ژماره‌ 303

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)303‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/12/6‬‬

‫ئاڵۆزیەکانی زاخۆ‬ ‫ی زاخۆ‪:‬‬ ‫مه‌الکە ‌‬ ‫ئامادەم بچمە بەر دادگا‬

‫»» ‪74‬‬

‫ئایدز لەکوردستان‬

‫‪19‬‬

‫»» ‪10‬‬

‫حاڵەت زیاترە‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫‪17‬‬ ‫»»»»‬ ‫‪ 812‬رێبین هەردی‬ ‫رۆژێک لەگەڵ لیژنەی پشکنین‬ ‫زۆربه‌ی‌ كه‌بابخانه‌‌و چێشتخانه‌كان په‌نا ئه‌به‌ن ‌ه ئیسالمی سیاسی‬ ‫وه‌ک هێزێکی براوه‌‬ ‫به‌ر ئه‌و قه‌سابانه‌ی‌ كاری‌ نایاسایی‌ ده‌كه‌ن‬

‫»» ‪13‬‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هادین‪ :‬گاڵتەجاڕییە کە پارتی دەڵێت داوای لێبوردن بکەن‬

‫فازڵ میرانی‌‪ :‬ئه‌وه‌ ‌ی راگه‌یاندنی‌ یه‌كگرتوو ده‌یكات ئیعالنی‌ شه‌ڕه‌‬ ‫ی یه‌كگرت���وو‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ئه‌مین���دار ‌‬ ‫س���ه‌الحه‌دین به‌هادی���ن بەئاوێنەی‬ ‫ی‬ ‫رایگه‌یان���د "س���ه‌یرو س���ه‌مه‌ر‌ه ‌‬ ‫زه‌مانه‌ی���ه‌‪ ،‬ماڵم���ان ده‌س���وتێنن‌و‬ ‫ته‌عه‌دامان لێده‌كه‌ن‪ ،‬هێش���تا ئێم ‌ه‬ ‫داوای لێبوردن بكه‌ی���ن"‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ئه‌ویش سكرتێر ‌‬ ‫ی‬ ‫پارتی‪ ‌،‬فازڵ میرانی‌ ده‌ڵێت "ئه‌و‌ه ‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ یه‌كگرت���وو ده‌ی���كات‬ ‫ی شه‌ڕه‌"‪.‬‬ ‫ئیعالن ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌مینداری‌ گشت ‌‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬سه‌الحه‌دین‬ ‫به‌هادین له‌س���ه‌ر روداوه‌كانی‌ زاخۆ‌و‬ ‫دهۆك رایگه‌یاند "مه‌سه‌له‌ی‌ مه‌ساج‌و‬ ‫مه‌یخانه‌ك ‌ه خۆی‌ س���یناریۆیه‌ك بوو‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر باره‌گاكان ‌‬ ‫بۆ ئه‌م هه‌ڵكوتانه‌ ‌‬ ‫یه‌كگرتوو"‪.‬‬ ‫ی ئه‌م رووداوان ‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌لكاندن ‌‬ ‫به‌كه‌مایه‌تی���ه‌ ئاینیه‌كانه‌وه‌ ناوبراو‬ ‫ی‬ ‫ی ش���وێن ‌‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫وت���ی‌ "گرێدان��� ‌‬ ‫خراپه‌‌و مه‌ش���روب ب ‌ه مه‌س���یحی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫یه‌زیدیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬سوكایه‌تیپێكردنێك ‌‬

‫ئاش���كرایه‌‌و حه‌قیقه‌ت���ی‌ نیی���ه‌و‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫یاریكردنه‌ به‌سومعه‌‌و كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی هه‌رێمه‌كه‌مان‬ ‫به‌ش��� ‌ه له‌هاوواڵتیان ‌‬ ‫ك ‌ه هه‌زاران ساڵ ‌ه له‌گه‌ڵ مسوڵمانان‬ ‫ی‬ ‫به‌برایه‌ت���ی‌‌و هاوڕێیه‌تی‌‌و دۆس���ت ‌‬ ‫پێكه‌وه‌ ده‌ژین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌كی‌ ت���ره‌وه‌ له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫تایب���ه‌ت بەئاوێن���ە‪ ،‬س���كرتێر ‌‬ ‫ی رایگه‌یاند‬ ‫ی سیاس���ی‌ پارت ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫"له‌م كێشه‌دایه‌ پارتی‌‌و سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و حكومه‌تی���ش ت���ه‌ره‌ف‬ ‫ی یه‌كگرت���وو زوڵمیان‬ ‫نی���ن‪ ،‬برایان ‌‬ ‫لێكردووی���ن‌و پێش���وه‌خت ئێمه‌یان‬ ‫تاوانبار كرد له‌كاتێكدا ئێمه‌ ئه‌وانمان‬ ‫تاوانبار نه‌كردووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی باره‌گه‌كان ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌س���وتاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كگرت���وو‪ ،‬س���كرتێری‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫سیاس���ی‌ پارت���ی‌ وت���ی‌ "ده‌بێ���ت‬ ‫یه‌كگرت���وو بیس���ه‌لمێنێت كه‌ ئێم ‌ه‬ ‫ی ئه‌وان به‌رداوه‌‪،‬‬ ‫ئاگرمان له‌باره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌وه‌ ناكه‌ی���ن خه‌ڵكێك ‌‬ ‫نكوڵ��� ‌‬ ‫زۆرم���ان له‌و ده‌ڤ���ه‌ر‌ه هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ها ‌‬ ‫ی وه‌ك حی���زب بڕیار ‌‬ ‫پارت ‌‬

‫نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫ی هه‌ینی‌‪،‬‬ ‫پ���اش ته‌واوبوونی‌ نوێ���ژ ‌‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك گه‌ن���ج له‌ش���اری‌ زاخۆ‬ ‫چوون ‌ه سه‌ر س���ه‌نته‌رێكی‌ مه‌ساج‌و‬ ‫س���وتاندیان‪ ،‬دواتر خه‌ڵكێكی‌ زۆر‬ ‫تێكه‌ڵ ب���ه‌م خۆپیش���اندان ‌ه بوون‌و‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندان دوكانی‌ مه‌یفرۆشتن‌و شوێن ‌‬ ‫گه‌شتیاری‌‌و له‌و ده‌ڤه‌ر‌ه سوتێنران‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ په‌ره‌س���ه‌ندنی‌ كێش���ه‌كه‌دا‬ ‫ی‬ ‫باره‌گاكانی‌ یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی ئه‌و حیزبه‌و‌ه‬ ‫به‌نوسینگه‌ی‌ میدیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دهۆك كه‌وتن ‌ه به‌رهێرش ‌‬ ‫له‌پارێزگا ‌‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك خه‌ڵ���ك‌و س���وتێنران‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌یه‌كه‌م كاردان���ه‌وه‌دا یه‌كگرتوو ‌‬ ‫ی (پارتی‌) تۆمه‌تبار كرد‬ ‫ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باره‌گاكانی‌‪ ،‬مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ب ‌ه سوتاندن ‌‬ ‫سیاس���ی‌ پارتیش له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌بێ���ت یه‌كگرت���وو داوای‌ لێبوردن‬ ‫له‌پارت���ی‌ ب���كات‪ .‬تا ئێس���تا چوار‬ ‫رۆژ به‌س���ه‌ر روداوه‌كاندا تێپه‌ڕیون‌و‬ ‫كێشه‌كان قوڵتر ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫»»‪4،3‬‬ ‫ ‬ ‫سەالحەدین بەهادین‬

‫عومه‌ر فه‌تاح داوا ‌ی ملیۆنێك دۆالر‬ ‫له‌سه‌رنوسه‌ر ‌ی ئاوێن ‌ه ده‌كات‬

‫سه‌ره‌ڕای‌ تۆمه‌تباركردنی‌ به‌هێرشكردن ‌ه‬ ‫سه‌ر ئاس����ۆس هه‌ردی‌‪ ،‬به‌اڵم كارگێڕی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬عومه‌ر فه‌تاح‬ ‫به‌تۆمه‌ت����ی‌ "ناوزڕاندن" داوای‌ ملیۆنێك‬ ‫دۆالر له‌سه‌رنوس����ه‌ری‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ش����وان‬ ‫محه‌مه‌د ده‌كات‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كشه‌ممه‌ی‌ رابردوو‬ ‫(‪ )12/4‬سه‌رنوس����ه‌ری‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ش����وان‬ ‫محه‌م����ه‌د له‌الی����ه‌ن دادگای‌ به‌رای����ی‌‬ ‫س����لێمانییه‌وه‌ ئاگاداركرایه‌وه‌ كه‌ رۆژی‌ دۆالری‌ لێده‌كات‪.‬‬ ‫(‪ )2011/12/7‬له‌ب����ه‌رده‌م دادوه‌ری‌ له‌مباره‌یه‌وه‌ شوان محه‌مه‌د له‌لێدوانێكدا‬ ‫به‌رایی‌ سلێمانی‌ ئاماده‌بێت به‌مه‌به‌ستی‌ ب����ۆ ئاوێن���� ‌ه رایگه‌یاند "ل����ه‌و وتاره‌دا‬ ‫قسه‌وه‌رگرتن له‌س����ه‌ر داوایه‌كی‌ عومه‌ر ك����ه‌ به‌ن����اوی‌ (دان به‌تاوانه‌كه‌تدا بنێ‌‬ ‫فه‌ت����اح ك����ه‌ تۆمه‌تب����اری‌ ك����ردووه‌ به‌ ئاوێن����ه‌ لێبورده‌ی����ه‌)‪ ،‬به‌هی����چ جۆرێك‬ ‫ی مه‌كته‌بی‌‬ ‫"ناوزڕان����دن"ی‌‌و داوای‌ ب����ڕی‌ ملیۆنێك ناوی‌ عوم����ه‌ر فه‌تاح كارگێڕ ‌‬

‫سیاس����ی‌ یه‌كێتی‌ نه‌هات����ووه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫جێگه‌ی‌ س����ه‌رنج‌و تێبین����ی‌ ئێمه‌یه‌ كه‌‬ ‫ناوی‌ كه‌سێك نه‌هاتوه‌ بۆچی‌ ئه‌و كه‌سه‌‬ ‫گومان له‌خۆی‌ ده‌كات‌و داوای‌ یاس����ایی‌‬ ‫تۆم����ار ده‌كات؟"‪ .‬له‌س����ه‌ر داوایه‌ك����ی‌‬ ‫عومه‌ر فه‌تاح‌و به‌رپرسی‌ پاسه‌وانه‌كانی‌‪،‬‬ ‫رۆژی‌ ‪ 11/29‬هه‌ری����ه‌ك له‌ئاس����ۆس‬ ‫هه‌ردی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانیای‌ ئاوێنه‌‌و‬ ‫ش����وان محه‌مه‌د سه‌رنوس����ه‌ری‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫به‌كه‌فاله‌تی‌ ‪ 150‬هه‌زار دینار ئازادكران‪.‬‬ ‫پێش����تریش به‌تۆمه‌تی‌ ده‌ستدرێژیكردنه‌‬ ‫س����ه‌ر ئاس����ۆس ه����ه‌ردی‌‪ ،‬كارگێ����ڕی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬عومه‌ر فه‌تاح‬ ‫به‌كه‌فاله‌تی‌ كه‌سی‌ ئازادكرا‪.‬‬ ‫»»‪2‬‬

‫به‌هۆی‌ كێشه‌ ‌ی نێوان ئازاد به‌رواری‌‌و‬ ‫دالوه‌ر عه‌الدینه‌وه‌ كۆبونه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی وه‌زیران تێكده‌چێت‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران‬ ‫به‌هۆی‌ دروس���تبوونی‌ كێش���ه‌ له‌نێوان‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ حكوم���ه‌ت‪ ،‬ئازاد‬ ‫ب���ه‌رواری‌‌و وه‌زی���ری‌ خوێندن���ی‌ بااڵ‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌‪ ،‬د‪.‬دالوه‌ر عه‌الدین‬ ‫له‌س���ه‌ر خۆپیش���اندانه‌كانی‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫دهۆك له‌دژی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬د‪.‬به‌رهه‌م ساڵح‬ ‫كۆتایی‌ به‌كۆبوونه‌وه‌كه‌ هێناوه‌‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ دوو‬ ‫هه‌فت���ه‌ له‌مه‌وب���ه‌ر له‌كۆبوونه‌وه‌یه‌كی‌‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران���دا‪ ،‬ئازاد به‌روار ‌‬ ‫ی‬ ‫قسه‌ی‌ له‌سه‌ر وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ‌و‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانی‌ دژی‌ ئه‌و وه‌زاره‌ته‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا د‪.‬دالوه‌ر‬ ‫عه‌الدی���ن به‌ناڕاس���ته‌وخۆ ئام���اژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ك���ردووه‌ ك���ه‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌توانێت ئه‌و خۆپیشاندانانه‌ی‌‬ ‫هه‌ولێر‌و دهۆك رابگرێت‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ ئازاد‬ ‫به‌رواری‌ به‌قسه‌كانی‌ وه‌زیری‌ خوێندنی‌‬ ‫بااڵ ت���وڕه‌ بووه‌‌و له‌ئه‌نجام���دا وه‌زیری‌‬ ‫خوێندن���ی‌ بااڵش وه‌اڵم���ی‌ ده‌داته‌وه‌‌و‬

‫كه‌ش���ی‌ كۆبوونه‌وه‌ك���ه‌ تێكچ���ووه‌‌و‬ ‫به‌ناچاریش سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت كۆتایی‌‬ ‫به‌كۆبوونه‌وه‌كه‌ هێناوه‌‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ له‌دوو س���اڵی‌‬ ‫راب���ردودا كۆمه‌ڵێ���ك گۆڕانكاری���ی‌‬ ‫ك���ردووه‌ له‌سیس���ته‌می‌ وه‌رگرتن���ی‌‬ ‫خوێندكاران ب���ۆ زانكۆ‌و په‌یمانگه‌كان‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ تواناس���ازی‌‌و گۆڕینی‌ راگری‌‬ ‫كۆلێج���ه‌كان‌و ده‌ركردن���ی‌ رێكخ���راوه‌‬ ‫حیزبییه‌كان له‌زانك���ۆكان كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫پارتی‌‌و ناوه‌ندێكی‌ یه‌كێتییه‌وه‌ په‌سه‌ند‬ ‫ناكرێ‌‪.‬‬

‫فازڵ میرانی‬

‫ریکالم‬

‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان‬ ‫بانگه‌واز بۆ پرۆژه‌ ‌‬ ‫ی نوێ‌ له‌قوله‌ره‌یسی‌)‬ ‫(پرۆژه‌ی‌ نیشته‌جێی‌ له‌شار ‌‬

‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫ی‬ ‫له‌سلێمانی‌ له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌خش ‌ه رێگه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‌و هاندانی‌ كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی بواری‌ كێبڕكێكردن له‌نێوان‬ ‫وه‌به‌رهێنان‌و كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌وی‌ بۆ پرۆژه‌ ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌راندا‪ ،‬هه‌لی‌ به‌ده‌ستهێنان ‌‬ ‫ێ له‌ قوله‌ره‌یسی‌ ده‌خات ‌ه‬ ‫نیشته‌جێی‌ له‌شاری‌ نو ‌‬ ‫ی (‪ )255‬دۆنم ‌ه بۆ‬ ‫به‌رده‌م وه‌به‌رهێنه‌ران ك ‌ه رووبه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫دروستكردنی‌ پرۆژه‌یه‌كی‌ نیشته‌جێبوون‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫له‌(‪ )2011- 12- 6‬تاوه‌كو (‪ )2011- 12- 26‬سه‌ردان ‌‬ ‫ی بكه‌ن‬ ‫ی وه‌به‌رهێنانی‌ سلێمان ‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫ی مه‌رج‌و زانیارییه‌كان له‌سه‌ر پرۆژه‌كه‌‪.‬‬ ‫بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی مه‌شخه‌اڵن‬ ‫ی سه‌رچنار به‌رامبه‌ر مزگه‌وت ‌‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی‌ گه‌ره‌ك ‌‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای پەیپەر ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪5500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫رووداوه‌كان ‌ی بادینان له‌دید ‌ی مه‌سیحی‌‌و ئێزیدیه‌كانه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌سیحی‌‌و ئێزیدیه‌كان‪ ،‬به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگی‌ پێكهاته‌ی‌ دانیشتوانی‌ ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫بادینان پێكده‌هێنن‪ ،‬زۆربه‌ی‌ هه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وانه‌ی‌ له‌و ده‌ڤه‌ره‌شدا خاوه‌ن ‌‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی مه‌ی‌ فرۆشتن‌و‬ ‫دوكان‌و كۆگاكان ‌‬ ‫ئوتێل‌و ریستۆرانتی‌ گه‌شتیاریین‪ ،‬سه‌ر‬ ‫ی مه‌سیحی‌‌و ئێزیدین‪،‬‬ ‫به‌هه‌ردوو ئایین ‌‬ ‫ی دیاری‌ ئه‌م دوو ئایینه‌‪،‬‬ ‫دوو كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوكانه‌كان ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌سوتاندن ‌‬ ‫ی فرۆشی‌‌و ئوتێل‌و ریستۆرانت ‌ه‬ ‫مه‌ ‌‬ ‫گه‌شتیارییه‌كان‌و باره‌گاكانی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ ده‌دوێن‪.‬‬ ‫میناس مالتای‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆشنبیری‌‌و هونه‌ر ‌‬ ‫ی بنك ‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫كلدانی‌ له‌دهۆك‬ ‫ی ‪1991‬ه‌وه‌‪،‬‬ ‫مه‌خابن له‌دوای‌ راپه‌ڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كه‌مج���اره‌ هه‌س���ت به‌نیگه‌رانییه‌ك ‌‬ ‫گه‌ور‌ه ده‌كه‌ی���ن به‌رامبه‌ر به‌و ئارامی‌‌و‬ ‫ئازادیی���ه‌ی‌ له‌كوردس���تان هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫ی بادین���ان‬ ‫یه‌كه‌مج���ار‌ه له‌ده‌ڤ���ه‌ر ‌‬ ‫هه‌س���تده‌كه‌ین پێكه‌وه‌ژی���ان له‌نێوان‬ ‫مه‌س���یحی‌‌و مس���وڵمان‌و ئێزیدی���دا‬ ‫له‌مه‌ترس���یدایه‌‪ .‬هه‌رچه‌ن���ده‌ هه‌م���وو‬ ‫كه‌س���وكارم له‌ئه‌مه‌ریكای���ه‌و خۆش���م‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ه���ه‌ر به‌مدوایی ‌ه له‌گه‌ش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌ڕاومه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم من یه‌ك رۆژ ژیان ‌‬ ‫كوردس���تان ناده‌م به‌هه‌موو ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫ی ساڵ ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ی ساڵه‌ها ‌‬ ‫ئه‌وروپا‪ ،‬به‌ڕاست ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌باب‌و باپیرانمان���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬

‫خ���ۆش‌و دۆس���تانه‌مان له‌گ���ه‌ڵ‌ ب���را‬ ‫مس���وڵمان‌و ئێزیدییه‌كانمان هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ی رابردوو له‌زاخۆ‌و‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ هه‌ین��� ‌‬ ‫بادینان رووی���دا‪ ،‬زه‌بروه‌ش���اندن بوو‬ ‫له‌هه‌موو كوردس���تان‪ .‬من باوه‌ڕ ناكه‌م‬ ‫ی مه‌سیحییه‌كان‬ ‫ی روویدا هه‌ر له‌دژ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫یان ئێزیدییه‌كان بێت‪ ،‬هه‌موو بڵێسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاگره‌كان هه‌ر له‌مه‌ساج‌و دوكانی‌ مه‌ ‌‬ ‫فرۆش‌و ریستۆرانت‌و ئوتێله‌كانه‌و‌ه بگر‌ه‬ ‫ی یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫تا س���وتاندنی‌ باره‌گاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫جێی‌ نیگه‌رانی‌‌و كاری‌ خراپن‌و تووش ‌‬ ‫دڵه‌ڕاوكێم���ان ده‌كات‪ .‬هه‌رچه‌ن���د‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و دوكان‌و ك���ۆگا ‌‬ ‫زۆرب���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���وتێنران هی‌ مه‌سیح ‌‬ ‫فرۆش���ان ‌ه ‌‬ ‫بوون‌و بۆ ئێم ‌ه ناخ���ۆش بوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش���دا بۆ م���ن ك ‌ه ماڵه‌كه‌م‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ب���اره‌گای‌ یه‌كگرت���ووه‌‪،‬‬ ‫ی كردم‪.‬‬ ‫ی ئه‌و باره‌گایه‌ دڵگران ‌‬ ‫سوتاندن ‌‬ ‫وه‌ك مه‌سیحییه‌ك هیواخوازم حكومه‌ت‬ ‫رێوشوێنی‌ توند بگرێته‌به‌ر دژ ‌‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫ ‬ ‫ی هه‌موو سوتاندنی کۆگایه‌کی مه‌شروبات له‌زاخۆ‬ ‫ی ده‌س���تیان ل���ه‌م رووداوانه‌دا‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬هیواخوازم جارێكیتر رووداو ‌‬ ‫ی زاخ���ۆم‪ ،‬ئه‌م���ه‌ی‌ رووی���دا مسوڵمانێتییه‌وه‌ ئاگر هه‌ڵده‌گیرسێنن‌و‬ ‫ی مسوڵمان‌و ئێزیدیش پێكه‌و‌ه تیاچووه‌‪ ،‬ئه‌هل��� ‌‬ ‫وا دووباره‌ نه‌بێته‌وه‌و ئاش���تی‌‌و ئارام ‌‬ ‫ی ب���ه‌م كاره‌ش���یان چاره‌نوس���ی‌ هه‌موو‬ ‫ی ئه‌وكات ‌ه فه‌رق‌و پیالنگێڕیی���ه‌‌و پێش���موای ‌ه ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كه‌چ��� ‌‬ ‫كوردستان تێك نه‌چێت‪.‬‬ ‫ی كورد ده‌خه‌ن��� ‌ه مه‌ترس���ییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی تێكدان ‌‬ ‫ی نه‌ده‌ك���را‌و دوژمنی‌ هه‌موومان سیاسی‌ له‌پشته‌‪ ،‬كه‌ ئامانج ‌‬ ‫جودای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌سه‌ر كوردستاندا بۆ ئێم���ه‌ وه‌ك كه‌مایه‌تیی���ه‌كان جێ ‌‬ ‫ی���ه‌ك بوو‪ ،‬گه‌لێك خ���ۆش بوو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ئارامییه‌یه‌ باڵ ‌‬ ‫ی راب���ردوو روویدا‪ ،‬كێش���اوه‌‌و جێپه‌نج���ه‌ی‌ ده‌ره‌كی���ش نیگه‌رانییه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ هه‌ست ده‌كه‌ین‬ ‫ئه‌مه‌ی ك��� ‌ه هه‌ین ‌‬ ‫شێخ شامۆ‬ ‫ی هه‌ژاندووه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌م رووداوانه‌ ئێزیدییه‌كان ‌‬ ‫ی ب���ه‌م پیالنگێڕییه‌و‌ه دی���اره‌‪ .‬ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫قه‌ت باوه‌ڕ ناكه‌م مس���وڵمان ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌‌و‬ ‫ی اللش ‌‬ ‫ی بنكه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئێم���ه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌و پیالنه‌ش���یان داڕشتوو‌ه ب���ه‌اڵم هێش���تا له‌دی���د ‌‬ ‫ی نه‌خشه‌ ‌‬ ‫به‌وجۆر‌ه ره‌فتار به‌رامبه‌ر به‌كه‌س���ێك ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ی مه‌ترسی‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی هه‌س���تیاره‌وه‌ كاریان بۆ نه‌گه‌یشتووه‌ت ‌ه خاڵ ‌‬ ‫ی ساڵ ‌ه له‌و له‌ش���وێنێك ‌‬ ‫ی وه‌ك من بكات ك ‌ه ساڵه‌ها ‌‬ ‫ناوچ���ه‌ی‌ زاخ���ۆ هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی كردووه‌‪ ،‬ك��� ‌ه ئه‌ویش زه‌بروه‌ش���اندن ‌ه ل���ه‌و باوه‌ڕه‌داین س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌یلوله‌وه‌ تا ده‌ڤه‌ره‌دا خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندی‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ی شۆڕش��� ‌‬ ‫هه‌ڵگیرس���ان ‌‬ ‫ی هێوركردنه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م دۆخه‌‌و‬ ‫ی له‌پێكهات��� ‌ه ئایینیه‌كانی‌ كوردس���تان‌و هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ی ‪ 1991‬زیات���ر له‌پێنج جار ئه‌و ئوتێالن���ه‌م‪ ،‬م���ن په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫راپه‌ڕین��� ‌‬ ‫ی تێپه‌ڕاندنی‌ ئه‌م ته‌نگه‌ژه‌ی ‌ه ده‌دات‪.‬‬ ‫س���وتێنراوه‌‪ ،‬ماڵ‌‌و موڵكی‌ مه‌سیحی‌‌و دێرینم له‌گه‌ ‌ڵ خه‌ڵكدا هه‌یه‌و خۆش���م كه‌مایه‌تی���ه‌كان‪ ،‬هات���ون به‌ن���او ‌‬

‫یه‌كێتی‌‌و ئۆپۆزسیۆن به‌شداری‌ كۆبوونه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌ سیاسیه‌كانیان نه‌كرد‬ ‫ێ‬ ‫دوێن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كـــــــۆبونه‌وه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌بی‌ په‌یوه‌ندیه‌كان ‌‬ ‫(دووشه‌ممه‌) ‌‬ ‫ی ك���ه‌ ب���ۆ حی���زب‌و الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫پارت��� ‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان سازكرا بۆ گفتوگۆكردن‬ ‫له‌سه‌ر رووداوه‌كانی‌ شارۆچكه‌ی‌ زاخۆ‪،‬‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن ئاماد‌ه‬ ‫یه‌كێتی‌‌و الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫نه‌بوون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬سه‌باره‌ت به‌هۆكار ‌‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ی الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫ئاماده‌نه‌بوون ‌‬ ‫ی پارت���ی‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬

‫ی راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د كان��� ‌‬ ‫مه‌به‌س���تیان له‌و كۆبونه‌وه‌ی ‌ه ئه‌وه‌ بوو‬ ‫ك ‌ه میدی���اكاران‌و الیه‌نه‌كان‌و ش���ه‌قام‬ ‫به‌ره‌و هێوربونه‌وه‌ به‌رن‪.‬‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئاماده‌نه‌بون ‌‬ ‫ی وا نییه‌ ك ‌ه‬ ‫ناوبراو وتی‌ "هیچ هۆكارێك ‌‬ ‫ی نه‌كه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن به‌شدار ‌‬ ‫ئێمه‌ وه‌ك���و (پارتی‌) خۆش���به‌ختان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كێشه‌مان له‌گه‌ڵ هیچ حیزب‌و الیه‌نێك ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاس���یدا نیی���ه‌‪ ،‬گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ ‌‬

‫ئیس�ل�امی تاكو پێ���ش كۆبوونه‌وه‌ش‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵێنیاندابوو بێ���ن‪ ،‬چونك ‌ه به‌فه‌رم ‌‬ ‫بانگهێشتمان كردبوون"‪.‬‬ ‫ی نیشتمانیش‬ ‫بۆ ئاماده‌نه‌بوونی‌ یه‌كێـت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی وت ‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌‪ ،‬كان ‌‬ ‫یه‌كێـتی‌ خۆی���ان كۆبونه‌وه‌یان هه‌بوو‪،‬‬ ‫ئێمه‌یان سه‌رپش���ك كردب���وو ئه‌وه‌ش‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ وانییه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌رپرسی‌ مه‌كته‌بی‌ په‌یوه‌ندی ‌ه‬ ‫ی یه‌كێت���ی‌‪ ،‬مه‌حمود‬ ‫كوردس���تانیه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫ی مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی س���اڵح‌و به‌رپرس��� ‌‬ ‫حاج ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێ���ری‌ یه‌كێت���ی‌‪ ،‬ئاس���ۆ ئه‌ڵمان ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫به‌ئاوێنه‌یان راگه‌یاند كه‌ ئاگادار ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ نه‌بوون‌و پێیان نه‌وتراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا وته‌بێ���ژ‌و ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی ئیسالمی‌‪،‬‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كیم به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كێشه‌ی ‌ه به‌كۆبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫حیزب‌و الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان‌و پێكهێنان ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫لیژن ‌ه ناكرێت‌و وتی‌ "كێشه‌یه‌ك ‌‬

‫روویداوه‌‌و به‌مشێوه‌ی ‌ه چاره‌سه‌ر ناكرێت‬ ‫ی‬ ‫كه‌ كۆمه‌ڵێك حیزب له‌كۆبوونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫وادا چاره‌س���ه‌ری‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت‬ ‫ی زۆر توند بكرێت"‪.‬‬ ‫راسته‌وخۆ ئیجرائات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وته‌بێژ‌و ئه‌ندام��� ‌‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كگرت���ووی‌ ئیس�ل�امی‌‪،‬‬ ‫د‪.‬س���ه‌اڵحه‌دین بابه‌كر له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه پێویس���ته‌ پارت ‌‬ ‫ی نه‌چونه‌ت ‌ه‬ ‫خۆیان تێبگه‌ن ئه‌وان بۆچ ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌‪.‬‬

‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ گرێبه‌ست زیاد ده‌كرێت‬

‫ئاگاداریه‌ك له‌كۆمپانیای چیمه‌نتۆی یه‌كگرتوو _‬ ‫كۆمپانیای چیمه‌نتۆی بازیان‪ /‬سنوردار‬ ‫ئاگاداری گشت كۆمپانیا‌و وێستگه‌ی سوته‌مه‌نییه‌كان ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫كۆمپانیاكه‌مان پێویس����تی به‌ دابینكردن����ی گاز هه‌یه‌ بۆ هه‌ردوو‬ ‫(كارگه‌ی چیمه‌نتۆی تاس����ڵوجه‌و كارگه‌ی چیمه‌نتۆی بازیان) بۆ‬ ‫ساڵی داهاتوو كه‌ له‌ ‪ 2012/01/01‬ده‌ستپێده‌كات بۆماوه‌ی ساڵێك‬ ‫له‌ڕێی كه‌مكردنه‌وه‌یه‌كی نهێنییه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆی����ه‌ داوا له‌و كه‌س����انه‌ ده‌كه‌ین كه‌ خوازیارن به‌ش����داربن له‌م‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ س����ه‌ردانی كارگه‌ی چیمه‌نتۆی بازیان بكه‌ن له‌سه‌ر‬ ‫رێگای س����ه‌ره‌كی كه‌ركوك ‪ -‬س����لێمانی بۆ وه‌رگرتنی ته‌نده‌ری‬ ‫ئاما‌ده‌كراو‪.‬‬ ‫دوا مۆڵه‌ت بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی ته‌نده‌ره‌كان رۆژی پێنجشه‌ممه‌‬ ‫رێكه‌وتی ‪.2011/12/8‬‬ ‫ ‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی زانیاری زیاتر تكایه‌ په‌یوه‌ندی بكه‌ن به‪:‬‬ ‫‪0770 245 1010‬‬ ‫تێبینی‪ :‬كرێی ئه‌م ئاگاداریه‌ له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سه‌ ده‌بێت كه‌ ئه‌م كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫بۆ ده‌رده‌چێت‪.‬‬

‫به‌پێ���ی‌ نوس���راوێكی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‌و‬ ‫ئابووری‌‪ ،‬موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ گرێبه‌ست‬ ‫له‌داموده‌زگاكانی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم به‌پێی‌‬ ‫بڕوانامه‌كان زیاد ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‌و ئاب���وری‌‪ ،‬دلێر تاریق‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ موچه‌ی‌ س���ه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌ به‌گرێبه‌ست دامه‌زراون‬ ‫زی���اد ده‌كرێ���ت‌و ل���ه‌‪ 2011/11/1‬كاری‌‬ ‫پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵگرانی‌ بڕوانامه‌ی‌ دكتۆرا‌و ماس���ته‌ر‌و‬ ‫دبلۆمی‌ بااڵ‌و به‌كالۆری���ۆس (‪ )300‬هه‌زار‬ ‫دین���اری‌ بۆ زی���اد ده‌بێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ‬

‫ریکالم‬

‫ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌ بۆ ماوه‌ی‌ پێنج س���اڵ‬ ‫خزمه‌تیان هه‌یه‌‌و بڕوانامه‌ی‌ به‌كالۆریۆسیان‬ ‫هه‌یه‌ موچه‌یان له‌(‪ )375‬هه‌زاره‌وه‌ ده‌بێته‌‬ ‫(‪ )600‬هه‌زار دینار‪ ،‬به‌كالۆریۆسی‌ ‪ 4‬ساڵ‬ ‫له‌(‪ )250‬ه���ه‌زاره‌وه‌ ده‌بێته‌ (‪ )500‬هه‌زار‬ ‫دین���ار‪ ،‬په‌یمانگاش ل���ه‌ (‪ )300‬هه‌زاره‌وه‌‬ ‫ده‌بێـت به‌ (‪ )400‬هه‌زار دینار‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ش بڕوانام���ه‌ی‌ ئاماده‌یی‌‬ ‫له‌(‪ )250‬هه‌زاره‌وه‌ ده‌بێته‌ (‪ )350‬هه‌زار‪،‬‬ ‫بۆ بڕوانامه‌ی‌ ناوه‌ندی‌ له‌(‪ )200‬هه‌زاره‌وه‌‬ ‫ده‌بێته‌ (‪ )250‬ه���ه‌زار‪ ،‬بێبڕوانامه‌كانیش‬ ‫له‌(‪ )160‬هه‌زاره‌‌وه‌ ب���ۆ ‪ 250‬هه‌زار دینار‬ ‫زیادكراوه‌‪.‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫كاك عومه‌ر فه‌تاح‬ ‫مه‌یشێوێنه‌‬ ‫شوان محه‌مه‌د‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌ك���دا كارگێڕی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كێت���ی‌ (عوم���ه‌ر فه‌ت���اح‌)و‬ ‫به‌رپرسی‌ فه‌وجه‌كه‌ی‌‪ ،‬سێ‌ داوای‌ یاساییان‌‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانی���ای‌ ئاوێنه‌‌و‬ ‫سه‌رنوس���ه‌ری‌ رۆژنامه‌ك���ه‌ تۆماركردووه‌‪،‬‬ ‫له‌دوایی���ن داوای یاس���اییدا‪ ،‬عومه‌ر فه‌تاح‬ ‫داوای‌ ملیۆنێ���ك دۆالر له‌سه‌رنوس���ه‌ری‌‬ ‫رۆژنامه‌ك���ه‌ ئ���ه‌كات (كه‌ نوس���ه‌ری‌ ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ی���ه‌)‪ ،‬گوای���ه‌ له‌نوس���ینێكدا ن���اوو‬ ‫ناوبانگیم زڕاندووه‌‪.‬‬ ‫له‌ڕۆژی‌ ‪29‬ی‌ ئابه‌وه‌ كه‌ له‌شه‌قامی‌ سالم‬ ‫هێرش كرایه‌ س���ه‌ر ئاسۆس هه‌ردی‌‌و دواتر‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌ چوار كه‌س له‌به‌رپرسی‌‬ ‫فه‌وج‌و پاسه‌وانه‌كانی‌ عومه‌ر فه‌تاح له‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌م تاوانه‌‪ ،‬ئاوێن���ه‌ به‌هێمنانه‌ مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م رووداوه‌دا كردووه‌‌و به‌ تاوانێكی‌‬ ‫شه‌خس���ی‌ ئه‌م به‌رپرس���ه‌ی‌ زانیوه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫سیاس���ه‌تی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م به‌رپرسه‌‬ ‫هه‌ر له‌یه‌كه‌م رۆژه‌وه‌ به‌و په‌نده‌ عه‌ره‌بییه‌‬ ‫كاری‌ ك���ردووه‌ (ضربنی‌ بكی‪ ،‬س���بقنی‌ و‬ ‫اش���تكی) واته‌ لێیدام گریا‪ ،‬پێشمكه‌وت‌و‬ ‫شكاتی‌ لێكردم‪.‬‬ ‫به‌كورت���ی‌‌و به‌ك���وردی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كاك‬ ‫عومه‌ر فه‌تاح له‌ڕێ���گای‌ لێدانه‌وه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ئاس���ۆس هه‌ردی‌ كردی‌‌و تائێستا ده‌ستی‌‬ ‫نه‌گه‌یشتووه‌ به‌به‌نده‌‌و رۆژنامه‌نووسه‌كانی‌‬ ‫تری‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ئێستا ئه‌یه‌وێت رق‌و كینه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ڕێگای‌ یاساوه‌ به‌سه‌ر ئاوێنه‌دا بڕێژێت‪.‬‬ ‫س���كرتێری‌ گش���تی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌مانگی‌ تشرینی‌ دووه‌م له‌كۆبوونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نوێنه‌رانی‌ میدیای‌ ئازاددا جه‌ختی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ یه‌كێتی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ ئازاده‌كاندا‬ ‫چاك بكات‪ ،‬به‌اڵم له‌م هه‌لومه‌رجه‌ ناسكه‌ی‌‬ ‫كوردس���تاندا ئ���ه‌م كارگێ���ڕه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ سیاس���ه‌تی‌ حیزبه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫كارده‌كات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م به‌رپرس���ه‌ داواده‌كات له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌و ناوزڕاندن���ه‌ قه‌ره‌بووی‌ ملیۆنێك دۆالر‬ ‫بكرێته‌وه‌‪ ،‬م���ن له‌الی خۆم���ه‌وه‌ ئاماده‌م‬ ‫له‌كاتی‌ دۆڕاندنی‌ ئه‌م دۆسیه‌یه‌دا ئه‌م ملیۆن‬ ‫دۆالره‌ ببه‌خشم به‌م به‌رپرسه‌ی‌ یه‌كێتی‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بچێت حساباتی‌ كه‌ڵه‌كه‌بووی‌ خۆی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌تدا‪ ،‬پێ چاره‌سه‌ر بكات‪.‬‬ ‫ئه‌م به‌ڕێزه‌ له‌و كاته‌وه‌ی‌ كه‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ ئی���داره‌ی‌ س���لێمانی‌ بووه‌‌و‬ ‫دواتریش جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرتوو بووه‌‪ ،‬الی‌ زۆرێك له‌خه‌ڵكه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫پارێزگای‌ س���لێمانی‌ له‌خراپترین حاڵه‌تی‌‬ ‫ئیداری‌‌و ئابوریدا بووه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م به‌ڕێ���زه‌ ك���ه‌ ده‌یه‌وێ���ت ته‌ن���گ‬ ‫به‌میدیایه‌ك���ی‌ ئ���ازادو میت���ۆد میانڕه‌وی‌‬ ‫وه‌ك رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێنه‌ هه‌ڵچنێ‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫دۆسیه‌ی‌ له‌سه‌ره‌ تا ئێستا له‌دادگا یه‌كالیی‌‬ ‫نه‌بووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫عومه‌ر فه‌تاح كه‌ له‌کۆتایی‌ ‪2006‬دا به‌بێ‌‬ ‫(خیتاب زه‌م���ان) بڕی‌ ‪ 18‬ملیۆن‌و حه‌وت‬ ‫س���ه‌دو په‌نج���ا ه���ه‌زار دۆالری‌ وه‌ك بڕی‌‬ ‫یه‌كه‌م ناردبوو بۆ كۆمپانیایه‌كی‌ به‌ریتانی‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ دروس���تكردنی‌ وێستگه‌یه‌كی‌‬ ‫كاره‌ب���ای‌ ‪ 488‬مێگاوات���ی‌ له‌ته‌قت���ه‌ق‪،‬‬ ‫پاشئه‌وه‌ی‌ چاودێریی‌ دارایی‌ ئاشكرای‌ كرد‌و‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ باڵویك���رده‌وه‌‪ ،‬مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌ پاره‌ك���ه‌ی‌ گه‌ڕانده‌وه‌‪،‬‬ ‫دادگا به‌قودره‌ت���ی‌ ق���ادر دۆس���یه‌كه‌ی‌‬ ‫داخست‪ ،‬به‌اڵم ماوه‌یه‌كه‌ داواكاری‌ گشتی‌‬ ‫ته‌میزی‌ ئه‌م دۆسیه‌یه‌ی‌ كردۆته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ یاسایی‌ هه‌یه‌ كه‌ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫بڕه‌ پاره‌یه‌ك بۆ ئه‌و شوێنه‌ی‌ به‌ نایاسایی‌‬ ‫لێیبراوه‌ خاڵێكی‌ به‌هێزه‌ بۆ تۆمه‌تباركردنی‌‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی‌ تۆمه‌ته‌كه‌ی‌ له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫ئه‌م به‌ڕێزه‌ له‌س���ه‌ر دۆسیه‌‌و به‌فیڕۆدانی‌‬ ‫پاره‌یه‌ك���ی‌ زۆری‌ نه‌خۆش���خانه‌ ‪400‬‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ییه‌كه‌ی‌ سلێمانی‌ تا ئێستا له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ند به‌رپرس���ێكی‌ ت���ردا لێكۆڵینه‌وه‌یان‬ ‫له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ه���ه‌ر باس���ی‌ كارگه‌ی‌‬ ‫به‌رده‌كه‌ی‌ م���اوه‌ت مه‌كه‌ ك���ه‌ پاره‌یه‌كی‌‬ ‫خه‌یاڵی‌ تێ���دا خه‌رجك���راوه‌‌و پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫فاشیله‌‌و چه‌ندان پڕۆژه‌ی‌ تریش كه‌ لێره‌دا‬ ‫جێی‌ باسكردنیان نییه‌‪.‬‬ ‫خه‌ڵكانێك���ی‌ نیش���تمانپه‌روه‌ری‌ ئ���ه‌م‬ ‫ش���اره‌ وه‌س���ێتیان كردووه‌ پاش مردنیان‬ ‫خانووه‌كه‌ی‌ خۆیان بكه‌ن به‌نه‌خۆش���خانه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك جه‌اللی‌ سام ئاغا‌و مام قادری‌ حیزبی‌‬ ‫ش���یوعی‌‌و چه‌ندانی‌ تر‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ڕێزم تۆ‬ ‫تا ئێس���تا له‌خانوویه‌كی‌ حكومه‌تدایت كه‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ت داگیریكردووه‌‌و تۆش کردووته‌‬ ‫به‌ بنه‌و بارگه‌ی خۆت‌‪.‬‬ ‫كاك عوم���ه‌ر‪ ..‬خه‌ڵكی‌ ئه‌م ش���اره‌ تۆو‬ ‫زۆرێك له‌و به‌رپرس���انه‌ی‌ كه‌ ئیداره‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ش���اره‌یان به‌ده‌س���ته‌وه‌ ب���ووه‌ به‌هۆكاری‌‬ ‫دواكه‌وتنی‌ س���لێمانی‌ ده‌زانن‪ ،‬له‌ئێستاشدا‬ ‫میدی���ای‌ ئ���ازاد نمونه‌یه‌ك���ی‌ جوانی‌ ئه‌م‬ ‫ش���اره‌یه‌‪ ،‬تكایه‌ قینت به‌سه‌ر ئه‌م دیارده‌‬ ‫جوانه‌دا مه‌بارێنه‌‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )302‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/11/29‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫‪3‬‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هادین‪ :‬سه‌یرو سه‌مه‌ره‌ی‌ زه‌مانه‌یه‌‪ ،‬ماڵمان‬ ‫بسوتێنن‌و ته‌عه‌دامان لێبكه‌ن‪ ،‬هێشتا ئێمه‌ داوای لێبوردن بكه‌ین!‬ ‫ب ‌ه دوور نازانرێت ک ‌ه‬ ‫ی مه‌ساج‌و مه‌یخانه‌ك ‌ه‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫خۆی‌ سیناریۆیه‌ك بووب ‌‬ ‫ی سه‌ر‬ ‫بۆ ئه‌م هه‌ڵكوتان ‌ه ‌‬ ‫باره‌گاكانی‌ یه‌كگرتوو‬

‫ ئا‪ :‬نزار گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتووی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان‪ ،‬سه‌الحه‌دین‬ ‫به‌هادین سه‌باره‌ت به‌ به‌یاننامه‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ پارتی‌ كه‌ داوا‬ ‫له‌یه‌كگرتوو ده‌كات داوای‌ لێبوردنیان‬ ‫لێبكات‪ ،‬رایگه‌یاند "ئه‌مه‌ سه‌یرو‬ ‫سه‌مه‌ره‌ی‌ زه‌مانه‌یه‌‪ ،‬ماڵمان بسوتێنن‌و‬ ‫ته‌عه‌دامان لێبكه‌ن‪ ،‬هێشتا ئێمه‌ داوای‬ ‫لێبوردن بكه‌ین!"‪.‬‬ ‫رۆژێ���ك دوای‌ رووداوه‌كان���ی‌ زاخۆ‌و‬ ‫پارێ���زگای‌ دهۆك‪ ،‬مه‌كته‌بی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پارتی‌ له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا داوا ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌ داوای‌ لێبوردنیان‬ ‫لێب���كات ك���ه‌ ئه‌وانی���ان تۆمه‌تب���ار‬ ‫كردووه‌ به‌ س���وتاندنی‌ باره‌گه‌كانیان‪،‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایب���ه‌ت له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌مینداری‌ گش���تی‌‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬س���ه‌الحه‌دین‬ ‫به‌هادین وه‌اڵمی‌ ئه‌م پرسیاره‌ ده‌داته‌وه‌‌و‬ ‫رایگه‌یاند "سه‌باره‌ت به‌داوای لێبوردن‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌گاڵته‌جاڕی شتێكی دیكه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫چۆن ماڵم���ان بس���وتێنن ته‌عه‌دامان‬ ‫لێبكه‌ن‌و هێش���تا ئێمه‌ داوای لێبوردن‬ ‫بكه‌ی���ن! ئه‌م���ه‌ س���ه‌یرو س���ه‌مه‌ره‌ی‬ ‫زه‌مانه‌یه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌شیكردنه‌وه‌ی‌ سوتاندنی‌‬ ‫س���ه‌نته‌ره‌كانی‌ مه‌س���اج‌و دوكان���ی‌‬ ‫مه‌یفرۆشه‌كان‌و س���وتاندنی‌ باره‌گاكانی‌‬ ‫یه‌كگرت���وو‪ ،‬ناوبراو ده‌ڵێت "ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫سێ‌ به‌ش���ه‌‪ ،‬به‌ش���ی‌ یه‌كه‌م په‌الماری‌‬ ‫شوێنی‌ مه‌س���اج‌و چه‌ند مه‌یخانه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫دووه‌می���ان س���وتاندنی‌ باره‌گاكان���ی‌‬ ‫یه‌كگرتوو‪ ،‬سێهه‌م ئااڵندن‌و پێچانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م باسه‌ به‌مه‌سه‌له‌ی‌ مافی‌ كه‌مایه‌تیه‌‬ ‫ئاینیه‌كانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو رونكردنه‌وه‌ی‌ زیاتری‌ دا‌و وتی‌‬ ‫"په‌الماری‌ شوێنی‌ مه‌ساج‌و مه‌یخانه‌كان‬ ‫چه‌ند هۆكار‌و شیكار هه‌ڵئه‌گرێ‌‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫ده‌یگێڕن���ه‌وه‌ بۆ مه‌رامی‌ شه‌خس���ی‌‌و‬ ‫ناكۆكی‌ ناو چه‌ند به‌رپرس���ێكی‌ زاخۆ‌و‬ ‫خراپی‌‌و نادروس���تی‌ خانه‌ی‌ مه‌ساجێك‬ ‫ك���ه‌ ماوه‌یه‌ك���ه‌ له‌نزی���ك مزگه‌وتێک‬

‫كراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ته‌قین���ه‌وه‌ی‌ رقی‌‬ ‫په‌نگخ���واردوی‌ خه‌ڵكی‌ زاخ���ۆ"‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌ر كام له‌و هۆكارانه‌ راس���ت‬ ‫بێ‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ هه‌ر یه‌كه‌‌و بووه‌‬ ‫هۆی‌ هێرشكردنی‌ چه‌ند هاوواڵتییه‌كی‌‬ ‫جۆراوج���ۆر له‌ئینتیم���ا‌و په‌یوه‌ندی‌ بۆ‬ ‫سه‌ر ئه‌و شوێنه‌و پاشان ته‌شه‌نه‌كردنی‌‬ ‫مه‌س���ه‌له‌كه‌‌و گواس���تنه‌وه‌ی‌ ب���ۆ‬ ‫مه‌یخانه‌كانی‌ ئه‌و ده‌وروبه‌ره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مین���داری‌ گش���تی‌ یه‌كگرتوو ئه‌م‬ ‫كاره‌ به‌دووالیه‌ن���ه‌ ده‌بینێ���ت‌و ده‌ڵێت‬ ‫"به‌ش���ی‌ یه‌كه‌م خودی‌ بوونی‌ شوێنی‌‬ ‫گوماناویی‌‌و نه‌شیاو (جگه‌ له‌ناشه‌رعی‌‬ ‫بوونی‌) له‌ناو ش���اردا به‌ب���ێ‌ ریعایه‌تی‌‬ ‫هه‌س���ت‌و مه‌ش���اعیری‌ خه‌ڵك‌و ئادابی‌‬ ‫گشتی‌ كۆمه‌ڵگا‪ ،‬شتێكی‌ خراپه‌و ئه‌ركی‌‬ ‫حكومه‌ت بوو كه‌ حس���ابی‌ وردتر بكات‬ ‫بۆ هه‌ستی‌ جه‌ماوه‌رو ئادابی‌ گشتی‌" ‪.‬‬ ‫سه‌الحه‌دین به‌هادین جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ هه‌رگیز چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ئه‌م ئاریش���ه‌یه‌‌و مامه‌ڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌دا نابێ‌ به‌ڕێگه‌ی‌ توندوتیژی‌‌و‬ ‫په‌الماردانه‌وه‌ بێ‌‌و ده‌ڵێت "به‌ڵكو ده‌بێ‌‬ ‫رێگه‌چاره‌ی‌ یاسایی‌‌و دادگا بگیرێته‌به‌ر‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئاژاوه‌و فیتنه‌ی‌ لێ‌ ئه‌كه‌وێته‌وه‌و‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ ش���ه‌رعی‌ هه‌ی���ه‌ كه‌ ده‌بێ‌‬ ‫خراپه‌ به‌خراپتر النه‌برێ‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مینداری‌ یه‌كگرتوو رایگه‌یاند "ئه‌و‬ ‫په‌المارانه‌ی‌ سه‌ر ئه‌و شوێنانه‌ جێگای‌‬ ‫قبوڵی‌ ئێمه‌ نییه‌‌و دژی‌ ده‌وه‌س���تین‌و‬ ‫هه‌رگیز ئه‌وه‌ به‌چاره‌سه‌ر نازانین"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌س���وتاندنی‌ ب���اره‌گا‬ ‫حیزب���ی‌‌و میدیاییه‌كان���ی‌ یه‌كگرت���وو‪،‬‬ ‫س���ه‌الحه‌دین به‌هادی���ن ده‌ڵێت "دوورو‬

‫نزیك په‌یوه‌ندیی‌ به‌م باسه‌ی‌ سه‌ره‌وه‌‬ ‫نییه‌و پاش چوار سه‌عات له‌ته‌واوبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌الماره‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌ر مه‌یخان���ه‌كان‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ بۆچ���وون هه‌یه‌ ك ‌ه به‌‬ ‫دووری‌ نازانێ‌ كه‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ مه‌ساج‌و‬ ‫مه‌یخانه‌كه‌ خۆی‌ س���یناریۆیه‌ك بووبێ‌‬ ‫بۆ ئه‌م هه‌ڵكوتانه‌ی‌ س���ه‌ر باره‌گاكانی‌‬ ‫یه‌كگرت���وو‪ ،‬چونك���ه‌ دوور‌و نزی���ك‬ ‫یه‌كگرتوو وه‌كو نه‌هج‌و به‌رنامه‌ی‌ كار‌و‬ ‫مێژووی‌ ‪ 18‬ساڵه‌ی‌ ته‌مه‌نی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫وه‌كو ئه‌ن���دام‌و الیه‌نگرو ته‌نانه‌ت وه‌كو‬ ‫ش���وێنی‌ باره‌گاكانی‌‪ ،‬دوورب���ووه‌ له‌و‬ ‫شوێنه‌و به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ناكرێ‌ ئه‌م‬ ‫ی تر‬ ‫كاره‌ كاردان���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و په‌الماره‌ ‌‬ ‫بێ‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ به‌ستنه‌وه‌ی روداوه‌كان‬ ‫به‌ كه‌مایه‌تی���ه‌ ئاینیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫"س���ه‌ره‌تا پێویس���ته‌ بڵێین ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫خاوه‌ن‌و مشته‌ری‌ خواردنه‌وه‌و مه‌ساجن‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ زۆری‌ مه‌سیحی‌‌و یه‌زیدی‌ نین‌و‬ ‫وه‌ك ئاماژه‌مان كرد خاوه‌ن موڵكه‌كان‌و‬ ‫زۆریان ده‌ستڕۆیش���تووی‌ مس���وڵمانی‌‬ ‫ش���اره‌كه‌ن‌و دوورو نزی���ك ئه‌م باس���ه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ باس���ی‌ كه‌مایه‌تیه‌كانه‌وه‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتوو جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ پێشێلكاری‌‬ ‫به‌رامبه‌ر مافه‌كانی‌ ئ���ه‌م كه‌مایه‌تیانه‌‬ ‫لێ���ره‌دا نییه‌‌و ده‌ڵێت "له‌و س���ه‌روه‌ت‌و‬ ‫زه‌وی‌‌و زار‌و ش���وێنی‌ گه‌ش���تیاری‌‌و‬ ‫ش���تانه‌یه‌ ك���ه‌ داگیرك���راوه‌و چه‌ندین‬ ‫ساڵه‌ هه‌وڵی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ده‌ن‌و كه‌س‬ ‫وه‌اڵمیان ناداته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مین���داری‌ یه‌كگرت���وو زیات���ر‬

‫سه‌الحه‌دین به‌هادین‬ ‫رونیده‌كات���ه‌وه‌‌و ده‌ڵێ���ت "ده‌مه‌وێ���ت‬ ‫به‌ڕاشكاوانه‌ بڵێم پێكه‌وه‌گرێدانی‌ باسی‌‬ ‫شوێنی‌ خراپه‌‌و مه‌شروب به‌ مه‌سیحی‌‌و‬ ‫یه‌زیدیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬سوكایه‌تی‌ پێكردنێكی‌‬ ‫ئاشكرایه‌‌و حه‌قیقه‌تی‌ نییه‌و یاریكردنه‌‬

‫تاوانێكی‌ گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫له‌برا مه‌سیحی‌‌و‬ ‫یه‌زیدیه‌كان ك ‌ه‬ ‫هه‌وڵده‌درێت‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك كارتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫موخابه‌رات ‌‬ ‫هه‌ڵماڵراو‌و‬ ‫مه‌كشوف یارییان‬ ‫پێ‌ ده‌كرێ‌‬ ‫به‌س���ومعه‌‌و كه‌س���ایه‌تی‌ ئه‌م به‌ش���ه‌‬ ‫له‌هاوواڵتیانی‌ هه‌رێمه‌كه‌مان كه‌ هه‌زاران‬ ‫ساڵه‌ له‌گه‌ڵ مس���وڵمانان به‌ برایه‌تی‌‌و‬ ‫هاوڕێیه‌تی‌‌و دۆستی‌ پێكه‌وه‌ ده‌ژین له‌م‬

‫نیشتمانه‌دا"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌درێ���ژه‌ی قس���ه‌كانیدا‬ ‫وت���ی "تۆمه‌تباركردن���ی‌ یه‌كگرت���وو‬ ‫به‌س���ته‌مكاری‌‌و پێش���ێلكاری‌ ماف���ی‌‬ ‫هاوواڵتیان���ی‌ مه‌س���یحی‌‌و یه‌زی���دی‌‪،‬‬ ‫درۆیه‌كی‌ ش���اخداری‌ وایه‌ كه‌ له‌عه‌قڵی‌‬ ‫هیچ هاوواڵتییه‌كی‌ ئ���ه‌م واڵته‌دا جێی‌‬ ‫نابێته‌وه‌و كه‌س بڕوای‌ پێ‌ ناكا"‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ هه‌ڵوێس���تی‌ خۆی���ان‬ ‫له‌س���ه‌ر كۆی‌ روداوه‌كانی‌ بادینان وتی‌‬ ‫"به‌كورت���ی‌ رووداوه‌كان���ی‌ بادینان بۆ‬ ‫ئێمه‌ نه‌خ���وازراوه‌‌و چاوه‌ڕوان نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك سته‌مێكی‌ گه‌وره‌یه‌ له‌ئازادی‌‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ژیان‌و ئه‌زمونی‌ هه‌رێم‌و فره‌یی‌‌و‬ ‫دیموكراس���ی‌ پێش ئه‌وه‌ی‌ س���ته‌م بێ‌‬ ‫له‌یه‌كگرت���وو‪ ،‬تاوانێكی‌ گه‌وره‌یه‌ له‌برا‬ ‫مه‌سیحی‌‌و یه‌زیدیه‌كان كه‌ هه‌وڵده‌درێت‬ ‫وه‌ك كارتێكی‌ موخابه‌راتی‌ هه‌ڵماڵراو‌و‬ ‫مه‌كش���وف یاریی���ان پ���ێ‌ ده‌ك���رێ‌‌و‬ ‫ش���ه‌ڕیان پ���ێ‌ ده‌ك���رێ‌"‪ .‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ده‌ڵێ���ت ئ���ه‌و رووداوان���ه‌ "هه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌شه‌ له‌مامه‌ڵه‌كردنی‌ قه‌اڵچۆكردنی‌‬ ‫خراپ���ه‌‌و مونكه‌رو چاره‌س���ه‌ركردنێكی‌‬ ‫شكس���تخواردووه‌ بۆ ئیدار‌هی‌ ئاریشه‌‌و‬ ‫قه‌یران‌و به‌ڵگه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌ كه‌ چۆن‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت توانای‌ چاره‌سه‌ری‌ گرفت‌و‬ ‫قه‌یرانی‌ نه‌ماوه‌‌و له‌جیاتی‌ شتی‌ گه‌وره‌‬ ‫بچوك بكاته‌وه‌ شپرزانه‌‌و بێ‌ سه‌روبه‌ر‬ ‫شتی‌ بچوك گه‌وره‌ ئه‌كات"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ڕۆڵی‌ ئه‌ندام‌و الیه‌نگرانی‌‬ ‫یه‌كگرت���وو ل���ه‌م روداوان���ه‌دا‪ ،‬ناوبراو‬ ‫به‌پێزانینه‌وه‌ رۆڵیان هه‌ڵده‌سه‌نگێنێت‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئێمه‌ له‌یه‌كگرتوودا ش���انازی‌‬

‫چه‌ند کادیرێکی ناو یه‌كێتی‬ ‫داوای كشانه‌وه‌ی‌ حیزبه‌كه‌یان له‌حكومه‌ت ده‌كه‌ن‬ ‫ ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫ی جه‌خت له‌و‌ه‬ ‫چه‌ند كادیرێكی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ حیزبه‌كه‌یان‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ توندی‌ هه‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫ی باره‌گای‌ حیزبه‌كان‌و‬ ‫سوتاندن ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌ندێكیان به‌ڕاشكاوان ‌ه‬ ‫ده‌ڵێن "پێویسته‌ یه‌كێتی‌ له‌حكومه‌ت‬ ‫بكشێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ڕۆژی ‪ 12/2‬دوای س���وتانی ده‌یان‬ ‫دوكانی مه‌یفرۆش���ی‌و چه‌ندین هۆتێل‌و‬ ‫س���ه‌نته‌رێكی مه‌س���اج‪ ،‬ده‌زگاكان���ی‬ ‫راگه‌یان���دن ل���ه‌زاری به‌رپرس���انی‬ ‫یه‌كگرتووه‌و‌ه رایانگه‌یاند ك ‌ه زانیارییان‬ ‫هه‌ی ‌ه كار بۆ ده‌س���تدرێژیكردن ‌ه س���ه‌ر‬ ‫باره‌گاكان���ی یه‌كگرت���ووی ئیس�ل�امی‬ ‫له‌ئاردایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌بو زێڕۆ به‌رپرس���ی‬ ‫لقی ‪8‬ی پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫به‌وه‌كاله‌ت ئه‌و هه‌وااڵنه‌ی ره‌تكرده‌وه‌‌و‬ ‫وتی "به‌كادیرانی خۆمانمان راگه‌یاندوو‌ه‬ ‫كار بۆ ئاس���اییكردنه‌وه‌ی بارودۆخه‌ك ‌ه‬ ‫بكه‌ن‌و پۆلیس‌و ئاسایش كاری خۆیان‬ ‫كردووه‌"‪ ،‬به‌اڵم دوای نزیكه‌ی ‪ 4‬كاتژمێر‬ ‫له‌م لێدوانانه‌ی هه‌ردووال‪ ،‬هێرش���كرای ‌ه‬ ‫س���ه‌ر باره‌گاكانی یه‌كگرت���وو له‌زاخۆ‌و‬ ‫دهۆك‌و سمێڵ‌و قه‌سرۆك‌و سوتێنران"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیاریی���ه‌كان‪ ،‬به‌ه���ۆی‬ ‫س���وتاندنی باره‌گاكان���ی یه‌كگرتووی‬ ‫ئیس�ل�امی كوردستان‌و ده‌ستگیركردنی‬ ‫ی‬ ‫كادیر‌و ئه‌ندامانی ئه‌و حیزب ‌ه له‌ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫بادین���ان‪ ،‬چه‌ن���د كادیرێ���ك له‌نوخب ‌ه‬ ‫رۆشنبیره‌كه‌ی ناو یه‌كێتی پیشنیازیان‬ ‫ك���ردوو‌ه ك��� ‌ه یه‌كێت���ی له‌حكوم���ه‌ت‬ ‫بكێش���ێته‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه وه‌ك خۆی���ان‬ ‫ده‌ڵێن" هی���چ مانایه‌ك ب���ۆ حكومه‌ت‬ ‫نه‌ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫پێویسته‌ یه‌كێت ‌‬ ‫له‌حكومه‌ت‬ ‫بكشێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هیچ مانایه‌ك‬ ‫بۆ حكومه‌ت‬ ‫نه‌ماوه‌ته‌وه‌‬

‫شادمان مه‌ال حه‌سه‌ن‬

‫کاو‌ه محه‌مه‌د‬

‫سڵێمان عه‌بدواڵ یونس‬

‫"پێم باشه‌ یه‌كێتی‌ له‌حكومه‌ت‬ ‫بكشێته‌وه‌"‬ ‫ش���ادمان مه‌ال حه‌س���ه‌ن نوس��� ‌هر‌و‬ ‫كادیری پێشكه‌وتوی یه‌كێتی نیشتمانی‪،‬‬ ‫رووداوه‌كانی بادینانی ب ‌ه "س���یناریۆ"‬ ‫ی "با وا دابنێین یه‌كگرتوو‬ ‫وه‌سفكرد‌و وت ‌‬ ‫له‌پشته‌وه‌ی س���وتاندنی مه‌یخانه‌كانه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌ی بۆچ���ی باره‌گاكان���ی یه‌كگرتوو‬ ‫سوتێنران؟ دیار‌ه داموده‌زگاكانی ئه‌منی‬ ‫نه‌یانتوانیو‌ه بێالیه‌ن بن‌و س���ه‌لماندیان‬ ‫ئه‌وان موئه‌سه‌ساتی حیزبین"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ڕای ئه‌و نوس���ه‌ره‌‪ ،‬س���وتاندنی‬ ‫باره‌گاكانی یه‌كگرتوو ده‌ستگیركردنی‬ ‫كادیره‌كانی���ان‪ ،‬هه‌م���وو هه‌وڵه‌كان���ی‬ ‫چاكسازی‌و سه‌قامگیركردنی ئاسایشی‬ ‫كوردس���تان ك ‌ه س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫ته‌به‌ن���ی كردب���وو‪ ،‬به‌ئاڕاس���ته‌ی‬ ‫بێمتمانه‌ی���ی خه‌ڵ���ك برد‌و وتیش���ی‬ ‫"پێمباش��� ‌ه زوو كۆتایی به‌و رێككه‌وتن ‌ه‬ ‫ستراتیژی ‌ه بهێنرێت‌و یه‌كێتی له‌حكومه‌ت‬

‫بكێشێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه هاوبه‌شی‌‌و بوونی‬ ‫رێككه‌وتننام��� ‌ه مان���ای ئ���ه‌و‌ه نیی��� ‌ه‬ ‫هاوبه‌ش بین له‌داپۆشینی كه‌موكوڕی‌و‬ ‫یه‌كێتی���ش هیچ س���ودی نه‌بینیو‌ه له‌م‬ ‫رێككه‌وتن���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه تاكو ئێس���تاش‬ ‫ئه‌ندامانی ئێم ‌ه له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی پارتی‬ ‫ده‌چه‌وسێنرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌هه‌م���ان ش���ێو‌ه ش���ادمان م���ه‌ال‬ ‫حه‌س���ه‌ن نیگه‌ران���ی خۆی ل���ه‌الوازی‬ ‫حكوم���ه‌ت ده‌رده‌بڕێ���ت له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫كێشه‌كان‌و وتی " له‌و ناوچانه‌ی پارتی‬ ‫تێیدا زاڵ���ه‌‪ ،‬حكومه‌ت حكومه‌تی یه‌ك‬ ‫حیزبه‌‪ ،‬چۆن ده‌كرێت له‌شارۆچكه‌یه‌ك‬ ‫ملمالنێ دروست ببێت‪ ،‬بیگوێزنه‌و‌ه بۆ‬ ‫ناوچه‌كانی تری ك ‌ه لێی بااڵ ده‌ستن"‪.‬‬

‫له‌نوس���ه‌ر‌ه دیاره‌كان���ی یه‌كێت���ی ك��� ‌ه له‌ڕووداوه‌كان���ی ‪ 17‬ش���وبات‌و‬ ‫ی بادینانیش‪،‬‬ ‫ی ده‌زانێت ك ‌ه پێویس���ت ‌ه دواتر‌و تاكو روداوه‌كان��� ‌‬ ‫به‌پێوییس���ت ‌‬ ‫ێ بۆ ئ���ه‌و كه‌لتور‌ه ده‌ركه‌وتو‌ه ك ‌ه خه‌له‌لێكی گه‌ور‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫س���نورێك دابن���ر ‌‬ ‫ناشارس���تانی‌و نادیموكراتی���ه‌ی ژێ���ر له‌پاراستنی ئاس���ایش‪ ،‬بۆی ‌ه پێویست ‌ه‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی پارت���ی ك ‌ه ه���ه‌ر جاره‌و پێداچوونه‌وه‌یه‌كی جدی بۆ ده‌زگاكانی‬ ‫ملمالنێیه‌ك دروس���ت ببێت‌و باره‌گای پۆلیس‌و ئاسایش بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫حیزبه‌كانی تێدا ده‌سوتێت‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه پێویست ‌ه‬ ‫ناوبراو ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی میانگیری‌ بینیوه‌"‬ ‫ی رۆڵ ‌‬ ‫"یه‌كێت ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر حیزبه‌كه‌یان ئیدانه‌ی هه‌ردوو‬ ‫س���ڵێمان عه‌ب���دواڵ یون���س كادیری‬ ‫دی���وی رووداوه‌كان بكه‌ن چ س���وتانی‬ ‫ی پێش���كه‌وتوی یه‌كێت���ی‪ ،‬كش���انه‌وه‌ی‬ ‫مه‌یخانه‌كان‌و چ سوتانی باره‌گاكان‌و وت ‌‬ ‫"نابێ���ت ته‌نها ئیدانه‌كردن بێت‪ ،‬به‌ڵكو حیزبه‌ك���ه‌ی له‌حكوم���ه‌ت به‌كارێك���ی‬ ‫پێویس���ت ‌ه كردار له‌س���ه‌ر ئیدانه‌كردن باش نازانێت‌و پێیوای ‌ه كش���انه‌و‌ه وات ‌ه‬ ‫بنیاد بنرێ���ت‌و په‌رله‌مانتارانی یه‌كێتی گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ سه‌رده‌می "دوو ئیداره‌یی"‪،‬‬ ‫له‌په‌رله‌مان كار له‌سه‌ر به‌یاساییكردنی به‌اڵم جه‌ختیكرده‌و‌ه ك ‌ه نابێت یه‌كێتی‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌كان بكه‌ن بۆ پاراس���تنی له‌واقیع رابكات‌و پێداگیری له‌سه‌ر مافی‬ ‫ئازادی���ه‌كان‌و له‌حكومه‌تی���ش كار بۆ دیموكراسیانه‌ی حیزبه‌كانی تر نه‌كات‌و‬ ‫ی "یه‌كێتی رۆڵی میانگیری بینیوه‌‌و‬ ‫تۆكمه‌كردن���ی داموده‌زگاكان���ی ناوخۆ وت ‌‬ ‫له‌ڕۆژان���ی داهاتوودا هه‌ڵوێس���ته‌كان‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫ی له‌وه‌ك���رد به‌كرداریش ده‌رده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫كاو‌ه محه‌م���ه‌د باس��� ‌‬

‫" پێویست ‌ه سنورێك دابنرێ‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌لتور‌ه ناشارستانی‌و نادیموكراتیه‌ی‬ ‫ژێر ده‌سه‌اڵتی پارتی"‬ ‫كـــــــ���او‌ه محه‌م���ه‌د ك��� ‌ه یه‌كێك ‌ه‬

‫ی‬ ‫تۆمه‌تباركردن ‌‬ ‫یه‌كگرتوو‬ ‫به‌سته‌مكاری‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫پێشێلكار ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوواڵتیان ‌‬ ‫مه‌سیحی‌‌و یه‌زیدی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی شاخدار ‌‬ ‫درۆیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫وایه‌ كه‌ له‌عه‌قڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هیچ هاوواڵتییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م واڵته‌دا جێ ‌‬ ‫نابێته‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ین به‌براو خوش���كانی‌ خۆڕاگرمان‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌نده‌ به‌س���ه‌برو زه‌برن له‌به‌رده‌م‬ ‫ئه‌و حاڵه‌ته‌ پڕ له‌پاشاگه‌ردانیه‌دا ته‌وازن‬ ‫له‌ده‌ست ناده‌ن‌و خه‌می‌ ئه‌زمون‌و پرسه‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌ی‌ گه‌له‌كه‌یان ده‌خۆن‌و بوێرانه‌‬ ‫رووبه‌ڕووی‌ ئه‌م پیالنه‌ ده‌بنه‌وه‌ هه‌روه‌ك‬ ‫ئاشكرایه‌ نه‌ یه‌كگرتووه‌كان‌و نه‌خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان رازی‌ ده‌بێ‌ كه‌ ئه‌م جاره‌ش‬ ‫به‌س���ه‌ر ئه‌م تاوانه‌دا بازب���درێ‌ پاش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هیچ پاساوێك بۆ ئه‌م په‌المارانه‌‬ ‫نادۆزرێت���ه‌وه‌و ئه‌م���ه‌ ج���اری‌ دووه‌مه‌‬ ‫رووده‌داته‌وه‌"‪.‬‬

‫رونكردنه‌وه‌و‬ ‫راستكردنه‌وه‌‬

‫دوا ‌ی ئ���ه‌وه‌ ‌ی رۆژنام��� ‌ه به‌ڕێزه‌كه‌ت���ان‪،‬‬ ‫بابه‌تێك ‌ی له‌ژێ���ر ناونیش���ان ‌ی (وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫رۆش���نبیر ‌ی مانگان ‌ه س���ه‌دان ملیۆن دینار‬ ‫به‌فیڕۆ ده‌دات)‪ ،‬له‌ژم���ار‌ه (‪‌ )302‬ی رۆژ ‌ی‬ ‫‪ 2011/11/29‬باڵوك���رده‌وه‌‪ ،‬ئێم��� ‌ه وه‌كو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی گش���تی رۆشنبیری‌‌و هونه‌ر‬ ‫له‌سلێمان ‌ی ئه‌وه‌نده‌ ‌ی په‌یوه‌ندی‌ به‌ئێمه‌و‌ه‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬پێم���ان باش���بوو روونكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌باره‌و‌ه بده‌ین‌و بۆ را ‌ی گشتی‌و بۆ گروپ‌و‬ ‫س���ه‌نته‌رو تیپه‌كانیش��� ‌ی روونبكه‌ین���ه‌و‌ه‬ ‫راستی‌و دروست ‌ی ئه‌م مه‌سه‌له‌ی ‌ه چۆنه‌‪.‬‬ ‫له‌بڕگ���ه‌ ‌ی یه‌كه‌م��� ‌ی بابه‌ته‌ك ‌ه ب���اس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كرێ���ت ك ‌ه نوس���راوێك ب���ۆ كۆمه‌ڵێك‬ ‫گروپ‌و سه‌نته‌رو تیپ كراوه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن به‌ڕێز‬ ‫وه‌زیر ‌ی رۆشنبیرییه‌وه‌و داوا له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫وه‌زیران ده‌كات ك ‌ه مینح ‌ه بۆ ئه‌و ‪ 68‬تیپ‌و‬ ‫سه‌نته‌ر‌ه دابینبكات ك ‌ه ناویان له‌لیسته‌كه‌دا‬ ‫هات���ووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ ‌ی ئێم��� ‌ه تێبینیمان‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ی��� ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌و نوس���راو‌ه‬ ‫ته‌نی���ا داوا ده‌كات ن���ه‌ك ره‌زامه‌ن���د ‌ی بۆ‬ ‫وه‌رگیراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێو‌ه به‌ڕوونی ئاماژه‌تان‬ ‫پێنه‌داوه‌‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه نه‌ك جارێك‬ ‫به‌ڵك���و چه‌ندینجار داوامان ك���ردووه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫هاوكارییان بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌م ‪ 68‬تیپ‌و‬ ‫سه‌نته‌ره‌ ‌ی ئێو‌ه باس��� ‌ی ده‌كه‌ن ئه‌كتیڤن‌و ‬ ‫له‌ناویاندا‪ ،‬بۆ نموونه‌‪ :‬كۆڕ ‌ی ش���انۆی‌ با‪-‬‬ ‫و تیپ ‌ی پێشڕه‌و ‌ی ش���انۆ ‌ی كوردی‌و تیپ ‌ی‬ ‫شانۆ ‌ی كفری‌و گروپ ‌ی هونه‌ر ‌ی شێوه‌كار ‌ی‬ ‫(س���ۆلیۆن) ك ‌ه ئێس���تا چاالكییان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ندان ‌ی تریش هه‌ن‪ ،‬ئێم ‌ه له‌ئێوه‌و‬ ‫له‌وانه‌ ‌ی موتابه‌عه‌ ‌ی هونه‌ری‌و رۆشنبیرییان‬ ‫هه‌ی ‌ه ده‌پرس���ین‪ ،‬ئایا ئه‌م تیپ‌و گروپان ‌ه‬ ‫ئه‌كتیڤ نین؟!‪.‬‬ ‫لێره‌ش���دا ئێم ‌ه به‌داخه‌وه‌ی���ن ك ‌ه واده‌ڵێین‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ‪ 68‬تیپ‌و سه‌نته‌ره‌ ‌ی ئێو‌ه باس ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هیچیان مینحه‌یان ال ‌ی ئێمه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫له‌بڕگه‌ ‌ی دووه‌م ‌ی بابه‌ته‌كه‌ش���دا باس له‌و‬ ‫‪ 20‬تیپ‌و س���ه‌نته‌ر‌ه ده‌كات ك��� ‌ه به‌فیعل ‌ی‬ ‫ال ‌ی ئێم��� ‌ه مینح��� ‌ه وه‌رده‌گرن‪ ،‬ك��� ‌ه ئێو‌ه‬ ‫ده‌ڵێ���ن تێیان���دا هه‌ی ‌ه هی���چ چاالكییه‌ك ‌ی‬ ‫هونه‌ریی‌و رۆش���نبیرییان نییه‌‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نین‪ ،‬ك ‌ه ئێم ‌ه پێش���ئه‌وه‌ ‌ی ئێو‌ه‬ ‫باڵویبكه‌ن���ه‌وه‌و وه‌كو ره‌خن ‌ه ئاراس���ته‌ ‌ی‬ ‫ئێمه‌ ‌ی بكه‌ن‪ ... ... ،‬ل‪19‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫ی موئامه‌ر‌هی‌ لێكردوین؟‬ ‫ئاوێنە‪ :‬یه‌كگرتوو ده‌ڵێت پارت ‌‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫هەنوکە‬

‫فاز ‌ڵ میرانی‌‪ :‬له‌دزان وایه‌ هه‌موو كه‌س دزه‌‬ ‫ئا‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‌‬

‫له‌پاش روداوه‌كانی‌ ده‌ڤه‌ری‌ بادینان‌و‬ ‫قووڵبوونه‌وه‌ی‌ بارگرژیه‌كان له‌نێوان‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كگرتوو‪ ،‬بۆ زانینی‌ بیروڕای‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‪ ،‬ئه‌م‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌ له‌گ ‌هڵ‌ سكرتێری‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ پارتی (فازڵ‌ میرانی‌) له‌مه‌سیف‬ ‫سه‌الحه‌دین سازكراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوای‌ سوتاندنی‌ شوێنه‌ گشتیه‌كان‌و‬ ‫باره‌گاكان����ی‌ یه‌كگرت����وو له‌بادینان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫پارتی‌ چۆن بارودۆخه‌كه‌ هه‌ڵئه‌سه‌نگێنن؟‬ ‫ف����ازڵ‌ میران����ی‌‪ :‬وه‌كو پارت����ی‌ كۆی‌ ئه‌و‬ ‫روداوانه‌مان پێناخۆش����ه‌‪ ،‬ئه‌زمونی‌ ئێمه‌‬ ‫له‌ناوچه‌ك����ه‌و كاریگه‌رییان به‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫ده‌وروبه‌ر‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا بارودۆخی‌ ناوخۆی‌‬ ‫خۆشمان چ له‌ئاستی‌ عێراق‌و هه‌رێمیشدا‪،‬‬ ‫وه‌زعی‌ ئه‌وه‌مان نییه‌ كه‌ كێش����ه‌ی‌ تر بۆ‬ ‫نێوخۆی‌ خۆمان دروست بكه‌ین‪ ،‬به‌رگه‌ی‌‬ ‫ئه‌و هه‌موو موشكیله‌یه‌ش ناگرین‪ .‬به‌بڕوای‌‬ ‫من هێشتا له‌كوردستان سه‌ره‌ڕای‌ دیارده‌ی‌‬ ‫فره‌ حیزبی‌‪ ،‬جه‌ماوه‌ره‌كه‌ تێگه‌یش����تنیان‬ ‫نییه‌ بۆ ئه‌و هه‌موو بیروڕا جیاوازانه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫ده‌مانه‌وێ‌ كیانێك بۆ ئه‌م واڵته‌ دابنێین‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانێكمان هه‌یه‌ ك����ه‌ هه‌ڵبژێردراوه‌‌و‬ ‫یاس����ای‌ بۆ ئه‌م هه‌رێمه‌ دان����اوه‌‪ .‬ناكرێ‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ خه‌ڵكێك یان حیزبێك له‌خۆیه‌وه‌‬ ‫بڕیار بدات بیروڕاكانی‌ به‌سه‌ر ئه‌م واڵته‌دا‬ ‫پیاده‌ بكات‌و بیه‌وێ‌ باز به‌سه‌ر یاساكانی‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و حكومه‌تدا بدات‪ .‬ئه‌گه‌ر حیزبه‌‬ ‫ئیس��ل�امیه‌كان له‌هه‌ڵب����ژاردن زۆرینه‌یان‬ ‫هێناو په‌رله‌مانیان كه‌وته‌ ده‌ست‪ ،‬ئه‌وسا‬ ‫با یاسا دابنێن بڵێن باڕ‌و ئوتێل‌و مه‌ساج‌و‬ ‫جلی‌ جوان‌و مه‌ش����روب‌و ریبات به‌س����تن‪،‬‬ ‫مه‌منوع����ه‌‪ .‬له‌م كێش����ه‌یه‌ پارتی‌ ته‌ره‌ف‬ ‫نییه‌‪ ،‬س����ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ����م‌و حكومه‌ت‬ ‫ته‌ره‌ف����ه‌‪ .‬برایان����ی‌ یه‌كگرت����وو زوڵمیان‬ ‫لێكردوی����ن‪ ،‬پێش وه‌خت ئێمه‌یان تاوانبار‬ ‫ك����رد‪ ،‬له‌كاتێك����دا ئێم����ه‌ یه‌كگرتوومان‬ ‫تۆمه‌تبار نه‌كردووه‌ ب����ه‌ هاندانی‌ خه‌ڵك‌و‬ ‫سوتاندنی‌ ئه‌و ش����وێنه‌ گشتییانه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫گوێ����ت له‌لێدوانی‌ به‌رپرس����ی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫زاخۆی‌ یه‌كگرتوو بوبێت‪ ،‬به‌ ئاشكرا ده‌ڵێن‬ ‫پارتی‌ له‌پشت سوتانی‌ باره‌گاكانمانه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫روداوه‌ك����ه‌ رویدا‪ ،‬خه‌ڵكێ����ك زه‌ره‌رمه‌ند‬ ‫بووه‌‪ ،‬ئه‌و س����ومعه‌ باش����ه‌ی‌ كه‌ تائێستا‬ ‫هه‌م����ان ب����ووه‌ له‌به‌رقه‌راری‌ ئاس����ایش‌و‬ ‫پێك����ه‌وه‌ ژیان����ی‌ پێكهاته‌ جی����اوازه‌كان‪،‬‬ ‫ب����ه‌م روداوانه‌ روش����اندمان‪ .‬په‌الماردانی‌‬ ‫مه‌سیحیه‌كان خه‌تایه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌‬ ‫هاونیش����تمانی‌ ئه‌م واڵت ‌هن‌و خراپ به‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان ده‌ش����كێته‌وه‌‪ .‬بۆ‬ ‫رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‌ ئه‌م كێشه‌یه‌ش به‌بڕوای‌‬ ‫ئێم����ه‌ ته‌نه����ا لێكۆڵین����ه‌وه‌ ده‌ریده‌خات‪،‬‬ ‫خه‌تابارو بێگوناهـ كێیه‌؟ لێره‌دا پێویسته‌‬ ‫بپرسین ئایا بارودۆخی‌ جڤاكی‌ ئێمه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خوازێت ئه‌م كێشه‌یه‌ ته‌سعید پێبكه‌ین‬ ‫یاخود هێ����وری‌ بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاندن����ی‌ یه‌كگرتوو ده‌ی����كات ئیعالنی‌‬ ‫ش����ه‌ڕه‌‪ ،‬باش����ه‌ بیكه‌ینه‌ جه‌نگێكی‌ كراوه‌‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ حه‌سه‌ن نه‌سرواڵ ده‌ڵێت یان‬ ‫الپه‌ڕه‌یه‌كی‌ نوێ‌‌و به‌ش����وێن چاره‌سه‌ریدا‬ ‫بگه‌ڕێین؟‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌ڤه‌ری‌ بادینان له‌ژێر ده‌س����تی‌‬ ‫پارتیدایه‌‪ ،‬هه‌رچی‌ ئاسایش‌و هێزی‌ ناوخۆ‌و‬

‫زێره‌ڤانییه‌ س����ه‌ر به‌ ئێوه‌یه‌‪ ،‬بۆچی‌ دوا ‌ی‬ ‫كه‌وتن����ه‌وه‌ی‌ هه‌ر روداوێ����ك‪ ،‬باره‌گاكانی‌‬ ‫یه‌كگرتوو ئه‌كرێته‌ ئامانج‌و ئه‌سوتێنرێت؟‬ ‫ف����ازڵ‌ میران����ی‌‪ :‬حكوم����ه‌ت به‌رپرس����ه‌‬ ‫له‌پاراستنی‌ س����ه‌رو ماڵی‌ خه‌ڵك‌و هه‌موو‬ ‫باره‌گا حیزبیه‌كانیش‪ ،‬راس����ته‌ له‌بادینان‬ ‫ئێمه‌ ده‌سه‌اڵتدارین‌و له‌سلێمانیش یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫لیژنه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ ئیداره‌ش ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م‌و هان����ده‌رو تاوانباریش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫وه‌كو ئه‌وه‌ی‌ س����لێمانی‌‪ ،‬به‌اڵم چۆن ئێمه‌‬ ‫بااڵده‌ستین‪ ،‬خه‌ڵكێك ده‌ڵێن كه‌ براده‌رانی‌‬ ‫یه‌كگرتوو له‌پشت نانه‌وه‌ی‌ ئه‌و پشێوییه‌‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬واته‌ پارتی‌ نه‌گه‌یش����تۆته‌ ئه‌و‬ ‫بڕوایه‌ی‌ یه‌كگرتوو هانده‌ری‌ سوتانی‌ باڕو‬ ‫مه‌ساج‌و شوێنه‌گشتییه‌كان بووه‌؟ پارتی‌‬ ‫ده‌قیق چی‌ ده‌ڵێت؟‬ ‫ف����ازڵ‌ میران����ی‪ :‬ئێمه‌ ناڵێ����ن یه‌كگرتوو‬ ‫نییه‌‪ ،‬ناش����ڵێین یه‌كگرتووه‌‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌رده‌خ����ات‪ ،‬براده‌رانی‌ ئێمه‌ ده‌ڵێن‬ ‫یه‌كگرتوو پێشی‌ رۆژێك باره‌گاكانی‌ خۆی‌‬ ‫چۆڵ‌ كردووه‌‪ ،‬بین����ای‌ رادیۆكه‌یان ئاگری‌‬ ‫پێوه‌بووه‌ هه‌ر په‌خش����ی‌ ك����ردووه‌‪ ،‬یه‌ك‬ ‫كۆمپیوته‌ری����ان له‌باره‌گاكانیان نه‌گیراوه‌‪،‬‬ ‫با پێش لێكۆڵینه‌وه‌ش نه‌كه‌وین‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌واتایه‌كیتر یه‌كگرتوو پێش����تر‬ ‫پالن����ی‌ هه‌بووه‌ ئ����ه‌و كاره‌ ب����كات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫باره‌گاكانی‌ چۆڵ‌ كردووه‌؟‬ ‫فاز ‌ڵ میرانی‌‪ :‬له‌لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ده‌بێ‌ یه‌كگرت����وو بیس����ه‌لمێنێ‌ كه‌ ئێمه‌‬ ‫ئاگرم����ان له‌باره‌گاكانی‌ ئ����ه‌وان به‌رداوه‌‪،‬‬ ‫نكوڵ����ی‌ له‌وه‌ ناكه‌ی����ن خه‌ڵكێكی‌ زۆرمان‬ ‫له‌و ده‌ڤ����ه‌ره‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬الیه‌نگرانی‌ ئێمه‌ش‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ‌ كه‌س����وكاری‌ ئه‌وان����ه‌ی‌ زیانیان‬ ‫به‌ركه‌وت����ووه‌ به‌ش����دارییان كردبێ����ت‬ ‫له‌س����وتانی‌ باره‌گاكان����ی‌ ئه‌وان����دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پارتی‌ وه‌ك حیزب بڕیاری‌ وه‌های‌ نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫پێویس����ته‌ یه‌كگرتووش بڵێت ئه‌وانه‌ی‌ به‌‬ ‫الفیته‌ی‌ (ال اله اال الله) ئه‌و ش����وێنانه‌یان‬ ‫س����وتاندووه‌ ئه‌ندامی‌ ئێمه‌ی‌ تیایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بڕیاری‌ یه‌كگرتوو نه‌بووه‌‪ .‬ئه‌و كێش����ه‌یه‌‬ ‫هێور بكرێته‌وه‌‌و چاره‌سه‌ر بكرێت‪ ..‬نه‌ك‬ ‫ته‌سویق بكرێت‪ ،‬عه‌یبه‌ هه‌ندێ‌ به‌رپرسی‌‬ ‫یه‌كگرت����وو له‌ڕاگه‌یاندنه‌كان����ه‌وه‌ ده‌ڵێ����ن‬ ‫دیارده‌ی‌ مه‌ساج‌و مه‌شروب پارتی‌ به‌رگری‌‬ ‫لێ����ده‌كات‪ .‬ئێمه‌ پێناس����ی‌ ئیس��ل�امیمان‬ ‫له‌ك����ه‌س وه‌رنه‌گرتووه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬

‫به‌ بڕیاره‌كه‌ی‌ ئ����ه‌و حكومه‌ته‌ رازی‌ نیی ‌ه‬ ‫كه‌ هێشتا ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ ده‌رنه‌چووه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌ ی����ان له‌غروری‌ ئ����ه‌و حیزبه‌وه‌یه‌‬ ‫یاخود ئیس����تیخفاف ب����ه‌ كاری‌ لیژنه‌كه‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬هه‌ردووكیش����ی‌ خاوه‌نه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫ده‌ش����كێنێت‪ .‬ك����ه‌س ناتوانێ����ت ره‌خنه‌‬ ‫له‌پێكهاته‌ی‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ بگرێت كه‌ هێشتا‬ ‫ده‌ستیان به‌كاره‌كانیان نه‌كردووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پێشوه‌خت به‌و لیژنه‌یه‌ رازی‌ نییه‌ له‌خۆی‌‬ ‫به‌شكه‌‪ .‬با نه‌تیجه‌ ده‌ربچێت ئه‌وسا ره‌خنه‌‬ ‫له‌ئاكامه‌كانی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ بگره‌‪.‬‬ ‫بۆچاره‌س����ه‌ری‌ ئ����ه‌م گرفت����ه‌ دوو رێگه‌‬ ‫له‌به‌رده‌مماندای����ه‌‪ ،‬ئایا په‌نا بۆ هێز ببه‌ین‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ گرفته‌كان؟ كه‌ ره‌نگه‌‬ ‫الی����ه‌ك زه‌ره‌ری‌ زۆرتر ب����كات‪ ،‬به‌نه‌تیجه‌‬ ‫ه����ه‌ردوو ال زه‌ره‌ر ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌زمونه‌كانی‌‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ ناوخۆش له‌به‌ر چاوه‌‪ ،‬كه‌ كه‌س‬ ‫ناتوانێ‌ ئه‌وی‌ ت����ر نه‌هێڵێت‪ .‬یاخود په‌نا‬ ‫به‌ین����ه‌ ب����ه‌ر چاره‌س����ه‌ری‌ مه‌نتیقی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫دروستكردنی‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌یه‌‌و ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی‌‪ .‬س����ه‌یرم لێدێ����ت حیزبێك‬ ‫ب����اس له‌چاره‌س����ه‌ری‌ مه‌ده‌نیان����ه‌ ده‌كاو‬ ‫ب����اوه‌ڕی‌ به‌ چاره‌س����ه‌ری‌ مه‌ده‌نیانه‌ نییه‌‬ ‫ب����ۆ رووبه‌ڕووبوون����ه‌وه‌ی‌ گرفتێ����ك ك����ه‌‬ ‫خۆی‌ ته‌ره‌فه‌ تێیدا‪ ،‬ده‌بوو پێش����وازییان‬ ‫له‌بڕیاره‌كه‌ی‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم بكردایه‌؟‬ ‫نه‌وه‌كو به‌و شێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ باس له‌وه‌ ده‌كه‌ی‌ كه‌ راگه‌یاندنی‌‬

‫پابه‌ندی‌ یاساكانی‌ هه‌رێمین ‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچ����ی‌ یه‌كگرتوو پێش����وه‌خت‬ ‫ب����اوه‌ڕی‌ ب����ه‌ ئاكامه‌كانی‌ ئ����ه‌و لیژنه‌یه‌‬ ‫نیی����ه‌؟ الی‌ ئه‌وان ئ����ه‌و لیژنه‌یه‌ ته‌نها بۆ‬ ‫هێوركردنه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌كه‌یه‌؟‬ ‫ف����از ‌ڵ میرانی‌‪ :‬ئه‌مه‌ مه‌نتقی‌ س����ه‌پاندنی‌‬ ‫ئیراده‌ی‌ خۆته‌ به‌س����ه‌ر كه‌سانی‌ تردا‪ ،‬نه‌‬ ‫یه‌كگرتوو ته‌سلیمی‌ ئێمه‌ بووه‌‪ ،‬نه‌ ئێمه‌ش‬ ‫ته‌سلیمی‌ ئه‌وان بوین‪ ،‬بڕیاری‌ ئه‌م لیژنه‌یه‌‬ ‫له‌و حكومه‌ته‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌مینداری‌ گش����تی‌‬ ‫یه‌كگرت����وو دامه‌زراوه‌كان����ی‌ به‌ ش����ه‌رعی‌‬ ‫وه‌س����ف كردووه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ چ����ۆن ئه‌و حیزبه‌‬

‫یه‌كگرتوو ئیعالنی‌ ش����ه‌ڕ ده‌كات‪ ،‬پێت وا‬ ‫نیی����ه‌ به‌یاننامه‌كه‌ی‌ پارتی����ش توندبوو؟‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ك����ه‌ یه‌كگرتوو داوای‌ لێبوردن‬ ‫بكات؟‬ ‫ف����ازڵ‌ میرانی‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ئێ����وه‌ موحاید بن‪،‬‬ ‫یه‌كگرتوو ئێمه‌ وه‌كو پارتی‌ تۆمه‌تبارده‌كات‬ ‫ب����ه‌ س����وتاندنی‌ باره‌گاكانی����ان‪ .‬جیاوازه‌‬ ‫بڵێیت ئێوه‌ له‌و ناوچه‌یه‌ به‌رپرس����یارن‪،‬‬ ‫له‌وه‌ی‌ تۆمه‌تبارمان بكات‪ .‬به‌یاننامه‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كگرتوو تونده‌‪ ،‬به‌ڕای‌ گش����تی‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ����ت "پارت����ی‌ باره‌گاكان����ی‌ ئێم����ه‌ی‌‬ ‫س����وتاندووه‌"‪ ،‬ئێم����ه‌ش ده‌ڵێین راس����ت‬

‫ئه‌وه‌ی‌ راگه‌یاندن ‌ی‬ ‫یه‌كگرتوو ده‌یكات‬ ‫ئیعالنی‌ شه‌ڕه‌‪ ،‬باشه‌‬ ‫بیكه‌ینه‌ جه‌نگێكی‌ كراوه‌‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ حه‌سه‌ن‬ ‫نه‌سرواڵ ده‌ڵێت یان‬ ‫الپه‌ڕه‌یه‌كی‌ نوێ‌‌و به‌شوێن‬ ‫چاره‌سه‌ریدا بگه‌ڕێین؟‬

‫ئه‌گه‌ر حیزبه‌ ئیسالمیه‌كان په‌رله‌مانیان‬ ‫كه‌وته‌ ده‌ست‪ ،‬ئه‌وسا با یاسا دابنێن بڵێن‬ ‫باڕ‌و مه‌ساج‌و مه‌شروب قەدەغەیە‬

‫ن����اكات‪ ،‬تۆ ب����ۆ مه‌س����ه‌له‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌ته‌و ‌ێ ناوبانگی‌ ئێمه‌ بزڕێنی‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫داوامان كردووه‌ كه‌ ده‌بێت داوای‌ لێبوردن‬ ‫بكات‪ .‬بائیسپاتی‌ بكات ئێمه‌ باره‌گاكانمان‬ ‫س����وتاندوون‪ ،‬ئێم����ه‌ له‌به‌یانه‌كه‌ش����دا‬ ‫یه‌كگرتوومان تاوانبار نه‌كردووه‌‪ .‬به‌گشتی‌‬ ‫تۆمه‌تباركردنی‌ یه‌كتر ب����ه‌ده‌رد ناخوات‪،‬‬ ‫پرسیاره‌كه‌ له‌وه‌دایه‌ ئایا ئێمه‌و یه‌كگرتوو‬ ‫شه‌ڕ راده‌گه‌یه‌نین؟ ئه‌گه‌ر شه‌ڕیش بكه‌ین‬ ‫رۆژێك هه‌ر ئه‌بێت سوڵح بكه‌ین‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫زوبان����ی‌ له‌یه‌كترتێگه‌یش����تن بدۆزینه‌وه‌‪،‬‬ ‫جاری‌ وایه‌ خه‌ڵكێك هه‌ڕه‌ش����ه‌ش ده‌كات‬ ‫پێش����ی‌ جێبه‌جێناكرێت‪ .‬ئێمه‌ پێشبینی‬ ‫دەکەم ئه‌و ج����ۆره‌ زوبانه‌مان له‌یه‌كگرتوو‬ ‫نه‌ده‌ك����رد‪ ،‬وه‌ك حیزبێك����ی‌ مه‌ده‌ن����ی‌‌و‬ ‫میان����ڕه‌و له‌س����ه‌ر بیروباوه‌ڕی‌ ئیس��ل�ام‪،‬‬ ‫له‌كه‌ناڵه‌كانیان����ه‌وه‌ ده‌ڵێی‌ بانگه‌ش����ه‌ بۆ‬ ‫شۆڕش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش����ه‌ له‌و باوه‌ڕه‌دای‌ الیه‌نگرانی‌‬ ‫ئێوه‌ عه‌فه‌وی‌ ئ����ه‌و كاره‌یان كردبێت بێ‌‬ ‫ته‌وجیه����ی‌ پارتی‌‪ ،‬باش����ه‌ له‌زاخۆ بڵێین‬ ‫له‌به‌ر په‌رچه‌كرداری‌ س����وتاندنی‌ ش����وێنه‌‬ ‫گشتییه‌كان باره‌گای‌ یه‌كگرتوو سوتێنرا‪،‬‬ ‫ئه‌ی‌ له‌دهۆك‪ ،‬زاوێته‌‪ ،‬قه‌سرۆك‪ ،‬سیمێل‪،‬‬ ‫دێره‌لووك بۆچی‌؟‬ ‫فازڵ‌ میرانی‌‪ :‬هیچ شوێنێ‌ بێ په‌رچه‌كردار‬ ‫نه‌ب����ووه‌‪ ،‬له‌ده����ۆك ن����ادی‌ رۆش����نبیری‌‬ ‫نواهادرای‌ كلدانیه‌كانیان سوتاندووه‌‪ ،‬خۆ‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌ مه‌س����اجه‌ نه‌ شوێنی‌ مه‌شروبه‌‪،‬‬ ‫له‌كۆنه‌وه‌ نادیه‌كی‌ رۆش����نبیری‌ كلدانه‌كان‬ ‫ب����ووه‌‪ .‬له‌ش����وێنه‌كانی‌ تری����ش به‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌بووه‌‪ ،‬په‌رچه‌كرداربووه‌‪.‬‬ ‫كلت����وری‌ س����وتاندنی‌ ب����اره‌گای‌ حیزب‌و‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬ ‫ش����وێنی‌ حكوم����ی‌ تابڵێ����ی‌ كلتورێك����ی‌ سكرتێری‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی پارتی‌‪ ،‬فازڵ‌ میرانی‌‬ ‫قێزه‌ون����ه‌‪ .‬كاره‌كان عه‌فه‌وی‌ بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوان����ن به‌م رێگه‌ی����ه‌ له‌مه‌رته‌به‌ی‌ ئێمه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئێمه‌شی‌ تیا بووه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش بهێننه‌ خ����واره‌وه‌‪ ،‬براده‌ران����ی‌ یه‌كگرتوو ئاوێن����ه‌‪ :‬ئی����داره‌ له‌بادین����ان به‌ده‌س����ت‬ ‫هێ����زی‌ راوو رووت له‌هه‌م����وو ته‌نزیمه‌كان بیانه‌وێ‌ به‌ راكێش����انمان بۆ ئه‌م روداوانه‌ ئێوه‌وه‌یه‌‪ ،‬بۆچ����ی‌ ئیحتیوای‌ وه‌زعه‌كه‌یان‬ ‫به‌هێزتره‌و زۆرێك له‌وانه‌ش به‌ش����داربوون له‌ئه‌ندامانی‌ ئێمه‌ كه‌م بكه‌نه‌وه‌‌و خه‌ڵك بۆ نه‌كرد‪ ،‬ئه‌ی‌ ئیجرائات چییه‌؟‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ راوو رووت بك����ه‌ن‪ .‬پارتی‌ خۆیان رابكێشن به‌هه‌ڵه‌دا چوون‪ .‬ئێمه‌ش ف����ازڵ‌ میران����ی‪ :‬له‌ه����ه‌ردوو حاڵه‌ته‌ك����ه‌‬ ‫هه‌رگیز ته‌وجیهی‌ س����وتاندنی‌ باره‌گاكانی‌ بڵێین هه‌موو جارێك وا له‌یه‌كگرتوو بكه‌ین له‌كۆنترۆڵكردن����ی‌ خه‌ڵ����ك رازی‌ نه‌بووین‬ ‫یه‌كگرت����ووی‌ نه‌بووه‌‪ ،‬چونك����ه‌ له‌ڕابردوو باشه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ته‌حجیمی‌ بكه‌ین ئه‌وه‌ش له‌ڕۆڵی‌ پۆلیس‌و ئاسایش‌و سوپا‪ ،‬دوكانێك‬ ‫ئێم ‌ه ‪ 6‬ملیۆن دۆالر قه‌ره‌بومان داوه‌ته‌وه‌ خراپ����ه‌‪ ،‬هی����چ كامیان نه‌تیج����ه‌ی‌ خۆ ‌ی سوتێنرا ئه‌وانی‌ تر بۆ؟ به‌اڵم خۆشحاڵین‬ ‫كه‌ كه‌س نه‌كوژراوه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك موقه‌سیرن‬ ‫ب����ه‌ یه‌كگرت����ووه‌‪ ،‬بۆچ����ی‌ ئێم����ه‌ زه‌ره‌ر ناپێكێت‪.‬‬ ‫به‌خۆم����ان بگه‌یه‌نی����ن ب����ه‌ تۆمه‌تێكیش ئاوێن����ه‌‪ :‬یه‌كگرت����وو ئ����ه‌وه‌ی‌ زاخ����ۆ به‌ له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر ده‌س����تمان‬ ‫ك����ه‌ وه‌ك پارت����ی‌ دژی‌ س����وتاندنی‌ هه‌ر موئامه‌ره‌ی����ه‌ك ن����او ده‌به‌ن ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌خه‌ڵك بكردایه‌ته‌وه‌ قوربانی‌ ده‌بوو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫باره‌گایه‌كین ‪.‬لێكۆڵینه‌وه‌كان هه‌موو ئه‌م هۆكارێك هه‌بێت بۆ سوتاندنی‌ باره‌گاكانیان بارودۆخه‌كه‌ وه‌های‌ لێهاتووه‌‪ .‬ئه‌م زه‌ره‌ره‌‬ ‫چاكتره‌ له‌كوشتنی‌ كه‌سێك‪ ،‬ئێمه‌ هێشتا‬ ‫ش����تانه‌ ده‌رده‌خات‪ .‬یه‌ك ش����ت ده‌مه‌وێ‌ له‌الیه‌ن پارتییه‌وه‌؟‬ ‫به‌ یه‌كگرتوو بڵێم كه‌ س����وتانی‌ باره‌گای‌ فازڵ‌ میرانی‌‪ :‬ئێمه‌ به‌ ئه‌قڵیه‌تی‌ موئامه‌ره‌ موخه‌له‌فاتی‌ ‪17‬ی‌ ش����وباتمان چاره‌سه‌ر‬ ‫قه‌س����رۆك پارتی‌ ده‌س����تی‌ تیا نه‌بووه‌‪ ،‬بیرناكه‌ین����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر یه‌كگرت����وو به‌و نه‌كردووه‌‪ ،‬ئه‌م میلله‌ت����ه‌ ده‌ره‌قه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫یه‌كگرت����وو به‌مل����ی‌ ئێمه‌ی‌ هێن����اوه‌‪ .‬با ئه‌قڵییه‌ت����ه‌ موخاته‌به‌م����ان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وا هه‌موو كوشتن‌و بڕینه‌ نایه‌ت‪.‬‬ ‫بۆخۆیان بپرسن‌و لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌ریده‌خات‪ ،‬خۆی����ان ب����ه‌و ئه‌قڵییه‌ت����ه‌ بیرده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئاوێن����ه‌‪ :‬تاوه‌ك����و ئێس����تا ‪ 60‬كه‌س����ی‌‬ ‫كه‌ كێ‌ سوتاندویه‌تی‌‪.‬‬ ‫مه‌س����ه‌له‌یه‌كی‌ كوردی‌ هه‌یه‌ له‌دزان وایه‌ یه‌كگرتوو گی����راون‪ ،‬ئه‌ی‌ چه‌ن����د كادری‌‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬تاچه‌ند پارت����ی‌ له‌گه‌وره‌بوونی‌ هه‌م����وو ك����ه‌س دزه‌‪ .‬هه‌رگی����ز ئێمه‌ به‌و خۆتان ده‌ستگیر كردووه‌‪ ،‬خۆ سوتاندنی‌‬ ‫یه‌كگرتوو ده‌ترسێت به‌ تایبه‌تی‌ له‌ده‌ڤه‌ری‌ چه‌ش����نه‌ بیر ناكه‌ین����ه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌رده‌وام باره‌گاكانیش هه‌ر تاوانه‌؟‬ ‫بادینان كه‌ دووه‌م حیزبن؟‬ ‫ته‌ئكی����د له‌یاس����ای‌ كاری‌ حیزب����ه‌كان‌و فازڵ‌ میرانی‌‪ :‬نازانم چه‌ند كه‌سی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫ف����ازڵ‌ میران����ی‌‪ :‬ئێمه‌ ته‌حجیمك����ردن به‌ پێك����ه‌وه‌ ژی����ان ده‌كه‌ین����ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت گیراون‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ گیراوه‌ به‌ ئه‌مری‌ دادوه‌ر‬ ‫سیاس����ه‌تێكی‌ راس����ت نابینین‪ .‬ته‌حجیم له‌گ ‌هڵ‌ ئۆپۆزس����یۆن له‌هه‌وڵ����ی‌ ئه‌وه‌داین بووه‌‪ ،‬دوێنێ‌ ش����ه‌و له‌دێره‌لووك ‪ 3‬كه‌س‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كرێ����ت ك����ه‌ مونافه‌س����ه‌یه‌كی‌ حكومه‌تێكی‌ نوێ‌ دروست بكه‌ین‪ ،‬من پێم گی����راون ویس����تویانه‌ دوكان بش����كێنن‌و‬ ‫ش����ه‌ریفانه‌ هه‌بێ����ت له‌نێ����وان الیه‌نه‌كان وایه‌ ئ����ه‌و بۆچونه‌ی‌ براده‌رانی‌ یه‌كگرتوو‪ ،‬بیسوتێنن‪ ،‬ئیعتیرافیشیان كردووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ب����ۆ پێشكه‌ش����كردنی‌ زۆرتری����ن خزمه‌ت له‌بارودۆخێكی‌ نه‌فس����ی‌ دیاریكراو هاتۆته‌ دراون به‌ پۆلیس‪ ،‬كه‌س ناتوانێ‌ به‌رگری‌‬ ‫به‌خه‌ڵك‪ .‬سروشتییه‌ ئێمه‌ بمانه‌وێ‌ وه‌ك ئاراوه‌‪ ،‬پێش مانگێك بۆچی‌ ئه‌و براده‌رانه‌ له‌وانه‌ بكات به‌ یه‌كگرتووشه‌وه‌‪ .‬خۆ نابێت‬ ‫یه‌ك����ه‌م حیزب له‌و ناوچه‌ی����ه‌ بمێنینه‌وه‌‪ ،‬به‌ ئێمه‌یان نه‌وت����ووه‌ كه‌ ئه‌و بۆچونه‌یان له‌بری‌ ئه‌و سێ‌ كادره‌ی‌ ئه‌وان ئێمه‌ش سێ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا یه‌كگرت����ووش مافی‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ی����ه‌ ئێمه‌ پالنم����ان هه‌بێ‌ ك����ه‌ لێیان كه‌سی‌ خۆمان ده‌س����گیر بكه‌ین‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ كه‌ خواس����تی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ هه‌بێت كه‌ بده‌ینه‌وه‌‪ .‬وابیرنه‌كه‌ینه‌وه‌ چاكتره‌ ئینسان گیراوه‌ ش����كاتی‌ له‌سه‌ره‌‪ ،‬با یه‌كگرتووش‬ ‫ببێته‌ حیزبی‌ یه‌كه‌م له‌بادینان‪ ،‬من ناتوانم به‌ گومان نه‌بێت له‌یه‌كتری‌‪ .‬ئه‌و روداوه‌ش سكااڵ له‌س����ه‌ر كادری‌ ئێمه‌ بكات‌و دادگا‬ ‫به‌هێز ئ����ه‌وان ته‌حجیم بك����ه‌م‪ ،‬ئه‌وانیش كۆتایی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوان یه‌كگرتوو پارتی‌ سه‌رپشك ده‌بێت له‌ده‌ستگیركردنیان‪.‬‬

‫مه‌ال ‌ی زاخۆ‪ :‬ئه‌ز ئاماده‌م بچم به‌رده‌م دادگه‌هێ‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ره‌ڤان ئه‌حمه‌د ـ زاخۆ‬ ‫تایبه‌ت بۆ ئاوێنه‌‬

‫مه‌ال اسماعیل گۆتار بێژێ‌ مزگه‌فتا‬ ‫(ره‌شید) ئه‌و مه‌الی‌ سوتنا بنگه‌ه ‌ێ‬ ‫مه‌ساجێ‌ ل زاخۆ ژ الیێ‌ نڤێژكه‌رین‬ ‫مزگه‌فتا وی‌ ڤه‌ هاتیه‌ سوتن و ئه‌و ب‬ ‫پالدانا وی‌ خه‌لكێ‌ دئێته‌ تومه‌تباركرن‬ ‫د ئێكه‌م هه‌ڤپه‌یڤینا رۆژنامه‌ڤانێ‌ دا بو‬ ‫ئاوینه‌ د ئاخڤت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬م‪ ،‬گۆتارا ته‌ یا ئه‌ینی‌ یا بوری‌‬ ‫لسه‌ر چ بابه‌ت بوو؟‬ ‫مەال اس���ماعیل‪ :‬به‌رێ‌ ڤ���ێ‌ ئه‌ینی‌ من‬ ‫به‌حس هجرا پێغه‌مب���ه‌ری‌ (س) كربوو‬ ‫و ل ڤێ‌ ئه‌ینی‌ من به‌حسی‌ ئه‌و ئایه‌تێن‬ ‫پیروز و ئاش���كراكر ده‌رباره‌ی‌ حه‌الل و‬ ‫حه‌رامی‌ و كا باشیێن ئاڤاكرنا مزگه‌فتی‌‬ ‫چنه‌ و گرنكیا مزگه‌فتی‌ چیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ته‌ به‌حس���ێ‌ س���وتنا بنگه‌هێ‌‬ ‫مه‌ساجی‌ نه‌كریه‌؟‬ ‫مه‌ال اس���ماعیل‪ :‬خ���ودی‌ وه‌كیله‌ ب چ‬ ‫ره‌نگا په‌یڤا مه‌س���اج و مه‌ی‌ ژ ده‌ڤێ‌ من‬ ‫نه‌ ده‌ركه‌فت���ی‌ یه‌‪ ،‬هه‌تا به‌رێ‌ نوكه‌ من‬ ‫گۆتبوو بوچی‌ بێژن باربیكان حه‌رامه‌ یا‬ ‫ژ وه‌الته‌كێ‌ ئیسالمی‌ دهێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بوچی‌ تو دهیێه‌ تومه‌تباركرن؟‬ ‫مه‌ال اس���ماعیل‪ :‬ده‌مێ‌ من گۆتارا خوه‌‬

‫وه‌ژدانا من مرتاح ‌ه‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ من ئه‌مر ‌‬ ‫كوشتنا چ كه‌سان و‬ ‫سوتنا ج جه نه‌دایه‬

‫فۆتۆ‪ :‬بەرەڤان ئەحمەد‬ ‫مه‌ال اسماعیل گۆتار بێژێ‌ مزگه‌فتا (ره‌شید) ‬ ‫پێشكێشكری‌ ل دماهیكێ‌ كه‌سه‌كێ‌ ئه‌ز ئینات با وان نه‌ دگۆته‌ من بو مه‌ روهن و بێ‌ هیج بزاڤه‌ك ژ مزگه‌فتی‌ ده‌ركه‌فتن‪،‬‬ ‫پش���تی‌ خه‌لك���ێ‌ ب ‪ 10‬خول���ه‌كا ئه‌ژی‌‬ ‫نادس���كم كادری‌ یه‌كگرتوویه‌ رابی‌ گۆت بكه‌‪.‬‬ ‫س���یدا بو مه‌ روهن بكه‌ ئه‌هلی‌ ش���ه‌ری‌ ئاوێنە‪ :‬تو پش���ت راس���تێ‌ ئه‌و كه‌سێن ده‌ركه‌فت���م ده‌م���ێ‌ ده‌ركه‌فتیم من دیت‬ ‫هنده‌ك ژ وان كۆ ژماره‌یه‌كا كیم بوون ل‬ ‫كین���ه‌ من گۆت ئه‌ز ن���ه‌ مه‌ژبورم بو ته‌ رابووین ئاخفتین كادرێن یه‌كگرتوونه‌؟‬ ‫روهن بكه‌م ه���ه‌ره‌ فالن جهێ‌ ئه‌ز بیژم مه‌ال اسماعیل‪ :‬به‌لی‌ ئه‌ز ناڤێن وان نزانم نك بنگه‌هێ‌ مه‌ساجی‌ راوه‌ستابوون‪.‬‬ ‫ت���ه‌ ئه‌ڤه‌ قه‌نجه‌ و ئه‌ڤ���ه‌ خرابه‌ و ئیكه‌ ب���ه‌س من یێن ل گه‌ل یه‌كگرتوو دیتن د ئاوێنە‪ :‬ئانكو ئه‌وێن كۆمبوێن هه‌می‌ نه‌‬ ‫یێن مزگه‌فتا ره‌شید بوون؟‬ ‫دێ‌ رابوو گ���ۆت بیژه‌ مه‌ هه‌رنی‌ دا ئه‌م كومبونێن وان دا‪.‬‬ ‫بچنی‌ كا ش���ه‌ر ل كیڤ���ه‌ یه‌ و حه‌رام ل ئاوێنە‪ :‬ده‌مێ‌ گۆتارا ته‌ بدماهیك هاتی‌ مه‌ال اس���ماعیل‪ :‬نه‌خیر س���ه‌دی‌ س���ه‌د‬ ‫یه‌كگرتوو پالن داناب���وو ئه‌و چه‌ند رۆژ‬ ‫كیڤه‌ یه‌ من گۆت روینه‌ خواری‌ دی‌ نیڤژا چ رویدا؟‬ ‫هه‌وه‌ به‌تال بت‪ ،‬هه‌گه‌ر من ناڤی‌ مه‌ساج مه‌ال اسماعیل‪ :‬هه‌می‌ خه‌لك ب ئاسایی‌ بوو حازریا ڤێ‌ چه‌ندی‌ كربوون خه‌لك ژ‬

‫هه‌مێ‌ مزگه‌ڤین زاخۆ هاته‌ نك مه‌ساجی‌‬ ‫وئه‌و ‪ 20‬كه‌سا زیده‌ بوون‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬گۆتارا هوین پێشكێش دكن ئایا‬ ‫ب چاڤدری���ا رێڤه‌به‌ری���ا ئه‌وقافی‌ ئێیته‌‬ ‫پێشكێشكرن؟‬ ‫مه‌ال اسماعیل‪ :‬نه‌خیر ئه‌م ئازادن لدوێڤ‬ ‫وان بریار و رینماێن مه‌ هه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬چ مه‌الێن دیتر ل زاخۆ به‌حس‬ ‫بنگه‌هێ‌ مه‌ساجی‌ كریه‌؟‬ ‫مه‌ال اسماعیل‪ :‬به‌لی‌ گه‌له‌كا به‌حس كریه‌‬ ‫و هنده‌كا ناڤ ژی‌ بناڤونیش���ان گۆتی‌‬ ‫یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ت���و بخوه‌ الیه‌نگری‌ چ الیه‌نه‌كی‌‬ ‫سیاسی‌؟‬ ‫مه‌ال اسماعیل‪ :‬ئه‌ز ماموستایه‌كی‌ ئاینی‌‬ ‫مه‌ خوه‌ ب ك���ورد دزانم و مافپه‌روه‌ری‌‬ ‫هه‌می‌ مروڤانم خوه‌ ژ هندی‌ مه‌زنتر بینم‬ ‫سه‌ر ب الیه‌نه‌كێ‌ سیاسی‌ بم‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪:‬یه‌كگرتوو ئیسالمی‌ بێژیت تو ب‬ ‫سه‌ر پارتی‌ ڤه‌یی‌؟‬ ‫مه‌ال اسماعیل‪ :‬بوچی‌ به‌رێ‌ باره‌گای‌ وان‬ ‫بێت سوتن گۆت مه‌ال سمایل یه‌كگرتوویه‌‬ ‫و ئ���ه‌م دی‌ چن ده‌س���تێ‌ وئ ماچی‌ كن‬ ‫پشتی‌ قه‌زیه‌ مه‌زن بووی‌ و باره‌گاین وان‬ ‫هاتینه‌ سوتن شنی‌ گۆت پارتی‌ یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ت���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ دگه‌ل یه‌كگرتوو‬ ‫ئیسالمی‌ هه‌نه‌؟‬ ‫مه‌ال اس���ماعیل‪ :‬سالڤ یا هه‌ی‌ به‌لی‌ نه‌‬

‫په‌یوه‌ندێن ب هێزن نه‌ ئه‌ز چم نك و نه‌‬ ‫ئه‌و ئین نك من‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ببێژن تو هاتیه‌ پالدان به‌حس ل‬ ‫بابه‌ته‌كێ‌ ژ ڤێ‌ ره‌نگێ‌ بكه‌ی‌؟‬ ‫مه‌ال اسماعیل‪ :‬ئه‌ز ته‌حه‌دایی‌ دكم ئێك‬ ‫الیه‌نی‌ ئه‌ز ئێكج���اری‌ ب تنی‌ ژی‌ ئه‌ز‬ ‫پالدابم ب���و به‌رژوه‌ندی���ا وان بابه‌ته‌كی‌‬ ‫به‌حس بكم‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬سه‌روكێ‌ هه‌رێمێ‌ لیژنه‌ك پێك‬ ‫ئیناتیه‌ لدور ڤ���ان رویدان‪ ،‬تو ئاماده‌ی‌‬ ‫بچی‌ به‌رده‌م دا دادگه‌هێ‌؟‬ ‫مه‌ال اسماعیل‪ :‬ئه‌ز ئاماده‌م بچم به‌رده‌م‬ ‫دادگه‌هی‌ هه‌می‌ تش���ته‌كی‌ روهن بكم كۆ‬ ‫من ناڤی‌ چ بنگه‌ه و جه نه‌ ئینتایته‌‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬توهه‌س���ت ب چ كێ‌ ئه‌ڤ قه‌زایا‬ ‫هنده‌ مه‌زن ل كوردستانی‌ رویدا و تو پی‌‬ ‫دهی‌ یه‌ تومه‌تباركرن؟‬ ‫م���ه‌ال اس���ماعیل‪ :‬وه‌ژدانا م���ن مرتاحه‌‬ ‫چونكه‌ من ئه‌مری‌ كوش���تنا چ كه‌سان و‬ ‫سوتنا ج جه نه‌دایه‌‪.‬‬ ‫اسماعیل عوسمان خالد ‪ :‬ل ‪1956‬ی‌ ژ‬ ‫دایك بوویه‌ لده‌ڤه‌را سندیا زاخۆ‬ ‫ل ‪1984‬ی‌ كۆلیژا شه‌ریعه‌تی‌ ب‬ ‫دماهیك ئناتیه‌ ل به‌غدا‪.‬‬ ‫پشتی‌ ‪1991‬ی‌ گۆتار بیژه‌ ل زاخۆ‬ ‫‪2005‬ی‌ تا ‪2008‬ی‌ ریڤه‌به‌ری‌ ئه‌وقافا‬ ‫زاخۆ بوو‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫‪5‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫عه‌‌زیزی ماملێ سه‌باره‌ت به‌مه‌رگی دانیال میتران‪:‬‬

‫بۆشاییه‌‌ك كه‌و‌‌ته‌ ناو خه‌‌باتی كورد به‌‌زه‌‌حمه‌‌ت پڕ ده‌‌بێته‌و‌ه‌‬ ‫ ئا‪ :‬مه‌نسوری ته‌یفوری‬ ‫توێژه‌ری سیاسی "عه‌زیزی ماملێ"‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"گه‌و‌‌ره‌‌ترین خزمه‌‌تی خاتوو میتران‬ ‫به‌‌نه‌‌ته‌و‌ه‌‌ی كورد‪ ،‬گه‌‌یاندنی ده‌‌نگ‌و‌‬ ‫هه‌روه‌‌ها هاواری كورد به‌‌جیهان بوو"‪.‬‬ ‫*س���ەرەتای ئاش���نایی ئێ���وە لەگەڵ‬ ‫دەزگای میت���ران‌و خودی مادام میتران‬ ‫بۆ کەی دەگەڕێتەوەو چۆن بوو؟‬ ‫ ده‌‌مێ���ك ب���وو دوراودوور له‌‌گ���ه‌‌ڵ‬‫كرده‌‌وه‌‌كان���ی‬ ‫كه‌‌س���ایه‌‌تی‌و‬ ‫به‌‌شه‌‌ردۆس���تانه‌‌ی خانم���ی میت���ران‬ ‫ئاش���نا بووم‪ ،‬چاالكیه‌كان���ی یه‌‌كه‌‌مین‬ ‫خانم���ی فەڕەنس���ا له‌‌و س���ه‌‌رده‌‌مه‌دا‬ ‫له‌‌بواری پاراستنی مافی مرۆڤ‌و مافی‬ ‫چاره‌‌نووس بۆ گه‌‌النی بێ ده‌‌وڵه‌‌ت‪ ،‬بۆ‬ ‫من فره‌‌باڵكێش‌و‌ س���ه‌‌رنجڕاكێش بوو‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ هه‌‌ڵوێستانه‌ جۆره‌ كه‌‌سایه‌‌تییه‌كی‬ ‫له‌‌خان���م میتران پێكهێناب���وو كه‌ له‌‌ناو‬ ‫فه‌‌ڕه‌نسا‌‌دا ناسراوه‌‌تی تایبه‌تی‪ ،‬جیاواز‬ ‫له‌‌شه‌‌خسی فرانسۆ میتران‪ ،‬بۆ ئه‌و‌ چێ‬ ‫كرد بوو‪ ،‬به‌‌اڵم له‌‌س���اڵی ‪ 1998‬كاتێك‬ ‫خانمی من خاتوو "س���وهه‌‌یالی قادری"‬ ‫‌و‌ه‌‌ك ه���اوكار‌و‌ راوێژكاری خانم میتران‬ ‫له‌‌بۆنیادی فرانس لیبرته‌ ده‌‌ستی به‌‌كار‬ ‫كرد منیش ب���ه‌و‌ بۆنه‌‌یه‌و‌ه‌ له‌‌گه‌‌ڵ دام‌و‌‬ ‫ده‌‌زگای بونیادی دانیه‌‌ل میتران‌و‌ هه‌ر‌و‌ه‌ها‬ ‫له‌‌گه‌‌ڵ شه‌‌خسی خۆیان ئاشناییم په‌‌یدا‬ ‫كرد‌و‌ به‌‌ره‌ به‌‌ره‌ په‌یوه‌‌ندیه‌كان گه‌‌یشته‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ جێگایه‌ كه‌ رۆژێك بۆ خۆی داوای‬ ‫لێكردم ئه‌‌ندامه‌‌تی كۆنسه‌‌ی به‌‌ڕێوه‌‌به‌‌ری‬ ‫فرانس لیبرته‌ قه‌‌ب���وول بكه‌‌م‪ .‬من ئه‌و‌‬ ‫داوایه‌و‌ ئه‌و‌ ئه‌‌ندامێتییه‌م به‌‌شانازییه‌و‌ه‌‬ ‫وه‌رگرت‌و‌ به‌و‌ شێوه‌‌یه‌ په‌یوه‌‌ندیه‌كانمان‬ ‫چڕ‌و‌‌پ���ڕ ب���وو‌ حاڵه‌ت���ی ئیداریش���ی‬ ‫به‌‌خۆیه‌و‌ه‌ گرت‪ ،‬پێمخۆشه‌ ئاماژه‌ به‌و‌ه‌‬ ‫بكه‌‌م ك���ه‌ هاوكاری من له‌‌گه‌‌ڵ بونیادی‬ ‫خاتوو میتران له‌سه‌‌دا سه‌‌د ئیفتیخاری‌و‌‬ ‫غه‌‌ی���ره‌ ماڵی‌و‌ غه‌‌یره‌ م���اددی‌و‌ غه‌‌یره‌‬ ‫ئینتیفاعی بووه‌‌‪ ،‬ته‌‌نیا‌و‌ ته‌‌نیا بۆ به‌‌ره‌و‌‬ ‫پێش���ه‌و‌ه‌‌بردنی ئامانجه‌‌كانی ئینسانی‌و‌‬ ‫مرۆڤ دۆستانه‌ بوو‪.‬‬ ‫* ئەگ���ەر لەچەن���د خاڵ���ی گش���تیدا‬ ‫بمانەوێ���ت کاریگەری���ی‌و‌ یارمەتی���ی‬ ‫ئەوان بۆ کوردان بەگش���تی‌و‌ شۆڕشی‬ ‫کوردستان بەتایبەتی دیاری بکەین ئەو‬ ‫خااڵنە بریتی دەبن لەچی؟‬ ‫ خاتوو دانیال میتران ش���ێره‌ ژنێكی‬‫به‌‌ڕاس���تی به‌‌غیره‌ت‌و‌ كۆڵن���ه‌‌ده‌‌ر بوو‪،‬‬ ‫سه‌‌ره‌‌ڕای ئه‌و‌ه‌ كه‌ خێزانی فرانسۆ میتران‬ ‫س���ه‌‌رۆك كۆماری ئه‌‌و‌و‌ه‌‌ختی‌ و‌‌اڵتێكی‬ ‫گه‌و‌‌ره‌و‌ به‌‌ده‌‌س���ه‌‌اڵتی‌و‌ه‌‌ك فه‌‌ڕه‌نس���ا‌‬ ‫بوو‪ ،‬هی���چ كاتێك كه‌م‌و‌ كه‌‌س���رییه‌‌ك‬ ‫له‌‌به‌‌ڕێوه‌‌بردن���ی خه‌‌بات���ی ئینس���انی‬ ‫خۆی ره‌‌چ���او نه‌‌كرد‪ ،‬خانم میتران فره‌‬ ‫پراگماتیك بوو‪ ،‬زۆر پێشكه‌و‌‌تنخواز بوو‪،‬‬ ‫به‌‌ڕاشكاوی له‌‌ئه‌‌ندێشه‌‌ی خۆی دیفاعی‬ ‫ده‌‌كرد‪ ،‬به‌‌توندی دژایه‌‌تی ده‌‌كرد له‌‌گه‌‌ڵ‬ ‫دیكتاتۆری سیاسی‪ ،‬دیكتاتۆری ماڵی‌و‌‬ ‫پاره‌‌‪ ،‬باوه‌‌ڕی به‌‌عه‌‌داله‌‌تی كۆمه‌‌اڵیه‌‌تی‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌‌گ���ه‌‌ر بمان���ه‌و‌‌ێ یارمه‌‌تیه‌كانی‬ ‫كه‌‌سایه‌‌تی مادام میتران بۆ كورد باس‬ ‫بكه‌‌ین‪ ،‬پێویس���ته‌و‌‌ته‌‌یه‌‌كی به‌‌ناوبانگی‌‬ ‫و‌ه‌‌بیربێنین���ه‌و‌ه‌ كه‌ بۆ خۆی زۆر جاران‬ ‫باسی ده‌‌كرد‪ ،‬ئه‌و‌ ده‌‌یگوت "من ده‌‌نگی‬ ‫بێده‌‌نگانم"‪ .‬گه‌و‌‌ره‌‌ترین خزمه‌‌تی خاتوو‬ ‫میت���ران به‌‌نه‌‌ته‌و‌ه‌‌ی ك���ورد‪ ،‬گه‌‌یاندنی‬ ‫ده‌‌نگ‌و‌ هه‌روه‌‌ها هاواری كورد به‌‌جیهان‬ ‫ب���وو‪ .‬له‌‌پاش���ان‪ ،‬به‌‌بایه‌‌خترین كاری‬ ‫خاتوو میتران له‌‌باری دیپلۆماسیدا بوو‪،‬‬ ‫به‌‌كردنه‌و‌ه‌‌ی ده‌‌رگای كۆش���كی ئیلیزه‌‬ ‫له‌‌كاتی سه‌‌رۆك كۆماری فرانسۆ میتران‪،‬‬ ‫بۆ به‌‌ش���ێك له‌‌نوێنه‌‌رانی بزووتنه‌و‌ه‌‌ی‬ ‫ك���ورد‪ ،‬ره‌و‌ش‌و‌ رێبازیكی ن���وێ‌و‌ بێ‌‬ ‫و‌‌ێن���ه‌‌ی له‌‌بواری دیپلۆماس���ی جیهانی‬ ‫بۆ گه‌‌لی كورد ك���رده‌و‌ه‌‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌و‌ه‌‌ش‬ ‫بوو به‌‌س���ه‌‌ره‌‌تای ناس���اندنی نه‌‌ته‌و‌ه‌‌ی‬ ‫ك���ورد ل���ه‌‌ده‌‌زگا نێونه‌‌ته‌و‌ه‌‌یی���ه‌‌كان‪،‬‬ ‫په‌‌س���ه‌‌ندكردنی بڕیارنامه‌‌ی رێكخراوه‌ی‬ ‫نه‌‌ت���ه‌و‌ه‌ یه‌‌كگرتووه‌كان بۆ پاراس���تنی‬ ‫ئاس���مانی كوردس���تان به‌‌رامب���ه‌‌ر‬ ‫به‌‌هێرش���ه‌‌كانی سه‌‌ددام حس���ێن‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌‌س���ه‌‌ر داوای ده‌و‌‌ڵه‌‌تی فەڕەنسا هاته‌‬ ‫ئاراوه‌ له‌‌ڕاس���تیدا له‌‌ئاكامی تێكۆشانی‬ ‫مادام میتراندا ب���وو‪ .‬تایبه‌‌تمه‌‌ندی ئه‌و‌‬ ‫خانمه‌ ئه‌و‌ه‌ بوو كه‌و‌ه‌‌ك پارێزه‌‌ری مافی‬ ‫م���رۆڤ بۆ خه‌‌ڵكی كوردس���تان‌و‌ مافی‬ ‫چاره‌‌نووس بۆ گه‌‌لی كورد ناس���رابوو‪،‬‬ ‫به‌‌ڕاستیش خزمه‌‌تی به‌‌نرخی به‌‌خه‌‌باتی‬ ‫سیاس���ی‌و‌ دیموكراتی كوردستان كرد‪،‬‬ ‫به‌‌كورت���ی ده‌‌توانی���ن له‌‌چاالكیه‌كانی‬ ‫دۆس���تی گه‌‌لی كورد‪ ،‬باری ناوخۆیی‌و‌‬ ‫نه‌‌ته‌و‌ه‌‌یی له‌‌الیه‌‌ن���ی نێونه‌‌ته‌و‌ه‌‌یی جیا‬ ‫كه‌‌ین���ه‌و‌ه‌‌‪ :‬یارمه‌‌تیه‌كان���ی ناوخۆیی‪،‬‬ ‫هه‌و‌‌ڵدان بۆ لێكنزیككردنه‌و‌ه‌‌ی هێزه‌‌كانی‬ ‫ك���ورد‌و‌ رێگ���ری له‌‌كێش���ه‌‌ی ناوخۆیی‬

‫به‌‌بایه‌‌خترین كاری‬ ‫خاتوو میتران له‌‌باری‬ ‫دیپلۆماسیدا بۆ کورد‬ ‫به‌‌كردنه‌و‌ه‌‌ی ده‌‌رگای‬ ‫كۆشكی ئیلیزه‌ له‌‌كاتی‬ ‫سه‌‌رۆك كۆماری‬ ‫فرانسۆ میتران‪ ،‬بۆ‬ ‫به‌‌شێك له‌‌نوێنه‌‌رانی‬ ‫بزووتنه‌و‌ه‌‌کەی‬

‫‌‬

‫له‌‌ناوچ���ه‌و‌ چ له‌‌ئاس���تی نێونه‌‌ته‌و‌ه‌‌یی‪،‬‬ ‫ئێمه‌‌ی كورد ته‌‌نیا دۆستێكیشمان نییه‌‌‪،‬‬ ‫كۆچی دوایی كه‌‌سایه‌‌تییه‌‌كی پایه‌‌به‌‌رزی‌‬ ‫و‌ه‌‌ك خانمی دانیه‌‌ل میتران بۆ نه‌‌ته‌و‌ه‌‌ی‬ ‫كورد ده‌‌بێته‌ زیانێك���ی مه‌‌زن‪ .‬گرفتی‬ ‫كورد له‌‌ده‌‌ره‌و‌ه‌‌ی واڵت دوو شته‌‌‪ :‬یه‌‌ك‬ ‫ئه‌و‌ه‌‌یه‌ كه‌ ئێمه‌‌ی كورد نه‌‌ك هه‌‌ر هیچ‬ ‫دۆست‌و‌ پشتگرێكمان نییه‪ ‌،‬به‌‌ڵكو هیچ‬ ‫لۆبییه‌‌كمان بۆ خۆمان دانه‌‌مه‌‌زراندووه‪.‬‬ ‫له‌‌هه‌‌لو‌‌مه‌‌رج���ی خه‌‌باتی ئه‌و‌‌ڕۆی كورد‌و‌‬ ‫به‌‌له‌‌به‌‌رچاوگرتن���ی په‌یوه‌‌ندییه‌كان���ی‬ ‫نێونه‌‌ته‌و‌ه‌ی���ی‪ ،‬ك���ورد پێداویس���تی‬ ‫حه‌‌تمی‌و‌ قه‌‌تعی هه‌ر دۆس���ت‌و‌ پێوه‌‌ند‪،‬‬ ‫له‌‌ناو په‌رله‌مانه‌‌كان���ی ‌و‌‌اڵتانی رۆژئاوا‪،‬‬ ‫له‌‌ناو حیزب‌و‌ رێكخراوه‌ سیاس���یه‌كان‪،‬‬ ‫له‌‌ناو ك���ۆڕ‌و‌ كۆمه‌‌ڵ���گای مه‌‌ده‌‌نی ئه‌و‌‬ ‫‌واڵتان���ه‌‌‪ ،‬له‌‌گ���ه‌‌ڵ رێكخ���راوه‌ غه‌‌ی���ره‌‬ ‫ده‌و‌‌ڵه‌تیه‌كان‪ .‬به‌و‌‌اته‌‌یه‌‌كی دیكه‌‌‪ ،‬كورد‬ ‫له‌‌ده‌‌ره‌و‌ه‌‌ی‌و‌‌اڵت پێویس���تی به‌‌دۆست‌و‌‬ ‫الیه‌‌نگری غه‌‌یره‌ كورد هه‌‌یه‌‌‪ ،‬له‌‌ئه‌وروپا‌و‌‬ ‫ئه‌‌مه‌ریكا‌و‌ كه‌نه‌دا‌و‌ ئوس���ترالیا‌و‌ هتد‪.‬‬ ‫پێویستی به‌‌لۆبی هه‌‌یه‌‌‪ ،‬لۆبی سیاسی‌و‌‬ ‫په‌رله‌مانی‪ ،‬لۆبی فه‌‌رهه‌نگی‌و‌ هونه‌‌ری‪،‬‬ ‫لۆبی ئابوری‌و‌ تیج���اری‪ ،‬ئه‌و‌ه‌‌ش نه‌‌ك‬ ‫هه‌‌ر بۆ خه‌‌باتی سیاس���ی له‌‌به‌‌شه‌‌كانی‬ ‫كوردستان له‌باكور‌و‌ رۆژهه‌‌اڵت‌و‌ رۆژئاوا‪،‬‬ ‫به‌‌ڵكو ته‌‌نانه‌‌ت بۆ باشووری كوردستان‬ ‫ك���ه‌ دیار نییه‌ له‌‌داهاتوودا تووش���ی چ‌‬ ‫و‌ه‌‌زع‌و‌ ره‌و‌‌ش���ێك ده‌‌ب���ێ له‌‌په‌یوه‌‌ندی‬ ‫له‌‌گه‌‌ڵ حكومه‌تی ناوه‌‌ن���دی عێراق كه‌‬ ‫به‌‌ت���ه‌و‌‌اوی خه‌‌ریكه‌ خ���ۆی ته‌‌یارده‌‌كا‬ ‫له‌‌بار‌و‌ بواری عه‌‌س���كه‌‌رییه‌وه‌‌‪ .‬گرفتی‬ ‫دووه‌‌م ئه‌و‌ه‌‌یه‌ كه‌ هیچ دامو‌‌ده‌‌زگایه‌‌ك‪،‬‬ ‫نوێنه‌‌رایه‌‌ت���ی بزووتنه‌و‌ه‌‌ی كورد ناكات‬ ‫ل���ه‌‌ده‌‌ره‌و‌ه‌‌ی‌و‌‌اڵت‪ ،‬ژماره‌‌ی كورده‌‌كانی‬ ‫دانیشتووی‌ و‌‌اڵتانی رۆژئاوا زۆر به‌‌رچاوه‌‌‪،‬‬ ‫هه‌‌موو هێزه‌ سیاس���یه‌کانی كوردستان‬ ‫نوێنه‌‌رایه‌‌تییان هه‌‌ی���ه‪ ‌،‬به‌‌اڵم به‌و‌‌په‌‌ڕی‬ ‫په‌‌رش‌و‌ باڵوی خه‌‌باتی خۆبه‌‌ڕێوه‌‌ده‌‌به‌ن‌و‌‬ ‫به‌‌ش���ێوه‌‌ی ناله‌‌ب���ار له‌‌گ���ه‌‌ڵ ی���ه‌‌ك‬ ‫هه‌‌ڵس���وكه‌و‌‌ت ده‌‌كه‌‌ن‪ .‬ج���ارێ برایانی‬ ‫باشوور‌و‌ هێزه‌ سیاسیه‌ سه‌‌ره‌‌كیه‌كانی‬ ‫ئ���ه‌و‌‌ان پێیانو‌‌ایه‌ كه‌ هه‌موو ش���ت بۆ‬ ‫ئه‌و‌‌ان ت���ه‌و‌‌او بووه‌‌‪ ،‬به‌‌گش���ت مافێك‬ ‫گه‌‌یشتوون‪ ،‬هه‌‌ر بۆیه‌‌ش هیچ بایه‌‌خێك‬ ‫ناده‌‌ن به‌‌تێك���ه‌‌اڵوی جیددی كه‌ له‌گه‌‌ڵ‬ ‫به‌‌ش���ه‌‌كانی تری كوردستان‌و‌ ئالیكاری‬ ‫له‌‌گه‌‌ڵ ئ���ه‌و‌‌ان‪ .‬من به‌‌ش به‌‌حاڵی خۆم‬ ‫له‌‌گه‌‌ڵ ئ���ه‌و‌ بۆچوونه‌ نیم‪ ،‬جارێ ئه‌و‌ه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و‌‌ان چه‌‌ن���ده‌ به‌‌مافه‌‌كانی خۆیان‬ ‫گه‌یش���توون‌و‌ و‌ه‌‌زعی گه‌‌لی كورد تا چ‬ ‫راده‌‌یه‌‌ك توانیویه‌‌تی س���ه‌‌قامگیر بێ‪،‬‬ ‫باس���ێكه‌ كه‌ ناكرێ لێره‌ باس���ی لێوه‌‬ ‫بكه‌‌ین‪ ،‬به‌‌اڵم ئه‌و‌ه‌‌ی كه‌ سووره‌ ئه‌و‌ه‌‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌‌پ���اش ده‌‌ركه‌و‌‌تن���ی هێزه‌‌كانی‬ ‫ئه‌‌مه‌ریكا له‌‌عێراق‪‌،‬و‌ه‌‌زعی كوردس���تان‬ ‫نادیار‌و‌ ناڕوون ده‌‌مێنێته‌و‌ه‌‌‪ ،‬كورده‌‌كانی‬ ‫باش���وور گه‌‌ر ئه‌و‌ه‌ بزانن كه‌ ئه‌و‌‌ان هیچ‬ ‫دۆس���تێك له‌‌دراوس���ێتی خۆیان به‌‌دی‬ ‫ناكه‌‌ن‪ ،‬ب���ه‌‌اڵم گه‌‌لێك دوژمن‌و‌ نه‌‌یاریان‬ ‫هه‌یه‌‌‪ ،‬ته‌‌نیا پشتیوان‌و‌ پشتگری ئه‌و‌‌ان‬ ‫براك���ورده‌‌كان‌و‌ هێ���زه‌ سیاس���یه‌كانی‬ ‫به‌‌ش���ه‌‌كانی تری كوردس���تانن‪ ،‬ئه‌‌گه‌‌ر‬ ‫ئه‌و‌ راستیانه‌ له‌‌به‌‌رچاو نه‌‌گیرێن له‌و‌‌انه‌‬ ‫به‌‌گیر‌و‌‌گرفتی گرنگ‌و‌ و‌ه‌‌زعی چاوه‌‌ڕوان‬ ‫نه‌‌كراو بێته‌دی‪.‬‬

‫یه‌‌كێ���ك له‌‌ه���ه‌‌ره‌ خزمه‌‌ته‌‌كانی خانمی‬ ‫میتران ب���وو‪ ،‬ئه‌‌وكاته‌ كه‌ باش���ووری‬ ‫كوردستان تووشی ش���ه‌‌ڕی دڵته‌‌زێنی‬ ‫براك���وژی بب���وو‪ ،‬هه‌و‌ڵ‌و‌ تێكۆش���انی‬ ‫خانم دانیاڵ میت���ران فره‌ به‌‌رچاو بوو‪،‬‬ ‫راس���ته‌و‌‌خۆ‌و‌ ناڕاس���ته‌و‌‌خۆ‪ .‬خانم���ی‬ ‫میت���ران له‌‌كات���ی ده‌‌س���تپێكردنه‌و‌ه‌‌ی‬ ‫دانیش���تنه‌كانی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫له‌‌س���اڵی ‪ ٢٠٠٢‬دا‪ ،‬به‌‌دڵخۆش���ییه‌وه‌‬ ‫به‌‌ش���داری یه‌‌كه‌‌می���ن دانیش���تنه‌‌كه‌‌ی‬ ‫ك���رد‪ .‬دروس���تكردن‌و‌ دامه‌‌زراندن���ی‬ ‫مه‌‌دره‌‌سه‌ له‌‌گوند‌و‌ شاره‌‌كانی باشووری‬ ‫كوردستان‪ .‬دروس���تكردنی ناوه‌‌ندێكی‬ ‫فه‌‌رهه‌نگی له‌‌ش���اری هه‌و‌‌لێ���ر‌و‌ دانانی‬ ‫ده‌و‌‌ره‌‌ی زمانی فه‌‌ره‌نس���ی‌‌‪ .‬له‌‌ناوخۆی‬ ‫فران���س لیبرت���ه‌ كۆئۆردیناس���یۆنێك‬ ‫پێكهاتبوو ك���ه‌ كۆبوونه‌و‌ه‌‌ی له‌‌ته‌و‌‌اوی‬ ‫هێ���زه‌‌كان‌و‌ نوێنه‌‌رایه‌‌ت���ی ه���ه‌‌ر چوار‬

‫دانیال میتران‬ ‫نیشته‌‌جێكردنی داییمی به‌‌ڕێز ئۆجاالن‬ ‫له‌‌ئیتالیا‌و‌ له‌‌الیه‌‌كی تر دوژمنانی كورد‬ ‫به‌‌تایب���ه‌‌ت ده‌و‌‌ڵه‌‌تی ت���ورك به‌‌هه‌‌موو‬ ‫توانای خ���ۆی خه‌‌ریك���ی خراپكاری‌و‌‬ ‫ئاژاوه‌نان���ه‌و‌ه‌ بوون ب���ۆ ده‌‌ربازكردنی‪،‬‬ ‫خانمی میتران ته‌‌نیا كه‌‌س���ایه‌‌تییه‌‌كی‬ ‫غه‌‌یره‌ كورد بوو كه‌ نه‌‌ك هه‌‌ر سه‌‌فه‌‌ری‬ ‫كرد ب���ۆ چاوپێكه‌و‌‌تنی رێبه‌‌ری پ‪ .‬ك‪.‬‬ ‫ك‪ ،‬به‌‌ڵكو به‌‌چاالكی دیپلۆماتیك‪ ،‬گه‌‌لێك‬ ‫هه‌و‌‌ڵیدا كه‌ ئیتالیا به‌‌تایبه‌‌تی‌و‌ ئه‌وروپا‬ ‫به‌‌گشتی رازی بكا كه‌و‌‌اقعییه‌‌تی كورد‬ ‫بسه‌‌لمێنن‌و‌ ئاماده‌‌كاری‌ و‌ه‌‌رگرتنی به‌‌ڕێز‬ ‫ئوجاالن‌و‌ دۆزینه‌و‌ه‌‌ی رێگای چاره‌‌سه‌‌ری‬ ‫بۆ مه‌‌سه‌‌له‌‌ی كورد بكه‌‌ن‪.‬‬ ‫* ئای���ا پرۆژەکان���ی دەزگای میتران‬ ‫لەکو‌‌ردس���تان م���اون‌و‌ بەردەوام���ن؟‬ ‫ئەگ���ەر نا ه���ۆ ی���ان هۆیەکانی بۆچی‬ ‫دەگێڕنەوە؟‬

‫پارچ���ه‌‌ی كوردس���تانیان به‌‌دیده‌‌كرد‪،‬‬ ‫مه‌‌به‌‌ست لێكنزیككردنه‌و‌ه‌‌ی ئه‌و‌ هێزانه‌و‌‬ ‫بگره‌ پێكهێنانی كۆمه‌‌ڵێكی یه‌‌كگرتووی‬ ‫كورد بوو‪ ،‬ئه‌و‌ كۆبوونه‌و‌‌انه‌ به‌‌ش���ێوه‌‌ی‬ ‫جی���دی‌و‌ رێ���ك‌و‌ پێ���ك‪ ،‬پێكده‌‌هات‌و‌‬ ‫له‌‌ك���ه‌ش‌و‌ هه‌و‌‌ایه‌‌ك���ی ئه‌‌رێن���ی‪ .‬ئه‌و‌ه‌‬ ‫یه‌‌كه‌‌مج���ار‌و‌ به‌‌داخه‌و‌ه‌ ئاخرین جاریش‬ ‫بوو كه‌ ته‌و‌ا‌و‌ه‌‌ت���ی حیزب‌و‌ رێكخراوانی‬ ‫سیاس���ی كورد له‌‌هه‌ر چ���وار پارچه‌‌ی‬ ‫كوردس���تان له‌‌ش���وێنێك‪ ،‬ئه‌و‌‌ی���ش‬ ‫به‌‌شێوه‌‌یه‌‌كی ش���ێلگیر له‌‌ده‌و‌‌ری یه‌‌ك‬ ‫كۆده‌‌بوون���ه‌و‌ه‌‌‪ ،‬له‌‌س���اڵی ‪ ٢٠٠٣‬ك���ه‌‬ ‫شه‌‌ڕی‌ و‌‌اڵته‌ یه‌‌كگرتووه‌كانی ئه‌‌مه‌ریكا‬ ‫له‌‌گه‌‌ڵ س���ه‌‌دام حس���ێن ده‌‌ستیپێكرد‪،‬‬ ‫له‌و‌ كاته‌و‌ه‌ به‌‌ره‌ ب���ه‌‌ره‌ كۆبوونه‌و‌ه‌‌كان‬ ‫به‌‌ره‌و‌ كزی رۆیش���تن‌و‌ له‌‌پاشان به‌‌ره‌و‌‬ ‫نه‌‌م���ان‪ .‬تێكۆش���انه‌‌كان ل���ه‌‌ڕاده‌‌ی‬ ‫نێونه‌‌ته‌و‌ه‌‌ی���ی‪ ،‬له‌‌قاودانی له‌‌ژێرپێنانی‬ ‫ماف���ی م���رۆڤ له‌‌كوردس���تان له‌‌ن���او‬ ‫رێكخراوه‌‌كانی ناوچه‌‌یی‌و‌ ناونه‌‌ته‌و‌ه‌‌یی‌و‌‬ ‫له‌‌گ���ه‌‌ڵ به‌‌رپرس���ان‌و‌ كاربه‌‌ده‌‌س���تانی‬ ‫ده‌و‌‌ڵه‌‌تانی رۆژئ���اوا‪ ،‬په‌یوه‌‌ندی له‌‌گه‌‌ڵ‬ ‫میدی���ا‌و‌ رۆژنامه‌و‌‌ان���ان‌و‌ به‌‌تایب���ه‌‌ت‬ ‫له‌‌گه‌‌ڵ ته‌‌له‌‌فیزیۆنه‌‌كانی فەڕەنس���ا‌و‌ی‌و‌‬ ‫ئه‌وروپایی‪ ،‬هه‌رجار كه‌ هه‌‌لومه‌‌رجێكی‬ ‫ناله‌‌بار له‌‌كوردستان ده‌‌هاته‌ پێش‌و‌ گه‌‌لی‬ ‫كورد پێداویستی به‌‌پشتگری سیاسی‌و‌‬ ‫حقوق���ی ببایه‌‌‪ ،‬خانم���ی میتران‌ و‌ه‌‌ك‬ ‫چاكترین پارێزه‌ر‌و‌ پاكترین كه‌‌سایه‌‌تی‪،‬‬ ‫كرده‌و‌ه‌‌كان���ی دژ به‌‌ك���وردی به‌‌توندی‬ ‫مه‌‌حكوم ده‌‌كرد‪ .‬له‌‌بیر ناچێته‌و‌ه‌ كاتێك‬ ‫كه‌ رێبه‌‌ری پارتی كرێكارانی كوردستان‬ ‫به‌‌ڕێز عه‌‌بدواڵ ئۆج���االن هات له‌‌ئیتالیا‬ ‫جێگیر ب���وو‪ ‌،‬وه‌زعییه‌‌تێك���ی تایبه‌‌ت‬ ‫له‌‌ناو گه‌‌لی كورد هاته‌‌پێش‪ ،‬له‌‌الیه‌‌كه‌و‌ه‌‬ ‫دیاس���پۆرای كورد كه‌و‌‌ته‌ جمو‌‌جۆڵ بۆ‬

‫ بابه‌‌ته‌‌كانی تێكۆشانی فرانس لیبرته‌‬‫بریت���ی ب���وون له‌‌مافی م���رۆڤ‪ ،‬مافی‬ ‫چاره‌‌ن���ووس ب���ۆ گه‌‌الن���ی زۆرلێكراو‌و‌‬ ‫هه‌ر‌و‌ه‌‌ه���ا له‌و‌ س���ااڵنه‌‌ی دواییدا مافی‬ ‫هه‌‌موو ك���ه‌‌س له‌‌گش���ت‌ و‌‌اڵتیك بوو‪،‬‬ ‫كه‌‌ڵك‌ و‌ه‌‌رگرتن له‌‌ئاو‪ .‬له‌‌پاش ش���ه‌‌ڕی عه‌‌زیز ماملێ‬ ‫ئه‌‌مه‌ریكا له‌‌عێ���راق‪ ،‬خاتوو میتران كه‌ ساڵی ‪ 1950‬له‌بۆكان هاتووه‌ته‬ ‫به‌‌ته‌و‌‌اوی دژ به‌‌شه‌‌ڕ بوو‪ ،‬چاالكیه‌كانی ‌دنیاوه‌‪ ،‬له‌‌زانكۆی تاران "حقوق"ی‬ ‫داموده‌‌زگاكه‌‌ی خۆی راگرت‌و‌ ئێستاشی خوێندووه‌و‌ پاشان له‌‌شاری سه‌‌قز‬ ‫له‌‌گه‌‌ڵ بێ هه‌‌ر ده‌‌ست پێنه‌‌كراوه‌‌ته‌و‌ه‌‌‪ .‬كاری پارێزه‌‌ری کردووه‌‪ ،‬به‌‌ر‬ ‫ئه‌و‌ له‌‌س���ه‌‌ر ئه‌و‌ بیر‌و‌‌ب���اوه‌‌ڕه‌ بوو كه‌ له‌‌شۆڕشی گه‌‌النی ئێران‌ و‌‌اته‌‬ ‫س���ه‌‌قامگیربوونی ئه‌‌مه‌ری���كا له‌‌عێراق‌و‌ له‌‌ساڵی ‪ ١٩٧٦‬له‌‌گه‌‌ڵ شه‌‌هید دكتۆر‬ ‫له‌‌كوردس���تان‌ و‌ه‌‌زعی ناوچه‌ كه‌ شپرزه‌ عه‌‌بدولڕه‌‌حمان قاسملو له‌‌پاریس‬ ‫ده‌‌كا‌و‌ هه‌تا ئه‌و‌ راده‌‌یه‌ كه‌ رێكخراوه‌‌كانی په‌یوه‌‌ندی گرتووه‌و‌ بووه‌ به‌‌ئه‌‌ندامی‬ ‫غه‌‌ی���ره‌ ده‌‌وڵه‌‌ت���ی بۆیان نیی���ه‌ درێژه‌ حیزبی دیموكراتی كورستانی ئێران‌و‌‬ ‫به‌‌تێكۆشانی خۆیان بده‌‌ن‪ ،‬به‌و‌‌اته‌‌یه‌‌كی له‌‌ساڵی ‪‌١٩٨٠‬و‌ه‌ وه‌ك نوێنه‌‌ری‬ ‫ت���ر خانم میتران ئه‌و‌ بۆچوونه‌‌ی هه‌‌بوو ئه‌و‌ حیزبه‌ له‌‌ئه‌وروپا‪ ،‬له‌فه‌‌ڕه‌نسا‌‬ ‫كه‌ ‌و‌‌اڵت���ه‌ یه‌‌كگرتووه‌كان���ی ئه‌‌مه‌ریكا نیشته‌‌جێ بووه‌‪ .‬ساڵی ‪١٩٨٢‬‬ ‫ده‌‌س���تی هاویش���تۆته‌ ناو بزاڤی كورد هاوكاری خۆی له‌‌گه‌‌ڵ حیزبی‬ ‫له‌‌باشوری كوردس���تان‪ ،‬به‌و‌ هۆیه‌ ئه‌و‌ دیموكرات كۆتایی پێهێناوه‌و‬ ‫ناتوانێ ئیتر درێ���ژه‌ به‌‌پرۆژه‌‌كانی بدا‌و‌ له‌‌زانكۆی سۆربۆن پانتئۆن له‌‌پاریس‬ ‫خۆی له‌‌كوردستان كێشاوه‌‪.‬‬ ‫ده‌‌رسی حقوقی نێونه‌‌ته‌و‌ه‌‌یی‬ ‫دۆس���تی‬ ‫کورد‬ ‫* دوای ئ���ەوان ئای���ا‬ ‫درێژه‌ پێداوه‌و ساڵی ‪ ١٩٨٤‬له‌‌گه‌‌ڵ‬ ‫ئایا‬ ‫دۆزیوەت���ەوە؟‬ ‫دیک���ەی‌ و‌‌ەه���ای‬ ‫عیسمه‌‌ت شه‌‌ریف‌ و‌‌انلی‌و‌ سارم‬ ‫بۆ‬ ‫چەش���نە‬ ‫ل���ەو‬ ‫پرۆژەیەک���ی‬ ‫هی���چ‬ ‫خانی سادق‌ و‌ه‌‌زیری‌و‌ كۆمه‌‌ڵێك‬ ‫کورد‬ ‫کیشەی‬ ‫بۆ‬ ‫دۆست‬ ‫دروس���تکردنی‬ ‫مافناسی دیكه‌ یه‌‌كێتی مافناسانی‬ ‫هەیەو دەبینرێت؟‬ ‫كوردیان دامه‌‌زراندووه‌‪ ،‬ساڵی ‪١٩٩٧‬‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ن‬ ‫‌‬ ‫پاكتری‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ن‬ ‫‌‬ ‫‌تری‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫گ‬ ‫ بێگومان كورد‬‫له‌‌سه‌‌ر پێشنیاری پارتی كرێكارانی‬ ‫پش���تیوانی‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ت‬ ‫‌‬ ‫دۆس���‬ ‫دڵس���ۆزترین‬ ‫كوردستان به‌‌شداری له‌پێكهێنانی‬ ‫دا‪،‬‬ ‫‌س���ت‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫‌یی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫نێون‬ ‫له‌ئاس���تی‬ ‫كۆنگره‌‌ی نه‌‌ته‌و‌ه‌‌یی كوردستان‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌بزووتن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب���وار‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل���‬ ‫‌لێنێ���ك‬ ‫كه‌‬ ‫کردووه‌‌‪ .‬ئێستا له‌‌گه‌‌ڵ هیچ حیزب‌و‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ت‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫بۆش���ایی‬ ‫بوو‪،‬‬ ‫‌یدا‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پ‬ ‫كورددا‬ ‫رێكخراوێكی سیاسی هاوكاری‬ ‫ن���او خه‌‌باتی كورد ك���ه‌ به‌‌زه‌‌حمه‌‌ت پڕ ریكخراوه‌‌یی نییه‌‌‪ ،‬به‌‌اڵم له‌‌گه‌‌ڵ‬ ‫ده‌‌بێته‌و‌ه‌‌‪ .‬به‌‌هه‌ڵس���ه‌‌نگاندنی ره‌و‌‌شی زۆربه‌‌ی هێزه‌ كورده‌كان له‌‌هه‌‌موو‬ ‫ئێس���تای كوردس���تان‌و‌ جیه���ان‪‌،‬و‌‌اته‌ به‌‌شه‌‌كانی كوردستان په‌یوه‌‌ندی‌و‌‬ ‫له‌‌هه‌‌لومه‌‌رجێك���دا ك���ه‌ به‌‌ڕاس���تی چ نزیكایه‌‌تی هه‌‌یه‌‌‪.‬‬

‫هیچ دامو‌‌ده‌‌زگایه‌‌ك‪ ،‬نوێنه‌‌رایه‌‌تی‬ ‫بزووتنه‌و‌ه‌‌ی كورد ناكات له‌‌ده‌‌ره‌و‌ه‌‌ی‬ ‫ی‬ ‫‌و‌‌اڵت‪ ،‬ژماره‌‌ی كورده‌‌كانی دانیشتوو ‌‬ ‫و‌‌اڵتانی رۆژئاوا زۆر به‌‌رچاوه‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫کیریلوف‌و رۆحی تیرۆریزم "‪"2‬‬ ‫له‌کتێب���ی «مرۆڤ���ی یاخ���ی» کامۆدا‪،‬‬ ‫ب���ەر‪ ،‬بۆچوونێک���ی گرن���گ دەرب���ارەی‬ ‫ئەڵمانەکان دەکەوین‪ ،‬یاخود له‌ڕاس���تیدا‬ ‫دەربارەی کاراکتەری ئەڵمانی لەسەدەی‬ ‫ن���ۆزدەدا‪ .‬کامۆ تێبینییەک له‌س���تاندالی‬ ‫رۆماننوس���ەوە دەگێڕێتەوە ک���ە پێیوایە‬ ‫جیاوازی نێ���وان ئەڵەمان‌و میللەتانی دی‬ ‫لەوەدای���ە کە ئ���ەوان «تێڕامان ـ تامل»‬ ‫بەرەو «خرۆش���گەرایی ـ حماس���ه‌» یان‬ ‫دەبات نەوەک ئارامی‪ .‬بەبڕوای کامۆ ئەم‬ ‫تەفسیرە بۆ روسەکانیش راستە‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫نەتەوەیەک���ن فیکر بەرەو خرۆش���انیان‬ ‫دەب���ات‪ ،‬بەاڵم ئەوەی مێژووی سیاس���ی‬ ‫روسیا‌و ئەڵەمان بەراوردبکات‪ ،‬پتر هەست‬ ‫بەو رۆحە هیچگ���ەرا ـ عەدەمییە دەکات‬ ‫کە روسیای له‌ئەڵەمان زیاتر داگیرکردوە‪.‬‬ ‫هەڵب���ەت «خرۆش���گەرایی ـ حماس���ه‌»‬ ‫ش���ێوە‌و رەنگی زۆرە‪ ،‬تیرۆریش جۆرێکە‬ ‫له‌جۆرەکانی حەماس���ەت‪ ،‬ترس���ناکترین‬ ‫جۆریشێتی‪ .‬تیرۆر گەیشتنی حەماسەتە‬ ‫بە پلەیەک کە خرۆشی ناوەکی وادەکات‪،‬‬ ‫مرۆڤ بی���ر له‌نرخی ژیانی خۆی‌و ئەوانی‬ ‫ت���ر نەکاتەوە‪ .‬گ���ەر بگەڕێینەوە بۆ الی‬ ‫کیریل���وف دەبینین کە نیازی س���ەرەکی‬ ‫ئەو وەک مرۆڤ بەزاندنی خودی خۆیەتی‬ ‫له‌ڕێگای س���ەرکەوتنەوە بەس���ەر ترسدا‬ ‫له‌ئازار‪.‬‬ ‫ویلی���ام فۆکن���ەر رۆماننوس���ی ئەمریکی‬ ‫جارێ���ک له‌ج���اران دەنوس���ێت «ئەگەر‬ ‫هەڵبژاردن بێتە س���ەر ئ���ەوەی له‌نێوان‬ ‫هیچ‌و ئازاردا یەکێکی���ان هەڵبژێرم‪ ،‬ئازار‬ ‫هەڵدەبژێ���رم»‪ .‬کیریلوفی���ش وادەکات‪،‬‬ ‫ئەو هەڵبژاردن���ی ئ���ازار دەگەێنێتە دوا‬ ‫ترۆپکی خۆی «کە بێباکییە دەرهەق بە‬ ‫خۆکۆژی»‪ .‬کیریلوف کوڕی ئەو شێوەیە‬ ‫له‌نەهەلیزمی روسی کە بەوەوە ناوەستێت‬ ‫نرخ له‌ش���تە دێرینەکان بکات���ەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫ش���تێک له‌دۆخ���ی ئێس���تادا ب���ە بەها‬ ‫تەماش���انەکات‪ ،‬بەڵکو هەنگاوێک دوورتر‬ ‫دەڕوات‪« ،‬هیچگەرای���ی ـ نەهەلی���زم»‬ ‫باردەکات بە رۆحی توندوتیژیی‪ .‬واتە گەر‬ ‫ورد سەیربکەین دەشێت له‌نێوان جۆرێک‬ ‫له‌«نەهەلیزمی پاس���یڤ»‌و «نەهەلیزمی‬ ‫ئەکتیڤ»دا جیاوازیبکەین‪ .‬نەهەلس���تێک‬ ‫ک���ە تەنیا بەها فیک���ری‌و ئەخالقییەکان‬ ‫رەتدەکاتەوە‪ ،‬جیاوازە له‌نەهەلستێک کە‬ ‫نرخێک بۆ ژیان‌و ئازار دانانێت‌و ئامادەیە‬ ‫ب���ۆ کوش���تن‌و کاولکاری���ی‪ .‬نەهەلیزمی‬ ‫پاسیڤ‪ ،‬هەڵوێستێکی فەلسەفی فیکرییە‪،‬‬ ‫زۆر له‌فەیلەسوف‌و هونەرمەندە گەورەکان‬ ‫کە باوەڕی���ان ب���ە هەڵتەکاندنی دونیای‬ ‫ک���ۆن بووە‪ ،‬ئەوەیان له‌ئاس���تی چەمک‌و‬ ‫تێڕوانینە عەقڵییەکاندا داڕشتووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەهەلس���تێکی ئەکتی���ڤ دەتوانێت زۆر‬ ‫ترس���ناک بێت‪ ...‬نیتشە دەشێت نمونەی‬ ‫نەهەلستی پاسیڤ بێت‪ ،‬بەاڵم کالیگۆال‌و‬ ‫هیتل���ەر دەش���ێت له‌ڕیزی نەهەلس���تییە‬ ‫ئەکتیڤەکان���دا تەماش���ابکەین‪ ،‬ک���ە‬ ‫هیچگەرایی���ان ناگەڕێتەوە بۆ رێزنەگرتنی‬ ‫بنەما شارس���تانی‌و فیکرییەکان‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ رێزنەگرتن���ی خودی‬ ‫ژیان‪ ،‬بۆ هەوڵدان بۆ س���ەرکەوتن بەسەر‬ ‫مرۆڤانەترین هەستدا کە ئازارە‪.‬‬ ‫نەهەلیزمی فیکری کە دەشێت قۆناغێکی‬ ‫گرنگ���ی لەدایکبوونی ن���وێ‌و نوێگەریی‬ ‫بێت‪ ،‬کە دەبێتە بێباک���ی بەرامبەر ژیان‬ ‫له‌تیرۆردا تەواو دەبێ���ت‪ ،‬تێکەاڵوکردنی‬ ‫ئ���ەم دووجۆرە له‌نەهەلی���زم دەرەنجامی‬ ‫فیکری ترس���ناکی لێدەکەوێت���ەوه‌‪ .‬بەر‬ ‫له‌کیریل���وف ئێمە له‌ئەدەبیاتی روس���یا‬ ‫كاراكتەرێکی نەهەلس���تی دیکەمان هەیە‪،‬‬ ‫کە یەفگینی بازارۆڤە‪ .‬هەر کات قسە بێتە‬ ‫سەر باوکی نەهەلس���تییەکان‪ ،‬بێدوودڵی‬ ‫ناوی بازارۆڤ پاڵەوانی رۆمانی «باوکان‌و‬ ‫کوڕان»ـی ئیڤان تۆرگنێڤ دێتە مەیدان‪.‬‬ ‫بازارۆڤ خۆی نمونەی ئەو نەهەلس���تەیە‬ ‫ک���ە گاڵتە ب���ە هەموو ش���تێک دەکات‪،‬‬ ‫رای وایە «پۆش���کین ب���ۆ منداڵەوردکان‬ ‫باش���ە» «هونەر هیچ نییە جگە له‌کات‬ ‫بە فیڕۆدان» «مۆسیقای فرانز شوبەرت‬ ‫ئەوپەڕی بێزەوقییە» «تابلۆکانی رافائیل‬ ‫پولێک���ی قەڵ���ب ناهێن���ن»‪ .‬ئەمجۆرە‬ ‫له‌نەهەلیزم الی بازارۆڤ لێرەدا ناوەستێت‪،‬‬ ‫له‌ش���وێنێکدا دەپرس���ێت‪ :‬ئاخۆ مرۆڤ‬ ‫دەتوانێت دایکی خۆی بکوژێت؟ لەوەاڵمدا‬ ‫دەڵێت «بۆ نا‪ ،‬گەر بمەوێت بیکوژم‌و بە‬ ‫کارێکی سوودبەخش بیبینم»‪ .‬ئەمجۆرە‬ ‫له‌عەدەمیی���ەت‪ ،‬له‌ڕێزنەگرتن���ی هونەردا‬ ‫دوایی نایەت‪ ،‬بەڵکو له‌ڕێزنەگرتنی ژیاندا‬ ‫کۆتاییدێت‪ ،‬بەاڵم تیرۆریزم باوەڕنەهێنان‬ ‫نییە‪ ،‬نەمانی بڕوا نییە بە چەمک‌و ئایدیا‌و‬ ‫ئیدیالەکان‪ ،‬بەپێچەوانەوە‪ ،‬تیرۆریس���ت‬ ‫هەمیشە نەهەلس���تێکی خۆشبینە‪ ،‬وەک‬ ‫کیریل���وف باوەڕی بە س���ەردەمێک هەیە‬ ‫تێیدا ئەمجۆرە مرۆڤەی ئێس���تا لەس���ەر‬ ‫زەوی نەم���اوە‌و جەش���نە مرۆڤێکی دی‬ ‫لەدایکبووە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم تیرۆر بەر له‌هەر ش���ت لەس���ەر‬

‫رێزنەگرتن���ی ژی���ان دروس���ت ب���ووە‪...‬‬ ‫لێرەدایە «هیچگەرایی» له‌فەلسەفەیەکی‬ ‫مرۆڤدۆس���تانەی گەورە کە «پوچگەرایی‬ ‫ـ عەبەس���ی» کامۆیی���ە جیادەبێت���ەوە‪،‬‬ ‫هیچگەرایی دواج���ار گەر بکەوێتە دۆخی‬ ‫ئەکتیڤەوە‪ ،‬له‌دژایەتی مرۆڤدا تەواو دەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم پوچگەرایی کامۆیی له‌فەلس���ەفەی‬ ‫ه���اوکاری‌و برایەتی‌و پش���تگیری یەکتر‌و‬ ‫رێ���زی ژیاندا دواییدێت‪ .‬تیرۆریس���تەکان‬ ‫هەموو له‌قێز‪ ،‬له‌مرۆڤەوە دەستپێدەکەن‪،‬‬ ‫یاخود له‌بێباکییەکی قووڵەوە بەرامبەری‪.‬‬ ‫کیریلوفیش قێزی له‌مرۆڤ دێتەوە‪ ،‬وەک‬ ‫ترسنۆکێکی قێزەون دەیبینێت کە تەنیا‬ ‫له‌ئ���ازار رادەکات‪ .‬لێ���رەوە تیرۆریس���ت‬ ‫هەرگیز ناتوانێت پوچگەرا بێت‪.‬‬ ‫له‌چاوپێکەوتنێک���ی کۆندا ک���ە گۆڤاری‬ ‫ش���پیگڵ لەگەڵ فەیلەس���وفی فەرەنسی‬ ‫ئەندریە گلۆکسماندا کردبووی‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بە هۆکانی رق‌و تیرۆر‪ ،‬ئەو رای وابوو «کە‬ ‫کینە پێکهێنێکی بنەڕەتی مرۆڤە‪ ،‬بێئەوەی‬ ‫پێویستی بە هیچ هۆیەک بێت‪ ،‬خۆی خۆی‬ ‫بەخێودەکات‪ .‬ئیمانداران دەیگێڕنەوە بۆ‬ ‫گوناهی ئەس���ڵی‌و دەرونش���یکارەکان بۆ‬ ‫غەریزەی مەرگ‪ .‬ئی���رۆس‌و تاناتۆس»‪.‬‬ ‫بەاڵم له‌ڕاس���تیدا هۆی س���ەرەکی تیرۆر‬ ‫له‌ڕقەوە نایەت‪ ،‬زۆر هەڵەیە واتێبگەین کە‬ ‫رق خۆی خۆی بەخێودەکات‪ ،‬تیرۆریست‬ ‫بەر له‌ڕق قێزی هەی���ە‪ ،‬لەوانەیە زۆرجار‬ ‫خۆشەویستییەکیش���ی بۆ قوربانییەکانی‬ ‫هەبێت‪ ،‬ب���ەاڵم گومان ل���ەوەدا نییە کە‬ ‫قێزیان لێدەکاتەوە‪ ،‬بە دوژمنی ئەو مرۆڤە‬ ‫تازەیەیان دەبینێت‪ .‬لێرەوەیە کە یەکێک‬ ‫له‌تیرۆریستە روس���ەکان «تێکاتشیڤ»‬ ‫له‌جێگایەکدا دەڵێت هەرچی روسییەک کە‬ ‫تەمەنی لەسەروو بیست‌و پێنج ساڵەوەیە‬ ‫دەبێت بکوژرێت‪ ،‬چونکە توانای قەبووڵی‬ ‫بیروبۆچوون���ە نوێکان���ی نیی���ە‪ .‬هەت���ا‬ ‫فەندەمێنتالیستترین تیرۆریست‪ ،‬بۆ جۆرە‬ ‫مرۆڤێک دەگەڕێت له‌مرۆڤەکانی تر نەچێت‪،‬‬ ‫مرۆڤێکی نوێ کە ترس���ی له‌ش���ەهادەت‬ ‫نەبێت‪ ،‬هەتا بن الدن کە کۆنەپەرستترین‬ ‫جۆری تیرۆریس���تە‪ ،‬خەو ب���ە مرۆڤێکی‬ ‫دیی���ەوە دەبینێت کە له‌مرۆڤی ئیمانداری‬ ‫س���ادە نەچێت‪ ،‬خ���ەو ب���ە ئیماندارێکی‬ ‫ئایدیالیست‪ ،‬ئیماندارێکی نوێوە دەبینێت‪،‬‬ ‫بۆیە تی���رۆر له‌قوواڵییدا هەرگیز لەگەڕان‬ ‫بۆ ج���ۆرە مرۆڤێک���ی دی جیانابێتەوە‪.‬‬ ‫هەم���وو ئەکتێک���ی تیرۆر له‌پش���تییەوە‬ ‫هەوڵێک هەیە بۆ بوون بە مرۆڤێکی بااڵ‪.‬‬ ‫لێرەوە مرۆڤی تیرۆریست زۆرجار بە ناوی‬ ‫ئایدیای بەرزەوە قسەدەکات‪ ،‬دڕندەیەک‬ ‫نیی���ە ک���ە وەک ئاژەڵ هەس���تی بە هیچ‬ ‫شتێک نەبێت‪ ،‬بەڵکو مرۆڤێکە له‌پرۆسەی‬ ‫گەڕانیدا ب���ۆ خودێکی دی‪ ،‬بوونەوەرێکی‬ ‫ترس���ناکی لێدەرچووە‪ ،‬نەهەلستێکە کە‬ ‫دەیەوێ���ت دونیای ن���وێ بەرهەمبهێنێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لەس���ەر حیسابی تێکشکاندنی شتە‬ ‫دێرینەکان‪ ،‬هەڵبەت بەش���ێک لەو ش���تە‬ ‫دێرینانەش خودی خۆیەتی‪ .‬مرۆڤی نوێ‬ ‫کە کیریلوف باس���یدەکات‪ ،‬لەوانەیە رقی‬ ‫لەوان���ی دی نەبێت‪ ،‬ب���ەاڵم قێزی لێیان‬ ‫دێتەوە‪ .‬گلۆکس���مان لەو چاوپێکەوتنەدا‬ ‫رستەیەکی زۆر سەرەنجڕاکێش لەسەر رقی‬ ‫تیرۆریستان دەڵێت‌و پێیوایە «بابەتی رق‬ ‫ئەوی���دی نییە‪ ،‬بەڵک���و خودێکی دیکەی‬ ‫ناو مرۆڤەکەی���ە‪ ،‬خودێک کە من دەخاتە‬ ‫ژێر پرسیارەوە»‪ .‬دیارە من لێرەدا تەنیا‬ ‫رس���تەکەی گلۆکسمان وەردەگرم‌و لەگەڵ‬ ‫دەرەنجامەکانی���دا تەبانیم‪ ،‬بەاڵم پێموایە‬ ‫بۆئ���ەوەی له‌تیرۆر تێبگەین‪ ،‬بەڕاس���تی‬ ‫دەبێت وردتر لەو رس���تەیە رابمێنین‌و بە‬ ‫ج���ۆری دیش بیخوێنینەوە‪ .‬تیرۆریس���ت‬ ‫چۆن قێزی له‌مرۆڤە الواز‌و ترس���نۆکەکان‬ ‫دێتەوە‪ ،‬قێزیش���ی لەو نیوە سروشتییەی‬ ‫خۆی دێتەوە‪ ،‬له‌نیوە زیندووەکەی خۆی‬ ‫کە دەس���تبەرداری ژیان نابێت‌و نایەوێت‬ ‫نەهەلیزم له‌دیوە ئەکتیڤەکەیدا بژی‪ .‬لێرەوە‬ ‫خودک���وژی‪ ،‬یاخود له‌ڕاس���تیدا گۆڕینی‬ ‫خودک���وژی ب���ۆ مەحەک���ی لەدایکبوونی‬ ‫مرۆڤێکی نوێ‪ ،‬بەشێکی زۆری ئاڕاستەی‬ ‫خود دەکرێت‪ ،‬کرداری سەرکەوتنە بەسەر‬ ‫ئەو خودەدا کە له‌مردن دەترس���ێت‪ ،‬ئەو‬ ‫بەشەی هێش���تا تەواو نەچۆتە ژێر باری‬ ‫ئ���ەو تاقیکردنەوەی���ەوە کە تیرۆریس���ت‬ ‫یاخود نەهەلیست بۆی دەگەڕێت‪.‬‬ ‫تیرۆریس���ت لەدواج���اردا دەیەوێ���ت لەو‬ ‫تاقیکردنەوەی���ەدا دەرچێ���ت کە له‌نێوان‬ ‫مرۆڤە ئاس���ایی‌و قێزەونەکەی ناو ناخی‌و‬ ‫مرۆڤە تازەکەدا س���ەرهەڵدەدات‪ ،‬لێرەوە‬ ‫ک���ە ئەوانی���دی دەکوژێت‪ ،‬لەب���ەر ئەوە‬ ‫نییە کە رقێکی تایبەتی لەوانیدی هەیە‪،‬‬ ‫بەڵک���و لەبەرئەوەی ئەوانی���دی ئاوێنەی‬ ‫خودە ترس���نۆک‌و قێزەونەک���ەی ئەون‪،‬‬ ‫وێنەی ئەو بەش���ەن له‌خۆی کە دەیەوێت‬ ‫وێرانیب���کات‌و له‌وێرانەکەی بوونەوەرێکی‬ ‫نوێ‌و جیهانێکی نوێش دروست بێت‪.‬‬

‫»»‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫داواكار ‌ی گشت ‌ی داوا ‌ی لێكۆڵینه‌و‌ه له‌خانووی‌ چه‌ند په‌رله‌مانتارێك ده‌كات‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نوسراوێكی‌ د‪.‬كه‌مال كه‌ركوك ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستاندا ك ‌ه بۆ‬ ‫(داواكاری‌ گشتی‌) هه‌رێمی‌ ناردووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ره‌تیده‌كاته‌وه‌ كه‌ دوو په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫فراكسیۆنی‌ كوردستانی‌ خانووه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانیان دابێت ‌ه كرێ‌‪ .‬داواكار ‌‬ ‫گشتیش رایده‌گه‌یه‌نێ‌ "ناڕۆشنییه‌ك‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌اڵمه‌ك ‌هی‌ په‌رله‌ماندا هه‌یه‌"‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫به‌دواداچونه‌كانی‌ ئاوێنه‌ش چه‌ند‬ ‫په‌رله‌مانتارێك سود له‌خانووه‌كانیان‬ ‫ی‬ ‫نابینن‌و دایانخستوه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫تریش خانووه‌ك ‌هی‌ داوه‌ت ‌ه خزمێك ‌‬ ‫خۆی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ێیه‌م ‌‬ ‫ی خول��� ‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی ‪،2009‬‬ ‫ی كوردستاندا له‌هاوین ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی زۆر له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه كرا ك ‌ه‬ ‫گفتوگۆیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شار ‌‬ ‫ی دانیش���تو ‌‬ ‫ئایا په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێریش س���ودمه‌ند ببن له‌وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌م���ان (ك ‌ه نزیك ‌ه ‌‬ ‫خانووه‌كان ‌‬ ‫ی ئیتاڵ���ی‌‌و ‪57‬‬ ‫ی له‌ش���ار ‌‬ ‫‪ 50‬خان���وو ‌‬ ‫ی له‌ناز ستییه‌)‪ ،‬یاخود ته‌نها‬ ‫شوقه‌ش��� ‌‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاران ‌ه س���ودمه‌ند ببن ك ‌ه‬ ‫ی هه‌ولێرن‪،‬‬ ‫ی شار ‌‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫دانیش���تو ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم دواجار بڕی���اردرا هه‌موو ئه‌ندام‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانه‌كان سودمه‌ندببن له‌وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌و‌ه له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫خانووه‌كان ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه‬ ‫ی به‌دواداچونه‌كان��� ‌‬ ‫ك ‌ه به‌پێ��� ‌‬ ‫چه‌ن���د ئه‌ندام په‌رله‌مانێ���ك به‌تایبه‌ت‬ ‫توركمانه‌كان سود له‌و خانووان ‌ه نابین‌و‬ ‫زۆرجار دایانخستووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رابرووداش���دا داواكار ‌‬ ‫له‌م���او‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم به‌نوسراوێك سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫گشت ‌‬ ‫ی ل���ه‌و‌ه ئاگادارك���رده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ێ له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫روونكردنه‌وه‌ی���ان بده‌ن ‌‬ ‫ی دراوه‌ت��� ‌ه هه‌ری���ه‌ك‬ ‫دوو خان���وو‌ه ‌‬ ‫ی به‌زاز‌و شێروان‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران (عه‌ون ‌‬ ‫ی‬ ‫حه‌ی���ده‌ری‌) چونك��� ‌ه ئ���ه‌وان گومان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌یان كردوو‌ه ئه‌و خانووان ‌ه كه‌س��� ‌‬ ‫ی لێببینن‪ ،‬نه‌ك ئ���ه‌و دوو‬ ‫ت���ر س���ود ‌‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئه‌و نوسراوه‌ش‬ ‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی داواكار ‌‬ ‫وه‌ك سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ده‌كات‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫ی ناج ‌‬ ‫س���ازگار عه‌ل��� ‌‬

‫ فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌رشیف‬ ‫دانیشتنێکی په‌رله‌مانی کوردستان‬

‫ی گشتی‌‪:‬‬ ‫داواكار ‌‬ ‫له‌كاتێكدا‬ ‫ی‬ ‫ته‌نها دوا ‌‬ ‫رونكردنه‌وه‌مان‬ ‫ی‬ ‫كردبوو بۆ خانوو ‌‬ ‫دوو په‌رله‌مانتار‪،‬‬ ‫به‌اڵم په‌رله‌مان ئه‌و‬ ‫كار‌هی‌ ئێمه‌یان ب ‌ه‬ ‫(ته‌داخول) ده‌زانی‌‬

‫ی‬ ‫ی دانیشتو ‌‬ ‫ئه‌وه‌دا نه‌بوو‌ه په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫هه‌ولێ���ر به‌مه‌رجێك خان���وو ‌‬ ‫ی نه‌بن‪ ،‬ئ���ه‌و خانووان ‌ه‬ ‫هه‌ب���ێ‌‌و كرێچ ‌‬ ‫ی "من له‌گه‌ڵ دایك‌و‬ ‫وه‌ربگ���رن‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫باوكم ده‌ژیم‌و خانووش���مان هه‌یه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫به‌چ پاس���اوێك ئه‌و خانوو‌ه وه‌ربگرم‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تاش���ه‌و‌ه به‌و هۆیه‌و‌ه ره‌تم‬ ‫كرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫ی به‌دواداچونه‌كان ‌‬ ‫هه‌ر به‌پێ ‌‬ ‫ی چه‌ن���د په‌رله‌مانتارێك‬ ‫جگ��� ‌ه ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌تایب���ه‌ت توركم���ان هیچ س���ودێك‬ ‫ل���ه‌و خانووان��� ‌ه وه‌رناگ���رن‌و زۆر كات‬ ‫ی‬ ‫دایانخس���تووه‌‪ ،‬ژن��� ‌ه په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (كورس���تانی)یش به‌ناو ‌‬ ‫فراكسیۆن ‌‬ ‫ی هه‌ولێ���ره‌‪،‬‬ ‫(‪ )....‬ك��� ‌ه دانیش���تو ‌‬ ‫ی خستۆت ‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی هاوس���ه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫برایه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬پاساو ‌‬ ‫خانووه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئه‌ن���دام په‌رله‌مان ‌ه ك ‌ه ب���ۆ ئاوێن ‌ه دوا‪،‬‬ ‫ی نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ی منداڵه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌بوو ك ‌ه باوك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گ���ه‌ڵ ماڵ ‌‬ ‫دوو له‌منداڵه‌كانیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوس���ه‌ره‌كه‌یدا له‌خانووه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ب���را ‌‬

‫ی‬ ‫په‌رله‌مان���دا ده‌ژین‪ ،‬خۆی‌‌و دوو منداڵ ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‬ ‫ی زانی���ار ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫تریش��� ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی "ئه‌و دوان ‌ه ‌‬ ‫ده‌ژین‪ ،‬ئه‌و وت��� ‌‬ ‫ی شه‌شن‌و‬ ‫ی مامیاندا ده‌ژین‪ ،‬له‌پۆل ‌‬ ‫ماڵ ‌‬ ‫ی باش ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫پێویستیان ب ‌ه ش���وێنێك ‌‬ ‫ێ خۆ به‌ته‌نهاش‬ ‫ب���ۆ خوێندنه‌كه‌یان‪ ،‬ئ ‌‬ ‫ی‬ ‫نابێت له‌خانووه‌یه‌كدا بژین‪ ،‬بۆی ‌ه ماڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوسه‌ره‌كه‌مم بردۆت ‌ه خانووه‌ك ‌ه ‌‬ ‫برا ‌‬ ‫په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانت���ار س���ه‌رگوڵ قه‌ره‌داغ ‌‬ ‫ی جه‌خت‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی خۆش ‌‬ ‫له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ار ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌دا نه‌بوو په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و خانووان ‌ه‬ ‫هه‌ولێ���ر له‌وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆش ‌‬ ‫ی "من كات ‌‬ ‫سودمه‌ند ببن‌و وت ‌‬ ‫ی نه‌بوای ‌ه‬ ‫وتوم ‌ه ئه‌گه‌ر ماڵم له‌س���لێمان ‌‬ ‫خان���ووم وه‌رنه‌ده‌گ���رت‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ی گشتییه‌‪،‬‬ ‫ی سامان ‌‬ ‫ی من به‌هه‌ده‌ردان ‌‬ ‫ال ‌‬ ‫باش���ترین به‌ڵگه‌ش ئه‌وه‌ت���ا هه‌ندێك‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران خۆیان به‌كاریناهێنن‌و‬ ‫ده‌یده‌نه‌ كه‌سانی‌ تر"‪.‬‬

‫خه‌ریك بوو‌ه س���كااڵیان له‌سه‌ر تۆمار‬ ‫بكرێ���ت‌و ده‌ڵێ���ت "له‌كاتێك���دا ئێم ‌ه‬ ‫ی رونكردنه‌وه‌مان كردبوو‪،‬‬ ‫ته‌نه���ا دوا ‌‬ ‫ی ئێمه‌یان ب ‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وان ئ���ه‌و كار‌ه ‌‬ ‫(ته‌داخول) ده‌زانی‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ریش به‌نوسراوێك ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‪ ،‬د‪.‬كه‌مال‬ ‫فه‌رمی‌‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی داواكار ‌‬ ‫ی وه‌اڵم ‌‬ ‫كه‌ركوك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ال ‌‬ ‫دایه‌وه‌‌و له‌‌و نوسراوه‌دا ك ‌ه وێنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ئاوێنه‌یه‌‪ ،‬هاتوو‌ه "له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێز ‌‬ ‫بۆمان ده‌رك���ه‌وت‪ ،‬خان���وو ‌‬ ‫ێ نه‌دراوه‌‌و خۆی‌‌و‬ ‫ی به‌زاز به‌ك���ر ‌‬ ‫عه‌ون ‌‬ ‫ی تێدا نیشته‌جێن‪ ،‬به‌هه‌مانشێو‌ه‬ ‫كوڕه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (ش���ێروان حه‌یده‌ری‌) بوون ‌‬ ‫خانوو ‌‬ ‫ی خێزانی���ان له‌و‬ ‫خۆی���ان‌و تاكه‌كان��� ‌‬ ‫خانووانه‌دا شتێكی‌ ئاساییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی داواكار ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆچون ‌‬ ‫ی ناج ‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬س���ازگار عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫وای��� ‌ه "ناڕۆش���نییه‌ك" له‌وه‌اڵمه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌ماندا هه‌یه‌‌و ده‌ڵێت "بۆ‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئه‌وان‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ی ئه‌و وه‌اڵم ‌ه ‌‬ ‫به‌دواداچون ‌‬

‫ئێم ‌ه ئه‌و گرێبه‌ست ‌ه ببینین ك ‌ه له‌نێوان‬ ‫په‌رله‌مانت���اران‌و په‌رله‌ماندا كراوه‌‪ ،‬تا‬ ‫ی خانووه‌كان‬ ‫ی پێدان��� ‌‬ ‫بزانین مه‌رج��� ‌‬ ‫چییه‌‪ ،‬داخ���ۆ جگ ‌ه له‌خۆیان ئه‌و كوڕ‌و‬ ‫كچانه‌شیان ك ‌ه هاوسه‌رگیرییان كردوو‌ه‬ ‫جیابونه‌ت���ه‌و‌ه ده‌توانن ل���ه‌و خانووان ‌ه‬ ‫سودمه‌ند بن یان نا"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و گرێبه‌س���ته‌ش ك ‌ه‬ ‫له‌نێ���وان په‌رله‌مانت���اران‌و په‌رله‌ماندا‬ ‫ی یاسایی‌‪،‬‬ ‫كراوه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتار له‌لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫گ���ۆران ئازاد به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫له‌گرێبه‌س���ته‌كه‌دا ب���اس ل���ه‌و‌ه كراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه په‌رله‌مانتار خ���ۆی‌‌و خانه‌واده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ێ س���ود له‌و خانوو‌ه وه‌ربگرێت‬ ‫ده‌توان ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانتاری‌‪،‬‬ ‫ی ‪ 4‬س���اڵ ‌‬ ‫بۆ م���او‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫رونیش���یكرده‌و‌ه ك ‌ه پاساو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و خانووان ‌ه به‌په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫له‌پێدان ‌‬ ‫ی هه‌ولێریش ئه‌و‌ه بوو‌ه ك ‌ه‬ ‫دانیش���تو ‌‬ ‫هه‌موویان له‌شوێنێكدا كۆبكرێنه‌وه‌‪ ،‬تا‬ ‫ی پارێزراو بێت‪.‬‬ ‫ئه‌منیه‌تیان به‌باش ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‬ ‫ب���ۆ زیات���ر رونكردن���ه‌و‌ه ‌‬

‫ی به‌هه‌ریه‌ك‬ ‫باس���ه‌‪ ،‬ئاوێن ‌ه په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران (ش���یروان حه‌یده‌ری‌‌و‬ ‫ی ب���ه‌زازه‌)و‌ه ك���رد‪ .‬ش���ێروان‬ ‫عه‌ون��� ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌پاساو ‌‬ ‫حه‌یده‌ر ‌‬ ‫ی داوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ئ���ه‌و بابه‌ت ‌ه ‌‬ ‫ی وه‌اڵم ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ئاماد‌ه نه‌ب���وو هی���چ لێدوانێك بدات‪،‬‬ ‫ی به‌وه‌دا‬ ‫ی به‌زاز ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم عه‌ون ‌‬ ‫ی له‌و خانووه‌دا‬ ‫ك ‌ه خۆی‌‌و كوڕه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ژین ك ‌ه په‌رله‌مان پێداون‌و وتیش��� ‌‬ ‫ی زۆر گه‌وره‌تر‌و گرنگتر هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫"بابه‌ت ‌‬ ‫ی پێو‌ه سه‌رقاڵ‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫بكات‪ ،‬نه‌ك ئه‌م ‌ه جۆر‌ه باسان ‌ه ك ‌ه هیچ‬ ‫ی راس���تییان تێدا نییه‌‪ ،‬من‬ ‫بنچینه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی یاسا‬ ‫ی یاسایم چۆن سه‌رپێچ ‌‬ ‫كه‌سێك ‌‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫تاك ‌ه په‌رله‌مانتارێ���ك ك ‌ه وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ره‌تكردۆت���ه‌و‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫خانوو ‌‬ ‫ی هه‌ولێره‌‪ ،‬د‪.‬رۆژان‬ ‫ی ش���ار ‌‬ ‫دانیش���تو ‌‬ ‫ی كوردستانی‌‪،‬‬ ‫عه‌بدولقادر‌ه له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���ار‌ه ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫رونكرده‌و‌ه ك ‌ه هه‌ر له‌سه‌ره‌تاو‌ه له‌گه‌ڵ‬

‫ی مه‌رزی‌ په‌روێزخان‪ ،‬ئه‌حمه‌د زه‌رداوی‌‪:‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ده‌روازه‌ ‌‬ ‫پێشتر گه‌نده‌ڵی‌‌و شیرین ‌ی وه‌رگرتن هه‌بوو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌رز ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ده‌رواز‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌روێزخان‪ ،‬ئه‌حمه‌د زه‌رداو ‌‬ ‫دان به‌وه‌دا ده‌نێت كه‌ پێش‬ ‫ده‌ستبه‌كاربوونی‌‪ ،‬گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫كه‌موكورتی‌‌و شیرینی‌ وه‌رگرتن‬ ‫ی‬ ‫هه‌بووه‌ له‌مه‌رزه‌كه‌دا‪ ،‬به‌اڵم به‌وپه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌حه‌داوه‌ ده‌ڵێت "له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ده‌ستبه‌ركابوونمدا دینارێك دزرابێت‪،‬‬ ‫من به‌رپرسم لێی‌"‪.‬‬ ‫ی خانه‌قین‬ ‫ی په‌روێزخان له‌سنور ‌‬ ‫مه‌رز ‌‬ ‫ی كه‌وتووه‌ت ‌ه‬ ‫یه‌كێك��� ‌ه ل���ه‌و مه‌رزان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان‌و واڵت ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫س���نور ‌‬ ‫ی كار‌ه‬ ‫ئێ���ران بۆ هاورده‌و ئاڵۆگۆڕكردن ‌‬ ‫ی هاوواڵتیان بۆ‬ ‫بازرگانییه‌كان‌و هاتوچۆ ‌‬ ‫ئێران‌و دابینكردنی‌ پێداویستیه‌كانیان‪.‬‬ ‫ی ئاوێن���ه‌دا‪،‬‬ ‫ل���ه‌م چاوپێكه‌وتن��� ‌ه ‌‬ ‫ی په‌روێ���ز خان‪،‬‬ ‫ی م���ه‌رز ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی ئه‌و پرسیاران ‌ه‬ ‫ی وه‌اڵم ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د زه‌رداو ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌داته‌و‌ه ك ‌ه په‌یوه‌ندییان به‌كه‌موكورت ‌‬ ‫مه‌رزه‌كه‌وه‌ هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت كۆمه‌ڵێك كارمه‌ند ‌‬ ‫ی به‌خشیشه‌و‌ه‬ ‫ی په‌روێزخان به‌ناو ‌‬ ‫مه‌رز ‌‬ ‫پار‌ه له‌ش���ۆفێران وه‌رده‌گرن‪ ،‬ئه‌و‌ه تا‬ ‫چه‌ند راسته‌؟‬ ‫ئه‌حمه‌د زه‌رداوی‪ :‬پێش���تر هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ته‌حه‌دا ده‌كه‌م ئێستا هه‌بێت‪ ،‬وا‬ ‫ی ساڵێك‌و دوو مانگ ‌ه لێره‌م ئه‌گه‌ر‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫هه‌بێت پێم بڵی‪.‬‬ ‫ێ ژماره‌یه‌ك‬ ‫ی ده‌وت���ر ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ��� ‌ه ‌‬ ‫شۆفێری مه‌رزه‌ك ‌ه ك ‌ه هێڵه‌كانیان هێڵی‬ ‫ی‬ ‫باكور بووه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن ئاسایش���ی بنك ‌ه ‌‬ ‫ی په‌روێزخانه‌و‌ه به‌زۆر‌و بێ هیچ‬ ‫م���ه‌رز ‌‬ ‫یاس���ایه‌ك‪ ،‬هێڵه‌كانیان كراو‌ه به‌هێڵی‬ ‫باشور‪ ،‬له‌و باره‌یه‌و‌ه چی ده‌ڵێی‌؟‬ ‫ئه‌حم���ه‌د زه‌رداوی‪ :‬ئه‌گه‌ر پێش���تر‬ ‫ی‬ ‫كرابێت ك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌و ماوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫م���ن لێره‌م هێڵێ���ك به‌یه‌كه‌س درابێت‬ ‫له‌باك���وره‌و‌ه كرابێ���ت بۆ باش���ور من‬

‫ ئه‌حمه‌د زه‌رداوی‬

‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ده‌ستبه‌ركابوونمدا‬ ‫دینارێك دزرابێت‪،‬‬ ‫من به‌رپرسم لێی‌‬ ‫به‌رپرسیارم لێی‪.‬‬ ‫ی ده‌س���تبه‌كاربوونتدا‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كات ‌‬ ‫له‌و كار‌ه نایاس���اییه‌‪ ،‬بۆ لێپرسینه‌وه‌ت‬ ‫نه‌كردووه‌؟‬ ‫ئه‌حمه‌د زه‌رداوی‪ :‬ناتوانم لێپرسینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌پێش���وی خۆم بك���ه‌م‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م م���ه‌رز‌ه پێش���تر به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ده‌سه‌اڵت ‌ه ‌‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تا ب��� ‌ه م���ن دراوه‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫گشتیم به‌س���ه‌ر هه‌موو داموده‌زگاكان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌موكورتیی���ه‌ك هه‌بێت‌و‬ ‫ی قبوڵناكه‌ین‌و‬ ‫پێیبزانم له‌به‌رپرس���ه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ین‌و سه‌رو ‌‬ ‫لێپرسینه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆیشی ئاگادار ده‌كه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێ دوا ‌‬ ‫ی هه‌وڵیانداو‌ه‬ ‫ی س���وته‌مه‌ن ‌‬ ‫ته‌نكه‌رێك��� ‌‬ ‫ی ته‌نكه‌ره‌كانیانه‌و‌ه‬ ‫به‌نایاسایی له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی شۆفڵ ره‌وانه‌ی‬ ‫كه‌لوپه‌ل‌و كه‌ره‌ست ‌ه ‌‬

‫ فۆتۆ‪ :‬کاوه‌‬ ‫چه‌ند ئۆتۆمبێلێکی بارهه‌ڵگر له‌مه‌رزی په‌روێزخان‬ ‫ی په‌روێزخان‪،‬‬ ‫ئێران بك���ه‌ن له‌م���ه‌زر ‌‬ ‫له‌الیه‌ن پۆلیس���ی مه‌رزه‌كه‌و‌ه رێگه‌یان‬ ‫ی‬ ‫لێگیراوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر به‌ڕێوه‌به‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی دورخراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫پۆلیس له‌سه‌ر ‌‬ ‫وابوو؟‬ ‫ئه‌حمه‌د زه‌رداوی‪ :‬بڕوام وا نیی ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫وابێت‪ ،‬راس���ت ‌ه ته‌نكه‌ر گیراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ناماقوڵیان‬ ‫ئه‌و ته‌نكه‌ران ‌ه دیار‌ه ش���ت ‌‬ ‫ك���ردووه‌‌و لێپرس���ینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ���دا‬ ‫كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم باس له‌وه‌ش ده‌كرێت‬ ‫ی ش���ۆفڵ‬ ‫ی كه‌لوپه‌ل��� ‌‬ ‫ئاودیوكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌مه‌رز ‌‬ ‫ی س���وته‌مه‌ن ‌‬ ‫له‌ناو ته‌نكه‌ر ‌‬ ‫په‌روێزخان كۆمه‌ڵێك كه‌سی بااڵده‌ست‌و‬ ‫به‌رپرس���ی حیزبی له‌پش���ته‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫باره‌یه‌و‌ه چی ده‌ڵێی‌؟‬ ‫ئه‌حم���ه‌د زه‌رداوی‪ :‬ی���ه‌ك ك���ه‌س‬ ‫له‌پشتیه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌رز ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ژماره‌یه‌ك كارمه‌ند ‌‬ ‫په‌روێزخ���ان بڕوانامه‌كه‌یان س���اخت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئاشكرابوونیان له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ده‌رچوو‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵیاندا‬ ‫دوو ساڵدا‪ ،‬لێپرس���ینه‌و‌ه ‌‬ ‫نه‌كراوه‌ ئه‌مه‌ بۆ؟‬ ‫ئه‌حمه‌د زه‌رداوی‪ :‬ئه‌وه‌ش پێش من‬ ‫ی نییه‌‌و‬ ‫بووه‌‪ ،‬هیچ زانیارییه‌كم له‌سه‌ر ‌‬ ‫ته‌نها بیستومه‌‪ ،‬ده‌بێت لێپرسینه‌وه‌یان‬

‫له‌گه‌ڵ بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی باڵوبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم دوا ‌‬ ‫ی بڕوانامه‌كانیان له‌ئاوێنه‌دا‬ ‫ساخته‌بوون ‌‬ ‫ئه‌و ژمار‌ه كارمه‌ند‌ه دران به‌دادگا‪ ،‬هیچ‬ ‫به‌دواداچونێكی‌ دیكه‌تان كردووه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ئه‌حمه‌د زه‌رداوی‪ :‬ناكرێت به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ده‌رواز‌ه هه‌م���وو ش���تێك ب���كات‌و‬ ‫به‌ورده‌كاریه‌كانیاندا بچێت ‌ه خواره‌و‌ه بۆ‬ ‫ئیش���كردن‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ر ته‌نها ده‌توانێت‬ ‫ی بكات‪،‬‬ ‫ی هه‌موو داموده‌زگاكان ‌‬ ‫ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و كارمه‌ندان ‌ه پێش من بوو‬ ‫بابه‌ت ‌‬ ‫راس���ت ‌ه ش���تی وابووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئایا بۆ‬ ‫لێپرسینه‌و‌ه نه‌كراو‌ه یان كراو‌ه ئه‌وه‌یان‬ ‫من بێئاگام لێی‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت تائێستا نه‌توانراو‌ه‬ ‫ئ���ه‌و س���ێ فه‌رمانب���ه‌ر‌ه ده‌س���تگیر‬ ‫ی زیاتر‬ ‫بكرێت ك ‌ه تۆمه‌تب���اران به‌بردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داهات��� ‌‬ ‫له‌ملی���ار‌و نیوێ���ك دین���ار ‌‬ ‫ی په‌روێزخان ك ‌ه ئه‌وه‌ش له‌پاش‬ ‫مه‌رز ‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌و وردبینیك���ردن له‌الیه‌ن‬ ‫دیوانی‌ چاودێری داراییه‌وه‌ ده‌ركه‌وت؟‬ ‫ئه‌حم���ه‌د زه‌رداوی‪ :‬له‌ڕۆژنامه‌كان���دا‬ ‫بیستومه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه حكومه‌ت هه‌یه‌‌و‬ ‫ی خ���ۆی هه‌ق��� ‌ه بیجوڵێنێ���ت‬ ‫ده‌زگا ‌‬ ‫لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ق نیی ‌ه وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬

‫ده‌روازه‌ك��� ‌ه ئێ���وه‌ش ئ���ه‌و كه‌یس��� ‌ه‬ ‫بجوڵێنن؟‬ ‫ئه‌حم���ه‌د زه‌رداوی‪ :‬ئ���ه‌و كات ‌ه من‬ ‫ی ئێر‌ه نه‌بووم‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر له‌م‬ ‫به‌رپرس ‌‬ ‫ی من دان���راوم ته‌حه‌دا ده‌كه‌م‌و‬ ‫ماوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌رپرسیارم له‌و كه‌موكورتیان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫یان ئه‌گه‌ر یه‌ك دینار دزرا بێت له‌مه‌رز ‌‬ ‫په‌روێزخان من به‌رپرسیارم لێی‪.‬‬ ‫ی به‌پێ���ی دۆكۆمێنتێك‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ ‌ه ‌‬ ‫ی (‪ )19‬نۆزد‌ه‬ ‫گوم���ان له‌خه‌رجكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌رز ‌‬ ‫ی داهات ‌‬ ‫ی رۆژان ‌ه ‌‬ ‫ملیۆن دینار ‌‬ ‫په‌روێزخ���ان ده‌كرێ���ت ك��� ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ی كه‌الره‌و‌ه وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ش���اره‌وان ‌‬ ‫باره‌یه‌و‌ه چی ده‌ڵێیت؟‬ ‫ئه‌حم���ه‌د زه‌رداوی‪ :‬ده‌توانن خۆتان‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه بكه‌ن بۆ كوێ رۆش���تووه‌‌و‬ ‫ك���ێ وه‌ریگرت���ووه‌‪ ،‬ئێس���تا پاره‌یه‌ك‬ ‫وه‌ربگیرێت لێره‌‪ ،‬ده‌بێت ئاگام لێبێت‪،‬‬ ‫ده‌ڕوات ب���ۆ كوێش ده‌بێ���ت ئاگام لێی‬ ‫بێت‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه پێش من بووه‌‌و پار‌ه لێر‌ه‬ ‫ی‬ ‫كۆكراوه‌ته‌وه‌‌و رۆش���توو‌ه بۆ شاره‌وان ‌‬ ‫ی ت���ر‪ ،‬من ئاگام‬ ‫ی���ان بۆ هه‌ر كوێیه‌ك ‌‬ ‫لێ نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هیچ لێپرسینه‌وه‌یه‌كت كردوو‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر كه‌موكورتی‌‌و گه‌نده‌ڵی له‌مه‌رز ‌‬ ‫په‌روێزخان؟‬

‫ئه‌حم���ه‌د زه‌رداوی‪ :‬دی���ار‌ه ه���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێك دێت ‌ه ئه‌م مه‌رز‌ه به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫خ���ۆی هه‌ی���ه‌‪ ،‬منی���ش به‌رنامه‌یه‌كم‬ ‫ی منیش یه‌كه‌مجار‬ ‫داڕشتووه‌‪ ،‬به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌و كه‌موكورتی‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫نه‌هێشت ‌‬ ‫ش���یرینی‌‌و ئه‌وان��� ‌ه بوو‌ه ك ‌ه پێش���تر‬ ‫له‌مه‌رزه‌كه‌دا هه‌بووه‌‌و ئێستا بنه‌بڕمان‬ ‫كردووه‌‌و نه‌مانهێشتووه‌‪ ،‬به‌ته‌حه‌داشه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ساڵ‌و‬ ‫ده‌ڵێم هه‌ر كه‌سێك له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌و‌ه ‌‬ ‫ی لێره‌م‪ ،‬هه‌ر شتێك ‌‬ ‫دوو مانگ ‌ه ‌‬ ‫بیستبێت من به‌رپرسیارم لێی‪.‬‬ ‫ی په‌روێزخان بۆ‬ ‫ی مه‌رز ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬داهات ‌‬ ‫كوێ ده‌ڕوات؟‬ ‫ی‬ ‫ئه‌حم���ه‌د زه‌رداوی‪ :‬ب���ۆ حكومه‌ت ‌‬ ‫عێراقی‪.‬‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫ی له‌م���او‌ه ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش��� ‌ه بودج ‌ه ‌‬ ‫ی خانه‌قین داوا ‌‬ ‫قه‌زا ‌‬ ‫ی ده‌ك���رد به‌هۆی‬ ‫ی په‌روێزخان ‌‬ ‫م���ه‌رز ‌‬ ‫ی مه‌رزه‌ك ‌ه س���ه‌ر ب���ه‌و ناوچه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ماوه‌ی���ه‌ك ناكۆك���ی كه‌وت ‌ه‬ ‫ی ك���ه‌الر‌و خانه‌قین‪،‬‬ ‫نێوان ش���اره‌وان ‌‬ ‫ی وه‌زاریش ده‌بێت‬ ‫به‌پێ���ی فه‌رمانێك��� ‌‬ ‫ی په‌روێزخان بۆ‬ ‫ی مه‌رز ‌‬ ‫ی گه‌راج ‌‬ ‫داهات ‌‬ ‫ی خانه‌قین خه‌رج بكرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ش���اره‌وان ‌‬ ‫كار به‌و بڕیاره‌ ناكرێت؟‬ ‫ئه‌حمه‌د زه‌رداوی‪ :‬بێ خه‌برم لێی‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫هاوكات له‌گه‌ڵ كشانه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكادا له‌عێراق كه‌شێكی‌ بێمتمانه‌یی‌‌و‬ ‫گومانكردن باڵ به‌سه‌ر الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‌ عێراق‌و پێكهاته‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫ئاینییه‌كانی‌ ئه‌م واڵته‌دا ده‌كێشێت‪ .‬له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردووشدا سه‌رباری‌ هه‌وڵی‌‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ته‌قینه‌وه‌ له‌ناوچه‌ی‌ سه‌وزی‌ به‌غدا‪ ،‬له‌چه‌ند ناوچه‌یه‌كیتری‌ عێراق‬ ‫بۆشایی‌ ئه‌منی‌ دروستبووه‌‌و مه‌ترسی‌ سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كانیش‬ ‫له‌ئارادایه‌‪.‬‬

‫حكومه‌تی‌ عێراق‌و سندوقی‌ نه‌ختی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ له‌سه‌ر كێشه‌كانی‌ بودجه‌ی‌‬ ‫‪ 2012‬گه‌شتونه‌ته‌ رێككه‌وتن‌و به‌شێك له‌بڕگه‌و ته‌رخانكردنه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫بودجه‌یه‌‪ ،‬به‌پێی‌ پێوه‌ر‌و ستانداردی‌ دارایی‌ ئه‌م سندوقه‌یه‌ كه‌ خۆی‌‬ ‫له‌زیادكردنی‌ بودجه‌ی‌ به‌گه‌ڕخستن‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ بودجه‌ی‌ به‌كاربردندا‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬بڕیاریشه‌ له‌م چه‌ند رۆژه‌دا بودجه‌كه‌ له‌حكومه‌ته‌وه‌ بگاته‌‬ ‫په‌رله‌مان بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌ر له‌هاتنی‌ ساڵی‌ نوێ تاوتوێ بكرێ‪.‬‬

‫ئوسامه‌ جه‌میل‪ :‬په‌رله‌مانی‌ كوردستان خۆی‌ ئیفلیجه‌‌و په‌كیكه‌وتوو‌ه‬ ‫چۆن ده‌توانێت مه‌رجه‌ع بێت‌و كێشه‌ی‌ نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا چاره‌سه‌ر بكات‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫له‌م دیداره‌ی‌ ئاوێنه‌دا په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫لیستی‌ یه‌كگرتوو‪ ،‬ئوسامه‌ جه‌میل‬ ‫له‌باره‌ی‌ هه‌ندێك پرسی‌ نێوان به‌غدا‌و‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‌و په‌یوه‌ندی‌ لیستی‌‬ ‫یه‌كگرتوو ئیئتیالفی‌ كوردییه‌وه‌‬ ‫ده‌دوێت‪.‬‬

‫سه‌رئێس���قان گه‌نده‌ڵب���وون‪ ،‬هه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ هه‌بوو‪ ،‬له‌ناو ئه‌و ده‌س���ته‌یه‌‬ ‫هه‌ب���وو"‪ ،‬به‌اڵم كاتێك كار هاته‌ س���ه‌ر‬ ‫ده‌نگدان‪ ،‬هه‌م���وو ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫قه‌ناعه‌تیان بۆ دروس���تبوو كه‌وا فه‌ره‌ج‬ ‫حه‌یده‌ری‌‌و ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵیدان له‌ناو‬ ‫كۆمسیۆن متمانه‌یان لێوه‌ر بگیرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان هاتنه‌ سه‌ر‬ ‫خ���ه‌ت له‌پێ���ش هه‌موش���یانه‌وه‌ ئه‌یاد‬ ‫ع���ه‌الوی‌‪ ،‬كه‌ چه‌ندین س���اڵه‌ ش���ه‌ڕی‌‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات عێراق گه‌نده‌ڵه‌‌و پێویس���ته‌‬ ‫ئه‌و حكومه‌ته‌ بگۆڕدرێت‌و حكومه‌تێكی‌‬ ‫دادپه‌روه‌ر دامه‌زرێت‪ ،‬به‌اڵم تائێستا یه‌ك‬ ‫رۆژ ئاماده‌ی‌ په‌رله‌مان نه‌بووه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئ���ه‌و رۆژه‌ خۆی‌ ئاماده‌بوو گوش���اری‌‬ ‫خسته‌ سه‌ر لیس���ته‌كه‌ی‌ كه‌ ده‌نگبده‌ن‬ ‫دژی‌ لێسه‌ندنه‌وه‌ی‌ متمانه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاسا ئه‌وه‌ی‌ ته‌رحكرد بوو كه‌‬ ‫متمانه‌یان لێوه‌ر بگیرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌شی‌ كه‌ ئه‌و شانده‌ی‌ هاتن‬ ‫بۆ به‌غدا نوێنه‌رانی‌ كوردیان تۆمه‌تباركرد‬ ‫كه‌ كه‌مته‌رخه‌مبوون ل���ه‌كاری‌ خۆیان‪،‬‬ ‫باشه‌ لێكدانه‌وه‌ی‌ ئێوه‌ چییه‌؟ ئوسامه‌‬ ‫جه‌می���ل وت���ی‌ "ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌مته‌رخه‌م‬ ‫بووبێت ئه‌و كه‌سانه‌ن كه‌ له‌ده‌زگاكانی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ن‪ ،‬واته‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌ناو‬ ‫حكومه‌ت���ن ك���ه‌ جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران‌و وه‌زی���ره‌كان‌و‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌ناو ده‌زگا س���ه‌ربازییه‌كانن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئێم���ه‌ وه‌ك ئه‌ن���دام په‌رله‌مان‬ ‫ل���ه‌دوورو نزیكه‌وه‌ ئاگامان له‌وه‌زعه‌كان‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ تائێستا له‌گه‌ڵ وه‌زیره‌كان‬ ‫دانیشتنمان نه‌بووه‌‌و ئاگاداری‌ هیچیان‬ ‫نه‌بووین‪ ،‬ئێمه‌ ‪ 3‬تا ‪ 4‬جار دانیشتووین‬ ‫ئه‌ویش ته‌نه���ا بۆ نانخ���واردن بووه‌"‪.‬‬

‫ناوب���راو له‌میان���ه‌ی‌ ئ���ه‌م دی���داره‌دا‬ ‫رونیك���رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌دای‌ س���ه‌رجه‌م الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬له‌ناو ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران‪ ،‬له‌ڕووی‌ قس���ه‌كردنه‌وه‌ هیچ‬ ‫كه‌م‌و كورتییه‌كی نییه‌‪ ،‬به‌اڵم گرفته‌كه‌‬ ‫له‌وه‌دایه‌ ئه‌و په‌رله‌م���ان‌و حكومه‌ته‌ی‌‬ ‫عێراق‌و ته‌نانه‌ت ده‌زگا قه‌زاییه‌كانیش‌و‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆكانیش س���ه‌رجه‌میان ب���ه‌‬ ‫ته‌وافوقی‌ سیاس���ی‌ دروستبوون‌و "تاكه‌‬ ‫كێش���ه‌‌و گرفتیش له‌ب���ه‌رده‌م خه‌ڵكی‌‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ عێ���راق بێ���ت ته‌وافوقی‌‬ ‫سیاس���یه‌‪ ،‬ك���ه‌ هه‌موو مه‌س���ه‌له‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ر بڕیوه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫هه‌موو هه‌نگاوێك بۆ به‌ره‌و پێش���چوون‬ ‫به‌ته‌وافوق له‌بارده‌برێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان به‌شدارن له‌په‌رله‌مان‬ ‫ب���ه‌ رێ���گای‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌مان‬ ‫ش���ێوه‌ش به‌ش���دارن له‌دروس���تكردنی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقی‌‪ ،‬ه���ه‌ر الیه‌نێك له‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ به‌قه‌د ئه‌و كورسی‌و ده‌سه‌اڵته‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌ت���ی‌ تێ���وه‌ گالوه‌ له‌گه‌نده‌ڵ���ی‌‪،‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ عه‌ره‌بیش هه‌یه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"دامپۆش���ه‌‪ ،‬ت���ا داتپۆش���م"‪ .‬ناوبراو‬ ‫نمون���ه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ هێنایه‌وه‌ ك���ه‌ كاتێك‬ ‫وه‌زیرێ���ك له‌به‌ر گه‌نده‌ڵی‌ ده‌س���تگیر‬ ‫ده‌كرێ���ت له‌لیس���تی‌ ده‌وڵه‌تی‌ یاس���ا‪،‬‬ ‫كاتێك په‌رله‌مان بانگهێش���تی‌ ده‌كات‌و‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ده‌كرێت هه‌موو‬ ‫ش���ته‌كان روون ده‌بێته‌وه‌ كه‌ گه‌نده‌ڵه‌‌و‬ ‫پێویسته‌ نه‌مێنێت‌و بدرێته‌ دادگا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫الیه‌نیتری‌ سیاس���ی‌ هه‌ر له‌ناو لیستی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاس���ا دێته‌ سه‌ر خه‌ت‌و به‌و‬ ‫الیه‌نان���ه‌ ده‌ڵێت فاڵن���ه‌ وه‌زیری‌ تۆش‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ه‌‌و ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی‌ م���ن بده‌یته‌ هه‌روه‌ها وتیش���ی‌ "ئه‌و شانده‌ی‌ هاتن‬ ‫دادگا ئ���ه‌وا منیش ئ���ه‌وه‌ی‌ تۆ ده‌ده‌م ب���ۆ م���اوه‌ی‌ كاتژمێرێك له‌گ���ه‌ڵ ئێمه‌‬ ‫دانیشتن‌و وتیان هه‌ندێك شت گۆڕاوه‌‪،‬‬ ‫دادگا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌وه‌ی‌ خس���ته‌ڕوو ك���ه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك به‌رپرسه‌كانی‌ كورد‬ ‫كۆمس���یۆنی‌ ب���ااڵی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان له‌به‌غدا ئاگایان له‌یه‌كتر نییه‌"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌الیه‌ن لیس���تی‌ ده‌وڵه‌تی‌ له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ بۆچی‌ ئه‌مه‌ وایه‌؟‬ ‫یاس���ا لێپرس���ینه‌وه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ كرا "تا ئوس���امه‌ جه‌میل ده‌ڵێت "من پێموایه‌‬

‫دوو حیزبی‌ ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫له‌خه‌می‌ ئه‌وه‌دان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بودجه‌ك ‌ه بێته‌ هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان‌و وه‌ریبگرن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و نه‌وته‌ی‌ له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان هه‌ی ‌ه‬ ‫بیفرۆشن‌و گرفتیان بۆ‬ ‫دروست نه‌بێت‬

‫خه‌می‌ گه‌وره‌ی‌ به‌رپرسانی‌ بااڵی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان خه‌می‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫كێش���ه‌كان نییه‌‪ ،‬خه‌می‌ ئه‌وان ته‌نها‌و‬ ‫ته‌نها خه‌م���ی‌ ئاب���وری‌‌و بازرگانییه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باسی‌ له‌وه‌شكرد "دوو حیزبی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدار له‌خه‌م���ی‌ ئ���ه‌وه‌دان كه‌‬ ‫بودجه‌ك���ه‌ بێته‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫وه‌ریبگرن‪ ،‬ئ���ه‌و نه‌وت���ه‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان هه‌یه‌ بیفرۆش���ن‌و گرفتیان‬

‫وه‌ك ئه‌ندام په‌رله‌مان ئاگامان‬ ‫له‌وه‌زعه‌كان نییه‌‪ ،‬چونكه‌ تائێستا‬ ‫له‌گه‌ڵ وه‌زیره‌كان دانیشتنمان نه‌بووه‬ ‫بۆ دروس���ت نه‌بێت‪ ،‬بۆ مه‌س���ه‌له‌كانی‌‬ ‫وه‌كو م���ادده‌ی‌ ‪‌140‬و پێش���مه‌رگه‌ زۆر‬ ‫كێش���ه‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر به‌مشێوه‌یه‌ش‬ ‫بمێنێت���ه‌وه‌ به‌الیان���ه‌وه‌ گرنگه‌"‪ .‬دواتر‬ ‫ئه‌وه‌ی خسته‌ڕوو كاتێك نوری‌ مالیكی‌‬ ‫ئ���ه‌و مه‌س���ه‌النه‌ ده‌وروژێنێ���ت ئه‌وان‬ ‫هاواریان لێ هه‌ڵده‌س���تێت‌و راسته‌وخۆ‬

‫به‌ره‌و به‌غدا دێن‪" ،‬هاتنی‌ ئه‌و ش���انده‌‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێش���ه‌كان نه‌بوو‪،‬‬ ‫به‌ق���ه‌ده‌ر ئه‌وه‌ی‌ ب���ۆ یه‌كالیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ن���ه‌وت‌و غاز ب���وو"‪ .‬ئوس���امه‌ جه‌میل‬ ‫وتیش���ی‌ "نوری‌ مالیكی‌ خۆی‌ به‌ده‌ست‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك كێش���ه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫جارێ‌ نۆره‌ی‌ كورد نه‌هاتووه‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كالیی بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نوێنه‌ران‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ش ده‌كات هه‌ر گرفتێك‬ ‫له‌نێوان الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‪ ،‬یان كورد‌و‬ ‫به‌غدا له‌ڕێگای‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ سیاسی‌‬ ‫ئ���ه‌و دوو حیزبه‌ چاره‌س���ه‌ر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫واته‌ له‌یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‪ ،‬كه‌ كه‌س���انێك‬ ‫دێ���ن بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێش���ه‌كان‬ ‫له‌وانه‌یه‌ نه‌ئه‌ندام���ی‌ په‌رله‌مان بن‌و نه‌‬ ‫له‌حكوم���ه‌ت ‪-‬یش‪ ،‬پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی‌ تریش له‌عێ���راق له‌وانه‌یه‌‬ ‫كه‌س���ێكیان دانابێ���ت له‌په‌رله‌م���ان‌و‬ ‫حكوم���ه‌ت به‌الیانه‌وه‌ زۆر گرنگ نه‌بێت‬ ‫چی ده‌كات‌و چی‌ ناكات‪ ،‬ته‌نها ئه‌وه‌یان‬ ‫به‌الوه‌ گرنگه‌ ئه‌و كه‌سه‌ راپۆرتی‌ خۆی‌‬ ‫بگه‌یه‌نێت به‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ حیزبه‌كه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌ساڵی‌ ‪ 2004‬كه‌ حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫دامه‌زراوه‌ تائێس���تا هیچ مه‌س���ه‌له‌یه‌ك‬ ‫له‌ناو په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت چاره‌س���ه‌ر‬ ‫نه‌ك���راوه‌‪ ،‬به‌ڵك���و له‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫حیزب���ه‌كان چاره‌س���ه‌ری‌ كێش���ه‌كان‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئیتیالفی‌ كوردس���تانی‌‪-‬ش‬ ‫كه‌ یه‌كگرت���وو ئه‌ندامه‌ تێی���دا ده‌ڵێت‬

‫"ت���ا ئێس���تا هی���چ كۆبونه‌وه‌یه‌كمان‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌ كۆده‌بێته‌وه‌ ته‌نها‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كانی‌ عێراق‪-‬ن‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫د‪.‬رۆژ س���ه‌رۆكی‌ ئیتیالفه‌كه‌یه‌‌و هه‌موو‬ ‫حیزبه‌كانیش نوێنه‌ری���ان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا هیچ كۆبونه‌وه‌یه‌ك نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ مان���ه‌وه‌ی‌ یه‌كگرتووی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ له‌ن���او ئیتیالف���ی‌ كوتل���ه‌‬ ‫كوردس���تانیه‌كان‪ ،‬ئوس���امه‌ جه‌می���ل‬ ‫باس���له‌وه‌ده‌كات كه‌ یه‌كگرت���وو له‌ناو‬ ‫ئیتیالف���ی‌ كوتله‌ی‌ كوردس���تانی‌ بێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ باش���تره‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ رای‌ منیش‬ ‫بكه‌ن دێنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌گه‌ری‌‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌یه‌ دوای‌ ئه‌و رووداوه‌ی‌ بادینان‬ ‫یه‌كگرتوو له‌ئیتیالفه‌كه‌ بێـته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ "هیچ پاساوێك نه‌ماوه‌ بۆ مانه‌وه‌‬ ‫له‌ئیتیالفه‌ك���ه‌ دوای‌ ئ���ه‌و رووداوانه‌ی‌‬ ‫بادین���ان‪ ،‬ت���ۆ به‌هه‌موو ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌چیته‌ پێش‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ویش به‌ هه‌موو‬ ‫شێوه‌یه‌ك سه‌ركوتت ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌و كێش���انه‌ی‌ ل���ه‌م دواییه‌‬ ‫دروس���تبوو له‌نێوان حكومه‌تی‌ به‌غدا‌و‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬كه‌ ئای���ا ئه‌مه‌‬ ‫چۆن دروستبووه‌؟ ئوسامه‌ وتی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی‌ عێراق كێشه‌كان‬ ‫نه‌جوڵێنن‪ ،‬كورد خۆی‌ هیچ ناجوڵێنێت‌و‬ ‫یاری‌ ب���ه‌ ئاگر ناكات‪ ،‬چونكه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌یه‌‌و به‌ده‌س���تیان ده‌گات‌و هه‌ر‬ ‫ش���تێكیتریش هه‌بێت به‌ش���ی‌ خۆیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆ مه‌س���ه‌له‌ی‌ چاره‌نوسسازیش‬ ‫كورد خۆی‌ ده‌نگ ناكات"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نوێنه‌ران‬ ‫جه‌خ���ت له‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ ل���ه‌ڕووی‌‬ ‫راگه‌یاندن‌و باسكردن له‌كۆڕ‌و كۆبونه‌وه‌‌و‬ ‫مێزگرده‌كاندا باس���ی‌ م���ادده‌ی‌ ‪‌140‬و‬ ‫كێشه‌ هه‌ڵپه‌سێردراوه‌كان ده‌كرێت وه‌كو‬ ‫قسه‌ هیچ ك ‌هم‌و كوڕییان نه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ن���گاوی‌ پراكتیكی‌ نه‌ن���راوه‌‌و نانرێت‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێستا هه‌یه‌ له‌به‌غدا نه‌خشه‌ بۆ‬ ‫داڕێژراوه‌ له‌الی���ه‌ن یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت وه‌زعه‌كه‌ به‌مشێوه‌ گوزه‌ر بكات‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌تاكو ئێستا له‌گه‌ڵ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستانیش دانه‌نیشتووین بۆ پرس‌و‬ ‫راگۆڕینه‌وه‌‌و مه‌سه‌له‌ چاره‌نوسسازه‌كان‬ ‫بۆیه‌ هه‌ر ئاگاشمان له‌یه‌كتر نییه‌و وتی‌‬ ‫"په‌رله‌مانی‌ كوردستان خۆی‌ ئیفلیجه‌‌و‬ ‫په‌كیكه‌وتووه‌‪ ،‬چۆن ده‌توانێت مه‌رجه‌ع‬ ‫بێت‌و كێش���ه‌ی‌ نێوان هه‌رێ���م‌و به‌غدا‬ ‫چاره‌سه‌ر بكات"‪.‬‬

‫سیستمه‌ تازه‌كه‌ی‌ موچه‌ی‌ عێراق زۆر گۆڕانكاریی‌ له‌خۆ ده‌گرێت‬ ‫موچه‌ی‌ ئه‌ندازیار‬ ‫له‌هه‌ندێك‬ ‫وه‌زاره‌ت شه‌ش‬ ‫قاتی‌ هاوتاكانیان ‌ه‬ ‫له‌وه‌زاره‌ته‌كانیتر‬

‫گه‌نده‌ڵی‬

‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫لیژنه‌ داراییه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫سه‌رقاڵی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ جیاوازیی‌ زۆری‌‬ ‫موچه‌‌و ده‌رماڵه‌ی‌ نێوان فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫عێراقه‌‌و له‌میانه‌ی‌ به‌دواداچونیشدا‬ ‫چه‌ندین نادادی‌‌و جیاوازیی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫له‌سیستمی‌ گشتیی‌ موچه‌ له‌عێراق‬ ‫ده‌ستنیشانكردووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ لێدوانی‌ ژماره‌ی����ه‌ك په‌رله‌مانتار ‌ی‬ ‫لیژن����ه‌ی‌ دارای����ی‌ په‌رله‌مانی‌ عێ����راق بۆ‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌كی‌ بچوككراوه‌‌و پس����پۆڕ‬

‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‪ ،‬سه‌رقاڵ ‌ی‬ ‫پێداچونه‌وه‌‌و چاكسازیكردنن له‌سیستمی‌‬ ‫موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانب����ه‌ران‌و له‌میان����ه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫پێداچونه‌وه‌یه‌ش����دا س����اڵی‌ داهات����وو‬ ‫گۆڕانكاریی‌ به‌س����ه‌ر موچه‌ی‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫‪ 5‬ملیۆن فه‌رمانبه‌ردا دێت له‌سه‌رانسه‌ری‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و زانیاریانه‌ش����ی‌ ئاوێن����ه‌‬ ‫له‌س����ه‌رچاوه‌ی‌ جیاجی����ای‌ بڕواپێكراوه‌وه‌‬ ‫ك����ۆی‌ كردوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌م لیژنه‌ی����ه‌ كه‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك پس����پۆڕی‌ بیانیی����ان تێدایه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵێ����ك كه‌موكوڕی����ی‌ بنه‌ڕه‌تیی����ان‬ ‫له‌سیستمی‌ موچه‌دا دیاریكردوه‌ له‌وانه‌ش‪:‬‬

‫پاكه‌وانێك له‌ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫مانگان����ه‌ دوو ملیۆن دین����ار وه‌رده‌گرێت‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ مامۆس����تایه‌ك له‌باشترین حاڵه‌تدا‬ ‫موچه‌كه‌ی‌ ناگاته‌ ملیۆنێك دینار‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ره‌خنه‌شیان له‌وه‌ گرتووه‌ كه‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫پله‌كانی‌ ‪ 10،9،8‬له‌عێراق موچه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫كه‌م وه‌رده‌گ����رن‌و موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ری‌‬ ‫پل����ه‌ ‪ 10‬ده‌وروبه‌ری‌ ‪ 140‬هه‌زار دیناره‌ كه‌‬ ‫به‌شی‌ ‪ 4‬رۆژ ژیانی‌ خێزانێك ناكات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیاریانه‌ی‌ له‌به‌رده‌ستدان‪ ،‬بۆ‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردنی‌ ئه‌م جیاوازیانه‌ش لیژنه‌‬ ‫داراییه‌كه‌ پێشنیازی‌ داهێنانی‌ ده‌رماڵه‌ی‌‬ ‫گران����ی‌ گوزه‌رانی‌ ك����ردووه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬

‫فه‌رمانب����ه‌ره‌ی‌ ئه‌مس����اڵ ملیۆنێك موچ ‌ه‬ ‫وه‌رده‌گرێ����ت‪ ،‬ره‌نگ����ه‌ س����اڵی‌ داهات����وو‬ ‫ملیۆنه‌ك����ه‌ هیچ����ی‌ ئه‌وتۆی‌ ب����ۆ نه‌كات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس����ت به‌زیادكردن����ی‌ ده‌رماڵه‌ی‌‬ ‫گرانیی‌ نرخ ده‌كات‪ .‬هه‌ر به‌پێی‌ داتاكانی‌‬ ‫لیژنه‌ك����ه‌ش مامۆس����تایه‌كی‌ زانك����ۆ كه‌‬ ‫بڕوانام����ه‌ی‌ دكتۆرا‌و ‪ 18‬س����اڵ خزمه‌تی‌‬ ‫هه‌بێ����ت‪ ،‬ملیۆنێ����ك‌و ‪ 850‬ه����ه‌زار دینار‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬كه‌چی‌ موچه‌ی‌ په‌یامنێرێكی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زی����ران‌و س����ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫كۆمار ده‌گات����ه‌ ‪ 3‬ملیۆن دینار‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌وه‌شیان بۆ ئاشكرابووه‌ له‌ناو ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران����ی‌ عێراق����دا هیچ حس����ابێك بۆ‬ ‫بڕوانام����ه‌ ناكرێت‌و ئ����ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ ئاماده‌یی‌ یان هاوتای‌ ئاماده‌یی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌خوێندن����گا ئاینیی����ه‌كان هه‌مان‬ ‫موچ����ه‌ی‌ هه‌ڵگرانی‌ بڕوانام����ه‌ی‌ دكتۆراو‬ ‫سه‌رووتریش وه‌رده‌گرێت‪ .‬هه‌روه‌ها ره‌خنه‌‬ ‫له‌وه‌ش گیراوه‌ ك����ه‌ ئه‌ژماركردنی‌ موچه‌‌و‬ ‫كرێ����ی بڕوانام����ه‌ له‌نێ����وان وه‌زاره‌تێك‌و‬ ‫یه‌كێكیت����ردا جیاوازیی‌ هه‌ی����ه‌‌و موچه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندازیار له‌هه‌ندێك وه‌زاره‌ت شه‌ش قاتی‌‬ ‫هاوتاكانیانه‌ له‌وه‌زاره‌ته‌كانیتر‪ .‬هه‌ر به‌پێی‌‬

‫پێداچونه‌وه‌كانی‌ ئه‌م لیژنه‌یه‌‪ ،‬ده‌ركه‌وتووه‌‬ ‫موچه‌‌و ده‌رماڵه‌ی‌ پزیشك له‌هی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫فه‌رمانبه‌رانیت����ر زیات����ره‌‌و به‌نمونه‌ وه‌ری‌‬ ‫بگری����ن پزیش����كی‌ دڵ ‪ %200‬ده‌رماڵ����ه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌‌و ه����ی‌ س����ڕكردن ‪‌ %100‬و ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫‪ 20‬س����اڵ خزمه‌تیان هه‌یه‌ جاری‌ وا هه‌یه‌‬ ‫موچه‌كه‌یان ده‌گاته‌ ‪ 4‬ملیۆن‌و ‪ 500‬هه‌زار‬ ‫دینار‪ ،‬به‌هه‌مانش����ێوه‌ش له‌ئه‌ژماركردنی‌‬ ‫ده‌رماڵ����ه‌ی‌ ترس����ناكیدا نادادی����ی‌ زۆر‬ ‫هه‌یه‌‌و ئه‌م ده‌رماڵه‌ی����ه‌ له‌ملیۆن‌و نیوێك‬ ‫دیناره‌وه‌ ده‌س����تپێده‌كات‌و هه‌ندێكجاریش‬ ‫ده‌گاته‌ ‪ 3‬ملیۆن دینار‪ .‬له‌مباره‌یه‌ش����ه‌وه‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ دارایی‌ عێراق‪ ،‬ش����ۆڕش‬ ‫حاجی‌ له‌لێدوانێكی‌ پێش����تردا بۆ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫رونكرده‌وه‌ «یه‌كێك له‌ئه‌رك‌و گرنگیپێدانه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی‌ ئه‌م لیژنه‌ تایبه‌ته‌ بریتییه‌‬ ‫له‌نه‌هێش����تنی‌ جیاوازی����ی‌ زۆری‌ نێ����وان‬ ‫موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانب����ه‌ران له‌سه‌رتاس����ه‌ری‌‬ ‫عێراق‌و نزیككردنه‌وه‌ی‌ ئاس����تی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫موچ����ه‌كان»‪ .‬ش����ۆڕش حاجی‌ وتیش����ی‌‬ ‫«جگه‌ له‌مووچه‌ ئه‌م لیژنه‌یه‌ كار بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات ده‌سته‌به‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و موچه‌ی‌‬ ‫خانه‌نشینی‌ بۆ س����ه‌رجه‌م ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫له‌كه‌رتی‌ تایبه‌تدا كار ده‌كه‌ن دابین بكات‬ ‫له‌داهاتوودا له‌پێناو ئه‌وه‌ی‌ گوشار له‌سه‌ر‬ ‫خه‌رج����ی‌ به‌كارهێن����ان كه‌مت����ر ببێته‌وه‌‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ گشتیی‌ ده‌وڵه‌ت»‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئ����ه‌و پێشنیازانه‌ش����ی‌ تائێس����تا‬ ‫له‌لیژن����ه‌ داراییه‌ك����ه‌ی‌ په‌رله‌ماندا كراون‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ری‌ زۆر هه‌یه‌ الن����ی‌ كه‌می‌ موچه‌ی‌‬ ‫خانه‌نش����ینی‌ بكرێت به‌ ‪ 300‬هه‌زار دینار‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ هانی‌ ده‌ستی‌ كار بدرێت زیاتر‬ ‫روو له‌كه‌رتی‌ تایبه‌ت‌و كۆمپانیاكان بكه‌ن‬ ‫وه‌ك له‌وه‌ی‌ چاویان له‌س����ه‌ر دامه‌زراندنی‌‬ ‫حكومیی‌ بێت‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫كه‌ربه‌ال‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫له‌گه‌ڵ ناوبردنیدا هه‌ست‌و هۆشی‌‬ ‫ملیۆنه‌ها مسوڵمانی‌ شیعه‌‬ ‫ده‌خرۆشێت‌و ساڵ له‌دوای‌ ساڵ‬ ‫ژماره‌ی‌ زیاره‌تكه‌رانی‌ ئه‌م پارێزگایه‌ش‬ ‫له‌ناوخۆ‌و ده‌ره‌وه‌ی‌ عێراق ژماره‌ی‌‬ ‫پێوانه‌یی‌ زیاتر تۆمار ده‌كات به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌مانگی‌ موحه‌ڕه‌م‌و مه‌راسیمی‌ تازێی‌‬ ‫عاشورادا‪.‬‬ ‫پارێزگای‌ كه‌ربه‌ال كه‌ له‌كه‌ربه‌الی‌ كۆن‌و‬ ‫كه‌رب���ه‌الی‌ ن���وێ پێكدێ���ت ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ناوه‌ڕاستی‌ عێراقه‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌وه‌شی‌‬ ‫ئارامگای‌ ئیمام حس���ێنی‌ كوڕی‌ عه‌لی‌‬ ‫كوڕی‌ ئه‌بوتالیب‌و عه‌باس‌و هاوه‌اڵنیانی‌‬ ‫تێدایه‌ كه‌ له‌ماجه‌رای‌ به‌ناوبانگی‌ ئه‌لته‌فدا‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪61‬ی‌ كۆچی‌ بوونه‌ قوربانی‌‪،‬‬ ‫به‌یه‌كێك له‌پیرۆزترین شاره‌كانی‌ تایفه‌ی‌‬ ‫شیعه‌ داده‌نرێت كه‌ زۆرینه‌ی‌ دانیشتوانی‌‬ ‫عێراق پێكده‌هێنن‪ .‬له‌م رۆژانه‌ش���دا كه‌‬ ‫مه‌راس���یمی‌ س���اڵیادی‌ ئه‌و ماجه‌رایه‌‬ ‫ده‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ملیۆنه‌ها كه‌س له‌عێراق‪،‬‬ ‫لوبنان‪ ،‬به‌حره‌ین‪ ،‬سوریا‪ ،‬هیندستان‪،‬‬ ‫پاكس���تان‌و ئێران‌و ته‌نانه‌ت رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫سعودیه‌شه‌وه‌ له‌هه‌وڵی‌ گه‌شتندان به‌م‬ ‫ش���اره‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌شداریی‌ له‌شیوه‌ن‌و‬ ‫تازێباری���ی‌ كوش���تنی‌ ك���وڕی‌ ئیمامی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ شیعه‌كان‌و كچه‌زای‌ پێغه‌مبه‌ری‌‬ ‫ئیسالم بكه‌ن‪.‬‬ ‫كه‌رب���ه‌ال ‪ 105‬كیلۆمه‌ت���ر له‌به‌غ���دای‌‬ ‫پایته‌خت���ه‌وه‌ دووره‌‌و له‌بیابانی‌ كه‌ناری‌‬ ‫رووباری‌ فوراتدایه‌‪ .‬ئه‌م شاره‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫سه‌ر هێڵی‌ درێژی‌ ‪40‬ـ ‪‌44‬و هێڵی‌ پانی‌‬ ‫‪31‬ـ ‪ ،33‬له‌باكوریه‌وه‌ پارێزگای‌ ئه‌نباری‌‬ ‫سوننه‌نشین‌و له‌باشوریشییه‌وه‌ نه‌جه‌فی‌‬ ‫پایته‌خت���ی‌ ئاین���ی‌ ش���یعه‌كان هه‌یه‌‌و‬ ‫له‌باكوریش���ه‌وه‌ پارێزگای‌ بابلی‌ تێكه‌ڵه‌‬ ‫له‌الیه‌نگران���ی‌ ه���ه‌ردوو مه‌زهه‌به‌ك���ه‌‪.‬‬ ‫مێ���ژووی‌ كه‌رب���ه‌ال ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫س���ه‌رده‌می‌ بابلیه‌كان‪ ،‬له‌سه‌رده‌می‌ به‌ر‬ ‫له‌ئیسالمیشدا گۆڕستانی‌ مه‌سیحیه‌كان‬ ‫ب���ووه‌‪ .‬به‌پێ���ی‌ هه‌ندێك س���ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫مێژوویی‪ ،‬ناوی‌ كه‌ربه‌ال به‌واتای‌ (نزیكی‌‬ ‫خودا) دێت (قرب االله‌) به‌اڵم شیعه‌كان‬ ‫ده‌یگێڕنه‌وه‌ بۆ وته‌یه‌كی‌ ئیمامی‌ عه‌لی‌‬ ‫ك���ه‌ گوایه‌ ده‌رب���اره‌ی‌ ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌‬ ‫وتبێتی‌ (ك���رب‌و بال‌ء) ب���ه‌ڕای‌ ئه‌وان‬ ‫ئه‌م���ه‌ش ئاماژه‌‌و پێش���بینیكردنی‌ ئه‌و‬ ‫رووداوه‌ تاڵ‌و ناخۆش���انه‌بووه‌ كه‌ دواتر‬ ‫له‌م شاره‌ روویداوه‌‌و جگه‌ له‌كوژرانی‌ ‪72‬‬ ‫كه‌س له‌بنه‌ماڵه‌ی‌ پێغه‌مبه‌ری‌ ئیسالم‌و‬ ‫یاوه‌رانی���ان بوو به‌هۆی‌ دابه‌ش���كردنی‌‬ ‫ئیسالم به‌سه‌ر هه‌ردوو ئاینزای‌ شیعه‌‌و‬ ‫سوننه‌‪.‬‬ ‫به‌درێژایی‌ س���ه‌رده‌مه‌ ئیس�ل�امییه‌كان‪،‬‬ ‫كه‌ربه‌ال جێگای‌ گرنگیپێدانی‌ سوڵتان‌و‬ ‫خه‌لیفه‌كان بووه‌‌و له‌سااڵنی‌ ‪1860‬دا بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار هێڵی‌ ته‌له‌گراف گه‌یه‌نراوه‌ته‌‬ ‫ئه‌م شاره‌‌و كه‌ربه‌ال په‌یوه‌ندیی‌ به‌جیهانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌وه‌ كردوه‌‪ .‬له‌سااڵنی‌ حوكمڕانی‌‬ ‫رژێمی‌ به‌عسیشدا شیعه‌كان نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫وه‌كو پێویست گرنگیی‌ به‌مه‌زارگه‌كانی‌‬ ‫ش���اره‌كه‌ بده‌ن‪ ،‬بۆیه‌ له‌گه‌ڵ رووخانی‌‬ ‫رژێمدا له‌نیس���انی‌ ‪ 2003‬لیژنه‌یه‌كی‌ بااڵ‬ ‫بۆ ئیداره‌ی‌ مه‌زارگه‌كانی‌ ئیمام حسێن‌و‬ ‫ئیم���ام عه‌باس���ی‌ ب���رای‌ پێكهێنران‌و‬ ‫له‌ماوه‌یه‌كی‌ كه‌میش���دا له‌ژێر چاودێریی‌‬ ‫ئایه‌توڵاڵ عه‌لی‌ سیس���تانی‌‌و مه‌رجه‌عه‌‬ ‫ئاینییه‌كانیت���ری‌ ش���یعه‌دا له‌عێ���راق‪،‬‬ ‫چه‌ندین پڕۆژه‌ی‌ گه‌وره‌ ئه‌نجامدران كه‌‬ ‫ئێس���تا رۆڵیان هه‌یه‌ له‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫توانای‌ كه‌ربه‌ال بۆ له‌خۆگرتنی‌ زۆرترین‬ ‫ژم���اره‌ی‌ زیاره‌تكه‌ران‪ .‬س���ه‌ره‌كیترین‬ ‫پڕۆژه‌ش روپۆشكردنی‌ قوببه‌‌و مه‌ناره‌ی‌‬ ‫م���ه‌زاری‌ ئیمام حوس���ێنه‌ ل���ه‌‪‌2008‬و‬ ‫روپۆشكردنی‌ مه‌زاری‌ ئیمام عه‌باسیشه‌‬ ‫به‌ئاڵت���ون ل���ه‌‪ .2010‬به‌پێ���ی‌ هه‌ندێك‬ ‫ئاماریش كه‌ جێگای‌ مش���تومڕن ته‌نها‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪2009‬دا له‌شاره‌كانیتری‌ عێراق‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵته‌وه‌ ‪ 55‬ملیۆن زیاره‌تكه‌ر‬ ‫له‌كاته‌ جیاجیاكاندا ش���اری‌ كه‌ربه‌الیان‬ ‫به‌س���ه‌ر كردوه‌ته‌وه‌‌و ئه‌مه‌ش چه‌ندین‬ ‫قاتی‌ ش���وێنه‌ پیرۆزه‌كانی‌ عه‌ره‌بستانی‌‬ ‫س���عودیه‌یه‌ (مه‌كك���ه‌‌و مه‌دین���ه‌) كه‌‬ ‫له‌وه‌رزی‌ حه‌ج���دا ده‌وروبه‌ری‌ ‪ 4‬ملیۆن‬ ‫حاج���ی‌ رووی‌ تێده‌ك���ه‌ن‌و ل���ه‌وه‌رزی‌‬ ‫عومره‌ی‌ پاریش���دا ‪ 5‬ملی���ۆن هاوواڵتی‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ س���عودیه‌ له‌م���اوه‌ی‌ ‪6‬ـ ‪7‬‬ ‫مانگ���دا ب���ۆ به‌جێهێنانی‌ رێوره‌س���می‌‬ ‫عومره‌ ش���اره‌كانی‌ مه‌ككه‌‌و مه‌دینه‌یان‬ ‫به‌سه‌ركرده‌وه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫موشتەری‪ ..‬تاچەند لەو گۆشتە دڵنیای کە دەیکڕی؟‬ ‫ئا‪ :‬یەحیا بەرزنجی‬ ‫رۆژانه‌ گۆشتێكی‌ زۆر له‌بازاڕه‌كانی‌‬ ‫سلێمانیدا ده‌بینرێت‪ ،‬تاچه‌ند موشته‌ری‌‬ ‫دڵنیا بێت له‌و گۆشته‌ی‌ كه‌ رۆژانه‌‬ ‫به‌كاری‌ ده‌هێنێت؟‪ ،‬له‌كاتی‌ بوونی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌موو جۆره‌ له‌گۆشت‪ ،‬هه‌ر له‌گۆشتی‌‬ ‫خۆماڵییه‌وه‌ بیگره‌ تاوه‌كو جۆره‌كانی‌‬ ‫گۆشتی‌ به‌ستوو‪ ،‬تاچه‌ند موشته‌ری‌‬ ‫له‌فێڵی‌ هه‌ندێك قه‌ساب قوتاربێت؟‪.‬‬ ‫كوشتارگه‌ی‌ قه‌ره‌گۆل‬ ‫كوش����تارگه‌ی‌ قه‌ره‌گۆل سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫سه‌ره‌كی‌ گۆشتی‌ زۆربه‌ی‌ قه‌سابخانه‌كانی‌‬ ‫ش����اری‌ س����لێمانی‌‌و ده‌وروبه‌ریه‌ت����ی‌ به‌‬ ‫ئیستیس����نای‌ هه‌ندێك شوێنی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫سلێمانی‌ كه‌ هێش����تا ئاژه‌ڵه‌كانیان له‌و‬ ‫كوش����تارگه‌یه‌ س����ه‌رنابڕن‪ ،‬له‌كاتێك����دا‬ ‫له‌و كوش����تارگه‌یه‌ تاڕاده‌یه‌ك كۆنترۆڵی‌‬ ‫باشی‌ ته‌ندروس����تی‌ ئاژه‌ڵه‌كان ده‌كرێت‬ ‫له‌الیه‌ن تیمی‌ پزیشكه‌كانی‌ ڤێرته‌رنه‌ری‌‬ ‫سلێمانییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر پزیش����كێك ده‌بین����ی‌ به‌دله‌یه‌كی‌‬ ‫س����ه‌رتادامان له‌به‌ر ئه‌كات‌و جزمه‌یه‌كی‌‬ ‫له‌پێدایه‌و ده‌كه‌وێت����ه‌ نێو ئه‌و ئاژه‌اڵنه‌‪،‬‬ ‫به‌ر له‌س����ه‌ربڕین‌و پاش س����ه‌ربڕینیش‬ ‫پشكنین بۆ ئاژه‌ڵه‌كان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫لێپرس����راوی‌ س����تافی‌ پزیش����كی‌‬ ‫كوشتارگه‌كه‌‪ ،‬دكتۆر ش����ااڵو عارف كه‌‬ ‫له‌نێو قه‌س����ابخانه‌ باس����ی‌ به‌شه‌كانی‌‌و‬ ‫چۆنیه‌ت����ی‌ راپه‌ڕاندن����ی‌ كاره‌كانیان����ی‌‬ ‫ده‌ك����رد‪ ،‬ده‌ڵێ����ت "ئه‌م قه‌س����ابخانه‌یه‌‬ ‫له‌ڕووی‌ كۆنترۆڵكردنی‌ نه‌خۆشییه‌كانه‌وه‌‬ ‫شتێكی‌ باش����ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئاژه‌ڵ‌ دوو جۆر‬ ‫پش����كنینی‌ بۆ ده‌كرێ����ت‪ ،‬كاتێك مۆری‌‬ ‫لێ����درا به‌ ته‌واوه‌ت����ی‌ به‌كارهێنه‌ر دڵنیا‬ ‫ده‌كه‌یته‌وه‌ له‌ته‌ندروس����تی‌ ئه‌و گۆشته‌‌و‬ ‫به‌كارهێنان����ی‌ ب����ۆ خواردن‪ ،‬س����ه‌ره‌تا‬ ‫له‌خانه‌ك����ه‌ ئاژه‌ڵ����ه‌كان بۆ م����اوه‌ی‌ ‪12‬‬ ‫كاتژمێر گل ئه‌درێته‌وه‌‌و ئاویان پێئه‌درێت‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ چ����ڕی‌ ئ����ه‌و به‌كتریایه‌ی‌‬ ‫تیایاندایه‌ كه‌م���� ‌ی بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬یان پله‌ی‌‬ ‫گه‌رم����ای‌ ئاژه‌ڵه‌كان كه‌مت����ر بكه‌ینه‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ له‌كاتی‌ گواس����تنه‌وه‌یدا توش����یان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬پاشان پش����كنین بۆ ئاژه‌ڵه‌كه‌‬ ‫ده‌كرێت كاتێك زیندووه‌‪ ،‬دواتر ده‌برێت‬ ‫بۆ س����ه‌ربڕین‪ ،‬له‌كاتی‌ كه‌وڵكردنیش����دا‬ ‫جارێكیتر ناوس����كی‌ ئاژه‌ڵه‌كه‌ پشكنینی‌‬ ‫بۆ ده‌كرێ����ت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ جگه‌ری‌‪ ،‬دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌پش����كنین ده‌رچوو‪ ،‬بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 24‬كاتژمێ����ر له‌ب����ه‌ڕاددا ده‌مێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و كات����ه‌ش س����تانداری‌ جیهانییه‌‪،‬‬ ‫به‌ب����ڕوای‌ من ئ����ه‌وه‌ به‌ش����ێكی‌ گرنگی‌‬ ‫كوشتارگه‌كه‌یه‌‪ ،‬به‌م هه‌نگاوه‌ ئاگاداری‌‬ ‫نیشانه‌كانی‌ دوای‌ س����ه‌ربڕین ده‌بین كه‌‬ ‫دوای‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ ره‌نگه‌ له‌سه‌ر ئاژه‌ڵه‌كه‌‬ ‫ده‌ركه‌وێت‪ .‬به‌نموونه‌ كاریگه‌ری‌ ده‌رمانه‌‬ ‫به‌كارهاتووه‌كانی‌ ئه‌و ئاژه‌ڵه‌‪ ،‬یان هه‌ندێ‌‬ ‫ئه‌نزیم له‌ناو ئاژه‌ڵه‌كه‌دا ده‌س����ت ده‌كه‌ن‬ ‫به‌ شیبوونه‌وه‌‪ .‬پاشان مۆری‌ لێئه‌درێت‌و‬ ‫هه‌ر له‌به‌ڕاددا ره‌وان����ه‌ی‌ دوكانداره‌كان‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫به‌چون����ه‌ ژوره‌وه‌ی‌ ئه‌و كوش����تارگه‌یه‌‬ ‫ئاژه‌ڵ����ه‌كان ئه‌بینرێن ریزیان گرتووه‌ بۆ‬ ‫چوونه‌ به‌رده‌می‌ چه‌ق����ۆ‌و پاڵیان پێوه‌‬ ‫ده‌نرێ����ت‪ ،‬دیمه‌نێك����ی‌ دژواره‌‪ .‬پ����اش‬ ‫س����ه‌ربڕین به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ ئۆتۆماتیكی‌‬ ‫پێسته‌كه‌ی‌ لێ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ قه‌ساب‬ ‫یان ش����اگرده‌كانیان ده‌بینرێن له‌غه‌می‌‬ ‫ئه‌و ئاژه‌ڵ����ه‌دان كه‌ داخۆ له‌پش����كنین‬ ‫ده‌رده‌چێت یان ده‌بێت به‌ زیانی‌ مادی‌‌و‬ ‫پزیشكه‌كان ده‌ستی‌ به‌سه‌ردا ده‌گرن بۆ‬ ‫سوتاندن‪.‬‬ ‫ش����ااڵو نایش����ارێته‌وه‌ كه‌ ئ����ه‌و كاره‌ی‌‬ ‫ئه‌وانیش كێشه‌و گیروگرفتی‌ خۆی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌س����ااڵنی‌ راب����ردوو كار گه‌یش����تووه‌ته‌‬ ‫ته‌قه‌كردن له‌پزیش����كێك كاتێك ئاژه‌ڵی‌‬ ‫كه‌سێكی‌ له‌پش����كنین ده‌رباز نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستا ئه‌و كێشانه‌ كه‌م بووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم نایشارێته‌و‌ه كه‌ روبه‌ڕووی‌ ته‌كلیفی‌‬ ‫زۆر ده‌بنه‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ته‌كلیفی‌ كه‌س‬ ‫قب����وڵ‌ ناكه‌ن‪ ،‬وه‌ك ده‌ڵێ����ت "له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تییه‌كه‌مانه‌وه‌ پێمان وتراوه‌‬ ‫ك����ه‌ ئازادی����ن له‌بڕی����ار دان‪ ،‬به‌مه‌رجێ‌‬ ‫شه‌ره‌فی‌ میهنه‌كه‌مان بپارێزین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئێمه‌ ته‌ندروس����تی‌ خه‌ڵ����ك ده‌پارێزین‪،‬‬ ‫هه‌رگیز رێگه‌ ناده‌ین له‌م كوشتارگه‌یه‌وه‌‬ ‫یه‌ك سه‌ر ئاژه‌ڵ‌ بێ پشكنین‌و ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫ئێمه‌ بچێته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌موو ته‌كلیفێكی‌‬ ‫نایاس����ایی‌ الی‌ ئێم����ه‌ مای����ه‌ پوچ����ه‌"‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ ئه‌و قس����انه‌دا یه‌ك دوو كه‌الكی‌‬ ‫گای‌ نیش����اندا كه‌ گۆشته‌كه‌ی‌ زه‌ردویی‌‬

‫هه‌بووه‌‌و پ����اش تۆزێكی‌ ت����ر ده‌یخه‌نه‌‬ ‫مه‌حره‌قه‌و گۆشته‌كه‌ی‌ ده‌سوتێنن‪.‬‬ ‫كه‌موكورتییه‌كانی‌ كوشتارگه‌ی‌‬ ‫قه‌ره‌گۆل‬ ‫كه‌سێكی‌ ئاگادار به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاندووه‌‬ ‫كه‌ كێش����ه‌كه‌ له‌وه‌دای����ه‌ كاتی‌ خۆی‌ كه‌‬ ‫قه‌ره‌گۆلیان دروس����ت كردووه‌ پرسیان‬ ‫به‌ خه‌ڵكی‌ پس����پۆر نه‌كردووه‌‪ ،‬پاش����ان‬ ‫هێش����تنه‌وه‌ی‌ ئه‌و گۆشته‌ بۆ ماوه‌ی‌ ‪24‬‬ ‫سه‌عات‪ ،‬قه‌ساب‌و تاڕاده‌یه‌ك خه‌ڵكیشی‌‬ ‫نیگه‌ران كردووه‌ كه‌ گۆش����ته‌كه‌ی‌ وشك‬ ‫ده‌بێت����ه‌وه‌ پاش����ان گۆش����تی‌ گا ب����ه‌و‬ ‫گه‌رمییه‌ ده‌برێته‌ بازاڕ‌و ئه‌و سیس����تمی‌‬ ‫به‌ڕاده‌ نایگرێته‌وه‌‪ ،‬نه‌بوونی‌ ئوتومبیلی‌‬ ‫پێویس����ت ك����ه‌ ب����ه‌ڕادی‌ هه‌بێ����ت بۆ‬ ‫گواس����تنه‌وه‌ی‌ گۆشته‌كه‌ كه‌ جاری‌ وایه‌‬ ‫به‌ تایبه‌تی‌ له‌وه‌رزی‌ گه‌رما س����اردی‌ بۆ‬ ‫ئه‌و ئاژه‌اڵنه‌ هه‌ڵناكه‌ن كه‌ ئه‌وه‌ش زیانی‌‬ ‫خۆی‌ ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫مه‌س����ه‌له‌ی‌ ته‌نده‌رینی‌ ئه‌و كوشتارگه‌یه‌‬ ‫به‌ ب����ڕوای‌ ئ����ه‌و ش����اره‌زایه‌ گرفتێكی‬ ‫تره‌‪ ،‬س����ه‌ره‌تا دراوه‌ به‌ كس����ێكی‌ نزیك‬ ‫له‌یه‌كێتی‌ پاش����ان دراوه‌ به‌ كه‌سوكاری‌‬ ‫به‌رپرسێكی‌ بااڵی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌و كاته‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌س����تی‌ ئه‌واندایه‌‪ ،‬ك����ه‌س ناوێرێت‬ ‫‪ 200‬دین����اری‌ ئه‌م چاپ����ه‌‪ ،‬به‌و نرخه‌ به‌‬ ‫بچێته‌ مونافه‌س����ه‌ی‌ ئه‌و ته‌ن����ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫حازری‌ ده‌چێته‌ به‌ر ده‌میان‪ ،‬گۆشته‌كه‌‬ ‫پاشان ته‌نده‌ری‌ ئه‌و كوشتارگه‌یه‌ سااڵنه‌‬ ‫له‌كه‌وڵه‌ك����ه‌دا گرانه‌‪ ،‬ئه‌وی����ش به‌هۆی‌‬ ‫دراوه‌ به‌كرێی‌ ‪ 490‬ملیۆن دینار‪ ،‬پاشان‬ ‫كه‌مبوونه‌وه‌ی‌ ئاژه‌ڵه‌وه‌یه‌‪ ،‬نه‌وه‌كو له‌الی‌‬ ‫كه‌م كراوه‌ته‌وه‌ ب����ۆ ‪ 190‬ملیۆن دینار‪،‬‬ ‫ئێمه‌"‪ .‬قه‌سابێكی‌ شاره‌زا‪ ،‬له‌باره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫به‌اڵم نرخی‌ س����ه‌ربڕین له‌و كوشتارگه‌یه‌‬ ‫كوش����تارگه‌یه‌وه‌ پێیوایه‌ ق����ۆرخ كراوه‌‌و‬ ‫له‌ه����ه‌ردوو كاته‌كه‌دا وه‌ك����و یه‌كه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫كه‌سیش زات ناكات قسه‌ی‌ تیا بكات‪ ،‬به‌‬ ‫شاره‌زایه‌ باس له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ تاوه‌كو‬ ‫به‌رپرسه‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬به‌نمونه‌ گرێبه‌ستی‌‬ ‫ئێس����تا كه‌س نازانێت بۆچ����ی‌ رێگه‌ به‌‬ ‫ئه‌و ش����وێنه‌ بۆ ‪ 5‬س����اڵه‌ ك����ه‌ له‌دنیادا‬ ‫قه‌ساب ده‌درێت بێته‌ ناو كوشتارگه‌كه‌وه‌!‬ ‫گرێبه‌ستی‌ وه‌ها نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫تاوه‌كو ئێستا هه‌ندێ‌ ناوچه‌ ئاژه‌ڵه‌كان‬ ‫نابه‌ن����ه‌ ئه‌و كوش����تارگه‌یه‌ ك����ه‌ نزیكن‬ ‫فێڵی‌ قه‌سابه‌كان‬ ‫له‌قه‌ره‌گۆله‌وه‌‪ ،‬به‌نمونه‌ عه‌ربه‌ت نایبات‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ لیژنه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش به‌رده‌وام‬ ‫كه‌ ته‌نه����ا ‪ 3‬كیلۆمه‌ت����ر له‌قه‌ره‌گۆله‌وه‌‬ ‫به‌سه‌ر قه‌س����ابه‌كان‌و چێش����تخانه‌كاندا‬ ‫دووره‌‪ ،‬به‌اڵم تاسڵوجه‌ كه‌ ‪ 45‬كیلۆمه‌تر‬ ‫ده‌گه‌ڕێ����ت‪ ،‬هه‌روه‌ها س����ۆپه‌رماركێت‌و‬ ‫له‌قه‌ره‌گۆله‌وه‌ دوره‌ مولزه‌م ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ش����وێنانه‌ی‌ په‌یوه‌س����تن ب����ه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كه‌موكوڕی‌ ئه‌و كوشتارگه‌یه‌‪،‬‬ ‫خوارده‌مه‌نیی����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌گ����ه‌ڵ‌‬ ‫دكتۆر شااڵو پێیوایه‌ له‌ڕووی‌ زانستییه‌وه‌‬ ‫قه‌س����ابه‌كان‌و خواردنگه‌كاندا ده‌ره‌قه‌ت‬ ‫له‌زۆر واڵتانی‌ دراوسێ‌ باشتره‌ به‌ عه‌مان‪-‬‬ ‫نای����ه‌ن‪ .‬كارمه‌ندێكی‌ لیژنه‌ك����ه‌ له‌كاتی‌‬ ‫یش����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ته‌نه����ا كه‌موكوڕی‌‬ ‫پش����كنینی‌ موجه‌می����ده‌ی‌ قه‌س����ابێكدا‬ ‫ل����ه‌وه‌دا ده‌بینێت كه‌ ئه‌و س����ه‌روپێیه‌ی‌‬ ‫وت����ی‌ "قازانجی‌ فێڵكردن ئه‌وه‌نده‌ زۆره‌‪،‬‬ ‫له‌و كوش����تارگه‌یه‌ ده‌برێته‌ بازاڕ مه‌رجی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ فێری‌ بووه‌ پێی ته‌رك نادرێت‪،‬‬ ‫ته‌ندروستی‌ تیا نییه‌‪ .‬هه‌روه‌ها نه‌توانراوه‌‬ ‫كیلۆیه‌ك گۆش����تی‌ هندی‌ به‌ ‪ 3‬هه‌زاره‌‬ ‫س����ود له‌و پاش����ه‌ڕۆیانه‌ وه‌ربگیرێت بۆ‬ ‫ده‌یدات به‌ خه‌ڵ����ك به‌ ‪ 16‬هه‌زار‪ ،‬چۆن‬ ‫دروستكردنی‌ جۆره‌ها په‌ینی‌ كیمیاوی‌‪.‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د بۆی‌ ته‌رك ئه‌كرێت؟"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌درێژه‌ی‌ قسه‌كانیدا ئاماژه‌ به‌وه‌ش کرێکارێکی کوشتارگه‌ی قه‌ره‌گۆل له‌کاتی کارکردندا ‬ ‫هه‌ن����دێ‌ له‌قه‌س����ابه‌كان جۆره‌ه����ا فێڵ‌‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ هه‌موو ش����له‌مه‌نییه‌كی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ر له‌فرۆش����تنی‌ گۆش����تی‌ بێ‬ ‫ئاژه‌اڵنه‌ ب����ه‌ رێگه‌یه‌كی‌ زانس����تی‌ پاك‬ ‫م����ۆر تاوه‌كو لێدانی‌ م����ۆری‌ ته‌زویر كه‌‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‌و ته‌نها ئاوێكی‌ روون ده‌كه‌نه‌‬ ‫به‌ لێخشانی‌ ده‌س����ت لێده‌بێته‌وه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫ناو ئاوی‌ تانجه‌رۆوه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌ی‌ هه‌ندێكیان گۆش����تی‌ ئوسترالی‌‌و‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌و ناوچانه‌ش ك����ه‌ ئاژه‌ڵ‌‬ ‫به‌رازیلی‌‌و هندی‌ به‌كار دێنن به‌ تایبه‌تی‌‬ ‫نابه‌ن����ه‌ كوش����تارگه‌كه‌‪ ،‬ش����ااڵو ده‌ڵێت‬ ‫له‌قیمه‌دا‪.‬‬ ‫"له‌عه‌رب����ه‌ت كارمه‌ندان����ی‌ ڤێته‌رن����ه‌ری‌‬ ‫ئه‌م فێاڵنه‌ زیاتر له‌گۆشتی‌ سه‌ر سینیدا‬ ‫ئه‌وپ����ه‌ڕی‌ مان����دوون به‌كاره‌كانیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌كرێت كه‌ پێیده‌وترێت گۆشتی‌ كه‌له‌و‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‌ كه‌می‌ ستاف ره‌نگه‌ شتیان‬ ‫پارچه‌‪ ،‬یان قیمه‌ی‌ پێش����تر كه‌ قه‌ساب‬ ‫به‌س����ه‌ردا تێپه‌ڕێت‪ ،‬ئه‌و ناوچانه‌ زیاتر‬ ‫تابعێكی‌ عه‌شایه‌ری‌ هه‌یه‌و له‌ناوچه‌كانی‌ خواردنێك���� ‌ی به‌له‌زه‌ت����ی‌ زس����تانه‌یه‌‪ .‬له‌كوردستان‪ ،‬ده‌شڵێت "له‌پاش كێشه‌ی‌ ئاماده‌ی‌ كردووه‌‪ .‬قه‌س����ابێكی‌ ش����اره‌زا‬ ‫خۆیان فشاریان دروست كرد كه‌ ئاژه‌ڵ‌ س����ه‌ره‌تا به‌زه‌ییت به‌و كرێكارانه‌دا دێت وشكه‌ساڵی‌ س����ااڵنی‌ رابردوو‪ ،‬ئاژه‌ڵێكی‌ سه‌باره‌ت به‌ تێكه‌ڵكردنی‌ ئه‌و گۆشتانه‌‬ ‫نه‌به‌نه‌ كوش����تارگه‌كه‌و خۆیان س����ه‌ری‌ كه‌ له‌و ش����وێنه‌ ناهه‌م����واره‌ چۆن نان زۆر فه‌وتان‌و له‌ناو بران‪ ،‬ئاژه‌ڵیتریش����ی‌ ده‌ڵێ����ت "بۆئ����ه‌وه‌ی‌ ب����ه‌ر ب����ه‌و فێاڵنه‌‬ ‫ببڕن‌و لقه‌كانی‌ ڤێرته‌رنه‌ری‌ له‌و ناوچانه‌ په‌ی����دا ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ وه‌كو پزیش����كه‌كه‌ی‌ نه‌هاته‌وه‌ جێگا‪ ،‬له‌م هه‌رێمه‌ نه‌توانراوه‌ بگیرێ����ت‪ ،‬پێویس����ته‌ س����ه‌رچاوه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫پش����كنینیان ب����ۆ ده‌كه‌ن"‪ .‬س����ه‌باره‌ت ڤێته‌رن����ه‌ری‌ ئام����اژه‌ی‌ ب����ۆ ك����رد كه‌ ل����ه‌و واڵتانه‌ی‌ كه‌ ئ����اوو هه‌وایان وه‌كو گۆش����ته‌ هندییه‌ نه‌هێڵرێت‪ ،‬قه‌س����ابێك‬ ‫ب����ه‌ كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌ كرێ����ی‌ س����ااڵنه‌ی‌ هه‌ریه‌كه‌یان هه‌ڵگری‌ دنیایه‌ك نه‌خۆشین‪ .‬كوردس����تانه‌ ئ����اژه‌ڵ‌ ب����ۆ به‌خێوكردن‌و ده‌گرن‪ ،‬كه‌چی‌ به‌دوای‌ سه‌رچاوه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫گۆش����ته‌دا ناگه‌ڕێن؟ چونكه‌ گۆشته‌كه‌‬ ‫كوشتارگه‌كه‌‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ری‌ كۆمپانیاكه‌ به‌ هه‌رچی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانیاكه‌ ئه‌وان ‌ه سه‌ربڕین هاورده‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاسایی‌ ناوی‌ ده‌بات "سه‌ره‌تا كه‌س به‌م بێبه‌ری‌ ده‌كات له‌خۆی‌‌و ده‌ڵێت "ئه‌وانه‌ له‌الی‌ خۆشیه‌وه‌ لێپرسراوی‌ كۆمپانیای‌ له‌ماڵه‌وه‌ خاو ده‌كرێته‌وه‌‌و به‌ وردكراوی‌‬ ‫كاره‌ ئاش����نا نه‌بووه‌‌و شتێكی‌ نوێ‌ بوو‪ ،‬كارمه‌ندی‌ ئێمه‌نین‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌و شوێنه‌مان كوش����تارگه‌ی‌ س����لێمانی‌ له‌قه‌ره‌گ����ۆل ده‌ی����ده‌ن ب����ه‌و قه‌س����ابانه‌ی‌ ك����ه‌ فێڵ‌‬ ‫له‌به‌ر ئ����ه‌وه‌ به‌پاره‌یه‌كی‌ زۆر درابوو به‌ داونه‌ت����ێ‌ ‪ ،‬كرێی‌ كاره‌ب����او ئاویان لێ ئیسماعیل حاجی‌ جه‌الل پێیوایه‌ نرخی‌ ده‌كه‌ن"‪ ،‬س����ه‌باره‌ت به‌و لیژنانه‌ش‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئیجار‪ ،‬له‌كاتی‌ كاركردن‌و خه‌رجییه‌كاندا ده‌سێنین‪ ،‬ئه‌وانه‌ هه‌ر گروپه‌و كرێكاری‌ گۆش����ت له‌ئه‌وپه‌ڕی‌ گرانیدای����ه‌ له‌چاو قه‌س����ابه‌ وتی‌ "ئه‌و لیژنانه‌ش جیاوازیی‌‬ ‫ده‌ركه‌وت كه‌ به‌و كرێیه‌ بۆ هیچ كه‌سێك چه‌ند كه‌سێكن كه‌ س����ه‌روپێ‌ فرۆشن"‪ .‬زۆرب����ه‌ی‌ واڵتاندا‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌وانه‌ش كه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬پاش����ان چه‌ند قه‌س����ابێك ئه‌و‬ ‫ده‌ریناهێنێت‪ ،‬هه‌ربۆی����ه‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ی‌ ه����ه‌ر له‌و باره‌ی����ه‌وه‌ ش����ااڵو به‌كورتی‌‌و ئ����اژه‌ڵ‌ هاورده‌ ده‌ك����ه‌ن‪ .‬به‌بڕوای‌ ئه‌و‪ ،‬كارانه‌ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬بۆچ����ی‌ مۆڵه‌ته‌كه‌یان‬ ‫دانراب����وو كرێكه‌ی����ان كه‌م ك����رده‌وه‌"‪ .‬به‌كوردی‌ سه‌باره‌ت به‌ وه‌حده‌ی‌ سه‌روپێ‌ هۆكاره‌كه‌شی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ حكومه‌ت لێوه‌رناگرن����ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕاس����تی‌ ئه‌و كاره‌ی‌‬ ‫ئیس����ماعیل له‌درێژه‌ی‌ قسه‌كانیدا باسی‌ له‌كوش����تارگه‌كه‌ ده‌ڵێت "هۆڵه‌كه‌ی‌ بۆی‌ "نه‌هێش����تنی‌ هاورده‌ك����ردن‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر ئێم����ه‌ش قێ����زه‌ون ب����ووه‌"‪ .‬ئه‌ندامانی‌‬ ‫له‌وه‌ش كرد كه‌ ویس����تویانه‌ كێش����ه‌ی‌ دانراوه‌ كاش����ی‌ نییه‌‪ ،‬هی����چ مه‌رجێكی‌ هه‌ش����بێت كه‌م����ه‌‌و دنیای����ه‌ك رێگیریی‌ لیژنه‌كه‌ به‌گش����تی‌ ئه‌وه‌ ره‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫ئه‌و س����ه‌روپێیه‌ چاره‌سه‌ر بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ته‌ندروستیش����ی‌ تیا نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ ده‌مێكه‌ ب����ۆ دروس����ت ك����راوه‌‪ ،‬تاكه‌ ه����ۆكاره‌‪ ،‬ك����ه‌ جیاوازی����ی‌ بكه‌ن‪( ،‬بێ����وه‌ی‌) له‌و‬ ‫حكومه‌ت رازی‌ نه‌بووه‌"‪ .‬ئه‌و كۆمپانیایه‌ی‌ ل����ه‌و باره‌یه‌وه‌ س����ه‌روی‌ خۆمان ئاگادار پێویس����ته‌ وه‌زاره‌تی‌ كش����توكاڵ‌ پالنی‌ باره‌ی����ه‌وه‌ ده‌ڵێت "ئێمه‌ جیاوازیی‌ ته‌نها‬ ‫ئێس����تا پڕۆژه‌یه‌كی‌ بۆ به‌شی‌ سه‌روپێ كردووه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬بڕیاره‌ ش����تی‌ بۆ بكه‌ن‪ ،‬تازه‌ی‌ هه‌بێت ب����ۆ هاورده‌كردنی‌ ئاژه‌ ‌ڵ له‌وه‌دا ده‌كه‌ین كه‌ قه‌سابێك غه‌ش ده‌كاو‬ ‫پێشكه‌ش كردووه‌‪ ،‬به‌ كولفه‌ی‌ خۆیان‌و به‌اڵم تاوه‌كو ئێستا له‌ڕووی‌ عه‌مه‌لییه‌وه‌ ب����ۆ س����ه‌ربڕین‌و به‌خێوكردنی����ش‪ ،‬ئه‌م ئه‌وه‌ش كه‌ نایكات‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ پشكنین‬ ‫پاش����ان حكومه‌ت دوایی‌ بیان داته‌وه‌‪ ،‬هیچی‌ ب����ۆ نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌و س����ه‌روپێیه‌ی‌ كه‌رته‌ له‌الیه‌ن الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانی‌ بۆ هه‌مووی‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬ئێمه‌ به‌رپرسیارین‬ ‫به‌اڵم ره‌زامه‌ندی‌ نه‌نواندووه‌‌و كێش����ه‌ی‌ ده‌چێته‌ بازاڕه‌وه‌ نا ته‌ندروسته‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌رێمه‌وه‌ كه‌مترین ئاوڕی‌ لێدراوه‌ته‌وه‌"‪ .‬له‌ته‌ندروستی‌ خه‌ڵك‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ سه‌رپێچی‌‬ ‫مه‌نشه‌ئه‌كه‌ی‌ جێگه‌ی‌ پرسیار‌و چاوگی‌ هه‌ندێك له‌قه‌س����ابه‌كان نرخی‌ سه‌ربڕین ده‌كات پێویسته‌ سزا بدرێت‪ ،‬تاوه‌كو واز‬ ‫ئه‌و سه‌روپێیه‌ وه‌كو خۆی‌ ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ی����ان جۆر نه‌خۆش����ی‌ وه‌ك����و ئیكۆال له‌كوش����تارگه‌ به‌به‌ش����ێك له‌ه����ۆكاری‌ دێنێت"‪ .‬قه‌سابخانه‌یه‌كی‌ به‌ر به‌له‌دێكه‌‬ ‫گرانبوونی‌ گۆشت له‌بازاڕه‌كانی‌ هه‌رێمدا خاوه‌نه‌كه‌ی‌ ده‌می‌ زۆر گه‌رم بوو له‌گه‌ڵ‌‬ ‫"سكچوون"‌و سه‌لمۆنێالیه‌"‪.‬‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬ئه‌وان بۆ هه‌ر سه‌رێكی‌ ئاژه‌ڵی‌ كارمه‌نده‌كان����ی‌ لیژنه‌ك����ه‌‪ ،‬قه‌س����ابه‌كه‌‬ ‫به‌دیار چاوی‌ ئیداره‌ی‌ سلێمانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫بچووك ‪ 6‬هه‌زار وه‌رده‌گرن‌و بۆ ئاژه‌ڵی‌ ده‌یوت "هه‌رچییه‌كی‌ نایاساییمان هه‌یه‌‬ ‫گۆشت بۆچی‌ هه‌رزان نابێت‬ ‫سه‌روپێی‌ ناته‌ندروست ده‌خرێته‌‬ ‫به‌بڕوای‌ دكتۆر شااڵو عارف لێپرسراوی‌ گ����ه‌وره‌ش ‪ 30‬ه����ه‌زار‪ .‬له‌به‌رامب����ه‌ردا غه‌رامه‌م����ان بۆ بكه‌"‪ .‬ل����ه‌و الوه‌ له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫بازاڕه‌وه‌‬ ‫ه����ه‌ر كه‌س بچێته‌ ش����وێنی‌ س����ه‌روپێ ستافی‌ پزیشكی‌ كوشتارگه‌ی‌ قه‌ره‌گۆل‪ ،‬ئیس����ماعیل خۆیان به‌ گرانكه‌ری‌ گۆشت موشته‌رییه‌كی‌ ئه‌و شوێنه‌ قسه‌مان كرد‬ ‫پاككردن له‌و كوشتارگه‌یه‌‪ ،‬سڵ‌ ده‌كاته‌وه‌ ه����ۆی‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ ن����رخ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ نابین����ن "ئه‌و كرێیه‌ی‌ ئێمه‌ له‌قه‌س����ابی‌ وتی‌ من قیم����ه‌ی‌ لێده‌كڕم به‌ ‪ 8‬هه‌زار‪،‬‬ ‫ب����ه‌الی‌ س����ه‌روپێدا بچ����ێ‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ب����ۆ كه‌مبوون����ه‌وه‌ی‌ س����امانی‌ ئ����اژه‌ڵ وه‌رده‌گری����ن ب����ۆ هه‌ركیلۆی����ه‌ك ناگاته‌ له‌گ ‌هڵ‌ ئه‌و كه‌سه‌ رێككه‌وتین كه‌ بیكڕێت‌و‬

‫رۆژانه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫گرانی‌ گۆشته‌وه‌‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ كه‌بابخانه‌‌و‬ ‫چێشتخانه‌كانی‌‬ ‫سلێمانی‌ په‌نا ئه‌به‌نه‌‬ ‫به‌ر ئه‌و قه‌سابانه‌ی‌ كه‌‬ ‫كاری‌ نایاسایی‌ ده‌كه‌ن‬

‫ئه‌و سه‌روپێیه‌ی‌ ده‌چێته‌ بازاڕه‌و‌ه‬ ‫نا ته‌ندروسته‌‪ ،‬چونكه‌ مه‌نشه‌ئه‌كه‌ی‌‬ ‫جێگه‌ی‌ پرسیارەو چاوگی‌‬ ‫ده‌یان جۆر نه‌خۆشی‌ وه‌ك سكچوونە‬

‫ب����ۆ لیژنه‌كه‌ی‌ بێنێ‌‪ ،‬به‌اڵم درۆی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كردی����ن‪ .‬یاریده‌ده‌ری‌ پزیش����ك‪ ،‬بێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌حمه‌د س����ه‌باره‌ت ب����ه‌و حاڵه‌ته‌ وتی‌‬ ‫"پێویسته‌ هاوواڵتیان هوشیاربن له‌كاتی‌‬ ‫بینینی‌ هه‌ر س����ه‌رپێچییه‌ك‪ ،‬به‌نموونه‌‬ ‫گۆش����تی‌ بێ م����ۆر یان بوون����ی‌ گومان‬ ‫له‌و گۆش����ته‌ی‌ كڕیویه‌تی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌‬ ‫تیمه‌كان����ه‌وه‌ بكات‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش هه‌مووی‌‬ ‫له‌پێناو ته‌ندروستی‌ خه‌ڵكدایه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ش‬ ‫ك����ه‌ ده‌میان گه‌رمه‌ دڵنیابه‌ كێش����ه‌یان‬ ‫هه‌ی����ه‌"‪ .‬له‌الی‌ خۆش����یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ڤێرته‌رنه‌ری‌ سلێمانی‌ سه‌باره‌ت به‌كارو‬ ‫چاالك����ی‌ ئه‌و لیژنه‌ هاوبه‌ش����انه‌‪ ،‬دكتۆر‬ ‫ئاری‌ سه‌الحه‌دین پێیوایه‌ كارێكی‌ پیرۆز‬ ‫به‌ ئه‌نجام ده‌گه‌یه‌نن‪ ،‬كارمه‌نده‌كانی‌ ته‌نها‬ ‫له‌بواره‌ك����ه‌ی‌ خۆیاندا س����ه‌رپێچییه‌كان‬ ‫ده‌گرن‪ ،‬لێپرس����ینه‌وه‌كه‌ی‌ له‌ئه‌س����تۆی‌‬ ‫ئه‌واندا نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵك����و له‌قایمقامیه‌ته‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌و ئاماران����ه‌ش ك����ه‌‬ ‫له‌به‌رده‌س����تدان وه‌ك چاالكی‌ لیژنه‌كانی‌‬ ‫ڤێرته‌رنه‌ری‌ له‌كوش����تارگه‌و ناو بازاڕدا‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد ك����ه‌ تاوه‌كو كۆتایی‌‬ ‫مانگی‌ نۆ به‌و شێوه‌یه‌ بووه‌‪.‬‬ ‫له‌قه‌سابخانه‌‬ ‫‪ 96155‬مه‌ڕ ‪ 91‬الشه‌ فڕێدراوه‌‬ ‫‪ 18245‬ئه‌ندام فڕێدراوه‌‬ ‫‪ 35257‬بزن ‪ 289‬الشه‌ فڕێدراوه‌‬ ‫‪ 3005‬ئه‌ندام الدراوه‌‬ ‫‪ 19967‬ره‌شه‌ واڵخ ‪ 53‬الشه‌ فڕێدروه‌‬ ‫‪ 2139‬ئه‌ندام الدراوه‌‬ ‫چاالكی‌ لیژنه‌كان‬ ‫‪ 1566‬كیلۆ قیمه‌ی‌ گۆشت ‌ی خراپ بوو‬ ‫‪ 1216‬كیلۆ گۆشتی‌ بێ مۆر‬ ‫‪ 8909‬كیلۆ گۆشتی‌ هندی‌‬ ‫‪ 6157‬كیلۆ جگه‌ری‌ به‌رازیلی‌‌و ئێرانی‌‬ ‫چێشتخانه‌و شوێنه‌ راقییه‌كان‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌ندامانی‌ ئه‌و لیژنانه‌ی‌ ده‌چن ‌ه‬ ‫ش����وێنی‌ ئه‌و چێش����تخانانه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ش����وێنه‌ راقیی����ه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا ئ����ه‌و‬ ‫كه‌بابخانان����ه‌و چێش����تخانه‌ی‌ تر‪ ،‬باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ كه‌م چێش����تخانه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌غه‌رامه‌ی‌ ئه‌و لیژنانه‌ رزگاریان بوبێت‪.‬‬ ‫شاره‌زایه‌كی‌ ئه‌و بواره‌ كه‌ پێیباش نه‌بوو‬ ‫ناوی‌ بوترێت س����ه‌باره‌ت به‌ چێشتخانه‌و‬ ‫ش����وێنه‌كانی‌ كه‌باب به‌گش����تی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"رۆژانه‌ به‌هۆی‌ گرانی‌ گۆشته‌وه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫كه‌بابخانه‌‌و چێش����تخانه‌كانی‌ س����لێمانی‌‬ ‫په‌ن����ا ئه‌به‌نه‌ به‌ر ئه‌و قه‌س����ابانه‌ی‌ كه‌‬ ‫كاری‌ نایاس����ایی‌ ده‌كه‌ن "س����اخته‌كاری‌‬ ‫له‌گۆشتدا" له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ نرخی‌ هه‌رزانتره‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وه‌س����ڵه‌ش له‌الیه‌ن قه‌س����ابه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌درێته‌ شوێنه‌كه‌ نرخی‌ گۆشتی‌ ئه‌سڵی‌‬ ‫تیا ده‌نوسرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و ش����اره‌زایه‌ ده‌ڵێت "له‌كه‌بابخانه‌یه‌ك‬ ‫‪ 70‬شیش����ی‌ لێدراوی‌ داناب����وو‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ران‌و له‌به‌ك����ه‌ی‌ وه‌ك����و خ����ۆی‌ مابوو‪،‬‬ ‫ب����ه‌وه‌ هه‌س����تمان ك����رد قیمه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫مه‌س����ڵه‌حه‌یه‌"‪ .‬ئه‌و كارمه‌نده‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌چۆنێت����ی‌ رێگرتن����ی‌ غ����ه‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫چێشتخانه‌كانیش����ه‌وه‌ وتیشی‌ "سه‌یری‌‬ ‫گۆش����تی‌ موجه‌میده‌ك����ه‌ی‌ ده‌كه‌ی����ن‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش كه‌ لێی سه‌رف كردووه‌‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫كه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا الی‌ قه‌س����اب هێناویه‌تی‌‪،‬‬ ‫ه����ه‌ر كه‌مو زیای����ه‌ك ده‌ریده‌خ����ات كه‌‬ ‫غه‌ش����ی‌ كردووه‌‪ .‬ئه‌و كارمه‌نده‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ناش����ارێته‌وه‌ له‌و كات����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و لیژنانه‌‬ ‫ئه‌كتی����ڤ بووه‌‪ ،‬ئه‌توان����ی‌ بڵێی‌ ‪%70‬ی‌‬ ‫چێشتخانه‌و كه‌بابخانه‌كان پاكن‪.‬‬ ‫حكومه‌ت بیر له‌دروستبوونی‌‬ ‫كارگه‌یه‌كی‌ په‌ین ناكاته‌وه‌‬ ‫له‌كوش����تارگه‌ی‌ س����لێمانی‌ س����ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫بوونی‌ مه‌حره‌قه‌ بۆ س����وتاندنی‌ ئاژه‌ڵی‌‬ ‫نه‌خۆش‪ ،‬ده‌رهاویشته‌ی‌ ئه‌و مه‌حره‌قه‌یه‌‬ ‫بۆ په‌ین دروس����تكردن به‌ سووده‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫جگه‌ له‌پاشه‌ڕۆی‌ ئه‌و هه‌موو واڵخه‌‪ .‬له‌و‬ ‫ش����وێنه‌ مه‌وادی‌ سه‌ره‌كی‌ دروستكردنی‌‬ ‫په‌ی����ن هه‌یه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم پێده‌چێ����ت ئه‌قڵ‌‬ ‫غائیب بێت‪ ،‬له‌بری‌ هاورده‌كردنی‌ په‌ینی‌‬ ‫كیمی����اوی‌ ب����ۆ كش����توكاڵ‌‪ ،‬گرنگه‌ بیر‬ ‫ل����ه‌وه‌ بكرێته‌وه‌ كارگه‌یه‌ك����ی‌ په‌ین له‌و‬ ‫كوشتارگه‌یه‌ دروست بكرێت‪ ،‬كه‌ له‌ڕووی‌‬ ‫مادیش����ه‌وه‌ وه‌ك دكتۆر شااڵو ئاماژه‌ی‌‬ ‫بۆ كرد كولفه‌یه‌كی‌ وه‌های‌ تێناچێت كه‌‬ ‫له‌توان����ای‌ حكومه‌تدا نه‌بێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئ����ه‌وان وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێ����ت چه‌ندینجار‬ ‫پێشنیاریان له‌وباره‌یه‌وه‌ كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تاوه‌كو ئێس����تا چاره‌نوسی‌ ئه‌و كارگه‌یه‌‬ ‫نادیاره‌‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )303‬سێشه‌ممه‌ ‪2011/12/6‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫"ساڵنامه‌ی‌ خوێندن هه‌ڵه‌بو‌و‪ ،‬گۆڕینیش ‌ی هه‌ڵه‌یه‌ك ‌ی گه‌وره‌تر"‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫‪9‬‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫گۆڕین ‌ی خشته‌ی‌ پشوو تاقیكردنه‌وه‌كان بیروڕا ‌ی جیاواز له‌ناوه‌ندی‌ په‌روه‌رده‌ییدا دروستده‌كات نادادپه‌روه‌ری‬ ‫له‌تواناسازیدا‬ ‫رۆژانی‌ ده‌وام‌و‬ ‫ئا‪ :‬عه‌باس ره‌سوڵ‬

‫ی ساڵی‌ ‪2012‬‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬

‫ی سێ مانگ‬ ‫پاش تێپه‌ڕینی‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫له‌ده‌ستپێكردنی‌ ده‌وامی‌ خوێندن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ ده‌ستكاری ‌‬ ‫ی ‪ 2012‬ده‌كات‪.‬‬ ‫ساڵنام ‌هی‌ خوێندن ‌‬ ‫له‌كاتێكدا به‌شێك له‌خوێندكاران‌و‬ ‫مامۆستایان له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ساڵنامه‌كه‌دا نه‌بوون‪ ،‬به‌اڵم ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن "ئه‌م بڕیار‌ه هاودژ‌و‬ ‫كتوپڕه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه بۆ بێ پالنی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‌و كێشه‌‌و گرفتیش بۆ پالن ‌‬ ‫ی مامۆستایان دروست ده‌كات"‪.‬‬ ‫رۆژانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"لیژنه‌ی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان ئاگادار ‌‬ ‫ی خوێندكاران نین"‬ ‫بارودۆخ ‌‬ ‫ی ئه‌مس���اڵدا‬ ‫له‌س���اڵنامه‌ی‌ خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی وه‌رز ‌‬ ‫‪ 2012‬تاقیكردنه‌وه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێن���دن خرابونه‌ دوای‌ پش���وویه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاهه‌نگه‌كان ‌‬ ‫ی ك ‌ه هاوكات��� ‌‬ ‫هه‌فته‌ی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كریس���مس ب���وون‪ .‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رد‌هی‌ مه‌ڵبه‌ن���دی‌ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫ی ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫م‪.‬كه‌مال نور ‌‬ ‫"ئه‌و خش���ته‌یه‌ له‌الیه‌ن خوێندنگاكان‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیارانه‌وه‌ به‌رزكرابویه‌وه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌ت"‪ .‬ب���ه‌اڵم له‌گه‌ڵ گش���تاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و س���اڵنامه‌یه‌دا كه‌وته‌ به‌ر ره‌خنه‌ ‌‬ ‫خوێندكاران‌و مامۆس���تایان‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندكارانی���ش‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی ئاوێن���ه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫به‌دواداچون��� ‌‬ ‫س���اڵنامه‌یان ره‌تده‌ك���رده‌وه‌ ره‌خنه‌ی‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌یان هه‌ی ‌ه ك���ه‌ خوێندكاری‌ واڵت ‌‬ ‫ئێمه‌ له‌پشووه‌كاندا س���ارد ده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫دوات���ر له‌تاقیكردنه‌وه‌كاندا نمره‌ی‌ نزم‬ ‫به‌ده‌ست دێنێت‪ .‬له‌م میانه‌یه‌دا م‪.‬ئایار‬ ‫ی‬ ‫حه‌م ‌ه س���دیق ك��� ‌ه سه‌رپه‌رش���تیار ‌‬ ‫ی زینده‌وه‌رزانیی���ه‌‪ ،‬به‌گومان ‌ه‬ ‫پس���پۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیژن���ه‌ی‌ ب���ااڵ ‌‬ ‫ی ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌كان ك��� ‌ه ئه‌و خش���تان ‌ه‬ ‫داده‌نێن ئاگاداری‌ بارودۆخی‌ ده‌روونی‌‌و‬ ‫ی خوێندكاران بن‌و ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر‬ ‫سلوك ‌‬ ‫ل���ه‌و س���ه‌رجاده‌ی ‌ه له‌هه‌ركه‌س���ێكیان‬ ‫ێ‬ ‫ی ناب ‌‬ ‫بپرسیایه‌ له‌وان باش���تر ئه‌یزان ‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ راس���ته‌وخۆ پاش پشوو‬ ‫ده‌س���تپێبكات"‪ .‬ل���ه‌الی‌ خۆش���یه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫م‪.‬كمال نور ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی‌ سلێمانی‌ دان ده‌نێت به‌وه‌ ‌‬ ‫"ئ���ه‌و س���اڵنامه‌ی ‌ه هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه‬ ‫قس ‌هی‌ له‌سه‌ربووه‌"‪.‬‬

‫دوو قوتابی له‌کاتی چونیان بۆ خوێندنگه‌ ‬ ‫ی خوێندكاران ساڵنامه‌كه‌یان‬ ‫بۆچ ‌‬ ‫به‌دڵ نه‌بوو؟‬ ‫ی‬ ‫خوێن���دكار هاوكار نامی���ق‪ ،‬له‌پۆل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پیشه‌ساز ‌‬ ‫‪ 11‬پیش���ه‌یی له‌ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی رونكرده‌وه‌ "من‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬بۆ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ێ پش���وه‌ك ‌ه‬ ‫وه‌كو خوێندكارێك ده‌مه‌و ‌‬ ‫ی كات به‌س���ه‌ربردن‌و ده‌ست‬ ‫بۆ بابه‌ت ‌‬ ‫ێ له‌كۆشش���كردن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ڵگرتن ب��� ‌‬ ‫به‌و س���اڵنامه‌ی ‌ه نه‌ پشوو ده‌درێ‌‌و ن ‌ه‬ ‫كۆشش ده‌كرێ‌"‪ .‬هه‌ر له‌و خوێندنگای ‌ه‬ ‫م‪.‬ش���ه‌وبۆ عوم���ه‌ر پێ���ی‌ واب���وو ك ‌ه‬ ‫ی پشووی‌ نیوه‌ی‌ ساڵی‌ جاران‬ ‫سیستم ‌‬ ‫زۆر له‌م دوو پش���وو‌ه باشتربووه‌‌و ئه‌م‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی پش���وو‌ه "زیان��� ‌‬ ‫فره‌كردن ‌‬ ‫خوێندكارانی‌ پۆل ‌ه كۆتاییه‌كان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچ���ی‌ عه‌بدوڵاڵ كه‌ریم���ه‌ ك ‌ه باوك ‌‬ ‫دوو خوێندكاره‌‪ ،‬باسی‌ ئه‌و‌هی‌ كرد ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌پشووه‌كه‌دا منداڵه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و ده‌یه‌و ‌‬ ‫بب���ا بۆ س���ه‌ردان‌و گ���ه‌ڕان‌و بیانبا بۆ‬ ‫ی باپی���ر‌و نه‌نكی���ان له‌الدێ‌‌و‬ ‫س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫ئێس���تا ئه‌گه‌ر تاقیكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫پش���ووبێ‌‪ ،‬به‌رنامه‌كه‌ی���ان تێكده‌دات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌اڵم سه‌رپه‌رش���تیاری‌ پس���پۆڕ ‌‬ ‫له‌په‌روه‌رد‌هی‌ سلێمانی‌‪ ،‬م‪.‬حسێن قادر‬ ‫ی تاقیكردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫پێیوای ‌ه ئه‌و دواخستن ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه خوێندكار‬ ‫ی باش���ه‌ ‌‬ ‫الیه‌ن ‌‬

‫ب���ۆ كۆشش���كردن‌و ئاماده‌باش���یی بۆ‬ ‫ی لێ وه‌رگرێ‌‌و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان س���ود ‌‬ ‫ی له‌وانه‌ی���ه‌ك الوازه‌ خۆی‌ چاك‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك پش���وو بۆ بابه‌تی‌ كات‬ ‫به‌سه‌ربردن به‌كاربهێنرێت به‌تایبه‌ت له‌و‬ ‫زستان ‌ه سارده‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫وانه‌ی‌ جوگرافیایه‌ له‌ئاماده‌ییه‌كی‌ نزیك‬ ‫شاری‌ س���لێمانی‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"باش��� ‌ه ئه‌م وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ش���كرێك راوێژكار‌و كارمه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیش���یان چیی ‌ه وا ناتوانن له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵه‌و‌ه خش���ته‌یه‌ك‌و س���اڵنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكوپێك دابنێن؟"‪ .‬ناوبراو ئه‌وه‌ش��� ‌‬

‫ی‬ ‫باچیتر سه‌رپه‌رشتیاره‌كان داوا ‌‬ ‫پالنمان لێ نه‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌كات ‌‬ ‫خۆیان ده‌زانن چۆن یاری ‌‬ ‫پشو‌و تاقیكردنه‌وه‌كان ده‌كرێت‬ ‫ی ساڵنامه‌كه‌ كێش ‌ه بۆ‬ ‫راستكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫مامۆستایان دروستده‌كات‬ ‫ی س���ه‌ره‌تای‌ ئه‌م‬ ‫له‌پ���اش ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫مانگ���ه‌‌و كه‌متر له‌مانگێك به‌ر له‌واده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاقیكردنه‌وه‌كان‪ ،‬وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫دیاریكراو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پشو‌و تاقیكردنه‌وه‌كان ‌‬ ‫په‌روه‌رد‌ه كات ‌‬ ‫ی ناڕه‌زایی‌ مامۆس���تایان‬ ‫گۆڕی‌‪ ،‬ده‌نگ ‌‬ ‫له‌چه‌ندین الیه‌نه‌و‌ه له‌م گۆڕین‌و بڕیار‌ه‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌ به‌رزبووه‌وه‌‪.‬‬ ‫هاودژان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫م‪.‬ئیبراهیم عه‌بدولڕه‌حیم‪ ،‬ك ‌ه پسپۆڕ ‌‬

‫ی‬ ‫ی رۆژانه‌ ‌‬ ‫خس���ته‌ڕوو كه‌ ئه‌و له‌پالن��� ‌‬ ‫خۆیدا حسابی‌ ئه‌وه‌یكردوه‌ تا ‪/12/25‬‬ ‫‪ 2011‬وان��� ‌ه بخوێنرێت‌و ده‌ڵێت "مه‌گه‌ر‬ ‫ی زیادك���راوه‌ بۆ ئه‌م‬ ‫ئ���ه‌و هه‌فته‌ی���ه‌ ‌‬ ‫كۆرس���ه‌ی‌ خوێندن‪ ،‬خوێن���دكاره‌كان‬ ‫ی وتن بكه‌م"‪.‬‬ ‫ی گۆران ‌‬ ‫فێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوبراو وتیش���ی‌ ئه‌گ���ه‌ر وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی بۆ مامۆستا بكردای ‌ه‬ ‫په‌روه‌رده‌ حساب ‌‬ ‫كار به‌مه‌ نه‌ده‌گه‌شت‌و ده‌ڵێت "گومانم‬ ‫هه‌ی ‌ه ئه‌وانه‌ی‌ له‌وه‌زاره‌تن ته‌نها رۆژێك‬

‫له‌میانه‌ی‌ نوس���راوێكدایه‌ كه‌ به‌ژمار‌ه‬ ‫‪ ٢٢٠٥٤‬ل���ە ‪ ٢٠١١/١٢/١‬ئاراس���تەی‬ ‫سەرجەم په‌روه‌رده‌ی‌ پارێزگاکان کراوە‬ ‫ی پشوو تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫خشتەی‌ نوێ ‌‬ ‫به‌م شێوه‌ی ‌ه رێكخراوه‌ته‌وه‌‪:‬‬ ‫‪-١‬رۆژان���ی ‪ 2011/12/25‬ت���ا ‪/1/2‬‬ ‫‪ 2012‬دەوام���ی ئاس���اییه‌و خوێندن‬ ‫له‌قوتابخانەو خوێندنگاکان بەردەوام‬ ‫دەبێت کە پێشتر پشوو بوو‪.‬‬ ‫‪-٢‬رۆژی ‪ 2012/1/10‬یەک���ەم رۆژ‬ ‫تاقیکردن���ەوەکان کۆتای���ی وەرزی‬ ‫یەکەم دەبێت تا رۆژی ‪2012 /1 /19‬‬ ‫بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫‪-٣‬پش���ووی کۆتای���ی وەرزی یەکەم‬ ‫ماوەکەی شەش رۆژەو له ‪2012/1/28‬‬ ‫یەکەم رۆژی خوێندنی وەرزی دووەم‬ ‫دەستپێدەکات‪.‬‬ ‫كاری‌ مامۆس���تایه‌تییان كردبێ���ت‪،‬‬ ‫ی پێو‌ه‬ ‫چونك��� ‌ه بڕیاره‌كانی���ان ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مامۆستایه‌ت ‌‬ ‫ی كار ‌‬ ‫دیار‌ه كه‌ ئاگادار ‌‬ ‫نه‌ب���ن"‪ .‬م‪.‬س���ه‌ریاس س���ه‌مین گ��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌رمی���ان مامۆس���تایه‌‪ ،‬له‌ب���اره‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌م گۆڕانكاریی���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت "جگ ‌ه‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ی بڕیاره‌كان ‌‬ ‫له‌بێسه‌روبه‌ره‌ی ‌‬ ‫هیچ ته‌فسیرێك هه‌ڵناگرێت"‪ .‬م‪.‬بێباك‬ ‫ئه‌نوه‌ر‪ ،‬له‌باره‌ی‌ ئه‌م بڕیاره‌‌و سه‌رجه‌م‬ ‫بڕیاره‌كانیت���ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌و‌ه ده‌ڵێت‬ ‫"بڕیارگه‌لی‌ الستیكین‌و ئه‌گه‌ر وه‌زاره‌ت‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ وه‌زاره‌ت بێ���ت‪ ،‬بڕیاره‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ ش���ڵۆق‌و ناجێگی���ر ناب���ن‌و‬ ‫ی په‌ش���یمان نابێته‌و‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ به‌خێرای ‌‬ ‫لێیان"‪ .‬الی‌ خۆشیه‌وه‌ م‪.‬یاسین عه‌زه‌م‬ ‫ی‬ ‫عه‌لی‌ ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ن���ده‌ بێبه‌رنامه‌ی ‌‬ ‫ی به‌م‬ ‫ب���ه‌م بڕیارانه‌و‌ه دیاره‌ نازانین چ ‌‬ ‫ی "با‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ بڵێین"‪ .‬م‪.‬یاسین وتیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پالن ‌‬ ‫چیتر سه‌رپه‌رش���تیاره‌كان داوا ‌‬ ‫رۆژانه‌م���ان لێ نه‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫خۆی���ان ده‌زانن چۆن یاری���ی‌ به‌كات ‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌‌و پش���ووه‌كان ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتیی‌ په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬م‪.‬جه‌بار ئه‌مین‪ ،‬هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ماوه‌ ‌‬ ‫گۆڕینه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م‌و دووه‌م هاوتا‬ ‫خوێندنی‌ كۆرس ‌‬ ‫بكرێنه‌وه‌"‪.‬‬

‫"سیستمی‌ دامه‌زراندن غه‌دری لێكردین"‬

‫مه‌حمود عوسمان‪ :‬سیستمه‌ك ‌ه وشكه‌‌و یه‌كه‌م ساڵه‌ئه‌زموون بكرێت‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕ‌هی‌ خوێندن‬

‫كێش���ه‌ی‌ ئه‌م ده‌رچ���ووه‌ی‌ زانكۆ كه‌‬ ‫پێرار به‌شی‌ زمانی‌ كوردیی‌ ته‌واوكردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌س���نوری‌ قه‌زاك���ه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫(شاره‌زوور) داوای‌ دامه‌زراندنی‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ ئه‌م قه‌زایه‌ش ‪ 7‬پس���پۆڕی‌‬ ‫زمانی‌ كوردیی‌ پێویس���ت ب���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌لیژنه‌ی‌ دامه‌زراندنه‌وه‌ ‪4‬‬ ‫پسپۆڕی‌ كوردییان بۆ دامه‌زراندوون‪ ،‬ناوی‌‬ ‫ئه‌م هه‌ڵدراوه‌ بۆ قه‌زای‌ پێنجوێن‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫له‌پاشكۆی‌ دامه‌زراندندا هه‌مان په‌روه‌رده‌‬ ‫داوای‌ ‪ 4‬پسپۆڕی‌ كوردیی‌ كردووه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫‪ 8‬پس���پۆڕی‌ بۆ دانراوه‌‌و ده‌ڵێت "هه‌موو‬ ‫رێسا‌و سیسته‌م به‌ندییه‌ك له‌م واڵته‌ هه‌ر‬ ‫تا ماوه‌یه‌كه‌ بڕ ئه‌كات‌و هه‌میش���ه‌ ئه‌بێت‬ ‫كۆمه‌ڵێك كه‌س ببنه‌ قوربانی‌"‪.‬‬ ‫كێش���ه‌ی‌ ئه‌م ده‌رچووه‌ كه‌ دوو ساڵه‌‬ ‫هاوس���ه‌رگیریی‌ ك���ردووه‌‌و مێرده‌ك���ه‌ی‌‬ ‫له‌س���نوری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ ش���اره‌زوور‪،‬‬ ‫مامۆس���تایه‌‪ ،‬ته‌نها به‌وه‌وه‌ ناوه‌س���تێت‬ ‫ك���ه‌ ره‌وانه‌ی‌ پێنجوێن ك���راوه‌ كه‌ ده‌یان‬ ‫كیلۆمه‌ت���ر له‌ش���وێنی‌ نیش���ته‌جێبوونی‌‬ ‫خۆی���ه‌وه‌ دووره‌‪ ،‬به‌ڵكه‌ له‌وێش نێردراوه‌‬ ‫بۆ گوندێكی‌ دووره‌ ده‌س���تی‌ سه‌رس���نور‬ ‫كه‌ نه‌ هاتوچۆی‌ له‌س���ه‌ر پێنجوێن هه‌یه‌‌و‬

‫ی‬ ‫رێژه‌ی‌ ده‌رچوان ‌‬ ‫زانكۆ له‌شاره‌كان‬ ‫‪ %51‬بووه‌‌و له‌ناو‬ ‫قه‌زاكان ‪‌%49‬و‬ ‫ی كار‬ ‫ده‌رفه‌ت ‌‬ ‫بۆ زۆربه‌یان‬ ‫دۆزراوه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌چی‌ نێردراونه‌ته‌ الدێكان‌و له‌وان نزمتر‬ ‫له‌شوێنه‌ نزیكه‌كان دانراون‌و وتیشی‌ "ئێم ‌ه‬ ‫له‌فه‌رمان���ه‌ وه‌زارییه‌كه‌دا به‌مامۆس���تای‌‬ ‫ئاماده‌یی‌ ناوم���ان هاتوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئه‌مانكه‌ن به‌مامۆستای‌ بنه‌ڕه‌تی‌"‪.‬‬ ‫كێش���ه‌ی‌ ئ���ه‌م مامۆس���تایه‌ ته‌نه���ا‬ ‫حاڵه‌تێكه‌ له‌ك���ۆی‌ چه‌ندین حاڵه‌تیتر كه‌‬ ‫به‌ش���ی‌ زۆریان له‌ڕه‌گه‌زی‌ مێن‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌وانه‌ له‌ڕێ���گای‌ ئیمه‌یڵ‌و ته‌له‌فۆنه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌یان رونك���رده‌وه‌ كه‌ خاڵ‌و پۆینتی‌‬ ‫زۆری���ان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی‌ ل���ه‌دوور دانراون‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم خ���اوه‌ن خاڵی‌ نزمتر له‌ش���وێنی‌‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌ به‌ده‌ستکارییه‌وه‌‬

‫شادان عه‌زیز‪ ،‬ده‌رچووی‌ كۆلێژی‌ زمان‬ ‫به‌شی‌ كوردییه‌‌و كاتێك سیستمی‌ نوێ ‌ی‬ ‫دامه‌زراندن راگه‌یه‌نرا‪ ،‬زۆر دڵخۆش‬ ‫بووه‌ به‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌مجاره‌ "بێ ناوگیری‌‌و‬ ‫به‌پێی‌ خاڵ‪ ،‬هه‌موو ده‌رچوویه‌كی‌ زانكۆ‬ ‫داده‌مه‌زرێت"‪ ،‬به‌اڵم ئێستا شادان‬ ‫ئه‌م بۆچونه‌ی‌ گۆڕاوه‌‌و ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫خاڵبه‌ندی‌‌و دادگه‌رییه‌ی‌ بانگه‌شه‌ی‌‬ ‫بۆ ده‌كرا رێژه‌یی‌ بووه‌‌و له‌قۆناغه‌كانی‌‬ ‫دواتری دامه‌زراندندا هیچ كاری‌ پێ‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬

‫نه‌ش���وێنی‌ مانه‌وه‌ی‌ مامۆس���تای‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت بۆ ئه‌م ك���ه‌ ئافره‌ته‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ژم���ار‌هی‌ خاڵه‌كانی‌ م���ن ‪ 104.3‬بووه‌‪،‬‬ ‫نێردراوم بۆ س���ه‌ر سنوری‌ ئێران‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫له‌پاشكۆی‌ دامه‌زراندن ده‌رچوو هه‌یه‌ ‪93‬‬ ‫خاڵ���ی‌ هه‌یه‌ له‌ش���اره‌زوور‌و له‌په‌نا ماڵی‌‬ ‫خۆی‌ ناوی‌ هاتوه‌ته‌وه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها گله‌یی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ هه‌یه‌ كه‌ ئ���ه‌وان له‌ڕیزبه‌ندیی‌‬ ‫ده‌رچوان���ی‌ كوردیدا له‌س���ه‌ره‌وه‌ بوون‪،‬‬

‫نیش���ته‌جێبوونی‌ خۆیان دانراون‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌وان���ه‌ كه‌ ن���اوی‌ بێریڤ���ان محه‌مه‌ده‌‪،‬‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ ك���ه‌ نه‌یتوانیوه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ به‌ده‌وامه‌وه‌ بكات‌و ده‌ڵێت "بۆ‬ ‫كچێكی‌ وه‌كو من ده‌وامكردن له‌گونده‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ پێنجوێن مه‌حاڵه‌‌و به‌م هۆیه‌وه‌‬ ‫ده‌ستم له‌دامه‌زراندنه‌كه‌م هه‌ڵگرتووه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها مامۆس���تایه‌کی‌ ئینگلیزیی که‌‬ ‫دانیشتوی‌ شاری‌ سلێمانییه‌‪ ،‬بۆ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫رونك���رده‌وه‌ وه‌كو ده‌رچوویه‌كی‌ به‌ش���ی‌‬ ‫ئینگلی���زی‪ ،‬له‌قه‌زای‌ چه‌مچه‌م���اڵ ناوی‌‬ ‫هاتوه‌ته‌وه‌‌و له‌وێشه‌وه‌ نێردراوه‌ بۆ ناحیه‌ی‌‬ ‫سه‌نگاو‌و ده‌ڵێت "راس���ته‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫گشتیی‌ سیسته‌مه‌ خاڵی‌ پۆزه‌تیڤی‌ زۆری‌‬ ‫تێدابووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ تا سه‌ر پابه‌ند‬ ‫نه‌ب���ووه‌ ب���ه‌و دادگه‌ری���ی‌‌و ریزبه‌ندییه‌ی‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ بانگه‌شه‌ی‌ بۆ كراوه‌"‪ .‬ئه‌م‬ ‫مامۆستایه‌ وتیش���ی‌ "ده‌رچوو هه‌یه‌ زۆر‬ ‫له‌م���ن خاڵ���ی‌ كه‌متره‌و له‌ناو س���لێمانی‌‬ ‫دان���راوه‌‪ ،‬منیش كه‌ ماڵم هه‌یه‌‪ ،‬نێردراوم‬ ‫بۆ س���ه‌نگاوو ناچار ل���ه‌وێ ده‌مێنمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌پاش خس���تنه‌ڕووی‌ چه‌ن���د حاڵه‌تێكی‌‬ ‫هاوش���ێوه‌ی‌ خۆیش���ی‌‪ ،‬ئه‌و مامۆستایه‌‬ ‫وتیش���ی "دادگه‌ری���ی‌‌و په‌یڕه‌وكردن���ی‌‬ ‫ریزبه‌ندی���ی‌ سیس���تمی‌ دامه‌زراندن هه‌ر‬ ‫له‌قۆناغه‌كانی‌ سه‌ره‌تا په‌یڕه‌و كراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌میان���ه‌ی‌ به‌دواداچونی‌ ئاوێنه‌ش���دا‬ ‫له‌باره‌ی‌ كێشه‌ی‌ ئه‌و پسپۆڕی‌ كوردییه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌پێنجوێن دامه‌زراوه‌‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیاری‌‬ ‫یه‌كه‌م له‌س���نوری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ پێنجوێن‪،‬‬ ‫م‪.‬ئه‌سعه‌د جافر ده‌ڵێت "ئێمه‌ له‌پێنجوێن‬ ‫زیاتر پێویستمان به‌پسپۆڕی‌ زانستییه‌كان‌و‬ ‫ئینگلیزییه‌‌و ئه‌و كوردیانه‌ی‌ بۆمان هاتوون‬ ‫له‌ناوشار پێویستمان پێیان نییه‌‌و لیژنه‌ی‌‬ ‫مه‌ركه‌زیی‌ دامه‌زراندن ناردویانه‌ بۆمان"‪.‬‬ ‫م‪.‬ئه‌سعه‌د‪ ،‬وتیشی‌ "له‌ناو پێنجوێن ته‌نها‬ ‫‪ 5‬ئاماده‌ییم���ان هه‌یه‌‌و ناچارین ئه‌و تازه‌‬ ‫دامه‌زراوان���ه‌ بنێرین بۆ الدێ���كان‌و له‌ناو‬

‫پێنجوێن جێگه‌یان نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌الی‌ خۆش���ییه‌وه‌ س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دامه‌زراندن له‌سلێمانی‌‪ ،‬مه‌حمود عوسمان‪،‬‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ "رێژه‌ی‌ ده‌رچوانی‌‬ ‫زانك���ۆ له‌ش���اره‌كان ‪ %51‬ب���ووه‌‌و له‌ناو‬ ‫قه‌زاكان ‪ %49‬ب���ووه‌‌و ناچاربووین خه‌ڵك‬ ‫له‌ش���اره‌كانه‌وه‌ بنێرین بۆ قه‌زا‌و ش���اره‌‬ ‫دێیه‌كان"‪ .‬ناوبراو وتیشی‌ "گرنگ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫هه‌لی‌ كار بۆ زۆرترین كه‌س دۆزراونه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌سلێمانی‌‌و سه‌رجه‌م هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌ڕێزان���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر له‌پێنجوێ���ن‌و‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ نه‌بوایه‌ له‌قۆناغه‌كانی‌ به‌راییدا‬ ‫فرسه‌تی‌ دامه‌زراندنیان نه‌ده‌بوو ئه‌گه‌ر له‌و‬ ‫شوێنانه‌ دانه‌نرانایه‌"‪ .‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌شی‌‬ ‫بۆچی‌ له‌پاشكۆی‌ هه‌ڵبژاردندا ژماره‌یه‌ك‬

‫ده‌رچ���وو‪ ،‬به‌خاڵی‌ كه‌متره‌وه‌ له‌ش���وێنی‌‬ ‫نیش���ته‌جێبوونی‌ خۆی���ان دام���ه‌زراون؟‬ ‫مه‌حمود عوس���مان ده‌ڵێ���ت "ئێمه‌ له‌به‌ر‬ ‫رۆش���نایی‌ زانیاریی‌ په‌روه‌رده‌كان كارمان‬ ‫ك���ردووه‌‌و پاش هه‌م���وو قۆناغێك ئه‌وان‬ ‫خۆی���ان پش���كی‌ خۆی���ان له‌دامه‌زراندن‬ ‫له‌س���ه‌رووی‌ ئێم���ه‌وه‌ زیادك���ردووه‌‌و‬ ‫ئێمه‌ش ناچاربووین له‌پاش���كۆ جێگه‌یان‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪ .‬سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ دامه‌زراندن‬ ‫وتیشی‌ "راسته‌ ئه‌م سیستمه‌ی‌ دامه‌زراندن‬ ‫وش���كه‌‌و یه‌كه‌م س���اڵه‌ ئه‌زموون بكرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان���ه‌ی‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌یان هه‌یه‌ زۆر‬ ‫كه‌من‌و گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ده‌رفه‌تی‌ كاریان بۆ‬ ‫دۆزراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئیتر بڕۆن یان نا ئه‌وه‌ بڕیار‬ ‫الی‌ خۆیانه‌"‪.‬‬

‫زانکۆی کوردستان وه‌ک نمونه‌‬ ‫هه‌رێم هادی‬

‫حه‌زده‌ک���ه‌م بی���ری جه‌ناب���ی وه‌زیری‬ ‫خوێندنی ب���ااڵی بخه‌مه‌وه‌ که‌ ئه‌و زیاد‬ ‫له‌جارێک س���ه‌ردانی زانکۆی کودستانی‬ ‫کرده‌وه‌‪ ،‬هه‌م���وو جارێکیش له‌به‌رده‌م‬ ‫که‌ناڵه‌کانی راگه‌یاندندا جه‌ختی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م زانکۆیه‌ کردۆته‌وه‌ وه‌ک زانکۆیه‌کی‬ ‫پێش���که‌وتوو که‌ له‌ئاستێکی ئه‌کادیمی‬ ‫زۆر به‌رزتردایه‌ وه‌ک له‌باقی زانکۆکانی‬ ‫تری کوردس���تان‪ .‬له‌پاڵ ئاستی به‌رزی‬ ‫قوتابیه‌کان���ی ئ���ه‌م زانکۆی���ه‪ ‌،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرینه‌وه‌ی ره‌های قوتابیه‌کانی ته‌نانه‌ت‬ ‫رێش���یان پێنادرێت به‌شداری کێبڕکێی‬ ‫به‌رنامه‌ی تواناسازی بکه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌‬ ‫بۆ؟‬ ‫به‌رل���ه‌وه‌ی وه‌اڵم���ی ئه‌و پرس���یاره‌‬ ‫بده‌مه‌وه‌‪ ،‬ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌بڵێم که‌ بۆچی‬ ‫پێویسته‌ قوتابیه‌کانی زانکۆی کوردستان‬ ‫نه‌ک ه���ه‌ر رێیان پێبدرێت به‌ش���داری‬ ‫له‌کێبڕکێکه‌دا بکه‌ن‪ ،‬به‌ڵکو ده‌ش���بێت‬ ‫کارئاسانی تایبه‌تیان بۆ بکرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌ب���ه‌ر چه‌ند هۆی���ه‌ک‪ .‬له‌گرنگترینیان‬ ‫ئاس���تی ب���ه‌رزی قوتابیه‌کان���ی ئ���ه‌م‬ ‫زانکۆیه‌ له‌زمانی ئینگلیزیدا‪ .‬ئه‌م ئاست‬ ‫به‌رزیی���ه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆئ���ه‌وه‌ که‌‬ ‫قوتابی بۆ وه‌رگرتن به‌ش���داری له‌چه‌ند‬ ‫تاقیکردنه‌وه‌یه‌ک���دا ده‌کات که ‌یه‌کێک‬ ‫له‌وانه‌ زمانی ئینگلیزییه‌‪ ،‬واته‌ قوتابیه‌کان‬ ‫خۆیان ت���ا راده‌یه‌ک له‌زماندا باش���ن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پاش وه‌رگرتن چه‌ندان کۆرسی‬ ‫تایبه‌ت���ی چڕو پڕ وه‌رده‌گ���رن له‌زماندا‬ ‫تا ئه‌و ئاس���ته‌ی فێ���ری ئینگلیزییه‌کی‬ ‫ئه‌کادیمی ده‌بن که‌ ده‌توانن له‌س���ااڵنی‬ ‫داهات���وو زانکۆدا به‌زمان���ی ئینگلیزی‬ ‫کای���ه‌ ج���ۆر به‌جۆره‌کان���ی مه‌عریفه‌‬ ‫بخوێنن‪ .‬هه‌روه‌ها‪ ،‬ئه‌م قوتابیانه‌ له‌پاڵ‬ ‫کۆرس���ه‌کانی زماندا‪ ،‬فێری ش���ێوازی‬ ‫خوێندی ئه‌کادیمی رۆژئاوایی ده‌کرێن‪،‬‬ ‫ب���ۆ نمونه‌ وه‌کو چۆنێت���ی ئه‌نجامدانی‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌‌‌‪ ،‬نوس���ی وتاری ئه‌کادیمی‌و‬ ‫چه‌ندان الیه‌نی بنه‌ڕه‌تی تر که‌ زه‌رور‌ن‬ ‫بۆ قوتابی ت���ا س���اڵه‌کانی داهاتووی‬ ‫خوێندنی به‌سه‌رکه‌وتویی ته‌واوبکات‪.‬‬ ‫جه‌وه���ه‌ری کێش���ه‌که‌ بریتیی���ه‌‬ ‫له‌هاوتانه‌کردن���ی بڕانام���ه‌ی زانکۆ به‌‬ ‫زانکۆکانی تری عێ���راق‪ .‬بڕوانامه‌کانی‬ ‫قوتابیان ل���ه‌م زانکۆی���ه‌دا هاوتاکراوه‌‬ ‫به‌سیس���ته‌می نم���ره‌ی ئه‌مه‌ریک���ی‪.‬‬ ‫پرس���یاره‌ جه‌وهه‌رییه‌ک���ه‌ ئه‌مه‌یه‌ بۆ‬ ‫ره‌وای���ه‌ هاوتاکردن���ی بڕوانامه‌کان بۆ‬ ‫سیسته‌می نمره‌ی ئه‌مه‌ریکی له‌کاتێکدا‬ ‫ئیمه‌ له‌هه‌ولێرو س���لێمانی ده‌ژین نه‌ک‬ ‫له‌نی���ۆرک‌و واش���نتن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫داوای ئ���ه‌وه‌ بکه‌ین هاوتابکرێت له‌گه‌ڵ‬ ‫سیس���ته‌می عێراقیدا ئه‌وه‌ سه‌رکێشانه‌‬ ‫به‌ دیواردا؟!‪.‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ له‌م سامانه‌ زه‌به‌الحه‌ی ئه‌م‬ ‫واڵته‌دا ئه‌وه‌تا قوتابیه‌کانی ئه‌م زانکۆیه‌‬ ‫بۆ خوێندنی بااڵ ناچارده‌کرێن بڕێکی زۆر‬ ‫پاره‌بدن به‌بێ ئه‌وه‌ی مافی ئه‌وه‌شیان‬ ‫هه‌بێ���ت له‌به‌ش���ه‌ ناوخۆییه‌کانی���ش‬ ‫بمێنن���ه‌وه‌‪ .‬هه‌ربۆیه‌ ئ���ه‌وه‌ی واده‌کات‬ ‫ل���ه‌م زانکۆیه‌ خوێندی ب���ااڵ بخوێنیت‬ ‫هه‌ر به‌ته‌نها به‌توانای���ی‌و لێهاتووی تۆ‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵکو پاره‌داربوونی تۆش���ه‌‪ .‬من‬ ‫لێره‌دا پرس���یارێک رووب���ه‌ڕووی کاک‬ ‫نێچێرڤان ده‌که‌مه‌وه‌‪ ،‬ئایه‌ ئه‌و به‌ته‌نگ‬ ‫ئ���ه‌و رێزو پێزانینه‌وه‌ نایه‌ت که‌ به‌هۆی‬ ‫دامه‌زراندنی ئ���ه‌م زانکۆیه‌وه‌ بۆ خۆی‬ ‫تۆماریکرد؟ ئایه‌ الی به‌ڕێزیان ئاسایی‌و‬ ‫دادپه‌روه‌رانه‌یه‌ رۆڵ���ه‌ به‌تواناکانی ئه‌م‬ ‫واڵت���ه‌ ته‌نها له‌ب���ه‌ر هه‌ژارییان له‌مافی‬ ‫خوێندن بێبه‌ش‌و بێبه‌ری بکرێن؟‬ ‫حه‌قیقه‌تێ���ک بیری وه‌زی���ری به‌ڕێز‬ ‫ده‌هێنم���ه‌وه‌‪ ،‬له‌کاتێکدا ک���ه‌ به‌ڕێزیان‬ ‫زۆر باش ئاگاداری ئاس���ت به‌رزی ئه‌م‬ ‫زانکۆیه‌ن‌و‌ ده‌ش���زانن که‌ به‌ س���ه‌دان‬ ‫قوتاب���ی زانکۆکان���ی ت���ر له‌وانه‌ی که‌‬ ‫وه‌رگی���راون له‌به‌رنامه‌ی تواناس���ازیدا‬ ‫له‌به‌ر بێتوانایی���ان له‌زمان‌و بێئاگاییان‬ ‫له‌ش���ێوازی خوێندن���ی رۆژئاوای���ی‬ ‫له‌ش���اره‌ جۆره‌ به‌جۆره‌کانی دونیایه‌وه‌‬ ‫هه‌‌ڵهاتوون‌و گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ کوردس���تان‪،‬‬ ‫به‌اڵم زۆرینه‌ی هه‌ره‌ زۆری قوتابیه‌کانی‬ ‫زانک���ۆی کوردس���تان ل���ه‌م به‌رنامه‌یه‌‬ ‫بل���ۆک ده‌کرێن له‌کاتێک���دا ئه‌وان هیچ‬ ‫کێش���ه‌یه‌کیان له‌گ���ه‌ڵ زمان���دا نییه‌و‬ ‫زۆر باش���یش راهاتون له‌سه‌ر شێوازی‬ ‫خوێندی رۆژئاوایی‪ .‬ئائه‌مه‌ نا عه‌داله‌تی‬ ‫عه‌یاره‌ ‪ 24‬نه‌بێت چییه‌ به‌ڕێزان وه‌زیرو‬ ‫سه‌رۆکی زانکۆ؟!‪..‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌ممه‌ ‪2011/12/6‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫ئایدز له‌كوردستان نوستووه‌‬

‫ی ئایدز سێكسه‌"‬ ‫"سه‌ره‌كیترین هۆكاری‌ باڵوبونه‌وه‌ ‌‬

‫ئا‪ :‬نالی‌‬ ‫رۆژی‌ جیهانی‌ ئایدز له‌كوردستانیش‬ ‫به‌چه‌ند سیمینارێك یادی‌ كرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌بێ ئاوڕدانه‌وه‌ له‌و مااڵنه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌شفرۆشی‌ به‌ دزییه‌وه‌ تیا‬ ‫ده‌كرێت كه‌ چاوگێكی‌ مه‌ترسیداری‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌ن‪ .‬له‌م‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌دا به‌رپرسی‌ هۆبه‌ی‌‬ ‫ئایدز له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬دكتۆر فه‌رهاد مه‌جید‬ ‫وه‌اڵمی‌ پرسیاره‌كانی‌ ئاوێنه‌ ئه‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م حاڵه‌تانه‌ی‌ له‌كوردستان‬ ‫هه‌ن هۆكاری‌ توش����بونیان ب����ه‌ ئایدز‬ ‫له‌چییه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت؟‬ ‫د‪.‬فه‌رهاد‪ :‬ئه‌گه‌ر به‌پێناس����ه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫نه‌خۆش����ییه‌ بێت‪ ،‬كاتێ‌ نه‌خۆش����ه‌كه‌‬ ‫خۆی‌ ئه‌بینێ‌ كه‌ تووشبووه‌‪ ،‬سروشتی‌‬ ‫ئ����ه‌و نه‌خۆش����ییه‌ نه‌خۆش����ییه‌كی‌‬ ‫درێژخایه‌نه‌‌و به‌و كه‌سه‌وه‌ ده‌رناكه‌وێت‬ ‫كه‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌یه‌‪ ،‬ناتوانرێت‬ ‫بزانرێت له‌چییه‌وه‌ دروس����ت بووه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫نه‌خۆشێك ته‌عریفێكی‌ پێشینه‌ت ئه‌داتێ‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ژیانی‌ خۆی‌‪ ،‬هه‌ر نه‌خۆشێك‬ ‫بێگوم����ان په‌یوه‌ندییه‌ك����ی‌ سێكس����ی‌‬ ‫هه‌بووه‌ یان دان هه‌ڵكێش����ان‌و ده‌رزی‌‬ ‫لێدانێك����ی‌ هه‌بووه‌‪ ،‬نه‌خ����ۆش كه‌وتن‌و‬ ‫داخڵبوونی‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ یاخود ره‌نگه‌‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری‌ بۆ كرابێت له‌واڵتی‌ خۆمان‬ ‫یان له‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬جۆری‌ ڤایرۆسه‌كه‌ یه‌ك‬ ‫ج����ۆره‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌رناك����ه‌وێ‌ له‌كوێ‌‬ ‫توش����ی‌ بووه‌‌و له‌چ زه‌مانێك‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫پێش ده‌ س����اڵ‌ توش����بوبێت‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫تازه‌ توشی‌ بوبێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌چ كاتێكدا تووشی‌ هه‌الكه‌تی‌‬ ‫ده‌كات‌و لێی‌ ده‌رده‌كه‌وێت؟‬ ‫د‪.‬فه‌ره����اد‪ :‬ئ����ه‌م نه‌خۆش����ییه‌‬ ‫درێژخایه‌نه‌‪ ،‬كه‌ توشی‌ كه‌سێك ده‌بێت‬ ‫وه‌ك سه‌ره‌تا نابێته‌ هۆی‌ ده‌ركه‌وتنی‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ڵگرتنی‌ ڤایرۆس����ه‌كه‌ جیایه‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتن����ی‌ نه‌خۆش����یه‌كه‌ جیاوازه‌‪.‬‬ ‫دوو حاڵه‌تمان هه‌ی����ه‌ هه‌ڵگره‌كه‌ ‪HIV‬‬ ‫ی����ه‌‪ ،‬ئه‌وان����ه‌ش ك����ه‌ نیش����انه‌كه‌یان‬ ‫لێده‌رده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬پێی����ان ده‌وترێ����ت‬ ‫(ئێی����دز)‪ .‬ئه‌وانه‌ی‌ هه‌ڵگ����رن له‌واڵتی‌‬ ‫ئێم����ه‌ ب����ه‌ س����وتفه‌ پێ����ی‌ ده‌زانرێت‪،‬‬ ‫جاری‌ وایه‌ بۆ مۆڵه‌تێك پش����كنینی‌ بۆ‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ده‌رده‌كه‌وێ‌ كه‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و‬ ‫ڤایرۆس����ه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مانه‌ رۆڵ‌ ده‌بینن‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫‪ 19‬حاڵه‌تی ئایدز‬ ‫له‌کوردستان هه‌رگیز‬ ‫ی‬ ‫هه‌قیقه‌تی‌ بوون ‌‬ ‫ئه‌و نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫ده‌رناخات‪،‬‬ ‫ئیحتیمال ‌ه له‌و‌ه‬ ‫زیاترمان هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌موو‬ ‫كۆمه‌ڵگا‌ بپشكنین‬

‫ئه‌و نه‌خۆش����ییه‌ به‌نهێن����ی‌ بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫واته‌ له‌نێوان ئه‌وكه‌س����ه‌ی‌ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ده‌كات‌و ئه‌و كه‌سه‌ش سه‌رپه‌رشتی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت����ی‌ ته‌ندروس����تی‌ هه‌رێ����م‬ ‫هه‌ركه‌س����ێك توش����ی‌ ده‌بێ����ت له‌هه‌ر‬ ‫پارێزگایه‌كدا لیژنه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌س����ه‌ی‌ ك����ه‌ هه‌ڵگ����ره‌ رێنمایی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬تاوه‌كو كه‌س����انی‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫خۆی‌ تووش نه‌كات‪ .‬چاكتره‌ ئه‌و كه‌سه‌‬ ‫هه‌وڵبدات خۆی‌ ون نه‌كات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پارێزراو بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر نه‌خۆش����ه‌كه‌ پێویس����تی‌ به‌‬ ‫چاره‌س����ه‌ر بێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌وا ده‌رمانی‌ بۆ‬ ‫ده‌بڕێته‌وه‌ له‌س����ه‌ر بودجه‌ی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم‪ .‬سیاسه‌تی‌ حكومه‌ت له‌و رووه‌وه‌‬ ‫زۆر روون����ه‌ كه‌ ئه‌و نه‌خۆش����ه‌ش وه‌ك‬ ‫هه‌ر نه‌خۆش����ێكی‌ تر س����ه‌یر ده‌كرێت‌و‬ ‫هی����چ سیاس����ه‌تێكی‌ دوورخس����تنه‌وه‌‌و‬ ‫دابڕانی‌ له‌گه‌ڵدا پی����اده‌ ناكرێت‪ ،‬جگه‌‬ ‫ل����ه‌وه‌ی‌ هه‌ندێ‌ وش����یاری‌ ده‌درێت به‌‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كاتێكدا كه‌سێك هاوسه‌ری‌‬ ‫هه‌یه‌و هه‌ڵگری‌ ئه‌و نه‌خۆش����ییه‌یه‌ چی‌‬ ‫بكات؟‬ ‫د‪.‬فه‌ره����اد‪ :‬یه‌كێ����ك له‌ه����ۆكاره‌‬ ‫س����ه‌ره‌كیه‌كانی‌ تووش����بوون به‌ ئایدز‬ ‫له‌سێكس����ه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌وه‌ش ته‌نها‬

‫هۆكار نییه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ ئالوده‌ن به‌‬ ‫ماده‌ی‌ بێهۆش����كه‌رو سرنج به‌كاردێنن‪،‬‬ ‫ئه‌وان����ه‌ش س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ گ����ه‌وره‌ی‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر به‌ر‬ ‫له‌هاوس����ه‌رگیری‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌‬ ‫بێت‪ ،‬مێیه‌ك����ه‌ یاخود نێره‌ك����ه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫پێویس����ته‌ هه‌ردووال ئاگادار بكرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ����ه‌و هاوس����ه‌رگیرییه‌ نه‌كرێت‬ ‫باشتریشه‌‪ .‬سه‌ره‌تا ئه‌و كه‌سه‌ ئاگادار‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌ كه‌ خۆی‌ به‌ به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫بڵێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌یتوانی‌ ئه‌وا ئێمه‌ پێی‬ ‫ده‌ڵێین‪ .‬له‌و حاڵه‌ته‌شدا كه‌ ژن‌و مێرد‬ ‫بن‪ ،‬دیس����انه‌وه‌ پێویس����ته‌ ئه‌و كه‌سه‌‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌ ئاگادار بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌ویش توانای‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا ئێمه‌‬ ‫مولزه‌مین له‌به‌ر چاوی‌ خۆی‌ به‌و كه‌سه‌‬ ‫بڵێین ك����ه‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و ڤایرۆس����ه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو ئه‌مانه‌ش له‌پێناوی‌ ئه‌وه‌دایه‌ كه‌‬ ‫رێگه‌ بگرین له‌باڵونه‌بوونه‌وه‌ی‌ له‌ناو ئه‌و‬ ‫خێزانه‌داو دانان����ی‌ میكانیزمی‌ گونجاو‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌كو ژیانی‌ هاوسه‌رگیرییان جیا‬ ‫ناكرێنه‌وه‌‪ .‬ئه‌توان����ن په‌یوه‌ندیه‌كانیان‬ ‫ب����ه‌رده‌وام بێت‌و له‌كاتی‌ سێكسیش����دا‬ ‫كۆندۆم به‌كار بهێنن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬كوردس����تان ت����ا راده‌یه‌ك‬ ‫كرانه‌وه‌ی����ه‌ك رویتێك����ردووه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫ش����وێنی‌ په‌نهان دروس����ت ب����ووه‌ كه‌‬ ‫سێكسی‌ تیا ده‌كرێت‪ ،‬به‌بێ بوونی‌ هیچ‬

‫ ‬ ‫کۆمه‌ڵێک توشبوو به‌نه‌خۆشی ئایدز له‌ئه‌فه‌ریقا‬ ‫له‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشیه‌كه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫به‌ریه‌ككه‌وت����ن له‌گه‌ڵ‌ كه‌س����انی‌ تردا‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ هاوس����ه‌ر‪ .‬حاڵه‌تی‌ دووه‌م‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ڤایرۆسه‌كه‌ زاڵ‌ ئه‌بێت به‌سه‌ر‬ ‫جیهازی‌ مه‌ناعه‌ی‌ نه‌خۆشه‌كه‌‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫ده‌بێت����ه‌ هۆی‌ ده‌ركه‌وتن����ی‌ هه‌وكردنی‌‬ ‫س����ییه‌كانی‌‪ ،‬چه‌ندی����ن هه‌وكردنی تر‪،‬‬ ‫ئه‌نفلۆنزایه‌ك ده‌گ����رێ‌‪ ،‬به‌ته‌واوبوونی‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكیتر ده‌گرێت‪ .‬توشی‌ فتریاتی‌ بۆری‌‬ ‫هه‌ناسه‌ یان توشی‌ سه‌ره‌تانێك ده‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌گمه‌نه‌ كه‌سی‌ تر تووش ببێت‪ .‬توشی‌‬ ‫نه‌خۆشی‌ پێس����ت ئه‌بێت كه‌ له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫ئاس����اییدا رونادات‪ ،‬ئه‌مان����ه‌ هه‌مووی‌‬ ‫نیشانه‌ن له‌یه‌كێكدا كه‌ ڤایرۆسه‌كه‌ زاڵ‌‬ ‫ببێت به‌سه‌ر جیهازی‌ مه‌ناعه‌یدا‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬باش����ه‌ ئێوه‌ چ����ۆن ره‌فتار‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كه‌ن كه‌ هه‌ڵگری‌‬ ‫ئه‌و ڤایرۆسه‌ن یاخود تووش بوون؟‬ ‫د‪.‬فه‌رهاد‪ :‬ئێمه‌ وه‌كو ته‌ندروس����تی‌‬ ‫س����وێندخواردنێكمان هه‌یه‌ كه‌ هه‌موو‬ ‫دكتۆرێ����ك پێ����وه‌ی‌ پابه‌ن����ده‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫هه‌موو شتێ‌ بكه‌ی‌ له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫نه‌خۆشدا‪ ،‬هه‌وڵدان بێت بۆ چاككردنی‌‬ ‫باری‌ ده‌رون����ی‌ ئه‌و نه‌خۆش����ه‌‪ ،‬به‌الی‌‬ ‫ئێمه‌وه‌ ئه‌م نه‌خۆشییه‌ش وه‌كو هه‌موو‬ ‫نه‌خۆشییه‌كی‌ تر سه‌یر ئه‌كرێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ی����ه‌ك جیاوازی‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬تاوه‌كو كۆمه‌ڵ‌‬ ‫ئام����اده‌ ده‌كه‌یت‪ ،‬ده‌بێ����ت هه‌ڵگرانی‌‬

‫دوای‌ هێرشكردنه‌ سه‌ر مه‌ساجه‌كه‌ی‌ زاخۆ‪..‬‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌ هێرش‬ ‫كرایه‌ سه‌ر مه‌ساج‌و شوێنه‌‬ ‫گه‌شتوگوزاریه‌كان له‌قه‌زای‌ زاخۆ‪،‬‬ ‫خاوه‌نی‌ مه‌ساجه‌كان له‌شاره‌كانی‌ تری‌‬ ‫هه‌رێم ده‌ترسن له‌هه‌مان چاره‌نوس‪،‬‬ ‫كه‌ خه‌ڵك هێرشیان بكاته‌ سه‌ر‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫دڵنیاییان پێداون‪.‬‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ مه‌س���اجێك له‌س���لێمانی‌‬ ‫كه‌ خ���ۆی‌ س���ه‌روكاری‌ مه‌س���اجه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كاو هه‌م���وو كارمه‌نده‌كانی‌ چینین‪،‬‬ ‫نایش���ارێته‌وه‌ كه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌زاخۆ‬ ‫هێ���رش كراوه‌ته‌ س���ه‌ر س���ه‌نته‌رێكی‌‬ ‫مه‌س���اج‪ ،‬ترس دایگرت���ووه‌‪ .‬ئه‌و له‌و‬ ‫باره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت "بونی‌ مه‌س���اج دژی‌‬ ‫ئاین نییه‌‪ ،‬ئه‌و ش���وێنانه‌‪ ،‬شوێنێكن بۆ‬ ‫شێالن به‌ڕێگه‌یه‌كی‌ ته‌ندروست‪ ،‬له‌هه‌موو‬ ‫واڵتێكدا كه‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ ئه‌وه‌بكات كه‌‬ ‫ده‌یه‌وێ‌ س���ود له‌كه‌رتی‌ گه‌ش���توگوزار‬ ‫ببینێ���ت‪ ،‬ده‌بێ���ت مه‌س���اج‌و چه‌ندین‬ ‫شوێنی‌ گه‌ش���توگوزاری‌ سه‌رده‌میانه‌ی‌‬ ‫تیا بكرێته‌وه‌‪ ،‬خۆ ئێره‌ كابوڵ نییه‌"‪.‬‬ ‫خاوه‌نی‌ ئه‌و مه‌س���اجه‌ كه‌ نه‌یویست‬ ‫نه‌ ناوی‌ ش���وێنه‌كه‌ی‌‌و ن���ه‌ ناوی‌ خۆی‌‬ ‫ئاش���كرابكرێت‪ ،‬هۆش���داری‌ ئه‌دات���ه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئیداری‌ له‌ش���اری‌ سلێمانی‌‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ ئ���اگاداری‌ ئه‌و ش���وێنه‌‬ ‫گه‌ش���توگوزاریانه‌ بكرێت‪ ،‬چونكه‌ له‌م‬ ‫ش���اره‌ش بایی‌ ئه‌وه‌ ئیسالمی‌ توندڕه‌و‬ ‫ه���ه‌ن كه‌ بی���ه‌وێ‌ وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ زاخۆ‬ ‫لێره‌ش دووباره‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌س���لێمانی‌ ‪ 18‬مه‌س���اجی‌ مۆڵه‌ت‬ ‫پێدراو هه‌یه‌‪ ،‬به‌پێی‌ لێدوانی‌ به‌ڕێوبه‌ری‌‬ ‫كاروب���اری‌ گه‌ش���تیاری‌ له‌س���لێمانی‌‬ ‫(مسته‌فا حه‌مه‌ ره‌حیم) ئه‌وان به‌رده‌وام‬

‫ی رۆژ‬ ‫رۆژ له‌دوا ‌‬ ‫ی مه‌شروب‬ ‫شوێن ‌‬ ‫فرۆشتن‌و مه‌ساج‬ ‫زیاد ده‌بێت‌و‬ ‫هیچ به‌رنامه‌‌و‬ ‫پالنێك نیی ‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ شوێنێك ‌‬ ‫دیاریكراویان هه‌بێت‬ ‫چاودێریی‌ ئه‌و مه‌ساجانه‌ ده‌ك ‌هن‌و رێگه‌‬ ‫ناده‌ن كه‌ ببێته‌ ش���وێنی‌ به‌دڕه‌وشتی‌‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "چه‌ند هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ رێنمایی‌‬ ‫كاركردنمان به‌س���ه‌ردا دابه‌ش كردوون‪،‬‬ ‫به‌نیازین به‌دواداچوون بكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بزانی���ن تاوه‌ك���و چه‌ن���د رێنماییه‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌ی���ان جێبه‌ج���ێ‌ ك���ردووه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫مه‌س���اجه‌ی‌ كه‌ جێبه‌جێی‌ نه‌كردبێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا مۆڵه‌ته‌ك���ه‌ی‌ لێوه‌رده‌گرینه‌وه‌‪،‬‬ ‫رێگه‌ش ناده‌ین ئه‌و ش���وێنانه‌ بۆ كاری‌‬ ‫به‌دڕه‌وشتی‌ به‌كاربێن‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‬ ‫ئاسایشیش هاوكاریمان ده‌كات"‪.‬‬ ‫ل���ه‌الی‌ خۆش���یه‌وه‌ به‌ڕێوب���ه‌ری‌‬ ‫پۆلیسی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌مید ساالر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خات���ه‌ روو ك���ه‌ هه‌س���ت ناكه‌ن ئه‌و‬ ‫ش���وێنه‌ گه‌ش���توگوزاریانه‌ به‌ تایبه‌تی‌‬ ‫مه‌ساجه‌كانی‌ سلێمانی‌ له‌مه‌ترسیدا بن‪،‬‬

‫ ‬ ‫دوو مووشته‌ری له‌مه‌ساجێکی تایله‌ندیدا‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌ كه‌ خۆیان بۆ‬ ‫هه‌ر ئه‌گه‌رێكی‌ چاوه‌ڕوان نه‌كراو ئاماد‌ه‬ ‫ك���ردووه‌ "ئه‌وانه‌ی‌ مۆڵه‌تی‌ یاس���اییان‬ ‫پێدراوه‌ كه‌ ئه‌و كاره‌ بكه‌ن‪ ،‬پاراستنیان‬ ‫له‌ئه‌ستۆی‌ ئێمه‌یه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ناتوانین‬ ‫ب���ۆ ه���ه‌ر جێگایه‌كی‌ مه‌س���اج پۆلیس‬ ‫دابنێین‪ ،‬به‌اڵم مه‌ف���ره‌زه‌ی‌ گه‌ڕۆكمان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ چاودێرییان ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌ش���اری‌ هه‌ولێریش كه‌ ب���ه‌ ده‌یان‬ ‫مه‌س���اجی‌ تیا كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌ بڕوای‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیسی‌ شاره‌كه‌ (عه‌مید‬ ‫عه‌بدولخال���ق ته‌لع���ه‌ت) هێرش���كردنه‌‬ ‫س���ه‌ریان به‌دوور ده‌زانێت‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ئایا له‌هه‌ولێر پۆلیس دوای‌‬ ‫رووداوه‌كه‌ی‌ زاخۆ چاودێریی‌ ش���وێنی‌‬ ‫مه‌شروب فرۆشتن‌و مه‌ساجه‌كانی‌ كردووه‌‬ ‫بۆ پاراس���تنیان؟ عه‌می���د عه‌بدولخالق‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫ده‌ڵێت "نه‌خێر‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ئێمه‌‬ ‫پۆلیسمان نه‌ناردووه‌ بۆ دوكانی‌ مه‌شروب‬ ‫فرۆش���ه‌كان‌و مه‌یخانه‌‌و مه‌س���اجه‌كان‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌هه‌ولێر هیچ شتێكی‌ له‌شێوه‌ی‌‬ ‫زاخۆ نه‌بووه‌"‪ .‬ده‌وترێت كه‌ روداوه‌كه‌ی‌‬ ‫زاخ���ۆ به‌هۆی‌ هاندانی‌ مامۆس���تایه‌كی‌‬ ‫ئاینیی���ه‌وه‌ ب���ووه‌‪ ،‬نوێژكه‌ران���ی‌ ئه‌و‬ ‫مزگه‌وته‌ش هۆكاری‌ دروس���تبوونی‌ ئه‌و‬ ‫فه‌وزایه‌ بوون كه‌ له‌و شاره‌ كه‌وتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫تاچه‌ند مامۆس���تای‌ ئاین���ی‌ بۆی‌ هه‌یه‌‬ ‫میبه‌ر قۆرغ بكات بۆ هاندانی‌ خه‌ڵكی‌؟‬ ‫ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ وتارخوێن‌و پێش���نوێژی‌‬ ‫مزگه‌وت���ی‌ س���ه‌الحه‌دینی‌ ئه‌یوب���ی‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر‪ ،‬مامۆس���تا س���ه‌ید یادگار‬ ‫س���ه‌ید عه‌ل���ی‌ ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ئایینی‌ ئیسالم به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫توندوتی���ژی‌‌و هاندان���ی‌ توندوتیژیی���دا‬

‫چاودێرییه‌ك‪ ،‬مه‌ترسی‌ ئه‌وه‌ ناكرێت كه‌‬ ‫ئایدز زیاتر بكات؟‬ ‫د‪.‬فه‌رهاد‪ :‬به‌پێی‌ یاساكانی‌ عێراق‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمیش رێگه‌ی‌ پێنه‌دراوه‌‬ ‫كه‌ مۆڵه‌ت به‌ ره‌سمی‌ بدرێته‌ شوێنێك‬ ‫كه‌ كاری‌ له‌شفرۆش����ی‌ تی����ا ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌رچی‌ ش����تێك ده‌كرێت له‌و مااڵنه‌دا‬ ‫نهێنییه‌‪ ،‬بوونی‌ ئ����ه‌و حاڵه‌ته‌ له‌هه‌موو‬ ‫ش����وێنێكی‌ دنیادا هه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ ناتوانین‬ ‫قه‌ده‌غه‌ی‌ بكه‌ین یان وه‌كو ته‌ندروستی‌‬ ‫چاودێری‌ بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ ده‌زگاكان‬ ‫ئاگادار ده‌كه‌ین����ه‌وه‌ كه‌ تاوه‌كو بكرێت‬ ‫ئه‌و شوێنانه‌ قه‌ده‌غه‌ بكرێت‪ .‬به‌ڕاستی‌‬ ‫ماڵه‌كان����ی‌ له‌شفرۆش����تن ش����وێنێكی‌‬ ‫ترسناكی‌ باڵوبوونه‌وه‌‌و ته‌شه‌نه‌سه‌ندنی‌‬ ‫ئه‌و ڤایرۆس����ه‌ن‪ .‬له‌ش����فرۆش خه‌ڵكی‌‬ ‫زۆری‌ ده‌چێته‌ ال‪.‬‬ ‫ناش����كرێ‌ ت����ۆ ئ����ه‌و دیارده‌ی����ه‌ به‌‬ ‫ش����ێوه‌یه‌كی‌ پۆلیس����ی‌ بنه‌بڕبك����ه‌ی‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ده‌كرێ����ت له‌ڕێ����گای‌ به‌رنام����ه‌‬ ‫ته‌ندروستیه‌كان‌و میدیاكانه‌وه‌ هوشیاری‌‬ ‫بدرێته‌ ئه‌و گه‌نجانه‌ كه‌ ئه‌و موماره‌سه‌یه‌‬ ‫له‌ماڵ����ه‌ له‌شفرۆش����ه‌كاندا نه‌ك����ه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ر ئ����ه‌و كاره‌ش بكه‌ن‪ ،‬گرنگه‌‬ ‫هوشیاربن كه‌ كۆندۆم به‌كار بهێنن‪ .‬كه‌‬ ‫رێگه‌یه‌كه‌ بۆ به‌رگرتن له‌تووشبوون به‌‬ ‫ئایدز‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌اڵم خ����ۆت ده‌زانی‌ ئه‌وه‌‬ ‫بزنس����ێكی‌ جیهانییه‌‌و ناتوانرێت رێگه‌‬ ‫له‌كاری‌ له‌شفرۆشی‌ بگیرێت‪ ،‬به‌ بڕوای‌‬ ‫تۆ نه‌بوونی‌ هوشیاری‌ سێكسی‌ هۆشیاری‌‬ ‫خۆپاراس����تن له‌ئای����دز‪ ،‬نامانگه‌یه‌نێته‌‬ ‫ئه‌و حاڵه‌ته‌ی‌ كه‌ له‌ئێس����تادا له‌هه‌رێم‬ ‫وه‌ك����و راگه‌یه‌ن����راوه‌ ‪ 19‬حاڵه‌ت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و رێژه‌یه‌ له‌پڕێك����دا ببێته‌ چه‌ندین‌و‬ ‫نه‌توانین كۆنترۆڵی‌ بكه‌ین؟‬ ‫د‪.‬فه‌ره����اد‪ :‬ح����ه‌ز ده‌ك����ه‌م خه‌ڵك‬ ‫ئه‌وه‌ن����ده‌ دڵنیا نه‌بێت ل����ه‌و ژماره‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬بڵێین له‌س����لێمانی‌ ‪ 6‬حاڵه‌ت‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ وه‌ك����و ئه‌وه‌ وایه‌ تنۆكێ‌ ئاو‬ ‫بخه‌یته‌ ده‌ریاوه‌‪ .‬ئایدز مه‌ترسیی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ژماره‌یه‌ش هه‌رگیز هه‌قیقه‌تی‌ بوونی‌‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش����ییه‌ ده‌رناخات‪ ،‬ئیحتیماله‌‬ ‫له‌وه‌ زیاترمان هه‌بێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌موو‬ ‫كۆمه‌ڵ‌ بپش����كنین دڵنیام ژماره‌كه‌ زۆر‬ ‫زیاتر ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ به‌س����وتفه‌ زانراوه‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌ن‪.‬‬ ‫تاوه‌ك����و له‌شفرۆش����ی‌ هه‌بێ‌و خه‌ڵك‬ ‫ناهوش����یار بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئایدز زیاتر ده‌بێت‪.‬‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌ممه‌ ‪2011/12/6‬‬

‫ئه‌و دایكه‌ی‌ مه‌حرومه‌ له‌بینینی‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫ئا‪ :‬كورد‌ه عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو رۆژێك دوور به‌ دوور له‌بااڵ ‌‬ ‫منداڵه‌كانم ده‌ڕوانی‌‪ ،‬پیاوه‌كه‌م‬ ‫ی پێ ره‌وا نه‌بینیم‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی منداڵه‌كانمی‌ گواستۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫قوتابخانه‌ ‌‬ ‫له‌و رۆژه‌و‌ه تامه‌زرۆی‌ بینینیان‬ ‫ی ده‌رونیشم‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬با نه‌خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬نه‌بوونی‌ پارێزه‌رێك وا ‌‬ ‫كردوو‌ه ك ‌ه نه‌توانم ئازادان ‌ه بیان بینم‌و‬ ‫ده‌ست به‌سه‌ریاندا بێنم‪.‬‬ ‫ی ش���یالن له‌وكات���ه‌و‌ه‬ ‫نه‌هامه‌ت��� ‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات ك ‌ه هێشتا ته‌مه‌نی‌ دوو‬ ‫ی ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ێ دایك��� ‌‬ ‫س���ا ‌ڵ بووه‌‪ ،‬كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫سه‌رجاده‌و تووش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌ست نه‌خۆش ‌‬ ‫ده‌بێت‌و باوكیش��� ‌‬ ‫په‌ركه‌م‪-‬ـ���ه‌و‌ه ده‌ناڵێنێ���ت‪ ،‬خ���ۆی‌‌و‬ ‫ێ س���اڵ‌ ژی���ان به‌و‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ی برا ‌‬ ‫خالید ‌‬ ‫چه‌شن ‌ه به‌سه‌ر ده‌به‌ن له‌نێوان دایكێك‬ ‫ی په‌ككه‌وته‌ش‬ ‫له‌س���ه‌ر جاده‌‌و باوكێك ‌‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی شیالندا‬ ‫له‌ئێس���تادا ته‌نها له‌زاكیره‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ماوه‌ت���ه‌و‌ه ك ‌ه دایك���ی‌ رۆژێك‬ ‫ی سه‌ر جاده‌دا لۆریه‌ك‬ ‫ی خه‌وێك ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب ‌ه ژیان ‌‬ ‫پانی‌ كردووه‌ت���ه‌وه‌‌و كۆتای ‌‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌وان گه‌وره‌بوون ك ‌ه‬ ‫ی كردووه‌‪ .‬دواتر‬ ‫ی دوای ‌‬ ‫باوكیشی‌ كۆچ ‌‬ ‫ی خانه‌قین له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫مامی���ان له‌الدێیه‌ك��� ‌‬ ‫ی گرتۆت ‌ه‬ ‫خێزانه‌كه‌یدا خالیدو ش���یالن ‌‬ ‫خۆی‌‪.‬‬ ‫ش���یالن كچێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵه‌و‬ ‫ی قه‌ڵ���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ئه‌س���مه‌رێك ‌‬ ‫له‌ده‌موچاوی���ا غه‌مێكی‌ قوو ‌ڵ ده‌بینی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و ت���ا پۆل���ی‌ پێنجی‌ س���ه‌ره‌تای ‌‬ ‫ێ دایكییه‌و‌ه‬ ‫ده‌خوێنێ���ت‪ ،‬به‌هۆی‌ ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ناتوانێت خوێندن ته‌واو بكات‪ ،‬له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ی���ده‌ن به‌كوڕێكی‌ مام ‌‬ ‫‪ 17‬س���اڵ ‌‬ ‫ی ش���ێرزاد‪ ،‬دوو منداڵیان‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ده‌بێت‪ :‬كچێك‌و كوڕێك‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌كیان نابێت‪ ،‬به‌اڵم به‌ره‌به‌ر‬ ‫ی ده‌رونی‌ له‌شیالندا‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫نیشانه‌كان ‌‬

‫رۆژانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫رێگه‌ی‌ قوتابخانه‌ ‌‬ ‫مناڵه‌كانم‬ ‫داده‌نیشتم تا‬ ‫بیان بینم‪ ،‬پاشان‬ ‫ده‌گه‌ڕامه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ماڵه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر ‌‬ ‫نه‌خایاند مێرده‌كه‌م‬ ‫له‌و خه‌ونه‌ش‬ ‫بێبه‌شی‌ كردم‬ ‫ی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬بارودۆخ���ی‌ ده‌رون��� ‌‬ ‫ب���ه‌ره‌و خراپتر ده‌روات‪ ،‬ت���ا وایلێدێت‬ ‫مێرده‌كه‌ی‌ له‌ژورێكدا ده‌یبه‌س���تێته‌وه‌‪،‬‬ ‫پاش���ان ژنێكی‌ تری‌ به‌س���ه‌ر دێنێت‪،‬‬ ‫ی ده‌رونی‌ ش���یالن خراپتر‬ ‫به‌مه‌ش بار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���یالن خۆ ‌‬ ‫ده‌بێ���ت‪ .‬به‌پێی‌ وته‌ ‌‬ ‫ی ده‌رونییه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئێستا له‌نه‌خۆش���خان ‌ه ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی ئه‌و ژنه‌‪ ،‬پیاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی هێنان��� ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی له‌به‌رامبه‌ردا به‌كارهێناوه‌‌و‬ ‫توندوتیژ ‌‬ ‫چه‌ندین ج���ار ده‌ریك���ردووه‌‌و ئه‌ویش‬ ‫ی منداڵه‌كانی‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ر خاتر ‌‬ ‫ی نادات‬ ‫تا جارێكیان ده‌ریده‌كات‌و رێگه‌ ‌‬ ‫بۆ هه‌تا هه‌تایه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ش���یالنیش‬ ‫وه‌ك چاره‌نوسی‌ دایكی‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر‬ ‫جاده‌‌و له‌و كاته‌شه‌و‌ه رێگ ‌هی‌ پێنه‌دراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ته‌نه���ا س���اتێكیش منداڵه‌كان��� ‌‬ ‫ببینێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌ویش نه‌خۆش ‌‬ ‫شیالن‌و براكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌روونی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ماڵی‌ مامێكی‌ له‌گوندێك ‌‬ ‫خانه‌قین ده‌یانگرن ‌ه خۆیان‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ك���ه‌م ده‌رامه‌ت ده‌بن‌و ب���اری‌ داراییان‬ ‫له‌ئه‌وپه‌ڕی‌ خراپیدا ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫ی ئاماژه‌ پێ���داوه‌ "له‌ناچاریدا‬ ‫مامه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫الی‌ خۆیان گل ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و كاتانه‌ش ك ‌ه س���ه‌ره‌تا به‌منداڵ ‌‬ ‫لێیان قه‌وماو‌ه هه‌ر ئ���ه‌و به‌هانایانه‌و‌ه‬ ‫ی به‌ته‌مه‌نه‌و‬ ‫ی ك��� ‌ه پیاوێك ‌‬ ‫چووه‌‪ ،‬مام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬ته‌نها موچه‌ ‌‬ ‫چه‌ند منداڵێك��� ‌‬ ‫ی وه‌رگرتوو‌ه ك ‌ه ‪ 200‬هه‌زار‬ ‫خانه‌نش���ین ‌‬ ‫ێ چۆن ئه‌و‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬خۆی‌ وته‌ن���ی‌ نازان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو ساڵ ‌ه به‌و پار‌ه كه‌مه‌ خێزانێك ‌‬ ‫‪ 7‬نه‌فه‌ری‌ به‌ڕێوه‌ بردووه‌‪.‬‬ ‫ی وت���ه‌ی‌ كه‌س���وكاره‌ك ‌هی‌‪،‬‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ش���یالنی‌ لێب���ووه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌و گون���ده‌ ‌‬ ‫خۆشه‌ویس���ته‌كانی‌ (دوو منداڵه‌ك ‌هی‌)‬ ‫ی گوند خوێندویانه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫له‌قوتابخان���ه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م دایك ‌ه گ���ۆڕاوه‌‪ .‬وه‌ك‬ ‫پیش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌ڵێت "رۆژان ‌ه له‌س���ه‌ر رێگه‌ ‌‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ مناڵه‌كانم داده‌نیش���تم تا‬ ‫بیان بین���م‪ ،‬پاش���ان ده‌گه‌ڕامه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وام ‌‬ ‫ی ته‌واوبوون ‌‬ ‫ماڵه‌وه‌‪ ،‬له‌كات��� ‌‬ ‫منداڵه‌كانم‪ ،‬به‌هه‌مان ش���ێو‌ه جارێكیتر‬ ‫ده‌گه‌ڕامه‌و‌ه بۆ هه‌مان ش���وێن تاوه‌كو‬ ‫ی‬ ‫دووب���اره‌ بیان بینمه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆر ‌‬ ‫نه‌خایان���د مێرده‌ك���ه‌م ل���ه‌و خه‌ونه‌ش‬ ‫ی كردم"‪.‬‬ ‫بێبه‌ش ‌‬ ‫شه‌وان خه‌ونیان پێوه‌ ده‌بینم‬ ‫ئێس���تا ش���یالن ئه‌و دایكه‌ نیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی گه‌یاندب���ووی‌ ب ‌ه‬ ‫ی ده‌رون��� ‌‬ ‫نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ر جاده‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌رون���ی‌ له‌ژێ���ر چاره‌س���ه‌ریدایه‌‪،‬‬ ‫ی نه‌خۆش���ییه‌ ده‌رونی���ه‌كان‬ ‫پس���پۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫دكتۆر جه‌مال عومه‌ر به‌رپرس���ی‌ بار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���یالن‌و باس ‌‬ ‫ده‌رونییه‌ له‌كه‌یس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌كرد "له‌ئێس���تادا شیالن نه‌خۆش ‌‬ ‫شیزۆفرینیای‌ هه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئێستا وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ت نه‌توانێ���ت دایكایه‌تی‌ خۆ ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬به‌اڵم ماف ‌‬

‫ی‬ ‫منداڵه‌كانی‌ ببینێت وه‌ك هه‌ردایكێك ‌‬ ‫ت���ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم كێش���ه‌ك ‌ه له‌وه‌دای��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ترس���اندووه‌‪،‬‬ ‫مێرده‌ك���ه‌ی‌ منداڵه‌كان ‌‬ ‫ی كه‌ دایكیان شێته‌‪ ،‬بۆی ‌ه له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ‌‬ ‫كێش ‌ه بۆ منداڵه‌كان دروست ببێت"‪.‬‬ ‫ی منداڵه‌كانیه‌وه‌ شیالن ده‌ڵێت‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫"زۆریان بیر ده‌كه‌م هه‌میش��� ‌ه خه‌ونیان‬ ‫پێو‌ه ده‌بینم‪ ،‬من مێرده‌كه‌شم زۆر خۆش‬ ‫ده‌وێ‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌و زۆر دڵ‌ ره‌ق بوو‬ ‫ی‬ ‫به‌رامبه‌ر من‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌وه‌ش بێبه‌ش ‌‬ ‫كردم ك ‌ه له‌سه‌ر رێگای‌ قوتابخانه‌كه‌یان‬ ‫ته‌نها منداڵه‌كانم دوو جار ده‌بینی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫چ���وو ماڵه‌كه‌ی‌ گواس���ته‌وه‌ بۆ كه‌الر‌و‬ ‫ی كردم‪ ،‬ئاخر خۆ منیشم‬ ‫له‌و حه‌زه‌ش��� ‌‬ ‫دایكم‪."..‬‬ ‫ی به‌ ته‌مه‌نه‌و دنیا‬ ‫مامی‌‪ ،‬كه‌ پیاوێك ‌‬ ‫ی ده‌ل���ه‌رزێ‌ ك ‌ه ئه‌و‬ ‫دیده‌ی���ه‌‪ ،‬لێوه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌گێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی برازاكه‌ ‌‬ ‫چیرۆكه‌ دژواره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تریش ‌‬ ‫ی برازاكه‌ ‌‬ ‫باس له‌و دڵڕه‌قیی ‌ه ‌‬ ‫ده‌كات "كێش���ه‌ك ‌ه له‌وه‌دایه‌‪ ،‬ش���ێرزاد‬ ‫ی گه‌یاندووه‌ دایكتان شێته‌و‬ ‫له‌منداڵه‌كان ‌‬ ‫ێ ئازارتان ئ���ه‌دات‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫بتانبین��� ‌‬ ‫ی پارێزه‌ر‬ ‫كه‌مده‌رامه‌ت بووین‪ ،‬نه‌مانتوان ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و دایك ‌ه وه‌رگرینه‌وه‌‪،‬‬ ‫بگرین‌و ماف ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ك���ه‌م ئه‌ندام ‌‬ ‫ته‌نان���ه‌ت موچه‌ ‌‬ ‫ی تۆزێك‬ ‫ش���مولی‌ ده‌كات ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫بژێویم���ان باش بێت‪ ،‬دوای‌ چه‌ندینجار‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن‪ ،‬ئه‌وه‌ش���یان بۆ نه‌كردین‪،‬‬ ‫ی دارایم ب���اش نییه‌و ته‌نها‬ ‫منیش بار ‌‬ ‫ی خانه‌نشینی‌ وه‌رده‌گرم بۆ‬ ‫‪ 200‬هه‌زار ‌‬ ‫خێزانێك‌و ئه‌و دوو نه‌خۆشه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ‬ ‫من زۆر قۆرسه‌و ناتوانم داواكاریه‌كانیان شیالن ئه‌و دایکه‌ی له‌سۆز پێدانی منداڵه‌کانی بێبه‌شکراوه‌ ‬ ‫جێبه‌جێ بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم ده‌س���ه‌اڵتم نیی ‌ه‬ ‫هه‌رئه‌وه‌نده‌م له‌ده‌ست دێت"‪.‬‬ ‫رۆژان ‌ه له‌س���وچێكی‌ نه‌خۆشخانه‌ك ‌ه‬ ‫ی ته‌نها‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵ‌ ده‌بین ‌‬ ‫دایكێك ‌‬ ‫شتێك كه‌ خۆش���ی‌ بداتێ‌‌و ئه‌و حوزن ‌ه‬ ‫له‌ده‌موچاوی‌ را بماڵێت‪ ،‬شادبونه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی ك���ه‌ له‌مێ���ژ‌ه‬ ‫ب��� ‌ه دوو منداڵه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫نه‌یبینی���ون‌و نازانێ‌ ده‌موچاویان چه‌ند‬ ‫گۆڕاوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌باوه‌شیان ده‌گرم‌و‬ ‫ده‌مه‌وێ‌ بزانم وه‌زعیان باشه‌"‪.‬‬

‫له‌ئینته‌رنێه‌وه‌‬

‫ی‬ ‫ی تر ماف ‌‬ ‫وه‌ك هه‌ردایكێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌هی‌ هه‌یه‌ ك ‌ه منداڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ببینێت‪ ،‬به‌اڵم مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫منداڵه‌كانی‌ ترساندووه‌‪،‬‬ ‫به‌و‌هی‌ ك ‌ه دایكیان شێته‬

‫داواده‌كرێت پرسه‌خانه‌ ‌ی ژنان له‌گه‌ڕه‌كه‌ هه‌ژاره‌كانیشدا بكرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫چه‌ند ژنێك به‌ جلی‌ ره‌شه‌وه‌‬ ‫له‌به‌ر ده‌رگاكه‌ راوه‌ستابوون‌و‬ ‫به‌خێرهاتنی‌ میوانه‌كانیان ده‌كرد‪.‬‬ ‫میوانه‌كانیش یه‌كسه‌ر به‌ره‌و الی‌‬ ‫خاوه‌ن پرسه‌كه‌ نه‌ده‌ڕۆشتن‌و‬ ‫له‌به‌ر گه‌وره‌یی‌ هۆڵه‌كه‌ هه‌ركه‌س‬ ‫له‌سه‌ر كورسیه‌كه‌ی‌ داده‌نیشت تا‬ ‫كه‌سوكاری‌ كۆچكردووه‌كه‌ی‌ ده‌بینی‌‌و‬ ‫ساڵوی‌ لێده‌كردن‪ ،‬ئه‌مه‌ دیمه‌نێكی‌‬ ‫پرسه‌خانه‌ی‌ ژنانه‌ كه‌ ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫ساڵێكه‌ له‌چه‌ند گه‌ڕه‌كێكی‌ راقی‌‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ كراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت بۆ ش���وێنی‌ عاره‌ق‬ ‫خواردن���ه‌وه‌‌و مه‌س���اجكردن ش���وێنی‌‬ ‫تایب���ه‌ت هه‌بێت‌و دوور بێت له‌ش���وێنه‌‬ ‫گشتییه‌كان‌و ناو كۆاڵن‌و ماڵه‌كان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌ركی‌ مامۆستای ئایینییه‌ كه‌ له‌ڕووی‌‬ ‫ش���ه‌ریعه‌تی‌ ئیس�ل�امه‌وه‌ باسی‌ بكات‌و‬ ‫زۆرێ���ك له‌ژنان ئاواته‌خوازن چه‌ندین‬ ‫ده‌بێت حكومه‌تیش شوێنیان بۆ دیاری‌‬ ‫بكات‌و به‌پێی‌ یاسا شوێنی‌ مه‌یفرۆشتن‌و هۆڵ���ی‌ پرس���ه‌ ب���ۆ ژن���ان بكرێته‌وه‌‬ ‫مه‌س���اجكردن دیاری‌ بكرێت‪ ،‬له‌واڵتانی‌ ت���ا له‌ئه‌رك���ی‌ میوان���ان‌و ماندوێتی‌‌و‬ ‫دنی���اش ب���ه‌ ئه‌وروپاش���ه‌وه‌ ش���وێنی‌ خه‌رجییه‌ك���ی‌ زۆری‌ پرس���ه‌ رزگاریان‬ ‫مه‌یخانه‌كان دیاریكراوه‌‌و مه‌ساجكردنیش ببێ‌و ئ���ه‌و جیاوازی���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ی‌‬ ‫له‌كۆاڵن���ان نییه‌‌و هه‌م���وو ته‌مه‌نێكیش نێ���وان خێزانه‌كانی���ش نه‌مێن���ێ‌ كه‌‬ ‫ناتوان���ن ئه‌م كاره‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێی‌ ناوبه‌ناو له‌پرس���ه‌كاندا قوتده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ خێزانێك ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌‌و ئه‌وی‌ تر‬ ‫یاسا رێكخراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌ باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات هه‌ژار‪.‬‬ ‫له‌ش���اری‌ س���لێمانی‌‌و ده‌وروب���ه‌ری‌‬ ‫ك���ه‌ له‌نزی���ك ماڵه‌ك���ه‌ی‌ ش���وێنێكی‌‬ ‫مه‌ساجكردن هه‌یه‌‌و چه‌ندینجار له‌وتار‌و ته‌نها س���ێ‌ هۆڵی‌ پرسه‌ی‌ ژنان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كۆڕو كۆبونه‌وه‌كان باسیكردووه‌ كه‌ ئه‌مه‌ هه‌روه‌ه���ا نزیكه‌ی‌ پێن���ج مزگه‌وت كه‌‬ ‫ی پیاوان‪،‬‬ ‫كارێكی‌ باش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم هانی‌ خه‌ڵكی‌ جگ���ه‌ له‌هۆڵی‌ پرس���ه‌خانه‌ ‌‬ ‫ن���ه‌داوه‌ كه‌ بچن توندوتی���ژی‌ به‌رامبه‌ر هۆڵی‌ پرس���ه‌ی‌ ژنانیش���ی‌ تێدایه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫بنوێن���ن‪ .‬ئه‌و وتیش���ی‌ "له‌س���ه‌رده‌می‌ هۆاڵنه‌ ده‌كه‌ون���ه‌ گه‌ڕه‌كه‌ جیاجیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌لیفه‌كانی���ش له‌به‌غدا‌و ش���وێنه‌كانی‌ شاری‌ س���لێمانییه‌وه‌‪ ،‬هۆڵی‌ په‌خشان‬ ‫تریش شیعر نوس���راوه‌‌و خانه‌ هه‌بووه‌ موفتی‌ ده‌كه‌وێته‌ به‌ش���ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ به‌دڕه‌وشتی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌شوێنێك بووه‌ گه‌ڕه‌ك���ی‌ تووی مه‌لی���ك‪ ،‬هۆڵی‌ ئه‌جه‌‬ ‫بۆ كه‌س���انێكی‌ دیاریك���راو‪ ،‬چۆن ره‌وا خ���ان (ئه‌جه‌ عه‌س���كه‌ری‌) ده‌كه‌وێته‌‬ ‫نییه‌ خه‌ڵك ب���ۆ توندوتیژی‌ هانبده‌یت‪ ،‬گه‌ڕه‌كی‌ به‌ختیارییه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچی‌ هۆڵی‌‬ ‫به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ش ره‌وا نییه‌ ئه‌وه‌ی‌ (حس���ه‌ڕه‌ش) ده‌كه‌وێت���ه‌ گه‌ڕه‌ك���ی‌‬ ‫هه‌ڵسێت له‌ناو كۆاڵن‌و بازاڕه‌كان دوكانی‌ زه‌رگه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌كێ���ك ل���ه‌و هۆاڵن���ه‌ی‌ ژن���ان‬ ‫مه‌ش���روب‌و مه‌س���اج دابنێت‪ ،‬تا سه‌ر‬ ‫ئێسقان ئیس�ل�ام له‌گه‌ڵ فه‌وزادا نییه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن بنه‌ماڵه‌یه‌كه‌وه‌ دروست كراوه‌و‬ ‫ئیسالم بۆ رێكخستنی‌ كاروباری‌ خه‌ڵك‌و رۆژان���ه‌ ده‌درێته‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ ئازیزێكیان‬ ‫پێكه‌وه‌ژیانه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌بێت حكومه‌ت به‌جێیان ده‌هێڵێت‪ .‬جگه‌ له‌وانه‌ش‪ ،‬بۆ‬ ‫هه‌ڵوه‌س���ته‌یه‌ك بكات‌و ش���وێن دیاری خه‌تمی‌ قورئان���ی‌ پیرۆزو خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫بكات‌و به‌پێی‌ یاسا مامه‌ڵه‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم مه‌ولودنام���ه‌ ب���ێ‌ هی���چ به‌رامبه‌رێك‬ ‫ئێستا ده‌بینین رۆژ له‌دوای‌ رۆژ شوێنی‌ ده‌درێته‌ هاوواڵتیان‪.‬‬ ‫یه‌كه‌می���ن هۆڵ���ی‌ پرس���ه‌نامه‌ی‌‬ ‫مه‌شروب فرۆشتن‌و مه‌ساج زیاد ده‌بێت‌و‬ ‫هیچ به‌رنام���ه‌‌و پالنێك نییه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ژنان له‌س���لێمانی‌ به‌ناوی‌ "په‌خش���ان‬ ‫موفتی‌"یه‌وه‌ كرایه‌وه‌‪ .‬ئه‌م هۆڵه‌ له‌سه‌ر‬ ‫شوێنێكی‌ دیاریكراویان هه‌بێت"‪.‬‬

‫ی ژنان‬ ‫پرسه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی ماڵ ‌ه‬ ‫یارمه‌ت ‌‬ ‫هه‌ژاره‌ خاوه‌ن‬ ‫پرسه‌كان ده‌دات‬ ‫ ‬ ‫یه‌کێک له‌هۆڵه‌کانی پرسه‌خانه‌ی ژنان له‌سلێمانی‬

‫فۆتۆ‪ :‬سارا‬

‫رووبه‌ری‌ زه‌وییه‌كی‌ گه‌وره‌ به‌ ش���ێوه‌ی‌ خزم���ه‌ت بكات‪ ،‬پێویس���ته‌ پێش هه‌ر ئه‌و هۆاڵنه‌ ئه‌وه‌نده‌ پێویسته‌ كه‌ حه‌ق‬ ‫بازنه‌یه‌كی‌ خڕ دروس���ت ك���راوه‌‪ ،‬له‌ناو كه‌س خزمه‌ت ب���ه‌ ژنان بكات‪ ،‬چونكه‌ وایه‌ حكومه‌ت بیری‌ له‌وه‌ بكردایه‌ته‌وه‌‬ ‫هۆڵه‌كه‌دا ‪ 6‬ئامێری‌ س���پلێت‌و نزیكه‌ی‌ به‌ پێش���كه‌وتنی‌ ژن���ان له‌كۆمه‌ڵگه‌دا‪ ،‬نه‌ك كه‌رتی‌ تایب���ه‌ت یان خه‌ڵكی‌ تر‪،‬‬ ‫‪ 200‬كورس���ی‌ به‌ ده‌وری‌ بازنه‌كه‌دا ریز كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ مه‌ده‌نی‌ ترو ئاسووده‌تر "له‌ڕاستیدا زۆربه‌ی‌ ماڵه‌كان زۆر بچوكن‌و‬ ‫له‌و رۆژه‌ش���دا كه‌ ئازیزانیان به‌س���ه‌ر‬ ‫كراون‪ ،‬جگه‌ له‌وانه‌ش ژوورێكی‌ تایبه‌تی‌ دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌نێو ژناندا رای‌ جیاواز هه‌یه‌ له‌سه‌ر ده‌كه‌نه‌وه‌ ناتوانیت له‌شوێنێكی‌ باشدا‬ ‫نوێژكردن‌و شوێنی‌ تایبه‌تی‌ ده‌ستنوێژ‬ ‫گرتنی‌ تێدایه‌‪ .‬په‌خشان موفتی‌ ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی‌ پرسه‌كانیان ببه‌نه‌ پرسه‌خانه‌كانی‌ دایان بنێیت جگه‌ له‌وه‌ی‌ ده‌بێته‌ گه‌ڕه‌‬ ‫"ه���ه‌ر له‌زووه‌وه‌ ح���ه‌زم ده‌كرد كارێك ده‌ره‌وه‌ یان له‌ماڵه‌كاندا بیگرن‪ ،‬نه‌جیبه‌ الوژێیه‌كی‌ زۆرو ماڵی‌ خاوه‌ن مردووه‌كه‌‬ ‫بكه‌م كه‌ خزمه‌تی‌ ژنان بكات‪ ،‬هه‌س���تم محه‌مه‌د كه‌ مێرده‌ ته‌مه‌ن ‪ 60‬ساڵه‌كه‌ی‌ هه‌مووی‌ به‌سه‌ر یه‌كدا ده‌درێت"‪.‬‬ ‫الیه‌نێكی‌ تری‌ باش���ی‌ پرسه‌خانه‌كان‬ ‫كرد باشترین كاریش كردنه‌وه‌ی‌ هۆڵێكی‌ كۆچی‌ دوایی‌ ك���رد‪ ،‬له‌ماڵێكی‌ بچوكی‌‬ ‫له‌و جۆره‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌كو یارمه‌تییه‌ك دوو ژوری���دا میوانه‌كانی‌ به‌ڕێ ده‌كرد‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ یارمه‌تی‌ ب���اری‌ ئابووری‌‬ ‫وایه‌ بۆ خ���اوه‌ن پرس���ه‌كه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئ���ه‌و وت���ی‌ "مێرده‌كه‌م هه‌ت���ا كۆچی‌ خێزان���ه‌كان ده‌دات‪ ،‬چونك���ه‌ جگ���ه‌‬ ‫نه‌مانه‌وه‌ی‌ ژنان له‌ناو ماڵه‌كاندا جۆرێك دوایی‌ ك���رد پاڵی‌ به‌ عه‌ره‌بانه‌وه‌ ده‌نا‪ ،‬ل���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و هۆڵ‌و پرس���ه‌خانانه‌ی‌ ناو‬ ‫له‌به‌كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ بوونی‌ پێوه‌دیاره‌ كه‌ به‌ ده‌رده‌س���ه‌ری‌ تا ئ���ه‌م دوو ژووره‌ی‌ مزگه‌وته‌كانیش به‌بێ‌ پاره‌یه‌‪ ،‬خاوه‌نی‌‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك م���رۆڤ دوورده‌خاته‌وه‌ له‌و پێكه‌وه‌نا ئێس���تا مه‌عقوله‌ میوانه‌كانی‌ پرسه‌كه‌‪ ،‬میوانه‌كانی‌ بۆ هۆڵه‌كه‌ دێن‌و‬ ‫خ���ۆی‌ تیایدا به‌ڕێنه‌كرێ‌‌و پرس���ه‌كه‌ی‌ له‌ماڵ���ه‌وه‌ الیان نامێنن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫خه‌مه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و خه‌رجیی���ه‌ی‌ ده‌درێته‌ خواردن بۆ‬ ‫ئه‌و زیاتر له‌س���ه‌ر قسه‌كانی‌ رۆشت‌و ببرێته‌ مزگه‌وته‌وه‌؟!"‪.‬‬ ‫به‌اڵم حه‌مدیه‌ عه‌ل���ی‌ به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ میوانه‌كان‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ خێزانه‌كه‌‪.‬‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ پێویس���ته‌ هه‌موو‬ ‫ی له‌م پرسانه‌دا كه‌ مامۆستایه‌كی‌ ئایینی‌‬ ‫الی���ه‌ك گه‌ر بیه‌وێت له‌بورای‌ گش���تیدا رای نه‌جیب���ه‌وه‌ پێی‌ وای���ه‌ كه‌ بوون ‌‬

‫قورئ���ان ده‌خوێنێ���ت‪ ،‬وه‌ك ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێده‌ك���ه‌ن زۆر ئاس���ووده‌ترن ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫پرسه‌كه‌ له‌ماڵه‌كاندا نه‌بێت‪.‬‬ ‫زۆرێ���ك له‌پیاوانی���ش پێیان باش���ه‌‬ ‫ژم���اره‌ی‌ ئ���ه‌و پرس���ه‌خانانه‌ی ژنان‬ ‫زیادبكرێت‪ ،‬مامۆس���تا جه‌ب���ار عه‌لی‌‬ ‫ساڵحی‌ ته‌مه‌ن ‪ 26‬ساڵ‪ ،‬باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ دانانی‌ پرسه‌ له‌ناو ماڵه‌كاندا یان له‌و‬ ‫خه‌یمانه‌دا كه‌ له‌گه‌ڕه‌كێكدا داده‌نرێت‪،‬‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ زیان���ی‌ زۆره‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌و‬ ‫گه‌ڕه‌ك���ه‌ بۆ دوو رۆژ ئه‌گیرێت‌و رێگه‌ی‌‬ ‫هاتوچۆی‌ هاوواڵتیان سه‌خڵه‌ت ده‌بێ‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و جیهازو موكه‌به‌رانه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫دایده‌نێین ب���ۆ قورئان خوێندنه‌كه‌ زۆر‬ ‫نا رێكخراوه‌و زۆرجار گرفت دروس���ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم "له‌ناو هۆڵه‌كاندا هه‌موو‬ ‫ش���ته‌كان زۆر رێكوپێك���ه‌و ش���وێنی‌‬ ‫تایبه‌ت���ی‌ هه‌یه‌و ئێم���ه‌ش زۆر ماندوو‬ ‫نابی���ن‪ ،‬چونكه‌ له‌كاتژمێ���ر ‪1‬ی‌ پاش‬

‫نیوه‌ڕۆ تا ‪ 4‬داده‌نیشین ئه‌گه‌ر زستان‬ ‫بێ���ت‪ ،‬له‌هاویناندا تا ‪ 5‬داده‌نیش���ین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر له‌ماڵه‌وه‌ ی���ان له‌ژێر‬ ‫خه‌یمه‌دا بێت ل���ه‌‪9‬ی‌ به‌یانییه‌وه‌ تا ‪5‬‬ ‫ئێواره‌ داده‌نیشین‌و گه‌رچی‌ قورئان به‌‬ ‫پاره‌ ناخوێندرێ‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كات دیاری‌‬ ‫قورئ���ان خوێندنه‌ك���ه‌ش زۆرتر ده‌بێ‌‌و‬ ‫ره‌نگه‌ ‪ 250‬هه‌زار بێت"‪.‬‬ ‫مامۆستای‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ له‌به‌شی‌‬ ‫كۆمه‌ڵناس���ی‌‪ ،‬په‌روی���ن ئه‌بوبه‌ك���ر‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌م پرس���ه‌خانانه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌مه‌ دیارده‌یه‌كی‌ تازه‌‌و باشه‌و ئه‌ركی‌‬ ‫حكومه‌ته‌ م���ادام ده‌یه‌وێت خزمه‌ت به‌‬ ‫ژنان بگه‌یه‌نێت‪ ،‬پێویس���ته‌ له‌و جۆره‌‬ ‫پرسه‌خانانه‌ له‌گه‌ڕه‌كه‌ هه‌ژارنشینه‌كاندا‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و گه‌ڕه‌كانه‌ی‌ راقین‬ ‫ماڵه‌كانیان گه‌ور‌هن‌و كه‌لوپه‌لی‌ ته‌واوی‌‬ ‫پرسه‌یان هه‌یه‌ ره‌نگه‌ ئیشیان به‌ جۆره‌‬ ‫شوێنێكی‌ وه‌ها نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ گه‌ڕه‌كه‌‬ ‫هه‌ژارنشینه‌كان كه‌ ماڵه‌كانیان بچوكه‌‌و‬ ‫كه‌لوپه‌لی‌ ته‌واوی‌ پرس���ه‌یان نییه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وان زۆر پێویسته‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و داواده‌كات ك���ه‌ رێكخراوه‌كانی‌‬ ‫ژن���ان فش���ار بخه‌نه‌ س���ه‌ر حكومه‌ت‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ه‌وه‌ ت���ا ئه‌م جۆره‌ ش���وێنانه‌‬ ‫بكاته‌وه‌ له‌گه‌ڕه‌كه‌ هه‌ژارنش���ینه‌كاندا‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ كارئاسانی‌ زه‌وی‌‌و شتی‌‬ ‫تر بكات بۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫جۆره‌ ش���وێنێكی‌ خزمه‌تگوزاری‌ وه‌ها‬ ‫بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م پرسه‌خانانه‌ س���ه‌ر به‌شاره‌وانی‌‬ ‫سلێمانین‌و له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌وه‌ فه‌رمانبه‌ری‌‬ ‫تایبه‌تیان بۆ دان���راوه‌و له‌ئیداره‌یه‌كدا‬ ‫ده‌وام ده‌ك���ه‌ن كه‌ ژوورێك���ی‌ تایبه‌ته‌‬ ‫له‌نزی���ك هۆڵه‌كه‌‪ .‬په‌روی���ن عه‌لی‌ كه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ ‪ 30‬ساڵه‌ فه‌رمانبه‌ره‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ ‪5‬‬ ‫ساڵه‌ له‌پرس���ه‌خانه‌ی‌ په‌خشان موفتی‌‬ ‫وه‌ك فه‌رمانب���ه‌ر كارده‌كات‪ ،‬ئه‌و باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات كه‌ "هه‌رچه‌نده‌ ئێمه‌ هیچ‬ ‫پش���وویه‌كمان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆشحاڵین‬ ‫به‌وه‌ی‌ خزمه‌تی‌ گشتی‌ ده‌كه‌ین‌و یارمه‌تی‌‬ ‫ئه‌و خه‌ڵكه‌ ده‌ده‌ین‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێ‌ جار‬ ‫كێشه‌ی‌ پاككردنه‌وه‌مان هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خاوه‌ن پرسه‌كه‌ له‌سه‌ریه‌تی‌ كه‌ هۆڵه‌كه‌‬ ‫پاكبكاته‌وه‌و كورس���یه‌كان رێكبخاته‌وه‌‬ ‫تا بۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ تر ئاماده‌بێ‌ كه‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وان ده‌یانه‌وێت"‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ ده‌ڵێ���ن هه‌ر كاتێ���ك یه‌كگرتوو ‌‬‫ی‬ ‫ئیس�ل�امی‌ مه‌ڵبه‌ن���د‌و ناوچه‌كان���ی‌‬ ‫له‌هه‌ولێر‌و دهۆك بكه‌ونه‌ ژێر فش���ارو‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌و س���وتاندنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م���ان‬ ‫له‌س���لێمانی‌ خۆیان ئاماده‌ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫خۆپیشاندان‌و ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌مجاره‌ له‌پارێ���زگای‌ دهۆك‬ ‫به‌رامبه‌ر باره‌گاكانیان كرا‪.‬‬ ‫ واماوه‌ی‌ س���اڵ‌و نیوێكه‌ ئه‌ندامانی‌‬‫په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق هه‌ڵبژێ���ردراون‪،‬‬ ‫له‌نێوان هه‌ردوو لیس���تی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردس���تانی‌‌و لیس���تی‌ گ���ۆڕان‪،‬‬ ‫چه‌ن���دان ئه‌ندام���ی‌ تێدایه‌ تا ئێس���تا‬ ‫له‌دانیش���تنه‌كانی‌ په‌رله‌ماندا به‌ باش‬ ‫یان خراپ‪ ،‬ته‌نها یه‌ك قس���ه‌ش چییه‌‬ ‫نه‌یانكردووه‌‪.‬‬ ‫ ده‌ڵێن له‌خۆپیشاندانه‌كانی‌ زاخۆ‌و‬‫شارۆچكه‌كانی‌ دهۆكدا خۆپیشانده‌ران‬ ‫پاش س���وتاندنی‌ س���ه‌نته‌ری‌ مه‌ساج‌و‬ ‫كۆگاكان���ی‌ مه‌یفرۆش���تن‪ ،‬لێی���ان‬ ‫تێكچووه‌ خۆیان كردووه‌ به‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫یه‌كگرتوودا به‌ نیازی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ مه‌ی‌و‬ ‫ش���وێنی‌ مه‌س���اجكردن‪ ،‬ب���ه‌اڵم پاش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ مایه‌پووچ بوون له‌و ش���تانه‌‪،‬‬ ‫له‌داخا سوتاندیانن‪.‬‬ ‫ مه‌الی‌ مزگه‌وته‌كه‌ی‌ زاخۆ كه‌ ئه‌م‬‫به‌زم���ه‌ی‌ نایه‌وه‌‪ ،‬الیه‌نگ���ری‌ پارتێكی‌‬ ‫عیلمانیی���ه‌و ب���ه‌و ج���ۆره‌ فه‌ت���وای‌‬ ‫دژی‌ س���ه‌نته‌ری‌ مه‌س���اج‌و دوكان���ی‌‬ ‫مه‌یفرۆش���ه‌كان ده‌كرد‪ ،‬چم���ا ئه‌گه‌ر‬ ‫الیه‌نگ���ری‌ الیه‌نێكی‌ س���ه‌له‌فی بوایه‌‬ ‫چیمان بكردایه‌‪ ،‬دڵنیابن یه‌ك سه‌حنی‌‬ ‫س���ه‌ته‌الیتی‌ به‌س���ه‌ربانه‌كانی‌ زاخۆوه‌‬ ‫نه‌ده‌هێشت‪.‬‬ ‫ سه‌رباری‌ ئه‌و ریفۆرم‌و هه‌نگاوانه‌ی‌‬‫تائێس���تا له‌س���لكی‌ خوێندن���ی‌ بااڵدا‬ ‫ئه‌نجام���دراون‪ ،‬هێش���تا له‌وه‌رگرتنی‌‬ ‫پاڵێوراوانی‌ ماسته‌ردا كورسی‌ تایبه‌ت‬ ‫م���اوه‌‪ .‬له‌كاتێكیش���دا به‌هه‌فته‌ی���ه‌ك‬ ‫له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌ب���ی‌‌و ئه‌وروپی‌ قبوڵی‌‬ ‫خوێندن���ی‌ ماس���ته‌ر وه‌رده‌گیرێ���ت‪،‬‬ ‫له‌كوردس���تان به‌چه‌ندی���ن كۆت‌و به‌ند‬ ‫ته‌نراوه‌‌و زۆر ئه‌سته‌مه‌‪.‬‬ ‫ ده‌ڵێن حكومه‌تی‌ هه‌رێم زۆر ماڵ‌و‬‫موڵكی‌ گش���تی‌ به‌فیڕۆ ن���ادات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌چیای‌ گۆیژه‌‌و ئه‌زمه‌ڕ چه‌ندین ساڵه‌‬ ‫به‌س���ه‌دان بۆری‌ پالس���تیكی‌ بچوك‌و‬ ‫گ���ه‌وره‌ له‌نێو ئه‌و زنجی���ره‌ چیایانه‌دا‬ ‫كه‌وتووه‌و بێخاوه‌ن ماوه‌نه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ له‌س���نوری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ شاره‌زوور‪،‬‬‫له‌ك���ۆی‌ ‪ 7‬مامۆس���تای‌ باخچه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫ساوایان‪ 6 ،‬مامۆستاو نوسه‌رێكی‌ چاپ‬ ‫مانگێك زیاتره‌ له‌ڕێگای‌ یاداشتێكه‌وه‌‬ ‫داوای‌ البردنی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌یان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم پ���ه‌روه‌رده‌‌و سه‌رپه‌رش���تیاریی‬ ‫ئاماده‌نی���ن ئه‌م به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌ الببه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ڵێ���ن ئ���ه‌و مامۆستایه‌ش���ی‌ ئیمزای‌‬ ‫یاداش���ته‌كه‌ی‌ نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬براژن���ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌‪.‬‬ ‫ به‌چ���اوی‌ خۆم بینیم له‌س���لێمانی‌‬‫ئوتومبیلێكی‌ پڕ چه‌كداری‌ ئاس���ایش‪،‬‬ ‫ئێ���واره‌ی‌ پێنجه‌ش���ه‌ممه‌ی‌ رابردوو‪،‬‬ ‫له‌فلكه‌ سه‌وزه‌كه‌ی‌ مه‌جیدبه‌گ‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫هه‌ڵكردنی‌ گلۆپی‌ سوری‌ فلكه‌كه‌دا به‌‬ ‫نایاسایی‌ تێپه‌ڕی‌‪.‬‬ ‫ ده‌ڵێن گوندێكی‌ سه‌ر به‌پیره‌مه‌گرون‬‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬به‌ یانزه‌ مامۆستا‪،‬‬ ‫ته‌نها بیست‌و یه‌ك خوێندكاریان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ له‌سه‌ر دابه‌ش���كردنی‌ وانه‌كان‬ ‫رێك ناكه‌ون كه‌ كامیان وانه‌ی‌ وه‌رزش‬ ‫بڵێته‌وه‌‪ ،‬ناچار ئه‌و ش���وفێره‌ی‌ ده‌یان‬ ‫گه‌یه‌نێت���ه‌ گونده‌كه‌‪ ،‬وان���ه‌ی‌ وه‌رزش‬ ‫ده‌ڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ ده‌ڵێ���ن له‌یه‌كێ���ك له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی‌‬‫سلێمانی‌ دوو مناڵ به‌ده‌مانچه‌ی‌ مورو‬ ‫ش���ه‌ڕیان كردووه‌‪ ،‬یه‌كێكی���ان موروی‌‬ ‫پێنامێنێ���ت چه‌قۆیه‌ك���ی‌ بچووك���ی‌‬ ‫پێده‌بێ���ت‪ ،‬یه‌كس���ه‌ر هه‌ڵده‌س���ێت‌و‬ ‫چه‌ن���د چه‌قۆی���ه‌ك له‌مناڵه‌ك���ه‌ی‌ تر‬ ‫ئه‌دات‪ ،‬كه‌سوكاری‌ مناڵه‌كه‌ی‌ تر پێی‌‬ ‫ده‌ڵێن بۆ چه‌قۆت له‌منداڵه‌كه‌مان دا؟‬ ‫مناڵه‌كه‌ ده‌ڵێ���ت گولله‌موروم پێنه‌ما‪.‬‬ ‫هه‌واڵنێرێكی‌ ئاوێنه‌ مناڵه‌ برینداره‌كه‌ی‌‬ ‫بینیبوو له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وتنی‌‬ ‫سلێمانی‌‪.‬‬ ‫ له‌فه‌رمانگه‌کان���ی حکومه‌ت���دا‬‫ده‌وامکردن کاتژمێر ‪ 8:30‬ده‌ستپێده‌کات‬ ‫ت���ا کاتژمێر ‪3‬ی پاش���نیوه‌ڕۆ‪ ،‬زۆرێک‬ ‫له‌فه‌رمانبه‌ره‌کان ‪ 8:30‬ده‌ست ناکه‌ن‬ ‫به‌ده‌وام‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی که‌ زۆرێک‬ ‫ل���ه‌و فه‌رمانگانه‌ بووه‌ته‌ چێش���تخانه‌و‌‬ ‫کاتژمێرێكی���ان به‌ ن���ان ئاماده‌کردن‌و‬ ‫نانخواردنه‌وه‌ به‌سه‌ر ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ ماوه‌یه‌ له‌سلێمانی گروپێک چه‌کدار‬‫به‌ش���ێوه‌ی عه‌س���ابه‌ په‌یدابوون‪ ،‬که‌‬ ‫ده‌چنه‌ س���ه‌ر ماڵه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندو داوای‬ ‫س���ه‌رانه‌یان لێده‌ک���ه‌ن‪ .‬یه‌کێ���ک له‌و‬ ‫گروپ���ه‌ ده‌س���تگیرکراوه‌و چاوه‌ڕوانین‬ ‫ئه‌وانی تریش ده‌ستگیربکرێن‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌ممه‌ ‪2011/12/6‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫ئایدز له‌كوردستان نوستووه‌‬

‫ی ئایدز سێكسه‌"‬ ‫"سه‌ره‌كیترین هۆكاری‌ باڵوبونه‌وه‌ ‌‬

‫ئا‪ :‬نالی‌‬ ‫رۆژی‌ جیهانی‌ ئایدز له‌كوردستانیش‬ ‫به‌چه‌ند سیمینارێك یادی‌ كرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌بێ ئاوڕدانه‌وه‌ له‌و مااڵنه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌شفرۆشی‌ به‌ دزییه‌وه‌ تیا‬ ‫ده‌كرێت كه‌ چاوگێكی‌ مه‌ترسیداری‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌ن‪ .‬له‌م‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌دا به‌رپرسی‌ هۆبه‌ی‌‬ ‫ئایدز له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬دكتۆر فه‌رهاد مه‌جید‬ ‫وه‌اڵمی‌ پرسیاره‌كانی‌ ئاوێنه‌ ئه‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م حاڵه‌تانه‌ی‌ له‌كوردستان‬ ‫هه‌ن هۆكاری‌ توش����بونیان ب����ه‌ ئایدز‬ ‫له‌چییه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت؟‬ ‫د‪.‬فه‌رهاد‪ :‬ئه‌گه‌ر به‌پێناس����ه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫نه‌خۆش����ییه‌ بێت‪ ،‬كاتێ‌ نه‌خۆش����ه‌كه‌‬ ‫خۆی‌ ئه‌بینێ‌ كه‌ تووشبووه‌‪ ،‬سروشتی‌‬ ‫ئ����ه‌و نه‌خۆش����ییه‌ نه‌خۆش����ییه‌كی‌‬ ‫درێژخایه‌نه‌‌و به‌و كه‌سه‌وه‌ ده‌رناكه‌وێت‬ ‫كه‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌یه‌‪ ،‬ناتوانرێت‬ ‫بزانرێت له‌چییه‌وه‌ دروس����ت بووه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫نه‌خۆشێك ته‌عریفێكی‌ پێشینه‌ت ئه‌داتێ‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ژیانی‌ خۆی‌‪ ،‬هه‌ر نه‌خۆشێك‬ ‫بێگوم����ان په‌یوه‌ندییه‌ك����ی‌ سێكس����ی‌‬ ‫هه‌بووه‌ یان دان هه‌ڵكێش����ان‌و ده‌رزی‌‬ ‫لێدانێك����ی‌ هه‌بووه‌‪ ،‬نه‌خ����ۆش كه‌وتن‌و‬ ‫داخڵبوونی‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ یاخود ره‌نگه‌‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری‌ بۆ كرابێت له‌واڵتی‌ خۆمان‬ ‫یان له‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬جۆری‌ ڤایرۆسه‌كه‌ یه‌ك‬ ‫ج����ۆره‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌رناك����ه‌وێ‌ له‌كوێ‌‬ ‫توش����ی‌ بووه‌‌و له‌چ زه‌مانێك‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫پێش ده‌ س����اڵ‌ توش����بوبێت‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫تازه‌ توشی‌ بوبێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌چ كاتێكدا تووشی‌ هه‌الكه‌تی‌‬ ‫ده‌كات‌و لێی‌ ده‌رده‌كه‌وێت؟‬ ‫د‪.‬فه‌ره����اد‪ :‬ئ����ه‌م نه‌خۆش����ییه‌‬ ‫درێژخایه‌نه‌‪ ،‬كه‌ توشی‌ كه‌سێك ده‌بێت‬ ‫وه‌ك سه‌ره‌تا نابێته‌ هۆی‌ ده‌ركه‌وتنی‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ڵگرتنی‌ ڤایرۆس����ه‌كه‌ جیایه‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتن����ی‌ نه‌خۆش����یه‌كه‌ جیاوازه‌‪.‬‬ ‫دوو حاڵه‌تمان هه‌ی����ه‌ هه‌ڵگره‌كه‌ ‪HIV‬‬ ‫ی����ه‌‪ ،‬ئه‌وان����ه‌ش ك����ه‌ نیش����انه‌كه‌یان‬ ‫لێده‌رده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬پێی����ان ده‌وترێ����ت‬ ‫(ئێی����دز)‪ .‬ئه‌وانه‌ی‌ هه‌ڵگ����رن له‌واڵتی‌‬ ‫ئێم����ه‌ ب����ه‌ س����وتفه‌ پێ����ی‌ ده‌زانرێت‪،‬‬ ‫جاری‌ وایه‌ بۆ مۆڵه‌تێك پش����كنینی‌ بۆ‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ده‌رده‌كه‌وێ‌ كه‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و‬ ‫ڤایرۆس����ه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مانه‌ رۆڵ‌ ده‌بینن‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫‪ 19‬حاڵه‌تی ئایدز‬ ‫له‌کوردستان هه‌رگیز‬ ‫ی‬ ‫هه‌قیقه‌تی‌ بوون ‌‬ ‫ئه‌و نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫ده‌رناخات‪،‬‬ ‫ئیحتیمال ‌ه له‌و‌ه‬ ‫زیاترمان هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌موو‬ ‫كۆمه‌ڵگا‌ بپشكنین‬

‫ئه‌و نه‌خۆش����ییه‌ به‌نهێن����ی‌ بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫واته‌ له‌نێوان ئه‌وكه‌س����ه‌ی‌ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ده‌كات‌و ئه‌و كه‌سه‌ش سه‌رپه‌رشتی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت����ی‌ ته‌ندروس����تی‌ هه‌رێ����م‬ ‫هه‌ركه‌س����ێك توش����ی‌ ده‌بێ����ت له‌هه‌ر‬ ‫پارێزگایه‌كدا لیژنه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌س����ه‌ی‌ ك����ه‌ هه‌ڵگ����ره‌ رێنمایی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬تاوه‌كو كه‌س����انی‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫خۆی‌ تووش نه‌كات‪ .‬چاكتره‌ ئه‌و كه‌سه‌‬ ‫هه‌وڵبدات خۆی‌ ون نه‌كات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پارێزراو بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر نه‌خۆش����ه‌كه‌ پێویس����تی‌ به‌‬ ‫چاره‌س����ه‌ر بێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌وا ده‌رمانی‌ بۆ‬ ‫ده‌بڕێته‌وه‌ له‌س����ه‌ر بودجه‌ی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم‪ .‬سیاسه‌تی‌ حكومه‌ت له‌و رووه‌وه‌‬ ‫زۆر روون����ه‌ كه‌ ئه‌و نه‌خۆش����ه‌ش وه‌ك‬ ‫هه‌ر نه‌خۆش����ێكی‌ تر س����ه‌یر ده‌كرێت‌و‬ ‫هی����چ سیاس����ه‌تێكی‌ دوورخس����تنه‌وه‌‌و‬ ‫دابڕانی‌ له‌گه‌ڵدا پی����اده‌ ناكرێت‪ ،‬جگه‌‬ ‫ل����ه‌وه‌ی‌ هه‌ندێ‌ وش����یاری‌ ده‌درێت به‌‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كاتێكدا كه‌سێك هاوسه‌ری‌‬ ‫هه‌یه‌و هه‌ڵگری‌ ئه‌و نه‌خۆش����ییه‌یه‌ چی‌‬ ‫بكات؟‬ ‫د‪.‬فه‌ره����اد‪ :‬یه‌كێ����ك له‌ه����ۆكاره‌‬ ‫س����ه‌ره‌كیه‌كانی‌ تووش����بوون به‌ ئایدز‬ ‫له‌سێكس����ه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌وه‌ش ته‌نها‬

‫هۆكار نییه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ ئالوده‌ن به‌‬ ‫ماده‌ی‌ بێهۆش����كه‌رو سرنج به‌كاردێنن‪،‬‬ ‫ئه‌وان����ه‌ش س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ گ����ه‌وره‌ی‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر به‌ر‬ ‫له‌هاوس����ه‌رگیری‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌‬ ‫بێت‪ ،‬مێیه‌ك����ه‌ یاخود نێره‌ك����ه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫پێویس����ته‌ هه‌ردووال ئاگادار بكرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ����ه‌و هاوس����ه‌رگیرییه‌ نه‌كرێت‬ ‫باشتریشه‌‪ .‬سه‌ره‌تا ئه‌و كه‌سه‌ ئاگادار‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌ كه‌ خۆی‌ به‌ به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫بڵێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌یتوانی‌ ئه‌وا ئێمه‌ پێی‬ ‫ده‌ڵێین‪ .‬له‌و حاڵه‌ته‌شدا كه‌ ژن‌و مێرد‬ ‫بن‪ ،‬دیس����انه‌وه‌ پێویس����ته‌ ئه‌و كه‌سه‌‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌ ئاگادار بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌ویش توانای‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا ئێمه‌‬ ‫مولزه‌مین له‌به‌ر چاوی‌ خۆی‌ به‌و كه‌سه‌‬ ‫بڵێین ك����ه‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و ڤایرۆس����ه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو ئه‌مانه‌ش له‌پێناوی‌ ئه‌وه‌دایه‌ كه‌‬ ‫رێگه‌ بگرین له‌باڵونه‌بوونه‌وه‌ی‌ له‌ناو ئه‌و‬ ‫خێزانه‌داو دانان����ی‌ میكانیزمی‌ گونجاو‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌كو ژیانی‌ هاوسه‌رگیرییان جیا‬ ‫ناكرێنه‌وه‌‪ .‬ئه‌توان����ن په‌یوه‌ندیه‌كانیان‬ ‫ب����ه‌رده‌وام بێت‌و له‌كاتی‌ سێكسیش����دا‬ ‫كۆندۆم به‌كار بهێنن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬كوردس����تان ت����ا راده‌یه‌ك‬ ‫كرانه‌وه‌ی����ه‌ك رویتێك����ردووه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫ش����وێنی‌ په‌نهان دروس����ت ب����ووه‌ كه‌‬ ‫سێكسی‌ تیا ده‌كرێت‪ ،‬به‌بێ بوونی‌ هیچ‬

‫ ‬ ‫کۆمه‌ڵێک توشبوو به‌نه‌خۆشی ئایدز له‌ئه‌فه‌ریقا‬ ‫له‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشیه‌كه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫به‌ریه‌ككه‌وت����ن له‌گه‌ڵ‌ كه‌س����انی‌ تردا‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ هاوس����ه‌ر‪ .‬حاڵه‌تی‌ دووه‌م‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ڤایرۆسه‌كه‌ زاڵ‌ ئه‌بێت به‌سه‌ر‬ ‫جیهازی‌ مه‌ناعه‌ی‌ نه‌خۆشه‌كه‌‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫ده‌بێت����ه‌ هۆی‌ ده‌ركه‌وتن����ی‌ هه‌وكردنی‌‬ ‫س����ییه‌كانی‌‪ ،‬چه‌ندی����ن هه‌وكردنی تر‪،‬‬ ‫ئه‌نفلۆنزایه‌ك ده‌گ����رێ‌‪ ،‬به‌ته‌واوبوونی‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكیتر ده‌گرێت‪ .‬توشی‌ فتریاتی‌ بۆری‌‬ ‫هه‌ناسه‌ یان توشی‌ سه‌ره‌تانێك ده‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌گمه‌نه‌ كه‌سی‌ تر تووش ببێت‪ .‬توشی‌‬ ‫نه‌خۆشی‌ پێس����ت ئه‌بێت كه‌ له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫ئاس����اییدا رونادات‪ ،‬ئه‌مان����ه‌ هه‌مووی‌‬ ‫نیشانه‌ن له‌یه‌كێكدا كه‌ ڤایرۆسه‌كه‌ زاڵ‌‬ ‫ببێت به‌سه‌ر جیهازی‌ مه‌ناعه‌یدا‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬باش����ه‌ ئێوه‌ چ����ۆن ره‌فتار‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كه‌ن كه‌ هه‌ڵگری‌‬ ‫ئه‌و ڤایرۆسه‌ن یاخود تووش بوون؟‬ ‫د‪.‬فه‌رهاد‪ :‬ئێمه‌ وه‌كو ته‌ندروس����تی‌‬ ‫س����وێندخواردنێكمان هه‌یه‌ كه‌ هه‌موو‬ ‫دكتۆرێ����ك پێ����وه‌ی‌ پابه‌ن����ده‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫هه‌موو شتێ‌ بكه‌ی‌ له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫نه‌خۆشدا‪ ،‬هه‌وڵدان بێت بۆ چاككردنی‌‬ ‫باری‌ ده‌رون����ی‌ ئه‌و نه‌خۆش����ه‌‪ ،‬به‌الی‌‬ ‫ئێمه‌وه‌ ئه‌م نه‌خۆشییه‌ش وه‌كو هه‌موو‬ ‫نه‌خۆشییه‌كی‌ تر سه‌یر ئه‌كرێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ی����ه‌ك جیاوازی‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬تاوه‌كو كۆمه‌ڵ‌‬ ‫ئام����اده‌ ده‌كه‌یت‪ ،‬ده‌بێ����ت هه‌ڵگرانی‌‬

‫دوای‌ هێرشكردنه‌ سه‌ر مه‌ساجه‌كه‌ی‌ زاخۆ‪..‬‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌ هێرش‬ ‫كرایه‌ سه‌ر مه‌ساج‌و شوێنه‌‬ ‫گه‌شتوگوزاریه‌كان له‌قه‌زای‌ زاخۆ‪،‬‬ ‫خاوه‌نی‌ مه‌ساجه‌كان له‌شاره‌كانی‌ تری‌‬ ‫هه‌رێم ده‌ترسن له‌هه‌مان چاره‌نوس‪،‬‬ ‫كه‌ خه‌ڵك هێرشیان بكاته‌ سه‌ر‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫دڵنیاییان پێداون‪.‬‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ مه‌س���اجێك له‌س���لێمانی‌‬ ‫كه‌ خ���ۆی‌ س���ه‌روكاری‌ مه‌س���اجه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كاو هه‌م���وو كارمه‌نده‌كانی‌ چینین‪،‬‬ ‫نایش���ارێته‌وه‌ كه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌زاخۆ‬ ‫هێ���رش كراوه‌ته‌ س���ه‌ر س���ه‌نته‌رێكی‌‬ ‫مه‌س���اج‪ ،‬ترس دایگرت���ووه‌‪ .‬ئه‌و له‌و‬ ‫باره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت "بونی‌ مه‌س���اج دژی‌‬ ‫ئاین نییه‌‪ ،‬ئه‌و ش���وێنانه‌‪ ،‬شوێنێكن بۆ‬ ‫شێالن به‌ڕێگه‌یه‌كی‌ ته‌ندروست‪ ،‬له‌هه‌موو‬ ‫واڵتێكدا كه‌ بانگه‌ش���ه‌ی‌ ئه‌وه‌بكات كه‌‬ ‫ده‌یه‌وێ‌ س���ود له‌كه‌رتی‌ گه‌ش���توگوزار‬ ‫ببینێ���ت‪ ،‬ده‌بێ���ت مه‌س���اج‌و چه‌ندین‬ ‫شوێنی‌ گه‌ش���توگوزاری‌ سه‌رده‌میانه‌ی‌‬ ‫تیا بكرێته‌وه‌‪ ،‬خۆ ئێره‌ كابوڵ نییه‌"‪.‬‬ ‫خاوه‌نی‌ ئه‌و مه‌س���اجه‌ كه‌ نه‌یویست‬ ‫نه‌ ناوی‌ ش���وێنه‌كه‌ی‌‌و ن���ه‌ ناوی‌ خۆی‌‬ ‫ئاش���كرابكرێت‪ ،‬هۆش���داری‌ ئه‌دات���ه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئیداری‌ له‌ش���اری‌ سلێمانی‌‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ ئ���اگاداری‌ ئه‌و ش���وێنه‌‬ ‫گه‌ش���توگوزاریانه‌ بكرێت‪ ،‬چونكه‌ له‌م‬ ‫ش���اره‌ش بایی‌ ئه‌وه‌ ئیسالمی‌ توندڕه‌و‬ ‫ه���ه‌ن كه‌ بی���ه‌وێ‌ وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ زاخۆ‬ ‫لێره‌ش دووباره‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌س���لێمانی‌ ‪ 18‬مه‌س���اجی‌ مۆڵه‌ت‬ ‫پێدراو هه‌یه‌‪ ،‬به‌پێی‌ لێدوانی‌ به‌ڕێوبه‌ری‌‬ ‫كاروب���اری‌ گه‌ش���تیاری‌ له‌س���لێمانی‌‬ ‫(مسته‌فا حه‌مه‌ ره‌حیم) ئه‌وان به‌رده‌وام‬

‫ی رۆژ‬ ‫رۆژ له‌دوا ‌‬ ‫ی مه‌شروب‬ ‫شوێن ‌‬ ‫فرۆشتن‌و مه‌ساج‬ ‫زیاد ده‌بێت‌و‬ ‫هیچ به‌رنامه‌‌و‬ ‫پالنێك نیی ‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ شوێنێك ‌‬ ‫دیاریكراویان هه‌بێت‬ ‫چاودێریی‌ ئه‌و مه‌ساجانه‌ ده‌ك ‌هن‌و رێگه‌‬ ‫ناده‌ن كه‌ ببێته‌ ش���وێنی‌ به‌دڕه‌وشتی‌‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "چه‌ند هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ رێنمایی‌‬ ‫كاركردنمان به‌س���ه‌ردا دابه‌ش كردوون‪،‬‬ ‫به‌نیازین به‌دواداچوون بكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بزانی���ن تاوه‌ك���و چه‌ن���د رێنماییه‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌ی���ان جێبه‌ج���ێ‌ ك���ردووه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫مه‌س���اجه‌ی‌ كه‌ جێبه‌جێی‌ نه‌كردبێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا مۆڵه‌ته‌ك���ه‌ی‌ لێوه‌رده‌گرینه‌وه‌‪،‬‬ ‫رێگه‌ش ناده‌ین ئه‌و ش���وێنانه‌ بۆ كاری‌‬ ‫به‌دڕه‌وشتی‌ به‌كاربێن‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‬ ‫ئاسایشیش هاوكاریمان ده‌كات"‪.‬‬ ‫ل���ه‌الی‌ خۆش���یه‌وه‌ به‌ڕێوب���ه‌ری‌‬ ‫پۆلیسی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌مید ساالر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خات���ه‌ روو ك���ه‌ هه‌س���ت ناكه‌ن ئه‌و‬ ‫ش���وێنه‌ گه‌ش���توگوزاریانه‌ به‌ تایبه‌تی‌‬ ‫مه‌ساجه‌كانی‌ سلێمانی‌ له‌مه‌ترسیدا بن‪،‬‬

‫ ‬ ‫دوو مووشته‌ری له‌مه‌ساجێکی تایله‌ندیدا‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌ كه‌ خۆیان بۆ‬ ‫هه‌ر ئه‌گه‌رێكی‌ چاوه‌ڕوان نه‌كراو ئاماد‌ه‬ ‫ك���ردووه‌ "ئه‌وانه‌ی‌ مۆڵه‌تی‌ یاس���اییان‬ ‫پێدراوه‌ كه‌ ئه‌و كاره‌ بكه‌ن‪ ،‬پاراستنیان‬ ‫له‌ئه‌ستۆی‌ ئێمه‌یه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ناتوانین‬ ‫ب���ۆ ه���ه‌ر جێگایه‌كی‌ مه‌س���اج پۆلیس‬ ‫دابنێین‪ ،‬به‌اڵم مه‌ف���ره‌زه‌ی‌ گه‌ڕۆكمان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ چاودێرییان ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌ش���اری‌ هه‌ولێریش كه‌ ب���ه‌ ده‌یان‬ ‫مه‌س���اجی‌ تیا كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌ بڕوای‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیسی‌ شاره‌كه‌ (عه‌مید‬ ‫عه‌بدولخال���ق ته‌لع���ه‌ت) هێرش���كردنه‌‬ ‫س���ه‌ریان به‌دوور ده‌زانێت‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ئایا له‌هه‌ولێر پۆلیس دوای‌‬ ‫رووداوه‌كه‌ی‌ زاخۆ چاودێریی‌ ش���وێنی‌‬ ‫مه‌شروب فرۆشتن‌و مه‌ساجه‌كانی‌ كردووه‌‬ ‫بۆ پاراس���تنیان؟ عه‌می���د عه‌بدولخالق‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫ده‌ڵێت "نه‌خێر‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ئێمه‌‬ ‫پۆلیسمان نه‌ناردووه‌ بۆ دوكانی‌ مه‌شروب‬ ‫فرۆش���ه‌كان‌و مه‌یخانه‌‌و مه‌س���اجه‌كان‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌هه‌ولێر هیچ شتێكی‌ له‌شێوه‌ی‌‬ ‫زاخۆ نه‌بووه‌"‪ .‬ده‌وترێت كه‌ روداوه‌كه‌ی‌‬ ‫زاخ���ۆ به‌هۆی‌ هاندانی‌ مامۆس���تایه‌كی‌‬ ‫ئاینیی���ه‌وه‌ ب���ووه‌‪ ،‬نوێژكه‌ران���ی‌ ئه‌و‬ ‫مزگه‌وته‌ش هۆكاری‌ دروس���تبوونی‌ ئه‌و‬ ‫فه‌وزایه‌ بوون كه‌ له‌و شاره‌ كه‌وتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫تاچه‌ند مامۆس���تای‌ ئاین���ی‌ بۆی‌ هه‌یه‌‬ ‫میبه‌ر قۆرغ بكات بۆ هاندانی‌ خه‌ڵكی‌؟‬ ‫ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ وتارخوێن‌و پێش���نوێژی‌‬ ‫مزگه‌وت���ی‌ س���ه‌الحه‌دینی‌ ئه‌یوب���ی‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر‪ ،‬مامۆس���تا س���ه‌ید یادگار‬ ‫س���ه‌ید عه‌ل���ی‌ ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ئایینی‌ ئیسالم به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫توندوتی���ژی‌‌و هاندان���ی‌ توندوتیژیی���دا‬

‫چاودێرییه‌ك‪ ،‬مه‌ترسی‌ ئه‌وه‌ ناكرێت كه‌‬ ‫ئایدز زیاتر بكات؟‬ ‫د‪.‬فه‌رهاد‪ :‬به‌پێی‌ یاساكانی‌ عێراق‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمیش رێگه‌ی‌ پێنه‌دراوه‌‬ ‫كه‌ مۆڵه‌ت به‌ ره‌سمی‌ بدرێته‌ شوێنێك‬ ‫كه‌ كاری‌ له‌شفرۆش����ی‌ تی����ا ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌رچی‌ ش����تێك ده‌كرێت له‌و مااڵنه‌دا‬ ‫نهێنییه‌‪ ،‬بوونی‌ ئ����ه‌و حاڵه‌ته‌ له‌هه‌موو‬ ‫ش����وێنێكی‌ دنیادا هه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ ناتوانین‬ ‫قه‌ده‌غه‌ی‌ بكه‌ین یان وه‌كو ته‌ندروستی‌‬ ‫چاودێری‌ بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ ده‌زگاكان‬ ‫ئاگادار ده‌كه‌ین����ه‌وه‌ كه‌ تاوه‌كو بكرێت‬ ‫ئه‌و شوێنانه‌ قه‌ده‌غه‌ بكرێت‪ .‬به‌ڕاستی‌‬ ‫ماڵه‌كان����ی‌ له‌شفرۆش����تن ش����وێنێكی‌‬ ‫ترسناكی‌ باڵوبوونه‌وه‌‌و ته‌شه‌نه‌سه‌ندنی‌‬ ‫ئه‌و ڤایرۆس����ه‌ن‪ .‬له‌ش����فرۆش خه‌ڵكی‌‬ ‫زۆری‌ ده‌چێته‌ ال‪.‬‬ ‫ناش����كرێ‌ ت����ۆ ئ����ه‌و دیارده‌ی����ه‌ به‌‬ ‫ش����ێوه‌یه‌كی‌ پۆلیس����ی‌ بنه‌بڕبك����ه‌ی‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ده‌كرێ����ت له‌ڕێ����گای‌ به‌رنام����ه‌‬ ‫ته‌ندروستیه‌كان‌و میدیاكانه‌وه‌ هوشیاری‌‬ ‫بدرێته‌ ئه‌و گه‌نجانه‌ كه‌ ئه‌و موماره‌سه‌یه‌‬ ‫له‌ماڵ����ه‌ له‌شفرۆش����ه‌كاندا نه‌ك����ه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ر ئ����ه‌و كاره‌ش بكه‌ن‪ ،‬گرنگه‌‬ ‫هوشیاربن كه‌ كۆندۆم به‌كار بهێنن‪ .‬كه‌‬ ‫رێگه‌یه‌كه‌ بۆ به‌رگرتن له‌تووشبوون به‌‬ ‫ئایدز‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌اڵم خ����ۆت ده‌زانی‌ ئه‌وه‌‬ ‫بزنس����ێكی‌ جیهانییه‌‌و ناتوانرێت رێگه‌‬ ‫له‌كاری‌ له‌شفرۆشی‌ بگیرێت‪ ،‬به‌ بڕوای‌‬ ‫تۆ نه‌بوونی‌ هوشیاری‌ سێكسی‌ هۆشیاری‌‬ ‫خۆپاراس����تن له‌ئای����دز‪ ،‬نامانگه‌یه‌نێته‌‬ ‫ئه‌و حاڵه‌ته‌ی‌ كه‌ له‌ئێس����تادا له‌هه‌رێم‬ ‫وه‌ك����و راگه‌یه‌ن����راوه‌ ‪ 19‬حاڵه‌ت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و رێژه‌یه‌ له‌پڕێك����دا ببێته‌ چه‌ندین‌و‬ ‫نه‌توانین كۆنترۆڵی‌ بكه‌ین؟‬ ‫د‪.‬فه‌ره����اد‪ :‬ح����ه‌ز ده‌ك����ه‌م خه‌ڵك‬ ‫ئه‌وه‌ن����ده‌ دڵنیا نه‌بێت ل����ه‌و ژماره‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬بڵێین له‌س����لێمانی‌ ‪ 6‬حاڵه‌ت‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ وه‌ك����و ئه‌وه‌ وایه‌ تنۆكێ‌ ئاو‬ ‫بخه‌یته‌ ده‌ریاوه‌‪ .‬ئایدز مه‌ترسیی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ژماره‌یه‌ش هه‌رگیز هه‌قیقه‌تی‌ بوونی‌‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش����ییه‌ ده‌رناخات‪ ،‬ئیحتیماله‌‬ ‫له‌وه‌ زیاترمان هه‌بێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌موو‬ ‫كۆمه‌ڵ‌ بپش����كنین دڵنیام ژماره‌كه‌ زۆر‬ ‫زیاتر ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ به‌س����وتفه‌ زانراوه‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ ئه‌و ڤایرۆسه‌ن‪.‬‬ ‫تاوه‌ك����و له‌شفرۆش����ی‌ هه‌بێ‌و خه‌ڵك‬ ‫ناهوش����یار بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئایدز زیاتر ده‌بێت‪.‬‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌ممه‌ ‪2011/12/6‬‬

‫ئه‌و دایكه‌ی‌ مه‌حرومه‌ له‌بینینی‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫ئا‪ :‬كورد‌ه عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو رۆژێك دوور به‌ دوور له‌بااڵ ‌‬ ‫منداڵه‌كانم ده‌ڕوانی‌‪ ،‬پیاوه‌كه‌م‬ ‫ی پێ ره‌وا نه‌بینیم‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی منداڵه‌كانمی‌ گواستۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫قوتابخانه‌ ‌‬ ‫له‌و رۆژه‌و‌ه تامه‌زرۆی‌ بینینیان‬ ‫ی ده‌رونیشم‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬با نه‌خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬نه‌بوونی‌ پارێزه‌رێك وا ‌‬ ‫كردوو‌ه ك ‌ه نه‌توانم ئازادان ‌ه بیان بینم‌و‬ ‫ده‌ست به‌سه‌ریاندا بێنم‪.‬‬ ‫ی ش���یالن له‌وكات���ه‌و‌ه‬ ‫نه‌هامه‌ت��� ‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات ك ‌ه هێشتا ته‌مه‌نی‌ دوو‬ ‫ی ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ێ دایك��� ‌‬ ‫س���ا ‌ڵ بووه‌‪ ،‬كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫سه‌رجاده‌و تووش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌ست نه‌خۆش ‌‬ ‫ده‌بێت‌و باوكیش��� ‌‬ ‫په‌ركه‌م‪-‬ـ���ه‌و‌ه ده‌ناڵێنێ���ت‪ ،‬خ���ۆی‌‌و‬ ‫ێ س���اڵ‌ ژی���ان به‌و‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ی برا ‌‬ ‫خالید ‌‬ ‫چه‌شن ‌ه به‌سه‌ر ده‌به‌ن له‌نێوان دایكێك‬ ‫ی په‌ككه‌وته‌ش‬ ‫له‌س���ه‌ر جاده‌‌و باوكێك ‌‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی شیالندا‬ ‫له‌ئێس���تادا ته‌نها له‌زاكیره‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ماوه‌ت���ه‌و‌ه ك ‌ه دایك���ی‌ رۆژێك‬ ‫ی سه‌ر جاده‌دا لۆریه‌ك‬ ‫ی خه‌وێك ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب ‌ه ژیان ‌‬ ‫پانی‌ كردووه‌ت���ه‌وه‌‌و كۆتای ‌‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌وان گه‌وره‌بوون ك ‌ه‬ ‫ی كردووه‌‪ .‬دواتر‬ ‫ی دوای ‌‬ ‫باوكیشی‌ كۆچ ‌‬ ‫ی خانه‌قین له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫مامی���ان له‌الدێیه‌ك��� ‌‬ ‫ی گرتۆت ‌ه‬ ‫خێزانه‌كه‌یدا خالیدو ش���یالن ‌‬ ‫خۆی‌‪.‬‬ ‫ش���یالن كچێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵه‌و‬ ‫ی قه‌ڵ���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ئه‌س���مه‌رێك ‌‬ ‫له‌ده‌موچاوی���ا غه‌مێكی‌ قوو ‌ڵ ده‌بینی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و ت���ا پۆل���ی‌ پێنجی‌ س���ه‌ره‌تای ‌‬ ‫ێ دایكییه‌و‌ه‬ ‫ده‌خوێنێ���ت‪ ،‬به‌هۆی‌ ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ناتوانێت خوێندن ته‌واو بكات‪ ،‬له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ی���ده‌ن به‌كوڕێكی‌ مام ‌‬ ‫‪ 17‬س���اڵ ‌‬ ‫ی ش���ێرزاد‪ ،‬دوو منداڵیان‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ده‌بێت‪ :‬كچێك‌و كوڕێك‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌كیان نابێت‪ ،‬به‌اڵم به‌ره‌به‌ر‬ ‫ی ده‌رونی‌ له‌شیالندا‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫نیشانه‌كان ‌‬

‫رۆژانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫رێگه‌ی‌ قوتابخانه‌ ‌‬ ‫مناڵه‌كانم‬ ‫داده‌نیشتم تا‬ ‫بیان بینم‪ ،‬پاشان‬ ‫ده‌گه‌ڕامه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ماڵه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر ‌‬ ‫نه‌خایاند مێرده‌كه‌م‬ ‫له‌و خه‌ونه‌ش‬ ‫بێبه‌شی‌ كردم‬ ‫ی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬بارودۆخ���ی‌ ده‌رون��� ‌‬ ‫ب���ه‌ره‌و خراپتر ده‌روات‪ ،‬ت���ا وایلێدێت‬ ‫مێرده‌كه‌ی‌ له‌ژورێكدا ده‌یبه‌س���تێته‌وه‌‪،‬‬ ‫پاش���ان ژنێكی‌ تری‌ به‌س���ه‌ر دێنێت‪،‬‬ ‫ی ده‌رونی‌ ش���یالن خراپتر‬ ‫به‌مه‌ش بار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���یالن خۆ ‌‬ ‫ده‌بێ���ت‪ .‬به‌پێی‌ وته‌ ‌‬ ‫ی ده‌رونییه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئێستا له‌نه‌خۆش���خان ‌ه ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی ئه‌و ژنه‌‪ ،‬پیاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی هێنان��� ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی له‌به‌رامبه‌ردا به‌كارهێناوه‌‌و‬ ‫توندوتیژ ‌‬ ‫چه‌ندین ج���ار ده‌ریك���ردووه‌‌و ئه‌ویش‬ ‫ی منداڵه‌كانی‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ر خاتر ‌‬ ‫ی نادات‬ ‫تا جارێكیان ده‌ریده‌كات‌و رێگه‌ ‌‬ ‫بۆ هه‌تا هه‌تایه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ش���یالنیش‬ ‫وه‌ك چاره‌نوسی‌ دایكی‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر‬ ‫جاده‌‌و له‌و كاته‌شه‌و‌ه رێگ ‌هی‌ پێنه‌دراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ته‌نه���ا س���اتێكیش منداڵه‌كان��� ‌‬ ‫ببینێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌ویش نه‌خۆش ‌‬ ‫شیالن‌و براكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌روونی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ماڵی‌ مامێكی‌ له‌گوندێك ‌‬ ‫خانه‌قین ده‌یانگرن ‌ه خۆیان‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ك���ه‌م ده‌رامه‌ت ده‌بن‌و ب���اری‌ داراییان‬ ‫له‌ئه‌وپه‌ڕی‌ خراپیدا ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫ی ئاماژه‌ پێ���داوه‌ "له‌ناچاریدا‬ ‫مامه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫الی‌ خۆیان گل ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و كاتانه‌ش ك ‌ه س���ه‌ره‌تا به‌منداڵ ‌‬ ‫لێیان قه‌وماو‌ه هه‌ر ئ���ه‌و به‌هانایانه‌و‌ه‬ ‫ی به‌ته‌مه‌نه‌و‬ ‫ی ك��� ‌ه پیاوێك ‌‬ ‫چووه‌‪ ،‬مام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬ته‌نها موچه‌ ‌‬ ‫چه‌ند منداڵێك��� ‌‬ ‫ی وه‌رگرتوو‌ه ك ‌ه ‪ 200‬هه‌زار‬ ‫خانه‌نش���ین ‌‬ ‫ێ چۆن ئه‌و‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬خۆی‌ وته‌ن���ی‌ نازان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو ساڵ ‌ه به‌و پار‌ه كه‌مه‌ خێزانێك ‌‬ ‫‪ 7‬نه‌فه‌ری‌ به‌ڕێوه‌ بردووه‌‪.‬‬ ‫ی وت���ه‌ی‌ كه‌س���وكاره‌ك ‌هی‌‪،‬‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ش���یالنی‌ لێب���ووه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌و گون���ده‌ ‌‬ ‫خۆشه‌ویس���ته‌كانی‌ (دوو منداڵه‌ك ‌هی‌)‬ ‫ی گوند خوێندویانه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫له‌قوتابخان���ه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م دایك ‌ه گ���ۆڕاوه‌‪ .‬وه‌ك‬ ‫پیش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌ڵێت "رۆژان ‌ه له‌س���ه‌ر رێگه‌ ‌‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ مناڵه‌كانم داده‌نیش���تم تا‬ ‫بیان بین���م‪ ،‬پاش���ان ده‌گه‌ڕامه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وام ‌‬ ‫ی ته‌واوبوون ‌‬ ‫ماڵه‌وه‌‪ ،‬له‌كات��� ‌‬ ‫منداڵه‌كانم‪ ،‬به‌هه‌مان ش���ێو‌ه جارێكیتر‬ ‫ده‌گه‌ڕامه‌و‌ه بۆ هه‌مان ش���وێن تاوه‌كو‬ ‫ی‬ ‫دووب���اره‌ بیان بینمه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆر ‌‬ ‫نه‌خایان���د مێرده‌ك���ه‌م ل���ه‌و خه‌ونه‌ش‬ ‫ی كردم"‪.‬‬ ‫بێبه‌ش ‌‬ ‫شه‌وان خه‌ونیان پێوه‌ ده‌بینم‬ ‫ئێس���تا ش���یالن ئه‌و دایكه‌ نیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی گه‌یاندب���ووی‌ ب ‌ه‬ ‫ی ده‌رون��� ‌‬ ‫نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ر جاده‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌رون���ی‌ له‌ژێ���ر چاره‌س���ه‌ریدایه‌‪،‬‬ ‫ی نه‌خۆش���ییه‌ ده‌رونی���ه‌كان‬ ‫پس���پۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫دكتۆر جه‌مال عومه‌ر به‌رپرس���ی‌ بار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���یالن‌و باس ‌‬ ‫ده‌رونییه‌ له‌كه‌یس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌كرد "له‌ئێس���تادا شیالن نه‌خۆش ‌‬ ‫شیزۆفرینیای‌ هه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئێستا وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ت نه‌توانێ���ت دایكایه‌تی‌ خۆ ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬به‌اڵم ماف ‌‬

‫ی‬ ‫منداڵه‌كانی‌ ببینێت وه‌ك هه‌ردایكێك ‌‬ ‫ت���ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم كێش���ه‌ك ‌ه له‌وه‌دای��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ترس���اندووه‌‪،‬‬ ‫مێرده‌ك���ه‌ی‌ منداڵه‌كان ‌‬ ‫ی كه‌ دایكیان شێته‌‪ ،‬بۆی ‌ه له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ‌‬ ‫كێش ‌ه بۆ منداڵه‌كان دروست ببێت"‪.‬‬ ‫ی منداڵه‌كانیه‌وه‌ شیالن ده‌ڵێت‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫"زۆریان بیر ده‌كه‌م هه‌میش��� ‌ه خه‌ونیان‬ ‫پێو‌ه ده‌بینم‪ ،‬من مێرده‌كه‌شم زۆر خۆش‬ ‫ده‌وێ‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌و زۆر دڵ‌ ره‌ق بوو‬ ‫ی‬ ‫به‌رامبه‌ر من‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌وه‌ش بێبه‌ش ‌‬ ‫كردم ك ‌ه له‌سه‌ر رێگای‌ قوتابخانه‌كه‌یان‬ ‫ته‌نها منداڵه‌كانم دوو جار ده‌بینی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫چ���وو ماڵه‌كه‌ی‌ گواس���ته‌وه‌ بۆ كه‌الر‌و‬ ‫ی كردم‪ ،‬ئاخر خۆ منیشم‬ ‫له‌و حه‌زه‌ش��� ‌‬ ‫دایكم‪."..‬‬ ‫ی به‌ ته‌مه‌نه‌و دنیا‬ ‫مامی‌‪ ،‬كه‌ پیاوێك ‌‬ ‫ی ده‌ل���ه‌رزێ‌ ك ‌ه ئه‌و‬ ‫دیده‌ی���ه‌‪ ،‬لێوه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌گێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی برازاكه‌ ‌‬ ‫چیرۆكه‌ دژواره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تریش ‌‬ ‫ی برازاكه‌ ‌‬ ‫باس له‌و دڵڕه‌قیی ‌ه ‌‬ ‫ده‌كات "كێش���ه‌ك ‌ه له‌وه‌دایه‌‪ ،‬ش���ێرزاد‬ ‫ی گه‌یاندووه‌ دایكتان شێته‌و‬ ‫له‌منداڵه‌كان ‌‬ ‫ێ ئازارتان ئ���ه‌دات‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫بتانبین��� ‌‬ ‫ی پارێزه‌ر‬ ‫كه‌مده‌رامه‌ت بووین‪ ،‬نه‌مانتوان ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و دایك ‌ه وه‌رگرینه‌وه‌‪،‬‬ ‫بگرین‌و ماف ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ك���ه‌م ئه‌ندام ‌‬ ‫ته‌نان���ه‌ت موچه‌ ‌‬ ‫ی تۆزێك‬ ‫ش���مولی‌ ده‌كات ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫بژێویم���ان باش بێت‪ ،‬دوای‌ چه‌ندینجار‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن‪ ،‬ئه‌وه‌ش���یان بۆ نه‌كردین‪،‬‬ ‫ی دارایم ب���اش نییه‌و ته‌نها‬ ‫منیش بار ‌‬ ‫ی خانه‌نشینی‌ وه‌رده‌گرم بۆ‬ ‫‪ 200‬هه‌زار ‌‬ ‫خێزانێك‌و ئه‌و دوو نه‌خۆشه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ‬ ‫من زۆر قۆرسه‌و ناتوانم داواكاریه‌كانیان شیالن ئه‌و دایکه‌ی له‌سۆز پێدانی منداڵه‌کانی بێبه‌شکراوه‌ ‬ ‫جێبه‌جێ بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم ده‌س���ه‌اڵتم نیی ‌ه‬ ‫هه‌رئه‌وه‌نده‌م له‌ده‌ست دێت"‪.‬‬ ‫رۆژان ‌ه له‌س���وچێكی‌ نه‌خۆشخانه‌ك ‌ه‬ ‫ی ته‌نها‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵ‌ ده‌بین ‌‬ ‫دایكێك ‌‬ ‫شتێك كه‌ خۆش���ی‌ بداتێ‌‌و ئه‌و حوزن ‌ه‬ ‫له‌ده‌موچاوی‌ را بماڵێت‪ ،‬شادبونه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی ك���ه‌ له‌مێ���ژ‌ه‬ ‫ب��� ‌ه دوو منداڵه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫نه‌یبینی���ون‌و نازانێ‌ ده‌موچاویان چه‌ند‬ ‫گۆڕاوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌باوه‌شیان ده‌گرم‌و‬ ‫ده‌مه‌وێ‌ بزانم وه‌زعیان باشه‌"‪.‬‬

‫له‌ئینته‌رنێه‌وه‌‬

‫ی‬ ‫ی تر ماف ‌‬ ‫وه‌ك هه‌ردایكێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌هی‌ هه‌یه‌ ك ‌ه منداڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ببینێت‪ ،‬به‌اڵم مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫منداڵه‌كانی‌ ترساندووه‌‪،‬‬ ‫به‌و‌هی‌ ك ‌ه دایكیان شێته‬

‫داواده‌كرێت پرسه‌خانه‌ ‌ی ژنان له‌گه‌ڕه‌كه‌ هه‌ژاره‌كانیشدا بكرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫چه‌ند ژنێك به‌ جلی‌ ره‌شه‌وه‌‬ ‫له‌به‌ر ده‌رگاكه‌ راوه‌ستابوون‌و‬ ‫به‌خێرهاتنی‌ میوانه‌كانیان ده‌كرد‪.‬‬ ‫میوانه‌كانیش یه‌كسه‌ر به‌ره‌و الی‌‬ ‫خاوه‌ن پرسه‌كه‌ نه‌ده‌ڕۆشتن‌و‬ ‫له‌به‌ر گه‌وره‌یی‌ هۆڵه‌كه‌ هه‌ركه‌س‬ ‫له‌سه‌ر كورسیه‌كه‌ی‌ داده‌نیشت تا‬ ‫كه‌سوكاری‌ كۆچكردووه‌كه‌ی‌ ده‌بینی‌‌و‬ ‫ساڵوی‌ لێده‌كردن‪ ،‬ئه‌مه‌ دیمه‌نێكی‌‬ ‫پرسه‌خانه‌ی‌ ژنانه‌ كه‌ ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫ساڵێكه‌ له‌چه‌ند گه‌ڕه‌كێكی‌ راقی‌‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ كراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت بۆ ش���وێنی‌ عاره‌ق‬ ‫خواردن���ه‌وه‌‌و مه‌س���اجكردن ش���وێنی‌‬ ‫تایب���ه‌ت هه‌بێت‌و دوور بێت له‌ش���وێنه‌‬ ‫گشتییه‌كان‌و ناو كۆاڵن‌و ماڵه‌كان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌ركی‌ مامۆستای ئایینییه‌ كه‌ له‌ڕووی‌‬ ‫ش���ه‌ریعه‌تی‌ ئیس�ل�امه‌وه‌ باسی‌ بكات‌و‬ ‫زۆرێ���ك له‌ژنان ئاواته‌خوازن چه‌ندین‬ ‫ده‌بێت حكومه‌تیش شوێنیان بۆ دیاری‌‬ ‫بكات‌و به‌پێی‌ یاسا شوێنی‌ مه‌یفرۆشتن‌و هۆڵ���ی‌ پرس���ه‌ ب���ۆ ژن���ان بكرێته‌وه‌‬ ‫مه‌س���اجكردن دیاری‌ بكرێت‪ ،‬له‌واڵتانی‌ ت���ا له‌ئه‌رك���ی‌ میوان���ان‌و ماندوێتی‌‌و‬ ‫دنی���اش ب���ه‌ ئه‌وروپاش���ه‌وه‌ ش���وێنی‌ خه‌رجییه‌ك���ی‌ زۆری‌ پرس���ه‌ رزگاریان‬ ‫مه‌یخانه‌كان دیاریكراوه‌‌و مه‌ساجكردنیش ببێ‌و ئ���ه‌و جیاوازی���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ی‌‬ ‫له‌كۆاڵن���ان نییه‌‌و هه‌م���وو ته‌مه‌نێكیش نێ���وان خێزانه‌كانی���ش نه‌مێن���ێ‌ كه‌‬ ‫ناتوان���ن ئه‌م كاره‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێی‌ ناوبه‌ناو له‌پرس���ه‌كاندا قوتده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ خێزانێك ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌‌و ئه‌وی‌ تر‬ ‫یاسا رێكخراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌ باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات هه‌ژار‪.‬‬ ‫له‌ش���اری‌ س���لێمانی‌‌و ده‌وروب���ه‌ری‌‬ ‫ك���ه‌ له‌نزی���ك ماڵه‌ك���ه‌ی‌ ش���وێنێكی‌‬ ‫مه‌ساجكردن هه‌یه‌‌و چه‌ندینجار له‌وتار‌و ته‌نها س���ێ‌ هۆڵی‌ پرسه‌ی‌ ژنان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كۆڕو كۆبونه‌وه‌كان باسیكردووه‌ كه‌ ئه‌مه‌ هه‌روه‌ه���ا نزیكه‌ی‌ پێن���ج مزگه‌وت كه‌‬ ‫ی پیاوان‪،‬‬ ‫كارێكی‌ باش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم هانی‌ خه‌ڵكی‌ جگ���ه‌ له‌هۆڵی‌ پرس���ه‌خانه‌ ‌‬ ‫ن���ه‌داوه‌ كه‌ بچن توندوتی���ژی‌ به‌رامبه‌ر هۆڵی‌ پرس���ه‌ی‌ ژنانیش���ی‌ تێدایه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫بنوێن���ن‪ .‬ئه‌و وتیش���ی‌ "له‌س���ه‌رده‌می‌ هۆاڵنه‌ ده‌كه‌ون���ه‌ گه‌ڕه‌كه‌ جیاجیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌لیفه‌كانی���ش له‌به‌غدا‌و ش���وێنه‌كانی‌ شاری‌ س���لێمانییه‌وه‌‪ ،‬هۆڵی‌ په‌خشان‬ ‫تریش شیعر نوس���راوه‌‌و خانه‌ هه‌بووه‌ موفتی‌ ده‌كه‌وێته‌ به‌ش���ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ به‌دڕه‌وشتی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌شوێنێك بووه‌ گه‌ڕه‌ك���ی‌ تووی مه‌لی���ك‪ ،‬هۆڵی‌ ئه‌جه‌‬ ‫بۆ كه‌س���انێكی‌ دیاریك���راو‪ ،‬چۆن ره‌وا خ���ان (ئه‌جه‌ عه‌س���كه‌ری‌) ده‌كه‌وێته‌‬ ‫نییه‌ خه‌ڵك ب���ۆ توندوتیژی‌ هانبده‌یت‪ ،‬گه‌ڕه‌كی‌ به‌ختیارییه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچی‌ هۆڵی‌‬ ‫به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ش ره‌وا نییه‌ ئه‌وه‌ی‌ (حس���ه‌ڕه‌ش) ده‌كه‌وێت���ه‌ گه‌ڕه‌ك���ی‌‬ ‫هه‌ڵسێت له‌ناو كۆاڵن‌و بازاڕه‌كان دوكانی‌ زه‌رگه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌كێ���ك ل���ه‌و هۆاڵن���ه‌ی‌ ژن���ان‬ ‫مه‌ش���روب‌و مه‌س���اج دابنێت‪ ،‬تا سه‌ر‬ ‫ئێسقان ئیس�ل�ام له‌گه‌ڵ فه‌وزادا نییه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن بنه‌ماڵه‌یه‌كه‌وه‌ دروست كراوه‌و‬ ‫ئیسالم بۆ رێكخستنی‌ كاروباری‌ خه‌ڵك‌و رۆژان���ه‌ ده‌درێته‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ ئازیزێكیان‬ ‫پێكه‌وه‌ژیانه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌بێت حكومه‌ت به‌جێیان ده‌هێڵێت‪ .‬جگه‌ له‌وانه‌ش‪ ،‬بۆ‬ ‫هه‌ڵوه‌س���ته‌یه‌ك بكات‌و ش���وێن دیاری خه‌تمی‌ قورئان���ی‌ پیرۆزو خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫بكات‌و به‌پێی‌ یاسا مامه‌ڵه‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم مه‌ولودنام���ه‌ ب���ێ‌ هی���چ به‌رامبه‌رێك‬ ‫ئێستا ده‌بینین رۆژ له‌دوای‌ رۆژ شوێنی‌ ده‌درێته‌ هاوواڵتیان‪.‬‬ ‫یه‌كه‌می���ن هۆڵ���ی‌ پرس���ه‌نامه‌ی‌‬ ‫مه‌شروب فرۆشتن‌و مه‌ساج زیاد ده‌بێت‌و‬ ‫هیچ به‌رنام���ه‌‌و پالنێك نییه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ژنان له‌س���لێمانی‌ به‌ناوی‌ "په‌خش���ان‬ ‫موفتی‌"یه‌وه‌ كرایه‌وه‌‪ .‬ئه‌م هۆڵه‌ له‌سه‌ر‬ ‫شوێنێكی‌ دیاریكراویان هه‌بێت"‪.‬‬

‫ی ژنان‬ ‫پرسه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی ماڵ ‌ه‬ ‫یارمه‌ت ‌‬ ‫هه‌ژاره‌ خاوه‌ن‬ ‫پرسه‌كان ده‌دات‬ ‫ ‬ ‫یه‌کێک له‌هۆڵه‌کانی پرسه‌خانه‌ی ژنان له‌سلێمانی‬

‫فۆتۆ‪ :‬سارا‬

‫رووبه‌ری‌ زه‌وییه‌كی‌ گه‌وره‌ به‌ ش���ێوه‌ی‌ خزم���ه‌ت بكات‪ ،‬پێویس���ته‌ پێش هه‌ر ئه‌و هۆاڵنه‌ ئه‌وه‌نده‌ پێویسته‌ كه‌ حه‌ق‬ ‫بازنه‌یه‌كی‌ خڕ دروس���ت ك���راوه‌‪ ،‬له‌ناو كه‌س خزمه‌ت ب���ه‌ ژنان بكات‪ ،‬چونكه‌ وایه‌ حكومه‌ت بیری‌ له‌وه‌ بكردایه‌ته‌وه‌‬ ‫هۆڵه‌كه‌دا ‪ 6‬ئامێری‌ س���پلێت‌و نزیكه‌ی‌ به‌ پێش���كه‌وتنی‌ ژن���ان له‌كۆمه‌ڵگه‌دا‪ ،‬نه‌ك كه‌رتی‌ تایب���ه‌ت یان خه‌ڵكی‌ تر‪،‬‬ ‫‪ 200‬كورس���ی‌ به‌ ده‌وری‌ بازنه‌كه‌دا ریز كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ مه‌ده‌نی‌ ترو ئاسووده‌تر "له‌ڕاستیدا زۆربه‌ی‌ ماڵه‌كان زۆر بچوكن‌و‬ ‫له‌و رۆژه‌ش���دا كه‌ ئازیزانیان به‌س���ه‌ر‬ ‫كراون‪ ،‬جگه‌ له‌وانه‌ش ژوورێكی‌ تایبه‌تی‌ دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌نێو ژناندا رای‌ جیاواز هه‌یه‌ له‌سه‌ر ده‌كه‌نه‌وه‌ ناتوانیت له‌شوێنێكی‌ باشدا‬ ‫نوێژكردن‌و شوێنی‌ تایبه‌تی‌ ده‌ستنوێژ‬ ‫گرتنی‌ تێدایه‌‪ .‬په‌خشان موفتی‌ ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی‌ پرسه‌كانیان ببه‌نه‌ پرسه‌خانه‌كانی‌ دایان بنێیت جگه‌ له‌وه‌ی‌ ده‌بێته‌ گه‌ڕه‌‬ ‫"ه���ه‌ر له‌زووه‌وه‌ ح���ه‌زم ده‌كرد كارێك ده‌ره‌وه‌ یان له‌ماڵه‌كاندا بیگرن‪ ،‬نه‌جیبه‌ الوژێیه‌كی‌ زۆرو ماڵی‌ خاوه‌ن مردووه‌كه‌‬ ‫بكه‌م كه‌ خزمه‌تی‌ ژنان بكات‪ ،‬هه‌س���تم محه‌مه‌د كه‌ مێرده‌ ته‌مه‌ن ‪ 60‬ساڵه‌كه‌ی‌ هه‌مووی‌ به‌سه‌ر یه‌كدا ده‌درێت"‪.‬‬ ‫الیه‌نێكی‌ تری‌ باش���ی‌ پرسه‌خانه‌كان‬ ‫كرد باشترین كاریش كردنه‌وه‌ی‌ هۆڵێكی‌ كۆچی‌ دوایی‌ ك���رد‪ ،‬له‌ماڵێكی‌ بچوكی‌‬ ‫له‌و جۆره‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌كو یارمه‌تییه‌ك دوو ژوری���دا میوانه‌كانی‌ به‌ڕێ ده‌كرد‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ یارمه‌تی‌ ب���اری‌ ئابووری‌‬ ‫وایه‌ بۆ خ���اوه‌ن پرس���ه‌كه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئ���ه‌و وت���ی‌ "مێرده‌كه‌م هه‌ت���ا كۆچی‌ خێزان���ه‌كان ده‌دات‪ ،‬چونك���ه‌ جگ���ه‌‬ ‫نه‌مانه‌وه‌ی‌ ژنان له‌ناو ماڵه‌كاندا جۆرێك دوایی‌ ك���رد پاڵی‌ به‌ عه‌ره‌بانه‌وه‌ ده‌نا‪ ،‬ل���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و هۆڵ‌و پرس���ه‌خانانه‌ی‌ ناو‬ ‫له‌به‌كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ بوونی‌ پێوه‌دیاره‌ كه‌ به‌ ده‌رده‌س���ه‌ری‌ تا ئ���ه‌م دوو ژووره‌ی‌ مزگه‌وته‌كانیش به‌بێ‌ پاره‌یه‌‪ ،‬خاوه‌نی‌‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك م���رۆڤ دوورده‌خاته‌وه‌ له‌و پێكه‌وه‌نا ئێس���تا مه‌عقوله‌ میوانه‌كانی‌ پرسه‌كه‌‪ ،‬میوانه‌كانی‌ بۆ هۆڵه‌كه‌ دێن‌و‬ ‫خ���ۆی‌ تیایدا به‌ڕێنه‌كرێ‌‌و پرس���ه‌كه‌ی‌ له‌ماڵ���ه‌وه‌ الیان نامێنن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫خه‌مه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و خه‌رجیی���ه‌ی‌ ده‌درێته‌ خواردن بۆ‬ ‫ئه‌و زیاتر له‌س���ه‌ر قسه‌كانی‌ رۆشت‌و ببرێته‌ مزگه‌وته‌وه‌؟!"‪.‬‬ ‫به‌اڵم حه‌مدیه‌ عه‌ل���ی‌ به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ میوانه‌كان‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ خێزانه‌كه‌‪.‬‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ پێویس���ته‌ هه‌موو‬ ‫ی له‌م پرسانه‌دا كه‌ مامۆستایه‌كی‌ ئایینی‌‬ ‫الی���ه‌ك گه‌ر بیه‌وێت له‌بورای‌ گش���تیدا رای نه‌جیب���ه‌وه‌ پێی‌ وای���ه‌ كه‌ بوون ‌‬

‫قورئ���ان ده‌خوێنێ���ت‪ ،‬وه‌ك ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێده‌ك���ه‌ن زۆر ئاس���ووده‌ترن ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫پرسه‌كه‌ له‌ماڵه‌كاندا نه‌بێت‪.‬‬ ‫زۆرێ���ك له‌پیاوانی���ش پێیان باش���ه‌‬ ‫ژم���اره‌ی‌ ئ���ه‌و پرس���ه‌خانانه‌ی ژنان‬ ‫زیادبكرێت‪ ،‬مامۆس���تا جه‌ب���ار عه‌لی‌‬ ‫ساڵحی‌ ته‌مه‌ن ‪ 26‬ساڵ‪ ،‬باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ دانانی‌ پرسه‌ له‌ناو ماڵه‌كاندا یان له‌و‬ ‫خه‌یمانه‌دا كه‌ له‌گه‌ڕه‌كێكدا داده‌نرێت‪،‬‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ زیان���ی‌ زۆره‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌و‬ ‫گه‌ڕه‌ك���ه‌ بۆ دوو رۆژ ئه‌گیرێت‌و رێگه‌ی‌‬ ‫هاتوچۆی‌ هاوواڵتیان سه‌خڵه‌ت ده‌بێ‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و جیهازو موكه‌به‌رانه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫دایده‌نێین ب���ۆ قورئان خوێندنه‌كه‌ زۆر‬ ‫نا رێكخراوه‌و زۆرجار گرفت دروس���ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم "له‌ناو هۆڵه‌كاندا هه‌موو‬ ‫ش���ته‌كان زۆر رێكوپێك���ه‌و ش���وێنی‌‬ ‫تایبه‌ت���ی‌ هه‌یه‌و ئێم���ه‌ش زۆر ماندوو‬ ‫نابی���ن‪ ،‬چونكه‌ له‌كاتژمێ���ر ‪1‬ی‌ پاش‬

‫نیوه‌ڕۆ تا ‪ 4‬داده‌نیشین ئه‌گه‌ر زستان‬ ‫بێ���ت‪ ،‬له‌هاویناندا تا ‪ 5‬داده‌نیش���ین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر له‌ماڵه‌وه‌ ی���ان له‌ژێر‬ ‫خه‌یمه‌دا بێت ل���ه‌‪9‬ی‌ به‌یانییه‌وه‌ تا ‪5‬‬ ‫ئێواره‌ داده‌نیشین‌و گه‌رچی‌ قورئان به‌‬ ‫پاره‌ ناخوێندرێ‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كات دیاری‌‬ ‫قورئ���ان خوێندنه‌ك���ه‌ش زۆرتر ده‌بێ‌‌و‬ ‫ره‌نگه‌ ‪ 250‬هه‌زار بێت"‪.‬‬ ‫مامۆستای‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ له‌به‌شی‌‬ ‫كۆمه‌ڵناس���ی‌‪ ،‬په‌روی���ن ئه‌بوبه‌ك���ر‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌م پرس���ه‌خانانه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌مه‌ دیارده‌یه‌كی‌ تازه‌‌و باشه‌و ئه‌ركی‌‬ ‫حكومه‌ته‌ م���ادام ده‌یه‌وێت خزمه‌ت به‌‬ ‫ژنان بگه‌یه‌نێت‪ ،‬پێویس���ته‌ له‌و جۆره‌‬ ‫پرسه‌خانانه‌ له‌گه‌ڕه‌كه‌ هه‌ژارنشینه‌كاندا‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و گه‌ڕه‌كانه‌ی‌ راقین‬ ‫ماڵه‌كانیان گه‌ور‌هن‌و كه‌لوپه‌لی‌ ته‌واوی‌‬ ‫پرسه‌یان هه‌یه‌ ره‌نگه‌ ئیشیان به‌ جۆره‌‬ ‫شوێنێكی‌ وه‌ها نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ گه‌ڕه‌كه‌‬ ‫هه‌ژارنشینه‌كان كه‌ ماڵه‌كانیان بچوكه‌‌و‬ ‫كه‌لوپه‌لی‌ ته‌واوی‌ پرس���ه‌یان نییه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وان زۆر پێویسته‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و داواده‌كات ك���ه‌ رێكخراوه‌كانی‌‬ ‫ژن���ان فش���ار بخه‌نه‌ س���ه‌ر حكومه‌ت‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ه‌وه‌ ت���ا ئه‌م جۆره‌ ش���وێنانه‌‬ ‫بكاته‌وه‌ له‌گه‌ڕه‌كه‌ هه‌ژارنش���ینه‌كاندا‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ كارئاسانی‌ زه‌وی‌‌و شتی‌‬ ‫تر بكات بۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫جۆره‌ ش���وێنێكی‌ خزمه‌تگوزاری‌ وه‌ها‬ ‫بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م پرسه‌خانانه‌ س���ه‌ر به‌شاره‌وانی‌‬ ‫سلێمانین‌و له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌وه‌ فه‌رمانبه‌ری‌‬ ‫تایبه‌تیان بۆ دان���راوه‌و له‌ئیداره‌یه‌كدا‬ ‫ده‌وام ده‌ك���ه‌ن كه‌ ژوورێك���ی‌ تایبه‌ته‌‬ ‫له‌نزی���ك هۆڵه‌كه‌‪ .‬په‌روی���ن عه‌لی‌ كه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ ‪ 30‬ساڵه‌ فه‌رمانبه‌ره‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ ‪5‬‬ ‫ساڵه‌ له‌پرس���ه‌خانه‌ی‌ په‌خشان موفتی‌‬ ‫وه‌ك فه‌رمانب���ه‌ر كارده‌كات‪ ،‬ئه‌و باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات كه‌ "هه‌رچه‌نده‌ ئێمه‌ هیچ‬ ‫پش���وویه‌كمان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆشحاڵین‬ ‫به‌وه‌ی‌ خزمه‌تی‌ گشتی‌ ده‌كه‌ین‌و یارمه‌تی‌‬ ‫ئه‌و خه‌ڵكه‌ ده‌ده‌ین‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێ‌ جار‬ ‫كێشه‌ی‌ پاككردنه‌وه‌مان هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خاوه‌ن پرسه‌كه‌ له‌سه‌ریه‌تی‌ كه‌ هۆڵه‌كه‌‬ ‫پاكبكاته‌وه‌و كورس���یه‌كان رێكبخاته‌وه‌‬ ‫تا بۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ تر ئاماده‌بێ‌ كه‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وان ده‌یانه‌وێت"‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ ده‌ڵێ���ن هه‌ر كاتێ���ك یه‌كگرتوو ‌‬‫ی‬ ‫ئیس�ل�امی‌ مه‌ڵبه‌ن���د‌و ناوچه‌كان���ی‌‬ ‫له‌هه‌ولێر‌و دهۆك بكه‌ونه‌ ژێر فش���ارو‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌و س���وتاندنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م���ان‬ ‫له‌س���لێمانی‌ خۆیان ئاماده‌ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫خۆپیشاندان‌و ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌مجاره‌ له‌پارێ���زگای‌ دهۆك‬ ‫به‌رامبه‌ر باره‌گاكانیان كرا‪.‬‬ ‫ واماوه‌ی‌ س���اڵ‌و نیوێكه‌ ئه‌ندامانی‌‬‫په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق هه‌ڵبژێ���ردراون‪،‬‬ ‫له‌نێوان هه‌ردوو لیس���تی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردس���تانی‌‌و لیس���تی‌ گ���ۆڕان‪،‬‬ ‫چه‌ن���دان ئه‌ندام���ی‌ تێدایه‌ تا ئێس���تا‬ ‫له‌دانیش���تنه‌كانی‌ په‌رله‌ماندا به‌ باش‬ ‫یان خراپ‪ ،‬ته‌نها یه‌ك قس���ه‌ش چییه‌‬ ‫نه‌یانكردووه‌‪.‬‬ ‫ ده‌ڵێن له‌خۆپیشاندانه‌كانی‌ زاخۆ‌و‬‫شارۆچكه‌كانی‌ دهۆكدا خۆپیشانده‌ران‬ ‫پاش س���وتاندنی‌ س���ه‌نته‌ری‌ مه‌ساج‌و‬ ‫كۆگاكان���ی‌ مه‌یفرۆش���تن‪ ،‬لێی���ان‬ ‫تێكچووه‌ خۆیان كردووه‌ به‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫یه‌كگرتوودا به‌ نیازی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ مه‌ی‌و‬ ‫ش���وێنی‌ مه‌س���اجكردن‪ ،‬ب���ه‌اڵم پاش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ مایه‌پووچ بوون له‌و ش���تانه‌‪،‬‬ ‫له‌داخا سوتاندیانن‪.‬‬ ‫ مه‌الی‌ مزگه‌وته‌كه‌ی‌ زاخۆ كه‌ ئه‌م‬‫به‌زم���ه‌ی‌ نایه‌وه‌‪ ،‬الیه‌نگ���ری‌ پارتێكی‌‬ ‫عیلمانیی���ه‌و ب���ه‌و ج���ۆره‌ فه‌ت���وای‌‬ ‫دژی‌ س���ه‌نته‌ری‌ مه‌س���اج‌و دوكان���ی‌‬ ‫مه‌یفرۆش���ه‌كان ده‌كرد‪ ،‬چم���ا ئه‌گه‌ر‬ ‫الیه‌نگ���ری‌ الیه‌نێكی‌ س���ه‌له‌فی بوایه‌‬ ‫چیمان بكردایه‌‪ ،‬دڵنیابن یه‌ك سه‌حنی‌‬ ‫س���ه‌ته‌الیتی‌ به‌س���ه‌ربانه‌كانی‌ زاخۆوه‌‬ ‫نه‌ده‌هێشت‪.‬‬ ‫ سه‌رباری‌ ئه‌و ریفۆرم‌و هه‌نگاوانه‌ی‌‬‫تائێس���تا له‌س���لكی‌ خوێندن���ی‌ بااڵدا‬ ‫ئه‌نجام���دراون‪ ،‬هێش���تا له‌وه‌رگرتنی‌‬ ‫پاڵێوراوانی‌ ماسته‌ردا كورسی‌ تایبه‌ت‬ ‫م���اوه‌‪ .‬له‌كاتێكیش���دا به‌هه‌فته‌ی���ه‌ك‬ ‫له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌ب���ی‌‌و ئه‌وروپی‌ قبوڵی‌‬ ‫خوێندن���ی‌ ماس���ته‌ر وه‌رده‌گیرێ���ت‪،‬‬ ‫له‌كوردس���تان به‌چه‌ندی���ن كۆت‌و به‌ند‬ ‫ته‌نراوه‌‌و زۆر ئه‌سته‌مه‌‪.‬‬ ‫ ده‌ڵێن حكومه‌تی‌ هه‌رێم زۆر ماڵ‌و‬‫موڵكی‌ گش���تی‌ به‌فیڕۆ ن���ادات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌چیای‌ گۆیژه‌‌و ئه‌زمه‌ڕ چه‌ندین ساڵه‌‬ ‫به‌س���ه‌دان بۆری‌ پالس���تیكی‌ بچوك‌و‬ ‫گ���ه‌وره‌ له‌نێو ئه‌و زنجی���ره‌ چیایانه‌دا‬ ‫كه‌وتووه‌و بێخاوه‌ن ماوه‌نه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ له‌س���نوری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ شاره‌زوور‪،‬‬‫له‌ك���ۆی‌ ‪ 7‬مامۆس���تای‌ باخچه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫ساوایان‪ 6 ،‬مامۆستاو نوسه‌رێكی‌ چاپ‬ ‫مانگێك زیاتره‌ له‌ڕێگای‌ یاداشتێكه‌وه‌‬ ‫داوای‌ البردنی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌یان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم پ���ه‌روه‌رده‌‌و سه‌رپه‌رش���تیاریی‬ ‫ئاماده‌نی���ن ئه‌م به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌ الببه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ڵێ���ن ئ���ه‌و مامۆستایه‌ش���ی‌ ئیمزای‌‬ ‫یاداش���ته‌كه‌ی‌ نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬براژن���ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌‪.‬‬ ‫ به‌چ���اوی‌ خۆم بینیم له‌س���لێمانی‌‬‫ئوتومبیلێكی‌ پڕ چه‌كداری‌ ئاس���ایش‪،‬‬ ‫ئێ���واره‌ی‌ پێنجه‌ش���ه‌ممه‌ی‌ رابردوو‪،‬‬ ‫له‌فلكه‌ سه‌وزه‌كه‌ی‌ مه‌جیدبه‌گ‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫هه‌ڵكردنی‌ گلۆپی‌ سوری‌ فلكه‌كه‌دا به‌‬ ‫نایاسایی‌ تێپه‌ڕی‌‪.‬‬ ‫ ده‌ڵێن گوندێكی‌ سه‌ر به‌پیره‌مه‌گرون‬‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬به‌ یانزه‌ مامۆستا‪،‬‬ ‫ته‌نها بیست‌و یه‌ك خوێندكاریان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ له‌سه‌ر دابه‌ش���كردنی‌ وانه‌كان‬ ‫رێك ناكه‌ون كه‌ كامیان وانه‌ی‌ وه‌رزش‬ ‫بڵێته‌وه‌‪ ،‬ناچار ئه‌و ش���وفێره‌ی‌ ده‌یان‬ ‫گه‌یه‌نێت���ه‌ گونده‌كه‌‪ ،‬وان���ه‌ی‌ وه‌رزش‬ ‫ده‌ڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ ده‌ڵێ���ن له‌یه‌كێ���ك له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی‌‬‫سلێمانی‌ دوو مناڵ به‌ده‌مانچه‌ی‌ مورو‬ ‫ش���ه‌ڕیان كردووه‌‪ ،‬یه‌كێكی���ان موروی‌‬ ‫پێنامێنێ���ت چه‌قۆیه‌ك���ی‌ بچووك���ی‌‬ ‫پێده‌بێ���ت‪ ،‬یه‌كس���ه‌ر هه‌ڵده‌س���ێت‌و‬ ‫چه‌ن���د چه‌قۆی���ه‌ك له‌مناڵه‌ك���ه‌ی‌ تر‬ ‫ئه‌دات‪ ،‬كه‌سوكاری‌ مناڵه‌كه‌ی‌ تر پێی‌‬ ‫ده‌ڵێن بۆ چه‌قۆت له‌منداڵه‌كه‌مان دا؟‬ ‫مناڵه‌كه‌ ده‌ڵێ���ت گولله‌موروم پێنه‌ما‪.‬‬ ‫هه‌واڵنێرێكی‌ ئاوێنه‌ مناڵه‌ برینداره‌كه‌ی‌‬ ‫بینیبوو له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وتنی‌‬ ‫سلێمانی‌‪.‬‬ ‫ له‌فه‌رمانگه‌کان���ی حکومه‌ت���دا‬‫ده‌وامکردن کاتژمێر ‪ 8:30‬ده‌ستپێده‌کات‬ ‫ت���ا کاتژمێر ‪3‬ی پاش���نیوه‌ڕۆ‪ ،‬زۆرێک‬ ‫له‌فه‌رمانبه‌ره‌کان ‪ 8:30‬ده‌ست ناکه‌ن‬ ‫به‌ده‌وام‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی که‌ زۆرێک‬ ‫ل���ه‌و فه‌رمانگانه‌ بووه‌ته‌ چێش���تخانه‌و‌‬ ‫کاتژمێرێكی���ان به‌ ن���ان ئاماده‌کردن‌و‬ ‫نانخواردنه‌وه‌ به‌سه‌ر ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ ماوه‌یه‌ له‌سلێمانی گروپێک چه‌کدار‬‫به‌ش���ێوه‌ی عه‌س���ابه‌ په‌یدابوون‪ ،‬که‌‬ ‫ده‌چنه‌ س���ه‌ر ماڵه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندو داوای‬ ‫س���ه‌رانه‌یان لێده‌ک���ه‌ن‪ .‬یه‌کێ���ک له‌و‬ ‫گروپ���ه‌ ده‌س���تگیرکراوه‌و چاوه‌ڕوانین‬ ‫ئه‌وانی تریش ده‌ستگیربکرێن‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫پیاوەتی چییە؟‬ ‫یەکێک لەو بابه‌تە گرنگانەی له‌ڕۆشنبیری‬ ‫ئێم���ەدا گرنگ���ی پێن���ەدراوە چەمکی‬ ‫"پیاوەتی"یە‪ .‬ئەم بوارە یەکێکە له‌بوارە‬ ‫هەرە بەتاڵەکانی ناو دونیای رۆشنبیری‌و‬ ‫فیکری���ی ئێم���ە‪ ،‬لەکاتێک���دا یەکێک���ە‬ ‫ل���ەو ب���وارە گرنگانەی‪ ،‬گ���ەر بەوردی‬ ‫کاری لەس���ەربکرێت‪ ،‬دەش���ێت چەندان‬ ‫رەهەندی نادیار‌و گرنگی کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫ئاشکرابکات‪.‬‬ ‫بەاڵم ئ���ەم نەبوونە بۆخۆی ئاماژەیەکی‬ ‫گرنگە‪ ،‬ئەوەمان پێدەڵێ���ت "پیاوەتی"‬ ‫له‌دونی���ای ئێم���ەدا وەک پێدراوێک���ی‬ ‫سروشتی تەماش���ادەکرێت کە پێویست‬ ‫بە قسەلەسەرکردن نەکات‪ ،‬وەک شتێک‬ ‫کە هەم���ووان بزانی���ن ماناکانی چییە‌و‬ ‫ئ���ەم مانایانەش هەمیش���ە‌و هەردەم وا‬ ‫دەمێنن���ەوە‌و هەرگیز ھی���چ گۆڕانێکیان‬ ‫بەس���ەردانایەت‪ .‬بێگوم���ان ئەم روانینە‬ ‫روانینێکی ھێجگار هەڵەیە‪ ،‬بەاڵم هاوکات‬ ‫روانینی بااڵدەستیش���ە‪ ،‬بەش���ێکە لەو‬ ‫ستراتیژییەتە س���ەرەکییەی "پیاوبوون"‬ ‫له‌کۆمەڵ���گای ئێم���ەدا بەھۆیەوە خۆی‬ ‫له‌هەم���وو رەخن���ە‌و لێپرس���ینەوەیەک‬ ‫دەپارێزێت‪.‬‬ ‫ب���ەر لەهەموو ش���تێک پیاوەت���ی یان‬ ‫پیاوبوون دیاردەیەکی سروش���تی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو دیاردەیەکی کۆمەاڵیەتییە‪ .‬ئەوەی‬ ‫ماناکان���ی پیاوەت���ی له‌کۆمەڵگایەک���ی‬ ‫دیاریکراودا‌و لەسەردەمێکی دیاریکراودا‬ ‫دیاریدەکات‪ ،‬سروش���ت نییە‪ ،‬پێکهاتی‬ ‫بایۆل���ۆژی لەش���ی پیاو نیی���ە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئ���ەو رووداوە گرنگانه‌یە کە روودەدەن‪،‬‬ ‫ئەو ش���ێوازی رێکخس���تنەی پەیوەندی‬ ‫نێ���وان نێر‌و م���ێ کە بااڵدەس���تە‌و ئەو‬ ‫مۆدێل���ی دەس���ەاڵتەیە ک���ە لەئارادایە‪.‬‬ ‫ئەمان���ەن دەستنیش���انی ئەوەدەک���ەن‬ ‫چ���ۆن کۆمەڵگای���ەک ماناکانی پیاوەتی‬ ‫لێکبداتەوە‌و ئەم دەستنیش���انکردنەش‬ ‫کاریگەری گەورە لەس���ەر ریزبەس���تن‌و‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‬ ‫فۆڕموەرگرتن���ی‬ ‫بەجێدەھێڵێ���ت‪ .‬له‌هەموو کۆمەڵگایەکدا‬ ‫زی���اد له‌جۆرێ���ک‌و زی���اد له‌مانایەک بۆ‬ ‫پیاوەت���ی هەی���ە‪ ،‬بەاڵم زۆرج���ار تەنها‬ ‫جۆرێک له‌جۆرەکانی پیاوەتی بااڵدەستە‌و‬ ‫مانای���ەک له‌ماناکان���ی پیاوەتی دەبێتە‬ ‫مانای بااڵدەس���ت‪ ،‬له‌ئەدەبیاتی فیکریدا‬ ‫بەم جۆرە تایبەتەی پیاوەتی بااڵدەست‬ ‫دەگوترێت "پیاوەتی خاوەن هەیمەنە"‪.‬‬ ‫یەکێ���ک له‌نایابترینی ئەو کتێبانەی لەم‬ ‫چەند س���اڵەی رابردوودا خوێندبێتمەوە‬ ‫زۆر بە وردی باس له‌مەسەلەی پیاوەتی‬ ‫دەکات‪ .‬مەبەس���تم کتێب���ی "جەس���تە‬ ‫رەق���ەکان"ی سوس���ەن جێفۆردس���ە‪،‬‬ ‫‪ .Susan Jeffords‬ئ���ەم نووس���ەرە‬ ‫لەم کتێبەدا ب���اس له‌چۆنیەتی گۆڕانی‬ ‫وێنە‌و ماناکانی پیاوەت���ی له‌فیلمەکانی‬ ‫ھوڵیودا دەکات له‌قۆناغی س���ەرۆکایەتی‬ ‫رۆناڵ���د ریگندا‪ .‬ئەوەی ئەم نووس���ەرە‬ ‫نیشانیئەدات گۆڕانی تێڕوانین‌و ماناکانی‬ ‫پیاوەتییە له‌سااڵنی هەشتای کۆمەڵگای‬ ‫ئەمه‌ریکیدا‪ ،‬بەبەراورد بە سااڵنی هەفتای‬ ‫هەم���ان کۆمەڵ���گا‪ .‬ب���ە بۆچوونی ئەم‬ ‫خانمە‪ ،‬ئەم گۆڕانەش بەباشترین شێوە‬ ‫له‌گۆڕان له‌کەس���ایەتییە سەرەکییەکانی‬ ‫ناو سینەمای ھۆڵیودا دەردەکەوێت‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە له‌گۆڕان له‌کەسایەتی ئەکتەرێکی‬ ‫وەک داتسن ھۆفمان‌و جاک نیکلسۆنەوە بۆ‬ ‫کەسایەتی سیلڤێستەر ستالۆن‌و ئارنۆڵد‬ ‫شفارتزنێگە‌و ڤان دام‪ .‬کەسایەتییە پیاوە‬ ‫سینەماییەکانی سااڵنی هەفتای ئەمه‌ریکا‬ ‫کەسایەتی نەرم‌و دژە پاڵەوان‌و سادەن‪،‬‬ ‫داتس���ن ھۆفمان پیاوێک���ی بچووکی بێ‬ ‫عەزەاڵت‌و ھێمن‌و ناتوندوتیژە‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫سیلڤێستەر ستالۆن‪ ،‬پاڵەوانێکی بەھێز‌و‬ ‫پڕ ماس���ولکە‌و قارەمانێک���ی توندوتیژ‌و‬ ‫جەنگییە‪ .‬یەکەمیان ئینسانێکی سادەیە‬ ‫دووهەمیان جەنگاوەرە‪ .‬لەنێوان ئەم دوو‬ ‫وێنەی���ه‌دا دوو تێڕوانین���ی تەواو جیاواز‬ ‫ب���ۆ پیاوب���وون لەئ���ارادان‌و دوو مانای‬ ‫جیاوازیش بۆ پیاوەتی‪.‬‬ ‫بەبۆچون���ی ئ���ەو نووس���ەرە‪ ،‬ئەکتەرە‬ ‫پیاوەکانی س���ینەمای ھۆڵیود له‌سااڵنی‬ ‫هەفت���ادا کەس���انێکن له‌پەیوەندییەکی‬ ‫پتەودان بە دۆخی سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫ئابوری ئەمه‌ریکای ئەو سەردەمەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫مانایانەی ئەم ئەکتەرانەش بە پیاوەتی‬ ‫ئەدەن‪ ،‬پەیوەن���دی بەڕووداوەکانی ئەو‬ ‫سەردەمەوە هەیە‪ ،‬بەاڵم ئایا گرنگترینی‬

‫رووداوەکانی س���ااڵنی هەفتای ئەمه‌ریکا‬ ‫کامانەن کە کاریگەری لەس���ەر ھۆڵیود‌و‬ ‫وێنەی پیاو له‌س���ینەمای ھۆڵیودی ئەو‬ ‫س���ەردەمەدا جێدەھێڵێ���ت‪ .‬سوس���ەن‬ ‫جێفۆردسە له‌وەاڵمی ئەم پرسیارەدا باس‬ ‫له‌دۆڕانی ئەمه‌ری���کا بۆ جەنگی ڤێتنام‌و‬ ‫دەرەنجامە سیاسییەکانی ئەم دۆڕاندنە‬ ‫بۆ کۆمەڵگای ئەمه‌ریکی دەکات‪ .‬رووداوی‬ ‫دووهەم رووداوی ئابڕوبەری "واتەرگێتە"‬ ‫کە بووە ھۆی کەوتنی نیکسۆنی سەرۆکی‬ ‫ئەمه‌ری���کا‪ .‬س���ێهەمین رووداویش ئەو‬ ‫قەیرانە ئابورییە گەورەیەیە کە ئەمه‌ریکا‬ ‫ب���ەھۆی بەرزبوون���ەوەی نرخی نەوتەوە‬ ‫دووچاریدەبێ���ت‪ .‬ئەم نووس���ەرە تا ئەو‬ ‫شوێنە دەڕوات کە بڵێت ئەو گرنگییەی‬ ‫کە س���ینەمای ھۆڵیود بە کەس���ایەتی‬ ‫ئاس���ایی‌و "ناپاڵەوان���ی" وەک داتس���ن‬ ‫ھۆفمانی ئەدات‌و ئیعجابی خەڵکیش لەو‬ ‫سەردەمەدا بۆ ئەو جۆرە کەسایەتییانە‪،‬‬ ‫یەکێک���ە له‌ھۆکارەکان���ی هەڵبژاردن���ی‬ ‫کەسێکی وەک جیمی کارکتەر بەسەرۆکی‬ ‫ئەمه‌ریکا‪ .‬ئاش���کرایە جیمی کارتەریش‪،‬‬ ‫رێک وەک داتس���ن ھۆفم���ان‪ ،‬پیاوێکی‬ ‫کورت‌و ھێمن بوو‪ ،‬وەک ئەویش خاوەنی‬ ‫کەسایەتییەکی ئاسایی ناپاڵەوانانە بوو‪.‬‬ ‫هەروەها پیاوێک بوو دەیویست لەئاستی‬ ‫نێودەوڵەتیش���دا سیاس���ەتی دەرەوەی‬ ‫ئەمه‌ری���کا ب���ۆ سیاس���ەتێکی ھێم���ن‌و‬ ‫کەمتەماح‪ ،‬بگۆڕێ���ت‪ .‬بەمانایەکی دیکە‬ ‫هەم له‌ناو سیاسەت‌و هەم لەناو ھونەری‬ ‫سینەمادا لەو س���ااڵنەدا جۆرێکی نەرم‌و‬ ‫ھێمن���ی پیاوەت���ی بەرهەمدەھێنرێت کە‬ ‫ت���ەواو پێچەوانەی ئەو جۆری پیاوەتییە‬ ‫کە سیاسەت‌و سینەما له‌سااڵنی هەشتادا‬ ‫له‌ئەمه‌ریکادا بەرهەمیدەھێنن‪.‬‬ ‫با لەسەرۆکی ئەمه‌ریکای سااڵنی هەشتا‬ ‫خۆیەوە دەستپێبکەین‪ ،‬رۆناڵد ریگن نەک‬ ‫تەنها کەسێکی پڕ ماسولکەتر‌و بە قەبارە‬ ‫له‌جیم���ی کارتەر گەورەترب���وو‪ ،‬بەڵکو‬ ‫خۆش���ی رۆژگارێک له‌سینەمای ھۆڵیود‪-‬‬ ‫دا ئەکتەری فلیمی عەس���ابە بوو‪ .‬جگە‬ ‫لەمە رۆاڵند ریگن بڕیاریدابوو کۆتایی بە‬ ‫"ئیمپراتۆریەتی شەڕ" بهێنێت‌و ئەمه‌ریکا‬ ‫بکاتە گەورەتری���ن ھێز له‌دونیادا‪(،‬ریگن‬ ‫بەرەی سۆسیالیستی بە "ئیمپراتۆریەتی‬ ‫ش���ەڕ" ناودەبرد)‪ .‬واتە ئ���ەو وێنەیەی‬ ‫کە سیاس���ەت له‌ئەمه‌ریکای هەشتاکاندا‬ ‫بۆ پیاوەتی دروس���تیدەکات کەسایەتی‬ ‫عەس���ابەیە‪ ،‬پیاوێکی توندتیژ‌و بەھێزە‬ ‫کە دەیەوێت دونیا بە قازانجی ئەمه‌ریکا‬ ‫بگۆڕێ���ت‪ .‬ل���ەدەرەوەی سیاسەتیش���دا‬ ‫هاتنەکایەی ئەکتەرانی وەک سیلڤیستر‬ ‫ستالۆن‌و ئارنۆڵد شفارتزنێگە‪ ،‬له‌ئاستی‬ ‫سینەمادا‪ ،‬هەمان گۆڕان نیشانئەدەن کە‬ ‫له‌ئاستی سیاسەتدا دروستبووبوو‪ .‬ئەم‬ ‫ئەکتەرانە وێنەی پیاوەتی ھێمن‌و نەرم‌و‬ ‫ناتوندوتیژ دەگۆڕن‪ ،‬ب���ە پیاوەتییەکی‬ ‫پڕ ھێز‌و توندوتیژی‌و کوش���تن‌و خوێن‌و‬ ‫موغامەرە‪.‬‬ ‫زەحمەت نییە لەس���ەر هەم���ان میتۆد‬ ‫بی���ر له‌گۆڕان���ی ماناکان���ی پیاوەت���ی‬ ‫له‌کۆمەڵ���گای کوردی���دا بکەین���ەوە‪.‬‬ ‫"پیاوەتی" راس���تەقینە له‌شەستەکان‌و‬ ‫هەفتاکان‌و هەشتاکانی مێژووی ئێمەدا‪،‬‬ ‫له‌کەس���ایەتی پیاوێکی بەرگریکەر‪ ،‬واتە‬ ‫پێش���مەرگەدا بەرجەس���تەیە‪ .‬س���ااڵنی‬ ‫نەوەد‪ ،‬س���ااڵنی دوای راپەڕین‪ ،‬دەبێتە‬ ‫س���ااڵنی قەیران���ی ئ���ەم پیاوەتییە کە‬ ‫ماناکانی خ���ۆی له‌پێش���مەرگەبوونەوە‬ ‫وەردەگرت‪ .‬له‌دەیەی یەکەمی سااڵنی دوو‬ ‫هەزاریشدا ملمالنێییەکی گەورە لەنێوان‬ ‫دووجۆر له‌پیاوەتیدا له‌کۆمەڵگای ئێمەدا‬ ‫دروس���تدەبێت‪ ،‬یەکێکیان ئەو جۆرەیە‬ ‫له‌پیاوەتی کە تا ئێس���تاش لەسەر وێنە‬ ‫دێرینەکان���ی پێش���مەرگە دەژی‌و لەپاڵ‬ ‫ئەو وێنانەدا خ���ۆی بەرهەمدەھێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئەویتری���ان "پیاوەتییەک���ی تازەیە" کە‬ ‫لەن���او ش���ارەکانی کوردس���تانی دوای‬ ‫راپەڕیندا دروس���تبووە‌و نەوەیەکی نوێ‬ ‫هەڵگ���ری ماناکانین‪ .‬رەنگە باش���ترین‬ ‫نوێنەری پیاوەتییە س���وونەیەتییەکەی‬ ‫ش���اخ کەسێکی وەک ش���ێخ جەعفەری‬ ‫وەزی���ری پێش���مەرگەبێت‪ ،‬لەکاتێک���دا‬ ‫نوێن���ەری پیاوەتییە تازەکە کەس���ێکی‬ ‫وەک نەب���ەز گۆران ی���ان ئەحمەد میرە‬ ‫بێ���ت‪ ،‬دوو گەنج بێ س���مێڵ‌و بێ جلی‬ ‫کوردی‌و بێ چەک‪ ،‬بەاڵم ھێمن‌و خاوەن‬ ‫قەڵەم‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ماڵپەری نالیا گروپ‬

‫ ‬ ‫کارکردن لەپرۆژەی "شارى چاڤى گەشتیاریى" لەسلێمانی‬

‫ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‪..‬‬ ‫ئایا زه‌وی‌ چاڤی‌ گه‌شتیاری به‌خۆڕاییه‌ یان به‌پاره‌؟‬ ‫د‪ .‬عیزت سابر ئیسماعیل‬ ‫ی سلێمان ‌ی‬ ‫مامۆستای‌ ئابووری‌ له‌زانكۆ ‌‬ ‫پ���ڕۆژه‌ی‌ گه‌ش���تیاری كاریگه‌رییه‌ك��� ‌ی‬ ‫باشی‌ ده‌بێت له‌س���ه‌ر گه‌شه‌ی‌ ئابووری‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬به‌شداری‌ ده‌كات‬ ‫له‌كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ بێكاری���ی‌‌و زۆركردنی‌‬ ‫داهات���ی‌ ناوخ���ۆو نه‌ڕۆش���تنه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫داهاتی‌ هه‌رێم‌و دابه‌شبوونی‌ داهات به‌سه‌ر‬ ‫دانیش���تواندا به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ یه‌كسان‪.‬‬ ‫س���ودێكی‌ تری‌ پ���ڕۆژه‌ی‌ گه‌ش���تیاری‬ ‫بریتییه‌ له‌دابینكردنی‌ شوێنی‌ حه‌وانه‌وه‌و‬ ‫خوشگوزه‌رانی‌ بۆ دانیشتوانی‌ ناوچه‌كه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها شوێنێكه‌ بۆبه‌سه‌ربردنی‌ كاتێكی‌‬ ‫خۆش بۆ خێزانه‌كان‌و منداڵه‌كانیان‪ .‬له‌م‬ ‫نوس���ینه‌دا هه‌وڵ ده‌ده‌م باسی‌ پڕۆژه‌ی‌‬ ‫چاڤ���ی‌ گه‌ش���تیاری‌ بك���ه‌م‌و زیاتر بۆ‬ ‫خوێنه‌ری‌ به‌ڕێ���زو به‌تایبه‌تیش كڕیاری‌‬ ‫پش���كه‌كانی‌ چاڤ���ی‌ گه‌ش���تیاری‌ چه‌ند‬ ‫سه‌رنج‌و تێبینییه‌ك بخه‌مه‌ روو‪.‬‬ ‫كۆمپانی���ای‌ چاڤ���ی‌ گه‌ش���تیاری‌‬ ‫له‌باڵوكراوه‌كه‌یداو له‌سه‌رجه‌م كه‌ناڵه‌كانی‌‬ ‫راگه‌یاندندا (ته‌له‌فزیۆنه‌كان‪ ،‬رادیۆكان‪،‬‬ ‫رۆژنام���ه‌كان) ب���اس ل���ه‌وه‌ده‌كات كه‌‬ ‫سه‌رمایه‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌ی‌ ‪ 200‬ملیۆن دۆالره‌‬ ‫له‌كاتێكدا سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫ئاش���كرایده‌كات كه‌ سه‌رمایه‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫‪ 110‬ملی���ۆن دۆالره‌‪ .‬له‌ژم���اره‌ ‪5613‬ی‌‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ كوردس���تانی‌ نوێدا له‌به‌رواری‌‬ ‫‪ 2011/10/23‬س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن���ان ئه‌ڵێت‪ :‬به‌پێ���ی‌ فه‌رمانی‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ وه‌به‌رهێن���ان ژم���اره‌ ‪341‬‬ ‫س���ه‌رمایه‌ی‌ پڕۆژه‌ی‌ چاڤی‌ گه‌شتیاری‌‬ ‫له‌‪ 24‬ملی���ۆن دۆالره‌وه‌ ك���راوه‌ به‌ ‪110‬‬ ‫ملی���ۆن دۆالرو تیای���دا زانیاریه‌كانی‌ من‬ ‫به‌هه‌ڵه‌ ده‌زانێت كه‌ وتومه‌ س���ه‌رمایه‌ی‌‬ ‫چاڤ���ی‌ گه‌ش���تیاری‌ ‪ 200‬ملیۆن دۆالره‌‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ی‌ خ���واره‌وه‌ وت���ه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان���ه‌ له‌س���لێمانی‌‬ ‫له‌ڕۆژنام���ه‌ی‌ كوردس���تانی‌ نوێدا‪" :‬بڕی‌‬ ‫تێچ���ووی‌ پڕۆژه‌كه‌ س���ه‌ره‌تا ‪ 24‬ملیۆن‬ ‫دۆالر ب���ووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوای‌ فراوانكردن‬ ‫ب���ووه‌ ب���ه‌‪ 110‬ملی���ۆن دۆالر‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌پێ���ی‌ فه‌رمانی‌ ده‌س���ته‌كه‌مان ژماره‌‬

‫ئێستا خاوه‌ن‬ ‫پشكه‌كانی‌ پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫چاڤ ‌ی گه‌شتیار ‌ی ماف ‌ی‬ ‫خۆیان ‌ه بزانن سه‌رمایه‌ ‌ی‬ ‫پڕۆژه‌ك ‌ه چه‌نده‌‪110 ،‬‬ ‫ملیۆن دۆالره‌ یان ‪200‬‬ ‫ملیۆن دۆالره‌؟‬ ‫‪ 341‬ل���ه‌‪ ،2011/1/27‬به‌ڕێ���ز د‪.‬عیزه‌ت‬ ‫له‌نوسینه‌كه‌یدا راسته‌وخۆ زیادیكردووه‌‬ ‫ب���ۆ ‪ 200‬ملیۆن دۆالر ك���ه‌ نازانرێت ئه‌و‬ ‫زانیاریی���ه‌ی‌ له‌كوێوه‌ هێناوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫كه‌ نه‌‪ 24‬ملیۆنه‌ك���ه‌ بوونی‌ ماوه‌ نه‌‪200‬‬ ‫ملیۆنه‌كه‌ الی‌ فه‌رمانگه‌كه‌مانه‌وه‌ په‌سه‌ند‬ ‫كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئێستا خاوه‌ن پشكه‌كانی‌ پڕۆژه‌ی‌ چاڤی‌‬ ‫گه‌شتیاری‌ مافی‌ خۆیانه‌ بزانن سه‌رمایه‌ی‌‬ ‫پڕۆژه‌ك���ه‌ چه‌نده‌‪ 110 ،‬ملی���ۆن دۆالره‌‬ ‫ی���ان ‪ 200‬ملی���ۆن دۆالره‌؟ چونكه‌ ئه‌مه‌‬ ‫زۆرگرنگ���ه‌ بۆ خاوه‌ن پش���كه‌كان‪ ،‬زۆرو‬ ‫كه‌می‌ سه‌رمایه‌كه‌ كاریگه‌ری‌ راسته‌وخۆی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر به‌های‌ پش���كه‌كان‌و بڕی‌‬ ‫قازانجی���ان‪ ،‬ئه‌گه‌ر س���ه‌رمایه‌كه‌ی‌ كه‌م‬ ‫بێت‪ ،‬مانای‌ وایه‌ به‌های‌ پشكه‌كان كه‌مه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر سه‌رمایه‌كه‌ی‌ زۆربێت‪ ،‬مانای‌ وایه‌‬ ‫به‌های‌ پشكه‌كان زۆره‌‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌‬ ‫س���ه‌رمایه‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌ دیاری‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ژماره‌ی‌ پش���كه‌كان چه‌نده‌و كۆمپانیای‌‬ ‫چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌ مافی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌‬ ‫چه‌ند پشك بفرۆشێت‪.‬‬ ‫ئێس���تا س���ه‌رمایه‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌ چه‌نده‌؟‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ‪ 200‬ملی���ۆن دۆالره‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن���ان‌و س���ه‌رۆكه‌كه‌ی‌ به‌هه‌ڵه‌دا‬ ‫چ���وون ی���ان ئاگای���ان له‌پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان نییه‌ له‌س���لێمانیداو خاوه‌ن‬

‫چاڤی‌ گه‌شتیاری‌"‪.‬‬ ‫خاوه‌ن پشكی‌ به‌ڕێز‪ ،‬خوێنه‌ری‌ به‌ڕێز‪..‬‬ ‫تا ئێس���تا كه‌س نازانێت زه‌وی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫به‌خۆڕاییه‌ یان به‌پاره‌؟ ئه‌گه‌ر زه‌ویه‌كه‌‬ ‫به‌پاره‌یه‌ نرخی‌ راسته‌قینه‌كه‌ی‌ چه‌نده‌؟‬ ‫نرخی‌ هاندراوی‌ چه‌نده‌؟ وه‌ك سه‌رۆكی‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ وه‌به‌رهێنانی‌ سلێمانی‌ باسی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌ی‌ ك���ێ پ���اره‌ی‌ زه‌ویه‌كه‌‬ ‫ده‌دات؟ خاوه‌ن���ی‌ كۆمپانی���ای‌ چاڤ���ی‌‬ ‫گه‌شتیاری‌ یان خاوه‌ن پشكه‌كان؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫زه‌ویه‌كه‌ به‌پاره‌ ده‌درێ���ت به‌كۆمپانیای‌‬ ‫چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌‪ ،‬كه‌واته‌ س���ه‌رجه‌م‬ ‫زانیاریه‌كانی‌ چاڤی‌ گه‌شتیاری‌ كه‌ باڵوی‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ له‌میدیاكان ناڕاسته‌و زانیاری‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ ده‌یدات به‌ كڕیاری‌ پش���كه‌كانی‌‪.‬‬ ‫خۆئه‌گه‌ر زه‌ویه‌ك���ه‌ به‌خۆڕایی‌ ده‌درێت‬ ‫به‌كۆمپانیای‌ چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫سه‌رجه‌م زانیاریه‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن���ان له‌س���لێمانی‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌پڕۆژه‌ی‌ چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌ ناڕاست‌و‬ ‫نادروستن‪ ،‬هیوادارم كڕیاری‌ پشكه‌كانی‌‬ ‫چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌ زه‌ره‌رمه‌ندی‌ ئه‌وه‌ڵ‌و‬ ‫ئه‌خیر نه‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ سه‌یره‌ به‌الی‌ منه‌وه‌‪ ،‬ده‌سته‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان له‌سلێمانی‌ باس له‌وه‌ده‌كات‬ ‫كه‌ تا ئێستا زه‌ویه‌كه‌ موڵكی‌ حكومه‌ته‌و‬ ‫بڕیاریان نه‌داوه‌ به‌ موساته‌حه‌ بیده‌ن به‌‬ ‫كۆمپانیای‌ چاڤی‌ گه‌شتیاری‌ یان تاپۆی‌‬ ‫كه‌ن له‌س���ه‌ری‌‪ ،‬ئه‌ی‌ چ���ۆن كۆمپانیای‌‬ ‫چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌ له‌میدی���اكان باڵوی‌‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ زه‌وی پڕۆژه‌كه‌ به‌خۆڕایی‌‬ ‫ده‌درێت به‌ كۆمپانیای‌ چاڤی‌ گه‌شتیاری‌؟‬ ‫له‌م نێوه‌ن���ده‌دا ته‌نها من راس���تگۆیانه‌‬ ‫قس���ه‌ده‌كه‌م‪ ،‬چونكه‌ ته‌نها هه‌وڵ ده‌ده‌م‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ كڕیاری‌ پشكه‌كان بپارێزم‌و‬ ‫كه‌سێكی‌ تر نابینم پارێزگارییان لێبكات‪.‬‬ ‫نازانم س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫یان كۆمپانیای‌ چاڤی‌ گه‌شتیاری‌ كامیان‬ ‫هه‌ڵه‌ن؟ خاوه‌ن پشكه‌كانیش نازانن؟‬

‫پ���ڕۆژه‌كان به‌كه‌یفی‌ خۆیان س���ه‌رمایه‌‬ ‫زۆرده‌كه‌ن له‌‪ 24‬ملیۆن بۆ ‪ 110‬ملیۆن بۆ‬ ‫‪ 200‬ملیۆن دۆالر‪ .‬خۆئه‌گه‌ر س���ه‌رمایه‌ی‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی‌ پڕۆژه‌ی‌ چاڤی‌ گه‌شتیاری‌‬ ‫‪ 110‬ملی���ۆن دۆالره‌‪ ،‬وات���ه‌ كۆمپانیای‌‬ ‫چاڤ���ی‌ گه‌ش���تیاری‌ زانیاریه‌كانی‌ ته‌واو‬ ‫هه‌ڵه‌ی���ه‌و فێ���ڵ له‌خاوه‌ن پش���كه‌كان‬ ‫ده‌كات‌و سه‌رجه‌م میدیاكانی‌ كوردستانی‌‬ ‫به‌هه‌ڵه‌دا بردووه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیی‌ خۆی‌‌و‬ ‫له‌زه‌ره‌ری‌ خاوه‌ن پشكه‌كانه‌‪.‬‬ ‫خاڵێكی‌ تری‌ گرنگ كه‌ خاوه‌ن پشكه‌كان‬ ‫پێویس���ته‌ بیزانن‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئایا زه‌وی‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ كه‌ رووبه‌ره‌كه‌ی‌ ‪ 750‬هه‌زار مه‌تر‬ ‫دووجایه‌‪ ،‬به‌خۆڕایی‌ ده‌درێت به‌ خاوه‌نی‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌و خاوه‌ن پشكه‌كانی‌ پڕۆژه‌كه‌؟‬ ‫ئه‌گه‌ر زه‌ویه‌كه‌ به‌ پاره‌ بدرێت به‌ خاوه‌ن‬ ‫پڕۆژه‌كه‌‪ ،‬به‌هاكه‌ی‌ ده‌یان ملیۆن دۆالره‌و‬ ‫كێ ئه‌و پاره‌یه‌ ده‌دات؟ خاوه‌ن پڕۆژه‌كه‌‬ ‫یان خاوه‌ن پش���كه‌كان؟ كه‌س نازانێ‌؟‬ ‫چونكه‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫له‌هه‌م���ان رۆژنامه‌ی‌ كوردس���تانی‌ نوێدا‬ ‫ئاش���كرای‌ ده‌كات ك���ه‌ زه‌وی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫به‌خۆڕای���ی‌ نادرێت به‌خ���اوه‌ن پڕۆژه‌ی‌‬ ‫چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌‪ ،‬ئه‌مه‌ی‌ خ���واره‌وه‌‬ ‫ده‌ق���ی‌ وته‌كانی‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان���ی‌ س���لێمانییه‌ له‌ڕۆژنامه‌ی‌‬ ‫كوردستانی‌ نوێدا س���ه‌باره‌ت به‌ نرخی‌‬ ‫زه‌وی‌ چاڤی‌ گه‌شتیاری‌‪" :‬ئه‌وه‌ی‌ دكتۆر‬ ‫عیزه‌ت باس���ی‌ ده‌كات له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ زه‌وی‌ به‌خۆڕایی‌ دابێت���ه‌ پڕۆژه‌ی‌‬ ‫چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌‪ ،‬ده‌مانه‌وێ���ت ئه‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌مووان ئاش���كرابكه‌ین كه‌ شێوازی‌‬ ‫نرخ���ی‌ زه‌وی‌ ب���ۆ وه‌به‌رهێ���ن له‌الیه‌ن‬ ‫دوو لیژن���ه‌وه‌ دی���اری‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫یه‌كه‌میان نرخی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ زه‌ویه‌كه‌‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬دواتر لیژنه‌ی‌ دووه‌م نرخی‌‬ ‫هاندراوی‌ ئه‌و زه‌وییه‌ دیاری‌ ده‌كات‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ هه‌تا ئێس���تا ته‌نها قۆناغی‌‬ ‫یه‌ك���ه‌م ئه‌نجام���دراوه‌‪ ،‬واته‌ تا ئێس���تا‬ ‫نرخی‌ هاندراوی‌ پڕۆژه‌كه‌ بڕیاری‌ كۆتایی‌‬ ‫لێن���ه‌دراوه‌ كه‌ به‌ چ نرخێك ئه‌و زه‌وییه‌‬ ‫‪azizsabr@yahoo.com‬‬ ‫ده‌دات به‌كۆمپانیای‌ چاڤی‌ گه‌ش���تیاری‌‪ ،‬ئه‌م وتاره‌ نێردراوه‌ بۆ كوردستانی‌‬ ‫ئه‌و قسه‌یه‌ هیچ بنه‌مایه‌كی‌ یاسایی‌ نییه‌ نوێ‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ بیانوی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫كه‌ زه‌ویه‌كه‌ به‌خۆڕایی‌ دراوه‌ به‌كۆمپانیای‌ دۆسیه‌ی ‌ه داخراوه‌‪ ،‬باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ریاگه‌ری‌ ئایینی‌‌و جه‌هلی‌ ئازادیخوازی‌!‬ ‫ی بێخاڵی‌‬ ‫نور ‌‬

‫ی ئایی���ن‌و نه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫خودا ب��� ‌ه ته‌نها ه ‌‬ ‫كه‌س���ێك نیی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ش���تێك نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پێكردنییه‌وه‌ به‌ناو ‌‬ ‫له‌ڕێی‌ سوكایه‌ت ‌‬ ‫ی زمان‌و خه‌ی���اڵ‌و فانتازیاو‌ه‬ ‫به‌الغه‌ت��� ‌‬ ‫خۆم���ان بكه‌ینه‌ س���وپه‌ر رۆش���نبیر‪،‬‬ ‫ێ له‌و رێگه‌یه‌و‌ه ئازادی‌‌و‬ ‫ی ده‌یه‌و ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫پێشكه‌وتن پێناسه‌‌و ته‌وزیف بكاته‌وه‌‌و‬ ‫ناوبانگ ده‌ربكات‪ ،‬جاهیله‌‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫ئه‌و پیاو‌ه ئایینیی��� ‌هی‌ پێی‌ وایه‌ ته‌نها‬ ‫ده‌بێ‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌ جوببه‌‌و عه‌مامه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ی له‌خوا‬ ‫خوا بناس���ین‌و به‌ناوی‌ به‌رگر ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر مینبه‌ر جنێو ده‌دات‪ ،‬ریاباز‌و‬ ‫ی‬ ‫جادووگه‌ره‌‌و چاكتر‌ه حه‌بێكی‌ راگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫رش���انه‌وه‌ بخوات‪ ،‬تا ئه‌و په‌تای ‌ه به‌ر ‌‬ ‫بدات!‬ ‫ی‬ ‫قسه‌كردن‌و ره‌خنه‌گرتن له‌سه‌ر مێژوو ‌‬ ‫ئایین‌و ده‌ق ‌ه ئایینییه‌كان‪ ،‬تا قسه‌كردن‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر خودی‌ رێب ‌هر‌و كه‌سایه‌تییه‌كان ‌‬ ‫ئایینیش شتێكه‌‌و س���وكایه‌تیكردن ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مرۆڤایه‌ت ‌‬ ‫س���یمبولێكیش ك ‌ه ك���ۆ ‌‬ ‫ی جیاوازییان له‌ناونان‌و نمایش‌و‬ ‫(وێڕا ‌‬ ‫ی ت���ر‪ .‬هه‌موومان‬ ‫وێناكردنی‌) ش���تێك ‌‬ ‫ده‌ڵێی���ن خوای‌ ئێم ‌ه جوانه‌‪ ،‬كه‌وات ‌ه ب ‌ه‬

‫ی‬ ‫سوكایه‌تیكردن ‌‬ ‫هه‌ندێك له‌به‌ناو‬ ‫رۆشنبیریش ب ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی ب‌‬ ‫خوا نیشانه‌ ‌‬ ‫مه‌عریفه‌یی‌‌و جه‌هل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ملمالنێ ‌‬ ‫ب ‌ه لۆژیك ‌‬ ‫جیاوازییه‌كان‬ ‫ه���ه‌ر ناو‌و ته‌وزی���ف كردنه‌وه‌یه‌ك بێت‬ ‫ی خوا كۆمان‬ ‫ئ���ه‌و جوانیی ‌ه هاوبه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ل���ه‌م روانگه‌ی���ه‌و‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ناشیرینه‌ چییه‌تی‌‌و جۆری‌ باوه‌ڕبوونمان‌و‬ ‫ش���ێوازی‌ گوزارش���تكردنمانه‌ له‌خوا‌و‬ ‫ی روونتر بڵێین‪،‬‬ ‫ئیمانداری‌‪ ،‬ب ‌ه مانایه‌ك ‌‬

‫ی ئێم��� ‌ه نییه‌ ناش���یرینه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه خوا ‌‬ ‫ی خۆمان���ه‌‌و‬ ‫به‌ڵك���و ئ���ه‌وه‌ ناش���یرین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناش���یرینكردن ‌‬ ‫ێ له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ده‌مان���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌وه‌ بێده‌س���ه‌اڵتی‌ مه‌عریفی‌‌و گرێ ‌‬ ‫ده‌روونیم���ان بش���ارینه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫ماف���ه‌ بۆ خۆمان ب��� ‌ه ره‌وا ده‌زانین ك ‌ه‬ ‫ێ به‌ناوی‌ خواو‌ه‬ ‫ی نه‌ب ‌‬ ‫پیاوی‌ ئایینی‌ بۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫پیرۆزیم���ان پێ‌ بفرۆش���ێته‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫قس���ه‌ له‌س���ه‌ر گوفتار‌و ره‌فتاره‌كان ‌‬ ‫نه‌كرێ‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا هیچ كه‌سمان‌و‬ ‫ی ت���ره‌و‌ه بێت‪،‬‬ ‫به‌ ه���ه‌ر شووناس���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫بۆی‌ نیی ‌ه به‌ بیان���وو ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئایین‌و پیاوی‌ ئایینی‌‪ ،‬ده‌ست بۆ‬ ‫ێ‬ ‫ی به‌رێ‌‌و به‌ناوی‌ ب ‌‬ ‫ی مرۆڤایه‌ت ‌‬ ‫پی���رۆز ‌‬ ‫ی پێ بكات!‬ ‫ناوه‌ڕۆكه‌وه‌ سوكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئێمه‌‌و جیاوازییه‌كانمان له‌سه‌ر‬ ‫ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫زه‌وی‌‌و له‌گ���ه‌ڵ یه‌كتریی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ش���ه‌ڕێكی‌ ئه‌زه‌لییه‌‌و ده‌مێن���ێ‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی به‌ش���ێك‬ ‫وه‌ك چۆن ته‌كفیر‌و ته‌لحید ‌‬ ‫له‌پیاوان���ی‌ ئایین���ی‌ بۆ رۆش���نبیران‬ ‫ی‬ ‫ێ ئیمان ‌‬ ‫گوزارش���ت له‌جه‌وه���ه‌ری‌ ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وان ده‌كات‪ ،‬هاوكات سوكایه‌تیكردن ‌‬ ‫هه‌ندێك له‌به‌ناو رۆش���نبیریش به‌ خوا‬ ‫نیش���انه‌ی‌ بێ‌ مه‌عریفه‌یی‌‌و جه‌هل ‌ه ب ‌ه‬ ‫ی جیاوازییه‌كان‪.‬‬ ‫لۆژیكی‌ ملمالنێ ‌‬

‫ی ن���او‌ه ن���اوه‌ له‌كوردس���تان‌و‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئایینی‌‌و به‌ناو رۆشنبیر‬ ‫ێ پیاو ‌‬ ‫له‌هه‌ند ‌‬ ‫بینیم���ان‌و ده‌یبینین كاره‌س���اتێك ‌ه بۆ‬ ‫خۆی‌‪ ،‬ك ‌ه له‌س���اده‌ترین مانادا بریتیی ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ل���ه‌و‌هی‌ یه‌كه‌می���ان ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌قانییه‌ت���ی‌ خ���وا نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫ی نمایش‬ ‫ێ وه‌ك پیاوچاك خۆ ‌‬ ‫ده‌ی���ه‌و ‌‬ ‫ێ‬ ‫ب���كات‪ ،‬له‌كاتێكدا حه‌كیمێ���ك ده‌ڵ ‌‬ ‫ێ ببێته‌ قدیس‪،‬‬ ‫"هه‌موو ك���ه‌س ده‌توان ‌‬ ‫ێ ببێت ‌ه‬ ‫ب���ەاڵم هه‌موو ك���ه‌س ناتوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاك"‪ .‬دووه‌میشیان سه‌لماند ‌‬ ‫پیاو ‌‬ ‫ی خۆده‌رخس���تن‌و‬ ‫ی له‌خه‌م ‌‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه له‌خه‌م ‌‬ ‫ناوبانگ���ه‌‪ ،‬چاره‌گ��� ‌‬ ‫ی ته‌ندروس���تدا‬ ‫ئ���ازادی‌‌و مه‌عریفه‌یه‌ك ‌‬ ‫نیی���ه‌‪ .‬بۆی ‌ه هه‌قه‌ ئه‌و به‌یه‌ك هه‌ڵپژان ‌ه‬ ‫هه‌رزه‌یی��� ‌ه بمانگه‌یه‌نێت ‌ه ئه‌و باوه‌ڕه‌ی‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه ن ‌ه بۆ كه‌س هه‌ی ‌ه بانگه‌ش���ه‌ی‌ ئه‌و‌ه‬ ‫بكات ك ‌ه ته‌نها بۆ خۆی‌ خوا ده‌ناسێ‌‌و‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه له‌س���ه‌ر زه‌وی‌‪ ،‬ن ‌ه‬ ‫نمایین���د‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫مافی‌ كه‌سیش ‌ه له‌پاڵ ماسك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایین���ی‌‌و پیاوان��� ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ گوت���ار ‌‬ ‫ی س���وكایه‌تی‌ ب ‌ه خوا بكات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئایین ‌‬ ‫ی ناونان‌و‬ ‫ی به‌ ك���ۆی‌ جیاواز ‌‬ ‫مرۆڤایه‌ت ‌‬ ‫وێناكردنه‌كانیان‪ ،‬له‌سه‌ر جوانی‌‌و میهر‌و‬ ‫ی كۆكن!‬ ‫لێبورده‌یی‌‌و مه‌زنییه‌ك ‌ه ‌‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫هاوپه‌یمانیی ستراتیژی له‌نێوان گۆڕین‌و نه‌گۆڕینی حكومه‌تدا‬ ‫ نامۆ محه‌مه‌د‬ ‫ته‌م���وزی س���اڵی ‪ 2007‬واده‌ی‬ ‫ئیمزاكردنی رێككه‌وتننامه‌ی ستراتیژی‬ ‫نێ���وان (ی‪.‬ن‪.‬ك‌و پ‪.‬د‪.‬ك)بوو‪ ،‬وێڕای‬ ‫س���ه‌رنج‌و ره‌خنه‌یه‌ك���ی زۆر له‌س���ه‌ر‬ ‫كاریگه‌ری ‌ه س���لبی‌و ره‌هه‌نده‌كانی ئه‌م‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دواجار ئه‌م‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی ‌ه گۆڕینێكی نه‌وعی بوو‬ ‫له‌ئاستی په‌یوه‌ندیه‌كانی نێوان یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی دوای ئه‌و هه‌موو قه‌یران‌و كێش ‌ه‬ ‫مێژوویی‌و سیاسی ‌ه بۆ ماوانه‌ی نێوانیان‪،‬‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا دڵنیاییه‌كی���ش ب���وو‬ ‫به‌بوونی ئاسایش‌و ئارامییه‌كی سیاسی‬ ‫له‌نێوان ئه‌و دووالیه‌نه‌‌و جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان‬ ‫پ���اش ده‌یان س���اڵ له‌ملمالنێی توند‌و‬ ‫ش ‌هڕ‌و یه‌كتر كوش���تن‌و تۆمه‌تباركردن‬ ‫هه‌روه‌ك به‌خش���ینی هێمنییه‌كیش بوو‬ ‫به‌كوردس���تان‌و خامۆش���بوونی ئاگری‬ ‫ش ‌هڕ‌و براكوژی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م رێككه‌وتننامه‌ی��� ‌ه له‌ناوه‌رۆك���دا‬ ‫ده‌سكه‌وتی گه‌وره‌ی بۆ یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬له‌س���ه‌رو هه‌موشیانه‌و‌ه‬ ‫هه‌وڵدان بۆ نه‌هێشتنی ئاسه‌واری دوو‬ ‫حكومه‌ت���ی‌و ده‌س���كه‌وتی گه‌وره‌تر بۆ‬ ‫حیزب‌و س���ه‌ركرده‌كانی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫ت���ا ئه‌مڕۆ وه‌ك پێویس���ت له‌به‌رهه‌می‬ ‫ئه‌و رێككه‌وتننامه‌یه‌ی ن ‌ه چه‌ش���تووه‌‌و‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ك��� ‌ه له‌ئامێزی نه‌گرتوو‌ه‬ ‫یان ئه‌و ئامێزی ب���ۆ رێككه‌وتننامه‌ك ‌ه‬ ‫نه‌گرتۆت���ه‌وه‌‌و خێ���ر‌و به‌ره‌كه‌تی ئه‌م‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی���ه‌ی پێنه‌گه‌ش���تووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندامان���ی خ���واره‌وه‌‌و جه‌م���اوه‌ری‬ ‫ئ���ه‌م دوو حیزبه‌یه‌‪ ،‬به‌س���ه‌ردانێك بۆ‬ ‫ناوچه‌كانی یه‌كێت���ی‌و پارتی‌و دواندنی‬ ‫كادر‌و جه‌ماوه‌ره‌كانی���ان یاخ���ود‬ ‫بیس���تنی هه‌واڵ���ی ك���ۆڕ‌و كۆبوونه‌و‌ه‬ ‫حیزبیه‌كانی���ان‌و خوێندن���ه‌وه‌ی دڵ���ی‬ ‫ته‌نه���ا كادر‌و جه‌ماوه‌رێك���ی پارت���ی‬ ‫له‌گه‌رمی���ان ی���ان هه‌ڵه‌بج��� ‌ه ی���ان‬ ‫ه���ی یه‌كێت���ی له‌زاخۆ یان س���ۆران‪،‬‬ ‫تێده‌گه‌یت ك ‌ه هێش���تا شه‌مه‌نده‌فه‌ری‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی ستراتیژی ك ‌ه هێنده‌ی‬ ‫نه‌م���او‌ه گه‌ش���ته‌كه‌ی ت���ه‌واوكات‪،‬‬ ‫نه‌گه‌ش���تۆت ‌ه وێس���تگه‌كانی ئه‌م���ان‪،‬‬ ‫ئه‌وسا هه‌س���تده‌كه‌یت جه‌ماوه‌ری ئه‌م‬ ‫دوو حیزب ‌ه به‌ئه‌ندازه‌ی سودمه‌ندبوونی‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانیان چه‌ند زیانیان له‌ژێر‬ ‫چه‌ت���ری ئ���ه‌م رێككه‌وتننامه‌ی���ه‌دا‬ ‫پێگه‌یشتووه‌‪.‬‬

‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‬ ‫حكومه‌ت‪،‬‬ ‫دورخستنه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كێتییه‌ له‌ناوه‌ندی‬ ‫بڕیاری سیاسی‌و‬ ‫ئیداری له‌كوردستان‌و‬ ‫الوازكردنیه‌تی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫نه‌یاره‌كانیدا‬ ‫وه‌كوتریش رێككه‌وتننامه‌ی ستراتیژی‬ ‫دروشمێكی زه‌قی ناو مانشێتی هه‌واڵ‌و‬ ‫باس���ی ك���ۆڕ‌و كۆبوه‌ن���ه‌و‌ه بااڵكانی‬ ‫هه‌ردووالن‌و ب��� ‌ه ئاس���ته‌مێك له‌خوار‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی ئ���ه‌م دوو حیزب���ه‌و‌ه‬ ‫مژده‌به‌خ���ش نه‌ب���وه‌‌و جه‌م���اوه‌ری‬ ‫ه���ه‌ردووال به‌چاره‌كی ئ���ه‌و بایه‌خه‌ی‬ ‫ك��� ‌ه س���ه‌ركرده‌كان باس���ی ده‌ك���ه‌ن‬ ‫په‌رۆش���ییان ب���ۆ نه‌ب���ووه‌‪ ،‬نمونه‌ش‬ ‫ده‌نگنه‌دانی به‌شێكی زۆری جه‌ماوه‌ری‬ ‫یه‌كێتی بوو ب��� ‌ه بارزانی له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌یدا ك ‌ه وایكرد بارزانی‬ ‫پل���ه‌ی دووه‌م له‌ناوچ���ه‌ی س���لێمانی‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت یان پشتیوانی نه‌كردن‌و‬ ‫متمان��� ‌ه نه‌بوونی به‌ش���ێك له‌ناوه‌ند‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ری پارتی ب ‌ه كابینه‌كه‌ی به‌رهه‌م‬ ‫ساڵح ك ‌ه به‌رده‌وام له‌میدیاكانی سێب ‌هر‌و‬ ‫ك���ۆڕ‌و كۆبوونه‌وه‌كانیاندا باس���كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه سه‌ره‌ڕای بوونی چه‌ندین كێشه‌‌و‬ ‫گرفتی به‌رده‌وامی سیاس���ی‌و ئیعالمی‌و‬ ‫س���ه‌ربازی‌و ئه‌منی‌و ئابوری ژێربه‌ژێر‌و‬ ‫ئاش���كرای نێوانیان‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ته‌نها‌و‬ ‫ته‌نها هۆكاره‌ك���ه‌ی دانه‌به‌زاندنی به‌ها‌و‬ ‫نرخ‌و مانای پێویستی ئه‌م رێككه‌وتن ‌ه‬ ‫س���تراتیژییه‌ی ‌ه بۆ خ���واره‌و‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌ركردایه‌تی بااڵی هه‌ردوو حیزبه‌كه‌‌و‬ ‫قه‌تیس���كردنی به‌ته‌نها له‌ن���او زۆنگی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی نوخبه‌یه‌ك���ی سیاس���ی‬ ‫بااڵده‌س���ت‌و موراعاتنه‌كردنی هه‌ست‌و‬ ‫سۆز‌و ویژدانی جه‌ماوه‌ره‌كانیان‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆش���ی له‌س���ه‌ربێت یه‌كێت���ی‌و‬

‫پارتی ب���ه‌رده‌وام له‌هه‌وڵ���ی ئه‌وه‌دان‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی���ان قه‌ناع���ه‌ت پێبهێنن‬ ‫ب��� ‌ه گرنگ���ی ب���وون‌و ئیمزاكردنی ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتن���ه‌‌و ش���ۆڕكردنه‌وه‌ی ب���ۆ‬ ‫خ���واره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم خه‌ون���ی تاپۆكردنی‬ ‫كوردس���تان‌و موراعاتنه‌كردنی هه‌ست‌و‬ ‫س���ۆزی جه‌ماوه‌ری یه‌كتر‌و كاریگه‌ری‬ ‫روداو‌و دی���ارد‌ه س���لبیه‌كانی پش���ت‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ك���ه‌‪ ،‬هه‌میش��� ‌ه مایه‌ی‬ ‫گله‌ی���ی‌و ناڕه‌زایی كادیران‌و جه‌ماوه‌ری‬ ‫هه‌ردووال بووه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تاش ك ‌ه یه‌كێتی‌و پارتی پابه‌ندن‬ ‫ب��� ‌ه جێبه‌جێكردن���ی به‌نده‌كان���ی‬ ‫رێككه‌وتنه‌كه‌ی نێوانیان له‌س ‌هر‌وبه‌ندی‬ ‫پرس���ی ئاڵوگۆڕكردنی س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫حكوم���ه‌ت پێده‌چێ���ت جارێك���ی تر‬ ‫له‌بایه‌خ‌و نرخی ئ���ه‌م رێككه‌وتننامه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌مبكرێته‌و‌ه ئه‌گه‌ر بێتو جێبه‌جێكردنی‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ك���ه‌‌و موراعات نه‌كردنی‬ ‫دۆخه‌كه‌‌و وه‌زعی یه‌كتر له‌سه‌ر حسابی‬ ‫الوازكردن‌و كه‌نارگیركردنی یه‌كێكیان‌و‬ ‫بااڵ ده‌ستبوونی ئه‌وی تریان بێت‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌خه‌س���ڵه‌ته‌كانی هه‌رجۆر‌ه‬ ‫یاس���ا‌و رێككه‌وتننامه‌یه‌كی ناوخۆیی‌و‬ ‫ئیقلیمی‌و ته‌نان���ه‌ت نێوده‌وڵه‌تیش بۆ‬ ‫یاس���ا ئاراس���ته‌كراوه‌كان‌و الیه‌نه‌كانی‬ ‫نێو ه���ه‌ر رێككه‌وتننامه‌یه‌ك‪ ،‬مولزه‌م‬ ‫ب���وون‌و پابه‌ندبوون��� ‌ه ب ‌ه ن���اوه‌رۆك‌و‬ ‫كات���ی جێبه‌جێكردنیه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دۆخی‬ ‫هه‌س���تیار‌و واقعی روداوه‌كان زۆر جار‬ ‫واده‌خوازێت جێبه‌جێنه‌كردنی به‌ندێك‬ ‫یان بڕگه‌یه‌كی یاسا‌و رێككه‌وتننامه‌كان‬ ‫قازانجی باش���تر بێت له‌زیان‪ ،‬وه‌ك ئه‌و‬ ‫شۆفێره‌ی به‌خێراییه‌كی زۆر ب ‌ه رۆنگساید‬ ‫بێگوێدان ‌ه رێنمایی‌و یاساكانی هاتوچۆ‬ ‫نه‌خۆش���ێك ده‌گه‌یه‌نێت ‌ه نه‌خۆشخانه‌‌و‬ ‫سه‌رئه‌نجام ژیانی مرۆڤێك ده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫یان كاتێك رێككه‌وتننامه‌یه‌ك له‌نێوان‬ ‫دوو هێز یا دوو الیه‌ن یا دوو ده‌وڵه‌تدا‬ ‫ئیمزا ده‌كرێت‌و پاشان به‌هۆی هه‌ژانێكی‬ ‫سیاس���ی یان گۆڕان به‌سه‌ر سیستمی‬ ‫حكومڕانی یه‌كێكیاندا رێككه‌وتننامه‌ك ‌ه‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌ش���ێت یاخ���ود ب���ۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫هه‌ڵده‌په‌س���ێرێت یا له‌وكات���ه‌دا وه‌ك‬ ‫خ���ۆی جێبه‌جێناكرێ���ت ت���ا دۆخه‌ك ‌ه‬ ‫ئاس���ایی ده‌بێته‌وه‌‪ .‬ئێس���تاش وه‌زعی‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ك���ه‌ی یه‌كێت���ی‌و پارتی‬ ‫له‌هه‌م���ان دۆخدای���ه‌‪ ،‬ئاڵوگۆرنه‌كردنی‬ ‫پۆس���تی حكومه‌ت ره‌نگ ‌ه ب ‌ه قازانجی‬ ‫مانه‌وه‌ی رێككه‌وتننامه‌كه‌‌و پته‌وكردنی‬

‫په‌یوه‌ندیه‌كان���ی نێ���وان ه���ه‌ردووال‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌كان‌و‬ ‫پاراس���تنی‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌ش���یان بێ���ت‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫دۆخی سیاس���ی كوردس���تان هێش���تا‬ ‫له‌ب���ار‌ه ب���ۆ گۆڕان���كاری له‌معاده‌له‌ی‬ ‫سیاسی‌و سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی ناڕه‌زایه‌تی‌و‬ ‫خۆپیش���اندان‌و هه‌ڵبژاردن���ی تازه‌ش‬ ‫به‌ڕێوه‌ی���ه‌‪ ،‬ه���ه‌ردووالش بڕیاریانداو‌ه‬ ‫ب��� ‌ه لیس���تی جی���ا داب���ه‌زن‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ره‌نگ ‌ه هێنده‌ی ت���ر ملمالنێ‌و كێبڕكێ‬ ‫ته‌قلیدیه‌كه‌ی نێوان جه‌ماوه‌ری یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی زیندووبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی��� ‌ه ئاڵوگۆركردن���ی پۆس���تی‬ ‫حكومه‌ت له‌ئێستادا چه‌ند‌ه جه‌ماوه‌ری‬ ‫پارتی���ی كه‌ی���ف خۆش���ده‌كات‌و‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنیان پێده‌نۆشێت‪ ،‬هێنده‌ش‬ ‫به‌الی جه‌م���اوه‌ری یه‌كێتییه‌و‌ه مایه‌ی‬ ‫نیگه‌رانی‌و دروس���تكردنی برینێكی تر‌ه‬ ‫له‌جه‌سته‌ی حیزبه‌كه‌یان‪ ،‬پێمانخۆشبێت‬ ‫یان ن���ا‪ ،‬ب���ه‌الی جه‌م���او‌هر‌و كادیری‬ ‫یه‌كێتی���ه‌و‌ه ئاڵوگۆڕكردن���ی حكومه‌ت‬ ‫له‌ئێس���تادا موراعاتنه‌كردن���ی وه‌زعی‬ ‫ناوخ���ۆ‌و ده‌ره‌كی یه‌كێتیی��� ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌وه‌ش زیانێكی‬ ‫گه‌وره‌ی مه‌عن���ه‌وی له‌یه‌كێتی ده‌دات‪.‬‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی حكومه‌ت‪ ،‬دورخستنه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كێتیی ‌ه له‌ناوه‌ندی بڕیاری سیاس���ی‌و‬ ‫ئیداری له‌كوردس���تان‌و الوازكردنیه‌تی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئۆپۆزسیۆن‌و نه‌یاره‌كانیدا‪،‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش���دا به‌ك���ه‌م زانینی ئه‌و‬ ‫ده‌س���كه‌وتانه‌ی ‌ه ك��� ‌ه ئ���ه‌م كابینه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ماوه‌ی ته‌نها ‪ 2‬ساڵدا به‌ده‌ستیهێناو‌ه‬ ‫ك ‌ه هێشتا ‪ 2‬ساڵ ماو‌ه تا بڕیار له‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌دای ئ���ه‌م كابینه‌ی ‌ه بدرێ���ت‪ .‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ش ‌ه پێش���بینیه‌كان وا ده‌رده‌خه‌ن‬ ‫ك��� ‌ه ره‌نگ��� ‌ه پارت���ی ب���ه‌م ئاڵوگۆڕ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی حكومه‌ت‌و بااڵده‌س���تی‬ ‫ئیداری‌و سیاسی زیاتری بۆ بگه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دوریش نیی ‌ه پشتیوانی‌و هاوكاری‬ ‫جه‌م���اوه‌ری یه‌كێتی ب���ۆ كابینه‌كه‌ی‬ ‫له‌ده‌س���ت بدات‌و بازاڕی ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫گه‌رمتربكات‌و ئه‌وه‌ی له‌الیه‌ن توێژێكی‬ ‫ناوه‌ندی ناو پارت���ی‌و جه‌ماوه‌ره‌ك ‌هی‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌و‌ه ب ‌ه كابینه‌ی شه‌ش كرا‪،‬‬ ‫ئه‌مجاره‌یان ب ‌ه به‌شی دووه‌می كابینه‌ی‬ ‫شه‌ش یان حه‌وت زیاتر‌و زۆرتر بكرێت‌و‬ ‫هێنده‌ی تر دۆخی سیاسی كوردستان‬ ‫رووبه‌ڕووی گۆڕانكاری چاوه‌روان نه‌كراو‬ ‫یان چه‌قبه‌ستنی زیاتر بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫دڵ‌و شوشە‌و ئازادی‪..‬‬ ‫کامەران عەزیز‬

‫‪Kamaran91@gmail.com‬‬

‫دڵ���ی زۆرێك له‌مرۆڤه‌کان‌و شوش���ەکان‬ ‫وەك یەك له‌گەڵ رق‌و توندوتیژی‌و شەڕ‌و‬ ‫جەنگدا ناگونجێن‪ ،‬تەنها له‌فەزای ئازاد‌و‬ ‫ئارامی‌و ئاش���تیدا دەتوان���ن رەونەقیان‬ ‫هەبێ‌و بێ بەاڵ بن‪..‬‬ ‫له‌بیرمە‪ ،‬س���ەرەتای هەستکردنم بوو بە‬ ‫خۆش���ی‌و جوانیەکانی ژی���ان‪ ،‬چەندەها‬ ‫پرس���یاری فانتازی بە خەیاڵمدا دەهات‪،‬‬ ‫یەکێک لەو پرس���یارانە کە تائێس���تاش‬ ‫ه���ەروەك پرس���یار‌و خەی���اڵ له‌هۆش‌و‬ ‫زهنمدا ماوە‪ ،‬ئەم پرس���یارەیە‪ :‬ئایا بۆ‬ ‫نابێت گشت ماڵەکان له‌شوشە بێت؟!‪..‬‬ ‫زۆربەم���ان دەزانی���ن شوش���ە روون‌و‬ ‫بێڕەنگ���ەکان چ ج���ۆرە مادەیەک���ن‪،‬‬ ‫هەرچەندە مادەیەک���ی زۆر رەقن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گەلێك ناسکن‪ ،‬ئەو مادانه‌ن کە تیشکی‬ ‫روناکیەکان دەتوانن بە ئاس���انی پێیاندا‬ ‫تێپەڕببن‪ ..‬هەرچەند ئەس���تورن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆر روون���ن‪ ،‬دەتوانی���ن هەموو خاڵێکی‬ ‫رەش له‌نێ���و قواڵی���ی شوش���ەکاندا بە‬ ‫ئاسانی ببینین‪ ،‬خاسیەتێکی دیی شوشە‬ ‫ئەوەیە کە خاوەن���ی پاکی‌و رەونەقێکی‬ ‫ب���ێ ئەندازەیە‪ ،‬هەر گ���ەرد‌و پەڵەیەکی‬ ‫له‌سەر بنیشێت‪ ،‬ئەوا دەزانین کە شتێکی‬ ‫نەشاز‌و نامۆ س���ەرابی سەر شوشەکانی‬ ‫داگی���ر ک���ردوە‪ .‬وات���ا شوش���ە له‌بەر‬ ‫ئاورنگیەک���ەی ناتوانێ���ت ببێتە دیواری‬ ‫پاراس���تنی نهێنییەکان‪ ،‬چونکە دۆست‌و‬ ‫دوژمنەکان لەمدیو‌و لەودیوی شوشەکان‬ ‫بە رەنگاوڕەنگی یەکدی دەبینن‪..‬‬ ‫شوشەکان له‌بەر ناس���کییان هیچ زەبر‌و‬ ‫فشارێکی دەرەوەی خۆیان قبوڵ ناکەن‬ ‫بەرگەی هی���چ دەن���گ‌و هاوارێکی بەرز‬ ‫ناگرن‪ ..‬پێویستیان بە ئارامی‌و ئەمانە‪..‬‬ ‫له‌هەر فەزایەکی توندوتیژیدا له‌هێرش���ی‬ ‫نێ���وان مرۆکاندا بۆ یەکدی‪ ..‬له‌ش���ەڕ‌و‬ ‫جەنگەکاندا‪ ،‬ئەوە شوشەیە کە بۆ یەکەم‬ ‫جار دڵی شەق دەبات‌و ورد دەبێت‪..‬‬ ‫هەموو ش���تێکی شوشەیی‌و ئارامی بەبێ‬

‫بونی یەك پێیان ناکرێت‪ ..‬ئارامی نەبێت‬ ‫شوش���ەو پەنجەرەکان دەلەرزن‌و درزیان‬ ‫تێدەکەوێت‪ ..‬ئارام���ی نەبێت رووناکی‌و‬ ‫بریسکەی شوشەکان‌و سەرابی ئاوێنەکان‪،‬‬ ‫بە جارێ خامۆش دەبن‌و دەکوژێنەوە‪..‬‬ ‫دەتوانی���ن بڵێی���ن دڵی مرۆڤ���ە ئازاد‌و‬ ‫عاش���قەکان لەگەڵ شوش���ەکاندا له‌باری‬ ‫رۆحی���ەوە وەك یەك ناس���کن‪ ،‬هیچیان‬ ‫بەرگەی هیچ هەڕەشەیەك‌و نائارامییەك‬ ‫ناگ���رن‪ ..‬بۆ س���ەلماندنی زیاتر‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بتوانی���ن لەئەفەریق���اوە ب���ەرەو ئەورپا‬ ‫سنور بەس���نور ببڕین‌و هەستەکانمان بۆ‬ ‫ئاستی بونی ماف‌و ئازادیەکان بکەینەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەوکات ئاس���تی توندوتیژیەکانی���ش‬ ‫دەبینی���ن‪ ،‬ئاس���تی توندوتیژی���ەکان‌و‬ ‫پێکدادانە سیاسی‌و کۆمەاڵیەتییەکانیش‬ ‫دەتوانن چۆنیەتی کۆنفلیکتەکان دیاری‬ ‫بک���ەن‪ ،‬لێ���رەوە رێژەی بون���ی خان‌و‬ ‫باڵەخانە شوش���ەییەکان دیاریبکەین‪..‬‬ ‫ت���ا بەرەو ئەو واڵتان���ە بچین کە ئازادی‬ ‫فەردی مرۆڤه‌کانی تێدا پارێزاوە‌و کێشە‬ ‫سیاسی‌و کۆمەاڵیەتیەکان تێدا کەمترە‌و‬ ‫خاوەن���ی سیس���تەمێکی دیموکراتی���ن‪،‬‬ ‫خانوو بااڵخانە شوشەییەکان‌و کەرەسە‬ ‫شوشەییەکانیش تیایاندا زیاتر دەبێ‪.‬‬ ‫لەکاردان���ەوەی کارەس���اتی رق‌و ئاژاوەو‬ ‫جەنگەکان���ەوە له‌ئەزمونەکانی ژیانمەوە‬ ‫فێربوم کە وەاڵمی پرس���یارەکەی خۆم‬ ‫بدەم���ەوە‌و بڵێم‪ :‬ئەگەر دڵی مرۆڤه‌کان‌و‬ ‫پێکهاتەی شوشەکان وەک یەک بوایە‪..‬‬ ‫ئەگ���ەر کەرەس���تەی نێ���و خێزانەکان‬ ‫زۆربەیان له‌شوشە بونایە‪ ..‬ئەگەر دیوار‌و‬ ‫سەربانی خانو‌و باڵەخانەی قوتابخانەکان‬ ‫له‌شوش���ە دروس���ت بکرانای���ە‪ ،‬ئ���ەوا‬ ‫له‌ژێر باری رقی خۆم���ان‌و ئاژاوەی نێو‬ ‫خێزانەکان‌و بۆردومانی شەڕو جەنگانەدا‬ ‫شوشەکان بەرگەی هەموو ئەم زەبرانەیان‬ ‫نەدەگرت‪ ..‬تێگەیش���تم له‌هەر شوێنێك‬ ‫نائارامی هەبێت پێویستمان بە پێچانەوە‌و‬

‫کاتێك ژیانی‬ ‫مرۆڤه‌کانیش‬ ‫زەمانەت بوو‪ ،‬هەموو‬ ‫شتەکانیشمان زەمانەت‬ ‫دەبێت‬ ‫کۆکردنەوە‌و دوورخستنەوەی شوشەکانە‬ ‫له‌نزیکمان���ەوە‪ ..‬دەبێ���ت پەنجەرەکان‬ ‫یەك بەیەك بچ���وك بکەینەوە‪ ،‬رووناکی‬ ‫شوش���ەکان‌ خامۆش بکەین‌و بریس���کە‌و‬ ‫رەونەقیان بکوژین‪ ،‬ت���ا ئەوکاتەی رقی‬ ‫مرۆڤ���ه‌کان هێ���ور دەبن���ەوە‪ ..‬ئاژاوەی‬ ‫نێ���و خێزانەکان دادەمرکێنەوەو ش���ەڕو‬ ‫جەنگەکان بە ت���ەواوی ماڵئاواییمان لێ‬ ‫دەکەن‪..‬‬ ‫بۆی���ە دەڵێم پێ���ش چ���اك کردنەوەی‬ ‫شوشە شکاوەکانی نێو ماڵەکان‌و گڵۆپی‬ ‫سەرش���ەقامەکان‌و پەنج���ەرەی بارەگا‌و‬ ‫کۆش���کەکانی دەس���ەاڵتداران‪ ،‬پێویستە‬ ‫دڵی مرۆکان بێنەوە جێگای سروش���تی‬ ‫خۆی���ان‌و ئارامی‌و ئەمان���ەت بۆ نێویان‬ ‫بگەڕێنینەوە‪ ،‬تا جارێکی دی شوشەکان‬ ‫نەشکێن‌و نەزڕێن‪ ..‬ئارامی‌و ئەمانەتیش‬ ‫بە چارەی کێشەی مرۆڤه‌کان‌و بەدیهێنانی‬ ‫ئازادی‌و ژیانێکی پڕ له‌ئومێد بۆ هەمووان‬ ‫دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫بەڵ���ێ رووداوەکان‌و ئەزمونەکان���ی‬ ‫ژیان���ی نێ���و کۆمەڵگاک���ەم بەش���ێك‬ ‫لەوەاڵم���ی پرس���یارەکانمی دایەوە بەو‬ ‫ئەرگومێنت���ە گەیش���تم‪ :‬کاتێك کە بیرو‬ ‫کردەوەی توندوتی���ژی بەرامبەر بەیەك‬ ‫بەکارنەهێنی���ن‪ ،‬کاتێک ک���ە رق‌و ترس‬ ‫له‌نێومان���دا کۆتایی بێت‌و رۆحی جەنگ‌و‬ ‫ش���ەڕەنگێزی له‌دەروونمان���دا خاڵ���ی‬

‫بێت���ەوە‪ ..‬کاتێك مرۆڤه‌کان هەموو بونە‬ ‫خاوەن���ی لێبوردەی���ی‌و بەخش���ندەیی‌و‬ ‫ئەش���ق‌و خەیاڵی ئازاد‪ ،‬ئیت���ر ئارامی‌و‬ ‫ئەمان سەرتاپای نێو واڵت‌و شار‌و ماڵمان‬ ‫دادەپۆشی‪..‬‬ ‫ئەوس���اتە نەك تەنه���ا پەنجەرەکانمان‪،‬‬ ‫بەڵکو هەموو ش���تێکی نێوماڵەکانمان‪،‬‬ ‫شەقام‌و کۆاڵنەکانمان‪ ..‬دەبێتە شوشەو‬ ‫هەردەم بریس���کەیان لێوە دێت‪ .‬کە رق‌و‬ ‫شەڕ‌و جەنگ نەبێ‪ ،‬تەنها ئازادی‌و ئاشتی‌و‬ ‫ئارامی هەبێ‪ ،‬پێویس���تیمان بە تاریکی‬ ‫نیی���ە تا نهێنییەکانی تێ���دا ون بکەین‪.‬‬ ‫شوشەکان رەش ناکەینەوە‌و‌قوڕ نادەین‪،‬‬ ‫چونکە ناترس���ێین لەودی���و پەنجەرەوە‬ ‫ببینرێی���ن‪ ،‬ئیتر هی���چ زەبرێکی ئاگاش‬ ‫نامێنی کە شوش���ەکان بشکێنێ‪ ،‬چونکە‬ ‫گەر دڵی مرۆڤه‌کان‌و شوش���ەکان له‌جێی‬ ‫خۆیاندا له‌فەزایەک���ی ئارامدا جێگیربن‪،‬‬ ‫ئیدی ناترسێین ماڵی هەمووان له‌شوشە‬ ‫بێت‪ .‬گەر هەموو شتەکانیشیمان بون بە‬ ‫شوش���ە‪ ،‬نەك هەر حەز ناکەین بشكێن‪،‬‬ ‫بەڵک���و حەزیش ناکەین گ���ەردو تۆزیان‬ ‫لەسەر بنیشێ‪.‬‬ ‫کەواتە گ���ەر بمانەوێت ماڵ���ی هەموان‬ ‫له‌شوش���ە بێت‪ ،‬ئەوا شوش���ە‌و ئازادی‌و‬ ‫ئارام���ی‌و لێبوردەیی‌و بەخش���ندەیی بە‬ ‫کورتی خۆشەویستی پەیوەندییەکی زۆر‬ ‫سروشتیان پێکەوە هەیە‪ ،‬تێکهەڵکێش‌و‬ ‫پەیوەس���تبونی ئەم چەمکانەی سەرەوە‬ ‫زەمانەت���ی شوش���ە دابی���ن دەکات‪،‬‬ ‫زەمانەتبونی شوش���ە مان���ای زەمانەتی‬ ‫ژیان���ی مرۆڤه‌کان���ە‪ ،‬کاتێ���ك ژیان���ی‬ ‫مرۆڤه‌کانی���ش زەمان���ەت ب���وو‪ ،‬هەموو‬ ‫شتەکانیشمان زەمانەت دەبێت‪ ..‬کەواتە‬ ‫تەندروس���تی‌و رزگاربونی شوشە مانای‬ ‫تەندروستی تەواوی ژیانی مرۆڤه‌کانە‪..‬‬ ‫ل���ه‌دوا ئەرگومێنت���ا دەڵێم ئ���ازاد بونی‬ ‫شوش���ە له‌ش���کان‪ ،‬ئازادبون���ی دڵ���ی‬ ‫مرۆڤه‌کانە له‌هەر ش���کانێك‪ ،‬کەواتە گەر‬ ‫دڵی هەرمرۆڤێك بش���کێ‪ ،‬شوشەکانیش‬ ‫له‌گەڵ دڵی مرۆڤه‌کان���دا درەنگ بێت یا‬ ‫زوو هەر شەق دەبات‪..‬‬ ‫له‌کۆتایی���دا دەڵێ���م تا دڵێکی ش���کاو‬ ‫له‌نێوماندا هەبێت‪ ،‬ناکرێ‌و نابێت ماڵمان‬ ‫له‌شوشە بێت‪..‬‬

‫‪13‬‬

‫ئیسالمی سیاسی‬ ‫وه‌ک هێزێکی براوه‌‬

‫ رێبین هه‌ردی‬

‫له‌گه‌ڵ به‌ه���اری عه‌ره‌بیدا‌و پاش ئه‌وه‌ی‬ ‫س���ته‌مکاران به‌ راپه‌ڕینێکی جه‌ماوه‌ری‬ ‫روخان‌و ره‌وانه‌ی زیندان یان مه‌رگ کران‪،‬‬ ‫له‌یه‌که‌م هه‌ڵبژاردنی ئ���ازاد‪-‬دا زۆرینه‌ی‬ ‫کورس���یه‌کانی په‌رله‌مان بۆ ئ���ه‌و هێزه‌‬ ‫ئیسالمیانه‌ چوو که‌ هیچکات له‌سه‌رده‌می‬ ‫حوکمڕانی���ی س���ته‌مکاردا له‌چه‌ن���د‬ ‫کورس���ییه‌کی که‌م زیاتری���ان نه‌ئه‌هێنا‪.‬‬ ‫هه‌ر ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردنانه‌ ده‌ریخس���ت ئه‌م‬ ‫سیس���ته‌مه‌ حوکمڕانی���ه‌ س���ته‌مکارانه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بناغ���ه‌ی چ درۆیه‌کی گه‌وره‌‌و چ‬ ‫چه‌واشه‌کارییه‌ک راوه‌ستاون‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌م دۆخ���ه‌ تازه‌یه‌دا ترس‬ ‫له‌بااڵگرتنی هێزه‌ ئیسالمیه‌کان‌و ئه‌زمونی‬ ‫حوکمڕانییان‪ ،‬به‌ش���ێکی زۆر له‌خه‌یاڵی‬ ‫ئه‌و که‌س���انه‌ی داگیر کردووه‌ که‌ بڕوایان‬ ‫به‌ ئازادی فه‌ردی‌و بیروڕا‌و ژیانی تایبه‌تی‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬ترس له‌وه‌ی هێزه‌ ئیس�ل�امیه‌کان‬ ‫هه‌م���ان کاری س���ته‌مکاره‌ نادینی���ه‌کان‬ ‫دووب���اره‌ بکه‌ن���ه‌وه‌‌و ب���ه‌ ش���ێوازێکی‬ ‫توندڕه‌وانه‌ت���ر‌و ب���ه‌ ن���اوی موقه‌ده‌س‌و‬ ‫دین���ه‌وه ترس���ناکترین‌و دڵڕه‌قانه‌تری���ن‬ ‫ش���ێوازی س���ته‌مکاریی دامه‌زرێن���ن‪.‬‬ ‫ئه‌زمونی تاڵی تالیبان‪ ،‬تاڕاده‌یه‌ک ئێران‬ ‫به‌تایبه‌تی له‌سه‌رده‌می نه‌ژاد‪-‬دا‪ ،‬ئه‌زمونی‬ ‫توندڕه‌وانه‌ی هه‌ندێک هێز له‌ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫چه‌کداریدا که‌ پڕبوو له‌تاوان‌و توندڕه‌وی‌و‬ ‫رق به‌رامبه‌ر به‌ هه‌رکه‌سێک که‌ له‌خۆیان‬ ‫نییه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت گه‌ر هاوڕای ده‌س���ه‌اڵتیش‬ ‫نه‌بێ‪ .‬ئه‌زمونی کوشتنی کوێرانه‌‪ ،‬قامچی‬ ‫لێدان‌و ب���ه‌زۆر حیجابک���ردن‪ ،‬په‌الماری‬ ‫ش���وێنه‌کانی مه‌یخواردنه‌وه‌‪ ،‬ته‌قاندنه‌وه‌‬ ‫له‌ناو قه‌ره‌باڵغیدا‪ ،‬هه‌موو ئه‌م ئه‌زمونانه‌‬ ‫خه‌ڵکێکی زۆری له‌هێزه‌ ئیس�ل�امیه‌کان‬ ‫تۆقاندووه‌‪ ،‬به‌اڵم راس���تییه‌ک هه‌یه‌ ئه‌بێ‬ ‫له‌م ئاراس���ته‌یه‌دا بگوترێت‪ ..‬توندڕه‌وی‬ ‫ئیس�ل�امیی چه‌ند به‌رهه‌م���ی دۆگمابون‌و‬ ‫داخران���ی ‌هێ���زه‌ ئیس�ل�امیه‌کانه‌‪ ،‬دوو‬ ‫هێنده‌ به‌رهه‌می ئ���ه‌و دژایه‌تیه‌ دڵڕه‌ق‌و‬ ‫س���ته‌مکار‌و غه‌دره‌ گ���ه‌وره‌‌و بچوکانه‌یه‌‬ ‫که‌ له‌س���ه‌رده‌می حوکمڕانیی سته‌مکاره‌‬ ‫نادینیه‌کاندا ئاراسته‌یان کرا‪ ،‬به‌ راده‌یه‌ک‬ ‫له‌م دواییان���ه‌دا تاکه‌ هیزێکی چاالک که‌‬ ‫ئه‌ش���که‌نجه‌‌و زیندانی ئه‌کرا‪ ،‬ئه‌ندامانی‬ ‫هێزه‌ ئیس�ل�امیه‌کان ب���وون‪ .‬گه‌وره‌ترین‬ ‫روبه‌ری زیندانی سیاس���ی‪ ،‬له‌ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌م هێزه‌ دروس���ت ب���وون‪ ،‬هێزی هه‌ره‌‬ ‫گه‌وره‌ بوون که‌ هه‌میش���ه‌ له‌هه‌ڵبژاردندا‬ ‫گه‌وره‌ترین ته‌زویریان لێ ئه‌کرا‌و هه‌رگیز‬ ‫ئه‌و ده‌نگانه‌یان نه‌ئه‌هێنا که‌ شایس���ته‌ی‬ ‫بون‪ ..‬س���ه‌رده‌مێک له‌غ���ه‌در‌و دڵڕه‌قی‬ ‫بێوێنه‌ ژی���ان‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی نه‌ ده‌نگێکی‬ ‫ئه‌وتۆ به‌رگرییان لێبکات‪ ،‬نه‌ که‌س باسیان‬ ‫بکات‪ .‬ئه‌م دۆخ���ه‌ جۆرێک له‌توندڕه‌وی‬ ‫به‌رهه‌مهێن���ا که‌ ته‌نها ب���ه‌ ئایدۆلۆجیا‌و‬ ‫جیهانبینی دینیه‌کان به ته‌نها ته‌فس���یر‬ ‫ناکرێ���ت‪ ،‬به‌ڵکو له‌به‌ش���ێکی زۆریدا به‌و‬ ‫دڵڕه‌ق���ی‌و بێ ویژدانی‌و فه‌رامۆش���کردنه‌‬ ‫ته‌فسیر ئه‌کرێت که‌ سته‌مکاره‌ نادینیه‌کان‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ هێزه‌ دینیه‌کان ئه‌نجامیاندا‪.‬‬ ‫هه‌ر هێزێ���ک له‌دۆخی س���ته‌مکارییه‌کی‬ ‫گ���ه‌وره‌دا ژیا‪ ،‬ناچارک���را په‌نا بۆ چه‌ک‌و‬ ‫توندوتی���ژی به‌رێ بۆ پاراس���تنی خۆی‪،‬‬ ‫دره‌ن���گ ی���ان زوو (ره‌نگه‌ بێ ویس���تی‬ ‫خۆش���ی) هێزێک���ی دڵ���ڕه‌ق‌و توندتیژی‬ ‫لێده‌رئه‌چێت‪ .‬ئه‌و ش���ته‌ی ئه‌بێ بیزانین‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ دڵڕه‌قی‌و توندوتیژی سته‌مکاری‪،‬‬ ‫ش���ێوازێک له‌ئۆپزس���یۆن به‌رهه‌مدێنێ‬ ‫که‌ به‌ هه‌مان توند‌وتی���ژی‌و دڵڕه‌قییه‌وه‌‬ ‫کار ئ���ه‌کات‪ .‬س���ته‌مکاری‌و دڵڕه‌ق���ی‪،‬‬ ‫کاردان���ه‌وه‌ی خراپ ل���ه‌دوای خۆیان به‌‬ ‫جێ دێڵن ک���ه‌ ته‌نانه‌ت ئ���ه‌و هێزانه‌ش‬ ‫له‌کا‌ریگه‌ریه‌کانی ده‌رناچن‪ ،‬که‌ دژی ئه‌و‬ ‫سته‌مکاری‌و دڵڕه‌قییه‌ خه‌باتیان کردووه‌‪.‬‬ ‫له‌م روانگه‌یه‌وه‌ به‌رگری له‌دیموکراس���ی‬ ‫راس���ته‌قینه‌‪ ،‬ئازادی زیات���رو کرانه‌وه‌‌و‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگ���ی راس���ته‌قینه‌‪ ،‬تاکه‌ رێگه‌ی‬ ‫به‌رگرتنه‌ به‌ دڵڕه‌قی‌و سته‌مکاری‪.‬‬ ‫به‌اڵم که‌س���انێک هه‌ن بڕوایان وایه‌ ئه‌م‬ ‫لێکدانه‌وه‌ی���ه‌ راس���ت نیی���ه‌‌و دڵڕه‌قی‌و‬ ‫تون���دڕه‌و‌ی ئ���ه‌م هێزان���ه‌ په‌یوه‌ندی به‌‬ ‫ئایدۆلۆژی���ا‌و جیهانبین���ی داخراوی هێزه‌‬ ‫دینیه‌کان���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ .‬واته‌ ئ���ه‌م هێزانه‌‬ ‫له‌کۆمه‌ڵ���گای داخراو یان کراوه‌دا‪ ،‬له‌ژێر‬ ‫س���ێبه‌ری‌ دیموکراتی یان س���ته‌مکاریدا‬ ‫بژی���ن هه‌ر یه‌ک ماهی���ه‌ت‌و یه‌ک پرۆژه‌‌و‬ ‫ی���ه‌ک ش���ێوازیان هه‌ی���ه‌‪ .‬ئه‌مانه‌ هێزی‬ ‫ئایدۆلۆژیس���تین‌و وه‌ک موقه‌ده‌س���ێکی‬ ‫ئاسمانی ته‌ماشای بیروڕاکانیان ئه‌که‌ن‌و‬ ‫جگه‌ له‌خۆش���یان که‌س���ی دی به‌ڕاست‬

‫نازانن‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م تێڕوانین���ه‌ وردبین نییه‌‌و ئه‌و‬ ‫ش���ێوازی په‌یوه‌ندیانه‌ به‌ک���ه‌م ئه‌گرێت‬ ‫که‌ له‌کۆمه‌ڵگایه‌کی ک���راوه‌دا کاریگه‌ری ‬ ‫له‌سه‌ر روانین‌و دیدی ئینسان‌و هێزه‌کان‬ ‫ب���ه‌ جێ دێڵێت‪ :‬ئێمه‌هه‌ر هه‌موومان كه‌‬ ‫له‌ماڵ���ی‌ خۆمان دێین��� ‌ه ده‌ره‌وه‌‌و پێش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بچینه‌ كۆمه‌ڵ���گاوه‌و به‌رخه‌ڵكی‌‬ ‫تر بكه‌وی���ن‪ ،‬دیكتاتۆرێكی‌ بچوكین‪ .‬هه‌ر‬ ‫هه‌موومان راكانی‌ خۆمان به‌ڕاستده‌زانین‌و‬ ‫هه‌رهه‌موومان ئایدۆلۆجیستین‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫وامان لێده‌كات ئه‌م رۆحی‌ ئایدۆلۆجیسته‌‬ ‫بكوژی���ن‌و به‌بیروباوه‌ڕه‌كان���ی‌ خۆماندا‬ ‫بچین���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ن���او كۆمه‌ڵگادا‬ ‫به‌رئه‌و ده‌نگ‌و هێزانه‌ ده‌كه‌وین كه‌ وه‌ك‬ ‫ئێمه‌ بیرناكه‌نه‌وه‌‌و رای‌ جیاواز له‌ئێمه‌یان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬له‌کۆمه‌ڵگایه‌کی ئ���ازاد‌و کراوه‌دا‬ ‫که‌ هه‌موو مافێکی ئازادی بیروڕا‌و ژیانی‬ ‫تایبه‌ت���ی پارێ���زراوه‌‌و هه‌م���وان ئازادن‬ ‫ب���ێ ترس‌و دوو دڵ���ی رای خۆیان بڵێن‪،‬‬ ‫هه‌موان فێر ئه‌بن هه‌مه‌ڕه‌نگی‌و جیاوازی‬ ‫دنی���ای ئینس���ان ببینن‌و رێ���زی بگرن‪.‬‬ ‫ل���ه‌م روانگه‌ی���ه‌وه‌ هه‌ر هێزێ���ک چه‌ند‬ ‫ئایدۆلۆژیس���ت‌و خۆ به‌راس���ت زان بێت‪،‬‬ ‫له‌ن���او کۆمه‌ڵگایه‌کی کراوه‌‌و به‌ڕاس���تی‬ ‫ئازاد‪-‬دا‪ ،‬هه‌م رۆحی ئایدۆلۆژیستی که‌م‬ ‫ئه‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌م هه‌س���تی خۆ به‌ڕاستزانی‬ ‫له‌ق ئه‌بێ‪ .‬هه‌ر هێزێکی سیاس���ی چه‌ند‬ ‫ئایدۆلۆژیس���ت‌و داخ���راو بێ���ت‪ ،‬كاتێك‬ ‫‌ده‌چێته‌ ناو فه‌زایه‌کی کراوه‌‌و هه‌مه‌ڕه‌نگ‌و‬ ‫پارێ���زگاری لێک���راو له‌ڕێ���ی واقع���ی‌و‬ ‫یاس���اییه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ هوشیاری‌‬

‫توندڕه‌وی ئیسالمی‬ ‫چه‌ند به‌رهه‌می‬ ‫داخرانی‌هێز‌ه‬ ‫ئیسالمیه‌کانه‌‪ ،‬دوو‬ ‫هێند‌ه به‌رهه‌می ئه‌و‬ ‫دژایه‌تی ‌ه دڵڕه‌ق‌و‬ ‫سته‌مکار‌و غه‌در‌ه‬ ‫گه‌وره‌‌و بچوکانه‌ی ‌ه ک ‌ه‬ ‫له‌سه‌رده‌می حوکمڕانیی‬ ‫سته‌مکاره‌ نادینیه‌کاندا‬ ‫ئاراسته‌یان کرا‬ ‫ی���ان ناهوش���یاری‌ گۆڕانیان به‌س���ه‌ردا‬ ‫دێ���ت‪ .‬ئه‌و رایه‌ راس���ت نیی���ه‌ وابزانین‬ ‫هێ���زه‌كان له‌ناو ت���ۆڕی‌ په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫ن���او كۆمه‌ڵگادا هه‌ر به‌ ی���ه‌ك ماهیه‌ت‌و‬ ‫خه‌س���ڵه‌ته‌وه‌ ده‌مێنن���ه‌وه‌‪ .‬هێ���زه‌كان‬ ‫ی تر ده‌گۆڕێن‌و‬ ‫له‌به‌ركه‌وتنیاندا به‌هێ���ز ‌‬ ‫ده‌گ���ۆڕن‪ .‬واته‌ هه‌م خۆی���ان ده‌گۆڕێن‌و‬ ‫هه‌موو ده‌وربه‌ره‌كه‌شیان ده‌گۆڕن‪ .‬كه‌س‬ ‫به‌و جلوبه‌رگ���ه‌وه‌ نامێنێته‌وه‌ كه‌ پێوه‌ی‌‬ ‫له‌دایك بووه‌‪ .‬هاوپه‌یمانێتی‌ كۆمه‌كده‌كات‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ رۆحی‌ ئایدۆلۆجیستی پاشه‌كشێ‬ ‫بكات‪ .‬مرۆڤ ته‌نها له‌وكاته‌دا كه‌ به‌ته‌نها‬ ‫ی كۆمه‌ڵگا بژی‌‪،‬‬ ‫ده‌ژی‌‪ ،‬ك���ه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌ به‌ر هێ���زی‌ دی‌ نه‌كه‌وێت‪ ،‬ناگۆڕێت‌و‬ ‫خۆی‌‌و بڕواكانی‌ به‌ڕاستی‌ ره‌ها ده‌زانێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌رئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ ك���ه‌ چوینه‌ ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌وه‌‪ ،‬ناهوش���یارانه‌‌و هێواش‬ ‫هێواش خ���ودی‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیبه‌س���تنه‌‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ له‌س���ه‌ر راكانم���ان ده‌كات‌و‬ ‫بیروڕاكانم���ان ده‌گۆڕێ���ت‌و ل���ه‌و‬ ‫ئایدۆلۆجیسیتیه‌ په‌ڕگیریه‌وه‌‪ ،‬ده‌مانكات‬ ‫به‌ مرۆڤێكی‌ كراوه‌تر كه‌ ش���تی‌ دی‌ گوێ‬ ‫لێده‌بێ���ت‪ .‬مرۆڤ كه‌ ب���ه‌ر هێزه‌كانی‌ تر‬ ‫ده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬ورده‌ ورده‌ خۆی‌ ده‌گۆڕێت‌و‬ ‫كه‌موكوڕیه‌كانی‌ خ���ۆی‌ بۆده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ژی���ان له‌ناو کۆمه‌ڵگایه‌کی ئازاد‌و کراوه‌دا‬ ‫که‌ ئازادی‌و مافه‌کان به‌ یاس���ا‌و ده‌ستور‬ ‫ن���او لێن���راوه‌‌و ب���ه‌ ده‌زگا فه‌رمیه‌کانش‬ ‫پارێ���زراوه‌‪ ،‬هیچ که‌س‌و هێزێک ناتوانێت‬ ‫توندڕه‌وانه‌ ب���ژی‌و به‌رده‌وامی به‌ بوونی‬ ‫خۆی بدات‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ دیموکراتی راسته‌قینه‌‌و کرانه‌وه‌ی‬ ‫ب���ێ گ���رێ‌و رێزگرتن���ی ماف���ی هه‌موو‬ ‫ئینس���انێک‪ ،‬تاکه‌ رێگه‌ی راس���ته‌قینه‌یه‌‬ ‫بۆ به‌رگرتن به‌ س���ته‌مکاری‌و دۆگمابون‌و‬ ‫داخ���ران بۆ هه‌موو هێزێ���ک جا چ دینی‬ ‫بێت یان نادینی‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫نابۆکۆ‌و کورد‬

‫نابۆک����ۆ ناوی ئ����ه‌و بۆری����ه غازه‌یه که‬ ‫پالنه له‌ئاس����یای ناوه‌ن����د‌و رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاس����ته‌وه به تورکیادا بکێش����رێت‬ ‫بۆ ن����او دڵ����ی ئه‌وروپا‪ .‬هه‌تا ئێس����تا‬ ‫له‌قۆناغه س����ه‌ره‌تاییه‌کانیایه‌تی‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بێت����و بکێش����رێت‪ ،‬ده‌بێت����ه یه‌کێ����ک‬ ‫له‌درێژترین‌و گرنگترین بۆریه غازه‌کانی‬ ‫دونیا‪ .‬دی����اره ئه‌مه ته‌نه����ا پالن نییه‬ ‫ل����ه‌م ش����ێوه‌یه؛ ده‌توانی����ن بڵێین که‬ ‫س����ه‌ده‌ی بیس����ت‌ویه‌ک ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ی����ه ببێته س����ه‌ده‌ی کێش����انی بۆری‬ ‫غاز (به‌تایب����ه‌ت له‌ناوچه‌ی خۆرهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاس����تدا‪ :‬هه‌وڵه‌کانی ئێران‌و تورکیا‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ریکا گه‌واهی ئه‌م جه‌نگه‌ن)‪.‬‬ ‫له‌هه‌ناوی ئ����ه‌م پالنه گه‌وره‌و گرانانه‌دا‪،‬‬ ‫ئاڵۆزییه‌ک����ی زۆر له‌کێش����ه‌و ملمالنێی‬ ‫ئابووری سیاس����ی هه‌یه‪ ،‬که هه‌موویان‬ ‫راسته‌‌وخۆ‌و ناڕاس����ته‌وخۆ په‌یوه‌ندییان‬ ‫ده‌بێ����ت به پێگ����ه‌ی ئێمه‌ی ک����ورده‌وه‬ ‫له‌دڵی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس����تدا‪ .‬چ وه‌ک‬ ‫خه‌ڵکێک����ی خاوه‌ن غاز‌و نه‌وت یان وه‌ک‬ ‫رێڕه‌‌‌وێک بۆ تێپه‌ڕینی ئه‌م بۆریانه‪.‬‬ ‫پالنی زۆری راکێش����انی ب����ۆری غاز‪،‬‬ ‫یان����ی بوونی غ����از به س����ه‌رچاوه‌یه‌کی‬ ‫س����ه‌ره‌کی س����وته‌مه‌نی له‌دونی����ادا‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بۆخۆی ه����ۆکاری زۆری هه‌یه؛‬ ‫له‌نێویاندا‪ ،‬که‌مبوونه‌وه‌ی س����ه‌رچاوه‌ی‬ ‫نه‌‌وت‪ ،‬زۆربوونی داواکاری له‌سه‌ر وزه‪،‬‬ ‫شکستهێنانی وزه‌ی ئه‌تۆمی (به‌تایبه‌ت‬ ‫پاش رووداوه‌کانی فۆکۆشیما)‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫تره‌وه پاکی غاز وه‌ک س����ه‌رچاوه‌یه‌کی‬ ‫وزه بۆ ژینگه‪.‬‬ ‫پرۆژه‌ی نابۆکۆ ک����ه له‌الیه‌ن یه‌کێتی‬ ‫ئه‌وروپ����اوه له‌ڕێ����گای کۆمه‌ڵێ����ک‬ ‫کۆمپانیاوه هه‌وڵی دامه‌‌زراندنی ئه‌‌درێت‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌کی زۆر ئاشکرا له‌الیه‌ن واڵته‬ ‫یه‌کگرتوه‌کانی ئه‌مه‌ریکاوه پش����تگیری‬ ‫لێئه‌كرێ����ت که وه‌های لێئ����ه‌کات پێش‬ ‫هه‌موو ش����تێک بۆرییه‌کی سیاسی بێت‬ ‫له‌بری ئابووری‪.‬‬ ‫دیاره نابۆک����ۆ دوو ناوچ����ه‌ی گرنگ‬ ‫(ک����ه ئاس����یای ناوه‌ن����د‌و رۆژهه‌اڵت����ی‬ ‫ناوه‌ڕاس����ته) به رۆژئاواوه ده‌به‌ستێت‪.‬‬ ‫هه‌ری����ه‌ک له‌م دوو ناوچه‌ی����ه کۆمه‌ڵێک‬ ‫سیفاتی هاوشێوه‌یان هه‌یه‌و له‌ئه‌جێندای‬ ‫ئاسایش����ی نێوده‌وڵه‌ت����ی ئه‌‌مه‌ری����کا‌و‬ ‫ئه‌وروپ����ا تا ئاس����تێکی زۆر وه‌ك یه‌ک‬ ‫ته‌ماش����ا ئه‌کرێن‪ .‬ئه‌م هاوبه‌شیانه وه‌ک‬ ‫ناسه‌قامگیری‪ ،‬الوازیی دیموکراسی‪ ،‬نوێ‬ ‫به دونیای ده‌ره‌وه‪ .‬ئاسیای ناوه‌ند پاش‬ ‫روخان����ی دیواری به‌رلین ب����ه‌ره‌و رووی‬ ‫دونی����ا ده‌ره‌وه‌دا کرای����ه‌وه‌و رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‪ ،‬کوردس����تان به‌تایبه‌ت پاش‬ ‫روخانی سه‌دام‪.‬‬ ‫ئێمه له‌م س����تونه‌‌دا ناتوانین قس����ه‬ ‫له‌س����ه‌ر هه‌موو ئه‌‌و ئاڵۆزیانه بکه‌ین که‬ ‫‌له‌م ب����واره‌ ئااڵوه‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ی به خێرایی‬ ‫ئاماژ‌‌ی پێ ئه‌که‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌یه چی ده‌بێت‬ ‫ئه‌گه‌‌ر هاتوو غازی کوردستان له‌ڕێگای‬ ‫ئه‌م بۆریه‌وه به تورکیادا گوازرایه‌وه بۆ‬ ‫ئه‌وروپا‪ .‬بۆ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی ئه‌م پرسیاره‬ ‫ده‌بێ����ت له‌چه‌ند بوارێکی ج����ودا جودا‬ ‫بدوێی����ن‪ .‬وه‌ک له‌پرس����یار‌‌ه‌که‌دا دیاره‪،‬‬ ‫فه‌راهه‌مبوون����ی ئ����ه‌م پڕۆژه‌یه هێنده‌ی‬ ‫ت����ر ئێمه به تورکیاوه ده‌به‌س����تێت‪ ،‬به‬ ‫جۆرێ����ک تورکیا له‌هه‌م����وو روویه‌که‌وه‬ ‫ده‌بێت����ه ده‌روازه‌ی ئێمه بۆ دونیا‪ .‬ئه‌م‬ ‫ب����وون به‌ده‌روازه‌یه‪ ،‬هه‌میش����ه له‌نێوان‬ ‫سیاسه‌ت‌و ئابوریدا جۆالنێی پێئه‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه وه‌ه����ا ئه‌کات ک����ه داهاتی ئێمه‪،‬‬ ‫ئابوری ئێم����ه‌‪ ،‬به‌ش����ێوه‌یه‌کی زۆریش‬ ‫سیاس����ه‌تی ئێمه‪ ،‬راسته‌وخۆ په‌یوه‌ست‬ ‫بێت به سیاس����ه‌تی ده‌ره‌ک����ی‌و ناوه‌کی‬ ‫���ره‌دا چه‌‌ندی����ن تیوره‌ی‬ ‫تورکی����اوه‪ .‬لێ� ‌‌‬ ‫جیاواز جیاواز دێنه ئاراوه بۆ راڤه‌کردنی‬ ‫ئ����ه‌م په‌یوه‌ندییه‪ .‬تی����ور‌‌ی لیبرالیزم‪،‬‬ ‫که گۆڕینه‌وه‌ی ئاب����وری‌و بازاڕ ده‌بێته‬ ‫ه����ۆی ئاش����تی‌و س����ه‌قامگیری‪ .‬به‌پێی‬ ‫ئ����ه‌م تیوره‌یه راکێش����انی ب����ۆری غاز‬ ‫له‌کوردستانه‌وه به تورکیادا بۆ ئه‌وروپا‬ ‫ده‌بێته مایه‌‌ی ئاش����تی زیات����ر له‌نێوان‬ ‫کوردس����تان‌و تورکی����ا‪ .‬له‌الیه‌كی تره‌وه‬ ‫ده‌كرێت به‌پێی تیوره‌ی پاشکۆیه‌تی لێی‬ ‫بنواڕین‪ .‬تیوره‌ی پاش����کۆیه‌تی ره‌گێکی‬ ‫مارکسی هه‌یه‪ ،‬له‌ئابوری سیاسیدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا نیومارکس����یزمه‪( ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مارکس����یزم له‌دی����دی س����ه‌رمایه‌داره‌وه‬ ‫دونی����ای هه‌ڵده‌س����ه‌نگاند‪ ،‬ئ����ه‌وا نیو‬ ‫مارکسیزم له‌دیدی په‌راوێزه‌وه)‪ ،‬به‌پێی‬ ‫ئ����ه‌م تیوره‌یه‪ ،‬به‌تایب����ه‌ت ئه‌گه‌ر بێتو‬ ‫له‌گه‌ڵ ره‌خنه‌کانیدا تێهه‌‌ڵکێشی که‌ین‪،‬‬ ‫ده‌بینین هه‌موو واڵتێک له‌پرۆس����ه‌ی به‬

‫پاش����کۆکردنی واڵتانی تردایه به‌تایبه‌ت‬ ‫درواسێ بۆ مه‌به‌ستی بوژانه‌وه‌ی ئابوری‬ ‫خۆی‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه ئه‌گ����ه‌‌ر هاتوو ته‌نه����ا تورکیا‬ ‫له‌به‌رچاو بگری����ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر هێزێکی‬ ‫وه‌ک یه‌کێت����ی ئه‌وروپا له‌به‌رچاوبگرین‪،‬‬ ‫ک����ه خه‌مێک����ی گه‌وره‌یه‌ت����ی له‌گۆڕینی‬ ‫سیس����ته‌می نێوده‌وڵه‌ت����ی‌و کاریگه‌‌ری‬ ‫له‌س����ه‌ر وزه‪ .‬به‌پێ����ی لێکۆڵین����ه‌‌وه‌‌و‬ ‫دیارده‌کان ئێمه له‌ئاستی نێو ده‌وڵه‌تیدا‬ ‫له‌قۆناغ����ی لیبرالیزمی نوێوه‪ ،‬که رۆڵی‬ ‫ده‌وڵه‌ت����ی به هێند وه‌رنه‌ده‌گرت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫زیاتر جه‌ختی له‌س����ه‌ر رۆڵ‌و کاریگه‌‌ری‬ ‫که‌رتی تایبه‌ت ده‌كرده‌وه‪ ،‬ده‌گوێزینه‌وه‬ ‫بۆ سه‌رده‌می س����ه‌رمایه‌‌داری ده‌وڵه‌تی‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش����دا گه‌ش����ه‌یه‌کی خێرای‬ ‫ناسیونالیزمی سامانه سروشتیه‌کان‪.‬‬

‫هه‌تا ئێستا خاوه‌نی‬ ‫سیسته‌‌مێکی سیاسی‬ ‫نین‪ .‬ئه‌وه‌ی هه‌مانه‬ ‫زۆر له‌رزۆک‌و بێتواناو‬ ‫بێ ئه‌زموونه هه‌تا‬ ‫بتوانێت له‌به‌رامبه‌‌ر‬ ‫گۆڕانێکی وه‌ها‬ ‫گه‌‌وره‌‌‌‌و خێرادا خۆی‬ ‫پێبگیرێت‬ ‫یه‌کێت����ی ئه‌وروپا له‌ڕێ����گای خانه‌ی‬ ‫بیره‌کانی����ه‌وه ب����ه دوای میکانیزمێکدا‬ ‫ده‌گه‌ڕێت که چۆن له‌گه‌ڵ گه‌ش����ه‌ی ئه‌م‬ ‫هێزانه‌‌دا مامه‌ڵه‌بکات‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم گریمان غ����ازی کوردس����تان‬ ‫ده‌گاته ئه‌‌وروپا له‌ده‌س����اڵی داهاتوودا‪،‬‬ ‫ل����ه‌‌و کاته‌دا‪ ،‬یان هه‌ر له‌ئێس����تاوه چی‬ ‫رووئه‌دات؟ س����امانی سروشتی به‌گشتی‬ ‫وه‌ک به‌اڵیه‌‌‌ک ده‌بینرێ����ت له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گه‌ڵ سیسته‌می سیاسیدا‪ .‬به تایبه‌تی‬ ‫پ����اش لێکۆڵینه‌وه‌کانی گێلب له‌زانکۆی‬ ‫ئۆکس����فۆرد‪ .‬به‌الی ئه‌وه‌وه واڵتانێک که‬ ‫پشت به داهاتی س����امانی سروشتییان‬ ‫ده‌به‌س����تن‪ ،‬هه‌میشه به ده‌ست کێشه‌ی‬ ‫الوازیی گه‌ش����ه‌ی ئابوری یان گه‌ش����ه‌ی‬ ‫ئاب����وری نێگه‌‌تیف‪ ،‬هه‌اڵوس����ان؛ گرانی‬ ‫نرخ����ی کااڵ‌و ب����ێ نرخی پ����اره‪ ،‬که‌می‬ ‫داهات����ی پاش����ه‌که‌وتکراو‪ ،‬زۆری رێژه‌ی‬ ‫بێ����کاری‪ ،‬که‌می یان الوازی گه‌ش����ه‌ی‬ ‫مرۆیی‪ ،‬ناس����ه‌قامگیری داه����ات؛ له‌به‌ر‬ ‫پشت به‌‌س����تن به بازاڕێکی ده‌ره‌کی که‬ ‫له‌ژێر کۆنترۆڵدا نییه‪.‬‬ ‫دیاره ده‌بێ����ت ئاماژه به‌‌وه بکه‌ین که‬ ‫په‌یوه‌ندیی نێوان س����امانی سروشتی‌و‬ ‫چاره‌نوسی‬ ‫سیاس����ه‌ت‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌کی ‌‌‬ ‫نیی����ه‪ ،‬به‌و مانایه مه‌رج نییه هه‌میش����ه‬ ‫س����امانی سروش����تی ببێته ه����ۆی ئه‌م‬ ‫ده‌ردو به‌اڵیانه‪ .‬دی����اره ئه‌وه‌ی له‌نێوان‬ ‫سامانی سروشتی‌و ئه‌م ده‌رئه‌نجامه‌دایه‪،‬‬ ‫سیس����ته‌می سیاس����یه‪ .‬که‌وات����ه ئه‌وه‌‬ ‫سروش����تی سیسته‌می سیاسیه که وه‌ها‬ ‫ئه‌کات ده‌رئه‌نجامه‌کان چۆن بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌‌ر ئه‌مه بۆ گه‌النی تر وه‌هایه‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫بۆ ئێمه زیاتر قه‌یراناوییه‪ ،‬چونکه هه‌تا‬ ‫ئێستا خاوه‌نی سیس����ته‌‌مێکی سیاسی‬ ‫نین‪ .‬ئه‌وه‌ی هه‌مانه زۆر له‌رزۆک‌و بێتواناو‬ ‫بێ ئه‌زموون����ه هه‌تا بتوانێت له‌به‌رامبه‌‌ر‬ ‫گۆڕانێک����ی وه‌ها گ����ه‌‌وره‌‌‌‌و خێرادا خۆی‬ ‫پێبگیرێت‪ .‬راستییه‌‌کی تاڵ هه‌یه ده‌بێت‬ ‫بزانرێت؛ زۆرب����ه‌ی زۆری واڵتانی دونیا‬ ‫شکس����تیان هێناوه له‌مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫سامانی سروش����تیدا‪ .‬زۆر به‌دڵنیاییه‌وه‬ ‫ئێمه‌ش به‌ره‌و شکستێکی وه‌ها ده‌ڕۆین‪.‬‬ ‫بۆئ����ه‌وه‌ی رێگ����ه له‌شکس����تێکی وه‌ها‬ ‫بگرین‪ ،‬پێویس����تمان به کاری زۆر هه‌یه‬ ‫هه‌تا بتوانین دیدێکی تایبه‌تی خۆمان به‬ ‫پشت به‌س����تن به تیوره‌‌و ئه‌زموونه‌کانی‬ ‫تر بهێنین����ه ئاراوه‪ .‬هه‌تا ئێس����تا هیچ‬ ‫ئاماژه‌ی����ه‌ک نییه که هیچ ئاگاییه‌‌ک له‌م‬ ‫بواره‌دا بونی هه‌بێت‪ .‬ئه‌گه‌ر نابۆکۆ ئێمه‬ ‫ب����ه ئه‌وروپاوه ده‌به‌‌س����تێت‪ ،‬ده‌بێت به‬ ‫به‌ها جوانه‌‌‌کانی رۆش����نگه‌ری مۆدێرنه‌ی‬ ‫ئه‌وروپا‌شمانه‌وه‌ ببه‌ستێت‪..‬‬

‫بیرورا‬

‫بۆ یه‌كێتی‌و پارتی‬ ‫ئه‌و پرسیارانه‌ ‌ی وه‌اڵمیان ده‌وێ‪..‬‬ ‫عه‌دنان سه‌ید حسێن‬

‫كۆتاییهات���ن به‌دوو س���اڵ حوكمڕانی‬ ‫د‪.‬به‌ره���ه‌م‪ ،‬ئ���ه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌ ب���وو‬ ‫به‌درێژای���ی چه‌ن���د مانگ���ی رابردوو‪،‬‬ ‫ته‌واوی میدیاكانی هه‌رێمی كوردستانی‬ ‫به‌خۆی���ه‌وه‌ س���ه‌رقاڵكرد‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫هه‌ندێ���ك میدیا پێش ده‌س���تپێكردنی‬ ‫ی حوكمڕانییه‌كه‌ش���ی گ���ره‌وی‬ ‫م���او‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان له‌س���ه‌رده‌كرد‪ ،‬دوو س���اڵ‬ ‫ده‌بێت یان چ���وار‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ تاك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌م میلله‌ته‌ی ئێم���ه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كێش���ه‌ ‌‬ ‫كه‌س��� ‌ه بێت كه‌ سه‌رۆكایه‌تی حكومه‌ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌كاتێكدا س���ه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫ی حوكمڕانی هه‌رێم‌و‬ ‫به‌شێك ‌ه له‌مه‌نزومه‌ ‌‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتیش���دا ل���ه‌دوای س���ه‌رۆكی‬ ‫ی فایل ‌ه‬ ‫هه‌رێم���ه‌وه‌ دێت‪ ،‬ك ‌ه زۆرین��� ‌ه ‌‬ ‫هه‌ستیاره‌كانی له‌الیه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی ه���ه‌ردوو پارت���ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدار‪ ،‬واتا یه‌كێتی نیش���تمانی‬ ‫كوردس���تان‌و پارت���ی دیموكرات���ی‬ ‫كوردس���تان ئه‌وه‌یان یه‌كالییكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی نیوه‌ی‌ دووه‌می ئه‌م حكومه‌ت ‌ه‬ ‫ئیئتالفیی���ه‌ پارتی ده‌بێ���ت‪( ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌چوارچێ���و‌هی‌ رێككه‌وتننامه‌كان���ی‬ ‫خۆیاندای���ه‌و كارێك���ی ئاس���اییه‌)‪،‬‬ ‫ی روون نه‌كراوه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫پرس���یارگه‌لێك ‌ه ك ‌ه ناكرێت به‌سانایی‬ ‫به‌سه‌رماندا تێپه‌ڕبێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و زۆرینه‌ی���ه‌ی‌ له‌هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫په‌رله‌ماندا دوو پارته‌ك ‌ه به‌ده‌ستیانهێناو‬ ‫ش���ه‌رعیه‌تی ئه‌وه‌ش���یان ده‌دات���ێ‬ ‫له‌دوو س���اڵی داهاتوش���دا حكومه‌تی‬ ‫پێوه‌به‌ڕێوه‌به‌رن‪ ،‬له‌س���ه‌ر بنه‌مای ئه‌و‬ ‫پرۆگرامه‌ سیاس���ییه‌ بوو كه‌ لیس���تی‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردس���تان له‌هه‌ڵبژاردندا‬

‫خس���تبویانه‌ڕوو‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا هیچ‬ ‫ی نه‌داوه‌ت��� ‌ه‬ ‫الی���ه‌ك ئ���ه‌و ئه‌زیه‌ت���ه‌ ‌‬ ‫به‌رخ���ۆی‌و روونیبكات���ه‌وه‌ حكومه‌تی‬ ‫داهاتوو له‌سه‌ر بنه‌مای هه‌مان به‌رنامه‌ی‬ ‫حكومه‌تی پێش���وو به‌رده‌وام ده‌بێت‪،‬‬ ‫ی���ان به‌رنامه‌یه‌كی ت���ری ده‌بێت؟ ك ‌ه‬ ‫كاركردن به‌هه‌م���ان به‌رنامه‌ به‌گۆڕینی‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كان ق���ورس ده‌بێ���ت‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر حكومه‌تی داهاتووش له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌م���ان به‌رنامه‌ی‌ كاری ئه‌م حكومه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌نه‌برێ���ت‪ ،‬ناهه‌قیك���ردن ده‌بێت‬ ‫له‌مافی ده‌نگ���ده‌ردا‪ ،‬چونك ‌ه ده‌نگده‌ر‬ ‫ده‌نگی بۆ ئه‌م به‌رنامه‌یه‌ داوه‌و چاوه‌ڕێی‬ ‫جێبه‌جێكردنییه‌تی له‌چوارساڵدا‪.‬‬ ‫پرس���یارێكی ت���ر‪ ،‬داخ���وا ئ���ه‌م‬ ‫ی‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌‪ ،‬س���ه‌رۆك‌و جێگره‌كه‌ ‌‬ ‫تێده‌په‌ڕێنێت‌و س���ه‌رله‌به‌ری حكومه‌ت‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ی���ان گۆڕانكارییه‌كه‌ ته‌نها‬ ‫چه‌ن���د وه‌زاره‌تێك ده‌گرێت���ه‌وه‌؟ ئایا‬ ‫گۆڕانی وه‌زیره‌كان له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‬ ‫ده‌ستنیش���انده‌كرێت؟ كاره‌كان���ی دوو‬ ‫س���اڵی راب���ردوو یان گونج���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌رۆك حكومه‌تی داهاتوو؟‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م له‌دوو س���اڵی‬ ‫رابردووی���دا‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای ته‌حه‌ف���وزم‬ ‫له‌شێوه‌ی‌ مامه‌ڵه‌كردنی بۆ كۆتاییهێنان‬ ‫به‌خۆپیش���اندانه‌كانی دوای ‪17‬ی‬ ‫ش���وبات‌و رێگه‌نه‌دان به‌ به‌ڕێوه‌چوونی‬ ‫خۆپیشاندان له‌شاری هه‌ولێر‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ی‬ ‫له‌كورتهێنان���ی به‌رامب���ه‌ر ئی���راد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫حی���زب‌و ده‌س���تگیرنه‌كردنی ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫تۆمه‌تباركران‪ ،‬به‌ڕووداوه‌كانی شوبات‌و‬ ‫رۆژان���ی دوایی له‌شاروش���ارۆچكه‌كانی‬ ‫كوردستان‪.‬‬

‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا توانی چه‌ند‬ ‫مۆدێكی ن���وێ بهێنێته‌ نێو ش���ێوازی‬ ‫حوكمڕانی كوردییه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه گرنگترینیان‬ ‫بۆیه‌كه‌مج���ار ناردنی بودج��� ‌ه بوو بۆ‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و ش���ه‌فافانه‌ مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گه‌ڵی���دا (س���ه‌ره‌ڕای بوون���ی‬ ‫كه‌موكورت���ی له‌بودج���ه‌دا)‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫ی دامه‌زراندن له‌لق‌و‬ ‫ده‌ركردنی پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌ڵبه‌ن���ده‌كان‌و دامه‌زران���دن له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی حكومییه‌وه‌‪.‬‬ ‫سیڤی‌و لیژنه‌ ‌‬

‫ئه‌گه‌ر حكومه‌تی‬ ‫داهاتوو له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫هه‌مان به‌رنامه‌ ‌‬ ‫كاری ئه‌م حكومه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌نه‌برێت‪،‬‬ ‫ناهه‌قیكردن ده‌بێت‬ ‫له‌مافی ده‌نگده‌ردا‬ ‫خاڵێكی تری باش���ی ئه‌م حكومه‌ت ‌ه‬ ‫ی جیاكردنه‌وه‌ی‌ حیزب‌و حكومه‌ت‬ ‫پڕۆژه‌ ‌‬ ‫بوو‪ ،‬كه‌وا له‌مه‌یاندا له‌چه‌ند روویه‌كه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوبوو‪ ،‬له‌چه‌ن���د روویه‌ك���ی‬ ‫تریش���ه‌وه‌ نه‌یتوان���ی س���ه‌ربكه‌وێت‪،‬‬ ‫له‌دیاریكردن���ی بودج��� ‌هی‌ یه‌كێت���ی‌و‬ ‫پارت���ی‌و دابڕانی���ان له‌ناوه‌نده‌كان���ی‬ ‫خوێندن‌و حه‌ره‌می زانكۆو په‌یمانگاكان‌و‬ ‫كۆتاییهێنان به‌قۆرخكاریی كۆمپانیاكانی‬ ‫حیزب بۆ بازاڕی كوردستان تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫سه‌ركه‌وتووبوو‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئاماژه‌مان‬

‫پێك���رد‪ ،‬له‌گرتن���ی تۆمه‌تباران���ی‬ ‫ی‬ ‫‪17‬ش���وبات‌و ته‌نان���ه‌ت گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ته‌واوی موڵك ‌ه حوكمییه‌كاندا له‌چنگی‬ ‫حیزبه‌كان‪ ،‬س���ه‌ركه‌وتونه‌بوو (گه‌رچی‬ ‫ی‬ ‫ته‌نه���ا هه‌وڵ���دان ب���ۆ گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫موڵكه‌كان كارێكی باش بوو) پرسیار‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌ك ‌ه لێره‌دا‪ ،‬ئایا حكومه‌تی‬ ‫داهات���وو ته‌واوكاریی ئ���ه‌م حكومه‌ت ‌ه‬ ‫ده‌بێت یان حكومه‌تێكی نوێ ده‌بێت؟‬ ‫پرسیارێكی تر كه‌ ده‌بوای ‌ه یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی وه‌اڵمی بده‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬گۆڕانكاریی ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی وه‌زاره‌ته‌كاندا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وه‌زاره‌تان��� ‌هی‌ س���ه‌ركه‌وتووبون بۆچی‬ ‫بگۆڕدرێن‪ ،‬به‌تایبه‌ت وه‌زاره‌تی خوێندنی‬ ‫بااڵ‪ ،‬دواتر ئای���ا پالنی كاركردن وه‌كو‬ ‫خۆی ده‌مێنێته‌وه‌ له‌وه‌زاره‌ته‌كاندا پاش‬ ‫گۆڕانكاریی تێی���دا‪ ،‬یاخود گۆڕانكاریی‬ ‫به‌س���ه‌ردا دێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت فه‌لس���ه‌فه‌و‬ ‫تێڕوانین���ی هی���چ دوو كه‌س���ێك ب���ۆ‬ ‫ش���ته‌كان وه‌ك یه‌ك نییه‌؟ پرسیارێكی‬ ‫تر‪ ،‬چاره‌نوس���ی ئ���ه‌و چه‌ن���د هه‌زار‬ ‫ی تواناسازی به‌چی ده‌گات؟‬ ‫خوێندكار‌ه ‌‬ ‫ئایا حكومه‌ت به‌رده‌وام ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫ی ئ���ه‌و هه‌زاران‬ ‫هاوكاریكردنی���ان؟ ئ ‌ه ‌‬ ‫گه‌نجه‌ی ئێستا له‌زانكۆكانی كوردستاندا‬ ‫ده‌خوێنن‌و به‌ئومێ���دن له‌داهاتودا ئه‌و‬ ‫پرۆگرام���ه‌ بیانگرێته‌و‌ه ئ���ه‌وان چی؟‬ ‫به‌واتایه‌كی تر حكومه‌تی داهاتوو درێژ‌ه‬ ‫ب ‌ه تواناسازی الوان ده‌دات؟‬ ‫ئایا س���ه‌رۆكی داهات���ووی حكومه‌ت‬ ‫كه‌موكورتییه‌كان���ی ئ���ه‌م حكومه‌ت��� ‌ه‬ ‫پڕده‌كات���ه‌وه‌و هه‌نگاو‌ه باشه‌كانیش���ی‬ ‫ی ته‌واو‬ ‫درێ���ژه‌ پێ���ده‌دات‌و به‌رنامه‌كه‌ ‌‬ ‫ده‌كات وه‌كو چۆن دوو پارتی ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا په‌یمانیاندا به‌خه‌ڵك‪،‬‬ ‫یاخ���ود وه‌ك���و هه‌موو سیس���تمێكی‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ی به‌گۆڕان���ی كه‌س���ایه‌تی‪،‬‬ ‫گۆڕانی بنه‌ڕه‌تیش له‌شێوه‌ی كاركردندا‬ ‫دێت���ه‌دی؟ ئه‌مان��� ‌ه پرس���یارگه‌لێكن‬ ‫به‌ڕاستی وه‌اڵمیان ده‌وێت‪...‬‬

‫ئیسالم ‌ی سیاسی‌‪ ،‬به‌رهه‌می‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌ب ‌ی‬ ‫ده‌چنێته‌وه‌‬ ‫پارێزه‌ر‪ :‬ئه‌حمه‌د فاتیح محه‌مه‌د‬

‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و واڵت��� ‌ه عه‌ره‌بیان ‌ه ‌‬ ‫له‌ت���ه‌واو ‌‬ ‫شۆڕش‌و راپه‌ڕینی‌ جه‌ماوه‌ری‌ رویداوه‌و‬ ‫ی ناس���راوه‌‪ ،‬هه‌نگاو‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫به‌به‌ه���ار ‌‬ ‫به‌هه‌نگاو ئام���اژه‌كان ئه‌وه‌ ده‌رده‌خه‌ن‬ ‫ی‬ ‫كه‌ بزوتنه‌و‌ه ئیسالمگه‌راكان به‌ته‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌یل‌و ئاراس���ته‌كانیانه‌وه‌ سودمه‌ند ‌‬ ‫یه‌ك���ه‌م ب���وون ل���ه‌م س���ه‌رهه‌ڵدان‌و‬ ‫راپه‌ڕینان���ه‌‪ .‬لێ‌ ئه‌وه‌ت���ا له‌تونس ك ‌ه‬ ‫ی بوو‌ه‬ ‫ی بوعزی���ز ‌‬ ‫بڵێس���ه‌ی‌ جه‌س���ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫ی رۆژه���ه‌اڵت‌و رۆژئاوا ‌‬ ‫به‌هار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕابه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی رابوونی‌ ئیسالم ‌‬ ‫عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورسیه‌كان ‌‬ ‫ی ‪‌ %40‬‬ ‫راشد ئه‌لغه‌نوش ‌‬ ‫ی به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬له‌میسریش‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی تێدانییه‌ ك ‌ه ره‌وت ‌ه‬ ‫به‌هه‌مانشێو‌ه گومان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیسته‌كان ‌‬ ‫ئیسالمگه‌راكان له‌پێشه‌وه‌ ‌‬ ‫ت���ر ده‌ب���ن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا له‌لیبی���اش‌و‬ ‫له‌یه‌مه‌نی���ش‌و ته‌نان���ه‌ت له‌س���وریاش‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌بزوتن���ه‌و‌ه كوردیی���ه‌كان‪،‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ئیس�ل�امییه‌كان رێكخراوترن‌و‬ ‫زۆرینه‌ ده‌هێنن‪ .‬هه‌م���وو ئه‌م ئاماژان ‌ه‬ ‫ی پرس���یاری‌ چ ویالیه‌ت ‌ه‬ ‫بووه‌ته‌ جێگا ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ری���كا‌و رۆژئاواو‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان��� ‌‬ ‫رۆش���نبیرو دیموكراس���یخوازه‌كان‌و‬ ‫ده‌ڵێن به‌رهه‌می‌ ئ���ه‌م به‌هاره‌ خه‌ریك ‌ه‬ ‫رێڕه‌وه‌ك ‌هی‌ ده‌گۆڕێ���ت‌و به‌رهه‌می‌ ئه‌م‬ ‫شۆڕش���انه‌ش ب��� ‌ه ئایدۆلۆژیا ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌م شۆڕش���انه‌ كه‌ له‌سه‌ره‌تادا ته‌نهاو‬ ‫ی‬ ‫ته‌نه���ا داوای‌ ژیانێكی‌ باش���ترو ماف ‌‬ ‫ی كه‌رامه‌ت‌و‬ ‫هاوواڵتیبوون‌و گه‌ڕان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫دادپه‌روه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تییان ده‌كرد بۆی ‌ه‬ ‫هه‌ر زوو گه‌نجان رژانه‌ سه‌ر شه‌قامه‌كان‌و‬ ‫ی ت���ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫گردبون���ه‌و‌هی‌ ملیۆنیی���ان ئه‌نجام���دا‬ ‫دوور له‌هه‌م���وو ئایدۆلۆژی���ا‌و پ�ل�ان‬ ‫ی ئ���ه‌م الوان ‌ه‬ ‫دانانێ���ك‪ ،‬ل���ه‌و كاتانه‌ ‌‬ ‫خه‌ریك���ی‌ گردبوونه‌وه‌‌و خۆس���ازكردن‬ ‫بوون‪ ،‬هێزه‌ ئیسالمگه‌راكان له‌قۆناغی‬ ‫س���ڕبوون ب���وون‌و چ���اوه‌ڕوان ب���وون‬

‫ناكرێت به‌هه‌مان‬ ‫هێزه‌ ئیسالمگه‌راكان‬ ‫ی‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫شێوه‌ی‌ سیستم ‌ه‬ ‫سه‌ركرده‌كان‬ ‫ی‬ ‫تۆتالیتاریه‌كان ‌‬ ‫به‌رنامه‌ڕێژی‬ ‫ی‬ ‫رابردوو شه‌قام ‌‬ ‫باشیان‬ ‫عه‌ره‌بی‌ كۆنترۆڵ‬ ‫بكرێت جا له‌ژێر هه‌ر هه‌بووه‌‌و خۆیان‬ ‫رێكخستۆته‌وه‬ ‫بیانویه‌كدا بێت‬

‫له‌گه‌ڵ ده‌ركه‌وتنی‌ ئاس���ۆی‌ سه‌ركه‌وتن‬ ‫ئه‌مانیش به‌به‌رنامه‌ به‌ش���داربن‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی دووه‌م‪ ،‬ئیس�ل�امییه‌كان‬ ‫دوای‌ هه‌ین��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌مه‌یدانی‌ ته‌حریر به‌شداربوون‌و فۆرم ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان به‌خشییه‌وه‌‪ .‬دیاره‌ سه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان له‌تون���س ئه‌گه‌رچ��� ‌‬ ‫ی دیموكراس���ی‌‌و‬ ‫ی هه‌ڵبژادن��� ‌‬ ‫له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫س���ندوقه‌كانی‌ ده‌نگدانه‌و‌ه ب���ووه‌ ك ‌ه‬ ‫پێویس���ت ‌ه رێز له‌م ده‌نگ���دان‌و رێژه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بگیرێت‪ ،‬به‌اڵم هۆكاری‌ س���ه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ئیس�ل�امگه‌راكان بۆچه‌ن���د فاكتێ���ك‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ك���ه‌ ناكرێت خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سیاسی‌‪.‬‬ ‫په‌راوێز خرابوون له‌به‌شدار ‌‬ ‫بۆ نه‌كرێت‪ ،‬كه‌ گرینگترینیان‪:‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو ئ���ه‌م فاكتانه‌‌و چه‌ندین هۆكار ‌‬ ‫ی دی‌ كه‌ گرنگترینیان ئه‌و ژینگه‌‌و كه‌لتور‌ه‬ ‫ی روخان ‌‬ ‫* هێز‌ه ئیسالمگه‌راكان له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركرده‌كان به‌رنامه‌ڕێژی باش���یان عه‌ره‌بییه‌یه‌ ك ‌ه هه‌موو كایه‌‌و پرسه‌كان ‌‬ ‫نێو كۆمه‌ڵگا ب ‌ه ئاینه‌وه‌ ده‌به‌ستێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌بووه‌‌و خۆیان رێكخستۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی عه‌ره‌بیدا ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌واڵتان ‌‬ ‫* هه‌میش ‌ه ئه‌م هێزانه‌ له‌ملمالنێدابوون به‌واتا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���اكانیش ئاین سه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتدا‌و چه‌ندین ئه‌زمونیان ته‌واو ‌‬ ‫ی یاسادانانه‌‌و ئه‌سته‌م ‌ه‬ ‫یه‌كه‌م‌و سه‌ره‌ك ‌‬ ‫تاقیكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ له‌الیه‌ن ‌ه به‌م عه‌قڵیه‌ت���ه‌و‌ه ئاین‌و ده‌وڵه‌ت وه‌ك‬ ‫* ئه‌م هێزان ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ده‌ره‌كییه‌كان���ه‌و‌ه كۆم���ه‌ك ده‌كرێن‪ ،‬دوو دام���وده‌زگای‌ جی���ا كاربك���ه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پاره‌‌و سامانی‌ باشیان له‌به‌رده‌ستدایه‌‌و له‌هه‌مانكات���دا ئ���ه‌م س���ه‌ركه‌وتنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنێك ‌‬ ‫ی ئیس�ل�امگه‌راكان‬ ‫ده‌توان���ن به‌زۆر ش���ێواز به‌ش���داری ‌‬ ‫ی نیی���ه‌‌و بۆ هه‌تاهه‌تایه‌ بتوانن‬ ‫ی ئه‌و خه‌ڵك ‌ه یه‌كجار ‌‬ ‫ملمالنێ���كان بكه‌ن‌و ده‌نگ ‌‬ ‫ی دیموكراسیه‌ت‬ ‫ره‌ش‌و رووت‌و ه���ه‌ژار‌ه به‌الی‌ خۆیاندا حوكم بكه‌ن‌و سیستم ‌‬ ‫ی به‌یعه‌ت‌و‬ ‫بگۆڕن���ه‌وه‌ ب���ه‌ سیس���تم ‌‬ ‫كێش بكه‌ن‪.‬‬ ‫* بزوتنه‌وه‌ چ ‌هپ‌و نه‌ته‌وایه‌تییه‌كان ئه‌زمون���ی‌ هێ���زه‌ ئیس�ل�امییه‌كانیش‬ ‫ی حكومه‌ت‬ ‫خ���اوه‌ن به‌رنام���ه‌‌و رێكخس���تنێك‌و له‌فه‌رمانڕه‌وای���ی‌‌و پێكهێنان ‌‬ ‫ئه‌زمونێك���ی‌ س���ه‌ركه‌وتوو نه‌ب���ووه‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی‌ توندو تۆڵیان نه‌بووه‪‌.‬‬ ‫* ئه‌و گه‌نجان ‌هی‌ هاتن ‌ه سه‌ر شه‌قام‌و نه‌یتوانیوه‌ گه‌ش���ه‌پێدانی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫ی گه‌ش ‌ه‬ ‫ی ئابوری‌‌و فه‌رهه‌نگی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫راپه‌ڕینیان كرد‪ ،‬خه‌ونیان به‌گۆڕانكاری ‌‬ ‫ی ئه‌مان���ه‌ش له‌ئێران‌و‬ ‫ی پێبدات‪ ،‬نمونه‌ ‌‬ ‫ی هیچ ئه‌زمونێك ‌‬ ‫ریش���ه‌ییه‌وه‌ ده‌بین ‌‬ ‫ی ئه‌فغانس���تان‌و پاكس���تان راش���كاوان ‌ه‬ ‫وردیان نه‌بوو ك ‌ه به‌شداربن له‌پرۆسه‌ ‌‬ ‫به‌دیار ده‌كه‌وێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر باس له‌توركیا‬ ‫هه‌ڵبژاردندا‪.‬‬ ‫ی بكرێ���ت به‌دڵنیاییه‌و‌ه ده‌بێ���ت بڵێین‬ ‫*نه‌بوون���ی‌ دیموكراس���ی‌‌و ئ���ازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا خاوه‌ن كه‌لت���ور‌و فه‌رهه‌نگێك ‌‬ ‫راده‌ربڕی���ن له‌م واڵتانه‌دا بووه‌ت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵكه‌كه‌ش وێڕا ‌‬ ‫ی زۆر دوور بوون‌و عه‌لمانییه‌‌و زۆرینه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكانێك��� ‌‬

‫ئه‌و‌هی‌ ئیس�ل�امن‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ی ئازاد‌و دیموكراس���ین‬ ‫خ���اوه‌ن بیروڕا ‌‬ ‫ی عه‌ره‌بی‌‪.‬‬ ‫ك ‌ه زۆر جی���اوازن له‌كلتور ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا هه‌نوك��� ‌ه جه‌ماو‌هر‌و‬ ‫ی‬ ‫هێزی‌ جه‌م���اوه‌ر بووه‌ته‌و‌ه به‌ هێزێك ‌‬ ‫نمره‌ ی ‌هك‌و له‌هه‌م���وو گۆڕانكاریه‌كاندا‬ ‫ی یه‌كالكه‌ره‌وانه‌ی‌ ده‌بێت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌نگ��� ‌‬ ‫ناكرێت به‌هه‌مان ش���ێوه‌ی‌ سیس���تم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی راب���ردوو ش���ه‌قام ‌‬ ‫تۆتالیتاریه‌كان��� ‌‬ ‫ی كۆنترۆڵ بكرێت جا له‌ژێر هه‌ر‬ ‫عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی ك ‌ه روش���یدا‬ ‫بیانویه‌ك���دا بێت‪ .‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نۆبه‌ره‌یه‌كی‌ ئاس���ایی‌ ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ زیاتر له‌نیوس���ه‌ده‌ی ‌ه له‌م ناوچه‌یه‌دا‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌رهاویش���ته‌كانیش هه‌ر‬ ‫ێ‬ ‫به‌م ج���ۆره‌ ده‌س���ت پێ���ده‌كات‪ ،‬ل ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌م سه‌ره‌تایه‌ش���دا ئه‌م هێزان ‌ه‬ ‫توانیبێتی���ان له‌پێش���ه‌وه‌ ب���ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫سیستمی‌ سیاس���ی‌‌و ئیداری‌‌و ئابوری‌‌و‬ ‫ی ل���ه‌دواڕۆژدا‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و فه‌رهه‌نگ ‌‬ ‫ئه‌م هێزان ‌ه ده‌كات ‌ه س���ه‌نگی‌ مه‌حه‌ك‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر میسرییه‌كان ئه‌م سه‌رهه‌ڵدانه‌ ‌‬ ‫ی دووه‌م ناوبردبێت‬ ‫خۆیان به‌ په‌ڕینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫وه‌ك ئاماژه‌یه‌ك بۆسه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ئۆكتۆب���ه‌ر‪ ،‬ئ���ه‌وا له‌ئاین���ده‌دا ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی دی‌ روبدات ك ‌ه‬ ‫چه‌ندین س���ه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫درێژكراو‌هی‌ ئه‌م سه‌رهه‌ڵدانانه‌ ده‌بێت‪.‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫"به‌كارهێنانی‌ سۆنه‌ر زیان ‌ی بۆ ژن ‌ی دووگیان‌و كۆرپه‌كه‌ ‌ی نییه‌"‬ ‫ئا‪ :‬نازه‌نین عوسمان‬ ‫پزیشكی‌ پسپۆڕی‌ بواری‌ تیشك‌و‬ ‫سۆنه‌ر‪ ،‬د‪.‬ئاالن ره‌حیم كه‌ریم‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ به‌كارهێنانی‌ سۆنه‌ر‬ ‫هیچ زیانێكی‌ نییه‌ بۆ ژنی‌ دووگیان‌و‬ ‫كۆرپه‌كه‌ی‌‪ ،‬جه‌ختیشی‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌كارهێنانه‌وه‌ی‌ سۆنه‌ر بۆ زیاتر‬ ‫له‌جارێك ئاساییه‌‪.‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬ئ���االن‬ ‫ئاوێن���ه‌دا رایگه‌یان���د كه‌ س���ۆنه‌ر یان‬ ‫(‪ )Ultrasound‬ئامێرێكی پزیش���كییه‌‬ ‫ب���ۆ ده‌ستنیش���انكردنی‌ نه‌خۆش���ی‌‬ ‫به‌كارده‌هێنرێت‪ ،‬له‌سه‌ره‌تای هه‌شتاكانی‌‬ ‫سه‌ده‌ی‌ بیسته‌م دروستكراوه‌‌و بنه‌مای‌‬ ‫ئیشكردنیش���ی‌ بریتییه‌ له‌به‌كارهێنانی‌‬ ‫شه‌پۆله‌كانی‌ سه‌روو ده‌نگ (كه‌ هه‌ست‬ ‫پێنه‌كراوه‌)‪ ،‬ئه‌م ش���ه‌پۆالنه‌ ئاراسته‌ی‌‬ ‫له‌شی‌ نه‌خۆش ده‌كرێن‌و پاشان تێپه‌ڕ‬ ‫ده‌بێت‌و ده‌گاته‌ ئه‌ندامه‌كانی‌ ناوه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ش‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌وه‌ كه‌ س���ۆنه‌ر ته‌نها‬ ‫بۆ ناو س���ك ناكرێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی‌ له‌ش ده‌توانرێت سۆنه‌ریان‬ ‫بۆ بكرێت له‌وانه‌ش (ناوسك) كه‌ ئه‌مه‌یان‬ ‫زیاتر باوه‌و باڵوه‌ بۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫جگه‌رو س���پڵ‌‌و گورچیله‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ‬ ‫ی حه‌وزی‌‬ ‫سكپڕی‌‌و سه‌یركردنی‌ ناوچه‌ ‌‬ ‫ئافره‌ت‪ ،‬بۆ (مل) ئه‌وه‌ش بۆ مه‌به‌ستی‌‬ ‫دیاریكردنی‌ گ���رێ‌ لیمفاوییه‌كان‌و لوو‬ ‫گرێی چه‌وری‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ پش���كنینی‬ ‫پێش���مله‌ڕژێن (غ���ده‌)‪ :‬به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫دیاریكردنی‌ قه‌باره‌ی‌ رژێن‌و بونی‌ گرێ‌‪ ،‬دکتۆرێک لەکاتی سۆنەرکردندا بۆ ئافرەتێک‬ ‫بۆ پش���كنینی (مه‌مك) به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی‌ گ���رێ‌‪ ،‬ج���ۆری‌ گ���رێ‌‪ ،‬به‌ئاگا ده‌بێ���ت له‌ئازاری‌ له‌ش���ی‌‌و به‌‬ ‫هه‌ڵئاوس���انی‌ بۆرییه‌ ش���یره‌كان‪ ،‬بۆ خێراتر ده‌چێت به‌هانایه‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫پش���كنینی ته‌نی‌ به‌رزه‌وه‌ب���وو له‌ژێر به‌پێچه‌وانه‌وه‌ له‌پیاودا ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫پێس���ته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك دووم���ه‌ڵ‌ یان گرێی سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ بۆچی‌ ئافره‌تی‌ سكپڕ‬ ‫چه‌وری‌‪ ،‬بۆ پشكنینی (توره‌كه‌ی‌ گون) س���ۆنه‌ری‌ بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌م پزیش���كه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ هه‌وكردنی‌ ئاو پس���پۆڕه‌ی‌ تیشك‌و س���ۆنه‌ر جه‌ختی‌‬ ‫به‌ن���دی‌‪ ،‬بوون���ی‌ گرێ‪ ،‬هه‌ڵئاوس���انی‌ كرده‌وه‌ كه‌ گه‌ش���ه‌ی‌ كۆرپه‌ گرنگترین‬ ‫خوێنهێن���ه‌ره‌كان (دوالی‌)‪ ،‬دواجاریش هۆكاره‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌‬ ‫بۆ پش���كنینی بۆرییه‌كان���ی‌ خوێن كه‌ س���ۆنه‌ر له‌ئافره‌ت���ی‌ س���كپڕدا چه‌ند‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ج���ۆره‌ ئامێرێ���ك ده‌كرێت خاڵێ���ك روون ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌ش‬ ‫پێیده‌ڵێ���ن (دۆپله‌ر) ك���ه‌ ده‌توانرێت چه‌ندێت���ی كۆرپ���ه‌ (واته‌ ی���ه‌ك یان‬ ‫له‌ڕێگه‌یه‌وه‌ ته‌سكبونه‌وه‌ی‌ بۆرییه‌كانی‌ زیات���ر)‪ ،‬دیاریكردن���ی‌ ته‌مه‌نی‌ كۆرپ ‌ه‬ ‫خوێن یاخود دروستبوونی‌ چرچ‌و لۆچی‌‌و (له‌ڕێگای‌ پێوانی‌ ئێسكی‌ ران‌و سه‌ری‌‬ ‫هه‌ڵئاوسانی‌ بۆرییه‌كانی‌ (ده‌والی‌) بونی‌ كۆرپه‌)‪ ،‬دیاریكردنی‌ باری‌ كۆرپه‌ (واته‌ دیارو ئاشكرا‪ .‬سه‌یركردنی‌ نیشانه‌كانی‌‬ ‫به‌س���ه‌ر هاتووه‌ یاخود دانیش���تووه‌)‪ .‬چاالك���ی‌ كۆرپ���ه‌‪ ،‬وه‌ك لێدان���ی‌ دڵ‌‌و‬ ‫خوێنی كلۆتبوو دیاری‌ بكرێت‪.‬‬ ‫د‪.‬ئ���االن ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك���ه‌ جگه‌ دیاریكردن���ی‌ وێ�ڵ�اش‌و دروس���تی‌ جوڵه‌ی‌ په‌له‌كان‪.‬‬ ‫له‌وان���ه‌ش خاڵێك���ی‌ گرن���گ هه‌یه‌ كه‌ س���ه‌لماندنی‌‪ .‬دیاریكردن���ی‌ بڕی‌ ئاوی‌ ناوبراو ته‌مه‌نه‌كان���ی‌ بینینی‌ كۆرپه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌بینێت���ه‌وه‌ له‌و راس���تییه‌ی ده‌وری‌ كۆرپه‌له‌كه‌‪ .‬ده‌ستنیشانكردنی‌ ئاش���كراكرد كه‌ ده‌توانرێ‌ به‌س���ۆنه‌ر‬ ‫ئافره‌ت هه‌ستێكی ناسكی‌ هه‌یه‌و زووتر هه‌ن���دێ‌ حاڵه‌ت���ی ش���ێواوی‌ زگماكی‌ ببین���رێ‌‪ ،‬ئه‌وانی���ش له‌ته‌مه‌نی‌ چوار‬

‫ی‬ ‫دووباره‌كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫سۆنه‌ر‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر داوای‌ پزیشك ‌‬ ‫پسپۆڕی‌ تایبه‌ت بێت‬

‫خراپ به‌كارهێنان ‌ی ده‌رمان ‌ی (دژ‌ه به‌كتریا)‬ ‫هۆكار ‌ی مردن ‌ی هه‌زاران كه‌سه‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیان ‌ه الوه‌كییه‌كان ‌‬ ‫سااڵنه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ی جۆره‌كانی‌ ده‌رمان‪،‬‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫هه‌زاران كه‌س گیان له‌ده‌ست‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها زیاتر له‌‪%40‬ی‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی خراپ به‌كارهێنان ‌‬ ‫مردنانه‌‪ ،‬هۆكار ‌‬ ‫ده‌رمانی‌(دژه‌به‌كتریا)ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ااڵنه‌‌و به‌تایبه‌ت له‌سه‌ره‌تای‌ وه‌رز ‌‬ ‫زس���تان‌و باڵوبوون���ه‌وه‌ی‌ نه‌خۆش���ی ‌ه‬ ‫گوێ���زراوه‌كان به‌تایبه‌تیش له‌مندااڵندا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر ده‌رمانه‌كان��� ‌‬ ‫(دژه‌به‌كتری���ا) به‌كارده‌هێن���ن‌و دواتر‬ ‫به‌ده‌س���ت زیان���ه‌ الوه‌كییه‌كان���ی‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئامار ‌‬ ‫ده‌رمانان���ه‌وه‌ ده‌ناڵێنن‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫ی ته‌ندروستی‌ جیهانی‌‪ ،‬سااڵن ‌ه‬ ‫رێكخراو ‌‬ ‫له‌ویالیه‌ت��� ‌ه یه‌كگرتوه‌كان���ی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رمان ‌‬ ‫زیاتر له‌‪ 10‬ملی���ۆن ره‌چه‌ته‌ ‌‬ ‫ی ناپێویس���ت س���ه‌رف‬ ‫( دژه‌به‌كتریا) ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئامار ‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ .‬هه‌روه‌ه���ا به‌پێ��� ‌‬ ‫رێكخراوه‌ك��� ‌ه س���ااڵنه‌ له‌واڵت���ی‌ چین‬ ‫ی‬ ‫به‌ه���ۆی‌ خراپ به‌كارهێنان���ی‌ ده‌رمان ‌‬ ‫ی‬ ‫(دژه‌به‌كتریا)وه‌ ملیۆنێك منداڵ توش ‌‬ ‫كه‌ڕ بوون ده‌بن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌پێ���ی‌ توێژینه‌وه‌یه‌ك���ی‌ پس���پۆڕان ‌‬

‫ئه‌مه‌ریكی���ش كه‌ له‌س���ه‌ر زیاتر له‌‪65‬‬ ‫ه���ه‌زار ك���ه‌س ئه‌نجامی���ان داوه‌‪،‬‬ ‫ده‌ركه‌وتو‌ه پزیش���كه‌كان بۆ هه‌ر پێنج‬ ‫ی منداڵ‪ ،‬یه‌كێكیان‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫حاڵه‌تێك ‌‬ ‫ی بۆ نوسراوه‌‪،‬‬ ‫ی (دژه‌به‌كتریا) ‌‬ ‫ده‌رمان ‌‬ ‫هه‌روه‌ها زیاتر ل���ه‌و مندااڵن ‌هی‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رمانانه‌ی���ان بۆ نوس���راوه‌ ئه‌وانه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ توش���ی‌ نه‌خۆش���ی‌ هه‌وكردن��� ‌‬ ‫ی رێره‌وی‌ لوت‌و‬ ‫بۆشاییه‌كانی‌ ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫هه‌وكردنی‌ سییه‌كان بوون‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها توێژینه‌وه‌ك ‌ه رایانگه‌یاندو‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ئه‌و مندااڵنه‌ ‌‬ ‫یه‌ك له‌سه‌ر چوار ‌‬ ‫ده‌رمانانه‌یان بۆ نوس���راو‌ه پێویستیان‬ ‫ی نه‌بووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و نه‌خۆشیانه‌ی‬ ‫پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ پێویست به‌و ده‌رمانان ‌ه ناكات بۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كاربهێنرێ���ت وه‌ك نه‌خۆش���ییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌وكردن ‌‬ ‫ره‌بۆو ئه‌نفلۆنزاو حه‌ساس ‌‬ ‫بۆریچكه‌ی‌ هه‌وا‪.‬‬ ‫ش���اره‌زایان هۆش���داری‌ ده‌ده‌ن ك��� ‌ه‬ ‫ی (دژه‌به‌كتریا) زۆر‬ ‫پێویس���ت ‌ه ده‌رمان ‌‬ ‫ی بۆ مندااڵن‪،‬‬ ‫به‌كارنه‌هێنرێت به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌مانی‌ به‌رگر ‌‬ ‫چونكه‌ ده‌بێت ‌ه ه���ۆ ‌‬ ‫له‌شیان به‌رامبه‌ر به‌و به‌كتریایانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫هۆكاری‌ نه‌خۆشییه‌كه‌یه‌‪.‬‬

‫هه‌فت���ه‌ ته‌نها توره‌كه‌ی���ه‌ك ده‌بینرێت‬ ‫به‌كۆرپ���ه‌‪ .‬له‌ته‌مه‌نی‌ پێن���ج هه‌فته‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆرپه‌له‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ هێدێكی بچوك‬ ‫ده‌بینرێت‪ .‬له‌ته‌مه‌نی‌ ش���ه‌ش هه‌فته‌یی‌‬ ‫ترپه‌ی‌ دڵ���ی‌ كۆرپه‌ل���ه‌ به‌دیده‌كرێ‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌و خااڵن���ه‌ش جێگی���ر نین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌ئافره‌تێك���ه‌وه‌ بۆ یه‌كێكی تر‬ ‫ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ ئایا سۆنه‌ر هیچ‬ ‫زیانێكی‌ بۆ سه‌ر ئافره‌ت‌و كۆرپه‌كه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫د‪.‬ئاالن باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫س���ۆنه‌ر له‌سه‌ر بنه‌مای‌ شه‌پۆلی‌ سه‌رو‬ ‫ده‌نگ دروستكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا هیچ‬ ‫زیانێ���ك له‌به‌كارهێنانی‌ ئه‌م ئامێره‌ بۆ‬ ‫ژنانی‌ دووگی���ان چ بۆ كۆرپه‌كه‌ یاخود‬ ‫دایكه‌ سكپڕه‌كه‌ نه‌بینراوه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاش���كرایكرد ك���ه‌ وه‌ك چۆن‬ ‫به‌كارهێنانی‌ سۆنه‌ر له‌یه‌كه‌مجاردا زیانی‌‬ ‫بۆ ژن نییه‌‪ ،‬به‌دووباره‌كردنه‌وه‌شی‌ هیچ‬

‫زیانێك نابه‌خشێ‌‪ ،‬به‌اڵم گرنگترین خا ‌ڵ‬ ‫له‌وه‌دایه‌ كه‌ نابێ‌ دووباره‌كردنه‌وه‌ی‌ بێ‌‬ ‫بنه‌ماكانی‌ پزیشكی‌‌و به‌بێ هۆكار بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ده‌بێت له‌س���ه‌ر داوای‌ پزیشكی‌‬ ‫پسپۆڕی‌ تایبه‌ت بێت‪.‬‬ ‫د‪.‬ئاالن به‌س���ێ‌ خاڵ‌ ئام���ۆژگاری بۆ‬ ‫ئافره‌تی‌ سكپڕ هه‌بوو‪ ،‬ئه‌وانیش له‌سێ‌‬ ‫مانگی‌ سه‌ره‌تادا ده‌بێت میزڵدانی‌ پێش‬ ‫هاتنی‌ بۆ س���ۆنه‌ر پڕ بێت‪ ،‬به‌اڵم پاش‬ ‫ئه‌و كاته‌ ئاس���اییه‌ ئه‌گ���ه‌ر میزاڵدانی‌‬ ‫به‌تاڵ بێت‪.‬‬ ‫دووه‌می���ش ب���اری‌ ده‌رون���ی‌ خ���ۆی‬ ‫ئارام ب���كات‌و نه‌ترس���ێت له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫س���ۆنه‌ره‌كه‌ی‌‪ ،‬سێیه‌مش باش���تروایه‌‬ ‫راپۆرت���ی س���ۆنه‌ری‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ خۆی���دا‬ ‫بهێنێت‪ ،‬تاكو ب���ه‌راورد بكرێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی‌ ئێس���تادا به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫یه‌كالكردن���ه‌وه‌ی‌ باش‌و گه‌ش���ه‌كردنی‌‬ ‫كۆرپه‌له‌كه‌‪.‬‬

‫به‌پێنج‬ ‫خۆراك خۆت‬ ‫له‌ئه‌نفلۆنزاو‬ ‫كۆك ‌ه بپارێزه‌‬ ‫نه‌خۆشی‌ ئه‌نفلۆنزاو كۆكه‌ یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫نه‌خۆشییانه‌ی‌ كه‌ رووبه‌ڕووی‌ هه‌موو‬ ‫كه‌سێك ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم زیاترین كات‬ ‫كه‌ توشی‌ مرۆڤ ده‌بێت وه‌رزه‌كانی‌‬ ‫پایزو سه‌ره‌تای‌ زستانه‌‪ ،‬بۆ ئه‌م‬ ‫مه‌به‌سته‌ش زۆرجار كه‌سی‌ توشبوو‬ ‫هیچ جۆره‌ چاالكییه‌ك ئه‌نجام نادات‬ ‫تاكو نیشانه‌كانی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌ی‌‬ ‫پێده‌گات‪ ،‬به‌اڵم شاره‌زایانی‌ بواری‌‬ ‫پزیشكی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫پێویسته‌ له‌كاتی‌ توشبوون به‌ئه‌نفلۆنزا‬ ‫رۆژانه‌ ماوه‌ی‌ نیو كاتژمێر به‌پێ‬ ‫پیاسه‌ بكرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌م پێنج‬ ‫خۆراكه‌ش بخورێت بۆ زوتر رزگاربوون‬ ‫له‌نیشانه‌كانی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌‪،‬‬ ‫خواردنه‌كانیش بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬به‌كارهێنانی‌ پرۆتینی‌ ته‌ندروس���ت‪:‬‬ ‫یه‌كێك له‌ئیش���ه‌كانی‌ پرۆتی���ن بریتیه‌‬ ‫له‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ ئاس���تی‌ به‌هێزی‌ له‌ش‬ ‫ل���ه‌دژی‌ به‌كتری���او ڤای���رۆس‪ .‬بۆ ئه‌م‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ش نابێ���ت ئ���ه‌و پرۆتینیانه‌‬ ‫بخورێت كه‌ له‌گۆشتی‌ سورو خواردنه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌ ش���یرییه‌ چه‌ورییه‌كاندا ده‌ست‬ ‫ده‌كه‌وێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و خواردنه‌وانه‌ زیان‬ ‫به‌دڵ ده‌گه‌یه‌نن‪ ،‬به‌ڵكو پێویسته‌ هه‌ندێ‌‬ ‫خۆراكی‌ وه‌ك مریش���ك به‌بێ‌ پێس���ت‌و‬ ‫ماسی‌‌و فاسۆلیاو گوێز بخورێت‪ ،‬چونكه‌‬

‫بڕێكی‌ زۆر پرۆتینی‌ به‌رزی‌ سودبه‌خشیان‬ ‫تێدایه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬خواردنی‌ خۆراكه‌ ره‌نگاو ره‌نگه‌كان‪:‬‬ ‫خواردن���ی‌ س���ه‌رجه‌م میوه‌كان���ی‌ وه‌ك‬ ‫پرته‌قاڵ‌و سێو‌و كیوی‌‌و قه‌ڕنابیت بیبه‌رو‬ ‫ته‌ماته‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌و خۆراكانه‌ی‌ ڤیتامین‬ ‫(س���ی‌)یان تێدای���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ یارمه‌تی‌‬ ‫دروستكردنی‌ خانه‌ به‌رگرییه‌كان ده‌ده‌ن‬ ‫له‌له‌شدا‪.‬‬ ‫‪ -3‬خواردنه‌وه‌ی‌ چا‪ :‬خواردنی‌ پێنج كوپ‬ ‫چا له‌ڕۆژێكدا به‌تایبه‌تی‌ چای‌ سه‌وز ‪10‬‬ ‫هێنده‌ی‌ قاوه‌ بۆ دژه‌ڤایرۆس به‌هێزه‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬دانه‌وێڵ���ه‌‪ :‬هه‌ن���دی‌ دانه‌وێڵ���ه‌ی‌‬ ‫وه‌ك گه‌ن���م‌و گه‌نمه‌ش���امی‌و جۆ‪ ،‬چه‌ند‬ ‫دانه‌وێڵه‌یه‌كی‌ تر سێ‌ جۆر بڕه‌ خۆراكیان‬

‫تێدای���ه‌ وه‌ك (س���یلینیۆم‪ ،‬زین���ك‪،‬‬ ‫بیتاگلوكان) كه‌ یارمه‌ت���ی‌ به‌هێزكردنی‌‬ ‫به‌گری‌ له‌ش ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫‪ -5‬ش���ۆربای‌ مریش���ك‪ :‬خواردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫شۆربای‌ مریشك یه‌كێكه‌ له‌و خۆراكانه‌ی‌‬ ‫به‌س���وده‌ بۆ په‌تای‌ ئه‌نفلۆن���زا‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌كانی���ش خواردن���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫ش���ۆربایه‌ ‪%50‬ی‌ نیش���انه‌كانی‌ په‌تاكه‌‬ ‫كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ مریش���كی‌ كواڵو‬ ‫ترش���ی‌ ئه‌مینی‌ ده‌ڕژێت كه‌ پێكهاته‌ی‌‬ ‫كیمیاییه‌ك���ه‌ی‌ وه‌ك ئه‌و ده‌رمانانه‌ وایه‌‬ ‫كه‌ بۆ هه‌وكردنی‌ بۆری‌ هه‌وا به‌كاردێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باشتر وایه‌ ئه‌و شۆربایه‌ پیازو‬ ‫ك���ه‌ره‌وزو زه‌نجه‌فیلی‌ تێدا بێت بۆ زیاتر‬ ‫سود وه‌رگرتن له‌پێكهاته‌ی‌ شۆربا‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عبدالله دەینوسێت‬

‫واڵتی یان‬ ‫حکومەت!‬

‫هیچ سیس���تمێکی تەندروستی سەرکەوتوو‬ ‫مۆدێ���رن نییە له‌جیهاندا کە س���ەرچاوەی‬ ‫س���ەرەکی داهاتەک���ەی پ���ارەی گیرفانی‬ ‫هاوواڵتی���ان بێ���ت‪ .‬حکومەت���ی هەرێمی‬ ‫کوردستان نزیکەی ‪%٥‬ی کۆی بودجەکەی‬ ‫له‌سیستمی تەندروس���تیدا خەرج دەکات‪.‬‬ ‫ئ���ەو رێژەیە لەگ���ەڵ ئەوەی ب���ە بەراورد‬ ‫لەگەڵ واڵتانی ناوچەک���ە‌و جیهاندا کەمە‪،‬‬ ‫له‌هەمانکاتیش���دا بەشێویەکی ئەوتۆ خەرج‬ ‫ناکرێت کە سوودی تەواو له‌فلس بە فلسی‬ ‫وەربگیرێت‌و هەم���وو بودجەکە له‌خزمەتی‬ ‫تەندروستی هاوواڵتیاندا مەسرەف بکرێت‪.‬‬ ‫دەڵێی���ن ئ���ەو رێژەی���ەی ک���ە حکومەت‬ ‫له‌بودج���ەی گش���تییەوە له‌تەندروس���تیدا‬ ‫مەسرەفی دەکات کەمە‪ ،‬چونکە کوردستان‬ ‫کۆمەڵێ���ک گۆڕانکاری گ���ەورەی بەخۆەوە‬ ‫بینی���وە‌و چی تر ئەو تۆزە بودجەیە فریای‬ ‫پەیداویس���تیە تەندروستیەکانی هاوواڵتیان‬ ‫ناکەوێ���ت‪ .‬پێداویس���تیگەلێک کە لەگەڵ‬ ‫کرانەوەی س���نوورەکان‌و هاتنە ژوورەوەی‬ ‫تەکنەل���ۆژی مەس���رەف له‌تەندروس���تیدا‬ ‫دەکات؟ های���ای پزیش���کی پێش���کەوتوو‬ ‫دەرمانی گرانبەها‌و پشکنینی سەردەمیانە‌و‬ ‫گۆڕانکاریە دیموگرافیەکانی دانیش���توانی‬ ‫کوردس���تان‌و بەرزبوون���ەوەی ئاس���تی‬ ‫چاوەڕوانیەکانی خەڵک بۆ بەدەمەوەچوونی‬ ‫سیستمی تەندروستی بۆ پێداویستەکانیان‪،‬‬ ‫له‌هەڵکش���انێکی بەردەوامدایە‪ .‬کەمیی ئەو‬ ‫خەرجیان���ەی حکومەت بۆ تەندروس���تیان‬ ‫تەرخاندەکات‪ ،‬پاڵی بە هاوواڵتیانەوە ناوە‬ ‫کە پش���ت بە گیرفانی خۆیان ببەستن بۆ‬ ‫بەدەستهێنانی خزمەتی تەندروستی له‌کەرتی‬ ‫تایبەتدا‪ .‬نزمبوون���ەوەی کوالێتی خزمەتی‬ ‫تەندروستی له‌کەرتی گشتی‌و بەکارهێنانی‬ ‫ئ���ەوەی دوای���ی وەکو س���ەرچاوەیەک بۆ‬ ‫زیادکردن���ی ژمارەی ئەو نەخۆش���انەی کە‬ ‫پەن���ا دەبەنە بەر کەرت���ی تایبەت‪ ،‬ئەرکی‬ ‫سەرشانی هاوواڵتیانی کوردستانی قورستر‬ ‫کردووە‪ .‬بانکی نێودەوڵەتی له‌ڕاپرسییەکدا‬ ‫کە لەس���ەر ئاس���تی عێ���راق کردوویەتی‪،‬‬ ‫دەڵێت "مەس���رەفی گیرفان���ی هاوواڵتیان‬ ‫له‌خزمەتی تەندروس���تی یەکێکە له‌هۆکارە‬ ‫س���ەرەکیەکانی هەژارب���وون ل���ەو واڵتە"‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر ورد تەماش���ای داتاکان���ی بانکی‬ ‫نێودەوڵەتی بکەی���ن‪ ،‬دەبینین هاوواڵتیانی‬ ‫کوردستان بەشێکی گەورەی ئەو مەسرەفی‬ ‫گیرفانەی���ان بەردەکەوێ���ت‪ .‬هەندێ���ک‬ ‫له‌توێژینەوە سەرەتاییەکان دەریانخستووە‬ ‫کە نزیکەی نیوەی کۆی گش���تی خەرجیی‬ ‫تەندروستی له‌کوردستاندا له‌گیرفانی خودی‬ ‫هاوواڵتیان���ەوە دابیندەکرێ���ت‌و حکومەت‬ ‫کەمتر له‌نیوەکەی تری بەردەکەوێت‪.‬‬ ‫دەسەاڵتی سیاسی له‌کوردستان‌و وەزارەتی‬ ‫تەندروس���تی حکومەتی هەرێم دەبێت ئەو‬ ‫راستیە باش بزانن کە بەردەوام بوون لەسەر‬ ‫ئەم دۆخ���ە هەڵبژاردەیەکی تەندروس���ت‬ ‫نییە‪ .‬زیادکردنی خەرجیی تەندروس���تی‌و‬ ‫گەورەکردنی بەشی تەندروستی له‌بودجەی‬ ‫حکومەت‪ ،‬وەکو ئ���ەوەی هەندێک دەڵێن‪،‬‬ ‫زیادەمەس���رەف‌و بەه���ەدەردان نیی���ە‪.‬‬ ‫ئ���ەوان وای لێکدەدەن���ەوە کە مەس���رەف‬ ‫له‌تەندروس���تیدا هی���چ بەرهەمێکی نابێت‌و‬ ‫رۆڵێک���ی ئەوتۆ ناگێڕێ���ت له‌وەبەرهێنان‌و‬ ‫گەشەس���ەندنی ئاب���ووری‪ .‬لەڕوواڵەت���دا‬ ‫دەشێت ئەو قس���ەیە راست بنوێنێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەگەڵ تۆزێ���ک تێڕامان هەڵە ناوەکیەکانی‬ ‫ئەو لێکدانەوانەمان بۆ دەردەکەوێت‪.‬‬ ‫باشیی باری تەندروستی هاوواڵتیان بەتەنها‬ ‫س���وودی بۆ برەودان بە خۆش���گوزەرانی‌و‬ ‫خۆش���حاڵی تاکەکەس���یی‌و کۆمەاڵیەت���ی‬ ‫نییە‪ .‬کەمبوونەوەی نەخۆش���ی‌و نەکەوتن‬ ‫له‌ماڵەوە بەهۆی نەخۆشییەوە‪ ،‬کاتی زیاتر‬ ‫بۆ هاوواڵتی���ان دەهێڵێتەوە بۆ ئەوەی کار‬ ‫بکەن‌و بەرهەمیان زیاتربێ���ت‪ .‬درێژبوونی‬ ‫تەم���ەن بەه���ۆی خزمەتی تەندروس���تی‬ ‫باش���ەوە‪ ،‬ئەگەرەکانی کۆکردنەوەی داهات‬ ‫زیاتردەکات‌و دەرگاکان���ی وەبەرهێنان وااڵ‬ ‫دەکات له‌ب���ەردەم هاوواڵتیان���دا‪ .‬له‌الیەکی‬ ‫ترەوە‪ ،‬سیس���تمێکی تەندروستی فراوان‌و‬ ‫چ���االک‪ ،‬س���ەکتەرێکی گرنگ���ی ئابوری‬ ‫هەموو واڵتێکە‌و له‌ڕووی دابینکردنی هەلی‬ ‫کار‌و بەرەوپێش���ەوەبردنی ئاس���تی ژیانی‬ ‫ئەو کەس���انەی ک���ە کار له‌سیس���تمەکەدا‬ ‫دەکەن‪ ،‬رۆڵی گرنگ دەبینێت‪ .‬کاتی ئەوە‬ ‫هاتووە کە حکومەتی هەرێمی کوردس���تان‬ ‫دوو هەنگاوی خێرا بنێت؛ یەکەم‪ :‬بەش���ی‬ ‫سیستمی تەندروس���تی له‌بودجەی گشتی‬ ‫حکومەت بە الی کەمەوە بۆ ‪ %٨‬زیادبکات‌و‬ ‫دووەم‪ :‬بەدوای سەرچاوەی تری داهات بۆ‬ ‫سیستمەکە بگەڕێت‪ .‬ئەگەر ئەوانە نەکات‪،‬‬ ‫دوورنییە کۆمەڵگای کوردس���تان‪ ،‬بەهۆی‬ ‫گەورەبوونی مەس���رەفی تەندروس���تیەوە‪،‬‬ ‫رووبەڕووی هەڕەش���ەی ئیفالس���ی دارایی‬ ‫ببێت‪ .‬ئەگەر تۆڕێکی بەرگری کۆمەاڵیەتی‬ ‫بۆ تەندروستی لەم هەرێمەدا دروستنەکرێت‪،‬‬ ‫ئاسایشی نەتەوەیی‌و توانای کوردستان بۆ‬ ‫رەکابەری بازرگانی لەسەر ئاستی ناوچەکە‌و‬ ‫جیهاندا دەکەوێتە مەترسییەوە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫داواده‌كرێت قایمقامی كفری له‌پۆسته‌كه‌ی‌ الببرێت‬ ‫قایمقام‪ :‬ئه‌گه‌ر ‪ %30‬خه‌ڵك داوا بكات‪ ،‬ئه‌وا ده‌ست له‌كار ده‌كێشمه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫به‌بۆچونی‌ به‌شێك له‌دانیشتووان ‌‬ ‫ی‬ ‫كفری‌‪ ،‬كاركردنی‌ قایمقامه‌كه‌یان‬ ‫له‌ئاستی‌ پێویستدا نییه‌‌و بۆیه‌‬ ‫داواكاریی‌ ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬قایمقامیش ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر‬ ‫زۆرینه‌ی‌ خه‌ڵك له‌ڕاپرسییه‌كدا‬ ‫داوا بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وا ئاماده‌م ده‌ست‬ ‫له‌كاربكێشمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رله‌مباره‌یه‌وه‌‪ ،‬كاروان مه‌ال وریا كه‌‬ ‫پیشه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ره‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ تائێستا قایمقامی نه‌بینیوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت "له‌م شاره‌دا نه‌بینراوه‌و‬ ‫نه‌شمبینیوه‌ قایمقام سه‌ردانی شوێنه‌كان‬ ‫بكات وه‌كو ب����ازاڕو كۆاڵن����ه‌كان"‪ .‬ئه‌و‬ ‫گه‌نجه‌ پێش����ی وایه‌‪ ،‬كه‌ پێویسته‌ دوو‬ ‫س����اڵی تر رێگه‌ی‌ بدرێت له‌پۆسته‌كه‌یدا‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئیحسان‬ ‫ ‬ ‫بمێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت "به‌ڵكو به‌رده‌م بینای قایمقامیه‌تی قه‌زای کفری‬ ‫خوای‌ گه‌وره‌ یارمه‌تی بدات‌و خۆیش����ی‬ ‫هه‌میشه‌ كارێكی باشه‌و سوودی ده‌بێت‪ ،‬روونده‌كات����ه‌وه‌ ك����ه‌ زۆرینه‌ی‌ خه‌ڵكی ئێمه‌ له‌ئ����ه‌دای كاركردنی ئه‌م قایمقامه‌‬ ‫هه‌وڵیدا كاری‌ باش بكات"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ گه‌نجێكی‌ تر كفری‌ "قایمقام به‌داخه‌و‌ه ئه‌م قایمقامه‌ هه‌موو شته‌كان كفری له‌توان����او ئه‌دای‌ قایمقام ناڕازین‪ ،‬ناڕازی����ن‪ ،‬چونكه‌ ده‌س����ه‌اڵت‌و ئیراده‌ی‬ ‫نه‌بوونی له‌بوونی باشتره‌"‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك پشتگوێ ده‌خات‌و گوێی پێنادات‌و بۆیه‌ ئه‌و ده‌ڵێ����ت "ئه‌وه‌ی ئێم����ه‌ ده‌یبینین كه‌م����ه‌‪ ،‬ئیت����ر نازان����م كه‌موكوڕیه‌ك����ه‌‬ ‫س����ه‌اڵح ده‌ده‌ كه‌ گه‌نجێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 22‬هیوادارم له‌گه‌ڵ ساڵی نوێدا قایمقامێكی خزمه‌ت ناكات‌و له‌ئاستی به‌رپرسیارێتی له‌خۆیه‌تی یان له‌سه‌رووی خۆی"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و بۆچونانه‌دا قایمقامی‌‬ ‫كفری����دا نییه‌‪ ،‬له‌كاتێك����دا كفری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫س����اڵی‌ كفریه‌ ده‌ڵێ����ت "قایمقام وه‌كو نوێمان بۆ بهێنرێت"‪.‬‬ ‫دان����ا رزگار فێرخ����وازی زانكۆ ئاماژه‌ دروس����تبوونی عێراق����دا قه‌زای����ه‌"‪ .‬كفری شێركۆ حسێن حامید له‌لێدوانێكدا‬ ‫پێویس����ت ناتوانێ����ت داواكاریه‌كان����ی‬ ‫خه‌ڵك بگه‌یه‌نێته‌ جێگه‌ی‌ مه‌به‌س����ت‌و ب����ه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ كێش����ه‌یه‌كی گه‌وره‌ به‌بۆچوونی ده‌رچوویه‌كی دیكه‌ی‌ زانكۆ بۆ ئاوێنه‌ وتی‌ "ئه‌س����ڵه‌ن من هه‌ر گوێ‬ ‫ئام����اده‌ی‌ گوێگرتنی����ش نیی����ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌یه‌ قایمقام خه‌ڵكی ش����اره‌كه‌ نییه‌‪ ،‬كه‌س����ێكی ش����اره‌كه‌ بكرێت����ه‌ قایمقام له‌و قسانه‌ ناگرم‪ ،‬نه‌ك له‌به‌رئه‌وه‌ی حه‌زم‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش����انه‌وه‌ی‌ بۆخۆش����ی‌ هه‌ر ئه‌وه‌ش وای‌ كردوه‌ له‌كێش����ه‌كانی‌ باشتره‌‪ ،‬چونكه‌ له‌كێش����ه‌ی‌ خه‌ڵكه‌كه‌ له‌پۆس����ته‌كه‌مه‌‪ ،‬به‌ڵك����و مانگ‌و نیوێك‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئ����ه‌م ناوچه‌یه‌ تێنه‌گات "بۆی ‌ه تێده‌گات‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌ هۆشمه‌ند نه‌جم زیات����ره‌ نامه‌ی‌ ده‌ستله‌كاركێش����انه‌وه‌م‬ ‫باشتره‌"‪.‬‬ ‫ده‌رچ����ووی زانكۆ ده‌ڵێت "پێم باش����ه‌ به‌رزكردووه‌ته‌وه‌و البردنی كه‌س����ێكیش‬ ‫هێمن عومه‌ری‌ كاس����بكاریش گۆڕینی‌ گۆڕینی‌ كارێكی‌ زۆر پێویسته‌"‬ ‫هه‌روه‌ه����ا رۆژنامه‌نوس هه‌رێم حه‌مه‌ كه‌سێكی ش����اره‌كه‌‪ ،‬بكرێته‌ قایمقام بۆ ئه‌گه‌ر له‌په‌رله‌مانیش����دا بێت به‌ ‪3/2‬ی‬ ‫قایمقامی‌ پێ‌ ش����تێكی‌ باش����ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك خ����ۆی‌ ده‌ڵێ����ت "گۆڕان����كاری ئه‌مین‪ ،‬په‌یامنێ����ری رادیۆی نه‌وا‪ ،‬ئه‌وه‌ ئه‌وه‌ی له‌خه‌ڵكه‌كه‌ تێبگات‪ ،‬به‌ڕاس����تی‌ ده‌نگ ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌ میزاج نییه‌‬

‫ئه‌وه‌ی ئێم ‌ه‬ ‫ده‌یبینین خزمه‌ت‬ ‫ناكات‌و له‌ئاستی‬ ‫به‌رپرسیارێتی كفریدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫كفری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دروستبوونی عێراقدا‬ ‫قه‌زایه‬ ‫فاڵن كه‌س حه‌زی له‌ش����ێركۆ نییه‌ ئیتر‬ ‫ته‌واو‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ منیش بێت ئه‌ڵێم حه‌ز‬ ‫ناكه‌م له‌شاره‌كه‌ش����دا دانیش����م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناتوانم شتی وا بڵێم"‪.‬‬ ‫قایمقام����ی كف����ری وتیش����ی "ئه‌گه‌ر‬ ‫خه‌ڵك ده‌یانه‌وێت البدرێم‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫راپرس����ییه‌ك بكرێ����ت ده‌ربكه‌وێت نه‌ك‬ ‫‪ ،%50‬به‌ڵكو ئه‌گه‌ر ‪ %30‬خه‌ڵكیش پێی‬ ‫باش بوو‪ ،‬ئه‌وا واز ده‌هێنم‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫چه‌ند گه‌نجێك له‌شوێنێكدا داده‌نیشن‌و‬ ‫به‌ حه‌ماس����ی گه‌نجان����ه‌وه‌ بڵێن وه‌ڵاڵ‬ ‫پێمان باش����ه‌ نه‌مێنێت‪ ،‬ئ����ه‌وا من پێم‬ ‫باش نییه‌"‪.‬‬

‫گۆڕانكاریه‌كان ‌ی رێبه‌ر كویك‪ ،‬هاوواڵتیان نیگه‌ران ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫به‌شداربووانی‌ هێڵی‌ ئینته‌رنێتی‌ رێبه‌ر‬ ‫كویك گله‌یی‌ له‌كۆمپانیای ناوبراو‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌و گۆڕانكاریانه‌ی‌‬ ‫كردویه‌تی‌‪ ،‬كۆمپانیاكه‌ش‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫گۆڕانكاریانه‌ی‌ كردویانه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫به‌شداربوواندایه‌‪ ،‬الیه‌نی‌ حكومه‌تیش‬ ‫به‌دواداچونیان بۆ كێشه‌كه‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫كۆمپانی����ای ئااڵی ن����ه‌ورۆز تلیكۆم‪،‬‬ ‫ك����ه‌ كۆمپانیایه‌ك����ی‌ كه‌رت����ی‌ تایبه‌ته‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ردوو ب����واری‌ ته‌له‌فۆن‌و ئینته‌رنێت‬ ‫كار ده‌كات‪ ،‬له‌س����اڵی‌ ‪ 2006‬مۆڵه‌ت����ی‌‬ ‫كاركردنی‌ له‌كوردس����تان وه‌رگرتووه‌ بۆ‬ ‫بواری‌ ته‌له‌فۆن‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ساڵی‌ ‪2007‬‬ ‫گرێبه‌ستیان له‌گه‌ڵ كۆمپانیایه‌كی‌ بیانی‌‬ ‫واژۆ ك����ردووه‌‪ ،‬ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌ش����ێوه‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن����ان ئه‌نته‌رنێت بۆ هاوواڵتیانی‌‬ ‫كوردس����تان دابین بكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 2008‬ده‌س����تی‌ ب����ه‌كاری‌ ئینته‌رنێتیش‬ ‫كردووه‌‪ ،‬له‌ئێستاشدا زیاتر له‌‪ 200‬هه‌زار‬ ‫به‌ش����داربووی‌ هه‌یه‌ له‌بواری‌ ئینته‌رنێت‬ ‫له‌كوردستان‪.‬‬ ‫هێمن ره‌فیق����ی‌ فه‌رمانب����ه‌ر یه‌كێكه‌‬ ‫له‌به‌ش����داربووانی‌ رێب����ه‌ر كوی����ك‬ ‫به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ باس����ی‌ له‌هێڵه‌كه‌ی‌ كرد‌و‬ ‫رونیك����رده‌وه‌ ك����ه‌ زۆرجار پێویس����تی‌‬ ‫به‌ئینته‌رنێ����ت هه‌ی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫نه‌بوون����ی‌ هێڵه‌وه‌ ناتوانێت ئامانجه‌كه‌ی‌‬ ‫بهێنیته‌دی‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هێڵه‌كه‌ فشاری‌‬

‫زۆری‌ له‌س����ه‌ره‌‌و كۆمپانی����اش هه‌وڵی‌‬ ‫باشتركردن‌و فراوانكردنی‌ نه‌داوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ناوب����راو داوایكرد كه‌ ئ����ه‌و كۆمپانیایه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ باشتر خزمه‌تگوزارییه‌كانی‌‬ ‫پێشكه‌ش بكات‪.‬‬ ‫تاسان محه‌مه‌د ده‌رچویه‌كی‌ زانكۆیه‌‌و‬ ‫ته‌مه‌ن����ی‌ ‪ 23‬س����اڵه‌‌و به‌ش����داربویه‌كی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ رێبه‌ر كویك����ه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫ك����ه‌ هێڵه‌كه‌ی����ان زۆر الوازه‌‌و به‌پێ����ی‌‬ ‫ش����وێنه‌كان گۆڕانكاری‌ به‌س����ه‌ردا دێت‬ ‫"له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هێڵه‌كان فش����ارێكی‌ زۆری‌‬ ‫به‌كارهێنه‌رانیان له‌سه‌ره‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتی‌ تێكردنی‌ بااڵنسدا سیسته‌مێكی‌‬ ‫زۆر بێمان����ای هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر یه‌ك‬ ‫ژم����اره‌ له‌كارته‌كه‌ هه‌ڵه‌ بك����ه‌ی‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫بۆ كه‌س����ێكی‌ ت����ر بااڵنس����ه‌كه‌ت داخڵ‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫تاس����ان جه‌خت����ی‌ كرده‌وه‌ ك����ه‌ ئه‌‌و‬ ‫كۆمپانیایه‌‪ ،‬ده‌بوایه‌ پێش����تر له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ وش����یارییه‌وه‌‪ ،‬به‌شداربووانی‌‬ ‫ئاگادار بكاته‌وه‌‌و زیاتر شاره‌زایان بكات‬ ‫له‌س����ه‌ر به‌كارهێنانی‌ هێڵه‌كه‌‪" ،‬چونكه‌‬ ‫ئێس����تا زۆربه‌ی‌ به‌ش����داربووانی‌ به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك زانیاریان له‌سه‌ر به‌كارهێنانی‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تی‌ په‌یوه‌ندیه‌كان‌و‬ ‫راگه‌یاندن له‌كۆمپانی����ای ئااڵی نه‌ورۆز‬ ‫تلیكۆم‪ ،‬فاتیح ئیس����ماعیل له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ ئه‌وان به‌هه‌ردوو‬ ‫ش����ێوه‌ی‌ (به‌وای����ه‌ر‌و به‌ب����ێ‌ وای����ه‌ر)‬ ‫ئینته‌رنێتی����ان هه‌یه‌‌و ئ����ه‌و جۆرانه‌ش‬ ‫دوو ش����ێوه‌ی‌ دیكه‌ن كه‌ هه‌یانه‌ مانگانه‌‬

‫ئێستا ته‌نیا له‌ناو‬ ‫شاری‌ هه‌ولێر‬ ‫‪ 120‬تاوه‌رمان‬ ‫هه‌یه‌‌و له‌هه‌وڵی‌‬ ‫به‌رده‌وامیشداین بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تاوه‌ره‌كانمان‬ ‫زیاد بكه‌ین‬

‫كراوه‌ی����ه‌‌و هه‌ش����یانه‌ به‌كارت����ه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫به‌پێ����ی كاتژمێره‌كانی‌ كاركردن‪ ،‬دانانی‌‬ ‫ئه‌و شێوه‌یه‌ش����ی‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ به‌ش����داربووان سه‌رپش����ك ب����ن‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنیان ئه‌و جۆره‌ی‌ كه‌ خۆیان‬ ‫ده‌یانه‌وێت‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌وه‌ كه‌ له‌دوو س����اڵی‌‬ ‫راب����ردوودا به‌ب����ه‌راورد له‌گه‌ڵ س����ااڵنی‌‬ ‫پێش����تر‪ ،‬به‌كارهێنه‌رانی����ان زی����ادی‌‬ ‫كردووه‌‌و له‌ئێستاشدا به‌هه‌ردوو شێوه‌ی‌‬ ‫(به‌وایه‌ر‌و بێ‌ وایه‌ر) زیاتر له‌‪ 200‬هه‌زار‬

‫به‌شداربویان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌گله‌یی به‌شداربووانیان‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ده‌ڵێن له‌و كات����ه‌وه‌ی‌ رێبه‌ر كویك‬ ‫بووه‌ته‌ مانگان����ه‌ هێڵه‌كه‌ی‌ الواز بووه‌‪،‬‬ ‫فاتیح ئیس����ماعیل جه‌ختی‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ب����اش نه‌بوون����ی‌ هێڵه‌ك����ه‌ په‌یوه‌ندیی‌‬ ‫به‌فشار هه‌یه‌ له‌و شوێنه‌دا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و سیسته‌مه‌ی‌ كه‌ ئه‌وان بۆ دوو ساڵی‌‬ ‫راب����ردوو دایاننابوو له‌س����نوری‌ پالنی‌‬ ‫ئه‌واندا ده‌رچووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌هۆی‌ زۆری‌‬ ‫هاوبه‌ش����ه‌كانیان‪ ،‬بۆیه‌ ئاشكرایكرد كه‌‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كانی����ان به‌رده‌وام����ن بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫باش����ترین خزمه‌تگوزاریی‌ پێش����كه‌ش‬ ‫به‌به‌شداربووانیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیش����ی‌ "ئێس����تا ته‌نیا له‌ناو‬ ‫ش����اری‌ هه‌ولێر ‪ 120‬تاوه‌رم����ان هه‌یه‌‌و‬ ‫له‌هه‌وڵ����ی‌ به‌رده‌وامیش����داین بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تاوه‌ره‌كانمان زیاد بكه‌ین"‪ ،‬س����ه‌باره‌ت‬ ‫ب����ه‌وه‌ش كه‌ زۆرێك له‌به‌ش����داربووانیان‬ ‫ب����اس له‌وه‌ده‌كه‌ن ك����ه‌ له‌كاتی‌ گۆڕینی‌‬ ‫ئامێره‌كان����دا هێڵه‌كه‌ی����ان زۆر الواز‬ ‫بووه‌‪ ،‬به‌رپرس����ه‌كه‌ی‌ ن����ه‌ورۆز تلیكۆم‬ ‫ره‌تیك����رده‌وه‌ ك����ه‌ گۆڕین����ی‌ ئامێ����ر‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ به‌الوازیی‌ هێڵه‌كه‌وه‌ هه‌بێت‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌و كۆمپانیایه‌ی‌ ئه‌و جیهازه‌ی‌ بۆ‬ ‫دروستكردبووین هه‌ر جاره‌‌و شێوازێكمان‬ ‫ب����ۆ ده‌هێنێ����ت‪ ،‬ك����ه‌ دوو كۆمپانیای‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ چینین‪ ،‬بۆی����ه‌ له‌یه‌كێك له‌و‬ ‫كۆمپانیایانه‌ هه‌ندێ����ك جیهازمان هێنا‬ ‫كه‌ به‌داخه‌وه‌ له‌ئاستی‌ پێویستدا نه‌بوو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌وڵماندا قه‌ره‌بووی‌ به‌شداربووانی‌‬ ‫خۆم����ان بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا ئه‌و‬

‫كێش����ه‌یه‌مان نه‌ماوه‌‪ ،‬ئه‌و جیهازانه‌شی‌‬ ‫كه‌ ده‌یهێنین بۆ به‌شداربووانمان له‌جۆر‌ه‬ ‫هه‌ره‌ باشه‌كانن"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ گه‌یاندن له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫گواس����تنه‌وه‌‌و گه‌یان����دن‪ ،‬كاروان ره‌زا‬ ‫ئه‌حمه‌د له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‬ ‫كه‌ چه‌ند مانگێك پێش ئێستا كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌شداربووی‌ رێبه‌ر كویك گله‌یی‌ زۆریان‬ ‫له‌الوازی����ی‌ هێڵه‌كانی‌ ئ����ه‌و كۆمپانیایه‌‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای ئه‌وه‌ی‌ كۆمپانیاكه‌‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ته‌وه‌ ئاگادار كراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێستا هێڵه‌كه‌ی‌ به‌ره‌و باشی‌ رۆیشتووه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ دواتر ئه‌و‬ ‫كۆمپانیایه‌ گۆڕانكاریی‌ له‌سیسته‌مه‌كه‌دا‬ ‫ك����ردووه‌‌و ب����ه‌و هۆیه‌ش����ه‌وه‌ نرخ����ی‌‬ ‫به‌ش����داربوونی‌ ك����رد به‌مانگان����ه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫ئه‌وان����ه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت به‌نرخی‌ ‪ 30‬هه‌زار‬ ‫دینار له‌مانگێكدا س����وودی‌ لێوه‌ربگرن‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم كۆمه‌ڵێك له‌هاوواڵتی����ان پێیان‬ ‫ناخۆش بووه‌ به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ زیاتر‬ ‫ئینته‌رنێت به‌كارده‌هێنن‌و (داونلۆدێكی‌)‬ ‫زیاد له‌پێویست ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانیش‬ ‫وه‌كو وه‌زاره‌ت به‌دواداچونیان كردووه‌‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌ ئه‌و (داونلۆده‌) زۆره‌ی‌‬ ‫كه‌ خه‌ڵك ده‌یكاته‌وه‌‪ ،‬كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر الوازبوونی‌ هێڵه‌كانی‌ دیكه‌ش‪،‬‬ ‫بۆیه‌ دیس����انه‌وه‌ كۆمپانیاكه‌ سیسته‌می‌‬ ‫س����ایته‌كانی‌ گۆڕی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ زۆرترین‬ ‫كه‌س سوودی‌ لێوه‌ربگرن‪" ،‬ئێستا ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و (داونلۆده‌) زۆره‌ش����ی‌ له‌سه‌ر بێت‪،‬‬ ‫هیچ كاریگه‌رییه‌كی‌ له‌سه‌ر نابێت"‪.‬‬

‫مرواری‌ ئه‌حمه‌د‬

‫كێ‌ خاوه‌ن ‌ی‬ ‫راسته‌قینه‌ی‬ ‫كاڵوه‌كه‌ی‌ سه‌ری‌‬ ‫جه‌واهیرییه‌‬ ‫ئا‪ :‬شكۆ‬

‫مرواری‌ ئه‌حمه‌د ژنێكی‌ دانیشتوی‌‬ ‫شاری‌ سلێمانییه‌‌و خۆی‌ به‌خاوه‌ن ‌ی‬ ‫ئه‌و كاڵوه‌ ده‌زانێ‌ كه‌ له‌سه‌ر سه‌ری‌‬ ‫شاعیری‌ كۆچكردووی‌ عێراقی‌‪،‬‬ ‫محه‌مه‌د جه‌واهیریدا بووه‌‌و دروشمی‌‬ ‫(یان كوردستان یان نه‌مان)ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫نوسراوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌ راپۆرتێكی‌‬ ‫ژماره‌ ‪5282‬ی‌ كوردستانی‌ نوێ‌‪ ،‬ژنێكی‌‬ ‫ره‌واندزی‌ خاوه‌نی‌ كاڵوه‌كه‌یه‌‪ .‬مرواری‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌وه‌نده‌ی‌ پرسیارم كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌رپرسێكی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌و ژنه‌ی‌ كردۆته‌‬ ‫خاوه‌نی‌ كاڵوه‌كه‌"‪.‬‬ ‫م���رواری‌ ئه‌حمه‌د عه‌بدواڵی‌ ته‌مه‌ن ‪61‬‬ ‫س���اڵ‪ ،‬ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬له‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫‪ 13‬س���اڵیدا دوو كاڵوی‌ چنیوه‌‌و له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ر دو‌و كاڵوه‌كه‌ش به‌ رێنوس���ی‌ كوردی‌‬ ‫دروشمی‌ (یان كوردس���تان یان نه‌مان)‬ ‫ی‌ له‌س���ه‌ر نوس���یوه‌‪ ،‬هه‌ر له‌و كاته‌شدا‬ ‫له‌ڕێ���گای‌ خزمێك���ی‌ خۆی���ه‌وه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌كاڵوه‌كان���ی‌ ناردووه‌ بۆ م���ام جه‌الل‪،‬‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ی‌ گورگه‌یه‌ری‌ پش���تی‌ گۆیژه‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو بێئاگا ده‌بێت له‌وه‌ی‌‪ ،‬له‌س���اڵی‌‬ ‫‪ 1963‬له‌كۆڕێكی‌ ئه‌ده‌بی‌ ش���اری‌ به‌غداد‬ ‫مام جه‌الل ئه‌و كاڵوه‌ ده‌داته‌ ش���اعیری‌‬ ‫كۆچكردوی‌ عێراقی‌ محه‌مه‌د جه‌واهیری‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ژنه‌ ئه‌وه‌ رونده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ تا ئه‌و‬ ‫ده‌مه‌ی‌ له‌ش���اری‌ س���لێمانی‌ له‌ ‪1998‬دا‬ ‫په‌یكه‌رێكیان بۆ ئه‌و ش���اعیره‌ دروس���ت‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬ئ���ه‌و نه‌یزانیوه‌‪ ،‬كه‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫كاڵوه‌كه‌ی‌ به‌خشیوه‌ته‌ جه‌واهیری‌‪.‬‬ ‫م���رواری‌ ئ���ه‌وه‌ش ده‌خات���ه‌ڕوو ك���ه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا كاڵوه‌كه‌ له‌الی‌ د‪.‬خه‌یاڵ‪-‬ی‌‪،‬‬ ‫كچی‌ محه‌مه‌د جه‌واهیری‌ پارێزراوه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ژنه‌ زۆر به‌وه‌ دڵخۆش���بوو كه‌ كاڵوه‌كه‌ی‌‬ ‫گه‌یشتۆته‌ سه‌ری‌ كه‌س���ێك كه‌ به‌رگری‌‬ ‫له‌ نه‌ته‌وه‌كه‌ی‌ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس���تادا‬ ‫زۆر دڵته‌نگه‌ به‌وه‌ی‌ كه‌سێكی‌ تر كراوه‌ته‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ كاڵوه‌ك���ه‌‪ ،‬م���رواری‌ ده‌ڵێ���ت‬ ‫"ئه‌وه‌نده‌ی‌ به‌دواداچونمان كردوو‌ه ژنێكی‌‬ ‫تر كه‌ ره‌واندوزییه‌ له‌الیه‌ن به‌رپرس���ێكی‌‬ ‫یه‌كێتیی���ه‌وه‌ كراوه‌ته‌ خاوه‌نی‌ كاڵوه‌كه‌"‪.‬‬ ‫بۆ پاڵپش���تی‌ ئه‌و بۆچونه‌شی‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌وه‌دا ك���ه‌ له‌ژم���اره‌ ‪5282‬ی‌ رۆژی‌‬ ‫‪2010/9/17‬دا له‌الپ���ه‌ڕه‌ یه‌كی‌ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ نوێدا باس له‌وه‌ كراوه‌ كه‌‬ ‫گوایه‌ ژنێكی‌ گوندی‌ ده‌رگه‌ڵه‌ی‌ س���ه‌ر به‌‬ ‫قه‌زای‌ رواندز به‌ن���اوی‌ (دولبه‌ر مه‌جید)‬ ‫خاوه‌نی‌ ئه‌و كاڵوه‌یه‌ كه‌ له‌س���ه‌ر سه‌ری‌‬ ‫محه‌م���ه‌د جه‌واهیری���دا بووه‌‪ ،‬م���رواری‌‬ ‫وه‌ك خۆی‌ باس���ی‌ كرد ئه‌و هیچ كاتێك‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ پاداشتی‌ نه‌كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌واو‬ ‫له‌وه‌ش نیگه‌رانه‌ كه‌ كه‌سێكی‌ تر بكرێته‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ئه‌و كاڵوه‌‪ ،‬بۆیه‌ وتی‌ "داواكارم‬ ‫له‌مام ج���ه‌الل ئه‌وه‌ یه‌كالی���ی‌ بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫تا ده‌ركه‌وێت كێ‌ خاوه‌نی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌‬ ‫كاڵوه‌كه‌ی‌ سه‌ری‌ جه‌واهیرییه‌"‪.‬‬

‫سه‌رۆك ‌ی شاره‌وانی‌ ره‌واندز‪ ،‬كێشه‌و ملمالنێكان ‌ی له‌گه‌ڵ قایمقام ده‌خاته‌ روو‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬

‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ رۆژی‌ ‪23‬ی‌‬ ‫مانگی‌ ‪ ،11‬دانیشتوانی‌ ره‌واندز‬ ‫خۆپیشاندانێكیان دژی‌ كه‌میی‌‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌‌و كێشه‌ی‌ تاپۆو‬ ‫ته‌واونه‌كردنی‌ چه‌ند پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ ئه‌نجامدا‪ .‬قایمقامی‌‬ ‫ره‌واندز له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫رایگه‌یاندبوو‪ ،‬داوای‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫خۆپیشانده‌ران ده‌ست له‌كار‬ ‫كێشانه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ بووه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌ سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌‬ ‫ره‌واندز شاهۆ كه‌ریم‪ ،‬له‌دیمانه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "پێش ئه‌وه‌ی‌ داوای‌‬ ‫ده‌ست له‌كار كێشانه‌وه‌ی‌ من بكه‌ن‪،‬‬ ‫خۆپیشانده‌ران داواكار بوون‪ ،‬قایمقام‬ ‫ده‌ست له‌كار بكێشێته‌وه‌"‪.‬‬

‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ دیداره‌ك���ه‌داو له‌باره‌ی‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌ی‌ دانیشتوانی‌ قه‌زاكه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ش���اره‌وانی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫ك���ه‌ له‌كات���ی‌ نه‌بوونی‌ خزمه‌تگ���وزاری‌‬ ‫دانیش���توان مافی‌ خۆیانه‌ خۆپیشاندان‬ ‫بكه‌ن "ئه‌مه‌ شتێكی‌ ئاسایی‌‌و سروشتیه‌و‬ ‫داواكاریه‌كانیش���یان ره‌وا بوون‌و ئێمه‌ به‌‬ ‫هه‌ند وه‌رمانگرتووه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش���ی‌ نه‌ش���ارده‌وه‌ كه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ دووساڵه‌‪ ،‬ملمالنێ له‌نێوان خۆی‌‌و‬ ‫سه‌رۆكی‌ یه‌كه‌ی‌ ئیداری‌ شاره‌كه‌دا هه‌یه‌‌و‬ ‫وتی‌ "ملمالن���ێ‌و كێش���ه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫له‌نێوانماندا هه‌یه‌و ئه‌و كێش���ه‌یه‌ش زۆر‬ ‫گه‌وره‌بووه‌‪ ،‬قایمقام بۆ دژایه‌تی‌ من زۆر‬ ‫شت ده‌كات‪ ،‬كێشه‌كه‌ش ئه‌وه‌یه‌ تائێستا‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ وه‌ك پێویست به‌ ئه‌ركی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌ڵبسێت"‪ .‬ش���اهۆ باسی‌ له‌وه‌ش كرد‪،‬‬ ‫كه‌ قایمقام هه‌موو رێگه‌یه‌كی‌ ته‌ش���هیرو‬

‫دروس���تكردنی‌ فش���اری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‬ ‫لۆمه‌كردنی‌ بۆ دژایه‌تی‌ ئه‌و به‌كارهێناوه‌‪،‬‬ ‫وتی‌ "دواجاریش له‌هه‌موویان ده‌رچووم‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ من خواست‌و ویستم‬ ‫ش���تێكی‌ دیكه‌ بوو‪ ،‬به‌هی���چ جۆرێكیش‬ ‫نه‌چووم���ه‌ ژێر ب���اری‌ داوا ناش���ه‌رعی‌‌و‬ ‫ناقانونیه‌كان���ی‌ قایمق���ام"‪ .‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و داواكاریی‌ خۆپیشانده‌رانی‌‬ ‫به‌س���ه‌ر مندا ساخكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌ كه‌م‌و زۆر‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌منه‌وه‌ نه‌ب���وو"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ روونكرده‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌وانه‌وه‌ هه‌بووه‌‪ ،‬ته‌نها پڕۆژه‌ی شه‌قامی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ گه‌ڕه‌كی‌ ن���ه‌ورۆز بووه‌‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌ویش به‌ ه���ۆی‌ دواكه‌وتنی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬كه‌مته‌رخه‌میه‌ك���ه‌ش په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ب���ه‌ به‌ڵێنده‌ره‌كه‌وه‌ هه‌ب���وو‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی‌ خۆمان به‌كارهێنا بۆ‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ له‌به‌ڵێنده‌ره‌كه‌‌و خس���تمانه‌‬

‫به‌رده‌س���تی‌ قایمق���ام‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌و دیوه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌ هاتۆته‌وه‌ هه‌مان كێش��� ‌ه‬ ‫لێپێچین���ه‌وه‌ی‌ نه‌كرد"‪ .‬ناوبراو هێما بۆ ن���ه‌ك له‌گه‌ڵ من له‌گه‌ڵ زۆر كه‌س���ی‌ تر‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ دواشت كه‌ به‌رامبه‌ری‌ س���ه‌ریان هه‌ڵداوه‌ت���ه‌وه‌"‪ .‬س���ه‌رۆكی‌‬ ‫كراوه‌ له‌الی���ه‌ن قایمقام���ه‌وه‌‪ ،‬بریتیبوو ش���اره‌وانی‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌ناردنی‌ كۆمه‌ڵێك خه‌ڵك كه‌ خزاند‌ویه‌تیه‌ كه‌ دو‌و س���اڵ له‌مه‌وب���ه‌ر‪ ،‬خودی‌ خۆی‌‬ ‫ناو خۆپیش���انده‌رانه‌وه‌ بۆ دژایه‌تی‌ ئه‌و‪ .‬داوای‌ ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫ش���اهۆ ده‌ڵێت "له‌هیچ شوێنێك بووه‌ كه‌ به‌اڵم قبوڵ نه‌ك���راوه‌ "ئه‌وه‌ش موزایه‌ده‌‬ ‫ئاو كاره‌باو قوتابخانه‌‌و یاریگاو باخچه‌ی‌ نییه‌ كه‌ به‌خه‌ڵكی‌ بفرۆش���مه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكه‌‬ ‫س���اوایان كاری‌ ش���اره‌وانی‌ بێت‪ ،‬كاری‌ ئه‌م���ه‌ هه‌قیقه‌تێكه‌‪ .‬تائێس���تاش حه‌وت‬ ‫ش���اره‌وانی‌ ته‌نها له‌ب���واری‌ رێگه‌وبان‌و شوكرو ته‌قدیرم بۆ هاتۆته‌وه‌"‪ .‬له‌باره‌ی‌‬ ‫خاوێنكردنه‌وه‌ی‌ شارو هه‌ندێك شتی‌ تره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ك���ه‌ ده‌ڵێن‪ ،‬نه‌یوێ���راوه‌ بچێته‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان هه‌مووی‌ ده‌خنه‌ ئه‌س���تۆی‌ ناو خۆپیشانده‌رانه‌وه‌ وتی‌ "له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫ئێمه‌"‪ .‬س���ه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌‪ ،‬قایمقام به‌ خۆپیش���اندانه‌كه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ره‌واندز‬ ‫به‌رپرسی‌ زۆرێك له‌كێش���ه‌كان ده‌زانێ‌‌و ب���ووم‪ ،‬بۆی���ه‌ دره‌نگ پێی راگه‌یش���تم‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ماوه‌ی‌ دوو س���اڵدا‪ ،‬دوو جار دوایش من نه‌مویس���ت خۆپیشاندانه‌كه‌‬ ‫مۆڵه‌تی‌ بۆم���اوه‌ی‌ مانگێك وه‌رگرتووه‌‪ .‬حاڵه‌ت���ی‌ خوێنڕش���تنی‌ لێبكه‌وێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كاتانه‌ی‌ ئه‌و لێره‌ نه‌بووه‌‪ ،‬ره‌واندز‪ ،‬چونكه‌ ده‌مزانی‌ به‌شێك له‌خۆپیشانده‌ران‬ ‫ئه‌وپه‌ڕی‌ ئارام���ی‌‌و كاركردنی‌ به‌خۆیه‌وه‌ ئاراسته‌كراون"‪.‬‬

‫شاهۆ كه‌ریم‬

‫له‌سه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫خۆپیشاندانه‌ك ‌ه‬ ‫ی ره‌واندز‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫بووم‪ ،‬بۆیه‌ دره‌نگ پێی‬ ‫راگه‌یشتم‬

‫ تایبه‌ت‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫هه‌رێمێك بێ پیاوی ده‌وڵه‌ت‬ ‫"سیاسه‌تمه‌دار بیر له‌هه‌ڵبژاردنی داهاتوو‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬پیاوی ده‌وڵه‌ت بیر له‌نه‌وه‌ی‬ ‫داهاتوو ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫(جه‌یمس فریمان كالرك)‬ ‫سه‌الم عومه‌ر‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ تێپه‌ڕبوون����ی ه����ه‌ر رۆژێك‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستاندا‪ ،‬سیاسه‌تمه‌دارانی‬ ‫پارت����ه‌ سیاس����ییه‌كان ‪-‬به‌تایبه‌ت����ی‬ ‫پارت����ی دیموكرات����ی كوردس����تان‌و‬ ‫یه‌كێتی نیش����تیمانیی كوردستان‪ -‬ئه‌و‬ ‫راستییه‌مان ال تۆختر ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫له‌وه‌ بێ تواناترن هه‌رێمێك به‌ڕێوه‌به‌رن‬ ‫ك���� ‌ه له‌ناوجه‌رگه‌ی كێشمه‌كێش����ه‌كانی‬ ‫خۆرهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس����تدا قه‌تیس����ماوه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك ئ����ه‌و تس����ونامییه‌ی له‌باكوری‬ ‫ئه‌فریق����او‌ه هه‌ڵیك����ردوو‌ه گه‌یش����تۆت ‌ه‬ ‫س����نوره‌كانی خۆرئ����اوای‪ ،‬له‌الیه‌ك����ی‬ ‫تریشه‌وه‌ سیاس����ه‌تی نادیموكراتیانه‌ی‬ ‫دراوسێكانی هه‌ناسه‌یان له‌به‌ر بڕیووه‌‪.‬‬ ‫كه‌مج����ار هه‌ڵوێس����ت ‌ه له‌س����ه‌ر دوو‬ ‫زاراوه‌ی جی����اواز ك����راوه‌ ك���� ‌ه ئه‌وانیش‬ ‫"سیاس����ه‌تمه‌دار"و "پیاوی ده‌وڵه‌ت"ن‪.‬‬ ‫پیاوی ده‌وڵه‌ت وه‌ك چه‌مكێك‪ ،‬له‌كایه‌ی‬ ‫سیاس����ییدا به‌كاردێت بۆ وه‌س����فكردنی‬

‫دنیابینییه‌ك����ی ف����راوان بێت له‌س����ه‌ر بۆ توركمانه‌كان ده‌كات له‌سلێمانی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئاس����تی ناوخۆیی‌و نێوده‌وڵه‌تی‪ ،‬گیانی هێزه‌ ك ‌ه رۆش����نبیرو رۆژنامه‌نووسه‌كانی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی كردنی تیادابێت‌و توانای خ����ۆی فه‌القه‌ده‌كات‪ ،‬ت����ا چه‌ند خه‌می‬ ‫كۆكردن����ه‌وه‌‌و به‌ده‌س����تهێنانی متمانه‌ی پێكه‌وه‌ژیانی كورد‌و توركمانیه‌تی‪ ،‬یان‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ی هه‌بێت‪ .‬پی����اوی ده‌وڵه‌ت گۆڕان‪-‬فۆبیا له‌ملی س����كرتێری گش����تی‬ ‫گیانی هاوسۆزیی تیادایه‌و زیاتر له‌خه‌می نابێت����ه‌وه‌و ته‌نیا له‌به‌ر ملمالنێی حیزبی‬ ‫ن����ه‌وه‌ی داهاتوو رووبه‌ڕووی كێش����ه‌ی‬ ‫ئه‌وانی تر دایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وان����ه‌ی له‌عه‌رش����ی به‌ڕێوه‌بردن����ی ئه‌تنی ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ب����ه‌و پێودانگ����ه‌ش بێ����ت‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌دان تاچه‌ن����د به‌رژه‌وه‌ندیی‬ ‫میلله‌ت‌و نه‌وه‌ی داهات����وو له‌بیریاندایه‌‪ ،‬كه‌"سیاس����ه‌ت جه‌نگ ‌ه بێ خوێن رشتن‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی داهاتوو به‌الیانه‌و‌ه گرنگتر‌ه له‌كاتێك����دا جه‌نگ سیاس����ه‌ته‌ به‌خوێن‬ ‫یا نیش����تمانێكی له‌یه‌ك دابڕاو‌و نه‌وه‌ی رشتنه‌وه‌"‪ ،‬ئه‌وا سیاسه‌تمه‌داره‌كانی ئه‌م‬ ‫داهاتوو‪ .‬سوتاندنی باره‌گاكانی پارتێكی هه‌رێمه‌ له‌تاقیكردنه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی به‌ڕاست‬ ‫ئیس��ل�امی خه‌م����ی پاراس����تنی ماف����ی سیاس����تمه‌داریش ب����ن شكس����ت دێنن‪.‬‬ ‫مه‌یفرۆشه‌كان‌و خانم ‌ه چینییه‌كانه‌‪ ،‬یان له‌گه‌ڵ هه‌ر هه‌نگاوێك ب����ۆ به‌دیهێنانی‬ ‫مافه‌كانی له‌سایه‌ی ده‌سه‌اڵتی كوردیدا‪،‬‬ ‫كه‌مه‌رشكاندنی الیه‌نێكی سیاسی‪.‬‬ ‫س����ه‌ردانی س����ه‌رۆكی هه‌رێ����م ب����ۆ خه‌ڵكی كوردستان خوێنی به‌خشییووه‌‪.‬‬ ‫شارۆچكه‌ی مه‌خمور‌و راگه‌یاندنی ئه‌وه‌ی لێره‌‪ ،‬خۆپیش����اندان خوێن����ی ده‌وێت‪،‬‬ ‫تاسه‌ر چاوه‌ڕێی جێبه‌جێكردنی ماده‌ی داواكردنی ئازادی رۆژنامه‌نوسی خوێنی‬ ‫(‪)140‬ی ده‌س����تووری عێ����راق ناكات‪ ،‬ده‌وێ����ت‪ ،‬داوای چاكس����ازیی‌و ژیانێكی‬ ‫سیاس����ه‌تمه‌دارێك یان كه‌سایه‌تییه‌كی په‌رۆشیی ‌ه بۆ داهاتوو یان هه‌ر له‌ئێستاو‌ه شه‌ره‌فمه‌ندان ‌ه خوێنی ده‌وێت‪.‬‬ ‫له‌ژێر ده‌س����ه‌اڵتی یه‌كێتی‌و پارتییدا‪،‬‬ ‫گش����تیی ك ‌ه ئه‌زمونێك����ی درێژخایه‌نی تارمای����ی ئیحراجبوون����ی پارته‌ك����ه‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬بێگومان بۆئه‌وه‌ی كه‌سایه‌تییه‌ك س����ه‌رۆك ‌ه له‌هه‌ڵبژاردن����ی داهاتوودا ك ‌ه هه‌م����وو هه‌نگاوێ����ك باجێكی قورس����ی‬ ‫به‌پیاوی ده‌وڵه‌ت ن����اوزه‌د بكرێت ته‌نیا ده‌یه‌وێت له‌ڕێی ده‌نگده‌رانی مه‌خموره‌و‌ه ده‌وێ����ت‪ ،‬چونك����ه‌ پی����اوی ده‌وڵ����ه‌ت‬ ‫ئه‌و‌ه به‌س نیی ‌ه ئه‌زمونێكی درێژخایه‌نی پارسه‌نگی هێز له‌پایته‌خت به‌الی خۆیدا فه‌رمانڕه‌وای����ی كوردس����تان ن����اكات‪.‬‬ ‫هه‌بێ����ت‪ ،‬به‌ڵك����و گرنگیش����ه‌ خ����اوه‌ن به‌رێت‪ .‬كاتێك یه‌كێتی داوای كورسییه‌ك یه‌كێت����ی‌و پارت����ی له‌وب����اوه‌ڕه‌دان ئه‌و‬

‫له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتییدا‪،‬‬ ‫هه‌موو هه‌نگاوێك‬ ‫باجێكی قورسی‬ ‫ده‌وێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پیاوی ده‌وڵه‌ت‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایی‬ ‫كوردستان ناكات‬

‫به‌هایان����ه‌ی ئ����ه‌وان بانگه‌ش����ه‌ی ب����ۆ‬ ‫ده‌كه‌ن له‌ه����ی الیه‌نه‌كانی تر گرنگترن‪،‬‬ ‫ش����ته‌كانی ئه‌وان به‌نرخ ترن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫باره‌گاكانیش����یان‪ .‬ئه‌گه‌ر چه‌ند هێلكه‌‌و‬ ‫به‌ردێ����ك بگیرێن����ه‌ باره‌گایه‌كی ئه‌وان‪،‬‬ ‫مافی خۆیان ‌ه ته‌قه‌بكه‌ن‪ ،‬هێز بجوڵێنن‌و‬ ‫لوله‌ی تانكه‌كانیان بكه‌نه‌ شار‪ .‬هاوكات‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ب����اره‌گای خه‌ڵكی تر بس����وتێت‬ ‫ته‌نیا باره‌گایه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر هه‌وادارانی پارتی‬ ‫ساڵێك ته‌الری وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ‬ ‫هێلكه‌باران بكه‌ن ئاساییه‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌زیر‬ ‫له‌ئاوازی سه‌رۆك ناخوێنێ‪ .‬هه‌رێمی بێ‬ ‫پیاوی ده‌وڵه‌ت ته‌نیا بیر له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫داهاتوو ده‌كات����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رێمی بێ پیاوی‬ ‫ده‌وڵه‌ت سه‌خته‌ گه‌مه‌ك ‌ه بباته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێر‌ه سیاسه‌تمه‌داره‌كان هیچ بابه‌تێكی‬ ‫هه‌س����تیار نه‌ماو‌ه ده‌س����تی بۆ نه‌به‌ن‌و‬ ‫بازرگان����ی پێوه‌نه‌ك����ه‌ن به‌پێكه‌وه‌ژیانی‬ ‫ئاش����تیانه‌ی ئایینه‌كانی����ش له‌بادینان‪.‬‬ ‫چاره‌نوس����ی هه‌رێمێ����ك‪ ،‬ك���� ‌ه پیاوی‬ ‫ده‌وڵه‌ت فه‌رمانڕه‌وایی ناكات‌و باره‌گای‬ ‫پارته‌كانی بڵێس����ه‌یان لێهه‌ڵده‌س����تێت‪،‬‬ ‫له‌ب����ه‌رده‌م زیاتر له‌دووڕیانێ����ك‌و زیاتر‬ ‫له‌ئه‌گه‌رێكدای����ه‌‪ .‬بێگوم����ان دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫رێ����گا روناكه‌كان‌و په‌یب����ردن به‌ئه‌گه‌ر‌ه‬ ‫گونجاوه‌كانیش پیاوی ده‌وڵه‌تی ده‌وێت‪.‬‬

‫هه‌ڵوێستێكی حه‌كیمان ‌ه بۆ چاره‌سه‌ر‬ ‫سۆران عه‌لی‬

‫یه‌كێك���ی ت���ر له‌و هۆكاران���ه‌ی كه‌ وا‬ ‫ده‌كات هه‌موو چاوه‌كان له‌سه‌ر یه‌كێتی‬ ‫بن‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ پشێوییه‌كان له‌كاتێكدان كه‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی حكومه‌ته‌ ئیئتیالفییه‌كه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان هێش���تا له‌ده‌ستی‬ ‫یه‌كێتیدای���ه‌ ته‌س���لیم ب���ه‌ پارت���ی‬

‫نابێت المان س���ه‌یربێت كه‌ له‌پشێوی‌و‬ ‫توندوتیژیه‌كان���ی بادینان���دا هه‌م���ووان‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی هه‌ڵوێس���ت‌و رۆڵبینین���ی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان ده‌كه‌ن‬ ‫ك���ه‌ به‌پێ���ی توان���ا‌و س���ه‌نگی خۆی‪،‬‬ ‫جێده‌ستی له‌هێوركردنه‌وه‌ی ره‌وشه‌كه‌‌و‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی چاره‌س���ه‌رێكی گونجاودا‬ ‫بنوێنێ���ت كه‌ هه‌موو الی���ه‌ك پێی رازی‬ ‫بن‪.‬‬ ‫ئه‌و تێڕوانین‌و چاوه‌ڕوانییه‌ی ده‌ستی‬ ‫یه‌كێتی له‌خۆڕا نه‌هاتووه‌‌و چه‌ند هۆكارێكی‬ ‫له‌پش���ته‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌كرێ���ت پێگه‌ی ئه‌م‬ ‫هێزه‌ سیاس���ییه‌‌و قورساییه‌كه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕه‌پان���ی سیاس���ی‌و هاوپه‌یمانێتی‌و‬ ‫رێككه‌وتنه‌ ستراتیژییه‌كه‌ی له‌گه‌ڵ پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تاندا كه‌ به‌حوكمی‬ ‫ش���وێنی روودان���ی پش���ێوییه‌كان كه‌ نه‌كراوه‌ت���ه‌وه‌و ه���ه‌ر رووداوێكی ئه‌منی‬ ‫ده‌كه‌ونه‌ بازن���ه‌ی ناوچه‌كانی جێنفوزی له‌هه‌ر ناوچه‌یه‌كدا سه‌رهه‌ڵبدات‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫پاتییه‌وه‌‪ ،‬بووه‌ته‌ الیه‌نێكی كێش���ه‌كه‌‪ ،‬حكومه‌ت مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بكات‌و وه‌ك‬ ‫س���ه‌ره‌كیترینی ئ���ه‌و هۆكاران���ه‌ بێت‌و ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكردن رۆڵی خۆی تێدا‬ ‫ئومێ���دی ئ���ه‌وه‌ له‌یه‌كێت���ی بكرێت كه‌ بگێڕێت له‌وه‌ش���دا ده‌بێت به‌وریاییه‌كی‬ ‫په‌یوه‌ندیی توندوتۆڵی له‌گه‌ڵ پارتی بۆ له‌ڕاده‌به‌ده‌ره‌وه‌ هه‌ن���گاو بنێت‌و به‌یه‌ك‬ ‫كۆتاییهێنان به‌ گرژییه‌كه‌ به‌كاربهێنێت‌و دوورای���ی له‌هه‌موو هێزه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫بووه‌س���تێت‌و فه‌زڵی هیچیان به‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ ئاقاری چاره‌سه‌ربوونیدا ببات‪.‬‬

‫هیچیاندا نه‌دات‪.‬‬ ‫ده‌كرێ���ت ئ���ه‌و ش���ێوازه‌ی حكومه‌ت‬ ‫له‌كۆتاییهێنان به‌گرژییه‌كانی دوای (‪)17‬‬ ‫ی شوباتی رابردوو گرتیه‌به‌ر‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫چه‌ن���د كه‌س‌و الیه‌نێ���ك له‌گه‌ڵیدا كۆك‬ ‫نه‌بوون تێڕوانینی جیاوازیان بۆ هه‌بوو‪،‬‬

‫سه‌ردانی د‪.‬به‌رهه‌م سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت بۆ مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫یه‌كگرتوو به‌ڕه‌سمی راگه‌یاندنی‬ ‫ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی حكومه‌ت ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌رده‌خات ك ‌ه جڵه‌وی كاروباره‌كان‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك چووه‌ته‌ ده‌ستی حكومه‌ت‌‬ ‫هۆكارێكی تر بێت بۆ ئه‌وه‌ی هه‌نگاوه‌كانی‬ ‫حكوم���ه‌ت ببن���ه‌ س���ه‌نگی مه‌حه‌ك بۆ‬ ‫یه‌كالییكردن���ه‌وه‌ی ئ���ه‌م گرژییانه‌ش‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌مووان چاوه‌ڕانی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫حكومه‌ت قورسایی‌و ده‌سه‌اڵته‌كانی خۆی‬ ‫بخاته‌گه‌ڕ‌و سه‌روكاری لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫بكات‌و گه‌یشته‌ هه‌ر ئه‌نجامێك‪ ،‬حكومه‌ت‬ ‫جێبه‌جێكردنی راس���پارده‌‌و گرتنه‌به‌ری‬

‫رێوشوێن‌و رێكاره‌كان بگه‌یه‌نێته‌ ئاكام‌و چاره‌سه‌ربوون‪ ،‬به‌تایبه‌تی كه‌ یه‌كگرتوو‬ ‫وه‌ك الیه‌نێكی كێشه‌كه‌ سوپاسگوزاری‬ ‫ئه‌نجامی ته‌واو بدات به‌ده‌سته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی تا ئێستاش چ له‌ڕاگه‌یاندنه‌كه‌ی بۆ ئه‌و هه‌ڵوێس���ته‌ ده‌ربڕیووه‌‌و به‌باش‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و چ له‌لێدوانه‌ك���ه‌ی وته‌بێژی نرخاندوویه‌تی‪.‬‬ ‫له‌ڕووداوه‌كانی هه‌ینییه‌وه‌ ره‌وش���ه‌كه‌‬ ‫مه‌كته‌بی راگه‌یاندنی یه‌كێتیدا به‌دیكراوه‌‪،‬‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنێكی حه‌كیمانه‌‌و مامناوه‌ندییه‌ گرژییه‌ك���ی زۆری به‌خ���ۆوه‌ بینییووه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ كێش���ه‌كه‌دا‪ ،‬به‌جۆرێك حكومه‌ت له‌ڕه‌وش���ێكی وه‌ها ئاڵۆزیشدا راگرتنی‬ ‫وه‌ك چۆن په‌الماردان‌و سوتاندنی شوێنه‌ هاوس���ه‌نگی بۆ هه‌ر الیه‌نێ���ك كارێكی‬ ‫گشتی‌و گه‌شتیارییه‌كانی ئیدانه‌كردووه‌‪ ،‬دژوار‌و زه‌حمه‌ت���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی تائێس���تاش‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ش سووتاندنی باره‌گاكانی له‌الیه‌ن یه‌كێتی‌و حكومه‌ته‌وه‌ ده‌ركه‌وتووه‌‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی مه‌حكوم كردووه‌‌و تاڕاده‌ی���ه‌ك توانیویه‌ت���ی گرژی���ی‌و‬ ‫داوای كردووه‌ س���ه‌رپێچیكارانی هه‌ردوو ئاڵۆزییه‌كه‌ به‌ئاقاری هێوربوونه‌دا ببات‌و‬ ‫حاڵه‌ته‌كه‌ "بدرێنه‌ دادگا‌و سزای قانوونی زه‌مینه‌خۆشكه‌ریش بێت بۆ ئابڵوقه‌دانی‬ ‫خۆیان وه‌ربگرن"‪ ،‬مه‌كته‌بی راگه‌یاندنی پش���ێوییه‌كان‌و ته‌ش���ه‌نه‌ نه‌س���ه‌ندن‌و‬ ‫یه‌كێتی���ش وێ���ڕای ئ���ه‌وه‌ی به‌توندی كپكردنه‌وه‌یان‪ .‬له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌وانه‌شدا‬ ‫ئیدانه‌ی په‌الماردانی شوێنه‌ گشتییه‌كان‌و زه‌حمه‌ته‌ ئ���ه‌و گرژییانه‌ ب���ه‌و قه‌باره‌‌و‬ ‫باره‌گاكانی یه‌كگرتووی كردووه‌‪ ،‬داواشی توندیی���ه‌ زۆره‌وه‌‪ ،‬له‌ماوه‌یه‌ك���ی كورتدا‬ ‫كردووه‌ ئه‌نجامده‌رانیان "رووبه‌ڕووی یاسا ساڕێژ بكرێن‌و هه‌موو شتێك بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫بكرێنه‌وه‌‌و به‌توندی س���زا بدرێن"‪ .‬جگه‌ شوێنی خۆیان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫له‌وه‌ش س���ه‌ردانی د‪.‬به‌رهه‌م س���ه‌رۆكی كه‌ مامه‌ڵه‌كردن���ی یه‌كێتی وه‌ك یه‌كێك‬ ‫حكومه‌ت بۆ مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كگرتوو له‌دوو هێزه‌ سیاس���ییه‌ سه‌ره‌كییه‌كه‌ی‬ ‫به‌ڕه‌س���می راگه‌یاندنی ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی كوردس���تان ك���ه‌ حكومه‌تیش هێش���تا‬ ‫حكومه‌ت ئ���ه‌وه‌ ده‌رده‌خات كه‌ جڵه‌وی له‌الیه‌ن ئه‌وه‌وه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی ده‌كرێت‪،‬‬ ‫كاروباره‌كان تاڕاده‌یه‌ك چووه‌ته‌ ده‌ستی هه‌نگاوێكی راس���ت‌و دروس���تیان ناوه‌‬ ‫حكومه‌ت‌و ده‌بێت ئه‌و سه‌روكاریان بكات له‌سه‌ر رێی كۆتاییهاتنی گرژییه‌كان‪.‬‬ ‫‪Soran_muh@yahoo.com‬‬ ‫به‌ئاڕاس���ته‌ی هێوركردن���ه‌وه‌‌و دواتریش‬

‫که‌رکوک له‌نێوان گڕی هێزی هه‌رێم‌و حکومه‌تی ناوه‌ند‬ ‫مه‌ال فرمان‬

‫له‌مانگی ش����وباتی ‪2011‬وه‌ ت����ا ئه‌مڕۆ‬ ‫دوو ج����ار هێزی هه‌رێمی کوردس����تان‌و‬ ‫هێزی حکومه‌ت����ی ناوه‌ن���� ‌د له‌که‌رکوک‬ ‫رووب����ه‌ڕووی یه‌ک بونه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ردوو‬ ‫جاره‌که‌ش سه‌ری ئه‌و به‌رمیله ‌باروته‌ی‬ ‫باس����ی ده‌که‌ن‌ نزیک ب����وو‌ه له‌کرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫کۆکردن����ه‌وه‌ی ئه‌م هێزانه‌ ب����ه‌ بڕیاری‬ ‫سه‌رپێیی‌و ته‌نها له‌به‌رژه‌وه‌ندی حیزبی‬ ‫بووه‌‪ .‬پ����اش ماوه‌یه‌کیش هه‌ر به‌هه‌مان‬ ‫بڕیار پاشه‌کش ‌ه به‌و هێزان ‌ه ده‌کرێ‪ .‬بۆ‬ ‫بڕیاردانی جوااڵندنی هێز به‌ره‌و که‌رکوک‬ ‫ده‌بێ پێشوه‌خت بزانرێ ئاکامه‌کانی ئه‌م‬ ‫جۆره‌ بڕیارانه‌ پرش����نگی ده‌گاته‌ کوێ‌و‬ ‫ده‌رهاویشت ‌ه سیاسیه‌کانی چی ده‌بن!‪.‬‬ ‫له‌ڕوداوه‌کان����ی ‪17‬ی ش����وبات‌و‬ ‫رۆژان����ی دواتر له‌هه‌رێمی کوردس����تان‪،‬‬ ‫پێش����ێلکردنی مافه‌کانی مرۆڤ گه‌یشت ‌ه‬ ‫لوتکه‌‪ ،‬له‌جاده‌ی شاره‌کان هێزی چه‌کدار‬ ‫باڵوبون����ه‌وه‌‪ ،‬به‌‌و هێزه‌ وه‌اڵمی داواکانی‬ ‫جه‌ماوه‌ر درایه‌وه‌‪ .‬ل����ه‌‪ 2/25‬به‌رنامه‌ی‬ ‫رێپێوان����ی گش����تی هه‌ب����وو له‌هه‌م����وو‬ ‫عێراق‪ .‬له‌که‌رک����وک بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫زوو درکی به‌ نیازی زی����اد ئاڵۆزکردنی‬ ‫بارودۆخه‌ک����ه‌ ک����رد‪ .‬بۆیه‌ پێش����وه‌خت‬ ‫له‌ڕێ����گای پارێ����زگاری که‌رکوکه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن����دی که‌رکوک‌و ی����ه‌ک ده‌نگیی‬

‫کورد ل����ه‌م ش����اره‪ ‌،‬داوای کۆبونه‌وه‌ی‬ ‫هه‌موو حیزبه‌ کوردس����تانیه‌کانی کرد‪،‬‬ ‫له‌و کۆبونه‌وه‌یه‌ بڕیاردرا کورد به‌شداریی‬ ‫ئه‌و خۆپیشاندانه‌ نه‌کات‪ ،‬ئه‌م بڕیاره‌ش‬ ‫جێبه‌ج����ێ ک����را‪ .‬دوای چه‌ن����د رۆژێک‬ ‫هێزێکی زۆر باش پ����ڕ چه‌ک له‌هه‌رێمی‬ ‫کوردستانه‌وه‌ گه‌یشت ‌ه که‌رکوک‪ .‬هاتنی‬ ‫ئ����ه‌م هێ����زه‌ کۆبون����ه‌وه‌ی حیزبه‌کانی‬ ‫دووب����اره‌ ک����رده‌وه‪ ‌،‬ئ����ه‌م جاره‌ی����ان‬ ‫یه‌کێتی‌و پارتی له‌ئاس����تێکی زۆر به‌رزدا‬ ‫به‌ش����داربوون‪ .‬یه‌کێ له‌پێش����نیاره‌کانی‬ ‫نوێن����ه‌ری بزوتنه‌وه‌ی گ����ۆڕان له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌مووانه‌وه‌‌ په‌س����ند کرا‌و کرا به‌ بڕیار‬ ‫"ئه‌و هێزه‌ی هاتۆت ‌ه که‌رکوک بکرێت ب ‌ه‬ ‫ئه‌مری واقیع‌و له‌که‌رک����وک بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ژێر هیج فشارێکدا نه‌کشێته‌وه‌"‪ .‬جگ ‌ه‬ ‫له‌مه‌ش بڕیاردرا لیژنه‌یه‌ک دروستبکرێت‬ ‫له‌هه‌م����وو حیزبه‌کان بۆ ده‌س����تپێکردن‬ ‫ب����ه‌ پرۆس����ه‌ی چاکس����ازیی ئیداری����ی‬ ‫له‌که‌رک����وک‪ ،‬به‌اڵم نه‌ک ئه‌م دوو بڕیار‌ه‬ ‫هیچی����ان جێبه‌جێنه‌ک����ران‪ ،‬به‌ڵک ‌ه هیچ‬ ‫دانیش����تنێکی تر ئه‌نجام نه‌درا‪ .‬پاشان‬ ‫ب����ه‌ نزایه‌کی سیاس����ی‌و حیزبی‪ ،‬خه‌ته‌ر‬ ‫له‌سه‌ر که‌رکوک نه‌ما‌و هێزه‌که‌ گه‌ڕایه‌وه‌‌و‬ ‫بارودۆخه‌که‌ ئارام بووه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌عێ����راق چه‌ندین بنکه‌ی ئاس����مانی‬

‫س����ه‌رباز‌ی وه‌ک که‌رک����وک‪ ،‬رومادی����ه‌‪،‬‬ ‫حه‌بانی����ه‪ ،‬عه‌ل����ی بن ئه‌ب����ی تالیب‪...‬‬ ‫هت����د هه‌یه‌‪ .‬به‌پێ����ی رێککه‌وتنی نێوان‬ ‫ئه‌مه‌ری����کا‌و عێراق له‌کاتی کش����انه‌وه‌ی‬ ‫هێزه‌کانی ئه‌مریکا‪ ،‬ئه‌م بنکانه‌ ده‌درێنه‌و‌ه‬ ‫ده‌ست حکومه‌تی ناوه‌ند نه‌ک حکومه‌ت ‌ه‬ ‫ناوچه‌یی����ه‌کان‪ .‬که‌رکوک ته‌نها ش����وێن‬ ‫بوو که‌ کێش����ه‌ی لێک ‌هو‌ته‌وه‌‪ :‬له‌‪11/13‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێ����زگای که‌رکوک بڕیاری‬ ‫دا دوای کش����انه‌وه‌ی هێزی ئه‌مه‌ریکی‪،‬‬ ‫هێ����زی پۆلی����س جێگه‌ی����ان بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌‪2007‬وه‌ ئه‌نجوم����ه‌ن هه‌وڵده‌دات ئه‌و‬ ‫بنکه‌یه‌ یان به‌شێک له‌و بنکه‌یه‌ بکات ب ‌ه‬ ‫فڕۆکه‌خانه‌ی مه‌ده‌نی‪ ،‬چونک ‌ه هه‌م شار‬ ‫یو‌ هه‌م ده‌که‌وێته‌ سنوری‬ ‫پێویس����تیه‌ت ‌‬ ‫ش����اره‌وانی که‌رکوکه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫ئه‌نجومه‌ن نه‌یتوانیوه‌ ره‌زامه‌ندیی به‌غدا‬ ‫به‌ده‌ست بهێنێ‪ ،‬چونک ‌ه ئه‌م بنکه‌یه‌ سه‌ر‬ ‫به‌ هێزی ئاسمانی عێراقه‌‌و که‌ره‌سته‌یه‌کی‬ ‫ش‬ ‫بنکه‌که‌‌و هێزی پۆلیس‌و پێش����مه‌رگه‌ ‌‬ ‫زۆری سه‌ربازیی گرانبه‌های تێدایه‌‪.‬‬ ‫ب����ۆ وه‌رگرتن����ه‌وه‌ی ئ����ه‌و بنکه‌ی����ه‌‌‪ ،‬ده‌کشێنه‌وه‌‪ .‬به‌م ش����ێوه‌یه ئه‌مجاره‌ش‬ ‫پارێ����زگاری که‌رکوک س����ه‌ردانی به‌غدا س����ه‌ری ئه‌و به‌رمیل����ه‌نه‌کرایه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌کات‌و له‌گ����ه‌ڵ ن����وری مالیک����ی باس جێی سه‌رنجه‪ ‌،‬له‌هه‌ردوو جاره‌که‌ هێزی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ پاشه‌کشه‌ی کردووه‌‌و فیرقه‌ی‬ ‫له‌کێشه‌که‌ ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ 5‬ش����ه‌مم ‌ه ‪ 11/15‬هێ����زی ‪ 12‬له‌و ش����وێنانه‌ ماونه‌ته‌وه‌ (فیرقه‌ی‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه له‌قۆڵی سلێمانی‌و هه‌ولێره‌و‌ه ‪ 12‬فیرقه‌یه‌ک����ی جه‌یش����ی عێراقیی����ه‌‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ن���� ‌ه که‌رک����وک‪ .‬له‌گ����ه‌ڵ فیرقه‌ی قائید فیرقه‌ک����ه‌ی عه‌ره‌بی ش����یعه‌یه‌‪،‬‬ ‫‪ 12‬رووب����ه‌ڕووی یه‌ک ده‌وه‌س����تن‪ .‬به‌و چه‌ند س����اڵێکه‌ ب����ه‌ بڕیاری سیاس����ی‬ ‫مه‌به‌س����ته‌ی رێگریی بکه‌ن له‌هێزی ئه‌و له‌به‌غداوه‌ نێردراوه‌ته‌ که‌رکوک‪ ،‬ده‌توانێ‬ ‫فیرقه‌ی���� ‌ه له‌کۆنترۆڵکردنی ئه‌و بنکه‌یه‌‪ .‬به‌پێی یاس����ا تا س����نوری ‪2003/4/9‬ی‬ ‫له‌کۆتایی����دا به‌ بڕیاری به‌غ����دا‪ ،‬هه‌رێم‌و پێش پرۆس����ه‌ی ئازادی عێراق باڵوه‌ ب ‌ه‬ ‫پارێزگاری که‌رکوک فیرقه‌ی ‪ 12‬ده‌چێت ‌ه هێزه‌که‌ی بکات)‪.‬‬

‫له‌به‌ر بێخاوه‌نی‪،‬‬ ‫باجی هه‌موو ئه‌و‬ ‫هه‌اڵنه‌ش‪ ،‬خه‌ڵکی‬ ‫که‌رکوک ده‌یدات‌و‬ ‫کوردی که‌رکوکیش‬ ‫ده‌بن به‌ سوته‌مه‌نی‬

‫ئه‌م بارودۆخه‌ له‌که‌رکوک بۆ؟‬ ‫هه‌موو بارگرژییه‌کی سه‌ربازی‪ ،‬قه‌یرانی‬ ‫ئابوری‪ ،‬بێکاریی‪ ،‬که‌می خزمه‌تگوزاری‪،‬‬ ‫گه‌نده‌ڵ����ی‪ ،‬چه‌ند ئیداره‌یی‪ ،‬کێش����ه‌ی‬ ‫کش����توکاڵ‪ ...‬ت����ا ده‌گات����ه‌ کێش����ه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی له‌که‌رکوک بوونی به‌رچاویان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬ئه‌مانه‌ وایکردووه‌ کوردی که‌رکوک‬ ‫دواڕۆژێکی ته‌موم����ژاوی ببینن‌و نه‌زانن‬ ‫س����به‌ی قه‌ده‌ر به‌ره‌و کوێی����ان ده‌بات‪،‬‬ ‫به‌ڕای من هۆکاره‌کان ده‌گێڕینه‌وه‌ بۆ‪:‬‬ ‫‪ -1‬که‌مته‌رخه‌م����ی‌و هه‌ڵه‌ی سیاس����ی‬ ‫به‌رپرس����انی ک����ورد له‌هه‌رێ����م‪ ،‬به‌غدا‌و‬ ‫که‌رکوک‪.‬‬ ‫‪ -2‬بوونی ده‌سه‌اڵتی چه‌ند حیزبی‪.‬‬ ‫‪ -3‬چه‌ره‌سه‌ر نه‌کردنی ماده‌ی ‪.140‬‬ ‫‪ -4‬دوو سیاس����ه‌تی پارت����ی‌و یه‌کێتی‬ ‫(دوو ئاس����ایش‪ ،‬دوو پێشمه‌رگه‌‪ ،‬دوو‬ ‫پۆلیس‪ ،‬دوو په‌روه‌رده‪ ...‬هتد)‪.‬‬ ‫‪ -5‬ب����ه‌ قوربانیکردن����ی مه‌س����ه‌له‌ی‬ ‫که‌رکوک له‌پێناو گرێبه‌ستی نه‌وتی‪.‬‬ ‫ئێستاش دروستکردنی ئه‌م بارگرژیی ‌ه‬ ‫سه‌ربازیی ‌ه به‌م شێوه‌یه‌ ئاکامی سیاسی‬ ‫زۆر خراپ����ی ده‌بێ����ت‪ ،‬درێ����ژی تی����ری‬ ‫پرشنگی ره‌نگ ‌ه بگات ‌ه سه‌دان کیلۆمه‌تر‌و‬ ‫ده‌رهاویشته‌ی سیاسی زۆر خه‌ته‌رناکی‬ ‫لێبکه‌وێت����ه‌وه‌‪ .‬له‌ب����ه‌ر بێخاوه‌ن����ی‪،‬‬ ‫باج����ی هه‌موو ئه‌و هه‌اڵن����ه‌ش‪ ،‬خه‌ڵکی‬ ‫که‌رکوک ده‌ی����دات‌و کوردی که‌رکوکیش‬ ‫ده‌بن به‌ س����وته‌مه‌نی‪ .‬بۆیه‌ پێویس����ت ‌ه‬ ‫کورد بیر له‌ڕێگایه‌کی باش����تر بکاته‌و‌ه‬ ‫بۆ چاره‌س����ه‌ر‌ی یه‌کجاره‌کی کێش����ه‌ی‬ ‫که‌رکوک‌و ناوچه‌ دابڕاوه‌کان‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫سوتاندنی‬ ‫ئازادی‬

‫‪14‬‬

‫هه‌ر یه‌كه‌‌و دیوێكی وێنه‌كه‌ ده‌خاته‌ڕوو‬ ‫ئۆباڵی پشێویه‌كانی بادینان ده‌خاته‌‬ ‫ئه‌س���تۆی ئه‌ویدیكه‌؛ یه‌كگرتوو ته‌نیا‬ ‫ئاگری سووتێنه‌ری باره‌گاكانی به‌ئاگر‬ ‫ده‌ناسێنێ‪ ..‬پارتی‪-‬ش ده‌یه‌وێ به‌س‬ ‫خوتبه‌ی مه‌الكانی زاخۆ ببیسترێنه‌وه‌‌و‬ ‫خه‌ڵك ته‌نیا هه‌ست به‌گه‌رمایی ئاگری‬ ‫س���ووتاندنی ئوتێ���ل‌و دوكانه‌كان���ی‬ ‫مه‌یفرۆش���یی بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ ده‌بێ‬ ‫هه‌م���وو وێنه‌كه‌ ببینی���ن‌و حه‌قیقه‌ت‬ ‫له‌ن���او ئ���ه‌و هه‌م���وو چڕه‌دووكه‌ڵ‌و‬ ‫دی���واره‌ ره‌ش���هه‌ڵگه‌ڕاوانه‌ی ئ���ه‌و‬ ‫ده‌ڤ���ه‌ره‌دا بدۆزین���ه‌وه‌‪ .‬ده‌ڤه‌رێ���ك‬ ‫ك���ه‌ س���ااڵنێكی زۆر بوو‪ ،‬بب���وو به‌‬ ‫په‌راوێزی رووداوه‌ پڕ له‌مشتومڕه‌كانی‬ ‫س���لێمانی‌و هه‌ولێ���ر‌و له‌دوورگه‌یه‌كی‬ ‫خه‌وتوو ب���ێ رووداو ده‌چوو‪ ،‬كه‌چی‬ ‫هه‌ینی���ی راب���ردوو‪ ،‬كۆمه‌ڵێ دوكانی‬ ‫مه‌یفرۆش���یی‌و مه‌ساج له‌زاخۆ كه‌وتنه‌‬ ‫به‌ر په‌الماری حه‌ش���اماتێك له‌وانه‌ی‬ ‫ئای���ن‌و مس���وڵمانێتیی هێنده‌ی وه‌ك‬ ‫رق‌و تووڕه‌ی���ی‪ ،‬هێن���ده‌ی وه‌ك‬ ‫كان���گای هه‌م���وو حه‌قیقه‌ت���ه‌كان‌و‬ ‫گۆڕهه‌ڵكه‌ن���ی ئازادییه‌كانی ئه‌وانیدی‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬هێنده‌ وه‌ك خۆشه‌ویستیی‌و‬ ‫قبوڵكردن‌و پێكه‌وه‌ژیان‪ ،‬نایناس���ن‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش پێش���گریی لێ نه‌كرێ‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫چ���اوه‌ڕێ بین كه‌ هه‌رچی ش���ه‌قام‌و‬ ‫گه‌ڕه‌ك‌و شارمان هه‌یه‌‪ ،‬ببنه‌ ئامانجی‬ ‫ئ���ه‌و تووڕه‌یی‌و توندڕه‌ویی���ه‌ ئاینییه‌‬ ‫ب���ێ ئه‌مانه‌‌و ئاش���وبێكی سیاس���ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی گه‌وره‌ی لێ بكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بێگوم���ان به‌رل���ه‌وه‌ش مانا‌و چه‌مكی‬ ‫ئازادی���ی ده‌ش���ێوێنرێ‌و زه‌وتكردنی‬ ‫ئازادیی له‌ناو به‌رگی ئازادی‌و ئاژاوه‌‌و‬ ‫پشێویی به‌ناو‌و نرخی خۆپیشاندان‌و‬ ‫ناڕه‌زایی ده‌ربڕین پێمانده‌فرۆشرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌ق نییه‌ كه‌س���مان كڕیاری ئه‌و‬ ‫كااڵ ساخته‌‌و به‌سه‌رچووانه‌ بین‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌به‌رامب���ه‌ردا‪ ،‬ده‌بێ ئه‌و‬ ‫پرس���یاره‌ كۆنه‌ش نوێبكه‌ینه‌وه‌ كه‌؛‬ ‫ئ���ه‌وه‌ بۆچ���ی زۆرجار ك���ه‌ حیزبێك‬ ‫گرژیی���ه‌ك كه‌وتبێت���ه‌ نێوانی له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردس���تان‪ ،‬دواتر‬ ‫باره‌گاكانی ئ���ه‌و حیزبه‌ له‌ناوچه‌كانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی پارتی‪ ،‬بوونه‌ته‌ ئامانجی‬ ‫په‌الم���ارده‌ران؟‪ ..‬ك���ه‌ نزیكترینیان؛‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی یه‌كگرتوو له‌(‪‌)2005‬و ئه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆڕان ل���ه‌(‪‌)2011‬و دوایینجاری���ش‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی یه‌كگرت���ووه‌ له‌زاخ���ۆو‬ ‫چه‌ند ش���وێنێكی دیك���ه‌ی بادینان‪.‬‬ ‫چه‌ندباره‌بوونه‌وه‌ی ئ���ه‌و رووداوانه‌‪،‬‬ ‫وایكردووه‌؛ ئه‌گه‌ر حیزبێك كێشه‌یه‌كی‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی بۆ دروس���تبوو‪( ،‬وه‌ك‬ ‫تیۆریی په‌رچه‌كرداری بافلۆف) ده‌بێ‬ ‫بێ سێ‌و دوو‪ ،‬باره‌گاكانی له‌ناوچه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارێتیی پارتی چۆڵ بكات!‪..‬‬ ‫ئێ خ���ۆ ناچن وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی پارتی‬ ‫له‌(‪-17‬ی شوباتدا) كردی‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫له‌س���ه‌ربانی باره‌گاكانیان‪-‬ه‌وه‌ رووی‬ ‫چه‌كه‌كانیان بكه‌ن���ه‌ خه‌ڵك‪ ..‬مه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی پارت���ی به‌ن���اوی (به‌رگریی‬ ‫له‌خۆك���ردن)ه‌وه‌ بۆ خۆی حه‌اڵڵكرد‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وانیشی حه‌اڵڵ بكات!‪..‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌قه‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و رووداوانه‌دا‬ ‫ئاسۆی بینینمان له‌ئاسۆ حیزبییه‌كان‬ ‫فراوانت���ر بكه‌ی���ن‌و له‌یه‌ككاتدا هه‌م‬ ‫مه‌ترس���ییه‌كانی ئ���ه‌و توندڕه‌ویی���ه‌‬ ‫ئایینیه‌ له‌به‌رچاوبگرین كه‌ ئاگری له‌و‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌ به‌ردا‪ ،‬هه‌م ئیتر سنوورێكیش‬ ‫بۆ ئه‌و دیارده‌ ناشارس���تانییه‌ دابنرێ‬ ‫ك���ه‌ دوای هه‌ر گرژیی‌و كێش���ه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫چاوه‌ڕێ بین بڵێس���ه‌ی ئاگر له‌س���ه‌ر‬ ‫باره‌گای���ه‌ك به‌رزبێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫له‌ده‌ره‌نجام���ی هه‌ردووكیان���دا‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ئازادی���ی گش���تیی‌و سیاس���یمانه‌‬ ‫ده‌س���ووتێنرێن‪ ،‬نه‌ك باره‌گا‌و دوكان‪.‬‬ ‫س���ووتانێكیش كه‌ به‌نزینی ئایینی‌و‬ ‫ش���قارته‌ی حیزبیی‪ ،‬بكه‌ره‌كانی بن‪،‬‬ ‫بێگوم���ان ته‌نی���ا خۆڵه‌مێش���ه‌كه‌ی‬ ‫ئازادییمان بۆ ده‌هێڵنه‌وه‌‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ب���ا له‌م كات���ه‌دا هه‌مووم���ان بۆ ئه‌و‬ ‫وت���ه‌ جوانه‌ی شكس���پیر بگه‌ڕێینه‌وه‌‬ ‫كه‌ده‌ڵ���ێ‪ :‬ده‌رس‌و په‌ندێك���ی زۆریی‬ ‫ژیان فێر ده‌بین ئه‌گه‌ر تێبینی بكه‌ین‬ ‫كه‌؛ پیاوان���ی ئاگركوژێنه‌وه‌ ئاگر‪ ،‬به‌‬ ‫ئاگر ناكوژێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪kawamuhamad@yahoo.com‬‬

‫‪18‬‬

‫)‪ )303‬سێشه‌مم ‌ه ‪2011/12/6‬‬

‫كالسیكۆ‪ ..‬ریاڵ مه‌درید ‪ VS‬به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای ‌ی هه‌فت���ه‌ی‌ داهات���وودا‪،‬‬ ‫یاری‌ كالس���یكۆی‌ نێوان ری���اڵ مه‌درید‌و‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌‪ ،‬له‌یاریگای‌ سانتیاگۆ بێرنابیۆ‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬گۆران فارس‪ :‬له‌هه‌فته‌ ‌ی ‪‌ 16‬ی‬ ‫خول���ی‌ پل ‌ه یه‌ك ‌ی تۆپی‌ پێی‌ ئیس���پانیا‪،‬‬ ‫شه‌وی‌ ش���ه‌ممه‌‪ ،‬به‌روار ‌ی ‪،2011/12/10‬‬ ‫كاتژمێر ‪12‬ی‌ ش���ه‌و‪ ،‬گه‌وره‌ترین یاری‌‌و‬ ‫به‌هێزتری���ن روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ ‌ی تۆپ ‌ی پێ‪،‬‬ ‫له‌نێوان یانه‌ی‌ ری���اڵ مه‌دریدی‌ خاوه‌ن ‌ی‬ ‫پله‌ ‌ی یه‌كه‌م ‌ی ریزبه‌ندی‌ خوله‌كه‌‌و یانه‌ ‌ی‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ی‌ كه‌ته‌لۆن���ی‌ خاوه‌ن ‌ی پله‌ ‌ی‬ ‫دووه‌م ئه‌نج���ام ده‌درێ���ت‪ ،‬ك��� ‌ه به‌یار ‌ی‬ ‫كالسیكۆ ناسراوه‌‪.‬‬ ‫یارییه‌كه‌ له‌یاریگا ‌ی سانتیاگۆ بێرنابیۆ ‌ی‬ ‫تایبه‌ت به‌یانه‌ی‌ مه‌له‌كی‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ درێژییه‌كه‌ی‌ ‪ 105‬مه‌ت���ر‌و پانیه‌كه‌ ‌ی‬ ‫‪ 70‬مه‌ت���ره‌‌و زیاتر له‌‪ 80‬ه���ه‌زار هانده‌ر‬ ‫ده‌گرێت‪ ،‬كه‌ له‌ساڵ ‌ی ‪1947‬دا كراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫له‌‪2004‬دا دواهه‌مین كاری‌ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫بۆ ئه‌نجام���دراوه‌‪ .‬دوایاری‌ كالس���یكۆ ‌ی‬ ‫خولی‌ ئیس���پانیا‪ ،‬كه‌ له‌یاریگا ‌ی بێرنابیۆ‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���وو‪ ،‬به‌ئه‌نجام���ی‌ گۆڵێ���ك بۆ‬ ‫ه���ه‌ردووال كۆتای���ی‌ هات‪ ،‬ك���ه‌ لیۆنێل‬ ‫میسی‌‌و كریس���تیانۆ رۆناڵدۆ گۆڵه‌كانیان‬ ‫تۆماركرد‪ .‬دوا یاری‌ كالس���یكۆی‌ خول ‌ی‬ ‫یانه‌ پاڵه‌وانه‌كانیش‪ ،‬له‌یاریگای‌ سانتیاگۆ‪،‬‬ ‫به‌دوو گۆڵ ‌ی بێ به‌رامبه‌ر له‌سودی‌ یانه‌ ‌ی‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌ كۆتای ‌ی هات‪.‬‬ ‫دوا یاری‌ كالس���یكۆ ‌ی جامی‌ س���وپه‌ر ‌ی‬ ‫ئیسپانیای‌ ئه‌م یاریگایه‌‪ ،‬به‌ئه‌نجام ‌ی دوو‬ ‫گ���ۆڵ بۆ هه‌ردووال كۆتایی‌ هات‪ .‬دوایار ‌ی‬ ‫كالسیكۆی‌ جامی‌ مه‌لیكیش كه‌ له‌یاریگا ‌ی‬ ‫مێستایا ئه‌نجامدرا‪ ،‬به‌گۆڵێكی‌ كریستیانۆ‬ ‫رۆناڵ���دۆ یان���ه‌ی‌ مه‌له‌ك���ی‌ نازناوه‌كه‌ ‌ی‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬

‫جامی‌ جیهان ‌ی‬ ‫یانه‌كان ده‌ستپێده‌كات‬

‫!"‪:/.-,+* ('%) ('%&%$ #‬‬ ‫‪23/B2A'2= D1/C‬‬ ‫‪252‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪425‬‬

‫‪?%<' D1/C‬‬ ‫‪263‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪400‬‬

‫=>!‪23/B2A'2= ;:"23‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪102‬‬

‫میسی‌‌و رۆناڵدۆ‌و چاڤی‪ ،‬كامپان ده‌بێته‌ ئاڵتون؟‬ ‫یه‌كێت���ی‌ تۆپی‌ پێی‌ جیهان���ی‌ ناوی‌ ئه‌و‬ ‫س���ێ یاریزانه‌ی‌ ئاشكراكرد‪ ،‬كه‌ كێبڕكێی‌‬ ‫بردنه‌وه‌ی‌ خه‌اڵتی‌ تۆپی‌ ئاڵتونی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬یه‌كێتی‌ تۆپی‌ پێی‌ جیهانی‌‬ ‫فیفا‪ ،‬به‌هاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ گۆڤاری‌ فرانس‬ ‫فوتبۆڵ��� ‌ی فه‌ڕه‌نس���ی‌‪ ،‬ناوی‌ ئه‌و س���ێ‬ ‫یاریزانه‌یان ئاش���كراكرد‪ ،‬ك���ه‌ كێبڕكێی‌‬ ‫بردن���ه‌وه‌ی‌ خه‌اڵت���ی‌ تۆپ���ی‌ ئاڵتون���ی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ سااڵنه‌ ده‌به‌خشرێته‌ باشترین‬

‫وه‌رزش‬

‫یاریزانی‌ جیهان‪ .‬هه‌روه‌ها ناوی‌ ئه‌و س���ێ‬ ‫راهێنه‌ره‌شی‌ ئاشكرا كردووه‌‪ ،‬كه‌ كێبڕكێی‌‬ ‫نازناوی‌ باش���ترین راهێن���ه‌ر ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وانیش خۆس���ێ مۆرینی���ۆ‌و گواردیۆال‌و‬ ‫فێرگس���ۆنه‌‪ .‬فیف���ا‌و گۆڤ���اری‌ ناوب���را‌و‬ ‫ئاش���كرایان كرد‪ ،‬كه‌ یه‌كێك له‌یاریزانان‪،‬‬ ‫لیۆنێل میسی‌ ئه‌رجه‌نتینی‌ یاریزانی‌ یانه‌ی‌‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌‌و كریستیانۆ رۆناڵدۆی‌ یاریزانی‌‬ ‫یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌دری���د‌و چاڤی‌ هێرناندێزی‌‬

‫=‪'2@&#'2‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪54‬‬

‫یاریزان���ی‌ یان���ه‌ی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌‪ ،‬ده‌بن��� ‌ه‬ ‫باش���ترین یاریزانی‌ ساڵی‌ ‪‌2011‬و خه‌اڵتی‌‬ ‫تۆپی‌ ئاڵتونی‌ ده‌به‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫بڕی���اره‌ ل���ه‌‪9‬ی‌ كانونی‌ دووه‌می‌ س���اڵی‌‬ ‫داهاتوو‪ ،‬له‌شاری‌ زیورخی‌ واڵتی‌ سویسرا‌و‬ ‫له‌ئاهه‌نگێكی‌ تایبه‌تدا‪ ،‬كه‌ باشترینه‌كانی‌‬ ‫ساڵ ‌ی ‪2011‬ی‌ تیادا ده‌ستنیشان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن فیفاوه‌ باش���ترین یاریزانی‌ س���اڵ‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت‪.‬‬

‫=>!‪?%<' ;:"23‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪8%726<'%< ;:'%&9‬‬ ‫‪162‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪246‬‬

‫خولی‌ یانه‌ پاڵه‌وانه‌كان‪:‬‬

‫یانه‌ ئینگلیزییه‌كان له‌مه‌ترسیدان‬ ‫جه‌وله‌ی‌ (‪‌ )6‬ی‬ ‫خولی‌ یانه‌ پاڵه‌وانه‌كان‪:‬‬

‫سێ شه‌ممه‌‪2011/12/6 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪10:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫چێڵسی‌ ئینگلیزی‌ × ڤاالنسیای‌‬ ‫ئیسپانی‌‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌هی‌ ئیسپانی‌ × باتی‌‬ ‫بۆریسۆڤی‌ بیالڕوسی‌‬ ‫دۆرتمۆندی‌ ئه‌ڵمانی‌ × مارسیلیای‌‬ ‫فه‌ڕه‌نسی‌‬ ‫جینكی‌ به‌لجیكی‌ × بایه‌ر لیڤه‌ركوزنی‌‬ ‫ئه‌ڵمانی‌‬ ‫ئۆڵۆمپیاكۆسی‌ یۆنانی‌ × ئارسناڵی‌‬ ‫ئینگلیزی‌‬ ‫پۆرتۆی‌ پورتوگالی‌ × زینیتی‌ روسی‌‬ ‫ئه‌پۆیڵ نیقۆسیای‌ قوبرسی‌ ×‬ ‫شاختاری‌ ئۆكرانی‌‬ ‫فیكتۆریا بلزنی‌ چیكی‌ × میالنی‌‬ ‫ئیتاڵی‌‬

‫ئاگاداریه‌ك‬ ‫له‌ كۆمپانیای چیمه‌نتۆی یه‌كگرتوو _ سنوردار‬ ‫ی ئاشكرا ڕاده‌گه‌یه‌نێت بۆ‬ ‫كۆمپانیاكه‌مان زیادكردنیك ‌‬ ‫ی كۆن ‪ ،‬قایش ‪ ،‬خشتی حراری ‪ ،‬ئاسن)‬ ‫فرۆشتنی ( گریس ‌‬ ‫له(كارگه‌ی چیمه‌نتۆی تاسلوجه‌)‬ ‫بۆیه‌ هه‌ر كه‌س و الیه‌نێك ئاره‌زوی‌ به‌شداری كردنی‌ هه‌یه‌‬ ‫رۆژی پێنج شه‌م ‌ه رێكه‌وتی ‪ 2011/12/15‬سه‌ردانی كارگه‌ی‬ ‫چیمه‌نتۆی تاسڵوج ‌ه بكات ل ‌ه سه‌ر ڕێگای سه‌ره‌كی دوكان ‪-‬‬ ‫سلێمانی ب ‌ه مه‌به‌ستی به‌شداری كردن له‌ زیاد كردنه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ی الی خواره‌و‌ه بكات‪:‬‬ ‫پێویسته‌ به‌شداربوو ڕه‌چاوی‌ ئه‌م خااڵنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شداربوو ده‌بێت بڕی‌ (‪ )3000‬دۆالر دابنێت وه‌ك بارمته‌ ‌‬ ‫یاسایی‬ ‫كرێ ئاگاداری ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی ئه‌و كه‌س ‌هی‌ كه‌ زیادكردنه‌ی‬ ‫بۆ ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫ی بۆی‌ ده‌رچووه‌ ل ‌ه‬ ‫پێویسته‌ به‌لینده‌ر هه‌موو ئه‌و كه‌ل و په‌النه‌ ‌‬ ‫ی مانگێكدا بگوازێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ماوه‌ ‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی زانیاری زیاتر تكایه‌ په‌یوه‌ندی بكه‌ن به‌‪.0770 245 1010 :‬‬

‫‪8%726543#"21%0‬‬ ‫‪G3%IH-$ GBFE‬‬ ‫‪K-B2& G&%J‬‬ ‫‪'20F, G&%J‬‬ ‫‪LFE G&%J‬‬ ‫)‪8%*23#"21%0 M3%‬‬ ‫!‪23%5,N‬‬ ‫!‪Q%P2$'O‬‬

‫بێجگ���ه‌ یانه‌ی‌ ئارس���ناڵ‪ ،‬س���ێ یان ‌ه‬ ‫ئینگلیزییه‌كه‌ی‌ تر له‌مه‌ترسیدان‌و بێجگه‌‬ ‫بردنه‌وه‌ی‌ خۆی���ان‪ ،‬ده‌بێته‌ چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫دۆڕاندنی‌ یانه‌ ركابه‌ره‌كانیشیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مشه‌و سێ شه‌ممه‌‪،‬‬ ‫دوا جه‌ول���ه‌ی‌ یارییه‌كان���ی‌ قۆناغ���ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌كانی‌ خول���ی‌ یانه‌ پاڵه‌وانه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وروپ���ا ئه‌نجام ده‌درێ���ن‌و‪ 16 ،‬یانه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتن بۆ قۆنغی‌ داهاتوو مسۆگه‌ر‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و ‪ 8‬یان���ه‌ی‌ خاوه‌ن���ی‌ پله‌ی‌‬ ‫سێیه‌می‌ كۆمه‌ڵه‌كانیش‪ ،‬راسته‌وخۆ بۆ‬ ‫خولی‌ ئه‌وروپا ده‌گوازرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫یانه‌ی‌ مانچس���ته‌ر سیتی‌ ئینگلیزی‌ كه‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵه‌ی‌ یه‌كه‌مدایه‌‪ ،‬له‌یاریگای‌ خۆی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر یانه‌ی‌ بایرن میونخی‌ ئه‌ڵمانی‌‬ ‫ی���اری‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ ئه‌م س���ه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫بۆ قۆناغی‌ داهاتوو مس���ۆگه‌ر كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌یارییه‌ك���ی‌ تری‌ هه‌م���ان كۆمه‌ڵه‌دا‪،‬‬ ‫یانه‌ی‌ ناپۆلی‌ ئیتاڵ���ی‌ ده‌بێته‌ میوانی‌‬ ‫یانه‌ی‌ ڤیاڕیاڵی‌ ئیسپانی‌‪ .‬یانه‌ی‌ سیتی‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ بگات���ه‌ قۆناغی‌ ‪ ،16‬ده‌بێت‬ ‫له‌بای���رن میون���خ ببات���ه‌وه‌‌و چاوه‌ڕێی‌‬ ‫به‌رامبه‌رب���ون ی���ان دۆڕاندن���ی‌ یانه‌ی‌‬ ‫ناپۆلی‌ بكات‪.‬‬ ‫له‌كۆمه‌ڵه‌ی‌ سێیه‌مدا‪ ،‬یانه‌ی‌ به‌نفیكای‌‬

‫چوار شه‌ممه‌‪2011/12/7 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪10:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫مان سیتی‌ ئینگلیزی‌ × بایرن‬ ‫میونخی‌ ئه‌ڵمانی‌‬ ‫ئینته‌رمیالنی‌ ئیتاڵی‌ × سسكا‬ ‫مۆسكۆی‌ روسی‌‬ ‫ئه‌یاكسی‌ هۆڵه‌ندی‌ × ریاڵ مه‌دریدی‌‬ ‫ئیسپانی‌‬ ‫ڤیاڕیاڵی‌ ئیسپانی‌ × ناپۆلی‌ ئیتاڵی‌‬ ‫لیلی‌ فه‌ڕه‌نسی‌ × ترابزۆن سپۆری‌‬ ‫توركی‌‬ ‫بازلی‌ سویسری‌ × مان یونایتدی‌‬ ‫ئینگلیزی‌‬ ‫دینامۆ زه‌غربی‌ كرواتی‌ × لیۆنی‌‬ ‫فه‌ڕه‌نسی‌‬ ‫به‌نفیكای‌ پورتوگالی‌ × ئۆتیلۆل‬ ‫گاالتی‌ رۆمانی‌‬ ‫پورتوگالی‌‪ ،‬كه‌ س���ه‌ركه‌وتنی‌ مسۆگه‌ر‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬به‌رامب���ه‌ر یان���ه‌ی‌ ئۆتیلۆل‬ ‫گاالت���ی‌ رۆمانی‌ یاری‌ ده‌كات‪ .‬ش���ه‌ڕی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ ئ���ه‌م كۆمه‌ڵه‌ی���ه‌ش له‌نێوان‬ ‫یانه‌ی‌ مانچس���ته‌ر یونایتدی‌ ئینگلیزی‌‌و‬ ‫بازل���ی‌ سویس���ریدایه‌‪ ،‬ك���ه‌ براوه‌یان‬ ‫س���ه‌رده‌كه‌وێت بۆ قۆناغ���ی‌ ‪ .16‬به‌اڵم‬ ‫به‌رامبه‌ربون���ی‌ ئه‌م یارییه‌ له‌س���ودی‌‬ ‫شه‌یتانه‌ سوره‌كانی‌ ئینگلته‌رایه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆمه‌ڵه‌ی‌ پێنجه‌میشدا‪ ،‬هیچ یانه‌یه‌ك‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ مس���ۆگه‌ر نه‌كردووه‌‌و له‌م‬ ‫جه‌وله‌یه‌دا‪ ،‬یانه‌ی‌ چێڵس���ی‌ ئینگلیزی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر یانه‌ی‌ ڤاالنس���یای‌ ئیس���پانی‌‬ ‫ی���اری‌ ده‌كات‪ .‬هه‌روه‌ه���ا یانه‌ی‌ بایه‌ر‬ ‫لیڤه‌ركوزن���ی‌ ئه‌ڵمان���ی‌ خاوه‌نی‌ پله‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ كۆمه‌ڵه‌ك���ه‌ش روبه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌‬ ‫جینكی‌ به‌لجیكی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫به‌به‌ش���دار ‌ی به‌هێزتری���ن یانه‌كان��� ‌ی‬ ‫كیش���وه‌ره‌كان‪ ،‬له‌واڵتی‌ ژاپ���ۆن‪ ،‬جام ‌ی‬ ‫جیهانی‌ یانه‌كانی‌ جیهان ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬رۆژی‌ پێن���ج ش���ه‌ممه‌‪،‬‬ ‫‪ ،2011/12/8‬له‌ش���اری‌ تۆیۆتای‌ ژاپۆن‪،‬‬ ‫یارییه‌كان��� ‌ی جام���ی‌ جیهان��� ‌ی یانه‌كان ‌ی‬ ‫جیه���ان‪ ،‬به‌به‌ش���داری‌ ح���ه‌وت یان���ه‌ ‌ی‬ ‫كیش���وه‌ره‌ جیاوازه‌كان‪ ،‬ده‌ستپێده‌كات‌و‬ ‫به‌هێزتری���ن دوو یانه‌ی‌ ئه‌م پاڵه‌وانێتییه‌‪،‬‬ ‫بریتین له‌یانه‌ی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ ‌ی ئیسپانی‌‌و‬ ‫سانتۆسی‌ به‌ڕازیلی‌‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م ی���ار ‌ی جامه‌كه‌‪ ،‬له‌نێ���وان یانه‌ ‌ی‬ ‫كاش���یوا ریس���وڵی‌ ژاپۆن���ی‌‌و ئۆكالن���د‬ ‫س���یتی‌ نیوزله‌ن���دی‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ .‬ك ‌ه‬ ‫یان��� ‌ه ژاپۆنیه‌ك��� ‌ه وه‌ك پاڵه‌وانی‌ خول ‌ی‬ ‫ژاپۆن���ی‌‌و رێكخه‌ری‌ جامه‌ك ‌ه به‌ش���دار ‌ی‬ ‫كردووه‌‌و یانه‌ی‌ ئۆكالندیش وه‌ك پاڵه‌وان ‌ی‬ ‫ئۆقیانوسه‌كان به‌شداره‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ تیروپش���كی‌ ئه‌م جام���ه‌‪ ،‬یانه‌ ‌ی‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ی‌ پاڵه‌وانی‌ ئه‌وروپا‌و یانه‌ ‌ی‬ ‫سانتۆس��� ‌ی پاڵه‌وان���ی‌ ئه‌مه‌ریكای‌ التین‪،‬‬ ‫راس���ته‌وخۆ له‌قۆناغی‌ نی���وه‌ی‌ كۆتاییدا‬ ‫به‌ش���دار ‌ی ده‌ك���ه‌ن‪ .‬له‌قۆناغ��� ‌ی نیوه‌ ‌ی‬ ‫كۆتایشدا‪ ،‬به‌رش���ه‌لۆنه‌ روبه‌ڕو ‌ی براوه‌ ‌ی‬ ‫یاری‌ نێوان س���ه‌د ‌ی قه‌ت���ه‌ری‌‌و ته‌ڕه‌ج ‌ی‬ ‫تونس���ی‌ ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ك��� ‌ه دوای‌ ی���ار ‌ی‬ ‫كالس���یكۆ گه‌ش���ته‌كه‌ی‌ بۆ واڵت ‌ی ژاپۆن‬ ‫ئه‌نجام ده‌دات‪.‬‬ ‫براوه‌ی‌ یاری‌ یه‌كه‌می���ش به‌رامبه‌ر یانه‌ ‌ی‬ ‫مۆنتێ���ری‌ مه‌كس���یكی‌ ی���اری‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫كه‌ ب���راوه‌ی‌ ئه‌مانیش روب���ه‌ڕو ‌ی یانه‌ ‌ی‬ ‫سانتۆسی‌ به‌ڕازیلی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫ئیبراهیمۆڤیچ‪ :‬من‬ ‫له‌میسی‌ رۆناڵدۆ باشترم‬ ‫زاڵتان ئیبراهیمۆڤیچی‌ یاریزانی‌ یانه‌ ‌ی ئه‌ ‌ی‬ ‫س���ی‌ میالن پێیوایه‌‪ ،‬ك ‌ه خۆی‌ له‌لیۆنێل‬ ‫میسی‌‌و كریستیانۆ رۆناڵدۆ باشتره‌‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬له‌لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌لمۆندۆ دیپۆرتیڤۆی‌ ئیس���پانی‌‪ ،‬زاڵتان‬ ‫ئیبراهیمۆڤیچ���ی‌ یاریزان���ی‌ هه‌ڵبژارده‌ ‌ی‬ ‫س���وید رایگه‌یان���دووه‌ كه‌ هی���چ گرنگ ‌ی‬ ‫به‌به‌راوردكردنی‌ لیۆنێل میسی‌‌و كریستیانۆ‬ ‫رۆناڵدۆ نادات‌و نازانێت كامیان باش���تره‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هه‌تاكو ئێس���تا خۆی‌ له‌وان‬ ‫به‌باشتر ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ئیبراهیمۆڤیچی‌ یاریزان���ی‌ یانه‌ ‌ی میالن ‌ی‬ ‫ئیتاڵ���ی‌ ده‌ڵێ���ت "نازانم كام له‌میس���ی‌‌و‬ ‫رۆناڵدۆ باش���ترن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی دڵنیام ك ‌ه‬ ‫خۆم له‌هه‌موو شتێكدا له‌وان باشترم‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ ئیبرا ئاشكرای ‌ی كردووه‌‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه ده‌ن���گ به‌لیۆنێل میس��� ‌ی ده‌دات بۆ‬ ‫وه‌رگرتن ‌ی خه‌اڵتی‌ تۆپی‌ ئاڵتونی‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌و ئێس���تا زۆر به‌هێزه‌‌و هیوادارم هه‌ر‬ ‫وا به‌به‌هێ���ز ‌ی بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ش���ایه‌ن ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ده‌نگی‌ بۆ بده‌یت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی زۆر‬ ‫ش���تی‌ بردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ ‌ی هێشتا‬ ‫یاریزانێك ‌ی الوه‌‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )303‬سێشه‌ممه‌ ‪2011/12/6‬‬ ‫ریکالم‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هاتووچۆی سلێمانی‬ ‫ی ئاسیاسێڵ ده‌كات‬ ‫سوپاس ‌‬ ‫كانون���ی‌ یه‌كه‌م ‪ -2011‬كۆمپانی���ای ئاسیاس���ێڵ سوپاس���نامه‌یه‌كی له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هاتووچۆی‬ ‫سلێمانییه‌و‌ه پێده‌گات‪ ،‬له‌ئه‌نجامی ئه‌و هاوكارییه‌ی ئاسیاسێڵ له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك ‌ه له‌هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هۆش���یاركردنه‌وه‌ی هاتووچۆ ك ‌ه له‌مانگی حوزه‌یرانی پێش���ودا ده‌ستی پێكردو هه‌ڵمه‌ته‌ك ‌ه گه‌لێك‬ ‫چین‌و توێژی جیاوازی كۆمه‌ڵگای عێراقیی گرته‌و‌ه له‌ژماره‌یه‌ك پارێزگادا‪.‬‬ ‫ئه‌م نامه‌ی ‌ه وه‌ك پێزانینێك گه‌یش���ت بۆ ئه‌و ده‌سپێش���خه‌رییه‌ی ئاسیاس���ێڵ ك ‌ه هه‌میش���ه‌ سور‌ه‬ ‫له‌سه‌ر پاراس���تنی رۆڵه‌كانی واڵت له‌كاره‌ساتی هاتووچۆو وه‌ك شانازییه‌ك بۆ هه‌وڵه‌ بێوچانه‌كانی‬ ‫به‌رامبه‌ر كۆمه‌ڵگاكه‌مان‪ .‬له‌م هه‌ڵمه‌ته‌دا ئاسیاس���ێڵ ئامۆژگاری‌و رێنمایی به‌نرخی پێشكه‌ش���كرد‬ ‫بۆ زیادكردنی ئاس���تی هۆش���یاری ده‌رباره‌ی روبه‌ڕوبوونه‌وه‌ی قه‌ره‌باڵغی هاتووچۆو كاره‌ساته‌كانی‬ ‫رێگاوبان‌و خۆپاراس���تن لێیان‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌ڕێگای ناردنی س���ێ ملیۆن كورته‌نامه‌ بۆ به‌ش���داربووانی‬ ‫له‌پارێزگاكانی سلێمانی‌و هه‌ولێرو دهۆك‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی وه‌رگرتنی ئه‌م سوپاس���نامه‌یه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری جێبه‌جێكاری ئاسیاسێڵ دكتۆر دیار ئه‌حمه‌د‬ ‫وتی "پێزانینی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هاتووچۆی سلێمانی به‌ هاوكاریمان له‌گه‌ڵیاندا زیاتر هانمان ده‌دات‬ ‫ك��� ‌ه ب���ه‌رده‌وام كاری‌و بێوچان بكه‌ین بۆ بنیاتنانی كۆمه‌ڵگایه‌كی رۆش���نبیرو هۆش���یار ده‌رباره‌ی‬ ‫یاس���اكانی هاتووچۆو سه‌المه‌تی گشتی‪ ،‬به‌هیواین ئه‌م كاره‌مان س���نورێك دابنیێن بۆ كاره‌سات‌و‬ ‫رووداوه‌كانی هاتووچۆو ئه‌و زیانه‌ گیانیان ‌ه له‌هه‌موو واڵتدا به‌پێی توانا"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها دكتۆر دیار رایگه‌یاند‪" :‬ش���ه‌ره‌فێكی گه‌ور‌ه بوو بۆ ئێم ‌ه ك ‌ه شانبه‌ش���انی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫هاتووچ���ۆ كاربكه‌ی���ن ئێمه‌ش رێزمان هه‌ی ‌ه بۆ ئ���ه‌و ئاوڕدانه‌وه‌ی ‌ه ب ‌ه ناردنی ئ���ه‌م نامه‌یه‌‪ .‬پێمان‬ ‫خۆش���ه‌ به‌م بۆنه‌یه‌و‌ه دوپاتی بكه‌ینه‌وه‌ ك ‌ه ئێم ‌ه وه‌ك ئاسیاس���ێڵ ئه‌م جۆر هاوكارییانه‌ ب ‌ه ئه‌ركی‬ ‫سه‌رشانی خۆمان ده‌زانین ك ‌ه پابه‌ندین پێوه‌ی بۆئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگاكه‌مان سودی لێببینێت‌و رۆڵی ئێم ‌ه‬ ‫له‌بنیاتنانی عێراقدا رۆڵێكی ته‌واوكه‌ربێت له‌ڕێگه‌ی پێشكه‌ش���كردنی خزمه‌تگوزاریی پێشكه‌وتووی‬ ‫گه‌یاندن‌و به‌جێگه‌یاندنی گه‌لێك كاری كۆمه‌اڵیه‌تی به‌سود"‪.‬‬

‫کیریلوف‌و رۆحی ‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫خودکوژی تیرۆریس���ت بەر لەهەر ش���ت‬ ‫گرەوێک���ی ناوەکییە‪ ،‬له‌نێ���وان دوو جۆر‬ ‫خوددا‪ ،‬خودێکی رامانکار کە حەماسەتی‬ ‫ب���ۆ جیهانێک���ی ن���وێ‌و مرۆڤێک���ی نوێ‬ ‫دەیخات���ە جەنگ���ەوە لەگ���ەڵ خودێکی‬ ‫بێزراودا له‌ب���ەردەم ئەم خودە نوێیەدا‪...‬‬ ‫بەبڕوای من دۆستۆفس���کی له‌ڕێگای ئەو‬ ‫بۆچوونانەی کیریلوفەوە دەستی خستۆتە‬

‫س���ەر خاڵێک���ی گرن���گ‪« .‬خودکوژی»‬ ‫جەوهەری تیرۆریزمە‪ ،‬چونکە له‌سەرەتایە‬ ‫بۆ لەدایکبوونی مرۆڤێک���ی نوێ‪ .‬لێرەوە‬ ‫تیرۆریست هەمیش���ە پێویستی بە جۆرە‬ ‫ژیانێکی دی لەو دی���و ژیانەوە هەیە‪ ،‬جا‬ ‫ئەگەر ئەو ژیان���ە ژیانێکی مەجازی بێت‬ ‫وەک الی مولحی���دەکان دەیبینین کاتێک‬ ‫پێیانوای���ە لەس���ەر خۆڵەمێش���ی ئەوان‬

‫جیهانێک���ی ت���ر دروس���تدەبێت‪ ،‬یاخود‬ ‫وەهمی ژیانێکی راس���تەقینەی بەهەشتی‬ ‫بێت وەک الی دینییەکان دەیبینین‪ .‬واتە‬ ‫له‌هەموو دۆخەکاندا تیرۆر خودکوژییە بە‬ ‫ئومێدی لەدایکبوونەوە له‌جیهانێکی دی‌و‬ ‫فۆرمی مرۆڤێکی بااڵت���ردا‪ .‬جیهانێک کە‬ ‫لەدایکبوونی حەتمەن ب���ە خودکوژییەوە‬ ‫گرێدراوە‪.‬‬

‫ونبوون‬

‫* پێناس����ێکی س����ه‌ندیکای رۆژنامه‌نوس����ان ونبووه‌ به‌ناوی (زری����ان محه‌مه‌د ئه‌مین)‬ ‫هه‌رکه‌سێک دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* مۆڵه‌تی‌ ش����ۆفێری‌ به‌ناوی‌ (ره‌نو هیوا محه‌مه‌د) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‬ ‫بۆ نوسینگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫*ناس����نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگان����ی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (عادل جه‌الل فه‌تحوڵاڵ) هه‌ركه‌س����ێك‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس����نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (مه‌ریوان محه‌مه‌د ره‌شید) هه‌ركه‌سێك‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس����نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونب����وه‌ به‌ناوی‌ (نوری‌ قادر ئیبراهیم) هه‌ركه‌س����ێك‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس����نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (محه‌مه‌د عومه‌ر ئه‌حمه‌د) هه‌ركه‌سێك‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس����نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگان����ی‌ ونب����وه‌ به‌ناوی‌ (ئاوات حه‌مه‌ فارس) هه‌ركه‌س����ێك‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس����نامه‌یه‌كی‌ كۆلیجی‌ ته‌كنیكی‌ سلێمانی‌ – به‌ش����ی‌ پرۆسه‌ كارگێرییه‌كان به‌ ناوی‌‬ ‫(مه‌اڵس عه‌وال ئه‌حمه‌د) ونبوه‌ هه‌ر كه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ی‌ كۆلێجی‌‬ ‫ته‌كنیكی‌‪.‬‬ ‫*پس����وڵه‌یه‌كی‌ (قبض)ی‌ ژماره‌(‪ )58230‬له‌‪( 2009/8/31‬بلدیه‌ الس����لیمانیه‌) به‌ ناوی‌‬ ‫(توفیق فه‌ره‌ج مه‌حمود) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌س����ێك دۆزییه‌وه‌ بیگهڕێنێته‌وه‌ بۆ نوس����ینگه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫به‌رێز(رزگار مه‌حمود ره‌حیم) خاوه‌نی‌ كارگه‌ یا(گه‌نجینه‌ی‌ كاشما بۆ پاراستنی‌ خۆراك‬ ‫له‌س���اردیدا) داوای‌ تۆماركردنی‌ ئه‌و ئامێرانه‌ی‌ كردووه‌ كه‌ له‌(س���ه‌یدصادق) دانراون‌و‬ ‫ئامێره‌كانیان له‌خواره‌وه‌ دیاریكراوه‌ به‌پێ���ی‌ په‌یره‌وی‌ ئامێری‌ میكانیكی‌ ژماره‌(‪)65‬‬ ‫ساڵی‌(‪ )1952‬باڵوی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ر كه‌سێ‌ خۆی‌ به‌ په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌نی‌ هه‌ریه‌ك‬ ‫ل���ه‌و ئامێرانه‌ داده‌نێ‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )15‬پانزه‌ رۆژ س���ه‌ردانی‌ ئ���ه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌ ناوی‌ داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت‌و بڕوانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫ئامێره‌كان‬ ‫ی ‪ NIK‬له‌گ ‌ه ‌ڵ فان‪ /‬ژماره‌‪ /853073/‬ئێرانی‌‪ /‬كاره‌با‬ ‫‪.1‬كۆمپرێسه‌ر جۆر ‌‬ ‫ی ئامێره‌كان‬ ‫سورۆكی‌ لیژنه‌ی‌ تۆماركردن ‌‬ ‫دادنوس‪ /‬دادنوسی‌ سلێمانی‌‪2 /‬‬ ‫سۆران یادگار ره‌شید‬

‫‪19‬‬

‫سوپاسنامه‌‬ ‫به‌ن���اوی بنه‌ماڵ���ه‌ی خوالێخۆش���بوو‬ ‫(س���ه‌اڵحه‌دین عه‌لی ره‌سوڵ)سوپاسی‬ ‫هه‌م���وو ئه‌و ک���ه‌س‌و الیه‌نی سیاس���ی‌و‬ ‫نوێن���ه‌ری دامه‌ده‌زگاکان���ی حکوم���ه‌ت‬ ‫ده‌که‌ی���ن که‌ به‌ش���داربوون له‌پرس���ه‌ی‬ ‫خوالێخۆشبودا‪.‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی سه‌الحه‌دین عه‌لی ره‌سوڵ‬

‫روونكردنه‌وه‌و ‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئێم����ه‌ ل����ه‌ڕۆژ ‌ی ‪2011/6/29‬ه‌وه‌ لیژنه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫یاساییمان بۆ به‌دواداچوون‌و لێكۆڵینه‌و‌ه له‌و‬ ‫‪ 20‬سه‌نته‌رو گروپ‌و تیپانه‌ داناوه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌ئه‌كتیڤ بوون‌و ئه‌كتیڤنه‌بوونیان ئاگاداربین‌و‬ ‫بۆ ئه‌مه‌ش له‌و كات ‌ه راگه‌یاندراوێكی‌ ره‌سمیمان‬ ‫له‌میدیاكان باڵوك����رده‌وه‌ (كه‌ هاوپێچی‌ ئه‌م‬ ‫روونكردنه‌وه‌ی����ه‌ وێنه‌یه‌ك له‌ژمار‌ه ‪‌ -5519‬ی‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ كوردستانی‌ نوێتان بۆ ده‌نێرین ك ‌ه‬ ‫راگه‌یاندراوه‌كه‌ی‌ ئێمه‌ی‌ تێدا باڵوكراوه‌ته‌وه‌)‪،‬‬ ‫دوای‌ ده‌س����تبه‌كاربوونی‌ لیژنه‌كه‌ش����مان تا‬ ‫ئێس����تا له‌و ‪ 20‬تیپپ‌و سه‌نته‌ره‌‪ ،‬توانیویه‌ت ‌ی‬ ‫مینحه‌ی‌ دوو سه‌نته‌ری‌ نائه‌كتیڤ ببڕێت ك ‌ه‬ ‫ئه‌وانیش (سه‌نته‌ری‌ رۆش����نبیری‌ ئه‌وروپی‌‌و‬ ‫بنكه‌ی‌ هۆش����یار ‌ی ‌و رووناكبیری‌ بنار‪/‬شار‪،‬‬ ‫ناوه‌ن����دی‌ رۆش����نبیری‌ بازی����ان)ن‪ ،‬مینحه‌ ‌ی‬ ‫یه‌كێكیش����یان رابگرێت تا مۆڵه‌تی‌ ره‌سمیی‬ ‫ده‌رده‌كات ك ‌ه ئه‌ویش (گه‌له‌ری‌ ئارام)ه‌‪.‬‬ ‫به‌هیوایان هه‌موو تیپ‌و گروپ‌و س����ه‌نته‌رێك‬ ‫ك ‌ه ئه‌كتیڤ����ه‌و خزمه‌ت به‌ب����واری‌ هونه‌ریی‌و‬ ‫رۆشنبیریی له‌كوردس����تان ده‌كات مینحه‌ ‌ی‬ ‫پێبدرێت‌و هاوكار ‌ی بكرێت‌و ئه‌وانه‌ش���� ‌ی ك ‌ه‬ ‫نائه‌كتیڤ����ن وه‌ك لیژنه‌كه‌ی‌ ئێم����ه‌ بوێران ‌ه‬ ‫ئیجرائاتی����ان له‌گ����ه‌ڵ بكه‌ن‌و ئێ����وه‌ش هه‌ر‬ ‫سه‌ركه‌تووبن‪ .‬له‌گه‌ڵ رێزدا‬ ‫راگه‌یاندن‌و په‌یوه‌ندییه‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫گشتیی رۆشنبیری‌‌و هونه‌ر له‌سلێمانی‌‬

‫رونكردنه‌وه‌یه‌ك له‌تیپی‌ شانۆ ‌ی نالی‌‪ /‬سه‌یدسادق‬ ‫له‌سه‌ر بابه‌تی‌ (وه‌زاره‌تی‌ رۆشنبیری‌ مانگانه‌ سه‌دان ملیۆن دینار به‌فیڕۆ ده‌دات)‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ژم���اره‌ی‌ راب���ردووی‌‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێن���ه‌ (ژماره‌ ‪)11/29 ،302‬‬ ‫بابه‌تێ���ك به‌ناونیش���انی‌ (وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌ مانگانه‌ سه‌دان ملیۆن دینار‬ ‫به‌فیڕۆده‌دات)‪ ،‬كه‌ ناوی‌ (تیپی‌ ش���انۆی‌‬ ‫نال���ی‌‪ /‬سه‌یدس���ادق) له‌ڕیزبه‌ن���دی‌ ئه‌و‬ ‫لیسته‌دا هاتووه‌ كه‌ گوایه‌ مانگانه‌ مینحه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ رۆش���نبیری‌ وه‌رده‌گرێ���ت‪،‬‬ ‫ب���ه‌ بڕی‌ یه‌ك ملیۆن دین���ار‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬ ‫وه‌ك ده‌س���ته‌ی‌ كاركێڕی‌ (تیپی‌ شانۆی‌‬ ‫نالی‌) به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك له‌دوور‌و له‌نزیك‬

‫له‌ڕابردوو له‌ئێس���تا هی���چ مینحه‌یه‌كمان‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ رۆش���نبیری‌ وه‌رنه‌گرتووه‌‌و‬ ‫ئاگاداری‌ نین‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش ئێمه‌‬ ‫وه‌ك تیپ به‌دواداچوونی‌ خۆمان ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫دووباره‌ ده‌یڵێینه‌وه‌ مینحه‌ وه‌رگرتن الی‌‬ ‫ئێمه‌ ته‌نها وه‌همییه‌و ئێسته‌ له‌و بابه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌باڵوبوونه‌وه‌ی‌ ئه‌و لیسته‌ ده‌زانین ناوی‌‬ ‫تیپی‌ ئێمه‌ له‌لیس���تی‌ ئ���ه‌و تیپانه‌دایه‌‪،‬‬ ‫ئاماده‌ی‌ هه‌م���وو رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫یاس���ایین‪ ،‬چونك���ه‌ ئێم���ه‌ چه‌ندینجار‬ ‫داوای‌ مینحه‌م���ان ك���ردووه‌و وه‌اڵمی���ان‬

‫نه‌داوینه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌ ئ���ه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ مۆڵه‌تی‌ فه‌رمی���ن له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆش���نبیری‌‌و س���ااڵنه‌ به‌رهه‌می‌ تایبه‌تی‌‬ ‫خۆمان هه‌یه‌و چه‌ندینجار به‌ خۆبه‌خش���ی‌‬ ‫كاره‌كانمان راپه‌ڕاندووه‌و به‌شداریی‌ زۆرێك‬ ‫له‌فێس���تیڤاڵه‌كانمان ك���ردووه‌‪ .‬دڵنیاتان‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌ س���ه‌ره‌ڕای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ تیپی‌‬ ‫شانۆی‌ نالی‌ له‌ساڵی‌ ‪1995‬ه‌وه‌ دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫تائێستا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌پێدانی‌ مینحه‌‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ته‌وه‌ سودمه‌ند نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ده‌سته‌ی‌ كارگێڕی‌ تیپی‌ شانۆی‌ نالی‌‬

‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‬

‫پارتی حیزب ‌ه یان دادگا!‬ ‫ ئاسۆس هه‌ردی‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬ ‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪www.‬‬

‫‪awene.com‬‬

‫دوای رووداوه‌كانی ‪17‬ی ش���وبات‌و داواكاری به‌رده‌وام بۆ ده‌س���تگیركردنی‬ ‫ته‌قه‌كه‌ران‌و تۆمه‌تباران‪ ،‬سه‌ره‌نجام س���ه‌رۆكی هه‌رێم بڕیارێكی له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ده‌رك���رد‪ .‬به‌اڵم ته‌نها چه‌ند رۆژێك پاش ئه‌و‌ه وته‌بێژی مه‌كته‌بی سیاس���ی‬ ‫پارت���ی رایگه‌یاند «تۆمه‌تباره‌كان ئاماده‌ن بچن ‌ه به‌رده‌م دادگا‪ ،‬به‌اڵم پارتی‬ ‫رازی نابێت»! بۆچی پارتی رازی نابێت؟ چونك ‌ه «ئه‌وان دیفاعیان له‌خۆیان‬ ‫ك���ردووه‌«‌و‪ » ...‬ده‌بێ ئه‌وان ‌ه دادگایی بكرێن ك ‌ه هانی خه‌ڵكیان دا‌و‪ ،‬بوون ‌ه‬ ‫هۆكاری رووداوه‌كان»!‬ ‫له‌رووداوه‌كانی چه‌ند رۆژی پێشووی ده‌ڤه‌ری بادینانیشدا‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی هیچ‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك كرابێت‪ ،‬به‌رپرس���ه‌كانی پارتی‌و كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندنی ئه‌و‬ ‫حیزبه‌‪ ،‬یه‌كگرتووی ئیس�ل�امییان تاوانباركرد‪ .‬سه‌رۆكی هه‌رێمیش ل ‌ه لێدوان ‌ه‬ ‫رۆژنامه‌وانییه‌كه‌ی���دا رایگه‌یان���د‪ ،‬په‌الماردانی بنك���ه‌‌و باره‌گاكانی یه‌كگرتوو‬ ‫«كاردان���ه‌و‌ه بووه‌»‪ .‬ئه‌مه‌ش ئ���ه‌و‌ه دووپات ده‌كاته‌و‌ه ك��� ‌ه په‌المارده‌ران‬ ‫هه‌مان بۆچوونی به‌رپرس���ه‌كانی پارتییان له‌سه‌ر رووداوه‌كان هه‌بووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫باره‌گاكان���ی یه‌كگرتوویان س���ووتاندووه‌‪ .‬له‌هه‌مان كاتدا جۆرێك ‌ه له‌پاس���او‬ ‫هێنانه‌و‌ه بۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ی ده‌بێ «به‌پێی یاس���ا» ب ‌ه تۆمه‌تی سووتاندنی‬ ‫باره‌گاكان دادگایی بكرێن‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌م ‌ه نه‌ك هه‌ر ده‌س���تدرێژیی ‌ه بۆ س���ه‌ر‬ ‫موڵك‌و ماڵی گشتی‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ستدرێژیی ‌ه بۆسه‌ر ئازادی سیاسیش‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر پاس���اوی په‌الماره‌كه‌ش راس���ت ده‌رچێت‌و یه‌كگرتوو به‌رپرسیاربێت‬ ‫له‌رووداوه‌كان‪ ،‬ئه‌و‌ه دادگای ‌ه ده‌بێ س���زای یه‌كگرتوو بدات‪ ،‬نه‌ك خه‌ڵكێكی‬ ‫«تووڕه‌ی ناپه‌رپرسیار»‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی لێره‌دا جێگه‌ی تێڕامان���ه‌‪ ،‬له‌هه‌موو ئه‌م رووداوانه‌دا پارتی وا ره‌فتار‬ ‫ده‌كات وه‌ك ئه‌وه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی‌و مه‌كته‌بی سیاسییه‌كه‌ی‪ ،‬دادگای بااڵی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان بن تاوانبار‌و بێتاوان ب ‌ه بڕیاری ئه‌وان یه‌كال بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌تا ل ‌ه كێش���ه‌ی ته‌قه‌كه‌ره‌كانی حه‌ڤده‌ی شوباتدا‪ ،‬وته‌بێژه‌كه‌ی به‌ئاشكرا‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ك��� ‌ه ئه‌وان دیفاعی���ان له‌خۆیان كردووه‌‌و پ�ل�ان هه‌بوو‌ه بۆ‬ ‫كوش���تنیان! ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌ر به‌راس���تی پالنێك بۆ په‌الماردانی‬ ‫لقی چوار‌و كوشتنی كادره‌كانی له‌ئارادابووبێت‌و‪ ،‬ئه‌وانیش به‌ناچاری‌و له‌سه‌ر‬ ‫پرنس���یپی (دفاع عن النفس) ته‌قه‌یان كردبێ‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێ راستی‌و ناڕاستی‬ ‫ئه‌م قس���ان ‌ه له‌به‌رده‌م دادگایه‌كی ئاشكرادا یه‌كالبكرێته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك له‌مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���ی پارتی‪ .‬وات ‌ه مادام رووداوێكی وا روویداوه‌‌و كۆمه‌ڵێك كادری پارتی‬ ‫له‌الیه‌ن دادگاوه‌ داواكراون‪ ،‬هیچ پاساوێك بۆ راده‌ستكردنیان نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌مان ش���تیش ده‌توانین له‌سه‌ر رووداوه‌كانی بادینان بڵێین‪ .‬چۆن یه‌كسه‌ر‬ ‫بڕیاردرا یه‌كگرتوو لێی به‌رپرسیاره‌؟ پاشان چۆن بڕیاردرا به‌و شێو‌ه ناشرین‌و‬ ‫نایاساییه‌ ب ‌ه مه‌نتیقی تۆڵ ‌ه سه‌ندنه‌وه‌‪ ،‬په‌الماری یه‌كگرتوو بدرێت؟‬ ‫پارتی له‌سه‌ر «په‌الماردانی» لقه‌كه‌ی له‌سلێمانی‪ ،‬ته‌قه‌ی ل ‌ه خه‌ڵكی مه‌ده‌نی‬ ‫كرد‌و ئاماده‌ش نیی ‌ه مل بۆ حوكمی یاسا‌و بڕیاری دادگا بدات‌و ته‌قه‌كه‌ره‌كان‬ ‫ته‌س���لیم بكات‪ ،‬به‌ڵكو وه‌ك ئاش���كرایان كردووه‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك پێكهێنراو‌ه بۆ‬ ‫ده‌س���تگیركردنی خۆپیش���انده‌ره‌كان‪ .‬كه‌چی بۆ په‌الماردان���ی باره‌گاكانی‬ ‫یه‌كگرتوو پاساو دێنێته‌وه‌‌و ب ‌ه «كاردانه‌وه‌»ی له‌قه‌ڵه‌م ده‌دات‪ .‬تا ئێستاش‬ ‫نه‌مان بیس���توو‌ه تاك ‌ه یه‌ك كه‌سی له‌س���ه‌ر ئه‌و په‌الماران ‌ه ده‌ستگیر كردبێ‬ ‫یان لێكۆڵینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵدا كردبێ‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی رۆژان ‌ه ده‌س���تگیر‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬ئه‌ندام‌و الیه‌نگرانی یه‌كگرتوون‪.‬‬ ‫ئه‌مج���ۆر‌ه مامه‌ڵ��� ‌ه دووفاقیی ‌ه له‌گ���ه‌ڵ رووداو یان تاوانه‌كان���دا‪ ،‬ته‌نها دوو‬ ‫ده‌ره‌نجامی لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ :‬یا ئه‌وه‌تا پارتی خۆی دادگایه‌‌و ئێم ‌ه نه‌مانزانیوه‌‪،‬‬ ‫یاخود ئه‌و س���ه‌روه‌ری یاسایه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم‌و پارتی باسی ده‌كه‌ن‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫له‌نوكته‌یه‌كی تاڵ هیچ شتێكی تر نییه‌!‬

‫‪m‬‬

‫‪o‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫ریکالم‬