NUMMER
12
AUTO
PLATFORM VOOR DE AUTOBRANCHE / JAARGANG 18 / 13 DECEMBER 2013
DOSSIER DIAGNOSE
EUROPA EVALUEERT INFORMATIEVOORZIENING
PASS-THRU KOMT NIET DOOR INNOVATIE 17 OP EEN RIJ
6
cover 12.indd 1
GEVAARLIJK
Een uitneembaar overzicht van de 17 bekendste diagnosetesters
APK-punten worden ingedeeld in klein, groot en gevaarlijk
SPECIFICATIELIJST DIAGNOSEAPPARATUUR
Model
Actia Multi-Diag XG Mobile Autel MaxiDas DS708
Autocom CDP+ Cars
Eigen voorziening of laptop
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Applicatielijst/voertuigdekkingslijst beschikbaar (ja/nee)?
Autodiagnose MT Pro II
AVL MDS 185 + VCI interface
Bosch KTS 340
BrainBee B-Touch ST-9000
DEC Superscan 3
Delphi DS350E - Convertible PC
Hanatech Multiscan
Hella Mega Macs 66
Snap-on Solus Ultra
Tecnomotor Socio 600
TenScan
Texa Navigator TXTs
VDO ContiSys Check
WOW! IQ320
Laptop (niet meegeleverd)
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Laptop (niet meegeleverd)
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Laptop (niet meegeleverd)
Laptop (niet meegeleverd)
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Wijze van updaten DVD / internet (DVD / CD / CF-kaart / internet)
Internet
DVD / internet
Internet
CD / internet
DVD / internet
Internet
Internet
DVD / internet
Internet
Internet
CF-kaart / internet
Internet
Internet
DVD / internet
Internet
Internet
Update frequentie
3 keer per jaar
1 keer per 3 maanden
3 keer per jaar
1 keer per jaar
1 keer per jaar
1 keer per 2 weken via internet en 1 keer per 4 maanden met DVD
Minimaal 4 keer per jaar
6 keer per jaar
3 keer per jaar
Minimaal 2 keer per maand
Minimaal 2 keer per jaar
2 keer per jaar
12 keer per jaar
12 keer per jaar
minimaal 4 keer per jaar
4 keer per jaar
40 updates per jaar
Zijn er verplichte updates?
Ja, alleen 1e jaar
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja, alleen eerste jaar
Kosten verplichte update
€ 660 per jaar
n.v.t
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Vanaf € 550 per jaar
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
€ 62,50 per maand
Nederlandstalige software
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Pass Thru ready
Ja
Nee
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Optioneel (Flash Box)
Stroomvoorziening (accu auto / OBD / eigen accu)
Accu van auto / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD
Eigen accu
Accu van voertuig / OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD
OBD / eigen accu
Accu van voertuig / OBD / eigen accu
Accu van voertuig / OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD
Accu van voertuig / OBD / eigen accu
Eigen accu
Bluetooth interface
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Multimeter
Optioneel
Oscilloscoop
Ja
Nee
Nee
Nee
Ja
Optioneel
Nee
Optioneel
Optioneel
Optioneel
Nee
Ja
Nee
Optioneel
Nee
Optioneel
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Optioneel
Nee
Optioneel
Optioneel
Optioneel
Nee
Ja
Nee
Optioneel
Nee
Merkspecifiek / universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Leveringsomvang basispakket (opgaaf leverancier)
10” Touchscreen Semiruggedized Tablet PC, Bluetooth VCI, Laptoptas, Externe DVD speler, software, Recovery USB-stick
1 Pakket leverbaar, compleet met alle toebehoren inclusief 1 jaar gratis updates
Tester in koffer, BT-antenne, Tester, handheld incl. OBD, flight recorder software
MDS 185 Handheld, VCI interface, koffer, EOBD-stekker, 1e jaar updates,
Koffer, tester, OBD kabel, universele kabel, multimeter kabels, voedingsadapter, software voorgeïnstalleerd
Diagnoseapparaat, USB-kabel, netvoeding, handleiding, 1 jaar licentie, 1 jaar support
Tester, EOBD-kabel, USB-kabel, koffer, BT-antenne
Koffer, VCI, Software, DVD speler en Convertible PC
Tester, OBD-stekker, externe voeding, USB-kabel, Host Pro (voor updates)
Mm 66, accupack, netvoeding, diagnose Unit in een kunststof beschermingsmodule (VCI), OBD kabel, air macs base, koffer met OBD 16 pin kabel, USBkabel, 220 Volt voeding, instructie-cd USB-kabel, 1 dag training en helpdesk registratiekaart
Software, hardware sleutel, EOBD-kabel, koffer
ContiSys Check is het instapmodel van de serie ContiSys-testers en kan uitgebreid worden met een TPMS-module
Aanschafprijs basissysteem
€ 3.904
Kosten updates
€ 660 per jaar
Optioneel Optioneel
Prijs en uitvoering
Tester stopt na verlopen licentie Nee (ja/nee) Kosten extra kabelset
€ 639
€ 1.468
€ 2.895
€ 3.300
€ 3.950
€ 4.990
€ 2.595
€ 2.100
€ 4.199
€ 1.995
€ 6.480
€ 3.340
Interface, USB-kabel, Tester, koffer, EOBD-stekker, SD-kaart, 1 jaar garantie, 1 jaar OBD-kabel, software updates, 1 jaar helpdesk en uitgebreide software voor Europese en Aziatische voertuigen € 2.995
€ 1.450
€ 3.430
€ 725
€ 395
€ 735
€ 675
€ 600
Vanaf € 550
€ 650
Vanaf € 520
€ 699
€ 400
€ 1.344
€ 499
€ 695 na eerste jaar (eerste jaar updates inclusief)
€ 575
€ 625
€ 150
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Op aanvraag
€ 1.095
€ 850
Op aanvraag
€ 50
Op aanvraag
€ 200
Vanaf € 62
Vanaf € 255
Op aanvraag
€ 549
Universeel Snooper met IQ320 in Orsy koffer met DVD-driver en laders, inclusief dockingstation € 2.250 Vanaf 62,50 per maand Nee
Vanaf € 76
Vanaf € 650
Vanaf € 945
Op aanvraag
Geen opgaaf
Garantieperiode (in maanden)
36
24
15
12
12
12
12
12
12
24
24
12
12
12
24
24
12
Leasemogelijkheid (ja/nee)
Ja
Nee
Nee
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Leaseprijs per maand
Vanaf € 109
n.v.t
n.v.t.
€ 50
Op aanvraag
n.v.t.
Op aanvraag
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Vanaf € 228
€ 75,15
Vanaf € 55
n.v.t.
Op aanvraag
n.v.t.
n.v.t.
Nederlandstalige handleiding
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Verwerkt in de software
Ja
Nee
APK 2.0
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Voldoet aan ISO-normen
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Status EOBD (readiness test)
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Trainingswijze (internet / handboek / cursus)
Internet / handboek / cursus
Internet / cursus
Handboek / cursus
Internet / cursus
Nee
Handboek / cursus
Nee
Cursus
Handboek / cursus
Cursus
Handboek / cursus
Handboek / cursus
Handboek / cursus
Cursus
Cursus
Geen opgaaf
Handboek / cursus
Vervangend apparaat in geval van storing?
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Service
Max. levertijd verv. apparaat? Helpdesk?
48 uur Ja
24 uur Ja
24 uur Ja
48 uur Ja
n.v.t. Ja
24 uur Ja
24 uur Ja
24 uur Ja
24 uur Ja
24 uur Ja
24 uur
Afhankelijk van beschikbaarheid
24 uur
24 uur
24 uur
24 uur
n.v.t.
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Kosten helpdesk?
Geen
Geen
Geen
Vanaf € 96 per jaar
Geen
€ 0,80 per minuut
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
Tot 45 min. gratis, dan afh. abonnement
€ 29 per maand
Geen
€ 96 per jaar
€ 96 per jaar
Geen opgaaf
Bereikbaarheid helpdesk?
van 8.30-17.00 uur
van 9.00-17.00 uur
van 8.30-17.00 uur
van 8.30-17.00 uur
van 9.00-17.00 uur
van 9.00-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 8.00-17.00 uur
Van 9.00-16.30 uur
Van 9.00-16.00 uur
Van 9.00-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 9.00-17.00 uur
Van 08.30-17.00
AU1307_Tabel def..indd Aangepast V
C0pyright Automotive. Hoewel dit overzicht door de redactie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Voor vragen of opmerkingen, mail de redactie: redactie@automotive-online.nl
Op de afgelopen editie van de Franse vakbeurs EquipAuto werden diverse interessante innovaties gepresenteerd
05-12-13 13:14
30
06-12-13 11:32
ALTIJD VERTROUWD DICHTBIJ Het enige écht onafhankelijke concept Er zijn veel garageconcepten in Nederland. Toch is er maar één echt onafhankelijk.
communicatie, gezamenlijke inkoop tegen scherpe tarieven en doordachte producten en diensten levert Vakgarage u grote voordelen op. Niet voor niets is Vakgarage de snelst groeiende formule van dit moment. Sluit u aan en deel mee in het succes.
Vakgarage is geen eigendom van een onderdelenmerk of importeursorganisatie. Het concept is eigendom van de aangesloten ondernemers. Daarom staan bij Vakgarage altijd de belangen van de aangesloten ondernemers centraal en die gaan veel verder dan alleen onderdelen.
Vakgarage worden Wij willen graag het succes van Vakgarage delen met meer collega ondernemers. Heeft u interesse, neem dan vrijblijvend contact met ons op of neem een kijkje op www.vakgarageworden.nl.
Waarom kozen al ruim 200 garagebedrijven er voor om zich bij Vakgarage aan te sluiten? Meer omzet en winst realiseren en samenwerken met ruim 200 collega’s? En toch baas in eigen bedrijf blijven? Dan is Vakgarage een logische keuze. Dankzij de effectieve marketing en
Als beste uit het BOVAG-onderzoek! In het periodieke Formule-onderzoek van Bovag is Vakgarage als beste garageconcept beoordeeld! Met een hoog cijfer (7,9) bereikte Vakgarage de eerste plaats.
Redenen om Vakgarage te worden erland. Het enige écht onafhankelijke concept in Ned traal. De belangen van de ondernemers staan cen Ondernemers blijven ondernemers, baas in
eigen bedrijf.
Sturing van werk. Het concept dat het meest aan marketing en Het concept dat het meest innovatief is.
communicatie doet.
elen. Een breed scala aan voortreffelijke inkoopvoord n. Vakgarage ontzorgt, zodat u kunt onderneme
STICHTING VAKGARAGE | MELKRIJDER 15 | 3861 SG NIJKERK | T (033) 245 01 33 | WWW.VAKGARAGE.NL
Uw belang bepaalt onze koers
Amtech levert al jaren de meest geavanceerde diagnose-apparatuur van TEXA, marktleider in Europa op dit gebied. TEXA biedt de grootste voertuigafdekking op zowel Europese als Aziatische voertuigen. Door de modulaire opbouw is TEXA uit te breiden met meetapparatuur en emissie-apparatuur.
TEXA Navigator TXC Draadloze interface voorzien van IDC4 LIGHT software. Mogelijkheden: - uitlezen en wissen van foutcodes - Ecu gegevens uitlezen - opnames maken van live data - instellingen wijzigen in stuurapparatuur
Nu met gratis OBD Log t.w.v. € 150,00
Verkoopprijs: € 2.505,00
KWALITEIT WINT ALTIJD! Amtech Automotive B.V. - Spitsstraat 4 - 8102 HW RAALTE - T: 0572-363186 - www.amtech.nl
Venray
3, 4 en 5 december 2013
Gorinchem
11, 12 en 13 maart 2014
Dé vakbeurs voor de Automotivebranche
Kijk voor meer informatie op www.evenementenhal.nl Evenementen
HAL
HARDENBERG GORINCHEM VENRAY
Evenementenhal Venray De Voorde 30 5807 EZ Venray T 0478 - 51 97 90 E venray@evenementenhal.nl
Evenementenhal Gorinchem Franklinweg 2 4207 HZ Gorinchem T 0183 - 68 06 80 E gorinchem@evenementenhal.nl
www.evenementenhal.nl |
@AutoProf_EH
Ons evenement.
UW W MOMENT.
ACTUEEL
IN DIT NUMMER Actueel 5 Innovatie 6 Elektrisch 9 Dossier Diagnose 11 Vroegop 12 In de werkplaats 14 Diagnoseapparatuur 18 Mee met TC 22 Diagnosepraktijk 23 Werkplaats van Rolls 25 Banden 26 Op de brug 28 Column Van Bussel 29 APK2DAY 30 Goed spul 32 Tenslotte 34 Colofon 34
Automotive start nieuw diagnoseproject
TEST DE TESTER Geen stuk gereedschap laat zich lastiger kie zen dan een diagnose apparaat. Automotive Werkplaats en Auto diagnose.eu starten daarom komend jaar met een nieuwe editie van het Diagnoseproject.
E
en testpanel van diagnosespecialisten zal gedurende volgend jaar zo veel mogelijk verschillende apparaten uitproberen en zijn ervaringen delen met de lezers van Automotive. Zo komen de testresultaten in een online database te staan die continu wordt geactualiseerd en brengt Automotive Werkplaats regelmatig verslag uit in de vorm van artikelen in het blad en op de website. Ook de lezers van Automotive kunnen hun ervaringen delen op onze reviewsite voor diagnoseapparatuur www.automotive-werkplaats.nl/review. Verder heeft Automotive Werkplaats een aantal diagnose-evenementen in petto, maar daarover later meer.
Praktijk Om alvast inzicht te geven in wat er te koop is en wat je voor je geld krijgt, zetten we in het Dossier Diagnose verderop in dit nummer alvast zeventien van de op de Nederlandse markt verkrijgbare
ART-JAN KRAAIJ
FOTO VOERMANS VAN BREE
diagnoseapparaten op een rij. In de doorlopende diagnosetest gaan we vanaf volgend jaar in op de praktijk. Er wordt onder meer gelet op de hardwareomschrijving, bedienings- en uitbreidingsmogelijkheden en de technische mogelijkheden zoals het lezen en wissen van foutmeldingen, het aansturen van actuatoren en programmeren. //
5
Testpanel
Diagnosespecialisten die deel uit willen maken van het testpanel zijn bij deze van harte uitgenodigd om zich aan te melden bij de redactie van Automotive Werkplaats via het e-mailadres redactie@automotiveonline.nl. Naast de hulp aan collega’s biedt deelname ook de kans om nieuwe apparatuur uit te proberen.
MANAGER PRODUCT MANAGEMENT & PURCHASING BIJ BREZAN
OPSCHAKELEN
U komt van buiten de branche in de automotive terecht. Hoe bevalt die switch naar het MT van Brezan?
U volgt Bernard van Walsem op die ruim dertig jaar bij Brezan heeft gewerkt. Is dat lastig?
Ik kom uit branches waar heel anders gewerkt wordt. Bij onder andere Kijkshop, Gamma en Praxis bepaalt de klant wat er verkocht wordt. In de automotive laten we ons vaker leiden door emotie en de leveranciers. Ook liggen er veel producten op voorraad die niet goed verkopen. Ik heb een andere kijk op het organiseren en inkopen van assortimenten. Daarom ben ik aangenomen bij Brezan. We gaan de hele productrange onder de loep nemen en een beter en breder assortiment in de markt zetten.
Nee, dat vind ik niet. Ik ben aangenomen vanwege mijn out-of-the-box visie en ik ga de functie op mijn manier invullen.
Wat is uw eerste doel? Ik ga mee bouwen aan de verbeterslagen die Brezan wil maken. Met het MT zijn we bezig Brezan gezonder te maken. Ik ga aan de slag met de belangrijkste assortimenten en het verder uitbreiden van de afdeling om ‘het land’ optimaal te kunnen bedienen. //
AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 5.indd 5
06-12-13 11:33
INNOVATIE / GRAND PRIX
De belangrijkste nieuwe producten op een rij
INNOVATIES OP Z’N FRANS
Op de tweejaarlijkse aftermarketbeurs Equip Auto in Parijs zijn tal van innovaties gepresenteerd op het gebied van equipment, onderdelen en dienstverlening. Automotive Werkplaats maakte een selectie. TEKST: PAUL VAN DEN BOGAARD
6
O
m bedrijven te stimuleren hun innovaties te lanceren op de beurs riep de organisatie van Equip Auto in 1985 de Grand prix de l’innovation Automobile in het leven. Dit jaar leverde deze prestigieuze prijs ruim 100 aanmeldingen op. Een jury bestaande uit 80 internationale vakjournalisten, waaronder Automotive-redacteur Paul van den Bogaard, kon stemmen in vier categorieën: OEM & nieuwe technologie, onderdelen & aftermarket, service & aftermarketnetwerken en werkplaatsequipment. De prijzen gingen naar respectievelijk Fun2drive diagnose-app voor smartphones van Bosch, de kopervrije Ecofriction remblokken van Ferodo, de warmtewerende lak van Monopol Peinture en een innovatieve verfmengmachine van Fillon Technologies. Er waren nog meer innovaties. Bosch toonde zijn eerste compacte obd-testers, de OBD 100
en OBD 150, producten die vorig jaar werden overgenomen van het Amerikaanse bedrijf SPX. De handzame apparaten zijn een goede aanvulling op, of een alternatief voor bijvoorbeeld de KTS. De nieuwe ceo van Bosch Automotive Aftermarket, dr. Uwe Thomas, stelde zich tijdens een persconferentie voor aan het Franse publiek (zie Automotive Management voor een interview met Thomas) en maakte indruk door als Duitser een toespraak te geven in vloeiend Frans.
Robot
Op de stand van Corghi was de volautomatische uitlijnrobot Remo Compact te zien. Voor deze machine, die werkt met camera’s die op een rail langs de auto rijden, hoeven geen klemmen op de wielen gespannen te worden. Een druk op de knop is voldoende om de wielmeting te starten. De monteur moet tussendoor nog wel aan het stuur draaien. De installatie neemt veel ruimte in beslag, vanKoppelingset Op de stand van Schaeffler introduceerde Luk wege de rails die naast de uitlijnbrug komen te liggen en de twee robots die links en rechts op een dubbele droge koppelingset voor de de rail staan. Plus het gebruikelijke computeraftermarket, voor Renaults die zijn uitgerust scherm en bedieningspaneel die in de werkmet een 6-traps EDC-transmissie (efficient double Clutch). EDC is sinds 2010 onder meer plaats staan. De Remo Compact was ook leverbaar op de Mégane en Scenic met een Dci genomineerd voor de Grand Prix, maar viel 110 dieselmotor. De set bestaat naast de kop- uiteindelijk niet in de prijzen.
INGEZONDEN MEDEDELINGEN
+32 3 544 48 27
Dagelijkse levering in héél Nederland binnen 24u
WWW.DELDO.COM
2.000.000 banden in voorraad
pag. 6-7.indd 6
peling, drukgroep en lager, ook uit de slijtagegevoelige hefboom.
06-12-13 12:10
INNOVATIE
7 Ook Midtronics deed mee met de wedstrijd, maar de GRX-5100 EV/HEV Battery Service Tool kwam niet door de voorrondes. De GRX5100 EV/HEV is volgens Midtronics zelf de eerste servicetool voor hybrides en ev’s op de markt. Het apparaat kan de accu’s ontladen, balanceren en laden en op deze manier een vermoeide accu weer fit krijgen. Door de usbaansluiting kunnen updates voor toekomstige voertuigen worden toegevoegd, zodat er geen nieuwe hardware hoeft te worden aangeschaft.
Equip Auto
Equip Auto trok dit jaar zo’n 100 duizend bezoekers. Dat zijn er weliswaar ruim 25 duizend minder dan het aantal waar de organisatie op inzette, maar wel net zo veel als de vorige editie in 2011. Geen slechte prestatie in crisistijd. Equip Auto slaagde er gedeeltelijk in om de belangrijke spelers in de aftermarket naar het Parc des Expositions in Paris Nord Villepinte te krijgen. Zo waren fabrikanten als Bosch, Federal Mogul, Schaeffler, NGK, NTN-SNR, Denso, Tenneco, Febi Bilstein, Mann & Hummel en Sogefi wel van de partij, maar lieten Valeo, Delphi en SKF het afweten. Dit jaar waren er weer vier hallen gevuld en plaats van de twee waarin het evenement in 2011 werd gepropt.
koper in remmen te verbieden vanwege de hoge concentraties die zijn aangetroffen in Eén van de Innovatieprijswinnaars was Ferodo, oppervlaktewater en het negatieve effect hiermet de nieuwe kopervrije Ecofriction remblok- van op het zuurstofgehalte. De voornaamste functie van koper in remvoeringen is die van ken (zie foto boven), die als eerste worden smeermiddel. Het brengt tijdens het remmen toegepast in de volgende generatie Mercedes een dunne film aan op de remschijf die er voor C-klasse en in diverse Audi-modellen. De Amerikaanse overheid besloot het gebruik van zorgt dat de remschijf of trommel niet harder
Kopervrij
Vroegop blikt terug Volg een AST’er in de praktijk ZIE PAG. 12
slijt dan de voering. Eén enkele stof die de functie van koper kan vervangen is niet gevonden. “De belangrijkste uitdaging was om het slijtagepatroon van schijf en blok in balans te brengen”, legt Federal Mogul-ingenieur Holger Schaus uit. “We hebben het koper vervangen door een aantal verschillen mineralen, waaronder sulfiet.” //
Eurol SmEErmiddElEn
Eurol BV | EnErGiESTrAAT 12 | niJVErdAl | 0548 61 51 65 | WWW.Eurol.Com
AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 6-7.indd 7
06-12-13 11:39
EC S T E M AR BE T R 20 13 D 1
Meer leads, meer verkopen, tevreden klanten en win zelf ook schitterende prijzen!
WIN JE GELD TERUG!
Op 1 december start de AutoTrack Occasionactie. In december en januari maken uw klanten na aanschaf van een occasion of showroommodel samen met u kans op schitterende prijzen. Winkansen vergroten? Ga op 1 december naar www.autotrack.nl/verkoopactie en doe mee!
Occasionactie adv 210x285.indd 1
07-11-13 09:55
HELPDESK
Wat maakt de actieve sensor actief?
VERANDEREND MAGNETISCH VELD De actieve sensor wordt al sinds eind jaren ‘90 toegepast. Toch komen er op de helpdesk van Mivar nog veel vragen binnen over de werking van deze sensoren.
> Bij een meting met de scope op de uitgang van de sensor zal een blokvormig signaal te zien zijn.
de weerstand van de sensor met een factor twee. Omdat de voeding en weerstand in de rest van het circuit gelijk blijven, veran deren de stroomsterkte en de uitgaande De actieve sensor heeft als voordeel dat hij spanning met dezelfde factor. De sensor wordt gevoed door de ABS ECU; al vanaf stilstand een bruikbaar signaal deze voeding loopt via een hoog ohmige afgeeft aan de ECU; een passieve sensor voorschakelweerstand. Deze dient als doet dit pas vanaf 5-7 km/h. De actieve stroombegrenzer. In het afgebeelde schema sensor is meestal een magneto-resistieve sensor. Deze sensoren werken met speciale is te zien dat de stroom door één weerstand halfgeleiderplaatjes waarvan de elektrische loopt. Dit zorgt voor een bepaalde stroomweerstand verandert door een wisselend sterkte (in ons voorbeeld 7mA). Als we het magnetisch veld. Je zou op de actieve sensignaal op de uitgang van de sensor meten met een scope zal deze meting een blok sor een extra aansluitdraad verwachten, vormig signaal laten zien. De frequentie is omdat hij voedingsspanning nodig heeft. afhankelijk van de wielsnelheid; de hoogte Toch zijn het er net als bij de passieve van het signaal kan per merk verschillen en variant twee. De sensor verstuurt het signaal naar de ECU over de massa-aanslui- is afhankelijk van de grootte van de afsluitting. Als de pulsring of magneetring langs weerstand in de ECU. In ons voorbeeld is de de sensor beweegt, verandert het magneafsluitweerstand 118 ohm waardoor de pulshoogte 0,8 Volt is (0,007A x 118ohm). // tisch veld en wordt één van de twee weerstanden in- of uitgeschakeld. Zo verandert
9
ELEKTRONICA
ACCUSERVICE VERLENGT LEVENS Een autofabrikant becijferde onlangs dat zijn topmodel 3.000 kilometer aaneengesloten zou moeten rijden om een lege accu volledig te herstellen.
D
oordat moderne auto’s vol elektronica zitten, neemt de belasting van de accu toe. Dynamo’s kunnen de accu niet voldoende laden. Daardoor loopt de laadtoestand lang zaam terug. Een gedeeltelijk ontladen accu gaat sneller defect; er is een verhoogde kans op sulfatering en vroegtijdige uitval is waar schijnlijker. Laden verlengt de levensduur en voorkomt garantieproblemen. In het merkgebonden kanaal worden accu’s steeds vaker geladen tijdens de onderhouds beurt, om de maximale levensduur te behou den. Veelvoorkomende werkplaatsactiviteiten zoals uitlezen, testen en updaten betekenen extra belasting voor de accu. Tijdens het updaten van het motormanagement kunnen piekbelastingen ontstaan. Het beste kan daarvoor in plaats van de tradi tionele tien ampère lader die een continue laadstroom geeft, één met een power supplystand worden gebruikt waarbij de acculader als
buffer dient. Deze noodstroomvoorziening is ook nodig tijdens het flashen. Als tijdens het programmeren de accuspanning zodanig terugloopt dat de procedure onverwacht wordt afgebroken, kan je systeem onbruikbaar wor den. Een merkdealer in Denemarken gebruikt zo’n lader ook voor afleveringen. Bij luxe modellen duurt het flashen soms twee uur en dat is een zware belasting voor de accu. Pas aan het eind van de aflevering wordt de lader losgekoppeld, zodat klanten niet meteen een startprobleem hebben. Midtronics gelooft dat accutesters en accula ders onmisbaar zijn in de moderne werkplaats. Een auto mag nooit slechter de werkplaats uit gaan dan hij erin ging. Accuservice kost weinig en levert veel op. //
> Acculaden verlengt de levensduur en voorkomt garantieproblemen.
Deze rubriek wordt mogelijk gemaakt door
AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 9.indd 9
06-12-13 11:40
Eigen Trainingen & Opleidingen Technische Ondersteuning & Service Desk Marketing & Communicatie Ondersteuning Op Maat Ondersteuning door Diagnose Specialisten Netwerk
Collectief Voordeel op diverse Faciliteiten Praktische Ondersteuning in Bedrijfsvoering
De ruggengraat van uw bedrijf Voor meer informatie:
www.carxpert.nl
Of informeer vrijblijvend via info@carxpert.nl of via telefoonnummer 035 – 542 9350
Origineel in autotechniek
www.carxpert.nl carxpertadv.indd 1
27-11-13 17:21
DOSSIER DIAGNOSE
14 PASSIE
22 A-TEAM
VOOR DIAGNOSE UIT HELMOND EN RENAULTS
STOTTERENDE VOLVO 23
11 Europese Commissie evalueert ‘Pass-thru’
GEEN DOORKOMEN AAN De Europese wetgeving die Pass-thru mogelijk maakt, is er al sinds 2007. Toch is de informatievoorziening van autofabrikanten aan de universele werkplaats ruim zes jaar later nog verre van optimaal. TEKST: PAUL VAN DEN BOGAARD EN NATAN TAZELAAR
I
n 2011 schreven we al over de mogelijkheden en de werking van Pass-thru. Destijds constateerden we dat deze universele toegang tot technische fabrieksinformatie en -software nog in de kinderschoenen stond, maar de potentie had om uit te groeien tot waardevol gereedschap voor de universele werkplaats. Pass-thru is de kinderschoenen allang ontgroeid, maar werkt nog altijd niet goed. Met name de communicatiesnelheid tussen universele diagnoseapparatuur en de computer van de autofabrikant laat te wensen over. Wanneer er per uur betaald moet worden, zoals bij
de meeste merken, levert dat veel ergernis op bij de garagist. Zeker als de verbinding verbroken wordt tijdens het updaten van een auto. Bij problemen met de communicatiesnelheid ontstaat al snel de discussie of het aan de server van de autofabrikant, de diagnoseapparatuur van de garagist, of aan de internetverbinding ligt. Het oplossen van communicatieproblemen terwijl er een auto voor 100 euro per dag aan de stekker ligt – bij de meeste fabrikanten betaal je voor toegang per uur – is een kostbare zaak. Diverse diagnosespecialisten die we voor dit artikel spraken, hebben de
moed inmiddels opgegeven en zijn weer gestopt met Pass-thru. In plaats daarvan verwijzen zij klanten door naar de dealer of investeren ze in merkspecifieke apparatuur.
Aparte PC Over Opel zijn de tien specialisten die we hebben gesproken, wel tevreden. Inloggen voor een uur kost 8 euro, de informatie is goed vindbaar en de verbinding is ook met universele apparatuur prima. Bij de VAGmerken zorgen de investeringen die moeten worden gedaan (zoals een aparte router, een starttarief en een vaste maandfee) voor
AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 11-12.indd 11
06-12-13 11:40
DOSSIER DIAGNOSE /
VROEGOP
Opleiding tot autoschadetechnicus een (te) hoge drempel. Bovendien moet voor ieder merk uit de VW-Groep apart betaald worden. Voor de overige merken geldt dat er vooral veel uitzoekwerk aan vooraf gaat en dat er vaak verschillende diagnoseapparaten nodig zijn voor verschillende handelingen. Diagnosespecialisten Frank Bouman en Erwin van der Velden hebben er een sport van gemaakt om van ieder automerk uit te zoeken hoe de fabrikantenwebsite werkt en hoe updates binnengehaald kunnen worden. Onder de naam 2ndBit geven ze de trainingen ‘Wegwijs in Opel’ en ‘Wegwijs in VW’ aan collega’s om de verzamelde kennis over Passthru te delen. Over belangstelling heeft 2ndbit niet te klagen. De trainingen, die één keer per week gegeven worden, zijn tot april 2014 volgeboekt. Aan trainingen voor PSA, Ford, Renault en Toyota wordt gewerkt, maar een vlekkeloze methode voor Pass-thru bij deze merken hebben Bouman en Van der Velden nog niet gevonden.
Vakopleiding Carrosseriebedrijven (VOC) biedt sinds dit jaar een abonnement om personeelsleden gedurende het jaar op te leiden. Jan Vroegop (22) volgt hiermee een opleiding tot autoschadetechnicus (AST) zodat zijn werkgever een betere inschatting kan maken van de schade aan een auto. Vroegop doet in Automotive verslag van zijn opleiding.
DEEL
VUURWERK
8
Ervaringen
12
Bij Volvo is de situatie in de afgelopen jaren volgens Asim Saglam van Autodiagnose.eu flink verbeterd doordat alle informatie en software nu op één site verzameld is. Maar gebrekkige communicatie tussen server en interface komt volgens hem bij alle merken voor. BMW krijgt weinig punten bij alle geraadpleegde specialisten. “Ik kreeg het advies om Icom-apparatuur (originele BMW-diagnose, red) aan te schaffen”, laat Vincent de Gruijter van Vakgarage Van den Belt weten. BMW- en Mini-specialist Robert Schaap waagt zich niet meer aan Pass-thru, behalve bij Opel. Voor BMW-diagnose schafte hij AutoLogic-apparatuur aan; deze leverancier verzorgt ook de updates, maar dit soort apparatuur is daardoor vaak ook een stuk prijziger. Schaap, die met zijn bedrijf Schaap Automotive is aangesloten bij Diagnose Centrum, adviseert om voor ieder merk een aparte pc of virtuele pc in te richten voor Passthru, om te voorkomen dat de verschillende drivers met elkaar conflicteren. Volgens Bouman zoeken veel autofabrikanten de grenzen op van wat volgens de Europese wetgeving toelaatbaar is. “Daarmee werken ze illegaliteit in de hand. Monteurs zoeken nu hun toevlucht tot duistere forums en illegale kopieën van cd-roms om aan updates te komen. Ik vind dat je als autobezitter, net als bij je pc, recht hebt op updates die zorgen voor een betere werking van je auto. Je moet daarbij zelf kunnen kiezen wie je daarvoor inschakelt.” //
Evaluatie
Bovag en RAI Vereniging hebben de problematiek in kaart gebracht en inmiddels bij de Europese Commissie aan de orde gesteld. Volgens Jeroen van de Braak, adjunct secretaris bij RAI Vereniging afdeling Autovak, volgt de evaluatie in april volgend jaar. “We kunnen pas uitspraken over de werking van pass-thru doen en handelen wanneer we precies weten wat er fout zit”, aldus Van de Braak.
pag. 11-12.indd 12
I
n het afgelopen jaar ben ik aardig opgeschoten met de opleiding tot autoschadetechnicus. Nu het einde van dit jaar nadert, vind ik het een mooi moment om terug te kijken op de afgelopen edities. Ik heb al heel wat geleerd. Ik begon met op basis van een methode een storing aan een verlichtingsysteem op te lossen. Inmiddels heb ik met deze kennis van het stroomschema en de spanningsmeting op mijn werk al diverse storingen kunnen verhelpen. Ook loste ik een startprobleem op met een Opel Astra J stationwagen. Sinds ik de opleiding voor AST’er volg bij VOC, worden uitleesklussen vaak aan mij overhandigd. Zo kregen we afgelopen zomer een Citroën C5 waarvan we in de winter een voorschade hadden hersteld. Toen het zomer werd, bleek de airco niet meer te werken en kwam de auto terug naar onze werkplaats. Met de diagnosetester kon ik het probleem niet vinden en daarom ben ik met de multimeter aan de slag gegaan. Ik heb een V1/V4- meting uitgevoerd. Daar wordt vanaf sessie 3 van de opleiding uitgebreid aandacht aan besteed. Verder heb ik inmiddels airbagstoringen, problemen met parkeersensoren opgelost en de wielgeometrie hersteld. Die laatste klus vond ik het lastigste, omdat ik niet iedere dag met het Ackermann-principe te maken heb. Sindsdien controleer ik altijd de wielhoeken! Op www.automotive-werkplaats.nl/vroegop vind je een overzicht van mijn belevenissen en ervaringen. Voor nu wens ik iedereen fijne feestdagen en hopelijk tot volgend jaar!
JAN VROEGOP IS OOK TE VOLGEN OP FACEBOOK: WWW.FACEBOOK.COM/JAN.VROEGOP.9. ZIJN BIJDRAGEN ZIJN OOK TE LEZEN OP AUTOMOTIVE-WERKPLAATS.NL/VROEGOP.
06-12-13 11:40
DELPHI DIAGNOSE BIJ BREZAN DS150E
• Heel veel waar voor uw geld: te bedienen vanaf uw huidige PC en/of Laptop in de werkplaats. • Eenvoudig te gebruiken: makkelijk en gebruiksvriendelijke navigatie. • Zeer mobiel: met de nieuwste draadloze Bluetooth© technologie. • Plug & Play: bij de DS150E worden een VCI, een DVD met Delphi diagnose software en een Bluetooth© dongle geleverd. • Nederlands of meertalig instelbaar. Art. nr. SV10546 + SV10516
Nu samen
2346.-*
Nu samen
4199.-* DS350E - convErtiblE pc
• Volledig geïntegreerde technologie: diagnostische functies en technische voertuig informatie (optioneel) in één apparaat. • Bluetooth©-connectiviteit tussen de Convertible PC en de VCI. • Eenvoudig te gebruiken: makkelijk en gebruiksvriendelijke navigatie. • Zeer mobiel: met de nieuwste draadloze Bluetooth© technologie. • Plug & Play: bij de DS350E – Convertible PC worden een VCI, een DVD met Delphi diagnose software, DVD speler en een Convertible PC met 10 inch. scherm geleverd. • Nederlands of meertalig instelbaar. Art. nr. SV10610 + SV10516
DS350E - tablEt pc
• Volledig geïntegreerde technologie: diagnostische functies en technische voertuig informatie (optioneel) in één apparaat. • Bluetooth©- connectiviteit tussen de Tablet PC en de VCI. • Eenvoudig te gebruiken: makkelijk en gebruiksvriendelijke navigatie. • Zeer mobiel: met de nieuwste draadloze Bluetooth© technologie. • Plug & Play: bij de DS350E – Tablet PC worden een VCI, een DVD met Delphi diagnose software, DVD speler en een Tablet PC met 12 inch. scherm geleverd. • Nederlands of meertalig instelbaar. Art. nr. SV10506 + SV10516
Nu samen
5748.-* Onderdelen vanuit diagnose direct in PartsCat bestellen?
Koppeling Delphi & PartsCat De koppeling is heel gemakkelijk, in een paar stappen, te realiseren. Kijk op www.brezan.nl/delphi om de instructie en de installatie tool te gebruiken of scan deze QR code.
*Inclusief Apparatuur Technisch Support, Voertuig Technisch Support als optie! Informeer bij uw Brezan verkooppunt of kijk op: www.brezan.nl/delphi
Brezan, sinds 1928!
DOSSIER DIAGNOSE / IN DE WERKPLAATS
‘Niet-factureerbare uren zie ik als leergeld’
PASSIE VOOR DIAGNOSE EN RENAULTS In 2000 begon diagnosetechnicus Ronald van der Linden zijn eigen mobiele garagebedrijf: MobiRon, gespecialiseerd in Renaults en voertuigdiagnose. ‘Economisch bekeken is diagnose niet altijd interessant.’
TEKST EN BEELD: BAS SNIJDER
14
DE KENGETALLEN MOBIRON // AANTAL FTE: 3,5 / AANTAL HEFBRUGGEN: 5 / AANTAL DOORGANGEN: 700+ PER JAAR
pag. 14-15.indd 14
06-12-13 11:41
DOSSIER DIAGNOSE
L
iefhebberij is voor Ronald van der Linden (37) een belangrijke drijfveer. Zijn passie voor voertuigdiagnose leidde in 2000 tot de start van een mobiel garagebedrijf en in 2008 tot de bouw van een bedrijfspand. Vanuit zijn bedrijf in Zuid-Beijerland verzorgt hij met twee medewerkers onderhoud, reparatie en apk voor alle merken personenauto’s, bedrijfsauto’s en aanhangwagens. Zijn website, wachtruimte en werkplaats verraden een diepgewortelde liefde voor Renault. “Volgens andere mensen ben ik een echte Renaultfiel”, aldus Van der Linden. “We doen veel Renaults, ook bijzondere modellen zoals een Alpine A110, Renault 5 Turbo I en Turbo II of een Renault Clio Sport waar achteraf een turbo op is gebouwd.” MobiRon is aangesloten bij de Vereniging van Specialisten in Renault (VSR), een keuze die niet alleen werd gemaakt vanwege toegang tot
‘ Diagnosekosten kunnen flink in de papieren lopen.’ mailings, reclame en inkoopvoordelen. “Autofabrikanten schermen elektronica steeds meer af. De beschikbare informatie verschilt per fabrikant. Opel heeft alles opengesteld, andere merken geven alleen wettelijk verplichte informatie vrij. Daar is een lange weg te gaan.”
Diagnose Centrum Technische informatie en toegang tot voertuigsystemen zijn noodzakelijk voor diagnosewerk, de andere passie van Van der Linden. Ook hier koos hij voor samenwerking. “Op een bepaald moment heb je zoveel diagnosekennis dat je met weinig mensen kan sparren over moeilijke storingen. Op de vakbeurs in Gorinchem kreeg ik contact met Diagnose Centrum, een landelijk netwerk van onafhankelijke diagnosespecialisten. Er was een klik en sindsdien zijn we lid. Het contact met andere specialisten is leerzaam en het stimuleert om nieuwe dingen te proberen. Zo ben ik aan de slag gegaan met een vierkanaals scoop. Dat maakt je minder afhankelijk van merkgebonden diagnosetesters, want met een scoop kijk je puur naar het deelsysteem van de storing. Laatst hadden we een Laguna IDE met een brandstofdrukprobleem. Vroeger begon ik dan met de Clip en de multimeter en verving eerst allerlei onderde-
len. Nu heb ik, na het uitlezen van de storingen, direct de scoop aangesloten op de brandstofdrukregelaar. Daaruit bleek dat de aansturing goed was en dat de brandstofdruk wegzakte terwijl de dutycycle werd verhoogd.” De oorzaak: de drukregelaar was stuk. “Werken met een scoop vereist een andere manier van denken. Als je dat beheerst, kom je sneller bij de kern van het probleem.” In de werkplaats worden allerlei diagnosesystemen gebruikt. “Clip, Autocom CDP+, VagCom, Ficom, DiagBox, een vierkanaals Picoscoop en een rookmachine voor het opsporen van lekkages”, somt Van der Linden op.
Leergeld Binnen het diagnosenetwerk zijn alle merken en kennisniveaus vertegenwoordigd. “In het begin voelde ik mij onhandig als ik zag wat anderen konden, nu word ik gebeld als collega’s een storing hebben aan een Renault. Je kan vaak meer dan je denkt.” Het onterecht of ‘op de gok’ vervangen van onderdelen die achteraf niet stuk blijken te zijn, is voor werkplaatsen en klanten een dure grap. Ook diagnosekosten kunnen in de papieren lopen. “Als je een probleemauto binnenkrijgt, heeft de hele wereld er al naar gekeken en heeft het al veel geld gekost. Dan moet je een ingewikkeld probleem snel oplossen en mag het eigenlijk niets meer kosten. Diagnose is een prachtig vak, maar de complexe klussen zijn lang niet altijd rendabel. Dat ligt ook aan diagnosetechnici zelf. Die worden vaak gelukkiger van een opgeloste storing dan van een betaalde factuur. Niet-factureerbare uren zie ik daarom maar als leergeld.” //
Ronald van der Linden
begon op zijn negende met vegen in het Renault-demontagebedrijf van een school vriend van zijn vader. “Oom Jan was zijn tijd vooruit”, vertelt hij. “Hij haalde sloopauto’s uit elkaar, legde de onderdelen netjes op de plank en specialiseerde zich toen al in één merk.” In het bedrijf leerde hij sleutelen. “Mijn eerste klus was de koppakking van een Renault 12. Daar deed ik een week over.” Via de technische school en het leerlingwezen kwam hij begin jaren negentig terecht bij Mazda-dealer Kooij en later Renault-dealer Berkman en Visser. “Ik ontdekte dat ik aan
Ronald van der Linden
Bouwjaar 1976 Opleiding Technische school, leerling monteur, eerste monteur, diagnosetechnicus, bedrijfs techniek, lpg-inbouw Loopbaan 1992-1995: Mazda-dealer Kooij 1995-2000: Renault-dealer Berkman en Visser 2000-2008: Mobiel garagebe drijf MobiRon en zelfstandig diagnosespecialist 2008-heden: Garagebedrijf MobiRon in Zuid-Beijerland Thuis Getrouwd met Jolanda (35), twee dochters (4 en 6), één zoon (2,5) Passie Twee keer clubkampioen Auto cross met een standaard Peugeot 205 1.9 GTI en twee keer clubkampioen Autospeed way met een Renault 5 Alpine
15
leg had voor het oplossen van storingen. Toen heb ik de opleiding voor diagnosespeci alist gevolgd.” In 2000 begon hij een mobiel garagebedrijf, MobiRon. “Ik kwam veel bij Renault-dealers over de vloer. De Laguna II was net op de markt, met nieuwe elektro nica, en ik deed vooral probleemgevallen, zoals garantiegevallen die voor de tweede of derde keer terugkwamen.” Door de crisis liep het werkaanbod van autobedrijven terug en besloot hij zijn eigen werkplaats te starten. Drie jaar later heeft hij een nieuw bedrijfs pand en twee man personeel rondlopen.
AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 14-15.indd 15
05-12-13 12:31
Vind ons op Facebook onder: www.facebook.com/snaponbenelux
De snelste diagnose familie van Nederland
+ Toolstorage + + Powertools + + Hand tools + + Diagnostic equipment + + Shop equipment + + Specialty tools + Automotive.indd 1
04-12-13 12:05
SPECIFICATIELIJST DIAGNOSEAPPARATUUR
Model
Actia Multi-Diag XG Mobile Autel MaxiDas DS708
Autocom CDP+ Cars
Autodiagnose MT Pro II
AVL M
Eigen voorziening of laptop
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Laptop (niet meegeleverd)
Eigen voorziening
Eigen v
Applicatielijst/voertuigdekkingslijst beschikbaar (ja/nee)?
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Wijze van updaten DVD / internet (DVD / CD / CF-kaart / internet)
Internet
DVD / internet
Internet
CD / in
Update frequentie
3 keer per jaar
1 keer per 3 maanden
3 keer per jaar
1 keer per jaar
1 keer
Zijn er verplichte updates?
Ja, alleen 1e jaar
Nee
Nee
Nee
Nee
Kosten verplichte update
€ 660 per jaar
n.v.t
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Nederlandstalige software
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Pass Thru ready
Ja
Nee
Nee
Ja
Ja
Stroomvoorziening (accu auto / OBD / eigen accu)
Accu van auto / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD
Eigen a
Bluetooth interface
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Multimeter
Optioneel
Ja
Nee
Nee
Nee
Oscilloscoop
Optioneel
Nee
Nee
Nee
Nee
Merkspecifiek / universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Univer
Leveringsomvang basispakket (opgaaf leverancier)
10” Touchscreen Semiruggedized Tablet PC, Bluetooth VCI, Laptoptas, Externe DVD speler, software, Recovery USB-stick
1 Pakket leverbaar, compleet met alle toebehoren inclusief 1 jaar gratis updates
Tester in koffer, BT-antenne, Tester, handheld incl. OBD, flight recorder software
MDS 1 koffer,
Aanschafprijs basissysteem
€ 3.904
€ 1.468
€ 2.895
€ 3.300
€ 3.95
Kosten updates
€ 660 per jaar
€ 395
€ 735
€ 675
€ 600
Tester stopt na verlopen licentie Nee (ja/nee)
Nee
Nee
Nee
Nee
Kosten extra kabelset
€ 639
Op aanvraag
€ 1.095
€ 850
Op aan
Garantieperiode (in maanden)
36
24
15
12
12
Leasemogelijkheid (ja/nee)
Ja
Nee
Nee
Ja
Ja
Leaseprijs per maand
Vanaf € 109
n.v.t
n.v.t.
€ 50
Op aan
Nederlandstalige handleiding
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
APK 2.0
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Voldoet aan ISO-normen
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Status EOBD (readiness test)
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Trainingswijze (internet / handboek / cursus)
Internet / handboek / cursus
Internet / cursus
Handboek / cursus
Internet / cursus
Nee
Vervangend apparaat in geval van storing?
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Max. levertijd verv. apparaat?
48 uur
24 uur
24 uur
48 uur
n.v.t.
Helpdesk?
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Kosten helpdesk?
Geen
Geen
Geen
Vanaf € 96 per jaar
Geen
Bereikbaarheid helpdesk?
van 8.30-17.00 uur
van 9.00-17.00 uur
van 8.30-17.00 uur
van 8.30-17.00 uur
van 9.
Prijs en uitvoering
Service
AU1307_Tabel def..indd 2
05-12-13 11:55
AVL MDS 185 + VCI interface
Bosch KTS 340
BrainBee B-Touch ST-9000
DEC Superscan 3
Delph
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Laptop (niet meegeleverd)
Eigen
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
CD / internet
DVD / internet
Internet
Internet
DVD /
1 keer per jaar
1 keer per 2 weken via internet en 1 keer per 4 maanden met DVD
Minimaal 4 keer per jaar
6 keer per jaar
3 kee
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
n.v.t.
Vanaf € 550 per jaar
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Eigen accu
Accu van voertuig / OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Optioneel
Nee
Optio
Nee
Nee
Optioneel
Nee
Optio
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Unive
MDS 185 Handheld, VCI interface, koffer, EOBD-stekker, 1e jaar updates,
Koffer, tester, OBD kabel, universele kabel, multimeter kabels, voedingsadapter, software voorgeïnstalleerd
Diagnoseapparaat, USB-kabel, netvoeding, handleiding, 1 jaar licentie, 1 jaar support
Tester, EOBD-kabel, USB-kabel, koffer, BT-antenne
Koffer Conve
€ 3.950
€ 4.990
€ 2.595
€ 2.100
€ 4.1
€ 600
Vanaf € 550
€ 650
Vanaf € 520
€ 699
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Op aanvraag
€ 50
Op aanvraag
€ 200
Vanaf
12
12
12
12
12
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Op aanvraag
n.v.t.
Op aanvraag
n.v.t.
n.v.t.
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Handboek / cursus
Nee
Cursus
Hand
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
n.v.t.
24 uur
24 uur
24 uur
24 uu
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Geen
€ 0,80 per minuut
Geen
Geen
Geen
van 9.00-17.00 uur
van 9.00-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 8
AU1307_Tabel def..indd 6
05-12-13 11:56
offer,
Delphi DS350E - Convertible PC
Hanatech Multiscan
Hella Mega Macs 66
Snap-on Solus Ultra
Tecnom
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Eigen v
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
DVD / internet
Internet
Internet
CF-kaart / internet
Interne
3 keer per jaar
Minimaal 2 keer per maand
Minimaal 2 keer per jaar
2 keer per jaar
12 kee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
OBD
OBD / eigen accu
Accu van voertuig / OBD / eigen accu
Accu van voertuig / OBD / eigen accu
OBD /
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Optioneel
Optioneel
Optioneel
Nee
Ja
Optioneel
Optioneel
Optioneel
Nee
Ja
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Univer
Koffer, VCI, Software, DVD speler en Convertible PC
Tester, OBD-stekker, externe voeding, USB-kabel, Host Pro (voor updates)
Mm 66, accupack, netvoeding, diagnose Unit in een kunststof beschermingsmodule (VCI), OBD kabel, air macs base, koffer met OBD 16 pin kabel, USBkabel, 220 Volt voeding, instructie-cd USB-kabel, 1 dag training en helpdesk registratiekaart
Tester, SD-kaa update uitgeb pese e
€ 4.199
€ 1.995
€ 6.480
€ 3.340
€ 2.99
€ 699
€ 400
€ 1.344
€ 499
€ 695 jaar up
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Vanaf € 62
Vanaf € 255
Op aanvraag
€ 549
Vanaf
12
24
24
12
12
Nee
Nee
Ja
Ja
Ja
n.v.t.
n.v.t.
Vanaf € 228
€ 75,15
Vanaf
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Handboek / cursus
Cursus
Handboek / cursus
Handboek / cursus
Handb
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
24 uur
24 uur
24 uur
Afhankelijk van beschikbaarheid
24 uur
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Geen
Geen
Geen
Tot 45 min. gratis, dan afh. abonnement
€ 29 p
Van 8.30-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 8.00-17.00 uur
Van 9.00-16.30 uur
Van 9.
AU1307_Tabel def..indd 7
05-12-13 11:56
gse-cd
ement
TenScan
Texa Navigator TXTs
VDO ContiSys Check
WOW! IQ320
Eigen voorziening
Laptop (niet meegeleverd)
Laptop (niet meegeleverd)
Eigen voorziening
Eigen voorziening
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Internet
Internet
DVD / internet
Internet
Internet
12 keer per jaar
12 keer per jaar
minimaal 4 keer per jaar
4 keer per jaar
40 updates per jaar
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja, alleen eerste jaar
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
€ 62,50 per maand
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Optioneel (Flash Box)
OBD / eigen accu
OBD / eigen accu
OBD
Accu van voertuig / OBD / eigen accu
Eigen accu
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Nee
Optioneel
Nee
Optioneel
Ja
Nee
Optioneel
Nee
Optioneel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Universeel
Interface, USB-kabel, Tester, koffer, EOBD-stekker, SD-kaart, 1 jaar garantie, 1 jaar OBD-kabel, software updates, 1 jaar helpdesk en uitgebreide software voor Europese en Aziatische voertuigen
Software, hardware sleutel, EOBD-kabel, koffer
ContiSys Check is het instapmodel van de serie ContiSys-testers en kan uitgebreid worden met een TPMS-module
Snooper met IQ320 in Orsy koffer met DVD-driver en laders, inclusief dockingstation
€ 2.995
€ 1.450
€ 3.430
€ 725
€ 2.250
€ 695 na eerste jaar (eerste jaar updates inclusief)
€ 575
€ 625
€ 150
Vanaf 62,50 per maand
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Vanaf € 76
Vanaf € 650
Vanaf € 945
Op aanvraag
Geen opgaaf
12
12
24
24
12
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Vanaf € 55
n.v.t.
Op aanvraag
n.v.t.
n.v.t.
Ja
Ja
Verwerkt in de software
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Handboek / cursus
Cursus
Cursus
Geen opgaaf
Handboek / cursus
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
24 uur
24 uur
24 uur
24 uur
n.v.t.
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
€ 29 per maand
Geen
€ 96 per jaar
€ 96 per jaar
Geen opgaaf
Van 9.00-16.00 uur
Van 9.00-17.00 uur
Van 8.30-17.00 uur
Van 9.00-17.00 uur
Van 08.30-17.00
AU1307_Tabel def..indd 8
C0pyright Automotive. Hoewel dit overzicht door de redactie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Voor vragen of opmerkingen, mail de redactie: redactie@automotive-online.nl
ccu
Tecnomotor Socio 600
05-12-13 13:15
?
Vraag uw dealer voor meer informatie Automotive.indd 2
WWW.SNAP-ON.EU 04-12-13 12:05
DOSSIER DIAGNOSE / TECHNISCHE CENTRALE
Op pad met de hulptroepen van TC Automotive
A-TEAM UIT HELMOND Voor garagisten die zelf niet aan het oplossen van een complexe storing toekomen, bijvoorbeeld door gebrek aan kennis, tijd of apparatuur, heeft grossier Technische Centrale een eigen afdeling autotechniek. Automotive ging een dagje mee. TEKST EN BEELD: PAUL VAN DEN BOGAARD
22
De klussen die de mannen op zich nemen lopen uiteen van aircoservice en trekhaakinbouw tot het monteren van alcoholsloten en het spoelen van automaatbakken. Maar met stip op één staat het demonteren van vastgeoxideerde gloeispiralen en verstuivers. “Meestal sleutelen garagehouders er eerst zelf aan, en wanneer ze het echt niet meer weten worden wij gebeld”, vertelt Smolenaers. Bij een gloeispiraal of verstuiver die er niet uit wil, komt het ook regelmatig voor dat hij al is afgebroken of zo mishandeld dat hij niet meer te repareren is als hij er eenmaal uit komt.” TC heeft zo’n probleem binnen 24 uur opgelost, vertelt TC-directeur Hubert Beeren. “Omdat we naast de technische kennis ook de logistiek hebben om een gerepareerd of vervangend onderdeel dezelfde dag nog bij de klant te krijgen.” De werkzaamheden voor vandaag bestaan uit het vervangen van een dieselinjector bij een Renault Trafic in Roermond, het uitboren van een defecte gloeispiraal bij een Iveco Turbo Daily in Neer en het oplossen van een accustoring bij een Renault Laguna. Ondanks dat accu en dynamo in goede staat waren, was na twee dagen de accu van de Laguna leeg. Een sessie met de diagnosetester wees uit dat de module van het elektrische zonnedak niet in de ruststand ging waardoor er een stroom bleef lopen. Met het spoelen van de automatische versnellingsbak van een Volvo V70 met ruim vier ton op de teller was de dag voorbij. De Volvo had overigens geen problemen, maar de olie was aan de roetzwarte kleur te zien, hard aan vervanging toe.
Diagnose
> Frank Smolenaers demonstreert het spoelapparaat voor de versnellingsbak op zijn eigen bus.
R
uim vijf ton investeerde het bedrijf Technische Centrale in testbanken van Bosch (EPS 815 en 708) en Hartridge (CRI PC) en het bouwen van een geconditioneerde stofvrije ruimte. In de eigen werkplaats in Helmond maken deze zogenoemde cleanrooms, bedoeld voor het testen en reviseren van brandstofinjectoren, dan ook indruk. Dat de kantine moest wijken voor de cleanroom neemt het team, Frank Smolenaers, Paul Holtackers en Ismail Koca, voor lief. Smolenaers gaat met een goedgevulde bus op pad om klanten op locatie te assisteren, Ismail en Paul werken in de werkplaats. TC Helmond is inmiddels Bosch Diesel Center en verwacht eind volgend jaar BDC Premium te kunnen worden, de Champions League van het Bosch dieselnetwerk. Tot nu toe zijn alleen Diesel Büchli en Terlouw Diesel Center daar in geslaagd (zie Automotive Werkplaats 11).
pag. 22.indd 22
Een belangrijke afgeleide van het uitvoeren van diagnoses op locatie, is de verkoop van de apparatuur zelf. Op die verkoop zit uiteindelijk de marge. Toch blijft er voldoende aan huis te diagnosticeren, zegt Smolenaers. “Uitlezen kunnen de meeste bedrijven nu zelf, maar mensen zien vaak dingen over het hoofd. Problemen in de bedrading bijvoorbeeld. Het kennisniveau van de klanten vertoont een stijgende lijn. Zeker jongere monteurs zijn erg ver met diagnose.” Beeren merkt dat vooral universele garagebedrijven verder zijn met diagnose dan dealerbedrijven. “Ze moeten creatiever zijn in het vinden van oplossingen. Een dealer kent de probleempunten van een model omdat hij met één merk werkt. Een universeel moet het iedere keer opnieuw ontdekken en is daardoor verder met het werken met een scope en doet veel met de multimeter.” //
‘ Meestal sleutelen garagehouders eerst zelf. Als ze het echt niet meer weten, worden wij gebeld.’
05-12-13 12:32
DOSSIER DIAGNOSE
Volvo V50 1.6 Hdi stottert op koude en natte dagen
VOLVO MET EEN SPRAAKGEBREK De eigenaar van een Volvo V50 geeft aan dat de 1.6 hdi (motorcode D4164T) op onregelmatige momenten stottert. Hij heeft geen patroon kunnen ontdekken, behalve dat het vaker voor lijkt te komen bij koude en natte dagen. TEKST: ASIM SAGLAM, AUTODIAGNOSE.EU
E
en stotterende motor van een Volvo V50 wordt eerst uitgelezen. Dit levert echter geen concrete aanwijzingen voor een oplossing op. Daarom wordt gestart met een meting aan het brandstofsysteem. In de afbeelding staat deze meting weergegeven tijdens het optreden van de schok. Uit deze meting valt af te leiden dat: → het hoofdrelais niet afvalt (blauw); → de brandstofdruk oploopt (groen); → de motorregeleenheid reageert op de oplopende brandstofdruk door de brandstofdoceereenheid drukaflatend aan te sturen, zichtbaar in de spanning als aanstuurduur (geel) en als verminderde stroomopname (rood). Wat ook opvalt in deze meting is dat de injectoren niet meer
> De motorregeleenheid stopt gedurende 0,12 seconden met het aansturen van de injectoren.
23 aangestuurd worden. Op circa 4,88 seconden is nog een inductiepiek zichtbaar als gevolg van de aansturing van de injectoren. Daarna zijn er gedurende 0,12 seconden geen inductiepieken meer waarneembaar. Conclusie is dat de druk dus oploopt omdat de motorregeleenheid stopt met het aansturen van de injectoren.
Stekker Het stoppen met het aansturen van de injectoren wordt vaak veroorzaakt door verstoringen in het krukas- of nokkenassignaal. Ondanks dat daar geen foutmeldingen over opgeslagen zijn in de motorregeleenheid wordt een meting uitgevoerd op de voeding en het signaal van beide sensoren. Om de meetpennen op een juiste wijze aan de bedrading te bevestigen worden beide stekkers losgenomen. Na het aanbrengen van de meetpennen hebben we vele testritten uitgevoerd van in totaal circa 200 kilometer onder diverse omstandigheden, waarbij de storing in zijn geheel niet meer opgetreden is. Omdat de metingen gedurende deze 200 kilometer ook geen afwijkingen laten zien hebben we de bedrading en de stekkers van de krukas- en nokkenassensor geïnspecteerd. Uit deze inspectie kwam naar voren dat de klemspanning van enkele SICMA2-connectoren niet meer helemaal optimaal was. Alles beschouwende vermoedden we dan ook dat de storing veroorzaakt werd door een te lage klemspanning waardoor de connectoren even geen contact meer maakten. Door het aanbrengen van de meetpennen hebben we waarschijnlijk druk op de connectoren uitgeoefend, waardoor de lage klemspanning tijdelijk opgeheven is en het schokken uitbleef. Na het vervangen van de connectoren heeft de auto inmiddels 2.000 kilometer afgelegd zonder schokken. //
AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 23.indd 23
06-12-13 13:02
NIEUW!
Explora TEXA Axone 4 Mini & Navigator Nano Axone 4 Mini: Compacte lichte handheld tablet PC, schokbestendig en spatwaterdicht, verbinding via bluetooth, IDC4 Premium Software Navigator Nano: Ultra compacte diagnose interface Netto actieprijs:
â‚Ź 3.850,00 zorg voor rendementsverbeteringen in uw werkplaats Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen via 0318-648220 of www.explora.nl
Kom op 11, 12, 18, 19, 23 of 27 december naar de Granaatstraat 55 te Hengelo! Kijk op www.rocartech.nl voor meer informatie.
DIAGNOSE EINDEJAAR DEMODAGEN
SPECIALE AANBIEDINGEN! De snelste weg naar passend equipment!
WERKPLAATS / ROLLS-ROYCE
Rolls-Royce-monteurs brengen veel tijd door in de fabriek
SLEUTELEN AAN HET ALLERBESTE
Het Eindhovense Cito Motors is sinds vorig jaar de importeur en dealer van Rolls-Royce in Nederland. Dat betekende forse investeringen in showroom en werkplaats. Twee speciaal opgeleide monteurs moeten het Nederlandse RollsRoyce-wagenpark in optimale conditie houden. TEKST: BART KUIJPERS, BEELD: FOTOBURO BRABANT
C
ito Motors uit Eindhoven is sinds dit jaar de nieuwe RollsRoyce-importeur en -dealer voor Nederland. Er werd speciaal voor Rolls flink verbouwd, zodat het merk nu samen met Aston Martin een showroom bewoont. Links staan de Astons, rechts de Rollsen. In de werkplaats is eenzelfde verdeling. Kopers van een nieuwe Rolls worden de eerste vier jaar kosteloos voorzien van alle vormen van onderhoud. Dat zit in de nieuwprijs inbegrepen: klanten kopen niet alleen een auto, ze kopen kwaliteit en service. En ze gaan een langdurige relatie aan met de dealer. Dus is er veel geïnvesteerd in training van het servicepersoneel. Monteurs William Duine en Frankie van den Broek kregen in totaal zo’n 20 dagen opleiding bij de fabriek in het Britse Goodwood.
Voorrecht Duine en Van den Broek behoren tot het selecte gezelschap monteurs in Nederland dat zich uitsluitend bezighoudt met het onderhoud en reparatie van exclusieve auto’s. In zijn geval zijn dat Rolls-Royces en Aston Martins. Duine (40) begon zijn carrière als monteur ooit als leerling-monteur bij Opel-dealer OPC Steenbergen. Daarna werkte hij onder meer voor BMW-dealer
Zwartepoorte, en Pala, de BMW-dealer waarvan Cito-eigenaar Van Laarhoven mede-eigenaar is. “Daar kwam ik in aanraking met Aston Martin.” Duine geniet vooral van de details. “Neem de versnellingsbak van de nieuwe Rolls-Royce Wraith. Het schakelgedrag past zich aan aan de wegsituaties die de auto tegenkomt. Dat vind ik uniek. Maar het is logisch dat er voor complexe systemen veel training nodig is.”
25
Alles zelf maken Van Laarhoven is nu iets meer dan een jaar importeur van RollsRoyce in Nederland. In dat jaar zijn Duine en zijn collega Frankie van den Broek al drie keer naar Engeland geweest om trainingen te volgen. Toch is niet alles helemaal nieuw. “Rolls-Royce deelt techniek met BMW. Nou ben ik al veertien jaar ‘weg’ bij BMW, maar binnen het bedrijf is er uiteraard veel kennis van het merk.” Duine wordt geacht alles te kunnen maken. Voor extra technische ondersteuning moet hij bij de fabriek zijn. Er is dan direct contact, zoals dat er ook is over de benodigde onderdelen. Die worden via een elektronisch platform rechtstreeks besteld en zijn er, tenzij het spoed betreft, een paar dagen later. Bij beschadigingen aan het interieur wordt de fabriek ingeschakeld. “Als het leer beschadigd is, sturen we de hele set op naar de fabriek en krijgen we een nieuwe set terug. We hebben fineersets om beschadigingen aan het hout te herstellen.” Schades aan de auto worden in principe in huis gemaakt. Cito stuurt deze door naar het eigen schadebedrijf.
Creativiteit Duine denkt niet dat hij nog zou kunnen wennen aan ‘normale’ auto’s. “Dat klinkt verwend, maar ik vind het erg leuk om met dit soort auto’s te werken. Het is schitterend om iedere dag in de weer te zijn met de allerbeste materialen en modernste technieken. Dat had ik nooit gedacht toen ik net begon.” Duine doet natuurlijk ook een relatief ‘simpele’ apk, maar is voornamelijk bezig met service en onderhoud. “Ik kan veel creativiteit kwijt in mijn werk. Het zijn zulke complexe systemen dat je soms erg vindingrijk moet zijn om de allerbeste oplossing te vinden.” // > William Duine (rechts) bestiert de werkplaats, met Frankie van den Broek.
AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 25.indd 25
06-12-13 11:46
BANDEN
‘Wel of geen sneeuw scheelt een miljoen euro omzet’
VAN KLEI BANDEN IS KLAAR VOOR DE WINTER De bandenhandel is sinds de komst van de winterband naast seizoensarbeid ook een soort roulette geworden. Een flinke sneeuwbui aan het begin van de winter kan een jaar maken of breken. Bij bandenimporteur Van Klei in Zoeterwoude weten ze er alles van. TEKST: PAUL VAN DEN BOGAARD, BEELD: PAUL VOORHAM
teruglopen, hadden we wellicht bepaalde investeringen naar achteren geschoven.” Van Klei heeft volgens De Smalen nog wel wat voorraden winterbanden liggen van voorgaande seizoenen, maar zijn inschatting is dat garagebedrijven deze winter (hetzij voorzichtig) weer meer gaan inkopen bij de groothandel. Oudere productie is volgens De Smalen alleen bij de B2B-handel een issue. “Deze zomer zijn er weinig banden geproduceerd door de bandenfabrikan-
‘ We rollen ons concept ook in andere landen uit.’
> Bart de Smalen: we maken ook band-wielcombinaties voor importeurs.
V
an Klei heeft een bijzondere positie in bandenland. Het is niet de grootste, maar ook zeker niet de kleinste importeur en is in alle lagen van de bandenbranche vertegenwoordigd. Wielen zijn er net zo belangrijk als banden en bandwielcombi’s worden er ook zelf samengesteld. Van Klei is, naast Europees import- en exportbedrijf, exclusief importeur van de merken Kumho en Zeta en voor de wielen van OZ Racing, Sparco Wheels en MSW Wheels. Directeur Bart de Smalen (35) begon zelf in 2000 bij het in 1936 opgerichte bedrijf. “Tussen 2008 en 2011 gingen we als een raket”, weet De Smalen nog. “In 2011 investeerden we 3 miljoen euro in de faciliteiten voor opslag, montage en handel en voorraad winterbanden. Daarna blokkeerde de markt en werden er veel minder banden verkocht. Als we twee jaar geleden wisten dat de verkoop van nieuwe auto’s en de bestedingen aan onderhoud en banden zó zouden
pag. 26.indd 26
ten, die voorraden kunnen dus nog goed van pas gaan komen. Wanneer het gaat sneeuwen zijn wij er klaar voor. Sneeuw kan een miljoen meer of minder omzet betekenen op een jaar.” Als importeur van zowel banden als wielen kan Van Klei bandwielcombinaties samenstellen uit eigen voorraad. In de productieruimte van 700 vierkante meter is een banden-montagestraat ingericht waar tot 400 sets per dag samengesteld kunnen worden. “Naast universele garagebedrijven en leasemaatschappijen maken we ook sets voor zes tot zeven importeurs die hun hele dealernetwerk in Nederland en België door ons laten bevoor raden. We zijn bezig ons concept ook in andere landen uit te rollen.” //
Webwinkel
Het complete assortiment kan sinds deze zomer besteld worden in de nieuwe b2b-webwinkel van Van Klei. Anderhalf jaar is er aan de bouw van de winkel gewerkt. De Smalen: “We wilden onze e-commerce anders inrichten dan anderen. Met meer mogelijkheden om te zoeken en te bestellen, maar vooral een visuelere aanpak zodat je kunt zien wat er te koop is. Verder zijn we bezig met een app om het gebruik van de site via smartphone en tablet makkelijker te maken.”
06-12-13 11:47
˝Ik wil bijblijven op technisch gebied en zelf ondernemer kunnen zijn˝ Auto Vlietman (100e AutoCrew-garage)
• Herkenbare uitstraling en een sterk merk • Diagnoseapparatuur en -software van Bosch • Technische trainingen • Ondersteuning bij het optimaliseren van het werkplaatsproces • Regionale en lokale kosteneffectieve marketingactiviteiten
AutoCrew Hét kwalitatieve fundament voor uw werkplaats
Past dit concept ook bij uw bedrijf? Kijk op onze website www.autocrewworden.nl
OP DE BRUG / CITROËN DS5 ACTIV HYBRID
28
CITROËN DS5 HYBRID 4 De DS-lijn van Citroën wordt gezien als een terugkeer naar de eigen zinnigheid waar het Franse merk groot mee werd. Op de brug zal blijken of dat voor de DS5 Hybrid 4 ook geldt voor de techniek. TEKST EN BEELD: ROB BLOM
E
r is een paar foefjes die je moet kennen om met de DS5 aan de slag te gaan. De OBD-stekker zit om te beginnen verstopt onder het rubberen anti-slipmatje in de middenconsole. De futuristisch ogende neus doet het ergste vermoeden voor de bereikbaarheid van de koplampen, maar niets minder is waar. Het vervangen van lampen is bij de DS5 zowel voor als achter eenvoudig. De klant kan het zelf doen. De unit komt los door twee wartels los te draaien. Wel even opletten dat de wartels niet in de carrosserie vallen. De elektrisch bediende handrem kan handmatig (elektrisch bekrachtigd) aangetrokken en vrijgezet worden met de bedieningshandel bij stilstand of als noodrem tijdens het rijden. Als je
het contact met de start-stopknop op het dashboard uitschakelt, worden automatisch de achterremmen in de parkeerstand gezet. De parkeerrem schakelt weer uit op het moment dat je wegrijdt. Wanneer je de wielen in de werkplaats vrij wilt laten ronddraaien, kun je de auto van de parkeerrem afhalen door het contact aan te zetten, de voetrem in te trappen en tegelijkertijd de handremschakelaar op het middenconsole kort omhoog te trekken. Als je nu het contact uitzet, wordt de parkeerrem niet meer geactiveerd. Wanneer je het contact weer aanzet, functioneert de elektronische parkeerrem weer in de standaardmodus. Mede omdat het hier om een hybride gaat, zit de motorruimte behoorlijk vol. Voor het vervangen van de distributieriem en de multiriem, kun je beter niet al te grote handen hebben. PSA rekent drie uur voor het vervangen van de distributieriem en een uur en tien minuten voor de multiriem (zie flatratetijden). Speciaal gereedschap zoals afdoppluggen voor de brandstof leidingen, een stelpen voor de nokkenaspoelie, een instelpen voor het vliegwiel, een riemklem en centreergereedschap voor de poelie zijn onmisbaar. Allereerst koppel je de min-kabel van de 12 Volt accu los. Om goed bij de riem te kunnen komen moeten het rechtervoorwiel, de beschermkap onder de motor, de afdekkap boven de cilinderkop, de ruitenwisserarmen en luchtroosters verwijderd worden. Maak de klemmen van de hoog-
TECHNISCHE GEGEVENS CITROËN DS5 HYBRID 4 / Motorcode: DW10CTED4 FAP / Nieuwprijs (euro): 43.290 / Motortype: Diesel hybride / Cilinders: 4 in lijn / kleppen per cilinder: 4 / cilinderinhoud (cc) 1.997 / Boring x slag: 85 x 88 / Transmissie: 6 v. semi-automaat FLATRATETIJDEN / Basisbeurt: 1.0u/ Roetfilter controleren op verstopping: 0.30u / Brandstoffilter vernieuwen: 0.30u / Distributieriem v ernieuwen (inclusief waterpomp): 3.0u / Multiriem controleren en afstellen: 0.40u / Multiriem vernieuwen: 1.10u / Remblokken voor vernieuwen: 0.90u / Koppeling vernieuwen: 7.20u / Achterste uitlaatdemper vernieuwen: 0,8u
pag. 28-29.indd 28
06-12-13 11:48
VAN BUSSEL
> De OBD-aansluiting zit in de middelconsole. > Weinig ruimte om de distributieriem te vervangen. > Let op de wartels bij het verwijderen van het achterlicht.
4 spanningskabel los zodat deze opzij kan en bind hem vast. Laat wel de hoogspanningsstekkers vastzitten. Ook Gerco van den Akker van Vakgarage Nippon in Hoofddorp ziet het vervangen van de riemen op z’n zachtst gezegd als een ‘uitdaging’. Volgens Van den Akker zijn Citroëns zonder hydroactieve vering een stuk betrouwbaarder geworden. En het comfort in de DS5 Hybrid4 is zo goed, dat je het niet eens mist. “Het zijn sinds die tijd prima auto’s geworden met net zo veel of weinig problemen als andere auto’s.”
Controleren en vervang Als laatste maak je de stekker van de motortoerentalsensor los en verwijder je de distributiekappen. Maak de krukaspoelie los, nooit met een slagmoersleutel omdat anders de bout in de krukas af kan breken. Controleer de tandkrans op beschadigingen en de motor op olie- en koelvloeistoflekkage. Voor het vervangen en het afstellen van de spanrolafstelling heb je een spiegel nodig. De verstelbare spanrol moet met een cilindervormige pen worden vastgezet. Gebruik altijd een nieuwe bout voor de krukaspoelie. Tussen het voorspannen en het definitief vastzetten van de krukaspoeliebout mag niet meer dan vijf minuten zitten. //
SCAN DE QR-CODE VOOR MEER TECHNISCHE GEGEVENS VAN DEZE AUTO OF GA NAAR WWW.AUTOMOTIVE-WERKPLAATS.NL
De nieuwe Bovag? Nog een paar nachtjes slapen en dan wordt het nieuwe Bovag-paleis langs de A12 in Bunnik officieel geopend door Koning Willem Alexander. Het nieuwe Bovaghuis herrees uit het casco van het oude gebouw. De medewerkers van de Bovag bivakkeerden een jaar bij de buren, maar maandag 28 oktober konden ze terug naar het vernieuwde kantoor. Voor alle medewerkers ging Het Nieuwe Werken van start, en de schaamte om leden te ontvangen of te vergaderen in het Bovaghuis is nu voorgoed voorbij. Het nieuwe Bovaghuis wordt een ontmoetingsplek voor alle leden en staat open voor werken en vergaderen. Ik wens de directie en medewerkers van de Bovag veel arbeidsvreugde met het nieuwe gebouw en hoop dat een nieuw gebouw een inspiratiebron is voor een nieuwe automotive era waar innovatie, retail en klantbeleving centraal staan. De opening van het nieuwe huis is een uitgelezen kans om afscheid te nemen van het pre-Monti tijdperk, waarin overproductie en gereguleerde distributie centraal stond. Op naar een tijdperk waar de klant, de gast, het onderhoudsadres, de ondernemer, het internet en de beleving van het autorijden centraal staan. Tegelijk kan de Bovag zich meer richten op een betere lobby voor minder fiscale druk op autorijdend Nederland. Het lijkt erop dat de ANWB het veel te druk heeft voor een lobby. Niet vreemd, want de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond is al lang geen autoclub meer maar een winkel van producten en diensten. Terwijl de Bovag en de ANWB sliepen maakte de minister nieuwe regels voor extra fiscale heffingen en stijgen de inkomsten uit rijdend Nederland boven de 20 miljard euro. Waar is de tijd dat iemand voor de belangen van de automobilist op kwam? Iedereen lijkt te druk met het spekken van de eigen kas. Misschien is de opening van het nieuwe Bovaghuis ook een goed moment om de Vaco ervan te overtuigen er bij in te trekken, net als de Focwa en de RAI Vereniging. De efficiency van de samenvoeging levert meteen een lastenverlichting op. Een gecombineerd lidmaatschap zou voor de universele bedrijven een zegen zijn. Nu moeten ze van iedereen lid zijn om alles te kunnen betekenen voor hun klanten. Of kan het ook zonder lidmaatschap en met volle focus op de klant. Ik zou het proberen. Het scheelt zo’n vijfduizend euro per jaar.
29
Wie komt op voor de automobilist?
LUC VAN BUSSEL IS VOORMALIG CEO VAN THE ALWAYSBEMOBILE COMPANY EN NU BRAIN AGENT EN INNOVATOR. AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 28-29.indd 29
06-12-13 11:48
EVENEMENT / APK2DAY
Nieuwe apk zorgt voor meer variatie
KLEIN, GROOT EN GEVAARLIJK De Europese Unie neemt naar verwachting begin volgend jaar een definitief besluit over de Euro-apk. Toch is al veel bekend over de invulling. Dat bleek op 12 november tijdens het APK2Day Event in Houten.
TEKST: PAUL VAN DEN BOGAARD, BEELD: NFP
D
e apk wordt zowel op Europees als Nederlands niveau aangescherpt. Tijdens het APK2DAY-event van Automotive werden de belangrijkste vernieuwingen besproken. Zo komen er drie smaken in plaats van goed- of afkeur zoals nu nog het geval is. Straks worden gebreken opgedeeld in drie categorieën: klein, groot en gevaarlijk. Afkeur hangt vervolgens af van het aantal gevaarlijke gebreken en de onderdelen waarbij deze zijn vastgesteld. Verder worden de minimale inrichtingseisen van een keurstation gelijk getrokken. Dat betekent voor Nederlandse erkenninghouders dat ze voor Apk 1 moeten investeren in een spelingsdetector en een geluidsmeter klasse 2. De testbank voor schokbrekers en de remvloeistof meter als verplichte equipment gaan het volgens SO apk-voorzitter Boudewijn Hamel niet halen. De grootste onzekerheid is er volgens Hamel nog over de voertuigen die wel of niet verplicht gekeurd moeten worden. Zo zijn niet alle ministers van de lidstaten het er over eens of lichte aanhangers, brommers, motoren en tractoren een periodieke keuring moeten ondergaan. Ook over de emissietest is nog geen besluit genomen. Het keuren van tractoren, tweewielers en aanhangers lijkt misschien een kans voor garagebedrijven, maar Hamel vraagt zich af of de investeringen niet te groot zijn. Met de bestaande > De VW Caddy wordt uitgebreid geïnspecteerd in de verkiezingsstrijd. equipment kom je namelijk niet ver. Zo is
30
voor een tractor bijvoorbeeld meestal een veel grotere remtestbank nodig en voor een aanhanger een remkrachtsimulator en een aparte schaarhefbrug. In het kielzog van de Europese Unie gooit ook de RDW de apkstructuur op de schop. Het voornaamste doel daarbij is het terugdringen van het aantal missers van 8 procent nu naar 6,5
De kans op een steekproef wordt groter bij een keurmeester die vaker missers maakt. procent in 2015. Verder wil de Rijksdienst de processen efficiënter laten verlopen om keurmeesters makkelijker hun werk te laten doen. Zo komt er een digitaal apk-boek, liet RDW apkmanager Hens Peeters Weem weten in zijn presentatie. Het boek zal straks te raadplegen zijn via een internetportal voor apk-keurmeesters waar ook per model auto de meest voorkomende afkeurpunten in komen te staan. Net als de Europese apk worden straks ook apk-missers opgedeeld in drie categorieën: licht, ernstig en gevaarlijk. Verder gaan steekproeven meer risicogestuurd plaatsvinden. Zo wordt de kans op een steekproef groter bij een keurmeester die vaker missers maakt. Hierbij zal de RDW onderscheid maken tussen de keurinstantie en de keurmeester. De RDW streeft ernaar om alles voor 1 januari 2015 klaar te hebben.
INGEZONDEN MEDEDELINGEN
Explora werkplaatsapparatuur & wielservice materialen
pag. 30-31.indd 30
06-12-13 11:49
EVENEMENT
31 > V.l.n.r. Rogier Kuin, Marc Huisman, Ferry Smith, Rob Eenink, Boudewijn Hamel en Hens Peeters Weem gingen in debat.
De Stichting Wetenschappelijk onderzoek Verkeersveiligheid (Swov) vaardigde Rob Eenink, hoofd van de afdeling Anticiperend Onderzoek en vervangend directeur, af om een presentatie te geven over de invloed van de apk-keuring op de verkeersveiligheid. Volgens Eenink zorgt de apk er naar schatting voor dat er jaarlijks tien tot vijftien minder verkeersslachtoffers te betreuren zijn.
Naast de plenaire presentaties van Boudewijn Hamel, Rob Eenink en Hens Peeters Weem waren er een aantal drukbezochte parallelsessies waar de ruim 200 bezoekers hun licht konden opsteken over de kansen en aandachtspunten van de apk-keuring. Zo onthulde Bovag Autobedrijf van het Jaar winnaar Marc Huisman zijn apk-strategie en gaven Innovam, VWE en Bestegarage.nl praktisch toepasbare apk-tips. //
Daling in aantal verkeersdoden Het aantal verkeersdoden daalde van het hoogtepunt in 1972 met bijna 3.500 slachtoffers naar 650 nu. De in 1985 ingevoerde apk-keuring heeft daarin een volgens het Swov een lastig te meten invloed gehad. In Nederland is tot nu toe geen onderzoek bekend naar het effect van technische mankementen en achterstallig onderhoud op verkeersongevallen. In Duitsland zijn er wel cijfers bekend van Dekra. Zo blijkt bij een kwart van de gevallen een gebrek aan het voertuig, bijvoorbeeld aan de remmen, een rol te hebben gespeeld in het ontstaan van een ongeval. Hiervan was dit bij 6 procent zelfs de hoofdoorzaak.
kwaliteit & gemak www.mivargroup.nl
Apk Keurmeester van het jaar
Rien van Pagee van Autobedijf Pagee Banden in Krabbendijke werd tijdens APK2DAY uitgeroepen tot APK Keurmeester van het Jaar 2013. Van Pagee had zowel de online apk-quiz van Innovam als de keuringswedstrijd tijdens APK2DAY als beste uitgevoerd. Naast de titel APK Keurmeester van het jaar ging de monteur uit Zeeland naar huis met een trofee en een cheque voor een dag gratis racen op circuit Zandvoort, een jaarabonnement op reviewsite Bestegarage.nl en een videopresentatie en drie webinars van Innovam. Van de keurmeesters die alleen mee deden aan de wedstrijd tijdens het evenement was Harry Smits de dagwinnaar. Hij kreeg ook een jaarabonnement op BesteGarage.nl, net als de finalisten van de verkiezing. De wedstrijd bestond uit het keuren van een Volkswagen Caddy waarin een aantal afkeurpunten waren aangebracht. Zo ontbrak er een aantal onderdelen en was er sprake van roestschade aan de remmen. AUTOMOTIVE / 13 DECEMBER 2013
pag. 30-31.indd 31
06-12-13 11:49
GOED SPUL
Roetfilter reinigen zonder KLEIN MAAR FIJN demontage Equipmentleverancier Rijpma Equipment Out of the box
32
De complete SP Matic lijn van Kroon-Oil is vanaf nu ook verkrijgbaar in een speciale Bag in Box verpakking. In de box zit 15 liter ATF, de optimale hoeveelheid voor een PowerFlush behandeling voor automatische versnellingsbakken. Met de Bag in Box is het gebruik van meerdere cans of restantproduct overhouden verleden tijd. Bovendien is de nieuwe verpakking volgens Kroon-Oil minder belastend voor het milieu. De SP Matic-lijn van Kroon-Oil bestaat uit acht verschillende ATF-producten en wordt binnenkort uitgebreid met een negende voor de nieuwste generatie 7G-Tronic Plus transmissies van Mercedes-Benz.
Xenum heeft een reinigingskit op de markt gebracht waarmee zwaar vervuilde roetfilters schoongemaakt kunnen worden zonder het filter te demonteren. Een reinigingsvloeistof wordt met een sonde via de druk- of temperatuursensor rechtstreeks in het filter gespoten. De actieve vloeistof zorgt volgens Xenum direct voor ontbinding van de aangekoekte roet. Met een spoelmiddel worden de opgeloste roetdeeltjes door het filter verspreid waardoor ze sneller verbranden. Xenum adviseert om tijdens de behandeling ook een additief te gebruiken om het injectiesysteem te reinigen om een optimaal lange termijn resultaat te bereiken.
WAAR ROOK IS... Toolspecial heeft het assortiment rook diagnose(lekdetectie)-apparatuur uitgebreid met de Air Complete en Power Smoke Pro. De Air Complete (1.595 euro) weegt amper vijf kilo en heeft een ingebouwde luchtcompressor. De tester wordt aangesloten op de accu. Er is geen persluchtinstallatie nodig. De Power Smoke Pro is de enige rookdiagnosemachine die geschikt is voor het testen van hogedruk- en variabele turbocompressoren. Met het apparaat kunnen personenwagen-, bestelauto-, en vrachtautomotoren gecontroleerd worden terwijl de motor uit staat. De regeldruk varieert van 0,2 tot bijna 1,4 Bar, de prijs is 3.145 euro. Bij de Power Smoke Pro zit standaard een Easy Intake. Hiermee heb je altijd de juiste aansluiting voor iedere lekdetectiemachine bij de hand. De Easy Intake is een blaasbalg die binnen enkele seconden opgepompt kan worden. Het gepatenteerde systeem past op iedere bypass-ingang, ongeacht de vorm (vierkant, rond of ovaal). De Easy Intake is ook los verkrijgbaar en kost 125 euro.
pag. 32.indd 32
introduceert de DEC Superscan Solo. Een universeel diagnoseapparaat dat volgens Rijpma vergelijkbaar is met de VCDS Pro (VAG-COM), maar dan voor merken buiten de Volkswagen Groep. De Solo is een Bluetooth OBD-dongle die gebruik maakt van dezelfde ASM-X Windows software als de professionele DEC Superscan 3. Volgens Rijpma opereert de DEC Superscan Solo bijna op dealerniveau. “Er zijn verschillende laaggeprijsde PC-gebaseerde scanners beschikbaar. Deze leveren echter beperkte toegang tot voertuigmanagementsys temen en data. Iedereen die de diagnose van auto’s serieus benadert, weet dat de mogelijkheid tot volledige diagnose van alle voertuigmanagementsystemen de enige professionele aanpak is.” Voor de DEC Superscan Solo zijn op dit moment dongels beschikbaar voor Peugeot, Citroën, Renault, Ford, Land Rover of Fiat, Alfa Romeo en Lancia, Renault, Ford en Land Rover. De Superscan Solo kost 479 euro (exclusief btw) inclusief één jaar updates.
Stofdicht Facom introduceert een nieuwe ¾-duims stofdichte ratelsleutel. De KL.500PB heeft een dubbel verzegelde stofdichte ratelkop. Hierdoor komen er geen vloeistoffen in het 120-tanden tellende ratelmechanisme. Door de positionering van de vooruit/achteruithendel kan de gebruiker de kop van de ratel, zelfs met handschoenen of vette handen, naar beneden duwen zonder dat deze omkeert. De ratel is zowel los als in een doppenset verkrijgbaar.
06-12-13 11:50
Waar breng jij je kennis bij?
Met onze webinars train jij waar je wilt. Weinig tijd, maar toch je APK-kennis op peil houden? Dan is het tijd voor onze webinars. Waar je bent doet er niet toe. Je volgt onze instructeur via je beeldscherm en kunt gewoon vragen stellen. Probeer het zelf en leer alles over remmen, roest en APK Regelgeving. En dat voor maar 39 euro.
Boek nu op www.innovam.nl/webinar
TENSLOTTE
ONLINE
IN DE BRANCHE
Mario van Gool (Auto Netwerk Nederland) via LinkedIn Groep Automotive Management & Werkplaats
VAN LEEUWEN KOOPT LEEWIS BCS Van Leeuwen Auto’s in Kesteren heeft Leewis uit Veenendaal overgenomen. Van Leeuwen neemt 6 van de 12 personeelsleden over, voor de overige 6 is een afvloeiingsregeling getroffen. Leewis heeft een schadeafdeling en was dealer van Chevrolet en erkend reparateur van Alfa Romeo, Mazda en Nissan.
In deze Sinterklaastijd zit de autowereld in de bekende impasse. Auto’s worden wel verkocht, maar pas volgend jaar geleverd. @wouterkarssen
De maand waarvan je wist dat ‘ie ging komen: de Mitsubishi Outlander was in november de best verkochte auto
34
@KooSpee
Als de overheid motorrijtuigenbelasting + brandstofaccijns zou gebruiken voor aanleg en onderhoud van wegen is tol heffen A15 niet nodig!
OVERNAME
TESLA IN UTRECHT
GROSSIER
Grossiersorganisatie Staadegaard Automotive uit Uden heeft AD-collega Materic uit Denekamp overgenomen. Hiermee ontstaat een grossiersorganisatie van 13 vestigingen en 125 medewerkers. Materic blijft actief onder eigen naam en ook directeur Eric Hesselink blijft verbonden aan de vestiging in Denekamp.
Tesla opent ook in Utrecht een vestiging. Er komt een servicecenter met een showroom en een deel waar auto’s afgeleverd worden. Utrecht wordt de vijfde saleslocatie van het merk. Onlangs werd al bekend dat Tesla naast verkooppunten in Amsterdam en Eindhoven (beide ingericht als Tesla-stores), ook in Den Haag en Arnhem verkooppunten komen.
Ype Kramer in Leeuwarden sluit zich aan bij grossiersclub GroupAuto. De grossier uit Friesland ziet vooral voordelen in de rechtstreekse relatie van GroupAuto met fabrikanten voor informatie en ondersteuning. Sinds oktober is Sator aangesteld als hoofdleverancier van GroupAuto en volgens directeur Freek Blekxtoon werpt die keuze nu al duidelijk haar vruchten af.
@DeSpeld
AGENDA
Frans toprestaurant gaat autobanden beoordelen Fabrikanten kunnen Ledoyen-sterren krijgen.
COLOFON Automotive Werkplaats is een uitgave
van Mobility Media bv, Naritaweg 14, 1043 BZ Amsterdam, Tel.: 020-5800966 UITGEVER Jelle Heidstra, jelle@mobilitymedia.nl REDACTIE Luberto van Buiten (hoofdredacteur), Bart Kuijpers (adjunct hoofdredacteur), Paul van den Bogaard, Marieke Oosterom (redacteuren) redactie@automotive-online.nl. ADVERTENTIES Marc Krijnen, sales@mobilitymedia.nl, 06-27293455 TRAFFIC Sebastiaan Dekker, traffic@mobilitymedia.nl ONTWERP Curve, Haarlem OPMAAK Van Munster & Bos, Amsterdam DRUK Mediacenter Rotterdam
pag. 34.indd 34
-> Autoprofessioneel en Schadeherstel, -> Classic Salon, Expo Antwerpen, 1-31 maart 2014. Internationale klassiekerEvenementenhal Gorinchem, 11-13 maart beurs met ruim 400 auto’s. 2014. Regionale vakbeurs voor garagisten, schadeherstellers en toeleveranciers. -> AutoTechnica 2014, 30 maart-2 april 2014. Tweejaarlijkse aftermarketbeurs. -> Transport Compleet, Evenementenhal Hardenberg, 18-20 maart 2014. -> Automotive Trade Show 2014, Jaarbeurs Utrecht, 31 maart-3 april 2014. Een -> Techno Classica, Messe Essen, 26 - 30 nieuwe automotive aftermarket vakbeurs maart 2014. Jaarlijkse vakbeurs voor voor de Benelux met een internationaal klassiekers in het Duitse Essen, ook met karakter. bijzondere nieuwerwetse auto’s.
VRAGEN OVER DE BEZORGING VAN DEZE TITEL? Stuur een e-mail naar: aboservice@ automotive-online.nl DOELGROEP: • Groot- en tussenhandel in auto’s, autoaccessoires en -onderdelen • Detailhandel in nieuwe en gebruikte personen auto’s • Detailhandel in autoaccessoires en -onder delen • Universele garages • Schadeherstelbedrijven • Autobeklederijen • Autowasserijen • Autodemontagebedrijven • Leasemaatschappijen • Carrosseriefabrikanten • Onderdelenfabrikanten • Grossiers • Specialisten ABONNEMENTSGELD €129,- (icm. Management, excl. 6% btw) per jaar, Buitenland €159,- per jaar. Losse nummers €16,-, Hoewel de informatie in deze uitgave met zorg is uitgezocht en waar
mogelijk is gecontroleerd, sluiten uitgever, redactie en auteurs uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheid en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens. GEGEVENSBESCHERMING Automotive Werkplaats is een uitgave van Mobility Media. Mobility Media legt de gegevens van abonnees vast voor de uitvoering van de (abonnee)overeenkomst. Deze gegevens kunnen worden gebruikt om u te informeren over relevante andere producten, diensten en activiteiten van Mobility Media en zorgvuldig geselecteerde samenwerkende partners. Indien u geen prijs stelt op informatie van Automotive Werkplaats of indien u uw toestemming voor het gebruik van uw e-mailadres wilt intrekken, kunt u
een verzoek indienen bij Mobility Media, Naritaweg 14, 1043 BZ Amsterdam. Nadere informatie vindt u in het privacy statement op www.mobilitymedia.nl © Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Mobility Media is aangesloten bij het HOI. Voor oplagegegevens verwijzen wij naar de reguliere HOI publicaties.
06-12-13 11:51
Een merk van :
KENT U HET VERSCHIL TUSSEN REQUAL EN ANDERE ONDERDELEN? Tot wel 3 goedkop0% d a n d e d er ealer
REQUAL: Het voordelige alternatief voor het onderhoud van uw voertuig REQUAL poster NL.indd 1
10/05/13 11:08
The brand you can TrusT