SLAVERNIJ, AFSCHAFFINGEN EN DOORWERKINGEN

Daarbij kwam dat Curaçao als vrijhaven een aantrekkelijk toevluchtsoord vormde voor slavenhalers. Zo was in 1845 het Spaanse schip El Conde de Mirasol – vermoedelijk was dit maar een van de namen van dit schip –uitgerust in Curaçao en vervolgens als slavenhaler naar West­Afrika gevaren. De intra­Caribische slavenhandel bleef een maas in het net, en daarin paste precies de vrijhaven van Curaçao als illegale doorvoerhaven, vreesden de Britse autoriteiten. Zij drongen daarop met succes aan op algehele stopzetting van vergunningen voor uitvoer van slaafgemaakten uit Curaçao, hetgeen in 1847 geschiedde.

◼◼◼ Tot slot

We kunnen vaststellen dat de slavenhandel nog decennialang voortging, ook nadat de Britten de Nederlanders hadden verplicht deze te bestrijden bij de teruggave van koloniën. Het omvangrijkst was de illegale mensenhandel in de Indonesische archipel, hetgeen het Nederlandse koloniale bestuur gedeeltelijk valt aan te rekenen. Nederland treuzelde en keek niet zelden de andere kant op, maar ook de Engelsen, die veel hadden aan te merken op de Nederlanders, handelden niet anders in Azië en Afrika. Wat betreft het Atlantische gebied hadden de Engelsen recht van spreken. In Elmina, Suriname en op de Caribische eilanden bleef immers ook na 1818 slavenhandel bestaan onder het oog van Nederlandse gezaghebbers.

Het is duidelijk dat er nog flinke leemten bestaan in onze kennis van de slavernij, slavenhandel en mensenroof in de Nederlandse koloniën in de negentiende eeuw. Het is vooral opvallend hoe weinig de enorme omvang van de slavernij in de Indonesische archipel in de negentiende eeuw specifiek en heel Zuidoost­Azië in het algemeen, de aandacht heeft gekregen van historici. Doordat het Nationaal Archief de afgelopen jaren omvangrijke delen van de koloniale archieven heeft gedigitaliseerd, is dit onderzoek naar de slavenhandel en slavernij in de Nederlandse koloniale gebieden en wateren wel degelijk mogelijk en zelfs veel eenvoudiger geworden. Ten opzichte van de rest van de wereld valt hierbij bovendien nog een serieuze inhaalslag te maken.