ژماره‌ 308

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)308‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/1/10‬‬

‫کێشەکانی نێوان هاشمی‌و مالیکی‬ ‫ی نادرێته‌وه‌ به‌به‌غدا‬ ‫هاشم ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ژێر چاودێرییه‌كی‌ تونددایه‌‬

‫»» ‪74‬‬

‫مۆڵەتی دایکایەتی‬

‫‪3000‬‬

‫»» ‪9‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫سەنتەرەکانی جوانکاری‬ ‫"حه‌ز ئه‌كه‌م لێوم ئه‌ستوركه‌م‌و‬ ‫سنگم به‌رزكه‌مه‌وه‌"‬

‫ ‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫»»‪17‬‬ ‫‪11‬‬

‫مامۆستا لەهەولێر منداڵیان بووە‬

‫وەزیری داد‬ ‫رەووف رەشید‬ ‫لەچاوپێکەوتنێکی گەرمدا‬

‫»» ‪6‬‬

‫ئه‌گه‌ر پارت ‌ی نێچیرڤان بارزان ‌ی كاندید نه‌كات‬ ‫بۆ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬یه‌كێتی‌ قس ‌ه ‌ی تر ‌ی هه‌یه‌‬

‫مه‌كته‌ب����ی‌ سیاس����ی یه‌كێت����ی ب���� ‌ه‬ ‫ی تاڵه‌بان����ی‌ بڕیارده‌ده‌ن‬ ‫ئاماده‌بوون���� ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس����تان‬ ‫ی نێچیرڤان‬ ‫كه‌س����ێكی‌ ت����ر له‌جیات���� ‌‬ ‫ی‬ ‫بارزان����ی‌ كاندی����د بكات بۆ پۆس����ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت‪ ،‬ئه‌وان قس����ه‌ ‌‬ ‫س����ه‌رۆك ‌‬ ‫تریان ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌ت ب����ه‌ ئاوێنه‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئ����اگادار ب����ه‌ ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د‬

‫ی ‪ 1/8‬ك ‌ه ب ‌ه‬ ‫له‌كۆبوون����ه‌وه‌ی‌ ش����ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاڵه‌بانی‌ ل ‌ه س����لێمان ‌‬ ‫ئاماده‌بوون���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫س����ازكرا‪ ،‬مه‌كته‌بی‌ سیاس���� ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاریداو‌ه ك ‌ه ئه‌وان پۆستی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫حكوم����ه‌ت ب����ه‌و مه‌رجه‌ راده‌س����ت ‌‬ ‫ی ده‌كه‌نه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ نێچیرڤان‬ ‫پارت ‌‬ ‫بارزان����ی‌ كاندید بك����ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫پارتی‌ كه‌س����ێكی‌ تر كاندی����د بكات‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وا یه‌كێتی‌ قس����ه‌ی‌ ت����ر ده‌بێت‪.‬‬

‫ی ئاوێنه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ‌‬ ‫كرد كه‌ ره‌نگ ‌ه یه‌كێت����ی‌ رازی‌ نه‌بێت‬ ‫ی تر بۆ‬ ‫پۆسته‌ك ‌ه بداته‌وه‌‪ ،‬یان مه‌رج ‌‬ ‫ی دابنێت‪.‬‬ ‫پارت ‌‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ میدیاكان باس����یان له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫كرد ك���� ‌ه ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت����ی‌ ب����ۆ دیاریكردن ‌‬ ‫سیاس���� ‌‬ ‫ی حكومه‌ته‌‪،‬‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫پۆس����تی‌ جێگر ‌‬ ‫به‌اڵم س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێن���� ‌ه ئاماژ‌ه‬

‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫ی ‪1/8‬دا باس‬ ‫ل ‌ه كۆبوونه‌وه‌ی‌ ش����ه‌و ‌‬ ‫له‌و مه‌س����ه‌له‌یه‌ نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم پێش‬ ‫ی‬ ‫ی دووشه‌مم ‌ه ‪ 1/9‬پێشئه‌وه‌ ‌‬ ‫نیوه‌رۆ ‌‬ ‫ی بگه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ به‌غ����دا‬ ‫تاڵه‌بان���� ‌‬ ‫ی سیاسیدا‪،‬‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫باس له‌و پرنسیپانه‌ كراو‌ه كه‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس����ته‌ دایبنێت ب����ۆ دیاریكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫كاندیدێ����ك ب����ۆ پۆس����تی‌ جێگ����ر ‌‬

‫ی حكومه‌ت‪ .‬س����ه‌باره‌ت به‌و‬ ‫س����ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه باس‬ ‫پرنسیپانه‌ سه‌رچاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی دوێن ‌‬ ‫ل����ه‌وه‌ ده‌كات له‌كۆبوون����ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی جه‌ختی‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫نیوه‌ڕۆدا‪ ،‬تاڵه‌بان ‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ كردۆته‌و‌ه ك ‌ه ئه‌و كه‌س كاندید‬ ‫ی‬ ‫ناكات بۆ پۆس����تی‌ جێگری‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫حكوم����ه‌ت‌و ئ����ه‌و كار‌ه به‌مه‌كته‌ب���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دەس����پێرێت‪ ،‬به‌اڵم وتویه‌ت ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و پۆسته‌ ‌‬ ‫"پێویس����ت ‌ه ئه‌و كه‌سه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫پێده‌درێ����ت‪ ،‬ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت���� ‌‬ ‫سیاس����ی‌‌و س����ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی ته‌كنۆكرات‌و خاوه‌ن‬ ‫بێت‌و كه‌س����ێك ‌‬ ‫ئه‌زموون بێت"‪ .‬سه‌رچاوه‌ك ‌ه ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌كات كه‌ كارگێڕێكی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی یه‌كێتیش له‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌دا‬ ‫سیاس���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی بۆ بنه‌ماكان���� ‌‬ ‫ئ����ه‌و خاڵه‌ ‌‬ ‫زیادكردوه‌‌و كه‌ پێویست ‌ه ئه‌و كاندید‌ه‬ ‫خه‌ڵكی‌ سلێمانیش بێت‪.‬‬

‫د‪ .‬موسه‌نا ل ‌ه سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتوو ته‌جمیده‌‬

‫د‪ .‬موسه‌نا‪ :‬ئه‌و هه‌واڵه‌ دووره‌ له‌ڕاستییه‌وه‌‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرت���وو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالمی‌ د‪ .‬موسه‌نا ئه‌مین زیاتر له‌ سێ‌‬ ‫مانگه‌ له‌سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتوو ته‌جمید‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناوب���راو ره‌تیده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌و هه‌واڵه‌ ئه‌س���ڵ‌و ئه‌ساس���ی‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬

‫تایبه‌ت ب���ه‌ ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ئاگادار به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫د‪ .‬موس���ه‌نا ئه‌مین زیاتر له‌ سێ‌ مانگه‌‬ ‫ته‌جمید كراوه‌‌و به‌شداری‌ كۆبوونه‌وه‌كانی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و حیزبه‌ ناكات‪.‬‬

‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد ك ‌ه‬ ‫هه‌ندێك سه‌رچاوه‌ی‌ رۆژنامه‌وانیی سه‌ره‌تا‬ ‫باسیان له‌وه‌ كرد كه‌ یه‌كگرتوو ناوبراوی‌‬ ‫ته‌جمید كردووه‌ له‌سه‌ر ئه‌و چاوپێكه‌وتنه‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنییانه‌ی‌ كه‌ له‌دوای‌ رووداوه‌كانی‌‬ ‫زاخ���ۆ ئه‌نجامیدان‪" ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌مه‌ دووره‌‬

‫له‌ڕاس���تییه‌وه‌‌و ناوبراو ل��� ‌ه حیزبه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌جمید كراوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ژنه‌ دووه‌می‌‬ ‫هێناوه‌ به‌س���ه‌ر كادرێكی‌ پێش���كه‌وتوو‬ ‫‌و پس���پۆری‌ یه‌كگرت���وو كه‌ هاوس���ه‌ری‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ بووه‌"‪ .‬ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ كرد كه‌ د‪ .‬موس���ه‌نا هه‌رچه‌نده‌‬

‫ژنی‌ دووه‌می دانیش���تووی‌ هه‌رێمه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم له‌ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‬ ‫ماره‌ی‌ كردووه‌‪ ،‬سه‌رئه‌نجام یه‌كگرتووش‬ ‫له‌به‌ر ش���ێوازی‌ ژنهێنانی‌ دووه‌می‌‌و ئه‌و‬ ‫به‌رئه‌نجامه‌ی‌ تێگه‌تیڤه‌ی‌ لێی كه‌وتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و حیزب���ه‌ ته‌جمیدی‌‬

‫ك���ردوه‌‪ .‬ئاوێنه‌ هه‌وڵیدا په‌یوه‌ندی‌ بكات‬ ‫به‌چــه‌ند به‌رپرس���ێكی‌ یه‌كگـرتـووەوە‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هــه‌وڵـــه‌كانی‌ سه‌ركەو‌توو نه‌بوون‪.‬‬ ‫د‪.‬موس���ەنا الی‌ خۆش���یه‌وه‌ ئه‌و هه‌واڵه‌‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌‌و جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌سڵ‌و ئه‌ساسی‌ نییه‌‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫نێچیرڤان بارزان ‌ی بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت مه‌رجی‌ هه‌ی ‌ه‬

‫ ‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیاس ئه‌حمه‌د‬

‫هه‌رچه‌نده‌ تا ئێستا نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ نه‌گه‌ڕاوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫كه‌سانی‌ نزیكی‌ ئه‌و به‌رپرسه‌ی‌ پارتی‌‬ ‫جه‌خت له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌‬ ‫ناوب����راو كۆمه‌ڵێك مه‌رج����ی‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پۆس����تی‌ س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫وه‌ربگرێته‌وه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌و مه‌رجانه‌ش‬ ‫یه‌كگرتن����ه‌وه‌ی‌ ه����ه‌ردوو ئاس����ایش‌و‬ ‫ده‌زگاكان����ی‌ پاراس����تن‌و زانیاری����ی‌‌و‬ ‫به‌س����تنه‌وه‌یه‌تی‌ به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ولێ����ر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫نزیك ل����ه‌ نێچیرڤ����ان بارزانییه‌وه‌ به‌‬ ‫ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ هێش����تا ناوبراو‬ ‫نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ كوردستان‌و له‌كاتی‌‬

‫گه‌ڕانه‌وه‌ش����یدا ب����ۆ وه‌رگرتن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت كۆمه‌ڵێك‬ ‫مه‌رجی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫نێچیرڤ����ان بارزان����ی‌ زۆر پێداده‌گرێت‬ ‫له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ پێویس����ته‌‬ ‫هه‌وڵبدرێت حكومه‌تی‌ ئاینده‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫حكومه‌تێكی‌ ئیئتیالفی‌ بێت‌و هه‌ر سێ‌‬ ‫الیه‌نی‌ ئۆپۆزسیۆن به‌تایبه‌تی‌ گۆڕان‬ ‫به‌شداری‌ حكومه‌ت بكه‌ن‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ مه‌رجه‌ ناوخۆییه‌كان‬ ‫ك����ه‌ نێچیرڤ����ان بارزانی‌ ل����ه‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ داوای‌ ده‌كات‪ ،‬س����ه‌رچاوه‌كه‌‬ ‫ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات ناوب����را‌و داوای‌‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ ت����ه‌واوی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬

‫دارایی‌‌و ناوخۆ‌و پێش����مه‌رگه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها جه‌ختێكی‌ زۆر له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ هه‌ردوو ده‌زگای‌ ئاسایش‌و‬ ‫هه‌ردوو ده‌زگای‌ پاراس����تن‌و زانیاریی‌‬ ‫یه‌كبگرنه‌وه‌‌و بخرێنه‌ ژێر ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫نێچیرڤ����ان بارزانی‌ له‌س����ه‌روبه‌ندی‌‬ ‫راده‌ستكردنه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫ب����ه‌ یه‌كێت����ی‌ له‌چاوپێكه‌تنێك����ی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانیدا ره‌خنه‌ی‌ له‌ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫كابینه‌كه‌ی‌ خ����ۆی‌ گ����رت‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ كردب����وو ك����ه‌ حكومه‌ت‬ ‫یه‌ك����ی‌ نه‌گرتۆته‌وه‌‌و ئه‌و ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫به‌س����ه‌ر ده‌زگاكانی‌ ئاسایش‌و ده‌زگا‬ ‫ئه‌منییه‌كانی‌ تردا نییه‌‪.‬‬

‫یه‌كێك له‌زیندانییه‌ هه‌اڵتووه‌كان ‌ی دهۆك‬ ‫پێشتر له‌گرتوخانه‌یه‌ك ‌ی سلێمان ‌ی بووه‌‬ ‫یه‌كێك له‌و ‪ 11‬زیندانیی���ه‌ی‌ له‌زیندانی‌‬ ‫زه‌ركای‌ ش���اری‌ ده���ۆك هه‌اڵت���ون‪،‬‬ ‫پێش���تر له‌گرتوخان���ه‌ی‌ "مه‌عه‌س���كه‌ر‬ ‫سه‌الم" له‌س���لێمانی‌ زیندانیبووه‌‪ ،‬دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌تۆمه‌تی‌ كوش���تنی‌ هاوس���ه‌ره‌‬ ‫نه‌رویجییه‌كه‌ی‌ سزای‌ ئیعدامی‌ به‌سه‌ردا‬ ‫دراوه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫چاكسازی‌ گه‌وران له‌س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌قید‬

‫ش���وان عه‌بدواڵ له‌لێداوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫هه‌واڵه‌كه‌ی‌ پشتڕاس���تكردوه‌‌و ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌وه‌دا ك���ه‌ فه‌ره‌یدون له‌تی���ف له‌الی‌‬ ‫ئ���ه‌وان زیندان���ی‌ بووه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌ستی‌ هه‌بووه‌ له‌كوش���تنی‌ هاوسه‌ره‌‬ ‫نه‌رویجییه‌كه‌ی���دا ك���ه‌ س���اڵی‌ ‪2004‬‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ كارێزه‌ وشك كوژرا‌و حوكمی‌‬ ‫ئیعدام‌و ‪ 10‬ساڵ زیندانی‌ هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش���ی‌ روونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬

‫زیندانییه‌ له‌مانگی‌ ‪11‬ی‌ س���اڵی‌ ‪2010‬دا‬ ‫له‌الی‌ ئه‌وان نه‌ماوه‌‪" ،‬به‌پاساوی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵكی‌ ناوچه‌ی‌ بادینانه‌‪ ،‬به‌فه‌رمی‌ داوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كرد كه‌ شوێنی‌ زیندانیكردنه‌كه‌ی‌‬ ‫بگوازرێته‌وه‌ بۆ ئه‌و ناوچه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ بوو‬ ‫له‌س���ه‌ر داواكاری‌ خۆی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫یاسایی‌ گواسترایه‌وه‌ بۆ گرتوخانه‌یه‌كی‌‬ ‫ناوچه‌ی‌ بادینان"‪.‬‬ ‫عه‌قید ش���وان عه‌ب���دواڵ ئه‌وه‌ش���ی‌‬

‫نه‌ش���ارده‌وه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌و زیندانییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ی‌ له‌الی‌ ئه‌وان بووه‌ له‌مه‌عه‌س���كه‌ر‬ ‫س���ه‌الم ده‌س���تی‌ به‌نوێژكردن كردوه‌‌و‬ ‫په‌ش���یمانیش نه‌ب���ووه‌ له‌كوش���تنی‌‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ "هه‌تا ده‌یوت‬ ‫په‌ش���یمان نیم‪ ،‬چونكه‌ جوله‌كه‌یه‌كه‌م‬ ‫كوشتووه‌"‪.‬‬ ‫دوێنێ‌ له‌كۆنگره‌یه‌ك���ی‌ رۆژنامه‌وانیدا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ پۆلیسی‌ پارێزگای‌‬

‫ده���ۆك‪ ،‬عه‌مید تاریق ئه‌حمه‌د باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ چۆنێتی‌ هه‌ڵهاتنی‌ ئ���ه‌و زیندانییانه‌‬ ‫ك���ردو ئه‌وه‌ی‌ روونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و یانزه‌‬ ‫زیندانییه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ ساڵێك زیاتره‌ خه‌ریكی‌‬ ‫هه‌ڵكه‌ندنی‌ زه‌وی‌ ناو ژووره‌كه‌یان بوون‪،‬‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌شدا توانیویانه‌ ‪ 57‬مه‌تر زه‌وی‌‬ ‫به‌كه‌‌وچ���ك‌و س���ینی‌ نانخواردنه‌كانیان‬ ‫هه‌ڵكۆڵن‌و له‌و رێگایه‌شه‌وه‌ نیوه‌شه‌وی‌‬ ‫هه‌ینی‌ رابردوو ‪ 1/6‬رابكه‌ن‪.‬‬

‫له‌‪ 1/25‬ه‌و‌ه پێدانی‌ پێشینه‌ ‌ی له‌مه‌ودوا كۆمپانیاكان ‌ی هه‌رێم‌و شتوتگارد‌و‬ ‫هاوسه‌رگیری ‌ی ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌ شۆڕش‪ ،‬سلێمان ‌ی پاك ده‌كه‌نه‌وه‌‬

‫ی‬ ‫ی به‌مه‌به‌ستی‌ ته‌سفیه‌كردن ‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2011‬پێدانی‌ پێشینه‌ ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫حسابات ‌‬ ‫ی راگیرا‪ ،‬بڕیاره‌ ل ‌ه ‪1/25‬ه‌و‌ه‬ ‫هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫ئه‌و پێشینه‌یه‌ ده‌ستپێبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬حامید س���دیق‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گه‌نجینه‌ی‌ یه‌ك له‌ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌ له‌لێدوانێكیدا ب��� ‌ه رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند "دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ریکالم‬

‫ی‬ ‫ی نوێ‌و رێكخس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫هاتن ‌‬ ‫ی‬ ‫حس���اباتی‌ بانكه‌وه‌ پێدانی‌ پێش���ینه‌ ‌‬ ‫هاوس���ه‌رگیری‌ راوه‌س���تێندرا‪ ،‬وابڕیار‌ه‬ ‫ل��� ‌ه ‪1/25‬ه‌و‌ه دووب���ار‌ه ده‌س���ت‬ ‫ی ئ���ه‌و پێش���ینه‌ی ‌ه‬ ‫به‌دابه‌ش���كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ت���ا ئێس���تا بودجه‌م���ان‬ ‫پێنه‌گه‌ش���تووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم فه‌رمانێكمان‬ ‫به‌ده‌ست گه‌یش���توو‌ه له‌وه‌زاره‌ته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫پێمانوت���راو‌ه ‪ 1‬له‌س���ه‌ر ‪12‬ی‌ بودج ‌ه‬ ‫خه‌رج بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئامارێك ‌‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی ساڵی‌ رابردوو‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫گه‌نجینه‌ی‌ یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )2011‬زیاتر له‌‪ 16‬هه‌زار چه‌كی‌ پێدان ‌‬ ‫ی هاوس���ه‌رگیری‌ دراو‌ه به‌و‬ ‫پێش���ین ‌ه ‌‬ ‫ی پرۆس���ه‌ی‌ هاوسه‌رگیرییان‬ ‫هاواڵتیانه‌ ‌‬ ‫ی پاره‌كه‌ی‌ ده‌كات ‌ه‬ ‫ئه‌نجامداو‌ه كه‌ ب���ڕ ‌‬ ‫ی ‪ 80‬ملیار دینار‪.‬‬ ‫نزیكه‌ ‌‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێک له‌ناو بازاڕی سلێمانی‬ ‫شاره‌وانی‌ سلێمانی‌ گرێبه‌ستی‌ كاركردن ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ردوو كۆمپانیای‌ خالید شینكی‌‌و‬ ‫ئۆران���ۆس هه‌ڵوه‌ش���انده‌وه‌‌و له‌مه‌ودوا‬ ‫كۆمپانیاكانی‌ هه‌رێم‌و شتوتگارد‌و شۆڕش‪،‬‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ پاك ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬ئاوێن���ه‌‌‪ :‬لێپرس���راوی‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ ش���اره‌وانی‌ س���لێمانی‌‬ ‫"زه‌رده‌ش���ت ره‌فی���ق" به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د كه‌ "هه‌ردوو كۆمپانیای‌ خالید‬ ‫ش���ینكی‌‌و ئۆرانۆس گرێبه‌س���ته‌كه‌یان‬ ‫تا ‪ 2011/12/31‬ب���ووه‌و پێش كۆتایی‌‬

‫ئ���ه‌و كاته‌‪ ،‬س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫توان���ی‌ به‌پێی‌ یاس���ا كه‌مكردنه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫دیكه‌ ئه‌نجامبداو س���ێ‌ كۆمپانیای‌ دیكه‌‬ ‫كاری‌ پاككردنه‌وه‌ی‌ ش���اری‌ سلێمانییان‬ ‫له‌ئه‌ستۆ گرت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌م كاره‌ ئه‌مساڵ نه‌درایه‌وه‌‬ ‫به‌هه‌م���ان كۆمپانیای‌ س���اڵی‌ رابردوو‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ كۆمپانیا هه‌بوو‌ه ركابه‌ری‌‬ ‫ئه‌وان���ی‌ كردووه‌و ئامێری‌ باش‌و تازه‌یان‬ ‫پێیه‌"‪.‬‬ ‫زه‌رده‌ش���ت ئه‌وه‌ش���ی‌ راگه‌یان���د كه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫پاككردنه‌وه‌ی‌ س���لێمانی‌ كراوه‌ به‌س���ێ‌‬ ‫به‌ش���ه‌وه‌و هه‌رس���ێ‌ كۆمپانیای‌ هه‌رێم‌و‬ ‫شتوتگاردو شۆڕش پاككردنه‌وه‌ی‌ به‌شی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ شاری‌ س���لێمانی‌‌و رۆژئاوای‌‬ ‫شارو ناوه‌ندی‌ شار له‌ئه‌ستۆ ده‌گرن‪.‬‬ ‫ئه‌م س���ێ كۆمپانیایه‌ له‌ س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫ساڵی‌ ‪2012‬وه‌ ده‌س���تیان به‌كاره‌كانیان‬ ‫ك���ردووه‌و ئێس���تا له‌ژێ���ر چاودێری���ی‌‬ ‫شاره‌وانی‌ سلێمانیدان‌و گه‌ر كاره‌كانیان‬ ‫وه‌ك پێویس���ت نه‌بێت ئه‌وا ش���اره‌وانی‌‬ ‫گرێبه‌سته‌كه‌یان هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫رۆژنامه‌نوسان‬ ‫رێپێوانێك بۆ به‌رده‌م په‌رله‌مان سازده‌كه‌ن‬ ‫به‌ه���ۆی زۆربوون���ی پێش���ێلكارییه‌كان بۆ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن ك��� ‌ه له‌ماوه‌یه‌كی نزیكدا‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ب��� ‌ه رۆژنامه‌نوس���ان‪ ،‬كار بۆ رێپێوانێك���ی گه‌وره‌ بۆ به‌رده‌م په‌رله‌مان‬ ‫ئه‌نجامدانی رێپێوانێكی گه‌ور‌ه بۆ به‌رده‌م ئه‌نجامب���ده‌ن‌و ب���ۆ ئه‌مه‌ مه‌به‌س���ته‌ش‪،‬‬ ‫په‌رله‌مان ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ تیایدا كه‌سوكاری داوا له‌كه‌س���وكاری تیرۆركراوان؛ سۆرانی‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ه‌ تیرۆركراوه‌كانیش به‌شدار مامه‌حه‌م���ه‌‌و سه‌رده‌ش���ت عوس���مان‌و‬ ‫عه‌بدولس���تار تاهیر ده‌كه‌ن به‌ش���داربن‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬نی���از عه‌ب���دواڵ تیایدا‪ .‬ه���ه‌روه‌ك وتیش���ی "په‌رله‌مانی‬ ‫رۆژنامه‌نوس‌و س���تافی كارای سه‌نته‌ری كوردستان له‌به‌رده‌م به‌رپرسیارێتییه‌كی‬ ‫میت���رۆ‪ ،‬ب���ۆ داكۆكیك���ردن ل��� ‌ه مافی گه‌وره‌دای���ه‌و ده‌بێ���ت ئه‌رك���ی خ���ۆی‬ ‫ڕۆژنامه‌نوسان‪ ،‬ب ‌ه ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‪ ،‬كار جێبه‌جێبكات‌و س���نورێك بۆ كوش���تن‌و‬

‫لێدان‌و سوكایه‌تی كردنی رۆژنامه‌نوسان‬ ‫له‌ الیه‌ن هێزه‌كانی ناو‌خۆ دابنێت"‌‪.‬‬ ‫نی���از عه‌ب���دواڵ ئاماژه‌ی به‌وه‌ش���كرد‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌وان وه‌ك���و س���ه‌نته‌ری میترۆ‬ ‫پێش���ێلكارییه‌كانیان تۆم���ار ك���ردووه‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتوو‌ه ك ‌ه گه‌یشتۆت ‌ه ئاستێكی به‌رزو‬ ‫مه‌ترسیدار‪ ،‬وتیشی "پێش���ێلكارییه‌كان‬ ‫له‌ڕاپۆرتێك���دا باڵوده‌كه‌ین���ه‌وه‌و ئه‌وكات‬ ‫به‌دی���ار ده‌كه‌وێت كه‌ رێژه‌كه‌ی زۆر له‌و‌ه‬ ‫زیاتره‌ كه‌ له‌هه‌ندێك جێگا راگه‌یه‌نراوه‌"‪.‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫دالوه‌ر قه‌ره‌داخی‬ ‫به‌دڵ‌شكاو ‌ی‬ ‫رۆیشته‌وه‌‬ ‫یه‌حیا به‌رزنجی‌‬ ‫دالوه‌ر قه‌ره‌داخی‌ ش���اعیر‪ ،‬ئه‌و پیاو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژگارێ���ك باری‌ س���ه‌خت ‌‬ ‫ناس���ك ‌ه ‌‬ ‫ی پێهه‌ڵچنی���وو‪ ،‬بوو‌ه‬ ‫ئاب���ووری‌ ته‌نگ ‌‬ ‫ی س���وید‬ ‫ی هه‌نده‌ران‌و له‌واڵت ‌‬ ‫په‌ڕی���وه‌ ‌‬ ‫ی چه‌ندین س���ا ‌ڵ‬ ‫ێ بوو‪ ،‬دوا ‌‬ ‫نیش���ته‌ج ‌‬ ‫گه‌ڕای���ه‌وه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی‌ چیت���ر ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫غوربه‌ت تواناكانی‌ نه‌س���وتێنێ‌‌و له‌و‌ه‬ ‫زیاتر دڵی‌ نه‌گوشێ‌‪ ،‬بڕیاریدا بێته‌وه‌ ئه‌و‬ ‫ی ناوی‌ كوردس���تانه‌‪ .‬ئه‌مجاره‌ش‬ ‫خاك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫وێڕای‌ ئه‌و بوژان���ه‌و‌ه ئابوریی ‌هی‌ روو ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫كردووه‌ت��� ‌ه ئ���ه‌م واڵت���ه‌‪ ،‬جێگه‌ ‌‬ ‫شاعیره‌ نه‌بووه‌وه‌!‬ ‫له‌كاتێك���دا ئ���ه‌م هه‌رێم���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫ی رابردوو‪،‬‬ ‫به‌راوردی‌ بكه‌ین به‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ئه‌ده‌بی‌‌و هونه‌ریی‌‌و‬ ‫چه‌ندی���ن ده‌زگا ‌‬ ‫روناكبیری���ی‌ له‌خۆگرت���ووه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫ی‬ ‫ی ئاس���مانی‌‌و ش���وێنگه‌لێك ‌‬ ‫كه‌ناڵ��� ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی لێكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫میدیای ‌‬ ‫وه‌ك���و مه‌كره‌م ‌ه رژاوه‌ به‌س���ه‌ر چه‌ند‬ ‫ی ره‌هاش‬ ‫كه‌سێكی‌ دیاریكراودا‪ ،‬پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوسیندا خه‌رجده‌كرێت‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫له‌بوار ‌‬ ‫ئه‌مج���اره‌ش خه‌ون���ی‌ دالوه‌ر بووه‌و‌ه‬ ‫خه‌ونی‌ شاعیرانه‌‪ ،‬له‌م هه‌رێمی‌ واعیده‌‌و‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی له‌س���لێمانی‌‪ ،‬جێگه‌ ‌‬ ‫ب ‌ه تایبه‌ت ‌‬ ‫ش���اعیر‌ه نه‌بووه‌و‌ه ك ‌ه ب ‌ه یه‌كێك له‌و‬ ‫شاعیر‌ه جوانانه‌ وه‌س���ف ده‌كرێت ك ‌ه‬ ‫ی به‌سه‌ر‬ ‫ی گۆڕانكاری ‌‬ ‫له‌سه‌رده‌مێكدا توان ‌‬ ‫شیعری‌ كوردیدا بهێنێت‪ ،‬ته‌نها بڕوانن ‌ه‬ ‫ی په‌یكه‌رێ���ك‬ ‫تێكس���ت ‌ه ش���یعرییه‌كان ‌‬ ‫له‌باران‌و ته‌یره‌كانی‌ ئیسماعیل‪.‬‬ ‫لێره‌دا پرسیارێك خۆی‌ ده‌بینێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م هه‌رێم���ه‌و ده‌زگا ئه‌ده‌بییه‌كان ‌‬ ‫ی داهێنه‌ر یاخود‬ ‫بۆ كێیه‌؟ بۆ خه‌ڵك��� ‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ماستاوچی‌‌و ستۆك‌و بێبه‌رهه‌م‌و‬ ‫ی رابردوویی‌؟‬ ‫ی به‌رهه‌مه‌كان ‌‬ ‫مش���ه‌خۆر ‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ بۆ كێیه‌‪ ،‬كێ‌؟‬ ‫ئه‌م ش���اعیر‌ه ره‌نگ��� ‌ه نه‌توانێ‌ وه‌كو‬ ‫ی تر بكه‌وێت ‌ه وه‌س���ف‌و س���ه‌ناو‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ێ روو له‌م‌و ئه‌و‬ ‫الاڵن���ه‌وه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه نه‌توان ‌‬ ‫ی كارێكی���ان لێبكات‪ .‬ئه‌م‬ ‫بن���ێ‌‌و داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫مرۆڤ ‌ه كه‌ خاوه‌نی‌ دنیایه‌ك تێكس���ت ‌‬ ‫ی ش���یعرییه‌‌و چه‌ندین‬ ‫نازدار‌و ناس���ك ‌‬ ‫ی وه‌رگێڕان‪ ،‬ده‌بوو ئه‌و ده‌س���ه‌اڵت ‌ه‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌خه‌می‌ بهاتایه‌؟ ده‌بوو نوس���ه‌ره‌كان ‌‬ ‫ده‌زگای‌ س���ه‌رده‌م له‌سه‌رو هه‌مویانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه موچه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫زه‌به‌الحی���ان هه‌ی���ه‌‌و هه‌مووش���یان‬ ‫ی دالوه‌رن بیریان ل ‌ه هاوڕێكه‌یان‬ ‫هاوڕێ ‌‬ ‫بكردایه‌ته‌وه‌! به‌ڕێز ش���ێركۆ بێكه‌س‪،‬‬ ‫ی دڵناسكی‌ وه‌ك‬ ‫ی شاعیرێك ‌‬ ‫ئایا ده‌زان ‌‬ ‫ی كارێك جارێكیتر‬ ‫دالوه‌ر له‌به‌ر نه‌بوون ‌‬ ‫ی ساردو كڕێوه‌ رۆیشته‌وه‌!‬ ‫بۆ واڵت ‌‬ ‫زۆر سه‌یربوو‪ ،‬ئه‌م بابایه‌ ته‌نها كارێك‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌وتبوو‪ ،‬ئه‌ویش ل ‌ه كه‌ناڵ ‌‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫نالیابوو‪ 8 ،‬سه‌عات كاركردن ل ‌ه ژوور ‌‬ ‫هه‌واڵ‌‪ ،‬به‌بێئه‌و‌هی‌ دوورو نزیك له‌كار‌و‬ ‫ئاره‌زووی‌ ئ���ه‌وه‌وه‌ نزیك بووبێت‪ .‬خۆ‬ ‫وته‌نی‌ "هه‌ر ده‌چمه‌ ئه‌وێ‌‌و هیچ كارێك‬ ‫ناكه‌م"‪.‬‬ ‫دالوه‌ر قه‌راخ���ی‌ نه‌وه‌ك���و به‌ته‌نه���ا‬ ‫خاوه‌نی‌ ئه‌و سه‌لیق ‌ه شیعرییه‌ ده‌گمه‌ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و په‌رتوكانه‌ش شاهید ‌‬ ‫تواناو سه‌لیقه‌ی‌ ئه‌ون كه‌ وه‌ریگێڕاونه‌ت ‌ه‬ ‫ی كوردی‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ئێمه‌ ل ‌ه‬ ‫س���ه‌ر زمان ‌‬ ‫ی حه‌سه‌ن زاده‌و شوكور‬ ‫رێگه‌ی‌ عه‌بدواڵ ‌‬ ‫موسته‌فا ب ‌ه دنیای‌ یه‌شار كه‌مال ئاشنا‬ ‫ی به‌هرۆز حه‌سه‌ن ئاشنا‬ ‫بوبین له‌ رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بوبین ب ‌ه یۆس���تاین گارد‌هر‌و له‌ رێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كر ش���وانییه‌وه‌ ئه‌ده‌ب��� ‌ه مه‌زنه‌كه‌ ‌‬ ‫ئۆره���ان پامۆكمان ناس���ی‌ بێ���ت‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫ی دالوه‌ره‌و‌ه توانیومان ‌ه باش���تر‬ ‫رێگ���ه‌ ‌‬ ‫ئاش���نابین ب ‌ه نیك���ۆس كازانتزاكیس‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌م هه‌رێم ‌ه كوا جێگ ‌هی‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاعیر ‌‬ ‫به‌توانا ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬لێره‌وه‌ ئ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نازدار گه‌ر گه‌ڕایته‌و‌ه ئه‌مجاره‌‪ ،‬توخن ‌‬ ‫ئ���ه‌و ده‌زگای‌ نوس���ینان ‌ه مه‌ك���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی مه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫ی میدیا ‌‬ ‫توخن ‌‬ ‫ش���وێنانه‌ تاپۆكراوی‌ چه‌ند كه‌سانێكه‌و‬ ‫ی هه‌ندێكیتر‪ ،‬زۆرن‬ ‫بووه‌ت��� ‌ه جێژوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌ پله‌و پای ‌هی‌ با ئاس���ای ‌‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫خۆیان ئه‌ترسن‪ ،‬زۆرن ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌ ئ���ه‌م حوكمڕان ‌ه‬ ‫ئیداره‌یه‌ك ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ه‌دا هه‌ڵده‌كه‌ن‌و ب���ه‌رده‌وام ل ‌ه‬ ‫وه‌سف‌و سه‌ناو كڕنوش بردن ناكه‌ون‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ناوی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫مه‌گه‌ڕێوه‌ بۆ ئه‌م واڵته‌ ‌‬ ‫كوردستانه‌‪ ،‬به‌اڵم تكای ‌ه خوێنه‌ره‌كانت‬ ‫بێبه‌ش مه‌ك ‌ه ل ‌ه شیعر‌ه ناسكه‌كان‌و ل ‌ه‬ ‫ی ئارام‪.‬‬ ‫ی چریكه‌كانت له‌ گه‌له‌ر ‌‬ ‫بیستن ‌‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫چاكسازییه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم به‌كوێ گه‌یشت؟‬

‫‪3‬‬

‫"ده‌زگا چاودێرییه‌كان یان ل ‌ه دایك نابن‪ ،‬یان به‌ مردوویی له‌دایك ده‌بن"‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محەمەد‬ ‫به‌ڕای هه‌ندێك كه‌س ئه‌و پڕۆس ‌ه‬ ‫چاكسازییه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫له‌مانگی ئازاری ساڵی ڕابردووه‌و‌ه‬ ‫ڕایگه‌یاندووه‌‌و ‪ 12‬كه‌سی ل ‌ه حاكم‌و‬ ‫خه‌ڵكی پسپۆڕی تێیدا ئه‌ندام بووه‌‪،‬‬ ‫تاكو ئێستا نه‌یتوانیو‌ه‌به‌ڵێنه‌كانی‬ ‫به‌جێبگه‌یه‌نێ‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫گۆڕانیش ده‌ڵێت "پڕۆژ‌ه چاكسازییه‌ك ‌ه‬ ‫موسه‌كینێك بوو"‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫وته‌بێژی لیژنه‌ی چاكسازییش ده‌ڵێت‬ ‫"‌پڕۆسه‌كه‌ به‌رده‌وامه‌‌و فراوانتریش‬ ‫بووه‪ ،‬له‌ماوه‌ی داهاتوودا ئه‌نجامی‬ ‫كاره‌كانی‌ ڕاده‌گه‌یه‌نرێت"‪.‬‬

‫مه‌سعود بارزانی سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستان ‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫هه‌رێمی كوردس���تان ک��� ‌ه له‌مانگی‬ ‫ش���وبات‌و مانگه‌کانی دوایی شه‌پۆڵێك‬ ‫ناڕه‌زایی جه‌ماوه‌ریی به‌خۆیه‌وه‌ بینی‌و‬ ‫خه‌ڵك هاواری چاكس���ازی‌و عه‌داله‌تی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی لێ هه‌س���تا‪ ،‬له‌ مانگی ‪4‬ی‬ ‫ساڵی ‪ ،2011‬سه‌رۆكی هه‌رێم پڕۆژه‌یه‌كی‬ ‫چاكسازی ڕاگه‌یاند‌و به‌ڵێنی ب ‌ه خه‌ڵكی‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬كه‌ مه‌سه‌له‌ی چاكسازی‬ ‫پڕۆس���ه‌یه‌كی ب���ه‌رده‌وام ده‌بێ���ت‌و‬ ‫لێپێچین���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ هه‌موو كه‌س���ێك‬ ‫ده‌كرێ���ت ك ‌ه ل��� ‌ه گه‌نده‌ڵ���ی تێوه‌گاڵ‬ ‫بێت‪ ،‬كه‌چی تاكو ئێس���تا یه‌ك كه‌س‬ ‫به‌وهۆیه‌و‌ه نه‌دراوه‌ت ‌ه دادگا‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌ی ده‌نگۆی ئه‌وه‌هه‌یه‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌و‬ ‫پڕۆژه‌ زه‌به‌الحانه‌ی كه‌ ئه‌وكات به‌هۆی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ ل ‌ه فایله‌كانیان ڕاگیرابوون‪،‬‬ ‫جارێك���ی تر ده‌س���تیان به‌كاره‌كانیان‬ ‫كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫عوم���ه‌ر عه‌بدولعه‌زی���ز‪ ،‬س���ه‌رۆكی‬ ‫فراكس���یۆنی یه‌كگرتوو ل ‌ه په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان باس���ی له‌وه‌ك���رد‪ ،‬ك��� ‌ه‬ ‫پرۆژه‌كه‌ی س���ه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫له‌ڕووی میدیاییه‌و‌ه كاری زۆری بۆكرا‌و‬

‫خه‌ڵكی تاڕاده‌یه‌ك دڵخۆش���كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ماوه‌یه‌كی زۆر به‌سه‌ردا تێپه‌ڕیوه‌‌و هیچ‬ ‫ئه‌نجامێك���ی دیار نییه‌‪ .‬وتیش���ی "ب ‌ه‬ ‫ته‌جروب ‌ه ده‌زانین هه‌ر شتێك ته‌حویلی‬ ‫لیژن���ه‌كان ك���را‪ ،‬ئیت���ر ئه‌نجامێك���ی‬ ‫ته‌ندروس���تی نابێت‪ ،‬س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫ده‌بوایه‌ ئه‌و دامه‌زراوه‌ ش���ه‌رعییانه‌ی‬ ‫وه‌ك���و په‌رله‌م���ان‌و چاودێ���ری دارایی‬ ‫ئه‌كتی���ڤ ب���كات‪ ،‬له‌ جیات���ی دانانی‬ ‫لیژنه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی هۆكاری دروس���تنه‌كردنی‬ ‫ده‌س���ته‌ی نه‌زاه���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی‬ ‫فراكسیۆنی یه‌كگرتوو وتی "ل ‌ه ماوه‌ی‬ ‫ڕابردوو ب ‌ه نوسراوی ره‌سمی پرسیاری‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی���م ل���ه‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌وان وتیان الی ئیم ‌ه ته‌واو بووه‌‌و‬ ‫له‌سه‌ر سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه هه‌رێم���ی كوردس���تان جگه‌ ل ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان وه‌كو ده‌زگایه‌كی ش���ه‌رعی‌و‬ ‫هه‌ڵبژێردراو‪ ،‬چه‌ندین ده‌زگای تر هه‌ی ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه كاری س���ه‌ره‌كییان لێپێچینه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵ���ی‪ ،‬كه‌چی یان ئیفلیجن‪ ،‬یان‬ ‫دروستنه‌كراون‪.‬‬ ‫لیژنه‌ی نه‌زاه���ه‌ی په‌رله‌مان‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫بوو له‌و لیژنان���ه‌ی كه‌ خه‌ڵك ئومێدی‬ ‫زۆری پێی هه‌بوو ك ‌ه بتوانێت سنورێك‬ ‫بۆ گه‌نده‌ڵی دابنێت‪ ،‬كه‌چی تاكو ئێستا‬ ‫‪ 5‬ئه‌ندامی ده‌ستی له‌كار كێشاوه‌ته‌وه‬ ‫ك���ه ‌س���ه‌رۆكی لیژن���ه‌و بڕی���ارده‌ری‬ ‫له‌خۆگرتبوو‪ ،‬ئه‌و ش���ه‌ش ئه‌ندامه‌شی‬ ‫كه ‌ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئاماده‌نین به‌وش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫له‌و لیژنه‌یه‌ بمێننه‌وه‪.‬‬ ‫عه‌بدولعه‌زی���ز‪ ،‬ك��� ‌ه س���ه‌رۆكی‬ ‫فراكس���یۆنی یه‌كگرتووی ئیسالمییه‌و‬ ‫ئه‌ندام���ی لیژن���ه‌ی نه‌زاهه‌‌ی���ه‌‪ ،‬وت���ی‬ ‫"ئێمه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مانیش���مان‬ ‫ئاگاداركردۆته‌وه‌‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌كیشمان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬رامانگه‌یاندووه‌ ك ‌ه ئاماده‌نین‬ ‫به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه ناومان له‌ لیژنه‌یه‌كی بێ‬

‫كار‌و ته‌نی���ا ناو هه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر كارا‬ ‫نه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ش وازی لێدنین"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌ فراكس���یۆنی گۆڕان‪،‬‬ ‫بورهان ره‌ش���ید گوڵ ‌ه بێئومیدی خۆی‬ ‫ل ‌ه لیژنه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم ده‌ربڕی‌و‬ ‫ده‌ڵێت "به‌پێ���ی وه‌عدی خۆیان بوایه‌‪،‬‬ ‫ده‌بوای ‌ه ده‌سكه‌وته‌كانیان ڕاگه‌یاندبایه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه كێش���ه‌ی ئ���ه‌م واڵته‌ ته‌نیا‬ ‫موس���اته‌حه‌ی زه‌وی‌و جام ڕه‌ش نییه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان ریكالمیان بۆ ده‌كرد‪ ،‬سه‌دان‬ ‫شتی گرنگتر هه‌یه‌"‪.‬‬

‫ئه‌و پڕۆژانه‌ی‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫بازرگانی خۆیاندای ‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌مان‬ ‫تێیده‌په‌ڕێنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ چاودێریكردنه‌و‌ه‬ ‫هه‌بێت فه‌رامۆشی‬ ‫ده‌كه‌ن‬ ‫بوره���ان‌‪ ،‬ده‌زگاكان���ی چاودێ���ری‬ ‫ل���ه‌ هه‌رێمی كوردس���تان ب��� ‌ه ئیفلیج‬ ‫ناوده‌بات‌و ده‌ڵێت "ده‌سته‌ی نه‌زاه ‌ه تا‬ ‫ئێستا دروستنه‌كراوه‌‌و لیژنه‌ی نه‌زاهه‌ش‬ ‫به‌مردویی له‌ دایكبوو‪ ،‬ده‌زگای داواكاری‬ ‫گش���تیی كه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌كتی���ڤ بكرێت‬ ‫ڕۆڵێكی باش���ی چاكس���ازی ده‌بینێت‪،‬‬

‫دوو س���اڵ به‌ر له‌ ئێستا پڕۆژه‌یه‌كیان‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬كه‌چ���ی وه‌زاره‌ت بۆ په‌رله‌مان‬ ‫به‌رزی نه‌ده‌كرده‌وه‌‪ ،‬من خۆم هێناومه‌‌و‬ ‫ئیمزام ب���ۆ كۆكردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی ل ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان ناخرێت���ه‌ به‌رنامه‌ی كاره‌وه‌و‬ ‫فه‌رامۆش ده‌كرێت"‪ .‬په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان ڕه‌خن ‌ه له‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌گرێ���ت‌و ده‌ڵێ���ت "ئ���ه‌و پڕۆژانه‌ی‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی بازرگان���ی خۆیاندای ‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌مان تێیده‌په‌ڕێنن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی ب ‌ه چاودێریكردنه‌و‌ه هه‌بێت‬ ‫فه‌رامۆشی ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی ده‌نگ���ۆی ئ���ه‌وه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫لێژنه‌ك���ه‌ی چاكس���ازی پ���رۆژه‌ی‬ ‫چاكس���ازییه‌كه‌ی س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دكت���ۆر‬ ‫ئومێد س���ه‌باح‪ ،‬وته‌بێژی ئه‌و لیژنه‌ی ‌ه‬ ‫ڕتیده‌كاته‌وه‌‌و جه‌ختله‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌و‬ ‫كه‌ هیچ كه‌یسێك چاوپۆشی لێنه‌كراوه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت "تیمه‌كه‌مان به‌رده‌وام ‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫كاره‌كان���ی خ���ۆی‌و فراوانتریش بووه‌‪،‬‬ ‫له‌ماوه‌ی داهاتوو باره‌گای له‌ سلێمانی‌و‬ ‫دهۆكیش ده‌کرێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه پڕۆژه‌كه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م‪ ،‬پڕۆس���ه‌یه‌كی‬ ‫هه‌مه‌الیه‌ن‌و به‌رده‌وامه‌و ناوه‌ستێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌و دۆس���ییانه‌ی كه‌ كاریان‬ ‫تێدا كردووه‌‪ ،‬ناوبراو وتی "تاكو ئێستا‬ ‫‪ 1‌ 8‬فه‌رمان���ی هه‌رێمیم���ان ل��� ‌ه بواری‬ ‫چاكس���ازی هه‌مه‌الیه‌ن��� ‌ه دەركردووه‌‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه ل��� ‌ه ‪ 160‬كه‌یس كراوه‌ ك ‌ه‬ ‫ڕه‌وانه‌ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران كراو‌ه بۆ‬ ‫كاركردن له‌سه‌ری"‪.‬‬ ‫دكتۆر ئومی���د باس���ی له‌وه‌كرد ك ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم خۆی ڕابه‌رایه‌تی ئه‌و‬ ‫پڕۆس���ه‌یه‌ ده‌كات‌و پێداگیر‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‪ ،‬هه‌م���وو هه‌وڵێكیش‬ ‫خراوه‌ته‌گه‌ڕ ب���ۆ كاراكردن���ی دیوانی‬ ‫چاودێ���ری دارایی‌و لیژن���ه‌ی نه‌زاهه‌و‬ ‫ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌‌و داواكاری گشتیی‪.‬‬

‫له‌ڕووداوه‌كان ‌ی زاخۆو دهۆكه‌و‌ه‬

‫"له‌ئێستادا قاعید‌هی‌ یه‌كگرتوو‪ ،‬قیاده‌كه‌ی‌ به‌ڕێوه‌ده‌بات"‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫هه‌نێدك كه‌سانی‌ قاعیده‌ی‌ یه‌كگرتووو‬ ‫له‌گه‌ڵ نوسه‌ران‌و رۆژنامه‌نوسان‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه مانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ ئێستا ‌‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫ی‬ ‫له‌دوای‌ رووداوه‌ك ‌هی‌ ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫بادینان له‌به‌رامبه‌ر پارتیدا زیاتر‬ ‫ی كاریگه‌ریی‌ رێكخستن‌و‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫بنك ‌ه جه‌ماوه‌رییه‌كه‌یه‌تی‌‪ ،‬وته‌بێژ ‌‬ ‫یه‌كگرتوووش ئه‌و بۆچونان ‌ه‬ ‫پشتڕاستده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڤ���ه‌ر ‌‬ ‫ی رووداوه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫بادین���ان ك��� ‌ه ل��� ‌ه (‪ )2011/12/2‬ك ‌ه‬ ‫ی مه‌س���اج‌و‬ ‫به‌س���وتاندنی‌ س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی مه‌یفرۆش���ه‌كان ده‌ستیپێكرد‌و‬ ‫دوكان ‌‬ ‫ی‬ ‫دواجار به‌هێرشكردنه‌س���ه‌ر باره‌گاكان ‌‬ ‫ی ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫یه‌كگرتوو ‌‬ ‫ی چه‌ندین‬ ‫سوتاندنیان‌و ده‌ستگیركردن ‌‬ ‫ئه‌ن���دام‌و الیه‌نگرانی���ان كۆتایی‌ هات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫یه‌كگرتوو پارتی‌ دیموكرات ‌‬ ‫ی باره‌گاكانی‌‪،‬‬ ‫تۆمه‌تبار كرد ب ‌ه سوتان ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و رۆژه‌و‌ه ئه‌م ‌ه یه‌كمجار‌ه له‌مێژوو ‌‬ ‫ی توندی‌ هه‌بێت‬ ‫یه‌كگرتوودا هه‌ڵوێستێك ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر پارتی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تووڕه‌كردن ‌‬ ‫ئ���ه‌و رووداو‌ه بووه‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و بنكه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كه‌ ‌‬ ‫یه‌كگرتوو‪ ،‬س���ه‌ره‌تا ده‌ستیان كرد ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پارتی‌‌و دوا ‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ راگه‌یاندن دژ ‌‬ ‫ی ئیسالمی‌‪،‬‬ ‫چه‌ند رۆژێك ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌لی‌ باپی���ر پێش���نیاری‌ كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫دوو قۆڵی‌ له‌نێ���وان پارتی‌‌و یه‌كگرتوو‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌بوون ‌‬ ‫كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫وه‌فدێك ‌‬ ‫(ف���ازل میران���ی‌‌و مه‌س���رور بارزانی‌‌و‬ ‫مه‌حم���ود ئه‌حمه‌د)‪ ،‬ب���ه‌اڵم یه‌كگرتوو‬ ‫ئام���اده‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ك ‌ه نه‌بوون ئه‌وه‌ش‬ ‫ی ئازادنه‌كردن���ی‌ ئه‌ندامه‌كانیان‪،‬‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی زانیارییه‌كان فش���اری‌ بنك ‌ه‬ ‫ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌ك���ه‌ی‌ یه‌كگرت���وو وا ‌‬ ‫له‌س���ه‌ركردایه‌تییه‌كه‌یان ك���رد كه‌ ئه‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی ‌ه بایكۆت بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���وو ‌‬ ‫رۆش���نبیر‌و نوس���ه‌ر ‌‬

‫وته‌بێژی‌ یه‌كگرتوو‪:‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ئێستامان‬ ‫له‌ئه‌نجامی‌ كۆده‌نگی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫ئه‌ندام‌و‬ ‫الیه‌نگرانمانه‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كگرت���وو‪ ،‬عه‌ب���دواڵ رێش���او ‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ جه‌خت ‌‬ ‫بۆچونان��� ‌ه ك���رده‌و‌ه كه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كگرت���وو‪ ،‬كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫قاعی���ده‌ ‌‬ ‫زۆریان له‌س���ه‌ر قیاده‌كه‌ی���ان هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫نه‌رم���ی‌ نه‌نوێنن به‌رامب���ه‌ر به‌پارتی‌‌و‬ ‫رونیك���رده‌وه‌ ك ‌ه له‌ناو س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كگرتووشدا هه‌س���ت به‌وه‌كرابوو ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نابێت به‌رامبه‌ر ب���ه‌و رووداوه‌دا نه‌رم ‌‬ ‫ی‬ ‫بنوێنرێ���ت به‌رامبه‌ر به‌پارت���ی‌‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"ده‌توانین بڵێین له‌ئێس���تادا قاعیده‌ ‌‬ ‫یه‌كگرتوو‪ ،‬قیاده‌كه‌ی‌ به‌ڕێوه‌ده‌بات"‪.‬‬ ‫ی "ئ���ه‌و رووداو‌ه بۆ‬ ‫رێش���اوی‌ وت��� ‌‬ ‫یه‌كگرتوو ته‌واو ق���ورس بوو‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هیچ پاساوێكی‌ نه‌بوو‪ ،‬بۆی ‌ه رووداوه‌ك ‌ه‬ ‫ی له‌نێوان یه‌كگرتوو‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه ‌‬ ‫دابڕانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكرد ك ‌ه پێش���بین ‌‬ ‫و پارت��� ‌‬ ‫ی زۆر بخایه‌نێ‌‌و قۆناغ ‌ه‬ ‫ێ ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌كر ‌‬ ‫ی هه‌رێم‌و رای‌ گش���تیش‬ ‫سیاس���ییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ن���اكات یه‌كگرت���وو نه‌رم��� ‌‬ ‫قبوڵ��� ‌‬ ‫بنوێنێ‌"‪.‬‬ ‫ی ده‌ڤه‌ری‬ ‫رووداوه‌ك ‌هی‌ مانگی‌ رابردو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رووداوه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫بادین���ان‪ ،‬هاوش���ێوه‌ ‌‬ ‫ی ‪2005‬‬ ‫هه‌م���ان مانگ ب���وو ك ‌ه س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫له‌كات���ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان��� ‌‬ ‫ی عێ���راق رووی���دا كاتێ���ك‬ ‫نوێنه‌ران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�امی‌ به‌لیس���تێك ‌‬ ‫یه‌كگرت���وو ‌‬

‫ی‬ ‫راس���ته‌‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كگرتوو قیاده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ كه‌ ده‌مێكه‌یه‌ قاعیده‌ك ‌ه‬ ‫ته‌قلید ‌‬ ‫ی‬ ‫لێ���ی‌ نیگه‌ران���ه‌‌و دوای‌ س���ه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی گۆڕانیش ل��� ‌ه ‪2009‬دا ئه‌م‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كگرتووو‬ ‫نیگه‌رانیی���ه‌ی‌ قاعی���د‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "چونك��� ‌ه قاعیده‌ ‌‬ ‫زیادیك���رد‌و وت��� ‌‬ ‫یه‌كگرت���ووو خوێن���ده‌وارن‌و خوازیارن‬ ‫قیاده‌كه‌ی���ان وه‌كو گ���ۆڕان موجازه‌ف ‌ه‬ ‫بك���ه‌ن‌و جورئه‌تی���ان هه‌بێ���ت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ش س���ه‌ره‌تایه‌كه‌ بۆ گۆڕانكاری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كگرتوو له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫له‌قیاده‌ ‌‬ ‫داهاتوودا"‪.‬‬ ‫ناوبراو پێش���بینیكرد ك ‌ه یه‌كگرتوو‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مجار‌ه ته‌نازول نه‌كات‪ ،‬چونك ‌ه له‌ڕوو ‌‬ ‫سیاسییه‌و‌ه "براوه‌یه‌"‌و رونیكرده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌داهاتودا پارت���ی‌‌و یه‌كگرتوو دیالۆگ‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم یه‌كگرت���وو به‌جۆرێك‬ ‫ی زویر‬ ‫دیالۆگ ده‌كات ك���ه‌ قاعیده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ن���ه‌كات‪ ،‬چونكه‌ قاعیده‌كه‌ش���ی‌ له‌ژێر‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌دایه‌‪.‬‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی یه‌كگرتوو ‌‬ ‫به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌خت ده‌كه‌نه‌و‌ه كه‌ ئه‌و هه‌ڵوێستان ‌ه ‌‬ ‫ی بادینان���ه‌و‌ه‬ ‫ی رووداوه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ ‬ ‫که‌مپینی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌کانی یه‌کگرتوو له‌سلێمانی‬ ‫ی‬ ‫هه‌یانب���وو‌ه كۆده‌نگیی ‌ه له‌هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ی وایه‌ ك ‌ه ده‌بێت سه‌ركردایه‌تی‌‌و رێكخستنه‌كانیان‪.‬‬ ‫ی گشتیش جه‌ماوه‌رییه‌ك���ه‌ی‌ را ‌‬ ‫جیاواز به‌ش���داریكرد‌و به‌و هۆیه‌شه‌و‌ه له‌ئێستادا جگ ‌ه له‌قاعیده‌‪ ،‬را ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس��� ‌‬ ‫وته‌بێ���ژ ‌‬ ‫ی هه‌ڵوێستیان‬ ‫ئه‌مجاره‌ س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫هێرشكرایه‌ سه‌ر باره‌گاكانی‌ یه‌كگرتوو پاڵپشتی‌ یه‌كگرتوو ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ئیسالمی‌‪ ،‬د‪ .‬سه‌اڵحه‌دین‬ ‫عه‌بدواڵ ریش���اوی‌ ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا نه‌رم نه‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه سته‌میان لێكراوه‌‌و یه‌كگرتوو ‌‬ ‫ی‬ ‫و س���وتێنران‌و ئه‌ندامێك���ی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫سیاس���ی‌و كادیرێكیان كوژران‪ ،‬به‌اڵم ك���ه‌ ئ���ه‌م هه‌ڵوێس���ت ‌هی‌ یه‌كگرتوو تا ئه‌و هه‌ڵوێسته‌شیان له‌جێی‌ خۆیدایه‌"‪ .‬بابه‌كر له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند‬ ‫ی تائێستا‬ ‫ی ك ‌ه سه‌باره‌ت به‌و هه‌ڵوێستان ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫ی رووداوه‌كه‌ ‌‬ ‫پێش روودان ‌‬ ‫ی زۆر ب���ه‌رده‌وام ده‌بێ���ت‌و‬ ‫ی ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی له‌ب���ری‌ ب���اره‌گاكان قه‌ره‌بوو ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫ی رووداوه‌ك ‌هی‌ بادینانه‌وه‌ هه‌یانبو‌ه‬ ‫ی ئیسالمی‌‪ ،‬وا له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كگرتوو ‌‬ ‫ێ بادینان له‌دژ ‌‬ ‫ێ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بیسه‌لمێن ‌‬ ‫یه‌كگرتوووی���ان ب��� ‌ه پاره‌ ك���رده‌وه‌‌و ده‌یه‌و ‌‬ ‫ی ئه‌مساڵدا كۆده‌نگییه‌ك���ی‌ گش���تی‌ رێكخس���تن‌و‬ ‫بڕیاربوو یه‌كگرتووو له‌به‌هار ‌‬ ‫ی باشی‌ هه‌یه‌ له‌بادینان‪.‬‬ ‫ی كه‌ وجودێك ‌‬ ‫ی بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫پاشان چه‌ند ساڵێك پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ببه‌س���تێت‌و ئه‌وه‌ش س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌ن���دام‌و الیه‌نگران ‌‬ ‫هه‌روه‌ها مافناس پشتیوان حه‌مه‌ره‌زا كۆنگ���ر‌هی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرد ك ‌ه قه‌ربوو ‌‬ ‫ی راز ‌‬ ‫كوژراوه‌كانیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی ئه‌و حیزب ‌ه یه‌كگرتوو بووه‌‌و وتی‌ "بڕیار ‌‬ ‫ی ئومێدێك���ی‌ الی‌ گه‌نجه‌كان ‌‬ ‫پاره‌ی���ان بكه‌نه‌وه‌‌و به‌مه‌ش كێش���ه‌ك ‌ه كه‌ كه‌س���ێكی‌ نزیك ‌ه ل��� ‌ه جه‌ماوه‌ری ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫ی له‌هه‌ر حیزبێك له‌مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی هات‪ ،‬یه‌كگرتووه‌وه‌‪ ،‬بێگومانه‌ له‌و‌هی‌ ئه‌مجار‌ه دروس���تكردبوو ك ‌ه بتوان���ن گۆڕانكار ‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ كۆتای ‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تییه‌كه‌یه‌و‌ه ده‌درێ���ت‪،‬‬ ‫ی له‌سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌یاندا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی یه‌كگرت���وو كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫قاعی���ده‌ ‌‬ ‫دۆسیه‌كه‌ له‌دادگاش داخرا‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ نوس��� ‌هر‌و رۆژنامه‌نوس‪ ،‬به‌اڵم بێگوم���ان هه‌م���وو حیزبێكیش‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌سه‌ر سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫رێش���اوی‌ پێیوایه‌ ك ‌ه ئه‌و قۆناغه‌ ‌‬ ‫ی بڕیار‬ ‫ی هاوته‌ریب له‌گه‌ ‌ڵ رێكخستنه‌كان ‌‬ ‫ی موحس���ین ئه‌دیب ك ‌ه پێشتر ئه‌ندام ‌‬ ‫ی تیاب���وو‌ه دوو به‌هه‌مانش���ێو‌ه سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ش ‌‬ ‫ه���ه‌ردوو رووداوه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی وه‌رده‌گرێت‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ له‌هه‌موو ئه‌و‬ ‫ی قاعیده‌ ‌‬ ‫ی یه‌كگرتوو ب���ووه‌‪ ،‬زاڵبون��� ‌‬ ‫ێ ب���ۆ قاعیده‌كه‌ی���ان ده‌گرن‌و وت ‌‬ ‫ی گو ‌‬ ‫ی جیاوازن‪ ،‬چونك ‌ه رووداوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫قۆناغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كگرتووش���دا بڕیار ‌‬ ‫‪ 2005‬له‌مونافه‌س���ه‌یه‌كی‌ سیاسیدا بوو "چونك ‌ه ئه‌گه‌ر سه‌ركردایه‌تی‌ حساب بۆ حیزب���ه‌كان بۆ س���ه‌ركردایه‌تییه‌كه‌یان هه‌ڵوێستان ‌ه ‌‬ ‫ی بووه‌‌و رێكخستنه‌كانیش‬ ‫ی سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی جیاكردبۆوه‌‪ ،‬قاعید‌ه نه‌كات ئه‌وا بۆشاییه‌ك دروست هه‌ندێج���ار ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ به‌رزی ‌‬ ‫ك ‌ه یه‌كگرت���وو لیس���ت ‌‬ ‫ی ده‌ستخۆشییان لێكردوه‌"‪.‬‬ ‫ی هۆش���یاریی‌‌و نیشتمانپه‌روه‌ری ‌‬ ‫ئاست ‌‬ ‫ی ده‌بێت له‌نێوانیاندا"‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌ئێس���تادا هیچ مونافه‌سه‌یه‌ك ‌‬ ‫ناوبراو ئاش���كرایكرد ك��� ‌ه ئه‌وان تا‬ ‫ی‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ هه‌ر قاعیده‌كان ك ‌ه له‌ئاس���تی‌ هۆش���یار ‌‬ ‫ی له‌ئارادا نیی���ه‌‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ش‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ی مافه‌كانم���ان وه‌رده‌گرنه‌و‌ه‬ ‫ی به‌ه���ۆی‌ بنكه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كه‌یه‌وه‌ بوو‌ه به‌رپرس���ه‌كان زیات���ره‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك ئه‌و كات ‌ه ‌‬ ‫ی سیاسی هه‌رێمیش جیاواز ‌‬ ‫بارودۆخ ‌‬ ‫ی ئێس���تایان به‌رده‌وام‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ل ‌ه ‪2005‬دا یه‌كگرتوو هیچ ك ‌ه یه‌كگرتووو تائێس���تا له‌س���ه‌ر ئه‌م ئه‌دیب باسیكرد‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و شیكارییه‌ش له‌هه‌ڵوێسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ێ بكرێت ده‌بن‪.‬‬ ‫ی "بنك ‌ه به‌س���ه‌ر یه‌كگرتوودا جێبه‌ج ‌‬ ‫ی نه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵوێس���ته‌یان س���ورن‌و وت��� ‌‬ ‫پاڵپش���تییه‌كی‌ ئه‌وت���ۆ ‌‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫هەنوکە‬

‫ی نادرێته‌وه‌ به‌به‌غدا‪ ،‬به‌اڵم له‌ژێر چاودێرییه‌كی‌ تونددایه‌‬ ‫هاشم ‌‬

‫"هه‌اڵتن ‌ی بۆ ده‌ره‌و‌ه‬ ‫كێش ‌ه بۆ هه‌رێم دروستده‌كات"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ فه‌رمانی‌‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ تاریق هاشم ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌یشته‌ ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ریی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاربه‌ده‌ستانی‌ كوردستان‬ ‫پێداگری‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫ناوبراو ته‌سلیم به‌ به‌غدا ناكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كیش ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ "هاشمی‌ له‌ژێر چاودێرییه‌كی‌‬ ‫ورددایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌ره‌و ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت هه‌ڵنه‌یه‌ت"‪.‬‬ ‫ئێس���تا له‌ودی���و زنجی���ره‌ چیاكان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌زمه‌ڕه‌وه‌‪ ،‬له‌میوانخانه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫"قه‌اڵچ���واالن"دا ك���ه‌ س���ه‌رده‌مانێك‬ ‫پایته‌خت���ی‌ میرنش���ینێكی‌ ه���ه‌ره‌‬ ‫به‌ناوبانگی‌ كورد بووه‌‪" ،‬تاریق هاشمی‌"‬ ‫چوارده‌وری‌ به‌هێزێكی‌ گه‌وره‌ی‌ سه‌ربازو‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ س���كرتاریه‌تی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫ێ بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ته‌ن���راوه‌‪ .‬ئه‌و نای���ه‌و ‌‬ ‫به‌غ���دا‪ ،‬چونكه‌ متمانه‌ی‌ ب���ه‌و پیاوه‌‬ ‫شیعه‌یه‌ نه‌ماوه‌ كه‌ ئێستا له‌پایته‌ختی‌‬ ‫عه‌باس���ییه‌كاندا حوكمڕانه‌‪ .‬هاش���می‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "مالیكی‌ هیچ‬ ‫به‌ڵێنێكی‌ ناباته‌س���ه‌ر‪ ،‬ئه‌وه‌تا هێشتا‬ ‫چه‌ن���د رۆژێ���ك به‌س���ه‌ر رێكه‌وتن���ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ نوجێفی‌ تێنه‌په‌ڕیوه‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌كۆتایی‌ هێنان به‌م كێشه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫گێچه‌ڵی‌ ته‌سلیم كردنه‌وه‌م به‌حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم ده‌كات"‪.‬‬ ‫وه‌ك ئام���اژه‌دان ب���ه‌و فه‌رمان���ی‌‬ ‫ده‌س���تگیركردنه‌ی‌ ك���ه‌ له‌به‌غ���داوه‌‬ ‫ئاڕاس���ته‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ دادوه‌ری���ی‌‬ ‫هه‌رێ���م كراوه‌‪ ،‬وێڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ مالیكیش‬ ‫داوای‌ له‌كاربه‌ده‌ستانی‌ هه‌رێم كرد كه‌‬ ‫به‌رپرسیارێتی‌ خۆیان راپه‌ڕێنن‌و تاریق‬

‫مالیکی‪:‬‬ ‫ی‬ ‫هیوادارم حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم ئاسانكاری ‌‬ ‫بۆ هاشمی نەکات‬ ‫بەرەو دەرەوەی واڵت‬ ‫هەڵبێت‬

‫هاشمی‪:‬‬ ‫ی‬ ‫سوورم له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بچمه‌ به‌رده‌م دادگا‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئیعتبارو‬ ‫سومعه‌ بۆ خۆم‬ ‫بگه‌ڕێنمه‌وه‬

‫هاشمی‌ راده‌س���تی‌ دادگا بكه‌ن‌و وتی‌‬ ‫"گه‌ربێتوو ناوبراو ب���ه‌ره‌و ده‌وڵه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫تر هه‌ڵبێ‌ ئه‌وه‌ كێش���ه‌ دروس���تده‌كاو‬ ‫هیوادارم حكومه‌تی‌ هه‌رێم ئاسانكاریی‌‬ ‫بۆ كارێكی‌ وا نه‌كات"‪.‬‬ ‫هاتنی‌ تاریق هاش���می‌ بۆ كوردستان‪،‬‬ ‫كاربه‌ده‌س���تانی‌ هه‌رێم���ی‌ رووبه‌ڕووی‬ ‫گرفتێكی‌ دوو الیه‌ن���ه‌ كردووه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫ئیداره‌كردنی‌ ئه‌م دۆس���یه‌یه‌ی‌ قورس‌و‬ ‫گران ك���ردووه‌‌و توان���ای‌ مانۆركردنی‌‬ ‫ئه‌وانی كه‌م كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌سه‌رنجدان‬ ‫ل���ه‌و كێشمه‌كێش���ه‌ هه‌س���تیاره‌ی‌‬ ‫له‌نێوان ش���یعه‌و س���وننه‌كاندایه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫كاربه‌ده‌ستانی‌ هه‌رێم "هاشمی‌" ته‌سلیم‬ ‫به‌ به‌غ���دا بكه‌نه‌وه‌ ئ���ه‌وا له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫سوننه‌كاندا تووش���ی‌ رووگیری‌ ده‌بن‪،‬‬ ‫گ���ه‌ر ته‌سلیش���می‌ نه‌كه‌ن���ه‌وه‌ ئ���ه‌وا‬ ‫ش���یعه‌كان له‌خۆیان ت���ووڕه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌م رۆژان���ه‌ی‌ رابردوودا كار‬ ‫گه‌یشت به‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانتارێكی‌ شیعه‌‬

‫"تاڵه‌بانی‌"یش���ی‌ به‌ه���ۆی‌ داڵده‌دانی‌‬ ‫هاشمییه‌وه‌ به‌تێوه‌گالن له‌"تیرۆر"ه‌و‌ه‬ ‫تۆمه‌تبار كرد‪.‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ به‌غدا پێداگری‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌پێی‌ ئه‌و زانیاریی‌‌و‬ ‫به‌ڵگان���ه‌ی‌ له‌به‌رده‌س���تدان‌و به‌پێ���ی‌‬ ‫دانپیانانی‌ پاس���ه‌وانه‌كانی‌ هاشمیش‪،‬‬ ‫ناوب���راو پ���اره‌ی‌ به‌"تیرۆریس���تان"‬ ‫داوه‌ له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌نجامدان���ی‌ كاره‌‬ ‫"تیرۆریستییه‌كانیان"‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ناوبراو نرخی‌ بۆ كاره‌‬ ‫تیرۆریس���تییه‌كانیش دان���اوه‌ كه‌ هه‌ر‬ ‫كارێكی‌ "تیرۆریست"ی‌ قوربانی زۆرتر‬ ‫بوایه‌ پاره‌ی‌ زۆرتری‌ بۆ ئه‌نجامده‌رانی‌‬ ‫ته‌رخ���ان ده‌ك���ردو "تیرۆر"كردن���ی‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كانیش پاره‌ك���ه‌ی‌ زیاتر‬ ‫بوو‪ .‬هه‌ربۆیه‌ مالیكی‌ س���ووره‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هاش���می‌ به‌پێی‌ م���اده‌ی‌ ‪4‬ی‌‬ ‫"تیرۆر" دادگایی‌ بكرێت‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا‪ ،‬هاش���می‌ پێیوای���ه‌‬

‫مه‌سه‌له‌كه‌ی زیاتر له‌وه‌ی‌ مه‌سه‌له‌یه‌كی‌‬ ‫دادوه‌ریی‌ بێت‪ ،‬مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ سیاسییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "سه‌رباری‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مه‌س���ه‌له‌كه‌م مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌‬ ‫سیاسییه‌ به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم سوورم‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ بچمه‌ ب���ه‌رده‌م دادگا‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ ئیعتبارو س���ومعه‌ بۆ خۆم‬ ‫بگه‌ڕێنمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هاش���می‌ ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد كه‌‬ ‫ئاماده‌ی���ه‌ بچێت���ه‌ ب���ه‌رده‌م دادگا‬ ‫له‌كه‌رك���وك‪ ،‬به‌وپێی���ه‌ی‌ ل���ه‌وێ‌ ت���ا‬ ‫ئه‌ندازه‌ی���ه‌ك دادپه‌روه‌ری���ی‌ په‌ی���ڕه‌و‬ ‫ده‌ك���رێ‌‌و كه‌مت���ر له‌ژێ���ر كاریگه‌ری‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ به‌غدادای���ه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌به‌غ���دا ده‌زگا ئه‌منییه‌كانی‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌مالیك���ی‌ كاریگه‌رییه‌ك���ی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫له‌س���ه‌ر سیس���ته‌می‌ دادوه‌ریی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫خس���تویانه‌ته‌ ژێر ركێف���ی‌ خۆیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئاماده‌ نیم بچمه‌وه‌ به‌غدا بۆ‬ ‫دادگایی‌ كردن"‪.‬‬ ‫هاش���می‌ نایه‌وێ‌ بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌ به‌س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ س���وننه‌ی‌‬ ‫سه‌رسه‌ختی‌ دژ به‌ئێران داده‌نرێت ئێستا‬ ‫ته‌نها چه‌ند كیلۆمه‌ترێك له‌س���نووری‌‬ ‫ئێران���ه‌وه‌ دووره‌‪ .‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاگادار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "تاریق‬ ‫هاش���می‌ له‌ژێ���ر چاودێرییه‌كی‌ توندو‬ ‫وردی‌ ده‌زگا ئه‌منییه‌كان���ی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و یه‌كێتیدایه‌‪ ،‬ه���ه‌م بۆ ئه‌وه‌‬ ‫فۆتۆ‪daylife :‬‬ ‫ی‌ وێنەی هاشمی وەک داواکراوێک لەرۆژنامەیەکی عێراقیدا‬ ‫گیانی‌ پارێزراو بێت‌و نه‌ڕفێنرێت‪ ،‬هه‌م‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ه‌ره‌و ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتیش سه‌ردانه‌ك ‌هی‌ سه‌ره‌تای‌ ئه‌م هه‌فته‌یه‌ی‌ ئێران كردووه‌ ك���ه‌ كار بۆ ئه‌وه‌ بكه‌ن‬ ‫هه‌ڵنه‌ی���ه‌ت"‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ك���ه‌ توركیا ئه‌حم���ه‌د داود ئۆغل���وی‌ وه‌زی���ری‌ مالیك���ی‌ ده‌س���ت له‌ته‌نگپێهه‌ڵچنینی‌‬ ‫ئاماده‌ی‌ پێش���وازی‌ كردنه‌ له‌ناوبراو‪ ،‬ده‌ره‌وه‌ی‌ توركیادا بۆ تاران‪ ،‬دۆسیه‌ی‌ هاش���می‌‌و موتڵه‌گ‌و عیساوی‌‌و عه‌الوی‌‬ ‫به‌سه‌رنجدان له‌وه‌ی‌ كه‌ ئێستا توركیا عێراق به‌ش���ێكی‌ گرنگی‌ گفتوگۆكانی‌ هه‌ڵگرێ‌‌و كار ب���ۆ ئیحتیواكردنی‌ ئه‌م‬ ‫له‌ئاستی‌ ناوچه‌كه‌دا خۆی‌ به‌پاڵپشتی‌ نێ���وان داود ئۆغلوو كاربه‌ده‌س���تانی‌ قه‌یرانه‌ بكه‌ن‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی‌ كار له‌كار‬ ‫ئێران ب���وو‪ ،‬به‌پێی‌ هه‌واڵی‌ میدیاكانی‌ بترازێ‌‌و عێراق به‌ره‌و جه‌نگێكی‌ تائیفی‌‬ ‫به‌هێزی‌ سوننه‌كان ده‌زانێت‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌م چوارچێوه‌یه‌ش���دا‪ ،‬له‌میانه‌ی‌ توركیا‪ ،‬ئۆغلو داوای‌ له‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌ شیعه‌و سوننه‌ ببرێت‪.‬‬

‫بودج ‌ه ‪ 5‬مانگ دواده‌كه‌وێت‌و پشكی‌ هه‌رێمیش ده‌بێت ‌ه ‪%10.6‬‬

‫"دواكه‌وتنه‌كه‌ كارناكات ‌ه سه‌ر موچه‌‪ ،‬به‌اڵم پرۆژه‌كان‌و بایه‌عی‌ دوا ده‌خات"‬ ‫ئا‪ :‬یاسین ته‌ها‬ ‫بڕیاره‌ به‌ر له‌كۆتایی‌ ئه‌م مانگ ‌ه‬ ‫بودجه‌ی‌ گشتیی‌ عێراق په‌سه‌ند‬ ‫ی‬ ‫بكرێت‌و به‌شه‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستانیش له‌‪ %17‬وه‌ دابه‌زیو‌ه بۆ‬ ‫‪.%10.6‬‬ ‫ی‬ ‫ی لیژن ‌هی‌ دارای���ی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق‪ ،‬ش���ۆڕش حاجی‌ ب���ۆ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫روونك���رده‌وه‌ به‌ه���ۆی‌ به‌رزبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه پشك ‌‬ ‫خه‌رجیی ‌ه سیادییه‌كان ‌‬ ‫ی ‪ 117‬ترلیۆن‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان له‌ بڕ ‌‬ ‫ی خه‌رجیی‌ عێراقه‌و‌ه‬ ‫دیناری‌ خه‌مڵێنراو ‌‬ ‫دابه‌زیو‌ه بۆ ‪ 12‬ترلی���ۆن‌و ‪ 600‬ملیارد‬ ‫ی ‪%10.6‬‬ ‫دینار ك ‌ه ده‌كات��� ‌ه ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بودج���ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێك���دا كه‌ له‌ڕوو ‌‬ ‫مه‌بده‌ئییه‌و‌ه ‪%17‬ی‌ گش���تی‌ بودجه‌‪،‬‬ ‫ی كوردس���تان‪.‬‬ ‫ته‌رخانكراوه‌ بۆ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه سه‌رۆكی‌ فراكسیۆن ‌‬ ‫شۆڕش حاج ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان��� ‌ه (‪ 8‬كورس���ی‌) له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ب���ۆ ئه‌وه‌ك���رد‬ ‫نوێن���ه‌ران ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ملیاردێك دۆالر خراوه‌ته‌ به‌رده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌غدا بۆ پرۆژه‌ ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردی ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان‌و ده‌بێ���ت الیه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دانیش���تنه‌كانی‌ داهاتوی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫نوێنه‌راندا ش���ه‌ڕ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ بكات‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه ئه‌و پاره‌یه‌ بگۆڕدرێت بۆ بودجه‌ ‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬ ‫ ‬ ‫ی هه‌رێم‌و پارێ���زگاكان بۆ نانەواخانەیەک لەسلێمانی‬ ‫په‌ره‌پێدان��� ‌‬ ‫ی كوردس���تانیش پشك ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی پێوه‌ره‌ زانس���تییه‌كان ده‌بوای ‌ه‬ ‫ی دارایی‌‌و له‌په‌رله‌مان چاره‌س���ه‌ر به‌پێ ‌‬ ‫ی زۆر هه‌ی ‌ه لیژنه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ك���راوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌یان خس���ته‌ڕوو ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م��� ‌‬ ‫ی خوێندن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫خ���ۆی‌ به‌ربكه‌وێ���ت‌و وت��� ‌‬ ‫ی رابردوودا (‪)2011/9‬‬ ‫ی له‌مانگی‌ ئه‌یلول ‌‬ ‫ی "له‌بر ‌‬ ‫ی وتیش��� ‌‬ ‫ی عێراق ب��� ‌ه ‪ 102‬ترلیۆن دینار له‌مساڵیش���دا به‌هه‌مانش���ێو‌هی‌ پێنج ناكرێ���ت"‪ .‬حاج��� ‌‬ ‫ی "له‌هه‌موو داهات��� ‌‬ ‫ی بودجه‌‌و ده‌رماڵه‌ هه‌میش��� ‌ه به‌س���ولف ‌ه بودجه‌ بگه‌ش���تایه‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حاڵه‌تێك���دا پێویس���ته‌ هه‌رێم ‪%17‬ی خه‌مڵێنراوه‌‪ ،‬خه‌رجییه‌كانیشی‌ ب ‌ه ‪ 117‬س���اڵی‌ رابردوو‪ ،‬بودج���ه‌‌و ده‌رماڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر كاغه‌ز خه‌رج‌و ده‌رماڵ ‌هی‌ پێشمه‌رگه‌ چاره‌سه‌ر حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ن���د ل��� ‌ه ‪ 12‬كانون ‌‬ ‫ی پێشمه‌رگه‌ هه‌ر به‌مه‌ره‌كه‌ب ‌‬ ‫خ���ۆی‌ له‌و بڕ‌ه پ���اره‌ ته‌رخانكراو‌ه بۆ ترلیۆن دینار‪ .‬هه‌روه‌ها به‌هه‌مانشێوه‌ ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی ‪ 2007‬ـ ‪ 2011‬بودج���ه‌‌و بمێنێت���ه‌وه‌‪ .‬له‌مباره‌یه‌ش���ه‌و‌ه ئه‌ندام ‌ه ده‌كه‌ن‌و ئه‌مه‌ش دروست نییه‌‌و ده‌بێت یه‌كه‌م (‪ )2011/12/12‬ناردوییه‌ت ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان به‌ربكه‌وێ���ت‌و ئێم ‌ه وه‌كو س���اڵه‌كان ‌‬ ‫فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬به‌هۆی‌ قه‌یران ‌ه سیاسییه‌كان ‌‬ ‫ی دارایی‌ په‌رله‌مان به‌رێككه‌وتن چاره‌سه‌ر بكرێت"‪.‬‬ ‫ی لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫ی هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ سپێردراو‌ه كورده‌كه‌ ‌‬ ‫ی خۆمان كاری‌ بۆ ده‌كه‌ین‌و ده‌رماڵه‌ ‌‬ ‫پش���تگیریی‌ ل���ێ ده‌كه‌ین ب���ۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوان ئه‌لعێراقیه‌‌و ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌ش ئه‌مدوایی ‌ه ‌‬ ‫ی ش���ۆڕش حاجی‌‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند به‌پێ��� ‌‬ ‫ی به‌رێككه‌وتنی‌ نێوان سه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫ی كه‌مبون���ه‌وه‌ی‌ بودج���ه‌ ‌‬ ‫قه‌ره‌ب���وو ‌‬ ‫ی ئه‌ندامان���ی‌ لیژنه‌ی‌ دارای���ی‌ په‌رله‌مان یاس���ا له‌سه‌ر دۆس���ییه‌كانی‌ موتڵ ‌هگ‌و‬ ‫ی "ئه‌وه‌ پاشماوه‌‌و به‌ره‌نجامی‌ كێشه‌كان ‌‬ ‫ی عێ���راق‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم��� ‌‬ ‫هه‌رێممان بۆ بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هاش���می‌ له‌الی��� ‌هك‌و قه‌یرانه‌كان��� ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌‌و له‌كێبه‌ركێدان له‌گ���ه‌ڵ كات بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫نێوان به‌غ���دا‌و هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ی پرۆژ‌ه یاس���ای‌ بودجه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی یاسا‬ ‫ی خۆیان هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‌و ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی دوا راپۆرت ‌‬ ‫ی بتوانن به‌خێرای��� ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و به‌رپرسیارێتییه‌كان ‌‬ ‫ی ‪ 2012‬ژماره‌ی���ه‌ك ئه‌ن���دام په‌رله‌مانی‌ كورد ئیش ‌‬ ‫ی ال ‌‬ ‫عێ���راق ك��� ‌ه وێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حسێن ئه‌لئه‌سه‌د ‌‬ ‫ی به‌غدا‌و هه‌رێم ‌ه چاره‌سه‌ری‌ بكه‌ن‌و له‌ناو له‌س���ه‌ر بودج ‌ه ئاماد‌ه بكه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه له‌سه‌ر لێدوانه‌كان ‌‬ ‫ی لێدوان بۆ ئاوێنه‌دا نیگه‌رانی ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌ی���ه‌‌و له‌میانه‌ ‌‬

‫ئه‌گه‌ری‌ زۆر هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌مساڵیشدا بودجه‌‌و‬ ‫ده‌رماڵه‌ی‌ پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫ی سه‌ر‬ ‫هه‌ر به‌مه‌ره‌كه‌ب ‌‬ ‫كاغه‌ز بمێنێته‌وه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫له‌الیه‌كیتر‪ ،‬دانیشتنه‌كان ‌‬ ‫نوێن���ه‌ران په‌كی���ان كه‌وت‌و تائێس���تا‬ ‫نه‌توان���راوه‌ بودج��� ‌ه ئیق���رار بكرێت‌و‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫چاوه‌ڕوانده‌كرێ���ت ب���ه‌ر له‌كۆتای ‌‬ ‫مانگ��� ‌ه بخرێته‌ ده‌نگدانه‌وه‌‪ .‬ش���ۆڕش‬ ‫حاج���ی‌ وت���ی "دواكه‌وتن���ی‌ بودج��� ‌ه‬ ‫ی خراپی‌ له‌س���ه‌ر پرۆژه‌كان‌و‬ ‫كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی بودج ‌ه ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئیقراركردن ‌‬ ‫كوردستانیش ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم كارناكات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی موچه‌‌و ده‌رماڵ ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ر خه‌رجكردن ‌‬ ‫ی موچ ‌ه‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران‌و به‌به‌رده‌وامی��� ‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا ده‌درێت"‪.‬‬ ‫ی ‪ 15‬ترلی���ۆن‬ ‫ی ‪ 2012‬ب���ڕ ‌‬ ‫بودج��� ‌ه ‌‬ ‫كورتهێنانی‌ تێدایه‌‪ ،‬گرفتی‌ سه‌ره‌كی ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫بودجه‌یه‌ش ئه‌وه‌ی ‌ه تائێستا حسابات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سااڵن ‌‬ ‫ی (خیتامی‌) بودجه‌كان ‌‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫ی پێوه‌ په‌یوه‌س���ت نه‌كراو‌ه‬ ‫راب���ردوو ‌‬ ‫هه‌ر ل ‌ه ‪ 2005‬ت���ا ‪ .2011‬هه‌روه‌ها له‌م‬ ‫ی‬ ‫بودجه‌یه‌دا ‪ 4‬ترلیۆن دینار‪ ،‬بۆ كڕین ‌‬ ‫ی ته‌رخانك���راو‌ه ك ‌ه‬ ‫ی بایه‌ع��� ‌‬ ‫خۆراك��� ‌‬ ‫ی بڕه‌ خۆراك بۆ ‪ 32‬ملیۆن‬ ‫دابینكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌س له‌خۆده‌گرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌زیر ‌‬ ‫بازرگان���ی‌ عێ���راق رایگه‌یان���دو‌ه "تا‬ ‫ی بودج ‌ه نه‌كاته‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مان پشتڕاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ناتوانن گرێبه‌ست له‌گه‌ڵ كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی مۆر بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫خۆراك ‌‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫توێژه‌رێكی‌ سه‌نته‌ری‌ "موشێ‌ ده‌یان"ی‌ ئیسرائیلی‌ بۆ ئاوێنه‌‪:‬‬

‫تاكه‌ گره‌نتی‌ مانه‌وه‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان "چه‌سپاندنی‌ دیموكراسییه‌"‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌ك ئاش���كرایه‌ له‌ه���ه‌ر‬ ‫ش���وێنێكی دونیا كه‌ رژێمێكی دیكتاتۆر‬ ‫ده‌ڕوا‌و ده‌س���ه‌اڵتێكی دیك���ه‌ ش���وێنی‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ماوه‌یه‌ك���دا تێده‌په‌ڕێت‬ ‫ك���ه‌ به‌"گواس���تنه‌وه‌" ناوده‌برێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫گواس���تنه‌وه‌یه‌ له‌عێراق���دا زۆر درێژه‌ی‬ ‫كێشا‪ ،‬پێش���بینی ده‌كه‌یت به‌ڕۆشتنی‬ ‫هێزه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا به‌"گواستنه‌وه‌"یه‌كی‌‬ ‫دیكه‌شدا تێپه‌ڕێت؟‬ ‫بێنجۆ‪ :‬كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫چ له‌ئێس���تاو چ دوای (‪ )20‬ساڵی دیكه‌‬ ‫بێ���ت‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی هه‌ندێ���ك الیه‌نی‬ ‫سیاس���ی عێراقی داوای ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫دوباره‌ ئه‌و ماوه‌ (ئینتقالیه‌) رووبدات‪،‬‬ ‫به‌اڵم من ده‌ڵێم چه‌ند ئه‌و كش���انه‌وه‌یه‌‬ ‫زووت���ر بكرابای���ه‌ م���اوه‌ (ئینتقالیه‌)‬ ‫كه‌ كورتت���ر ده‌بوو‪ ،‬له‌ئێستاش���دا من‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و كش���انه‌وه‌یه‌ی هێزه‌كانی‬ ‫ئه‌مه‌ریكادام‪ ،‬چه‌ند ئه‌مه‌ریكا بمێنێته‌وه‌‬ ‫دۆخ���ه‌ (ئینتقالیه‌)ك���ه‌ زیات���ر درێژه‌‬ ‫ده‌كێش���ێت‪ .‬ه���ه‌ر میلله‌تێكیش هێزی‬ ‫ناوخۆیی پته‌وو به‌هێ���ز نه‌بێت‪ ،‬هێزی‬ ‫ده‌ره‌ك���ی هی���چ س���وودێكی ئه‌وتۆی‬ ‫پێناگه‌یه‌نێت‪ ،‬به‌اڵم كێش���ه‌كه‌ لێره‌دایه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هێزو الیه‌ن���ه‌ عێراقیه‌كان پێش‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌گه‌ڵ ی���ه‌ك كۆك نه‌بووبن‪،‬‬ ‫دوای رۆشتنی‌ ئه‌مه‌ریكاش ریكه‌وتنیان‬ ‫ئه‌س���ته‌مه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌مه‌ریكی���ه‌كان‬ ‫ناتوانن هێزیان بده‌نێ‌ ئه‌گه‌ر خۆیان ئه‌و‬ ‫هێزه‌یان نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ت���ۆ كاریگه‌ری���ه‌ نه‌رێنیه‌كانی‬

‫هاتنی‌ ئه‌مه‌ریكا بۆ سه‌ر عێراق له‌چیدا‬ ‫ده‌بینی؟‬ ‫بێنج���ۆ‪ :‬ئه‌مه‌ری���كا كه‌ هات���ه‌ عێراق‪،‬‬ ‫هێزی به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی دژ به‌ئه‌مه‌ریكا‬ ‫دروس���تكرد‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا كه‌ هاته‌ عێراق‬ ‫شانه‌كانی قاعیده‌ له‌عێراق سه‌ریانهه‌ڵدا‪،‬‬ ‫پێش هاتنی‌ ئه‌مه‌ریكا قاعیده‌ له‌عێراقدا‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬هێزه‌كانی ئه‌مه‌ریكا ژماره‌كه‌یان‬ ‫هه‌رچه‌ندێ���ك بوو‪ ،‬قاعی���ده‌ هه‌ر بونی‬ ‫هه‌ب���وو‪ ،‬ئێس���تاش له‌عێراق���دا ماوه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌بوونی ئ���ه‌م هه‌موو هێزانه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكاش‪ ،‬كه‌چی‌ ئێران له‌گۆڕه‌پانی‬ ‫سیاس���ی عێراقدا ده‌س���تی‌ كراوه‌ بوو‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی دیك���ه‌وه‌ توركی���اش هاته‌‬ ‫نێ���و هاوكێش���ه‌كانی‌ عێراق���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫هاتن���ه‌ راس���ته‌وخۆیه‌ی ئه‌مه‌ریكا یان‬ ‫داگیركردن���ی راس���ته‌وخۆی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬رۆڵی ئه‌مه‌ریكای‌ به‌وشێوه‌یه‌‬ ‫به‌هێ���ز نه‌كرد ك���ه‌ چ���اوه‌ڕوان ده‌كرا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ل���ه‌دوره‌وه‌ كاریگه‌ری زیاتر بوو‪.‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ به‌چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی له‌عێ���راق‬ ‫ئه‌مه‌ریكا هێ���زه‌ كاریگه‌ریه‌كه‌ی جارانی‬ ‫بۆ بگه‌ڕێته‌وه‌و بتوان���ێ‌ رۆڵی كاراتری‬ ‫هه‌بێت له‌هاوكێشه‌كانی ئه‌م واڵته‌دا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌كرێ���ت ئه‌م���ه‌ زیات���ر‬ ‫رونبكه‌یته‌وه‌؟‬ ‫بێنجۆ‪ :‬با هه‌رێمی كوردس���تان به‌نمونه‌‬ ‫بهێنینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا خۆ له‌س���ه‌ره‌تاو‬ ‫له‌ئێستاشدا ئه‌وهێزه‌ زۆرو ده‌ستێوه‌ردانه‌‬ ‫راس���ته‌وخۆیه‌ی نه‌ب���وو له‌نێو هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش ره‌وش���ی‬ ‫هه‌رێم به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ باش���ورو ناوه‌ند‬ ‫باش���تره‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش���ی ئه‌وه‌ بوو كه‌‬ ‫كورد جگه‌ له‌پاڵپش���تی یان كاریگه‌ری‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬توانی پشت به‌خۆی ببه‌ستێت‪،‬‬ ‫ل���ه‌ڕووی كاروب���اره‌ ناوخۆییه‌كان���ی‌و‬ ‫ل���ه‌ڕووی ئه‌من���ی‌و‪ ...‬هه‌روه‌ه���ا كورد‬ ‫وه‌كو به‌ربه‌ستێك له‌ناوچه‌كه‌ به‌كارهات‬ ‫ب���ۆ كۆنترۆڵكردن���ی ملمالنێ���ی نێوان‬ ‫ش���یعه‌و س���وننه‌كان‪ ،‬چونك���ه‌ به‌هۆی‬ ‫پێگه‌ی جوگرافی ناوچه‌ی كوردس���تان‬ ‫كاریگه‌ریی���ه‌ راس���ته‌وخۆكانی توركیاو‬ ‫ئێرانی ت���ا راده‌یه‌ك سس���تر كردووه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا به‌كشانه‌وه‌ی ئه‌و هێزانه‌‬ ‫كێبركێكه‌ له‌نێوان توركیاو ئێراندایه‌ كه‌‬ ‫كێ كاریگه‌ری‌و ده‌ستێوه‌ردانی زیاتری‬ ‫ده‌بێت له‌كاروبارو سیستمی حوكمرانی‬ ‫عێراق���دا‪ .‬ئیتر بۆچ���ی بگوترێت چونه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ری���كا زووه‌؟ هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌بیر نه‌كه‌ین چوونه‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌ئێستادا له‌قه‌زانجی ئێوه‌دایه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌ستم هه‌رێمی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن؟‬

‫پژاک‪ :‬دۆستایه‌تیمان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئیسرائیل‬ ‫ره‌وایه‌‬

‫قودس‌و دیاربه‌كر‬

‫حاجی‌ ئه‌حمه‌دی‌ سه‌رۆكی‌ "پژاك"‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ هێزه‌كانی‌ كورد له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو ئیسرائیل به‌كارێكی‌ ره‌وا‬ ‫ده‌زانێ‌‌و ده‌ڵێت "زۆر خاڵی‌ هاوبه‌شمان‬ ‫هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‌ ئیسرائیلدا‪.‬‬

‫له‌نێوان "ئیسماعیل هه‌نیه‌‌و سه‌الحه‌دین دیمرتاش"دا‬

‫ی ئیس���ماعیل‬ ‫ی هه‌فت ‌هی‌ رابردوو ‌‬ ‫دیدار ‌‬ ‫هه‌نی���ه‌ی‌ س���ه‌رۆك وه‌زی���ری‌ حه‌ماس‬ ‫ی غه‌زه‌)‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ س���ه‌الحه‌دین‬ ‫(له‌كه‌رت ‌‬ ‫ی ئاشتی‌‌و‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫دیمیرتاش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ BDP‬له‌ئه‌نق���ه‌ره‌ ‌‬ ‫دیموكرات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا س���ه‌رنجی‌ زۆربه‌ ‌‬ ‫پایته‌خت��� ‌‬ ‫ی خۆی‌ راكێش���ا‪.‬‬ ‫میدیاكان���ی‌ به‌ره‌و ال ‌‬ ‫گرنگتری���ن گفتوگۆ كه‌ له‌م دانیش���تن ‌ه‬ ‫داخراوه‌ی‌ نێوان حه‌م���اس‌و ‪ BDP‬بۆ‬ ‫ی كرد ئه‌و‌ه بوو ك ‌ه‬ ‫نێ���و میدیاكان دزه‌ ‌‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ دیمیرتاش له‌م دانیشتنه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌له‌ستین ‌‬ ‫ێ گه‌ل ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ده‌خواز ‌‬ ‫هیوا ‌‬ ‫ی بگا ك ‌ه‬ ‫ی دێرینی‌ خۆ ‌‬ ‫به‌هیواو خه‌ون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌تێكه‌ پایته‌خته‌كه‌ ‌‬ ‫ق���ودس بێ���ت‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا ئیس���ماعیل‬ ‫ێ ك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و رۆژ ده‌خواز ‌‬ ‫هه‌نی���ه‌ هیوا ‌‬ ‫ی به‌ئازادی‌‌و س���ه‌رفرازی‌ تیا‬ ‫دیاربه‌كر ‌‬ ‫ی‬ ‫ببین���ی‌‌و كوردی���ش به‌مافه‌كانی‌ خۆ ‌‬ ‫ب���گات‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌‌و به‌س���ه‌الحه‌دین‬ ‫ی ‪ BDP‬ده‌ڵێ���ت‬ ‫دمیرت���اش س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫"ق���ودس چاوه‌ڕوانی‌ س���ه‌الحه‌دینێك ‌‬ ‫ی بكات"‪.‬‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫نوێیه‌ بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌م قس���انه‌ی‌ هه‌نی��� ‌ه له‌توركی���ادا‬ ‫ی نایه‌وه‌‪ ،‬به‌سه‌رنجدان‬ ‫ی گه‌وره‌ ‌‬ ‫هه‌رایه‌ك ‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆر‌ه ره‌جه‌ب ته‌یب‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ردۆغ���ان‌و حی���زب‌و حكومه‌ته‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رمایه‌گوزاری‌ له‌س���ه‌ر یارمه‌تیدان ‌‬ ‫ی غ���ه‌زه‌و پش���تگیری‌ حه‌ماس‬ ‫كه‌رت��� ‌‬ ‫ی هه‌ست‌و‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌مه‌به‌س���تی‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌ره‌و‬ ‫ی عه‌ره‌بی‌‌و ئیسالم ‌‬ ‫سۆزی‌ جیهان ‌‬ ‫ی توركی���ا راكێش���ن‪ ،‬كه‌چی‌ یه‌كێك‬ ‫ال ‌‬ ‫له‌سه‌ركرده‌ هه‌ر‌ه دیاره‌كانی‌ حه‌ماس‌و‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیره‌كه‌یان له‌كه‌رتی‌ غه‌ز‌ه‬ ‫ی توركیادا قسه‌یه‌كی‌ به‌زاردا‬ ‫له‌پایته‌خت ‌‬

‫عوفره‌ بێنجۆ‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‬ ‫عوفره‌ بێنجۆ توێژه‌ری كارا له‌سه‌نته‌ری‬ ‫توێژینه‌وه‌ی (مۆشێ ده‌یان)‬ ‫له‌ئیسرائیل بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‌و ئه‌فریقا‪ ،‬كه‌ له‌نزیكه‌وه‌‬ ‫چاودێری‌ پێشهات‌و گۆڕانكارییه‌كانی‌‬ ‫عێراق‌و هه‌رێمی كوردستان ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "بۆ‬ ‫كورد زۆر گرنگه‌ له‌م قۆناغه‌دا یه‌كڕیزی‌‬ ‫خۆیان بپارێزن"‪.‬‬

‫له‌میانه‌ی‌ گفتوگۆیه‌كی‌ كه‌ناڵی‌ ئاسمان ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ورۆز له‌گه‌ڵ‌ حاجی‌ ئه‌حمه‌دی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫پژاكدا‪ ،‬ناوب���راو‌ وتی‌ "م���ن په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌س���تن له‌گه‌ل ئه‌مه‌ریكاو ئیس���رائیل‬ ‫به‌كاره‌س���ات‌و غه‌یره‌ ئینس���انی‌‌و ناڕه‌وا‬ ‫نازانم‪ ،‬به‌ڵكو ته‌واو ره‌واو ئینسانییه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو پرس���یاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كرد كه‌ بۆچی‌‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران به‌هه‌بوونی‌ ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییانه‌ قه‌ڵ���س ده‌بێ‌‌و وتی‌ "خۆ‬ ‫یه‌كه‌م واڵت كه‌ ئیس���رائیلی‌ به‌ڕه‌س���می‌‬ ‫ناسی‌ توركیا بوو‪ ،‬تا ئێستاش باشترین‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ له‌دنی���ادا په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫ئیسرائیل‌و توركیایه‌یه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ واڵتانی‌‬ ‫عه‌ره‌بیش په‌یوه‌ندییان له‌گ ‌هڵ‌ ئیسرائیل‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬باش���ه‌ بۆ ده‌بێ‌ بۆ هه‌موو ئه‌وانه‌‬ ‫كاره‌سات نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ هێزێكی‌ كورد‬ ‫كه‌ بی���ه‌وێ‌ په‌یوه‌ندی‌ هه‌بێ���ت له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫ئیسرائیل كاره‌سات بێت؟"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌ مافی‌ خۆمانه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو ئیسرائیلیش په‌یوه‌ندی‌ بگرین‪،‬‬ ‫به‌اڵم نه‌ك له‌س���ه‌ر حسابی‌ نه‌ته‌وه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‌و ئێران"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌خت���ی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ك���رده‌وه‌ كه‌ ده‌كرێ‌ كورد‌و ئیس���رائیل‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی‌ دۆستانه‌یان هه‌بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "زۆر خاڵی‌ هاوبه‌شمان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو ئیسرائیلیش‪ ،‬ده‌توانین له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و خاڵه‌ هاوبه‌شانه‌ كار بكه‌ین"‪.‬‬

‫پێویسته‌ كورد جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر یه‌كخستن‌و‬ ‫به‌هێزكردنی نێوماڵی‬ ‫خۆیان بكه‌نه‌وه‌‬

‫بێنجۆ‪ :‬ره‌نگه‌ درێژیی مانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫هۆكاری زیاتری به‌هێزكردنی حكومه‌تی‬ ‫ناوه‌ن���د بێت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ك���ورددا نیی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫له‌ئێستادا ده‌رفه‌تێكی باشه‌ بۆ ئێوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬راس���ته‌وخۆ دوای كش���انه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ده‌رهاویش���ته‌كانی ده‌ركه‌وت‪،‬‬ ‫كه‌ مالیكی س���ه‌رۆك وه‌زیران هاش���می‬ ‫جێگری س���ه‌رۆك كۆماری‌ به‌تێوه‌گالن‬ ‫له‌كاری تیرۆریس���تی تۆمه‌تب���ار كرد‪،‬‬ ‫لێره‌دا خوێندنه‌وه‌ت بۆ ئه‌و كێش���ه‌یه‌ی‬ ‫نیوان سوننه‌و شیعه‌‪ ،‬یان ئه‌گه‌ر وردتری‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌ (مالیكی‌و هاشمی) چییه‌؟‬ ‫بێنج���ۆ‪ :‬تێكچونی په‌یوه‌ندی الیه‌نه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ كارێكی چاوه‌ڕوانكراوبوو‪،‬‬ ‫بائه‌وه‌ش له‌بیر نه‌كه‌ین ئه‌وه‌ی سوننه‌كان‬ ‫توش���ی بون له‌عێراقدا ش���ۆكێكی‌ زۆر‬ ‫گه‌وره‌یه‌‪ ،‬ده‌كرێت به‌زه‌برێكی گه‌وره‌شی‬ ‫ن���او ببه‌ی���ن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا له‌تێڕوانینی‬ ‫سوننه‌وه‌ ئه‌و ده‌سه‌اڵت له‌ده‌ستدانه‌یان‬ ‫كه‌ س���ه‌دان ساڵه‌ له‌عێراق موماره‌سه‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌ه���ۆی هاتن���ی‌ ئه‌مه‌ریكاوه‌‬ ‫بووه‌‪ .‬ئه‌وه‌ ش���ۆكێكه‌و هه‌رگیز له‌بیری‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ی له‌ده‌ستیان بێت بۆ‬ ‫پێچه‌وانه‌ كردنه‌وه‌ی دۆخه‌كه‌ ده‌یكه‌ن‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ش���یعه‌ش به‌هه‌مانشێوه‌‬ ‫هه‌م���وو هه‌وڵه‌كانی���ان ده‌خه‌نه‌گ���ه‌ڕ‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی له‌ده‌س���ه‌اڵتدا بمێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی خ���ودی (ن���وری مالیكی)‬ ‫چونكه‌ له‌ژێر س���ێبه‌ری ئه‌مه‌ریكییه‌كان‬ ‫وه‌ك���و كه‌س���ێكی خاوه‌ن ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ش���وێنی خۆی پاراس���ت‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌و‬ ‫خزمه‌ت���ی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ده‌كات‪ .‬كشانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكاش هه‌لێكه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی (مالیك���ی) پێگه‌ی به‌هێزتر‬ ‫بكات‌و له‌هه‌مانكاتیشدا هه‌وڵده‌دات له‌م‬ ‫بارۆدۆخ���ه‌دا په‌یوه‌ندییه‌كان���ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێران پته‌وتر بكات‪.‬‬

‫پرۆفیسۆر‌ه عوفر‌ه بێنجۆ‬ ‫مامۆستای به‌شی مێژووی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‌و ئه‌فریقایه‌ ل ‌ه زانكۆی‬ ‫ته‌لئه‌بیب‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مێژووی هاوچه‌رخ ‌‬ ‫پسپۆر ‌‬ ‫سیاسی‌ عێراق‌و كوردستانه‌‪.‬‬ ‫له‌گرنگترین باڵوكراوه‌كانی‪:‬‬ ‫گوتاری سیاسی‌و زمانی هێز‪،‬‬ ‫به‌زمانی عبری ‪1996‬‬ ‫كه‌مینه‌كان‌و سیسته‌م ل ‌ه جیهانی‬ ‫ی ‪1999‬‬ ‫ی ئینگلیز ‌‬ ‫عه‌ره‌بیدا‪ ،‬به‌زمان ‌‬ ‫ژنانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست له‌نێوان‬ ‫السایی‌و گۆرانكاریدا‪ ،‬به‌زمانی عبری‬ ‫‪1999‬‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی ئیسرائیل‌و توركیا‪،‬‬ ‫ساڵی ‪2004‬‬ ‫ی‬ ‫توركیاو ئیسرائیل‪ ..‬تارمای ‌‬ ‫هاریكاری‌و هاوپه‌یمانی ستراتیجی‪،‬‬ ‫به‌زمانی توركی ‪2009‬‬ ‫بێنجۆ نوسه‌رێكی دیاره‌و له‌چه‌ندین‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌ی جیهانیدا وتاره‌كان ‌‬ ‫باڵوده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك ش���اره‌زایه‌كی سیاسه‌تی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست به‌گشتیی‌و عێراق‌و‬ ‫كوردس���تان به‌تایبه‌تی‪ ،‬پێتباشه‌ كورد‬ ‫له‌ئێس���تادا چۆن مامه‌ڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫دۆخه‌دا بكات؟‬ ‫بێنج���ۆ‪ :‬ل���ه‌و دۆخه‌ی ئێس���تادا كورد‬ ‫ده‌بێ���ت بێالیه‌نانه‌ مامه‌ڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫ملمالنێیه‌ی نێوان ش���یعه‌و س���وننه‌كان‬ ‫بكات‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ده‌بێت نێوانیان باش‬ ‫بێت له‌گه‌ڵ‌ سوننه‌و شیعه‌و ئه‌مه‌ریكادا‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی توان���اش له‌واڵتانی درواس���ێ‬ ‫دووربكه‌ونه‌وه‌‪ .‬له‌هه‌مانكاتیشدا پێویسته‌‬ ‫جه‌خت له‌سه‌ر یه‌كخستن‌و به‌هێزكردنی‬ ‫نێوماڵ���ی خۆیان بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬قه‌واره‌ی‌‬ ‫خۆیان به‌هێز بكه‌ن له‌ڕێگه‌ی پته‌وكردنی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان له‌گ���ه‌ڵ‌ ئه‌مه‌ریكا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا رێگه‌ن���ه‌ده‌ن هاوس���ێكانیان‬ ‫(توركیاو ئێران) ده‌ستوه‌ربده‌نه‌ كاروباره‌‬ ‫نێوخۆییه‌كانی���ان‪ .‬ل���ه‌وه‌ش گرنگت���ر‬ ‫به‌هۆی ئ���ه‌و بارودۆخ���ه‌ی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‌و ناوچه‌كه‌ی‌ پیا تێده‌په‌ڕێت‪،‬‬ ‫تاكه‌ ش���ت كه‌ گره‌نتی‌ مانه‌وه‌ی كورد‬ ‫ده‌كات به‌تایبه‌تی‌ له‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫چه‌سپاندنی‌ دیموكراس���ییه‌كی‌ به‌هێز‌و‬ ‫كرده‌یی كوردی‌و پاراس���تنی یه‌كریزی‬ ‫ماڵه‌ كورده‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا زۆر گرنگه‌ كه‌‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان كۆك بن‌و خۆی���ان به‌دوور‬ ‫بگرن له‌كێشه‌ نێوخۆیه‌كانیان‪.‬‬

‫ئیسماعیل هەنیەو سەالحەدین دەمیرتاش‬

‫پێده‌چ ‌ێ هه‌نی ‌ه په‌یامێكی‌ رژێم ‌ی‬ ‫ی ‪BDP‬‬ ‫سوریای‌ پێبووب ‌ێ بۆ سه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫دێت كه‌ به‌الی‌ توركه‌كانه‌وه‌ "تاوانه‌"‪.‬‬ ‫ی ‪)2006‬‬ ‫ی ئاماژه‌یه‌‪ ،‬پێش���تر (ساڵ ‌‬ ‫جێ ‌‬ ‫ی كێشمه‌كێش���ی‌ فه‌ت���ح‌و‬ ‫له‌گه‌رم���ه‌ ‌‬ ‫حه‌ماسدا‪ ،‬ئیسماعیل هه‌نیه‌ ك ‌ه یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌سه‌ركرد‌ه هه‌ر‌ه دیاره‌كانی‌ حه‌ماس‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌رت ‌‬ ‫ی حكومه‌ته‌كه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫غه‌زه‌یه‌‪ ،‬ده‌زگا ئه‌منییه‌كانی‌ رێكخراو ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌تحی‌ به‌میلیشیا‌و عه‌ساب ‌هی‌ هاوشێو‌ه ‌‬ ‫ی ك���ورد" ناوب���رد بوو‪،‬‬ ‫"پێش���مه‌رگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ها رێكخراوی‌ حه‌ماس ك ‌ه باڵێك ‌‬ ‫ی ‪1990‬دا‬ ‫س���ه‌ر به‌"ئیخوان"‌ه له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی له‌داگیركردنی‌ كوه‌یت كرد‬ ‫پش���تیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن س���ه‌دامه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها له‌ساڵ ‌‬

‫ی بۆ عوده‌ی‌‌و قوسه‌ی‌‌و‬ ‫‪2004‬یشدا پرسه‌ ‌‬ ‫پاش���ان بۆ س���ه‌دام حس���ێنیش داناو‬ ‫ی‬ ‫ی ناوبردن‪ ،‬حه‌ماس به‌بۆن ‌ه ‌‬ ‫به‌شه‌هید ‌‬ ‫ی زه‌رقاویشه‌و‌ه‬ ‫كوژرانی‌ ئه‌بو موسعه‌ب ‌‬ ‫ی راگه‌یاند‪.‬‬ ‫پرسه‌و سه‌ره‌خۆش ‌‬ ‫ی ئاماژ‌ه‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌چاودێران ‌‬ ‫ێ هه‌نی ‌ه‬ ‫ب���ه‌و‌ه ده‌كه‌ن ك���ه‌ پێده‌چ��� ‌‬ ‫ی سوریای‌ پێبووبێ‌ بۆ‬ ‫په‌یامێكی‌ رژێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی ‪ BDP‬ك ‌ه باڵ ‌‬ ‫سه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تان (‪)PKK‬‬ ‫پارتی‌ كرێكاران ‌‬ ‫ی‬ ‫داده‌نرێ���ت له‌توركی���ادا‪ ،‬ب���ۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سوریا‬ ‫كاریگه‌رییان له‌سه‌ر كورده‌كان ‌‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫ئۆردوگانیستە کوردەکان‬

‫لە چەند س���اڵی‌ رابوردوودا‪ ،‬ئەفس���انەی‬ ‫ئۆردوگانی���زم بۆتە یەکێکە لە ئەفس���انە‬ ‫گەورە‌و ترسناک‌و بەرباڵوەکانی خۆرهەاڵت‪.‬‬ ‫ئ���ەم پی���اوە ناسیونالیس���تییە پیاوکوژ‌و‬ ‫جەالدە‪ ،‬کە خۆی لە تورکیادا بەجۆرێکی‬ ‫ن���وێ‌و دیماگۆگ���ی درێژە بە سیاس���ەتی‬ ‫ناسیونالیس���تیانەی تورکی دەدات‪ ،‬جۆرە‬ ‫فۆرمێکی نوێی کەمالیزم پیادەدەکات کە‬ ‫لەبری ئەوەی‌ روو لە خۆرئاوا بێت‪ ‌،‬رووی‬ ‫لە ئیس�ل�امە‪ ،‬لە ناوەوە دەس���ت لە هیچ‬ ‫کوش���تن‌و بڕییەک ناپارێزێت دەرهەق بە‬ ‫ئەتنییەت‌و نەتەوەکانی تر‪ ،‬بۆ دەرەوەش‬ ‫دەموچاوێکی ئاش���تیخواز‌و مرۆڤدۆس���ت‌و‬ ‫مافدۆس���ت دەردەخات‪ ...‬خۆی لە ناوەوە‬ ‫قەسابخانەی وەک شیرناخ دروستدەکات‪،‬‬ ‫لەدەرەوەش روو لە بەشار ئەسەد دەکات‌و‬ ‫دەڵێت «میللەتی خۆت مەکوژە»‪ .‬پاڵەوانی‬ ‫ئەم نیفاقە سیاسییە گەورەیە الی هەندێک‬ ‫بووە بە هەڵگری مۆدێلێکی خەیاڵی «کە لە‌‬ ‫راستیدا بوونی نییە»‌و وەک فریادڕەسێکی‬ ‫گەورە‪ ،‬وەک مارتن لۆس���ەری خۆرهەاڵت‬ ‫س���ەیردەکرێت‪ .‬ئ���ەم درۆیە لە س���ااڵنی‌‬ ‫راب���وردوودا تەنی���ا ئ���ۆردوگان‌و مەکینە‬ ‫گەورەکەی‪ ،‬کە مەکینەیەکی موخابەراتی‌و‬ ‫میدیایی گەورەیە‪ ،‬دروس���تیان نەکردوە‪،‬‬ ‫بەڵکو خزاوەتە هەموو جێگایەک‪ ،‬هەم لە‬ ‫جیهان���ی عەرەبدا خەڵکی فریو داوە‌و هەم‬ ‫الی ئێمەش‪.‬‬ ‫گوم���ان لەوەدا نییە ک���ە بارودۆخی کورد‬ ‫لە ئێس���تادا بارودۆخی سەردەمی کەنعان‬ ‫ئیڤرین نییە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی ئەم گۆڕانکارییە‬ ‫بە دەستکەوتی ئۆردوگان بزانێت‪ ،‬نەوەک‬ ‫هەڵەیە‪ ،‬بەڵکو تێنەگەیشتنە لە کۆی ئەو‬ ‫پرۆسە گەورەیەی گۆڕانکاری کە لە دونیادا‬ ‫هەیە‪ ،‬کە لەسەروو هەموویانەوە گۆڕانکاریی‬ ‫سیستمی میدیا‌و پەیوەندییە کە وادەکەن‬ ‫چیتر جێگایەک بۆ گەمژەیی ش���ۆڤێنزمی‬ ‫تورک���ی نەبێت‌و گووت���ارە تەقلیدییەکانی‬ ‫کەمالییەت بە فۆرمە دێرینەکەی نەتوانێت‬ ‫بژی‪ ،‬هەڵب���ەت لە پ���اڵ دەیەها هۆکاری‬ ‫گەورە‌و کاریگەری دیکە کە کاری من نییە‬ ‫لێرەدا بەسەریانبکەمەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی الی م���ن هەمیش���ە جێ���گای‬ ‫س���ەرەنج بووە‪ ،‬لەدایکبوونی نەوەیەکە لە‬ ‫ئۆردوگانیس���تی کورد کە بەجۆرێک قسە‬ ‫لە مۆدێل���ی تورکی دەک���ەن‪ ،‬وەک‌ رێگا‬ ‫چارەیەک ب���ۆ قەیرانەکان���ی خۆرهەاڵت‪،‬‬ ‫وەک موعجیزەیەکی ئایدیۆلۆژی‌و ئابووری‌و‬ ‫سیاسی‪ .‬ئەم سەرسامییە بە ئۆردوگانیزم‬ ‫بەر لە هەر کەس پارتی‌و یەکێتی‌ رەواجیان‬ ‫دایە‪ ...‬هیچ کەس���ێک نییە‌ رۆڵی ئەم دوو‬ ‫حیزبە لە جوانکردنی روخساری ئەمجۆرە‬ ‫ل���ە کەمالیزمی نوێ فەرامۆش���بکات‪ .‬ئەو‬ ‫س���ەرمایەی بازرگانەکانی ک���ورد‌و تورکی‬ ‫پێکەوە دەبەستەوە‪ ،‬بووە هاوپەیمانییەکی‬ ‫ئایدیۆلۆژی���ش کە سیاس���ییەکانی کورد‌و‬ ‫تورکی پێکەوە گرێدەدا‪ ...‬بەجۆرێک هەموو‬ ‫ئەو‌ راستییە لە بیرکرا کە ئۆردوگانیزم هیچ‬ ‫نیی���ە جگە لە فۆرمێکی نوێی کەمالیزم لە‬ ‫سەردەمێکی تر‌و لە ساتێکی تری قەیراندا‪،‬‬ ‫وە هێش���تا عەقڵی شۆڤێنی تورکی لەبری‬ ‫پێویس���تی بەس���تایش‌و پیاهەڵدان بێت‪،‬‬ ‫پێویستی بە سەرزەنشت‌و بەرابەر وەستان‬ ‫هەی���ە‪ .‬ئ���ەوە ب���وو ت���ەواوی پەیوەندی‬ ‫لەگەڵ تورکیادا لەس���ەر فەرامۆش���کردن‌و‬ ‫بیرنەکردنەوە‌و هەوڵنەدان بۆ تێگەیشتنی‬ ‫جەوهەری ئۆردوگانیزم داڕێژرا‪.‬‬ ‫هەڵبەت سیاس���ییە کوردیی���ەکان کە لە‬ ‫قوتابخانەی فیکری ناسیونالیستی کوردیدا‬ ‫گەورەبووب���ن‌و ئ���ەم قوتابخانەیە جگە لە‬ ‫مۆراڵ���ی بچوکی‌و الوازی���ی هیچی دیکەی‬ ‫تێ���دا نەچاندب���وون‪ ،‬نەخۆش���ییەکانیان‬ ‫بەرجەس���تەبوونی هەم���وو نەخۆش���ییە‬ ‫تەمەندارەکانی عەقڵییەتی ناسیونالیستی‬ ‫ب���وو کە ی���ان کۆیلە دروس���تدەکات یان‬ ‫ئاغا‪ ،‬لە هاوکێشە ئیقلیمییەکەدا نوێنەری‬ ‫ب���ەری کۆیل���ە‌و هەڵگری مۆراڵ���ی کۆیلە‬ ‫بوون‪ .‬وەک هەمیشە ئاسایی بوو‪ ،‬ساڵوی‬ ‫جەالد ب���ە مەرحەمەتێکی خودایی بزانن‌و‬ ‫زەردەخەن���ەی ئ���ۆردوگان بەس���ەرەتای‬ ‫س���ەردەمێکی نوێ لەقەڵەمبدەن‌و ئەوەی‬ ‫ش���ۆڤینیزمی تورکی بە جینۆس���اید بۆی‬ ‫نەک���راوە‪ ،‬لە بە تورکاندن���ی عەقڵییەت‌و‬ ‫ش���ێوازی ژیان‌و زەوقماندا‪ ،‬وەک کااڵیەکی‬ ‫گرانبەها‌و بە پارە لێیبکڕنەوە‪.‬‬ ‫دیارە پارتی‌و یەکێتی تەنیا پێشەنگانی ئەم‬ ‫سەرسامییە بە ئۆردوگانیزم نەبوون‪ ،‬راستە‬ ‫ئەوان ئابووریی کوردستانیان بە جۆرێکی‬ ‫نابەرابەر‌و بێ هیچ سیاسەتێکی پەرێزدار‌و‌‬ ‫رۆش���ن بەس���تەوە بە ب���ازاڕی تورکیاوە‪‌،‬‬ ‫راستە‌ راگەیاندنی ئەم دوو حیزبە نەوەک‬ ‫هەر ستایش���ی ئۆردوگانیزمیان دەکرد‌و لە‬ ‫دەموچاوە فاشییستییەکەی بێدەنگبوون‪،‬‬ ‫بەڵکو هەر عەقڵییەت‌و زەوقیشیان کۆپی‬ ‫مۆدێل���ی راگەیاندنی تورکی بوو‪ ‌،‬راس���تە‬ ‫س���وودێکی گەورەیان ل���ە وانەکانی میتی‬ ‫کەمالی وەرگرت لە ترس���اندن‌و تۆقاندن‌و‬

‫هەڕەش���ەکردن‌و لە ناوبردن���ی نەیاراندا‪..‬‬ ‫بەاڵم ئەوان تەنیا هاوڕێ‌و بانگەش���ەکاری‬ ‫ئوردوگانیزم لە کوردستاندا نەبوون‪.‬‬ ‫ب���ەرەی دووەم ل���ە ئۆردوگانیس���تە‬ ‫کوردەکان‪ ،‬ئ���ەو ش���ەپۆلە دینیانەن کە‬ ‫دەیانەوێت لەس���ەر حیس���ابی هەر شتێک‬ ‫بێت بڵێن دەس���ەاڵتی دین���ی لە عەلمانی‬ ‫باش���ترە‪ .‬ئەمان���ە بەراوردکردن���ی نێوان‬ ‫کەنع���ان ئیڤرین‌و ئ���ۆردوگان دەگۆڕن بۆ‬ ‫بەراوردکردنی مۆدێل���ی عەلمانی‌و مۆدێلی‬ ‫دینی‪ ،‬کە نەوەک بەراوردێکی شیاو نییە‪،‬‬ ‫بەڵک���و نوکتەیەک���ی فیکری‌و زانس���تی‌و‬ ‫ئەخالقیشە‪ .‬ئەو بەراوردەشیان بۆئەوەیە‪،‬‬ ‫بەو دەرەنجامەوە بێنەدەرێ کە حکومەتی‬ ‫دینی لە حکومەتی عەلمانی دادپەروەرتر‌و‬ ‫ب���ە‌ رەحمترە‪ .‬ئەم هەڵە فیکرییە‪ ،‬هەڵەی‬ ‫تێنەگەیش���تن ل���ە ئۆردوگانی���زم وەک‬ ‫جۆرێ���ک لە کەمالیزم���ی بۆیەکراو بەدین‪،‬‬ ‫لە ش���ۆڤێنیزمی حیجابدار‪ ،‬بەرەو ئەوەی‬ ‫بردن ئۆردوگانیزم وەک مۆدێلێک بۆ پارتە‬ ‫دینییەکان س���ەیربکەن کە گوایە دەتوانن‬ ‫لەگەڵ‌ رۆحی دیموکراسییەتی خۆرئاواییدا‬ ‫خۆی���ان بگونجێن���ن‪ ،‬بێئەوەی س���اتێک‬ ‫ئەوەی���ان لە بیربێت ک���ە ئۆردوگانیزم بە‬ ‫جەوه���ەر تەعبیر نییە ل���ە مۆدێلی دینی‬ ‫حوکم‪ ،‬دامەزراندنی ش���ەریعە نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫تەعبی���رە لە فۆرمێکی نوێ���ی عەقڵییەتی‬ ‫ناسیونالیس���تی تورک���ی ل���ە س���اتێکدا‬ ‫دەیەوێت لە قەیران���ە گەورەکانی ناوخۆ‌و‬ ‫دەرەوەی دەرچێ���ت‪ ،‬کاتێ���ک دەیەوێ���ت‌‬ ‫رۆح���ی کولت���ووری کەمال���ی بپارێ���زت‌و‬ ‫جەوه���ەرە ش���ۆڤێنییەکەی هەڵگرێتەوە‪،‬‬ ‫بێئەوەی لە ناوەوەڕا لە‌ رابوردووی دێرینی‬ ‫داببڕێت‪ .‬ئەوە لە س���اتێکدا ئاشکرایە کە‌‬ ‫روکەشە عەلمانییەکەی کەمالیزم نەیتوانی‬ ‫نەتەوەکان���ی تر لە تورکی���ا بتوێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئۆردوگانی���زم ک���ە‌ روکەش���ە دینییەکەی‬ ‫کەمالیزم���ە‪ ،‬بۆ هەم���ان مەبەس���ت‪ ،‬لە‌‬ ‫رێگای بەکارهێنان���ی گووتاری دینییەوە‪،‬‬ ‫وەک گووتارێکی ئەسیمیلەکەر‌و توێنەوە‌و‬ ‫یەکخ���ەر‪ ،‬هەوڵ���ی ئ���ەو کارە دەدات‪.‬‬ ‫هەڵب���ەت ک���ە تورکیا دەبێ���ت بگۆڕێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئۆردوگانیزم تەعبیر نییە لە گۆڕان‬ ‫لە‌ رۆحی ناس���یونالیزمی تورکیدا‪ ،‬بەڵکو‬ ‫تەعبی���رە لە‌ رێگریی ئەو‌ رۆحە لە گۆڕان‪،‬‬ ‫لە خۆگونجاندنی لەگەڵ هەلومەرجی نوێدا‪،‬‬ ‫بێدەس���تکاریکردنی قووڵی گووتارەکان‌و‬ ‫تێ���زەکان‪ .‬ئۆردوگانیزم ه���ەر خودی ئەم‬ ‫ناس���یونالیزمەیە‪ ،‬ل���ە دەموچ���اوە هەرە‬ ‫دیماگۆگییەکەی���دا‪ ،‬ل���ە چڵەپۆپەی ئەو‬ ‫ناکۆکییە ئەخالقی‌و فیکرییەدا کە لەسەری‌‬ ‫راوەستاوە‪.‬‬ ‫بەب���ڕوای م���ن هەڵەیەک���ی مێژووی���ی‌و‬ ‫ئەخالق���ی گەورەی���ە ئەحزاب���ی دین���ی‬ ‫کوردی‪ ،‬ش���ەرعییەتی خۆیان لە مۆدێلی‬ ‫ئۆردوگانیی���ەوە وەربگ���رن‪ ،‬بەڵک���و هەر‬ ‫س���ەرەتایەکی دروس���ت بۆ دروستکردنی‬ ‫حیزبێکی ئاینی ک���راوە‪ ،‬کە دوور بێت لە‌‬ ‫رۆحی‌ رەتکردن���ەوە‌و توندوتیژی‪ ،‬دەبێت‬ ‫ل���ە رەخنە ل���ە ئۆردوگانیزمەوە دەس���ت‬ ‫پێبکات‪ ،‬چونکە ئۆردوگانیزم تا ئێس���تا‌و‬ ‫تاسەر ئێسقانیش بە‌ رۆحی‌ رەتکردنەوە‌و‬ ‫توندوتیژی بار‌و بارگاوییە‪.‬‬ ‫بەرەی سێهەم کە لە کوردستاندا بانگەشەی‬ ‫ئۆردوگانی���زم دەک���ەن‪ ،‬ئەو‌ رۆش���نبیر‌و‌‬ ‫رۆژنامەنوس‌و هونەرمەند‌و خوێندەوارانەن‬ ‫کە بەخەیاڵی خۆیان ل���ە ئۆردوگانییەتدا‬ ‫شێوازێکی دینی‌و ناسیونالیستی مامناوەند‬ ‫دەبیننەوە‪ .‬بێئەوەی لەو‌ راستییە سادەیە‬ ‫تێبگ���ەن کە ئ���ەوە ئۆردوگانیی���ەت نییە‬ ‫دونیای گۆڕیوە‪ ،‬بەڵکو دونیا‌و هاوکێش���ە‬ ‫ت���ازەکان‌و ش���ێوازە نوێکان���ی ژیانە کە‬ ‫عەقڵییەت���ی ناسیونالیس���تی تورکیان بە‬ ‫هەندێ پاشەکش���ە ناچارک���ردوە‪ .‬ئەوەی‬ ‫کە ئ���ەم‌ رۆش���نبیرانە نایبین���ن ئەوەیە‬ ‫ئۆردوگانی���زم‪ ،‬دەش���ێت ل���ە داهاتوودا‌‬ ‫رۆحێکی داخراوتر‌و تەس���کتر ببەخشێتە‬ ‫عەقڵییەت���ی ناسیونالیس���تی تورک���ی‪،‬‬ ‫بەوەی ب���ە بارگەی فاناتیکیانەی مەزهەب‬ ‫موتوربەیدەکات‪ .‬ئۆردوگانییەت کە تائێستا‬ ‫بچوکترین هەنگاوی نەناوە پەروەردەیەکی‬ ‫تازە ببەخشێتە مرۆڤی تورک لە ئەفسانە‬ ‫ئەتاتورکییەکان‌ رزگاریب���کات‪ ،‬بەردەوام‬ ‫لەس���ەر پاکڕاگرتنی ی���ادەوری تورکیای‬ ‫دێرین‪ ،‬گۆڕس���تانی میللەتان‪ ،‬سەرزەمینی‬ ‫جینۆس���ایدە گ���ەورەکان ئیش���دەکات‪،‬‬ ‫هێش���تا منداڵی تورک فێردەکرێت ئەوەی‬ ‫لەس���ەر زەمینی تورکی���ا دەژی‪ ،‬تورکە‪.‬‬ ‫هێش���تا منداڵی تورک پێی ناگووترێت لە‬ ‫تورکی���ادا خەڵکانی تر‌و زمان���ی تر هەیە‌‬ ‫رێزیان لێ بگرە‪ ...‬بە بڕوای من ش���ەرمە‬ ‫ب���ۆ‌ رۆش���نبیرانێک ل���ە ژێر ه���ەر بیانوو‬ ‫بەهانەیەکدا بێت‪ ،‬سەر بە هەر نەتەوەیەکی‬ ‫خۆره���ەاڵت بن‪ ...‬ئەو جەوه���ەرە نەبینن‬ ‫کە ئۆردوگانیزم هەیەت���ی‌و ئەوەی مێژوو‬ ‫گۆڕیوێتی بە کاری ناسیونالیستێکی وەک‬ ‫ئۆردوگانی بزانن‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫وه‌زیری‌ داد‪ :‬ده‌سته‌ی داوا به‌مافی‌ گشتی‌ به‌بڕیاری‌ وه‌زیری‌ داد ‌ی‬ ‫پێشوو پێكهاتووه‌‪ ،‬نه‌ك سه‌رۆك وه‌زیران‪ ،‬ئاساییه‌ له‌غوو بكرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬

‫سه‌باره‌ت ب ‌ه‬ ‫جێبه‌جێ نه‌کردنی‬ ‫بڕیاری سه‌رۆکی‬ ‫حکومه‌ت له‌مه‌ڕ‬ ‫ده‌سته‌ی داوای‬ ‫گشتی‪ ،‬وه‌زیری‬ ‫داد ده‌ڵێت ئاسایی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌نێوان جه‌ناب ‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران‌و‬ ‫وه‌زیری‌ داد‪-‬دا‬ ‫ی‬ ‫ئیجتیهادی‌ یاسای ‌‬ ‫هه‌بێت‬

‫ی داد حاكم ره‌وف ره‌شید‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ده‌سته‌ی‌ داوا به‌ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫گشتی‌ ده‌ڵێت" ئه‌م ده‌سته‌یه‌ به‌بڕیار ‌‬ ‫وه‌زیری‌ دادی‌ پێشوو پێكهاتووه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه ئاسایی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ وه‌زیری‌ ئێستای‌ داد له‌غوو ‌‬ ‫ی‬ ‫بكاته‌وه‌"‪ ،‬ئه‌مه‌‌و چه‌ندین ته‌وه‌ره‌ ‌‬ ‫هه‌ستیاری‌ تر له‌مه‌ڕ ئه‌م وه‌زاره‌ته‌ له‌م‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌ تایبه‌ته‌دا بخوێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬چۆن له‌ م���اوه‌ی‌ ئه‌و دوو‬ ‫ی داد‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫س���اڵه‌دا كاره‌كان��� ‌‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنیت‪ ،‬چیتان كردوه‌ باش‌و‬ ‫چیتان نه‌ك���ردوو‌ه كه‌ پێویس���ت بوو‬ ‫بیكه‌ن؟‬ ‫ی‬ ‫ی داد‪ :‬ل��� ‌ه س���ه‌ری‌ س���اڵ ‌‬ ‫وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێدا‪ ،‬كارنامه‌یه‌ك له‌ژێر ناوونیش���ان ‌‬ ‫"وه‌زاره‌ت���ی‌ داد ل��� ‌ه دوو س���اڵدا" ب ‌ه‬ ‫وێن���ه‌و ئامارو خش���ته‌و دات���ا‪ ،‬چاپ‌و‬ ‫باڵوده‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه تایب���ه‌ت ئه‌بێت‬ ‫ی داد‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ب��� ‌ه كاروچاالكییه‌كان��� ‌‬ ‫ی ‪‌2010‬و ‪ ،2011‬جا‬ ‫ی س���ااڵن ‌‬ ‫له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫ی پرس���یاره‌كانتان‬ ‫پێموای��� ‌ه وه‌اڵم��� ‌‬ ‫له‌وێ���دا روونتر ئه‌درێت���ه‌وه‌و‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان‌و ه���ه‌ر الیه‌نێكی‌ تر ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار ئه‌توانن كاروچاالكییه‌كان ‌‬ ‫ێ ئێوه‌و‬ ‫ئێمه‌ هه‌ڵبسه‌نگێنێت‪ ،‬ئه‌مانه‌و ‌‬ ‫خوێن���ه‌ر كاره‌كانمان هه‌ڵبس���ه‌نگێنن‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه بڕوامان به‌وه‌ هه‌ی ‌ه هه‌موو كارێك‬ ‫ی ده‌دات‪ ،‬رووی‌ ته‌واو‬ ‫كه‌ مرۆڤ ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵمانه‌وه‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫و نات���ه‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگ ‌ه ل ‌ه هه‌ڵس���ه‌نگاندندا‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الی���ه‌ن مێدی���اوه‌‪ ،‬هه‌ردووالیه‌ن��� ‌‬ ‫ی كاروش���ته‌كان باس‬ ‫چ���اك‌و خراپ��� ‌‬ ‫بكرێ���ت‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا ب���ۆ‬ ‫ی هاواڵتی���ان‌و‬ ‫زیات���ر دڵنیاكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی داد‬ ‫مێدیاكانی���ش‪ ،‬ده‌رگای‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫له‌ به‌رده‌می رۆژنامه‌نوس���اندا كراوه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌توان���ن س���ه‌ردانی‌ وه‌زاره‌ت بكه‌ن‌و‬ ‫ی هه‌یان ‌ه بیكه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌توانن هه‌رپرسیارێك ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی وته‌بێژی‌ فه‌رم ‌‬ ‫له‌ رێگ ‌ه ‌‬ ‫وه‌اڵمی‌ خۆیان ده‌س بكه‌وێت‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫ئه‌یڵێمه‌و‌ه ئێمه‌ هه‌ڵسه‌نگاندن بۆخۆمان‬ ‫ی‬ ‫ی داهاتوودا خوێنه‌ران ‌‬ ‫ناكه‌ین‪ ،‬با له‌ ساڵ ‌‬ ‫ی دوو‬ ‫ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ی كاروچاالكییه‌كان ‌‬ ‫ساڵی‌ وه‌زاره‌ت ئه‌و كار‌ه بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌ڵێ���ن ت���ۆ ب���ڕوات ب��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���ت ‌هی‌ داوا ب ‌ه ماف ‌‬ ‫چاالككردن��� ‌‬ ‫گش���تی‌ نییه‌‪ ،‬هه‌تا ل���ه‌و ده‌مه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كاره‌كانیت هه‌ڵپسارد‪ ،‬قسه‌ی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫حكومه‌تیشت شكاند‪ ،‬ئێستا كێشه‌كه‌ ل ‌ه‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی‌ شورایه‌ بۆ یه‌كالیكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه چی‌ ده‌ڵێیت؟‬ ‫وه‌زیری‌ داد‪ :‬كاره‌كه‌ به‌م شێوه‌یه‌ی ‌ه‬ ‫ی باس���ی لێ ئه‌كرێ‌‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك وه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی یاس���ایه‌ك‪،‬‬ ‫زۆرجار بۆ جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن فه‌رمانگ��� ‌ه جی���اوازه‌كان‌و‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ته‌كانیشه‌و‌ه "ئیجتیهاد"‬ ‫ی ئه‌و ده‌سته‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬هه‌مواركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاساییه‌‪ ،‬چونكه‌ ب ‌ه پێ ‌‬ ‫ئیجتیهادێك ‌‬ ‫یاس���ای‌ داواكاری‌ گشتی‌ ژماره‌ (‪)159‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ ،1979‬هه‌م���وو ئه‌ندامێك��� ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی���ه‌ داوا ‌‬ ‫ی گش���تی‌ ب���ۆ ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫جه‌زاییی‌ بجوڵێنێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ده‌سته‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كاتی‌ خۆی‌ ك ‌ه پێكهێنراوه‌‪ ،‬زه‌وتكردن ‌‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێك له‌ ده‌س���ه‌اڵته‌كان ‌‬ ‫ی بووه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ داواكار ‌‬ ‫له‌ فه‌رمانگ��� ‌ه جیاجیاكان���ی‌ هه‌رێمدا‬ ‫ی‬ ‫كارده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش ب���ه‌ پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی داواكاری‌ گشتییه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫خود ‌‬ ‫ی پێكهێنانی‌ ئه‌و‬ ‫ب���ۆ نموون���ه‌ به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ل ‌ه‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ده‌سته‌یه‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ داواكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێكۆڵین���ه‌وه‌‪ ،‬به‌بێ‌ وه‌رگرتن ‌‬ ‫دادگا ‌‬ ‫ی ئه‌و ده‌س���ته‌یه‌ ناتوانێت‬ ‫ره‌زامه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رانب���ه‌ر تۆمه‌تبارێ���ك داوایه‌ك��� ‌‬ ‫جه‌زاییی‌ بجوڵێنێت‪ ،‬ئه‌و ده‌س���ته‌یه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی داواكار ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫زۆرجار ب���ۆ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫گشتی‌‌و هه‌ندێ‌ جاریش بۆ ال ‌‬ ‫داد ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌م���ه‌ش خۆی‌ ل ‌ه‬ ‫ی یاس���اكه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫خۆیدا ب���ه‌ پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ رۆڵ ‌‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫خودی‌ داواكاری‌ گشتیشه‌‪ ،‬به‌ كورتی‌‌و‬ ‫به‌كوردی‌‪ ،‬ناونیشانی‌ ئه‌و ده‌سته‌ی ‌ه ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حكامی‌ مادده‌ی‌ یاسا ‌‬ ‫هیچ ده‌قێك ‌‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی گش���تیدا بوون��� ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫ی كه‌ دراو‌ه به‌و ده‌س���ته‌ی ‌ه‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ بنچینه‌دا ماف���ی‌ هه‌موو داواكارێك ‌‬ ‫گش���تیی ‌ه له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئه‌و ده‌س���ته‌یه‌و به‌و ش���ێوه‌و‬ ‫بوون��� ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌‪ ،‬ن ‌ه ته‌نیا "حه‌سر" كردن یا‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫قه‌تیس���بونی‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵتێك ‌‬ ‫داواكاری‌ گشتیی ‌ه ته‌نیا بۆ ده‌سته‌یه‌ك‪،‬‬

‫دادوه‌ر (ره‌وف ره‌شید) وه‌زیری دادی حکومه‌تی هه‌رێم‬ ‫به‌ڵك���و ده‌ش���بێت ‌ه ئاس���ته‌نگ بۆ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌ ش���وێنه‌ دووره‌كان ‌‬ ‫هاواڵتیانه‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌وه‌‪،‬‬ ‫پایته‌خت���ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫س���كااڵیه‌ك تۆم���ار ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ده‌بین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێگا ‌‬ ‫ئه‌رك���ی‌ هاتوچ���ۆو ماندووبون ‌‬ ‫ی‬ ‫دوور ده‌كه‌وێته‌ سه‌رشانیان‪ .‬له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ت���ره‌و‌ه ئه‌م���ڕۆ ده‌بینی���ن س���ه‌رده‌م‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رده‌می‌ دیموكراتی‌‌و دابه‌شكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كانه‌‪ ،‬دنیا به‌ره‌و دابه‌زاندن ‌‬ ‫ی ده‌ڕوات‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كان‌و دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫نه‌ك به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌اڵمانه‌و‌ه‬ ‫به‌رده‌وام���ی‌ ئه‌و ده‌س���ته‌ ب���ۆ ئه‌مڕۆ‬ ‫عه‌مه‌لی‌ نییه‌و مه‌به‌ست ناپێكێ‌‪.‬‬ ‫حه‌زئه‌ك���ه‌م ئ���ه‌وه‌ش زیات���ر روون‬ ‫ی‬ ‫ی داواكار ‌‬ ‫بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬له‌و كاته‌وه‌ی‌ یاسا ‌‬ ‫ی‬ ‫گشتی‌ ده‌رچووه‌‪ ،‬له‌عێراق‌و له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستانیش‪ ،‬ده‌سته‌یه‌ك به‌م ناوه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌نجوومه‌نی‌ ش���ورا‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬یاس���ا ‌‬ ‫به‌ڕوون‌و ئاش���كرا ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك ‌ه ه���ه‌ر یاس���ای ‌هك‌و بڕیارێك‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫له‌الی���ه‌ن فه‌رمانگه‌یه‌ك���ه‌وه‌ یان له‌ال ‌‬ ‫وه‌زاره‌تێك���ه‌وه‌ ته‌موومژاوی‌ بوو‪ ،‬روون‬ ‫نه‌ب���وو‪ ،‬وه‌زیری‌ ئ���ه‌و وه‌زاره‌ته‌ وه‌كو‬ ‫ی هه‌ی��� ‌ه داوا ل ‌ه‬ ‫كه‌س���ی یه‌كه‌م‪ ،‬ب���ۆ ‌‬ ‫ی داد – ئه‌نجوومه‌نی‌ ش���ورا‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫بكات‪ ،‬ته‌موومژه‌ك ‌ه رۆش���ن بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ب ‌ه ئیجتیهاد كردن‬ ‫ئه‌وه‌ش پێویس���ت ‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ربۆی��� ‌ه ئاس���ایی ‌ه له‌نێوان‬ ‫ی سه‌رۆك وه‌زیران‌و وه‌زیری‌ داد‬ ‫جه‌ناب ‌‬ ‫ی هه‌بێت‪ ،‬نابێت‬ ‫دا ئیجتیهادی‌ یاس���ای ‌‬ ‫مێدی���او رۆژنامه‌نووس���ان له‌خۆیانه‌و‌ه‬ ‫ی دیك ‌ه بۆ ئ���ه‌و جۆر‌ه ئیجتیهادان ‌ه‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی تۆشدا‬ ‫دابنێن‪( ،‬وه‌ك ل ‌ه پرسیاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوێكت بۆ داناوه‌)‪ ،‬ئه‌و جیاوازبوونه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راوو بۆچوونیش‪ ،‬په‌یوه‌ست ‌ه به‌ چۆنێت ‌‬ ‫ی یاساو رێنماییه‌كان‪ ،‬نه‌ك‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ده‌رچوون بێت له‌ فه‌رمانێكی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫ی‬ ‫ی داد جێبه‌جێ ‌‬ ‫وه‌زی���ران و‪ ،‬وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌كردبێ���ت‪ .‬چونكه‌ ل ‌ه كات���ی‌ بوون ‌‬ ‫ی یاسایی‌‌و دادیی‌‪ ،‬یاسا‬ ‫جیاوازی‌ بیروڕا ‌‬ ‫رێگه‌ی‌ ده‌ستنیشان كردووه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ی دادیش هه‌ی ‌ه ئه‌و جیاوازییان ‌ه‬ ‫بۆ وه‌زیر ‌‬ ‫ی شوورا بكات‪.‬‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ ئه‌نجوومه‌ن ‌‬ ‫ی ت���ر‌و بۆبه‌رچاوڕوون���ی‌!‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك��� ‌‬ ‫ی جه‌نابی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫ل��� ‌ه نێوان بڕیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زیران‌و بڕیارێكی‌ ره‌سمی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك ‌‬ ‫وه‌زیران���دا‪ ،‬جیاواز ‌‬ ‫ی خۆی‌ ئه‌م ده‌س���ته‌ی ‌ه‬ ‫تریش���ه‌و‌ه كات ‌‬ ‫ی دادی‌ پێش���وو‬ ‫ب ‌ه بڕی���اری‌ وه‌زی���ر ‌‬ ‫پێكهات���ووه‌‪ ،‬نه‌ك س���ه‌رۆك وه‌زیران‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه ئاس���ایی ‌ه كه‌ وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكاته‌وه‌‪ ،‬جگه‌له‌وان ‌ه كار ‌‬ ‫داد له‌غوو ‌‬ ‫ئیداریی‌‌و رێكخس���تنی‌ هه‌ر وه‌زاره‌تێك‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ س���اڵ ‌‬ ‫بۆ ئه‌مڕۆ جیاواز ‌‬ ‫‪ ،2009‬ئه‌و‌هی‌ بۆ ئه‌و كاته‌‪ ،‬گه‌ر ش���یاو‬ ‫بووبێ���ت له‌وانه‌یه‌ بۆ ئه‌م���ڕۆ ته‌گه‌ر‌ه‬ ‫بخاته‌ كاره‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هۆكار چیی ‌ه تا ئێستا داواكار ‌‬ ‫ی ل ‌ه هه‌ولێرو دهۆك نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫گشت ‌‬ ‫ی كاریگه‌ریان هه‌بێت‌و لێپێچینه‌و‌ه‬ ‫رۆڵێك ‌‬ ‫بكه‌ن؟ ئه‌و به‌ربه‌س���تان ‌ه چین تائێستا‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان به‌باش ‌‬ ‫نه‌یانهێشتوو‌ه كاره‌كان ‌‬ ‫ئه‌نجام بده‌ن‌و لێپێچینه‌و‌ه بكه‌ن؟‬ ‫وه‌زیری‌ داد‪ :‬هی���چ به‌ڵگه‌یه‌ك نیی ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه جیاوازیی���ه‌ك هه‌بێت ل���ه‌ نێوان‬ ‫ی ده���ۆك‌و هه‌ولێ���رو‬ ‫چاالكییه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داواكار ‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬هه‌موو به‌شه‌كان ‌‬ ‫ی ل��� ‌ه كارو چاالكیدا ئ���ازادن‪،‬‬ ‫گش���ت ‌‬

‫ی‬ ‫رێكه‌وت وابووه‌ شوێنێك له‌ شوێنێك ‌‬ ‫ی تیابێت‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی زیاتر ‌‬ ‫تر رووداو ‌‬ ‫ی ئێو‌ه‬ ‫وایك���ردوو‌ه ئ���ه‌و پرس���یار‌ه ال ‌‬ ‫ی‬ ‫دروست ببێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا خود ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ بنچینه‌دا كێشه‌ ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫ی‬ ‫یاساییان هه‌یه‌‪ ،‬له‌ نێوان هه‌ردوو یاسا ‌‬ ‫ی داد‪،‬‬ ‫ی دادوه‌ریی‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ئه‌نجوومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م ‌ه وایكردوو‌ه ئه‌م ده‌زگای ‌ه كاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌كو پێویست نه‌بێت‪ ،‬راست ‌ه پێویست ‌‬ ‫ب��� ‌ه چاكك���ردن‌و به‌گونجان���دن له‌گه‌ڵ‬ ‫ی گش���تیدا هه‌یه‌‪ ،‬له‌الیه‌كیتر ئه‌م‬ ‫نیزام ‌‬ ‫ی روون‬ ‫ی هه‌ندێك پێناس���ه‌ ‌‬ ‫ده‌زگایه‌ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی – چاودێر ‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬وه‌ك ده‌زگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی جیاجیا‬ ‫ی – بۆی ‌ه ته‌فس���یرات ‌‬ ‫قه‌زائ��� ‌‬ ‫ێ ل ‌ه‬ ‫ی خه‌ڵ���كان‌و ته‌نانه‌ت الی‌ هه‌ند ‌‬ ‫ال ‌‬ ‫ی گش���تی‌ دێته‌پێش‪،‬‬ ‫ئه‌ندامانی‌ داواكار ‌‬ ‫بۆی ‌ه ئه‌بین���ی‌ له‌به‌رده‌م مێدیاو كه‌ناڵ‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫ته‌له‌فزێۆنه‌كان‪ ،‬زۆرجار خود ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی‌ بۆ ناونووس‌و پێناسه‌ ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫ی جیاجیا‬ ‫خۆیان‌و كاره‌كانیان ته‌فسیرات ‌‬ ‫رائه‌گه‌یه‌نن‪.‬‬

‫وه‌زیری داد‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه‬ ‫دامه‌زراندنی دوو‬ ‫کچی خۆی ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێكیان به‌ڕێوبه‌ر ‌‬ ‫ی خۆمه‌‪،‬‬ ‫نووسینگه‌ ‌‬ ‫که ل ‌ه ‪1993‬‬ ‫‌‌‬ ‫ی ته‌میز‬ ‫له‌دادگا ‌‬ ‫له‌هه‌ولێر دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫دووه‌میشیان ته‌نیا‬ ‫راژه‌ی‌ گواستۆته‌وه‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌وده‌م ‌هی‌ ئه‌م پۆس���ته‌ت‬ ‫ی‬ ‫وه‌رگرتو‌ه ده‌س���تت كردووه‌ ب ‌ه الدان ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك كه‌س ل ‌ه پۆسته‌كانیان وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وێت هیچ ئاس���ه‌وارێك ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پێش���وو بمێنێ���ت‪ ،‬ئایا تۆ بۆ‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫ی ل ‌ه‬ ‫ئه‌و دروس���ت بوویت كه‌ گۆڕانكار ‌‬ ‫ی تردا بكه‌یت‪،‬‬ ‫ی وه‌زیره‌ك ‌ه ‌‬ ‫پاش���ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئیداره‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫زاتییه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ژمێریاری‌ پێشوو‪،‬‬ ‫ی له‌ پشته‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫یاخود هۆكاری‌ تر ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هۆكاری‌ تری‌ هه‌یه‌ چییه‌؟‬ ‫وه‌زیری‌ داد ‪ :‬ئه‌م ته‌فسیرو بۆچوون ‌ه‬ ‫ی نییه‌‪،‬‬ ‫ل ‌ه فك���رو بیرو نیگامان���ا بوون ‌‬ ‫بۆخ���ۆم راب���ردووم روون���ه‌‌و گله‌یی‌‌و‬ ‫حس���ابم ل��� ‌ه ده‌روونا نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵێ بۆ‬ ‫خۆم‪ ،‬شێوه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌ به‌كاركردن‌و‬ ‫نیگام هه‌ی ‌ه بۆ ده‌س���تگاكانی‌ ئیداریی‌‌و‬ ‫ی برام‬ ‫قه‌زائیی‌‪ ،‬جا ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ نیگا ‌‬ ‫ی داد جیاواز بێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ی پێشوو ‌‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫ی هیچ حساباتێك نییه‌‪،‬‬ ‫جیاوازییه‌ جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كارو وه‌زیف ‌ه ‌‬ ‫ی ژیان��� ‌‬ ‫ی م���ن خود ‌‬ ‫ال ‌‬

‫ی‬ ‫گشتی‌‪ ،‬هه‌رمه‌وداو سه‌رده‌م ‌ه پێویست ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌ پیاچونه‌وه‌و ئاڵوگۆڕ هه‌یه‌‪ ،‬خود ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ره‌وپێشبردنی‌ ده‌زگاكان ‌‬ ‫ژیان‌و خود ‌‬ ‫حوكمڕانی‌ ئه‌وه‌ی���ان ئه‌وێت‪ ،‬گه‌ر كار‬ ‫وانه‌ڕوات‪ ،‬ئه‌بوا هه‌مو ش���تێك وه‌ستاو‬ ‫بوای���ه‌و‪ ،‬ئاڵوگۆڕو داهێن���ان نه‌بوایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئێوه‌و كه‌سان ‌‬ ‫دواتر ئه‌م ته‌فس���یر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌ ‌‬ ‫تر له‌مب���اره‌وه‌‪ ،‬به‌زوڵمێك��� ‌‬ ‫ئه‌زانم له‌ ده‌روونم‌و له‌ كه‌سایه‌تیم‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫به‌قه‌ده‌ر وه‌ك ئه‌ڵێن (تاڵ ‌ه ده‌زوویه‌ك)‬ ‫به‌رانب���ه‌ر به‌كه‌س حس���ابی‌ نییه‌‪ ،‬من‬ ‫مرۆڤێكم ده‌روونم بێخڵته‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌هه‌رح���اڵ له‌ن���او پێكهات���ه‌ ‌‬ ‫ه���ه‌ر وه‌زاره‌تێ���ك یان ه���ه‌ر ده‌زگاو‬ ‫ی‬ ‫ی حكومی���دا‪ ،‬كارێك��� ‌‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئاس���ایی ‌ه ل��� ‌ه نێ���وان ماوه‌ی���ه‌ك بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ ت���ردا‪ ،‬ب ‌ه پێی‌ س���تراتیژو‬ ‫ی‬ ‫ی ئیدار ‌‬ ‫پالنی‌ نوێی‌ وه‌زاره‌ت ئاڵوگۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌و كاره‌ش به‌بێ‌ ده‌س���كار ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌س���ان ‌ه‬ ‫ی وه‌زیف ‌‬ ‫ی پل���ه‌ ‌‬ ‫كردن��� ‌‬ ‫ی زۆر یان كه‌م‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ك��� ‌ه ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌مان ئه‌و پۆس���ته‌یان به‌ڕێوه‌بردووه‌‪،‬‬ ‫ی تر كه‌ له‌پرسیاره‌كه‌تدا‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫ئاماژه‌ت پێكردووه‌‪ ،‬ب���ه‌ پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫م���ن ب���ڕوام به‌بونیاتن���ان هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ی پێ���ش من‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه ئێم ‌ه ته‌واوكار ‌‬ ‫ی یه‌كتری���ن‪ ،‬به‌ڕێزان���ی‌ پێش من‬ ‫كار ‌‬ ‫كاری‌ باشیان كردووه‌‪ ،‬ئێمه‌ش هاتووین‬ ‫درێژه‌ ب ‌ه كار‌ه باشه‌كانی‌ ئه‌وانی‌ پێش‬ ‫ی ئ���ه‌وان ته‌واو‬ ‫خۆم���ان بده‌ی���ن‌و كار ‌‬ ‫بكه‌ی���ن‪ ،‬هه‌رگیز به‌و جۆر‌ه نییه‌ كه‌ تۆ‬ ‫ئاماژه‌ت بۆ كردووه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫دیسان ده‌بێت هه‌ر وه‌زیرو وه‌زاره‌تێك‬ ‫ی خۆی‌ هه‌بێت!‪.‬‬ ‫ی ئیدار ‌‬ ‫ستراتیژو پالن ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌ڵێ���ن دو كچ���ی‌ خ���ۆت‬ ‫ی وه‌زاره‌ت���دا دامه‌زراندووه‌‪،‬‬ ‫له‌ئی���داره‌ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ تاچه‌ند راسته‌؟‬ ‫ێ نازان���م ئه‌و‌ه‬ ‫وه‌زی���ری‌ داد‪ :‬ج���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫تاچه‌ن���د ئه‌ش���ێت بكرێته‌ پرس���یار ‌‬ ‫ێ‬ ‫رۆژنامه‌نووسی‌‪ ،‬وه‌لی‌ وه‌ك كورد ئه‌ڵ ‌‬ ‫"نه‌یس���ه‌‪ ،‬با وه‌اڵمت بده‌م���ه‌وه‌"‪ .‬له‌و‬ ‫سه‌رده‌مه‌دا هیچ ش���تێك ب ‌ه (ده‌ڵێن)‬ ‫ی ب���ۆ ئێ���و‌ه ك ‌ه‬ ‫نابێ���ت‪ ،‬به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌نووسن‪ ،‬هه‌رلێره‌دا ب ‌ه پێویست ‌‬ ‫ده‌زانم بڵێم‪ ،‬زۆرجار رۆژنامه‌نووس���ان‬ ‫ێ به‌ڵگه‌و به‌ب���ێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ بچن ‌ه‬ ‫به‌ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بنجوبنه‌وانی‌ شته‌كان‌و راستی‌‌و دروست ‌‬ ‫پرسه‌كان لێك بده‌نه‌وه‌‪ ،‬مانشێتی‌ قه‌ب ‌ه‬ ‫باڵوده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬یاخود به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫سروشتی‌ تایبه‌تی‌ ئه‌ركه‌كان ‌‬ ‫ێ‬ ‫داد تێبگ���ه‌ن‪ ،‬دێ���ن باس���یی‌ هه‌ند ‌‬ ‫مه‌سه‌ل ‌هی‌ یاس���ایی‌‌و دادیی‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫وانیه‌‪ ،‬یاخود ناوی‌ یاسایه‌ك ده‌هێنن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسه‌ك ‌ه یاساكه‌ ‌‬ ‫ێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ب ‌‬ ‫خوێندبێت���ه‌وه‌و هاتبێ���ت له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی ل ‌ه‬ ‫داوای‌ ه���اوكاری‌‌و روونكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ داد كردبێ���ت‪ ،‬به‌هه‌رحاڵ‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و پرسیاره‌ت‪ ،‬ل ‌ه راستیدا‬ ‫م���ن دوو كچه‌كه‌م���م دانه‌مه‌زراندووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵكو راس���تییه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ به‌ر له‌وه‌ ‌‬ ‫ی داد وه‌ربگرم‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫پۆس���تی‌ وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ردووكی���ان له‌ هه‌ولێ���ر فه‌رمانبه‌ر ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم بوون‌و‪ ،‬ته‌نیا راژه‌یان‬ ‫گوازراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێستاش یه‌كێكیان وه‌ك‬ ‫ی خۆمه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی نووس���ینگه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ك من دامنه‌زراندووه‌ به‌ڵكو س���اڵ ‌‬ ‫ی ته‌میز ل���ه‌ هه‌ولێر‬ ‫‪ 1993‬ل��� ‌ه دادگا ‌‬

‫دامه‌زراوه‌‪ ،‬ك ‌ه زۆر هاوكارمه‌و‪ ،‬ده‌توانم‬ ‫به‌هۆی ئ���ه‌وه‌و‌ه كاره‌كان���ی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫باش���تر رابپه‌ڕێن���م‪ ،‬دڵنی���ام بۆ هه‌ر‬ ‫شوێنێك بچم‪ ،‬ده‌س���به‌رداری‌ ئه‌و نابم‬ ‫ی چاالك‪،‬‬ ‫ی نوسینگه‌ ‌‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوبه‌رێك ‌‬ ‫ی خۆمه‌‪ .‬دووه‌میش���یان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ماف ‌‬ ‫ی نووس���ینگه‌یه‌و ته‌نی���ا‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ر ‌‬ ‫ی گواستۆته‌وه‌‪ ،‬وات ‌ه پێشتر وه‌ك‬ ‫راژه‌ ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ر دام���ه‌زراوه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وانه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وان له‌من له‌به‌ر هه‌ستیار ‌‬ ‫نزیكبوون ‌‬ ‫ی من بووه‌ له‌ رابردوودا‪ ،‬ك ‌ه پێویست‬ ‫رۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆم وردبین ‌‬ ‫ده‌كات ل ‌ه ده‌وروب���ه‌ر ‌‬ ‫بكه‌م‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه هه‌ڵه‌ نیی���ه‌‪ ،‬ل ‌ه هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫ی ژیاریدا هه‌ر وه‌زیفه‌و جێگایه‌ك ‌‬ ‫دنیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫هه‌س���تیار هه‌رك���ه‌س س���تاف ‌‬ ‫ی‬ ‫دێنێ‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا به‌ پێویست ‌‬ ‫ئه‌زانم ت���ۆو هه‌م���وان ئاگاداركه‌مه‌و‌ه‬ ‫ی وه‌زاره‌تم‬ ‫ك ‌ه هه‌س���تیارترین ده‌ستگا ‌‬ ‫ی نهێنییه‌‪ ،‬هه‌تا ئێس���تاش‪،‬‬ ‫ك ‌ه خام ‌ه ‌‬ ‫هه‌مان كه‌سی كاتی‌ وه‌زیری‌ پێش ئێم ‌ه‬ ‫به‌ڕێ���وه‌ی‌ ده‌بات‪ ،‬هه‌ربۆی��� ‌ه به‌اڵمه‌و‌ه‬ ‫ئه‌م ‌ه ره‌خن���ه‌ نییه‌ ئه‌مه‌ مانای‌ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫"ف�ڵ�ان" هه‌ركارێك بكه‌ی���ت‪ ،‬ئێمه‌ ل ‌ه‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی خۆمان ته‌فس���یری‌ خراپ ‌‬ ‫مه‌رام ‌‬ ‫رائه‌گه‌یه‌نی���ن‪ ،‬م���ه‌رام خراپیش وه‌اڵم‬ ‫ناده‌م���ه‌وه‌‪ ،‬هێنده‌ ئه‌ڵێ���م خوداوه‌ند‬ ‫به‌پێی‌ مه‌رامی‌ نادروس���تیان‪ ،‬وه‌اڵمیان‬ ‫بداته‌وه‌‪ ،‬هه‌روایشه‌!! ‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌ وه‌زاره‌ت���ت وه‌رگرتوه‌‪،‬‬ ‫ی وه‌زی���رت نوێكردۆت���ه‌وه‌و زیاتر‬ ‫ژوور ‌‬ ‫ل��� ‌ه ‪ 50‬ه���ه‌زار دۆالرت خه‌رجكردووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ل ‌ه كاتێكدا له‌ڕووی‌ ئه‌ساس���ه‌و‌ه ژوور ‌‬ ‫پێشوو هیچ گرفتێكی‌ نه‌بوو؟‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫ی داد‪ :‬هه‌رچه‌ند ئه‌و پرسیار‌ه‬ ‫ب��� ‌ه گرن���گ نازان���م‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌اڵمتان‬ ‫ده‌ده‌م���ه‌وه‌‪ ،‬من له‌ تۆ ده‌پرس���م‪ ،‬ئایا‬ ‫ی‬ ‫ژوورێك كه‌ هه‌شت س���اڵ كه‌لووپه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌گۆڕابێ���ت‪ ،‬ئایا ن���وێ نه‌كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی زیاتر ناوروژێنێت؟ به‌تایبه‌ت‬ ‫پرسیار ‌‬ ‫ی داد‪،‬‬ ‫ی وه‌ك وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ب���ۆ وه‌زاره‌تێك��� ‌‬ ‫كه‌ جگه‌ل ‌ه پێگ���ه‌ دیارو به‌رچاوه‌ك ‌هی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێداویستییه‌كان ‌‬ ‫ده‌بێت وه‌اڵمده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌مڕۆی‌ كوردستانیش بێت‪،‬‬ ‫ره‌وش��� ‌‬ ‫به‌هه‌رحاڵ ئ���ه‌و ژوره‌ی‌ كه‌ تۆ ئه‌ڵێیت‬ ‫ی به‌سه‌ر هاتوو‌ه به‌منه‌وه‌ شه‌ش‬ ‫گۆڕان ‌‬ ‫ی گۆڕیوه‌‪ ،‬ئایا ب���ه‌س نییه‌؟!‬ ‫وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌ رویه‌كی‌ تره‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و خه‌رجیی ‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه ئه‌یڵێیت پ���اش تێپه‌ڕاندنی‌ چه‌ند‬ ‫ی تایبه‌ت به‌و‬ ‫ته‌نده‌ر بۆ چوار كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌ ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬دیار‌ه له‌وه‌دا نرخ ‌‬ ‫م���ام ناوه‌ند هه‌ڵبژێردراوه‌‪ ،‬ب ‌ه تاوتوێی‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫رۆتین���ی‌‌و ره‌زامه‌ن���د ‌‬ ‫ی ئه‌نجام‬ ‫ی دارای��� ‌‬ ‫وه‌زی���ران‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دراوه‌‪ ،‬دواتر ژووری‌ فالن وه‌زیر موڵك ‌‬ ‫ێ وه‌زاره‌تم به‌جێهێشت‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌‪ ،‬كات ‌‬ ‫ته‌نیا خۆم‌و ئه‌وراقه‌كانم ئه‌ڕۆمه‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریش هه‌فت ‌ه نیی ‌ه دبلۆمات‌و‬ ‫ی‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫رۆژنامه‌نووس‌و دادوه‌ران ‌‬ ‫ی ئه‌و ژوور‌ه نه‌كه‌ن‪ ،‬كاكه‌ ته‌نها‬ ‫سه‌ردان ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ژوری‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ داد خه‌رج ‌‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫نه‌ك���راوه‌‪ ،‬ب���ڕۆن س���ه‌یر ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رێك���ی‌ بااڵی‌ حكومه‌ت بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و پاره‌ی دیاریت ك���ردووه‌‪ ،‬تیایاندا‬ ‫خه‌رج ك���راوه‌ به‌پێی‌ ته‌نده‌ر‪ .‬بێخه‌مب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���ێك ‌‬ ‫دینارێ���ك نه‌چۆته‌ گیرفان ‌‬ ‫تر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر هه‌روه‌ك فشارێك ئه‌م‬ ‫پرسیار‌ه ئه‌جوڵێنی‌‪ ،‬ئه‌وه‌یان خوداوه‌ند‬ ‫ره‌حمان‌و ئاگاداره‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬په‌یكه‌رێكت بۆ حاكم ره‌شید‬ ‫ی مه‌جلس���ی‌ قه‌زا‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ پێش���وو ‌‬ ‫ی‬ ‫كردووه‌ له‌كاتێكدا مه‌جلسی‌ قه‌زا خۆ ‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیه‌؟‬ ‫ی داد‪ :‬دروس���تكردنی‌ چه‌ند‬ ‫وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یكه‌رێك ل��� ‌ه ناویان���دا په‌یكه‌رێك ‌‬ ‫ی بۆ دادوه‌ر ره‌شید عه‌بدولقادرو‬ ‫پۆرترێت ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت‪،‬‬ ‫دانانیان ل��� ‌ه ده‌روازه‌و هۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه هه‌موویان گوزارش���تن ل��� ‌ه هێما ‌‬ ‫ی‬ ‫دادپه‌روه‌ری���ی‌‌و یه‌كس���انی‌‌و مافه‌كان ‌‬ ‫م���رۆڤ‪ ،‬پێموای��� ‌ه هه‌نگاوێكی‌ نوێ‌و‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت په‌یكه‌ره‌ك ‌هی‌ دادوه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ره‌شید بۆ رێزگرتنه‌ له‌ كه‌سایه‌تییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كات��� ‌‬ ‫خۆم���ان‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه جگه‌ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خوالێخۆش���بوو‪ ،‬دادوه‌ر ره‌شید‬ ‫خۆ ‌‬ ‫عه‌بدولق���ادر ك���ه‌ ب���وو ب��� ‌ه یه‌كه‌مین‬ ‫ی ئه‌نجوومه‌ن���ی‌ دادوه‌ری���ی‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردس���تان تا خانه‌نش���ین‬ ‫هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی ل ‌ه‬ ‫ی كردن ‌‬ ‫ی له‌و پۆسته‌و ماڵئاوای ‌‬ ‫كردن ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك‬ ‫ی دادوه‌ر ‌‬ ‫ژیاندا‪ ،‬ئه‌نجوومه‌ن ‌‬ ‫ی داد‪ .‬خوالێخۆش���بوو‬ ‫بوو له‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی تا خانه‌نش���ینی‌ له‌م‬ ‫ی وه‌زیف��� ‌‬ ‫ژیان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت به‌سه‌ربرد‪ ،‬له‌الیه‌ك ‌‬ ‫بینایه‌ ‌‬ ‫تره‌و‌ه بۆ خ���ۆم كاتێك بوومه‌ دادوه‌ر‪،‬‬ ‫ی ئه‌و پیاوه‌دا تاقیكردنه‌وه‌م‬ ‫له‌به‌رده‌م ‌‬ ‫بۆ ك���را‪ ،‬م���ن هه‌م���وو ئه‌وان���ه‌م ل ‌ه‬ ‫ی ترنیی���ه‌‪،‬‬ ‫پێش���چاوه‌و حس���اباتێك ‌‬ ‫ده‌روونم حس���اباتی‌ تیا نییه‌‪ ،‬به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌كه‌س رێزو ته‌قدی���ر نه‌بێت‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫وه‌ك رێزێك له‌و كه‌سایه‌تیی ‌ه یاسایی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫دادوه‌ریی���ه‌‪ ،‬ئاوڕم���ان ل ‌ه ئه‌رش���یف ‌‬ ‫ی خۆمان داوه‌ته‌وه‌و به‌ڕێزه‌و‌ه‬ ‫راب���ردوو ‌‬ ‫یادمان كردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬لێره‌دا گرنگ نیی ‌ه‬ ‫كه‌ كێ‌ په‌یكه‌ر دروست ده‌كات چ ئێم ‌ه‬ ‫بیكه‌ین ی���ان ئه‌نجوومه‌ن���ی‌ دادوه‌ریی‬ ‫ی‬ ‫بی���كات‪ ،‬كارێكی‌ باش���ه‌‪ ،‬س���ه‌ربار ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش دروس���تكردنی‌ په‌یكه‌رێ���ك‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجوومه‌ن ‌‬ ‫بۆ یه‌كه‌می���ن س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ده‌س���توه‌ردان نی ‌ه‬ ‫دادوه‌ری���ی‌‪ ،‬مانا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دادوه‌ریی‌‌و س���ه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫له‌ كاروبار ‌‬ ‫ی ئه‌نجوومه‌نه‌ك���ه‌‪ ،‬گرن���گ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كار ‌‬ ‫رێز ل ‌ه كه‌س���ایه‌تییه‌كان بنرێت‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌ت‪ ،‬ئێم���ه‌ له‌و باره‌یه‌وه‌ پرۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تریشمان پێشنیار كردووه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داد پێشنیاری‌ كردوو‌ه په‌یكه‌ر ‌‬ ‫گشت ‌‬ ‫شایس���ته‌ بۆ ئ���ه‌و كه‌س���ایه‌تیانه‌ش‬ ‫دروس���ت بكرێت ك ‌ه پێشه‌نگ‌و یه‌كه‌م‬ ‫كه‌س بوون ل ‌ه وه‌رگرتنی‌ ئه‌و پۆس���ت ‌ه‬ ‫ی كه‌ ل ‌ه پ���اش ‪1991‬ه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫گرنگانه‌ ‌‬ ‫یه‌كه‌مینجار ل ‌ه سه‌رده‌می‌ نوێدا‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ك���ورد بووینه‌ت ‌ه خاوه‌ن���ی‌‪ .‬له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زی���ری‌ دادو زۆربه‌ ‌‬ ‫ت���ره‌و‌ه خود ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گشتییه‌كان‌و سه‌رۆكه‌كان ‌‬ ‫پێكهاته‌ی‌ وه‌زاره‌ت دادوه‌رین‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫زۆر ل ‌ه كاروچاالكییه‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌ داد‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ كاروچاالكییه‌كانی‌ ئه‌نجوومه‌ن ‌‬ ‫دادوه‌ریی‌ هاوبه‌ش���ه‌‪ ،‬وات��� ‌ه هه‌ردووال‬ ‫ێ‬ ‫ی یه‌كترن‪ ،‬به‌ب ‌‬ ‫كاره‌كانی���ان ته‌واوكه‌ر ‌‬ ‫ی ده‌س���توه‌ردان‬ ‫ی بكه‌وینه‌ خان ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی دادوه‌ریی‌‌و یه‌كترییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ل ‌ه بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێموای ‌ه هه‌رك���ه‌س‌و الیه‌نێك كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫باش ب���كات‪ ،‬ده‌بێ���ت ببێت��� ‌ه مایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌موو الیه‌ك‌و ده‌سخۆش ‌‬ ‫خۆش���حاڵ ‌‬ ‫ی مێدیاكان‪ ،‬له‌و‬ ‫لێك���ردن‪ ،‬به‌ تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیجابییانه‌ ‌‬ ‫ێ رۆڵ��� ‌‬ ‫حاڵه‌تانه‌دا ده‌ب ‌‬ ‫خۆیان بسه‌لمێنن‪ ،‬نه‌ك به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م كار‌ه التان ره‌خنه‌یه‌و قبوڵه‌‪،‬‬ ‫ی ئێوه‌و كه‌سانێكی‌ تر كه‌ ته‌فسیر‬ ‫باال ‌‬ ‫بێژن‪"،‬با ره‌خن ‌ه بێت"؟!!‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب��� ‌ه بۆچوون���ی‌ به‌ڕێزتان‬ ‫ی دادگای‌ س���ه‌ربازیی‌‪ ،‬له‌م‬ ‫دامه‌زراندن ‌‬ ‫ی ئێس���تای‌ هه‌رێم تا چه‌ند‬ ‫بارودۆخ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬پێتوایه‌ ئه‌و دادگای ‌ه چاوپۆش ‌‬ ‫ی تێ���دا بكرێ���ت ل���ه‌ كاتێكدا‬ ‫زیات���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ل ‌ه كه‌سانی‌ خاوه‌ن پل ‌ه ‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ل ‌ه دادگاكاندا داواكراون‌و تا‬ ‫سه‌ربازی ‌‬ ‫ی دادگا نه‌بوون؟‬ ‫ئێستا ئاماده‌ ‌‬ ‫ی داد‪ :‬باش���تره‌ ئه‌م پرسیار‌ه‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫ی الیه‌نی‌ په‌یوه‌ندیدار بكرێت‪،‬‬ ‫ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫چونك���ه‌ ن���ه‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ دادگاكان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كاروباری‌ س���ه‌ربازی ‌‬ ‫ن���ه‌ مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫ی داده‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ ب���ه‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ئه‌مه‌وێت لێ���ره‌دا دووپات���ی‌ بكه‌مه‌و‌ه‬ ‫ی په‌یوه‌سته‌ ب ‌ه‬ ‫دادگاكان‌و كاری‌ دادبین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دادوه‌ریی‌ ك ‌ه ده‌ستگایه‌ك ‌‬ ‫ئه‌نجوومه‌ن ‌‬ ‫قه‌زائی سه‌ربه‌خۆیه‌و ل ‌ه هیچ روویه‌كه‌و‌ه‬ ‫ب���ۆ وه‌زاره‌تی‌ دادو وه‌زی���ری‌ داد نیی ‌ه‬ ‫ی كاره‌كانیان بب���ن‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫تێكه‌ڵ��� ‌‬ ‫نامه‌وێ���ت له‌و باره‌یه‌و‌ه هیچ ش���تیێك‬ ‫ی س���ه‌ربازییش‬ ‫بڵێم‪ ،‬بێگومان كاروبار ‌‬ ‫ب ‌ه وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌و‌ه په‌یوه‌سته‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ئه‌ویش به‌هه‌مان شێوه‌‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )308‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/10‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫وه‌زیری‌ پالندانانی‌ عێراق رایگه‌یاند هه‌رچه‌نده‌ له‌سه‌ر داوای‌ بانكی‌ نێو ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رێژه‌یه‌كی‌ زۆر خه‌رجی‌ به‌كاربردنیان له‌بودجه‌ی‌ گشتیی‌ كه‌مكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌یانهێشتوه‌ ئه‌م كه‌مكردنه‌وه‌یه‌ كاربكاته‌ سه‌ر پشكی‌ پارێزگاكان به‌تایبه‌ت ئه‌و‬ ‫بودجه‌ی‌ كه‌ ته‌رخانه‌ بۆ په‌ره‌پێدان‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد له‌ناو په‌رله‌مان كه‌ بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵ تۆكمه‌تره‌‬ ‫له‌چاو بودجه‌ی‌ پارساڵ (‪.)2011‬‬

‫به‌پێی‌ راپۆرتی‌ رێكخراوه‌ بیانییه‌كان تائێستاش ‪%6‬ی كۆی‌ دانیشتوانی‌‬ ‫عێراق ناچارن له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ شوێنی‌ نیشته‌جێبوونی‌ خۆیان بمێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م راپۆرتانه‌ كه‌ به‌شێكیان له‌واشنتۆنه‌وه‌ باڵوكراونه‌ته‌وه‌ جه‌غت له‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ نزیكه‌ی‌ نیو ملیۆن كه‌س له‌عێراق له‌كۆمه‌ڵێك جێگادا ده‌ژین‬ ‫كه‌ هیچ مه‌رجێكی‌ شوێنی‌ نیشته‌جێبوونی‌ تێدا نییه‌‌و هیچ به‌ڵگه‌یه‌كی‌‬ ‫یاساییشیان نییه‌ بۆ مانه‌وه‌یان له‌و جێگایانه‌‪.‬‬

‫"تاڵه‌بان ‌ی پێی‌ ناكرێت به‌ر به‌مالیكی‌ بگرێت"‬ ‫"كورد ناتوانن سه‌ركێشی‌ به‌ده‌سكه‌وته‌كانیانه‌وه‌ بكه‌ن‌و ناچارن له‌گه‌ڵ مالیكی‌ هه‌ڵ بكه‌ن"‬

‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ سه‌نته‌ری‌ سابانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌‌و به‌رپرسی‌ پێشوو له‌ده‌زگای‌‬ ‫هه‌واڵگری‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬كینیپ بوالك‪،‬‬ ‫له‌میانه‌ی‌ توێژینه‌وه‌یه‌كدا رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ چاره‌سه‌ری‌ ته‌نگه‌ژه‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫ئێستای‌ عێراق به‌شی‌ زۆری‌ له‌سه‌ر‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ وه‌ستاوه‌‌و تاڵه‌بانی‌‬ ‫سه‌رۆك كۆماریش پێی‌ ناكرێت‬ ‫به‌ره‌نگاری نوری‌ مالیكی‌ ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ س����ه‌نته‌ری‌ س����ابان بۆ‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ رۆژهه‌اڵت����ی‌ ناوه‌ڕاس����ت‬ ‫له‌ئام����ۆژگای‌ "بروكینگر" له‌واش����نتۆنی‌‬ ‫پایته‌خت����ی‌ ئه‌مه‌ری����كا‪ ،‬كینپ‪ ،‬بوالك‪،‬‬ ‫له‌میان����ه‌ی‌ نوێتری����ن توێژینه‌وه‌یدا كه‌‬ ‫ن����اوی‌ ن����اوه‌ "تێگه‌ش����تن له‌قه‌یران����ی‌‬ ‫عێ����راق"‌و له‌زۆرب����ه‌ی‌ ئاژان����س‌و میدیا‬ ‫جیهانیی����ه‌كان باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬جه‌خت‬ ‫له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ئه‌م قه‌یرانه‌ی‌ ئێس����تای‌‬ ‫عێ����راق‪ ،‬كه‌ ن����وری‌ مالیك����ی‌ به‌رپای‌‬ ‫كردووه‌ له‌به‌ر چه‌ند هۆكارێك كه‌ كه‌س‬ ‫به‌دروس����تی‌ نازانێ����ت له‌پێن����او چییه‌‪،‬‬ ‫زۆر مه‌ترس����یداره‌‌و واده‌رده‌كه‌وێ����ت كه‌‬ ‫ئاكامێكی‌ باش����ی‌ نه‌بێت‪ .‬ناوبراو باس‬ ‫ل����ه‌وه‌ ده‌كات ئه‌گه‌ر س����ه‌ره‌نجامی‌ ئه‌م‬ ‫قه‌یران����ه‌ی‌ عێراق به‌ئاكامی‌ خراپ بگات ـ ل ‌ه ‪ 6‬كانونی‌ دووه‌مدا مالیكی‌ سه‌رپه‌رشتیی‌ گه‌وره‌ترین نمایشی‌ سه‌ربازیی‌ سوپای‌‬ ‫ئه‌وه‌ به‌ئاس����انی‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ روودانی‌‬ ‫یه‌كێك ل����ه‌م ئه‌گه‌رانه‌‪ :‬جه‌نگی‌ ئه‌هلی‌‪،‬‬ ‫دیكتاتۆرییه‌تێكی‌ ش����ڵۆق‪ ،‬ده‌وڵه‌تێكی‌‬ ‫فاشیلی‌ وه‌كو سۆماڵ یان دابه‌شبونێكی‌‬ ‫خراپ‌و شێواو‪ .‬به‌بۆچونی‌ ئه‌م توێژه‌ره‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكیی����ه‌ ه����ه‌ركام ل����ه‌م ئه‌گه‌رانه‌‬ ‫بێته‌دی‌ ئه‌وه‌ سه‌رش����ۆڕییه‌ بۆ ئیداره‌ی‌‬ ‫ئۆبام����ا‪ ،‬چونك����ه‌ ب����ه‌وه‌ پاس����اوی‌ بۆ‬ ‫كشاندنه‌وه‌ی‌ سوپای‌ ئه‌مه‌ریكا هێنایه‌وه‌‬ ‫له‌عێراق كه‌ "دۆخی‌ دیموكراسی‌ له‌عێراق‬ ‫چاك بووه‌"‪ .‬هه‌روه‌ه����ا بوك له‌میانه‌ی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌كه‌یدا ده‌ڵێت جگه‌ له‌ راس����ت‬ ‫ده‌رنه‌چوون����ی‌ بانگه‌ش����ه‌كانی‌ ئیداره‌ی‌‬ ‫ئۆباما‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندییه‌ س����تراتیژییه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا له‌عێ����راق ده‌كه‌وێت����ه‌‬ ‫مه‌ترس����ییه‌وه‌ له‌ناوچ����ه‌ی‌ كه‌نداو‪ .‬له‌م‬ ‫توێژین����ه‌وه‌ دورودرێ����ژه‌دا به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫سه‌نته‌ری‌ سابان باس له‌چه‌ند ته‌وه‌ره‌‌و له‌مالیك����ی‌ له‌به‌ر كۆمه‌ڵێ����ك هۆكار كه‌ په‌رله‌مان����ن به‌دیلێكیتر له‌ب����ری‌ نوری‌‬ ‫كاره‌كته‌رێكی‌ قه‌یران����ی‌ عێراق ده‌كات‪ ،‬ره‌نگ����ه‌ مالیك����ی‌ ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌به‌رچاو مالیكی‌ پێش����كه‌ش بكه‌ن بۆ پۆس����تی‌‬ ‫ئێمه‌ ته‌نه����ا په‌یوه‌ندیداره‌كانی‌ به‌دۆخی‌ گرتبێت‪ ،‬كاتێك بیری‌ له‌خولقاندنی‌ ئه‌م سه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌زیرانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫قه‌یرانه‌ كردوه‌ت����ه‌وه‌ له‌وانه‌ش‪ :‬یه‌كێتی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌ هه‌ڵده‌بژێرین‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا پشتی‌ كوردی‌ به‌ردا‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان ك����ه‌ حیزب����ی‌‬ ‫سه‌رۆك تاڵه‌بانییه‌ له‌ژێر گوشاری‌ زۆری‌ توێ����ژه‌ره‌ ئه‌مه‌ریكییه‌كه‌ ئام����اژه‌ به‌وه‌‬ ‫پێویسته‌ بارزانی‌ بێته‌سه‌ر هێڵ‬ ‫كینیپ بوالك‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات به‌شی‌ ئێراندایه‌‪ .‬ئێران به‌به‌رده‌وامی تۆپبارانی‌ ده‌كات له‌پ����اش كش����انه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ چاره‌س����ه‌ری‌ قه‌یرانی‌ سیاسی‌ ناوچه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ئه‌مه‌ریكاوه‌ له‌كۆتایی‌ ‪ 2011‬كورد هه‌ست‬ ‫عێراق له‌سه‌ر كورد وه‌ستاوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ده‌كات‪ ،‬جگه‌ له‌مه‌ش تۆڕێكی‌ به‌رفراوان به‌وه‌ ده‌كات ئه‌مه‌ری����كا وازی‌ لێهێناوه‌‬ ‫بارزانی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪ .‬ناوبراو سووره‌ ده‌زگای‌ هه‌واڵگری����ی‌ ئێران (ئیتاڵعات) یان په‌راوێزی‌ خستووه‌‪ .‬چه‌ندجارێكیش‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ته‌نها كورد ده‌توانن ئه‌م له‌ناوچه‌كانی‌ بنده‌ستی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ س����ه‌ركرده‌ كورده‌كان داوای‌ گره‌نتییان‬ ‫ئاگره‌ی‌ ئێس����تای‌ عێراق دابمركێننه‌وه‌ باڵوبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش واده‌كات قورس له‌ئیداره‌ی‌ ئۆباما كردووه‌ بۆ پاراستنیان‬ ‫چونكه‌ هه‌رچه‌نده‌ نازانرێت حس����ابات‌و بێت ب����ۆ یه‌كێتی‌‌و س����كرتێره‌كه‌ی‌ كه‌ له‌هه‌ڕه‌شه‌ گریمانكراوه‌كانی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫نیازی‌ راسته‌قینه‌ی‌ مالیكی‌ چییه‌؟ به‌اڵم به‌ره‌نگاری‌ خواس����تی‌ ئێ����ران ببنه‌وه‌‪ .‬ناوه‌ن����د‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌م ئیداره‌ی����ه‌ هیچی‌‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ ئ����ه‌وه‌ زۆر الوازه‌ كه‌ به‌یه‌كجار به‌بۆچون����ی‌ ئه‌م كارناس����ه‌ ئه‌مه‌ریكییه‌ له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ پێش����كه‌ش به‌كورده‌كان‬ ‫په‌الماری‌ سوننه‌‌و پێكهاته‌ی‌ كورد بدات ئێران خۆشحاڵه‌ به‌هه‌نگاوه‌كانی‌ مالیكی‌ نه‌كردوه‌ "به‌م هۆیه‌ش����ه‌وه‌ ئێستا كورد‬ ‫له‌یه‌ك كاتدا‪ .‬هه‌روه‌ها دواتر دێته‌س����ه‌ر چونكه‌ س����ه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ كێشمه‌كێشی‌ هه‌س����ت به‌وه‌ ده‌كه‌ن هی����چ هه‌لێكیان‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌گ����ه‌ر كورد هێ����ز بده‌نه‌ به‌ر شیعه‌‌و سوننه‌ واده‌كات گروپه‌ شیعه‌كان له‌به‌رده‌س����تدا نیی����ه‌ ب����ۆ درێژه‌پێدانی‌‬ ‫خۆیان‌و له‌دانیشتنێكی‌ تایبه‌تدا به‌نوری‌ له‌هه‌م����ووكات زیات����ر پش����ت به‌ئێران پرۆژه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆ كه‌ ئێران‌و‬ ‫مالیكی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیران رابگه‌یه‌نن كه‌ ببه‌س����تن‪ .‬له‌پاش ئه‌م ش����یكاره‌ بوالك توركیا‌و به‌غدا پێكه‌وه‌ دژی‌ ئه‌م پرۆژه‌یه‌‬ ‫پشتیوانی‌ سوننه‌كان ده‌كه‌ن‌و ئاماده‌ن ده‌ڵێ����ت "له‌به‌ر ئه‌م هۆكاره‌ پێویس����ته‌ ده‌وه‌س����تنه‌وه‌"‪ . .‬به‌پێی‌ شیكاره‌كانی‌‬ ‫له‌م پێناوه‌دا له‌گه‌ڵ لیس����تی‌ ئه‌لعێراقیه‌ بارزانی‌ له‌رووی‌ مالیكیدا بوه‌ستێته‌وه‌‪ :‬بوالك‪ ،‬له‌به‌ر نه‌بوونی‌ هیچ هیوایه‌ك بۆ‬ ‫متمانه‌ له‌حكومه‌ت‌و كابینه‌ی‌ ئێس����تای‌ چونك����ه‌ تاڵه‌بانی‌ له‌دۆخێكدایه‌ كه‌ پێی‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌ ئه‌وه‌ كورد ناچاره‌ خۆی‌‬ ‫مالیكی‌ بكش����ێننه‌وه‌ له‌ن����او په‌رله‌مان‪ ،‬ناكرێ����ت به‌ره‌نگاری‌ مالیك����ی‌ ببێته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ عێ����راق بگونجێنێت‌و فرمانڕه‌وای‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ مالیك����ی‌ ئاماده‌یه‌ پاشه‌كش����ه‌ ره‌نگه‌ هه‌وڵیش بدات بارزانی‌ هه‌نگاوێكی‌ ئێستای‌ عێراقیش نوری‌ مالیكییه‌‪ .‬بوالك‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات به‌مدواییانه‌ هه‌رێمی‌‬ ‫له‌پالنه‌ك����ه‌ی‌ ب����كات‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت وه‌ها بنێت‪.‬‬ ‫"ئه‌وكات مالیكی‌ ئه‌و كۆنگره‌ نیشتمانییه‌ ه����اوكات له‌گ����ه‌ڵ باڵوبون����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌م كوردستان‌و كۆمپانیای‌ ئیكسۆن له‌سه‌ر‬ ‫به‌هه‌ل ده‌زانێت كه‌ بارزانی‌ بانگهێشتی‌ توێژینه‌وه‌شدا‪ ،‬سه‌ره‌تای‌ ئه‌م هه‌فته‌یه‌ هه‌ندێك گرێبه‌ستی‌ نه‌وت رێككه‌وتوون‬ ‫بۆ كردووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بیكاته‌ وێستگه‌ی‌ وته‌بێژی‌ لیس����تی‌ ئه‌لعێراقیه‌‪ ،‬مه‌یسون چونكه‌ هه‌رێ����م ئارامه‌‌و نه‌یانویس����توه‌‬ ‫راگرتنی‌ هێرشه‌كانی‌ بۆ سه‌ر سه‌ركرده‌ ده‌ملوجی‌‪ ،‬له‌شاری‌ هه‌ولێر‌و له‌په‌راوێزی‌ خۆی����ان بخه‌نه‌ ب����ه‌ر مه‌ترس����ییه‌كانی‌‬ ‫سیاسییه‌كانی‌ سوننه‌‌و الكردنه‌وه‌ به‌الی‌ سه‌ردانی‌ شاندی‌ ئه‌لعێراقیه‌ بۆ هه‌رێمی‌ باش����وری‌ عێراق‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م كۆمپانیایه‌‬ ‫چاره‌س����ه‌ری‌ مامناوه‌نددا كه‌ حورمه‌تی‌ كوردس����تان‌و تاڵه‌بان����ی‌‌و بارزان����ی‌‪ ،‬دووچاری‌ رق‌و توڕه‌یی‌ مالیكی‌ بوویه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌م����وو الیه‌ك����ی‌ تێ����دا پارێزراوبێت‪ ،‬رایگه‌یان����د "داواكردنی‌ كش����اندنه‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ش به‌ئاماژه‌یه‌كی‌ ناخۆش بۆ كورد‬ ‫ئه‌مه‌ش تاقه‌ ده‌رچه‌ی‌ راسته‌قینه‌ی‌ ئه‌م متمان����ه‌ له‌ن����وری‌ مالیك����ی‌ یه‌كێك����ه‌ ده‌داته‌ قه‌ڵه‌م‪ ،‬سه‌رباری‌ ئه‌مه‌ش ئاماژه‌‬ ‫له‌ئه‌گ����ه‌ره‌ به‌رده‌س����ته‌كان"‪ .‬ده‌ملوجی‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ كورد پێیانوایه‌ ده‌توانن‬ ‫قه‌یرانه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����كرد له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دان له‌رێی‌ مانه‌وه‌یان له‌په‌راوێزدا له‌م قه‌یرانه‌‬ ‫متمانه‌ به‌هاوپه‌یمانی‌ كوردس����تان بكه‌ن داوا له‌مالیك����ی‌ بكه‌ن كه‌ پش����تیوانیی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ پێی‌ ناكرێت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ "س����ه‌نته‌ری‌ س����ابان" بۆ پێك����ه‌وه‌ داوا له‌هاوبه‌ندیی‌ ش����یعه‌كان له‌داواكاریی����ه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كانی����ان بكات‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ رۆژهه‌اڵت����ی‌ ناوه‌ڕاس����ت بك����ه‌ن (هاوپه‌یمان����ی‌ نیش����تمانی‌ كه‌ ده‌رباره‌ی‌ كه‌ركوك‪ ،‬یاسای‌ نه‌وت‌و گاز‌و‬ ‫له‌په‌یمان����گای‌ بروكینگ����ه‌ر‪ ،‬دواتر هه‌ر ئیبراهی����م جه‌عفه‌ریی‌ س����ه‌رۆكایه‌تیی‌ ‪....‬هتد‪.‬‬ ‫خ����ۆی‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌و ئه‌گه‌ره‌ی‌ س����ه‌ره‌وه‌ ده‌كات‌و حیزبی‌ ده‌عوه‌‌و س����ه‌درییه‌كان‌و‬ ‫ئاوابوونی‌ رۆڵی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق‬ ‫ده‌دات����ه‌وه‌‌و پێیوای����ه‌ له‌وه‌ناچێت كورد ئه‌نجومه‌ن����ی‌ بااڵی‌ ئیس��ل�امی‌‌و فه‌زیله‌‬ ‫په‌ن����ا ببه‌نه‌ به‌ر كش����اندنه‌وه‌ی‌ متمانه‌ له‌خۆ ده‌گرێ����ت) كه‌لیس����تی‌ زۆرینه‌ی‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ س����ه‌نته‌ری‌ س����ابان‪،‬‬

‫به‌ش ‌ی گه‌وره‌ ‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌پاش‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌ی قه‌یران ‌ی‬ ‫ی هیچ‬ ‫كشاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫سیاسی‌ عێراق له‌سه‌ر‬ ‫گوشارێکی‌ نه‌ماو‌ه بۆ‬ ‫كورد وه‌ستاوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت سه‌ر هێز‌ه عێراقییه‌كان‪،‬‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كێتی‌‌و هیچ گره‌نتییه‌كیش ‌ی‬ ‫تاڵه‌بان ‌ی له‌ژێر گوشار ‌ی به‌كورد نه‌داو‌ه به‌رانبه‌ر‬ ‫ئێراندان‬ ‫ی به‌غدا‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ ‌‬

‫عێراقی‌ كرد له‌پاش سااڵنی‌ نه‌وه‌ده‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‌و عێراق‬

‫كینیث بوالك‬

‫ی ‪ 2008‬عێراق‌و ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫رێككه‌وتننام ‌هی‌ ستراتیژی ‌‬ ‫درێژخایه‌نیان ئیمزاكرد بۆ‬ ‫كشانه‌و‌هی‌ سوپای‌ ئمه‌ریكا‪،‬‬ ‫ی خۆشكرد بۆ‬ ‫ئه‌مه‌ش رێگا ‌‬ ‫گۆڕانی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ هه‌ردووال‬ ‫له‌داگیرك ‌هر‌و داگیركراوه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی سیاسی‌‌و كلتوریی‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫دیبلۆماسی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2011‬دوا سه‌رباز ‌‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌ له‌عێراق چوونه‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ل ‌ه ‪ 2011/10/4‬دا سه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫لیسته‌ په‌رله‌مانییه‌كانی‌ عێراق‬ ‫(جگه‌ له‌سه‌درییه‌كان) رێككه‌وتن‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر مانه‌وه‌ی‌ هه‌ندێك راهێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ربازیی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ به‌بێئه‌و‌ه ‌‬ ‫حه‌سانه‌یان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ل ‌ه ‪ 2011/12/14‬دا لیژن ‌هی‌ به‌رگری‌‌و‬ ‫ئاسایشی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق رایگه‌یاند‬ ‫ته‌نها ‪ 150‬سه‌ربازی‌ ئه‌مه‌ریكا وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫راهێنه‌ر ماونه‌ته‌وه‌‪ .‬نور ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانیش له‌دیدارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیدا رونیكرده‌وه‌ به‌سیفه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌هی‌ وه‌زیری‌ ناوخۆیه‌ ئیقام ‌ه ‌‬ ‫پێداون‪.‬‬ ‫ی باڵیۆزخان ‌هی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫وته‌بێژ ‌‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬ل ‌ه ‪ 2011/12/10‬رایگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ژمار‌هی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ واڵته‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌غدا ‪ 15‬هه‌زار كه‌سه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی ژمار‌هی‌ فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫هاوتا ‌‬ ‫باڵیۆزخانه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكای ‌ه‬ ‫له‌هه‌ندێك واڵت‪.‬‬

‫ی‬ ‫كینپ بوالك‪ ،‬توێژه‌رێك ‌‬ ‫به‌ناوبانگی‌ ئه‌مه‌ریكییه‌‌و ئێستا‬ ‫وه‌كو به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌شی‌ توێژینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئامۆژگا ‌‬ ‫ی سابان ‌‬ ‫له‌سه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی (‪1927‬‬ ‫بروكینگه‌ری‌ ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫دامه‌زراوه‌) كار ده‌كات‪ .‬ناوبراو‬ ‫ی‬ ‫له‌زانكۆی‌ جۆرج تاون وان ‌ه ‌‬ ‫كاروباری‌ ستراتیژیی‌ ده‌ڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رسه‌خت ‌‬ ‫بوالك الیه‌نگر ‌‬ ‫گرتنی‌ عێراق‌و رووخاندنی‌ به‌عس‬ ‫بووه‌ له‌سه‌ر ده‌ستی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2002‬كتێبێكی‌ به‌ناونیشان ‌‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫"گه‌رده‌ولی‌ هه‌ڕه‌شه‌لێكراو‪:‬‬ ‫حاڵه‌تی‌ گرتنی‌ عێراق" نوسیو‌ه‬ ‫ی زۆری‌ هه‌بووه‌‌و‬ ‫ك ‌ه فرۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگترین توێژینه‌وه‌یه‌ له‌بار‌ه ‌‬ ‫پێویستی‌ گرتنی‌ عێراقه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكاوه‌‪ .‬له‌سه‌رده‌می‌ ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بیل كلینتۆن‪ ،‬وه‌كو به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی كاروباری‌ كه‌نداو‬ ‫پێشوو ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا كاریكردووه‌ ك ‌ه كاروبار ‌‬ ‫عێراق‌و ئێرانیشی‌ له‌خۆ ده‌گرت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ل ‌ه ‪ 2000‬ـ ‪ 2002‬وه‌كو ئه‌ندام ‌‬ ‫ی كاروباری‌ ده‌ره‌و‌ه‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫كاریكردوه‌‪ ،‬پێشتریش له‌‪ 1988‬ـ ‬ ‫ی‬ ‫ی زانیاری ‌‬ ‫‪ 1995‬وه‌كو شیكه‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كاریكردووه‌ بۆ ده‌زگای‌ هه‌واڵگری ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪.‬‬ ‫دكتۆرای‌ له‌یه‌كێك له‌به‌ناوبانگترین‬ ‫زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریكا به‌ده‌ستهێناوه‌ ك ‌ه‬ ‫(‪ )MIT‬ناسراوه‌‪.‬‬

‫رونیده‌كات����ه‌وه‌ چاره‌نوس����ی‌ عێ����راق‬ ‫به‌په‌تێكه‌وه‌ هه‌ڵواس����راوه‌‪ ،‬كه‌س����یش‬ ‫نازانێ����ت ئه‌م په‌ته‌ ده‌بچڕێ����ت یان نا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ریش په‌ته‌كه‌ بچڕا ئه‌وه‌ چاره‌نوسی‌‬ ‫واڵت ب����ه‌ڕووی‌ چه‌ندین ئه‌گه‌ری‌ خراپدا‬ ‫ده‌كرێت����ه‌وه‌ ك����ه‌ هیچیان ب����ۆ عێراق‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌‌و ئه‌مه‌ریكا دڵخۆش����كه‌ر نین‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م توێژه‌ره‌ ئه‌مه‌ریكییه‌ كه‌ پێش����تر‬ ‫ل����ه‌ده‌زگای‌ هه‌واڵگری����ی‌ كاریك����ردووه‌‬ ‫جه‌غت له‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ له‌پاش كشانه‌وه‌ی‌‬ ‫هێ����زه‌ س����ه‌ربازییه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬ئه‌م‬ ‫واڵت����ه‌ هی����چ ئامرازێكیتری‌ گوش����اری‌‬ ‫له‌دوای‌ خۆی‌ به‌جێنه‌هێش����توه‌ بۆسه‌ر‬ ‫هێ����زه‌ عێراقییه‌كان‪ ،‬به‌م هۆیه‌ش����ه‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا كه‌متری����ن كاریگه‌ریی‌ ده‌بێت‬ ‫به‌س����ه‌ر ره‌وت����ی‌ رووداوه‌كان‌و ئاینده‌ی‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌‪ .‬ناوبراو به‌ڵگه‌ به‌وه‌ دێنێته‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ چه‌ندی����ن به‌رپرس����ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‌و‬ ‫جۆزێف بایدنی‌ جێگری‌ باراك ئۆباماش‬ ‫داوایانكردوه‌ له‌مالیكی‌ كه‌ هێرش بۆسه‌ر‬

‫سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كانی‌ سوننه‌ راگرێت‬ ‫به‌اڵم ئه‌و هیچی‌ جێبه‌جێ نه‌كرد له‌وه‌ی‌‬ ‫داوایان لێكردب����وو به‌ڵكه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫به‌رده‌وام����ه‌ له‌هێ����رش‌و هه‌ڕه‌ش����ه‌كانی‌‬ ‫له‌پێ����ش هه‌مویانه‌وه‌ دوورخس����تنه‌وه‌ی‌‬ ‫س����وننه‌ له‌پۆس����ته‌ حكومیی����ه‌كان‪.‬‬ ‫له‌پێشهاتێكیشدا كه‌ نیگه‌رانییه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫توێژه‌ره‌ ئه‌مه‌ریكییه‌ پشتڕاستده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ سه‌رۆك وه‌زیران له‌میانه‌ی‌‬ ‫دیدارێك����ی‌ ته‌له‌فزیۆنی����دا رایگه‌یان����د‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ عێراق‌و ئه‌مه‌ریكا وه‌كو دوو‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ئاس����ایی‌ لێهات����ووه‌‌و هاوتای‌‬ ‫یه‌كترن‪.‬‬ ‫مالیكی‌ ش����انازی‌ به‌وه‌وه‌كرد كه‌ ئێستا‬ ‫تاق����ه‌ س����ه‌ربازێكی‌ ش����ه‌ڕكه‌ری‌ بیانی‌‬ ‫له‌عێراقدا نه‌م����اوه‌‌و له‌مه‌وال ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌ریكییه‌ك بێته‌ ناو عێراقه‌وه‌ ئه‌بێت‬ ‫پێش����تر ڤیزا‌و ئیقام����ه‌ وه‌رگرێت‌و به‌م‬ ‫پێیه‌ش ئێس����تا عێراق یه‌كالبوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫حكومه‌ت‪ .‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫عه‌سائیب ‌ی‬ ‫ئه‌هل ‌ی حه‌ق‬

‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕ‌هی‌ عێراق‬

‫ج����اران به‌ش����ێكی‌ گرن����گ‌و چاالكبوون‬ ‫له‌ره‌وت ‌ی سه‌در‌و پێكه‌و‌ه شه‌ڕی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و‬ ‫چاالكوانه‌كانی‌ س����وننه‌یان ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌پاش جیابونه‌وه‌یان له‌م ره‌وته‌ (‪)2007‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانیان گه‌ش����توه‌ته‌ ئاس����تی‌‬ ‫ته‌قینه‌وه‌‌و له‌پ����اش تۆمه‌تباركردنیان به‌‬ ‫"پیاوكوش����تن‌و عاش����قبوونی‌ ده‌سه‌اڵت"‬ ‫له‌الیه‌ن موقت����ه‌دا س����ه‌دره‌وه‌‪ ،‬چاوه‌ڕێی‌‬ ‫هه‌موو ئه‌گه‌رێكی‌ خراپ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫"عه‌س����ائیبی‌ ئه‌هل����ی‌ ح����ه‌ق له‌عێ����راق"‬ ‫رێكخراوێك ‌ی س����ه‌ربازی ‌ی شیعه‌یه‌‌و له‌پاش‬ ‫ئ����ه‌و‌ه ‌ی ره‌وت����ی‌ س����ه‌در‪ ،‬چاالكییه‌كانی‌‬ ‫میلیشیا ‌ی س����وپای‌ مه‌هدی‌ هه‌ڵپه‌سارد‪،‬‬ ‫ئه‌مان به‌رده‌وامبوون له‌چاالكی‌ سه‌ربازیی‌‌و‬ ‫له‌ژێر پ����ه‌رد‌ه ‌ی موقاوه‌م����ه‌ی‌ داگیركه‌ردا‬ ‫درێژه‌ی����ان به‌چاالكیی‌ خۆی����ان داو باس‌و‬ ‫خواستی‌ ئه‌و‌ه گه‌رمه‌ كه‌ له‌الیه‌ن ئێرانه‌وه‌‬ ‫مه‌ش����ق‌و كۆمه‌ك بكرێن بۆ ئه‌وه‌ی‌ بیری‌‬ ‫ویالیه‌تی‌ فه‌قیه له‌عێراق بچه‌سپێنن‌و ئه‌م‬ ‫واڵته‌ بكه‌نه‌ پاش����كۆی‌ بیری‌ "شۆڕش����ی‌‬ ‫ئیس��ل�امی له‌ئێ����ران"‪ .‬دامه‌زرێن����ه‌ره‌‬ ‫س����ه‌ره‌كییه‌كانی‌ ئه‌م رێكخ����راوه‌ بریتین‬ ‫له‌محه‌مه‌د ته‌باته‌بائی‌‪ ،‬قه‌یس خه‌زعه‌لی‌‪،‬‬ ‫ئه‌كره‌م كه‌عب ‌ی كه‌ سه‌ره‌تای‌ كاری‌ خۆیان‬ ‫ده‌گێڕن����ه‌وه‌ ب����ۆ س����اڵ ‌ی ‪‌2004‬و محه‌مه‌د‬ ‫سادق س����ه‌در ‌ی باوكی‌ موقته‌دا سه‌دریش‬ ‫به‌سه‌رچاو‌ه ‌ی ئیلهام ‌ی بیری‌ خۆیان ده‌زانن‬ ‫كه‌ ساڵی‌ ‪ 1999‬له‌رووداوێكی‌ ته‌مومژاویدا‬ ‫حیزب����ی‌ به‌عس تیرۆر ‌ی كرد‪ .‬به‌ش����ێوه‌ی‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی ‌ی ئێس����تا قه‌ی����س خه‌زعه‌ل����ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌ی عه‌سائیب ده‌كات كه‌ جاران‬ ‫وته‌بێژو بریكار ‌ی موقته‌دا سه‌دربوو‪ ،‬له‌دوا‬ ‫دیمانه‌ش����یدا له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی‌ ئه‌لحه‌یات‬ ‫ناوب����راو ئ����ه‌و‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌ ك����ه‌ ئێران‬ ‫بیه‌وێت بیكات ب ‌ه حه‌س����ه‌ن نه‌س����روڵاڵی‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫عه‌س����ائیب ش����انازی‌ به‌وه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫رۆڵ���� ‌ی هه‌بوو‌ه له‌ركابه‌ری����ی‌ چه‌كدارانه‌ی‌‬ ‫س����وپای‌ ئه‌مه‌ریكا‌و به‌مدواییانه‌ش نوری‌‬ ‫مالیك����ی‌ ده‌رگای‌ لێبوردن����ی‌ لێكردنه‌وه‌‌و‬ ‫وه‌كو هێزێكی‌ ئاینی‌‌و رێكخراو به‌ش����داریی‌‬ ‫ئه‌وانی‌ له‌پرۆس ‌هی‌ سیاسی‌ قبوڵكرد‪ .‬ئه‌م‬ ‫رێكخراو‌ه چه‌ند كه‌تیبه‌یه‌كی‌ س����ه‌ربازیی‌‬ ‫هه‌یه‌‌و جیاوازیی‌ له‌گه‌ڵ هێزه‌ شیعه‌كانیتردا‬ ‫ئه‌وه‌ی���� ‌ه ك���� ‌ه ت����ا چون����ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ دوا‬ ‫سه‌رباز ‌ی ش����ه‌ڕكه‌ری‌ ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق‪،‬‬ ‫به‌ربه‌ره‌كانێ ‌ی چه‌كدارانه‌ی‌ ئه‌م سوپایه‌یان‬ ‫ك����ردووه‌‌و به‌رپرس����یارێتی‌ خۆش����یان‬ ‫له‌كوش����تن ‌ی چه‌ندین بارمته‌‌و س����ه‌ربازی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌‌و به‌ریتان ‌ی راگه‌یاندوه‌‪ .‬هه‌ندێك‬ ‫چاودێری‌ سه‌ربازییش پێیانوایه‌ كاریگه‌ریی‌‬ ‫ئه‌م گروپ ‌ه ته‌نها ئیعالم ‌ی بوه‌ تا كرده‌یی‌‌و‬ ‫چه‌ندجارێ����ك خۆیان ك����ردووه‌ به‌خاوه‌نی‌‬ ‫چاالكی ‌ی گروپ ‌ه چه‌كداره‌كانیتری‌ سوننه‌‌و‬ ‫لۆگۆ‌و ئارمی‌ خۆیان له‌سه‌ر داناوه‌‪ .‬دیارترین‬ ‫چاالكیی‌ ئه‌م گروپه‌ش رفاندنی‌ شاره‌زای‌‬ ‫به‌ریتان����ی‌ پیته‌ر مۆر بوه‌ كه‌ پس����پۆڕی‌‬ ‫بوار ‌ی ‪ IT‬بووه‌ له‌گه‌ڵ چوار پاسه‌وانیدا له‌‬ ‫‪‌2007/5/29‬و زۆرێكیش له‌نواش رۆژنامه‌ی‌‬ ‫گاردیانی‌ به‌ریتان ‌ی پێیانوایه‌ ئه‌م كاره‌یان‬ ‫به‌هاوكاری ‌ی هه‌ندێك الیه‌نی‌ ناو حكومه‌ت‬ ‫كردبێت چونكه‌ وه‌ك����و موه‌فه‌ق روبه‌یعی‌‬ ‫راوێژكار ‌ی پێش����وی‌ ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫عێ����راق رایگه‌یاندووه‌‪ ،‬پیته‌ر س����ه‌رقاڵی‌‬ ‫پرۆگرامێك بوو كه‌ سنوری‌ بۆ گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫به‌رتیلخواردن���� ‌ی ن����او وه‌زاره‌ت����ی‌ دارایی‌‬ ‫داده‌نا‪.‬‬ ‫زۆرێ����ك له‌چاودێرانی����ش پێیانوای����ه‌ جێ‬ ‫په‌نج ‌هی‌ حیزبوڵاڵی‌ لوبنانی‌ به‌رێكخستن‌و‬ ‫ئه‌دای‌ "عه‌سائیبی‌ ئه‌هه‌لی‌ حه‌ق"ه‌وه‌ دیاره‌‌و‬ ‫كه‌ناڵ ‌ی ئه‌لمه‌ناری‌ حیزبوڵاڵش هه‌میش����ه‌‬ ‫س����ه‌بق ‌ی باڵوكردنه‌و‌هی‌ چاالكییه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫گروپ���� ‌ه ‌ی هه‌بووه‌‌و زۆرجاریش س����تایش‌و‬ ‫ده‌ستخۆش����ی‌ له‌كاره‌كان����ی‌ ك����ردووه‌‪.‬‬ ‫به‌هۆ ‌ی جیابونه‌وه‌ش����یان له‌ره‌وتی‌ سه‌در‬ ‫دژایه‌تییه‌ك���� ‌ی زۆر ده‌كرێ����ن له‌الی����ه‌ن‬ ‫موقت����ه‌داوه‌‪ .‬به‌مدوایان����ه‌ش ش����اندێكی‌‬ ‫عه‌ش����ایه‌ر ‌ی له‌ناوچه‌كان����ی‌ فورات����ی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس����ت هه‌وڵیاندا نێوانگریی‌ له‌نێوان‬ ‫س����ه‌در‌و خه‌زعه‌لیدا بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫هه‌وڵه‌كانیان بێ ئاكامه‌‌و س����ه‌در سووره‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئ����ه‌و‌ه ‌ی ك���� ‌ه به‌هه‌مانش����ێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌لقاعیده‌‌و به‌عس ئه‌وانیش له‌پرۆس����ه‌ی‌‬ ‫سیاس����ی‌ ریش����ه‌كێش بكرێ����ن "چونكه‌‬ ‫ده‌ستیان به‌خوێنی‌ عێراقییه‌كان سووره‌"‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم قه‌ی����س خه‌زعه‌ل ‌ی گفت����ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫داوه‌ له‌دیمانه‌كه‌ی����دا ك����ه‌ جارێكیتر په‌نا‬ ‫بۆ چ����ه‌ك نه‌به‌نه‌وه‌‌و ده‌ڵێت "له‌كێبه‌ركێی‌‬ ‫جێگرتن����ه‌و‌هی‌ سیستانیش����دا بێالی����ه‌ن‬ ‫ده‌بین"‪ .‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/10‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫به‌ها ‌ی تمه‌ن هاڕه‌ ‌ی كرد‬ ‫كه‌چ ‌ی نرخ ‌ی كااڵ ئێرانی وه‌ك خۆیه‌تی‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌روای‌‬ ‫چه‌ند مانگێك له‌مه‌وبه‌ر ‪ 100‬هه‌زار‬ ‫ی‬ ‫تمه‌نی‌ ئێرانی‌‪ ،‬ب ‌ه ‪ 100‬هه‌زار دینار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا نزیك ‌ه ‌‬ ‫عێراق ‌‬ ‫به‌‪ 70‬هه‌زار دیناره‌‪ ،‬به‌م پێیه‌ش‬ ‫ده‌بێت نرخی‌ هه‌موو ئه‌و كااڵیان ‌ه‬ ‫له‌ئێرانه‌وه‌ دێته‌ هه‌رێم نرخیان‬ ‫ی‬ ‫دابه‌زێ‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌ به‌دواچونه‌كان ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬كه‌مترین كااڵ نرخیان داشكاو‌ه‬ ‫ی زۆر كه‌م‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یش به‌ڕێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌وه‌ش وه‌ك ئابوریناسێك‬ ‫ده‌ڵێت "له‌م هه‌رێمه‌دا مافی‌ به‌كاربه‌ر‬ ‫پارێزراو نییه‌"‪.‬‬ ‫تمه‌ن به‌رامبه‌ر دینار‌و‬ ‫ی شكاوه‌‬ ‫دۆالر نرخ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دینار ‌‬ ‫ی نه‌وه‌ده‌كاندا نرخ ‌‬ ‫له‌س���ااڵن ‌‬ ‫ی زۆر له‌خ���وار‬ ‫ی به‌ڕێژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫عێراق��� ‌‬ ‫ی ئێرانیه‌و‌ه ب���وو‪ .‬به‌جۆرێك ‪3‬‬ ‫تمه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫ی ب ‌ه ‪ 1‬دین���ار ‌‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫تمه‌ن��� ‌‬ ‫ی ئێستا)‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی چاپ ‌‬ ‫بوو (‪ 150‬دینار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ركااڵیه‌ك له‌ئێرانه‌و‌ه ده‌هات ‌ه هه‌رێم ‌‬ ‫ی ده‌بوو‪،‬‬ ‫ی ب���ه‌رز ‌‬ ‫كوردس���تان نرخێك ‌‬ ‫ی س���اڵ ئ���ه‌و نرخ ‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌تێپه‌ڕین ‌‬ ‫ی به‌سه‌رداهات‪ ،‬هه‌تا گه‌یشت ‌ه‬ ‫گۆڕانكار ‌‬ ‫ی دینار‌و تم���ه‌ن به‌رامبه‌ر‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی رابروودش���دا‬ ‫یه‌ك بێ‌‪ ،‬ل ‌ه چه‌ند مانگ ‌‬ ‫ی چو‌ه‬ ‫ی به‌ڕێژه‌یه‌ك نرخ ‌‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫دینار ‌‬ ‫ی داب���ه‌زی‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫س���ه‌رو تمه‌ن ‌‬ ‫ی لێهات���و‌ه له‌ئێس���تادا ‪ 100‬ه���ه‌زار‬ ‫وا ‌‬ ‫ی ‪ 70‬هه‌زار‬ ‫ی ئێرانی‌‪ ،‬به‌نزیك��� ‌ه ‌‬ ‫تمه‌ن��� ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ش وه‌ك به‌شێك‬ ‫دیناره‌‪ ،‬هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بازرگانان بۆ ده‌چن‪ ،‬بۆ توندبونه‌و ‌‬ ‫ی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و گه‌مارۆ ئاب���ور ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا خستویه‌تی ‌ه سه‌ر ئێران‪ .‬هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫ی دۆالر ‌‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ش نرخ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫ی زۆر به‌رامبه‌ر تمه‌ن ‌‬ ‫به‌ڕێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫به‌رزبۆته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی دۆالره‌ك ‌ه ‌‬ ‫پێنجوێن له‌بازاڕ ‌‬ ‫یوس���ف محه‌م���ه‌د‪ ،‬روونیده‌كات���ه‌و‌ه‬ ‫ی نه‌وه‌ده‌كاندا ‪100‬‬ ‫ی س���ااڵن ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی ب ‌ه ‪ 10‬هه‌زار تمه‌ن‬ ‫ی ئه‌مه‌ریك��� ‌‬ ‫دۆالر ‌‬ ‫بوو‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل��� ‌ه ئه‌مڕۆدا ئ���ه‌و نرخ ‌ه‬ ‫چه‌نده‌ها قات به‌رزبۆته‌و‌ه به‌جۆرێك ل ‌ه‬ ‫ئێستادا ‪ 100‬دۆالر ب ‌ه ‪ 162‬هه‌زار تمه‌نه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تمه‌ن ‌‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ی شكاندن ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫هۆكارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫ی به‌رامب���ه‌ر دۆالر ‌‬ ‫ئێران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ك یوس���ف محه‌م���ه‌د ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێ���دا بۆ ئه‌و‌ه ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه ك ‌ه بانك ‌‬ ‫ی كه‌متر دۆالر ب ‌ه خاوه‌ن‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫مه‌ركه‌ز ‌‬ ‫ی ده‌فرۆشێ‌‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫كارگه‌‌و بازرگانه‌كان ‌‬ ‫ی ب ‌ه‬ ‫له‌كاتێك���دا له‌ڕاب���روودا ‪100‬دۆالر ‌‬ ‫‪ 120‬هه‌زار تمه‌ن پێفرۆش���تون‪ .‬ناوبراو‬ ‫ی خس���ته‌ڕوو ك ‌ه له‌ئێس���تادا‬ ‫ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ی ئه‌مەری���كا بۆ‬ ‫گه‌م���ارۆ ئابورییه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫سه‌ر ئێران نه‌گه‌یشتۆت ‌ه پل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆش���تن ‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ریكا گه‌مارۆ ‌‬ ‫ی بخات ‌ه سه‌ر ئێران ئه‌و‬ ‫نه‌وت به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫ی ئێس���تا‬ ‫ی تمه‌ن زۆر له‌و‌ه ‌‬ ‫كات��� ‌ه نرخ ‌‬ ‫زیاتر ده‌شكێ‌"‪.‬‬

‫له‌ئێستادا ‪100‬‬ ‫هه‌زارتمه‌نی‌ ئێرانی‌‪،‬‬ ‫ی ‪ 70‬هه‌زار‬ ‫به‌نزیك ‌ه ‌‬ ‫دیناره‌‬

‫به‌شێك ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫كارگه‌كان ‌ی ئێران‬ ‫(مواده‌كانیان)‬ ‫له‌ده‌ره‌وە ‌ی واڵت به‌دۆالر‬ ‫ده‌كڕن‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نرخ ‌ی دۆالریش ئه‌وانیش‬ ‫نرخ ‌ی كااڵكانیان گران‬ ‫ده‌كه‌ن‬

‫ی ئاوێنه‌دا‬ ‫ی به‌دواداچونه‌كان ‌‬ ‫له‌ئه‌نجام��� ‌‬ ‫ی نرخ���ه‌كان‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت ش���كاندن ‌‬ ‫به‌و جۆر‌ه نیی ‌ه ك��� ‌ه چاوه‌ڕوان ده‌كرا‪،‬‬ ‫ی ئه‌مه‌ش وه‌ك هه‌ندێك بۆ ده‌چن‬ ‫هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئ���ه‌و‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ك ‌ه بازرگانه‌كان ‌‬ ‫ی ورددا نین‬ ‫هه‌رێم له‌ژێ���ر چاودێرییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نرخه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه نرخ ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌بار‌ه ‌‬ ‫ئه‌و كااڵیان ‌ه ناش���كێنن ك ‌ه ل ‌ه ئێرانه‌و‌ه‬ ‫ی نرخه‌كان‬ ‫ده‌هێنن‪ ،‬به‌اڵم بۆ دانه‌به‌زین ‌‬ ‫ی خۆیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بازرگانانی���ش پاس���او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كارگه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌یش ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ئێران به‌دۆالر پێداویستیه‌كانیان ده‌كڕن‪.‬‬ ‫له‌مباریه‌و‌ه بازرگان عه‌تا حه‌م ‌ه س���اڵح‬ ‫ی پاكه‌ره‌وه‌) ل��� ‌ه ئێرانه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه (م���واد ‌‬ ‫ده‌هێنێت��� ‌ه ش���ار س���لێمانی‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كارگه‌كان ‌‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫به‌وه‌دا ك ‌ه به‌ش���ێك ‌‬ ‫ئێران (مواده‌كانی���ان) له‌ده‌ره‌و‌ه واڵت‬ ‫ب���ه‌دۆالر ده‌ك���ڕن‪ ،‬هه‌ر بۆی��� ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی دۆالریش ئه‌وانیش‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫به‌رزبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كااڵكانیان گ���ران ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫نرخ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی موعجیز‌ه ‌‬ ‫ی ل ‌ه (كارگ ‌ه ‌‬ ‫به‌نمون ‌ه باس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رهه‌مه‌كان ‌‬ ‫پاكه‌ره‌وه‌) كرد ك ‌ه خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كارگه‌ی ‌ه ده‌هێنێت ‌ه كوردستان وت ‌‬ ‫ی به‌رهه‌مه‌كانی���ان ‪ 600‬بۆ‪700‬‬ ‫"زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ێ ك ‌ه ئه‌وان‬ ‫ی چۆت ‌ه سه‌ر‪ ،‬ئ ‌‬ ‫تمه‌ن نرخ ‌‬ ‫بازرگانانیش پاساوی‌ خۆیان هه‌یه‌‬ ‫ی بفرۆشن‪ ،‬ئێم ‌ه چۆن‬ ‫ب ‌ه گرانتر به‌ئێم ‌ه ‌‬ ‫بێت‪،‬‬ ‫ی لێكدان���ه‌و‌ه ئابورییه‌كان‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫بتوانین نرخ هه‌رزان بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی كااڵ ئێرانییه‌كان‬ ‫ده‌بوو ئێس���تا نرخ ‌‬ ‫له‌بازاڕه‌كان���دا زۆر ه���ه‌رزان بوای��� ‌ه‬ ‫نرخی‌ به‌رهه‌مه‌ ناوخۆییه‌كانیشیان‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫(به‌تایب���ه‌ت لەبازاڕه‌كان��� ‌‬ ‫هه‌رزان نه‌بووه‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كااڵ‬ ‫زۆرتری���ن‬ ‫كوردس���تاندا ك��� ‌ه‬ ‫ی ئێران ب ‌ه‬ ‫ی له‌كارگه‌كان ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌اڵم‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫دێت)‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫هه‌رێم له‌و واڵت���ه‌و‬ ‫ی خۆیان كار ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫به‌رهه‌م ‌‬

‫وات��� ‌ه پێداویس���ته‌یه‌كانیان ب��� ‌ه دۆالر‬ ‫ی‬ ‫ناكڕن‪ ،‬به‌م پێیه‌ش بێت ده‌بێت نرخ ‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانی���ان له‌هه‌رێم���دا دابه‌زێ‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌مات ‌ه به‌رهه‌مێك ‌‬ ‫به‌نمون ‌ه دۆش���او ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵته‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ت���ه‌واو خۆماڵ��� ‌‬ ‫ی وه‌ك پێویست نه‌شكاوه‌‪ .‬بازرگان‬ ‫نرخ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ختی���ار حه‌مه‌س���اڵح ك ‌ه دۆش���او ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مات ‌ه له‌ئێرانه‌و‌ه ده‌هێنێت ‌ه س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و‌ه روونكرده‌كات���ه‌و‌ه ك��� ‌ه نرخ ‌‬ ‫ی ته‌مات ‌ه كه‌مێك هه‌رزان بوو‪،‬‬ ‫دۆش���او ‌‬ ‫به‌اڵم داشكاندنه‌ك ‌ه زۆر نییه‌‪ ،‬به‌نمون ‌ه‬ ‫ی گڵنوش‬ ‫ی ته‌مات ‌ه ‌‬ ‫‪ 1‬كارتۆن دۆش���او ‌‬ ‫ل��� ‌ه ‪ 24‬هه‌زار دینار‌ه بۆت��� ‌ه ‪ 21‬هه‌زار‬ ‫ی‬ ‫دینار‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌م بازرگان ‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ته‌مات ‌ه‬ ‫به‌وه‌شدا ك ‌ه نیو كیلۆ دۆشاو ‌‬ ‫ی به‌رز‬ ‫ی ‪ 90‬تمه‌ن له‌ئێراندا نرخ ‌‬ ‫نزیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نرخه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بۆته‌و‌ه "هه‌ر بۆی ‌ه داشكاندن ‌‬ ‫له‌ هه‌رێمدا زۆر نییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌رهه‌مان��� ‌ه ‌‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫له‌ئێرانه‌و‌ه دێت��� ‌ه هه‌رێمه‌و‌ه میوه‌هاته‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ت���ه‌واو خۆماڵ ‌‬ ‫ك��� ‌ه به‌رهه‌مێك ‌‬ ‫ی هه‌رێم به‌تمه‌ن‬ ‫واڵته‌ی���ه‌‌و بازرگانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌یك���ڕن‪ ،‬به‌م پێیه‌ش ده‌ب���وو نرخ ‌‬ ‫هه‌موو میو‌ه ئێرانییه‌كان هه‌رزان بوایه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌پێچه‌وان���ه‌و‌ه نرخی���ان وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مه‌ش وه‌ك نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی هۆكار ‌‬ ‫خۆیه‌ت ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫ی له‌عه‌لو‌ه ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ژوور ‌‬ ‫عه‌تا محه‌مه‌د عه‌بدواڵ روونیده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ئێرانی‌‪،‬‬ ‫ی تمه‌ن ‌‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ دابه‌زین ‌‬ ‫ی میوه‌كانی���ش ل���ه‌و واڵت���ه‌دا‬ ‫نرخ��� ‌‬ ‫به‌رزبۆت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌و بازرگان��� ‌ه به‌نمون ‌ه‬ ‫ی كردو‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫ی سێو ‌‬ ‫ی له‌به‌رهه‌م ‌‬ ‫باس��� ‌‬ ‫ی تمه‌ن‪،‬‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ی "له‌گه‌ڵ دابه‌زین��� ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫یه‌ك كیلۆ سێو له‌ئێران له‌‪ 1000‬تمه‌نه‌و‌ه‬ ‫بۆت��� ‌ه ‪ 1200‬بۆ‪ 1300‬تم���ه‌ن"‪ .‬ناوبراو‬ ‫ی‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ی هه‌رزان نه‌بون ‌‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫هۆكارێك ‌‬ ‫ی خواس���ت‬ ‫میو‌ه ئێرانییه‌كان بۆ زۆری ‌‬ ‫ی له‌خاڵ ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی "به‌هۆ ‌‬ ‫گه‌ڕانده‌وه‌‌و وت ‌‬ ‫ی عێراقه‌یه‌و‌ه‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫س���نوریه‌كان ‌‬ ‫ی بۆ بازرگان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫كه‌متر ئاسانكاری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق‪ ،‬بۆ كڕین ‌‬ ‫زۆرێك له‌بازرگانه‌كان ‌‬ ‫ی میو‌ه ئێرانیی���ه‌كان روویان‬ ‫به‌رهه‌م��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌خاڵ ‌ه س���نورییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌سه‌ر میو‌ه ‌‬ ‫به‌وه‌ش خواستێك ‌‬ ‫ی دروست بووه‌"‪.‬‬ ‫ئێران ‌‬

‫به‌ڕێ���زان‪ /‬الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندی���داره‌كان‌و‬ ‫سه‌رۆكی‌ ژووری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌‬ ‫سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێزتان ئ���اگادار ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ ئێمه‌‬ ‫وه‌ك كۆمه‌ڵێ���ك بازرگان���ی‌ م���ه‌رزی‌‬ ‫په‌روێزخان‪ ،‬پێش ماوه‌یه‌ك كه‌لوپه‌لی‌‬ ‫بازرگانی‌ جۆری‌ تایت‌و خه‌نه‌مان هێنا‬ ‫له‌م���ه‌رزی‌ ناوبراوه‌وه‌‪ ،‬پ���اش ناردنی‌‬ ‫نمونه‌ ب���ۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ كۆنتڕۆڵی‌‬ ‫جۆری‌ س���لێمانی‌‌و هاتنه‌وه‌ی‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫پش���كنین‪ ،‬ده‌رك���ه‌وت ك���ه‌ به‌پێ���ی‌‬ ‫مواس���ه‌فاتی‌ ت���ازه‌ ئه‌كتیڤ���ی‌ كه‌متر‬

‫بوو له‌(‪ ،)12‬به‌مه‌رجێ���ك وابڕیاربوو‬ ‫تاوه‌كو ‪ 2011/11/1‬له‌س���ه‌ر ئه‌كتیڤ ‌ه‬ ‫كۆنه‌ك���ه‌ كار بكرێت وات���ه‌ ژێر (‪)12‬‬ ‫كه‌متر‌و ئێمه‌ش له‌به‌رواری‌ ‪2011/9/20‬‬ ‫ئ���ه‌و كه‌لوپه‌النه‌مان ه���اورده‌ مه‌رزی‌‬ ‫په‌روێزخ���ان‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی‌ مه‌به‌س���تمانه‌‬ ‫بیڵێی���ن‌و جێ���ی‌ نیگه‌ران���ی‌ ئێمه‌ی���ه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ به‌پێی‌ ئ���ه‌و راپۆرته‌ پڕ‬ ‫له‌كه‌موكوڕییان���ه‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌‬ ‫گومرگی‌ گه‌رمیان ئاڕاسته‌ی‌ داواكاری‌‬ ‫گش���تی‌ كه‌الری‌ كرد بوو‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫نه‌درا بوو كه‌ وشه‌ی‌ "نه‌شیاو" به‌مانای‌‬

‫ی‬ ‫ی ی���ه‌ك س���اڵدا هاواڵتیان��� ‌‬ ‫له‌م���او‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان زیاتر له‌ترلیۆنێك‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی جۆراوجۆردا‬ ‫دیناریان له‌سولفه‌‌و قه‌رز ‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم وه‌رگرتووه‌‪.‬‬ ‫ی ئامارێ���ك ك ‌ه ئاكانیوز‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ ‌‬ ‫باڵویكردۆته‌و‌ه له‌م ترلیۆن ‌ه دینار‌ه ‪900‬‬ ‫ملیار دیناری عێراقی وەك پێش���ینەی‬ ‫خانووب���ەرە‪ 340 ،‬ملی���ار دینار وەك‬ ‫پێش���ینەی هاوس���ەرگیری‪ 29 ،‬ملیار‬ ‫دینار وەك قەرزی كشتوكاڵی‪ 7،‬ملیار‬ ‫دینار وەك قەرزی پیشەس���ازی و ‪115‬‬ ‫ملی���ار دین���ار وەك قەرز ب���ۆ یەكەی‬ ‫نیشتەجێبوون‌و ‪ 774‬ملیۆن دینار وەك‬ ‫دەس���تەبەریی بێكاری ب���ە هاواڵتییان‬ ‫دراوە‪.‬‬

‫كێشه‌كان ‌ی هه‌رێم‬ ‫له‌بودجه‌دا وه‌كو‬ ‫خۆیه‌تی‌‬

‫به‌كاربه‌ر مافه‌كانی‌ پارێزراو نیه‌‬ ‫ی تمه‌ن به‌رامبه‌ر‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ب��� ‌ه هه‌رزانبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقی‌‪ ،‬وه‌ك مامۆستا ‌‬ ‫دۆالر‌و دینار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬جه‌می���ل عه‌ل ‌‬ ‫زانك���ۆ ‌‬ ‫ی پێده‌كات‪ ،‬ده‌بێت راس���ته‌وخۆ‬ ‫ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كااڵ ئێرانیی���ه‌كان له‌بازاڕه‌كان ‌‬ ‫نرخ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بون ‌‬ ‫هه‌رێمدا بش���كێ‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫ی كردن ‌‬ ‫یاسایه‌ك بۆ پش���تیوان ‌‬ ‫به‌كاربه‌ر ئه‌و‌ه روونادات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ی "له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫وه‌ك ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دواچونه‌كان ‌‬ ‫تمه‌ن ش���كاوه‌‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی كااڵ ئێرانییه‌كان وه‌كو‬ ‫ئێوه‌ش نرخ��� ‌‬ ‫خۆیه‌ت���ی‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه ئ���ه‌و ده‌رده‌خات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێك له‌به‌ناو بازرگانه‌كان ئیستغالل ‌‬ ‫خه‌ڵكی���ان كردوه‌‪ ،‬لێپرسینه‌وه‌ش���یان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ناكرێ���ت‪ .‬ئه‌م���ه‌ش ئ���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌رده‌خات ك��� ‌ه به‌كارب���ه‌ر مافه‌كان ‌‬ ‫پارێ���زراو نیه‌‪ ،‬تائێس���تاش له‌هه‌رێمدا‬ ‫ی‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫یاس���ایه‌ك نیی ‌ه بۆ پاراستن ‌‬ ‫ی زانكۆ‬ ‫به‌كارب���ه‌ر"‪ .‬ئه‌و مامۆس���تای ‌ه ‌‬ ‫ی باش ‌ه ل ‌ه حاڵه‌تێك ‌‬ ‫پێ ‌‬ ‫ی وه‌هادا الیه‌ن ‌ه له‌ئێس���تادا كه‌متری���ن چاودێ���ر هه‌ی ‌ه‬ ‫ی حكومه‌ت چاودێر ‌‬ ‫په‌یوندیداره‌كان��� ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌ش���ێك‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ش هۆكار ‌‬ ‫ی مافی‌ به‌كاربه‌ر پێشێل‬ ‫ب���ازاڕ‌و بازرگان���ان بك���ه‌ن "به‌داخه‌و‌ه له‌‌و بازرگانان ‌ه ‌‬

‫ك ‌ێ له‌م كه‌موكورتییه‌ به‌رپرسه‌؟‬

‫كه‌می‌ مواسه‌فاته‌ نه‌ك "ماوه‌به‌سه‌رچوو"‬ ‫یان "ژه‌هراوی‌" ی���ان "زیانبه‌خش" بۆ‬ ‫به‌كارهێنانی‌ مرۆی���ی‌‪ ،‬له‌ئه‌نجامی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ش���دا‪ ،‬داواكاری‌ گشتی‌ به‌پێی‌‬ ‫ش���وێنی‌ جوگرافی‌ مه‌رزی‌ په‌روێزخان‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ دادگای‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌‬ ‫خانه‌قینی‌ كردی���ن‌و دادوه‌ریش بڕیاری‌‬ ‫"ده‌س���تگیر كردن"ی‌ دای���ن‪ ،‬كه‌ چوار‬ ‫كه‌س���مان بۆ ماوه‌ی‌ چوار رۆژ خراینه‌‬ ‫زیندانه‌وه‌‌و له‌كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندنیشدا‬ ‫ناومان زڕێندرا‌و به‌سه‌رپێچیكار له‌یاسا‬ ‫ناوبراین‪ .‬پاش ناردنی‌ نووسراوی‌ ژماره‌‬

‫حكومه‌ت‬ ‫ترلیۆنێك‬ ‫قه‌رز ‌ی داو‌ه‬ ‫به‌هاواڵتیان‬

‫(‪ 1731‬له‌ب���ه‌رواری‌ ‪)2011/12/27‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن (دادگای‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خانه‌قی���ن)ه‌وه‌ ب���ۆ (به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫پێوانه‌س���ازی‌ كۆنتڕۆڵ���ی‌ ج���ۆری‌)‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ روون كردنه‌وه‌ی‌ وشه‌ی‌‬ ‫(نه‌شیاو)‪ .‬به‌ڕێزیان به‌نووسراوی ژماره‌‬ ‫‪ 6824/10/1‬ل���ه‌‪ 2011/12/28‬وه‌اڵمی‌‬ ‫نووسراوی‌ سه‌ره‌وه‌یان دایه‌وه‌و تیایدا‬ ‫هاتووه‌ مه‌به‌ست له‌ وشه‌یه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ به‌س���ه‌رچوونی‌ ماوه‌ی‌ به‌كارهێنان‬ ‫(م������ده‌ صالحی������ه‌)‌و خراپی‌ ل���ه‌ڕووی‌‬ ‫ته‌ندروس���تییه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها زیاد‬

‫ی ئه‌مس���اڵ (‪)2012‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه بودج ‌ه ‌‬ ‫به‌زه‌به‌الحتری���ن بودج��� ‌ه داده‌نرێ���ت‬ ‫ی عێراق���دا‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا‬ ‫له‌مێ���ژوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫ی بودج��� ‌ه ‌‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬ ‫تێدا چاره‌س���ه‌ر نه‌ك���راوه‌‌و خه‌رجیی ‌ه‬ ‫ی به‌جۆرێك زیادكراو‌ه‬ ‫سیادییه‌كانش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پش���ك ‌‬ ‫ی كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه بوه‌ته‌هۆ ‌‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫ئاژانسه‌كان‪ :‬ژماره‌یه‌ك ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێدوان ‌‬ ‫ی كوردستان له‌ڕێگا ‌‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمان��� ‌‬ ‫جیاجی���ا‌و له‌ماڵپ���ه‌ڕ ‌‬ ‫كوردس���تانه‌و‌ه رونیده‌كه‌ن���ه‌و‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ی ئه‌مساڵیش���دا (‪)2011‬‬ ‫له‌بودج��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 3‬س���اڵ ‌‬ ‫ی بودج��� ‌ه ‌‬ ‫به‌هه‌مانش���ێو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌رخانك���را‌و بۆ هێز ‌‬ ‫رابردوو پار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه س���پێردراو‌ه به‌رێككه‌وتن ‌‬ ‫ی چوار ساڵیش��� ‌ه‬ ‫نێوان هه‌ولێر‌و ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م بڕگه‌ی ‌ه ده‌نوسرێته‌و‌ه به‌بێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫بچێت ‌ه بوار ‌‬ ‫له‌م بودجه‌یه‌دا خه‌رجیی ‌ه سیادییه‌كان‬ ‫ی‬ ‫به‌جۆرێ���ك زیادك���راون ك��� ‌ه پش���ك ‌‬ ‫ی هه‌رێم له‌بودج ‌ه له‌نێوان‬ ‫راس���ته‌قین ‌ه ‌‬ ‫‪ %10‬ـ ‪ %11‬ده‌بێ���ت نه‌ك ئه‌و ‪ %17‬ك ‌ه‬ ‫بڕیاری‌ له‌سه‌ر دراوه‌‪.‬‬

‫حسابات ‌ی كۆتای ‌ی‬ ‫بودج ‌ه نه‌كراوه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ره‌نگ ‌ه هێند‌ه پشت ئه‌ستوربن‬ ‫ی حكومه‌ت‬ ‫ی الیه‌ن ‌‬ ‫باكیان ب ‌ه لێپرسنه‌و‌ه ‌‬ ‫نه‌بێت"‪.‬‬

‫كردنی‌ رێ���ژه‌ی‌ (‪ ) activity‬په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌نرخی‌ جۆری‌ بابه‌ته‌كه‌وه‌ هه‌یه‌ واته‌‬ ‫هه‌تا زیاتر بێت‪ ،‬نرخی‌ زیاتره‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ داواكاری���ن له‌ڕێگه‌ی‌ به‌ڕێزتانه‌وه‌‬ ‫نووسراو بكه‌ن به‌مه‌به‌ستی‌ پێكهێنانی‌‬ ‫لیژنه‌ بۆ روونكردنه‌وه‌ی‌ راستییه‌كان بۆ‬ ‫شوێنه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫ناهه‌قیمان به‌رامبه‌ر كراوه‌‪.‬‬ ‫هاوكاریتان جێگه‌ی‌ رێزو سوپاسه‬ ‫‌‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ بازرگانه‌كان���ی‌ م���ه‌رزی‌‬ ‫په‌روێزخان‬

‫ی عێراق رایگه‌یاند‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 2004‬ـ ‪2010‬‬ ‫ی سااڵن ‌‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫حسابات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێدایه‌‌و به‌هۆ ‌‬ ‫له‌عێراق گرفت‌و كێش ‌ه ‌‬ ‫رووداو‌ه جۆربه‌جۆره‌كانه‌و‌ه نه‌توانراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫ی خۆیدا‌و به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ئه‌م حساباته‌ پێشكه‌ش بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق‪ ،‬له‌چه‌ند لێدوانێك ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مردن ‌‬ ‫جیاجیادا رونیدده‌كه‌نه‌و‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێ���ك پارێ���زگار‌و به‌ئامانجكردن ‌‬ ‫ی پارێزگایتره‌و‌ه له‌عێراق‬ ‫هه‌ندێك بینا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بودج ‌ه ‌‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫نه‌توانراو‌ه حس���ابات ‌‬ ‫ی پارێ���زگاكان بزانرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئامار‌ه به‌رایی���ه‌كان پێده‌چێت‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌بودج ‌ه ‌‬ ‫‪ 44‬ترلیۆن دینار سه‌رڕێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���وودا هه‌بێ���ت‪ .‬به‌هۆ ‌‬ ‫س���ااڵن ‌‬ ‫ی كۆتاییشه‌و‌ه‬ ‫ی حس���ابات ‌‬ ‫ئاماده‌نه‌بوون ‌‬ ‫ی زۆر له‌نێوان په‌رله‌مانتاراندا‬ ‫مشتومڕ ‌‬ ‫دروس���ت بوه‌‌و له‌كاتێك���دا هه‌ندێكیان‬ ‫ئاماژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌ك���ه‌ن ده‌كرێت به‌بێ‬ ‫ی ده‌نگ له‌سه‌ر بودج ‌ه‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫حسابات ‌‬ ‫بده‌ن‪ ،‬هه‌ندێكیتریان س���وورن له‌سه‌ر‬ ‫ی ده‌نگ‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫ی به‌بێ حس���ابات ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌سه‌ر پرۆژ‌ه یاسای‌ بودجه‌ نه‌ده‌ن‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫له‌هه‌ولێر سێ مانگ ‌ه ده‌وامه‌‌و‬ ‫دامه‌زراندن ‌ی مامۆستایان نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫خوێندكاران بۆچی‌؟‬ ‫به‌ڕێز عه‌باس‬

‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتیی‌ په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ره‌خنه‌ له‌وه‌ ده‌گرێت ك ‌ه زیاتر‬ ‫ی‬ ‫ێ مانگ به‌سه‌ر ده‌وامی‌ فه‌رم ‌‬ ‫له‌س ‌‬ ‫خوێندن تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬كه‌چی‌ تائێستا‬ ‫ی‬ ‫ی مامۆستایانی‌ قۆناغی‌ سێیه‌م ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫دامه‌زراندن رانه‌گه‌یه‌ندراوه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌م ‌ه كاریگه‌ریی‌ خراپی‌ كردۆت ‌ه سه‌ر‬ ‫پرۆسه‌ی‌ خوێندن‌و ئه‌و مامۆستایان ‌ه‬ ‫ی خۆیان ته‌واوكردوو‌ه بۆ‬ ‫كاتی‌ یاسای ‌‬ ‫گواستنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ئاوێنه‌دا‪ ،‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مامۆس���تایان له‌ساڵ ‌‬ ‫ب ‌ه دامه‌زراندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پشك ‌‬ ‫‪‌2011‬و چۆنییه‌تی‌ دابه‌شكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش���تیی‌ په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫هه‌ولێ���ر (‪ 10‬پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ی���ه‌)‬ ‫ك��� ‌ه ه���ه‌زار‌و ‪ 862‬مامۆس���تابووه‌‪،‬م‪.‬‬ ‫ج���ه‌الل هه‌مز‌ه كاكه‌ش���ین‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ژماره‌ك ‌ه زۆر‌ه‬ ‫ی پێویس���ت مامۆس���تایان‬ ‫به‌اڵم به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئینگلیز ‌‬ ‫ی زانس���تی‌‌و زمان ‌‬ ‫له‌وانه‌كان ‌‬ ‫ی الدێكان پار‌هی‌ هاتوچۆیان بۆ شاره‌كان بۆ دابین بكرێت‬ ‫بۆ دانه‌مه‌زرێن���راوه‌‪ ،‬چونك ‌ه "زۆر زۆر پێشنیار ده‌كرێت له‌بری‌ كردنه‌وه‌ی‌ قوتابخانه‌ بۆ خوێندكاران ‌‬ ‫ی زیاتر هه‌یه‌ بۆ‬ ‫پێویس���تمان ب ‌ه ژماره‌ ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ت���ه‌واو بێت‪ ،‬چونك ‌ه بۆش���اییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆستایانی‌ به‌شه‌ زانستیه‌كان‌و زمان ‌‬ ‫له‌پرۆس ‌هی‌ خوێندن دروست ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئینگلیزی‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش له‌وانه‌ی‌ بیركار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫مامۆس���تامان به‌قه‌د پێویس���ت نییه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬جه‌خت���ی له‌وه‌ك���رده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ چۆنیه‌ت ‌‬ ‫پێویس���ت ناكات هیچ مامۆس���تایه‌ك‬ ‫ی میالكاتی‌ مامۆستا له‌گونده‌كان‌و‬ ‫كه‌م ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫واس���ته‌ ب���كات‌و داوای‌ گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی شاره‌كان‪ ،‬م‪ .‬جه‌الل هه‌مزه‌‪،‬‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی شار‌و ده‌وروبه‌ر بكات‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌بار‌هی‌ دامه‌زراندنی‌ مامۆس���تایان سه‌نته‌ر ‌‬ ‫رونیده‌كاته‌و‌ه چه‌ندجارێك داوایكردوو‌ه قوتابخانه‌ هه‌ی ‌ه مانگان ‌ه ‪ 9‬س���ه‌د هه‌زار‬ ‫ی له‌مساڵدا دابه‌شكردنی‌ مامۆستایان بۆ‬ ‫ی ‪ 2011‬ك��� ‌ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی قوتاب ‌‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫ی كرێیه‌تی‌‌و ژماره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫كه‌ بڕه‌ پاره‌یه‌ك بۆ قوتابیانی‌ ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ه‌رزی‌‌و نزم ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێ���ر ‪ 2550‬دوورو نزیك���ی‌ به‌پێ ‌‬ ‫گش���تی ‌‬ ‫شار دابین بكرێت بۆ هاتوچۆكردنیان‪ ،‬تێیدا ده‌خوێنێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رك���ه‌وت‪ .‬نمره‌ ده‌بێت‪ ،‬هه‌ر "مامۆس���تایه‌ك زان ‌‬ ‫ی مامۆس���تا‌و فه‌رمانب���ه‌ر ‌‬ ‫ی ك ‌ه له‌چه‌ند ساڵ ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژماره‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و قوتابخانانه‌ ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ێ مامۆس���تایه‌ك نم���ره‌ی‌ ل���ه‌و كه‌متره‌‌و‬ ‫ی م‪ .‬جه‌الل رونیكرده‌و‌ه ئه‌وان ‌ه به‌س��� ‌‬ ‫قوتابیانیان كه‌مه‌‌و ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر پار‌ه رابوردوودا وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رد‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نزیكتر دانراوه‌ ده‌توانێت‬ ‫بۆ ئه‌و قوتابیانه‌ سه‌رف بكرێت ئه‌و كات راگه‌یان���د ژم���اره‌ی‌ فه‌رمانبه‌ره‌ی���ان قۆن���اغ ناوه‌كانی���ان راده‌گه‌ینرێ���ت‪ ،‬له‌ش���وێنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ێ سكااڵ بنوسێت‌و پێشكه‌ش ‌‬ ‫ی ب���ه‌اڵم تائێس���تاش زیات���ر له‌س��� ‌‬ ‫ی ئه‌مس���اڵیش ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌توانی���ن ‪ 5‬قوتابخان ‌ه بكه‌ین ب ‌ه یه‌ك زیاده‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی بكات بۆ ئه‌و‌هی‌ به‌دواداچونی‌ بۆ بكرێت‬ ‫ی دامه‌زران���دوه‌‪ ،‬ئایا مان���گ به‌س���ه‌ر ده‌وام تێپه‌ڕیو‌ه ناو ‌‬ ‫قوتابخانه‌‌و ژماره‌ی‌ میالكی مامۆستاش زۆر فه‌رمانب���ه‌ر ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن لێژنه‌ی‌ تایبه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫نه‌ده‌كرا مامۆس���تای‌ زیاتر دابمه‌زرێنن مامۆس���تایانی‌ قۆناغ���ی‌ س���ێیه‌م ‌‬ ‫بۆ قوتابخانه‌كان زیاتر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ی "لێژنه‌یه‌كمان‬ ‫م‪ .‬ج���ه‌الل وتیش��� ‌‬ ‫ی له‌شوێنی‌ فه‌رمانبه‌ر؟ م‪ .‬جه‌الل هه‌مز‌ه دامه‌زراندن رانه‌گه‌یه‌ن���راوه‌‪" ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دامه‌زران���دووه‌ كه‌ نوێن���ه‌ری‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی ئاماژه‌یان بۆت��� ‌ه جێگ ‌هی‌ نیگه‌ران���ی‌‪ ،‬بۆت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی "ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌ران���ه‌ ‌‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬جه‌خ���ت له‌وه‌ده‌كات���ه‌و‌ه وت ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه پ���ار‌هی‌ هاتوچۆ ب���ۆ ئه‌و پێكراوه‌ له‌سااڵنی‌ رابوردوودا دامه‌زراون ئ���ه‌وه‌ی‌ ك ‌ه می�ل�اكات جێگیر نه‌بێت"‪ .‬مامۆستایانیش���ی‌ تێدای��� ‌ه ب���ۆ ئ���ه‌و‬ ‫قوتابییان ‌ه دابینبكرێ���ت ك ‌ه ژماره‌یان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ناته‌ندروس���ت ب���وه‌‌و ناوبراو جه‌ختی‌ له‌وه‌كرده‌وه‌ پێویس���ت ‌ه مامۆستایانه‌ی‌ س���كااڵ‌و په‌ڵپیان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه جیاوازیی‌ هه‌بێت له‌دانانیان بۆ په‌روه‌رده‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌ر زانیان‬ ‫كه‌مه‌‪ ،‬چونكه‌ قوتابخانه‌ هه‌یه‌ ته‌نها ‪ 7‬ئێس���تاش بوونه‌ت��� ‌ه ئه‌ركێك به‌س���ه‌ر وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌ته‌كانیت���ر‪ ،‬چونكه‌ زیاتر غه‌دریان لێكراوه‌‪ ،‬یان كه‌سێك نمره‌ ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی تێدا هه‌یه‌‌و ده‌بێت مامۆس���تا ‌‬ ‫قوتاب ‌‬ ‫ێ مانگ ‌ه ده‌وام ده‌ستیپێكردووه‌‌و ل���ه‌و كه‌متره‌‌و له‌نزیكت���ر دانراوه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ی له‌س��� ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێ���ر نمونه‌ ‌‬ ‫بۆ دابین بكه‌یت‌و مه‌س���روفات‌و نه‌وت‌و گش���ت ‌‬ ‫ی سێهه‌م رانه‌گه‌یه‌ندراوه‌‌و لێژنه‌كه‌ به‌دواداچ���ون بۆ داواكاریه‌كان‬ ‫ی وه‌جبه‌ ‌‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫ی بۆ بكرێت‪ ،‬ب���ه‌و‌ه هێنایه‌و‌ه ك���ه‌ له‌قوتابخانه‌كان ‌‬ ‫ی پێویس���ت ‌‬ ‫هه‌موو شتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داوا ‌‬ ‫ی هه‌ی���ه‌ له‌س���ه‌ر ده‌كات كه‌ ئه‌و مامۆس���تایانه‌ ‌‬ ‫ك��� ‌ه ئه‌مه‌ش واده‌كات می�ل�اكات زیاتر ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���ار ژماره‌ی‌ به‌رده‌س���ت‌و ئه‌م���ه‌ش كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و گواستنه‌وه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی می�ل�اكات‌و گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ب���اش كارگ���وزار زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ب���ه‌ر كه‌م ‌‬ ‫پ���ه‌رت بێ���ت‌و به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ه���ا به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی ‌‬ ‫ی كاتی‌ یاسایی‌ خۆیان‬ ‫دابه‌ش���كردن نه‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر "‪ 5‬موچه‌ زه‌حمه‌ته‌ بتوانرێت بگوازرێنه‌و‌ه مامۆس���تایانه‌ ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی ته‌واوك���ردوو‌ه ب���ۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی���ان بۆ پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی بۆ ش���وێنێكی‌ دوورت���ر "له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ت���ا ‪ 7‬قوتابخانه‌ تێكه‌ڵ بكه‌یت‌و كرێ ‌‬ ‫ی شار‌و ده‌وروبه‌ر"‪ .‬م‪ .‬جه‌الل ئه‌وه‌ش���كرد ك ‌ه ‪ 1500‬كه‌س دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫ێ بڕوانامه‌ن‌و موچه‌یان سه‌نته‌ر ‌‬ ‫هاتوچۆیان بۆ دابی���ن بكه‌یت ئه‌وكات به‌شی‌ زۆریان ب ‌‬ ‫ی گواس���تنه‌و‌ه‬ ‫ی ‪ 10‬هه‌ر ب���ه‌اڵم ‪ 1000‬كه‌س داوا ‌‬ ‫ی وتیشی‌ "پێویست بوو له‌مانگ ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كه‌مه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌وه‌ش بۆت ‌ه هۆ ‌‬ ‫مه‌س���روفات كه‌متر ده‌بێته‌وه‌‌و كێشه‌ ‌‬ ‫ی دامه‌زراندنی‌ مامۆستایان ده‌كات‪ ،‬له‌كاتێك���دا قوتابخان���ه‌كان‬ ‫ێ وه‌جبه‌ ‌‬ ‫س‌‬ ‫ی ئێس���تا ژمار‌هی‌ فه‌رمانبه‌ر زۆر بێت"‪.‬‬ ‫میالكت نامێنێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬

‫هه‌زار‌و ‪ 500‬مامۆستا‬ ‫ی هه‌زاریان‬ ‫دامه‌زراوه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی گواستنه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫داوا ‌‬

‫قوتابخان ‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه ته‌نها ‪7‬‬ ‫ی‬ ‫قوتابییه‌ كه‌چ ‌‬ ‫ده‌بێت مامۆستا‌و‬ ‫مه‌سروفات‌و نه‌وت‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو شتێك ‌‬ ‫بۆ دابین بكرێت‌و‬ ‫له‌بری‌ ئه‌وه‌ باشتر‌ه‬ ‫پار‌هی‌ هاتوچۆیان‬ ‫بۆ شاره‌كان بۆ‬ ‫دابین بكرێت‬

‫پێویس���تیان به‌‌و مامۆستایانه‌‌و میالك‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت هه‌موو مامۆستایه‌ك‬ ‫ی بزانێت‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی سه‌رشان ‌‬ ‫خۆی‌ به‌ ئه‌رك ‌‬ ‫له‌و ش���وێنانه‌ش وان���ه‌ بڵێته‌وه‌‌و ته‌نها‬ ‫ی نزیك‬ ‫په‌نا بۆ واس���ته‌ نه‌بات بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بێته‌وه‌‌و بیه‌وێت هاتوچۆ بكات"‪.‬‬ ‫ی ژم���اره‌ی مامۆس���تایان‌و‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر ب ‌ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێر‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫گشتی‌ په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی هه‌ولێر م‪ .‬جه‌الل‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫هه‌مزه‌ كاكه‌ش���ین وت���ی‌ "‪ 55‬هه‌زار‌و‬ ‫ی‬ ‫‪ 100‬مامۆس���تا‌و ف ‌هر‌مانبه‌ر له‌س���نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تی‌ پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫هه‌ولێر هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی ‪2011‬‬ ‫له‌دامه‌زراندن���ی‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تی‌ پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر ‪ 2550‬مامۆس���تا‌و فه‌رمانبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫دامه‌زراندووه‌‪ ،‬س���ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫دامه‌زراندنه‌كه‌ش‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رد‌هی‌ هه‌ولێ���ر‪ ،‬هێم���ای‌ ب���ۆ‬ ‫ی پسپۆری‌ مامۆستا‌و‬ ‫ئه‌وه‌كرد ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ریان دامه‌زراندووه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌وانه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرین ‌ه ب���ه‌ر مامۆس���تایان ‌‬ ‫پش���ك ‌‬ ‫ی كه‌وت���وه‌‌و كه‌مترین رێژه‌ش‬ ‫ئاماده‌ی ‌‬ ‫ب���ۆ فه‌رمانبه‌ر ب���ووه‌‪ .‬س���ه‌باره‌ت ب ‌ه‬ ‫ی "بۆ‬ ‫ژماره‌كانیش م‪ .‬جه‌الل هه‌مزه‌ وت ‌‬ ‫ی ‪ 1083‬مامۆس���تامان‬ ‫ی ئاماده‌ی ‌‬ ‫قۆناغ ‌‬ ‫ی‬ ‫دامه‌زران���دووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ب���ۆ قۆناغ ‌‬ ‫ی ‪ 779‬مامۆس���تا دامه‌زراوه‌‌و‬ ‫بنه‌ڕه‌ت��� ‌‬ ‫‪ 688‬فه‌رمانبه‌ریشمان دامه‌زراندووه‌"‪.‬‬

‫ئه‌مساڵ نزیكه‌ی‌ ‪ 3‬هه‌زار مامۆستا له‌هه‌ولێر مۆڵه‌تی‌ دایكایه‌تییان‌ وه‌رگرتووه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌پێی‌ ئاماره‌كانی‌ په‌روه‌رده‌ ته‌نها‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ساڵی‌ ‪2011‬دا‪ ،‬له‌سنوری‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫هه‌ولێر‪ 2 ،‬هه‌زار ‪ 907‬مامۆستا‬ ‫مۆڵه‌تی‌ دایكایه‌تییان وه‌رگرتووه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك له‌م مامۆستایانه‌ش‬ ‫ده‌ستبه‌كاربوون‌و مۆڵه‌ت وه‌رگرتنیان‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌بووه‌ "ئه‌مه‌ش كاریگه‌ریی‌‬ ‫خراپی‌ كردووه‌ته‌ سه‌ر رێكخستنی‌‬ ‫میالكات"‪.‬‬

‫ی‬ ‫‪ 227‬مامۆستا ‌‬ ‫ئافره‌ت‌و ‪16‬‬ ‫ی‬ ‫مامۆستا ‌‬ ‫ی‬ ‫پیاو مۆڵه‌ت ‌‬ ‫درێژخایه‌نیان‬ ‫وه‌رگرتووه‌‌و‬ ‫‪ 268‬مامۆستا‬ ‫مۆڵه‌تی‌ خوێندنیان‬ ‫وه‌رگرتووه‌‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬م‪ .‬جه‌الل هه‌مزه‌ كاكه‌ش���ین‪،‬‬ ‫له‌ڕونكردنه‌وه‌یه‌ك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌‪،‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ ب���ۆ ئه‌وه‌كرد ك���ه‌ مۆڵه‌تی‌‬ ‫دایكایه‌ت���ی‌ له‌س���ێ‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ زۆره‌ ك���ه‌ ئه‌وانیش بریتین‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫"خه‌بات‪ ،‬مه‌خمور‪ ،‬ده‌شتی‌ هه‌ولێر" كه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ به‌شێكیان مامۆستای‌ ئافره‌تیان پیاو مۆڵه‌تی‌ درێژخایه‌نیان وه‌رگرتووه‌‌و‬ ‫هه‌یه‌ پێش ئه‌وه‌ی‌ مباشره‌ بكات ده‌بێته‌ ‪ 268‬مامۆس���تا مۆڵه‌ت���ی‌ خوێندنیان‬ ‫دایك‌و مباشره‌ كردن‌و مۆڵه‌ته‌كه‌ی‌ به‌ وه‌رگرتووه‌ كه‌ ‪ 174‬مامۆستایان پیاون‌و‬ ‫یه‌كه‌وه‌ ته‌واو ده‌كات‌و ماوه‌ی‌ یه‌ك ساڵ ‪ 94‬مامۆستاكه‌یتر ئافره‌تن‪ .‬سه‌باره‌ت‬ ‫مۆڵه‌ت وه‌رده‌گرێ���ت‪ .‬ناوبراو جه‌ختی‌ ب���ه‌ ته‌نس���یب ب���ۆ فه‌رمانگه‌یه‌كیتر‪،‬‬ ‫له‌وه‌ك���رده‌وه‌ ئه‌م مۆڵ���ه‌ت وه‌رگرتنه‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تیی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆره‌ی‌ مامۆس���تایان "كاریگه‌ری‌ زۆری‌ هه‌ولێر وتی‌ "‪ 119‬ته‌نسیبمان هه‌بووه‌‬ ‫هه‌یه‌ به‌س���ه‌ر می�ل�اكات‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌ساڵی‌ ‪ 2011‬كه‌ ‪ 57‬پیاو‪ 62 ،‬ئافره‌ت‬ ‫مافی‌ خۆیان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ژماره‌ی‌ مۆڵه‌تی‌ بووه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و مامۆستا‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌‬ ‫دایكایه‌تی‌ یه‌كجار زۆره‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش���ی‌ رونكرده‌وه‌‪ 227 ،‬كه‌ له‌مس���اڵدا گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆ شوێنی‌‬ ‫مامۆس���تای‌ ئافره‌ت‌و ‪ 16‬مامۆس���تای‌ خۆی���ان‌و ده‌وامك���ردن‪ ،‬م‪ .‬ج���ه‌الل‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتیی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێر‪ ،‬م‪ .‬جه‌الل هه‌مزه‌ له‌ناو كۆمه‌ڵێك مامۆستادا‬ ‫هه‌مزه‌ وتی‌ "له‌مس���اڵدا ‪ 13‬گه‌ڕاوه‌مان‬ ‫هه‌ب���ووه‌ بۆ دووب���اره‌ گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ‬ ‫ده‌وام‌و وه‌رگرتنه‌وه‌ی���ان ك���ه‌ ‪ 5‬پیاو‌و‬ ‫‪ 8‬ئاف���ره‌ت ب���وون‪ ،‬ئه‌وانه‌ب���وون كه‌‬ ‫له‌به‌ره���ه‌ر هۆكارێك بووبێ���ت وازیان‬ ‫له‌ده‌وامكردن هێن���اوه‌‌و دواتر داوایان‬ ‫كردووه‌ بگه‌ڕێنه‌وه‌و ئێس���تاش ده‌وامی‌‬ ‫ئاسایی‌ خۆیان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تیی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌كرد له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ئه‌مساڵدا چوار ته‌فه‌روغ هه‌بووه‌ كه‌ هه‌ر‬ ‫چواریان پیاو بوون‪ .‬له‌به‌رامبه‌ر ژماره‌ی‌‬

‫خانه‌نش���ین بووانی‌ س���اڵی‌ ‪2011‬شدا‪.‬‬ ‫م‪ .‬جه‌الل هه‌مزه‌‪ ،‬باس���ی له‌وه‌كرد ك ‌ه‬ ‫ئه‌مس���اڵ ژماره‌یه‌ك له‌مامۆس���تایانی‌‬ ‫ئاف���ره‌ت‌و پیاو خانه‌نش���ین بوون‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆربه‌یان���م مامۆس���تای ئافره‌ت بوون‬ ‫که‌ "ژماره‌ی���ان ‪ 292‬مامۆس���تا بووه‌‬ ‫‪ 138‬مامۆس���تای‌ پی���او‪ ،‬له‌گه‌ڵ ‪154‬‬ ‫مامۆستای‌ ئافره‌ت"‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی‌ رابوردوودا ‪ 30‬مامۆس���تا‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ر ده‌ستیان له‌كاركێشاوه‌ته‌وه‌‬ ‫"اس���تقاله‌" له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌و‬ ‫مامۆستایانه‌ش���دا م‪ .‬ج���ه‌الل هه‌مزه‌‬

‫‪9‬‬

‫وتی‌ "له‌س���اڵی‌ رابوردوودا ژماره‌یه‌ك‬ ‫مامۆس���تا‌و فه‌رمانب���ه‌ر ده‌س���تیان‬ ‫له‌كاركێش���اوه‌ته‌كه‌ كه‌ ‪ 17‬له‌وانه‌ پیاو‬ ‫بوون‌و ‪13‬ی‌ تریش ئافره‌ت بووه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێ���ر ئام���اژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌شكرد كه‌ ژماره‌یه‌ك له‌مامۆستایان‬ ‫ده‌وامی���ان جێهێش���تووه‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س���ت له‌كاركێش���انه‌وه‌ی‌ خۆی���ان‬ ‫پێشكه‌ش بكه‌ن كه‌ ئه‌وانیش ژماره‌یان‬ ‫‪ 27‬مامۆستایه‌‌و "‪14‬یان مامۆستای‌ پیاو‬ ‫بوون‌و ‪13‬ی‌ تریش ئافره‌ت بوون"‪.‬‬

‫وابڕی���اره‌ له‌چه‌ن���دڕۆژی‌ داهات���ووداو‬ ‫پ���اش نزیك���ه‌ی‌ ‪ 9‬س���اڵ له‌دواكه‌وتن‬ ‫ڕۆژی‌ (‪‌1/22‬و ‪)1/30-29‬هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫خوێن���دكاران‌و قوتابی���ان له‌ئاماده‌یی‌‌و‬ ‫زانكۆكان ئه‌نج���ام بدرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ الی‌‬ ‫ئێمه‌ پرسیاری‌ س���ه‌ره‌كییه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ ب���ۆ ده‌كرێت؟ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕاس���تی بێت ئێمه‌ وه‌اڵمێكی‌ مه‌نتیقی‌‌و‬ ‫قه‌ناع���ه‌ت پێهێنه‌رم���ان نه‌بیس���توه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن س���كرتێرو نوێن���ه‌ری‌ ئ���ه‌و‬ ‫ڕێكخراوه‌ حیزبیان���ه‌وه‌ كه ‌بڕیاری‌ ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ی���ان داوه‌‪ ،‬ئێمه‌ ده‌پرس���ین‬ ‫ئایا ئه‌م ڕێكخراوانه‌ دوای‌ به‌دواداچوون‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ گه‌یش���تونه‌ته‌ ئه‌و باوه‌ڕه‌ی‌‬ ‫كه‌ئه‌نجامنه‌دانی‌ هه‌ڵبژاردن له‌س���ااڵنی‌‬ ‫پێشوو بۆشایی‌و گرفتی‌ دروست كردوه‌و‬ ‫پێویس���ته‌ هه‌ڵب���ژاردن بكرێت؟ یان بۆ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ وه‌اڵمی‌ ئ���ه‌و ڕه‌خنانه‌ بده‌نه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌لێیان ده‌گیرێت ب���ه‌وه‌ی‌ ڕێكخراوه‌‬ ‫قوتاب���ی‌‌و خوێندكاریی���ه‌كان چاالكیان‬ ‫نییه‌و ده‌یانه‌وێت ب���ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌یان‬ ‫خۆیان زیندووبكه‌ن���ه‌وه‌!؟ یان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫مۆدیل���ه‌و چ���ۆن له‌ماوه‌ی‌ پێش���وودا‬ ‫ڕێكخراوه‌كانیت���ر‪ ،‬حی���زب هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫پێكردن ئه‌مانی���ش وه‌كو ئه‌وان ده‌بێت‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام ب���ده‌ن (هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌پێناو هه‌ڵبژاردن)‪.‬‬ ‫پێمانوایه ‌ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردنی‌ قوتابی‌‌و‬ ‫خوێندكارییان���ه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ زیانی‌ هه‌یه‌‬ ‫نیو هێنده‌ قازانج‌و س���وودی‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫قس���ه‌یه‌ش پێ���ش ڕووداوكه‌وتن نییه‌‌و‬ ‫فاڵگرتن���ه‌وه‌ نیی���ه‌ وه‌ك هه‌ندێ‌ كه‌س‬ ‫له‌وانه‌یه‌ وای‌ تێبگه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌زموونمان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م ج���ۆره‌ له‌هه‌ڵبژاردن هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ دووباره‌ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ملمالنێ‌‬ ‫ناته‌ندروس���ته‌ی‌ هێزه‌ سیاس���ییه‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌یه‌ كه‌ سااڵنی‌ ڕابردوو ئه‌نجامیانداو‬ ‫كاریگه‌ریی‌ خراپی‌ به‌س���ه‌ر پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌و فێركردنه‌وه‌ به‌جێهێش���ت‌و‬ ‫به‌ئێستاش���ه‌وه‌ باجه‌ك���ه‌ی‌ ده‌ده‌ی���ن‪،‬‬ ‫ش���تێكی‌ ئه‌وت���ۆش وامان ل���ێ‌ ناكات‬ ‫تاقه‌ناعه‌تم���ان پێبهێنێت كه‌ گۆڕانێكی‌‬ ‫ق���ووڵ به‌س���ه‌ر دیدو بۆچوون���ی‌ هێزه‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و ڕێكخراویی���ه‌كان هاتبێ���ت‪،‬‬ ‫عه‌قڵیه‌تی‌ ئ���ه‌م ڕێكخراوانه‌ هه‌مان ئه‌و‬ ‫عه‌قڵیه‌ته‌یه‌ كه‌ پێشتر هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫قوتابی���ان‌و خوێندكارانی‌ به‌ڕێوه‌ده‌برد‬ ‫ئه‌وه‌تا له‌ژماره‌ی‌ پێش���ووی‌ ڕۆژنامه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ئه‌ندامێك���ی‌ لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان كه‌ سه‌ر به‌حیزبی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ ده‌رباره‌ی‌ ده‌س���تێوه‌ردانی‌‬ ‫حی���زب ل���ه‌م هه‌ڵبژاردن���ه‌دا ده‌ڵێ���ت‬ ‫"ده‌س���تێوه‌ردانه‌كان قوڵتر ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هوش���یاری‌ سیاسی‌ ئه‌م ڕێكخراوانه‌ زۆر‬ ‫كورته‌ تا ئه‌و شوێنه‌یه‌ كه‌حیزبه‌كانیان‬ ‫ئاڕاسته‌یان ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌موومان ده‌زانین‬ ‫ئه‌م ڕێكخراوانه‌ ئه‌وه‌ی‌ پێی‌ ده‌ناسرێنه‌وه‌‬ ‫له‌ڕابردوودا مه‌لزه‌مه‌ چاپكردنیان بووه‌!‬ ‫ئه‌م���ه‌ هه‌موو(چاالكی‌)یه‌كانیان بووه‌‪،‬‬ ‫چ خوێندكارو قوتابیه‌ك له‌س���ایه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ڕێكخراوانه‌دا به‌رگری‌ لێك���راوه‌و مافی‌‬ ‫زه‌وتكراوی‌ بۆگه‌ڕاوه‌ته‌وه‌و هه‌ستی‌ كردوه‌‬ ‫ڕێكخراوێك هه‌یه‌و به‌رگری‌ لێ‌ ده‌كات؟‬ ‫له‌كاتی‌ خۆی‌‌و ئێستاش ئه‌م ڕێكخراوانه‌‬ ‫چ چاالكییه‌كیان هه‌بووه‌و ش���وێنه‌واری‌‬ ‫باش���ی‌ له‌دوای‌ خ���ۆی‌ جێهێش���تبێت‬ ‫تاوه‌كو ئێمه‌ بوونیان به‌پێویست بزانین‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ی‌ ئێستایان؟ چ ڕۆڵێكیان‬ ‫هه‌ب���ووه‌ له‌به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ ئاس���تی‌‬ ‫هوش���یاری‌ خوێن���دكاران‌و قوتابی���ان‬ ‫له‌سه‌رجه‌م كایه‌كاندا؟ له‌كاتی‌ پێویستدا‬ ‫چ پش���تگیرییه‌كی‌ جدی‌ خوێندكاران‌و‬ ‫قوتابیانیان كردوه‌؟ له‌ڕابردوو ئێستاشدا‬ ‫چ قس���ه‌یه‌كیان كردوه‌ به‌دڵی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫نه‌بێ���ت؟ ئ���ه‌وه‌ ناڵێ���م ڕێكخراوێ���ك‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌زیره‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌پارته‌ك���ه‌ی‌ نیی���ه‌و ڕازی‌ نییه‌ حیزب‬ ‫ده‌س���تبخاته‌ كاروباریی���ه‌وه‌‪ ،‬له‌جیاتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌ستخۆش���ی‌ لێب���كات هێلكه‌‬ ‫باران���ی‌ ده‌كات! گرفتی‌ ئه‌م ڕێكخراوانه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ نازانن ئه‌رك‌و مافی���ان چییه‌‬ ‫یان ده‌زان���ن‌و نایانه‌وێت ك���ه‌ئه‌مه‌یان‬ ‫خراپتره‌‪ .‬پێمانوایه‌ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ جگه‌‬ ‫له‌س���ه‌رقاڵیكردنی‌ خوێندكارو قوتابیان‬ ‫هیچ���ی‌ لێ‌ به‌رهه‌منایه‌ت‌و هیچیش���یان‬ ‫له‌ده‌س���ت نه‌چ���وه‌ تائ���ه‌م ڕێكخراوانه‌‬ ‫بۆیان بگه‌ڕێنن���ه‌وه‌‪ ،‬له‌كۆتاییدا ده‌ڵێین‬ ‫حه‌قوایه‌ خوێن���دكاران‌و قوتابیان پێش‬ ‫ده‌نگدانیان به‌نوێنه‌ره‌كانیان‌و به‌شداری‌‬ ‫كردنیان له‌هه‌ڵبژاردن له‌خۆیان بپرسن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردن���ه‌ چییان ب���ۆده‌كات؟‬ ‫ی چییه‌و سودی‌ چییه‌؟ ئامانج له‌م‬ ‫گرنگ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ چییه‌؟ بۆچی‌ ده‌كرێت؟‬ ‫‪barezabas@hotmail.com‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫خۆسوتان ‌ی ژنان ئه‌و دیارده‌یه‌ ‌ی‬ ‫به‌رۆكی‌ كۆمه‌ڵگا ‌ی كوردی‌ به‌رنادات‬ ‫لێهات���وو خۆی‌ ده‌ڵێت نه‌وت���م كردۆت ‌ه‬ ‫عه‌الدینه‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم م���ن له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫نه‌بوم‌و نازانم چۆنه‌"‪.‬‬

‫ ‬ ‫هۆڵی نه‌خۆشخانه‌ی فریاکه‌وتنی سلێمانی‬ ‫ئێمه‌ چاره‌سه‌ریان ناكه‌ین ده‌رزیه‌كیان‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫بۆ ده‌كه‌ین‌و ل��� ‌ه ناویان ده‌به‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌م���وو ئه‌و ش���تانه‌ی‌ ب���اس ده‌كرێت‬ ‫له‌وپه‌ڕی‌ جموجۆڵ‌و قه‌ره‌باڵغی‌‬ ‫دووره‌ له‌ ڕاس���تیه‌وه‌و ئێم���ه‌ له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫ناوبازاڕو له‌ ته‌نیشت ئه‌و‬ ‫دڵسۆزیداین بۆ كاره‌كه‌مان‌و ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌وه‌‪ ،‬كه‌ كۆرپه‌كان‬ ‫دێنه‌ به‌رده‌ستمان هه‌رچی‌ له‌ تواناماندا‬ ‫به‌وپه‌ڕی‌ هیواوه‌ چاو به‌ دنیادا‬ ‫بێت بۆیان ده‌كه‌ین‪ ،‬تا چاره‌س���ه‌ریان‬ ‫هه‌ڵددێنن‪ ،‬چه‌ندین مرۆڤی‌ دڵته‌نگ‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئێمه‌ لێیان ناپرس���ین‬ ‫به‌ خامۆشی‌ له‌سه‌ر چرپاكانیان‬ ‫كه‌ ئایا خۆیان سووتاندووه‌ یان خۆیان‬ ‫ڕاكشاون‌و‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌یان به‌ ئازاری‌‬ ‫سووتاون"‪.‬‬ ‫جه‌سته‌ سووتماكه‌كه‌یه‌وه‌ له‌ لێواری‌‬ ‫ئ���ه‌وان زۆر نیگه‌ران���ن ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫مه‌رگ‌و ژیندا ده‌تلێنه‌وه‌و رۆژگار‬ ‫ب���ه‌زۆری‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ تووش���ی‌ حاڵه‌تی‌‬ ‫تێده‌په‌ڕێنن‪.‬‬ ‫سووتاوی‌ ده‌بن ته‌مه‌نیان له‌ نێوان ‪16‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ منداڵ���ه‌كان كاتێك له‌ودیو بۆ ‪ 30‬س���اڵدایه‌و زۆر توڕه‌ن له‌ هه‌موو‬ ‫په‌نجه‌ره‌ك���ه‌وه‌ دایكه‌ س���ووتاوه‌كانیان ش���تێك به‌ تایبه‌تی‌ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ پێش‬ ‫ده‌بینی���ن له‌ترس���دا ڕاده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ی���ان بیست ساڵن له‌س���ه‌ر ساده‌ترین كێشه‌‬ ‫له‌ودیوه‌وه‌ ماچ���ی‌ په‌نجه‌ره‌كه‌ ده‌كه‌ن‌و ن���ه‌وت ده‌كه‌ن به‌ خۆیاندا "كه‌یس���مان‬ ‫لێویان ناگاته‌ ڕوومه‌تی‌ دایكیان‪ .‬ئه‌مه‌ بۆ هات���ووه‌ ته‌پڵی‌ س���ه‌ری‌ له‌ هه‌موو‬ ‫كاریگه‌رترین ئه‌و دیمه‌نانه‌ن كه‌ ڕۆژانه‌ شوێنێكی‌ زیاتر س���ووتاوه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫له‌و نه‌خۆش���خانه‌یه‌دا دووباره‌ده‌بنه‌وه‌و زۆر په‌شیمان بووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌وكاته‌شدا‬ ‫هێش���تا ئاماده‌ نه‌بووه‌ باسی‌ كێشه‌كه‌‪،‬‬ ‫كارمه‌نده‌كان ئازار ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ ئیمێرجنسی‌ ده‌كه‌وێته‌ یان ئه‌و كه‌س���ه‌ بكات‪ ،‬ك���ه‌ هانیداوه‌و‬ ‫ناوجه‌رگه‌ی‌ ش���اری‌ س���لێمانییه‌وه‌ له‌ وایلێك���ردووه‌ خ���ۆی‌ بس���وتێنێت‪،‬‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند س���اڵی‌ ڕابردوودا سه‌ره‌تا هه‌ندێكیش���یان هه‌ی���ه‌ دانیپێدا ده‌نێن‪،‬‬ ‫ل���ه‌ الی���ه‌ن ڕێكخراوێك���ی‌ ئیتاڵی���ه‌وه‌ به‌اڵم ئێمه‌ نازانین ئه‌وه‌ تاچه‌ند ڕاسته‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌ب���راو دواتر له‌الیه‌ن ڕێكخراوی‌ وته‌كانیان له‌و كاته‌ مه‌ترس���یداره‌دا له‌‬ ‫(‪ )MSFF‬فه‌ره‌نس���یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌براوه‌‪ ،‬الیه‌ن دادوه‌ره‌وه‌ به‌ هه‌ند وه‌رده‌گیرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئێس���تا دراوه‌ته‌ ب���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ نایبه‌ستنه‌وه‌ به‌وه‌ی‌ ره‌نگه‌ ئه‌و كه‌یسه‌‬ ‫ی له‌ڕه‌وشێكی‌ نائاسایدا بۆیه‌ ئه‌و قسانه‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ هاتۆته‌وه‌ سه‌ر بودجه‌ ‌‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌وان‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫ی ته‌ندروس���تی‌‬ ‫كه‌چی‌ زۆرجار كارمه‌ند ‌‬ ‫ئاماده‌ نیه‌ لێره‌ كاربكات به‌وه‌ش هه‌موو‬ ‫ئه‌ركه‌كه‌ بۆ ئێمه‌ زیاد بووه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر ل���ه‌و ژووره‌ ده‌چیته‌وه‌ ژووره‌وه‌‪،‬‬ ‫سامناكییه‌كی‌ سه‌یر داتده‌گرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫گوێت له‌ هاوارو ده‌نگی‌ ئه‌و سووتاوانه‌‬ ‫ده‌بێت كه‌ چاره‌س���ه‌ی‌ سروش���تیان بۆ‬ ‫ده‌كه‌ن تا برین‌و پێس���ته‌كه‌یان تۆپه‌ڵه‌‬ ‫نه‌بێت‌و هێنده‌ی‌ تر توش���ی‌ زیان نه‌بن‬ ‫له‌وێوه‌ دێیته‌وه‌ ناو حه‌وشه‌یه‌كی‌ خامۆش‬ ‫جۆالنه‌ بێهه‌س���ته‌كان با ده‌یانجوڵێنێت‬ ‫ن���ه‌ك مرۆڤه‌كان‪ .‬ئه‌مه‌ ل���ه‌ كاتێكدایه‌‬ ‫ئه‌وجۆالنانه‌ی‌ له‌ناوباخچه‌كه‌دا داندراون‬ ‫بۆ هاوڕێی‌ نه‌خۆش���ه‌كان یان ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌ ژووره‌كانیان بێ���زار بوون‪ .‬به‌اڵم به‌‬ ‫درێژایی‌ ئه‌و ڕێگ���ه‌ی‌ پیایدا تێده‌په‌ڕی‬ ‫یه‌ك كه‌س نابینی‌ له‌س���ه‌ر جۆالنه‌كان‬ ‫به‌ ئارامی‌ پشووبده‌ن‪ ،‬هه‌موو ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫الی‌ نه‌خۆش���ه‌كانن ل���ه‌ ئ���ازارو دوو‬ ‫دڵی‌ ئه‌وه‌دان داخۆ كه‌ی‌ ئه‌و ش���وێنه‌‬ ‫جێدێڵن‪ ،‬نه‌خۆشه‌كه‌یان چاك ده‌بێته‌وه‌‬ ‫یان ماڵئاواییان لێده‌كات!!‪.‬‬

‫هه‌موو سوتاوه‌یه‌كانیان ده‌خه‌نه‌ پاڵ‬ ‫نه‌وت‌و غاز‌و زۆپا‬ ‫ی له‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌دان به‌شی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫زۆریان هه‌موو هۆكاره‌كه‌ ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‬ ‫بۆ بونی‌ ن���ه‌وت‌و زۆپ���اكان‌و چیرۆكه‌‬ ‫راسته‌قینه‌كه‌ دوور ده‌خه‌نه‌وه‌ هه‌ندێكیان‬ ‫ب���ه‌و س���ووتاویه‌ش خ���ۆی‌ به‌قوربانی‌‬ ‫مێرده‌ك���ه‌ی‌ ده‌كات وه‌ك نه‌زی���ره‌ی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 27‬س���اڵ كه‌ خه‌ڵكی‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫پشده‌ره‌و به‌ قس���ه‌ی‌ خۆی‌ په‌ره‌مێزی‌‬ ‫ب���ۆ مێرده‌كه‌ده‌ك���ه‌ی‌ داگیرس���اندووه‌‬ ‫خۆی‌ بش���وات گڕی‌ گرت���ووه‌و ‪%37‬ی‬ ‫س���ووتاوه‌ "هه‌ر له‌به‌رخاتری‌ مێرده‌كه‌م‬ ‫حه‌زده‌كه‌م بژیم ئاخر س���ێ‌ منداڵم لێی‌‬ ‫هه‌یه‌و ‪ 12‬س���اڵه‌ شووم پێكردووه‌ لێی‌‬ ‫عاجز نه‌بووم خۆزگه‌ چاك ده‌بوومه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و ژنه‌وه‌‪ ،‬شیالن‬ ‫ی نه‌وتی‌‬ ‫له‌ داخ���ی‌ لێدانی‌ مێرده‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ك���ردوه‌ به‌ خۆیدا‌و خۆی‌ س���ووتاندووه‌‬ ‫ی تۆمار‬ ‫ئێستا الی‌ دادوه‌ر داوای‌ یاسای ‌‬ ‫كردووه‌ ئه‌و وت���ی‌ "مێرده‌كه‌م به‌ داری‌‬ ‫ماسیحه‌ لێی‌ داوم چه‌ندین جار هه‌موو‬ ‫ده‌موچاوی‌ تێكش���كاندووم ئه‌مجاره‌ش‬ ‫دایك‌و خوشكه‌كه‌ی‌ قسه‌یان بۆ كردبوو‬ ‫هاته‌وه‌و به‌ربووه‌ گیان���م‪ ،‬بۆیه‌ منیش‬ ‫نه‌وته‌كه‌م ك���رد به‌خۆمدا‌و له‌به‌رده‌میدا‬ ‫دانیش���تم تا بیترس���ێنم به‌اڵم هه‌موو‬ ‫گیانم داپڵۆخا"‪.‬‬

‫ئه‌فسه‌ری‌ لێكۆڵینه‌كه‌ "سووتا هه‌بووه‌‬ ‫له‌كاتی‌ لێكۆڵینه‌وه‌دا دانی‌ كه‌وتوه‌ته‌‬ ‫ده‌مییه‌وه‌"‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌ هه‌م���ووان خه‌مبارتره‌‬ ‫مه‌حم���ود‪ ،‬ئه‌فس���ه‌ری‌ لێكۆڵینه‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌شت س���اڵێكه‌ له‌م نه‌خۆش���خانه‌یه‌‬ ‫كاری‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و یه‌كه‌م‬ ‫چرك���ه‌ی‌ هێنان���ی‌ نه‌خۆش���ه‌كانه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر نه‌خۆش���ه‌كان ئاماده‌ ده‌بێت‌و‬ ‫لێكۆڵێنه‌وه‌ی���ان له‌گ���ه‌ڵ ده‌كات‪ .‬ئه‌و‬ ‫باس له‌ كاره‌س���اتی‌ ئه‌وانه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫مۆخی‌ سه‌ری‌ مامی‌‌و مێشكی‌ پژاوی‌ ده‌یاندوێنێت‌و وتی‌ "زۆر زۆر ناخۆش���ه‌‬ ‫م���رۆڤ به‌و ش���ێواویه‌ ببینی���ت‪ ،‬جار‬ ‫باوكی‌ تێكه‌ڵ به‌یه‌ك ببوون‬ ‫به‌شێكی‌ تری‌ ئه‌م دۆزه‌خه‌ پێی‌ ده‌ڵێن هه‌ب���ووه‌ قس���ه‌م له‌گ���ه‌ڵ س���ووتاودا‬ ‫"س���ووتاوی‌ گه‌وره‌" هه‌رك���ه‌س بچێته‌ ك���ردووه‌ له‌ كاتی‌ ئیف���اده‌ وه‌رگرتنیدا‬ ‫ی كه‌وتوه‌ت���ه‌ ده‌میی���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه‌ ده‌بێت كه‌مام ‌ه ببه‌ستێت‌و دان��� ‌‬ ‫كه‌ڤه‌رێكی‌ پێاڵو له‌پێبكات‪ ،‬له‌ ژوورێكی‌ هێش���تا ئیعترافی‌ نه‌ك���ردووه‌ كه‌ خۆی‌‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه‌دا له‌نیای‌ ته‌مه‌ن ‪ 15‬ساڵی‌ خۆی‌ س���ووتاندوه‌و هه‌ر هاواری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تێدا ڕاكش���اوه‌‪ ،‬ئ���ه‌م كچ���ه‌ باریكه‌له‌ ك���ردووه‌ كه‌ زوو چ���اك ببێته‌وه‌"‪ .‬ئه‌و‬ ‫زه‌عیفه‌ كه‌ زیاتر ‪%30‬ی جه‌س���ته‌ی‌ به‌ به‌رده‌وام له‌و ئازارانه‌دا ده‌ژی‌‌و چیرۆكی‌‬ ‫به‌ خامۆشی‌ له‌لێواری‌‬ ‫نه‌وت س���ووتاوه‌ ب ‌ه ده‌نگێكی‌ نزم وتی‌ جۆراوج���ۆری‌ الیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ زۆر‬ ‫مه‌رگ‌و ژیندا ماون‬ ‫"له‌ هه‌موو ش���تێك بێ���زار بووم چاوم ئ���ازاری‌ داوه‌ ئه‌و ژنه‌ بووه‌ كه‌ الی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ر له‌ده‌رگای‌ حه‌وشه‌وه‌ به‌ ده‌ستی‌‬ ‫نه‌یده‌بینی‌ ئ���ه‌و ڕۆژه‌ دایكم له‌ ماڵه‌وه‌ دانیبه‌وه‌دا ناوه‌ كه‌ له‌ داخی‌ مێرده‌كه‌ی‌‬ ‫ڕاس���تدا گوزه‌رده‌كه‌ی‌ به‌ره‌و ئه‌و ژووره‌‬ ‫نه‌ب���وو منی���ش ویس���تم عه‌الدینه‌ك���ه‌ خ���ۆی‌ س���ووتاندووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوات���ر‬ ‫ترس���ناكانه‌ی‌ كه‌ ئ���ه‌و ژن‌و پیاوانه‌ی‌‬ ‫دابگیرسێنم دوو منداڵه‌ بچوكه‌كه‌ بشۆم‪ ،‬مێرده‌ك���ه‌ی‌ هه‌ڵیخه‌ڵه‌تان���دووه‌ به‌وه‌ی‌‬ ‫تێدان س���وتاویه‌كه‌یان زۆر س���امناكه‌و‬ ‫نه‌وته‌ك���ه‌م پێدا ڕژاو س���ووتام ڕامكرد ئه‌گه‌ر ئیفاده‌ك���ه‌ی‌ بگۆڕێت‌و لێببورێت‬ ‫ب���ه‌زۆری‌ ‪ %90‬تا ‪100%‬یان س���ووتاون‪.‬‬ ‫به‌ره‌و حه‌وش���ه‌كه‌ دراوسێكانمان فریام ئه‌وكاته‌ لێ���ی‌ جیانابێت���ه‌وه‌و ته‌اڵقی‌‬ ‫ئ���ه‌م ژوورانه‌ به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ژووره‌كانی‌‬ ‫كه‌وتن‌و كوژاندمیان���ه‌وه‌"‪ .‬دایكی‌ له‌نیا نادات ئه‌وی���ش ئیفاده‌ك���ه‌ی‌ گۆڕیوه‌‪،‬‬ ‫تره‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ نه‌خۆش���ه‌كان زۆر‬ ‫به‌ ڕه‌شپۆشی‌ فرمێسكه‌ به‌ ئازاره‌كانی‌ به‌اڵم "دواتر له‌ ڕۆژێكدا له‌ كاتی‌ ئاماده‌‬ ‫خامۆشن‌و به‌ ئاسته‌م هه‌ناسه‌ ده‌ده‌ن‌و‬ ‫نه‌ده‌وه‌ستاو ده‌سته‌و دوعا بوو كه‌ جگه‌ كردنی‌ پێچانه‌وه‌ی‌ پاپراخدا مێرده‌كه‌ی‌‬ ‫توان���ای‌ ده‌ربڕینی‌ هاوارێكی جه‌س���ته‌‬ ‫ی بینویه‌تی‌ ه���ه‌زار جنێوی‌ ناش���یرینی‌ پێدابوو كه‌‬ ‫له‌و هه‌م���وو نه‌هامه‌تیی���ه‌ ‌‬ ‫پ���ڕ ئازاره‌كه‌یانیان نه‌م���اوه‌‪ .‬ئه‌وكچه‌‬ ‫جه‌رگی‌ ب���ۆ له‌نیاش نه‌س���وتێت‌و زوو ئه‌و مرۆڤێكی‌ ده‌س���ت سووتاوه‌و كه‌س‬ ‫ته‌مه‌ن شازده‌ ساڵه‌ی‌ هه‌موو جه‌سته‌ی‌‬ ‫چاك بێته‌وه‌‪ .‬ئه‌و زۆر خه‌مبارانه‌ باسی‌ چێشتی‌ ده‌ستی‌ ناخوات"‪.‬‬ ‫ببووه‌ بڵق‌و چه‌ندین تۆپه‌ له‌فافی‌ تێوه‌‬ ‫مه‌حم���ودی‌ لێكۆڵ���ه‌ره‌وه‌ باس له‌وه‌‬ ‫ژیانی‌ خۆیانی‌ گێڕایه‌وه‌و وتی‌ "هه‌ش���ت‬ ‫پێچرابوو كاڵوێكی‌ سه‌وزی‌ له‌سه‌ردابوو‬ ‫مانگێ���گ له‌مه‌وبه‌ر مام���ه‌ گه‌وره‌كه‌ی‌ ده‌كات ئه‌و ژن���ه‌ جارێكی‌ تر ده‌یه‌وێت‬ ‫ته‌نها ئه‌و چه‌ند تاڵه‌ قژه‌ی‌ داپۆشیبوو‬ ‫له‌نیا ب���اوك‌و مامه‌ بچوكه‌كه‌ی‌ له‌ یه‌ك داوای‌ له‌س���ه‌ر تۆم���ار بكات���ه‌وه‌ ت���ا‬ ‫كه‌ به‌س���ه‌ریه‌وه‌ مابوو‪ ،‬ب���ه‌ ده‌نگێكی‌‬ ‫كاتژمێردا كوشت‌و مۆخی‌ مامی‌‌و خوێنی‌ به‌ڕاس���تی‌ بڵێ‌ ك ‌ه له‌ داخی‌ ئه‌و مێرده‌‬ ‫نوزه‌ڵ���ه‌وه‌ وتی‌ "دایك���م خه‌ریكی‌ نان‬ ‫باوكی‌ له‌نیا تێكه‌ڵ بوون‪ ،‬ئه‌و زاڵمه‌ ئه‌و خۆم س���ووتاندوه‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوانێت ئه‌وه‌‬ ‫كردن بوو‪ ،‬ویس���تم له‌ن���او ئه‌و دوكانه‌‬ ‫دووبرایه‌ی‌ خۆی‌ له‌سه‌ر چاندنی‌ شه‌تڵێ‌ بكات بۆیه‌ مف���ه‌وه‌ز مه‌حمود ڕێنوێنی‌‬ ‫پچكۆله‌یه‌دا كه‌ چێش���تی‌ تێدا دروست‬ ‫تۆو كوشت‌و ئێستا له‌ گونده‌كه‌ی‌ خۆی‌ ئه‌وان���ه‌ ده‌كات ك���ه‌ س���ووتاون ك���ه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬برن���ج بۆ خوش���ك‌و براكانم‬ ‫بێباك دانیش���تووه‌و هیچ یاسایه‌ك نیه‌ "هۆكاره‌ ڕاس���ته‌قینه‌كه‌ بڵێن‌و خۆیان‬ ‫هۆڵی‌ تێبنی‌‌و وردبینی‌‬ ‫لێبنێم رۆنه‌كه‌م خسته‌سه‌ری‌‌و ته‌باخه‌كه‌‬ ‫هه‌ڵنه‌خه‌ڵه‌تێن���ن‪ ،‬چونكه‌ زۆرجار ژنان‬ ‫هه‌ر له‌و قاوشه‌ دێته‌ ده‌ره‌وه‌ كه‌مێك ئێخه‌ی‌ بگرێت"‪.‬‬ ‫ته‌قیه‌وه‌و هه‌م���وو ئه‌وناوه‌ بوو به‌ ئاگر‬ ‫دایكی‌ له‌نی���ا گه‌ڕایه‌وه‌ ب���ۆ ڕۆژانی‌ خۆی���ان هۆكارن ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ژنێكی‌‬ ‫كه‌ ویستم ڕابكه‌م یه‌كسه‌ر نه‌وته‌كه‌شم به‌ده‌س���تی‌ چه‌پدا ب���ه‌ره‌و س���ه‌ره‌وه‌‬ ‫پێدا ڕژاو هه‌موو گیانم داپڵۆخا"‪ ،‬به‌اڵم ده‌ڕۆیت‌و ده‌گه‌یته‌ ئه‌و هۆڵ ‌هی‌ سووتاوه‌ ڕابردوو كه‌ ش���ووبراكه‌ی‌ نه‌یهێش���توه‌ ت���ر خ���ۆی‌ بس���وتێنێت چه‌نده‌ها ژن‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ئه‌و به‌ش���ه‌ به‌ گومان بوون مه‌ترس���یداره‌كانی‌ لێیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌مانه‌ ته‌رمه‌كانیش���یان ل���ه‌وێ‌ بنێژدرێ���ت‌و له‌داخی‌ خه‌س���وو دش���ه‌كانیان خۆیان‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌و خۆی‌ خۆی‌ نه‌سوتاندبێت له‌ ش���وێنی‌ یه‌كه‌م ده‌رچ���وون‌و ده‌بێت هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ كوش���تنی‌ له‌وانه‌ك���ردووه‌ س���ووتاندووه‌"‪ .‬س���ه‌رباری‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫ئه‌ویش به‌ پێی‌ جۆری‌ س���ووتاوییه‌كه‌ی‌ له‌ژێر چاودێ���ری‌ ورددا بن تا هه‌ندێك كه‌ قه‌بریش���یان ب���ۆ هه‌ڵده‌كه‌نن بۆیه‌ ئ���ازارو مه‌ینه‌تیان��� ‌ه د‪.‬ج���ه‌الل عه‌لی‌‬ ‫ك���ه‌ هه‌موو گیان���ی‌ گرتب���ۆوه‌و ته‌نها ئه‌و مه‌ترسییه‌ تێده‌په‌ڕێنن ئنجا به‌ره‌و ته‌رمه‌كانیان له‌وێ‌ گواس���تونه‌ته‌وه‌ بۆ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ نه‌خۆش���خانه‌كه‌ باس���ی‌‬ ‫ی گه‌وره‌ به‌ڕێده‌كرێن‪ .‬شوێنێكی‌ تر‌و ئه‌م ژنه‌ش به‌ هه‌ر حه‌وت له‌وه‌كرد كه‌ هه‌رچه‌نده‌ ره‌نگه‌ به‌ ژماره‌‬ ‫چاوه‌كان���ی‌‌و ب���رۆ هه‌ڵكروزاوه‌كان���ی‌ هۆڵی‌ س���ووتاو ‌‬ ‫ئه‌میر محه‌مه‌د كارمه‌ندێكی‌ ماندووی‌ ئه‌و منداڵه‌كه‌ی���ه‌وه‌ كه‌ نۆبه‌ره‌كه‌ی‌ له‌نیایه‌‌و ڕێ���ژه‌ی‌ س���ووتاندن كه‌مبوبێته‌وه‌ به‌م‬ ‫مابوون‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د عه‌بدواڵ ماوه‌ی‌ پێنج س���اڵه‌ به‌شه‌یه‌و ئه‌و وه‌كو هه‌موو كارمه‌ندانی‌ منداڵه‌ بچوكه‌ك���ه‌ی‌ ته‌نها نۆ مانگێكه‌‪ ،‬جۆره‌ له‌ س���اڵی‌ ‪2010‬دا كۆی‌ ژماره‌ی‌‬ ‫ی به‌یانی���ان ده‌س���ت ده‌كات به‌ره‌و س���لێمانی‌ هاتوون به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ به‌ سوتاوی‌ مردوون ‪ 200‬كه‌س‬ ‫له‌و نه‌خۆشخانه‌ یاریده‌ده‌ری‌ پزیشكیه‌و هاوڕێ��� ‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ كه‌یس���ه‌كان چاره‌سه‌ر ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌ ده‌وامی‌ ئاس���ایی‌ خۆیی‌‌و به‌س���ه‌ر هیچ كه‌س���ێك‌و هیچ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ بوون ك���ه‌ ‪42‬پیاوو ‪158‬یان ژنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ س���اڵی‌ ‪ 2011‬ئ���ه‌م ژه‌ماره‌یه‌ بۆته‌‬ ‫ئه‌و باسی‌ له‌وه‌كرد كه‌ زۆر كه‌م له‌وانه‌ی‌ نه‌خۆش���ه‌كاندا ده‌گه‌ڕێت ت���ا تیماری‌ ئابوورییان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌نیا ب���ه‌رده‌وام ده‌گریا‌و له‌ خه‌یاڵی‌ ‪ 129‬ك���ه‌س ‪27‬یان پی���اون‌و ‪102‬یان‬ ‫خۆیان ده‌س���وتێنن دانیپێدا ده‌نێن‪ ،‬كه‌ برینه‌كانی���ان بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم نیگه‌رانی‌‬ ‫ی هه‌یه‌و وتی‌ "به‌ڕاستی‌ بوونمان ئ���ه‌وه‌دا بوو داخۆ ئ���ه‌و مندااڵنه‌یان بۆ ژنن "به‌اڵم ئه‌مه‌ هیچ دڵخۆش���كه‌ر نیه‌‪،‬‬ ‫خۆی���ان خۆی���ان س���ووتاندوه‌و چه‌ند خۆش��� ‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌كیان هه‌ی���ه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ له‌م ش���وێنه‌دا هه‌م���وو ڕۆژێ‌ مردنێكه‌ به‌خێ���و ده‌كرێت‌و نامرن له‌ برس���اندا‪ ،‬چونكه‌ له‌ ئێس���تادا دوو نه‌خۆشخانه‌ی‌‬ ‫"هه‌ندێكی���ان ده‌ترس���ن ل���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌ڕه‌رای‌ ئ���ه‌و هه‌موو ئ���ازاره‌‌و ژیان دایكی‌ ئاماژه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و ت���ری‌ س���وتاوی‌ كراوه‌ت���ه‌وه‌و ڕه‌نگه‌‬ ‫چ���اك ببن���ه‌وه‌و بچنه‌وه‌ به‌رده‌س���تی‌ له‌م واقیعه‌ تاڵه‌دا‪ ،‬هێش���تا ئێمه‌ وه‌ك زۆر خه‌می‌ خوشك‌و براكانیه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌خۆشه‌كان كه‌متر بهێنرێته‌ الی‌ ئێمه‌‬ ‫كه‌س���وكاریان‌و توش���ی‌ ئ���ازار بب���ن‪ ،‬هه‌ر كارمه‌ندێكی‌ ئاس���ایی‌ فه‌رمانگه‌ی‌ له‌و كات���ه‌وه‌ی‌ باوكی‌‌و مام���ی‌ ئاوایان هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌ له‌ هه‌موو‬ ‫هه‌ندێكی‌ تریان وا تێیان گه‌یاندوون كه‌ ته‌ندروس���تی‌ حس���ابمان بۆ ده‌كرێت‪ ،‬لێهات هیچ���ی‌ نه‌ده‌خ���واردو به‌رده‌وام عێراقدا باشترین نه‌خۆشخانه‌یه‌‌و سااڵنه‌‬ ‫گه‌ر بڵێن خۆمان سووتاندووه‌ ئه‌و كات جگه‌ له‌و هه‌موو ئه‌ركه‌ی‌ له‌س���ه‌رمانه‌‪ ،‬بێزار بوو‪ ،‬ئێس���تاش نازان���م بۆ ئاوای‌ ‪ 800‬تا ‪ 1000‬نه‌خۆش داخڵ ده‌بێت"‪.‬‬

‫هه‌ر له‌به‌رخاتری‌‬ ‫مێرده‌كه‌م‬ ‫حه‌زده‌كه‌م بژیم‬ ‫ئاخر سێ‌ منداڵم‬ ‫لێی‌ هه‌یه‌و ‪12‬‬ ‫ساڵه‌ شووم‬ ‫پێكردووه‌ لێی‌ عاجز‬ ‫نه‌بووم خۆزگه‌‬ ‫چاك ده‌بوومه‌وه‌‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫"حه‌ز ئه‌كه‌م لێوم ئه‌ستوركه‌م‌و سنگم به‌رزكه‌مه‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫رۆژانه‌ سه‌نته‌ره‌كانی‌ جوانكاریی‌ له‌به‌ر‬ ‫خانمان به‌رناكه‌وێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌شێك‬ ‫له‌ جه‌سته‌یان جوانكاری‌ تیا بكه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌ ده‌موچاوه‌وه‌ بیگره‌ تا ده‌گاته‌‬ ‫مه‌مك‌و سمتیشیان‪.‬‬ ‫"رۆژان���ه‌ ده‌خیله‌یه‌ك���م داناوه‌پاره‌ی‌‬ ‫تێئه‌ك���ه‌م‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌ری‌ مانگ‬ ‫ده‌موو چ���اوم له‌و هه‌موو م���ووه‌ رزگار‬ ‫بك���ه‌م‪ ،‬م���ووی‌ ده‌موچاوم ئنوس���ه‌تی‌‬ ‫بۆ نه‌هێش���تومه‌ته‌وه‌"‪ .‬رێزان ‪ 31‬س���اڵ‌‬ ‫به‌چاوێك���ی‌ ئیره‌یی���ه‌وه‌ ل���ه‌و كچانه‌ی‌‬ ‫ده‌ڕوانی‌ كه‌ ده‌موچاوییان شوختێكی‌ تیا‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬ئه‌ویش زۆربه‌ی‌ داهاتی‌ مانگانه‌ی‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و جوانكارییه‌ س���ه‌رف ده‌كات‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "خه‌ڵك دێن گوپیان خڕده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫منی���ش ئ���ه‌وه‌ حاڵم���ه‌"‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ كه‌م له‌و سه‌نته‌ره‌ی‌ كه‌ كاری‌‬ ‫جوان���كاری‌ ده‌كات وردببیته‌وه‌‪ ،‬ده‌بینی‌‬ ‫ك���ه‌ مێینه‌كان چه‌ند به‌ زۆری‌ روده‌كه‌نه‌‬ ‫ئ���ه‌و س���ه‌نته‌رانه‌ تاوه‌ك���و به‌جوانترین‬ ‫ش���ێوه‌‌و س���ه‌رنجڕاكێش ده‌ركه‌ون‪ .‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وان نین‪ ،‬به‌ڵكو زۆرێك له‌ گه‌نجانیش‬ ‫هاموش���ۆی‌ ئه‌و ش���وێنه‌ ده‌كه‌ن‪ .‬شه‌م‬ ‫كچێكی‌ ‪ 27‬سااڵنه‌ی‌ بااڵبه‌رزبوو‪ ،‬ره‌نگی‌‬ ‫پێستی‌ له‌و ئه‌س���مه‌ره‌ ناوازانه‌بوو‪ ،‬خۆ‬ ‫ی ده‌موچاومی‌‬ ‫وته‌نی‌ "گوپه‌كانم س���یما ‌‬ ‫تێكداوه‌"‪ .‬وتیش���ی‌ "هاتووم رومه‌ته‌كانم‬ ‫به‌رز بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و خه‌ته‌ش له‌‬ ‫ال ملمه‌ نه‌یهێڵم"‪.‬‬ ‫ش���ه‌م له‌درێژه‌ی‌ قس���ه‌كانیدا له‌گه‌ڵ‌‬ ‫په‌یامنێره‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ باسی‌ له‌وه‌ كردووه‌‬ ‫كه‌ چۆن ئ���ه‌و بیرۆكه‌یه‌ به‌ مێش���كیدا‬ ‫هات���ووه‌‪" ،‬خزمێكم���ان ل���ه‌ هه‌نده‌ران‬ ‫جوانكاریی���ان ب���ۆ كردبوو‪ ،‬ج���اران له‌‬ ‫س���لێمانی‌ ئه‌و كاره‌ نه‌ده‌كرا‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی‌‬ ‫زانیومه‌ ئ���ه‌و س���ه‌نته‌رانه‌ كراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫منیش هاتووم ئ���ه‌و گۆڕانكارییه‌ بكه‌م‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر جوان ده‌ربچێت پێی‌ شاد ده‌بم"‪.‬‬ ‫هه‌ندێك له‌و خانمانه‌ی‌ كه‌ له‌و شوێنه‌دا‬ ‫بوون‪ ،‬بۆ دابه‌زینی‌ كێش���یان هاتبوون‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ره‌ش���یقبن‪ .‬شه‌وبۆ به‌ وته‌ی‌‬ ‫خۆی‌ دوو جه‌لسه‌ی‌ كردووه‌ "‪ 5‬كیلۆگرام‬ ‫كێش���ی‌ دابه‌زاندووه‌"‪ .‬وتیشی‌ "ورگم زل‬ ‫بووه‌‌و ال ته‌نیشته‌كانیشم پڕه‌‪ ،‬ده‌مه‌وێت‬ ‫كه‌میان بكه‌م���ه‌وه‌"‪ .‬ئ���ه‌و كارمه‌نده‌ی‌‬

‫بۆجوان���كاری‌ یان هه‌ی���ه‌ ئه‌ڵێت پاره‌م‬ ‫له‌ك���ه‌س‌و كار كۆكردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬یان هه‌یه‌‬ ‫ئه‌ڵێت پیاوه‌كه‌م ح���ه‌زی‌ له‌ئافره‌تێكی‌‬ ‫گه‌ن���ج كردوه‌ منیش ئه‌بێ���ت وا له‌خۆم‬ ‫بكه‌م له‌و گه‌نجتر ده‌ربچم"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ بیروڕای‌ ئه‌و پزیش���كه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫ك���ه‌س پێویس���تییان ب���ه‌ جوان���كاری‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو زیاتر ش���ته‌كانیان كێشه‌ی‌‬ ‫ده‌رونیی���ه‌‪ ،‬وتیش���ی‌"چه‌ندین نه‌خۆش‬ ‫هاتونه‌ت���ه‌ الم پێویس���تی‌ به‌جوانكاری‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬ره‌وانه‌ی‌ پزیش���كی‌ ده‌رونیم‬ ‫كردووه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ رێنومایی‌ پێداوه‌‪،‬‬ ‫بێده‌س���تكاریكردنی‌ ده‌موچاوی‌ كۆتایی‌‬ ‫ب���ه‌ كه‌یس���ه‌كه‌ی‌ هێن���راوه‌"‪ .‬له‌دنیادا‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ جوانكاری‌‌و ئه‌و سه‌نته‌رانه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن به‌رده‌وام زانسته‌كانیان‬ ‫نوێ‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ته‌كنه‌لۆجیاش‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ رۆڵی‌ خ���ۆی‌ ده‌گێڕێت‪،‬‬ ‫ئه‌و پزیشكه‌ له‌ رووی‌ هێنانی‌ ته‌كنیكی‌‬ ‫سه‌رده‌مییانه‌وه‌ رێگری‌ زۆر دێته‌ پێشیان‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌شڵێت "ده‌زگا ته‌ندروستییه‌كان‌و‬ ‫س���ه‌ندیكای‌ پزیش���كان‌و خۆپاراستنی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‌و الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م���ن ل���ه‌و روه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان هیچ‬ ‫كارئاس���انییه‌كمان بۆ ناكه‌ن به‌ تایبه‌تی‌‬ ‫له‌ فڕۆكه‌خانه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئامێری‌ نوی‌‌و‬ ‫"ناش���یرینه‌"‪ .‬ئه‌و وتی‌ "من به‌و وشه‌یه‌ تازه‌تر بهێنین���ه‌ س���ه‌نته‌ره‌كانمانه‌وه‌‪،‬‬ ‫زۆر بریندار ده‌بم‪ ،‬هه‌موو ش���تێ‌ ده‌كه‌م ته‌نها رێگه‌ به‌هه‌ندێ���ك ئامێرو مادده‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ تاوه‌كو زۆر ج���وان ده‌ركه‌وم"‪ .‬ئه‌و ت���ر ئ���ه‌ده‌ن كه‌ ل���ه‌الی‌ خۆی���ان رێگه‌‬ ‫بۆچونه‌ی‌ كه‌ژێ‌ ره‌نگه‌ بۆ چوونی‌ زۆرێك پێ���دراوه‌ له‌كاتێك���دا زۆر ك���ۆن بووه‌‌و‬ ‫له‌خانم���ان بێت‪ ،‬دكت���ۆره‌ش چیرۆكی‌ ئێمه‌ ه���ه‌ر كاری‌ پێناكه‌ین‌و ئامێری‌ زۆر‬ ‫س���ه‌یری‌ الیه‌ ك���ه‌ ئه‌و بۆچونه‌ پش���ت له‌وه‌پێشكه‌وتووترمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫النه‌ یه‌كێكیت���ر بوو ل���ه‌و خانمانه‌ی‌‬ ‫ئه‌ستوور ده‌كات‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ دكتۆره‌‬ ‫ك���ه‌ژان وتی‌ "رۆژێ���ك ئافره‌تێكی‌ گه‌نج ك���ه‌ له‌ رووی‌ ئابوریی���ه‌وه‌ وه‌زعیان زۆر‬ ‫هات���ه‌ الم‌و وتی‌ م���اوه‌ی‌ چه‌ند مانگێكه‌ باشه‌ به‌ر له‌ دوو س���اڵ‌ له‌واڵتی‌ عه‌مان‬ ‫ش���وم كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ مه‌مکی‌ ب���ه‌رز كردووه‌ت���ه‌وه‌و لێوه‌کانی‬ ‫م���ووی‌ ده‌موو چاوم زۆرب���وو پیاوه‌كه‌م ئه‌س���تور کردووه‌و ده‌ڵێت "حه‌زمده‌کرد‬ ‫لێ���م جیابۆته‌وه‌‪ ،‬یان هه‌یانه‌ پێم ئه‌ڵێت لێوه‌کان���م ئه‌س���تو بک ‌هم‌و سنگیش���م‬ ‫پیاوه‌ك���ه‌م پێ���ی‌ وت���وم م���ن له‌گه‌ڵت به‌رزتر ده‌ربکه‌وێت‪ ،‬به‌و ده‌ستکارییه‌ش‬ ‫نایه‌م���ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نه‌ م���وت زۆره‌ تۆ زۆر له‌ج���اران جوانتربووم"‌‪ .‬مامۆس���تا‬ ‫له‌پیاو ئه‌چی���ت‪ ،‬زۆرجار كچی‌ به‌ته‌مه‌ن به‌ه���ێ‪-‬ش‌ له‌و س���ه‌نته‌ره‌ برۆكانی‌ تاتۆ‬ ‫دێنه‌الم���ان ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ ته‌مه‌نیان تۆزی‌ كردبوو‪ ،‬الی‌ سه‌یر بوو ئه‌و هه‌موو كچه‌‬ ‫زۆرب���ووه‌‌و ش���ویان نه‌ك���ردوه‌ ئه‌ڵێ���ن جوانه‌ گه‌نجه‌ رویان كردووه‌ته‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫ئه‌مانه‌وی‌ ئ���ه‌و چرچیانه‌ی‌ ده‌موچاومان نه‌شته‌رگه‌رییانه‌‪ ،‬وتیش���ی‌ "كچی‌ وه‌ها‬ ‫البه‌ری‌‌و هه‌ن���دێ‌ جوانكاریمان بۆبكه‌ی‌‪ ،‬نازدار ده‌بینی‌ ئه‌ڵێی‌ تۆپه‌ گوڵه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫هه‌س���ت ئه‌كه‌ین ئه‌وه‌ هۆكاره‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌ستكاری‌ خۆی‌ ده‌كات‪ ،‬به‌خوا ئه‌وانه‌‬ ‫كه‌ ك���ه‌س داوام���ان ن���اكات‪ ،‬ئافره‌ت هه‌مووی‌ په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬ناوه‌کان خوازراون‪.‬‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌ڵقه‌كه‌ی‌ ده‌س���تی‌ فرۆش���تووه‌‬

‫به‌رنامه‌ی یارمه‌تیدانی هه‌ژاران له‌‬ ‫كه‌ناڵه‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كان‪ ،‬تا دێت‬ ‫له‌ بره‌ودایه‌‌‌و هه‌ندێك له‌ كه‌ناڵه‌‬ ‫ئاسمانییه‌كانیشی گرتۆته‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫به‌رامبه‌ریشدا هه‌ڵمه‌تیكی ناڕه‌زایی‬ ‫ده‌ربڕین له‌سه‌ر شێوازی پێشكه‌شكردنی‬ ‫ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ هاتۆته‌ ئاراوه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسانی كه‌ناڵه‌كان پییانوایه‌‬ ‫به‌هۆی ئه‌و به‌رنامانه‌وه‌ توانیویانه‌‬ ‫خه‌ڵكیكی زۆر له‌ نه‌هامه‌تی ده‌رباز‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬له‌ به‌رامبه‌ریشدا توێژه‌ر‌و‬ ‫چاالكوانانی كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی‬ ‫پێیانوایه‌‪ ،‬ئه‌وكۆمه‌كه‌ی به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫پێشكه‌شده‌كریت‪ ،‬كاریگه‌ری راسته‌وخۆ‌و‬ ‫نه‌گه‌تیڤ له‌سه‌ر مناڵ‌و خانه‌واده‌كان‬ ‫دروستده‌كات‪.‬‬ ‫ه���ودا زه‌نگه‌نه‌‪ ،‬چاالك���وان له‌ بواری‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ مه‌ده‌نی باسی له‌چه‌ند كه‌یسێك‬ ‫كرد كه‌ به‌هۆی ئه‌و به‌رنامانه‌وه‌ مناڵه‌كان‬ ‫له‌الیه‌نی ده‌رونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ توشی‬ ‫شكس���ت بوون‌‪ .‬وتی "ئێم���ه‌ ناڵێین با‬ ‫به‌رنامه‌ك���ه‌ ڕابگیرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌بێت‬ ‫به‌جۆرێ���ك بیكات كه‌ دیراس���ه‌ی الیه‌نی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ده‌رونی ئه‌و كه‌سانه‌ بكه‌ن‌و‬ ‫نه‌بێته‌ هۆی شكاندنییان‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وانه‌‬ ‫له‌ ناچاریدا ئاماده‌ن‪ ،‬بێنه‌ سه‌ر شاشه‌‌و‬ ‫رووی خۆیان پیش���ان بده‌ن"‪ .‬زه‌نگه‌نه‌‬ ‫ئام���اژه‌ی به‌وه‌كرد كه‌ پێشكه‌ش���كارانی‬ ‫ئ���ه‌و ج���ۆره‌ به‌رنامان���ه‪ ،‬ئام���اده‌ نین‌‬ ‫ڕه‌هه‌ن���ده خراپه‌كان���ی به‌رنامه‌كانی���ان‬ ‫له‌به‌رچاو بگ���رن‌و ده‌ڵێت "‌‌ته‌له‌فزیۆنێك‬ ‫ئێمه‌ی داوه‌ت كرد بۆ قس���ه‌كردن له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌‪ ،‬كه‌چی هیچ یه‌كێك له‌و‬ ‫ته‌له‌فزیۆنانه‌ی ئه‌و به‌رنامانه‌ پێش���كه‌ش‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئام���اده‌ نه‌بوون‪ ،‬بێن قس���ه‌ی‬ ‫لێبكه‌ن"‪ .‬له‌ب���اره‌ی كاریگه‌ره‌ییه‌كانه‌وه‌‬ ‫وتیش���ی "ئه‌و كچه‌ی كه‌ ئێس���تا مناڵه‌‌و‬ ‫دوای چه‌ند س���اڵێكی تر‪ ،‬ده‌بێت ش���وو‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌م ده‌رخس���تنه‌ی له‌ شاش���ه‌‪،‬‬

‫فرۆشتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫دوباره‌ی‌ سیمكارته‌كان‬ ‫له‌ئاسیاسێڵ‌ کێشه‌ی ناوه‌ته‌وه‌‬

‫كچی‌ وه‌ها نازدار‬ ‫ده‌بینی‌ ئه‌ڵێی‌‬ ‫تۆپه‌ گوڵه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ده‌ستكاری‌ خۆی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌خوا‬ ‫ئه‌وانه‌ هه‌مووی‌‬ ‫په‌شیمان ده‌بنه‌وه‬ ‫ ‬ ‫البردنی موو به‌ لێزار له‌سه‌نته‌رێکی جوانکاری له‌سلێمانی‬ ‫له‌به‌شی‌ ره‌ش���اقه‌ كار ده‌كات‪ ،‬پێیباش‬ ‫نه‌بوو ناوی‌ بوترێت‪ ،‬ئه‌و باسی‌ له‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ له‌ به‌شه‌كه‌یان سێ‌ ئامێر به‌كاردێنن‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان بۆ تێكشكاندنی‌ چه‌ورییه‌كانه‌و‬ ‫ئه‌وی‌ تری‌ بۆ توند كردنه‌وه‌ی‌ پێس���ته‌‌و‬ ‫ئه‌وی‌ تریش���یان ب���ۆ ئه‌وانه‌یه‌ كه‌ قاچ‌و‬ ‫رانیان به‌رزه‌‪.‬‬ ‫بۆ زیاتر ئاشنابوون به‌و سه‌نته‌رانه‌ی‌‬ ‫جوانكاری‌ كه‌ له‌ سلێمانیدا كراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫پس���پۆری‌ نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ پێس���ت‬ ‫وجوانكاری‌‌و به‌رپرسی‌ سه‌نته‌ری‌ ئوردنی‌‬ ‫كوردستانی‌ بۆجوانكاری‌‪ ،‬دكتۆره‌ كه‌ژان‬ ‫عه‌لی‌ له‌و باوه‌ڕه‌دای���ه‌ كه‌ بوژاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ب���اری‌ ئابوری‌ خه‌ڵك وه‌های‌ كردووه‌ كه‌‬ ‫به‌گشتی‌ خه‌ڵك بیر له‌ جوانكاری‌ خۆشی‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪ .‬وتیش���ی‌ "له‌شاری‌ سلیمانی‌ ‪5‬‬ ‫بۆ‪ 6‬سه‌نته‌ری‌ جوانكاری‌ پزیشكی‌ هه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م س���ه‌نته‌رانه‌ به‌پێی‌ پس���پۆری‌‌و‬ ‫ئه‌زمون���ی‌ كارك���ردن‌و هه‌بوون���ی‌ چه‌ند‬ ‫ئامێرێ���ك له‌س���ه‌نته‌ره‌كان كاره‌كانیان‬ ‫جی���اوازه‌‪ ،‬خه‌ڵكیش بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌‬ ‫ره‌نگه‌ چه‌ند ش���وێنێك تاق���ی‌ بكاته‌وه‌‬

‫تایه‌كێكی‌ باش هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬ئه‌نجامدانی‌‬ ‫جوان���كاری‌ ئێس���تا له‌هه‌م���وو جیهان‬ ‫زیادی‌ كردووه‌و له‌كوردستانیش به‌هۆی‌‬ ‫باشتربوونی‌ گوزه‌رانی‌ خه‌ڵك‌و هه‌بوونی‌‬ ‫چه‌ند س���ه‌نته‌رێك‌و له‌هه‌م���ان كاتیش‬ ‫گونجانی‌ نرخه‌كان���ی‌‪ ،‬ئه‌و جوانكارییانه‌‬ ‫له‌زیاد بووندایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پزیش���كه‌ س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ كاری‌‬ ‫سه‌نته‌ره‌كانیان‌و ئه‌وانه‌ش رویتێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌ردوو ره‌گه‌زه‌ رومان تێده‌كه‌ن‬ ‫ب���ه‌ تایبه‌تی‌ بۆ مه‌س���ه‌له‌ی‌ موو البردن‬ ‫كه‌ ئێس���تا زۆركه‌س س���ه‌ریتێكردووه‌‪،‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌وه‌ش به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ روم ‌هت‌و‬ ‫ئه‌س���تووركردنی‌ لێوه‌كانیان به‌ تایبه‌تی‌‬ ‫له‌ ن���او خانماندا‪ ،‬هه‌روه‌ها نه‌هیش���تنی‌‬ ‫چرچولۆچی‌ ده‌م‌و چاو‌و چه‌وری‌ البردن‌و‬ ‫چاككردنی‌ په‌ڵه‌و شوێنی‌ سوتاویی‌"‪.‬‬ ‫جگه‌ ل���ه‌و كاران���ه‌ ك���ه‌ژان پێیوایه‌‬ ‫له‌س���ه‌نته‌ره‌كانی‌ تر كاری‌ مه‌مك بچوك‬ ‫كردنه‌وه‌ یان به‌رزكردنه‌وه‌‌و گه‌وره‌كردنی‌‬ ‫س���مت ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌نته‌ره‌كه‌یان‬ ‫دووره‌ له‌و نه‌ش���ته‌رگه‌رییه‌ گه‌ورانه‌وه‌‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫چونك���ه‌ پێویس���ته‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌دا‬ ‫بكرێت"‪ .‬ئه‌و پزیش���كه‌ س���ه‌باره‌ت به‌‬ ‫موش���ته‌رییه‌كانی‌‌و ئ���ه‌و رێژه‌یه‌ش كه‌‬ ‫تاوه‌كو چه‌ند له‌چاو س���اڵی‌ پاردا زیادی‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "رۆژانه‌ نزیكه‌ی‌ (سی‌)‬ ‫كه‌س س���ه‌ردانمان ده‌كات‪ ،‬زیاتر گه‌نجن‬ ‫ل ‌ه هه‌ردوو ره‌گه‌زه‌كه‌‪ ،‬به‌ به‌راورد له‌چاو‬ ‫س���اڵی‌ رابردوو‪ ،‬به‌ رێژه‌ی‌ ‪%20‬دا زیادی‌‬ ‫ك���ردووه‌"‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌ ن���رخ گرانی‌‬ ‫جوانكاری‌ له‌و سه‌نته‌رانه‌‪ ،‬ئه‌و پزیشكه‌‬ ‫پێیوایه‌ له‌ چاو واڵتانی‌ تر نرخه‌كه‌ی‌ زۆر‬ ‫گونجاوه‌‪ ،‬ئه‌و نموونه‌ی‌ ئه‌و موشته‌رییه‌‬ ‫زۆران���ه‌ دێنێته‌وه‌ كه‌ ل���ه‌ هه‌نده‌رانه‌وه‌‬ ‫هاتونه‌ته‌وه‌‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ سه‌ردانی‌‬ ‫س���ه‌نته‌ره‌كه‌یان ده‌كه‌ن‪ .‬وتیشی‌ "ئه‌وه‌‬ ‫ده‌ریده‌خات كه‌ نرخمان هه‌رزانه‌"‪.‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ جوانكاریی‌ به‌ تایبه‌تی‌ بۆ‬ ‫خانم���ان وه‌ك هیچ ش���تێكی‌ تر نییه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ جوانی‌‌و ناش���یرینی‌ الی‌ خانمان‬ ‫هێڵی‌ س���وور بێت‪ ،‬ك���ه‌ژێ‌ كه‌ كچێكی‌‬ ‫جوانكه‌له‌ب���وو‪ ،‬الی‌ ئ���ه‌و هه‌رچییه‌كی‌‬ ‫پێبوترێت ته‌نها ئه‌و وشه‌یه‌ی‌ پێنه‌وترێت‬

‫به‌رنامه‌ خێرخوازییه‌كان به‌ ده‌ستێك كۆمه‌ك‌و به‌ده‌ستێك شكاندنی كه‌سایه‌تیەكان‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محەمەد‬

‫‪11‬‬

‫دونیایه‌ك كێش���ه‌ی بۆ دروس���تده‌كات‪،‬‬ ‫بۆ كوڕه‌كه‌ش به‌ هه‌مانش���ێوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌چێت���ه‌ خان���ه‌ی توندوتیژیی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئازاری ده‌روونییش به‌ش���ێكه‌ له‌‬ ‫توندوتیژیی" ‪.‬‬ ‫ه���ودا زه‌نگه‌نه‌ نیگه‌ران���ی خۆی له‌وه‌‬ ‫ده‌رب���ڕی‪ ،‬ك���ه‌ هه‌ندێك كه‌ن���اڵ هه‌یه‌‬ ‫ئیستغاللی هه‌ژاریی ئه‌و‌ خه‌ڵكه‌ ده‌كات‌ بۆ‬ ‫سودی خۆی‪" ،‬ته‌له‌فزیۆن هه‌یه‌ وتویه‌تی‬ ‫به‌هۆی ئه‌م به‌رنامه‌وه‌‪ ،‬داهاتێكی زۆرمان‬ ‫بۆ ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌ بۆ هاتووه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ كه‌مپینێكی ئیمزا كۆكردنه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌ ژێر ناونیش���انی (نا بۆ ش���كاندنی‬ ‫شكۆی مرۆڤه‌كان) له‌دژی ئه‌و به‌رنامانه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێ���ت‌و له‌ ت���ۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫فەیسبوك باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���اری ڕه‌فیق‪ ،‬توێ���ژه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫كه‌ یه‌كێكه‌ ل���ه‌ ڕێكخه‌رانی كه‌مپینه‌كه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ���ت "م���رۆڤ خاوه‌نی س���ه‌رمایه‌ی‬ ‫ماددی‌و س���ه‌رمایه‌ی مه‌عنه‌وییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی سه‌رمایه‌ی ماددی‬ ‫له‌س���ه‌ر حسابی ش���كاندنی س���ه‌رمایه‌‬ ‫مه‌عنه‌ویه‌كه‌ بوو‪ ،‬كه‌واته‌ كارێكی باشمان‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬ڕاسته‌ ئه‌و به‌رنامانه‌ هانده‌رێكی‬ ‫باش���ه‌ ب���ۆ خۆش���گوزه‌رانی خه‌ڵكێكی‬ ‫هه‌ژار‪ ،‬به‌اڵم به‌ له‌ده‌ستدانی سه‌رمایه‌ی‬ ‫مه‌عن���ه‌وی‌و پێگ���ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌‪ ،‬كاره‌ساتێكی تر دروستده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ك���ه‌‌هیچ هێزێك نیی���ه‌ بۆیانی قه‌ره‌بوو‬ ‫بكاته‌وه‌"‪ .‬ئه‌و بیرۆك���ه‌ی كه‌مپینه‌كه‌ی‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ گێڕای���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ل���ه‌ ئه‌نجامی‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی كه‌یسێكی زیندووه‌وه‌ بووه‌‪،‬‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی خێزانێك له‌ به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫خێرخوازی‪ ،‬له‌ یه‌كێك له‌و ته‌له‌فزیۆنانه‌وه‌‌‬ ‫پیشاندرا‌و لێدوانی مناڵێكیان وه‌رگرتبوو‪،‬‬ ‫كه‌ به‌یانی مناڵه‌كه‌ چووبووه‌ قوتابخانه‌‪،‬‬ ‫ئیت���ر قوتابییه‌كانی‌ هاوه‌ڵ���ی‌ گاڵته‌یان‬ ‫پێكردبوو‪ ،‬ئه‌مه‌ش ب���ووه‌ هۆی تۆرانی‬ ‫ئه‌و مناڵه‌ له‌ خوێندن‪ .‬وتیشی "تاكو ئه‌و‬ ‫ساته‌ی كه‌ قس���ه‌تان بۆ ده‌كه‌م مناڵه‌كه‌‬ ‫نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه قوتابخانه‌‌"‪.‬‬ ‫ئ���اری روونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ س���ه‌ره‌تا‬

‫هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ به‌ كۆكردنه‌وه‌ی واژوو ده‌ستی وه‌ربگرێت‌و هه‌رچه‌ند لێهاتوو بێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫پێكردووه‌‌و تاكو ئێستا نزیكه‌ی ‪ 500‬كه‌س توشی تانه‌و ته‌شه‌ر ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و مناڵه‌‬ ‫واژووی���ان كردوه‌‪ ،‬كه‌ له‌هه‌موو ئاس���ته‌ هیچ گوناهی نیی���ه‌ له‌ خراپبوونی باریی‬ ‫جیاجیاكانی تێدایه‌‪ ،‬له‌ په‌رله‌مانتارێكه‌وه‌ دارای���ی خێزانه‌كه‌یان‪ ،‬ب���ۆ ده‌بێت ئه‌و‬ ‫تاوه‌كو كاس���بكارێكی ناو بازاڕ‪ .‬وتیشی باجه‌كه‌ بدات"‪.‬‬ ‫له‌ خاڵی دووه‌مدا‪ ،‬ده‌بێت ده‌موچاوی‬ ‫"ب���ه‌ نیازین درێ���ژه‌ ب���ه‌ كۆكردنه‌وه‌ی‬ ‫واژووه‌كان بده‌ین‌و دواتر له‌ كۆنگره‌یه‌كی گه‌وره‌كانیش دابپۆش���رێت‌و هه‌وڵبدرێت‬ ‫رۆژنامه‌وان���ی‪ ،‬هه‌م���وو كه‌ناڵ���ه‌كان‌و ده‌نگیان بگۆردرێت‪ ،‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی له‌ ناو‬ ‫په‌رله‌مانت���اران‌و الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان خه‌ڵكدا نه‌ناس���رێنه‌وه‌‪ .‬ئاری وتیش���ی‬ ‫داوه‌ت بكه‌ی���ن‪ ،‬جگ���ه‌ له‌ده‌رخس���تنی "باش���ه‌ بۆ ده‌بێت‪ ،‬بیر له‌كه‌سایه‌تی ئه‌و‬ ‫الیه‌نه‌ نیگه‌تیڤه‌كانی ئه‌و به‌رنامانه‌‪ ،‬داوا خه‌ڵكه‌ نه‌كرێت‌و دایك‌و باوك‌و مناڵه‌كانی‬ ‫ده‌كه‌ین كۆنترۆڵی ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ بكه‌ن‪ .‬وا به‌ئاشكرایی‪ ،‬له‌سه‌ر شاشه‌كان پیشان‬ ‫بدرێ���ن‪ ،‬ه���ه‌ر حاڵه‌ت���ی گریانه‌ك���ه‌ له‌‬ ‫ئه‌نجامی فش���ارێكی ده‌روونییه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امییه‌‪ ،‬یه‌كێكی تره‌‬ ‫هه‌ستده‌كه‌ن‪ ،‬ئیتر خه‌ڵك به‌چاوێكی تر له‌و كه‌نااڵنه‌ی له‌ ڕێگ���ه‌ی به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫سه‌یریان ده‌كات‪ .‬پێموایه‌ ئه‌وانه‌ی له‌به‌ر خێرخوازییه‌وه‌ كۆمه‌ك بۆ هه‌ژاران دابین‬ ‫خاتری خودا‌و مرۆڤایه‌تی چاكه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌كات‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ن���وس‬ ‫ئه‌نوه‌رس���ه‌باح‬ ‫مه‌رجی بینین���ی ده‌موچاوی ئه‌و خه‌ڵكه‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆنی په‌ی���ام ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد‬ ‫هه‌ژاره له‌سه‌ر شاشه‌كان دانانێت"‪.‬‬ ‫له‌ خاڵێكی تردا‪ ،‬پێشنیاری ئه‌وه‌كراوه‌ كه‌ به‌رنامه‌كه‌یان له‌ڕێگ���ه‌ی لیژنه‌یه‌كی‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و داهات���ه‌ی ل���ه‌و ته‌له‌فزیۆنانه‌ پ���اك‌و ئه‌مین���ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێ���ت‌و به‌‬ ‫كۆده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬بچێت���ه‌ س���ندوقێك‌و هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ن���دی ئه‌وانی‬ ‫له‌ڕێگه‌ی لیژنه‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ دیاریكراوه‌‌ تێدا نییه‌‪ ،‬تاكو ئێس���تا چه‌ندین خانوو‬ ‫چ ج���ۆره‌ لیژنه‌یه‌ك بێت‪ ،‬بدرێتە خێزانه‌ به‌و هۆیه‌وه‌ بۆ هه‌ژاران كڕاوه‌و وتیش���ی‬ ‫هەژارەكان‪ .‬ئاری ره‌فی���ق له‌و باره‌یه‌وه‌ "زۆربه‌ی ئه‌و هه‌ژاران���ه‌ی له‌و به‌رنامه‌یه‌‬ ‫وت���ی "چونك���ه‌ زانیاریمان هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌ س���ود ده‌بینن‪ ،‬هیچ په‌یوه‌ندییه‌كیان‌ ب ‌ه‬ ‫به‌رنام���ه‌ی ته‌له‌فزیۆنێك���ی لۆكا‌ڵدا‪ 20 ،‬كۆمه‌ڵی ئیسالمیه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌رنامه‌كه‌ش‬ ‫ملیۆن دینار كۆبۆته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت له‌ كه‌ناڵه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای حیزبی به‌ڕێوه‌ناچێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ڕۆژنامه‌نوس���ه‌ی كه‌ناڵی په‌یام‪،‬‬ ‫ئاسمانییه‌كان چه‌ند بێت"‪.‬‬ ‫له‌‌ ناو خه‌ڵك ده‌نگۆی ئه‌وه‌یه‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌باره‌ی هه‌ڵمه‌ت���ی واژوو كۆكردنه‌وه‌كه‬ ‫هه‌ندێك ل���ه‌ ته‌له‌فزیۆن یان به‌ڕێوه‌به‌ری ده‌ڵێ���ت "ئه‌گ���ه‌ر مه‌به‌س���ته‌كه‌ الیه‌نی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی ئه‌وقاف‌و وه‌زاره‌تی كاروباری به‌رنامه‌ خێرخوازیی���ه‌كان به‌و هۆیه‌وه‪ ،‬مرۆڤایه‌ت���ی بێت‌و ئامان���ج لێی ڕێگرتن‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و الیه‌نه‌‌كانی تر‪ ،‬به‌یه‌كه‌وه‌ ئاس���تی گوزه‌رانیان باش بووه‌‌و ئه‌مه‌ش بێت له‌ ش���كانی مه‌عنه‌وی كه‌س���ه‌كان‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا منیش پێمباش���ه‌ میكانزمێكی تر‬ ‫بۆته‌ سه‌رنجێك له‌سه‌ر به‌رنامه‌كان‪.‬‬ ‫ئالیه‌تێكی باش دابڕێژن‪.‬‬ ‫پ���ڕۆژه‌ی هان���ای خێرخ���وازی ك���ه‌ بدۆزرێت���ه‌وه‌‌و هه‌وڵبدرێت‪ ،‬كه‌س���ایه‌تی‬ ‫له‌ هه‌ڵمه‌ته‌ك���ه‌ چه‌ن���د داواكارییه‌ك‬ ‫خراوه‌ته‌ڕوو‪ ،‬له‌ خاڵی یه‌كه‌مدا داواكراوه‌ به‌رنامه‌یه‌كه‌ له‌ كه‌ناڵی ئاسمانی سپێده‌ ئه‌و منااڵن���ه‌ بپارێزرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌ به‌هیچ جۆرێك من���اڵ له‌م به‌رنامانه‌ باڵوده‌بێت���ه‌وه‌‌و به‌پێ���ی زانیاریی���ه‌كان مه‌به‌س���تیان قه‌ده‌غه‌كردن���ی به‌رنامه‌كه‌‬ ‫پیشان نه‌درێت‪ ،‬ئه‌و توێژه‌ره‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ كۆمه‌كێك���ی زۆری بۆ ده‌چێ���ت‪ ،‬به‌اڵم بێت‪ ،‬ئ���ه‌وا كارێك���ی خراپ���ه‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "چونك���ه‌ ل���ه‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری به‌رنامه‌ك���ه‌ ره‌بیع هه‌ژال قه‌ده‌غه‌كردن���ی كاری خێرخوازیی���ه‌"‪.‬‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتیدا‪ ،‬كه‌ شته‌ ماددیه‌كان ده‌بێته‌ ئاماده‌نه‌ب���وو هیچ لێدوانێ���ك بۆ ئاوێنه‌ ئه‌نوه‌ر س���ه‌باح‪ ،‬گرفتی پیش���اننه‌دانی‬ ‫س���یمای بنه‌ماڵ���ه‌كان‪ ،‬ل���ه‌ به‌رنامه‌كه‌‪،‬‬ ‫پێوه‌رێك بۆ كه‌سایه‌تی‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و مناڵه‌‪ ،‬بدات‪.‬‬ ‫كه‌ناڵ���ی ئاس���مانی په‌یام كه‌ س���ه‌ر له‌وه‌دا ده‌بینییه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ڕه‌نگه‌ خه‌ڵكێكی‬ ‫به‌یانی هه‌ر پۆستێك له‌هه‌ر پسپۆرییه‌ك‬

‫مه‌منونتانم ئه‌گه‌ر‬ ‫عیالجی كوڕه‌كه‌م‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم با‬ ‫له‌سه‌ر شاشه‌ی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن به‌دیار‬ ‫نه‌كه‌وین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫قورس راده‌وستێت‬

‫خێرخ���واز بكه‌وێته‌ گومان له‌ هه‌قیقه‌تی‬ ‫هه‌ژاری���ی ئ���ه‌و كه‌س���ه‌‌و ئاماده‌نه‌بێت‬ ‫هاوكاری بكات‪.‬‬ ‫‌ سه‌الم باپیر به‌ڕێوه‌به‌ری به‌رنامه‌كانی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن���ی قه‌اڵت له‌ هه‌ولێر‪ ،‬باس���ی‬ ‫له‌وه‌كرد‪ ،‬كه‌ ئه‌وان‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی به‌رنامه‌ی‬ ‫تره‌وه‌ بۆیان ده‌ركه‌وتووه‌‪ ،‬كه‌ پیشاندانی‬ ‫خه‌ڵكێك له‌ ته‌له‌فزیۆن به‌وه‌ی برس���ین‌و‬ ‫حاڵیان ش���ڕه‌‪ ،‬كاریگه‌ری خراپ ده‌كاته‌‬ ‫س���ه‌رده‌روونی ئ���ه‌و بنه‌ماڵه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌رنامه‌ی له‌وشێوه‌یه‌ پێشكه‌ش ناك ‌هن‌و‬ ‫وتیش���ی "من ل���ه‌ مامۆس���تای ئایینیم‬ ‫پرس���یوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت خێرخواز كه‌ خێرێك‬ ‫ده‌كات پێویس���ت ن���اكات ڕایبگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ده‌كرێ���ت ئه‌و یارمه‌تییه‌ش بدرێت به‌ بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی ریس���وای بكه‌یت"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی قه‌اڵ باس���ی له‌ به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫خۆیان كرد به‌ ناوی پرسیار‌و وه‌اڵم‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌و هۆیه‌وه‌ دیاری ده‌درایه‌ ئه‌وكه‌س���ه‌ی‬ ‫موقابه‌له‌ی بكرایه‌‪ ،‬كه‌ چووبوونه‌ ماڵێك‪،‬‬ ‫كوڕێكی���ان زۆر نه‌خۆش ده‌بێت‌و حاڵیان‬ ‫خراپ ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم باوكی كوڕه‌كه‌ ڕازی‬ ‫نابێت له‌شاشه‌ به‌دیار بكه‌وێت‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫نایه‌ڵیت كوڕه‌كه‌ش���ی به‌ دیار بكه‌وێت‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "مه‌منونتان���م ئه‌گ���ه‌ر عیالجی‬ ‫كوڕه‌كه‌م بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم با له‌سه‌ر شاشه‌ی‬ ‫ته‌له‌فزی���ۆن به‌دیار نه‌كه‌وی���ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫قورس راده‌وستێت"‪.‬‬ ‫دكتۆر به‌ش���یر ح���ه‌داد په‌رله‌مانتار‌و‬ ‫ئه‌ندامی لیژن���ه‌ی ئه‌وق���اف‌و كاروباری‬ ‫ئاین���ی ل���ه‌ په‌رله‌مان���ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ل���ه‌ لێدوانیكی ل���ه‌و باری���ه‌وه‌ به‌رنامه‌‬ ‫خێرخوازییه‌كان���ی ب���ه‌ ب���اش‌و كارێكی‬ ‫پیرۆز وه‌س���فكرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم وتی "ئالیه‌تی‬ ‫خێرخوازیه‌كه‌ پێویستی به‌ وردبوونه‌وه‌ی‬ ‫زیاتر هه‌یه‌‌و ده‌بێت به‌ ش���ێوه‌یه‌ك بێت‪،‬‬ ‫پێگ���ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی ئ���ه‌و بنه‌ماڵه‌یه‌و‬ ‫كه‌س���ایه‌تییان له‌ به‌رچ���او بگیرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫دانانی ئه‌و ئالیه‌ته‌ش‪ ،‬پێویس���ته‌ الیه‌نی‬ ‫پس���پۆڕی بواری كۆمه‌اڵیه‌تی‌و وه‌زاره‌تی‬ ‫ئه‌وقاف‌و وه‌زاره‌تی كاروباری كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫خه‌ڵكی شاره‌زا به‌شدار بن له‌داڕشتنی"‪.‬‬

‫ ‬ ‫چه‌ند دوکانێکی فرۆشتنی سیم کارت له‌هه‌ولێر‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا‬

‫ئا‪ :‬ڤینا موسته‌فا‬ ‫هه‌ندێك له‌ به‌شداربووانی‌ ئاسیاسێڵ‬ ‫ی‬ ‫گله‌یی‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌كات ‌‬ ‫ی هێڵێك به‌ فه‌رمی‌‪ ،‬نازانن‬ ‫كڕین ‌‬ ‫ی وه‌ریده‌گرن‪،‬‬ ‫پێشتر ئه‌و ژماره‌یه‌ ‌‬ ‫له‌خاوه‌نه‌كانیان وه‌ریگیراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫هۆكاره‌شه‌و‌ه چه‌ندین كێش ‌ه دروست‬ ‫ی‬ ‫بووه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی ئاسیاسێڵ ڕوونی‌ كرده‌و‌ه‬ ‫ڕاگه‌یاندن ‌‬ ‫ی سێی‌ عه‌قده‌كه‌دا ب ‌ه‬ ‫كه‌ له‌ بڕگ ‌ه ‌‬ ‫ی پێكراو‌ه و‬ ‫ڕوونی‌ ئه‌و‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆی‌ ئیمزا ‌‬ ‫به‌شداربووش ب ‌ه ویست ‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كات‪.‬‬

‫باوكم هاته‌ ناو‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌وه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‌‬ ‫پێوه‌كردن‌و‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ لێكردن‬ ‫كه‌ كۆتایی‌ به‌و‬ ‫بابه‌ته‌ بهێنن‬

‫دڵنیا به‌ش���داربوویه‌كی‌ ئاسیاسێڵ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ك���رد له‌كات��� ‌‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫وه‌ك خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ش���داربوونیه‌وه‌ ك���ه‌ س���یمكارتێك ‌‬ ‫ئاسیاس���ێڵی‌ كڕی���وه‌ تا ئه‌م س���ات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی جی���اواز په‌یوه‌ند ‌‬ ‫به‌چه‌ندین ژماره‌ ‌‬ ‫پێوه‌ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ش���ه‌وێك‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك په‌یوه‌ن���دی‌ پێوه‌ك���ردم‪،‬‬ ‫ی‬ ‫كاتێك وه‌اڵمم دای���ه‌و‌ه كوڕبوو‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی پرس���یم ئ���ه‌م ژماره‌یه‌م‬ ‫ی لێ ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫چۆن به‌رده‌س���تكه‌وتوو‌ه ی���ان له‌ كێم‬ ‫ی‬ ‫ی وتم ب ‌ه گوێ ‌‬ ‫كڕیوه‌ته‌وه‌‪ ،‬پاش���ان پێ ‌‬ ‫من ئه‌كه‌ی‌ ئه‌و ژماره‌یه‌ دابخه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پێشتر كێشه‌ی‌ له‌سه‌ربووه‌ نه‌كا تۆش‬ ‫تووش بیت"‪.‬‬ ‫ی رۆژنام��� ‌هی‌ ئاوێن ‌ه ڕوونیك���رده‌و‌ه "ئه‌و‬ ‫ی ت���ره‌و وت ‌‬ ‫له‌نج ‌ه به‌ش���داربوویه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و ژماره‌ی ‌ه وه‌رده‌گرێت‬ ‫ی به‌شداربووه‌ ‌‬ ‫"چه‌ن���د جارێ���ك كوڕێ���ك په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی یاسایی‬ ‫پێوه‌ك���ردم ك��� ‌ه گوای ‌ه ئه‌م ‌ه پێش���تر تووشی‌ هیچ كێشه‌و گرفتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نابێت‪ ،‬به‌هه‌مانشێو‌ه گرێبه‌سته‌كه‌ش ‌‬ ‫ژم���ار‌هی‌ كچێك ب���وو‌ه ئه‌و خۆش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫ی پرس���ی‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر وه‌ك ئه‌وه‌ وای ‌ه كه‌ ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ویس���توو‌ه زۆر هه‌واڵ ‌‬ ‫ی كڕی بێت‪ ،‬ئه‌و ژماران ‌ه وه‌كو سه‌رجه‌م‬ ‫ی رابردوو ‌‬ ‫من هیچ ش���تێكم ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ی ت���ری‌ ئاسیاس���ێڵن هه‌ر‬ ‫ی ژماره‌كان��� ‌‬ ‫ئ���ه‌و ژماره‌ی ‌ه نه‌ئه‌زانی‌‪ ،‬م���ن نه‌مزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ تر بووه‌‌و ئۆفه‌رێك پێش���كه‌ش به‌به‌شداربووان ‌‬ ‫هێڵكه‌م پێش���تر ه ‌‬ ‫ی فرۆش���تووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌نا ئاسیاسێڵ بكرێت‪ ،‬ئه‌و به‌شداربووانه‌ش‬ ‫ئاس���یا به‌من ‌‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌و هی���چ جیاوازییه‌كیان نیی ‌ه‬ ‫نه‌مده‌كڕی‌"‪.‬‬ ‫ی تردا‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌نج��� ‌ه ده‌رب���ار‌هی‌ هه‌مان كێش���ه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ به‌شداربووه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خاڵی‌ ژمار‌ه ‪3‬ی ده‌قی گرێبه‌س���ت ‌‬ ‫وه‌ك ده‌ڵێ���ت كچه‌ك���ه‌ش په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی س���یمكارتی‌ ئاسیاس���ێڵ‬ ‫پێوه‌كردووه‌ت���ه‌وه‌ "ڕۆژێ���ك دوات���ر كڕین��� ‌‬ ‫ی به‌ڕوونی‌ ئاماژه‌ی‌ پێكراوه‌و نووس���راو‌ه‬ ‫كچێ���ك په‌یوه‌ندی‌ پێوه‌ك���ردم داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێبڵێم كه‌ ئاسیاس���ێڵ تاك��� ‌ه الیه‌ن��� ‌ه ماف ‌‬ ‫ی ئه‌و ك���وڕه‌ ‌‬ ‫لێك���ردم هه‌واڵ ‌‬ ‫ی پێوه‌كردم‪ ،‬زۆر ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌ی ‌ه ئ���ه‌و به‌ش���داریكردنان ‌ه‬ ‫كه‌ پێش���تر په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ێ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫بێزاری���ان كردم‪ ،‬ناچار باوكم هات ‌ه ناو هه‌ڵبوه‌ش���ێنێته‌و‌ه به‌ب��� ‌‬ ‫ی ژماره‌ك ‌ه بۆ‬ ‫مه‌س���ه‌له‌كه‌وه‌و په‌یوه‌ندی‌ پێوه‌كردن‌و به‌شداربوو‪ ،‬ته‌رخانكردن ‌‬ ‫ی به‌و به‌شداربوویه‌كی‌ نوێ‌ ئه‌مه‌ش له‌كاتێكدا‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ لێكردن ك��� ‌ه كۆتای ‌‬ ‫ی پڕ‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به‌ش���داربوو بااڵنس���ه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بابه‌ت ‌ه بهێنن"‪.‬‬ ‫ێ مانگ‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ئاس���یا وه‌ك كۆمپانیای���ه‌ك ل��� ‌ه نه‌كردبێت���ه‌و‌ه ت���ا ماوه‌ ‌‬ ‫ی كردوو‌ه ك ‌ه ئه‌و له‌مێژووی‌ به‌س���ه‌رچوون‪ ،‬ل���ه‌و كاته‌دا‬ ‫گرێبه‌سته‌كه‌شدا دیار ‌‬ ‫ی نیی ‌ه كه‌ هیچ‬ ‫سیمكارت ‌هی‌ به‌شدار بوییه‌ك ده‌یكرێت به‌ش���داربوو مافی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ێ داواكارییه‌ك پێش���كه‌ش به‌ ئاسیاسێڵ‬ ‫ب���ۆ ماوه‌یه‌ك���ی‌ دیاریك���راو ده‌توان ‌‬ ‫ی بكات یان بگه‌ڕێته‌وه‌ س���ه‌ر ئاسیاسێڵ‬ ‫بیوه‌ستێنێت‪ ،‬ئاس���یا هه‌قی‌ خۆیه‌ت ‌‬ ‫ی یاسایی‪.‬‬ ‫بیفرۆش���ێته‌و‌ه ب���ه‌ به‌ش���داربووی‌ تر‪ .‬به‌هه‌ر سكااڵیه‌ك یان داوایه‌ك ‌‬ ‫ی به‌به‌شداربوو ده‌گات چ‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و كێشانه‌ش له‌و باره‌یه‌و‌ه ئه‌و زانیارییه‌ ‌‬ ‫ی ده‌نگ یان نوسراو كاتێك‬ ‫ی داناو‌ه به‌ش���ێو‌ه ‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ سیس���تم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاخود سكااڵ به‌شداربوو بااڵنس زیادده‌كات یان چێك ‌‬ ‫ی با ‌‬ ‫ی با ‌‬ ‫وه‌كو سیستم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵن���س ده‌كات به‌ئاگاداركردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫تۆمار كردن‪ .‬له‌و باره‌یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شداربوو داده‌نرێت سه‌باره‌ت به‌ماوه‌ ‌‬ ‫ڕاگه‌یاندن‌و په‌یوه‌ندییه‌ گش���تییه‌كان ‌‬ ‫ئاسیاس���ێڵ‪ ،‬عه‌ب���دواڵ حه‌س���ه‌ن بۆ به‌سه‌رچوونی‌"‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫خۆسوتان ‌ی ژنان ئه‌و دیارده‌یه‌ ‌ی‬ ‫به‌رۆكی‌ كۆمه‌ڵگا ‌ی كوردی‌ به‌رنادات‬ ‫لێهات���وو خۆی‌ ده‌ڵێت نه‌وت���م كردۆت ‌ه‬ ‫عه‌الدینه‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم م���ن له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫نه‌بوم‌و نازانم چۆنه‌"‪.‬‬

‫ ‬ ‫هۆڵی نه‌خۆشخانه‌ی فریاکه‌وتنی سلێمانی‬ ‫ئێمه‌ چاره‌سه‌ریان ناكه‌ین ده‌رزیه‌كیان‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫بۆ ده‌كه‌ین‌و ل��� ‌ه ناویان ده‌به‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌م���وو ئه‌و ش���تانه‌ی‌ ب���اس ده‌كرێت‬ ‫له‌وپه‌ڕی‌ جموجۆڵ‌و قه‌ره‌باڵغی‌‬ ‫دووره‌ له‌ ڕاس���تیه‌وه‌و ئێم���ه‌ له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫ناوبازاڕو له‌ ته‌نیشت ئه‌و‬ ‫دڵسۆزیداین بۆ كاره‌كه‌مان‌و ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌وه‌‪ ،‬كه‌ كۆرپه‌كان‬ ‫دێنه‌ به‌رده‌ستمان هه‌رچی‌ له‌ تواناماندا‬ ‫به‌وپه‌ڕی‌ هیواوه‌ چاو به‌ دنیادا‬ ‫بێت بۆیان ده‌كه‌ین‪ ،‬تا چاره‌س���ه‌ریان‬ ‫هه‌ڵددێنن‪ ،‬چه‌ندین مرۆڤی‌ دڵته‌نگ‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئێمه‌ لێیان ناپرس���ین‬ ‫به‌ خامۆشی‌ له‌سه‌ر چرپاكانیان‬ ‫كه‌ ئایا خۆیان سووتاندووه‌ یان خۆیان‬ ‫ڕاكشاون‌و‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌یان به‌ ئازاری‌‬ ‫سووتاون"‪.‬‬ ‫جه‌سته‌ سووتماكه‌كه‌یه‌وه‌ له‌ لێواری‌‬ ‫ئ���ه‌وان زۆر نیگه‌ران���ن ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫مه‌رگ‌و ژیندا ده‌تلێنه‌وه‌و رۆژگار‬ ‫ب���ه‌زۆری‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ تووش���ی‌ حاڵه‌تی‌‬ ‫تێده‌په‌ڕێنن‪.‬‬ ‫سووتاوی‌ ده‌بن ته‌مه‌نیان له‌ نێوان ‪16‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ منداڵ���ه‌كان كاتێك له‌ودیو بۆ ‪ 30‬س���اڵدایه‌و زۆر توڕه‌ن له‌ هه‌موو‬ ‫په‌نجه‌ره‌ك���ه‌وه‌ دایكه‌ س���ووتاوه‌كانیان ش���تێك به‌ تایبه‌تی‌ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ پێش‬ ‫ده‌بینی���ن له‌ترس���دا ڕاده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ی���ان بیست ساڵن له‌س���ه‌ر ساده‌ترین كێشه‌‬ ‫له‌ودیوه‌وه‌ ماچ���ی‌ په‌نجه‌ره‌كه‌ ده‌كه‌ن‌و ن���ه‌وت ده‌كه‌ن به‌ خۆیاندا "كه‌یس���مان‬ ‫لێویان ناگاته‌ ڕوومه‌تی‌ دایكیان‪ .‬ئه‌مه‌ بۆ هات���ووه‌ ته‌پڵی‌ س���ه‌ری‌ له‌ هه‌موو‬ ‫كاریگه‌رترین ئه‌و دیمه‌نانه‌ن كه‌ ڕۆژانه‌ شوێنێكی‌ زیاتر س���ووتاوه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫له‌و نه‌خۆش���خانه‌یه‌دا دووباره‌ده‌بنه‌وه‌و زۆر په‌شیمان بووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌وكاته‌شدا‬ ‫هێش���تا ئاماده‌ نه‌بووه‌ باسی‌ كێشه‌كه‌‪،‬‬ ‫كارمه‌نده‌كان ئازار ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ ئیمێرجنسی‌ ده‌كه‌وێته‌ یان ئه‌و كه‌س���ه‌ بكات‪ ،‬ك���ه‌ هانیداوه‌و‬ ‫ناوجه‌رگه‌ی‌ ش���اری‌ س���لێمانییه‌وه‌ له‌ وایلێك���ردووه‌ خ���ۆی‌ بس���وتێنێت‪،‬‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند س���اڵی‌ ڕابردوودا سه‌ره‌تا هه‌ندێكیش���یان هه‌ی���ه‌ دانیپێدا ده‌نێن‪،‬‬ ‫ل���ه‌ الی���ه‌ن ڕێكخراوێك���ی‌ ئیتاڵی���ه‌وه‌ به‌اڵم ئێمه‌ نازانین ئه‌وه‌ تاچه‌ند ڕاسته‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌ب���راو دواتر له‌الیه‌ن ڕێكخراوی‌ وته‌كانیان له‌و كاته‌ مه‌ترس���یداره‌دا له‌‬ ‫(‪ )MSFF‬فه‌ره‌نس���یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌براوه‌‪ ،‬الیه‌ن دادوه‌ره‌وه‌ به‌ هه‌ند وه‌رده‌گیرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئێس���تا دراوه‌ته‌ ب���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ نایبه‌ستنه‌وه‌ به‌وه‌ی‌ ره‌نگه‌ ئه‌و كه‌یسه‌‬ ‫ی له‌ڕه‌وشێكی‌ نائاسایدا بۆیه‌ ئه‌و قسانه‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ هاتۆته‌وه‌ سه‌ر بودجه‌ ‌‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌وان‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫ی ته‌ندروس���تی‌‬ ‫كه‌چی‌ زۆرجار كارمه‌ند ‌‬ ‫ئاماده‌ نیه‌ لێره‌ كاربكات به‌وه‌ش هه‌موو‬ ‫ئه‌ركه‌كه‌ بۆ ئێمه‌ زیاد بووه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر ل���ه‌و ژووره‌ ده‌چیته‌وه‌ ژووره‌وه‌‪،‬‬ ‫سامناكییه‌كی‌ سه‌یر داتده‌گرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫گوێت له‌ هاوارو ده‌نگی‌ ئه‌و سووتاوانه‌‬ ‫ده‌بێت كه‌ چاره‌س���ه‌ی‌ سروش���تیان بۆ‬ ‫ده‌كه‌ن تا برین‌و پێس���ته‌كه‌یان تۆپه‌ڵه‌‬ ‫نه‌بێت‌و هێنده‌ی‌ تر توش���ی‌ زیان نه‌بن‬ ‫له‌وێوه‌ دێیته‌وه‌ ناو حه‌وشه‌یه‌كی‌ خامۆش‬ ‫جۆالنه‌ بێهه‌س���ته‌كان با ده‌یانجوڵێنێت‬ ‫ن���ه‌ك مرۆڤه‌كان‪ .‬ئه‌مه‌ ل���ه‌ كاتێكدایه‌‬ ‫ئه‌وجۆالنانه‌ی‌ له‌ناوباخچه‌كه‌دا داندراون‬ ‫بۆ هاوڕێی‌ نه‌خۆش���ه‌كان یان ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌ ژووره‌كانیان بێ���زار بوون‪ .‬به‌اڵم به‌‬ ‫درێژایی‌ ئه‌و ڕێگ���ه‌ی‌ پیایدا تێده‌په‌ڕی‬ ‫یه‌ك كه‌س نابینی‌ له‌س���ه‌ر جۆالنه‌كان‬ ‫به‌ ئارامی‌ پشووبده‌ن‪ ،‬هه‌موو ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫الی‌ نه‌خۆش���ه‌كانن ل���ه‌ ئ���ازارو دوو‬ ‫دڵی‌ ئه‌وه‌دان داخۆ كه‌ی‌ ئه‌و ش���وێنه‌‬ ‫جێدێڵن‪ ،‬نه‌خۆشه‌كه‌یان چاك ده‌بێته‌وه‌‬ ‫یان ماڵئاواییان لێده‌كات!!‪.‬‬

‫هه‌موو سوتاوه‌یه‌كانیان ده‌خه‌نه‌ پاڵ‬ ‫نه‌وت‌و غاز‌و زۆپا‬ ‫ی له‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌دان به‌شی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫زۆریان هه‌موو هۆكاره‌كه‌ ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‬ ‫بۆ بونی‌ ن���ه‌وت‌و زۆپ���اكان‌و چیرۆكه‌‬ ‫راسته‌قینه‌كه‌ دوور ده‌خه‌نه‌وه‌ هه‌ندێكیان‬ ‫ب���ه‌و س���ووتاویه‌ش خ���ۆی‌ به‌قوربانی‌‬ ‫مێرده‌ك���ه‌ی‌ ده‌كات وه‌ك نه‌زی���ره‌ی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 27‬س���اڵ كه‌ خه‌ڵكی‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫پشده‌ره‌و به‌ قس���ه‌ی‌ خۆی‌ په‌ره‌مێزی‌‬ ‫ب���ۆ مێرده‌كه‌ده‌ك���ه‌ی‌ داگیرس���اندووه‌‬ ‫خۆی‌ بش���وات گڕی‌ گرت���ووه‌و ‪%37‬ی‬ ‫س���ووتاوه‌ "هه‌ر له‌به‌رخاتری‌ مێرده‌كه‌م‬ ‫حه‌زده‌كه‌م بژیم ئاخر س���ێ‌ منداڵم لێی‌‬ ‫هه‌یه‌و ‪ 12‬س���اڵه‌ شووم پێكردووه‌ لێی‌‬ ‫عاجز نه‌بووم خۆزگه‌ چاك ده‌بوومه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و ژنه‌وه‌‪ ،‬شیالن‬ ‫ی نه‌وتی‌‬ ‫له‌ داخ���ی‌ لێدانی‌ مێرده‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ك���ردوه‌ به‌ خۆیدا‌و خۆی‌ س���ووتاندووه‌‬ ‫ی تۆمار‬ ‫ئێستا الی‌ دادوه‌ر داوای‌ یاسای ‌‬ ‫كردووه‌ ئه‌و وت���ی‌ "مێرده‌كه‌م به‌ داری‌‬ ‫ماسیحه‌ لێی‌ داوم چه‌ندین جار هه‌موو‬ ‫ده‌موچاوی‌ تێكش���كاندووم ئه‌مجاره‌ش‬ ‫دایك‌و خوشكه‌كه‌ی‌ قسه‌یان بۆ كردبوو‬ ‫هاته‌وه‌و به‌ربووه‌ گیان���م‪ ،‬بۆیه‌ منیش‬ ‫نه‌وته‌كه‌م ك���رد به‌خۆمدا‌و له‌به‌رده‌میدا‬ ‫دانیش���تم تا بیترس���ێنم به‌اڵم هه‌موو‬ ‫گیانم داپڵۆخا"‪.‬‬

‫ئه‌فسه‌ری‌ لێكۆڵینه‌كه‌ "سووتا هه‌بووه‌‬ ‫له‌كاتی‌ لێكۆڵینه‌وه‌دا دانی‌ كه‌وتوه‌ته‌‬ ‫ده‌مییه‌وه‌"‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌ هه‌م���ووان خه‌مبارتره‌‬ ‫مه‌حم���ود‪ ،‬ئه‌فس���ه‌ری‌ لێكۆڵینه‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌شت س���اڵێكه‌ له‌م نه‌خۆش���خانه‌یه‌‬ ‫كاری‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و یه‌كه‌م‬ ‫چرك���ه‌ی‌ هێنان���ی‌ نه‌خۆش���ه‌كانه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر نه‌خۆش���ه‌كان ئاماده‌ ده‌بێت‌و‬ ‫لێكۆڵێنه‌وه‌ی���ان له‌گ���ه‌ڵ ده‌كات‪ .‬ئه‌و‬ ‫باس له‌ كاره‌س���اتی‌ ئه‌وانه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫مۆخی‌ سه‌ری‌ مامی‌‌و مێشكی‌ پژاوی‌ ده‌یاندوێنێت‌و وتی‌ "زۆر زۆر ناخۆش���ه‌‬ ‫م���رۆڤ به‌و ش���ێواویه‌ ببینی���ت‪ ،‬جار‬ ‫باوكی‌ تێكه‌ڵ به‌یه‌ك ببوون‬ ‫به‌شێكی‌ تری‌ ئه‌م دۆزه‌خه‌ پێی‌ ده‌ڵێن هه‌ب���ووه‌ قس���ه‌م له‌گ���ه‌ڵ س���ووتاودا‬ ‫"س���ووتاوی‌ گه‌وره‌" هه‌رك���ه‌س بچێته‌ ك���ردووه‌ له‌ كاتی‌ ئیف���اده‌ وه‌رگرتنیدا‬ ‫ی كه‌وتوه‌ت���ه‌ ده‌میی���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه‌ ده‌بێت كه‌مام ‌ه ببه‌ستێت‌و دان��� ‌‬ ‫كه‌ڤه‌رێكی‌ پێاڵو له‌پێبكات‪ ،‬له‌ ژوورێكی‌ هێش���تا ئیعترافی‌ نه‌ك���ردووه‌ كه‌ خۆی‌‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه‌دا له‌نیای‌ ته‌مه‌ن ‪ 15‬ساڵی‌ خۆی‌ س���ووتاندوه‌و هه‌ر هاواری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تێدا ڕاكش���اوه‌‪ ،‬ئ���ه‌م كچ���ه‌ باریكه‌له‌ ك���ردووه‌ كه‌ زوو چ���اك ببێته‌وه‌"‪ .‬ئه‌و‬ ‫زه‌عیفه‌ كه‌ زیاتر ‪%30‬ی جه‌س���ته‌ی‌ به‌ به‌رده‌وام له‌و ئازارانه‌دا ده‌ژی‌‌و چیرۆكی‌‬ ‫به‌ خامۆشی‌ له‌لێواری‌‬ ‫نه‌وت س���ووتاوه‌ ب ‌ه ده‌نگێكی‌ نزم وتی‌ جۆراوج���ۆری‌ الیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ زۆر‬ ‫مه‌رگ‌و ژیندا ماون‬ ‫"له‌ هه‌موو ش���تێك بێ���زار بووم چاوم ئ���ازاری‌ داوه‌ ئه‌و ژنه‌ بووه‌ كه‌ الی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ر له‌ده‌رگای‌ حه‌وشه‌وه‌ به‌ ده‌ستی‌‬ ‫نه‌یده‌بینی‌ ئ���ه‌و ڕۆژه‌ دایكم له‌ ماڵه‌وه‌ دانیبه‌وه‌دا ناوه‌ كه‌ له‌ داخی‌ مێرده‌كه‌ی‌‬ ‫ڕاس���تدا گوزه‌رده‌كه‌ی‌ به‌ره‌و ئه‌و ژووره‌‬ ‫نه‌ب���وو منی���ش ویس���تم عه‌الدینه‌ك���ه‌ خ���ۆی‌ س���ووتاندووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوات���ر‬ ‫ترس���ناكانه‌ی‌ كه‌ ئ���ه‌و ژن‌و پیاوانه‌ی‌‬ ‫دابگیرسێنم دوو منداڵه‌ بچوكه‌كه‌ بشۆم‪ ،‬مێرده‌ك���ه‌ی‌ هه‌ڵیخه‌ڵه‌تان���دووه‌ به‌وه‌ی‌‬ ‫تێدان س���وتاویه‌كه‌یان زۆر س���امناكه‌و‬ ‫نه‌وته‌ك���ه‌م پێدا ڕژاو س���ووتام ڕامكرد ئه‌گه‌ر ئیفاده‌ك���ه‌ی‌ بگۆڕێت‌و لێببورێت‬ ‫ب���ه‌زۆری‌ ‪ %90‬تا ‪100%‬یان س���ووتاون‪.‬‬ ‫به‌ره‌و حه‌وش���ه‌كه‌ دراوسێكانمان فریام ئه‌وكاته‌ لێ���ی‌ جیانابێت���ه‌وه‌و ته‌اڵقی‌‬ ‫ئ���ه‌م ژوورانه‌ به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ژووره‌كانی‌‬ ‫كه‌وتن‌و كوژاندمیان���ه‌وه‌"‪ .‬دایكی‌ له‌نیا نادات ئه‌وی���ش ئیفاده‌ك���ه‌ی‌ گۆڕیوه‌‪،‬‬ ‫تره‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ نه‌خۆش���ه‌كان زۆر‬ ‫به‌ ڕه‌شپۆشی‌ فرمێسكه‌ به‌ ئازاره‌كانی‌ به‌اڵم "دواتر له‌ ڕۆژێكدا له‌ كاتی‌ ئاماده‌‬ ‫خامۆشن‌و به‌ ئاسته‌م هه‌ناسه‌ ده‌ده‌ن‌و‬ ‫نه‌ده‌وه‌ستاو ده‌سته‌و دوعا بوو كه‌ جگه‌ كردنی‌ پێچانه‌وه‌ی‌ پاپراخدا مێرده‌كه‌ی‌‬ ‫توان���ای‌ ده‌ربڕینی‌ هاوارێكی جه‌س���ته‌‬ ‫ی بینویه‌تی‌ ه���ه‌زار جنێوی‌ ناش���یرینی‌ پێدابوو كه‌‬ ‫له‌و هه‌م���وو نه‌هامه‌تیی���ه‌ ‌‬ ‫پ���ڕ ئازاره‌كه‌یانیان نه‌م���اوه‌‪ .‬ئه‌وكچه‌‬ ‫جه‌رگی‌ ب���ۆ له‌نیاش نه‌س���وتێت‌و زوو ئه‌و مرۆڤێكی‌ ده‌س���ت سووتاوه‌و كه‌س‬ ‫ته‌مه‌ن شازده‌ ساڵه‌ی‌ هه‌موو جه‌سته‌ی‌‬ ‫چاك بێته‌وه‌‪ .‬ئه‌و زۆر خه‌مبارانه‌ باسی‌ چێشتی‌ ده‌ستی‌ ناخوات"‪.‬‬ ‫ببووه‌ بڵق‌و چه‌ندین تۆپه‌ له‌فافی‌ تێوه‌‬ ‫مه‌حم���ودی‌ لێكۆڵ���ه‌ره‌وه‌ باس له‌وه‌‬ ‫ژیانی‌ خۆیانی‌ گێڕایه‌وه‌و وتی‌ "هه‌ش���ت‬ ‫پێچرابوو كاڵوێكی‌ سه‌وزی‌ له‌سه‌ردابوو‬ ‫مانگێ���گ له‌مه‌وبه‌ر مام���ه‌ گه‌وره‌كه‌ی‌ ده‌كات ئه‌و ژن���ه‌ جارێكی‌ تر ده‌یه‌وێت‬ ‫ته‌نها ئه‌و چه‌ند تاڵه‌ قژه‌ی‌ داپۆشیبوو‬ ‫له‌نیا ب���اوك‌و مامه‌ بچوكه‌كه‌ی‌ له‌ یه‌ك داوای‌ له‌س���ه‌ر تۆم���ار بكات���ه‌وه‌ ت���ا‬ ‫كه‌ به‌س���ه‌ریه‌وه‌ مابوو‪ ،‬ب���ه‌ ده‌نگێكی‌‬ ‫كاتژمێردا كوشت‌و مۆخی‌ مامی‌‌و خوێنی‌ به‌ڕاس���تی‌ بڵێ‌ ك ‌ه له‌ داخی‌ ئه‌و مێرده‌‬ ‫نوزه‌ڵ���ه‌وه‌ وتی‌ "دایك���م خه‌ریكی‌ نان‬ ‫باوكی‌ له‌نیا تێكه‌ڵ بوون‪ ،‬ئه‌و زاڵمه‌ ئه‌و خۆم س���ووتاندوه‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوانێت ئه‌وه‌‬ ‫كردن بوو‪ ،‬ویس���تم له‌ن���او ئه‌و دوكانه‌‬ ‫دووبرایه‌ی‌ خۆی‌ له‌سه‌ر چاندنی‌ شه‌تڵێ‌ بكات بۆیه‌ مف���ه‌وه‌ز مه‌حمود ڕێنوێنی‌‬ ‫پچكۆله‌یه‌دا كه‌ چێش���تی‌ تێدا دروست‬ ‫تۆو كوشت‌و ئێستا له‌ گونده‌كه‌ی‌ خۆی‌ ئه‌وان���ه‌ ده‌كات ك���ه‌ س���ووتاون ك���ه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬برن���ج بۆ خوش���ك‌و براكانم‬ ‫بێباك دانیش���تووه‌و هیچ یاسایه‌ك نیه‌ "هۆكاره‌ ڕاس���ته‌قینه‌كه‌ بڵێن‌و خۆیان‬ ‫هۆڵی‌ تێبنی‌‌و وردبینی‌‬ ‫لێبنێم رۆنه‌كه‌م خسته‌سه‌ری‌‌و ته‌باخه‌كه‌‬ ‫هه‌ڵنه‌خه‌ڵه‌تێن���ن‪ ،‬چونكه‌ زۆرجار ژنان‬ ‫هه‌ر له‌و قاوشه‌ دێته‌ ده‌ره‌وه‌ كه‌مێك ئێخه‌ی‌ بگرێت"‪.‬‬ ‫ته‌قیه‌وه‌و هه‌م���وو ئه‌وناوه‌ بوو به‌ ئاگر‬ ‫دایكی‌ له‌نی���ا گه‌ڕایه‌وه‌ ب���ۆ ڕۆژانی‌ خۆی���ان هۆكارن ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ژنێكی‌‬ ‫كه‌ ویستم ڕابكه‌م یه‌كسه‌ر نه‌وته‌كه‌شم به‌ده‌س���تی‌ چه‌پدا ب���ه‌ره‌و س���ه‌ره‌وه‌‬ ‫پێدا ڕژاو هه‌موو گیانم داپڵۆخا"‪ ،‬به‌اڵم ده‌ڕۆیت‌و ده‌گه‌یته‌ ئه‌و هۆڵ ‌هی‌ سووتاوه‌ ڕابردوو كه‌ ش���ووبراكه‌ی‌ نه‌یهێش���توه‌ ت���ر خ���ۆی‌ بس���وتێنێت چه‌نده‌ها ژن‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ئه‌و به‌ش���ه‌ به‌ گومان بوون مه‌ترس���یداره‌كانی‌ لێیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌مانه‌ ته‌رمه‌كانیش���یان ل���ه‌وێ‌ بنێژدرێ���ت‌و له‌داخی‌ خه‌س���وو دش���ه‌كانیان خۆیان‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌و خۆی‌ خۆی‌ نه‌سوتاندبێت له‌ ش���وێنی‌ یه‌كه‌م ده‌رچ���وون‌و ده‌بێت هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ كوش���تنی‌ له‌وانه‌ك���ردووه‌ س���ووتاندووه‌"‪ .‬س���ه‌رباری‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫ئه‌ویش به‌ پێی‌ جۆری‌ س���ووتاوییه‌كه‌ی‌ له‌ژێر چاودێ���ری‌ ورددا بن تا هه‌ندێك كه‌ قه‌بریش���یان ب���ۆ هه‌ڵده‌كه‌نن بۆیه‌ ئ���ازارو مه‌ینه‌تیان��� ‌ه د‪.‬ج���ه‌الل عه‌لی‌‬ ‫ك���ه‌ هه‌موو گیان���ی‌ گرتب���ۆوه‌و ته‌نها ئه‌و مه‌ترسییه‌ تێده‌په‌ڕێنن ئنجا به‌ره‌و ته‌رمه‌كانیان له‌وێ‌ گواس���تونه‌ته‌وه‌ بۆ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ نه‌خۆش���خانه‌كه‌ باس���ی‌‬ ‫ی گه‌وره‌ به‌ڕێده‌كرێن‪ .‬شوێنێكی‌ تر‌و ئه‌م ژنه‌ش به‌ هه‌ر حه‌وت له‌وه‌كرد كه‌ هه‌رچه‌نده‌ ره‌نگه‌ به‌ ژماره‌‬ ‫چاوه‌كان���ی‌‌و ب���رۆ هه‌ڵكروزاوه‌كان���ی‌ هۆڵی‌ س���ووتاو ‌‬ ‫ئه‌میر محه‌مه‌د كارمه‌ندێكی‌ ماندووی‌ ئه‌و منداڵه‌كه‌ی���ه‌وه‌ كه‌ نۆبه‌ره‌كه‌ی‌ له‌نیایه‌‌و ڕێ���ژه‌ی‌ س���ووتاندن كه‌مبوبێته‌وه‌ به‌م‬ ‫مابوون‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د عه‌بدواڵ ماوه‌ی‌ پێنج س���اڵه‌ به‌شه‌یه‌و ئه‌و وه‌كو هه‌موو كارمه‌ندانی‌ منداڵه‌ بچوكه‌ك���ه‌ی‌ ته‌نها نۆ مانگێكه‌‪ ،‬جۆره‌ له‌ س���اڵی‌ ‪2010‬دا كۆی‌ ژماره‌ی‌‬ ‫ی به‌یانی���ان ده‌س���ت ده‌كات به‌ره‌و س���لێمانی‌ هاتوون به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ به‌ سوتاوی‌ مردوون ‪ 200‬كه‌س‬ ‫له‌و نه‌خۆشخانه‌ یاریده‌ده‌ری‌ پزیشكیه‌و هاوڕێ��� ‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ كه‌یس���ه‌كان چاره‌سه‌ر ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌ ده‌وامی‌ ئاس���ایی‌ خۆیی‌‌و به‌س���ه‌ر هیچ كه‌س���ێك‌و هیچ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ بوون ك���ه‌ ‪42‬پیاوو ‪158‬یان ژنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ س���اڵی‌ ‪ 2011‬ئ���ه‌م ژه‌ماره‌یه‌ بۆته‌‬ ‫ئه‌و باسی‌ له‌وه‌كرد كه‌ زۆر كه‌م له‌وانه‌ی‌ نه‌خۆش���ه‌كاندا ده‌گه‌ڕێت ت���ا تیماری‌ ئابوورییان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌نیا ب���ه‌رده‌وام ده‌گریا‌و له‌ خه‌یاڵی‌ ‪ 129‬ك���ه‌س ‪27‬یان پی���اون‌و ‪102‬یان‬ ‫خۆیان ده‌س���وتێنن دانیپێدا ده‌نێن‪ ،‬كه‌ برینه‌كانی���ان بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم نیگه‌رانی‌‬ ‫ی هه‌یه‌و وتی‌ "به‌ڕاستی‌ بوونمان ئ���ه‌وه‌دا بوو داخۆ ئ���ه‌و مندااڵنه‌یان بۆ ژنن "به‌اڵم ئه‌مه‌ هیچ دڵخۆش���كه‌ر نیه‌‪،‬‬ ‫خۆی���ان خۆی���ان س���ووتاندوه‌و چه‌ند خۆش��� ‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌كیان هه‌ی���ه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ له‌م ش���وێنه‌دا هه‌م���وو ڕۆژێ‌ مردنێكه‌ به‌خێ���و ده‌كرێت‌و نامرن له‌ برس���اندا‪ ،‬چونكه‌ له‌ ئێس���تادا دوو نه‌خۆشخانه‌ی‌‬ ‫"هه‌ندێكی���ان ده‌ترس���ن ل���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌ڕه‌رای‌ ئ���ه‌و هه‌موو ئ���ازاره‌‌و ژیان دایكی‌ ئاماژه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و ت���ری‌ س���وتاوی‌ كراوه‌ت���ه‌وه‌و ڕه‌نگه‌‬ ‫چ���اك ببن���ه‌وه‌و بچنه‌وه‌ به‌رده‌س���تی‌ له‌م واقیعه‌ تاڵه‌دا‪ ،‬هێش���تا ئێمه‌ وه‌ك زۆر خه‌می‌ خوشك‌و براكانیه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌خۆشه‌كان كه‌متر بهێنرێته‌ الی‌ ئێمه‌‬ ‫كه‌س���وكاریان‌و توش���ی‌ ئ���ازار بب���ن‪ ،‬هه‌ر كارمه‌ندێكی‌ ئاس���ایی‌ فه‌رمانگه‌ی‌ له‌و كات���ه‌وه‌ی‌ باوكی‌‌و مام���ی‌ ئاوایان هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌ له‌ هه‌موو‬ ‫هه‌ندێكی‌ تریان وا تێیان گه‌یاندوون كه‌ ته‌ندروس���تی‌ حس���ابمان بۆ ده‌كرێت‪ ،‬لێهات هیچ���ی‌ نه‌ده‌خ���واردو به‌رده‌وام عێراقدا باشترین نه‌خۆشخانه‌یه‌‌و سااڵنه‌‬ ‫گه‌ر بڵێن خۆمان سووتاندووه‌ ئه‌و كات جگه‌ له‌و هه‌موو ئه‌ركه‌ی‌ له‌س���ه‌رمانه‌‪ ،‬بێزار بوو‪ ،‬ئێس���تاش نازان���م بۆ ئاوای‌ ‪ 800‬تا ‪ 1000‬نه‌خۆش داخڵ ده‌بێت"‪.‬‬

‫هه‌ر له‌به‌رخاتری‌‬ ‫مێرده‌كه‌م‬ ‫حه‌زده‌كه‌م بژیم‬ ‫ئاخر سێ‌ منداڵم‬ ‫لێی‌ هه‌یه‌و ‪12‬‬ ‫ساڵه‌ شووم‬ ‫پێكردووه‌ لێی‌ عاجز‬ ‫نه‌بووم خۆزگه‌‬ ‫چاك ده‌بوومه‌وه‌‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫"حه‌ز ئه‌كه‌م لێوم ئه‌ستوركه‌م‌و سنگم به‌رزكه‌مه‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫رۆژانه‌ سه‌نته‌ره‌كانی‌ جوانكاریی‌ له‌به‌ر‬ ‫خانمان به‌رناكه‌وێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌شێك‬ ‫له‌ جه‌سته‌یان جوانكاری‌ تیا بكه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌ ده‌موچاوه‌وه‌ بیگره‌ تا ده‌گاته‌‬ ‫مه‌مك‌و سمتیشیان‪.‬‬ ‫"رۆژان���ه‌ ده‌خیله‌یه‌ك���م داناوه‌پاره‌ی‌‬ ‫تێئه‌ك���ه‌م‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌ری‌ مانگ‬ ‫ده‌موو چ���اوم له‌و هه‌موو م���ووه‌ رزگار‬ ‫بك���ه‌م‪ ،‬م���ووی‌ ده‌موچاوم ئنوس���ه‌تی‌‬ ‫بۆ نه‌هێش���تومه‌ته‌وه‌"‪ .‬رێزان ‪ 31‬س���اڵ‌‬ ‫به‌چاوێك���ی‌ ئیره‌یی���ه‌وه‌ ل���ه‌و كچانه‌ی‌‬ ‫ده‌ڕوانی‌ كه‌ ده‌موچاوییان شوختێكی‌ تیا‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬ئه‌ویش زۆربه‌ی‌ داهاتی‌ مانگانه‌ی‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و جوانكارییه‌ س���ه‌رف ده‌كات‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "خه‌ڵك دێن گوپیان خڕده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫منی���ش ئ���ه‌وه‌ حاڵم���ه‌"‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ كه‌م له‌و سه‌نته‌ره‌ی‌ كه‌ كاری‌‬ ‫جوان���كاری‌ ده‌كات وردببیته‌وه‌‪ ،‬ده‌بینی‌‬ ‫ك���ه‌ مێینه‌كان چه‌ند به‌ زۆری‌ روده‌كه‌نه‌‬ ‫ئ���ه‌و س���ه‌نته‌رانه‌ تاوه‌ك���و به‌جوانترین‬ ‫ش���ێوه‌‌و س���ه‌رنجڕاكێش ده‌ركه‌ون‪ .‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وان نین‪ ،‬به‌ڵكو زۆرێك له‌ گه‌نجانیش‬ ‫هاموش���ۆی‌ ئه‌و ش���وێنه‌ ده‌كه‌ن‪ .‬شه‌م‬ ‫كچێكی‌ ‪ 27‬سااڵنه‌ی‌ بااڵبه‌رزبوو‪ ،‬ره‌نگی‌‬ ‫پێستی‌ له‌و ئه‌س���مه‌ره‌ ناوازانه‌بوو‪ ،‬خۆ‬ ‫ی ده‌موچاومی‌‬ ‫وته‌نی‌ "گوپه‌كانم س���یما ‌‬ ‫تێكداوه‌"‪ .‬وتیش���ی‌ "هاتووم رومه‌ته‌كانم‬ ‫به‌رز بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و خه‌ته‌ش له‌‬ ‫ال ملمه‌ نه‌یهێڵم"‪.‬‬ ‫ش���ه‌م له‌درێژه‌ی‌ قس���ه‌كانیدا له‌گه‌ڵ‌‬ ‫په‌یامنێره‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ باسی‌ له‌وه‌ كردووه‌‬ ‫كه‌ چۆن ئ���ه‌و بیرۆكه‌یه‌ به‌ مێش���كیدا‬ ‫هات���ووه‌‪" ،‬خزمێكم���ان ل���ه‌ هه‌نده‌ران‬ ‫جوانكاریی���ان ب���ۆ كردبوو‪ ،‬ج���اران له‌‬ ‫س���لێمانی‌ ئه‌و كاره‌ نه‌ده‌كرا‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی‌‬ ‫زانیومه‌ ئ���ه‌و س���ه‌نته‌رانه‌ كراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫منیش هاتووم ئ���ه‌و گۆڕانكارییه‌ بكه‌م‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر جوان ده‌ربچێت پێی‌ شاد ده‌بم"‪.‬‬ ‫هه‌ندێك له‌و خانمانه‌ی‌ كه‌ له‌و شوێنه‌دا‬ ‫بوون‪ ،‬بۆ دابه‌زینی‌ كێش���یان هاتبوون‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ره‌ش���یقبن‪ .‬شه‌وبۆ به‌ وته‌ی‌‬ ‫خۆی‌ دوو جه‌لسه‌ی‌ كردووه‌ "‪ 5‬كیلۆگرام‬ ‫كێش���ی‌ دابه‌زاندووه‌"‪ .‬وتیشی‌ "ورگم زل‬ ‫بووه‌‌و ال ته‌نیشته‌كانیشم پڕه‌‪ ،‬ده‌مه‌وێت‬ ‫كه‌میان بكه‌م���ه‌وه‌"‪ .‬ئ���ه‌و كارمه‌نده‌ی‌‬

‫بۆجوان���كاری‌ یان هه‌ی���ه‌ ئه‌ڵێت پاره‌م‬ ‫له‌ك���ه‌س‌و كار كۆكردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬یان هه‌یه‌‬ ‫ئه‌ڵێت پیاوه‌كه‌م ح���ه‌زی‌ له‌ئافره‌تێكی‌‬ ‫گه‌ن���ج كردوه‌ منیش ئه‌بێ���ت وا له‌خۆم‬ ‫بكه‌م له‌و گه‌نجتر ده‌ربچم"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ بیروڕای‌ ئه‌و پزیش���كه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫ك���ه‌س پێویس���تییان ب���ه‌ جوان���كاری‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو زیاتر ش���ته‌كانیان كێشه‌ی‌‬ ‫ده‌رونیی���ه‌‪ ،‬وتیش���ی‌"چه‌ندین نه‌خۆش‬ ‫هاتونه‌ت���ه‌ الم پێویس���تی‌ به‌جوانكاری‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬ره‌وانه‌ی‌ پزیش���كی‌ ده‌رونیم‬ ‫كردووه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ رێنومایی‌ پێداوه‌‪،‬‬ ‫بێده‌س���تكاریكردنی‌ ده‌موچاوی‌ كۆتایی‌‬ ‫ب���ه‌ كه‌یس���ه‌كه‌ی‌ هێن���راوه‌"‪ .‬له‌دنیادا‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ جوانكاری‌‌و ئه‌و سه‌نته‌رانه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن به‌رده‌وام زانسته‌كانیان‬ ‫نوێ‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ته‌كنه‌لۆجیاش‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ رۆڵی‌ خ���ۆی‌ ده‌گێڕێت‪،‬‬ ‫ئه‌و پزیشكه‌ له‌ رووی‌ هێنانی‌ ته‌كنیكی‌‬ ‫سه‌رده‌مییانه‌وه‌ رێگری‌ زۆر دێته‌ پێشیان‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌شڵێت "ده‌زگا ته‌ندروستییه‌كان‌و‬ ‫س���ه‌ندیكای‌ پزیش���كان‌و خۆپاراستنی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‌و الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م���ن ل���ه‌و روه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان هیچ‬ ‫كارئاس���انییه‌كمان بۆ ناكه‌ن به‌ تایبه‌تی‌‬ ‫له‌ فڕۆكه‌خانه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئامێری‌ نوی‌‌و‬ ‫"ناش���یرینه‌"‪ .‬ئه‌و وتی‌ "من به‌و وشه‌یه‌ تازه‌تر بهێنین���ه‌ س���ه‌نته‌ره‌كانمانه‌وه‌‪،‬‬ ‫زۆر بریندار ده‌بم‪ ،‬هه‌موو ش���تێ‌ ده‌كه‌م ته‌نها رێگه‌ به‌هه‌ندێ���ك ئامێرو مادده‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ تاوه‌كو زۆر ج���وان ده‌ركه‌وم"‪ .‬ئه‌و ت���ر ئ���ه‌ده‌ن كه‌ ل���ه‌الی‌ خۆی���ان رێگه‌‬ ‫بۆچونه‌ی‌ كه‌ژێ‌ ره‌نگه‌ بۆ چوونی‌ زۆرێك پێ���دراوه‌ له‌كاتێك���دا زۆر ك���ۆن بووه‌‌و‬ ‫له‌خانم���ان بێت‪ ،‬دكت���ۆره‌ش چیرۆكی‌ ئێمه‌ ه���ه‌ر كاری‌ پێناكه‌ین‌و ئامێری‌ زۆر‬ ‫س���ه‌یری‌ الیه‌ ك���ه‌ ئه‌و بۆچونه‌ پش���ت له‌وه‌پێشكه‌وتووترمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫النه‌ یه‌كێكیت���ر بوو ل���ه‌و خانمانه‌ی‌‬ ‫ئه‌ستوور ده‌كات‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ دكتۆره‌‬ ‫ك���ه‌ژان وتی‌ "رۆژێ���ك ئافره‌تێكی‌ گه‌نج ك���ه‌ له‌ رووی‌ ئابوریی���ه‌وه‌ وه‌زعیان زۆر‬ ‫هات���ه‌ الم‌و وتی‌ م���اوه‌ی‌ چه‌ند مانگێكه‌ باشه‌ به‌ر له‌ دوو س���اڵ‌ له‌واڵتی‌ عه‌مان‬ ‫ش���وم كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ مه‌مکی‌ ب���ه‌رز كردووه‌ت���ه‌وه‌و لێوه‌کانی‬ ‫م���ووی‌ ده‌موو چاوم زۆرب���وو پیاوه‌كه‌م ئه‌س���تور کردووه‌و ده‌ڵێت "حه‌زمده‌کرد‬ ‫لێ���م جیابۆته‌وه‌‪ ،‬یان هه‌یانه‌ پێم ئه‌ڵێت لێوه‌کان���م ئه‌س���تو بک ‌هم‌و سنگیش���م‬ ‫پیاوه‌ك���ه‌م پێ���ی‌ وت���وم م���ن له‌گه‌ڵت به‌رزتر ده‌ربکه‌وێت‪ ،‬به‌و ده‌ستکارییه‌ش‬ ‫نایه‌م���ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نه‌ م���وت زۆره‌ تۆ زۆر له‌ج���اران جوانتربووم"‌‪ .‬مامۆس���تا‬ ‫له‌پیاو ئه‌چی���ت‪ ،‬زۆرجار كچی‌ به‌ته‌مه‌ن به‌ه���ێ‪-‬ش‌ له‌و س���ه‌نته‌ره‌ برۆكانی‌ تاتۆ‬ ‫دێنه‌الم���ان ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ ته‌مه‌نیان تۆزی‌ كردبوو‪ ،‬الی‌ سه‌یر بوو ئه‌و هه‌موو كچه‌‬ ‫زۆرب���ووه‌‌و ش���ویان نه‌ك���ردوه‌ ئه‌ڵێ���ن جوانه‌ گه‌نجه‌ رویان كردووه‌ته‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫ئه‌مانه‌وی‌ ئ���ه‌و چرچیانه‌ی‌ ده‌موچاومان نه‌شته‌رگه‌رییانه‌‪ ،‬وتیش���ی‌ "كچی‌ وه‌ها‬ ‫البه‌ری‌‌و هه‌ن���دێ‌ جوانكاریمان بۆبكه‌ی‌‪ ،‬نازدار ده‌بینی‌ ئه‌ڵێی‌ تۆپه‌ گوڵه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫هه‌س���ت ئه‌كه‌ین ئه‌وه‌ هۆكاره‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌ستكاری‌ خۆی‌ ده‌كات‪ ،‬به‌خوا ئه‌وانه‌‬ ‫كه‌ ك���ه‌س داوام���ان ن���اكات‪ ،‬ئافره‌ت هه‌مووی‌ په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬ناوه‌کان خوازراون‪.‬‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌ڵقه‌كه‌ی‌ ده‌س���تی‌ فرۆش���تووه‌‬

‫به‌رنامه‌ی یارمه‌تیدانی هه‌ژاران له‌‬ ‫كه‌ناڵه‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كان‪ ،‬تا دێت‬ ‫له‌ بره‌ودایه‌‌‌و هه‌ندێك له‌ كه‌ناڵه‌‬ ‫ئاسمانییه‌كانیشی گرتۆته‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫به‌رامبه‌ریشدا هه‌ڵمه‌تیكی ناڕه‌زایی‬ ‫ده‌ربڕین له‌سه‌ر شێوازی پێشكه‌شكردنی‬ ‫ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ هاتۆته‌ ئاراوه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسانی كه‌ناڵه‌كان پییانوایه‌‬ ‫به‌هۆی ئه‌و به‌رنامانه‌وه‌ توانیویانه‌‬ ‫خه‌ڵكیكی زۆر له‌ نه‌هامه‌تی ده‌رباز‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬له‌ به‌رامبه‌ریشدا توێژه‌ر‌و‬ ‫چاالكوانانی كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی‬ ‫پێیانوایه‌‪ ،‬ئه‌وكۆمه‌كه‌ی به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫پێشكه‌شده‌كریت‪ ،‬كاریگه‌ری راسته‌وخۆ‌و‬ ‫نه‌گه‌تیڤ له‌سه‌ر مناڵ‌و خانه‌واده‌كان‬ ‫دروستده‌كات‪.‬‬ ‫ه���ودا زه‌نگه‌نه‌‪ ،‬چاالك���وان له‌ بواری‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ مه‌ده‌نی باسی له‌چه‌ند كه‌یسێك‬ ‫كرد كه‌ به‌هۆی ئه‌و به‌رنامانه‌وه‌ مناڵه‌كان‬ ‫له‌الیه‌نی ده‌رونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ توشی‬ ‫شكس���ت بوون‌‪ .‬وتی "ئێم���ه‌ ناڵێین با‬ ‫به‌رنامه‌ك���ه‌ ڕابگیرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌بێت‬ ‫به‌جۆرێ���ك بیكات كه‌ دیراس���ه‌ی الیه‌نی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ده‌رونی ئه‌و كه‌سانه‌ بكه‌ن‌و‬ ‫نه‌بێته‌ هۆی شكاندنییان‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وانه‌‬ ‫له‌ ناچاریدا ئاماده‌ن‪ ،‬بێنه‌ سه‌ر شاشه‌‌و‬ ‫رووی خۆیان پیش���ان بده‌ن"‪ .‬زه‌نگه‌نه‌‬ ‫ئام���اژه‌ی به‌وه‌كرد كه‌ پێشكه‌ش���كارانی‬ ‫ئ���ه‌و ج���ۆره‌ به‌رنامان���ه‪ ،‬ئام���اده‌ نین‌‬ ‫ڕه‌هه‌ن���ده خراپه‌كان���ی به‌رنامه‌كانی���ان‬ ‫له‌به‌رچاو بگ���رن‌و ده‌ڵێت "‌‌ته‌له‌فزیۆنێك‬ ‫ئێمه‌ی داوه‌ت كرد بۆ قس���ه‌كردن له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌‪ ،‬كه‌چی هیچ یه‌كێك له‌و‬ ‫ته‌له‌فزیۆنانه‌ی ئه‌و به‌رنامانه‌ پێش���كه‌ش‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئام���اده‌ نه‌بوون‪ ،‬بێن قس���ه‌ی‬ ‫لێبكه‌ن"‪ .‬له‌ب���اره‌ی كاریگه‌ره‌ییه‌كانه‌وه‌‬ ‫وتیش���ی "ئه‌و كچه‌ی كه‌ ئێس���تا مناڵه‌‌و‬ ‫دوای چه‌ند س���اڵێكی تر‪ ،‬ده‌بێت ش���وو‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌م ده‌رخس���تنه‌ی له‌ شاش���ه‌‪،‬‬

‫فرۆشتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫دوباره‌ی‌ سیمكارته‌كان‬ ‫له‌ئاسیاسێڵ‌ کێشه‌ی ناوه‌ته‌وه‌‬

‫كچی‌ وه‌ها نازدار‬ ‫ده‌بینی‌ ئه‌ڵێی‌‬ ‫تۆپه‌ گوڵه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ده‌ستكاری‌ خۆی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌خوا‬ ‫ئه‌وانه‌ هه‌مووی‌‬ ‫په‌شیمان ده‌بنه‌وه‬ ‫ ‬ ‫البردنی موو به‌ لێزار له‌سه‌نته‌رێکی جوانکاری له‌سلێمانی‬ ‫له‌به‌شی‌ ره‌ش���اقه‌ كار ده‌كات‪ ،‬پێیباش‬ ‫نه‌بوو ناوی‌ بوترێت‪ ،‬ئه‌و باسی‌ له‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ له‌ به‌شه‌كه‌یان سێ‌ ئامێر به‌كاردێنن‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان بۆ تێكشكاندنی‌ چه‌ورییه‌كانه‌و‬ ‫ئه‌وی‌ تری‌ بۆ توند كردنه‌وه‌ی‌ پێس���ته‌‌و‬ ‫ئه‌وی‌ تریش���یان ب���ۆ ئه‌وانه‌یه‌ كه‌ قاچ‌و‬ ‫رانیان به‌رزه‌‪.‬‬ ‫بۆ زیاتر ئاشنابوون به‌و سه‌نته‌رانه‌ی‌‬ ‫جوانكاری‌ كه‌ له‌ سلێمانیدا كراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫پس���پۆری‌ نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ پێس���ت‬ ‫وجوانكاری‌‌و به‌رپرسی‌ سه‌نته‌ری‌ ئوردنی‌‬ ‫كوردستانی‌ بۆجوانكاری‌‪ ،‬دكتۆره‌ كه‌ژان‬ ‫عه‌لی‌ له‌و باوه‌ڕه‌دای���ه‌ كه‌ بوژاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ب���اری‌ ئابوری‌ خه‌ڵك وه‌های‌ كردووه‌ كه‌‬ ‫به‌گشتی‌ خه‌ڵك بیر له‌ جوانكاری‌ خۆشی‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪ .‬وتیش���ی‌ "له‌شاری‌ سلیمانی‌ ‪5‬‬ ‫بۆ‪ 6‬سه‌نته‌ری‌ جوانكاری‌ پزیشكی‌ هه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م س���ه‌نته‌رانه‌ به‌پێی‌ پس���پۆری‌‌و‬ ‫ئه‌زمون���ی‌ كارك���ردن‌و هه‌بوون���ی‌ چه‌ند‬ ‫ئامێرێ���ك له‌س���ه‌نته‌ره‌كان كاره‌كانیان‬ ‫جی���اوازه‌‪ ،‬خه‌ڵكیش بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌‬ ‫ره‌نگه‌ چه‌ند ش���وێنێك تاق���ی‌ بكاته‌وه‌‬

‫تایه‌كێكی‌ باش هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬ئه‌نجامدانی‌‬ ‫جوان���كاری‌ ئێس���تا له‌هه‌م���وو جیهان‬ ‫زیادی‌ كردووه‌و له‌كوردستانیش به‌هۆی‌‬ ‫باشتربوونی‌ گوزه‌رانی‌ خه‌ڵك‌و هه‌بوونی‌‬ ‫چه‌ند س���ه‌نته‌رێك‌و له‌هه‌م���ان كاتیش‬ ‫گونجانی‌ نرخه‌كان���ی‌‪ ،‬ئه‌و جوانكارییانه‌‬ ‫له‌زیاد بووندایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پزیش���كه‌ س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ كاری‌‬ ‫سه‌نته‌ره‌كانیان‌و ئه‌وانه‌ش رویتێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌ردوو ره‌گه‌زه‌ رومان تێده‌كه‌ن‬ ‫ب���ه‌ تایبه‌تی‌ بۆ مه‌س���ه‌له‌ی‌ موو البردن‬ ‫كه‌ ئێس���تا زۆركه‌س س���ه‌ریتێكردووه‌‪،‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌وه‌ش به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ روم ‌هت‌و‬ ‫ئه‌س���تووركردنی‌ لێوه‌كانیان به‌ تایبه‌تی‌‬ ‫له‌ ن���او خانماندا‪ ،‬هه‌روه‌ها نه‌هیش���تنی‌‬ ‫چرچولۆچی‌ ده‌م‌و چاو‌و چه‌وری‌ البردن‌و‬ ‫چاككردنی‌ په‌ڵه‌و شوێنی‌ سوتاویی‌"‪.‬‬ ‫جگه‌ ل���ه‌و كاران���ه‌ ك���ه‌ژان پێیوایه‌‬ ‫له‌س���ه‌نته‌ره‌كانی‌ تر كاری‌ مه‌مك بچوك‬ ‫كردنه‌وه‌ یان به‌رزكردنه‌وه‌‌و گه‌وره‌كردنی‌‬ ‫س���مت ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌نته‌ره‌كه‌یان‬ ‫دووره‌ له‌و نه‌ش���ته‌رگه‌رییه‌ گه‌ورانه‌وه‌‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫چونك���ه‌ پێویس���ته‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌دا‬ ‫بكرێت"‪ .‬ئه‌و پزیش���كه‌ س���ه‌باره‌ت به‌‬ ‫موش���ته‌رییه‌كانی‌‌و ئ���ه‌و رێژه‌یه‌ش كه‌‬ ‫تاوه‌كو چه‌ند له‌چاو س���اڵی‌ پاردا زیادی‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "رۆژانه‌ نزیكه‌ی‌ (سی‌)‬ ‫كه‌س س���ه‌ردانمان ده‌كات‪ ،‬زیاتر گه‌نجن‬ ‫ل ‌ه هه‌ردوو ره‌گه‌زه‌كه‌‪ ،‬به‌ به‌راورد له‌چاو‬ ‫س���اڵی‌ رابردوو‪ ،‬به‌ رێژه‌ی‌ ‪%20‬دا زیادی‌‬ ‫ك���ردووه‌"‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌ ن���رخ گرانی‌‬ ‫جوانكاری‌ له‌و سه‌نته‌رانه‌‪ ،‬ئه‌و پزیشكه‌‬ ‫پێیوایه‌ له‌ چاو واڵتانی‌ تر نرخه‌كه‌ی‌ زۆر‬ ‫گونجاوه‌‪ ،‬ئه‌و نموونه‌ی‌ ئه‌و موشته‌رییه‌‬ ‫زۆران���ه‌ دێنێته‌وه‌ كه‌ ل���ه‌ هه‌نده‌رانه‌وه‌‬ ‫هاتونه‌ته‌وه‌‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ سه‌ردانی‌‬ ‫س���ه‌نته‌ره‌كه‌یان ده‌كه‌ن‪ .‬وتیشی‌ "ئه‌وه‌‬ ‫ده‌ریده‌خات كه‌ نرخمان هه‌رزانه‌"‪.‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ جوانكاریی‌ به‌ تایبه‌تی‌ بۆ‬ ‫خانم���ان وه‌ك هیچ ش���تێكی‌ تر نییه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ جوانی‌‌و ناش���یرینی‌ الی‌ خانمان‬ ‫هێڵی‌ س���وور بێت‪ ،‬ك���ه‌ژێ‌ كه‌ كچێكی‌‬ ‫جوانكه‌له‌ب���وو‪ ،‬الی‌ ئ���ه‌و هه‌رچییه‌كی‌‬ ‫پێبوترێت ته‌نها ئه‌و وشه‌یه‌ی‌ پێنه‌وترێت‬

‫به‌رنامه‌ خێرخوازییه‌كان به‌ ده‌ستێك كۆمه‌ك‌و به‌ده‌ستێك شكاندنی كه‌سایه‌تیەكان‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محەمەد‬

‫‪11‬‬

‫دونیایه‌ك كێش���ه‌ی بۆ دروس���تده‌كات‪،‬‬ ‫بۆ كوڕه‌كه‌ش به‌ هه‌مانش���ێوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌چێت���ه‌ خان���ه‌ی توندوتیژیی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئازاری ده‌روونییش به‌ش���ێكه‌ له‌‬ ‫توندوتیژیی" ‪.‬‬ ‫ه���ودا زه‌نگه‌نه‌ نیگه‌ران���ی خۆی له‌وه‌‬ ‫ده‌رب���ڕی‪ ،‬ك���ه‌ هه‌ندێك كه‌ن���اڵ هه‌یه‌‬ ‫ئیستغاللی هه‌ژاریی ئه‌و‌ خه‌ڵكه‌ ده‌كات‌ بۆ‬ ‫سودی خۆی‪" ،‬ته‌له‌فزیۆن هه‌یه‌ وتویه‌تی‬ ‫به‌هۆی ئه‌م به‌رنامه‌وه‌‪ ،‬داهاتێكی زۆرمان‬ ‫بۆ ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌ بۆ هاتووه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ كه‌مپینێكی ئیمزا كۆكردنه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌ ژێر ناونیش���انی (نا بۆ ش���كاندنی‬ ‫شكۆی مرۆڤه‌كان) له‌دژی ئه‌و به‌رنامانه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێ���ت‌و له‌ ت���ۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫فەیسبوك باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���اری ڕه‌فیق‪ ،‬توێ���ژه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫كه‌ یه‌كێكه‌ ل���ه‌ ڕێكخه‌رانی كه‌مپینه‌كه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ���ت "م���رۆڤ خاوه‌نی س���ه‌رمایه‌ی‬ ‫ماددی‌و س���ه‌رمایه‌ی مه‌عنه‌وییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی سه‌رمایه‌ی ماددی‬ ‫له‌س���ه‌ر حسابی ش���كاندنی س���ه‌رمایه‌‬ ‫مه‌عنه‌ویه‌كه‌ بوو‪ ،‬كه‌واته‌ كارێكی باشمان‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬ڕاسته‌ ئه‌و به‌رنامانه‌ هانده‌رێكی‬ ‫باش���ه‌ ب���ۆ خۆش���گوزه‌رانی خه‌ڵكێكی‬ ‫هه‌ژار‪ ،‬به‌اڵم به‌ له‌ده‌ستدانی سه‌رمایه‌ی‬ ‫مه‌عن���ه‌وی‌و پێگ���ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌‪ ،‬كاره‌ساتێكی تر دروستده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ك���ه‌‌هیچ هێزێك نیی���ه‌ بۆیانی قه‌ره‌بوو‬ ‫بكاته‌وه‌"‪ .‬ئه‌و بیرۆك���ه‌ی كه‌مپینه‌كه‌ی‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ گێڕای���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ل���ه‌ ئه‌نجامی‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی كه‌یسێكی زیندووه‌وه‌ بووه‌‪،‬‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی خێزانێك له‌ به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫خێرخوازی‪ ،‬له‌ یه‌كێك له‌و ته‌له‌فزیۆنانه‌وه‌‌‬ ‫پیشاندرا‌و لێدوانی مناڵێكیان وه‌رگرتبوو‪،‬‬ ‫كه‌ به‌یانی مناڵه‌كه‌ چووبووه‌ قوتابخانه‌‪،‬‬ ‫ئیت���ر قوتابییه‌كانی‌ هاوه‌ڵ���ی‌ گاڵته‌یان‬ ‫پێكردبوو‪ ،‬ئه‌مه‌ش ب���ووه‌ هۆی تۆرانی‬ ‫ئه‌و مناڵه‌ له‌ خوێندن‪ .‬وتیشی "تاكو ئه‌و‬ ‫ساته‌ی كه‌ قس���ه‌تان بۆ ده‌كه‌م مناڵه‌كه‌‬ ‫نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه قوتابخانه‌‌"‪.‬‬ ‫ئ���اری روونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ س���ه‌ره‌تا‬

‫هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ به‌ كۆكردنه‌وه‌ی واژوو ده‌ستی وه‌ربگرێت‌و هه‌رچه‌ند لێهاتوو بێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫پێكردووه‌‌و تاكو ئێستا نزیكه‌ی ‪ 500‬كه‌س توشی تانه‌و ته‌شه‌ر ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و مناڵه‌‬ ‫واژووی���ان كردوه‌‪ ،‬كه‌ له‌هه‌موو ئاس���ته‌ هیچ گوناهی نیی���ه‌ له‌ خراپبوونی باریی‬ ‫جیاجیاكانی تێدایه‌‪ ،‬له‌ په‌رله‌مانتارێكه‌وه‌ دارای���ی خێزانه‌كه‌یان‪ ،‬ب���ۆ ده‌بێت ئه‌و‬ ‫تاوه‌كو كاس���بكارێكی ناو بازاڕ‪ .‬وتیشی باجه‌كه‌ بدات"‪.‬‬ ‫له‌ خاڵی دووه‌مدا‪ ،‬ده‌بێت ده‌موچاوی‬ ‫"ب���ه‌ نیازین درێ���ژه‌ ب���ه‌ كۆكردنه‌وه‌ی‬ ‫واژووه‌كان بده‌ین‌و دواتر له‌ كۆنگره‌یه‌كی گه‌وره‌كانیش دابپۆش���رێت‌و هه‌وڵبدرێت‬ ‫رۆژنامه‌وان���ی‪ ،‬هه‌م���وو كه‌ناڵ���ه‌كان‌و ده‌نگیان بگۆردرێت‪ ،‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی له‌ ناو‬ ‫په‌رله‌مانت���اران‌و الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان خه‌ڵكدا نه‌ناس���رێنه‌وه‌‪ .‬ئاری وتیش���ی‬ ‫داوه‌ت بكه‌ی���ن‪ ،‬جگ���ه‌ له‌ده‌رخس���تنی "باش���ه‌ بۆ ده‌بێت‪ ،‬بیر له‌كه‌سایه‌تی ئه‌و‬ ‫الیه‌نه‌ نیگه‌تیڤه‌كانی ئه‌و به‌رنامانه‌‪ ،‬داوا خه‌ڵكه‌ نه‌كرێت‌و دایك‌و باوك‌و مناڵه‌كانی‬ ‫ده‌كه‌ین كۆنترۆڵی ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ بكه‌ن‪ .‬وا به‌ئاشكرایی‪ ،‬له‌سه‌ر شاشه‌كان پیشان‬ ‫بدرێ���ن‪ ،‬ه���ه‌ر حاڵه‌ت���ی گریانه‌ك���ه‌ له‌‬ ‫ئه‌نجامی فش���ارێكی ده‌روونییه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌كۆمه‌ڵ���ی ئیس�ل�امییه‌‪ ،‬یه‌كێكی تره‌‬ ‫هه‌ستده‌كه‌ن‪ ،‬ئیتر خه‌ڵك به‌چاوێكی تر له‌و كه‌نااڵنه‌ی له‌ ڕێگ���ه‌ی به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫سه‌یریان ده‌كات‪ .‬پێموایه‌ ئه‌وانه‌ی له‌به‌ر خێرخوازییه‌وه‌ كۆمه‌ك بۆ هه‌ژاران دابین‬ ‫خاتری خودا‌و مرۆڤایه‌تی چاكه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌كات‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ن���وس‬ ‫ئه‌نوه‌رس���ه‌باح‬ ‫مه‌رجی بینین���ی ده‌موچاوی ئه‌و خه‌ڵكه‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆنی په‌ی���ام ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد‬ ‫هه‌ژاره له‌سه‌ر شاشه‌كان دانانێت"‪.‬‬ ‫له‌ خاڵێكی تردا‪ ،‬پێشنیاری ئه‌وه‌كراوه‌ كه‌ به‌رنامه‌كه‌یان له‌ڕێگ���ه‌ی لیژنه‌یه‌كی‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و داهات���ه‌ی ل���ه‌و ته‌له‌فزیۆنانه‌ پ���اك‌و ئه‌مین���ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێ���ت‌و به‌‬ ‫كۆده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬بچێت���ه‌ س���ندوقێك‌و هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ن���دی ئه‌وانی‬ ‫له‌ڕێگه‌ی لیژنه‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ دیاریكراوه‌‌ تێدا نییه‌‪ ،‬تاكو ئێس���تا چه‌ندین خانوو‬ ‫چ ج���ۆره‌ لیژنه‌یه‌ك بێت‪ ،‬بدرێتە خێزانه‌ به‌و هۆیه‌وه‌ بۆ هه‌ژاران كڕاوه‌و وتیش���ی‬ ‫هەژارەكان‪ .‬ئاری ره‌فی���ق له‌و باره‌یه‌وه‌ "زۆربه‌ی ئه‌و هه‌ژاران���ه‌ی له‌و به‌رنامه‌یه‌‬ ‫وت���ی "چونك���ه‌ زانیاریمان هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌ س���ود ده‌بینن‪ ،‬هیچ په‌یوه‌ندییه‌كیان‌ ب ‌ه‬ ‫به‌رنام���ه‌ی ته‌له‌فزیۆنێك���ی لۆكا‌ڵدا‪ 20 ،‬كۆمه‌ڵی ئیسالمیه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌رنامه‌كه‌ش‬ ‫ملیۆن دینار كۆبۆته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت له‌ كه‌ناڵه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای حیزبی به‌ڕێوه‌ناچێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ڕۆژنامه‌نوس���ه‌ی كه‌ناڵی په‌یام‪،‬‬ ‫ئاسمانییه‌كان چه‌ند بێت"‪.‬‬ ‫له‌‌ ناو خه‌ڵك ده‌نگۆی ئه‌وه‌یه‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌باره‌ی هه‌ڵمه‌ت���ی واژوو كۆكردنه‌وه‌كه‬ ‫هه‌ندێك ل���ه‌ ته‌له‌فزیۆن یان به‌ڕێوه‌به‌ری ده‌ڵێ���ت "ئه‌گ���ه‌ر مه‌به‌س���ته‌كه‌ الیه‌نی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی ئه‌وقاف‌و وه‌زاره‌تی كاروباری به‌رنامه‌ خێرخوازیی���ه‌كان به‌و هۆیه‌وه‪ ،‬مرۆڤایه‌ت���ی بێت‌و ئامان���ج لێی ڕێگرتن‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و الیه‌نه‌‌كانی تر‪ ،‬به‌یه‌كه‌وه‌ ئاس���تی گوزه‌رانیان باش بووه‌‌و ئه‌مه‌ش بێت له‌ ش���كانی مه‌عنه‌وی كه‌س���ه‌كان‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا منیش پێمباش���ه‌ میكانزمێكی تر‬ ‫بۆته‌ سه‌رنجێك له‌سه‌ر به‌رنامه‌كان‪.‬‬ ‫ئالیه‌تێكی باش دابڕێژن‪.‬‬ ‫پ���ڕۆژه‌ی هان���ای خێرخ���وازی ك���ه‌ بدۆزرێت���ه‌وه‌‌و هه‌وڵبدرێت‪ ،‬كه‌س���ایه‌تی‬ ‫له‌ هه‌ڵمه‌ته‌ك���ه‌ چه‌ن���د داواكارییه‌ك‬ ‫خراوه‌ته‌ڕوو‪ ،‬له‌ خاڵی یه‌كه‌مدا داواكراوه‌ به‌رنامه‌یه‌كه‌ له‌ كه‌ناڵی ئاسمانی سپێده‌ ئه‌و منااڵن���ه‌ بپارێزرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌ به‌هیچ جۆرێك من���اڵ له‌م به‌رنامانه‌ باڵوده‌بێت���ه‌وه‌‌و به‌پێ���ی زانیاریی���ه‌كان مه‌به‌س���تیان قه‌ده‌غه‌كردن���ی به‌رنامه‌كه‌‬ ‫پیشان نه‌درێت‪ ،‬ئه‌و توێژه‌ره‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ كۆمه‌كێك���ی زۆری بۆ ده‌چێ���ت‪ ،‬به‌اڵم بێت‪ ،‬ئ���ه‌وا كارێك���ی خراپ���ه‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "چونك���ه‌ ل���ه‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری به‌رنامه‌ك���ه‌ ره‌بیع هه‌ژال قه‌ده‌غه‌كردن���ی كاری خێرخوازیی���ه‌"‪.‬‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتیدا‪ ،‬كه‌ شته‌ ماددیه‌كان ده‌بێته‌ ئاماده‌نه‌ب���وو هیچ لێدوانێ���ك بۆ ئاوێنه‌ ئه‌نوه‌ر س���ه‌باح‪ ،‬گرفتی پیش���اننه‌دانی‬ ‫س���یمای بنه‌ماڵ���ه‌كان‪ ،‬ل���ه‌ به‌رنامه‌كه‌‪،‬‬ ‫پێوه‌رێك بۆ كه‌سایه‌تی‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و مناڵه‌‪ ،‬بدات‪.‬‬ ‫كه‌ناڵ���ی ئاس���مانی په‌یام كه‌ س���ه‌ر له‌وه‌دا ده‌بینییه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ڕه‌نگه‌ خه‌ڵكێكی‬ ‫به‌یانی هه‌ر پۆستێك له‌هه‌ر پسپۆرییه‌ك‬

‫مه‌منونتانم ئه‌گه‌ر‬ ‫عیالجی كوڕه‌كه‌م‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم با‬ ‫له‌سه‌ر شاشه‌ی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن به‌دیار‬ ‫نه‌كه‌وین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫قورس راده‌وستێت‬

‫خێرخ���واز بكه‌وێته‌ گومان له‌ هه‌قیقه‌تی‬ ‫هه‌ژاری���ی ئ���ه‌و كه‌س���ه‌‌و ئاماده‌نه‌بێت‬ ‫هاوكاری بكات‪.‬‬ ‫‌ سه‌الم باپیر به‌ڕێوه‌به‌ری به‌رنامه‌كانی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن���ی قه‌اڵت له‌ هه‌ولێر‪ ،‬باس���ی‬ ‫له‌وه‌كرد‪ ،‬كه‌ ئه‌وان‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی به‌رنامه‌ی‬ ‫تره‌وه‌ بۆیان ده‌ركه‌وتووه‌‪ ،‬كه‌ پیشاندانی‬ ‫خه‌ڵكێك له‌ ته‌له‌فزیۆن به‌وه‌ی برس���ین‌و‬ ‫حاڵیان ش���ڕه‌‪ ،‬كاریگه‌ری خراپ ده‌كاته‌‬ ‫س���ه‌رده‌روونی ئ���ه‌و بنه‌ماڵه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌رنامه‌ی له‌وشێوه‌یه‌ پێشكه‌ش ناك ‌هن‌و‬ ‫وتیش���ی "من ل���ه‌ مامۆس���تای ئایینیم‬ ‫پرس���یوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت خێرخواز كه‌ خێرێك‬ ‫ده‌كات پێویس���ت ن���اكات ڕایبگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ده‌كرێ���ت ئه‌و یارمه‌تییه‌ش بدرێت به‌ بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی ریس���وای بكه‌یت"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی قه‌اڵ باس���ی له‌ به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫خۆیان كرد به‌ ناوی پرسیار‌و وه‌اڵم‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌و هۆیه‌وه‌ دیاری ده‌درایه‌ ئه‌وكه‌س���ه‌ی‬ ‫موقابه‌له‌ی بكرایه‌‪ ،‬كه‌ چووبوونه‌ ماڵێك‪،‬‬ ‫كوڕێكی���ان زۆر نه‌خۆش ده‌بێت‌و حاڵیان‬ ‫خراپ ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم باوكی كوڕه‌كه‌ ڕازی‬ ‫نابێت له‌شاشه‌ به‌دیار بكه‌وێت‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫نایه‌ڵیت كوڕه‌كه‌ش���ی به‌ دیار بكه‌وێت‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "مه‌منونتان���م ئه‌گ���ه‌ر عیالجی‬ ‫كوڕه‌كه‌م بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم با له‌سه‌ر شاشه‌ی‬ ‫ته‌له‌فزی���ۆن به‌دیار نه‌كه‌وی���ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫قورس راده‌وستێت"‪.‬‬ ‫دكتۆر به‌ش���یر ح���ه‌داد په‌رله‌مانتار‌و‬ ‫ئه‌ندامی لیژن���ه‌ی ئه‌وق���اف‌و كاروباری‬ ‫ئاین���ی ل���ه‌ په‌رله‌مان���ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ل���ه‌ لێدوانیكی ل���ه‌و باری���ه‌وه‌ به‌رنامه‌‬ ‫خێرخوازییه‌كان���ی ب���ه‌ ب���اش‌و كارێكی‬ ‫پیرۆز وه‌س���فكرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم وتی "ئالیه‌تی‬ ‫خێرخوازیه‌كه‌ پێویستی به‌ وردبوونه‌وه‌ی‬ ‫زیاتر هه‌یه‌‌و ده‌بێت به‌ ش���ێوه‌یه‌ك بێت‪،‬‬ ‫پێگ���ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی ئ���ه‌و بنه‌ماڵه‌یه‌و‬ ‫كه‌س���ایه‌تییان له‌ به‌رچ���او بگیرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫دانانی ئه‌و ئالیه‌ته‌ش‪ ،‬پێویس���ته‌ الیه‌نی‬ ‫پس���پۆڕی بواری كۆمه‌اڵیه‌تی‌و وه‌زاره‌تی‬ ‫ئه‌وقاف‌و وه‌زاره‌تی كاروباری كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫خه‌ڵكی شاره‌زا به‌شدار بن له‌داڕشتنی"‪.‬‬

‫ ‬ ‫چه‌ند دوکانێکی فرۆشتنی سیم کارت له‌هه‌ولێر‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا‬

‫ئا‪ :‬ڤینا موسته‌فا‬ ‫هه‌ندێك له‌ به‌شداربووانی‌ ئاسیاسێڵ‬ ‫ی‬ ‫گله‌یی‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌كات ‌‬ ‫ی هێڵێك به‌ فه‌رمی‌‪ ،‬نازانن‬ ‫كڕین ‌‬ ‫ی وه‌ریده‌گرن‪،‬‬ ‫پێشتر ئه‌و ژماره‌یه‌ ‌‬ ‫له‌خاوه‌نه‌كانیان وه‌ریگیراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫هۆكاره‌شه‌و‌ه چه‌ندین كێش ‌ه دروست‬ ‫ی‬ ‫بووه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی ئاسیاسێڵ ڕوونی‌ كرده‌و‌ه‬ ‫ڕاگه‌یاندن ‌‬ ‫ی سێی‌ عه‌قده‌كه‌دا ب ‌ه‬ ‫كه‌ له‌ بڕگ ‌ه ‌‬ ‫ی پێكراو‌ه و‬ ‫ڕوونی‌ ئه‌و‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆی‌ ئیمزا ‌‬ ‫به‌شداربووش ب ‌ه ویست ‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كات‪.‬‬

‫باوكم هاته‌ ناو‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌وه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‌‬ ‫پێوه‌كردن‌و‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ لێكردن‬ ‫كه‌ كۆتایی‌ به‌و‬ ‫بابه‌ته‌ بهێنن‬

‫دڵنیا به‌ش���داربوویه‌كی‌ ئاسیاسێڵ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ك���رد له‌كات��� ‌‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫وه‌ك خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ش���داربوونیه‌وه‌ ك���ه‌ س���یمكارتێك ‌‬ ‫ئاسیاس���ێڵی‌ كڕی���وه‌ تا ئه‌م س���ات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی جی���اواز په‌یوه‌ند ‌‬ ‫به‌چه‌ندین ژماره‌ ‌‬ ‫پێوه‌ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ش���ه‌وێك‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك په‌یوه‌ن���دی‌ پێوه‌ك���ردم‪،‬‬ ‫ی‬ ‫كاتێك وه‌اڵمم دای���ه‌و‌ه كوڕبوو‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی پرس���یم ئ���ه‌م ژماره‌یه‌م‬ ‫ی لێ ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫چۆن به‌رده‌س���تكه‌وتوو‌ه ی���ان له‌ كێم‬ ‫ی‬ ‫ی وتم ب ‌ه گوێ ‌‬ ‫كڕیوه‌ته‌وه‌‪ ،‬پاش���ان پێ ‌‬ ‫من ئه‌كه‌ی‌ ئه‌و ژماره‌یه‌ دابخه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پێشتر كێشه‌ی‌ له‌سه‌ربووه‌ نه‌كا تۆش‬ ‫تووش بیت"‪.‬‬ ‫ی رۆژنام��� ‌هی‌ ئاوێن ‌ه ڕوونیك���رده‌و‌ه "ئه‌و‬ ‫ی ت���ره‌و وت ‌‬ ‫له‌نج ‌ه به‌ش���داربوویه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و ژماره‌ی ‌ه وه‌رده‌گرێت‬ ‫ی به‌شداربووه‌ ‌‬ ‫"چه‌ن���د جارێ���ك كوڕێ���ك په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی یاسایی‬ ‫پێوه‌ك���ردم ك��� ‌ه گوای ‌ه ئه‌م ‌ه پێش���تر تووشی‌ هیچ كێشه‌و گرفتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نابێت‪ ،‬به‌هه‌مانشێو‌ه گرێبه‌سته‌كه‌ش ‌‬ ‫ژم���ار‌هی‌ كچێك ب���وو‌ه ئه‌و خۆش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫ی پرس���ی‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر وه‌ك ئه‌وه‌ وای ‌ه كه‌ ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ویس���توو‌ه زۆر هه‌واڵ ‌‬ ‫ی كڕی بێت‪ ،‬ئه‌و ژماران ‌ه وه‌كو سه‌رجه‌م‬ ‫ی رابردوو ‌‬ ‫من هیچ ش���تێكم ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ی ت���ری‌ ئاسیاس���ێڵن هه‌ر‬ ‫ی ژماره‌كان��� ‌‬ ‫ئ���ه‌و ژماره‌ی ‌ه نه‌ئه‌زانی‌‪ ،‬م���ن نه‌مزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ تر بووه‌‌و ئۆفه‌رێك پێش���كه‌ش به‌به‌شداربووان ‌‬ ‫هێڵكه‌م پێش���تر ه ‌‬ ‫ی فرۆش���تووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌نا ئاسیاسێڵ بكرێت‪ ،‬ئه‌و به‌شداربووانه‌ش‬ ‫ئاس���یا به‌من ‌‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌و هی���چ جیاوازییه‌كیان نیی ‌ه‬ ‫نه‌مده‌كڕی‌"‪.‬‬ ‫ی تردا‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌نج��� ‌ه ده‌رب���ار‌هی‌ هه‌مان كێش���ه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ به‌شداربووه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خاڵی‌ ژمار‌ه ‪3‬ی ده‌قی گرێبه‌س���ت ‌‬ ‫وه‌ك ده‌ڵێ���ت كچه‌ك���ه‌ش په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی س���یمكارتی‌ ئاسیاس���ێڵ‬ ‫پێوه‌كردووه‌ت���ه‌وه‌ "ڕۆژێ���ك دوات���ر كڕین��� ‌‬ ‫ی به‌ڕوونی‌ ئاماژه‌ی‌ پێكراوه‌و نووس���راو‌ه‬ ‫كچێ���ك په‌یوه‌ندی‌ پێوه‌ك���ردم داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێبڵێم كه‌ ئاسیاس���ێڵ تاك��� ‌ه الیه‌ن��� ‌ه ماف ‌‬ ‫ی ئه‌و ك���وڕه‌ ‌‬ ‫لێك���ردم هه‌واڵ ‌‬ ‫ی پێوه‌كردم‪ ،‬زۆر ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌ی ‌ه ئ���ه‌و به‌ش���داریكردنان ‌ه‬ ‫كه‌ پێش���تر په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ێ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫بێزاری���ان كردم‪ ،‬ناچار باوكم هات ‌ه ناو هه‌ڵبوه‌ش���ێنێته‌و‌ه به‌ب��� ‌‬ ‫ی ژماره‌ك ‌ه بۆ‬ ‫مه‌س���ه‌له‌كه‌وه‌و په‌یوه‌ندی‌ پێوه‌كردن‌و به‌شداربوو‪ ،‬ته‌رخانكردن ‌‬ ‫ی به‌و به‌شداربوویه‌كی‌ نوێ‌ ئه‌مه‌ش له‌كاتێكدا‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ لێكردن ك��� ‌ه كۆتای ‌‬ ‫ی پڕ‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به‌ش���داربوو بااڵنس���ه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بابه‌ت ‌ه بهێنن"‪.‬‬ ‫ێ مانگ‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ئاس���یا وه‌ك كۆمپانیای���ه‌ك ل��� ‌ه نه‌كردبێت���ه‌و‌ه ت���ا ماوه‌ ‌‬ ‫ی كردوو‌ه ك ‌ه ئه‌و له‌مێژووی‌ به‌س���ه‌رچوون‪ ،‬ل���ه‌و كاته‌دا‬ ‫گرێبه‌سته‌كه‌شدا دیار ‌‬ ‫ی نیی ‌ه كه‌ هیچ‬ ‫سیمكارت ‌هی‌ به‌شدار بوییه‌ك ده‌یكرێت به‌ش���داربوو مافی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ێ داواكارییه‌ك پێش���كه‌ش به‌ ئاسیاسێڵ‬ ‫ب���ۆ ماوه‌یه‌ك���ی‌ دیاریك���راو ده‌توان ‌‬ ‫ی بكات یان بگه‌ڕێته‌وه‌ س���ه‌ر ئاسیاسێڵ‬ ‫بیوه‌ستێنێت‪ ،‬ئاس���یا هه‌قی‌ خۆیه‌ت ‌‬ ‫ی یاسایی‪.‬‬ ‫بیفرۆش���ێته‌و‌ه ب���ه‌ به‌ش���داربووی‌ تر‪ .‬به‌هه‌ر سكااڵیه‌ك یان داوایه‌ك ‌‬ ‫ی به‌به‌شداربوو ده‌گات چ‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و كێشانه‌ش له‌و باره‌یه‌و‌ه ئه‌و زانیارییه‌ ‌‬ ‫ی ده‌نگ یان نوسراو كاتێك‬ ‫ی داناو‌ه به‌ش���ێو‌ه ‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ سیس���تم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاخود سكااڵ به‌شداربوو بااڵنس زیادده‌كات یان چێك ‌‬ ‫ی با ‌‬ ‫ی با ‌‬ ‫وه‌كو سیستم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵن���س ده‌كات به‌ئاگاداركردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫تۆمار كردن‪ .‬له‌و باره‌یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شداربوو داده‌نرێت سه‌باره‌ت به‌ماوه‌ ‌‬ ‫ڕاگه‌یاندن‌و په‌یوه‌ندییه‌ گش���تییه‌كان ‌‬ ‫ئاسیاس���ێڵ‪ ،‬عه‌ب���دواڵ حه‌س���ه‌ن بۆ به‌سه‌رچوونی‌"‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫قەیرانی پەرلەمان‬ ‫فوئاد سدیق‬ ‫مەرگەس���اتئامێزەكەی‬ ‫رووداوە‬ ‫ش���رناخ ویژدان���ی هەم���وو كوردێكی‬ ‫نیش���تمانپەروەری جوواڵن���د‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫هەڵوێستی تێكۆشەرانەو نیشتمانیانەی‬ ‫پەرلەمانتارانی بەدەپە‪ ،‬دڵنیای كردەوە‬ ‫كە نوێنەری راس���تەقینەی قوربانیانی‬ ‫ش���رناخن‪ .‬م���ن بەش ب���ە حاڵی خۆم‬ ‫كات���ێ هەڵوێس���تی پ���ڕ جورئەتانەی‬ ‫كچە پەرلەمانتار (گواڵتان كش���اناك)‬ ‫م بین���ی‪ ،‬دڵنیا بووم كە كوردس���تانی‬ ‫باش���وور ئافرەت���ی وای هەبێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫دەگ���ەن ب���ە س���ەربەخۆیی‪ .‬رووداوە‬ ‫مەرگەس���اتئامێزەكەی ش���رناخ چەند‬ ‫دژوار بوو‪ ،‬هەڵوێس���تی نموونەی كچە‬ ‫پەرلەمانتار(گواڵت���ان)و ئەوانی تریش‪،‬‬ ‫بەق���ەد رووداوەكە م���ژدەی ئازادییان‬ ‫نزیككردەوە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا هەڵوێس���تی پەرلەمانتارانی‬ ‫باک���وور ب���ەم ج���ۆرە ب���وو‪ ،‬كەچ���ی‬ ‫زۆرێك ل���ە پەرلەمانتارەكانی هەرێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬خەریكی واژۆ كۆكردنەوە‬ ‫بوون بۆ تەملیككردنی ئەو ش���وقانەی‬ ‫كە مافی هەر ئەن���دام پەرلەمانێكە لە‬ ‫دەرەوەی هەولێ���ر بێ���ت بچێتە ناوی‌و‬ ‫تێیدا بژی ت���ا ئەوكاتەی ماوەی ئەندام‬ ‫پەرلەمانییەكەی ب���ە كۆتا دێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كە ناوی هەندێ ئەندام پەرلەمانم بینی‬ ‫واژۆیان كردبوو ب���ۆ تەملیككردنی ئەو‬ ‫ش���وقانە بەجارێك حەپەسام‪ ،‬چونكە‬ ‫لە بنەڕەتدا زۆر ل���ەو پەرلەمانتارانەی‬ ‫واژۆیان ك���ردووە‪ ،‬خۆیان هەر خەڵكی‬ ‫هەولێ���رن‌و خاوەن خان���ووی خۆیانن‪،‬‬ ‫من هەندێكی���ان لە نزیكەوە دەناس���م‬ ‫خاوەنی باش���ترین خانوون‌و سامانێكی‬ ‫باشیشیان هەیە‪ ،‬كەچی ماڵی بردووەتە‬ ‫ناو ئەو ش���وقانەو‪ ،‬شەرم داینەگرتووە‬ ‫خانووەك���ەی خ���ۆی بە ك���رێ داوە‪،‬‬ ‫ئێس���تاش دەیەوێ ش���وقەكەی لەسەر‬ ‫تەملیك بكرێت!!‪.‬‬

‫ئەو ئۆپۆزیسیۆنەی‬ ‫سەرزمان‌و بن زمانی‬ ‫چاكسازییە‪ ،‬كەچی‬ ‫ئەوانیش پشكی ئەو‬ ‫بەرچاو لێڵییەیان‬ ‫بەركەوتووە‬ ‫راس���تە ئەن���دام پەرلەمان بە دەنگی‬ ‫خۆی���ان نەبۆتە پەرلەمانتار‪ ،‬لیس���تی‬ ‫حیزبەكانی���ش خەڵك���ی زۆر الوازی���ی‬ ‫تێكەوت���ووە‪ ،‬ه���ەر بۆیە ب���ە درێژایی‬ ‫نزیكەی (‪)20‬س���اڵی رابردوو‪ ،‬خەڵكی‬ ‫كوردس���تان ئەو پەرلەمانە بە نوێنەری‬ ‫خ���ۆی نازان���ێ‌و خەڵكی كوردس���تان‬ ‫بەردەوام رەخن���ەی توندی لێی هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم كارەس���ات ئەوەی���ە ئەم حیزبانە‬ ‫بۆچ���ی رێگە ب���ۆ ئەنجامدان���ی كاری‬ ‫گەندەڵی خۆشدەكەن؟‪.‬‬ ‫زۆر لەوپەرلەمانتاران���ەی واژۆی���ان‬ ‫كردووە‪ ،‬خەڵك���ی هەولێرن‌و بەدرێژایی‬ ‫ئەو (‪)20‬ساڵەی رابردوو هەندێكیان زۆر‬ ‫موستەفید بوونە‪ ،‬هەندێكیشیان هەر لە‬ ‫پڕێ بوونە بە كوڕێ‪ .‬ئەو پەرلەمانتارانە‬ ‫لە كاتێكدا ئەو هەڵوێستەیان نواندووە‬ ‫كە ئێس���تا لە هەموو كاتێك زیاتر باس‬ ‫لە چاكس���ازی دەكرێ‪ ،‬بۆی���ە هەرگیز‬ ‫نەدەبوو تەم���اح وایان لێبكات‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەگ���ەر ج���اران لێ���رەو ل���ەوێ جۆرە‬ ‫متمانەیەكی���ش مابووب���ێ پێی���ان‪ ،‬بە‬ ‫دڵنیاییەوە ئێس���تا هی���چ متمانەیەك‬ ‫نەم���اوە ل���ە نێ���وان خەڵك‌و ئ���ەوان‪.‬‬ ‫چونكە هەمیشە خەریكی بیركردنەوەن‬ ‫ل���ە دۆزین���ەوەی فێڵێكی یاس���ایی بۆ‬

‫دەس���تكەوتنی زۆرتری���ن ئیمتیازات بۆ‬ ‫خۆیان‪ ،‬ئاگاش���یان لەو میللەتە داماوە‬ ‫نیە كە بە هەزاران دەردەوە دەناڵێنێ‪.‬‬ ‫ك���ەس ل���ەو ئەن���دام پەرلەمانانە بە‬ ‫لێوەش���اوەیی خۆیان نەبوونەتە ئەندام‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬بەڵكو بە هێزو پش���تگیری‬ ‫حیزبەكانیان���ەوە ئێس���تا ئەندام���ی‬ ‫پەرلەمانن‪ ،‬هی وای تێدایە شایانی ئەوە‬ ‫نییە بیكەی بە بەرپرسی فەرمانگەیەكی‬ ‫بچووكی چۆلی كەس تێدا نەبووش‪ ،‬ئاخر‬ ‫بەخەونیشی نەدەهات رۆژێ دێ دەبێت‬ ‫بە ئەندام���ی پەرلەمانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ���ەوە حیزبەكانن دەس���تیان‬ ‫دەگرن‌و لەس���ەر كورس���ی پەرلەمانی‬ ‫دادەنێ���ن‪ .‬بۆی���ە ئ���ەو پەرلەمانتارانە‬ ‫لەبەردەم حیزبەكانیان بەرپرس���یارن‌و‬ ‫حیزب دەتوان���ێ توندترین ئیجرائاتیان‬ ‫لێ وەربگرێ‪ ،‬ئەمە مافێكی زۆر رەوای‬ ‫حیزبەكانەو پێویستیشە وا بن‪ .‬كەواتە‬ ‫پێویس���تە حیزبەكان چ بكەن بەرامبەر‬ ‫بەو ئەن���دام پەرلەمانانە؟ بێدەنگبوونی‬ ‫حیزبەكان(بەتایبەت ه���ەردوو حیزبی‬ ‫دەسەاڵتدار كە ‪ -20 -‬ساڵە حوكمڕانن)‬ ‫لەو هەم���وو گەندەڵكارو ل���ەو هەموو‬ ‫كارە نابەجێیان���ەی دەڵێ���ی مۆرانە لە‬ ‫ئەزموونەك���ەی داوە‪ ،‬بێدەنگبوونی ئەو‬ ‫دوو حیزب���ە لەبەرامبەر زۆر ش���تی تر‪،‬‬ ‫وایك���رد هەرێمی كوردس���تان بكەوێتە‬ ‫قەیرانێك���ی ق���ووڵ ل���ە حوكمڕانی‌و‪،‬‬ ‫ئاڵۆزیی���ەكان رۆژ لە دوای رۆژ قووڵترو‬ ‫پەرەس���ەندووتر بب���ن‪ .‬بۆی���ە ئیم���ڕۆ‬ ‫جەنابی س���ەرۆكی هەرێمی كوردستان‬ ‫كە هاوكات سەرۆكی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستانیش���ە‪ ،‬ئەب���ێ بەت���ەواوی‬ ‫ببێتە الیەنگیری خەڵكی كوردس���تان‪،‬‬ ‫بێدەنگب���وون ل���ە گەندەڵ���كاران ئیتر‬ ‫دەبێ بە كۆتا بێت‪ .‬پێویس���تە هەموو‬ ‫ئ���ەو ئەن���دام پەرلەمانانەی كە س���ەر‬ ‫ب���ە پارت���ی دیموكراتی كوردس���تانن‪،‬‬ ‫بەتوندی ئیجرائاتی���ان لەگەڵدا بكات‌و‬ ‫باشترین عیبرەتیش رەوانەكردنەوەیانە‬ ‫بۆ ماڵ���ەوە‪ ،‬ناكرێ ئەندام پەرلەمانێك‬ ‫س���ووكایەتی ب���ە حیزبەك���ەی بكات‌و‬ ‫سەرۆكی حیزبەكەیش سەرۆكی هەرێمی‬ ‫كوردس���تان بێت‪ .‬ئاخر لە هەڵبژاردنی‬ ‫راب���ردوو ب���ە تەنی���ا رێ���ژەی دەنگی‬ ‫س���ەرۆكی هەرێم لە رێژەی دەنگهێنانی‬ ‫ه���ەردوو حیزب���ی دەس���ەاڵتدار زۆرتر‬ ‫بوو‪ ،‬بۆی���ە بێدەنگب���وون‌و تێپەڕاندنی‬ ‫ئەو پرس���ە گرنگە هیچ لە بەرژەوەندی‬ ‫پارتی نییە‪ .‬قەباحەت ئەوەیە ئەوانەی‬ ‫خۆیان بە نوێنەری چین���ی پڕۆلیتاریا‬ ‫دەزانی تەماح بەرچاوی ئەوانیشی لێڵ‬ ‫كردووە‪ .‬ئەو ئۆپۆزیسیۆنەی سەرزمان‌و‬ ‫ب���ن زمان���ی چاكس���ازییە‪ ،‬كەچ���ی‬ ‫ئەوانیش پشكی ئەو بەرچاو لێڵییەیان‬ ‫بەركەوتووە‪ ،‬من نازانم ئۆپۆزیسیۆن كە‬ ‫چەكی دەس���تی چاكسازییە ئەگەر ئەو‬ ‫چەكەی لێبس���ەنرێتەوە رووتدەبێتەوە‪،‬‬ ‫ئیتر چۆن ل���ەو پەرلەمانتارانەی خۆی‬ ‫چاوپۆش���ی دەكات؟ با بزانین ئەوانیش‬ ‫دیزە ب���ە دەرخۆنەی لێدەك���ەن‪ ،‬یان‬ ‫پێچەوانەی هەردوو حیزبی دەسەاڵتدار‪،‬‬ ‫ئەوان چاوپۆشی لە هیچ كارێك ناكەن‬ ‫كە بۆنی گەندەڵی لێبێت‪ ،‬بەتایبەت لە‬ ‫ن���او ماڵی خۆیان‪ ،‬ب���ا ئەمە بۆ رۆژانی‬ ‫داهاتوو جێ بهێڵین‪.‬‬ ‫ئەرك���ی كۆم���ەڵ‌و رێكخ���راوە‬ ‫مەدەنییەكانیش���ە‪ ،‬ئەمجارە كەمپینێك‬ ‫پێكبهێن���ن‌و ببن بە گرووپی گوش���ار‬ ‫بۆسەر ئەو حیزبانەی خاوەنی ئەو جۆرە‬ ‫ئەن���دام پەرلەمانانەن‌و داوای ئیجرائات‬ ‫بك���رێ‪ ،‬چونكە حیزب���ەكان ئەم كارە‬ ‫بە بڤە دەزانن‌و تا ئێس���تا نموونەیەكی‬ ‫زیندوویان نیە لەمبارەیەوە‪.‬‬ ‫داوا بكرێ ئەو ئەندام پەرلەمانانەی كە‬ ‫ساڵەهایە ماڵیان لە هەولێرەو خاوەنی‬ ‫خۆشترین خانوون‪ ،‬چ پێویست دەكات‬ ‫بچنە ناو ئەو شوقانەوەو كرێیەكی خەیاڵی‬ ‫بخەنە س���ەر حكوم���ەت‌و خانووەكانی‬ ‫خۆش���یان بە ك���رێ بدەنەوە!!‪.‬ئەمە چ‬ ‫ئەن���دام پەرلەمانێك���ن؟!‪ ،‬ئاخر ئەندام‬ ‫پەرلەمان���ی وا چاوەڕوان���ی چ كارێكی‬ ‫باشی لێدەكرێ؟‪.‬‬

‫خوێنه‌رانی به‌ڕێزی گۆشه‌ی "ئه‌ودیوی شته‌کان"ی به‌ڕێز مه‌ریوان وریا قانیع له‌م‬ ‫ژماره‌یه‌دا باڵو نابێته‌وه‌ به‌هۆی ئیشی تایبه‌تی به‌ڕێزیانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ داوای ليبوردن‪.‬‬ ‫به‌شی بیرو ڕا‬ ‫ ‬

‫بیروڕا‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌ تر بۆ "سه‌رده‌م ‌ی ئیسالمیه‌كان"‬

‫هه‌ندێك راستكردنه‌و‌ه بۆ كاك مه‌ریوان وریا قانیع‬ ‫هیمداد شاهین‬ ‫(ئه‌م بانگه‌شه‌یه‌ی‌ كه‌‪ :‬مرۆڤ ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ به‌سه‌ كه‌ وا ئیمانی‌ به‌ ئیراده‌ی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌بێت‪ ،‬ڕاست نیه‌و هه‌ڵه‌یه‌)‪.‬‬ ‫سه‌ید حسێن نه‌سر‬ ‫له‌ ژماره‌كان���ی‌ ڕابردوودا ب���رای‌ ئازیزمان‬ ‫كاك مه‌ریوانی‌ وریا قانیع‪ ،‬به‌ چوار زنجیر‌ه‬ ‫وتار كۆمه‌ڵێ���ك ڕاوبۆچونی‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ئیسالمییه‌كان‌و ده‌سه‌اڵتدارێتی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ خس���ته‌ڕوو‪ ،‬هه‌ڵب���ه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ئ���ه‌و وت���اره‌ی‌ كاك مه‌ریوان‬ ‫پێویس���ت بوو ته‌واو بكرێت‌و بۆچونه‌كانی‌‬ ‫زیات���ر قوڵت���ر بكردایه‌ته‌وه‌‪ ،‬م���ن بۆخۆم‬ ‫زۆرم ئ���اره‌زوو ده‌كرد برای‌ ئازیزمان زیاتر‬ ‫ب���ۆ ئه‌م بابه‌ته‌ ئه‌ركی‌ بكێش���ایه‌‌و قوڵتر‌و‬ ‫هه‌س���ته‌وه‌رانه‌تر بۆچوونه‌كانی‌ ئاڕاس���ته‌‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬چونكه‌ دواجار ئه‌م بابه‌ته‌ بۆخۆی‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ كۆمه‌ڵێك ئیشكالیاتی‌ مه‌عریفی‌‌و‬ ‫فیكریی���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌ جێگای‌ تێڕامانی‌ من‬ ‫بوو‪ ،‬ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و گه‌نجانه‌ تێروانینه‌كانی‌‬ ‫خ���ۆی‌ خس���تبووه‌ڕوو كه‌ شۆڕش���ه‌كانی‌‬ ‫كۆتایی ساڵی‌ پاریان ئه‌نجام دا كه‌ ساڵی‌‬ ‫‪ 2011‬ب���وو‪ ،‬تێبینی‌ ئ���ه‌وه‌م كرد كه‌ كاك‬ ‫مه‌ری���وان خه‌ریك���ه‌ دوو جۆر له‌ كێش���ه‌‬ ‫به‌رهه‌م ئه‌هێنێت‪ ،‬به‌رهه‌مهێنانی‌ دوو جۆر‬ ‫له‌كێش���ه‌ كه‌ ته‌واو یه‌ك ئ���ه‌وی‌ دی‌ نه‌فی‌‬ ‫كه‌رن‌و ناكۆك به‌یه‌كترن‪ ،‬یه‌كه‌م كێش���ه‌ی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی‌ دین وه‌كو كتێبێكی‌ سیاسی‌‪،‬‬ ‫دووهه‌م الدانی‌ ئاڕاسته‌ی‌ مه‌عریفه‌ی‌ دینی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ دین له‌ ن���اوه‌وه‌‌و ده‌ره‌وه‌دا كۆمه‌ڵێك‬ ‫مه‌عریفه‌ی‌ له‌ خۆیدا به‌رجه‌س���ته‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵب���ه‌ت دواج���ار دین هه‌رچی���ه‌ك بێت‬ ‫بۆخ���ۆی‌ هه‌ڵگری‌ په‌یامێكی‌ سیاسیش���ه‌‪،‬‬ ‫ئینج���ا ئه‌گ���ه‌ر هێزێك ق���ووت ئه‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌بێت به‌ ده‌مڕاس���تی‌ دین‌و باس���ی‌ خواو‬ ‫مزگ���ه‌وت‌و نوێژ‌و چه‌مكه‌كانی‌ تر ناكات كه‌‬

‫كه‌م ت���ا زۆر په‌یوه‌ندیان به‌ دینه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌میش بۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌وروبه‌ر‌و هێزه‌كانی‌ تر‬ ‫وابزانن ئ���ه‌م هێزه‌ لیبرالیزه‌كراوه‌‪ ،‬بۆخۆی‌‬ ‫ئه‌م هێزه‌ من ناوی‌ ده‌نێم (هێزی‌ نادینی‌ له‌‬ ‫فۆرمی‌ دیندا)‪ ،‬دواتر ئه‌م هێزانه‌ بۆخۆیان‬ ‫كۆمه‌ڵێك كێش���ه‌ی ناوه‌كیی���ان هه‌یه‌‌و تۆ‬ ‫ببینه‌ كه‌ چۆن به‌ ده‌ست یه‌كتره‌وه‌ گیریان‬ ‫خواردووه‌ هه‌ر له‌ هێزێكی‌ میانڕه‌وه‌یانه‌وه‌‬ ‫بگره‌ تا توندڕه‌وتری���ن گروپیان‪ ،‬هێنده‌ی‌‬ ‫تێگه‌یش���تبم له‌و ئازیزه‌مان‪ ،‬كاك مه‌ریوان‬ ‫بڕوایه‌كی‌ گومانكارانه‌ی‌ به‌رامبه‌ر به‌ هێزه‌‬ ‫شێوه‌ ئیس�ل�امییه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬واتا هه‌رگیز‬ ‫هێزێكی‌ ئیس�ل�امی‌ ناوه‌كیش���ی‌ پێ‌ قبوڵ‬ ‫نیی���ه‌‌و ڕه‌تكراوه‌یه‌‪ ،‬تا ئێس���تا به‌ قه‌ولی‌‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم س���روش ئێم���ه‌ هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌ده‌ی���ن ك���ه‌ بزانین ده‌رهاویش���ته‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ش���تانه‌ چین كه‌ ئێمه‌ قس���ه‌یان له‌ باره‌وه‌‬ ‫ئه‌كه‌ین!! به‌ مانایه‌كی‌ دی‌ پێویس���ته‌ له‌و‬ ‫س���اده‌ییه‌ ده‌ربچین‌و بۆچوون‌و ش���یمانه‌‬ ‫ئاڵۆزه‌ فه‌لسه‌فییه‌كانمان بخه‌ینه‌ڕوو‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ب���ه‌ ته‌نه���ا هێزێك كارمان پ���ێ‌ بكات كه‌‬ ‫هێزی‌(ئینش���اییه‌)‪ ،‬به‌ هه‌ر حاڵ تا ئێستا‬ ‫ڕۆشنبیری‌ ئێمه‌ نه‌یتوانیوه‌ بگاته‌ ئاستێك‬ ‫تا ئ���ه‌وه‌ی‌ بتوانێ���ت ده‌س���به‌رداری‌ ئه‌و‬ ‫جۆره‌ له‌ س���اده‌یی بونه‌ بێت‌و ئیدی‌ بڕیار‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌رهه‌مێنانی‌ ئاڵۆزی‌ له‌ بۆچوونی‌‬ ‫فه‌لسه‌فی‌‌و ته‌سه‌وری‌ فیكری‌ بدات‪ ،‬بۆخۆی‌‬ ‫كێشه‌كه‌ (س���اده‌یی)‌و قوڵ نه‌بوونه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌و پێیه‌ی‌ كاك مه‌ریوان كه‌سێكی‌ لیبراڵه‌‌و‬ ‫كاریگه‌رێكی‌ گه‌وره‌یش���ه‌ به‌ فه‌یله‌س���وفه‌‬ ‫لیبراڵ‌و پۆس���ت مۆدێرنه‌كانی‌ وه‌كو نه‌سر‬ ‫حام���د ئه‌بوزێد‌و محه‌م���ه‌د اركون‌و فوكۆ‌و‬ ‫پۆپ���ه‌ر ‪ ...‬هت���د‪ ،‬ئیدی‌ لێ���ره‌وه‌ دونیای‌‬ ‫نوس���ینی‌ كاك مه‌ریوان دونیایه‌كی‌ ته‌واو‬ ‫جیاوازه‌ له‌ دونیاكانی‌ تر‪ ،‬بۆ نموونه‌ جیاواز‬ ‫له‌ دونیای‌ ئیس�ل�امی‌‌و دونیای‌ مه‌سیحی‌‌و‬ ‫كۆمۆنیس���تی‌‌و ‪...‬هتد‪ ،‬كارێك���ی‌ گه‌وره‌‌و‬ ‫نایاب���ی‌ غه‌زال���ی‌ ئه‌وه‌ بوو ك���ه‌ چیدی‌ له‌‬

‫پێویسته‌ ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫له‌خوێندنه‌وه‌ بۆ ئیسالم‬ ‫بگۆڕین‌‌و بگه‌ڕێینه‌و‌ه بۆ‬ ‫مێژووی‌ ئه‌م دینه‌‌‬ ‫دونیایه‌كه‌ی‌ خۆیه‌وه‌ ته‌فسیری‌ دونیاكان ‌ی‬ ‫تر نه‌كات‪ ،‬ئه‌و فه‌یله‌سوف‪ ،‬ئه‌دیب‪ ،‬زانای‌‬ ‫ئاینی‌‪ ،‬بیرمه‌ندێكی‌ جوانی‌ س���ه‌رده‌مه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬پیاوی‌ خانه‌واده‌كه‌ی‌‌و كه‌س���ێكیش‬ ‫بوو له‌ دوای‌ په‌یامبه‌ری‌ ئیسالمه‌وه‌ (د‪.‬خ)‬ ‫تاكه‌ كه‌س بووه‌ كه‌ زۆر به‌ قوڵی‌ تێڕامانی‌‬ ‫هه‌بێت بۆ دین‌و ب���ۆ دونیا‪ ،‬ئاگه‌داری‌ ئه‌و‬ ‫خاڵ���ه‌ هه‌م كه‌ تا ئێس���تا ئێمه‌ ته‌نها كار‬ ‫له‌س���ه‌ر یاری‌ كردن له‌ ناو زماندا ده‌كه‌ین‌و‬ ‫بچوكترین پڕۆژه‌ی‌ فیكری‌‪-‬فه‌لس���ه‌فی‌ مان‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬دواتر من بۆخ���ۆم زۆرترین تێبینیم‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و هێزه‌ عه‌ره‌بی‌‌و كوردییانه‌ش‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و به‌تایب���ه‌ت ئیخ���وان ل���ه‌ دونیای‌‬ ‫عه‌ره‌بی‌‌و نمونه‌ی‌ ئیخوانیش له‌ الی‌ خۆمان‬ ‫كه‌ یه‌کگرتووه‌‪ ،‬له‌ ڕاس���تیدا ئه‌و هێزه‌ به‌‬ ‫ن���او ئیس�ل�امییانه‌ زۆر له‌ الیان ئاس���اییه‌‬ ‫كه‌ خودا بس���وتێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ س���وتاندنی‌‬ ‫هه‌ندێ���ك بلۆك‌و گ���ه‌چ ئام���اده‌ن هه‌موو‬ ‫پ���ڕۆژه‌ی‌ میدیاییان له‌و بابه‌ته‌دا چه‌ق پێ‌‬ ‫ببه‌س���تن‪ ،‬لێره‌وه‌ كاتێك ئێمه‌ كار له‌سه‌ر‬ ‫به‌ سیاسیكردنی‌ ئیس�ل�ام ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫بۆخۆی‌ غه‌دركردن���ه‌ له‌و دینه‌‌و هه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌یش���ه‌ ل���ه‌ حه‌قلی‌ مه‌عریف���ی‌ دا كه‌‬ ‫دواجار به‌ زه‌ره‌ر به‌ سه‌رماندا ئه‌شكێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێزیان له‌ ش���وێنێكدا پێیانوایه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫گه‌نجانه‌ی‌ شۆڕشه‌كانی‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌بییان‬

‫ئه‌نجام���دا هه‌موویان به‌ده‌رب���وون له‌ هه‌ر‬ ‫ئایدیایه‌كی‌ (دینی‌ سیاسی‌)!! برای‌ ئازیزم‬ ‫هه‌س���ت ئه‌كه‌م ئه‌مه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫كه‌ ئێمه‌ ئه‌یكه‌ی���ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر وابوایه‌‬ ‫ش���ۆڕش س���ه‌ر نه‌ده‌ك���ه‌وت‌و ئ���ه‌م هێزه‌‬ ‫ئیس�ل�امییانه‌یش زۆرترین���ی‌ ده‌نگه‌كانیان‬ ‫ناهێنا! ئینجا ئه‌گه‌ر ئه‌و گه‌نجانه‌ ئینتیما‌و‬ ‫وه‌الئیان بۆ ئه‌و هێزه‌ ئیسالمییانه‌ نه‌بوایه‌‬ ‫خۆ ئه‌بوایه‌ تا ئێستایش ڕاپه‌ڕین‌و شۆڕش‬ ‫به‌رده‌وام بوایه‌!مه‌به‌ستم ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ بڵێم‬ ‫خواناس���ی‌ ئه‌م گه‌نجانه‌ له‌ ڕێگه‌ی‌ حیزبی‌‬ ‫ده‌ع���وه‌ یان نه‌هزه‌ ی���ان ئیخوانه‌وه‌ بووه‌‪،‬‬ ‫وه‌كو ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ جارێك ل���ه‌ بایه‌زیدی‌‬ ‫به‌ستامی‌(س���وڵتانی‌ عاریفان) ده‌پرس���ن‬ ‫ك���ه‌ خ���ودات چ���ۆن ناسیوه‌؟س���وڵتانی‌‬ ‫عاریفانیش وه‌اڵمی‌ ده‌داته‌وه‌‌و پێی‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر خوات ناس���یبوایه‌ پرسیارت له‌ من‬ ‫نه‌ ئه‌كرد‪ ،‬هه‌ركه‌س���یش خوا نه‌ناس���ێت‬ ‫ب���ه‌ قس���ه‌ی‌ عاریفی���ش نایناس���ێت‌و له‌‬ ‫پرسیاركردنیش���ی‌ له‌ باره‌ی‌ خواوه‌ بێنیاز‌و‬ ‫بێ‌ ئه‌نجامه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر ئێوه‌ مه‌به‌ستتان‬ ‫له‌ خوداناس���ی‌ سیاس���ییه‌ ئه‌وه‌ بابه‌تێكی‌‬ ‫تره‌‌و قس���ه‌ی‌ تر هه‌ڵده‌گرێت‪ .‬خاڵێكی‌ تر‬ ‫كه‌ به‌ڕێزتان ئاماژه‌تان پێكردووه‌ ئه‌مه‌یه‌‪:‬‬ ‫ڕۆڵی‌ ئه‌و دۆالره‌ زۆره‌ی‌ نه‌وتی‌ سعودییه‌‌و‬ ‫خه‌لیج كه‌ له‌ ناوچه‌ك���ه‌دا خرایه‌ خزمه‌تی‌‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ ئیسالمی‌ سیاسییه‌وه‌‪ ،‬ڕۆڵێكی‌ بێ‌‬ ‫وێنه‌ گه‌وره‌یه‌‪ .‬منی���ش نازانم ئه‌و پاره‌یه‌‬ ‫ك���ێ‌ ده‌ی���دات كاك مه‌ری���وان؟ مه‌لیكی‌‬ ‫س���عودییه‌؟!! خۆت باش ده‌زانیت ئێستا‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ كه‌ مه‌لیكی‌ س���عودییه‌ دۆستی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكای���ه‌‪ ،‬له‌ن���ده‌ن ئه‌وه‌نده‌ دۆس���تی‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬دواتر به‌ڕێزت���ان ده‌ڵێن‪ :‬به‌ هۆی‌‬ ‫ئ���ه‌م پاره‌ زۆره‌وه‌ ئیس�ل�امییه‌كان له‌ زۆر‬ ‫واڵتی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌دا توانییان قوتابخانه‌‪،‬‬ ‫نه‌خۆشخانه‌‌و كارخانه‌ی‌ تایبه‌تی به‌ خۆیان‬ ‫دروست بكه‌ن‪.‬‬ ‫»»‪19‬‬

‫گه‌نده‌ڵی‌ بكوژی‌ هێزو ئیراده‌‬ ‫جوتیار مه‌جید‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ یه‌كێت���ی‌ په‌ڕله‌مانتاران��� ‌‬ ‫كوردستان‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌ بریتییه‌ لەئیس���تغالل كردنی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندی‌ تایبه‌تدا‪.‬‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌تی‌)‬ ‫ی شه‌فافیه‌ت ‌‬ ‫(ڕێكخراو ‌‬ ‫مانا دیاره‌كانی‌ ناو پێناسه‌كه‌ی‌ ڕێكخراو ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌فافیه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ ئاماژه‌ی‌ حاشا‬ ‫هه‌ڵنه‌گ���رن‪ ،‬ك ‌ه هه‌موو به‌ ه���ه‌ده‌ردان‌و‬ ‫خراپ���ی‌ به‌كارهێنانێكی‌ پۆس���ت‌و ده‌زگا‬ ‫گش���تیه‌كان‪ ،‬بۆ به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫ی‬ ‫ی���ان كۆمه‌ڵێ���ك خه‌ڵ���ك‌و كوتله‌یه‌ك ‌‬ ‫ی خزمه‌تگوزاری‌‌و‬ ‫دیاریكراو‪ ،‬دابیننه‌كردن ‌‬ ‫ی خه‌ڵك���ی‌‌و فه‌راهه‌م‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان��� ‌‬ ‫ی بۆ كه‌س���انێكی‌ تر‪ ...‬مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫بون ‌‬ ‫ب��� ‌ه به‌رتیل‌و به‌‌واس���ته‌‌و‌ واس���ته‌كاری‌‪،‬‬ ‫مه‌حس���وبیه‌ت‌و خزم خزمێنه‌‌و ئیختالس‬ ‫سامناكترین‌و كوشنده‌ترین نادادپه‌روه‌ری‌‬ ‫به‌دوای‌ خۆیدا دێنێت قێزه‌ونترین ماناكانی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ له‌ناوخۆدا به‌رجه‌سته‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌م ج���ۆره‌ش لەگه‌نده‌ڵی‌ لەسیس���ته‌می‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ���گا به‌رخۆره‌كاندا‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن��� ‌‬ ‫ی كوشنده‌ ته‌شه‌نه‌ ده‌كات‌و‬ ‫‌وه‌ك په‌تایه‌ك ‌‬ ‫ڤایرۆس ئاس���ا ده‌چێته‌ ناو ئۆرگانه‌كانی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ به‌ڕێوه‌بردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌م پێناس���ه‌یه‌دا‬ ‫له‌ن���او پانتاییه‌كان��� ‌‬ ‫ی به‌رجه‌س���ت ‌ه هه‌ی ‌ه كه‌ له‌ناو‬ ‫ڕاس���تیه‌ك ‌‬ ‫خ���ودی‌ ماناكه‌یه‌وه‌ دێت‌و‌ ئه‌وه‌ نیش���ان‬ ‫ئه‌دات ك ‌ه گه‌نده‌ڵ���ی‌ بێالیه‌نه‌و ده‌وڵه‌تان‬ ‫بچوك بن یان گ���ه‌ور‌ه ده‌وڵه‌مه‌ندبن یان‬ ‫هه‌ژار خاوه‌نی‌ جۆرێك لەگه‌نده‌ڵین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ی په‌رش���وباڵوه‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ خراپه‌كارییه‌ك ‌‬ ‫له‌ژێر په‌رده‌وه‌ گه‌ش���ه‌ده‌كات‌و دیارده‌ی‌‬ ‫جۆراوجۆر به‌دوای‌ خۆیدا دێنێت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫گرنگ ‌ه به‌ ئاش���كرا هه‌ڵوێست لەئاستیدا‌‬ ‫وه‌ربگیرێت‌و ته‌نها لەچوارچێوه‌ی‌ قس���ه‌و‬ ‫ئامۆژگاریدا نه‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ چۆن گه‌شه‌ ده‌كات‬ ‫الوازی���ی‌ سیس���ته‌می‌ دیموكراس���ی‌‌و‬ ‫نه‌بونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ موئه‌سه‌س���اتی‌ تێكه‌ڵ‬ ‫كردنی‌ ده‌سه‌اڵته‌كان‌و س���ه‌روه‌ر نه‌بونی‌‬ ‫یاس���ا‪ ،‬ه���ه‌ر گرنگ���ی‌‌و بایه‌خدانێك ب ‌ه‬ ‫تایفه‌گ���ه‌ری‌‌و ناوچه‌گ���ه‌ری‌ س���ازكردنی‌‬ ‫ی خێڵه‌كی‌‬ ‫ی په‌ره‌س���ه‌ندنی‌ كلتور ‌‬ ‫ژینگه‌ ‌‬ ‫له‌بری‌ چه‌س���پاندنی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ یاسای‌‬ ‫هاوچ���ه‌رخ‪ ،‬پارێ���زگاری‌‌و هێش���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫كلت���ور‌و نه‌ریته‌ دێرین���ه‌كان ژینگه‌یه‌كی‌‬ ‫گونج���اوه‌ ب���ۆ گه‌ش���ه‌كردنی‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫هێزی‌ بۆ په‌ی���داده‌كات‌و ڕێگه‌و پایه‌كانی‌‬ ‫به‌هێزده‌كات‌و لێوانلێو ده‌بێت لەمه‌ترسی‌‪،‬‬ ‫دواج���ار له‌و ده‌رئه‌نجامان���ه‌وه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫كێش���ه‌ دێنه‌ پێش لەنه‌بونی‌ شه‌فافیه‌ت‌و‬ ‫ش���اردنه‌وه‌ی‌ زانیاری���ی‌ لەبه‌ڕێوه‌چونی‌‬ ‫ی‌ورده‌كارییه‌كانی‌‬ ‫كاروباره‌كان‌و دیارنه‌بون ‌‬

‫خه‌رجی‌‌و مانه‌وه‌یان به‌ ته‌مومژاوی‌‪.‬‬ ‫ی گرنگ ‌ه‬ ‫خه‌باتی‌ دیموكراسییانه‌ هۆكارێك ‌‬ ‫بۆ شه‌فافیه‌ت‌و ڕاستكردنه‌وه‌‪ ،‬له‌و باره‌وه‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگا پێش���كه‌تووه‌كان‬ ‫گه‌ر ئه‌زمون ‌‬ ‫له‌به‌رچ���او بگیرێ���ت ده‌بینین به‌ش���ێكی‌‬ ‫ی‬ ‫ی جوان ‌‬ ‫زۆر له‌ماناكان���ی‌ هێ���زو س���حر ‌‬ ‫خۆیان لەبون���ی‌ كلت���وری‌‌و دیموكراتی‌‌و‬ ‫ئازادی‌‌و شه‌فافیه‌ت‌و گۆڕان‌و قبوڵكردنی‌‬ ‫جیاوازییه‌وه‌ ب ‌ه ده‌ست هێناوه‌‪.‬‬ ‫هوش���یاری‌ هاواڵتیان له‌م بواره‌دا گرنگه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌موو‬ ‫چونكه‌ ب���ه‌ ته‌نها ئیراده‌ به‌ش��� ‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنه‌كان هێزی‌ پ���ێ نییه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هوش���یاری‌ هاواڵتی‌ به‌ربه‌ستێكی‌ گرنگه‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌‪ .‬گرنگه‌‬ ‫له‌پێ���ش گه‌ش���ه‌كردن ‌‬ ‫هاونیش���تمانی‌ ل���ه‌وه‌ تێب���گات كاتێك‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫حكومه‌ت ش���تێك ده‌كات دژ ‌‬ ‫ی نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌وب���اره‌و‌ه ڕۆڵی‌ س���لب ‌‬ ‫پشتیوان‌و هاوكاربێت‌و كار بۆ سه‌رخستنی‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬ده‌بێ���ت هاونیش���تمانی‌ بزانێت‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌ك���ه‌م خۆیان���ن‪ .‬هێنان ‌‬ ‫س���ودمه‌ند ‌‬ ‫ی‌واڵتانی‌ تر بۆناو‬ ‫نمونه‌ س���ه‌ركه‌تووه‌كان ‌‬ ‫ی حكومه‌ت گه‌ر كتومت بوو‬ ‫داموده‌زگاكان ‌‬ ‫هه‌موو الیه‌نه‌كانی‌ به‌پێی‌‌واقعی‌ بوون ڕێك‬ ‫نه‌خرابوو‪ ،‬ئه‌وا حكومه‌ت‌و داموده‌زگاكانی‌‬ ‫گیرده‌خۆن‌و مه‌حكوم ده‌بن به‌دانیش���تنی‌‬ ‫ده‌س���ت‌و ئه‌ژنۆ لەئاس���ت ئه‌و قه‌یرانه‌دا‪،‬‬ ‫گرنگ ‌ه ڕه‌چ���اوی‌ هه‌لومه‌رج‌و ژینگه‌ی‌ نێو‬ ‫خ���ۆی‌ بكرێت ئ���ه‌و تێگه‌ش���تنه‌ هه‌بێت‬ ‫ی به‌ سیس���ته‌می‌‬ ‫كه‌ به‌رده‌وام پێویس���ت ‌‬ ‫ێ هه‌ی ‌ه له‌گش���ت بواره‌كان���دا به‌پێی‌‬ ‫نو ‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ ئه‌و هه‌لومه‌رجه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫ئابوری‌‌و كۆمه‌ڵ���گای‌ مه‌ده‌نی‌‌و بواره‌كانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌و ته‌ندروس���تی‌‌و‪...‬هتد‪ ،‬بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ش ئیراده‌و متمانه‌و هۆشیاری‌‬ ‫هاونیشتمانی‌‌و ش���ه‌فافیه‌ته‌ پێویسته‌‪ ،‬به‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ ئاش���كراكردن ‌‬ ‫زی���اد ده‌كات ده‌زگاكان الواز‌و سس���ت‬ ‫ده‌كات ڕۆتین ده‌بێته‌ دی���ارده‌و ژینگه‌ی‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌‌و دواجار‬ ‫له‌باری‌ گه‌ش���ه‌كردن ‌‬ ‫بڕیاره‌كان ده‌بنه‌ فریودان‌و به‌ڵێندانی‌ بێ‬ ‫ی ئه‌مه‌ش دیسا ‌ن وزه‌‌و تین‬ ‫بناغه‌‌و ناواقع ‌‬ ‫زیاتر ده‌دات به‌ گه‌نده‌ڵی‌‪.‬‬ ‫كاریگه‌رییه‌ خراپه‌كانی‌ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫ی به‌اڵیه‌ك ‌ه له‌ناو جه‌س���ته‌‌و ڕۆح ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌نده‌ڵ ‌‬ ‫داموده‌زگاكان���دا خ���ۆی‌ م���ه‌اڵس ده‌دات‬ ‫به‌ ب���ه‌رده‌وام جوانیه‌كان ده‌ش���ێوێنێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت���ه‌ پێگ���ه‌ی‌ هێ���ز ب���ۆ له‌ناوبردن ‌‬ ‫س���ه‌روه‌رییه‌كان‌و مانا ده‌به‌خشێته‌وه‌ به‌‬ ‫ی پڕۆسه‌ی‌‬ ‫ناش���یرینیه‌كان كه‌ لەناو خود ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵیدا به‌ره���ه‌م دێته‌وه‌‪ .‬هه‌موو به‌ها‬ ‫ڕه‌ونه‌قداره‌كان‌و فه‌رهود ده‌كات‌و ده‌بێته‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌ به‌‬ ‫بك���وژی‌ هێزو ئیراده‌‪ ،‬په‌تا ‌‬ ‫ئه‌ندازه‌یه‌ك ‌وێرانكه‌ر‌ه گه‌ر به‌ ئاڕاسته‌ی‌‬ ‫بێهێزی���دا نه‌برێ���ت س���ه‌روه‌رییه‌كانمان‬ ‫ناش���یرین ده‌كات گه‌وره‌ترین به‌ربه‌ستی‌‬ ‫گ���ۆڕان ده‌بێت‪ ،‬په‌یامی‌ ب���ێ به‌هاكردنی‌‬

‫ژی���ان له‌خ���ۆدا كۆده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬خاڵیمان‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ له‌وه‌ی‌ به‌رهه‌مم���ان هێناوه‌‌و‬ ‫توان���ای‌ خۆمان له‌س���ه‌ر بنیادن���او‌ه كه‌‬ ‫ی ڕه‌ن���ج‌و ماندوبونمانه‌‪ ،‬كۆڵه‌كه‌كانی‌‬ ‫كۆ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاس���ا الواز ده‌كات‌و متمانه‌ به‌‬ ‫بڕی���اری‌ ده‌وڵه‌ت ناهێڵێت‪ ،‬ئاس���ته‌نگی‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌‌و شكست ده‌هێنێت به‌ هه‌وڵ‌و‬ ‫هاوكارییه‌كانی‌ ب���ۆ په‌ره‌پێدان‪ ،‬ناهێڵێت‬ ‫بنه‌م���ای‌ ت���ازه‌ بێته‌پێش ئ���ه‌و پایانه‌ی‌‬ ‫دامه‌زراوه‌كان بونیادی‌ گه‌ش���ه‌ی‌ ئابوری‌‬ ‫ی ده‌كات‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر داده‌مه‌زرێ���ت‪ ،‬الواز ‌‬ ‫ی ده‌كات به‌ مه‌رگ‌و شكس���ت‪،‬‬ ‫مه‌حكوم��� ‌‬ ‫ی به‌هێ���ز ده‌بێ���ت لەبه‌رده‌م‬ ‫له‌مپه‌ڕێك��� ‌‬ ‫په‌ره‌س���ه‌ندنی‌ ئاب���وری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تیدا‪،‬‬ ‫ی ده‌رفه‌ته‌كان‬ ‫ی گه‌وره‌ لەهاوسه‌نگ ‌‬ ‫زیانێك ‌‬ ‫ده‌دات به‌ ئه‌ندازه‌یه‌ك���ی‌ زۆر هه‌ژاره‌كان‬ ‫ی ده‌كات‌و نائومێدو‬ ‫توشی‌ كێش���ه‌و بێزار ‌‬ ‫هه‌ژارتر ده‌بن‪.‬‬ ‫به‌گژداچونه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌ پێویس���تی‌ ب ‌ه‬ ‫به‌گژداچونه‌وه‌ ‌‬ ‫ئیراده‌یه‌ك���ه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ڵگ���ری‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫گش���ت گیربێت‪ ،‬كاربكات له‌س���ه‌ر به‌ره‌و‬ ‫پێش���ه‌وه‌چوون‌و گۆڕان‪ ،‬دیدو ڕوانینێكی‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌فافانه‌ی‌ هه‌بێ���ت لەچوارچێ���وه‌ ‌‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی‌ هه‌مه‌گیری‌ عه‌قاڵنیدا‪.‬‬ ‫میكانیزم���ی‌ كاركردن دژ ب���ه‌ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫ده‌بێ���ت هه‌ن���گاو ب���ه‌ هه‌ن���گا بچێت��� ‌ه‬ ‫پێش���ه‌وه‌‌و لەهه‌ر هه‌نگاوێك���دا گۆڕانێك‬ ‫لەسیس���ته‌می‌ كاركردندا دروست بكات‌و‬ ‫ده‌رگای‌ كاركردن به‌ڕونی‌‌و به‌ ئاش���كرایی‌‬ ‫ی دژ‌ه گه‌نده‌ڵی���دا بكاته‌وه‌‬ ‫به‌ ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫تابتوانرێت نه‌خش���ه‌ی‌ سیاسی‌‌و ئابوری‌‌و‬ ‫ئیداری���ی‌‌و به‌ڕێوه‌ب���ردن ئاش���ت‌و ته‌با‬ ‫بكات���ه‌‌وه‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵك له‌وێوه‌‬ ‫ئینتم���ای‌ هاواڵتی‌ بونی���اد بنرێت‌و مانا‬ ‫بدرێته‌و‌ه به‌ خۆشه‌ویستی‌ نێوان خه‌ڵك‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬ئه‌وه‌ش ب���ه‌وه‌ دێته‌بوون كه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن سیس���ته‌مێك به‌ڕێوه‌ی‌ ببات‬ ‫ی تاكه‌ ك���ه‌س لێ���دور بخرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫عه‌قڵ��� ‌‬ ‫بۆ ئه‌م���ه‌ش پێویس���ته‌ ئی���راده‌و توانا‬ ‫ڕێكبخرێت‌و خ���ۆ بته‌كێنرێت لەته‌پوتۆزی‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌بردنی‌ شێوازی‌‬ ‫عه‌قڵی ‌هت‌و كلتور ‌‬ ‫سۆڤیه‌تانه‌‪ ،‬كه‌ تاكو ئێستاش زۆر الیه‌نی‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫به‌ڕێه‌بردنی‌ حوكمداری‌‌و كار ‌‬ ‫ڕێكخ���راوه‌ی‌ ئێمه‌ لەهه‌مان س���ه‌رچاوه‌‪،‬‬ ‫هێ���زی‌ خۆی‌ په‌یدا ده‌كات‪ .‬تائێس���تاش‬ ‫هه‌م���ان باکگراوندی‌ عه‌قڵ���ی‌ لەناو كۆی‌‬ ‫‌می واڵتان���ی‌ ڕۆژهه‌اڵتدا‬ ‫كایه‌ی‌ سیس���ته ‌‌‬ ‫ئی���ش ده‌كات‌و ناهێڵێ���ت ش���ه‌فافان ‌ه‬ ‫ش���ته‌كان ده‌رك���ه‌ون‌و بكه‌ون���ه‌ به‌رچاو‌و‬ ‫ڕای گش���تی‌‪ ،‬له‌م جۆر‌ه دۆخانه‌دا‌واقعی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی ‌‌وه‌ك خ���ۆی‌ نابینرێت‌و له‌ودیو‬ ‫په‌رده‌‌وه‌همییه‌كانه‌و‌ه گه‌مه‌ی‌ خۆی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه گرنگه‌ ش���ه‌رم نه‌كه‌ین لەده‌ربڕینی‌‬ ‫ی له‌ناو ماندایه‌‌و‬ ‫ئه‌و ڕاستیه‌ی‌ كه‌ گه‌نده‌ڵ ‌‬ ‫گه‌ش���ه‌یه‌كی‌ زۆری‌ كردووه‌‪ ،‬ت���ا بوێرانه‌‬ ‫قسه‌ی‌ جدی‌ لەباره‌و‌ه بكه‌ین‪ ،‬چونكه‌ درك‬

‫پێكردن‌و پێناس���ه‌ كردن‌و ئاشكراكردنی‌‬ ‫ی به‌ره‌نگاربوون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاس���ته‌نگه‌كان ‌‬ ‫ی گرنگ‌و باشن‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ بۆخۆی‌ هه‌نگاو ‌‬ ‫له‌و بواره‌دا‪ ،‬پێویست ‌ه سیاسه‌ت‌و ئابوری‌‬ ‫نوێی‌ ده‌وڵ���ه‌ت ئه‌وه‌ بۆ هاونیش���تمانی‌‬ ‫ئاشكرابك ‌هن‌و ئاماژه‌بده‌ن به‌وه‌ی‌ كه‌ كار‬ ‫ی نوێ‌‌و‬ ‫ی ڕه‌فتار ‌‬ ‫ب���ۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ ڕێس���ا ‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫ئاكاری‌ ئابوری‌ ت���ازه‌و دژایه‌ت ‌‬ ‫ده‌كه‌ن له‌م بوارانه‌ش���دا كه‌رتی‌ گش���تی‌‌و‬ ‫تایب���ه‌ت ده‌كرێت هاوكاربن لەبنه‌بڕكردنی‌‬ ‫گش���ت دیارد‌ه نه‌خوازراوه‌كاندا به‌جۆرێك‬ ‫سێگۆشه‌ی‌ ده‌وڵه‌ت‌و ئابوری‌‌و كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫مه‌ده‌ن���ی‌ ب��� ‌ه كۆمه‌ك���ی‌ الیه‌نه‌كانی‌ تر‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ه���اوكاری‌ گرنگ���ن بۆ چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫گرفته‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌ داڕش���تنه‌وه‌ی‌ ئیداره‌‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌كان له‌و چوارچێوه‌یه‌دا كه‌ توانای‌‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی���ان هه‌بێ���ت بۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫ی هاوچه‌رخ���ی‌ دژ ب��� ‌ه گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫یاس���ا ‌‬ ‫ئه‌زمون���ی ‌‌واڵتانی‌ پێش���كه‌وتو كۆمه‌كی‌‬ ‫زۆر ده‌كات ل���ه‌م بواره‌دا‪ .‬بۆ پش���تیوانی‌‬ ‫زیاترو هاوكاری‌ زۆری‌ هااڵتیان پێویسته‌‬ ‫هه‌ر پڕۆژه‌یه‌ك ك���ه‌ بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ گه‌اڵڵه‌و پێش���نیار ده‌كرێت بۆ‬ ‫سه‌رجه‌م كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵك ڕابگه‌یه‌نرێت‌و‬ ‫ڕونبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕاگه‌یاندنی‌ ڕێس���اكانی‌ ڕه‌فت���ار ئێجگار‬ ‫گرنگه‌ بۆ دامه‌زراوه‌ ئابوریه‌كان تا فێربن‬ ‫به‌ گیانی‌ به‌رپرسیارێتی‌ كاربكه‌ن‌و ته‌نها‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ قازانجی‌ ئابووری‌ كارنه‌كه‌ن‬ ‫به‌ڵكو به‌مه‌به‌س���تی‌ الیه‌نی‌ مرۆڤایه‌تی‌‌و‬ ‫په‌ره‌سه‌ندن كاربكه‌ن‪ ،‬هه‌ماهه‌نگ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مانه‌دا گه‌ش���ه‌كردن‌و بۆ پێشه‌وه‌ چونی‌‬ ‫ی مه‌ده‌ن���ی‌‌و‬ ‫ڕێكخراوه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵ���گا ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رخس���تنی‌ ڕۆڵی���ان لەچوارچێ���وه‌ ‌‬ ‫ڕێكخ���راوی‌ جه‌م���اوه‌ری‌‌و دیموكراتیدا‪،‬‬ ‫ی میدیاكان بۆ مه‌ترسی‌‬ ‫سه‌رنج ڕاكێش���ان ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و ئاشكراكردنی‌ ئه‌و زانیاریانه‌ی‌‬ ‫كه‌ ب���ه‌و هۆی���ه‌وه‌ ده‌كه‌ونه‌وه‌‪ ،‬ده‌س���ت‬ ‫گه‌ش���تنی‌ ڕۆژنامه‌كان ب ‌ه سه‌رچاوه‌كانی‌‬ ‫زانیاری‌ له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌ش���دا دروستكردنی‌‬ ‫ده‌زگای‌ به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫پرس���ینه‌وه‌ ك���ه‌ رێ‌و ش���وێنه‌كان ‌‬ ‫كاركردنی���ان به‌ یاس���ا دی���اری‌ بكرێت‌و‬ ‫چاودێربن به‌سه‌ر ڕوداوه‌كانه‌وه‌‪ ،‬الیه‌نێكی‌‬ ‫پڕ به‌س���ودی‌ كۆمه‌ك به‌خ���ش ده‌بن له‌م‬ ‫ب���واره‌دا‪ ،‬دامه‌زران���دن‌و ڕێپێ���دان ب���ه‌و‬ ‫ڕێكخراوان���ه‌ی‌ كه‌ هانده‌ری‌ ڕۆش���نبیری‌‬ ‫ی گه‌نده‌ڵیدا‪ ،‬له‌م‬ ‫خه‌ڵكن لەدژایه‌تی‌ كردن ‌‬ ‫چوارچێوه‌یه‌ش���دا ده‌رفه‌تدان ب ‌ه نه‌وه‌ی‌‬ ‫نوێ‌ له‌وانه‌یان كه‌ ده‌ربه‌س���ت‌و پابه‌ندن‪.‬‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ خۆڕیكخستنیان لەچارچێوه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و ڕێكخراوانه‌دا بۆ هاوكاری‌ داموده‌زگا‬ ‫فه‌رمیه‌كان‌و گه‌یاندنی‌ ڕۆشنبیری‌‌و زانیاری‌‬ ‫به‌ هاواڵتیان تا به‌شداری‌ زۆرین ‌ه به‌ده‌ست‬ ‫بهێنێت ب���ۆ كه‌م كردن���ه‌وه‌ی‌ زیانه‌كانی‌‬ ‫په‌ت���ای‌ گه‌نده‌ڵی‌‪ ،‬ئ���ه‌م ڕیگایانه‌ش پڕ‬ ‫كۆسپ‌و كه‌نده‌اڵن‌و ماندوكه‌رن‪ ،‬ئیراده‌و‬ ‫توانای‌ ڕاسته‌قینه‌ی‌ گه‌ره‌كه‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ده‌ست له‌كاربكێشنه‌وه‌ با پارله‌مان بێ‌ به‌ها نه‌بێت‬ ‫پارێزه‌ر‪ :‬ئه‌حمه‌د فاتیح محه‌مه‌د‬

‫رۆسۆ ده‌ڵێت «دیموكراسیه‌ت‌و‬ ‫ی نێوان‬ ‫پارله‌مان په‌یمانی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫جه‌ماوه‌ر‌و نوێنه‌راكانیانه‌»‬ ‫له‌م هه‌فته‌ی‌ رابردوودا چه‌ند رووداوێك‬ ‫له‌ پارله‌مانه‌كانی‌ كوردس���تان‌و عێراق‌و‬ ‫توركیا روویاندا‌و هه‌ریه‌ك له‌م رووداوانه‌‬ ‫خویندن���ه‌وه‌ی‌ خۆی‌ هه‌ی���ه‌‌و ره‌هه‌ندی‌‬ ‫دورنمای‌ تایبه‌ت ب���ه‌ڕووداوه‌كان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ جێگای‌ نیگه‌رانیه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌پارله‌مانی‌ كوردس���تان روویدا‌و‬ ‫ب���ووه‌ مای���ه‌ی‌ نیگه‌رانی‌ رای‌ گش���تی‌‬ ‫ك���وردی‌و خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر‪ ،‬مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫ئه‌و ‪ 37‬ئه‌ندام پارله‌مانه‌ی‌ نێولیس���ته‌‬ ‫جیاجیاكانی‌ پارله‌مانی‌ كوردستان بوو‪،‬‬ ‫لێ‌ له‌كاتێكدا هه‌رێمی‌ كوردستان وه‌ك‬ ‫به‌ش���ێك له‌عێراق چه‌ندین مه‌ترس���ی‌‌و‬ ‫پیالنی‌ جۆراوجۆری‌ له‌س���ه‌ره‌‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫له‌دڵه‌ڕاوكێیه‌ك���ی‌‬ ‫كوردس���تانیش‬ ‫ناخۆش���دان‌و ده‌خ���وازن قه‌یرانه‌كانی‌‬ ‫عێراق نه‌په‌ڕێته‌وه‌ بۆكوردستان‌و حیزبه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی‌ كوردستان به‌ ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌وه‌ ئه‌جێندایه‌كی‌ تۆكمه‌‌و‬ ‫داڕێژراویان هه‌بێت‌و به‌یه‌ك دیسكۆرسی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییان���ه‌وه‌ رووب���ه‌ڕوی‌ ت���ه‌واوی‌‬ ‫ئه‌گه‌ر‌و پێشهاته‌كان ببنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌‬ ‫رابردوودا‌و له‌مێژوی‌ سیاسی‌ كوردستان‬ ‫ره‌خنه‌‌و گله‌ی���ی‌ توندمان ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫سیاسییه‌پێشینه‌كانی‌ خۆمان كردبێت‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت به‌ن���ه‌زان‌و نه‌خوێنده‌وارمان‬ ‫له‌قه‌ڵه‌م داب���ن‪ ،‬بێگوم���ان ئیمڕۆ له‌م‬ ‫س���ه‌رده‌مه‌ی‌ دووباره‌ دروستكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‌و هه‌ره‌سهێنانی‌‬ ‫كۆم���اره‌ بۆماوه‌ییه‌كان‌و له‌س���ه‌رده‌می‌‬ ‫ت���ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ فه‌یس���بوك‌و‬

‫تویته‌ر‌و مۆبایل���ه‌ ته‌كنه‌لۆژیا به‌رزه‌كان‬ ‫جارێكی‌ تر به‌ده‌س���تی‌ خۆم���ان ماڵی‌‬ ‫خۆمان به‌شێواوی‌ بهێڵینه‌وه‌‪ .‬لێ‌ ئه‌وه‌تا‬ ‫پارله‌مانتاران���ی‌ به‌ده‌په‌ س���ه‌الحه‌دین‬ ‫ده‌میرت���اش‌و خاتووگولتان كش���اناك‬ ‫له‌توركی���ا پارله‌مان���ی‌ توركیا ده‌هێننه‌‬ ‫له‌رزین‌و ت���ه‌واوی‌ حكومه‌تی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عه‌لمان���ی‌ ئیس�ل�امی‌ توركی���ا ئاره‌قی‬ ‫ش���ه‌رمه‌زاری‌ ده‌ڕێ���ژن‪ ،‬له‌به‌غدادی���ش‬ ‫فراكسیۆنه‌ جیاوازه‌كانی‌ كورد بۆێرانه‌‌و‬ ‫قاره‌مانان���ه‌ وه‌اڵم���ی‌ قس���ه‌کانی ئه‌و‌‬ ‫پارله‌مانتاره‌ی���ان دای���ه‌وه‌ كه‌به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌تاڵه‌بانی‌ كرابوو‌و ئاماده‌ش نین بچنه‌‬ ‫هۆڵی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نیشتیمانی‌ عێراقه‌وه‌‬ ‫تاكو داوای‌ لێب���وردن نه‌كات‪ .‬بێگومان‬ ‫ئه‌م���ه‌ش هه‌ڵوێس���تێكه‌‌و له‌مێ���ژوی‬ ‫سیاس���یدا تۆمار ده‌كرێت‌و بۆته‌ مایه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ زیاترو زیاتر ئاشتی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫له‌كوردستان به‌رقه‌رار بێت‌و ئه‌و نه‌یار‌و‬ ‫ناحه‌زانه‌شی‌ كه‌ گره‌ویان له‌سه‌ر ناكۆكی‌‌و‬ ‫جیاوازییه‌كان���ی‌ كوردس���تان ده‌كردو‬ ‫خه‌یاڵیان س���یخناخ ب���وو به‌ وه‌همێك‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كه‌م تاقیكردنه‌وه‌دا ئه‌م وه‌همه‌‬ ‫له‌ناوچ���وو كه‌ كورد هه‌میش���ه‌ كورده‌‌و‬ ‫یه‌كگرتووه‌ له‌هه‌مبه‌ر مافه‌كانی‌ كورددا‪.‬‬ ‫ئه‌م دوو هه‌ڵوێس���ته‌ی‌ ل���ه‌ پارله‌مانی‌‬ ‫توركیا‌و له‌ پارله‌مان���ی‌ عێراق روویاندا‬ ‫ماڵ���ی‌ كوردی‌ كۆك���رده‌وه‌و ئارامییه‌ك‬ ‫به‌ده‌رونی‌ ه���زری‌ نه‌ته‌وایه‌تیدا هاته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌فس���وس ‪ 37‬ئه‌ندام پارله‌مانی‌‬ ‫لیسته‌كانی‌ كوردس���تان به‌ ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌ یادداشتێكیان ئاراسته‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬تیایدا داوای‌ئ���ه‌و خانوو‌و‬ ‫ش���وقه‌گرانبه‌هایانه‌ی‌ ئێس���تا تیای���دا‬

‫ئه‌ی‌ ئه‌مان ‌ه كێ‌و چ‬ ‫الیه‌نێك لێپرسنه‌وه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكات‌و به‌چ‬ ‫ی‬ ‫رویه‌كه‌و‌ه له‌نێو هۆل ‌‬ ‫پارله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫داده‌نیشن‌و باس له‌چ‬ ‫پرۆژه‌یه‌ك بكه‌ن‬ ‫نیشته‌جێن كردووه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ به‌و نرخه‌ی‌‬ ‫دروستكراوه‌ پێیان بفرۆشێته‌وه‌ به‌مه‌ش‬ ‫هه‌ر ئه‌ن���دام پارله‌مانتارێك ‪ 40‬ده‌فته‌ر‬ ‫قازانج بكات‪ ،‬به‌ڕاس���تی‌ ئه‌مه‌ ته‌واوی‌‬ ‫شه‌قامی‌ كوردستانی‌ شڵه‌ژاندو خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستانی‌ توڕه‌ كرد‪ ،‬لێ‌ ئه‌مانه‌ ته‌نها‌و‬ ‫ته‌نها بی���ر له‌وه‌ده‌كه‌ن���ه‌وه‌ چۆن له‌م‬ ‫كاتانه‌دا بتوانن ده‌سكه‌وتێكی‌ شه‌خسی‌‬ ‫وه‌ده‌ست بهێنن‪ ،‬ئێوه‌ باشترین موچه‌‌و‬ ‫ئیمتیازاتتان هه‌یه‌‌و له‌خانه‌نشینبونیشدا‬ ‫باش���ترین موچه‌تان ده‌بێت‪ ،‬بۆ ده‌بێت‬ ‫ئه‌مه‌ بیركردنه‌وه‌تان بێت‪ .‬من ده‌ڵێم ئه‌ی‌‬ ‫ئه‌مانه‌ كێ‌و چ الیه‌نێك لێپرس���نه‌وه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا بكات‌و ب���ه‌چ رویه‌كه‌وه‌ له‌نێو‬ ‫هۆلی‌ پارله‌مانی‌ كوردستان داده‌نیشن‌و‬ ‫باس ل���ه‌چ پرۆژه‌یه‌ك بك���ه‌ن‪ ،‬ده‌بوایه‌‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌ڕاگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ قس���ه‌ی‌‬ ‫زل زلیان ده‌كرد‌و باس���یان له‌ده‌س���ت‬ ‫له‌كاركێش���انه‌وه‌ ده‌كرد پێویس���ت بوو‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ باڵوبونه‌وه‌ی‌ ناوه‌كان له‌س���ه‌ر‬ ‫تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یسبوك راسته‌و‌خۆ‬ ‫خۆی���ان داوای‌ لێبوردنی���ان له‌خه‌ڵكی‌‬

‫كوردس���تان بكردایه‌و دواتریش ده‌ست‬ ‫له‌كاركێش���انه‌وه‌ی‌ خۆیان پێش���كه‌ش‬ ‫بكردای���ه‌‪ ،‬بۆئ���ه‌وه‌ی‌ هی���چ نه‌بێ���ت‬ ‫به‌هایه‌كیان بۆ خۆیان بگه‌ڕاندایه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێ‌ ئه‌مانه‌ واده‌رده‌كه‌وێت كه‌قسه‌كانیان‬ ‫ماسكێكه‌ بۆئه‌م جۆره‌ ره‌فتارو مامه‌ڵه‌‬ ‫نهێنییان���ه‌‪ ،‬به‌لێ‌ ئێوه‌ ئه‌گه‌ر لیس���تی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان لیستێكی‌ داخراونه‌بوایه‌‬ ‫ئێوه‌ كه‌س ده‌نگی‌ پێنه‌ده‌ده‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌مه‌ ناوه‌رۆكی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ خۆتانه‌‪،‬‬ ‫له‌شیرناخ الوان‌و گه‌نجانی‌ كورد تیرۆر‌و‬ ‫جینۆس���اید ده‌كرێ���ت‌و له‌به‌غدادی���ش‬ ‫س���وكایه‌تی‌ به‌كورد ده‌كرێ���ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌پارله‌مانت���اره‌ كورده‌كانی‌‬ ‫ئێم���ه‌ غه‌می‌ ڤێ�ل�ا‌و ش���وقه‌كانی‌ ناز‬ ‫سیتییانه‌‪ ،‬جوانتربوو ئێوه‌ ئه‌جێنداتان‬ ‫هه‌بوایه‌ چۆن فشاربخه‌نه‌ سه‌ر توركیاو‬ ‫عێ���راق‌و ته‌نان���ه‌ت پارله‌مانه‌كان���ی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ زیات���ر حه‌قیقه‌تی‌‬ ‫ئیس�ل�امبونی‌ ئه‌ردۆگان‌و نوێنه‌ره‌كانی‌‬ ‫بناس���ن‌و به‌ر به‌م مه‌ترس���ییانه‌ بگرن‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ راب���ردوو خانه‌واده‌یه‌ك له‌به‌ر‬ ‫هه‌ژاریی‌ ده‌یویس���ت منداڵه‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫بفرۆش���ێت‪ ،‬لێ‌ ئه‌و كاتان���ه‌ به‌ڕێزتان‬ ‫له‌كوێ‌ بوون‌و چ پرۆژه‌یه‌كتان هه‌بوو بۆ‬ ‫ئه‌م حاڵه‌تان���ه‌‪ ،‬ئێوه‌ نوێنه‌ری‌ میلله‌تن‬ ‫ده‌بێ���ت به‌رژه‌وه‌ندی‌ گش���تی‌ له‌پێش‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان���ی‌ خۆتان���ه‌وه‌ ب���ێ‪.‬‬ ‫ژان ژاك رۆس���ۆ ده‌ڵێت دیموكراسیه‌ت‬ ‫په‌یماننامه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ له‌نێوان‬ ‫گ���ه‌ل‌و نوێنه‌رانیداو نابێ���ت نوێنه‌ران‬ ‫ئه‌م په‌یماننامه‌یه‌ په‌راوێز بخه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌فس���وس ئێوه‌ ئه‌و په‌یماننامه‌یه‌تان‬ ‫ش���كاند بۆیه‌ده‌بێت ئێ���وه‌ له‌پارله‌مان‬ ‫نه‌مێنن‪ ،‬چونكه‌ مسداقیه‌تی‌ پارله‌مان‌و‬ ‫دانیشتنه‌كانی‌ پارله‌مان بێ‌ به‌ها ده‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌خوازم ئه‌گه‌ر ئه‌مانه‌ خۆشیان ده‌ست‬ ‫ناكێشنه‌وه‌ ئه‌وه‌ حیزب‌و بزوتنه‌وه‌كه‌یان‬ ‫ده‌س���تیان پ���ێ‌ له‌كاربكێش���نه‌وه‌‌و‬ ‫به‌زنجیره‌ی‌ ی���ه‌ك له‌دوای‌ یه‌ك خه‌ڵكی‌‬ ‫تر بچێته‌ جێگایان‪.‬‬

‫کاتێک ‪٣٧‬پەرلەمانتار خەون بەگەندەڵییەوە دەبینن!‬ ‫پشکۆ حه‌مەفه‌ره‌ج‬ ‫رۆژنام���ەی‌ ئاوێن���ە لەژم���ارە(‪)٣٠٧‬‬ ‫ی‌ رۆژی ‌‪٢٠١٢/١/٢‬دا ناوەرۆک��� ‌‬ ‫ی‬ ‫یاداش���تی‌‪٣٧‬پەرلەمانتاری‌ پەرلەمانی‌‬ ‫کوردس���تانی‌ باڵوک���ردەوە ک���ە داوای‌‬ ‫کڕی���ن‌و بەناوەوەکردن���ی‌ ئەوش���وقەو‬ ‫ڤێالیانەیان کردبو بەونرخەی‌ س���ەرەتا‬ ‫ش���وقەو ڤێالکان���ی‌ پێک���ڕدراوە ک���ە‬ ‫موڵکی‌ پەرلەمانن‌و بۆش���وێنی‌ مانەوەو‬ ‫حەوان���ەوەی‌ پەرلەمانت���ار ک���ڕدراون‪،‬‬ ‫مانشێت‌و ڕاپۆرتەکەی‌ ئاوێنە بۆ زۆربەی‌‬ ‫خەڵکی‌ کوردس���تان مایەی‌ شۆک بوو‪.‬‬ ‫کاتێک ی���ەک لەسەرس���ێی پەرلەمانی‌‬ ‫کوردس���تان بەجی���اوازی‌ تێڕوانیانەوە!‬ ‫یەک هەڵوێست یاداشتێک واژوو ئەکەن‬ ‫تەنها بۆس���ودو بەرژەوەندی‌ کەس���یی‌‬ ‫خۆیان‪ ،‬ئەم یاداشتی ‪ ٣٧‬پەرلەمانتارە‬ ‫لەم هەلومەرجەی‌ هەرێمی‌ کوردستان‌و‬ ‫عێ���راق‌و ناوچەک���ەی‌ پێداتێپەڕدەبێت‬ ‫دەرخەری‌ ئەو راستیەیە کە پەرلەمانی‌‬ ‫کوردس���تان لەدەزگایەکی‌ بێڕۆڵ زیاتر‬ ‫شتیکی‌ دیکە نیە‪ ،‬پەرلەمانتاریش جگە‬ ‫لەبارێک بەسەرقوتی‌ خەڵک‌و گوزەرانی‌‬ ‫ئ���ەم میللەتەوە وەزیفەیەک���ی‌ دیکەی‌‬ ‫نی���ە‪ ،‬ئەوەی‌ زیاتر مایەی‌ ش���ەرم بوو‬ ‫بۆپەرلەمان راگەیاندنەکەی‌ پەرلەمان بوو ئەوبەرێزانەو زۆرێکی‌ دیکەشیان! جگە حکوم���ەت ئەم یاداش���تە دوەم گەورە‬ ‫لەڕۆژی‌‪ ١/٣‬کە مانش���یتەکەی‌ ئاوێنەی‌ لەخەون بینین بەگەندەڵی‌و بەرژەوەندی‌ فەزیح���ەی‌ ئ���ەم خول���ەی‌ پەرلەمانە‪،‬‬ ‫بەچەواش���ەکاری‌ ناوبردبوو! لەکاتێکدا تایبەتی‌ خۆیانەوە خاوەنی‌ هیچ خەون‌و کە بەش���ی‌ زۆری‌ خەڵکی‌ کوردس���تان‬ ‫ناوەڕۆک���ی‌ وەاڵمەک���ەی‌ راگەیاندن���ی‌ خولیایەک نین بۆئ���ەم میللەتی‌ کوردو هیوایان وابوو لەئامادەیی‌ ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫پەرلەمان راستی‌ مانشێت‌و ڕاپۆرتەکەی‌ نیشتیمانی‌ کوردستانە‪ ،‬پەرلەمانتارێک بین���ەری‌ پەرلەمانێکی‌ راس���تەقینەبن‬ ‫ئاوینەی‌ س���ەلماندبوو‪ .‬ئاوێنە شتێکی‌‬ ‫زیات���ری‌ لەوەاڵمەک���ەی‌ راگەیاندن���ی‌‬ ‫پەرلەمان نەنوس���ی بوو تا راگەیاندنی‌‬ ‫پەرلەمان بەوش���ێوەیە س���ەغڵەت ببن‬ ‫ئاوێنە بەڕاستی‌ شێوێن وتەشهیرپێکردن‬ ‫بەس���ومعەی‌ پەرلەمان تۆمەتباربکەن!‬ ‫س���ەرەڕای‌ ئام���اژە بەناوەرۆک���ی‌‬ ‫یادشتەکە ئاوێنە لێدوانی‌ پەرلەمانتاری‌‬ ‫لەهەردوو لیس���تی‌ گۆڕان‌و کوردستانی‌‬ ‫وەرگرتب���وو لەو بارەی���ەوە جگەلەوەی‌ موچەکەی‌ زیاتربێ���ت لە(‪ )٨,٠٠٠,٠٠٠‬وەک پەرله‌مانێ���ک ک���ە نوێنەرایەت���ی‌‬ ‫راس���تی‌ یاداش���تەکەیان س���ەلماندبوو هەشت ملیۆن دینار بۆچەند کاتژمێرێک خەڵ���ک ب���کات ن���ەک نوێنەرایەت���ی‌‬ ‫لەهەمانکاتدا داکۆکیشیان لەیاداشتەکە دانیشتنی‌ بێبەرهەم لەمانگێکداو لەپاش بەرژەوەندیەکان���ی‌ حی���زب‌و بنەمــاڵە‬ ‫کردب���وو‪ ،‬وەاڵم���ی‌ پەرلەمانتارک���ەی‌ تەواوکردن���ی‌ م���اوەی‌ پەرلەمانتاریش دەستڕۆش���توەکان‌و بەرژەوەندیی���ە‬ ‫گۆران بۆئاوێن���ە ئەوەبوو کە بەرێزیان وەک زەڕنەقوتە بەزیاتر لە(‪ )٦٠٠٠،٠٠٠‬تایبەتیەکان���ی‌ پەرلەمانتاران خۆیان‪.‬‬ ‫تائیس���تا س���ودمەند نەبون لەزەوی‌و ملیۆن دینار خانەنشین بکرێت خەیاڵ‌و کارو پ���رۆژەو خەی���اڵ‌و دنیابین���ی‌‬ ‫خانوی‌ حکومی‌و یاداش���تەکەی‌ بەڕەواو خەونی‌ ب���ۆالی‌ قازانجکردنی‌(‪ )٤٠٠,٠٠٠‬پەرلەمان‌و دەستەپاچەیی پەرلەمانتارە‬ ‫ئاس���ایی زانیبوو‪ ،‬جێگری‌ فراکسیۆنی‌ ه���ەزار دۆالری‌ دیکە ب���ڕوات‪ ،‬دەبێت گ���وێ لەمس���تەکانی‌ حیزب لەئاس���ت‬ ‫ی بەهاواڵتی‌ ئەم‬ ‫ی کوردس���تان چ هیوایەکی���ان ئەوهەموس���وکایەتیەی ‌‬ ‫گۆڕانیش واژووکردنی‌ ئەو یاداش���تەی‌ خەڵک��� ‌‬ ‫بەبۆچون���ی‌ تایبەتی‌ زانیب���وو لەالیەن بەوپەرلەمانتاران���ە هەبێ���ت! ل���ەدوای‌ نیش���تیمانەدەکرێت‌و م���اوەی‌ پش���وە‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ەو پەرلەمان���ە ‌‬ ‫چەند پەرلەمانتارێک���ی‌ گۆڕانەوە نەک وەرگرتن���ی‌ پ���ارەی‌ تۆتۆمبیلەکانەوە! دورودرێژەکان��� ‌‬ ‫ی کاربۆخەڵک نەکردوە‬ ‫بۆچونی‌ فراکس���یۆنەکەی‌! ئەوەی‌ ئەم س���ەرەڕای‌ بیدەسەاڵتی‌و کارتۆنی‌ بونی‌ هەرگیز ئەوەندە ‌‬ ‫ی بەپش���ویەکی‌ کورت هەبێت!‬ ‫‪٣٧‬پەرلەمانتارە بەم یاداشتە بەخەڵکی‌ پەرلەم���ان‌و بون���ی‌ پەرلەم���ان تەنها پێویست ‌‬ ‫ی هەرلەم جۆرە یاداش���تانە‬ ‫کوردستانیان گوت ئەو راستیە بوو کە بۆشەرعیەت پێدانی‌ کارەناشەرعیەکانی‌ ئاکامەکە ‌‬

‫خەون بینین بەگەندەڵیەوە زۆر‬ ‫گەورەترو خراپترە لەخودی‌ گەندەڵی‌‪،‬‬ ‫ی ‪ ٣٧‬پەرلەمانتارەکەش خەون‬ ‫یاداشت ‌‬ ‫بینینێکی‌ ئیجگار دزێوە بەگەندەڵییەوە‬

‫ی پرس���ینەوە‬ ‫دەبێ���ت نەک یاداش���ت ‌‬ ‫لەوهەم���وو خراپەی���ی‌ ل���ەم واڵت���ەدا‬ ‫ی پەرلەمان‬ ‫دەگوزەرێ���ت‪ ،‬راگەیاندن��� ‌‬ ‫لەهەموان باش���تر ئەو راستیە دەزانێت‬ ‫ی تەشهیر بەشکۆی‌ ئەم پەرلەمانە‬ ‫ئەوە ‌‬ ‫ی پەرلەمان‌و‬ ‫ی سەرۆکایەت ‌‬ ‫دەکات خود ‌‬ ‫ی‬ ‫پەرلەمانتارەکانن‪ ،‬نەک مانش���ێتەکە ‌‬ ‫رۆژنام���ەی‌ ئاوێن���ە‪ .‬بەبۆچونی‌ ئێمە‬ ‫خ���ەون بینی���ن بەگەندەڵی���ەوە زۆر‬ ‫ی گەندەڵی‌‪،‬‬ ‫گەورەترو خراپترە لەخود ‌‬ ‫ی ‪ ٣٧‬پەرلەمانتارەک���ەش‬ ‫یاداش���ت ‌‬ ‫ی ئیج���گار دزێ���وە‬ ‫خ���ەون بینینێک��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بەگەندەڵیی���ەوە‪ ،‬ئەوعەقڵیەتەی‌ بیر ‌‬ ‫لەنوس���ینی‌ ئەویاداش���تەکردوەتەوەو‬ ‫ئەوانەش���ی‌ واژۆیان ک���ردوە گەربۆیان‬ ‫ی خۆی���ان ن���ەک‬ ‫بلوێ���ت موچەکان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ک���ەم ناکەن���ەوە‪ ،‬بەڵک���و زۆر زیاتر ‌‬ ‫ی‬ ‫دەکەن‌و لەب���ری‌ ئۆتۆمبیلێ���ک داوا ‌‬ ‫س���ێتێک ئۆتۆمبی���ل دەک���ەن ن���ەک‬ ‫تەنه���ا خانەنش���ینی‌ خۆی���ان‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بیرلەخانەنش���ینی‌ دۆست‌و ئەحبابیش‬ ‫ی پەرلەمانت���ار!‬ ‫دەکەن���ەوە بەپل���ە ‌‬ ‫پەرلەمانێ���ک کارو وەزیفەیەکی‌ نەبیت‬ ‫بۆخەڵ���ک ئەنجام���ی‌ ب���دات دەبێ���ت‬ ‫ی‬ ‫ی ئەوەبین پەرلەمانتارەکان ‌‬ ‫چاوەڕوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیش���ی‌ س���ەرەکیان ببێت بەبژاردن ‌‬ ‫موچەو ژماردنی‌ پاسەوان‌و خەونبینین‬ ‫بەگەندەڵییەوە‪!...‬‬

‫‪13‬‬

‫"لە کوێدا بەرپرسیارێتی نەبوو‪،‬‬ ‫لەوێندەریش تاوان نییە"‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫گومانی تێ���دا نییە لە مێژووی دادگای‬ ‫سیاسیدا کەم نموونە هەیە بەئەندازەی‬ ‫دادگاییکردن���ی (ئادۆلف ئایش���مان)‬ ‫ی تاوانب���اری کۆمەڵکوژی���ی نازی���ی‪،‬‬ ‫بەناوبان���گ‌و گرن���گ بێ���ت‪ .‬بەبۆنەی‬ ‫تێپەڕبوونی پەنجاساڵ بەسەر یادەوریی‬ ‫ھۆلۆکۆستدا‪ ،‬دەزگای (یاد ڤاشیم)‪ ،‬کە‬ ‫لە ساڵی ‪١٩٥٣‬وە خەریکی کۆکردنەوە‌و‬ ‫ئارش���یڤکردن‌و لێکۆڵینەوەیە لەس���ەر‬ ‫یادەوەرییەکان���ی کۆمەڵکوژی���ی دژ بە‬ ‫جووەکان‪ ،‬هەڵس���ا ب���ە باڵوکردنەوەی‬ ‫فیلمێکی دۆکیۆمێنتاری ‪ ٢٠٠‬س���ەعاتی‬ ‫لەسەر پرۆسەی دادگاییکردنی ئادۆلف‬ ‫ئایشمان‪ .‬ئەم دادگاییە لە ‪ ١١‬ئاپریلی‬ ‫‪ ١٩٦١‬وە تاوەک���و ‪ ١٥‬دیس���ێمبەری‬ ‫هەمان س���اڵ لە ئۆرش���ەلیم بەردەوام‬ ‫بوو‪ .‬کۆی ئەم ڤیدیۆیانە لەسەر سایتی‬ ‫(یو تیوپ) دەتوانرێت ببینرێت‪.‬‬ ‫ئەوەی لێرەدا دەمەوێت باسی بکەم‌و بۆ‬ ‫ئەم ستونەش جێگای مەبەستە هەندێک‬ ‫ڕا‌و پاساوی (ئایشمان)ـە لە دووتوێی‬ ‫پرۆس���ەی دادگاییکردنەکەیدا‌و شێواز‌و‬ ‫میتۆدی بەرگرییکردنەکەیەتی لەخۆی‌و‬ ‫چەش���نی پاس���اوکردنی تاوانەکانێتی‪.‬‬ ‫گەر ل���ەڕووی ئێتیکیی‌و سیاس���ییەوە‬ ‫تەماش���ای هەندێ���ک ل���ەو ڕس���تانە‬ ‫بکەی���ن‪ ،‬دەبینین کە هەموو دیکتاتۆر‌و‬ ‫تاوانبارانی جەنگ‌و کۆمەڵکوژیی کاتێک‬ ‫دێن���ە دادگا‌و قس���ەدەکەن‪ ،‬هەموویان‬ ‫لە دۆخێک���ی زۆر هاوتا‌و هاوش���ێوەدا‬ ‫خۆی���ان نماییش���دەکەن‌و پاس���او بۆ‬ ‫کارەکانی���ان دەھێنن���ەوە‪ .‬ش���ێوەی‬ ‫قس���ەکردن‌و میت���ۆدی بەرگریکردنیان‬ ‫ل���ە ش���انۆیەکی نماییش���گەرانەی‬ ‫گەورە دەچێت ک���ە تاوانباران لەکاتی‬ ‫باس���کردنی ڕۆڵ���ی خۆیاندا ماس���کی‬ ‫فەرمانبەرێکی بێدەسەاڵتی دەوڵەت لە‬ ‫دەموچاودەکەن‌و لە کاتی نیش���اندانی‬ ‫دۆکیۆمێنتی تاوانەکانی���ان‌و گوێگرتن‬ ‫لە ش���ایەتحاڵەکانی دەربازبووانیش���دا‬ ‫وەکو تەماشاکەرێک ماسکی بێدەنگیی‬ ‫هەڵدەبژێ���رن‪ .‬لە وەاڵمی پرس���یاری‬ ‫ئەوەی ئای���ا خۆی بەتاوانبار دەزانێت‌و‬ ‫ھیچ هەس���ت بەتاوان دەکات‪ ،‬ئایشمان‬ ‫دەڵێ���ت‪" :‬پرس���یاری ت���اوان دوو‬ ‫دیوی هەی���ە‪ ،‬یەکەمیان ئ���ەو دیوەی‬ ‫ک���ە یاس���اییە‌و دووەمیش���یان دیوە‬ ‫ئینسانییەکەیەتی‪ ".‬ئایشمان دەیەوێت‬ ‫پێمان بڵێت کە ئەو لەڕووی یاساییەوە‬ ‫"جگە ل���ە کەرەس���ەیەک بەدەس���ت‬ ‫ھێزگەلێک���ی گەورەتر‌و دەس���ەاڵتێکی‬ ‫بااڵدەس���تترەوە‪ ،‬ش���تێکی تر نەبووە"‬ ‫چونک���ە ئەو تەنها فەرمان���ی ئەوانەی‬ ‫س���ەرووی خ���ۆی جێبەجێک���ردووە‌و‬ ‫هەربۆی���ەش جگە ل���ە جێبەجێکردنی‬ ‫فرمانەکانی ئ���ەم ھێزانە ھیچ تاوانێکی‬ ‫تر ش���ک ناب���ات‪ .‬هەر لەم میانەش���دا‬ ‫یەکێک لە ڕس���تە سەرنجڕاکێشەکانی‬ ‫ئ���ەم پیاوە بێهەس���ت‌و س���اردەی ناو‬ ‫قەفەس���ی تاوانم���ان گوێلێدەبێت کە‬ ‫دەڵێ���ت‪" :‬لەکوێ���دا بەرپرس���یارێتی‬ ‫نەب���وو‪ ،‬لەوێندەری���ش ت���اوان نییە‪".‬‬ ‫بەمانایەک���ی ت���ر دەیەوێ���ت بڵێت من‬ ‫بەرپرس���یاری ک���ردەی کۆمەڵکوژی‌و‬ ‫گازباران���ی جوولەکەکان نی���م‪ ،‬بەڵکو‬ ‫تەنها بەرپرسی گواس���تنەوەیان بووم‬ ‫ب���ۆ ئوردوگاکان���ی م���ەرگ‪ ،‬گەرچی‬ ‫"لەپێناو ڕاس���تیدا" دەبێت ئەوە بڵێم‬ ‫ک���ە دەمزان���ی هەندێکی���ان کوش���تن‬ ‫چاوەڕوانیان���ە‪ .‬بەم لۆژیکە ئایش���مان‬ ‫لەڕووی یاس���اییەوە خ���ۆی بەتاوانبار‬ ‫نابینێت‪ ،‬چونکی بڕیاری کۆمەڵکوژیی‬ ‫جووەکان‪ ،‬بڕیارێکی سیاسیی بووە کە‬ ‫لەسەرووی ئەوەوە دراوەوە‌و لە دۆخی‬ ‫جەنگدا بووە‪ .‬بە چەشنەش لە وەاڵمی‬ ‫پرسی ئەوەی ئایا تاوانبارە‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫بڵێت لەڕووی یاس���اییەوە نە خۆی بە‬ ‫تاوانبار دەبینێت‌و نە هەستی تاوانیشی‬ ‫هەیە‪ .‬بەش���ێوەیەکی گشتیی دەتوانین‬ ‫لۆژیک���ی پاس���اوھێنانەوەی هەم���وو‬ ‫تاوانە سیاس���ییە گەورە‌و بچووکەکانی‬ ‫تاوانبارانی جەن���گ‌و دژ بە مرۆڤایەتی‬ ‫لەڕستەیەکی زۆر سادەدا کۆبکەینەوە‪:‬‬ ‫تاوانبار ئەو کەس���ە نیی���ە کە فرمان‬ ‫جێبەجێدەکات‪ ،‬بەڵکو ئەو کەسەیە کە‬ ‫فرمان دەردەکات؛ "م���ن تاوانبار نیم‪،‬‬ ‫چونک���ی تەنها کەرەس���ەیەک بووم بۆ‬ ‫جێبەجێکردنی فرمانەکانی س���ەرەوە"‪.‬‬ ‫"من بێتاوانم‪ ،‬چونکی تاوان تەنها ئەو‬ ‫کەسانە بەرپرسیارێتییەکەی هەڵدەگرن‬

‫کە بڕیاریان دەرکردووە‪ ،‬نەک ئەوانەی‬ ‫کە بڕیاریان جێبەجێکردووە‪".‬‬ ‫بەکورتی دەتوانین مەترسییەکانی ئەم‬ ‫چەش���نە پاساوانە لە س���ێ رەهەندی‬ ‫جی���اوازدا کۆبکەین���ەوە‪ :‬یەکەمی���ان‬ ‫درۆکردن���ە‪ ،‬دووەمی���ان خۆبەبێتاوان‬ ‫زانینە‌و سێهەمیشیان الموباالت‪.‬‬ ‫کاتێ���ک تەماش���ای فیلمەکان���ی‬ ‫دادگاییکردن���ی ئادۆل���ف ئایش���مانم‬ ‫دەکرد‪ ،‬بیرم لەوەدەکردەوە کە چەندە‬ ‫لۆژیک���ی تاوان‌و تاوان���کاران لە هەموو‬ ‫سەردەم‌و شوێنێکدا لەیەکترەوە نزیک‌و‬ ‫هاوتەریبن‪ .‬کاتێک بیرم لە قس���ەکانی‬ ‫س���ەدام حس���ێن‌و عەل���ی حەس���ەن‬ ‫مەجید دەکردەوە‌و بەوانەی ئایش���مان‬ ‫بەراوردمدەک���ردن‪ ،‬پێ���م دۆخێک���ی‬ ‫سەرنجڕاکێش بوو کە دیکتاتۆرەکانیش‬ ‫زمانێک���ی گەردوونیی خۆی���ان هەیە‪.‬‬ ‫زمانێ���ک ک���ە چ ل���ە کات���ی ترۆپکی‬ ‫دەسەاڵتدا‌و چ لە کاتی دادگاییکردنیاندا‬ ‫بە ی���ەک ریت���م پێیدەدوێ���ن‪ .‬زمانی‬ ‫هەڕەش���ە‌و خۆبەزلزانی���ن‌و بینین���ی‬ ‫خۆی���ان وەکو ناوکی مێ���ژوو‌و لەکاتی‬ ‫بەھێزی���دا‌و درۆک���ردن‌و هەوڵ���دان بۆ‬ ‫س���ەلماندنی بێتاوان���ی خۆی���ان‌و ل���ە‬ ‫زۆرینەی حاڵەتەکانیشدا الموباالتێکی‬ ‫بێوێن���ە بەرامب���ەر ب���ە تاوانەکانیان‬ ‫لەکاتێکدا خۆیان لەناو قەفەسی تاواندا‬ ‫دەبیننەوە‪.‬‬ ‫پاش تێپەڕبوونی پێنج س���اڵ بەس���ەر‬ ‫ساڵیادی لەسێدارەدانی سەدامدا‪ ،‬یاسا‌و‬ ‫دادگا لە عێراقدا ھێشتا بەدوای مێژووی‬ ‫خۆیدا ڕادەکات‌و ھێزە سیاسییەکان بە‬ ‫ناوی یاس���ا‌و دادگاوە یەکتر ڕاودەنێن‪.‬‬ ‫لە کوردستانیش���دا لە پاش س���ااڵنێک‬ ‫ل���ە جەنگ���ی خوێناوی���ی ناوخۆیی‌و‬ ‫دوای س���ەرهەڵدانی ئۆپۆزیس���یۆن‌و‬ ‫بەتایبەتی���ش لەپاش خۆپیش���اندانە‬ ‫ناڕەزاییەکان���ی حەڤ���دەی ش���وباتی‬ ‫‪٢٠١١‬ەوە ت���ا دەگات ب���ە ڕووداوەکانی‬ ‫ئەم دواییەی پارێزگای دھۆک‪ ،‬چەندین‬ ‫تاوان���ی سیاس���ی نھێن���ی‌و ئاش���کرا‬ ‫روویانداوە‪ .‬چەندین تاوانکاریی گەورە‌و‬ ‫بچ���ووک لەالیەن پارت���ی‌و یەکێتیەوە‬ ‫دژ بە خەڵکی مەدەنی‌و ڕۆش���نبیران‌و‬ ‫ڕۆژنامەنووس���ان‌و چاالکوانانی سیاسی‬ ‫ھێزە ئۆپۆزیس���یۆنەکان‌و بارەگاکانیان‬ ‫ئەنجامدراوە‪ .‬لە کاتێکدا باس لە تاوان‬ ‫دەکەم ھۆش���مەندم بەوەی کە چەندە‬ ‫بێمانای���ە باس لە ت���اوان بکەین بەبێ‬ ‫بوونی تاوانب���ار‪ ،‬چەندە بێمانایە باس‬ ‫لە تاوانبار بکەین بەبێ بوونی یاس���ا‌و‬ ‫دادگا‪ ،‬چەندەش بێمانایە باس لە تاوان‬ ‫بکەی���ن بەبێ بوونی بەرپرس���یارێتی‪.‬‬ ‫قسەکەی ئایشمان کە دەڵێت‪" :‬لە کوێدا‬ ‫بەرپرسیارێتی نەبوو‪ ،‬لەوێندەریش تاوان‬ ‫نیی���ە"‪ ،‬لە ھیچ ش���وێنێک واڵتی خۆی‬ ‫نەدۆزێت���ەوە الی ئێم���ە دەیدۆزێتەوە‪.‬‬ ‫واڵتی ئێم���ە تاوانی تێدا نییە‪ ،‬چونکی‬ ‫یەک تاوانباری سیاسیی نادرێتە دادگا‪.‬‬ ‫لە واڵتی ئێمەدا ک���ەس بەرپرس نییە‬ ‫بەرامبەر بە تاوان‪ ،‬چونکی تاوانبارەکان‬ ‫ل���ە ماڵی حیزب‌و لە بۆن���ە نەتەوەیی‌و‬ ‫نێونەتەوەییەکاندا لە کورس���ییەکانی‬ ‫پش���ت س���ەرۆکەکانەوە دادەنیش���ن‪.‬‬ ‫ئ���ەوان ل���ە تەلەفیزیۆنەکان���دا وەکو‬ ‫سیاسەتمەدار چاوپێکەوتنیان لەگەڵدا‬ ‫دەکرێت‌و بەرگریی لە تاوانەکانی خۆیان‬ ‫دەکەن‌و بێش���ەرمانە وەکو قەزاوقەدەر‬ ‫ناوزەدی دەکەن‌و تەنان���ەت لەهەندێ‬ ‫حاڵەتیشدا هەندێکیان سکااڵش لەسەر‬ ‫ئەوانە تۆماردەکەن ک���ە گوایە ناویان‬ ‫زڕاندوون‪.‬‬ ‫ئەمانە هەمووی بۆئەوەیە پەیامێکمان‬ ‫ب���ۆ بنێ���رن؛ پەیام���ی نادادییەک���ی‬ ‫وەحش���ەتناک‪ ،‬نادادییەک لە واڵتێکدا‬ ‫کە کەس لێ���ی بەرپرس نیی���ە‪ .‬بۆیە‬ ‫دەتوانی���ن ب���ە ڕاش���کاوانە بڵێین کە‬ ‫"نادادییەکی دادپەروەرانە!" لەم واڵتەی‬ ‫ئێم���ەدا بەرقەرارە‪ :‬دادپ���ەروەری یان‬ ‫باشتر بڵێم بێدەنگیی یاسا بەرامبەر بە‬ ‫سیاسەتمەداران‌و تاوانباران‌و نادادیش‬ ‫بەرامبەر بەوانەی کە دژ بەم مەملەکەتە‬ ‫عادیلە ستەمگەرایە بێدەنگنابن‌و شەڕی‬ ‫مەدەنیی دەکەن‪.‬‬ ‫نادادی لە خودی خۆیدا مەترسیدار نییە‬ ‫گەر یاسا هەمووان بەشێوەیەکی هاوتا‬ ‫مامەڵەبکات‌و بەزەبری ھێز دادپەروەریی‬ ‫بپارێزێت‪ ،‬بەاڵم وەکو ئەرستۆ دەڵێت‪:‬‬ ‫مەترسیدارترین نادادی ئەو نادادییەیە‬ ‫کە چەک���دارە‪ .‬ل���ە کوردستانیش���دا‬ ‫نادادییەکی چەکدار فەرمانڕەوایە‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫له‌ وه‌اڵمی‌ هیوا ئه‌حمه‌د مسته‌فادا‬ ‫عه‌زیز ڕه‌ئووف‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫به‌هاری عه‌ره‌بی‌و‬ ‫کۆتایی ئیسالمی سیاسی‬ ‫گه‌رچی ئێستا قس���ه‌کردن هه‌موو له‌سه‌ر‬ ‫سه‌رکه‌وتنی ئیس�ل�امی سیاسییه‪ ،‬له‌پاش‬ ‫روخانی رژێمه دیکتاتۆرییه‌کانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬له‌م س���تونه‌‌دا ده‌مه‌وێت ئه‌‌و‬ ‫ئارگومێنته بوروژێنم که له‌راستیا به‌هاری‬ ‫عه‌ره‌ب���ی س���ه‌ره‌تای کۆتایی ئیس�ل�امی‬ ‫سیاسیه‪.‬‬ ‫ئارگومێنته‌ک���ه‌ی من پش���ت به چه‌ند‬ ‫دیدێ���ک ده‌به‌س���تێت ک���ه هه‌مووی���ان‬ ‫تێکهه‌ڵکێشن وه‌ک له‌خواره‌وه هه‌وڵئه‌ده‌م‬ ‫ئاماژه‌یان پێبده‌م‪.‬‬ ‫‪1‬به‌هاری عه‌ره‌بی ئیس�ل�امی سیاس���ی‬ ‫له‌ئۆپۆزس���یونێکی رێپێنه‌دراو یان نیمچه‬ ‫رێپێدراو (ئیخوان له‌میس���ر) ده‌گوێزێته‌وه‬ ‫بۆ ده‌س���ه‌اڵت ی���ان به‌ش���داری گه‌وره‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‪ .‬ئێمه ده‌زانین که له‌ئیسالمی‬ ‫سیاس���یدا به تایبه‌ت ئیسالمی جیهادی‪،‬‬ ‫دوو چه‌م���ک هه‌بوون‪ ،‬ئه‌وی���ش دوژمنی‬ ‫دوور‌و دوژمنی نزیک‪ ،‬له‌مه‌ودوا چیدی ئه‌م‬ ‫دوژمنانه بوونیان نامێنێت‪ ،‬ئه‌مه بۆخۆی‬ ‫ئیسالمی سیاسی توشی قه‌یرانی گه‌وره‌ی‬ ‫ش���وناس ده‌کات‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر له‌راب���ووردودا‬ ‫ه���ه‌وڵ ئه‌وه‌بووه که کۆمه‌ڵ���گا رزگارکات‬ ‫له‌ده‌س���ت ئ���ه‌م دوژمنان���ه‪ ،‬ک���ه دژ به‬ ‫ئیس�ل�ام بوون‪ ،‬ئه‌وا ئه‌مڕۆ دوژمنی نزیک‬ ‫نه‌ماوه وه دوژمن���ی دوور‪ ،‬که رۆژئاوایه‪،‬‬ ‫ئیس�ل�امی سیاس���ی خۆی له‌دووریانێکدا‬ ‫ده‌بینێته‌وه له‌به‌رامبه‌ری���ا‪ ،‬یان هاوکاری‬ ‫یان دوژمنایه‌تی‪ .‬ه���ه‌ردوو رێگاکه مایه‌ی‬ ‫قه‌یرانی گه‌وره‌یه بۆ ئیسالمی سیاسی‪.‬‬ ‫‪ 2‬به هاتنی ئیسالمی سیاسی بۆ سه‌ر‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬چیدی ناتوانێت یوتوپیایانه‬ ‫له‌دونیا بڕوانێت‪ .‬ناچاره که به‌ش���ێک بێت‬ ‫له‌واقی���ع‪ .‬ئه‌م واقیعه‪ ،‬ک���ه واقیعی پاش‬ ‫دیکتاتۆریه‌ته‪ ،‬واقیعێکه پڕیه‌تی له‌قه‌یران‌و‬ ‫کێش���ه‌‌و ملمالنێ‌و به‌رژه‌وه‌ن���دی جیاواز‌و‬ ‫خه‌ون‌و چاوه‌ڕوانکردنی زۆر‪ ،‬ئه‌مانه هه‌موو‬ ‫وه‌ها ئه‌کات ک���ه به‌ڕێوبردنی ئه‌م واقیعه‬ ‫هه‌‌تا بڵێی ق���ورس‌و پروکێنه‌ربێت‪ .‬لێره‌دا‬ ‫ئیسالمی سیاس���ی ناچاره به سازش‪ ،‬به‬ ‫عه‌مه‌لی ب���وون‪ ،‬ب���ه رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‬ ‫شکس���ت‪ ،‬به به‌ڕێوبردنی ب���واری ئاڵۆزی‬ ‫وه‌ک ئابوری���ی‪ ،‬کۆمه‌ڵ���گا‪ ،‬حکومه‌ت‪ ،‬وه‬ ‫په‌یوه‌ن���دی ده‌ره‌وه‪ .‬ئه‌مان���ه هه‌ریه‌که‌و‬ ‫کۆمه‌ڵه هێزی جودان که فش���اری گەوره‬ ‫دروس���ت ده‌که‌ن ناتوانرێ���ت به‌بێ بوونی‬ ‫توان���ای ده‌رامه‌ت���ی‌و توان���ای عه‌قڵی به‬ ‫ئاسانی رووبه‌ڕووی ببێته‌وه‪.‬‬ ‫‪ 3‬ئیس�ل�امی سیاسی هه‌ژارییه‌كی زۆری‬ ‫هه‌یه له‌بواری ئابوریی‪ ،‬کارگێڕی ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵگا‪ ،‬سیاسه‌ت‪ ،‬وه په‌یوه‌ندی ده‌ره‌وه‪.‬‬ ‫له‌هیچ کام له‌م بوارانه‌دا به هیچ شێوه‌یه‌ک‬ ‫دیدێک‪ ،‬تیوره‌یه‌ک‪ ،‬شێوازێک به دیناکرێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه ئیس�ل�امی سیاسی ناچار ئه‌کات که‬ ‫رووبکات بواره‌کانی ژیانی تاکه‌که‌سی وه‌ك‬ ‫ئه‌خالق‌و فه‌زیله‌ت‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا ش���ێوازه‌‬ ‫باوه‌کانی ئابوریی‌و سیاسی‌و نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫رۆژئاوایی پیاده‌بکات‪ .‬لێره‌دا دووفاقییه‌ک‬ ‫دروست ده‌بێت له‌الیه‌ك ئیسالمی سیاسی‬ ‫هه‌ت���ا بێت زیاتر‌و زیات���ر ناچاره عه‌لمانی‬ ‫ببێت‪ ،‬له‌الیه‌كی تر‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی په‌رده‌پۆشی‬ ‫ئ���ه‌م عه‌لمانی بوونه ب���کات دێت جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌خالق‌و فه‌زیل ‌هت‌و شتی رووکه‌شی‬ ‫وه‌ک جلوبه‌رگ‌و فره‌ژنی‌و ش���تی تری له‌م‬ ‫جۆره ئه‌كاته‌وه‪.‬‬ ‫‪ 4‬ئیسالمی سیاسی له‌رووی ئابورییه‌وه‪،‬‬ ‫س���ه‌رمایه‌دارانه‌یه‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی پێ���ی ده‌ڵێن‬ ‫ئابوری���ی ئیس�ل�امی هی���چ نی���ه جگ���ه‬ ‫له‌فریودانێکی ساویلکانه‪ ،‬بۆ نیولیبرالیزم‪.‬‬ ‫له‌راس���تیا ئیس�ل�امی سیاس���ی بڕوای به‬ ‫دادپه‌روه‌ری ئابوریی نیه‪ .‬ئه‌گه‌ر ته‌ماشای‬ ‫سه‌رکرده‌کانیان بکه‌ی به تایبه‌ت له‌میسر‪،‬‬ ‫چونکه له‌وێ تا ئاستێک ده‌رفه‌ت هه‌بووه بۆ‬ ‫ئاماده‌بوونیان‪ ،‬ده‌بینیت هه‌موو خه‌ڵکانی‬ ‫ملیۆنه‌رن‪ .‬له‌نه‌بوونی هیچ فه‌لسه‌فه‌یه‌كی‬ ‫ئابوریی‌و بڕواب���وون ب���ه نادادپه‌روه‌ریی‬ ‫وه‌ک سروش���تێکی کۆمه‌اڵیه‌تی‌و فش���اری‬ ‫نیولیبرالی���زم‪ ،‬ئه‌وا ئیس�ل�امی سیاس���ی‬ ‫له‌ئه‌نجام���دا درێژه به‌م ش���ێوازه ئابورییه‬ ‫ئه‌دات‪ ،‬که ده‌وڵه‌مه‌‌ند ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌کات‌و‬ ‫هه‌ژار زیاتر هه‌ژار‪.‬‬ ‫‪ 5‬کرانه‌وه به‌ره‌و ده‌س���ه‌اڵت ئیس�ل�امی‬ ‫سیاس���ی تووش���ی که‌رتبوون‌و په‌ر‌تبوون‬ ‫ئه‌کات‪ ،‬ئه‌م���ه له‌به‌ر ه���ۆکاری ملمالنێی‬ ‫ناوه‌ک���ی‌و جیاوازییه‌کان���ی نی���و دونیای‬ ‫ئیسالمی سیاسی خۆی‌و هه‌روه‌ها مه‌رجه‌عی‬ ‫جیاوازی ئیسالمی سیاس���ی‪ .‬بۆ نموونه‪،‬‬ ‫هه‌ر واڵتێک له‌واڵته‌کانی ناوچه‌که‌‌و جیهان‬ ‫پش���تگیری الیه‌نێکی ئیس�ل�امی سیاسی‬ ‫ئه‌کات‪ ،‬بۆ پاراس���تنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر الیه‌نه‌که‌ی تردا‪ .‬ده‌كرێ میسر‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫به نموونه بهێنرێته‌وه‪ .‬سه‌له‌فیه‌ت که هیچ‬ ‫نیه جگه له‌باوه‌ڕێکی س���اده‌‌و س���اکار که‬ ‫له‌تاقیگه‌کان���ی س���عودیه به‌رهه‌م هاتووه‬ ‫ب���ۆ هێنانه ئارای ئیس�ل�امێکی خه‌س���یو‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ده‌سه‌اڵتدا‪ ،‬له‌پڕ بوونه هێزێکی‬ ‫چاالک‌و به‌ش���دار له‌پرۆس���ه‌ی سیاسیدا‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه ده‌توانرێت ته‌نه���ا دوو لێکدانه‌وه‌ی‬ ‫بۆ بکرێ���ت؛ یه‌که‌م‪ ،‬هه‌وڵی س���عودیه‌یه‬ ‫بۆ رێگرتن له‌گه‌ش���ه‌ی ش���ۆڕش‪ ،‬که یانی‬ ‫بوون به دارده‌س���تی ده‌ره‌كی‪ ،‬وه به‌شێک‬ ‫له‌ملمالنێی ناوچه‌یی‪ .‬دوو‪ ،‬یانی عه‌لمانی‬ ‫بوون‪ .‬هه‌رکام له‌م دوو ئه‌گه‌ره راستبێت‪،‬‬ ‫ک���ه له‌راس���تیا ره‌نگ���ه تێکه‌ڵه‌یه‌ك بێت‬ ‫له‌هه‌ردووکیان‪ ،‬ئه‌وا مانای وایه ئیس�ل�امی‬ ‫سیاسی چیدی ناتوانێت هه‌‌ڵگری په‌یامی‬ ‫خۆی بێت‪.‬‬

‫مورشد هه‌میشه‬ ‫تاقه که‌سێکه‪ ،‬که‬ ‫له‌هه‌موان زیاتر پڕ‬ ‫زانیاریی‌و توانایه‪.‬‬ ‫که یانی له‌هه‌موان‬ ‫زیاتر خاوه‌نی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‬

‫‪ 6‬سیس���ته‌می ناوه‌ک���ی به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫ناوه‌كی رێکخراو‌و پارتی ئیسالمی سیاسی‪،‬‬ ‫سیسته‌مێکی مورش���دیه‪ .‬وشه‌ی مورشد‬ ‫یانی رێب���ه‌ر‪ ،‬به ئه‌ڵمان���ی یانی فیوره‌ر‪،‬‬ ‫که له‌که‌س���ی هیتله‌ردا خۆی ده‌بینییه‌وه‪.‬‬ ‫مورش���د هه‌میش���ه تاقه که‌س���ێکه‪ ،‬که‬ ‫له‌هه‌م���وان زیاتر پڕ زانیاریی‌و توانایه‪ .‬که‬ ‫یانی له‌هه‌موان زیاتر خاوه‌نی ده‌س���ه‌اڵته‪.‬‬ ‫ئه‌م مورش���ده‪ ،‬ده‌بێت���ه مه‌رجه‌ع‪ .‬که‌واته‬ ‫ئه‌‌وه‌ی س���ه‌رتاپا پارت ی���ان رێکخراوه‌که‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌ب���ات تاقه‌ که‌س���ێکه‪ .‬ئه‌م تاقه‌‬ ‫که‌س���ه که ده‌بێته که‌‌س���ی یه‌که‌م‪ ،‬هه‌تا‬ ‫له‌توانایدابێ���ت له‌جێگ���ه‌‌و پێگ���ه‌ی خۆی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‪ .‬به‌م پێی���ه بڵقێک به‌ده‌وری‬ ‫خۆی���دا دروس���ت ئ���ه‌کات‪ .‬ناتوانرێ���ت‬ ‫له‌سایه‌ی سیسته‌مێکی وه‌هادا قسه له‌سه‌ر‬ ‫دیموکراسی بکرێت‪.‬‬ ‫‪ 7‬له‌راس���تیا س���تراکتۆری سیسته‌می‬ ‫سیاس���ی ئیس�ل�امی سیاس���ی زۆر‬ ‫له‌س���تراکتۆری والیه‌تی فه‌قیهی خومه‌ینی‬ ‫ئه‌چێت‪ .‬مورشد ئه‌و فه‌قیهه‌یه که ده‌بێته‬ ‫وه‌ل���ی‪ .‬دووباره‌کردن���ه‌وه‌‌ی ئه‌زموون���ی‬ ‫ئێران‪ ،‬نه له‌توانادا هه‌یه‌و نه ده‌رئه‌نجامی‬ ‫پرشنگداری ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ 8‬له‌ڕ‌اس���تیا خه‌ڵک���ی زۆر ده‌نگیان به‬ ‫ئیس�ل�امی سیاس���ی نه‌دا پ���اش روخانی‬ ‫دیکتاتۆره‌کان‪ ،‬چونکه چ���اوه‌ڕوان ده‌كرا‬ ‫زۆرین���ه‌ی زۆرین���ه ب���ن‪ ،‬چونک���ه ته‌نها‬ ‫رێکخرواوبوون که ئاماده‌بوون‌و له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫هه‌‌س���تێکی ده‌روونی هه‌ب���وو که خه‌ڵکی‬ ‫وایان هەس���ت ده‌كرد له‌ڕێگای ئیسالمه‌وه‬ ‫پاکده‌بنه‌وه له‌ژه‌نگ‌و ژیواڵی س���ه‌رده‌می‬ ‫دیکتاتۆری���ه‌ت‪ .‬وه‌ک نموون���ه‌ی واڵتانی‬ ‫تر پیش���انی ئه‌دا‪ ،‬ئه‌گه‌ر دیموکراس���یه‌ت‬ ‫ب���ه‌رده‌وام بێت ئه‌وا هه‌تا بێت ئیس�ل�امی‬ ‫سیاسی ده‌نگی که‌متر‌و که‌متر ئه‌کات‪.‬‬ ‫‪ 9‬ئه‌فس���انه‌ی مۆدێل���ی تورکی‪ ،‬ئه‌مڕۆ‬ ‫ئیس�ل�امی سیاس���ی دڵی به‌وه‌ خۆشه که‬ ‫نموون���ه‌ی تورکیا له‌هه‌موو ش���وێنێکی تر‬ ‫دووباره ئه‌کاته‌وه‪ .‬له‌ڕاس���تیا ئه‌مه جگه‬ ‫له‌تێنه‌گه‌یش���تن له‌سیاس���ه‌تی تورک���ی‌و‬ ‫سیاسه‌ت به گشتی نیشانه‌ی هیچ شتێکی‬ ‫تر نی���ه‪ .‬مۆدێلی تورکی چی���ه‪ ،‬مۆدێلی‬ ‫پێکه‌وه ژیانی دیموکراسیه‌ت وعه‌لمانیه‌ته‬ ‫ی���ان مۆدێل���ی پێکه‌وه‌ژیان���ی ئیس�ل�ام‌و‬ ‫عه‌س���که‌ره‪ ،‬یان مۆدیلی پێک���ه‌وه ژیانی‬ ‫ئیسالم‌و دیموکراسیه‌ته‪ .‬له‌راستیا هیچ کام‬ ‫له‌مانه راس���ت نین‪ .‬سه‌رجه‌م ئه‌م جوتانه‬ ‫له‌ناو تورکیا له‌ملمالنێی ملشکێندان له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌کت���ردا‪ .‬ئه‌وه‌ی مۆدیلی تورکی کردوه‌ته‬ ‫مۆدێلی تورکی گه‌ش���ه‌یه‌كی ئابوریه‪ ،‬که‬ ‫هه‌موو نیش���انه‌کان ئاماژه به‌وه‌ئه‌ده‌ن که‬ ‫ئه‌گه‌ری ئ���ه‌وه‌ی هه‌یه به‌‌ زوویی تێپه‌ڕێت‬ ‫وه‌‌ک ئه‌زموون���ی پڵنگه‌کان���ی ئاس���یای‬ ‫پێشوو‪.‬‬

‫دوای‌ ده‌ركه‌وتن���ی‌ كاك هی���وا ئه‌حمه‌د‬ ‫مس���ته‌فا به‌رپرسی‌ پێشوی‌ لقی‌ چوار له‌‬ ‫كه‌ناڵێكی‌ پارتییه‌وه‌‪ ،‬له‌نێوان من‌و ئه‌ودا‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یسبووكه‌وه‌‬ ‫گفتوگۆیه‌ك دروس���ت بوو‪ .‬م���ن لێره‌وه‌‬ ‫ده‌مه‌وێ���ت ڕای‌ خۆم ب���ه‌ كراوه‌یی‌ بڵێم‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‌و تاكو هه‌مووان له‌‬ ‫مه‌سه‌له‌ چاره‌نوسسازه‌كاندا شته‌كان به‌‬ ‫نهێنی‌ نه‌هێڵێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫كاك هیوا نایشارێته‌وه‌ كه‌ ڕۆژێك پێش‬ ‫ڕووداوه‌كه‌ زانیویانه‌ كه‌ هێرشیان ده‌كرێته‌‬ ‫س���ه‌ر‪ .‬ئه‌م قسه‌یه‌ به‌ڵگه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئ���ه‌م باره‌گایه‌ خۆی‌ پرچ���ه‌ك كردووه‌‌و‬ ‫خه‌ڵكانی‌ خۆیان هێناوه‌ت���ه‌ نێو باره‌گا‬ ‫(وه‌ك كاك هیوا خۆی‌ باسی‌ ده‌كات) ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدا به‌رپرسی‌ لقی‌ چوار ده‌یتوانی‌‬ ‫له‌ ڕاگه‌یاندنه‌كان���ه‌وه‌ كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵك‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ ئاگادار بكاته‌وه‌ له‌و هێرشه‌ی‌ كه‌‬ ‫ده‌كرێته‌ س���ه‌ریان‪ .‬من ده‌پرسم نه‌ده‌بوو‬ ‫كاك هیوا خۆی‌ بۆشه‌ڕ ئاماده‌ نه‌كردایه‌‌و‬ ‫باره‌گاك���ه‌ی‌ جێبهێش���تایه‌؟ ئ���ه‌وكات‬ ‫یه‌كێتی‌‌و ده‌زگا ئه‌منییه‌كانی‌ س���لێمانی‌‬ ‫به‌رپرسیار ده‌بوون‌و س���وتانی‌ باره‌گای‌‬ ‫لقی‌ چوار ده‌بووه‌ هۆكارێكی‌ سه‌ره‌كی‌ بۆ‬ ‫پیش���اندانی‌ پارتی‌ به‌هێزێكی‌ ئاشتیخواز‬ ‫كه‌ ده‌س���تی‌ ناچێته‌ خوێنی‌ هاواڵتیانی‌‬ ‫خۆی‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م ڕووداوه‌‌و ڕووداوه‌كانی‌ بادیناندا‬ ‫پارتی‌ ته‌نگه‌نه‌فه‌س���ی‌ پێوه‌ دیاره‌‪ .‬وێنه‌‬

‫هه‌یه‌‌و سه‌رجه‌م ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ له‌به‌رده‌م لقی‌‬ ‫چوار خۆپیش���اندان ده‌كه‌ن دیاره‌‌و تۆش‬ ‫ده‌زگای‌ پاراس���تنت هه‌یه‌‌و دڵنیام ناوی‌‬ ‫س���یانی‌ یه‌كبه‌یه‌كیان ده‌زانی‌‪ ،‬بۆ ناویان‬ ‫ناڵێیت‌و بیده‌یت���ه‌ دادگا؟ ڕۆژێك گۆڕان‬ ‫تاوانب���ار ده‌كه‌یت‌و ڕۆژێ���ك یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌ س���اردی‌ بكه‌وێته‌‬ ‫نێوانتانه‌وه‌ ئه‌وس���ا ده‌زگاكانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كه‌یت؟ ئه‌م لێڵیی ‌ه چییه‌ له‌م‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌دا دروستی‌ ده‌كه‌یت؟‬ ‫هه‌موومان ده‌زانین له‌پێش���ه‌وه‌ی‌ لقی‌‬ ‫چوار خۆپیش���اندان كراوه‌‪ ،‬پش���ته‌وه‌ی‌‬ ‫لقی‌ چ���وار ده‌رگای‌ هه‌ی���ه‌‌و هه‌مووتان‬ ‫ده‌تانتوانی‌ له‌وێوه‌ خۆتان ده‌رباز بكه‌ن‌و‬ ‫ئه‌وه‌ ڕاست نیه‌ كه‌ ئێوه‌ له‌ژووره‌وه‌ سجن‬ ‫بوون ڕێگه‌ی‌ ده‌ربازبوونتان نه‌بووه‌‪ .‬من‬ ‫دڵنیام ئه‌گ���ه‌ر ئه‌وه‌تان بكردایه‌ هه‌رگیز‬ ‫دۆخه‌كه‌ به‌م ش���ێوه‌یه‌ نه‌ده‌گه‌یشت كه‌‬ ‫ڕوویدا‌و ئه‌وپه‌ڕی‌ باره‌گاكه‌تان ده‌سوتا‌و‬ ‫ئه‌وس���ا پارتییه‌كی‌ قوربانی‌ له‌ سلێمانی‌‬ ‫باشتر ده‌یتوانی‌ ده‌نگی‌ زواڵڵتر بێت نه‌ك‬ ‫ب���ه‌رده‌م لقی‌ چوار بكاته‌ قه‌س���ابخانه‌‌و‬ ‫كوشتنی‌ ڕێژوان ناوبنێت قه‌زاو قه‌ده‌ر‪.‬‬ ‫من له‌ كاك هیوا ده‌پرسم كێیه‌ چه‌كی‌‬ ‫داوه‌ته‌ ده‌ست خه‌ڵك بۆ پاراستنی‌ بینا‬ ‫حیزبییه‌كان؟ ئه‌وه‌ چه‌ند باره‌گای‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كگرتوو له‌ هه‌ولێر‌و بادینان س���وتا بۆ‬ ‫كه‌س ته‌قه‌ی‌ نه‌ك���رد ئێوه‌ نه‌بێت؟ برام‬ ‫ئه‌وه‌ ئێ���وه‌ن چه‌كتان داوه‌ته‌ ده‌س���ت‬

‫خه‌ڵك بۆ پاراس���تنی‌ خۆتان‪ .‬چاوه‌كه‌م‬ ‫دڵنیاب���ه‌ له‌وه‌ی‌ ك���ه‌ باره‌گاكه‌ت���ان له‌‬ ‫سلێمانی‌ بسوتایه‌ ده‌نگتان دلێرترده‌بوو‪،‬‬ ‫قوربانی‌ بوونایه‌ له‌ س���لێمانی‌ باشتر بوو‬ ‫به‌وه‌ی‌ خه‌ڵك بكه‌نه‌ قوربانی‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مووش���ی‌ ناش���یرینتر ئه‌وه‌‬ ‫بوو ئێ���وه‌ فه‌رمانتاندا به‌ چاككردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌نج���ه‌ره‌ ش���كاوه‌كانی‌ باره‌گاكه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬

‫ی‬ ‫كوڕه‌كان ‌‬ ‫حزب شوێنێك‬ ‫شك ده‌به‌ن بۆ‬ ‫خۆحه‌شاردان‌و‬ ‫هه‌ڵهاتن له‌ یاسا‬ ‫له‌كاتێكدا ش���ار له‌ پرس���ه‌دابوو‪ ،‬ئێو‌ه‬ ‫خه‌می‌ ئه‌وه‌تان بوو كه‌ جامی‌ په‌نجه‌ره‌ی‌‬ ‫باره‌گاكه‌تان چ���اك بكه‌نه‌وه‌‪ .‬برام ئێوه‌‬ ‫وه‌ك كه‌عب���ه‌ی‌ پیرۆز ته‌ماش���ای‌ باره‌گا‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ .‬خۆ ئه‌مه‌ ته‌نها ل���ه‌ لقی‌ چوار‬ ‫ڕووی نه‌داوه‌‪ ،‬كوشتنی‌ منداڵێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫یازده‌ س���اڵ له‌ چه‌مچه‌ماڵ كه‌ نه‌ چه‌كی‌‬ ‫پێ بوو نه‌ ده‌یزانی‌ خۆپیش���اندان چییه‌‬ ‫باشترین به‌ڵگه‌یه‌ به‌وه‌ی‌ كه‌ ئێوه‌ باره‌گا‬ ‫به‌ ش���وێنێكی‌ پیرۆز ته‌ماش���ا ده‌كه‌ن‌و‬

‫بیرورا‬

‫ئاماده‌ن خوێن���ی‌ خه‌ڵكی‌ خۆتان بڕێژن‬ ‫ن���ه‌ك به‌ردێك به‌ر جام���ی‌ باره‌گاكانتان‬ ‫بكه‌وێت‪.‬‬ ‫ته‌ماش���ا بكه‌ یه‌كگرت���وو له‌بادینان ‪4‬‬ ‫كه‌س���یان لێ كوژرا‌و باره‌گاكانیش���یان‬ ‫سوتا‪ ،‬به‌اڵم یه‌كگرتوو به‌م كرده‌وه‌یه‌یان‬ ‫كه‌ ته‌قه‌ی���ان نه‌كرد ل���ه‌ خه‌ڵك(دواتر‬ ‫خۆت���ان ئیعترافت���ان ك���رد ك���ه‌ پارتی‌‬ ‫هه‌ڵیكوتاوه‌ته‌ س���ه‌ریان) له‌ ڕووداوه‌كه‌‬ ‫مۆف���ه‌ق ده‌رچ���وون‌و خۆیان ك���رد به‌‬ ‫قوربان���ی‌‪ ،‬ڕازی نه‌ب���وون خه‌ڵك بكه‌نه‌‬ ‫قوربانی‌‪ .‬گۆڕانی���ش له‌ هه‌ولێر به‌هه‌مان‬ ‫ش���ێوه‌‪ .‬قوربانیبوونی‌ گۆڕان‌و یه‌كگرتوو‬ ‫كێرڤی‌ ئه‌م دوو هێ���زه‌ی‌ به‌رز كرده‌وه‌‌و‬ ‫قوربانیبوونی‌ خه‌ڵكی‌ سلێمانی‌ به‌ده‌ستی‌‬ ‫پارتیش كێرڤی ئه‌م پارته‌ی‌ دا ڕاده‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رچاو دابه‌زاند‪.‬‬ ‫ڕووداوه‌كه‌ هه‌رچۆنێك بێت داواكردنی‌‬ ‫كاك هی���وا له‌الی���ه‌ن دادگاوه‌ مای���ه‌ی‌‬ ‫پرسیاره‌ كه‌ ئه‌وه‌ نزیكه‌ی‌ ساڵێك به‌سه‌ر‬ ‫ڕووداوه‌كه‌دا تێپه‌ڕێت‌و كاك هیوا ئاماده‌‬ ‫نه‌بێت بچێته‌ دادگا(سه‌رباری‌ تێبینیمان‬ ‫له‌س���ه‌ر خراپ���ی‌ ئ���ادای‌ دادگا)‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌س���ه‌لمێنێـت كه‌ كوڕه‌كانی‌ حزب‬ ‫شوێنێك شك ده‌به‌ن بۆ خۆحه‌شاردان‌و‬ ‫هه‌ڵهاتن له‌ یاسا‪ .‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا برایمی‌‬ ‫كاكه‌ ئه‌حه‌ له‌ هه‌ڵه‌بجه‌ ته‌نها به‌بیانووی‌‬ ‫هاندانی‌ خۆپیشانده‌ران ده‌ستگیركراوه‌‌و‬ ‫ئاماده‌ی���ه‌ دادگا كێش���ه‌كه‌ی‌ یه‌كالی���ی‌‬ ‫بكات���ه‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا كاك هی���وا یاری‌‬ ‫به‌كات بكات‌و بڵێت هه‌ر ده‌چمه‌ به‌رده‌م‬ ‫دادگا‌و دادگا هی‌ خۆمانه‌‪ .‬كه‌ دادگا هی‌‬ ‫خۆتان بێت بۆ لێی‌ هه‌ڵدێن؟‬ ‫‪Azizrauf75@yahoo.com‬‬

‫حیزب ‌ی كوردی‌‌و شكست ‌ه گه‌وره‌كه‌‬ ‫رێبوار ره‌زا چوچانی‌‬

‫مێژوو پێمانده‌ڵێت‪ ،‬ش���ۆڕش هه‌تا سه‌ر‬ ‫رووی‌ جوانی‌ نیه‌‪ ،‬كاتێك سه‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫هه‌رزوو به‌ره‌و سته‌مكاری‌ هه‌نگاو ده‌نێت‌و‬ ‫رووه‌ ناش���یرینه‌كه‌ی‌‌و دیوه‌ شه‌ڕه‌نگێز‌و‬ ‫دیلخوازه‌ك���ه‌ی‌ خۆی‌ به‌ دی���ار ده‌خات‪،‬‬ ‫به‌ جۆرێك شۆرش���گێڕه‌كانی‌ پێش���وو‪،‬‬ ‫ناتوانن بڕوا به‌ خۆیان بهێنن‪ ،‬كه‌ بونه‌ته‌‬ ‫س���ته‌مكار‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و فه‌رمانه‌كانییان‬ ‫هێن���ده‌ دڵڕه‌قان���ه‌ پ���ه‌ره‌ پێ���ده‌ده‌ن‌و‬ ‫ده‌یسه‌پێنن به‌سه‌ر گه‌له‌كه‌یاندا‪ ،‬له‌خه‌ڵك‬ ‫دوورییان ده‌خاته‌وه‌‪ ،‬دوركه‌وتنه‌وه‌شیان‬ ‫له‌ خه‌ڵ���ك به‌ مان���ای‌ درووس���تكردنی‌‬ ‫قه‌اڵی���ه‌ك دێت له‌ س���ته‌م‌و رۆژێك دێت‬ ‫بڕوخێ���ت‪ ،‬كه‌ زۆرجاریش ئ���ه‌م رووخانه‌‬ ‫دیوێكی‌ كومیدی‌ له‌هه‌مانكاتدا س���یخناخ‬ ‫به‌ تراژیدیای‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئێستا هه‌ست ده‌كرێت‪ ،‬شۆڕشگێڕه‌كانی‌‬ ‫كورد به‌ره‌و ته‌واوكردنی‌ ئه‌و قه‌اڵیه‌ ده‌ڕۆن‪،‬‬ ‫چونكه‌ بنه‌مای‌ قه‌اڵكه‌یان داناوه‌‪ ،‬لێره‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ینه‌ ئ���ه‌و بڕوایه‌ی‌ هانا ئارێنێت‪ ،‬كه‌‬ ‫پێیوای���ه‌ هێزه‌ شۆڕش���گێره‌كان‪ ،‬كاتێك‬ ‫ده‌گه‌نه‌ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬چیدی‌ فریادڕه‌سه‌كه‌ی‌‬ ‫پێش���وو نین‪ ،‬كه‌ خه‌باتی���ان ده‌كرد بۆ‬ ‫ئازادی‌‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش پش���ت به‌ ده‌ربڕینه‌‬ ‫به‌ناوبانگه‌كه‌ی‌ ده‌به‌س���تین‪ ،‬كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"مێ���ژوو فێرمان ده‌كات كه‌ گه‌یش���تن به‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و به‌رپرس���یارێتی‌‪ ،‬سروشتی‌‬ ‫حیزبه‌ شۆڕشگێڕه‌كان به‌ قوڵی‌ ده‌گۆڕێت‪،‬‬ ‫ئه‌زموون‌و عه‌قڵی‌ دروس���ت گره‌نتییه‌كه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ وا لێ���ده‌كات‪ ،‬پێش���بینی‌ ئه‌وه‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ك���ه‌ تۆتالیتاریزم له‌ ده‌س���ه‌اڵتدا‬ ‫هێدی‌ هێدی‌ په‌رۆش���ی‌ شۆڕش���گێڕی‌ له‌‬ ‫ده‌س���ت ده‌دا‌و له‌ خه‌س���ڵه‌ته‌ تۆباوییه‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌كانی‌ دوور ده‌كه‌وێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌م روانگه‌یه‌وه‌ ئاوڕدانه‌وه‌ له‌ كار‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ هێزه‌ سیاسییه‌كانی‌ كوردستان‌و‬ ‫شێوه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و ئه‌و فۆرمه‌ی‌ كه‌ بۆ‬ ‫ملمالنێكانییان هه‌ڵیانبژاردووه‌‪ ،‬رووبه‌ڕووی‌‬ ‫ده‌یان پرسیارمان ده‌كاته‌وه‌‌و سه‌رجه‌می‌‬ ‫ئه‌و پرس���یارانه‌ش بارگاوی���ن به‌و هه‌موو‬ ‫شكس���ته‌ رۆحییانه‌ی‌ كه‌ به‌هۆی‌ نه‌بوونی‌‬ ‫عه‌قڵییه‌تێكی‌ كراوه‌ی‌ س���ه‌رده‌مییانه‌ بۆ‬ ‫سیاسه‌ت‌و هه‌ڵبژاردنی‌ فۆرمێكی‌ سیاسی‌‬ ‫كه‌ ناوه‌رۆكه‌كه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ب���ڕوا بوون به‌‬ ‫پلۆرالی���زم بونیاتنرابێ���ت‪ ،‬بۆچۆنێت���ی‌‬ ‫هه‌ڵكردن له‌گه‌ڵ یه‌ك‌و هه‌روه‌ها نه‌بوونی‌‬ ‫تێڕوانینێك���ی‌ س���ه‌رده‌مییانه‌‌و عاقاڵن���ه‌‬ ‫ب���ۆ حكومڕان���ی‌‪ ،‬رووب���ه‌ڕووی‌ تاك���ی‌‬ ‫ئ���ه‌م كۆمه‌ڵگه‌ی���ه‌ بوونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫س���ه‌رجه‌می‌ ئه‌و هێزان���ه‌‌و ره‌مزه‌كانیان‪،‬‬ ‫له‌و شۆڕشگێڕانه‌ن‪ ،‬كه‌ سااڵنێك له‌ پێناو‬ ‫ئازادیدا خه‌باتیان كردووه‌‪ ،‬كه‌چی‌ ئێستا‬ ‫ده‌س���تگرتنیان به‌ كورس���ی ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا چاوبڕینه‌ ئه‌و كورس���ییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌م���وو ده‌رده‌دارییه‌یان چێ‌ كردووه‌ له‌م‬

‫كۆمه‌ڵگه‌ كه‌الوه‌ ئاس���ادا‪ ،‬كه‌ ته‌نگی‌ به‌‬ ‫هه‌موو جوانیی���ه‌كان هه‌ڵچنی���وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌ڕوانگه‌ی‌ س���وقراته‌وه‌ له‌ هێزه‌‬ ‫سیاسییه‌كان‌و حوكمڕانییه‌كه‌یان بڕوانین‪،‬‬ ‫به‌ره‌نجامێكی‌ كوشنده‌ چاوه‌ڕێمان ده‌كات‪،‬‬ ‫س���وقرات پێیوایه‌ دانایی‌‌و شاره‌زایی‌ له‌‬ ‫هه‌ر بوارێ���ك حوكمڕانه‌كان ل���ه‌و بواره‌‬ ‫ش���اره‌زا ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ تێبینی‌‬ ‫ده‌كرێت به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ ده‌سه‌اڵتدارانی‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و س���ه‌ركرده‌ سیاس���ییه‌كانی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌ ده‌س���ه‌اڵتن‌و ئه‌وانه‌ش كه‌ له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتن‪ ،‬جگ���ه‌ له‌ چه‌ك‌و‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌‌و بێباكی‌ به‌رانبه‌ر به‌ نیشتیمان‌و‬ ‫پاشه‌ڕۆژه‌كه‌ی‌‪ ،‬شاره‌زاییه‌كی‌ ترییان نیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش پێشینه‌یه‌كی‌ هه‌یه‌‌و ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و ملمالنێیانه‌ی‌‪ ،‬كه‌ ل���ه‌ قۆناغی‌‬ ‫خه‌بات���ی‌ ش���اخدا په‌نایان ب���ۆ بردووه‌‌و‬ ‫ملمالنێكانی���ان ب���ه‌ چ���ه‌ك‌و زه‌بروزه‌نگ‬ ‫یه‌كالیی‌ كردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬كاتێكیش راپه‌ڕین‬ ‫ك���را‪ ،‬له‌ جیات���ی‌ رێز گرتن ل���ه‌ ماندوو‬ ‫بوون���ی‌ ئه‌وانه‌‌و خانه‌نش���ین كردنیان"به‌‬ ‫ه���ۆی‌ خه‌باته‌كه‌یانه‌وه‌"‪ ،‬ب���ه‌اڵم خرانه‌‬ ‫ناوه‌نده‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا‬ ‫میلله‌تێك به‌ ده‌ست بڕیاره‌ هه‌ڵه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫یه‌خس���یر ك���راوه‌‪ ،‬مان���ه‌وه‌ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫بڕی���ار‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و بیركردنه‌وه‌ش���یان‬ ‫به‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتی‌ سیاس���ی‌‌و ئیدارییه‌وه‌‬ ‫به‌بێ‌ گۆڕانكاری‌ ریش���ه‌یی‌ له‌ سیاس ‌هت‌و‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌‌و به‌رنامه‌كانی���ان‪ ،‬تۆخت���ر‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ مه‌ینه‌تییه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ تێك���ڕای‌ جومگه‌كان���ی‌ له‌الی���ه‌ن‬ ‫حیزبه‌كانه‌وه‌ ده‌س���تی‌ به‌س���ه‌رداگیراوه‌‌و‬ ‫بوونه‌ت���ه‌ هۆی‌ درووس���تبوونی‌ دۆخێكی‌‬ ‫دژوار‪ ،‬ك���ه‌ م���رۆڤ ل���ه‌ رووی‌ رۆح���ی‌‌و‬ ‫ده‌روونییه‌وه‌ به‌ره‌و ماندووبونێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌ڕه‌هه‌ن���دی ئه‌خالق���ی‌‬ ‫سیاسییه‌وه‌ س���ه‌یری‌ هێزه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬دیس���انه‌وه‌ رووبه‌ڕووی‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫پرس���یاری‌ تر ده‌بینه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌ هۆی‌‬ ‫نه‌بوونی‌ ئه‌و ئه‌خالقه‌وه‌‪ ،‬قه‌یرانی‌ گه‌وره‌‬ ‫درووس���تبووه‌‪ ،‬س���ه‌ركرده‌ی‌ راسته‌قینه‌‬ ‫بوون���ی‌ نی���ه‌‪ ،‬ملمالنێ���ی‌ ناش���ه‌ریفانه‌‌و‬ ‫ئاگراوییانه‌ په‌ره‌پێده‌درێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش وای‌‬ ‫كردووه‌ مرۆڤ له‌ ناو بیمارییه‌كی‌ گه‌وره‌دا‬ ‫خه‌ریكی‌ درووس���تكردن‌و هێش���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ی���اده‌وری‌ بێت‪ ،‬ئ���ه‌و یاده‌وه‌رییانه‌ی‌ كه‌‬ ‫سه‌رجه‌مییان له‌ دوای‌ راپه‌ڕینه‌وه‌‪ ،‬به‌ ناو‬ ‫كاره‌سات‌و شه‌ڕ‌و شۆڕ‌و دیلكردنی‌ ئازادی‌‌و‬ ‫تااڵنكردن���دا گ���وزه‌ر ده‌كات‌و بوونه‌ت���ه‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌ یادگه‌ی‌ مرۆڤ‪ ،‬كه‌ مانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌م رووداوان���ه‌ش وه‌ك یاده‌وه‌رییه‌ك‪،‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ كاریگ���ه‌ری‌ هه‌بێ���ت له‌س���ه‌ر‬ ‫میس���داقییه‌تی‌ مێژووی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌ك‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌میشه‌ ئیجابیاته‌كانی‌ ده‌نوسرێنه‌وه‌‪.‬‬

‫له‌دوای‌ راپه‌ڕینه‌وه‌‪ ،‬دنیایه‌ك درووست‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬كه‌ رۆژانه‌ ی���ادگای‌ مرۆڤی‌ كورد‬ ‫بارگاوی‌ ده‌كرێت به‌ شكست‌و كاره‌سات‌و‬ ‫س���ته‌م‌و س���ه‌رجه‌می ئه‌و شكس���تانه‌ش‬ ‫به‌رپرس���یارێتییه‌كه‌ی‌ له‌ ئه‌ستۆی‌ هێزه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانییه‌تی‌ ك���ه‌ پرۆژه‌كانییان‬ ‫ئیلهام وه‌رگره‌ له‌ عه‌قڵییه‌تێكی‌ شمولی‪.‬‬ ‫شكس���ته‌ رۆحیی���ه‌كان ل���ه‌ جڤاته‌دا‬ ‫گه‌شتۆته‌ ئاستێك‪ ،‬كه‌ مرۆڤ له‌ په‌راوێزدا‬ ‫ب���ژی‌‪ ،‬به‌ واتایه‌ك���ی‌ تر مرۆڤ ئێس���تا‬ ‫وه‌زیفه‌كه‌ی‌ لێسه‌ندراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌ مانا‬ ‫هایدگه‌رییه‌كی‌ له‌ رێگه‌ی‌ گومانه‌كانییه‌وه‌‬ ‫بوون به‌ ش���ته‌كانی‌ تر ده‌به‌خش���ێت‌و وا‬ ‫ده‌كات ش���ته‌كان مانای���ان هه‌بێت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫سه‌ره‌تایه‌كه‌ بۆ دوور خستنه‌وه‌ی‌ مرۆڤ‬

‫روداوه‌که‌ی (‪17‬ی‌‬ ‫شوبات)‌ پێمان‬ ‫ده‌ڵێن‪ ،‬ئه‌م هێزانه‌‬ ‫هێزی‌ سه‌رده‌م نین‌و‬ ‫تائێستا نه‌یانتوانیووه‌‬ ‫له‌ناو وه‌همی‌ شۆڕش‬ ‫بێنه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ل���ه‌ بیركردنه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ كاتێك مرۆڤ‬ ‫بیری‌ كرده‌وه‌‪ ،‬ده‌گاته‌ ئه‌و ش���وێنه‌ی‌ كه‌‬ ‫به‌ دوای‌ جه‌وهه‌ری‌ ش���ت‌و رووداوه‌كاندا‬ ‫بگه‌رێ���ت‪ ،‬واته‌ دیس���انه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫س���ه‌ر بڕواكه‌ی‌ ئه‌رس���تۆ‪ ،‬ك���ه‌ هه‌موو‬ ‫شته‌كان ده‌به‌ستێته‌وه‌ به‌ جه‌وهه‌ر‌و خاڵی‌‬ ‫سه‌ره‌تای‌ ده‌ستپێكیانه‌وه‌‪ ،‬له‌م دۆخه‌شدا‬ ‫مرۆڤ تێده‌گات ش���ته‌كان چۆن درووست‬ ‫ده‌بن‌و رووداوه‌كان ك���ێ‌ هۆكارییانه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫لێره‌وه‌ هێزه‌ سیاس���ییه‌كان ده‌كه‌ونه‌ ناو‬ ‫بازنه‌یه‌كه‌وه‌ به‌ب���ێ‌ ده‌مامك‌و حه‌قیقه‌تی‌‬ ‫خۆیان كه‌ بنه‌ما وه‌رگره‌ له‌ شموولیی ‌هت‌و‬ ‫تۆتالیتاری���زم ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ كوردی‌‌و هێزه‌ سیاسییه‌كانی‌‬ ‫سه‌رجه‌می‌ كاره‌كانییان بۆ درووستكردنی‌‬ ‫رژێمێك���ی‌ پۆلیس���ییه‌‪ ،‬ك���ه‌ م���رۆڤ‌و‬ ‫ئازادییه‌كان���ی‌‪ ،‬م���رۆڤ‌و گومانه‌كان���ی‌‪،‬‬ ‫مرۆڤ‌و بیركردنه‌وه‌كانی‌ بخاته‌ په‌راوێزی‌‬ ‫رووداوه‌كان‌و وه‌ك بێبه‌هاترین شت سه‌یر‬ ‫بكرێ���ن‪ ،‬هه‌موو ئه‌م س���ته‌مانه‌ش به‌پێی‌‬ ‫یاس���ا رێكده‌خرێن كه‌ به‌ دڵ���ی‌ ئه‌وانه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ وه‌ك هانا ئارێنت هه‌ڵوه‌س���ته‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كات‪ ،‬ده‌سه‌اڵته‌ تۆتالیتارییه‌كان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك كاره‌كانییان رێكده‌خه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ یاس���ای‌ واڵتدا كێش���ه‌یان نابێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل���ه‌ هه‌ناویش���یاندا كار ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫كوش���تنی‌ ئازادییه‌كان‌و درووس���تكردنی‌‬ ‫رژێمی‌ پۆلیسی‌‌و موخابه‌راتی‌‪.‬‬

‫ئه‌م هه‌ڵوه‌سته‌ كردنه‌ش ده‌مانگه‌یه‌نێته‌‬ ‫بڕوایه‌ك كه‌ سه‌رجه‌م كاره‌كانی هێزه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬له‌ رووی‌‬ ‫حوكمڕانی‌‌و چه‌س���پاندن‌و ب���ڕوا بوون به‌‬ ‫دیموكراسی‌‪ ،‬رووبه‌ڕووی‌ شكستێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫بوونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌الی���ه‌ك رووبه‌ڕوو‬ ‫بوونه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك‌و له‌الی���ه‌ك بااڵ كردنی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ له‌س���ه‌رجه‌م كایه‌ ئیدارییه‌كان‌و‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی‌ سه‌رجه‌م جومگه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ دانانی‌ یاس���ا‬ ‫بۆ رێگری‌ كردن له‌مافه‌ س���ه‌ره‌تاییه‌كانی‌‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬نیش���انده‌ری‌ رووه‌ ناشیرینه‌كه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌یه‌‪ ،‬ك���ه‌ بارگاوییه‌ به‌‬ ‫خه‌یاڵی‌ یه‌كڕه‌نگكردنی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌و ده‌ست‬ ‫به‌سه‌رداگرتنی‌ سه‌رجه‌م ئازادییه‌كان‪.‬‬ ‫رووداوه‌كانی‌ ساڵی‌ پاریش كه‌ له‌(‪17‬ی‌‬ ‫ش���وبات)‌و رۆژانی‌ دوایدا گه‌شته‌ لوتكه‌ی‌‬ ‫دڵڕه‌قی‌‪ ،‬پێمان ده‌ڵێن‪ ،‬ئه‌م هێزانه‌ هێزی‌‬ ‫س���ه‌رده‌م نین‌و تا ئێستا نه‌یانتوانیوه‌ له‌‬ ‫ناو وه‌همی‌ ش���ۆڕش بێنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬هێزه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی‌ كورد نازانن خه‌ڵكی‌ ئێستا‬ ‫خۆشنودی‌‌و ئازادییان ده‌وێت‪ ،‬سه‌ربه‌ستی‌‌و‬ ‫س���ه‌رفرازییان ده‌وێت‪ ،‬ژیانێكیان ده‌وێت‬ ‫الیه‌ق به‌ مرۆڤ بێت‪ ،‬جارێكی‌ تر خه‌ڵك‬ ‫به‌بێ‌ پرۆژه‌‌و به‌ب���ێ‌ هه‌بوونی‌ روانینێكی‌‬ ‫س���ه‌رده‌مییانه‌ بۆ ژی���ان‌و ئازادییه‌كانی‌‌و‬ ‫بۆ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ حورمه‌تی‌ ئینس���انی‌ بۆ‬ ‫ئینس���انه‌كان كه‌ له‌دنیای‌ دوای‌ راپه‌ڕیندا‬ ‫ب���ه‌ به‌رده‌وامی‌ له‌ژێ���ر پێده‌نرێت‪ ،‬به‌بێ‌‬ ‫كاركردن له‌سه‌ر س���ڕینه‌وه‌ی‌ بیركردنه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵه‌كانیی���ان ك���ه‌ هی���چ ئه‌نجامێك���ی‌‬ ‫نه‌بووه‌ ب���ۆ هاونیش���تیمانیان‪ ،‬جگه‌ له‌‬ ‫درووس���تكردنی‌ مێگه‌ل���ی‌‌و گردبوونه‌وه‌‌و‬ ‫یه‌كره‌ن���گ كردن���ی‌ جڤات ك���ه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫یه‌كێك���ه‌ له‌خه‌س���ڵه‌ته‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫تۆتالیتاریی���ه‌كان‪ ،‬هی���چ به‌ره‌نجامێكی‌‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت ئه‌و راس���تییه‌ بزانن‬ ‫كه‌ به‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌ خۆیان���دا بچنه‌وه‌‌و‬ ‫دان ب���ه‌ هه‌ڵه‌كانیان���دا بنێ���ن ناتوان���ن‬ ‫ببن���ه‌وه‌ خۆشه‌ویس���تی‌ خه‌ڵك‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌یس���ه‌لمێنێت كه‌ ئه‌م هێزانه‌ له‌هه‌موو‬ ‫روویه‌كه‌وه‌ رووبه‌ڕووی‌ شكس���ت‌و قه‌یران‬ ‫بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ هه‌م شكس���ت به‌ خۆیان‬ ‫ده‌هێنن‌و هه‌میش شكس���ت له‌ ناو رۆحی‌‬ ‫مرۆڤی‌ ك���ورددا درووس���ت ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫شكستانه‌ش ده‌رخه‌ری‌ فه‌شه‌لی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئیداری‌ ده‌س���ه‌اڵتی كۆمه‌لێك سیاسییه‌‪،‬‬ ‫كه‌ س���ه‌رده‌مانێك ب���ه‌ قه‌ول���ی‌ خۆیان‬ ‫خه‌باتییان بۆ ئازادی‌ ده‌كرد‪ ،‬تا ئێس���تا‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت نه‌یتوانیوه‌ ب���ه‌ عه‌قڵیه‌تێكی‌‬ ‫ك���راوه‌ی‌ س���ه‌رده‌میانه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ناڕه‌زایه‌تی‌ خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ بكات‪ ،‬نه‌یتوانیوه‌‬ ‫رۆژگاره‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ به‌عس نه‌هێنێته‌وه‌‬ ‫ناو یاده‌وه‌ری‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌م واڵته‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دیس���انه‌وه‌ خه‌ڵكیان خسته‌وه‌ ناو هه‌مان‬ ‫هاوكێشه‌ی‌ پێشوو‪ ،‬كه‌ خولخواردنه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌ ن���او بازنه‌یه‌كی‌ داخ���راو‌و بیركردنه‌وه‌‬ ‫ل���ه‌ ده‌رباز ب���وون ل���ه‌و قه‌یرانانه‌ی‌ كه‌‬ ‫رووبه‌رووی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌ بوونه‌ته‌وه‌‌و ماف‌و‬ ‫ئازادی‌‌و بوونی‌ ئینسانه‌كانی‌ خستۆته‌ ناو‬ ‫چاره‌نوسێكی‌ نادیاره‌وه‌‪.‬‬

‫تەندروستی‬

‫‪ 7‬خۆراك بۆ ئارامكردنه‌وه‌ ‌ی ده‌رونت ‬ ‫پس���پۆڕانی‌ بواری‌ خ���ۆراك ئاماژه‌یان‬ ‫به‌وه‌كردووه‌ ك���ه‌ هه‌ندێ‌ خۆراك هه‌یه‌‬ ‫بڕێكی‌ باش ڤیتامیناتی‌ س���ه‌ره‌كییان‬ ‫تێدایه‌ ك���ه‌ یارمه‌تیده‌رێكی‌ به‌هێزن بۆ‬ ‫باش���تركردنی‌ میزاج‌و هێوركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌ستانه‌ ده‌رونییه‌كان‪ ،‬ئه‌و خۆراكانه‌ش‬ ‫چه‌ند پێكهاته‌یه‌كی‌ سروشتییان تێدایه‌‬ ‫كه‌ یارمه‌تی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ دڵه‌ڕاوكێ‌‌و‬ ‫هیالك���ی‌ جه‌س���ته‌ن به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫سروشتی‌‪ ،‬ئه‌و خۆراكانه‌ش‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬پرته‌ق���اڵ‪ :‬ئ���ه‌م میوه‌ی���ه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌ به‌ڤیتامین (‪ )B,E‬كه‌‬ ‫یارمه‌ت���ی‌ كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ ماندوێتی‌‌و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ په‌ستانی‌ خوێن‌و هۆرمۆنی‌‬ ‫كۆرتیزۆڵ بۆ رێژه‌ی‌ ئاسایی‌ خۆی‌ دوای‌‬ ‫ماندوێتی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌به‌هێزكردنی‌‬ ‫كۆئه‌ندامی‌ به‌رگری‌ له‌ش‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬په‌تاته‌‪ ،‬یارمه‌تی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫دڵه‌ڕاوك���ێ‌ ده‌دات‪ ،‬چونك���ه‌ له‌كاتی‌‬ ‫خواردنیدا هه‌ست به‌تێربوونی‌ نیشاسته‌و‬ ‫شه‌كره‌كان ده‌كرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها مادده‌ی‌‬ ‫بیتاكارۆتین���ی‌‌و ڤیتامین���ی‌ تێدای���ه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریشه‌وه‌ یارمه‌تی‌ ریشاڵه‌كان‬ ‫ده‌دات بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ كاربۆهیدرات‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ خاو‌و جێگیر‪ .‬پاش���ان‬ ‫جێگیركردنی‌ میزاج‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬قه‌یسی‌ وشك‪ ،‬ئه‌م خۆراكه‌ش‬ ‫یارمه‌تی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ هیالكی‌ ده‌دات‪ ،‬هه‌روه‌ها گوێزو فستق یارمه‌تی‌‬ ‫ده‌دات‌و ماس���ولكه‌كان خاو ده‌كاته‌وه‌ دابه‌زین په‌ستانی‌ خوێن ده‌دات‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ سروشتی‌‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ :‬گۆشتی‌ كه‌ڵه‌شێر‪ ،‬ئه‌م جۆره‌‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫باد‬ ‫گوێز‪،‬‬ ‫‌و‬ ‫م‬ ‫چواره‌م‪ :‬فس���تق‌و باده‌‬ ‫گۆش���ت ‌ه ترش���ه‌ ئه‌منییه‌كانی‌ تێدایه‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫یارم‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫تێدای���‬ ‫ڤیتامین (‪)B‬ی‌‬ ‫كه‌ كارده‌كات ب���ۆ ده‌ردانی‌ هۆرمۆنی‌‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رگر‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫سیستم‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫(سیرۆتۆنین) كه‌ دڵخۆشی‌ ده‌به‌خشێته‌‬

‫كه‌سه‌كه‌‪.‬‬ ‫شه‌ش���ه‌م‪ :‬س���پێناخ‪ ،‬بڕێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���اش مه‌گنس���یۆمی‌ تێدای���ه‌‪ ،‬ه���ه‌ر‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌یه‌ك له‌مه‌گنس���یۆم ره‌نگه‌‬ ‫ببێته‌هۆی‌ سه‌رئێش���ه‌و پاش���ان ژانی‌‬ ‫الس���ه‌ر‪ ،‬ش���اره‌زایانی‌ بواری‌ خۆراك‬

‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ خواردنی‌ یه‌ك‬ ‫كوپ شۆربای‌ سپێناخ ‪%40‬ی‌ پێویست ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌ش بۆ مه‌گنس���یۆم رۆژان���ه‌ دابین‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫حه‌وت���ه‌م‪ :‬ماس���ی س���ه‌لمۆن‪ ،‬ئ���ه‌م‬ ‫ماس���ییه‌ش یه‌كێكه‌ ل���ه‌و خۆراكانه‌ی‌‬

‫كه‌ مادده‌ی‌ (ئومی���گا‪ ) 3-‬تێدایه‌ ك ‌ه‬ ‫زۆر به‌س���وده‌ بۆ نه‌خۆشییه‌كانی‌ دڵ‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێی‌ چه‌ن���د توێژینه‌وه‌یه‌كیش‬ ‫(ئۆمیگا‪ )3-‬یه‌كێكه‌ له‌و ماددانه‌ی‌ كه‌‬ ‫پارێزگاری‌ له‌ئاستی‌ هۆرمۆنی هیالكی‌‌و‬ ‫(ئادریناڵین) ده‌كات‪.‬‬

‫بۆماوه‌‪ ،‬هۆكاری‬ ‫‌بۆنی‌ ناخۆشی‌ جه‌سته‌یه‌‬

‫ئه‌و قۆناغان ‌ه چین كه‌ هه‌رزه‌كار پێیدا ده‌ڕۆن؟‬ ‫هه‌رزه‌كاریی بریتییه‌ له‌و ماوه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ جه‌سته‌ ده‌ست ده‌كات به‌گۆڕان‌و‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندن‪ ،‬له‌ماوه‌ی هه‌رزه‌كاریدا‬ ‫جه‌سته‌ به‌خێراییه‌كی زیاتر گه‌شه‌‬ ‫ده‌كات به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ هه‌ر ته‌مه‌ن‌و‬ ‫كاتێكی دیكه‌ی‌ ژیان‪ ،‬ته‌نها له‌ ته‌مه‌نی‬ ‫ساوایه‌تی نه‌بێت كه‌ گه‌شه‌ تێیدا زۆر‬ ‫خێرایه‌‪.‬‬ ‫زۆر شتێكی باشه‌ كه‌ گۆڕانكارییه‌كانی‬ ‫م���اوه‌ی ه���ه‌رزه‌كاری بزاندرێت پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی رووبدات‪ ،‬بۆیه‌ زۆر گرنگه‌ بزانرێ‌‬ ‫كه‌ هه‌موو كه‌سێك به‌م گۆڕانكارییانه‌دا‬ ‫ده‌ڕوات‪ .‬گرن���گ نییه‌ كه‌ ت���ۆ له‌كوێ‬ ‫ده‌ژی���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها گرن���گ نیی ‌ه كه‌ تۆ‬ ‫له‌ڕه‌گ���ه‌زی نێر یان مێ���ی‪ ،‬به‌ڵكو تۆ‬ ‫روب���ه‌ڕوی گۆڕانكاریی���ه‌كان ده‌بیته‌وه‌‬ ‫له‌ماوه‌ی هه‌رزه‌كاریی‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ له‌وانه‌ی���ه‌ گۆڕانكارییه‌كان‬ ‫كه‌مێك جیاوازییان هه‌بێت له‌كه‌سێكه‌وه‌‬ ‫ی دیكه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌موو كه‌سێك‬ ‫بۆ كه‌سێك ‌‬ ‫ده‌بێت م���اوه‌ی ه���ه‌رزه‌كاری ببینێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر نا كێشه‌یه‌ك هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كاتی گۆڕانكاری‬ ‫كاتێ���ك جه‌س���ته‌ ده‌گات به‌ته‌مه‌نێكی‬ ‫دیاریك���راو‪ ،‬مێش���ك هه‌ڵده‌س���تێت‬ ‫به‌ده‌ردانی چه‌ن���د هۆڕمۆنێكی تایبه‌ت‬ ‫ك���ه‌ به‌رپرس���یارن له‌ده‌س���تپێكردنی‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی م���اوه‌ی هه‌رزه‌كاری‪،‬‬ ‫هۆڕمۆنه‌كان له‌هه‌ردوو ره‌گه‌زی نێر و مێ‬ ‫ده‌رده‌درێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاری هۆڕمۆنه‌كان‬ ‫ده‌وه‌ستێته‌ سه‌ر ره‌گه‌زی كه‌سه‌كه‌‪.‬‬ ‫بۆ نموون���ه‌ له‌ڕه‌گه‌زی نێر هۆڕمۆنه‌كان‬ ‫كار له‌سه‌ر گونه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬گونه‌كانیش‬ ‫هه‌ڵده‌ستن به‌ ده‌ردانی هۆڕمۆنی نێرینه‌‬ ‫و تۆو‪ .‬هۆڕمۆنی نێرینه‌ش بریتییه‌ له‌و‬ ‫هۆڕمۆنه‌ی كه‌ به‌رپرس���یاره‌ له‌زۆربه‌ی‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان���ی ته‌مه‌نی هه‌رزه‌كاری‬

‫هه‌رزه‌كاریدا قه‌ب���اره‌ی هه‌ردوو مه‌مك‬ ‫یه‌كس���ان ده‌بێت‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ هه‌موو ئه‌و‬ ‫گۆڕانكارییانه‌شدا كچان هه‌ست ده‌كه‌ن‬ ‫چه‌وری له‌شیان زیاد ده‌بێت‪ .‬به‌گشتی‬ ‫دوای ‪ 2‬بۆ ‪ 2‬ساڵ‌و نیو له‌ده‌ستپێكردنی‬ ‫گه‌شه‌ی مه‌مكه‌كان‪ ،‬كچان یه‌كه‌م ماوه‌ی‬ ‫بێنوێژی ده‌بینن‪.‬‬

‫له‌ڕه‌گه‌زی نێر‪.‬‬ ‫له‌ڕه‌گه‌زی مێینه‌ش ئ���ه‌و هۆڕمۆنانه‌ی‬ ‫ك���ه‌ له‌مێش���ك ده‌رده‌چن كار له‌س���ه‌ر‬ ‫هێلكه‌دان���ه‌كان ده‌كه‌ن ك���ه‌ هێله‌كه‌ی‬ ‫تێدای���ه‌ ل���ه‌و كاته‌یه‌وه‌ كه‌ كه‌س���ه‌كه‌‬ ‫له‌دایكبووه‌‪ .‬هێلكه‌دانه‌كان هه‌ڵده‌ستن‬ ‫به‌دروس���تكردنی هۆڕمۆنی مێینه‌‌و ئه‌م‬ ‫هۆرمۆنه‌ش له‌گه‌ڵ هۆڕمۆنه‌كانی مێشك‬ ‫دووه‌م‪ :‬گۆڕانكاری له‌موی له‌ش‬ ‫به‌رپرسیارن له‌گۆڕانكارییه‌كانی ته‌مه‌نی‬ ‫یه‌كێك له‌نیش���انه‌ هه‌ر‌ه یه‌كه‌مییه‌كانی‬ ‫هه‌رزه‌كاری له‌ڕه‌گه‌زی مێ‪.‬‬ ‫م���اوه‌ی ه���ه‌رزه‌كاری ب���ه‌زۆری ماوه‌ی هه‌رزه‌كاری بریتییه‌ له‌گه‌ش���ه‌ی‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات له‌ته‌مه‌نی نێوان ‪ 8‬بۆ م���وو‪ .‬م���وو له‌كچان‌و كوڕاندا گه‌ش��� ‌ه‬ ‫‪ 13‬س���اڵی له‌كچ���ان‌و له‌ته‌مه‌نی نێوان ده‌كات له‌ب���ن هه‌ن���گڵ و ده‌وروب���ه‌ری‬ ‫‪ 10‬بۆ ‪ 15‬س���اڵی له‌كوڕان‪ .‬له‌هه‌ندێك كۆئه‌ندامی زاوزێ‪ .‬له‌سه‌ره‌تادا مووه‌كان‬ ‫كه‌سدا ماوه‌ی هه‌رزه‌كاری كه‌مێك زووتر نه‌رم‌و كه‌من‌و دواتر زۆر‌و ئه‌ستور ده‌بن‪.‬‬ ‫یان دره‌نگت���ر رووده‌دات‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌كۆتایی���دا له‌كوڕان م���وو له‌ده‌موچاو‬ ‫جه‌سته‌ی هه‌ر كه‌س���ێك تایبه‌تمه‌ندی گه‌شه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫خۆی هه‌یه‌ و جیاوازه‌ له‌ یه‌كێكی تر‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬زیپكه‌‬ ‫زیپك��� ‌ه به‌ه���ۆی هۆڕمۆنه‌كانی ماوه‌ی‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬گۆڕانكارییه‌كان له‌ش���ێوه‌ی هه‌رزه‌كاریی���ه‌و‌ه دروس���ت ده‌بێ���ت‪.‬‬ ‫ده‌كرێ���ت زیپكه‌كان له‌ده‌موچاو بن یان‬ ‫جه‌سته‌‬ ‫به‌گشتی گۆڕانكاری له‌ته‌واوی شێوه‌ی پشت یان سینگ‪.‬‬ ‫له‌شدا رووده‌دات‪ ،‬كێش‪ ،‬درێژی‪..‬هتد‪.‬‬ ‫گۆڕانكاری تر‪..‬‬ ‫له‌كوڕان���دا ش���انه‌كان پ���ان ده‌ب���ن‌و‬ ‫ماس���ولكه‌كانی له‌ش���یان زیاتر گه‌ش ‌ه كچان له‌وانه‌ی ‌ه هه‌ندێك ده‌ردراوی سپی‬ ‫ده‌كه‌ن‌و ده‌نگیشیان گڕ‌و قوڵ ده‌بێت‪ ،‬ل ‌ه (گوڵنك‪-‬زێ ئه‌ندامی زاوزێ ئافره‌ت)‬ ‫له‌هه‌ندێك كوڕیشدا مه‌مكه‌كان كه‌مێك ببینن‪ ،‬ئه‌م ده‌ردراو‌ه ش���تێكی ئه‌وتۆ‬ ‫نییه‌‪ ،‬ته‌نها یه‌كێكه‌ له‌نیشانه‌كانی تری‬ ‫گه‌شه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌كوڕان���دا گۆڕانكاری���ی دیك���ه‌ش گۆڕانكارییه‌كانی ماوه‌ی هه‌رزه‌كارییه‌‪.‬‬ ‫به‌دیده‌ك���رێ‌ ب���ۆ نمون ‌ه درێ���ژ بوون‌و ك���وڕان چوكی���ان گ���ه‌وره‌ ده‌بێ���ت‌و‬ ‫پانبوونی (چوك) هه‌روه‌ها گه‌وره‌بوونی هه‌ڵده‌س���تێت كاتێك شتێكی سێكسی‬ ‫به‌خه‌یاڵیان���ه‌و‌ه دێت ی���ان ده‌بیینن‪،‬‬ ‫گونه‌كان‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌كچاندا جه‌س���ت ‌ه زیاتر چه‌ماو‌ه هه‌روه‌ه���ا له‌وانه‌ی���ه‌ ش���ه‌وان له‌خه‌و‬ ‫ده‌بێت‌و حه‌وزیان پان ده‌بێت‌و كێش���ی خۆیان ته‌ڕ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌م خۆته‌ڕكردنه‌ش‬ ‫حه‌وزیشیان زیاد ده‌بێت‪ ،‬مه‌مكه‌كانیان له‌ئه‌نجامی ده‌رچونی تۆواوه‌و‌ه ده‌بێت‪،‬‬ ‫گه‌ش���ه‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬هه‌ندێكجاری���ش له‌گه‌ڵ به‌سه‌رچونی ماوه‌ی هه‌رزه‌كاری‬ ‫مه‌مكێكی���ان ل���ه‌وه‌ی تری���ان خێراتر ئه‌م خ���ۆ ته‌ڕكردنه‌ ك���ه‌م ده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫گه‌شه‌ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه كۆتایی ماوه‌ی نامێنێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ كه‌سانێك هه‌ن كه‌ كێش ‌ه ‌‬ ‫بۆنێكی‌ ناخۆشیان هه‌یه‌ له‌له‌شدا‌و‬ ‫ی زۆرجار‬ ‫هه‌ندێجاریش ماوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت به‌درێژایی‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫كه‌سه‌كه‌‪ ،‬زۆرجاریش هه‌ندێ‌ كه‌س‬ ‫ی جه‌ست ‌ه‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌م بۆنه‌ ناخۆشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێننه‌و‌ه بۆ پابه‌ندنه‌بوون ‌‬ ‫ی جه‌سته‌و‬ ‫كه‌سه‌كه‌ به‌پاكوخاوێن ‌‬ ‫كه‌لوپه‌له‌كانی‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌م بۆچون ‌ه‬ ‫بۆ هه‌ندێ‌ كه‌س راست بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی نوێ‌ هه‌ندێجار‬ ‫به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌ ‌‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌و بۆنه‌ ناخۆشه‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ماس ‌‬ ‫ی جینات كه‌ بۆن ‌‬ ‫بۆ تێكچون ‌‬ ‫ده‌رده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی پزیش���كیدا‬ ‫ئ���ه‌م حاڵه‌ت ‌ه له‌زانس���ت ‌‬ ‫پێیده‌وترێ���ت (‪)trimethylaminuria‬‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌ڵده‌س���تێت به‌دروستكردن‌و‬ ‫ی‬ ‫ی بڕێك���ی‌ زیات���ر له‌پێكهات ‌ه ‌‬ ‫ده‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )TMA‬ك��� ‌ه به‌ه���ۆی‌ هه‌رس���كردن ‌‬ ‫هه‌ن���دێ‌ خۆراك���ه‌و‌ه ده‌بێ���ت ك��� ‌ه‬ ‫ی (الكولین)‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند‌ه به‌م���اد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ خۆراكی‌ وه‌ك (ماس��� ‌‬ ‫زیاتر له‌هه‌ند ‌‬ ‫ده‌ریاو جگه‌رو هێلكه‌و پاقله‌مه‌نییه‌كان)‬ ‫هه‌ی��� ‌ه به‌تایبه‌تیش لۆبی���ا‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی‬ ‫حاڵه‌تی‌(‪ )trimethylaminuria‬به‌هۆ ‌‬ ‫گرفتێك له‌جین���ی‌(‪ )FMO3‬روده‌دات‪،‬‬ ‫ی له‌ش‬ ‫ئه‌م گرفت��� ‌ه ده‌بێته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (‪)TMA‬‬ ‫كه‌ كه‌متر بتوانێ���ت مادد‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و بۆن ‌ه ناخۆش��� ‌ه‬ ‫ێ بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫بنوێن��� ‌‬ ‫نه‌دات به‌خۆراكه‌كان‪.‬‬ ‫ی (‪ )TMA‬یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌ڕاس���تیدا مادده‌ ‌‬ ‫ی بۆنێكی‌ به‌هێزی‌ هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫له‌و ماددانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌چێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ته‌نها‬ ‫ی ماس ‌‬ ‫له‌بۆن ‌‬ ‫ی خه‌ڵك كه‌ به‌ده‌ست‬ ‫ی ‪ 10‬بۆ ‪‌ %15‬‬ ‫نزیك ‌ه ‌‬ ‫(‪)trimethylaminuria‬‬ ‫ی‬ ‫حاڵه‌ت��� ‌‬ ‫ده‌ناڵێن���ن خۆی���ان هه‌س���ت به‌بۆن��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ناخۆش���ه‌كه‌ی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ره‌نگه‌ هۆكار ‌‬ ‫ی ئه‌و حاڵه‌ت ‌ه‬ ‫ی ئه‌م كه‌سان ‌ه توش ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بن بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ بونی‌ گرفت له‌جین ‌‬ ‫(‪ )FMO3‬له‌یه‌كێك له‌باوانی‌ كه‌سه‌ك ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه ره‌نگ���ه‌ خۆیان ئه‌م كێش���ه‌یه‌یان‬ ‫هه‌ست پێنه‌كردبێت یان ده‌رنه‌كه‌وتبێت‬ ‫بۆ نه‌وه‌كانیان ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی توێژینه‌وه‌ی���ه‌ك ك��� ‌ه‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكی‌(ب���اول وای���ز)‬ ‫توێ���ژه‌ر ‌‬ ‫له‌س���ه‌نته‌ری‌(‪Monell for Chemical‬‬ ‫‪ )Senses‬له‌س���ه‌ر ‪ 353‬ك���ه‌س‬ ‫ی له‌ش هی (ده‌م)‬ ‫له‌ئه‌مه‌ری���كا ئه‌نجامی���داوه‌ گه‌یش���ت ‌ه ره‌نگ ‌ه به‌شێكی‌ بۆن ‌‬ ‫ی بێ���ت بۆی ‌ه باش���تر وایه‌ ئه‌و كه‌س���ان ‌ه‬ ‫ی كه‌ (‪ 1‬له‌س���ه‌ر ‪‌ )3‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌نجام ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌م و ددان بكه‌ن‬ ‫ی سه‌ردانی‌ پزیش���ك ‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ گرفتی‌ بۆن ناخۆش��� ‌‬ ‫ی هه‌ر گرفتێك‪،‬‬ ‫له‌شیان هه‌یه‌ هۆكاره‌كه‌ی‌ ده‌گه‌رێته‌و‌ه بۆ دڵنیا ب���وون له‌بۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرفت ‌‬ ‫ی به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ب���ۆ (‪ )trimethylaminuria‬هه‌روه‌ها به‌اڵم ئه‌و كه‌س���ان ‌ه ‌‬ ‫ی له‌ش���یان‬ ‫ی ناخۆش��� ‌‬ ‫ی به‌وه‌ش���كردو‌ه جیناته‌وه‌یه‌ بۆن ‌‬ ‫ئ���ه‌م زانایه‌ ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی هیچ چاره‌س���ه‌رێكیان نییه‌ ته‌نها ئه‌و‌ه‬ ‫ی ناخۆش ‌‬ ‫زۆرین ‌هی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ بۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ش���یان هه‌ی ‌ه بۆن‌و تام له‌ده‌میشیان نه‌بێت كه‌ دوربكه‌نه‌و‌ه له‌و خواردنانه‌ ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناوب���راو رونیكردۆته‌و‌ه ك ‌ه ده‌وڵه‌مه‌ندن به‌پێكهات ‌هی‌ (الكولین)‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌و كه‌سان ‌هی‌ بۆن ‌‬ ‫ناخۆشی‌ له‌شیان هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆن‌و تام له‌ده‌میشیان‬ ‫هه‌یه‌‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪15‬‬

‫د‪ .‬ره‌وشت ره‌شید‬ ‫پسپۆڕی‌ نه‌خۆشییه‌ ده‌رونییه‌كان‬

‫میدیا و جه‌هل‬ ‫یه‌كێك له‌ ئ���ه‌رك‌و بنه‌ماكان���ی‌ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان���دن بریتیی���ه‌ له‌ پیش���اندانی‌‬ ‫حه‌قیقه‌ت‪ .‬ئه‌مه‌ ساده‌ترین راستییه‌كه‌‬ ‫ئێم���ه‌ ده‌رباره‌ی‌ راگه‌یان���دن ده‌یزانین‪.‬‬ ‫جۆری‌ ئ���ه‌و حه‌قیقه‌ته‌ش كه‌ راگه‌یاندن‬ ‫پیش���انی‌ ده‌دات‌و ده‌یخات���ه‌ڕوو‬ ‫جۆراوج���ۆره‌‪ .‬ره‌نگه‌ ئ���ه‌و حه‌قیقه‌ته‌‬ ‫زانس���تی‌ بێت یان كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬ئایینی‌‬ ‫بێت یان كولتوری‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌و ره‌خنانه‌ی‌ كه‌ ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ كوردی‌ ده‌كرێ���ت بریتییه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌و راگه‌یاندنه‌ تا ئاس���تێكی‌‬ ‫زۆر كه‌مته‌رخه‌م���ه‌ ل���ه‌ پیش���اندان‌و‬ ‫خس���تنه‌ڕووی‌ حه‌قیقه‌ت���ه‌ زانس���تی‌و‬ ‫مه‌عریفی���ه‌كان‪ .‬ه���ۆكار له‌پش���ت ئه‌م‬ ‫دیارده‌یه‌ زۆرن‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێك له‌هۆكاره‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌كان بریتی���ه‌ ل���ه‌ نه‌بوونی‌‬ ‫پرۆفیش���ناڵیه‌ت‌و ش���اره‌زایی‌ پێویست‬ ‫نه‌وه‌ك له‌كاری‌ رۆژنامه‌وانی‌و راگه‌یاندن‬ ‫به‌ ته‌نها‪ ،‬به‌ڵكو له‌سه‌رجه‌م بواره‌كانی‌‬ ‫فیكرو مه‌عریفه‌و رۆش���نبیریی‌‪ .‬نه‌بوونی‬ ‫ش���اره‌زاییه‌ واده‌كات كه‌ناڵێك له‌كاتی‌‬ ‫باسكردنی‌ دیارده‌ی‌ خۆكوشتن له‌جیاتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ه���ه‌وڵ بدات له‌ڕێگه‌ی‌ خه‌ڵكانی‌‬ ‫پسپۆر چاره‌س���ه‌رێكی‌ زانستی‌ بۆ ئه‌م‬ ‫دیارده‌یه‌ بخاته‌ڕوو‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬دێت‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ كۆمه‌ڵێك خه‌ڵكی‌ ناش���اره‌زاو‬ ‫بێئاگا له‌بواری‌ ده‌روونی‌ و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌ رشتێك رس���ته‌و گوته‌زای‌ بێبنه‌ما‪،‬‬ ‫بێئومێدی‌ زیات���ر ده‌كات‌و خه‌ڵكانی‌ تر‬ ‫هان ده‌دات بۆ خۆكوشتن ‪.‬‬ ‫نه‌بوون���ی‌ ش���اره‌زایی‌ كه‌ناڵه‌كان���ی‌‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌ وایكردووه‌ ك���ه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ نه‌خوێنده‌وارو سه‌له‌فی‌و توندڕه‌و‬ ‫ده‌بنه‌ پاڵه‌وانی‌ شاش���ه‌و مینبه‌ره‌كانی‌‬ ‫قسه‌كردن‌و به‌رده‌وام جه‌هل‌و گه‌مژه‌یی‌‬ ‫باڵوده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬نیو ئه‌وه‌ن���ده‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫وش���یارو په‌یوه‌ندی���دار به‌ كێش���ه‌كان‬ ‫ی زانستی‌و‬ ‫نه‌هێنه‌ پێش���ه‌وه‌ دوو قسه‌ ‌‬ ‫دوو بۆچوونی‌ دروست بخه‌نه‌‌ڕوو‪.‬‬ ‫دیاره‌ ئ���ه‌م حاڵه‌ت���ه‌ ب���ه‌ جۆرێك له‌‬ ‫جۆره‌كان ب���ووه‌ به‌ ه���ۆكار بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌شێكی‌ زۆر له‌ كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندن‬ ‫به‌شداربن به‌ باڵوكردنه‌وه‌و په‌ره‌پێدانی‌‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫كولتوری‌‪ ،‬ئه‌ویش نه‌خۆشی‌ (جه‌هل)ه‌‪.‬‬ ‫ج���ۆن مۆری���س ده‌ڵێ���ت‪ :‬كاتێ���ك‬ ‫میدی���ات كۆنترۆڵ كرد‪ ،‬ئ���ه‌وا عه‌قڵ‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌كانت كۆنترۆڵكردوه‌‪.‬‬ ‫بڕوا ناكه‌م ئه‌مڕۆ له‌ دونیادا هێزێك هه‌بێت‬ ‫بتوانێـ���ت به‌ قه‌د میدی���ا كاریگه‌ر بێت‬ ‫له‌ كۆنترۆڵكردنی‌ بیركردنه‌وه‌و ره‌فتارو‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ تاكه‌كان له‌ كۆمه‌ڵگادا‪ .‬میدیا‬ ‫ده‌توانێت به‌بێ‌ روخسه‌تخوازیی‌ هه‌موو‬ ‫رۆژێ‌‌و هه‌م���وو س���اتێك ببێته‌ میوانی‌‬ ‫ماڵ‌و ده‌زگاو مه‌جلیس���ه‌كانمان‪ ،‬میدیا‬ ‫ده‌كارێت به‌شدار بێت له‌ دروستكردنی‌‬ ‫بۆچوون‌و هه‌ڵوێس���تی‌ تاكه‌كه‌س���یی‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ری���ی‌‪ .‬ئ���ه‌و بۆچوون���ه‌ش كه‌‬ ‫راگه‌یاندن دروستی‌ ده‌كات ئه‌گه‌ر هاتوو‬ ‫دروس���ت بوو ئه‌وا به‌ش���دار ده‌بێت له‌‬ ‫دروستكردنی‌ كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ ته‌ندروست‌و‬ ‫به‌ئاگا‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر نادروس���ت‌و هه‌ڵه‌ش‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌وا به‌ س���ه‌د كتێب‌و نوس���ینی‌‬ ‫باش له‌نێو كۆمه‌ڵگادا راست نابێته‌وه‌و‬ ‫كاریگه‌رییه‌كان���ی‌ ت���ا ماوه‌یه‌كی‌ دوور‬ ‫به‌ردوام ده‌بن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و نه‌زانی���ن‌و جه‌هل���ه‌ی‌ راگه‌یاندن‬ ‫به‌رهه‌م���ی‌ دێنێ���ت‌و باڵویده‌كات���ه‌وه‌‬ ‫نه‌زانینێك���ی‌ چ���االك‌و كاریگ���ه‌ره‌‪.‬‬ ‫نه‌زانینێ���ك نیه‌ له‌دووتوێ���ی‌ كتێبێكدا‬ ‫بمێنێته‌وه‌و تۆزی‌ له‌س���ه‌ر بنیش���ێت‪،‬‬ ‫نه‌زانینێك نیه‌ له‌ژورێكی‌ تاریك بێده‌نگ‬ ‫بێده‌ن���گ ده‌رگای‌ له‌س���ه‌ر دابخرێ���ت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو نه‌زانینێكه‌ جوڵه‌و بزاوتی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫نه‌زانینێكه‌ ده‌چێته‌ نێو ماڵ‌و مه‌جلیس‬ ‫و سه‌رجه‌م ده‌زگاكانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ج���ۆره‌ی‌ نه‌زانین ك���ه‌ راگه‌یاندن‬ ‫ده‌یهێنێته‌ئ���اراوه‌‪ ،‬جه‌ن���گاوه‌رو مریدو‬ ‫شوێنكه‌وتووی‌ شه‌ڕكه‌ر به‌هه‌م دێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌شه‌ وایكردوه‌ شاعیری‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫ئه‌ڵمانی‌ (گۆته‌) بنوسێت‪ :‬هیچ شتێك‬ ‫له‌ جه‌هلی‌ چاالك خراپتر نیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م جه‌هله‌ چاالكه‌ی‌ راگه‌یاندن دروستی‌‬ ‫ده‌كات له‌ توانایدا هه‌یه‌ هه‌زار بیردۆزو‬ ‫راستیی‌ زانستی‌ بگۆڕێته‌وه‌ به‌ خورافه‌و‬ ‫گه‌مژه‌ی���ی‌ نه‌زانێ���ك‪ ،‬ه���ه‌زار راچێته‌و‬ ‫ده‌رم���ان‌و دۆزینه‌وه‌ی‌ پزیش���كی‌ بكاته‌‬ ‫قوربانی‌ نوش���ته‌و فاڵ‌و فێڵ���ی‌ كۆلكه‌‬ ‫خوێنده‌وارێك‪ .‬ئ���ه‌م جه‌هله‌ له‌توانایدا‬ ‫هه‌ی���ه‌ نه‌زان ب���ه‌ زان���او ئازادیخواز به‌‬ ‫خائی���ن‌و خۆف���رۆش به‌ مرۆڤدۆس���ت‬ ‫پیشان بدات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م نه‌زانین���ه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ ترس���ناكه‌‬ ‫ده‌توانێ���ت دونیا پ���ڕكات له‌ تاریكی‌‌و‬ ‫ژیان بخاته‌ مه‌ترسیه‌وه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫‪ 2011‬شوومترین ساڵی‌ رۆژنامه‌نوسان ‌ی كوردستان بووه‌‬

‫لۆکاڵ‬

‫ی به‌رامبه‌ر رۆژنامه‌نوسان کراوه‌‌‌"‬ ‫ی رابردوودا ‪ 691‬پێشێلكار ‌‬ ‫"له‌ساڵ ‌‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬

‫ئاماره‌كانی‌ سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسانی‌‬ ‫كوردستان‌و سه‌نته‌ری‌ میترۆ بۆ‬ ‫داكۆكیكردن له‌ڕۆژنامه‌نوسان ئاشكرای‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ ساڵی‌ رابردوو خراپترین‬ ‫ساڵ‌ بووه‌ بۆ رۆژنامه‌نوسانی‌‬ ‫كوردستان كه‌ زۆرترین پێشێلكاری‌‬ ‫به‌رامبه‌ریان كراوه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ یاسای‌ پێدانی‌‬ ‫زانیاری‌ ته‌نها خوێندنه‌وه‌ی‌ دوه‌می‌‬ ‫ماوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئامارێك����ی‌ س����ه‌ندیكای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس����انی‌ كوردستان‌و سه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫میت����رۆ ك����ه‌ دراون به‌ئاوێن����ه‌ ته‌نه����ا‬ ‫له‌س����اڵی‌ راب����ردودا ‪ 691‬پێش����ێلكاری‌‬ ‫به‌رامبه‌ر رۆژنامه‌نوس����ان ئه‌نجامدراوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئاماره‌كه‌ی‌ سه‌ندیكادا ئاماژه‌ به‌ ‪‌ 291‬خۆپیشاندانێک دژی توندوتیژی به‌رامبه‌ر‬ ‫حاڵه‌ت‌و س����ه‌نته‌ری‌ میترۆش ئاماژه‌ به‌‬ ‫په‌سه‌ند بكات‪.‬‬ ‫‪ 400‬حاڵه‌ت كراوه‌‪.‬‬ ‫رێكخ����ه‌ری‌ س����ه‌نته‌ری‌ میت����رۆ ب����ۆ‬ ‫خراپبونی‌ ره‌وش����ی‌ رۆژنامه‌نوس����ی‌‬ ‫له‌ساڵی‌ رابردودا به‌بڕوای‌ رۆژنامه‌نوسان داكۆكیكردن له‌رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬ره‌حمان‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ بۆ ئ����ه‌و روداوانه‌ی‌ تێیدا غه‌ری����ب به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ له‌دوای‌‬ ‫رویاندا به‌تایبه‌تیش خۆپیش����اندانه‌كانی‌ راپه‌ڕینه‌وه‌ هیچ س����اڵێك به‌قه‌د ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪17‬ی‌ شوبات)‌و رۆژانی‌ دوای‌ كه‌ نزیكه‌ی‌ رابردو بۆ رۆژنامه‌نوس����ان كوردس����تان‬ ‫‪ 62‬رۆژی‌ خایان����د‌و دواهه‌مینیش����یان س����ه‌خت نه‌ب����ووه‌‌و ئاشكراش����یكرد كه‌‬ ‫هێرشكردنه‌ سه‌ر كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندنی‌ ئ����ه‌وان ل����ه‌رۆژی‌ ‪12‬ی‌ ئ����ه‌م مانگ����ه‌دا‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان له‌مانگی‌ س����ه‌رجه‌م ئه‌و پێش����ێلكارییانه‌ی‌ الیان‬ ‫تۆمارك����راوه‌ باڵویده‌كه‌ن����ه‌وه‌‌و هه‌ندێ‬ ‫رابردودا له‌ده‌ڤه‌ری‌ بادینان‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‌و پسپۆرانی‌ بواری‌ میدیا پێشنیار‌و راسپارده‌ش ده‌خه‌نه‌ به‌رده‌م‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ ئیدانه‌ی‌ ئه‌و پێشێلكارییانه‌ حكومه‌ت بۆئ����ه‌وه‌ی‌ مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬داواش له‌حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم بكه‌ن له‌وان����ه‌ش "چاككردنی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ سنورێك بۆ ده‌ستدرێژكردنه‌ نێوان رۆژنامه‌نوسان‌و ده‌سه‌اڵت"‪.‬‬ ‫زۆربون����ی‌ حاڵه‌ته‌كانی‌ پێش����ێلكاری‌‬ ‫سه‌ر رۆژنامه‌نوس����ان دابنێت‌و داواكارن‬ ‫په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان هه‌رچی‌ زوتره‌ دژی‌ به‌رۆژنامه‌نوس����ان له‌س����اڵی‌‬ ‫یاسای‌ پێدانی‌ زانیاری‌ به‌رۆژنامه‌نوسان رابردودا به‌پێی‌ ئاماره‌كانی‌ س����ه‌ندیكای‌‬

‫ ‬ ‫به‌ رۆژنامه‌نوسان‬ ‫رۆژنامه‌نوس����ان به‌قه‌ده‌ر چوار س����اڵی‌‬ ‫رابردو پێشێلكارییان به‌رامبه‌ر كراوه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ لیژن����ه‌ی‌ داكۆكیك����ردن‬ ‫له‌مافی‌ رۆژنامه‌نوس����ان له‌س����ه‌ندیكای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬ئه‌نوه‌ر حسێن به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ ساڵی‌ رابردوو زۆر خراپ بوو‬ ‫بۆ رۆژنامه‌نوس����ان به‌تایبه‌تیش له‌دوای‌‬ ‫روداوه‌كانی‌ ‪17‬ی‌ شوبات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌الی‌ ناوبراوه‌وه‌ جێگه‌ی‌ دڵخۆش����ییه‌‬ ‫له‌س����اڵی‌ رابردودا هیچ رۆژنامه‌نوسێك‬ ‫نه‌كوژراوه‌‌و رێژه‌ی‌ ده‌ستگیركردنه‌كانیش‬ ‫كه‌مت����ر بون‪ ،‬به‌اڵم پێش����ێلكارییه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ زیادیان كردووه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌كوردستاندا یاسای‌ كاری‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئه‌نوه‌ر‬ ‫حسێن رونیكرده‌وه‌ كه‌ داوا له‌حكومه‌ت‬ ‫ده‌ك����ه‌ن به‌پێی‌ ئ����ه‌و یاس����ایه‌ مامه‌ڵه‌‬

‫ ‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‬

‫له‌گ����ه‌ڵ‌ رۆژنامه‌نوس����اندا ب����كات‌و وتی‌‬ ‫"به‌داخ����ه‌وه‌ الیه‌ن����ه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت (وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ‌و دادگاكان)‬ ‫وه‌ك پێویس����ت یاس����اكان جێبه‌ج����ێ‌‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬چونك����ه‌ ئه‌گه‌ر هێزێكی‌ پۆلیس‬ ‫پێشێلكاری‌ كرد به‌رامبه‌ر رۆژنامه‌نوسان‌و‬ ‫ده‌ستگیریان كردن‪ ،‬ئێمه‌ش له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫ئه‌گه‌ر رۆژنامه‌نوس����ێك سه‌رپێچی‌ كرد‬ ‫ده‌یده‌ینه‌ دادگا"‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس����انیش جه‌خ����ت ل����ه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ساڵی‌ رابردودا خراپترین‬ ‫ساڵ‌ بووه‌ بۆ رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫سه‌رنوس����ه‌ری‌ رۆژنامه‌ی‌ (روداو)‪ ،‬ئاكۆ‬ ‫محه‌مه‌د رایگه‌یاند كه‌ له‌ساڵی‌ رابردودا‬ ‫پێش����ێلكارییه‌كان زیات����ر بوون ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌ه����ۆی‌ ئ����ه‌و خۆپیش����اندانانه‌ی‌ ك����ه‌‬ ‫ئه‌نجامدران‌و رۆژنامه‌نوس����ان روبه‌ڕوی‌‬

‫توندوتی����ژی‌ بون����ه‌وه‌‪ ،‬جگ����ه‌ له‌وه‌ش‬ ‫رێگ����ری ك����را له‌گواس����تنه‌وه‌ی‌ هه‌واڵ‌‌و‬ ‫زانیارییه‌كان كه‌ ئه‌وه‌ش دژی‌ یاسای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس����ییه‌‪ ،‬ناوب����راو رونیكرده‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ ده‌بوو به‌بێ‌ ره‌زامه‌ن����دی‌ دادگاكان‬ ‫رۆژنامه‌نوسان نه‌گیرێن‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئه‌و بڕیاره‌ش پێشێل كرا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا سه‌رنوس����ه‌ری‌ گۆڤ����اری‌‬ ‫(وااڵپرێس)‪ ،‬عه‌داله‌ت عه‌بدواڵ ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌وه‌دا ك����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌ركی‌‬ ‫رۆژنامه‌ن����وس روماڵ����ی‌ هه‌واڵه‌كانه‌‌و بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌سته‌ش له‌گه‌ڵ‌ ئه‌نجامدانی‌ هه‌ر‬ ‫روداوێكدا چونه‌ته‌ شوێنه‌كانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ژماره‌یه‌ك له‌مه‌فره‌زه‌كانی‌‬ ‫ناوخ����ۆ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ تاڕاده‌ی����ه‌ك‬ ‫نه‌ش����یاو مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ����دا كردون‌و‬ ‫كه‌ره‌س����ته‌كانیان لێس����ه‌ندون‌و وت����ی‌‬ ‫"هیواداری����ن ئه‌و مامه‌ڵه‌یه‌ش په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ب����ه‌و دۆخ����ه‌ تایبه‌ت����ه‌وه‌ هه‌بێ����ت كه‌‬ ‫له‌كوردس����تاندا هه‌بووه‌‌و له‌مه‌ودوا چیتر‬ ‫پێش����ێلكاری‌ به‌رامبه‌ر رۆژنامه‌نوس����ان‬ ‫ئه‌نجام نه‌درێت"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ كه‌ناڵ����ی‌ (‪) KNN‬‬ ‫یش‪ ،‬هۆش����یار عه‌بدواڵ ئ����ه‌و ئامارانه‌ی‌‬ ‫پشتڕاستكرده‌وه‌‌و مه‌ترسییه‌كی‌ دیكه‌شی‌‬ ‫ل����ه‌وه‌دا بینییه‌وه‌ كه‌ هه‌م����وو پۆلیس‌و‬ ‫كارمه‌ندێكی‌ ئاسایش ده‌توانن سوكایه‌تی‌‬ ‫به‌رۆژنامه‌نوس����ان بك����ه‌ن‌و ته‌نان����ه‌ت‬ ‫رۆژنامه‌نوس الی‌ ئ����ه‌وان "بونه‌وه‌رێكی‌‬ ‫تاوانب����ار"ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناوب����راو ئۆباڵی‌ ئه‌و‬ ‫پێش����ێلكارییانه‌ی‌ خس����ته‌ ئه‌س����تۆی‌‬ ‫حكوم����ه‌ت‌و وتی‌ "بێگوم����ان له‌ئاینده‌دا‬ ‫پرسیار له‌سه‌ر ئه‌و حكومه‌ته‌ش دروست‬ ‫ده‌بێت كه‌ له‌و س����اڵه‌دا حكومڕان بووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بێت رۆژنامه‌نوسان هه‌ڵوه‌سته‌‬ ‫له‌سه‌ر پێشێلكارییه‌كانی‌ ساڵی‌ رابردوو‬ ‫بكه‌ن كه‌ بۆچی‌ حكومه‌ت به‌و ش����ێوه‌یه‌‬

‫مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا كردوون"‪.‬‬ ‫به‌بۆچون����ی‌ مامۆس����تای‌ به‌ش���� ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاندن����ی‌ زانك����ۆی‌ س����لێمانی‌‪ ،‬د‪.‬‬ ‫ش����ێركۆ مه‌نگوڕی‌ به‌و پێیه‌ی‌ تائێستا‬ ‫له‌كوردستاندا یاس����ای‌ پێدانی‌ زانیاری‌‬ ‫په‌س����ه‌ند نه‌كراوه‌‌و رۆژنامه‌نوس����انیش‬ ‫هه‌ندێجار ده‌س����ت ده‌به‌ن ب����ۆ زانیاری‌‬ ‫گرن����گ‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا پێش����ێلكارییان‬ ‫به‌رامب����ه‌ر ده‌كرێ����ت‪ ،‬خاڵێكی‌ دیكه‌ش‬ ‫وه‌ك ناوبراو باس����یكرد‪ ،‬یاس����ای‌ كاری‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسی‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ رێكوپێك‬ ‫له‌الیه‌ن دادگاكان����ه‌وه‌ نه‌چوه‌ته‌ بواری‌‬ ‫جێبه‌جێكردن����ه‌وه‌‌و وت����ی‌ "م����ن له‌گه‌ڵ‌‬ ‫حه‌س����انه‌دا نیم ب����ۆ رۆژنامه‌نوس����ان‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناشبێت هیچ پێش����یلكارییه‌كیان‬ ‫به‌رامب����ه‌ر بك����رێ‌‪ ،‬چونك����ه‌ له‌هه‌موو‬ ‫دنی����ادا پیش����ه‌ی‌ رۆژنامه‌نوس����ی‌ رێز‬ ‫لێگی����راوه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش����دا ناك����رێ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس����انیش ئه‌گ����ه‌ر له‌الی����ه‌ن‬ ‫ده‌زگاكانی‌ حكومه‌ته‌وه‌ هاوكاری‌ نه‌كرێن‬ ‫ئه‌وا بیر له‌تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ش پێویستی‌ به‌وه‌یه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێ‌"‪.‬‬ ‫كێش����ه‌ی‌ س����ه‌ره‌كی‌ رۆژنامه‌نوسان‬ ‫وه‌ك خۆی����ان ئاش����كرایانكرد بریتییه‌‬ ‫له‌په‌سه‌ندكردنی‌ یاسای‌ پێدانی‌ زانیاری‌‬ ‫كه‌ ئێس����تا له‌په‌رله‌مان����ه‌‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫ئه‌ندام����ی‌ لیژن����ه‌ی‌ رۆش����نبیری‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫بی��ل�ال س����ڵێمان به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ ئه‌و پ����ڕۆژه‌ یاس����ایه‌ خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌م����ی‌ بۆ ك����راوه‌‌و لیژنه‌كه‌ی‌ ئه‌وان‌و‬ ‫لیژنه‌ی‌ یاس����اییش راپۆرت����ی‌ كۆتاییان‬ ‫ئاماده‌ كردووه‌‌و دوای‌ پشووی‌ زستانه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان‪ ،‬ره‌نگه‌ بخرێت����ه‌ كارنامه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان����ه‌وه‌ بۆئ����ه‌وه‌ی‌ خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫دووه‌می‌ بۆ بكرێت‌و په‌سه‌ند بكرێت‪.‬‬

‫ره‌نگه‌ داخستنی‌ ئه‌و شوێنانه‌ی‌ به‌نایاسای ‌ی به‌نزینخانه‌كان ‌ی نزیك مااڵن‪ ،‬مه‌ترس ‌ی‬ ‫ده‌رمان ‌ی لێده‌فرۆشرێ‌ دوابكه‌وێ‌‬ ‫بۆ سه‌ر هاواڵتیان دروست ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‬

‫به‌فه‌رمانی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ێ كه‌‬ ‫بڕیاره‌‪ ،‬چوار هه‌زار شوێن دابخر ‌‬ ‫به‌نایاسایی‌ ده‌رمانی‌ لێده‌فرۆشرێ‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌ش به‌شێكی‌ زۆری‌ ئه‌و شوێنانه‌‬ ‫داده‌خرێ‌ كه‌ كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك‌و شوێنه‌ گشتییه‌كاندا‬ ‫كردویانه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌ندیكای‌ ته‌ندروستی‌ مۆڵه‌تی‌ پێداون‬ ‫پ���اش ده‌رچون���ی‌ بڕیارێ���ك له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‪ ،‬بۆ داخستنی‌ چوار‬ ‫هه‌زار شوێن كه‌ "به‌نایاسایی‌ ده‌رمانی‌ تێدا‬ ‫ده‌فرۆشرێ‌" كه‌ به‌شێكی‌ زۆریان له‌الیه‌ن‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستییه‌وه‌ سه‌رپه‌رشتی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬گرژییه‌ك له‌نێوان س���ه‌ندیكای‌‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروس���تی‌‌و س���ه‌ندیكای‌‬ ‫ده‌رمانسازان دروست بوو‪.‬‬ ‫هه‌موو ئ���ه‌و كلینیكان���ه‌ی‌ له‌گه‌ڕه‌ك‌و‬ ‫ش���وێنه‌ گش���تییه‌كاندا كراونه‌ت���ه‌وه‌‌و‬ ‫له‌الی���ه‌ن یاری���ده‌ده‌ری‌ پزیش���كه‌وه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برێ���ن س���ه‌ندیكای‌ كارمه‌ندانی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ مۆڵه‌تی‌ كاركردنی‌ پێداون‪،‬‬ ‫زۆرێك له‌كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن كه‌ هه‌موو ئ���ه‌و كارانه‌ی‌‬ ‫پاش���نیوه‌ڕوان‌و ش���ه‌وان له‌ كلینكه‌كانی‌‬ ‫خۆیان���دا ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ل���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫حكومیه‌كانیشدا هه‌مان كاریان پێده‌كرێ‌‪،‬‬ ‫وه‌ك كارمه‌ندێك���ی‌ ده‌ڵێ���ت "زۆرین���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌ركه‌كانی‌ ناو نه‌خۆشخان ‌ه حكومییه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر ش���انی‌ ئێمه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی‌ كه‌ دێته‌‬ ‫س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كارێك ب���ۆ خۆمان بكه‌ین‬ ‫ئه‌وه‌مان لێ قه‌ده‌غه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫"وه‌زاره‌ت مه‌به‌ستی‌ نییه‌ چاكسازی‌‬ ‫له‌سیسته‌می‌ ته‌ندروستیدا بكات"‬ ‫نه‌قیبی‌ سه‌ندیكای‌ كارمه‌ندانی‌ پیشه‌یی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬جه‌بار محه‌مه‌د‬ ‫ئاماژه‌ ده‌كات كه‌ تاوه‌كو ئێس���تا ئه‌رك‌و‬ ‫پیش���ه‌ی‌ كارمه‌ندی‌ ته‌ندروستی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستییه‌وه‌ دیاری‌ نه‌كراوه‌‬ ‫"ئێمه‌ چه‌ند جارێك داوامان له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ كردوه‌ كه‌ ئه‌رك‌و پیشه‌ی‌‬ ‫كارمه‌ندان���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ دیاری‌ بكات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌زاره‌ت هیچ���ی‌ بۆنه‌كردوین"‪.‬‬ ‫ئه‌م به‌رپرس���ه‌ی‌ كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو "له‌كاتێكدا كارمه‌ندانی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ له‌ناو نه‌خۆشخانه‌كاندا كاری‌‬ ‫پزیش���ك‌و ده‌رمانس���از زۆرین���ه‌ی‌ كاره‌‬

‫پزیش���كییه‌كانی‌ تریش ئه‌نج���ام ده‌دان‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌ده‌گاته‌ س���ه‌ر كه‌رت���ی‌ تایبه‌ت‬ ‫ئه‌وه‌نایه‌ڵن ئه‌و كاران���ه‌ ئه‌نجام بده‌ن"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس���ی‌ له‌وه‌ش ك���رد كه‌ ئه‌وان‬ ‫وه‌ك س���ه‌ندیكا له‌گه‌ڵ وه‌زیری‌ پێشوی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ به‌پێی‌ سیستمی‌ رێكخراوی‌‬ ‫(‪‌)who‬و هه‌ندێ‌ رێنمایی‌ تری‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫بۆ كارك���ردن كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروس���تی‌‪،‬‬ ‫رێكه‌وتنێكی���ان كردوه‌ ئ���ه‌و وتی‌ "پاش‬ ‫وه‌رگرتنی‌ مۆڵه‌ت له‌سه‌ندیكای‌ كارمه‌ندان‬ ‫ده‌توانن ئه‌و كلینیكانه‌ بكه‌نه‌وه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫وتیش���ی‌ "وه‌زاره‌ت مه‌به‌س���تی‌ له‌وه‌نییه‌‬ ‫چاكس���ازی‌ له‌سیس���تمی‌ ته‌ندروس���تیدا‬ ‫ب���كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر مه‌به‌س���تی‌ بێت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫له‌كه‌رتی‌ گشتییه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر وه‌زاره‌ت‬ ‫مه‌به‌ستی‌‬ ‫چاكسازییه‌ ده‌بێت‬ ‫له‌كه‌رتی‌ گشتییه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‬ ‫به‌رپرسه‌كه‌ی‌ س���ه‌ندیكای‌ كارمه‌ندان‬ ‫هیواخوازیش���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌و كه‌س���انه‌دا‬ ‫ب���كات كه‌ به‌ وت���ه‌ی‌ ئه‌و هیچ ش���تێك‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌رمان‌و كاری‌ پزیشكی‌ نازانن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌هۆی‌ براده‌ریی‌ ی���ان خزمایه‌تی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پزیش���كێك چونه‌ت���ه‌ بواره‌كه‌وه‌‬ ‫خه‌ریك���ی‌ بازرگانی‌ كردنی‌ ده‌رمانن‪ .‬ئه‌و‬ ‫وت���ی‌ "چه‌ندین ك���ۆگای‌ ده‌رم���ان هه‌یه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن خه‌ڵكانێك���ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌برێن‪،‬‬ ‫كه‌ئه‌س���ڵه‌ن هی���چ ش���اره‌زایه‌كیان نییه‌‬ ‫له‌بواری‌ ته‌ندروس���تیدا"‪ .‬جه‌بار محه‌مه‌د‬ ‫ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ بڕیاری‌ داخس���تنی‌‬ ‫ئه‌و ش���وێنانه‌ كارێكی‌ ب���اش نییه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫وتی‌ "ئێمه‌ وه‌ك س���ه‌ندیكای‌ كارمه‌ندان‬ ‫پاش پێكهێنانی‌ لیژنه‌یه‌ك له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران‌و س���ه‌روكایه‌تی‌ هه‌رێم نوێنه‌ری‌‬ ‫س���ه‌ندیكا پاش تاوتوێ كردنی‌ بابه‌ته‌كه‌‬ ‫گه‌یش���تینه‌ ئ���ه‌و ئه‌نجام���ه‌ی‌ هه‌تاوه‌كو‬

‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌ سیستمێك بۆكارو‬ ‫ئیش���ی‌ كارمه‌ندی‌ ته‌ندروس���تی‌ به‌پێ ‌ی‬ ‫زانستی‌ سه‌رده‌م دیاری‌ نه‌كات ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ ناكرێت"‪.‬‬ ‫هه‌رله‌مباره‌یه‌وه‌ لێپرسراوی‌ سه‌ندیكای‌‬ ‫ده‌رمانس���ازان كوردس���تان د‪.‬ئه‌می���ر‬ ‫چه‌له‌ب���ی‌ ئاماژه‌ ب���ه‌و ده‌كات كه‌ كاری‌‬ ‫فرۆشتنی‌ ده‌رمان ته‌نها پیشه‌ی‌ پزیشكی‌‬ ‫ده‌رمانسازه‌‪ ،‬نه‌ك كارمه‌ندی‌ ته‌ندروستی‌‪،‬‬ ‫جه‌له‌بی‌ باس���ی‌ له‌وه‌ش كرد كه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 220‬ده‌رمانخانه‌ی‌ یاسای‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫پزیشكی‌ ده‌رمانس���ازه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌برێن‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ زیاتر له‌ بیست‬ ‫ئه‌وه‌ندی‌ رێژه‌ یاس���ایه‌كه‌ ش���وێن هه‌یه‌‬ ‫به‌نایاسایی‌ ده‌رمانی‌ لێده‌فرۆشرێ‌"‪.‬‬

‫بۆچونی‌ وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫له‌الی‌ خۆش���یه‌وه‌ وه‌زیری‌ ته‌ندروست ‌ی‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م د‪.‬تاهی���ر هه‌ورامی‌‬ ‫ئه‌وی‌ بۆ ئاوێنه‌ روونك���رده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫ئه‌نجومه‌نێك���ی‌ راوێژكاریی���ان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫وه‌ك لیژنه‌یه‌كی‌ چاكس���ازی‌ پیش���نیاری‌‬ ‫داخس���تنی‌ ئه‌و ش���وێنانه‌یان كردوه‌ كه‌‬ ‫به‌نایاس���ایی‌ ده‌رمان���ی‌ لێده‌فرۆش���رێ‌‪،‬‬ ‫پێشنیاره‌كه‌شیان ناردوه‌ بۆ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران‪ .‬هه‌ورامی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ خسته‌ڕوو‬ ‫كه‌ بوون���ی‌ ئه‌و ش���وێنانه‌ رێگه‌یه‌كه‌ بۆ‬ ‫دروستبوونی‌ ئاڵوده‌بوون‌و باڵوبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫میك���رۆب‌و چه‌ندین گرفتی‌ ت���ر‪ .‬ناوبراو‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌ش���كرد كه‌ ئ���ه‌وان داوایان‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ ئه‌و ش���وێنانه‌‬ ‫دابخرێ���ت‪ ،‬وت���ی‌ "به‌ڵك���و ئه‌وكارانه‌ی‌‬ ‫پێویسته‌ كارمه‌ندی‌ ته‌ندروستی‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫بدات وه‌ك ده‌رزی‌ لێدان‌و ته‌داویی‌ چه‌ند‬ ‫كاریكی‌ تره‌ پزیش���كی‌ تر پێویسته‌ له‌و‬ ‫شوێنانه‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫وه‌زی���ری‌ ته‌ندروس���تی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌‬ ‫خس���ته‌ڕوو ك���ه‌ له‌ئێس���تادا زیات���ر له‌‬ ‫هه‌زار پزیشك‌و نه‌خۆش���خانه‌ی‌ گه‌وره‌و‬ ‫بنكه‌ی‌ ته‌ندروس���تیان هه‌یه‌ ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"به‌نه‌مان���ی‌ ئه‌و ش���وێنه‌ نایاس���اییانه‌‪،‬‬ ‫هیچ گرفتێ���ك بۆ كه‌رتی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫دروس���ت نابێت‪ ،‬هه‌روه‌ها داخستنه‌كان‬ ‫ته‌نها ش���وێنی‌ كارمه‌نده‌كان ناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هه‌رشوێنێك پزیشكی‌ ده‌رمانساز‬ ‫به‌ڕێ���وه‌ی‌ نه‌بات داده‌خرێت"‪ .‬له‌ كۆتایی‌‬ ‫وته‌كانیش���یدا وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌ وتی‌‬ ‫"ئه‌گ���ه‌ر كارمه‌ندی‌ ته‌ندروس���تی‌ كاری‌‬ ‫ده‌رمان فرۆش���تن بكات‪ ،‬ئه‌ی‌ ئیتر كاری‌‬ ‫پزیشكی‌ ده‌رمانساز چیده‌بێت"‪.‬‬

‫ ‬ ‫به‌نزینخانه‌یه‌ک له‌ته‌نیشت ماڵێکی‌شاری هه‌ولێر‬ ‫ئا‪ :‬فه‌رهه‌نگ قه‌ره‌نی‌‬ ‫ی‬ ‫ی شار ‌‬ ‫ی هاواڵتیان ‌‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫هه‌ولێر نیگه‌رانن له‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌ندێك له‌به‌نزینخانه‌كان له‌نزیك‬ ‫ی‬ ‫ماڵه‌كانن‪ ،‬چونكه‌ پێیانوای ‌ه مه‌ترس ‌‬ ‫ئاگركه‌وتنه‌وه‌یان لێده‌كرێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی شارستانی‌ ده‌ڵێت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌رگر ‌‬ ‫"هه‌بونی‌ ئه‌و به‌نزینخانانه‌ باشتر‌ه‬ ‫له‌وه‌ی جاران به‌ده‌به‌و جلیكان ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫شه‌قامه‌كان به‌نزین ده‌فرۆشرا"‪.‬‬ ‫ی هه‌ولێر‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێك ‌ه له‌شار ‌‬ ‫چه‌ند به‌نزینخانه‌یه‌ك له‌نزیك ماڵه‌كان‬ ‫كراونه‌ت���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ش مه‌ترس���ی‌ بۆ‬ ‫س���ه‌ر ژیانیان دروس���تكردوه‌‌و ئاماژ‌ه‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن ك��� ‌ه ئه‌گ���ه‌ر ئاگر له‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌نزینخانان���ه‌و‌ه بكه‌وێته‌و‌ه ئه‌وا زیان ‌‬ ‫بۆ ئه‌وانیش ده‌بێت‪.‬‬ ‫ش���وان كاروان گه‌نجێك���ی‌ ته‌م���ه‌ن‬ ‫‪ 23‬س���اڵه‌‌و ماڵه‌كه‌ی���ان دراوس���ێی‬ ‫یه‌كێ���ك له‌به‌نزینخانه‌كان���ی ناو مااڵن ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه مه‌ترس���ی گڕگرتن���ی لێده‌كرێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ به‌نزینخانه‌ك��� ‌ه ڕاس���ته‌وخۆ‬ ‫پش���تی به‌مااڵنه‌وه‌ی���ه‌و ته‌نیشتیش���ی‬ ‫چه‌ند ماڵێكه‌‪ .‬ش���وان بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه‬ ‫قسه‌ی‌ له‌گه‌ڵ خاوه‌نی به‌نزینخانه‌كه‌ی‬ ‫ته‌نیش���تیان ك���ردوو‌ه كه‌ ئ���اگاداری‬ ‫گڕگرتن ب���ن‌و كه‌مته‌رخه‌م���ی نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌اڵم ئاش���كرایكرد ك ‌ه ب���ۆ البردن ‌‬ ‫به‌نزینخانه‌كه‌ ناكرێ ڕاس���ته‌وخۆ بچن‬

‫به‌خ���اوه‌ن به‌نزینخانه‌ بڵێ���ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت سه‌ردانی قایمقامیه‌ت‌و پارێزگا‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫مام قادری ته‌مه‌ن ‪ 67‬س���اڵیش ك ‌ه‬ ‫بۆ نوێژخوێن���دن هاتبو‌ه مزگه‌وته‌كه‌ی‬ ‫ته‌نیشت به‌نزینخانه‌ی ئیسكان‪ ،‬گله‌یی‬ ‫له‌حكومه‌ت هه‌بوو كه‌ چاره‌سه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫ی هاواڵتیان ناكات‌و رونیكرده‌و‌ه‬ ‫گرفته‌ ‌‬ ‫ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر خانوه‌ك���ه‌ی له‌نزی���ك‬ ‫به‌نزینخانه‌ی���ه‌ك بێ���ت ئ���ه‌وا له‌پێناو‬ ‫سه‌المه‌تی خۆی‌و خانه‌واده‌كه‌ی‪ ،‬ناچار‌ه‬ ‫ماڵه‌كه‌ی بگوازێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌بڕوای‬ ‫ئه‌و‪ ،‬ئه‌و حاڵه‌ته‌ش چاره‌س���ه‌ر نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ده‌بێت به‌نزینخانه‌كان ش���وێنی‬ ‫خۆیان بگۆڕن نه‌ك خه‌ڵك‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم خاوه‌ن���ی‌ هه‌ندێ���ك ل���ه‌و‬ ‫به‌نزینخانانه‌ ئه‌و قس���ان ‌ه ره‌تده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫كه‌ به‌نزیخانه‌كانیان مه‌ترسیان بۆ سه‌ر‬ ‫ئه‌و مااڵن ‌ه دروستكردبێت‪.‬‬ ‫ی یه‌كێك ل���ه‌و به‌نزینخانان ‌ه‬ ‫خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ نه‌یویس���ت ئاوێن��� ‌ه ناوه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا كه‌ هیچ‬ ‫باڵوبكاته‌و‌ه ئام���اژه‌ ‌‬ ‫كه‌س���ێك په‌یوه‌ندی ب���ه‌وه‌و‌ه نیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌نزینخان ‌ه له‌چ ش���وێنێك ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی پێداون‌و‬ ‫چونك��� ‌ه حكومه‌ت مۆڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی "چۆن به‌نزینخانه‌كان مه‌ترسین بۆ‬ ‫وت ‌‬ ‫مااڵن‪ ،‬ماڵه‌كانیش مه‌ترس���ین بۆ سه‌ر‬ ‫به‌نزینخان���ه‌كان‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ری ئه‌و‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه ئاگر له‌ماڵه‌كانه‌و‌ه دز‌ه بكات ‌ه ناو‬ ‫به‌نزینخانه‌كان"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها عه‌لی پاش���ا كه‌ ژمێریاری‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌رهه‌نگ‬

‫به‌نزینخانه‌ی میهتاب له‌هه‌ولێر له‌باره‌ی‬ ‫نزیك���ی به‌نزینخانه‌كه‌ی���ان له‌م���ااڵن‬ ‫ی به‌وه‌كرد ك��� ‌ه له‌ماوه‌ی یانز‌ه‬ ‫ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ته‌مه‌نی به‌نزینخانه‌كه‌یاندا هیچ‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫حاڵه‌تێك���ی ئاگركه‌وتنه‌وه‌‌و س���وتان‬ ‫ی‬ ‫ڕووینه‌داوه‌‌و سه‌ركه‌وتنی ئه‌و حاڵه‌ته‌ش ‌‬ ‫بۆ سیسته‌می ئیداری به‌نزینخانه‌كه‌یان‬ ‫گه‌ڕان���ده‌‌ه ك��� ‌ه كه‌مته‌رخه‌م���ی ناكه‌ن‬ ‫له‌كاره‌كانی خۆیانداو به‌م هۆیه‌و‌ه هیچ‬ ‫حاڵه‌تێكی نه‌خوازراو ڕوونادات‪.‬‬ ‫عه‌ل���ی ڕونیش���یكرده‌و‌ه ك���ه‌ ئه‌وان‬ ‫له‌به‌نزینخانه‌كه‌یاندا حسابی وردی ئه‌و‬ ‫حاڵه‌ته‌یان كردووه‌‌و باش���ترین جۆری‬ ‫ئامێری ئاگركوژێنه‌وه‌یان داناوه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌مان ش���ێو‌هی‌ ئ���ه‌وان‪ ،‬گه‌یالن‬ ‫هادی ك��� ‌ه كرێ���كاری به‌نزینخانه‌یه‌كی‬ ‫ی نزیك مااڵنه‌‌و هیج مه‌ترسییه‌كی‬ ‫دیك ‌ه ‌‬ ‫به‌خه‌یاڵدا نه‌ده‌ه���ات‪ ،‬به‌ڵكو به‌الیه‌و‌ه‬ ‫ئاس���ایی بوو ك��� ‌ه به‌نزینخان ‌ه له‌نزیك‬ ‫ی "خانوه‌كان كۆنكرێتن‪،‬‬ ‫مااڵن بێت‌و وت ‌‬ ‫خ���ۆ خان���وی پالس���تیك‌و دار نین تا‬ ‫مه‌ترسی گڕگرتنیان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی به‌رگری شارس���تانی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬عه‌می���د خلیل خدر هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی "كات"ه‌وه‌ ئاماده‌نه‌بوو‬ ‫ی نه‌بون ‌‬ ‫به‌بیانو ‌‬ ‫ی‬ ‫لێدوان بدات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ته‌نها ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫وت "كردن���ه‌وه‌ی به‌نزینخان��� ‌ه ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫شوێنه‌كه‌ش���ی گونجاو نه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫باشتره‌ له‌وه‌ی جاران به‌ده‌به‌و جلیكان ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان به‌نزین ده‌فرۆشرا"‪.‬‬

‫ تایبه‌ت‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫له‌‌‪ 2011‬دا ‪ 260‬کوژراو ‪ 943‬بریندار له‌‌که‌رکوک هه‌بووه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‬ ‫ی ‪2011‬دا ‌‌‬ ‫ی ئامارێك له‌ساڵ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫كه‌ركوك ‪ 260‬كه‌س كوژراون‌و ‪942‬‬ ‫ی‬ ‫كه‌س بریندار بوون‌و ‪ 124‬ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫بۆمبڕێژكراو‌و ‪ 216‬مین‌و ‪ 189‬رۆكێت‬ ‫ته‌قیونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌س���ت ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌پێی‌ ئ���ه‌و ئاماره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌وت���ووه‌‪ ،‬له‌‌ڕووی‌ ئه‌منییه‌وه‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی راب���ردوو ب���ۆ‬ ‫‪ 2011‬له‌‌چ���او س���ااڵن ‌‬ ‫ی كه‌ركوك باشتر بوو‌ه‬ ‫دانیشتوانی‌ شار ‌‬ ‫ی كار‌ه تیرۆریستییه‌كان‌و‬ ‫له‌كه‌مبونه‌و‌ه ‌‬ ‫كوش���تن‌و بڕینی‌ هاواڵتیانی‌ س���یڤڵ‌‌و‬ ‫ی حكومه‌ت‪.‬‬ ‫كاربه‌ده‌ستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماره‌ك ‌ه رێ���ژه‌ی‌ قوربان ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی پۆلیس‌و‬ ‫هاواڵتی���ان ل���ه‌‌ هێزه‌كان��� ‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫ ‬ ‫ی ت���ر زیات���ره‌‪ ،‬له‌‌كه‌ركوك ده‌ست به‌سه‌رداگرتنی حه‌شارگه‌یه‌کی چه‌ک‌و ته‌قه‌مه‌نی له‌‌گوندێکی قه‌زای حه‌ویجه‬ ‫هێزه‌كان��� ‌‬ ‫ی كار‌ه‬ ‫ی بوونه‌ت��� ‌ه قوربان ‌‬ ‫‪ 66‬هاواڵت��� ‌‬ ‫ی ئه‌منییه‌كانه‌وه‌ پوچه‌ڵ‌ كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كار‌ه توندوتیژییه‌كان��� ‌‬ ‫زۆرب���ه‌ ‌‬ ‫ی پۆلیس���دا هاتوو‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌‌و ئام���اره‌ ‌‬ ‫توندوتیژیی���ه‌كان‌و ‪ 640‬برین���دارش‬ ‫رێگه‌یه‌ك���ی‌ ت���ری‌ ئ���ه‌و گروپ��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫ی ته‌قینه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پۆلیس���ی‌ ئه‌و ش���ار‌ه ‪ 48‬پارێزگاكه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ی ‪ 47‬ت���ه‌رم له‌‌ڕیزه‌كان ‌‬ ‫هه‌ب���ووه‌‪ ،‬جگ��� ‌ه ل���ه‌‌و‌ه ‌‬ ‫ی چه‌كدارییان��� ‌هی‌ س���ه‌ر به‌قاعی���د‌ه ك ‌ه‬ ‫دۆزراونه‌ته‌وه‌ ك���ه‌ زۆربه‌یان مه‌ده‌نین‌و پۆلیس‌و ‪ 19‬سه‌حوه‌‌و ‪ 18‬ئاسایش‌و ‪ 10‬می���ن رێژك���راوه‌و‌ه ب���ووه‌‪ ،‬له‌‌س���اڵ ‌‬ ‫ی رفاندنیش تۆمار كراوه‌ ك ‌ه سه‌رباز كوژراون‌و النیكه‌م ‪ 302‬كه‌سیش ‪2011‬دا ‪ 124‬ئۆتۆمبێ���ل ته‌قیوه‌ته‌وه‌‌و ده‌ره���ه‌ق ب���ه‌ هێ���ز‌ه ئه‌منیی���ه‌كان‌و‬ ‫‪ 84‬حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مین ‌‬ ‫دوو ئۆتۆمبێلی���ش له‌الی���ه‌ن ده‌زگا كاربه‌ده‌ستان ده‌یكه‌ن‪ ،‬نانه‌وه‌ ‌‬ ‫بریندار بوون‪.‬‬ ‫ی مه‌ده‌نی بوون‪.‬‬ ‫زۆربه‌یان هاواڵتیان ‌‬

‫موگناتیسی‌‌و دانراو‌ه له‌‌سه‌ر رێگاكانیان‬ ‫ی ب���ه‌ ئۆتۆمبێله‌‌كانیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫یان لكاندن ‌‬ ‫له‌‌و س���اڵه‌دا ‪ 216‬می���ن‌و ‪ 189‬رۆكێت‬ ‫ته‌قیونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ‪ 179‬می���ن‬ ‫پوچه‌ ‌ڵ كراوه‌ته‌وه‌‌و ده‌س���ت به‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌زارو ‪ 123‬گولله‌‌ هاوه‌نیشدا گیراوه‌‪.‬‬ ‫ی كار‌ه‬ ‫ی قوربانییه‌كان ‌‬ ‫له‌‌كه‌ركوك وێ���ڕا ‌‬ ‫تیرۆریس���تییه‌كان‪ ،‬تاوانی‌ كوشتنیش‬ ‫ی به‌ره‌و به‌رز بونه‌وه‌ چووه‌‪ ،‬له‌‌و‬ ‫رێژه‌كه‌ ‌‬ ‫ساڵه‌دا ‪ 52‬كه‌س كوژراون‌و ‪ 47‬ته‌رمیش‬ ‫له‌ناوچ ‌ه جیاجیاكاندا دۆزراوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫ی ‪ 2011‬ك ‌ه له‌‌شاره‌ك ‌ه‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫روداوان ‌ه ‌‬ ‫رویان���داوه‌ له‌‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ش���دا هێز‌ه‬ ‫ئه‌منییه‌كانی‌ كه‌رك���وك روبه‌ڕوی‌ ئه‌و‬ ‫چه‌كداران���ه‌ش بونه‌ته‌وه‌‌و ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���تگیركردن‌و نه‌هێشتن ‌‬ ‫له‌هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫تواناو نفوزیانن له‌‌ ناوچ ‌ه جیاجیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2011‬دا ‪ 182‬كار ‌‬ ‫له ساڵ ‌‬ ‫كه‌ركوك‪‌‌ .‬‬ ‫ی ئه‌و چه‌كداران ‌ه ب ‌ه‬ ‫پشكنین‌و راوه‌دونان ‌‬ ‫ئه‌نجام گه‌یه‌نراوه‌‪ ،‬به‌و هۆكاره‌ش���ه‌و‌ه‬ ‫‪ 878‬ك���ه‌س له‌تۆمه‌تبار‌و گومانلێكراو‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ‪13‬‬ ‫ده‌س���تگیركراون‪،‬‬ ‫ی روبه‌ڕوبونه‌وه‌كان‬ ‫تیرۆریستیش له‌‌كات ‌‬ ‫كوژراون‪.‬‬

‫بۆچ ‌ی پێویست ‌ه كه‌ركوك نه‌كرێت ‌ه هه‌رێمێكی‌ سه‌ربه‌خۆ؟‬ ‫له‌‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬

‫له‌‌ئێس���تادا قس���ه‌و باس���ێكی‌ زۆر هه‌یه‌‬ ‫كه‌ تاڵه‌بانی‌ س���ه‌رۆك كۆمار‪ ،‬سه‌رقاڵ ‌ی‬ ‫تاوتوێكردنی‌ پڕۆژه‌یه‌كه‌ بۆ به‌هه‌رێمكردنی‌‬ ‫كه‌ركوك‪ .‬بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش نوێنه‌رێكی‌‬ ‫خۆی‌ ناردۆته‌ الی‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ویس���تویه‌تی‌ بیكاته‌ یه‌كێك له‌‌‬ ‫ته‌وه‌ره‌كانی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ پێنج قۆڵی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ره‌تیكرده‌وه‌‪ .‬به‌اڵم به‌رله‌‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ركوك بكرێته‌ هه‌رێمێكی‌ س���ه‌ربه‌خۆ‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ چه‌ندی���ن پرس���یار له‌‌خۆمان‬ ‫بكه‌ین له‌‌وانه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئای���ا ئ���ه‌و هه‌رێمه‌ س���ه‌ربه‌خۆیه‌‬ ‫به‌هه‌مان چوارچێوه‌و نه‌خش���ه‌ی‌ ئێستای‌‬ ‫كه‌رك���وك ده‌بێت‪ ،‬كه‌ كاتی‌ خۆی‌ به‌عس‬ ‫كێشاویه‌تی‌‌و زیاتر له‌‌(‪)%51‬ی خاكه‌كه‌ی‌‬ ‫لكێنراوه‌ به‌ شوێنه‌كانی‌ دیكه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئای���ا ق���ه‌زاو ناحیه‌ داب���ڕاوه‌كان‬ ‫ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ س���ه‌ری‌‌و پاش���ان ده‌كرێته‌‬ ‫هه‌رێم یان نا؟ له‌‌دۆخی‌ ئاوادا س���نوری‌‬ ‫ئ���ه‌و هه‌رێمه‌ س���ه‌ربه‌خۆیه‌ كه‌ پێش���تر‬ ‫به‌شێك بووه‌ له‌خاكی‌ كوردستان تاكوێ‌‬ ‫درێژده‌بێت���ه‌وه‌‌و چه‌ن���د كیلۆمه‌تر خاكی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ ده‌خرێته‌ سه‌ر؟‬ ‫‪ .3‬ئایا ل���ه‌‌و هه‌رێمه‌ س���ه‌ربه‌خۆیه‌دا‬ ‫لیژن���ه‌ی‌ به‌دواداچون���ی‌ راس���تیه‌كان‌و‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ نه‌هێش���تنی‌ س���ته‌مكاریی‌‌و‬ ‫قه‌ره‌بوكردن���ه‌وه‌و ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫گون���ده‌كان ده‌بێت���ه‌ به‌رنام���ه‌ی‌ كار؟‬ ‫له‌‌به‌رانبه‌ردا ه���ه‌ر خێزانێكی‌ عه‌ره‌ب كه‌‬ ‫له‌‌ س���اڵی‌ (‪ )1968‬به‌دواوه‌ هێنراونه‌ته‌‬ ‫ئه‌م پارێزگایه‌ ده‌گێڕدرێنه‌وه‌ بۆ شوێنی‌‬ ‫خۆیان‪.‬‬ ‫‪ .4‬ل���ه‌‌و هه‌رێم���ه‌ س���ه‌ربه‌خۆیه‌دا‬ ‫چه‌ن���د ده‌توانرێ‌ دڵی‌ ت���ه‌واوی‌ پێكهاته‌‬ ‫جیاجیاكان رازی‌ بكرێت؟‬ ‫‪ .5‬ئایا ئه‌گه‌ر كه‌ركوك بوو به‌هه‌رێمێكی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬ئه‌و هه‌رێمه‌ به‌پێی‌ چ قانونێك‬ ‫ده‌توانێ‌ دواتر له‌‌گه‌ڵ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫یه‌كبگرێ‌؟ ئای���ا توركمان‌و عه‌ره‌ب به‌وه‌‬ ‫رازی‌ ده‌بن؟‬ ‫دوای‌ دروس���تبونی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ عێراق‬ ‫ل���ه‌‌ (‪‌)1921‬و لكاندنی‌ كوردس���تان به‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ دروس���تكراوه‌وه‌‪ ،‬له‌‌ناو كورددا‬ ‫كه‌س رێگه‌ی‌ به‌خۆی‌ ن���ه‌داوه‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌كوردستان داببڕێ‌‪:‬‬ ‫ ش���ێخ مه‌حم���ود بۆ ئه‌وه‌ ش���ه‌ڕی‌‬‫ئاوباریكی‌ ك���رد‪ ،‬كه‌رك���وك بگێڕێته‌وه‌‬ ‫س���ه‌ر هه‌رێم���ی‌ ئه‌وكاتی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ كوردستان رابگه‌یه‌نێ‌ (بڕوانه‌‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كانی‌ ئه‌حمه‌د خواجه‌)‪.‬‬ ‫ مه‌ال مسته‌فای‌ بارزانی‌ له‌‌و یاداشته‌دا‬‫كه‌ بۆ عه‌بدولسه‌الم عارف‌و تاهیر یه‌حیای‌‬ ‫ناردوه‌‪ ،‬داواده‌كات كوردستان له‌لیواكانی‌‪:‬‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬هه‌ولێرو س���لێمانی‌‪ ،‬قه‌زاكانی‌‪:‬‬ ‫زاخۆ‪ ،‬دهۆك‪ ،‬ئاكرێ‌‪ ،‬ئامێدی‌‪ ،‬شێخان‪،‬‬ ‫س���نجار‪ ،‬ته‌له‌‌عفه‌ر‌و خانه‌قین پێكبێت‪،‬‬ ‫له‌‌گ���ه‌ڵ كۆی‌ ئه‌و ق���ه‌زاو ناحێیانه‌ی‌ كه‌‬ ‫زۆرین���ه‌ی‌ كوردن‌و س���ه‌ر ب���ه‌ لیواكانی‌‬ ‫موسڵ‌و دیاله‌‌ن‪.‬‬ ‫ جه‌الل تاڵه‌بان���ی‌ به‌رده‌وام پێداگری‌‬‫له‌‌س���ه‌ر گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك بۆ س���ه‌ر‬ ‫كوردستان ده‌كرد‪ ،‬كۆی‌ ئه‌و وتارانه‌ی‌ له‌‌‬ ‫هه‌موو نه‌ورۆزێكی‌ سااڵنی‌ نه‌وه‌ده‌كان بۆ‬ ‫كه‌ركوكییه‌كانی‌ ده‌دا باشترین به‌ڵگه‌ن‪.‬‬

‫ له‌‌ڕاب���ردودا هه‌رگیز كوردی‌ كه‌ركوك‬‫ب���ه‌وه‌ رازی‌ نه‌ب���وون وه‌ك���و هه‌رێمێكی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆو ل���ه‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌‌گه‌ڵدا بكرێت‪.‬‬ ‫ كورد به‌گش���تی‌‌و ت���ه‌واوی‌ بزوتنه‌وه‌‬‫چه‌كدارییه‌كان���ی‌ ك���ورد له‌باش���وری‌‬ ‫كوردس���تان قه‌رزاری‌ خه‌ڵكی‌ كه‌ركوكن‪،‬‬ ‫چونكه‌ كه‌ركوك هه‌میش���ه‌ قوربانی‌ بووه‌‬ ‫له‌‌پێناوی‌ ئ���ازادی‌ كوردس���تاندا‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌‌ڕووی‌ جیۆسیاس���یه‌وه‌ ده‌بێ‌ چاوی‌ لێ‌‬ ‫بكرێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر پێش���تر به‌ن���دی‌ (‪)140‬ی‌‬ ‫ده‌س���تور باشوری‌ كوردس���تانی‌ له‌‌یه‌ك‬ ‫پارچ���ه‌وه‌ به‌پێی‌ ده‌س���تور ك���رده‌ دوو‬ ‫پارچه‌و به‌ش���ێكیانی‌ خسته‌س���ه‌ر مێزی‌‬ ‫گفتوگۆ‪ ،‬ئ���ه‌وا به‌هه‌رێمكردنی‌ كه‌ركوك‬ ‫ئه‌و دابه‌ش���كردنه‌ زیاتر فه‌رمی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫مێ���ژوش هه‌رگیز له‌‌وانه‌ خۆش نابێت كه‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن (پێشتر له‌‌سه‌ر به‌ندی‌‬ ‫‪140‬ی‌ ده‌ستور قسه‌ی‌ خۆم كردووه‌)‪.‬‬ ‫له‌‌گ���ه‌ڵ هه‌موو راستیانه‌ش���دا ناكرێت‬ ‫كه‌ركوك بكرێته‌ هه‌رێمێكی‌ س���ه‌ربه‌خۆ‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ ئه‌و پرس���ه‌ بۆ كۆی‌‬ ‫پێكهاته‌كانی‌ كه‌ركوك روون نه‌كرێته‌وه‌‌و‬ ‫الیه‌نه‌ باش‌و خراپه‌كانی‌ دیاری‌ نه‌كرێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬پێویس���ته‌ راپرس���ییه‌ك له‌‌ن���او‬ ‫جه‌ماوه‌ردا بكرێ���ت‌و به‌هه‌رێمبوون وه‌كو‬ ‫یه‌كێك له‌‌ ئه‌گه‌ره‌كان بخرێته‌ڕوو‪.‬‬ ‫له‌‌ڕاستیدا هه‌رێمی‌ سه‌ربه‌خۆ خراپترین‬ ‫ئه‌گ���ه‌ره‌‪ ،‬چونكه‌ ناكرێ‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫له‌‌بری‌ كۆمه‌اڵن���ی‌ خه‌ڵك‌و نه‌وه‌ی‌ ئاینده‌‬ ‫بڕیاری‌ لێبده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر م���ادده‌ی‌ (‪ )140‬جێبه‌ج���ێ‌‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬كه‌ بڕواموایه‌ تائێستاش بۆ كورد‬ ‫ن���ا‪ ،‬بۆ عه‌ر‌هب‌و توركمانه‌كان یه‌كێكه‌ له‌‌‬ ‫باش���ترین رێ���گاكان‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌‌الیه‌ن‬ ‫ه���ه‌ردو كوتل���ه‌‌ی‌ عه‌ره‌ب���ی‌‌و توركمانی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوكه‌وه‌ ده‌یان‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ له‌‌دژ ده‌ركراوه‌‪ ،‬هه‌ندێكیشیان‬ ‫ده‌ڵێن "به‌ندێكی‌ مردووه‌"‪.‬‬ ‫ن���ه‌ ك���ورد له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگا‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی‌ هه‌موو ك���ورد ده‌كه‌ن‪ ،‬نه‌‬ ‫عه‌ره‌ب‌و توركمانیش نوێنه‌رایه‌تی‌ هه‌موو‬ ‫توركمان‌و عه‌ره‌بی‌ كه‌ركوك ده‌كه‌ن‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش دیس���ان پێویستی‌ به‌ راپرسییه‌‪،‬‬ ‫له‌راپرسیش���دا پێویس���ته‌ رێز له‌‌ هه‌موو‬ ‫ده‌نگه‌كان بگیرێت‪.‬‬ ‫هه‌ندێك قس���ه‌ ل���ه‌‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن گوایه‌‬ ‫كه‌ركوك بكرێته‌ دوو یان س���ێ‌ پارێزگا‪،‬‬ ‫له‌‌سه‌ر بنه‌مای‌ كورد‪ ،‬عه‌ره‌ب‌و توركمان‬ ‫داب���ه‌ش بكرێ���ت‪ ،‬وات���ه‌ حه‌ویج���ه‌ بۆ‬ ‫عه‌ره‌به‌كان‌و به‌ش���یر ب���ۆ توركمانه‌كان‌و‬ ‫كوردیش به‌و ج���ۆره‌‪ .‬به‌بڕوای‌ من ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌ل���ه‌‌وه‌ی‌ كوش���تنی‌ پێكه‌وه‌ژیان���ی‌‬ ‫ئاشتییانه‌و لێبورده‌یی‌‌و یه‌كترقبوڵكردنه‌‪،‬‬ ‫جۆرێكیش���ه‌ له‌‌ خیانه‌تكردن له‌نه‌وه‌كانی‌‬ ‫ئاینده‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ له‌‌مه‌ش���دا پێویس���ته‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا گوێ‌ له‌‌ خه‌ڵك ‌ی كه‌ركوك خۆی‌‬ ‫بگیرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ناك���رێ‌ هیچ حیزبێك‬ ‫له‌‌ب���ری‌ گ���ه‌ل بڕیاربدات‌و نه‌خش���ه‌رێگا‬ ‫دابنێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵب���ه‌ت چۆن دابڕین���ی‌ چه‌مچه‌ماڵ‌و‬ ‫كه‌الرو كفری‌‌و خورماتو له‌‌الیه‌ن به‌عسه‌وه‌‪،‬‬

‫س���ته‌مكاری‌‌و ته‌عریب‌و هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌رك���وك ب���وو‪ ،‬ئاوا جارێك���ی‌ دیكه‌ش‬ ‫پارچه‌ پارچه‌كردنی‌ كه‌ركوك جۆرێكه‌ له‌‌‬ ‫سته‌مكاریی‌‪.‬‬ ‫بڕیاردان له‌چاره‌نوسی‌ كه‌ركوك‪ ،‬نه‌الی‌‬ ‫به‌غدای���ه‌‪ ،‬نه‌الی‌ توركیاو ئێران‌و هه‌ولێر‪.‬‬ ‫به‌غداو هه‌ولێر به‌تایبه‌تی‌ هه‌ولێر ئه‌ركیان‬ ‫زیاتر هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ سیاسه‌ته‌كانی‌‬ ‫ته‌عریب‌و راگواستن‌و سته‌مكارییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌له‌‌ خزمه‌تگوزاری‌ به‌رده‌وام‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌ع���س له‌‌‌ ته‌مه‌ن���ی‌ خۆی���دا كه‌ركوكی‌‬ ‫له‌‌‌هه‌موو روویه‌كه‌وه‌ ك���ردوه‌ به‌ وێرانه‌و‬ ‫كه‌الوه‌‪.‬‬ ‫كه‌رك���وك ن���ه‌ك ل���ه‌‌‌ڕووی‌ ئابوریی‌‌و‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ وێرانه‌یه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌‌‌ڕووی‌ رۆشنبیریش���ه‌وه‌ له‌‌چاو‬ ‫رابردوو ته‌مه‌ن‌و توانا رۆش���نبیرییه‌كانی‌‬ ‫ش���اره‌كه‌‪ ،‬زیات���ر له‌‌ ك���ه‌الوه‌ ده‌چێت‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌به‌راورد به‌ سلێمانی‌‌و هه‌ولێرو‬ ‫به‌غداش له‌‌ڕووی‌ روناكبیرییه‌وه‌ زۆر زۆر‬ ‫له‌‌دواوه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌ له‌‌م وتاره‌دا جێگه‌ی‌‬ ‫نه‌بێت باش���ی‌ ئه‌و وێرانه‌ رۆش���نبیرییه‌‬ ‫بكه‌ین كه‌ جێگای‌ به‌زه‌ییه‌‪.‬‬

‫حیزب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سیاسییه‌كان ‌‬ ‫كورد له‌كه‌ركوك بۆ‬ ‫خۆشیان به‌رده‌وام‬ ‫كاریان له‌‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫كردووه‌ كه‌ كه‌ركوك‬ ‫ی‬ ‫بكرێت ‌ه قوربان ‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه‬ ‫تایبه‌ته‌كان‬ ‫ل���ه‌‌ كه‌ركوك���دا هیچ رۆش���نبیرییه‌ك ‌ی‬ ‫لێبورده‌ی���ی‌‌و دانن���ان به‌یه‌كترو رێزگرتن‬ ‫له‌مافه‌كانی‌ مرۆڤ‌و رۆشنبیری‌ مافه‌كانی‌‬ ‫مرۆڤ به‌رانبه‌ر یه‌كتر به‌دیناكرێت‪ .‬حیزبه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ كه‌ركوك له‌ئاس���تی‌ زۆر‬ ‫به‌رزدا به‌چاوی‌ س���وك ته‌ماشای‌ یه‌كتر‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ر حیزب���ه‌و ئه‌ویتر تۆمه‌تبار‬ ‫ده‌كات‪ .‬به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ به‌شێكی‌ زۆریان‬ ‫به‌چاوی‌ دوژمنه‌وه‌ س���ه‌یری‌ سیاس���ه‌تی‌‬ ‫كوردی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬كوردیش به‌و جۆره‌ له‌‌وان‬ ‫ده‌ڕوانن‪ .‬به‌الی‌ حیزبه‌ عه‌ره‌بیه‌كانیشه‌وه‌‬ ‫كورد ئه‌و ش���اره‌ی‌ كورداندوه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫جارێكی���ان له‌دیدارێك���ی‌ رۆژنامه‌وان���ی‌‬ ‫محه‌م���ه‌د خه‌لیل���ی‌ ئه‌ندام���ی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ كه‌ركوك‪ ،‬كه‌ خۆم‬ ‫له‌دانیش���تنه‌كه‌دا بووم‪ ،‬وتی‌ "ئێمه‌ زیاتر‬ ‫له‌‌ س���ی‌ گوندمان به‌ر ش���ااڵوی‌ ئه‌نفالی‌‬ ‫كورده‌كان كه‌وتووه‌!"‪ .‬ناكرێ‌ به‌م جۆره‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌وه‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ پێكهاته‌كانی‌‬ ‫كه‌ركوك بكرێت‪.‬‬ ‫ده‌بێ‌ ئه‌و راستییه‌ش بڵێم كه‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگای‌ كه‌ركوك تاڕاده‌یه‌كی‌ زۆر هیچ‬

‫شه‌رعیه‌تێكیان نه‌ماوه‌‪ ،‬هه‌ق بوو خۆیان‬ ‫داوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌یان بكردایه‌‪.‬‬ ‫رێگایه‌كی‌ دیكه‌ ب���ۆ كه‌ركوك ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ پێویس���ته‌ له‌‌مه‌ودای‌ س���اڵێكدا بۆ‬ ‫نمونه‌‪ ،‬ت���ه‌واوی‌ بڕگه‌كانی‌ مادده‌ی‌ ‪:140‬‬ ‫ئاساییكردنه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رژمێریی‌‪ ،‬راپرسی‌‪،‬‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكرێت‪ .‬واته‌ ماوه‌ی‌ ساڵێك به‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێ���راق بدرێت تا كۆتایی‌ به‌و‬ ‫مادده‌یه‌ بهێنێت‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫پێش���وتری‌ لیژنه‌ی‌ بااڵی‌ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫مادده‌ی‌ ‪ 140‬هاشم شبلی‌ له‌ساڵی‌ ‪،2007‬‬ ‫ده‌یان بڕی���اری‌ ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و‬ ‫مادده‌ی���ه‌ ده‌ركردوه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا مالیكی‌‬ ‫خاڵ���ی‌ ‪22‬ی‌ كارنام���ه‌ی‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫له‌‌ساڵی‌ ‪ 2005‬بۆ ‪ 140‬ته‌رخانكردبوو‪.‬‬ ‫ئێس���تا خه‌ڵكی‌ كه‌ركوك ئه‌و مافه‌یان‬ ‫هه‌ی���ه‌ ل���ه‌‌ دادگای‌ فیدراڵی‌ س���كااڵ له‌‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ بك���ه‌ن ك���ه‌ كه‌مته‌رخه‌مییان‬ ‫نوان���دوه‌‪ .‬به‌تایب���ه‌ت ئه‌گ���ه‌ر بزانین له‌‌‬ ‫ئاكامی‌ جێبه‌جێنه‌كردن���ی‌ مادده‌ی‌ ‪140‬‬ ‫له‌‌كات���ی‌ خۆی���دا‪ ،‬ئاڵۆزییه‌ك���ی‌ گه‌وره‌‬ ‫كه‌وته‌ ن���او پێكهاته‌كان���ی‌ كه‌ركوكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ئاڵۆزییان���ه‌ش له‌‌ پارله‌‌مانی‌ عێراقدا‬ ‫له‌(‪ )2008/7/22‬به‌ ده‌ركردنی‌ یاسایه‌ك‌و‬ ‫بێبه‌ریكردن���ی‌ كه‌رك���وك له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكانی‌ عێراق گه‌یش���ته‌‬ ‫لوتكه‌‪ .‬له‌‌ ئاكامی‌ خۆپیشاندانی‌ ناڕه‌زایی‌‬ ‫دوای‌ ئه‌و كاته‌ش‪ ،‬چه‌ندین هاواڵتی‌ بوونه‌‬ ‫قوربانی‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا كه‌س���وكاری‌ ئه‌و قوربانییانه‌‬ ‫مافی‌ خۆیانه‌ شكات له‌‌حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر حیزبه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫په‌شیمانیان نه‌كه‌نه‌وه‌و فریویان نه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ب���ا ئه‌و راس���تییه‌ش بڵێین ك���ه‌ حیزبه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ ك���ورد له‌‌كه‌رك���وك بۆ‬ ‫خۆش���یان به‌رده‌وام كاریان له‌‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كردووه‌ ك���ه‌ كه‌ركوك بكرێت���ه‌ قوربانی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌ تایبه‌ته‌كان‪ .‬به‌نمونه‌ ئه‌و‬ ‫په‌یمانه‌ی‌ نێوان لیستی‌ برایه‌تی‌‌و عه‌ره‌بی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا ل���ه‌(‪،)2007/12/2‬‬ ‫كاتێ���ك كه‌ركوكیان وه‌كو دۆخی‌ تایبه‌ت‬ ‫نیش���انداو ئ���ه‌وان له‌‌بری‌ ك���ۆی‌ خه‌ڵك‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كی‌ سه‌یریان اگه‌یاند‪ ،‬بۆ نمونه‌‪:‬‬ ‫ پل���ه‌‌ بااڵكان���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت له‌‌نێوان‬‫كوردو عه‌ره‌ب‌و توركماندا دابه‌شده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌ردوو ساڵ جارێك بۆ یه‌كێكیان!!‬ ‫ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا به‌ڕێژه‌ی‌ (‪)%32‬‬‫ب���ۆ ئ���ه‌و س���ێ‌ پێكهاته‌ی���ه‌و (‪ )%4‬بۆ‬ ‫پێكهاته‌كانی‌ دیك���ه‌ ده‌بێت‪ ،‬دواتر ئه‌مه‌‬ ‫بۆ هه‌موو داووده‌زگاكان شۆڕده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌‌ڕاس���تیدا پڕۆژه‌ك���ه‌ ل���ه‌‌وه‌ زیاتره‌و‬ ‫من ه���ه‌ر ئه‌وه‌نده‌م بۆ نمونه‌ باس���كرد‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ تائێس���تا نه‌چۆت���ه‌ بواری‌‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌رچی‌ له‌‌م دواییه‌دا‬ ‫كورد ده‌سبه‌رداری‌ سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگا بوو بۆ ب���ه‌ره‌ی‌ توركمانی‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئاڵوگ���ۆڕه‌ش ب���ه‌ ئاش���كرا كاریگه‌رییه‌‬ ‫ئه‌رێنییه‌كانی‌ له‌‌س���ه‌ر په‌یوه‌ندی‌ كوردو‬ ‫به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ ده‌رنه‌كه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫ئایا له‌‌مه‌ودای‌ ئه‌و س���اڵه‌دا كه‌ پێشتر‬ ‫باسمانكرد چی‌ بكرێت؟‪:‬‬ ‫‪ .1‬بڕگه‌كانی‌ س���ه‌رژمێری‌‌و راپرس���ی‌‬ ‫جێبه‌ج���ێ‌ بكرێت‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش نوێنه‌رانی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرت���وه‌كان (‪‌) UN‬و رۆژئاواو‬ ‫كۆم���كاری‌ عه‌ره‌بی‌ ئاماده‌ی‌ پرۆس���ه‌كه‌‬ ‫بن‪.‬‬ ‫‪ .2‬هه‌ر له‌‌و ساڵه‌دا لیژنه‌ی‌ به‌دواداچونی‌‬ ‫راس���تییه‌كان ل���ه‌‌ (‪ )2003 -1963‬كۆی‌‬ ‫س���ته‌مكارییه‌ جۆراوج���ۆره‌كان بكات���ه‌‬ ‫دۆس���یه‌ی‌ تایبه‌ت‌و چیرۆك‌و به‌ڵگه‌نامه‌‬

‫جۆراوجۆره‌كان كۆبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬س���ه‌رژمێری‌ ته‌واوی‌ گونده‌كان به‌ر‬ ‫له‌شااڵوی‌ ئه‌نفال‌و دوای‌ شااڵوه‌كه‌ بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ جگه‌له‌‌ م���رۆڤ كۆی‌ ش���ته‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ش بگرێته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌رچی‌ له‌رابردودا‬ ‫قس���ه‌ له‌‌ هه‌ندێ‌ ژماره‌ كراوه‌‌و له‌‌چه‌ندین‬ ‫شوێن باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬له‌‌و ساڵه‌دا رۆشنبیری‌ لێبورده‌یی‌‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ژیانی‌ ئاشتییانه‌و یه‌كترقبوڵكردن‪،‬‬ ‫ببێت���ه‌ به‌رنام���ه‌و كاری‌ حیزب���ه‌كان‌و‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌‌و پیاوه‌‬ ‫ئاینیی���ه‌كان‪ .‬هه‌وڵبدرێت ئه‌و گیانی‌ رق‬ ‫له‌‌یه‌كتربوون‌و یه‌ك بوغزاندنه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫له‌‌نێوببرێت‪.‬‬ ‫‪ .5‬ئ���ه‌و راس���تییه‌ بۆ هه‌م���وو الیه‌ك‬ ‫رونبكرێت���ه‌وه‌ كه‌ ك���ه‌س ناتوانێ‌ ئه‌وی‌‬ ‫دیكه‌ له‌‌ كه‌ركوك بس���ڕێته‌وه‌‪ .‬كه‌ركوك‬ ‫ش���وێنی‌ هه‌موو پێكهات���ه‌ جیاجیاكانه‌‌و‬ ‫به‌هه‌مووش���یان ده‌توان���ن برینه‌كان���ی‌‬ ‫رابردوو س���اڕێژ بك���ه‌ن‪ .‬به‌تایبه‌ت كۆی‌‬ ‫ئه‌و س���ته‌مكارییه‌ی‌ له‌‌ڕاب���ردودا به‌عس‬ ‫له‌‌ماوه‌ی‌ چل س���اڵدا ده‌رهه‌ق به‌م شاره‌‬ ‫كردویه‌تی‌‪.‬‬ ‫وایده‌بین���م لیژن���ه‌ی‌ ماف���ی‌ مرۆڤ���ی‌‬ ‫ی له‌‌هه‌م���وو‬ ‫(‪ ،)UN‬له‌‌ڕاب���ردودا ئ���اگا ‌‬ ‫ئه‌و س���ته‌مكارییه‌ بووه‌ كه‌ له‌‌ پارێزگای‌‬ ‫كه‌ركوك به‌ڕێوه‌چووه‌‌و چه‌ندین راپۆرتی‌‬ ‫له‌‌وباره‌یه‌وه‌ هه‌ب���ووه‌‪ .‬ئه‌ركێكی‌ ئاكاریی‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆ ب���ه‌وردی‌‬ ‫چاودێری‌ ره‌وش���ه‌كه‌ بكات‌و راپۆرته‌كانی‌‬ ‫بخات���ه‌ به‌رده‌س���ت حكومه‌ت���ی‌ عێراق‌و‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ ل���ه‌‌وڕوه‌وه‌‬ ‫نوێنه‌ران���ی‌ (‪ )UN‬ل���ه‌‌ كه‌رك���وك زۆر‬ ‫سس���تن‌و هیچێكی‌ وایان نه‌ك���ردووه‌ كه‌‬ ‫شیاوی‌ باس بێت‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ لێبورده‌یی‌‌و پێكه‌وه‌ژیانی‌‬ ‫ئاشتییانه‌و رێزگرتن له‌مافه‌كانی‌ مرۆڤ‪،‬‬ ‫ئه‌ركێك���ی‌ زۆر ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆی‌ ئه‌و‬ ‫رێكخ���راوه‌‪ ،‬كه‌ ناكرێ‌ خ���ۆی‌ لێ‌ نه‌بان‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫جگه‌له‌‌ خه‌ڵكی‌ كه‌رك���وك كه‌س بۆی‌‬ ‫نیی���ه‌ بڕیار له‌‌چاره‌نوس���ی‌ ئه‌و ش���اره‌‬ ‫بدات‪ .‬پێویسته‌ خه‌ڵكی‌ كه‌ركوك خۆیان‬ ‫پڕۆژه‌و به‌رنامه‌ی���ان هه‌بێت بۆ ده‌رچون‬ ‫له‌‌و دۆخه‌ی‌‪ ،‬هه‌ر كه‌س���ه‌و ه���ه‌ر جێگه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك شوناسیان پێ‌ ده‌به‌خشێت‪.‬‬ ‫یه‌كه‌مین كارێ���ك كه‌ له‌‌و رووه‌وه‌ بكرێت‬ ‫س���اڕێژكردنی‌ برینی‌ نێوان پێكهاته‌كانه‌‬ ‫له‌رابردوه‌وه‌ تائێستا‪ .‬ساڕێژكردنی‌ برین‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ پێكهاتنه‌وه‌و ئاشتبونه‌وه‌ی‌‬ ‫راسته‌قینه‌یه‌‪.‬‬ ‫پێكهاتنه‌وه‌و ئاشتبونه‌وه‌ به‌وه‌ ناكرێت‬ ‫له‌كه‌ركوك���دا زۆنی‌ عه‌ره‌ب���ی‌‌و كوردی‌‌و‬ ‫توركمانی‌ دروس���ت بكرێت‪ ،‬به‌وه‌ ناكرێت‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ كوردی‌‌و عه‌ره‌بی‌‌و توركمانی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌وه‌ ناكرێت ئاسایش���ی‌ زه‌ردو‬ ‫س���ه‌وز هه‌بێت‪ ،‬به‌كڕینی‌ ده‌نگی‌ یه‌كترو‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن به‌ ده‌نگی‌ مرۆڤه‌وه‌ ناكرێت‪.‬‬ ‫له‌‌ دۆخی‌ وادا هه‌موو شتێك بونی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ركوكیبوون نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاش���تبونه‌وه‌و پێكهاتنه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ مرۆڤبونی‌ ئێم���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ هاواڵتیبونی‌ ئێمه‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كاره‌ساتی‌ وه‌كو ئه‌وه‌ی‌ (‪)2008/7/28‬‬ ‫دووباره‌ نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ چیتر كه‌س‬ ‫له‌كه‌ركوك نه‌بێت���ه‌ قوربانی‌‪ ،‬كاتی‌ ئه‌وه‌‬ ‫هاتووه‌ كه‌ركوكییه‌كان قسه‌یان هه‌بێت‪.‬‬ ‫النیكه‌م رۆش���نبیره‌ بوێرو راس���تگۆكانی‌‬ ‫كۆی‌ پێكهات���ه‌كان‪ ،‬نه‌ك ئه‌وانه‌ی‌ به‌پێی‌‬ ‫ئاره‌زوی‌ گیرفانه‌كانیان دێنه‌گۆ‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫كوردستان واڵتی‬ ‫مه‌سئولستان‬

‫ له‌هه‌ولێر زیاتر له‌‪ 10‬فۆرمم بۆ ناسیاوان‌و‬‫براده‌ران پڕ كرده‌وه‌‪ ،‬باوه‌ڕ بكه‌ن یه‌كیان‬ ‫ده‌رنه‌چوون‪ .‬كابرایه‌كی مه‌سئول ده‌ناسم‬ ‫ته‌نه���ا فۆرمێكی بۆ ژنه‌كه‌ی پڕ كرده‌وه‌‬ ‫ده‌رچ���وو‪ .‬ئه‌رێ گه‌لۆ ئه‌مه‌ س���ودفه‌یه‌‬ ‫یان واس���یته‌ یان مه‌سئوالن هه‌موویان‬ ‫ده‌س���تیان موباره‌ك���ه‌؟ نازانم بۆ ته‌نها‬ ‫ئه‌و فۆرمانه‌ ده‌رچوون به‌رپرسان پڕیان‬ ‫كردۆته‌وه‌!!‪ ،‬ئه‌وان له‌‌‌‌موچه‌‪ ،‬پله‌‌‌وپایه‌‪،‬‬ ‫زه‌وی وه‌رگرت���ن‪ ،‬كۆنتراك���ت ده‌رچون‬ ‫‪ ....‬هه‌ر هه‌موو شانسیان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫كوردستان واڵتی مه‌سئولستان‪.‬‬ ‫ لڤین‪ :‬پارتی پارتی یه‌كه‌مه‌‪" .‬پارتی‬‫دیموكراتی‌ كوردستان لەهەڵبژاردنەكانی‌‬ ‫داهاتوو لەس���ەر ئاس���تی‌ كوردس���تان‬ ‫نزیك���ەی‌ ‪%40‬ی دەنگەكان مس���ۆگەر‬ ‫دەكات"‪ .‬ده‌ڵێن پارتی له‌‌به‌رامبه‌ر پارتی‬ ‫كۆمۆنیس���تی چینیش خۆی بپاڵێوێت‬ ‫هه‌ر یه‌كه‌م ده‌رده‌چێت‪ ،‬كه‌واته‌ یه‌كه‌می‬ ‫مسۆگه‌ره‌ با هه‌موو الیه‌نه‌كان دڵنیابن‪،‬‬ ‫ده‌ن���گ كڕی���ن‌و ته‌زویرك���ردن ئه‌نجام‬ ‫نادرێت‪ ،‬له‌‌یه‌كه‌می به‌والوه‌ ئیتر پارتی‬ ‫چیتری ده‌وێت!‪.‬‬ ‫ له‌‌هه‌فت���ه‌ی پێش���وو كۆمه‌ڵێ���ك‬‫پارله‌‌‌مانت���ار داوای ته‌ملیككردن���ی‬ ‫ش���وقه‌كانی زه‌كه‌ریایان له‌‌‌س���ه‌رخۆیان‬ ‫كرد‪ ،‬پێ���ش ئه‌وانی���ش په‌رله‌‌‌مانتاران‬ ‫داوای زیادكردنی پاسه‌وانه‌كانیان كرد‪،‬‬ ‫له‌‌‌پێش ئه‌وانی���ش چه‌ند په‌رله‌‌‌مانتارێك‬ ‫ویس���تیان ب���ه‌ دزییه‌وه‌ دوو س���اڵه‌كه‌‬ ‫ته‌واو ك���ه‌ن‌و به‌ ئه‌س���پایی له‌‌به‌هاری‬ ‫ته‌مه‌نیانه‌وه‌ خۆیان تا مردن خانه‌نشین‬ ‫بكه‌ن‪ .‬ئه‌مان بوون به‌ قسه‌ی خۆیانه‌وه‌‬ ‫ب���ه‌ هه‌ڵوێس���تی دیماگۆگیان���ه‌ له‌‌‌بری‬ ‫داوای لێبوردنك���ردن‪ ،‬خۆیان به‌ زایه‌ده‌‬ ‫ك���ردن رزگار كرد‪ .‬هی���وادارم ئه‌م ‪37‬‬ ‫په‌رله‌‌‌مانتاره‌ش بڕیاری هاوشێوه‌ بده‌ن‪،‬‬ ‫شوقه‌كانی زه‌كه‌ریا چۆڵكه‌ن كه‌ زۆریان‬ ‫پێش���تر س���ودمه‌ند بوون له‌‌‌وه‌رگرتنی‬ ‫زه‌وی حكوم���ه‌ت‪ .‬ئ���ای په‌رله‌‌‌مانتاران‬ ‫كه‌ له‌‌‌ته‌له‌‌‌فزی���ۆن ده‌بینرێن مرۆڤێكن‪،‬‬ ‫كه‌ عه‌ریزه‌ش ژێراوژێر ده‌نووس���ن ته‌واو‬ ‫پێچه‌وانه‌ن‪ ،‬ماركس���ییه‌كان راس���تیان‬ ‫وتووه‌ له‌‌كرێگرته‌ی سه‌رمایه‌ زیاتر نین‪.‬‬ ‫ هاواڵت���ی "بارزان���ی‌ له‌‌‌الپ���ه‌ڕه‌ی‌‬‫تایبه‌تی‌ خۆی‌ له‌‌‌سه‌ر تۆڕی‌ کۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫فه‌یسبووک نوسیویه‌تی‌‪ :‬پێمخۆشه رای‬ ‫ئێوه‌ی به‌رێز له‌‌ سه‌ر ئه‌م دوو بابه‌ته‌ی‬ ‫خ���واره‌وه بزانم‪ .‬بڕیاری ئۆپۆزس���یۆنی‬ ‫کوردس���تان ب���ه به‌ش���دارینه‌کردنیان‬ ‫ل���ه‌‌ کۆبوون���ه‌وه‌ پێن���ج قۆڵیه‌ک���ه‪،‬‬ ‫دوائه‌نجامه‌کان���ی لێژن���ه‌ی لێکۆڵینه‌وه‬ ‫له‌رووداوه‌کانی زاخۆ"‪ .‬سه‌باره‌ت به‌ خاڵی‬ ‫یه‌ك���ه‌م ئێوه‌ ته‌نانه‌ت جامی ره‌ش���تان‬ ‫پێ یاس���اغ نه‌ك���را‪ ،‬ئیت���ر چاوه‌ڕوانی‬ ‫چاكس���ازی چیتان لێبكرێت!؟ كوا ڤیال‬ ‫ته‌ختكراوه‌كان‪ ،‬كوا پرۆژه‌ راگیراوه‌كان‪،‬‬ ‫كوا زه‌وییه‌ گه‌ڕاوه‌كان‪ ،‬كوا س���زادانی‬ ‫گه‌نده‌ڵكاران؟ هه‌رچی خاڵی دووه‌میشه‌‬ ‫لیژنه‌ دروس���تكردن ته‌نها بۆ مراوه‌غه‌و‬ ‫مراندنی قه‌زییه‌كانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌شیان هه‌روا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌‌كوردس���تان ده‌ستوور هه‌بێت‪،‬‬ ‫یاس���ا س���ه‌روه‌ر بێ���ت‪ ،‬دادگا به‌هێزو‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ بێ���ت‪ ،‬چ پێویس���تمان به‌‬ ‫لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی ناپسپۆری گروپی‬ ‫ئه‌شهه‌دوبیال ده‌بێت‪.‬‬ ‫ هاواڵتی (مه‌كته‌بی ته‌نفیزی یه‌كێتی‬‫زانایانی ئایینی ئیس�ل�امی كوردس���تان‬ ‫له‌‌‌به‌یاننامه‌یه‌كیدا داوا له‌‌‌مامۆس���تایانی‬ ‫ئاین���ی ده‌كات به‌ش���داریی له‌‌‌به‌رنامه‌ی‬ ‫(به‌بوێری) كه‌ناڵی ئاس���مانی ‪NRT‬‬ ‫دا نه‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌بیان���ووی ئ���ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌ له‌‌رێگ���ه‌ی ئه‌وبه‌رنامه‌یه‌وه‌ "كار‬ ‫بۆ لێدانی ئیسالم‌و گومان دروستكردن‬ ‫ده‌كات"‪ .‬توخ���وا ئه‌مه‌ یه‌كێتی زانایانه‌‬ ‫كه‌ له‌‌گفتوگۆو توێژینه‌وه‌ بترس���ێت یان‬ ‫یه‌كێتی نه‌خوێنده‌واران‪ ،‬زوو یان ره‌خنه‌‬ ‫له‌‌خۆت���ان بگرن یان به‌ په‌له‌‌‌ ناوه‌كه‌تان‬ ‫بگۆڕن‪ .‬زانا ئه‌وه‌یه‌ به‌ زانیاریی هه‌موو‬ ‫گومانێ���ك بڕه‌وێنێته‌وه‌ ن���ه‌ك به‌ فتوا‬ ‫رێگه‌ له‌زانیاری بگرێت‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌‌‌مانتارێكی موعارز داوا ده‌كات‬‫حكوم���ه‌ت ب���ا قونس���وڵخانه‌ی توركیا‬ ‫له‌‌به‌رامبه‌ر به‌ تاوانی رۆبسكۆی قه‌البان‬ ‫له‌‌هه‌رێمی كوردس���تان ده‌ربكات‪ .‬ئه‌رێ‬ ‫برا هه‌موو كات به‌رپرسیارێتی موعاره‌زه‌‬ ‫كه‌مت���ره‌و ته‌نه���ا له‌‌درووش���مداندایه‌‪،‬‬ ‫به‌و حاڵه‌ش���ه‌وه‌ ئێوه‌ ك���ه‌ی به‌ فه‌رمی‬ ‫وه‌ك الیه‌نه‌كه‌ت���ان داوای ده‌ركردن���ی‬ ‫قونس���وڵییه‌ی توركی���او ئێرانتان كرد‬ ‫له‌‌كوردس���تان ئه‌وجا هه‌م���ان داواكاری‬ ‫له‌‌حكوم���ه‌ت بكه‌ن كه‌ هه‌رچه‌ندیش���ه‌‬ ‫به‌رپرسیارێتی گه‌وره‌تری له‌‌ئه‌ستۆدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم مخابن زۆربه‌ی چاودێران پێیانوایه‌‬ ‫بۆ مه‌سه‌له‌‌‌ نه‌ته‌وایه‌تییه‌كان ئۆپۆزسیۆن‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵت باشتر نییه‌!‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫وه‌رزش‬

‫)‪ )308‬سێشەممە ‪2012/1/10‬‬

‫جامی‌ ئیسپانیا‪..‬ریاڵ‌و به‌رشه‌ چاوه‌ڕێی‌ كالسیكۆ ده‌كه‌ن‬ ‫له‌جام���ی‌ مه‌لیكدا یانه‌ی‌ ری���اڵ مه‌درید‬ ‫روبه‌ڕوی‌ ماالگه‌ ده‌بێته‌وه‌‌و به‌رشه‌لۆنه‌ش‬ ‫ده‌بێته‌ میوانی‌ یانه‌ی‌ ئۆساسۆنا‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬ئه‌م���ڕۆ سێش���ه‌ممه‌‪،‬‬ ‫یارییه‌كان���ی‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ قۆناغی‌ ‪16‬ی‌‬ ‫جامی‌ مه‌لیكی‌ ئیس���پانیا به‌ڕێوه‌ده‌چن‪،‬‬ ‫یان���ه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید ك���ه‌ له‌یاری‌ چوندا‬ ‫به‌سێ گۆڵ به‌رامبه‌ر به‌دوو گۆڵ له‌یانه‌ی‌‬ ‫ماالگ���ه‌ی‌ برده‌وه‌‪ ،‬له‌ی���اری‌ گه‌ڕانه‌وه‌دا‌و‬ ‫له‌یاریگای‌ عه‌ل���ی‌ محه‌مه‌د عه‌لی‌ ده‌بێته‌‬ ‫میوانی‌ ماالگه‌‪.‬‬ ‫له‌یارییه‌ك���ی‌ تردا یانه‌ی‌ س���یڤیلیه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌یاری‌ پێش���ودا به‌گۆڵێكی‌ بێ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ڤاالنس���یا دۆڕا‪ ،‬ئه‌م جاره‌ له‌یاریگای‌‬ ‫خۆی‌ روب���ه‌ڕوی‌ شه‌مش���ه‌مه‌كوێره‌كان‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ .‬شه‌وی‌ پێنجشه‌ممه‌ش یانه‌ی‌‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌ی‌ كه‌ته‌لۆنی‌ له‌یاریگای‌ حاته‌م‬ ‫به‌تیشه‌ ده‌بێته‌ میوانی‌ یانه‌ی‌ ئۆساسۆنا‪.‬‬ ‫له‌یاری‌ چوندا به‌رش���ه‌لۆنه‌ توانی‌ به‌چوار‬ ‫گۆڵی‌ بێ به‌رامبه‌ر یارییه‌كه‌ بباته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید‌و به‌رش���ه‌لۆنه‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتووبون له‌گه‌ش���تن به‌قۆناغی‌‬ ‫چاره‌كی‌ كۆتایی‌ ئه‌م جامه‌‪ ،‬ئه‌وا به‌پێی‌‬ ‫تیروپشكی‌ پاڵه‌وانێتییه‌كه‌ روبه‌ڕوی‌ یه‌ك‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌مه‌ش دوو یاری‌ كالسیكۆ‬ ‫له‌جامی‌ مه‌لیكدا ئه‌نجام ده‌درێن‪.‬‬

‫یارییه‌كانی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ قۆناغی‌ (‪:)16‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/1/10 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و‬ ‫ریاڵ مایۆركا × ریاڵ سۆسیداد‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬ ‫راسینگ سانتاندێر × میراندیس‬ ‫كاتژمێر ‪12‬ی‌ شه‌و‬ ‫ماالگه‌ × ریاڵ مه‌درید‬

‫ئه‌حمه‌د سه‌نگاوی‌‬

‫چوارشه‌ممه‌‪2012/1/11 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و‬ ‫لیڤانتی‌ × ئه‌لكۆركۆن‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئیسپانیۆڵ × قورتبه‌‬ ‫كاتژمێر ‪12‬ی‌ شه‌و‬ ‫سیڤیلیه‌ × ڤاالنسیا‬ ‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/1/12 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئه‌تله‌تیك بیلباو × ئه‌لباسیتی‌‬ ‫كاتژمێر ‪12‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئۆساسۆنا × به‌رشه‌لۆنه‌‬

‫جامی‌ ئیتاڵیا‪ ..‬الزیۆ‌و رۆما له‌دوو شه‌ڕی‌ جیاوازدا مان سیتی‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫یاریان���‌یه‌دی‌ه‌كات‪.‬ناپۆلیش به‌رامبه‌ر یانه‌ی‌ چیزینا تاقیكردنه‌وه‌ی‌ دووه‌مدایه‌‬

‫له‌جامی‌ ئیتاڵیا یانه‌ی‌ الزیۆ‌و رۆما له‌دوو‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ جیاوازدا‌و به‌دوای‌ یه‌كدا‪،‬‬ ‫میوان���داری‌ یان���ه‌ی‌ فیرۆن���ا‌و فیرۆنتینا‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مڕۆ‌و رۆژانی‌ داهاتوو‬ ‫سه‌رجه‌م یارییه‌كانی‌ قۆناغی‌ ‪16‬ی‌ جامی‌‬ ‫ئیتاڵیا ئه‌نجام ده‌درێن‪ ،‬كه‌ به‌ش���ێوه‌ی‌‬ ‫یه‌ك دۆڕان���دن ب���ۆ ده‌ره‌وه‌ یارییه‌كانی‌‬

‫به‌ڕێوه‌ده‌چ���ن‪ .‬یانه‌ی‌ الزی���ۆ له‌یاریگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆڵۆمپیكۆی‌ شاری‌ رۆما به‌رامبه‌ر یانه‌ی‌‬ ‫فیرۆن���ا یاری‌ ده‌كات‪ .‬یانه‌ی‌ ئۆده‌نیزیش‬ ‫له‌یاری���گای‌ فریۆل���ی‌ تایب���ه‌ت به‌خۆی‌‬ ‫میوانداری‌ یانه‌ی‌ چیڤۆ فیرۆنا ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌یارییه‌كی‌ ئاست به‌رزیشدا یانه‌ی‌ رۆما‬ ‫به‌هه‌مان ش���ێوه‌ له‌یاریگای‌ ئۆڵۆمپیكۆ‬ ‫روب���ه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌ فیرۆنتین���ا ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫له‌هه‌فته‌ی‌ داهاتووش���دا‪ ،‬یانه‌كانی‌ ئه‌ی‌‬ ‫ی یانه‌ی‌ مانچس���ته‌ر س���یتی‌ پاش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ی‌ میالن‌و ئینته‌رمی�ل�ان له‌یاریگا ‌‬ ‫سانس���یرۆ (جۆزیپی‌ میات���زا)ی‌ تایبه‌ت له‌جامی‌ یه‌كێتی‌ ئینگلته‌را كرایه‌ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌خۆی���ان‪ ،‬ب���ه‌دوای‌ یه‌ك���دا میوانداری‌ له‌جامێك���ی‌ تردا به‌برین���داری‌ روبه‌ڕوی‌‬ ‫یانه‌ی‌ لیڤه‌رپوڵ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫یانه‌كانی‌ نۆڤارا‌و جه‌نه‌وا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مش���ه‌‌و‌و س���به‌ی‌‬ ‫شه‌‌و یارییه‌كانی‌ قۆناغی‌ نیوه‌ی‌ كۆتایی‌‬ ‫یارییه‌كانی‌ قۆناغی‌ (‪:)16‬‬ ‫جام���ی‌ یانه‌ پیش���ه‌گه‌ره‌كانی‌ ئینگلته‌را‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/1/10 ،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ .‬له‌به‌هێزترین یاریدا یانه‌ی‌‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬ ‫مانچسته‌ر سیتی‌ خاوه‌نی‌ پله‌ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫الزیۆ × فیرۆنا‬ ‫ریزبه‌ندی‌ خول���ی‌ ئینگلت���ه‌را روبه‌ڕوی‌‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/1/11 ،‬‬ ‫یانه‌ی‌ لیڤه‌رپوڵ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫كاتژمێر ‪7:30‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئه‌م روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ به‌هێزه‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫ئۆده‌نیزی‌ × چیڤۆ فیرۆنا‬ ‫كه‌ رۆژی‌ یه‌ك ش���ه‌ممه‌ی‌ رابردوو یانه‌ی‌‬ ‫كاتژمێر ‪10:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫رۆما × فیرۆنتینا‬ ‫مانچس���ته‌ر س���یتی‌ له‌جام���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ئینگلته‌را كرای���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/1/12 ،‬‬ ‫له‌یاریگای‌ خۆیدا به‌س���ێ گۆڵ به‌رامبه‌ر‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬ ‫به‌دوو گۆڵ یارییه‌كه‌ی‌ به‌یانه‌ی‌ مانچسته‌ر‬ ‫ناپۆلی‌ × چیزینا‬ ‫یونایتدی‌ ركابه‌ری‌ یه‌كه‌می‌ دۆڕاند‪.‬‬ ‫قۆناغی‌ نیو‌هی‌ كۆتایی‌‪:‬‬ ‫‪2012/1/18‬‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌جامی‌ یانه‌ پیشه‌گه‌ره‌كاندا‪ ،‬یانه‌ی‌ سێشه‌ممه‌‪2012/1/10 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬ ‫كریستاڵ پااڵس‪ ،‬كه‌ له‌قۆناغی‌ چاره‌كی‌ كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬ ‫میالن × نۆڤارا‬ ‫كۆتایی‌ ئه‌م جامه‌‪ ،‬له‌یانه‌ی‌ مانچس���ته‌ر كریستاڵ پااڵس × كاردیف سیتی‌‬ ‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/1/19 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی‌ شه‌و‬ ‫یونایتدی‌ ب���رده‌وه‌‪ ،‬له‌قۆناغ���ی‌ نیوه‌ی‌ چوارشه‌ممه‌‪2012/1/11 ،‬‬ ‫ئینته‌رمیالن × جه‌نه‌وا‬ ‫كۆتایدا روبه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌ كاردیف س���یتی‌ كاتژمێر ‪10:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مان سیتی‌ × لیڤه‌رپوڵ‬

‫ریاڵ سوارێزی‌ ده‌وێت‬

‫به‌پێی‌ رۆژنامه‌یه‌كی‌ ئینگلیزی‌‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ریاڵ مه‌دری���د ده‌یه‌وێ���ت له‌هاوینی‌‬ ‫داهاتوودا لویس سوارێزی‌ ئۆرۆگوایی‌‬ ‫بكڕێت‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬رۆژنامه‌ی‌ ده‌یلی‌ ستار‬ ‫س���ه‌نده‌ی‌ ئینگلیزی‌ ئاشكرایكردووه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌دریدی‌ ئیس���پانی‌‬ ‫گرنگی‌ به‌لویس سوارێزی‌ هێرشبه‌ری‌‬ ‫ماریۆ گۆتزه‌ی‌ هێرشبه‌ری‌ یانه‌ی‌ بروسیا یان���ه‌ی‌ لیڤه‌رپوڵی‌ ئینگلیزی‌ ده‌دات‌و‬ ‫دۆرتمۆن����د یانه‌ك����ه‌ی‌ به‌جێناهێڵێت‌و ده‌یه‌وێت له‌گواس���تنه‌وه‌ی‌ هاوینه‌ی‌‬ ‫داوای‌ نوێكردنه‌وه‌ی‌ گرێبه‌س����ته‌كه‌ی‌ یاریزانان���دا‌و ب���ۆ وه‌رزی‌ داهات���وو‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫گرێبه‌ستێكی‌ له‌گه‌ڵ ئیمزا بكات‪.‬‬ ‫ئاژانسه‌كان‪ :‬راپۆرته‌ رۆژنامه‌وانیه‌كان‬ ‫ئاش����كرایانكردووه‌ كه‌ ماریۆ گۆتزه‌ی‌‬ ‫ئه‌ڵمان����ی‌ ده‌یه‌وێ����ت به‌زووی����ی‌‬ ‫گرێبه‌س����ته‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ یانه‌ی‌ بروسیا‬ ‫دۆرتمۆن����دا ن����وێ بكات����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م����ه‌‬ ‫له‌كاتێكدا گرێبه‌س����تی‌ ئه‌م هێرشبه‌ره‌ یانه‌ی‌ ئارس���ناڵی‌ ئینگلیزی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪2014‬دا كۆتایی‌ پێدێت‪.‬‬ ‫به‌‪ 3‬ملیۆن جونه‌یهی‌ س���المۆن كالۆی‌‬ ‫له‌لێدوانێكی����دا بۆ رۆژنام����ه‌ی‌ بیڵدی‌ كۆتدیڤواری‌ یاریزانی‌ یانه‌ی‌ چێڵس���ی‌‬ ‫ئه‌ڵمان����ی‌‪ ،‬ماری����ۆ گۆت����زه‌ ده‌ڵێ����ت بكڕێت‪.‬‬ ‫"ش����تێكی‌ سروش����تییه‌ كه‌ ده‌مه‌وێت رۆژنام���ه‌ی‌ ده‌یل���ی‌ میل���ی‌ به‌ریتان���ی‌‬ ‫گرێبه‌س����ته‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ دۆرتمۆند نوێ باڵویكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ یانه‌ی‌ ئارس���نڵی‌‬ ‫بكه‌م����ه‌وه‌‪ ،‬ه����ه‌رده‌م وتوم����ه‌ كه‌ من ئینگلی���زی‌ كه‌ به‌یان���ه‌ی‌ تۆپچییه‌كان‬ ‫به‌یاریك����ردن له‌م یانه‌یه‌دا دڵخۆش����م‌و ناس���راوه‌‪ ،‬گرنگی‌ به‌س���المۆن كالۆی‌‬ ‫یانه‌كه‌م به‌جێناهێڵم"‪.‬‬ ‫یاریزانی‌ یانه‌ی‌ چێڵسی‌ ده‌دات‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫‌كێك‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫���اڵ‪،‬‬ ‫�‬ ‫گۆتزه‌ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 19‬س‬ ‫گرێبه‌ستێكی‌ له‌گه‌ڵ ئیمزابكات‪.‬‬ ‫پێشودا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رز‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫بوو له‌و ئه‌ستێرانه‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌ك���ه‌ رونیكردووه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫بروسیا‬ ‫بۆ‬ ‫‌ڵمانیایان‬ ‫نازناوی‌ خولی‌ ئه‬ ‫یانه‌ی‌ ئارس���ناڵ ئاماده‌یه‌ بۆ به‌ستنی‌‬ ‫دۆرتمۆند به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬له‌الیه‌ن چه‌ندین گرێبه‌س���ت له‌گواس���تنه‌وه‌ی‌ زستانه‌ی‌‬ ‫یانه‌ی‌ زلهێزی‌ ئه‌وروپاوه‌ داواكراوه‌‪ ،‬كه‌ یاریزانان له‌گه‌ڵ ئ���ه‌م كۆتدیڤواریه‌دا‪،‬‬ ‫به‌م لێدوانه‌ش����ی‌ ئه‌و یانانه‌ی‌ بێ هیوا بڕی‌ ‪ 3‬ملیۆن جونه‌یهی‌ ئیس���ته‌رلینی‌‬ ‫كرد‪ .‬ماریۆ گۆتزه‌‪ ،‬له‌س����اڵی‌ ‪2009‬وه‌ ببه‌خشێته‌ یانه‌ی‌ چێڵسی‌ له‌نده‌نی‌‪.‬‬ ‫‪ 52‬ی����اری‌ بۆ دۆرتمۆن����د ئه‌نجامداوه‌‌و ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ گفتوگۆكان‬ ‫له‌یان���ه‌ی‌ چێڵس���ی‌ ب���ۆ نوێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫توانیویه‌تی‌ ‪ 11‬گۆڵ تۆماربكات‪.‬‬

‫گۆتزه‌‪ :‬دۆرتمۆند‬ ‫به‌جێناهێڵم‬

‫ریاڵ مه‌درید‬ ‫به‌ب ‌ێ‬ ‫گۆڵدروستكار‬ ‫له‌پاش (زیزۆ)!‬

‫به‌پێ���ی‌ رۆژنامه‌كه‌ چه‌ن���د یانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ری‌ ئه‌وروپی‌ هه‌وڵ���ی‌ كڕینی‌ ئه‌م‬ ‫هێرش���به‌ره‌ ئۆرۆگواییه‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وانی���ش پاری���س س���ان جێرمانی‌‬ ‫فه‌ڕه‌نسی‌‌و ئینته‌رمیالن‌و یۆڤانتۆسی‌‬ ‫ئیتاڵی���ن‪ .‬هه‌وڵ���ی‌ كڕینی‌ س���وارێز‬ ‫له‌كاتێكدای���ه‌‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌م هێرش���به‌ره‌‬ ‫روبه‌ڕوی‌ چه‌ند كێش���ه‌یه‌ك بووه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌خولی‌ ئینگلته‌را‌و بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 8‬یاری‌‬ ‫س���زای‌ راگرتنی‌ له‌و خوله‌دا له‌الیه‌ن‬ ‫یه‌كێت���ی‌ تۆپ���ی‌ پێی‌ ئینگلت���ه‌راوه‌‬ ‫ب���ۆ ده‌رچ���ووه‌‪ .‬ئه‌م���ه‌ش به‌ه���ۆی‌‬

‫تۆپچیه‌كان كالۆیان پێویسته‌‬

‫بۆنده‌كه‌ی‌ كالۆ ده‌ستیپێكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م یاریزانه‌ ئه‌سمه‌ره‌ داوای‌ زیادكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫موچه‌كه‌ی‌ ده‌كات‌و یانه‌ی‌ ئارس���ناڵیش‬ ‫ده‌یه‌وێت ئه‌م كێش���ه‌یه‌ له‌سودی‌ خۆی‌‬ ‫بقۆزێته‌وه‌‌و كالۆ په‌لكێش���ی‌ ریزه‌كانی‌‬ ‫بكات‪.‬‬

‫به‌كارهێنانی‌ وش���ه‌ی‌ ره‌گه‌زپه‌رست ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رامبه‌ر پاتریس ئیڤرای‌ به‌رگریكاری‌‬ ‫یانه‌ی‌ مان یونایتد‪ ،‬كه‌ دواتر خشۆی‌‬ ‫دانی‌ به‌تاوانه‌كه‌یدا نا‌و داوای‌ لێبوردنی‌‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫نرخی‌ لوی���س س���وارێز نزیكه‌ی‌ ‪30‬‬ ‫ملیۆن جونه‌یهی‌ ئیس���ته‌رلینییه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پێناچێت یان���ه‌ ئیتاڵیه‌كانی‌ توانای‌‬ ‫كڕین���ی‌ ئه‌م هێرش���به‌ره‌یان هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌م���ه‌ش كێبڕكێك���ه‌ له‌نێ���وان ریاڵ‬ ‫مه‌درید‌و پاریس س���ان جێرماندا بۆ‬ ‫كڕینی‌ سوارێز چڕده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫مانچینی‌ سكااڵ تۆمارده‌كات‬

‫راهێن���ه‌ری‌ یانه‌ی‌ مانچس���ته‌ر س���یت ‌‬ ‫ی‬ ‫دوپاتی‌ ده‌كاته‌وه‌ به‌ه���ۆی‌ ده‌ركردنی‌‬ ‫به‌رگری���كاری‌ یانه‌كه‌ی‌ له‌ی���اری‌ دێربی‌‬ ‫مانچس���ته‌ردا‪ ،‬سكااڵ له‌سه‌ر ناوبژیوانی‌‬ ‫یارییه‌كه‌ تۆمار ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌جامی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ ئینگلته‌را یانه‌ی‌ مانچس���ته‌ر‬ ‫س���یتی‌ له‌یاریگای‌ خۆی‌ به‌س���ێ گۆڵ‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ب���ه‌دوو گۆڵ به‌مانچس���ته‌ر‬ ‫یونایت���د دۆڕا‌و ماڵئاوای���ی‌ له‌جامه‌كه‌‬ ‫كرد‪ ،‬له‌خوله‌ك���ی‌ ‪12‬ی‌ تایمی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫یارییه‌ك���ه‌ ناوبژی���وان كارتێكی‌ س���ور‬ ‫به‌ڕوی‌ فینس���نت كۆمپانی‌ به‌رگریكاری‌‬ ‫یانه‌ی‌ س���یتیدا به‌رزده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫پاش ئه‌و به‌ركه‌وتنه‌ی‌ كه‌ له‌نێوان ئه‌م‬ ‫یاریزانه‌‌و لویس نانی‌ هێرشبه‌ری‌ یانه‌ی‌‬

‫یونایتددا رویدا‪.‬‬ ‫پاش كۆتایی‌ هاتنی‌ یارییه‌كه‌‪ ،‬رۆبه‌رتۆ‬ ‫مانچین���ی‌ راهێن���ه‌ری‌ یانه‌ی‌ س���یتی‌‬ ‫رایگه‌یان���د "به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ یانه‌كه‌مان‬ ‫س���كااڵ له‌س���ه‌ر ناوبژیوان���ی‌ یارییه‌كه‌‬ ‫تۆمار ده‌كات له‌سه‌ر ئه‌و كارته‌ سوره‌ی‌‬ ‫ب���ه‌ڕوی‌ كۆمپانی���دا به‌رزی‌ ك���رده‌وه‌‪،‬‬ ‫بڕوای‌ ته‌واویش���مان هه‌یه‌ كه‌ سكااڵكه‌‬ ‫ده‌به‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ ت���ره‌وه‌ مانچین���ی‌ پێیوایه‌‬ ‫ناوبژیوانی‌ یارییه‌كه‌ سه‌ره‌تا نه‌یویستووه‌‬ ‫كارت���ی‌ س���ور به‌كاربهێنێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ واین رۆنی‌ هێرش���به‌ری‌‬ ‫مانچس���ته‌ر یونایت���د داوای‌ لێده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌ویش كارته‌ سوره‌كه‌ به‌ڕوی‌ كۆمپانیدا‬ ‫به‌رزده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌ر یانه‌یه‌ك كاتێ����ك ده‌توانێت الف ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هێزی����ی‌ لێبدات كه‌ هێڵێكی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫به‌هێ����زی‌ هه‌بێ����ت‪ ،‬چونك����ه‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫تیپ‪ ،‬بڕبڕه‌ی‌ پش����تی‌ هه‌ر یانه‌یه‌كه‌‪.‬‬ ‫وانازانم ریاڵ مه‌درید له‌و چه‌ند ساڵه‌ی‌‬ ‫پێش����ووی‌ ته‌مه‌نی����دا‪ ،‬گۆڵس����ازێكی‌‬ ‫به‌توانا‌و لێوه‌شاوه‌ی‌ هه‌بووبێت كه‌ به‌‬ ‫مانای‌ وشه‌ گۆڵس����از (گۆڵدروستكار)‬ ‫بووبێت ل����ه‌ پاش وازهێنانی‌ (زێنه‌دین‬ ‫زێدان)ی‌ ئاس����ت بڵن����د‪( .‬فلۆرینتینۆ‬ ‫پێرێ����ز) هه‌وڵێكی‌ بێوچانی����دا له‌پێناو‬ ‫قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ش����ه‌به‌قه‌ی‌ كه‌‬ ‫كه‌وتبووه‌ یانه‌كه‌وه‌‪( ،‬پێرێز) ویس����تی‌‬ ‫ئه‌و بۆش����اییه‌ی‌ كه‌ ل����ه‌ دوای‌(زێدان)‬ ‫دروست ببوو به‌ (ئینیاستا) پڕبكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م یاریزانه‌ ره‌زامه‌ندی‌ پیش����ان‬ ‫ن����ه‌دا‌و له‌ یانه‌ی‌ به‌رش����ه‌لۆنه‌ مایه‌وه‌‪،‬‬ ‫پاش����ان (ویسلی‌ ش����نایده‌ر) هێنرایه‌‬ ‫ریزی‌ یانه‌ك����ه‌وه‌‌و ئه‌می����ش نه‌یتوانی‌‬ ‫وه‌ك گۆڵدروس����تكارێكی‌ چ����االك‬ ‫ده‌ركه‌وێت وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌ یه‌كه‌مین‬ ‫وه‌رزیدا له‌گه‌ڵ یانه‌ی‌ (ئینته‌ر میالن)‬ ‫پێشكه‌ش����ی‌ كرد‪ ،‬دوات����ر (پێرێز) بۆ‬ ‫كۆتایهێن����ان ب����ه‌م ژانه‌س����ه‌ره‌ بڕێكی‌‬ ‫خه‌یاڵیی‌ پاره‌ی‌ ته‌رخانكرد بۆ هێنانی‌‬ ‫(كاكا)ی‌ ئه‌ستێره‌ی‌ (ئه‌ی‌ سی‌ میالن)‬ ‫كه‌ له‌ئه‌وجی‌ ئاستیدابوو‪ ،‬به‌ باشترین‬ ‫گوڵدروس����تكار له‌قه‌ڵه‌م ده‌درا‪ ،‬وه‌لێ‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هاتنی‌ بۆ یانه‌ی‌ ش����اهانه‌‌و به‌‬ ‫ش����ێوه‌یه‌كی‌ چ����اوه‌ڕوان نه‌ك����راو‌و به‌‬ ‫راده‌یه‌ك����ی‌ به‌رچاو ئاس����تی‌ رووی‌ له‌‬ ‫دابه‌زین كرد‪ ،‬به‌ چه‌ش����نێك (پێرێز)‬ ‫ی‌ س����ه‌رۆكی‌ یانه‌كه‌ ت����ه‌واو نائومێدو‬ ‫هیوابڕاو بوو‪ .‬دوات����ر بڕیاریدا چاره‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌م ده‌رده‌ له‌ڕێ����گای‌ (ڕاهێن����ه‌ره‌‬ ‫تایبه‌ته‌ك����ه‌)وه‌ مالیج ‌ه بكات‪ ،‬ئه‌وه‌بوو‬ ‫ئه‌م راهێنه‌ره‌ له‌گه‌ڵ ده‌ستبه‌كاربوونی‌‬ ‫به‌ ش����ێوه‌یه‌كی‌ تیژتێپه‌ڕ ل����ه‌ هه‌وڵی‌‬ ‫مشوورخواردنی‌ ئه‌م كه‌لێنه‌ گه‌وره‌یه‌دا‬ ‫بوو‪ ،‬مۆندیالیش ده‌رفه‌تێكی‌ باش بوو‪،‬‬ ‫بۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ یاریزانێكی‌ گۆڵس����ازی‌‬ ‫ئاستبه‌رز‪ ،‬دوای‌ ده‌ركه‌وتنی‌ (مه‌سعود‬ ‫ئۆزێل) به‌شێوه‌یه‌كی‌ سه‌رسوڕهێنه‌ر له‌‬ ‫مۆندیال����ی‌ (‪ )2010‬له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژارده‌ی‌‬ ‫(ئه‌ڵمانی����ا) پێشكه‌ش����ی‌ ك����رد‪ ،‬بیر‌و‬ ‫خه‌یاڵ����ی‌ (مۆرین����ۆ) چ����ووه‌ س����ه‌ر‬ ‫ئه‌م ئه‌س����تێره‌ الوه‌! بۆ نه‌هێش����تن‌و‬ ‫قه‌اڵچۆك����ردن‌و س����وودمه‌ندبوون ل����ه‌‬ ‫توان����او یارمه‌تییه‌كانی‌ ئ����ه‌م الوه‌ له‌‬ ‫هێڵ����ی‌ ناوه‌ندا‪ ،‬وه‌لێ‌ ئه‌ویش نه‌یتوانی‌‬ ‫له‌ئاس����ت به‌جێهێنانی‌ ئه‌م ئه‌ركه‌دابێت‬ ‫واجب����ی‌ راس����ته‌قینه‌ی‌ كه‌ خ����ۆی‌ له‌‬ ‫گۆڵدروستكاریدا به‌رجه‌سته‌ده‌كات‪ .‬ئه‌م‬ ‫یاریزانه‌ ئه‌ڵمانیی����ه‌ به‌رده‌وام هه‌ڵدێت‬ ‫له‌ جێگای‌ گۆڵس����ازیی‌‌و هه‌میش����ه‌ له‌‬ ‫الته‌نیش����ته‌كانه‌وه‌ ی����اری‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌سا ئاستیشی‌ ناجێگیره‌‪ ،‬ئه‌مه‌یش‬ ‫واده‌كات راهێنه‌ر متمانه‌ی‌ گشتی‌ به‌م‬ ‫یاریزانه‌ نه‌بێت وه‌ك گۆڵساز‪.‬‬ ‫پاش����ان له‌ س����ه‌ره‌تای‌ ئه‌م وه‌رزه‌دا‬ ‫گرێبه‌س����تی‌ له‌گه‌ڵ (نوری‌ ش����اهین)‬ ‫دا واژووك����رد‪ ،‬كه‌چی‌ نه‌فره‌تی‌ پێكران‬ ‫ب����واری‌ ب����ه‌م یاریكه‌ره‌ ن����ه‌دا تاوه‌كو‬ ‫بتوانێت تواناكانی‌ خۆی‌ تاقی‌ بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید‌و مۆرینهۆ تووش����ی‌‬ ‫ته‌نگه‌تاوییه‌ك����ی‌ خراپ ب����وون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫(سپێش����ه‌ڵ وه‌ن) نزیكتری����ن چ����اره‌‬ ‫ده‌ستنیش����انكردنی‌ (دیماریا)ی����ه‌ بۆ‬ ‫ئ����ه‌م جێگایه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ كاتی‌ به‌‬ ‫ی (چابی‌ ئه‌لۆنس����ۆ) له‌ رێگای‌‬ ‫كۆمه‌ك ‌‬ ‫دان����ی‌ زۆربه‌ی‌ تۆپ����ه‌كان (به‌دیماریا)‬ ‫تاوه‌كو بتوانێت به‌م به‌رپرسیاریه‌تییه‌‬ ‫هه‌ستێت كه‌ خراوه‌ته‌ سه‌ر شانی‌‪.‬‬ ‫هه‌م����وو ش����اهیدی‌ توان����ا به‌رزه‌كه‌ی‌‬ ‫(دیماریا)ین كه‌ زۆربه‌ی‌ ئه‌و تۆپانه‌ی‌‬ ‫ئاراس����ته‌ی‌ هێرش����به‌رانی‌ ده‌كات‬ ‫یه‌كالكه‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت دانانی‌ دیماریا‬ ‫وه‌ك چاره‌سه‌رێكی‌ كاتی‌ تا ئه‌و كاته‌ی‌‬ ‫(مۆرینه����ۆ) ده‌توانێ����ت جۆرێ����ك له‌‬ ‫جۆش‌و خرۆش له‌ الی‌ یاریزانانی‌ وه‌ك‬ ‫(ش����اهین‪ ،‬كاكا‪ ،‬ئۆزێل) دروستبكات‌و‬ ‫ب����ه‌رده‌وام بێ����ت ل����ه‌ گه‌ش����ه‌پێدانی‌‬ ‫رۆحییه‌تی‌ ملمالنێ‌ دروستكردن له‌نێوان‬ ‫ئه‌م س����ێ‌ یاریزانه‌دا‪ ،‬تاوه‌كو هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌م یاریزانانه‌ به‌ جێگیری‌‌و چه‌سپاویی‌‬ ‫له‌م شوێنه‌ گرنگه‌ ده‌ستنیشان بكات‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫ونبوون‬

‫ی ونبوو‌ه به‌ناوی‌(پش���تیوان محه‌مه‌د ئه‌مین)‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوور ‌‬ ‫ی بازرگانی‪‌.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی ژووری‌ بازرگانی‌ ونبووه‌ به‌ناوی‌(هه‌ڵوێس���ت محه‌مه‌د عه‌لی‌)‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی ونبوو‌ه به‌ناوی‌(محه‌م���ه‌د به‌هادین محه‌مه‌د)‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی ژووری‌ بازرگانی‌ ونبووه‌ به‌ناوی‌(ئه‌ركان محه‌مه‌د سۆفی‌ عه‌لی‌)‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی بازرگان���ی‌ ونبووه‌ به‌ناوی‌(ج���ه‌الل مه‌حمود ئه‌حمه‌د)‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوور ‌‬ ‫ی بازرگانی‪‌.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبوو‌ه به‌ناوی‌(كاو‌ه حه‌سه‌ن ره‌حیم)هه‌ركه‌س‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبووه‌ به‌ناوی‌(محه‌مه‌د نامیق حه‌مه‌ غه‌ریب)‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژوور ‌‬

‫سوپاس‌و پێزانین‬

‫ی (زه‌رده‌ش���ت ج���ه‌الل تۆفیق چنگیانی‌)ه‌وه‌ زۆر س���وپاس‌و‬ ‫به‌ناوی‌ بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رجه‌م ئه‌و به‌ڕێزان ‌ه ده‌كه‌ین ك ‌ه بۆكاتی‌ نه‌خۆشی‌و‬ ‫ی خۆمان ئاراسته‌ ‌‬ ‫پێزانین ‌‬ ‫ی به‌ڕێز د‪.‬به‌رهه‌م‌و هه‌موو وه‌زیر‌ه‬ ‫پرس���ه هاوكاریانكردین‪ ،‬هاتن ‌‬ ‫‌‌‌‬ ‫س���ه‌رقه‌بران‌و‬ ‫به‌ڕێزه‌كان‌و الیه‌نه‌ حیزبی‌و حكومی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و هه‌موو خزمان‌و دۆستان‌و‬ ‫دراوسێ‌و ناسیاوانی‌ بنه‌ماڵه‌كه‌‪‌،‬هه‌روه‌ها ئه‌و خزم‌و دۆست ‌ه خۆشه‌ویستان ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫به‌ ته‌له‌‌فۆن په‌یوه‌ندیان پێوه‌كردین‪.‬‬ ‫هیوادارین له‌‌یه‌زدانی‌ گه‌ور‌ه هیچ كۆسپ‌و ناخۆشییه‌ك نه‌یه‌ت ‌ه ڕێتان‪...‬‬ ‫انا لله‌‌ وانا الیه‌ راجعون‬ ‫له‌‌جیاتی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ دارا جالل تۆفیق‬

‫بانێكه‌‌و دوو هه‌وا‬

‫له‌نێوان ده‌رمانساز‌و ده‌رمانخانه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌دا‬ ‫سامان غفور باقی‌*‬

‫له‌هه‌موو ش���وێنێك كه‌ پسپۆرییه‌كان‬ ‫ی خزمه‌تكردنه‌‪،‬‬ ‫جیاده‌كرێته‌و‌ه ئامانج لێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێمه‌دا بۆ ش���ت ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌م هه‌رێمه‌ ‌‬ ‫ی سه‌یروس���ه‌مه‌ر‌ه‬ ‫تر به‌كاردێت‪ .‬ش���ت ‌‬ ‫زۆر‌ه ل���ه‌ كوردس���تان به‌تایبه‌ت���ی‌ ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سیسته‌می‌ ته‌ندروس���تیدا! له‌دیدارێك ‌‬ ‫ی ته‌ندروس���تدا ئام���اژه‌ به‌و‌ه‬ ‫وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات ك ‌ه سیسته‌می‌ ته‌ندروستی‌ ه ‌‬ ‫ی عوس���مانییه‌كان ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫جێگه‌ی‌ سه‌رسوڕمان‌و تێڕامانه‌‪ .‬لێره‌و‌ه‬ ‫قس��� ‌ه له‌س���ه‌ر دوایین گۆڕانكارییه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ین له‌ سیس���ته‌می‌ ته‌ندروس���تیدا‬ ‫ل ‌ه كوردس���تان‪ .‬ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وپێش‬ ‫ی‬ ‫ی كار ‌‬ ‫هه‌وڵێك���درا ب���ۆ یه‌كخس���تن ‌‬ ‫پزیشكان‌و كارمه‌ندان ل ‌ه نه‌خۆشخانه‌‌و‬ ‫ده‌رمانخان ‌ه ئه‌هلییه‌كاندا‪ .‬هه‌موو الیه‌ك‬ ‫ێ باش���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م گۆڕانكارییان ‌هی‌ پ ‌‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ا ده‌بێت ڕێكبخرێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك ك���ه‌س خڕببنه‌وه‌‌و‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫داواكاری���ی‌ پێش���كه‌ش بك���ه‌ن ب���ۆ‬ ‫ی خۆیان‪ ،‬وه‌زاره‌تیش‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌وان هه‌ڵبكات‪ ،‬ناكرێت‬ ‫ب ‌ه ئ���اره‌زوو ‌‬ ‫ل ‌ه نه‌خۆش���خان ‌ه ئه‌هلییه‌كاندا كاره‌كان‬ ‫ی پزیش���كان بێت‌و‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫به‌ئ���اره‌زووی‌ خۆیان بێ���ت چۆن كار‬ ‫ده‌كه‌ن چۆن نه‌خ���ۆش ده‌ڕوتێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت به‌هه‌مان پێوه‌ر له‌نه‌خۆش���خان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫حكومییه‌كان���دا نه‌خۆش ببینن‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ران ‌‬ ‫فه‌رمانێك كه‌ ئاڕاسته‌ ‌‬

‫به‌ سپۆنسه‌ری سه‌ره‌كی ئاسیاسێڵ فێستیڤاڵی‬ ‫الوانی كورد له‌‌ئه‌مه‌ریكا به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‬ ‫كانوونی دووه‌م ‪ :2012‬رۆژانی‌ ‪ 6‬تا ‪ 2012/1/8‬له‌‌واش���نتۆنی پایته‌ختی‬ ‫ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مه‌ریكا س���ێهه‌مین فێس���تیڤاڵی الوانی كورد‬ ‫ب ‌ه سپۆنس���ه‌ری س���ه‌ره‌كی كۆمپانیای ئاسیاسێڵ به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‌و الوان‌و‬ ‫خوێندكاران‌و جڤاتی كوردی له‌‌ئه‌مه‌ریكاو ئه‌وروپا به‌شدارییه‌كی فراوانیان‬ ‫ده‌بێت له‌‌م فێستڤاڵه‌دا‪.‬‬ ‫له‌‌م فێس���تیڤاڵه‌دا چه‌ندین كه‌سایه‌تی ناس���راوی كورد به‌شداری ده‌كه‌ن‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندان‌و نووسه‌ران‌و چاالكوانان ب ‌ه ئه‌جێندایه‌كی تایبه‌ت به‌شدارده‌بن‬ ‫له‌‌خستنه‌ڕووی هونه‌رو ئه‌ده‌ب‌و كه‌لتووری‌ كورد‪.‬‬ ‫عه‌ب���دواڵ حه‌س���ه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ری راگه‌یان���دن‌و په‌یوه‌ندییه‌ گش���تییه‌كانی‬ ‫كۆمپانیای ئاسیاس���ێڵ رایگه‌یاند ك ‌ه ئاسیاسێڵ وه‌ك هه‌میشه‌ پێشه‌نگ‌و‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌ر بوو‌ه له‌‌گرنگیدان به‌كاری داهێنه‌رانه‌و ئێستاش پاڵپشتی‬ ‫سه‌رخس���تنی كاره‌كانی فێس���تیڤاڵی الوانی كورده‌ له‌‌واشنتۆن‌و دووپاتی‬ ‫كرده‌و‌ه ك ‌ه گرنگی ئه‌م فێس���تیڤاڵ ‌ه له‌‌بره‌ودان ب ‌ه كه‌لتووری ده‌وڵه‌مه‌ندی‬ ‫كوردیدی���ا ده‌رده‌كه‌وێت ك��� ‌ه ده‌كرێت به‌رای گش���تی ئه‌مه‌ریكی‌و جیهان‬ ‫بناسێندرێت‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌‌ب���اره‌ی بایه‌خدانی كۆمپانیای ئاسیاس���ێڵ ب��� ‌ه كه‌لتوورو چاالكی‬ ‫الوانی كورد‪ ،‬نوها س���ه‌راج ئه‌ندامی ده‌س���ته‌ی رێكخه‌ری فێس���تیڤاڵه‌ك ‌ه‬ ‫رایگه‌یاند "به‌سوپاس���ه‌وه‌ ئاسیاسێڵ هاوبه‌ش���ی سه‌رخستنی كاره‌كانی‬ ‫فێس���تیڤاڵه‌كه‌مانه‌و ده‌زانین ك ‌ه ئاسیاس���ێڵ له‌‌نیش���تمان چه‌نده‌ چاالك ‌ه‬ ‫له‌‌سپۆنس���ه‌ركردنی هه‌موو ب���واره‌كان بۆی ‌ه ئه‌مڕۆ ش���انازی ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫كۆمپانیایه‌كی خۆمان له‌‌ئه‌مه‌ریكا ده‌ناس���رێت تا هه‌مووان بزانن ك ‌ه واڵتی‬ ‫ئێمه‌ش كۆمپانیای گه‌وره‌و مۆدیرنی تێدایه"‪.‬‬ ‫ش���ایانی باس���ه‌ ك ‌ه فێس���تڤاڵه‌كه‌ له‌‌هولیده‌ی ئین رۆزلین هۆتێل‌و هۆڵی‬ ‫وته‌فۆرد س���پرینگ فیڵد له‌‌واشنتۆنی پایته‌ختی ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬

‫نه‌خۆشخانه‌ ڕاوێژكارییه‌كان كراوه‌ تێیدا‬ ‫هاتوو‌ه كه‌ ده‌بێت پزیشك‌و كارمه‌ندان‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ ببینن كه‌ له‌نه‌خۆشخان ‌ه‬ ‫ی پێ ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫ئه‌هلیبه‌كاندا نه‌خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌و‌ه ده‌سه‌لمێنێت ك ‌ه جیاوازب ‌‬ ‫زۆر ده‌كرێ���ت له‌نێ���وان نه‌خۆش���خان ‌ه‬ ‫ئه‌هلی‌‌و حكومییه‌كاندا‪.‬‬

‫یاریده‌ده‌ری‌ پزیشك‬ ‫ی‬ ‫له‌بنكه‌‌و مه‌ڵبه‌نده‌كان ‌‬ ‫ی شاردا ته‌نها‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫خۆیان پزیشكن‌و‬ ‫ده‌رمانسازن‌و هه‌موو‬ ‫شتێكن‬ ‫ئه‌م���ه‌ وه‌ك پێش���ه‌كییه‌كی‌ ك���ورت‬ ‫ی پزیش���كان له‌نه‌خۆش���خان ‌ه‬ ‫ب���ۆ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومییه‌كان‌و ئه‌هلییه‌كاندا‪ ،‬پزیشكێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیشكان ‌‬ ‫ڕاوێژكار له‌سه‌ر ئه‌و كێشه‌ ‌‬ ‫ده‌رمانس���از به‌ش���تێكی‌ باش نازانێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���كان ده‌رمانساز ‌‬ ‫چونك ‌ه كار ‌‬ ‫ڕێكنه‌خ���راوه‌‪ ،‬ده‌بێ���ت ده‌رمانس���از‬ ‫له‌نه‌خۆشخان ‌ه حكومییه‌كاندا به‌یانیان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ تیمی‌ پزیش���كاندا تور بكات‌و‬

‫پزیش���كی‌ پس���پۆر ئ���اگادار بكاته‌و‌ه كارمه‌ندێك���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ ڕایگه‌یاند‬ ‫ی له‌ك���ۆگا ئه‌هلییه‌كان���ی‌ ده‌رمان���دا‬ ‫له‌مه‌ترسی‌‌و چاكی‌‌و كارلێك‌و دژبه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌و ده‌رمانانه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌رمانسازه‌كان ئه‌م ڕێكه‌وتنێ���ك هه‌ی ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫كاران ‌ه نه‌ك���ه‌ن‌و وه‌زاره‌ت‌و فه‌رمانگه‌ش ب���ازرگان‌و قاچاخچی���دا‪ ،‬ل��� ‌ه كۆگاكا‬ ‫ناتوانێ���ت ئ���ه‌و كارانه‌یان به‌س���ه‌ردا س���ه‌ره‌كییه‌كانه‌و‌ه ده‌رمان ناهێنرێت‪،‬‬ ‫بس���ه‌پێنێت‪ .‬ده‌رمانس���ازی‌ پله‌به‌ن���د چونك���ه‌ كۆمه‌ڵێك ده‌رم���ان هه‌ی ‌ه ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێ���ت له‌ده‌رمانخان��� ‌ه حكومییه‌كاندا كۆگا سه‌ره‌كییه‌كاندا نیه‌‌و ل ‌ه كۆگاكان ‌‬ ‫ی ت���رو ده‌رمانخان��� ‌ه ئه‌هلییه‌كاندا هه‌ی ‌ه‬ ‫ئاماده‌یی هه‌بێت له‌گ���ه‌ڵ‌ یاریده‌ده‌ر ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ش ئ���ه‌وه‌ ده‌س���ه‌لمێنێت ك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ده‌رمانسازدا بۆئه‌وه‌ی‌ ئیرشادات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت‌و كوالیت ‌‬ ‫ی ده‌رمانانه‌ له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌رمان ‌‬ ‫بدات له‌س���ه‌ر به‌كارهێنان��� ‌‬ ‫نه‌خۆش‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌مه‌ش ناكرێت! ئه‌م كۆنتڕۆڵه‌و‌ه نه‌هاتووه‌ت ‌ه كوردس���تان‌و‬ ‫ی نه‌خۆش���خانه‌دا له‌ڕێگه‌یه‌كی‌ ت���ره‌و‌ه هاتووه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫كاره‌ له‌ده‌رمانخان���ه‌ ‌‬ ‫ی پزیش���ك‌و زیان ب ‌ه نه‌خۆش ده‌گه‌یه‌نێت‌و نازانرێت‬ ‫ته‌نها‌و ته‌نها به‌ یاریده‌ده‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروست ‌‬ ‫ێ ئه‌و ده‌رمانان ‌ه تا چه‌ند ڕێژه‌ ‌‬ ‫ی ده‌رمانس���از ده‌كرێت به‌ب ‌‬ ‫یاریده‌ده‌ر ‌‬ ‫ی تێكه‌ ‌ڵ نی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی خۆی‌ تێدای ‌ه مه‌وادی‌ د ‌‬ ‫ی ده‌رمانساز! یاریده‌ده‌ر ‌‬ ‫بوونی‌ پزیشك ‌‬ ‫ی زیان به‌ته‌ندروستی‌ نه‌خۆش بگه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫پزیش���ك له‌بنك���ه‌‌و مه‌ڵبه‌نده‌كان��� ‌‬ ‫ی شاردا ته‌نها خۆیان پزیشكن‌و یان كۆمه‌ڵێك كه‌س كاری‌ له‌سه‌ر ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی پزیش���ك‌و ده‌رمانساز‬ ‫ده‌رمانس���ازن‌و هه‌موو ش���تێكن‪ .‬به‌اڵم ك ‌ه یاریده‌ده‌ر ‌‬ ‫ی نه‌خۆش ڕای���ی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ده‌رمانخان ‌ه الكۆاڵنه‌كاندا ك ‌ه له‌الیه‌ن نی���ن‌و كار ‌‬ ‫ی ڕێنمایی كار له‌وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تیدا‬ ‫ی ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی كارمه‌ندان ‌‬ ‫س���ه‌ندیكا ‌‬ ‫كوردس���تان ئیجازه‌ی���ان پێ���دراو‌ه ك ‌ه ته‌نه���ا له‌نه‌خۆش���خانه‌‌و ده‌رمانخان��� ‌ه‬ ‫ی نه‌خۆش���خان ‌ه ئه‌هلییه‌كان���دا گۆڕانكارییان به‌س���ه‌ردا‬ ‫كاربك���ه‌ن ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی نه‌خۆش دێ���ت‌و له‌نه‌خۆش���خان ‌ه حكومییه‌كاندا‬ ‫حكومییه‌كاندا ب���ۆ ڕاییكردن ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌رمانس���ازه‌كان به‌م چه‌قبه‌س���توو ئه‌مه‌ش ده‌مانگه‌یه‌نێت ‌ه‬ ‫ی له‌كوردس���تاندا له‌كوێدا‬ ‫كاره‌ ڕازی���ی نی���ن ده‌بێ���ت هه‌موویان ئه‌و ئه‌نجامه‌ ‌‬ ‫دابخرێ���ت‌و ته‌نه���ا كاری‌ ڕێگه‌پێ���دراو به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ پزیش���ك هه‌ب���وو ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ بۆخۆی���ان له‌ن���اوه‌و‌ه ب���ۆ كات یاس���ا‌و ڕێنمای���ی ب ‌ه خواس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كارمه‌ن���دان‪ ،‬وات���ه‌ گه‌ر نه‌خۆش���ێك ئه‌وان ده‌گۆڕێت‌و نه‌خۆش���یش بۆخۆ ‌‬ ‫پێویس���تی‌ ب ‌ه ده‌رزیه‌ك هه‌بێت ده‌بێت ده‌ڕوتێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫بڕوات��� ‌ه نه‌خۆش���خانه‌كان‌و لۆدێك��� ‌‬ ‫زۆر بكه‌وێته‌ س���ه‌ر نه‌خۆش���خانه‌كان‪.‬‬ ‫*وێنه‌گری‌ تیشك‬

‫وه‌زیر ‌ی داد‪ :‬ده‌سته‌ی داوا به‌ماف ‌ی گشت ‌ی‬ ‫به‌بڕیار ‌ی وه‌زیر ‌ی داد ‌ی پێشوو‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫لێره‌دا پێویس���ته‌ پێت���ان بڵێم ئێو‌ه‬ ‫هه‌موو پرس���یاره‌كانتان ره‌خنه‌ئامێزو‪،‬‬ ‫ی واق���ع‌و‬ ‫وه‌ك بڵێی���ت‪ ،‬ش���ێواندن ‌‬ ‫رووداوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه به‌بیرت���ان دێنمه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی پێچوپه‌نا‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌ن���ووس س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌ی‌ هه‌موو راستی‌‌و‬ ‫له‌‌س���ه‌رێت ‌‬ ‫ی له‌‌ده‌س���ت ن���ه‌دا‪ ،‬جارجار‌ه‬ ‫دروس���ت ‌‬ ‫له‌‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ واقعیش بپرس���ێ‌!‬ ‫هه‌ندێ‌ كار هه‌یه‌ گه‌ر به‌الی‌ ئێوه‌شه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌‌واقیعدا‌و له‌‌ال ‌‬ ‫گرنگ نه‌بێت‪ ،‬وه‌ل��� ‌‬ ‫كه‌سانی‌ مونس���یف جێگای‌ پرسیاره‌‪،‬‬ ‫دیاره‌ هه‌م���وو ورده‌كارییه‌ك ك ‌ه وتراو‌ه‬ ‫كۆت���ان كردۆت���ه‌وه‌‪ -‬باواب���ێ‌‪ -‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی ئیجاب ‌‬ ‫ێ كار ‌‬ ‫نه‌ئه‌كرا پرسیار له‌هه‌ند ‌‬ ‫واقعیش بك���ه‌ن‪ ،‬ئایا ب���ه‌الی‌ ئێوه‌و‌ه‬ ‫پێكهێنانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ شورای‌ هه‌رێم‌و‬ ‫ی باس كردن‬ ‫ی جێگا ‌‬ ‫ده‌ست به‌كاربوون ‌‬ ‫ی‬ ‫نییه‌؟! ئایا كردنه‌وه‌و ده‌ست به‌كاربوون ‌‬ ‫ێ له‌‌باره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی ناهێن ‌‬ ‫ی دادوه‌ری ‌‬ ‫په‌یمانگا ‌‬ ‫ی‬ ‫پرسیار بكه‌ن‪ .‬ئایا گرنگیدان به‌داواكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ی كۆشك ‌‬ ‫گشتی‌‌و دروستكردن ‌‬ ‫ی لێو‌ه‬ ‫خۆیان‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ناهێنێ‌ باس���ی ‌‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئایا به‌گه‌ڕخستنی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دادی���ی‌‪ -‬اش���راف ‌‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیار ‌‬ ‫عدلی‌‪ -‬به‌التانه‌وه‌ كاروئه‌رك نییه‌‪ ،‬ئایا‬

‫ی دادنوس‪-‬‬ ‫ئه‌كتیڤكردنی‌ ده‌س���تگاكان ‌‬ ‫كاتب الع���دل‪‌-‬و جێبه‌جێكردن ‪ -‬تنفیژ‬ ‫‌و چاودێری‌ ناكامان – رعای ‌ه القاصرین‬‫ی باس نییه‌‪ ،‬ئایا بره‌ودان ب ‌ه‬ ‫– جێگا ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬كارێك‬ ‫ی وه‌قایئع ‌‬ ‫رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫نیی ‌ه باس بكرێت‪ ،‬كه‌ ئێستا له‌‌ هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫كتێبخانه‌كاندا ده‌ست ئه‌كه‌وێ‌‪ ،‬ته‌واو ‌‬ ‫ی له‌‌ یه‌كه‌م ژماره‌و‌ه ب ‌ه چه‌ند‬ ‫ژماره‌كانیش ‌‬ ‫ی‬ ‫جلد كۆكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئایا به‌ده‌ستهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫چاپخانه‌یه‌ك���ی‌ تایبه‌ت ب��� ‌ه وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی كتێبخانه‌یه‌ك ‌‬ ‫دادو پێكهێنان ‌‬ ‫به‌ وه‌زاره‌تی‌ داد‪ ،‬ناش���ێن له‌‌باره‌یانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كڵێشه‌كان ‌‬ ‫پرسیار بكرێت‪ ،‬یه‌كخستن ‌‬ ‫ێ باسیی‌ لێو‌ه‬ ‫دادنوسی‌‌و وه‌كاله‌‌ت ناهێن ‌‬ ‫ی ته‌الرو بیناو‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئایا دروس���تكردن ‌‬ ‫ش���وێنی‌ تایبه‌ت به‌ داواكاری‌ گشتی‌‪-‬‬ ‫په‌یمان���گای‌ دادوه‌ری‌‌و بینای‌ فه‌رمانگ ‌ه‬ ‫ی باس نین‪.‬‬ ‫دادیه‌كان جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاری‌ رۆژان���ه‌ ‌‬ ‫ئای���ا ئه‌نجامدان��� ‌‬ ‫هاواڵتی���ان جێ���گای‌ نیی��� ‌ه ك��� ‌ه باس‬ ‫ی‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئایا دورخستنه‌وه‌ی‌ رێكخراو ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت‬ ‫ی رۆژانه‌ ‌‬ ‫له كار ‌‬ ‫حیزبایه‌تی‌ ‌‌‬ ‫ی‬ ‫نابێ‌ باس بكرێ‌؟ له‌‌كاتێكدا ئێوه‌ نقڵ ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رێك ئه‌كه‌ن به‌ پرس���یار‪ ،‬ئایا‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫له‌‌هیچ وه‌زاره‌ت‌و ده‌زگاو دایره‌یه‌ك ‌‬

‫ئ���ه‌م هه‌رێم ‌ه كه‌س نه‌گوازراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬یا‬ ‫ی خۆم ‌ه‬ ‫نابێ بگوازرێته‌وه‌‪ .‬لێره‌شدا ماف ‌‬ ‫وه‌ك هاواڵتییه‌ك‪ ،‬ن���ه‌ك وه‌زیر‪ ،‬لێتان‬ ‫بپرسم‪ ،‬ئایا "بێالیه‌نن – محایدن"‌و ب ‌ه‬ ‫بێالیه‌نی‌ پرسیاره‌كانتان رێكخستوه‌ ك ‌ه‬ ‫ئێم��� ‌ه به‌ هه‌مو دڵفراوانییه‌وه‌ وه‌اڵممان‬ ‫دانه‌وه‌؟‬ ‫هه‌ربۆی��� ‌ه لێ���ره‌دا زۆر به‌ڕوونی���ه‌و‌ه‬ ‫منی���ش پرس���یارێكتان ل���ێ ئه‌كه‌م‪،‬‬ ‫ئای���ا ئه‌ش���ێ‌ بوختان‌و هه‌ڵبه‌س���تن‌و‬ ‫ی تر له‌‌س���ه‌ر‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌ی‌ كه‌س���انێك ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زارت���ی‌ داد بكه‌نه‌ ماڵ‪ ،‬ئێم ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خس���تمانه‌ روو‪،‬‬ ‫هه‌مان ‌ه به‌ڕاش���كاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ویژدان ‌‬ ‫له‌‌س���ه‌ر ئێوه‌شه‌ بۆ رازیكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ری‌‪ ،‬وه‌اڵمه‌كانمان وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی زۆرمان‬ ‫باڵوبكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬له‌‌گه‌ڵ هی���وا ‌‬ ‫ی ئێوه‌ش‬ ‫به‌وه‌ی‌ له‌داهات���وودا كاره‌كان ‌‬ ‫زیاتر واقعبین���ی‌ به‌خۆیه‌وه‌ ده‌ربخات‌و‬ ‫ی مونسیف‌و‬ ‫ته‌قدیرمان بۆ هه‌ر كه‌سێك ‌‬ ‫واڵتمان زیاتر ئاوه‌دان بێت‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬ئه‌م چاوپێکه‌وتن ‌ه‬ ‫ناڕاسته‌وخۆ کراوه‌و پرسیاره‌کان‬ ‫نێردراون بۆ به‌ڕێز (ره‌ووف ره‌شید)‬ ‫وه‌زیری داد‪.‬‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك ‌ی تر بۆ‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫م���ن پێموایه‌ تا ئه‌ندازه‌یه‌كی‌ باش ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫داتایه‌ی كاك مه‌ریوان هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬ڕاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر وای ‌ه به‌ڕێزیی���ان ده‌توانن ناو ‌‬ ‫ێ ك ‌ه‬ ‫ی ئیس�ل�امیم بده‌ن ‌‬ ‫‪ 20‬قوتابخان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ڕاسته‌وخۆ س���ه‌ر ب ‌ه حیزبێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 20‬نه‌خۆش���خانه‌ ‌‬ ‫بن؟ ی���ان ن���او ‌‬ ‫ئیسالمی‌؟ یان ‪ 20‬كارخان ‌هی‌ ئیسالمی‌؟‬ ‫جگ ‌ه ل���ه‌‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵێك بسنیس���مان‬ ‫ی‬ ‫هه‌ن ك��� ‌ه ده‌وڵه‌مه‌ندن‌و ئه‌و ش���تانه‌ ‌‬ ‫ك��� ‌ه به‌رێزتان باس���تان لێوه‌ك���ردوو‌ه‬ ‫ئه‌مان ‌ه هه‌س���تاون به‌ دروستكردنیان‪،‬‬ ‫ئینجا بۆچونتان سه‌باره‌ت ب ‌ه بن الدن‬ ‫خستۆته‌ڕوو‪ ،‬ڕاستی‌ ئه‌و بڕیار‌ه قورس ‌ه‬ ‫له‌‌سه‌ر ئه‌مه‌ریكا ك ‌ه گوایه‌ یارمه‌تی‌ بن‬ ‫ی داوه‌!! پێویس���ته‌ بزانین كه‌ ئه‌م‬ ‫الدن ‌‬ ‫ی‬ ‫هاریكاریكردنه‌ چۆن ب���ووه‌؟ له‌ڕێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ت���ر ك ‌ه جێگا ‌‬ ‫كێ���وه‌ بووه‌؟ خاڵێك ‌‬ ‫س���ه‌رنج بوو ب ‌ه نیس���به‌ت منه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی بوو ك���ه‌ پێتانوایه‌‪:‬‬ ‫ی دوای ‌‬ ‫تێكس���ت ‌ه ‌‬ ‫(ئ���ه‌و هه‌لومه‌رج��� ‌ه تایبه‌ته‌ی ‌ه وایكرد‬ ‫ی‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كان به‌هێز بن‪ ،‬نه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی فیكر‌و‬ ‫ئه‌وان هێزی‌ ڕه‌س���ه‌نن‪ ،‬هه‌ڵگر ‌‬ ‫دیدێك���ی‌ خۆماڵین‪ ،‬ك��� ‌ه نامۆ نیی ‌ه ب ‌ه‬

‫سروشتی‌ كۆمه‌ڵگاكانی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌)‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم پێشتر به‌ڕێزیان نموونه‌ی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ئێ���ران ئه‌هێننه‌وه‌‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌ك ‌ه‬ ‫ش���ێوه‌یه‌كی‌ تر وه‌رئه‌گرێت كه‌ له‌‌وێو‌ه‬ ‫بۆ ئێر‌ه ئه‌گۆڕێت‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌خوێندنه‌وه‌ بۆ ئیسالم بگۆڕین‌و ئید ‌‬ ‫بگه‌ڕێین���ه‌و‌ه بۆ مێژووی‌ ئ���ه‌م دینه‌‌و‬ ‫سه‌رتاپا بیخوێنینه‌وه‌‌و بڕوا به‌و جومله‌‌ی ‌ه‬ ‫نه‌كه‌ی���ن ك ‌ه پێیوایه‌ یه‌ك���ه‌م جار دین‬ ‫حه‌سه‌ن به‌ننا هێنایه‌ نێو سیاسه‌ته‌وه‌!!‬ ‫ی‬ ‫له كاتێكدا له‌س���ه‌ره‌تای‌ جێگیربوون ‌‬ ‫‌‌‬ ‫ی ئه‌مه‌وی‌‌و‬ ‫دینه‌و‌ه پێغه‌مبه‌ر‌و خه‌الفه‌ت ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫عه‌باس���ی‌‌و عوس���مانیش به‌شێك ‌‬ ‫میت���ۆد‌و ئه‌خالقیاتی‌ حوك���م كردنیان‬ ‫ی شه‌ریعه‌تی‌ ئیسالمی‌ بووه‌‌و‬ ‫ب ‌ه مه‌رج ‌‬ ‫ی پیاوه‌ سیاس���یه‌كانی‌ پێش‬ ‫نموون��� ‌ه ‌‬ ‫حه‌س���ه‌ن به‌نناش زۆرن‌و پێویست ب ‌ه‬ ‫نمونه‌وه‌ هێنانه‌وه‌یش ن���اكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی به‌ڕێزتانی���ش ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكراس��� ‌‬ ‫ی مۆدێل ‌‬ ‫پێ���ش هه‌بوون ‌‬ ‫ل���ه دونی���ای‌ عه‌ره‌بی‌ ش���تێك نه‌بوو‌ه‬ ‫‌‌‬ ‫ی (سیاسه‌ت)‪ ،‬ئه‌مه‌یش قسه‌ی‌ تر‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵده‌گرێت‌و ده‌كرێت له‌شوێن‌و زه‌مه‌ن ‌‬

‫ی‬ ‫جیاوازدا زیاتری‌ له‌‌سه‌ر بدوێین‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئێمه‌دا‬ ‫ی دین��� ‌‬ ‫ل���ه دونیا ‌‬ ‫ك���ه‌ هه‌ی ‌ه ‌‌‬ ‫ی‬ ‫ی دین ناتوانێت ته‌فسیر ‌‬ ‫سۆسیۆلۆژیا ‌‬ ‫ی دی���ن ته‌نها‬ ‫ب���كات‪ ،‬سۆس���یۆلۆژیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌توانێت ته‌عبیر‌و شه‌رح‌و خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه دین ته‌رجه‌مه‌‌و‬ ‫بۆ بكات‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ل���ه نێ���و دونی���ادا‬ ‫ته‌فس���یر ده‌كات ‌‌‬ ‫ی نیی���ه‌‌و خۆیه‌ت���ی‌‪،‬‬ ‫سۆس���یۆلۆژیاكه‌ ‌‬ ‫گرنگتری���ن خاڵێ���ك ك ‌ه من س���ه‌رنجم‬ ‫ی‬ ‫لێ‌ دابێت ئه‌وه‌ی��� ‌ه كه‌ تا ئه‌ندازه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی عه‌قڵی‌ ئیس�ل�امی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ب���اش غیاب ‌‬ ‫له‌‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا عه‌قڵه‌ دژه‌كه‌‪ ،‬الوازه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی دین‌و گروپه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ڵسه‌نگاندن ‌‬ ‫توانا ‌‬ ‫ل���ه هه‌وڵێك‬ ‫ن���اوی‌ نیی���ه‌‪ ،‬واتا جگ ‌ه ‌‌‬ ‫ی ل���ێ‌ نانێم‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی هیچی‌ تر ‌‬ ‫م���ن ناو ‌‬ ‫ی پێویس���ت ‌ه ئێمه‌ ب ‌ه ته‌نها كار ب ‌ه‬ ‫ئید ‌‬ ‫كۆمه‌ڵناس���ی‌ نه‌كه‌ین‌و ب���ه‌س‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵناس���ی‌ ب ‌ه ته‌نها ده‌ره‌قه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌موو ئیش���كالیات ‌ه نای���ه‌ت ك ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چاره‌س���ه‌ره‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كه‌ هه‌ر ئه‌مه‌یه‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫پێویست ‌ه كۆمه‌ڵگاكانمان گواڵوپڕژێن ‌‬ ‫ی بكه‌ین(عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫ی دین��� ‌‬ ‫مه‌عریف ‌ه ‌‬ ‫سروش)‪.‬‬

‫ئه‌م پیاو‌ه بێده‌نگ بكه‌ن‬

‫ شوان محه‌مه‌د‬

‫‪m‬‬

‫‪www.‬‬

‫‪o‬‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬ ‫‪w‬‬

‫‪w‬‬ ‫ریکالم‬

‫چاپخانەی ئاوێنە‬

‫‪awene.com‬‬

‫ی ره‌نگ��� ‌ه یه‌كێك بێت‬ ‫ی پارتی‌‪ ،‬ف���ازڵ میران ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫س���كرتێر ‌‬ ‫ی میدیادا‬ ‫ی به‌ڕوو ‌‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌تییه‌كان ‌‬ ‫ی ك ‌ه له‌زۆرب ‌ه ‌‬ ‫له‌و كه‌س���ان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك ئاوێن ‌ه تا ئێس���تا چه‌ن���د چاوپێكه‌تنێك ‌‬ ‫كراوه‌تربێ���ت‌و‪ ،‬رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا سازكردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ڕووداوه‌كان ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی س���ه‌رنج ‌ه ئه‌م كه‌سایه‌تیی ‌ه سیاسیی ‌ه ‌‬ ‫ی جێگ ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بۆ میدیاكان داوه‌‪،‬‬ ‫ی یه‌ك ‌‬ ‫ی یه‌ك له‌دوا ‌‬ ‫زاخۆو‌ه تا ئێس���تا كۆمه‌ڵێك لێدوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ناكات‌و پێویست ‌ه هه‌ڵوێست ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌لومه‌رج ‌ه ‌‬ ‫ی خزمه‌ت ‌‬ ‫به‌ڕاست ‌‬ ‫له‌سه‌ر بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی زاخۆو‌ه باس��� ‌‬ ‫ی رووداوه‌كان ‌‬ ‫ی له‌دوا ‌‬ ‫میران���ی‌‪ ،‬له‌یه‌كه‌م لێدوانی رۆژنامه‌وان ‌‬ ‫ی یه‌كگرتوو‪ ،‬ئه‌و حیزب ‌ه‬ ‫ی باره‌گاكان��� ‌‬ ‫له‌و‌ه ده‌كرد ك ‌ه رۆژێك پێش س���ووتان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌مه‌ته‌ڵ ده‌چێت‌و واقیع ‌‬ ‫ی میران��� ‌‬ ‫ی چۆڵكردووه‌‪ ،‬ئه‌م قس���ه‌ی ‌ه ‌‬ ‫باره‌گاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كگرتوو رۆژێك پێش رووداوه‌ك ‌ه باره‌گاكان ‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬حیكمه‌ت چیی ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئه‌و لیژنه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی راپۆرت ‌‬ ‫چۆڵك���ردووه‌‪ ،‬ئای���ا پاش ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زاخۆ‌و ده���ۆك‪ ،‬هیچ ئاماژه‌یه‌ك ‌‬ ‫پێكیهێن���ا بۆ لێكۆڵین���ه‌و‌ه له‌ڕووداوه‌كان ‌‬ ‫ی چۆڵكردبێت؟‬ ‫ی یه‌كگرتوو رۆژێك پێش رووداوه‌كان باره‌گاكان ‌‬ ‫تێدای ‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی زاخۆ‪ ،‬یه‌كگرتوو هه‌س���تیان‬ ‫ی روداوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌دڵنیایی���ه‌و‌ه نه‌خێر‪ ،‬به‌ڵكو دوا ‌‬ ‫كرد ئه‌وان ده‌كرێن ‌ه ئامانج‌و پۆلیس‌و ئاس���ایش باره‌گاكانیان ناپارێزن‪ ،‬ناچار‬ ‫چۆڵیان كرد‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوودا‪ ،‬میران ‌‬ ‫ی حكومه‌ت له‌دوو س���اڵ ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب ‌ه كارو چاالكییه‌كان ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئه‌و‌ه كرده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی رۆژنامه‌وانیدا جه‌خت ‌‬ ‫هه‌ر له‌م ماوه‌یه‌دا له‌لێدوانێك ‌‬ ‫ی وا پڕكێش��� ‌ه وه‌رده‌گرنه‌وه‌‪ ،‬سه‌ره‌تا پێویست ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وان چۆن حكومه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ل ‌ه ئه‌ستۆ ‌‬ ‫ی به‌پل ‌ه ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‪ ،‬یان سه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫بڵێین ك ‌ه شكس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر حكومه‌ت ‌‬ ‫پارت���ی‌‌و یه‌كێتیدای���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه حكومه‌ت پێش هه‌ر كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی پارتییه‌‪ ،‬پارتی‌‌و‬ ‫ی یه‌كێتییه‌‪ ،‬جێگره‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێتـی‌‌و پارتییه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ی میران ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌كه‌یان حه‌وت وه‌زاره‌تیان هه‌یه‌‪ ،‬ئایا ئه‌م قسه‌ی ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بیر ‌‬ ‫ی ناگرێت؟ ئایا میران ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی ده‌گرێت‪ ،‬هێنده‌ش به‌رۆك ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫به‌رۆك ‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش خواڵوی‌ ده‌كات؟‬ ‫ی حكومه‌ت شان ‌‬ ‫چووه‌ ك ‌ه شكست ‌‬ ‫ی تردا باس له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ئه‌وان موجازه‌ف ‌ه ب ‌ه نێچیرڤان‬ ‫ی له‌لێدوانێك ‌‬ ‫میران ‌‬ ‫بارزانیی���ه‌و‌ه ناكه‌ن حكوم���ه‌ت وه‌ربگرێته‌وه‌‪ .‬س���ه‌ره‌تا پێویس���ت ‌ه هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬به‌تاڵه‌بانی‌‌و بارزانیش���ه‌و‌ه ئینجا بۆ ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی كوردستان‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫خواره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و راس���تیی ‌ه بزانن ك ‌ه په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی ل ‌ه هه‌موو‬ ‫ی خه‌ڵك نرخ‌و به‌ه���ا‌و پیرۆزی ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژێ���ردراو ‌‬ ‫وه‌ك ده‌زگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی كوردستان‌و سه‌ركرده‌كانیش���ی زیاتره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌به‌رئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫حیزبه‌كان ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یه‌ك ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم س���ومبلی خه‌بات‌و تێكۆش���ان ‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫ی له‌بیر بێت ك ‌ه‬ ‫ی ده‌بێت ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی میران ‌‬ ‫ی بۆ ده‌دات‪ .‬ئاغا ‌‬ ‫سه‌ده‌یه‌ك ‌ه قوربان ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌م پیرۆزییه‌‪ ،‬حیزب‌و س���ه‌ركرده‌كان وه‌ك ئاو دێن‌و ده‌ڕۆن‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫(به‌رده‌)‌و ده‌مێنێته‌وه‌ په‌رله‌مان‌و حكومه‌ته‌ نه‌ك ئه‌وان‪.‬‬ ‫ی تری ئ���ه‌م دوایی ‌هی‌‪ ،‬له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫ی میرانی‌‌و چه‌ند لێدوانێك ‌‬ ‫ئ���ه‌م لێدوانان ‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان‌و عێراق به‌ناسكترین قۆناغیدا تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬بارزانی‌‌و‬ ‫هه‌لومه‌رج ‌‬ ‫ی ئه‌و قۆناغ ‌ه‬ ‫ی هه‌ستیان به‌هه‌س���تیاری ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌‌و هه‌ردوو مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جیاجی���ا ده‌یانه‌وێت ماڵ ‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌ریه‌كه‌یان پێكه‌وه‌‌و به‌ش���ێواز ‌‬ ‫ی یه‌ك گوتار‌و یه‌ك‬ ‫كورد رێكبخه‌نه‌وه‌‌و كورد له‌ناوخۆ‌و له‌ده‌ره‌و‌ه ببێت ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫هه‌ڵوێست‪ ،‬به‌اڵم دیار‌ه میرانی‌ به‌ پێچه‌وان ‌هی‌ ته‌وژمه‌كه‌و‌ه سه‌وڵ لێده‌دات‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆی ‌ه ئه‌م هه‌لومه‌رج ‌ه ناسك ‌ه ئه‌و‌ه ل ‌ه سه‌ركرده‌‌و به‌رپرسه‌كان ده‌خوازێت‬ ‫ی لێبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌حه‌كیمان ‌ه مامه‌ڵ ‌ه بكه‌ن‌و‪ ،‬تا قس���ه‌یه‌ك ده‌كه‌ن سه‌دجار بیر ‌‬ ‫ی درێژیش پێیان‬ ‫پێویس���ت ‌ه فازڵ میرانیش بێده‌نگ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر بۆ ماویه‌ك ‌‬ ‫ی بڵێن كاك ‌ه "كه‌مێك‬ ‫نه‌كرا‪ ،‬هیچ نه‌بێت له‌م قۆناغ ‌ه هه‌س���تیار‌ه هه‌ق ‌ه پێ��� ‌‬ ‫به‌كاوه‌خۆ"‪ .‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫بۆ چاپکردنی‪:‬‬ ‫کتێب‪ ،‬گۆڤار‪ ،‬رۆژنامه‌‪ ،‬نامیلکه‪.‌..‬‬

‫ریکالم‬

‫‪ 07701471518‬ــ ‪ )053(3210501‬ـ ‪)053(3210502‬‬

‫ریکالم‬