Reportage Bolzano

Van wijn tot jazz TEKST EN FOTOGRAFIE ANGELIQUE VAN OS

Het grote genieten 80

GRANDE ITALIË

in Bolzano GRANDE ITALIË

81

Z Op een fraai binnenplaatsje met prachtig uitzicht over het groene heuvelachtige landschap is het genieten van het Italiaanse Claudio Filippini Trio; met Filippini achter de vleugel.

82

GRANDE ITALIË

Kameruitzicht op het sfeervolle en chique restaurant van Hotel Laurin.

uid-Tirol is vooral bekend vanwege haar skigebieden in de prachtige Dolomieten. Dat er half juni ook te genieten valt van prachtige glooiende groene landschappen van kilometers lange wijngaarden, die niet onder doen voor de Frans/Duitse Elzas streek, is wellicht minder bekend. Op het eerste gezicht doet de plaats Bolzano typisch Italiaans aan, met haar vele koffiebarretjes, fraaie kerkjes, hippe kledingzaken en knusse restaurantjes. Toch is er iets aan de hand, want Zuid-Tirol bestaat uit een unieke mix van drie culturen en talen: het Duits, Italiaans en Ladinisch. Ruim vijfhonderd jaar behoorde het land tot Oostenrijk. In 1919 kwam daar verandering in door de tweedeling van een nieuwe grens die ten zuiden van de Brennerpas werd losgekoppeld en de Italianen zich toe-eigende. Tevens leefden de Ladiniërs er van oudsher al, want de Alpenregio is altijd al een grensgebied geweest. Door twee Alpenpassen nam het gebied eeuwenlang een centrale positie in binnen de Europese machtsverhoudingen.

Vanwege het fascistische beleid van de twintigste eeuw is lang gestreden voor een autonome status. In de hoofdstad van deze regio, Bolzano/Bozen, zijn diverse sporen van dat beleid te herkennen. Het komt met name tot uitdrukking

Het schilderachtige witte berglandschap van de Dolomieten verandert half juni in een prachtig glooiend groen landschap van kilometers lange wijngaarden die hunkerend wachten op de warmte van de zomerzon. Terwijl de druiven in alle rust rijpen, is de stad Bolzano/Bozen in extase van het goede leven én van jazzmuziek. Tijdens tien dolle junidagen zijn in Südtirol op uiteenlopende locaties concerten van (inter)nationale artiesten te horen. Van de bergen tot lokale theaters en van tuinconcertjes tot wijnhuizen, want jazz en wijn ontvouwt zich als een uitstekende combinatie.

in de stadsarchitectuur. De liefde tussen de culturen ging lang door de maag, maar de laatste decennia is er sprake van een nieuw ‘wij- gevoel’, want de bevolking herontdekte elkaars culinaire kwaliteiten, de mediterrane levensstijl en culturen. In Bolzano en ook kleinere plaatjes zoals Caldaro, is veel van deze geschiedenis terug te vinden. Het geeft een bijzondere sfeer aan de toch al eigenzinnige regio. De voertaal is nog altijd Duits, dat voor 70 procent wordt gesproken, maar toch kun je gemakkelijk om tien uur ’s ochtends een latte macchiato in het Italiaans bestellen. De scheidslijnen vervagen steeds meer.

Südtirol Jazz Festival Naast de sociaal culturele diversiteit vormt Bolzano het epicentrum van het Südtirol Jazz Festival, dat al ruim achtentwintig jaar bestaat. Het festival heeft de afgelopen jaren behoorlijk wat metamorfoses ondergaan, maar kenmerkt zich sinds een aantal jaren door haar uiteenlopende locaties. En wat voor locaties! Van concerten in de bergen tot optredens in lokale theaters en van tuinconcertjes tot performances bij wijnhuizen. Het concept is bedacht door programmeur Klaus Widmann, die al jaren betrokken is bij het evenement. Sinds 2004 neemt hij de programmering voor > GRANDE ITALIË

83

De bruchetta van Cobo smaakt zoals Bruchetta hoort te smaken!! Bellisimo!

Wijnexpert Margareth Orian vertelt over de diversiteit van het Zuid-Tirolse wijnlandschap en het natuurpark Trudner Horn.

Tijdens het volgen van het Weinlerrhrpfad kunnen we na een aardige klim op de heuvel bijkomen met de verfrissende en warme smaken van wijnhuis Kurtatsch.

zijn rekening wat een mix vormt van jong Italiaans talent en volgens eigen zeggen nog onbekende parels. “Ik wil het publiek graag kennis laten maken met eigenzinnige groepen en artiesten die nog niet eerder in deze provincie te horen zijn geweest”, vertelt de programmeur.

Het hoofdpodium bevindt zich dagelijks op een andere locatie, mogelijk zelfs in een andere stadje of dorp.

Het theater van Bolzano heeft een goede akoestiek, waar meer experimentele groepen als het New Yorkse Now vs Now flink uit hun dak kunnen gaan. Ook zijn er diverse gratis concerten in parken, zoals het Semirurali en Europapark, waar jong en oud op af komt.

Het prachtige begintwintigste-eeuwse viersterren Parkhotel Laurin fungeert zowat als festivalcentrum. Er heerst een prettige ambiance in de tuin vanwege de vele romantisch aangelegde lavendel en rozenperkjes, terrassen en de aangename bar met lounche hoek. Ook is het mogelijk om een duik te nemen in het kleine, maar verkoelende openluchtzwembad en is het prima vertoeven in het restaurant, dat in de zomermaanden (tot en met september) eveneens in de tuin ligt en klassieke (streek)gerechten op de kaart heeft staan. Dagelijks zijn er in de tuin optredens in verschillende settings bij te wonen. De kamers die aan de tuin grenzen hebben overigens vanaf het balkon prachtig uitzicht.

84

GRANDE ITALIË

Wijn als toetje Terug naar het festival, want het kost het enige tijd om het evenement te ontdekken en te ervaren. Vanwege de vele locaties, is het niet mogelijk om, zoals bij indoorfestivals als het Rotterdamse North Sea Jazz om zich van het ene podium, naar het andere podium te begeven. Het bestaat niet uit één terrein en daardoor is er minder sprake van een ‘echt’ festivalsfeertje. Het evenement kan echter wel een mooi onderdeel vormen van een vakantie, dat prima te combineren is met sportieve activiteiten, kunstroutes – het Messner Mountain Museum en het Museon, het museum voor moderne en hedendaagse kunst zijn een must!- lekker eten en goede wijn. Met name dat laatste aspect is goed geïntegreerd in de programmering. En wijn is werkelijk overal te vinden in dit prachtige gebied. Begin voor een goede bodem bijvoorbeeld bij het gezellige restaurant Stroblhof in het heuvelgelegen dorpje S. Michele- Applano. Na de lunch is op slechts een aantal kilometers af-

stand in Caldaro de volgende stop waar een jazztrio als het Italiaanse Claudio Filippini Trio kan spelen. Op een fraai binnenplaatsje met prachtig uitzicht over het groene heuvelachtige landschap is ruimte voor circa honderd man die in de zwoele zomerzon kunnen genieten van de akoestische klanken en improvisaties. Het toetje volgt in de kelder, want het barst in Zuid-Tirol van de (particuliere) wijnhuizen. Concertgangers blijven na een concert regelmatig druk napratend over de muziek hangen en proberen gretig de wijn en streekproducten uit.

Struinen langs de ‘Weinstraße’ Ongeveer tweederde van de wijnproductie in Italië is afkomstig uit de ‘Weinstraβe’ van Zuid-Tirol en staat bekend om haar hoge kwaliteit. Vanuit Bolzano tot het zuidelijke laagland van de Adige loopt een prachtige panoramaroute.

Het barst er van de wijnhuizen, zoals het splinternieuwe Tramin, vernoemd naar haar plaatsnaam dat prachtig panorama uitzicht heeft over de vele wijnvelden en schilderachtige bergtoppen. De nieuwe wijnkelder bestaan uit lange gangenstelsels waarbij de wijnliefhebber ongetwijfeld zijn hart kan ophalen. In dit gebied groeien meer dan twintig soorten wijn en drie inheemse druivensoorten; de Lagrein, Vernatsch en de bekende Gewürtztraminer.

De GRANDE eet- en slaaptips VERBLIJF Parkhotel Laurin**** Via Laurin 4 - 39100 Bolzano/Bozen +39 471 31 10 00 2-persoonskamer vanaf 97 euro per persoon per nacht www.laurin.it

WIJNTIPS Jazz & Wijn programma van Südtirol Jazz Festival Altoadige, zie de website Het Weinlehrpfad o.b.v. Margareth Orian. Wandelroutes elke woensdag vanaf 14.30 uur.

Informatie en aanmelden: Tourismusverein Südtiroler Unterland. Hptm. Schweiggl Platz 8, 39040 Kurtatsch a.d. W., info@suedtiroler-unterland.it, www.suedtiroler-unterland.it Tel. +39 471 880 100 Wein Kaltern ganz in weiβ, www.wein.kaltern.com, info@wein.kaltern.com

EETTIP Bruschetteria Cobo Hier kun je de meest fantastische bruschetteria’s eten.

Van Brie tot tonijn en van salami tot zalm.

Om je vingers bij af te likken!

Via Dr. Streiter gusse, 261A, Bolzano.

GRANDE ITALIË

85

Blaasorkest Bifunk zorgt voor het ultieme sound of music gevoel met de Dolomieten en Oostenrijkste streekgerechten van restaurant Feltuner Hütte op de achtergrond.

Wie deze wijnen wil leren kennen moet absoluut een dagje met wijnexpert Margareth Orian op pad. Deze kundige dame verbouwt zelf in de bergen rond de dorpjes Kurtatsch an der Weinstraβe en Entiklar haar eigen wijn en vertelt daar gedetailleerd en met veel passie over. Orian neemt geïnteresseerden vier uur lang mee op sleeptouw op het Weinlerrhrpfad, waarbij ze vertelt over het verbouwen van wijn, de verschillende soorten die geproduceerd worden en stopt bij diverse wijnhuizen voor een proeverij, zoals Weingut Baron Widmann, Kellerkei Kurtatsch en Schloβkellerei Turmhof. De kronkelige en steile weggetjes zijn in de warmte behoorlijk afzien, maar de prachtige panorama’s en heerlijke wijnproeverijen vormen een heuse traktatie. Onderweg hangen overal kleine terracotta geurflesjes, waar Orian een toelichting over geeft. Het is een leuk, maar lastig spel om de geuren die de wijnen produceren te herkennen. Al snel blijkt tevens dat de wijnbouw in Zuid-Tirol een ingewikkelde puzzel is, vanwege de hellingen die tussen 200 en 1000 meter hoogte van grond en klimaat veranderen. Daardoor heeft elke inheemse druivensoort zijn eigen voorkeur voor een specifieke grondsoort en temperatuur. Het resultaat is verbluffend: krachtige, volle wijnen met een alpien accent en mediterrane charme.

Wit wijnfestijn Wie geen genoeg krijgt van wijn, kan eind juni nog meer smaken over de tong laten rollen tijdens de Kaltern Ganz in Weiβ, oftewel een White Wine Event in Caldaro. Het hart 86

GRANDE ITALIË

Bolzano

PRAKTISCH van het sfeervolle, meer Duits aandoende stadje, is omgetoverd tot wijnfestijn met diverse stands, waar van Pinot Gris, tot Sauvignon en Chardonnay te vinden is. De bezoeker moet in het wit verschijnen en mag voor 15 euro meer dan zestig verschillende witte wijnen proeven. Daarnaast zijn er diverse hapjes, streekgerechten en ijs te krijgen, terwijl de halve bevolking van het stadje elkaar uitgebreid observeert vanaf de diverse terrasjes en stamtafels.

Sound of music gevoel Naast het wandelen tussen de wijnvelden en het shoppen in Bolzano, is het zeker de moeite waard om een dagje met de historische kabelbaan omhoog te gaan en daar te genieten van jazz in de bergen. Aan het begin van de zomer zijn er nog wat bergtoppen bedekt met sneeuw, maar het is vooral groen wat de omgeving kleurt. Jazz- en muziekliefhebbers kunnen een dagje wandelen goed combineren met een concert, dat op diverse bergtoppen plaatsvindt. Het kan een hele onderneming zijn om er te komen, maar dat geeft wel voldoening. Zo kun je na een kwartier in de kabelbaan, een ritje met een historische trein, een stuk per fiets of openbaar

vervoer, en een tweede rit in een kabelbaan uitkomen op ruim 2.000 meter hoogte in Rittner Horn. Dit gebied is zeer geliefd onder mountainbikers, wandelaars, ruiters en gezinnen met kinderen. Na een wandeltocht van ruim anderhalf uur door het met paarsbegroeide landschap, weides met loslopende koeien en schapen en de Dolomieten die na een heiige ochtend opduiken in de zon, is het genieten en uitrusten bij de Feltuner Hütte. Geen haute cuisine, wel stevige borden met knoedels en spek. Er ontstaat een gemoedelijke en informele sfeer doordat tientallen gezinnen met kinderen zich met hun picknickbenodigdheden installeren naast het restaurant om in de stralende zon naar ongedwongen en vrolijke muziek te luisteren. Het ultieme ‘Sound of Music gevoel’ neemt de overhand, maar dan met een pittige lading funk. Naast de Feltuner Hütte zijn er tal van accommodaties in de bergen waar soortgelijke concerten plaatsvinden en deel uitmaken van het Südtirol Jazz Festival. Hopelijk weet programmeur Klaus Widmann de combinatie tussen jazz, prachtige berggezichten, wijn en culinaire entourages nog meer te verfijnen en te mixen, want het is een feest om eind juni in Zuid-Tirol te zijn!

Südtirol Jazz Festival Altoadige Meer dan zestig concerten in tien dagen tijd in de provincie Zuid- Tirol.

De jazzconcerten worden gecombineerd met acht verschillende soorten locaties, zoals ook in kastelen, per fiets en boot en in de stad. www.suedtiroljazzfestival.com Kosten variëren van gratis concerten tot maximaal ¤30 euro per optreden.

Exacte data 2011 nog niet bekend, eind juni.

Erheen: Transavia vliegt vanaf Schiphol binnen anderhalf uur rechtstreeks op Innsbruck, www.transavia.com. Vanaf Innsbruck: anderhalf uur rijden met het openbaar vervoer of huurauto naar Bolzano.

Bolzano

Meer info: www.suedtirol.info phone:+39 0471 999888 Deze reportage kwam tot stand dankzij de medewerking van Tourism Marketing Concepts (Amsterdam) en Südtirol Marketing Gesellschaft (SMG).

GRANDE ITALIË

87