SLAVERNIJ, AFSCHAFFINGEN EN DOORWERKINGEN

In Suriname en de Antillen herinneren en herdenken de nazaten van de slaafgemaakten de slavernij, het verzet en de veerkracht op heel verschillende manieren en met heel verschillende verhalen. Op 1 juli 1993 hebben Zwarte mensen, voornamelijk vrouwen, van Surinaamse en Antilliaanse afkomst de afschaffing van de Nederlandse trans­Atlantische eigendomsslavernij in Amsterdam herdacht. Hierna hebben zij een formeel verzoek ingediend bij de regering om een monument op te richten voor de jaarlijkse herdenking van de Nederlandse trans­Atlantische eigendomsslavernij. Door hun activisme en gelobby werd het monument in 2002 realiteit. Het jaar daarna volgde de door de Zwarte bevolking geëiste toestemming voor het oprichten van het Nationaal instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis (NiNsee). Daarbij moet opgemerkt worden dat hiervoor bar weinig publieke steun was. Slechts een handvol mainstream Nederlandse geschiedkundigen en publiek actieve intellectuelen hebben zich uitgesproken voor de groepen die campagne voerden en lobbyden voor het monument en het instituut.

Voor toekomstig onderzoek naar de erfenis van slavernij zijn vier zaken van belang: ten eerste is de herdenking wel zichtbaar, maar nog nooit systematisch onderzocht. Ten tweede is er in Nederland nog geen onderzoek gedaan naar de vergoeding voor slaafmakers, in tegenstelling tot in het Verenigd Koninkrijk waar de aard en omvang van de vergoedingen grondig gedocumenteerd is. Ten derde is het staatstoezicht nog niet systematisch onderzocht. En als laatste moet ook de kwestie van de gevolgen van het contractarbeidersregime op de vrijgemaakte voormalige slaafgemaakten beter onderzocht worden. Ook is het belangrijk om te bedenken welke instellingen en individuen deze onderzoeken precies zouden moeten uitvoeren. Het bestaande universitaire onderzoek naar de Nederlandse slavernij staat bol van de weglatingen, stiltes en omfloerste beschrijvingen.

LaurenLauret (1991) is als nwo Rubicon postdoctoral fellow verbonden aan University College London. Haar onderzoek richt zich op negentiende ­ eeuwse Nederlandse politici met een koloniaal verleden. Samen met Karwan Fatah­Black werkt zij aan een project over burgerschapsvormen in het Nederlandse koloniale rijk gefinancierd door het knaw Fonds Staatsman Thorbecke.

Lauren Lauret