Kevin Meredith

K evin Meredith Lomografie in optima forma

Velen kennen hem als LomoKev: de man met de onvoorwaardelijke liefde voor het gelijknamige Russische cameraatje. De Brit Kevin Meredith (1978) is wereldwijd een autoriteit op het gebied van de Lomo en de lomografie.

Zijn prachtige ‘snapshots’ van alledaagse onderwerpen tonen de kracht van de compacte camera.

Hoog tijd dat dit ‘ondergeschoven kindje’ herontdekt wordt! tekst

focus 11 49 november 2011

Angelique van Os

Lomografie

Verschillende types

De bekendste en populairste lomografische camera’s zijn de LC-A, LCA+, Diana F+, LC-Wide en Spinner 360.

Laatstgenoemd toestel maakt panoramafoto’s van driehonderdzestig graden, uitgespreid over zes negatieven. De LC-Wide, die in 2011 uitkwam, heeft een 17 mm ultragroothoek in plaats van de gangbare 32 mm groothoek en twee instelafstanden (40 tot 80 cm en 80 cm tot oneindig). De LC-A en de latere plus-variant hebben vier instelafstanden. Beide camera’s werken met kleinbeeldfilm, terwijl sommige andere types zoals de Diana-serie voor rolfilm bedoeld zijn.

“Dit is een hele simpele foto, die toont hoe verrijkend film kan zijn dankzij de bonte kleuren.”

(LC-A, cross processing «

felle kleuren, het karakteristieke contrast, het gemak van de vaste groothoeklens. Het is een ideaal toestel dat je dag en nacht bij je kunt dragen. Ik was helemaal om!” «

“Hierbij gebruikte ik niet de zoeker. Ik houd van het perspectivische effect van weinig scherptediepte. Dit effect bereik je niet met de meeste digitale compactcamera’s.

In mijn boek 52 Projects vind je een uitgebreide toelichting.” (LC-A, negatieffilm)

H

eerlijk vindt hij het: die gemakkelijke klik waarmee direct een moment vereeuwigd wordt.

Geen fractie van een seconde missen vanwege de sluitertijd of scherpstelling, maar hupsakee, what you see is what you get! De Lomo Kompakt Automat (LC-A) is de eenvoud zelve en heeft toch genoeg in huis om bijzonder beeldmateriaal te produceren, meent de Britse fotograaf Kevin Meredith: “Met de Lomo ging er een totaal nieuwe wereld voor me open.”

Het compacte formaat is een andere reden waarom de destijds negentienjarige Kevin verliefd werd op het toestelletje van Russische makelij: “Tijdens mijn derde studiejaar zat ik voor een schoolopdracht in New York.

Ik wilde graag met een klein, handig cameraatje avondopnames maken. Dat kon met de LC-A, met z’n zonescherpstelling en flexibele automatische belichtingsregeling, heel goed. Ik had een veel betere geavanceerde digitale spiegelreflexcamera, maar dat ding was groot, kostbaar en onpraktisch.

Betaalbare compacte digitale toestellen waren er begin jaren negentig nauwelijks.

Via Tom Philips, die verbonden was aan mijn universiteit, ontdekte ik de Lomo. Er ging een totaal nieuwe wereld voor me open: de

Oorsprong

Aan de wieg van de Leningradskoe Optiko Mechanichesckoe Objedinenie, oftewel kortweg Lomo, stond de Russische generaal Igor Petrowitsch Kornitzky. De gelijknamige fabriek schijnt een van de grootste en meest geheime bedrijven van de Sovjet-Unie te zijn geweest. Tijdens de Koude Oorlog leverde de fabriek volgens verschillende bronnen aan het leger en de ruimtevaart. Begin jaren tachtig was de Lomo - eventueel gebruik als spionagecamera daargelaten - vooral bedoeld als massaproduct voor alledaagse ‘snapshots’. Later verschenen er diverse goedkopere (plastic) varianten van mindere kwaliteit. Na de doorbraak van de digitale camera met allerlei nieuwe mogelijkheden werd de grootschalige productie stopgezet.

« “De Lomo LC-A is een kleine camera, die mensen veel meer op hun gemak stelt wanneer je een portret maakt dan als je een DSLR gebruikt.”

focus 11 50 november 2011

Lomomania Zo begon de ‘lomomania’ dus voor Kevin, die inmiddels drie boeken heeft uitgebracht, workshops en lezingen geeft en er een levendige community op fotowebsite Flickr. com op na houdt. Verder heeft hij geëxposeerd in The National Gallery, The Royal College of Art en het Victoria & Albert Museum. Uiteraard fotografeert hij ook met andere toestellen, maar de Lomo neemt wel een speciale plek in zijn leven in. Kevin: “Tom is een belangrijke inspiratiebron voor me geweest. Hij is een gepassioneerd fotograaf, die zelf meer op de achtergrond werkt. Hij helpt jong talent graag op weg, zoals hij dat ook bij mij heeft gedaan.”

Een andere sleutelfiguur is Fabian Monheim, die Kevin wel de godfather van de ‘Britse Lomo’ noemt. “Toen ik het wereldje van de lomografie leerde kennen, kwam ik in aanraking met Fabian. Hij fotografeerde zelf uiteraard ook, maar was bovenal ambassadeur. In die tijd was er nog geen winkel waar je al je materiaal kon kopen, of website waar je contacten kon opdoen en uitwisselen met andere liefhebbers. Alles ging fysiek. Dat gebeurde in Londen onder meer bij Fabian. Hij was grafisch designer. Als je iets nodig had, dan kon je bij hem aankloppen. Dat waren nog eens fantastische tijden, want half Londen hing bij hem in zijn studio rond omdat hij van

alles importeerde. Het was er altijd een gezellige rotzooi. En het eindigde nooit met het ophalen van de camera. Hij nodigde je bijvoorbeeld uit om deel te nemen aan evenementen of wedstrijden. Een van de hoogtepunten waren de Lomolympics (Tokio, 2000), waarbij ik tweede werd. Het was een bizarre maar te gekke wedstrijd, waarbij on the spot gefotografeerd werd.”

Obsessies Wie het beeldmateriaal van Kevin bekijkt in zijn boeken, op zijn website of op Flickr, zal opmerken dat er veel terugkerende onderwerpen zijn. Zo heeft hij een serie Obsessions, die als een rode draad door zijn werk lopen. Voorbeelden zijn gekleurde kaplaarzen tijdens festivals, lantaarnpalen bij daglicht, waterplezier, English breakfast, honden en montageportretten. Het zijn

hij zijn brood kon verdienen met zijn fotografie: een carrière waar hij langzaamaan vanzelf in rolde.

Over obsessies gesproken: Kevin was zó enthousiast over de LC-A dat hij in zijn beginjaren het apparaat aan iedereen aanbeval en zijn passie en kennis graag overbracht op anderen. “Ik vind het erg leuk om informatie te delen. Als mensen op Flickr me vragen hoe ik bepaalde technieken toepas, dan vertel ik dat graag. Waarom ook niet?”

Cross processing Over technieken gesproken: Kevin creëert in zijn werk veelal de klassieke Lomo-look, waarbij hij gebruikmaakt van cross processing. Dit is een ontwikkeltechniek waarbij diafilms worden ontwikkeld in chemicaliën voor kleurennegatieffilm. Kevin: “Zodra de

De fraaie vignettering vormt zo’n beetje het handelsmerk van de Lomo. onderwerpen die hij altijd wel ergens fotografeert. Zijn portretten zijn diverse malen gepubliceerd in modetijdschriften.

Daarnaast valt op dat Kevin het liefst met kleur en uitdagende composities speelt. Het plezier van fotograferen is voor hem altijd de belangrijkste impuls geweest. Zoals bij veel fotografen groeide een hobby uit tot een passie. Voordat zijn professionele carrière van start ging, werkte hij als animator en webdesigner. Het duurde zeven jaar voordat

focus 11 51 november 2011

film vol is, stuur ik hem op naar het lab, waar ze het diarolletje ontwikkelen als negatieffilm (dus in C-41 in plaats van in E-6, red.).

Door deze combinatie krijg je contrastrijke foto’s met sterk verzadigde en dus veel levendigere kleuren.”

Het effect van cross processing wordt overigens extra versterkt door de fraaie vignettering (donkere beeldhoeken), die zo’n beetje het handelsmerk van de Lomo vormt. Hoe hoger het contrast, des te duidelijker dat

Vooroordeel Kevin vertelt dat de populariteit van de Lomo in Engeland en de Verenigde Staten groot is.

Ook in Nederland zit de aanhang in de lift, met zo’n tweeduizend beoefenaars en een actief netwerk via internet (www.lomography.nl). Aan lomografie kleeft wellicht in ons land het vooroordeel dat het draait om plastic camera’s met slechte lenzen uit het jaar nul, die voornamelijk onscherpe beelden opleveren.

Dit is echter slechts ten dele waar. Kevin fotografeert hoofdzakelijk met de LC-A en de LC-Wide: twee types die niet van plastic zijn, maar van robuust metaal. Ook de lens is geavanceerder, lichtsterker en beter dan het lensje van plastic camera’s zoals de Diana F+, die overigens wel de populairste camera in lomografische kringen is. Met de goedkopere varianten is het niet tot nauwelijks

mogelijk om in het donker goede opnames te maken. Met de LC-A of LC-Wide kan dat wél. Het zijn gelijk de duurste toestellen uit de serie (prijs tussen de 200 en 400 euro), maar de kleurweergave is verbluffend, meent Kevin: “Met de LC-Wide kun je op straat te gekke dingen doen, en door de

Lomografie

effect naar voren komt. Bij een lichtblauwe lucht krijg je bij cross processing dus een nog sterker contrast met de donkerblauwe randen, die de foto een hele andere dimensie geven.

«

«

“Dit is een goed voorbeeld van overdreven vignettering, veroorzaakt door de lens van de LC-A en versterkt door cross processing.”

een marketingslogan. Lomografie is fotografie, en andersom. Wel is het goed dat ze de term als handelsmerk gebruiken, want dat werkt en is herkenbaar.”

Een van de andere ‘regels’ luidt dat je losjes vanuit de heup moet fotograferen zonder door de zoeker te kijken. Daar trekt de Brit zich eveneens weinig van aan. “De enige keren dat ik niet door de zoeker kijk, is wanneer de zon bijvoorbeeld laag staat en het licht fel is, of wanneer ik vanuit een erg laag standpunt fotografeer.”

Overigens merkt Kevin tijdens zijn lessen dat beginnende lomografen regelmatig moeite hebben met het scherpstellen. Hoe kan dat; het is toch zo’n eenvoudig toestel? “De enige drempel bij deze camera’s is dat je geen automatische scherpstelling hebt. Je stelt scherp door de afstand tussen de camera en het onderwerp op de gok in te stellen via een elementaire afstandsschaal.

In de zoeker kun je niet zien of de scherpstelling correct is. In het begin is dat wellicht wat lastig en kan het wazige foto’s opleveren. Zo is een standaardregel bijvoorbeeld dat je een minimumafstand van 80 centimeter tot je onderwerp moet aanhouden, anders wordt alles wazig. Je kunt de afstand niet exact instellen - er zijn verder nog presets voor 1,5 meter, 3 meter en oneindig - maar je voelt het snel genoeg aan. Een kwestie van oefenen.”

“Mijn slapende dochter van twee weken oud. Moet ik nog uitleggen waarom deze foto speciaal voor mij is..?”

Lomographic Society International

De interesse vanuit het buitenland volgde ruim tien jaar nadat de Lomo in geboorteland Rusland op de markt was gebracht. De Oostenrijkse marketingstudenten Matthias Fiegl en Wolfgang Stranzinger bezochten Praag in 1991, kort na de val van de Berlijnse muur, en stuitten op de LC-A. Terug in Wenen bedachten ze de term lomography. Een jaar later richtten ze de Lomographic Society International op, waaruit een internationale gemeenschap van gelijkgezinden voortkwam. Grootste gemene deler: overal en altijd uit de losse pols met fotografie experimenteren. De beweging werd een dusdanig (underground) succes dat er een deal werd gesloten met Poetin, die destijds de directeur van de Lomo-fabriek in Sint-Petersburg was. Hierbij kregen de Oostenrijkers het alleenrecht om de LC-A wereldwijd te verkopen. Er kwamen verschillende types op de markt, die na een veelal kortstondig bestaan al snel een cultstatus bereikten.

« “De skyline van Brighton, genomen vanaf de kraamafdeling waar mijn dochter is geboren. Deze foto toont de belichtingsspeelruimte van analoge film.”

beste (2008). Dit is een handig overzichtswerk dat vol staat met tips en (technische) adviezen, die aan de hand van één foto per pagina op een toegankelijke manier besproken worden. In een tweedaagse workshop richt hij zich op het selecteren en uitdiepen van een onderwerp, compositie en het reali-

Beginnende lomografen blijken vooral moeite te hebben met scherpstellen. vignettering en sterke contrasten kun je van elk alledaags onderwerp met een beetje spannende compositie iets bijzonders maken.”

Hot Shots Kevin Meredith is in thuishaven Brighton een bekendheid geworden door zijn fotografie.

Hij is sinds een aantal jaren actief lid van de plaatselijke zwemclub, waarvan hij regelmatig opnames maakt. Ook geeft hij jaarlijks een intensieve workshop, op basis van zijn eerste soloboek Hot Shots, elke foto de

focus 11 52 november 2011

seren van de juiste belichting.

Opvallend, want volgens de ‘Tien Gouden Regels’ van de Lomographic Society International moet je niet denken, maar doen.

Kevin: “Dat is een beetje onzin: je moet die regels niet te serieus nemen, zoals regel nummer tien zelf al zegt. Het is leuk om uit de losse pols te fotograferen, maar natuurlijk moet je wel nadenken over elementen als onderwerpskeuze en belichting. Als je dat goed onder controle hebt, maak je veel betere foto’s. Bovendien zie ik mezelf ook zeker niet als een ‘lomograaf’. Dat is gewoon

focus 11 55 november 2011

Lomografie “Soms kun je bij toeval te gekke plaatjes schieten. Ik maakte deze foto toen ik naast deze dame fietste. Het was de bedoeling om haar gezicht te portretteren, maar door de snelheid lukte dat niet.

Dit beeld werkt echter prima, omdat haar rode jas heel mooi contrasteert met de witte achtergrond.” «

focus 11 56 november 2011

focus 11 57 november 2011

«

“De schoenen die iemand draagt, vertellen vaak veel over de persoonlijkheid van de drager. Ik breng graag op deze manier mensen in beeld.” (LC-A, negatieffilm)

Daartegenover staat volgens Kevin dat er geen tijd verloren gaat, zoals bij autofocuscamera’s die moeite hebben om een onderwerp goed scherp te krijgen. Hij testte onlangs vijf verschillende digitale camera’s op de autofocussnelheid bij bewegende zwemmers, en werd er niet echt vrolijk van.

Bij een LC-A heb je dat probleem dus niet.

Zolang je maar zorgt dat je op de juiste afstand van je onderwerp staat, is je beeld scherp en heb je geen last van vertraging.

De juiste film Opvallend is dat er, ondanks de grote internationale aanhang, nooit een digitale versie is verschenen van de LC-A. Volgens Kevin is

dit volledig te wijten aan de hoge productiekosten: het is onmogelijk om digitaal dezelfde kwaliteit als bij de analoge versie te realiseren binnen dezelfde prijscategorie. Maar wordt het niet steeds lastiger - en duurder om aan de juiste filmpjes te komen? “Om de juiste kleurbalans te krijgen, werk ik met Agfa Ultra en Precisa, die zeer levendige kleuren

“Een portret, gemaakt met de nieuwe LC-Wide. De camera heeft slechts twee instelafstanden, zodat je een superscherp portret kunt schieten zonder dat je te nauwkeurig hoeft te zijn.”

«

Inmiddels heeft de Lomographic Society International afdelingen in vijftien landen, waaronder Nederland. Verder zijn er wereldwijd 24 Lomography Gallery Stores, waar naast de camera’s ook films en accessoires worden verkocht. Het zijn tevens ontmoetingsplekken voor Lomo-liefhebbers en er worden events georganiseerd. Op 13 september werd de eerste winkel in Nederland geopend, in het bekende Amsterdamse winkelgebied De 9 Straatjes. Het betreft een grachtenpand aan de Herengracht 298, op de hoek van de Wolvenstraat. Tevens komen er een expositieruimte, een zaal waar workshops gegeven en evenementen georganiseerd worden, en hoogstwaarschijnlijk ook een eigen LomoLab om films te ontwikkelen en af te drukken op elk gewenst formaat.

focus 11 58 november 2011

De Lomo is in Engeland, Duitsland en de VS behoorlijk populair. Na enige research, navraag bij het Nederlands Fotomuseum en een gesprek met Maarten Essenburg, online manager van Lomography Nederland, blijkt dat de Lomo-aanhang in ons land nog beperkt is.

De achterliggende reden is niet duidelijk. Wellicht is het een ondergeschoven kindje dat onvoldoende serieus wordt genomen in de fotografiewereld. Teken aan de wand is dat de bibliothecaris van het Fotomuseum, Hans Zonnevijlle, in zijn uitgebreide database slechts twee inhoudelijke Nederlandse artikelen kan vinden over het fenomeen. Ook geeft hij aan dat er nauwelijks exposities of befaamde lomografen in deze contreien zijn.

Het is inderdaad opmerkelijk dat er pas na twintig jaar lomografie een Nederlandse winkel en (online) magazine (2010) gelanceerd worden. De Nederlandse aanhang van zo’n tweeduizend liefhebbers is volgens Essenburg wel zeer betrokken en productief. Overigens maakten diverse Nederlandse lomografen al actief deel uit van de internationale gemeenschap. Tevens blijkt uit statistieken dat Hollanders gretig gebruikmaken van het (vertaalde) internationale lomografie-platform. Sinds mei verschijnen er wekelijks 25 artikelen en 300 nieuwe foto’s van Nederlandse lomografen. De komst van de nieuwe winkel zal de achterban alleen maar verder doen groeien, denkt Essenburg.

Flickr Ondanks dat lomografie dus vooral een analoge bezigheid is, past het door de moderne technieken van digitaal inscannen prima in de huidige tijd. Sterker nog: Kevin is al vanaf het prille begin in 2004 actief op Flickr.com. Door de fotosite heeft hij veel nieuwe contacten opgedaan en wereldwijd zijn werk kunnen etaleren. “Als je erover nadenkt, is het best gek, want Flickr bestond al vóór Facebook of YouTube. Het was een van de eerste social media sites die mensen met elkaar verbonden, terwijl er vandaag de dag nog steeds mensen zijn die er nooit van gehoord hebben.”

Kevin vindt Flickr nog altijd de ideale manier om foto’s online te delen. Het is mogelijk om collecties op allerlei manieren te ordenen door tags toe te voegen of galerieën aan te maken. Wie zich wil onderscheiden van de massa, moet dagelijks zijn werk uploaden, zo adviseert de meester-lomograaf. “Plaats bijvoorbeeld niet je dertig beste foto’s, want dan is de kans dat je opvalt minder groot.

Werk verder op onderwerp en geef elke foto een omschrijving mee, zodat mensen deze gemakkelijk kunnen vinden. Geef ook aan waar je de foto hebt gemaakt. Via een simpele link kun je heel gemakkelijk je beeldmateriaal aan anderen sturen. Het duurt lang voordat je volgers krijgt, maar zodra het eenmaal marcheert, kan het vele deuren voor je openen. Kijk wat het mij heeft opgeleverd. Mijn account, LomoKev, zegt al genoeg over wie ik ben en waar ik voor sta.”

«

Lomography Gallery Stores

Lomografie in Nederland

Een overzichtsshot, gemaakt vanaf de grond. Ik maak graag dergelijke foto’s.” (LC-Wide, cross processing)

Lomografische talenten & tips ■ Kevin Meredith lomokev.com, www.flickr.com/photos/ lomokev, www.lomography.nl/homes/ lomokev ■ Lisa Garner www.flickr.com/photos/lissyloola/ sets/72157603956505243 ■ Mr. Lomo www.flickr.com/photos/mrlomo/ ■ Slimmer_jimmer www.flickr.com/photos/slimjim/page2/ ■ Ukaaa www.flickr.com/photos/ukaaa/ ■ Laura Mary www.flickr.com/photos/lauramary/

focus 11 59 november 2011

■ Maarten Essenburg www.lomography.nl/homes/mrmaart ■ Niels de Prest www.lomography.nl/homes/kamiraze ■ Stephan Mephisto www.lomographynetherlands.nl/homes/ mephisto19 microsites.lomography.com/stores/gallerystores/amsterdam www.lomography.nl www.lomography.com www.flickr.com

Lomografie

geven. Helaas worden deze films niet meer geproduceerd. Gelukkig heb ik een flinke voorraad opgeslagen in mijn koelkast, en verscheen in 2009 de variant Agfa Photo Precisa. Vorig jaar bracht de Lomography Shop overigens de 100 Processing speedfilm uit, die prima resultaten oplevert. Het is ook goed voor de toekomst van Lomography, want er verdwijnen steeds meer analoge films. Nu hebben ze de toekomst meer zelf in handen. Ik koop mijn films allemaal online in grote hoeveelheden tegelijk.”

Het aanbod aan films wordt overigens wel steeds beperkter. De aanschafprijs ligt relatief laag (denk aan zo’n vijf euro per rolletje van 36 opnames), maar je moet niet vergeten dat daar nog de kosten van het ontwikkelen en afdrukken bij komen. Kevin laat zijn beeldmateriaal niet meer afdrukken, maar digitaal inscannen. Dat bespaart simpelweg veel ruimte en geld. Het scannen gebeurt op een relatief lage resolutie (1500 x 1000 pixels), wat goed genoeg is voor kleine afdrukken en webgebruik.