ΕΠΟ 20 19ος Αιώνας

Page 1

Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

3. Ο 19ος αιώνας1 Σχετικά με τη διαμόρφωση του Ιστορικού – κοινωνικού πλαισίου θα πρέπει να παρακολουθείστε κυρίως τη έκδοση του ΕΑΠ, τ. Β΄, μέρος Α΄ ενότητα 1.1 (εικαστικές τέχνες) και σε ότι αφορά την αρχιτεκτονική, ΕΑΠ, τ. Β΄, μέρος Β΄ και ενότητες 5.1.1, 5.2.1, 5.2.2. οι οποίες αφορούν τις αλλαγές που επιβλήθηκαν στη Αρχιτεκτονική από εικαστικής αλλά και κατασκευαστικής πλευράς. Αντιθέτως στο Χρονικό της Τέχνης αυτά εντοπίζονται στις εισαγωγικές σελίδες των κεφαλαίων 25 και 26, με το τελευταίο να αναφέρεται κυρίως στη περίοδο του τέλους του 19ου αι. Σχετικά με τις εικαστικές τέχνες – κι ειδικότερα τη ζωγραφική, γιατί σε ότι αφορά τη γλυπτική γίνεται αναφορά μοναχά στον Rodin – τα κύρια ρεύματα τα οποία εξετάζονται ως ζεύγη είναι: Ρομαντισμός – Νεοκλασικισμός και Ρεαλισμός –Ιμπρεσιονισμός. Το γεγονός ότι εξετάζονται σε ζεύγη είναι ότι ο μεν Νεοκλασικισμός εμπεριέχεται ή καλύτερα είναι μια άλλη έκφραση του Ρομαντισμού με πιο Ακαδημαϊκά στοιχεία ενώ ο Ιμπρεσιονισμός είναι μια εξέλιξη του Ρεαλισμού αφενός με τη πιο αυθεντική του μορφή στα έργα του Claude Monet ή στην πιο συντηρητική του εξέλιξη τα έργα του Edouard Manet και του κύκλου γύρω από αυτόν: Ranoir, Degas, Whistler. Μια ξεχωριστή πτυχή για τις εξελίξεις στη ζωγραφική είναι η ανακάλυψη της φωτογραφίας αλλά και η μαζική εισαγωγή ιαπωνικών χαρακτικών μέσω χαρτιών περιτυλίγματος τα οποία θα επιδράσουν ταυτόχρονα με διαφορετικό τρόπο το καθένα, αλλά που βοήθησαν στην εξέλιξη κυρίως από τον ρεαλισμό στον ιμπρεσιονισμό, όπως αυτός κυρίως αναπτύχθηκε στον κύκλο του Manet. Στο γύρισμα του αιώνα προς τον 20ο θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαιτέρως το έργο των Seurat, Cezanne, αλλά και vanGogh. Ειδικά για τη περίοδο αυτή θα πρέπει να προσέξετε αν έχει γίνει ειδική μνεία από τους καθηγητές σας. Βαρύτητα στη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά δόθηκε στον Ρεαλισμό και συνακόλουθα στον Ιμπρεσιονισμό ως συνεπακόλουθο του. Τέλος σε κάθε περίπτωση – ανεξάρτητα από κάθε καλλιτεχνικό ύφος – θα πρέπει να δώσετε έμφαση στη θέση του καλλιτέχνη η οποία μέσα στον 19ο αιώνα άλλαξε ριζικά, ώστε οι δημιουργοί να αποκτήσουν την χειραφέτηση και τη ελευθερία που τους έλειπε. Το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι δεν υπάρχει πλέον μια ενιαία αντίληψη για το ύφος ειδικά στη ζωγραφική, ακόμη και σε έργα που ανήκουν στο ίδιο ρεύμα.

3.1 Ιστορικό – κοινωνικό πλαίσιο

Ο 19ο αιώνας στο Χρονικό της τέχνης εξετάζεται στα κεφάλαια 24 (τέλος 18ου/ αρχές 19ουαι.), 25 και 26, ενώ στο ΕΑΠ, τόμος Β΄. Τόσο οι γενικές παρατηρήσεις όσο και το ιστορικό πλαίσιο αποτελούν αποτέλεσμα αποδελτίωσης της των αντίστοιχων ενοτήτων του τόμου του ΕΑΠ και του Χρονικού. 1

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

➢ Γιατί η τέχνη από τα τέλη του 18ου αιώνα και μετά παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από άλλες ιστορικές περιόδους: -ταχύτητα στις εξελίξεις -μεγαλύτερη σύνδεση της τέχνης με την ίδια τη ζωή -καλλιτέχνες συνδέουν το όνομα τους με τις εξελίξεις στη τέχνη, με αποτέλεσμα να εισάγουν μεγαλύτερη ελευθερία στην έκφραση, αλλά και στη σύνδεση της τέχνης με τα κοινωνικά κινήματα -χαρακτηριστικό της ταχύτητας των εξελίξεων είναι η δημιουργία βραχύβιων καλλιτεχνικών κινημάτων ή ρευμάτων από τους ίδιους τους δημιουργούς (ρομαντισμός, νεοκλασικισμός, κυβισμός, φουτουρισμός, σουρεαλισμός, φωβισμός, εξπρεσιονισμός κ.ο.κ.) ➢ Η καλλιτεχνική δημιουργία θα χαράξει νέους δρόμους στα αστικά κράτη (Γαλλία, Αγγλία) δηλαδή στις κοινωνίες που εξέλιξαν το φαινόμενο του αστισμού αλλά και πρωταγωνίστησαν στις πολιτικές εξελίξεις κατά τον 18ο αιώνα. Ακριβώς όπως οι Ιταλικές πόλεις της περίοδο της Αναγέννησης, στις οποίες είχε ωριμάσει ο αστικός τρόπος ζωής. Θυμάμαι πάντα ότι όλα τα πνευματικά και καλλιτεχνικά κινήματα είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης των αστικών κέντρων από την αρχαιότητα μέχρι και του σύγχρονους αιώνες. ➢ (Γαλλία) Γαλλική Επανάσταση και καλλιτεχνικές εξελίξεις κατά τον 19ου αι: α) οικονομική και πολιτική κρίση, β)κατάργηση βασιλείας, γ)άνοδος δημοκρατικών καθεστώτων, δ)περίοδος Τρομοκρατίας(1793-4) (Robespierre, Saint-Just, Couthon) – εκτελέσεις πολλών μελών της αριστοκρατίας, αλλά και διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου, καθώς και σύνταξη εθνικού στρατού – πολλοί καλλιτέχνες θα ακολουθήσουν την τύχη των εργοδοτών τους ε) περίοδος Διευθυντηρίου (1795-99)κυριαρχία μεσαίας αστική τάξης, στ) άνοδος του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ο οποίος κυριάρχησε στα ευρωπαϊκά πράγματα από το 1799 μέχρι 1815.

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

➢ Στη περίοδο του Βοναπάρτη η Γαλλία – με τη διάχυση των ιδεωδών της Γαλλικής Επανάστασης – θα καταφέρει να διαλύσει το σύστημα εξουσίας της μοναρχίας, το οποίο πλέον ήταν ευάλωτο, ➢ Αφύπνιση των εθνικών συνειδήσεων των ευρωπαϊκών λαών, ειδικά όσων ήταν υπό ξένη κυριαρχία (π.χ. Ελλάδα) ➢ Η εποχή που θα ακολουθήσει θα είναι γεμάτη από πολιτικές αναταραχές και επαναστάσεις με μόνιμο αίτημα τη μεγαλύτερη συμμετοχή του αστικού κόσμου στη διοίκηση του κράτους (μερίδιο εξουσίας) 1848: Άνοιξη των λαών και 1871: Παρισινή Κομούνα ➢ Εθνικές εξεγέρσεις στην Ευρώπη. ➢ 1780 η έναρξη της Βιομηχανικής επανάστασης, δηλαδή το πέρασμα από τη χειρονακτική αγροτική οικονομία στη κυριαρχούμενη από τα εργοστάσια των πόλεων. ➢ Οι Ευρωπαίοι έμποροι (αστοί) κατανοούν τη δύναμη της μηχανής και τον πλούτο που μπορεί να παραχθεί από την εκμετάλλευση της ➢ Παγκόσμιος Καπιταλισμός: διαρκώς επεκτεινόμενες αγορές για τη προώθηση των αγαθών (Ινδία, Αφρική, Ασία, Αμερική) ➢ Αύξηση πληθυσμού στη Ευρώπη: μεγέθυνση εσωτερικής αγοράς, αύξηση κατανάλωσης, εργατικά χέρια ➢ Σιδηρόδρομος: το σύμβολο της βιομηχανικής επανάστασης ➢ Γενικά για τις ιστορικές - κοινωνικές εξελίξεις στη Ευρώπη θα πρέπει να θυμάστε ένα γενικό συμπέρασμα που αναφέρει ότιΗ ΓΕ και ΒΕ εκδηλώθηκαν ταυτόχρονα και επηρέασαν του ίδιους ανθρώπους αλλά με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό (αστοί, λαϊκά στρώματα)με κοινό στόχο την κατάρρευση του απολυταρχισμού, του μερκαντιλισμού και των υπολειμμάτων του φεουδαλισμού, ενώ και οι δύο ανέπτυξαν τη θεωρία του οικονομικού ατομικισμού και του πολιτικού φιλελευθερισμού, της ταξικής συνείδησης. Ειδικότερα όμως: Η ΓΕ ενθάρρυνε την ανάπτυξη του εθνικισμού και του αυταρχισμού, ενώ η ΒΕ τη νέα κοινωνική πραγματικότητα με την διαμόρφωση των κοινωνικών τάξεων των πόλεων (αστική τάξη, προλεταριάτο). H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

3.2 Τα έργα τέχνης Ζωγραφική (Ρομαντισμός) Francisco_de_Goya, El_Tres_de_Mayo 1808 (1814)

➢ Από τους πρώτους εκπροσώπους του ρομαντισμού: βιώνει όλη τη περίοδο των αλλαγών που θα επιφέρει το δεύτερο μισό του 18ου αι: τη ΓΕ αλλά και το τέλος του Ναπολέοντα (1815) τις πρώτες εθνικές επαναστάσεις (π.χ. Ελλάδα. ➢ θεωρείται παγκόσμια ιδιοφυία (χαρακτική, ζωγραφική, ένταξη στοιχείων που θα καθορίσουν την τέχνη του 19ου και 20ου αι. ➢ επηρεάζεται από Greco, Velazquez, Tiepolo (ιταλικό, ροκοκό) / επίσημος αυλικός ζωγράφος στη Μαδρίτη. ➢ από τους πρώτους που απορρίπτουν το παρωχημένο τρόπο ζωγραφικής (βλ, εξιδανίκευση) ➢ πορτραίτα, δεν διστάζει να προβάλει την ασχήμια, τη ματαιοδοξία, την απληστία, τη κενότητα ➢ τεράστια παραγωγή χαρακτικών: θέματα φαντασίας, μυστηρίου αλλά και πλάσματα που απορρέουν από τους προσωπικούς φόβους του δημιουργού, έντονη κριτική μέσω του αποτροπιασμού του σε προκαταλήψεις, H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

➢ τα θέματα αυτά μαρτυρούν την απομάκρυνση από τη παράδοση και τη ελευθερία που αποκτά ως δημιουργός(Ρέμπραντ, χαρακτικά, θρησκευτικά θέματα)εκφράζοντας ανοιχτά πλέον την γνώμη του και την άποψη του ➢ Θέμα: η αναίτια εκτέλεση 300 αθώων Ισπανών από Γαλλικά στρατεύματα στη Μαδρίτη, ➢ Πρωτοποριακό έργο: ➢ ιστορικό ντοκουμέντο ➢ αντιηρωικό έργο: οι ηττημένοι αποτελούν το κεντρικό θέμα, ως μάρτυρες της ιστορίας (βλ. αντιηρωικά έργα Γκερνίκα, Π. Πικάσο, 20ος αι), ➢ κεντρική μορφή, απόγνωση, αθωότητα, ➢ καλλιτεχνικά, η κεντρική μορφή φωτίζεται από τη πηγή στο κέντρο (μπαρόκ), έντονη συγκινησιακή φόρτιση, ανθρώπινη καταπίεση αλλά και πόνος απέναντι σε οργανωμένη στρατιωτική μηχανή (ρομαντισμός). Ζωγραφική (Ρομαντισμός-τοπιογραφία) John Constable, Το κάρο του σανού, 18212

➢ ο JC παλεύει με τη ζωγραφική παράδοση και προσπαθεί κατά κάποιο τρόπο να την ανατρέψει,

2

Gombrich,σ. 494-496

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

➢ θέλει να ζωγραφίζει αυτό που εκείνος βλέπει κι όχι τις μανιέρες που έχουν κληροδοτηθεί από το παρελθόν, ➢ ζωγραφίζει εκ του φυσικού και στη συνέχει επεξεργάζεται τα έργα του στο εργαστήριο, ➢ δεν τον αφορά το ειδυλλιακό, και τα κλισέ στη τέχνη του τοπίου αλλά το αληθινό, ➢ αντιτίθεται στη bravura δηλαδή να ζωγραφίζει πέρα από αυτό που είναι αληθινό, δηλαδή πέρα από αυτό που εμπειρικά μέσω τις αισθήσεις του αντιλαμβάνεται. ➢ δεν τον ενδιαφέρει ο εντυπωσιασμός αλλά η απόδοση της φύσης μακριά από πόζες και εκζήτηση. ➢ τα σχέδια του είναι πιο τολμηρά από τους τελειωμένους πίνακες του. Στο έργο Το κάρο του σανού,

➢ αγροτική σκηνή,, κάρο με σανό διασχίζει το ποτάμι προς το νερόμυλο, ➢ όμως αυτό που κυριαρχεί είναι ο ουρανός: το φως και ή κίνηση των σύννεφων, τα λιβάδια, ➢ η κίνηση του νερού που καταλήγει στον νερόμυλο, ο οποίος έχει αποδοθεί δίχως καμία ωραιοποίηση, αλλά και την άρνηση του να εντυπωσιάσει, ➢ στο έργο κυριαρχεί η ίδια η φύση και όχι η διάθεση του καλλιτέχνη να εντυπωσιάσει. Gustave_Courbet, Bonjour Monsieur Courbet, Musée Fabre, 1854 (ρεαλισμός)3

Gombrich, σ. 510-511. Στο ίδιο, για σχολή Μπορμιζόν και αντίδραση στον επιβαλλόμενο Ακαδημαϊσμό, Francois Millet, Οι Σταχομαζόχτρες, σ. 508-509. 3

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

➢ O Gourbet (1817-1877) θα συνδέσει το όνομα του με το κίνημα του ρεαλισμού (Realism,Έκθεση Παρίσι 1855) «σκοπός μου είναι να ζωγραφίζω τη φύση όπως ακριβώς είναι… την όψη της εποχής μου σύμφωνα με τη δική μου εκτίμηση» ➢ Στη καλλιτεχνική του συνείδηση, και γενικότερα στο έργο του, εξοβελίζετε εντελώς ο ρομαντισμός (Ντελακρουά, Ζερικώ, ηρωικές μορφές ή πράξεις) ➢ Στους πίνακες του δεν υπάρχει – συνήθως - σημείο αναφοράς ως, κλασική αντίληψη του χώρου αλλά αποδόμηση χώρου . ➢ Πραγματικά πρόσωπα – μορφές πίνακα σε πρώτο πλάνο ➢ Γενικά ο G ήθελε η τέχνη του να σοκάρει την αυτάρεσκη αστική τάξη – ασυμβίβαστος με Ακαδημαϊσμό ➢ Στο έργο Καλημέρα κε Κουρμπέ προβάλλεται η θέση του καλλιτέχνη ➢ Παριστάνει τον εαυτό του με τα σύνεργα της δουλειάς, χωρίς θεαματικές σκηνές, χρώματα ή αρμονία. ➢ Σχεδόν άτεχνη διάταξη ➢ Προσβάλλει τον αστικό κόσμο προβάλλοντας με «λαϊκά ρούχα» σχεδόν σαν αλήτης, ➢ Προβολή του ασυμβίβαστου καλλιτέχνη, που δεν υποτάσσεται στις συμβάσεις του αστισμού H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

Edgar Degas, Ballet Rehearsal on Stage, 1874, Μουσείο Ορσέ

➢ Επηρεάζεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο από τις νέες τάσεις (ιαπωνισμός, Φωτογραφία, κύκλος ιμπρεσιονιστών – αν και παραδέχεται τις περισσότερες από τις θέσεις τους) – αποφεύγει τη ζωγραφική στο ύπαιθρο – επιλέγει τους εσωτερικούς χώρους (αστική ζωή). ➢ Δεν ανήκει στον κύκλο των Ιμπρεσιονιστών, αλλά στη ομάδα των καλλιτεχνών του κύκλου του Μανέ (επιμένουν ότι το σωστό σχέδιο και στην άψογη τεχνική

-

θαυμαστής του Ingres). ➢ Στις χορεύτριες παρατηρεί τα σώματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες και από ψηλά σε διαφορετικές στιγμές (ανάπαυσης, ασκούμενες). ➢ Δεν τον αφορά η απόδοση της ψυχικής ή σωματικής έντασης.. ➢

αλλά το συμπτωματικό: μελετάει την περίπλοκη προοπτική, την επίδραση του σκηνικού (τεχνητού) φωτός…

παρατηρεί τα χορεύτριες με την αντικειμενική απάθεια των Ιμπρεσιονιστών : αλληλεπίδραση φωτός- σκιάς- αίσθηση της κίνησης αλλά και του χώρου.

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

Η μελέτη του Ε.D. θα αποδείξει στον ακαδημαϊκό κόσμο πως οι αρχές των νέων καλλιτεχνών (Ιμπρεσιονιστές) δεν ήταν καθόλου αντίθετες με το καλό σχέδιο, αλλά θέτουν καινούριους προβληματισμού που μόνον ο τέλειος τεχνίτης μπορεί να επιλύσει.

Paul Cezanne Το όρος Σαίντ Βικτουάρ 1885, Barnes, Merion, Pensilvania

➢ Ο P.C. Είναι ένας ευκατάστατος αστός ο οποίος θα αποσυρθεί στην Αιξ-λαΠροβένς , απογοητευμένος με τον τρόπο που οι σύγχρονη κριτική αντιμετωπίζει τη τέχνη – αφιερώνεται στου προβληματισμούς του, δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα διαβίωσης (θέση καλλιτέχνη) ➢ Αναγνωρίζει τις αδυναμίες του ιμπρεσιονισμού ➢ διάλυση φόρμας = διάλυση της οντότητας ➢ θα αποκαταστήσει τον όγκο και την στερεότητα του αντικειμένου, αδιαφορώντας για τις κατακτήσεις της προοπτικής του παρελθόντος ➢ Πρόβλημα του Cezanne είναι το σωστό χρώμα – το οποίο τελικά ταυτίζεται ή εμπεριέχει το σχέδιο:. ➢ Στο παρελθόν, υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ σχεδίου και χρώματος

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

➢ Ο Cezanne θεωρεί ότι η ζωγραφική είναι σχέση τόνων, και η φόρμα είναι η σωστή απόδοση των βασικών σχημάτων: η φύση είναι γεμάτη κώνους, σφαίρες, τρίγωνα… ➢ …ενώ αντιλαμβάνεται ότι η Ακαδημαϊκή τέχνη αντιτίθεται στη φύση εφαρμόζοντας προκαθορισμένους κανόνες κι όχι με μια νέα ματιά. ➢ Ταυτόχρονα θα διαρρήξει τη σχέση του με τον Ιμπρεσιονισμό επειδή αναζητάει τη ζεύξη τη αρμονικής σύνθεσης με την επίτευξη της απλότητας και της ισορροπίας. ➢ Ειδικότερα Στο Όρος Σαίντ- Βικτουάρ εκτός των παραπάνω, αποδίδει το τοπίο με τη γεωμετρικότητα του κάθε κομματιού της φύσης ➢ Τοπίο λουσμένο στο φως (ιμπρεσιονισμός) – αντικείμενα διατηρούν τη βαρύτητα και τον όγκο τους – αίσθηση τάξης και ηρεμίας της φύσης – απόλυτη ισορροπία της σύνθεση με ομαλές μεταβάσεις των όγκων μέσω της χρήσης του χρώματος

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

Αρχιτεκτονική Mackintosh, Η σχολή Καλών Τεχνών στη Γλασκόβη 1897-18994.

➢ Έργο αρχιτεκτονικής των Μηχανικών – βιομηχανική αντίληψη η οποία αποτελεί ξεχωριστό είδος αισθητικής ➢ Χρήση και ορατή χρησιμοποίηση των δομικών υλικών – ομαδική εργασίααλλαγή τρόπου ζωής – εφαρμογή σοσιαλιστικών ιδεών ➢ Ευθείες γραμμές με ελάχιστα καμπύλα στοιχεία – μεγάλοι υαλοπίνακες. ➢ Έμφαση στην χρηστικότητα κατά τον σχεδιασμό και προβολής του – αλλαγή τρόπου ζωής – εσωτερική οργάνωση διαφοροποίηση από παραδόσεις που θέλουν σχεδιασμό όψεων. Μουσική: Είδος: Ιταλική Όπερα Verdi, Τραβιάτα,1853 Machlis, σ.326-333

4

ΕΑΠ, τ. Β΄, ενότητα 5.4.3

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr

H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.