Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Προτεινόμενα θέματα Κεφάλαιο 1ο
• Περίοδοι αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας και είδη της ανά εποχή. Αρχαϊκή περίοδος: έπος, λυρική ποίηση και προσωκρατική φιλοσοφία. Κλασική περίοδος: αττικό δράμα, ιστοριογραφία, σοφιστές, ρητορική. Ελληνιστική περίοδος: νέα κωμωδία, φιλοσοφία (κυνικοί, επικούρειοι, στωικοί, εκλεκτικοί, σκεπτικοί), επίγραμμα, ερωτικό μυθιστόρημα. Αυτοκρατορική περίοδος : ρητορική παιδεία, πρακτική φιλοσοφία, χριστιανική γραμματεία.
• Ποιο το πλαίσιο επικοινωνίας του δημιουργού με το κοινό του; Εορτές, αγώνες, συμπόσιο, αγορά, γυμνάσιο, εκκλησία, σχολές, βιβλιοθήκες, αυτοκρατορικές αυλές όπου μπορούσε να αναπτυχθεί ο κύκλος των λογίων : σε αυτά τα μέρη μπορούσε ο δημιουργός να επικοινωνήσει τις ιδέες του και να αναπτύξει τη γραφή του.
Κεφάλαιο 2ο- Ομηρικά έπη • Ποιοι είναι οι μυθολογικοί κύκλοι του προηγήθηκαν των ομηρικών επών; Αργοναυτική εκστρατεία Αιτωλικός κύκλος Θηβαϊκός κύκλος Τρωϊκός κύκλος
• Ο Επικός κύκλος ή τα Κύκλια έπη έχουν σωθεί αυτούσια, όσον αφορά στα μέρη που σχετίζονται με Θηβαϊκές μυθολογικές αφηγήσεις . (Σωστό ή λάθος) Λάθος. Μέρη μόνο της παλαιότερης μυθολογικής παράδοσης έχουν σωθεί.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
• Σε τι αναφέρεται ο όρος formula(στερεότυπες εκφράσεις/ λογότυποι); Στοιχείο τεχνικής της ομηρικής ποίησης. Πρόκειται για μια τυποποιημένη γλωσσική έκφραση, που χρησιμοποιείται κατ’ επανάληψη, για να ολοκληρώσει νοηματικά και μετρικά τον στίχο. Βοηθούσε στην απομνημόνευση και τον αυτοσχεδιασμό από μέρους των ραψωδών.(σελ.59)
•
Να αναφέρετε αφηγηματικές τεχνικές των ομηρικών επών. (σελ. 67-68 και 95-96) Αναδρομή→ διακοπή διήγησης, επιστροφή στο παρελθόν και αφήγηση ενός γεγονότος σχετικού με αυτό. Προαναγγελία→ όταν ο αφηγητής ή ο ήρωας με τα λόγια του μας προϊδεάζει για το τι θα συμβεί στο μέλλον. Συμπύκνωση→ είναι τα γεγονότα που ενώ διαρκούν χρόνια περιγράφονται μέσα σε διάστημα λίγων ημερών για οικονομία χρόνου. νεκρός χρόνος → είναι η παράλληλη δράση δυο προσώπων, δηλαδή στην Οδύσσεια ενώ ο Τηλέμαχος έχει πάει στην Πύλο να αναζητήσει τον πατέρα του, ο Οδυσσέας γυρνά στην Ιθάκη. επιβράδυνση→ ο ποιητής διηγείται ένα γεγονός χωρίς να βιάζεται να φτάσει ,στο τέλος αυτό γίνεται για να εντείνει την αγωνία του θεατή, παρεμβάλλονται γεγονότα πριν από το κυριότερο. in medias res→ ο αφηγητής ξεκινά την διήγησή του από το μέσον της ιστορία του και έπειτα ξεδιπλώνονται τα γεγονότα από την αρχή. Μετά την Καλυψώ πηγαίνει στους Φαίακες κι εκεί ο ίδιος ο Οδυσσέας αφηγείται στους Φαίακες, αλλά και σε μας τους ακροατές ή αναγνώστες τα γεγονότα από την αρχή. Η δευτερεύουσα διήγηση του Οδυσσέα ονομάζεται εγκιβωτισμός. Εγκιβωτισμός→ Είναι η παρεμβολή μιας αναδρομικής αφήγησης μέσα στην κανονική πορεία των γεγονότων, μια παρένθεση δηλαδή μέσα στην κύρια αφήγηση. Αναχρονισμός → είναι η παρουσίαση εθίμων ή συνηθειών της εποχής του ποιητή (Ομήρου) μέσα στο έπος που διηγείται γεγονότα άλλης εποχής. Π.χ. η καύση των νεκρών στην ρ. Α της Ιλιάδας στιχ. 53 γινόταν στην εποχή του Ομήρου και όχι του Τρωϊκού πολέμου.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
•
Να σχολιάσετε τον όρο «ομηρική γλώσσα».(σελ. 94) Δεν μιλήθηκε ποτέ και πουθενά. Είναι μια τεχνητή γλώσσα, που εξυπηρετεί τους σκοπούς της επικής ποίησης, μεικτή από ιωνικά, αιολικά, αρκαδοκυπριακά και αττικά στοιχεία.
• Με ποιο γεγονός αρχίζει και με ποιο τελειώνει η Ιλιάδα; Αρχίζει με τον λοιμό, που στέλνει ο Απόλλωνας στους Αχαιούς, έπειτα από παράκληση του μάντη Χρύση για την κόρη του Βρισηίδα, η οποία ήταν λάφυρο του πολέμου για το ς Αχαιούς και δεν επιτρεπόταν να γυρίσει στον πατέρα της όπως και ζητήθηκε από τον μάντη και τελειώνει με την ικεσία του Πριάμου, βασιλιά της Τροίας για επανάκτηση του σώματος του νεκρού του γιου από τους Αχαιούς, μετά τον θάνατό του από χτύπημα του Αχιλλέα στη μάχη.
• Να αναφέρετε τους θεματικούς κύκλους από τους οποίους προέρχεται το υλικό της Οδύσσειας.(σελ. 86) Ο πρώτος αφορά σε ιστορία, που διαδραματίζεται στον πραγματικό κόσμο χωρίς την παρέμβαση υπερφυσικών δυνάμεων/ θέμα του : ο νόστος του ήρωα, δηλαδή η επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη. Ο δεύτερος απαρτίζεται από ναυτικά παραμύθια με περιπετειώδη γεγονότα/ επιρροές από εξωελληνικές- μεσογειακἐς πηγές. (διήγηση Οδυσσέα στους Φαίακες)
• Εννοιολογείστε τον όρο νέκυια στην Οδύσσεια και αναφέρατε ποιες ραψωδίες χαρακτηρίζονται από το φαινόμενο. Νέκυια είναι η μετάβαση στον Κάτω Κόσμο με σκοπό την απόσπαση πληροφοριών από κάποιον ήρωα, όπως στην περίπτωση του Οδυσσέα, ο οποίος επισκέπτεται τον Άδη, για να μάθει τον τρόπο γυρισμού στην Ιθάκη από τον Μάντη Τειρεσία. (ραψ. Λ και Ω)
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
• Πως ορίζονται οι «Απόλογοι» του Οδυσσέα και που τοποθετούνται μέσα στο έπος; Απόλογοι είναι η αφήγηση του Οδυσσέα στον Αλκίνοο (βασιλιά των Φαιάκων) για τις περιπέτειές του από την αναχώρηση από την Τροία έως την αποχώρησή του από το νησί της Καλυψούς. (ραψ. Ι έως Μ).
• Η Οδύσσεια, αν και ανήκει στην ίδια επική παράδοση με την Ιλιάδα, είναι ένα διαφορετική από αυτή. Σε τι οφείλεται αυτή η διαφοροποίηση; Η απάντησή σας να μην ξεπερνά τις 20 γραμμές. (σελ. 87-88-89- 91-92-93) Ιλιάδα
Οδύσσεια
Μήνις
Νόστος
Πολεμικός χαρακτήρας : αξίες της πολεμικής αρετής
Μεταπολεμικός χαρακτήρας: περιπέτειες για την άφιξη στην «Ιθάκη»
Αριστοκρατική τάξη
Αστικοποιημένο πλαίσιο
Πολίτευμα βασιλείας (υποτυπώδης ανάπτυξη σε θέματα εξουσίας)
Βασιλεία και δευτερεύουσες μορφές διοίκησης (συμβούλιο γερόντων, μνηστήρες κ. λ. π.)
Ηρωϊκός αγώνας άντρα προς άντρα
Πλάγιοι τρόποι δράσης (ενέδρες, δόλος)
Στρατιωτικά θέματα (οπλισμός, τρόπος μάχης, βαθμίδες ιεραρχίας, πρεσβείες κ.ο.κ.)
Εξωτικά στοιχεία και λαϊκά παραμύθια (υπερφυσικά όντα, μαγικοί κόσμοι κ. ο. κ.)
Αρχαϊκή μορφή- απλή σύνθεση ↷ περιγραφή παθών
Μεγαλύτερη πλοκή στη σύνθεση ↷ περιγραφή χαρακτήρων
Χρονολόγηση : 9ος-8ος αιώνα π.Χ.
Χρονολόγηση : 7ος αιώνα π.Χ.
Πλαισίωση του κύριου πυρήνα με άλλα πολεμικά περιστατικά, τα οποία δεν αποτελούν χωριστούς κύκλους
Πλαισίωση του κύριου πυρήνα με άλλα πολεμικά περιστατικά, που μπορούν να θεωρηθούν αυτόνομοι κύκλοι (Τηλεμάχεια, Πηνελόπεια, αποδοχή του Οδυσσέα από τους Ιθακήσιους σελ. 87)
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Κύκλια έπη • Ορισμός Κύκλιων επών. Έπη που περιγράφουν γεγονότα πριν και μετά την Ιλιάδα. Κύκλος θεμάτων που αρχίζει με τη δημιουργία του κόσμου και τελειώνει με το θάνατο του Οδυσσέα. Κέντρο αναφοράς Ο Τρωϊκός πόλεμος.
• Ποιος ο λόγος μη διάσωσης των Κύκλιων επών; Λόγω μυθολογικού περιεχομένου κατηγορήθηκαν για έλλειψη σοβαρότητας και ποιητικής ευρηματικότητας. Εξ ου και η ενασχόληση με αυτά δεν ήταν η αναμενόμενη. Θεωρήθηκαν άτεχνα και κατώτερης ποιότητας.
• Σχηματική απόδοση των μυθολογικών κύκλων: Ιστορία των θεών:
Θεογονία Τιτανομαχία
Θηβαϊκός κύκλος
Οιδιπόδεια Θηβαϊδα Επίγονοι
Οιχαλίας Άλωσις
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Τρωϊκός κύκλος
Κύπρια έπη (11) Ιλιάδα Αιθιοπίς(5) Μικρά Ιλιάς(4) Ιλίου Πέρσις
Οδύσσεια (συνέχεια του προηγούμενου κύκλου) Νόστοι (5) Τηλεγονεία (2)
•
Ποια είναι τα δομικά μέρη ενός ομηρικού ύμνου και ποιοι οι εκτενέστεροι σε μέγεθος, που έχουν σωθεί; (σελ.102) Δομικά μέρη: Ά Μέρος Επίκληση του τιμώμενου θεού Ιδιότητές του Καταγωγή του Β Μέρος Πράξεις περιστατικά της ζωής του Γ Μέρος Επίλογος→ παραπομπή σε άλλους ύμνους για το θεό Οι εκτενέστεροι: Ο ύμνος σε Απόλλωνα, Αφροδίτη ,Ερμή και Δήμητρα.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
• Πώς ορίζονται οι ομηρικοί ύμνοι, πού τοποθετούνται χρονικά και ποιά η πατρότητά τους; Ύμνος : εγκωμιαστικό τραγούδι προς τιμήν ενός θεού ή ήρωα γραμμένος σε δακτυλικό εξάμετρο ή ελεγειακό μέτρο. Συμπληρώνει το έπος στο περιεχόμενο. Από το 650 έως το 400 π.Χ. Αποδίδεται στον Όμηρο.
Ησίοδος
• Ποια στοιχεία στο έργο του Ησιόδου προσδίδουν έναν εξωελληνικό χαρακτήρα; Ο Ησίοδος στο έργο του εμφανίζει εκτός από θεότητες και πρωτογονικές δυνάμεις, όπως Τιτάνες, Γίγαντες και στοιχεία της φύσης όπως Ουρανός Γη, Χάος. Αυτό το στοιχείο είναι παρμένο ενδεχομένως από ανατολικές θρησκείες, απαρτίζονται από τέτοιους μύθους και τέτοια εξωπραγματικά πλάσματα.
• Ποια τα έργα του Ησιόδου και ποιά η θεματολογία τους; 1. Θεογονία→ αφήγηση της δημιουργίας του κόσμου με την επικράτηση τελικά του Δία έναντι άλλων δυνάμεων όπως ο Ουρανός και έπειτα ο Κρόνος και την αναδιανομή των εξουσιών από τον Δία σε άλλες θεότητες. Επίσης, την ένωση θεών και θνητών που φέρουν στο προσκήνιο τους λεγόμενους ήρωες. 2. Έργα και Ημέραι→ Ποίημα που περιλαμβάνει διδασκαλίες και συμβουλές. Ασχολείται με θέματα όπως το δίκαιο και η εργασία. Μας εισάγει στην βιολογική κατάπτωση του ανθρώπου και την ενασχόλησή του με θέματα της καθημερινότητας και πολεμικές συγκρούσεις, γεγονότα που συντελούν στον αφανισμό μέρους της ανθρωπότητας. 3. Ασπίδα Ηρακλέους→ Άθλος του Ηρακλή και περιγραφή της ασπίδας του. 4. Κατάλογος γυναικών ή Ηοίαι
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Κεφάλαιο 3ο
• Εννοιολογείστε τον όρο λυρική ποίηση και αναφέρατε τα είδη της. Η λυρική ποίηση είναι είδος ποίησης που συνοδεύεται από τη μουσική της λύρας. Γεννήθηκε την εποχή από τον 7ο αι. και έως τον 5ο οπότε και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες άρχισαν να αλλάζουν. Τα ταξίδια και το εμπόριο κάνουν τους Έλληνες πολίτες να αναζητούν μεγαλύτερη συμμετοχή στα κοινά και στην άσκηση εξουσίας. Αποκτούν συνείδηση της προσωπικής αξίας και ελευθερίας. Μεταβάλλονται και οι ανάγκες της καθημερινότητας και οι πνευματικές ανησυχίες. Τα είδη της είναι : ελεγειακή, ιαμβική, χορική, μελική.
Ελεγειακή • Ορισμός ελεγειακής ποίησης και εκπρόσωποί της. Ποίηση με θρηνητικό περιεχόμενο γραμμένη σε ιωνική διάλεκτο με τη συνοδεία αυλού. Καλλίνος → προτροπή για υπεράσπιση της πατρίδας Τυρταίος→ ποίηση πολεμική -πολιτική, έννοια του ένδοξου θανάτου Μίμνερμος→ αντίθεση της νιότης και του έρωτα με τα γηρατειά. Αρχίλοχος→ αντιηρωϊκό πνεύμα Σόλων → μοτίβο Κακονομία- Ευνομία Θεόγνις →στηλιτεύει τον νεοπλουτισμό
Ιαμβική • Πώς ορίζεται η ιαμβική ποιήση και ποιες οι θρησκευτικές της καταβολές; Ιαμβική ποίηση με αστείο, περιπαικτικό, δηκτικό περιεχόμενο γραμμένη σε ιαμβικό τρίμετρο. Σχετίζεται με τις λατρευτικές τελετές γονιμότητας προς τιμήν της θεάς Δήμητρας. Οι τελετές χαρακτηρίζονταν από άσεμνες πράξεις και τολμηρό τρόπο έκφρασης, γι’αυτό και το να εκφράζεται κανείς με ιάμβους σήμαινε υβρίζω. (Lesky) Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
• Εννοιολογείστε τους ακόλουθους όρους: ασυνάρτητα, επωδός. Ασυνάρτητα→ Μακροί στίχοι που προέκυψαν από τη συνένωση στοιχείων διαφορετικού ρυθμού. Επωδοί: Μικρές στροφές που προέκυψαν από τη συνένωση μεγαλύτερων με μικρότερους στίχους.
Δραστηριότητα 2/ Κεφάλαιο 3 • Καταρτίστε έναν μικρό κατάλογο με τα θέματα που απασχόλησαν στην ποίησή τους τον Αρχίλοχο και Ιππώνακτα. Επισημάνατε τα κοινά θεματικά στοιχεία μεταξύ αυτών των δυο και τις διαφορές τους από την ποίηση του Σημωνίδη. Κοινά θέματα: Υβριστικό λεξιλόγιο, λόγος για προσωπικά βιώματα, το ποιητικό τους κήρυγμα πηγάζει από την πείρα της ζωής.
Διαφορές τους: Ιππώνακτας Ιαμβογράφος
Αρχίλοχος
πεινασμένος
και
Μιλάει επώνυμα για τις περιπέτειές
κουρελής, λαϊκό ύφος, αθυροστομία
του,
στην έκφραση, ποιητικό απόσταγμα
δυνάμεις και δεν χρωστά τίποτα στην
ενός
πνευματική κληρονομιά που του
απομονωμένου
ατόμου
,
απόδοση της στιγμής.
στηρίζεται
στις
δικές
του
άφησαν οι πρόγονοί του.
Σημωνίδης :Επικεντρώνεται στην κριτική κατά των γυναικών για να φτάσει να κάνει λόγο για τα ελαττώματα των ανθρώπων με σκοπό την διόρθωσή τους. Η σάτιρα του Αρχιλόχου έγκειται σε εμπειρίες προσωπικές με ελαφρώς κωμικό χαρακτήρα και αισιόδοξο αν και αντιηρωικό μήνυμα, ενώ του Σημωνίδη σε ανθρώπινα λάθη, που είναι απαραίτητο να μην επαναληφθούν με απαισιόδοξη χροιά.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Μελική • Τι είναι η “στασιωτική” ποίηση και σε ποιόν δημιουργό αποδίδεται; Ποίηση εμπνευσμένη από την καθημερινή πολιτική πραγματικότητα με περιεχόμενο που αφορά σε όρους ήττας ή νίκης και τα αντίστοιχα συναισθήματα που γεννώνται. Αποδίδεται στον Αλκαίο, εκπρόσωπο της μελικής ποίησης.
• Σε τι αναφέρεται ο όρος «ανακρεόντεια»; a) Όλα τα ποιήματα σε ιαμβικό δίμετρο που απετέλεσαν κακότεχνη μίμηση των ερωτικών και συμποτικών ποιημάτων του Ανακρέοντα, ο οποίος αρεσκόταν στην συντροφιά καλλιεργημένων ανθρώπων και τα έργα του είχαν ερωτική χροιά , ενώ ήταν αντίθετος με κάθε είδους υπέρβαση b) Μια συλλογή 60 ποιημάτων της λεγόμενης Παλατινής Ανθολογίας.
Χορική 1. Σε τι αναφέρονται οι παρακάτω τίτλοι: διθύραμβος, επωδική τριάδα, σκόλια, παλινωδία, επίνικοι. Επωδική τριάδα→ ποίημα με τη δομή: στροφή , αντιστροφή, επωδός Επίνικοι→ θρηνητικά τραγούδια – νεκρικά μοιρολόγια Σκόλια→ τραγούδια που ακούγονταν στα συμπόσια Παλινωδία→ (αρχαία λ. παλινῳδία «επανάληψη ωδής ή άσματος» [ειδικότερα «ωδή τού Στησιχόρου, στην οποία ανακαλούσε όσα είχε γράψει προηγουμένως κατά τής μυθικής Ελένης»] < παλινῳδῶ, -εῖς… «ξανατραγουδώ ωδή ή άσμα» < πάλι(ν) + ᾠδή. Από την ειδικότερη αρχαία σημασία της, η λ. παλινωδία έφτασε να σημαίνει ήδη από την ελληνιστική εποχή «ανάκληση, αναίρεση») = (συνήθ. στον πληθ.) συμπεριφορά/τακτική που χαρακτηρίζεται από ανακολουθίες και αντιφάσεις (ορισμός Μπαμπινιώτη)
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Κεφάλαιο 8ο • Σε ποιο έργο του Ευριπίδη απηχούνται οι προσωπικές του αντιλήψεις σχετικά με τον θεό, τη γυναίκα, τους Έλληνες και τους βαρβάρους; (σελ. 270) Μήδεια: 431 π.Χ. →
Επαναστατικός τρόπος αποτύπωσης συναισθημάτων. Από τη μια η Μήδεια αποκαλύπτεται ως συμπαθής χαρακτήρας λόγω των παθών της και από την άλλη οι θεατές αντιλαμβάνονται την φρικτή πράξη να σκοτώσει τα παιδιά της.
Η έννοια του Έλληνα και του βαρβάρου συμπλέκεται καθώς ο Έλληνας Ιάσονας εμφανίζεται να λειτουργεί σε βάρος των υπολοίπων χωρίς σωφροσύνη.
Η γυναίκα δεν είναι πια έρμαιο των καταστάσεων ή απομονωμένο άτομο από τη δράση. Συμμετέχει ενεργά και μάλιστα προχωρώντας σε πράξεις ειδεχθείς.
Με την τραγωδία αυτή έχουμε για πρώτη φορά απεικόνιση της εσωτερικής σύγκρουσης του ανθρώπου στην ιστορία του θεάτρου.
• Οι απόψεις που ακούγονται για τον ρόλο της Ελένης στον Τρωϊκό πόλεμο στο έργο «Τρωάδες» του Ευριπίδη, πού διαφαίνονται και τι δηλώνουν; Φαίνονται καθαρά στον αγώνα λόγων μεταξύ Εκάβης (βασίλισσας της Τροίας) και Ελένης, όπου η καθεμία υπερασπίζεται τη θέση της με επιχειρήματα υπακούοντας στην βάση της λογικής. Ιδιαίτερα η Εκάβη, αφήνει πολύ λίγο συναίσθημα να διαρρεύσει, ενώ απαριθμεί έναν προς έναν τους λόγους που ώθησαν την Ελένη να έρθει στην Τροία. Ήταν ένα παιχνίδι των θεών για την ομορφότερη γυναίκα. Η Αφροδίτη δεν θα έκανε ποτέ τον κόπο να φέρει στην Σπάρτη τον Πάρη. Η ομορφιά δε του Πάρη καθώς και η βασιλική του καταγωγή ήταν που κίνησε το ενδιαφέρον της Ελένης .
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Κεφάλαιο 13ο • Ποιες οι απαρχές της ιστοριογραφίας κατά του κλασσικούς χρόνους;
Εκτεταμένη χρήση γραφής κατά τον 6ο π.Χ. , ταξίδια πολιτισμικές αλλαγές συμβάλλουν στην ανάπτυξη της γνώσης και την αποδέσμευση από δοξασίες. Ενδιαφέρον για ιστορικά γεγονότα σε σχέση με την παρουσίαση στοιχείων εντοπιότητας των λαών. Μείξη ιστορίας εθνογραφίας και μυθολογίας. Πρώτοι οι Ίωνες λογογράφοι προχωρούν σε συγγραφή ιστορικών έργων όπως Ο Εκαταίος ο Μιλήσιος, ο Χάρων ο Λαμψακηνός και ο Ελλάνικος από Λέσβο. Τρεις σημαντικοί ιστορικοί της εποχής ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, και ο Ξενοφώντας.
• Ορισμός νουβέλας. (σελ. 375)
Αυτοτελείς αφηγήσεις περιορισμένης έκτασης, χαρακτηρίζονται από έντονη δραματικότητα. Οι ανθρώπινοι χαρακτήρες παρουσιάζονται αντιμέτωποι με τα πάθη τους. Συμπληρώνουν την ιστορική παρουσίαση των γεγονότων.
• Λίγα λόγια για το έργο του Ηροδότου.
Το περιεχόμενο του έργου του αφορά στην «ιστορίης απόδεξις», δηλαδή την έκθεση των ιστορικών γεγονότων έτσι όπως έλαβαν χώρα σε κάθε εποχή και τόπο. Μιλά για τα επιτεύγματα Ελλήνων και βαρβάρων για να μην σβήσουν άδοξα. Μέλημά του να παρουσιάσει τις αιτίες σύγκρουσής τους. Χρησιμοποιεί αρκετές πηγές και δεδομένα από αυτοψία, δηλαδή την εμπειρία του έχοντας βρεθεί μπροστά στην εξέλιξη των
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
γεγονότων. Το έργο του έχει περισσότερο εθνογραφικό χαρακτήρα με λεπτομέρειες για τοπωνύμια, έθιμα και εκδηλώσεις του κάθε λαού.
• Ορισμός παρεκβάσεων Μέσα στην κύρια ιστορία παρεμβάλλονται πληροφορίες για τον πολιτισμό και την κοινωνία διαφόρων λαών. Η τάση του Ηροδότου για αναλυτικότητα και πληρότητα των εικόνων που ζωγραφίζει. Θεματική ποικιλία αφού ο Ηρόδοτος δεν αναφέρεται μόνο σε ένα ιστορικό γεγονός αλλά παρουσιάζει και το γενικό περιβάλλον γύρω από αυτό με περιγραφές τόπων , εθίμων και συνηθειών των λαών.
• Τεχνικές Ηροδότου Αναδρομική κάλυψη θεμάτων(373) Παρεκβάσεις (374) Σχήμα παράλληλης αιτιολόγησης : Ο ιστορικός παρουσιάζει ένα γεγονός από δυο οπτικές γωνίες για παράδειγμα από την πλευρά ενός Έλληνα και ενός βαρβάρου. (376)
• Μέθοδος και μορφή στο έργο του Θουκυδίδη (σελ. 391-392)
Θεματολογία : Μιλά για τις αιτίες του Πελοποννησιακού πολέμου Είναι προσηλωμένος στην πολιτική και στρατιωτική ιστορία. Εκπρόσωπος ορθολογισμού. Η αφήγηση του πολέμου οργανώνεται με φυσική διαίρεση του στρατιωτικού έτους. Χρησιμοποιεί τα λεγόμενα ζεύγη αντίθετων δημηγοριών, που φέρνουν σε αντιπαράθεση τη διαφορετική οπτική γωνία ρητόρων πολιτικών και στρατιωτικών. Ο Θουκυδίδης θεμελιώνει τις ανθρώπινες αποφάσεις σε ψυχολογικές διαδικασίες. Δεν παρουσιάζει ποτέ τη γνώμη του για τα ιστορικά πρόσωπα, τα οποία εμφανίζονται στα έργα του.
• Ποιος είναι κατά βάση ο χαρακτήρας του έργου του Ξενοφώντα; Ιστορικός αλλά υπάρχουν και έργα με βιογραφικό περιεχόμενο. Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Έργα του Ιστορικά και πολιτικά έργα → Κύρου Ανάβασις, Κύρου παιδεία, Αγησίλαος, Λακεδαιμονίων πολιτεία, Αλκιβιάδης, Ελληνικά. Φιλοσοφικά και τεχνικά έργα→ Απομνημονεύματα, Συμπόσιο, Οικονομικός, Ιέρων, Πόροι , Περί Ιππικής, Ιππαρχικός, Κυνηγετικός
• Αναφέρετε τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν την πολιτική σκέψη του 5ου αι. και σε ποια έργα αποτυπώνεται αυτός ο πολιτικός προβληματισμός; Αθηναίων Πολιτεία→ Ανάλυση του πολιτικού συστήματος της αθηναϊκής δημοκρατίας. Ασκείται έντονη κριτική στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Αθήνας.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Κεφάλαιο 14ο • Πότε αναπτύσσεται η ρητορική κατά τους κλασσικούς χρόνους και ποιοι οι πρώτοι εκπρόσωποί της; Η ρητορική ακμάζει την εποχή της αθηναϊκής δημοκρατίας του 5 ου και 4ου αι. π.Χ. Συνδέεται με το κίνημα της σοφιστικής, λόγω της αμφισβήτησης των αριστοκρατικών αξιών που αναδεικνύουν νέες κοινωνικές ανάγκες και νέες πολιτικές δυνάμεις. Η χρήση του λόγου μπροστά σε ακροατήριο αυξάνεται. Ο πολίτης πρέπει να υπερασπιστεί για υποθέσεις του μόνος του τον εαυτό του. Αναδεικνύεται η έντεχνη ρητορική τέχνη με πρώτους τους Σικελούς Κόρακα και Τεισία.
• Εννοιολογείστε τους όρους: χρήση του εικότος, φονικοί λόγοι, ηθοποιΐα. Εικός→ επιχειρηματολογία που βασίζεται στο πιθανό σενάριο και όχι στα γεγονότα που έχουν πραγματοποιηθεί. Τρόπος αγόρευσης για να πειστεί το ακροατήριο. Φονικοί λόγοι→ Δικανικοί λόγοι του Αντιφώντα που σχετίζονται με θέματα ανθρωποκτονιών. Ηθοποιία→ ο ρήτορας Λυσίας χρησιμοποιεί ύφος λιτό γεμάτο χάρη, επιδιώκει την συμπάθεια των δικαστών και για αυτό είναι ακριβολόγος. Προσαρμόζει τον λόγο στην προσωπικότητα του ομιλητή κατά τέτοιον τρόπο ώστε να κερδίσει την εύνοια των ακροατών.
• Τί σχέση έχουν οι ρήτορες Δημοσθένης και Αισχίνης ; Κατά τον 4ο αι. π.Χ., οπότε και έχουμε τη διεκδίκηση της πολιτικής αρχηγίας στον Ελλαδικό χώρο από τον βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Β΄ , ο Δημοσθένης και ο Αισχίνης προχωρούν σε μια φοβερή πολιτική αντιπαράθεση. Το 346 π.χ. ο Δημοσθένης μαζί με τον Αισχίνη συμμετείχαν σε μια πρεσβεία προς τον Φίπιππο. Ο Δημοσθένης κατηγόρησε τον Αισχίνη ότι χρηματίστηκε και ο Αισχίνης αργότερα, αφού είχε αθωωθεί από τις κατηγορίες, καταφέρθηκε εναντίον του Κτησιφώντα με τον λόγο «Κατά Κτησιφώντος» , επειδή προτάθηκε ο Δημοσθένης να τιμηθεί με στεφάνι για τις υπηρεσίες του στην πατρίδα. Ο Δημοσθένης απάντησε με το λόγο του «Περί στεφάνου» υπερασπίζοντας τον εαυτό του.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr