सणित्र् हफ्त्याळें
अक :ों 2
सोंख : 40
सप्तेंबर् 26, 2019
णितर आसात: * डा. एडवडड नज्रेत * डा. णवन्सेंट डी’मेल्ल * हेमािाऱ्य * णिलीप मुदार्ाड
टे रेसार पोणोस वाडयिल्लो वीर व्िक्ती:
ब्लल्िानी डी’सोजा मंगळूर 1 वीज क क ों णि
टे रेसार पोणोस वाडयिल्लो वीर व्िक्ती:
ब्लल्िानी डी’सोजा मंगळूर
फाांखवयल्लो ब्ल्यानीन. असें केल्ल्यान मवहन्याक हजारोां रप्ाांचो लाभ आसची तकान री, फळाांचीां झडाां लािन फायिो जोड्येत म्हण िाखिन विलाां ब्ल्यानीन आपया मांगळु राांतया माननवमकट्टें तया ५३ िसाां प्रायेच्या ब्ल्यानी डी’सोजान.
ब्ल्यानी डी’सोजा पाचव्या हाताांचो एक विशेष रै त ि कृषीक म्हण्येत. जो वकतें तो लायता, तें बरें च पालेता आनी फळ विता बगार तो एक पोणसा झड एका प्ल्यासटीक बाल्दें त लािन त्या झडा थािन पोणोस िाडयता. ताका आसचो फकत २० सेंटसाांचो जागो; ताचेर ताचें घर सोडयार उरला जागो १५ सेंटस. ह्या ल्हान जाग्यार ताणें सभार निालाांच केयाांत मात्र नांय, ताची राांद्वय-फूल-फळाांची झडाां लािांक ताणे आपया घचें टे रेस िापनन भारताांतच एक पाचिी क्ाांती उभी केया. हळ्ळ्ाांनी सामान्य जािन सग्ाांच्या घरा झालाांत, जाय वततलो जागो आसोनी एक-िोन िाली तकानरी आनी फळाांचीां झडाां लोक लायता. पूण नगराांत घचो जागो मात्र आसच्या लोकाक टे रेसार कृषी करांक उज्वाड
सभाराांच्या घराांनी मुखया गेवटच्या एका कुांद्या थािन आन्येकाक थोड्यो फुलाांच्यो िाली चरयतात. हाच्या बिलाक िाकाांच्यो िाली लाययार खांडीत जािन िाको खाांव्येत, चडीत जायार त्यो विकून सोड्येत. पाटया २६ िसाां थािन आपया टे रेसार ब्यानी तकानरी, फळाां वकतेंच जागो विभावडनासताां िे श-वििे शाां थािन २०० ियर थराथराांची राांद्वय, फळाां , पानाां , िाली ’ग्रो ब्याग’ ि मात्येच्या
2 वीज क क ों णि
बाल्दद्याांनी लािन तो पोसता. खांचोय ऋतू जाांि ब्ल्यावनलागीां राांद्वय ताच्या तोटाांत तयार आसा. पूण तो ही तकानरी आपणें विकुांक जाय म्हण ब्ल्यानी लािन पोस कनान. थोड्यो अांतरानषटर ीय िसतू ब्ल्यानीन लाांिन पोस कच्यो जािनासात - थाययाां डा थािन बुगरी आनी पेराां , जमैकाचें वमल्क फ्रूट, अमेररकाचें सीताफळ, ब्ल्याक म्ाांगो, आसटर े वलयाचें फ्याशन फ्रूट, इस्रेल, चीनाचे वलांबे, धोिे सपोट, द्वारे आम्साण, अमटे काय, कवस्रचीां पानाां , लोांगाां , वमररयाां , कणपीर बाजी, पुिीन, श्रीलांकाचे ओांिलग आनी आलें तो पोस कतान.
पािवशया विसाांवनांय कृषी कच्यान उद्धे शान ताणें सोलार तपानल घालाां. सिाांनीत तो झडाांक उिाक घाल्ता, झडल्लीां पानाां तो उडयना, पाटीां झडाच्या तोट्ट्ाांनी तो घाल्ता. कुजनाांतलो कचरो उडयनासताां तो िाटू न उिकाांत भसूनन तें उिाक झडाांच्या मूळाांक घाल्ता. कीडी आवयल्ल्य झडाांक १५ िीसाांक एक पािटी बेिाचें तेल (१० वमल्लल्ललीटराक एक लीटर उिाक भसूनन एक चेवटके साबा पािडर घालन पानाां च्या ियर आनी पांिा वशांपडायता.
करािळीर िाको पोस कऱ्येत म्हण िाखिन विल्लेंच ब्ल्यानीन आपया टे रेस तोटार. पाटया १५ िसाां थािन ब्ल्यानी थरािळ िाको आपया तोटाांत िागयता, िसान क ५० वकलो िाको ताका मेळटात. आपया साडे तीन लाांबायेच्या पोणसा झडा थािन ताणें पोणोस जोडयात. व्हडया ग्रो ब्यागाांनी अधें ब्याग माती आनी ऊरल्लो िाांटो रें ि, कोकोपीट, शेण गोबोर भसूनन तो झडाां लायता.
ब्ल्यानी एक बी.कोम. पििीिर. बी.काम. सांप्तच ताणें होटे ल म्ानेजमेंट वशकोन िु बाांयत ६ िसाां ईनकम ओवडटर जािन काम केलें. ताका सिाांच होसको हेराांचो
3 वीज क क ों णि
जाल्ल्यान तो काम करून आसताना, आपूण कोणा खातीर तसें वकत्या खातीर काम कताां म्हळ्ळळो गोांिोळ मवतांत उबजाल्ल्यान तो िु बायचें काम सोडन शीिा माांयगाां ि मांगळु राक पावटां च आयलो. आपूण जल्माल्ल्या गाांिाचेर ताका आसच्या बहूत अवभमानान ताका हाांगासर वकतें तरी करांक जाय म्हळ्ळळें हठ आयलें. ताणें तें ताचें स्वतााःचे पांथाहिान जािन बिवललें आनी ताच्या जाग्यार
तो अजापाां करांक भायर सरलो. प्रथमत आपया घच्यान जाग्यार ताणें तेंडयाांची िाल लायली. ही िाल आपया
4 वीज क क ों णि
घच्यान टे रेसाक चडटाना ताचो लैट पेटलो आनी आपणें 5 वीज क क ों णि
वकत्या टे रेसार कृषी करांक नजो म्हळ्ळळें वचांताप उिे िन ताणें टे रेस गाडन न वनमानण करांक धरले. ब्ल्यानीन तेन्ाां लावयल्ली तेंडयाांची िाल आजून वजिी आसा म्हणटा तो. 6 वीज क क ों णि
7 वीज क क ों णि
हें हेराांक आयकाताना अजाप जाांिकी पुरो. तेन्ाां ताणें लावयल्ल्यो तीनी तेंडयाां िाली जीि आसोन तेंडलीां वितात.
ब्ल्यावनच्या अनभोगा प्रकार झडाांच्या िाडािळीक गोबोर
8 वीज क क ों णि
उिकावततलोच महत्वाचो आनी ताांची जतन वततलीच
गजेची. ताांकाांत कान, नाक, िोळे सिन आसात म्हणटा ब्ल्यानी. तो सिाांच ल्हान झडाां आपडन ताांच्येलागीां उलिन येता. कीड विषटीक पडयार तीां पानाां कातनन 9 वीज क क ों णि
झडाांक समाधान कनन तो येता. आमीां ह्या भुांयचेर आसताना िारें , उिाक आनी मात्येचे ररणकारी. हें रीण आमीां पाटीां भरांक जाय. असें जाल्ल्यान हऱ्ये कयान पाचिें लािांक जाय म्हणालो तो.
आसा. पाटया २० िसाां थािन तो आपली तोटगाररका कनन आयला. -ब्ल्याणनिी ों साधनाों:
ताच्या घचें टे रेस १,२०० चिर फीट विसतीणन आसा. हाांगासर खांचें तकानररचें झड आनी फळाांचें झड आसा म्हण सोधच्या बिलाक खांचें ना म्हण सोधयार जिाब सलीस मेळटा. चडटाि झडाां कसी कनन लावयल्लीां. असें जाल्ल्यान उण्या िेळान फळ वितात. तकानरी झडाां भेंडाां , िाांयगीां, तोिशीां, टोमेटो, पडिळीां, घोसाळीां, मुसका साांगो, आां बाडे , मोगीां, कुिाळे , बोबळीां, आिाळे , कांरबालाां , मीरीां, वमसाांग, तेंडलीां, तोराां वििीध रीवतचीां, धीक नासचे पोणोस असें आट थराांचे पोणोस आसात. ब्ल्यानीन नवहांच टे रेसार, बगार आपया जाग्या अिरणाां ती वििीध झडाां लाययाांत. ताच्या घरा विांगड विांगड शालाचीां भुगीं येिन ब्ल्यावनचें पाचिें म्ाजीक पळे िन विज्मीत पाितात. एिोळ पऱ्याांत १८,००० लोकान हें टे रेस गाडन न पळे लाां आनी आवनकी पळे िन्ांच आसात. तो सभार शालाां -कालेवजांक आपली भेट िीिन तो विद्यावथांक टे रेस गाडन नाची म्हाहेत विता मात्र नांय, ताांकाांय टे रेस गाडन न करांक हात विता आपली तभेती िीिन. ताणें असें ३५० िऱ्य टे रेस गाडन नाां करांक कुमक केया. ताांकाां मागनिशनन िीिन ताांचीच राांद्वय आनी फळाां लािांक ताणें तभेती विया. फळाांचीां झडाां कसी कनन आपुण्ांच तीां मोलाक विक्ता ब्ल्यानी.
ब्ल्यावनचें लग्न रे वनलडा शाांवतलागीां जालाां आनीां ताां काां िोगाां डोना आनी डे रेन भुगीं आसात. ताणें ताच्या हेर वशकपा बराबर कोांकवणांत पोसट ग्राज्युयेट वडपलोमा जोडला. शाजान कारलटन होटे लाांत तो आपलो िािर करून आसल्लो आनी ताका उद्योगाांत विशेष अनभोग
१९९६ इस्वेंत उत्तीम िािराडी प्रशसती िक्षीण कन्ड वजल्ल्याांत िाको िाडवयल्लो प्रपरथम व्यक्ती म्हण वबरूि ३०० ियर टे रेस तोटाां मांगळु राांत माांडून हाडयाांत. प्रपरथम व्हड कांड्याांत पोणोस िागवयल्लो व्यक्ती म्हण वबरूि मांगळु राांत प्रपरथम िू ध्याळीां आळमीां पोस केल्लो व्यक्ती वबरूि टायम्स ग्रूपाच्या विजय कनान टक थािन सुपर स्टार रै त प्रशसती २०१८
10 वीज क क ों णि
राषटर ीय मट्टार पवत्रका बळग एवग्रकल्दचुरल कन्सल्टें ट रै त सांपि सन्मान फेबरे र २०१९ रामिू गन बेळगाविांत ऐवसएआर-कृषी विग्यान केंद्र, िक्षीण कन्ड थािन मान्यतेची प्रशसती टे रेस तोट आसा केल्ल्याक आगोसत २३, २०१७ िेर सभार सांस्थ्ाांक आनी समाजेक टे रेस तोट सलहागार अनी सांपन्मूळ व्यक्ती जािन िािर अरबन आनी प्री-अरबन होवटन कल्दचर, केरळ सकानरा थािन सन्मान जनेर १०, २०१८ प्रकटिाों: टे रेस तोटाच म्हाहेत - शेंबोराां ियर पवत्रकाांनी ९० ियर च्यानेलाांनी टीिी प्रिशननाां प्रसक्त णमसाोंव: वशक्षीत करांक, आधार िीिांक आनी सलहा िीिांक तरणाांक तसें प्रायेसथाांक टे रेस तोटा विषयाांत. एकऱ्याांचो जागो आसयार मात्र फळाां आनी तकानरी लािांक जाता म्हणटे या सिाांक तें फट म्हण ब्ल्यानीन िाखिन विलाां. हें खर्या िो्ाांनी ळे िांक जाय तर तुवमांच थांयसर ब्ल्यावनच्या घरा िचोन खर्या िो्ाांनी पळे िन येिांक जाय. तुमच्याय तकलेंतले लैट पेटोन तुमकाांय तुमच्या टे रेसार तकानरी ि फळाां कृषी करांक सलीस जायत.
तो साांजेचें ७ थािन ८ पऱ्याां त ताका भेट िीिांक येतेयाांक मेळटा आनी आपली जाण्वाय िाांट्टा; ताचें फोन नांबर आसा - ९९७२७१६३४०. ---------------------------------------------------11 वीज क क ों णि
काळजाघात आनी ित्राय ते िीस सकाळीां थािन्ांच ियया पोटाांत हुल्पाल्लेपरीां जातालें. हशेंचेपरीां ‘ग्यासटर ीक जालाां’ लेकलें ताणें आनी ग्यासटर ीक जाल्ले िेळार ह्या पयलें सेिून गुळी घेिन उिक वपयेलो. हुलोप थोडो िेळ उणो जाल्लेपरीां भोगलें. सकावळां ची वनतळाय जािन येताना िोन वसग्रेट्यो गोबोर जाल्ल्यो. विसाक उण्यार िोन प्ाकेट वसग्रेट ताका जाय आसल्ल्यो. ब्रेकफासट घेिांक ताका भूक नातल्ली, पूण वकतेंय खायना जायार बायल आयकोांची ना म्हणलेकून, आम्सोरान िोन पानपळे तोांडाांत चेपून चा वपयेल्लो. घराथािन भायर सर्तना पोटाांत पयलें हुल्पोन आसल्लें आताां उजो पेटला तशें जाल्लें. त्या िेळार िाक्तेराक भेटुांक ताका पुसनत नातल्ली. आम्सोरान आम्सोरान तो आपया िफ्तराक गेलो. वलफ्ट काम कररनातल्ल्यान तीसऱ्या मावळयेक चलुांक पडलें. विशेस पुरासण भोग्तेली.
:ड . एडवडड नज्रेत करांक बाकी आसल्लीां कामाां जावयत्तीां. पोांताक पािुांक आसल्लीां येिजनाां एक आनी िोन न्हय. सायट(जागो) घेतल्ली, घर भाांिचेविशीां कोांटऱ्याकटराकडे उलोिणें जाल्लें, लोन घेंिचे खातीर उलोिांक बेंकाच्या मेनेजरान आताां आसल्ल्या भाड्याच्या घराांतच मेळताां म्हणसाांगल्लें. मालघडो चेर्को पाांचिेंत आनी उपराांतलें धूि तीसऱ्याांत वशकून आसल्लीां. काजार जातानाांच प्राय वतसाांक वमकिाल्ली, िेळार काजार जाल्लोां तर आपणाक चाळीस जाताना भुगीं तरयी ियया क्लावशांक पाितीां. आपणें म्हातारोां जाांिचे पयलें सेटल जातीां. ताांच्या पुढाराविशीां आजून स्वषट वकतेंय वचांतल्लें ना. भुगीं ल्हान आसल्ल्यान ताांच्या पुढाराविशीां तकली आटिांक तरयी िेळ आसा. बायलेक भाांगाराचें वपशें. आिया िसानच निीां काांकणाां करवयल्लीां. आताां कररयमणी बिलून निी घेजे म्हणता. सद्द्याक तें नव्या घराचें नीब साांगून बाकी ििरल्लें... तशें पनें स्कूटर विकून जाता तर सेकेंड ह्याांड मारवत८०० घेिांक ताकाय म्हन आसल्लें. पयलें घर जाांि उपराांत एकेकच पळें िचें..
िफ्तरा वभतर पािून आपया किे लार बसल्लो उपराां त तो उटलो ना! ४१ िसाांचे ल्हान प्रायेर हाटनएटे क्क जाल्लें. आस्पत्रेक िर्चे वततलो अिकास नासताां तो अांतरल्लो. पूण अशें जायत म्हणकोणे लेकल्लें? िप्तराांतया साांगात्याांनी आस्पत्रेक िर्न पािाांिचे वभतर ताचो प्राण कुवडथािन मेकळो जाल्लो, सोपणेल्लीां सोपणाां तवशांच सोडून, येिवजल्लीां येिजनाां सुरू कर्चे पयलेंच तो अांतरल्लो. जाल्लें हाटन एटे क्क. काळजाक जाल्लो काळजाघात!
12 वीज क क ों णि
प्रेश्शर आसल्लो? कोलेसटर ोल आसल्लें? हाटानचे हेर वकतेंय िोशी आसल्ले?..सिालाां जावयत्तीां.
एकलो(२५%) एका िसान वभतर परत काळजाघात जािन आपलें वजिीत सांपयतात.
क िे तपासिी केल्या? ३८ वसाांिे तने प्रायेिेरयी हाटड एटे क्क जाता?
पूण हे सांके सिन प्रायेच्याां थांय एकसाके आसानाांत. उतर प्रायेर सूर्विया अघाताथािन मोर्चे उणेंतर, िाांचून ऊरल्ल्याांक परत हार्टएटे क्क जाांिची साध्यताय चड. ६५िसाां प्राये उपराांतले पययाअघाता थािन बचाि जायारयी, िामाशय ३५ जणाां थांय िसानवभतर आिक सांप्ता. अमेररकाांत िसानक लगबग ५ थािन ७ लाक जण काळजाघातािर्िीां मोर्न पाितात आनी हाांचे पयकीां सुमार अध्यानक अधे जण आस्पत्रेक पाांिचे पयलेंच मेल्ले आसतात. भारता तसया गाां िाांत हेविशीां स्वषट अांके-सांके मेळानाांत, भारता तसया गाांिाांनी वचवकत्सा लाभोन मोतेयाांपरास व्हड िाांटो वचवकत्सा मेळानासताां मोर्न पाितात म्हणमात्र साां ग्येता.
आजकाल असलीां जावयत्तीां घवडताां जावयत्त आसात. आपया प्रायेचो कोण एकलो हाटनएटे क्क जािन मेलो म्हणआयकाल्लेंच हेराांनी आपया काळजाचेर हात ििर्चें आनी आपणाक तशें जायना जाांि म्हणमागचें आसा. तनेपरायेर हाटडएटे क्क: काळजाघात चडताि ४५ िसाांचे प्राये उपराांत जातात. पूण आज-काल आमचेच पयवकच्या जावयत्त्या तनानट्याां क काळजाघात जाल्लें आसा. साट िसाां उपराांत काळजाघात जाल्ले मोर्न पाांिचेपरास, तनेपरायेचेर हाटन एटे क्क जािन मोर्चे चड. मोरांक सकडाां क आसा व्हय तरयी तनेपरायेचें मोर्न, सरल्ल्याचेर आधारून आसल्ल्याांचें वजिीत कषटाांक घाल्ता. ह्यापयवकांय वनविन षट थोड्या िगानच्या तनानट्याांक काळजाघात जाांिची साध्यताय हेराां प्रास चड.कुटमाांत लागवशया हेराांक- बापायक, बाप्ुांक, भािाांक- ४५ िसाांचे प्राये वभतर आनी आव्हयक, मािशेक, आकयक िा भयवणांक ५५ िसान जाांिचेपयलें काळजाघात जाल्ले आसात तर त्या कुटमाांतया तनानट्याांक काळजाघात जाांिची ररसक चड. हेर ररसकेच्या गजालेंपयकीां रग्ताांत कोलेसटर ोल चडून आसचें, तेंय बरें कोलेसटर ोल विशेस उणें आसचें; ब्लड प्रेश्शर िा रग्तािाब चडून आसचो; वसग्रेट, वबडी िा हेर रपार धुमटी सेिून आसचें ; रग्ताांत साकर चड आसचें-(िा डयाबेटीस मेल्लयटीस आसचें) आनी कुवडची मोटाय चड आसची प्रमूक. हाांतलीां काांय एक िोन कारणाां सयत काळजाघात जाांिची साध्यताय चडयतात.काळजाघाताक कारण जाांिचे ह्या गजालेंविशीां चत्राय घेिन, काळजाची भलायकी राकून व्हरांक वजण्येच्या ररवतांत सुध्राप केल्ल्यान साध्य आसा. चत्राय घेिांक एकपािटीां काळजाघात जातापर्याां त राकचें न्हय. जेराल थरान काळजाघात जाल्ले िामाशय १५ जण आस्पत्रेक पाांिचे पयलेंच मोर्तात तर हेर १५% आस्पत्रेक पािल्ले उपराां त वचवकत्सेक प्रवतवक्या िाकयनासताां अांततानत. ऊरया िामाशय ७० जणाां पयकीां चोिगाांत
काळजान काळजाक करि ् घात!
सग्ा कुडीक रगत धाडन, थांय थािन रगत पाटीां आपणाथांय हाडचें आमचें काळीज एक पूर्सत नातल्लो पांप. काळजाचें हें काम काळजाचेच विवशषट मासाळ भाग कर्तात. ह्या मासाळ भागाांकयी आपले बचािेखातीर काळजा थािन येंिच्या रग्ताची गजन आसा. काळजा थािन कुवडच्या हेर भागाांक वनतळ रगत व्हर्चो रग्तानळ काळजािचीiiन येता. ह्या रग्तानळाच्या मुळाचीत काळजाक रगत व्हर्च्यो रग्ताच्यो नवळयो भायर सर्तात आनी काळजाच्या िचीii थािन येतात. अशें काळजाक मुकूट बसावयल्लेपरीां आसच्या रग्तानवळयाांक कोरोनरी रग्तानवळयो म्हणनाांि आसा. काळजाच्या वििीध भागाां क रगत व्हर्न पािाांिच्यो रग्तानवळयो वनविन षट आसून, हर रग्तानळी भलायकेंत आसची गजन.
13 वीज क क ों णि
उिक व्हाळू न येंिच्या नवळये वभतर व्हड कसतळ िा हेर कसलीय िसत आड राियार उिक व्हाळचें बांध जाताही सामान्य समजणी. काळजाक रगत व्हर्च्या कोरोनरी रग्तानवळयाां वभतरयी अशेंच अडकळ जाव्येता. िोिोन पैप नवळयें चें कनेक्षन आसचेपरीां कुवडच्या हेर चडताि भागाांक एकापरास चड नवळयें थािन रगत व्हाळू न आसता, एक नळी बांध जायत तर आन्येक न्ेंत चडीत रगत व्हाळू न येता. पूण काळजाांत तशें ना. काळजाच्या एका भागाक एक मात्र रग्तानळी. ती बांध जाली तर त्या भागाक िाांच ना. वनविन षट थोड्या कारणाांनी कोरनरी रग्तानवळयाां वभतर व्हाळू न आसल्लें रगत घेटो जािन, हो रग्ताघेटो रग्ताव्हा्ाक आडकळ हाडता.काळजाच्या प्रत्येक भागाक रग्ताचलिणी बांध जाांिचेंच काळजाघात. अशें जाल्लेंच रग्ताचलिणी रािल्लो काळजाचो तो वनविन षट भाग मोर्ता. काळजाचो खांचो भाग अस्वसत जाला हाचेर होांिून काळजाघात जाल्ल्याचेर पररणाम जाता. रगत रािल्लो भाग व्हड तर िा काळजाच्या कामाांत गजेचो तर तक्षण अांत्य येव्येता. रग्ताचलिणी बांध जाल्लो भाग ल्हान तर अनाहूतयी व्हड जायना.थोड्या वचवकत्सेन बरें पण जाव्येता. रग्ताणिराों णितर िरब
ल्हान ल्हान घेटे रग्तानवळयेच्या वभतर जमोन रग्ताचलिणेक आडकळ हाडतात. अशें कुवडवभतर खांचाय रग्तानवळयेंत जाव्येता. ह्या समसयाक अवथरोसकवलरोसीस म्हणनाांि. अशें वभतर्यान चरब जमून अशीर जाल्ल्या काळजाच्या रग्तानवळयाां वभतर्ली चरबच सुटोन रग्तानवळयेवभतर आडकळ हाडीत. चडताि जािन रग्तानवळये वभतर्ली चरब चड जािन आवयल्लेंच रग्तानवळये वभतर घाय जाता आनी ते सुिातेर रगत घेटो जािांक लाग्ता. हो घेटो रगत व्हाळू न िेच्याक आडकळ कर्ता. हे ििीं रग्ता चलिणेक भािक जाव्येता. चडताि जािन काळजाच्या नवळयाांनी आडकळ उबजोांक वभतर जमल्ली चरबच कारण तरयी अपरूप हेर कारणाांनीय आडकळ येव्येता. आल्माथािन काळजाच्या नवळयाांनी ऊण, रग्तानवळयाांक लग्ती थोड्यो वपडा, रगत िेग्ीां घेटो जाांिचे तसलो समस्सो काळजाघाताक कारण जाव्येता. थोडे पािटीां पाांयाांनी िा कुवडच्या हेर भागाांनी उबजल्लो रग्ताचो घेटो शीिा िचून काळजाच्या नवळयाां वभतर आडकळ हाडीत. काळजाघात अिानक जाता? जेराल थरान ना, व्हयर वििरावयल्ल्या घटनाांत, ताच्या काळजान आपया अस्वसतपणाविशीां ताका िेळार जागावयल्लें, पूणआपणाक हाटनएटे क्क जायत म्हणताणें वचांतल्लेंच ना. त्या ििीं काळजान विल्लें एलारम ताका कळल्लेंच ना. हाटनएटे क्क सकडाांथांय एकानेक घडाना आनी ते ल्लखणावभतर मोरानाांत. सभाराां थांय काळजाघाताचीां थोडीां खुणाां जावयत्तो िेळ थािन आसतात आनी िेळार जोक्ते सिलात्यो आसल्ल्या आस्पत्रेंक िा वचवकत्सेच्या सेंटराां क पाियार मोर्न आडायिेता.
लोांकडाचे पने जाल्ले उिकाच्यो नळी, वभतर्यान माती खािन िेतात. थोड्या काळान त्या नवळयेंतयान उिक व्हाळचेंच रािता. तशेंच रग्ताच्या नवळयाां वभतरयी जाव्येता. रग्तानवळयेंच्या वभतर थरािोळ कारणाांनी चरब जमोन िेचो समस्सो सुरू जाता. िु क्ाच्या िोबेपरीां आसचे चरबेचे
अपायािें एलारम: काळजाक रगत पािाांिच्या रग्तानवळयाांनी आडकळ उबजून, काळजाच्या मासाळ भागाांक रग्ताचलिणी बांध जाांिच्याक काळजाघात म्हणसाांग्ताांि. उिकाच्या नवळयेंत कसताळ साांपडून उिक िाळू न येंिचें बांध जाांिच्याक हें सरी कर्येता. एकािेळा कसताळाचो व्हड मुिो येिन एकानेक आडकळ हाडीत तर उिक एकचपािटीां राित.
14 वीज क क ों णि
हर्द्ाांत दू क आसून, साोंगाता व र ड आनी व क ों .
पूण उिकाच्या नवळयेंत कसताळ हळू हळू जमून येत तर, उिकाचलिणी त्याच मापान उणी उणी जावयत्त येता आनी शेिटीां बांध जाता. काळजाच्या रग्तानवळयाांनी चडाित तशेंच जाांिचें. रग्तानवळयाांनी उबजोांची आडकळ हळू जावयत्त येता तर, काळजाच्या वनविन षट भागाक िेचें रगतयी हळतान उणें उणें जावयत्त येता. त्या िेळार काळीज आपणाक जाांिच्या अपायाचीां थोडीां खुणाां िाकायता. आपया रग्तानवळयाांनी आडकळ जावयत्त येता म्हणचत्रायेचें एलारम विता. हीां खुणाां समजून वचवकत्सा केली तर काळीज पूर्तें बेकार जाांिचें चुकायिेता. अनाह्मतािी ों खुिाों: काळजाघाताचीां खुणाां थरािोळ आसतात. काळजाचो खांचो नळ रगत व्हाळयता, आनी तेििीं खांचा भागाचेर प्रभाि जाला ताचेर होांिून ख्मणाां आसतात. चडताि हद्यानच्या िाव्या कुवशांत िा सग्ा हद्याांत िाांबून िर्लाां तशें जाांिचें. भाांिपास जाल्लेपरीां भोगचें. हद्याांत भोरल्लेपरीां िा िोळावयल्ले परीां जाांिचें. हध्यानच्या मधें िा िाव्या कुशीन थोडो िेळ िु कचें -तोपल्लेपरीां िा खातारल्लेपरीां जाांिचें. वििीध थराची िू क चड िेळ आसात िा सोडन सोडन येव्येत. हद्याांत थािन गोमटे चेर, गालाां पर्याां त, भुजाांक आनी थांय थािन एक िा िोनयी हाताांचेर, ियया पावटां त मधें िा पोटाांत िू क िा बािेिन आवयल्ले तसलो अनबोग. हद्याांत मात्र बािेंिचे तसलो अनभेग आनी साांगाता उस्वास काडु ां क त्रास जाांिचें. कारण नासताां सगळी कूड घामेंिची, चड जािन मुसकर, कपालाचेर घाम येंिचो आनी कूड थांड जावयत्त येंिची. हाचे साांगाता ियर विल्लीां एक िा चडीत खुणाां आसचीां.
व्हयलीां थोड्या खुणाां साांगाता तकली हगूर जावयत्त येंिचीां काळजाघात जाांिचे तसली ररसक आसल्ल्याां थांय तर ियर वििरावयल्ल्याांतलीां खांवचांय खुणाां आसतीत तर घळाय कररनासताां आस्पत्रेंक पािाजे. ह्या पयकीां सभार खुणाां हेर वपडें नी िा हेर कारणाांनी भलायकेंत चडु णें जाल्ल्या सांद्रापाांनी य येव्येता. गोमटे चीां हाडाां कुसकल्ल्या न िा हाडाांच्यो गाांटी झरल्ल्यानयी गोमट्याांत, भुजाांत आनी हाताांनी पाजारल्ली िू क येव्येता. हध्याांत हुलोप, िोरोड आनी िोांक ग्यासटर ायटीस जाल्लेिर्विां य आयेता. पूण काळजाघात जाव्येत तसया व्यल्लक्तांनी हीां खुणाां काळजाक लग्ती न्हय म्हणस्वषट केल्ले वशिाय हेर वपडें थािन म्हण समजनाये. तशें म्ह्ार गोमटें त िा भुजाांनी बािेल्लेपरीां जाल्ल्या सिाांनी हाटन -स्पेशवलसटाक िाकिन ई.सी.जी. काडायजे म्हणन्हय. काळजाघात जाांिची ररसक आसा तर-- प्राय तीस-पावचचतीसाां ियर जाया, कुवडां त जब्बोर मोटाय आसा, वसग्रेट िा हेर रपार धुमटी सेंिची सिय आसा, ब्लड-प्रेश्शर आनी डयाबेटीस आसा तर तसयाांक काळजाघाताची ररसक हेराां परास चड आसा. असया कोणायकी हेर कारण नासताां ियर सुचावयल्लीां खुणाां आसात तर घळाय कररनाये. थोडीां खुणाां काळजाघाताचीां म्हण खांडीत साांग्येता. बसून आसल्ले कडे कारण नासताां विशेस घाम सुटता तर, आनी त्या साांगाता उस्वास घेिांक त्रास जातात तर काळजाघात जाला म्हणुांक िाक्तेरान येजे म्हणना. तक्षण आस्पत्रेक िेची विलेिारी जायजे. िु बाि आसल्ले हर सांद्रापार स्पेशवलसटाांकच भेटजे म्हणना. हाटन स्पेशवलसटाकडे च िेची गजन ना. खांचाय बर्या वफवजसीवशयनाक िाकायिेता. अनबोग आसल्ले थोडे सािे (आलोपतीक) िाक्तेरयी काळजाघात व्हय िा न्हय तें वनधानर करांक सक्तीत. िाक्तेराांक भेटनासताां आपणावयतयाक ‘ग्यासटर ीक आसतालें’, ‘खराय जाया कोण्णा’ म्हणअनाहुताांच्या खुणाांक नेगार करांक नजो. महत्वािें पयलें व र: काळजाघात जाल्ले तिळ काळजाच्या मासाळ भागाां क रग्ताचलिणी बांध जाता. पूण तक्षण काळजाचे मासाळ
15 वीज क क ों णि
भाग मोरानाचीत. रग्ताचलिणी बांध जाल्लो भाग पूर्तो बेकार जािांक उण्यार एक िोर तरयी जाय पडता. वततले वभतर वचवकत्सा मेळ्ळ्ार काळजाचेर शाश्वत जकम जाांिचें वनिार्येता. अशें काळजाघात जाल्ल्याांक िेळार वचवकत्सा िीिन, काळजाक जाांिचें जकम आडाययार उपराांतली भलायकी चड समसयाांची जायना. िाांचून ऊर्यारयी वचवकत्सा विताना घळाय जाया तर अस्वसत जाल्लो काळजाचो भाग केिनाांय िोशी िीिन्ांच राित.
काळजाघात जाल्लो िु भाि आसा तर, सिलात्यो आसल्ल्या आस्पत्रेक िेचें गजेचें. फेवमली िाक्तेराच्या ल्लक्लवनकाक िा ल्हान, लन नवसांग होमाांक िा सिलात्यो नातल्ल्या आस्पत्रेंक िेचें न्हय.
हे पासत काळजाघाता उपराांतलो पवयल्लो एका िोराचो िेळ चड महत्वाचो. ह्या आििें त वपडे सत जावयत्त आवयल्लें काळीज, एकानेक बडां िचें रािायत. विशेस थराचो काळजाघात जायारयी काळजाघाता उपराांत काळजान काम कर्चें राििांकयी थोडो िेळ जाय पडता. हो िेळ थोडीां वमनुटाां च जाव्येता. वततले वभतर काळजाघात जाल्ल्याक जोक्ती वचवकत्सा सिलात्यो आसच्या आस्पत्रेक िर्न पािाययार अांत्य आडायिेता. काळजाघात जाला म्हणिु बाि आसयार वकतेंच घळाय कररनासताां आस्पत्रेक व्हरांक जाय. आस्पत्रेंनी काळजाघात जाल्ल्या वपडे सताक वचवकत्सा विां िचे खातीरच विशेस सिलात्यो आसल्लीां िाडाां आसतात. हाका ICU (Intensive Cardiac Unit), ICCU (Intensive Coronary Care Unit) म्हणनाांि आसता. आधुनीक सिलात्यो आसच्या ह्या िाडाांनी काळजाघात जाल्ल्या उपराांत काळाची पररगत कळां िचीां मोवनटर आसतात. काळजाक आराम विां िचीां, बांध जाल्ले नवळयो उग्ते कर्चीां, उस्वासाक आधार कर्चीां िक्ताां वितात. थोड्याांक कृतक उस्वासाची िेिसथा जाय पडता. एका िेळार काळजान काम कर्चें रािाययार यी असया िाडाांनी तुतानन काळजान परत काम कररशें वचवकत्सा वििांक सिलात्यो आसतात. जोक्ते सिलात्यो आसल्ल्या आस्पत्रेंनी मात्र सूर्विया सूक्षीम िेळार अनाहूत आडािांक साध्य आसा. वेळ पाड कररनाये: काळजाघात जाल्लो िु भाि आसयार िाक्तेराांच्या ल्लक्लवनकाक िचून िाक्तेराक राकून बसचें न्हय. िाक्तेराक राकून बसल्ल्या ल्लक्लवनकाांतच काळजाघात जाल्ल्या वपडे सतान प्राण सोडल्ले िाकले आसात!
आस्पत्रेंक फोन कर्न अांबुलेन्स हाडoव्क िेळ पाड कर्चेपरास मेळल्ल्या िाहना चेर आस्पत्रेक व्हर्चें बरें . मेळ्ळ्ार टे क्सी िा काराांचेर वनिू न, ना तर ररक्षाचेर पयण कर्येता. आमच्या गाांिाांत अांबू लेन्साक आनी साद्या िाहनाांक विशेस फरक ना. विलायती गाांिाांनी आां बुलेन्साां त हेर सिलात्यो आसतात. ----------------------------------------------------
िव ों ती ों एक नदर:
िूकगी या व रब स जीि आसल्ल्या हऱ्येक रचनेक तान आनी भूक म्हळ्ळळी एक आसा. ही एक असकत्काय म्हणचेंगी या बळ? पोटाची तान आनी भूक लाग्ताना ती त्वरीत थाांबिांक हर जीि हर प्रयत्न कतान ; कररना तर ती सोसून चड िेळ रािोांकयी जायना. िे कून ती एक असकत्कायच म्हण साांग्येता. तान आनी भूक आसा िे कून जान्वाराां उिाक आनी खाण सोिू न िेतात, आपणा िनी ल्हान जान्वाराां ची वशखारी कतानत. तानेक आनी भुकेक लागो नांच मनीस काम कतान . पोटाचा भुके खातीर हर जीिी िद्दाडता.
16 वीज क क ों णि
जर आमी तान आनी भूक शरीराक गजन आसचा केिल उिकाक आनी खाणाक सीमीत कताांि तर ती एक असकत्कायच सय. पूण मनश्याची तान आनी भूक
ल्हान बाळशें पोटाचा ताने आनी भुके खातीर आियचा िू धाचेर होांिोन आसता तर, िीस िेताां व्हड जाताना जाण्वायेची भूकयी िाडोन येता. चलोांक, धाांिोांक वशक्तासताना वििीध सांल्लग्तांची जाण्वाय आपणायता. तान आनी भूक पुती थाांबाना तेिना रडोन आपया पोषकाांचें गमन ताचे थांय िोडता. जाांि ती पोटाची या जाण्वायेची, तान आनी भूक थाांबल्ल्या उपराांतच ल्हान भुगीं शाांत जातात; जर थाांबाना जायत तर हट धतानत आनी रागान भरल्लें ितनन कतानत; आनी आपली ती तान आनी भूक थाांभांिच्यो हेर िाटो आपणायतात. भुगीं व्हड जाताना, ताांची अत्मीक तान आनी भूक व्यक्त कतानत. ताणीां जोडून घेतल्ली ती जाण्वाय आपूण केिल एक हेराां मनजावतांपरीां न्हय, आपणाक एक अत्मो आसा, आनी त्या अत्म्या ििीं िे िाचें स्वरूप आपणा वभतर आसा म्हळ्ळळें इल्लें समजाता तरी, प्रायेक पािताना मात्र ही ताची जाण्वाय पररपकितेक पािता. आपली अत्मीक तान भागांिचाक त्या विश्याांतलीां पुसतकाां , ग्रांथ िाच्चा सिें, मागणे रे तीर्याां नी भाग घेिून आपणाकच िे िा थांय लागीां हाडचें सिन प्रयत्न कतान.
-डा| णवन्सेंट डी’मेल्ल वततयाचेरच सीमीत करांक जायना. मनीस एक अत्मो आसल्लो, वचांत्ना आनी भोगणाां आसल्ली एक जीिी. पोटाचा तान आनी भुके वशिाय अत्मीक, जाण्वायेची आनी लैंगीक तान आनी भूक म्हल्लळ्ळळयी आसा. पोटाची भूक थाांबवयल्ल्या परीां इतर तान आनी भूक थाांबांिवचयी गजन.
धा पांद्रा िसाां जालीां म्हणताना प्रकृते प्रमाणे आपणाक एक लैंगीक भूक आसा म्हळ्ळळें यी शरीराांत जाांिचा थोड्या बिलािणेनी भुग्याांक समजाता. त्या िेळार आिय-बापाय थािन, वशक्षकाां थािन साकें आनी फािो तें मागनिशनन मेळानातल्लीां, आनी िायट साांगात्याांचा मेळीक गेल्लीां भुगीं िाांकड्यो िाटो धतानत आनी मुखार ताांची वजणी सुगम जाांिचाक एक अडकळ हाडतात; साकें वशक्षण लाभल्लीां बरें वशक्तात, बर्या जोडीक पाितात आनी आपणाक फािो त्या वजण्ये साांगाती लागीां िैिाहीक जीिन रचतात आनी रचनारान ताांचे थैं घाल्ल्या त्या लैंगीक भुकेचो साको उद्धे श समजोन ताचा रचनेच्या कामाांत सहभागी जातात.
17 वीज क क ों णि
खाणा जेिणाांत मीत साां बावळना ताका "िोरबोशी" म्हणतात. असलो िोरबोस आमकाां थोड्याां थांय पळे िांक मेळता. पोट फुटतासर खाांिचें - ही थोड्याांची सिय; "अगोळी मांजण्ण" या "भकासूर" म्हळ्ळ्ा आड-नाांिानयी ताांका आपयतात.
पोटाच्या तान भुकेंत आसल्ल्यापरीां जाण्वाय आनी अत्मीक सांल्लग्तांनी िोरबोस विसोन येंिचो बोि अपूिन. जाण्वायेचो िोरबोस लागल्लीां चडाित िाचपाचेर आनी वशकपाचेर इल्लें चडच ध्यान वितात म्हण्येत. पुसताकाची कीड या "बुकिमन" म्हळ्ळळें तसयाांक एक जोक्तें नाांि. तशेंच अत्मीक सांल्लग्तांनी लेकािनी चड आसक्त िाकयतेयाांक "साांत" म्हण साांगोन थोड्याांनी तमाषे कचेंयी आसा. पूण सगळें घडबडता लैंगीक भूक लाग्ताना, जर साकी समजणी ना तर आनी साकें मागनिशनन मेळाना तर. युिजणाांकच वकत्याक थोडे पािटीां प्रायेसताांकयी ह्या भुकेचो साको मतलब समजाना. आयचा पररसराांत ल्हान भुग्याांथांययी ह्या भुकेचो पररणाम विसोन येता. ह्या विसाां नी लैंगीक अपराि चडतेच िेतात तें आमकाां सिाां आयकोांक मेळता. नेणत्या बाळशाांक, अपरायसत चले-चवलयाांचेर सयत अत्याचार सिाांचे म्हळ्ळळापरीां जायात. हाच्या काराणाां विश्याांत इल्लें विचार-विमसो कची गजन. तान आनी भूक, जाांििी ती कुवडची, जाण्वायेची, अत्मीक या लैंगीक, आमकाां आसा ती नैसगीक; एक आपूट सत; कोणेंय ती नाकारांक जायना. हर थराची भूक एक समान न्हय. हर एक तान आनी हर एक भूक त्या त्या िेळार त्या त्या प्रमाणे थाांबांिवचयी गजन; न्हय तर थांयसर विकार उबजातात आनी क्मेण ती एक मानवसकता जािन पररितीत जाता. पोटाची भूक लाग्ता म्हण चोरून खािांक जायना आनी पोटाच्या भुकेन िोळिळतेया कोणायकी तशेंच
सोडु ां कयी जायना. भुकेल्ल्याांक खाण विां िची आमची एक सामाजीक जिाब्दारी. िे शाचे सकानर मात्र न्हय थोडीां उिार मनशाांयी हें काम हातीां घेतात. जाण्वाय आनी
अत्मीक भूक थाांबिांकयी सामाजीक आनी धामीक सांघसांसथे आपलो िािर वितेच आसतात. आिीां केिल (आमकाां वक्सतािाांक) काजाराच्या िोतोनी िेळार काां य इल्ली लैंगीक वशखिण मेळतेली तर, आजकाल भुग्याां क इसकोलाांवनांच ताांच्या प्राये प्रमाणे इल्ली इली वशखिण विां िचीां काऱ्यक्मा आसा केयाांत. पूण इतले सिन केयारयी लैंगीक अपराि चडात्त िेचें आमी पळयताांि. आयचा पररसराांत हाका पररहार वततलो सुलभ न्हय. आमची व्यल्लक्तगत अवभपराय वकतेंय आसोां हकीगत वकतें म्हण इल्लें िोरािन पळे यार इल्लो पुणी पररहार काां य विगांता वततलो पयसयी ना. बुकेल्ले कािळे वकतें कतानत? रसत्यार जर काांय खािन चल्ताय तर आमी खाांिची ती िसतच आमच्या हाताांतली उकलन ितान त. मोलाक घेिन खािांक असक्त जाल्ले मुकार िीसल्लें (!) खाण लोि काडून खािांक काांय पाटीां सरानाांत; अपराि व्हय तरयी एक पािटीां भूक थाांबिांक चोरांकयी पाटीां सरानाांत. भुकेल्लो मनीस खािन आसल्ल्या मनशाक पळे ताना आां यडे गळयता म्हण साांगोांक जायना, भुकेन कठीण िोळिळता. मुकार विसचें तें खाण आपणाक मेळचें न्हय म्हण वचांताना ताचे, भुकेची तीिरता, आटे विटे आनीकयी चडतात! भूक म्हळ्ळळी ती एक उचाांबळाय जािन पररितीत जाता. जाण्वाय आनी अत्मीक भूक पोटाच्या भुकेपरीां न्हय; ताां ची थाांबिणी मेळच्या आिकासाांचेर होांिोन आसता; हे थाांबाना तेिनाां थोड्याां थांय थोडे विकार उबजोांची साध्यता आसता. पूण लैंगीक भूक एक उचाांबळ पररल्लसथतेक पािताना अनाहुताांच घडतात मण्येत. हाका मुख्य काराण्ांच नेणापनण आनी नासमजणी, जाांि तें भुग्याांथांय या
18 वीज क क ों णि
व्हडाांथांय. लैंगीक आपराि सिाांनीत चडतेच आसात. हाका काराणाां वकतें म्हण समजायार मात्र इल्लो पुणी पररहार सांभि जायत. थोड्या गजेच्या सांग्तीां विशीां िाचप्ाांचें ध्यान िोडचें मात्र सोडन सविसतार पररहार ह्या लेखनाचो उद्दे श न्हय.
कक ों िी म्हजी माोंयिास: एक उगडास
वशक्षण बोि गजेचें घराांत आिय-बापाय थािन आनी उपराांत इसकोलाांनी. चेडो आनी चेडूां, चलो आनी चली, िािलो आनी स्त्री - ह्या िोनाां मिलो अांतर, प्राये प्रमाणे ताांचे थांय जाां िची बिलािण, इत्यािी विशीां भुग्याांक जागरूक कचें गजेचें. िोनयी वलांगाांच्या न्हेसणाांत माणसुगी आसोां. उग्तें , अधकुनरें न्हेसाण लैंगीक उद्रे क चडिांक एक अवतररक्त काराण जाता. पयलेंच गुप्तीां क्यासेट, वसडी, पेनडर ै ि अनी मोबायला मुखाांत्र अांतजानळार उपलब्ध नाका जाल्लीां वपांतुराां पळे िन पेटल्ल्या उज्याक उग्त्या, अधकूनर्या न्हेसणा ििीं तेल िोतल्ल्यापरीां जाता. न्हेसाण जायजय माणसुगेचें केिल चवलयाांकच न्हय चयाांकयी, स्त्रीयाांकच न्हय िाियाांकयी, भुग्याां कयी. ल्हान थािन्ांच भुग्याांक माणसुगी वशखययार वमनी, लोिेयस्ट आनी डीपनेक न्हेसणा ििीं जाांिचो गोांिोळ काांय उणो जािांक सकातगी? लैंगीक आपरािाचीां वशकार चडाित जािन स्त्री िगानवचांच चड िे कून स्त्रीयाांक ह्या विशीां अधीक गमन विां िची गजन. थोड्या माध्यमाांनी जाांिचो विणग्या वपांतुराांचो भोांगसोळ पळे यताना लैंगीक आपरािाां विरोध आिाज उठां िची आमचीां थोडीां समाज सुधारकाां वकत्याक िोगेच आसात. विणगेपण धाां पचें म्ह्ार वपांतुराांनी आिाांि-एिेचें विणगेपण धाां पुांक रकाच्या थोड्या कोले या तावळयो िापारयापररां गी? त्या िेळार िसतूर नातलें; आताां जाय वततलें िसतूर घेिांक साध्य आवसल्लांयी िसतूर केिल थोड्या कोयाांच्या सायजा वततलें मात्र वकत्याक िापातान त? थोड्याांक हें वजरिांक इल्ले कषट मातेले. त्या विशीां वििीध माध्यमाांनी थोड्याांनी आपली प्रवतवक्या िाखयया. ताणीां साांगचें सगळें साकें. न्हेसचें आपया खुशेचें, पूण जाांििी तें हेराांक िे वकचें. मनोविकृती उबजाल्ल्या व्यक्तीक खांयचेंय राजाांि उपकाराना. खांयचा िेळार, खांयचा सथळार कोण कशें कोणाक मुखार भेटता म्हळ्ळळें कोणयी नेणा. िे कून सिनतोमूख जाग्रुत्काय गजेची. ----------------------------------------------------
कोांकणी म्हजी माय-भास. म्हणतच, हाांिें कोांकणी िाचुांक, समजोांक आनी बरिांक जाय म्हण लेकचें सहज. हें साखें गी?ह्या सिलाक जाप वततली सोांपी नाां. म्हाका केिळा बूध कळ्ळळी म्हण म्हाकाच कळीत नाां. बूध कळ्ळळी म्ह्ार वकतें? हाांि लान भुगो आसताना, घराांत आमीां च्यार जणाां: माांय, िाट् टू, भयण आनी हाांि. ह्या च्यार जणाां मधें विसाां -िीस म्हसत उलिणें खांडीत जािन चल्तेलें म्हण हाांि वचांताां. हें उलिणें खाणा-जेिणाचें, मागण्याचें, व्हवडलाां कढें बेसाां ि मागचें, नािन आां ग-पाांग वनतळ ििचें, शेज-साांबाराच्याांनी उल्लयल्लें कान िीिन आयकोांच्यें, हाां -नाां -िय-आसा अशें मटव्या उत्राांनी घराभाययाां कढें सांिाि चलांिचे म्हण आताां हाांि लेक्ताां. घराचो िटार सोडन, िाळा कढे , खडपार, पावडयेंत, रानाांत आनी शेजाऱ्याांच्या घरा भाि ि भयणी साांगाता िचोन येंिचें, ताांगेर जेंिचें-खाांिचें-वपयेंिचें, म्हज्याच प्रायेच्या ताांगेया भुग्याां साांगाता खेळचें , हासचें, नाच-चें असया लान कण्याांचो साखो उगडास आज-यी मतीपडद्यार येता िे कून त्या हांतार म्हाका बूध कळ्ळळी म्हण म्हजें साांगणें. आताां म्हजें शेज-साां बार म्ह्ार कोण? बूध कळच्या िेळा, म्हज्या िाड्याांतली १६ घराणीां म्हजो सांसार म्हण्येत.
19 वीज क क ों णि
हाांतू, पाांच वहांद्वाांचीां, एक आवििासी आनी उरलेलीां (कथोलीक). ह्या पाांच वहांिू घराण्याां पयकी, आमच्या आसतीक लागोांच असचें एक तुळू उलांिचें. आमगेर उल्लयल्लें ताांगेर आयकाता; तांगेर उल्लयल्लें आमगेर आयकता तशें. िे कून, बूध कळ्ळळी म्ह्ार तुळू भास समजोांक आनी उलिांक येता म्हण साां ग्येत. उरलेलीां च्यार वहांिू घराणीां िेिेग्ाकोांकणी समुिायेचीां.: लागवसलीां, त्ा-िे गेचीां, मराथी-कोांकणी म्हण आमीां लेकचीां. उरलेया तीन कुटमाां पयकी कामाचो सांबांध ििनन घेंिचीां म्हणजे केलशी (िाट् टुचे अनी म्हजे केस कात्रून िसानक एक पािटीां, कावतनचें पीक लुांितच, भात िनन लेक-पाक मुगिुां चो), िोग सुतार-आच्यारी आनी एकलो आमचो कायाम िजी (सिन सारास्वत कोांकणी, तिळ आमीां कोांकणें म्हण िोलावयल्लीां). आमका वक्सताांिाांक कोणेंयी कोांक्नें म्हळ्ळळें नाां ; आमी पभून ि पभुनलू. अशें हाांि द्वी-भाशा पररसराांत बूध कळोन इसकोलाक भती जािांक तयार जालोां. आवििावसांक आमी कोगे म्हण आपांिचें (तिळ पररवशसत जात म्हळ्ळळो सकानरी सोब्द आमी नेणाांि). आमची माांड, कुपोण, कोांपार, गुरोम, कुकील, भाटी, िोरी आनी िावलचीां, भारीक िावलचीां, कणकेचीां आणी फिोत्या व्हड कोयाांची ओळ्ळळे लीां सिन अयिजाां ह्या एका आवििासी घराण्याच्या बायल मनश्याां थािन आमीां घेंिची. म्हणजे , आमीां ताांच्या िटाराक िेचें नाां ; ताणीां आमच्या घरा मुकया आां गणाक येिन व्यापार मुगिुां चो. हाांका-यी िसानक एक पािटीां ताांिूळ (भात नहीां) िीिन लेक फारीक कचें. तुळू उलांिचीां आमचीां शेजारी कुांबारागेलीां; िे कून मावतयेचीां सिन आयिानाां ताांगेर थािन येंिची. आयिाना कचेंम काम िाियाचें; बायलाांच्ये काम अमच्या तशें िाड्याांतया १०१२ शेत्काऱ्याांगेर साग्वळे चीां बुट्टी कामाां कचीं. अशें मराथीकोांकणीां सोडन (आनी वक्सताांिाांक), उरलेलीां घराणीां इां गवलशाांत साां गचें तर transactional relationships. म्हजें पयलें इसकोल पाांबूर प्रयमरी. हें बोवळये साां. लोरे स वफगनजेचें इग्र्जे इसकोल. पाां च क्लासी एका होलाांत; िेिेगळीां कुडाां नातलीां. हाां गा पयया क्लासीक भती जातच, हाांि वतस्री भास वशकलोां: कन्ड. ही भास म्हज्या तिळच्या मयसुरू राज्याची भास. क्लासी-भायर कोण पुनेगेल्लो कन्ड उल्द्नातलो. म्हणतच, म्हाका विसता उण्यार च्यार िसाां म्हाका लागयाांत ही भास वशकोांक, उलिांक, िाचुांक आनी बरिांक. पाांचव्या क्लावसांत िेता पऱ्याांत, कन्ड सोडन लेक्क मात्र वशकांिचें आसलें.
विग्यान, आनी समजा पाांचिेंत आयलें. पाांबूर इसकोलाांत एक लान लयब्रेरी आसली. ताांतू कन्ड बूक मात्र आसले. चांद्मामा, आनी तसले. कोांकणी ि तुळू बूक वबल्कूल नातले.
सव्याक हाांि बोवळये एवलमेंटरी इसकोलाक गेलोां. लागसर मराथी-कोांकण्यामच्या वििळान चलांिचें इसकोल बांटकल आसलें. पूण, कोण वक्सताांि भुगीं त्या इसकोलाक िचानातली. बहुशा, वफगनजेन आडिारलेलें? आमीां पाांच जणाां , सिन चेडे, वक्सताांि िे कून कोांकणी उलिन्ांच िेचें. ह्या िेळा, म्हाका वकतले कोांकणी सोब्द कळीत आसले? मसत नहीां; काांय शेंबोराांनी; हजार खांडीत नहीां. हऱ्येका कोांकणी सोब्दाक तुळू भासेचो सोब्द हाांि जाणाां ; म्हणतानाां , कोांकणी म्हजी माय-भास जायार-यी, आमच्या ितुनला भायर काांय प्रेजनाची नहीां आसली. िोन िसाां एवलमेंटररां त वशक्ताना, म्हज्या िाड्याच्या १६ घराण्याां भायर-यी एक व्हड सांसार आसा म्हण गोम्लें. समजा पाट ििीं नहीां, बगार क्लावसांत आसच्या भुग्याां ििीं. हाांगा पयये पािटीां कन्ड माांय-भाशेचीां भुगीं म्हाका इसटागत करांक मेळ्ळळीां. िे कून, पाटच्या भायर कन्ड उलिांक मेळ्ळळें . ह्या िेळा, कन्िाच्ये चड सावहतीक बूक िाचुांक मेळ्ळळें . वफगनजेचें इसकोल तर-यी हांगाच्या लायब्रेररां त कोांकणी बूक नातले. हाांि सात्वी पास जाताना, म्हज्या खासगी सोब्दा-कोशाांत कन्ड चड आनी कोांकणी उणीां म्हण्येत. हऱ्येक कोांकणी सोब्दाक कन्ड कळीत आसले पूण उल्टें नहीां. ह्या िोन िसाां नी, चिती भास आयली: वहांिी. ही क्लासी वभत्रली भास मात्र जािन उरली. आमचो वहांिी सर कन्ड पांडीत जाल्ल्यान, वहांिी वशकयार-यी कोांकणी बरिांक कन्ड वलपी वशिाय िु स्री म्हज्या मवतांत गेवलनाां. आटिी तिळ हायसकूलाांतली क्लास. आमचें साां. लोरे स हायसकूल लागोन्ांच आसलें. हें कन्ड माद्यम. (तिळ
20 वीज क क ों णि
इां गलीश माद्याम म्हळ्ळळें आमीां कोणें-यी आयकल्लें नाां. हाांगासर क्लावसांत आनी इसकोलाच्या िटर ाांत कन्डाच उल्द्जे म्हण खड्डाय केल्लें. लायब्रेररां त-यी कन्ड साहीत मात्र आसलें. सक्कड सराांक कन्ड उलिांक सलीस जािन येतेलें वशिाय इां गलीश नहीां. कन्डा माां य-भासेच्ये सर चड आसले िे कून आमकाां कोांकणेची विसर पडोांक नाां तर-यी, कन्ड आमची माांय-भास तशें िातािरण आयलें. ियुक्तीक रीतीर कन्ड बामूण हेर बोणक्याां वििराां प्रास उणें आसलेयान म्हण्येत ते उण्या-सांख्यात कोांकणी वक्सताांिा कढें इसटागतेंत मुकार आयले िे कून, कन्ड िापरांच्यें चड आणी कोांकणी उणीां जािन आयली.
साांगच्यें-यी आसलें. हाांि सोडन उरलेयानी कन्डाांत बरां िच्यें आसलें िे कून म्हाका चड कागिाां बरां िचें वबजनेस मेळ्ळळें . ह्या वबजनेसा ििीं, आनीां प्रत्येक जािन राकणो िाचलेया ििीं, म्हजो खासगी कोांकणी सोब्दा-कोश अधीक तरान िाडलो. कन्ड सोब्दाांचो आनी व्यक्नाचो प्रयोग चडताि कोांकणी बव्पी कतेले म्हण म्हजो उगडास!
हाांि आटिेंत आसताना, इग्र्जेंत कोांकणी मीसाां सुरू जालीां. कोांकणी कांताराां आमी वशकयाांि. तिळ पऱ्यांत, लातें मात्र आसलें. ह्या निेसाांिा साांग्ता, आमीां वियेसेवजच्या राकणो पत्राक िगनणी भरली. कन्ड वलवपांत कोांकणी िाचुांक हाां ि (आनी म्हजो भाि-भयण) वशकयाांि. ह्या िेळाचो एक िािोस उगडास म्ह्ार आमच्या २०-२५ वक्सताांि घराण्याांत बोांब्य्त आसलेया घोिाांक ताांच्या (चडताि अवशकपी ि प्रयमरी वशकलेया) बायलाांनी कागिाां बरां िची, जापी जािन आवयल्लीां कागडाां िाच-चीां! म्हज्या मोगाच्या रे ड्याक म्हण बरय म्हण एक-िोगाांनीां
कक ों िी कणवता सादर सतेिी
सुिानतेर आयलेिार अांटरल्ल्या कोांकणी िािराडी/कलाकार वसपरी सांवपगे आनी ह्याररबोय हाांच्या
मुोंब्यिी सती मेलिीन रोवडर गसाच्या मुखेलपणाखाल कविता टर सटान चलांिच्या कोांकणी कविता सािर सतेची मुांब्यची सती आशािािी प्रकाशनाच्या मुखेलपणाखाल, काांवििली वफगनजेच्या असुप्ाांि कोांकणी सांघटनाच्या सह्योगाांत काांवििली इग्र्जेच्या इसकोलाच्या सभासालाांत सप्तेंबर २२ ताररकेच्या आयतारा िनपाराां ३ थािन ५ पऱ्याांत चल्ली. 21 वीज क क ों णि
अत्म्याक शाां ती मागून एक वमनुटाचें मिन प्राथनन केलें. ब्रिर हेरालड क्वाडर स मुखेल सयरो जािन हाजर आसून म्हणालो; "मुांबय शेराांत हाांि जल्मून व्हड जाल्लोां तरयी,
िोऱ्यणाराांची; वहलरी डी’वसलिा, मेलविया फेनाांडीस आनी िल्ली क्वाडर स िळोक केली. िल्ली क्वाडर सान कवितासािर स्पध्यानच्या रे ग्रेविशीां साांग्तच शारल डी’सोजान कवितासािर सती चलिन िेली. ररया आनी रीनी डी’सोजा हाणीां कोांकणी काांताराां गायतच स्पध्याां त इनामाां जोडलेयाांचीां नाांिाां पगनट केलीां; पयलें इनाम: ररयाना ओवलिेरा ओरलेम िु स्रें इनाम: वक्सतीन वमनेजस वतस्रें इनाम: अन्मोल वपरे रा [पयलें आनी िु स्रें इनाम जोडलेलीां, २०२० इस्वेंत गोांयाांत चलुांक आसच्या कवितासािर सतेच्या अखील भातीय हांताच्या स्पध्याां त िाांटो घेिांक फािो जाल्लीां] िोऱ्यणाराां पयवकांतले मेलविया फेनाांवडसान अपली कोांकणी कविता सािर केली. सांघटनाच्या तफेन िोऱ्यणाराांक कावणको वििून मान कतनच सांघटनाचो सथापक अध्यक्ष मानेसत अिरे वलयस वपरे रा आपया उलव्पाांत कोांकणी तालेंताां क मुकार हाडचेविशेन आमी अनी थोडीां कामा कची गजन आसा िे कून सांघटन त्या विशेन वचांतून आसा आनी समेसत कोांकणी तालेंताक हो एक आिकास फािो जायशें करांक आमची वमनत आसतली म्हणालो. सांघटनाची अध्यक्ष मानेसतीण वहलडा वपरे रान कवितासािर सरतें त िाांटो घेतल्ल्या समेसत भुग्याांक तशेंच ताां काां जोक्ती तभेती विल्ल्या समेसताांक उल्लास पाटिन उपकार आटव्णेचीां उत्राां उयली. - िात्मी: वल्ली पायस ---------------------------------------------------
र् डें र् डें नवें नवें
द न माणडयाोंिी
म्हज्या आव्य-बापायच्या स्वावभमानाच्या वमनतेन हाांि कोांकणी उलिांक सक्ताां , आनी कोांकणी भासेक लग्ती जाल्ले असले स्पधे, कोांकणी भुग्याांक आपलीां तालेंताां उज्वाडाक हाडां िच्या विशेन खांडीत मजत वितेलीां".
कािी
काऱ्यें वनिानहण केल्ल्या असुप्ाांि सांघटनाच्या काऱ्यद्र्शी मानेसत िल्ली पायसान कवितासािर सतेच्या तेग
ह्या वफगनजेचो विगार जािन िगन जािन आवयल्ल्या िीसाथािन म्हजे काळजामनाांत एका थराचो अव्यक्त
22 वीज क क ों णि
जशें म्हजे गाांिाांत तशें हाांगासर’यी लाांब िीग माड-मावडयो िाऱ्याक अपलीां मोडलाां हालायतायो तसेंच केंळबे अपयो वशरोत्यो िार’य्याक िलयताले. साकावळां च्या अिे साक सुकणीां सािजाां म्हजे िसते बगलेन येिन मज्या कुडावभतर वतळू न म्हका नमान कतानत आशें म्हाका भग्तालें अनी म्हजें मन पुळकीत जातालें. एक खांत जी म्हजी मत काां तायताली ती ही की थोड्या लोकान म्हजे कान फुांक ल्ले , हें साांगोन की - ह्या वफगनजेचो लोक मात्सो नाकारात्मक स्वभािाचो, वक्सताांि भािाडताथांय मात्सो शेळेला तसलो, वफगनजेच्या बर’य्या फायाथांय ताांची उपल्लसथती मात्सी विरळ, अनी वकतें वकतें.
सांतोस अनी त्याच प्रमाणान एका थराची कािजेणी घर करून आसलेली गजाल म्हज्या वगन्यानाक आयलेली. सांतोस ह्या खातीर की हो गाां ि अनी हाांिे जन्माल्लो गाांि काांय अथिो नहीां, काांय तीन चार िराांच्या बस्सा पयणा वभतरलो –
जाांि प्रक्वतच्या सोभायेंत या हेर सांल्लग्तांनी िे िाचे भेसाांिाांनी भरलोलो. काांय बरे िोांगोर, रूक, झडाां , सुकणीां, सािजाां, तोटाां , बाटाां , अनी हेर सांग्ती अमचे गाांिाबाशेन धाराळ प्रमाणान हाांगासर ’यी म्हाका पळे िांक मेळ्ळ्ो.
वफगनजेचो आिलो विगार अिचीत काळजा आकाांताक िळग जािन िे िािीन जालो िे कून म्हाका ताांचे जाग्याक नम्ार’ल्लो िे कून म्हका ज्या पुतो वििर – जाांि वफगनजेच्या लौकीक या आध्यात्मीक वजवणयेविशीां समजोन घेंिचो अिकास लाभलो ना. वफगनजेचो वमन्यान म िरलेले, सलहा सवमवतचे उपाध्यक्ष एका विवचत्र कालेवतचे. Good Morning, Good Afternoon सोडयार ताांच्या तोांडाांत’थािन िु स्रें वकतेंय येनातलें. साकावळां च्या वमसाक’यी चडताि लोकान हाजर ना आसचें म्हज्या गुमनाक अयलें.
“वतक्कें साांबाळन राि पुता, तुज्या वफगनजेच्या लोकाविशीां वकतें वकतें अयकालाां हाांिें,” म्हणालागली म्हजी प्रायेसत आिय म्हाका भेसाांि िीिन िाडताना. “आिया एका विगाराच्या मात्यार वफगनजेच्या लोकान वनसत्याचें कुांडलें फोडलेलें खांय, गजाल सत या फट तें हाांि नेणा.” – म्हणालागली ती. “पूण तो बरो िे ि तुजो हात सोडचोना,
23 वीज क क ों णि
तोच अमचो आस्रो अनी भिानसो,” म्हणालागली ती िो्ाांनी धुखाां भरोन घेिन. आन्येक गजाल म्हजे गमानाक आयली. ह्या गाांिचो लोक सोऱ्येन काजुचो अनी आिा्ाांचो सोरो उकडता अनी ताांकाां धरांक गेल्ल्या सबार पोवलसाांक ताणीां रानाांत – काजुांच्या अनी आिा्ाांच्या रका पावडां त चीनन घालाां , म्हळ्ळळी खबार. ही खबार आयकाया उपराांत म्हज्या हद्याांत वभांयाची लान’शी शीर फाशार जािन गेल्ल्याांत आज्याप ना.
“फूण पािऱ्यापाांनो, हाांगासर िोन कुटमाां आसात, ताांचे विश्याांत तुमी मात्सी जाग्रूत साांभाळुां क जाय,” – म्हणालागलो एकलो. “ते िोगी एका काळार लागवशले ईश्ट आसले, पूण आताां एकामेकाचे आट्टाांग िु स्मान. हे िोन मात्र ह्या वफगनजेंत सोरो उकडतात आनी अमचे वफगनजेचें नाांि भांगयतात.” त्या िोनी कुटमाांक भेट विां िची आलोचन हाांिे केली. त्या घराांक भेट विां िचे पयलें हाांिे म्हज्या साांगोड्याां क साांगलें – “तुमी म्हजे साांगाता येनाकात. हाांि एकलोांच िेताां. वकतें कतान त तें पळे व्याां ,” - अशें म्हणोन हाांिें ताांका एका अथव्याच ठीकाण्याचेर रािोांक साांगलें. हाांि पयया घरा िेताना घचो िडील पासकाल पानाां कोिळू न आसलोलो. म्हाका पळे िन चड काांय चकीत जालोना पूण ’येया पाधर, येया फािर’ म्हण किे ल िोवडलागलो. हाांिें म्हज्या सियेपरकार घर बेज्मेंत केलें, अनी ताच्या कुटमाची िळक विचारली.
वततयार त्या िसानचो घराां बेज्मेंत कचो िेळ आयलो. वफगनजेगाराांक लागवशयान मेळचो, ताांची िळक कचो, ताांचे आत्मीक अनी सामाजीक समये जाणा जाांिचो हो एक बरो आिकास म्हण हाां िें लेकलें. त्या प्रकार हाांिे म्हजी माांडािळ अनी हऱ्येक हप्त्ाांत हाांिें घर बेज्मेंत कररजे जाल्ल्या घराांची पट्टी एिोळ’च लोकाक कळयली अनी हेंय िाां बून साांगलें की हाांि निोच ह्या वफगनजेक आयलाां िे कून, उपकार करून कुटमाच्या हर साां द्यान घर –बेज्मेंत कचे िीसा अपलें हे र काम बगलेन ििरून घराां त हाजर आसचें अनी अपलें कसलेंय सूख-धूख – बरें या िायट , खांत ि बेजाराय - म्हजेलागीां िाांटून घेंिची. हें अयकोन लोकाक िती धािोसकाय भगली अनी सबार जण – जे ह्या अिीां म्हका नेणा आसचे – म्हाका साांगात वििांक “हाांि येताां , हाांि येता” - म्हण मुखार आयले. म्हाका िड कौतूक जालें. आशें घराां -घराांक िेताां – येताना हाांिें वफगनजेविश्याांत खबार काडली अनी चडताि जािन हाांिे उलवयल्ल्याांनीां वफगनजेविश्याांत, हाांगाचे लोकाविश्याांत अनी ताांच्या चाल चमकाणाविश्याांत बरीच अवभपराय विली.
“हाांि एकलोच रािताां फािर, सद्द्याक,” – म्हणालागलो तो. “म्हजी पतीण कुिैट गेया म्हज्या एका िु िेचो बाां ळतेर काडु ां क. िोग पूत िु बाय काम कतानत, एकलो इरानाांत काम कतान , आन्येकलो बेंगळु राांत इां वजवनयररां ग वशक्ता.” “हाांि’यी २५ िसाां कुिैट तेलाचे कांपेवनांत िािुतानलोां, फािर,” म्हणालागलो तो व्हड घमांडान. “वनजायकी भागी तुजें कुटाम, तुमची वमनत अनी तुमचें साधन,” - म्हळें हाांिें ताका िु स्रें वकतें म्हणचें तें कळानासताां. उपराांत एक आडिोस मागलो हाांिे ताचेलागीां. “तुजे घरा उपराां त, रोबटागेयाांचें घर म्हण आयकालाां हाांिे. म्हाका वतक्कें ताांगेर पऱ्याांत आपिन िवशनिे? हाांि ह्या गाांिच्यो िाटो नेणा.” “माफ करा फािर, “म्हणालागलो तो. “जाय जायार हाांि तुमकाां ताांच्या आां गणा पऱ्याां त पाियताां , पूण वभतर येना.” “पूण तुमी िोगी एका तेंपार बरे ईश्ठ असलेयात म्हण अयकालाां हाांिे. वकतें जालें तुमचे मधें ?” – हाांिे कपालार वमररयो घालून विचारलें.
24 वीज क क ों णि
“ती व्हडली काणी, फािर,” म्हणालागलो तो. “गल्पाांत आसताना हाांि ताका सांपूणन पात्येलोां. पूण ताणें माका विश्वास घात केलो. तें उलिन फायिो ना आताां. तुमकाां हाांि ताचें घर िाकैताां.” – आशें म्हणोन अमी उटयाांि.
हाांिें रोबटानगेर िचोन घर बेज्मेंत केया उपराांत, ताांचे िु स्मानकाये विश्याांत अनी िोन मावडयाां विश्याांत चडतीक खबार काडली. “तो वपसो जाला, फािर,” म्हणालो रोबट. “सोरो तकलेक गेया उपराांत वकतेंय उलयता. ताका पयशाांचो हांकार आयला. सक्कड भुगीं गल्पाांत आसात ने, आताां बायलेक’यी िाडया. सोड्याां ताची गजाल.” पाटीां गेल्लो हाांि थांड बसलोां ना. आन्येक पािटीां िोगाांयकी मेळोांक आयलोां. कशेंय िोगाांकी समजोन लागीां हाडले. म्हज्या ित्तायेक लागोन कशेंय पासकाल नाखुशेन म्हळ्ळ्ापरीां रोबटानगेर येिन, राजी जािन, िोन पेग् वपयेिन, जेिन म्हाकायी इल्लो िायन वपयेिांक ित्ताय करून गेलो.
तोटाांतयान चमकाताना ताणें म्हळें – “पळे या फािर त्यो मावडयो, हाांि गल्पाांत आसताना तो म्हज्या बायले बुग्याां क बरी मजत कतानलो, ताांची फोस करांक, हाांि ना म्हणाना. अशें करून करून ताणें म्हज्यो िोन मावडयो अपले ताबेन केयो. म्हाका गाांिाांत येिन रािया उपराांत ही गजाल कळीत जाली. म्हजी भायल बजी बेप्ा ताका वकतेंच कळीत ना.” “खांच्यो त्यो मावडयो?” – विचारी हाांि. तो वनराळ हासो हासलो. “मावडयो गेयात फािर, पोरांच्या पािसा-िािाळाक म्हज्यो अनी ताच्यो उण्यार उणें िीसपांचिीस मावडयो जगलाणें मारून मेयात. तशें जाल्ल्यान हो जागो पळे या आताां पांणगील पडला. हाांि त्या जाग्यार मागीर मावडयो लािांक िचोांक ना.” “मावडयो गेयात, पूण िु स्मानकाय िचोांक ना, नवहांिे पासकाला?” - मळें हाांिे हासोन. तोयी हासलो. “तशें म्हाका रोबटाचेर राग ना फािर, हाांि गल्पाांत आसताना ताणें म्हजे कुटमाक बरें साां बाळ्ळळाां. पूण एक िीस सोरो वपयेिन अमी झगडन पडयाांि अनी उत्राक उतार मेळोन अमचेमधें धुस्मान काय जाली. िोन माडीयाांची काणी एक नीब मात्र.” मागीर तो हाांिे वकतलें परातयारी रोबटानगेया आां गणाक येिांक आयकालो ना.
मुखया मवहन्याांत हाांिे िोगाां यकी मुखार घालून िाड्याचो िीस पवयल्लेपािटीां व्हड गद्दळायेन सांभरम्लो. िोन मावडयाांची काणी विस्रोन गेली. िोग अट्टाांग िु स्मान परत ईसट जाले. ही गजाल घडया उपराांत इगजेथािन पयस गेल्ले वफगनजेगार, युिजण, प्रायेसत, स्रीयो, चवलयो म्हाका मेळोांक येिांक लागयो. “तुमी खरे च जािु गार पािर,” म्हणालागलीां तीां. िोगाां अट्टाांग चोराांक तुमी इगजे वभतर हाडले , जशें जेजून त्या िोगाां चोराांक सगानची बचािी विल्ली.” एक िीस काळोक पडच्या िग्ता एकलो तनान टो म्हका मेळोांक आयलो. “हाांि पासकालाचो अनी रोबटाचो सेजारी फािर, म्हाका तुमी भोगवसजाय,” म्हणालागलो तो. “वकतें केलाांय तुांिें,” सिाल मजें.
25 वीज क क ों णि
“हाांिें िे िामुखार अनी मनश्याां मुखार िड गुन्याांि केला फािर, “– म्हणालागलो तो. “ताांचे िोगाां मधें िु स्मानकाय रचुांक कारण हाांि, म्हका ताां चे ईसटागातेव्हयर मोसोर असलो.” “िोन मावडयाांची काणी वनबाक एक वनिणें , फािर,” म्हणालागलो तो. “काणी िु स्रीच आसा. हाांि पासकालामाच्या धुिेचो मोग कतानलोां. फूण ताणीां िोगाांनी म्हाका माराांकनाां मारिन, ताचे िु िेचें काजार कुिैट िायालागीां करयलें.” “तर?”
“ते िोगी सोरो उकडताले अनी सोर’याचीां वपपाां नांयत वलपयताले. हाांिे फोवलसाांक खबार विली अनी पासकालामाचें नाांि साां गलें. ताका पोवलसाांनी तीन
कनााटकाचे बिस्प, आचबा िस्प, पापा फ्रान्सससा सांगाता ------------------------------------------------------------------------------------
26 वीज क क ों णि
मवीन णपोंट - ५८ बेंदूर
रामिोंद्र महाबळे श्वर
मोंगळु िो दे वाधीन
िेट आनी ना
ह्याच सप्तांबर १७ िेर िोनफाराां सांगीत प्रेवमां चो वमत्र, मिीन वपांटो आपया ५८ व्या प्रायेर मरण पािलो. तो ताची पवतणा ऐडा, पू त मेलडरीन, आिय एल्लिबाय, भाि िीवियनसररता आनी जोस्वीन-सररता तसें सभार कुटमा साां द्याां क आनी ईषटाां -मांत्राां क साां डून गेलो. ताची अांतीम विधी सप्तेंबर २० िेर िोनफाराां ३:१५ िरार बेंिूर साां त सेबेसत्याां िच्या इगजेंत चलयली. विलफी रे वबांबसाच्या सांगीत पां गडाां त मिीन एक िीज वगटार खेळटालो. भारीच साध्या स्वभािाचो, मोिाळ आनी खाल्तो पडद्या पाटयान्ांच म्हळ्ळ्ापरीां वकतेंच नाां ि आशेनासताां सांगीतगाराां चो, गािप्ाां चो तसेंच प्रेक्षकाां चो मोगाळ व्यक्ती जािनासलो. ताच्या मणान ििीं कोांकणी सांगीत सांसाराक व्हतो नषट जाला. िीज ताका सासणाचो विशेि माग्ता आनी सिन मोगाच्याां क तसें कुटमाक शाां ती समाधान आशेता. ***********
रामचांद्र महाबळे श्वर शेट, आऱ्यां, तुांबेबीडू, अांकोला, वशवसनचो सप्तेंबर ७ िेर सन्वारा िे िाधीन जालो. ह्या प्रयुक्त ताच्या आत्म्या शाां ती खातीर िैकुांठ समाराधन सुक्ारा सप्तेंबर २० िेर िोनफाराां १२:३० िरार िै िज्ञ कयाण मांटप, अांकोलाां त चलयलें. तो ताची पतीण जानकी, भुगीं, सुनोां, नात्राां तसें कुटमाच्याां क साां डूम गेला. ताच्या मणान ििीं कोांकनी सांसाराक व्हतो नषट जाला. तो एक कोांकणी अकाडे मी प्रशसती जोडल्लो व्यक्ती जािनासा. िीज ताका सासणाचो विशेि माग्ता आनी सिन मोगाच्याां क तसें कुटमाक शाां ती समाधान आशेता. ---------------------------------------
27 वीज क क ों णि
28 वीज क क ों णि
29 वीज क क ों णि
विश्व कोांकणी केंद्र
िपटे कार सारस्वत समाजािे णवर्द्ाणर्ांक णवश्व क क ों िी णवर्द्ार्ी वेतन णवतरि समारों ि-२०१९
विश्व कोांकणी केंद्र सथापक अध्यक्ष श्री बसती िामन शेणै हान्ी काऱ्यक्माचे अध्यक्षपण घेतलें. विद्यावथांक जीिनाांत विद्याजननाचे महत्व मनिरीक करन विलें. िक्षीण कन्ड वजल्ला चपटे कार सारस्वत समाजाचे अध्यक्ष श्री प्रिीण कुमार नायक हान्ी स्वागत केलें. काऱ्यिशी मुरळी मनोहर नायक, खजाांची श्री सत्य प्रशाांत नायक, आनी अिले अध्यक्ष श्री रमानांि राि आनी श्री सिानांि उद्यािर, विश्व कोांकणी केंद्र काऱ्यिशी श्रीमती शकुांतला आर. वकणी, विश्व कोांकणी सांगीत नाटक अकाडे मी सिय उळ्ळळाल श्री राघिेंद्र वकणी, चपटे कार मवहळा सांघाचे काऱ्यिशी श्रीमती स्मीता नायक आनी विद्याथी िेतन उसतुिारी श्रीमती सुरेखा नायक उपसथीत आवशवलांची.
विश्व कोांकणी केंद्र विद्याथी िेतन वनधी ितीन चपटे कार सारस्वत समाजाचे अऱ्ह विद्यावथांक शैक्षणीक श्रेवणरी अध्ययन करचे वपयुसी, वडग्री आनी उच्छ वशक्षणाक रू. २.९६ लाख मौयाचे विद्यावथनिेतन वितरण समारां भ ता. १५-०९-२०१९ मांगळू रू विश्व कोांकणी केंद्राांत चल्लें.
िक्षीण कन्ड वजल्ला चपटे कार सारस्वत समाजाचे ७६ विद्यावथांनी विश्व कोांकणी विद्याथी िेतन घेतलें. कुमारी मधुरा नायकन प्राथनन केलें. श्री प्रीतम नायक हान्ी काऱ्यक्म वनरूपण केलें आनी धन्यिाि समपनण केलें. ----------------------------------------------------
पादू व कालेणजोंत क क ों िी मान्यता णदवस आिरि
30 वीज क क ों णि
कोांकणी भाषक मान्यता मेळल्ल्या सांिभानर आचरण कच्यान कोांकणी मान्यता विनाचरण पािु िा कालेवजांतया कोांकणी सांघान आचरण केलो. मुखेल सैरो जािनावयल्लो मधुसूिन अय्यर आपया सांिेशाांत विद्यावथांलागीां उलयलो. असले वसनेमा विद्याथीं थांय आपया जीिनाचो शेिट जोडु ां क चडीत प्रेरण िीांि म्हण साांगालागलो. सभा काऱ्यक्मा उपराांत राजेशान वनिे शन विल्लें ’उरबा’ म्हळ्ळळें मटिें वपांतूर प्रिशनन केलें. वसनेमा उपराां त नटनकाराां साांगाता तसेंच ताांत्रीक िगान बराबर सांिाि चलयले. वसनेमा विषयाांत उत्तीम प्रवतवक्या व्यक्त जाली. िेिीर वसनेमा वनिे शक राजेश, कालेज प्राांशुपाल फा| आलिीन सेरािो, कोांकण क्लब सांयोजकी प्रमीळा मसकरे न्हस, अध्यक्ष सन्ी रोवडर गस, काऱ्यिशी ग्यािीन उपसथीत आसले. ---------------------------------------------------णवश्व क क ों िी केंद्र
2030 (VISION TVM -೨೦೩೦) पूरक जािन आसचे “क्षमता यु गेट इन” वशवबराक िवक्षण कन्ड वजल्लाचे िेिेगळे कालेजा ताकुन 75 विद्याथीं िाखल जावलांती. हें तरबेती वशवबर विद्याथींगेले मुखाियले जीिनाक मस्त उपयोग पडतलें अशीां साांगलें. मुखेल सोयरे जािन केरळ कोांकणी अकाडे मीचे अि् ले अध्यक्ष श्री पय्यनूर रमेश पै न विद्याथींक सुभ साांगलें. मुांबयीचे नामनेचे उद्यमी श्री योगीश मया उपल्लसथत आवशवलांची. ता. 09-09-2019 ताकुन 14-09-2019 मेरेन 6 वििस पयांत चलेले वशवबराांत वशवबराथींनी तान्ी घेवतले अनुभि आनी चलेले िेिेगळे च्टु िवटका बद्दल ताां गेले अवभप्राय वतवळवसले. मुखेल सोयरें नी वशवबराथींक इनाम िाांटुन अवभनांिन केलें. ----------------------------------------------------
कणवता टर स्स्ट हाोंिी अखील िारत क क ों िी कणवता स्पर्ध्ाांिी पोंणजमाोंत सुणवडली सतड कक ों िी िाषा मोंडळ ग वा बराबर सप्तेंबर १६ वेर िल्ली:
‘क्षमता यु गेट इन” पयले णिणबर समार प सुवाळ विश्व कोांकणी केंद्र ितीन क्षमता योजनेरी पििीपूिन विद्याथींक आनी पििीधराां क उद्योग सामर्थ्न िृद्धी जािचाक सहाय जािचे तशी मुांबयी ज्योती लेबोरे टरीस सांसथे (उजाला) जांटी आडवळत वनिे शक आनी सी. इ.ओ. श्री उल्लास कामत हान्ी रूवपवसले “क्षमता यु गेट इन” योजनेचे पयले वशवबराचे समारोप समारां भ वि. 1409-2019 क विश्व कोांकणी केंद्राांत चल्लें. विश्व कोांकणी केंद्र सथापक अध्यक्ष श्री बस्ती िामन शेणै हान्ी कायनक्माचे अध्यक्षपण घेतलें. विशन टी. िी.एम. 31 वीज क क ों णि
----------------------------------------------------
आग्राराोंत क क ों िी
साोंपरदायीक पदाों
माांड सोभाणान चलोिन िची, कोांकणी साांपरिायीक पिाांची िोन आयताराांची तरबेती, आग्रार सायब सालििोर वफगनवजच्या गायान मांडवळच्या सहकारान १५.०९.१९ िेर सुिानतली. वफगनज सालाांत चल्लया ह्या तरबेतेचें उग्तािण वफगनज उपाध्यक्ष वपयूस एल रोवडर गसान वििो पेटोिन केलें. िेिीर काऱ्यिशी विन्सेंट कारलो, सी. ऐडा, कोयर अध्यक्षीण क्लेमेंटीन नोरोन्हा, प्रीता वसकिेरा हाजर आसललीां. जास्मीन लोबो वहणें काऱ्यें साांबाळ्ळळें . उपराांत विश्व कोांकणी कलारत्न एरीक ओझेररयोन तरबेती चलोिन िेली. 32 वीज क क ों णि
बांटिाळचो माांडो, गुमटाां पिाां , िे कणी, अमर पिाांची वशांखळ वशकयली. गुमटाांत वकांगस्ली नज्रेत, कीबोडानर एलरोन रोवडर गस आनी गायानाांत जेसन लोबो, वडयेल वडसोज आनी ओवलटा गुपूनर हाणीां साांगात विलो. लोरे ट्टो, फरला आनी आग्रार भोांिाराांतया ८५ आसक्तिांताांनी भाग घेिन ह्या तरबेतेचो फायिो जोडलो. येंिच्या आयतारा २२.०९.१९ ह्या तरबेतेची सांपणी चल्तली. ही तरबेती एिोळ कलाांगण- मांगळू र, होन्ािर आनी गुपूनर चल्ल्या. ----------------------------------------------------
िे श-भर वजएसटी लागू कची माांडिळ २००० इस्वे थािन उलिन आसले तर-यी, आनी युवपये सकानराक हो कायिो लागू करांक प्रत्येक थरान नरें द्र मोिीन विरद्ध रािलेयान जािना तर-यी लागू कची रीत आनी माप साखी नहीां म्हण आताांच्या विरद्ध पाडवतांक, प्रत्येक जािन कोांग्रेसाक, पावटां बो वितेया आथन-शासवत्रांची अवभपराय. सग्ा सांसाराांतच आथीक अडचण आसा; त्या ििीं रफ्त-जोड िें िया म्हण सकानराची भासाभास. मवहने भर नाां नाां म्हणतेया सकानरान आज म्हणजे सेप्तेंबर २० ताररकेर एक महत्वाचें मेट काडलें. आपया FY-२० बजेवटां त
आमिी ५% णजणडपी वाडावळ: सकाडराक एक सम्स्सें! आों खिी: आिया अिस्वराांत अमच्या िे शाच्ये आथीक अिसते विश्याांत हाांिें विसतारून बऱ्यलाां. ह्या िसानच्या पयया काल्दद्या काळाांत वजवडपी िाडािळ ५% क रािया. इतली उणीां िाडािळ स िसाांनी पयले पािटीां. अशें वकत्याक जालें म्हण िेिेग्ो अवभपरायो आसात. तर-यी, मोिी सकानराचें निेंबर २०१६ रातारात केल्लें अ-िु डविकरण (demonitization) खांडीत एक काराण म्हण चडताि आथन-शासत्री माांितात. त्या उपराांत "एक िे श, एक वतिो" म्हळ्ळ्ा माथा्ाखाल िे श-भर वजएसटी लागू केल्लें िु स्रें म्हहत्वाच्यें काराण म्हण थोडे आथन-शासत्री माां ितात.
कांपन्याांच्या जोडी ियर वतिो िाल्लड्यल्लो सकानर आताां वभांयोन गेलो. वतिो ३०% थािन २२% क िें व्यलो, तें-यी अपरे ल १ ताररके थािन. ह्या मेटा ििीं सकानराच्या वतजोररां त १.४५ लाख करोड रवपयाांचो बुराक पडता. तरयी हें बाजाराक रच्चें मेट काडतच, िराां वभतर BSE Sensex १९२१ आां क िाडलो, आनी ३८, ०१४ क रािलो; धा िसाांनी पयया पािटीां एका विसाची इतली िाडािळ जाली. तशें, जून २०१९ंां त, हो आां को ४०,३१२ आसलो. आजून, बाजार सकानराची चडीत मेटाांक राक्ता कोण्णा! आताों, आमच्या आर्ीक अवसतेिी ों र् डी ों नोंबराों: इां वडयाची वजवडपी २,७२६ वमवलयन अमेररकन डोलर आसोन, सांसाराांत आटव्या सथानार आसा. पयया सथानार
33 वीज क क ों णि
अमेररका २०,४९४ वमवलयन डोलराांच्येर आसोन इां वडया प्रास साडे -सात िाांट्यान मुकार आसा. तीसऱ्या जाग्यार, चायना १३,०६८ वमवलयन डोलराांच्येर आसोन, आमच्या प्रास ४.८ िाांट्यार मुकार आसा. अमेररकाची वजवडपी िाडािवळच्यें माप २.३%, म्ह्ार िसानची अव्वल िाडािळ ४७१ वमवलयन डोलर. अनी चायनाची वजवडपी िाडािवळच्यें माप ६.२% म्ह्ार िसानची अव्वल िाडािळ ८१० वमवलयन डोलर. आमची िसानची िाडािवळच्यें माप ५% जायार, िसानची अव्वल िाडािळ केिल १३६ वमवलयन जाता. अशें नांबराां साखी तुलन कतानना, सांसाराांत अजून चायना पयया सथानार आसा. अमेररका आनी चायना अशेंच िाडोन िेतीत तर, २२ िसाां उपराांत चायना आनीां अमेररकाची वजवडपी समासम जातेली. २२ िसाां उपराांत, इां वडयाची िाडािळ ५% मापान मुकार गेयार, चायना आनी अमच्ये वजवडपी मिलो अांतर िाडोन-ांच िेतलो. नरें द्रा मोिीन विल्ल्या लक्षा प्रमाणें, २०२५ इस्वेंत आमची वजवडपी ५००० वमवलयन अमेररकन डोलर जायजे तर आमची वजवडपी िासीक िाडािवळचें माप हऱ्येका िसान खळानासतानाां ८% जायजे! हें काांय साध्य नाां म्हळ्ळळें माप नहीां. मोविच्या ह्या च्यार िसाां आिधेंत आथीक व्यिसते ियर चड गुमान विां िच्ये पडतेलें.
लोकाच्या मूटी वभतर गेली तर पायिो नाां. नावग्रकाां मिें ग्रेसत आनी िु बळो म्हळ्ळळें फरक िाडतेलें. सांप्ल्त्ती िाांटोन िचाजे जायार, चड अनीां चड मापान लोकाक कामाां मेळाजे. आज आमची कामाां नातलेली पजान ६% म्हणतात. ह्या नांबराांत, काम कररनासताना घिानर साांबाळचीां बायलाां येनाांत. शेत्कार अध्यान िसान प्रास चड िेळ काम नासताना आसतात, ताांच्यें लेक येनाां. पाटन -टायम कामाां कतेले लेकाक येनाांत. स्वांत ल्हान धांिे कतेले, चाय विक्तेले, पकोड विक्तेले, रसत्या िे गेर सामाग्री विक्तेले हे सगळे लेकाक येनाांत. अशें जर अस्सल बेरोजगारी मेजयार, अध्यानक अधो लोक सिाां कामार नाांत म्हण्येत. हाका पऱ्यार सकानरान्ांच सोधून कावडजे नहीां-गी? अमेररकाांत बेरोजगारी ३.७% म्हण लेक वितात. हें लेक आमच्या ६% मापाक तुलना करांक जायना. ्पयलें साांगलेया प्रमाणें , अमेररकाांत काम कररनासताणा, केिल घर-िार साांबाळन राांिचीां home-maker ि housewife भारीच उणीां म्हण्येत. थांयच्ये शेत्कार बारा मवहने कामार आसतात. आनी अमच्या भाशेन ल्हान रसत्याच्या उद्यमाांत असचो लोक-यी उणोां! आमिी ल कािी खातड आनी ों वाडावळ CIA लेका प्रामाणें, चायनाांत लोकाची िाडािळ ०.३७% म्हण अांिाज. ताांच्याच अांिाजे प्रमाणें , इां वडयाांत लोकाची िाडािळ १.१४%. ह्या ०.७७% अांत्रा ििीं, मुकया नोि (९) िसाांनीां, इां वडया जण-सांख्याांत चायनाक पाटीां घाल्तलो. अमेररकाची जण-सांख्याची िाडािळ ०.८% आसयारयी, आताांचो सांखो आमच्या प्रास काल्दो जाल्ल्यान, तुलन कतानना हो आां कडो ०.२% बरबर. िे कून, सुिाते ियर लोकाचो िबाि इां वडयाांत िाडोन येताना, सांपन-मूळाांच्या अवधकाराच्येर झूज िाडतेलें. िे कून, आमची वजवडपी ८% िाडता म्हण विस्वास ििररजे तर, जण-सांख्याच्येर वनयांत्रण हावडजे. समाप्ती:
वजवडपी िाडािळ जायार पािानाां. तशें म्ह्ार वगरे सत्काय िाडची. िे शाची सांप्ल्त्ती िाडता ती थोड्याच
२०११ इस्वेंत केल्ल्या जण-गणनेचें लेक पाटया मवहन्याां त पगनटलाां , ८ िसाां उपराांत. २०२१ सेन्सासाक आनी १८ मवहने मात्र उरयात. ह्या २०११ सेन्ससाांत मेळ्ळळे या मावहवतचें अद्ययन कनन, इां वडयाच्या ६४० वजल्ल्याां पयकी खांयच्या वजल्ल्याांनीां जण-सांखो एक सम्स्स्सें आसा तें आनी तें वकत्याक म्हण समजोांक जाता. आमी केिल ५ वत्रवलयन वजवडपी आथीक व्यिसता जायार पािानाां , खातेलीां
34 वीज क क ों णि
थोांडाां -यी उणीां कररजे पडतेलीां. त्या विश्या ियर मुखया आां क्याांनीां.
-(णिलीप मुदार्ाड) ---------------------------------------------------
35 वीज क क ों णि
कोांकणी कविता सािर सतेची मुांब्य्ची सती तस्वीर्यो ---------------------------------------------------वदी आनी तस्वीरय : ड नालड णपरे रा बेळतोंगडी
मांगळू र: कोांकणी बऱ्यणाराां चो सांघ कोांकणी लेखक सांघ, कनानटक हाचो िारषीक िीस नांतूर बज्जोवडच्या सांिेश सभा सालाांत आयतारा चल्लो. ररचडन मोरासाच्या फुडापनणा खाल चल्दच्या सांघाच्या सुांकाण सवमतीन सांघाच्या चटु िवटकें विशीां आनी आथीक व्यव्हाराचो वििर सभे मुखार ििलो.
36 वीज क क ों णि
डो. एडिडन नज्रेतान स्वागत मागलो. ररचडन मोरासान लेकपाक प्रसतूत केलें. हाजर आसल्ल्या लेखनाांनी विचार विवनमयाांत िाांटेली जािन सांघ आवनकी बरो जाांिच्याक सल्हा, सूचनाां विलाां. डोलफी काल्लस्सयान काऱ्यें वनिनहण केलें. वसज्येस ताकोडे न वधन्वास पाट् ्ले. 37 वीज क क ों णि
कोांकणी लेखक मा.बा. मुक्ती प्रकाश सोज, एडी नेट्टो, जे.एफ. सोज अत्तािर, हेरोल्लल्पयूस, मनू बाह्रे यन, रोनरोच काल्लस्सया, आमचो सांिेश सांपािक विलफ्रेड लोबो आनी हेर हाजर आसल्लीां. ----------------------------------------------------
जैसन णसकवेराि ’ि वत सूर’ सोंगीत प्रेणमोंक णपश्यार घाल्ता
38 वीज क क ों णि
तरूण बुद्वांत जैसन वसकिेरान आपलो चोितो सूर सांगीत सुिाळो ह्याच सप्तांबर २१ िेर मांगळु च्यान सैंट एलोयवसयस कालेवजच्या एरीक मथायस होलाांत सांभ्रमान चलयलो. हो सांभ्रम सैंट एलोयवसयस कालेवजच्या कोांकणी सांघाच्या सह सांयोजकपणाखाल चलिन व्हेल्लो. सभार तरूण पिाांनी हो चोितो सूर भरल्लो. म्हजो ताळो गायतलो नक्तीर िेलीटा लोबो आनी स्वतााः जैसनान हाां तूां 39 वीज क क ों णि
ताळो विलो आनी सांभ्रम िोडतो केलो. ब्लू एां जेल्साच्या डें झील वपरे रान हाका भारीच यशस्वी रीतीन मुखेल्पण घेतल्लें.
पात्र घेतल्लो. कोांकणी सांघाच्या २५ जणाांनी पिाांक ताांचो
फामाि डर िर सचीन वसकिेरान ह्या यूि सांगीतगाराांक निो हुरूप विलो. रस्सेल रोवडर गस बाज वगटार, इलेकटर ीक आनी एकौसटीक वगटाराांचेर खेळ्ळळो, आरलन रोवडर गस की बोडानर आसलो, डे रीक डी’सोजान ररिम
40 वीज क क ों णि
वगटार मारलें आनी शािीन फेनाांडीस लीड खेळ्ळळो. र्यूबन मचािो, एक यूि सांगीत खेळघाडी मांगळु चो, फ्लूट, साक्साफोन आनी हामोवनका खेळोन हाजर जाल्ल्या लोकाक विल्लज्मतािांक पािलो. सौांडहौजान वििे सजिन निो प्रकाश हाडलो. फा| डा| प्रिीण माटीस, प्राां शुपाल, सैंट एलोयवसयस कालेज मुखेल सैरो जािनावयल्लो. ताणें जैसनाची िाांिट िाखणली आनी म्हणालो, "चोितो सूर, सांगीत प्रेवमांक 41 वीज क क ों णि
भारीच लागीां हाडु ां क सकलो. ही जािनासा एक अत्युत्तम िेिी यूि गािप्ाांक आनी सांगीतगाराांक साां गाता येिांक तसें सांगीत प्रेवमांक थोडें निेंच सांगीत पकिान िाांटुांक. सैंट एलोयवसयस कालेज सिाांच उिे िन येंिच्या तालेंताांक सहकार विता आनी ताांकाां िेिी विता. हाांि जैसन आनी ताच्या पांगडाक सिन यश आशेताां आनी असलेच चडीत सांभ्रम जाांििीत म्हण आशेताां." 42 वीज क क ों णि
ह्या सांिभानर उलवयल्लो माांड सोभाण गुकानर एरीक ओझेररयोन साांगलें, "जैसन वसकिेराच्या नव्याच मािररच्या सांगीता मुखाांत्र कोांकणी सांगीत सांसाराक एक निो मुखेली मेळ्ळळा. ही ताची सुिानत मात्र, म्हाका
जैसनाचेर सांपूणन पात्येणी आसा की तो आनी ताचो पांगड
43 वीज क क ों णि
कोांकणी सांगीत सांसाराांत जैसन वसकिेराच्या ’चोितो सूर’ सांभ्रमान एक निोच िाखलो सथापन केलो. िीज जैसन वसकिेराक ताच्या भविषयाांत सिन यश आशेता, जै जैसन, जै हो! ----------------------------------------------------
मुोंबोंयत णिश्चन छें बर ओि कामसड एों ड इों डसटर ीस प्रिसय आपलो १४ िो िारषीक प्रशसती प्रिान सांभ्रम सप्तांबर २१ िेर मुांबयच्या वक्श्चन छें बर ओफ कामसन एां ड इां डसटर ी सांस्थ्ान भारीच िबाजान होटे ल कोवहनूर काांवटनेंटल, अांधेरी ईसट हाांगासर चलयलो. वसवसवसऐ काऱ्यकारी अध्यक्ष, आां टोनी वसकिेरा मडां त्यारान काऱ्यक्म सुिानवतलें. मोल्लन्सांञोर िघीस मट्टमन काऱ्याक अध्यक्ष
यूि मती ताांच्या शाथेन फुडाराचें सांगीत मुखेल्पण घेिन, कोांकणी सांगीत ग्रेसत कतेलें आनी ऊांचायेक पाियतेलें म्हण." जैसन आपुण्ांच आपया काव्याळ उत्राांनी आनी वििरात्मक उत्राांनी प्रेक्षकाांचीां मनाां ताचीां भोगणाां काळजाांत व्हाळिांक सकलो. आपया प्रिशनना िेळार ताणें ताका कुमक केल्ल्या पोषकाांचो, कलाकाराांचो, कुमकेिाराांचो आनी सांयोजकाांचो उपकार आटयलो आनी चोितो सूर यशस्वी केल्ल्याक िे ि बरें करू ां म्हणालागलो. 44 वीज क क ों णि
डे िीड तोमस आलिारीस, मुखेल सैरो जािनावयल्लो जाणें िारषीक प्रशसत्यो प्रिान केयो वसवसवसऐ वजकलेयाांक. आसलो. प्रोफेशनल ट्याक्सस हाचो सह कवमशनर डा| 45 वीज क क ों णि
प्रशसत्याांचे पोषक विन्सेंट मथायस, आलबटन डबयू डी’सोजा, के. वशांधे, क्लावटलडा आर. वसकिेरा आनी आां टोनी वसकिेरा हाजर आसलीां. प्रशसत्याां पयकी, इलेकटर ोन्यूमावटक्स हाणीां पोषण केल्ली प्रशसती - उत्तीम
आां टरप्रन्यूर क्यापटन तोमस डबयू वपांटोक, डे वनयल एां ड सन्स हाणीां पोषण केल्ली प्रशसती - सािनजनीक सेिा कमाांडर िालेंटायन वसकिेराक, विलिीन इां डसटर ीस हाणीां पोषण केल्ली प्रशसती - समाज सेिा कोरीन आां टोनेट रसकीन्हा (िैट डािस) वहका, पटातू ब्रिसन हाणीां पोषण
46 वीज क क ों णि
47 वीज क क ों णि
केल्ली प्रशसती - स्त्री साधकी शरली वसांघाक, आलडे ल एज्युकेशन टर सटान पोषण केल्ली प्रशसती - तरूण आां टरप्रन्यूर साधक रोहन मोांतेरो (रोहन कापोरे शन, मांगळू र) हाका, ररलायेबल एक्सपोट्न स हाणीां पोषण केल्ली प्रशसती - उत्तीम वशक्षण साधन वबस्प पवसनिल जोसेफ ई. फेनाांवडसाक तसेंच आकेवडया शेर एां ड स्टाक ब्रोकसन हाांची प्रशसती - साांसकृतीक, खेळ आनी कला फा| चारल्स िासाक प्रिान जाली.
घराोंत गळपास घेवन मरि
प्रशसती मेळ्ळळे याां नी वसवसवसऐन समाजेक विल्ल्या सेिेक उल्लावसलें. वसवसवसऐ सथापक आध्यक्ष, विन्सेंट मथायस, पयलेंचो कामा अध्यक्ष, हेनरी लोबो, प्रशसती सवमती सांयोजक जान डी’वसलिा, सह कामा अध्यक्ष आलबटन डबयू डी’सोजा आनी जान म्ार्थ्ू, विरे क्तोर न्यायिािी वपयूस िास, ग्रेगरी डी’सोजा, लारे न्स कुिेलो, िाल्टर बुतेलो, आग्नेलो राजेश आथयिे , लारे न्स डी’सोजा, जान्सन थेराट्टील आनी सभार साांिे तसे हेर मानेसत हाजर आसले. सुिानतेर वसवसवसऐची २१ िी जेराल जमात चल्ली. आां टोनी वसकिेरा काऱ्यकारी अध्यक्षान ही जमात चलयली. काऱ्यकारी काऱ्यिशी रोहन टे ल्लल्लसान सिाांक स्वागत केलें आनी सिाांचो उपकार आटयलो. विराम िेळार फा| चारल्स िासान विगिवशनल्लें नाचा काऱ्यक्म साधर केलें. ----------------------------------------------------
आपणाक काम मेळानासच्या कारणाक लागोन घराांत िोरी बाांिून गळपास घेिन ह्याच सप्तांबर २१ िेर तीथनहल्लळ्ळळां त ओिीन रे बेल्लोन आपलो जीि काडलो. तो एक उिे िन येंिचो ख्यात गािपी जािनासल्लो. ताका ’म्हजो ताळो गायतलो’ िायवजिरल्ड टीिी प्रिशननाांत सेमाय फैनलाक तो पािल्लो. सन्वारा सकाळीां ११ िराशें ताणे आपलो जीि काडलो. मांगळु च्यान एका खासगी कालेवजांत ताणें आपलें एम.ए. सांपवयल्लें आनी कामाच्या बोांटेर आसलो. ताका काम मेळ्ळळें ना तसेंच आपणें गाांिच्याांती यशस्वी जोडली ना म्हळ्ळ्ान आपया जीिाचीच आशा ताणें होगडायली. ताका ताचें गािपा िे णें पळे िन सभार अवभमानी उबजाल्ले. ताणें सभार ररयावलटी प्रिशननाांनी गािन आपली ऊांच प्रवतभा प्रेक्षकाां क िाखवयल्ली.
ताचो भाि वििे शाांत कामार आसा. ओिीन जे.एम.जे. सौांडस एां ड लैवटां ग म्हालक लारे न्स-मेसीस हाांचो पूत जािनासलो. हाच्या मणानवनमतीां घचीं सांपूणन कांग्ाल जायाांत. तीथनहळ्ळळी पोलीस ठाण्या व्याल्लप्तांत हें प्रकरण िाखल जालाां. ओविनाच्या कुटमा साां द्याांक, अवभमावनांक सैर्या धैर्याां क आनी ईषटा मांत्राांक िीज आपली शृद्धाांजली अवपनता ---------------------------------------------------48 वीज क क ों णि
49 वीज क क ों णि
50 वीज क क ों णि
51 वीज क क ों णि
52 वीज क क ों णि
53 वीज क क ों णि
बेंगळू र रे णडय णिकेट प्रसार पोंगडाोंत कन्सेपटा िेनाांडीस आळवा
मांगळु राां त अखील भारतीय रे वडयो केंद्राां त मुख्य जािन कोांकणी काऱ्याक्माां नी आपली श्रेषटता हाडन कोांकणी रे वडयो आयकोिप्ाां च्या तसेंच हे र भासाां च्या लोकाच्या मानाक पात्र जािन आपलीच म्होर घालन फामाि जाल्लें कन्सेपटा फेनाां डीस आळिा आयलेिार बेंगळू र आकाशिाणी केंद्राां त आपलो िािर करांक गेल्लें. आताां हाां गासर कन्सेपटा ओल इां वडया रे वडयो बेंगळू रू आकाशिावणच्या पांगडाां त बोल टू बोल 54 वीज क क ों णि
विमान वनल्दाणाां त भेटल्लोां आनी ती भेट म्हज्येथांय शास्वीत भेट कसी जाया म्हण. आपूण ताच्याकी अध्यान प्रायेचो तरी डा| गेबररयलान म्हजी ईषटागत आजून वजिी ििरया. "हें पुसतक विद्यावथांक एक प्रेरणाचो पुांजो कसो आसा. ह्या पुसतकाां त आसा श्रमाचें काम आनी ताचो पररणाम. वकतेंच नातल्ल्या थािन एक ख्यात विज्ञानी जािन अमेररकाां तया युवनिवसनटी ओफ टे क्सास हाां गासर प्रोफेसर एवमररटस सथानार आसच्या डा| गेबररयल फेनाांवडसान जीिनाां त यश हाडया भारीच पररश्रमान." म्हणालो वकशू बाकूनर डा| फेनाां वडसा विश्याां त उलिन. कामेंटरी विां िच्या तीसऱ्या वट२० वक्केट म्ाच इां वडया-सौत आवफ्रका एम. वचन्स्वामी स्टे वडयमाां त कनान टक स्टे ट वक्केट एसोवसयेशना तफेन बेंगळु राां त खेळटाना रे वडयो पांगडा साां िो जालाां ती खबार मांगळु गान राां क भारीच सांतोसाची जािांक पािया. कन्सेपटा बराबर पांगडाां त वशिकुमार एम.के. आसा, ताां त्रीक कुमकेक मोहनराजानी रिीश आसात. कामेंटेटसन जािनासात इां गलीष-शांकरपरकाश, वहां िी वशिेंद्र चतुिेिी अांके-सांखे साां गपी गोपाल कृषण आनी स्कोरर सुनील वधगे जािनासलो. ---------------------------------------------------------
णवज्ञानी डा| गेबररयल िेनाांणडसािी जीवन िररत्रा
आवचनबालड फुटानडो जाणें डा| गेबररयल फेनाां वडसाचो जीिन चररत्रा साां गाता घालन सांपािन केया ताणें ताका कुमक केल्ल्या सिाां चो उपकार बािुडलो. वििीध लेखक, डा| गेबररयलाचे वमत्र, ताणीां ताच्या विषयाां त आपलीम भोगणाां उचारल्लीां ह्या पुसतकाां त िाच्येतात. असया साधकाक आमच्या समाजेक िळक करून विां िचें आमचें कतनव्य म्हणालो आवचनबालड फुटान डो मुखार उलिन.
’विलेज टू कालेज’ एक ख्यात सांशोधक, विज्ञानी डा| गेबररयल फेनाां डीस हाची जीिन चररत्रा िायवजिरलड उडु पी िफ्तराां त मांगळू र युवनिवसनवटच्या हर एक कालेजीक ह्या पुसतकाच्यो ख्यात कोांकणी किी तसें मांगळु च्यान कविता टर सट हाचो अध्यक्ष प्रवतयो पािीत जातेयो म्हळाां . वकशू बाकुनरान सप्तेंबर १८ िेर सािनजवनकाां क उग्तायली. -------------------------------------------------------आपया सांिेशाां त वकशू म्हणालो आपूण डा| गेबररयलाक एका 55 वीज क क ों णि
वीज पत्राि मूखपान व्यक्ती जेराडड टवसाडक णमरर नौ मान
सामाजीक िािराडी आनी झुजारी मांगळु चो जेराडन टिसन, जो नागररकाां च्या कषटाां विश्याां त आपलो ताळो उभातान आनी फािोतें क्म घेिांक श्रमान िािुतान , मुषकराां कतान हाका वमरन र नौ टीिी च्यानलान "लोकाच्या समयाां क पररहार हाडच्याक िािुचो उत्तीम व्यक्ती" म्हन मान केला. वमरर नौ भारताां तलें एक ख्यात िातान टीिी च्यानल. हाणीां भारताां तया पाां च जणाां क विांचला असलो मान िीिांक आनी जेराडन टिसन एकलो कथोलीक जािनासा ती सांगत मांगळु गान राां क भारीच सांतुषठी हाडटा. नागररकाां क फािो ती सौलभ्यता मेळच्याक िािुच्याांत जेराडान चो हे ळल्लो हात आनी ताचो वसांहा ताळो गजनिणेक. वमरर नौ च्यानेलार जेराडान न शेंबरो समये उग्ते केयात. त्या खातीर ह्या च्यानेलान ताका हो मान िीिन गौरिान्वीत केला. जेराडन एक एम.सी.सी. वसिीक पांगडाचो िाां गडी जािनासा आनी तो एक आर.टी.ऐ. झुजारी. िायवजिरल्ड टीविरी ताणें सभार समया उग्ताययात. तो कोणाकच वभांयेना आनी आसल्लें आसल्ल्यापररां च साांग्ता उग्त्यान वकतेंच वलपयनासताां . रसत्याां नी फोांड, वपयेिांक उिकाचो आभाि, अनीवतची रें ि जमिणी, रसत्या विव्याां चो आितार, इत्यािी, इत्याविविशीां ताणें शीिा आनी व्हडा ता्ान साांगलाां . राजकारणीां पांथाहिान उग्त्यान विलाां आनी काम जायशें केलाां . िीज जेराडान क यश आशेिन बरें माग्ता. ---------------------------------------------------------
ओमानाोंतल्या मोंगळु च्याड महान व्यक्क्तोंक एम.सी.सी.पी. ि मान म्ाां गलळोररयन क्याथलीक सेंटर ओप ि प्ारीश (एम.सी.सी.पी., साां त पीटर आनी पािल वफगनज) हाणीां आयलेिार आपया सथापनाच्या २८ व्या िसान , सात एन.आर.ऐ. उद्योगसताां क मान िीिन सन्मान केलो. जेस्सी वपरे रा, अध्यक्षीण, आपया विशेष िािरान हें काऱ्यक्म माां डून हाडलें. वतका असें भोगलें की आमच्या समाजाां त आमचेच म्हळ्ळळे विांचणार उद्योगसत आसात ते जािनासात हे राां क मागनिशनन, ते हे राां क कुमक कतान त सांतोसान वजयेिांक असयाां क आमीां मान करांक फािो म्हण. ते जािनासात विांचणार उद्योगसत; ताां च्या वमसाां िान, ध्येयान ताणीां आमकाां बरी िाट िाखयया आनी आमीां ताां काां अभारी जािनासाां ि म्हळें वतणें. 56 वीज क क ों णि
मांगळू र समाजाचे विांचणार मुखेली, सट्यानली फेनाां डीस, डोनालड वपांटो, क्लेरेन्स वपांटो, जान गोन्सालिीस साां गाता जेस्सी वपरे रा हाणीां ह्या महान व्यल्लक्तांक सन्मान केलो. गौरव णदल्ल्ाोंिी मटव्यान वळक किी तर: क्ििडड साोंक्तीस आनी लीणडया साोंक्तीस; एम.डी. है डर टे क इों टन्याडिनल एल.एल.सी. २००७ इस्वेंत आवयल्ल्या सैकलोन गोनुचो ताका आजून उगडास येता; ताच्या कांपेवनची सुिान त सभार माफाक सैकलोनान वनस्सांतान केल्ली. पूण ताणें तें एक पांथाहिान कसें घेिन ताचें उत्पािन यूनीट आवनकी बवळषठ जािन विसतारायलें.
िू रिीषट आसलेयाां चीां कामाां सिाां च यशस्वी जातात. ह्येचपरीां ल्लक्लफडन साां ल्लक्तसान करन्ांच िाखयलें. ओमानाक येिन आपलो बरो फुडार बाां िां ु क जाय म्हण आशेल्ल्या ताणें २००३ इस्वेंत आपलीच स्वतााःची कांपेनी है डरोटे क सुिान वतली. थोड्याच तेंपान ह्या कांपेवनची बुन्याि थीर जाली. आनी आज है डरोटे क हरकडे न जांय क्ेयन्स आसात थांयसर ओमानाां त पळव्येत. २०१६ इस्वेंत है डरोटे क इां टन्यानशनल इटावलयन क्ेयन उत्पािकाां बराबर साां गोड घेिन ताां ची प्रपरथम मेक ईन इां वडया क्ेयन विभाग भारताां त सुिानवतलो. भारताां त सकान राचो हाां काां बरोच सहकार मेळ्ळळो. भारताच्या वमवलटरीक है डरोवलफ्ट क्ेयनाां चो व्यापार जालो, ते स्वच भारत अवभयानाचे पात्रिारी जाले आनी आज ताणीां ताां चे पाकाटे अख्या जगत्ताां त विसतारले. ह्या सिन यशस्वेक ल्लक्लफडन म्हणटा आपली अधाां गीण लीवडयाचो सहकार व्हतो म्हण, तसेंच वमत्र आनी बरें आशेतेले. णलग री डी’मेल्ल आनी माग्रेट डी’मेल्ल ; एम.डी. टे क्न िीट एल.एल.सी वलगोरी डी’मेल्लो िृत्तेन एक मेक्यावनकल इां वजवनयर, ओमानाक येिन आपली शाथी विसतारािांक पािलो. तेल आनी ग्यास उद्योगाां त ताणें िािर केलो. ताणें टे क्नोवलफ्ट कांपेनी उग्तायली सथळीय ओमानीसाां साां गाता. कांपेवनचो म्ानेवजांग डै रेकटर जािन, तो जािांक पािलो बळ आनी विांचणार सकत ताच्या कांपणेचो आनी ताणें ताच्या कांपेवनचे पाकाटे ऊसिन ती एक अांतरान षटर ीय कांपेनी केली.
वलगोरी म्हणटा ताचो उद्योग सिाां च ताच्या पात्येणेन, ’कामेली पयले, लाब उपराां त’. हें ताणें मतीां खांचांिन शेंबोराां नी कामाां आसा करून, िु ब्ाां क कामाक अिकास िीिन एक बवळषठ कांपेनी उभी केली. तो मांगळु री समाजेच्या िै िीक, साां सकृतीक काऱ्यक्माां क कुमक विां िच्याां त प्रथम. तो िु रब्ा भुग्याां क आधार विता ज्या कोणाक ऊांच वशकपाक िेची आशा आसा ताां काां . मुखेल जािन चवलयाां क. ताका रचना आां टरप्रन्यूर ओफ ि इयर प्रशसती लाबया. डे नीस मसकरे न्हस; एम.डी., प्रेसटीज प्राजेकट् स एों ड इों णजणनयररों ग सपलायस कोंपेनी
ओमानाां तलो मांगळु री प्रपरथम उद्योगी तसेंच सभाराां क िाट िाखवयल्लो वििो करािवळां तया सभाराां क ताां चोच उद्योग आसा करांक ओमानाां त. ३० िसाां आिीां डे नीस ओमानाक आवयल्लो. पाटया २४ िसाां थािन तो एक ओमानाां तलो यशस्वी उद्योगी जािन नाां िाडला. ताच्या श्रमाच्या िािरान, तो जयताची वनसण चडोन्ांच आयला एका मेटा थािन आन्येकाक. ताचे चडटाि कामेली जािनासात उडु पी आनी मांगळू र करािळी वजल्ल्याां तले.
57 वीज क क ों णि
तो म्हणटा आपूण अभारी जािनासा िोगाां समाज मुखेयाां क डोनालड वपांटो आनी क्लेरेन्स वपांटो, जाणीां ताका िेळार सलहा िीिन जयतेिांत केलो. ताका नवहां च उद्योगाां त यश लाबली, नगार ताचें िे िास्पणयी विसतारलें १९९५ थािन रे वतराांनी ताणें वशकिण िीिांक सुिान वतलें. शेंबोराां ियर वफगनजाां नी रे वतराां नी ताणें वशखयलाां , भारताां तया वििीध वफगनजाां नी. प्रसक्त तो िायवजिरलड टीिीर जीवितामृत कोांकणी काऱ्यक्म प्रसार कतान यूट्यूबा मुखाां त्र. िु ब्ाांचे कषट वनिारांच्याां त ताचो हे ळल्लो हात, नवहां च भारताां त बगार ओमानाां त सयत. ताची कुमक िेताना तो जात, कात, मत म्हळ्ळळें लेल्लखना. रािायेल डी’स जा; एम.डी., मसकट ग लडन सणवडसस
राफायल डी’सोजा सथापक, मसकट गोलडन सविनसस कांपेनी एल.एल.सी १९९३ इस्वेंत सथापन जाली. आजी ती ओमानाां त एक प्रख्यात वडसायनर, सपलायर आनी उत्पािक रीफर टर क्स आनी कोलड रूमाां ची. पयलें, राफायल १५ िसाां पऱ्याां त एका कांपेवनांत कामेली जािन िािर कररलागलो. उपराां त ताणें वचांतलें की आपणा थांय आसचें बळ, शाथी विसतारािन आपलीच कांपेनी वकत्याक सथापन करांक नजोगी म्हण. ताका सुिान तेक भांडिाळ, कामेयाां क िीजा इत्यािी समये आसले तरी तो सिकास त्याां थािन सुटोन आज ओमानाां तलो एक प्रख्यात उद्योगसत जािन नाां िाडला. ताका ताच्या कुटमा थािन मेळल्लो बृहत आधार ताका व्हतो करांक सकलो म्हणटा तो. आयची ल्लसथवतगती ताका ताणें काडल्ली िाां िट आनी पीळल्लो घाम्स्ांच कारण म्हणटा तो. पाटया ४० िसाां नी सभार िीस तो विसाक १४ िराां घोळ्ळळा, पूण हे सिन ताणें काडल्ले कषट आज फळ िीिांक सकयात. िु ब्ाां क कुमक कच्याां त राफायल प्रथम व्यक्ती ओमानाां त तसेंच पाटीां माां यगाां िाां त. तोय िान विताना जात, कात ि मत पळे ना. रािायल क्वाडर स: एम.डी., झह्रत आल रवधा, एल.एल.सी.
राफायल क्वाडर सान ताची कांपेनी २० िसाां आिीां सथापन केल्ली. आज ती ओमानाां त ख्यात सायन कची कांपेनी म्हण नाां िाडया. राफायेलान ताचीां स्वपणाां काऱ्यगत करांक मेळल्लो अिकास सोवडनासताां ताचोच उद्योग ताणें सथापन केलो आनी तो यशस्वी जालो. तो म्हणटा ताका ताच्या उद्योगाक महान पांथाहिान आसलें फायिो हाडु ां क. तो म्हणटा की, जर पांथाहिान ना तर तुका तें बिलुांक उत्साह िीना म्हण. ताणें श्रमान िािर केलो आनी ताकाच ताणें बिवललो जाां िच्याक एक शाथेचो उद्योगसत. ताची यश ताच्या कुटमाची आनी ताची पतीण आग्नेसाच्या सहकाराची म्हणटा तो. तसेंच ताचें जयत जािनासा सहकार ताच्या कामेयाां चो, जे केन्ाां य उभे रािोन जाय तो सहकार ताका वितात. णदलीप डे वीड क रे या; एम.डी., स्कै उनायटे ड ल णजसणटक्स
विलीप डे िीड कोरे या, मोगान मांगळु गान र ताका आपयतात विलीप म्हण; हाणें ताची स्कै युनायटे ड लोवजसवटक्स २००९ इस्वेंत सथापन केली, कसटम ल्लक्लयरे न्स आनी सथळीय टर ान्सपोटे शनाक. आज ती एक फ्रेयट फोिान डर जािन कागो खांच्याय जगत्ताच्या कोनशा थािन मनशाां क हाडु ां क कुमक कतान . विलीप म्हणटा की ताका आसल्लें एक स्वपाण एक टर ान्सपोटे शन उद्योग आसा करांक भारताां त ताचें ग्राज्युयेशन जाल्ल्याक्षण. असें तो काम कररलागलो टाटा-४०७ टर क मोलाक घेंिच्याक. पूण कारणाां तर ताका काम सोधून गलफाक येंिच्याक पडलें आनी तो िु बाय येिन पािलो. हाां गासर तो ९ िसाां काम कररलागलो २००४ तें २००९ पऱ्याां त
58 वीज क क ों णि
आनी उपराां त ताणें ताचोच उद्योग सथापन केलो. तो म्हणटा की, ताका हीां उत्राां भाां गाराचीां जािांक पािलीां: "काम मेळटा म्हण वचांतून रािानाका, चीांत वकतलीां कामाां तुांिे हे राां क आसा कऱ्येत म्हळ्ळळें ." णवलबर डी’स जा; एम.डी., रावायी समद आल िान टर े णडों ग
विलबर डी’सोजान ताची िृत्ती सुिान वतली १९८२ इस्वेंत एक वसिील इां वजवनयर जािन कुिेयटाां त, हाां गासर तो ३ १/२ िसाां िािुरलो. उपराां त तो थोडीां िसाां मुांबांयत िािुरलो आनी १९८९ इस्वेंत क्तो मसकटाक येिन सुल्टानेट ओफ ओमानाां त काम कररलागलो. २६ िसाां कन्सटर क्षनाां त काम कतनच गलफाां त ताणें वचांतलें की आपलीच कांपेन हाांिे वकत्याक सथापन करांक नजो म्हण. २००८ इस्वेंत ताणें ताचीच स्वतााःची कांपेनी रािायी समि आल शान टर े वडां ग सुिान वतली मात्र नांय २०१७ इस्वेंत ताणें ताची िु स्री कांपेनी मोडनन इां टन्यान शनल एल.एल.सी. सथापन केली. तो म्हणटा, सुिान तेक तें जािांक पािलें एक व्हडलें पांथाहिान एक उद्योग सथापन करांक. तो सिन आधार िे िाचो म्हणटा, ताचीच ससाय ताका जयतेिांत कररलागली. ताच्या आियबापायन विल्लो आधार आनी ताची पतीण बीना डी’सोजाक वतच्या खळानासच्या आधार-सहकाराक. अध्यक्षीण जेस्सी वपरे रा आनी वतची सगळी एम.सी.सी.पी. काऱ्यकारी सवमती मान सांभ्रम काऱ्याक िेिीर आसली. ---------------------------------------------------------
59 वीज क क ों णि
60 वीज क क ों णि
61 वीज क क ों णि
62 वीज क क ों णि
63 वीज क क ों णि
64 वीज क क ों णि