Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 3ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΠΑΝΤΗΘΕΙ ΣΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία γεννήθηκε στην αρχαία Ιωνία και στη Ν. Ιταλία και Σικελία με τους Προσωκρατικούς φιλοσόφους. Το κύριο πρόβλημα με το οποίο ασχολήθηκε η αρχαία ελληνική φιλοσοφία στην πρώτη της περίοδο ήταν το μεταφυσικό πρόβλημα της φύσης και της γένεσης του κόσμου. Το κύριο επίτευγμά τους αφορούσε την προσπάθεια ερμηνείας του κόσμου στη βάση της λογικής και των φυσικών όρων και στην καθιέρωση της ανοικτής κριτικής συζήτησης των διαφόρων θεωριών. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Οι πρώτοι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι διατύπωσαν την άποψη ότι υπήρχε μία σταθερή, αιώνια και αμετάβλητη ουσία από την οποία δημιουργήθηκαν όλα τα πράγματα στον κόσμο και σε αυτήν καταλήγουν με την φθορά (μονισμός ή ενισμός). Στις θέσεις αυτές υπήρξε αντίδραση από άλλους αρχαίους φιλοσόφους, γεγονός που οδήγησε στη διαμάχη μεταξύ μονισμού και πλουραλισμού ή πολυαρχίας. Φιλόσοφοι όπως ο Ηράκλειτος και ο Παρμενίδης διατύπωσαν διαφορετικές απόψεις από τους Προσωκρατικούς φιλοσόφους. Οι φιλόσοφοι αυτοί ότι ο κόσμος βρίσκεται σε μία διαρκή κίνηση (Ηράκλειτος) και ότι τα φαινόμενα είναι μία αυταπάτη και ότι η μόνη πραγματικότητα βρίσκεται σε έναν υπερβατικό κόσμο (Παρμενίδης). ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4: Ο Σωκράτης απετέλεσε έναν σημαντικότατο σταθμό στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας διότι ήταν αυτός που έστρεψε οριστικά το ενδιαφέρον από τη φύση στον άνθρωπο και στο νόημα της ύπαρξής του. Επίσης απετέλεσε σταθμό στη φιλοσοφία εξαιτίας της μεθόδου του που απευθύνονταν άμεσα σε όλους τους ανθρώπους. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5: Ο Πλάτωνας επέκτεινε τη διδασκαλία του Σωκράτη μέσω της θεωρίας του των Ιδεών, εξυψώνοντας τις απλές ηθικές έννοιες του Σωκράτη σε αυθυπόστατες ουσίες ή οντότητες. Επίσης ανήγαγε τη διδασκαλία του Σωκράτη σε μεταφυσική φιλοσοφία. Τα τρία κύρια επιτεύγματά του σχετίζονται με το γεγονός ότι οδήγησε στο αποκορύφωμά της την τάση προς την καθολικότητα και την αφαίρεση. Με την πλατωνική φιλοσοφία εισερχόμαστε πλέον στον κόσμο της καθαρά αφηρημένης σκέψης. Ένα άλλο επίτευγμά του είναι ότι με την πλατωνική φιλοσοφία γίνεται αντιληπτό ότι η γνώση για τον κόσμο μπορεί να συγκροτηθεί μόνο με καθολικές [44] H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr και αμετάβλητες ιδέες, προαναγγέλλοντας τον επιστημονικό τρόπο σκέψης. Τρίτον, το έργο του Πλάτωνα μέσω των τομέων της ηθικής, μεταφυσικής, γνωσιολογίας, λογικής και πολιτικής φιλοσοφίας αποτελεί ένα καθολικό σύστημα, που είναι το πρώτο στην ιστορία της φιλοσοφίας. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6: Ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης θεωρείται ότι αποτελούν το αποκορύφωμα της ελληνικής σκέψης γιατί μέσω των τριών αυτών φιλοσόφων επιτυγχάνεται το υψηλότερο δυνατό επίπεδο της ελεύθερης και άφοβης θεωρητικής και επιστημονικής γνώσης στο πλαίσιο της ελληνικής πόλης – κράτους. Η κύρια αντίθεση μεταξύ Πλάτωνα και Αριστοτέλη αφορά τη μέθοδο αλλά και την αντίληψη για τη φιλοσοφία που είχαν οι δύο φιλόσοφοι. Ο Πλάτωνας ήταν ιδεαλιστής, ενώ ο Αριστοτέλης ήταν πραγματιστής και ρεαλιστής. Ο Αριστοτέλης διαφώνησε προς τις πλατωνικές αντιλήψεις περί ενός ιδανικού κόσμου των Ιδεών, θεωρώντας τον κόσμο των φαινομένων ως απόλυτα αληθινό. Το γεγονός αυτό του επέτρεψε να στραφεί προς τη συστηματική παρατήρηση και εμπειρική έρευνα. Επίσης, βασικά στοιχεία αντίθεσης μεταξύ Πλάτωνα και Αριστοτέλη οι αντιλήψεις τους για την ψυχή και το σώμα και η αντίληψή τους για τον Θεό. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 7: Η φιλοσοφία του Αριστοτέλη θεωρείται ότι συνιστά το αποκορύφωμα της ελληνικής φιλοσοφίας γιατί είναι ο φιλόσοφος μέσω του οποίου εισάγεται ο ρεαλισμός στη δυτική φιλοσοφία. Ακόμη γιατί η μέθοδός του συνιστά τον προάγγελο της επιστημονικής μεθόδου που θα αναπτυχθεί ιδιαίτερα στους επόμενους αιώνες. Επιπλέον γιατί το φιλοσοφικό σύστημα του Αριστοτέλη χρησιμοποιήθηκε επί δύο χιλιετίες από την ανθρωπότητα, αποτελώντας ένα από τα βασικά στοιχεία του αραβικού και του δυτικού πολιτισμού. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 8: Σύμφωνα με τους Σκεπτικούς ο καταλληλότερος τρόπος για να φθάσει κανείς στην ευδαιμονία πρέπει να αμφισβητεί συνεχώς τις δοξασίες των ανθρώπων, ακόμα και των φιλοσόφων, εκφράζοντας γνώμη μόνο για τις προσωπικές του εμπειρίες. Σύμφωνα με τους Επικούρειους η ευδαιμονία συνίσταται στην ψυχική ηρεμία (αταραξία) και επιτυγχάνεται με την αναζήτηση της ηδονής, που είναι η κατάσταση στην οποία απουσιάζει πλήρως ο πόθος και ο πόνος. Σύμφωνα με τους Στωικούς η ευδαιμονία επιτυγχάνεται με την επίτευξη της αρετής που θεωρείται το μόνο αγαθό για τον άνθρωπο. [45] H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 9: Ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας θεωρείται ότι αποτελούν σταθμό στην εξέλιξη της ελληνικής επιστήμης για τους εξής λόγους: Ο Πλάτωνας υποστήριξε την ιδέα της θετικής επιστήμης και την εφαρμογή των μαθηματικών στην έρευνα των φυσικών φαινομένων. Ο Αριστοτέλης υποστήριξε τη συστηματική παρατήρηση και τη λεπτομερή εμπειρική έρευνα. Επίσης, υποστήριξε την έρευνα που στοχεύει στην αποκάλυψη των αιτίων των φυσικών φαινομένων. Ο Αριστοτέλης επιχείρησε ο ίδιος να εφαρμόσει αυτές τις στην πράξη, προσφέροντας τα πρώτα δεδομένα της επιστημονικής γνώσης. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 10: Οι αρχαίοι Έλληνες συνέβαλαν στη γένεση της επιστήμης μέσω τριών βασικών σταδίων. Στο πρώτο στάδιο υποστήριξαν τη δυνατότητα της επιστημονικής έρευνας, εισάγοντας παράλληλα την κριτική επισκόπηση των διαφόρων θεωριών. Σε ένα δεύτερο στάδιο διαμόρφωσαν βασικές μεθοδολογικές αρχές, όπως ήταν η εισαγωγή των μαθηματικών, η συστηματική παρατήρηση, η εμπειρική έρευνα και η χρήση της αξιωματικής παραγωγικής μεθόδου συλλογισμού. Σε ένα τρίτο στάδιο πέρασαν στην εφαρμογή της μεθοδολογίας που είχαν επινοήσει, διατυπώνοντας πλέον βασικές αρχές για τα υπό μελέτη φαινόμενα. Με τον τρόπο αυτό η αξιωματική παραγωγική μέθοδος εφαρμόστηκε στα μαθηματικά με σκοπό την αυστηρή μαθηματική απόδειξη. Η εφαρμογή των μαθηματικών στις επιστήμες ξεκίνησε από την αστρονομία και εφαρμόστηκε και στις άλλες επιστήμες. Τέλος, η συστηματική εμπειρική έρευνα που ξεκίνησε από τον Αριστοτέλη συνεχίστηκε να εφαρμόζεται και μετά από αυτόν στις επιστήμες της φύσης.
[46] H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr