SLAVERNIJ, AFSCHAFFINGEN EN DOORWERKINGEN

voor slaafgemaakten die al vóór de afschaffing van de slavernij vrij waren geworden? Ontstond er solidariteit of werden er nieuwe barrières opgeworpen?

De zoektocht naar de stem van slaafgemaakten en andere in onvrijheid levende mensen is natuurlijk niet nieuw. Hun stem weerklinkt niet in de bronnen. Die werden door anderen geschreven: koloniaal bestuurders, planters en andere ondernemers. Een vertekening van de geschiedschrijving lijkt zodoende onvermijdelijk. Begin jaren tachtig schreef de historicus Ranajit Guha dat het beter is die vertekening te erkennen en te beschouwen als een bron van informatie die de geschiedschrijving bepaalt. Door die vertekening te beschouwen als een vaststaand feit en haar te analyseren kunnen we dat verloren gewaande verleden benaderen. Ook de antropoloog Michel­Rolph Trouillot schrijft dat ‘stiltes’ onvermijdelijk zijn in de geschiedschrijving. Opnieuw lezen en overwegen van bronnen biedt ook volgens hem openingen tot een beter begrip van degenen wier stem verloren ging.12 Die inzichten zijn onverminderd waardevol. Naast geschreven bronnen brengen orale tradities, tentoonstellingen in musea, vragen over restitutie van erfgoed, het toegankelijk maken van fotomateriaal en de herwaardering van cultureel erfgoed ter plaatse, zoals plantages, fabrieken, begraafplaatsen, monumenten en archeologisch onderzoek de materiële en immateriële culturele erfenis van de wereld van de gekoloniseerde bevolking dichterbij. Die ontwikkeling moet gestimuleerd en aangemoedigd worden.

Felicia Fricke