ΟΔΗΓΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Μοναστήρια κι Εκκλησίες Νομού Μαγνησίας
ΤΟΠΟΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ - ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ Μαγνησία, τόπος Θεού και Ανθρώπων Στη Μαγνησία, όπου και η ιστορική Μητρόπολη Δημητριάδος και Αλμυρού, υπάρχουν πολλές εκκλησίες, ξωκλήσια και μοναστήρια που προσκαλούν τον επισκέπτη να προσκυνήσει, ανάβοντας ένα κερί αλλά και να θαυμάσει την υπέροχη αρχιτεκτονική τους. Ελάτε να περιηγηθούμε σε τόπους Ορθόδοξης λατρείας, βγαλμένους από μια άλλη εποχή. Σε μοναστήρια και ξωκλήσια όπου στο επιβλητικό φως των καντηλιών, ο κόσμος αλλάζει όψη, χάνει την πεζή γήινη φυσιογνωμία του, και ο άνθρωπος "καινώνει εαυτόν" και εξυψώνεται.
Επιμέλεια - Πηγές Μαρία Θλιβερού, Διευθύντρια Ανάπτυξης Ευάγγελος Κάβουρας, Τμήμα Εμπορίου & Τουρισμού Καταγραφή Μοναστηριών Ν.Μαγνησίας, ΤΕΕ Μαγνησίας, 2002 Καταγραφή Μοναστηριών Β.Σποράδων Ν.Μαγνησίας, ΤΕΕ Μαγνησίας, 2006 Ιστοσελίδα Ιεράς Μητροπόλεως _ημητριάδος www.imd.gr Ιστοσελίδα Ιεράς Μητροπόλεως Χαλκίδος www.imchalkidos.gr Εκτύπωση εντύπου, επιμέλεια: Ασδεράκης Βασίλης
Γυναικείες Μονές
Γυναικεία Μονή του Αγίου Γερασίμου στην Μακρινίτσα Εδώ, κάτω από μεγάλους βράχους, μέσα σε πελώρια κόγχη ο Άγιος Γεράσιμος ο Νέος έκτισε το φτωχικό του κελί. Μετά την οσιακή κοίμησή του το 1740, ο τάφος και τα λείψανά του έγιναν αιτία θαυμαστών σημείων και ιάσεων, με αποτέλεσμα η μοναστική κοινότητα να αναγείρει ναό προς τιμή του που, εν καιρώ, συγκροτήθηκε σε Μονή (1945). Τον Αύγουστο η εικόνα και η τιμία κάρα του τοποθετούνται στο ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μακρυνίτσας για προσκύνησή τους εκ μέρους των παραθεριστών. Στη βιβλιοθήκη φυλάσσονται παλαιές εκδόσεις πατερικών κειμένων. Οι μοναχές (15 στον αριθμό) ασχολούνται με κέντημα, πλέξιμο, αγιογραφία. Λειτουργούν έκθεση και ξενώνας. Τηλ. επικοινωνίας 24280-99171 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 15 Σεπτεμβρίου
Γυναικεία Μονή της Παναγιάς Οδηγήτριας στην Πορταριά Μετόχι της Ι.Μ. Φιλοθέου του Αγ.Όρους ιδρύθηκε το 1961 και βρίσκεται 500μ μετά την Πορταριά σε υψόμετρο 620μ με θέα τον Παγασητικό. Ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο χωρίς να ανήκει στην παλαιοημερολογίτικη Εκκλησία. Η αρχιτεκτονική της δομή εκφράζει τη σύγχρονη αντίληψη του μοναστηριακού βίου. Φιλοξενούνται 20-30 μοναχές. Τηλ. επικοινωνίας 24280-99920 (Δημ.Εν.Πορταριάς) Εορτάζει-πανηγυρίζει: 20 Ιουνίου & 15 Αυγούστου
Γυναικεία Μονή Μέγα Σωτήρα Αγ.Γεωργίου Νηλείας Στη θέση Κανάλια ανάμεσα στον Αγ.Γεώργιο Νηλείας και την Άνω Γατζέα με πανοραμική θέα, ανάμεσα στις ελιές βρίσκεται η αλλιώς αποκαλούμενη Ι.Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, που το 1755 ανακαινίστηκε «εκ βάθρων». Δύο μοναχές από την Ι.Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών εγκαταβιούν σε αυτήν, εκ περιτροπής το καλοκαίρι. Τηλ. επικοινωνίας 24280-93590, 94344 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 6 Αυγούστου
Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Πηλίου στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας Σε απόσταση μισής ώρας από το Βόλο και σε υψόμετρο 650μ, πάνω σε θεαματικό εξώστη με πανοραμική θέα στον Παγασητικό, ξεκίνησε ως ανδρική (12ος αι) μέχρι την ερήμωσή της το 1911 και την επαναλειτουργία της ως γυναικεία το 1974. Έλκει τις ρίζες της από τα μέσα Βυζαντινά χρόνια, εποχή κατά την οποία το Πήλιο, γνωστό τότε ως «Βουνό των Κελίων» ή « Μοναστήρι», αποτελούσε ονομαστή μοναστική κυψέλη της Ορθοδόξου Ανατολής. Σήμερα τα μέλη του Ιερού Κοινοβίου (27 μοναχές), παράλληλα με τον αγώνα για τον πνευματικό τους καταρτισμό και τα υπόλοιπα διακονήματα (χρυσοκεντητική, αγιογραφία, ιερορραπτική, παρασκευή λιβανιού) έχουν αναλάβει και την ανακαινίση του κτηριακού συγκροτήματος της Μονής, το οποίο παρέλαβαν ερειπωμένο, αλλά και τη λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού «ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ» στα 87,5 των FM. Τηλ. επικοινωνίας 24280-93590, 94344 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 6 Σεπτεμβρίου & 8 Νοεμβρίου
Γυναικεία Μονή Γεννήσεως της Θεοτόκου, Στον Άγιο Βλάσιο Πηλίου Βρίσκεται σε υψόμετρο 400μ στη θέση Καραμπάς, κοντά στην Ι.Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Νηλείας ανάμεσα σε πλούσια βλάστηση και ιδρύθηκε την 1-1-1900. Δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε ανδρώα ή γυναικεία Μονή. Το 1979 επαναλειτούργησε από διαλελυμένη σε Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή. Εγκαταβιούν σήμερα 2 Μοναχές.
Τηλ. επικοινωνίας 24280-93736 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 8 Σεπτεμβρίου
Γυναικεία Μονή Παναγίας Γοργοϋπηκόου στο Φυτόκο Σε απόσταση 3χλμ από το Φυτόκο Ν.Ιωνίας και ΒΔ του Βόλου, σε υψόμετρο 500μ, ξεκίνησαν το 1995, με την ευχή του τότε Μητροπολίτου Δημητριάδος και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστοδούλου, οι εργασίες ανέγερσης της μονής στην οποία εγκαθίσταται η εικόνα της Δοχειαριτίσσας Παναγίας Γοργοϋπηκόου. Τηλ. επικοινωνίας 24210 60011 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 1η Οκτωβρίου
Γυναικεία Μονή του Αγίου Λαυρεντίου, Άγιος Λαυρέντιος Πηλίου Βρίσκεται ανατολικά του χωριού Αγ. Λαυρέντιος, που οφείλει την ονομασία και σύστασή του στην προϋπάρχουσα Μονή σε υψόμετρο 610μ. Ιδρυτής ή ανακαινιστής της μονής φέρεται από την παράδοση ο Όσιος Λαυρέντιος ο Μέγας, μοναχός της Μεγίστης Λαύρας, τον 13ο αι. Η ύπαρξη λατινικής επιγραφής πιθανολογεί προΰπαρξη λατινικής μονής Βενεδικτίνων μοναχών από το Αμάλφι της Ιταλίας, πριν από το σχίσμα. Η παρουσία της μονής στην εξέλιξη του ομωνύμου οικισμού υπήρξε καθοριστική, καθώς το Ηγουμενοσυμβούλιο του μοναστηριού διόριζε αντιπρόσωπο του χωριού στις διάφορες κρατικές αρχές, ενώ κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας λειτούργησε «Κρυφό σχολείο» στο Καθολικό της Μονής. Το μοναστήρι υπέστη καταστροφές από τους Τούρκους το 1823. Σήμερα οι 4 μοναχές αγωνίζονται να ανασυγκροτήσουν και να συντηρήσουν τα εναπομείναντα κτίσματα. Τηλ. επικοινωνίας 24280-96226 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 10 Μαΐου και 10 Αυγούστου
Γυναικεία Μονή Τιμίου Προδρόμου, Στο χωριό Συκή της Αργαλαστής Στη θέση Παλάτια της Συκής βρίσκεται σε υψόμετρο 300μ το καστρομονάστηρο τούτο, ενώ απέναντί του εκτείνεται το Αιγαίον Πέλαγος. Εξ αρχής της ιδρύσεώς της (1795) η Μονή υπήρξε ανδρική μέχρι το 1914, οπότε κι έκλεισε για 70 χρόνια. Το 1976 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο. Το 1984 επαναλειτούργησε ως Γυναικεία και μέχρι σήμερα, εκτελούνται οικοδομικά έργα σ' αυτή. Οι 10-12 μοναχές ασχολούνται με την Αγιογραφία, το Χρυσοκέντημα, τα Χειροτεχνήματα της Εκθέσεως, την Κηπουρική, την περιποίηση του Ναού και του Αρχονταρικίου. Τηλ. επικοινωνίας 24230-54826 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 29 Αυγούστου & 9 Νοεμβρίου
Γυναικεία Μονή Αγίου Σπυρίδωνα, στο Προμύρι Ριζωμένο σε παντέρημο τόπο, κατάκορφα σε ένα προβούνι, ανάμεσα στα χωριά Προμύρι και Πλατανιά σε υψόμετρο 230μ χτίστηκε, άγνωστο πότε, τούτο το μοναστήρι. Κάηκε από τους Τούρκους όπως και ολάκερο το χωριό σε αντίποινα για τη φλογερή επαναστατική δράση του Προμυριώτη οπλαρχηγού Γιώργη Ζορμπά και «ανηγέρθη εκ βάθρων» (όπως επιγράφεται) το 1834. Το 1980 το μοναστήρι μετατράπηκε σε γυναικείο και σήμερα απαριθμεί 7 μέλη. Τηλ. επικοινωνίας 24230-71077 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 12 Δεκεμβρίου
Γυναικεία Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγία Κάτω Ξενιάς) Σε απόσταση 16 χιλιομέτρων από την πόλη του Αλμυρού, κτισμένη σε ένα μικρό οροπέδιο με πλούσια βλάστηση και άφθονα νερά, αρχικά ανδρική (ως το 1970) και σήμερα γυναικεία, η «Κάτω Ξενιά» ιδρύθηκε περί τον 11ο -12ο αι. Ξεκινώντας αρχικά ως μετόχι της Άνω Μονής Ξενιάς (που εντωμεταξύ παρήκμασε), αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Εκεί μεταφέρθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας όπως την αγιογράφησε, σύμφωνα με την παράδοση, ο Ευαγγελιστής Λουκάς και η οποία προσελκύει πλήθος πιστών απ' όλη την Ελλάδα. Το 1980 η μονή καταστράφηκε από τον τοπικό σεισμό, με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέας Μονής σε μικρή απόσταση από την Παλαιά, στο λόφο Καστρούλι. Αριθμεί 6 μοναχές. Τηλ. επικοινωνίας 24220-94265 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 23 Αυγούστου Στην ηπειρωτική Μαγνησία υπάρχουν και ιερές μονές, περισσότερο ή λιγότερο εγκαταλελειμμένες στη φθορά του χρόνου, που περιμένουν υπομονετικά την εγκαταβίωση από μοναχούς και μοναχές και προς το παρόν τη δικιά μας επίσκεψη: Ι.Μ. Σουρβιάς στη Λεσιανή Μακρινίτσας στο Μαυροβούνι του 16ου αι. Που εορτάζει -πανηγυρίζει του Αγ.Πνεύματος Ι.Μ. Παναγιάς Λαμπηδόνας στη Λαμπινού Πηλίου του 1796 που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου Ι.Μ. Αγ.Αθανασίου στη θέση Κωτίκια Λαύκου του 1795 που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 2 Μάη Ι.Μ. Αγ.Ιωάννη Βυζίτσας του 1797 που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου Στις Πινακάτες Πηλίου: Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου του 1866 που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 18 Γενάρη και 2 Μάη Ι.Μ. Αγ. Κυριακής του 1775 που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 7 Ιούλη Στη Ζαγορά: Ι.Μ. Παναγιάς Ρασούσας (Ρασόβας) μεταξύ Ζαγοράς και Πουρίου του 13ου αι που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 21 Νοεμβρίου Ι.Μ. Ταξιαρχών στο Μεγάλο Ρέμα Ζαγοράς του 18ου αι που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 8 Νοεμβρίου
Έκθεμα από την Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου, Κάτω Ξενιάς
Ανδρική Μονή Αγ.Τριάδας στην Άνω Γατζέα Είναι μετόχι της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους, χτισμένο πάνω σε βραχώδη λόφο, 20χλμ από το Βόλο, σε επιβλητική θέση και με πανοραμική θέα, δίπλα στο χωριό Άνω Γατζέα. Το μικρό Καθολικό είναι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα. Απαριθμεί 6 μοναχούς. Τηλ. επικοινωνίας 24210 93590 Εορτάζει-πανηγυρίζει: Δευτέρα Αγ.Πνεύματος
Ανδρική Μονή Αγ.Ιγνατίου στην Ανακασιά Βρίσκεται λίγο πιο κάτω από το σπίτι της οικογένειας Κοντού, όπου ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος άφησε τις ανεξίτηλες πινελιές του. Αυτός ο χώρος κατά το παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ποικιλοτρόπως (ως Παρθεναγωγείο, Σχολή Κωφαλάλων) μέχρι το 1989. Το αρτιγέννητο μοναστήρι, είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο και αριθμεί 2 ιερομονάχους. Τηλ. επικοινωνίας 24210 42201 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 20 Δεκεμβρίου
Ανδρική Μονή Αγ.Σεραφείμ στην Πορταριά Το μοναστήρι βρίσκεται στο στάδιο της ανεγέρσεως στην τοποθεσία Προφήτης Ηλίας, σε έκταση που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Πορταριάς, και θα περιλαμβάνει μεγάλο Καθολικό και συγκρότημα κελιών για την μελλοντική εγκαταβίωση Μοναχών. Τηλ. επικοινωνίας 24210 40669 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 2 Ιανουαρίου
Ανδρική Ι.Μονή Φλαμουρίου αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος, στο Βένετο (Άνω Κερασιά) Γνωστή και ως “Φλαμπούρι”, η μονή αυτή στο Βόρειο Πήλιο είναι άβατη για τις γυναίκες, σύμφωνα με όσα όρισε ο ιδρυτής της ο Όσιος Συμεών, «ο ανυπόδητος και μονοχίτων». Ένα από τα μεγαλύτερα μοναστηριακά συγκροτήματα του Πηλίου με πνευματική ακτινοβολία σε όλη τη Θεσσαλία, έγινε στόχος, λόγω της σημαντικής της κτηματικής περιουσίας, από τους ντόπιους Οθωμανούς διοικητές. Στην περίοδο του εμφυλίου το 1944, αντάρτες άρπαξαν τα υπάρχοντά της και τη βομβάρδισαν. Η αδελφότητα αγωνίσθηκε να αποκαταστήσει τα κτίσματα. Το Καθολικό είναι απλός Βυζαντινός Ναός με λίγες τοιχογραφίες. Το όλο συγκρότημα δίνει την εντύπωση ενός ασκητικού - αγροτικού μοναστηριού, που καλύπτει στοιχειωδώς τις ανάγκες των μοναχών. Η Μονή βρίσκεται σε δύσβατη και απομονωμένη δασώδη. Διαθέτει την τιμία κάρα του κτίτορος Οσίου Συμεών και το δεξί χέρι του Αγίου Γερασίμου του Νέου. Σήμερα η αδελφότητα αριθμεί 4 μέλη. Τηλ. επικοινωνίας 24210-70060 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 6 Αυγούστου
Ανδρική Μονή Ευαγγελιστρίας στο νησάκι Τρίκερι Ιδρύθηκε το 1835 σε θέση με αφορμή την εύρεση της εικόνας της Θεοτόκου (1825). Βρίσκεται στο νησάκι Τρίκερι, στο άκρο της χερσονήσου, μέσα στον Παγασητικό Κόλπο. Κατά την εικονομαχία, στην περιοχή υπήρχαν επτά ναοί, οι οποίοι καταστράφηκαν από τους εικονοκλάστες. Αργότερα, κάποιος μοναχός κατ' αποκάλυψη της Παναγίας βρήκε την εικόνα της και το νησάκι έγινε γνωστό για τα θαύματά της. Η μονή διαθέτει 100 κελιά-ξενώνες και λειτουργεί προσκύνημα. Η συγκοινωνία γίνεται με καραβάκι. Τηλ. επικοινωνίας 24230 55207 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 9 & 10 Σεπτεμβρίου
Ανδρική Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγία Άνω Ξενιάς) Στη θέση Βήσσες, στης βόρειες πλαγιές της Όθρυος, μεταξύ Βρύναινας και Κοκκοτών, στον Αλμυρό και σε υψόμετρο 800μ, μέσα σε μεγάλο κατάφυτο δάσος, και με πρόσβαση δύσκολη, ανεγέρθηκε τέλη του 10ου αι η μονή αυτή καθώς βρέθηκε εικόνα με παράσταση την Κοίμηση της Θεοτόκουτης Οδηγήτριας ανάμεσα σε κισσούς, εξ ου και το όνομα «Μονή Κισσιωτίσης» το οποίο φέρουν οι σφραγίδες της Μονής έως το 1930 περίπου. Ακμαία και πολυάνθρωπη μονή, πυρπολήθηκε από τους Σταυροφόρους (σφαγιάσαν 800 μοναχούς που αρνήθηκαν να υποταχθούν στην παπική εξουσία) και ανασυγκροτήθηκε ως «Ξενιά» στην πρώιμη τουρκοκρατία οπότε και διατηρούσε “κρυφό σχολειό”. Σύμφωνα με τοπική παράδοση η εικόνα ήρθε από άλλο μοναστήρι, ήταν δηλ. ξένη προς την περιοχή εξ ου και το νέο όνομά της Μονής (μία από τις ερμηνείες). Γύρω στα 1600 κτίζεται το Νέο Καθολικό, το παλαιότερο του 10ου αι γκρεμίζεται από τον σεισμό του 1554. Οι επιδρομές των κλεπτών και ο βαρύς χειμώνας αναγκάζουν τους μοναχούς να κτίσουν χαμηλότερα μετοχιακό μονύδριο αφιερωμένο στον Αγ.Νικόλαο όπου εγκαθίστανται μόνιμα το 1878, εγκαταλείποντας τελείως την Άνω Ξενιά. Το 1942 η Μονή πυρπολείται από τους Ιταλούς και δια θαύματος διασώζεται μόνο το καθολικό. Η σύγχρονη ακμή της Μονής ξεκινά και πάλι το 1986 με την εγκατάσταση της νέας αδελφότητας που επανέφερε το κοινοβιακό σύστημα. Σήμερα η αδελφότητα αριθμεί 7 μοναχούς. Τηλ. επικοινωνίας 24220-22413 Εορτάζει-πανηγυρίζει: 15 Αυγούστου
Αμέτρητες είναι και οι εκκλησίες και τα ξωκλήσια στην ηπειρωτική Μαγνησία, τόποι λατρείας που προσφέρουν μοναδική διέξοδο από την καθημερινότητα. Για την ιδιαίτερη ιστορική και αρχιτεκτονική τους σημασία να αναφέρουμε ενδεικτικά:
Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Βόλου - Μητροπολιτικός Στο κέντρο του Βόλου, προβάλει μεγαλόπρεπος ο περικαλλής, Βυζαντινός μετά τρούλου, Μητροπολιτικός Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου, Πολιούχου της πόλης και προστάτη των ναυτικών, που αποτελεί το κέντρο της εκκλησιαστικής ζωής των κατοίκων του Βόλου. Θεμελιώθηκε το 1928 πάνω στα θεμέλια παλαιότερου ναού που είχε καεί το 1898. Το μοναδικής τέχνης Καμπαναριό του, ρυθμού μπαρόκ, κτίσθηκε μεταξύ 1886-1890 από Ιταλούς τεχνίτες με σχέδια του Ιταλού μηχανικού Εβαρίστο Ντε Κίρικο, πατέρα του γνωστού μεγάλου Ιταλού ζωγράφου. Υπέστη σοβαρές ζημιές από τους σεισμούς του 1980 και αναστηλώθηκε ως διατηρητέο μνημείο με τα ίδια μάρμαρα το 1999. Διακονούν 3 μόνιμοι εφημέριοι, ένας συνταξιούχος και ένας διάκονος. Στο έργο τους πλαισιώνονται από τους εκκλησιαστικούς επιτρόπους, τους κατηχητές, τα μέλη των επιτροπών φιλοπτώχου ταμείου και συσσιτίου απόρων και 550 εθελοντές. Διαθέτει Κατακόμβη που είναι ο υπόγειος χώρος του Ιερού Ναού 600τμ που στις δύσκολες περιόδους της κατοχής και του εμφυλίου υπήρξε το κέντρο της φιλανθρωπικής δραστηριότητας της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος (συσσίτια, διαμονή αστέγων). Φιλοξένησε και την πρώτη στον ελλαδικό χώρο Σχολή Βυζαντινής Μουσικής από το 1947. Εκκλησία της Αγίας Κυριακής στη Ζαγορά Είναι τρισυπόστατη (αφιερωμένη επίσης στην Αγία Αικατερίνη και στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο), χτισμένη σε ρυθμό τρίκλητης βασιλικής, δομημένη με πέτρες και σκεπασμένη με πλάκες. Εντύπωση προξενεί η ασυνήθιστη θέση του καμπαναριού, που είναι χτισμένο μπροστά απ' την κεντρική (δυτική) είσοδο του ναού. Έχει ένα θαυμάσιο επίχρυσο ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Ι.Ν. Αγίας Μαρίνας στον Κισσό Πρόκειται για τρίκλητη βασιλική του 17ου αι (1650μΧ). Το μεγάλο μέγεθος του χώρου του ναού και το γεγονός ότι είναι χτισμένος στην πλατεία του χωριού, μαρτυρούν ότι χτίστηκε με άδεια των Τούρκων. Το χρυσοποίκιλτο ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι κατασκευής του 1700 1720 μΧ από Ηπειρώτες τεχνίτες, με ξύλο φλαμουριάς, έχει εσωτερικά σκαλίσματα και επιχρυσώθηκε το 1793 μΧ. Το περιεχόμενο κάποιων τοιχογραφιών είναι μεν θεολογικό, στηρίζεται όμως στην ελεύθερη απόδοση, έτσι παρουσιάζονται θέματα από την Καινή και Παλαιά Διαθήκη, την Αποκάλυψη, αλλά και φυσικής ιστορίας, γεωγραφίας κλπ καθότι ο ναός στην Τουρκοκρατία λειτούργησε και σαν κρυφό σχολειό. Η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας είναι ανοιχτή για το κοινό κάθε μέρα. Τηλ. 24260-31619.
Ι.Ν. Παμμεγίστων Ταξιαρχών στις Μηλιές Κτισμένος πριν το 1741 είναι τρίκλιτος Βασιλική με κρυφούς τρούλους. Από την προφορική παράδοση γνωρίζουμε, ότι η αγιογράφηση έχει γίνει από Αγιορείτη μοναχό και το τέμπλο, που είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο από ξύλο φλαμουριάς, έχει κατασκευαστεί από Ηπειρώτες. Ο Ναός έχει καταπληκτική ακουστική, η οποία οφείλεται σε μικρά πήλινα πιθάρια, τα οποία βρίσκονται στις γωνιές των τρούλων, χωρίς να είναι εμφανή, και σε ένα πηγάδι στο κέντρο του Ναού. Ακόμα ο Ναός δίκαια έχει χαρακτηριστεί, ως η «Αγία Λαύρα» του Πηλίου. Και αυτό γιατί στις 7 Μαΐου 1821 ο Μηλιώτης Διδάσκαλος του Γένους Άνθιμος Γαζής κήρυξε, μετά τη Θεία Λειτουργία, τη Θεσσαλική Επανάσταση. Τηλ. 24230-86344