Gastcolumn: Mark van Hagen

“Ik heb helemaal geen tijd om met de auto te gaan!”

MARK VAN HAGEN

Deze uitspraak van collega mobiliteitsexpert Bas Govers lijkt een paradox. Een paradox is een schijnbare tegenstrijdigheid, die bij nader inzien toch wel klopt, zoals een gewenkte ober die wegloopt als hij zegt dat ie eraan komt. We gaan vaak met de auto omdat we denken dat we dan sneller zijn, maar een autorit kost meer tijd dan we denken. Hoe kan dat nou? Dat heeft met twee dingen te maken: de manier waarop we tijd ervaren en de manier waarop we met tijd omgaan. Ten eerste ervaren mensen de tijd heel anders dan de klok aangeeft, oftewel de subjectieve tijdservaring wijkt af van de objectieve kloktijd. Op de objectieve tijd is ons leven ingedeeld, via kalenders, agenda’s klokken en horloges. De objectieve tijd is vooral handig om te plannen of ergens op tijd te zijn. De subjectieve tijdbeleving wijkt daar meestal van af. Dit komt omdat mensen geen zintuig hebben om tijd waar te nemen. Ja u leest dit goed. Mensen kunnen tijd niet ruiken, horen, voelen of vastpakken. Ook kijken op een klok helpt niet, omdat tijd een abstract begrip is en wanneer we de klok stiekem langzamer of sneller laten lopen, zoals in films wordt toegepast, raken we elk tijdsbesef kwijt. Het omgekeerde gebeurt natuurlijk ook, bijvoorbeeld als de tijd vliegt in een gezellig café: time flies when you are having fun. Kern is dat situaties waarin negatieve emoties worden opgewekt twee- tot driemaal langzamer lijken te gaan dan de klok aangeeft, bijvoorbeeld stilstaan in de file of zoeken naar een parkeerplek in een onbekende stad. Een autorit die objectief gezien sneller is dan een treinrit kan door (verkeers)omstandigheden daardoor gevoelsmatig langer duren. En daar komt het tweede aspect om de hoek kijken, hoe we met tijd omgaan. Het leven draait voor ons als mens niet om alles maar zo snel mogelijk te doen. Het gaat erom dat we voldoening halen uit de dingen die we doen en ook kunnen genieten van wat we doen, elke dag en elk moment weer. Zo heb ik nog nooit iemand op zijn sterfbed horen zeggen: “had ik maar meer uren op kantoor doorgebracht”. Zo gaat het bij verplaatsingen er eigenlijk niet om dat we ergens zo snel mogelijk zijn, maar dat we op tijd aankomen. Door gewoon op tijd te vertrekken voorkom je al veel stress en door de juiste vervoerwijze te kiezen kan onderweg nuttige en/of aangename (reis)tijd gecreëerd worden: van time well saved naar time well spent. Dus wanneer Bas zegt dat hij helemaal geen tijd heeft om met de auto te gaan, bedoelt hij dat hij wel belangrijkere dingen te doen heeft dan een auto te besturen en hij de vrijheid zoekt om te kunnen doen wat echt waardevol is voor hem. En ik weet dat voor lange afstanden de trein voor Bas meestal een uitstekend alternatief is om meer tijd uit zijn dag te halen, want na een dag weg met de auto ligt zijn mailbox nog te wachten op reacties of moeten nog fysieke oefeningen worden gedaan die al gedaan waren als hij voor de trein had gekozen…

MARK VAN HAGEN, Senior Customer Experience Consultant bij NS Deze column is op persoonlijke titel geschreven.