ANBO 5
WWW.ANBO.NL ● JULI/AUGUSTUS 2016
IEDEREEN GELIJK Roze 50+
● DIT ZIJN ONZE ROZE AMBASSADEURS ● ZORG UITSTELLEN DOOR STIJGENDE KOSTEN ANO_N5_01 1
20/06/16 13:34
ANBO LOBBY
OP DE BRES VOOR U ANBO maakt zich dagelijks hard voor uw belangen. In deze rubriek houden we u op de hoogte van wat er speelt. Kijk voor het meest actuele nieuws op www.anbo.nl.
GEEN GESPREK NA WMO-AANVRAAG Maar liefst een derde van de Wmo-aanvragers krijgt geen (keukentafel)gesprek met de gemeente. Dat blijkt uit ANBO-onderzoek onder 867 mensen die vorig jaar een Wmo-aanvraag hebben ingediend. Bij ANBO komen al langer signalen binnen over onduidelijke communicatie van gemeenten als het gaat om hoe een onderzoek plaatsvindt na een aanvraag. Daarom hebben onze experts samen met een gespecialiseerde advocaat spelregels opgesteld die meer duidelijkheid moeten geven. Kijk op www.anbo.nl/ keukentafelgesprek voor meer informatie of bel de ANBO Raadslijn, tel. (0348) 46 66 88 (werkdagen van 10-15 uur).
DEMENTEREN ALS GROOTSTE ANGST
TEKORT SENIORENWONINGEN IN ZICHT Meer dan de helft van de gemeenten verwacht een tekort aan geschikte seniorenwoningen in 2020. Dat blijkt uit de vijfde
Een goede gezondheid staat bij bijna acht op
editie van het onderzoek ‘Lokaal beleid seniorenhuisvesting’
de tien mensen boven aan de verlanglijst als
van Ipso Facto in opdracht van ANBO.
het gaat om wensen voor de toekomst. Zelf-
Aan het onderzoek deed bijna een derde
standig wonen en onafhankelijkheid maken de
van de 390 gemeenten mee. ANBO’s
top 3 compleet. Dementeren is de grootste
directeur-bestuurder Liane den Haan: “Er
angst voor de toekomst, dat blijkt uit onder-
moet meer worden samengewerkt om
zoek onder 1207 zelfstandig wonende ouderen
op lokaal niveau voor genoeg geschikte
van 55-80 jaar. Het onderzoek vond plaats in
woningen te zorgen. Minister Blok van
opdracht van Zilver Wonen Weken waaraan
Wonen
ANBO meedoet. Deze stichting is in april 2015
beleidsdruk uitoefenen
opgericht om ouderen bewust te maken van
om dit probleem aan te
hun (woon)situatie en van de noodzaak om
pakken.”
kan
meer
vooruit te denken.
21 TIPS VAN ANBO De nieuwe Tweede Kamerverkiezingen vinden pas plaats in mei 2017, maar de meeste politieke partijen zijn al begonnen aan hun verkiezingsprogramma. Als dé belangenbehartiger voor senioren geeft ANBO graag advies: ANBO’s ‘21 tips tot 2021’ over langer zelfstandig wonen, de portemonnee van senioren en werk. Lees de tips op www.anbo.nl/21tips.
4
ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_14 4
21/06/16 13:27
KLIJNSMA AAN DE LIJN Tijdens een telefonisch spreekuur bij de ANBO Raadslijn sprak staatssecretaris Klijnsma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) met leden. Zij maken zich zorgen om hun pensioen. Al sinds 2008 leveren gepensioneerden inkomen in, terwijl de kosten voor zorg en levensonderhoud stijgen. Daarnaast vrezen pensioenfondsen dat zij in 2017 moeten korten vanwege de Staatssecretaris Klijnsma tijdens het telefonisch spreekuur van ANBO.
extreem lage rente. ANBO vindt dat dit koopkrachtverlies moet stoppen (zie ook pagina 36 voor onze e-cardactie).
ZORGEN OVER THUIS OUD WORDEN
‘GEEN OVERHAASTE INVOERING NIEUW PENSIOENSTELSEL’
Slechts 12 procent van de oudere huurders heeft genoeg besteedbaar vermogen om zelf woningaanpassingen te financieren als dat nodig is. Van de kopers heeft een derde hiervoor daadwerkelijk
Onder het motto ‘Stel pensioenstel-
genoeg vermogen. Het gaat dan bijvoorbeeld om drempels verlagen
sel niet in de waagschaal’ roept ANBO
en deurposten verbreden. Dit blijkt uit onderzoek van ANBO onder
politiek Den Haag op geen overhaaste
ruim 9000 oudere kopers en huurders. ANBO wil dat gemeenten
stappen te nemen naar een nieuw
bewoners beter ondersteunen zodat zij langer thuis kunnen blijven
pensioenstelsel. “Het huidige stelsel is
wonen. Bijvoorbeeld met de Blijverslening, een gunstige lening uit een
nog steeds een van de beste ter wereld,
speciaal fonds (meer informatie via www.anbo.nl/blijverslening). Nog
dus we kunnen beter goed nadenken
niet alle gemeenten bieden deze lening aan. Maar ook een goede
over vernieuwing dan overhaast pleisters
voorbereiding van mensen zelf is van belang. De helft van de
gaan plakken,” zegt Liane den Haan,
respondenten blijkt nooit na te denken over noodzakelijke woningaan-
directeur-bestuurder van ANBO.
passingen, terwijl ze die misschien in de toekomst wel nodig hebben.
AMBASSADEUR WERKZOEKENDE SENIOREN
f is door het kabinet Oud-profvoetballer John de Wol r werkzoekende senioren. aangesteld als ambassadeur voo iseren en ondersteunen. Als boegbeeld zal hij hen adv werkgevers om hen te De Wolf gaat ook in gesprek met waarde van 50-plussers. overtuigen van de toegevoegde beleid om werkloosheid ANBO juicht dit initiatief toe. Het et tot nu tekort. Dus alle onder senioren op te lossen, schi beetjes helpen.
ARMOEDE VOORKOMEN Het aandeel huishoudens met een langdurig laag inkomen en het risico op langdurige armoede is het grootst onder 55- tot 65-jarigen. ANBO vindt dat fors geïnvesteerd moet worden om deze groep aan het werk te krijgen en te houden. Dat schreef ANBO in een brief aan de vaste kamercommissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid ter voorbereiding op een overleg over het armoedeen schuldenbeleid.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_14 5
5
20/06/16 13:54
STRIJD MEE VOOR UW PORTEMONNEE! Stuur nu uw boodschap aan het kabinet. Al sinds 2008 leveren gepensioneerden inkomen in terwijl de kosten voor zorg en levensonderhoud stijgen. Daarnaast vrezen pensioenfondsen dat zij in 2017 moeten korten vanwege de extreem lage rente. ANBO vindt dat dit koopkrachtverlies moet stoppen. Het wordt tijd om kenbaar te maken aan de politiek dat de financiĂŤle rek eruit is. Economisch herstel moet niet alleen gelden voor werkenden, maar ook voor gepensioneerden.
Knip de bon uit Stuur de bon met uw naam en een envelop met postzegel naar: ANBO Postbus 2012 3440 DA Woerden
Of ga naar www.anbo.nl/strijdnumee En verstuur uw e-card.
Persoonlijke gegevens Ik ben ANBO-lid met lidnummer Ik ben geen ANBO-lid
ECONOMISCH HERSTEL IS VAN ONS ALLEMAAL!
Voorletter(s) V A Achternaam E E-mailadres P Postcode en woonplaats
St
achtverlies va Ăłp het koopkr
n gepensioneer
den
H Huisnummer en toevoeging T Telefoonnummer
Tussenvoegsel(s)
dhr.
mw.
DOSSIER ROZE 50+
ALLEMAAL ANDERS, ALLEMAAL GELIJK Veel roze 50-plussers dreigen weer ‘in de kast’ te verdwijnen zodra ze te maken krijgen met zorg. Omdat hulpverleners heteroseksualiteit als norm nemen of omdat medebewoners hen niet accepteren. Hoog tijd voor bewustwording – en daar draagt ANBO graag een steentje aan bij. ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_20 7
7
20/06/16 14:20
Radboudumc
ingang
ziekenhuis
14
ANO_N5_21.indd 14
20/06/16 14:29
Roze Loper voor Radboudumc
DOSSIER ROZE 50+
GASTVRIJ ZIEKENHUIS VOOR IEDEREEN Als eerste ziekenhuis in Nederland mag het Radboudumc in Nijmegen de Roze Loper uitrollen. Projectleider Jessica Vogel is er blij mee, maar rust niet op haar lauweren: ‘Werken aan tolerantie voor seksuele diversiteit is nooit klaar.’ TEKST JOLENTA WEIJERS BEELD ISTOCK BEWERKING HELEEN KURPERSHOEK
ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_21.indd 15
15
20/06/16 14:30
H
et Radboudumc (in de volksmond: Radboud-ziekenhuis) vond de conclusie dat het wel goed zat in Nijmegen te makkelijk. Er waren inderdaad geen formele klachten, maar zegt dat alles? Blijft pestgedrag over iemands seksuele geaardheid niet meestal onbenoemd? Stapt de vrouw die voor een ivfbehandeling komt en voor de derde keer de vraag krijgt of haar man er ook bij is, naar de klachtencommissie? Trekt een homo aan de bel wanneer zijn echtgenoot te horen krijgt dat het bezoekuur alleen voor familie is? “Dat weten we niet,” zegt Jessica Vogel, projectleider seksuele diversiteit in het Radboudumc. “Wat we wel weten, is dat seksuele diversiteit voor veel mensen een ongemakkelijk onderwerp is. Een onderwerp dat je mijdt, waar je niet naar vraagt. Dat kan ook bij ons voorkomen. Niet bewust, want iedereen bedoelt het goed. Maar toch. Wat we óók weten, is dat we een gastvrij ziekenhuis willen zijn. Voor iedereen. Die gedachte zit al in de haarvaten van onze organisatie. Maar als het beter kan, moeten we in actie komen.”
‘HET IS BELANGRIJK OM OPEN VRAGEN TE STELLEN. BIJVOORBEELD: WAT IS UW THUISSITUATIE?’ VRIJ VOELEN Dus zette het ziekenhuis seksuele diversiteit op de agenda van alle zorgprofessionals – en dat zijn er nogal wat: het academische ziekenhuis telt meer dan 10.000 medewerkers. Jaarlijks worden er ongeveer 150.000 patiënten behandeld. Anno 2016 is het Radboudumc het eerste Nederlandse ziekenhuis met een Roze Loper (zie het kader ‘Roze Zorg’). Steef Mertens (64) uit Nijmegen is homoseksueel en hem is het prima bevallen in het Radboud:
16
“Ook toen er mannenbezoek was en er werd gekust, heb ik daar weinig reactie op gemerkt. Toen een vriendin van mij was opgenomen en haar vrouw ook op bezoek was, voelden we ons voldoende vrij om te zijn wie we zijn. In eerste instantie is het niet van belang voor een organisatie om te weten wat mijn seksuele voorkeur of identiteit is. Dat gaat eigenlijk niemand wat aan. Naar mijn overtuiging heb je de zaken voor iedereen voor elkaar als rondom seksualiteit sprake is van openheid. Het is de enige discriminatiegrond die door elke andere heen loopt.” Daarom vindt hij het fijn dat het ziekenhuis nu aandacht schenkt aan seksuele diversiteit. “Een vraag als: ‘Wanneer komt uw vrouw u ophalen?’ is snel gesteld en dat gebeurt met de beste bedoelingen. Maar zo’n vraag is simpelweg niet prettig in een situatie waarin je afhankelijk en kwetsbaar bent. Er kan bijvoorbeeld ook ‘Wordt u opgehaald?’ worden gevraagd.”
OPEN VRAGEN Het Radboudumc realiseert zich dat. Het sleutelwoord is daarom: bewustwording. In eerste instantie bij alle zorgprofessionals. Aandacht voor seksuele diversiteit zit voortaan versleuteld in hun onderwijs. Jessica Vogel: “Het is menselijk om alvast conclusies te trekken. Om te zeggen: ‘O, is dat uw zus?’ In plaats daarvan moeten we leren om open vragen te stellen. Bijvoorbeeld: ‘Wat is uw thuissituatie?’ Op die manier vel je geen oordeel en kan de patiënt zelf beslissen wat hij wel en niet vertelt. Want we zijn er natuurlijk niet op uit om hun privacy aan te tasten.” Het is de bedoeling dat op den duur álle medewerkers die contact hebben met patiënten, hierop worden getraind. Blijvend. “Want werken aan tolerantie voor seksuele diversiteit is nooit klaar.” Op dit moment probeert het ziekenhuis vooral om seksuele diversiteit op te nemen in wat er al is. “We zetten eens twee mannen op de foto als stel, in plaats van een man en een vrouw. We hijsen de regenboogvlag tijdens de Roze Week in Nijmegen. We hebben onze teksten gecontroleerd op vooroordelen. Allemaal kleine dingetjes, maar ze dragen bij aan het geheel. Je moet zo’n thema
ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_21.indd 16
20/06/16 14:30
niet groots en meeslepend aanpakken, je moet het juist heel vanzelfsprekend maken.” Die houding bevalt Steef Mertens. “Erkenning van beleid betekent pas iets als je daar actief op stuurt en het een integraal onderdeel maakt van je normen- en waardenpatroon. Dus niet alleen op patiëntencontact-niveau, maar van Raad van Bestuur tot de schoonmaak. Seksuele diversiteit moet op elk niveau regelmatig aan de orde komen. Het gaat immers ook om de vrijheid van medewerkers om te zijn wie ze zijn. Als het zó functioneert, kunnen alle mensen zich veilig en gerespecteerd voelen.”
Assertiever Overigens mogen patiënten ook best een beetje assertief zijn, vindt Jessica Vogel. Er liggen veel ouderen in een ziekenhuis, dus vaak speelt er een generatieverschil. Maar ook het tijdsgewricht waarin we leven, is van belang. “Ik denk dat je dertig jaar geleden een andere coming-out had dan nu. Destijds was Nederland behoorlijk tolerant, nu wordt dat minder. Maar voel je niet direct gediscrimineerd als er iets onhandigs wordt gezegd. Mensen gaan in hun denken nu eenmaal uit van het gemiddelde. Wees dan niet verbolgen, maar bespreek het.”
Roze Zorg Binnen de ouderenzorg en welzijnssector is weinig aandacht voor ‘roze’ 50-plussers. Zorgprofessionals staan er vaak niet bij stil dat senioren homoseksueel, lesbisch of biseksueel kunnen zijn, en zelf durven roze ouderen vaak niet open te zijn over hun geaardheid uit angst voor discriminatie. Roze Zorg heeft daarom in 2008 de Roze Loper in het leven geroepen. Verpleeg- en verzorgingshuizen kunnen hun zorg laten beoordelen. Voldoen ze aan de normen om vooroordelen tegen te gaan, dan krijgen ze een Roze Loper als een soort certificaat. Nederland telt inmiddels 107 instellingen met een Roze Loper. Dit jaar is er voor het eerst een uitgereikt aan een ziekenhuis: het Radboudumc in Nijmegen. Achter Roze Zorg zit de stichting Roze 50+, een samenwerkingsverband van ANBO en de Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit COC. Roze 50+ werkt nauw samen met de kenniscentra Movisie en Vilans. Meer weten? Kijk op de vernieuwde website www.rozezorg.nl.
ANBO ● nummer 5 ● 2016
ANO_N5_21.indd 17
17
20/06/16 14:30
DOSSIER ROZE 50+
WE ZIJN ER EN
18
ANO_N5_04 18
20/06/16 13:38
! E E M N WE TELLE Taboes doorbreken, in gesprek gaan, voorlichting geven en discriminatie tegengaan. Dat zijn een aantal doelen van Roze 50+, een organisatie voor oudere LHBT’ers: lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders. Deze vijf ‘ambassadeurs’ vertellen. TEKST MARGREET ALGRA BEELD RUUD POS, ISTOCK BEWERKING HELEEN KURPERSHOEK
‘MIJN RADAR STAAT ALTIJD AAN: IS HET HIER VEILIG?’ Truus van Drie (68) uit Eelde is actief
voor Roze 50+ in Drenthe. “Ons hele leven lang moeten wij telkens weer uit de kast komen. Bij een andere huisarts of wijkverpleegkundige, maar ook bij nieuwe buren. Ouder worden maakt kwetsbaar. Juist daarom is het voor roze ouderen belangrijk dat ze zichzelf kunnen zijn omdat ze zich veilig voelen. Ik kom al jaren op voor de rechten van LHBT’ers. Mijn drive komt voort uit een eenzame periode.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_04 19
19
20/06/16 13:39
Toen ik op mijn twintigste verliefd werd op een vrouwelijke collega, was dat een schok. Ik wist niet eens dat het bestond, kende ook geen lesbische vrouwen. Toen de vrouwen beweging een paar jaar later opkwam, werd het bespreekbaar en voelde ik me bevrijd. Het plan is om als ambassadeurs van Roze 50+, nu Assen regenboogstad is geworden, voor lichting te geven aan sociale wijkteams en studenten van zorgopleidingen. Ook schreef ik voor de opleiding van ANBO’s ouderen adviseurs een ‘roze module’. Daarnaast organiseren we een maandelijkse o ntmoetingsgroep voor roze ouderen en verdiep ik me momenteel in de digitale matchmogelijk heden voor mantelzorg. Dat wordt steeds belangrijker in onze participatiesamenleving. In mijn buurt voel ik me veilig. Het gaat goed, op een incident na met een buurmeisje dat mijn vriendin uitschold voor pot. Maar dat was over nadat we met haar in gesprek g ingen. Toch staat mijn radar altijd aan: is het hier veilig, blijft het veilig? Zeggen dat je voetbalfan bent is makkelijker dan vertellen dat je lesbisch, homoseksueel of biseksueel bent. Je weet nooit hoe mensen reageren.”
‘Er zijn ouderen die hun ware gevoelens al jaren verborgen houden’ Piet Karsten (59) uit V enhuizen
was zeven jaar geleden een van de oprichters van Roze 50+ in West-Friesland. Voor zijn baanbrekende LHBT-emancipatiewerk in deze regio kreeg hij onlangs een koninklijke onderscheiding. “Ik had leuke verkeringen met vrouwen, maar dat was het toch niet voor mij. Op mijn 35ste ontmoette ik George. Het was meteen raak en ik besefte dat ik homo was. Al voor het officiële homohuwelijk werd ingevoerd, zijn George en
20
ik in 1997 door de burgemeester van Venhuizen getrouwd. Ik ben leerkracht op de katholieke dorpsschool, alle ouders en kinderen waren erbij. Ik voel me een gezegend mens. Van discriminatie heb ik zelf nooit iets gemerkt, maar er bestaat veel schaamte in West-Friesland. Er wonen d uizenden oudere LHBT’ers die je niet ziet of hoort. Zorgen voor zichtbaarheid was zeven jaar geleden onze eerste stap. We plaatsen regelmatig berichtjes in de krant, zoals aankondigingen van onze bijeenkomsten. Het emancipatieproces is inmiddels in gang gezet. Ik krijg als ambassadeur steeds meer ruimte van zorginstellingen om voorlichting te k omen geven, en dat is echt nodig. Nog steeds kom ik zorgprofessionals tegen die geen idee hebben wat LHBT inhoudt. Soms spreek ik ouderen die hun ware gevoelens al jaren verborgen houden. Ik oordeel daar niet over, ik probeer er alleen voor te zorgen dat hun omgeving LHBT-vriendelijk wordt. Misschien kunnen ze dan uit de kast komen. Er valt nog veel te winnen. Als ik vijftig zorginstellingen en o uderenclubs benader en drie nodigen me uit, ben ik toch weer een stapje verder.”
‘In de zorg is vaak geen aandacht voor een andere geaardheid’ Gon Teunissen (73) uit Amersfoort zet zich in
voor roze senioren in de regio Utrecht. “Roze zorg, voorlichting en ontmoeting zijn de speerpunten van Roze 50+ in mijn regio. In Amersfoort is sinds mei maandelijks een Roze 50+ café. We krijgen nu al zo veel enthousiaste reacties en ik ben er trots op dat we dit hebben opgezet. Er is duidelijk behoefte aan. Sommige mensen verdwijnen na een boeiend en openbaar roze leven terug in de kast als ze ouder worden. Hun sociale netwerk valt weg, zeker als er geen kinderen zijn en vrienden een voor een overlijden. In zorgcentra en thuiszorgorganisaties stuiten ze op onbegrip en gebrek aan aandacht voor hun geaardheid. Ze vertellen er dan liever niet meer over. De heteronorm is standaard in onze maatschappij. De vrouw op de foto op het dressoir zal wel een zus zijn, zorgpersoneel beseft niet dat het ook een partner kan zijn. Dat vind ik pijnlijk en het maakt me strijdbaar. LHBT’ers willen erkend en gerespecteerd worden, net als ieder ander. Gelukkig kom je met voorlichting aan zorgmedewerkers én bewoners van zorginstellingen een heel eind. Ik wil bereiken dat mensen oog krijgen voor diversiteit en ervoor openstaan. Pas begin jaren zeventig, na een huwelijk en de geboorte van een
ANBO ● nummer 5 ● 2016
ANO_N5_04 20
20/06/16 13:39
pracht van een zoon, ontdekte ik dat ik lesbisch was. Soms merk ik dat mensen moeite hebben met mijn geaardheid. Ik haal daar mijn schouders over op. Ik werkte jaren als docent en één keer riep een leerling ‘lesbi!’ door de klas. Ik antwoordde dat ze de spijker op z’n kop sloeg. Toen was het klaar.”
‘Ik wil anderen inspireren om open te zijn’ Marijke van Mulken (71) uit Eindhoven wilde
vroeger zendeling worden. Eigenlijk is ze dat nu ook, voor roze ouderen. “Ambassadeur ben ik altijd en overal. Ik ben Marijke en ik ben roze, zo simpel is het. Als mensen ervoor open staan, vertel ik er meer over. Ik hoop dat ik anderen zo inspireer om ook open te zijn. Veel mensen denken dat roze ouderen niet bestaan, maar we zijn er en we tellen mee. Ik wil opkomen voor ouderen die zelf niet durven zeggen wat ze nodig hebben. Dat doe ik door duidelijk te maken dat we er zijn en door voorlichting te geven aan huisartsen en in zorginstellingen. Ook sta ik weleens op beurzen. Ik was jaren getrouwd met een man. Pas na mijn scheiding ontdekte ik dat ik op vrouwen viel. Dat is nu 35 jaar geleden. Toen ik net uit de kast was gekomen, werd ik tijdens een roze protest actie gefotografeerd en stond ik pontificaal in de lokale krant. In één klap wist iedereen het, dat bespaarde me veel uitleg. Ik werkte destijds in de opvang bij het Leger des Heils, daar mocht ik niks met mijn gevoelens doen. Toen ben ik eruit gestapt. Dat is de enige keer geweest dat ik te maken kreeg met discriminatie. Mijn vrouw en ik worden geaccepteerd en gewaardeerd, zo hoort het ook. Maar in het algemeen is het er de laatste jaren niet beter op geworden met de roze emancipatie. Er zijn veel mensen in onze samenleving die nog niet hebben geleerd met ons om te gaan. Roze ouderen zijn vaak bang voor discriminatie en onbegrip. Als ambassadeur van Roze 50+ kom ik voor hen op en wil ik meegeven: ga in je kracht te staan. Durf te leven zoals je bent.”
Roze in het hele land Wilt u in contact komen met een van de ontmoetingsgroepen van Roze 50+ waarin ANBO en COC Nederland samen optrekken? Kijk op www.roze50plus.nl voor meer informatie.
‘ouderen lachen om Geer en Goor, maar accepteren ze ook roze leeftijdgenoten?’ Ralph Kleinbussink (57) uit Deventer zet zich in voor
roze senioren in zijn regio. “Toen ik op de kleuter school een pop mee naar school nam, werd ik weggestuurd. Dat kon echt niet. Ik was altijd al anders dan de anderen. Ik had weinig vriendjes en op de mavo werd ik gepest. Van homoseksualiteit wist ik niets. Tot een barman in het café van mijn moeder me op mijn 16e meenam naar het COC. Daar ontmoette ik voor het eerst mannen die net zo waren als ik. Het was een openbaring. Vanaf dat moment ben ik open geweest over mijn geaardheid. Ik kan het ook niet verbergen, je ziet en hoort het meteen aan mij. In mijn werk in de zorg merkte ik vroeger soms wantrouwen. Mijn geluk was dat mannen toen nog zeldzaam waren in de zorg, waardoor ik toch werd aangenomen. Inmiddels voel ik me overal geaccepteerd. Toch is het in onze maatschappij slecht gesteld met de emancipatie van de LHBT’ers. Het woord homo is een scheldwoord en er zijn genoeg plekken in Nederland waar het afschuwelijk is om homo te zijn. Ouderen in verzorgings tehuizen lachen om Geer en Goor, maar ik betwijfel of ze hun roze leeftijdgenoten accepteren. Roze ouderen hadden het toen ze jong waren vaak al zo moeilijk in het streng gelovige Nederland. Het is belangrijk dat hun verzorgers hun achtergrond en levensstijl kennen en respecteren. Ik ben nu bezig met een maatjesproject dat eenzame roze ouderen koppelt aan andere LHBT’ers. Het zou mooi zijn als zo’n project breed wordt gedragen. Door COC en ANBO, maar ook door andere sociaal-maatschappe lijke organisaties.” ANBO ● nummer 5 ● 2016
ANO_N5_04 21
21
20/06/16 13:39
IN DE ROZE CIJFERS DOSSIER ROZE 50+
Wat zijn de verschillen tussen lesbische, homoseksuele, biseksuele (LHB) en heteroseksuele 55-plussers? Het Sociaal Cultureel Planbureau deed er vorig jaar onderzoek naar. EVEN GEZOND Alle 55-plussers ervaren dezelfde mate van (goede) gezondheid en lichamelijke belemmeringen en ze rapporteren evenveel psychische problemen. Wel zijn LHB 55-plussers vaker arbeidsongeschikt (12% versus 5%) en hebben ze vaker gedachten aan zelfmoord en/of pogingen daartoe gedaan (gedachten: 30% versus 22%, pogingen: 7% versus 3%).
31%
van de LHB 55-plussers heeft niemand in de omgeving die weet dat zij zich (ook) aangetrokken voelen tot seksegenoten. Dit komt met name voor onder LHB 55-plussers in een heteroseksuele relatie.
VERTROUWEN IN DE ZORG De meeste LHB 55-plussers zien het moment waarop zij zorg nodig zullen hebben, positief tegemoet. 10% verwacht minder goede zorg te krijgen, of dat zorgverleners niet goed met hun seksuele oriëntatie kunnen omgaan. 20% denkt dat medebewoners in een tehuis er problemen mee zullen hebben.
12%
van de LHB 55-plussers kreeg vorig jaar negatieve reacties op zijn/haar geaardheid. Zij zijn eenzamer, hebben meer psychische problemen en minder positieve verwachtingen omtrent toekomstige zorg.
POSITIEF OVER HET LEVEN LHB
55-plussers
beoor-
delen hun huidige leven in het licht van eerdere ervaringen positiever dan heteroseksuele 55-plussers. Zij denken dat ze een moeilijker leven hebben gehad, maar dat ze nu beter in staat zijn met problemen om te gaan en dat hun leven ook interessanter is.
MANTELZORG In de toekomst verwachten beide groepen mantelzorg vanuit hun sociale netwerk. LHB 55-plussers verwachten vaker zorg van vrienden, h e t e ro s e k s u e l e n van kinderen en partner.
Bron: SCP-onderzoek ‘55-plussers en seksuele oriëntatie – Ervaringen van lesbische, homoseksuele, biseksuele en heteroseksuele 55-plussers’, december 2015. ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_25 23
23
20/06/16 14:36
TEKST MONIQUE VAN DE SANDE
Boodschappen halen voor een familielid, een
HELPENDE HANDEN
bordje eten brengen bij de buren of een praatje maken met die eenzame mevrouw. Een klein gebaar kan veel voor een ander betekenen. Deze keer: Ineke van Ballegooij-van Wijk (49, hoofdconducteur) liet zeven jaar geleden voor haar moeder een mantelzorgwoning in de tuin plaatsen.
Moeder in de tuin, hoe is dat zo gekomen?
“Mijn moeder zit al jaren in een rolstoel. Na het overlijden van mijn vader, in 2005, leek ze af te stevenen op het verpleeghuis. Dat vonden we allebei niks. Een vriend van mijn ouders vroeg of een mantelzorgwoning niets voor ons was. Eerst dacht ik: een veredeld tuinhuisje zeker, daar ga ik mijn moeder niet in stoppen. Maar toen ik in Oirschot de modelwoning van PasAan (een specialist in woon/zorgoplossingen, red.) zag, was ik meteen positief.” En daarna had u hup, een extra huis in de tuin?
“Was het maar waar. Het heeft 3,5 jaar geduurd voordat we toestemming kregen van de gemeente, die totaal niet openstond voor zo’n nieuwe uitvinding. Daar word je toch een beetje cynisch van. Iedereen heeft de mond vol van mantelzorg, totdat er echt iets moet gebeuren.” Was de zorg vol te houden in de tussentijd?
“Mijn moeder heeft behalve een fysieke handicap ook diabetes, dus ze kreeg toen al intensieve thuiszorg. Maar die is nooit toereikend, dus ik pendelde continu heen en weer. Dat was slopend, al deed ik alles met liefde.” Hoe gaat het nu?
“Veel beter. Ik coördineer nog steeds mijn moeders huishouden, financiën en medische zorg, maar nu in alle rust.
ZE IS NOG HEEL ZELFSTANDIG Door de week gebruikt ze de warme maaltijd bij een open eettafel aan de overkant van de straat. Het is fijn dat ze haar zelfstandigheid voor een groot deel heeft kunnen behouden, terwijl ze op zes stappen van onze achterdeur woont. Als ik me afvraag hoe het met haar gaat, hoef ik alleen uit het raam te kijken.” Is dit het ei van Columbus?
“Voor ons wel, ook door de uitstekende samenwerking met de thuiszorg. Maar het belangrijkste is dat ook mijn man en kinderen een goede band met mijn moeder hebben. Ze woont weliswaar niet in huis, maar komt wel vaak bij ons over de vloer. Mantelzorg moet uit je hart komen, zeg ik altijd.” Vindt u dat iedereen vrijwilligerswerk zou moeten doen?
“Ik ben behalve mantelzorger ook vrijwilliger bij de stichting Siza. Dat geeft mij een goed gevoel, maar eigenlijk vind ik dat de overheid de zorg goed moet regelen in plaats van steeds verder te bezuinigen. Vrijwilligerswerk moet een extraatje zijn.”
ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_17 55
55
23/06/16 16:01
voorkom hoge Âkosten
bel voor advies met de ANBO
ANO_N5_19 46
20/06/16 14:17
s
O
AN BO Check van tevoren uw verzekeringen
VERZEKERD OP REIS Ook op vakantie zit een ongeluk in een klein hoekje. En ver van huis is het nog belangrijker dat u goed verzekerd bent. Check daarom samen met ANBO voor vertrek of alles geregeld is.
vergoedt een reisverzekering met een medische module die kosten ook, en die is zo afgesloten.
EIGEN RISICO Of u nu in Nederland of in het buitenland gebruikmaakt van zorg, iedereen heeft in 2016 een verplicht eigen risico van 385 euro. Een reisverzekering kan zelfs deze kosten dekken.
ZORGELOOS OP VAKANTIE Is uw vlucht al geboekt? Of stapt u straks in de auto en rijdt
TERUG OMDAT HET MOET
u naar de zon? Als u nú even uitzoekt hoe u verzekerd bent
Soms moet u na een ongeluk meteen naar huis. Voor
als u in het buitenland op vakantie gaat, komt u niet voor
medisch noodzakelijk vervoer naar huis (repatriëring) kunt
vervelende verrassingen te staan.
u zich aanvullend verzekeren. Dan krijgt u die kosten vergoed. Soms is er geen medische noodzaak, maar wilt u na
PASJE MEE
een ongeval gewoon het liefst terug. De aanvullende zorg-
Neem altijd uw zorgverzekeringspas mee. Op de achter-
verzekering vergoedt de kosten voor deze terugreis niet.
zijde van veel Nederlandse zorgpassen staan de European
Ook hier kan een reisverzekering mogelijk uitkomst bieden.
Health Insurance Card-gegevens (EHIC). Daaraan kunnen buitenlandse zorgverleners zien dat u verzekerd bent voor
REISVERZEKERING
medische zorg in het buitenland en hebben ze direct inzicht
Een reisverzekering dekt niet alleen uw eigen medische
in al uw verzekeringsgegevens.
kosten, maar ook kosten die u moet maken omdat tijdens uw vakantie een naaste thuis ernstig ziek wordt of overlijdt.
DUURDER DAN IN NEDERLAND
De extra reis- en verblijfskosten om terug te keren naar
Spoedeisende medische zorg in het buitenland wordt vanuit
Nederland worden dan vergoed. Ook de gemaakte
de basisverzekering tot maximaal het Nederlandse tarief
telefoonkosten vallen onder deze dekking.
vergoed. In veel vakantielanden pakken ziektekosten hoger uit. Zo
ANBO HELPT
kan in Zwitserland een operatie wel drie keer zo duur zijn als
Kortom: ga na hoe u verzekerd bent. Voorkom vervelende
in Nederland. Een aanvullende verzekering kan de kosten
verrassingen zoals onverwacht hoge kosten en sluit een
van de spoedeisende zorg dekken. Maar in de loop van het
reisverzekering af. Voor advies kunt u bellen met de
jaar kunt u uw zorgverzekering niet veranderen. Gelukkig
ANBO Schade Advieslijn, tel. (0182) 30 44 88.
SCHADE ADVIESLIJN, TEL. (0182) 30 44 88 VUL DE BON IN OP DE VOLGENDE PAGINA ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_19 47
47
20/06/16 14:17
LEDEN VOORDEEL
EXCLUSIEVE LEDENAANBIEDINGEN Met ANBO kunt u flink besparen, ook dankzij onze exclusieve ledenaanbiedingen. Als ANBO-lid profiteert u van aantrekkelijke acties. Ook dat is belangenbehartiging! Altijd op de hoogte blijven van de laatste voordeelitems? Abonneer u dan op onze gratis digitale nieuwsbrieven via www.anbo.nl/nieuwsbrief.
50% VOORDEEL
ONLINE TESTAMENT Via
MijnPersoonlijkeWensen.nl
regelt
u
online
SLECHTS
uw
€ 97P.P.
nalatenschap, medische wensen en uitvaart. U hebt ook de mogelijkheid om abonnementen, internetdiensten, pensioenzaken en verzekeringen etc. te registreren in een digitale kluis. Daarnaast kunt u mensen benoemen als tigde en documentaanvrager. Alles wordt rechtsgeldig
3-DAAGS WANDELARRANGEMENT PIETERPAD
geregeld en u krijgt telefonisch advies van een vaste
Het Pieterpad is de langste aaneengesloten wandelroute
adviseur. Bij het premium-abonnement kunt u daarnaast
van Nederland. Bij dit arrangement wandelt u de tweede
uw testament voor € 75 extra laten registreren bij het
etappe: van Winsum naar het bruisende hart van Groningen
Centraal Testamentenregister (CTR) en de notaris.
(ca. 18 km). Inclusief 2x overnachting in een luxe kamer
executeur, voogd, bewindvoerder, medisch gevolmach-
VOORDEEL
basis-
in Best Western Hotel Restaurant Aduard, 1x viergangen-
abonnement het eerste jaar € 12 i.p.v. € 24 en voor het
welkomstdiner, 2x ontbijtbuffet, 1x lunchpakket en de
premium-abonnement € 14,75 i.p.v. € 29,50. Op beide
Pieterpad-wandelroutebeschrijving.
abonnementen krijgen leden vanaf het tweede jaar 10%
VOORDEEL ANBO-leden betalen slechts € 97 p.p. (o.b.v.
korting op de normale prijs.
twee personen per kamer).
AANMELDEN Meer informatie en aanmelden via
RESERVEREN Voor meer informatie en om te reserveren
www.mijnpersoonlijkewensen.nl
belt u 0900-88 47 (€ 0,70 per gesprek) of gaat u naar
ANBO-leden
betalen
voor
met
‘ANBOvoordeel’, of bel (085) 732 58 99.
de
het
actiecode
www.tui.nl/anbo.
GA VOOR MEER LEDENAANBIEDINGEN NAAR WWW.ANBO.NL/LEDENVOORDEEL ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_12 61
61
20/06/16 13:51
PUZZEL MEE
MAAK KANS OP MOOIE PRIJZEN! Geef uw oplossing vóór 2 september door, bij voorkeur via www.anbo.nl/puzzel. Daar vindt u ook meer informatie over de prijzen. Of stuur een kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus 2012, 3440 DA Woerden. Vergeet niet uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden.
T.W.V.
HOOFDPRIJS
€139,99 INVENTUM BROODBAKMACHINE
Met de Inventum broodbakmachine BM121B bakt u niet alleen de lekkerste broden, maar maakt u bijvoorbeeld ook heerlijke jam. De broodbakmachine is van alle gemakken voorzien en u krijgt er twee bakblikken bij. Met de instelbare timer kunt u het programma ’s nachts laten beginnen, zodat u ’s ochtends wakker wordt van de geur van versgebakken brood. Dat wordt genieten bij het ontbijt. Meer informatie: www.inventum.eu.
TWEEDE PRIJS
T.W.V.
€69,95
PC-VERSNELLER 41 4646 1111 41
62
47 11 47
25 25
12 12
28 28 38 38 2424 1616
6 6 3434 40 40
HORIZONTAAL 1 Straat in
VERTICAAL 1 Onderwereld 2 Met de
Woerden waar u ons vindt 11 Arabische vorst 12 Bestaand 14 Voorloper van KPN 15 Gewichtig (Eng.) 17 Sovjetspionagedienst 19 Godsdienst 20 Loofboom 22 Werelddeel 24 Bijzonder aantrekkelijk 25 Beroep uit de bouw 27 Overdreven 30 Symbool voor gallium 33 Pastagerecht 36 Beeld (Eng./Fr.) 38 Heldendicht 39 Schrijvende Dario (uit 1926) 40 Gigantisch 42 Belasting 43 Kunststijl 45 Uitroep van opluchting 47 Lucht scheppen 49 Inspirerende godheid 51 Beroep uit de muziekwereld.
bedoeling 3 Deel van een supermarkt 4 Internetextensie van Turkije 5 (Aller) laatst 6 Wat 7 Naamloze vennootschap (afk.) 8 Hongaarse componist (1870-1948) 9 Bloedarmoede 10 Gravin van Holland 13 Overdreven opwinding 16 Kerel 18 Popgroep uit Volendam 21 Misdrijfmelding 23 Loofboom 26 Tijdperk 28 Vocht 29 Pak 31 Romeinse liefdesgod 32 Informatief boekje dat ANBO elk jaar uitgeeft 34 Ingrediënt van beton 35 Zeehond 37 Stekken 41 Lichte bedwelming 44 Strijkende aanraking 46 Op grote afstand 48 Modus operandi (afk.) 49 Afstandsmaat (afk.) 50 Persoonlijk vnw.
Iolo System Mechanic herstelt en versnelt de pc automatisch met één klik van de muis. Het programma repareert problemen, verhoogt de snelheid, voorkomt crashes en maakt het systeem stabieler. Bovendien verbruikt de computer minder energie en start hij sneller op. U wint een licentie voor twee jaar. Compatibel met Windows 10 (én Windows 8, 8.1, 7, Vista en XP). Meer informatie: www.iolotechnologies.nl. Oplossing vorige puzzel: stekkie van de maand. De prijzen worden onder de goede inzendingen verloot. Winnaars krijgen persoonlijk bericht.
ANBO ● NUMMER 5 ● 2016
ANO_N5_13 62
20/06/16 13:53