Προτεινόμενα θέματα εξετάσεων Καρτέσιος - Νεύτωνας
Καρτέσιος (1596-1650)
Γνωσιολογία Καρτέσιου
Αμφιβολία
Σκέφτομαι άρα υπάρχω
Ο Θεός υπάρχει
Η αισθητηριακή πραγματικότητα υπάρχει
Καρτέσιος (1596-1650)
Ιδέες Καρτέσιου Τις πρωταρχικές και αυταπόδεικτες προτάσεις που είναι το θεμέλιο κάθε επιστήμης ο Καρτέσιος τις ονομάζει ιδέες «ευκρινείς και ευδιάκριτες»: •
Αυτές είναι και τα «σπέρματα» της βέβαιης γνώσης που ενυπάρχουν στον ανθρώπινο νου και αναδύονται αφού καθαρισθεί από τις παραδοσιακές προλήψεις και την επιπόλαιη παρατήρηση.
•
Οι αξιωματικές αλήθειες είναι «έμφυτες» στη συνείδηση και για να τις ανακαλύψουμε το μόνο που χρειάζεται είναι η ορθή άσκηση και διευθέτηση του λογικού κατά τη μελέτη των ιδεών που βρίσκει μέσα του.
•
Όλες οι δευτερογενείς αλήθειες μιας επιστήμης (όλα τα ενδιάμεσα θεωρήματά της) παράγονται από τις αξιωματικές με τη συστηματική εφαρμογή των κανόνων της λογικής παραγωγής.
Καρτέσιος (1596-1650)
Παραγωγισμός Καρτέσιου Ενόραση
• Ο νους συλλαμβάνει τις πρωταρχικές ιδέες των πραγμάτων. • Π.χ. το ότι ένα τρίγωνο έχει τρείς γωνίες.
Παραγωγή
• Από την υπάρχουσα γνώση συνάγουμε με τρόπο λογικά αναγκαίο νέες αναμφισβήτητες αλήθειες .
Ο άνθρωπος έχει το χάρισμα να αντλεί από μέσα του την αλήθεια και τη δύναμη να κατακυριεύσει το φυσικό κόσμο.
Νεύτωνας (1643-1727)
Νεύτων Υποθέσεις στον Νεύτωνα: «Οτιδήποτε δεν προέρχεται από τα ίδια τα πράγματα είτε από τις εξωτερικές αισθήσεις, είτε από το αίσθημα των εσωτερικών σκέψεων, πρέπει να θεωρηθεί υπόθεση»
• Η υπόθεση εδώ είναι η εξηγητική παραδοχή, μια συναγωγή που βγαίνει μέσα από τη συστηματική παρατήρηση. • Μια τέτοια γενίκευση όμως τελεί διαρκώς υπό αίρεση.
Η απόλυτη βεβαιότητα που αναζητούσε ο Καρτέσιος είναι αδύνατη στην εμπειρική επιστήμη
Νεύτωνας (1643-1727)
Μέθοδος Νεύτωνα Πείραμα
Γενίκευση
Καρτέσιος
Νεύτων
• Ανάλυση είναι η μαθηματική νόηση που αναλύει ένα πρόβλημα στις απλές έννοιες που περιέχονται μέσα του. • Σύνθεση είναι η λογική παραγωγή των δευτερογενών αληθειών που συνεπάγονται τα αξιώματα.
• Ανάλυση είναι η επαγωγική εκ παρατηρήσεων γενίκευση που καταλήγει στην αναγνώριση των κανονικοτήτων της εμπειρίας. • Σύνθεση είναι η υπαγωγή ενός όλο και μεγαλύτερου εύρους φαινομένων κάτω από την εξηγητική στέγη των επαγωγικών γενικεύσεων.
Νεύτωνας (1643-1727)
Μέθοδος Νεύτωνα Η συγκεκριμένη θεωρία υπηρετεί μόνο ένα σκοπό: • την εξήγηση των εμπειρικών φαινομένων. Η εγκυρότητά της πηγάζει: Από το παρατηρησιακό της υπόβαθρο Από την πειραματική της επιβεβαίωση Από τις αληθείς προβλέψεις που πηγάζουν από αυτή
• Tα όρια της γνώσης συμπίπτουν με τα όρια της εμπειρίας. • Χωρίς την εισροή πληροφοριών από τις αισθήσεις, ο ανθρώπινος νους θα παρέμενε απολύτως κενός, μια άγραφη δέλτος (tabula rasa)
Hume
Locke
Εμπειρισμός
• Η γνώση μας είναι περιορισμένη, ελλιπής και αποσπασματική. • Ο σκεπτικισμός αυτός (η θεμελιακή δηλαδή αμφιβολία σχετικά με τη φύση των πραγμάτων) μπορεί να ξεπεραστεί μόνο στο πρακτικό επίπεδο της καθημερινής ζωής.