2005

100,0

1.307,3

1.724,6

-417,4

3.032

75,8%

-13,8%

2006

106,6

112,9

113,9

112,3

2.146,7

2.153,2

-6,5

4.300

99,7%

-0,2%

2007

109,7

118,7

117,0

116,4

2.082,0

1.416

665,6

3.498

147,0%

19,0%

2008

105,0

143,9

145,8

138,3

1.842,1

2.748,3

-906,3

4.590,4

67,0%

-19,7%

2009

104,8

103,6

104,2

101,9

�� 2009/2000 **

0,7%

2,8%

2,5%

3,4%

43,2%

67,4%

53,5%

-14,5%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

117 ��

��

ymirror

Industr

Χ ΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΝΕΣ

Συγκρατηµένη αισιοδοξία Αντιµέτωπη µε την κρίση βρίσκεται πλέον η χηµική βιοµηχανία, καθώς οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται να αντιµετωπίσουν προβλήµατα που απειλούν τη βιωσιµότητά τους. Η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά επιδεινώνει τις επιπτώσεις της κρίσης κυρίως στις µικρές επιχειρήσεις και σε όσες είχαν αυξηµένες δανειακές υποχρεώσεις. Τα προβλήµατα ανταγωνιστικότητας που αντιµετωπίζει ο κλάδος συνδέονται κυρίως µε το υψηλό κόστος διακίνησης βασικών πρώτων υλών (λόγω της έλλειψης αποθηκευτικών χώρων κοντά σε λιµενική εγκατάσταση) και το υφιστάµενο νοµικό πλαίσιο, και αποτρέπει τις νέες επενδύσεις. Παρόλα αυτά τα στοιχεία της παραγωγής το 2010 δηµιουργούν αισιοδοξία για την ανθεκτικότητα του κλάδου στην ύφεση.

CORPORATE VΑLUE / EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 2009

118

κλάδος παραγωγής χηµικών ουσιών και προϊόντων και συνθετικών ινών αποτελείται από επτά υποκλάδους και περιλαµβάνει την παραγωγή βασικών χηµικών προϊόντων, την παραγωγή παρασιτοκτόνων και άλλων αγροχηµικών προϊόντων, την παραγωγή χρωµάτων, βερνικιών και παρόµοιων επιχρισµάτων, µελανών τυπογραφίας και µαστιχών (στόκων), την παραγωγή φαρµακευτικών προϊόντων, χηµικών προϊόντων για ιατρικούς σκοπούς και φαρµακευτικών προϊόντων από βότανα, την παραγωγή σαπουνιών και απορρυπαντικών, προϊόντων καθαρισµού και στίλβωσης, αρωµάτων και παρασκευασµάτων καλλωπισµού, την παραγωγή άλλων χηµικών προϊόντων και τέλος την παραγωγή τεχνητών και συνθετικών ινών. Σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΒΕ, το 2007 απασχολήθηκαν στον κλάδο 16.527 εργαζόµενοι σε 244 επιχειρήσεις, συµβάλλοντας στη συνολική απασχόληση της µεταποίησης κατά 7,6%. Επιπλέον, η ακαθάριστη αξία παραγωγής και η προστιθέµενη αξία συµµετείχαν στα συνολικά µεγέθη της ελληνικής βιοµηχανίας µε ποσοστό 6,9 % και 8,8% αντίστοιχα, ενώ την ίδια χρονιά το µερίδιο των ακαθάριστων επενδύσεων στο σύνολο των επενδύσεων της εγχώριας µεταποίησης ανήλθε στο 9,3%.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου κινείται καθοδικά την περίοδο 2000-2009 µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής της τάξης του -3,1%, όµως το 2009 καταγράφεται σηµαντική επιτάχυνση στη

µείωση της βιοµηχανικής παραγωγής, κατά -11,5% σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος. Ωστόσο, η βιοµηχανική παραγωγή στον υποκλάδο των φαρµακευτικών προϊόντων και σκευασµάτων διαφέρει σηµαντικά από το σύνολο του κλάδου.



το αντίστοιχο στο σύνολο της µεταποίησης (4,7% και 6,3% αντίστοιχα). Τέλος, η αξία των πωλήσεων του κλάδου ανήλθε το 2007 στα €2,69 δισ. (7% του συνόλου της µεταποίησης), ενώ την περίοδο 2000-2007 αυξήθηκε µε µέσο ετήσιο ρυθµό 5,2% (έναντι 6,1% για το σύνολο της µεταποίησης).

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Παρά το γεγονός ότι οι εξαγωγές του κλάδου αυξάνονται την περίοδο 2000-2008 µε ρυθµό ταχύτερο από τις εισαγωγές (9,7% έναντι 7,4%, αντίστοιχα), εντούτοις παρατηρείται επιδείνωση του εµπορικού ισοζυγίου, µε µέση ετήσια µεταβολή 6,7%. Ο ελλειµµατικός χαρακτήρας του εµπορικού ισοζυγίου, καθώς και η διεύρυνσή του δικαιολογούνται από το γεγονός ότι οι εισαγωγές αποτελούν το 79,3% των συνολικών εµπορικών ροών του κλάδου. Παρόλα αυτά, παρατηρείται διαχρονικά αύξηση του βαθµού κάλυψης των εισαγωγών (από 22% το 2000 σε 26,1%

ηγούµενη χρήση. Τα συσσωρευµένα κεφάλαια του κλάδου αυξάνονται κατά την περίοδο 2000-2008 (τα ίδια κεφάλαια κατά -25,1% και τα δανειακά κατά 17,3%) και η συµµετοχή τους στο σύνολο της µεταποίησης ανέρχεται σε 13,6% από 11,6% το 2007. Οι επενδύσεις σε πάγια επίσης αυξάνονται (51%), ενώ περισσότερες σε σχέση µε το 2007 είναι και οι απαιτήσεις. Τα διαθέσιµα σε ταµείο και τράπεζες παρουσιάζονται µειωµένα στον ισολογισµό του 2008, κατά 5,5%. Ο δείκτης άµεσης ρευστότητας επιδεινώνεται (από 1,11 το 2007 σε 1,02 το 2008), όπως και ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων (από 14,8% σε 12,8%). Τέλος, η δανειακή πίεση του κλάδου αυξάνεται (0,60), παραµένοντας σε επίπεδα υψηλότερα της δανειακής πίεσης του συνόλου της µεταποίησης (0,59).

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Αντιµέτωπη µε την κρίση βρίσκεται πλέον η χηµική βιοµηχανία, καθώς οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται να αντι-

Πολλές επιχειρήσεις του κλάδου προσπαθούν να µην επηρεασθούν οι επενδύσεις τους σε R&D από την οικοµική συγκυρία. το 2008), γεγονός το οποίο, σε συνδυασµό µε τη βελτίωση του δείκτη Balassa (από -63,9% το 2000 σε -58,6% το 2008), αντικατοπτρίζει το ολοένα και ενισχυόµενο εξαγωγικό προφίλ και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Συνολικά για την περίοδο 2000-2008, ο κλάδος χηµικών ουσιών, προϊόντων και συνθετικών ινών παρουσιάζει θετική εικόνα. Η ανάλυση των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων 323 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. για το 2008 αναδεικνύει µια βελτίωση των επιδόσεων του κλάδου. Συγκεκριµένα, το 2008 οι πωλήσεις και τα µικτά κέρδη παρουσιάζουν αύξηση σε σχέση µε το 2007 (18,1% και 22,8%, αντίστοιχα). Εντούτοις, τα καθαρά κέρδη κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση, καθώς το 2008 µειώνονται κατά 12,1% σε σχέση µε την προ-

µετωπίσουν προβλήµατα που απειλούν τη βιωσιµότητά τους. Συγκεκριµένα, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά επιδεινώνει τις επιπτώσεις της κρίσης κυρίως στις µικρές επιχειρήσεις και σε όσες είχαν αυξηµένες δανειακές υποχρεώσεις. Ταυτόχρονα, πολλές επιχειρήσεις του κλάδου προσπαθούν να µην επηρεασθούν οι επενδύσεις τους σε έρευνα και ανάπτυξη αλλά και σε εξειδικευµένο ανθρώπινο δυναµικό, από τις προκλήσεις που επιβάλλει η παρούσα οικονοµική συγκυρία. Επίσης, τα προβλήµατα ανταγωνιστικότητας που αντιµετωπίζει ο κλάδος, που συνδέονται κυρίως µε το υψηλό κόστος διακίνησης βασικών πρώτων υλών (λόγω της έλλειψης αποθηκευτικών χώρων κοντά σε λιµενική εγκατάσταση) και µε το υφιστάµενο νοµικό πλαίσιο, αποτρέπουν τις νέες επενδύσεις και καθιστούν πλέον πιεστικά τα νέα προβλήµατα που έχουν δη-

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Συγκεκριµένα, ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής φαρµακευτικών προϊόντων και σκευασµάτων παρουσιάζει αυξητική τάση την περίοδο 2000-2009, καθώς κινείται µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 13,9%, ενώ ετήσιος ρυθµός αύξησης το 2009 ανήλθε στο 22%. Ανοδικά κινείται την περίοδο 2000-2009 ο δείκτης τιµών παραγωγού στο σύνολο του χηµικού κλάδου, κινούµενος στην ίδια κατεύθυνση και κατά τη διάρκεια του 2009 όπου εµφανίζει µικρή αύξηση κατά 1,4% έναντι του 2008. Αντίστοιχα, και ο υποκλάδος φαρµακευτικών προϊόντων και σκευασµάτων κινείται αυξητικά κατά την περίοδο 2000-2009, αν και ο δείκτης τιµών παραγωγού της εξωτερικής αγοράς του υποκλάδου, καταγράφει µικρή µείωση (-0,2%). Ανοδική τάση σηµειώνει η ακαθάριστη αξία παραγωγής την περίοδο 2000-2007, µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής 5,5%, ενώ αυξανόµενη πορεία παρουσιάζει και η προστιθέµενη αξία του κλάδου (ΜΕΡΜ 5,7%). Η χηµική βιοµηχανία καταλαµβάνει σηµαντικό µερίδιο των συνολικών επενδύσεων της µεταποίησης, καθώς το 2007 οι ακαθάριστες επενδύσεις του κλάδου των χηµικών αποτελούσαν 9,3% των συνολικών επενδύσεων. Επίσης, το 2007 οι ακαθάριστες επενδύσεις του κλάδου ακολουθούν ανοδική πορεία της τάξης του 17,1%, αντίθετα µε την πορεία που καταγράφουν οι επενδύσεις για το σύνολο της βιοµηχανίας (-2,2%). Ο αριθµός των επιχειρήσεων (µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων) που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των χηµικών µειώθηκε σηµαντικά από το 2000, χωρίς όµως να επηρεαστεί σηµαντικά η απασχόληση και η µέση αµοιβή. Στον κλάδο των χηµικών το 2007 παρατηρείται αύξηση της απασχόλησης σε σύγκριση µε την προηγούµενη χρήση κατά 3,1% και οι εργαζόµενοι ανέρχονται στους 16.527. Επίσης, οι µέσες ετήσιες αποδοχές ανά απασχολούµενο στη χηµική βιοµηχανία ανήλθαν το 2007 στα €26.775 και διαχρονικά βρίσκονται σε υψηλότερα επίπεδα από τις αντίστοιχες µέσες αµοιβές στο σύνολο της µεταποίησης. Το γεγονός αυτό φανερώνει τη ζήτηση εξειδικευµένης – και εποµένως υψηλότερα αµειβόµενης – εργασίας στον κλάδο των χηµικών προϊόντων. Εντούτοις, το µέσο εισόδηµα των εργαζοµένων στη χηµική βιοµηχανία αυξάνεται µε ρυθµό χαµηλότερο από

119

ymirror

Χ ΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΝΕΣ

Industr

µιουργηθεί λόγω της οικονοµικής κρίσης. Παρόλα αυτά, τα στοιχεία του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής για το 1ο τρίµηνο του 2010 δηµιουργούν αισιοδοξία: Ο τοµέας των χηµικών µετά την τεράστια υποχώρηση κατά -18% την αντίστοιχη περυσινή περίοδο δείχνει σηµάδια ανάκαµψης (+3,7%), ενώ ο τοµέας των βασικών φαρµακευτικών προϊόντων και σκευασµάτων συνεχίζει τις καλές του επιδόσεις, σηµειώνοντας άνοδο κατά 7,4%. Εκτός από τις δυσκολίες που επιβάλει η τρέχουσα οικονοµική κρίση, η ελληνική χηµική βιοµηχανία καλείται να αντιµετωπίσει και τις δυσκολίες από την εφαρµογή της ευρωπαϊκής νοµοθεσίας REACH. Σύµφωνα µε την εν λόγω νοµοθεσία η βιοµηχανία είναι αυτή που πρέπει να αποδεικνύει ότι τα εκάστοτε προϊόντα δεν προκαλούν βλάβες, γεγονός που την οδηγεί να χρησιµοποιεί προοδευτικά ασφαλέστερα υποκατάστατα ουσιών και να προάγει ταυτόχρονα την έρευνα και την καινοτοµία. Ωστόσο, η εφαρµογή του κανονισµού έχει προκαλέσει την ανησυχία των ελληνικών επιχειρήσεων, καθώς επιφέρει σηµαντικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητά τους, προκαλώντας επιπλέον κόστος.

Οι ελληνικές χηµικές βιοµηχανίες, στην προσπάθειά τους να αντιµετωπίσουν τις τρέχουσες δυσκολίες, ζητούν να διαµορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε να λειτουργούν σε όρους ανταγωνιστικότητας ίδιους µε αυτούς που ισχύουν για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Επίσης, προτείνουν να δοθούν κίνητρα στις µικροµεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να ενισχυθούν η έρευνα και η ανάπτυξη, καθώς και η πρόσβαση αυτών σε καινοτόµα προγράµµατα. Ακόµη, προτείνουν να υπάρξει στοχευµένη πολιτική για το περιβάλλον µε έµφαση α) στις κλιµατικές αλλαγές και στην εφαρµογή των ευρωπαϊκών διατάξεων του κανονισµού REACH για τη διαχείριση και διακίνηση των χηµικών και β) σε πρωτοβουλίες για την αλλαγή του νοµοθετικού πλαισίου. Επιπλέον, προκειµένου να διευκολυνθεί η ρευστότητα των επιχειρήσεων, ζητούν την ταχύτερη επιστροφή του ΦΠΑ, την εκταµίευση των ποσών από επενδυτικά προγράµµατα κλπ. Σε σχέση µε τις λιµενικές εγκαταστάσεις, αξίζει να σηµειωθεί ότι ο κλάδος των χηµικών στερείται υποδοµών σε αποθηκευτικές δεξαµενές πλησίον λιµένων που θα επέτρεπαν τα χύδην υγρά χηµικά µεγάλου όγκου να παραλαµβάνονται από πλοία και εν συνεχεία να διανέµονται στους χρήστες - βιοµηχανίες και βιοτεχνίες. Το πρόβληµα οξύνεται λόγω της έλλειψης χωροθετηµένων ζωνών για την υποδοχή τέτοιων εγκαταστάσεων, οι οποίες

ως ελεγχόµενοι χώροι σχεδιασµένοι ειδικά για το συγκεκριµένο σκοπό θα λειτουργούσαν πολύ ασφαλέστερα και µε χαµηλότερο οικονοµικό κόστος. Σε µία δύσκολη οικονοµική συγκυρία όπως η σηµερινή, οι ελλείψεις αυτές είναι οδυνηρές για την επιβίωση των επιχειρήσεων, την οικονοµική ανάπτυξη και την απασχόληση. Σε ότι αφορά στο ευρωπαϊκό επιχειρηµατικό κλίµα της χηµικής βιοµηχανίας, παρουσιάζεται επιδείνωση καθώς η παραγωγή έχει µειωθεί, τα αποθέµατα των παραγόµενων προϊόντων παρουσιάζουν ελαφρά αύξηση, ενώ αυξανόµενες µειώσεις παρατηρούνται επίσης στο κοµµάτι των παραγγελιών και στις εξαγωγές. Επίσης, σύµφωνα µε την αναφορά από το “High Level Group on the Competitiveness of the European Chemicals Industry”, η χηµική βιοµηχανία αναγνωρίζεται ως αναντικατάστατος πάροχος καινοτοµιών και λύσεων για τις downstream βιοµηχανίες και την Ευρωπαϊκή οικονοµία εν γένει. Ακόµη, µε βάση την αναφορά, οι βασικές κοινωνικές προκλήσεις όπως η κλιµατική αλλαγή, τα προβλήµατα που απειλούν το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής, µπορούν να αντιµετωπιστούν µόνο µε µια σθεναρή βάση χηµικών κατασκευών στην Ευρώπη, έτσι ώστε να ενισχυθεί η συνολική ανταγωνιστικότητα του κλάδου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε σύγκριση µε άλλες περιοχές του κόσµου

�� 15 �� -��-�� 2008 �� (µ�� . ��)

��

2008

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� - UNILEVER HELLAS A.E.

120

ALAPIS �.�.�.�.*

2007

��

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

2007

��

2008

2007

2008

2007

501.307

381.933

340.193

332.467

258.854

146.215

219.635

234.477

22.301

8.077

624.636

258.359

2.454.889

1.771.473

2.185.017

1.338.564

212.723

78.244

713.843

85.187

1.528.323

1.608.042

75.279

81.353

438.759

405.175

PFIZER �� .�.

396.336

383.234

11.139

11.969

262.320

256.755

94.850

98.937

21.844

44.367

423.576

419.203

NOVARTIS HELLAS �.�.�.�.

186.261

141.474

5.946

6.143

114.546

94.276

27.692

13.764

25.625

11.292

377.250

319.155

�� .�. ��

270.653

232.280

21.645

19.029

192.335

211.342

72.305

18.320

68.824

64.360

354.450

323.011

GLAXOSMITHKLINE A.�.�.�.

265.101

242.177

8.581

8.988

70.810

64.449

158.723

148.121

16.330

16.738

279.945

272.727

BOEHRINGER INGELHEIM �� .�.

145.493

132.187

16.816

13.854

96.648

91.721

34.291

30.927

11.764

16.110

256.298

261.474

85.514

95.790

10.811

9.419

57.281

68.276

10.987

33.648

36.732

193.404

193.826

226.438

179.740

15.937

14.507

207.228

158.287

2.101

9.255

12.331

-5.174

1.673

184.708

174.516

LOREAL HELLAS �.�. JOHNSON AND JOHNSON �� .�.�.�. DALL �.�.�.�.*

46.348

74.917

961

46.281

75.048

-131

1.026

-215

181.814

ABBOTT LABORATORIES �� .�.�.�.

219.001

174.493

21.512

23.607

95.776

70.747

8.739

90.081

79.163

17.320

10.622

174.003

158.716

JANSSEN - CILAG �.�.�.�. ��

188.401

190.312

6.016

6.193

150.087

155.908

15.923

16.069

13.786

12.155

172.222

236.516

94.588

88.161

1.418

1.523

67.170

63.215

10.890

27.473

27.447

162.712

145.326

SCHERING-PLOUGH �.�.�.�. ��

191.989

137.520

1.659

622

147.723

101.771

24.571

24.071

-180

16.293

141.798

118.267

ELPEN �.�.�.

129.037

105.320

9.776

9.949

72.719

60.130

39.398

37.047

11.442

8.990

120.579

104.808

BRISTOL MYERS SQUIBB �.�.

* ��



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

��

2008

2007

�� .�.

302.783

340.890

2008 128.778

�� .�.�.�.*

935.722

ARTENIUS �� .�.*

65.902

71.856

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

��

2007

2008

2007

162.114

124.084

113.382

170.138

769.862

35.866

36.327

5.720

6.087

98.953

66.909

739.690

31.339

33.180

2008

��

2007

2008

32.829

32.973

-4.278

24.316

29.442

86.236

��

2007

2008

2007

2.138

213.510

163.348

-75.615

-2

211.406

-6.920

1.133

87.348

92.302

�� . �� . �.�.

51.264

46.507

12.842

10.998

31.611

27.415

18.210

18.098

17.266

16.745

74.846

71.064

DFH DRUCKFARBEN �.�.*

94.797

89.899

53.634

44.361

20.760

20.633

44.519

41.805

29.518

27.461

772

4.399

67.046

69.787

�� VITEX �� .�.�.�.�.�.

88.664

84.816

49.824

47.976

27.917

24.019

24.195

24.216

36.075

36.211

1.031

6.002

56.582

58.051

�.�. BODY �.�.�.�. ��

66.199

63.137

26.257

25.393

9.841

14.310

55.479

48.022

9.463

10.908

49.936

52.055

�� .�.�.

76.539

67.671

38.744

34.418

23.261

29.525

28.624

16.475

22.361

19.548

743

1.562

44.867

40.705

SULPHUR �� .�.�.�.

41.664

37.501

7.540

7.578

15.903

11.029

11.763

12.625

13.954

13.751

4.857

602

40.907

29.199

AIR LIQUIDE HELLAS �.�.�.�.

67.986

58.764

24.280

22.948

32.717

21.798

33.337

35.082

2.125

2.232

38.700

34.792

SYNGENTA HELLAS �.�.�.�. ��. �� & ��

31.373

34.079

7.511

7.851

15.902

11.787

10.523

16.023

2.911

4.025

-478

-639

36.673

37.931

IS�� .�.�.�. ��

31.670

29.815

12.357

11.520

10.404

10.326

1.644

19.274

17.687

5.702

7.560

35.275

33.100

DUROSTICK �. �� .�.�. ��

27.901

26.271

7.940

8.231

6.467

7.595

20.953

18.676

5.371

5.216

33.718

33.684

LIFE - T �.�.

37.541

37.956

9.517

9.295

16.003

15.716

11.873

13.552

9.573

8.549

1.297

151

30.838

22.196

TOSOH �� .�.�. ��/�� . ��

46.411

19.460

11.243

8.885

30.054

8.033

660

810

11.069

7.673

1.150

-4.249

30.708

12.112

* ��

�� - �� (�� . ��) ��

��

�� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

309

1.261,0

139,3

1.800,6

504,4

3.200,8

1.371,8

1.829,0

1.608,5

2.926,7

2001

323

1.413,7

144,7

1.982,4

603,9

3.540,7

1.447,7

2.093,0

1.814,0

3.219,5

2002

327

1.061,2

178,1

2.749,0

801,3

3.875,4

1.316,0

2.455,4

2.243,9

4.208,5

2003

334

1.294,6

168,2

3.233,7

878,6

4.612,9

1.442,3

3.059,2

2.636,3

4.612,7

2004

336

1.372,0

164,4

3.605,2

927,1

5.052,9

1.561,0

3.358,7

2.856,1

5.070,4

2005

327

1.387,0

213,6

3.439,5

995,2

4.886,6

1.479,1

3.235,6

2.633,5

5.383,7

2006

322

1.806,6

280,6

3.901,1

1.036,9

5.772,0

1.836,9

3.717,2

2.993,5

5.654,8

2007

335

3.257,3

457,7

4.978,7

1.180,5

8.298,1

3.745,1

4.259,0

3.425,8

6.377,0

2008

323

4.918,8

432,6

5.568,9

1.347,9

10.569,6

3.827,0

6.355,9

4.146,2

7.534,0

-1,0%

37,6%

27,4%

11,5%

9,8%

20,3%

25,1%

17,3%

9,8%

10,4%

ME�� 2008/2004

��

�� H� ��

��

2000

881,7

979,4

171,3

12,5%

1,09

5,4%

0,57

0,39

0,81

30,1%

5,9%

2001

1.271,6

1.042,2

229,4

15,8%

1,02

6,5%

0,59

0,40

0,76

39,5%

7,1%

2002

1.428,8

1.101,2

327,6

24,9%

1,24

8,5%

0,63

0,27

0,87

34,0%

7,8%

2003

1.618,4

1.295,0

323,4

22,4%

1,11

7,0%

0,66

0,28

0,89

35,1%

7,0%

2004

1.771,3

1.434,4

337,0

21,6%

1,14

6,7%

0,66

0,27

0,94

34,9%

6,6%

2005

1.771,1

1.477,8

293,4

19,8%

1,07

6,0%

0,66

0,28

0,93

32,9%

5,4%

2006

1.898,2

1.587,6

310,5

16,9%

1,02

5,4%

0,64

0,31

0,96

33,6%

5,5%

2007

2.239,6

1.683,6

556,0

14,8%

1,15

6,7%

0,51

0,39

1,11

35,1%

8,7%

2008

2.750,0

2.261,0

489,0

12,8%

0,78

4,6%

0,60

0,47

1,02

36,5%

6,5%

ME�� 2008/2004

11,6%

12,1%

9,8%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

121

ymirror

Industr

Χ ΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΝΕΣ



�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

2000

102,4

82,3

81,2

92,5

2001

106,5

86,9

86,4

93,6

2002

113,1

89,6

89,3

95,3

2003

108,3

93,3

93,4

96,2

2004

103,0

98,1

98,0

98,3

2005

100,0

2006

101,5

103,0

103,2

100,6

2007

110,0

105,5

105,7

101,2

2008

109,5

111,1

111,2

109,5

2009

104,2

114,7

114,8

112,3

�� 2009/2000 **

0,2%

3,8%

3,9%

2,2%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

2000

272

15.960

309,5

0,019

2001

237

15.222

295,0

0,019

2002

242

14.810

311,7

2003

234

14.303

2004

230

14.870

2005

228

2006 2007 ME�� 2007/2000

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2.012,3

817,6

40,6%

1.885,3

196,6

2.220,2

1.002,3

45,1%

1.867,0

181,4

0,021

2.126,4

912,5

42,9%

1.982,0

160,1

317,8

0,022

2.186,3

920,4

42,1%

2.050,0

152,0

339,9

0,023

2.321,7

945,2

40,7%

2.193,5

174,6

15.082

370,9

0,025

2.365,7

902,9

38,2%

2.200,3

147,0

245

16.038

421,0

0,026

2.614,6

1.023,1

39,1%

2.428,4

147,4

244

16.527

442,5

0,027

2.935,3

1.207,8

41,1%

2.685,8

172,5

-1,5%

0,5%

2,1%

5,2%

4,7%

5,5%

5,7%

0,2%

5,2%

-1,8%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

��: �� - ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

122

�� µ�� µ�� µ�� - �� µ�� (2005=100) ��µ�� & (2005 = 100) ��µ�� (2005 = 100) ��µ�� & �� & ��

�� µ�� - �� (2005 = 100) ��µ�� & ��

��

2000

114,1

90,2

87,6

94,1

928,9

4.223,1

-3.294,1

5.152

22,0%

-63,9%

2001

90,9

94,5

92,6

96,5

1.037,4

4.536,3

-3.498,9

5.574

22,9%

-62,8%

2002

90,1

96,2

94,7

96,4

920,7

3.968,3

-3.047,6

4.889

23,2%

-62,3%

2003

91,6

98,0

96,6

97,9

1.322,5

4.964,8

-3.642,4

6.287

26,6%

-57,9%

2004

96,8

96,4

96,6

96,0

1.465,8

5.575,0

-4.109,2

7.041

26,3%

-58,4%

2005

100,0

1.813,3

6.247,8

-4.434,5

8.061

29,0%

-55,0% -55,6%

2006

98,5

102,9

103,1

102,5

1.935,9

6.778,4

-4.842,5

8.714

28,6%

2007

102,6

105,0

105,5

103,7

2.062,5

7.367

-5.304,3

9.429

28,0%

-56,3%

2008

96,8

115,9

119,8

108,1

1.949,1

7.474,2

-5.525,1

9.423,3

26,1%

-58,6%

2009

85,7

117,6

121,6

109,4

�� 2009/2000 **

-3,1%

3,0%

3,7%

1,7%

9,7%

7,4%

6,7%

7,8%

2,1%

-1,1%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

123

��

ymirror

Industr

ΕΛΑΣΤΙΚΟ - Π ΛΑΣΤΙΚΑ

Η δύναµη των επενδύσεων Ο κλάδος σε γενικές γραµµές εξελίσσεται σε καλύτερο επίπεδο από το σύνολο της βιοµηχανίας, παρά την υφιστάµενη οικονοµική κρίση και το διάχυτο κλίµα απαισιοδοξίας για τη ζήτηση των προϊόντων των επιχειρήσεων του κλάδου. Η συγκράτηση της τιµής του πετρελαίου µαζί µε την ενδυνάµωση του δολαρίου έναντι του ευρώ ευνοούν εν µέρει το κόστος παραγωγής και την ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Κλειδί για τις επιχειρήσεις του κλάδου είναι οι επενδύσεις και η έµφαση σε νέες τεχνολογίες, απόρροια και της ανάγκης για συµµόρφωση σε κοινοτικές νοµοθετικές ρυθµίσεις για τη διαχείριση περιβαλλοντικών θεµάτων που τον αφορούν.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

124

αουτσούκ και πρώτιστα πλαστική ύλη χρησιµοποιούν οι επιχειρήσεις του κλάδου. Η παραγωγή πλαστικών ειδών (πλαστικών πλακών, φύλλων, σωλήνων και ειδών καθορισµένης µορφής, η κατασκευή πλαστικών ειδών συσκευασίας, πλαστικών οικοδοµικών υλικών, καθώς και άλλων πλαστικών προϊόντων) αποτελεί το 92,3% της συνολικής ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου. Το υπόλοιπο 7,7% της αξίας παραγωγής περιλαµβάνει την κατασκευή επισώτρων και αεροθαλάµων, την αναγόµωση και ανακατασκευή ελαστικών επισώτρων, καθώς και την κατασκευή άλλων προϊόντων από καουτσούκ. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της τελευταίας Ετήσιας Βιοµηχανικής Έρευνας της ΕΣΥΕ, το 2007 δραστηριοποιούνται στον κλάδο 203 επιχειρήσεις (µε τουλάχιστον δέκα εργαζόµενους), ενώ η µέση ετήσια απασχόληση ανέρχεται σε 10.217 άτοµα, αντιπροσωπεύοντας το 4,7% της συνολικής απασχόλησης στη βιοµηχανία. Επίσης, στον κλάδο αντιστοιχεί το

3,1% της συνολικής ακαθάριστης αξίας παραγωγής και το 3,6% της συνολικής προστιθέµενης αξίας στη µεταποίηση, ενώ συγκεντρώνει το 3,2% των συνολικών πωλήσεων και το 7,2% των ακαθάριστων επενδύσεων.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η βιοµηχανική παραγωγή ελαστικών και πλαστικών προϊόντων καταγράφει µια συνεχή πτώση την περίοδο 2000-2009, µε εξαίρεση το 2007 όπου σηµειώθηκε µια προσωρινή ανάκαµψη. Ιδιαίτερα την τελευταία διετία, ο όγκος της παραγωγής σηµειώνει αισθητή συρρίκνωση κατά 13,5%. Ωστόσο, ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου, παρά την επιδείνωση που καταγράφει το 2009 κυµαίνεται σε υψηλότερο επίπεδο από τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου της µεταποίησης. Οι τιµές των προϊόντων του κλάδου κινούνται

βραδύτερα ανοδικά το 2009 από ότι το 2008, γεγονός που συνδέεται και µε την εξέλιξη των τιµών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Ο ρυθµός ανόδου των τιµών των ειδών του κλάδου στην εξωτερική αγορά το 2009 είναι ταχύτερος από τον αντίστοιχο στην εγχώρια αγορά, εξέλιξη που δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων του κλάδου.



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η συγκράτηση των εισαγωγών του κλάδου το 2008 οδηγεί σε «αποσυµπίεση» του εµπορικού ελλείµµατος κατά 8,9%, παρά τη µείωση της εξαγωγικής δραστηριότητας εγχώριων ελαστικών και πλαστικών προϊόντων σε 536,8 εκ ευρώ (σε τρέχουσες τιµές) το 2008 από 554,1 εκ. ευρώ το προηγούµενο έτος. Ωστόσο, η συρρίκνωση του εµπορικό ισοζυγίου του κλάδου τη διετία 20072008 (κατά 8,9%) είναι µικρότερη της αντίστοιχης µείωσης του εµπορικού ελλείµµατος του συνόλου της µεταποίησης (το οποίο µειώνεται κατά 12,8%). Οι εισαγωγές φαίνεται ότι εξακολουθούν να καλύπτουν µεγάλο µέρος της εγχώριας ζήτησης: Ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών του κλάδου καταγράφεται υψηλότερος από το σύνολο της βιοµηχανίας το 2008. Ειδικότερα, παρά τη µείωση του εµπορικού ελλείµµατος που σηµειώνεται το 2008, ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών αυξάνεται κατά 1,6 ποσοστιαίες µονάδες, για να διαµορφωθεί σε 47,9%. Από την άλλη πλευρά, ο δείκτης Balassa, που κα-

ταγράφει την ανταγωνιστική θέση του κλάδου στις διεθνείς αγορές, εµφανίζεται βελτιωµένος το 2008 σε -35,3% και σε καλύτερο επίπεδο από τον αντίστοιχο δείκτη της µεταποίησης, ο οποίος αγγίζει το -51,4% το ίδιο έτος.

της άµεσης ρευστότητας και περιορισµό της δανειακής πίεσης. Τέλος, ο βαθµός κάλυψης παγίων του κλάδου, παρά τη συνεχή πτωτική του πορεία, εξακολουθεί να είναι υψηλότερος από εκείνον του συνόλου της µεταποίησης.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Πτωτικά κινεί-

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Αν και ο κλά-

ται ο αριθµός των Α.Ε. και Ε.Π.Ε. του κλάδου από 347 επιχειρήσεις το 2007 σε 320 το 2008, µε τα συνολικά χρηµατοοικονοµικά µεγέθη του κλάδου να εµφανίζουν µικτή εικόνα. Φαίνεται µάλλον ότι στον κλάδο υπήρξε κάποιο είδος «εκκαθάρισης», µε την επικράτηση των πιο υγιών και µεγαλύτερου µεγέθους επιχειρήσεων (άλλωστε σύµφωνα µε τα στοιχεία των ΕΒΕ, η µέση απασχόληση ανά επιχείρηση µε εργαζόµενους αυξάνεται), µε τα συνολικά στοιχεία του ενεργητικού του κλάδου να παρουσιάζουν βελτίωση, παρά τη µείωση του αριθµού των επιχειρήσεων. Η εξέλιξη της κερδοφορίας του κλάδου ωστόσο δεν είναι ιδιαίτερα θετική, καθώς το µικτό κέρδος µειώνεται (οριακά µεν) και το καθαρό κέρδος σηµειώνει πτώση σχεδόν κατά το ήµισυ (-42,3%) το 2008 σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Οι εξελίξεις αυτές έχουν αντίκτυπο και στο καθαρό περιθώριο κέρδους, το οποίο µειώνεται το 2008 κατά 2,1 ποσοστιαίες µονάδες, για

δος σε γενικές γραµµές κινήθηκε την τελευταία δεκαετία σε καλύτερο επίπεδο από ό,τι το σύνολο της µεταποίησης, η µετέπειτα πορεία του είναι βέβαιο ότι θα επηρεαστεί από την οικονοµική ύφεση: Ήδη, η υποχώρηση της βιοµηχανικής παραγωγής στο 1ο τρίµηνο του 2010 προσεγγίζει το -4,4% σε σχέση µε την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Σηµαντικά ζητήµατα για τον κλάδο αποτελούν η προώθηση της ανακύκλωσης, σε συµµόρφωση µε τις πρόσφατες νοµοθετικές εξελίξεις στην ΕΕ για περιβαλλοντικά θέµατα και η διαχείριση των αποβλήτων σύµφωνα µε τη σχετική Κοινοτική Οδηγία (2008/98). Μέχρι το 2020, η ανακύκλωση αποβλήτων από τα νοικοκυριά, από υλικά όπως το πλαστικό, θα πρέπει να αυξηθεί κατά ελάχιστο στο 50% του βάρους τους. Στο ίδιο πνεύµα κινούνται και οι νοµοθετικές ρυθµίσεις σχετικά µε την αναγόµωση των ελαστικών και την απαγόρευση απόρριψης των σχισµένων ελαστικών στις χωµατερές.

Η ίδρυση θυγατρικών στο εξωτερικό, στρατηγικό ανάχωµα των επιχειρήσεων στην αγορά ελαστικού-πλαστικού. να διαµορφωθεί σε 2,9%. Ας σηµειωθεί ωστόσο, ότι παρά τη συρρίκνωση αυτή, ο δείκτης κυµαίνεται σε υψηλότερο επίπεδο από τον αντίστοιχο του συνόλου της µεταποίησης. Η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού σηµειώνει πτωτική πορεία, απόρροια κατά κύριο λόγο της σηµαντικής µείωσης των καθαρών κερδών, µε αποτέλεσµα να κυµαίνεται χαµηλότερα από εκείνη της βιοµηχανίας στο σύνολο της. Από την άλλη πλευρά, η βελτιωµένη εικόνα των στοιχείων του ενεργητικού οδηγεί σε ενίσχυση

Από την πλευρά της ΕΕ προωθούνται ενέργειες ως προς τα χαρακτηριστικά που πρέπει να φέρουν τα ελαστικά των οχηµάτων, µε την πεποίθηση ότι υπάρχει συσχέτιση µεταξύ των χαρακτηριστικών των ελαστικών και των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων (όπως εκποµπές καυσαερίων των οχηµάτων και επίπεδα θορύβου στους δρόµους). Βέβαια για να επιτευχθούν τα παραπάνω, οι επιχειρήσεις πρέπει να πραγµατοποιήσουν επενδύσεις τόσο σε έρευνα και ανάπτυξη όσο και σε βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας. Σύµφωνα µε την

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Παρά τη µείωση του αριθµού των επιχειρήσεων το 2007, η µέση ετήσια απασχόληση αυξάνεται κατά 9,6% σε σχέση µε το 2006, µε συνακόλουθη αύξηση των συνολικών αµοιβών. Ωστόσο, το 2007 η µέση αµοιβή που εισπράττει ο εργαζόµενος στον κλάδο είναι χαµηλότερη από τη µέση αµοιβή στο σύνολο της µεταποίησης. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής καθώς και η προστιθέµενη αξία παραγωγής εµφανίζουν αύξηση τη διετία 2006-2007 κατά 18% και 18,5% αντίστοιχα. Η ανοδική πορεία της ακαθάριστης αξίας παραγωγής κλάδου συνεχίζεται και το 2008, όπως υποδηλώνεται και από τα προσωρινά στοιχεία των Εθνικών Λογαριασµών της ΕΣΥΕ. Ειδικότερα, ο µέσος ετήσιος ρυθµός ανόδου του εν λόγω µεγέθους την περίοδο 20002008 διαµορφώνεται σε 7,8%. Ωστόσο, ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου (προστιθέµενη αξία προς ακαθάριστη αξία παραγωγής) αν και βρίσκεται υψηλότερα από τον αντίστοιχο βαθµό της µεταποίησης, εξακολουθεί να διαγράφει πτωτική πορεία. Τέλος, οι πωλήσεις εµφανίζουν θετική εικόνα το 2007, ενώ οι επιχειρήσεις αυξάνουν την επενδυτική τους δραστηριότητα, τη στιγµή που στο σύνολο της µεταποίησης καταγράφεται περιστολή των επενδυτικών δαπανών.

125

ymirror

Industr

ΕΛΑΣΤΙΚΟ - Π ΛΑΣΤΙΚΑ

Έρευνα Επενδύσεων στη Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ για τον κλάδο ελαστικού-πλαστικού, οι επιχειρήσεις δίνουν περισσότερο έµφαση στις επενδυτικές τους αποφάσεις στην αύξηση της παραγωγικής διαδικασίας για τα προϊόντα που ήδη παράγουν και δευτερευόντως στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων. Ωστόσο, οι προθέσεις των επιχειρηµατιών για επενδύσεις περιορίζονται από το γενικότερο οικονοµικό κλίµα και τη διαθεσιµότητα κεφαλαίων σε συνδυασµό µε τη µειωµένη ζήτηση. Ωστόσο, οι τεχνολογικές εξελίξεις και τα κίνητρα για επενδύσεις αντισταθµίζουν κάπως τη αρνητική επενδυτική διάθεση των επιχειρήσεων του κλάδου. Τα προϊόντα του κλάδου συναντούν εφαρµογές σε άλλους κλάδους, µε αποτέλεσµα η ζήτηση για ελα-

στικά και πλαστικά προϊόντα να εξαρτάται από την πορεία των κλάδων για τους οποίους αποτελούν εισροή στην παραγωγική τους διαδικασία. Συνεπώς, το διάχυτο κλίµα απαισιοδοξίας που επικρατεί για την οικονοµική δραστηριότητα εν γένει, δεν αφήνει ανεπηρέαστες τις παραγγελίες του κλάδου. Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί το πρόβληµα ρευστότητας που αντιµετωπίζουν οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι µικροµεσαίες, το οποίο επιδεινώνεται και από τον περιορισµό δανειοδότησης από τους χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς. Θετική πνοή στις παραπάνω εξελίξεις έδινε για αρκετό διάστηµα το 2009 η συγκράτηση των τιµών του πετρελαίου εξαιτίας της διεθνούς οικονοµικής κρίσης. Οι απανωτές και συνεχείς ανατιµήσεις του πετρελαίου τα προηγούµενα έτη είχαν ταλαιπωρήσει αρκετά τον κλάδο, εξαιτίας και της υψηλής εξάρτησης των επιχειρήσεων σε πρώτες ύλες από τις ξένες χώρες. Ωστόσο, από το τέλος του 2009, η τιµή του πετρελαίου εµφα-

νίζει ανοδική πορεία συγκρατώντας, βραχυχρόνια τουλάχιστον, την αισιοδοξία των επιχειρήσεων για συγκράτηση του κόστους παραγωγής. Πέραν από τις εξελίξεις στις τιµές του πετρελαίου, η ισχυροποίηση του δολαρίου έναντι του ευρώ το τελευταίο διάστηµα, αµβλύνει το κλίµα δυσαρέσκειας, καθώς ενδυναµώνει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγικών επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές. Οι επιχειρήσεις του κλάδου βέβαια, ιδιαίτερα οι µεγάλες, προσπαθούν να ισχυροποιήσουν τη θέση τους διεθνώς και µε την ίδρυση θυγατρικών εταιριών, τη µετεγκατάσταση ή/και την επέκταση παραγωγικών µονάδων στο εξωτερικό και τη σύναψη στρατηγικών επιχειρήσεων συνεργασιών µε δυναµικές διεθνείς επιχειρήσεις. Αποτέλεσµα όλων των παραπάνω συνθηκών είναι οι επιχειρήσεις του κλάδου να εµφανίζονται συγκρατηµένες, αναµένοντας σταθεροποίηση της ρευστής κατάστασης που επικρατεί.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

320

743,0

95,9

746,3

220,6

1.585,2

800,3

784,9

627,9

1.093,8

2001

337

850,8

77,1

794,2

229,3

1.722,1

825,1

897,0

660,0

1.197,5

2002

329

809,4

73,2

936,2

256,5

1.782,4

811,6

942,2

747,5

1.266,7

2003

342

875,6

81,8

1.018,3

263,1

1.932,8

895,7

1.008,4

839,8

1.335,8

2004

341

963,3

91,6

1.120,8

292,8

2.124,1

975,8

1.121,6

960,8

1.508,3

2005

352

1.034,0

100,4

1.244,1

308,1

2.304,0

968,2

1.314,8

1.112,0

1.692,5

2006

347

1.110,5

128,5

1.414,0

337,0

2.557,2

1.058,9

1.474,2

1.183,5

1.863,6

2007

347

1.206,8

155,6

1.525,4

406,0

2.767,2

1.120,5

1.621,3

1.187,8

2.025,6

320

1.307,9

172,4

1.556,0

417,2

2.897,3

1.195,5

1.682,9

1.078,4

2.017,6

-1,6%

7,9%

17,1%

8,5%

9,2%

8,1%

5,2%

10,7%

2,9%

7,5%

��

2008

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ME�� 2008/2004

126

��

�� H� ��

��

2000

231,2

280,7

74,0

9,3%

1,08

4,7%

0,50

0,47

0,84

21,1%

6,8%

2001

383,0

326,7

56,3

6,8%

0,97

3,3%

0,52

0,49

0,86

32,0%

4,7% 5,0%

2002

274,0

210,7

63,2

7,8%

1,00

3,5%

0,53

0,45

0,91

21,6%

2003

289,1

199,9

89,2

10,0%

1,02

4,6%

0,52

0,45

0,90

21,6%

6,7%

2004

310,1

225,1

85,0

8,7%

1,01

4,0%

0,53

0,45

0,86

20,6%

5,6%

2005

342,7

258,0

84,7

8,8%

0,94

3,7%

0,57

0,45

0,84

20,2%

5,0%

2006

406,9

309,4

97,5

9,2%

0,95

3,8%

0,58

0,43

0,91

21,8%

5,2%

2007

428,4

328,1

100,3

9,0%

0,93

3,6%

0,59

0,44

0,94

21,1%

5,0%

2008

426,5

368,6

57,9

4,8%

0,91

2,0%

0,58

0,45

1,06

21,1%

2,9%

ME�� 2008/2004

8,3%

13,1%

-9,2%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� - �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

��

2007

68.015

62.908

20.178

24.505

23.823

19.653

91.442

84.497

6.981

8.046

95.002

�� .�.�.�.*

84.519

89.249

12.359

13.220

14.182

21.297

4.705

65.632

62.919

16.002

14.320

84.305

83.748

�� .�.*

113.221

113.960

69.829

69.609

55.415

40.919

22.406

36.314

35.400

36.727

-2.108

531

76.326

77.838 75.443

FIBRAN �. �� .�. DOW �� .�.�.�.

2007

2008

2007

2008

2007

2008

��

128.655

HELESI �.�.�.�. ��/�� *

2008

��

135.443

MONOTEZ �.�.�.�.

2007

��

2008 �� .�.�.�.*

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007 94.031

55.691

50.702

8.735

5.516

31.571

32.937

19.000

10.000

4.480

7.125

-2.902

3.086

74.938

151.061

100.004

70.964

54.306

72.991

45.951

25.843

12.795

52.227

41.258

7.394

6.541

60.662

46.963

76.335

74.471

39.578

43.911

9.282

9.316

65.594

64.364

7.807

13.356

52.193

48.610

21.643

24.836

4.601

4.812

2.589

5.857

14.699

14.687

349

3.641

48.964

55.524

111.150

125.864

85.043

102.259

20.205

128.406

124.616

10.281

-33.671

-12.823

-24.785

-11.740

43.310

34.679

FLEXOPACK A.E.�.�.*

60.001

57.274

38.637

39.242

17.237

17.109

8.848

8.757

33.916

31.408

3.719

4.419

42.267

40.270

TUPPERWARE HELLAS �.�.�.�.

25.138

20.305

5.588

5.641

14.859

8.930

214

7.293

6.836

4.898

4.009

41.937

37.155

�� . �. �.�.*

PIPELIFE �� .�.

24.133

26.377

5.503

5.165

18.421

19.984

375

525

4.081

4.503

-584

1.396

36.725

42.296

ATLAS TAPES �.�.�.�.*

27.497

21.625

16.645

6.109

14.589

13.912

8.415

3.747

4.492

3.833

-1.021

321

35.201

35.701

CORUS �� .�.�.E. *

32.051

24.255

6.485

4.952

17.701

11.489

2.008

735

12.341

12.031

583

2.816

34.469

28.212

�� PACK �.�.�.�.*

65.396

54.686

32.569

28.347

33.249

29.401

8.899

8.448

23.248

16.837

114

33.246

31.999

EURODRIP �.�.�.�.�.*

83.496

75.555

51.538

49.125

10.297

13.468

21.035

10.937

52.164

51.150

1.213

544

31.240

24.822

* ��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

234

9.583

124,7

0,013

826,2

330,5

40,0%

788,4

111,4

2001

206

9.942

137,0

0,014

847,5

342,5

40,4%

830,1

101,5

2002

203

10.218

148,1

0,014

900,2

383,9

42,6%

862,0

100,9

2003

203

9.904

150,9

0,015

922,4

396,6

43,0%

876,9

82,1

2004

196

9.487

155,4

0,016

952,1

397,8

41,8%

912,5

85,8

2005

190

9.060

157,2

0,017

975,3

398,4

40,9%

932,8

84,0

2006

212

9.323

177,0

0,019

1.117,5

421,7

37,7%

1.074,7

97,1

2007

203

10.217

199,9

0,020

1.319,2

499,6

37,9%

1.246,3

134,2

-2,0%

0,9%

3,0%

7,0%

6,0%

6,9%

6,1%

-0,8%

6,8%

2,7%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

112,3

87,5

84,1

95,6

304,8

768,4

-463,6

1.073

39,7%

-43,2%

2001

112,9

92,1

89,3

97,7

432,4

1.561,4

-1.129,0

1.994

27,7%

-56,6%

2002

111,0

92,9

90,4

97,4

414,8

1.581,1

-1.166,3

1.996

26,2%

-58,4%

2003

110,6

95,2

93,5

96,7

330,8

855,6

-524,8

1.186

38,7%

-44,2%

2004

104,8

94,7

93,0

98,6

357,2

1.001,4

-644,2

1.359

35,7%

-47,4%

2005

100,0

432,5

925,0

-492,4

1.357

46,8%

-36,3%

2006

105,0

103,8

103,9

103,5

479,8

1.035,9

-556,1

1.516

46,3%

-36,7%

2007

109,5

106,2

107,3

104,0

554,1

1.196

-641,6

1.750

46,3%

-36,7%

2008

106,4

111,5

113,1

107,9

536,8

1.121,5

-584,7

1.658,3

47,9%

-35,3%

2009

92,1

112,9

114,2

110,1

-2,2%

2,9%

3,5%

1,6%

7,3%

4,8%

2,9%

5,6%

2,4%

-2,5%

�� 2009/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

127

ymirror

Industr

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΜΗ Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

Προοπτικές στον ορίζοντα Ο κλάδος της κατασκευής προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά ήταν από τους πρώτους που βρέθηκαν σε δυσµενή κατάσταση, καθώς ήδη πριν το ξέσπασµα της χρηµατοπιστωτικής κρίσης αντιµετώπιζε συνθήκες χαµηλής ζήτησης. Μακροπρόθεσµα, ωστόσο, ο κλάδος ενδέχεται να σηµειώσει νέο κύµα ραγδαίας ανάπτυξης, ως αποτέλεσµα της ανάγκης για ενεργειακή αναβάθµιση των κτηρίων και της κατασκευής υποδοµής για τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

128

κλάδος κατασκευής προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά περιλαµβάνει οκτώ υποκλάδους, η δραστηριότητα των οποίων αφορά στην προµήθεια υλικών κυρίως για τις κατασκευές και σε πολύ µικρότερο βαθµό για τον κλάδο των τροφίµων και ποτών (γυάλινες συσκευασίες). Επίσης, ένα µικρό ποσοστό αφορά προϊόντα για τελική κατανάλωση (κεραµικά και γυάλινα οικιακά σκεύη). Πιο συγκεκριµένα, ο κλάδος περιλαµβάνει την κατασκευή προϊόντων από σκυρόδεµα, γύψο και τσιµέντο (39,7% της αξίας παραγωγής του κλάδου το 2007), την παραγωγή τσιµέντου, ασβέστη και γύψου (38,2%), την κατασκευή τούβλων, πλακιδίων και λοιπών δοµικών προϊόντων από οπτή γη (7,7%), την κοπή, µορφοποίηση και κατεργασία λίθων για διακοσµητικούς και οικοδοµικούς σκοπούς (5,0%), την κατασκευή γυαλιού και προϊόντων από γυαλί (2,7%), την κατασκευή µη δοµικών κεραµικών ειδών (2,5%), την κατασκευή κεραµικών πλακιδίων και κυβόλιθων (1,2%) και τέλος την παραγωγή άλλων προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά, όπως λειαντικά προϊόντα, ορυκτά µονωτικά υλικά και άλλα (2,9%). Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 380 επιχειρήσεις µε προσωπικό που υπερβαίνει τα 10 άτοµα. Αυτές οι επιχειρήσεις απασχολούν 16.697 εργαζόµενους και συγκεντρώνουν το 7,7% της µέσης ετήσιας απασχόλησης, το 9,1% της προστιθέµε-

νης αξίας της παραγωγής, καθώς και το 10,0% των επενδύσεων στην ελληνική βιοµηχανία.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Το 2009 ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου µη µεταλλικών ορυκτών υποχώρησε κατά 23,9%. Η πτώση του δείκτη είχε ξεκινήσει πριν το ξέσπασµα της χρηµατοπιστωτικής κρίσης, καθώς ο δείκτης σηµείωσε τις υψηλότερες τιµές την περίοδο

2003-2006. Σε σύγκριση µε το 2000, ο όγκος της βιοµηχανικής παραγωγής έχει συρρικνωθεί κατά περίπου το 1/4, που αντιστοιχεί σε µέσο ρυθµό µείωσης 3,2% την περίοδο 2000-2009. Παρά τη µείωση της ζήτησης και των τιµών ενέργειας και σε αντίθεση µε το σύνολο της βιοµηχανίας, ο δείκτης τιµών παραγωγού του κλάδου δεν ακολούθησε την πορεία αποπληθωρισµού, σηµειώνοντας το 2009 αύξηση κατά 2%. Μετά το 2005, οι τιµές



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το εµπορικό ισοζύγιο συνεχίζει την πορεία επιδείνωσης, έπειτα από µια προσωρινή βελτίωση το 2005. Μέχρι και το 2007, η επιδείνωση οφειλόταν στην υψηλή και συνεχόµενη αύξηση των εισαγωγών, σε συνδυασµό µε µακροχρόνια τάση διολίσθησης των εξαγωγών. Το 2008, το εµπορικό ισοζύγιο επιδεινώθηκε, παρά την ελαφρά µείωση των εισαγωγών, λόγω της ραγδαίας πτώσης των εξαγωγών. Η δυσµενής πορεία καταγράφεται στους δείκτες εξωτερικού εµπορίου, οι οποίοι πλέον βρίσκονται σε επίπεδα κοντά σε αυτά του συνόλου της βιοµηχανίας.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Στασιµότητα των πωλήσεων και µείωση των µικτών κερδών παρουσίασαν το 2008 οι 538 επιχειρήσεις Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Τα καθαρά κέρδη µειώθηκαν κατά 25,1%, καθώς τα έξοδα αυξήθηκαν δυσανάλογα ως προς την πορεία των πωλήσεων. Σε βάθος πενταετίας, οι πωλήσεις και τα µεικτά κέρδη του κλάδου έχουν την τάση να αυξάνονται σε χαµηλότερο βαθµό σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Αντίθετα, τα συνολικά έξοδα αυξάνονται µε ελαφρά υψηλότερους ρυθµούς. Ανάµεσα στις 15 µεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου ο αριθµός των ζηµιογόνων επιχειρήσεων αυξήθηκε από 2 το 2007 στις 5 το 2008, ενώ µόλις δύο κατάφεραν να αυξήσουν τα κέρδη προ φόρων τους.

Παρά τη δυσµενή πορεία των αποτελεσµάτων χρήσης το 2008, το καθαρό πάγιο αυξήθηκε κατά 21,6%. Αύξηση σηµείωσαν επίσης τα αποθέµατα και το σύνολο του ενεργητικού, ενώ µείωση παρουσίασαν τα διαθέσιµα. Έτσι, αυξήθηκε η θετική διαφορά στο βαθµό παγιοποίησης του ενεργητικού µεταξύ του κλάδου και του συνόλου της βιοµηχανίας. Η απόκτηση των παγίων το 2008 χρηµατοδοτήθηκε κατά κύριο λόγω µέσω µακροπρόθεσµου δανεισµού. Οι βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις το 2008 αυξήθηκαν ελαφρώς ταχύτερα σε σύγκριση µε το κυκλοφορούν ενεργητικό, µε αποτέλεσµα ο δείκτης άµεσης ρευστότητας να µειωθεί, παραµέ-

µισό της δεκαετίας στηρίχθηκε κυρίως στη ραγδαία αύξηση της ιδιωτικής οικοδοµικής δραστηριότητας και στην έκρηξη στα έργα υποδοµής, αλλά αυτές οι ευνοϊκές συνθήκες ανήκουν πλέον στο παρελθόν. Παρότι εµφανίζει πορεία σύγκλισης µε το υπόλοιπο της βιοµηχανίας, ο κλάδος παραµένει από τους πιο αποδοτικούς της ελληνικής µεταποίησης. Η ζήτηση για τα προϊόντα του κλάδου στην εγχώρια αγορά δεν αναµένεται να ανακάµψει σύντοµα. Η εκτέλεση των µεγάλων έργων υποδοµής, αλλά και η προκήρυξη νέων έργων, ενδέχεται να σηµειώσουν περαιτέρω καθυστερήσεις, καθώς η δυσµενής δηµοσιονοµική κατάσταση δεν επι-

Η ανάκαµψη της ζήτησης δεν αναµένεται να έρθει σύντοµα λόγω της αποθαρρυντικής κατάστασης στην αγορά κατοικιών. νοντας ωστόσο υψηλότερος σε σχέση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Τα ίδια κεφάλαια µειώθηκαν το 2008 κατά 1,7%, µετά από µια πενταετία υψηλών ρυθµών αύξησης. Η δανειακή πίεση αυξήθηκε το 2008, παραµένοντας ωστόσο χαµηλότερη σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας. Οι δείκτες κερδοφορίας υποχώρησαν το 2008 στα χαµηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαπενταετίας. Παρά τη δυσµενή αυτή εξέλιξη, η κερδοφορία του κλάδου κατασκευής προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά παρέµεινε συγκριτικά καλή. Σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας, το µικτό περιθώριο κέρδους του κλάδου ήταν αρκετά υψηλότερο, η απόδοση του ενεργητικού και των ιδίων κεφαλαίων ήταν περίπου διπλάσια και το καθαρό περιθώριο κέρδους περισσότερο από τριπλάσιο.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο κλάδος της κατασκευής προϊόντων από µη µεταλλικά ορυκτά ήταν από τους πρώτους που βρέθηκαν σε δυσµενή κατάσταση, καθώς ήδη πριν το ξέσπασµα της χρηµατοπιστωτικής κρίσης αντιµετώπιζε συνθήκες χαµηλής ζήτησης. Η άνοδος της παραγωγής το πρώτο

τρέπει ακόµα και την εκταµίευση πόρων για τις αναγκαίες απαλλοτριώσεις. Όσον αφορά στην κατασκευή κατοικιών θα χρειαστεί ακόµα αρκετός χρόνος για να εξαντληθεί το απούλητο απόθεµα διαµερισµάτων, ειδικά µετά την αύξηση της φορολογίας στα ακίνητα. Η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή (µε λίγες εξαιρέσεις, όπως στην Αίγυπτο) παραµένει αποθαρρυντική. Η τάση υποχώρησης της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου έχει πάντως περιοριστεί το 1ο τρίµηνο του 2010 στο -5,5% σε σχέση µε -29,5% το αντίστοιχο διάστηµα του προηγούµενου έτους. Ταυτόχρονα, οι εγχώριες επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρµοστούν σε µια σειρά από νέα θεσµικά µέτρα. Ο νέος κανονισµός για τα δοµικά υλικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εφαρµογή του οποίου αναµένεται να ξεκινήσει όχι αργότερα από την 1/7/2011, επικεντρώνεται στην εναρµόνιση των προδιαγραφών των προϊόντων µεταξύ των χωρών και στην απλοποίηση των διαδικασιών πιστοποίησης. Η επίδραση του νέου κανονισµού αναµένεται να είναι θετική στις καλά οργανωµένες επιχειρήσεις του κλάδου, οι οποίες πλήττονται από τον ελλιπή έλεγχο

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

παραγωγού στην εγχώρια αγορά ακολουθούν πιστά την πορεία των τιµών στην εξωτερική αγορά. Ακόµα και από το 2007, η πορεία των πωλήσεων, της ακαθάριστης και της προστιθέµενης αξίας παραγωγής παρουσίαζε σηµάδια κορεσµού. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής και οι πωλήσεις του κλάδου πλησίασαν, χωρίς να ξεπεράσουν το κατώφλι των €3 δις. την διετία 2006-2007. Το αντίστοιχο ανώτερο σηµείο για την προστιθέµενη αξία αποδείχθηκε το €1,5 δις. για το σύνολο του κλάδου (€1,3 δις. για τις επιχειρήσεις µε περισσότερο από 10 εργαζοµένους). Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου υποχώρησε το 2008 κατά 3,3% σε σύγκριση µε το 2007. Οι ακαθάριστες επενδύσεις στον κλάδο, ανήλθαν το 2007 σε €185 εκ., χαµηλότερα κατά 27,8% σε σχέση µε το υψηλότερο επίπεδο το οποίο σηµειώθηκε το 2003.

129

ymirror

Industr

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΜΗ Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

τήρησης των προδιαγραφών. Το πρόβληµα µε την έλλειψη εργαστηρίων πιστοποίησης στην Ελλάδα, το οποίο εξαναγκάζει τις επιχειρήσεις να προσφεύγουν σε εργαστήρια στο εξωτερικό, αυξάνοντας αισθητά το κόστος πιστοποίησης, επίσης αναµένεται να λυθεί ως αποτέλεσµα της απλοποίησης των διαδικασιών. Για τις καθετοποιηµένες επιχειρήσεις του κλάδου, σηµαντικές θεσµικές αλλαγές θα προκύψουν και από την ενσωµάτωση στο εγχώριο θεσµικό πλαίσιο της πρωτοβουλίας Verheugen για την αειφόρο εκµετάλλευση του ορυκτού πλούτου. Σχεδιάζονται ριζικές αλλαγές στον Κανονισµό Μεταλλευτικών και Λατοµικών Εργασιών, στον Μεταλλευτικό Κώδικα και σε άλλα σχετικά νοµοθετικά κείµενα. Οι σχεδιαζόµενες θεσµικές αλλαγές αφορούν την ενίσχυση

της πράσινης ανάπτυξης µέσω αυστηρότερων κανόνων εκµετάλλευσης των ορυκτών πόρων και αυστηρότερων ποινών για τους παραβάτες. Η ενίσχυση της ανακύκλωσης των δοµικών υλικών, η οποία είναι σε χαµηλότερα επίπεδα σε σύγκριση µε πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, µπορεί να επιφέρει περαιτέρω πίεση στα µερίδια αγοράς των επιχειρήσεων που δεν δραστηριοποιούνται στη συγκεκριµένη διαδικασία. Σε καλύτερη θέση για προσαρµογή στους νέους κανόνες βρίσκονται οι επιχειρήσεις, οι οποίες ήδη δίνουν έµφαση στην αειφορία, εφαρµόζοντας ειδικά προγράµµατα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, αναβαθµίζοντας τα εργοστάσιά τους µε νέα φίλτρα, εισάγοντας βιοµάζα στο ενεργειακό τους µείγµα, υιοθετώντας και ερευνώντας νέα φιλικότερα προς το περιβάλλον προϊόντα µε υψηλότερη προστιθέµενη αξία. Επιπλέον στρατηγικές κινήσεις που εξετάζουν οι επιχειρήσεις αφορούν σε γεωγραφική επέκταση πέρα από την Ευρώπη, σε αναζήτηση για νέες

εφαρµογές για τα προϊόντα τους και σε επιπλέον καθετοποίηση µε στοχευµένες εξαγορές. Όπως προκύπτει από την έρευνα επενδύσεων στη βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, υψηλότερη βαρύτητα στην απόφαση για επενδύσεις στον κλάδο για το 2010 έχει η διεύρυνση δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων. Ενώ οι βραχυπρόθεσµες προοπτικές του κλάδου δεν είναι ενθαρρυντικές, µακροχρόνια ενδέχεται να σηµειωθεί νέο κύµα ραγδαίας ανάπτυξης. Η επίτευξη των στόχων µείωσης των εκποµπών CO2 είναι αδιανόητη χωρίς αλλαγή στην ενεργειακή απόδοση του κτιριακού τοµέα και χωρίς την υψηλή διείσδυση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Αυτή η εξέλιξη θα δηµιουργήσει ξανά υψηλή ζήτηση για κατασκευαστικές εργασίες και για δοµικά υλικά. Δυνατότητα ενισχυµένης συµµετοχής σε αυτήν την πορεία θα έχουν αυτές οι επιχειρήσεις οι οποίες θα προσαρµοστούν καλύτερα και ταχύτερα στις απαιτήσεις της βιώσιµης επιχειρηµατικότητας.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

586

1.689,2

153,3

1.458,0

396,5

3.300,5

1.804,3

1.496,2

1.142,9

2.526,4

2001

551

1.889,2

148,6

1.460,2

437,2

3.498,0

1.745,3

1.752,7

1.190,3

2.593,1

2002

535

2.199,7

146,0

1.909,9

501,7

4.172,8

1.932,6

2.074,0

1.579,6

2.999,6

2003

576

2.304,7

185,4

2.291,7

550,2

4.670,0

2.146,7

2.341,0

1.805,1

3.320,3

2004

591

2.527,6

204,9

2.207,6

584,5

4.814,3

2.410,3

2.227,8

1.776,3

3.400,9

2005

597

3.036,8

326,5

2.476,3

622,7

5.518,1

2.884,4

2.606,6

1.827,6

3.450,0

2006

594

3.259,0

283,4

2.631,0

629,9

5.925,3

3.165,3

2.734,0

1.872,9

3.948,7

2007

582

3.416,7

339,3

2.759,5

699,8

6.272,5

3.270,5

2.974,1

2.023,9

4.030,1

2008

538

4.153,4

329,2

2.775,7

740,5

6.963,6

3.215,7

3.722,6

2.041,8

4.040,6

-2,3%

13,2%

12,6%

5,9%

6,1%

9,7%

7,5%

13,7%

3,5%

4,4%

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ME�� 2008/2004

130

��

�� H� ��

��

2000

658,9

650,6

278,5

15,4%

1,07

8,4%

0,45

0,51

0,93

26,1%

11,0%

2001

925,3

624,5

300,8

17,2%

0,92

8,6%

0,50

0,54

0,86

35,7%

11,6%

2002

820,1

442,4

377,7

19,5%

0,88

9,1%

0,50

0,53

0,89

27,3%

12,6%

2003

905,1

445,7

459,4

21,4%

0,93

9,8%

0,50

0,49

0,96

27,3%

13,8%

2004

863,0

468,7

394,3

16,4%

0,95

8,2%

0,46

0,53

0,91

25,4%

11,6%

2005

906,1

520,2

386,0

13,4%

0,95

7,0%

0,47

0,55

1,01

26,3%

11,2%

2006

1.069,7

653,5

416,2

13,1%

0,97

7,0%

0,46

0,55

1,07

27,1%

10,5%

2007

1.076,8

634,4

442,3

13,5%

0,96

7,1%

0,47

0,54

1,02

26,7%

11,0%

2008

987,1

655,7

331,4

10,3%

0,77

4,8%

0,53

0,60

1,00

24,4%

8,2%

ME�� 2008/2004

3,4%

8,8%

-4,3%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008 �� .�.�.�.* �� .�.*

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

��

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

952.308

946.974

609.154

621.935

155.297

110.126

111.521

100.214

685.490

736.634

99.664

104.255

632.204

617.232

1.771.288

1.004.032

1.543.349

788.480

162.849

135.049

812.915

63.424

795.524

805.559

113.292

159.788

548.620

535.859

�� .�.*

177.067

161.177

113.635

91.549

78.299

70.369

13.238

15.221

85.531

75.587

10.054

10.978

179.443

179.566

S & B �� .�.*

346.817

337.887

275.377

265.928

104.550

41.277

82.625

127.946

159.642

168.664

20.762

18.160

164.341

153.037

�� .�.

138.939

136.093

70.104

68.851

33.202

34.491

100.722

96.309

23.043

29.402

88.385

83.878

LAFARGE BETON A.B.E.E.*

103.998

88.265

57.103

51.059

52.089

22.056

4.231

27.135

47.678

39.074

-7.437

-222

86.692

84.744

�� .�. ��*

319.607

305.746

230.055

213.750

59.066

50.743

194.010

181.811

66.531

73.192

-6.711

-2.215

73.783

77.612

IDEAL STANDARD �.�.�.�.

17.152

27.844

3.688

4.157

12.937

10.669

2.833

13.209

-7.762

2.065

66.628

70.483

KNAUF �� .�.�.�.

50.250

58.226

17.796

15.343

14.575

15.032

5.130

26.998

34.951

17.640

17.780

64.079

63.231

�� . �� .�.�.�.

70.848

60.421

23.607

19.168

50.423

41.764

15.027

13.552

5.130

4.825

-1.732

157

56.823

58.909

�� .�.

37.102

25.318

3.146

3.645

32.075

20.066

4.994

5.140

5.171

4.551

55.006

46.948

�� .�. ��

89.896

83.952

36.406

32.567

45.635

36.438

18.345

25.727

25.387

21.321

3.308

5.845

53.371

55.694

�� . �� .�.�.�.

22.065

18.163

8.866

7.497

19.295

14.787

619

2.762

2.667

340

43.109

41.872

�� . �� .�.�.�.

66.561

64.627

18.102

17.700

7.105

9.477

3.814

4.498

54.832

49.808

7.236

7.919

39.401

43.172

118.717

135.838

39.326

72.212

67.667

43.845

17.086

41.671

33.964

50.323

-10.071

2.007

36.300

36.164

FHL �� H. �.�.�.�.* * ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

2000

486

15.654

281,3

0,018

2001

392

16.324

304,0

0,019

2002

370

16.792

315,2

2003

372

17.000

2004

343

15.702

2005

359

2006 2007

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1.815,4

875,2

48,2%

1.738,9

137,4

2.028,4

1.012,8

49,9%

1.936,3

167,2

0,019

2.211,2

1.014,3

45,9%

2.104,7

164,1

365,6

0,022

2.385,4

1.111,2

46,6%

2.318,6

256,7

362,4

0,023

2.275,5

1.078,1

47,4%

2.219,8

142,9

15.867

373,5

0,024

2.348,8

1.059,8

45,1%

2.283,9

146,8

388

16.691

419,1

0,025

2.888,3

1.260,0

43,6%

2.841,5

164,3

380

16.697

436,4

0,026

2.902,9

1.252,8

43,2%

2.794,0

185,3

-3,5%

0,9%

4,5%

6,5%

5,5%

6,9%

5,3%

-1,6%

7,0%

4,4%

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2000

93,2

86,6

82,4

105,5

398,6

537,4

-138,7

936

74,2%

-14,8%

2001

95,7

91,5

87,8

109,0

393,0

573,1

-180,1

966

68,6%

-18,6%

2002

98,5

94,7

92,5

107,7

306,2

484,5

-178,3

791

63,2%

-22,5%

2003

100,8

94,8

94,0

103,1

270,9

543,4

-272,5

814

49,9%

-33,5%

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

2004

99,8

97,6

97,7

97,3

258,4

613,6

-355,1

872

42,1%

-40,7%

2005

100,0

348,9

660,4

-311,5

1.009

52,8%

-30,9%

2006

104,2

105,0

357,5

729,2

-371,7

1.087

49,0%

-34,2%

2007

97,8

110,3

110,0

113,1

361,1

832

-471,3

1.194

43,4%

-39,5%

2008

91,3

117,3

116,8

120,7

267,5

828,9

-561,4

1.096,4

32,3%

-51,2%

2009

69,5

119,7

119,3

122,1

�� 2009/2000 **

-3,2%

3,7%

4,2%

1,6%

-4,9%

5,6%

19,1%

2,0%

-9,9%

16,8%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

131

ymirror

Industr

ΒΑΣΙΚΗ Μ ΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

Βήµατα ανταγωνιστικότητας Από τους πιο εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής µεταποίησης, η βασική µεταλλουργία επηρεάστηκε από την οικονοµική κρίση αρκετά νωρίς. Για να αντεπεξέλθουν στην πρόκληση της κρίσης, οι επιχειρήσεις του κλάδου εφάρµοσαν πληθώρα µέτρων περιορισµού του λειτουργικού κόστους, βελτιώνοντας ως αποτέλεσµα την ανταγωνιστικότητά τους για την επικείµενη ανάκαµψη. Ενώ η εγχώρια αγορά, η οποία συνδέεται κατά κύριο λόγo µε τον κατασκευαστικό κλάδο, δεν αναµένεται να αναθερµανθεί σύντοµα, υπάρχουν ήδη σηµάδια ανάκαµψης στις διεθνείς αγορές µετάλλων.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

132

έντε υποκλάδοι αποτελούν την αγορά της βασικής µεταλλουργίας που περιλαµβάνει την παραγωγή βασικού σιδήρου, χάλυβα και σιδηροκραµάτων (45,1% της αξίας παραγωγής του κλάδου), την κατασκευή σωλήνων (9,0%), άλλες πρωτογενείς κατεργασίες του σιδήρου και του χάλυβα (3,1%), την παραγωγή βασικών πολύτιµων µετάλλων και άλλων µη σιδηρούχων µετάλλων (42,6%) και τέλος τη χύτευση µετάλλων (0,2%). Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 97 επιχειρήσεις µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων, που συγκεντρώνουν το 5,0% της συνολικής απασχόλησης, το 12,7% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, το 7,7% της προστιθέµενης αξίας και το 7,9% των συνολικών κεφαλαίων που επενδύονται στην ελληνική µεταποίηση.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ραγδαία πτώση κατά 18,0% σηµείωσε ο Δείκτης Βιοµηχανικής Παραγωγής του κλάδου το 2009, ο οποίος πλέον βρίσκεται στα χαµηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας. Ο δείκτης τιµών παραγωγού υποχώρησε το 2009, καθώς η οικονοµική κρίση επανέφερε τις τιµές πρώτων υλών και ενέργειας σε χαµηλά επίπεδα µετά την κατακόρυφη αύξησή τους το πρώτο µισό του 2008. Οι τιµές στην εγχώρια αγορά προϊόντων βασικής µεταλλουργίας σηµείω-

σαν υψηλότερες διακυµάνσεις σε σύγκριση µε τις διεθνές αγορές, ενδεχοµένως λόγω υψηλότερης συµµετοχής πρώτων υλών και ενέργειας στο κόστος παραγωγής των προϊόντων που προορίζονται για την ελληνική αγορά. Η αναταραχή στις αγορές πρώτων υλών και ενέργειας και η χρηµατοπιστωτική κρίση ανέκοψαν την πορεία ταχείας ανάπτυξης της βασικής µεταλλουρ-

γίας. Το 2007 η ακαθάριστη αξία παραγωγής είχε ξεπεράσει τα €5,3 δις., σηµειώνοντας την περίοδο 2000 – 2007 µέση αύξηση κατά 9,2% ετησίως. Παρόµοια πορεία είχαν και οι πωλήσεις (9,1% ΜΕΡΜ) που ανήλθαν στα €4,8 δις. το 2007. Η πορεία της προστιθέµενης αξίας, ωστόσο, δεν ήταν εξίσου εντυπωσιακή, φανερώνοντας την αδυναµία της εγχώριας βιοµηχανίας να στραφεί σε προϊόντα µε



υψηλότερη προστιθέµενη αξία. Μόλις το 19,8% της ακαθάριστης αξίας αναλογεί σε αξία που προστέθηκε από τις εγχώριες επιχειρήσεις του κλάδου το 2007, χαµηλότερο ποσοστό σε σχέση µε τις επιδόσεις του κλάδου της τελευταίας δεκαπενταετίας. Μετά την κορύφωση την περίοδο 2000-2001 οι ακαθάριστες επενδύσεις του κλάδου ακολουθούν πτωτική τάση µε αρκετές διακυµάνσεις. Παρόµοια τάση εµφανίζουν τόσο η απασχόληση, όσο και ο αριθµός των επιχειρήσεων, µε αποτέλεσµα η µέση απασχόληση ανά επιχείρηση να κυµαίνεται στο εύρος των 110-130 ατόµων. Καθώς η βασική µεταλλουργία αποτελεί βαριά βιοµηχανία, η µέση απασχόληση ανά επιχείρηση στον κλάδο είναι αρκετά υψηλότερη του µέσου όρου της µεταποίησης. .

των λειτουργικών εξόδων κατά 8,3%, ο κλάδος της βασικής µεταλλουργίας εµφάνισε ζηµιές για πρώτη φορά µετά το 1994. Ανάµεσα στις 15 µεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου 7 παρουσίασαν το 2008 αρνητικά αποτελέσµατα χρήσης, ενώ σε µία από αυτές (ΛΑΡΚΟ) το ύψος των ζηµιών (€116,3 εκ.) οδήγησε ακόµα και σε αρνητικά ίδια κεφάλαια, θέτοντας υπό σοβαρό κίνδυνο την επιβίωσή της. Η εικόνα κρίσης του κλάδου επιβεβαιώθηκε και από την πτώση του δείκτη άµεσης ρευστότητας, λόγω της µείωσης των διαθεσίµων κατά 18,1% και της αύξησης των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων κατά 26,7%. Η ρευστότητα του κλάδου παρέµεινε, ωστόσο, καλύτερη σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας, αλλά και σε σύγκριση µε τις αποδόσεις που είχε ο κλάδος πριν το 2004. Η δανειακή

τιώνοντας στην πορεία το εµπορικό της ισοζύγιο. Αισιόδοξα µηνύµατα, στο πλαίσιο αυτό, δίνει η ανάκαµψη της βιοµηχανικής παραγωγής στο 1ο τρίµηνο του 2010 κατά 6,2% σε σχέση µε το αντίστοιχο χρονικό διάστηµα του προηγούµενου έτους. Η ανάκαµψη, ωστόσο, δεν είναι εγγυηµένη για όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου. Σε καλύτερη θέση θα βρεθούν οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν πετύχει υψηλή διείσδυση σε ορισµένες αναδυόµενες αγορές (όπως την Κίνα), όπου το διαχρονικά υψηλό εµπορικό πλεόνασµα οδήγησε σε συσσώρευση χρηµατικών διαθεσίµων, τα οποία έχουν τώρα διατεθεί σε προγράµµατα στήριξης της οικονοµίας. Όσον αφορά στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, το περιθώριο συνέχισης των προγραµµάτων στήριξης της αγοράς αυτοκινήτων έχει στενέψει λόγω των υψηλών δηµοσιονοµι-

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Μετά από µια περίοδο

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Ανατροπή της πορείας ραγδαίας αύξησης των πωλήσεων εµφάνισαν οι 102 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. του κλάδου το 2008. Η µείωση των πωλήσεων κατά 4,3%, σε συνδυασµό µε την πρωτοφανή αύξηση των τιµών των πρώτων υλών και ενέργειας, οδήγησαν σε µείωση των µικτών κερδών κατά 46,3%. Το µικτό περιθώριο κέρδους υποχώρησε κατά 43,8% πέφτοντας στα χαµηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας, αρκετά χαµηλότερα και σε σύγκριση µε τις µέσες αποδόσεις της ελληνικής µεταποίησης. Παρά τη µείωση

Η έγκαιρη επιστροφή των επιχειρήσεων σε τροχιά ανάπτυξης είναι αρκετά πιθανή, υπάρχουν όµως σοβαροί κίνδυνοι. πίεση του κλάδου αυξάνεται διαχρονικά, καθώς ο δανεισµός αυξάνεται ελαφρώς ταχύτερα από τα ίδια κεφάλαια. Τέλος, ο βαθµός κάλυψης των παγίων εµφανίζει τάση σταθεροποίησης, µετά την απότοµη πτώση που σηµείωσε το 2005, καθώς τα ίδια κεφάλαια τείνουν να ακολουθούν στενά την πορεία ήπιας αύξησης του καθαρού πάγιου.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Από τους πιο εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής µεταποίησης, η βασική µεταλλουργία επηρεάστηκε από την οικονοµική κρίση αρκετά νωρίς. Καθώς µεγάλο µέρος της παραγωγής προορίζεται για τις διεθνείς αγορές, η παραγωγή του κλάδου µειώθηκε απότοµα ήδη από το τελευταίο τρίµηνο του 2008. Ενώ η εγχώρια αγορά, η οποία αφορά κατά κύριο λόγο στον κατασκευαστικό κλάδο, δεν αναµένεται να αναθερµανθεί σύντοµα, υπάρχουν ήδη σηµάδια ανάκαµψης στις διεθνείς αγορές µετάλλων. Για αυτούς τους λόγους, ενδέχεται η βασική µεταλλουργία να επιστρέψει συντοµότερα σε τροχιά ανάπτυξης, βελ-

κών ελλειµµάτων. Εάν αυτά τα µέτρα αποσυρθούν πριν τη φυσική ανάκαµψη της ζήτησης για αυτοκίνητα, η ζήτηση για προϊόντα της βασικής µεταλλουργίας αναµένεται να µειωθεί σε αυτές τις αγορές. Την πορεία ανάκαµψης ενδέχεται να εµποδίσουν τα χρόνια προβλήµατα του κλάδου. Η βασική µεταλλουργία είναι ιδιαίτερα εκτεθειµένη στη διακύµανση των διεθνών τιµών εµπορευµάτων, καθώς οι τιµές τόσο πολλών από τα προϊόντα της, όσο και των πρώτων υλών, της ενέργειας και των ναύλων, καθορίζονται στις διεθνείς αγορές. Η χρηµατοπιστωτική κρίση έχει περιορίσει σε κάποιο βαθµό την ροή κερδοσκοπικού κεφαλαίου στα διεθνή χρηµατιστήρια εµπορευµάτων, ωστόσο η περιορισµένη διεθνώς υπερβάλλουσα δυναµικότητα των ορυχείων δεν αφήνει περιθώρια για ιδιαίτερη σταθερότητα των τιµών. Έτσι, η αποτελεσµατική διαχείριση των αποθεµάτων (προϊόντων και πρώτων υλών), αλλά και του κινδύνου µεταβολής των τιµών, παραµένει κρίσιµος παράγοντας επιτυχίας. Στα προβλήµατα του κλάδου προστίθεται η αύξηση της τιµής ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αναµένεται

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ραγδαίας επιδείνωσης - την περίοδο 2000-2007 το εµπορικό έλλειµµα σηµείωνε 23,0% µέση ετήσια αύξηση - το 2008 το εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου παρουσίασε δραστική βελτίωση, καθώς το έλλειµµα µειώθηκε κατά 63%. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται στην απότοµη µείωση των εισαγωγών (-37,5%), παρά στη βελτίωση των εξαγωγών, οι οποίες υποχώρησαν κατά -14,9%. Αυτή η εξέλιξη επανέφερε τους δείκτες εξωτερικού εµπορίου σε επίπεδα συγκρίσιµα µε αυτά που παρουσίαζε ο κλάδος στην αρχή της δεκαετίας. Παρότι παρουσιάζει εµπορικό έλλειµµα, η βασική µεταλλουργία παραµένει αρκετά πιο εξωστρεφής σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας, καθώς τόσο ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών, όσο και ο δείκτης Balassa καταγράφουν ευνοϊκότερες τιµές (72,2% έναντι 32,1% και -16,1% έναντι -51,4% αντίστοιχα).

133

ymirror

Industr

ΒΑΣΙΚΗ Μ ΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

να συνεχιστεί τα επόµενα χρόνια, καθώς αυξάνεται το µερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή και διορθώνονται οι σταυροειδείς επιδοτήσεις στα τιµολόγια. Ειδικά από το 2013 και µετά, η τιµή ηλεκτρικής ενέργειας αναµένεται να αυξηθεί απότοµα λόγω της πλήρους ενσωµάτωσης του κόστους αγοράς δικαιωµάτων για εκποµπή CO2. Εάν πράγµατι οι τιµές ηλεκτρικής ενέργειας που πληρώνουν τώρα οι επιχειρήσεις βασικής µεταλλουργίας είναι αδικαιολόγητα υψηλές, αλλαγή προµηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας θα ελαττώσει την απώλεια ανταγωνιστικότητας από την αύξηση του κόστους ενέργειας. Οι κίνδυνοι στην πορεία γρήγορης ανάκαµψης διαφοροποιούνται ανάµεσα στους υποκλάδους της βασικής µεταλλουργίας. Η εγχώρια µεταποίηση χάλυβα χαρακτηρίζεται από σχετικά χαµηλή ανταγωνιστικότητα

λόγω έλλειψης οικονοµιών κλίµακας, καθώς το µέγεθος των παραγωγικών µονάδων της είναι µικρότερο σε σύγκριση µε πολλούς από τους ανταγωνιστές της στο εξωτερικό. Σε αυτό προστίθεται η ελλιπής παρουσία εξειδικευµένων προϊόντων υψηλού περιθωρίου κέρδους στο χαρτοφυλάκιο των εγχώριων παραγωγών. Όσον αφορά το αλουµίνιο, κίνδυνοι προκύπτουν από τις ανταγωνιστικές πιέσεις υποκατάστασης µε ξύλινα και PVC κουφώµατα. Κίνδυνους υποκατάστασης αντιµετωπίζουν οι χαλυβδοσωλήνες, όπως και ο κλάδος του χαλκού στο σύνολό του. Επιπλέον σοβαρό πρόβληµα για το χαλκό είναι η έλλειψη νέων κοιτασµάτων παγκοσµίως και η ενδεχόµενη κορύφωση της εξόρυξης το 2013, κάτι που συνεπάγεται ολοένα και αυξανόµενη τιµή της πρώτης ύλης. Για να αντεπεξέλθουν στην πρόκληση της κρίσης, αλλά και ως µέρος των µακροπρόθεσµων τους στρατηγικών, οι επιχειρήσεις του κλάδου εφάρµοσαν το 2009 πληθώρα µέτρων περιορισµού του λειτουρ-

γικού κόστους. Παρά τις δυσµενείς συνθήκες, ορισµένες επιχειρήσεις του κλάδου πραγµατοποίησαν επενδύσεις για τη διεύρυνση της γκάµας των προϊόντων, για ανάπτυξη της παραγωγής σε θυγατρικές τους στο εξωτερικό, αλλά και για τα προγράµµατα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Όπως προκύπτει από την έρευνα επενδύσεων στη βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, υψηλότερη βαρύτητα στην απόφαση για επενδύσεις στον κλάδο (σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας) το 2009 είχε η βελτίωση των υφιστάµενων µεθόδων παραγωγής, ενώ το 2010 οι επιχειρήσεις σκοπεύουν να επενδύσουν περισσότερα σε διεύρυνση δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων. Η οικονοµική κρίση αποτελεί σοβαρή δοκιµασία για τις αντοχές των Ελληνικών επιχειρήσεων βασικής µεταλλουργίας, χωρίς ωστόσο να αποκλείει την επιστροφή σε υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης για όσους καταφέρουν να αποφύγουν τους σοβαρούς κινδύνους στο δρόµο της ανάκαµψης.

�� (�� . ��) �� . ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

�� / ��

��/��

��

2000

108

1.840,2

310,0

1.692,7

670,0

3.842,9

2.137,7

1.705,2

1.266,9

2.763,8

2001

108

1.963,7

219,7

1.651,9

693,2

3.835,3

2.106,3

1.729,0

1.196,3

2.929,7

2002

110

1.913,4

141,5

1.961,4

752,2

3.972,0

1.967,6

1.916,8

1.348,5

3.120,8

2003

107

2.062,3

76,3

2.062,4

762,4

4.219,4

2.019,6

2.110,5

1.453,5

3.145,9 3.902,3

2004

108

2.296,3

85,4

2.484,2

881,8

4.910,8

2.252,7

2.554,4

1.403,8

2005

103

3.223,7

132,8

2.728,8

974,0

5.984,4

2.856,3

3.110,6

1.691,6

4.058,4

2006

106

3.251,6

146,9

3.027,5

1.087,5

6.330,8

2.962,2

3.350,7

1.861,2

5.012,7

2007

105

3.350,6

186,8

3.227,8

1.222,1

6.621,4

3.089,4

3.487,2

1.830,2

5.512,7

2008

102

3.447,5

153,0

3.499,2

1.227,9

6.974,7

3.164,0

3.759,6

2.318,6

5.275,4

-1,4%

10,7%

15,7%

8,9%

8,6%

9,2%

8,9%

10,1%

13,4%

7,8%

ME�� 2008/2004

134

��.�� (�� )

��

�� H� ��

��

2000

460,8

474,0

232,1

10,9%

1,16

6,0%

0,44

0,48

0,81

16,7%

8,4%

2001

636,2

482,0

154,2

7,3%

1,07

4,0%

0,45

0,51

0,80

21,7%

5,3%

2002

369,7

279,3

90,4

4,6%

1,03

2,3%

0,48

0,90

11,8%

2,9%

2003

354,8

311,2

43,6

2,2%

0,98

1,0%

0,50

0,49

0,89

11,3%

1,4%

2004

521,2

361,4

159,7

7,1%

0,98

3,3%

0,52

0,47

1,14

13,4%

4,1%

2005

509,1

334,8

174,3

6,1%

0,89

2,9%

0,52

0,54

1,04

12,5%

4,3%

2006

747,9

386,4

361,5

12,2%

0,91

5,7%

0,53

0,51

1,04

14,9%

7,2%

2007

687,6

463,3

224,3

7,3%

0,92

3,4%

0,53

0,51

1,10

12,5%

4,1%

2008

369,5

425,1

-55,5

-1,8%

0,92

-0,8%

0,54

0,49

0,98

7,0%

-1,1%

ME�� 2008/2004

-8,2%

4,1%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

 �� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

�� 2008

�� /��µ�� /��µ�� 2007

��

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

�� .�.*

489.125

505.028

261.529

236.196

120.046

93.543

189.496

217.737

179.582

193.747

-23.373

13.097

635.252

755.974 611.028

�� .�.*

692.619

733.159

436.725

402.510

102.531

94.022

124.203

157.376

465.885

481.761

-12.421

23.951

541.004

�� .�.*

469.083

392.841

268.806

235.698

98.738

33.072

208.855

214.706

161.490

145.062

2.429

2.746

476.776

346.249

�� .�.*

918.798

698.914

358.653

470.852

200.192

78.093

54.820

112.943

663.786

507.878

14.936

38.894

468.588

352.843 394.693

�� .�.*

683.047

660.169

366.391

360.013

221.643

153.730

131.801

213.325

329.603

293.114

76.638

37.045

418.161

�� .�.*

375.527

307.319

160.203

166.378

236.295

109.995

14.765

72.349

124.466

124.975

10.528

34.940

346.007

340.594

�� .�. �� & ��

262.961

276.313

152.619

127.573

204.799

141.215

25.305

-427

104.720

-116.336

23.088

284.177

549.352

�� .�.

572.041

561.158

381.137

339.648

179.639

162.693

150.200

164.800

241.245

231.904

-12.220

-7.883

282.701

267.505

�� . �� .�.*

295.049

292.491

114.246

115.400

80.462

87.904

111.943

102.646

102.643

101.940

2.189

6.777

204.065

238.064

�� .�.

114.937

133.786

38.981

36.638

101.641

115.858

5.386

10.312

-4.509

572

199.154

222.198

�� .�.*

179.970

175.328

55.960

44.659

57.038

64.335

67.361

54.560

55.570

56.432

342

4.103

153.253

138.083

�� . �. �.�.�.�.*

362.031

380.700

268.567

245.751

160.617

160.965

11.986

13.376

189.428

206.359

-18.654

-15.807

112.938

139.116

�� .�. ��

177.696

193.417

100.884

99.938

49.657

36.265

62.745

73.779

65.294

83.374

-20.767

357

101.193

114.407

EXALCO �.�.*

127.189

121.128

46.276

46.142

41.960

40.059

33.102

29.083

52.127

51.986

2.150

8.900

94.410

98.538

79.209

75.128

18.062

17.462

18.519

21.409

1.070

59.620

52.649

14.659

14.830

78.866

86.193

EUROPA PROFIL �� .�.�. * ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

2000

121

11.417

220,2

0,019

2.899,7

771,8

26,6%

2.605,7

364,8

2001

112

12.761

114

246,0

0,019

3.129,7

770,4

24,6%

2.776,4

388,0

2002

111

12.631

114

264,1

0,021

3.239,2

791,9

24,4%

2.951,9

194,2

2003

108

12.458

115

269,8

0,022

3.264,8

787,6

24,1%

2.943,0

228,9

2004

101

12.196

121

285,8

0,023

3.959,9

953,3

24,1%

3.570,2

261,4

2005

11.785

127

290,2

0,025

4.058,0

909,7

22,4%

3.572,7

119,3

2006

100

10.925

109

272,5

0,025

4.799,2

1.173,0

24,4%

4.303,6

173,4

2007

10.841

112

301,6

0,028

5.356,1

1.059,2

19,8%

4.780,4

147,4

-3,1%

-0,7%

2,5%

4,6%

5,4%

9,2%

4,6%

-4,2%

9,1%

-12,1%

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2000

84,3

90,5

84,9

97,4

1.076,3

1.549,7

-473,4

2.626

69,5%

-18,0%

2001

86,9

92,3

86,5

99,3

1.106,3

1.609,9

-503,6

2.716

68,7%

-18,5%

2002

92,6

90,7

85,9

96,5

1.107,6

1.447,2

-339,6

2.555

76,5%

-13,3%

2003

91,9

90,8

88,5

92,7

1.143,8

1.773,0

-629,2

2.917

64,5%

-21,6%

2004

97,7

95,0

93,7

96,7

1.457,2

2.263,2

-806,0

3.720

64,4%

-21,7%

2005

100,0

1.507,9

2.461,3

-953,4

3.969

61,3%

-24,0% -25,6%

ME�� 2007/2000

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

��: �� - ��

2006

105,5

107,8

108,7

106,7

2.001,8

3.377,9

-1.376,1

5.380

59,3%

2007

107,7

114,4

115,7

113,2

2.277,1

4.291

-2.013,6

6.568

53,1%

-30,7%

2008

100,8

119,5

122,1

116,8

1.937,4

2.683,1

-745,7

4.620,5

72,2%

-16,1%

2009

82,7

116,7

116,4

116,9

�� 2009/2000 **

-0,2%

2,9%

3,6%

2,1%

7,6%

7,1%

5,8%

7,3%

0,5%

-1,4%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

135

ymirror

Industr

Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Ευκαιρίες από την ενέργεια Σηµαντική ώθηση µπορεί να δώσει στον κλάδο το πρόγραµµα ενεργειακής αναβάθµισης των παλαιών κατοικιών µε το οποίο θα επιχειρηθεί να επιτευχθεί µέρος των στόχων για την εξοικονόµηση ενέργειας. Ευνοϊκά για την ανάπτυξη των εξαγωγών σε αγορές εκτός ευρωζώνης µπορεί να λειτουργήσει στο τρέχον έτος και η υποχώρηση της ισοτιµίας του ευρώ. Μεσοπρόθεσµα, ευκαιρίες θα παρουσιαστούν και στον τοµέα της ενέργειας, καθώς η επίτευξη του στόχου της χώρας για το 2020 θα απαιτήσει τεράστιες επενδύσεις που θα επηρεάσουν θετικά τον κλάδο.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

136

κλάδος παραγωγής Μεταλλικών Προϊόντων αφορά αµιγώς µεταλλικά αντικείµενα (µέρη, δοχεία, σκελετοί) που έχουν συνήθως µια στατική λειτουργία. Περιλαµβάνει επτά επιµέρους υποκλάδους: την Κατασκευή Δοµικών Μεταλλικών Προϊόντων (51,5% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου το 2007), την Κατασκευή Μεταλλικών Προϊόντων Ντεπόζιτων, Δεξαµενών και Δοχείων, Σωµάτων και Λεβήτων Κεντρικής Θέρµανσης (5,8%), την Κατασκευή Ατµογεννητριών, µε Εξαίρεση τους Λέβητες Νερού για την Κεντρική Θέρµανση και τη Σφυρηλάτηση, Κοίλανση, Ανισόπαχη Τύπωση και Μορφοποίηση Μετάλλων µε Έλαση (1,1%), την Κονιοµεταλλουργία (1,1%), την Κατεργασία και Επικάλυψη Μετάλλων µε Γενικές Μηχανολογικές Εργασίες που εκτελούνται έναντι αµοιβής ή βάσει σύµβασης (3,1%), την Κατασκευή Ειδών Μαχαιροποιείας, Εργαλείων και Σιδηρικών (10,7%) και τέλος την Κατασκευή Άλλων Μεταλλικών Προϊόντων (27,8%). Ο κλάδος αριθµεί 284 επιχειρήσεις άνω των 10 ατόµων και απασχολεί 13.307 εργαζόµενους, οι οποίοι αντιστοιχούν στο 6,1% του συνόλου των απασχολουµένων της βιοµηχανίας. Επίσης, συγκεντρώνει το 4,2% του συνόλου της ακαθάριστης αξίας παραγωγής της µεταποίησης και το 5,0% του συνόλου της προστιθέµενης αξίας παραγωγής, ενώ οι ακαθάριστες επενδύσεις του αποτελούν το 6,2% των συνολικών επενδύσεων της βιοµηχανίας.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου παραγωγής µεταλλικών προϊόντων καταγράφει την περίοδο 2000-2009 αρνητική µέση ετήσια µεταβολή, της τάξης του -1,9%, ελαφρώς χαµηλότερη της αντίστοιχης µεταβολής για το σύνολο της βιοµηχανίας (-2,2%), εξέλιξη που οφείλεται στην πτώση της παραγωγής από το 2007 και µετά. Η αρνητική πορεία της βιοµηχανικής παραγωγής το 2007 (υποχώρηση κατά -8% περίπου) συνεχίστηκε το 2008 (-10,5%)

και κορυφώθηκε το 2009 (-13,8%), µε το δείκτη της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου να καταγράφει τη µικρότερη τιµή της τελευταίας οκταετίας. Την περίοδο 2000-2009, ο µέσος ετήσιος ρυθµός µεγέθυνσης των τιµών παραγωγού διαµορφώθηκε στο 3,3%, ενώ το 2009 οι τιµές αυξήθηκαν κατά 1%, ακολουθώντας αντίθετη κατεύθυνση σε σχέση µε το σύνολο της Μεταποίησης. Η ακαθάριστη και η προστιθέµενη αξία παραγωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2007 ενισχύθηκαν



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Σχετικά µε τους όρους εµπορίου του κλάδου για το 2008, η αξία των εξαγωγών µειώνεται κατά -9,2%, ενώ σηµαντική είναι η πτώση που καταγράφεται και στις εισαγωγές, οι οποίες περιορίζονται σε σχέση µε το προηγούµενο έτος κατά 10,8%. Ως αποτέλεσµα, το εµπορικό έλλειµµα διαµορφώνεται στα €528,5 εκατ., καταγράφοντας µείωση της τάξης του 12% το 2008 σε σχέση µε το 2007. Επιπλέον, ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής για την περίοδο 2000-2008 των εξαγωγών και των εισαγωγών του κλάδου διαµορφώνονται στο 10,5% και 5,1% αντίστοιχα, µε τον ετήσιο ρυθµό διεύρυνσης του εµπορικού ελλείµµατος για την υπό εξέταση περίοδο να κυµαίνεται στο 2,0%, χαµηλότερα από το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο των βιοµηχανικών επιχειρήσεων, το οποίο φθάνει το 4,5%. Σε σχέση µε τους δείκτες εξωτερικού εµπορίου, οι οποίοι αντανακλούν και την ισχύ της διεθνούς

ανταγωνιστικότητας των ελληνικών µεταλλικών προϊόντων, ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών διευρύνεται ελαφρά στο 45,6% το 2008 από 44,9% το 2007, ενώ και ο – αρνητικός – δείκτης Balassa περιορίζεται οριακά το 2008 και διαµορφώνεται στο -37,3% από -38,1% το προηγούµενο έτος. Οι αντίστοιχοι δείκτες στο σύνολο της βιοµηχανίας διαµορφώνονται στο 32,1% και -51,4% (από 32,7% και -50,7% αντίστοιχα το 2007), σε επιδόσεις κατώτερες σε σύγκριση µε τον υπό εξέταση κλάδο.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Ενίσχυση των πωλήσεων, αλλά και κάµψη της (καθαρής) κερδοφορίας καταγράφουν για το 2008 οι 536 επιχειρήσεις Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή µεταλλικών προϊόντων. Το µικτό και το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου διαµορφώνονται στο 16,5% και 4,3% αντίστοιχα το 2008, από 18,4% και 5,8% αντιστοίχως το 2007. Οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 16,2%, ενώ άνοδο εµφανίζουν και τα µεγέθη που συνθέτουν το ενεργητικό. Τα ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων του κλάδου ενισχύθηκαν το 2008 κατά 8,7%, ωστόσο, ανάλογη πορεία ακολούθησαν και οι συνολικές υποχρεώσεις, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 7,2%. Καθώς, οι βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις µειώνονται οριακά το ίδιο

1,02, έχοντας µειωθεί σε σχέση µε το προηγούµενο έτος και παραµένοντας υψηλότερα της αντίστοιχης τιµής του µέσου όρου της βιοµηχανίας (0,82).

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Τα σηµάδια υποχώρησης της παραγωγικής δραστηριότητας του κλάδου είχαν γίνει ήδη αισθητά ακόµα και πριν το ξέσπασµα της διεθνούς οικονοµικής κρίσης, αλλά και της συνακόλουθης δηµοσιονοµικής κρίσης της χώρας. Η κατασκευή µεταλλικών προϊόντων αφορά σε ενδιάµεσα στάδια της αλυσίδας αξίας της παραγωγής, ενώ η ζήτηση των τελικών προϊόντων του κλάδου κατευθύνεται στις κατασκευές, την παραγωγή κεφαλαιουχικών αγαθών, τα τρόφιµα, τα χηµικά, το λιανικό εµπόριο, αλλά και τα νοικοκυριά. Η δραµατική υποχώρηση της οικοδοµικής δραστηριότητας, συνέβαλλε καθοριστικά στον περιορισµό της παραγωγής µεταλλικών προϊόντων το 2008 και το 2009. Ωστόσο, οι προβλέψεις κάνουν λόγο για άνοδο της κατασκευαστικής δραστηριότητας µετά το 2010, όταν θα αρχίσει να εξαντλείται το απόθεµα αδιάθετων κατοικιών. Ο κλάδος επηρεάζεται άµεσα και από τις εξελίξεις στις αγορές προϊόντων βασικής µεταλλουργίας, τα οποία αποτελούν τις κύριες εισροές στην παραγωγική διαδικασία. Έτσι, οι αρνητικές επιδράσεις από

Προβλέπεται άνοδος της κατασκευαστικής δραστηριότητας µετά το 2010, όταν θα αρχίσει να εξαντλείται το απόθεµα κατοικιών. έτος, κατά -0,2%, συνάγεται ότι οι επιχειρήσεις προτίµησαν το µακροπρόθεσµο δανεισµό για τη χρηµατοδότηση των δραστηριοτήτων τους. Οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού κινούνται πτωτικά και διαµορφώνονται στο 8,1% και 3,5% αντίστοιχα, από 10,3% και 4,4% το 2007. Η άµεση ρευστότητα του κλάδου βελτιώνεται, µε το σχετικό δείκτη να διαµορφώνεται στο 1,04, δηλ. σε καλύτερο επίπεδο από τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου της βιοµηχανίας (0,93). Ο δείκτης δανειακής πίεσης παραµένει στο 0,57 το 2008, ενώ ο βαθµός κάλυψης των παγίων κυµαίνεται στο

τη σηµαντική πτώση της ζήτησης για τα προϊόντα του κλάδου στις Κατασκευές και στη Μεταποίηση, µετριάστηκαν από την έντονη υποχώρηση των διεθνών τιµών των µετάλλων. Πάντως, µετά από την εξαιρετικά δύσκολη χρονιά του 2009, ο κλάδος ανακάµπτει, καθώς τα στοιχεία για το 1ο τρίµηνο του 2010 δείχνουν άνοδο της βιοµηχανικής παραγωγής κατά 6,3%. Σηµαντική περαιτέρω ώθηση µπορεί να δώσει στον κλάδο το πρόγραµµα ενεργειακής αναβάθµισης των παλαιών κατοικιών µε το οποίο θα επιχειρηθεί να επιτευχθεί µέρος των στόχων για την εξοικονόµηση ενέργειας.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

µε µέσους ετήσιους ρυθµούς µεγέθυνσης 8,6% και 6,9% αντίστοιχα. Ο λόγος προστιθέµενης προς ακαθάριστη αξία παραγωγής (βαθµός καθετοποίησης) του κλάδου φθάνει το 2007 το 38,6% (32,% στο σύνολο της µεταποίησης), ενώ για την περίοδο 2000-2007 υποχωρεί κατά µέσο όρο κατά 1,6 εκατοστιαίες µονάδες, ελαφρώς περισσότερο σε σχέση µε το σύνολο της µεταποίησης (-1,2%). Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) ανήλθε το 2008 σε €1.751 εκατ., σηµειώνοντας την περίοδο 2000-2008 µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 14,9%, από τους υψηλότερους σε σχέση µε τους υπόλοιπους κλάδους της µεταποίησης. Ο αριθµός των επιχειρήσεων έχει µειωθεί την περίοδο 2000-2007 µε ρυθµό -2,4% ετησίως, ενώ η απασχόληση του κλάδου έχει αυξηθεί, αλλά οριακά, κατά 0,5%. Η µέση αµοιβή των απασχολουµένων στον κλάδο φθάνει το 2007 τα €19.339, παραµένοντας σταθερά χαµηλότερη από τη µέση αµοιβή στο σύνολο της µεταποίησης (€23.450). Οι πωλήσεις του κλάδου κυµαίνονται το 2007 στα €1.610,5 εκ. και αυξάνονται µε ρυθµό 9,3% ετησίως την υπό εξέταση περίοδο, ο οποίος είναι υψηλότερος του αντίστοιχου στο σύνολο της µεταποίησης (6,1%). Τέλος, η επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου εµφανίζεται ενισχυµένη τα τελευταία χρόνια, καταγράφοντας θετικό µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής την περίοδο 2000-2007 (3,9%).

137

ymirror

Industr

Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Ευνοϊκά για την ανάπτυξη των εξαγωγών σε αγορές εκτός ευρωζώνης µπορεί να λειτουργήσει στο τρέχον έτος και η υποχώρηση της ισοτιµίας του ευρώ. Μεσοπρόθεσµα, ευκαιρίες θα παρουσιαστούν και στον τοµέα της ενέργειας, καθώς η επίτευξη του στόχου της χώρας για το 2020 θα απαιτήσει τεράστιες επενδύσεις που θα επηρεάσουν θετικά τον κλάδο. Οι επενδυτικές επιλογές του κλάδου το 2009, σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα επενδύσεων στη Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, είχαν ως βασικό στόχο την αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα (23% της επενδυτικής δαπάνης), στόχος ο οποίος έρχεται τρίτος κατά σειρά προτεραιότητας το 2010, σύµφωνα πάντα µε την ίδια έρευνα. Ως εξίσου σηµαντικός στόχος το 2009 εµφα-

νίζεται η διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων (23%), αλλά και οι επενδύσεις για διάφορους άλλους επενδυτικούς σκοπούς, όπως µέτρα για την περιβαλλοντική προστασία, την τήρηση των κανονισµών ασφαλείας, το κοινωνικό προφίλ των επιχειρήσεων κ.λπ. (22%). Για το ίδιο έτος, ακολουθούν οι επενδύσεις που κατευθύνονται στη βελτίωση µεθόδων παραγωγής που οι επιχειρήσεις ήδη εφαρµόζουν (19%), ενώ µικρότερη απήχηση (κάτω από 10%) είχαν επιλογές του κλάδου που σχετίζονται µε την αντικατάσταση υφισταµένου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού και την εισαγωγή νέων µεθόδων παραγωγής, µε την τελευταία µάλιστα να αποτελεί τα τελευταία χρόνια χαµηλής προτεραιότητας επενδυτική επιλογή. Το 2010, το επενδυτικό µίγµα διαφοροποιείται ελαφρά, αφού ως προτεραιότητα οι επιχειρήσεις του κλάδου θέτουν τη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων (29%), ενώ ακολουθεί η βελτίωση µεθόδων παρα-

γωγής που ήδη εφαρµόζουν (25%). Επιπλέον, κατά το ίδιο έτος, σύµφωνα µε την έρευνα, σηµαντικά µικρότερη βαρύτητα δίνεται από τις επιχειρήσεις στις επενδύσεις για διάφορους άλλους επενδυτικούς σκοπούς (µόλις 4%), αφού φαίνεται ότι εν µέσω κρίσης οι επενδυτικές δαπάνες κατευθύνονται ως επί το πλείστον σε επιλογές που θα αποδώσουν άµεσα και όχι σε εκείνες που θα ενισχύσουν περισσότερο το «κοινωνικό» προφίλ των επιχειρήσεων. Στους παράγοντες που επηρέασαν περισσότερο τις επενδυτικές επιλογές των επιχειρήσεων το 2009, αλλά και προβλέπεται από τις επιχειρήσεις να τις επηρεάζουν εξίσου και το 2010, περιλαµβάνονται η ζήτηση για τα προϊόντα τους, οι τεχνολογικές εξελίξεις και τα επενδυτικά κίνητρα, ενώ σε µικρότερο βαθµό τα κέρδη και η φορολογία των κερδών και η διαθεσιµότητα και το κόστος κεφαλαίων. Η οικονοµική πολιτική στο σύνολό της φαίνεται να επηρέασε αρνητικά τον κλάδο το 2009, όπως κρίνουν άλλωστε οι επιχειρήσεις ότι θα κάνει και το 2010.

�� (�� . ��) ��

�� / ��

��/��

��

1.712,8

937,8

775,0

682,9

1.325,0

1.945,9

1.012,2

933,7

824,4

1.501,6

414,0

2.293,5

1.120,5

1.139,2

948,7

1.702,3

1.407,0

438,7

2.532,5

1.188,9

1.315,7

1.112,3

1.937,8

150,7

1.550,4

472,8

2.744,1

1.327,7

1.391,9

1.188,8

2.129,5

1.359,9

131,9

1.658,2

518,6

3.046,9

1.389,1

1.648,4

1.293,6

2.177,9

578

1.432,3

158,6

1.945,1

553,9

3.405,2

1.521,4

1.872,7

1.485,6

2.703,7

2007

576

1.536,0

217,8

2.275,6

652,2

3.840,2

1.628,8

2.199,4

1.663,9

2.876,9

2008

536

1.728,9

198,5

2.388,6

668,2

4.142,9

1.770,7

2.358,0

1.660,3

3.341,5

-1,5%

10,8%

7,1%

11,4%

9,0%

10,8%

7,5%

14,1%

8,7%

11,9%

��

114,4

920,5

286,6

129,0

1.057,4

355,6

1.015,9

132,9

1.229,0

555

1.077,2

170,1

2004

570

1.147,1

2005

570

2006

�� . ��

��.�� (�� )

��

2000

459

677,9

2001

510

759,4

2002

509

2003

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ME�� 2008/2004

138

��

�� H� ��

��

2000

277,3

292,7

105,7

11,3%

1,38

6,2%

0,45

0,40

0,93

20,9%

8,0%

2001

439,9

328,2

111,7

11,0%

1,33

5,7%

0,48

0,39

0,85

29,3%

7,4%

2002

320,6

212,5

108,2

9,7%

1,10

4,7%

0,50

0,44

0,86

18,8%

6,4%

2003

347,4

243,0

104,5

8,8%

1,10

4,1%

0,52

0,43

0,87

17,9%

5,4%

2004

387,0

227,0

160,0

12,0%

1,16

5,8%

0,51

0,42

0,91

18,2%

7,5%

2005

398,7

268,4

130,4

9,4%

1,02

4,3%

0,54

0,45

0,88

18,3%

6,0%

2006

520,9

328,1

192,9

12,7%

1,06

5,7%

0,55

0,42

0,94

19,3%

7,1%

2007

530,7

363,1

167,7

10,3%

1,06

4,4%

0,57

0,40

0,98

18,4%

5,8%

2008

551,5

407,5

144,0

8,1%

1,02

3,5%

0,57

0,42

1,04

16,5%

4,3%

ME�� 2008/2004

9,3%

15,7%

-2,6%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

��

2007

SOVEL �.�. �� *

356.655

336.106

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

216.693

2008

2007

2008

��

2007

�� 2008

��

2008

2007

2008

2007

211.053

35.819

37.804

108.087

74.087

212.749

224.216

1.569

21.869

513.081

363.171

�� .�.*

297.510

328.649

89.134

93.454

88.934

163.777

63.067

31.670

145.509

133.202

50.066

53.623

330.485

248.818

CROWN HELLAS CAN �.�.*

173.504

177.205

125.792

125.712

62.866

62.050

14.017

12.606

96.621

102.549

6.795

2.973

148.163

149.665

�� .�.*

106.271

18.367

43.807

6.800

33.245

6.702

11.352

1.367

61.674

10.297

181

312

105.699

22.111

31.998

28.753

3.446

3.488

17.766

14.868

8.498

10.063

5.734

3.821

-1.310

142

58.796

43.316

�� .�.�.�.�.* �� .�. ��

70.678

81.746

26.582

27.962

40.195

47.031

9.374

13.815

20.844

20.577

401

711

55.043

57.771

�� VOGEL & NOOT �.�. ��*

79.715

56.425

40.450

15.063

25.075

41.693

30.071

688

24.570

13.800

590

-3.158

47.462

44.762 45.059

�� .�.�.�.

38.741

34.990

18.667

19.116

16.192

12.544

5.636

5.673

16.650

16.522

147

345

43.643

�� . �.�.�.�.

43.865

37.627

14.333

12.221

7.060

10.360

36.374

27.210

11.220

7.959

31.955

29.567

�� .�.*

36.885

25.612

9.822

9.435

10.645

4.463

1.638

1.684

24.602

19.466

6.341

627

30.937

17.535

�� .�. ��

36.957

24.355

9.172

6.438

25.695

16.299

11.237

7.932

3.583

345

30.883

19.779

SPIDER �� . KAI �� .�. ��/��*

67.228

67.520

33.412

31.407

21.595

21.326

21.131

20.434

24.502

25.760

-1.100

-3.272

30.237

24.362

�� .�.�.*

26.841

28.253

12.298

13.466

9.434

8.537

2.556

3.587

14.850

16.129

-1.606

-340

28.342

26.707

HUSQVARNA �� .�.�.�.

21.171

18.533

5.471

5.431

13.802

13.368

7.191

5.110

163

431

25.837

24.668

�� .�.*

27.435

27.614

7.278

7.832

6.042

7.041

11.285

11.800

10.108

8.773

2.499

2.979

25.156

26.899

* ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

88,5

2000

338

12.840

168,3

0,013

997,4

431,6

43,3%

866,6

2001

284

12.846

178,0

0,014

1.042,9

447,3

42,9%

907,2

78,9

2002

283

13.163

194,5

0,015

1.092,5

469,1

42,9%

932,9

92,5

2003

275

12.874

206,0

0,016

1.140,5

488,2

42,8%

989,3

85,3

2004

260

12.334

209,3

0,017

1.225,0

517,5

42,2%

1.046,0

101,0

2005

252

11.840

209,0

0,018

1.232,8

497,2

40,3%

1.072,7

80,1

2006

270

13.150

250,3

0,019

1.642,5

640,8

39,0%

1.456,0

111,7

2007

284,125

13.307

257,3

0,019

1.782,0

688,7

38,6%

1.610,5

115,6

-2,4%

0,5%

3,0%

6,3%

5,7%

8,6%

6,9%

-1,6%

9,3%

3,9%

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2000

98,9

89,0

84,8

100,3

199,4

651,1

-451,6

851

30,6%

-53,1%

2001

84,8

90,9

86,1

104,3

219,5

632,1

-412,5

852

34,7%

-48,4%

2002

90,9

90,8

85,9

104,8

236,7

588,3

-351,6

825

40,2%

-42,6%

2003

92,1

89,8

87,1

95,0

273,0

791,1

-518,1

1.064

34,5%

-48,7%

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

2004

98,1

95,8

94,6

98,9

311,6

892,4

-580,9

1.204

34,9%

-48,2%

2005

100,0

357,8

835,9

-478,1

1.194

42,8%

-40,1%

2006

110,8

104,3

104,7

102,9

444,5

962,6

-518,1

1.407

46,2%

-36,8%

2007

107,2

111,7

113,7

104,9

488,9

1.090

-600,6

1.579

44,9%

-38,1%

2008

96,7

118,4

122,1

105,5

443,9

972,4

-528,5

1.416,2

45,6%

-37,3%

2009

83,4

119,6

123,3

106,5

�� 2009/2000 **

-1,9%

3,3%

4,3%

0,7%

10,5%

5,1%

2,0%

6,6%

5,1%

-4,3%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

139

ymirror

Industr

Μ ΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΕΙΔΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

Πορεία αναδίπλωσης Έντονα εξαρτηµένος από την πορεία των επιχειρήσεων της µεταποίησης, ο κλάδος µηχανολογικού εξοπλισµού εµφανίζει πτωτικές τάσεις. Ωστόσο, οι επενδύσεις των επιχειρήσεων του κλάδου για παραγωγή νέων και καινοτόµων προϊόντων και την ενσωµάτωση της τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία και στα τελικά προϊόντα, µπορούν να συµβάλλουν στην ανάκαµψη της αρνητικής πορείας.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

140

κλάδος µηχανηµάτων και ειδών εξοπλισµού αποτελείται από επτά επιµέρους υποκλάδους και περιλαµβάνει την κατασκευή µηχανηµάτων για την παραγωγή και τη χρησιµοποίηση µηχανικής ενέργειας µε εξαίρεση τους κινητήρες αεροσκαφών, οχηµάτων και δικύκλων (8,3% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου), την κατασκευή άλλων µηχανηµάτων γενικής χρήσης (30,4%), την κατασκευή γεωργικών και δασοκοµικών µηχανηµάτων (4,1%), την κατασκευή εργαλειοµηχανών (5,8%), την κατασκευή άλλων µηχανηµάτων ειδικής χρήσης (10,8%), την κατασκευή όπλων και πυροµαχικών (15,8%) και, τέλος, την κατασκευή οικιακών συσκευών (24,8%). Στον κλάδο απασχολούνται 10.944 εργαζόµενοι σε 218 επιχειρήσεις (µε απασχόληση µεγαλύτερη των 10 ατόµων), µε τη µέση ετήσια απασχόληση να αποτελεί το 5% της συνολικής απασχόλησης του ελληνικού µεταποιητικού τοµέα. Επιπλέον, τα µερίδια συµµετοχής του κλάδου στην ακαθάριστη αξία παραγωγής και στην προστιθέµενη αξία της βιοµηχανίας είναι 2,5% και 3,1% αντίστοιχα, ενώ η αξία των επενδύσεων αποτελεί το 2,7% των συνολικών στην εγχώρια βιοµηχανία.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Τεράστιες απώλειες σηµείωσε η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου το 2009, όταν και µειώθηκε κατά 35,2%. Έτσι, η ανοδική πορεία της τελευταίας δεκαετίας διακόπηκε απότοµα, επηρεαζόµενη από την αβεβαιότητα στην οικονοµία για τις επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης και τη συνεπαγόµενη αναστολή ή/και εγκατάλειψη των επενδυτικών σχεδίων στο σύνολο της βιοµηχανίας. Ο δείκτης τιµών παραγωγού σηµείωσε το 2009 οριακή άνοδο, κατά 0,9%, ενώ συνολικά την περίοδο αυξάνεται µε µέσο ρυθµό 1,4% ετησίως, δηλ. αρκετά χαµηλότερα από το µέσο όρο της βιοµηχανίας. Η µείωση του αριθµού των καταστηµάτων του κλάδου ανακόπτεται κατά τη διετία 2006-2007, ενώ η µέση ετήσια απασχόληση, η οποία διαµορφώθηκε στα 10.944 άτοµα, σηµείωσε µικρή πτώση. Σε επίπεδο ελαφρώς χαµηλότερο από το µέσο όρο της βιοµηχανίας διατηρήθηκαν οι αµοιβές των εργαζοµένων του κλάδου, οι οποίες αυξανόµενες

µε ετήσιο ρυθµό 6,5%, προσεγγίζουν το 2007 τα €23.237. Παρά τη µείωση στα διαρθρωτικά µεγέθη του κλάδου, η ακαθάριστη αξία παραγωγής κινήθηκε ανοδικά, µε χαµηλότερο όµως ρυθµό µεγέθυνσης σε σχέση µε το σύνολο της µεταποίησης, ενώ παρόµοια εικόνα εµφανίζει και η προστιθέµενη αξία παραγωγής, η άνοδος της οποίας βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο µε την αύξηση των τιµών των προϊόντων του κλάδου. Περαιτέρω, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) το 2008 ανήλθε σε €815 εκατ.,

καταγράφοντας την περίοδο 2000-2008 µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης της τάξης του 7,2%. Η αξία των πωλήσεων του κλάδου διευρύνεται την περίοδο 2000-2007 µε µέσο ετήσιο ρυθµό 4,7%, ενώ στην αντίθετη κατεύθυνση κινείται η επενδυτική δραστηριότητα κατά το 2008, µε την αξία των ακαθάριστων επενδύσεων να πέφτει κάτω από το επίπεδο του 2000.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Σε ιστορικά υψηλά επίπεδα καταγράφεται το 2008 το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου του κλάδου, καθώς η αύξηση των εξαγωγών κατά 1,8% συνοδεύτηκε από ακόµα µεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών (+3,2%) µε αποτέλεσµα το εµπορικό έλλειµµα να διευρυνθεί κατά 3,5%, φτάνοντας τα €3,15 δισ.. Η επιδείνωση στο εξωτερικό εµπόριο του κλάδου µηχανολογικού εξοπλισµού το 2008, αντανακλάται τόσο στο δείκτη Balassa όσο και στο βαθµό κάλυψης των εισαγωγών, οι οποίοι διαµορφώνονται σε -68,5% και 18,5% αντίστοιχα, σε τιµές δηλ. κατά πολύ χειρότερες από το µέσο όρο της Μεταποίησης,

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Η ενίσχυση των πωλήσεων για πέµπτο συνεχόµενο έτος δε στάθηκε ικανή να επαναφέρει τις 266 επιχειρήσεις Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή µηχανηµάτων και ειδών εξοπλισµού στην κερδοφορία µετά τις ζηµιογόνες χρήσεις των προηγούµενων ετών, µε εξαίρεση το 2006. Ειδικότερα, οι πωλήσεις εµφανίζονται αυξηµένες το 2008 σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος κατά 2,7%, αλλά η σηµαντική αύξηση των συνολικών εξόδων σε συνδυασµό µε την µικρή ενίσχυση των µικτών κερδών κατά 5,7%, είχε ως αποτέλεσµα ο κλάδος να εµφανίζει ζηµιές της τάξεως των €9,6 εκατ. Επιπλέον, το περιθώριο µικτού κέρδους το 2008 καταγράφεται στο 23,4%, υψηλότερα από το αντίστοιχο για το σύνολο της βιοµηχανίας. Το περιθώριο καθαρού κέρδους, όµως, γίνεται οριακά αρνητικό, λόγω των ζηµιών στα τελευταία δύο έτη. Το σύνολο του ενεργητικού καταγράφει άνοδο µε σταθερό ρυθµό την τελευταία τριετία, καθώς τόσο η αξία των καθαρών παγίων όσο και η αξία των διαθέσιµων και του κυκλοφορούντος ενεργητικού παρουσιάζουν παρόµοια τάση. Οι συνολικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων ενισχύονται σηµαντικά, ενώ

παρατηρείται και µεταβολή της διάρθρωσης του χρέους των επιχειρήσεων του κλάδου υπέρ των µακροπρόθεσµων υποχρεώσεων. Επιπλέον, κατά το 2008 παρατηρείται κατακόρυφη υποχώρηση των ιδίων κεφαλαίων του κλάδου, καθώς µειώθηκαν 43,7% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Αντανακλώντας τις ανωτέρω εξελίξεις, οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού καταγράφουν αρνητικές τιµές (-5,5% και -0,4% αντίστοιχα), ενώ οι δείκτες κάλυψης παγίων και δανειακής πίεσης καταγράφουν την ελάχιστη (0,20) και µέγιστη τιµή (0,89) αντίστοιχα της περιόδου 2000-2008. Τέλος, ο δείκτης άµεσης ρευστότητας σηµειώνει αύξηση το 2008 (1,07 από 1 φορές το 2007), υποδεικνύοντας ελαφρώς καλύτερες συνθήκες ρευστότητας του κλάδου συγκριτικά µε το σύνολο της µεταποίησης.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η παραγωγή του κλάδου συντίθεται από µια πληθώρα ετερογενών µεταξύ τους προϊόντων, µερικά από τα οποία είναι είδη οικιακού εξοπλισµού, µηχανήµατα γενικής και ειδικής βιοµηχανικής χρήσης και όπλα και πυροµαχικά. Έτσι, οι εξελίξεις στον κλάδο διαµορφώνονται βάσει ποικίλων παραγόντων, εν γένει ανεξάρτητων µεταξύ τους, που ασκούν στον κλάδο επιδράσεις µε διαφορετικές κατευθύνσεις. Επιπλέον, η τρέχουσα οικονοµική κρίση έχει επιφέρει ύφεση στη δραστηριότητα σχεδόν όλων των κλάδων της µεταποίησης που διαµορφώνουν τη ζήτηση για τα µηχανήµατα και τα είδη εξοπλισµού. Ειδικότερα, η εξέλιξη της οικοδοµικής δραστηριότητας και ιδιαίτερα η κατασκευή νέων κατοικιών αποτελεί παραδοσιακά παράγοντα µεταβολής της ζήτησης για προϊόντα οικιακού κυρίως αλλά και µηχανολογικού εξοπλισµού. Η δραµατική µείωση της οικοδοµικής δραστηριότητας, η µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος και της καταναλωτικής δαπάνης και ο περιορισµός της πρόσβασης σε χρηµατοδοτικούς πόρους από τα νοικοκυριά, αλλά και η σηµαντική περιστολή των κρατικών δαπανών στον τοµέα της άµυνας, αναµένεται να συνεχίσουν να έχουν αρνητική επίδραση στη ζήτηση για τα προϊόντα του κλάδου. Επιπλέον, έντονα εξαρτηµένος από την αναπτυξιακή πορεία των κλάδων της µεταποίησης και κυρίως από τις επενδύσεις σε κεφαλαιουχικό εξοπλισµό, ο κλάδος των µηχανηµάτων και ειδών εξοπλισµού

αναµένεται να συνεχίσει να επηρεάζεται αρνητικά από την υποχώρηση της βιοµηχανικής παραγωγής, καθώς αυτή συνεπάγεται µείωση και των επενδύσεων για µηχανολογικό εξοπλισµό. Πράγµατι, σύµφωνα µε την έρευνα επενδύσεων του ΙΟΒΕ στη βιοµηχανία (β’ εξάµηνο 2009), οι επενδύσεις των κλάδων της µεταποίησης για αντικατάσταση της υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού τους προβλέπονται µειωµένες σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, γεγονός που συνεπάγεται µείωση της ζήτησης για κεφαλαιουχικό εξοπλισµό κατά το τρέχον έτος. Έτσι, οι προοπτικές για το 2010, σε γενικές γραµµές διαγράφονται δυσµενείς για τον κλάδο, καθώς το αρνητικό οικονοµικό κλίµα που υφίσταται ήδη στην εγχώρια αγορά, αναµένεται να διατηρηθεί και κατά το τρέχον έτος και να επηρεάσει ανάλογα το σύνολο των κλάδων της ελληνικής οικονοµίας. Ήδη, οι εξελίξεις στο 1ο τρίµηνο του 2010 επιβεβαιώνουν αυτή την εκτίµηση, καθώς µε βάση τα στοιχεία του δείκτη βιοµηχανικής παραγωγής, ο κλάδος σηµειώνει εκ νέου τεράστια υποχώρηση κατά 17,4% σε σχέση µε την αντίστοιχη περίοδο του προηγούµενου έτους. Επιπλέον, ο κλάδος των µηχανηµάτων και ειδών εξοπλισµού χαρακτηρίζεται από την έντονη διείσδυση επώνυµων ευρωπαϊκών βιοµηχανιών µηχανολογικού εξοπλισµού και οικιακών συσκευών στην εγχώρια αγορά, γεγονός που αποτελεί ανασχετικό παράγοντα στη θετική πορεία του κλάδου. Τούτο οφείλεται στο ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου εµφανίζουν χαµηλή ανταγωνιστικότητα, λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας, ειδικευµένου προσωπικού και νέου πάγιου τεχνολογικού εξοπλισµού. Ωστόσο, θετική ώθηση στην ανταγωνιστικότητα του κλάδου µπορεί να δώσουν οι επενδύσεις των επιχειρήσεων του κλάδου στην αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού, µε σύγχρονα και τεχνολογικώς προηγµένα µηχανήµατα και στη διεύρυνση της παραγωγικής τους δυναµικότητας προς την παραγωγή καινοτόµων προϊόντων. Η ανάγκη αυτή έχει γίνει αντιληπτή από τις επιχειρήσεις του κλάδου, οι οποίες σύµφωνα, µε την έρευνα επενδύσεων του ΙΟΒΕ στη βιοµηχανία, πρόκειται να προσανατολιστούν προς τις συγκεκριµένες επενδύσεις σε σηµαντικά υψηλότερο βαθµό το 2010, συγκριτικά µε το 2009.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010



141

ymirror

Μ ΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΕΙΔΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

Industr

�� 15 �� - �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

��

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

��

2008

2007

2008

2007

�� .�.�.�.*

126.494

115.049

32.002

28.174

23.565

15.966

26.583

27.521

76.346

71.562

10.683

2007 13.343

102.718

95.258

FRIGOGLASS �.�.�.�.*

183.054

137.887

89.621

78.627

66.119

32.705

58.491

9.671

58.444

95.511

57.188

26.325

87.188

94.592

�� .�.�.�.*

627.557

623.504

393.187

390.223

143.433

171.867

910.871

744.735

-426.747

-293.098

-144.603

-116.585

55.536

53.273

�� .�.�.�. ��

32.370

24.027

9.887

6.017

17.365

12.967

4.305

2.435

9.819

7.815

1.300

1.247

37.348

26.099

VETA �.�.�.�. ��

55.658

49.263

22.189

19.739

17.809

13.421

16.829

15.371

21.065

20.495

726

1.201

27.781

25.950

�� .�.�.�.*

38.797

33.753

11.725

9.206

21.873

15.269

8.080

9.076

8.845

9.407

541

3.225

23.554

22.650

�� . - �� . �.�.�.�.

16.694

16.218

2.601

2.823

2.811

3.827

13.845

12.391

2.165

4.421

19.208

23.015 18.083

�� .�.�.�.�. ��

18.875

18.226

823

700

15.700

14.873

3.068

3.265

-197

462

18.291

RAM EUROPE �.�.�.

27.024

18.006

6.860

6.575

21.176

12.391

1.411

1.558

3.998

3.977

456

299

14.983

7.845

�� .�.�.�.

23.405

22.872

9.969

9.114

12.924

13.966

2.818

2.260

7.649

6.623

129

14.610

15.044

�� .�. �� - ��

12.216

12.413

1.513

1.446

8.359

8.329

690

965

3.151

3.109

283

228

10.082

9.565

�� . �.�. ��

16.566

11.713

6.699

4.309

8.591

6.944

2.111

5.850

4.765

206

640

9.792

8.829

�� .�. ��. �� .�.

5.895

6.084

799

279

4.500

4.923

1.335

1.101

402

385

9.702

7.548

12.311

12.143

1.803

3.273

5.831

5.095

3.657

4.266

2.820

2.777

789

705

9.681

12.572

4.737

6.145

1.419

1.300

2.297

4.081

240

280

2.199

1.785

568

1.174

8.407

7.537

ACMON SYSTEMS �.�. * ��

�� - �� (�� . ��) �� . ��

��

�� / ��

��/��

��

2000

307

596,3

105,1

1.030,2

361,9

1.731,6

664,9

1.066,7

700,1

924,3

301

584,0

97,1

1.067,3

401,5

1.748,5

669,7

1.078,7

684,3

936,6

2002

298

581,2

85,5

1.108,3

383,1

1.719,6

669,8

941,8

605,8

968,5

2003

300

572,0

111,5

1.166,2

405,0

1.764,5

649,0

1.015,8

678,6

924,5

2004

299

642,4

92,0

1.217,1

442,1

1.888,0

661,2

1.139,5

752,4

1.078,0

2005

298

590,1

78,3

1.323,8

455,5

1.940,5

602,0

1.235,6

807,2

1.124,2

2006

289

604,5

78,8

1.361,1

475,5

1.996,1

554,9

1.342,6

795,8

1.244,4

2007

282

813,5

87,9

1.211,0

435,0

2.042,8

307,4

1.668,8

778,8

1.286,3

266

850,4

108,0

1.279,4

428,2

2.145,2

173,2

1.904,7

794,8

1.321,6

-2,9%

7,3%

4,1%

1,3%

-0,8%

3,2%

-28,5%

13,7%

1,4%

5,2%

��

2008

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��.�� (�� )

2001

ME�� 2008/2004

142

��

�� H� ��

��

2000

216,0

326,0

15,9

2,4%

1,12

0,9%

0,62

0,34

0,95

23,4%

1,7%

2001

324,0

319,8

4,2

0,6%

1,15

0,2%

0,62

0,33

0,97

34,6%

0,4% -2,8%

2002

239,1

266,0

-26,9

-4,0%

1,15

-1,6%

0,55

0,34

1,20

24,7%

2003

224,5

194,8

29,7

4,6%

1,13

1,7%

0,58

0,32

1,12

24,3%

3,2%

2004

235,2

289,0

-53,9

-8,1%

1,03

-2,9%

0,60

0,34

1,03

21,8%

-5,0% -1,5%

2005

254,8

271,8

-17,1

-2,8%

1,02

-0,9%

0,64

0,30

1,08

22,7%

2006

269,3

268,2

1,1

0,2%

0,92

0,1%

0,67

0,30

1,11

21,6%

0,1%

2007

292,3

297,9

-5,6

-1,8%

0,38

-0,3%

0,82

0,40

1,00

22,7%

-0,4%

2008

308,9

318,5

-9,6

-5,5%

0,20

-0,4%

0,89

0,40

1,07

23,4%

-0,7%

ME�� 2008/2004

7,1%

2,5%

-35,0%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� & �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008 BSH �.�.�.

��

2007

159.603

165.604

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

27.897

28.233

2008 45.685

2007

2008

54.800

��

2007 0

2008

��

2007

55.332

52.122

2008 22.924

��

2007

2008

2007

21.394

304.313

313.659

DAVOLINE �� .�.

18.982

20.597

3.887

3.656

4.999

6.450

4.938

5.188

9.016

8.864

545

1.209

24.180

24.745

ELCO �� .�.�.

21.251

18.737

6.047

6.162

11.664

8.559

1.000

1.500

8.575

8.632

108

-2.884

14.323

13.483

�� .�.

10.087

8.981

1.849

1.830

2.431

4.347

7.657

4.634

3.680

3.940

12.129

11.910

5.569

5.241

768

801

2.687

2.315

578

730

2.281

2.151

524

7.883

7.789

16.742

14.598

261

227

7.792

6.708

1.480

650

7.321

7.114

276

414

7.726

8.217

�� .�.�.�. MINOS �� .�.�.�. �� .�.�.�.

5.306

5.944

1.178

1.187

3.509

4.359

123

311

1.671

1.268

494

624

7.616

6.051

MEVACO �� .�.

7.985

5.981

1.751

1.214

5.907

4.601

617

284

1.460

1.097

716

495

7.332

5.715

�� .�.�.�. ��

4.646

3.842

223

163

3.779

2.942

807

888

757

640

7.177

5.076

�� .�.�.�.

7.542

8.079

3.890

4.235

928

4.220

2.884

206

3.728

3.650

6.823

8.923 6.547

�� .�.�.�. ��

11.092

10.600

2.333

2.499

5.471

5.305

300

3.859

3.864

-80

6.437

�� .�.�.�.�. WILCO

7.141

6.910

515

2.661

4.844

4.273

1.607

1.964

687

669

5.229

5.001

�� .�.�.�.�. ��

4.497

3.762

1.682

1.471

1.529

1.314

2.866

2.341

642

519

4.990

3.961

SAMMLER �� B. �.�.�.�.

2.265

1.903

1.679

1.524

581

369

359

4.957

3.218

�� .�.�.�.

2.977

2.922

402

365

2.648

2.603

326

316

256

239

4.599

3.530

* ��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

314

12.070

180,0

0,015

761,8

348,1

45,7%

629,1

53,2

2001

237

11.808

184,0

0,016

794,3

362,1

45,6%

633,0

44,3

2002

230

11.755

199,0

0,017

841,9

394,8

46,9%

683,2

47,9

2003

222

11.486

206,2

0,018

807,4

365,7

45,3%

645,4

47,5

2004

215

10.982

215,2

0,020

833,8

378,0

45,3%

662,6

52,3

2005

211

10.494

220,9

0,021

883,7

375,3

42,5%

716,9

57,2

2006

214

10.979

243,8

0,022

1.021,6

419,1

41,0%

818,7

55,2

2007

218

10.944

254,3

0,023

1.067,4

432,5

40,5%

866,4

50,6

-5,1%

-1,4%

3,9%

5,1%

6,5%

4,9%

3,2%

-1,7%

4,7%

-0,7%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

84,4

97,1

95,0

98,3

370,1

2.715,8

-2.345,8

3.086

13,6%

-76,0%

2001

75,3

99,9

94,5

102,9

403,7

2.604,6

-2.200,9

3.008

15,5%

-73,2%

2002

79,4

101,2

95,2

104,6

424,1

1.927,1

-1.502,9

2.351

22,0%

-63,9%

2003

83,5

99,3

95,4

101,4

490,0

2.793,8

-2.303,8

3.284

17,5%

-70,2%

2004

82,1

99,5

98,3

100,2

530,8

3.066,7

-2.535,9

3.598

17,3%

-70,5%

2005

100,0

533,1

2.859,3

-2.326,2

3.392

18,6%

-68,6%

2006

113,5

101,6

103,2

100,3

644,0

3.303,9

-2.659,9

3.948

19,5%

-67,4%

2007

112,8

106,7

109,9

103,5

699,9

3.742

-3.041,9

4.442

18,7%

-68,5%

2008

113,0

109,1

113,1

104,3

712,7

3.860,9

-3.148,3

4.573,6

18,5%

-68,8%

2009

73,2

110,1

114,5

104,8

�� 2009/2000 **

-1,6%

1,4%

2,1%

0,7%

8,5%

4,5%

3,7%

5,0%

3,9%

-1,2%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

143

ymirror

Industr

Μ ΗΧΑΝΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ & Η ΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

Στροφή στην εµπορία Έντονη πτωτική τάση καταγράφει ο κλάδος ηλεκτρονικών υπολογιστών, που κατατάσσεται µεταξύ των µικρότερων της ελληνικής µεταποίησης. Η ύφεση στον κλάδο, τόσο εγχώρια όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συνδέεται µε τις έντονες ανταγωνιστικές πιέσεις που δέχεται από χώρες που παράγουν µε χαµηλό κόστος και πολύ λιγότερο µε το δυσµενές οικονοµικό περιβάλλον. Προκειµένου να αντεπεξέλθουν σε αυτές τις πιέσεις, οι επιχειρήσεις του κλάδου στρέφονται είτε στην ανάπτυξη της εµπορικής τους δραστηριότητας, είτε στην παροχή ολοκληρωµένων υπηρεσιών, περιορίζοντας παράλληλα το µεταποιητικό τµήµα της δραστηριότητάς τους.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

144

κλάδος κατασκευής µηχανών γραφείου και Η/Υ συνιστά τον δεύτερο µικρότερο της ελληνικής βιοµηχανίας από πλευράς αριθµού επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτόν, µε µικρή συνεισφορά στα περισσότερα µεγέθη της ελληνικής µεταποίησης. Ο µικρός αριθµός επιχειρήσεων έχει ως αποτέλεσµα την ισχνή παραγωγή, την περιορισµένη απασχόληση, τις χαµηλές επενδύσεις και τη χαµηλή παραγωγικότητα. Σύµφωνα µε τα στοιχεία, ο κλάδος βρίσκεται σε φάση συρρίκνωσης, καθώς ο µεγαλύτερος όγκος προϊόντων που διοχετεύεται στην εγχώρια αγορά προέρχεται από χώρες χαµηλού κόστους. Το γεγονός αυτό οδηγεί τις επιχειρήσεις του κλάδου σε αλλαγή της δραστηριότητάς τους, εγκαταλείποντας σταδιακά την ενασχόλησή τους µε το µεταποιητικό κοµµάτι και ενισχύοντας το εµπορικό. Κατά συνέπεια, αρκετές από αυτές προτιµούν να αντιπροσωπεύσουν στην εγχώρια αγορά επώνυµες µηχανές γραφείου και Η/Υ από άλλες χώρες (κυρίως από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία), αναλαµβάνοντας και την υποστήριξη τους σε επίπεδο υπηρεσιών. Είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι, λόγω του µικρού αριθµού των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, ενδεχοµένως κάποιες αυξοµειώσεις στα οικονοµικά µεγέθη του κλάδου οφείλονται σε µεταβολές που συµβαίνουν σε µία ή δύο επιχειρήσεις του κλάδου. Σε συνέχεια των παραπάνω, η πορεία της παραγωγής του κλάδου χαρακτηρίζεται από έντονη πτωτική τάση στην εξεταζόµενη περίοδο (2000-2009). Έτσι για πα-

ράδειγµα το 2000 ο ετήσιος δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής βρίσκεται στο επίπεδο του 293, δηλαδή σηµειώνεται σχεδόν τριπλάσια παραγωγή σε σχέση µε το 2005 (έτος βάσης). Το 2007, όµως, ο σχετικός δείκτης προσεγγίζει µόλις τις 74 µονάδες, γεγονός που σηµαίνει µία µείωση παραγωγής σε σχέση µε το 2005 της τάξης του 26%. Μάλιστα το 2009, ο δείκτης κινείται ακόµα χαµηλότερα καθώς εκτιµάται στο επίπεδο µόλις του 28,1, δηλαδή 72% περίπου κάτω από την παραγωγή του 2005. Από την άλλη πλευρά οι τιµές παραγωγού, εµφανίζουν µικρή ανοδική τάση, γεγονός που φανερώνει τη µερική δυστοκία που εµφανίζει ο κλάδος όλα αυτά τα χρόνια. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, η ανοδική τάση του δείκτη φαίνεται να οφείλεται κυρίως στην πορεία των τιµών για

την εξωτερική αγορά, καθώς ο δείκτης τιµών παραγωγού για την εγχώρια αγορά δεν παρουσιάζει αυξητική µεταβολή. Τέλος, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) δεν ξεπερνά τα €3 εκατ. το 2008.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το 2008 οι εµπορικές ροές στον κλάδο ανακάµπτουν µετά τη χρήση του 2007, προσεγγίζοντας τα επίπεδα του 2005, ήτοι τα € 906 εκατ.. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σε σηµαντική αύξηση των εισαγωγών κατά 37% το 2008 σε σχέση µε το 2007, ενώ και οι εξαγωγές περιορίστηκαν κατά 6,8%, αν και, µετά το 2004, κινούνται ήδη σε πολύ



ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Ο δεύτερος µικρότερος κλάδος σε αριθµό επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. στην ελληνική µεταποίηση, µετά τον κλάδο του καπνού, περιελάµβανε µόλις 12 επιχειρήσεις το 2008, ενώ το ίδιο έτος πραγµατοποίησε συνολικό κύκλο εργασιών που προσεγγίζει τα €21,1 εκατ., αυξηµένο, όµως, σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση κατά 8,8%. Η αύξηση αυτή δεν φαίνεται να είναι επαρκής, καθώς το σύνολο των εξόδων του κλάδου υπερβαίνει τα µικτά του έσοδα µε αποτέλεσµα ο κλάδος να εµφανίζει ζηµιές, της τάξης του €0,75 εκατ., σε αντίθεση µε τη χρήση του 2007, όπου ο κλάδος κατέγραψε κέρδη €1,1 εκατ. Οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν ανάλογα τους περισσότερους δείκτες αποδοτικότητας, αλλά και την άµεση ρευστότητα του κλάδου. Συγκεκριµένα, οι δείκτες αποδοτικότητας καθώς και το καθαρό περιθώριο κέρδους των επιχειρήσεων του κλάδου το 2008 αποκτούν αρνητικό πρόσηµο (απόδοση ιδίων κεφαλαίων: -5,3%, απόδοση ενεργητικού: -1,9%, καθαρό περιθώριο κέρδους: -3,6%) , ενώ η άµεση ρευστότητά τους καταγράφηκε κάτω από τη µονάδα (0,97 φορές). Επιπλέον, κατά το 2008 στις επιχειρήσεις του κλάδου φαίνεται να περιορίζεται και το περιθώριο µικτού κέρδους τους, το οποίο από 37,4% µειώθηκε στο 33,8%. ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο κλάδος κατασκευής µηχανών και Η/Υ συµπεριλαµβάνεται µεταξύ των πλέον ανερχόµενων κλάδων σε παγκόσµιο επίπεδο. Ωστόσο, το έλλειµµα της χώρας στην κατασκευή καινοτόµων τεχνολογικών προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας, σε συνδυασµό µε την έντονη εισαγωγική διείσδυση προϊόντων του κλάδου από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία καθώς και από χώρες της νοτιανατολικής Ασίας (Κίνα, Κορέα, Ταϊλάνδη κ.α.) κα-

τατάσσει τον κλάδο στους τελευταίους στο σύνολο της ελληνικής µεταποίησης, καθώς έχει τη µικρότερη συµβολή στη µεταποιητική παραγωγή. Η αρνητική αυτή εικόνα του κλάδου φαίνεται ότι πρόκειται να διατηρηθεί και κατά το 2010 και µάλιστα σε εντονότερο βαθµό. Σύµφωνα µε πρόσφατα στοιχεία που εξέδωσε η ΕΣΥΕ, ο Δείκτης Βιοµηχανικής Παραγωγής του κλάδου, κατά το 1ο τρίµηνο του 2010, καταγράφει σηµαντική υποχώρηση κατά 39,2% σε σχέση µε το αντίστοιχο περυσινό χρονικό διάστηµα. Συγκεκριµένα, από τις 78,5 µονάδες το 1ο τρίµηνο του 2008, ο δείκτης υποχωρεί στις 34,3 µονάδες το ίδιο διάστηµα του 2009, σηµειώνοντας πτώση κατά 56,3% το 2009 σε σχέση µε το 2008, που συνεχίζεται και κατά το 1ο τρίµηνο του 2010. Επιπλέον, σύµφωνα µε την ΕΣΥΕ, ο συνολικός δείκτης παραγγελιών φαίνεται ότι µειώνεται σηµαντικά το Μάρτιο του 2010 σε σχέση µε την προηγούµενη διετία. Ειδικότερα, ο δείκτης παραγγελιών για προϊόντα του κλάδου επιδεινώνεται δραµατικά κατά το 2010, καθώς από τις 111,1 µονάδες το Μάρτιο 2008

µεταποιητικού τµήµατος της δραστηριότητάς του και η επικέντρωση στην ανάπτυξη της εµπορικής του δραστηριότητας. Παράγοντας που µπορεί να συµβάλλει στην ενίσχυση της µεταποιητικής δραστηριότητας του κλάδου είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας της εγχώριας παραγωγής µε προϊόντα υψηλότερης προστιθέµενης αξίας, γεγονός που θα οδηγήσει σε αύξηση της εξαγωγικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων. Τούτο καταδεικνύεται από το ότι ορισµένες από τις πιο επιτυχηµένες επιχειρήσεις του κλάδου έχουν διεθνή παρουσία και έντονα εξαγωγικό χαρακτήρα. Ωστόσο, η πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου, στρέφονται είτε στην ανάπτυξη λογισµικού προϊόντων λύσεων αυτοµατισµού (software), είτε στην σύνθεση - συναρµολόγηση Η/Υ. Συνολικά, υπάρχουν ευκαιρίες που µπορούν να εκµεταλλευτούν οι επιχειρήσεις του κλάδου, καθώς η διάδοση και χρήση µηχανών και Η/Υ αυξάνεται ραγδαία τόσο στα νοικοκυριά όσο και στις επιχειρήσεις. Πρόσφορο έδαφος αποτελεί η εξάπλωση της πρακτικής του pc building από τους χρήστες και η ανά-

Ορισµένες από τις πιο επιτυχηµένες επιχειρήσεις του κλάδου έχουν διεθνή παρουσία και έντονα εξαγωγικό χαρακτήρα. συρρικνώθηκε στις 39,1 µονάδες, καταγράφοντας πτώση κατά 30,7% σε σύγκριση µε το Μάρτιο του 2009, µε τη µείωση να είναι κατά πολύ υψηλότερη στην εγχώρια αγορά. Το γεγονός υπογραµµίζει την έντονη παρουσία και κυριαρχία των εισαγόµενων επώνυµων προϊόντων και προϊόντων χαµηλού εργατικού κόστους, η οποία έχει οδηγήσει τον κλάδο σε συρρίκνωση και σε αλλαγή στρατηγικής των επιχειρήσεων του κλάδου. Ωστόσο, πρέπει να αναφερθεί ότι ο εν λόγω κλάδος αντιµετωπίζει δυσκολίες όχι µόνο σε ελληνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δοθέντος ότι, οµοίως µε την ελληνική εγχώρια βιοµηχανία, αντιπροσωπεύει ένα πολύ µικρό µερίδιο της συνολικής ευρωπαϊκής βιοµηχανίας των ΕΕ-27. Η κύρια στρατηγική που φαίνεται να υιοθετεί τόσο ο εγχώριος όσο και ο ευρωπαϊκός κλάδος κατασκευής µηχανηµάτων και Η/Υ αφορά στον περιορισµό του

πτυξη εξατοµικευµένων εφαρµογών και λύσεων για τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, θετικά αναµένεται να επιδράσουν η βελτίωση των εγχώριων προϊόντων µέσω της εισαγωγής καινοτοµιών που αφορούν σε θέµατα ασφάλειας και προστασίας περιβάλλοντος, καθώς υπάρχει µια σαφής ευαισθητοποίηση των καταναλωτών προς τα οικολογικά προϊόντα και µια εντονότερη τάση για αύξηση της ασφάλειας, ιδίως σε επίπεδο λογισµικού. Αυτό έχει γίνει αντιληπτό από κάποιες επιχειρήσεις του κλάδου, όπως καταδεικνύεται από την έρευνα επενδύσεων στην Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ. Σύµφωνα µε αυτήν, διαπιστώνεται η πρόθεση για αύξηση των επενδύσεων για τους παραπάνω σκοπούς κατά το 2010 σε σχέση µε τα δύο προηγούµενα έτη. Ωστόσο, η κατάσταση ύφεσης στην οποία βρίσκεται ο κλάδος κατασκευής µηχανηµάτων και Η/Υ είναι έντονη και συνεπώς δύσκολα αναστρέψιµη.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

χαµηλά επίπεδα, κάτω των € 60 εκατ., καταγράφοντας πτωτική τάση. Η εξέλιξη αυτή έχει βέβαια ως αποτέλεσµα να περιορίζεται το αντίστοιχο εµπορικό έλλειµµα επίσης στο χαµηλότερο επίπεδο από το 2005 και έπειτα, ενώ και οι δείκτες του εξωτερικού εµπορίου (βαθµός κάλυψης εισαγωγών και Δείκτης Balassa) επιδεινώνονται. Η επιδείνωση αυτή είναι αναµενόµενη, καθώς οι επιδόσεις στους δείκτες αυτούς είναι εξαιρετικά χαµηλές – από τους χαµηλότερους στην ελληνική βιοµηχανία – και απλώς επιβεβαιώνουν τις διαρθρωτικές αδυναµίες και την έλλειψη εξωστρέφειας του κλάδου.

145

ymirror

Industr

Μ ΗΧΑΝΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ & Η ΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

�� (�� . ��) �� . ��

��

��.�� (�� )

��

��/��

�� / ��

��

2000

2,6

2,3

13,8

4,0

18,8

4,9

14,0

13,8

28,4

2001

2,3

2,0

10,6

2,9

14,8

2,9

11,9

11,5

23,0

2002

8,3

4,2

34,9

5,3

51,8

16,6

34,7

34,5

37,5

2003

10,7

5,3

27,1

4,8

40,2

14,6

24,4

23,2

25,6 29,0

2004

12,3

2,7

28,4

8,5

42,1

16,2

25,6

18,4

2005

12,0

1,2

19,6

4,7

31,8

14,0

17,7

13,3

15,7

2006

11,7

0,9

21,4

4,2

33,4

14,0

19,4

15,9

16,7

2007

12,0

1,0

23,1

5,7

35,5

14,7

20,8

15,6

19,3

2008

13,2

1,3

24,8

5,6

38,8

14,4

24,5

19,8

21,1

-9,6%

1,7%

-16,4%

-3,3%

-9,7%

-2,0%

-3,0%

-1,1%

1,8%

-7,7%

ME�� 2008/2004

��

�� H� ��

��

2000

4,6

4,9

0,7

14,1%

1,85

3,6%

0,74

0,14

0,71

16,1%

2,4%

2001

5,1

4,2

0,9

30,6%

1,31

6,1%

0,80

0,15

0,67

22,1%

3,9%

2002

11,5

21,3

-9,7

-58,5%

2,00

-18,8%

0,67

0,16

0,86

30,8%

-26,0%

2003

7,0

8,6

-1,6

-11,1%

1,37

-4,0%

0,61

0,27

0,96

27,4%

-6,3%

2004

7,8

7,4

0,4

2,6%

1,32

1,0%

0,61

0,29

1,08

26,9%

1,4%

2005

4,6

4,9

-0,3

-1,8%

1,17

-0,8%

0,56

0,38

1,12

29,4%

-1,6%

2006

5,4

4,8

0,6

4,3%

1,20

1,8%

0,58

0,35

1,08

32,4%

3,6%

2007

7,2

6,1

1,1

7,7%

1,22

3,2%

0,59

0,34

1,11

37,4%

5,8%

2008

7,1

7,9

-0,8

-5,3%

1,09

-1,9%

0,63

0,34

0,97

33,8%

-3,6%

-2,3%

1,6%

ME�� 2008/2004

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

�� /� �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

1994

0,5

0,009

2,6

1,4

53,0%

1,6

0,1

1995

104

1,5

0,014

4,3

2,7

63,8%

1,3

0,2

1996

238

2,3

0,010

6,5

4,5

68,7%

2,2

0,6

1997

150

2,0

0,013

4,7

2,8

59,5%

1,4

0,3

1998

108

1,4

0,013

6,4

4,3

66,2%

1,3

1,7

1999

142

2,0

0,014

7,5

4,4

58,4%

1,6

0,6

2000

112

1,3

0,012

2,8

1,4

49,3%

2,5

1,3

2001

110

1,0

0,009

3,4

1,0

29,7%

2,7

1,4

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

��: �� - ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

146

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

292,9

94,9

98,0

93,1

107,3

1.042,8

-935,6

1.150

10,3%

-81,3%

2001

226,8

98,6

100,2

97,6

103,6

1.003,6

-900,0

1.107

10,3%

-81,3%

2002

164,3

99,6

102,3

98,0

73,7

764,1

-690,4

838

9,6%

-82,4%

2003

151,4

100,1

103,7

98,0

63,2

782,2

-719,0

845

8,1%

-85,0%

2004

152,4

99,5

98,8

99,9

73,9

914,2

-840,3

988

8,1%

-85,0%

2005

100,0

57,4

851,7

-794,2

909

6,7%

-87,4% -83,2%

2006

90,4

102,5

99,8

104,1

88,0

958,0

-870,0

1.046

9,2%

2007

74,1

104,1

100,8

106,0

61,6

620

-557,9

681

9,9%

-81,9%

2008

72,1

105,6

103,5

106,8

57,4

848,6

-791,3

906,0

6,8%

-87,3%

28,1

106,0

102,5

108,0

-22,9%

1,2%

0,5%

1,7%

-7,5%

-2,5%

-2,1%

-2,9%

-5,1%

0,9%

2009 �� 2009/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2008/2000

147

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ymirror

Industr

Η ΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Η πράσινη µπρίζα της ανάπτυξης Στο τωρινό δυσµενές οικονοµικό περιβάλλον, η ζήτηση καλωδίων από την εσωτερική αγορά προβλέπεται µειωµένη για την προσεχή περίοδο. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι υπάρχει καθίζηση της οικοδοµικής δραστηριότητας, ωστόσο, σε νέους αναπτυσσόµενους τοµείς, όπως οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις κ.λπ.) και τα δίκτυα επικοινωνίας (κοινωνία της πληροφορίας) διαφαίνονται κάποιες προοπτικές που αναµένεται να ενισχύσουν µεσοπρόθεσµα τη ζήτηση, τόσο για καλώδια ενέργειας, όσο και για καλώδια οπτικών ινών.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

148

ξι επιµέρους υποκλάδοι αποτελούν την αγορά κατασκευής ηλεκτρικών µηχανών και συσκευών που περιλαµβάνει την κατασκευή ηλεκτροκινητήρων, ηλεκτρογεννητριών και ηλεκτρικών µετασχηµατιστών (10,6% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής), την κατασκευή συσκευών διανοµής και ελέγχου ηλεκτρικού ρεύµατος (10,8%), την κατασκευή µονωµένων συρµάτων και καλωδίων (63,4%), την κατασκευή ηλεκτρικών συσσωρευτών (7,3%), πρωτογενών ηλεκτρικών στοιχείων και πρωτογενών ηλεκτρικών συστοιχιών (7,6%), την κατασκευή φωτιστικού εξοπλισµού και ηλεκτρικών λαµπτήρων και τέλος την κατασκευή ηλεκτρικού εξοπλισµού (0,4%). Στον κλάδο απασχολούνται 5.391 εργαζόµενοι σε 91 επιχειρήσεις. Η συµµετοχή του κλάδου στη συνολική ακαθάριστη αξία παραγωγής της µεταποίησης φτάνει το 2,7%, στις ακαθάριστες επενδύσεις το 2,1% και στην προστιθέµενη αξία το 2%. Η αξία των πωλήσεων του κλάδου αποτελεί το 2,8% του συνόλου της εγχώριας βιοµηχανίας.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Έντονη υποχώρηση, κατά -18,8% σηµείωσε η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου το 2009, µετά από µια τριετία σταθερότητας. Συνολικά κατά την περίοδο 2000-2009, ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου κινείται πτωτικά, µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής που φτάνει το -2,3%. Άνοδο καταγράφει ωστόσο ο δείκτης τιµών παραγωγού, µε

το µέσο ετήσιο ρυθµό για τον κλάδο να φτάνει το 6,1% για την περίοδο 2000-2009 έναντι µόλις 3% του συνόλου της βιοµηχανίας, επηρεαζόµενος από τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές πρώτων υλών. Είναι ωστόσο χαρακτηριστικό ότι η πορεία ανόδου των τιµών εµφανίζει διαφοροποίηση µεταξύ της εγχώριας και της εξωτερικής αγοράς, µε την εξέλιξη των τιµών στην πρώτη να είναι σαφώς πιο επιβαρυντική για τους πελάτες του κλάδου. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής ενισχύεται σταθερά τα τελευταία έτη µε την άνοδο το 2007 να φτάνει το 20,6%, ενώ και η προστιθέµενη αξία παραγωγής παρουσιάζει ανοδικές τάσεις (18%),

για δεύτερη συνεχόµενη χρονιά. Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου (όπως εκφράζεται από το λόγο της προστιθέµενης προς την ακαθάριστη αξία παραγωγής) υποχωρεί, εξέλιξη που υποδεικνύει την απορρόφηση µέρους της αύξησης του κόστους παραγωγής από τις επιχειρήσεις του κλάδου. Περαιτέρω, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου διαµορφώθηκε το 2008 σε €670 εκατ., καταγράφοντας την περίοδο 2000-2008 τον 4ο υψηλότερο µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης (14,5%) µεταξύ των κλάδων της εγχώριας µεταποίησης. Η µέση ετήσια απασχόληση



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Σηµαντική αύξηση της αξίας των εξαγωγών σηµειώθηκε το 2008 σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, εξέλιξη που δεν αντισταθµίστηκε από ανάλογη µείωση των εισαγωγών και είχε ως αποτέλεσµα την εκτόξευση του ελλείµµατος του εµπορικού ισοζυγίου του κλάδου στα €643 εκ. Η αξία των εξαγωγών αυξάνεται το 2008, µε το µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής για την περίοδο 2000-2008 να φτάνει στο 8,2%, και µε την αξία των εισαγωγών να κυµαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα από το 2008, παρουσιάζοντας ενίσχυση της τάξης του 5,9% ετησίως για το σύνολο της περιόδου 2000-2008. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου το 2008 αντανακλάται στους δείκτες του εξωτερικού εµπορίου οι οποίοι παρουσιάζουν αύξουσα πορεία σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, αλλά µε τιµές καλύτερες από το σύνολο της βιοµηχανίας: Ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών αυξάνεται σε 41,8% το 2008, ενώ η ενίσχυση εξαγωγών οδήγησε σε βελτίωση του δείκτη Balassa στο -41%.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Άνοδο παρουσιάζουν οι πωλήσεις του κλάδου, µε τη µέση ετήσια αύξηση για την περίοδο 2000-2008 να φτάνει το 14%, κινούµενη σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά του συνόλου της Βιοµηχανίας (8,9%) για την ίδια περίοδο, σύµφωνα µε τα οικονοµικά στοιχεία 120 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιήθηκαν στον κλάδο το 2008. Τα µικτά κέρδη του κλάδου ενισχύονται σηµαντικά την ίδια περίοδο, ο ταχύτερος ρυθµός ανόδου, ωστόσο, των συνολικών εξόδων οδήγησε σε µικρή βελτίωση της κερδοφορίας συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος. Βελτίωση καταγράφεται και στα µεγέθη του ενεργητικού, καθώς το κυκλοφορούν ενεργητικό και τα καθαρά πάγια παρουσίασαν άνοδο, η οποία εξισορροπήθηκε από τη σηµαντική ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων και των υποχρεώσεων, µε τις τελευταίες να έχουν κυρίως βραχυπρόθεσµο χαρακτήρα. Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού ενισχύθηκε, λόγω της αύξησης των

καθαρών κερδών και διατηρήθηκε σε υψηλότερα επίπεδα από το σύνολο της βιοµηχανίας. Η βραδύτερη άνοδος των ιδίων κεφαλαίων σε σχέση µε τα καθαρά πάγια, οδήγησε σε µείωση του βαθµού κάλυψης των παγίων σε επίπεδο που υποδεικνύει το µεγαλύτερο µέρος των επενδύσεων του κλάδου χρηµατοδοτείται από ίδια κεφάλαια, ενώ η δανειακή πίεση διατηρήθηκε στα επίπεδα των δύο προηγούµενων ετών και κοντά στο µέσο όρο της βιοµηχανίας. Τέλος, η µείωση του κυκλοφορούντος ενεργητικού επέδρασε αρνητικά στις συνθήκες ρευστότητας του κλάδου το 2008, µε το σχετικό δείκτη να κυµαίνεται όχι µόνο χαµηλότερα από το σύνολο της βιοµηχανίας αλλά και στις τελευταίες θέσεις µεταξύ όλων των κλάδων της.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Το κύριο χαρακτηριστικό του διεθνούς οικονοµικού περιβάλλοντος σήµερα είναι η πλήρης αβεβαιότητα και η αδυναµία προβλέψεων ακόµη και για το κοντινό µέλλον. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η πολλαπλότητα της χρήσης, τα διακριτά χαρακτηριστικά και η ποικιλία των ηλεκτρικών µηχανών και συσκευών έχουν ως άµεση συνέπεια την εξάρτηση της µελλοντικής πορείας του κλάδου από πολυάριθµούς και συχνά ασυσχέτιστους µεταξύ τους παράγοντες,

φωνα µε τα στοιχεία για το 1ο τρίµηνο του 2010, η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου υποχωρεί κατά -5%, όταν το αντίστοιχο περυσινό διάστηµα, η µείωση της παραγωγής είχε φτάσει το -16,4%. Η πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου δραστηριοποιείται στην κατασκευή µονωµένων συρµάτων και καλωδίων, µε ποσοστό που ξεπερνά το 63% της ακαθάριστης παραγωγής του κλάδου, µε αποτέλεσµα η πορεία των επιχειρήσεων του υποκλάδου αυτού να καθορίζει σε µεγάλο βαθµό τις προοπτικές εξέλιξης του συνόλου. Στο παρόν δυσµενές οικονοµικό περιβάλλον η ζήτηση καλωδίων από την εσωτερική αγορά προβλέπεται να είναι µειωµένη για την προσεχή περίοδο. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι υπάρχει σηµαντική καθίζηση της οικοδοµικής δραστηριότητας στη χώρα, ωστόσο, σε νέους αναπτυσσόµενους τοµείς, όπως οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις κλπ) και τα δίκτυα επικοινωνίας (κοινωνία της πληροφορίας) διαφαίνονται κάποιες προοπτικές που αναµένεται να ενισχύσουν µεσοπρόθεσµα τη ζήτηση, τόσο για καλώδια ενέργειας, όσο και για καλώδια οπτικών ινών. Εκτός από την έντονη εισαγωγική διείσδυση, ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του κλάδου είναι ότι µεταξύ των µεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου

Υπάρχουν ελληνικές επιχειρήσεις µε παραγωγή πρωτοποριακών προϊόντων και ενεργή αναζήτηση νέων αγορών. καθιστώντας την εκτίµηση των προοπτικών του κλάδου ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρηµα. Μεταξύ των πελατών του κλάδου περιλαµβάνονται η αυτοκινητοβιοµηχανία, ο κλάδος των κατασκευών, ο κλάδος της παραγωγής και διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας, οι τηλεπικοινωνίες αλλά και τα νοικοκυριά και οι τελικοί χρήστες εξοπλισµού όπως οι ηλεκτρικές οικιακές συσκευές και είδη οικιακής ψυχαγωγίας. Γίνεται λοιπόν εύκολα κατανοητό ότι οι πηγές αβεβαιότητας είναι πολλαπλές καθώς η πλειονότητα των κλάδων αυτών έχει πληγεί από την εγχώρια και διεθνή οικονοµική ύφεση. Σύµ-

περιλαµβάνονται αρκετές πολυεθνικές εταιρίες οι οποίες διατηρούν ένα µέρος της παραγωγικής τους δραστηριότητας στην Ελλάδα. Συγχρόνως, εντοπίζονται και ελληνικές επιχειρήσεις µε εξωστρέφεια, παραγωγή πρωτοποριακών προϊόντων και ενεργή αναζήτηση νέων αγορών. Ανάµεσα τους βρίσκονται επιχειρήσεις όπως οι Ελληνικά Καλώδια, Fulgor, Siemens Τηλεβιοµηχανική, Nexans, Areva Hellas, Σνέντερ Ελέκτρικ και άλλες. Σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία της Hellastat ο κλάδος αποτελείται από περισσότερες από 220 επιχειρήσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων δρουν και εξαγωγικά. Τα

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

του κλάδου εµφανίζει ανάκάµψη φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών, ενώ η µέση αµοιβή των εργαζοµένων ενισχύεται σηµαντικά, καταγράφοντας το 2007 τη µέγιστη τιµή της (€21.994).

149

ymirror

Industr

Η ΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

αποτελέσµατα των 10 µεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου το 2008 έδωσαν ανάµεικτα µηνύµατα για τον κλάδο, ωστόσο οι εξελίξεις το 2009 δεν ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκές, χωρίς να έχουν αποτυπωθεί πλήρως ακόµα στα οικονοµικά αποτελέσµατα. Η τεχνογνωσία των επιχειρήσεων όσον αφορά στην εισαγωγή νέων αποδοτικότερων µεθόδων παραγωγής, τη µείωση αναλώσιµων υλικών και ενέργειας και την εισαγωγή οργανωτικών µεθόδων που επιτρέπουν την αποδοτικότερη χρησιµοποίηση των ανθρωπίνων πόρων τις κάνει ιδιαίτερα ανταγωνιστικές. Η υψηλή αυτή ένταση του ανταγωνισµού παράλληλα µε τη στενή εξάρτηση του κλάδου από το εξωτερικό για την προµήθεια πρώτων υλών και εξαρτηµάτων, αναδεικνύει την ορθή διαχείριση

των κινδύνων σε σηµαντικό παράγοντα διαµόρφωσης της κερδοφορίας. Η στροφή των πωλήσεων σε εξαγωγές καλωδίων µε υψηλότερα περιθώρια κέρδους είχε σηµαντικά θετική επίδραση τα προηγούµενα χρόνια, τόσο στα αποτελέσµατα του 2007 όσο και σε αυτά του 2008 και αποτελεί όπως φαίνεται ουσιαστικό µέρος της στρατηγικής των επιχειρήσεων. Οι προοπτικές των επιχειρήσεων του κλάδου θα εξαρτηθούν και από την εξέλιξη στις τιµές των µετάλλων, οι οποίες επηρέασαν αρκετά την κερδοφορία του κλάδου τα τελευταία χρόνια. Τα διαθέσιµα αποτελέσµατα των επιχειρήσεων του κλάδου έχουν επηρεαστεί από την παγκόσµια κρίση στο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα, οι συνέπειες της οποίας επηρέασαν και τις επιδόσεις της πραγµατικής οικονοµίας παρασύροντας τις µεγαλύτερες οικονοµίες του κόσµου σε συγχρονισµένη ύφεση. Σε ό,τι αφορά τις µεγάλες επιχειρήσεις του

κλάδου, υπήρξε σηµαντική επιτυχία η µείωση του κεφαλαίου κινήσεως και του ύψους των δανείων, ως βάση εκκίνησης για τη µελλοντική ανάκαµψη των οικονοµικών δεικτών των επιχειρήσεων και του κλάδου στη συνέχεια. Στο πλαίσιο αντιµετώπισης της κρίσης αναµένεται, τουλάχιστον για την επόµενη περίοδο, επαναπροσδιορισµός των επενδυτικών σχεδίων των βιοµηχανικών πελατών του κλάδου, µεγαλύτερη επιβράδυνση της ιδιωτικής οικοδοµικής δραστηριότητας, συγκράτηση των δαπανών των καταναλωτών και δυσκολία χρηµατοδότησης της λειτουργίας και των επενδύσεων των επιχειρήσεων του κλάδου, Σύµφωνα µε την έρευνα του ΙΟΒΕ για τις επενδύσεις , αυτές κατευθύνονται κυρίως προς την διεύρυνση παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων και κατά δεύτερο λόγο στη βελτίωση µεθόδων παραγωγής που ήδη εφαρµόζουν.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

135

282,0

51,8

391,1

141,8

724,9

338,7

386,2

290,9

732,8

136

283,4

46,1

387,0

133,8

716,5

345,4

371,1

254,0

796,3

2002

131

302,5

32,7

462,7

148,7

777,5

348,3

407,4

315,6

716,5

2003

136

310,6

41,5

508,3

164,1

835,4

349,6

461,5

368,3

752,5

2004

136

332,7

47,8

551,9

179,2

900,1

385,0

489,2

344,4

891,6

2005

136

351,0

38,5

608,5

184,3

972,1

402,8

547,7

408,4

910,8

2006

136

420,8

52,1

761,5

265,4

1.204,4

526,2

657,9

491,8

1.253,5

2007

134

474,3

64,6

904,6

314,0

1.407,1

572,0

814,7

586,3

1.549,3

2008

120

549,7

65,5

883,9

307,2

1.450,7

554,8

873,6

656,4

1.507,9

-3,1%

13,4%

8,2%

12,5%

14,4%

12,7%

9,6%

15,6%

17,5%

14,0%

�� EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

2001

ME�� 2008/2004

150

��

�� H� ��

��

2000

125,6

133,3

48,7

14,4%

1,20

6,7%

0,53

0,39

0,86

17,1%

6,6%

2001

198,8

142,7

56,1

16,2%

1,22

7,8%

0,52

0,40

1,00

25,0%

7,0%

2002

122,7

88,5

34,2

9,8%

1,15

4,4%

0,52

0,39

1,00

17,1%

4,8%

2003

134,3

97,9

36,4

10,4%

1,13

4,4%

0,55

0,37

0,93

17,9%

4,8%

2004

148,1

109,6

38,5

10,0%

1,16

4,3%

0,54

0,37

1,08

16,6%

4,3%

2005

147,8

119,5

28,3

7,0%

1,15

2,9%

0,56

0,36

1,04

16,2%

3,1%

2006

192,0

149,4

42,7

8,1%

1,25

3,5%

0,55

0,35

1,01

15,3%

3,4%

2007

222,9

167,6

55,4

9,7%

1,21

3,9%

0,58

0,34

1,01

14,4%

3,6%

2008

231,6

186,3

45,2

8,2%

1,01

3,1%

0,60

0,38

0,88

15,4%

3,0%

ME�� 2008/2004

11,8%

14,2%

4,1%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008 �� .�.*

��

2007

186.907

2008

212.700

84.412

�� /��µ�� /��µ��

2007 79.221

2008

2007

54.306

2008

53.673

��

2007

2008

56.436

82.386

��

2007

76.165

76.641

2008 2.426

��

2007

2008

2007

11.366

257.813

293.772

FULGOR �.�.

139.564

145.342

66.044

63.469

51.444

49.619

46.800

52.000

41.068

43.706

-1.863

1.067

229.863

230.037

�� SUNLIGHT �.�.�.�.*

236.676

142.330

143.332

80.356

137.818

26.789

13.850

7.400

85.008

108.093

-6.112

-14.084

148.114

105.635 128.096

NEXANS �� .�.�.*

56.773

75.883

18.445

17.626

21.787

41.059

3.312

3.680

31.674

31.144

2.902

6.465

115.829

ASEA BROWN BOVERI �.�.

74.431

71.450

12.454

12.581

52.843

52.799

18.036

17.497

3.951

3.854

108.203

95.473

SCHNEIDER ELECTRIC �.�.

49.843

38.877

4.067

3.283

36.346

24.851

8.476

8.228

9.538

6.950

93.982

80.874

�� .�.�.�.

54.058

50.347

18.449

17.723

18.545

28.413

14.572

1.858

20.744

19.867

1.019

1.525

53.176

68.109

RAYCAP �.�.�.

34.640

28.911

6.966

7.310

14.222

8.191

7.300

8.200

12.914

12.182

6.414

5.340

36.820

40.037 47.381

�� .�.�. ��

23.324

23.684

7.497

6.179

3.591

4.914

483

15.054

14.691

1.784

2.135

36.541

�� .�. ��

27.695

23.118

5.045

5.189

12.202

9.820

6.000

6.054

9.494

7.245

2.735

1.213

23.011

18.100

�� .�. ��

58.071

63.147

34.303

33.598

20.162

25.818

3.858

3.315

33.818

33.791

379

2.020

21.877

27.106

�� .�.�.�.

17.569

19.209

5.214

4.243

6.145

9.381

1.776

2.148

9.427

7.516

1.381

1.217

19.525

20.578

LINK �.�.

10.564

6.837

146

9.230

6.126

1.298

705

1.479

574

15.694

11.217

�. ��-�. �� OLYMPIA ELECTRONICS �.�.

16.290

13.394

3.042

3.166

11.263

8.709

1.470

1.960

3.481

2.684

2.385

1.620

14.720

12.539

�� .�.

10.529

9.057

378

368

6.277

5.104

4.235

3.930

1.478

1.754

14.455

13.487

* ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

104

5.476

82,4

0,015

646,4

220,6

34,1%

580,2

77,0

2001

5.572

87,0

0,016

685,8

231,7

33,8%

627,4

27,7

2002

5.191

86,4

0,017

564,1

193,5

34,3%

507,0

40,5

2003

5.201

92,0

0,018

645,1

209,5

32,5%

592,0

43,2

2004

5.262

95,3

0,018

723,9

214,7

29,7%

665,4

40,0

2005

4.961

95,1

0,019

754,8

205,8

27,3%

702,2

38,2 113,4

2006

4.825

94,8

0,020

946,3

234,4

24,8%

878,9

2007

5.391

118,6

0,022

1.141,1

277,7

24,3%

1.074,0

39,7

-1,9%

-0,2%

1,7%

5,3%

5,6%

8,5%

3,3%

-4,7%

9,2%

-9,0%

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

2000

103,6

79,3

67,7

93,5

245,6

695,7

-450,1

941

35,3%

-47,8%

2001

96,8

83,0

70,9

97,6

288,0

732,0

-444,0

1.020

39,3%

-43,5%

2002

84,1

84,4

72,5

98,3

248,2

598,2

-350,1

846

41,5%

-41,4%

2003

93,2

86,3

76,8

96,0

249,4

784,1

-534,8

1.034

31,8%

-51,7%

2004

97,5

92,4

88,5

97,0

324,9

1.027,6

-702,7

1.352

31,6%

-52,0%

2005

100,0

381,7

888,8

-507,1

1.271

42,9%

-39,9%

2006

103,6

122,3

134,9

107,4

551,6

1.027,5

-475,9

1.579

53,7%

-30,1%

2007

104,5

127,5

140,7

113,6

369,3

983

-613,6

1.352

37,6%

-45,4%

461,6

1.104,4

-642,8

1.566,1

41,8%

-41,0%

8,2%

5,9%

4,6%

6,6%

2,1%

-1,9%

2008

103,3

137,6

158,1

116,1

2009

83,9

135,6

150,8

119,8

�� 2009/2000 **

-2,3%

6,1%

9,3%

2,8%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

151

ymirror

Industr

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ - ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Πτήση στα χαµηλά Αν και οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών στην Ελλάδα γνωρίζουν τα τελευταία χρόνια σηµαντική ανάπτυξη µε αυξητική συνεισφορά στο ακαθάριστο προϊόν της χώρας, ο κλάδος των συσκευών ραδιοφωνίας, τηλεόρασης και επικοινωνιών χαρακτηρίζεται από χαµηλό όγκο παραγωγής και ακολουθεί σταθερά πτωτική πορεία. Τις καλύτερες προοπτικές µεταξύ των υποκλάδων φαίνεται ότι διαθέτει η κατασκευή ράδιο-τηλεοπτικών δεκτών, συσκευών ενσύρµατης τηλεφωνίας και τηλεγραφίας, εγγραφής ή αναπαραγωγής ήχου και εικόνας.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Η 152

αγορά κατασκευής συσκευών ραδιοφωνίας, τηλεόρασης και ε π ι κο ι ν ω ν ι ώ ν αποτελείται από τρεις επιµέρους υποκλάδους: την κατασκευή τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών ποµπών και συσκευών ενσύρµατης τηλεφωνίας και ενσύρµατης τηλεγραφίας – ο σηµαντικότερος υποκλάδος -, την κατασκευή ηλεκτρονικών λυχνιών και λοιπών ηλεκτρονικών εξαρτηµάτων, και την κατασκευή τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών δεκτών και συσκευών εγγραφής ή αναπαραγωγής ήχου ή εικόνας, καθώς και των συναφών µερών και εξαρτηµάτων. Στον κλάδο δραστηριοποιούνται 16 επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 10 άτοµα.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου συνεχίζει την πτωτική πορεία που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια. Ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής βρί-

σκεται το 2009 στις 23,9 µονάδες, σηµειώνοντας µείωση κατά 60% σε σχέση µε το 2008, ενώ συνολικά την περίοδο 2000-2009 µειώθηκε µε ρυθµό 26%. Το γεγονός αυτό, έχει ως αποτέλεσµα ο δείκτης να βρίσκεται στο χαµηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Η πιθανότερη αιτία για τη συγκεκριµένη εξέλιξη είναι η µερικώς τεχνική διαφοροποίηση στη σύνθεση του κλάδου, µε κάποιες σηµαντικές επιχει-

ρήσεις να ταξινοµούνται πλέον σε άλλους συναφείς κλάδους. Η αύξηση στις τιµές παραγωγού είναι σχεδόν αµελητέα, καθώς σε σχέση µε το έτος βάσης, οι τιµές έχουν αυξηθεί κατά 6%, µε κύρια µάλιστα κατεύθυνση τις αγορές του εξωτερικού. Στην εγχώρια αγορά σηµειώνεται οριακή άνοδος. Σύµφωνα µε την Ετήσια Βιοµηχανική Έρευνα (ΕΒΕ), αν και ο αριθµός των επιχειρήσεων (> 10 ατόµων)



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η επιδείνωση του εµπορικού ελλείµµατος σε όρους αξίας στον κλάδο συνεχίστηκε σε µεγαλύτερο βαθµό το 2008, προσεγγίζοντας τα -€1.288 εκατ. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσµα της µεγάλης αύξησης της αξίας των εισαγωγών κατά 55%, παρά το γεγονός ότι η αξία των εξαγωγών το 2008 υπερδιπλασιάστηκε σε σχέση µε το 2007. Η σηµαντική αυτή αύξηση των εξαγωγών συνέβαλλε, ώστε ο βαθµός κάλυψης των εισα-

γωγών να αυξηθεί (17,4% το 2008 από 12,5% το 2007) αν και υστερεί σηµαντικά του αντίστοιχου δείκτη στο σύνολο της βιοµηχανίας, ο οποίος το 2008 διαµορφώνεται στο 33%. Η ανταγωνιστική ικανότητα του κλάδου µε βάση το δείκτη Balassa διαµορφώνεται στο -70%, έναντι -51% στη βιοµηχανία, κάτι που σηµαίνει ότι ο συγκεκριµένος κλάδος είναι ένας από τους λιγότερο ανταγωνιστικούς γενικά στην ελληνική µεταποίηση.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Σύµφωνα µε τα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη των 29 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. του κλάδου που δηµοσίευσαν ισολογισµούς το 2008, ο κύκλος εργασιών συρρικνώνεται για τρίτη χρονιά, ενώ για δεύτερη φορά µεταξύ 2006-2008 τα καθαρά αποτελέσµατα καταγράφουν αρνητική τιµή στα -€7,7 εκατ. (από €10,9 εκατ. το 2007). Ωστόσο, το 2008 το µικτό περιθώριο κέρδους παραµένει αµετάβλητο στο 19% σε σχέση µε το 2007, αντίστοιχο του µέσου περιθωρίου στη µεταποίηση. Λόγω των ζηµιών που εµφανίζει ο κλάδος το 2008, οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού λαµβάνουν αρνητική τιµή και διαµορφώνονται στο -2,4% και -1,1% αντίστοιχα. Η εξάρτηση του κλάδου από ξένη

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο κλάδος εξοπλισµού ραδιοφωνίας, τηλεόρασης και επικοινωνιών εντάσσεται στους κλάδους υψηλής τεχνολογίας που αφορούν στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Αν και οι ΤΠΕ στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν σηµαντική ανάπτυξη µε αυξανόµενη συνεισφορά στο ακαθάριστο προϊόν της χώρας, ο κλάδος των συσκευών ραδιοφωνίας, τηλεόρασης και επικοινωνιών χαρακτηρίζεται από χαµηλό όγκο παραγωγής και ακολουθεί σταθερά πτωτική πορεία. Τις καλύτερες προοπτικές µεταξύ των υποκλάδων που τον απαρτίζουν φαίνεται ότι διαθέτει η κατασκευή ράδιο-τηλεοπτικών δεκτών, συσκευών ενσύρµατης τηλεφωνίας και τηλεγραφίας, εγγραφής ή αναπαραγωγής ήχου και εικόνας. Οι προοπτικές του κλάδου, συνδέονται άµεσα µε τα προβληµατικά χαρακτηριστικά που επιδεικνύει και τον ισχυρό ανταγωνισµό από τις χώρες µε µεγάλη τεχνολογική ανάπτυξη. Ωστόσο, ο βαθµός µε τον οποίο οι επιχειρήσεις του εγχώριου τοµέα επενδύουν στην εξωστρέφεια, σε συνδυασµό µε την απόφαση µεγάλων αλυσίδων λιανικής εγχώριων και διεθνών επενδυτικών σχηµάτων να επενδύσουν στην ελληνική αγορά, µπορεί να επιδράσει θετικά στην ανάπτυξη του κλάδου. Τα τελευταία χρόνια, ο έντονος ανταγωνισµός µετα-

Οι προοπτικές του κλάδου συνδέονται άµεσα µε τον ισχυρό ανταγωνισµό και τη χαµηλή διείσδυση των νέων τεχνολογιών. χρηµατοδότηση συνεχίζει την πτωτική πορεία από το 2006 και έπειτα αν και σε σχέση µε το 2007 οι δανειακές υποχρεώσεις µειώνονται σε µικρότερο ποσοστό (-2%). Κύριο χαρακτηριστικό της χρηµατοδότησης από ξένα κεφάλαια στον κλάδο, αποτελεί η µετατροπή σε µακροπρόθεσµο δανεισµό µεγάλου µέρους του βραχυχρόνιου δανεισµού του. Η συγκεκριµένη εξέλιξη έχει ως αποτέλεσµα ο δείκτης άµεσης ρευστότητας, να λαµβάνει τη µεγαλύτερη τιµή των τελευταίων χρόνων, υποδεικνύοντας βελτίωση του κεφαλαίου κίνησης στις επιχειρήσεις του κλάδου.

ξύ των επιχειρήσεων σε συνδυασµό µε τις τεχνολογικές εξελίξεις, λειτούργησαν θετικά στην υποχώρηση των τιµών στα ηλεκτρικά και στα ηλεκτρονικά είδη, συµπεριλαµβανοµένων και των «µαύρων συσκευών» (π.χ. τηλεοράσεις, DVD, συστήµατα ήχου) και των ηλεκτρικών ειδών (π.χ. κάµερες) όπου γνώρισαν δυναµική ανάπτυξη. Ωστόσο, ο περιορισµός του διαθέσιµου καταναλωτικού εισοδήµατος σε συνδυασµό µε την τρέχουσα οικονοµική αβεβαιότητα και το βάθος της διάρκειας αυτής, αναµένεται να έχει αρνητική επίδραση στο ρυθµό ανάπτυξης της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

του κλάδου αυξήθηκε την διετία 2005-2007, η απασχόληση συνέχισε την πτωτική πορεία των τελευταίων χρόνων. Η συγκεκριµένη εξέλιξη έχει ως αποτέλεσµα το 2007 να εργάζονται στον κλάδο περίπου 3.000 άτοµα (από σχεδόν 4.000 άτοµα το 2005), µε τη µέση ετήσια απασχόληση να έχει µειωθεί στα επίπεδα του 2001. Παρόλ αυτά, ο κλάδος διαθέτει µία από τις υψηλότερες επιδόσεις στη βιοµηχανία µε 190 άτοµα ανά κατάστηµα (59 άτοµα αντιστοίχως στο σύνολο της βιοµηχανίας), µε το ποσοστό συµµετοχής στη συνολική απασχόληση της ελληνικής βιοµηχανίας να παραµένει αµετάβλητο στο 1,4%. Αλλά και η µέση αµοιβή στον κλάδο, η οποία διαµορφώνεται το 2006 στις €28.000, υπερτερεί της µέσης αµοιβής στο σύνολο της βιοµηχανίας (€23.000). Η υποχώρηση της παραγωγής αντανακλάται και στα στοιχεία της ΕΒΕ, τόσο σε όρους ακαθάριστης αξίας παραγωγής όσο και προστιθέµενης αξίας, καθώς την περίοδο 2000-2007 καταγράφεται πτώση µε µέσο ετήσιο ρυθµό 8,5% και 3,3% αντίστοιχα. Ωστόσο, η προστιθέµενη αξία το 2007 αυξήθηκε κατά 4,3% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, µε αποτέλεσµα ο λόγος µεταξύ των δύο µεγεθών να διαµορφωθεί στο 68% (από 59% το 2006) επίδοση, που παραµένει σηµαντικά ανώτερη της αντίστοιχης του συνόλου της βιοµηχανίας (33%). Επιπλέον, σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2008 σε €304 εκατ., σηµειώνοντας άνοδο 1,9% κατά µέσο όρο ετησίως, την περίοδο 2000-2008. Οι ακαθάριστες επενδύσεις στον κλάδο το 2007 ανήλθαν σε €14,9 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας σηµαντική κάµψη κατά 67%, έπειτα από τη άνοδο κατά 39% το προηγούµενο έτος.

153

ymirror

Industr

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ - ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

στις τεχνολογίες επικοινωνιών παρά το γεγονός ότι η χρήση των νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα και η διασύνδεση των προϊόντων µεταξύ τους παρουσιάζει σηµαντικά περιθώρια βελτίωσης. Στοιχείο αισιοδοξίας για τις προοπτικές του κλάδου, αποτελεί η αναβάθµιση των ευρυζωνικών υποδοµών, η οποία συνεχίζεται µε γρήγορους ρυθµούς: ο αριθµός των ευρυζωνικών γραµµών στα τέλη Σεπτεµβρίου 2009 προσέγγισε τα 1,8 εκατοµµύρια, σηµειώνοντας αύξηση κατά 37% σε σχέση µε το αντίστοιχο διάστηµα το 2008, ενώ οι τοπικοί βρόγχοι των εναλλακτικών παρόχων ανήλθαν σε 886.530 γραµµές στα τέλη Σεπτεµβρί-

ου 2009, από 545.000 την ίδια περίοδο πέρυσι. Ωστόσο, παρά την αυξητική τάση της ευρυζωνικότητας (χάρη στους βρόγχους των εναλλακτικών παρόχων), κυρίως ως αποτέλεσµα της µεγάλης δραστηριότητας στο επιχειρηµατικό πεδίο, η διείσδυση της ευρυζωνικότητας στον ελληνικό πληθυσµό είναι µικρότερη συγκριτικά µε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς στα τέλη του 2009 η χώρα κατείχε την 22η θέση σε βαθµό διείσδυσης της ευρυζωνικότητας µεταξύ των κρατών της ΕΕ. Ταυτόχρονα όµως, το γεγονός ότι η Ελλάδα παρουσίασε την τέταρτη υψηλότερη αύξηση αριθµού ευρυζωνικών γραµµών ανά κάτοικο, µεταξύ των 27 κρατών µελών της ΕΕ, υποδεικνύει τα σηµαντικά περιθώρια ανάπτυξης. Στην ανάπτυξη του τοµέα συµβάλλουν οι ενοποιηµένες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, καθώς και η σύγκλιση των εφαρµογών πληροφορικής και

επικοινωνιών. Ήδη η σύγκλιση σταθερής τηλεφωνίας, Ίντερνετ και τηλεόρασης έχει δηµιουργήσει κινητικότητα στην αγορά, ενώ τα οφέλη έχουν γίνει αισθητά στους καταναλωτές, µε τις τιµές να µειώνονται σταδιακά. Προβλέπεται ότι όσο περισσότερα νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλότερης προστιθέµενης αξίας σε προσιτές τιµές εµφανίζονται και διαχέονται στους καταναλωτές, η ζήτηση θα ανταποκρίνεται θετικά. Παράλληλα, η ανάπτυξη οπτικών ινών στα µεγάλα αστικά κέντρα της χώρας όπως και η αναβάθµιση των ψηφιακών υπηρεσιών µε στόχο την αναβάθµιση της χώρας στις νέες τεχνολογίες αναµένεται να έχουν θετική επίδραση στον κλάδο. Προς την κατεύθυνση αυτή µπορεί να συµβάλλει και η χρηµατοδότηση έργων µέσα από τα επιχειρησιακά προγράµµατα “Ψηφιακή Σύγκλιση” και “Διοικητική Μεταρρύθµιση” του ΕΣΠΑ 2007-2013.

�� (�� . ��) ��

��

�� / ��

��/��

669,3

41,9

758,2

257,3

1.469,5

412,3

1.057,2

704,7

859,2

794,4

213,5

919,3

315,3

1.927,2

753,5

1.173,7

935,3

1.080,2

72,2

46,3

180,1

55,5

258,9

67,0

149,7

136,9

252,6

71,2

57,6

181,2

45,6

258,1

74,8

133,6

124,0

242,5

2004

71,1

40,8

170,9

48,3

248,0

86,8

118,4

106,4

190,5

2005

73,6

33,6

168,0

52,5

250,5

95,2

122,4

107,6

198,3

2006

286,4

19,1

487,9

119,1

778,1

331,0

427,9

409,5

510,5

2007

262,1

32,3

435,4

101,0

700,0

326,0

361,4

342,6

445,6

2008

271,8

40,6

432,0

77,3

706,7

323,2

354,9

200,1

414,1

-5,3%

39,8%

-0,1%

26,1%

12,5%

29,9%

38,9%

31,6%

17,1%

21,4%

��.�� (�� )

2000

2001

2002 2003

�� EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

�� . ��

ME�� 2008/2004

154

��

�� H� ��

��

2000

230,1

213,9

130,1

31,5%

0,62

8,9%

0,72

0,46

0,71

26,8%

15,1%

2001

427,0

265,1

162,0

21,5%

0,95

8,4%

0,61

0,41

0,65

39,5%

15,0%

2002

71,7

51,6

20,1

29,9%

0,93

7,7%

0,58

0,28

0,91

28,4%

7,9%

2003

77,2

52,7

24,5

32,8%

1,05

9,5%

0,52

0,28

1,09

31,9%

10,1%

2004

43,3

18,1

25,2

29,0%

1,22

10,2%

0,48

0,29

1,15

22,7%

13,2%

2005

37,6

18,9

18,7

19,6%

1,29

7,5%

0,49

0,29

1,07

19,0%

9,4%

2006

44,4

70,2

-25,8

-7,8%

1,16

-3,3%

0,55

0,37

0,90

8,7%

-5,1%

2007

87,5

76,6

10,9

3,3%

1,24

1,6%

0,52

0,37

0,98

19,6%

2,4%

2008

80,4

88,2

-7,7

-2,4%

1,19

-1,1%

0,50

0,38

1,77

19,4%

-1,9%

16,7%

48,6%

ME�� 2008/2004

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� - �� - �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

INTRACOM TELECOM �.�.*

��

2008

2007

2008

2007

2008

519.540

494.932

207.255

190.924

130.812

243.975

139.839

SIEMENS �� .�.

2008

�� /��µ�� /��µ��

��

2007

�� 2008

��

2008

2007

2008

2007

6.063

248.889

244.894

7.802

2007 6.049

260.478

284.024

66.720

72.916

25.377

26.905

8.359

11.462

30.304

48.254

-16.989

4.309

72.967

83.646

�� .�.

7.248

3.233

887

597

5.516

2.255

309

350

1.423

628

1.088

404

10.572

2.561

�� .�.�. ��

9.498

8.471

1.100

1.161

5.049

4.910

4.449

3.561

1.922

1.131

10.440

9.316

15.702

12.559

5.273

4.489

8.072

7.155

2.367

1.179

5.258

4.219

421

206

7.924

7.090

�� .�.�.�. �� MILTECH �� .�.�.�.

11.042

8.598

4.995

2.803

5.295

3.064

1.000

875

4.736

4.642

-309

800

7.537

7.880

�� .�.

20.023

24.172

8.735

8.760

10.255

14.938

6.013

4.399

3.754

4.832

-828

151

7.444

9.220

CENTRAL �.�.�.�. ��

6.700

6.510

1.748

1.851

4.565

4.276

597

731

1.472

1.477

464

550

5.336

6.054

�� .�.

2.822

2.166

1.025

965

1.693

1.551

1.128

612

101

4.476

5.712

�� .�.�.�. ��

3.120

3.292

144

152

1.016

1.230

2.101

2.058

189

942

4.251

4.612

OPT HELLAS �.�.�.�.

2.389

2.371

1.051

1.078

508

702

126

176

1.710

1.445

346

228

2.932

2.833

NETCOM �.�.�.�. ��

6.022

7.143

762

1.020

2.592

3.934

1.335

875

1.703

2.185

-677

-1.452

2.815

4.729

MATEL �� .�. ��

6.081

5.913

2.057

1.676

3.424

3.418

544

470

2.106

2.016

103

101

2.516

2.422

�� .�.

5.842

5.290

3.252

3.444

3.043

3.290

912

745

1.888

1.256

2.417

3.081

CRYSTAL AUDIO A.E.

2.860

3.020

2.278

2.410

580

609

2.327

2.237

��: �� µ�� HELLASTAT A.E. * ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

3.757

139

77,9

0,021

647,1

302,0

46,7%

435,5

57,3

2001

4.184

199

107,0

0,026

867,8

514,7

59,3%

460,3

190,0

2002

4.957

261

107,7

0,022

686,4

449,7

65,5%

377,0

39,2

2003

4.804

267

108,0

0,022

508,6

330,8

65,0%

231,3

28,4

2004

4.578

286

108,8

0,024

460,2

306,6

66,6%

245,9

40,2

2005

3.928

302

99,0

0,025

390,3

232,0

59,4%

173,4

32,1

2006

3.116

208

80,4

0,026

390,1

229,7

58,9%

189,7

44,7

2007

3.039

190

85,1

0,028

348,5

239,4

68,7%

144,6

14,9

-7,2%

-3,0%

4,5%

1,3%

4,4%

-8,5%

-3,3%

5,7%

-14,6%

-17,5%

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

353,8

141,2

1.344,3

-1.203,1

1.485

10,5%

-81,0%

2001

260,5

202,2

1.283,5

-1.081,4

1.486

15,8%

-72,8%

2002

185,3

142,5

900,5

-757,9

1.043

15,8%

-72,7%

2003

161,3

248,1

1.478,4

-1.230,3

1.727

16,8%

-71,3%

2004

169,8

286,8

1.663,5

-1.376,7

1.950

17,2%

-70,6%

2005

100,0

285,3

1.580,7

-1.295,4

1.866

18,0%

-69,4%

2006

76,4

369,2

1.838,4

-1.469,2

2.208

20,1%

-66,5%

2007

59,7

125,4

1.006

-880,6

1.131

12,5%

-77,8%

2008

60,1

270,9

1.558,4

-1.287,5

1.829,2

17,4%

-70,4%

2009

23,9

-25,9%

8,5%

1,9%

0,9%

2,6%

6,5%

-1,7%

�� 2009/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

155

ymirror

Industr

Ι ATΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΟΡΓΑΝΑ Α ΚΡΙΒΕΙΑΣ & ΟΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Αναπτυξιακές τάσεις

Ο κλάδος των ιατρικών οργάνων, οργάνων ακριβείας και οπτικών διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στη διαµόρφωση των συνολικών δαπανών υγείας, καθώς συµµετέχει σε όλους τους τοµείς του συστήµατος υγείας, από την πρόληψη και τη διάγνωση µέχρι τη θεραπεία. Οι ελλείψεις και οι παθογένειες του δηµοσίου συστήµατος υγείας σε συνδυασµό µε την ανάπτυξη που γνωρίζει ο τοµέας της ιδιωτικής αγοράς υγείας τα τελευταία χρόνια, ευνοούν τη δυναµική και ενισχύουν τις αναπτυξιακές τάσεις του κλάδου των ιατροτεχνολογικών προϊόντων στην Ελλάδα.

κλάδος των ιατρικών οργάνων, οργάνων ακριβείας και οπτικών αποτελείται από πέντε επιµέρους υποκλάδους και περιλαµβάνει την κατασκευή ιατροχειρουργικού εξοπλισµού και ορθοπεδικών οργάνων, την κατασκευή οργάνων και συσκευών µέτρησης, επαλήθευσης, δοκιµών, πλοήγησης και άλλων χρήσεων, µε εξαίρεση τον εξοπλισµό ελέγχου των βιοµηχανικών µεθόδων παραγωγής, την κατασκευή εξοπλισµού ελέγχου των βιοµηχανικών µεθόδων παραγωγής, την κατασκευή οπτικών οργάνων και φωτογραφικού εξοπλισµού και τέλος την κατασκευή ρολογιών.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Κατόπιν

156

έντονων διακυµάνσεων στις αρχές της δεκαετίας, ο δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου παρουσιάζει καθοδική τάση την περίοδο 2007-2009 και ο µέσος ετήσιος ρυθµός µεταβολής για την περίοδο 2000-2009 υπολογίζεται στο -8,8%. Το 2009 καταγράφονται τάσεις σταθεροποίησης και µείωση της βιοµηχανικής παραγωγής, κατά 5,2% Ο αριθµός των επιχειρήσεων (µε προσωπικό άνω των 10 ατόµων) που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των ιατρικών οργάνων, ακρίβειας και οπτικών οργάνων και ρολογιών κάθε είδους µειώθηκε σηµαντικά από το 2000. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής του κλάδου ανήλθε σε €99,8 εκατ. το 2007 καταγράφοντας αύξηση την περίοδο 2000-2007 µε ΜΕΡΜ της τάξης του 7%, ενώ προς µε χαµηλότερο ρυθµό της τάξης του 4,5% κινήθηκε η προστιθέµενη αξία παραγωγής. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλά-

δου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2008 σε €142 εκατ., κινούµενη την περίοδο 2000-2008 ανοδικά µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεγέθυνσης 22,6%.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Τα στοιχεία των εµπορικών ροών για το 2008 αναδεικνύουν µια επιδείνωση στην -ήδη χαµηλή- ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Συγκεκριµένα, η αξία του εµπορικού ελλείµµατος το 2008 εµφανίζεται µειωµένη κατά 7,8% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, όποτε και είχε καταγραφεί η µέγιστη τιµή της περιόδου 2000-2007 (€1.250 εκατ.).

Παρατηρείται µείωση της αξίας των εξαγωγών (από €150,6 εκατ. το 2007 σε €133 εκατ. το 2008) αλλά και των εισαγωγών (από €1.400,7 εκατ. το 2007 σε €1.286,1 εκατ. το 2008). Συνολικά, την περίοδο 2000-2008 η αξία των εξαγωγών και των εισαγωγών µεταβάλλεται µε µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 9% και 5,1% αντίστοιχα. Ωστόσο, η σηµαντική διαφορά µεταξύ των απολύτων τιµών των δύο µεγεθών, ερµηνεύει τόσο το µόνιµο ελλειµµατικό χαρακτήρα του εµπορικού ισοζυγίου, όσο και τη διεύρυνση του κατά 4,8% ετησίως. Ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών µειώνεται σηµαντικά στο 5,4%.



ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο κλάδος των ιατροτεχνολογικών προϊόντων ασκεί σηµαντική επιρροή στο σύνολο της δηµόσιας υγείας, καθώς επηρεάζει τη διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση των ασθενειών, ανεξάρτητα από το είδος τους. Αν και το µέγεθος της ελληνικής αγοράς είναι σχετικά περιορισµένο, ο κλάδος των ιατρικών οργάνων, οργάνων ακριβείας και οπτικών διαδραµατίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στη διαµόρφωση των συνολικών δαπανών υγείας καθώς είναι απαραίτητος σε όλους τους τοµείς του συστήµατος υγείας από την πρόληψη και τη διάγνωση µέχρι τη θεραπεία και την αποκατάσταση. Η εισαγωγή νέων ιατρικών προϊόντων στη σύγχρονη ιατρική πρακτική, συνδράµει στην αποτελεσµατικότερη και πιο έγκαιρη αντιµετώπιση των ασθενειών αλλά και στη µείωση του συνολικού κόστους θεραπείας, µέσω της µείωσης του χρόνου νοσηλείας αλλά και

της κατανάλωσης φαρµακευτικών σκευασµάτων. Ο κλάδος έχει γνωρίσει ιδιαίτερη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, τροφοδοτούµενος από παράγοντες όπως η γήρανση του πληθυσµού, η µείωση της θνησιµότητας, οι ραγδαίες τεχνολογικές και ιατρικές εξελίξεις καθώς και η εµφάνιση νέων και πιο σύνθετων ιατρικών εργαλείων και προϊόντων. Ωστόσο, λαµβάνοντας υπόψη την έλλειψη ανταγωνιστικότητας ανάµεσα στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο, κρίνεται θεµιτό οι επιχειρήσεις αυτές να ενισχύσουν την επενδυτική τους δραστηριότητα ώστε να τονώσουν τη παρουσία τους στην εγχώρια αγορά. Τα ιατρικά όργανα και µηχανήµατα αποτελούν πλέον αναπόσπαστο βοήθηµα στα χέρια των επιστηµόνων αλλά και βιοµηχανικό προϊόν µε σηµαντικά περιθώρια ανάπτυξης. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι ο αριθµός ελληνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριµένη βιοµηχανία είναι περιορισµένος, όπως είναι και το εύρος των προϊόντων που παρά-

νοσοκοµεία, καθώς θεωρείται βασικός παράγοντας διαφοροποίησης µεταξύ των εταιρειών. Συνεπώς, οι εταιρείες επενδύουν σηµαντικά κεφάλαια στην έρευνα και ανάπτυξη, καθώς αυτές θα καθορίσουν το επίπεδο καινοτοµίας, την ποιότητα, την ασφάλεια και τη διάρκεια ζωής του προϊόντος. Τα ιατρικά µηχανήµατα και συσκευές χρησιµοποιούνται από όλους τους φορείς των υπηρεσιών υγείας, τα δηµόσια και ιδιωτικά νοσοκοµεία, τα διαγνωστικά κέντρα, τα ιδιωτικά ιατρεία µέχρι και από τους ίδιους τους ασθενείς στο σπίτι τους. Σηµειώνεται ότι ο µεγάλος αριθµός διαγνωστικών κέντρων µε σύγχρονο εξοπλισµό που υπάρχει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, καλύπτει τις υπάρχουσες ανάγκες στο επίπεδο παροχής διαγνωστικών υπηρεσιών, εξυπηρετώντας τη ζήτηση που προέρχεται από το δηµόσιο και τον ιδιωτικό τοµέα, δεδοµένου ότι πελάτες των διαγνωστικών κέντρων είναι κατά κύριο λόγο ασφαλιστικά ταµεία και ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Η περιστολή των δαπανών υγείας και ο εξορθολογισµός των προµηθειών δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστο τον κλάδο. γουν. Ο κλάδος των ιατροτεχνολογικών προϊόντων στην Ελλάδα βασίζεται κατά κύριο λόγο στις εισαγωγές, οι οποίες καλύπτουν το 90% της συνολικής αγοράς. Ο εγχώριος κατασκευαστικός τοµέας του κλάδου εµφανίζεται ιδιαίτερα περιορισµένος. Για την ανάπτυξη και ενδυνάµωση της εγχώριας βιοµηχανίας ιατροτεχνολογικών προϊόντων, θα πρέπει να δηµιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε να επωφελούνται και οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο αλλά και οι δηµόσιοι και ιδιωτικοί υγειονοµικοί φορείς της χώρας. Ο κλάδος, λόγω των ραγδαίων αλλαγών στην τεχνολογία, χαρακτηρίζεται από υψηλό επίπεδο δαπανών έρευνας και ανάπτυξης. Στόχος των προµηθευτών υπηρεσιών υγείας είναι η βελτίωση της υγείας, χρησιµοποιώντας τα πιο εξελιγµένα τεχνολογικά επιτεύγµατα και τις πιο ακριβείς τεχνικές. Το επίπεδο της προσφερόµενης τεχνολογίας αποτελεί το σηµαντικότερο κριτήριο για την επιλογή εξοπλισµού από τα

Ο δηµόσιος τοµέας αποτελεί χώρο ζωτικής σηµασίας για τους προµηθευτές, καθώς απορροφά το µεγαλύτερο µέρος των προµηθειών. Οι κρατικές δαπάνες για αγορά ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού προέρχονται από το Γ’ ΚΠΣ, από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα, από τον Τακτικό Προϋπολογισµό και από το Πρόγραµµα Δηµοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Αντίστοιχα, ο ιδιωτικός τοµέας έχει αναπτυχθεί σηµαντικά τα τελευταία χρόνια, λόγω της έντονης επενδυτικής δραστηριότητας των ιδιωτικών οµίλων υγείας στους τοµείς της διάγνωσης, περίθαλψης και θεραπείας. Σηµειώνεται ότι ο δηµόσιος νοσοκοµειακός τοµέας παροχής υπηρεσιών υγείας χαρακτηρίζεται από σχετικές ελλείψεις ιατρικών µηχανηµάτων (κυρίως των πλέον τεχνολογικά εξελιγµένων) και συχνά συνεργάζεται µε τον ιδιωτικό τοµέα για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών υγείας που απαιτούν τη χρήση υψηλής τεχνολογίας. Σύµφωνα µε στοιχεία του ΟΟΣΑ το 2006 (τελευταίο

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Μείωση της τάξεως του 7%, που δεν συνάδει µε τη µέση ετήσια αύξηση της περιόδου 2004-2008 (ήτοι 10,3%), εµφανίζουν οι πωλήσεις του κλάδου «Ιατρικών Οργάνων – Οργάνων Ακριβείας & Οπτικών», όπως προκύπτει από την ανάλυση των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων 50 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιήθηκαν στον κλάδο το 2008. Ο αριθµός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο εµφανίζεται αισθητά µειωµένος για το 2008. Συγχρόνως, το 2008 παρατηρείται µικρή βελτίωση των µικτών κερδών (+1,9%) αλλά και αύξηση των συνολικών εξόδων (+3,7%), που µε τη σειρά τους οδηγούν σε µείωση των καθαρών κερδών, από €10,9 εκ. το 2007 σε €10,2 εκ. το 2008. Η σχετική βελτίωση της κερδοφορίας που παρουσιάζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου αντανακλάται στους δείκτες αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού, οι οποίοι εµφανίζουν καλύτερη εικόνα σε σχέση µε την προηγούµενη χρήση, µε τιµές που προσεγγίζουν το µέσο όρο του συνόλου της βιοµηχανίας. Οι αριθµοδείκτες κάλυψης παγίων και άµεσης ρευστότητας παρουσιάζουν οριακά αυξητικές τάσεις και διατηρούνται σε επίπεδα αντίστοιχα µε αυτά του συνόλου της βιοµηχανίας, ενώ η δανειακή πίεση του κλάδου µειώθηκε για το 2008 και διαµορφώνεται σε χαµηλότερο επίπεδο σε σχέση µε το αντίστοιχο µέγεθος του συνόλου της βιοµηχανίας.

157

ymirror

Industr

Ι ATΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΟΡΓΑΝΑ Α ΚΡΙΒΕΙΑΣ & ΟΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ µύριο κατοίκων, ενώ ο µέσος όρος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 17,2 και 8,1, αντίστοιχα. Ο κλάδος εξαρτάται σε σηµαντικό βαθµό από το δηµόσιο τοµέα ο οποίος κυριαρχεί στον χώρο της υγείας στην Ελλάδα και αποτελεί το βασικό πελάτη πολλών εταιρειών, λόγω του µεγάλου µεγέθους των νοσοκοµείων και της αυξηµένης κατανάλωσης αναλωσίµων προϊόντων. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα οι εταιρείες αυτές να δέχονται έντονες πιέσεις λόγω των διογκουµένων χρεών των νοσοκοµείων. Επίσης, σηµαντικότατα προβλήµατα αντιµετωπίζουν οι εταιρείες λόγω του προβληµατικού συστήµατος προµηθειών ιατροτεχνολογικών προϊόντων στα Κρατικά Νοσοκοµεία. Οι προµήθειες του δηµόσιου τοµέα και η χρηµατοδότησή τους ελέγχονται από το σύστηµα των κρατικών προµηθειών, το οποίο χαρακτηρίζεται από µεγάλη καθυστέρηση στη λήψη και υλοποίηση των αποφάσεων, καθώς και από αδυναµία ευελιξίας στην επιλογή των διαφόρων επενδυτικών κινήσεων.

έτος διαθέσιµων στοιχείων) οι δηµόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε ιατροτεχνολογικό εξοπλισµό αυξήθηκαν σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος κατά 10,7% και 10,5%, αντίστοιχα. Η συνολική δαπάνη σε επενδύσεις ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού το 2006 ανήλθε στο 4,3% της συνολικής δαπάνης για υγεία και στο 0,39% του ΑΕΠ. Η τεχνολογική πρόοδος στον τοµέα της ιατρικής την τελευταία δεκαετία είναι σηµαντική και ένα µέτρο της προόδου αποτελεί το ποσοστό µηχανηµάτων υψηλής τεχνολογίας που αντιστοιχεί στον πληθυσµό. Ακόµη, διαπιστώνεται ότι η κατά κεφαλή αναλογία των εγκατεστηµένων µηχανηµάτων βιοϊατρικής τεχνολογίας στην Ελλάδα υπερβαίνει το µέσο όρο των χωρών της ΕΕ-19. Πιο συγκεκριµένα, αναλογούν 25,8 αξονικοί τοµογράφοι και 13,2 µαγνητικοί τοµογράφοι ανά εκατοµ-

Το αποτέλεσµα είναι οι µακρόχρονες διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισµών και οι µεγάλες καθυστερήσεις στην εξόφληση των υποχρεώσεών τους. Αν και το µέγεθος της εγχώριας αγοράς είναι περιορισµένο και βασίζεται κυρίως στη διακίνηση εισαγόµενων προϊόντων, εµφανίζει ρυθµούς ανάπτυξης κατά τα τελευταία χρόνια που δηµιουργούν θετικές προσδοκίες. Οι ρυθµοί ανάπτυξης βασίζονται σε ένα πλέγµα θετικών παραγόντων, που σχετίζονται µε το επιχειρηµατικό, τεχνολογικό, δηµογραφικό και επιδηµιολογικό περιβάλλον που χαρακτηρίζει τον ευρύτερο τοµέα υγείας στην Ελλάδα και όχι µόνο. Στο πλαίσιο αυτό, κρίσιµοι παράγοντες αναµένεται να είναι η εξοµάλυνση των δυσλειτουργιών στο δηµόσιο τοµέα, η πρόοδος της ιατρικής τεχνολογίας µε την κυκλοφορία εξειδικευµένων και καινοτόµων προϊόντων στην αγορά και η διάθεση βιοτεχνολογικών µηχανηµάτων, για τα οποία εκδηλώνεται αυξηµένη ζήτηση από τις ιδιωτικές -κυρίως- εταιρείες

�� (�� . ��) �� . ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

�� / ��

��/��

��

2000

36,0

6,5

43,7

16,2

86,2

50,7

35,5

30,0

88,7

2001

37,8

8,9

60,1

20,0

106,7

55,5

51,2

44,9

89,1

2002

45,7

8,6

82,4

26,2

130,5

70,9

56,8

53,3

117,7

2003

49,8

12,1

103,0

26,4

155,4

85,4

67,5

64,5

160,6

2004

54,6

16,0

120,9

28,2

177,5

90,5

84,6

77,8

162,4

2005

114,7

13,4

219,6

65,9

336,1

161,9

169,0

159,2

181,5

2006

118,7

29,6

229,3

72,3

352,2

169,9

177,1

165,6

251,1

2007

113,7

30,8

230,4

69,9

346,6

170,5

169,9

157,2

258,0

2008

104,4

13,4

217,2

68,7

323,8

171,2

147,5

133,3

240,0

-3,2%

17,6%

-4,4%

15,8%

25,0%

16,2%

17,3%

14,9%

14,4%

10,3%

ME�� 2008/2004

158

��.�� (�� )

��

�� H� ��

��

2000

20,5

22,5

6,5

12,8%

1,41

7,5%

0,41

0,42

0,92

23,1%

7,3%

2001

29,3

24,2

5,1

9,2%

1,47

4,8%

0,48

0,35

0,89

32,9%

5,7%

2002

28,1

17,4

10,7

15,1%

1,55

8,2%

0,43

0,35

1,05

23,9%

9,1%

2003

35,5

21,7

13,8

16,2%

1,72

8,9%

0,43

0,32

1,19

22,1%

8,6%

2004

37,3

26,3

11,0

12,2%

1,66

6,2%

0,48

0,31

1,19

23,0%

6,8%

2005

38,0

32,1

5,9

3,7%

1,41

1,8%

0,50

0,34

0,97

20,9%

3,3%

2006

57,3

47,7

9,6

5,6%

1,43

2,7%

0,50

0,34

0,95

22,8%

3,8%

2007

62,8

51,9

10,9

6,4%

1,50

3,1%

0,49

0,33

1,02

24,3%

4,2%

2008

64,0

53,8

10,2

5,9%

1,64

3,1%

0,46

0,32

1,11

26,7%

4,2%

14,4%

19,6%

-2,0%

ME�� 2008/2004

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� , �� 2008 �� (µ�� . ��)

��

2008 LANDIS+GYR �.�.

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

2007

42.361

39.920

8.843

8.887

14.995

14.871

23.040

19.513

3.239

2.495

73.172

75.441

116.002

130.044

54.707

54.562

29.969

45.065

1.643

1.936

84.390

83.043

3.406

3.553

65.303

79.285

�� . �. �.�.�.�.

8.301

8.119

633

696

2.972

3.276

108

5.277

4.722

822

863

10.251

9.723

�� .�.�.�.

42.935

36.410

3.707

5.146

30.807

24.383

510

1.130

11.422

10.850

417

830

9.111

10.475

�� .�.

13.626

8.743

1.388

971

10.440

6.583

3.183

2.156

2.130

1.236

8.205

6.245

UNION OPTIC �.�.�.�.

13.022

10.759

4.115

4.367

5.792

4.819

3.832

3.348

3.186

2.443

983

651

7.441

6.963

UTECO �.�.�.�. ��

2.697

2.590

175

223

2.192

2.104

496

480

4.925

4.344

OPTOYA �� .�.�.�.

7.562

7.356

2.281

2.390

3.725

5.138

1.487

2.335

2.215

102

4.897

4.515

INTRACOM DEFENSE ELECTRONICS �.�.*

AMCO �.�.�.�.

3.088

1.372

129

2.404

1.199

684

173

625

122

4.596

1.240

SADENT �.�.�.�. ��

5.643

5.901

1.958

1.625

1.650

2.122

879

1.183

3.021

2.477

202

4.455

5.270 2.903

�� .�.

3.715

2.915

3.141

2.828

575

1.012

544

3.799

MICREL �� .�.

3.264

2.552

629

645

1.526

1.075

1.735

1.474

357

570

3.779

4.024

�� .�.�.�.

5.104

4.809

2.386

2.462

1.140

1.264

3.022

2.696

917

811

548

423

3.514

3.334

ECOMED O�� .�.

1.470

1.068

103

112

760

653

710

415

801

552

3.413

2.532

�� .�.

1.426

1.355

979

3.211

(��: �� µ�� HELLASTAT A.E.) * ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

932

11,9

0,013

62,2

25,5

41,1%

53,7

5,2

2001

877

12,0

0,014

53,8

23,8

44,2%

47,9

2,1

2002

941

13,2

0,014

70,9

29,0

40,9%

63,5

2,3

2003

1.064

15,9

0,015

96,5

36,4

37,7%

90,5

5,8

2004

1.051

17,4

0,017

95,6

37,8

39,5%

89,9

3,6

2005

963

18,5

0,019

94,6

34,0

35,9%

88,3

3,8

2006

1.030

18,0

0,017

99,6

31,2

31,3%

92,7

3,2

1.028

18,2

0,018

99,8

34,7

34,8%

95,6

4,3

-7,2%

1,4%

9,3%

6,3%

4,9%

7,0%

4,5%

-2,4%

8,6%

-2,7%

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2007 ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

165,1

66,6

861,3

-794,7

928

7,7%

-85,6%

2001

138,5

65,5

877,6

-812,1

943

7,5%

-86,1%

2002

99,1

91,7

898,4

-806,7

990

10,2%

-81,5%

2003

142,0

118,5

955,9

-837,4

1.074

12,4%

-77,9%

2004

71,7

114,1

1.087,0

-972,9

1.201

10,5%

-81,0%

2005

100,0

124,9

1.050,9

-926,0

1.176

11,9%

-78,8%

2006

102,3

145,1

1.237,6

-1.092,5

1.383

11,7%

-79,0%

2007

89,3

150,6

1.401

-1.250,1

1.551

10,8%

-80,6%

2008

76,9

133,0

1.286,1

-1.153,2

1.419,1

10,3%

-81,3%

2009

71,7

�� 2009/2000 **

-8,8%

9,0%

5,1%

4,8%

5,5%

3,7%

-0,7%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��) �� µ�� (2005=100)

159

ymirror

Industr

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ - ΟΧΗΜΑΤΑ

Τέλος τα δηµόσια καύσιµα Οι αρνητικές εξελίξεις στα δηµόσια οικονοµικά, αλλά και στην ελληνική οικονοµία εν γένει, έρχονται να επιτείνουν τις ήδη δυσµενείς προοπτικές που προδιαγράφονταν στον κλάδο των αυτοκινήτων το τελευταίο διάστηµα. Η κάµψη της δραστηριότητας της ελληνικής οικονοµίας, σε συνδυασµό µε την εξάρτηση του κλάδου από τις παραγγελίες του ευρύτερου δηµοσίου τοµέα, είτε µε τα εξοπλιστικά προγράµµατα των ενόπλων δυνάµεων, είτε µε την κατασκευή αστικών λεωφορείων και απορριµµατοφόρων, είναι τα σηµαντικότερα προβλήµατα του κλάδου.

ε τρεις υποκλάδους υποδιαιρείται ο κλάδος αυτοκινήτων, οι οποίοι αναφέρονται στην κατασκευή αυτοκίνητων οχηµάτων, την κατασκευή αµαξωµάτων για αυτοκίνητα οχήµατα (κατασκευή ρυµουλκούµενων και ηµιρυµουλκούµενων οχηµάτων) και την κατασκευή µερών και εξαρτηµάτων για αυτοκίνητα οχήµατα και τους κινητήρες τους. Ο κλάδος αποτελείται από 33 µεγάλες (µε περισσότερους από 10 εργαζόµενους) επιχειρήσεις, µε τη συµµετοχή του κλάδου στα υπόλοιπα συνολικά µεγέθη της µεταποίησης στο 0,5% για την ακαθάριστη αξία παραγωγής, στο 0,6% για την προστιθέµενη αξία, στο 0,4% για τις πωλήσεις και στο 0,6% για την ακαθάριστη επένδυση.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο δεί-

160

κτης βιοµηχανικής παραγωγής υποχωρεί το 2009 σε ιδιαίτερα χαµηλά επίπεδα, σε συνέχεια µιας µακροχρόνιας πτωτικής τάσης από τις αρχές της δεκαετίας. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, ο δείκτης τιµών παραγωγού αυξάνεται µε µέσο ετήσιο ρυθµό 1,7%, σχεδόν στο ½ του επιπέδου του αντίστοιχου δείκτη για το σύνολο της µεταποίησης. Το 2009 ο ρυθµός αύξησης του δείκτη τιµών παραγωγού εξασθενεί στο 1,1% από 3% το προηγούµενο έτος. Η µέση ετήσια απασχόληση στον κλάδο παραµένει σχεδόν σταθερή την περίοδο 2005-2007, σε χαµηλότερο όµως επίπεδο από το αντίστοιχο της περιόδου 2001-2004. Έτσι η µέση ετήσια απασχόληση επιστρέφει στα επίπεδα του 1999, ενώ οι προοπτικές καταγράφονται ως δυσοίωνες. Σηµαντικές διακυµάνσεις, χωρίς την εκδήλωση κάποιας

σαφούς τάσης, παρουσιάζουν η ακαθάριστη αξία παραγωγής, η προστιθέµενη αξία, οι πωλήσεις και το επίπεδο των ακαθάριστων επενδύσεων. Συγκεκριµένα, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία παραγωγής του κλάδου σηµείωσε το 2007 σηµαντική άνοδο κατά 32,2% και διαµορφώθηκε στα 202 εκ. ευρώ, µετά από δύο χρονιές µεγάλης πτώσης.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο ελληνικός κλάδος κατασκευής οχηµάτων χαρακτηρίζεται από έντονη εξάρτηση από τις εισαγωγές, καθότι κατεξοχήν συµπληρωµατικός κλάδος, µε αποτέλεσµα την αδυναµία ανά-

πτυξης ολοκληρωµένης ελληνικής αυτοκινητοβιοµηχανίας, καθώς και την αδυναµία προσέλκυσης παραγωγικών επενδύσεων από επιχειρήσεις του εξωτερικού. Η χρηµατοπιστωτική κρίση ανέκοψε τη διόγκωση του εµπορικού ελλείµµατος του κλάδου, καθώς οι µειωµένες εισαγωγές επηρέασαν άµεσα τον κλάδο. Το εµπορικό ισοζύγιο του κλάδου διαµορφώθηκε το 2008 στα -2,4 δισεκ. ευρώ από -4,2 δισεκ. ευρώ το 2007. Αιτία για τη συρρίκνωση του ελλείµµατος είναι η µείωση των εισαγωγών κατά 2,1 δισεκ. ευρώ, στα 2,6 δισεκ. ευρώ δηλαδή, ενώ οι εξαγωγές διαµορφώθηκαν στα 141 εκ. ευρώ, µειωµένες κατά 263 εκ. ευρώ. Χαρακτηριστικό



ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Η σηµαντική µείωση των πωλήσεων, αλλά και η ταχύτατη αποκλιµάκωση των καθαρών κερδών σκιαγραφούν την εικόνα των αποτελεσµάτων των 32 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνταν στον κλάδο το 2008. Η καθαρή αξία των παγίων µειώθηκε κατά 14,3% και το κυκλοφορούν ενεργητικό κατά 18,6%, αλλά τα διαθέσιµα σηµειώνουν σηµαντική άνοδο κατά 50% περίπου. Από την άλλη πλευρά, τα ίδια κεφάλαια του κλάδου µειώθηκαν κατά 19% και οι συνολικές του υποχρεώσεις κατά 20,3%, ενώ η κεφαλαιακή διάρθρωση του κλάδου παραµένει σε ανησυχητικά επίπεδα, µε τα ξένα κεφάλαια να αποτελούν το 70% των συνολικών κεφαλαίων. Οι πωλήσεις του κλάδου, µετά από δύο έτη στα οποία ενισχύθηκαν, καταγράφουν πτώση κατά 8,7%, µε τα µικτά κέρδη να διαµορφώνονται στα 57,7 εκ. ευρώ, µειωµένα κατά 24,5%. Στο σύνολο της µεταποίησης σηµειώθηκε αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 6,4%, ενώ τα µικτά κέρδη εµφάνισαν συγκρατηµένη µείωση κατά 5,5%. Τα συνολικά έξοδα του κλάδου µειώθηκαν επίσης, κατά 11,5%. Το περιθώριο µικτού κέρδους υποχωρεί στο 16,9%, από 20,4%, τη χαµηλότερη τιµή της τελευταίας 9ετίας, καθώς τα µικτά κέρδη υποχώρησαν µε τριπλάσιο ρυθµό συγκριτικά µε τις πωλήσεις. Το περιθώριο καθαρού κέρδους µειώθηκε στο 1,2%, ενώ το 2007 βρισκόταν στο 4,2%, αναδεικνύοντας τη σαφή µείωση των καθαρών κερδών κατά 75% το 2008. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το σύνολο της µεταποίησης βρίσκονται σε καλύτερα επίπεδα, µε το περιθώριο µικτού κέρδους να είναι 18,9%, και

το περιθώριο καθαρού κέρδους διπλάσιο από τον κλάδο αυτοκινήτων, στο 2,5%. Τόσο η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων όσο και η αποδοτικότητα του ενεργητικού συµπαρασύρθηκαν από τη µεγάλη πτώση των καθαρών κερδών και διαµορφώθηκαν σε 3% και 0,8% αντίστοιχα, ποσοστά πολύ χαµηλότερα σε σύγκριση µε το σύνολο της µεταποίησης (5,3% και 2,1%). Αν και αυξηµένος τα δύο τελευταία χρόνια ο βαθµός παγιοποίησης του ενεργητικού, κοντά στο 0,35, εξακολουθεί να υστερεί σε σχέση µε το σύνολο της µεταποίησης (0,48), ενώ σαφώς υψηλότερη παραµένει η δανειακή πίεση, 0,71 έναντι 0,59 στη µεταποίηση. Τέλος, ο βαθµός κάλυψης παγίων µειώνεται περαιτέρω το 2008 στο 0,81 (0,82 στη µεταποίηση), αποτέλεσµα της µεγαλύτερης σχετικά µείωσης των ιδίων κεφαλαίων συγκριτικά µε την καθαρή αξία παγίου, ενώ η εξ’

κατασκευή λεωφορείων και τρόλει για την εξυπηρέτηση των αστικών συγκοινωνιών και την κατασκευή οχηµάτων αποκοµιδής απορριµµάτων για τους οργανισµούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Έτσι δεν λείπουν οι διακυµάνσεις στην παραγωγή και στις επενδύσεις από χρόνο σε χρόνο, όπως αποτυπώνεται και στην έρευνα επενδύσεων στην Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ για το β’ εξάµηνο του 2009. Στην έρευνα αυτή καταγράφεται σηµαντική πτώση των επενδύσεων για το 2009 (-87%), ενώ για το 2010 αναµενόταν αναθέρµανση του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Στις επιµέρους κατηγορίες σηµαντική απώλεια σηµειώνεται στο σχετικό µερίδιο των επενδύσεων που πραγµατοποιούνται για αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα (25% από 75%), ενώ διπλασιάστηκε το ποσοστό των επενδύσεων για αντικατάσταση

Η δηµοσιονοµική κατάσταση στη χώρα θα περιορίσει αρκετά τις προµήθειες αστικών λεωφορείων και απορριµµατοφόρων. ίσου µεγάλη πτώση του κυκλοφορούντος ενεργητικού έριξε την άµεση ρευστότητα του κλάδου σε επίπεδα χαµηλότερα του µέσου.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Οι προοπτικές για τον κλάδο, όπως αποτυπώνεται και από τα παραπάνω στοιχεία, δεν διαγράφονται ως θετικές. Ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα, αλλά και µόνιµο, που αντιµετωπίζει ο κλάδος είναι η σχεδόν απόλυτη εξάρτηση της παραγωγικής του δραστηριότητας από τις συµβάσεις προµηθειών του δηµοσίου τοµέα. Η αδυναµία δηµιουργίας εγχώριας αυτοκινητοβιοµηχανίας επιτείνει το πρόβληµα αυτό, ενώ το δηµοσιονοµικό πρόβληµα της χώρας και το πάγωµα των συµβάσεων, αναµένεται να επιφέρει περαιτέρω κάµψη στον κλάδο. Ως αποτέλεσµα, η παραγωγική δραστηριότητα του κλάδου περιορίζεται στην κατασκευή (συχνά µέσω συµπαραγωγής) τεθωρακισµένων αρµάτων µάχης και άλλων οχηµάτων για τις ελληνικές ένοπλες δυνάµεις, την

υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού (27%). Έντονα αρνητικές προοπτικές επίσης καταγράφονται στη σχετική έρευνα για τους παράγοντες που αναµένεται να επηρεάσουν την επενδυτική δραστηριότητα κατά το 2010. Προεξέχων παράγοντας µε αρνητική επίπτωση αναδεικνύεται η οικονοµική πολιτική στο σύνολο της, λόγω του παγώµατος των συµβάσεων όπως ήδη αναφέρθηκε, ενώ η χαµηλή ζήτηση και η µη διαθεσιµότητα κεφαλαίων εκτιµάται ότι θα επηρεάσουν αρνητικά τον κλάδο. Σύµφωνα πάντως µε τα στοιχεία για το 1ο τρίµηνο του 2010, η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου αυξάνεται κατά 6%, όταν το αντίστοιχο περυσινό διάστηµα, η µείωση της παραγωγής είχε φτάσει το -38,3%. Οι τέσσερις µεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου το 2008, µε κύκλο εργασιών άνω των 40 εκ. ευρώ, είναι η Πετρόπουλος Π Α.Ε.Β.Ε., τα Συστήµατα Αµυντικών Οχηµάτων Ελλάς Α.Ε., η ΕΛΒΟ Α.Β.Ε. και η Καούσης Α. Α.Ε ΕΙΔΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ. Η εταιρεία Πετρόπουλος Π Α.Ε.Β.Ε κατέγραψε πτώση κερδών

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

είναι ότι οι εισαγωγές του κλάδου, αντιστοιχούν στο 6,7% των συνολικών εισαγωγών βιοµηχανικών προϊόντων, από 10,7% το 2007, ενώ οι εξαγωγές του κλάδου αντιστοιχούν µόλις στο 1,1% των συνολικών εξαγωγών, από 2,8%. Ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών διαµορφώνεται στο 5,4%, αρκετά χαµηλότερα σε σχέση µε το 2007. Σύµφωνα µε τον δείκτη Balassa το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου ανέρχεται στο 89,7% των συνολικών εµπορικών ροών του κλάδου. Μάλιστα, όσον αφορά στους δύο παραπάνω δείκτες, ο κλάδος υπολείπεται αρκετά από τα αντίστοιχα στοιχεία για το σύνολο της µεταποίησης καθώς ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών στη µεταποίηση αγγίζει το 32%, ενώ ο δείκτης Balassa το 51%.

161

ymirror

Industr

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ - ΟΧΗΜΑΤΑ

στο συγκεκριµένο έργο αναµένεται να αναθερµάνει την παραγωγική διαδικασία για σηµαντικό χρονικό διάστηµα, ενώ σε αντίθετη περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος αδυναµίας συνέχισης της παραγωγικής δραστηριότητας. Τέλος, η δεινή δηµοσιονοµική κατάσταση έχει περιορίσει τις δαπάνες του ελληνικού δηµοσίου σε όλα τα επίπεδα, όπως και στον τοµέα άµυνας, µε αποτέλεσµα να θεωρείται αβέβαιη η απρόσκοπτη παραγωγική λειτουργία του κλάδου. Έτσι µια πιθανή απόφαση παγώµατος ή περιορισµού των δαπανών µε σκοπό την τιθάσευση του ελλείµµατος θα αποτελούσε για τον κλάδο ένα ισχυρότατο πλήγµα και θα οδηγούσε κατά πάσα πιθανότητα σε µείωση των θέσεων εργασίας τόσο στο εσωτερικό του κλάδου όσο και σε επιχειρήσεις που συνδέονται άµεσα, ως προµηθευτές ή υπεργολάβοι, µε αυτόν.

2HEL για τον Ελληνικό στρατό, συνεπώς µε τη λήξη της σύµβασης εκτιµάται ότι θα πάψει τη λειτουργία της. Η εταιρεία ΕΛΒΟ αν και εξυγιάνθηκε γρήγορα µετά την παραχώρηση του management και µέρους (µειοψηφικού) των µετοχών στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας, κατορθώνοντας µάλιστα να επιτύχει υψηλά επίπεδα κερδοφορίας, η µείωση των παραγγελιών, πολιτικών ή στρατιωτικών, κατά τα τελευταία χρόνια την έχει οδηγήσει σε αρνητικά οικονοµικά αποτελέσµατα. Έτσι οι ζηµιές για την εταιρεία διαµορφώθηκαν στα 20 εκ. ευρώ για το 2008. Βασική αιτία για την κατάσταση αυτή αποτέλεσε η ανυπαρξία παραγωγικού αντικειµένου, ενώ σε εκκρεµότητα βρίσκεται η ανάληψη του προγράµµατος για την συµπαραγωγή 425 ρωσικών αρµάτων µάχης TOMA BMP 3, αξίας 1,2 δισεκ. ευρώ. Η συµµετοχή της εταιρείας µε ποσοστό περίπου 30%

και το 2009 (-52%), µετά και τη µείωση του 2008 (-40%), αντιπροσωπεύοντας το 1/3 των πωλήσεων των 15 µεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου για το 2008. Τα υπόλοιπα στοιχεία του ισολογισµού της παρέµειναν σταθερά κατά το ίδιο έτος, ενώ το 2009 προχώρησε στην εξαγορά του δικτύου λιπαντικών της Shell Ελλάς, (Ostrea Oil A.E.). Για την εταιρεία «Συστήµατα Αµυντικών Οχηµάτων Ελλάς Α.Ε.», σηµειώνεται ελαφρά κάµψη στον κύκλο εργασιών. Η εταιρεία αυτή ιδρύθηκε από την Krauss –Maffei Wegmann GmbH & Co KG, για την συµπαραγωγή 170 αρµάτων µάχης τύπου Leopard

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

164,8

91,7

350,5

141,8

607,0

120,2

486,8

434,3

445,4

2001

109,7

66,5

293,7

104,1

470,0

127,8

342,2

311,9

388,8

2002

90,6

33,3

230,5

90,6

326,7

114,8

205,7

178,8

261,0

2003

110,1

18,2

352,4

128,5

471,8

146,0

319,2

287,2

364,9

2004

122,8

17,1

327,8

122,4

470,0

166,3

297,3

262,7

441,9

2005

134,0

19,9

331,0

121,0

473,4

165,7

303,1

252,9

310,8

2006

138,6

18,6

348,0

130,5

503,3

165,2

331,3

279,6

326,9

2007

191,5

22,9

371,0

114,2

564,9

167,4

395,3

274,4

374,1

2008

164,2

34,0

301,9

99,5

469,3

133,5

333,3

242,0

341,4

-5,4%

7,5%

18,8%

-2,0%

-5,1%

0,0%

-5,3%

2,9%

-2,0%

-6,2%

��

ME�� 2008/2004

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

162

��

�� H� ��

��

2000

78,3

111,9

1,6

1,3%

0,73

0,3%

0,80

0,27

0,48

17,6%

0,4%

2001

104,6

93,8

10,8

8,5%

1,16

2,3%

0,73

0,23

0,61

26,9%

2,8%

2002

55,4

35,7

19,7

17,2%

1,27

6,0%

0,63

0,28

0,78

21,2%

7,6%

2003

79,7

43,6

36,0

24,7%

1,33

7,6%

0,68

0,23

0,78

21,8%

9,9%

2004

84,3

56,6

27,7

16,7%

1,35

5,9%

0,63

0,26

0,78

19,1%

6,3%

2005

56,7

40,9

15,8

9,5%

1,24

3,3%

0,64

0,28

0,83

18,2%

5,1%

2006

65,4

59,5

5,9

3,6%

1,19

1,2%

0,66

0,28

0,78

20,0%

1,8%

2007

76,4

60,7

15,7

9,4%

0,87

2,8%

0,70

0,34

0,94

20,4%

4,2%

2008

57,7

53,7

4,0

3,0%

0,81

0,8%

0,71

0,35

0,84

16,9%

1,2%

ME�� 2008/2004

-9,1%

-1,3%

-38,5%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� 2008 �� (µ�� . ��)

�� 2008

�� . �.�.�.�.*

71.957

�� .�.

��

2007

2008

70.224

18.713

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

18.049

2007

30.751

2008

29.347

��

2007

11.022

2008

10.900

��

2007

30.185

2008

29.977

��

2007

5.052

8.479

2008

2007

113.040

119.202

23.006

33.762

5.145

6.209

21.187

31.669

1.617

1.965

6.237

6.998

51.116

52.523

165.059

222.256

59.978

85.414

89.137

103.658

57.332

86.634

18.590

31.964

-14.607

-787

40.595

83.948

�� . �.�. ��

34.061

22.147

4.882

3.787

24.781

15.011

1.465

1.968

7.764

5.095

4.363

689

40.284

16.272

�� . �.�.�.�.

62.671

62.926

32.766

30.180

25.051

25.694

13.753

11.571

23.657

25.516

-2.040

-1.463

23.363

20.317

GRANTEX �.�. ��

�� .�.�.*

10.301

10.215

2.754

2.744

2.522

3.538

3.086

2.258

4.414

4.188

531

1.245

8.069

8.116

�� .�.�.

8.417

7.515

1.146

1.026

6.540

6.531

1.826

949

1.287

7.502

4.646

�� & �/�� .�.�.�.�.

8.562

1.312

5.211

768

2.554

541

6.672

SIELMAN �.�.

7.309

7.921

2.894

3.291

2.546

4.485

4.740

3.428

1.731

432

6.573

5.061

�� .�.�.�. ��

4.551

4.707

713

558

2.770

3.464

1.730

1.192

375

-186

5.804

2.845

�� . �� .�.�.�. ��

4.371

3.767

2.223

1.756

1.251

880

1.879

2.088

1.241

799

106

4.870

5.053

�� .�. ��

4.278

3.085

1.678

1.458

2.101

1.319

2.178

1.766

194

143

4.395

3.117

�� .�. �.�.�.�. ��

3.530

3.653

2.229

1.935

1.516

2.132

2.001

1.513

291

381

3.733

4.001

�� . �.�.�.�.

7.210

5.753

3.599

2.996

1.899

915

486

545

4.824

4.294

3.681

3.360

10.648

8.454

6.517

4.834

1.571

1.518

9.077

6.936

672

909

3.607

3.720

�� .�.�.�.�.

��: �� µ�� HELLASTAT A.E. * ��

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

2.251

34,3

0,015

307,7

88,6

28,8%

240,2

14,4

2001

2.219

35,0

0,016

240,9

69,5

28,8%

201,2

17,3

2002

2.053

34,9

0,017

197,5

76,4

38,7%

162,7

21,2

2003

2.174

39,2

0,018

266,6

102,6

38,5%

216,8

16,1 14,3

2004

2.381

43,8

0,018

287,7

97,5

33,9%

236,8

2005

1.887

35,8

0,019

173,5

69,9

40,3%

134,6

6,4

2006

1.927

39,3

0,020

152,7

67,3

44,1%

114,2

19,0

2007 ME�� 2007/2000

1.947

42,0

0,022

201,9

76,0

37,7%

141,7

11,9

-2,6%

-2,1%

0,6%

2,9%

5,1%

-5,8%

-2,2%

3,9%

-7,3%

-2,8%

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��µ��

�� Balassa

��: �� - ��

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

2000

328,8

93,7

93,2

38,4

2.671,6

-2.633,2

2.710

1,4%

-97,2%

2001

237,2

93,9

93,4

140,6

2.885,5

-2.744,9

3.026

4,9%

-90,7%

2002

159,9

94,0

93,5

87,7

2.411,1

-2.323,4

2.499

3,6%

-93,0%

2003

203,0

96,9

96,3

139,5

3.151,4

-3.011,9

3.291

4,4%

-91,5%

2004

192,7

99,0

99,1

98,5

198,3

4.095,8

-3.897,5

4.294

4,8%

-90,8%

2005

100,0

175,7

3.562,8

-3.387,1

3.738

4,9%

-90,6%

2006

83,8

101,9

102,1

220,0

3.946,5

-3.726,5

4.167

5,6%

-89,4%

2007

99,2

104,1

104,0

104,8

405,5

4.674

-4.268,1

5.079

8,7%

-84,0%

2008

83,9

107,5

107,4

141,9

2.608,3

-2.466,4

2.750,2

5,4%

-89,7%

2009

72,2

108,6

108,8

107,6

-15,5%

1,7%

1,8%

17,8%

-0,3%

-0,8%

0,2%

18,1%

-1,0%

�� 2009/2000 **

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��) �� µ�� (2005=100)

163

ymirror

Industr

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Μ ΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

Διάθεση για επενδύσεις Το επιχειρηµατικό κλίµα στον κλάδο επιβαρύνεται από την αρνητική εγχώρια οικονοµική συγκυρία. Κυρίως στη ναυπήγηση και στην αεροναυπηγική, η αγορά στον αµυντικό τοµέα εξαρτάται σηµαντικά από τις προθέσεις της κυβέρνησης για τα εξοπλιστικά προγράµµατα και τις αµυντικές δαπάνες, οι οποίες δεν είναι ιδιαίτερα θετικές εξαιτίας της κακής εγχώριας δηµοσιονοµικής κατάστασης, ενώ η αγορά στον πολιτικό τοµέα είναι κυκλική. Οι επιχειρήσεις πάντως εµφανίζονται πρόθυµες να προβούν σε επενδύσεις που αφορούν τεχνολογικές βελτιώσεις, προκειµένου να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

164

κλάδος κατασκευής λοιπού εξοπλισµού µεταφορών αποτελείται από πέντε επιµέρους υποκλάδους και περιλαµβάνει τη ναυπήγηση και επισκευή πλοίων και σκαφών κάθε είδους (52,2%), την κατασκευή σιδηροδροµικών και τροχιοδροµικών µηχανών και τροχαίου υλικού (11,4%), την κατασκευή αεροσκαφών (33,2%), την κατασκευή µοτοσικλετών και ποδηλάτων και τέλος την κατασκευή λοιπού εξοπλισµού µεταφορών, όπως χειραµαξών και αµαξιδίων αποσκευών. Ο κλάδος απασχολεί 11.136 άτοµα σε 83 παραγωγικές µονάδες µε απασχόληση άνω των δέκα ατόµων και συγκεντρώνει το 5,1% της απασχόλησης, το 2,5% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, το 5,2% της προστιθέµενης αξίας παραγωγής, µόλις το 0,9% των πωλήσεων και το 2,4% των ακαθάριστων επενδύσεων της µεταποίησης.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Σηµαντική υποχώρηση σηµείωσε η παραγωγική δραστηριότητα στον κλάδο το 2009, µε το σχετικό δείκτη να µειώνεται κατά 16,4% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, καταγράφοντας τη χαµηλότερη



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το εµπορικό έλλειµµα του κλάδου µειώθηκε αισθητά το 2008, εξέλιξη που οφείλεται στη δραστική συρρίκνωση των εισαγωγών των προϊόντων του κλάδου και στην αύξηση των αντίστοιχων εξαγωγών. Πιο συγκεκριµένα, το εµπορικό ισοζύγιο µειώνεται σε -407,9 εκ. ευρώ το 2008 από -3,1 δισ. το προηγούµενο έτος, καθώς οι εισαγωγές µειώνονται κατά 79,6% και οι εξαγωγές αυξάνονται κατά 24%. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσµα τη θετικότερη ανταγωνιστική θέση των επιχειρήσεων του κλάδου σε σχέση µε το παρελθόν.

Η βελτιωµένη εικόνα της ανταγωνιστικότητας του κλάδου επιβεβαιώνεται και από την εξέλιξη των δεικτών εξωτερικού εµπορίου. Το 2008 ο βαθµός κάλυψης εισαγωγών αυξάνεται αισθητά και µάλιστα κυµαίνεται υψηλότερα από τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου της µεταποίησης, ενώ παρόµοια είναι και τα συµπεράσµατα που προκύπτουν από το δείκτη Balassa, ο οποίος µειώνεται από -87,8% το 2007 σε -43,4% το 2008, τη στιγµή που στο σύνολο της µεταποίησης ο δείκτης διαµορφώνεται σε -51,4%.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Δυσµενής εµφανίζεται σε γενικές γραµµές η χρηµατοοικονοµική κατάσταση των 85 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο κατασκευής λοιπού εξοπλισµού µεταφορών το 2008. Ειδικότερα, τα αρνητικά αποτελέσµατα των ιδίων κεφαλαίων είναι ενδεχοµένως απόρροια των συσσωρευµένων ζηµιών που παρουσιάζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου τα προηγούµενα έτη. Συνεπώς, η βελτιωµένη εικόνα

υπολείπεται κατά πολύ του αντίστοιχου δείκτη του συνόλου της βιοµηχανίας (0,59 µονάδες έναντι του 0,93). Παράλληλα, η δανειακή πίεση αυξάνεται σηµαντικά το 2008, τάση που ξεκινάει από το 2007, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα στοιχεία του ενεργητικού του κλάδου χρηµατοδοτούνται κατά πολύ περισσότερο από το δανεισµό, αρκετά υψηλότερα και από το σύνολο της µεταποίησης.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο κλάδος της κατασκευής µεταφορικού εξοπλισµού είναι αρκετά κρίσιµος για την οικονοµική ανάπτυξη, καθώς παράγει µέσα για τη µεταφορά αγαθών και ανθρώπων. Η ζήτηση για εξοπλισµό µεταφοράς έχει αυξηθεί αφού ο όγκος των µεταφερόµενων αγαθών και οι πραγµατοποιούµενες αποστάσεις των επιβατών έχουν διευρυνθεί δραστικά. Μια σηµαντική πρόκληση που έχουν να αντιµετωπίσουν οι παραγωγοί µεταφορικού εξοπλισµού είναι το θέµα της βιώσιµης ανάπτυξης, καθώς καλούνται

Σηµαντικά περιορισµένες είναι στη χώρα µας οι συσπειρώσεις των επιχειρήσεων µε απώτερο σκοπό τον σχηµατισµό πυραµίδων. που παρουσιάζει η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων ενδέχεται να µην είναι τόσο αντιπροσωπευτική, καθώς ο κλάδος παρουσιάζει υψηλές ζηµιές και αρνητικά ίδια κεφάλαια, κατάσταση η οποία δε φαίνεται να αντιστρέφεται τουλάχιστον άµεσα. Σχετικά µε την κερδοφορία του κλάδου, τόσο οι πωλήσεις όσο και τα µικτά κέρδη περιορίζονται το 2008, ενώ διατηρούνται οι ζηµιές. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα το µικτό περιθώριο κέρδους να συρρικνώνεται και το καθαρό περιθώριο κέρδους να διατηρείται σε αρνητικό επίπεδο (παραµένει σε -8,3% το 2008, όπως και το προηγούµενο έτος). Η αύξηση των υποχρεώσεων του κλάδου έρχεται να προστεθεί στην αρνητική χρηµατοοικονοµική εικόνα, αλλά παρά την εξέλιξη αυτή, η ταυτόχρονη άνοδος του ενεργητικού έχει ως συνέπεια τη βελτίωση της ρευστότητας του κλάδου. Ωστόσο, ο δείκτης της άµεσης ρευστότητας του κλάδου

να αναπτύξουν λύσεις φιλικές προς το περιβάλλον, κυρίως αναφορικά µε τα επίπεδα εκποµπής καυσαερίων και κατανάλωσης καυσίµων. Το συχνότερο επιχειρηµατικό µοντέλο που συναντά κανείς στην παραγωγή εξοπλισµού µεταφορών έχει σχήµα πυραµίδας µε σύνθετες δοµές µεταξύ κύριων κατασκευαστών και πολλών επιπέδων προµηθευτών εξαρτηµάτων και υποκατασκευαστών. Τα χαµηλότερα επίπεδα των παραγωγών ποικίλλουν από προµηθευτές συστηµάτων υψηλής προστιθέµενης αξίας έως εξειδικευµένους κατασκευαστές που παράγουν ένα µικρό τµήµα του µεταφορικού εξοπλισµού. Στην Ελλάδα, οι συσπειρώσεις επιχειρήσεων για το σχηµατισµό τέτοιου είδους πυραµίδων, κατά αποκλειστικότητα εγχωρίων είναι αρκετά περιορισµένες (πλην ορισµένων εξαιρέσεων). Συνήθως τέτοιου είδους δοµές συναντώνται µεταξύ µεγάλων ξένων οίκων που παίζουν το ρόλο του κύριου

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

τιµή της τελευταίας δεκαετίας. Ακόµα δυσκολότερες εµφανίζονται οι συνθήκες στο 1ο τρίµηνο του 2010, µε τη βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου να µειώνεται κατά -26,8%, όταν το αντίστοιχο περυσινό διάστηµα, η µείωση της παραγωγής είχε φτάσει το -9,2%. Από την άλλη πλευρά, οι τιµές παραγωγού του κλάδου, παρά τη µείωση της παραγωγής, ακολουθούν συνεχή ανοδική πορεία, αυξανόµενες κατά 4,6% τη διετία 2008-2009. Ο αριθµός των καταστηµάτων του κλάδου µε απασχόληση άνω των δέκα εργαζοµένων ανήλθε σε 83 το 2007 από 81 το 2006, αλλά η µέση ετήσια απασχόληση µειώθηκε κατά 3,8%. Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή σε συνδυασµό µε την άνοδο των συνολικών αµοιβών στο κλάδο έχει ως αποτέλεσµα η µέση αµοιβή να κινηθεί ανοδικά το 2007 και να διαµορφωθεί σε αρκετά υψηλότερο επίπεδο από τη µέση αµοιβή στη βιοµηχανία. Θετική είναι και η πορεία της ακαθάριστης αξίας παραγωγής και της προστιθέµενης αξίας το ίδιο έτος, που σηµείωσαν άνοδο κατά 15,9% και 17,4% αντίστοιχα. Ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου (προστιθέµενη αξία προς ακαθάριστη αξία παραγωγής) ακολουθεί ανοδική πορεία από το 2005 και µετά, διατηρούµενος σε επίπεδο που είναι από τα υψηλότερα µεταξύ των κλάδων της εγχώριας µεταποίησης. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των Εθνικών Λογαριασµών της ΕΣΥΕ, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου αυξήθηκε την περίοδο 2000-2008 µε µέσο ετήσιο ρυθµό 5,9% για να φτάσει το 2008 στα €665 εκατ,. Τέλος, οι ακαθάριστες επενδύσεις παραµένουν το 2007 σε χαµηλό σε σχέση µε την παραγωγική δυναµικότητα του κλάδου επίπεδο.

165

ymirror

Industr

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Μ ΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

κατασκευαστή και των εγχώριων επιχειρήσεων σε ρόλο υποκατασκευαστή και συναρµολογητή. Το προαναφερθέν επιχειρηµατικό σχήµα είναι ιδιαίτερα ανεπτυγµένο στον κλάδο της αεροναυπηγικής, τόσο στον πολιτικό όσο και στον αµυντικό τοµέα (χωρίς να σηµαίνει ότι δε συναντώνται τέτοιες περιπτώσεις και στους λοιπούς υποκλάδους). Ωστόσο, η αγορά στον αµυντικό τοµέα γενικά εξαρτάται σηµαντικά από τις προθέσεις της κυβέρνησης για τα εξοπλιστικά προγράµµατα και τις αµυντικές δαπάνες, οι οποίες σήµερα δεν είναι ιδιαίτερα θετικές εξαιτίας της προβληµατικής εγχώριας δηµοσιονοµικής κατάστασης, ενώ η αγορά

στον πολιτικό τοµέα είναι κυκλική. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα στον κλάδο της ναυπήγησης και επισκευής πλοίων, µε την Ελλάδα να είναι ανάµεσα στα κράτη-µέλη της ΕΕ-27 που παρουσιάζουν υψηλής προστιθέµενης αξίας εξειδίκευση. Σηµαντική εξέλιξη στον τοµέα της ναυπηγικής το 2009, αποτέλεσε η εκδήλωση της πρόθεσης της γερµανικής Thyssenkrupp να αποχωρήσει από την ιδιοκτησία των Ελληνικών Ναυπηγείων. Τελικώς, η επιχειρηµατική πρόταση που ανακοινώθηκε στις αρχές του 2010 για λύση του προβλήµατος είναι η δηµιουργία κοινοπραξίας µεταξύ της ThyssenKrupp Marine Systems (TKMS) και του οµίλου Abu Dhabi Mar (ADM), µε την αγορά του 75,1% του µετοχικού κεφαλαίου των Ελληνικών Ναυπηγείων από τον όµιλο, επιδιώκοντας µε την κίνηση αυτή να γίνει βιώσιµο το µέλλον των Ναυπηγείων.

Τέλος, σχετικά µε την επενδυτική συµπεριφορά των επιχειρήσεων του κλάδου, οι επιχειρηµατίες σκοπεύουν να αυξήσουν τις επενδύσεις τους το 2010 κυρίως για να ενισχύσουν την παραγωγικότητα και τη δυναµικότητα των επιχειρήσεών τους. Οι επενδυτικές τους αποφάσεις στοχεύουν περισσότερο στη διεύρυνση της παραγωγικής δυναµικότητας για νέα προϊόντα και την αντικατάσταση του υφιστάµενου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού, αλλά και για τη βελτίωση των παραγωγικών τους µεθόδων. Οι αποφάσεις αυτές επηρεάζονται κατά κύριο λόγο από τις τεχνολογικές εξελίξεις και ευνοούνται από τα επενδυτικά κίνητρα. Ωστόσο, ανασταλτικά λειτουργούν για τις επενδυτικές κινήσεις του κλάδου η φορολόγηση των κερδών, αλλά και το διάχυτο αρνητικό οικονοµικό κλίµα.

�� (�� . ��) �� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

429,0

2000

1.232,9

105,4

557,6

355,1

1.895,9

844,3

1.051,6

653,5

1.302,3

67,8

788,6

376,5

2.158,6

870,3

1.288,4

941,0

590,8

2002

374,6

110,2

768,6

443,5

2.266,7

790,8

1.180,5

766,3

706,8

2003

385,2

81,0

774,5

457,2

2.388,1

829,9

1.224,1

898,7

664,1

2004

469,5

59,0

839,5

474,7

2.624,0

836,3

1.551,8

1.046,9

675,6

2005

594,8

82,4

817,2

356,1

2.581,0

782,3

1.539,3

957,4

674,8

2006

601,3

62,5

744,7

326,3

2.543,4

779,7

1.521,5

1.019,9

664,5

2007

745,4

53,5

882,9

266,6

1.649,5

-198,7

1.730,2

1.155,3

760,1

2008

763,1

95,2

1.030,3

274,7

1.803,4

-241,8

1.935,8

1.281,3

704,2

-0,3%

12,9%

12,7%

5,3%

-12,8%

-9,0%

5,7%

5,2%

1,0%

�� EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

2001

ME�� 2008/2004

166

��

�� H� ��

��

2000

46,5

131,5

-30,7

-3,6%

0,68

-1,6%

0,55

0,65

0,31

10,8%

-7,2%

2001

156,5

138,9

17,7

2,0%

0,67

0,8%

0,60

0,44

26,5%

3,0%

2002

86,8

181,2

-94,4

-11,9%

2,11

-4,2%

0,52

0,17

0,42

12,3%

-13,4%

2003

49,7

53,1

-3,4

-0,4%

2,15

-0,1%

0,51

0,16

0,35

7,5%

-0,5%

2004

38,6

110,1

-71,6

-8,6%

1,78

-2,7%

0,59

0,18

0,35

5,7%

-10,6%

2005

51,2

168,6

-117,4

-15,0%

1,32

-4,5%

0,60

0,23

0,48

7,6%

-17,4%

2006

88,7

133,7

-45,0

-5,8%

1,30

-1,8%

0,60

0,24

0,41

13,4%

-6,8%

2007

113,1

176,0

-62,9

31,7%

-0,27

-3,8%

1,05

0,45

0,53

14,9%

-8,3%

2008

96,1

154,4

-58,2

24,1%

-0,32

-3,2%

1,07

0,42

0,59

13,7%

-8,3%

25,7%

8,8%

-5,0%

ME�� 2008/2004

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

�� .�.

��

2008

2007

355.520

325.769

2008 146.503

�� /��µ�� /��µ��

2008

��

2007

��

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

155.552

433.151

390.866

10.960

-173.806

-183.793

15.229

10.223

202.148

245.753

EAB A.E.*

818.878

747.669

279.307

268.531

578.338

528.937

507.620

425.617

-267.080

-206.885

-65.850

-70.658

182.710

182.702

�� .�.*

272.140

199.661

164.081

128.919

118.187

69.931

93.912

73.909

60.041

55.821

-12.143

-12.017

89.158

79.164

�� .�.�. ��

39.396

23.495

6.807

6.536

27.964

19.267

4.193

3.948

1.948

413

529

42.943

20.357

�� . �.�.�.

26.264

25.172

6.152

5.991

14.376

13.623

1.086

1.422

9.397

8.372

708

1.022

20.201

21.493

�� .�.

7.790

7.639

2.078

3.021

5.523

3.784

1.029

2.617

1.187

236

17.157

11.243

�� .�.�. - ��

2.671

2.003

827

448

1.491

1.237

1.096

736

1.117

565

10.640

8.889

�� .�.

7.732

5.336

230

174

7.594

5.218

125

118

8.778

3.728

MOTOMARINE �.�.�.�.

14.397

11.834

2.949

3.213

6.968

4.201

4.249

4.765

1.953

1.810

143

8.201

3.697

�� .�.�.�. ��

10.240

8.228

6.568

5.204

4.419

2.630

3.172

2.508

2.286

696

661

7.088

6.066

5.769

5.131

1.147

1.143

4.931

4.446

229

389

117

203

-454

-308

6.704

5.116

�� .�. �� .�.�.�.

6.034

6.178

3.938

3.442

1.839

2.616

401

553

3.788

3.005

917

1.370

6.036

5.658

TURBOMED �� . �.�.�.�.

6.613

5.674

2.216

1.903

3.522

3.294

116

2.975

2.236

914

1.493

5.928

4.940

30.873

28.947

27.795

25.480

4.040

4.054

7.400

8.307

19.348

16.539

156

128

5.146

5.875

4.051

5.550

929

962

1.347

2.959

189

2.576

2.374

159

1.299

4.951

9.239

OLYMPIC MARINE �.�. �� .�.�.�.

��: �� µ�� HELLASTAT A.E. * ��

�� Y ��Y �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

102

12.515

123

253,1

0,020

588,6

406,3

69,0%

140,5

29,3

2001

13.116

175

285,0

0,022

750,0

462,9

61,7%

211,6

57,2

2002

12.972

166

296,2

0,023

1.026,1

730,6

71,2%

477,0

35,7

2003

12.634

160

310,6

0,025

1.067,8

672,8

63,0%

461,1

46,9

2004

11.599

171

298,3

0,026

1.006,0

600,3

59,7%

410,4

46,2

2005

11.466

161

306,2

0,027

1.005,4

589,9

58,7%

381,6

54,9

2006

11.577

143

331,5

0,029

913,2

614,6

67,3%

346,1

37,1

11.136

134

358,6

0,032

1.058,1

721,3

68,2%

346,0

45,1

-2,9%

-1,7%

1,3%

5,1%

6,9%

8,7%

8,5%

-0,2%

13,7%

6,4%

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2007 ME�� 2007/2000

��: �� - ��

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

2000

118,9

82,8

250,7

2.158,0

-1.907,3

2.409

11,6%

-79,2%

2001

118,7

88,8

127,7

1.847,6

-1.719,8

1.975

6,9%

-87,1%

2002

117,7

94,3

260,3

3.047,2

-2.786,9

3.308

8,5%

-84,3%

2003

114,5

97,4

349,0

4.813,7

-4.464,7

5.163

7,2%

-86,5%

2004

102,4

98,7

245,0

3.668,0

-3.423,0

3.913

6,7%

-87,5%

2005

100,0

334,1

2.631,2

-2.297,1

2.965

12,7%

-77,5%

2006

92,6

102,2

215,8

3.143,8

-2.928,0

3.360

6,9%

-87,2%

2007

106,3

104,6

214,7

3.305

-3.090,4

3.520

6,5%

-87,8%

266,2

674,2

-407,9

940,4

39,5%

-43,4%

0,8%

-13,5%

-17,5%

-11,1%

16,5%

-7,2%

2008

103,7

109,9

2009

86,6

115,0

�� 2009/2000 **

-3,5%

3,7%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: ��

3,7%

** � �� µ�� 2008/2000

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

167

ymirror

Industr

ΕΠΙΠΛΑ & ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

Κατάσταση πολιορκίας

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Οι προβλέψεις για την αγορά του επίπλου το 2010 δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνες, όπως άλλωστε συµβαίνει και µε τις προσδοκίες εξέλιξης των περισσότερων κλάδων. Η οικονοµική κρίση και η συνακόλουθη ύφεση που έπληξε την οικονοµία, καθώς και τα προβλήµατα που προέκυψαν από την ανάγκη άµεσης επίλυσης του δηµοσιονοµικού προβλήµατος, δηµιούργησαν σε πολλούς κλάδους της ελληνικής αγοράς, µεταξύ αυτών και του επίπλου, συνθήκες χαµηλής ζήτησης και παραγωγής. Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα δύσκολη, κυρίως εξαιτίας της κρίσης στην οικοδοµή και της µείωσης της κατανάλωσης, ενώ από τις πιέσεις που δέχεται ο κλάδος απειλούνται ακόµα και οι µεγάλοι όµιλοι.

168

τερογένεια είναι ό,τι χαρακτηρίζει κατά βάση την αγορά Παραγωγής Επίπλων και Λοιπών Βιοµηχανιών. Ο κλάδος κατηγοριοποιείται σε έξι επιµέρους υποκλάδους: την Κατασκευή Επίπλων (81,1% της ακαθάριστης αξίας του κλάδου το 2007), την Κατασκευή Κοσµηµάτων και Συναφών Ειδών (10,2%), την Κατασκευή Μουσικών Οργάνων, την Κατασκευή Αθλητικών Ειδών (2,3%), την Κατασκευή Παιχνιδιών Κάθε Είδους (1,2%) και Διάφορες Άλλες Μεταποιητικές Βιοµηχανίες (5,1%) (κατασκευή αποµιµήσεων κοσµηµάτων, σκουπών και βουρ-

τσών και άλλες βιοµηχανίες κατασκευών µ.α.κ.). Σύµφωνα µε τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ετήσιας Βιοµηχανικής Έρευνας για το 2007, ο κλάδος Επίπλων και Λοιπών Βιοµηχανιών απασχολεί 7.276 εργαζοµένους, το 3,3% δηλαδή του συνόλου της βιοµηχανίας, σε 237 επιχειρήσεις και συγκεντρώνει το 1,2% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής και το 1,9% της προστιθέµενης αξίας παραγωγής του συνόλου της µεταποίησης, ποσοστά τα οποία δεν διαφοροποιούνται σε σύγκριση µε την προηγούµενη µέτρηση της ίδιας έρευνας. Οι ακαθάριστες επενδύσεις του κλάδου αποτελούν το 2,3% (από

2,6% στην προηγούµενη µέτρηση) των συνολικών επενδύσεων της βιοµηχανίας.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο όγκος της βιοµηχανικής παραγωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2009 υποχωρεί µε µέσο ετήσιο ρυθµό 5,1%, ενώ κατά τη διάρκεια του 2009 η βιοµηχανική παραγωγή υποχώρησε κατά 24,9% περίπου, σηµαντικά περισσότερο σε σχέση µε την αντίστοιχη πτώση το 2008 (-1,5%). Την ίδια περίοδο, οι τιµές παραγωγού αυξάνονται µε ρυθµό 2,5% ετησίως, ελαφρώς χαµηλότερα από την



ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Το 2008, η πορεία των εξαγωγών του κλάδου καταγράφει πτώση κατά 6,9%, ύστερα από άνοδο της τάξης του 16% το προηγούµενο έτος, ενώ καθοδική είναι και η εξέλιξη της πορείας των εισαγωγών, η µείωση των οποίων είναι υπερδιπλάσια της αντίστοιχης των εξαγωγών, στο 16,3%. Έτσι, το εµπορικό έλλειµµα για το 2008 σε σχέση µε το 2007 περιορίζεται σηµαντικά, κατά 17,7%, ύστερα από την επέκτασή του κατά 24% το 2007, και διαµορφώνεται στα

€1.000,6 εκ., εξασφαλίζοντας ευνοϊκότερους όρους εµπορίου. Οι εξαγωγές του κλάδου, οι οποίες αποτελούν το 1,4% του συνόλου των εξαγωγών βιοµηχανικών προϊόντων, καταγράφουν µεσοπρόθεσµη τάση επέκτασης µε ετήσιο ρυθµό 3,2% την περίοδο 2000-2008, ενώ οι εισαγωγές, οι οποίες συνιστούν το 3,1% του συνόλου των εισαγωγών βιοµηχανικών προϊόντων, αυξάνονται την ίδια περίοδο µε ρυθµό της τάξης του 5,4% ετησίως, ελαφρώς ταχύτερα των εξαγωγών. Το εµπορικό έλλειµµα ως εκ τούτου αυξάνεται τελικά µε µέσο ετήσιο ρυθµό της τάξης του 5,8% από το 2000 έως το 2008. Η ανταγωνιστικότητα του κλάδου βρίσκεται σε δυ-

κατά -32,6%, όταν η αντίστοιχη πτώση στο σύνολο της µεταποίησης φθάνει το -48,5%. Οι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού κινούνται και αυτοί πτωτικά το 2008, στο 5,8% και 2,2% (από 8,9% και 3,5% το 2007). Σχετικά µε το µικτό και το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου, αυτά περιορίζονται στο 31,8% και 4,1% αντίστοιχα το 2008 (από 32,8% και 6% το 2007). Η άµεση ρευστότητα του κλάδου το 2008 επίσης µειώνεται κατά 7,5%, µε τον αντίστοιχο δείκτη να κυµαίνεται στο 0,86, παραµένοντας χαµηλότερα σε σύγκριση µε το σύνολο της βιοµηχανίας (0,93). Η δανειακή πίεση των επιχειρήσεων

Οι επαγγελµατίες του κλάδου ξύλουεπίπλου, κυρίως εκτός Αττικής αναφέρουν ότι αν και διατηρούν τα ίδια επίπεδα τιµών τα τελευταία πέντε χρόνια, βλέπουν την πελατεία τους να περιορίζεται και τον τζίρο τους να µειώνεται έως και 50%. σµενέστερο επίπεδο σε σχέση µε το σύνολο της µεταποίησης, αφού ο βαθµός κάλυψης των εισαγωγών φθάνει µόλις το 14,1% το 2008 – έχοντας, ωστόσο, αυξηθεί σε σχέση µε το 2007 (12,6%) – όταν στο σύνολο της βιοµηχανίας ο αντίστοιχος δείκτης φθάνει το 32,1%. Ιδιαίτερα χαµηλά διαµορφώνεται και ο δείκτης Balassa, ο οποίος φθάνει στο -75,4% το 2008, σηµαντικά χαµηλότερα από τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου της βιοµηχανίας (-51,4%).

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Αρνητική είναι το 2008 σε σχέση µε το προηγούµενο έτος η εικόνα στη χρηµατοοικονοµική κατάσταση των 350 επιχειρήσεων Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιούνται στον κλάδο «επίπλων και λοιπών βιοµηχανιών». Τα µικτά κέρδη µειώνονται κατά 4,8% το 2008, ενώ συνολικά για την περίοδο 2004-2008, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης των µικτών κερδών είναι θετικός, της τάξης του 5,6%. Τα καθαρά κέρδη του κλάδου υποχωρούν σηµαντικά το 2008,

αυξάνεται στο 0,61 το 2006 από 0,55 το 2005, ενώ ο βαθµός κάλυψης των παγίων περιορίζεται το 2008 στο 0,75 από 0,79 το 2007, κάτω από την αντίστοιχη τιµή του συνόλου της βιοµηχανίας (0,82). Σε σχέση µε τα υπόλοιπα χρηµατοοικονοµικά µεγέθη των επιχειρήσεων του κλάδου, καταγράφεται µικρή πτώση των πωλήσεων κατά 1,8% το 2008 σε σχέση µε το 2007 (6,4% στο σύνολο της µεταποίησης), αλλά άνοδος του ενεργητικού κατά 4,1% (5,6% στο σύνολο της µεταποίησης) και των ιδίων κεφαλαίων κατά 2,7%. Οι συνολικές υποχρεώσεις του κλάδου αυξάνονται κατά 5,1% το ίδιο έτος, ενώ οι αντίστοιχες βραχυπρόθεσµου χαρακτήρα κατά 5,5%.

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Οι προβλέψεις για την αγορά του επίπλου δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνες, όπως άλλωστε συµβαίνει και µε τις προσδοκίες εξέλιξης των περισσότερων κλάδων. Η οικονοµική κρίση και η συνακόλουθη ύφεση που έπληξε

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

αντίστοιχη µέση ετήσια µεταβολή του συνόλου της µεταποίησης (3%), ενώ το 2009, η άνοδος των τιµών παραγωγού σε σχέση µε το προηγούµενο έτος φθάνει το 2,8%. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής του κλάδου για την περίοδο 2000-2007, αυξάνεται µε ρυθµό 3,8% ετησίως, γεγονός στο οποίο συντελεί περισσότερο η σηµαντική άνοδος το 2006 κατά 17,7% σε σχέση µε το 2005. Η αντίστοιχη αύξηση το 2007 σε σχέση µε το προηγούµενο έτος φθάνει το 9,4%, ενώ η προστιθέµενη αξία παραγωγής του κλάδου την περίοδο 2000-2007 καταγράφει θετικό µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής της τάξης του 3,5% (4,5% στο σύνολο της µεταποίησης). Ο αριθµός των επιχειρήσεων (237) έχει µειωθεί για την ίδια περίοδο µε ρυθµό -4,8% ετησίως, ενώ η απασχόληση του κλάδου έχει επίσης περιορισθεί, αλλά οριακά, κατά -0,7%. Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου (σε τρέχουσες τιµές) διαµορφώθηκε το 2008 σε €1.021 εκατ., αυξανόµενη µε µέσο ρυθµό 3,9% ετησίως την περίοδο 2000-2008. Η µέση αµοιβή των απασχολουµένων στον κλάδο φθάνει το 2007 τα €16.075 περίπου, αυξανόµενη κατά 6,4% ετησίως την περίοδο 2000-2007, παραµένοντας ωστόσο σηµαντικά χαµηλότερη από τη µέση αµοιβή στο σύνολο της βιοµηχανίας. Οι πωλήσεις του κλάδου, οι οποίες κυµαίνονται το 2007 περί τα €480,6εκ., αυξάνονται µε ρυθµό 3,5% ετησίως την υπό εξέταση περίοδο, ενώ η αξία των ακαθάριστων επενδύσεων αγγίζει τα €43,7 εκ., αυξανόµενες κατά 2,9% ετησίως την περίοδο 2000-2007. Τέλος, ο βαθµός καθετοποίησης του κλάδου (προστιθέµενη αξία/ακαθάριστη αξία παραγωγής) φθάνει το 50,7% το 2007, σε σταθερά υψηλότερο επίπεδο έναντι του συνόλου της µεταποίησης (32,6%).

169

ymirror

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Industr

170

ΕΠΙΠΛΑ & ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

την οικονοµία της χώρας, καθώς και τα προβλήµατα που προέκυψαν από την ανάγκη άµεσης επίλυσης του δηµοσιονοµικού προβλήµατος, δηµιούργησαν σε πολλούς κλάδους της ελληνικής αγοράς, µεταξύ αυτών και την αγορά του επίπλου, συνθήκες χαµηλής ζήτησης και παραγωγής. Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τον κλάδο, κυρίως εξαιτίας της κρίσης στην οικοδοµή και της µείωσης της κατανάλωσης, ενώ από τις πιέσεις που δέχεται ο κλάδος απειλούνται ακόµα και οι µεγάλοι όµιλοι. Ο τζίρος των µικρότερων, οικογενειακών επιχειρήσεων ξύλου και επίπλου εξαρτάται άµεσα από το εισόδηµα των καταναλωτών και ως εκ τούτου, όσο n κρίση διαρκεί, τα πράγµατα για τις µικρές επιχειρήσεις δυσκολεύουν ακόµη περισσότερο. Ήδη, σύµφωνα µε τα στοιχεία για το 1ο τρίµηνο του 2010, η βιοµηχανική παραγωγή του κλάδου υποχωρεί κατά 6,2%, όταν όµως το αντίστοιχο περυσινό διάστηµα, η µείωση της παραγωγής είχε φτάσει το -26%. Στο τελευταίο τρίµηνο του 2009, η αγορά του επίπλου κατέγραψε χαµηλή κινητικότητα, ενώ ταυτόχρονα οι ισχυρές πιέσεις που δέχεται ο κλάδος προβλέπεται να συνεχίζονται και στο α’ εξάµηνο του 2010, όπου δεν αναµένονται θετικά αποτελέσµατα. Από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για το Σεπτέµβριο – Οκτώβριο 2009, η αγορά εξακολουθούσε να υποχωρεί έως και 30%, παρά τις προσδοκίες που είχαν δηµιουργηθεί στην αγορά για άνοδο της ζήτησης το τελευταίο τρίµηνο του έτους, εξαιτίας περισσότερο της εποχικότητας αυτής της περιόδου. Η µειωµένη κατανάλωση ωστόσο διέψευσε τις προσδοκίες προσωρινής ανάκαµψης του κλάδου και έθεσε νέους προβληµατισµούς στους εκατοντάδες επιχειρηµατίες, βιοτέχνες και κατασκευαστές του κλάδου, οι περισσότεροι εκ των οποίων επιδιώκουν είτε να διατηρήσουν τα υπάρχοντα µερίδιά τους, είτε να καρπωθούν νέα τµήµατα της αγοράς. Οι επαγγελµατίες του κλάδου ξύλου-επίπλου ιδιαίτερα σε περιοχές εκτός Αττικής, και κυρίως της Θεσσαλίας, οι οποίοι ανέρχονται σε περίπου 1.000 και στους 4 θεσσαλικούς νοµούς, αναφέρουν ότι παρ’ όλο που διατηρούν τα ίδια επίπεδα τιµών τα τελευταία πέντε χρόνια, βλέπουν συνεχώς την πελατεία τους να περιορίζεται και τον τζίρο τους να µειώνεται µέχρι και 50%. Παρόλα αυτά, σε πε-

ριοχές όπως τα Τρίκαλα και η Καρδίτσα, n αγορά διατηρήθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα µέχρι το περυσινό φθινόπωρο, λόγω των ρυθµών αύξησης των οικοδοµών. Ωστόσο, η εγκατάσταση στη Θεσσαλία πολυεθνικών κολοσσών τον τελευταίο χρόνο που δραστηριοποιούνται στον χώρο του επίπλου, προκαλεί αβεβαιότητα και φόβο, ειδικά στις µικροµεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου, για περαιτέρω συρρίκνωση του τζίρου τους, αφού το γεγονός αυτό, σε συνδυασµό µε τη µείωση της αγοραστικής δύναµης, εκτιµάται ότι θα οδηγήσει πολύ περισσότερους καταναλωτές σε φθηνότερα προϊόντα. Άλλωστε, στις εκτός Αττικής περιφέρειες της χώρας, οι εκπρόσωποι του κλάδου κρίνουν ότι ένα µερίδιο ευθύνης για την εξάπλωση των πολυεθνικών έχουν και οι τοπικές αυτοδιοικήσεις που αδειοδότησαν την έλευσή τους. Οι επενδυτικές επιλογές του κλάδου για το 2010, σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα επενδύσεων στη Βιοµηχανία του ΙΟΒΕ, έχουν ως βασικό στόχο τη βελτίωση µεθόδων παραγωγής που οι επιχειρήσεις ήδη εφαρµόζουν (σε ποσοστό 21% του συνόλου των

όπως µέτρα για την περιβαλλοντική προστασία, την τήρηση των κανονισµών ασφαλείας, το κοινωνικό προφίλ των επιχειρήσεων κ.λπ. Ο παράγοντας που επηρέασε περισσότερο τις επενδυτικές επιλογές των επιχειρήσεων το 2009, αλλά και αναµένεται να επηρεάσει πιο πολύ τις αποφάσεις το 2010 είναι οι τεχνολογικές εξελίξεις. Δεύτερη κατά σειρά σηµαντικότητας το 2009 έρχεται η ζήτηση για τα προϊόντα των επιχειρήσεων, η οποία ωστόσο το 2010 κατέχει την ίδια θέση µαζί µε τα επενδυτικά κίνητρα. Σε σχετικά µικρό βαθµό επηρεάζουν θετικά τις επενδυτικές αποφάσεις των επενδύσεων του κλάδου σύµφωνα µε την ίδια πάντα έρευνα, τα κέρδη και η φορολογία των κερδών, τόσο το 2009 όσο και το 2010, ενώ η οικονοµική πολιτική στο σύνολό της, αλλά και η διαθεσιµότητα και το κόστος κεφαλαίων φαίνεται πως επιδρούν αρνητικά τα δύο τελευταία έτη στις επενδυτικές επιλογές των επιχειρήσεων. Κάτω από τις υπάρχουσες συνθήκες οικονοµικής δυσπραγίας και ύφεσης στην οποία έχει περιέλθει η ελληνική οικονοµία το τελευταίο διάστηµα, αναµένεται το 2010 να επηρεαστούν σηµαντικά οι

Μεγάλο το πλήγµα της αγοράς κοσµηµάτων, απόρροια της οικονοµικής στενότητας και της µειωµένης αγοραστικής δύναµης. επενδύσεων), σκοπός που ερχόταν τελευταίος στη σχετική κατάταξη κατά τα προηγούµενα έτη. Επίσης, το 2009 κύρια επενδυτική προτεραιότητα υπήρξε η αύξηση παραγωγικής δυναµικότητας για ήδη παραγόµενα προϊόντα και η διεύρυνση παραγωγικής δυναµικότητας για την παραγωγή νέων προϊόντων (σε ποσοστά 26% και 24% αντίστοιχα), η οποία κατατάσσεται προτελευταία στα επενδυτικά πλάνα των επιχειρήσεων για το 2010. Κατά το 2010 επίσης, δεύτερη σε σειρά σηµαντικότητας προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις του κλάδου είναι η αντικατάσταση του υφισταµένου κεφαλαιουχικού εξοπλισµού (19%) και ακολουθεί η αύξηση της παραγωγικής δυναµικότητας για τα ήδη παραγόµενα προϊόντα (17%). Το χαµηλότερο µερίδιο (12,5%) στις επενδυτικές αποφάσεις του 2010 για τον κλάδο έχουν οι επενδύσεις που συνδέονται µε διάφορους σκοπούς,

λοιπές βιοµηχανίες του κλάδου, οι οποίες ωστόσο χαρακτηρίζονται από σηµαντική ετερογένεια. Συνήθως σε συνθήκες κρίσης και ύφεσης, αλλά και της τρέχουσας ονοµαστικής µείωσης του διαθέσιµου εισοδήµατος των καταναλωτών, οι µικροί κλάδοι παραγωγής τελικών καταναλωτικών αγαθών αναµένεται να επηρεαστούν ως προς τις χρηµατοοικονοµικές τους εξελίξεις ταχύτερα και περισσότερο ενδεχοµένως από τους υπόλοιπους κλάδους. Ο κλάδος των κοσµηµάτων για παράδειγµα έχει δεχθεί µεγάλο πλήγµα, αφού τα κοσµήµατα είναι τα από τα πρώτα καταναλωτικά αγαθά που θυσιάζονται λόγω οικονοµικής στενότητας και µειωµένης αγοραστικής δύναµης, ενώ την ίδια στιγµή θεωρούνται ακριβό απόθεµα και έτσι η κυκλοφορία τους πραγµατοποιείται αργά, ακόµη και σε σχετικά καλές εποχές.



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

2007

�� 2008

2007

NEOSET �� .�.�.�.

62.251

65.402

25.747

27.812

38.145

39.931

298

3.288

22.354

21.352

837

3.741

77.770

82.311

�� .�.�.�.

46.881

32.564

17.375

9.015

22.112

19.610

11.196

1.922

13.396

10.958

4.765

4.150

37.100

35.538

�� .�.�. ��

29.741

24.998

3.788

1.842

24.087

22.663

2.339

521

3.315

1.814

1.627

2.524

34.865

29.620

�� .�.�.�.

11.830

10.402

1.732

1.558

7.770

7.732

412

294

2.649

1.329

844

120

19.150

17.171

DROMEAS �� .�.�.�.�.*

57.456

57.350

39.493

38.645

7.317

6.091

14.127

14.078

36.012

37.181

784

1.399

18.729

19.237

EUROHOUSE �� . �. �.�.�.�. ��

23.525

21.831

4.742

4.845

16.323

15.062

3.019

4.095

4.178

2.667

506

431

17.071

14.422

MAXI COCO-MAT �.�.�.�.

18.988

16.246

7.865

6.781

8.417

7.284

10.554

8.945

139

-3.159

16.614

15.803 13.972

CANDIA STROM �� M. �� .�.�.�.

10.654

9.649

2.524

2.464

4.996

7.282

3.321

2.255

2.344

920

15.523

�� .�.*

25.145

21.996

11.000

11.012

9.463

6.009

2.547

2.469

13.134

13.518

-454

163

12.384

11.033

ELITE STROM �.�.�.�. ��

11.709

12.054

4.283

4.198

6.662

5.871

2.080

2.833

2.968

3.235

-436

774

9.927

10.770

�� A.B.E.E. �� KAI ��

11.301

11.088

894

1.541

8.156

8.619

1.692

1.344

735

1.048

-92

9.332

6.729

�� ELTOP �.�.�.�.

7.123

6.084

597

617

6.572

5.414

545

661

-116

115

8.472

8.421

GRECO STROM �.�.�. ��

2.622

2.882

2.090

2.323

531

559

456

270

7.910

7.663

�� .�.�.�.

6.469

4.935

965

1.212

2.904

1.053

3.481

3.871

395

275

7.738

6.551

�� .�.�.�.

9.976

9.724

4.508

4.105

3.823

4.579

6.132

5.136

572

787

7.605

7.753

* ��

�� -�� (�� . ��)

�� . ��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

626,9

2000

335

384,5

82,1

439,1

160,4

905,7

483,5

422,2

377,9

2001

339

459,0

73,9

493,5

184,1

1.026,4

536,4

490,0

417,1

697,1

2002

335

429,7

54,5

535,6

194,6

983,4

534,8

440,4

361,4

666,8

2003

364

545,4

76,5

597,1

217,0

1.161,3

568,1

582,3

412,6

741,9

2004

382

616,0

86,2

660,9

241,4

1.293,8

620,7

662,4

477,4

838,6

2005

377

664,0

73,7

739,0

272,6

1.413,5

663,7

738,2

530,6

891,1

2006

368

915,4

90,1

827,2

288,3

1.756,6

698,6

1.046,1

590,6

938,7

2007

378

921,6

106,6

923,1

331,3

1.860,3

727,6

1.119,6

633,6

1.081,1

2008 ME�� 2008/2004

350

997,3

90,1

921,5

343,5

1.936,7

747,0

1.176,5

668,7

1.062,1

-2,2%

12,8%

1,1%

8,7%

9,2%

10,6%

4,7%

15,4%

8,8%

6,1%

��

�� H� ��

��

2000

215,5

223,8

60,0

12,4%

1,26

6,6%

0,47

0,42

0,74

34,4%

9,6%

2001

299,5

236,3

63,2

11,8%

1,17

6,2%

0,48

0,45

0,74

43,0%

9,1%

2002

219,0

169,2

49,8

9,3%

1,24

5,1%

0,45

0,44

0,94

32,8%

7,5%

2003

240,8

191,8

49,1

8,6%

1,04

4,2%

0,50

0,47

0,92

32,5%

6,6%

2004

271,1

208,3

62,8

10,1%

1,01

4,9%

0,51

0,48

0,88

32,3%

7,5%

2005

280,3

230,0

50,3

7,6%

1,00

3,6%

0,52

0,47

0,88

31,5%

5,6%

2006

302,7

241,2

61,5

8,8%

0,76

3,5%

0,60

0,52

0,91

32,2%

6,5%

2007

354,6

290,0

64,6

8,9%

0,79

3,5%

0,60

0,50

0,93

32,8%

6,0%

2008

337,4

293,9

43,5

5,8%

0,75

2,2%

0,61

0,51

0,86

31,8%

4,1%

ME�� 2008/2004

5,6%

9,0%

-8,8%

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

171

ymirror

ΕΠΙΠΛΑ & ΛΟΙΠΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

Industr



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

2007

BIC �� .�.

141.116

147.021

77.135

74.427

18.183

19.410

117.695

120.699

8.054

18.560

124.725

140.497

FOLLI-FOLLIE �.�.�.�.*

493.655

472.704

456.549

421.238

40.950

16.871

337.240

336.781

115.464

119.052

7.290

10.704

38.205

33.978

SEPTONA �.�.�.�.

22.109

20.926

10.324

9.586

6.205

6.049

10.547

9.511

5.276

5.284

308

885

28.086

26.558

EXPOSYSTEM �.�.

18.164

13.861

6.599

5.169

11.849

8.484

832

439

5.435

4.890

203

358

14.503

13.139

8.618

6.921

1.057

597

5.558

4.127

423

166

2.637

2.628

190

292

8.690

8.496

�� .�. ��-��

10.598

9.864

2.320

1.459

665

884

5.872

5.000

4.021

3.882

374

8.369

9.076

�� .�. ��

7.888

7.753

2.349

2.288

4.897

4.699

2.898

2.962

269

302

7.737

7.961

�� . �.�.�.�.

15.251

13.176

3.143

2.769

5.525

4.042

9.066

8.569

1.101

1.370

7.646

8.630

�� .�. ��-��

10.722

9.564

322

323

9.819

8.730

900

826

205

379

7.176

8.117

6.905

5.474

887

795

5.534

4.451

407

875

849

-711

7.104

6.780

�� .�.�.�.

�� .�. �� . �.�.�.�.

9.901

8.291

2.899

2.170

2.023

1.303

7.656

6.964

373

294

6.743

6.061

�� . �� .�.*

6.858

2.841

1.224

424

4.251

1.832

311

232

2.296

712

810

662

6.179

3.965

�� .�.E.

4.402

397

3.777

618

5.351

�� . �. �.�.�.�.

3.837

2.720

978

374

1.810

1.322

434

210

1.592

1.188

362

247

5.242

5.033

�� .�.�.�.*

5.345

6.021

135

165

3.617

3.269

1.640

2.690

530

1.679

5.211

7.457

* ��

�� - �� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��) ��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

2000

334

7.655

80,0

0,010

399,9

206,7

51,7%

378,5

35,8

2001

241

7.720

88,0

0,011

430,2

225,6

52,4%

399,8

45,2

2002

233

7.058

81,0

0,011

389,0

207,2

53,3%

364,6

43,6

2003

216

7.073

88,5

0,013

390,7

204,4

52,3%

366,1

34,2

2004

188

6.643

88,6

0,013

399,2

209,7

52,5%

368,7

33,2

2005

204

6.742

95,8

0,014

404,5

205,1

50,7%

376,9

29,7

2006

229

7.248

108,5

0,015

476,2

238,0

50,0%

441,3

48,6

2007

237,4

7.276

117,0

0,016

520,8

263,8

50,7%

480,6

43,7

ME�� 2007/2000

-4,8%

-0,7%

4,2%

5,6%

6,4%

3,8%

3,5%

-0,3%

3,5%

2,9%

��: �� - ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� (�� . ��)

172

�� µ�� (2005=100)

�� µ�� µ�� (2005 = 100)

�� µ�� - �� (2005 = 100)

��

�µ��

�� µ��

��µ��

�� Balassa

2000

125,1

89,9

89,5

93,3

128,2

769,5

-641,2

898

16,7%

-71,4%

2001

104,5

92,4

93,1

96,6

125,4

849,1

-723,7

974

14,8%

-74,3%

2002

91,0

93,8

94,5

97,5

113,4

714,7

-601,3

828

15,9%

-72,6%

2003

83,9

94,7

95,3

99,4

126,4

835,1

-708,7

961

15,1%

-73,7%

2004

85,0

97,1

96,7

100,6

132,4

1.024,1

-891,7

1.157

12,9%

-77,1%

2005

100,0

134,5

1.043,8

-909,3

1.178

12,9%

-77,2%

2006

105,2

103,0

103,2

101,0

152,6

1.137,7

-985,1

1.290

13,4%

-76,3%

2007

105,9

106,8

107,0

102,5

176,8

1.399

-1.222,6

1.576

12,6%

-77,6%

2008

104,3

109,4

109,6

105,1

164,6

1.171,2

-1.006,6

1.335,8

14,1%

-75,4%

2009

78,3

112,4

112,7

105,6

�� 2009/2000 **

-5,1%

2,5%

2,6%

1,4%

3,2%

5,4%

5,8%

5,1%

-2,1%

0,7%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

173

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

ymirror

Industr

Α ΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Σε ανοδική τροχιά

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα αποτελεί µείζον πρόβληµα µε κοινωνικές, οικονοµικές και περιβαλλοντικές προεκτάσεις. Η παραγωγή απορριµµάτων ανά κάτοικο µπορεί στην περίπτωση των αστικών αποβλήτων να παίρνει χαµηλότερες τιµές από τον ευρωπαϊκό µέσο όρο, αλλά το σηµαντικότερο ζήτηµα αποτελούν οι ελλιπείς συνθήκες διαχείρισης και επεξεργασίας. Το σκηνικό συµπληρώνεται από ανεφάρµοστες ή/και µη αποτελεσµατικά εφαρµοσµένες ευρωπαϊκές οδηγίες, υψηλά πρόστιµα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, µη ξεκάθαρες δικαιοδοσίες των φορέων διαχείρισης, απουσία εµπιστοσύνης των πολιτών προς τους αρµόδιους φορείς διαχείρισης και γενικότερα από µια σειρά χαρακτηριστικών τα οποία συµβάλουν στην αρνητική εικόνα της χώρας.

174

πορεί ο κλάδος της ανακύκλωσης να θεωρείται πολλά υποσχόµενος, παρόλα αυτά ο αριθµός των µεγάλων βιοµηχανιών (>10 ατόµων) που δραστηριοποιούνται στο χώρο από το 2003 έως και το 2007 παρέµεινε σταθερός. Πιο

συγκεκριµένα, σύµφωνα µε τα στοιχεία των Ετήσιων Βιοµηχανικών Ερευνών (Ε.Β.Ε), στον κλάδο δραστηριοποιούνται 3 µεγάλες βιοµηχανίες, οι οποίες καταλαµβάνουν µόλις το 0,08% του συνόλου της Μεταποίησης, ποσοστό ελαφρώς µειωµένο, σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Τόσο η

ακαθάριστη αξία παραγωγής, όσο και η προστιθέµενη αξία του κλάδου σηµειώνουν αισθητή άνοδο (ετήσια µεταβολή 2007-2006: 51,6% και 20% αντίστοιχα). Παράλληλα συνεχίζεται η µικρή ενίσχυση της µέσης ετήσιας αµοιβής και για το 2007, αγγίζοντας τα €18 χιλ., ποσό που αντιπροσωπεύει

 το 78% της µέσης ετήσιας αµοιβής στη Μεταποίηση. Η επενδυτική δραστηριότητα απορροφά σηµαντικό µέρος των πόρων των επιχειρήσεων, αλλά σε απόλυτα µεγέθη είναι µικρή, ενώ ο βαθµός καθετοποίησης (προστιθέµενη αξία / ακαθάριστη αξία παραγωγής) βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο, αρκετά υψηλότερο από το µέσο όρο της µεταποίησης. Σύµφωνα µε τα κλαδικά αποτελέσµατα των εθνικών λογαριασµών (σε τρέχουσες τιµές), η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του κλάδου της ανακύκλωσης διαµορφώθηκε το 2008 στα €12 εκατ., αυξηµένη κατά €2 εκατ. σε σχέση µε το 2007, σηµειώνοντας την περίοδο 2000-2008 µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής που άγγιξε το 12,8%.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Οι πωλήσεις των 47 Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που δραστηριοποιήθηκαν στον κλάδο εξακολουθούν να σηµειώνουν άνοδο (µε µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής της περιόδου 2004-2008: 30,2%) αν και το 2008 ο ρυθµός αύξησης επιβραδύνθηκε στο 6,5%. Παρόλη την αύξηση των πωλήσεων, η οποία εν µέρει σχετίζεται

δοση του ενεργητικού άγγιξε το 0,8% (10,2% το 2007). Παράλληλα, σηµαντικές απώλειες καταγράφηκαν στο µικτό και καθαρό περιθώριο κέρδους. Από πλευράς κεφαλαιακής διάρθρωσης, το 57,3% της αξίας των συνολικών κεφαλαίων αποτελείται από ίδια κεφάλαια, ενώ το υπόλοιπο 43,7% αφορά τις υποχρεώσεις (ξένα κεφάλαια). Η παρούσα διάρθρωση διαµορφώνει για το έτος 2008, το δείκτη δανειακής πίεσης στο 0,48 (έναντι 0,42 το 2007). Η σηµαντική αύξηση των µακροχρόνιων υποχρεώσεων (59 εκατ. το 2008 έναντι 29,3 το 2007) µαρτυρά ότι ο κλάδος συνεχίζει να απολαµβάνει τις συνθήκες ευνοϊκού δανεισµού. Τα καθαρά πάγια συνεχίζουν την αυξητική τάση τους σηµειώνοντας µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής (2008-2004) 38%, ενώ η ετήσια µεταβολή (20082007) άγγιξε το 33%. Η αύξηση του κεφαλαιουχικού εξοπλισµού σε συνδυασµό µε τη µικρή ηλικία του κλάδου αντανακλά τη σηµαντική επενδυτική δραστηριότητα, η οποία δηµιουργεί ευνοϊκότερες προοπτικές για το µέλλον του κλάδου. Τα αποθέµατα σηµείωσαν µικρή αύξηση (ετήσια µεταβολή

παγιοποίησης του κλάδου να φτάσει στις 0,31 µονάδες (από 0,26 µονάδες το 2007 και 0,23 το 2006) ενώ η ρευστότητα του κλάδου βρέθηκε σε ικανοποιητικό επίπεδο, προσεγγίζοντας τις 1,68 µονάδες (έναντι των 1,76 µονάδων το 2007).

ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η ανακύκλωση αποτελεί µια από τις πρώτες βαθµίδες επεξεργασίας στερεών αποβλήτων που έχει προταθεί από την Ε.Ε. Ήδη µέσω της Οδηγίας 2004/12/ΕΚ τέθηκαν συγκεκριµένοι στόχοι για την ανακύκλωση και επαναχρησιµοποίηση των υλικών συσκευασίας. Η οδηγία υιοθετήθηκε από το Ελληνικό Δίκαιο, αλλά οι στόχοι της ανακύκλωσης δεν υλοποιήθηκαν στο ενδεδειγµένο χρονικό διάστηµα. Σήµερα, λειτουργούν 10 εγκεκριµένα συστήµατα ανακύκλωσης τα οποία συλλέγουν και ανακυκλώνουν συσκευασίες και απόβλητα συσκευασιών, ηλεκτρικές στήλες, συσσωρευτές, οχήµατα, λιπαντικά έλαια, παλαιά ελαστικά ή απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού. Χαρακτηριστικό της αναπτυξιακής πορείας του

µε την αύξηση του αριθµού των επιχειρήσεων του δείγµατος, σηµειώνεται σηµαντική υποχώρηση της κερδοφορίας το 2008: Τα µικτά κέρδη υποχώρησαν κατά -40,3% ενώ και στα καθαρά κέρδη παρατηρούνται µεγάλες απώλειες συγκριτικά µε το 2007, που ξεπερνούν το 90%. Η σηµαντική µείωση των καθαρών και µικτών κερδών παρέσυρε και τους σχετικούς αριθµοδείκτες. Συγκεκριµένα, η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων περιορίστηκε το 2008 στο 1,5% (έναντι 17,8% το 2007) ενώ η από-

2008-2007:11%, µέσος ετήσιος ρυθµός µεταβολής 2008-2004 35%), ωστόσο οριακή υποχώρηση παρατηρείται στις ποσότητες των διαθέσιµων κεφαλαίων (ετήσια µεταβολή 2007-2008: -6%), τα οποία συνολικά για την περίοδο 2004-2008 εµφανίζουν µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής της τάξης του 30,7%. Συνολικά, το ενεργητικό, αυξήθηκε το 2008 αλλά µε µικρότερο ρυθµό σε σχέση µε την αντίστοιχη µεταβολή του προηγούµενου έτους. Συνέπεια των ανωτέρω ήταν, το 2008 ο βαθµός

κλάδου της ανακύκλωσης, αποτελούν τα στοιχεία που εξέδωσε η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης. Οι ΟΤΑ που συνεργάζονται µε το συλλογικό σύστηµα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΣΣΕΔ-Ανακύκλωση, ανήλθαν το 2009 σε 648 (αύξηση 6% έναντι του 2008). Η αύξηση των συµβεβληµένων µε το σύστηµα δήµων, ενίσχυσε τις θέσεις εργασίας οι οποίες παρουσίασαν θεαµατική ετήσια αύξηση κατά 50%. Οι δε κάτοικοι που εξυπηρετεί το σύστηµα ξεπερνούν τα 7,6

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

Τα επόµενα χρόνια αναµένεται να είναι καθοριστικής σηµασίας για την ανάπτυξη του κλάδου , αφού υπό τις σχετικές πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τον εκσυγχρονισµό της ελληνικής νοµοθεσίας αναµένεται να συνεχιστεί η σηµαντική ανάπτυξή του.

175

ymirror

Industr

Α ΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

εκατ. σε σύγκριση µε τα 6,8 εκατ. το 2008, ενώ, παράλληλα, σηµειώθηκε σηµαντική αύξηση στη συµµετοχή του κάθε κατοίκου στην ανακύκλωση. Συνολικά, στα τέλη του 2009, περισσότερες από 1500 επιχειρήσεις τροφοδοτούν το σύστηµα µε απόβλητα συσκευασίας εκπροσωπώντας το µεγαλύτερο µέρος των συσκευασιών που διατίθενται στην εγχώρια αγορά. Μπορεί οι ποσότητες των απορριµµάτων που διατίθενται προς ανακύκλωση διαρκώς να αυξάνονται, η χώρα όµως εξακολουθεί να παρουσιάζει σοβαρές υστερήσεις στον τοµέα της ανακύκλωσης. Πάντως, το νεοσύστατο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής δείχνει να εµπιστεύεται την ενίσχυση των συµπράξεων ιδιωτικού και δηµοσίου τοµέα, ανοίγοντας έτσι µια σοβαρή προοπτική για την ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας στον κλάδο. Την τρέχουσα περίοδο βρίσκεται υπό επεξεργασία το νέο νοµοσχέδιο για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων. Στο νέο νοµοσχέδιο ενισχύεται η ανακύκλωση αλλά και η

ενεργειακή αξιοποίηση των απορριµµάτων, ενώ ειδική µνεία δίνεται και στη διαχείριση των επικινδύνων και νοσοκοµειακών αποβλήτων. Επιπλέον, προτείνεται η ενεργοποίηση του Εθνικού Οργανισµού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων, ενώ ενισχύεται ο µηχανισµός ελέγχου και επιβολής ποινών. Παράλληλα έχει ήδη ανακοινωθεί η επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδιασµού (σε αντικατάσταση του αντίστοιχου Εθνικού Σχεδιασµού του 2006) αλλά και η έγκαιρη ενσωµάτωσή του στην Εθνική νοµοθεσία. Τέλος έχει ήδη δροµολογηθεί η δηµοπράτηση εργοστασίων ανακύκλωσης που θα χωροθετηθούν στην Αττική. Από τα παραπάνω είναι εµφανές ότι υπάρχει σχετική κινητικότητα µε σκοπό την αειφόρο διαχείριση του τοµέα της διαχείρισης των στερεών απορριµµάτων. Τα επόµενα χρόνια αναµένεται να είναι καθοριστικής σηµασίας για την ανάπτυξη του κλάδου της ανακύκλωσης, αφού υπό τις σχετικές πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τον εκσυγχρονισµό της ελληνικής νοµοθεσίας αναµένεται να συνεχιστεί η σηµαντική ανάπτυξή του.

� �� µ�� (2000=100) 2000

100,0

2001

98,8

2002

123,5

2003

134,1

2004

128,8

2005

127,7

2006

115,6

2007

130,8

2008

137,5

2009 �� 2009/2000 **

4,1%

��: �� - EUROSTAT. �� µ��: �� ** � �� µ�� 2008/2000

��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

�� µ�� (>10 ��µ��, �� . ��)

176

��µ�� µ��

��

�� /��µ�

�� µ��

��. ��

��µ��

��. �� /��. �� %

��

��. ��

0,4

0,008

7,0

2,0

28,0%

6,2

0,6

2002

153

1,5

0,010

9,6

1,8

18,7%

9,1

1,4

2003

0,6

0,009

9,4

1,8

19,1%

9,1

1,3

2000 2001

2004

0,6

0,009

8,6

2,4

27,9%

9,0

1,9

2005

0,7

0,010

10,3

2,7

25,9%

10,2

2,0

2006

0,9

0,016

15,6

9,8

63,0%

13,7

3,5

2007

110

2,0

0,018

23,7

12,1

51,1%

15,2

1,3

-9,7%

-6,3%

3,7%

5,5%

12,6%

19,8%

46,4%

22,3%

10,8%

-0,9%

ME�� 2007/2000

��: �� - ��



�� 15 �� 2008 ��

�� (µ�� . ��)

2008

��

2007

2008

�� /��µ�� /��µ��

2007

2008

2007

2008

��

2007

2008

��

2007

2008

��

2008

2007

1.035

129.988

108.213

3.224

-497

1.099

55.867

68.386

2.214

1.508

2.208

45.569

41.538

655

620

807

500

33.979

28.107

525

300

32.766

69.891

78.113

-8.222

1.775

29.736

29.556 28.640

�� .�.

13.597

9.566

10.201

2.841

7.660

2.076

2.488

3.216

3.449

4.274

�� . �.�.

37.654

36.979

6.380

5.257

13.953

32.242

20.945

1.250

1.951

�� PLUS �.�.�.�.

21.379

14.286

3.190

1.740

11.815

11.603

4.720

469

4.845

U.S.M. UNIVERSAL SCRAP METALS �.�.

2.241

2.560

853

829

1.586

1.940

POWER METAL �.�. ��

2.147

247

1.441

�� .�

81.348

85.570

22.661

17.390

11.268

7.358

2007

�� .�.

55.335

47.902

201

223

8.277

3.333

46.979

44.483

2.496

15.724

28.300

�� . �.�.�.�.

10.823

11.295

6.237

6.662

1.817

2.567

6.453

6.705

2.280

2.023

350

297

20.113

27.536

�� .�.�.�.

20.226

16.977

11.303

9.174

8.509

4.792

4.615

5.538

6.688

6.572

356

316

15.773

13.430

�� .�. ��

2.535

1.207

1.044

1.492

13.018

13.298

10.339

6.896

4.795

3.457

2.306

439

689

9.334

7.334

3.181

2.420

11.339

8.852

�� .�.

3.689

2.696

1.477

1.300

1.810

1.290

108

1.825

1.297

600

585

10.671

8.774

�� .�.

7.876

3.646

2.959

1.883

4.815

2.773

1.637

255

1.375

618

143

8.703

3.615

�� .�.*

9.639

7.753

6.953

5.287

3.265

3.026

1.873

706

4.501

4.020

722

1.271

7.621

6.063

701

125

301

149

466

157

117

5.933

5.173

�� .�.�.�. ��

�� .�. * ��

�� (�� . ��)

�� . ��

��

��.�� (�� )

��

�� / ��

��/��

��

2000

1,4

0,1

1,4

0,5

2,8

1,4

0,8

2001

10,3

1,2

1,8

0,4

13,3

8,8

4,6

4,5

2,8

2002

20,9

4,7

36,3

14,0

60,3

20,7

38,9

32,2

84,5

2003

21,8

20,1

49,5

12,1

74,5

38,7

34,8

31,0

109,5

2004

30,3

33,4

82,8

15,1

116,3

72,8

42,3

38,8

169,9

2005

48,0

43,5

126,9

25,0

178,5

108,9

64,3

58,2

229,7

2006

56,5

75,6

181,0

32,6

241,1

152,5

88,0

79,8

341,8

2007

82,3

104,4

227,8

45,3

314,6

180,7

132,7

103,5

457,0

2008

109,6

97,3

235,0

50,4

350,6

179,4

169,0

110,0

488,8

27,1%

37,9%

30,7%

29,8%

35,0%

31,8%

25,3%

41,4%

29,8%

30,2%

��

ME�� 2008/2004

��

�� H� ��

��

2000

0,1

0,2

0,0

-0,7%

1,01

-0,4%

0,50

0,62

11,2%

-1,3%

2001

1,1

0,7

0,4

4,1%

0,85

2,7%

0,34

0,78

0,32

37,6%

12,8%

2002

7,3

6,4

0,9

4,4%

0,99

1,5%

0,64

0,35

0,69

8,6%

1,1%

2003

24,8

7,2

17,6

45,4%

1,77

23,6%

0,47

0,29

1,21

22,6%

16,0%

2004

40,4

9,8

30,7

42,1%

2,40

26,4%

0,36

0,26

1,75

23,8%

18,0%

2005

48,6

15,2

33,4

30,7%

2,27

18,7%

0,36

0,27

1,75

21,2%

14,5%

2006

66,1

20,7

45,4

29,7%

2,70

18,8%

0,37

0,23

1,86

19,3%

13,3%

2007

63,2

31,1

32,1

17,8%

2,20

10,2%

0,42

0,26

1,76

13,8%

7,0%

2008

37,7

35,0

2,7

1,5%

1,64

0,8%

0,48

0,31

1,68

7,7%

0,6%

-1,8%

37,5%

-45,4%

ME�� 2008/2004

�� : CORPORATE V�LUE / E�� 20010, ��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

177

��

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & CORPORATE VΑLUES 2010

��

178

��

�� ��

��

�� �� ��

��

�� ��

��