FEITEN EN CIJFERS

Feiten en cijfers over gezondheid en vitaliteit

Iedereen kent wel het gezegde: ‘An apple a day keeps the doctor away’. Is het inderdaad zo makkelijk om gezond en vitaal te blijven? In deze feiten en cijfers de nieuwste inzichten en tips over voeding, bewegen, zingeving en het belang van sociale contacten.

Hoe eet je gezond en gevarieerd?

Het aanbod van eten en drinken is enorm gegroeid, op steeds meer plekken kun je de hele dag door eten kopen. Gelukkig is er de Schijf van Vijf om ons te helpen gezonde keuzes te maken. Als je eet volgens de Schijf van Vijf krijg je alle voedingsstoffen binnen die je nodig hebt:

• Veel groente en fruit • Vooral volkoren • Minder vlees en meer plantaardig, varieer met vis, peulvruchten, noten, eieren en vegetarische producten. • Genoeg zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas • Een handje ongezouten noten • Zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten • Voldoende vocht, zoals kraanwater, thee en koffie

Niet iedereen heeft dezelfde hoeveelheid eten nodig, dit is afhankelijk van geslacht en leeftijd. Gezond eten heeft veel voordelen. Zo verlagen groente en fruit het risico op hart- en vaatziekten, darmkanker, longkanker en diabetes type 2. En peulvruchten en noten verlagen LDL-cholesterol.

Sociaal netwerk

Mensen zijn sociale wezens. Ons zelfvertrouwen groeit en we ervaren minder stress als we hechte sociale contacten hebben.

• Een Nederlander heeft gemiddeld 3,5 vrienden. • 42% van onze vrienden woont binnen een straal van 3 km. • 96% van de jongeren (15 tot 25 jaar) heeft minstens wekelijks contact met vrienden tegen iets minder dan 70% van de 55-plussers. Dit verschil is goed verklaarbaar, doordat veel jongeren hun vrienden bijna dagelijks op school zien. • Ouderen zien of spreken hun buren juist vaker. Bijna driekwart van de 65-plussers heeft minstens eenmaal per week contact met de buren, tegen ongeveer 40 tot 45% van de mensen jonger dan 35 jaar. • Vooral 25- tot 35-jarigen hebben elke dag contact met familie. Bij voorkeur via bellen en appen.

Wanneer beweeg je voldoende?

Sinds 1998 kennen we in Nederland drie normen voor gezond bewegen: de beweegnorm, de fitnorm en de combinorm. Sinds 2017 zijn deze drie samengevoegd tot de beweegrichtlijnen. Voor volwassenen betekent dit:

• Bewegen is goed, meer bewegen is beter. • Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen.

Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel. • Doe minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten. • Voor ouderen wordt als extra aangeraden om balansoefeningen te doen.

Regelmatig bewegen zorgt voor een goede conditie van de hart- en bloedvaten, longen en spieren. Matig intensief bewegen betekent dat de hartslag iets omhoog gaat en de ademhaling versnelt. Praten is nog wel mogelijk, maar wordt wel iets moeilijker. Het gaat erom dat het lichaam drie tot zes keer zoveel energie gebruikt als in rust. Met stevig wandelen verbruikt het lichaam bijvoorbeeld drie keer zoveel energie als in rust, en met fietsen 5,8 keer zoveel.

Zingeving

Als gevolg van toenemende onzekerheden wordt zingeving steeds belangrijker voor mensen. We gaan steeds meer op zoek naar wat we willen in het leven. Zingeving biedt mentale veerkracht en verhoogt de levensverwachting. Het aantal Nederlanders dat naar de kerk gaat daalt al jaren. Ter vergelijking: in 1971 ging nog 37% van de Nederlandse bevolking minstens één keer per maand naar de kerk, in 2019 doet slechts 14% van de Nederlanders dat nog. In plaats daarvan hechten mensen zich steeds meer aan een bewust leven, verbinding met elkaar, de natuur of de kosmos.

Gezond oud worden met Blue Zones als inspiratie

Op vijf plekken op de wereld leven mensen langer en gezonder dan ergens anders. Deze plekken worden de Blue Zones genoemd:

• Sardinië (Italië); • Okinawa (Japan); • Loma Linda (Californië); • Nicoya (Costa Rica); • Ikaria (Griekenland).

Mensen die in één van deze plaatsen wonen, worden gemiddeld 90 of zelfs 100 jaar, in goede gezondheid en zonder medicijnen of invaliditeit. Uit onderzoek van journalist Dan Buettner komt naar voren dat de Blue Zones negen gemeenschappelijke kenmerken hebben:

• Beweeg natuurlijk: geen sportschool, maar leef in een omgeving die stimuleert om te bewegen zonder er bij na te denken; • Zo min mogelijk stress: neem dagelijks tijd voor ontspanning; • Plantaardig voedsel: zelf verbouwen, vooral bonen horen bij de dagelijkse voeding van de meeste honderdjarigen; • Wijn: drink regelmatig, met mate en tijdens het eten of gezellig samenzijn met vrienden; • Gelijkgestemden: behoren tot een groep waarmee regelmatig wordt samengekomen heeft een positieve invloed op de gezondheid; • Familie: stel familie en geliefden op de eerste plaats; • Vriendenkring: goede vriendenkring en voldoende sociale contacten.

Foto: Martijn Beekman

Hans de Haan:

‘Wat mijn zusje heeft meegemaakt, mag niemand overkomen.’

Na een tragische gebeurtenis in zijn familie werd Hans de Haan (69) vriend van de stichting Vrienden van Expertisecentrum Euthanasie (VvEE).

“Mijn jongste zus Marijke kreeg een ernstig herseninfarct. Na zes maanden intensief revalideren mocht ze naar huis: halfzijdig verlamd en met volledige afasie, waardoor ze niet meer kon praten. Zo wilde ze niet leven, besloot ze. Met de huisarts werd de datum voor de euthanasie afgesproken en ze nam afscheid van familie en vrienden. Toen puntje bij paaltje kwam trok de dokter zich terug; de euthanasie ging niet door. Twee dagen later stopte Marijke met eten en drinken. Na tien dagen overleed ze.” De gebeurtenis was voor de fiscalist en voormalig universitair docent belastingrecht aanleiding om vriend te worden van Expertisecentrum Euthanasie. “Ik ben er zelf totaal niet mee bezig, euthanasie is voor mij niet vanzelfsprekend, maar ik vind dat euthanasiezorg voor iedereen toegankelijk moet zijn. Wat mijn zusje heeft meegemaakt, mag niemand overkomen.” Inmiddels zet hij zich ook als vrijwilliger in. “Met veel genoegen ben ik penningmeester van de stichting VvEE. Het is interessant en dankbaar werk. De projecten die we financieren leveren duidelijk resultaat op.”

Word ook vriend van Expertisecentrum Euthanasie

Bel l 070 891 26 21 (medewerkers van de stichting VvEE verzorgen graag uw inschrijving) of meld u aan via expertisecentrumeuthanasie.nl/ikwordvriend (ook bereikbaar via de QR code hiernaast).

Uw steun is onmisbaar

Expertisecentrum Euthanasie onderzoekt hulpvragen van patiënten die bij hun eigen behandelaar geen gehoor vinden. Als het verzoek aan de wettelijke eisen voldoet, verlenen teams, bestaande uit een arts en een verpleegkundige euthanasie. Zorgvuldig en zorgzaam.

Het expertisecentrum vervult ook een belangrijke rol als kenniscentrum: huisartsen en medisch specialisten die het euthanasieverzoek van hun patiënt zelf oppakken kunnen er terecht voor advies en/of begeleiding. Steeds meer artsen maken hier gebruik van. Dat is goed nieuws, want euthanasie hoort in de eerste plaats thuis bij de eigen behandelaar met wie de patiënt vaak al een lange relatie heeft. Op basis van jarenlange ervaring met veelal complexe casuïstiek, zoals euthanasiezorg voor patiënten met dementie, psychische ziekte of een stapeling van ouderdomsaandoeningen, heeft het expertisecentrum nascholing voor artsen ontwikkeld.

De euthanasiezorg wordt vergoed door de zorgverzekeraars; alle andere werkzaamheden zijn alleen mogelijk dankzij de donateurs van de stichting Vrienden van Expertisecentrum Euthanasie. Wilt u het werk van het expertisecentrum steunen? Word ook vriend. Uw steun is onmisbaar, financieel en moreel.

Als vriend ontvangt u uitnodigingen voor vriendenbijeenkomsten met actuele thema’s. Ook krijgt u drie keer per jaar de nieuwsbrief Vrienden voor het Leven toegestuurd, met nieuws en informatie over het werk van Expertisecentrum Euthanasie.