4
सणित्र् हफ्त्याळें
अक :ों 2
सोंख : 50
नवोंबर 28, 2019
वीज 101
एक आशादायक यूव तालेंत
जैसन णसकवेरा गुर्ूर 1 वीज क क ों णि
एक आशादायक यूव तालेंत
जैसन णसकवेरा गुर्ूर जैसन जीवन ससकवेरा हें नाां व मांगळु र्च्ाा काां य थोड्या सांगीत-सासहत्य प्रेसमांक तरी वळकेचें जावांक पुरो. पूण सांगीताक लागून कोांकणी सांसाराक ताची खऱ्यान वळक जाल्ली सोध ४ टी.वी ररयासलटी काऱ्याांत ताणेंच घडललीां ११ पदाां गावून तो टोप ६ हां ताक पावताना. “तूां रास ांतलो न्हय” म्हणून सवश्व कोांकण कला रत्न बाब एरीक ओझेरान उदगारांक काांय तरी कारण आसतलें म्हणून तो आजू न सांतोस पावता.
कोवळ्ाांक, पुसतकाांक, नैटाांक, नाटकाांक कुमक करन्ांच आयलाां. खांर्च्ाय एका तरणान साधन दाखयल्यार म्हाका खांय नासचो सांतोस! ताणीां ताांचीां तालेंताां वृद्धी करून सांसाराांत ख्याती जोसडजायच म्हळ्ळी म्हजी आ ा, उद्धे आनी अत्रेग. ह्येच सद ेर जैसन हाांवे तुका पळे ला, तुजी ाथी, सकत, तालेंताां पळे वन हाांव सवज्मितलाां आनी आताां तुका ह्या तुज्या साधनाांनी फुडें सरोन मुखारून व्हर्च्ााक थोडें म्हज्ये थावन प्रेरण, हेंच म्हजें धोरण. - सां.)
बाब एरीक ओझेर आनी जैसन ससकवेरा २७ वसाांर्च्ा तनााट्यान, वीज कोांकणी पत्रार्च्ा १०० व्या अांक्यार्च्ा मूख पानाचेर येंवचे तसलें सकतें केलाां म्हणून तुमी सचांतचे आदीां हाांव च साां गताां... (बाब आसटीन, कारण वाचुांक हाांवी आतुरायेन राकून आसाां. दया करून तुसमांच बरयजे म्हणून उपकार मागताां)
जैसनाचें कुटम
(कारण इतलेंच: साधाणा ४६ वसाां आदीां थावन हाांव युवजणाांचीां तालेंताां वळकून, ताांका कुमक सहकार दीवन, ६ वसाांभर मांगळू र सदयेसेसजर्च्ा कथोलीक यूव सांचलनाचो अध्यक्ष आसताां तसेंच त्या पयलें म्हज्येलागीां आसया पत्राांनी यूव साधकाांक मान दीवन, उत्तेजन दीवन्ांच आसयल्लोां. उपराांत अमेररका वेतच सभाराांक ताांर्च्ा
जैसन गुपुार्च्ाा मानेसत बनााडा आनी मानेसतीन ऐरीन ससकवेरा हाांचो मालघडो पूत. नेल्सन ससकवेरा ताचो धाकटो भाव. ल्हानपणार सव ेस पोसिपणाां केल्लो भुगो न्हय तो. ताचे थांय तवळ च जाणसतकायेचीां लक्षणाां आस ल्लीां म्हणून ताची आवय साांगता. “माांय तूां सनदे म्हज्या उसक्यार दी तूां म्हाका आवकास तुका जयो गायताां आज” म्हळ्ळें ताचें पद आवय आनी आवयपणा थांय ताका आसचो लागस ल्लो अनभोग उचार्तात. सकत्याक, कश्ट
2 वीज क क ों णि
आसल्यारी भुर्ग्ाांक उणें जावांक नजो म्हळ्ळ्ा इराद्यान गायन, भा ण, सांगीत, नाच, नाटक ह्या सक्कड कलापरकाराांचीां सतणें ल्हान प्रायेर च ताका वळक कना सदल्या. आनी हाचो प्रसतफळ जावन जैसनान चोवतेंत या पाांचवेंत आसतानाांच ताची पयली इां गली कसवता ‘ंां ं eचीuणiजीuट खीhiटीg’ बरोवन काडल्या.
पयली कसवता
जैसनाची वाडावळ ताणें पदाां घडु ां क सुरू केल्लें २००५ इस्वे पयलेंच म्हळ्ार चोवदा वर्साां चे प्रायेर. ह्या ल्हान प्रायेर पदाां घडु ां क दोन कारणाां आसात. पयलें, तार्च्ा ड्याडीन ताका हाडून
सदल्लो कीबोडा आनी दु स्रें ताका सासहत्याचेर आसलली असभरूच. “म्हाका ल्हान थावन च एक सपसाय आस ल्ली.
3 वीज क क ों णि
पाठ पुसतकाांनी आसलल्यो कसवता पयलेंच वाचून आपणाक समजाल्लें हेराांक साांगची” म्हणता तो. भवश्या हीच सपसाय आपणासचांच पदाां -कसवता बरोवांक कारण जाली कोण्णा! आवयचो मोग व्हड रका बरी. ताची सावळी, ताचीां पुलाां , फळाां हें सक्कड आमर्च्ा बऱ्याक म्हळ्ळें आमकाां सदसता. पूण बापायचो मोग त्या रकार्च्ा पाळाां साको. सदसना. पूण खांडीत आसा. बापायर्च्ा मोगाचो अनबोग जैसनान सबल्कूल सलपोवांक ना. तार्च्ा ‘बापय’ कसवतेंत तो म्हणता“तार्च्ा मुखामळाची एकेक समरी एकेक कसवता वाचताां वाचताां पूत बापय जाता”
आनी ह्या सांबांधाचो महत्व कवी आां डू एल डी’कुन्हान जैसनार्च्ा ‘उगडास तुजो काडताां पप्पा’ कसवतेक बरयलल्या प्रसतावनाांत असो वसणाला “सपळगे मधलो
अांतर आनी त्या ववीं उबजोांर्च्ा घ ाणाचीां सकटाळाां ह्ये 4 वीज क क ों णि
कसवतेंत आसा. बापय सजवांत आसतानाांच, समजणेर्च्ा सुताांनी ह्या अांतराक क ें बाां द्येत आनी काळजाां क ें गुांत्येत, ह्या सव ीां सचांतुांक ही कसवता आवकास करून सदता”. जैसन म्हणता “म्हज्या ड्यासडचो मोग म्हाका उगत्यान कळ ल्ले बरी हेर तनााट्याांकी कळ्ळ्ार बापय पुताचो सांबांध सकतलो सोभीत जायत?”
झरी फुटल्यो नाांत. कानीां खेळल्लीां गाणाां नाांत रडून वेंगल्लीां वोराां नाांत म्हाका तुका साांते सालाांत सांगीां दे कल्लीां जणाां नाांत क ें तर त्या नेणत्या मतीक मोग तुजो कळात भाताां नासताां कण ी क ी कोयतेक आयती रावात?
उगडास तुजो काडताां पाप्पा ज्मखणाां झळकानाांत सोधून दोन मेळ्ळ्ारय तीां तुका वोळकानाांत पानो तुजो सचांवुांक ना पालाांव तुजो वोडु ां क ना हाांसडये वयर बसून तुज्या एक घास सगळुां क ना क ें तर व्हाळो व्हाळोांव रें वेन ईर्ताना आवो जाल्ले अत्रेग तुजे फोांडाक दें वताना? उगडास तुजो काडताां पाप्पा दु काां गळ्ळीां नाांत मुरे फुटू न माती जाले
उगडास तुजो काडताां पाप्पा 5 वीज क क ों णि
पानाां भर्लीां नाांत मोगा सांगीां लाराां हाडसलांय पावलाां ऊर्लीां नाांत तर व्हाळ्ळो कसो उत्राां व्हाळो तुज्या मरणाांत? चडलें मोल ससार जाया
पर्न्ाा धोरणाांक मारग जालीां मोडल्लीां बेताां 6 वीज क क ों णि
सदां बी घालोवन मेजल्लीां कोांताां दोन गी चार पय े चोर्ताां खामायललीां सोवाय सताां इतलीां सोडल्यार उगडासाचीां ज्मखणाां झळकानाांत पूण तुजो पूत म्हळ्ळ्ा स वाय गाांवाां त वोळकानाांत.
कोांकणी लोकाचेर जावनासा. सासहत्य आनी सांगीत मात्र न्हय, तो सामाजीक ेताांनी सियाळ आसा. गुपूार सफगासजर्च्ा ऐससवैएम (पी.वै.सी) सांघटनाचो अध्यक्ष. त ेंच माांड सोभाण सांघटनाचो ससमती साांदो. आपल्या सां ोदाक लागून कोांकण करावळे र्च्ा जायत्या समुदायाांची भेट कचो आवकास ताका लाभला.
वेगळी वाट सोधून वेताां... तनााटपणार सक्कड फुडाराची खांत करून आसताना, जैसन म्हणता “२५ थावन ३० वर्साां ची प्राय बोव फळाभरीत. ती आमकाां पसांद नातलल्या सांगतीां खातीर आमी सवबाडु ां क नजो. दे कून क्याांपस सेलेक्षन जावन बेंगळु र्च्ाा फामाा कांपणेंत मेळ्ळलें काम सोडन हाांव गाांवाक आयलाां. दोन कारणाां आसात. पयलें- म्हाका म्हज्या माांय भा ेर्च्ा लोका खातीर वावुचो आवकास मेळ्ळा दे कून. आनी दु स्रें भुगीं आसून लागीां नासताां कश्टोांवर्च्ा आवय बापायची असाहकता दोळ्ाांनी पळे वन हाां वें पळयलो दे कून”. तो प्रसतूत मांगळू र सवश्वसवद्यालयाांत पोप्युले न जेनेसटक्स सव याांत आपली दोतोर पद्वी जोडु ां क स कोन आसा. आनी हो सोध-वावर
साांगाताच जैसन ‘पेप्या न’ सांस्थ्याचो घडणार. हो सांस्थो पेप्या न मोबाय आप मुकाां त्र कोांकणी आनी हेर प्रादे ीक भासाांनी घडलल्या सांगीत-कला प्रकाराांक एक ओनलायन वीकऱ्या सुवात घडु ां क वावरून आसा. काळ बदल्ला. आताां सांगीत फोनाांनी आयकोांक बोव सुलभ. सी.डी. प्रकार वळू अपरसतूत जावन आसा. इां टनेट उण्या मोलाक मेळता. आ ें आसताना हाचो फायदो उटोांवची गर्ज आसा. कोांकणी भा ेंतलें सांगीत ग्रेसत आनी ताका ताचोच म्हळ्ळो असभमानी वगा आसा. घडललें सांगीत आयकोवप्याक पावयजे तर ‘ओनलायन स्ट्र ीसमांग आनी डावनलोड’ आप जाय. असलें आप ‘पेप्या न’. सांसारार्च्ा खांयर्च्ाय कोन ाक हाां तल्यान सांगीत पावोवांक जाता. हाांतलीां पदाां वाटसापाचेर ेर करांक जायना दे कून कोवळी काडतल्याांक ताांर्च्ा वाांवसटचो फळ मेळता. पदाां सव ीां माहे त य मेळता. मात्र न्हय, फोनाक आनी गासडयेंतल्या म्यूसीक प्लेयराक कनेकट करून पदाां
7 वीज क क ों णि
आयकुांक जाता. ब्लूटूत वापाना आयकुांक जाता. असलें एक आप प्रादे ीक सांगीत घडणाराांक एक बेसाांव म्हण्येत. सांगीताचें पयण आनी सवचार... जैसनाची पयली सांगीत कोवळी ‘हो जीव’ २०१६ ंां त मोकळीक जाली. ताणेंच उत्राां आनी ताळे बसोवन घडलल्या पदाांक रो न आां जेलोर हाणें सांगीत सजयलाां. ९व्या जागतीक कोांकणी सां गीत पुरसकाराांत ही कोवळी ‘अत्युतम कोवळी’ लेगून तीन सवभागाांनी सूचीत जाली. हाांतल्या ‘गडीर एक बोब’ पदाचीां उत्राां अ ीां आसात.
म्हाका मेळता तर म्हज्या मटव्या कला पयणार म्हजेर पात्येया सकडाांचें बेसाांव आसा. म्हज्या योजनाांक दु डवान कुमक केयाांचो, म्हजे सवश्याांत बरें बरयलल्या पत्राांचो आनी म्हज्यो िसतयो पसांद केयाांचो हाांव उपकार बावुडताां”.
आपल्या मटव्या सांगीत पयणा सव ीां तो म्हणता“सासहती जावन फुलाजे तर ताका पत्राांचो, सांपादकाांचो पासटां बो जाय. एदोळ म्हणासर कोांकणेंतला चडताव पत्राांनी आनी जाळी जार्ग्ाांनी म्हजें बरप फायस जालाां. आका वासणचेर म्हज्यो कसवता-कासणयो प्रसार जाल्यात. कसवता टर सटार्च्ा कसवता फेसताांनी कसवता वाचन कलेची वळक करून सदल्या. कलाांगणाांत पयलो सूर पुत्तूराांत दु स्रो सूर गीतकार जावन फुलोांक सततलें सुलभ ना. पयल्यान हें तालेंत म्हजे सभतर आसा म्हळ्ळें वळकून घेजे. हें म्हज्या कुटमार्च्ा, सफगाजगाराांर्च्ा, आदल्या आनी आताांचो सवगार बाप. आां टनी लोबो हाांर्च्ा पासटां ब्यान बोव ल्हान प्रायेर च म्हाका कळ्ळें . सफगासजांत आनी कोांकणी नाटक सभेर्च्ा गायन स्पर्द्याां नी म्हसजांच पदाां गावन इनामाां आपणायताना म्हाका म्हज्या पदाांचेर पात्येणी आयली. ही पात्येणी घेवन माांड सोभाणार्च्ा ‘सोध ४’ ररयासलटी स्पध्याांत म्हसजांच पदाां गावांक पवाणगी मेळल्लेंच ११ पदाां थांयसर पे करांक जालें. हाां व एक गीतकार म्हणून कोांकणी लोकाक कळ्ळें . उपराांत म्हज्या सपणाां क पाकाां बाांदून हाांवें ‘हो जीव’ कोवळी काडली. ‘पयलो सूर’, ‘दु स्रो सूर’, ‘सतस्रो सूर’, ‘चोवतो सूर’ आनी आताां पाांच भासाांची पदाां आटापचें ‘सूर प्रोजेकट १’ सादर करांक तयार जालाां. हें सगळें म्हज्या भोांवाराांत आसर्च्ा बर्या मनार्च्ा मन ाां ववीं साध्य जालें. आज हें तालेंत वळकून ‘नमान बाळोक जेजू अमूल्य आका कला पुरसकार २०१८’ त ेंच ‘ऐससवैएम एवाडा आफ एक्सलेन्स २०१९ ईन म्यूसीक’
कलाांगणाांतल्या मासळे र्च्ा फोांडा भोांवतोणी सतस्रो सूर नमान बाळक जेजू पत्रान हासलांच फायस केया सांवादाचो एक कुडको हाांगासर आसा: सांगीत, गायन, सासहत्य- सकडाांती वोड तुका आसा. हाांतूां खांयचें माध्यम लोकामेरेन तुका चड सलीसायेन पावोांक कर्चें म्हणून तुका भोगता? म्हाका कलेचें हऱ्येक रूप पसांदेचें. मनीस आवय तर कला सतचें बाळ. दे कून सूक्ष्म आनी साांगोांक कषट जाां वचें सक्कड कलापरकाराांनी कळवांक जाता. हऱ्येका कलापरकाराक ही ताांक आसा. पूण काळातेकीद ताांची पावट बदल्ता. प्रसतूत काळार द्रश्य-माध्यमाक आसचे सततले आवकास सांगीत या बुकाांक नाांत. एका काळार फकत सांगीताक ही पावट आस ल्ली. औद्योसगकरण िाांत्ये उपराांत सासहत्याक ही पावट मेळ्ळी. आनी आताां सती सव ुवल (द्रश्य) माध्यमाांची. त ें जायान लोकान
8 वीज क क ों णि
म्हाका पळे ल्यार मात्र हाांव ताांकाां वळसकचो जाताां. दे कून हाांवें अपलोड केल्ले गायनाचे, कसवता वाचनाचे, उलोवपाचे सवसडयो म्हजें प्रमूख माध्यम. सव याधारीत सगताां - सवलसफयाबाची ताांक आसली. लोकाची नाड पाकूान असलीां सगताां उदे ल्लीां. तुवेंय ह्ये सद ेन मेटाां काड ल्लीां आसात. कसली प्रसतसिया मेळ्ळ्ा?
सववीध आसक्तेर्च्ा आयकोवप्याांक एक ना तर एक ररतीन तें लगती जावांक जाय. हें प्रेतन हाांव कर्न आसाां. साां. लुवीस कालेसजांत चोवतो सूर कोांकणी सांगीत आनी सगताां चें सासहत्य- हाांचे मधें दोनी ब्लेंड जाांवचें सकतें गजा? पयल्यान कोांकणी सांगीत म्हळ्ळो प्रकार आसा म्हणून हाांव पात्येना. आसदां मागाां आसलो कोण्णा. पूण आज हेर सांज्मगतांचो प्रभाव आमचेर इतलो पडला गी आमी घडचें सांगीत ‘फ्यू न’ यलेचें जालाां. कोांकणी भा ेंतलें सांगीत म्हळ्ार चड सूक्त.
दे . सवलफी रे सबांबस मात्र न्हय ताचे समकाळीन चडताव घडणार सव याधारीत पदाां घडताले. सकत्याक तवळ माध्यमाां उणीां आस ल्लीां. वर्साक एक दोन पावटीां सव ेस घसडताां घडलल्याची खबर लोकाक मेळताली. हाांचो उल्लेख पदाांनी जातालो. लोक पसांद कर्तालो. आताांय सव याधारीत पदाां लोकाक पसांद आसात. फेस्नुकाचेर लायव काऱ्यीां कर्ताना हें म्हाका कळ्ळें . पूण घसडयेक एक खबर येंवर्च्ा ह्या एक्सप्रेस काळार सव याधारीत पदाां चड तेंप प्रसतूत जावन उरनाां त. वसतुांक एक्स्पायरी डे ट आसलल्याबरी घडलल्या हऱ्येक िसतयेक ‘ररलेवेन्स’ आवदी आसा. आज ही आवदी बोव मटवी.
हाांवेंय सव याधारीत पदाां घडल्याांत. कसवता बरयल्यात. म्हजीां सबार् ीां पदाां स्त्री सांवेदन दाकयतात. दे भक्तेचीां पदाां आसात. मोगार्च्ा वेवेगळ्ा रपाांची पदाां आसात. पूण खांयचेंय पद घडताना सवसतार अथा ताांतूां भररजे पडता.
एक पद घडचें उत्राां क ताळो बसलल्या वेळार. दे कून स्वांत उत्राांक ताळो बसयतल्याक ‘सोांग रायटर’ म्हणतात. कोांकणेंत ‘पद बरयणार या पद घडणार’. तें तो/या ती गायता तर ‘ससांगर-सोांग रायटर’. हाांव ह्या वगाां त येताां. म्हज्या सक्कड पदाांक म्हसजांच उत्राां आनी म्हजोच ताळो.
9 वीज क क ों णि
ओसलांसपक्स भाांग्रा पदक मेळ्ळ्ा सततलो सांतोस जाता. उदारणाक ‘गडीर एक बोब’ पद हाांवें दोन च वराांनी घड ल्लें. आकेर जातच हाांव रडल्लो उडास आसा म्हाका. रडोन रडोन च तें म्हज्या माम्मी मुकार गाय ल्लेंय उडास आसा. थोडीां पदाां घडून जातच खु ेन उडकाणाां घाज्मल्लांय आसात.
चडताव हाांवच म्हजीां पदाां गायताां. म्हाका एका पदाांत उत्राां आनी ताळ्ाचो सांबांध दादल्या आनी स्त्रीयेमधल्या सांबांधाबरी. एकामेका पूरक जावन आसल्यार मात्र ताका सोभ. हाांव सचांताां ह्याच खातीर हऱ्येकल्यान पदाां घडु ां क जायना. हें ब्लेंड हाडचेंच एक र्च्ालेंज. हाांवें पदाां घडताना हें ‘पफेकट ब्लेंसडां ग’ आयलें म्हणून भोगतच म्हाका
सासहत्य आनी सांगीताची मुळावी जाण्वाय ना तर पदाां घडु ां क कषट. ताळ्ाक उत्राां बसोवांक य जाता. पूण आ ें पद घडताना जायते पावटीां उत्राांक आनी ताळ्ाक ‘कातर घासलजे’ पडता. पूण हु ाकाा येन सकतेंय करांक जाता. उदारणाक एकाच ताळ्ार पूण सववीध भासाांनी घडललीां ‘रोजा’ सफल्माचीां पदाां. मूळाव्या िसतये सततलीां श्रेषठ न्हय तरी बोव उां च ररतीन हेर भासाांनी आयलीां. सासहसतांचो एकवट कसल्या सांज्मगतांनी जायजे आनी कसलो सांघटीत वावर जायजे कोांकणेंत? ीदा-फायदो नातलल्या कडे धा जणाांक साां गाता हाडु ां क कश्ट. आनी धा ररसतनी सचांतर्च्ा धा जणाां सासहसतांक
10 वीज क क ों णि
जाग्रत जावन जाग्रती हाडचें. कनााटकाांत आसलल्या कोांकणी लोकाक कन्नड वाचुांक कळता जायान कन्नड सलसपचो असभमान ताांचे थांय वाडोांवचें प्रेतन कर्चें. गोयाांत रोमी आनी नागरी सलसपांत वाच्चो लोक आसा दे कून ताांचोय स्वासभमान चडयजय. उपराांत कोांकणी बरोवांक आनी वाचुांक वापार्र्च्ा पाांच य सलसपांनी बरयललें एका थावन आर्न्ेकाक सलसपयाांतर जायजे. तवळ मात्र कोांकणेक वाचपी मेळतात. वाचपी मेळ्ळ्ार पत्राां -बूक फायस जातात. सासहसतांक आधार मेळता. त्या दे कून पयल्यान सासहसतांनी ताणीां बरोांवर्च्ा सलसपये क गौरव दीजे. ‘एक सलपी धोरण’ वा चाळीस बोसलयो आसलल्या भा ेचें प्रमाणीकरण अराजाांवीक म्हळ्ळें समजून सासहसतांनी एकवटीत जायजे. हो एकवट हाडु ां क कनाा टक कोांकणी सासहत्य अकाडे मीन मेटाां कासडजे.
साांगाता हाडचें आनी साांबाळचें म्हळ्ार कासुळ्ा खोल्यार उदका थेंब्याांक साां बाळचेबरी. एकवट घडल्यारी चड तेंप बाळवना. पूण प्रेतनाां रावोांक नजो म्हणचें हाांवें. कोांकणी सासहसतांक साां गचे तसलो कसलोच आदाय आज ना. कोांकणेंतल्या छाप्या-माध्यमाक जायत्यो अडकळ्ो आसात. पयली अडकळ उणें जावन येंवचे वाचपी. दु स्री अडकळ सलपी. छापललें वाचुांक येनातली पररज्मस्थती. आसललीां पत्राांच बोव कश्टाां नी फायस जाताना पत्राांनी बरयतल्या बरोवप्याांक ‘भातें सदया’ म्हणून सवचारांक तोांड येना. दे कून आज ‘ना ना’ म्हळ्ारी कोांकणेंत सासहत्य घडचें, घेंवचें, वाच्चें भा े खतीर आमचो कायदो जाता. आनी सतस्री अडकळ वयक्तीक द्वे ष. हो हऱ्येक कडे आस ल्लोच. वयक्तीक आसता पऱ्याां त व्हड ना. पूण बर्पाां नी आयलो तर वाचप्याांक काांठाळो हाडयता. त ें म्हणून म्हजो सनरा ावाद न्हय. जायते पुरसकार पाटल्या सदसाांनी बर्या सासहत्याक आनी सासहसतांक मेळ्ळ्ात. हो मान न्हय बगार जवाब्दारी म्हणून आमी लेकचें गजेचें. सासहसतांनी सांघटीत जावन कररजे जाल्लें एक वतें काम म्हळ्ार आमी बरोांवर्च्े सलसपये सव ीां
ओ सचट्टे ये आनी मेरा दे
सवसडयो आलबम पदाां
सपणाां... जैसन एक सपणेली. कसलोच आदाय दीनातलल्या ह्या ेताांत तो थोडीां सपणाां आनी थोडीां पदाां घेवन भायर सरला. पाटल्या थोड्या वर्साां थावन, मलयाळां , मराठी भा ेंत येंवर्च्ा तसल्या उां चल्या मट्टाचें सफल्म कोांकणेंत येजे मात्र न्हांय कोांकणाांतल्या तीन बोसलयाांनी तरी तें घडून, ताचें सांगीत ताणें दीजे म्हणून तो आ ेवन आसा. काणी
11 वीज क क ों णि
आसा. पदाां आसात. त्याच हुमेदीन कोणी सनमाापक मुकार येता तर कामाक दें वचेंच. साांगाताच ताचें अर्न्ेक सपण ‘सूर वरल्ड टू र’. आपल्या पदाां -सादपाणार्च्ा बळान सां सार भर आसर्च्ा कोांकणी लोकाक उां चलें सांगीत सदां वची आ ा ताची. तार्च्ा पांगडा समेत गाांवाांतल्या सुराचो पमाळ सांसार भर प्रसारांक तो सपणेवन आसा. एक दीस हें घडतलें म्हळ्ळो ताचो अखांड भवासो.
म्हज्या तसल्या पदाां घडणारान एका बर्या कोवळ्ेक ३४ लाख रपय खर्सचजे पडता. प्रायोजक मेळ्ळ्ार खांडीत कोवळ्ो काड्येत. पूण पय े दीवन घेंवचें मन सांगीत प्रेसमांनी दाकयजे. पेप्या न तसल्या आपा -ांनी म्हजे तसल्या कलाकाराांनी इल्लो तरी आदाय जोडु ां क जाता. दे कून हें आप फुांक्याक फोनार डावनलोड करून, ताचेर तुमर्च्ा पसांदेर्च्ो कोवळ्ो मोलाक घेवन म्हजे तसल्याांक आधार सदया. साां गाताच वर्साक आदायाचो एक ल्हान वाांटो कलेक म्हणून दवर्ल्यार कसलोच भोर पडचो ना. आमी आनी तुमी साांगाता मेळ्ळ्ार मात्र एकामेकाचें बरें पण जाता न्हय गी?”. चोवतो सूर काऱ्या उपराांत प्रेक्षकाां थावन आयलली
प्रसतसिया आखेर कर्ताना तार्च्ा मुकल्या सांगीत काऱ्याची एक झळक अ ी आसा. जैसन कोांकणेंत मात्र पदाां घडता म्हणून सचांतात? ना. ताणें एदोळ च पाांच भासाांनी (कोांकणी, सहांदी, कन्नड, तुळू, इां गली ) ेंभोरा वयर पदाां घडल्याांत. हाांतलीां फकत ४० पदाां लोका मेरेन पावल्याांत. ताचें ‘ओ सचट्टे ये’ पद ‘कन्नड इां टनाा नल म्यूसीक एवाड्ा स २०१९’ंां त तीन सवभागाां नी सवांचून आयलाां. तो ‘बेसट इां डी आसटा सट’ सवभागाांत सूचीत जाला. नवी कोवळी केदाळा काडतात? म्हणून सवचार्ताना तो म्हणता, “मसत जणाां म्हजे कडे न ‘नवी कोवळी केदाळा काडताय?’ म्हणून सवचार्तात. उण्यार उणें पाांच कोांकणी कोवळ्ो काडु ां क जाांवर्च्ा सततलीां कोांकणी पदाां हाांवें घडल्याांत. पूण तीां कोवळ्े रपार हासडजे तर ताका पय े जाय. एक पद घडल्यार पावाना, रे कोडा कररजे, ताका सांगीत सजोवांक आसा (खचा उण्यार १०-१५ हजार), उपराांत समज्मक्सांग आनी मासटररां ग (खचा उण्यार १०-१५ हजार) आनी जासहरात करांक आसा. आ ें म्हणताना 12 वीज क क ों णि
तार्च्ा ‘होम कोन्सटा ’ यलेर्च्ा सांगीत काऱ्याांनी २००-३०० लोकाक फकत सांगीत वाांटचें काम तो करून आसा. काऱ्यें सनवााहक ना, नाच ना, फोकाणाां नाांत. फकत सांगीत. हो प्रयोग य स्वी जाला म्हळ्ळ्ाची गोवाय प्रेक्षकाांसनांच सदल्ली आसा. आताां परत एक नवेसाांव घेवन तो आनी ताचो पांगड तयार जाला. नवेंबरार्च्ा २४ तारीकेर साांजेर ६ वोराांक साां. आग्नेस कालेसजर्च्ा आां गणाांत ‘सूर प्रोजेकट १’ म्हळ्ळें बहुभा ा कोन्सटा सादर जातलें. त्याच साांजेर वीज
कोांकणी ई-म्यागजीन हाचो १००वो अांको मोकळीक जाता. ‘सूर प्रोजेकट १’ हाचो उद्दे भासाांभेद मोडून सांगीताचो साांकोव रचवें. कोांकणी सांगीताची वळक मांगळु र्च्ाा अकोांकणी लोकाक सदां वची. आनी साांगाताच जीवनाांत भवासो साां डलल्याांक आपल्या आ ावादी पदाां माररफात नवी सद ा सदां वचें प्रेतन. तें य स्वी जाता तुमर्च्ा हाजपाणा ववीं. प्रवे धमााथा. समेसताां क स्वागत. ******
13 वीज क क ों णि
Beliefs) चड्ड मफान ज्योर दीवन लगातर ह्या सुवातेर
सुर्रीम
मागणें-रजार केलाां म्हण दाकवन सदलाां.
क डणतच्यें अय ध्या फमाूि (एक णवशलेशन: सवू लेककािी खासगी अणिर्राय) ३. पनें दीवळ मोडून तार्च्े वयर बबरी मसजीद मुगल राज्वटके काळार, ४५० वसाां पयलें, भाांदलेली म्हण सहांदू पाडतीन रज्वात सदवनाां. पूण १८५६ थावन ह्याच सुवातेर राम जन्माल्लो म्हण भासून त्याच अकाड्या सभतर पुजा केल्या. बबरी मससजदासभतर सदसेंबर १९४९-ांत सहांदू उपराळ्ाांनी घुसोन अिमान मूती दवरलेल्यो. तवळ थावन दसेंबर १९९२ पऱ्याांत मुसलीम पाडतीन लगातर नमाज पडलेल्याांव म्हण ठोस रज्वात्यो कोडतीक
दीवनाांत. ले: णफलीर् मुदार्ू सुवाूत:
४. अलहाबाद हाय-कोडतीन ही २.७७ एकऱ्याांची सुवात तीन वाांटे करांक सदल्लें तीपा प्रेकसटकल नहीां. ह्या ववीं
ह्याच नवेंबर ९ ताररकेर आमर्च्ा सुपरीम कोडतीन एक
ाश्वीत
ाांती अनी सु ेगाद (peace and tranquility)
र्च्ाररत्रीक फमााण दीवन थोड्या द काां थावन लोळोन
कायाम जातलीां म्हण आमका भगानाां. आमचें तीपा
आसयल्लें अयोध्या बबरी मसजीद राम जन्मभूसमचें रू ां व
समाजीक नद्रे न पळे वांक जाय.
गूण करांक प्रेतन केलाां , ह्या फमााणा प्रमाणें: ५. दे कून, एकामतान आमी सांसवधानीक बाांकाचे पाांच १. राम जन्मस्थान एक कानुनी व्यक्ती नहीां तर-यी राम
मुन्सुब्दार अ ें फमाायताांव: हो २.७७ एकऱ्याचो प्लोट राम
लल्ला (Infant Ram) एक र्न्ाय मूती दे कून त्या दे वाक
लल्लार्च्ा स्वादीन कताांव. राम लल्लार्च्ा नाांवार केंद्रीय
जार्ग्ार्च्ेर कानुनी हक्क आसा.
सकाारान तीन मसहर्न्ाांसभतर एक टर सट कररजे आनी आसत त्या टर सतार्च्ा ताबेन सदजे. ह्या टर सटान नवें राम
२. Archeological Survey of India (ASI)र्च्ा
मांदीर बाां धची जवब्दारी घेजे.
परर ोधना प्रमाणें बबरी मससजदार्च्ा तळकाटा पांदा एका सदवळाचीां सजरोन गेल्लीां खुणाां सदसल्याांत. तीां पर्न्ाा
६. सदसेंबर १९४९चें मूती दवना मससजदाची अक्मान
राम मांसदराचीां म्हळ्ळी रज्वात नाां. पूण सहां दू पाडतीन ह्या
(desecration) केल्लीां कतुाबाां त ें ६ सदसेंबर १९९२व्येर
कोडतीक भावाडत आनी पासतयेसणर्च्ें (Faith and
मसजीद पतूान घाल्लें काांड अिमाचीां आनी कानुनी नद्रे न 14 वीज क क ों णि
महा जुल्म. ह्या बे-कानुनी ित्य्या ववीं मुसलीां पाडतीक
३. "हें मुन्सुबी पुडापाण (juidicial statesmanship) गी
अन्न्याय जाला. ताां का नीत मेळाजे. दे कून, सकाारान जाता
मुन्सुबी सबांवकुरें पण (juidicial cowardice) तें साांगोांक
सततल्या वेगीां, अयोध्या सभतर बर-या आनी प्रमूख
कश्ट म्हणालो सुपरीां कोडसतचो माजी जडज आमचो
(prominent) जार्ग्ार ५ एिो सुवात सुन्नी वकफ
सांतो
बोडााक दीजे. ह्या सुवातेर नवी मसजीद ताणीां बाांद्येत.
पासतयेणी वयर नीत करांक जायना, ठोस सभूत जाय
हेगदे . वीपऱ्यास म्हळ्ार, भावाडत आनी
म्हळ्ळ्ा जडजाांनी अखरे क सहांदू पाडसतर्च्ा पासतयेणी आनी भावाडतार्च्ा वाक्मूलार्च्ेर होांद्वोन फमाा ण सदलाां. हो एख व्हडलो बुराक उठोन सदसता. आपणेंच साांगलेल्या सवरद्ध तीपा सदलाां दे कून! ४. हरबन्स मुज्मखया म्हळ्ळ्ा माद्यामीक (Medieval) चररत्रेर्च्ा तजर्न्ान साांगर्च्ा प्रमाणें, कोडतीन म्हळाां ; मससजदे र्च्ा धनी पांदा ’अ-मुसलीां- थरार्च्ो मूसताचे कुडके
७. हें तीपा केवल अयोध्यार्च्ा बबरी मसजीद राम
मेळ्ळे ले म्हण ASIन आपल्या ररपोटां त कोडतीक साां गलाां
जन्माभूमीक मात्र लागू जाता. सहां दू पादसतर्च्ाांनीां ह्या
तर-यी, हे कुडके दीवळ कोसळायलेल्या ववीं म्हण रजू
सतपाार्च्े सावळें त दू सऱ्या, प्रत्येक जावन का ी आनी मथुरा, मससजदाां वयर सदवळाां बाांदां ु क जाय म्हण लडाय सुरू करांक लागू कररनाये.
करांक नाां. त ें आसोन-यी सहांदू पाडसतर्च्ें "दीवळ कोसलावन ताचे वयर मसजीद बाांदलेली" म्हळ्ळ्ा तकााक माांदून घेतलेल्या भ ेन हें तीपा वेता. अ ें कोडत
तजर्न्ाांर्च्ो असभपरायो:
आपल्याच मुन्सुबी तकाा सवरद्ध फमााण सदता!
१. मोदीन, सबजेपी पाडतीन, रामदे व, श्रीश्री
ांकर तसल्याां
सहांदू सफक्याां नी (uncritical suupporters) त ें RSS सांचालक भाग्वतान हें तीपा स्वीकार केलाां. सक्ताांनीां ाां ती आनी समधान साां भासलजे त ें अप-प्रचार करांक नजो म्हण आडदोस मागला.
५. कोडसतर्च्ा सबार दाकल्याां आनी सवसतार सववराां मधें आनी अांतीम तीपाा मधें घुस्पड सदसता. समाजीक नीत, ाांती आनी सु ेगाद ह्यो रासजनसतचर्च्े इरादे . आताां मुन्सुबी इरादे कना कोडतीन फमााण सदलाां म्हळ्ार बहूसांक्यात पाडसतांक असमधान जावांक नजो म्हळ्ळो इरादो उठोन सदसता.
२. मुसलीां पाडत सुन्नी बोडा कोडसतथावन भायर आसयया तक्षण ना-खू
सदसल्यार-यी, सगळें १०४५
पानाां चें फमााण समजोन पळे ताना,खांडीत मानून घेतेलो म्हण भवाासो आसा.
६. मससजदे चो अक्मान आनी दे स्वाट (Desecration and Demolition) भरीच सांगीन जुल्म म्हण मामदू न
15 वीज क क ों णि
त ें तीपा सदला तर-यी, तसल्या अिमी कण्याां क कोणाक-यी उकलून जवब्दार करांक नाां. तसले राजकारणी आताांय सबजेसपांत आनी थोडे असधकारार आसात. ताांर्च्े सवरद्ध कानुनी झडती करांक फमाणाांत साांगलेलें तर, मुसलीां पाडसतांक जाया अन्न्यायाचेर थोडी नीत जाती. ७. १९८० इस्वेंत राजीव गाांधी प्रधानी आसताना, सिटी राज्वटे वेळार घाल्लें तालें काडन सहांद्वाांक पुजा कचो आवकास कना सदल्लो. तेदाळा सहांद्वाांर्च्ा एक पाडतीन मुसलीां पाडतीक एक सलहा सदल्ली. आपल्याच खचाार बबरी मसीद आसा त ी
उकलन वना, अयोध्याां त
अन््का सुवातेर दवताांव. हें करांक साध्य आसा. एसजप्ाां त आस्वान अणेकट्ट बाांदताना, पनीम र्च्ाररत्रीक दीवलाां बुडानातलेल्या परीां ऊांच जार्ग्ार वेल्लीां. तसली टे क्नोलोगजी आसा. मुसलीां पाडतीक कस्सलो खचा पडचो नाां. राजीव गाांधी ही सलह मांजूर करा म्हण मुससलमाांक साां गालागलो तर-यी मुसलीां पाडसतर्च्ाम्नी कान हलवांक नाांत. आताां , ४० वसाां उपराां त जासयत्तो गलाटो जावन, रगत वालसयया उपरां त मुससलमाक मेळ्ळे लें सकतें? तोच पाां च एिो जागो! पळ्ळी नवी आपल्या खचाार बाांसदजे पडली!
चडोन भारत दे ार्च्ा सहांदू आनी मुसलीम लोका मधें दोन वाांटे आसा कररलागलें. ह्या सांज्मगतर्च्ा मूळाचेर आसलो राम मांदीर - बबरी मसीद सववाद: पळ्ळी बाांदया जार्ग्ार दीवळ आसल्लें? आताां ही भुांय कोणाक सदां वची? पाांच जणाांनी भरया सांसवदानार्च्ा र्न्ायपीठाांत जो
भारताचो मुखेल र्न्ायदी बराबर र्न्ायदी
(१९९२-२००४ पऱ्याांतली अधुनीक र्च्ररत्र मुकल्या
रां जन गोगोय आनी तार्च्े
एस. ए. बोब्दे , डी.वै. चांद्रचूड, आ ोक
भू ण आनी एस. अब्दू ल नझीर हाणीां तीपा सदलें तें काां य
अवस्वराां त) ---------------------------------------------------
सततल्या सुलभायेचें नांय - भारतार्च्ा चररत्रेंत एक तीफा भारीच लाांब आवदे चें आनी दु स्रें, हो सवषय जावनासलो
तीमाून: हाका
भारीच भावोद्रे काचो सवषय दोन समाजीां एक अल्पसांख्या
मुक्ताय आसा?
तीपा जाहीर केलें.
त मुससलमाां मधलो: तीपा आसयल्लें असवरोध, आसकायलासजकल सवे ओफ इां सडया हाांर्च्े वधे प्रकार हे
थोड्यो मुखेल सांगती ह्या १०५४ पानाांर्च्ा चाररत्रीक घटनाचो:
*फा| सेडरीक प्रकाश एस.जे. सभार काळा थावन राकोन आसल्लें तीमाान आयोध्यार्च्ा सववादास्पद जार्ग्ाक सनमाणें तरी सुपरीम कोडतीन
मांदीर बाांदां ु क दीवांक जाय
२०१९ नवांबर ९ तारीकेर तीपा सदलें. हें तीपा ७० वसाां
* केंद्र सकाारान साांगलाां की हें बाां दां ु क एक रचन तीन
उपराांत सभार सांघरषणाां सहां दू-मुससलमाां मधें घडोन, हजारोां लोक मोरोन आससतची लूट जावन तीक्ष्णता, पांगडाां मधें भेद उबजोन, एकामेका थांय द्वे ष आनी सहांसाचार
* सगळी सववादास्पद भुांय २.७७ एिे आयोध्याांतली राम
मसहर्न्ाां सभतर आसा करांक जाय. एक टर ससटां चो बोडा दीवळ बाांदां ु क रचुांक जाय.
16 वीज क क ों णि
* ए.एस.ऐ. वधेन सोधून काडल्लें कोन ाांत उडवांक फावो
१९४९ इस्वेंत, पयल्ये पावटी, भुांयचेर आसचो वाद
ना.
कोडतीक गेलो, पळ्ळे सभतर रामार्च्ो इमाजी सलपवन
* ए.एस.ऐ. वधी साांगता की बबरी पळ्ळी खाली जार्ग्ार
दवरयो मेळ्ळ्ा उपराांत.
बाांदांु क नासल्ली. सलपोन आसचें कट्टोण बबरी मसीद नांय इसलामीक मूलाचें. सहांद्वाांनी साांगचें हो जागो प्रभू रामाचो
थोड्या सहांदू पांगडाांनी ससमती आसा केली १९८४ इस्वेंत,
जल्मा जागो सकतेंच सकतेंच सववाद नासचो.
राम दीवळ बाां दां ु क. तीन वसाां उपराां त, सजल्ला कोडतीन
* पाांच एकऱ्याांचो बदली जागो सुन्नी वकफ बोडााक पळ्ळी
जाहीर केलें की पळ्ळे र्च्ो गेटी उगत्या दवररजाय म्हण.
बाांदांु क सदला.
लागीां लागीां पाांच द काां उपराांत सहां दां ु क ह्या "सववादास्पद
* १९९२ इस्वेंत दे स्वाट केल्ली बबरी मसीद जावनासा
कट्टोणाांत" मागणें करांक सोडलें. बबरी मसीद ज्मम्हनतेची
कानून सवरोधी काम.
ससमती मुसलीम पांगडाांनी माांडून हाडली. १९८९ इस्वेंत,
* राम लाल्लाचें हक्क सववादास्पद भुांयचें कानून
सदवळाचें प्रसतषठान एक दीवळ बाांदां ु क "सववादास्पद
ज्याररयेक हाडचें िम आनी समाजीक साां गात्पण.
कट्टोणालागीां" घालें.
* सनमोही अखाराचो व्याज वेळ उत्राल्लो. * राम जन्मभूमीक नीसतचें व्यज्मक्तत्व ना. पूण राम लाल्ल, दे वाक नीसतचें व्यज्मक्तत्व आसा. * सुन्नी वकफ बोडा साांबाळन व्हऱ्येत आनी तो खांर्च्ाय सीसमतेक आड ना. * सुन्नी वकफ बोडाान सवरोध आसत आसचें दाखवन दीवांक ना. १८५७ वसाा पयलें थावन्ांच सहांदू ह्या जार्ग्ाक भेट सदतेले म्हळ्ळ्ाक पुरावे आसात. * सववादास्पद जार्ग्ा भायर सहांदू आपलें दे वास्पण करून आसले म्हळ्ळ्ाक साक्षी आसात. सभतरलो जागो, सुन्नी बोडाान तो मुससलमाांचो जावनासलो १८५७ इस्वे पयलें
१९९० वरस जावांक पावलें एक नव्या घुांवडे चें, जेन्नाां सबजेपी अध्यक्ष एल. के. अडवाणीन एक दे ाद्यांत रथ यात्र चलवप आरां भ केलें त्या जार्ग्ार राम दीवळ बाांदर्च्ाक. हें रथ यात्र सभार सहांद्वाांक जावांक पावलें एक सवकाळ.
म्हणर्च्ाक दाखले नाांत.
तक्षण जालें सकतेंगी म्हळ्ार थोड्या स्वयांसेवकाांनी सवश्व सहांदू पररषदे (सवएचपी) सववादास्पद जार्ग्ाक रभासान
ह्या खातीर हें तीमाान जाणा जावांक, जाका दू र पाांवचें सूचन आसा, एकल्यान वसाां आदीां ह्या वादाांत कसें हां ता हांतार चडीत बदलावण जाली म्हळ्ळें मटव्यान इत्यथा
ररगोन बबरी मसीद दे स्वाटायली. दसेंबर ६, १९९२ भारतार्च्ा चररत्रेंतच एक काळ्ाांतलो काळो सदवस जावांक पावलो! त्या कुख्यात सदसा सहां दू िाां ती पांगडाचे,
करांक आसा. बबरी मसीद दोळ्ाांक सदसर्च्े प्रकार १५२८ इस्वेंत बाांदल्ली. थोडे सहांदू पांगड म्हणटात की ती पळ्ळी दीवख कोसळायल उपराांतच बाांदल्ली म्हण; ए.एस.ऐ.क पुरातण कट्टोणाचे कुडके मेळ्ळ्ात तरी थैंसर जाय पुते दाखले नाांत ते कुडके सदवळाक सांबांध जाल्ले म्हण. १८५३ इस्वेंत प्रपरथम जाती पांगड झगडें जाल्लें. थोड्या वसाां उपराांत १८५९ इस्वेंत, सिटीष आडळत्यान दोरो घालन सहां दांु क आनी मुससलमाांक आराधान करांक सवसवांगड जागो सदल्लो; हें ९० वसाां पऱ्याांत चलोन आयलें.
र्न्ाय ताांर्च्ाच हातीां धरून मसीदे चें सनणााम केलें! जासतवार आिम सुवाासतलें अख्या दे ाांत,
ेंबोराां नी
लोकाचे जीव गेले आनी आसत-बधीक सनस्सांतान जालें. तेन्नाांचो काांग्रेस सकाारान तक्षण सलबेऱ्हान कसम न घडलें मसीद कोसळासयल्लें दाकवन दीवांक. सवसचत्र थरान, फकत १७ वसाां उपराांत जून न्२००२ वेर कसम नान वधी सवचारणाक घाली, एल.के. अडवाणी, अटल सबहारी वाजपेयी आनी इतर मुखेल्याांक मुखार दवरून. पयलें,
17 वीज क क ों णि
सपटां बर २००३ इस्वेंत, कोडतीन तीपा सदलें की सात सहां दू
पांथाहवान दीवन. २०१० इस्वेंत सुपरीम कोडत
मुखेली, साांगाताच मुख्य सबजेपी मुखेली, हाणीां व्याजाक
अल्लाहाबाद कोडसतर्च्ा तीपााचेर रावली; पयलें, वयल्या
फूड करांक्न बबरी मसीद दे स्वाटासययाक.ल पूण
कोडतीन साांगल्लें अल्लहाबाद है कोडसतचें तीपा एक
सकतेंच अपराध मुखार हाडलेनाांत तेन्नाांचो डे प्युटी प्रैम
"सवसचत्र आनी अजापाांचें". सुपरीम कोडतीन ह्या व्याजाक
समसनसटर एल. के. आडवाणी सवरोध. एका वसाा उपराांत,
पररहार हाडु ां क तीन साां द्याां र्च्ा कसम नाची बसका आसा
उत्तर प्रदे
केली; तररपूण, हो पां गड सलवालो इत्यथा करांक साां गलें
कोडतीन जाहीर केलें की ताचेर सनस्रासयल्ले
व्याज कोडतीक हाडु ां क जाय म्हण ताणे दे स्वाटणेचो पात्र
तरी तें काऱ्यगत जालें ना.
घेतयाक. सबजेपी मुखेल्याां सवरोध व्याज साांगाताच
सनमाणें, एक पाांच र्न्ायमूसतांची बसका सदाांनीत
मुरली मनोहर जो ी आनी उमा भारतीक सयत, हो व्याज
सवचारणाक लागलें ह्या आगोसतार्च्े ६ वेर ह्या वसाा;
लक्नो कोडसतांत सवचारणेक आयलो. ह्या वसाा जुलाां यत,
सवचारण ४० दीसाांक गेलें अकटोबर १६ पऱ्याांत सुपरीम
सुपरीम कोडतीन व्याज सवचारणेक फकत नोन
कोडतीन सवांचया तीन साांद्याांर्च्ा पांगडान ह्या वसाा
मसहर्न्ाांची आवदी सदली.
सुवाातेक गजेचें तीपा दीवांक सकोांक नासयान. आगोसत ६ वेर तेगाां र्न्ायदी ाांर्च्ा बसकेन दीसान दीस
’द वयर’ पत्रार बरवन (नवेंबर ९, २०१९), एक ख्यात
सवचारण सुवाासतलें आनी तें आखेर केलें ओकटोबर १६ वेर
लेखक आनी राजकीय सव लेषक ससद्धाथा वरदराजन
४० सदसाां उपराांत. असें तीमाा न नवेंबर १७ वेर (ज्या दीस
साांगालागलो, "कोडतीन गमनाक हाडलें कसें राम इमाजी
मुखेल र्न्ायदी
मसीदे सभतर सलपसययो तें कानूनाबाहीर तसेंच १९९२
रां जन गोगोयक सनवृत जावांक आसलें ).
ेवटीां, तीमाान नवेंबर ९ वेर, २०१९ सदलें.
इस्वेंत द्वां स केल्लें मसीदे चें प्रकरण." जर नीसतचें कृत्यें , ह्या सवषयार, सनमाणें तरी मेळटे लें, हो जावनासा वेळ,
तीमााण आयकोन सवसवांगड असभपराय उगताडाक पडली;
कोणायचेंय कल्पण!
दे ाांतले सभार नागरीक सुखाळ स्वास सोडु ां क सकले, थोड्याांक समाधान जालें, वसाां उपराांत तरी ह्या व्याजाक आखेपाण आयलें म्हण हेर थोड्याांक असमाधान भोगलें, बलपांथीय (रै ट सवांग) ताांर्च्ाच सचांत्पाक अडचाले. सबजेपी/सवएचपी /आरएस्सेस साांगाता, म्हणाले की "हाांगासर सांभ्रम चलवांक फावोना". थोडे बलपांथीय मुखेली सव ेष सांभ्रम नासलो तरी गोड ें वाांटुांक लागले. एक हफ्तो जालो तरी तीमाा ण दीवन, एकच गलाटो जाल्लो
एपरील २००२, तीन र्न्ायमूसथांची लक्नोची बसका अल्लाहाबाद है कोडसतांत सुवाासतली जागो कोणाचोगी म्हण सववादुां क आनी तीपा दीवांक. तीपाान साांगलें बबरी मसीसदचो जागो तीन वाांटे करांक जाय, सनमोही अखारा, राम लल्ला आनी सुन्नी सेंटरल वकफ बोडा ओफ उत्तर प्रदे ; सकतेंच वेळ नासताां , दोनी सहांदू आनी मुसलीम पांगड सुपरीम कोडतीक गेले हैकोडसतर्च्ा तीपााक
ना. तरीपूण अह्मदाबादाांतल्या थोड्या सुवात्याां नी दाखल्याक नरोद पाटीय - लोक सदसाना जालो; लोकान आपल्या घराांक बीग घालन पळापळ घेतल्ली. २००२ 18 वीज क क ों णि
इस्वेंत जाल्लो गलाटो परत उबजात म्हण ताां काां सभराांत आसली. चडटाव मुसलीम पांगड दू सऱ्या वाटे न, ह्या तीपाा क आपलो सांतोस पगाट कररनाांत; थोडे साांगतात की ह्या तीमााणा सवरोध ते सपसट न घाल्तेले म्हण. सकतेंय जाांव, भारतीय सचांत्तात की ही सांगत वेसगांच बांध जातेली म्हण!! नवांबर १०, २०१९
*(फा| सेडरीक प्रका
एस. जे. जावनासा एक मानवीय
हक्काांचो झुजारी/लेखक. सांपका: cedricprakash199@gmail.com) ---------------------------------------------------
मांगळु ची आवय इगजा सभार
असुूलायन मदर णनोंफा आनी
बोळार्च्ाा पुरातण काळाची. ह्या इगजेची सुवाात
रोजाररयो काथेद्राल १९१५ इस्वेंत आ ीवादीत केल्ली, पोचुागीसाांर्च्ा काळार १५००
असुूलायन फ्रान्सिसकन
तकाांची वैभवयुक्त
तकाांत वठाराांतल्या नांय
मुखार आसली. प्रथम ह्या इगजेंत रावल्लो सवगार (१८७९१८८८) जावनासलो फा| उरबन स्ट्ायन एस.जे.
णससटराोंिी अनुवोंशीक प्राप्ती
पोचुागीसाांर्च्े चररत्रे प्रकार मांगळु राांत. हो जावनासलो जमान पाद्री जो मानतात असधकृत स्थापक आताां जें जाला
मदर णनोंफा फेनाांडीझ
एक महत्वाचो मेळल स्थळीय मांगळु री मासद्रां चो, असधकृत जावन ताांकाां आपयतात ’असुालायन फ्राज्मन्ससकन सससटसा (युएफएस), जाांकाां भ| सनांफा फेनाांडीझ जावनासली प्रथम
19 वीज क क ों णि
मुखेल्पण भ| सनांफा फेनाांसडझाक सोडन, सतचें कुटाम सुत्तुराांतलेंच आनी थोडीां त्या कुटमाांतलीां आजून हाांगा आसात. सनांफा, युएफए स मेळान केया सां ोधना प्रकार, ओकटोबर ९, १८५० इस्वेंत जल्माल्ली, आताां इगजेचीां दसतावेजाां मेळानाांत तरी (पयलेंचें सचांताप आसलें ओकटोबर २५), २४, मरण पावली फेबरे र १९०९. असें माद्र. फा| उरबन स्ट्ायन, आपल्या ४३ वसाां प्रायेर नवेंबर २१, १८८८ इस्वेंत मरण पावलो, असुालायन भयसणांचें
२०१९ लेकपाक १६९ वो जल्मा सदवस आनी ११० वो मरणोत्सव. तीन वाांट्याांचो सांभ्रम ह्या मेळार्च्ा मैलाफात्राचे जावनासात: A. ११० वो मरणोत्सव मदर
20 वीज क क ों णि
चाररत्रीक सांग्रहालयाचें आ ीवााद ’युएफएस हेररटे ज’ हे
तीन वाांट्याचे सांभ्रम माांडून हाडल्यात दसेंबर २९, २०१९ वेर, आसोन अध्यक्ष स्थानार मांगळु चो सबस्प डा| पीटर पावल सलडान्हा. ’युएफएस हेररटे ज’ - एक स्पषट उत्राांनी साांगचो सांग्रहालय, भारीच गौरवान असुालायन भयसणांनी सुांगाारायलाां "फौांडे न हौज" सैंट असुाला कान्वेंट क्याांपस, सनांफा प्रथम सुपीररयराचो. B. रप्याळो उत्सव मेळाक
बोळार बांद्रार्च्े तुद्येर, रोजाररयो काथेद्राला समोर
मेळल्ली मार्न्ता पोांसतसफकल रै टाांचो सांस्थो म्हण. C.
जावनासा एक अमूल्य वसतुांचें भांडार चाररत्रीक आनी 21 वीज क क ों णि
दाखलो. १८८७ इस्वे थावन असुालायन मासद्रां चें प्रधान काम म्हळ्ार दे वास ीं वेर्च्ें वासतवीक पयण. प्रथम
पसवत्र बारा जणाांचो पांगड "असुालास कांपेनी" जाणीां काम केलें नांय दे गेल्या बोटीां थावन अरे सबयन नांय करावळीर, हाांगासर तुमीां सपांतुराां त पळे व्येत जावनासा एक प्रेरणाच स्मारक. आखेर पऱ्याांत उचो उगडास चररत्रेंतल्या पानाां चो ’बांद्राचो आां ज’ मदर सनांफा जी आजून लाराांनी पयण कताा आनी सवाांची चािी कताा. ’जीव दीवांक, जीव सांपूणातेचो’ (जान १०:१०).... आज तीां अख्या दक्षीण भारताांत उगडासाचें सभार काळाचो फळ भयसणांर्च्ा वावराचो
सवसतारल्याांत, पूण उत्तराांत, उत्तर ई ार्न्ाांत आनी युरोपाांत आनी आसफ्रका. 22 वीज क क ों णि
रोजाररयोर्च्ा सुत्तुराांत, मदर सनांफाचेंच प्रयत्न १९०१ इस्वेंत
स्थापीत केल्लें, मासतयेंत बाां दल्लें कट्टोण मांगळु र्च्ाा
23 वीज क क ों णि
नळ्ाां चे पाकें आसोन, त्या वेळार चडटाव कट्टोणाां
आसयापरीां - ताका आपयताले ’फौांडे न हौज’. साांगतात की सकतेंच व्कास नांय, सवा जावनासा श्रेषट नक्षा’ युएफएस पयण करन्ांच आसा, सतचो नवीकृत जनन सदवस ओकटोबर ९, ह्या सांदभाार गमनाऱ्ह. मदर सनांफा फेनाांसडजार्च्ा सांबांधाां क सभतरली दृषटी पळें वची तर (सतर्च्ा आल्कुांञाांत ’झड’ आसा तसें म्हळ्ार ती स्प्यानी
मूळाची). थोड्यो सांगती सांघटीत सांस्थ्याांनी
सोधून काडु ां क जाय. दाखल्याक सैंट मेररयम बावोडी
इगजेचो कथोलीक साांत, २०१५ इस्वेंत कोन्सेिार केल्लो, मांगळु राांत १८७०-१८७२ इस्वेंत सजयेल्लो मदर सनांफा
24 वीज क क ों णि
जावनासात सांगती पसवत्रतेंत समसळायो आयकोांक सांतोसार्च्ो आनी गजेर्च्ो. उपराांत, युएफएस मेळ फ्राज्मन्ससकन जीवन आपलें करांक सकलो, कापुचीन फ्रासदां नी साांगर्च्े प्रकार. असें असुालायन फ्राज्मन्ससकन मेळ पसवत्रतेंत गूांड जालो, सवसतार जालो, आनी सवसवधतेन
ाांतेन आपलें पयण
करून, सदगद ान घेवन, आपलें वेदवाक्य "दे वार्च्ा मोगा
थावन थोसडां च मेटाां पयस तनााटपणार आसलो. सैंट
खातीर" सवांचणार आ ीवाादाांनी, सहसियेन एएकल्याकच
मेररयम सतका सतची प्रथम प्रसतज्ञा घेवांक ताणें कुमक
प्रेरीत करांक सकलो दे वार्च्े सक्तेन.
केल्ली १८७२ इस्वेंत. असें साध्य आसा की ह्या दोन सक्तेर्च्ा अत्म्ाांनी, एकाच प्रायेर्च्ा, ताांकाां लागस लो
धामीक आनी पसवत्र जीवनाचो पात्र आसल्लो आस्येत. दु स्रें, आमची प्रथम मांगळू री समाजेचो व्यक्ती २००९
ह्या १३२ वसाांर्च्ा मांगळू र मूळार्च्ा असुालायन फ्राज्मन्ससकन मेळाक दे वाचो पमाळ प्रसारांक एक ल्हान सास्वा सबये थावन जावन एक िहत रूक. प्रसतूत ९१३
थावन साांत जाांवर्च्ा वाटे र आसा, ’दे वाचो सेवक’
प्रास चडीत युएफएस माद्री आसोन, २०० वयर सववीध
मोज्मन्सांञोर रे यमांड एफ. सी. मसकरे न्हस, प्रथम बेंदूर इगजा बाांदल्लो तसेंच प्रथम स्वदे ी बेथनी मेळ घडल्लो १९२१ इस्वेंत; ताका १९०० इस्वेंत रोजाररयो काथेद्रालाांत ओडद मेळल्ली आनी तो लागस ल्या समलाग्रीस इगजेंत सहायक सवगार जावनासलो. मदर सनांफाक त्या वेळार तार्च्े बराबरयी बरोच सहवास आसल्लो आस्येत. ह्यो
मेटाांनी भरयो भयणी आसोन, ताांचे आज १४० समाज आसात आनी ७ सह समाज आसात ३८ प्रास चडीत सदयेसेसजांनी, हो मेळ ९ प्राांत्य/प्रोसवन्स जावन सवांगड केला. अांदाजान साांगचें तर १५० भयणी मरण पावल्यात. युएफएस मेळाां सभार ’सांपन्मूळ व्यक्ती’ आसात सवसवांगड
25 वीज क क ों णि
वृत्तेचीां धामीक, वैध्यकीय आनी हातभर सपएच.डी केल्लीां.
कालेज प्राां ुपालीन भ| ह्याररयेटान स्वागत केलो. सवद्या
खांडीत जावन ह्या मेळाचें भसवषय दे वार्च्े सेवेंत्फं, तार्च्ा
सांस्थ्यार्च्ा सववीध सवभागाां र्च्ो मुखेससतणीां हाजर आसलीां.
दाकाां तोटाांत, फकत ’दे वार्च्ा मोगा खातीर’.
सवद्याथी-सवद्यासथासनांनी साांसकृतीक काऱ्यिमाांत भाग घेतलो. कसपतासनयो कालेज वारसषकोत्सवाांत २० वसाां सेवा सदया स क्षसकांक - अन्नम्म म्याथ्यू, सकरण नायक, असनता डे ’सा हाांकाां सन्मान केलो. डा| जायलीन डे ’सा, भ| सेलीन जेन मेंडोन्सा, प्राां ुपालीन
भ| ह्याररयेट हाजर आसलीां. ----------------------------------------------------
शेंबर अोंके उत्राणयल्लें आसणटनािें ‘वीज क क ों िी’
-ऐवन जे. सलडान्हा शेट ---------------------------------------------------
कणर्ताणनय र्दणवर्ूवू कालेणजि
साधन काोंय ल्हान नैं
वारणिक त्सव
वीस वसाां सांपसयया मांगळू र कसपतासनयो पदसवपूवा कालेसजचो वारसषकोत्सव नवांबर १३ वेर कालेज सभाांगणाांत सांभ्रमान चलयलो. मुखेल सैरीण जावन कालेसजची पनी सवद्याथीन सह्याद्री इां सजसनयररां ग कालेसजची सह प्राध्यापकी डा| जायलीन डे ’सान पात्र घेतलो. कसपतासनयो सवद्या सांस्थ्याची सह काऱ्यद ीण भ| सेलीन जेन मेंडोन्सा सहणें काऱ्यिमाचे अध्यक्षस्थान घेतल्लें.
पयस ल्या अमेररकाांतल्या सचकागो थावन तुवें (डो. आसटीन सडसोजा प्रभून) सांपादू न प्रका ीत कचाा ‘वीजकोांकणी’ हफ्त्त्याळ्ा ई-पत्राचे ेंबर(१००) अांके
26 वीज क क ों णि
सांपोन आताां (बहुषा: हें प्रकटुां चा वगता) ेंबरावयर एकावो (१०१वो) अांको उज्वाडता. सुवेर कन्नड सलसपांत मात्र तर आताां दे व नागरी, रोमी आनी मलयाळी आ ें चार सलसपांनी ‘वीजकोांकणी’ पजाळता. एदोळचे अांके चुकानासताना नसमयारलेल्या सदसाांनी जायत्या पानाांनी सजोन आयल्यात आनी वाचप्याांक पावयल्याय तें एक साहसच म्हणानासताां हेर सकतें मणोां? सत्ताराव्या दाकड्याांत तुवें एकाचवेळा तीन पत्राां हफ्त्त्याळें , पांद्राळें आनी मसहर्न्ाळें - सांपादन आनी प्रका न कना कषट -नषट भगलेय. कथोलीक यूव सांचालनाचा ‘युवक’पत्राकयी तुवें मातें मारलेंय. आ ें पसत्रकोद्यमाां त बपूार अनभोगाचें खजान तुवें आपणायलेंय. दे वाचा सनमोण्यान म्हणाजाय - अमेररका पावलोय. फकत दे मात्र बदलालो स वाय तूां मांगळु राांतलोच कोांकणी सुपुत्र जावन उरलोय. दे कून आजून तूां मांगळु राांत आसयाबरीच काभााराां कना आसाय. गाांवाांत आसताना तीां चडान चड मांगळु राक वा कोांकणी सांसाराक सीमीत आसलीां तर सचकागोांतलीां तुजीां काभााराां जात-कात-भासदे भेदनासताना सगळ्ा सांसाराक लगतीां जाल्याांत.
पाटल्या सबार वसाांचा अमेररकाचा सजसवताांत कोांकणी बपाां प्रगटचा वीज पत्राांनी बरवन आसल्लोय. २०१७ दसेंबराांत तूां गाांवाांत आसर्च्ावेळीां एका सदसा आमी पयणार आसताां हाां वें सवचारल्लें - ‘आताां तूां सदस्पडत्या ग्रासा थावन सनवृत जालाय. वेळ पा ार कचााक पुणी तुजेंच वीजपत्र पत्र सकत्याक काडु ां क्नोजो?’ तेदाळा तुवें साांगल्लेंय - ‘म्हज्या चटु वसटकाांसनमतीां म्हाका वेळच पावाना’. म्हज्या सूचनाक तुवें ‘हाां’, ‘हूां’म्हणोांक नाांय तरी सुमार १०० हफ्त्त्याां आदीां तुजें ‘वीजकोांकणी’ पगाटलेंच. सुवेर थोसडां च पानाां तर हफ्ते हफ्ते दाांवताना सराग ६० वयलीां पानाां. एकेक अांको एएका कोांकणी साधकाक समपाण. बोरी ीां लेखनाां. थांय - हाां गा प्रत्येक जावन मायगाांवाांत घडर्च्ो खबरो. हाांतुांनी थोड्यो खबरो सदसाळ्ा पत्राां तल्याबरी तापुडतप – ताजा ताजा. थोड्यो हेर पत्राांनी येनाांत तसल्यो. जायत्यो तस्वीर्यो. सभार काऱ्याांर्च्ो कळवण्यो. हें आनी तें मणताना तुजें पत्र माहेसतचो पुांजो म्हळ्ळ्ाक दु भाव ना. त्या स वाय, जासहराताां सगळीां पुांक्याक. पत्रयी फुांक्याक. तेंयी वाचप्याचा मेजा आनी हातापऱ्याांत. खांय मेळात आसली सवलताय? छापून जाांव वा ई- जाांव हफ्त्त्या हफ्त्त्याक नसमयारलेल्या वेळार एक पत्र प्रका ीत कचें कषटाांचे गजाल म्हण हाां व जाणा. ‘आमचो युवक’ मसहर्न्ाळें कना तें तीन वसाां चलसयल्लो आनी आ ें एक पत्र चलवांक सकतले कषट आसात ताचो खरोखर आनभोग म्हाका आसा. लेखनाां , बपाां इत्यादी आराांवचें सततल्या सुलाभायेची गजाल नैं. आरायल्या उपराांत तीां चीत दीवन वासचजाय. गजेची सतद्वण कररजाय. थोड्यापावटीां बरयणाराचें नाांव आनी बपाांतलो सवषय सोडल्यार तें बराप सांपादकान्ांच बरयजाय पडता. लेखनाां , खबरो इत्यादी इां गलीष/कन्नड भासाांनी आसल्यार पत्राक/जार्ग्ाक सूक्त जाांवर्च्ाबरी भाषाांतर कररजाय. हो भाषाांतर वावर बहुषा: स्वांत बरां वर्च्ा प्रास कषटाांचो मळ्ळें यी नीज. ह्या खातीर जायतो वावर दीजाय पडता आरासयल्लें - बरसयल्लें तें पानाां पानाांनी सोबयजाय. हो सगळो वावर सोससणकाय आ ेता. तुजे थांय आसर्च्ा सोससणकायेक कोणेंतरी चेपें उकसलजाय. कोांकणी सांसाराांत सुमार तीस-चाळीस वसाां पासटां चा वेळाक आनी आताांचा काळाक जायतो फरक आसा. त्या वेळार बपाां जायपडर्च्ा वनीं चड मेळतलीां. आताां दीस वेताां वेताां कोांकणी बपाां कयी दु कोळ येवन आसा म्हळ्ार चूक जाांवसचना. त्याच माफान कोांकणी वाचसपयी उणे
27 वीज क क ों णि
जाल्यात. आताांचा सदसाांनी कोांकणेंत छाप्या माररफात उज्वाडचीां पत्राां उणी जाल्याां त. मांगळु राांत एकी कोांकणी सदसाळें ना. हफ्त्त्याळीां मांगळु रा थावन एक आनी बोांबय थावन एक आसात. हेर सगळीां पांद्राळीां वा मसहर्न्ाळीां. ह्या पत्राांपयकीां चडीत धासमाकाां थावन सांपादन जावन प्रका ीत जाांवचीां म्हणताना ताांकाां ताांर्च्ोच फररद्यो आसात. त्या पत्राांनी चडीत मेळचें धामीक रपाचें वाचाप. आसल्या पाटभुांयत तुजें ‘वीज कोांकणी’ एक आ ेचें कीणा जावनासा. हाांवें ‘वीज कोांकणी’चे १०० अांके एकयी सोसडनासताना आसययाफराच मुकार थावन पाटीां पऱ्याांत पसताल्यात. म्हाका आक ीत केल्लीां बपाां वाचल्याांत. चडावत अांक्याांनी मांगळु री कोांकणी प्रदे ाांतल्या एका महान वेक्तीक तो अांको समपूान ताांर्च्ा वावराचो आनी सेवेचो सववर सदलाय. जायत्या बरयणाराांची बपाां प्रका ीत केल्याांत. लेखनाां , कासणयो, कवनाां , हासो आनी हेर सासहत्य प्रकार पगाट जाल्याांत. म्हसजांयी थोडीां बपाां प्रका ीत जाल्याांत. खबरें क महत्व सदां वचें पत्र एकी ना. हो ऊण ‘वीज कोांकणी’न जायत्या माफान भती केला म्हळ्ळ्ाांत दु भाव ना. स वाय ताांर्च्ो-हाांर्च्ो म्हळ्ळो सनरबांध तुज्या पत्राांत ना. मांगळू र प्रदे ाांत जल्मोन, वाडोन आताां सांसाराचा सववीध
छाप्याांत वा इलेकटर ोसनक्स रपार आसर्च्ा हेर कोांकणी पत्राां थावन ‘वीज कोांकणी’ वेगळें रावता. हाका कारण तुवें फायस केयो/कर्च्ो ससचत्र खबरो. कोांकणें त सदसाळें वा 28 वीज क क ों णि
गाांवाांनी सजयेवन आसर्च्ाांक आसल्यो खबरो तस्वीर्याां सांगीां आपल्याच मायभासेंत सदां वचो तुजो वावर सनजायकी वाखण्णेक फावो जाल्लो. दाखलो सदां वचो तर – २०१८ मे २९ वेर मांगळू र प्रदे ाांत आयलेवाचाा सभार वसाांनी पडोांक ना सततलो पावस वोतलो. घराां -भाटाां, वाहनाां बुडलीां. जायती दे स्वाट जाली. हाचो सववर तुज्या पत्रान सव ेष अांक्या रपार सदलो. त ेंच उडपी प्रदे ाांत आयलेवार धामीक वतुालाांत घडोांकनजो तसलें घडीत घडलें. त्या बाबतीनयी तुज्या पत्राचो सव ेष अांको उज्वाडलो. १९७६-ां त मांगळु राांत अखील भारत कोांकणी सासहत्य पररषदे चा असधवे नाचा सदसाांनी सदसासदस्पडत्यो खबरो आनी सववर चा.फ्रा.दे कोसता सवें मेळोन सदसाळ्ा पत्रारपार सदल्लें तुजें साधन म्हज्या उडासाक आयलें. मांगळु राांत, मुांबांयत , दु बाांयत कोांकणेचो वावर कतेल्याां क कोांकणी भोांवार आसोन तेदाळा तेदाळा कोांकणी कानार पडता वा उलव्येता. तेदाळा-तेदाळा वा अपरूपान पुणी कोांकणी चटु वसटको चल्तात . अमेररकाांत आनी सचकागोांत कोांकणी लोक आसा तरी सिसताांव कोांकणेचा चटु वसटकाांक सहकार उणो म्हळ्ळी गजाल म्हज्या समजणेंत आसा. आसल्या पररगतेंत तूां एकलो एक्सुरो जावन हफ्त्त्या-हफ्त्त्याक ‘वीज कोांकणी’ प्रका ीत कताा य, तुज्या हेर राटावळीां मधें हाका जायतो वेळ सदताय - ह्या तुज्या साधनाक चेपें उकलन मान भागायताां. आ ेंच फुडें वचोां, ‘वीज कोांकणी’चे आताां १०० अांके प्रका ीत जाल्यात. ह्या सांख्याचा धा वाांट्याांनी पुणी अांके प्रका ीत करांक दे व तुका बळ - भलायकी आनी ताां क दीवन फावो करांदी म्हण आ ेताां.
तस ांच फायस कर्येत नैं? तसलीां बपाां भाषाांतर कची गजा ना म्हळ्ळी म्हजी असभपराय. ३) ेंबरावो अांको पऱ्याांत तुवें एएक अांको एएकल्याक समपूान सदलाय. ह्यापयकीां सव यी ह्या मानाक आनी मुकल्या पानार तस्वीर छापोन येवांक फावो म्हण हाांव लेज्मखनाां. ताांचावनीं उां चायेर आसचे आसतीत. फकत तसल्याांसव ीां कोणेंयी बरवन दाडु ां क ना म्हळ्ळ्ाफरा एका पत्रान उण्या साधनाचा व्येक्तीक धुांपांवचें पत्राचा भलायकेचा आनी प्रगतेचा सदषटीन सततलें साकें न्हय मळ्ळें म्हजें सचांताप. ह्या बाबतीन पत्राचें धोरण आनी हक्क हाांव मानून घेताां. ४) मांगळु राांत आनी हेरेगडे कोांकणी समाजेक लगती जाल्ले ेंबर वसाां उतर्लेले जायते सांस्थे आसात. ताांचासव ीां माहेतीक सांपादकान सवनती केल्यार थोडे तरी माहेत (थोडे तरी कोांकणेंतच) आनी तस्वीर्यो सदवांक पाटीां सचेनाांत. ह्या बाबतीन मेटाां घेवांक सवनती कताां. मसहर्न्ाां त एकदोन अांके ह्या रपार भायर हाड्येत. ५) मूखपानार वैयक्तीक तस्वीर्यो नासताना तें पान घसडताां चा वा खबराांचा सव लेषणाकयी वापार्येत. अकेर कचाा पयलें एदोळ ेंबर अांके प्रका ीत केल्लें तुजें साधन वाखणताां. एकलो एक्सुरो जावन तुवें केया वावराक तुका सधन्वासताां. ह्या फुडें सभार आनी सभार अांके प्रका ीत करांक दे व तुका बळ-भलायकी आनी सांतोस-समधान दीवन राकोन वरोांदी म्हण आ ेताां. जै वीज कोांकणी, जै आसटीन परोब.
ह्या सुवाळ्यार र् डी ों सुिनाों णदवोंक खुशी वताां:
-एि. आर. आळव ----------------------------------------------------
१) चडावत लेखनाां मांगळु राां त जल्मोन वाडयाांनी, आनी कनााटकाांत स काप केयाांनी वा मांगळु री कोांकणी मुळार्च्ाांनीां बरां वचीां आसताां ताांकाां कन्नड वा रोमी वा दे वनागरी सलपी कळीत आसा आनी कोांकणी उलवांक येता तें खांडीत. तसल्याांक कन्नड वा रोमी वा दे वनागरी सलसपांत बरवांक हुमेद्वांत कऱ्येत नैं? ह्या ववीं तुवें भाषाांतराक खचुांचो जायतो वेळ उताा.
कक ों िी – क क ों िी –
२) चडावत ई-पत्र वाच्चें थोडें तरी इां गलीष स काप आसर्च्ाांनी. त ें आसताां इां गसलषाांत आसयल्लीां सलज्मखताां
इों गलीश – कन्नड
णडक्षनररिें स र्ि वेन्सगोंि खरें जाता
29 वीज क क ों णि
-सुनील णमनेजस
ती राजभास जावनासा. कनााटक, केरळ, गोांय, महाराषटर आनी गुज्रातार्च्ा थोड्या भागाांनी सतची वापर्णी आसा.
कोांकणी माां यभा ीक लोकाचें लाांब काळाचें सोपण वेज्मगांच खरें जाता. ह्याच द ेंबरार्च्ा मदगात पथदर्स नी सेवा टर सटान पर्गटचो प्र. स्ट्ीवन क्वाडर स पेर्मुदे आनी मा.बा. बाजील वासान सांपादीत केल्लो कोांकणी – कोांकणी – इां गली – कन्नड अर्तको लोकार्पण जातलो. ह्या अर्तको ार्च्ो थोड्योच प्रसतयो छाप्ात जायान कोणाक प्रसतयो जाय ताणीां sqodr३९@gmail.com (९४८०७६१०१७) चेर सांपरक ् करांक सांबांसधताांनी उलो सदला. कोांकणी आज पडबडगार्च्ा इां डो आर्यन भा ें समूहाांत मेळसयल्ली एक प्राचीन भास जावनासा. सववीध भा ेतज्ञ आनी सां ोधकाां नी ही भास मुळाव्यान द्रावीड लोकाांथावन उदे ल्ली आसुांक पुरो म्हणचे असभपराय सदल्यात. २०११ र्च्ा कानेश्मारी पर्माने २४,८९,०१५ कोांकणी उलोवपी आमर्च्ा दे ाांत आसात. त्या पयकी कोांकणी आपली माांयभास म्हणतले २२,५६,५०२ लोक आसात. ह्या पयकी २८८२९४ कोांकणी लोक कनााटकाांत वसती आसा. त ें तरी कोांकणी एक राषटर भास जावनासा मात्र न्हां य गोांयाां त
आदल्या दे ड हजार वर्साांनी सांसारार्च्ा सववीध भा ेंनी ग्रेसत को साहीत वाडून आसयल्लें आसा. अर्तको , सब्धको आनी उत्राांको को सासहताचे प्रमूक थर जावनासात. ह्या सर्वाांचो मुकूट त ें बसता सवश्वको . को साहीत खांर्च्ाय भा ेची फवज म्हण मानतात. खांचीय भास सनरां तर वाडाजे आनी फुडारार्च्ा मेटाांनी मुकार मुकार वचाजे तर आनी त्या भा ेचो ासत्रीय पाांवडो ग्रेसत जायजे तर को साहीत भोव गर्जेचें म्हणचें सर्व जाणार्याांचें स्पषट सचांतप जावनासा. ज्या भा ेंनी सनरां तर को साहीत वाडल्लें नाां त्यो भासो िमेण आळवायो आमकाां पळवांक मेळतात. ज्या भा ेर्च्ा जाणार्याांनी आपल्या भा ेंनी को साहीत वाडोवांक नाां ताणी आपल्या भा ेक घात केला म्हण पांसडताांनी साांगचें आसा. १७५४ इस्वेंत इां गलेंडार्च्ा चेसटरफीलडाचो चवतो अर्ल आपल्या भा ेंत जायसततले को नाांत म्हळलें समजून ‘ही आमर्च्ा भा ेक आनी दे ाक लजेक घाल्ची व्हड बेजारायेची गजाल’ म्हण ीण उलयता. (“It’s a shame on our country to find that there are no books of reference to know the word power of English. Our neighbors and even the Dutch are equipped with these tools of language and we still do not have them!”) एका भा ेर्च्ा हेर सक्कड सासहताक सदगदर् क जावनासर्च्ा को सासहताची सव े ता सकतें गी म्हळ्ार ताका सनरां तरा आनी नवेसाां वाक आपणावन घेतल्ली वाडावळ गर्ज आसा. काळार्च्ा पररगतेंक सरी जावन को पर्त्याांपर्त्याां पररषकरण कर्चे पडतात. हाका को सासहत्याचें प्रेतन आनी परां परा म्हणतात. खांर्च्ा भा ेंत आसलीां सनरां तर प्रेतनाां जायनाांत आनी को सासहताची परां परा वाडानाां ती भास आपणाथांय एदोळ आसया को सासहताचें बळयी होगडावन घेता. हर्येका भा ेक आनी तार्च्ा सब्धासांपत्तेक एक खा ेलेंपण आसा मात्र न्हांय एक यादृज्मिकता आसा. ही त्या भा ेची व्हड ग्रेसतकाय आनी ही ग्रेसतकाय वाडून फायद्याभरीत जायजे तर ते सब्ध को सासहताध्वारीां दाखल जायजय. एक अर्तको वा सब्धको य स्वी
30 वीज क क ों णि
जायजे तर तो वापार्प्याक सलीस आनी उपकाराचो जायजय. एक भास वापर्ता तो हर्येकलो भा ीक प्रसियेंत एक महत्वाचो वाांटो. अ ें हर्येकल्यार्च्ा वावराचो फळ जावन भा ेंत प्रमाणीकर ण येवांक साध्य आसा.
वाक्याां सदतानाां म्हज्मण्णयो, मुकावराां , गादी, साांगण्यो आनी वोसवयो सदयो आसात.
भारतार्च्ा चडावत भा ेंत को साहीत वाडसयल्ली ख्याती सिसताांव समस यो नररां क फावो जाता. कन्नडाांत पळयल्या र रे वेरांड फर्सडनांड सकट्टल हो वावर सूर्वात्ता पूण त्या उपराांत सभार पांसडताांनी कन्नड अर्तको काडल्ले आसात. त्या पयकी मयसूर सवश्वसवद्याल याचो इां गलीष – कन्नड सनघांटू नाांवा ड् दीक आसा. कनााटकाांतल्या कोांकसणांत आां जेलो माफेन इां गली – कोांकणी आनी कोांकणी - इां गली अर्तको काडले त्या उपराांत मो. ससलवेसटर समनेजान ह्या सद ेंत वावर केल्लो आसा. हे आनी हेर अर्तको सवसतृत अर्तान वाडल्ले नाांत तें खरें . २००७ इस्वेंत कनााटक कोांकणी साहीत अकाडमीन इां गली – कन्नड सब्धावळ म्हणर्च्ा नाांवान २५००० सब्धाांचो १०९३ पानाांचो व्हडजयत अर्तको काडलो. कोांकणी लोकाक ह्या कृसतयेन व्हड सेवा सदल्या. २००४ इस्वेंत पथदर्स नी सेवा टर सटाध्वारीां सांस्राचो पसयल्लो इां गली – कन्नड – कोांकणी अर्तको पर्गटलो. स्ट्ीवन क्वाडर स पेर्मुदे आनी बाप बाजील वास हाणीां सांपादीत केया ह्या कृसतयेंत ५०००० तकले सब्ध (हेड एां टर ीस) आसून एकेका सब्धाक कन्नड आनी कोांकसणांत ५-१० समानार्तक सब्ध सदल्ले आसात. ह्या पुसतकाथावन आसयल्लो आयवज उां चल्या स कपाक वेर्च्ा सवद्यार्त्याां क कुमकेदु डू जावन सदला.
आदल्या पाांच वर्साां थावन पथदर्स नी सेवा टर सट कोांकणी- कोांकणी- कन्नड- इां गली अर्तको तयारायेर्च्ा वावरार आसा. सडसेंबर २०१९ र्च्ा वेळीां हो अर्तको लोकार्पण कर्र्च्ाक तयाराय जावन आसा. हो अर्तको फकत कोांकणी सब्धाांक कोांकणी अर्त, इां गली अर्त आनी कन्नड अर्त सदां वचो को मात्र न्हां य बगार जांय जोक्तें थांय सब्धाां चे सलांग, वचन, काळ, सामार्न्रूप आनी प्रत्ययाां सदल्लें आसा, तेचपरीां वापर्णेची वळक स्पषट जाांवर्च्ाक वाक्याां सदल्लीां आसात. अ ें
हो वावर व्हड खर्चाचो आसा दे कून आनी छाप्याचो खर्च सवपरीत वाडला दे कून आसक्तवांताांक, स कपा सांस्थ्याांक सदां वर्च्ाक आनी टर सटार्च्ा दासनांक मात्र म्हणून जायसततल्योच प्रसतयो छाप्ात दे कून ज्या कोणाक प्रसतयो जाय ताणीां ९४८०७६१०१७ ह्या नांबराचेर सांपर्क कर्चो अ ें कळयलाां. -स्टीवन क्वाडर स र्ेर्मुदे र्र्दर्णशनी म्हििें णकतें? २००४ इस्वेंत जेन्नाां स्ट्ीवन क्वाडर स पेर्मुदे मांगळू र सदयेसेसजर्च्ा गोवळीक पररषदे चो साांधो आसल्लोां तेदनाां सदयेसेसजर्च्ा आडळत्याध्वारीां दु बळ्ा सवद्यार्त्याां क उां चल्या स कपाक आनी सर्कारी नवकरे क येवांक एक वेवसता जायजे म्हण तवळ तवळ ताळो काडतालो आनी ह्या ताळ्ाक तवळ घट बळ सदल्लें बाप ओनील सडसोजा हाणी. िमेण तो ताळो सदयेसेसजचें क्याप सेल्ल जावन रपीत जालो. मोगाळ गोवसळबाप लुवीस पावल सोज हाांचें बेसाांव मेळ्ळें मानेसत जे आर लोबो आनी बाप पावुसतीन लोबो सवें मेळ्ळे . काांय २-३ वर्साां सगळ्ा सदयेसेसजांत सनरां तर वावर चल्लो. त्याच वेळार फकत तर्बेती दीवन गेल्यार पावानाां तर्बेते उपराांत साां गल्लें मनन कर्र्च्ाक एक हातपुसतक सवद्यार्त्याां क लाभयने म्हणून पथदर्स नी पुसतक काडलो. त्या व्हड पुसतकाक फकत ५०.०० मोल दवर्लें आनी तार्च्ो सभार हजार प्रसतयो छापयो त्यो खापून गेल्यो. ह्याच वेळा एका मानेससतणीन स्ट्ीवन क्वाडर स पेर्मुदेचो वावर मानून घेवन आनी तो खासगेन मुांदरांक व्हड एक
31 वीज क क ों णि
आयवज तार्च्ा हाताांत घालो. तो आयवज ह्या वावराकच आसुांदी म्हणचें सचांतप आयलें आनी त्याच वेळार आनील जोनसन कुवेल्लो (फोटोग्रासफया इजय) लागीां एक दु बळो सवद्यार्ती स कपाक कुमोक मागून आसयल्लो त्या सव ीां सचांत्तासतानाां स कपाक ताां क नातया एकदम गरीब भूर्र्ग्ाां क सहाय करांक आनी ताांकाां मार्गदर् न दीवांक एक सनधी कर्ची सप ी आलोचन ताांकाां दोगाांयक उदे ली. आनी २१,११,२००६ वेर मानेसत सवसवयन सपांटोलागीां (चार्टर्ड अकाांवटें ट) समालोचन चलवन एक नोांदायीत र्न्ास (टर सट) उबो केलोच. त्या दीसथावन आज पर्याां त टर सट सनराधारी सवद्यार्त्याां क कुमोक कर्न आयलाां. ह्या टर सटाक सववीध मार्न्ता हाडर्च्ाक मानेसत सवसवयन सपांटो वर्त्या हुमेदीन आनी सकतेंच रसूम (चार्जस) घेना ें वावूर्ला, ताचें बरें जाांव.
इां गली कोांकणी, इां गली कन्नड अर्तको पर्गटल्यात. सभार सवद्यार्त्याां क स कपा कुमोक (नगदे न आनी हेर ररसतांनी) सदल्या, सभार सांस्थ्याांसवें मेळून वृत्ती मार्गदर् न कार्यिमाां चलयल्याांत त ेंच फुांक्याक फुडारा समालोचन आनी आपसटट्यूड टे सट चलवन मार्गदर् न सदलाां. ----------------------------------------------------
ह्या टर सटाक दु डू खांयथावन येता. मुख्यजावन टर सटी आपणाक कोण सकतेंय सहाय, दानाां , इनामाां सदतात ते पय े टर सटार्च्ा अकाांवटाक घाल्तात. दु स्रें आमर्च्ा पुसतकाांची रोयल्टी (स्ट्ीवन क्वाडर साचे इसतहास पाठपुसतक आनी मानेसतीण गल्याडीस क्वाडर साचे कोांकणी राांदपाांचे, वोसवयाांचे, घर वोक्ताांचे आनी हेर पुसतक), सतस्रें दासनांनी सदल्लीां दानाां आनी थोड्या दासनांनी स्थापीत केल्ले एां डोवमेंट फांड (मानेसत रोनालड कुलासो, मानेसत रोय कासतेसलनो, मानेसत आसटीन सडसोजा प्रभू, मानेसत इग्नेस यस सडसोजा, मानेसत जोन सडससलवा मुांबय, मानेसतीण ग्रेस नोरोन्हा, मा.बा. जे बी. िासता, मानेसत जेम्स मेंडोन्सा आनी मानेसत जोसेफ मथायस) ह्या माांडावसळां त मेळून एका दु बळ्ा भूर्र्ग्ार्च्ा स कपाक आधार जावांक आ ेताय तर ९४८०७६१०१७ क सांपर्क कर.
म्हजें काळीज सदाांच माांयगाांव आनी माांयभा े खातीर
मानेसत सुनील समनेजस ह्या टर सटाचो खजनदार जावन सेवा दीवन आसा तर मानेसत स्ट्ीवन क्वाडर स पेर्मुदे, मानेसत आनील जोनसन कुवेल्लो, मा.बा. बाजील वास, प्रो. सवन्सेंट सडसोजा, मानेसत रोमन बेजील लोबो आनी मानेसत आलवीन सडसोजा पेर्मुदे ह्या टर सटाचे टर सटी जावन वावूर्न आसात. एदोळ टर सटान ३ वृत्ती मार्गदर् न (मार्ग, य स्स आनी नमगागी सकाार) पुसतक पर्गटल्यात त्या भायर बेळकादवरू म्हणचो व्यज्मक्तत्व सवकसन पुसतक, इां गली कोांकणी कन्नड,
"माोंयगाोंव आनी माोंयिाशे खातीर म्हजें काळीि सदाोंि लालेता - डा| आसटीन प्रिू हाांव जल्माल्लोां नांतूराांत, सचकागो म्हजी कमाभुांय. तरी लालेता" म्हणालो डा| आसटीन प्रभू. तो मांगळु र्च्ाा सवश्व
कोांकणी केंद्राांत कोांकणी बरवपी आनी कलाकाराांचें सांघटन आबी कोांकणी भास आनी सांसकृती प्रसतषठान हाणीां माांडून हाडलेल्या आसटीन प्रभू - एक मुलाकत काऱ्याांत कवी मेलवीन रोसडर गस आनी सवम ाक एच्चेम, पेनााळ हाांचेसवें सांवादाांत वाां टेली जावन उलयतालो
32 वीज क क ों णि
पत्राांनी बरयताना आडनाां वाां सकत्याक वापतााले, कांक्नाडी वृत्तालागीां चा. फ्रा. दे ’कोसता साांगाता मोटार बैकार वेताना रसत्या अवघडाांत जाल्लो मार, पाांयाांक घाल्लें प्ल्ल्यासटर सांवादाांत डा| आसटीन प्रभूर आपणें सकत्याक वीकनेस
घेवन आस्पत्रे थावन सलपोन वचोन सुडकाडाां तलो जुदास
नांतूर म्हळ्ळे सलखणे नाांव घेतलें , वीकनेस नांतूर
नाटकाांत वेदीर केल्लें नटन आनी त्या सनसधाषट पात्राक
आडनाां वाांनी तवल तो बरवन आसलो, तवळचे लेखक
प्रेक्षकाां थावन मेळल्ली सव ेष स फारास, बावतीस
33 वीज क क ों णि
मेंडोन्सा, आनी जो. सा. आलवाररसा थावन जोडल्लो
जाल्ली बदलावण - असें जायत्या सवषयाांचेर डा| आसटीन
प्रभाव, सलयाबार्च्ा सासवयो मांडळी थावन सासहत्य -
काळजा थावन उलयलो आनी सैर्याां नी सवचारलेल्या
कलेक मेळल्लीां प्रेरणाां , पत्राां नी समाज सुध्रावांक वेर्च्ा
सवालाांक समाधानेन जापी सदल्यो मात्र नांय सव ेष
सगराांसतांत ब्याांडरा बोांबय कोडसतांत दाखल जाल्लो व्याज,
सवनांतेक खाज्मल्तमान घालन ताणें वसाां आदीां बरसयल्लें
४५ वसाां आदीां र्च्ार पत्राांचो सांपादक जावनासताना आनी
’हाय गुलोबा तूां’ पद गावन दाखयलें.
दायजी दु बाय सांघटनाचो सांघटक सवन्सी सपांटो आां जेलोर हाणें काऱ्यासव ीां प्रसतावन दीवन काऱ्याक चालन सदतच, एच्चेम पेनााळ हाणें सैर्याां क येवकार मागलो. प्रसतूत र्च्ार सलसपांनी फायस जाांवर्च्ा पत्राचो सांपादक जावनासताना, वाचपी आनी बरयणाराांर्च्ा मनोभावाांत
कवी मेलवीन रोसडर गस हाणीां आमी एका बरयणाराक कवी, नाटसकसत, कासणयेंगार म्हण वोळकाताना ताणें
34 वीज क क ों णि
रचया सासहत्य कृसतयाांकी जातासततल्या लागस ल्यान
उपाध्यक्ष एम. आर. कामत,ल सह काऱ्यद ीण ज्यूसलयेट
वोळकुांचें प्रयत्न कचें सकतल्या गजेचें म्हण सववरावन,
फेनाां डीस, मांगळू र आका वासणची सवश्राांत उद्वो की
आससटनाचो प्र सती सवजेत नाटक आां कवार सेल्ली
कुांतळ आर. सकणी, रां ग - अांतरां ग सनदे क एड्डी ससकेर,
नाटकार्च्ा सांभा णाांचें वाचप ह्या सदश्टीन आससटनार्च्ा
पद्वा रां ग अध्ययन केंद्राचे सिसटोफर नीनासम आनी
कृसतयेक लागस ल्यान वोळकोांचें प्रयत्न म्हळें आनी
क्ल्ल्यान्वीन, म्हालघडो लेखक एम. प्याटर ीक आनी जायते
बरसयल्ली पररज्मस्थती आनी प्रद ानाची पाटभुां य ह्ये सवश्याांत
हेर हाजर आसले.
माहेत सदली. उपराांत आां कवार सेल्ली नाटकाांतलीां सवांचणार सांभा णाां सिसटोफर नीनासम, क्ल्ल्यान्वीन
सवन्सी सपांटो आां जेलोर हाणें काऱ्यें चलवन व्हे लें आम्नीम
फेनाांडीस आनी आवरे ल रोसडर गस हाणीां वाचलीां.
एच्चेम पेनााल हाणें सदन्वास पाटयले.
कोांकणी बरवपी आनी कलाकाराांचें सांघटन, कोांकणी
(कृर्ा: णकटाळ जाणळजाग )
भास आनी सांसकृती प्रसतषठान, कोांकणी सांघटनाां आनी समेसत कोांकणी सासहसतांर्च्ा तफेन डा| आससटनाक
---------------------------------------------------
ाल, हार, फळाांदाली आनी फुलाां दीवन कोांकणी बरवपी आनी कलाकाराांचें सांघटन हाचो अध्यक्ष रोनालड ससकवेरा, सुरत्कल, कोांकणी भास आनी सांसकृती प्रसतषठान हाचो सहायक सनदे क गुरदत बांटवाळकार,
र ि बोंटवाळाक ’इों टरन्याशनल म्यान ओफ द इयर’
कोांकणी भाषा मांडळ हाचो आदलो अध्यक्ष, चळवळे गार पावलू मोरास आनी म्हालघडो कादां बररकार रोन रोदच काज्मस्सया हाणीां सन्मान केलो. ह्या सांदभाार आससटनाक असभनांदन पाटवांक, कोांकणी बरवपी आनीां कलाकाराांचें सांघटन हाचो अध्यक्ष ससकेराम सुरत्कल हाणें, "कोक्ल्ांकणेर्च्ा अांत्रळार आससटनाचो वावर पजाळीक सूऱ्यापरीां, तार्च्ा वावराक वोळसकची व वणानाची गजा ना." म्हांण आससटनार्च्ा वावराक बरें मागोन कोांकणी बरवपी आनी कलाकाराांचो साांगात भासायलो. हाजर आसलेल्या सवा सांघटनाांर्च्ा हुद्दे दाराांनी, लेखक तसें कलाकाराांनी आससटनाक गुलोब दीवन मान केलो आनी आससटनाक हाजर आसलेल्या सवा लोकाक ताणें बरवन कनाा टक कोांकणी सासहत्य अकाडे मीन फायस केया पदे ाांतू कोांकणी पमोळ बुकाची प्रती उगडासाची काणीक जावन सदली. काऱ्याक कोांकणी अध्ययन पीठ, मांगळू र सवश्वसवद्यालय हाचो सांयोजक डा| जयवांत नायक, कोांकणी भाषा मांडळ
ह्याच नवांबर ८ वेर मलेस या राषटर ार्च्ा राजधानी कौलालांपुराांत चलया २२ व्या अांतरााषटर ीय साांसकृतीक सम्मेळन आनी सवयेटनाम हाांगासर आसर्च्ा ऐकानीक एचीवसा कौन्सील हाणीां माां डून हाडया जागतीक समावे ाांत ’इां टरर्न्ा नल म्यान ओफ द इयर’ पुरासकार, मुांबयर्च्ा कन्नडीग पत्र कतार सांघ, महाराषटर राज्य (री) हाचो अध्यक्ष रोन्स बांटवाळ हाका ताणें पसत्रकोद्यमाांत केया वावराक अत्युत्तम पत्रकता म्हळ्ळें सबरूद दीवन
35 वीज क क ों णि
मान केला. वीज ताका पोरबीां म्हणटा आनी तार्च्ा भसवषयाक य मागता. ---------------------------------------------------
मोंगळु राोंत बेंडकार णर्ोंतूर प्रर्म प्रदशून
सभार तेंपा उपराांत भारीच आतुरायेन आसया मांगळु र्च्ाा कोांकणी प्रेक्षकाांक बेंडकार कोांकणी सपांतूर पयल्ये पावटीां 36 वीज क क ों णि
पळें वचो सुमधूर अवकास नगराांतल्या बीग ससनेमास हाांगासर नवांबर २२ वेर मेळ्ळो. 37 वीज क क ों णि
फा| ससपररयन सपांटो, सवगार, वामांजूर इगजा, जे. आर. लोबो आदलो एम्मेल्ये, रोय क्यासतेसलनो, कोांकणी सासहत्य अकाडे समचो अदलो अध्यक्ष, बालकृषण
ेट्टी, म्हालक,
बीग ससनेमास, रोहन मोांतेरो, आडळत्या सदरे क्तोर, रोहन कापोरे न, भ| ज्योती, ह्यारी फेनाांडीस, सपांतूर सदरे क्तोर, स्ट्यानी अलवारीस आनी डोलफी रे बेल्लो सनमाापक, सवल्सन कटे ल, गीतकार, प्याटसन्न सपरे रा, सांगीत सदरे क्तोर, लुवीस सपांटो, अध्यक्ष, माांड सोभाण, वरष उसगाांवकार आनी दीपक पालडक वेदीर हाजर आसले. जे. आर. लोबो, आदलो एम्मेल्ये म्हणालो की, "बेंडकार सपांतुराक गलफाांत बरोच सहकार लाबोन सभार लोक सपांतूर पळे वन गेला, कोांकणी मोगीां थावन ह्या सपांतुराक बरे माक्सा मेळ्ळ्ात. हर कोांकणी व्यक्ती बेंडकार सकतें म्हण जाणाां. हाांव सपांतुरार्च्ा सवा साांद्याांक बरें मागताां." रोय क्यासतेसलनोन साां गलें की, "एक वेळ आसलो, बेंडकार नासताां कसलोच सांभ्रम कोांकणी समाजेंत चलानासलो. आताां काळ बदल्ला आनी िास ब्याांड आमर्च्े समाजेंत भारीच आपरूप जालाां. तसेंच स्ट्यानी आलवारीस ह्या सपांतुरा मुखाांत्र एक सपांतूर सनमाापक जाला ती सांगत असभमानाची. हाां व ताका परबीां म्हणटाां आनी सवा बरें मागताां." ----------------------------------------------------
’वीज क क ों िी’ हफ्त्याळ्याि १०१ व अोंक उग्तावि
पा| आां डू सलयो डी’सोजा, सवगार साांत लोरे साची सफगाज, बोांदेल हाणें सपांतूर पांगडाचेर आ ीवााद वोतलो.
नवांबर २४ वेर मांगळु र्च्ाा फामाद सैंट आग्नेस कालेसजांत (स्वायत्त) अमेररकार्च्ा सचकागो थावन पगाट जाांवचे वीज कोांकणी पत्राचो १०१ वो अांको उगतावाण जातलो. ह्याच काऱ्याक म्हण डा| आसटीन प्रभू, सांपादक आनी प्रका ाक सचकागो थावन आयला.
38 वीज क क ों णि
नवांबर २२ वेर मांगळु राांतल्या पत्रकताांलागीां अपुट्ट कन्नडाांत उलवन डा| आसटीन प्रभू म्हणालो, "बसती वामन ेणय, अध्यक्ष, सवश्व कोांकणी केंद्र, एरीक ओझेररयो, गुकाार, माां ड सोभाण, हेमाचाऱ्य, सांपादक, दायसजवरल्ड, मसहर्न्ाळें , गावपी आनी पदाां घडपी सवश्वास रे सबांबस, भ| डा| जेस्वीना, एसी, प्राां ुपालीण, सैंट आग्नेस कालेज, फा| चेतन लोबो माजी ’उज्वाड’ सांपादक, वल्ली क्वाडर स, सांपादक पयणारी आनी दायज जासळजागे हाजर आसतेले" म्हणालो.
आसटीन प्रभून पाटल्या दोन वसाांनी १०० अांके पगाट केल्यात आनी १०१ वो अांको ह्याच नवांबर २४ वेर सैंट आग्नेस कालेसजांत उगतावांक सभााराय केल्या. वीज कोांकणी पयणारी बराबर मेळोन सासहतीक स्पधे दे वनागरी आनी कानडी भासाांनी वसाावार माांडून हाडटा दे वाधीन सवलफी रे सबांबसार्च्ा नाांवार. ह्या स्पध्याांत सजकलेल्याांक इनामाांय ह्याच सांदभाार वाां ट्टेले. हें काऱ्यिम जैसन जे. ससकवेरा हार्च्ा पदाां सांगीतान आखेयर जातेलें. म्हालघडो सासहती रोन रोच आनी वल्ली क्वाडर स आ ावादी प्रका नाचो सांपादक हाजर आसले. डा| आसटीन प्रिू आनी वीज क क ों िी णवश्ाोंत र् डें : आसटीन प्रभू जल्माल्लो मांगळु र्च्ाा नांतूराांत आगोसत ८, १९५० वेर. १९७०-८० ेकड्याांत तो एक ज्मक्तयूत यूव
हेनरी मेंडोन्सा, सांपादक सकटाळ म्हणालो की, "एक सव ेष रीतीर कोांकणी उलवपी र्च्ार राज्याांनी सवसतारल्यात, गोवा, कनााटक, महाराषटर आनी केरळ, जे बरयतात कोांकणी दे वनागरी, कानडी, रोमी आनी मळयाळम सलसपांनी. सचकागोांतलो मांगळू री लेखक डा|
मुखेली, नाटककार, आनी नट जावन आपलीां र्च्ार पत्राां समत्र हफ्त्त्याळें , झेलो पांद्राळें तसें काणीक आनी आमचो युवक मसहर्न्ाळें सांपादू न आनी प्रकटू न एक दाखलोच केल्लो. त्याच वेळार तो बेंदूर कथोलीक ज्मम्हनतेर्च्ा सांघाचो अध्यक्ष (६ वसाां), मांगळू र सदयेसेसजर्च्ा कथोलीक यूव सांचलनाचो अध्यक्ष (६ वसाां), कोांकणी नाटक सभेचो काऱ्यद ी (६ वसाां), कोांकणी भाषा मांडळाचो काऱ्यद ी
39 वीज क क ों णि
(६ वसाां), कला सांपताचो काऱ्यद ी (४ वसाां ) आनी जनता पासटा चो यूव जेराल काऱ्यद ी (३ वसाां) - हीां सवा कामाां साांगाताच करून आसलो. ताणें बरसयया आद ा युवजण आनी आां कवार सेल्ली एकाांक नाटकाक गोांयर्च्ा कोांकणी भाषा मांडळा थावन प्र सत्यो लाबयो. अमेररकाक वसती करांक गेल्या उपराांत तो लयन्स अांतराा षटर ीयाांत सियाळ जालो मात्र नांय लयन्स माां य सजयाचो दोन पावटीां गवनार जालो. ताणें अमेररकाांत केया वावराक मान दीवन तो सजयेवन आसर्च्ा फारे सट पाकाार्च्ा मेयरान तार्च्ा नाांवार एका रसत्याक "गौरवान्वीत डा| आसटीन प्रभू वे" म्हळ्ळें नाांव दीवन तो सजवांत आसतानाां च ताका मान सदलो. कोांकणेचो मोग ताणें मुखारून तार्च्ा सनवृत्ते उपराांत वीज कोांकणी हफ्त्त्याळें पत्र अांतजााळार पगाटुांक सुवाासतलें. हें पत्र सवश्व कोांकणी केंद्रान घडया कोांकणवटा र जासळजार्ग्ार्च्ा आधारान र्च्ार सलसपांनी सलप्याांतर कना सचकागो थावन तसेंच तो गे या गेया कडे न थावन पगाटुांक धरलें. ताचें एक सव ेष रीसतचें हें प्रसाराचें काम भारताांतल्या मात्र नांय सवदे ाांतल्या कोांकणी प्रेसमांक ताांर्च्ाच सलसपांनी वाचून एकवटुां क सहकार दीलागलें. कन्नड, रोमी, दे वनागरी आनी मळयाळम सलसपांनी हें वीज पत्र प्रसार जावन कोांकणेर्च्ा एकवटाचें एक हातेर कसें जालाां. आज सांसाराांत र्च्ार सलसपांनी हफ्त्त्यावार प्रकटचें एकच पत्र म्हण वीज कोांकणी ख्यात जालाां अनी होगसळकेक पात्र जालाां. ह्या पत्रार कससलांय कोांकणी काऱ्यिमाांचीां, सपांतुराांचीां, पुसतकाांचीां इससतहाराां डा| आसटीन प्रभू धमााथा छापून आयला ती सांगत ाभाश्केची. हऱ्येका अांक्याांत एका साधक/साधसकची सजण्ये चररत्रा घालून हें वीज पत्र लोका मोगाळ जालाां. ----------------------------------------------------
दे रेबैल णफगूजेंत म्हालघड्ाोंिें क्लब उदघाटन
फा| आसटीन पेरीस, सवगार, दे रेबैल सफगाज, सलहा मांडळी उपाध्यक्ष दे रेबैल एडवडा कुवेलो साांगाता मेळोन सफगाजेंत म्हालघड्याांचें क्लब थैंर्च्ा रे ससडे न्स होलाांत
उघडलें. ६० वसाां वयल्या सवा म्हालघड्याांक ह्या काऱ्याक आमांत्रण आसलें. डा| आसटीन प्रभू, अमेररकाां तलो भारतीय, प्रथम सजल्ला गवनार, लयन्स क्लबस इां टरर्न्ा नल, कवी, भाषणगार आनी सांपादक वीज कोांकणी, ससचत्र कोांकणी हफ्त्त्याळें , लयन्स राज्य मसहर्न्ाळें आनी लयन्स सजल्ला मसहर्न्ाळें ,
40 वीज क क ों णि
----------------------------------------------------
डा| दे वराज के. अखील भारत आडळत्या सांघटनाचो साांदो, र्न्ू डे ल्ली आईम सदरे क्तोर एस.डी. एम. पीजी सेंटर फोर म्यानेजमेंट स्ट्डीस एां ड रीसचा, मांगळू र मुखेल सैरे जावनासले, सवकटर समराांदान प्राथान म्हणोन सांभ्रम सुवाासतलो. एडवडा कुवेलोन स्वागत केलें. फा| आसटीन पेररसान गुलोब दीवन सैर्याां क स्वागत केलो. एडवडा कुवेलोन डा| दे वराज के. आनी जेरालड क्यासतेसलनोन डा| आसटीन प्रभुचे वळक करून सदली.
कोांकणेंत सभार सांगीत काऱ्यीां जातात तरी , आपल्याच सासहत्याक आपलेच ताळे बोसावन गाांवर्च्ा तालेंसतचे
डा| दे वराजान उलवन म्हालघड्याांक सकाारा थावन
कलाकर भोव उणे जावन आयल्यात.दे .जेरोम डी’सोजा ,
मेळर्च्ो सौलतायो सववरून साांगलें. ताणें उतर प्रायेर
दे .सवलफी रे सबांबस , मेलवीन पेरीस , सवल्सन ओसलवेरा
कसें सांतोसान सजयेंवचें म्हळ्ळें साां गलें. वेळ सवभासडनासताां तसेंच पय े सवभासडनासताां कसें समाजेंत सांतोसान आसाजाय म्हळ्ळें सववररलें. दै हीक चटु वसटको, योग करून सावाजनीक काऱ्यिमाांनी जाता सततलो वाांटो घेवन तरणपण साांबाळुां क ताणें उलो सदलो. डा| आसटीन प्रभून आपलो अनुभव वाांटलो भारताांतलो तसेंच
अमेररकाांत. तो म्हणालो उतर प्रायेर आमर्च्ो चटु वसटको आमीां चडयजाय; वाचुांक, बरवांक, भुर्ग्ाांक स कवांक, ालाां -इगजेंनी सियाळ पात्र घेवन एकामेकाक कुमक करांक समाजीक वावराांत मेतेर जावांक जाय म्हळें . सदाांचें जीवन आनी खाण-पीवन मीत समवाानासता कूसडची स सत साांबाळुां क साां गलें. सदाां व्यायाम कना, ल्हान ल्हान कामाां कना उत्साहीत रावोांक जाय म्हळें .
कोांकणी सांगीताांत आर्न्ेक नवें आ ा सकरण जावनासा जैसन ससकवेरा.सततलें मात्र नांय आसताां जैसना तसले स कपी युवजण आज कोांकणेंत दाकोांवची आसक्त आनी उरबा पळे ताना कोांकणी मोताा / आळवता मुणतेल्याांकी एक जवाब मेळ्ळ्ा मुणोन हाांव भवाासताां. सवकासायेन तरी , आपल्या सदषटाव्यार्च्ा वाटे वयर स्पषट मेटाां दवना जाग्रुतायेन मेटाां काडन फुडें चमकोांचो जैसन ससकवेरा कोांकणी सांगीताचो मुखलो तुरपाचो घोडो मुळ्ळ्ारी बहुषा: मोजी चूक जाांवची ना कोण्णा.तार्च्ा आगाद प्रसतभेक एकच हाांव उदाहरण दीांव तर तार्च्ाच "हो जीव" कोवळें तलें पद " गडीर एक बोब" हाांव
भुर्ग्ाांर्च्ा जीवनाांत आमी मेतेर जावन असमाधान हाडु ां क
नजो म्हण फा| आसटीन पेरीस दोगाांय भाषणगाराांचें
सकतल्या पौवटीां आयकाता सततले पौवटीां मोजें काळीज कोणगी वोडन बायर काडता मुळ्ळो आनभोग म्हाका जाता.
सवषय तूकून साांगालागलो. मागणें चुकानासताां बर्यो सवयो आपल्यो करून सजयेवांक उलो सदलो.
कोांकणेंतलो मालघडो वावराडी त ेंच यूव मुखेल्याांक स्पूतेचें टोनीक जावनासचो श्री आसटीन प्रभू पयस ल्या
सलझी फेनाांडीस, सलहा मांडळी काऱ्यद ीन सवाांचो उपकार बावुडलो आनी सवकटर कोरे यान सनवाहण केलें. हाजर आसयाां नी असल्यो जमाती हर मसहर्न्ाांत माांडून हाडु ां क सलहा सदली.
आनी हेर थोड्या आसल्या वगाार्च्ा साधकाां उपराांत
सचकागोांत थावन येवन जैसन हाचो Sur Project - One पोवाां आयतारा मुणजे November - २४ वेर साांजेर्च्ा ६ व्हरार साां आग्नेस कोलेसजांत आसा कताा तें आमकाां व्हती आसभमानाची गजाल .श्री आसटीन प्रभुची दे ख काणघेवन
41 वीज क क ों णि
आमर्च्ा सववीद सांघ-सांस्थ्याां नी ह्या यूव कलाकराक त ेंच तार्च्ा पांगडाक सहकार सदवांक जाय आ ें हाांव आ ेताां . जैसन ससकवेरा तुज्या य स्वेर्च्ा माांद्रे व्हयर कोणी आपले वोल पाांग्रून घेनासताना तुवें "जैसन ससकवेरा " जावन्ांच कोांकणेंत म्होर मारांक जाय मुळ्ळी मोजी आ ा.
- नानू मर ल ----------------------------------------------------
तेगाों र्ाद्वा है सकूलाच्या र्ने णवद्यार्ी कक ों िी लेखकाोंक सन्मान
आपल्या ७५ वसाार्च्ा वारषीक उत्सवा बाबतीां पाद्वा कालेजीन एक गूर वांदन काऱ्यिम नवांबर २३ वेर सकाळीां आपल्या सभा सालाांत माांडून हाडलें. ह्या सांभ्रमावेळीां सभार आदल्या मुखेल मेससत्रांक, मेससत्रांक, प्रसतूत मेससत्रांक तसेंच आदल्या सवद्याथीं सन्मान आसलो.
हर एकल्याक ाल, फळाां दाली, यासदससतका आनी प्र सती पत्र सफलोसमना लोबोन प्रदान केली. त्याां पयकी
42 वीज क क ों णि
वीज पत्राचो सांपादक डा| आसटीन प्रभू, कवी मेलवीन रोसडर गस, सवकटर रोसडर गस, आदलो मेयर पी. एम. क्यासतेसलनो, वकील स्ट्यासनसलस, ाल सुवाासतताना १९४४ इस्वेंत सवद्याथी आसलो चीकमगळू चो आदलो सवगार जेराल इत्यादी आसले. ह्या वेळार सवांचणार्याां क उलवपा अवकास सदलो. सभार याजक ह्या काऱ्याक हाजर आसले. फा| सवन्सेंट मोांतेरो, करे स्पोांडेंट, फा| आां टोनी ेरा काऱ्यद ी कथोलीक सवद्या बोडा , फा| आलवीन सेरावो, क्याांपस सदरे क्तोर, फा| सवल्यम गोन्सालसवन्स आदलो हेडमेसत्री, फान्सीस
डी’कुन्हा प्रसक्त हेडमेसत्री, इत्यादी काऱ्याक हाजर आसले. ----------------------------------------------------
43 वीज क क ों णि
र्ाोंगळािे तेग खाों बे सैंट एल यणसयस कालेणजच्या एका काऱ्या वेळार:
एच. आर. आळवा लेखक, फा| डा| प्रवीण माटीस एस. जे., प्राां ुपाल आनी आलबटा डी’सोजा मुांबांयत सभार सांघसांस्थ्याांचो स्थापक
----------------------------------------------------
२०१९ णवश्व कक ों िी
डा| राकी समराांदा हाां गेले जल्म मांगळू राांतू १९३७ इस्वेंत जालो. हाणीां मद्रास सवश्व सवद्यालयाांतल्यान बी.ए., बनरास सहांदू सवश्व सवद्यालयाांतल्यान एम. ए., तसेंच अमेररकार्च्ा कानेल सवश्व सवद्यालया थावन भा ा
र्ुरसकार
ासत्राांत सपएच.डी.
पद्वी जोडल्या. कोांकणी भाषा
ासत्राक हाां गेलें दे णें सवस षठ आनी
नगराांतल्या टी. वी. रमन पै कन्वेन न होलाांत नवांबर २३
अगाध. कोांकणी भा ेचें स्वरूप, सांरचना, सवांगड भा ेंचें
वेर सवश्व कोांकणी पुरासकार २०१९ प्रदान केले.
सांबांध सवषयार
ासत्रीय सां ोधन कना सां ोधना लेखनाां
बरयल्याांत आनी तीां लेखनाां अांतरााषटर ीय स्थराचे जनालाांत डा| राकी णमराोंदा - जीवन णसद्धी सन्मान
प्रका ीत जालाां.
44 वीज क क ों णि
कोांकणी लोकाक हाणीां सदल्लें ऋस सदृश्य दे णें म्हळ्ार -
भा ा मांडळ, गोवा थावन, केंद्र कला अकाडे मी थावन,
सोळावे
केंद्र सासहत्य अकाडे मी थावन पुरसकार मेळल्ले आसात.
ेकड्याांत सोळाव्या
ेकड्याचे कोांकणी
महाभारताचेर उज्वाड. गोांयाांत सोळाव्या
ेकड्याांत
कोांकणी लोका मधें एक कोांकणी भाषेचें महाभारत
शकोंु तला आर. णकिी - र् ड एकाोंत - णवमल वी. र्ै
प्रचलीत आसल्लें. पोचुागीस सम नररां नी तें रोमी सलसपां त
कणवता र्ुसतक प्रशसती
दाखल करून, पोचुागलाचे िागा सवश्व सवद्यालयाांत दवरल्लें. डा| राकी समराांदान त्ये हसत प्रसतचें अध्ययन कना, एक
मांगळू रू आका वाणी केंद्राांत ३५ वसाां काम केल्लें आसा
बृहत सव लेषण सां ोधन करून ताचेर उज्वाड घाला.
तसेंच सतणें सभार कोांकणी पुसतकाां बरसयल्लीां आसात.
एक कवी जावन सतणें सभार कसवगोषसठां नी पात्र घेतला. सतणें बरो कोांकणी प्रचार केला. डा| के. राघवेंद्र र्ै - बसती वामन शेिय णवश्व क क ों िी
सेवा र्ुरसकार
दे णवदास आर कदम - जाण्वाय र्ुसतकाक णवमल वी. र्ै प्रशसती
दे सवदासान सभार कोांकणी कादां बरी आनी मटव्या काणीयाांचीां पुसतकाां सलखलेलीां आसात. ताका कोांकणी
ताणें सांसारभर योग स क्षण सदलाां मात्र नांय, एदोळ वरे ग
45 वीज क क ों णि
७७,७७० आसनाां केल्याांत. श्री धमास्थळ मांजनाथेश्वर योग एां ड मोरल एज्युके न योजन स्थापन केलाां. ३,००० वयर योग क्याां पाां माांडून हाडल्याांत. ताणें केया काभााराांक ताका सभार प्र सत्यो लाबल्यात. मीरा एस. शानिाग - बसती वामन शेिय णवश्व कक ों िी सेवा र्ुरसकार
सवदे ाांनी सभार सांगीत काऱ्यिमाां प्रसतूत केल्याांत. सुहास यश्वोंत दलाल - णवमल र्ै णवश्व क क ों िी णवशेि
र्ुरसकार
कुमटा श्रीसनवास र्च्ाररटे बल टर सटाची स्थापकी आनी अध्यक्षीण, "गोलड एज होम" स्थापकी, हाका आपलो १८ गुांटे जागो सतणें दान सदला.
ाला भुर्ग्ाांक स्कालर ीप,
दु बळ्ा लोकाक लग्ना खातीर कुमक सदल्या, भलायके स बीर कना ५,००० प्रास चडीत लोकाक कुमक केल्या.
वसोंती आर. नायक - णवमल र्ै णवश्व क क ों िी णवशेि र्ुरसकार वसांती नायकान सांगीताांत सव ेष अभ्यास केलाां. अखील भारत आका वाणीक ३० वसाांची सेवा सदल्या. मांगळु राां त प्रथम आका वाणी सुवाासतया वेळार सतणें कोांकणी काऱ्यिमाांक बरोच सहकार सदला. कोांकणी भाषेर्च्ा असभवृद्धी खातीर आपलीच बरी सेवा सदल्या. दे -
बी.ए.एल.एल.बी. पद्वे दर सुहास वृत्तेन एक वकील. पमाळ कोांकणी पत्राचो सांपादक. कोांकणी चळवळे क सुहासाचें 46 वीज क क ों णि
दान महत्वाचें.
खाांब्याांक बसती वामन
ेणय अनी टी. वी. मोहनदास पै
काऱ्यिम नवांबर २३ वेर साां जेर टी. वी. रमन पै सभासालाांत आसल्लें. ज्मस्मता
ेणय काऱ्यें सनवााहकी
आसल्ली. सुवाातेक सवश्व कोांकणी रत्न बसती वामन ेणयन स्वागत करून मटव्यान सैऱ्याांची वळक करून सदली.
हाांका ताणीां कर्च्ाा वावराक तसें सदां वर्च्ा मानाक वाखसणलागलो. हेराांचे पाट थापडून उल्लासुांर्च्ा ताांकाां ईश्वराचीां आ ीवाादाां मागालागलो. प्र सत्यो सवजेताांक
ताणें उल्लाससलें आनी हो सांभ्रम फुडें मांगळु राांत सांसाराांतले कोांकणी उलवपी मेळर्च्ा सांदभाार दवरांक उपराांत ह्या सांस्थ्याचो अखांड खाांबो टी. वी. मोहनदास पैन कोांकणेन सवाांक आपलो सांदे
पाटयलो. आमी सवा
कोांकणी उलवप्याांनी वसााक एक पावटी मांगळु राांत मेळोन
ताणें उलो सदलो. आसल्या काऱ्यिमाांक कोांकणी लोकान व्हड सांख्यान येवन कलाकराांक, मुखेल्याांक तसेंच सांयोजकाांक सहकार दीवांक जाय म्हण साांगलें.
आमची भास आनी सांसकृती प्रसारांक उलो सदलो. घराांनी आमीां कोांकणी उलवन भास सनरां तरीां व्हाळर्च्ापररां क करांक जाय म्हण साांगलें. ऐटी सांसाराां त एक ख्यात व्यक्ती तो जाल्यारी आपलो सांदे
ताणें अपूट कोांकणेंत
ससभकाांक सदलो. पद्मश्री प्र सती सवजेत डा| आर. के. दे पाां डे उलवन म्हणालो की हें सवश्व कोांकणी केंद्र सभार उत्तीम कामाां कररत्त आयलाां , हाांव ताांका असभनांदन पाठयताां म्हणालो. उपराांत उलसयल्लो मुखेल सैरो डा| आसटीन प्रभू, वीज पत्राचो सांपादक सवश्व कोांकणी केंद्रार्च्ा दोगाां मुखेल
पी. ससबता सती
पैन प्र सती सवजेताांक उल्लाससलें
आनी ताांचो खळमीत नासचो कोांकणी वावर सनरां तरीां मुखारून व्हरांक उत्तेजन सदलें. सतका आज हो अवकास सदया बसती वामन
47 वीज क क ों णि
ेणयक दे व बरें करू ां म्हळें .
अध्यक्ष स्थानार बसया पी. दयानांद पैनयी प्र सती मेळयाां क उल्लासून ताांर्च्ा कामाक ताणें बरें मागलें. काऱ्या उपराांत सवा ससभकाां क रचीक जेवाण आसलें. ---------------------------------------------------48 वीज क क ों णि
49 वीज क क ों णि
50 वीज क क ों णि
51 वीज क क ों णि
52 वीज क क ों णि
53 वीज क क ों णि
54 वीज क क ों णि
55 वीज क क ों णि
56 वीज क क ों णि
57 वीज क क ों णि
58 वीज क क ों णि
59 वीज क क ों णि
60 वीज क क ों णि
61 वीज क क ों णि
62 वीज क क ों णि