Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü: Karaköy/Perşembe Pazarı Alternative Life Imagination For Artisans: Karaköy/Persembe Bazaar Ahmed Furkan Badur Stüdyo Yürütücüleri / Studio Instructors: Cem İlhan - Devrim Çimen AURA-İSTANBUL | BAHAR 2020
2
İçindekiler Özet Giriş
Contents
I. Bölüm
Summary Introduction I. Chapter
Kavramların İncelenmesi: Yenileme-Yeniden 5-6 Kullanım-Adaptasyon-Zanaat-Sanat Zanaat,Sanat ve Mimarlık İlişkisi 7-8 Perşembe Pazarı | Zanaat ve Kentsel Kimlik 8 Bir Şiir Olsa Perşembe Pazarı 9
Examination Of Concepts: Renovation5-6 Reuse-Adaptation-Craft-Art Relationship Craft, Art and Architecture 7-8 Persembe Bazaar | Craft and Urban Identity 8 If It Was A Poem Persembe Bazaar 9
II. Bölüm
II. Chapter
Tarihsel Süreci Alan Analizleri Kaybolan İzler Değişen Mekanlar Anketler ve Yorumlar Çıkarımlar
Historical Process Field Analysis Disappearing Traces Changing Places Polls and Reviews Inferences
3 4
10-12 13-15 16 17 18 19
III. Bölüm Durum Tespitleri Program Önerileri Müdahale Alanları Tahayyül Çalışmaları Sonuç Kaynakça
3 4
10-12 13-15 16 17 18 19
III. Chapter Status Determinations Program Recommendations Areas Of Intervention Imaginative Studies
20-21 22-23 24-29 30-33
Conclusion References
34 35
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
3
20-21 22-23 24-29 30-33 34 35
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
4
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü: Karaköy/Perşembe Pazarı
Alternative Life Imagination For Artisans: Karaköy/Persembe Bazaar
Ahmed Furkan Badur
Ahmed Furkan Badur
Anahtar Kelimeler; liman, pazar, ticaret, hırdavat, esnaf, zanaat, sanat, üretim, kentsel kimlik, kültürel miras, koruma, yenileme, yeniden kullanım, adaptasyon
Keywords; port, bazaar, commerce, ironmongery, artisan, craft, art, production, urban identity, cultural inheritance, renovation, preservation, reuse, adaptation
Özet
Summary
Günümüz toplumunda, küreselleşmenin etkisi altında kalarak 1980’lerden itibaren küresel kent ve dünya kenti gibi kavramlar ön plana çıkmıştır. İstanbul’un da bir metropol olması ve günümüz şartları gereği yeniden yapılanma sürecine girme durumu söz konusu olmuştur. Bu sebepten dolayı birçok liman, kıyı ve endüstriyel alan kent merkezi içerisinde dönüşme sürecine girmek durumunda kalmıştır.
In today’s society, under the influence of globalization, concepts such as global city and world city have come to the fore since 1980s. As a result of the fact that Istanbul is a metropolitan area and has entered the restructuring process as per today’s conditions. For this reason, many ports, coasts and industrial areas had to go through the transformation process within the city center.
Bu gerçekleşen dönüşümler neticesinde merkezi iş alanı olan Karaköy/Perşembe Pazarı bölgesi üzerindeki etkiler tarihsel süreç üzerinden okunmuştur. Araştırma sonucunda çeşitli yıkımlar yüzünden Perşembe Pazarı’nın atıllaşma süreci başlamış ve kimliğinden uzaklaşma ve ticari canlılığın azalması gibi sorunlarla karşılaşılmıştır.
As a result of these transformations, the effects on the central business area Karaköy / Persembe Bazaar region were read through the historical process. As a result of the research, the process of inertia of the Persembe Bazaar started due to various destructions and met with problems such as withdrawal from its identity and decreased commercial vitality.
Bu çalışmada Antik Yunan döneminden günümüze kadar birçok katman barındıran Perşembe Pazarı’nın günümüz şartlarında kuracağı ilişkiler nasıl programlanabilir, hangi model biçimleri entegre edilerek bölgenin aktifliği yeniden kurulabilir sorularının cevabı yapılan tahayyül çalışmaları ile anlatılmaya çalışılmıştır.
In this study, it is tried to explain how the relations that Persembe Bazaar, which has many layers, from Ancient Greece period to today, can be programmed in today’s conditions, which model forms can be integrated and the activity of the region can be reconstructed through imagination studies.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
5
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Giriş
Introduction
Küreselleşen dünyada kentler arasında kurulan ilişkiler artmış ve geleceğin kentleri nasıl kurulacağı sorusu ortaya çıkmıştır. Sermayenin küresel ölçekte kentlere entegre olmaya çalışması kentleri birbirinden ayıran özellikleri olan kültürel değerleri tahrip ederek kendi kimliklerinden uzaklaştırmaya başlamıştır. Kentler artık tek tipleşmeye başlamış bölgelere dönüşmüştür.
The relationships between the cities in the globalizing world have increased and the question of how to establish the cities of the future has emerged. Capital’s attempt to integrate cities on a global scale has destroyed cities from their own identities by destroying cultural values that have distinctive features. The cities have now turned into regions that have started to become uniform.
Bazı kentler, ekonomik açıdan küresel süreçte yer alabilmek için belirli uygulamalara başvurmuştur. Yeni sisteme ayak uyduramayan eski sanayi bölgeleri bu süreçte dönüşmeye başlamıştır.
Some cities have applied certain practices in order to take part in the global process economically. Old industrial zones that could not keep up with the new system started to transform in this process.
Türkiye’de ise küreselleşme süreci 1980’lerden sonra başlamıştır. Öncelikle İstanbul’un bu sürece ayak uydurabilmesi için gerekli yapılanmalara başlanmıştır. Liman ve kıyı bölgelerinde, kent merkezlerinde dönüşüm süreci başlamıştır.
The globalization process has started in Turkey after the 1980s. First of all, the necessary structuring has been started in order for Istanbul to keep up with this process. The transformation process has started in the port and coastal regions and city centers.
Karaköy/Perşembe Pazarı ise liman ticaretiyle ön plana çıkmış ve birçok medeniyete ev sahipliği yaparak kültürel bir miras olarak günümüze kadar gelmiştir. Küreselleşmenin getirmiş olduğu sorunlarla yüz yüze gelmiş ve bu sisteme ayak uyduramadığı için atıllaşma durumu söz konusu olmuştur. Tüketim sektörünün de etkisiyle az da olsa üretimin gerçekleştiği alanlar tüketim alanlarına dönüşmeye başlamıştır.
Karaköy / Persembe Bazaar, on the other hand, came to the fore with port trade and has been a cultural heritage until today by hosting many civilizations. Faced with the problems brought about by globalization and because it could not keep up with this system, there was a situation of idle. With the effect of the consumption sector, the areas where production is at a small level have started to turn into consumption areas.
Üretimin oldukça azaldığı Perşembe Pazarı, 2010 yılında ‘Yenileme Alanı’ olarak ilan edilmiştir. Çevresine baktığımızda ise iki mega proje olan Galataport ve Haliçport arasında kalması bu bölgenin günümüzde nasıl dönüşeceğinin endişesini ortaya koymaktadır. Perşembe Pazarı’ndaki geleneksel üretim kültürü olarak zanaatın kentsel kimliği oluşturmadaki rolü vurgulanarak günümüze adapte olabilecek programlar nasıl olmalı, üretimin devamlılığı nasıl sağlanır sorularının cevabı irdelenerek tahayyül çizimleriyle uygulanabilir öngörüler anlatılmıştır.
Persembe Bazaar, where production decreased considerably, was declared as ‘Renovation Area’ in 2010. Looking around, the fact that it is between two mega-projects, Galataport and Haliçport, raises the concern of how this region will transform today. As the traditional production culture in Persembe Bazaar, the role of the craft in creating an urban identity is emphasized, and the programs that can adapt to the present day, how to ensure the continuity of production, are examined, and the predictions that can be applied with imagination drawings are explained.
6
I. Bölüm
I. Chapter
Kavramların İncelenmesi: Yenileme-Yeniden Kullanım-Adaptasyon Zanaat-Sanat
Examining the Concepts: Renovation-Reuse-Adaptation Craft-Art
Yenileme (Renovation) kelimesi Latince’de “tekrar” anlamına gelen (re) ve “yenileme” anlamına gelen (novare) kelimelerinden türemiştir; Türkçe’de “renovasyon-yenileme” olarak kullanılmaktadır. Merriam-Webster renovasyonu iki şekilde tanımlamaktadır: (1) bir eski binayı, yapıyı, odayı, vb. değişiklik ve tamiratlar yardımı ile yeniden iyi duruma geri getirme ve (2) temizleyerek, tamir ederek, yeniden inşa ederek bir yeri eski en iyi haline yeniden canlandırmak.1
The word “renovation” is derived from the Latin words “re” which means “repeat” and “novare” which means “renewal”; It is used as “renovation-renewal” in Turkish. Merriam-Webster describes the renovation in two ways: (1) an old building, building, room, etc. to bring it back into good condition with the help of changes and repairs; and (2) to clean, repair, rebuild and rejuvenate a place.1 Reuse, referred to as reuse, basically refers to reuse of the structure by transforming it over a new function, while it also covers the reuse of a structure that has been left empty for a while with its original function. Since the term Reuse is used in a wide range and with various contexts in the field of architecture (design), it is mainly known as the practice of changing the functions and architectural styles of buildings.2
Yeniden kullanım, olarak ifade edilen reuse, temelde yapıyı yeni bir fonksiyon üzerinden dönüştürerek yeniden kullanma anlamına gelirken, bir süre boş kalan bir yapının özgün fonksiyonu ile yeniden kullanılması durumunu da kapsar. Reuse teriminin geniş bir kapsamda ve mimari (tasarım) alanında çeşitli bağlamlarla birlikte kullanılması nedeniyle, ağırlıklı olarak yapıların fonksiyonlarını ve mimari üsluplarını değiştirme uygulaması olarak tanınmaktadır.2
Adaptation is derived from the word “adaptation” (“adaptation”) in Latin and is used as “adaptation-adaptation” in Turkish. It is often used to define the changes required to make a building capable of using contemporary techniques, to adapt it to current standards and needs. According to this definition, the adaptation of the structures is to shape the building in accordance with the universal design standards or environmental design standards3
Adaptasyon, (Adaptation) kelimesi Latince’de “kadar” (ad) ve “uyarlamak” (aptare) köklerinden türemiştir ve Türkçe’de “adaptasyon-uyarlama” olarak kullanılmaktadır. Genellikle, bir yapının çağdaş teknikleri kullanabilen duruma getirilmesi, güncel standart ve ihtiyaçlara göre uyarlanması için gerekli olan değişiklikleri tanımlamak için kullanılır. Bu tanıma göre yapıların adaptasyonu, yapının evrensel tasarım standartlarına veya çevresel tasarım standartlarına uygun olarak şekillendirilmesidir.3
1. G. F. R. H. M. F. K. &. R. A. Geibeler, Refurbishment Manual: Maintenance,Conversions, Extensions, Basel, Boston, Berlin: Birkenhauser, 2009.
1. G. F. R. H. M. F. K. &. R. A. Geibeler, Refurbishment Manual: Maintenance,Conversions, Extensions, Basel, Boston, Berlin: Birkenhauser, 2009.
2. D. Latham, Creative Re-use of Buildings, Shaftesbury: Donhead, 2000.
2. D. Latham, Creative Re-use of Buildings, Shaftesbury: Donhead, 2000.
3. J. Douglas, Building Adaptation, Oxford: Elsevier, 2006.
3. J. Douglas, Building Adaptation, Oxford: Elsevier, 2006.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
7
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Zanaat, “insanların maddeye dayanan gereksinimlerini karşılamak için yapılan, öğrenimle birlikte deneyim, beceri ve ustalık gerektiren iş, sınaat” olarak tanımlanmaktadır.
Craft is defined as “work, industry, which requires experience, skill and mastery with learning, to meet people’s substance-based needs”.
El ustalığı isteyen işler olarak da ifade edilen zanaat, imalat, işçilik, ustalık ve hüner kelimelerine karşılık gelen Arapça şanā`a(t) sözcüğünden dilimize geçmiştir. Dolayısıyla zanaattan söz ederken el emeği, beceri ve öğrenim sürecine vurgu yapmak gerekir.4
Craft, which is also referred to as craftsmanship, has passed from Arabic (t) to our language, which corresponds to the words of craft, manufacturing, craftsmanship, craftsmanship and ability. Therefore, while talking about the craft, it is necessary to emphasize the handicraft, skill and learning process. 4
Farklı bir bakış açısıyla zanaat, geleneksel üretimin tüm kültürel, sosyal ve ekonomik özelliklerini sürdüren bir kültür mirası niteliğindedir.5
From a different perspective, the craft is a cultural heritage that maintains all the cultural, social and economic features of traditional production.5
Sanat, hayatın içinde var olmuş bir insan etkinliği olarak sanatın insanlık tarihi ile yaşıt olduğu söylenebilir. Genel anlamda herhangi bir işin veya etkinliğin icra edilmesi ile alakalı bilgilerin, usullerin ve normların tamamı olarak nitelendirilebilir.
It can be said that art is equal to the history of humanity as a human activity that has existed in life. In general, it can be described as all of the information, procedures and norms related to the execution of any work or activity.
Sanatsal etkinliği, birtakım fikirlerin, gayelerin, hislerin, olayların veya durumların, tecrübelerden faydalanılarak, maharet ve hayal gücü kullanılarak ortaya konulmasına ya da başkalarına nakledilmesine dair türetici bir beşer etkinliği diye de vasıflandırılabilir.6
Artistic activity can be cited as a derivative human activity to reveal some ideas, aims, feelings, events or situations, using experience, using dexterity and imagination, or transfer them to others.6
4. Yeğenağa, O.H. (2017), “Kentsel Dönüşüm Politikaların Kentsel Kimlik, Mekân Ve Zanaat İlişkisine Etkisi: Şişhane Bölgesi, İstanbul” konulu yüksek lisans tezi, İstanbul.
4. Yeğenağa, O.H. (2017), “Kentsel Dönüşüm Politikaların Kentsel Kimlik, Mekân Ve Zanaat İlişkisine Etkisi: Şişhane Bölgesi, İstanbul” master thesis, İstanbul.
5. Seymen, N. (2018). “Geçmişten Günümüze Zanaat Ve Zanaat Mekânlarının Değişimi: Trabzon Kenti Örneği” konulu yüksek lisan tezi, Trabzon.
5. Seymen, N. (2018). “Geçmişten Günümüze Zanaat Ve Zanaat Mekânlarının Değişimi: Trabzon Kenti Örneği” master thesis, Trabzon.
6. Bozkurt, N. (1992). Sanat ve Estetik Kurumları. 1. bsk., İstanbul: Sarmal Yayınevi.
6. Bozkurt, N. (1992). Sanat ve Estetik Kurumları. 1. bsk., İstanbul: Sarmal Yayınevi.
8
Zanaat,Sanat ve Mimarlık İlişkisi
Craft, Art and Architecture Relationship
Zanaat, Endüstri Çağı öncesinde el işçiliğine dayanan her türden üretim için kullanılan bir sözcüktür.7 Sanatsal etkinliklerin, “sanat” ve “zanaat” olarak iki grupta değerlendirilmesi Rönesans Dönemi’nde ortaya çıkmış, bu dönemden itibaren 20. yüzyıla kadar güzel sanatlar dışındaki tüm beceriler “zanaat” olarak adlandırılarak, ikinci derecede önem kazanmışlardır.8 Bu yaklaşımdan ötürü, birçok emek gerektiren, oymacılık, dökümcülük, kalıpçılık gibi zanaat ürünlerine anıtsal yapılara verilen değer kadar önem verilmemiştir.
Craft is a word used for all types of production based on manual labor prior to the Industrial Age.7 The evaluation of artistic activities in two groups as “art” and “craft” emerged in the Renaissance period, beginning with the 20th century. until the century, all skills other than fine arts were referred to as “craft”, gaining second-degree importance.8 Because of this approach, many labor-intensive craft products such as carving, casting, molding were not given as much importance as the value given to monumental structures.
Rönesans’la birlikte, Michelangelo’nun öncülüğüyle, sanatçıların tablolarına imzalarını atmaya başlamasıyla birlikte, sanat ve zanaat ayrışması belirginleşerek, sanatçının statüsü yükselmiş, sanat ve zanaat pratiklerinin ayrılma sürecinde, sanatçının “tasarlayıcı”, zanaatkarınsa “uygulayıcı” olduğu fikri benimsenmeye başlanmıştır.9
With the renaissance, under the leadership of Michelangelo, artists began to sign their paintings, the separation of art and craft became apparent and the status of the artist increased, and the idea that the artist was the “designer” and the artisan was the “practitioner” in the process of separation of art and craft practices began to be adopted.9
Sanat ve zanaat ayrışmasına karşı dünyada oluşan ilk tepki, William Morris öncülüğünde oluşan Arts&Crafts Hareketi’dir. Bu hareket, Endüstri Devrimi ile ayrımı derinleşen sanatçı ve zanaatkarların tekrar yan yana gelerek, endüstri ürünlerinin tasarımına zanaatkarların aktif katılımını, eğitim programının merkezine koymuştur.10 Daha sonra ortaya çıkan Art-Nouveau akımı da, endüstrileşmeye karşı, zanaat ve sanatın mimariyle, birlikteliğini amaçlıyordu.
The first reaction in the world against the separation of Arts and crafts was the Arts&Crafts Movement, led by William Morris. This movement brought the active participation of artisans in the design of industrial products to the center of the training program by juxtaposing artists and artisans who had deepened their distinction with the Industrial Revolution.10 The Art-Nouveau movement that emerged later was also aimed at the Association of craft and art with architecture, as opposed to industrialization.
Arts&Crafts Hareketi ve Art-Nouveau akımından sonra, I.Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan üç kuramsal hareket, Hollanda’da De Stijl (1918), Almanya’da Bauhaus (1919) ve Sovyetler Birliği’nde Vkhutemas (1920), mimar, sanatçı ve zanaatkar kavramlarını tekrar yan yana getirerek, mimarlığın tüm sanat dallarını kapsayan bir meslek oldu-
After the Arts&Crafts Movement and the Art-Nouveau movement, I.The three theoretical movements that emerged after World War II, De Stijl in the Netherlands (1918), Bauhaus in Germany (1919) and Vkhutemas in the Soviet Union
7. Metin Sözen and Uğur Tanyeli, Sanat Kavram ve Terimleri Sö-
7. Metin Sözen ve Uğur Tanyeli, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi İstanbul, 2010, s.329
zlüğü, Remzi Kitabevi İstanbul, 2010, p.329 8. Sözen ve Tanyeli, a.g.y
8. Sözen ve Tanyeli, a.g.y 9. Güner, a.g.y
9. Güner, a.g.y
10. Güner, a.g.e., s.69.
10. Güner, a.g.e., p.69.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
9
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
ğu fikrini esas almışlardır.11 Bauhaus kuruluş bildirgesinde ise mimarlar ve sanatçıların, zanaatlara geri dönmesi gerektiği vurgulanarak, sanatçıların, zanaatta becerisi olmasının, yaratıcı hayal güçlerinin temel kaynağı olduğu belirtilmektedir. Bu anlamda, Bauhaus’un, sanat ve zanaatın tekrar birleşmesini temsil ettiği söylenebilir. Bauhaus’un zanaatlara dönüş çağrısı, bu dönemde yapılan mimarlık ürünlerine de yansımıştır. Bauhaus kolektif eğitim anlayışı içinde, sanatçı ve zanaatçı işbirliği, sanat, elişçiliği önemli bir yer tutmaktadır.12
(1920), brought together the concepts of architect, artist and craftsman, and based on the idea that architecture is a profession that encompasses all branches of art.11 In the Bauhaus founding declaration, it is stated that architects and artists should return to their craft and that the skill of artists in craft is the main source of their creative imagination. In this sense, Bauhaus can be said to represent the reunification of art and craft. Bauhaus ‘ call for a return to craft was also reflected in the architectural products made during this period. In the Bauhaus collective understanding of Education, artist and artisan cooperation, art and craftsmanship take an important place.12
Perşembe Pazarı | Zanaat ve Kentsel Kimlik Kentin tarihi merkezlerinde yer alan zanaat tabanlı üretim bölgeleri ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkilerin yoğunlaştığı yerlerdir. Mekansal olarak birbirlerine yakın olmaları, üretme biçiminin uzun yıllar boyunca aktarılmasını sağlamıştır. Bu süreçte kent kimliğinin bir parçası haline gelmiştir.
Persembe Bazaar | Craft and Urban Identity Craft-based production areas located in the historical centers of the city are places where economic, social and cultural relations are concentrated. Being spatially close to each other enabled the way of producing to be transferred for many years. It has become a part of urban identity.
Hırdavatçıların çoğunlukta bulunduğu Perşembe Pazarı ise günümüze kadar demir dökümcülük, kalıpçılık, tornacılık, yemenicilik gibi küçük ölçekte işleyen zanaat mesleklerini barındıran bir bölge olmuştur. Bu üretim mekanları bölgenin kentsel kimliğini oluşturmasında büyük bir önem teşkil etmektedir.
Persembe Bazaar, where the hardware stores are the majority, has been a region that accommodates small-scale craft professions such as iron foundry, mold making, turning, yemenism. These production areas are of great importance in creating the urban identity of the region.
Günümüzde son nüveleri olarak adlandırabileceğimiz üretim mekanları sahiptir. Yalnız her geçen gün farklı işlevlere bürünerek gittikçe azalmaktadır. Değişen işlevler dolayısıyla da kent kimliğinden uzaklaşmaktadır.
Today, it has production spaces that we can call the last cores. Only day by day, it takes on different functions and decreases. Due to the changing functions, it moves away from the urban identity.
Bu çalışmada Perşembe Pazarı üzerinden geleneksel üretim kültürü olarak zanaatın kentsel kimliği oluşturmadaki rolünü vurgulamak, kentsel ve kültürel sürekliliğin önemine dikkat çekerek farkındalığın oluşturulması hedeflenmiştir.
In this study, it was aimed to emphasize the role of artisan in creating urban identity as a traditional production culture on Persembe Bazaar and to raise awareness by emphasizing the importance of urban and cultural continuity.
11. Güner, a.g.e., s.71. 11. Güner, a.g.e., p.71.
12. H. Bayer, W. Gropius, I. Gropius (eds.), Bauhaus 1919-1928, Charles T.Branford Company, Boston, 1959, s.28; Jale Erzen, “Bauhaus’un 90. Yılında”, Mimarlık, Sayı: 349, 2009.
12. H. Bayer, W. Gropius, I. Gropius (eds.), Bauhaus 1919-1928, Charles T.Branford Company, Boston, 1959, p.28; Jale Erzen, “Bauhaus’un 90. Yılında”, Mimarlık, Number: 349, 2009.
10
Bir Şiir Olsa Perşembe Pazarı
If It Was A Poem Persembe Bazaar
Birçok medeniyet gelmiş geçmiş buradan. Her birinden bir iz, bir buram tarih var.
Many civilizations have been here. There’s a trace of each one, a history here.
Güler yüzlüdür esnafı, sorar hal hatrı. Ardında unutmaz, ikram eder çayı.
Artisans with smiling faces ask for hal’s sake. He doesn’t forget, he serves tea.
Onca yıkıma karşı dimdik duran, Esnafıdır bu tarihi dokuyu yaşatan.
Standing up against all the destruction, Artisans are who keep this historic texture alive.
Galata’dan inen akslar besler bu güzel yeri. Sokakları süsler binbir çeşit gemi malzemesi.
The axles descending from Galata feed this place. The streets are decorated with ship material.
Karşıdan izler bizleri tarihi yarımada. Şahit olmuş bu büyük yaraya.
It follows us across the historical peninsula. He witnessed this massive wound.
Perşembe Pazarı hasret o eski günlere. Kimler yardım etse, ödetmiş bir cereme!
Persembe Bazaar yearns for the old days. Whoever helped did harm
Ahmed Badur
Ahmed Badur
Şekil 1. Perşembe Pazarı’nın Sokakla Kurduğu İlişki, Badur A., 2020 Figure 1. Persembe Bazaar’s Relationship With The Street, Badur A., 2020
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
11
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 2. Perşembe Pazarı’nın Tarihsel Süreci ve Bu Süreçteki Değişen Ticari Canlılık Durumu, Badur A., 2020
Figure 2. The Historical Process Of Persembe Bazaar and The Changing Commercial Viablity In This Process, Badur A., 2020
12
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
13
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
II. Bölüm
II. Chapter
Tarihsel Süreç
Historical Process
Antik Yunan döneminden günümüze kadar bir çok medeniyete ev sahipliği yapan Karaköy/Perşembe Pazarı’nın çok kültürlü bir yapıya sahip olduğu görülmüştür.
Karaköy/Persembe Bazaar, which has been home to many civilizations from the ancient Greek period until today, has been seen to have a multicultural structure.
Roma döneminde Haliç’in kuzeyinde ‘incir ağacı’ anlamına gelen Sykae adı verilen küçük bir iskân yerinin savunma amaçlı surlar ile kuşatılması daha sonrasında Bizans döneminde Galata Kulesi’nin yapılması daha çok stratejik bir konumda olmasından kaynaklanmıştır.
A small settlement called Sykae, which means ‘fig tree’ in the north of the Golden Horn during the Roman period, was surrounded by defensive walls and then the Galata Tower was built in the Byzantine period.
Bölgedeki ilk ticaret faaliyetleri Cenevizliler döneminde loncaların kurulmasıyla gerçekleşmiştir. Teoduslu II. Justinianus ve Tibrius’un imar planı yaptığı bilinmektedir. Ticaret ve liman şehri olarak kurulmuş ve bugüne kadar geldiği bilinmektedir.
The first trade activities in the region took place with the establishment of Guilds during the period of the Genoese. Teoduslu II. Justinian and Tibrius are known to have planned reconstruction. It was founded as a city of Commerce and port and is known to have come to this day.
İstanbul’un fethinden sonra ticari canlılık 20. yüzyılın ilk yarısına kadar artış göstermektedir. Denizcilik ve gemi malzemelerine yönelik üretimin gerçekleştiği birçok zanaatkarın bulunduğu çok kültürlü bir yapıya sahiptir.
Commercial viability after the conquest of Istanbul 20. it is increasing until the first half of the century. It has a multicultural structure with many artisans where production for Maritime and ship materials takes place.
1955 yılında gerçekleşen 6-7 Eylül olayları ile azınlıkların bölgeyi terk etmesi, daha sonrasında küreselleşme süreciyle birlikte 1984-89 yılları arasında yapılan yıkımlar neticesinde büyük bir ölçüde zarar görmüştür. Bölgedeki insanların yerinden edilme süreci başlamış ve alternatif bir mekan olarak 1989 yılında Okmeydanı bölgesinde 4500 iş yeri bulunan PERPA Ticaret Merkezi yapılmıştır.
With the events of 6-7 September in 1955, minorities left the region, and the subsequent globalization process was greatly damaged as a result of the demolitions made between 1984-89. The process of displacement of people in the region started and as an alternative venue, PERPA Trade Center was built in 1989 with 4500 business places in Okmeydanı region.
Günümüzde ise kıyı kısmı açık alan olarak kullanılmakla birlikte hırdavatçıların az da olsa bir kısmı bu döngüyü devam ettirmeye çalışmaktadır. Son nüvesi olarak adlandırabileciğimiz üretimler halen gerçekleşmekte olup yaşamış olduğu sorunlar nedeniyle kültürel miras olan bu dokunun devamlılığı tehlike altındadır.
Today, the coastal area is used as an open area, although a small number of hardware dealers are trying to continue this cycle. The production, which we can call the last core, is still taking place and the continuity of this cultural heritage is in danger due to the problems it has experienced
14
Şekil 3. Perşembe Pazarı’nın Gelecekteki Olası Senaryosunun Kesit Olarak İfadesi, Badur A., 2020 Figure 3. Express In Cross-Section Of The Possible Future Scenario Of Persembe Bazaar, Badur A., 2020
Alan Analizleri
Field Analysis
Perşembe Pazarı, iki mega proje olan Haliçport ve Galataport arasında kalmaktadır. Bölgenin yenileme alanı olarak ilan edilmesi buranın dönüşümü nasıl olacak sorusunu akla getiriyor. Şekil 2’deki kesit üzerinden yapılan okuma aslında bu durumun endişe duyulması gereken bir durum olduğunu ortaya koymaktadır.
The Persembe Bazaar lies between two mega-projects, Halicport and Galataport. The announcement of the area as a renewal area raises the question of how it will be transformed. The reading from the section in Figure 2 actually reveals that this is a situation to be concerned about.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
15
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 4. Perşembe Pazarı ve Yakın Çevresi, Badur A., 2020
Figure 4. Persembe Bazaar and Immediate Surroundings, Badur A., 2020
16
Şekil 5. İBB Perşembe Pazarı SED Raporu, 2017. Figure 5. IBB Persembe Bazaar SIA Report, 2017
Günümüzde Perşembe Pazarı, Şekil 3’te görüldüğü gibi konum olarak çok merkezi bir bölgede bulunmaktadır. Kuzey kısmında Galata ve çevresi bulunurken güney kısmında Eminönü meydanı gibi önemli alanlar bulunmaktadır. Aynı zamanda çok yoğun araç aksını barındıran Unkapanı köprüsü ve Galata köprüsünün arasında kalmaktadır. 2014 yılında açılan Haliç Metro köprüsü ile birlikte ulaşım olarak büyük bir kolaylık sağlamıştır.
Today, Persembe Bazaar is located in a very central area as the location as seen in Figure 3. Galata and its surroundings are located in the northern part, while Eminönü Square is located in the southern part. It is also between the Unkapanı Bridge and Galata Bridge, which houses the very busy vehicle axle. The Golden Horn Metro bridge, which opened in 2014, provided great convenience as transportation.
Perşembe Pazarı, hırdavatçıların yoğunlukta olduğu bir bölgedir. Toptan ve perakende satışın olduğu, esnafların kendi aralarında yazılı olmayan kurallarla işleyen bir ticaret ağı mevcuttur. Esnaflar üretimlerini, sattıkları ürünleri sokaklarda sergilerler. (Şekil 4) Sabah 08.00 ile akşam 17.00 arası insanların uğradığı bir alanken mesai saatleri dışında oldukça çok tenhalaşmaktadır. Bu durum bölge halkı için büyük bir sorun teşkil etmektedir.
Persembe Bazaar is a region where hardware stores are concentrated. There is a trade network where there is wholesale and retail sale and the tradesmen operate with unwritten rules among themselves. Shopkeepers exhibit their produce, the products they sell on the streets. (Figure 4) between 08.00 in the morning and 17.00 in the evening, people visit an area outside of working hours is quite secluded. This situation poses a major problem for the people of the region.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
17
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 6. 2020 Uydu Görüntüsü (https://yandex.com.tr/ harita/11508/istanbul/?l=sat&ll=28.972597%2C41.023001 &z=17 )
Şekil 7. 1945 Suat Nirven Haritası ve 2020 Uydu Görüntüsü Çift Pozlaması, Badur A., 2020
Kaybolan İzler
Disappearing Traces
2020 uydu görüntüsünü incelediğimizde kıyı kısmını halka açık yürüme parkuru, bisiklet parkuru ve yeşil alanlar oluşturmaktadır. (Şekil 6)
When we examine the satellite view of 2020, the coastal area is open to the public, walking track, bicycle track and green areas. (Figure 6)
1984-89 yılları arasında yapılan yıkımlar neticesinde birçok tarihi doku ve endüstriyel miras zarar görmüştür. Bu dokudaki değişiklik 1945 yılındaki Suat Nirven Haritaları ile çift pozlama yapılarak vurgulanmak istenmiştir. (Şekil 7)
Many historical textures and industrial heritage were damaged as a result of the destructions made between 1984-89. The change in this texture was emphasized by double exposure with Suat Nirven Maps in 1945. (Figure 7)
Tarihi surların da birçoğunun yıkılmış olması büyük bir kayıp olmuştur. Kalan bazı sur kalıntıları arkeolojik açıdan büyük önem taşımaktadır. Bu kalıntıların konumlarının belirlenip açığa çıkarılması gerekmektedir.
It was a great loss that many of them were destroyed in their historical walls. Some remaining wall remains are of archaeological importance. The location of these remains should be determined and revealed.
Günümüzde ise bu kalan yapıların bir kısmı harabe bir kısmının ise sadece giriş katları kullanılabilir durumdadır. Burada kaybolmaya yüz tutmuş birçok yapının yenilenmesine ihtiyacı vardır. Aksi halde izlerin gittikçe kaybolacağı öngörülmektedir.
Today, some of these remaining structures are in ruins and only the entrance floors are available. Many buildings that have disappeared here need renovation. Otherwise, it is predicted that the scars will disappear gradually.
Figure 7. 1945 Suat Nirven Map and 2020 Satellite Image Mapping
Figure 6. 2020 Satellite Image (https://yandex.com.tr/harita/11508/ istanbul/?l=sat&ll=28.972597%2C41.023001&z=17)
18
Şekil 8. Mart, 2011, (Nadin Demircioğlu arşivi)
Şekil 9. Ocak, 2012, (Nadin Demircioğlu arşivi)
Şekil 10. Temmuz, 2011, (Nadin Demircioğlu arşivi)
Şekil 11. Şubat, 2012, (Nadin Demircioğlu arşivi)
Değişen Mekanlar
Changing Places
Tüketim sektörünün etkisi altında kalarak hırdavat dükkanlarının kafe veya restorana dönüşmesi, kendi kimliğinden uzaklaşmasına sebep olmaktadır. (Şekil 10-11)
Transforming the hardware shops into cafes or restaurants, under the influence of the consumer sector, causes them to move away from their own identity. (Figure 10-11)
Bu dönüşüm planlı bir şekilde gerçekleşemediği bir durumda dokusal bozulmalara uğrayacaktır. Bu sebepten kültürel yapının korunması için büyük bir tehlike oluşturmaktadır.
In a situation where this transformation cannot occur in a planned way, it will undergo textural distortions. For this reason, it poses a great danger for the protection of the cultural structure.
Figure 8. March, 2011, (Nadin Demircioğlu archive)
Figure 9. January, 2012, (Nadin Demircioğlu archive)
Figure 10. July, 2011, (Nadin Demircioğlu archive)
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
Figure 11. February, 2012, (Nadin Demircioğlu archive)
19
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 12. Perşembe Pazarı’nda Esnaflar Tarafından Cevaplanan Anket Çalışması, Demircioğlu N., 2012. Figure 12. Survey Work Answered By Tradesmen In Persembe Bazaar, Demircioğlu N., 2012.
Anketler ve Yorumlar
Polls and Reviews
1984-89 yıkımlarından sonra, birçok esnaf bölgeyi terk etmek durumunda kaldı. Bölgeyi terk edenlerin büyük bir bölümü PERPA Ticaret Merkezi’ne taşındı. Bir kesimin PERPA’ya gidip geri döndükleri ve orayı sadece depo olarak kullandıkları bilinmektedir. Yapılan ankette ise birçoğunun gitmek istememeleri yönünde sonuçlanmıştır.
After the demolitions of 1984-89, many tradesmen were forced to leave the area. A large proportion of those who left the area moved to the PERPA Trade Center. It is known that a section of them went back to Perpa and used it only as a warehouse. The poll concluded that many of them did not want to go.
Geçen yıllara oranla cirolardaki azalma bölge için bir memnuniyetsizlik durumudur. Memnuniyetin olmadığı bölgelerde dönüşüm gereklidir.
The decrease in turnover compared to previous years is a state of dissatisfaction for the region. Transformation is necessary in areas where there is no satisfaction.
Yapıların yenilenmesi durumunda tüketim ve hizmet sektörüne yöneldikleri görülmektedir. Bu durumda ise mevcut olan birçok katman gözetmeksizin yok olmaya başlayacaktır.
In case of renovation of the structures, it is seen that they are oriented towards the consumption and service sector. In this case, many existing layers will begin to disappear regardless.
20
Şekil 12. İBB Perşembe Pazarı SED Raporu, 2017. Figure 12. IBB Persembe Bazaar SIA Report, 2017
Çıkarımlar
Inferences
Perşembe Pazarı’nın atıllaşması ve gerekli çalışmaların yapılmaması esnaflar üzerinde endişe uyandırmaktadır. Bu sebepten dolayı yapılan yorumlarda eleştirel bir tutum gerçekleşmiştir. Esnafın dile getirdiği sorunlar, yenileme süresince dikkate alınması gereken bir durumdur. Bölge halkıyla birlikte iş birliği içerisinde çözüm önerileri oluşturulmalı ve ortak noktalarda buluşulduğu bir anlayış sergilenmelidir.
The breakthrough of the Persembe Bazaar and the lack of necessary work are causing concern for the tradesmen. For this reason, the comments were critical. The problems expressed by the shopkeepers are a case to be taken into account during the renovation. In cooperation with the people of the region, suggestions for solutions should be established and an understanding of common points should be demonstrated.
Uygulanacak olan çözümler kültürel miras olan zanaat mesleklerinin sürdürülebilirliğini sağlamalıdır. Süreç boyunca bölge halkı bilgilendirilmelidir. Böylece yerlerinden edilmeleri kaygısı ortadan kaldırılmış olmalıdır.
The solutions to be implemented must ensure the sustainability of the craft professions that are cultural heritage. Throughout the process, the people of the region should be informed. Thus, the anxiety of their displacement must be eliminated.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
21
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 13. Tipolojik Analizin Kesit Üzerinden Okunması, Badur A., 2020 Figure 13. Reading Typological Analysis by Cross Section, Badur A, 2020
III. Bölüm
III. Chapter
Durum Tespitleri
Status Determinations
Perşembe Pazarı’nın yapı tipolojisini (Şekil 13) incelediğimizde alt katlarının dükkan üst katlarının ise depo olarak kullanıldığını görmekteyiz. Bununla birlikte ara bölgelerde restoran, kafe vb. tüketim mekanları bulunmaktadır. Her geçen vakit bu tür mekanları sayısı artarken, hırdavatçıların sayısı azalmaktadır. Bölge için uygulanması gereken programlar, zemin kottaki dokuyu bozmadan üst kotlardaki işlevsiz depo alanlarının yeniden kullanıma açılmasıyla oluşturulmalıdır. Günümüz ihtiyaçlarına cevap veren mekanlar ile kent kimliğini oluşturan mekanlar ortak bir alanda birbirine entegre olabildiği her iki durumunda bir arada yaşayabileceği bir sistem kurgulanmalıdır.
When we examine the structure typology of the Persembe Bazaar (Figure 13), we see that the lower floors of the shop and the upper floors are used as warehouses. However, in decks, restaurants, cafes etc. there are consumption venues. While the number of such venues increases with each passing time, the number of hardware stores decreases. The programs that should be implemented for the region should be created by re-opening the dysfunctional storage areas in the upper elevations without disturbing the texture in the floor elevation. A system should be constructed in which the places that respond to the needs of today and the places that form the identity of the city can be integrated into each other in a common area and can live together in both cases.
22
Şekil 14. Diagram Kesit, Badur A., 2020 Figure 14. Diagram Section, Badur A., 2020
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
23
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 15. Program Önerisi, Badur A., 2020 Figure 15. Program Proposal, Badur A., 2020
Program Önerileri
Program Recommendations
Günümüzde üretim yapan zanaatkarların birçoğu çırak bulamamalarından dolayı endişe içerisindedir. Mesleklerinin devamlılığı için usta-çırak ilişkisi kurulması gerekmektedir. Yalnız genç profili Perşembe Pazarı’na çekecek cazip mekanlar bulunmadığından bu ilişki pek fazla kurulamamaktadır. Bundan dolayı genç profilin bölgeye gelmesini sağlayacak programlar araştırılmıştır.
Many of the artisans who produce today are concerned about their inability to find apprentices. For the continuity of their profession, a master-apprentice relationship must be established. However, this relationship can not be established much because there are no attractive places to attract young people to Persembe Bazaar. Therefore, programs to bring young profile to the region have been investigated.
Şekil 11’i incelediğimizde sanatla ilgili programlara yer verilmiştir. Sanat kendi içinde eğitim-kültür-ticari olarak ayrıştırıldı ve buna göre eklenecek programlar belirlenip aralarındaki ilişki durumu gösterildi. Uygulanacak programlar ise şu şekilde sıralanmaktadır; workshop-yüksek lisans eğitimi-müze-sergi alanı-atölye-sokak sanatçıları.
When we examine Figure 11, programs related to art are included. Art was divided into education-culture-trade and programs to be added Accordingly were determined and the relationship between them was shown. The programs to be applied are listed as follows: workshop-graduate education-museum-exhibition area-workshop-street artists.
24
Şekil 16. Program Uygulaması, Badur A., 2020
Figure 16. Program Implementation, Badur A., 2020
Uygulanması öngörülen programların nasıl entegre olacağı sorusu Şekil 12 üzerinden anlatılmıştır. Alt katlarda bulunan dükkanları engellemeyecek şekilde üst kotlardaki depo alanlarına ulaşım strüktürel bir sistemle sağlanmalıdır.
The question of how to integrate the programs to be implemented is explained in Figure 12. Transportation to the storage areas on the upper levels should be provided with a structural system so as not to block the shops on the lower floors.
Gençlerin sanata olan ilgisi ve sanat-zanaat ilişkisinin sağlayacağı ortam, esnaflar ve bölge halkı için olumlu bir etki sağlayacaktır. Böylece sanatın malzemeye gösterdiği yaklaşımın, zanaatsal işlere referans olabildiği farklı dokuların ortaya çıkabileceği yeni bir yaşam formatı oluşturulmalıdır.
Young people’s interest in the arts and the environment that the art-craft relationship will provide will have a positive impact for the artisans and the people of the region. Thus, a new way of life must be created in which different textures, where art’s approach to material can be a reference to artisanal work, can emerge.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
25
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 17. Kıyıya Dik İnen ve Paralel Uzanan Aksların Gösterimi, Badur A., 2020
Figure 17. Demonstration of axles descending perpendicular to the shore and extending parallel, Badur A., 2020
Şekil 18. Tarihi Yapıların Yerleri, Badur A., 2020
Figure 18. Places Of Historical Buildings, Badur A., 2020
26
Şekil 19. Galata’dan İnen Akslar, Badur A., 2020
Figure 19. Axles Descending From Galata, Badur A., 2020
Müdahale Alanları
Areas Of Intervention
Perşembe Pazarı’nın üst bölgesinde çok yoğun insan profilinin bulunduğu Galata semti bulunmaktadır. Galata Kulesi’ni referans alırsak kıyıya dik bir şekilde inen 4 tane önemli aks (Şekil 13) bulunmaktadır. Bölgeye gelecek olan insanların giriş kısımları bu noktalardan olacaktır. Bu aksların arasında kalan bölgelerdeki dükkanların sattıkları ürünler yerine göre değişmektedir. Bölgedeki üretimin gerçekleştiği noktalar tespit edilip uygulanacak olan modellerin bu akslarla bağlantısı sağlanmalıdır. Kıyıya paralel bir şekilde uzanan 3 tane aks (Şekil 14) bulunmaktadır. Bu akslar devamlılığı kıyı ve tersane caddesinde sağlanırken ara koridor üzerinde bulunan Kurşunlu Han üzerinden geçiş (Şekil 15) mümkün olmamaktadır. Kurşunlu Han’ın içerisinden Galata Bedesten tarafına geçiş amaçlı bir kapı açılması gerekmektedir.
Persembe Bazaar Galata district is located in the upper area of the very busy human profile. If we reference Galata Tower, there are 4 important axles (Figure 13) descending steeply to the shore. The entrances of the people who will come to the area will be from these points. The products sold by the shops in the regions between these axles vary according to their location. The production points in the region should be determined and the models to be applied should be connected to these axles. There are 3 axles (Figure 14) running parallel to the shore. While the continuity of these axles is provided on the coastal and dockyard street, it is not possible to pass through the Kurşunlu Inn on the decoy corridor (Figure 15). A gate must be opened to pass through Kurşunlu Khan to Galata Bedesten.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
27
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 20. Plan Üzerinden Seçilen Alanların Gösterimi ve Fotoğrafları, Badur A., 2020
Figure 20. Representation and Photographs of Selected Areas Through the Plan, Badur A., 2020
Müdahale alanlarını daha iyi anlamak amacıyla alan gezisi yapıldı. Canlandırma koridoru üzerindeki alanlar fotoğraflandı. Bunun sonucunda 6 tane alan yenileme alanı olarak belirlendi. Belirlenen alanlardaki 1-2-4-5 numaralı alanlar otopark olarak kullanılmaktadır. 6 numaralı alan ise tarihi bir yapı olan Kurşunlu Han’dır. Kurşunlu Han gibi önemli bir tarihi yapının alt katlarınındaki bazı odalar depo olarak kullanılmaktadır. Bu durum mevcut potansiyelini ortaya çıkaramamasına sebep olmaktadır.
Field trips were made to better understand areas of intervention. The areas on the resuscitation corridor were photographed. As a result of this, 6 areas were designated as renovation areas. The designated areas 1-2-4-5 are used as parking spaces. Area Number 6 is Kurşunlu Khan, a historical building. Some rooms on the lower floors of an important historical building such as Kurşunlu Han are used as warehouses. This causes him to fail to realize his current potential. Moving with conservation awareness and revitalizing these areas will add mobility to the region. The environment for tradesmen will also play an important role in ensuring the continuity of their profession.
Koruma bilinciyle hareket edip bu alanların yeniden canlandırılması bölgeye hareketlilik katacaktır. Esnaflar için de oluşacak ortam mesleklerinin sürekliliğini sağlamasında önemli bir rol üstlenecektir.
28
Şekil 21. Perspektif Üzerinden Yenileme Yapılan Alanlar, Badur A., 2020 Figure 21. Areas Renovated Through Perspective, Badur A., 2020
Canlandırma koridoru ile eklenen programların bağlantısı Şekil 17 üzerinden aktarılmıştır. Eklenen programlar sayesinde bölgedeki genç nüfus sayısında bir artış beklenmektedir. Böylelikle daha dinamik bir yaşam formu oluşacaktır. Uluslararası atölyelerin düzenlenebileceği bir mekan olması öngörülerek gelen turistler sayesinde ekonomik bir katkı sağlanacaktır. Stüdyolarda çalışacak sanatçılar ve mevcutta bulunan zanaatkarların gece konaklayabilceği konutların bulunması bölgedeki tenhalaşmanın önüne geçecegi düşünülmektedir. Bununla birlikte sürekli kullanıcı profilinin değiştiği konaklama mekanlarıda bulunmaktadır. Kurşunlu Han’ın bir kısmı eğitim alanına dönüştürülmesi bölgedeki akademik çalışmaların yürütülmesinde kolaylık sağlayacaktır.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
The connection of the programs added with the animation corridor is transferred through Figure 17. An increase in the number of young people in the region is expected thanks to the added programmes. Thus, a more dynamic life form will be formed. It will be a place where international workshops can be held, and an economic contribution will be made thanks to the tourists who come. It is thought that the presence of residential buildings where artists and existing artisans will be able to stay at night will prevent the area from becoming secluded. However, there are accommodation places where the user profile is constantly changing. Converting part of Kurşunlu Khan into a training area will facilitate the conduct of academic studies in the region.
29
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 22. 2 Numaralı Alan Sokak Şeması, Badur A., 2020 Figure 22. Area Street Chart No. 2, Badur A., 2020
Şekil 23. 3 Numaralı Alan Sokak Şeması, Badur A., 2020 Figure 9. Area Street Chart No. 3, Badur A., 2020
30
Şekil 24. 5 Numaralı Alan Sokak Şeması, Badur A., 2020 Figure 24. Area Street Chart No. 5, Badur A., 2020
Şekil 25. 6 Numaralı Alan Sokak Şeması, Badur A., 2020 Figure 25. Area Street Chart No. 6, Badur A., 2020
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
31
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Tahayyül Çalışmaları
Imaginative Studies
Şekil 26. 2 Numaralı Alan, Badur A., 2020 Figure 26. Area Number 2, Badur A., 2020
Şekil 27. 2 Numaralı Alan İçin Stüdyo ve Konut Alanı Tahayyül Çalışması, Badur A., 2020 Figure 27. Imagination Study of Studio and Residential Area for Area 2, Badur A., 2020
32
Şekil 28. 3 Numaralı Alan, Badur A., 2020
Figure 28. Reading Typological Analysis by Cross Section, Badur A, 2020
Şekil 29. 3 Numaralı Alan İçin Atölye ve Konaklama Alanı Tahayyül Çalışması, Badur A., 2020 Figure 29. Workshop and Accommodation Area for Field Number 3 Imagination Study, Badur A., 2020
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
33
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Şekil 30. 5 Numaralı Alan, Badur A., 2020 Figure 30. Area Number 5, Badur A., 2020
Şekil 31. 5 Numaralı Alan İçin Sergi Alanı Tahayyül Çalışması, Badur A., 2020 Figure 31. Exhibition Area Imagination Study for Area 5, Badur A., 2020
34
Şekil 32. 6 Numaralı Alan, Badur A., 2020 Figure 32. Area Number 6, Badur A., 2020
Şekil 33. 6 Numaralı Alan İçin Eğitim Alanı Tahayyül Çalışması , Badur A., 2020 Figure 33. Educational Field Imagination Study for Area 6, Badur A., 2020
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
35
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Değerlendirme ve Sonuç
Assesment and Conclusion
Perşembe Pazarı’nın tarihsel süreci üzerinden zanaat kavramının önemi irdelenerek günümüzde zanaat mesleklerinin sürdürülebilirliğini sağlayacak ilişkiler üzerinde çalışmalar yapıldı. Geceleri bölgenin tenha olması ve birçok yapı stoğunun depo olarak kullanıması alan için yenilemeyi kaçınılmaz hale getirmiştir. Bölgedeki üretim yaklaşık %10’luk bir dilimi oluşturmaktadır. Her geçen gün bu üretim mekanları tüketim ve hizmet sektörüne dönüşmektedir. 45 yıldır bölgede çalışan 60 yaşındaki M.M. sözleri de bu tespiti desteklemektedir.
The importance of the concept of craft was examined through the historical process of the Persembe Bazaar and studies were made on the relationships that will ensure the sustainability of the craft professions today. The area is secluded at night and the use of many building stock as a warehouse has made it inevitable to renovate the area. Production in the region accounts for about 10%. With each passing day, these production facilities are becoming the consumption and service sector. M., 60, who has worked in the area for 45 yearsM. his words also support this determination.
“Eskiden burada imalatçı vardı. Demirden adam bile yapılırdı burada denirdi… Tanıdığımız ustaların çoğu öldü. Onlar için “Bir tek tornayla adam yapar” derlerdi. Bu söylem Anadolu’da da bilinirdi. Burası Türkiye çapında bilinen bir yer olduğu için bu kadar süre kalmıştır. Eskiden burada herşey üretilirdi, şimdi, günümüzde ise al-sat dönemi var. Sattıkları ürünün özelliklerini bile bilmiyorlar! Buranın ömrü çok uzun değil… Bizim neslimiz işi bırakırsa burası hep işporta olur.”
“There used to be a manufacturer here. Even the Iron Man would be made here ... most of the Masters we know are dead. They used to say, “one man with a lathe.” This discourse was also known in Anatolia. This is a place known throughout Turkey has remained for so long. Everything used to be produced here, now, today, there is a buy-sell era. They don’t even know the specifics of the product they’re selling! This place doesn’t last long... if our generation quit, it’s always business.”
Esnaflar üzerinde yapılan anketler ve yorumlar neticesinde bir dönüşüm olması gerektiğini fakat bu dönüşümün nasıl gerçekleşmesi gerektiği sorusu üzerinde duruldu. Kültürel bir miras olan Perşembe Pazarı’nın önemini daha iyi anlaşılması hedeflendi. Bölgedeki üretim yapan esnafların sorunlarına değinilerek gelecek planlaması için bir altlık oluşturuldu. Entegre edilecek programlar belirlenerek zanaat ve sanatın birbirleriyle mutualist bir şekilde kurulan ilişkisi ortaya konuldu. Bölgedeki genç profil sayısını arttıracak çalışmalar sayesinde daha dinamik bir yaşam formu oluşturuldu.
As a result of the surveys and comments on tradesmen, there should be a transformation, but the question of how this transformation should take place was emphasized. It is aimed to better understand the importance of Persembe Bazaar, which is a cultural heritage. A base was created for future planning by addressing the problems of artisans producing in the region. Craft and art were introduced in a mutual mutual relationship. Thanks to the works that will increase the young profile in the region, a more dynamic life form was
36
Kaynakça | References 1. Bozkurt, N. (1992). Sanat ve Estetik Kurumları. 1. bsk., İstanbul: Sarmal Yayınevi.
8. Metin Sözen ve Uğur Tanyeli, (2010). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi İstanbul.
2. D. Latham, (2000). Creative Re-use of Buildings, Shaftesbury: Donhead.
9. Nadin Demircioğlu, (2012). “İstanbul Kent Merkezinde Ticari Bölgelerin Yeniden Canlandırılması: Karaköy-Perşembe Pazarı Örneği” konulu yüksek lisans tezi, İstanbul
3. G. F. R. H. M. F. K. &. R. A. Geibeler, (2009). Refurbishment Manual: Maintenance,Conversions, Extensions, Basel, Boston, Berlin: Birkenhauser.
10. Perşembe Pazarı Stratejik Planı, (2016). 11. Satellite Image 2020 (https://yandex.com.tr/harita/11508/ istanbul/?l=sat&ll=28.972597%2C41.023001&z=17)
4. H. Bayer, W. Gropius, (2009). I. Gropius (eds.), Bauhaus 1919-1928, Charles T.Branford Company, Boston, 1959, s.28; Jale Erzen, “Bauhaus’un 90. Yılında”, Mimarlık, Sayı: 349.
12. Seymen, N. (2018). “Geçmişten Günümüze Zanaat Ve Zanaat Mekânlarının Değişimi: Trabzon Kenti Örneği” konulu yüksek lisans tezi, Trabzon.
5. İBB Perşembe Pazarı SED Raporu, (2017).
12. Yeğenağa, O.H. (2017). “Kentsel Dönüşüm Politikaların Kentsel Kimlik, Mekân Ve Zanaat İlişkisine Etkisi: Şişhane Bölgesi, İstanbul” konulu yüksek lisans tezi, İstanbul.
6. J. Douglas, Building Adaptation, Oxford: Elsevier, (2006). 7. Kağan Güner, (2014). Modern Türk Sanatının Doğuşu Konstrüktivist Türkiye Cumhuriyeti’nde Kültür ve İdeoloji, Kaynak Yayınları, İstanbul.
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü; Karaköy/Perşembe Pazarı
37
Alternative Life Imagination For Artisans; Karaköy/Persembe Bazaar
Esnaflar İçin Alternatif Yaşam Tahayyülü: Karaköy/Perşembe Pazarı Alternative Life Imagination For Artisans: Karaköy/Persembe Bazaar Ahmed Furkan Badur
