Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr 1.2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ 1.2.1 Κοινωνικές αξίες και κοινωνικές τάξεις Οι κοινωνικές αξίες των αρχαίων Ελλήνων μπορούν να κατανοηθούν σε σχέση με την ταξική διαστρωμάτωση που χαρακτηρίζει αυτές τις κοινωνίες. Πέραν των εμφανών διακρίσεων που υπήρχαν μεταξύ νέων και ηλικιωμένων και ανδρών και γυναικών, η πιο εντυπωσιακή διαφορά ήταν αυτή μεταξύ ελεύθερων και δούλων. Ποιες ήταν οι κοινωνικές τάξεις στην αρχαία Ελλάδα; Οι κοινωνικές τάξεις στις αρχαίες πόλεις – κράτη (με υπόδειγμα την πόλη – κράτος των Αθηνών) συνήθως αποτελούνταν από τους δούλους, από τους ελεύθερους πολίτες και από τους μετοίκους. Η δουλεία αποτελούσε το βασικότερο χαρακτηριστικό της αρχαίας ελληνικής κοινωνία. Το κοινωνικό καθεστώς των δούλων συνίστατο στα εξής: •
Οι δούλοι θεωρούνταν ιδιοκτησία του αφέντη τους και δεν είχαν κανένα απολύτως δικαίωμα.
•
Εξαρτιόνταν, από κάθε άποψη, από τη βούληση του κυρίου τους.
•
Μπορούσε κανείς να τους αγοράσει ή να τους πουλήσει.
•
Οι συνθήκες ζωής τους ήταν άθλιες και αναλάμβαναν τις πλέον δυσάρεστες και βαριές εργασίες.
•
Η υποβολή των δούλων σε σωματική τιμωρία ήταν κάτι συνηθισμένο, αν και οι οικιακοί δούλοι γενικά τύχαιναν καλής μεταχείρισης.
•
Όλοι οι δούλοι είχαν τη δυνατότητα να απελευθερωθούν κάποια στιγμή. Εκτός από τους ξένους, που αποτελούσαν την πλειοψηφία των δούλων, και ένας
ελεύθερος πολίτης μπορούσε κάτω από ορισμένες συνθήκες να περιέλθει σε κατάσταση δουλείας. Οι ξένοι με μόνιμη διαμονή ή μέτοικοι αποτελούσαν μία άλλη κοινωνική τάξη με τα εξής χαρακτηριστικά: ✓ είχαν γενικά όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών αλλά ✓ δεν μπορούσαν να είναι ιδιοκτήτες γης, ✓ δεν μπορούσαν να συμμετέχουν στην πολιτική και ✓ πλήρωναν πρόσθετο φόρο. Οι ελεύθεροι πολίτες αποτελούσαν τη σημαντικότερη κοινωνική ομάδα με τα [7] H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr