Jazz02 josejames [p]

José

James Trekt opnieuw zijn eigen plan

Alleskunner José James gooit met zijn zevende studioalbum Love In A Time Of Madness opnieuw het roer om. Daar staat hij inmiddels om bekend. Toch is het dit keer anders, want James is klaar met de jazzwereld en wil met een commerciëlere r&b- en hiphopsound een breder publiek bereiken.

Tekst: Angelique van Os | Foto: Shervin Lainez

110 M A A RT / A P R I L 2 0 1 7

“ Het individu heeft de kracht en ik hoop dat mensen dit beseffen”

Interview

D

oe nooit twee keer hetzelfde. Die uitspraak had José James zich een aantal jaren geleden goed in de oren geknoopt en tot dusver volgt hij die route. Met Love In A Time Of Madness, zijn vierde album op het befaamde Blue Note, is iets anders aan de hand. Het is niet alleen een plaat die qua sound en productie opnieuw afwijkt van voorgaand werk, maar de New Yorker maakt direct een verrassend statement: “Ik ben volledig klaar met jazz!” Dat roept vraagtekens op. Wanneer ik hem telefonisch spreek, zegt hij met een diepe zucht: “Ik zie simpelweg te weinig creativiteit in jazz. Er wordt te veel teruggegrepen naar het verleden en daaraan wil ik mijn tijd niet meer besteden.” James is niet te spreken over het huidige (inter) nationale jazzklimaat. Hij vindt dat er nauwelijks ruimte is voor (zijn) hedendaagse muziek en dat critici dan wel (festival) programmators binnen de jazzwereld te veel van hetzelfde willen horen. Er is veel weerstand, merkt hij. “Ik nam altijd aan dat de jazzgemeenschap open-minded is. Dat blijkt niet zo te zijn, is mijn ervaring. In de jazz is het is nog steeds not done wanneer een artiest iets covert van een hedendaagse band als Radiohead, terwijl dat in de actuele muziekwereld al honderd keer is gedaan.

Ik denk dat de jazzwereld zich verder isoleert van de huidige ontwikkelingen en daar wil ik niet bijhoren.”

Geen progressie Het is niet voor het eerst dat James kritiek uit op de muziekindustrie. Zijn tweede plaat, Blackmagic (2010) was achteraf een persoonlijke teleurstelling vanwege het gebrek aan support van het platenlabel Brownswood. Alles ging in overleg, waarbij er te veel kapiteins (lees: producers) op het schip zaten.

Na de release van For All We Know (2010), dat hij maakte met pianist Jeff Neve, beëindigde James de samenwerking met Verve omdat ze een popster van hem wilden maken en hij te weinig zijn eigen weg kon gaan.

Vlak voor de wereldwijde tour van While You Were Sleeping

“ Ik wil onderdeel uitmaken van de hedendaagse muziekscene”

(2014), gaf hij ook al aan het een beetje te hebben gehad met jazz. Hij zei destijds in Jazzism: “Het spelen van lange solo’s interesseert ons niet zo meer. We willen dieper communiceren, meer vanuit een atmosfeer, tekst en waarbij iedereen een duidelijke rol speelt.” Nu zet hij voorlopig een punt achter jazz, tenminste voor wat betreft het uitbrengen van een album. “Kijk, toen ik Yesterday I Had The Blues (2015) uitbracht, vond iedereen het fantastisch. Ik mocht overal komen spelen. Iedereen was enthousiast, behalve in Japan. Daar wilden ze juist liever mijn eigen r&b- en soulrepertoire horen zoals Come To My Door en Trouble. Yesterday was een mooi project, maar ik zie geen progressie als podia en critici me liever muziek - met alle respect - van Billie Holiday horen zingen.”

112 M A A RT / A P R I L 2 0 1 7

Eigen plan James heeft het gevoel dat hij het niet goed kan doen. Wanneer hij soul of r&b speelt willen ze jazz en andersom. Dus trekt hij, opnieuw, zijn eigen plan en luistert hij naar zijn publiek. Dat bestaat voornamelijk uit vrouwen die van zijn hedendaagse werk houden. Met dit gegeven in het achterhoofd werkte hij twee jaar hoofdzakelijk met andere songwriters en producers.

Enkele hoofdrolspelers zijn schrijfpartner Talia Billig, Antario ‘Tario’ Holmes (Miguel), Likeminds, Mali Music en Chris Soper.

Waar het in het verleden met verschillende partners weleens onsamenhangend werd, vormt het volgens James nu één geheel omdat hijzelf de regie in handen houdt. Daarnaast zijn alle betrokkenen zelf musici, dus was er een prettige workflow. Op de plaat staan twee duetten, een met Mali Music en het gospelachtige I’m Yours met Oleta Adams. De sound van het album verschilt nogal van de voorgangers, de insteek is geproduceerder en commerciëler. Een bewuste keuze, want James wil een breder publiek aan zich binden en internationaal een grotere impact maken. Dat begint mogelijk al door te verschijnen in de nieuwe film Fifty Shades Darker die vanaf februari in de bioscoop draait. Hij zingt twee stukken on screen en er staat ook een nummer op de soundtrack. “Het is een enorme eer om hiervoor gevraagd te worden. En het is een mooie start, want ik wil onderdeel uitmaken van de hedendaagse muziekscene. Als je muziek geen onderdeel uitmaakt van commercials, films of als je niet wereldwijd bekend bent, dan doe je niet mee in het gesprek, de dialoog. Ik wil meedoen, of ik nu wel of niet de credits ontvang.”

Schuilplek De titel van de plaat verwijst naar ons tegenwoordige leefklimaat. Thema’s als haat en liefde, internationale spanningen, racisme, armoede, vluchtelingencrises en het doden van onschuldige burgers vormen de rode draad. De zanger vraagt zich af wat de waarde van een mensenleven is en van liefde in dit brute, digitale tijdperk waarin de wereld steeds kleiner wordt, maar waar generaties steeds verder uit elkaar lijken te groeien. James: “Ik heb er geen antwoord op gevonden tijdens het maken van mijn album, maar ik denk dat er de komende vier jaar - met het Trump-beleid - meer duidelijkheid in zal komen. Eén antwoord is wellicht dat ik tijdens mijn shows een veilige plek creëer waar huidskleur en achtergrond onbelangrijk zijn. Ik heb een zeer, nietgewelddadig divers publiek, dat geniet van elkaars culturen.

Dat is voor mij heel waardevol. Ik denk dat het steeds belangrijker wordt, met al het geweld en agressie in de wereld, dat er veilige en mooie plekken zijn waar mensen naartoe kunnen. Eerlijk gezegd denk ik dat het schuilplekken zullen zijn voor alle ellende die er aankomt. Ik vind de opkomst van (extreem)rechts zorgwekkend. In de VS zijn er zoveel protestbijeenkomsten tegen Trump. Dat is goed en belangrijk, maar het is gewoon vermoeiend. Mensen zijn nog steeds in shock dat hij daadwerkelijk het land leidt en vertegenwoordigt.

En er is dagelijks verontrustend nieuws over gebrek aan gezondheidszorg, terugloop van de arbeidsmarkt, racisme… Zo deprimerend. Veel mensen hebben niet nagedacht over de consequenties van hun politieke keuze. Het wordt een zware,

harde tijd. Wereldwijd, op economisch, financieel en emotioneel vlak. Voor mij is het belangrijk dat mensen aan zelfreflectie doen.

Het individu heeft de kracht en ik hoop dat de mens beseft dat dingen kunnen veranderen door bij jezelf te beginnen.”

Holistisch mens Naast maatschappijkritische teksten brengt José James vooral een ode aan de liefde. Het was even zoeken naar de juiste balans, want in eerste instantie zou dit een dubbelalbum worden met aan één kant ‘madness’ en één kant ‘love’. Hij raakte echter gefrustreerd door alle negatieve ontwikkelingen en liet het idee varen. “Ik hoef mensen er niet aan te helpen herinneren dat we in een vrouwonvriendelijke omgeving wonen of dat er weer een brute moord is gepleegd door de Amerikaanse politie. Ik heb respect voor artiesten die dat wel doen, maar voor mij werkt dat niet (meer). Ik ben een holistisch mens, ik zoek naar positieve emoties en hoe ik daarmee kan verbinden.” Overigens brengt James ook een ode aan zijn Minneapolis-roots, met twee echte funky dancenummers: Live Your Fantasy en Ladies Man. Dat is een verfrissend nieuw geluid. Het is even wennen, dat wel, want hij nam nog niet eerder dansbare muziek op. James doet met zijn sexy

“ Er is te veel testosteron in de muziekindustrie”

verschijning en zijn warme baritonsound dan ook zijn naam als ladiesman eer aan, want het vrouwelijk publiek ligt aan zijn voeten. “Wie goed naar mijn teksten luistert, hoort dat ik altijd vrouwvriendelijk ben. In veel r&b is er geen respect voor dames.

Dat vind ik onbegrijpelijk. Er is te veel testosteron in de muziekindustrie. Met vrouwen is het veel aangenamer, vriendelijker en prettiger om te werken.”

Rock-’n-rollgehalte Over vrouwen gesproken, James reflecteert ook op zijn eigen relatie met liefde(s), want achter de schermen

tijdens de tournees was er regelmatig sprake van seks, drugs en rock-’n-roll. Ondanks dat de teksten grotendeels geschreven zijn door anderen, was het een wisselwerking met James en zijn persoonlijke ervaringen. “Dit is geen peace and love-album. Het bevat ook donkere teksten, want zo zit de wereld en de liefde in elkaar. De tour van While You Were Sleeping had een hoog rock-’n-rollgehalte”, zegt hij met een ondeugend lachje. “We waren veel onderweg en raakten weleens in de problemen. Daarmee hadden we veel plezier, maar uiteindelijk moet je verder. Ik leef nu een stuk bewuster.

Ik heb een dochter van drie voor wie ik verantwoordelijk ben.

Je kunt niet dronken zijn en altijd willen feesten. Het is een goede verandering, maar ik heb er geen spijt van.”

Live wil José James net zo gaan knallen als op zijn plaat. Hij heeft hard gewerkt met de producers om de sound live zo goed mogelijk te kunnen benaderen. Iets wat met Blackmagic destijds niet werkte. “Het wordt een ander soort show, een nieuwe presentatie van mezelf. Ik kan niet wachten om het ook te delen met het Nederlandse publiek. Ik ben er klaar voor, kom maar op!”