ANBO Magazine 6 - 2019

6 MAGAZINE

Nº

OKTOBER 2019

GEZONDHEID INKOMEN WONEN VOORDEEL

LOSSE PRIJS € 5,95

DOSSIER

SLAPEN

De toekomst van

Contant betalen Veiligheid vergroten?

Maak een afspraak voor een gratis veiligheidscheck!

INTERVIEW

ERIK DE ZWART

‘Voor treinen mag je me ’s nachts wakker maken’

ANBO 1

WILT U BLIJVEND IETS VOOR DE NATUUR BETEKENEN?

Een bos vlakbij uw woonplaats, het strand op een van de Waddeneilanden of een wandelpad langs de uiterwaarden; bijna iedereen heeft wel een stukje natuur dat hem na aan het hart ligt.

Natuurmonumenten wil zulke plekken behouden.

Daar kunt u ook aan bijdragen door Natuurmonumenten op te nemen in uw testament. Hiermee beschermt u de natuur voor later. Is er een mooiere manier om uw liefde voor de natuur door te geven?

Ik ontvang graag de brochure Nalaten aan onze natuur Ik denk er over om Natuurmonumenten op te nemen in mijn testament.

Neemt u contact met mij op voor een (telefonische) afspraak.

Naam

m/v

Straat Postcode Telefoon E-mail

Huisnummer Woonplaats

Stuur dit formulier in een gesloten envelop zonder postzegel naar: Natuurmonumenten, Ellen van Gerven, Antwoordnummer 9933, 1200 WK ’s Graveland. Heeft u vragen of wilt u de brochure telefonisch aanvragen, dan kunt u contact opnemen met Ledenservice T (035) 655 99 11. Wij helpen u graag.

Natuurmonumenten verwerkt uw persoonsgegevens conform de Algemene Verordening Gegevensbescherming (de AVG) ten behoeve van deze aanvraag.

Voor meer informatie lees het privacy statement op www.natuurmonumenten.nl/uw-privacy

COLOFON & SERVICE

VOORWOORD

Luimen, kofferen en keveren

Hoofdredacteur Jurriën Beerda Redactie Fleur Akersloot, Vera Diepeveen, Margot Eggenhuizen, Mandy Janssen, Kirsten de Jonge, Willem Reijn, Alex van Scherpenzeel, Atie Schipaanboord, Marije Remmelink, Nienke van Asseldonk, Bernadet Naber Fotografie Anouk de Kleermaeker, Shutterstock Vormgeving Houke Leupen Eindredactie Joost Marsman Realisatie Bureauvijftig BV, Zoetermeer Bladmanagement Yvonne Herman de Groot, Floris Venneman Druk en verspreiding PostNL Copyright 2018 ANBO Magazine, ISSN 1877-3427 Redactieadres ANBO, Postbus 2012 3440 DA Woerden, magazine@anbo.nl Advertenties Bureauvijftig BV, Zoetermeer, tel. 085 303 53 84 Lid worden? Dat kan natuurlijk altijd. Ga naar anbo.nl/aanmelden of bel onze Ledenservice via 0348 46 66 90 (bereikbaar op werkdagen tussen 10 en 15 uur). U betaalt per jaar € 45,-. Bekijk de 10 redenen om lid te worden op anbo.nl/ aanmelden.

Voor bedrijven Een abonnement voor bedrijven bedraagt € 32,50 per jaar.

Gegevens wijzigen Als u uw gegevens wilt wijzigen kan dit via de Ledenservice: bel ons op 0348 46 66 90 (bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 10 en 15 uur) of stuur een e-mail naar ledenservice@anbo.nl.

Lidmaatschap opzeggen? U dient uiterlijk één maand voor het einde van uw lidmaatschap op te zeggen. Dit kan via anbo.nl/opzeggen of via Postbus 2012, 3440 DA Woerden o.v.v. opzegging. U kunt ons via ledenservice@anbo.nl ook mailen. Uiteraard horen wij graag de reden van uw opzegging.

Privacy ANBO legt gegevens vast van ANBOleden en abonnees van ANBO Magazine. Hierbij houden wij ons aan de wet- en regelgeving op het gebied van de bescherming van persoonsgegevens, zoals de AVG. Wij gebruiken uw gegevens onder meer om u te informeren over relevante producten en diensten van door ons zorgvuldig geselecteerde partners en aanbieders. Stelt u hier geen prijs op, stuur dan een e-mail naar ledenservice@anbo.nl, of een brief naar Postbus 2012, 3440 DA Woerden t.a.v. Ledenservice.

Meer informatie: anbo.nl/privacyverklaring Gesproken magazine Voor blinden en slechtzienden is er uiteraard een ingesproken versie van het ANBO Magazine op cd beschikbaar. Meld u aan via ledenservice@anbo.nl of bel ons even via 0348 46 66 90.

Doezelen, soezen, snurken, sluimeren, dommelen, dutten, tukken, pitten, piepen, meuren, maffen. Dat zijn nog synoniemen van slapen die ik ken, maar luimen, kofferen en keveren kende ik tot het schrijven van dit voorwoord nog niet.

Zoals u vast al heeft gezien staat dit nummer grotendeels in het teken van slaap. Een wat mij betreft allesbehalve slaapverwekkend onderwerp. Want zoals u zult lezen in het interview met slaapdeskundige Roselyne Rijsman is er nog veel onbekend over slaap, maar staat buiten kijf dat een goede nachtrust essentieel is voor een gezond leven.

Nu weet ik niet hoe u tegen slaap aankijkt, maar ik zat er dubbel in: aan de ene kant vond ik het zonde van de tijd omdat er zoveel leuke dingen te doen, zien en ontdekken zijn. Tegelijkertijd is er weinig lekkerders te verzinnen dan een nacht goed slapen. Bovendien leer je, zoals met zoveel zaken, slaap pas écht waarderen op het moment dat je het niet tot veel minder hebt dan dat nodig is.

Op dat gebied ben ik inmiddels een expert: een baby betekent slapeloze nachten. Op het moment van schrijven is mijn zoontje ruim zes maanden en nee, hij slaapt nog niet iedere nacht door. Na de (helaas nog sporadische) nachten dat hij dat wel doet voel ik me bij opstaan direct fit en vrolijk. Om een lang verhaal kort te maken: ik hou van slaap en zit er niet meer dubbel in. Je kunt leuke dingen alleen goed doen, zien en ontdekken als je fit bent en om dat te zijn is goed slapen onontbeerlijk.

Daarom was het ook zo leerzaam en leuk om dit dossier te maken. Naast slaaptips van leden vindt u in het dossier onder andere artikelen over hoe technologie kan bijdragen aan een betere nachtrust, het belang van een goede ‘slaaphygiëne’ en tips tegen vermoeidheid.

Veel leesplezier en op naar een (nog) betere nachtrust!

Jurriën Beerda Hoofdredacteur PS Uiteraard hoor ik heel graag wat u van dit magazine vindt! Dat kan via: j.beerda@anbo.nl

@JurrienBeerda

www.linkedin.com/in/jurrienbeerda

ANBO 3

6

Nº

Inhoud

OP DE COVER

ERIK DE ZWART

‘Als ik te weinig slaap voel ik me brak’ DOSSIER SLAPEN 16

ERIK DE ZWART ‘Ik droom van mooie treinreizen’

22 SLIM SLAPEN 26 STEEDS MAAR MOE

Ouderen en slapeloosheid

FOTO ANOUK DE KLEERMAEKER

28 SLAAPCOLLEGE

Door Dr. Roselyne Rijsman

34 SLAAPHYGIËNE

16

37 SLAAPTIPS VAN LEDEN

“Eet een banaan”

40 FEITEN & CIJFERS

LEDENVOORDEEL

Overnachten bij Beekse Bergen, tanken met korting, elektrisch fietsen en nog veel meer!

43 NIEUW BIJ ANBO:

€75,-

KORTING OVERNACHTEN BIJ BEEKSE BERGEN

70

4 ANBO

Hoe slapen ouderen? de Veiligheidsconsulent

En ook 48 ANBO VRIJWILLIGER BERT KUIPER

28

53 WORD COVERMODEL

SLAAPEXPERT

120 jaar ANBO

Dr. Roselyne Rijsman

54 HEEFT CASH NOG TOEKOMST?

Ledenpeiling over betaalgedrag

56 ANBO EXPERTS

Over pensioentoeslagen, verzekeringen en de Overstapservice

59 KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE

In ons dagelijks leven

60 ANBO TIPT

Tips van hoofdredacteur Jurriën Beerda

ELK NUMMER 3 Colofon en voorwoord 7 Column Liane den Haan 8 Op de bres 10 Raad & Daad 13 Opgelost 62 Senior & junior 66 Hobby 70 Ledenvoordeel 75 Werf een lid en krijg een

rijstkoker cadeau 76 Puzzel 78 De Wolf in actie!

48

66

35 ANBO 5

‘Een veilige douche in 1 dag geplaatst... Magisch!’

GRATIS b a d ka m er ve i l i g h e i dscheck! *

Hans Kazàn: ‘Als illusionist neem ik in het theater vaak risico’s, maar thuis beslist niet. Thuis ga ik voor veiligheid én zekerheid. Daarom liet ik onze oude badkamer in één dag vervangen door een nieuwe veilige inloopdouche van Molenaar. Het gevaarlijk gladde bad eruit, nieuwe inloopdouche erin. Allemaal in één dag voor elkaar. Molenaar is voor mij dé badkamer tovenaar.’

Bel 0341 - 23 23 00 voor de badkamer inspiratiegids of kijk op www.molenaar.nl *

Kijk voor de voorwaarden op www.molenaar.nl/actie. Geldig t/m 31 oktober 2019

COLUMN LIANE DEN HAAN

Vakantie. Bergen aan de ene kant, de zee aan de andere. Kijkend naar de bergen voel ik mij veilig. Ze zijn solide en robuust. De zee geeft mij een gevoel van vrijheid, ruimte en blijheid. Zowel de bergen als de zee brengen mij innerlijke rust. Wat een rijkdom om op deze plek mijn vakantie door te brengen. Omringd door de kinderen, vriendjes en vriendinnetjes van de kinderen en mijn lieve vrienden hier op Turks Cyprus.

“De eerste prioriteit van mensen hier is aandacht voor elkaar, helpen waar je kan en goed doen.”

Ik kom hier nu al enige tijd en zij zijn een tweede familie voor mij geworden. Het leven hier is in vele opzichten een stuk eenvoudiger dan in Nederland. Je leeft hier veel meer buiten. Het is altijd mooi weer, dus waarom zou je veel aandacht besteden aan de inrichting van je huis.

Totaal niet belangrijk. Maar omdat je altijd buiten bent is het heel belangrijk om goede sociale verhoudingen te hebben in je buurt. Je komt iedereen elke dag tegen en de gewoonte is het hier om dan ook niet in je achtertuin te gaan zitten zoals men dat in Nederland doet. Nee, hier ga je met elkaar in de voortuin of liever nog, op een plek in het dorp of de stad zitten praten met elkaar. De vrouwen bij de vrouwen en de mannen bij de mannen. Iedereen kent iedereen en men helpt elkaar waar dat kan.

De goede onderlinge verhoudingen gaan over alle lagen van de bevolking heen. Het interesseert niemand wat je bent. Maar wie je bent, hoe je denkt, wat je hebt meegemaakt, je ervaringen ... dat is o zo belangrijk.

Een hele rare ervaring als je uit een land komt waar, nadat je jezelf hebt voorgesteld, bijna altijd de volgende vraag gaat over wat je voor werk doet. Hier is altijd de tweede vraag: “Nerelisin?” Waar kom je vandaan?

En daarmee bedoelen de Turken niet alleen vanuit welke plaats je komt of waar je woont. Het geeft voor hen ook aan uit welke cultuur je komt, wat je gewoonten zijn, hoe je denkt.

Het is belangrijk voor ze te begrijpen hoe je in elkaar steekt, zodat ze daar rekening mee kunnen houden.

FOTO FALCO HASSINK

s n a l a b In

Praten over politiek, onderwijs, de wereld, het leven. Dat doen de mensen hier als ze niet hoeven te werken.

Onder het genot van een glaasje Turkse thee. Dat ‘niet hoeven te werken’ is trouwens maar spaarzaam.

De meeste mensen werken zes tot zeven dagen per week, minimaal tien tot twaalf uur op een dag. En dan nog is de eerste prioriteit van mensen aandacht voor elkaar, helpen waar je kan en goed doen. Op te gaan in deze cultuur, in deze samenleving, in deze familie houdt mij in balans. Terug naar de basis.

Ik voel mij rijk.

Liane den Haan Directeur-bestuurder ANBO l.denhaan@anbo.nl www.twitter.com/lianedenhaan

ANBO 7

GESPREKSSTOF

OP DE

BRES

Achter de schermen helpen we leden dagelijks met advies en belangenbehartiging. In deze rubriek houden we u op de hoogte. Zelf een vraag? Ga naar anboraadendaad.nl of bel de Raad & Daad Advieslijn op 0348 46 66 88.

Mailen kan ook: raadendaad@anbo.nl.

DALENDE RENTE, HANDELSOORLOG: PENSIOENKORTINGEN DREIGEN sie vond, niet geheel ten onrechte, dat de te verwachten rendementen lager moesten worden gesteld.

Kortingen bij pensioenfondsen komen steeds dichterbij, nu de al ongekend lage rente blijft dalen en tegelijkertijd incasseren de beurzen verliezen. Dat heeft gevolgen voor de dekkingsgraad van de fondsen; deze dalen verder en verder. Vier grote fondsen (ABP, Zorg en Welzijn, PME en MPT) noteerden in juni al dekkingsgraden rond de 96 procent.

Volgens Aon zijn de dekkingsgraden met ongeveer vier procentpunt verder gezakt naar circa 92 procent als gevolg van de lagere rekenrente, terwijl de beurzen ook nog tikken opliepen.

Overigens wordt het korten gebaseerd op de cijfers van 31 december.

De situatie is nog lastiger door de adviezen van de commissie Dijsselbloem, die moest bekijken met welke parameters voor rendementen de pensioenfondsen mogen rekenen. De commis-

8 ANBO

HERSTELPLAN Maar dat tast de herstelkracht van fondsen aan. Het is een wat technisch, maar wel logisch verhaal. Pensioenfondsen maken een herstelplan als zij onder het vereiste eigen vermogen zitten, meestal circa 125 procent. In tien jaar moeten zij die achterstand goedmaken. Dat doen zij op basis van het verwachte rendement, maar als dat daalt, kunnen zij vanaf de zogeheten 'kritische dekkingsgraad' de achterstand niet meer inlopen. Die kritische dekkingsgraad is door de veranderde parameters verhoogd van 88 naar 95 procent. Ergo: er moet eerder worden gekort.

De vraag is echter of dat nog redelijk is.

We gaan naar een nieuw pensioenstelsel. Daarin hoeven geen buffers te worden opgebouwd, maar moet er worden gestuurd op een dekkingsgraad van 100 procent in plaats van 125 procent.

En er zit een soort 'noodstop' in bij 90 procent en daar zijn we nog niet.

DE REKENRENTE Een tweede punt is natuurlijk de rekenrente. De Nederlandse staat -en zij niet alleen- krijgt op alle leningen tot en met een looptijd van 30 jaar geld toe! Dit is nooit eerder vertoond.

We weten niet in welke financiële omgeving we leven. Als je hiermee moet rekenen moet je je afvragen of ons kapitaalgedekte stelsel, waar we zo ontzettend veel aan te danken hebben, nog wel houdbaar is. Dat heeft de minister ook beaamd. Kortom: we moeten eens goed gaan nadenken waar we eigenlijk mee bezig zijn. En dan pas ingrijpen.

ANBO zal dit ook inbrengen bij de uitwerking van het pensioenakkoord.

De huidige regels zijn zonder meer onhoudbaar. Maar de nieuwe moeten logisch en realistisch worden vastgesteld. Daar is nog veel werk voor nodig. Het erge is: gepensioneerden hebben de hele crisis ingeleverd en niet geprofiteerd van de economische bloei. Om vervolgens wéér geld in te moeten leveren. Dat is niet uit te leggen. anbo.nl/pensioenkortingen

GESPREKSSTOF

Regiotaxi Oosterschelde haalt bakzeil Een aantal leden berichtte ons dat zij van Regiotaxi Oosterschelde de mededeling ontvingen dat vanaf 1 januari 2020 de ritten niet langer met contant geld betaald konden worden. Uiteraard protesteerde ANBO tegen deze

maatregel. Wij vinden dat iedereen moet kunnen betalen op de manier die hij/zij wil. En als dat contant is, moet dat mogelijk zijn. De enige uitzondering mag wat ANBO betreft zijn als de veiligheid van passagiers en medewerkers in het geding is. Maar in dat geval moet er wel een alternatief zijn.

Wij hebben Regiotaxi Oosterschelde een aantal alternatieven voorgelegd.

Gelukkig heeft men naar ons geluisterd en zullen mensen die niet met het nieuwe systeem kunnen werken, op een andere manier kunnen betalen.

Daar gaat de organisatie ook voorlichtingsbijeenkomsten over geven.

ANBO-onderzoek: bejaarden bestaan niet Mensen zijn tot op hoge leeftijd heel actief. Veel ouderen zijn mantelzorger, passen op hun kleinkinderen of doen vrijwilligerswerk. Ze gaan naar festivals, sporten en zijn actief op social media. En zijn van grote waarde voor hun omgeving en de maatschappij. Daarom vroeg ANBO aan haar achterban of zij het eens zijn met de stelling: “Bejaarden bestaan niet.”

Aanleiding voor het onderzoek was een interview met ANBO directeur-bestuur-

der Liane den Haan in De Telegraaf.

Het lijkt soms wel of oud worden als een ziekte wordt gezien en dat ouderen alleen maar een probleem zijn. In de media worden ouderen geportretteerd als kwetsbaar en hulpbehoevend. Ze zouden weinig flexibel, afhankelijk en dus een kostenpost zijn. Maar de nieuwe generatie senioren logenstraft deze mening. We worden alsmaar ouder. De levensverwachting ligt nu al op 90 jaar

ANBO blij met impuls kabinet voor extra woningen

Vanuit ANBO geven we al jaren aan dat het belangrijk is dat er voldoende en betaalbare woningen zijn voor de groeiende groep ouderen. Want het aantal ouderen neemt de komende jaren flink toe. Het CBS verwacht dat in 2040 ruim een kwart van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder is.

Het kabinet trekt de komende jaren structureel honderd miljoen euro uit om woningcorporaties te stimuleren om extra woningen te bouwen. Daarnaast maakt het kabinet eenmalig een miljard euro vrij om woningbouw te vergemakkelijken. Een belangrijke en goede zet, vindt ANBO. Want er zijn veel extra woningen nodig, onder meer voor ouderen.

Naar schatting is er nu al een tekort van tienduizenden geschikte woningen voor ouderen. Hoogste tijd om extra woningen te bouwen en ANBO is dan ook heel blij dat het kabinet hier aandacht voor heeft. We hopen dat woningcorporaties en gemeenten met deze financiële impuls van het kabinet direct aan de slag gaan.

62%

en de volgende generatie zal misschien al wel 100 jaar worden. Op dit moment is de helft van de bevolking 50 jaar of ouder en 200.000 zijn zelfs 80 jaar of daarboven.

En dat bleek ook uit de reacties die we op de peiling kregen. Ruim 2.500 ANBO-leden reageerden en 62% van hen vindt dat bejaarden niet meer bestaan.

ANBO pleit voor nieuwe woonvormen, waarbij mensen zelfstandig kunnen wonen, in de buurt van anderen. En dat er voorzieningen en zorg beschikbaar zijn. Op die manier kunnen mensen elkaar ontmoeten en samen activiteiten ondernemen. Zulke woonvormen verhogen de kwaliteit van leven, verminderen de zorgkosten en beperken het risico op eenzaamheid.

ANBO 9

GESPREKSSTOF

Raad&DAAD ONDERSTEUNING VOOR

WINDOWS 7 STOPT

Microsoft stopt op 14 januari 2020 met de ondersteuning van Windows 7. Dat betekent dat er geen beveiligingsupdates meer komen. U kunt uw computer gewoon blijven gebruiken, maar deze wordt wel erg kwetsbaar voor virussen en andere veiligheidsrisico’s.

Het is zonder meer verstandig om uw computer van een nieuwere Windows versie te voorzien, bijvoorbeeld Windows 10. In sommige gevallen kan dat overigens niet, en zou u een nieuwe computer moeten aanschaffen. Wilt u meer weten? Kijk dan op: www.bit.ly/windows-7stopt-per-2020

Hoe kunt u beste uw rijbewijs verlengen bij CBR? Het CBR heeft te kampen met achterstanden. Dat kan tot gevolg hebben dat mensen die een verzoek hebben ingediend om hun rijbewijs te verlengen lang moeten wachten. Voor mensen die in de problemen dreigen te raken omdat het te lang duurt, heeft ANBO afspraken met het CBR gemaakt.

Maar u kunt er zelf ook voor zorgen dat u niet zo lang hoeft te wachten.

Ongeveer 19 weken voordat uw rijbewijs verloopt, krijgt u daarover van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) bericht. Begin op tijd met uw aanvraag, maar ook niet te vroeg.

• Vier maanden voor uw rijbewijs verloopt, start u de aanvraag. Als u weet dat u een arts of medisch specialist moet bezoeken, start dan vijf maanden voor het verlopen van uw rijbewijs.

• Vul de Gezondheidsverklaring digitaal in via Mijn CBR. Dit gaat sneller dan per post.

• Neem bij afspraken met de arts en specialist(en) alle formulieren mee die u van het CBR ontvangt nadat u uw Gezondheidsverklaring heeft ingediend.

10 ANBO

Ongehuwd samenwonen en erfbelasting

GESPREKSSTOF

Raad&Daad

Ook voor de erfbelasting kunnen mensen die ongehuwd samenwonen, als gehuwden worden beschouwd. Daarmee hebben zij dezelfde rechten als mensen die feitelijk zijn gehuwd. Maar daar moet u wel wat voor doen. Zorg er in ieder geval voor dat u samen op hetzelfde adres bent ingeschreven bij uw gemeente. En laat een notarieel samenlevingscontract opstellen waarin een wederzijdse zorgverplichting is opgenomen.

Bent u niet op hetzelfde adres ingeschreven? Dan hebt u bij overlijden van uw partner slechts recht op een vrijstelling van € 2.173. Is de erfenis hoger, dan moet de nabestaande tussen 30% en 40% erfbelasting betalen.

Bent u wel op hetzelfde adres ingeschreven, maar heeft u geen samenlevingscontract? Pas na minimaal 5 jaren onafgebroken samenwonen, komt de nabestaande in aanmerking voor de vrijstelling die voor gehuwden geldt: € 650.193,- Is de erfenis hoger, dan betaalt de nabestaande tussen 10% en 20% over het verschil. Heeft u ook een samenlevingscontract, dan gaat de regeling voor gehuwden al na 6 maanden in.

Wijzigingen doorgeven aan Sociale Verzekeringsbank

Successen

Elke week laat ANBO Raad & Daad op Facebook zien wat er is bereikt. Een greep uit de successen.

CBR Onze Raad & Daad Advieslijn wordt nog altijd overstelpt met leden die onze hulp vragen bij de verlenging van het rijbewijs via het CBR. Omdat we nauw samenwerken met het CBR hebben we al heel veel mensen kunnen helpen. Daarop blijven heel veel leuke, lieve en blije berichten binnenkomen: per mail, telefoon, post, maar ook in de krant (zie foto). Ons lid mevrouw De Rooy-De Vreede was zo blij dat ze schreef naar Het Dagblad van het Noorden.

Wij krijgen regelmatig vragen van leden die een brief van de Sociale Verzeringsbank (SVB) hebben gekregen over wijzigingen die zij niet -of niet tijdig- aan de SVB hebben doorgegeven. Soms hebben ze daardoor te veel AOW ontvangen en moet er worden terugbetaald. Voorkom deze situatie en geef een wijziging tijdig door. Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen.

• Uw woon- of leefsituatie verandert, bijvoorbeeld: iemand anders gaat bij u wonen; u en uw partner gaan uit elkaar; u neemt een kostganger in huis.

• Uw persoonlijke situatie, bijvoorbeeld: u sluit een samenlevingscontract; u gaat uit elkaar; u sluit een huwelijk buiten Nederland; u verhuist naar het buitenland.

• Als u een partnertoeslag ontvangt: eventuele buitenlandse inkomsten van uw partner; structurele wijziging van het Nederlands inkomen van uw partner.

Een volledig overzicht van de wijzigingen die u moet doorgeven, vindt u op: www.bit.ly/SVB-rechten-plichten

ANBO 11

OPGELOST

De zaak ‘Beltman’ Onze Raad & Daad Advieslijn is benaderd door mevrouw Beltman uit Nijverdal, een plaats in de Overijsselse gemeente Hellendoorn. Haar werd door de gemeente huishoudelijke hulp geweigerd.

12 ANBO

OPGELOST HET PROBLEEM Mevrouw Beltman en haar man zijn beiden niet in staat om het huishouden te doen. Het echtpaar maakte geen gebruik van de huishoudelijke ondersteuning die de gemeente bood, omdat de eigen bijdrage hoger was dan de kosten die zij maakten om iemand anders het huis te laten schoonmaken. De gemeente Hellendoorn noemt dit ‘eigen kracht’.

DE ACHTERGROND Gemeenten zijn verplicht om burgers te ondersteunen bij het langer thuis wonen. Als inwoners niet in staat zijn om zelf het huishouden te doen, dan kunnen mensen via de gemeente ondersteuning krijgen. De gemeente hoeft geen huishoudelijke ondersteuning te betalen als er mantelzorg is, als er volwassen familieleden in huis wonen die de werkzaamheden kunnen verrichten of als mensen op ‘eigen kracht’ al een oplossing hebben gevonden.

Huishoudelijke ondersteuning kan als maatwerkvoorziening en als algemene voorziening verstrekt worden.

• Vanaf 1 januari 2019 valt alle huishoudelijke ondersteuning als maatwerkvoorziening onder het abonnementstarief.

toekomst’ een pakket aan maatregelen aangekondigd om de stapeling van eigen betalingen in de (langdurige) zorg en ondersteuning te verminderen. Dit met als doel het vergroten van de financiële toegankelijkheid van de zorg en het tegengaan van de ophoping van zorgkosten van mensen die uit meerdere wetten zorg of ondersteuning krijgen. In diverse debatten heeft minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, aangegeven dat de stapeling met name voor mensen met een laag middeninkomen zeer slecht uitpakt.

DE OPLOSSING Wij hebben een bezwaarschrift ingediend bij de gemeente Hellendoorn. We hebben daarin aangegeven dat het wetsvoorstel juist beoogt om stapeling van zorgkosten -met name bij de lagere middeninkomens- tegen te gaan. Na indiening zijn we gebeld door de gemeente. Die heeft de zaak van mevrouw Beltman nog eens bekeken en gaf aan dat het vasthouden aan het eerder ingenomen standpunt onwenselijke gevolgen heeft voor ons ANBO-lid. De gemeente heeft daarom besloten om mevrouw Beltman alsnog huishoudelijke ondersteuning te verlenen onder het abonnementstarief. Opgelost!

• Vanaf 1 januari 2020 valt ook de huishoudelijke ondersteuning als algemene voorziening onder het abonnementstarief.

Voordat het abonnementstarief inging betaalden mensen een eigen bijdrage. Deze eigen bijdrage was, ook voor lage middeninkomens, hoog. Mevrouw en meneer Beltman hebben een laag middeninkomen. Het abonnementstarief bedraagt altijd 19 euro per maand, ongeacht de hoogte van het inkomen. De Gemeente Hellendoorn heeft vervolgens beleid gemaakt. De gemeente wijst ieder verzoek af van een inwoner die in het verleden zelf al betaalde huishoudelijk hulp had. De gemeente vindt dat dit ‘eigen kracht’ is.

HET REGEERAKKOORD Wij vinden het weigeren van huishoudelijke ondersteuning in dit geval in strijd met de wet. De regering heeft in het regeerakkoord 2017-2021 ‘Vertrouwen in de

OOK HULP NODIG? BEL OF MAIL ANBO RAAD & DAAD! Heeft u zelf een vraag? Of komt u ergens niet uit? Kijk dan op www. anboraadendaad.nl of neem contact op met onze ANBO Raad & Daad Advieslijn via 0348 46 66 88. Onze deskunige medewerkers zijn iedere dag bereikbaar van 10.00 tot 15.00 uur. Mailen kan uiteraard altijd: raadendaad@anbo.nl

ANBO 13

Onze klanten hebben ons voor het 4e jaar op rij gekroond tot BESTE winkelketen ĂŠn webshop

DOSSIER SLAPEN

SLAPEN Het klinkt misschien niet echt als een thema om je bed voor uit te komen. Maar over slapen valt meer te vertellen dan u misschien denkt. Wist u dat bijna de helft van de 65-plussers slaapproblemen heeft? En dat terwijl een goede nachtrust onontbeerlijk is voor onze geestelijke en lichamelijke gezondheid. Daarom in dit magazine alles over slapen. Van feiten tot fabels en van wetenschappelijk onderzoek tot slaaptips van onze leden. Wakker blijven dus!

ANBO 15

DOSSIER SLAPEN

16 ANBO

DOSSIER SLAPEN

Dj en ondernemer Erik de Zwart (62)

‘Voor treinen mag je me ’s nachts wakker maken’ Als dj een leven vol feesten tot in de kleine uurtjes? Niet voor radioman en ondernemer Erik de Zwart. Een nachtbraker is hij nooit geweest: “Ik heb echt een uur of acht slaap nodig. Als ik te weinig slaap, voel ik me de volgende dag brak.” Er is één ding waar je hem wél ’s nachts voor wakker mag maken: treinen.

TEKST MARGOT EGGENHUIZEN FOTO’S ANOUK DE KLEERMAEKER

Heel even vragen we ons af of we bij de ingang van Erik de Zwarts tuin in Laren vergeten zijn om entree te betalen. Want naast de vertrouwde elementen – een grote tuintafel waar de hele familie aan kan zitten en lekkere loungestoelen – is er een onverwachte attractie die opvalt: langs de randen is een uitgebreid modeltreinparcours aangelegd, compleet met berghellinkjes, Alpenweitjes, mini-bomen en Zwitserse locomotieven-op-schaal met daaraan gekoppeld rijtjes keurig gepoetste wagons. Rode seinen springen aan, treinen stoppen en vertrekken weer en we horen gepruttel bij de spoortunnel. De Zwart veert op bij het geluid: “Ik moet even iets een

zetje geven.” Een blaadje op de rails blijkt – ook hier – de boosdoener te zijn van het oponthoud. Gelukkig geen akelige aanrijding, zoals vorig jaar. De Zwart: “Er zat een locomotief vast in de tunnel en toen ik de trein eruit trok, kwam er een geëlektrocuteerde kikker mee. Als een reptiel stroom krijgt, dan blijft hij zitten,

‘Ik heb er een hekel aan om te gaan slapen als de vogels wakker worden’ ANBO 17

DOSSIER SLAPEN

‘Voordat je gaat slapen moet je gewoon aan andere dingen denken, leuke dingen.’ hij springt niet weg. Zo zijn de kikkerbillen uitgevonden, denk ik.” Als alles weer rolt, neemt De Zwart weer plaats in het najaarszonnetje. Met steeds één oog en oor op zijn modelspoor gericht.

ELK JAAR EEN TREINTJE “Daar mag je me echt ’s nachts voor wakker maken, voor treinen of een mooie treinreis. Het is een passie. Al heel lang trouwens, want op mijn vierde maakte ik voor het eerst kennis met modeltreinen. Mijn oom had een Märklin-baan op zolder en toen ik die eenmaal had gezien, móést ik er ook een hebben. We woonden in Amsterdam-West op een flatje, veel ruimte was er niet. Mijn oom schroefde op een klaptafel een railtje en toen had ik mijn eigen baan.

Op mijn zestiende gingen andere zaken opspelen en heb ik de treinen verkocht om discjockey-apparatuur te kun 18 ANBO

nen kopen. Ik wilde heel graag dj worden. Maar de treinen zijn nooit helemaal uit beeld geweest. In 1982 sprak ik de drummer van de band Vitesse: hij had modeltreinen gekocht voor zijn zoon, maar die speelde er niet mee. Ik ben gaan kijken en heb meteen al het spul opgekocht. Vanaf dat moment is de treinengekte weer opgelaaid en heb ik elk jaar een treintje erbij gekocht. Valt mee, toch? Nou ja, in sommige jaren waren het er misschien iets meer, maar ik verkoop ook weleens wat. Dat moet ook wel, anders is er geen plek meer in en rond het huis. Ik kan moeilijk tegen mijn vrouw zeggen dat ze minder kledingruimte mag hebben, terwijl de treinen al de garage en een groot deel van de tuin in beslag nemen.”

GEEN NACHTBRAKER “Voor de tweede keer in mijn leven maak ik nu van mijn hobby mijn werk. Eerst met dj’en, dit najaar met de treinen.

Ik heb net een nieuw online platform opgezet, 24trains. tv, waarop treinenliefhebbers 24 uur per dag terechtkunnen (zie kader, red.). Weer doe ik wat ik leuk vind. Vroeger had ik een vakantiebaantje op kantoor en dat vond ik echt wérk, ik bleef maar op de klok kijken wanneer het klaar was. Dat heb ik bij de radio nooit gehad. Het werk was veel onregelmatiger, maar dat ging eigenlijk altijd goed. Ik ben een avondmens en met drive-ins of draaien op feesten werd het soms laat. Maar voor mij niet later dan vier uur ’s nachts. Een nachtbraker ben ik nooit geweest. Ik heb er een hekel aan om te gaan slapen als de vogels wakker wor-

DOSSIER SLAPEN den. Tegen de ochtend lijkt het of iedereen op zo’n feestje zit te wachten op de bus met leuke mensen die nog gaat komen. Alsof ze niets willen missen. Als ik moe ben, ga ik slapen, mijn ogen vallen dan gewoon dicht. Misschien mis ik dan nog iets, maar dat is dan maar zo.”

KATERIG GEVOEL “Een uur of acht, soms negen, slaap per nacht heb ik echt wel nodig. Als ik te weinig slaap, voel ik me de volgende dag een beetje brak. Soms komt dat door drank, maar ook zonder alcohol heb ik dan een katerig gevoel. Het is vooral lichamelijk, van te weinig slaap word ik niet chagrijnig.

Dat gebeurt alleen als ik de krant lees, ik verbaas me vaak over de stupiditeit. Maar ik lig er niet wakker van, hoor.

Nergens van, trouwens, ook nooit van privézaken of zakelijke problemen. In mijn carrière heb ik heftige dingen meegemaakt met het voortbestaan van zenders en gedoe rondom radiofrequenties. Maar ik sliep er nooit minder goed door. Voordat je gaat slapen moet je gewoon aan andere dingen denken, leuke dingen. Dat vergt discipline, maar anders blijft het dooremmeren.”

KEDENG-KEDENG “Wat ik ontspannend vind, is reizen met de trein. Treinreizigers op vakantie hebben één ding gemeen: ze hebben geen haast. Dat heeft namelijk geen enkele zin op het spoor. Zodra je in de trein gaat zitten, bén je op vakantie.

Je kan lezen of een spelletje doen. En je ziet mooie dingen.

Treintrajecten zijn vaak oud, zo’n honderd tot honderdvijftig jaar, en zijn perfect ingebed in de natuur. Als ik een treintje in de bergen zie rijden, heb ik altijd de neiging om ’m op te pakken.

Met vrienden ben ik jaren geleden met de Trans-Siberië Express op reis geweest. We deelden met z’n vieren een slaapcoupé, maar verder waren de Russische treinen in die tijd, net na de val van het communisme, vooral één grote foyer waarin iedereen met elkaar zat te praten. Dat is zo leuk, dat je mensen van andere continenten ontmoet en hoort hoe anders het leven ook kan zijn. Op stationnetjes waar we stopten zagen we oude vrouwtjes wodka verkopen. De Russen hebben over het algemeen de neiging om rond vier uur ’s nachts te rangeren of alvast te gaan rijden.

Dan word je wakker, maar ja, dat hoort erbij. Het voordeel is dat je ’s middags gewoon weer een uiltje kunt knappen in de trein. Op dat ritme en geluid – kedeng-kedeng – is het heerlijk slapen.”

DROOMREIS “Ik droom van mooie treinreizen. Ik ben al op veel plekken met de trein geweest: Zwitserland – treinland nummer één – natuurlijk, maar vorig jaar ook in Canada bij min veertig graden. Maar ook van Parijs naar Barcelona met mijn vrouw en dochters – het is maar zes uurtjes reizen en je komt altijd in het centrum van de stad aan. Voor mijn nieuwe treinplatform probeer ik dingen te combineren: gaan we op vakantie naar Sardinië, dan bekijk ik daar nog even de mooie treintjes. Als we binnenkort mijn dochter gaan bezoeken die een paar maanden in Costa Rica zit, dan reizen we via Panama zodat ik de treintjes kan filmen die langs het Panamakanaal rijden. Zo combineer ik het nuttige met het aangename. Op mijn verlanglijstje staat de Rovos Rail door Zuid-Afrika. Dat is echt de kers op de taart.

Het is er nog niet van gekomen, ook omdat het niet niks is, het is een serieuze treinreis. Je reist prachtig door Afrika in zoveel luxe: je kunt door de trein lopen, in de bar zitten, lekker eten, slapen in de trein. Daar droom ik van. Meer dromen heb ik eigenlijk niet. Mijn ene droom was radio maken, mijn andere treinen en allebei zijn ze uitgekomen.

Ik ben echt een zondagskind, een dik tevreden mens.”

ANBO 19

DOSSIER SLAPEN

‘De Rovos Rail door ZuidAfrika, daar droom ik van’ 20 ANBO

Erik de Zwart & slapen

DOSSIER SLAPEN

WELK BOEK LIGT ER OP JE NACHTKASTJE? “Dwergwerpen, geschreven door Bart in ’t Hout en Eric Eljon. Het gaat over het Gooische matras en het Hilversumse wereldje. Dat wil ik natuurlijk lezen!”

WAT VIND JE FIJNE MUZIEK OM BIJ TE ONTSPANNEN? “Pink Floyd. Geen specifiek nummer, gewoon alles van Pink Floyd. Ik draai het trouwens ook in de auto. Heerlijk, het is echt mijn muziek.”

HEB JE EEN TERUGKERENDE DROOM? “Nee, niet echt. Ik heb weleens nachtmerries. Net voordat ik de afgrond in val, word ik dan wakker. Vannacht droomde ik iets lachwekkends: dat mijn maatje Paul (radioproducent Paul van der Lugt, red.) baas van Veronica werd. Dat radiostation is van John de Mol en het klikt niet zo tussen John en mij, dus het was meer een nachtmerrie, haha.”

LIG JE WELEENS ERGENS WAKKER VAN? “Nooit van zorgen, alleen als ik de avond ervoor teveel knoflook heb gegeten.

Of rood vlees, dan word ik altijd om een uur of drie, vier wakker en lig ik even te woelen. Maar dan val ik ook altijd weer in slaap.”

WAT DOE JE ALS EERSTE ALS JE ’S OCHTENDS WAKKER WORDT? “Mijn telefoon pakken om te kijken of er nog appjes of mails zijn. Ik lees ook de krant op mijn telefoon. En ik speel altijd Candy Crush (een puzzelspelletje, red.), inmiddels zit ik op een redelijk level. Daar word ik lekker wakker van.”

WAAR SPRING JE VOOR JE BED UIT? “Als het sneeuwt, dan lig ik buiten op m’n knieën in de tuin om te zien hoe de locomotieven de sneeuw wegduwen. Die is in Nederland vaak wat plakkeriger dan in bijvoorbeeld Zwitserland en dan gaat het mis. Maar als de sneeuw wat droger is, gaat het goed – dat is geweldig om te zien.”

Nieuw treinenplatform: 24trains.tv Op 22 oktober ging een nieuw en uniek treinenplatform live: 24trains. tv. Treinenliefhebber De Zwart heeft dit grote, internationale treinenplatform opgericht om zijn passie te kunnen delen: “24 uur per dag kunnen treinliefhebbers uit de hele wereld hier álles vinden over treinen, van video’s en documentaires van de mooiste treinreizen tot interessante artikelen uit magazines – ook uit andere landen, zelfs Amerika – en boeken. Sommige video’s maak ik zelf, samen met de redactie, en voor andere content werken we samen met partijen over de hele wereld.” Een deel van de site is alleen toegankelijk voor abonnees, een ander deel is gratis te bekijken en lezen. www.24trains.tv

ERIK

DE ZWART Erik de Zwart (1957) groeide op in Amsterdam. Hij begon in zijn tienerjaren met plaatjes draaien en werkte daarna bij de piratenzender Radio Unique. In de jaren 80 ging hij aan de slag bij Veronica, zowel op radio als op tv, en presenteerde hij onder meer de Nederlandse Top 40.

Begin jaren 90 zette hij samen met dj Lex Harding de zender Radio 538 op, waar hij naast dj later ook algemeen directeur werd. In 2008 stapte De Zwart over naar Radio Veronica. Inmiddels is hij niet meer als dj op de radio te horen, maar is hij wel voorzitter van de Stichting Nederlandse Top 40 en is hij betrokken bij diverse bedrijven, onder meer de platenmaatschappij 21st Century Music. In oktober 2019 lanceerde hij zijn online treinenplatform 24trains.tv. De Zwart woont in Laren met zijn vrouw Marika. Hun twee dochters, Merel en Jasmijn, zijn inmiddels volwassen en net uit huis gegaan.

ANBO 21