llustrated Weekly
Illustrated Weekly
Volume:4
No: 11
Volume:3
Febrer 18, 2021
Sobhit, Budvont, Talentvont Stri
Dr| Mona Jaqueline Mendonsa 1 Veez Konkani
Sompadoki-i:
Amchea sadhokank amim man diveam
amchi monglluri somaz talentamni bharich grest. Choddttavo amim kitem-i korcheant mukhar. Somajik chottuvottikamni amim sodam mukhar. Osem zal'lean'nch amchea sonkhean bharich lhan aschye somajent amim amchim talentam dakhomvn mukhar sortamv. Amchye modhlem ek unnemponn kitengi mhollear amkam il'loso mosor chodd, teachch dekhun amim sadhokank man dimvcheant sobhar moilam pattim! sobharank heranchem kitem poddon gel'lem na astam tanchye vixeant kitench uloun faido na. Punn sobharank herank somajent kitem ghoddtta mhonn sarkem kollit asa tori motim matso mosor. Hamvem kitea man korizai, mhaka kitem poddon gelam mholl'llem odduk chintap. Osolem chintap amkam herank khonchyai vokhta borem mhonnonk amchem kusddi mon puttvana. Hamvem sobhar pauttim vicharl'lem asa, amchea somajentlea sadhokanchi vollok mhaka dhadda mhonn. Punn boroun dhaddttele bharich viroll. Osem mhonnttochch amchye somajint amchechch mholl'lle sadhok nant mhonn nhoim, asat, dorobost asat; punn amkam voileo thoddeo koddu songti tanchyevixim borounko soddinant. Tench chintap -mhaka kitem melltta mholl'llem padd chintap.
Viz potrar hamve edoll voreg sumar ekxem sattamvoir zonnanchi vollok tosviroeam borabor porgottlea. Mongllura thamvn hozarom moilam pois mhoji vosti zal'lean gamvchea sadhokank mellon tanchi vollok ghemvchi kaim sulobhayechem kam' nhoim; tantum mostu vamvtt asa. Gozal osi astam konn tori mhaka kumok korn sadhokamvixim boroun dhaddchem proitn kortit tor hamv tankam oti dhony zamvnasam. Jinnye choritra konknnentchch boroun dhaddizai mhonn na. Hea adim choddttavamni inglixant boroun dhaddl'leaporim tumim-i dhaddyet. Hamv ti konknnek torzumo korn porgott'ttam. Amchea sadhokank amim man diveam. Tim zamvnasat amchea somajentlim neketram vo vojram. Tancho prokax zogot'tadyont kollit korn tanchye thamvn kaim tori boremponn asa tem apnnamvn somaz amchi progotek pauveam. Amchea bhurgeank tanchi sadhonam vachun tankaim toslinch sadhonam korcheak ponthahvan diveam.
-dda| asttin probhu, chikago
2 Veez Konkani
Sobhit, Budvont, Talentvont Stri
Dr| Mona Jaqueline Mendonsa
Chikmogollur jil'leantlea muddigere talukachea kelgurant ek sobhit ball zolmalem ani tea ballachim auybapoi devadhin marsel zan menddonsa (aplea 48 vorsam prayer ontorlo) ani gleaddis olivera
(aplea tornea 38 vorsam prayer vidhou zali) hannim hea ballak mona jeakelin mholl'llem namv dourlem. Gleaddisan ek lhanxem jinsa dukhan tea ghattar choloun
3 Veez Konkani
aplea dogam bhurgeank vhodd kelem.
grajyuyexon kortana tannem em'.E. Choritrent dusrem roeank
Tankam ek choli ani dusro cholo zolmalo - glen menddonsa (prostut ek siniyor tteknixiyon zamvn pattlea 2006 thamvn aplo vaur korun asa. Glen prima ddisozalagim logn zamvn tankam ek 3 vorsancho cherko asa.)
zoddl'lem. Osem ti xikpant bharich chotur asli.
uprant menddonsa kuttman bonttvallchea moddonkapant vosti keli. Monan choritrent ddakttorett keli. Tichyelagim em'. E. (choritra ani inglix) tosem bi.Edd. Ddigreo asat. Tika sekredd hart kalez moddontearant ddigri sompoyil'lea vellar Best Out Going student of the year , 2006 man labl'lo tosench mongllur yunivorsittint postt
Tichem logn stteani richardd ddisoza lagim zalem. Stteani tachench svont udyom' “The Creation”, pattlea 24 vorsam thamvn yoxosvi thoran cholomvn asa. Tankam dogam cheddvam bhurgim asat - semon (11) ani siona (10) ani tim prostut moddonkapant jieun asat.
4 Veez Konkani
* prostut dda| mona moddonkap
Catholic Heritage Homes in and
karmel kalejint uponeasoki zamvn vaur korun asa. Tika pattlea 13 vorsam thamvn xikomvcho onbhog asa vividh hontar (postt grajyuyett, grajyuyett ani pri-yunivorsitti mott'ttar.) * ek svotontr sonxodhoki ek namvadd'dik choritregar alon mochado borabor prostut “The
around Mangalore” mholl'llea vixoyar sonxodhon korun asa. * ’meangollor ttudde’ nemallear dda| mona sorag aplim lekhonam boroita. (choddttavo tichim lekhonam somajiche vividh ritimni prokax fankhoitat. Dakhleak: ’vovio’ konkonni tonddpaxim lok podam: pattlem punorrochon, santa krujh de bidrem- khori kanni ek igorz kosi vanchon urligi mhonn, bharoti-i
5 Veez Konkani
sinema: khayamacho chhapo (hindi sinemamni kotholikanchi vollok).
manovi-i hor vortulamni mohotvacho vaur kela, tankam her
Tinnem sobar tichim potram raxttrii tosem ontorraxttri-i som'mellonamni monddon keleant.
zovabdari auy, potinn, bhoinn ani dhuv. Ticho vaur sodanch dubavaspod ritin dekhla tacher soval thapun. Igorzmatechi choritra boroitanam-i dharmik bhoinnink tannim kel'lea vaurak kitench manyota dil'li na. Tannim-i guptim mixonori vaur-chottuvottiko keleat. Zogot'tachea vividh konxamni tannim vochon xikpacho probhavo ghalun lokak xikap dimvn jiunant grest kelam, az amkam tyevixim choritrakaramni boroyil'lem kitench disana, kotholik igorjent striyechem sthan man nastam nisrailam.
Ticho piech.Ddi. Moha probond “The Apostolic Carmel Congregation: Women education and social change in Coastal Karnataka from 1870-1970)”. Ti mhonntta, ho probond borounko mukhel karonn kitengi mhollear, ’hamv patyetam ki choritrent sarkem kam' kel'lem na protyek zamvn striyank tannim kel'lea kamank man diunko amchea somajek tulon kelear. Striyamni
6 Veez Konkani
* mhojea obhipraye prokar dharmik bhoinni vividh mellam thamvn
* xikpa borabor prosoronnxilota aili tosench pattapatt suttka. Hea
pattlea 18 ani 19 vea xotokant bharot mull thollak yeunko lagtana striyank xikxonn diunko xalam survatun, voste ghoram ani itor mullavim kamamni tankam torbheti dimvn purux razant tanche koxtt hallu korunk proitn korilaglim.
vorvim tika tichem sthan somajent khatri zalem ani tika boll mell'llem tichea sthanar ghott'tt ravon jiunantlim ponthahvana hea somsarant yoxosvi korcheak.
7 Veez Konkani
* hem nizaki hem'meachem amkam chintunk hea dharmik bhoinnim vixeant, eka pordexi gamvak yemvn somajechi kitench vollok nastam,
turthan tanchyeurvim sadhy zalem hea somazamni bodlaunn haddunk xikxonn ek hater zamvn vaporn.
* ek somponmull vyokti zamvn:
uloupachi bhas kollit nastam vo tanche somprodai, somskritechi zhollok nastam hea somajicher probhavo ghaln xikxonna thoim zagriti haddun striyank xikxonn dimvn tankam tanchea jiunant vaurak lagon somajik bodlaunn haddchim dolali zalim. Ani kitea
sobhar xalam kalejink tika apounnem yeta xikxokank, videarthink ani auy-bapamyk dixa dakhounko. Mukhyo zamvn: ek probhavit xikxok zauyet?, torunn videarthink somzon ghemvchem kosem?, motintli porikxechi bhirant kosi dhamvddamvchi, iteadi. * ek madhyom' vyokti zamvn:
8 Veez Konkani
2018 isvent prothom' vaur kelo eka kolakaracho tallo zamvn, veginch tika ’moi heangors’ zahiratant patr
dimvchem proitn korta ani prekxok tancho sobhit ugddas tanchea mora kalla poryont dourtat.
ghetlo, uprant thoddea ttivi zahirotamni ek moddel zaun vavurli keem'si istihar, thoddea mottvea pinturancho vantto zamvn, sakxadhorit ani songit viddio. * prostut tu ttivir ek konkonni khella prodorxon korun asa "sat att khell fottafott" (sodam somara ratchea 9:00 vorar) ek mojechem khella prodorxon zantum sorvank provex asa, ti patrdarink monoronzon 9 Veez Konkani
ghetlo ani 6 vem sthan zoddlem, ani ‘Mrs Talented 2018’ upobirud lablem. * hoveas: vachap, poinn, nach (mom'mi ddeansant eka rialitti xont semai foinolak pavol'li, ho spordho nom'mo ttivin mongllur stholli-i chhanelar choloyil'lo. Ek kazari zoddem zamvn:
* sobhaye spordho: 2018 isvent tinnem meangollor bivtti pejentt spordheant patr
logn zamvn 14 vorsam zalim. Tanchem logn jivall kosem asagi mhollear, bhurgeancher ascho mog ani provas. Tim ken'nam-i tancho sutto vell novo provas khoim vecho te manddun haddttot, osem astam
10 Veez Konkani
gorje bhailea vixoyancher vad korunk thoddochch vell asta ani heavorvim amkam zamvcho faidoi kitench na. Hamv ek uponeasoki ani to ek udeogi zamvn amim amchea bhurgeancher kitench vot'todd ghalinamv osench korizai vo tosench zaunko zai mhonn tanchea sodanchea rattaullincher. Kitea mhollear amkam dogamyki amchea
bhurgeamni tanchem jiun ayil'leporinch cholomvchem proitn korunk. Ek zoddem zamvn amchem modhem-i choddnneo ani demvnneo amchea vrit'tent aileat. Pattlea vorsamni amkam amchea jiunan xikoilam somadhanen jieunko ani sarko vell yeta poreant soirannen ravonk. Osem amkam amchim bhurgim jiunant bhorvaso
11 Veez Konkani
dourchim zaunko zai. Tankam zai zal'lea songtimni tim provinn zamvdit ani sorv xikondit. Sorv kamamni choturai zoddl'leant kitench vaitt na. Amchea bhurgeank songit ani kola mhollear bhari, tea khatir tim tancho choddttavo vell tanchea monoposond songtincher khonchoitat heo sorv jiunantleo songti, xikxonn tuka chintunk aspod dita. Zor tuka tuzo paxamv tuka chintpaspod dakhoita tuji kriyota tuka zai zal'lea songtincher ghalcheant kitem vaitt? amim sodanch proitn kelam ek osompradayik mam-bap zaunko,
amim amchea dhuvank ek vatauronn asa kelam hitokor zamvn jieunko ani tanchi bhyem bhirant amkam sangonk. Amkam sorvank kollit aschye prokar ek sompurnn auy-bapoi zaunko ek sid'dhant na, tem sorv tum tujea bhurgeank khonchem vatauronn asa kortai tacher hondvon asa, poixe ani grestkai eka bhurgeacho sontos
12 Veez Konkani
mejina, onubhovan jiemvchem, lhan songtimni yoxosvi zoddchi, vhoddilank man dimvcho zaunasat jiunantlim mouleam jim amim amchea bhurgeank divyet. Ticho poti stteani ddisoza: moddontearantlea eka modhyom' vorgachea kuttmant bonttvallant to zolmal'lo. Tacheachch jiun
madoricher aplem jiun choloun ayil'lea ovkas apnnamvcheant to sodanch prothom'. Taka tantrik xikxonn asl'lem tori tannem tem vrit'ti zamvn ghetlem na. Taka somzalem ki tem apnnak bhilkul posondechem nhoim dekhun tannem tachench udyom' survatunchem dhoir ghetlem aplea 21 vorsam prayer fokot lhanso oivoz (rinna mukhantr apnnayil'le ru. 10,000) gheun. Bhomvtilea lokan tachim khellkhullam kel'lim, punn tacho paxamv tachim svopnnam
13 Veez Konkani
pollemvcho ani tachye thoim asl'lo to zollcho uzo, tachea bhomvarileank ozap korilaglo. Tosem astam tannem taka zai purto oivoz zoddlo. Taka asl'li tachi urbha taka ut'tezon dilagli granoitt ani marbl kantounko apleach hatamni. Punn tacho udeog itlo vaddlo ki sorkari ani itor songh-somstheamni dil'lea kaman tannem kantounko ek yontr ghetlem aplea giraikank khux korunk. Granoitta borabor tannem marbl kantounko survatilem, smarokam, pattapatt itor seva. Hi varta vistarunk lagli, ani taka sobhar nove giraiki mellalagle. Az tachem
udyom' bharich yoxosven cholta ani veginch to aplo upeallo sombhrom' achorunchear asa. Ek lhanxem udyom' tachem fokot bonttvallak matr simit zal'lem atam tem vistarlam uddupi, moddikeri, ximoga, iteadi xohorank. Ek mogall poti, bharich mogall put ani zamvom-i, ek zovabdarecho bhavo ani khonddit zamvn mitritvacho bapoi, to tacheach ritir ek vixex vyokti zamvnasa. Bohuxo ek dusman'nch nascho vyokti. Hor eka yoxosvi potinne pattlean hamv patyetam khonddit zamvn ek
14 Veez Konkani
adharacho poti asa. To sodanch kumok korcho poti zo sodanch mhojea svopnnank patyetam. Hamv nizaki ek noxibvont, kiteak devan mhaka udarponn dakhoilam, mhaka tannem vividh talentamni axirvodit kelam, mogachi kuttam' ani auy ji mhoji mohan ast zamvnasa. Torunn prayer vidhou zamvn hamve sobhar pauttim pollel'lem asa tinne tichea bhurgeam khatir aplo sontos sakrifis kel'lo. Tinnem mhaka dil'li mohan
kannik mhollear bhodrotechem bhurgeponn ani borem xikxonn. Hamv ho mhozo jivo tikachch orpitam. Amim choddttavo bhurgim jeral thoran amchea auychem sthan chil'lor zamvn ghetamv ani bapaichea mornna uprant mhaka sompurnn gomlam ki ek auy boglek aschi kitlem vhortem bhaggi mhonn. Mhoji ekchch ichchha ki tika mora poreant sontuxtti dourunk. Hamv patyetam ki bhurgeamni aplea auyank sodam sontuxtti dourchem oti gorz.
15 Veez Konkani
Koxttanchea vellar kuttamnch ghora pattlean asa ek kanni nangor ghaln bunead ghott korta. sangonk adhunikoronn amkam Mhojim fuddlim yozonam amchea kurddim korina zamv amchim choritrecher choddit guman dimvn pallam amim visronk. Az hangasor vaurunk amchea somaje khatir, ani ek gorz asa amchea purvozanchem tea poreant ek zagriti haddunk, hem daiz mukharun vhorunk, nhoim tor oti gorz samballn vhorunk amchi ek dis yetolo amim amchea osthitva somskriti ani jivall dourunk amchim khatir zhujcho monischch naschea daiz mholl'llim ghoram. Horyeka zagear ani to dis kaim pois na. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------
16 Veez Konkani
17 Veez Konkani
Tambddea vosturachi mohima...
_ ponchu, bonttvall. Febrer mohineachi choudavi tarik ' mog kornnarancho dis' ya 'valenttoin dde' mhonn achoronn kortat. Mog kornnarank kurkurit't dis ho. Mogar podd l'leank bhovo mohotvacho oni sombhromacho dis. Yuvo mogi ekameka melltana tambddem vostur nheson tancho mog ekameka dakoitat. Mogacho ghurt zaun tambddo gulob ditat, ugddasacheo kanniko diun tancho moga sontos vanttun ghetat. Hochch to 'valenttain dde' cho sombhrom'. Dusrea xotomanachea modgat kri.
Xo. 269 isvent romacho chokrourti kloddiyos dusro mholl'llean kazari jinnyeurvim monxeachi sokot ani budhvontkai unni zata mhonnon, apnnacha hatakhal aschea odhikarink ani soinikank kazar zaunko oddkoll haddta. Hea vellar valenttainan hea kanunak ugtean virodh kelo. Valenttain ek yazok ani voiz yi zaunaslo. Valenttain zoilant astana, zoilachea eka odhikariche dhuvechea mogar poddlo. Punn ti choli kurddi zaunas l'li. Valenttain mogar podd l'lea tea ugtea afradha khatir taka mornachi xikxa formaili. Moga khatir mornachi xikxa bhog l'lea valenttainan morna uprant
18 Veez Konkani
apnnache dolle aplea kurddea premikak dil'le. Mogachea bhandhak teagachem khorem rup dil'lo valenttain ozun premikancho xaroti zaun amor zala. Moga khatir rogot varoyil'leakhatir preminchea disa tambddem vostur lokamogall zaun urlam.
' krovexia' gamvant tambddea rongak vegllochch arth dila. Tea dexachi kurddi patyenni axi asa. Dosembor 31 tariker bail monxeamni tambdhem anddor ver ani tambddi bra neslear, puddlem sogllem novem voros tanka noxibachem voros zata khoim. Horyeka vorsa hangasor axench ghoddta. Sogllea dexachea zoulle xopant, tambddea bhitorlea vosturank boro ddimandd khoim. (bhovo xea zoulle angddichea dhoninen yi bhitorlem vostur tambddench nes l'li zaizoi!!!)
' tambddem vostur komyunixtt raxttranchem bonder zaun vaportat. Komyunixtt paddtiche sande tanche paddti thoim, tancho mog dakounko tambddo rong vaportat. Tambddo rong rogta krantecho ghurt yi zaunasa. _ (songroh) -----------------------------------------------------------------------------------
Mog kornnaramni koxem asaje? suddall suddsoddit asaje. Lipon ramvchem nhoim.
Xida asaje, motint kusoddai aschi nhoim.
Dhoiran asaje, bhiranten nhoim.
Teagi zaunasaje, amvddemvchem nhoim.
Bhorvoxean nhoim.
Khuxali asaje, nhoim.
asaje,
kaujennen
19 Veez Konkani
labhak
zoddai vavomvchi
Rokxonn gheunko polleje, ---------------------------------------
dakxemvchem nhoim --------------------------------------
mog mhollear kitem? ( zannareancheo zapi)
' mog ani proitn' yuvozonnanchea jivitak preronn.
mog zaitea dukhimni bhor l'lem vhokat nat l'lo rog. mog korcho mhollear ek modhur anbhog. Sokkoddi mog korunk sokanant.
eka cheddvasongim jieje mhonn eka cheddean korchea pretonak mog mhonnyet. mog jivitant ani jinnyent bhorvoso ubzaita.
mog mhollear dadd'ddeanchim budhvontkai ani (songroh) budhvontachem dadd'ddeponn. ------------------------------------------------------------------------------------
"konkonn kogull" vilpi rebimbos hachim ‘vinchnnar podam’
kogulle
mogavixim...... (vilfichea podancho odhyyoin gronth "kogulle pattlean" ... Hanga thaun)
pattlean _nondini, vamonzur
20 Veez Konkani
Patt soddina.. Jivo geleari sanddina"
mog mhollear kitem? mho nnchea sovalak sokttamni opche tosoli zap ozun na. Devacho, auycho, aza ajiecho, bhurgeancho, bhamvddancho, ixttancho, sezareancho, prokrotecho, gamvcho, raxtt'tacho ani oploch mhonn mogant sobar thor. Tornattea choleam choliancho mog romy mog (Romantic love) sahiteant chodd korn kovita/ podamnim mohotvacho patr gheta. Divop, gheup, vodd (attachment) husko (care) ani sollgi (intimacy) asta zal'lean mog kornnaram kedallai ekamekacho sangat axetat. Ani ho sangat zoddche khatir tim kazar zatat. Ekamekacho sangat ason kazar, kuttam' korunk kel'lo sol'lo. " mog to ghat korina mog fott marina ghutt foddina..
bhovo sompea ritin mog mhollear kitem mhonncheak vilfichem mog pod zap dita. Punn mogacho arth itlear kabar zaina. Devo ani mog mhonxeachea chintpak mirvon rautat. Lomygik mog ani kuddichem akorxonn romy mogachem mull. Choliechea kuddichi sobhai akorxonn ubzaita. Mog kornnar tea sobhayek bhulta. Tichem vornnon korta. Ani tea sobhayeche choliek apnnaunko pechaddta. Tichelagim ekvottche ghoddiek to otrogta. Mogacho otreg taka aplo mog omor mhonn chintunk laita. Onvarank bhiemvcho na... Mogak kedinch sanddchona... Mhonntana tache thoim vir ponn dista.
Mogacho sombhrom' ______ mogacho otreg milonachi toyari korta. Mogachi bhas dita ani ekamekachea sangatanto sontosan sombhromta. Mog kornnarank
21 Veez Konkani
Tujea dukhant" mhonn bhuzomvchem monis tem yi mog kornnar zalear tantum mellchem somadhan vegllench. Koxttateleak vixex dhoir mellta...
sukhachea vellar nhoi koxttanchea vellari sangata ravonk zai. Tankam ekamekachea sangatant mellchem boll dusre kodden mellchena. Mogacho otreg dakomvchem pod " hai mhojea moga" (vinchnnar podam 35) khoro mog vighna onvaramni ekamekak soddn ghalina. Somsari kortumvam, mon mhojem dukoitana tum maka bhuzoi, mhojea sukha" ho ulo ek osohaik porigot dakhoita. Osolea vellar pattimbo zaun " hamv tujinch zaun astana tum dukamni roddtana... Di makayi vantto...
"mog mogak bhuzoitolo hai mhoza moga, rat dis fanktele... Choddnni _ demvnni mellteli, jiunant vatt choltana.... Koxtt dukh hem sostolom, anvarank bhiemvcho na... Tum mhoje songim astana, mog mogak bhuzoitolo..... Hai... Mhojea moga..." mog kornnaram ekamekachea sangatant rat dis kortelim... Koxtt dukh sostelim... Onvarank bhimyenastana mogacho bhand uroitolim. Tancho mog khoro. Tea mogacho bhand kedinch tuttchona. Mog kornnar na zalear ghor dar yi naka zata. Somsar sogllo ritoch zata. Tem sorxin na zalear...Vell paxar zaina... Punn...
22 Veez Konkani
"hea somsarantli vatt mogachi mettam mettamni oddkoll kantteanchi"
addamvchim nant. Mog sodankall thir uronk tim aple bhomvtim logna doro bhandhunk toyar zatat.
mog kornnarank sobar oddkolleo... Tori tim ekameka sanddchinant. Moga mukar somsar rito, grest kayeki mol na.. Mog kornnaram vixeant somajintlea monxeank bori abhiprai na. Tim tankam utramni dukhoitat. (tujevinn mhojea moga.... ।vinchnnar podam_ 37) punn tankam ' mollbar neketram ' bhujvonn pattoitat, mholl'lli kolponam boll dita. Mog kornnaranchi kallzam ekameka vollkatat. Tanchea kallzamnim mog sodankal asta. Dekun....
" mog aslo eksuro sodhun puddhar boro rakon sufoll zalo mellon sangat boro sodanch sorvadam mog amcho thir urom.... Dogamychem bhomvtim bhandun doro.." sakrament zoddtochch tanchea mogak konnaichi oddkoll aschi na....Tim sukhan jieunko soktelim. Khorea mogak logna vhorto bhand na.... Mhonn kollomvchem pod " him amchim kallzam..."(26 vi koulli)
"hi amchim kallzam mogar poddun motint chintunk na gelem ghoddon sukh mogak bhasailelem... Gheveam' mi sakrament zoddun.. Jivit sobhoveam hason roddon....!" tim kazarachea sakramentant ek zaun jivit sobhounko axetat. Kuttma thaun ani loka thaun mellcheo oddkolleo tankam
vilfichea podam sahiteantlo romy mog kedallai ekvottak axeta. Mog kornnarank tancho mog khoro ani niskoll. Punn tankam.... "somsar sotoita, somsar dukoita... Mogachi videa somsar xikoita... Dixtti mukar to zaitem dakoita.. Pont pamvchea vogta vatt chukoita.."
23 Veez Konkani
oddkolleam mukar chodd ani chodd thir zata. Oddkolleo tanchea mogak bhovo chodd akorxok rup dita.
axem kiteak?
Mog kornnaram svotak omor premi mhonn somzatat. Eka ghoddiek yi ekameka soddn ravonk tankam zaina. "disak chintnam toxinchch... Ratik svopnnam tujim... Tuka gopant gheunko laletam" somsarachi grest kai, somajecheo riti rivajeo tanchea moga mukar kaim nhoi mhonn tankam bhogta.
"mog ho dogancho husko lokancho" kiteak mhonn tankamyi kollana. Dekun' sang tum moga... (vinchnnar podam 39) mhonn tim ekameka soval kortat. Tancho mog bolladik ani xaxvit. "ovka pasun ho vaido dukhacho... Uprant konn amkam addamvcho?" somsar oddkolleo ghalit tori tanchem auk asta poreant ghalit. Tancho mog morna uprant yi mundorun vetolo. Tednam tankam addaitele konn? romy mog
" voram utron gelim somsarant suknnim paulim pattim ghontterak ami doganch mog kornnaram upyeun asamv moga sagorant." mogachea sagorant upyeun aschea mog kornnarank ekamekachea sangatant vell paxar zal'lochch kollana. (mogachem git..Vinchnnar podam 41. Kogull gaita 11 vi koulli)
24 Veez Konkani
mogacho atreg kedallai mogachi vhoddvik gaita. Tancho mog boro ani khoro mhonn somsarak kolloita. Mog kornnaramyi kaim sadim monxeam nhoi. To chondracho rai tor tor ti taranchi ranni. "mogacho bhand bhandun kallza bhomvarim... Monam mell'llim svopnnam duvari" aso ek modhur mog tancho. Mogant niskollponn attapun aschem, vilfichea romy podanchem ek vixes lokxonn. Kuddichem akorxonn mogachem mull tori mog niskoll ponnachi godd utorna. Tancho niskoll mog somsarako nhoi, ontrallak pauleari prokas fankoita... " bhomvtim mogall toso niskoll suvas.. Az porzollta sogllo akas.." (vinchnnar podam. 50) mhonn mog kornnarank bhogta. Fest sombhrom', doreachi todd, uddtim poddpi laram, sureachim kirnnam, chandnnem iteadi
mogacho tez choddoitat. Notalanche ratim tosoli prokas bhorit sombhromachi rat dusri na. Bhognnam umallon yemvchi rat ti. Mog kornnar " aichea disa ghe utar tuka..." mhonn mogachem utor dita. Notalanchye ratim zollchhea vatincho prokas ani somsar bhor l'lo sontos ekamekache motim uraje mhonn axa mog kornnaranchi. Tea khatir " ye moga di tuzo hat mhoje hatim... Aichem notal sodam urtelem motint" mhonnon notalancho sombhrom' doddo kortat.
25 Veez Konkani
" tum mhozo rai ani hamv tuji ranni" zaun sobhoyam jinnim mhonn tim ul'las pautat. " muklea sukhako amim mett kaddumyam kallzan kalliz bhandun mog vaddoveam kantte toplear te humttun uddoveam, logna uprant sukhan dis kaddumyam."
'moga yo moga yo mhonnun apoitalem'
mog kornnarancho xeutt ekvottcho. ' patok ani niskollponn' motint bollan khonch l'lem somajent romy mog , niskollponnak mohotv dita. (vinchnnar podam 60) 'kantte toplear te humttun uddoveam logna uprant sukhan dis kadduyam' mhonn nichevo korn sontos pautat.
Mogachea ekvotta khatir lognak rakon ramvchea mog kornnarank ekamekachim chintnam dhostat. (kalche ratik _ vinchnnar podam 62. Kogull gaita 20 vi koulli) ratim svopnnant ek sundor choli yevun, kallza darar ravon,...
tem konn dusrem nhoi. ' tunch tem... Moga' mhonn podantlo soungoplea mog kornnarak sangta. ' tujevinnem mhoza svopnnant yemvchem konnem? tuzo to mog maka devan dilolem dennem.. Kalche ratik mhojea svopnnant yevun mogathoddeach disamni tujea lognant
26 Veez Konkani
yetam kallza darar kiteak gopant ravon tujea moga yo moga yo mhonn ulo ditam'
mhonnaje tor mogacho otreg kitlo asanaka.
axem tim ekamekachea svopnnant yetat. Dis rat ekamekachim svopnnam dhostat. Hem romy mogachem lokxonn . 'sakramentant mhojem zaxi zalear magir yo moga yo mhonn vengent ghetam' axem ekvottlea bogar sukh na. Sopnnanchea somsarant kallzadar bhovo lagim asl'lem. Sopann tutt'ttana ' kallza darar kiteak? gopant ravun moga...' mhonn ulo dita.
'kallzam'mchim ek zaleant ekameka mogan tim lektat konn'nch addamvcho na mog amcho tukunk na sokta mageamim devalagim, to sodanch amkam rakta.' tancho mog bhailea dekicho nhoi. To kallzant rombon ascho. ' kallzam'mchim ek zaleant, ekameka tim mogak lektat..' hi voll tanchea mogachi gunddai ani khoremponn sangta.
Hangasor kallza dar lagim ya veng lagim mhonnchi ghuspodd motint udeta. Punn mog kornnarank hem chintop dhoxina. Zauyet mogachea umalleamni tim sot chch uloitat. ' gopant ravon tuka ulo ditam'
Khoincheayi dogam modhem mog zauyet. Mogak grest ani dubllo mholl'llo bhed na. ( toch amkam rakta.. Vinchnnar podam 105, kogull gaita 15 vi koulli).
' zaiteamnim mog kel'lo go mog kitem mhonn nennasun punn amim mog kel'lo nhoi re ekameka zanna ason aichea hea bhagi disa mhojem kalliz yeta lasun moga mhojea tujinch hamv
27 Veez Konkani
hem sasonn pasun.' tancho mog bhulounnecho nhoi. Ekamekak zannam zaun udel'lo mog. Sasann pasun ekameka sangata ravonk axetat. Dubllikayechi porva nastana, novo somsar bhandunk toyar zal'lea mog kornnarank ' devo ch am'mam rakta' mhonnchi thir patyenni. Onkvar ponnachi svopnnam logna bandant khorim zatat tor mog kornnaranchea sontosak godd asana (paveam amim voikuntti.. Vinchnnar podam 107) 'varea voilean ubchea suknneanchi zaveam don pakatte dhortam dhortam hi vatt mogachi paveam'mim voikuntti.' tankam eka suknneachea don pakatteambori ason mogachi vatt dhorn sorgak pamvchi axa. Ekamekacho sangat nastana tanka jieunko sadhyv na. Dekun tim lognabhesant ek zalim. Jinnieche koxtt onvar mon ghuspoddaitana
ekvott aslear bhiemvchi gorz na, mhonn podantlim soungam ekameka dhoir ditat. Logna bandant ek zal'lim mog kornnaram ekvottan mogachi vatt dhorun sorga sukhak paveam mhonn sontos pautat. Mog kedalla ghoddat , konna modhem ghoddat mhonnchem kaim sangonk zaina. Mogak grest dubllo mholl'llem chintop na. Vella kallachi porvayi na. Punn mog khonddit zaun eka akorxonacher ubzata. Romy mog tornatteam modhench zata. Kuddichi sobhai, sundor, xant vatauronn mogak adhar dita. ' tem tujem sundor tondd polleun mogacho pettlo uz' (mog na mhonnon hai.... Vinchnnar podam 110, kogull gaita 7 vi koulli) mog na mholl'llo soung choliechem sundor tondd polleta. Ani tache thoim mogacho uzo pett'ta. Dis ani rat paxar zaun veta koxem mholl'llench tankam kollana.
28 Veez Konkani
' bhomvtim dholtana ruk zhoddam vhallta thondd hovo... Somsarantlem hem sukh bhogunk amim doganch fav' sundor choliek polletana somsar sogllo sobhit't dista. Somsarantlem hem sukh bhogunk amim doganch favo mhonnchim mog kornnaram apnna bhair dusrem chintinant. Somsarachi sobhai tanchench khatir mholl'llem chintop tanchem. Somsar sogllo mog kornnarancho. Hanchem xivai somsarant dusrem kaim na. Tankam ekamekacho sangat chch vhorto. To tachea jinniek odhar dita. Tanchea mogak dusman asat punn mog donddollcho na. Koxtt kitle asleari tem logna bandant ekvott zata poreant. Uprant jinnem sorginchem sukh. Mogachim kolponam axi vhallta. Ani horyek mog kornnaram tim kolpona nhoi vastovik sot ch mhonn patyeta. Ekameka thoim tanchi voddnni itli boll astaki
' bhimyenaka moga mhojea kedinch tuka sanddchona' mholl'lleo volli toull toull dixttik poddtat. Mogar astana svopnnam poddtat. Ani svopnnant raulleram distat. Kazaracho bhes tanchea mogak vojracho bhand zaun puddar thir kortolo mhonn tanchim patyenni. (muklea onkeant ani thoddo vimorso.... Konkonn kogullechea mogacha podancho ...)
*nondini. Vamonzur.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
29 Veez Konkani
Bhovixeantlem zonang koxem astelem? (adharit lekhon)
vamygi, vividh rongall pollvostu, dalli vorvi, tandllacheo zati khoim asleo?
(voigeanik sonxodhonam cholon'nch asat, novim novim sonxodhonam karoearupak yetat. Axem astana xemborom vorsam nontor monis koso astolo? monxachem svorup axench urtelem? bohuxa na. Tor muklem zonang koxem astelem?) 1970-80 vorsancha khanna vorvecha bazoranchem tulon aicha khanna vorvecha bazaram songim tulon korche zalear, nyuyork peris ya londdoncho bazar noi tor dil'li ani mumboiche bazar, tea vorsancha bazaram pekxa az itli bodlaleat mholl'llem dixttik poddtat. 197080vorsamni bazarant tambddeo, hollduveo ani pachveo ximla mirsango polleleatgi? tea vorsamni 4 zatinche ttomatte, 5-6 zatinchim
sangcho motlob, pattlea 4-5 doxakamni randvoyamni zal'li bodlaunn itli ani titli nhoi. Az randvoi poilenche pori keul pausallea ritucher hondvon na. Ritu prokar follvostuyi zainant. Bodla vorsancha barayi moineamni khanna vostu utpon'n zatat. Novea rupachim novea ruchichim pokvanam, khannam toyar zatat. Punn hi bodlaunn keul vonospoti khanna vorvent matr nhoi, bodla monxa jivitantyi bodlaunn zaun ailea ani mukaryi zateli. Az asl'lea monxachem svorupyi bodlotelem. Az asl'lo monis bhovixeant aschona tem khonddit. Bhovixeant monxacha jivant zaiti mexinori bhagidari zaunasteli. Hachi bori
30 Veez Konkani
xurovat zalea. Brittix robottik injiniyor kevin varovik somsarantlo poilo monis zo monxachi norvs sisttom' koxi cholta mholl'llem zanna zaunko bhailea mexina songim zoddn ekameka mellounne uprant koxi protikria korta? tanne aplea khakye ponda ek sosor yane elekttronik ddivoisor implantt kel'lem. Taka somsarantlo poilo sai borg ya ordhemexinori manou zamvcho xrey prapt zala. Monis ubonkyi soktolo:
yunaittedd kingddomant robottiks ani kritok inttelijens hacheo rochnnar kevin varovik, zo atam koventtri yunivorsitticho vois chansolor zaunasa, to saf utramni sangta, “faleancho monis bhilkul aicha monxapori aschona.” ami soglleamni iskolacha bukamni vachlam ki amchea purvozancha
kallar somza 10000 vorsam poilenchi gozal asom monxak ximtti asl'li. Punn kalantor ti ximtti mayag zali. Kiteak mhollear monxak bilkul ti proyozonak poddanatli, upoyogak yenatli. Upoyogak yenatli, hoch sid'dhant mukar yemvcha disamni monxacha sobar jivangocher lagu zatolo ani gorjecha angacheryi lagu zatolo. Prostut jiun xoili prokar bhovixant gorz poddteli. Udahoronn: monxacha jiunant (roptar) vegachi gorz disam dis vaddon'nch yeta. Hea khatir vikaskromachem vixlexonn korcha voigeanikank lagta ki bhovixant monis ubonkyi puro mhonn. Monxacha ubnne vixant ulomvchem voigeanik atamyi hacho tacho sohokar ghetat. Punn mankddam thoim polleun te oti bhorvoxan axem sangtat ki monis honumano porim ubon adikallar monxan ub l'lem sot, portun sot korn dakhoitele, zamv hozar vorsam uprant.
31 Veez Konkani
Hea axa bhorolelea umedicha adharar monxacho vikas zal'lo tosoch mukaryi itihasa pori monxa jivacha anganchi amkam gorz natli, tem ang svotaH zaun nanch zale ani khoncha anganchi gorz asli punn tem angch natle, soukas vikasit zale. Karonn poilem gorjechi ek matr kettelittik ejemntt ason tache marpot gorjechi bodlaunn ani progoti zali. Punn atam hea gorjek progotipor voigeanyi asa. Axem astam kiteak ami ondaz korinaye ki bhovixeant monxachi kalponik godd poreant vikas zamvcho na? aiche porim aschemna jiun: axemyi mandtat ki, prokriticha vikasacho chokr sodam ghumvon asta. Hea prokrie sangata monxacho jinos, akar ani chottuvottikam modhem zaitea ritimni chokit zamvche pori bodlaunneo zateleo mholl'llem voigeanik chint'tat. Bibisi bhovixy sirialant sanglelea eka sonxodhona prokar yeunko asa tea kallant monxachi puroti kamam bodolteli ki dhornnicher ramvcho / jiemvcho jivo az asche pori az pollel'le pori aschona!
1980 vorsa lekhok ddugol ddiksonan ek buk boroyil'lo. “apttor men e zuloji af di fyuchor” hea bukant lekhokan lakhom vorsam uprant dolleam mukar yemvchcha somsara vixim chitronn kelam ki tacher bhorvoso korunk koxtt. Hea bukant uddi marche mankodd, suknneacha tondda sarkim fulam zacher xikari khud yeun bosta ani uddi marchea jivdallinchem chitronn asa. Teo jivdalli varyarch apli xikari kortat. Eka samany monxak ho somsar ordhea toklechea lekhokacha toklent ubzonchea kolponam xivayi choddit kainch na. Punn sonxodhokank hea bukant krimik vikasacho jivo voigeanik zonathon loson prokar, sumar 54 korodd vorsam poilem jedna kembriyon visfott zal'lo, tedalla hi bhumi vichitr jivim songim futtleli. Hea spottant helonojinea namvacho eka jivacho jivatm'
32 Veez Konkani
mell'llam. Tache sogllem xorir ya xoriracher haddanche zall aslem. Hea gozalink polletana bhovixant osolench dusre jivo ubzonchi sadhyota asa. Sangche zalear monxacho oti vegan vikas zaun asa ki veginch to apli novi vollokh apnnaitelo. Punn hi novi bodlaunn 25-50-100 vorsamninch zateli mholl'lli godd na. Xemborom
vorsam uprant tori sombhaunam asat.
zamvchim
Hindint ‘lokmitr’, konknnek novin kulxekor
------------------------------------------------------------------------------------
moroddu (kochchi) –nt sekenddamni dhornnik xeuttal'lea bhandpamni
ubzayil'lim sovalam ani xikoyil'lim lisamvam 2020 zonerant kerollacha kochchinant va kochchint pox fleatta attapchim char unch bhandpam suprim koddticha adexak lagon sekenddamni dhornnik xeuttayil'lim. Bohuxa
korona yeunko natl'lem tor moroddu prokoronnavixim azun chorcha zaun asti. Odhikar ani duddu aslear bharotant kitemyi koryet mholl'llea chintpak hem prokoronn humttun uddounko
33 Veez Konkani
sokcheak ek karonn zalam. Prokoronnak atam ek vors utralam tori hea prokoronnan dil'lim lisamvam zaitim. Kanunak chil'lun cholteleank suprinkoddtin dil'lo dag somestank ek lisamv zalam mholl'llea patt bhumycher hem lekhon: moroddunt kosolem prokoronn? orebiyon dorea korauller kochchi bharotantlo ek vhodd bondor. Kochchi xhera lagsar moroddu gamv asa. Hangasor koraulli niyontronn voloyache kaide ul'longhon kel'lea afradak lagon 2020 zoner 11 ani 12ver char brihot oparttmentt bhandpam niyontrit sfottokam vaparochea mukantr thoddeach sekenddam bhitor dhornni soma kel'lim. kosllainaye mhonn bhandpam niromapokam
thaun fleattacha malokam poreant sobharancheo orjeo ani monoveo suprim koddti mukar asl'leo. Bharotacha otyun'not koddtin mat amchea dexant porisor rokxonnacha vixoyant raji zamvchem sovalch na mhollem. Haka lagon moroddunt mollbak tenkl'lim bhandpam dhornnisoma zalim. Bharotant kaide mikvon bhandl'lim bhandpam choddunne sogllea gamvamni ani sogllea xheramni asat. Punn moroddu ritir dhornnik somakel'lem okhea bharotant hem poilem prokoronn zaunasa. Hea prokoronnan zaitim sovalam ubzaileant. Bhandpam nirmapokamni nixedhit prodexamni bhandpam bhandinaxem ani bhandpam va tantlo zago molak gheteleamni vikrea sombondhi bhovo zagrut asaxem moroddu prokoronnan lisamv xikoilam.
34 Veez Konkani
Bhandpam usllaunko karonn kitem? moroddunt raxttri-i rosto 66, 85 ani 966bi paxar zaleat. Hea karonnan moroddu borench obhivridhdi zalam. 2020-nt dhornnisoma kel'lea bhandpank 2006-nt koblat dimvchea sondorbhar moroddu ponchait prodex zaunasl'lo. Tea vellar pattimudak (beak vattoros) lagsorch bhandpam bhandunk ott'ttuk panch bhandpank koblat dil'li. Bharotant sumar 7500 kilomittor lambayechi dorea koraull asa. Hea koraullek, nomyk, hanchem pattimudak tosolea prakritik somponmulank rakonk kendr sorkaracha porisor ani oronny sochivaloyan 1986 febrourint porisor somrokxonn kaido 1986 haddl'lo. Itlem astamyi koblat ditana moroddu ponchait apli odhikar veapt mikvalea. Holl'lle prodex zal'lean konnemyi tokrar korunk nant. Dis paxar zatana kerollo koraull voloi addolltea pradhikar (Kerala Coastal Zone Management Authority KCZMA) hanni bhandpam khatir apli koblat gheunko na matnoim heryi zaitim
niyomam moddleant mhonn razamvam mukar haddleant. Niyomam kollit nastana va kollit asonmyi lonch gheun koblat dil'lea ponchaitak pradhikara (KCZMAn hun kelam. Tacha akxepak lagon apnnem koblat dil'lea novo mohineam uprant ponchaitan bhandpam nirmanndarank nottis zari kelam. Hea nottisak bhimyeun panchampoikim eklo bhandpam nirmapok bhandap nirmann korcha thaun pattim sorola. Url'le bhandpam nirmapok bharotant duddvan kanunankyi molak gheuyeta mholl'llea bhondd dhoiran bhandpam nirmannak fuddem soroleat. He holi foith ech ttuo (19 mallio, 90 fleattam), olfa seren (zoulli bhandpam – 17 ani 12 mallio, 73 fleattam), zoin korol kovo (17 mallio, 122 fleattam), ani golddon kailorom' (17 mallio, 40 fleattam) mholl'llim akorxok bhandpam udkacha pattbhumycher bhandun'nch gele. Hea bhandpamni bharich soulotayo attapchim fleattam rochlim. Hea sogllea bhandpancho ott'ttuk vistirnn 68,028.71 svker mittor zaunasl'lem.
35 Veez Konkani
2010 novemborant moroddu munsipalitti zalea. Toxem zal'lean ani titlea niyomank bhandpam nirmapok unddi zaleat. ‘duddvant sogllem zata’ mholl'llea tosolea monobavacha bhandpam nirmapokamni khonchakyi kear kel'lemna. Sobhayechim bhandpam bhandun akorxok prochara mukantr tantlim fleattam vikcheantyi sufoll zale. Lok toryi tosoch noim? vhoddle bhandpam nirmapok, tanche vhoddle vhoddle somsthe ani akorxonnacho prochar. Bhandpancha pattlean – muklean nom-i, udkachem vegllench akorxonn mhonntana grahok pisvaleat. Grahokank mankodd korunk bhandpam nirmapok ani tancheo kompnneo sufoll zaleat. Nirmapokamni viklem ani giraikamni ghetlem. 2006 thaun uprantlea thoddea vorsam bhitor 50 lakham thaun dedd korodd molachim 350 fleattam vikon gelim. Kerollo hoi koddti thaun suprim koddtik prokoronn: henne prokoronn kerollo hoi koddti thaun suprinkoddtik paulem.
Suprim koddti mukar ayil'lea kesint hea bandpancho prodex koraulli niyontronn voloi kaido zari zamvchea vellar - siarzhodd 2 (kaido zaryek yemvchea vellar toddik lagsar tedollch nirmann asl'lo zago) va siarzhodd 3 (tedalla khali zago) veaptik yemvchea tosolo osl'logi mholl'lleavixim tirp divonko asl'lem. Vixoyachim sodhnam cholomvcheak suprinkoddtin togoneanchi ek somiti rochli. Somiten porisor somrokxonn kaido 1986 zaryek yetana to siarzhodd 3khal (khali zago) asl'lo. Bhandpam nirmannak nixedhit zago to zaunas l'lo mhonn apli vordhi dili. Hea vordhecher hondvon 2019 me mohineant aplem tirp dil'lea suprinkoddtin tim char bhandpam eka mohinea bhitor kosllaizai mholl'llem tirp dilem. Fleattam malokanche kollvolle ani vollvolle sangche noim. Bhandpam uromvcheak kaim punni korunk zatagi mhonn kerollo sorkaranyi pollelem. 2019 sopttemborant porot tirp dil'lea suprim koddtin kerollo sorkaran apnnak axvason dil'lea prokar 138 disam bhitor
36 Veez Konkani
bhandpam kosllaizai mholl'llem tirp vachlem. Fleattam malokank tatkalik porihar zaun eekleak 25 lakh bhandpam nirmapokamni kerollo sorkara mukantr dizai mhollem koddtin. Tedoll thaun'nch fleattamni rauteleank khali korchi prokria arombh zal'li. Fleatt malok tollmoll'lle. Zaititlim protibhottonam zalim. Punn sogllem vyorth. 2020 zonouri 11 ani 12 tariker sudharit rimott konttrol
sfottokam mukantr thoddeach sekenddanim bhandpam dhornnik soma zatana sogllem sompodlem. Aplea jivitachi soglli urounni tea fleattamni gal'le, nivrit'ti jivit sarn as l'le, piddent koxttonche, bhurogeanche xikap, kazaram korunk asl'le ani her tea fleattamni
jietole. Aplim fleattam kosllon vetana zaiteank bhaddeachim ghoranch got zalim. Nizaiki bhirmot. Soglleankyi ek lisamv: anyeka vatten, suprinkoddtin itlem kotthor tirp dinaye asl'lem mholl'lleatosole kanun togoneyi asat. Zallizage vaparotelea sobharam prokar bhandpank koblat dil'li veustha - sorkar ani tholli-i somsthe ani tacho odhikari vorg hanchi chuk mhonntat. Eka vatten hantu sotyi asa. Odhikarimni kaide – kanunancho arth sarko somzal'lo tor, bhandpam nirmapokancha puslounneak kan haloyinatl'le tor moroddu prokoronn itlem gombhir rup ghetemna mholl'lleant sot asa. Moroddu mat noim, bharotbor protyek zaun lhan-vhodd xheramni bhandpam nirmannak koblat ditana gal'lim xortam bhandpam purnn zatana zari zal'lim asanant. Tori bhandpam provexak koblat, ghor sonkho, viz sokot, udak iteadi soglleo soulotayo melltat. Bengllur tosolea xheramni nirnam' kel'lea tollim, kalveo iteadincher ghoram,
37 Veez Konkani
oparttmenttam bhandun diteleyi morodduntlem prokoronn sorvank asat mholl'llem aikon yetana kitem ek lisamv. mhonnchem? kagdam-potram iteadi sogllim sarkinch korn ditat. Tosolim ghoram, oparttmenttam vikonmyi vetat. Khoinchyai vellar vixoi voir poddtana mat sogllem sompta. Kanunant ‘giraikamno chotrai!’ (Buyers Beware!) mholl'llo vixoi asa. Ho kitlo voroun polleleari Ech. Ar. Allvo pavana. Ott'ttare kerollantlea ------------------------------------------------------------------------------------
Ttomichi bojett ttomi pam-i ukoln pattim amsoran ayil'lo. ' kroxi kaido pattim kaddije' mhonn tacho naro. Kroxik mhonntat ' paus na... Udak na... Amchea belleak mol na' dekun
ttomin sohokar dilo. Ttrakttoram pattlean padde, gorvam, gayo sokttank ekttaun ttomin mukelponn ghetlem. Punn tachea misamvank xellem udak votlem, ttiyor geas soddn roddonk lailem. Tti. Vi. R bobatt " molle il'lo... Molle el'lo"
38 Veez Konkani
' ambanichem' tti. Vi. R polletam sokkodd oddkoll. Roit mukhar vochanaxem sat att bearikedd... Paus na dekun udka ximvor... Cholche vatter khille... ' ttomik porno ugddas jivall zavun to pam-i ukoln pattim dhamvon ailo. 'roita mukar geloi... Tum meloi' gobbor singacho avaz sadlo. Titlear ardhem anglem mukar mell'llem. ' tum kitem gamvar nat l'loye?' 'amche roit pura ddel'lichea sorgar asat... Lonkddache khille margar...' ttomi choddpoddlo.
' atam...?' ' sokkodd ombanichem ' ttomi ximtti haloun boglek bostana tti. Vi. Bobattli. ' roit amchem zoit... Ulounneak dar sodam ugtem asa. Attra mohine pattim ghalunk toyar asam' atam ttomichea mobailacher avaz. Bojett monddon hacho suvallo...Nirmoll akkacho tallo. ' kroxikanchea vorvek chodd mol... Roitan khoim zai thoim vikyet. Monddi zata... E. Pi. Em'. Si. Zata... Roita kroxek borem mol mellta.'
' tuji kovita rauy... Sot uloi' ' roitank soportt korunk gel'lom. Thoim amkam bondho dd. Marog bondh, veattsop bondh, nett na, sett zaina...' ttomi uloun as l'lo. ' tujem sett?'
'dex videxant telak mol choddlam. Gaddiechea telak panch porsentt ses... Pottak vechea telak xembor tthokke ses... Geasak, glasak, ani peje nisak.....' ti uloyit't asli. ' hacho faido konnak?' ardhem anglem vichari.
' ombanichem' 'tujem nett?'
' hacho faido kroxi kroxikank...' ttomi nachlo. 39 Veez Konkani
korchea
Hamv vogo boslom. ' ddi. El asaje. Insur disaje' Ardhem anglem poile pauttim haslem. Tedalla ttomi nitt zalo. ' tumim atam mhoji novi bojett aika. Tti.Vi. Bondh.. Mobail bondh...' ' kitem novemsamv asa tuje bojettint?' 'pondra vorsank mat gaddianchi audi. Ani ghaltamv tacher ses...'
hamv modhench bobattlom..." rauy... Rauy..." ardhem anglem dolle vattartana, ttomi mhonnalo...' mhoji bojett aniki monddon korunk na...'
' porneo gaddio gujirik'
'maka ddroiving loisons asa... Insur yi asa... Punn fittnes na... Pondra vorsam chaki chodd porni zali. Varem sodam-i polyuxon zate asa..."
'fittnes sorttifikett natlear dha hozar zulman'
" tuji gaddi khoim asa?" ttomi vichari
' varem polyuxonak panch hozar ardhea angleak bott zokun.... Hamv dhondd' porari . ------------------------------------------------------------------------------------
40 Veez Konkani
Ayexa, ticha vixeant choddtik choritra-tika khalto zaizoi.
Dusroovosvor: lamoseri (adlea onkea thaun....) ami edoll mhonnasor onubhousil'lea onubhovank pollelear hanga amkam bharich aram' as l'lem.Punn o!amchim kallzam bhukel'lim. Kiteak mhollear thoisor amcha misamvacha anvexonnacho uzo asul'lo. Amkam
kollit asul'lem,vhoi khonddit amkam koll'llam,amcha doridr doihik unnem ponna vorvim amkam mukhlem mett kaddunk osadhy zalam.Sokla ascha suddgaddant bhorop bhorul'lem,zoran varem valltalem,bhorpak dhulli bhaxen usllaitalem,ruka titlea ubharayek ras ras zaun poddtalem.Tacha sokla odroxtt natlele thodde poinnari puron vetat.Ami hanga dusrem kitench korinastana rakonk zai.
41 Veez Konkani
Seminaricha eka kuddant ek loibreri,sobhar buk asul'le. Thoimsor aslelea bukank borea ritin manddunk na tem ami pollelem. Amkam tea bukank hat lagonk porvonngi mell'li. Vixitr thorachem bukancho songroh vhoi.Edoll mhonnasor pollenatlelea boudhd,xivo ani iteadi buk thoimsor aslele. Amchem gomon ani asokt eka ddairicher geli.Sobhar pornea lamaseri ya lamani xotomana thaun boroun dourul'lem mohotvachim ghodditam vivorsun tantu boroyil'lem.Sumar donxyim ani pon'nas vorsadim boroyil'li ddairi ti.Akhrecha panani asem boroyil'lem"hea vorsacha gimant bharich vhodd remvechem vadall ailea uprant eklo lama bhavo (namv atam mhaka uddasak yena)suddgaddant mellul'lo-lokacho monis poixilea porvotacher jiemvcho,ani hacha vixeantli khobar hea lamaserik tednam tednam pautali.To vanchul'lo ani sangata tache dog sangati soit.Ho bhavo ugrovadi bori
distalo. Kosem tea suddgaddak to paulo mhonn sangonk to opvalo na. Rosto lamb oslelea titlo cholon okhrek sokkodd somptana hangasor pavul'lo. Tednam thoimsor boro ek dex porvotam pois asul'lo.Punn bhumykap ani her prokrotecha vikopak lagon koxttak poddlo. "tea dexacho lok mostu ason,zhuz korcha svobhavacho tori sagvolli kortalo. Ho lok heach zagear jietalo.Grik rai olegsanddracha kulliecha khans vonxaullin boddga prodexantlea sobhar dexank jikon hancher odhikar choloyil'lo.Hem sot mhonn dakhle sangtat. "ho oporichit lok hes ya hesia mholl'lea eka striyecho puza kortalo. Hi stri eka vhodd porvotant jieta ani rajvottki choloitali. Ti mhollear sorvank bhyem tori ticho aradhon lok kortalo.Ti dexachi ranni nhoi.Tika sakrifis bhettoitalo lok.Tinnem xirap dilear konni zamv mortale. Dekhun odhikari soit bhietale tika.Tori lok ekameka mosran ani dvexan bhorun loddai kortalo.
42 Veez Konkani
"punn konn'nch omor nhoi mhonn ami tachi kanni aikon hasleamv. Hem polleun taka mostu rag ailo. Amcho bud'do hea striye titlo pobhavi nhoi mhonnalo. Ani hem ti amcher protikar ghemvcha mukhantr dakoiteli. "uprant ami taka jeunko diun lamaseri thaun dhaddlem. Apunn pattim yetana sot konn uloita tem somzonk zai mhonn sangon gelo. Taka kitem zalem mhonn amkam koll'llem na kiteak to khoncha rostean veta mhonn amkam tannem sangonk na. Amkam bhexttaunko daddlolo khotto spirit mhonn ami chintlem." hem pura, ghoddlelim ghodditam vorvim amche thoim bhorvoso ani utsah bhorlo. Tea vyokti vixeant koll'llem na tori ddairint boromvchem ekachchanne bondh zalim-padd ghodditam ghoddlelim ya ghoddchar asat mhonn hixaro dinastana. Chamddeacha kagdani akhrek boroyil'lem kitengi mhollear khonchagi eka novea zagea vixeant
ani thoimsor sagvolli korunk zai mhonn tillsil'lem. Lamank hea vorvim bhyem ya upadr natul'le mhonn suchit zatalem. Porvotam modlo monis borogi ya hesiacho xirap poddlagi tem ami nennamv.Ami chokit zal'leamvkonn ani kosoli ti stri hesia mhonn. "hea onboga uprant ami kovo-en lagim amcha sangata loibrerik yeunko vinonti keli.Thoimsor bukantlem vachun gozal kosoli mhonn vivharlem.Tannem kasva bori dischi apli gomtti haloun mhollem-"il'lexem. Mostu unnem ani jym kollit aschem grik rayacha fouje vixeant" "amcho dhorm' tornattea sthiter astana, tea disani, hamv hea seminarint ek sadhi jinni jietalom.Hi seminori poilem bhandlelea poiki ek zaunasul'li. Eka disa hamvem hea grik rayachi pouz hennentlean paxar zalii pollel'li. Titench. Mhaka tednam pon'nas vorsam-na,hamv anyeka fouje vixeant chintun asam-mhoza sot'tor vorsam prayecher" loyon zoran hasonk suru kelem.
43 Veez Konkani
Hamvem lat marlelean tu xinko kaddchem nattok korilaglo. Hem borench zalem.Nam tor haschem polleun mhatareak bezar zamvchem khonddit. Tannench ek pauttim sanglelem- hancha adlea jinni ya punor jinnye vixeant opohasy korinaye mhonn. "hem kosolem suchon mhonn hamv tuka zannkareak vichartam.Ugddas mornant nas zata polle?" "aha!" tannem zap dili. "bhava hol'li,tosem dista puro,punn sobhar pauttim tem pattim yeta, atam polleya,tumi ho vantto vachta mhonnasor mhaka tea fouje vixeant visronunch gel'lem. Punn atam hea vhodd bud'docha imaji sorxim ubho ravon her lama sangata ti fouz paxar zamvchi polleun asam. Vhodd fouz nhoi,kiteak mhollear sobhar soinik moron gel'le ya tankam jivexim marul'lem. Hem boddga dixantlea ranvotti lokachem kam'. Foujecho zonorol tachem namv ugddasak yena. "borem" tannem mundorsilem."to zonorol amcha lamaserik yeun aplea bailek ani burgeank nidonk asro sangata jeunnachi vileuri ani oktam magalaglo. Suddgaddacha
vattek goidd vicharilaglo. Tednancha seminaricha vhoddilan striyek raomvchem kanun virodh mhonn sangleleak asro dinatlear tumkaim na-kiteak ami ho zago hulpaitelamv ani aplea tolvarin sokddank jivexim martamv mhonn zap tannem dil'li. Osolem moronn melear ami monzati zaun mukhlea zolmant zolmazai poddtalem, dekhun ami striyek ravonk zago dil'lo ani amcha patkak bud'dho thaun mafi magul'li. "hamvem zaun tea ranniek ,striyek pollel'lem na, punn tannim puza korcha tea devi striyek pollel'lemaieo! aieo!" mhonn kou0en aplem hordem boddoilaglo. "kiteak aieo?" hamvem vicharlem. Mhakai hea tacha kannye thoim vichitr asokt udel'lem. "kiteak?" "kiteak mhollear hamv tea foujek visralam zaunko puro, punn tea devi striyek nhoi.Tinnem mhaka salvosamv zoddcha mhoza poinnak toddou kel'lem sobhar xotomanam thaun. Hamv ek vinomr lama zaunason,ti bhitor yeun tondda voilem vostur kaddtana kudd toyar kortalom.Hamv tornatto mhonn
44 Veez Konkani
chintun ti mhojelagim uloili, sobhar soulam vicharunk lagli. Mhaka tika polleunko mon natul'lem." "kitem?-ti kosi distali?"lion vicharlem. "ti kosi distali? oh! bharich, mostu, oprotim' sundor zaunasul'li. Bhorpacher udemvcha sakall bori asul'li, porvotam voilea neketra bori,vosont kallacha fula bori. Bhava, mhaka vicharinaka, hamv mukhar sangina. Oh! mhojem patak, mhojem patak.Mhojem kallem pornem ustun aicha ujvaddak haddunk tom proiton kortai. Nam, hamv tumche bori povitr mhonn tumi chint'tat mholl'llem hamv opvatam. Tinnem, ek stri zaun mhoza kallzant uzo pettoila,to uzo kedinch palvana,oh! choddit,ani choddit ch" mhonntana tachi kudd kamptali.Tacha dolleantlea pontar dukham vall'llim."tika hamvem puza korcha bori tinnem mhaka kelem! poilem mhozo bhavaddt khoncho mhonn tinnem vicharlem ani hamvem vivorsun sangtana asokten aikonk lagli. Hamvem sanglea uprant mhonnali, "tum tuji vatt teag ani tujem salvasamv ya nirvann
kitench nhoi,hem unnea mouleachem mhonn apnnaunko thodde koxttatat.Tuka hamv choddit sontosachi vatt dakhoitam ani tuka puza korunk orh zaunascha devik dakhoitam." "kosoli vatt? ani kosoli devi?" hamvem taka vicharlem. "mog ani jinnyechi vatt!" ti mhonnali,"mog ch sogllea somsarak korta, ani nirvann sodhteleank ani prokroti mhonn apomvchi deuta!" "portun hamvem vicharlem. Khoimsor asa ti deuta? ani hamvnch ti mhonn ti ubhi zali,rayall distali,ani aplem hordem apoddn ti mhonnali,"hamvnch ti.Atam dimbi ghaln mhaka man di" "bhavano,hamvem dimbi ghali,vhoi ticha payank umo dilo,uprant lojeun ani papsal'lem kalliz gheun thoim thaun dhamvlom. Hamv vetana ti hasli,ani roddli.Ti mhonnali"bud'dhacho seuk to aik,hamv bodlaleari morana,ani ek pauttim mhaka puza kel'lea tuza sangata hamv rautam!" "mhoza patkam khatir hamv roddlam ani poxchat'tap paulam ani punor zonmant tori hamv tika visronk sokana dekhun mhaka
45 Veez Konkani
sasnnik xanti mostu pois asa" mhonnon kovo-en roddalaglo. "ek haseaspod droxy tem.Attxim vorsam prayecho svopnnant polleyil'lea eka sobhit striyek chintun roddta.Eka burgea bori. Tikach don vorsadim tannem pollel'lem mhonn to patyeta. Punn mhozach karannak lagon mhaka mhataro roddtana polleun tachi bhirmot disli.Lioki tosench bhoglem. Ami tacha patticher hat ghaln ek padd ,opovitr svopnnacho boli tum zalai, tem-i mostu vorsandim mhonn taka somadhan kelem.Okhrek tachem roddnem raulem. Ti stri khoncha dhormachi tem mhaka kollit na ani hamvem tea vixim porva korunk na. Bohuxea padd ch dhorm' asonk puro mhonn to mhonnalo.Ti dusrea disa sakallim fouje sangata pattim geli ani hamvem tika uprant polleunko na, aikonk na.Ticho pattlavo korinaye mhonn mhakach hamvem att dis kuddant koidi korun dourul'lem. Ti foujechi khori zonorol zaunasul'li, rai ya ranni nhoi. Porvotank utron
eka zagear apnnak sorvani aradhon korunk zai mhonn tichi ichcha zaunasul'li. Porvotam utron khoncho dex asagi mhonn ami tache lagim vichartana, tosem mhonn patyenni asa mhonn tannem zap dili bezarayen. Hea ya adlea jinnyent ujeacho puza korcho lok thoimsor jietalo mhonn khobar asul'li. Sumar tis vorsadim eklo lama dhean korunk ek vhodd xikhor choddon gel'lo.Pattim yeun aplem ek odhbut pollelem, xikhor utron mollbacher uzo pett'talo.Tem ek dixeavo (vision) ya kitengi mhonn to sangonk soklo na. Uprant portun to kamplo. Taka tea ghodditancho ugddas dhosilaglo. Roddon'nunch to chol'lo.Ek hopto dislo na. Uprant to hea vixeant kitench uloilo na. Ami hea vixeant chodd bhorvoso ani ulounnem kelam ani ami ek pauttim tea porvotak choddteleamv mhonn nirdhar kelo. (dusro ovosvor somplo.)
46 Veez Konkani
“Mog”, “sompot” ani “zoi” bhit'tori yeuchak zaina mhonntati.
likhnnar : dikxa vi. Kinni 2nd pi. Yu.Si ‘kenra pi. Yu. Kalez’ eka gavantu, ek ghora takun donparavella ekli bail monixi bhair et'tana, tigele ghora agomnnant mukhari teg zonn mhalgodde mhantare dhovenchi khadd vadd'ddoun bixle dista. Tika tan'ni konn mhonnu got'tuna, zaleari-i tim tanka ghora bhit'tori apoita ani jevann korchak sangta. Tedna tan'ni sangtati tugele ghoracho yojman bhit'tori asvem mhonnu? nimgitati. Ti bail monixi sangta na migele bam'munnu ghorant nanchi tan'ni kamari bhair asati, yeuche sanjevella zat'tole mhonnu. Tedna tan'ni teg zon sangtati toxim zal'lari amhi
Sanjevella tigele bamnnan ghora yet'teri tim pura vixoi bamnnak sangta, tedna bam'munnu bailek tem mhalgoddeank bhitri apouchak sangta. Ti tanka at'ta bhit'tori yeyachi mhonnu apoita. Tedna tem mhalgodde sangtati amhi teg zonn ek vella sangatak bhit'tori yeuchak zaina !!! mhonntati. Tedna bail monixi nimgita iteak tumhi ott'ttuchi bhitri yenachi mhonnu. Tedna eklo sangta migele namv “sompot”, tagele namv “zoi”, ani tagele namv “mogu” mhonnu!!!. Tumhi bhit'tori vochchunu tumgele bamnna lagi nimgiachi konne survek bhit'tori yeuka mhonnu ? sangachi mhonnta. Tedna bail monixi bamnnalagi ho vixyu sangta. Bamnnak bhari khuxi zat'ta. Tedna bail nimgita survek amhi konnak bhit'tori apovea ? mhonn nimgita. Tedna to khuxiri amhi “sompot” k ghora apovea, tanne yeunu amgele ghorant sompot, duddu, bhangar, bhornu yevo mhonnta. Tedna bail
47 Veez Konkani
sangta naka amhi poile ‘zoi’ k bhitri apovea tedna amgele kam' purai zoi tat'ta mhonnta. Oxim han'ni ulouche purai bhitri boisun chorcha aikota axili tangele dhumv bhitri takun yet'ta ani an'nalagi sangta. An'na ani am'ma hanga aikoya amhi survek “mog” k ghora bhit'tori apovea tanne yeunu amgele ghor bhori sokddamni eka meka mogan aslarich chond mhnn sangta. Ani bhair yeunu tumgele teg zonant “mog” konn tan'ni bhit'tori yeyachi mohonnu sangta. Tedna “mog” bhitri yet'ta. Tagele magxichi “zoi” ani “sompot” bhitri yetachi. Tedna ti nimgita tumhi koslaik bhit'tori yet'tar asati. Tedna tan'ni sangtati “tuqhi poile “sompot” k apoil zalari to ekllochi bhit'tori yet'ta axilo. Toxinchi “zoi” k poile apoile zaleari
“zoi” ekllochi bhit'tori yet'ta axilo. Tumhi “mog” k poile sthan diun “mog” k bhit'tori apoila nomve tea nimit'ti amhi tagele magxichi yeuka poll'lle. Khoim “mog” asta ki thoim “sompot” ani “zoi” astachi. Kednai “mog” k zoi asta. “mog” chi soty ! sotyochi mog !! mhonnu sangtachi. Tedna ausu ani bapusuk dhuvele “mog” orthu zat'ta. Tan'ni mukhauyele jiun sokddale sangat mogan asun jiun sarthok pautachi. Toxi zaun orthopurnn soteachi “mog” k kednai devu borem korta. ‘zoi konknni mata” (vilfi rebimbos smarok vizpoinnari sahit spordheak ayil'li ek kanni)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bhima-koregamv kejint novesamv (filip mudarth) molam vixim boroijye mhonn chintlelem. Punn, ek mohotvachi
khobor aili don disam poilem. Omerikachea voxingtton postt disallean hi ujvoddak haddli.
48 Veez Konkani
Bhima-koregamv mholl'lli kez vachpeank ugddasant asonk puro. 2018 zoner 1 vyer, dolit songhottonam moharaxttrachea punne lagxilyye hye holl'llent, 200 vorsam poilem pexva anim istt inddia kompnnechea dolit zhuzari asl'lea soinam modhem zal'lea zhuzant moronn paulelea dolitank xrod'danzoli diunko ek sobha zomleli. Pexva voilea zaticho (bamnnacho) dekun hi dolitanchi sobha atanchea voilea zaticheank koddu lagli. Tanchyer homla bol zalo. Hea maramarint ekleacho jivo gelo. Hye maramarichi zovabdari dolitank pattimbo dimvchea thoddeanchyer polisamnim thapli. He manovik hokkam khatir vaurun aschye namnnechye zonn. Punn, bharoti-i sorkaramnim yedoll poroeant choloun vel'lea nitim
virud'dh koddtimnim veaz manddun vorchye zonn. Adivasi anim dolit hea somajechea merer jiemvchea lokak tanchea rannam anim bhum-i thaun nikllaun ti suvat khasgi korporett somstheanchea odhin korchi nit horyek sorkar choloun aila. Aplye bhum-i- khatir vo rann-hokkam khatir adivasi toxem dolit andolon korun aileat. Hankam noksolancho protsah mell'lla. He noksol dhorni-ponda liplele dex drohi apot-kalin zhuzari mhonn sorkar arop manddun aila. Hanchea hea zhuzant thoddea xohori noksolancho hat asa oxem sorkarachyem sangnnem.
49 Veez Konkani
Oxem, hea bhima-koregamv kejint pattlea tin vhorsamnim solla zonnank polisamnim bondh kelam. Tankam eka proza-probhutvant mellaje tosleo niticheo souloto mellonk nant. Vellar koddtint hazor korunk nam. Kossolo polis riportt nastam, zayit'to temp zoilant koid korn dourlam. Hea solla zonnam poikim, amchea konknni potramnim jesvit yazok fa. Stten sami vixim vachunk mell'llam. Kiteak, to yazok dekun mhonnyet. Urlelea pondra zonnam vixim vachunk mell'llelem nam.
Hanchea modhem, rona jekob vilson eklo. Ho kerolla mullacho, kol'lom' jil'leant zolmal'lo. Dil'lint zovahor lal nehru yuniversittint tachyem xikop zalem. 2001 isvechea parlomentt homlant hat asa mhonn koid kel'lea gilanik soddije mhonn chol'lelea songhorxant to eklo
fuddari aslo. Tea uprant Committee for Release of Political Prisoners (CRPP) mholl'llem songhotton to choloun aslo. 2018 isvent to londdona thaun PhD zoddchea khatir ek risorch pepor boroun aslo. Tea eprilant, taka punne polisamnim Unlawful Activities (Prevention) Act (UAPA) hea kaiddeakhal koid korn bomboi bhailea taloza senttrol zoilak haddlo. Teach disa, mumboi, anim nagpur xeramnim ani panch namnnechea chintpeank, boroinnorank, vokilank anim samojik zhuzaroeank koid kelem. Tea nontor, samik dhorn, ott'ttuk solla zonnank koid kelam. Hankam azun boil zauna. Protyek zaun, rona vilsonachea lepttop kompyuttorachyem hardd ddisk, fonam anim vegllim ilekttronik oivoz polisamnim zopt kel'lem. Polisanchea sangnne promannem, tachea lep-ttopant bharich akant ubzamvchim dha "lettoram’" aslim. Hea lettoram promannem, modichi hotea korche babtin plen, zai zal'lo zhuza-saman anim duddu osole vixoi asle. Hoidorabadi kovi voroura ravo
50 Veez Konkani
hachim i-moilam takayi koid kel'lo.
aslim
mhonn
Vilsonachea ddifens vokilan, hea hardd diskachi khori ddijittol kopi koddti thaun gheun omerikantlea osolea tontrikotent namv vel'lea digital forensics firm Arsenal Consulting hangasor dhaddleli. Hea kompnnen fukottak 300 vhoram voir sodnam korn, tancho riportt dilo. Ho voxingtton postt disallean sarkhem voraun zalea nontor porgottlo. Omerikant osolea somosseam vixim khas tantrik mahet aschea tin vevegllea svotontr zonnank arsenol konsoltting kompnnecho vimorso dakoun tanchi obhiprai "hem sogllem sot’ mhonn khatri kelea uprant voxingtton posttan hi khobor chhapli.
Hi khobor atam amchea ’svotontr’ madhyomamnim porgottlea. Kal NDTVn ordhea vhorachi vixex vordibhasabhas legun keli. Tantu arsenol konsoltting kompnnecho malik mark spensor uloilo. Tannem sangchea promannem, 2016 zun 13
vyer rona vilsonachea lep-ttopant nett-voir mholl'llem ek malware rigoilem. Hem rigounko, voroura ravo hachea namvim ek fek imoil vilsonak dhaddlem. Patiennen vilsonan tantum attapunn aschea linkachyer klik kel'lench hem voiros tachea hardd ddiskant ghuslem. Hem kel'lea opradheacho irado aslo vilsonachyer dollo dourcho anim taka sampddaun ghalcho. Spensoran hem konnachyem kam' mhonn yedoll sangonk nam tori, hem sorkari kam' mhonn somzateleank somzota. Atam, vilsonacho vokil he dakle
51 Veez Konkani
koddti mukar dourtolo. Amchi nitichi vyousta koxem he dakle voroita tem polleunko asa. Akhrek
sotachi jik zaije mhonn sorv sarkhem chintele axetat. ---------------------------------------
Straight Talk
Decoding chhotebhai’s ‘THE JERUSALEM CODE’ -*Fr. Cedric Prakash SJ
Decoding is never child’s play! But when one is entrusted with the task of sifting and sieving the past, present and future, the fact from the fiction, the possibility from the
impossibility, the probability from the improbability, the simple from the complex, then one is not merely decoding but in actuality, developing a new code as complicated and essential as one’s DNA!
52 Veez Konkani
‘The Jerusalem Code’ is exactly that: a significant attempt to give the Church (particularly in India) a new code which prompts for a more sincere examination of conscience and deeper commitment; for reform and renewal. The author himself puts it succinctly in the Preface saying, “This book is an honest
attempt to study the life and mission of the church in the Past and present, and to present a vision of the church of the Future”.
chhotebhai (who begins his name with a small letter ‘c’) is no stranger to Scripture, Theology, Church History and to the Catholic Church at large; he is an erudite scholar grounded in painstaking research. ‘The Jerusalem Code’ is his fifth book; besides, he has also authored hundreds of articles on a whole range of subjects. chhotebhai is a former National President of the AllIndia Catholic Union and a former Director of the International Council of Catholic Men; all his writings therefore are naturally shaped with the deep experience and rich expertise he has garnered through his involvement in various institutions and fora, both within
and outside the Church. He believes in ‘Straight Talk’ which sometimes also gets him into controversy. ‘The Jerusalem Code’ is no ‘Da Vinci Code’ but in a very different way, as gripping! It is a ready reckoner for those who would like to have a glimpse of the Church’s past and a more studied understanding of the present. The final section which delves into the ‘Future’ is perhaps the most fascinating: it takes the reader on a heady roller-coaster ride of what could be the Church of the future. Yes, there are fantasies (and the author has the right to fantasize); but the nine chapters here cannot be wished away, because in the light of today’s realities, they do make plenty of earthy sense and are pregnant with possibilities of a very different tomorrow. The 356-page ‘tome’ (if it can be referred to as one) weaves delicately into a host of sensitive issues like papal infallibility, clericalism, celibate clergy, women priests, divorce, and remarriage. There is certainly no ready-made, black and white answers to several of the
53 Veez Konkani
issues which the author touches upon; however, the very fact that he does refer to some contentious matters, makes a concerned person reflect a bit more on these issues and see how best they should be addressed today. In a fairly ‘general’ work like this, when many issues are addressed, some seemingly important ones are left out. This is to be expected. The author never makes a defense of trying to address all issues that are at stake. chhotebhai takes legitimate pride of his devotion to St Francis of Assisi, to being a kind of a Franciscan himself (changing his name to ‘chhotebhai’ meaning ‘friar minor’ or ‘little brother’) and of his unabashed delight of Pope Francis’ papacy and teaching (including the fact that the Pope is named after Francis of Assisi).Throughout the book, chhotebhai makes no effort to hide his proclivity to Franciscan spirituality and to Ignatian spirituality; the book is heavily referenced to Jesuit authors, examples and to a typical Jesuit way of proceeding which includes ‘the discernment of spirits’ to ‘the
prophetic role of the laity’ Very symbolically, chhotebhai completed writing the manuscript of his book on 4 October 2020, the Feast of St Francis of Assisi. On that very day Pope Francis gave to the world his latest Encyclical ‘Fratelli Tutti’; on hindsight, chhotebhai could have perhaps added another Final Chapter to his book with the title ‘Past, Present, Future’ with some key insights from the radical and transformative message of ‘Fratelli Tutti’. This would certainly have qualitatively enhanced the direction which ‘The Jerusalem Code’ provides. That apart, chhotebhai, through his pathbreaking book, has done a great service to the Church in India. There is today a lamentable decline of serious reading in Church circles, leave alone scholarship. Many tend to get overwhelmed with superficial communication and instant ‘education’. Given its contents (both facts and fiction, his-story and herstory) ‘The Jerusalem Code’ is like a breath of fresh air; a must-read for all: particularly Bishops, priests and religious, for those in formation and
54 Veez Konkani
for all laity. Eminent Theologian Rev Dr. T.K. John SJ in the ‘Foreword’ to the book, appropriately defines chhotebai’s role “In the area of
religion we have believers with a heightened sense of the right order established by God who are concerned with the full compliance with the divine plan for the human family. God’s plan and initiatives are for the welfare of God’s people. God’s ambassadors are expected to facilitate compliance with the divine plan for the people.” ‘The Jerusalem Code’ does exactly that! It is straight talk with an old code in a new idiom; very similar to God’s command to St Francis of Assisi, “Go and Repair my Church!”
INDIAN CATHOLIC FORUM Mega Mall, 3rd Floor, Noronha Crossing, 63/2C The Mall, Kanpur-208001 Email: noronha.kp@gmail.com Tel: 9415130822 Price: Rs 399/-, US$10, Euros 8
12 February 2021
*(Fr. Cedric Prakash SJ is a human rights & peace activist/writer Contact: cedricprakash@gmail.com)
The Book can be ordered from: ------------------------------------------------------------------------------------
Bhum-i sudharonn zagriti haddl'lo dublleancho vokil xirtaddi vilyom' pintto smoronn -dda| eujin ddi’soza bollie
xirtaddi vilyom' pintto nohinch dokxinn kon'noddant, bogar okhea kornattokant sobharank vollkicho 55 Veez Konkani
ek krantich asa kel'li. Tea kanunancher aplench ek pustok boroun sadhea lokak tem vachun karearupak yemvcheant tacho hat aslo promukh.
durbolleank kumok korcho vokil ani ek khoro somaz seuk. Gelea 2019 febrer 17 ver aplea 79 vorsam prayer to devadhin zalo ti songot tachea kuttmak ani mitri vrindak bharich du:khachi. Ek kanunamni vixex zannvai ason, ek solohagar ani apli apt soloha herank diun tannem kel'li kumok her khonchyai vokilan kel'li na tosench fuddem zaleari korcheak na mhonnyet. To ek bolladhik bhaxonngar, tachea hetu vixeant to manun heranchea faideak zhujcho ek zhuzari. Durbolleancho ani gotihin lokacho to ek mitr zaunaslo. Krixi korteleancho to ek apt mitr zaun sorkarachem bhum-i sudharonn kanun jeariek ayil'lea sondorbhim tannem dokxinn kon'noddo jil'leant
Sadhea lokak bhum-i sudharonn kanunavixim sarki mhahet mellonk xirtaddi vilyom' pintton aplea somaz zomate mukhantr suddhall ani lokak somzonchea utramni uloun dil'li kumok konn'nch visroncho na. Heavixim potramni aplim lekhonam boroun uttoyil'lo avaz azun sobharanchea moti-katimni rombon asa. Tanne tachi hi kranti ani zagriti sobhar nemalleam mukhant, aplea pustokam mukhantr, akaxvanni mukhantr tosench aplea bhaxonnam mukhantr okhea dokxinn kon'noddant prosarl'li. Hea tachea okhondd porixromank sobharamni taka apoun sonman kel'lo tosench 2004 vorsa kornattoko sorkaran taka novembor 1, 2004 ver ’rajeotsovo proxosti’ dil'li. Xirtaddi vilyom' pintto aplea
56 Veez Konkani
zoitachi nisonn bharich yoxosven choddlo ani sorvank ek prokaxit divo koso zalo. Koxttanchi jinni tori tanne ti progotechi, manachi ani ghonachi keli ani durbolleanchea kallzamni biddar kelem. Tachi dur dixtt, sokot, tachem misamv tannem yoxosvi kelem. Videarthi zaunastam bharich koxttamni tachem jiun sarlem. Tori tannem tachem mon soddlem na, asokt soddli na ani misamv rauylem na. Ek namvadd'dik vokil zaun tannem uddupint namv vhelem ani apli mahet tosench sahet tannem durbolleank vanttun tanchea hokkam khatir to khollmit nastam vavurlo. Poilenchea ovibhajit dokxinn kon'noddo jil'leant tanne tachem bhum-i sudharonn hokkanchem misamv hatim dhorun prosar korunk survatil'lea vellar taka nennascho vyoktich naslo mhonnyet. 1936 march 27 ver to raimond ani meri magdelen pintto hancho dusro put zaun zolmalo. Vilyomachem attvea vorga poreantlem xikap holi enzols hoiyor proimori xalant xirtaddi zalem. Tea sut'turantlea
choddttavo kuttmamporim tanchem-i kuttam' arthik poristhitent oddchal'lem astam, vilyomachea kuttmacheamni tachea mam-babak vilyomak mongllur vo bomboik dhaddunk suchon dilem. Thoddeamni taka ghattak kafye tottant kamak dhaddunki sanglem. Punn vilyomak tea vellim aplea xikpacher bollixtth mon aslelean tachea mam-baban heranchim suchonam motim ghenastam vilyom' aplem xikap tacheach khuxen mukhar vhorundi mhonn sanglem. Aplea bollixtth chintpan vilyoman tannench zaun muddbidreantlea zoin hoi skulak bhorti zaun tachem es.Es.El.Si. 1956 isvent sompoilem. Xikap sompoilem horyeka disa xalak vetana pattim mukhar so-so moilam cholon vochon.
57 Veez Konkani
Ho moila fator utral'lea vilyoman, aplea xikpacho utral'lo vilyom' tea vellar herank zalea es.Es.El.Si. Xiktoch kamak lagchem tem sodanchem aslem tori vilyomachea motint apnnem kalejik vochon unch xikap zoddchi obhilaxa asli. Punn vilyomak hatim poixe nastam tea vellar hoiskul zatoch ghora ravazai poddlem. Tori vilyom' tachi holl'lli soddn xohorank vochon kam' pollemvchea bodlak, apleach holl'llent kam' sodhilaglo.
mhonnonk zalem na. Vilyom' thoimsor xikounko kobul zalo ani opnnak mohineak mellche ru. 10 tannem postt afisant ek khato ughoddn thoimsor dourle ani eka vorsant tannem ru. 120 zomoile.
To khonchye tori kam' korunk toyar ason pisantur zal'lea vellar, vilyomak thodde poixe korcho sondorbh udelo. Tacho kon'noddo xikxok pi. Krixnno ravo zo aplem prayesthanchem xikxonn karyokrom' choloun asl'lo tannem vilyomak 18 vorsam voileank zomoun tankam xikap somaz salant diunko taka mohineak ru. 10 ditam mhonnalo. (ravak sorkara thaun sohai zaun mohineak ru. 20 mellttale. He ru. 10 xikounko pustokam ani itor gorjechea khorchak vetalo.)
Vilyomak apli kalez jinni mukharunk mohan kumkedar zal'lo devadhin dda| gururaz bhott zo muddbidri zoin hoiskulant inglix xikxok zaunaslo. Vilyoman sangl'lea prokar, gururaz bhottan uprant choritrent em'.E. Ddigri zoddli bonoras hindu vixvvidyoloya thaun bandpa bhailo videarthi zaun ani uddupi em'.Ji.Em'. Kalejik bhorti zalo ek uponeasok zaun. Jen'nam to vilyomak mell'llo ani vicharlem tum kitem kortai vilyom' mhonn. Vilyoman taka sanglem ki to krixnno ravachea somaz salant. Gururazan vilyomak vicharlem kalez xikchi kaim urbha asagi mhonn ani
hem suchon vilyomak naka
58 Veez Konkani
ten'nam viyomachye motim unch xikpachem kittall porot prokaxlem zogllanneaporim. Tannem taka zovab dili vyoi mhonn bharich aturayen ani mhonnalo vilyom' khonchea kalejik vechem tem kollit na mhonn. Ten'nam gururaz bhott taka sangalaglo ki, taka em'.Ji.Em'. Kalejint provex mellonk apunn kumok kortam mhonn zomysor to xikoita, tosench ravonk, jeunnak apunn kumok kortam mhonn.
Tacheach xikxokachea bhorvaxean ani kumken, vilyoman postt afis khateantle aplem ru. 120 kaddle ani uddupik vochon em'.Ji.Em'. Kalejint 1958 isvent taka provex mell'llo. Eka hofteak konn'nna gururaz bhottan vilyomak ravonk asro ani khann dilem.
Vilyomak kalez sompounko choddit kumok hea noveach zagear tem-i uddupi nogorant mhonn, tosench to eka kristamv kuttmantlo astam... Hem sorv gururaz bhottan chintun, gururaz bhott vilyomak gheun rokh fernanddisak, atancho em'.Pi. Askor fernanddisacho bapoi, zo uddupi bordd hoiskulant mukhelmestri zaun nivrit't zal'lo ten'nam, uddupik vochon mell'llo. Ten'nam jim utram rokh fernanddisa thaun taka mell'llim tim taka tachea jiunant sodanch moti pottolar martalim mhonn polleun gururaz bhottachi ani rokh fernanddisachi vixexota. Rokh fernanddis mhonnalo khoim, "gururaz bhott, mhojye tosolea eka kristamvan eka vilyoma toslea kristamvak tujye sorxim haddunk zai aslem kumok axeun, punn tumvem eka brahmonnan eka kristamv videarthik mhojye sorxin kumkek haddlem-i..." rokh fernanddisan gururaz bhottak bhas dili ki khonchyai ritin vilyomak zai zal'li kumok apunn ditam mhonn. Osem kumkecho bhorvaso melll'lo vilyom', atanchea jil'la koddtichea vattarant ek kudd bhaddeak
59 Veez Konkani
ghemvcheant yoxosvi zalo. Tyechvellim rokh fernanddisan vilyomak monnipal okaddemi of zonrol ejyukexona thaun lon skalor xip mellonk yoxosvi zalo vilyomachem xikap ani itor spexol xulk bhorunk. Bharich huxar videarthi zaunasl'lea vilyomak hem skalorxip nohinch tachea bi.E. Xikpak, bogar el.El.Bi. Poreant lablem. Bharich sontosan ani hem'mean vilyoman kanun ddigri zoddli ani aplea vrit'te mukhantr to tachea skalorxipache poixe pattim bhorunk soklo. Kalejint videarthi zaun vilyom' her hoiyor proimori videarthink ttyuxon diun thodde poixe zomoitalo. Vilyomak ek bhoradhik bhaxonngar zaun talent aslem. To prekxokam nixxobdh ravon tachem bhaxonn aikoncheporim korcheant bharich huxar aslo. Tachea talleachi ghomonddai hea vixex denneak tannem buneadh ghal'li hoiyor proimori xalant ani em'.Ji.Em'. Kalejint piyusi kortana. Vilyoman sangl'leanusar, xirtaddi hoiyor proimori xalant to bharich
pokri asl'lo khoim. Taka xist xikounko xikxok rovi hegdden klasint sanglem ki ek bhaxonn spordho astolo ani to taka khonchyai eka videarthichem namv kaddttolo mhonn tannem dil'lea vixoyar bhaxonn diunko. Kaim ho mestri aplench namv kaddit mhonn chintl'lea vilyoman klasint mosteo korchem unnem kelem. Tori rovi hegdde vilyomachem namv uchartalo ani vilyomak tannem vinchl'lea vixoyar bhaxonn diunko sangtalo. Hem aplea xikxokachem ponthahvan svikar kel'lea vilyoman aplea bhaxonn talentachem kam' vrid'dhi kelem. Em'.Ji.Em'. Kalejint vilyom' piyusi xiktana, svatontr disak kon'noddant ani inglixant bhaxonn diunko namvam zai mhonn ek potr vanttl'lem. Vilyoma tachem namv uponeasokak diunko vetana tea uponeasokak motim dubavo bhorlo khoim - ho kosem itlea pokri videarthink ekameka uloun astana tachea bhaxonna mukhantr thondd aikoncheaporim kortolo mhonn. Toripunn tea svatontr disa, tannem bhaxonn arombh kel'lea thoddeach
60 Veez Konkani
sekundamni, vilyomachi bhaxonn dimvchi xathi polleun soglle videarthi thonddgar zal'le khoim. Matr nom-i, xikxok vrind, sibondi tosem em'.Ji.Em'. Kalez pranxupal ech. Sundor ravo soit zo kotthinn xistecho monis mhonn namvaddl'lo ten'nam. Hem vilyomachem lomv ubhi korchem bhaxonn kon'noddant aikal'lea tannem, ken'nam-i inglixant bhaxonn dimvcho to kon'noddant bhaxonn dilaglo khoim. Hea uprant pranxupalan vilyomak kalejint vividh skalorxippam mellonk kumok keli khoim. Xikpa urbhen bhorl'lea tosench mukhelponnant promukh aschea vilyomak kalejintlea xikpa tosench oxikpa chottuvottikanchea songh somstheamni odhyokx, karyodorxiche hud'de mell'lle. To nimannea vorsa bi.E.Nt astana taka ’ontor vortulamni unchlo videarthi’ mhonn taka rottori kloba torfen devadhin tti. E. Poin proxosti dil'li. Vilyoman yoxosvi ritin aplem kalez xikap 1960 isvent sompoilem. Rokh fernanddisan suchoilem ki tti. E.
Poilagim uloun sinddikett beankant kam' mellaxem kortam mhonn. Punn vilyoman aple dolle kanun xastracher dourl'le astam, nomriten vilyoman rokh mestrichea uleak zovab dili khoim. Tuka kanun xastrocher kitea titli obhiruch poddli mhonn vicharlelea sovalak vilyoman mholl'llem asa, to lhan thaun vhodd zatana tanne polloyil'lem dukh, soza, durbolleanche ani got adhar naslelea hal hoval, krixi dhoneamni dolitank koxttonchem pollel'lea taka tea koxtti lokak favot zannvai na kanun soloha dimvche nant tem polleun tancho ek datar zaun kanun soloha dimvcheak tannem mon kel'lem khoim. Osem kanun torbhiti zoddn niti khatir zhuzon hea lokak kumok korunk to axel'lo.
Vilyom' el.El.Bi. Xikon astam todde poixe zoddunk soklo. Hea pauttim taka eka injneran kumok keli, meskomam- tlea ech.Es. Naikan. Vilyoman sangl'lem ki to ek injner zaunaslo astam taka xida kam' diunko sadhy nasl'lem astam
61 Veez Konkani
tannem taka doftorant klarkachem kam' dilem, disak ru. 2 samballan uprant te ru. 2.25 zaun choddoyil'le. 1963 isvent vilyomak kanun ddigri labli. Tokxonn to kanun vrit'tek riglo ani taka sohakar dil'lo uddupintlo kheat vokil gresiyon si. Regon. Rajyki-i xastrachi zannvai zoddunk axel'lea vilyoman darvadd kornattoko yunivorsitti thaun em'.E. Ddigri 1965 isvent zoddli razki-i xastrant. Osem, vilyom' zaunko paulo xirtaddintlo ten'nancho proprothom' bi.E., em'.E., el.El.Bi. Ddigreo apnnayil'lo vyokti. Ek pauttim kanun vrit'tent ghuslea uprant vilyom' pintton bhilkul pattim pollel'lem na. Tannem tachi kanun zannvai ani bhaxonnachem dennem nohinch niti khatir zhuzonk vaporli, bogar dubllea lokak tanchi hokkam sangon somaz sudharonn to korilaglo. Kornattoko sorkaran ten'nancho mukhel montri deurazo orosachea mukhelponnar krantikari bhum-i sudharonn kanun 1974 isvent zahir kortana vilyomak tachem misamv
ani patyenni vaddounko bohut ovkas lable. Hea vixoyar vilyoman sobhar lekhonam boroilim. Tim sorv mongllur diesejichea kheat hofteallea raknno potrar ten'nancho krantikari sompadok fa| mark valddorachea mukhelponnar chhapun ailim. Tinch uprant kon'noddak bhaxantor korn ’kornattok bhusudharonnesonkxipto porichoi’ namvar 1974 isvent krixi voklank adhar zaun porgott zalim. Hem pustok itlem famad zalem ki hach yo porgottnneo zaun 20,000 protio kek vikreak ghal'leaporim vikun geleo. Sadhea lokak xikxit korchi tachi xathi pollel'lea vilyoman lokak bharich sadhea ritir kanunachi vollok 1974 isve thaun to korit't ailo. Kanunavixim tannem tachim sobhar lekhonam kon'noddo ani konknni potramni tosem nemalleamni , ’zonovahinni’, ’mungaru’, ’udoivanni’, ’nouyugo’, ’bhouyovanni’, ’prokaxo’, ’raibhari’, ’poinnari’, ’mitr’, ’raknno’, ’divo’, ’kuttam'’, ’dirvem’, ’sondexo’ iteadi potramni boroilim. 2002 isve thaun ’daijivorldd.Kam'’cher sovalam
62 Veez Konkani
zovabi rupar tannem sobhar sovalank kanun mhaheticheo zovabi dileo.
montri zaunaslo ramokrixnno hegdde mukhel montri zaunastam, zannem ’ddisttriktt kounsil endd monddollo ponchait aktt 1986’ zahir kel'lea vellar. Hem pustok nohinch dokxinn kon'noddant vikun gelem bogar ximogga, hason, utoro kon'noddo, chikmogollur tose kurgant soit. Vokil vilyom' pinttochem odhik yoxosvi kam' mhollear, ’kanun dorxon’ konknni pustok raknno prokaxonan 2009 isvent prokott kel'lem. Prostut hacho sovo chhapo vikrear asa ani edoll 11,000 protio vikun geleat. Hea pustokak kornattoko konkonni sahityo okaddemi thaun 2007 vea vorsa proxosti lablea.
Vilyomacho vad aslo ki, prozaprobhutvak choddit orthabhorit koryet jen'nam ponchait pod'dhot thaun lokak sokot diun faido zoddunk. Kon'noddant tannem "jil'la porixot, monddollo ponchaitu kanunu hagu razokiyo zagriti" pustok 1986 isvent likhlem, jen'nam devadhin nasir saheb rurol ddevelopmenttacho
1974 isve thaun vokil xirtaddi vilyom pintto ek promukh bhaxonngar
63 Veez Konkani
zaun bhum-i sudharonn, krixikanchim hokkam, sarvozonik somzonni ani zagriti, osokreancher ani unnea sonkheatancher duxkriteam, iteadimni. Tannem vividh vixoyancher xemboramni bhaxonnam dileant kanun ani somajik songri vixoyamni kon'noddo, konkonni ani tullu bhaxemni. 2000 vorsa thaun 150 sarvozonik zagriti sobhemni somvidan ani manovi-i hokkam vixeant bhaxonnam dileant. Sorvam pras zoitachi sarvozonik sobha vilyoman sangl'li ki dolit roealint mongllurchea nehor moidanar ek lakh ponchvis hozar lok zom'l'lo. Vilyoman sangl'lem ki tannem mongllur diesejint sorv firgozank tannem bhett dil'li tosench karvar ani chikmogollur diesejint som'mellonam ani razki-i zagriti ubhzounko kristamvam modhem. Ek kheat kanunant porzollcho monis zaun, vokil vilyom' pintto sobhar songh-somstheamni mukheli zaunko sobhar magon asle. Osem to karyokari somiti sando, ddon bosko klob, uddupi (1959-1970) ani tacho karyodorxi (1964-1965),
gourou sando zaun inxurens kameleancho songh (1965-1995), milagris kalez koleannpur addolltea somiticho sando (1967-1977), skoutts komixonor (1974-1976), uddupi skoutts ani gaidds hacho upadhyokx (1978-1998), raknno sompadoki-i monddollicho sando (1975 thaun moronn poreant), monnipal sinddikett beankacho kanun solohadar zaun (1974 thaun moronn poreant), kotholik sobhecho mongllur prodex upadhyokx (1984-1985), ddisttriktt eddoltt ejyukexon ko-mitticho sando (1990-1996), uddupi vokilancho songh upadhyokx (1997), uddupi ddisttriktt ligol sorvisos othoritti sando ani si.O.Ddi.Pi.Cho addolltea kounsilacho sando morta poreant.
Vilyom' sangl'lea
64 Veez Konkani
pintton mhojyelagim prokar, milagris kalez
sthapon zamvcheavella osem ghoddlem. Milagris firgojecho vigar monsimFor ddi. Je. Ddi’sozak koleannpurant ek kalez sthapon korchi vhorti axa asli. Diesejichea vhoddilank tannem sobhar pautti hea vixim monoveo kel'leo. Tori, ekanekim hem yozon pattim ghal'lem. Nimanne, ten'nancho mongllurcho bisp dda| bajil ddi’sozan monsimForak ek suchon dilem ki, monsimForan tea kalejik pranxupal sodhun kaddunk zai mhonn. Uddupint vilyom' pintto bharich namvadd'dik aslo zal'lean, monsimForan taka milagris hoiskulacho mukhel mestri fa| vilyom' gonsalvisa mukhantr ek ut'tim' onubhovi pranxupalak sodhunk sanglem hea noveach kalejik. Vilyomak tacho guru dda| gururaz
bhottachi vollok asli astam, tosench em'.Ji.Em'. Kalejint dha vorsancho onubhou asl'lo astam, vilyom' pintton tachi bhett keli ani taka milagris kalejicho prothom' pranxupal zaunko tachi axa sangli. Punn, gururaz bhott choritra vibhagacho mukheli zaunaslo astam to aplem em'.Ji.Em'. Kalejichem kam' sakrifis korunk ani noveach kalejicho pranxupal zaunko toyar naslo. MonsimFor pranxupal sodhunk dedesprar zaunasl'lea sondorbhim, hea novea kalejik gururaz bhottak pranxupal zaun haddunk vilyom' pinttocher bhor poddlo. Xeuttim vilyom' ani fa| vilyom' gonsalvisan monsimFor ani gururaz bhottak sangata ghaln ulomvcho sondorbh ugto kelo. Don voram gururazo bhott ani monsimForan ulounnem kortoch xeuttim gururazo bhott pranxupal zaunko voplo milagris kalejicho sthapok pranxupal zaunko 1997 isvent. Osem, mukhyo zaun vilyom' pinttocha odharan dda| gururaz bhott poilye pautti eka kotholik kalejicho okotholik
65 Veez Konkani
porinnam' 2004 isvent taka kornattoko rajeotsovo proxosti ten'nancho mukhel montri dhoronn singhan dil'li. Her birudam vokil xirtaddi vilyom' pinttok prodan kel'lim zaunasat: ’2003 vorsacho rochona vrit'tipor vyokti’ poilencho rokxonn montri devadhin zorz fernanddisan dil'li zoner 11, 2004 ver, mongllurant ’sondexo vixex proxosti’ somarombha vellar, zagriti, manovii hokkanchea zhuzak an 1999 isvent, okhil bharoti-i konkonni porixoten 1997 isvent, ’jil'la simho proxosti’ loins kloban tachea kanun sevek kornattokantlea dha revenyu jil'leank ddi. Virendro hegdden prapt kel'li (1999), ddakyumentt of eprisiexon endd grattittyudd pranxupal zalo. Haka mukhel karonn'nch vilyom' pintto ani tache khollmit naschem sadhon. Krantikari bhum-i sudharonn chollvoll ani xirtaddi vilyom' pinttocho patr tachea mohan karbharak kheat zal'lo ani hacho
durbolleank dimvchea nisvarthi sevek daijivorldd.Kam' 2004 isvent, ’je. Pi. Somazorotno proxosti’ loknaik zoiprokax protixtthan, bengllur 2005 isvent, ’jiumanodo sadhone proxosti’ konfeddorexon of krixchon esosiexons, bengllur ten'nancho mukhel montri ddi. Kumarosvami thaun 2007 isvent,
66 Veez Konkani
bhor videarthink kanun xikoyil'lem. Kon'noddo sahityo som'mellona, uddupi, iteadi, iteadi. Hench nom-i astam vokil vilyom' pinttok tachea zolma gamv xirtaddint, voikuntto balliga la kalejin zomysor tannem 24 vorsam bhor videarthink kanun xikoyil'lem. Kon'noddo sahityo som'mellona, uddupi, iteadi, iteadi.
kotholik esosiexon karvar thaun sonman poilenchea kendr montri margorett allva thaun kumtta igorje holant 2008 isvent. Hench nom-i astam vokil vilyom' pinttok tachea zolma gamv xirtaddint, voikuntto balliga la kalejin zomysor tannem 24 vorsam
Vokil vilyom' pintto ek kuttmacho vyokti ani taka tachi potinn roji pinttocher bharich obhiman aslo. Zanchem logn 1979 isvent zal'lem. Bi.E., bi.Edd., ani el.El.Bi. Sonodeo apnnayil'li roji apli seva nitt'ttur hoiskulantlea videarthink 1979 isve thaun diun'nch asa. Tinnem mongllur diesejichea pastorol kounsilachi karyodorxi zaun 2004 thaun 2007 poreant seva dilea. 2001 thaun ti diesejichea kounsil of keatholik vimen hachi odhyokxinn zaunasa. Perompoll'lli ovor leddi of fatima igorjechea pastorol kounsilachi ti upadhyokxinn, vinoi yuvoti monddollo, vittlo, put'tur
67 Veez Konkani
progoti mohilla monddollo, ombagilu, uddupi ani chetono mohilla monddollo perompoll'lli. Tanchea dogam putam mhalghoddo cheton
poiki inglix
pradheapok zaun libeantlea al ansur yunivorsittint inglix vibhagant xikoita ani dhaktto provinn uddupint bapaichi kanun vrit'ti mukharita. 2004 isve thaun apunn kama thaun nivrit zal'lo zaleari vokil xirtaddi vilyom' pintto poilencheaporinch churuk zaunaslo. Holl'llentlea lokak
zannvai, kanun mhahet dit't aslo. To kriatmok ritin hea songhamni kam' korun aslo - progonea kounsiling senttor, mongllur, sioddipi, xri krixnno dhormosthollo vilez ddevelopmentt prajektt, loins klob, rottori klob ani striyanche songhsomsthe. Vividh xalamni to perenttttichors esosiyonamni xikxonnacho mohotv vixim zannvai diun aslo. Tachea jiunachem poinn, poilem zaun ek videarthi koxttamni bhoron uprant vokalot vrit'ti bandun haddn, ek somajik zhuzari zaun sokot naschea, poixe naschea, got naschea lokak patyenni diun, tanche khatir zhuzon tanchoch ek tallo zaun kel'lem tachem sadhon vakhonnchem toslem ek vixex. Suvat nascheank aplea bhum-i sudharonn kanuna mukhantr zagriti haddun az svotaHchi ast ascheaporim kel'lo ek dhir vir to. Tannem aplim talentam, uloup, boroup, xikap durbolleantlea durbolleank tanchem jiun nondon korunk upeog kel'lem ani tachea misamvant zoit zoddl'lem. Ho moha vi az amche modhem na;
68 Veez Konkani
tachim paulam mukharunk konni eklo mukhar soritgai?
viz taka sasnnacho vixevo magta.
------------------------------------------------------------------
Kola somsarant novi nirikxa bodlun yemvchem "ddan bosko" rongmondir "konkonni nattok sobhe mukhantr ddan bosko 70 vorsam thamvn nattokachea vividh rupank ovkas dimvn'nch ailam. Atam novea bodlaunneam borabor rongmondir
toyar zamvn asa. Novikoronnachem kam' edollchch survatun novesamvam borabor rongmondir toyar zamvchear asa" mhonnalo fa| melvin poul ddisoza, odhyokx,
konkonni nattok sobha, mongllur.
bosko rongmondir atam novikrit zamvn novea sobhayen bhortelem.
Konkonni, kon'noddo, tullu, beari sangata rongbhumyche vividh prokar prodorxonank pattlea 70 vorsam thamvn ovkas dil'lem ddan
1941 isvent zonon ghetl'lea konkonni nattok sobha somsthea mukhantr ddan bosko rongmondir 70 vorsam adim praromb zal'lem.
69 Veez Konkani
Nattokam mukhantr noitik mouleanchi jiun xoili ason dharmik sadhon mholl'llea dhyeyvakeakhal rongmondirak rup dil'lem. (nattok dvarim dharmik sadhon)
Hantum 650 boska asleo ani vixal tin salamni kodelam ghalunk ovkas aslo. Nattokak sombondhit sorv vostu hangasor vaprunk melltaleo.
sumarxim vorsam nattok, songit, Novikoronn poilenchye sobhayek nrity mellon vividh prokar hea ddan kitench bhadok haddinastam bosko salant prodorxon korun hem sobhar bodlapam korcho ud'dex hol zogot'tadyont kheatek asa. Pakeachem kam', pemytting, pavol'lem. Hozarom hozar boskanchi manddaull sangata prodorxonam, zomati, spordhe, vividh bodlaunneom korchcho mull lognam hea salant zaleant. Hem mongllur koraullichem proprothom' ud'dhex asa mhonn sobhecho rongmondir mholl'llea bhorman karyodorxi floidd ddimel'lon potr gajtalem. kortank kollit kelam. ------------------------------------------------------------------------------------
Kolangonn: jivitantlea modhur khinnank
songitacho rong bhorloli jinnye rong
mandd sobhann mhoinealli manchi xinkllent 229vem karyem 07-022021 ver sanjer 6.30 vorar
kolangonnant sador zalem.
70 Veez Konkani
Gaupi, karyem nirvahok roni krasta, kulxekor hannim surver ghantt vhazoun kareak chalon dilem. Uprant konknni kovi valttor
dantisan podam pattli kanni, motikonnantleo gozali sangun gel'leporinch vibin'n ritin jinnye
rong sador zali. Mhalgodde gaupi zoddem erik-zois ojherio hannim lokamogall pod kirak mog peracho
71 Veez Konkani
gaun lokamonam dadhos kelim tor, eltton pintto, velitta lobo, xorvin maben, sima ddisozo, axvin ddikosta, robin sikvera, loi velonttoin solddanha, axna ddisilva 72 Veez Konkani
famad zal'li ani loka monamni thir l'lim - sanddun gel'lea cheddea, kesar kollo, vengent dhorum, (talloerik ojherio) mamyge mam-i, ddurumv ddurumv, vid yu, handdiechim svopnnam, ttoitt fitt jins, jinnyechi xikxoki, ghorant anz, haddta ugddas, rosa dis, gongo (tallo- loi valenttoin) podamni lokak dholoilem. Rahul pinttochea mukhelponnar nach sobhann pongddachea snehit pintto, ddelixia pirera, ddiana menddonsa, korixma montero, glenina, jiun sid'di, venessa ani lenitta ddisozo hannim nach sador kele.
ani orunn dantin vevegllea podank tallo dilo. Kallachea dhamvnnent
Hye vellim valttor dantisan erik-zois ojherio zoddeak ugddasachi kannik dili. Yuvo songitgaranchea mellintlem beandd choritrachem songit opurbayechem asl'lem. Loi valenttoin solddanhachea mukhelponnar peattson pirera, oivon pirera, rikit sons, rubon mochado ani alstton goms hannim vevegllea vhazantramni songit sobhoilem.
73 Veez Konkani
Kareachye surver inglenddantlem konknni songotton es.Ke.E, londdon hannim lokddoun vellar somosar bhorchea 750 spordhikank manddun haddlolea gayan sfordheachea nimannea hontachea spordhikank man kelo toxem jikpeank inamam hatantor kelim. Mandd sobhann hud'dedar erik ojherio, luvi pintto, kixor fernanddis, ani sunil montero hazor asl'le.
Ttivi nirupok orunn dantin karyem samball'llem.
(tosvireo : stteanli bonttvall)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Viz kovitrinn osunta ddisozak ddoirekttorett of chaildd prottekxon, kornattoko sorkar mongllur jil'leak sohaiki zamvn vinchounn kelea. Viz tika sorv yox axeta ani mukhlea jivitant aniki unchayek pavonk otregta. Porbim tuka! ------------------------------------------------------------------------------------
Choli
chortali
***** bhukechea zallak pott tichem pattik lag l'lem kamuki dadleachi nodor ticha ordem ugtea hordear
auy ******** khali pott bhuken vollvollta ballank tichea khauvonko
74 Veez Konkani
dhoddboddta koxttancha khursak veng marn bhurgeank vaddoita teag korn
sontosbhorit khuxal ek ya don bhurgim asondit ghorant
ful
korm'
****** sokallim ful lea fulak kollit na oltarik choddta ya hoklechea kesank ya nirjivo mhonxeacha kuddir okerik sukon dhornnik sarem mhonn
prai ****** tornattea prayer sokkodd sobhit tonddak pouddor, kuddik sugondh vonttank rong vellacho veg mhotare prayer kuddir poddtat mirio
******* ovoi bapaik polleunko zaina mhonn asreant soddlem sokkodd polleun cherko vhodd zalo atam to osro sodunk lagla opleam auy bapaik
bhurgem ******* ghoram aslear bhurgem kinn -osunta ddisoza kinna pamyzonna nad jivit --------------------------------------------------------------------------75 Veez Konkani
degechea tonnar dourlo bajvechea tacho naddo suttlo momeam potyer khonchlo dollo
peantta bhitorlo
humblo!
poilye pautti dekhchem hamvem vinngi choli dolleam mukhar jivo mhozo kamponk laglo asl'lom hamv kajchea rukar
(valenttain vixex!) kajchea paddint liplem cheddum dixtt tacher khonchtana tollea degechea rukar choddlom axek ankri futt'ttana hollu hollu ailem cheddum tollea kusin choltana udkant tache pam-i tenkun vodhon tachem fultana otreg mhoje kirlonk lagle pallam taka futt'ttana ani kitem korta konn'nna motint hamv chintana vollu tanne ghagro kaddlo
doniachea paddik demvl'lom hamv bio chorn konknneak vikcheak chintananch ek torunn ailo dhoniachea dhuvek araun dhorcheak hannem-i tachem xortt kaddlem mottvea chadd'dder udkak demvlo pautoch lagim cheddvak dhorun vonttam umeancho ximvor votlo hamvre baba kongal zalom
76 Veez Konkani
dolleam mukharch hem ghoddttana peantta bhitor humblo riglo korchem kitench mhaka koll'llem na
laglim humblean mhaka chabtana fantto tutton tolleant poddlom humbleak marunk vetana!
dolleamni dukham demvonk -asttin probhu, chikago --------------------------------------------------------------------------
Beetroot Cleanser
Put all the above ingredients into the electric juicer, extract the juice and serve cold topped with or without ice cubes.
By Violet Mascarenhas - Dubai Preparation time: 15 minutes Serves: 2 Ingredients: 1. 1 medium Apple chopped 2. 2 coarsely chopped Celery stalks 3. 1/2 cup fresh flat- leaf parsley 4. 1 peeled and coarsely chopped large Orange 5. 1 peeled small lemon size chopped Beetroot. Method:
Pineapple Smoothie By Violet Mascarenhas - Dubai Preparation time: 15 Serves: 2 Ingredients:
77 Veez Konkani
1. 2 coarsely chopped celery stalks 2. 1 peeled and chopped medium pineapple 3. 2cm piece peeled fresh ginger Method: Put all the above ingredients into the electric juicer, extract the juice and serve cold.
Delicious Prawn Biriyani Ingredients: 1) 1/2 kg big size prawns 2) 1/2 kg basmati rice 3) 4 big onions, finely sliced
4) 1 big tomato 5) 1 bunch coriander leaves, finely chopped 6) handful of mint leaves 7) 6 flakes big size garlic 8) 2-inch ginger 9) 6-7 green chillies 10) 3 cloves 11) 1-inch cinnamon stick 12) 1 bay leaf 13) 1 star anise
78 Veez Konkani
14) 2 black cardamom 15) 1/2 tsp black pepper corns 16) 1 tsp chilli powder 17) 1 tsp coriander powder (can add more if you want spicy) 18) 1 tsp cumin powder 19) 1/2 tsp turmeric powder 20) 1/2 tsp garam masala powder 21) 2 tbsp fresh yoghurt 22) food colour or 2-3 string saffron 23) 1 tbsp pure ghee 24) 4 tbsp oil 25) salt as per taste
- Add all spice powders and fry for a while on low flame - Add tomato paste and salt and fry on low flame for 5 mins or until oil separates in the sides - Add 1/4 portion of fried onions and mix well - Add yoghurt, stir well and fry for 2 mins on low flame - Add prawns to the thick gravy stir well and add 1 cup hot water and ook on low flame for 10 mins until prawns cooked well. - Switch off flame
Recipe:
To make rice
- Clean prawns, wash and keep aside - Make a fine paste of ginger, garlic and green chillies and keep aside - Peel off skin of tomato and make fine paste and keep aside - In a deep kadai, heat oil - Once oil is hot, fry onions till golden brown and remove and keep aside to become cool and crispy - In the same kadai, add cloves and black pepper and fry for a while - Add ginger garlic chilli paste, fry on low flame for 2 mins
- 1/2 kg basmati rice wash nicely and soak for 30 mins - In a cooking pot, add water till 3/4 level and boil - Add bay leaf, 2 black cardamom, 1 star anise, 1 tbsp ghee, salt and 1-inch cinnamon stick and rice and cook until rice 3/4 done. Drain the water and allow it to cool completely. Mixing up the Biriyani: - In a cooking pot, rub ghee at the base
79 Veez Konkani
- Take 1/3 portion of rice and spread and level it as 1st layer Delicious Biriyani is ready to serve - Add 1/2 portion of Prawn Masala with curd salad. and spread it nicely on the rice layer - Take 1/3 portion of Coriander leaves, 1/3 portion of fried onions and few mint leaves and spread on the layer - Repeat the same to the 2nd layer - Add the remaining rice as top layer, add remaining fried onions, coriander leaves and few mint leaves - Take 2 tbsp warm water or milk in a cup and add food colour or few strings saffron. Mix well and pour it all over on the top layer of Biryani. - Also, you can pour 1 tbsp ghee all over on the top layer and cover the lid and seal the sides with aluminum foil and keep on tawa on low flame for 10 mins ------------------------------------------------------------------------------------
80 Veez Konkani
Ttuna fix kottletts 1 ttin ttuna fix zai poddcheo vostu: A. Tel 1/4 ttispun jirem 1 chimtti sasamv bevacho palo chimttibhor boddixep 2 torneo mirsango 2 piav 1/2 " alem (kochor kor) 4-5 losunne boyo il'li konnpir bhaji
B. 1/4 ttispun bafat pitto 1/4 ttisfun jiroea pitto chimttibhor hollod 1/4 ttispun gorom mosala pitto C. 1 vhodd bottatto (ukoddn chirddi 1 tantim il'le bredd krombs korchi rit: eka aidanant il'lem tel gheun A tleo sorv vostu bhorsun eekch bhazun kadd. Uprant B tleo vostu ghal. Uprant masllecho kochor ghaln, bottatte-mitt ghaln bhorsun bhumi dour. Uprant gulle korn marlelea tantiachea mixronnant bhorsun, bredd krombsant buddoun telant doni kusimni bhazun kadd. ---------------------------------------
81 Veez Konkani
Roita sopnnam hamv roit hamv ek axavadi S dhalli futtun koropotona gadea mati kallzant xiro magti mozot doivik kumvorachi thembo udkok suke golle axen mollbok dekti dolle polleun vatt poilea ximvorachi S pitto zal'lyebori gadeantulim dipllam dhull zatat dhoronnint mhojim thoddim sopnnam S xetak ghal'lea vomyche kantte
toptat mhozachch pamyank xetank atam korotat vantte mitt laun adlea ghayank S amruk haso ditat zhoddam angonn zhaddtam saronn az faleam pausa moddam bhizoitelim suki dhoronn suknnim gaitam sukim haddam sangtit sureak na moronn gadeant uttleant adlim taddam roita rogot nennam xoronn S hamv roit hamv ek axavadi S zoit az faleam zoxem aslem adim
-sivi, lorett'tto 82 Veez Konkani
roit -ayonsi paloddka
Dis zamv rat zhorom mhellom hat mhojen ghollta xet dastan kori bhat.
Niromoll mellat xit? paus zamv vot baile bhurogeank pot! bizom sukom kat tori aplem bharot hatim gheta rot mohan mhonnat roit. kosunk bandi zot. -------------------------------------------------------------------------
Mangalore Management Association
The Mangalore Management Association (MMA) in association with SDM PG Centre, Mangalore organised 83 Veez Konkani
a monthly talk for its Members and Guests on 05.02.2021 at SDM MBA College Conference Hall, Kodialbail, Mangalore at 6.00 PM after the
lengthy period of almost one year due to COVID-19 pandemics. Programme commenced with a Prayer invoked by Ms. Preethi, MBA Students of SDM. Mr. Jairaj B Rai ,Vice President of MMA welcomed the Audience. Dr.Gayathri Babu J., Joint Secretary of MMA, introduced the Guest Speaker of the Day - Dr. Rashmi Dsouza Rasquinha, MBBS,DLD,DHNE,DNS, ConsultantENT-Surgeon, Nutrition Therapist and Managing Partner of Cast-a-Weigh,. She spoke on- Manage To Stay Fit and Healthy. At the beginning she shared how he develop the Life Style instead of blaming our Jeans, genetics, heredity, etc., We should wake up at Sunrise. it is called real awakening. It will give us enough energy for the rest of the day and positivity to carry on for the day. Start your day with raw foodsoak nuts or methi, fruits with peel. Have five small frequent meals in a day. Never wake up for coffee/tea/newspaper. While eating food concentrate on food only avoid all other things what we are doing today, switch off your gadgets, keep away the newspaper, magazine, switch off Television, etc.. Always remember to wash your hands before eating and thank God for the Meals before you start eating It is an expression of gratitude. Don’t drink water along with your food. Drink Water 15-30 minutes before your meal. 8-10 glasses of
84 Veez Konkani
water for Female and 12-14 glasses for Male per day is ideal. First in the morning drink warm water to stimulate gastro colic reflects. Do not over eat. It is best to sit cross legged and eat. Never take second serve, serve yourself ones. Chew your food 32 times.Use both side of your jaws/teeth for munching. Do not take food as a habit. Eat only when you feel hungry. Eat only God made food instead man made to say unpolished rice, local produces and seasonal fruits,like many more. When you attend any function always eat at home and go. When you eat fruit, eat on empty stomach and don’t drink juice. Eat based on how much of work you are doing. Finish your meal ideally by sunset or by 8PM, because night time while resting, body is doing repair growth process mechanism. 30 minutes per day physical exercise is required walking is better than not doing any exercise. Always warm-up and stretch before and after any exercise or work out. Do Yoga and meditation. Make Breathing exercise like pranayama as your daily routine activity. watch a child, it breathes by moving abdomen up and down. Always try to breathe right. Best way of breathing is to take in air at the count of 1,2,3,4 by both the nostrils feel your abdomen moves up and down try this
exercise in 20 times at least thrice in a day. Hold left nostril and breath from right nostril hold for 6,8,10 minutes exhale and inhale. Always Think positive. Sleep well minimum 6 to 8 hours. Do not sleep counting number or quantity of hours instead you sleep sound. if you are wake up tired that means you had no quality sleep. No gadgets one hour before you go to bed. Whatever you do maintain the balance. Life is everything in moderation and finally going to get us to behind. During Question-and-Answer time Dr.Rohan Monis shared his experience in having COVID Vaccine Shorts. It develops immunity and won’t get the virus easily. Chances of getting virus is very low. but you will have to maintain sanitation, use of mask and physical distance to keep yourself safe. Avoid to listen rumours moving around through the WhatsApp university and do not be afraid. The important thing is the Vaccine does not reduce the infectivity but it reduces the factor of disease-causing factor in your body, The talk was interesting and loving, presented in a simple way to understand easily by Dr. Rashmi. Mrs. Deepa Nayak P. Secretary ,MMA gave the vote of Thanks.
85 Veez Konkani
Dr. Harshitha K , Professor of SDM PG Report by Edward Coelho J Centre, Mangalore compered the Photo : Mr. Jagdish programme. ------------------------------------------------------------------------------------------
18 Kar Bn NCC Mangalore Group held Service Activities under Swachh Bharat Abhiyan
The 18 Kar Bn NCC Mangalore Group took part in the social service and community development activities under Swachh Bharat Abhiyan, Govt. of India on Saturday, 13th February 2021.
As a part of this, beach cleaning programme at Panambur beach was organised and several dustbin barrels were installed at the prominent places of Meenakaliya Village, Mangaluru.
86 Veez Konkani
Officer) and PI staff of 18 Kar BN NCC, Mangalore Group. The NCC Cadets of St Aloysius College (Autonomous) and several adets of various institutions took part in this programme. *********
These programmes were organised. under the guidance of Lt Col Amitabh Singh (Offg Commanding
Tulunadu - How Geography
Shapes History Dr. Rudolf Joyer Noronha
Curious trails of correlation between the history of the people who reside in a region and the geographical features that make up its terrain and atmosphere is often palpable in human civilisations - Tulunadu is also unique. The landforms, ecosystems and even the minuscule of the elements often are found to have a say on the collective 87 Veez Konkani
destination of the human race and those environs. Administratively non-existent but culturally and economically thriving region of Tulunadu that lay between Barkur town of Udupi district in the North and Chandragiri river in Kasargod district of Kerala in the South, depicts such an interwoven tale that is markedly unique and impactful. The Western Ghats that watches over the Tulunadu region are a momentous Geographical entity that has expressively shaped its history. The colossal protrusions of the earth that rise to high altitudes impact the destiny not just of the region but all flora and fauna in it and along with it has a significant say over the history of the human race that inhabits these Tulu lands. The majestic and biologically rich Ghats that run along with it parallel to the seashores form a large barrier for the intrusion of any significant influence from the regions beyond them. They have prevented large armies from moving at will. The Ghats also have prohibited large scale migrations and to a great extent minimized homogenization or
equalization of the cultural, linguist and social patterns belonging to greater plains which exist on their other side. This protection has given birth to the unique language and culture of Tulunadu region which has retained many of its ancient traditions which to date remain greatly attached to their environs. Spirit worship traditions, the farmrelated traditions like the Buffalo race, cockfight, the vibrant art form of Yakshagana are to name a few of them. Thus, the uniqueness of language and culture, and also the antiquity and native flavour of art forms of this land, owe their existence to the great Western Ghats.
The
88 Veez Konkani
Western
Ghats
block
the
capricious rain-bearing clouds from hovering over them and induce them to shower upon the Tulunadu region apart from their own hilly expanses. The rainfall amounts to 7000 mm over the Western Ghats, and they see that Tulunadu region too gets drenched by no less than 3500 to 5500 mm of showers during a long and protracted season of deluges. These rains build and nourish thick and thin canopies of greenery not just on the foothills but also on vast stretches of lands reaching almost till the Coast of Tulunadu region. Rains also lend fertility to the soil. They support the agrarian activities and result in abundant produce of paddy and other yields which for more than 2000 years have attracted the trading communities from as far as Greece and Rome. Muslim traders from Muscat and Yemen thronged to her coasts for buying paddy and other agrarian produce. During the era of imperialism, Western nations too depended on this coast for buying rice along with other spices. The timber which is abundantly available in these green
realms also attracted the attention of Europeans, especially for building their ships and strengthening their navies. Thus, the rains that formed forests and rendered the soil fertile, while putting the Tulu ports on the global trade network, inadvertently attracted the attention of imperial predators.
Rains have been flooding the slopes of the Ghats for millions of years. These floods, while rushing down the grand slopes of the Western Ghats, had to somehow reach a vast water body that could collect them and tranquillize them. For that purposes, these gushes of water over millions of years have carved paths through valleys and lowlands. These paths are now reckoned as rivers. And these rivers traverse
89 Veez Konkani
across Tulu country making it barely conducive to transportation without bridges. These rivers have been arteries of transportation and trade in Tulunadu region for more than a thousand years. Produced from the heartland and from the regions beyond the Ghats have reached the ports of Tulunadu region through these rivers. Though they swell to huge proportions and are barely navigable during the long monsoons season, they have provided an economical and convenient means for the hinterland produce to reach to the ports and thereby create a legacy of trade that existed with the Mediterranean and Middle East nations for more than a millennia. The Ports like Basrur, Barkur, Mangalore, Mulki, Byndoor, Kumbla etc. which were the nodal points for trade with both regional and international trade too are a significant part of this geographical realm. The foreign ships coming from farthest of trading communities entered the
river mouth through the ocean and reached out to these ports to build the networks of trade that have been active form the earliest centuries of AD. These waterways, in the long run, attracted the Imperialists who established their hegemony in this region. Apart from many sufferings that come with the process of colonization, there came a culture of acceptance of western education and healthcare among all the native communities of Tulunadu. Today this acceptance to western techniques, Systems and methods are a significant factor which shaped Tulunadu to be perceived in the fields of life and culture in the entire state of Karnataka. Thus, the Westen Ghats, the rivers, the monsoon and the Arabian sea have worked together in harmony to shape the historical trajectory of
90 Veez Konkani
the Tulunadu region along with the communities and influences of those who inhabit Tulunadu historically. =======================
Author : Rudolf Joyer Noronha, a Mechanical Engineer by profession, keen historian, and researcher. His
Thesis "The History of Science and Technology in Tulunadu During the Colonial Period" is of great interest and use in Karnataka and particularly in the coastal region; Tumkur University has awarded him the PhD now. Hailing from Kinnigoli Rudolf V J Noronha has a long interest in travel, reading, writing and so on. He holds a degree, B.E. (Mechanical ) from NMAM IT Nitte and a Masters in History. A technocrat, expert communicator, and active researcher he as General Manager (Corporate Communications at MRPL) is seen as a handsome asset. Basic knowledge of Portuguese, French, Prakrit, Tamil, Telugu are some enviable knowledge and skills he has acquired and is a fan of travel, reading and writing.
91 Veez Konkani
92 Veez Konkani
93 Veez Konkani
94 Veez Konkani
95 Veez Konkani
96 Veez Konkani
MANDD SOBHANN (Reg.) Organises *TRADITIONAL KONKANI SONGS -ONLINE CERTIFICATE COURSE* In collaboration with *S.K.A LONDON* * For young and old, interested in singing, * For those who love traditions and Konkani. *Commencing on Sat. Jan. 9, '21,* *Spanning 8 Saturdays* *(Jan. 9, 16, 23, 3m, Feb. 6, 13, 2m, 27)* *At 7 p.m. (IST). 8 sessions of 9m minutes each = 12 hours of Training* *COURSE CONTENT* 8 different topics in 8 sessions 1. Gumo’tt Songs 2. Traditional songs (GupitMoag, Roazlin, Suryachim Kirnnam, Lucy and others) 3. Dekhnni and Manddo 4. Voviyo (Old and New) 5. Ve'rse (Wedding Songs) 6. Children’s Songs 7. Dulpodam (Baila) 8. Mandd Sobhann Songs *NOTE:* Along with learning traditional songs, you will also learn about traditions. *RESOURCE PERSONS* *Course Director/Instructor/Main Singer : Eric Ozario *Keyboard: Alron Rodrigues *Singers: Joyce Ozario, Raina Castelino, Jason Lobo, Dealle Dsouza. *NOTE : *One wouldn’t find a better bunch of experts than these, as they have the experience of having trained over 6mm people, in and around Mangalore. *This is Mandd Sobhann’s sincere attempt to preserve Konkani Song-Traditions. *This training would be conducted over the Zoom App. If you are interested, kindly enrol yourself by sending your Name and WhatsApp Number to the following number – 81m52 26626. Only 1mm in a batch. Hurry up! *The course is absolutely free! Please consider pitching in with your donations to support this noble cause. *The ones attending all 8 complete sessions, will be rewarded with an online certificate by Mandd Sobhann. *Come, Register today! Spread the word.* 97 Veez Konkani
98 Veez Konkani
99 Veez Konkani
100 Veez Konkani
101 Veez Konkani
102 Veez Konkani