Montessori magazine 41-1 |10/11/2017 by Montessorinet

montessori MAGAZINE

Jaargang 41 nummer 1 november 2017

Thema:

Ouderbetrokkenheid Uitnodiging voor Algemene Ledenvergadering NMV op maandag 13 november in Utrecht Begin 1900: een humanitaire montessorischool in tijden van idealisme en solidariteit Gelijkwaardige inbreng verhoogt ouderbetrokkenheid

Inhoud

Voorlichtingsavond Dinsdag 21 november 2017 (voor ouders) 19.30 uur

Open Dag Donderdag 25 januari 2018 15.30 - 17.30 en 19.00 - 21.00 uur

Open lesmiddagen Woensdag 13 december 2017 14.00 - 16.00 uur Woensdag 14 februari 2018 14.00 - 16.00 uur

Kijk ook eens op onze site www.rml.nl

www.kika.nl Giro 8118

Een geweldig montessori-jaar Floor Vermeulen

Van de redactie

Thuisbetrokkenheid Quincy Elvira

Bob Molier

Scholen moeten vooral meer betrokken worden bij ouders Paul Op Heij

Gelijkwaardige inbreng verhoogt ouderbetrokkenheid Janneke van de Laar

Piazza: Betrokken ouders, bevlogen kinderen Boukje van der Pant

Piazza: Erik!, een handig administratiesysteem Daan van Beers

100 jaar NMV - herinneringen van een montessauriër Gé Rood

Uitnodiging voor Algemene Ledenvergadering NMV op 13 november

NMV jaarverslag 2016-2017

Europa rond 1917 en de start van de NMV Els Wasmann-Peters

Begin 1900: een humanitaire montessorischool in tijden van idealisme en solidariteit Anastasia Dingarten

Ieder kind dat schreeuwt heeft ooit om aandacht gevraagd’ Nel de Groot

De Kwestie Egbert de Jong, Manja Haze, Gabriël Enkelaar, Maarten Stuifbergen

Het MOC ontwikkelt voor haar leden! Martine Lammerts

Colofon, correcties 40-3

Voorblad: Wisseldag op het Montessori College Nijmegen (zie artikel op pagina 4-5), foto Willemien Gebroers

nummer 1 | jaargang 41

Hoofdredacteur Montessori Magazine

Een bevlogen professor start een kolonie op christenanarchistische grondslag. Voor de kinderen van de kolonisten opent hij een Humanitaire School: geen dril- maar een opvoedingsinstituut. Later wordt dat een montessorischool. Kolonisten? Een geuzennaam rond 1900, wanneer de kolonie het licht ziet. Opvoedingsinstituut? Dat willen montessorischolen nog steeds zijn in 2017. Sterker: de combinatie van opvoeding en onderwijs is essentieel, daarom spreken we van montessori-educatie. Dat doen leraren samen met ouders. Maar is dat zo vanzelfsprekend? Laat ik het voorzichtig zeggen: niet overal. Ouderbetrokkenheid staat volop in de aandacht, je hebt er zelfs - heel eigentijds – versies van: de laatste is 3.0. De redactie doet er vanuit verschillende invalshoeken onderzoek naar: Moeten ouders betrokken worden bij scholen of andersom? Bij welke vorm van samenwerking krijgt het kind de beste kans zich te ontwikkelen? En betrekt de Nederlandse Montessorivereniging ouders voldoende bij haar activiteiten? In 1917 ziet de voorloper van de NMV het licht: de Nederlandsche Vereeniging tot Bevordering van het Montessori-Onderwijs, zoals Els Wasmann-Peters schrijft (pagina 15): ‘gedreven door de wens van ouders’. Op de dag af 100 jaar later, op 3 november, viert de NMV haar eeuwfeest in Den Haag1, voorafgaand aan het jaarlijkse congres van Montessori Europe. Het thema is kinderrechten2. Voor het ene kind is dat levende praktijk, voor het ander nog een ver ideaal.

e Column

Een geweldig montessori-jaar

Column

Thuisbetrokkenheid Quincy Elvira Docent management & organisatie en economie aan het Montessori Lyceum Amsterdam; lerarenopleider en onderzoeker aan de Radboud Docenten Academie in Nijmegen

Als de dag van gisteren kan ik mij mijn

kenheid. En onzichtbaarheid betekent

ouders een black box. Deze informatiea-

eerste ouderavond herinneren. Ik heb er

niet dat ouders niet betrokken zijn bij hun

chterstand moet wel remmend werken bij

slapeloze nachten van gehad. Die avond

kind. Dat is een veelgehoorde misvat-

de bevordering van thuisbetrokkenheid.

Afgelopen jaar is ongelofelijk veel gedaan en gebeurd in onze levende vereniging. We blijven werken aan montessori

was volgepland van 18.30-22.00 uur, het

ting. Een voorbeeld is de week na het

in Nederland, zeker op weg naar ons 100-jarig bestaan. Ik wil daarbij allereerst stilstaan bij eenieder die daaraan

euvel van elke mentor. Gelukkig werd

schoolexamen. Het WhatsApp-verkeer op

De school kan thuisbetrokkenheid

heeft bijgedragen in het afgelopen school- en verenigingsjaar. In dit magazine staan wij daarbij stil, in aanloop naar

mij tussendoor 10 minuten rust gegund

school behaalt dan zijn piek. Ouders die

bevorderen. Door positief contact, door

onze ledenvergadering. Daarin legt het bestuur zoals gebruikelijk verantwoording af over het gevoerde beleid.

voor een bakkie troost. Die had ik na 15

op dat moment willen weten welke cijfers

helderheid te bieden over verwachtingen

Dit verenigingsjaar zijn er eigenlijk twee ledenvergaderingen: op 3 november vierden we in Den Haag ons eeuwfeest

gesprekken ook wel nodig. Waar was

er voor de schoolexamens zijn gehaald.

en door een verwelkomend klimaat te

en al heel gauw, op 14 november, houden wij in Utrecht onze reguliere jaarvergadering. Bent u erbij?

ik nou precies gespannen voor? Dat ik

Zij zijn niet zichtbaar op school, maar wel

creëren. Maar belangrijker nog is het

Marieke x en Marieke y zou verwarren (is

betrokken!

uitspreken van waardering naar de leerling

Floor Vermeulen

Mensen maken de NMV en montessori in Nederland. Het is geweldig om te zien hoe in alle geledingen van de

later ook echt een keer gebeurd )? Voor de

vereniging hard wordt gewerkt. Of dit nu de jaarlijkse schoolleidersbijeenkomst van de vmo-scholen in Leusden is of

bemoeizuchtige ouder die mij eens even

Maar de betrokkenheid waar ik het tot nu

van hun docenten, zullen makkelijker hun

de 24-uursconferentie van de sectie Bao waar ik zelf dit jaar een ochtend te gast mocht zijn. Daar vindt de verbinding

ging vertellen hoe ik les moest geven?

toe over heb gehad is niet de betrokken-

ouders toelaten bij hun schoolzaken en

plaats waar de NMV zich op voor wil staan en waar het bestuur zich graag voor inzet. Maar uiteindelijk maken de

Voor de gevolgen voor de leerling die

heid die uitmondt in een betere toerusting

leden deze bijeenkomsten tot een succes, samen met onze mensen: van Martine Lammerts en Truus Bakker in het

zijn/haar best niet deed? Gelukkig staken

van zowel ouders als docent ten bate

dat maakt het voor ouders makkelijker betrokken te zijn bij de school 2. Waarde-

MOC tot Peter Warnders bij het secretariaat. We hebben dit jaar afscheid genomen van Astrid van Rijn, die ons vanuit

ervaren docenten mij een hart onder de

van de cognitieve of sociaal-emotionele

ring opent deuren.

het secretariaat bij het VBS jarenlang heeft bijgestaan. Wij missen haar en wensen Astrid veel succes bij het vervolg

riem: ‘Het valt wel mee’, ‘ouders bijten

van haar loopbaan!

niet’, ‘wees blij dat ze er zijn, dan zijn ze

ontwikkeling van het kind. Nee, daarvoor is thuisbetrokkenheid noodzakelijk 1. Bij

toe. Leerlingen die de waardering voelen

tenminste betrokken’. En natuurlijk viel

thuisbetrokkenheid gaat het erom dat

Zoals gezegd: mensen maken de NMV. En juist nu hebben we iedereen nodig. Afgelopen jaar vonden veel bijeenkom-

het mee en valt het nog steeds mee, net

ouders vertrouwen hebben in hun kind,

sten plaats over de toekomst van onze vereniging. Het bestuur heeft met veel enthousiasme de discussie gevolgd.

als de gevolgen voor de leerling.

interesse tonen in hun kind, helpen bij huiswerk, zorgen voor een goede leerom-

Dick van Hennik heeft voor ons een verkenning uitgevoerd waarover de conclusies in de vergadering op 14 november ter bespreking aan

Ouderavonden zijn echt onderhoudend,

geving en praten met hun kind. Dat lijkt

de leden worden voorgelegd. Dan bepalen we ook met elkaar hoe we

maar hebben maar een beperkte impact

allemaal heel logisch, maar blijkt toch niet

concreet vormgeven aan de aanbevelingen van Dick. Met alle secties

op de leeruitkomsten van de leerling. Ou-

altijd even eenvoudig. Op de vraag ‘Wat

is gesproken en ook als bestuur hebben wij aan Dick onze vragen

derparticipatie, of liever ouderzichtbaar-

vertelt uw zoon of dochter over school?’

gesteld en meningen gegeven. Maar zijn advies is onafhankelijk en de

heid (bijvoorbeeld ouders die iets vertellen

geven ouders 9 van 10 keer aan dat leer-

ledenvergadering bepaalt straks wat de volgende stap is.

over hun baan op school, die deelnemen

lingen daar weinig over vertellen. ‘Het zijn

aan de ouderraad) heeft weinig tot geen

pubers’ is het veel gehoorde argument.

Zo hoort dat ook. Er zijn natuurlijk altijd mensen die dat best span-

effect op de leeropbrengst van de leerling.

Wat er in de klas gebeurt en hoe hun kind

nend vinden: kun je wel zomaar het gesprek aangaan, zonder dat

Zichtbaarheid is niet per definitie betrok-

zich tot de groep verhoudt is voor veel

we precies weten wat daar uit gaat komen? Tot nu toe blijkt dat dit prima gaat. Juist binnen onze vereniging moeten we in staat zijn om zonder vooringenomenheid en open het gesprek aan te gaan en elkaar te overtuigen op basis van argumenten. Het is mijn ambitie als voor-zitter om altijd samen de volgende stap te zetten, niet vanuit de macht van het getal maar vanuit de kracht van een gezamenlijk verhaal. Alleen dan maken we de NMV nog bruisender, levendiger en meer verbindend. Volgens mij gaat dat lukken, volgens mij moet dat zelfs lukken!

1 Bakker, J., Denessen, E., Dennissen, M. & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leraren en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Nijmegen: Radboud Universiteit. http://repository.ubn.ru.nl/bitstream/ handle/2066/121840/121840-OA.pdf ?sequence=1 2 Lusse, M. (2013). Een kwestie van vertrouwen. Een ontwerpgericht onderzoek naar het verbeteren van het contact met ouders in het ‘grootstedelijke’ vmbo als bijdrage aan de preventie van schooluitval. Rotterdam: Rotterdam University Press.

Ik wens u allen veel leesplezier en namens het bestuur: tot snel ziens! voorzitter@montessori.nl

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

S Thema

Thema

Scholen moeten vooral meer betrokken worden bij ouders

het ouders constant naar de zin willen maken of genoegen nemen met de passiviteit van sommige ouders of die zich vooral laten leiden door de weerstand van hun leraren doen hun leerlingen tekort.’ Anderzijds stelt hij dat zijn pleidooi niet een vorm van democratie of democratisering wil zijn. Dat bij een verschil van mening tussen ouders en leraar de eindverantwoordelijkheid wel degelijk bij de schoolleiding ligt.

Paul Op Heij

Ouders met zelfvertrouwen Veel boeken over ouderbetrokkenheid

Omdat docenten vaak meer bezig zijn

meer WhatsAppgroepen van ouders

alleen over de vorderingen bij wiskunde

zijn taaie kost, of ze nu geschreven zijn

met de vraag of ouders wel voldoende

van klasgenoten uit voort. Het Montes-

hebben, maar ook over hun persoon-

vanuit het perspectief van de school

betrokken zijn bij school, vergeten

sori College Nijmegen gaat jaarlijks met

lijke en gezinsomstandigheden, waarbij

of van dat van de ouders. De auteurs

ze zich af te vragen of de school wel

de billen bloot en organiseert in okto-

zij natuurlijk een causaal verband zien

weten zelf vaak niet goed wat ze willen,

voldoende betrokken is bij ouders.

ber de zogenoemde ouder-leerling wis-

tussen de vorderingen van hun kind

waardoor de ene open deur na de ande-

seldag, voor eerste en tweede klassen.

en hun eigen omstandigheden. Voor

Vooroordelen en eenzijdige experi-

Tijdens die schooldag moet bij elke les

de docent is dit een verplicht nummer,

re wordt ingetrapt. In het boek Samen werken aan schoolsucces2 zijn Mariette

menten overheersen nog als het om

óf de leerling óf een van zijn ouders

al slaagt de een er wat beter in dan de

Lusse (lector Hogeschool Rotterdam)

ouderbetrokkenheid gaat. Toch zijn er

aanwezig zijn, onderling af te spreken

ander om dit te verbergen achter een

en Annette Diender (scholenadviseur)

al scholen die richting ouders mooie

zonder enige vorm van voorinschrij-

joviale glimlach, een ernstige blik en

niet alleen maar bezig zoveel mogelijk

creatieve dingen durven doen. Het

ving. Daarbij maakt degene die de les

gespeelde betrokkenheid.’ De auteurs

ouders de school in te krijgen, maar

perspectief draait langzaam van school

volgt ook het huiswerk en de toets, die

doen er nog een schepje bovenop als

meer met de vraag wat je nou precies

naar ouders. Een paar voorbeelden: op

eventueel gepland stonden. Degene die

ze ouders voor de voeten werpen dat

wil bereiken met ouderbetrokkenheid.

het Montessori Lyceum in Groningen

de les bezocht is ook verantwoordelijk

zij het zo druk hebben met ‘belangwek-

Ouderparticipatie moet vooral doelge-

wisselen ouders en school kennis uit

voor het communiceren van eventu-

kend werk, buitenechtelijke relaties,

richt zijn, menen zij. En ouders moeten

via een Oudercafé, hier komen onder

eel voor later opgegeven huiswerk en

alcohol-, drugs-, medicijn- of eetversla-

niet alleen betrokken worden bij school,

toetsen. Zoals een van de bezoekende

ving’ en dat voor hen de school ‘vooral

zeggen ze, scholen moeten vooral meer

ouders in Nijmegen onlangs opmerkte:

een verlengstuk van de crèche’ is.

betrokken worden bij ouders.

‘Tijdens de ouder-leerling wisseldag

Toch nemen veel andere docenten

De belangrijkste factor voor schoolsuc-

startte ik met een overhoring aardrijks-

en schoolleiders de bezorgdheid van

ces, zo blijkt uit alle onderzoek, is of

kunde. Gelukkig hoorde ik dat ik een

ouders wel serieus, al zijn veel expe-

kinderen thuis bevestiging krijgen,

7 heb behaald, maar mijn angst voor

rimenten op dit gebied nog tamelijk

aangemoedigd worden en voorbeeld-

minder was groot. Bij wiskunde bleek

eenzijdig. Op websites van scholen

gedrag zien. En ouders en kinderen

een oudere broer of zus, of via een oom

dueel contact tussen school en ouders

dat we geen huiswerk gingen maken,

tref je nieuwtjes aan bij ‘contact

moeten daarbij voortdurend oppassen

of tante, kan veel winst geboekt worden

is beter voor een vertrouwensrelatie en

maar bespreken. Oeps, … communica-

ouders-school’: een vraagbeslisboom

samen opgesloten te raken binnen de

voor de leerling.

verlaagt ook nog eens de drempel naar

tiefoutje tussen mij en zoonlief. Geluk-

met daarin de namen van betreffende

vicieuze cirkel van een mindere prestatie

kig kwam voor het uur keuzewerktijd

contactpersonen, ouderklankborden en

op school die de positieve betrokkenheid

Onbevangen kennismaking

Diender mentoren om leerlingen vooral

zoonlief zelf, die toch duidelijk meer

uitkomsten van oudertevredenheidson-

thuis verandert in een controlerende be-

Samenwerken aan schoolsucces biedt

in hun thuissituatie op te zoeken nog

ervaren is in schoolgaan dan ik.’

derzoeken. En je leest er over verant-

trokkenheid, die meestal averechts werkt.

veel praktische tips voor georgani-

voordat er op school iets voorgevallen

Huisbezoek bij ouders is van onschatbare waarde

Montessori Magazine

5 Foto Willemien Gebroers

Wisseldag Montessori College Nijmegen

school. Daarom adviseren Lusse en

woordingsavonden en beslissingsbe-

Om die vicieuze cirkel te doorbreken vin-

seerde ouderbetrokkenheid, waarbij

is: een onbevangen kennismaking met

Buitenechtelijke relaties

voegdheden. Maar het blijft meestal

den Lusse en Diender het beter als scho-

onderwijsondersteunende opvoed-

de ouders in plaats van een probleem-

Zo opbouwend gaat het er niet overal

hangen in de sfeer van wat Peter de

len meer inzetten op het faciliteren van

vaardigheden voor ouders en concrete

gesprek. Dan kunnen alle partijen

aan toe. In ABC van het voortgezet

ouders bij die positieve betrokkenheid

tips voor docenten hoe het gesprek

beginnen met een schone lei en kansen

onderwijs (2016) stellen twee door de

Vries in zijn boek Ouderbetrokkenheid 3.01 betrokkenheid 1.0 of hoogstens

thuis. Ouders die meer vertrouwen heb-

aan te gaan niet geschuwd worden. De

benadrukken in plaats van problemen.

wol geverfde docenten: ‘Ouderavon-

2.0 noemt: ouders informeren, naar de

ben in hun eigen capaciteiten zijn meer

auteurs raden docenten aan te waken

En als de relatie met school eenmaal

den zijn lusteloze, veelal rommelige

mond praten of hen mogelijkheden bie-

betrokken bij school. Nu moeten vaak

voor de vooroordelen dat ouders te

goed is zullen leerlingen, naarmate

aaneenschakelingen van tienminuten-

den om stoom af te blazen. Zelfs voor-

lager opgeleide ouders het ontgelden bij

weinig betrokken zouden zijn of juist

zij ouder worden, ook makkelijker de

gesprekken die zeer tegen de zin van

trekker De Vries lijkt nog wat schroom

leraren, omdat ze maar zelden op school

overambitieus. Beter is het die ouders

mediërende rol van de mentor tussen

docenten veelal uitlopen, want wat kan

te moeten overwinnen. Enerzijds

verschijnen en/of slecht bereikbaar zijn.

zelf aan het woord te laten over hun

school en thuis overnemen.

er nou in tien minuten worden bespro-

schrijft hij resoluut: ‘Directeuren die

Terwijl juist die ouders meer gesteund

rol in de begeleiding van hun kind.

ken? Bezorgde ouders zijn lang van stof

moeten worden in de thuissituatie. Hoe-

De leraar die meer weet over hoe de

en er zijn vandaag de dag nogal wat

wel, je kunt in deze beter van gezinnen

leerling zich thuis ontwikkelt, kan die

spreken dan van ouders, want ook via

leerling immers beter bereiken. Indivi-

bezorgde ouders. Die willen het niet

1 Peter de Vries, Handboek Ouderbetrokkenheid 3.0, CPS Uitgeverij, 2017

nummer 1 | jaargang 41

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

g Thema

Thema

Gelijkwaardige inbreng verhoogt ouderbetrokkenheid

de onderlinge verhoudingen van kind, ouders en school in kaart te brengen. Deze verhoudingen bepalen de ontwikkelruimte van het kind. Wanneer de invloed van ouders en school op een constructieve wijze plaatsvindt, is de ontwikkelruimte groot en het best passend. Maar soms is de invloed van school relatief groter en dragen de ouders juist minder verantwoordelijkheid, of vice versa. Dat verkleint de driehoek en daarmee de ontwikkelruimte voor het kind. De leerkracht moet de balans zoeken en meerzijdig partijdig zijn. Hij dient op te komen voor de belangen van het kind en zichzelf, maar óók die van de ouder. Het is een valkuil om de

Een veranderende maatschappij met vernieuwde communicatiemogelijkheden biedt

zogenaamde ‘betere ouder’ te zijn; de

scholen de gelegenheid om het traditionele systeem van communicatie met ouders

juf vertelt in dat geval aan de ouder

onder de loep te nemen. Wanneer scholen de durf hebben om het oude systeem van

hoe die eigenlijk zou moeten handelen.

Ouderbetrokkenheid 1.0 School zendt informatie naar ouders. Het betreft eenzijdige communicatie waarbij de school het moment, de vorm en de inhoud van de informatie bepaalt. Bijvoorbeeld: het rapportgesprek, de informatieavond, het pestprotocol of de nieuwsbrief.

Ouderbetrokkenheid 2.0 School zendt naar ouders en ouders kunnen terugzenden. Het betreft tweezijdig zenden zonder dat er sprake is van samenwerking. Bijvoorbeeld: het inschakelen van ouders bij pesten, tevredenheidsonderzoek, overbetrokken ouders.

Ouderbetrokkenheid 3.0 School en ouders delen informatie en zoeken samen naar nieuwe informatie met een voor beide partijen helder doel: de ontwikkeling van het kind. Er is sprake van wezenlijk contact, vertrouwen en verbondenheid.

contactmomenten los te laten komt er ruimte vrij voor nieuwe communicatieplannen op maat. Sleutelwoorden: gedeelde verantwoordelijkheid en gelijkwaardige inbreng.

Janneke van de Laar

Scholen neigen ernaar veel informatie

van het kind. Dit concept biedt scholen

die lukt om hun oude gewoonten en

te zenden: op ouderavonden, in rap-

de kans om hun interactie met ouders

dynamieken opzij te zetten en bouwen

portgesprekken, met nieuwsbrieven.

een nieuwe vorm te geven en op één

aan nieuwe vormen van overleg met

Maar zenden leidt niet tot wezenlijk

lijn te komen. En wie de media volgt

als ultiem resultaat een positieve dyna-

contact en een hogere ouderbetrok-

realiseert zich dat dit lang niet voor alle

mische driehoek. De leerkracht komt

scholen een vanzelfsprekendheid is.

meer in zijn kracht, de ouder voelt zich

Christelijke Basisschool De Sluis in

en stelt op basis daarvan het tweede

ouders te helpen. Tenslotte richt het

kenheid. Die ontstaat wel als de school

Zeist is volop bezig met het invoeren

ingrediënt op: een communicatieplan.

vierde ingrediënt zich op een informeel

echt met ouders in gesprek gaat en

van Ouderbetrokkenheid 3.0. De erva-

De betrokkenen maken afspraken over

samenzijn van de ouders, zodat zij ook

Bij Ouderbetrokkenheid 3.0 benadert

ringen zijn positief en directeur Jelmer

tijd en frequentie van gesprekken of

onderling een band opbouwen.

hen ook bevraagt. De Parent Teacher Association22 in de V.S., opgericht door

de Wal enthousiast. Hij heeft ervaren

andere contactmomenten. Ouders

een groepje moeders, zet zich al sinds

partner. Lastige ouders bestaan hierbij

hoe relaties met ouders verbeteren op

voelen zich daardoor meer serieus

Montessorionderwijs en montessoriop-

eind 19e eeuw in om samenwerking

niet. Dit zijn ouders die hulp nodig

het moment dat zij zich competent

genomen en krijgen tegelijkertijd meer

voeding zijn onlosmakelijk met elkaar

tussen ouders en scholen te bevorde-

hebben om effectief te communiceren.

voelen. Ouderbetrokkenheid 3.0 is

verantwoordelijkheid. Die verantwoor-

verbonden. Daarom spreken we van

ren. De PTA heeft als doel een betere

Door meerzijdig partijdig gedrag komt

ontwikkeld door het CPS en heeft vier

delijkheid bevordert de betrokkenheid.

montessori-educatie. Maria Montes-

wereld voor hun kinderen te creëren.

de leerkracht ook op voor deze ouders

essentiële ingrediënten. Zo start elk

Doordat zowel school als ouders

sori noemde het kind de bouwer van

Volgens de PTA draait constructieve

en neemt ze mee in een passend

jaar met een startgesprek. De school

invloed hebben, werkt een dergelijk

de mens en beschouwde de kinderen

ouderbetrokkenheid niet om het zen-

plan. Daar komt de expertise van de

vraagt aan ouders wat zij nodig denken

plan voor beide partijen ontspannend.

als de leiders naar de maatschappij

den van informatie of het regisseren

leerkracht om de hoek kijken. De leer-

te hebben om voldoende betrokken te

Een leerkracht zit niet langer vast aan

van later. De maatschappij verandert

van oudercontact. Het draait om effec-

kracht dient helder op het netvlies te

zijn bij de ontwikkeling van hun kind

vooraf geplande, lange ouderavonden

voortdurend en de educatieve vragen

tief samenwerken middels afstemming

hebben waar het in het onderwijs om

en een ouder heeft het vertrouwen op

die het kind aan volwassenen stelt

tussen thuis en school.

draait, hoe de ontwikkeling te stimule-

tijd te worden gehoord. Verslaglegging

veranderen voortdurend mee. De

gebeurt ter plekke en beperkt zich tot

meest voor de hand liggende opvoe-

Peter de Vries van het CPS heeft de

de behoeften van het kind en zoekt

gemaakte afspraken.

ders zijn die in het eerste milieu, het

samen met de ouders naar mogelijkhe-

gezin. Maar ook de volwassenen in

inzichten van de PTA vertaald naar het concept Ouderbetrokkenheid 3.033.

Een derde vast ingrediënt is het

het tweede milieu, de school, dragen

Hierbij draait het om hetzelfde doel en

De essentie van Ouderbetrokkenheid

buddysteem, dat ouders aan elkaar

medeverantwoordelijkheid voor de

tevens de essentie van de montessori-

3.0 is niet ‘van wie is de school’ maar

koppelt. Buddy’s geven elkaar een con-

opvoeding. Ouderbetrokkenheid draait

visie: kinderen begeleiden in hun ont-

‘voor wie is de school’. Het kind, met

structief duwtje in de rug richting com-

om het zoeken naar balans in gedeelde

wikkeling. Ouderbetrokkenheid 3.0 laat

zijn belangrijke taak als bouwer van

municatie met school. De Sluis merkt

verantwoordelijkheid.

zich net als de montessorileerkracht

de mens, heeft recht heeft op samen-

leiden door de ontwikkelingsbehoefte

werking tussen zijn opvoeders. Al het

dat dit bijzondere initiatieven oplevert. De school zelf koppelde bijvoorbeeld ouders van kinderen met dyslexie aan

het initiatief om nieuw ingestroomde

Montessori Magazine

zich beter.

school de ouder als gelijkwaardige

ren en wat daarvoor nodig is. Hij kent

Cover e-book Ouderbetrokkenheid3.0

den om het kind goed te begeleiden.

Van Mulligen11 (2001) geeft met de dynamische driehoek een model om

elkaar en ouders die al langer kinderen op school hadden namen zelf

betrokken en de leerling ontwikkelt

1 Van Mulligen, Tussen thuis en school (2001), Uitgeverij Acco

nummer 1 | jaargang 41

2 https://www.pta.org/ gezien op 27 september 2017 3 De Vries (2013) E-book Ouderbetrokkenheid 3.0, CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Montessori Magazine

Peter de Vries

nummer 1 | jaargang 41

Piazza

Parel U kent ze allemaal: die mooie

waar de rol van de ouder terecht wordt

Hoe kunnen de NMV en scholen

momenten in de groep waarbij

erkent als belangrijke stakeholder voor

ouders daarbij helpen? De NMV kan

een kind een ontdekking doet, sa-

betere schoolprestaties van het kind, in

meer informatie verstrekken over de

Wilt u een ei kwijt over een ontwikkeling rond montessori-

menwerking om je vingers bij af te

plaats van louter de school!

montessori-educatie aan scholen en

educatie, rond de vereniging of over een mooie nieuwe werk-

likken, prachtige producten... De

Om betrokken te raken hebben ouders

ouders. Lekker praktisch en direct

wijze in uw school? Grijp uw kans in de rubriek Piazza!

momenten waarop je weet: ik heb

meer informatie nodig. Antwoorden op

toepasbaar. Een mooi voorbeeld is de

een prachtig vak. Deel die parels

vraagstukken als ‘wat zijn de waarden

website www.montessori.org.uk van

in dit magazine en stuur uw Parel

van de school’, ‘met welke bagage

Montessori St Nicholas, het platform

op naar mm@montessori.nl. Als

verlaat het kind de basisschool’, ‘hoe

voor montessori in het Verenigd

het kan met een afbeelding.

vertaalt die mooie visie zich concreet

Koninkrijk. Scholen kunnen hiervan

naar een schooldag of -week’, ‘hoe kan

informatie overnemen op hun eigen

ik thuis bijdragen aan de (homogene)

websites, presenteren tijdens een

Betrokken ouders, bevlogen kinderen

ontwikkeling van mijn kind’ en ‘wat

informatieavond of bespreken in het

Hier trachten betrokken montessoriou-

zijn de verwachtingen van ouders’ wor-

oudergesprek.

ders andere ouders te inspireren tot

den door scholen bijna niet verstrekt.

Ouders kunnen individueel lid worden

een homogene montessori-educatie.

Een mooie kans voor de NMV en de

bij de NMV, dan ontvangen zij ook

Ieder schooljaar maken vele ouders een keuze voor een basisschool voor hun

Met artikelen als ‘4 tips voor echte ver-

aangesloten montessorischolen.

Montessori Magazine. Zij kunnen zich

kinderen. Of de onderwijsvorm past bij de visie op de ontwikkeling van hun kind,

antwoordelijkheid’ en ‘Thuis een mon-

Meer betrokkenheid van ouders zorgt

verdiepen in montessori-educatie

daar besteden de ouders nauwelijks aandacht aan. Een interessant gegeven. Want juist homogeniteit in opvoeding draagt bij aan goed onderwijs1.

tessorihoek inrichten’; met opvoedtips

voor bevlogen kinderen én ouders. Er

tijdens een informatieavond op school,

op het gebied van straffen, zelfstan-

zijn geen betere ambassadeurs, dus la-

met de publicatie Kiezen voor Montes-

digheid, keuzes maken en dergelijke;

ten we samenwerken: geef ouders een

sori en de film Montessori Nu!, om

waarden en passende activiteiten die

plek in de vereniging en laat ze (al dan

vervolgens als ambassadeur andere

Boukje van der Pant

Alle ouders willen het beste voor hun

heid’ van Onderwijs maak je samen,

Want bij ouderbetrokkenheid gaat

ouders kunnen uitvoeren in de thuis-

niet via scholen) nader kennismaken

ouders te inspireren met hun ervarin-

kind, maar zij kiezen vooral (met maar

scholen oproepen om ouders te

het niet om afspraken, maar om het

situatie. Hulde voor deze initiatieven,

met de montessori-educatie.

gen.

liefst 60%) voor een basisschool dicht-

betrekken bij de educatie van het kind

gedrag van ouders dat zij vertonen bij

bij huis. Daarna volgt de onderwijs-

op school. De betreffende instellingen

de opvoeding en het onderwijs van hun

kwaliteit (30%) en denominatie (25%).

stellen dat hierdoor de schoolpresta-

kind, zowel thuis als op school. Hierbij

Slechts 11% van de ouders kiest voor

ties van het kind verbeteren. Volgens

hoort ook de ouderparticipatie, ofwel

de onderwijsvorm, waarbij overeen-

hen het resultaat van een goed functio-

komstige waarden thuis en op school centraal staan2. Niet verwonderlijk dus

nerend samenwerkingsverband tussen

de actieve deelname van ouders aan schoolactiviteiten3. Het gaat om inte-

ouder, kind en leerkracht.

resse tonen, bijdragen naar behoefte,

Communicatie over de ontwikkeling van kinderen tussen duopartners, invallers,

dat initiatieven als ‘Ouderbetrokken-

Het klinkt prachtig en veelbelovend.

faciliteren en een homogene omgeving

IB-ers, leesouders en anderen leidt vaak tot een onoverzichtelijke papierwinkel.

heid 3.0’ van CPS en ‘Ouderverbonden-

Maar het gevaar dreigt dat betrokken-

creëren voor het kind, waarin ouders

En dan die online registratiesystemen? Grote portalen als Parnassys zijn vaak

heid zich met dit soort initiatieven uit

en leraren handelen vanuit dezelfde

omslachtig en niet gebruiksvriendelijk.

in afspraken die de vrije ontwikkeling

waarden. Door betrokkenheid te tonen

van kinderen beperken.

dragen ouders direct bij aan betere

1 en 2 Verkiezingsprogramma 2017-2021 Ouders & Onderwijs

Boukje van der Pant

Daarom hebben Brigitte van Wage-

oudergesprek heb ik de informatie

Ga dan naar www.observatieapp.nl. Zie

creëren daarmee een omgeving die een

ningen en Erik Veltman op Montes-

paraat. Nooit meer zoeken in mappen

ook mijn interview met de makers van

Van montessorileerling naar montessoriouder

maximale ontwikkeling mogelijk maakt.

sorischool de Eilanden het programma

en dubbel werk. Nu al nieuwsgierig?

Erik! op montessorinet:

Een mooiere verantwoordelijkheid als

Erik! ontwikkeld. Een simpel over-

Boukje van der Pant genoot

ouder kan ik me niet indenken!

drachtssysteem waar elke leerkracht

montessorionderwijs in basis- en

Ouders, kom in actie! In plaats van te

in onze school al dagelijks mee

voortgezet onderwijs en ont-

focussen op schoolprestaties kunnen

werkt. Erik! verhoogt de kwaliteit van

wikkelde een ‘groot hart voor

we beter kiezen voor een onderwijs-

de begeleiding en verlaagt daarmee de

montessori-educatie’. Als ouder

vorm die past bij onze visie op de op-

werkdruk. Geen knop te veel, alle infor-

van vier kinderen past zij nu

voeding van onze kinderen. Luisteren

matie helder per kind geordend.

ook thuis in toenemende mate

naar de behoeften van de kinderen en

Een voorbeeld. Ik zie dat een kind de

montessori-educatie toe. Zij zoekt

activiteiten ontplooien die hun plezier

open klank maar niet onder de knie

hierbij continu naar tips. Na een

in leren en hun ontwikkeling bevorde-

krijgt en geef een extra lesje met reme-

oproep van de NMV sloot zij zich

ren. Voorbeelden hiervan vinden we

diërend materiaal. Ik noteer dat. Die

aan bij de Werkgroep Montessori

op de websites www.montessori-thuis.

ene notitie volstaat; mijn duopartner is

100 jaar, die het eeuwfeest heeft

nl en www.montessori-opvoeding.com.

op de hoogte en kan het van me over-

de NMV.

http://bit.ly/Erik-overdrachtsysteem.

nemen, onze lesjeslijst is bijgewerkt,

om ouders actief te betrekken bij

Daan van Beers

schoolprestaties van het kind. We

voorbereid. Daarbij zet zij zich in

Montessori Magazine

Erik!, een handig registratiesysteem

de IB-er weet wat ik extra heb ingezet 3 wij-leren.nl: Kennisplatform voor het onderwijs

nummer 1 | jaargang 41

(groepsbespreking) en in een volgend

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

1 Vereniging

100 jaar NMV: herinneringen van een montessauriër Gé Rood

Uitnodiging

Zittend in de Provençaalse zon, op adem komend van een stevige mistral, zit ik

waren werkgroepen ‘Taal als communi-

te mijmeren. Krekels, lavendelgeuren. Vlak voor ik op vakantie ging verzocht Bob

catie- en expressiemiddel’ en ‘Kosmi-

Molier mij iets voor MM te schrijven over 100 jaar NMV. Ik moest dat beleefd

sche Opvoeding’, waarin voor het eerst

afwijzen, wegens tijdsdruk en omdat alles nu zo ver van mij weg is. Heb trouwens

in ons land ideeën daaromtrent van dr.

maar een kleine zestig jaar van de honderdjarige meegemaakt…

Montessori werden beschreven. Een

Tegen wil en dank mijmer ik nu toch

Netty Süszholz regelde busvervoer voor

Ik betreurde het zeer dat deze post bij

over die tijd waarin we zoveel enthou-

de klassen en wist behendig sponsors

het APS later verloren ging.

siasme en tijd gaven aan ons werk en

te vinden.

De krekels in de boom waaronder

wat daar onmiddellijk mee samenhing.

Onvermoeibaar ijveren van Mario

ineens zoveel herinneringen in mij op-

Het bestuur van de Nederlandse Montessori Vereniging nodigt uit:

Namen, gezichten duiken op: Herman

Montessori leidde tot de belangrijke

borrelen, manen mij om vooral ook de

– alle individuele leden

Jordan, Herman Vernout, Bob Portielje,

oprichting van de Stichting Montessori

geboorte van het nieuwe verenigings-

– allen die werken bij instellingen die lid zijn van de NMV

voorzitters van de NMV. Hoe ik in dat

Centrum. De SMC had ook een advies-

blad van de NMV niet onvermeld te la-

om op de ALV op 13 november mee te komen praten over de toekomst van de vereniging.

bestuur terecht kwam weet ik niet meer.

functie bij de Gemeentelijke Montessori

ten. Met genoegen denk ik eraan terug

Ik werd secretaris van het hoofdbe-

Opleiding. De Pabo-directeur maakte

hoe Hendrik Jan Schoo en ik samen de

Structuurdiscussie

stuur en ben dat 16 jaar gebleven.

deel uit van het bestuur, evenals de

ideeën hiervoor ontwikkelden. Heette

Na de ALV van 6 april 20171 sprak Dick van Hennik vele montessorianen in secties over de toekomst van de NMV. Hij

Maandelijks vergaderden wij op de

secretaris van de NMV. De SMC bracht

het nulnummer ook al MM? Hier in de

overhandigde zijn bevindingen en aanbevelingen aan het bestuur van de NMV.

Koninginneweg, in het huis waar Maria

de montessori-beweging nieuw elan

Provence kan ik het niet controleren.

Het bestuur heeft de aanbevelingen overgenomen en legt deze voor aan de ALV.

Montessori kantoor hield en waar nog

en nieuwe initiatieven. Ik herinner mij

MM, een naam vol betekenismogelijk-

Tijdens de ALV geeft Dick van Hennik een toelichting. Het bestuur vraagt de ALV om richtinggevende uitspraken te

de AMI huist.

nog levendig de strijd om de totstand-

heden: Montessori Momenten, Montes-

doen. Na de ALV werkt het bestuur deze aanbevelingen uit. En daarover kunnen leden tijdens een extra ALV in het

De NMV was toen niet zo’n geoliede

koming van de materiaalboeken… Vóór

sori Methode, Montessori Materiaal,

voorjaar van 2018 besluiten nemen.

machine als vandaag. Wel een club

die tijd was zoiets uit den boze in mon-

Montessori Motieven en zelfs dat

van idealisten die belangeloos veel

tessoriland! Erg belangrijk vond ik de

Engelse Montessori Magazine (maar

Agenda

tijd, energie en soms geld besteed-

komst van een eigen pedagogisch me-

ik zeg toch lekker MM). Onze redac-

Voor de start van de structuurdiscussie komt een aantal formele zaken aan bod waarover de ALV zich over uitspreken.

den aan het ideaal. Niet alleen in het

dewerker (pdm-er), na veel moeite ver-

tie vergaderde ten huize van Yvonne

De agenda en alle stukken voor de bijeenkomst – ook de aanbevelingen van Dick van Hennik – staan op

hoofdbestuur maar ook bijvoorbeeld

kregen. Deze werd gestationeerd bij het

Calff-de Vries, redactiesecretaresse.

http://www.montessori.nl/194/downloads.html onder het kopje ‘ALV 2017’.

in wat toen ‘Leid(st)ersbijeenkomsten’

APC (later APS); Eegje Schoo was de

Later dikwijls bij Thea van Diemen. Zij

Het jaarverslag staat in dit magazine op de volgende pagina’s.

heetten: maandelijks kwamen onder-

eerste in die functie. Daarna was Carel

behoort tot de vele, vele mensen die ik

wijskrachten regionaal bijeen om te

Boerlijst van grote betekenis. Maande-

in montessori-omgeving ontmoette en

Plaats en aanvang

discussiëren, ervaringen en ‘werkjes’ te

lijks organiseerde de Begeleidingscom-

die er nu niet meer zijn – die dierbare

Cursus- en Vergadercentrum Domstad, Koningsbergerstraat 9, 3531 AJ Utrecht

delen. Ze hielden het vuur brandend.

missie boeiende bijeenkomsten van

herinneringen geworden zijn. Ze gaven

De ALV start om 19.30 en eindigt rond 21.30 uur.

Jaarlijks waren er ‘Montessori Land-

montessori-afgevaardigden met de

zonder veel poeha hun talenten zonder

Vanaf 19.00 uur staat de koffie klaar.

dagen’ met sprekers en infogroepen.

pdm-er en de directeur van het APS. In

dat ze ervoor werden gehonoreerd. Ik

Er was een werkgroep ‘hulpmateriaal’;

die tijd werden voorbereidend- en lager

ben blij dat ik in die tijd tot de werkmie-

Aanmelden

Bram Mok, Cor Wit, Wim van Seventer

onderwijs samengevoegd tot basis-

ren mocht behoren. Over montessori-

Stuur s.v.p. een mail naar nmv-secretariaat@montessori.nl om u aan te melden.

mogen niet onvermeld blijven. De zorg

school. Deze enorme aardverschuiving

onderwijs NU hoor ik geen mening te

Het bestuur ontvangt u graag.

voor voldoende en goede cursussen die

in het onderwijslandschap zou, denk ik,

hebben: wat weet ik er nog van en van

opleidden voor het verplichte montes-

moeilijk hebben plaatsgevonden zonder

de problemen waar men thans kennelijk

soridiploma vereiste voortdurende

de invloed van vernieuwingsbewegin-

voor staat? Maar mag ik in dit onvol-

aandacht van het NMV-bestuur. Ik denk

gen zoals die van Montessori. De mon-

ledige relaas wél met enige tevreden-

nu ineens ook weer aan iets nieuws

tessorischolen ondervonden enorme

heid terugzien op een tijd waarin we

in die tijd: het werkende demonstra-

steun door de leerplannen voor de

naar niets en niemand onze oren lieten

tieklasje op de NOT, alle dagen op die

diverse leergebieden, die op instigatie

hangen en we geen water wilden in de

Jaarbeurs. De onvolprezen organisator

van Carel Boerlijst tot stand kwamen. Er

montessoriwijn?

prachtige tijd vol jeugdig enthousiasme.

Vereniging

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

Algemene Ledenvergadering NMV maandag 13 november 2017

1 Zie verslag van deze ALV in Montessori Magazine 40-3, pagina 9

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

n Vereniging

Vereniging

NMV jaarverslag 2016-2017

NMV-bestuur

jaar penningmeester. Zijn opvolger, Mi-

In november 2017 bestaat de Neder-

guel Delcour, loopt zich al warm sinds

landse Montessori Vereniging 100 jaar.

Kindwerkdossier

gezamenlijke activiteiten en producten

In november 2016 is het kindwerkdos-

onder het kopje MOC.

sier opgeleverd. De werkgroep onderzoekt de mogelijkheid om een digitale

Lectoraat vernieuwingsonderwijs

versie te ontwikkelen.

Het lectoraat Vernieuwingsonderwijs (Hogeschool Saxion) is betrokken bij

24-uursconferentie

de coördinatie en de uitvoering van de

Het MOC werkte mee aan de organisa-

master Leren en innoveren. Een van

tie van de 24-uursconferentie op 30 en

de onderzoekers is Jaap de Brouwer,

31 maart. 60 leidinggevenden en IB-ers

tevens Obo-lid en opleider. Hij werkt

namen eraan deel. Het thema: Montes-

mee aan onderzoek naar Effectief

sori 0-13, de doorgaande lijn. Hoe

bevorderen van zelfsturend leren.

dragen kinderopvang, peutergroep en basisschool samen het montessoriconcept? Welke tips zijn er bij het starten

de ALV van 6 april 2017. Verder bestaat

Montessori Ontwikkelcentrum (MOC)

De NMV organiseert het eeuwfeest

het NMV-bestuur per 1 augustus 2017

Het MOC werkt vooral nauw samen

deelnemers kregen informatie, wissel-

samen met Montessori Europe (ME),

uit Floor Vermeulen (voorzitter), Di-

met de secties Bao en Obo. De samen-

den ervaringen uit en deden inspiratie

aan de start van het ME-congres op

neke de Korte (sectie Bao), Ingrid van

werking heeft dit jaar diverse produc-

op.

3 november 2017. Het thema van het

der Neut, Jan Wouter Koning (beiden

ten en diensten opgeleverd.

congres is kinderrechten.

sectie Vmo) en Els Mattijssen en Joëlle

Aan het begin van verslagjaar 2016-

de Groot (sectie Obo).

van een montessorikindcentrum? De

Vmo

2017 kwam een discussie op gang over

de opleiding stelt. Lees meer over de

Visitatie nieuwe stijl

Martine Lammerts (Bao/Obo) en Truus

De Visitatie nieuwe stijl is bijna afge-

Bakker (Vmo) werken beiden voor het

de structuur van de NMV. Centrale

Sectie Het jonge kind (Hjk)

rond. In schooljaar 2017-2018 start een

MOC. In het kader van de doorgaande

vragen in deze structuurdiscussie: hoe

Het doel om de secties Het jonge kind

pilot. Centraal staan opvoedwaarden,

lijn bespreken zij wat speelt in beide

zijn binnen de NMV de verantwoorde-

en Basisonderwijs te laten samengaan

inhoudelijke kwaliteit, omgeving en

secties. Zij onderzoeken de moge-

lijkheden verdeeld, hoe gaan we met

is nog niet bereikt. Het blijkt lastig te

professionele kwaliteit. De rol van

lijkheid tot verdere afstemming en

elkaar om en hoe geven we daadkrach-

zijn om de sectie Hjk te bemensen:

visiteur (oordelend) verandert in de

gezamenlijke acties.

tig verder vorm aan het sterke merk

het overgrote deel van de werknemers

richting van auditor (ontwikkelingsge-

montessori? Hierover spraken 40

in de kinderopvang werkt parttime en

de visitaties al sinds jaar en dag. Zij

richt). In 2017-2018 start scholing van

leden met elkaar tijdens een speciale

de interesse in een bestuursfunctie is

vinden het, nu een nieuwe wijze van

de visiteurs/auditoren voor instellingen

Algemene Ledenvergadering (ALV) op

klein. Gedurende het verslagjaar raakte

visiteren op handen is, een natuurlijk

van 2 tot 12 jaar. De werkwijze sluit aan

6 april 2017. Kern is de drieslag ‘kader,

het sectiebestuur onbemand en ook

moment om een punt achter hun be-

bij het nieuwe onderwijstoezicht van

koers en keurmerk’. Het NMV-bestuur

voorzitter Petra Janssen heeft afscheid

trokkenheid te zetten. De sectie dankt

de Onderwijsinspectie vanaf schooljaar

heeft extern deskundige Dick van Hen-

genomen. Het aantal montessori-

beiden voor hun inzet en toewijding.

2017-2018.

nik de opdracht gegeven om hierover

kindcentra neemt overigens min-

Tijdens het congres in Den Haag in

te praten met de secties en met het

der snel toe dan aanvankelijk werd

november start de sectie Vmo formeel

Montessori-opleiding

bestuur en om vervolgens aanbevelin-

verwacht. De positie van de sectie Hjk

met een nieuw initiatief: de learning

Op 18 mei stelde het NMV-bestuur

gen te formuleren.

binnen de vereniging heeft alle aan-

circle. Dit is een virtuele klas waar stu-

twee belangrijke documenten vast:

Op de ALV van 13 november aanstaan-

dacht en is onderdeel van de

denten en docenten van over de hele

het reglement NMV-diploma montes-

de neemt Walther Kahn afscheid van

structuurdiscussie.

Sectie Voortgezet montessorionderwijs (Vmo)

wereld elkaars werk kunnen volgen en

soribasisbekwaam en de NMV-criteria

De sectie Vmo heeft goede ervarin-

waar zij samen kunnen leren. De eerste

Eindgesprek montessoribasisbe-

Sectie Basisonderwijs (Bao)

gen opgedaan met het werken met

learning circle staat in het teken van

kwaam. Alle door de NMV erkende

‘Het kind staat centraal. We gaan ver-

kenniskringen. Gespreksthema’s zijn

kinderrechten.

montessoriopleidingen gebruiken deze

der.’ Zo besloot Wilke Vos het vorige

certificering van brede montessori-ont-

jaarverslag van de sectie Bao. Wilke

wikkeldoelen voor leerlingen (dit jaar

heeft inmiddels afscheid genomen

het NMV-bestuur. Hij was ruim negen

Montessori Magazine montessori_feitschrift_def.indd 54

MOC en de secties Bao en Obo aan de

afgerond), visitatie en montessoriaans

van de sectie en de sectie gaat verder.

leiderschap (twee kenniskringen). Op

De sectie Obo richtte zich het gehele

sorileraar vakbekwaam en aan criteria

Tijdelijk voorzitter Dineke de Korte

de tweejaarlijkse sectiebijeenkomsten,

jaar, samen met de sectie Bao en met

voor NMV-opleiders. Naast alle al

gaf de hamer al over aan de huidige

waaronder de traditionele 24-uurs-

het Montessori Ontwikkelcentrum

genoemde onderwerpen werkt het

interim-voorzitter Wyneke de Vries. Na

bijeenkomst in Leusden, krijgen de

(MOC), op de vernieuwing van de

MOC in schooljaar 2017-2018 aan het

afronding van de structuurdiscussie

deelnemers informatie over de resulta-

opleiding montessorileraar basison-

ontwerp van een cursus voor het jonge

zoekt de NMV weer een vaste voorzit-

ten en doen zij inspiratie op voor het

derwijs. Er liggen nu documenten

kind en gaat zij criteria voor opleiders

ter. De sectie Bao heeft meegewerkt

vervolg. Ook werkt de sectie Vmo aan

waarmee alle opleidingsinstituten

opstellen.

aan verschillende producten. Deze

een nieuwe wijze van visiteren. Michael

kunnen werken. De documenten waar-

De cursus voor leidinggevenden (MA1)

staan hieronder vermeld bij het MOC.

Rubinstein en Benno Elsen begeleiden

borgen een kwaliteit die de NMV aan

is wederom succesvol aangeboden.

nummer 1 | jaargang 41

28-10-13 16:20

documenten. In 2017-2018 werken

Sectie Opleiding, begeleiding en ontwikkeling (Obo)

Montessori Magazine

ontwikkeling van de 2e fase: montes-

nummer 1 | jaargang 41

Vereniging

Europa rond 1917 en de start van de NMV Els Wasmann-Peters

In 1917 komt er een einde aan de schoolstrijd. Europa is verscheurd door de Eerste Wereldoorlog, de Russische Revolutie breekt uit, er heerst sociale onrust en mannen krijgen kiesrecht. Twee jaar later, op 18 september 1919, ondertekent koningin Wilhelmina de wet die het volledige kiesrecht aan vrouwen toekent. Bij de eerstvolgende verkiezingen, in 1922, kunnen vrouwen daadwerkelijk voor het eerst zelf stemmen.

Met het eind van de schoolstrijd

de deuren open van het eerste klasje

ontstaat vrijheid van inrichting van het

bij de familie Broese van Grounou,

onderwijs voor scholen op confessione-

een particulier schooltje volgens de

le en neutraal bijzondere grondslag. Dat

pedagogische en didactische ideeën

legt het Nederlandse parlement vast in

van Montessori. Mevrouw Jo Vosmaer-

artikel 23 lid 7 van de grondwet en in

Werker heeft daar de leiding.

de wet op het lager onderwijs van 1920.

In april 1914 geeft Montessori een

Bijzondere onderwijsvormen met een

internationale trainingscursus in Rome.

wijs en opent in 1930 een school voor

eigen identiteit krijgen bestaansrecht.

Vosmaer-Werker volgt deze cursus.

voortgezet onderwijs in Amsterdam. Er

Het bijzonder onderwijs wordt voortaan

Twee andere Nederlandse dames, C.W.

volgen er meer. Er komen ook steeds

naar dezelfde maatstaf bekostigd als

Tromp en M. Godefroy-Mill van de Am-

meer katholieke montessorischolen. En

het openbaar onderwijs. De eisen die

sterdamse afdeling doen de internatio-

wat de NMV niet lukt, lukt Montessori

nale cursus in Londen in 1919.

wel als zij in 1920 Nederland bezoekt:

Communicatie

sites onlangs beëindigd en het stokje

moment waarop je geniet van je vak

de wet aan het openbaar onderwijs

Centraal in de communicatie van de

overgedragen aan de nieuwe commu-

of van uitingen van kinderen) of een

stelt zijn ook subsidievoorwaarden voor

In 1917 zijn er montessorikleuterscholen

ze krijgt het bij minister van Onderwijs

NMV staan de websites montessori.nl,

nitymanager en webmaster Jelle Beijer,

Piazza: ga op de zeepkist staan en geef

het bijzonder onderwijs. De overheid

in Den Haag, Zutphen en Amsterdam.

De Visser voor elkaar vrijstelling van het

montessorinet.nl en Montessori Ma-

die de twee sites zal samenvoegen.

je mening, over montessori-educatie,

vergoedt ‘alle normale leermiddelen’.

Begin jaren 20 bezoekt Maria Montes-

lesrooster te regelen, omdat een les-

gazine plus de digitale nieuwsbrieven

De nieuwsbrief van montessorinet zal

de vereniging, over montessorinet…

De tijd is rijp voor het montessorion-

sori Amsterdam en geeft drie lezingen.

rooster niet past bij de vrije werkkeuze.

van montessorinet en van de NMV. De

worden samengevoegd met de NMV-

Ook artikelen over montessori-edu-

derwijs!

De Humanitaire School in Laren van

In 1923 neemt mevrouw Tromp het ini-

eerste verschijnt wekelijks op woens-

nieuwsbrief.

catie kunnen worden ingezonden. De

Al voor die tijd, op 12 maart 1914, komt

Jacob van Rees (naar de ideeën van Lev

tiatief om maandelijkse bijeenkomsten

redactie beslist over plaatsing. Is er

Maria Montessori op uitnodiging van

Tolstoi) wordt vanaf 1926 geleidelijk een

te organiseren voor de leerkrachten,

Montessori Magazine

in het magazine geen plek, dan kan

Henriëtte Siewertsz van Reesema-de

steeds op een andere school, met de

Montessori Magazine verschijnt drie

de inzender de bijdrage plaatsen op

Graaf naar Nederland. Zij geeft twee le-

montessorischool.1 Al gauw is er behoefte aan een

De websites

maal per jaar. Elke editie heeft een

montessorinet.

zingen in Den Haag. Montessori maakt

organisatie die de belangen van het

studiecommissie ingesteld van weten-

Op montessori.nl staat informatie

thema. Het MOC doet elke keer verslag

een diepe indruk door haar charismati-

montessorionderwijs behartigt. Op 3

schappers en andere bekenden die de

over de vereniging. Montessorinet is

van de ontwikkelingen en er is verslag

De redactie bestaat uit professionals

sche uitstraling, haar wetenschappelijke

november 1917 richten J. Werker, E.C.

montessoriwerkwijze een warm hart

het platform waarop mensen met een

van NMV-bijeenkomsten zoals de

die werken met kinderen van verschil-

houding en voor die tijd revolutionaire

Prins, en J.L. Vleming, kinderarts B.P.B.

toedragen zoals de professoren Buy-

montessorihart tips, vragen, lessen

ALV en de 24-uursconferentie. Drie

lende leeftijden en als opleider. Het

ideeën. Zij maakt zich ook sterk voor de

Plantinga en Cornelia Philippi-Siewertsz

tendijk, Fokker, Jordan en Ornstein. De

en informatie delen. Deze community,

columnisten geven hun kijk op ontwik-

afgelopen jaar is de redactie in zijn

positie van de vrouw.

van Reesema de Nederlandsche

NMV geeft in 1918 elke veertien dagen

in 2008 gestart door Arne Keuning

kelingen rond montessori-educatie.

geheel ververst: Paula Leideritz, Joke

In Nederland groeit de belangstelling

Vereeniging tot Bevordering van het

het tijdschrift Montessori Opvoeding uit

voor enkele montessoricollega’s, is

De redactie dankt Femke Cools, die

Wever, Erica Dirven en Hildi Glastra

voor de montessoriwerkwijze. Montes-

Montessori-Onderwijs op, de voorloper

en de boeken van Montessori worden

uitgegroeid tot een platform voor meer

afscheid nam. Nel de Groot volgt haar

van Loon namen afscheid. De nieuwe

sori bezoekt de school van Jan Ligthart

van de NMV. Dankzij de vereniging en

vertaald. De vereniging legt contacten

dan vierduizend leden. De NMV nam

op. In De Kwestie geven montessori-

redactieleden zijn Paul Op Heij, Jan-

in de Schilderswijk in Den Haag. In

particulier initiatief, gedreven door de

met Nienhuis.

enkele jaren geleden montessorinet

anen hun mening over een vraag of

neke van de Laar, en vooralsnog ouder

Amsterdam ontmoet ze Hugo de Vries,

wens van ouders, groeit het aantal mon-

En nu, honderd jaar later, heeft het

over en werkt nu aan samenvoeging

stelling die aansluit bij het thema van

Boukje van der Pant. Hoofdredacteur

de ontdekker van de gevoelige perioden

tessorischolen voor het Lager Onder-

montessorionderwijs dankzij de

van beide sites. De voorbereidingen

het magazine. De redactie nodigt de

van het magazine is Bob Molier.

in het leven van planten en dieren. En in

daartoe zijn dit verenigingsjaar getrof-

lezers uit om korte sappige bijdra-

De magazines van de afgelopen jaren

Rotterdam bezoekt zij een blindeninsti-

fen. Arne heeft zijn bemoeienis met de

gen te leveren, zoals een Parel (dat

zijn te vinden op montessori.nl.

tuut. In datzelfde jaar gaan in Den Haag

dag en zondag, de NMV-nieuwsbrief maandelijks.

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

Montessori Magazine

bedoeling kennis te delen. Er wordt een

mensen in het veld en de inspanningen 1 Lees op pagina 16 en17 het boeiende verhaal van Anastasia Dingarten over de Humanitaire School

van de NMV nog niets aan actualiteit ingeboet.

nummer 1 | jaargang 41

b Thema

Thema

Begin 1900: een humanitaire montessorischool in tijden van idealisme en solidariteit

school van Maria Montessori en gaan daarna naar de HUM voor hun lagere schooltijd. Voor oudere kinderen is daar mulo-onderwijs, deels gebaseerd op de Erdkinder-ideeën (landkinderen) van Maria Montessori. In 1937 bezoekt Maria Montessori de HUM, waar nu montessorionderwijs wordt gegeven. Ter gelegenheid van dit bezoek schrijft zij de pacificerende Maria Monterssori reikt diploma’s uit aan studenten van het Montessori-centrum in Laren, 1937 Bron ‘Maria Montessori, a century anthology’

Anastasia Dingarten

woorden: ‘Ik houd van deze school waar men mij begrijpt. Ik houd van uw kinderen’. Dat blijkt afdoende medicijn

beheersen dat geld oplevert, terwijl voor

Montessori in Laren

tegen de eerdere wrijving.

Van Rees het belangrijkste criterium

Er gebeurt nog iets bijzonders in de

Na het uitbreken van de Tweede We-

is of de aspirant-kolonist qua sfeer en

nadagen van de kolonie: Maria Montes-

reldoorlog bezetten de Duitsers Huize

gaat het anders. In 1903 start de bevlogen professor Jacobus van Rees in Blaricum

Tijdens verschillende onderwijsvernieuwingscongressen5 komt Bruijn in

gedachtengoed bij de kolonie past.

sori komt in Laren wonen. Ze start een

Groenendaal, waardoor de school van

een Humanitaire School, die later montessorionderwijs gaat geven. Anastasia

contact met de ideeën van Freinet, Dal-

De kolonisten bij Van Rees delen hun

montessorischool voor kinderen met

Montessori en het opleidingscentrum

Dingarten, filosoof en montessoriopleider aan de Hogeschool Utrecht, schetst

ton en Montessori en Peter Petersen.

eigendommen en ontstane tekorten vult

een beperking en verbindt daar in huize

een stille dood sterven. Maria Montes-

in dit artikel een tijdbeeld vol idealisme en solidariteit. En dan komt ook Maria

Terug in Nederland introduceert hij het

Van Rees uit eigen zak aan.

Groenendaal een montessoriopleidings-

sori vertrekt naar Engeland en daarna

Montessori in Laren wonen.

gedachtegoed van het jenaplanonder-

De bewoners van Laren kijken over

centrum aan voor meisjes vanaf 14 jaar.

naar India. Door de oorlog kan zij niet

Vaak spelen ouders een rol bij de oprichting van een montessorischool, soms

wijs van Peter Petersen, neemt hij alle

het algemeen met argusogen naar de

En in haar woonhuis in Laren opent

terugkeren. Haar zoon Mario, die mee

In 1903 start Van Rees voor de kinderen

ideeën die hem inspireerden mee naar

andere levenswijze van de kolonisten

Montessori op de benedenverdieping

gaat naar India, wordt daar geïnterneerd

uit de kolonie de Humanitaire School (HUM)3, gebaseerd op het gedach-

de Humanitaire School en brengt ze

die op blote voeten lopen en ‘een zuiver

een Casa dei Bambini: een kinderhuis

omdat Engeland in oorlog is met Italië,

in praktijk. Daarom komen er vaak inter-

leven nastreven zonder geweld, drank,

voor kinderen van 3 tot 6 jaar. Dat

het geboorteland van de Montessori’s.

tengoed van Lev Tolstoj. Van Rees

nationale gasten op de school.

vlees en afhankelijkheid’. Idealen en

geeft enige wrijving in het dorp, want

Als Maria Montessori 70 wordt mag

uit een vermogende familie en wil hel-

heeft kritiek op het onderwijs: hij vindt

Dankzij die congressen genieten de

solidariteit zijn belangrijk in de kolonie.

nu zijn er twee montessorischolen: die

Mario terug naar zijn moeder. Na nog

pen om mensen bewuster te maken. Hij

scholen drilinstituten met overvolle

jongste kinderen op de Humanitaire

Maar nadat kolonisten openlijk soli-

van Maria (met daaraan verbonden

meer reizen komen zij uiteindelijk weer

loopt graag op blote voeten, is geheel-

klassen waarin kinderen worden afge-

School vanaf 1926 montessorionderwijs

dariteit tonen met werknemers van de

een opleiding en een ‘proefklas’) en de

terug naar Nederland. Maria Mon-

onthouder, pacifist en vegetariër: hij wil

richt om examens te maken. De HUM

(‘Door het kind naar een nieuwe wereld’

Gooise Stoomtram, proberen andere

Humanitaire School. Zij vissen in de-

tessori overlijdt op 6 mei in 1952 in

bijdragen aan een betere wereld. Hij is

kiest voor een andere benadering: de

past goed bij de idealen), waarna zij

dorpelingen delen van de kolonie in

zelfde vijver voor hun leerlingen én de

Noordwijk, in haar huis met uitzicht op

medeoprichter van een kolonie op een

school als opvoedingsinstituut. Maria

onderwijs krijgen met een taaksysteem

brand te steken. Wat is het probleem?

vraag is: welke school werkt het beste

zee met de andere kant de bollenvelden

landgoed tussen Blaricum en Laren, op

Calisch is de eerste lerares en Cor

zoals in het daltononderwijs. Daarnaast

Enkele spoorwegstakers in Laren heb-

volgens de ideeën van Montessori?

waar zij zo van houdt en waarvan de

christen-anarchistische grondslag. De

Bruijn eerste schoolhoofd. Bruijn speelt

werken de kinderen in de moestuin

ben uit solidariteit met de nationale

De Humanitaire School staat onder

bloemen die dag in bloei staan.

kolonie zet zich af tegen de uitbuiting

een belangrijke rol in de onderwijsver-

en zijn handarbeid en kunstzinnige

treinstaking de tramrails van de Gooise

toezicht van de NMV en de school van

van de arbeiders en de onderdrukking

nieuwing in Nederland. Net als zijn

vorming belangrijke vakken. In de tuin

Stoomtram verlegd, waardoor boeren in

Maria Montessori - ze werkt er zelf zes

Lees verder op http://montessorinet.

van vrouwen en staat een vrijzinnig

vriend Jan Ligthart (ze zaten samen op

staat een amfitheater.

de omgeving en de vissers uit Huizen

maanden per jaar, het andere halve jaar

ning.com/profiles/blogs/wat-hebben-dit-

en bewust leven voor, verbonden met

de Normaalschool - kweekschool - in

hun waren niet meer per tram kunnen

geeft zij lezingen over de hele wereld -

huis-piet-mondriaan-en-maria-montesso-

natuur en cultuur. De kolonisten wonen

Haarlem) wil hij een meer individuele

Twee koloniën

vervoeren en aan de man brengen.

staat onder toezicht van Maria zelf en

ri-met-elkaar: 100 jaar De Stijl en 100 jaar

in hutten zoals die aan de Noolseweg in

en holistische benadering van het kind

Vlakbij Laren, in Bussum, richt Frederik

Na de poging tot brandstichting wordt

van de in 1929 opgerichte Association

NMV: 1917 als jaar van nieuwe inzichten.

Blaricum.

centraal stellen: naast een intellectuele

van Eeden een soortgelijke kolonie op

de kolonie ontbonden, maar de Huma-

Montessori Internationale. Er komt

Hier vermeldt Anastasia Dingarten ook

opvoeding moedigen de vrienden ook sociale, kunstzinnige4 en fysieke opvoe-

met de naam Walden. Van Eeden en Van

nitaire School blijft bestaan. De school

een oplossing: de jongste kinderen

alle bronnen voor dit artikel.

Rees overwegen om de twee koloniën

wordt ook toegankelijk voor andere

ding aan. Deze samenhang moet leiden

samen te laten gaan maar zien daarvan

kinderen. En de stoomtram zorgt voor

tot zelfredzaamheid en verantwoordelijk

af, wellicht omdat zij verschillend

een grotere actieradius: steeds meer

gedrag. Bruijn en Ligthart willen vrije

aankijken tegen bezit: wie tot Wal-

kinderen van verder gelegen dorpen en

mensen vormen die doordrongen zijn

den wil toetreden moet een ambacht

Hilversum kunnen naar de Humanitaire

We leven rond 1900. Jacobus van Rees1 is een maatschappelijk bevlogen profes-

van Laren en omgeving starten bij de

sor aan de Universiteit van Amsterdam, een bijzondere combinatie2. Hij komt

Foto: http://www.montessorilaren.nl/geschiedenis.html De Larense Montessorischool, in 1903 als Humanitaire School opgericht door Jacobus van Rees

van de eerbied voor de vrijheid van anderen. 1

Montessori Magazine

Zie biografie van Van Rees in Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde: http://bit.ly/ VanReesNTvG. Van Rees’ atypische gedrag inspireerde Simon Vestdijk tot een van de personages van het trio van ‘collegae proximi’ in zijn zesde Anton Wachtersroman ‘De vrije vogel en zijn kooien’.

Foto’s: Maria Montessori – An Anthology (2005), Association Montessori Internationale, Amsterdam

School komen. Kinderen van ouders die 3

De HUM is de voorganger van de Larense Montessorischool aan de Leemkuil in Laren, die nog steeds bestaat. Cor Bruijn schreef zelf ook: streekromans en jeugdliteratuur, zoals ‘Sil de Strandjutter’ (1940). Bruijn bezocht onder meer congressen van het New Education Fellowship in Locarno (Zwitserland) in 1927 en Elsinore (Denemarken) in 1929.

nummer 1 | jaargang 41

het vrijzinnige gedachtengoed waarderen en van de vele kunstenaars uit in de omgeving, zoals schilders van de tweede generatie Larense School, voor wie kunstzinnige opvoeding een belangrijk speerpunt is. Het aantal leerlingen stijgt in korte tijd. Er komen meer leraren en de school wordt uitgebouwd.

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

Schoolkamp

van groot belang voor ontwikkeling kind

Ontwikkeling zelfstandigheid Voor de meeste kinderen is het schoolkamp de eerste keer dat ze op zichzelf zijn aangewezen. In een andere omgeving, zonder de aanwezigheid van ouders. Dat is best eng, zelf beslissingen nemen. Maar al snel neemt zelfvertrouwen het over van angst en ervaren kinderen op positieve wijze dat ze tot heel veel in staat zijn. Sociale ontwikkeling Gelukkig zijn daar natuurlijk ook de andere kinderen. Die zitten in eenzelfde situatie, je staat er dus niet helemaal alleen voor. Samen activiteiten ondernemen, samen de afwas doen en samen slapen. In een kort tijdsbestek wordt

Kennis maken met natuur De huidige generatie kinderen lijkt steeds minder buiten te komen, de wereld wordt in toenemende mate “digitaal”. Juist tijdens schoolkamp is er volop tijd om buiten allerlei activiteiten te ondernemen. Kinderen ervaren weer hoe mooi de natuur is en wat een prachtige speelomgeving er klaar ligt.

‘Ieder kind dat schreeuwt heeft ooit rustig om aandacht gevraagd’ Nel de Groot Leerkrachtenbegeleider, coach en opleider bij Stichting Monton; montessoriopleider Chinese leerkrachten

Kortgeleden las ik een boek van Anne-

de grens’ of spreek met mensen in je

tact met andere kinderen uit de weg.

jet van der Zijl. Niet het mooie Sonny

omgeving die gepest zijn als kind: de

Ik ben benieuwd of we allemaal onvei-

Boy, of De Amerikaanse Prinses maar

impact draag je je hele leven met je

ligheid herkennen bij kinderen. Welke

het onbekendere Moord in de Bloed-

mee. Volgens Annejet kan het resulte-

handvatten hebben we in huis om het

straat. Een boek dat Annejet schreef

ren in een bloedbad. Tristan, de schut-

tij te keren? Wat doen we eraan, ermee,

toen ze nog misdaadjournalist was. Ze

ter uit Alphen aan de Rijn, werd als je

ertegen vanuit onze montessorivisie?

wil in het boek de menselijke verhalen

de kranten en internet mag geloven,

Wat zijn onze strategieën? Veel van de

achter de krantenberichten tonen. Wat

als kind al ‘vreemd’ gevonden. Vreemd

montessorischolen de ik ken zijn te-

mij betreft is ze daarin geslaagd.

betekent in mijn ogen dat je niet suc-

vreden over hun pedagogisch klimaat.

Het trof het me als een mokerslag

cesvol participeert binnen de groep die

Betekent dit dat er niet gepest wordt?

dat in 90 procent van de beschreven

dit beweert. Het is dus van belang om

We kennen de Vreedzame School

verhalen de dader op een of andere

met alle kinderen in je groep of op je

methode, we kennen de Kanjer Trai-

manier buiten de maatschappij was

school contact te hebben en betrokken

ningen. Sluit het aan bij onze visie op

komen te staan. Doorgaans begon dat

bij ze te blijven.

omgaan met elkaar? Zijn de heterogene

in de jeugd. Zoals bij de intelligente

Wij leerkrachten zijn samen met

samenstellingen van onze groepen een

jongen Dirk (verhaal: Die Leiden des

ouders als eerste verantwoordelijk

voordeel of een nadeel hierin? Wat is

jungen Wagners) die hoge cijfers

om kinderen ‘op het rechte spoor’ te

de betekenis van ons motto: zorg voor

haalde op school en niet geliefd was bij

houden. Samen moeten we kinderen

jezelf, zorg voor elkaar, zorg voor de

Factsheet > Met 504 inwoners per km2, is Nederland één van de dichtsbevolkte landen ter wereld.

z’n klasgenoten. Om bij de peergroup

beschermen tegen pesten en uitsluiten.

omgeving?

te gaan horen zorgde hij ervoor minder

We moeten voorkomen dat ze gaan

Kunnen we voorkomen dat de daders zo-

hoge cijfers te halen en niet boven het

pesten en anderen buitensluiten.

als in het boek Moord in de Bloedstraat

> Slechts 14% van Nederland wordt aangeduid als “natuur”.

gemiddelde uit te steken. Toch viel hij

Ooit hoorde ik Martine Delfos (bio-

van een montessorischool komen?

nog steeds niet in de smaak bij klasge-

psycholoog en therapeut) in een lezing

Reageer op montessorinet:

> 80% van de kinderen voldoet niet aan de norm van 1 uur matig intensief bewegen per dag.

noten en bij de meisjes op de mid-

zeggen dat ‘ieder kind dat schreeuwt

http://bit.ly/montessori-aandacht

delbare school waar hij zat. Daarom

ooit rustig om aandacht gevraagd

doodde hij zichzelf in een klaslokaal,

heeft’. Kinderen hebben, net als vol-

met een revolver van zijn vader. En

wassenen, primair drie mogelijkheden

dan is er Nico, de moordenaar van

om te reageren op ongewenste en

Kerwin Duinmeijer (verhaal: Het is

onveilige situaties: fight, flight or freeze.

fijn om wit te zijn), die opgroeide op

We kennen allemaal het kind dat in pro-

straat in Amsterdam. Zijn vader had

test gaat, dwars is of altijd commentaar

een zwaar oorlogstrauma. Zijn moeder

levert. De vechtreactie. Wat hebben we

had behalve haar Amsterdamse café

in huis om dit kind zich weer veilig te

haar handen vol aan het opvoeden van

laten voelen? En wat doen we bij het

de drie dochters. Beide ouders hadden

kind dat vlucht? Dat soms letterlijk

geen tijd of aandacht voor Nico, het

van school naar huis probeert te lopen

nakomertje.

halverwege de dag? Of dat vlucht in

Bij deze verhalen vraag ik mij af: hoe

boeken lezen of nieuwe uitdagingen

zorgen wij in het montessorionderwijs

in het leren uit de weg gaat. Andere

ervoor dat kinderen niet buitengeslo-

kinderen bevriezen: De een blijft keurig

ten of uitgesloten raken? Kijk maar

bij de eigen tafel zitten, werkt niet en

eens naar tv programma’s als ‘Over

vraagt geen lesjes. Een ander gaat con-

Weer tijd om te spelen Waar er steeds meer druk op kinderen ligt, is er tijdens schoolkamp uitgebreid de tijd voor buitenactiviteiten. Creativiteit wordt gestimuleerd en buiten spelen is tijdens schoolkamp normaal. Even geen afspraken bij de sportvereniging, even geen deadlines maar gewoon spelen! Echte gezelligheid Tot slot, en dit is misschien wel de belangrijkste reden waarom ieder kind een schoolkamp verdient, het is gewoon gezellig! Natuurlijk, tijdens kamp leren kinderen in een hele korte tijd heel veel vaardigheden, maar een schoolkamp is pas echt geslaagd zodra je al die blije gezichten ziet!

er veel samengewerkt. De sociale ontwikkeling krijgt hierdoor op schoolkamp, in korte tijd, een enorme stimulans. Vriendschap Uit deze intensieve samenwerking zie je vaak ook hechte vriendschappen ontstaan. Uit onderzoek blijkt bovendien dat kinderen die op schoolkamp gaan ook later in hun leven eerder vriendschappen sluiten en over meer leiderschapskwaliteiten beschikken.

Column

> Daarintegen geeft 80% van de kinderen aan blij en vrolijk te worden van buiten spelen. > Een klein beetje natuur, heeft al een grote invloed op stressbestendigheid bij kinderen.

Kijk voor meer informatie op: www.groepsgebouw.nl/ontwikkeling Stichting Paasheuvelgroep is een aanbieder van schoolkamplocaties. Wij worden trots als er nieuwe ervaringen worden opgedaan en vriendschappen worden versterkt. Als de mobiele telefoon even plaats maakt voor echte “analoge” aandacht en herinneringen voor het leven ontstaan. Wij geloven in het traditionele kamp, maar dan wel in een hedendaags jasje.

Contact

0800 - 400 400 4 (gratis)

info@paasheuvelgroep.nl www.groepsgebouw.nl facebook.com/paasheuvelgroep

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

De Kwestie

Egbert de Jong Algemeen directeur

De Kwestie

Ouders zijn opvoeders, net als leraren. In instellingen voor montessori-educatie zijn professionals niet boven hen verheven. Ouders en leraren staan er - gelijkwaardig - zij aan zij.

Wat wil ik wel? Vanuit school goede informatie krijgen waar ik thuis met mijn kind wat mee kan. Dat ik, als het op school gaat over dieren in de sloot, in het weekend ook eens met een netje in de sloot ga poeren. Dat ik weet welke schrijffouten ik wel en welke ik niet hoef te corrigeren thuis, ik weet welke taal op school wordt gesproken om ruzies op te lossen en dat thuis ook kan toepassen. Ik wil echt meegenomen worden in de ontwikkeling van kinderen en daar is meer voor nodig dan zeggen dat ouderparticipatie 3.0 is ingevoerd. Het begint ermee elkaar serieus als partner te zien, wij leerkrachten richting ouders en ook zeker ouders richting leerkrachten.

Montessorivereniging Haarlemmermeer

Op een school bij mij in de buurt loopt iedere dag een ouder met het rugzakje van zijn kind in de hand de school binnen. Het jongetje zelf loopt met gebogen rug, de ene hand in zijn zak en de andere gewapend met smartphone naast zijn vader. Als opvoeder gun ik het jongetje om zelfstandig zijn rugzak te dragen. De vader heeft ongetwijfeld haast maar Montessori leerde ons al lang geleden dat het belangrijk is om tijd te verliezen om later tijd te winnen.

Wat hoor ik dat veel om me heen: ‘Wij zijn dit jaar begonnen met ouderbetrokkenheid 3.0.’ Klinkt actueel, die 3.0. Maar wat houdt het in en is 3.0 wel het ultieme doel? Zo voelt dat namelijk al snel: 1.0 en 2.0 zijn niet goed, 3.0 moet je willen. Ik ben vader van twee kinderen. Op hun school is het 3.0 wat de klok slaat: ik moet woordvelden invullen voor een oudergesprek, mijn kind moet mee op gesprek en verder ‘kunt u altijd naar ons toe komen’. Dat werd ons op het hart gedrukt de afgelopen ouderinformatieavond. Maar wat als ik dat niet wil? Mijn idee over ouderparticipatie gaat niet over oudergesprekken en welke vorm dat krijgt. Veel meer over hoe we school en thuis met elkaar kunnen verbinden. En daarbij, het lijkt in de publieke opinie soms een beetje verloren te gaan, is nog steeds de school aan zet. Het moet niet ‘u vraagt wij draaien’ worden, waarbij ik als ouder een wensenlijst aanlever en dat school dat moet uitvoeren. Maarten Stuifbergen Groepsleraar Montessorischool Leidschenveen Montessoriopleider Haagse Hogeschool Studiebegeleider Hogeschool Leiden Student onderwijswetenschappen Open Universiteit

20 Leidster Florence luistert ’s morgens aandachtig naar wat moeder vertelt over Pim. Pim is 2,5 jaar en duwt thuis vaak zijn zusje aan de kant en pakt speelgoed af. Gisteren deed hij dit weer. Ze heeft hem op een stoeltje gezet om na te denken over zijn gedrag. Dat doet ze regelmatig. ‘Ja, jonge peuters doen dat vaak,’ zegt Florence vriendelijk tegen de moeder van Pim. ‘Dat zien we ook hier.’ ‘En wat doen jullie dan?’ vraagt de moeder van Pim. Florence is blij met deze vraag. ‘We kijken eerst hoe het andere kind reageert. Als een kind iets afpakt en het andere kind vindt het goed, dan laten we dat. Als een kind een ander kind pijn doet, gaan we naar beide kinderen toe. We vertellen het kind dat omduwen pijn kan doen. We zetten een kind niet op een stoeltje omdat een kind nog niet kan reflecteren op zijn eigen gedrag. Een jong kind moet nog leren hoe je sociaal met andere kinderen omgaat.’

Manja Haze Directeur Montessori Kinderopvang Mickey, Hengelo Montessoritrainer en -coach jonge kind

Montessori Magazine

‘Opvoeden is niet altijd gemakkelijk,’ zucht Pims moeder. ‘Nee,’ antwoordt Florence, ‘ik weet er alles van. Het is vooral veel geduld hebben, dingen liefdevol herhalen. Maar aan het eind van de dag ben ik soms ook wel moe hoor.’ ‘Weet je wat ik altijd doe als ik aan het eind van de dag moe ben van de hele dag met de kinderen bezig zijn?’ ‘Nou…?’ ‘Dan doe ik wat yoga-oefeningen om weer in de rust te komen en Pim doet dan altijd mee. Hij vindt dat geweldig.’ ‘Wat leuk zeg! Misschien ook wel een idee voor hier: peuteryoga.’

nummer 1 | jaargang 41

Gabriël Enkelaar Teamleider onderbouw (havovwo) scholengemeenschap Pantarijn in Wageningen

Montessori Magazine

Ouders vertrouwen hun kinderen dagelijks toe aan leerkrachten die op hun beurt weer vertrouwen op de coöperatieve houding van ouders in onderwijs en opvoeding. Idealiter bouwen alle opvoeders vanuit gelijkwaardigheid samen aan de ontwikkeling van kinderen. De werkelijkheid is soms weerbarstig. 9 van de 10 leraren voelen van waarde te zijn en bij te dragen aan de maatschappij. 4 van deze 10 leraren voelen waardering vanuit hun omgeving. Opvoeding is een delicaat proces, waarbij enige congruentie in het handelen van de verschillende opvoeders wenselijk is. Het begint wat mij betreft bij gesprekken tussen leraren en ouders en het onderling vertrouwen. Dit vraagt ook om een oordeelvrije mindset, ook van de leerkrachten. Onlangs las ik deze quote van Montessori in een Australisch magazine: ‘The child, once he feels sure of himself, will no longer seek the approval of authority after every step’. Ik hoop dat de vader op het schoolplein in gesprek gaat met de leerkracht en dat zijn zoon voortaan zelf zijn rugzak draagt. Met zijn smartphone in de tas. Laat vader en leerkracht praten over net niet behaalde doelen, over nieuwe dromen en hoe zij daar samen aan kunnen bijdragen.

Als ouders van onze jongste zoon Thijs, die geboren is met een ernstige meervoudige beperking, zoeken wij al 28 jaar naar een goed samenspel met professionals in de medische én langdurige zorg, die hij zo hard nodig heeft. Als ouder ken je je kind het allerbeste, maar de professionals zien zoveel kinderen langskomen dat zij meer alternatieven in kunnen brengen, waar je als ouders geen ervaring mee hebt. Het is een voortdurende zoektocht om de driehoek ouders – professionals – kind op een goede manier te laten functioneren. De dialoog met en de boekjes van de orthopedagoog Chiel Egberts ‘Ouders op hun plek’ en ‘Driehoekskunde’ hebben ons daar erg bij geholpen. Hij heeft ze primair geschreven voor toepassing in de zorg maar zijn theorie is ook relevant voor het onderwijs. De onderkant van de driehoek (ouders – professionals) moet stevig en goed in elkaar zitten om het kind zich goed te laten ontwikkelen. ‘Dit vraagt van beide kanten respect en vertrouwen in elkaars bijdrage en het lef om te staan voor de eigen hoek’, aldus Egberts. Onze ervaring in de zorg is, dat nog vaak met de beste bedoelingen de deskundigheid van ouders genegeerd wordt. Ik probeer in mijn werk als teamleider vanuit de andere hoek het juiste evenwicht te bewaren tussen het respecteren én het begrenzen van de inbreng van ouders. De vrije ruimte voor het kind is tegenwoordig veel kleiner nu ouders via elektronische leerlingvolgsystemen en mobiele telefoons het kind voortdurend ‘in beeld’ hebben. Pantarijn is de enige middelbare school in Wageningen en daarom kiezen ouders niet altijd bewust voor onze montessori-identiteit. Dat vraagt van ons extra inzet om hierover op een goede manier met ouders te spreken, zodat het kind als puber/ adolescent de ruimte krijgt van zowel professionals als ouders om zijn eigen ontwikkelingspad te vinden.

nummer 1 | jaargang 41

Vereniging

Het MOC ontwikkelt voor haar leden!

Aan de slag met Examenreglement Vakbekwaam

Martine Lammerts

Foto’s Martine Lammerts

De insteek is om al in januari 2018

delen van nieuwe studenten, bijvoor-

Gulden 10? Wat zijn de kwaliteiten

te starten met de pilots. Na de pilot

beeld op een slotsymposium. Femke

van de auditors? Wanneer zijn we

wordt het werkdocument Waarderend

de Groot en Martine Lammerts leggen

tevreden met de NMV kwaliteit? Wat

auditen aangepast en vastgesteld. Dan

dit idee en de andere opbrengsten van

gebeurt er met het ontwikkelplan en

kan het naar alle leden. Daarin komt

deze bijeenkomst voor aan de secties

de borging? Hoe vaak vindt de audit

ook een reglement Erkenning, inclusief

Obo en Bao en de opdrachtgevers:

plaats? Hoe ziet een auditdag er uit?

bezwaar en beroep. De volgende

zijn we op de goede weg?

– Vragen Wat is de status van de

Ontwikkelgroep Visitatie nieuwe stijl

Vanuit het veld komen er bij het NMV-

regelmatig en bepalen de speerpunten.

secretariaat en het MOC herhaaldelijk

Dit schooljaar ontwikkelen zij, onder

Bijeenkomst vervolgtraject visitatiedocument 0-12 jaar

vragen binnen zoals: bestaan er NMV-

aansturing van het MOC:

De ontwikkelgroep Visitatie nieuwe stijl

voor ‘de harde kant’. Uitgaan van

kijkwijzers voor kindcentra, aan welke

– Opleiding NMV-vakbekwaam en Exa-

heeft samen met Angelique Sterken en

het ‘waarom’ vraagt dat ieder het

pedagogische eisen moet een montes-

menreglement NMV-vakbekwaam

Sascha Brasz en het MOC op woens-

‘waarom’ helder heeft. Dat vraagt

Examenreglement montessorivakbekwaam

dag 20 september teruggeblikt en

om validering en toetsing.

Op 22 september sprak de ontwikkel-

sorimedewerker voldoen en welke opleidingen zijn er? Om breder zicht te krijgen op de wensen en ontwikkelbe-

– NMV-training voor de werkplekcoach – NMV-cursus montessori-opvoeding

– Risico’s Zorg dat erkenningscriteria niet te vrijblijvend zijn, zorg ook

ontwikkelbijeenkomst vindt plaats op 15 november.

groep montessorivakbekwaam over de

vooruitgekeken. Zij ontwikkelen een nieuw visitatiedocument voor 0-12 jaar.

In de middag kwam de profielschets

eerste opzet van het examenreglement.

hoefte heeft het MOC in het veld een

voor ouders en andere belangstellen-

’s Morgens bespraken de deelnemers

van een auditor aan bod: het doel van

Na onze oproep tot medewerking

digitale vragenlijst uitgezet. Als alle

den

de eerste opzet van het werkdocument

deze functie, de organisatorische po-

meldden zich de Bao-leden Femke de

‘Waarderend auditen’.

sitie met verantwoordelijkheden en de

Groot, Lauri van de Wetering, Maaike

vragen goed in beeld zijn volgt terug-

– NMV criteria & visitatie opleiders

Een waarderend auditgesprek nodigt

nodige competenties. De auditor moet

Kramer en Fred Kelpin aan. Zij hebben

dit magazine.

– NMV-opleiding 0-4 jaar

uit tot reflectie en inspireert tot verbe-

in ieder geval een netwerker zijn, com-

samen met de opleiders en het MOC

Verder gaan het NMV-secretariaat en

– 24-uursconferentie in schooljaar

teren. Het vraagt van de auditor een

municatief vaardig. En montessorivak-

flink out of the box gedacht en gewerkt.

andere, meer uitdagende en stimule-

bekwaam, met vakinhoudelijke kennis

Daarbij vroegen zij zich af:

rende rol en een meer open blik. Een

over en ervaring met de doelgroepen

– Wat zie/hoor je een vakbekwame

24 uurs conferentie 2018-2019

waarderend audit is erop gericht om

0-12. En ook hier kwamen praktische

meerwaarde te creëren door te laten

vragen: Hoe vaak vindt er een audit

Na de succesvolle 24-uursconferentie

zien dat verbeteringen kansen zijn. Na

plaats? Hoeveel auditors zijn er nodig?

Werkopdrachten MOC 2017-2018

in 2017 organiseert het MOC een ver-

de presentatie bespraken de deelne-

Mag je vaker een audit aanvragen? Wat

volg in 2018-2019. In samenspraak met

mers kansen, vragen en risico’s.

is de rol van de sectie en van de NMV?

Het MOC werkt nauw samen met

het MOC wordt dit verder opgepakt in

– Kansen Veel gehoord en genoteerd:

De volgende stappen zijn: de profiel-

de secties Bao en Obo. Wyneke de

een nieuwe werkopdracht bij het MOC;

wat fijn die ruimte; het past bij onze

schets van de auditor opstellen, 2 pi-

Vries (Bao), Els Matthijssen (Obo) en

data en oproep werkgroep volgen via

montessorivisie waarbij leerlingen

lotlocaties kiezen, een sollicitatiecom-

Het idee ontstond om tijdens een

Martine Lammerts ( MOC) overleggen

de nieuwsbrief.

en leraren eigenaarschap tonen

missie instellen om auditors te werven.

landelijke NMV-bijeenkomst kennis te

koppeling via de NMV-nieuwsbrief en

het MOC documenten en activiteiten

0-12 jaar

2018-2019

op de website toegankelijker maken en actualiseren. En wat doet het MOC nog meer?

Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

Montessori Magazine

leerkracht doen? – Wat zijn ingrediënten voor de opleiding tot vakbekwaam? – Wat zijn ingrediënten voor de werkplek tot vakbekwaam? – Hoe zie jij de afronding tot vakbekwaam voor ogen?

Het MOC informeert in de nieuwsbrieven en in haar Magazine over de voortgang van haar werkopdrachten. Heeft u vragen, opmerkingen of ideeën, meld het via: martine. ontwikkelcentrum@montessori.nl

nummer 1 | jaargang 41

Thema

Colofon Montessori Magazine is een uitgave van de Nederlandse Montessori Vereniging en verschijnt drie keer per jaar.

Redactie

Na de oproep in de NMV-nieuwsbrief hebben zich

Paul Op Heij, Janneke van de Laar, Boukje van der Pant,

twee nieuwe redactieleden aangemeld: Janneke

Bob Molier (hoofd- en eindredactie)

van de Laar en Boukje van der Pant. Dit keer leveren zij al een bijdrage, in het volgende magazine

Redactieadres (voor artikelen en inhoudelijke mededelingen)

stellen zij zich aan u voor.

E-mail: mm@montessori.nl parel@montessori.nl piazza@montessori.nl Roghorst 184, 6708 KS Wageningen Telefoon: (070) 331 52 82

Correcties/ aanvullingen Montessori Magazine 40-3

Grafische vormgeving en advertentieverkoop

Blz 5 onder kopje Reformpedagogiek

Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Genderwisseling: in het artikel staat Française

Postbus 18, 1720 AA Broek op Langedijk

Celestine Freinet. Maar Freinet heette Celestin en

Telefoon: (0226) 331600

was Fransman.

Fax: (0226) 331601

Elma Media BV

E-mail: info@elma.nl

Blz 11 onder kopje Parkhurst in Nederland

Website: www.elma.nl

Aanvulling Fred Kelpin. ‘René Berends schrijft dat Parkhurst van Mario Montessori hoort dat

Abonnementen

Maria Montessori op sterven ligt. Dat strookt niet

Leden van de NMV ontvangen Montessori Magazine gratis.

met wat Rita Kramer over dat sterven schrijft op

De kosten van een gewoon lidmaatschap bedragen € 31,91. De

bladzij 367 van “Maria Montessori, A Biography

abonnementsprijs voor niet-leden bedraagt € 20,26. Reductie is

by Rita Kramer” Capricorn Books, New York,

mogelijk voor studenten.

1977: “On May 6, 1952, a few months before her

Aanmelding:

eighty-second birthday, she was seated in the

Per fax: (070) 381 42 81

garden of the house of friends in Noordwijk aan

Per e-mail: nmv-secretariaat@montessori.nl

Zee, a little village on the North Sea coast near

Men ontvangt na aanmelding een acceptgirokaart.

The Hague where she liked to come from time

Losse nummers zijn verkrijgbaar bij het secretariaat.

to time for a brief rest. She had been thinking of making a trip to Africa, but it had been suggested

Centraal Secretariaat NMV (voor informatie over abonnementen)

that because of the state of her health she ought

Bezuidenhoutseweg 251-253

not to travel but arrange instead for her lectures

2594 AM ’s Gravenhage

to be given by someone else. Mario was with her

Telefoon: (070) 331 52 82

and she turned to him and said: “Am I no longer

E-mail: nmv-secretariaat@montessori.nl

of any use then?” An hour later she was dead of a cerebral hemorrhage.” De hersenbloeding kwam

Websites NMV:

plotseling. Maria Montessori heeft dus niet lang

www.montessori.nl

op sterven gelegen.

www.montessorinet.nl

Blz 16 laatste alinea

Sluitingsdatum kopij Montessori Magazine 41-2 (maart 2018):

Het boek van Remko van der Drift heet: ‘Fouten

19 januari 2018

Makkelijker kan het niet Een compleet beeld van de leerling vorm je met Aansluiting PO-VO en de AMN Eindtoets

maken moed’. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen uitsluitend na schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie tracht bij alle gebruikte afbeeldingen de eigenaar te achterhalen. Waar dit niet is gelukt, vragen wij de rechthebbende om contact op te nemen. ISSN nummer Koninklijke Bibliotheek: ISSN 2352-2623 Montessori Magazine

nummer 1 | jaargang 41

Kijk snel op www.amn.nl/compleetbeeld

Design www.luxproductions.nl

Montessori

Opleiding

Vernieuwen is vooruitzien Het zelfde team, de zelfde school, maar in een andere, fijn zittende jas www.montessoriopleiding.com

Basisbekwaam in een jaar

Opleiding inclusief twee Keer praktijkbegeleiding

Aanbieding van alle ontwikkelings domeinen

Inspiratie opdoen door werkbezoeken aan de 'Good practice' scholen

Vanaf 2018 ook vakbekwaam + Opleiding 0 tot 4 jaar

Wij verzorgen onze opleidingen ook op locatie NMV gecertificeerd