Jazzism 01/2014 Java Jazz

Java Jazz

“Kers op de taart”

De saxofonist van vocaliste Roberta Gambarini luis­ tert naar solo’s van zijn bandleden

Reisreportage

Levendigheid en drukte omschrijven het hectische bestaan in miljoenenstad Jakarta, Indonesië optimaal.

Als in een mierenhoop beweegt de bevolking zich door de metro­ pool. Drie dagen lang, van 28 februari tot en met 2 maart, zijn alle ogen gericht op Java Jazz, één van de grootste en belangrijkste festivals van de archipel. Salam jazz!

Tekst & foto’s: Angelique van Os

Mara Sophie

Black Cat Jazzclub Wouter Hamel met ‘fan’ Calvin Jeremy

Mercy Nathalia

“Dit evenement is een groot feest met voor ieder wat wils en dat trekt veel publiek”

100 J A N UA R I / F E B RUA R I 2014

Uitlaatgassen dwarrelen in donkere wolkjes langs de wolkenkrabbers en oude panden. Claxonnades galmen non-stop door de straten. Er komt geen einde aan de stapvoets rijdende karavaan van auto’s, taxi’s, vrachtwagens, bussen, tuktuks en scooters.

Dit is Jakarta, hoofd­stad van Java en ’s werelds grootste archipel; Indonesië.

In het eerste weekend van maart is de stad volledig in de ban van Java Jazz. Het festival viert dit jaar haar tiende jubileum met zeventien podia en ruim 180 optredens. De media-aandacht is overweldi­gend, hoewel jazz echt een niche is in Indonesië. Slechts twee radiostations draaien jazz. Volgens radio­ maakster Sary Latief van Kis FM 95.1 is Java Jazz echter een dusdanig grote happening is, dat iedereen er bovenop duikt. “De kracht van dit festival is de brede interpretatie. Dit evenement is een groot feest met voor ieder wat wils en dat trekt veel publiek.”

De duizenden bezoekers variëren van gillende jongeren, hippe dertigers tot serieuze vijftigers.

Het immense terrein van Jakarta International Expo is een doolhof van zalen, lounchbars en eettentjes. De zalen zijn eigenlijk te groot voor het aanwezige publiek. Alleen het hoofdpodium, de enorme Djarum Super Mild Hall, is tot de nok gevuld. Het zittende publiek is muisstil tot einde www.jazzism.nl

het van een nummer, dan barst een groot applaus los. Bij staan­concerten gaan er wel kreten richting het podium, helemaal wanneer headliner Joss Stone verschijnt, poseert, handjes geeft en een hoed van een fan opzet.

Dit jaar zijn onder andere Jamie Cullum, James Taylor, Natahalie Cole en Allen Stone aangekon­ digd. De Indonesische smaak is breed en varieert van soul, r&b, mainstream tot avontuurlijke jazz.

Ook zijn er onbekende (Amerikaanse) pareltjes, zoals trompet­tist Maurice Brown. De waslijst van internationale artiesten is bijna even lang als de Indonesische line-up, waarvan de kwaliteit van de acts behoorlijk verschilt.

Grondlegger Peter F. Gontha en artistiek directeur Paul Dankmeyer verfijnen de brede formule steeds meer. Dankmeyer, die Nederlandse roots heeft, was van 1986 tot 1998 directeur van North Sea Jazz.

St errenst at us Nederlandse artiesten als Jazz Orchestra of the Concertgebouw, Michiel Borstlap, Tineke Postma, Trijntje Oosterhuis en Ruben Hein traden al eens op tijdens dit festival. Voor Wouter Hamel is het zijn eerste keer. Met verbazing kijkt hij naar zijn gezicht op grote banners. Jazz en aanverwante muziek zijn

Een glimp van het immense festivalterrein

Elke bezoeker wil zijn handtekening achterlaten

Jakarta city, uitzicht vanaf het Nationale Symbool hot in het verre oosten en het publiek verwelkomt jazzmusici als popsterren. Hamel ervoer dat al in Japan, China en Korea. Terugkijkend op zijn doorbraak in Japan (2007), zegt hij: “Ik hoorde in 2009 pas dat een dj van Tokio FM mij heeft geplugd, waardoor een platenmaatschappij me oppikte. Promotiewerk is belangrijk, goede looks helpen ook. Ik vind mezelf helemaal niet knap, maar in Azië is dat blijkbaar zeer belangrijk. ‘Ah, very handsome’, hoor ik dan. Een heel andere fancultuur.”

Onder zijn fans is de Indonesische ster Calvin Jeremy. Hamel is een groot voorbeeld voor hem en hij stelde hem voor om samen op te treden. Voor de repetities hiervan is de G-studio in hartje Jakarta afgehuurd. Jeremy straalt als hij Hamel de hand schudt. Tijdens de ‘warming-up’ met zijn band neemt Hamel direct de leiding; hij regisseert koortjes, stuurt timing bij en vergroot dynamische contrasten. Jeremy slaat vol bewondering zijn idool gade en zingt stilletjes elk nummer mee. Na een half uur komt de Indonesiër zelf in actie: hij zingt mee op Hamels Breazy en de Nederlander vertolkt Jeremy’s Berdua (Wij tweeën). Al snel groeien de mannen naar elkaar toe. Hamel heeft de Baklese tekst (lokale taal) voor zijn neus op de grond gelegd.

“Spreek ik het goed uit zo?” Jeremy glimlacht en knikt ja. Wanneer Hamel ’s avonds zijn gast op het podium uitnodigt, klinkt er een gillend dameskoor, helemaal wanneer Berdua wordt ingezet.

Acht baan De Nederlandse Mara Sophie wist niet wat haar overkwam: ze ontving uitbun­dige reacties op haar optredens tijdens Java Jazz. Na haar eerste concert werd er volop over haar getwitterd, fans zongen haar nummers mee en stonden in de rij voor handtekeningen. Het festival opende vele deuren voor haar: ze werd uitgeroepen als ‘highlight van de dag’, werd het nieuwe gezicht van een groot Indonesisch cosmeticamerk en toerde van eind mei tot medio juli 2013 door de archipel. Er volgden meer dan veertig optredens, een videoclip, foto­ shoots en vier optredens voor Indonesische tvzenders, goed voor gemiddeld honderdmiljoen kijkers. En alsof dat nog niet genoeg is, tekende ze een contract bij Universal Zuidoost-Azië. Via via kwam de vocaliste in het vizier van Java Jazz.

DjazzTV registreerde haar ervaringen in Indonesië en startte eind december met de uitzending van een vierdelige docusoap. “Indonesië was één grote achtbaan. Het waren bijzondere, maar ook heftige www.jazzism.nl

“We stonden tussen de beautyproducten, de glimlachen van kindjes, zwangere vrouwen en tandeloze mannetjes waren onbetaalbaar”

JA N UAR I / FE B RUAR I 2014 101

Taman Sari, tuin der geuren

Het publiek op Java Jazz is lekker uitbundig De indrukwekkende Brambanan tempels nabij Jogjakarta

Java Jazz is een sociaal gebeuren

“Jazz is pas een paar jaar geleden op gang gekomen.

Het is laat ontdekt, dat geldt even­ eens voor muziekeducatie”

102 J A N UA R I / F E B RUA R I 2014

maanden. We hebben mooie optredens gedaan van Bandung tot Medan, Jogjakarta, Bali en Jakarta. Het meest bijzondere moment was een concert in een supermarkt voor arme mensen. We stonden tussen de shampoo en de beauty­produc­ ten, de glimlachen van kindjes, zwangere vrouwen en tandeloze mannetjes waren onbetaalbaar.

Indonesië heeft een bijzondere plek in mijn hart veroverd!”

Gitarist Wesley Nuis, die destijds mee op tournee was, vond het ook een bizarre ervaring. Vooral omdat hijzelf half Indisch is. “Mensen zijn hier zo oprecht uitbundig en geïnteresseerd, heel leuk om te ervaren. Met de komst van Soekarno, in 1945, werd westerse muziek verboden. Pas na zijn af­ treden in 1967 hoorden velen voor het eerst pop­ legendes als The Beatles, The Stones, maar ook Coltrane en Miles Davis. Dat is onvoorstelbaar. Het moet een muzikale explosie zijn geweest, voor zowel publiek als musici. Mede hierdoor loopt Indonesië wat achter qua trends en ontwikkeling.

Lokale artiesten hebben minder voorzieningen en middelen dan in het westen en zijn veelal auto­ www.jazzism.nl

didact. Maar er zit genoeg talent tussen, zoals Glenn Fredly en Malik & The Essentials.”

Tweede baan Ondanks de enorme omvang van Jakarta, is het zoeken naar een speld in een hooiberg op jazz­ gebied. Zangeres, eventplanner en radiomaakster Mercy Nathalia zingt mee in de lokale groep Abdul & The Coffee Theory. Volgens haar zijn de jazzpodia met liveoptredens op één hand te tellen: Black Cat, Red, White Lounge en Midorri. “Jazz is pas een paar jaar geleden op gang gekomen. Het is laat ontdekt, net als muziekeducatie. De gages zijn zeer matig: tussen de twintig en veertig euro per avond. Daar kan geen jazzmuzikant van leven, dus bijna elke musicus heeft een tweede baan. Ik ook. De muziek­ industrie ligt op z’n gat. Jakarta is een harde stad, maar de mensen zijn enthousiast. Ik red me wel met mijn productiebedrijfje. En Indonesië is zoveel meer natuurlijk, Java, Bali, Maleisië, Sumatra, allemaal eilanden die hun eigen jazzscene hebben waar veel te ontdekken valt. Java Jazz is de kers op de taart, een happening die niemand hier wil missen.”

Jakarta en Jogja staan bekend om hun hectische verkeer

Hot spots

Erheen

City & tradities Jakarta heeft een aantal hoogtepunten, zoals het Merdeplein (Vrijheidsplein), waar het nationale symbool Monas zich bevindt. Het panoramisch uitzicht vanuit de 137 meter hoge obelisk geeft een goed beeld van de metropool. Ga een middagje struinen in het aangrenzende Museum Nasional, dat kunst en gebruiksvoorwerpen bevat uit alle perioden en delen van Indonesië. Jakarta heeft veel historisch erfgoed dat verwijst naar de VOC, zoals Kota, het voormalige ommuurde Batavia. Ook de vijfhonderd jaar oude Sunda Kelapa Haven en het Fatahillah Museum (eens kantoor van de Nederlands-Indische Gouverneurs Generaal) zijn een bezoek waardig.

JogJakarta Met een binnenlandse vlucht (bijv. AirAsia) zit je in twee uur in Jogjakarta, dat bekend staat om haar oude hofcultuur. Jazz is in opkomst en wordt soms gecombineerd met traditionele muziekstijlen, zoals gamelan: voor Indonesiërs subtiele, traditionele muziek. In het Kraton (voormalige paleis van de Yogasultans, 1755) zijn gamalanvoorstellingen te zien (maan-, dins- en donderdag van 10.00 tot 12.00 uur). De Kraton is een uitbeelding van de hindoe-Javaanse kosmologie. Vlakbij ligt Taman Sari (tuin der geuren): een waterkasteel dat diende als koninklijk lusthof.

Ondanks het verval geeft het een beeld van de glorietijd en toont traditionele ambachten.

ViaVia Voor bijzondere workshops, excursies, goed eten én jazz ga je naar ViaVia Jogja: de ontmoetingsplaats voor wereldreizigers die van de begaande paden afwijken. Tevens een forum voor de vele jonge kunstenaars die de stad kent. Er zijn regelmatig exposities van lokale makers. Elke vrijdag (vanaf 20.00 uur) een jazzsessieavond met huisband The Travel Band. www.viaviajogja.com www.viaviacafe.com

Jazzism vloog met Garuda Indonesia.

Kosten: €600-1500 (afhankelijk van reisklasse). Tussenstop in Abu Dabi.

Vliegtijd: ca. 15-17 uur Tijdsverschil: 6 uur later (Java) www.garuda-indonesia.com

Java Jazz 28 feb - 2 maart | www.javajazzfestival.com Bevestigd: Indie Arie en Snarky Puppy

Borobodur hotel In dit vijfsterrenhotel verblijven bijna alle artiesten. Na afloop van het festival zijn er jamsessies. Er hangt een ongedwongen sfeer en het hotel heeft een mooie tuin, zwembad en een gezellige koffiebar. www.hotelborobodur.com

Black Cat, jazz & blues club Sfeervolle jazzclub met goed eten en dagelijks programma. www.blackcatjakarta.com

Social House Een groot restaurant met dagelijks livemuziek, goede (Indonesische) kaart en fraai uitzicht over de skyline. Grand Indonesia www.ismaya.com/socialhouse

Sere Manis Prima lokaal restaurant met authentieke keuken en goede prijs-kwaliteitverhouding. Eigenaar David Tambunan komt uit de muziekindustrie en heeft boeiende verhalen.

Organiseert ook regelmatig events. www.seremanis.com Meer info over Java en Indonesië: www.toerisme-indonesie.nl Deze reis is mede mogelijk gemaakt door: Visit Indonesia, Garuda Indonesia, TMC World Tourism Marketing Concepts (dank aan Mark Denslagen), Java Jazz Festival, ViaVia Jogja en alle genoemde artiesten.

www.jazzism.nl

JA N UAR I / FE B RUAR I 2014 103