BOSBEWONERS de bosbode 4 | 2019
De teek: onbemind Als bosbeheerders zijn we vaak in de natuur. Daarbij lopen we een risico op een tekenbeet. Teken kunnen vervelende ziektes overdragen. Het meest bekend in onze streken is de ziekte van Lyme. Wat weten we over de kleine parasiet die tussengastheer speelt voor deze ziekteverwekkers? Wat zijn teken?
Het extra potenpaar verschijnt na de
Teken zijn bruinzwarte bloedzuigende parasieten die behoren tot de spinachtigen. Voor de ontwikkeling van een teek is er steeds een bloedmaaltijd nodig. Daarom bijt een teek zoogdieren (waarbij ook de mens), vogels en soms ook reptielen en amfibieën. Er bestaan vele soorten teken. De meest voorkomende, zeker bij de mens, is de zogenaamde schapenteek of Ixodes ricinus.
eerste vervelling, de teek komt dan in het nimfstadium. Na een volgende vervelling is de teek volwassen en kan zich voortplanten. Het kan echter jaren duren voor de teek volledig is ontwikkeld. De larven kruipen, nadat ze uit het ei zijn gekomen, op een grasspriet of plant op enige hoogte boven de grond. Als een mogelijke gastheer langskomt klampen ze zich vast en zuigen zich vol, waarna
Waar komen ze voor? Teken komen voor in bossen, heide, weilanden, parken, tuinen en zelfs duinen. Ze bevinden zich voornamelijk op de bodem of in de onderste lagen van de vegetatie. Als ze een nieuwe gastheer zoeken, klimmen of kruipen ze op hoog gras, varens en lage struiken van 20 tot 70 centimeter hoog. Teken detecteren hun potentiële gastheer door de uitgestraalde lichaamswarmte, en wellicht ook door de geur. Eenmaal op het lichaam kruipt een teek verder op zoek naar een geschikte plaats om zich vast te hechten. Ze nestelen zich bij voorkeur in huidplooien, maar ook wel gewoon op een been, arm of poot. Een teek springt niet, en laat zich ook niet uit een boom vallen.
ze zich weer op de grond laten vallen en vervellen. Een teek in het larvestadium
Hoe ontwikkelingen ze zich?
kan nog geen ziektes overbrengen. Na
Wanneer komen teken voor?
De teek kent verschillende levensstadia,
de vervelling van de larve zoekt de nimf
Teken komen het hele jaar door voor,
naar een nieuwe gastheer, waarna het
maar ze zijn voornamelijk actief tussen
proces zich herhaalt: de teek klampt zich
maart en oktober, als de buitentempera-
vast, zuigt bloed, laat zich op de bodem
tuur meer dan 7-10°C bedraagt. De
vallen en vervelt. Nu is de teek volwas-
meeste tekenbeten worden in mei, juni
sen en wordt een derde maal een gast-
en juli opgetekend, omdat het weer dan
heer opgezocht. Ditmaal wordt niet al-
warmer is en er meer mensen de natuur
leen bloed opgezogen, maar ook naar
in trekken.
die afgesloten worden met een vervelling. Als de jonge teek uit het ei kruipt, wordt deze larve genoemd; die heeft nog zes poten in plaats van acht.
een partner gezocht, waarna de paring plaatsvindt. Het vrouwtje zet na haar laatste bloedmaaltijd tot meer dan 50%
De tekenpopulatie stijgt?
van haar lichaamsgewicht in eieren om
De populatie van teken kent een golf
en produceert dan honderden tot enige
beweging als gevolg van wisselende
duizenden eieren, voor zij sterft.
weersomstandigheden. De larven en nimfen leven op kleine zoogdieren, zoals muizen. In jaren met veel eikels en/of
16
