Skjønnlitteraturellersakprosa? 1 Studer framsida på desse bøkene. Kva for nokre av dei trur du er sakprosa? Kva for bøker trur du er skjønnlitteratur?
2
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 2
20.01.11 10.03
2 I sakprosabøker kan du lese faktatekstar om mange ulike emne. Det kan vere om dyr, bilar, dinosaurar, fly eller noko heilt anna. Kva for emne kunne du tenkje deg å lese om? Skriv ei liste.
3 Tenk deg at du skal skrive ei bok om eit av emna frå oppgåve 2. Lag ei framside med tittel og illustrasjon til boka. 4a Klikk deg inn på heimesida til eit bibliotek i nærleiken av der du bur. Klikk på søk og skriv inn eit av emna frå oppgåve 2, eller vel eit anna emne som du er interessert i. b Noter forfattarnamn og titlar på minst tre bøker som du finn om emnet, og lån gjerne ei av bøkene.
3
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 3
20.01.11 10.03
Dyr Den fantastiske Mikkel Rev (Lesebok 5 pluss, side 6–11) 1 Mikkel Rev er fantastisk. Set ein strek under dei orda som er synonym til fantastisk: fabelaktig, uverkeleg, freidig, frekk, utruleg, fanatisk, sjenert, fenomenal, grådig. 2 Lag setningar med dei orda du sette strek under.
3 Ta ord frå kvart hi og lag setningar. Kor mange greier du å lage?
Fru Rev Bean Bunce Boggis Mikkel Rev
dansa skaut åt bjeffa grov
skrekkeleg sakte oppglødd praktfullt omhyggeleg
Eksempel: Fru Rev skaut praktfullt.
4
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 4
20.01.11 10.03
4 Skriv inn orda på rett plass: mot, modig, pågangsmot, motlaus, motet. Mikkel Rev er Sjølv om det såg håplaust ut, blei han ikkje Då det såg som verst ut, fatta han nytt Han heldt
oppe og hadde stort
5 Du har kanskje høyrt uttrykket «lur som ein rev»? Kva eigenskapar tenkjer du på i samband med andre dyr? Set desse orda inn på rett plass: mjuk, klok, redd, sterk. Eksempel:
Dum
som ein sau som ei ugle som ein bjørn som ein hare som ein katt
6 Set ring rundt rett ord. a Kva går raskast?
springe
spasere
rusle
b Kva går saktast?
jogge
spurte
krabbe
c Kva er høgst?
brøle
rope
snakke
d Kva er lågast?
mumle
kviskre
syngje
e Kva er størst?
flodhest
rev
dinosaur
f Kva er minst?
edderkopp
undulat
ugle
5
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 5
20.01.11 10.03
Fakta om ulven (Lesebok 5 pluss, side 14–17) 1 Leiteles i teksten «Fakta om ulven» og finn svar på spørsmåla. a Kva for lydar kan ulven lage med munnen sin?
b Korleis greier ulven å «seie» at han har underkasta seg ein annan ulv?
c Korleis greier ulven å vise kva slags humør han er i?
2 Kva adjektiv passar det å bruke om desse dyra? Kor mange adjektiv greier du å finne om kvart dyr? bjørn
Eksempel: stor, tung, sterk, rask, brun
rev ulv edderkopp krokodille rein tiger
3 Kva kan lukta av ulveurin og fotsveitte fortelje om ein ulv?
6
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 6
20.01.11 10.03
4 Finn og skriv fem faktasetningar som fortel noko om ulven som du ikkje visste frü før.
7
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 7
20.01.11 10.03
Det bruser i blodet (Lesebok 5 pluss, side 22–27) 1 Finn ord som rimar. Kanskje greier du å finne fleire rimord til kvar linje? katt – Eksempel: hatt, natt, datt, matt, ratt tur kasse byggje egg snappe 2 Lag eit lite dikt eller skriv ein kort faktatekst med nokre av orda frå oppgåve 1. Teikn til.
8
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 8
20.01.11 10.03
3 Finn synonym til desse adjektiva. Du kan gjerne bruke ei ordliste. Eksempel: pen – vakker. stilig intens klønete 4 Set desse orda på rett plass i skjemaet. HINGST
VÉR YE
PURKE
SØ
Hanndyr
Hodyr
hund
hannhund
tispe
sau
GALTE HOPPE
Dyr
hest gris
5 Vel ein av fuglane frå tabellen på side 25 i Lesebok 5 pluss. Leit på Internett eller i faktabøker og finn opplysningar om den fuglen du har valt. Skriv minst tre faktasetningar om fuglen.
9
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 9
20.01.11 10.03
I gapet på ein venn (Lesebok 5 pluss, side 28–31) 1 Finn synonym til orda som er streka under. Flodhesten er eit digert dyr. Flodhestar er hissige. Det grufulle gapet. Dei enorme tennene. Karpa stoler på flodhesten. Karper har tenner i svelget. Karpene gjer seg flid. Flodhesten ligg nesten som bedøvd.
10
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 10
20.01.11 10.03
2 Tenk deg at du skal skildre ein flodhest for ein som aldri har sett ein. a Fyll ut skjemaet under. Vekt:
Lengd:
Hud/skinn:
Tilhaldsstad:
Et:
Tenner:
Lepper:
b Bruk orda fr책 skjemaet og gi ei skildring av flodhesten med fullstendige setningar. Eksempel: Flodhesten kan vege opptil 3000 kg.
11
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 11
20.01.11 10.03
3 Tenk deg at du skal skildre ei karpe for ein som aldri har sett ei. a Fyll ut skjemaet under. Vekt: Kjenneteikn: Tilhaldsstad: Et: Viktig arbeidsoppgåve:
b Bruk orda frå skjemaet og gi ei skildring av karpa med fullstendige setningar.
4 Her ser du namn på nokre fiskar og nokre pattedyr. No skal du sortere dei. Skriv fiskenamna inn i fisken og namna på pattedyra inn i løva. Steinbit, panda, uer, tapir, jaguar, laks, håkjerring, hyene, ål, surikat, sei, vortesvin.
12
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 12
20.01.11 10.03
Fylt krokodille (Lesebok 5 pluss, side 32–33) 1 Til fylt krokodille treng du mange ulike ingrediensar. Kva skal du bruke ingrediensane nedanfor til? a Bagett skal vere kroppen til krokodillen. b Kyllinglår og kyllingvenger c Agurk d Oliven e Gulrot f Rosiner g Mandelflak h Tannpirkarar 2 Søk på Internett og finn ut kva slags matretter dette er: a beinlause fuglar b forloren hare c sprengd torsk d kalvedans e syltelabbar 3 Vel ein av matrettene og lag ei lita teikning som passar til namnet på retten.
13
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 13
20.01.11 10.03
Farar i vatnet (Lesebok 5 pluss, side 34–35) 1 Kryssord. Alle løysingsorda til kryssordet finn du i leseboka. 1
2
3
R
T 4
5
K
K
S 6
7
8
9 10
D
T E E B
1 Stort nolevande krypdyr 2 Dyr som et andre dyr 3 Varmt strøk 4 Bruker krokodillen til å halde fast byttet 5 Motsett av liten 6 Levde for 150 millionar år sidan 7 Utryddingstruga dyr 8 Har snabel 9 Krokodillane held ofte til der 10 Gjer krokodillehuda ekstra sterk Kva for eit dyr får du namnet på i kolonnen med dei grå rutene?
14
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 14
20.01.11 10.03
2 Kva slags dyr tenkjer du på når du høyrer om farlege dyr? Fyll ut skjemaet. Dyr
Kvar lever dyret?
Dyret kan vere farleg for
Flått
Mest i område langs kysten
Menneske og dyr som blir bitne av flått
Teikning av dyret
15
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 15
20.01.11 10.03
3 Tenk deg at du er på ein stad der du har sett eit farleg dyr. No skal du lage ein plakat der du åtvarar andre. På plakaten må du ha med: – teikning – skildring av dyret – kvar du har sett dyret
16
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 16
20.01.11 10.03
Veve for å leve (Lesebok 5 pluss, side 38–41) Set ring rundt rett svar. 1 Kvifor er teksten om Petra nummerert? A
for å vise kva som er viktigast
B
for å vise i kva rekkjefølgje ho gjer ting
C
for at det skal bli lettare for deg å hugse
D
for at born skal forstå arbeidet hennar
2 Kva for ein sjanger synest du teksten om Petra passar best inn i? A
reklame
B
oppskrift
C
forteljing
D
dikt
3 Kva for eit av desse dyra er ein edderkopp? A
flått
B
hjulspinnar
C
karpe
D
sommarfugl
4 Fall-lem-edderkoppen grev eit hol i bakken fordi A
han liker å ha det mørkt
B
han gøymer seg til byttet kjem
C
han et makk
D
han spinn i mørke holer 17
32130 Zep 5 LBpl arb NN Mat.indd 17
20.01.11 10.03