Alpas sa
Mula sa pahina 1 Nagbabalik ang iba’t ibang booths tulad ng Assassination Booth, Water Balloon Booth, at mga palarong karaniwang mahahanap sa perya.
Tampok naman mula sa mga mag-aaral ang iba’t ibang club booths tulad ng CARE Booth, at Kaizen Booth. Dinumog ng mga magaaral ang SARS+ Booth, kung saan nagpamigay ng mga photocards ng ilang kaguruan.
Idinaos sa unang araw ng Ephemera 2023 ang pambungad na programa na kung saan natunghayan ang pagdating ni Dorothy na sinundan naman ng pagtatanghal mula sa mga jailers. At bilang pagsunod sa tradisyon ng Pisay, agaran nilang hinabol at hinuli ang mga fairgoers.
Nagpatuloy ang unang araw sa Diamonds in the Rough: Lip Sync Battle. Hinirang si Janine Yrah Tolentino ng Batch 2027 bilang kampeon ng patimpalak.
Sunod ang Dorotee-hee: Tawa Ikaw, Talo Ikaw na kung saan inatasan ang mga kalahok na magbato ng mga biro habang hindi tumatawa sa biro ng kalaban.
Sunod na idinaos ang unang bahagi ng Singles: Take my Heart kung saan kailangan ng mga kalahok na masagot ang mga tanong tungkol sa “single” at matupad ang isang espesyal na gawain; ang “singles” sa unang araw ay sina Adah Estrella, Quenso Tambalque, Jewel Balagtas, at Kywee Maristela.
Natapos ang unang araw ng Ephemera 2023 sa unang
Jailers’ Challenge ng school fair, ang Scarecrow’s Gambit na hango sa tanyag na palarong Pinoy na agawan-base.
Sinimulan ang ikalawang araw sa The Good and the Wicked. umataw sa dance competition ang Four of Hearts, Celestial-z, at si ThatB. Nakisayaw rin ang mga hurado na sina Keona Malaya, Josh Nabur, Niki Ebreo, Mia mula sa PEHM Unit.
Balikan ang unang araw ng
Ephemera 2023:
Nagpakitang-gilas muli sa sayawan at haranahan ang mga kalahok ng Singles: Take my Heart sa tangkang pakiligin sina Marco Liceralde, Javi Apao, Bert Tropicales, at Keona Malaya.
Sinubok din ang kaalaman ng mga guro sa City
Consensus: Family Feud kung saan nagtagumpay ang Computer Science laban sa mga guro ng English at Math Unit sa pagsagot ng mga tanong katulad ng paboritong tambayan o oras ng uwian ng mga mag-aaral. Binigyang-wakas ng paglalaro ng agawanbuntot ang ikalawang araw ng Ephemera 2023 sa At Tail’s End, ang pangalawang bahagi ng Jailer’s Challenge.
Bilang panimula sa huling araw ng school fair, sumali ang ilang mag-aaral sa Lost Treasure, isang treasure hunt na may gawain sa iba’t ibang bahagi ng kampus.
Nakilahok muli ang mga fairgoers sa huling bahagi ng Singles: Take my Heart na
ibinida sina Pia Basas, Liam Castro, at Ahrdy Dizon.
Sa ikatlong bahagi ng Jailers’ Challenge, Back to Basics, isinagawa rin ang tradisyonal na Jailer’s Challenge kung saan nagpatagalan ang mga kalahok bago mahuli ng mga jailers at madala sa labas ng fairground.
Bilang espesyal na bahagi ng programa, hinuli naman ng jailers ang lupon ng Fair Committee Heads at binigyan din ng pagkakataon ang fairgoers na hulihin ang mga jailers.
Nagtapos ang Ephemera 2023 sa pagdaos ng Battle of the Bands na pinamagatang “Evanesce: A Night of Fanfare and Farewells” na tinampok ang Any Name’s Okay, Over October, at mga banda ng Pisay.
Umikot ang pagsasara ng Ephemera 2023 sa pagpapaalam nila Tin Man, Scarecrow, at Lion sa kaibigan nilang si Dorothy na sumusunod sa kuwento ng Wizard of Oz.
Nakamit ng PSHS–MC ang parangal na Top Performing School dala ng pagkapanalo ng Ang Lagablab at The Science Scholar sa Quezon City Division Secondary Schools Press Conference (DSSPC).
Nanalo si Jorel Naval sa Kartuning mula sa Ang Lagablab. Ikalawa naman si Nickzel Pagayatan sa Agham, ikaapat si Sidney Lance Fernando sa Balita, ikalima si Gabriel Zara sa Kolum, ikapito si Earvin Alexar Guerra sa Isports, at ika-10 si Aaron Ganvino sa Pagkuha ng Larawan.
WRYNAH CALPITO Natanggap din ang ikatlong parangal sa Collaborative Desktop Publishing, kabilang ang unang karangalan sa Pahinang Balita, pangalawang karangalan sa Pahinang Lathalain, at ikaapat na karangalan sa Pag-aanyo ng Pahina. Ikalimang karangalan naman ang natanggap ng Online Publishing kung saan ikalawa ang kanilang Pahinang Editoryal at Pag-aanyo ng Pahina, ikatlo ang Pahinang Balita at Isports, at ikalima ang Pahinang Lathalain.
Sa TV Broadcasting, kinilala naman si Lorraine Fabregas bilang pangalawang pinakamahusay na anchor habang pang-apat si Gabriel Zara. Nakamit nila ang
International Public Speaking Competition
Philippine Champion Representative
Aldrik Job Quintanilla
Philippine National Chemistry Olympiad
Gold Medal
Kiersten Gene Calubaquib
Silver Medal
Aaron Joseph Gavino
Davis Nicholo Magpantay
Philippine Mathematical Olympiad
Third Runner Up
Dylan Dalida
First Place
National Capital Region
Philippine Schools Debate Championship 2023
Finals’ Best Speaker
Hugh Mejos
Champion
Hugh Mejos
Marcus Pascual
Eurasian Spelling Bee 2022
Gold Award
Benjamin Jacob
Econvergence
First Place (Economics Quiz Bee)
Gia Sansaet
First Place (Digital Poster-Making)
Gian Ibo
ikalawang parangal sa Iskrip at ikatlo sa Video Editing.
Nakamit din ng Ang Lagablab ang unang parangal sa ginanap na 2022 Search for Outstanding School Publications (Secondary Level), kung saan kinilalang pinakamahusay ang Pahinang Editoryal at Agham. Natanggap ang ikalawang parangal sa Pahinang Lathalain at Pagaanyo ng Pahina at ang ikalimang parangal sa Pahinang Isports.
Nanalo ng unang gantimpala sina AJ Bituin sa Copyediting at Pag-uulo ng Balita at Bianca Caniedo sa Photojournalism mula sa The Science Scholar. Ikalawa
naman si Vyan Abella sa Editoryal, ikatlo si Raphael Santos sa Lathalain at Gian Ibo sa Kartuning, ikaapat si Indie Beldia sa Agham, at ikalima si Bianca Espinoza sa Kolum at Franco Kalisag sa Isports.
Nakamit ng kanilang grupo sa Radio Broadcasting ang unang gantimapala kabilang ang kanilang Iskrip at Teknikal habang ikaapat na parangal naman ang mga anchor. Nakatanggap ng pinakamahusay na Pahinang Isports ang Collaborative Desktop Publishing habang ang Online Publishing ay pinarangalan bilang ikalawang pinakamahusay na Pahinang Balita at ikatlo sa Pahinang Editoryal.
Idinaos ang Club Fair noong Oktubre 5, 2022 sa Gymnasium para ipakilala ang 33 club na maaaring salihan ng mga mag-aaral.
Naghandog ng mga bidyo, presentasyon, at pagtatanghal ang iba’t ibang mga kapisanan upang mahikayat ang mga mag-aaral na sumali.
Ilan sa mga nagtanghal ay ang Sightlines, teatrong Ingles, sa kantang “I Won’t Say (I’m In Love)” habang ipinamalas ng Kamalayan ang teatrong Pilipino sa pagtatanghal ng sikat na mga eksena mula sa pelikulang “In My Life” at “Superparental Guardians.”
Hindi nagpahuli ang boses ng Himig Agham, glee club, sa pag-awit ng “Mamang Sorbetero,” “Saranggola ni Pepe,” at “Kay Ganda ng Musika.” Sayaw at galaw
naman sa “Don’t Jealous Me” ni Beyoncé ang handog ng SaGala, dance club.
Tugtugan at Jamming naman ang inialay ng Bravura, ensemble club at ng SAMAPI, music appreciation. Umaatikabong pag-aarnis naman ang ipinamalas ng Alyabo na kinabiliban ng madla.
Pinakita rin ng mga magaaral, guro, at kawani ang kanilang pagkamalikhain sa No-Bag-Day na idinaos sa parehong araw. Nagdala ang ilan ng Orocan, hanger, electric fan, at shopping cart bilang alternatibo sa kanikanilang bag.
Dalawang Miyerkules
bago ang Club Fair, idinaos ang Club Sit-ins kung saan pumili ang mga estudyante ng club para kapisanan na naranasan maranasan nilang maging miyembro sa isang araw.
Idinaos ng Pampelikulang Samahan ng mga Dalubguro (PASADO) at Philippine Science High School-Main Campus (PSHS–MC) sa pangunguna ng Filipino Unit ang 24th Gawad PASADO: Gabi ng Parangal noong Disyembre 19, 2022 sa 4F Auditorium.
Naging katuwang ang ilang organisasyon tulad ng Celluloid, Exposure, Kamalayan, The Science Scholar, at Ang Lagablab sa nasabing parangal. Nagtanghal din ang Bravura, SAMAPI, at SaGala. Layunin nitong kilalanin ang mga mahuhusay na aktor, pelikula, at programa na nagbigay inspirasyon at husay sa kani-kanilang larangan.
Pinarangalang Pinakapasadong Pelikula ng Taon at Pelikula sa Paggamit ng Wika ang “Kun Maupay Man It Panahon.”
Kinilala naman bilang Pinakapasadong Aktor at Aktres sa Telebisyon sina Zanjoe Marudo at Jodi Sta. Maria na bida sa teleseryeng “The Broken Marriage Vow” na kinilala ring Pinakapasadong Programa sa Telebisyon.
Iginawad ang mga parangal na Pinakapasadong Katuwang na Aktor at Aktres kina John Arcilla ng “A Hard Day” at Francine Diaz ng “Tenement 66.”
Natanggap ni Nova Villa ang Pasado Lifetime Achievement Award, Lourd De Veyra ang Pinakapasadong Mamamahayag, at Bulacan Gob. Daniel Fernando ang Pinakapasadong LingkodBayan.
Bago ang Gabi ng Parangal, dumalo ang mga mag-aaral, propesyonal, at mananaliksik sa onlayn na Pambansang Seminar sa Wika, Panitikan, at Pelikula noong Disyembre 14–15, 2022. Ibinahagi ang mga papel-pananaliksik na umiikot sa temang “Hulagway: Katotohanan sa Paglikha at Pananaliksik sa Wika, Panitikan, Kultura, at Pelikula.”
Naging pangunahing tagapagsalita sa Pambansang Seminar si Dr. Rommel B. Rodriguez ng Departamento ng Filipino at Panitikan ng Pilipinas, UP Diliman. Naging katuwang din ang mga guro mula sa Filipino Unit at Social Science Unit ng PSHS-MC bilang mga moderator at facilitator ng programa.
JULIENE NISSI PALADA AT KARL GABRIEL BUESER WRYNAH CALPITO WRYNAH CALPITOIpinagdiwang ng Pisay ang Youth Mathematics, Science, and Technology (YMSAT) Festival 2023 na may temang “SAPAT DAPAT: Siyensiya, Agrikultura, Pananaliksik, at Teknolohiya sa Pilipinas para sa bayang malusog, ligtas, at masagana” noong Pebrero 28 hanggang Marso 4.
Ito ang unang face-toface na YMSAT matapos ang dalawang taong COVID-19 lockdown.
Sinimulan ang unang araw ng YMSAT 2023 sa Opening Program kung saan nagbigay ng mga panimulang salita sina Campus Director Dr. Lawrence Madriaga, Executive Director Lilia T. Habacon, at puno ng Biology Unit na si Gng. Rian Bernal.
Naging tampok ang pagbabahagi ni Dr. Sonny Africa, Executive Director ng IBON Foundation, bilang pangunahing tagapagsalita hinggil sa papel ng industriyalisasyon, Agham, at Teknolohiya sa pag-unlad ng Pilipinas.
Dumalo naman si Atom Araullo para talakayin at sagutin ang mga katanungan sa kanyang dokumentaryo na pinanood ng Batch 2023 at 2024. Isa lamang ito sa mga pelikula at dokumentaryo noong YMSAT 2023.
Nagbalik face-to-face ang taunang tagis-talino sa iba’t ibang sangay ng Agham. Nagtagisan ng katalinuhan at bilis ang mga magagaling sa Sipnayan sa bawat baitang sa Math Intersection.
Tagisan sa Haynayan, Kapnayan, at Liknayan
Nagsukatan ng galing sa Haynayan ang walong grupong mula sa Batch 2024 at 2025 sa Survival of the Fittest. Hindi rin nagpahuli ang Batch 2026 sa kanilang kaalaman na sinubok sa Biology Spelling Bee.
Isa-isa namang umakyat sa entablado ang mga magaaral ng bawat pangkat ng Batch 2025, 2026, at 2027 upang sagutan ang tanong na bahagi ng Chemistry Intersection. Sumabak din sa Tagisan sa Kapnayan ang mga mag-aaral na Chemistry core.
Nagpalipad naman ng mga water rocket ang Batch 2025, 2026, at mga Physics core na muling nagbabalik matapos ang dalawang taon. Naglaban ang mga ginawang water rocket para sa pinakamatagal na paglipad at pinakamalayong lipad patungo sa target. Kabilang din sa aktibidad ang Paper Plane Activity ng Batch 2027 at 2028 na nagpatagalan ng lipad sa kani-kanilang disenyo ng eroplanong papel.
Pagalingan sa Computer Science at Teknolohiya
Nagtipon-tipon naman ang mga mag-aaral ng Batch 2027 at 2028 upang makilahok sa STECS Challenge mula sa yunit ng Integrated Science, Technology at Computer Science kung saan 15 grupo ang naglabanan ng husay sa mga nasabing asignatura.
Nagtagisan din ng diskarte ang Batch 2026 sa RAM Robotics Showcase & Competition kung saan sinabak ang galing sa paggawa at pagkontrol ng toy car. Hinamon din ang kanilang galing sa Computer Science Amazing Race na ginanap sa Grandstand. Presentasyon ng Mga Pananaliksik
Nagsimula ang unang araw ng YMSAT para sa Batch 2024 at 2025 sa kanilang pangunahing aktibidad na Research Poster Presentation na ginanap sa Gymnasium ng paaralan. Ibinahagi ng mga mag-aaral ng Batch 2024 ang kanilang mga pananaliksik sa Batch 2025 at mga ekspertong guro na dumalo upang magbigay kritik sa nilalaman ng kanilang pananaliksik.
Nagtapos naman ang YMSAT 2023 sa ATLAS: Brain Blast. Nanood ang mga estudyante ng Batch 2024 at 2025 sa mga presentasyon ng mga pananaliksik mula sa Batch 2023. Kabilang sa mga pag-aaral ay mula sa kategoryang Chemistry, Material Science, Environmental Science, Life Science, Computer Science, Technology at Engineering.
Inanunsyo ang mga nanalo sa iba’t ibang mga kompetisyon sa closing program ng YMSAT 2023.
Nagdaos ng programa sa Philippine International Convention Center (PICC) ang mga kawani at guro ng Philippine Science High School System (PSHSS) para gunitain ang ika25 na anibersaryo ng institusyon noong ika-9 ng Pebrero, 2023. Naging tema para sa taong ito ay “25 Years of Advancing Leadership in STEM Education.”
Ayon sa mga punongabala ng programa na sina G. Rendell Sanchez at Bb. Emerald Padaong, ito ay pagpapaalala sa mahabang kasaysayan at tradisyon ng pagpapahalaga ng PSHSS. Binalikan ang pagbibigaydiin sa diwa ng Katotohanan, Kahusayan, at Paglilingkod, at ang mga nagawang aksyon ng komunidad para mapanindigan ang mga kaugaliang ito sa konteksto ng Agham sa Pilipinas.
Naging sentimento nila Gng. Lilia Habacon, Executive Director ng PSHSS, at Dra. Leah J. Buendia, Kalihim ng Pananaliksik sa DOST na dapat ay sama-sama ang lahat sa pagpapatuloy at pagpapabuti ng edukasyong ibinibigay ng PSHSS para sa susunod pa na henerasyon ng mga iskolar.
Ipinagkaloob din ang Sinagtala Teaching Award, Outstanding Employee Award, at Science, Technology, and
Tunghayan ang programa ng PSHSS@25 dito:
Innovation Award para sa mga mahuhusay na guro at kawani ng PSHSS, tulad ni G. Leo Andrei Crisologo ng PSHS-Main Campus. Ang SYSTEM Awards naman ay ipinagkaloob sa mga organisasyon at indibidwal na lubos na nakatulong sa pagunlad ng PSHSS, kabilang sina Sen. Nancy Binay at G. Fortunato de la Peña.
Nagtapos ang programa sa pagpapakita ng Pisay Silver Screen—isang maikling dokumentaryo hinggil sa papel ng Pisay sa pagpapaunlad ng mga mag-aaral bilang tao at siyentipiko sa loob ng 25 taon.
Itinampok ang papelpananaliksik ng mga piling mag-aaral ng Filipino 6 sa kauna-unahang taunang akademikong journal sa Filipino na Agham Road
Journal.
Inilimbag ang unang edisyon ng Agham Road
Journal noong Agosto 31, 2022 kasabay sa pagdiriwang ng Buwan ng Wika. Layunin ng journal na palawigin ang akademikong larangan at kaalaman gamit ang wikang Filipino.
Kasama ng 16 na papelpananaliksik ang mga guro ng Filipino 6 na sina G. Efren J. Domingo at Gng. Lilibeth Oblena-Quiore bilang mga editor. Ang journal ay magsisilbing koleksyon ng mga akda para sa mga pananaliksik sa larangan ng Humanidades na may kaugnayan sa wika, midya, kultura, at lipunang Pilipino.
Ayon kay G. Domingo, nabuo ang journal dahil sa
dami ng pananaliksik ng mga mag-aaral na hindi nagagamit o naililimbag, kaya nagsilbing pagkakataon ang journal upang maitampok at masimulan ang mga pananaliksik sa Filipino mula sa antas na Senior High.
“Napakahalaga na makapagsulat ng mga iskolarli at akademikong pananaliksik sa Wikang Filipino dahil ito ang pangunahing salik sa intelekwalisasyon ng ating wika,” dagdag ni Gng. Quiore.
Naging inspirasyon sa pagpapangalan ng Agham Road Journal ang daan o kalsadang kinatatayuan ng Pisay, ang Agham Road. Para sa mga editor, naging batayan nila sa pagpapangalan ang pagbabalik sa ugat ng lahat, at ito ang lugar ng paaralan. Sa kasalukuyan, rehistrado sa International Standard Serial Number
(ISSN) ang journal at kinikilala rin ito ng National
Library at National Book Development Board bilang isang akademikong akda na makikita sa buong bansa.
Labing-anim na artikulo na may paksa hinggil sa online learning, pandemya, social media, at halalan ang masusing dumaan at sinuri ng mga propesor mula sa Pamantasan ng De La Salle.
“Huwag matakot na magsulat sa wikang Filipino dahil walang magsusulat dito kung hindi tayong mga Pilipino,” sambit ni G. Domingo.
Pinaplano na rin ang paglilimbag ng ilang mga pananaliksik ngayong akademikong taong 2023 bilang ikalawang edisyon ng Agham Road Journal upang mapagpatuloy ang pagpapalawig ng kaalaman sa iba’t ibang paksa at usaping panlipunan gamit ang wikang Filipino bilang midyum.
Gaganapin ang Madaris
Buklod-Guro ngayong darating na Agosto 23-27, 2023 sa Lungsod ng Davao sa tulong ng ilang mga guro ng Mataas na Paaralan ng Pilipinas sa Agham-Pangunahing Kampus (PSHS–MC) at katuwang na organisasyon.
Ang Madaris BuklodGuro ay isang kolaborasyon sa pagitan ng PSHS-MC at Madaris Volunteer Program (MVP) kung saan nagpapadala ng mga volunteer teachers sa Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) upang magbahagi ng kaalaman sa mga kapwa guro.
Kabilang sa programa ang pagbibigay ng libreng pagsasanay sa pagbuo ng mga kagamitang panturo at metodo sa pagtuturo. Mula sa nakalap na donasyon, nagbibigay rin ang Madaris Buklod-Guro ng mga kasangkapang magagamit ng
mga guro sa pagtuturo at mga pang-akademikong gamit para sa paaralan.
Ang inisyatiba ay inumpisahan nina Dr. Cristina Cristobal at Bb. Maria Isabel Aguilar noong Marso 2017. Sa taong ito, mga guro mula sa Lungsod ng Cotabato, Maguindanao, Basilan, Sulu, at Tawi-Tawi ang lalahok sa magaganap na teachertraining. Kasama rito ang mga guro ng PSHS-MC na sina Bb. Maria Isabel Aguilar, Dr. Christine Joy Aguila, G. Joselito Englatera, at Bb. Marivic Morata bilang mga punong-abala ng pagsasanay.
Bukod sa pagbabahagi ng kaalaman sa mga guro, layunin din ng Madaris Buklod-Guro na pagkalooban ang mga mag-aaral sa mga paaralang Islamiko ng mga materyales pang-aral na magmumula sa mga donasyong kanilang makakalap.
Mula sa pahina 1 Tampok si Atty. Chel Diokno bilang panauhing tagapagsalita na tinalakay ang mga solusyon para maiwasan at masugpo ang patuloy na pagkalat ng dis-impormasyon at pekeng balita sa bansa.
"You are never too young to fight for truth and justice in our country," aniya.
Ibinahagi rin ni John Daryl B. Wyson, pinuno ng English Unit, ang tema ng kapistahang “Truth or Consequence: A Call to Critical Thinking and Positive Action” at ang logong likhang-sining nina Salvador D. Recio at Mariella Cecilia
F. Solis.
Nagkaroon ng mga palihan tungkol sa dis-impormasyon at paglaban para sa katotohanan. Kasama ang Bakahin ang Maling Impormasyon kung saan tinalakay ni Raymond Palatino ang papel ng aktibismo laban sa maling impormasyon.
Dumalo ang Batch 2028 sa seminar na Pag-usapan Natin ang Katotohanan noong Disyembre 20 kung
Panitikan: Pagsusuri sa mga
Panitikang Pilipino ng mga
Mag-aaral sa Baitang 9 ang ang mga dayorama at salaysay hinggil sa mga akdang pampanitikan na tinalakay sa Filipino 3.
Gumuhit naman sa The unVarnished Truth: A Seminar on Positive Action and Truth in Art ang mga mag-aaral ng Batch 2023 hinggil sa larawan ng mundo ngayon at sa mundong kanilang ninanais.
Dinala naman ng Langgam Performance Troupe ang parte ng kanilang produksyong “Pangulong Bangaw” na base sa nobelang Lord of the Flies sa Batch 2025 at 2026.
Inihanda ng Invictus at English Unit ang Pisay Debate Open. Angkop sa tema ang mosyon ng huling yugto ng kompetisyon, “Kung ang isang siyentipiko ay nakahanap ng ebidensiyang genetically superior ang ibang lahi, dapat bang ilathala ang pananaliksik na ito?” Itinanghal na kampeon ang grupong China Boyz habang
2027 at 2028 sa
The English FYP Olympiad
Pinanood naman ng Batch 2024 ang mga bidyong napili sa Pangkatang Slam Poetry
Dumalo naman ang mga estudyante sa Human Library kung saan iba’t ibang mga tagapagsalita ang nagbahagi tungkol sa kanilang buhay. Inorganisa naman ng iba’t ibang mga organisasyon ang mga aktibidad sa Creativity Day Nakapamili rin ng dadaluhang workshop ang mga mag-aaral ng Batch 2026 sa Various Activities and Learning Experiences (VALEs); isa rito ay ang Basic Spanish na itinuro ni G. Delfin Angeles.
Dumalo rin sa talakayan nina Anthony Ryan Cruz at Jade Mark Alvarez na Music and Dance Seminar Workshop ang Batch 2025, 2026, 2027, at 2028. Nagbigay rin ng pagtatanggal ang mga guro at piling mag-aaral.
Nakatayo ang mga eksibit tungkol sa Africa: A History of Imperialism ng Batch 2026 sa koridor ng SHB at ang Identity and Mission Showcase
sektor ng komunidad, lalo na sa pagitan ng sektor ng mga mag-aaral at administrasyon.
Nakatanggap ng positibong feedback ang tanggapan mula sa mga mag-aaral dahil sa patuloy na suporta nito sa mga aktibidad ng mga mag-aaral. Hangad ng marami na magpapatuloy ang nasimulang serbisyo ng tanggapan para sa komunidad.
Nagsimula ang programa kay Jobart Bartolome, alumnus mula sa Batch 1972. Kaniyang ibinahagi kung paano humantong sa isang
makasaysayang protesta ang danas ng mga Pilipino sa ilalim ng diktador, kabilang na rito ang karanasan ng pinakaunang Pisay martyr na si Francis Sontillano. Ang isa pang tagapagsalita na si Xian Guevarra mula sa Batch 2014 ay nagbahagi rin ng kanyiang saloobin bilang isang aktibista. Ipinaliwanag niya ang nakalulungkot na katotohanan sa likod ng pagsasawalang kibo at pagpikit sa realidad ng ilang kababayan sa halip na kumilos at magsalita sa mga isyung kinahaharap ng bansa.
Sinundan ang mga makabuluhang pagbabahagi ng serye ng pagtatanghal mula sa bandang Singko, Paersus, at To the Moon and Back mula sa Batch 2023.
Ipinamalas naman ng
Kamalayan ang kanilang galing sa pag-arte nang itanghal ang kanilang piyesa hinggil sa
Batch 2023 ang kaniyang rendisyon ng “Bayan Ko” ni Freddie Aguilar habang isa-isang sinindihan ang mga kandila sa ASTB Hall sa pangunguna ng AKSIS sa hiwalay na candlelighting na ginanap sa ASTB Hall.
Nagkaroon din ng eksibit ng mga Pisay martyrs at mga kaganapan noong Batas Militar ang AKSIS at mga publikasyon na pinamagatang “Kung paano kayo noon, Ganito pa rin kami ngayon” sa ASTB Hall.
Ipinalabas naman ang dalawang pelikulang “Bayan Ko” ni Lino Brocka at “Barber’s Tales” ni Jun Lana sa Martial Law Uncensored: Media Under the Iron Fist ng Celluloid sa 3rd Floor Auditorium. Habang tampok ang mga libro sa Batas Militar sa Book Exhibit ng Library Unit at Ellipsis.
Pormal na nagwakas ang Lingon sa isang pahayag ni Celver Huerte Ortiz, punongabala sa komemorasyon hinggil sa kahalagahan ng paglingon at pag-alala sa ating nakaraan, lalo na sa kalupitan noong Batas Militar.
Nasungkit ng mga iskolar ng Philippine Science High School-Main Campus (PSHS–MC) ang mga gantimpala sa iba’t ibang larangan ng newscasting, speech, storytelling, short story writing, spelling bee at debate sa ginanap na 2023 Asian English Olympics (AEO) noong Pebrero 13–18, 2023 sa Jakarta, Indonesia. Sa 608 na estudyanteng nagmula sa siyam na bansang kalahok sa kompetisyon, 22 ang mga mag-aaral ng PSHS-MC na kumatawan sa Pilipinas.
Sa larangan ng pamamahayag, nagwagi ng ikalawang gantimpala si Corinne Llantero habang nagtapos bilang mga semifinalist sina David Belisario at Charly Viñas.
Samantala, sa talumpati, kinilalang finalist si Johann Cortez, at semifinalist sina Wilmarc Galamay at Aldrik Quintanilla.
Nanalo si Mikhael Cornejo ng unang gantimpala sa kategoryang pagkukuwento, at nakuha naman ni Rian San Miguel ang Best Prepared Story sa quarterfinals.
Sa pagsulat ng maikling kuwento, nakamit ni Nathan Cometa ang unang gantimpala habang finalists sina Raya Herrera at Johannes Dancel.
Kampeon naman sa spelling bee si Nicci Tud na siyang sinundan nina Liam Ramos bilang ikalawang gantimpala at Lance Libatique bilang semifinalist.
Matapos ang huling yugto ng debate, pinarangalan bilang kampeon sina Hugh Mejos at Marcus Pascual. Kinilalang Overall Best Speaker si Mejos, habang pumangalawa naman si Jerd Mark Carlos, at pumangatlo si Pascual. Itinanghal na 8th Overall Best Speaker si Stephen Chua, 2nd Novice Best Speaker si Ali Quintanilla, at 2nd Novice Best Speaker si Rain Santos. Kasali bilang mga adjudicator sa kompetisyon sina Hanz Arnaldo at Aris Ocania.
“Ito ‘yung first face-to-face tournament ng Invictus since 2020 so it was great to experience this again. Pisay rarely offers these kinds of opportunities so we ultimately thought that we have to take this and compete in AEO. Aside from that, being proficient in English, or language in general, plays an important role in Science so there definitely should be more language competitions provided to Pisay students,” masayang pahayag ni Mejos, ang Captain ng Invictus.
Itinanghal na Institutional Champion ang PSHS-MC, patunay sa galing ng mga iskolar sa larangan ng Wika at Humanidades.
XEANNE NECESITO JHOENICA GELLIDOPinangunahan ng
Guidance and Counseling
Unit (GCU) ang CARE
Month bilang pakikiisa sa pagdiriwang ng World Mental Health noong Oktubre 10, 2022.
Ang CARE ay kumakatawan sa Culture of Acceptance, Resilience, and Empowerment na may pangunahing layuning isulong ang kamalayan sa kalusugang pangkaisipan sa komunidad ng Pisay. Dagdag pa rito, nais ding makapagbigay ang GCU ng mga napapanahong kaalaman at makapagturo ng mga kasanayan upang makatulong na mapabuti ang kalidad ng buhay.
Naging tema sa ikapitong taong selebrasyon ng CARE Month ang “Hindi Lang Ako, Tayo: Working Together in Prioritizing the Mental Health and Well-Being of the Pisay Community.”
Nagsagawa ang GCU ng mga aktibidad na nakatuon sa pagpapalawak at pag-unawa ng komunidad hinggil sa mental health. Ilan sa mga gawain ay Game Days noong Oktubre 4, 11, 18 at 25 na nagtampok sa iba’t ibang paligsahan sa board games.
Nagkaroon naman ng Care Month Fair noong Oktubre 12 sa Gymnasium kung saan nagdiwang sa pamamagitan ng mga tugtugan, palaro, at pakain. Pinangunahan ng Big Brother and Sister Circle (BBSC) ang pagpapalaro sa mga estudyante.
Tinampok naman sa Care Project Exhibit ang mga mahuhusay na gawa mula sa paligsahang sumagot sa tanong na “What helped you during the pandemic?” na matatagpuan sa pasilyo ng paaralan.
Nagkaroon din ng serye ng mga seminar para sa mag-aaral, magulang, kawani, at guro ng PSHS–MC
Matagumpay ang isinagawang tigil-pasada ng mga jeepney matapos
mangako ng Malacañang na muling bubusisiin ang 2017
Omnibus Franchise Guideline (OFG) ng Department of Transportation (DOTr) na magsasabatas ng pag-phaseout ng mga tradisyonal na dyip noong Marso 7, ikalawang araw ng tigil-pasada Napilitan ang Malacañang na makipagpulong sa PISTON
sa huling araw ng taon na ikinatuwa ng mga tsuper kaya naman nagkasundo na tapusin ang planong isang linggong transport strike sa ikalawang araw pa lamang nito.
“Pansamantala lamang nating ititigil ang transport strike at patuloy na ilalaban ang ating mga panawagan. Ngunit hangga’t hindi dinidinig ang panawagan natin na ipabasura ang OFG, at nagpapatuloy ang pagpapahirap
Nagbigay ng karagdagang
90 araw na ekstensyon ang Kagawaran ng Katarungan (DOJ) para sa pagpaparehistro ng mga SIM Card dahil sa mataas na porsiyento ng mga subscriber na hindi pa rin nagagawang mairehistro ang kani-kanilang numero.
Ayon sa bilang ng National Telecommunication Commission (NTC), 49.31% o 82 milyon sa 168 milyon na SIM Cards pa lamang ang nakarehistro kaya naman nirekomenda ni Senator Grace Poe na kailangang bisitahin ang iba pang mga lugar sa Pilipinas upang palawakin at mapataas ang oportunidad na makaparehistro.
Dahil sa laganap na scam, text message spam, panghaharas, at pagbabanta sa seguridad, ang ilan sa mga nakitang dahilan sa pagsulong ng batas.
Upang mapigilan ang mga ito, idineklara noong nakaraang taon ang Batas Republika Blg. 11934 o ang SIM Card Registration Act na kung saan kailangang iparehistro ang mga ginagamit na sim card sa iyong pangalan nang sa gayon ay makilala agad ang gumagawa ng krimen sa text.
49.31%
kabuuang porsiyento ng mga nakarehistrong SIM
Gayunpaman, umuugong din ang pagtutol ng ilang organisasyon sa SIM Card Registration. Isang petisyon ang hinain sa korte suprema na naglalayong ideklarang “unconstitional”
Registration Act dahil sa banta nito laban sa seguridad ng malayang pamamahayag.
“[T]his Petition presents to this Honorable Court the line that, if crossed, will warp the nation from one that exercises Police Power for the common good of its citizens into a Police State that justifies all manners of intrusions and exceptions of the very First Principles we have collectively bound ourselves to uphold," paglaban ng mga nagpetisyon.
Paunang binigyan ang lahat ng subscriber ng 180 araw o noong ika-26 ng Abril upang irehistro ang kanilang sim card para maiwasan ang hindi paggana o deactivation ng numero.
Ayon kay Poe, “SIM registration was meant to promote the responsible use of SIM and to halt the abuses of scammers and criminals. It is not meant to punish legitimate SIM subscribers, especially those at remote areas.” Dahil sa mababang bilang ng mga nagparehistro, pinalawig ito hanggang Hulyo 25 taong kasalukuyan.
at ang mga tsuper at operator ay kailangan na ring sumailalim sa mga mas malalaking kooperatiba bilang mga manggagawa kaysa sa indibidwal na pagkayod.
Ayon sa PISTON, kakailanganin ng mga operator na bumili ng 15 minibus kada ruta, at sa P200,000 na ibabayad ng gobyerno sa bawat bibilhing dyip, tiyak na magdudulot ng panggigipit ang phase-out sa mga tsuper at operator.
Pangamba rin ng ibang sektor ang posibilidad na paglobo ng minimum fare na pamasahe sa P35.
Ikinagalit naman ng
Kagawaran ng Edukasyon ang nasabing strike “...It [Transport-Strike] will hurt our learners, and the inconvenience that it may cause comes with
an enormous price deleterious to learning recovery efforts—a price that learners will have to pay... Kawawa ang mga estudyate at mga guro,” pagtutol ni Vice President Sara Z. Duterte, kalihim ng DepEd.
Gayunpaman, bumuhos pa rin ang suporta sa tigil-pasada mula sa iba’t ibang organisasyon tulad ng AGHAM, ACT, Anakbayan, Student Christian Movement, at Gabriela Youth. Nagpapasalamat din ang PISTON sa mainit na suporta, malalim na pag-unawa, at mahigpit na pakikiisa ng mamamayang Pilipino.
pagkatanggap ng kanilang National ID.
Karamihan sa mga natanggap na reklamo ukol rito ay ang pagkabigo sa pagpaparehistro dahil sa kulang at maling impormasyon, at ang usad pagong sa matagal na paghihintay mula sa araw ng pagpaparehistro.
Ang National ID ay resulta ng paglagda sa Republic Act No. 11055 o ang “Philippine Identification System Act,” na naglalayong magtatag ng iisang sistema sa ID upang alisin ang maraming ID system, tugunan ang mga taong walang access sa kanilang birth certificate, paganahin ang tuloy-tuloy na paghahatid ng mga serbisyo ng gobyerno, at pagbutihin ang pambansang seguridad ng Pilipinas gaya ng SIM Card Registration Act.
mga nakarehistro upang gamitin at magsilbing pansamantalang kopya sa mga transaksyon.
Nakikipagtulungan na ang PSA sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) at Philippine Postal Corporation para mapabilis ang pagpapagawa at pagpapadala ng mga National ID at ayon sa kanila, mahigit 23 milyon na ang napadalang PhilSys cards mula sa nagparehistro.
Sa una pa lamang marami na ang sumasalungat sa batas na ito dahil sa posibilidad na ma-hack ang database nito at mag-leak ang mga impormasyon na isang banta sa pambansang seguridad.
Ayon naman kay Pangulong Bongbong Marcos, pinamamadali na niya ang PSA sa pagbibigay ng National ID at ipinangakong maipadadala pagsapit ng Disyembre
Kaguruan ang pundasyon ng ekonomiya ng bawat nasyon Sa kanila nanggagaling ang bagong henerasyon ng mga manggagawa guro, doktor, inhinyero, negosyante na nagpapatakboatbumubuhay sa bansa Gayunpaman, sa kabila ng pagiging esensyal ng propesyon, hindi ito nakatatanggapngangkopna suporta at tuon mula sa pamahalaan Lahat ng kanilang pangangailangan, mula sa pasilidad hanggang sa sahod at benepisyo ay nababalutan ng anomalya at korapsyon
Palyado ang pagtrato ng Kagawaran sa Edukasyon sa mga mangagawang dapat nilang kinakatawan at ito ay klarong paglapastangan sa mga huwarang kinikilala bilang pangalawang mga magulangngkabataan.
NAKAPAKONG SAHOD
Matagal ng hirit ng mga guroangpagtaasngkanilang sahod Sa kasalukuyan ay nasa ₱27000 ang sahod na natatanggapngmgaTeacher 1kadabuwanoangentrylevel salary ng mga guro Malayo ito sa sinasabing ₱33,000 living wage na ayon sa datos ng pamahalaan na dapat kinikita ng isang manggagawa upang masuportahanangpamilya namaylimangmiyembro
Wala naring bisaangRA 11466 o ang Salary StandardizationLaw(SSL) ng nakaraang administrasyong Duterte kung saan ay taon-taongtumataasangsahod ng mga empleyado ng gobyerno upang umakma sa inflation na nararanasan sa mga bilihin Sagad na ang ₱27,000 sa epekto ng SSL Sa katunayan, 76% ng mga empleyado ng gobyerno ay may mga sahod pa ringmasmababa sa living wage kahit may SSL na, at 92% nito o halos isang milyong manggagawaay mga gurosapampublikong paaralan
Hiling ng mga guro na itaas ang kanilang entry level salary sa ₱35,000 o salary grade 15 Gayunpaman, walang naging tugon dito si Bise Presidente Sara Duterte na kalihim ng Kagawaran, sa kaniyang Basic Education Report (BER) 2023 Taliwas ito sa pangako niya noong kampanya na gagawan niya diumano ng paraan ang pagtaas ng suweldo ng mga guro Dagdag pa rito, ang petisyon ng mga guro na pagtaas ng sweldo ay hinarangan ng Kagawaran ng BadyetatPamamahala(DBM) dahil daw sa posibilidad ng salarydistortion
Nakapanlulumong makita na nakapako ang mga guro sa sahod na hindi kayang sumangga sa hagupit ng inflation lalo na sa kasalukuyang administrasyong MarcosDuterte Ang mga bayaning pilit sinasalba ang edukasyon ay walang tagapagligtasmulasakrisisngkahirapan
OVERPRICED LAPTOPS
Dagdag pa sa listahan ng korapsiyon sa DepEd ang napabalitang overpriced laptops na ipinamahagi sa kaguruan nang kasagsagan ng online class Ang bawat yunit ng laptop ay nagkakahalagang ₱58,000 na halos kapresyo ng Macbook Air Gayunpaman, ayon sa mga gurong nakatanggap, usad-pagong ang daloy sa laptop dahil sa mababang klase ng processor Hindi pa lahat ng mga dapat bigyan ay nakakuha dahil masyadong mahal ang mga laptop sa orihinal na presyong ₱35,000 kung kayat 39,583 laptop lamang ang nabili sa dapat na68,500yunit
Napag-alaman sa imbestigasyon sa senado na ang insidenteng ito noong 2021 ay nakapagwaldas ng
₱979M Maliban sa halos ₱1B overprice,nabunyagpang ibinigay sa mga opisyalesngKagawaran ang ibang laptop na dapat ay para sa mga guro Malaking inhustisya ito sa mga gurong kinailangang kumupit sa sariling bulsa para lamang makapundar ng mga kagamitan at makapagbigay-serbisyo sa onlineclass
Dagdag bigat sa tungkulin ng mga guro ang paghawak ng maraming mag-aaral AyonsaAllianceofConcerned Teachers (ACT) partylist,nagtuturoangisanggurona may walongyunit ng 40-50 mag-aaralbawatklase, higit namataas sa rekomendadasyong 30-35 na bilang Tinatambakan pa ng gawaing administratibo ang karamihan sa mga pampublikong guro na lalong nagpahirap sa kanilang trabaho Ilang paaralan din ang kasalukuyang nagpapatupad ng tri-shifting, o paghahati ng araw sa tatlong sesyon na tig-aapat na oras lamang, dahil na rin sa dami ng mga mag-aaral at kakulangan sa silid Lubos itong nagpapaikli sa class hours kaya kailangan pang siksikin ng mga guroanglahat ngituturosakararampot naoras
Suhestiyon ng ACT na magdagdag ng 30,000 guro kadataonupangmaabotang minimithing 35 class size
Subalit,angpanukalangitoay
nakatanggap ng negatibong reaksiyon mula sa kalihim
Kaysamagingbukassaideya, binansagan ni VP Duterte ang ideya bilang ‘deceptive’ at pang-agaw atensiyon
lamang mula sa karahasan ng New Peoples Army (NPA) na kaalyansa raw hindi umanongACT
ANG KALIHIM NA KAAWAY
Hindi nakapagtatakang
kaawa-awa ang kaguruan dahil ang mismong pinuno sa edukasyon, na hindi na nga guro, ay hindi pa maka-guro
Maraming maaanghang na salita ang ibinato ni VP
Duterte sa ACT Liban sa nabanggit,ni-redtagdinniVP
Duterte ang ACT nang
sumuporta ito sa tigil-pasada ng mga pampublikong sasakyan; binansagan sila
bilang isang militanteng
grupo na nalason sa kaisipan ng Communist Party of the Philippines National Democratic Front, at NPA Pinasaringan pa niyang hindi raw totoo ang pagmamalasakit ng partylist sa sektor ng mga guro isang pagbabaliwala sa 15 taong pagtataguyod ng ACT sa kapakananngmgaguro
Walang maaasahang kaginhawaan ang kaguruan saisangpinunonginuunaang sariling ambisyon Inuna pa ng kalihim ang pangangampanya sa pagbabalikngmandatoryang military training kaysa maglatag ng mas konkretong plano sa pagsasaayos ng mgabenepisyoatpagtaasng sahod ng mga guro mga hinaing na matagal naman nang naihain bago pa ang kaniyangpanunungkulan
Hindi karapat-dapat ang mga tulad ni VP Duterte na pamunuan ang sektor ng edukasyon ng bansa Kailangan ng mga guro ng isang pinunong naiintindihan atpakikingganangsektor
BOSES NG MGA GURO Sakabilangmgapaghihirap sa pagtuturo, patuloy na lumalaban ang boses ng mga guro sa loob ng apat na sulok ngsilid Nagingpanawid-uhaw na lamang nila mula sa salat na boses at sistema ang nakagawiang “Paalam at salamat po, Titser!” ng mga mag-aaral sa dulo ng klase bagosilalumabasngklasrum
Isa itong tanda ng pagkilala sa kanilang gurong walang sawang nagtuturo Tunay na haliginglipunanangmgatitser at karapat-dapat lamang na pasalamatan ng mga magaaralsadulongbawatsesyon, subalit hindi nadadaan sa simpleng pa-”Thank you po!” anglahatngbagay.
May mga pangangailangan ang bawat guro para maisakatuparan ang kanilang mga tungkulin Ilan na lamang dito ang angkop na sahod, sapat na pasilidad, at karampatang mga benepisyo At sa paglabas ng guro sa klasrum sa kanilang paghingi sa mas maayos na mga kondisyon, pagpapahayag ng opinyon, at paglalantad ng kawalang-katarungan sa sistema kasama ang mga estudyantesalabannaito
Ang mga kabataang hinubog ng kaguruan ay may boses sa social media at sa lipunan upang maging katuwang sa panawagansamgahinaingng mga guro Panahon na para tayo naman ang magturo ai ipaglaban ang anong dapat para sa ating gurong nagsilbing tagapagdaloy ng kaalaman para sa kinabukasan
bAngmga ayaning pilitsinasalbaang edukasyon aywalang tagapagligtas mulasakrisis ngkahirapan.
KAKULANGAN SA GUROKapagsinabingpamamasyal agad na pumapasok sa isipan ang pagiging magastos at magarbong gawain Halos lahat ng pamamasyal ay may hangaring mamahinga at lumayo sa abalang sentro ng buhay,atitoangbetnabetng Pangulo at ng kanyang alipores- ang libutin ang mundo habang kuno ay nagtatrabaho
Atngayongbakasyongtagos sa balat ang init, nagkakasya na lamang ang ilang mga
Pilipino na magtampisaw sa batya ng tubig, mag-abang sa biyaya ng ulan at magthrowback na lamang sa masasayang pamamasyal noong abot-kaya pa at wala paanghagupitnginflation
Mula nang maupo ang bagong Pangulong Marcos, kaliwat kanan ang mga balitang nagdedetalye ng kaniyang mga gawain na nagiging laman ng lahat ng balita Mula sa kanyang pagbisita sa iba’t ibang bansa, katayuan sa iba’t ibang problemang kinahaharap, maging sa kanyang desisyon sa pagbuo ng gabinete at pagtatalagangmgakalihimsa iba’tibangsektor
Bilang Presidente, tungkulin niyang panatilihin ang pangangalaga at kapakanan ng kanyang mga mamamayanatipatupadang batas at polisiya. Bilang pinakamataas na opisyal ng bansa itinakdangkonstitusyon ang mga tungkulin upang matupad ang tungkulin sa bayan lalo na sa panahon ng krisisatkahirapan
Kapansin-pansin na sa kabila ng lahat ng kinahaharap na problema ng bansa, nananatiling tahimik ang administrasyon sa mga konkretong plano para mapanatili angpag-unlad ng
bansa
Pamamasyal ang solusyon ng pangulo para mamalimos ng pangako mula saiba’tibang lider ng
bansa Parasaadministrasyon
,ang pag-harap sa global na komunidad ay paraan para maibenta ang bansasaposibleng pamumuhunan, pamamasyal, atpakikipagugnayan
Kaya naman, hindi maiaalis sa isipan ng ordinaryong mamamayan na minsan namamalimos at madalas namamasyal ang pangulo at kanyangliderato
PAGLALAKBAY NG PANGULO
Nagsimula ang paglalakbay ng pangulo noong Setyembre 4, 2022 nang tumungo siya sa Indonesia para pumirma ng
JointPlansofActionsapagitan ng dalawang bansa Kasunod
naman nito ang paglipad
patungong Singapore kung
saan umabot sa PHP 80578 B signed investment ang nakuha
ayonsakanya
Agadnamangtumungoang
naman pangulo sa New York, USA para sa United Nations General Assembly (UNGA) noong Setyembre 21, 2022, panahon ng paggunita sa Batas Militar Ito rin ang nagsilbing kauna-unahang pagkakataon ni Marcos Jr na tumapak sa Estados Unidos
matapos pagbawalan ang pamilyang Marcos na bisitahin ang bansa upang kunin ang
kanilang mga propiedad Ang
legalnapagbisitaniMarcossa USA ay bunga ng diplomatic immunity na ipinapataw sa mga nasa pinakamataas na posisyon Bahagirin ng
nasabing lakbay ang panonood ng
pangulongconcert ni Eric Claptonat palabas ng Into the woods sa Broadway
Naging balita rin dahil sa kontrobersiya ang pagbisita ni PBBM sa Singapore nang matuklasan na tumungo ang Pangulo hindi para sa mga business deals at bilateral meetings kundi para sa panonood ng Singapore Formula One Grand Prix Ngunit iginiit namanniyananagingparaanito upang makahanap ng mgaposiblengmamuhunansabansa
Sa pagbisita naman ni Marcos saAssociationofSoutheastAsian Nations (ASEAN) Summit sa Phnom Penh sa Cambodia napag-usapan ang ASEAN Plus Three (APT) at ang pinagsangayunan nila sa West Philippine Seas na nasa United Nations ConventionontheLawoftheSea (UNCLOS), paninindigan ng Pilipinas sa ASEAN Plus Three EmergencyRiceReserveoAPTERR, at ang mga plano para sa pagpapaigting ng mahusay na pagtitiwala sa ating sektor ng agrikultura
Sa pagtatapos ng taon, nagtungo rin ang Pangulo sa ThailandatBelgium para daluhan ang 40th and 41stAssociation of Southeast Asian Nations Summit AsiaPacific Economic Cooperation (APEC)
CEO Summit for the APEC Economic Leaders’Weekat ASEAN-European Union Summit
Sinalubong ng Pangulo ang bagongtaonngtumungosiyasa Tsina kung saan napagsangayunan ng pareho ang mga isyu patungkol sa turismot iba pa Ngunit isa sa mga naging
malaking bilateral agreement ng dalawa ang pagbuo ng mas mahusay pang komunikasyon sa pagitan ng dalawa pagdating sa alitansaWestPhilippineSea
Lubosdinangkritisismongmga
mamamayan sa desisyon ni MarcosnasumalisaWEFdahilsa
gastos na kinailangan sa pagtuloy ng buong delegado sa
Sa World Economic Forum (WEF)
sa Davos, Switzerland upang
pag-usapan ang Maharlika InvestmentFundatibapa
Isa sa mga prominenteng
bahagingbakasyonniMarcosJr
sa Estados Unidos ay ang pag-
aminsamganaggingpang-aapi ng administrasyong Duterte
noongWaronDrugs Naibahagini
Marcos na layunin niyang
magkaroon ng internal cleansing
sa mga institusyong nababad sa
korapsyon,subalitmatatandaang
ganito rin ang layunin ng dating
Pangulong Duterte Mahirap na ang umasa sa mga pangako ni MarcosJr
Matapos ang mga kritisismong
natamo ng Presidente dahil sa kanyang tila mala bakasyong
biyahe,patuloyparinsiPBBMsa
pagtungosaiba-ibangbansa
Kamakailanlamangaydinaluhan
dinniPangulongMarcosang
koronasyonniKingCharlesIIIsa
Reyno Unido Nakumpirma ng
marami ang pagbisita ng
Pangulo sa koronasyon niKing Charles III dahil sa pagtuloynitohabang
lunod ang Reyno Unido sa isang housing crisis
nagumagambala sa mamamayan
Hindimaitatanggingmay-aral sa pamamasyal, kapupulutan ng kaalaman ang bawat lugar na nabibisita Pribilehiyong masasabi ang pagbisita sa mgalugarnawalanginiisipna gastusin kaya mahalagang masuklian ang bawat sentimong nagmumula sa buwisngsambayanan.
Bukal ng kaalaman ang paglalakbay kaya naman kailangang samantalahin ang mga pagkakataong ito Mahalagang maitala ang best practices ng mga bansang napupuntahan, makipag-usap sa mga eksperto para sa pagpapalitan ng kuru-kuro, matuto sa mga disenyo sa pagsugpo ng mga suliraning panlipunan, gumawa ng mga networks para sa kolaborasyon samgaproyekto,atmagkaroon ng pagseselyo ng kasunduan Mananatiling pasyal-limot lamanganglahatkungwalang maiuuwing detalyado at konkretong tagumpay ang Pangulo. Hindi kailangan ng sambayanan ng kuwento bilang pasalubong sa magastos na pamamasyal ng mgadelegado
Pinasyal ng pangulo ang bansa sa iba’t ibang sulok ng mundo sa gitna ng pagbulusok ng kahirapan at kagutuman ng sambayanan Hindibiroang gastossamgastate-visitng buongdelegasyonnasa halipayituonsamga pangangailanganngbayan aynilulustaysamagarbong pakikipag-ugnayansa daigdig Hindimasamaang internasyonalna ugnayankungmakasisigurosamatatanggapnatulong atpangakomulasa mga bansang nakausap, hindi masamakungsapat lamang ang delegasyon at hindi isang batalyon, at hindi masama kungang tunay na agenda ay kapakanan ng Pilipinong lugmok at hindi pansariling kapakanan
KENNETH DAPDAP GABRIEL ZARA ANG PANGULO AT KONSEPTO NG PASYAL PASYAL AT PAGKATUTO
3527. Sa ika-37 anibersaryo ng EDSA People Power sa ilalim ng Pangulong Marcos, ito ang numero ng mga Pilipinong pinaslang sa itinuturing na “Golden Age” ng Pilipinas sa ilalim ni Marcos Sr. base sa ulat ng World Youth Alliance. Sila ang mga Pilipinong nawala, pinatay, at nag-alay ng buhay bago tayo nakalaya at humantong sa mapayapang Rebolusyon ng EDSA.
Ngunit ngayon, makalipas ang 37 taong rebolusyon, mukhang kinalimutan na ang sapilitang sakripisyo ng mga pinaslang at pinahirapan noong Batas Militar. Sa paghalal sa anak ng yumaong diktador ay tila nilapastangan ang kabayanihan ng mga Pilipino sa nag-iisang mapayapang rebolusyon sa kasaysayan ng Pilipinas.
Ayon sa pahayag ni Marcos Jr. sa Twitter, nakikiisa siya sa bayan sa pag-alala ng mga paghihirap sa panahon ng Batas Militar at kung paano nito napalakas ang Pilipinas.
Wala sa kanya ang paghingi ng tawad sa mga pinahirapan o kahit anong indikasyong kinikilala ang papel ng kaniyang pamilya sa paghihirap ng mga Pilipino. Sa halip na manghingi ng tawad sa mga biktima ng Batas Militar ay mas pinili pa niya ang pag-aalok ng kapatawaran sa iba’t ibang pulitikal na pangkat para sa pagbuo ng diumano’y mas magandang lipunan.
Ngunit hindi lamang sa salita natapos ang mga tangkang pagpapaliit ni Marcos sa halaga at diwa ng ika-37 Anibersaryo ng EDSA. Idineklarang walang pasok ng administrasyong Marcos ang ika-24 ng Pebrero para umano sa holiday economics at agarang idineklarang regular working day ang ika-25, ang mismong araw ng Anibersaryo ng EDSA. Bukod sa ilang kahinaang ipinamalas ng gobyerno, makikita ang pagtatangka ng pamahalaang pigilan ang mga selebrasyon at protesta sa mismong araw ng anibersaryo.
Isa lamang ito sa napakaraming pamamaraan ng mga Marcos upang baguhin ang kasaysayan at alisin ang diwa ng EDSA mula sa puso’t isipan ng sambayanan.
Nariyan din ang tuloy-tuloy na propaganda sa Tiktok, ang mga troll farm sa Facebook, at ang mga pro-Marcos na istasyon sa telebisyon. Lahat ng ito, at iba pa, ay pinapatakbo o sinusuportahan ng mga Marcos para sa kanilang walang tigil na kampanya para sa pagsasaayos at pagpapabango ng kanilang pangalan.
Kung babalikan ang kanyang nakaraang pangangampanya, madalas ang hindi niya pagdalo sa mga debate, pagpapalaganap ng disimpormasyon at kakulangan sa plano para sa bansa, ay ilan lamang sa mga propaganda na nagtulak sa karaniwang Pilipinong maengganyo sa kaniyang pangakong unity o pagkakaisa.
Tila may kakulangan sa pagbabago sa loob ng 37 taong rebolusyong nakalipas lalo na sa hanay ng kabataang may pinakamalaking pangkat na bumoto kay Marcos sa nagdaang halalan, ayon sa mga sarbey ng OCTA at Pulse Asia.
Sa pamamagitan ng kaniyang mga kampanya at propaganda sa social media, suporta ng mga relihiyosong pangkat, at kanilang mga istasyon ng midya, nakuha niya ang loob ng 31 milyong Pilipinong umasang maibabalik ang bansa sa ginintuang panahon.
Gayunpaman, hindi pa tuluyang namamatay ang diwa ng rebolusyon. Bagama’t halos kalahati ng mga sumagot sa sarbey ng Social Weather Stations (SWS) ang nagsabing kaunti lamang sa mga pangako ng EDSA ang natupad, lagpas 62% ang naniniwalang buhay pa rin ang diwa nito. Kaya’t kung gustong mapanatili ang kapayapaan at kalayaan ng bansa, dapat ay panatilihin ang mga aral at asal na nakuha mula sa EDSA.
Mahigit-kumulang 52 taon na ang lumipas mula sa mga unang pangyayari sa panahon ng Batas Militar noong 1971—ang Diliman Commune, Manila Massacre, May Day Massacre, at Plaza Miranda Bombing; mga ilan lamang sa pang-aabuso at pagpapatahimik sa ilalim ng isang Marcos. Kaya’t kung ayaw maulit muli ang pagdurusang ito ay dapat magpatuloy ang pagmamasid sa mga pangyayari sa bansa, at ang walang tigil na ipaglaban ang kalayaan, kapayapaan, at pagbangon ng Pilipinas.
Tikas Pahinga, NA! Lakad Patakda, KAD!
Mga utos na umaalingaw sa tinig ng pinuno ng hukbo. Lahat ay sumusunod. Lahat ay tumitigil. Lahat ay lumalakad. Organisado. Disiplinado. Walang sumusuway.
Perpekto kung titingnan ang sistemang militar. Subalit, kung mali na ang direksiyon, kung ang tuwid ay baliko, sino ang magsasabi? Kung ang tugon ay paninindak, may mangangahas pa bang pumanig sa tama? Wala. Patuloy na magmamartsa sa maling landas at patuloy na masusunod ang mga nasa itaas. Ito ang gusto nila at ang panunumbalik ng mandatoryang military training sa pamamagitan ng National Citizen Services Training Program (NCTSP), na kasalukuyang naisasakatuparan na.
Ang NCSTP ay magiging daan para sa lalong pagpapaigting sa kapangyarihan at impluwensiyang militar. Ipinapanukalang gawing pamalit ang NCTSP sa National Services Training Program (NSTP)— dalawang taong mandatoryang military training. Minarkahang kagyat o urgent ni Pangulong Bongbong Marcos ang pagsasabatas ng NCSTP. Ganito na lamang kasigasig ang gobyerno sa panukala sa kabila ng kaliwa’t kanang isyu sa edukasyon tulad ng budget, kalidad at naitatalang pang-aabuso.
Madaling makapapasok ang puwersang militar sa mga kolehiyo sa pagpapatupad ng NCSTP, tulad na lamang sa UP-DND Accord na sinusubok ang kalayaan ng komunidad
ng UP. Kung magpapatuloy at hindi maipaglalaban ang pagsasawalang bisa ng kasunduan, malayang makapapasok ang anumang panlabas na puwersang militar at kapulisan. Ang presenya ng mga militar sa loob ng kampus ay maaaring magdulot ng banta ng karahasan, kawalan ng kalayaang kumilos, at pagmamatyag sa mga kinikilos.
Magiging abot-kamay na ang militarisasyon sa ating mga paaralan dahil maglulungga sa bawat sulok ng kampus ang mga puwersang militar. Literal tayong magiging preso sa ating mga silid-aralan. Gagawing pipi tayo at bibingiin sa pananahimik. Mananaig ang katahimikang puno ng takot at pangamba.
Kung hindi ka naniniwala, balikan ang kaso ni Mark Welson Chua, ang mamamahayag pangkampus na diumano’y pinaslang matapos ibunyag ang korapsiyon ng militar sa ROTC ng Unibersidad ng Santo Tomas. Talamak ang hazing sa ROTC—isa pa itong anggulong pilit nilang tinatakpan. Tila naging tatak mula noon hanggang ngayon ng mga militar at kapulisan ang karahasan at pagbabanta. At makalipas ang dalawang dekada, lalong nawawalan ng saysay ang sakripisyo ni Chua dahil sa muling pagpapatupad ng mandatory ROTC. Hindi pa man niya nakakamit ang hustisya dahil malaya pa rin ang mga dawit sa kanyang pagpatay, ngayon ay babalik pa ang tiranismong pilit na nilabanan kapalit ang kaniyang buhay.
Naniniwala ka ba sa multo?
Ang kulturang Pilipino ay kalinangang nagkakandarapa sa mga katatakutan at kababalaghan. Lubos na masigla ang panitikang Pilipinong pumapatungkol sa mga nilalang na hindi natin maipaliwanag tulad ng mga kapre, tikbalang, tiyanak, manananggal at ng 13.7-T na utang ng Pilipinas. Sampal tayo riyan ng usapang politika para relevant, ‘baga?
Maghanda ka na dahil nagsimula na sila. Pasado na sa huling pagbasa sa kamara ang House Bill 6687 o ang panukalang magsasabatas ng NCSTP. Nagbubunyi ang mga ka-unity kasi mawawala na raw tayong mga aktibistang maiingay. Mauubos na raw ang mga salot at mga terorista—diinan kung diinan kung makapag-red tag. Lalo pa ngang lumalakas ang red-tagging dahil iniisa-isa na ng NTF-ELCAC ang mga paaralan sa kanilang kampanya, kabilang na dito ang kabaro nating Pisay-CARC na nagkaroon ng oryentasyon mula sa NTF-ELCAC sa diumano’y “communist terrorist groups” at recruitment na nagaganap. Wala pa nga ang NCSTP ngunit klaro pa sa sikat ng araw ang panghihimasok ng militar sa mga unibersidad.
Masakit mang isipin ngunit may mga naitatalang militar na sa halip na protektahan ang sambayanan ay ginagamit ng mga nasa itaas para bumuo ng takot. Sa mandatory ROTC tila inihahanda tayo ng gobyerno para sa mas malaking pakikidigma o laban, sa totoo lang mayroon ba tayong dapat paghandaan? Mayroon ba tayong dapat kalabanin, kung sa simula pa lamang ay may maayos na plano ang bansa lalo na sa usapin ng pakikipag-ugnayan. Kailangan daw nating matutunan ang disiplina at pagpapakita ng ibayong pagmamahal sa bayan kaya ibinabalik ang ROTC, subalit disiplina nga ba talaga ang hanap nila o paghahasik ng kultura ng karahasan at pananahimik?
Science High School-Main Campus o Pisay, na tinatratong sagrado ang kaalaman, ay hindi tumataliwas sa bilang ng mga paaralang lunod na lunod sa kuwentong multo.
Bilang isang estudyanteng magtatapos sa Pisay, nakakita na ako ng dalawang uri ng multo rito: ang mga aparisyon na lagi-laging nagmamasid sa bawat pasilyo ng bawat palapag, at ang guni-guni sa bawat taong nanatili ako rito.
“We are not that high.” Linyang binitawan ni Pangulong Marcos nang pag-usapan ang estado sa pagtaas ng bilihin at ang patuloy na pag-angat ng inflation sa bansa. Palaisipan lalo na sa masa at milyong-milyong Pilipino kung ano ang naging basehan ng bagong pangulo sa kanyang komentong taliwas dahil sa kabila ng kaliwa’t kanang pagtaas ng mga bilihin.
Noong nakaraan lamang naibalita na pumalo sa halos walong porsyento ang inflation rate sa Pilipinas na nakaapekto sa kakayahan ng mga mamamayang matugunan ang kanilang mga pangangailangan. Habang patuloy na tumataas ang mga bilihin, tila walang usad naman ang nakikita sa gobyernong dapat gumagawa ng paraan upang mapababa ang mga presyo ng bilihin at maiangat ang antas ng kabuhayan ng mga Pilipino.
Sa halip na gumawa ng paraan, mas naging direksyon ng pamahalaan na ipapasan ang solusyon sa mga ordinaryong Pilipino.
Ilan sa nakikitang paraan ng gobyerno ay ang mas mainam na pagbabadyet ng bawat pamilya sa kanilang kinikita. Gaya nang maglabas ang DTI ng P500 noche buena budget na gumawa ng ingay sa social media dahil sa tila kawalang respeto sa mga kalagayan ng ordinaryong Pilipino.
Kung tutuusin, hindi dapat ang mga mamamayan lamang ang naghahanap ng paraan kung paano maipagkakasya ang kakarampot na kinikita matapos ang kanilang buong
araw na pagbabanat-buto. Nakalulungkot na ang mga nasa posisyon ang patuloy na kumikita ng salapi sa kabila ng blankong upuan sa loob ng kongreso at senado.
Mula sa pagtaas ng presyo ng sibuyas, patatas, karne, at mga pang-araw-araw na pangangailangan, hindi na lang basta simpleng pagbabadyet ang kinakailangan, lalo’t higit ang masusing pagpaplano at detelyadong aksyon mula gobyerno ang nararapat para wakasan ang patuloy na pagbulusok ng presyo.
Hindi lang mga kawani at mga manggagawa ang nakararanas ng bigat ng mga bilihin, pati mga mag-aaral na patuloy na umaasa at kumakayod para sa mas magandang kinabukasan. Kung ang dating badyet ay sapat na upang makaraos sa mga gastusin, kadalasan ay kulang pa sa pamasahe ng mga estudyante na nagreresulta sa mga mag-aaral na humanap ng ibang mapagkakakitaan o isakripisyo ang ibang bagay para matugunan at mapagkasya ang salapi sa iba pang pangangailangan.
Nang mailuklok sa puwesto ang pangulo, daan-daang mga pangako ng pagkakaisa o unity ang ibinungad sa milyong-milyong Pilipinong nangangarap ng magandang kinabukasan. Ngunit sa kasalukuyang sitwasyon ng ekonomiya at bansa, tanging sabay-sabay na paghihirap na lamang ang nakikitang pagkakaisa. Minsan, hindi lang kahirapan ang pinakaproblema ng mamamayan kundi mga taong nasa posisyong ganid at walang kakayahan na patuloy sa pagbibigay ng bigong mga pangako.
Pero totoo nga naman na may mga multo sa Pisay. Kung ang kahulugan natin sa multo ay ang mga lumipas na bumabalik sa kanilang pinanggalingan, maraming multo sa Pisay. Una, para sa clearance. Pangalawa’y ang mga gradwadong nais bumalik dito upang magbaliklingkod. Ngunit sa lahat ng mga ito ay may nakatatakot na multo, ang multong hindi tulad ng mga nasabi, ang multong gradwadong hindi na bumalik.
pangakong magsilbi sa karaniwang tao; mga estudyanteng iniwan ang kanilang mga pangarap, mga multo ng pag-asa.
Sa bumibilis na pag-unlad ng teknolohiya sa Pilipinas, unti-unti nang humuhupa ang mga pamahiing ito ngunit malakas pa rin talaga ang paniniwala ng mga Pilipino pagdating sa usaping kababalaghan. Sa ibang kultura ay itinuturing nila ang mga multo bilang mga yumaong may natatanging unfinished business, kaya raw sila patuloy na nananahanan sa tinubuang lupa sa halip na tumungo na sa mundong ibabaw (o ilalim, depende na lang siguro sa pamumuhay nila). Mismong ang Philippine
Sa totoo lang, hindi naman talaga ako naniniwala sa unang tipo ng multo. Natuto na akong kathang-isip lang naman ang mga namumukhaan ko sa bawat bintana. Ngunit hindi ko maitatangging sa itinagal ko sa mga gusali ng paaralan ito ay naiugnay ko sa aking pagbibinata. Nagkaroon na ako ng masasaya at mapapait na alaala sa bawat silid ng bawat palapag sa bawat gusali ng Pisay. Pero kailanma’y hindi pa tumimo sa isip ko na may white lady sa puno ng Kalachuchi o kaya sa ikaapat na palapag ng Science and Humanities Building.
Lubos kong ipinagmamalaki na bahagi ako ng isang paaralang humahasa’t umuukit ng mga mahuhusay na propesyonal.
Nakaukit sa misyon at bisyon ng Pisay na magtaguyod ng mga mabubuting mamamayan na handang ialay ang kanilang husay para sa bayan.
Kaya’t isa sa mga kinatatakutan ko ay ang mabulag sa mga problemang dinaranas ng Pilipinas sa paglabas ng paaralan. Ang talikuran ang kredo ay hindi lamang taliwas sa Pisay, kundi taliwas din sa mga Pilipino. Ang mga estudyanteng umaalis sa Pisay na siyang iniiwan ang kanilang mga
Ngunit estudyante man ng Pisay o hindi, patuloy na susundan ng anino ng multo ang pasilyo ng mga paaralang saksi sa ating paghihirap. Kung hindi man ng mga aparisyon ng mga yumao’y mga malikmata ng pangarap at hangarin ng mga lumipas na katulad mong lagi’t lagi para sa bayan. Sa bansang patuloy na nalulugmok dahil sa sandamakmak na isyu, mahirap nang matakot sa mga pamahiing hindi nasusunod. Marami na ang natatakot sa mga pangako ng gobyernong hindi natutupad. Kaya’t para sa mga tulad kong magtatapos na patuloy na pinalilibutan ng mga multo ng pag-asa, huwag tayong matakot. Huwag na huwag nating bibitawan ang kredong magsilbi para sa bayan. Huwag papakawalan ang mga malikmatang ito, para sa huli hindi ka mumultuhin ng nakaraan.
Kalimitang nakasasalamuha ng mga mag-aaral ang kanilang mga guro, at umiikot lamang ang kanilang mundo sa apat na sulok ng silid. Matamis na babati sa mga mag-aaral, bubuksan ang aklat, at sisimulan ang talakayan. Ganito umiikot ang pang-araw-araw na buhay ng isang ordinaryong guro.
Sinong mag-aakalang ang mga guro naman ang bubuo ng bagong silid, labas sa kanyang nakasanayang espasyo—hindi upang humarap sa mga magaaral kundi sa mas malawak na tagapakinig.
Ang Lakbay-Turo Organization
Ang Lakbay-Turo Organization Inc: Sharing Best Practices Rooted in Local Culture and Community Engagement ay isang organisasyong naitatag noong 2018 na layong magbahagi ng mga paraan at estilo ng pagtuturo sa iba’t ibang mga eskwelahan sa Pilipinas. Binubuo ang organisasyon ng mga guro mula sa Philippine Science High School – Main Campus, University of the Philippines – Diliman, De La Salle University – Manila, at Department of Education Teachers.
Sa unang taon ng pagtuturo ni G. Efren Domingo sa Pisay, isa sa mga nagtatag ng LakbayTuro Organization, higit sa kanyang silid ang kanyang sinimulang paglingkuran.
Isa siya sa mga nakasama sa paglalakbay patungong Cotabato ng Buklod-Guro Madaris, isang volunteer group program. Dahil limitado lamang ang maaaring maging bahagi ng Buklod Madaris sa Pisay, tila hinahanap-hanap ng puso niya ang pagbaba sa komunidad at pagtulong sa mga kapwa-guro.
Kasama sina G. Randel James at Bb. Maria Isabel Aguilar, mga kapwa-guro sa Pisay, kanilang nabuo ang isa pang bolunterismong gawain na noon ay hindi pa pormal na matatawag na organisasyon, ang Lakbay-Turo Organization.
“Hindi kami pumayag na isang beses lang kami gagawa ng mga ganitong gawin dahil pare-parehas naming mahal ang pagtulong sa komunidad,” ani Domingo.
Nagplano silang bumalik sa Mindanao, sa lungsod ng Zamboanga, upang ipagpatuloy ang diwa
ng bolunterismo para sa mga kapwa-guro upang mapagbuti ang kalidad ng edukasyon sa rehiyon ng Bangsamoro. Biyayang-lubos ang pagpayag ng Kagawaran ng Edukasyon sa Zamboanga sa panukalang makapagbigay ng seminar-workshop sa mahigit 50 pampublikong guro ng lungsod.
Mga larangan sa Filipino, Ingles, at Agham Panlipunan ang mga nabigyan ng palihan sa iba’t ibang istratehiya sa pagtuturo. Dahil patuloy na dumarami ang asignaturang nagnanais na mabigyan ng libreng pagsasanay, nagbukas na rin ng pinto ang organisasyon para sa Agham at Matematika. Bukod pa rito, may mga teacher-volunteer din ang nagbabahagi ng natatanging paksa tulad ng professionalism, data privacy, at child protection.
Ang organisasyon ay nakarehistro sa ilalim ng Securities and Exchange Commissions (SEC) at kinikilala na rin sa mga komunidad. Nakabuo na ang Lakbay-Turo ng magagandang koneksyon sa iba’t ibang paaralan.
Para sa batang likas na mausisa, hindi limitado ang pagkatuto sa apat na sulok ng silid-aralan. Maaari itong mangyari sa anumang oras at lugar. Basta’t may mga handang sumuporta, tuloy ang pagkamit ng kaalaman.
Angeles, hindi maitatangging baon niya hanggang sa pagreretiro ang bokasyong napili- ang pagtuturo. Hindi man sa silid-aralan ang pagpapatuloy ng kanyang paglalakbay, tumungo naman ito sa mas malawak at bukas na espasyo- ang kalye.
Ang Kalye-Eskwela ni Teacher
Hinangaan ng netizens ang sa mga bata sa kanilang barangay. Nag-viral ang mga larawan ng kanyang pagtuturo sa mga batang kanyang bagong estudyante.
na muli siyang magiging guro. Pagkatapos magretiro ay nagplano siyang pagtuunan ang paghahardin at pagtatanim. Ngunit muli siyang tinawag ng pagtuturo nang makasalamuha ang mga bata sa kanilang lugar na may pagnanais na matuto.
Ang munting eskwelahan ni nang hilingan siyang magturo ng isang bata. Ito ang simula sa kanyang pagbabalik bilang edukador. Agad siyang humingi ng tulong sa mga kaibigan para sa mga kagamitan ng mga bata sa kanyang KalyeEskwela.
Mga aralin sa Ingles, Sipnayan, at Agham ang kanyang itinuturo. Dati ay dalawa hanggang apat lamang na estudyante ang sumasali, hanggang sa naging halos araw-araw na ang pagtuturo sa mahigit na 15 estudyante. Mula sa pagiging ang tawag sa kanya ng mga estudyante.
Sir Angeles ng Pisay
Bago pa man maging guro sa munting eskwelahan, matagal na nagturo si G. Angeles sa Pisay. Sa kanyang serbisyo, libo-libong iskolar ang natuto ng Liknayan, Integrated Science, at Earth Science.
Nagsimula ang mahabang
lakbay niya sa pagtuturo sa Laguna noong 1977. Sa kabuuan ay mahigit apat na dekada na siyang nagturo sa mga paaralan.
Nanggaling sa pamilya ng mga guro si G. Angeles. Isa sa mga naging inspirasyon niya ang mga magulang na parehong nagturo sa elementarya. Ilan sa kapatid niya ang sumunod sa yapak ng kanilang mga magulang na nagturo rin.
Tanyag si G. Angeles sa kaniyang pagguhit ng perpektong bilog na walang anumang instrumento. Ayon sa mga naturuan, mahusay ang batikang guro sa mga malalalim at komplikadong mga paksa. Naghahanda man siya ng mga powerpoint presentation ay kayang kaya niyang ituro ang mga aralin nang walang binabasa o sinusundan. Liban sa mga lekturang pang-Agham, madalas ding magbigay ng mga payo at magkuwento patungkol sa kaniyang karanasan si G. Angeles na kinapulutan ng aral ng hindi mabilang na mga mag-aaral— na ang iba ay mga guro na rin sa Pisay.
Patuloy pa rin ang pamamahagi niya ng kaalaman sa komunidad ng Pisay. Madalas na iniimbitahan sa mga aktibidad si G. Angeles. Kamakailan lang ay sinamahan niya ang mga estudyante mula sa Grade 8 para sa Astronomy Night nitong Marso. Sa Humanities Festival naman ay tinuruan niya ng Basic Spanish ang ilang estudyante mula sa Grade 9 bilang bahagi ng
Various Education and Learning Experiences (VALE) Workshops.
Teachers Never Grow Old Naging parte na ng kanyang pamumuhay ang pagbabahagi ng kaalaman. Tunay na hindi nagtatapos sa pagreretiro ang dedikasyon niya sa sining ng pagtuturo. Ang karunungan ay humuhubog sa pamumuhay ng isang tao. Mahalaga na sa murang edad pa lang ay hinahasa na ito. At ito ay tunay na nagiging posible, salamat sa mga gurong walang sawa sa paggabay sa mga kinabukasan ng bayan.
Bagaman sinubok ng pandemya ang sektor ng edukasyon, hindi maitatangging buhay pa rin ang likas na pagkauhaw sa kaalaman ng kabataang Pilipino. At nagsisilbing tulay ng mga batang mag-aaral ang handog ng kaalaman para mabago ang kanilang kalagayan sa hinaharap.
guro sa puso at gawa magpakailanman sa anumang espasyo at panahon.
Pagpupugay kay Sir D ng ABS-CBN
Inimbitahan sila sa Palawan, Nueva Ecjia, Aklan, Sagada, at iba pang probinsya. Nagkaroon na rin ng mga ugnayan sa mga paaralan tulad ng Quezon City University at maging ang samahan ng Quezon City Public School Association.
Pinapahalagahan ng LakbayTuro ang mga komunidad na kanilang pinupuntahan. Bukal sa pusong dumudukot sa sari-sariling bulsa ang mga miyembro upang magpatuloy ang nasimulang adhikain ng para sa mamamayan.
Inaaral din ng organisasyon ang buhay, kultura, at mga tradisyon sa lugar na kanilang pinupuntahan. Napadadali nito ang pagtuturo sa mga komunidad dahil mas naiintindihan nila ang itinuturo ng mga tagapagsalita. Ani Domingo, “Bago tayo bababa, kailangan nating aralin ang komunidad, ang paaralan, ang lugar para makapagbigay ng halimbawang mas maiintindihan nila— ito ang konsepto ng kontekstwalisasyon.“
Kasama ng pagiging guro ang libo-libong pagsasakripisyo, at higit pa ang inalay ni Dr. Christine Joy D.R. Aguila, kaya naman ginawaran siya ng prestihiyosong Metrobank Award para sa kaniyang pagsisikap hindi lamang para sa mga magaaral, kundi maging sa hanay ng mga guro.
Guro ng Lahat Kilala si Dr. Aguila ng kaniyang mga magaaral bilang mahusay at masigasig na guro. Mararamdaman sa kanya ang tinig ng dedikasyon sa pagtuturo. Maalaga at maunawain ang huwarang guro sa mga sitwasyong kinakaharap ng kaniyang mga magaaral.
Binansagan namang “Guro ng mga guro” si Dr. Aguila ng ABS-CBN News dahil
Binigyang-diin ni Domingo ang kahalagahan ng pakikipagkapwa-tao at pagkilala sa komunidad. “Mas madaling tumulong, kung handa ang sarili mong maging volunteer. Kapag nauunawaan mo ang kapwa mo, mas madaling nakagagawa ang koneksyon at nakakukuha ng tiwala mula sa tao.” Sa pamamagitan din nito ay naangkop ng organisasyon ang paksa ng workshop sa konteksto ng isang komunidad upang magamit ang mga kaalaman sa ikabubuti ng kanilang kabuhayan at kasalukuyang kalagayan sa lipunan.
Ang pagbabahagi ng kaalaman ay hindi lang oneway kung saan ang nagtuturo lang o ang nagsasagawa ng mga workshop ang maaaring
bukod sa pagiging guro, isa rin siyang mentor sa mga gurong Muslim sa programang Buklod Guro ng Madaris Volunteer Program (MVP). Dinadayo ng MVP ang mga guro sa Mindanao upang sanayin sa makabagong istratehiya sa pagtuturo. Lumilikom din sila ng mga materyales para maipamahagi sa mga guro at mag-aaral. Naging adbokasiya na ni Dr. Aguila at ng MVP na suportahan at palakasin ang mga moral ng mga guro sa Mindanao para magpatuloy ang daloy ng kaalaman sa kanayunan.
“Kapag outstanding ang teacher, kayang mag-produce ng outstanding student. Kung ano ang teacher, iyon ang student,” ani ni Dr. Aguila.
Sa murang edad ay napaligiran na siya ng mga impluwensiyang nagmulat sa kaniya sa realidad ng buhay at mga isyung kinahaharap ng ating bansa. Lumaki siya sa mga maiikling kuwento at aklatpampaaralan na ginagamit ng kaniyang ina na isa ring guro sa Filipino at kanyang inspirasyon. Ang kaniyang ama naman na isang pastor ang naging gabay niya sa pananampalataya.
Mga Pagpupugay sa Guro
Kaya’t walang pagdududa sa mga karangalang natanggap ni Dr. Aguila bilang isang guro at mentor. Bukod sa nabanggit na prestihiyosong Metrobank Award, nakamit niya ang mga gantimpalang Ulirang Guro mula sa Komisyon sa Wikang Filipino noong 2018, ang Sinagtala Teaching Award mula sa Department of Science and Technology noong 2020, at ang Natatanging Guro sa Humanidades mula sa Philippine Science High School System.
matuto. Komento niya, “Hindi rin lang dapat kami ang nagbibigay ng kaalaman. Mahalaga ring mapakinggan ang mga lugar na aming napupuntahan dahil marami talaga kaming natututunan.”
Hindi lang mga kapwa-guro ang tinulungan nila. Gamit ang mga suhestiyon na kanilang natatanggap at obserbasyon sa komunidad, napagtanto nila na maaari ring magkaroon ng mga workshop para sa komunidad tulad ng mga estudyante, out-of-school youth, at mga magulang.
Sa panahon ng pandemya, natigil ang kanilang paglalakbay sa iba’t ibang bahagi ng bansa para sa libreng pagsasanay sa mga guro, ngunit hindi nangangahulugang nawala na ang diwa ng nasimulan.
Inangkop nila ang mga aktibidad upang tumulong sa higit na nangangailangan. Nagsimula sila ng mga donation drive na nagpondo sa mga ibinahaging health kit sa mga ospital at senior citizen bag na naglalaman ng alkohol, gatas, at iba pa. Nakatanggap ng mga gamit para sa pagaaral ang mga estudyante at ang mga nakatira sa lansangan ay binigyan ng pagkain. Nang naging mas gamay na nila ang pagtuturo online, nagsimula na muli ang mga online workshop; ilan dito ay ang pagsusulat ng mga module at technical writing.
Bukod sa mga hamong dala ng pandemya, hindi maitatangging malaki ang epekto ng badyet sa pagkilos ng organisasyon. Bagaman bukal sa loob ng mga guro ang pagpopondo mula sa sari-sariling mga bulsa, hindi maitatangging may mga pagkakataon na isinasaalangalang ng bawat miyembro ang kanilang pansariling pangangailangan.
Malaking bagay rin na ang katatanggap niyang Metrobank Award ay buhat sa nominasyon ng isa pang dating Metrobank Awardee at retiradong guro ng Pisay sa Social Science, si Dr. Cristina Cristobal na itinuturing niyang mentor sa larangan ng edukasyon.
Para sa kaniya, hindi niya inaakalang may kapalit ang mga ibinibigay niyang pagmamahal sa pagtuturo. Ngunit sa kabila ng mga gantimpalang natanggap nais niyang bigyang pansin ang nakapanlulumong estado ng edukasyon sa bansa. Masaklap na Realidad ng Pagiging Guro
Para sa kaniya, kulang na kulang ang suporta sa mga guro sa bansa. Sa usapin pa lamang ng suweldo, makikita ang malaking agwat sa pagitan ng mga guro sa Pisay, na nasa ilalim ng DOST, at ng mga guro sa ilalim ng DepEd. Dagdag pa niya, kahit na ipinagdiriwang ang mga araw tulad ng World Teachers Day at National Teachers Month, para sa kanya ito ay mababaw lamang— mga patalastas na hindi nagbibigay-daan sa patas na kompensasyon.
Tama ngang marangal ang pagtuturo, isang serbiyso at gawain para sa bayan, ngunit hindi ito nangangahulugang maaaring pagkaitan ang mga guro ng sapat na suweldo at kaakibat na mga benepisyo upang mabuhay nang marangal- mga ilang batayang karapatang patuloy na ipinagkakait.
Patuloy na Pagmamalasakit Bagama’t ganito na ang estado ng mga guro sa Pilipinas, itinuturing ni Dr. Aguila ang pagtuturo bilang masayang
Bukod pa rito, malaki rin ang pangamba ng mga volunteers sa kanilang seguridad sa tuwing pumupunta sa lugar ng pagdarausan para sa pagsasanay. Kaya’t mahalaga ang pagsusuri ng lugar at matibay na ugnayan sa mga lider ng komunidad.
Sa kanila ring paglalakbay sa iba’t ibang sulok ng bansa ay nababawasan ang kanilang oras sa pamilya at trabaho bilang full-time teachers.
“Mayroon talagang pagkakataon na napapagod din kami dahil hindi kami fulltime volunteer,” ani Domingo. “Pero sa bolunterismo, walang pinipiling oras at estado. Maraming nagpatunay na mahal ng bawat isa sa amin ang paglilingkod para sa bayan.”
Ikaw
Mula sa hanay pa lang ng mga guro ang mga miyembro ng Lakbay-Turo, ngunit ayon kay Domingo, maraming mga mag-aaral ang nagpahayag ng kanilang interes sa pagsali sa organisasyon. Bagaman pinag-aaralan pa nila ang pagtanggap ng mga estudyante, hinimok ni Domingo na maging aktibong miyembro ng komunidad at simulan ang pagtulong sa kapwa. Nagbigay rin siya ng payo sa mga nagdududa sa kanilang kakahayan sa pagtulong. “Huwag mong sukatin ang kakayahan mong magbigay; ang mga maliliit na hakbang kapag pinagsama-sama mas magiging makabuluhan at makapangyarihan,” aniya.
Bukas ang organisasyon para sa mga nagnanais na maging miyembro. Umaasa silang ikaw naman ang susunod na bubuhay sa diwa ng bolunterismo, para sa kapwa, at para sa bayan.
paraan ng pagtupad sa kaniyang tungkulin na inihalintulad niya sa isang boomerang na kapag minahal at pinahalagahan ang estudyante ay mamahalin ka rin nilang pabalik. Nakatataba ng puso ang pagtuturo dahil nagkakaroon siya ng pagkakataong magbigay impluwensiya at inspirasyon. Para sa kanya, itinuturing niyang mga anak ang kaniyang mga estudyante na lubos niyang minamahal. Masarap sa pakiramdam kapag nakikita niyang ipinamamalas ng kanyang mag-aaral ang kani-kanilang “best version.” Walang mapaglagyan ng kasiyahan sa tuwing nakikita niya ang kaniyang mga dating estudyanteng umunlad ang buhay.
Nagpapatuloy ang kanyang kagustuhan sa pagtuturo dahil para sa kanya, may kaniya-kaniyang ambag at direksyon na pinaghahandaan ang bawat tao sa mundo at edukasyon ang susi para kanilang daan patungo rito. Kung walang edukasyon, mas titindi ng nararanasang hirap ng mga tao na posibleng magpatuloy sa hinaharap. Hindi maitatangging mabigat na tungkulin ang pagtuturo. May kapangyarihan ang bawat salita na maaaring magpabago sa takbo ng buhay ng isang indibidwal.
Maraming gurong Pilipinong may pagtitiyaga at dedikasyon sa kaniyang sinumpaang propesyon na dapat ding kilalanin at parangalan. Tunay na manlilikha ang gurolumilikha ng kinabukasang pag-asa ng bayan.
Magarbong mga pagdiriwang, kakaibang mga pagtatanghal, at makukulay na dekorasyon —sadyang wala nang dadaig pa sa Pilipinas pagdating sa mga pagdiriwang at selebrasyon. Mga panahon ng kasiyahan, kuwentuhan, at muling pagbubuklod-buklod ng mga pamilya’t kaibigan.
Subalit para sa ordinaryong Pilipino, ang mga selebrasyong tulad nito’y isang araw ng walang hanggang saya, o baka naman isang araw ng walang hanggang problema?
12-25: Anong Nagbago? Sa mga nagdaang taong pagdiriwang ng Pilipinas sa Kapaskuhan, ‘di maipagkakaila na wala nang mas hihigit pa sa ating selebrasyon. Pagarbuhan at paningningan ang mga parol sa bawat sulok ng bansa na tila ba nakikipagkompetensya sa tala ng Tatlong Hari. Nariyan din ang simoy ng hanging dadaig pa sa mga anghel ng kalangitan dala ng mga mumunting batang nangangatok at nangangaroling sa bawat bahay na kanilang makita. Hindi rin makalilimutan ang iba’t ibang putaheng iyong malalasap sa muling pagsapit ng Noche Buena at ang samu’t saring aguinaldong matatanggap sa tuwing namamasko sa mga ninong at ninang. Sadyang nakagagalak ang Kapaskuhan sa Pilipinas, at tiyak na inaabangan ito ng maraming Pilipino.
Ngunit sa paglipas ng panahon ay tila nagbago ang ihip ng hangin tuwing Pasko —pahirap nang pahirap ang pamumuhay. Ang mga kalyeng dating puno ng kulay at sigla ay nawalan ng buhay nang unti-unting mabawasan ang mga naglalakihang parol sa mga kabahayan. Ang mga batang nangangaroling ay tila nawalan na ng sigla sa dami ng “Tawad!” at “Pasensya na.” na kanilang madalas na naririnig. Ang Noche Buena na noo’y siyang bida sa okasyo’y
nababawasan ang mga handang nakahain sa hapag-kainan. Ang mga ninong at ninang na dati’y nag-uumapaw ang galak na makita ang kanilang mga inaanak ay parang naglalaro ng taguan.
Subalit sa kabila ng lahat ng ‘yan, ‘di pa rin padadaig ang mga Pilipino. Ika nga nila, kapag maliit ang kumot, matutong mamaluktot. Kaya pa rin natin gawan ng paraan!
Ganiyan tayo. Madiskarte. Mapamaraan. Matatag. Resilient Resilience ng mga Pilipino Gasgas na ang salitang resilient sa paglalarawan sa ating mga Pilipino, ngunit ito ay sa magandang kadahilanan. Ang ating pagiging resilient nga naman ang naging tulay upang ating mapagtagumpayan ang iba’t ibang suliraning humamon sa ating bayan. Resilience ang naging haliging sumuporta sa atin noong tayo ay walang ibang masandalan. At resilience rin ang naging lubid na ating kinapitan sa tuwing tayo ay wala nang iba pang mapanghahawakan.
Ngunit gaya ng anumang bagay, anumang kalabisan ay nakasasama. Nakakulong sa bisig ng mga mananakop, dito unang natuto ang mga Pilipinong mamaluktot sa sarili niyang kumot. Kaya naman sadyang hindi kataka-taka ang naguumapaw na hangarin ng ating mga
ninuno na makamit ang kalayaan. Sino ba naman ang mag-aakala na pagkatapos ang ilang daang taong pagtitiis ay patuloy pa rin tayong namamaluktot sa kumot, ngunit ngayo’y sa kamay naman ng ating sariling pamahalaan na sariling kadugo at kalahi. Dilim ang bumalot sa Pilipinas nang hagupitin ang bansa ng pandemyang COVID-19. Ang krisis na ito’y nagawang makapagpasara ng mga negosyo, makapagtanggal ng hindi mabilang na manggagawa, at higit sa lahat, kumitil ng libo-libong mga Pilipino. At sa gitna ng lahat ng kadilimang ito ay wala ang pamahalaan upang magsilbing ilaw para sa bansa. Kawalan ng mass vaccination, palpak na contact tracing, kulang na ayuda—ilan lamang iyan sa mga isyung nagpalitaw sa kawalan ng kakayahan ng gobyerno na pamunuan ang bansa sa kasagsagan ng krisis. Sa bandang huli ay kapuwa mga Pilipino na lamang ang
nagsilbing tanglaw sa kadiliman sa pamamagitan ng pagkakaroon ng mga community pantry at iba pang kawanggawa. Noong nanalasa naman ang mga malalakas na unos, sa malakas na hampas ng hangin, ‘di matapos na buhos ng ulan, at lagpas-taong baha, wala pa rin ang pamahalaan. Naiwan sa mamamayan ang mga sirang bahay, palayan, at palaisdaan. Bingi ba ang administrasyon sa paulit-ulit na sigaw ng ating mga kababayan, “Nasaan ang Pangulo?” Kaya pala hindi marinig. Malayo pala siya sa sakuna. Nandoon sa Singapore, nanonood ng Formula One Grand Prix. Nakuha niya pa itong gawin kaysa tulungan ang mga magsasaka’t mangingisda na nasalanta ng Bagyong Karding. Nawawala ang Pangulo.
At ngayon sa konteksto ng Pasko at Bagong Taon, mag-aadjust na naman ba ang pamilyang Pilipino?
Pasko sa Bagong Kadawyan Ang ganda sana na pagkaraan ng mahigit dalawang taong nakakulong ang ating mga kabahayan, sa wakas ay makapagdiriwang na tayo ng tunay na Paskong Pilipino. Kahit papaano, malaya na tayong bisitahin at yakapin ang isa’t isa at salo-salong kumain sa isang
Limampung taon mula nang idineklara ng dating Pangulong Ferdinand Marcos Sr. ang Batas Militar, panahong puno ng karahasan at krisis. Sa kabila ng katakot-takot na paglabag sa mga karapatang pantao, mapangahas na tumindig ang komunidad ng Pisay laban sa administrasyong Marcos. Ilan sa mga guro, mag-aaral, at alumni ang ipinakulong o itinortyur.
Ngayong nanumbalik ang pamilyang Marcos sa Malacañang, buhay na buhay pa rin ang aktibismo sa kabataan. Kasama rito ang mga aktibistang alumni ng Pisay na nagsisilbing inspirasyon sa kasalukuyang henerasyon.
Louise Espiña
Si Louise Espiña ng Batch 2020 ay kasalukuyang Chairperson ng League of Filipino Students sa Unibersidad ng Pilipinas-Diliman, isang organisasyong pankabataan na naninindigan laban sa imperyalismo. Isa sa mga natatanging aktibidad na nagpamulat sa kaniya ay ang pagmartsa ng Pisay sa Bantayog ng mga Bayani noong 2016 para iprotesta ang paglibing kay Marcos Sr. sa Libingan ng mga Bayani.
Para kay Louise, ang pakikibaka ay nagagawa sa iba’t ibang paraan. Mahalaga ang pagiging organisado upang makabuo ng lakas na sama-sama. Kaya hinihikayat niya ang pagsali sa mga kapisanan, pahayagan, o student council at pakikipag-usap sa masa hinggil sa mga isyung kanilang kinakaharap. Binibigyangdiin ni Louise ang pagpapakatatag sa sariling prinsipyo at pagsasaisip sa kung para saan ba ang pagiging aktibista —ang matulungan ang bansa nating pinalilibutan ng krisis.
Napakahalaga para kay Louise ang aktibismo bilang mamamayan, estudyante, at
iskolar. “Nakikita natin kung gaano ka-unfair, o gaano rin kalala na talaga ang krisis sa lipunan natin. It’s a matter of deciding or realizing na ito ang kailangan kong gawin.” Sa maikling salita, hindi na ito tanong ng kung kikilos tayo, kundi kailan ang pagkilos.
Maded Batara III
Si Maded Batara III naman ng Batch 2018 ay ang kasalukuyang Campaigns Officer ng Agham Youth National, isang organisasyong ipinaglalaban agham at teknolohiya para sa ikabubuti ng bayan. Sa murang edad ay nakita niya ang hindi pagkapantay-pantay sa lipunang probinsya namulat napulot sa mga guro at karanasan.
Dahil ang kabataan ang magmamana ng lipunan sa susunod na henerasyon, para kay Maded, tungkulin nating ipaglaban ang kinabukasan, at ito ang diwa ng youth activism.
Hindi maikakaila maraming panganib pagiging rito ang redtagging na pumipigil sa kabataang umaksyon. Ngunit, mahalaga pa ring ipagpatuloy ang aktibismo dahil marami itong tala ng tagumpay sa lipunan, halimbawa ay ang libreng edukasyon sa mga pampub likong paman tasan.
Cailyn Ong Kasalukuyang parte ng Scientia, ang opisyal na publikasyon ng Kolehiyo sa Agham ng Unibersidad ng Pilipinas-Diliman ang Batch
sapagkat sa puntong namulat ka na, mahirap nang pumikit. Kakailanganin mong balikan ang mga isyu at problema ng ating bayan at busisiin ang implikasyon ng mga desisyon ng ating gobyerno. Binibigyang-diin ni Cailyn ang halaga ng youth activism. “Para sa akin, importante ang youth activism dahil kinabukasan ng ipinaglalaban ng masa, kinabukasan mo at kinabukasan ko.”
Isa namang National Spokesperson ng Youth Advocates Philippines at and Development Coordinator ng Agham Youth National si Xian Guevarra mula Nagsimulang umalab ang puso ni Xian nang makasalamuha niya ang mga Lumad sa Unibersidad ng Pilipinas. Natuklasan niya ang mga naranasan nilang inhustisya: pagpapalayas sa kanilang lupa, pagsira ng kanilang mga tahanan at paaralan, at pagpaslang sa kanilang mga lider. Tulad ng karanasan ni Xian, para sa kaniya, ang aktibismo ay nagmumula sa kagustuhan ng isang tao sa positibong pagbabago at ito ay may dalawang uri ng aksiyon. Ang una ay bolunterismo, pagbuo ng mga
mabilisang solusyon sa mga problema tulad ng mga donasyon
hapag. Subalit ang galak at halakhak ay napapalitan ng buntong-hininga sa napakalaking gastusing kakain sa suweldo ng ordinaryong Pilipino.
Dala ng pagtaas ng presyo ng langis sa ibang bansa at pangangailangan para sa transportasyon sa paghahatid ng iba’t ibang kalakal, nagkaroon ng cost-push inflation na nakaapekto sa presyo ng halos lahat ng mga bilihin. May mga katiwalian ding nangyari sa industriya ng asukal at sibuyas. Hindi nakahabol ang suweldo ng mga regular na empleyado sa ganitong pagbabago. Ang mga hikahos na pamilya na naman ang nagdurusa.
Pero sabi nga nila, sasapat naman daw ang isang libo para magkaroon ng masayang selebrasyon. Bawasan na lang ang putahe. Liitan ang dami ng bawat serving. May mga alternatibo naman na mas mura sa nakagawian. Pero nararapat ba tayong tipirin? Lagi na lang magsisikip ng sinturon para makaraos. Resilience na naman ba?
Anong petsa na. Hindi na dapat nagpapadala at nagpapalinlang tayong mga Pilipino sa ganitong naratibo. Oo nga’t mahalaga ang katatagan, ngunit maaari namang hindi isarili ang laban. Kayang tumulong ng gobyerno sa pagbibigay ng mga subsidiya, pagpapataas ng sahod, at pagbibigay ng mas maraming trabaho. Tunay na malaki ang kanilang maitutulong sa mas malawak na populasyon kung bukas lamang ang kanilang mga mata sa realidad ng buhay.
Nawa sa mga susunod na taon ay hindi na ganito—magkaroon ng isang Pilipinas kung saan lahat tayo, maging ang mga nasa pinakamababang sektor ng lipunan ay maaaring magdiwang ng Pasko at Bagong Taon na hindi masyadong inaalintana ang dulot ng kahirapan.
at ibang mga kawanggawa. At ikalawa ang aktibismo kung saan kabilang ang mga protesta, pangongolekta ng mga lagda, at pagbuo ng mga pananaliksik at position paper upang manawagan sa kabuoang pagbabago sa sistema.
Ayon kay Xian, upang masugpo naman ang kalasag ng disimpormasyon, hindi pambabasag o fact-checking ang kailangang gawin kundi pananapaw ng content. Tapatan ang kanilang mga content ng mas kabog na content. Ang kailangan ay makuha ang atensiyon ng madla upang maialis ang pokus sa disimpormasyon. Iminungkahi rin niya ang linking and raising technique, kung saan sisimulan mo ang diskusyon sa problemang ikinahaharap ng iyong kausap tungo sa pagtatanong sa kilos ng gobyerno patungkol sa isyung ito. Para kay Xian, sa bawat pangangaral at pagtatama, ituring ang iyong kausap bilang kakampi at hindi kaaway, dahil ang layunin naman ay hindi manalo kundi magbahagi.
Inspirasyon ang mga tulad nina Louise, Maded, Cailyn, at Xian sa mga iskolar ng bayan. Lakas-loob silang nakikibaka para sa kani-kaniyang adbokasiya Patuloy nilang isinasapuso at isinasadiwa ang pagiging isang estudyante ng Pisay: tumitindig sa katotohanan nang may kahusayan para sa paglilingkod sa Inang Bayan.
Sa panahong tila nauulit muli ang kasaysayan, nakatutuwang makitang buhay at lalong umuusbong ang pakikibaka ng kabataan. At ang laban ng mga nakaraang martir ay hindi susukuan ng mga modernong aktibista. Kung paano sila noon, ganito pa rin tayo ngayon.
Naging tradisyon na sa buong Pisay ang pagsasama-sama para sa pangmalakihang selebrasyon ng mga mahuhusay ng bandang Pisay na ginaganap tuwing huling araw ng School Fair. Taon-taon, nagbubukas ng pinto ang buong paaralan upang salubungin ang mahuhusay na talentong handog ng mga banda—Battle of the Bands (BOTB).
Kaya naman lubos na ikinatuwa ng buong paaralan ng muling tinapos ang huling araw ng Fair sa isang BOTB na tinawag na Evanesce. Ngayong taon, 11 banda ang nagtanghal ng tatlong piyesa at minarkahan ng mga hurado.
Sa huli, itinanghal na kampeon ang To The Moon and Back o TUTA, sa Evanesce Battle of the Bands (BOTB). Inialay ng banda ang kanilang pagkapanalo sa Batch 2023 lalo na’t ito ang una at huling pagkakataon ng Batch na magtanghal nang face-to-face sa BOTB.
“Tatlong taon kaming ‘di naka-perform live at tatlong taon na since the last time we auditioned where we didn’t get in, no [B2023] band got in. We wanted to make sure you remember that [B2023] was never an afterthought. None of the bands of [B2023] were an afterthought,” ani Marcus Pascual, miyembro ng TUTA.
Pinarangalan ding Crowd Favorite ang TUTA, ikalawang gantimpala ang We Love Moms, at ikatlong gantimpala at best stage costume ang Peppermint Crush.
Ito ang unang BOTB matapos ang tatlong taon, hindi lamang mga kasalukuyang banda ang nagtanghal sa paaralan, nagkaroon din ng pagbabalik mula sa alumni bands na hinintay ng lahat. Umapaw ang husay ng dalawang alumni guest bands na Isprikitik at Hana Dulcet sa huling gabi ng Ephemera.
Ang BOTB ay isang pagkakataon sa mga baguhang banda na makilala sa mas malaking bilang ng manonood. Naging training grounds din ang BOTB sa pagtatanghal sa komunidad at nagiging paaran upang mahasa ang kanilang kakayahan at makapaghanda para sa mas malaking pagtatanghal. Nagsisilbing motibasyon din ito sa mga bandang mahasa ang kanilang pag-awit at pagtugtog. Nagbibigay ito ng layuning maging organisado at magtakda ng oras sa pag-eensayo. Patunay lamang ito na nagbubukas ng maraming pinto para sa oportunidad ang BOTB.
Kaya panahon na rin para ipagpatuloy ng Pisay ang suporta sa BOTB at sa mga banda ng Pisay sa pamamagitan ng paglalaan ng mga instrumento at espasyo para sa pagsasanay. Tunay na ang Pisay ay hindi lamang tahanan ng mahuhusay na mag-aaral sa pang-akademiko kundi maging sa talento.
Pula. Kahel. Dilaw. Berde. Asul. Morado.
Pinalibutan ng nagtitingkarang mga kulay ang 3F Auditorium sa pagtatanghal nina Monique Dela Rue, Elizabeth Oro Medez, Cherry Pie, at Amparo—ang mga lolas ng Golden Gays Manila sa Bahaghari: A Drag Show and Info Session.
Naninirahan ang mga matatandang baklang walang mauwian sa Home for the Golden Gays, isang munting samahang kanilang itinuturing na pamilya. Naging bahagi ng buhay ng mga lolas ang pagtatanghal ng drag bilang trabaho sa pang-araw-araw na buhay.
“Ang source of livelihood talaga namin, mag-perform in front of LGBT communities, mga private individuals, at mga big corporations na gustong kunin ang serbisyo ng mga lolas. We perform for a donation,” ani Ramon Busa, lider ng Golden Gays Manila, bago sumabak sa entablado bilang si Monique dela Rue.
Nang dumating ang drag sa Pilipinas mula kina RuPaul at iba pang drag queen ng Amerika, na naging eksaherado sa kanilang pananamit at make-up, nakiliti ang mga
Sa pag-usad ng drag sa Pilipinas dahil sa pagpapalabas ng Drag Race Philippines at Drag Den, hindi kailanman nagpahuli ang mga lolas—level up ang kanilang pagli-lip sync at pagsayaw sa kabila ng kanilang edad. Pagbibiro nga ni Busa, “73 years old na ako, pero beauty pa rin ang lola, ‘di ba?” Malulusog at malalakas pa rin ang mga lolas dahil para sa kanila bawal ang magkasakit.
Napupuno man ng mga kagamitan para sa pagtatanghal make-up, at mga pananamit ang tahanan nila, hindi dito nagtatapos ang kanilang adbokasiya. Golden Gays ang legasiya ng kanilang namayapang tagapag tatag na si Justo Justo—ang pagbuo ng pasilidad na mauuwian ng susunod na henerasyon ng mga bakla. Isa ito sa pangakong sinisikap tuparin ni Busa sa namayapang lider ng Golden Gays.
“We just started encouraging people na suportahan ang Golden Gays na magkaroon talaga ng permanent residence. Mayroon na tayong Home for the Aged para sa babae, may Home for the Aged para sa lalaki, pero wala sa LGBT. Wala pa tayong ganong facility at sana ay magkaroon ng isang permanent residence para pagdating ng oras ay mayroong mapupuntahan ang komunidad aniya.
Tahanan din ang Golden Gays ng aktibismo. Nang maitatag ito noong 1960’s, hindi ito masyadong kinilala
na ring tinatanggap ang mga bakla; wala ka na masyadong maririnig na diskriminasyon sa mga transgender, non-binary, o mga nagkro-cross dress Gayunpaman, hindi pa rin tapos ang laban hangga’t hindi naipapasa ang SOGIE bill. Ipinahayag rin ni Busa, “Ang acceptance, wala pa ‘yun. Tolerance lang. Tolerated lang ang gay activism ngayon sa Pilipinas.”
Madalas nakikita sa mga telebisyon ang istorya ng pagbabago mula sa wangis at estado ng buhay, at kapansin-pansin na kadalasan dito umiikot ang kuwento ng mga karakter na madalas napanonood sa telebisyon. Karaniwan na sa atin ang mala-fairy tale na naratibo, mala-Prince Charming at Cinderella na pumupukaw sa atensyon ng mga manonood.
Ngunit sa patuloy na pag-usbong ng mga makabagong pananaw sa kultura ng panonood at patuloy na kompetisyong dulot ng banyagang
palabas, nagiging hamon sa mga manunulat ng mga palabas ang pagpapanatili sa interes ng mga Pilipinong manonood sa pagtatangkilik sa akdang-Pinoy.
Dahil dito, nagbunga ito sa malikhaing disenyo ng iba’t ibang kuwentong pamilyar sa mata ng mga Pilipino—mga kuwentong malapit sa puso ng mga manonood na hinaluan ng mga masisining na elementong akma sa panlasang-Pinoy Mga kuwento nina Darna, Cardo, at Maria Clara—mga tanyag na karakter na binigyang bagong kulay ng panahon.
“Ding, ang bato!” at “Kung wala ka nang maintindihan–”: ilan lang iyan sa mga linyang tumatak sa mga Pilipino. Sa tuwing maririnig ang mga
katagang ito, dalawang patok na programa ang pumapasok sa isipan ng masa: Darna at FPJ’s Ang Probinsyano. Sa dinami-rami ng mga sumikat na palabas, ang dalawang ito ang pumukaw sa puso’t isipan ng mga Pilipino: ang isa ay nagbigay-daan sa kapangyarihan ng kababaihan at ang isa ay ang bayani ng batas at masa. Sina Cardo at Narda ang nagsisilbing inspirasyon at itinuturing na makabagong “bayani” ng ordinaryo sa kasalukuyan. Ngunit hindi rin naman hinahayaan ng mga manunulat sa industriya na kumupas sa isipan ang mga bayani ng Pilipinas, tulad ni Dr. Jose Rizal. Ngayon, tinatangka nilang bigyan ng malikhaing paglalarawan ang mga ito—tulad na lamang ng kanilang ginawa sa palabas na Maria Clara at Ibarra.
Magkaiba man ang pinagmulan at sinisimbolo ng mga tauhan tulad nina Cardo at Narda, lahat sila ay may pagtatangi sa sambayanan. Ang mga tauhan mula sa mga nabanggit na palabas ay nagpapakita ng responsibilidad at gampanin sa lipunan. At bilang mga tagapagtangkilik hinihikayat nito na hindi sapat na manood lamang, kailangang makialam at makibahagi para sa kinabukasan.
Sila ang nagpapatunay na ang sining at panitikan ay politikal na dapat ay pumupukaw sa puso’t isipan ng mga manonood na makibahagi sa pagsagot sa mga isyung panlipunang hinaharap ng bansa.
Ang Brain Blast ay ang taunang research symposium ng Pisay bilang bahagi ng YMSAT Festival na karaniwang dinadaluhan ng mgamag-aaralmulasaika10atika-11nabaitangatmga gurong eksperto sa larangan na kinabibilangan ng pagaaral. Isinagawa ang Atlas: Brain Blast 2023 kung saan tampok ang mga piling pananaliksik ng mga magaaral mula sa ika-12 na baitang sa Science and HumanitiesBuilding(SHB).
Sa kabuuan, 77 na pagaaral angnahatisaanimna kategorya: Chemistry, MatSci, ComSci, LifeSci, EnviSci,atTech&Engineering. Nagkaroon ng apat na sesyon kasama ang ekspertong guro na nagsilbingpanel.
Ayon kina Sidney Fernando at Hanielle Chua, mgapunong BrainBlast2023,mabusisiat mahirap ang naging paghahanda para rito. Sa tulong ng apat na komite, naplanoatnaisagawanang maayos ang nasabing symposium.
Ilan sa mga mababasang pananaliksikngBatch2023 ay naging kinatawan ng PSHS kompetisyon sa laranganngResearch na isinagawa sa Taiwan, Malaysia, at Indonesia.
Gamit ang molecular docking, natagpuan na ang mga compound na canadaline, columbamine, at dehydrocorydaline ay maaaring epektibong gamot labansa Alzheimer’sDisease Mas mura, mabilis at makatutulong sa mga may Alzheimer’s Disease ang nasabingcompound.
habangangcolumbamineat dehydrocorydaline ay may binding affinity na 9.6 at -9.7 kcal/mol.Angmgahalagana ito ay magandakumparasa binding affinity ng kasalukuyang gamot na galantamine at rivastigmine. Gamit ang Lipinski’s Rule of 5, nalaman din na ang mga pinag-aralan na compound aymaaaringgawinggamot.
May potensyal ang canadaline, columbamine, at dehydrocorydaline na maging epektibong gamot panlaban sa Alzheimer’s Disease.Samgasusunodna pag-aaral, maaaring mapabutiitokungbabaguhin angmgaistruktura.Dahilang pag-aaralayginawalamang online o in silico, maaaring pag-aralan ang mga compoundgamitanginvitro at tuluyang malaman ang kanilang kakayahan bilang gamotsaAlzheimer.
Ayon sa World Health Organization, mahigit 55 milyon ang mayroong dementia, at isang uri nito ang Alzheimer’s Disease. Ang kasalukuyang gamot ay tinatawag na AChE inhibitor dahil pinipigilan ng mga ito ang AChE, isang enzyme na nagpapalaganap sa sintomas ng Alzheimer’s Disease. Ngunit may mga side effect ito kaya’t ang mga mananaliksik ay naghanap ng bagong compound sa iba’t ibang halaman. Ilan sa halimbawa ay ang nabanggit na canadaline, columbamine, at dehydrocorydaline. Pinagaralan ito gamit ang molecular docking isang paraan upang makita ang interaksyonngmgaligandat proteinatmasukatgamitang binding affinity. Ayon sa resulta ng pag-aaral, ang canadaline ay may binding affinity na 10.7 kcal/mol
Ang pag-aaral na ito ay nanalo ng gintong parangal sa International Student Research and Invention Fair 2022 (ISRIF) at Indonesia International Invention Expo 2022 (IIIEX) online. Nanalo rin ito ng 1st runner-up sa kategoryang Life Science sa Research Competition ng UP ALCHEMES.Nanalorinangpag -aaral ng pilaksa PSHS System Science Research Summit2023.
Naimbento ng mga mananaliksik ang isang chatbot na may kakayanan sa pag-uuri ng iba’t ibang kategorya batay sa kalubhaan ng sintomas ng mga pasyenteng may COVID-19 at paggamot para sa kanila. Ang kasalukuyang bilang ng mga nars sa pagamutan ay hindi sapat paramatugunanangmabilis na pagtaas sa kaso ng COVID-19. Sa tulong ng chatbot ay mababawasan ang bigat ng trabaho ng mga nars at maaari silang gawing alternatibo sa mabigat na tungkulin ng
mganars
Ang kakulangan sa bilang ng mga nars ay naramdaman noong unang bahagi pa lamang ng 1990s at patuloy na lumalala sa kasalukuyan. Lubos pang tumaas ang kakulangan dahilsapandemyangCOVID19.Dahildito,lumikhaangpag -aaralng voice-controlledat chat-based na mga bot sa DialogFlowalinsunodsamga protocol mula sa Healthcare
Professionals’ Alliance Against COVID-19.
Tatlumpung kalahok ang sumubok ng parehong mga bot at sumagot ang isang survey upang makakolekta ng mga data. Base sa mga nalikom na datos, nasukat na ang voice-controlled ay bahagyang mas tumpak at masgustongmgakalahok Gayunpaman, ang DialogFlow ay may ilang teknikalnalimitasyonnahindi pa matutugunan. Katulad na lamang ng paggana ng mikroponongmgabot.Dahil dito, nirerekomendang subukanngmgasusunodna pag-aaral ang paggamit ng iba pang mga framework, gaya ng Amazon Lex o MicrosoftAzure.
Angpananaliksiknaitoay nasalang sa taunang UP ALCHEMESResearchFair,kung saannakapasokitosaClosed -Door Defense at nakakuha ng gantimpalang 1st RunnerUp. Nakasali rin ang pagaaral sa Kuala Lumpur EngineeringScienceFairkung saan nakakuha ito ng Merit Award. Naibahagi rin ang pag-aaral na ito sa International Science Youth Forum.
Gamitang3DPrinting,ang mga estudyanteng mananaliksikmulasaMataas na Paaralan ng Pilipinas sa Agham - Pangunahing Kampusaynakabuong mas mura at matibay na pangsuportasabalingbinti, o Patellar Tendon Bearing (PTB) Orthosis. Maaari rin itong magamit sa mga sa mga diabetic feet, ulcer sa paa, Charcot joint, at iba pa. Mas maraming tao ang makakukuhangpangsuporta sa binti nang hindi nakokompromisoangkalidad, ginhawa, at ang bisa ng PTB Orthosissapag3Dprintnito. Sa isang bansa kung saan mababa ang pangkaraniwang sahod at mataas ang gastos sa rehabilitasyonsamgabalio fracture sa binti, mahalaga ang mga posibleng alternatibong rehabilitasyon salaranganngorthopedics.
Ginawaang3Dnamodelo ng PTB Orthosis sa Blender, isang 3D computer software, sa pasilidad ng DOSTAdvanced Manufacturing Center. Nagsagawa rin ng mga pagsusuri sa tibay ng materyales (ASA Plastic) sa paggawa ng PTB Orthosis, maging ang kalidad ng PTB Orthosissapamamagitanng isang volunteer na magsusuot at susuriin ang
mga katangian nito. Sa mga pagsusuri sa tibay ng materyales na ginamit sa pag-3D-print nito, lumalabas na mas matibay o parehas ang tibay nito kung ikukumpara sa kongkreto. Maganda ang mga naging resulta ng volunteer testing, kungsaanhalosparehasang naging resulta ng ebalwasyon sa isinagawa ring ebalwasyon sa isang control na suporta sa binti, ang CAM Boot. Mula sa Php 8,000 hanggang 12,000 na pangkaraniwanghalaganito ay napababa ang paggawa ngPTBOrthosissaPhp2,412
Maaari pang mas pagbutihin ang disenyo ng PTB Orthosis upang ito ay maging user-friendly. Dahil sa limitadong oras, limitado rin ang naging pagsusuri sa materyalesnaginamitatang volunteer testing, kung kaya’t inirerekomenda na palawigin pa ang pagsusuri sa materyales, damihan at pahabain ang volunteer testing sa mga susunod na pag-aaral.
Angpananaliksiknaitoay nasalang sa taunang UP ALCHEMES Research Fair noong Pebrero, kung saan nakapasok sa Closed-Door Defense sa prestihiyosong kompetisyon. Noong Abril namanaynanaloitongSilver Award sa PSHS System ScienceResearchSummit.
HANNAH DENISE BACOMO, MARY GRACE ARISCA, MIRA JULIANA TORIBIO
Ilan sa mga mananaliksik mula sa Philippine Science High School-MC ay nakabuo ng isang mobile app na naglalayong maibsan ang kinakaharap na isyu sa mataas na COVID-19 vaccination hesitancy Tinaguriang Covid Vaxx PH ang app na naglalaman ng komprehensibo at maaasahang impormasyon saparehongInglesatFilipino tungkolsaiba’tibangbakuna labansaCOVID-19.
Isinagawa ang saliksik upangbumuong bilinggwal na mobile application na magbibigay sa mga Pilipino
ng impormasyon sa bakuna laban sa COVID-19 sa paraang madaling maintindihan sa pamamagitan ng Android StudiosatKotlin.
Taong 2021, ang Pilipinas ayisasamgabansangmay pinakamababang vaccination rate at kumpiyansa sa South East Asia. Karamihan ng impormasyon tungkol sa pagbabakuna laban sa COVID-19 ay nakasulat sa Ingles isang hadlang sa pag-unawa ngmgaPilipino sa impormasyon ukol sa bakunalabansaCOVID-19
Tinatayang daan-daang libo ang mga namatay dahil sa lindol mula 2000-2019, at dahil sa patuloy na pagunlad ng teknolohiya, maaaring mapagtuunan ng pansin ang mga bagong modelo ng gusali na mas matibaylabansalindol.
Nakalikha ang mga mananaliksik ng Mataas na Paaralan ng Pilipinas sa Agham - Pangunahing Kampus ng bagong modelo ng gusali gamit ang D-bar type Tensegrity Structures. Gamit ang simulation, napatunayan itong epektibo laban sa lindol. Ang Tensegrity Structure ay isang bagong uri ng istruktura na nababalansengcompression at tension forces. Ito ay masasabing mas mura at magaan kumpara sa mga kasalukuyang gusali. Ang Dbar type ay isang uri ng tensegrity structure na napatunayang epektibo sa energy absorption at laban sa compressive forces na magandang panlaban sa lindol.
Ayonsaresulta, masmaliit ang naging stress at deformation values ng tensegritystructurekaysasa kasalukuyang modelo ng gusali; wala ring paggibang nakita sa tensegrity structure habang marami ang nakita sa kasalukuyang modelong gusali.Dahildito,masasabing masepektiboangtensegrity structure kaysa sa kasalukuyang modelo ng mga gusali. Ang pag-aaral naitoayinisyalnaginawasa kompyuter gamit ang basic framework ng dalawang modelo.
Naibahagi ang saliksik na ito sa Korea Science and Engineering Fair, kung saan nakakuha ito ng unang gantimpala. Naging bahagi rin ito sa UP ALCHEMES Research Competition na umabot sa Closed Door Defense. Nagwagi rin ang pananaliksiksaPSHSSScience Research Summit na nagkamit ng tansong gantimpala at Kids’ Choice Award. Isasalang din ito sa Korea Science Academy ScienceFair.
Ginamit ng piling mga ekspertongmedikalangfivepoint Likert scale upang taasanangresponserateat babaan ang antas ng pagkabigo sa pagsagot ng mga respondente. Sa pagsusuri, nakakuha ang aplikasyonngaveragescore na4.7safunctionality, 4.7sa appearance, 4.9 sa content, at4.7sauser-friendliness.Sa pagsusuring ito, natagpuan na ang user interface ng aplikasyon ay madaling gamitin.
Ayon sa mga mananaliksik, iba’t ibang wika angmaaaringidagdag sa aplikasyon. Ang
awtomatikong pag-update ng nilalaman ngaplikasyon ay maaaring ipatupad upang mabigyan ang mga tagapagtangkilik ng pinakabagongimpormasyon sa bakuna laban sa COVID-19. Bagong animasyon, tulad ng pagpalit ng screen ay ilan din sa mga karagdagang pagbabago para maging user-friendliness ng aplikasyon
Nakaginto ang pananaliksik na ito sa International Science Innovation Olympiad na ginanap noong Enero 28, 2023.
Masmura’tmatibayna suportasabinti,dalang
Bagonguri nggusali, matibaysa lindol
EMMAN MATA
kilo. Dinaig pa ng rekado ang mismong karne
pa sa isyu ang manipulasyon ng presyo at hoarding ng mga sibuyas na lalong nagpapababa sa suplay at nagpapataas ng presyo.
Dagdag pa sa inflation ng sibuyas ang kasalukuyang giyera sa pagitan ng Russia at Ukraine na domino effect sa pagbaba ng suplay ng mga produkto.
Sa usapin ng sibuyas, parehong talo ang mamamayan at magsasaka Bumaba ang kikitain ng mga magsasaka sa anihang matagal nilang pinaghirapan dahil hindi marunong makinig sa hinaing ang ahensya, habang ang karaniwang mamamayan ay gipit pa rin mula sa epekto ng inflation na patuloy ang pagbulusok.
Mula nang nagtaas ang mga bilihin, maraming nagbibirong golden era na dahil sa malagintong presyo ng mga bilihin. Pati mga produkto ay nabansagang ginto— gintong asukal, gintong itlog, at kasama na ang ginintuang sibuyas.
Alam ng karamihan ang naging kontrobersiya sa pagtaas ng presyo ng sibuyas, na umabot pa sa puntong naging mas mahal pa ito sa bigas at karne Noong Kapaskuhan, pabirong ginawang panregalo ang mga sibuyas dahil sa kamahalang maihahalintulad sa presyong panregalo. Mayroon pa ngang mga netizens na ginawang pigurin at alahas ang mga sibuyas. Sa kabila ng mga katuwaang ito, hindi maikakailang malaking suliranin ang inflation para sa bayan, at sibuyas ang naging simbolo ng delubyo.
MGA DAHILAN SA MALA-GINTONG
SIBUYAS
Lumobo noong nakaraang Disyembre ang presyo ng sibuyas tungong P700 kada
Pangunahing sanhi ng mataas na presyo ng sibuyas ang mababang suplay nito. Ang mga magsasaka ay kailangang sumagupa sa kinakaharap na climate change at pabago-bagong panahon—masyadong mainit o hindi kaya’y binabaha sa kanilang taniman. Kilalang sentro ng mga bagyo ang Pilipinas na kayang sumira ng isang taong pananim. Dagdag pa rito ang mga harabas o armyworm na mga insektong pumepeste sa mga bukirin. Sinubok solusyunan ito ng mga magsasaka gamit ang mga mamahaling pesticide subalit kalauna’y nagkaroon lamang ng resistance ang mga harabas laban dito.
Inaabuso naman ng ilan ang malagintong presyo ng sibuyas at lumaganap din ang iligal na mga gawain tulad ng smuggling. Tumataginting na P78.9M at P135M halaga ng sibuyas ang nakumpiska sa daungan ng Maynila at Malabon. Ang mga sibuyas na ito ay nakadaragdag sana sa suplay na tatapat sa mataas na pangangailangan. Dagdag
PALPAK NA KALIHIM NG DA
Matatandaang inako ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. ang responsibilidad ng pagiging Kalihim ng Kagawaran ng Pagsasaka (DA). Sa simula pa lamang, marami na’ng nagtanong sa pagkakaupo ng pangulo sa kagawaran dahil maaaring maging tulay ito sa korapsiyon. Higit sa lahat, hindi eksperto ang Pangulo pagdating sa agrikultura—at kitang kita ito sa kasulukuyang krisis sa pagkain
Nagmatigas ang DA at ipininid ang tarangkahan sa anumang importasyon dahil isinasaalang-alang daw nila ang kabuhayan ng mga magsasaka. Gayunpaman, nito lamang Enero ay pinayagan ng Pangulo ang pag-angkat ng 21,060 toneladang sibuyas. Subalit huli na ito, sasapaw ang importasyon ng sibuyas sa siklo ng anihan ng mga lokal na magsasaka sa buwan ng Pebrero at Marso. Bababa man ang presyo, kailangan namang makipagkompetensiya ng mga magsasaka sa imported na sibuyas.
ALL-TIME HIGH INFLATION
Naitala ang 8.7% inflation rate nito lamang Enero, ang pinakamataas sa loob ng 14 na taon. Habang ang core inflation rate, o ang inflation rate na hindi sinasama ang mga volatile products o mga produktong mabilisang maaaring magbago ang presyo gaya ng mga produktong pagkain at enerhiya, ay umabot sa 7.4%, pinakamataas sa loob ng 24 na taon. Basehan ang core inflation rate sa totoong sitwasyon ng ekonomiya, at klaro sa mga datos na ang Pilipinas ay nasa tugatog ng kahirapan
Ang pagtaas ng mga presyo ng mga bilihin ay napakalaking balakid sa mga Pilipino. Hindi makatarungan ang kasalukuyang P537 na minimum wage dito sa NCR lalo pa’t doble nito ang estimang living wage na P1,065 na dapat ay kinikita ng isang manggagawa kada araw. Walang mabubuhay nang maginhawa sa sitwasyong pang-ekonomiya ng ating bansa.
Sa usapin ng kasarian, iba’t ibang diskurso ang nagmumula sa mga eksperto, siyentipiko, at opinyon ng mga mamamayang may sari-sariling pananaw sa kung ano ang basehan ng kasarian at ano-anong mga karapatan ang tinatamasa ng mga miyembro nito. Sa kabila ng mas progresibong pagtingin sa mga miyembro ng LGBTQIA+, kapansinpansin ang mabagal ang pag-usad at pag-unlad ng mga karapatan– karapatang pantao pagdating sa kalusugan, pansariling ekspresyon, at karapatan laban sa diskriminasyon.
KARAPATAN LABAN SA
DISKRIMINASYON
Bilang isang bansang Katoliko, ‘di maipagkakailang laganap ang diskriminasyon tungo sa mga miyembro ng LGBTQIA+ sa Pilipinas. Maging sa midya man o sa totoong buhay, kung hindi ginagawang katatawanan ay labis na pangkukutya ang nararanasan ng mga bakla. Walang pinipiling edad o katayuan at walang sinasantong baklang Pilipino ang diskriminasyon. Ang kanilang makukulay na katayuan ay pilit pinadidilim ng isang bansang nagsasabing maka-Diyos at maka-Siyensya.
Isang maugong na usapin pagdating sa kasarian sa Pilipinas ay ang SOGIE
Bill, marahil isa sa mga pinakamatagal na batas na nakaupo lamang at hindi na tuluyang nakalabas sa Kongreso. Sa kabila ng dalawang dekadang paglaban para sa karapatan ay hindi pa rin nakapapasa ang batas na ito buhat ng
lubusang pagkamuhi at pagkasuklam sa komunidad.
Laganap na rin ang iba’t ibang usapin tungkol sa pangangailangang medikal ng mga LGBTQIA+. Kabilang na rito ang tinatawag na pagtatransition na ginagawa ng mga trans na miyembro ng komunidad. Bilang trans, lubusang nakatutulong ang pagta-transition upang kanilang makita at mas maramdaman ang kanilang kasarian at pagkakakilanlan. Ilang pag-aaral na ang nakapagpatunay na higit na nakatutulong ang pagtatransition sa kalagayang sikolohikal ng mga trans.
Subalit sa kabila ng mga positibong dulot ng pagtatransition, hindi pa rin ito abotkamay ng isang karaniwang baklang Pilipino. Sa lagay ng Pilipinas ngayon, higit na bihira kung hindi man walang mga doktor ang nagsasagawa ng operasyon para sa transitioning. Maging ang mga iniinom na hormones tulad ng estrogen at testosterone ay hindi madaling nabibili sa mga botika dahil sa matinding panghuhusga at diskriminasyon.
KARAPATAN SA KALUSUGAN
Matatandaang naging malaking hamon sa mga miyembro ng LGBTQIA+, lalo na sa hanay ng mga bakla, ang pagkalat sa sakit ng AIDS o Acquired Immunodeficiency Syndrome gaya ng HIV o Human Immunodeficiency Syndrome. Ang kawalan ng tamang kalinga at impormasyong medikal ang mas nagpalala ng problemang kinahaharap ng mga apektado. Naging isyu rin ang mga maling impormasyon at fake news na kumalat at naging
Malayong malayo ang kasalukuyang nararanasan ng bansa sa ipinangako ni Marcos Jr. noong halalan. Liban sa sibuyas, ang pinanghawakan ng mga botanteng P20 kada kilo ng bigas ay kabalintunaan. Sa katotohanan lang, hindi epektibo ang kasalukuyang pamumuno ni Marcos Jr. sa DA. Kailangang nagmumula sa sektor ng pagsasaka o agrikultura ng kalihim na eksperto pagdating sa usapin ng ahensya, maalam pagdating sa sistema ng pagsasaka, at higit sa lahat, marunong makinig sa hinaing ng nasasakupan.
Hindi Golden Era ang natatamasa ng taumbayan kundi Golden Sira sa kanilang mga bulsa. At hangga’t hindi nasosolusyunan ang inflation sa Pilipinas mananatiling gintong pangarap na lamang ang pag-ahon sa hirap at pagkakaroon ng disenteng pamumuhay.
dahilan ng mas mababaw na pagtingin sa mga taong nadapuan ng sakit. Ilan sa mga mis-impormasyon sa tunay na sanhi at paraan ng transmission ng sakit, kung saan inakala ng mga tao na ang simpleng paglapit o pakikisalamuha sa mga taong may ganitong kalagayan ay nakahahawa.
Ngunit, sa tulong ng siyensya at mga pag-aaral sa sakit, nagkaroon ng linaw sa tunay na sanhi at paraan ng pagkalat nito na nagpababa sa dami ng mga kaso at ang mas maagap na atensyong medikal sa mga nakararanas nito. Ang dating sakit na kumikitil sa buhay ng maraming mamamayan ay mas madaling maagapan sa tulong ng mga preperasyon upang makontrol o maging undetectable. Ilan sa mga ito ay ang ART o antiretroviral therapy na tumutulong sumugpo sa sakit na ito.
Kasama rin dito ang PREP o Pre-exposure prophylaxis na ginagamit bilang proteksyon upang maiwasan ang sakit.
Kahanay din ng usaping pangkarapatan ang karapatan ng trans community sa mga programang naglalayong tumulong sa kanilang mga pangangailangan. Kasama rito ang mga kagamitan at pasilidad na tumutugon sa kanilang pangaingailangan gaya ng transitioning. Dahil sa mga limitadong programa at opsyong medikal, napipilitan ang mga nais sumailalim sa pisikal na transitioning na tumungo sa ibang bansa upang magpaopera o kaya naman tumutungo sa hindi mga lisensyadong establisyemento upang magpaturok ng mga hormones na nakatutulong sa kanilang pagbabago.
Ang kawalan ng mga programa at tulong mula sa pamahalaan ang nagpapahirap sa kalagayan at kadalasang naglalagay sa mga trans community sa delikadong sitwasyon. Ang mga tulong sa gobyerno ay tunay na kinakailangan sa pagtatamasa ng pantay na karapatan sa lahat. Sa tulong ng Siyensa at mas malawak na isipan, mas nagkakaroon ng kalinawan at bukas na komunikasyon sa pagtanggap at pagbibigay ng pantay na karapatan sa miyembro ng LGBTQIA+ community.
SOGIE BILL
Ang pagkakaroon ng malalim na pag-unawa sa kasarian at pagkatao ay konektado sa kalinangan sa usapin at pagkakaiba ng sexual orientation, gender identity and expression, o SOGIE. Dito ipinapaliwanag ang mga salik na bumubuo at sa pagunawa sa pagkakakilanlan ng isang tao, kabilang ang kanyang seksuwal na oryentasyon, kasarian, at paraan ng pagpapahayag nito na hindi limitado sa tradisyonal at makalumang pagtingin sa kasarian na naglalayong proteksyonan ang karapatang pantao laban sa diskriminasyon.
Sa kabila ng mga makabagong kaalaman at salik na ginagamit sa pag-unawa sa kasarian at pagkakakilanlan, nagiging hamon pa rin ang mga makalumang pag-iisip na sumasawalang bahala at hindi tumatanggap sa konsepto ng pansariling pagkakakilanlan at kasarian na pilit na ginigiit ang tradisyonal na modelo ng pagkalalaki at pagkababae sa kabila ng mga bagong tuklas na kaalaman na sumusuporta at nagpapatibay sa SOGIE.
CELVER ZITRO HUERTE ORTIZ AT IVAN BENEDICT F. GARCIA VENN MAGSINO AT KENNETH DAPADAP ANG LAGABLAB TOMO XXXV- I BLG 1Sa nakalipas na taon, kung nais ng isang mag-aaral na magsulat ng sanaysay ay iilang hakbang ang kailangang gawin: maghanap ng mga sanggunian, gumawa ng balangkas, at sulatin ang katawan ng sanaysay hanggang sa matapos. Ngunit ngayon, may paraan nang laktawan ang lahat ng ito; sa isang pindot lang, may sanaysay ka na. Posible ito dahil sa teknolohiyang tinatawag na artificial intelligence o AI.
Hindi lamang ito ang aplikasyon ng AI. Ang mundo ay nasa isang bagong rebolusyon kung saan ang AI ay dadaloy sa bawat sulok ng lipunan. At sa ngayon, masasabing walang pamahalaan, organisasyon, o bansang tunay na handa sa magiging epekto nito.
Ang AI ay nakasentro sa ideya ng mga kompyuter o makinang may talino at kayang lumikha at mag-isip tulad ng mga tao. Bagaman noong ika-20 siglo ay mayroon nang umiiral na mga teorya at ideya ukol sa AI, lalong umunlad ito ngayong mga nakaraang taon. Ngayon, matatagpuan na ang AI sa mga virtual assistant tulad ng Siri, mga website tulad ng Google, at sa iba’t ibang larang ng Agham at Teknolohiya, kabilang na ang medisina, estadistika, aghambuhay, at napakarami pa.
Para sa maraming siyentista, ang AI ay mahalagang salik sa pag-unlad ng mundo lalo’t marami itong aplikasyon sa pagpapadali at pagpapabilis ng iba’t ibang gawain. Kahit ang mga bagay na kinakailangan ng malalim na kaalaman—pagsulat ng nobela, pagguhit at pagpinta, pagsagot ng mga pagsusulit at marami pa—ay nagagawa na ngayon ng AI. At dahil sa rumaragasang bilis ng pag-unlad nito, ilang masalimuot na tanong ang namuo sa isipan ng mga tao: Dapat bang magkaroon ng regulasyon sa AI? Ano ang magiging silbi ng sangkatauhan sa panahong lahat na ay nagagawa ng AI?
AI AT SINING
Noong nakayanan ng AI na makilala ang bawat parte sa isang larawan, naging paraan ito upang makagawa ng automated image captioning: ipakita lamang ang isang litrato, kaniyang mailalarawan kung ano ang nangyayari, tao mang naglalakad sa dagat o asong kumakain ng damo. Dahil dito, tinanong ng mga programmer kung maaari bang mangyari ang kabaliktaran. Puwede bang makagawa ang AI ng isang larawan base lamang sa mga salita? Dito umusbong ang mga AI art generator katulad na lamang ng DALL-E, Imagen at Midjourney. Mula sa mga likha ni Vincent Van Gogh o hindi kaya ng isang bata, kayang magaya ng mga app na ito. Mayroon ding ibang kagamitan ang AI katulad na lamang ng katangian ng isang sikat na drawing app na Clip Studio Paint kung saan awtomatikong nalalagyan ng nai-render na kulay sa kahit anong guhit.
Maganda kung titingnan ang mga pagbabagong ito. Maaaring magamit ng mga manlilikha bilang isang kasangkapan sa kanilang mga sining. Pero, hindi ito ang naging kinalabasan. Ika nga ni Lysa Catolico, isang manlilikha galing sa Batch 2023 ng PSHS-MC, “Halatang ginawa ang AI habang iniisip ang kapanakan ng customer at hindi ng manlilikha.” Ang AI ngayon ay nagiging paraan upang mas mabilis makagawa ng mga obra, para mapalitan ang manlilikha para sa isang robot. Dagdag pa ni Lysa, “Sa pag-iral ng mga AI Art, napagtanto kong hindi nakikita ng mga tao ang kagandahan sa pagguhit at ang creative process; nakikita lamang ng mga Tech Bros ay ang final output.” Maraming manlilikha ang natatakot ngayon dahil sa posibilidad ng pagkawala ng kanilang trabaho.
Isa pang aspeto ng AI art ay gumagamit ito ng mga databases na makikita sa onlayn. Kumukuha lamang ng mga sining ng walang permiso sa manlilikha. Ang matagal na panahong inilaan ng isang manlilikha sa kaniyang sining ay kayang magaya ng AI ng ilang segundo lamang. Ang mas malala pa ay ito’y nangyayari dahil sa pagnanakaw ng mga AI.
AI AT ACADEMIA
Sa larangan naman ng edukasyon, ilan nang aplikasyon ang nagawa na layong makatulong at makagabay sa pagtuturo. Pinakatampok dito ang ChatGPT, isang chatbot na kayang
makipag-usap na parang tao. Batay sa input ng user, iba-ibang tugon ang naibibigay nito: sumagot at magpaliwanag ng paksa, magbigay ng solusyon sa isang problema sa Matematika, gumawa ng mga buod at iba pa. Kahit ang mga malikhaing gawain ay kaya nito: paglikha ng mga tula, iskrip, maikling kuwento, at iba pa. Dahil dito, nagagamit na rin ang chatbot na ito sa marami pang larangan tulad ng pagsusulat, mga negosyo, pananaliksik, at iba pa.
Gumagana ang ChatGPT sa prinsipyo ng pagkatuto, aaralin nila ang laman ng milyonmilyong aklat, sanaysay, website, at iba pang mga teksto. Susubukin nilang gayahin ang mga akdang ito upang makatugon sa mga panuto ng mga gumagamit ng akda. Ikinamamangha ng karamihan ang bilis ng mga tugong ito, ngunit pinaningas nito ang galit ng mga nasa malikhaing industriya kagaya ng mga manunulat at artista. Ipinagtatanggol ito ng mga lumilikha ng AI sapagkat ayon sa kanila napapabilis nito ang trabaho ng isang tao, ngunit hindi natin kailanman maipagpapalit ang bilis ng trabaho sa hirap na dinanas ng mga tao upang gawin ang mga obra.
Sa kasalukuyang nakararanas din ng ilang kontrobersya ang AI. Una, matalino man ang AI, hindi maiiwasang nagkakamali pa rin ito sa ilang pagkakataon. Halimbawa, nahihirapan ang ChatGPT sa mga kasalukuyang pangyayari, lalo na ang pagkatapos ng 2021. Minsan din ay sumasagot ito ng gawagawang detalyeng walang katuturan sa isang prosesong tinatawag na “hallucination.” Nagkakamali pa rin sa ilang salin ng mga salita lalo na ang mga salitang nakaangkla o natatangi sa kultura ng isang bansa.
Nagbigay-daan din ang pag-unlad ng ChatGPT sa mga kontrobersya sa academic dishonesty at plagiarism. Para sa maraming akademiko, ang paggamit ng ChatGPT at iba pang katulad na AI ay isang uri ng academic dishonesty.
Namamataan sa Twitter at ibang mga social media sites ang mga taong pumupuri nito bilang teknolohiyang huhulma sa ating kinabukasan. Maliwanag na maraming nasasabik sa pagtanaw ng bagong teknolohiya, ngunit hindi tayo magiging handa hangga’t hindi pa lubusang nauunawaan ng mga gumagamit nito.
ANG PATUTUNGUHAN NG AI
Kung iisipin, maraming problema sa sistema ng edukasyon, at nakakakilabot na ang mga mayayamang lumilikha ng AI ang unang sasabak upang makapakinabangan ito. Nawawala ang malaya at masinsinang pag-iisip ng mga mag-aaral dahil posibleng iasa sa AI ang kanilang gawain. Ayon sa pananaliksik, ang masinsinang pag-iisip ang pinakamahalagang kasanayan sa isang trabaho—ito ang tagapagtulak ng bagong mga ideya at naghahanap ng bagong pananaw na magpapanatili ng isang ligtas na mundo.
Nawawala na nga ang pag-iisip ng mga tao, nakapanlulumo rin ang pagkaalipin ng mga mag-aaral na nais lamang pumasa sa tulong ng likhang AI.
Hindi rin naman dapat ituring na kalaban ang artificial intelligence; isa lamang ito sa mga patunay sa pagsulong ng teknolohiya. Ngunit sa kasalukuyan, karamihan sa mga gumagamit nito ay walang malay sa kapangyarihan nito, o di kaya ang mga may malay sa kapangyarihan ngunit kusang nagiging ignorante sa kasamaan nito. Sa halip na maging kasangkapan ito sa pag-unlad ng buhay ng mga tao, nagiging daan pa ito sa mga makasariling layunin ng mga ganid sa salapi. Maraming mga mayayamang gumagamit ng AI bilang pagkakataon na samantalahin ang trabaho ng ibang tao—isa lamang sa mga malulungkot na epekto ng pagkaalipin natin sa kapitalismo.
Simulan natin sa pagiging responsable sa paggamit ng AI. Maraming mga mabisang paraan upang mapadaili ang buhay gamit nito. Ang pinakamahalaga sa lahat, pulisin din natin ang mga mapang-abusong gumagamit ng AI. Hindi sisira sa tunay na talino ang huwad na katalinuhan ng AI kung gagamitin natin ito sa makabuluhang bagay.
Ipinamalasngmgadormers ng Philippine Science High School – Main Campus (PSHS–MC) ang kanilang galing sa isports sa muling paglulungsad ng Dorm League mula Oktubre 2022 hanggangPebrero2023
Isinagawa ang taunang Dorm League sa PSHS-MC matapos mahinto dulot ng pandemya Sumali ang mga dormer mula sa iba’t ibang baitang at naglaro ng maaaksiyong isports tul badminton, carrom, c darts, table t volleyball, at bask kung saan ay hinati ang kalahok ng volleyba basketball sa dala koponan: Black at White saisangbest-of-7series
Pinangunahan ni G Calivara, dorm manag BRHM-Main, at Paul ang student organize Dorm League, pambungad na prog noongOktubre12 2022
“Sobrang saya ko noong inimbitahan ako ni Sir Jojo na maging student organizer ng dorm league Pre-pandemic, lagi akong sumasali sa dorm league kasi nakapaglalaro ako ng basketball kasama ang mga kaibigan at siyempre hindi mawawala ang actual feeling of competition Sobrangastigsa pakiramdam na maipapasa ko ito sa susunod na batches bilang student organizer, kuwentoniRigos
Pinarangalan ng unang gantimpala ang bawat manlalarongnagkampeonsa anim na isports: Sean Jang para sa badminton, Zio Vela para sa carrom, David Belisario para sa chess, Kirt Nudoparasadarts,atJarvey Londonparasatabletennis
Nagwagi naman ang White Team sa basketball at kinilalang Most Valuable Player (MVP) si Angelo Canullas, mula sa ika-11 baitang
Si Jewel Balagtas mula sa ika-8 baitang naman ang kinilalang MVP para sa volleyball ng kanyang pamunuan ang White Team tungo sa kanilang pagkamit ngkampeonato
Dahil sa Dorm League 2023
naibalik ang kompiyansa at pagkahilig sa isports ng mga Pisay dormers Nagbigay ito ng pagkakataon upang ipakita nila ang kanilang angking galing sa isports matapos ang dalawang taonglockdown
Kompetensya ng bagong henerasyon
Lumamangangenerhiyang Jade, Diamond at Sapphire nang manalo sa mga aktibidad ng Batch 2028
Intramurals na ginanap sa Philippine Science High School - Main Campus (PSHS-MC) mula Pebrero hanggangMarso2023
Ganadong nilaro ng mga mag-aaral mula sa ika-7 baitang ang mga larong Women’s and Men’s Basketball sa PSHS-MC Gymnasium kung saan nanaig ang kababaihan ng Diamond dahil sa kanilang pagsugod sa depensa at pasahang nagpalito sa kanilangmgakalaban,atang kalalakihan ng Sapphire dahil sa kanilang mabisang atake sa loob na may halong masiklabnashooting
“Nakatutuwa po talaga na manalo ng intrams, pinaghirapan namin ang paggawa ng lineups, drills, preparation, focused talaga kami sa Intrams Nakakarelief din, dahil noong pandemya, maraming hindi nakalaro o may oportunidad na makapaglabas ng kanilang husay sa paglalaro, ika ni Francis San Jose mula sa Sapphire na nakasungkit ngFinalsMostValuablePlayer (MVP) Award matapos ang kaniyang pagbulusok ng 16 puntoslabansaOpal
Mapusok naman na habulan at paggawa ng estratehiya ang naging sandata ng Jade upang maipanalo ang kampeonato sa Larong Pinoy kung saan binuhay ang kultura ng mga
Pilipino sa pamamagitan ng mga larong tulad ng Hanapan ng Pares, Araw at Gabi,atLawinatSisiw
Iginiit ni Gng.LualhatiCallo ng PEHM Unit, tagapayo ng Batch2028,sapangwakasna programa ang kanyang pasasalamat sa pakikilahok ng mga estudyante at pinaalala ang kahalagahan ng pisikal na aktibidad makalipas ang dalawang taon ng pagkakakulong sa kanilang tahanan dulot ng pandemya
Tatlongtaonngpaghihintay ang nagdaan bago ang muling pagbabalik ng taunang tradisyon ng pagpili sa susunod na miyembro ng SaGala
TampoksaBattlesDay ang 21naparesngmgaaspirante nahinamonsaisangfreestyle battle showdown, kung saan salitan nilang hinataw ang kanilang kilabot na galaw at pinamangha ang mga opisyales ng SaGala na naging punong hurado sa mga idaragdag sa kanilang kppisanan
Itinanghaldinsakaganapan ang maikling sayaw na likha niJoshNabur,kapitanatbise presidente ng SaGala, na kanyang itinuro sa mga auditionees sa unang araw ngaplikasyon
"Medyo na-culture shock ako kasi I got exposed to various new dance styles I realized it was a really wellloved club by how full and deafening the ASTB hall was, ani Akira Rodriguez mula sa Batch 2026, isa sa mgaauditioneesngayongtaon
Dumagsaatdumagundong ang hiyawan mula sa mga mag-aaral bilang suporta sa mga mananayaw nang umani rin ang Battles Day ng mga positibong komento sa socialmedia
Hataw,Pisay! Nagbakbakansapag-indak ang ilang mag-aaral ng PhilippineScienceHighSchool -MainCampus(PSHS-MC)sa
Battles Day ng Sayaw Galaw (SaGala) noong Oktubre 13, 2022 sa ASTB Hall sa paghahangadnamakapasok sa kinahahantungan: Ang magingmiyembrongSaGala, ang opisyal na dance club ngpaaralan
Ikinatuwa rin ng mga tagapamahala ng SaGala ang mainit na pagtanggap ng Pisay sa pagbabalik ng Battles Day lalo na sa kaunaunahang face-to-face na akademikong taon ng paaralan matapos ang pandemya
Matapos ang mahigit isang linggo ay inanunsyo ang 13
VIVIEN LEILA A ERCIA EARVIN ALEXAR M GUERRA NICOLE KIRSTEN EBREOMga bigating palo ng bola, mganakamamanghangbato ng disc, at mga mababangis natalon ilanlamangiyansa mga ipinamalas ng Mataas na Paaralan ng Pilipinas sa Agham (PSHS-MC) sa Pisay Ugnayan 2022, isang malawakang patimpalak na nagpaulan ng samu’t saring medalya at parangal para sa paaralan Pinatunayan na hindi lamang pang-Siyensya ang Pisay, kundi maipagmamalaki rin sa laranganngsiningatisports
GinanapangPisayUgnayan sa LungsodngBaguio noong ika-7 hanggang ika-11 ng Nobyembre 2022 matapos itong mawala sa aksyon ng dalawangtaon AngUgnayan ay isa sa mga system-wide activity ng komunidad ng Pisay na nagbubuklod sa 16 nakampus sa pamamagitan ng demonstrasyon ng kompetensya at kahusayan sa isports at sining ng mga mag-aaralatmgakawaning bawatkampus
“Breaking the barriers of stereotyping in sports, dance, and music ang naging tema ng Ugnayan 2022 na binigyang patunay ngliksi,talento,atdedikasyon ngmgamag-aaralatkawani ng Pisay sa iba’t ibang patimpalak
Tila dinamita ang pasabog sa delegation parade noong unang araw ng Ugnayan Naging tampok ang limang grupo ng mga pambato sa iba’t ibang kampus: ang Yellow Sami-sami, ang Red Abuyo, ang White Kulaaw, ang Blue Tuwato, at ang GreenDudon
Matapos ang engrandeng paradaaytumungoangmga kalahoksaBaguioConvention Center para sa pambungad na seremonya Kabilang sa mga iginagalang na panauhing dumalo ay sina
Sec Renato Solidum Jr, DOST-Science Education Institute (SEI) Director Dr Josette Biyo, PSHS Deputy Executive Director Rod Allan de Lara, at Baguio City Mayor Benjamin Magalong Hindi rin malilimutan ang nagbabagang torch lighting, banner raising, at ang ilang nakukulay na pagtatanghal ngmgakatutubongsayawng Cordilleramulasamgamagaaral ng University of Cordilleras
Sinimulan sa timpalak kultural tulad ng Chorale at Dance Sports ang kompetisyon sa pagitan ng mga kampus ng Pisay
Ginanap naman ang mga larong pampalakasan tulad ng basketball, volleyball, badminton, table tennis, at chess, na nilahukan ng mga koponan mula sa limang clusters, sa Benguet State University Isinagawa naman ang track and field at long jump sa Baguio City Athletics Bowl
Sa pagtatapos ng mga patimpalak ay nakamit ng White Kulaaw angikaapatna puwesto, ang koponan na kasapi ang Main Campus Bigo man sa pagsungkit ng kampeyonato ay baon namanngmgamag-aaralat kawani ang mga ala-ala at pagkakaibigang nabuo sa kabila ng pagkakaiba-iba ng tahanang pinanggalingan, bagay na di kailanman matutumbasan at mahihigitan ng medalya at tropeo
AngalabngLabuyo
Matapos ang sampung taon, muling nagbalik ang Football Club ng PSHS–MC sa eksena ngbakbakanmatapossumali sa Clark International FootbalAcademy(CIFA)Cup
2023 nitong nakaraang ika-11 ngMarso
HELLO, LABUYO, GOODBYE, HELLO AGAIN
Maihahalintulad sa mainit atmalawaknafieldangmga manlalaro ng Labuyo noong bagong sali ayon sa kasalakuyang kapitan ng Labuyo na si Kikoy Dungca, subalit sa pagdaan ng panahon dahil sa pandemya, biglang bumaba ang bilang ng mga manlalaro Ngunit sa muling pagbabalik ng klase ay muling natanaw ang simbuyo ng manlalarong Pisay, lalo na ng mga tagaLabuyo
Saya at galak ang nadama ni Dungca nang muli niyang buhayin hindi lamang ang Labuyo, kundi pati ang fighting spirit ng kanyang miyembro Sa muling pagbabalik ay maraming
nagbago: nagkaroon ng coach, nakapagpagawa ng jersey, at nakasali sa mga paligsahan
Pagmamahal sa football at mindsetnalubusinanghuling taonniyasaPisayangnaging motibasyon ni Dungca na ipagpatuloy ang aktibong pagbabalikngLabuyo Ngunit ayon sa kanya, kung may dapatpasalamatanitoaysi
G Bernard Llaguno ang tagapayo ng Labuyo dahil sa patuloy na pagpupursigi at hindipagpapabaya
MULING PAGSIPA SA CIFA
Nagpasya ang Labuyo na lumahok sa CIFA U-19 Division para magkaroon ng karanasang maisalang sa kompetisyon ang koponan Tuloy-tuloyangkanilangmga ensayo hanggang sumabak at magtapos sa ikaapat na puwesto ng Group Stages matapos matalo sa tatlong laro na may iskor na 0-2, 0-5, at0-1
Ayonsakapitan,nagkulang ang koponan sa team skills, fundamentals, at team chemistry Kahit na ganito ang naging resulta, ramdam parinangtuwasamukhang mga manlalaro Isang magandang starting point ito na kanilang lubos na ipinagmamalaki dahil sa unang tournament ito matapos ang sampung taon Kaya naman ibinuhos ng koponan ang kanilang lakas athusay
Maituturing na isang hakbang pa lamang ang mga natamo ng Labuyo ngayong taon na dapat nilang pasalamatan ang pagsusumikap na ibinuhos ng bawat isa dahil sa kanilang pagmamahal sa football Bilin ni Dungca sa mga nais magpatuloy ng Labuyo na laging mahalin ang football dahil tulad ng nararating ng bola ay ang layong maaaring marating ngbawatisa
Opensaba,kam
Naghari ang Kings sa isang California Clash Angeles C ikalawang pina iskor sa kasays 176-175, noong CryptocomAre Dikdikanangta sabuonglaron shootoutsa2OT
Sa unang kap bumulusok magkabilang pagtira ng bo agad ng bilis mga bagong Clippers na WestbrookatM samantalang naman ng pu tres at mga De'Aaron Fox at Kevin Huerter Ngunit ang lahat ng ito’y nagwakas sa isang buzzer-beater midrange shot nitwo-timeFinalsMVPKawhi Leonard mula sa isang pasa ni Nicolas Batum galing sa kabilang banda ng hardcourt upangitablaanglaro,40-40 Ang bench naman ang nagharap-harapan sa ikalawang kapat nang kumamada si Norman Powell ng 12 puntos sa tatlong tres para sa Clippers habang nagsimula na ang pagusbong ni Malik Monk tungo sacareer-highna45puntos
Inararo naman ng Clippers ang Kings pagdating ng ikatlong kapat nang umabot sa dobleng numero ang abante ng koponan, 100-88, dulot ng mainit na tira ni KawhiLeonardatPaulGeorge.
Tagumpay namang hinabol ng pinakamagaling na opensa sa liga ng Kings ang kalamangan ng Clippers sa kanilang pagbulusok at kalkuladong galawan, nagwakas sa game-tying 3point shot ni Monk mula sa mahusaynadrive-and-kickni Fox upang dalhin ang kapana-panabik na laro sa overtimesaiskorna153-153
Napanatili ng Kings sa unang tatak ng dagdag oras ang hindi pagkawala ng Clippers kahit na nag-foul out na si Domantas Sabonis nang kanilang ipuwersa si Paul George sa isang pilit na tira upang ibitbit ang laro sa ikalawangovertime
Nagpasiklab naman si Malik Monk sa mga huling minuto nang iambag niya ang walo sa 12 puntos ng Kings upang wakasananglaban
Truth to be told, there was defense being played, but there [were] tough shots being made we just had to grind this game out, ika ni De'Aaron Fox sa nagliyab na showdown ng dalawang koponan
Bumida para sa Kings sina
De’Aaron Fox at Malik Monk, nang ipinakita ng dalawang guwardiya ang kanilang atletikong mga galawan na sinabayan pa ng bulusok mula sa tres nang umiskor si Fox ng 42 puntos na may kasamang 12 assists, habang 45puntosat8assistsnaman angtinalaniMonk
Nanguna naman para sa Clippers si Kawhi Leonard na nagtapos na may 44 na puntos, bigo siyang maiusad ang kanyang koponan sa isangpanalo
Sa pagpapatuloy ng ratsada ng Kings ay tahimik silang umaangat sa NBA standings habang hinahabol ang Memphis Grizzlies upang makamit ang #2 seed sa WesternConference.
EARVIN ALEXAR M GUERRA
Argentina,angharingliga
Umangat ang Argentina sa tuktok ng liga at nakamit ang kampeyonatomataposnilang itumba ang France sa FIFA World Cup 2022 Finals, sa game score na 3-3at penalty shootoutscorena4-2.
Itong historikal at kapanapanabik na pangibabaw ng Argentina ang hinintay ng buong bansa nang wakasin nila ang 36-year drought ng koponansaWorldCup
Maraming oportunidad ang nakuha ng Argentina nang nagtapossilanamay20shots at 10 na shots on target, kumpara sa 10 at 5 para sa France, ngunit nilamangan naman ito ng France sa pagsungkit ng 26 fouls mula sa Argentina habang nagbigaylamangsilang19sa laro
Wala pang kuwarenta minutos ng laban ay ipinamalas na agad ni Leonel Messi at Angel di Maria ang kanilang husay nang mailusot angbolalagpassaharangng France goalkeeper na si Hugo Lloris, sa pamamagitan ng isang free kick at masining na pasahan, upang bigyan ng kalamangan ang Argentina, 2-0.
Sa ikalawang kalahati naman ay nakakuha ng pagkakataon ang Argentina para ilobo ang kalamangan ngunit hindi nila ito nasungkit dulotngmganahulingsipasa opensa
Hindi nangyari ang unang inaasahan Sa loob ng sampung minuto ay naitabla ngFranceanglabandahilkay Kylian Mbappe na nagpasok ng isang free kick at isang one-touchgoal
Nagsimulaangdagdagoras sa isang malapitang sipa ni Messi na noong una’y tinawagan pa ng isang offside Hindi naman pumayag ang France na pakawalan ang Argentina nang makapasok muli si Mbappe ng isang freekick mula sa tawag ng hand ball labankayGonzoloMonteal
Sabigaynalimangfreekicks ay nilampaso ng Argentina ang France nang maging perpekto ang kanilang mga sipa nang bigong ipaigting nang husto ni Lloris ang kanyang depensa habang hindi makatira ng maayos ang France Nagtapos ang laro sa pagkapanalo ng Argentinasaiskorna4-2.
“We were destined to be champions, and we are The game developed as it did, but thisisnottimeforanalysis,but forcelebration, ikaniMessisa kanyanglaro
Bilis at liksi ang ipinakita ni Messi para sa Argentina nang nagtapos siya na may dalawang goal, habang si Mbappe naman ang bumida para sa France nang siyay nakasungkit ng isang hat trick at ang nag-iisang manlalarong umiskor ng kabuuanngkanilanglaro
Halongsayaatginhawaang naramdaman ng bansang Argentina sa pag-akyat ng kanilangkoponansapagkuha ngtropeyongWorldCup
