Winters New York

Van bloeiend

Jazz Relaxen aan het water bij East River State Park, een van de nieuwe groene stroken van Brooklyn aan het water (met fraai uitzicht op Manhattan)

Reisreportage NYC

Winter Jazz Fest tot kil Harlem

in New York Als jazzliefhebber moet je regelmatig een keer naar New York. Het is en blijft de bakermat van het genre, vanwege haar hoge niveau en vele podia. Ook ‘s winters is jazz alive and kicking, met een groot aanbod in diverse clubs en vernieuwend talent tijdens het Winter Jazz Fest op 11 en 12 januari. Hoewel: het jazz(nacht)leven van Harlem lijkt op sterven na dood. “Mensen lijken geen interesse meer te hebben in hun eigen cultuur en tradities.”

Tekst & foto’s: Angelique van Os

Mural in Harlem

Het donkere, zwoele Village Vanguard hangt vol geschiedenis met tientallen foto’s aan de muur

Een van de vele leegstaande fabrieken in Brooklyn waar inmiddels wellicht een nieuw kunstcollectief zit.

Jonathan Batiste, onze man in Harlem

Het stampensvolle Kerry’s Castaway’s tijdens Winter Jazz Fest

Vertier in The Bitter End

Drumster Allison Miller

Sunrise vanaf beroemde Empire Statebuilding.

44 N OV E M B E R / D E C E M B ER 2012

Jose James www.jazzism.nl

Jose James met band

Nietsvermoedend slentert een kletsend groepje twintigers door Bleecker Street, hartje Greenwich Village. Eén van hen blijft staan wanneer ze vanuit de Zinc Bar avontuurlijke jazzklanken horen. “Hé, jongens, wacht even. Is er hier iets te doen dit weekend? Vragend kijken ze elkaar aan, zoekend naar affiches op muren of winkelruiten. Een passerende bezoeker haast zich richting het podium “Zeg meneer, wat is hier te doen?” “Het Winter Jazz Fest”, roept hij, terwijl hij de bar in verdwijnt.

“Ja, natuurlijk!” Klinkt het in koor. “Hopelijk zijn er nog kaarten…” Twintig minuten later is het clubje opgegaan in een meterslange rij mensen die dringt om binnen te komen. Ondanks nauwelijks zichtbare affiches in de stad, weten jazzliefhebbers het innovatieve Winter Jazz Festival te vinden.

S ta m p e nd v ol Het Winter Jazz Fest is qua opzet vergelijkbaar met het Groningse Eurosonic, waarbij nieuwe Europese bandjes op allerlei kleine en middelgrote podia in de binnenstad optreden. Winter Jazz Fest is compacter: er zijn zo’n vierduizend kaarten en vijf podia beschikbaar, waarbij laatstgenoemden zich bevinden in en rond Bleecker Street. Ondanks dat de podia redelijk bij elkaar in de buurt liggen, is het toch al snel tien minuten lopen van Sullivan Hall naar The Bitter End of de geliefde Zinc Bar. De grotere club Le Poissin Rouge en café Kenny’s Castaways liggen schuin tegenover elkaar. Eigenlijk best opmerkelijk dat dit voor deze metropool een relatief klein festival betreft, terwijl het beide dagen stampend vol is en er ruim 60 acts te zien zijn, met nieuwkomers als pianist Fabian Almazan, Ben Allison Trio of drummer Erimaj. Het is ook het festival waar artiesten op punt van hun internationale doorbraak staan, zoals pianist Vijay Iyer of meedraaien in een underground scene, zoals freejazzer, saxofonist Rudresh Mahanthappa en het rockachtige Mostly Other People do the Killing. Grote namen zijn schaars, op een enkeling na. Organisatoren Brice Rosenbloom en Adam Schatz maken de line-up pas in december bekend.

E i g e n uit s tra lin g De straten rondom Bleecker en Sullivan & Thompson worden voller naarmate de avond vordert. Soms moet het publiek zolang wachten om binnen te komen, dat de act waarvoor ze kwamen al is afgelopen en er iemand anders op het podium staat. En dan is een kaartje van 35 dollar of 45 voor twee dagen toch wat prijzig en levert het zure gezichten op. Eenmaal binnen is de sfeer prima, met uitbundig publiek dat veelal met likeurtjes en cocktails aan de bar zit, over traprelingen hangt of dicht tegen elkaar aan kruipt rondom tafeltjes.

De Zinc Bar is wat donker, lang en intiem door het lage

plafond, terwijl The Bitter End ruimtelijker aandoet, waar bijna de hele bar zich centreert rondom het podium. Le Poison Rouge lijkt eerder op een dance club en is groot, verstopt in een kelder, terwijl Kenny’s Castaway’s met haar hoge plafond en balustrade doet denken aan een oude saloon. Tot slot heeft Sullivan Hall wat weg van een alternatief poppodium. Zo heeft elke locatie haar eigen uitstraling wat een interessante twist geeft aan het festival.

Ongemerkt worden soms Nederlandse artiesten als Tineke Postma, Eric Vloeimans of Flin van Hemmen tussen het publiek gespot. Saxofoniste Postma stond zelf in 2010 op het festival. Afgelopen editie kwam ze luisteren naar gitarist Matt Wilson, waarmee ze het podium deelde. Postma en nog een handjevol Nederlanders, peddelen regelmatig op-en-neer tussen Amsterdam en New York om in beide steden te wonen en te werken. De kans is mede groot dat Nederlandse artiesten in deze periode elders in de stad te zien zijn. Zo trad Eric Vloeimans op in een andere club, los van het festival. Vanaf 11 december start zijn USA-tour samen met Floriaan Weber in Miami.

Jose James: ‘The Jazz Standard is een belangrijk podium voor zowel beginnend als ervaren artiesten’

Belangrijk podium Eén van die andere clubs is the Jazz Standard, die zeven dagen per week geopend is en twee sets op een avond presenteert. Ook hier gebeurt alles in een kelder, een relatief grote ruimte met laag plafond, trendy bar en uitzicht op het brede podium. The Jazz Standard is een echte dining club, waar het eten bijna even belangrijk is als de muziek.

Het is een belangrijk podium waar artiesten als Maria Schneider, Fred Hersch, Frank Morgan, maar ook talent van nu zoals pianist Gerald Clayton en vocalist José James te zien zijn. De diverse concerten van James waren steevast uitverkocht. “The Jazz Standard is een belangrijk podium voor zowel beginnend als ervaren artiesten. Je staat hier niet zomaar. Er hangt hier altijd een intense sfeer met het publiek. Het is veelal een opstapje naar grotere zalen als Birdland, Blue Note of the Village Vanguard”, aldus James.

The Village Vanguard en Blue Note zijn nog steeds twee van de belangrijkste clubs in New York waar groten namen staan. Wees niet getreurd wanneer een concert uitverkocht is, het kan nooit kwaad om vroegtijdig voor de deur te wachten. Na anderhalf uur wachten voor het uitverkochte concert van bijvoorbeeld Brad Mehldau bleken er kaarten over te zijn en waar een gaatje is, wordt een stoeltje bijgeplaatst.

Het beroemde Vanguard met haar herkenbare rode luifel is het oudste (sinds 1935) nog actieve New Yorkse jazzpodium. Criticus Ashley Kahn omschrijft het als het Carnegie Hall van de jazz. Het belang van het podium is nog steeds dusdanig groot, dat club www.jazzism.nl

NOVE M B E R / DE CE M B E R 2012 45

Het beroemde The New Museum, op de grens bij Nolita en East Village

New York: hoog niveau

Wachten in de rij voor Village Vanguard

Voor mooie jazz pics en boeken moet je naar Morrison Hotel Gallery

Bassist Stephan Crump

Jonathan Baptiste: ‘Er zit nu schot in de zaak om de jazztraditie nieuw leven in te blazen’

46 N OV E M B E R / D E C E M B ER 2012

eigenaresse, Lorraine Gordon (1922), binnenkort de NEA Jazz Master Fellowship ontvangt. Dit is de hoogste onderscheiding in de Amerikaanse jazzwereld voor bijzondere bijdragen aan het veld. Gordon runt de tent sinds het overlijden van haar man Max in 1989. De tientallen live-opnamen van vroeger tot nu zijn even legendarisch als de vele foto’s en affiches die aan de muren hangen. Ook hier een laag plafond, klein podium, donkere, zwoele sfeer met simpele houten tafels en stoelen. Het publiek bestaat uit een mix van toeristen, liefhebbers, jong en oud, mannen en vrouwen. De vibe is goed en er wordt veel gejuicht.

Gero ma n tise e rd beeld Er hangt een hele andere sfeer in de straten van Harlem. Pianist annex vocalist Jonathan Batiste is sinds kort benoemd tot assistent van de artistieke directie van het National Jazz Museum. De van oorsprong New Orleanse musicus woont en werkt sinds 2004 in Harlem en zet zich in voor de ontwikkeling van jazz en het museum in het bijzonder. In 2011 trok de musicus, die het podium deelde met onder andere Cassandra Wilson, Wynton Marsalis en Ornette Coleman, vooral de aandacht vanwege zijn album My N.Y, dat werd opgenomen onderweg in de metro, op stations en op straat met zijn Stay Human Band. www.jazzism.nl

Struinend door het hart van de wijk trekt Batiste de kraag van zijn jas omhoog. Er waait een frisse wind en een beetje verkleumd vertelt hij dat er nauwelijks sprake is van een jazznachtleven. “Veel toeristen hebben een geromantiseerd beeld van Harlem. New Yorkers en vooral de Afro-Amerikaanse bevolking zijn haar eigen geschiedenis vergeten. Harlem verandert steeds meer in een elitewijk, waar rijke lui de panden opkopen en de oorspronkelijke bevolking verdreven wordt omdat ze de huur niet meer kunnen opbrengen. Jazzclubs? Ze zijn hier nauwelijks.

Minton’s Playhouse sloot haar deuren opnieuw in 2010. The Red Rooster is heropend, maar vormt meer een toeristische attractie, zonder jazz. Dat geldt ook voor Sylvia’s waar je goed kunt eten en gospel kunt horen, maar het heeft weinig te maken met de jazztraditie. Apollo? Dat is commercieel, geen jazz.

Alleen Lenox Lounge houdt het hoofd boven water, hoewel ze niet altijd open zijn. Weet je, mensen lijken geen interesse meer te hebben in hun eigen cultuur en tradities. Het is triest.”

Batiste praat langzaam en zijn sterke en rauwe woorden komen hard aan. Om wat op te warmen maakt hij een lunchstop bij Manna’s, een soulfoodrestaurant waar hoofdzakelijk locals eten.

Onderuitgezakt op zijn stoel komt hij bij van de kou.

Hot Spots New York Overdag even wat anders dan jazz? Een paar citytips buiten de toeristisch paden

Brooklyn De Brooklynse wijken Williamsburg en Greenpoint zijn zeer levendig en relaxter dan Manhattan. Greenpoint is minder toeristisch en kenmerkt zich door een combinatie van laagbouw, gezellige boetiekjes, eigenzinnige restaurants en cafés, maar heeft ook een industriële kant. In de wijk wonen van oorsprong veel Poolse emigranten. Anno 2012 is dat nog steeds zo, en hun taal en cultuur is terug te vinden bij vele bedrijfjes. Rond East River gaan woonhuizen over in oude roestige en met graffiti bekladde industriepanden. Veel gebouwen staan leeg, maar vormen interessante locaties voor kunstenaarscollectieven en artistieke bedrijfjes.

Een interessante straat in Williamsburg is North 3rd Street. Hier is onder meer The Brooklyn Art Library te vinden, het exclusieve chocolade-atelier Mast Brothers en een keur aan gezellige bars en restaurants. Williamsburg is een echte volkswijk, waar iedereen bij mooi weer buiten leeft en contact met elkaar heeft; een totaal andere sfeer dan in Manhattan. Een leuke tip is café/ restaurant Five Leaves, aan 18th Bedford Ave. Wijlen acteur Heath Ledger was mede-eigenaar. De sfeer heeft iets weg van een oude saloon in een alternatief jasje, met veel hout, krappe zithoekjes en een grote drankkast.

Nolita Deze minder bekende wijk grenst aan dure winkels en galerieën van Soho. Nolita heeft kleinere boetiekjes, designzaken, underground merken en heeft qua kleding veelal een gewaagdere collectie met een link naar vintage, zoals Beacon’s Closet.

Deze succesvolle zaak staat vol met retrokleding. The Opening Ceremony is een prijzige conceptstore waar vintage en couture te vinden is; een plek waar artiesten regelmatig komen shoppen.

Wie op zoek is naar jazzboeken en of fotografie moet even langs bij The Morrison Hotel Gallery, dat aan 123 Prince Street zit. In deze kleine galerie is uiteenlopend werk te vinden van grote popfotografen zoals Henry Diltz, maar ook van Herman Leonard, een van de grootste jazzfotografen allertijden.

Venues

NYC Winter Jazz Fest – 11 & 12 januari Diverse locaties rondom Bleecker Street en Sullivan & Thompson, Greenwich Village. www.winterjazzfest.com Village Vanguard 178 7th Ave. South 11th Street www.villagevanguard.com The Jazz Standard 116 East 27 Street (btw. Park & Lex) www.Jazzstandard.com

Hij is opgewekter over de ontwikkelingen van het jazzmuseum, waar de gemeente miljoenen dollars in pompt omdat ze de instelling gelukkig waardevol vinden. Samen met onder andere bassist Christian McBride en Loren Schoenberg, probeert Batiste het museum van een kleinschalige instelling te veranderen tot een groots instituut. Binnen drie jaar willen ze een groot pand openen tegenover Apollo Theatre met de focus op jazzgeschiedenis, jazzeducatie en concerten.

Het gebouw moet onderdeel worden van diverse eigenzinnige winkels en stichting Image Nation Soul Cinema, zo verduidelijkt de New York Times in juni van dit jaar. Het huidige gebouw heeft nauwelijks de allure van een volwaardig museum en tijdens het bezoek aan Batiste, blijkt het pand gesloten te zijn. “It’s a working progress”, verzekert hij.“Er zit nu schot in de zaak om

Hot House Check dit superhandige blaadje, met maandelijks concerten, activiteiten en adressen op jazzgebied. Gratis verkrijgbaar op diverse jazzlocaties of via www.hothousejazz.com Eten Italian American style:

Tommy Lasagna heeft een trendy uitstraling, een rauwe muur en een open keuken. Op de menukaart staan dus veel verschillende lasagnes, van spinazie, truffel tot seizoen- ten. Ook veel pasta’s en salades.

119E 18th Street, www.tommylasagna.com Zio Ristorante.

Het wat chiquere Zio biedt meer kwaliteit, verse producten en er staan ‘echte’ Italiaanse koks in de keuken. Zio mixt traditionele seizoenproducten en Mediterrane smaken met een vleugje Amerikaanse invloed. Alles is home made en de wijnkaart is goed.

19th street, www.zio-nyc.com Gezond snacken kan bij Fresh & Fast, vlakbij The Jazz Standard. Dit fastfood zaakje gebruikt verse aardappels, vlees en groenten. Alles wordt vers bereid en direct geserveerd. East 23rd Street (btw Park & Lexington).

Voor meer tips check: www.nyc.go.com Met dank aan Winter Jazz Fest, Joris Debo, Alissia Melka-Teichroew, Malisa Meresman, USP Marketing en NYC & Company.

de jazztraditie nieuw leven in te blazen. Hopelijk kunnen we dankzij de metamorfose van het museum straks meer internationale bezoekers trekken en vragen locals zich wellicht meer af wat we hier eigenlijk doen. Jazz moet weer gaan leven.

Niet alleen in de clubs, ook daarbuiten. Ooit waren de straten bezaaid met muzikanten die spontaan jamden. Dat zie je nauwelijks nog, soms in de kerk.

Ik hoop dat ik jazz terug kan brengen naar haar roots, want er gebeurt van alles. Tussen jong en oud, op modern en traditioneel vlak. Tijdens het project My N.Y, kreeg ik zoveel aardige reacties van mensen. Het was een trigger voor me om naast mijn eigen muziek jazz onder de aandacht te brengen. Weer zichtbaar te maken. En voor New York begint dat hier, in Harlem.” www.jazzism.nl

NOVE M B E R / DE CE M B E R 2012 47