Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Προτεινόμενα θέματα Κεφάλαιο 1ο – Κλάδοι της βυζαντινής γραμματείας • Ποιες οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες διαμόρφωσης της βυζαντινής λογοτεχνίας και σε ποιο τομέα αντικατοπτρίζεται πρώτα η αλλαγή;(σς. 22-23, μιλάμε για την συνένωση των παραδόσεων και το φαινόμενο δυισμού.) Η βυζαντινή λογοτεχνία αντιμετωπίζει έναν διχασμό γλωσσικό, καθώς στον γραπτό λόγο έχουμε την ευρεία χρήση αρχαϊκών στοιχείων που χρησιμοποιούν οι λόγιοι της εποχής, σε αντίθεση με τον προφορικό λόγο στον οποίο χρησιμοποιείται η δημώδης γλώσσα . Ο δυαδισμός αυτός αναδύεται από την μείξη τριών μορφών γλωσσικής έκφρασης: των κλασσικών κειμένων, της αλεξανδρινής κοινής και της δημώδους καθομιλουμένης. • Αναφέρατε κάποια στοιχεία για τα είδη της βυζαντινής θεολογίας ως γραμματειακό είδος(σς. 25) Θεολογία δογματική ασκητική, που αναφέρεται στους κανόνες ζωής για την ηθική τελειότητα. μυστική που στρέφεται κυρίως στην εσωτερική πνευματική αναζήτηση του ανθρώπου. ερμηνευτική, που αναλώνεται σε ερμηνευτικά ζητήματα κριτικής των χριστιανικών κειμένων. • Διαφορές ιστοριογραφίας και χρονογραφίας στους βυζαντινούς χρόνους.(σς. 27) Βυζαντινή ιστοριογραφία : Οι ιστορικοί γράφουν σύγχρονη με την εποχή τους ιστορία, απευθύνονται σε καλλιεργημένο κοινό. Χρονογραφία: Συνδυάζει μυθολογικά παράδοξα της ελληνιστικής εποχής και χριστιανικές λαϊκές δοξασίες. Οι Βυζαντινοί χρονογράφοι αρχίζουν τις διηγήσεις τους από κτίσεως κόσμου και καταλήγουν στην εποχή τους.
Κεφάλαιο 3ο - Ρητορική Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
• Αναφέρατε τα μέρη της ρητορικής τέχνης • Α. Εύρεση • Β. Τάξη • Γ. Ύφος ή λέξη • Δ. Μνήμη • Ε. Υπόκριση
• Τί είναι τα προγυμνάσματα; Ασκήσεις ρητορικού τύπου για τους πρώτους αρχάριους ρήτορες, προκειμένου να επιτύχουν την ανασκευή ή κατασκευή μιας θέσης, δηλαδή να αποκρούσουν κάποιες κατηγορίες ή να φτιάξουν λόγο σχετικό για την στήριξη ενός κατηγορητηρίου. • Σύγκριση επιταφίου, μονωδίας και εγκωμίου (οι πληροφορίες έχουν συλλεγεί από διάφορες σελίδες) Μονωδία
επιτάφιος
εγκώμιο
Στιχουργική έκταση: 150 στίχοι
Πιο μεγάλος σε έκταση
Δεν υπάρχει περιορισμός
Παθητικός θρήνος
Πρόκληση θαυμασμού και συγκίνησης
Επιδεικτικό είδος ρητορείας για την διαφύλαξη της υστεροφημίας του ατόμου
Ακολουθείται συγκεκριμένη σειρά αφήγησης των γεγονότων : παρόν, παρελθόν, μέλλον
Ακολουθείται συγκεκριμένη σειρά αφήγησης των γεγονότων : παρόν, παρελθόν, μέλλον
Ακολουθείται συγκεκριμένη σειρά αφήγησης των γεγονότων : παρόν, παρελθόν, μέλλον
Σχετικό με άτομα από όλα τα κοινωνικά στρώματα
Σχετικό με άτομα από όλα τα κοινωνικά στρώματα
Σχετίζεται με αυτοκρατορικές δραστηριότητες , κάποιον εκκλησιαστικό αξιωματούχο
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
• Είδη ευκαιριακών λόγων. Προσφωνητικός, προπεμπτικός, πρεσβευτικός, επιθαλάμιος, γενεθλιακός, στεφανωτικός. • Ορισμός κατόπτρου ηγεμόνος (σς. 75) Το κάτοπτρο ηγεμόνος είναι είδος ρητορικού κειμένου που γραφόταν όχι από τον οποιοδήποτε ρήτορα για άλλο άτομο στα πλαίσια μιας κοινωνικής εκδήλωσης. Πρόκειται για λόγο που η σύνθεσή του είχε ανατεθεί σε κάποιο πολύ κοντινό στον αυτοκράτορα άτομο. Είχε προσωπική σχέση μαζί του και μπορούσε να συμβουλεύσει ή και να προειδοποιήσει τον αυτοκράτορα για τυχόν δυσάρεστες καταστάσεις. Το περιεχόμενο των κατόπτρων σχετίζεται με την ιδιότητα του αυτοκράτορα ως επίγειου Θεού, την παράθεση των καλών στοιχείων της προσωπικότητάς του, την αποφυγή κακών καταστάσεων, το ενδιαφέρον για την αλήθεια, την περιφρόνηση του χρήματος, τον αξιοκρατικό διορισμό των ανώτατων κυβερνητικών υπαλλήλων.
Κεφάλαιο 5ο - Ιστοριογραφία • Έργα Προκοπίου και τί πραγματεύονται (σς. 102-103) Υπέρ των πολέμων λόγοι (550)→ Εξιστόρηση των πολέμων του Ιουστινιανού κατά των Περσών, Βανδάλων και Γότθων. Ανέκδοτα (550) → Λίβελος του Προκοπίου κατά της πολιτικής και της προσωπικότητας του Ιουστινιανού. Περί κτισμάτων (554)→ Ανάλυση του οικονομικού προγράμματος και των δημοσίων έργων που πραγματοποιήθηκαν από τον Ιουστινιανό στην ρωμαϊκή επικράτεια.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
• Πως ορίζεται η έννοια του « εγκυκλοπαιδισμού» κατά την περίοδο των Κομνηνών; (σς. 104) Συλλογή και ταξινόμηση των γραμματειακών ειδών κατά των 10 αι. (μέση βυζαντινή περίοδος) από ένα κύκλο πνευματικών ανθρώπων υπό την επίβλεψη του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ’ του Πορφυρογένητου.
• Η «Αλεξιάς» της Άννας Κομνηνής. (σς. 106) Έργο της Κομνηνής μετά το 1168 που έχει ως πρωταγωνιστή τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό, τον πατέρα της.
• Η προσφορά της χρονογραφίας στο Βυζάντιο(σς. 110 τέλος-111) Οι χρονογραφίες βοήθησαν τόσο στην καλλιέργεια του γραπτού λόγου όσο και για την γνωριμία μας με την εξέλιξη της γλώσσας ανά τους αιώνες. Παραθέτουν πληροφορίες για τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο της εποχής τους και κάνουν μια σύνδεση του κόσμου με τα θεία , αφού ότι συμβαίνει στην βυζαντινή χρονογραφία είτε καλό είτε κακό προέρχεται από θεϊκή παρέμβαση.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
•
Ποιες οι βασικές διαφορές ιστορίας χρονογραφίας; (οι πληροφορίες έχουν συλλεγεί από διάφορες σελίδες)
ιστορία
Βυζαντινή χρονογραφία
Οι ιστορικοί προέρχονται από αριστοκρατικές τάξεις και απευθύνονται σε καλλιεργημένο κοινό.
Απευθύνονται στο ευρύ κοινό.
Ως πρότυπό τους η αρχαία ιστοριογραφία.
Εξάρτηση από τη Βίβλο.
Ασχολούνται με τη σύγχρονή τους περίοδο.
Ξεκινούν από κτίσεως κόσμου.
Αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες των γεγονότων.
-
Πρόσβαση σε έγκυρες πηγές- επίσημα έγγραφα.
Συλλογή πληροφοριών κατά βούληση, δεν τους ενδιαφέρει η αντικειμενική αλήθεια.
Συνεχίζουν την αφήγηση κάποιου προγενέστερου ιστορικού.
-
Στόχος η ανεύρεση της αλήθειας.
Δημιουργία μιας παγκόσμιας ιστορίας για την ανθρωπότητα.
Αττικίζουσα γλώσσα, επιρροές από κλασσική ιστοριογραφία.
Απλή καθομιλουμένη.
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Ενσωματώνουν στα κείμενά τους εθνογραφικές και γεωγραφικές πληροφορίες και δημηγορίες.
Δεν τοποθετούν στο έργο τους αποσπάσματα άλλων συγγραφέων.
Ακολουθείται συγκεκριμένη σειρά αφήγησης των γεγονότων : παρόν, παρελθόν, μέλλον
Ακολουθείται συγκεκριμένη σειρά αφήγησης των γεγονότων : παρόν, παρελθόν, μέλλον
Σχετικό με άτομα από όλα τα κοινωνικά στρώματα
Σχετικό με άτομα από όλα τα κοινωνικά στρώματα
Κεφάλαιο 6ο - Αγιολογία
• Ορισμός συναξαρίου . Είναι σύντομο αφηγηματικό κείμενο που διαβάζεται σε μια χριστιανική γιορτή για να θυμίζει στο εκκλησίασμα το εορταζόμενο γεγονός ή τα χαρακτηριστικά του τιμώμενου προσώπου.
• Ορισμός μαρτυρίου. Αφηγηματικά κείμενα που περιγράφουν τα πάθη και τον μαρτυρικό θάνατο ενός αγίου.
• Τί είναι οι ψυχωφελείς διηγήσεις; (σς. 130)
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Κεφάλαιο 7ο • Αυτόμελο, ιδιόμελο, προσόμοιο : ορισμός εννοιών. (σς. 150)
Το τροπάριο που δανείζει τη θεματολογία και την μελωδία του σε άλλους ύμνους ονομάζεται προσόμοιο. Αντιθέτως, το τροπάριο που είναι μοναδικό σε μελωδία και ρυθμό και απαντάται μόνο μια φορά στη μορφή του ονομάζεται αυτόμελο ή ιδιόμελο.
• Χαρακτηριστικά του κοντακίου. Το κοντάκιο είναι ένα ύμνος (ωδή, ψαλμός) που αποτελείται από πολλά τροπάρια. Ανήκει στο λογοτεχνικό είδος της βυζαντινής υμνογραφίας και η αρχή του εντοπίζεται στο 4ο – 6ο αι. Χαρακτηρίζεται από τις αρχές της ρυθμοτονικής μετρικής και της ισοτονίας. Τα θέματα των κοντακίων κρύβουν μια δυναμική ποίηση στις θρησκευτικές επιδιώξεις της με κυριώτερο εκπρόσωπο τον Ρωμανό τον Μελωδό. Τα στοιχεία που συνθέτουν το κοντάκιο είναι: το προοίμιο, ο ειρμός, ο οίκος το εφύμνιο και η ακροστοιχίδα. Προοίμιο: Είναι αυτόμελο τροπάριο στην αρχή του κοντακίου που εισάγει στον ύμνο. Ειρμός : Είναι το πρώτο τροπάριο που χρησιμεύει ως μετρικό και μελικό υπόδειγμα πάνω στο οποίο δομούνται οι επόμενοι οίκοι , δηλαδή στροφές. Οίκος: Τα τροπάρια δηλαδή οι στροφές που συνθέτουν το κοντάκιο. Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Εφύμνιο: Είναι η επωδή, δηλαδή το ρεφραίν του ύμνου . Ακροστοιχίδα: Μια φράση που σχηματίζεται από το σύνολο των αρχικών γραμμάτων κάθε στροφής.
• Ποιες οι καταβολές του Ρωμανού του Μελωδού και ποιος ο χαρακτήρας του έργου του; (σς. 160-161) Βαθύς γνώστης της βιβλικής πατερικής και ελληνικής φιλολογίας γράφει σε λαϊκότροπη γλώσσα αποτυπώνοντας ένα διάχυτο ανθρωπισμό που κινείται μεταξύ του ανθρώπινου και θείου χωροχρόνου. Αφιερώθηκε στην συγγραφή κοντακίων, αφού αξιώθηκε να πάρει το χάρισμα της θεοπνευστίας. Αποδίδονται σε εκείνον 1000 κοντάκια αλλά το σωζόμενο έργο του περιλαμβάνει 89 γνήσια κοντάκια από τα οποία 82 είναι πλήρη. Το περιεχόμενο τους τα κατατάσσει στις εξής κατηγορίες: τα βιβλικά, τα αγιολογικά, τα περιστασιακά. Θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. • Τί γνωρίζετε για τον Ακάθιστο ύμνο;
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
• Ανδρέας Κρήτης, Κοσμάς ο Μελωδός και Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Μεγάλοι υμνογράφοι κανόνων από τον 8ο έως τον 11ο αι. Ανδρέας Κρήτης → Μεγάλος Κανών Κοσμάς ο Μελωδός → Κοντάκιον εις την Κοίμησιν της Θεοτόκου Ιωάννης ο Δαμασκηνός → Οκτώηχος
• Τί γνωρίζετε γενικά για τον κανόνα ως είδος της βυζαντινής υμνογραφίας και τα χαρακτηριστικά του; Για ποιους λόγους αντικατέστησε το κοντάκιο και ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του είδους;
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Κεφάλαιο 8ο- Δημώδης γραμματεία • Χαρακτηριστικά της δημώδους λογοτεχνίας και σημασία της(σς. 184 και 186) Είναι στην πλειονότητά τους ποιητικά Είναι γραμμένα σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο
Δεν είναι προϊόν αντιγραφής άλλων κειμένων αλλά διασκευής της ήδη υπάρχουσας ποιητικής παράδοσης Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
Τα έργα της δημώδους γραμματείας μοιάζουν με δημοτικά τραγούδια
Έχουν λαϊκότροπη έκφραση
Κεφάλαιο 10ο
Απαντούμε ότι τα Πτωχοπροδρομικά είναι ένα έργο που αποτελείται από τέσσερα ποιήματα και καθένα από αυτά έχει διαφορετική θεματολογία. Αποδίδονται στο Θεόδωρο Πρόδρομο και έχουν όλα επαιτικό χαρακτήρα, εξ ου και η ονομασία τους. Έχουν χιουμοριστική διάθεση, διακριτική ειρωνεία, εμμονή σε καθημερινές λεπτομέρειες, κοινωνική κριτική και πλήθος αντιθέσεων (παραθέτουμε και τους αντίστοιχους στίχους που αναφέρονται Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr
Επιμέλεια : Μαγειρία Βασιλική
στα παραπάνω). Όλοι οι ρόλοι των ποιημάτων είναι προσωπεία και δεν ταυτίζονται με τον ποιητή. Σκοπός της απαγγελίας είναι η διασκέδαση.
⤿
Καλό θα ήταν να διαβάσουμε πολύ προσεκτικά όλες τις σελίδες από τα Πτωχοπροδρομικά καθώς και τα πρωτότυπα κείμενα που συνοδεύουν το θεωρητικό κομμάτι.
• Ποια η διαφορά του ανώνυμου έργου «Σπανέας» από τα υπόλοιπα δείγματα της δημώδους λογοτεχνίας; (σς. 230 τελευταία παράγραφος)
Σολωμού 29 Αθήνα
210.38.22.157
210.38.22.495
On-line Φροντιστήριο
www.arnos.gr
info@arnos.gr