ژماره‌ 309

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)309‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/1/17‬‬

‫برنجی بایه‌عی ده‌گۆڕێت‬

‫»» ‪78‬‬

‫برنجی‌ بایعی له‌ڤێتنامی‌‌و تایوانیه‌وه‬ ‫ێ بۆ هیند‌و پاكستانی‌‬ ‫ده‌گۆڕ ‌‬

‫له‌پارێزگای سلێمانی‬

‫‪50000‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫»» ‪15‬‬

‫‌مه‌ال کرێکار‬ ‫سۆران عومه‌ر‪ :‬مه‌ال كرێكار‬ ‫پیاوێك ‌ی قسه‌ زل ‌ی بێ‌ كرده‌وه‌یه‌‬

‫ ‬

‫‪17‬‬ ‫‪312‬‬ ‫»»»»‬

‫نه‌خۆشی درێژخایه‌ن هه‌یه‌‬

‫جاده »» ‪10‬‬

‫دوای سااڵنێک له‌سه‌ر‬ ‫ی شاد‬ ‫«كانی‌» به‌كه‌سوكاره‌كه‌ ‌‬ ‫بۆوه‌‬

‫‪ 79‬به‌رپرس‌و کارمه‌ند ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی دارایی‌ بڕوانامه‌که‌یا ‌ن ته ‌‌‬ ‫‌زویره‬ ‫ی دارایی‌ بۆیان ده‌پاڕێته‌وه‌ كه‌ لێیان ببوورن‬ ‫بایز تاڵه‌بانی‌‪ ،‬وه‌زیر ‌‬

‫ ‬ ‫بایز تاڵه‌بانی وه‌زیری دارایی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬

‫ریکالم‬

‫تاڵه‌بانی‌ نامه‌ی‌ ئۆباما‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت به‌خامه‌نه‌ئی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێ���ران رایگه‌یاند‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و نامه‌یه‌ی‌ ئۆبامای‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ئاڕاسته‌ی‌ خامه‌نه‌ئی‌ رابه‌ری‌‬ ‫كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێران���ی‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫له‌سێ‌ رێگه‌وه‌ گه‌یه‌ندراوه‌ كه‌ یه‌كێكیان‬ ‫«تاڵه‌بانی‌» بووه‌‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬وته‌بێژێكی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێران رایگه‌یاند ئه‌و نامه‌یه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ ئۆبام���ا ك���ه‌ ئێرانی‌ لێئ���اگادار‬ ‫كردووه‌ته‌وه‌ س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫داخس���تنی‌ گه‌رووی‌ هورمز ئاڕاسته‌ی‌‬

‫‪ 79‬به‌رپرس‌و فه‌رمانب���ه‌ری‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دارایی‌ (ناوچه‌ی‌ س���ه‌وز) ش���ه‌هاده‌ی‌‬ ‫ته‌زویریان هه‌یه‌‪ ،‬لیژنه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زار‌هت‌و داواكاری‌ گش���تی‌ داواده‌كه‌ن‬ ‫راده‌س���تی‌ دادگابكرێن‌و حكوم بدرێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم بای���ز تاڵه‌بانی‌ وه‌زی���ری‌ دارایی‌‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م ده‌پاڕێت���ه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫لێبوردنیان بۆ ده‌ربكه‌ن‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ هه‌ندێك‬ ‫به‌ڵگه‌نام���ه‌ی‌ یاس���ایی‌ ك���ه‌ ئاوێن���ه‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران���ه‌وه‌ ده‌س���تی‌‬ ‫كه‌ت���ووه‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك���ی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ دارای���ی‌ پێكهێن���راوه‌ بۆ‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ له‌ ژماره‌ی���ه‌ك بڕوانامه‌ی‌‬ ‫ساخته‌‪ ،‬له‌ئه‌نجامدا لیژنه‌كه‌ گه‌یشتۆته‌‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌نجام���ه‌ی‌ ك���ه‌ ‪ 79‬به‌رپرس‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ری‌ ئه‌و وه‌زاره‌ت���ه‌ بڕوانامه‌ی‌‬ ‫س���اخته‌یان به‌فه‌رمانگه‌كان���ی‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ پێشكه‌ش كردووه‌‪.‬‬ ‫لیژن���ه‌ی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ داواده‌كات ئه‌و‬ ‫تۆمه‌تبارانه‌ بدرێن���ه‌ دادگا‪ ،‬به‌اڵم بایز‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ وه‌زیری‌ دارایی‌ پێش���نیاری‌‬ ‫بۆ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫ك���ردووه‌ ك���ه‌ بڕی���اری‌ لێبوردنیان بۆ‬ ‫ده‌ربكه‌ن‪.‬‬

‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و به‌ڵگه‌نامان���ه‌ ئه‌و ‪79‬‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ره‌ تۆمه‌تب���ارن ب���ه‌ تاوان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كه‌دارك���ه‌ر (مخل���ه‌ بالش���رف) كه‌‬ ‫له‌یاس���ای‌ س���زادانی‌ عێراقی‌ حوكمی‌‬ ‫له‌كه‌داركه‌ر له‌(‪ 5‬س���اڵ تا ‪ 15‬س���اڵ)‬ ‫زیندانی‌ كردنه‌‪.‬‬ ‫هاوپێ���چ له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و به‌ڵگه‌نامانه‌دا‬ ‫وه‌زیری‌ دارایی‌ ل���ه‌ڕۆژی‌ ‪2011/12/1‬دا‬ ‫نوسراوێكی‌ به‌ژماره‌ (‪ )598‬ئاراسته‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران‬ ‫نوس���ینگه‌ی‌ تایبه‌ت ك���ردووه‌‪ ،‬تیایدا‬ ‫هات���ووه‌ «هاوپێ���چ لیس���تێك به‌ناوی‌‬ ‫ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌ران���ه‌ی‌ ك���ه‌ بڕوانامه‌ی‌‬ ‫س���اخته‌ (ته‌زویر)ی���ان پێش���كه‌ش‬ ‫كردووه‌ به‌رزده‌كه‌ین���ه‌وه‌ كه‌ ژماره‌یان‬ ‫‪ 78‬فه‌رمانب���ه‌ره‌‌و ئ���اگاداری‌ به‌رێزتان‬ ‫ده‌كه‌ین كه‌ زۆربه‌ی‌ ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌‬ ‫به‌ه���ۆی‌ نه‌ش���اره‌زاییانه‌وه‌‌و خراپی���ی‌‬ ‫بارودۆخ���ی‌ ئابوریی���ان ئ���ه‌و كاره‌یان‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‌و ئاماده‌ن سه‌رجه‌م جیاوازیی‌‬ ‫مووچه‌كانی���ان بگه‌ڕێننه‌وه‌‌و پله‌كانیان‬ ‫به‌پێی‌ بڕوانا‌مه‌كانیان راست بكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێش���نیار ده‌كه‌ین ك���ه‌ بڕیارێكی‌‬ ‫لێبوردن له‌الیه‌ن سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫بۆ سه‌رجه‌م ئه‌و ناوانه‌ ده‌ربكرێت»‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵوێس���تی‌ داواكاری‌‬

‫گشتی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندی‌ كرد‬ ‫به‌و فه‌رمانگه‌یه‌وه‌‌و‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌ی���ه‌ رایگه‌یان���د «له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زیری‌ دارایی‌‌و ئابوریی‌ به‌ڕاش���كاوی‌‬ ‫ئام���اژه‌ بۆ بوون���ی‌ تاوانی‌ س���اخته‌‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ به‌ڵگه‌نامه‌ی‌ س���اخته‌كراو‬ ‫ده‌كات له‌الی���ه‌ن كۆمه‌ڵێك فه‌رمانبه‌ر‪،‬‬ ‫ده‌بوای���ه‌ راس���ته‌وخۆ س���ه‌رجه‌م ئه‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ران���ه‌ راده‌س���تی‌ دادگای‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ند بكرانایه‌»‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ داواكاری‌ گش���تی‌‬ ‫له‌درێ���ژه‌ی‌ لێدوانه‌كه‌ی���دا وت���ی‌ «ئه‌و‬ ‫پێش���نیاره‌ی‌ وه‌زیری‌ دارایی‌ كردویه‌تی‌‬ ‫ناچێت���ه‌ چوارچێوه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌و‬ ‫وه‌زاره‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌‬ ‫بڕوانام���ه‌ی‌ س���اخته‌یان پێش���كه‌ش‬ ‫ك���ردووه‌ پل���ه‌ی‌ وه‌زیفییان گ���ۆڕاوه‌‌و‬ ‫زیاده‌ مووچه‌ش���یان بۆ كراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌هه‌ده‌ردانی‌ سامانی‌ گشتییه‌»‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ داواكاری‌ گشتی‌ جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ئه‌و پێشنیاره‌ی‌‬ ‫وه‌زی���ری‌ دارایی‌ پێش���ینه‌یه‌كی‌ خراپه‌‬ ‫بۆ داهات���ووی‌ فه‌رمانبه‌ران���ی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫ده‌بێته‌ هانده‌ر ب���ۆ ئه‌نجامدانی‌ تاوانی‌‬ ‫ساخته‌كاریی‌‪.‬‬ ‫ناوه‌کان له‌الپه‌ڕه‌ ‪ 2‬بخوێنه‌وه‌‬

‫خامه‌نه‌ئی‌ كردووه‌‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌ نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا له‌نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان‌و‬ ‫باڵوێزی‌ سویسرا له‌تاران‌و تاڵه‌بانیه‌وه‌‬ ‫گه‌یه‌نراوه‌ته‌ ده‌س���ت رابه‌ری‌ كۆماری‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئێران‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ پێش���تر‬ ‫رۆژنام���ه‌ی‌ نی���ۆرك تایم���ز هه‌واڵ���ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ باڵوكرده‌وه‌ كه‌ ئۆباما نامه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ چه‌ن���د كه‌ناڵێكی‌ نهێنییه‌وه‌‬ ‫گه‌یاندووه‌ به‌خامه‌نه‌ی‌ رابه‌ری‌ كۆماری‌‬ ‫عه‌لی خامه‌نه‌ی‬ ‫ئیسالمی‌‪.‬‬

‫سه‌رۆكی‌ دیوانی‌ چاودێری‌ دارایی‌ هه‌رێم‬ ‫‪ 77‬هه‌زار دۆالری‌ وه‌رگرتۆته‌وه‌ له‌حكومه‌ت‬ ‫له‌بری‌ بێكاربوونی‌ پێش وه‌رگرتنی‌ پۆسته‌كه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ دیوانی‌ چاودێ���ری‌ دارای ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێ���م‪ ،‬ه���ادی محه‌م���ه‌د كه‌ری���م‬ ‫له‌نوس���راوێكدا ئام���اژه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌‬ ‫ده‌كات به‌ه���ۆی‌ ته‌كلیفكردنی���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ دیوانی‌ چاودێریی‌ دارایی‌‬ ‫ماو‌هی‌ ‪ 164‬رۆژ بێ ئیش بووه‌‌و داوای‌‬ ‫قه‌ره‌بووكردن���ه‌وه‌ی‌ ك���ردووه‌ به‌ ‪77‬‬ ‫هه‌زار دۆالر‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێی‌ هه‌ندێك‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ كه‌ ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتووه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ دیوانی‌ چاودێ���ری‌ دارایی‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬له‌و نوسراوه‌دا كه‌ بۆ بریكاری‌‬ ‫وه‌زی���ری‌ دارای���ی‌‪ ،‬ره‌ش���ید تاهیری‌‬ ‫كردووه‌ ده‌ڵێت «من له‌ماوه‌ی‌ س���اڵی‌‬ ‫‪ 2009‬بۆ ‪ 2010‬به‌هۆی‌ سه‌رقاڵبونم به‌‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پۆست له‌كوردستان له‌سه‌ر‬

‫داوای‌ سه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬له‌كه‌نه‌دا ‪164‬‬ ‫رۆژ بێ كاربووم»‪.‬‬ ‫ل���ه‌و نوس���راوه‌دا ناوب���راو داوای‌‬ ‫قه‌ره‌بوكردن���ه‌وه‌ ده‌كات له‌ب���ری‌‬ ‫بێكاربوون‌و بلیت���ی‌ فڕۆكه‌و خواردن‌و‬ ‫گواس���تنه‌وه‌و ش���تی تر ده‌كات هه‌ر‬ ‫رۆژه‌ ‪ 300‬دۆالری‌ حیس���ابكردووه‌‪،‬‬ ‫كۆی‌ پاره‌كه‌ش نزیكه‌ی‌ هه‌شتا هه‌زار‬ ‫دۆالره‌‪ ،‬وات���ه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 29‬هه‌زار دۆالر‬ ‫كرێی‌ فڕۆكه‌و گواستنه‌وه‌و نزیكه‌ی‌ ‪50‬‬ ‫ه���ه‌زار دۆالریش قه‌ره‌بوی‌ بێكاربوونی‌‬ ‫كه‌ ده‌كاته‌ زیاتر له‌ ‪ 82‬ملیۆن دیناری‌‬ ‫عێراقیی‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مایه‌ی‌ سه‌رنجه‌ له‌و نوسراوه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ دیوان پێشكه‌شی كردووه‌‬ ‫ژم���اره‌و رۆژه‌كان���ی‌ بلیت���ی‌ فڕۆكه‌ی‌‬

‫تێدا تۆماركراوه‌ به‌ش���ێك له‌ بلیته‌كان‬ ‫مێژوویان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ساڵی‌ ‪2006‬‬ ‫‌و ‪ 2007‬نه‌ك س���اڵی‌ ‪ 2009‬بۆ ‪‌2010‬و‪،‬‬ ‫هی���چ په‌یوه‌ندییه‌كان به‌ س���اڵه‌كانی‌‬ ‫‪‌2009‬و ‪2010‬وه‌ نیی���ه‌ كه‌ ته‌كلیفكراوه‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆسته‌كه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێ���ی‌ دیكۆمێنت���ه‌كان له‌و‬ ‫سه‌روبه‌نده‌ له‌ سه‌ره‌تای‌ مارسی‌ ‪2011‬‬ ‫خێزانی‌ س���ه‌رۆكی دیوان ب���ۆ‌كه‌نه‌دا‬ ‫س���ه‌فه‌ری‌ كردووه‌و بلیتی‌ فرۆكه‌كه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ خه‌رجكراوه‌ته‌وه‌ ئه‌م���ه‌ش جێی‌‬ ‫س���ه‌رنجه‌ كه‌ پاره‌ی‌ بلیتی‌ س���ه‌فه‌ری‌‬ ‫خێزان���ی‌ س���ه‌رۆكی دی���وان بۆچ���ی‬ ‫خه‌رجبكرێته‌وه‌؟‬ ‫»»‪16‬‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫تارق هاشمی‬

‫كۆمیته‌ ‌ی دوكان ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ هه‌وڵ ‌ی‬ ‫الدانی‌ به‌رپرس ‌ی‬ ‫ئاسایش ده‌دات‬

‫به‌رپ����رس‌و ئه‌ندامان����ی‌ كۆمیت����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكخستنی‌ دوكانی‌ یه‌كێتی‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫كۆكردن����ه‌وه‌ی‌ ئیم����زاوه‌ له‌هه‌وڵ����ی‌‬ ‫الدانی‌ به‌رپرس����ی‌ ئاسایشن‪ ،‬هه‌ردوو‬ ‫به‌رپرس����ه‌كه‌ش ئاماده‌ نی����ن لێدوان‬ ‫بده‌ن‪.‬‬ ‫دوكان‪ ،‬ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌پێ����ی‌ چه‌ن����د‬ ‫زانیارییه‌ك كه‌ ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ڕۆژی‌ یه‌كش����ه‌ممه‌ (‪ )1-15‬كۆمیته‌ی‌‬ ‫ڕێكخس����تنی‌ یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫له‌دوكان به‌به‌رپ����رس‌و ژماریه‌كی‌ زۆر‬ ‫له‌ئه‌ندامانیه‌وه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ هه‌ڵویست‬ ‫وه‌رگرتن بۆ الدانی‌ به‌رپرسی‌ ئاسایش‬ ‫ده‌وام ناك����ه‌ن‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ش‬ ‫لیستێك ئیمزایان كۆكردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا كه‌‬ ‫كارگێڕێك����ی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ س����لێمانی‌ كه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر س����نوری‌ دوكان نوێن����ه‌ری‌‬ ‫بچوككراوه‌ی‌ مه‌ڵبه‌نده‌ هه‌ڵوه‌شاوه‌كه‌ی‌‬ ‫قه‌زای‌ دوكانه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ به‌به‌رپرسی‌‬ ‫كۆمیت����ه‌ی‌ دوكان‪ ،‬محه‌م����ه‌د س����ه‌ید‬ ‫گوڵه‌وه‌ ك����ردوه‌ بانگهێش����تكراوه‌ بۆ‬ ‫مه‌ڵبه‌ن����د‪ .‬به‌وته‌ی‌ ئه‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌‬ ‫ه����ۆكاری‌ داواكردن����ی‌ البردن����ی‌‬ ‫به‌رپرسه‌كه‌ی‌ ئاسایش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫"ناكۆكی‌ شه‌خس����ی‌ نێوان خانه‌واده‌ی‌‬ ‫به‌رپرس����ی‌ كۆمیته‌ك����ه‌ له‌گه‌ڵ خودی‌‬ ‫به‌رپرسی‌ ئاسایش"‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندیكرد‬ ‫به‌ محه‌مه‌د س����ه‌یدگوڵی‌ به‌رپرس����ی‌‬ ‫كۆمیته‌ك����ه‌وه‌ كرد‌و ناوبراو وتی‌ "ئێمه‌‬ ‫مه‌رجه‌عی‌ خۆمان هه‌یه‌‌و په‌یوه‌ندیمان‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬ئێ����وه‌ عیالقه‌تان‬ ‫چیی����ه‌؟"‪ .‬هه‌روه‌ها موقه‌ده‌م كامه‌ران‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاس����ایش وتی‌‬ ‫"لێدوان ن����اده‌م هێنده‌ نه‌بێ‌ كه‌وا من‬ ‫ئاسایش����ی‌ ش����ارێكم له‌ئه‌ستۆیه‌ نه‌ك‬ ‫ئاسایشی‌ ماڵێك"‪.‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫هاشمی‌ له‌مه‌سیفه‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت���ی‌‌و بینین ‌‬ ‫ی له‌گ ‌هڵ‌ به‌رپرس���ان ‌‬ ‫م���اوه‌ی‌ چه‌ند رۆژێك ‌ه تاریق هاش���م ‌‬ ‫ی به‌جێهێشتووه‌‌و له‌مه‌سیف ئه‌و كاربه‌ده‌س���ته‌ عێڕاقیان ‌هی‌ ك ‌ه دێن ‌ه‬ ‫قه‌اڵچواالن ‌‬ ‫سه‌الحه‌دین دانیشتووه‌‌و سه‌رچاوه‌یه‌كی هه‌ولێر ل ‌ه مه‌سیف نیشته‌جێبووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای��� ‌ه ك���ه‌ میدیاكان‬ ‫به‌رپرس���یش ده‌ڵێت "رێگ���ه‌ به‌ناوبراو‬ ‫نادرێ���ت ب���ه‌ره‌و ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت هه‌واڵ���ی‌ ئه‌وه‌ی���ان باڵوكردووه‌ت���ه‌و‌ه‬ ‫هاش���می‌ به‌نیاز‌ه هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫هه‌ڵبێت"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌جێبهێڵێت‌و روو بكاته‌ توركیا‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌مباره‌یه‌و‌ه سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ به‌رپرس ‌‬ ‫زانیاریانه‌ی‌ ده‌س���ت ئاوێن ‌ه كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ی كوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ی عێڕاق‪ ،‬تاریق هه‌رێم ‌‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆك كۆمار ‌‬ ‫ی تاڵه‌بانییه‌و بۆ‬ ‫ی میوان��� ‌‬ ‫ی دیداروكۆبونه‌و‌ه كه‌ "هاش���م ‌‬ ‫هاشمی‌ به‌مه‌به‌س���ت ‌‬

‫ی‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ كاتیش له‌ مه‌سیفه‌‪ ،‬رێگه‌ش ‌‬ ‫پێنادرێت كه‌ هه‌رێم به‌جێبهێڵێت"‪.‬‬ ‫ی یه‌كش���ه‌مم ‌ه ‪5‬ی‬ ‫ه���اوكات رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫كانون���ی‌ یه‌كه‌م ئه‌نجومه‌ن���ی‌ دادوه‌ر ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫بااڵی‌ عێڕاق داواكه‌ ‌‬ ‫ی به‌ره‌س���می‌ ره‌د‬ ‫كۆمار تاریق هاش���م ‌‬ ‫كرده‌و‌ه كه‌ دادگاییه‌كه‌ی‌ ل ‌ه به‌غداده‌و‌ه‬ ‫بگواسترێته‌و‌ه بۆ كه‌ركوك‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫تاوه‌كو ئێستا له‌الیه‌ن هاشمییه‌وه‌ هیچ‬ ‫لێدوانێك‌ له‌و باره‌یه‌و‌ه رانه‌گه‌یه‌نراوه‌‪.‬‬

‫لیژنه‌یه‌ك بۆ الدانی‌ وته‌بێژ ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫سیاس ‌ی (پارتی‌) پێكده‌هێنرێت‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫ی مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ پارت ‌‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ پارت ‌‬ ‫ی پێكهێن���او‌ه كوردستان بڕیار‌ه لیژنه‌یه‌ك پێكبهێنێت‬ ‫كوردس���تان لیژنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌مه‌به‌س���تی‌ الدانی‌ وته‌بێژی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ الدانی‌ وته‌بێژی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫سیاسی‌‪ ،‬جه‌عفه‌ر ئیبراهیم ئیمینكی‌ ك ‌ه‬ ‫سیاسی‌‪ ،‬جه‌عفه‌ر ئیمینكی‌‪.‬‬ ‫ی مه‌كته‌بی‌ سیاسیشه‌‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ چه‌ن���د ئه‌ندام ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه ئاماژ‌هی‌ ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫زانیارییه‌ك كه‌ ده‌ست ئاوێن ‌ه كه‌وتووه‌‪،‬‬

‫ی له‌م ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫ی لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫پێكهێنان��� ‌‬ ‫ی نیگه‌ران‬ ‫بۆ الدان���ی‌‪ ،‬جه‌عفه‌ر ئیمینك ‌‬ ‫ی‬ ‫كردووه‌‪ .‬ئاوێن ‌ه چه‌ند جارێك په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫ی مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫به‌وته‌بێ���ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���كرتێره‌كه‌یه‌و‌ه كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌اڵم ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانیان نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬

‫"هاتنی‌ سوته‌مه‌ن ‌ی بۆسلێمانی‌‬ ‫له‌ئاست ‌ی پێویستدا نییه‌"‬ ‫به‌رپرس���ێكی‌ دابه‌ش���كردنی‌ به‌رهه‌م ‌ه‬ ‫نه‌وتیه‌كانی‌ س���لێمانی‌ ده‌ڵێت "شاری‌‬ ‫س���لێمانی‌ له‌ڕۆژێكدا پێویستی‌ به‌یه‌ك‬ ‫ملیۆن‌و نیو س���وته‌مه‌نی‌ س���پی‌ هه‌یه‌‬ ‫بۆ سه‌رجه‌م دام‌و ده‌زگاو خێزانه‌كان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هیچ���كات نیوه‌ی‌ ئه‌وه‌ش���مان‬ ‫پێناگات"‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬ئاوێن���ه‌‌‪ :‬یاری���ده‌ده‌ری‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ له‌دابه‌ش���كردنی‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌ نه‌وتیه‌كانی‌ سلێمانی‌ (جه‌مال‬ ‫عه‌لی) به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "له‌كۆی‌‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 120‬هه‌زار كارتی‌ ساڵی‌ پار‪،‬‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ زیات���ر له‌ ‪ 6‬ه���ه‌زار كارتی‌‬ ‫س���اخته‌مان هه‌بووه‌ هه‌ربۆیه‌ ئه‌مساڵ‬ ‫كارێكی‌ تازه‌مان ئه‌نجامداوه‌ تا كه‌س‬ ‫نه‌توانێت ئه‌و ده‌فته‌ری‌ سوته‌مه‌نیه‌ی‌‬ ‫پێی‌ ئه‌درێت ساخته‌ی‌ بكا"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ وه‌رگرتن���ی‌ ب���ڕه‌‬ ‫س���وته‌مه‌نی‌ مااڵن ناوب���راو ڕایگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ "له‌س���به‌ینێ‌ چوارش���ه‌ممه‌وه‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫ ‬ ‫(‪ )1/18‬پێدانی‌ پس���وڵه‌ی‌ ژماره‌ ‪ 14‬کێڵگه‌یه‌کی غاز له‌چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫له‌شاری‌ س���لێمانی‌ ده‌ست پێده‌كات‌و‬ ‫ی پێویست‌و نیو سه‌ته‌مه‌نی‌ سپی‌ هه‌یه‌ بۆ سه‌رجه‌م‬ ‫دابه‌شكردنی‌ سوته‌مه‌نی‌ به‌رده‌وامه‌"‪ .‬ئه‌و بڕه‌ نیه‌ كه‌ له‌ئاس���ت ‌‬ ‫ناوب���راو وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و ب���ڕه‌ خواس���تی‌ خۆماندایه‌‪ ،‬شاری‌ سلێمانی‌ دام‌و ده‌زگا‌و خێزانه‌كان به‌اڵم هیچكات‬ ‫س���وته‌مه‌نیه‌ی‌ ده‌گات���ه‌ ده‌س���تمان له‌ڕۆژێكدا پێویس���تی‌ به‌ یه‌ك ملیۆن‌و نیوه‌ی‌ ئه‌وه‌شمان پێناگات‪.‬‬

‫ئاماده‌باش ‌ی بۆ هه‌ڵبژاردن ‌ی پارێزگاكان ده‌كرێت‬ ‫وابڕیاره‌ ئه‌مڕۆ ئه‌نجومه‌نی‌ كۆمسیاران ‌ی‬ ‫كۆمس���یۆنی‌ ب���ااڵی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌و ئی���داره‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫كۆمسیۆن كۆببنه‌وه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ دانانی‌‬ ‫خش���ته‌ی‌ كاره‌كانیان ب���ۆ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكانی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬سه‌رۆكی‌ فه‌رمانگه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كانی‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫ب���ااڵی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‬ ‫عێ���راق‪ ،‬عه‌بدولڕه‌حم���ان خه‌لیف���ه‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ ئه‌مڕۆ (‪)1-17‬‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ك له‌نێ���وان ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫كۆمس���یاران‌و ئی���داره‌ی‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫كۆمس���یۆن له‌به‌غ���دا به‌رێوه‌ده‌چێ���ت‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ ده‌ستنیشانكردنی‌ خشته‌ی‌‬ ‫كاره‌كانی‌ كۆمس���یۆن ب���ۆ به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫كاره‌كان���ی‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬

‫پارێزگاكانی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا ك���ه‌ له‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی���ه‌دا بڕیار له‌س���ه‌ر كاره‌كانی‌‬ ‫كۆمس���یۆن له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا ده‌درێت‌و‬ ‫ئام���اده‌ باش���یه‌كان راده‌یه‌گه‌یه‌ندێ���ن‪،‬‬ ‫له‌وان���ه‌ تۆماری‌ قه‌واره‌ سیاس���ییه‌كانی‌‬ ‫به‌ش���داربوو له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگاكان���ی‌ هه‌رێ���م‌و تازه‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫تۆماری‌ ده‌نگده‌ران‌و ت���ه‌واوی‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫ئیدارییان���ه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫جێ���ی‌ ئاماژه‌یه‌ ماوه‌ی���ه‌ك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان مانگی‌‬ ‫ئه‌یلول���ی‌ ئه‌مس���اڵی‌ ب���ۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكانی‌ هه‌رێم‬ ‫دیاریكرد‌و زیاتر له‌ ‪ 31‬ملیار دیناریش���ی‌‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ ته‌رخانكردوه‌‪.‬‬

‫له‌مه‌ودوا وه‌رگرتنی‌ ژماره‌ی‌ ئۆتۆمبێل به‌تیروپشك ده‌بێت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ هاتوچ���ۆی‌ پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌ بڕیاری���دا له‌م���ه‌ودوا پێدانی‌‬ ‫ژماره‌ی‌ نوێ‌ به‌ئوتومبیل له‌ حیجزكردنه‌وه‌‬ ‫بگۆڕێت بۆ تیروپشك‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نوێی‌‬ ‫هاتوچۆی‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌قید‬ ‫محه‌م���ه‌د تاهیر ره‌ش���ید له‌فه‌رمانێكیدا‬ ‫بڕیاری���دا كه‌ له‌م���ه‌ودوا پێدان���ی‌ ژماره‌‬ ‫به‌ئوتومبیل به‌ش���ێوه‌ی‌ تیروپشك بێت‪،‬‬

‫ل���ه‌و فه‌رمان���ه‌دا هاتووه‌ كه‌ مه‌به‌س���ت‬ ‫لێی‌ چه‌س���پاندنی‌ مافی‌ گشت هاواڵتیان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ یه‌كس���ان بۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫ژماره‌‌و چیتر (حیجزكردن)ی‌ پێشوه‌خته‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ ژماره‌ی‌ ئوتومبیل نامێنێ‌‪.‬‬ ‫پێش���تر پێدانی‌ ژم���اره‌ به‌ئوتومبیلی‌‬ ‫نوێ‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ك بوو ك���ه‌ هاواڵتیان‬ ‫ده‌یانتوان���ی‌ خۆیان ته‌ماش���ای‌ ژماره‌كه‌‬ ‫بكه‌ن له‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ هاتوچۆ‪.‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ی كه‌ بڕوانامه‌كانیان ساخته‌یه‌‪:‬‬ ‫ی ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ ‌‬ ‫ ناو ‌‬ ‫‌‬ ‫ ‬ ‫ناوی فه‌رمانبه‌ر‬

‫شوێنی کارکردن‬

‫جێگری به‌ڕێوبه‌ری گشتی خانه‌نشین‬ ‫ ‬ ‫‪-1‬ئاکۆ عومه‌ر سابیر‬ ‫ی خانه‌نشین‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫‪-2‬منی‌ عومه‌ر ئه‌حمه‌د ‬ ‫ی خانه‌نشینی‌ سلێمانی‌\‪1‬‬ ‫‪-3‬ئیبراهیم عومه‌ر ئیسماعیل به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی خانه‌نشینی‌ سلێمانی‌\‪1‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪-4‬گۆران عوسمان عه‌بدواڵ ‬ ‫ی خانه‌نشینی‌ سلێمانی‌\‪1‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪-5‬عومه‌ر جه‌الل عه‌لی‌ ‬ ‫ی خانه‌نشینی‌ سلێمانی‌\‪1‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪-6‬حه‌مدی ‌ه نعمت حمه‌خان ‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ‌‬ ‫ی خانه‌نشین ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪-7‬سه‌ردار ولی‌ مردان‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ‌‬ ‫ی خانه‌نشین ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪-8‬وفا‌و عه‌رفات عه‌بدواڵ‌ ‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ‌‬ ‫ی خانه‌نشین ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪-9‬سه‌میر‌ه عه‌بدواڵ‌ توفیق ‬ ‫ی خانوبه‌ره‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫ی بانك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -10‬گواڵڵه‌ كه‌ریم بارام ‬ ‫ی خانوبه‌ره‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫ی بانك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -11‬كه‌ژا ‌ڵ حسێن غفور ‬ ‫ی خانوبه‌ره‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫ی بانك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -12‬مسته‌ف‌ا ساڵح مسته‌فا‌ ‬ ‫ی خانوبه‌ره‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫ی بانك ‌‬ ‫‪ -13‬عه‌تا محه‌مه‌د ئیبراهیم به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوبه‌ره‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫ی بانك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -14‬ئیبراهیم غه‌فور ‬ ‫ی ده‌رامه‌تی‌ سلێمانی‌‬ ‫ی باج ‌‬ ‫‪ -15‬مه‌هاباد محه‌مه‌د ساڵح به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌رامه‌تی‌ سلێمانی‌‬ ‫ی باج ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -16‬شیالن جه‌الل روستم ‬ ‫ی ده‌رامه‌تی‌ سلێمانی‌‬ ‫ی باج ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -17‬حه‌لیمه‌ عه‌زیز ئه‌حمد ‬ ‫ی ده‌رامه‌تی‌ سلێمانی‌‬ ‫ی باج ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -18‬تارا حه‌م ‌ه سه‌عید ‬ ‫ی ده‌رامه‌تی‌ سلێمانی‌‬ ‫ی باج ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -19‬سابات حه‌مه‌ غه‌ریب ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ خانوبه‌ر‌هی‌ میری‌ گه‌رمیان‬ ‫‪ -20‬هیوا محه‌مه‌د مه‌حمود ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ خانوبه‌ر‌هی‌ میری‌ گه‌رمیان‬ ‫‪ -21‬ئااڵ حسێن عه‌بدواڵ‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -22‬ئه‌حمه‌د مه‌حمه‌د فه‌تاح‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -23‬سدیق كه‌ریم محه‌مه‌د‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -24‬سه‌باح شما ‌اڵ فه‌تحواڵ‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -25‬محه‌مه‌د عه‌زیز سه‌عید‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -26‬شه‌هاب ئه‌حمد حه‌سه‌ن‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -27‬سوهاد حه‌سه‌ن دانی‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -28‬عه‌باس ئیبراهیم عه‌لی‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -29‬ئیسماعیل محه‌مه‌د شاوه‌لی ‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -30‬ئازاد محه‌مه‌د سالح‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -31‬جه‌مشید حارس محه‌مه‌د‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -32‬رزگار فرمان مردان مستقیل ‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -33‬ئاوات عزیز عه‌بدواڵ مستقیل ‬ ‫ی گومرگی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -34‬سه‌الح محه‌مه‌د خورشید‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫‪ -35‬محه‌مه‌د عه‌بدولسه‌مه‌د جاسم ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫‪ -36‬عه‌بدو ‌اڵ حسێن مسته‌فا‌ ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫‪ -37‬فاروق مسته‌فا‌‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫‪ -38‬سلمان مسته‌فا‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫‪ -39‬جه‌مال عه‌بدولرحمان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫‪ -40‬خدر كه‌ریم سه‌یدا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫‪ -41‬حسێن خزر عه‌لی‌ ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫ی محه‌مه‌د‬ ‫‪ -42‬وشیار سه‌عد ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ی محه‌مه‌د كانه‌بی‌ ‬ ‫‪ -43‬ئار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫‪ -44‬عومه‌ر ره‌سوڵ كه‌ریم‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫‪ -45‬شه‌یدا عه‌بدولكه‌ریم قادر‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫‪ -46‬مسته‌فا‌‌ عه‌بدولرحمان مه‌ال ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫‪ -47‬خدر مسته‌ف‌ا خزر‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫‪ -48‬رزگار عبدالرحمان اسماعیل ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫‪ -49‬رزگار كریم احمد ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گومرگی‌ پشده‌ر‬ ‫ ‬ ‫‪ -50‬كاو‌ه محه‌مه‌د فه‌قی‌ یوسف‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -51‬عه‌بدولرحمان سه‌عید ئه‌حمد ‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -52‬جه‌زا ره‌زا كه‌ریم‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -53‬عوسمان سه‌عید قادر‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -54‬ئاوات نجمه‌دین ره‌شید‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -55‬سه‌الح بها‌دین ره‌شید‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -56‬ئه‌نور حه‌م ‌ه حه‌مه‌زان‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -57‬شاخه‌وان رۆوف مسته‌فا‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -58‬محه‌مه‌د سالح ره‌زا شه‌ریف ‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -59‬جه‌الل عه‌بدواڵ‌ قادر‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -60‬فایه‌ق قادر كریم‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -61‬فه‌رهاد فه‌تحو ‌اڵ حه‌سه‌ن‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -62‬عومه‌ر محه‌مه‌د ره‌شید‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -63‬رێیوار گچكه‌ عه‌بدواڵ‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -64‬عه‌بدواڵ‌ حسێن حمد‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -65‬گۆران عه‌بدو ‌اڵ خورشید‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -66‬عه‌لی‌ ئه‌مین ره‌سوڵ‬ ‫ی گومرگی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -67‬حكمت محه‌مه‌د مه‌حمود‬ ‫ی گومرگی‌ باشماخ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -68‬حكیم حه‌م ‌ه سالح‬ ‫ی گومرگی‌ باشماخ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -69‬ئیبراهیم عه‌زیز عه‌لی‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ باشماخ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -70‬حسین حه‌سه‌ن عه‌لی‌ ‬ ‫ی چاپه‌مه‌نیه‌كان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -71‬عه‌دنان ئه‌حمد عه‌لی‌ ‬ ‫ی دارایی‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -72‬فتح الله‌ نه‌جم مه‌عروف‬ ‫ی زانكۆ‬ ‫بانك ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -73‬عوسمان مه‌حمود ئه‌حمد‬ ‫ی شاره‌زوور‬ ‫بانك ‌‬ ‫ ‬ ‫ی مه‌عروف محه‌مه‌د‬ ‫‪ -74‬وال ‌‬ ‫ی چه‌رمۆ‬ ‫بانك ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -75‬مه‌حمود كه‌ریم جه‌الل‬ ‫ی گومرگی‌ باشماخ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -76‬عوسمان حه‌سه‌ن میره‌ ‬ ‫ی گومرگی‌ باشماخ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫‪ -77‬رزگار حه‌م ‌ه ساڵح‬ ‫ی گومرگی‌ باشماخ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫‪ -78‬حازم حسێن عه‌لی‌ ‬ ‫ی خانه‌نشین‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی ‌‬ ‫ ‬ ‫‪-79‬رێژاو محه‌مه‌د مه‌جید ‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫"مه‌ال كرێكار پیاوێكی‌ قسه‌ زلی‌ ب ‌ێ كرده‌وه‌یه‌"‬

‫‪3‬‬

‫سۆران عومه‌ر‪ :‬مامۆستا كرێكار بووه‌ به‌محامی‌ گۆڕان‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫كه‌سێكی‌ نزیكی‌ مه‌ال كرێكاری‌‬ ‫ئه‌میری‌ پێشووی‌ ئه‌نسار ئیسالم‬ ‫له‌م راپۆرته‌ی‌ ئاوێنه‌دا ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ئه‌و ئه‌وه‌نده‌ تاك كه‌وتووه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئێستا له‌نه‌رویج هه‌ر خۆی‌‌و‬ ‫كۆمپیوته‌ره‌كه‌یه‌تی‌‌و ده‌ڵێت "مه‌ال‬ ‫كرێكار له‌قسه‌دا كه‌س ده‌ره‌قه‌تی‌‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬به‌اڵم له‌كرده‌وه‌دا هه‌موو‬ ‫كه‌سێك له‌پێش ئه‌وه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫س���ۆران عوم���ه‌ر ك���ه‌ له‌كۆتای��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌وه‌ده‌كانی‌ س���ه‌ده‌ی‌ راب���ردووه‌وه‌ تا‬ ‫دامركانه‌وه‌ی‌ ئه‌نسار ئیسالم دۆستێكی‌‬ ‫نزیك���ی‌ مه‌ال كرێكار بووه‌‪ ،‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌لێدوانه‌كان���ی‌ ئه‌م دوایی���ه‌ی‌ ناوبراو‬ ‫له‌ژماری���ه‌ك راگه‌یاندن���ی‌ كوردییه‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رس���وڕمانی‌ خۆی‌ به‌رامب���ه‌ر به‌وه‌‬ ‫ده‌ربڕی‌ كه‌ مه‌ال كرێكار به‌وجۆره‌ هه‌وڵی‌‬ ‫شكاندنی‌ هاوڕێكانی‌ ده‌دات‌و تۆمه‌تیان‬ ‫ده‌خاته‌ پاڵ‌و له‌به‌رامبه‌ریش���دا داكۆكی‌‬ ‫له‌گۆڕان ده‌كات كه‌ نایانناسێ‌‪ .‬سۆران‬ ‫وتی‌ "مه‌ال كرێكاره‌ ب���ووه‌ به‌پارێزه‌ری‌‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬تایبه‌ت‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بیشیانناس���ێت مه‌ال کرێکارو سۆران عومه‌ر له‌ئۆسلۆی پایته‌ختی نه‌رویج‬ ‫یان ئه‌وان پێشیبزانن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ه���ۆكاری‌ ئه‌م هێرش���ه‌ی‌ مه‌ال ئه‌مه‌ری���كاوه‌ ده‌س���تگیر ك���راوه‌‪ ،‬مه‌ال م���ن ببم���ه‌ ئه‌میری ئه‌و گروپ���ه‌و ناوو مه‌ال كرێكار په‌یوه‌ندییه‌كی‌ توندوتۆڵی‌‬ ‫كرێكاری‌ بۆ سه‌ر "كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتوو" كرێكار به‌پیاوێكی‌ بێكه‌ڵكی‌ بێكرده‌وه‌ ئااڵو دروشمیان بگۆڕم‌و له‌گه‌ڵ ئێوه‌ش به‌ئێران‌و ئیتالعاته‌وه‌ هه‌بووه‌‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫گه‌ڕانده‌وه‌ ب���ۆ هۆكارێك���ی‌ "ده‌رونی‌" ناوده‌بات‌و پێیوای���ه‌ "ره‌فتاره‌کانی ئه‌و پێكبێم؟ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌دا ش���ه‌وكه‌تی نه‌ك هه‌ر سیخوڕیش���ی‌ ب���ۆ كردوون‪،‬‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی‌ كه‌ چاوی‌ ب���ه‌وه‌ هه‌ڵنایه‌ت پیاوه‌ش س���ه‌لمێنه‌ری‌ ئه‌م قس���ه‌یه‌ی‌ حاجی مش���یر له‌تاڵه‌بانیه‌وه‌ پاره‌یه‌كی به‌ڵكو خه‌ڵكیش���ی‌ له‌ناو سلێمانیدا بۆ‬ ‫باشی دا به‌مامۆستا كرێكار‪ ،‬بۆ ئاشكرا كوش���تون‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ چه‌په‌كان‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئێستا كۆمه‌ڵ‌‌و یه‌كگرتوو وه‌ك دوو هێزی‌ ئه‌ون"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "پ���اش بارگرژییه‌كانی ناو نه‌بوونی پاره‌كه‌و چۆنێتی سه‌رفكردنی‌و وتی‌ "مامۆس���تا كرێكار ئه‌یوت ناكرێت‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ب���وون به‌ژماره‌یه‌كی‌ قورس‬ ‫له‌هاوكێشه‌ سیاس���یه‌كانی‌ كوردستان‌و مه‌ڵبه‌ندو مزگه‌وت���ی جیهاد له‌گه‌ڕه‌كی سه‌رچاوه‌ی پاره‌كه‌ی‪ ،‬مامۆستا كرێكار لێره‌دا كار بكه‌یت‌و جه‌بهه‌ دژی یه‌كێتی‬ ‫عێراقداو خۆش���ی‌ به‌تاقی‌ ته‌نها به‌دیار هه‌واره‌ ب���ه‌رزه‌‪ ،‬ئیس�ڵ�اح س���لێمانی برایه‌كی خۆی هێنا كردی به‌به‌رپرس���ی بكه‌یت���ه‌وه‌و له‌گه‌ڵ گه‌وره‌ترین ده‌وڵه‌ت‬ ‫كۆمپیوته‌ره‌كه‌وه‌یه‌ت���ی‌ له‌نه‌روی���ج‌و چۆڵكرد‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ زۆرێك له‌و كه‌سانه‌ی دارایی‌ به‌ناوی وه‌لید‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی كه‌س كه‌ ئێرانه‌ په‌یوه‌ندیت نه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌چه‌ندی���ن دانیش���تندا ك���ه‌‬ ‫خه‌ریكی‌ "قسه‌ی‌ زل‌و جنێوفرۆشتنه‌"‪ .‬س���لێمانی باوه‌ڕیان به‌چۆڵكردنی نیوه‌ نه‌زانێت مامۆستا كرێكار چی بۆ دێت‌و‬ ‫سۆران وتی‌ "مه‌ال كرێكار له‌قسه‌دا كه‌س مه‌ڵبه‌نده‌كه‌ی س���لێمانی نه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌كێ‌و له‌كوێوه‌ پاره‌ی بۆ دێت!‪ .‬سۆران به‌ئاماده‌بوون���ی ئه‌بووائی���ل‌و ئه‌ب���و‬ ‫ده‌ره‌قه‌ت���ی‌ نایه‌ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌كرده‌وه‌دا له‌به‌رئه‌وه‌ی مامۆس���تا كرێكار به‌نهێنی وتی‌ "پاش یه‌كگرتنی گروپی ئیساڵح‌و عه‌بدولره‌حم���ان‌و هه‌ڵگ���وردو ئه‌ی���وب‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌س���ێكدا شه‌راكه‌تی تیجاره‌تی جون���د‪ ،‬ئه‌نسارولئیس�ل�ام راگه‌یه‌ندرا ئه‌فغانی به‌ڕێوه‌چ���وو له‌گوڵپ‌و بیاره‌و‬ ‫هه‌موو كه‌سێك له‌پێش ئه‌وه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫س���ۆران عومه‌ر كه‌ له‌كۆتایی‌ ده‌یه‌ی‌ هه‌ب���وو‪ ،‬به‌چاك���ی زان���ی پرۆژه‌كه‌ی به‌ئه‌میرێتی مامۆس���تا كرێكار‪ ،‬له‌گه‌ڵ تێیدا به‌ش���دار ب���ووم داوای لێده‌كردن‬ ‫‪1990‬دا ب���ووه‌ به‌هاوڕێ���ی‌ نزیكی‌ مه‌ال ده‌رباز بكات‌و هه‌موو ئیس�ڵ�اح‌و ئه‌وه‌ی تاڵه‌بان���ی له‌قه‌اڵچ���واالن دانیش���تنی كه‌ ئاماده‌یه‌ په‌یوه‌ندییان بۆ دروس���ت‬ ‫كردو ش���ه‌و له‌ئوتێل ئه‌بوسه‌نا له‌شاری بكات له‌گه‌ڵ ئێران تاكو چه‌كو پاره‌یان‬ ‫كرێكار‌و پێكه‌وه‌ گۆڤ���اری‌ "مه‌ئوا"یان له‌گه‌ڵییه‌تی‌ بچینه‌ گوڵپ"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای‌ س���لێمانی مایه‌وه‌و ئه‌مه‌ش له‌كاتێكدا ل���ێ وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وان ئه‌یانوت‬ ‫باڵوكردووه‌ته‌وه‌و له‌كاتی‌ دروستبوونی‌‬ ‫ئه‌نساریش���دا له‌بیاره‌‪ ،‬یه‌كێ���ك بووه‌ دامه‌زراندن���ی‌ "جوندولئیس�ل�ام" مه‌ال بوو كه‌ ت���ازه‌ به‌تازه‌ ته‌قه‌ له‌د‪.‬به‌رهه‌م مامۆس���تا باوه‌ڕمان به‌هاوكاری ڕافیزه‌‬ ‫له‌وان���ه‌ی‌ په‌یوه‌ندی���ی‌و هاتوچۆكان���ی‌ كرێ���كار په‌یوه‌ن���دی ژێربه‌ژێری هه‌بوو كراو خه‌ڵكێكی زۆر ده‌س���تگیركرابوون نیه‌ ئێمه‌ سومعه‌یه‌كمان هه‌یه‌ له‌خلیج‌و‬ ‫الی زانایانی موئه‌یدی جیهادیه‌كان چۆن‬ ‫ناو ش���اری‌ س���لێمانی‌ بۆ رێكخستون‌و له‌گ���ه‌ڵ ش���ه‌وكه‌تی حاجی مش���یر بۆ له‌سلێمانی"‪.‬‬ ‫س���ۆران ب���اس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ له‌گه‌ڵ ئێران په‌یوه‌ندی ده‌به‌ستین؟"‪.‬‬ ‫دواتریش بۆ ماوه‌یه‌ك له‌الیه‌ن هێزه‌كانی‌ ئ���ه‌وه‌ی به‌یه‌كێتی بڵێت ئێ���وه‌ رازین‬

‫مه‌ال كرێكار به‌رده‌وام‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كێتی هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫پار‌هی‌ لێوه‌رگرتون‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت براو كه‌س ‌ه‬ ‫نزیكه‌كانیشی‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌و‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن شه‌وكه‌تی‬ ‫حاجی موشیره‌و‌ه‬ ‫ده‌ربازكران‌و‬ ‫گه‌یه‌نرانه‌ گوڵپ‬ ‫س���ۆران ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ م���ه‌ال كرێ���كار له‌كات���ی‬ ‫رووداوی خێڵی حه‌مه‌دا ته‌ماشاكارێكی‬ ‫چه‌كداری كوشتارگه‌كه‌ بووه‌و له‌گوڵپیش‬ ‫نیش���ته‌جێبوو‪ ،‬كه‌چ���ی‌ ب���ۆ پاكانه‌ی‬ ‫ئه‌و واڵت���ه‌ی تێیدا ده‌ژی���او هاتوچۆی‬ ‫ئه‌وروپای لێوه‌ ده‌كردو سه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫به‌هێزی الیه‌نی ماددی بوو بۆ كاره‌كانی‪،‬‬ ‫دوو به‌یاننام���ه‌ی به‌زمانه‌كانی كوردی‬ ‫و عه‌ره‌ب���ی نوس���ی‌و ره‌وان���ه‌ی خالید‬ ‫ره‌نج���ده‌ری برای كرد تاك���و بۆ زمانی‬ ‫نه‌رویجی وه‌ریگێڕێ���ت و باڵویبكاته‌وه‌و‬ ‫وه‌ك به‌ڵگه‌ی���ه‌ك به‌كاریبهێنێ���ت ب���ۆ‬ ‫پاكانه‌كردن له‌س���ه‌ر كاره‌ساتی خێڵی‬ ‫حه‌م���ه‌ تاك���و نه‌رویج���ی له‌ده‌س���ت‬ ‫نه‌چێ���ت‪ .‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "م���ه‌ال كرێكار‬ ‫ل���ه‌و به‌یاننامه‌دا ئیدانه‌ی كاره‌س���اتی‬ ‫خێڵی حه‌م���ه‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت‪ :‬من له‌و‬ ‫كاته‌دا له‌كوردس���تان نه‌بووم‌و له‌واڵتی‬ ‫ئێران ب���ووم!! هه‌رچه‌ن���ده‌ له‌واقیعدا‬ ‫له‌س���ه‌ر كوش���تارگه‌ی خێڵ���ی حه‌مه‌‬

‫زۆرتری���ن ده‌ستخۆش���ی له‌جوند كردو‬ ‫به‌قاره‌مانێتییه‌كی بێوێنه‌ی له‌قه‌ڵه‌مداو‬ ‫سه‌رسام بوو به‌و توانا سه‌ربازییه‌"‪.‬‬ ‫سۆران باس له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ ئه‌و‬ ‫كاته‌ی له‌گوڵپ بووین مامۆستا كرێكار‬ ‫بۆ خۆحه‌شاردان له‌باخ ‌ه كۆن گه‌وڕێكی‬ ‫وه‌رگرتبوو له‌ئافره‌تێك‌و ڕۆژانه‌ ده‌چوو‬ ‫پاكی ده‌كرده‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌و دوردوره‌‬ ‫بژی‪ ،‬تاكو ئه‌وكاته‌ش���ی بوو به‌ئه‌میری‬ ‫ئه‌نسار ئه‌و گه‌وڕه‌ی بۆ پاك نه‌كرایه‌وه‌‬ ‫تێیدا بنوێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ناوچه‌یه‌كی دور‬ ‫له‌شه‌ڕو بۆردومان بوو‪ .‬ئه‌و وتی‌ "له‌كاتی‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كانی نێوان یه‌كێتی‌و جوند‪ ،‬زۆر‬ ‫ش���ه‌و مامۆستا كرێكار خۆی ده‌به‌ست‌و‬ ‫ده‌یوت ده‌چم بۆ كه‌مین‪ ،‬ده‌چووه‌ سه‌ر‬ ‫جاده‌ی نێوان خورماڵ‌و گوڵپ‌و سه‌رێكی‬ ‫له‌بازگه‌كه‌ ده‌داو ده‌چویه‌وه‌ له‌كونێكدا‬ ‫ده‌خه‌وت! ئ���ه‌و كونه‌ نهێنی ش���وێنی‬ ‫خه‌وی ئه‌و ش���ه‌وانه‌ی مامۆستا كرێكار‬ ‫ب���وو كه‌ ده‌نگۆی هێرش���ی یه‌كێتی بۆ‬ ‫س���ه‌ر ناوچه‌كه‌ هه‌بوو‪ ،‬ده‌چوو له‌كیسه‌‬ ‫خه‌وا له‌و كونه‌دا ده‌خه‌وت‪ ،‬تاكو به‌یانی‬ ‫پاسه‌وانه‌كانی به‌دیاریه‌وه‌ نه‌ده‌نوستن‪.‬‬ ‫س���ۆران جه‌غت ل���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫مه‌ال كرێكار به‌رده‌وام په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كێتی هه‌ب���ووه‌‪ ،‬پاره‌ی‌ لێوه‌رگرتون‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت براو كه‌س��� ‌ه نزیكه‌كانیش���ی‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌وه‌ له‌الیه‌ن شه‌وكه‌تی حاجی‬ ‫موشیره‌وه‌ ده‌رباز كراون‌و گه‌یه‌نراونه‌ته‌‬ ‫گوڵ���پ‪ .‬ئه‌و وتی‌ "مه‌ال كرێكار ده‌یزانی‬ ‫دۆخه‌كه‌ مه‌ترس���یداره‌و به‌ره‌و كۆتایی‬ ‫ده‌چێ���ت‌و ئه‌نس���ار چاره‌نوس���ی نیه‌‬ ‫له‌كوردس���تاندا‪ ،‬به‌ر ل���ه‌وه‌ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫هێزه‌كان���ی‌ ئه‌مه‌ری���كاوه‌ هێرش���یان‬ ‫بكرێته‌سه‌ر‪ ،‬چووه‌ ئێران‌و له‌وێ‌ مایه‌وه‌‬ ‫تا ره‌وان���ه‌ی‌ هۆڵه‌ن���دا كراو پاش���ان‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌ده‌ستگیركردنی‌ برایه‌وه‌ بۆ‬ ‫نه‌رویج"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێس���ته‌ش له‌نه‌روی���ج‬ ‫زۆر ئ���ازاده‌و موخابه‌راتی ئ���ه‌و واڵته‌‬ ‫پاراس���تویه‌تی‌و ش���وێنیان ب���ۆ دابین‬ ‫كردووه‌و چاودێری قورس���ی ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی كه‌س نه‌توانێ���ت زه‌فه‌ری پێ‬ ‫به‌رێت‪ ،‬مامۆس���تا كرێكار نه‌ له‌لیستی‬ ‫تی���رۆری ئه‌مه‌ریكادای���ه‌‌و نه‌داواكراوه‌‬ ‫الی ئه‌مه‌ری���كا‌و نه‌ڕۆژێك ویس���تویانه‌‬ ‫بیگرن"‪.‬‬

‫غه‌لیون‌و جه‌عجه‌ع له‌كوردستان بوون!‬

‫هه‌ولێر دوژمنه‌كانی‌ ئه‌سه‌د كۆده‌كاته‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫كورد‌و سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان پێبووبێ���ت‪ .‬ئ���ه‌و وت��� ‌‬ ‫"یه‌كێك له‌په‌یام ‌ه گرنگ���ه‌كان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی رابردوو‪ ،‬دوو‬ ‫كۆتایی‌ هه‌فت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ كورده‌كان ‌‬ ‫ك��� ‌ه غه‌لی���ۆن ده‌ی���ه‌و ‌‬ ‫ی سوریا‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫ی سه‌رسه‌خت ‌‬ ‫دوژمن ‌‬ ‫ی ئۆپۆزیسیۆندا راكێشێت‬ ‫س���وریا به‌ال ‌‬ ‫گه‌یشتنه‌ كوردستان "بورهان‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی به‌ش���دار ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫غه‌لیۆن‌و سه‌میر جه‌عجه‌ع"‪ ،‬هاتن ‌‬ ‫نیش���تمانی س���وریادا بكه‌ن ك ‌ه ئێستا‬ ‫ئه‌م دوو كه‌سایه‌تیی ‌ه بۆ كوردستان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ته‌نها چه‌ند كه‌سایه‌تییه‌ك ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫زیاد له‌خوێندنه‌وه‌و شیكارییه‌ك ‌‬ ‫ی پێش���تر‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تیایه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ك���ورد ‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی چه‌ند لێدوانێكی���ه‌و‌ه به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���وریا كه‌وت ‌ه به‌ر ره‌خن ‌ه ‌‬ ‫ی به‌كورد ‌‬ ‫ی نیش���تمان ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی الیه‌ن ‌ه كوردییه‌كان‌و ئه‌م الیه‌ن ‌ه‬ ‫ی رابردوو توند ‌‬ ‫سوریا‪ ،‬بورهان غه‌لیۆن هه‌فت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردییان��� ‌ه پێك���ه‌و‌ه ئه‌نجومه‌نێك��� ‌‬ ‫ی تایبه‌تی‌‌و ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌فڕۆكه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی له‌ئه‌س���ته‌نبوڵه‌و‌ه گه‌یش���ت ‌ه تایبه‌ت به‌كوردیان دامه‌زراندووه‌"‪.‬‬ ‫نهێن��� ‌‬ ‫ی به‌و‌ه كرد ك ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫ناوبراو ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی پایته‌خت ‌‬ ‫هه‌ولێر ‌‬ ‫ی بورهان غه‌لیۆن ئه‌و‌ه‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫ی په‌یامێك ‌‬ ‫ل���ه‌م س���ه‌ردانه‌یدا ب���ه‌دوور له‌چاو ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاندنه‌كان غه‌لیۆن له‌گه‌ ‌ڵ بارزانی‌‌و بێت ك ‌ه داوا له‌بارزانی‌‌و كاربه‌ده‌ستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان ب���كات بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫چه‌ند كاربه‌ده‌س���تێك ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ی فش���ار بۆ حكومه‌ت��� ‌‬ ‫كوردستاندا كۆبووه‌‪ ،‬ك ‌ه دواتر هه‌واڵ ‌‬ ‫ی له‌شۆڕش‌و‬ ‫ی دزه‌یان بهێنن‪ ،‬وه‌ك چۆن پشتیوان ‌‬ ‫ئه‌م س���ه‌ردان‌و كۆبوونه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی س���وریا ناكه‌ن‪،‬‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ناڕه‌زاییه‌كان ‌‬ ‫كرد‌ه نێو میدیاكان‪ .‬ئه‌م س���ه‌ردان ‌ه ‌‬ ‫ی سوریا نه‌كه‌ن‌و‬ ‫ی له‌ڕژێم ‌‬ ‫ناوبراو له‌كاتێكدای ‌ه ك ‌ه ئێس���تا هه‌موو با پش���تگیر ‌‬ ‫ی بێالیه‌نان ‌ه‬ ‫ی ناو س���وریا بایه‌خ‌و له‌م نێ���وه‌دا هه‌ڵوێس���تێك ‌‬ ‫الیه‌ن ‌ه ناكۆكه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫ی "په‌یامێك ‌‬ ‫ی به‌رچاو به‌ك���ورد ده‌ده‌ن‪ ،‬بنوێنن‪ .‬ئه‌و وت��� ‌‬ ‫گرنگییه‌ك ‌‬ ‫ی خۆیان ئ���ه‌م س���ه‌ردانه‌ش ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئێس���تا‬ ‫ی رژێ���م هاوس���ۆز ‌‬ ‫الیه‌نگران��� ‌‬ ‫ی ك���ورد بۆ هه‌موو الیه‌ك‬ ‫ی رۆڵ ‌‬ ‫ی گرنگی ‌‬ ‫ی كورد به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌كێش��� ‌ه ‌‬ ‫ی كارا له‌ڕووداو‌ه‬ ‫ی رژێمیش ده‌ركه‌وتوو‌ه ك ‌ه رۆڵێك ‌‬ ‫له‌توركیا ده‌رده‌بڕن‌و نه‌یاران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی واڵتان��� ‌‬ ‫ی ئێس���تا ‌‬ ‫ی شۆڕشه‌دا هه‌ژێنه‌ره‌كان��� ‌‬ ‫ێ له‌م هه‌ڵگیرس���ان ‌‬ ‫ده‌یانه‌و ‌‬ ‫ناوچه‌كه‌دا ده‌بینن"‪.‬‬ ‫كورده‌كان پشتیان تێنه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای��� ‌ه ك��� ‌ه به‌ش���ێك‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی نازانن‬ ‫ی هه‌وا ‌ڵ به‌دوور ‌‬ ‫ی له‌سه‌رچاوه‌كان ‌‬ ‫ی كورد له‌س���وریا "عه‌بدولباق ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی بوره���ان غه‌لیۆن بۆ‬ ‫یوس���ف" له‌لێدوانێكی���دا ب���ۆ ئاوێن ‌ه ئه‌م س���ه‌ردان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مادی‌‌و مه‌عنه‌و ‌‬ ‫ی یارمه‌ت ‌‬ ‫ی بردن به‌ده‌ستهێنان ‌‬ ‫رایگه‌یان���د ك ‌ه هه‌رچه‌ن���د‌ه پ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناساندن ‌‬ ‫ی كوردستان‌و به‌ڕه‌سم ‌‬ ‫ی غه‌لیۆن له‌م سه‌ردان ‌ه نهێنییه‌یدا هه‌رێم ‌‬ ‫به‌و‌ه ‌‬ ‫ی وت ئاس���ان نییه‌‪ ،‬ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ی���ان بووبێ���ت‪ .‬هاوكات‬ ‫ی بینی‌‌و چ��� ‌‬ ‫كێ��� ‌‬ ‫ی كوردستانیش‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی بۆ بارزانی سه‌رۆك ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم پێده‌چێت چه‌ندی���ن په‌یام ‌‬

‫ی پیادا‬ ‫ل���ه‌م هه‌لومه‌رجه‌دا ك��� ‌ه عێراق ‌‬ ‫تێده‌په‌ڕێ���ت ده‌یه‌وێ���ت مه‌س���یجێك‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫بگه‌یه‌نێ���ت به‌حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی ناڕه‌زایی‌‌و‬ ‫ی سه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌رژێم ‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانه‌و‌ه پشتیوان ‌‬ ‫سوریا كردووه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫هاوکاتی ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ردانه‌ک ‌ه ‌‬ ‫جه‌عج ‌هع‌و غه‌لیون‬ ‫بۆ هه‌ولێر‪ ،‬رێكه‌وت‬ ‫نه‌بووه‌و مه‌سرور‬ ‫بارزانی له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ردوکیان کۆبۆ‌وه‌‬ ‫ی بوره���ان غه‌لیون‪،‬‬ ‫ئه‌م س���ه‌ردان ‌ه ‌‬ ‫ی پێشوه‌خت‬ ‫هاوكات بوو له‌گه‌ ‌ڵ سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێ���ك له‌هه‌ڵۆكان ‌‬ ‫رانه‌گه‌یه‌ن���راو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ازار‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ‪‌ 14‬‬ ‫هێزه‌كان��� ‌‬ ‫ی هێ���ز‌ه لوبنانیه‌كان (س���ه‌میر‬ ‫حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌عج���ه‌ع)‪ ،‬ك��� ‌ه به‌س���ه‌ركرده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دژ به‌رژێم ‌‬ ‫ی مه‌س���یحییه‌كان ‌‬ ‫دی���ار ‌‬ ‫س���وریا داده‌نرێت له‌لوبنان���دا‪ .‬چه‌ند‬ ‫ی هه‌وا ‌ڵ ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی جه‌عج ‌هع‌و‬ ‫ی س���ه‌ردان ‌‬ ‫ده‌كه‌ن ك ‌ه كات ‌‬ ‫غه‌لیون بۆ هه‌ولێ���ر‪ ،‬رێكه‌وت نه‌بووه‌و‬

‫ی‬ ‫پالن بۆ داڕێژراو بووه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌ش���ه‌و ‌‬ ‫ی رابردوو‬ ‫پێنجش���ه‌مم ‌ه له‌س���ه‌ر هه‌ین ‌‬ ‫ی درێژخایه‌نیان‬ ‫ی كۆبوونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌نهێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی پایته‌خت��� ‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان ك���ردوو‌ه به‌ئاماده‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاژانس ‌‬ ‫مه‌س���رور بارزانی‌‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی گفتوگۆكانیشیان‬ ‫پاراس���تن‌و ته‌وه‌ر‌ه ‌‬ ‫ی نێوانیان بووه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ماهه‌نگ ‌‬ ‫چۆنیه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی پش���تیوان ‌‬ ‫به‌ده‌س���تهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لوبنانیش ك��� ‌ه نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫گروپێك ‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌مه‌س���یحییه‌كان ده‌كات بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی سوریا‪ ،‬ده‌الله‌ت ‌‬ ‫ی نیشتمان ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌و په‌یوه‌ندیی ‌ه‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌س���ای ‌ه ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه حیزب���واڵو چه‌ند‬ ‫توندوتۆڵ��� ‌ه ‌‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ رژێمی‬ ‫ی لوبنان ‌‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫الیه‌نێك ‌‬ ‫ئێستای سوریادا هه‌یانه‌‪.‬‬ ‫ی جه‌عجه‌عی���ش ب���ۆ‬ ‫هاتنه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی دوو‬ ‫ی س���ه‌ردان ‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌دوا ‌‬ ‫ی لوبناندا‬ ‫ی دیك��� ‌ه ‌‬ ‫ی دیار ‌‬ ‫س���ه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك‬ ‫ك��� ‌ه "ئه‌می���ن جومه‌ی���ل" ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لوبنان‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی پێش���وو ‌‬ ‫كۆمار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌تائیب‌و وه‌لی���د جانبوالد ‌‬ ‫حیزب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروزه‌كان‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫س���ه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سۆسیالیست ‌‬ ‫ی پێشكه‌وتنخواز ‌‬ ‫حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫لوبنان بوون‪ ،‬له‌چه‌ندین روانگه‌و‌ه جێ ‌‬ ‫سه‌رنج‌و بایه‌خی‌ چاودێرانه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌م سه‌ركردان ‌ه ‌‬ ‫له‌و روانگه‌یه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ ‌‬ ‫ی دوو كه‌مایه‌ت��� ‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫مارۆنی���ه‌كان‌و دروزه‌كان ده‌ك���ه‌ن‌و‬ ‫ل���ه‌م هه‌لومه‌رج���ه‌دا ك��� ‌ه ناوچه‌ك��� ‌ه‬ ‫ی گ���ه‌وره‌و هه‌ژێنه‌ردا‬ ‫به‌گۆڕانكارییه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌یان هه‌ی ‌ه ببن ‌ه‬ ‫تێده‌په‌ڕن ترس��� ‌‬ ‫ی ناوچه‌كه‌و‬ ‫ی هێ���ز‌ه گه‌وره‌كان ‌‬ ‫قوربان ‌‬ ‫جیه���ان‌و پێویس���تیان به‌هه‌مانگیی��� ‌ه‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ كه‌مایه‌تیی ‌ه هاوش���ێوه‌كانیاندا‪،‬‬ ‫ی دواییدا‬ ‫ی ك ‌ه له‌م س���ااڵن ‌ه ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت��� ‌‬

‫ له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫جه‌عج ‌هع‌و بارزانی‬ ‫ی‬ ‫ی گرن���گ له‌ڕووداوه‌كان ‌‬ ‫ك���ورد رۆڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێ ‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌دا ده‌بین���ێ‌‪ .‬ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رنج بوو جانبوالد له‌سه‌ردانه‌كه‌یدا‬ ‫ی به‌سه‌ركرده‌وه‌و‬ ‫"ئێزیدییه‌كان"‌و اللش ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه له‌چه‌ندی���ن بیروباو‌هڕ‌و سروش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئایینییاندا یه‌كده‌گرنه‌وه‌‪ ،‬وێڕا ‌‬ ‫ی به‌كورد‬ ‫ك ‌ه ناوبراو هه‌میش��� ‌ه ش���اناز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫ی خۆیه‌و‌ه ده‌كات‌و له‌كات ‌‬ ‫بوون ‌‬ ‫ی لوبنانیشدا یه‌كێك له‌سه‌ركرد‌ه‬ ‫ناوخۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حیزبه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی میلیش���یا ‌‬ ‫دیاره‌كان��� ‌‬ ‫له‌به‌یروت كورد بوو‪ .‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪،‬‬ ‫سه‌میر جه‌عجه‌ع له‌س���ه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ‬ ‫كوردستان به‌بایه‌خه‌و‌ه مه‌سیحییه‌كان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ه‌ركرده‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌ال ‌‬ ‫عه‌ین���كاو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركرده‌یه‌ك ‌‬ ‫جه‌عجه‌عه‌و‌ه ك ‌ه خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لوبنان‌و بۆ ماو‌ه ‌‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫دیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستڕۆشتن ‌‬ ‫‪ 11‬س���ا ‌ڵ له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫ی س���وریا به‌س���ه‌ر لوبناندا‬ ‫مخابه‌رات��� ‌‬ ‫خراوه‌ت��� ‌ه زیندان���ه‌وه‌‪ ،‬داكۆكیك���ردن‬ ‫ی مه‌س���یحییه‌كان له‌م‬ ‫له‌ب���وون‌و ماف��� ‌‬ ‫ناوچه‌ی���ه‌دا له‌ئه‌وله‌ویه‌تدایه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ی لوبنانیش���دا‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ملیشیا ‌‬ ‫ی كه‌م له‌جه‌نگاوه‌ران ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لوبنانی‌" له‌مه‌س���یحییه‌كان ‌‬ ‫"قوات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫عێ���راق پێكده‌ه���ات‌و دروس���تكردن ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندیی��� ‌ه له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌م رایه‌ڵ��� ‌‬ ‫ی عێراق‌و كوردیش���دا‬ ‫مه‌س���یحییه‌كان ‌‬ ‫بۆ ئه‌و له‌م ئانوس���اته‌دا ك��� ‌ه لوبنان‌و‬

‫ناوچه‌كه‌ش له‌به‌رده‌م چه‌ندین ئه‌گه‌ردا‬ ‫ی پێویس���ته‌‪ .‬ناوبراو‬ ‫ك���راوه‌ن‪ ،‬كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بیرۆك ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه س���ه‌رده‌مانێك هه‌ڵگ���ر ‌‬ ‫ی لوبنان بوو‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌فیدراڵیكردن ‌‬ ‫ی پرسیارێكدا‬ ‫ی تائیفی‌‪ ،‬له‌وه‌اڵم ‌‬ ‫بنه‌ما ‌‬ ‫ی به‌رامبه‌ر‬ ‫ی هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌رب���ار‌ه ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫به‌س���ه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر‬ ‫ی كرا‪ ،‬راشكاوان ‌ه وت ‌‬ ‫ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫زۆرین ‌ه ئه‌و ئاڕاسته‌یه‌یان گرته‌به‌ر‪ ،‬هیچ‬ ‫ده‌رفه‌تێكمان له‌به‌رده‌م���دا نیی ‌ه جگ ‌ه‬ ‫له‌پاڵپشتیكردنیان‌و له‌گه‌ڵیاندام"‪.‬‬ ‫ی سه‌میر‬ ‫له‌هه‌مانكاتیشدا ئه‌م سه‌ردان ‌ه ‌‬ ‫جه‌عج ‌هع‌و پێشتریش وه‌لید جانبوالد بۆ‬ ‫كوردس���تان له‌و روانگ ‌ه ئابورییه‌شه‌و‌ه‬ ‫ی چاودێران ‌ه ك ‌ه كوردستان‬ ‫ی سه‌رنج ‌‬ ‫جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه ‌‬ ‫ده‌رفه‌تێك��� ‌‬ ‫تیا ره‌خس���اوه‌‪ ،‬له‌م چوارچێوه‌یه‌شدا‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی لوبنان ‌‬ ‫چه‌ندین كۆمپانیا ‌‬ ‫ی گه‌ش���توگوزارو بیناس���ازیدا‬ ‫له‌ب���ورا ‌‬ ‫ی كاركردن���ن له‌كوردس���تان‪،‬‬ ‫خه‌ریك��� ‌‬ ‫جانب���والد له‌س���ه‌ردانه‌كه‌یدا یه‌كێ���ك‬ ‫ی‬ ‫له‌راوێ���ژ‌ه داراییه‌كانی‌‌و بزنس���مانێك ‌‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ خۆیدا هێنا‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫گرنگ ‌‬ ‫بوو بۆ كوردس���تان ك ‌ه ئه‌ویش "به‌هیج‬ ‫ئه‌بو حه‌مزه‌" ب���وو‪ ،‬كۆبوونه‌و‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی گه‌ش���توگوزاریش‪ ،‬یه‌كێ���ك‬ ‫وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی جه‌عجه‌ع‬ ‫له‌كۆبوون���ه‌و‌ه گرنگه‌كان��� ‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫هەنوکە‬

‫ئایا كۆمه‌ڵ رۆڵ ‌ی ریش سپ ‌ی ده‌بینێت؟‬

‫ی پارتی‌ پێچه‌وانه‌ی‌ به‌رنامه‌ی‌ ئۆپۆزسیۆن نییه‌‬ ‫كۆمه‌ڵ‪ :‬سه‌ردانه‌كه‌مان بۆ ال ‌‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬

‫ماوه‌یه‌كه‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ له‌نێوان‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ ده‌سه‌‌اڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫وه‌ك ریش سپی‌ ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬ئاوێن ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م رۆڵه‌ نوێیه‌ی‌ كۆمه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫چاوپێكه‌وتنێكی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌ندام ‌‬ ‫ی سیاسی‌ عه‌بدولستار مه‌جید‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫سازكرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێو‌ه ل���ه‌دوو رۆژی‌ رابردودا‬ ‫ی جیاوازت���ان ك���رد‪،‬‬ ‫دوو كۆبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كه‌میان له‌هه‌ولێر له‌گ���ه‌ ‌ڵ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ل ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫باپیر‌و نێچیرڤان بارزانی‌‪ ،‬له‌سلێمانیش‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ ئۆپۆزسیۆن كۆبونه‌وه‌ ئه‌م دوو‬ ‫كۆبونه‌و‌ه جیاوازه‌ بۆ؟‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولس���تار مه‌جی���د‪ :‬كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ ئه‌وان بوو بۆ ال ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌نابی‌ مامۆستا عه‌لی‌ باپیر كه‌ دوا ‌‬ ‫ی بادینان بوو ك ‌ه‬ ‫ی ناوچ���ه‌ ‌‬ ‫روداوه‌كه‌ ‌‬ ‫ده‌بوو یه‌كگرتوی‌ ئیسالمیش ئاماده‌ بێت‬ ‫ی گفتوگۆ بكه‌ن‪،‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رنه‌گرتنی‌‌و ئیحراجبوون ‌‬ ‫بۆیه‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ردووالمان (ئێمه‌‌و پارتی‌)‪ ،‬مامۆستا‬ ‫ی پێداب���وون ك ‌ه‬ ‫ی باپی���ر به‌ڵێن ‌‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫ی بكاته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌ردانی پارت ‌‬ ‫ئامانجی‌ سه‌ره‌كی‌ س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫بوو بۆ الی‌ پارتی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش ‌ه بۆچی‌ كاتێك نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌ هاته‌وه‌ ئه‌و سه‌ردانه‌تان كرد؟‬ ‫عه‌بدولس���تار مه‌جید‪ :‬پێشتر كاته‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هاتنه‌وه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دیاریكرابوو‪ ،‬ئێم ‌ه ئاگادار ‌‬ ‫نێچیرڤان بارزانیش نه‌بووین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وات��� ‌ه ئ���ه‌و س���ه‌ردان ‌ه بۆ‬

‫به‌شداریكردن نه‌بووه‌ له‌حكومه‌ت؟‬ ‫عه‌بدولس���تار‪ :‬ل���ه‌و كۆبونه‌وه‌ی���ه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ن ‌ه ئێم���ه‌ وه‌كو ته‌وه‌رێك ‌‬ ‫باسی‌ به‌ش���داریكردنمان له‌حكومه‌تدا‬ ‫ی‬ ‫كردووه‌‪ ،‬نه‌ پارتیش ئێمه‌یان به‌فه‌رم ‌‬ ‫بانگهێش���ت كردووه‌‪ ،‬به‌ڵكو باسكردن‬ ‫ی حكوم���ه‌ت وه‌كو‬ ‫له‌كابین���ه‌ی‌ نوێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌ك له‌میانه‌ی‌ ئه‌و قه‌یرانه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه ئێس���تا حكومه‌ت پێیدا تێده‌په‌رێت‬ ‫باس���كراوه‌‪ ،‬ئێمه‌ پابه‌ندی���ن به‌بڕیار‌و‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫باسی‌ به‌ش���داریكردن‌و به‌شدارینه‌كردن‬ ‫ناكه‌ی���ن‪ ،‬به‌ڵك���و هه‌ر كاتێ���ك‌و هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫كاندیدێك���ی‌ پاڵێوراو ب���ۆ پێكهێنان ‌‬ ‫ی نوێ���ی‌ حكومه‌ت‪ ،‬ش���ه‌ش‬ ‫كابین���ه‌ ‌‬ ‫پاكێجه‌كه‌مان قبوڵ‌ بكات یاخود له‌سه‌ر‬ ‫ی هاوبه‌ش له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی چاكساز ‌‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت رێكبكه‌وی���ن‌و دوای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫چ���واره‌م بڕیاری‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش‬ ‫بكه‌وێت���ه‌ ب���واری‌ جێبه‌جێكردن���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كاته‌ كۆبون���ه‌و‌ه پێنج قۆڵییه‌كان‬ ‫ده‌س���تپێده‌كه‌ینه‌و‌ه ئه‌وكات��� ‌ه دێین��� ‌ه‬ ‫ی به‌ش���داریكردن ی���ان‬ ‫س���ه‌ر باس��� ‌‬ ‫به‌ش���دارینه‌كردنمان له‌حكومه‌ت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ل���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫باسی‌ به‌ش���داریكردنمان له‌حكومه‌تدا‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬چونكه‌ وتومانه‌ ئێم ‌ه به‌شێكین‬ ‫له‌ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ��� ‌هی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌تان له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئۆپۆزسیۆن چۆن بوو؟‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولس���تار مه‌جی���د‪ :‬ئه‌س���ڵ ‌‬ ‫كاره‌كه‌م���ان كۆبونه‌وه‌م���ان ب���وو‬ ‫له‌گ���ه‌ ‌ڵ ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬چونك��� ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌رنامه‌كانی‌ ئۆپۆزس���یۆنیش‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وامین‪ ،‬پێمانوایه‌ ئه‌وه‌ش ئیش��� ‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌‌و گرنگی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمییه‌‌و‬

‫ئێمه‌ پابه‌ندین‬ ‫ی‬ ‫به‌بڕیار‌و پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬به‌هیچ‬ ‫ی‬ ‫شێوه‌یه‌ك باس ‌‬ ‫به‌شداریكردن‌و‬ ‫به‌شدارینه‌كردن‬ ‫له‌حکومه‌تدا‬ ‫نه‌کراوه‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ش���مان ب���ۆ الی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاس���ی‌ پارتی‌ پێچه‌وانه‌ی‌ به‌رنامه‌ ‌‬ ‫ی ئۆپۆزس���یۆن نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫كاركردن ‌‬ ‫له‌ئۆپۆزس���یۆندا هیچ رێككه‌وتنێكمان‬ ‫نیی ‌ه ك ‌ه الیه‌نه‌كان په‌یوه‌ندیی ‌ه حیزبی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫سیاس���ییه‌كانیان له‌گ���ه‌ڵ‌ الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت رابگرن‪ ،‬به‌ڵكو تاك ‌ه بڕیارێك‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه پابه‌ندین پێوه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی چوار‬ ‫ی ناكه‌ین تا ئه‌و كاته‌ ‌‬ ‫پێنجقۆڵ��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم ك ‌ه سیانیان‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ماو‌ه‬ ‫جێبه‌جێكراوه‌‌و ته‌نه���ا بڕیارێك ‌‬ ‫نه‌كه‌وێت��� ‌ه ب���واری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئیس�ل�امی‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ نه‌ك هه‌ر بۆ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫به‌ڵكو مامۆستا س���ه‌اڵحه‌دین محه‌مه‌د‬ ‫به‌هائه‌دین ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ردانی‌ مام جه‌الل سه‌رۆك كۆمار ‌‬

‫ی چاكسازییه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم‪:‬‬ ‫وته‌بێژی لیژنه‌ ‌‬

‫"له‌لێپرسینه‌وه‌دا له‌كه‌س نابورین"‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محەمەد‬ ‫دوای تێپه‌ڕبوونی نزیكه‌ی ‪7‬‬ ‫مانگ به‌سه‌ر دروستكردنی لیژنه‬ ‫‌چاكسازییه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم كه‌ له‌‬ ‫‪ 12‬كه‌سی پسپۆڕ له‌ بواره‌ جیاجیاكان‬ ‫پێكهاتبوو‪ ،‬بۆچوونێكی به‌هێز هه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئه‌نجامی ئه‌و لیژنه‌یه‌ وه‌كو‬ ‫سه‌رجه‌م لیژنه‌كانی تر بێ به‌رهه‌م‬ ‫بووه‌‪ ،‬به‌اڵم دكتۆر ئومێد‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫لیژنه‌ چاكسازییه‌كه‌ی هه‌رێم به‌توندی‬ ‫ره‌تیده‌كاته‌وه‌‌و ده‌ڵێت "به‌ده‌یان‬ ‫نمونه‌تان ده‌ده‌مێ كه‌ لیژنه‌كه‌مان كاری‬ ‫زۆر باشی كردووه‌‌و كاری جیدی له‌سه‌ر‬ ‫زۆربه‌ی بواره‌كان كردووه‌‌و پێشنیاز‌و‬ ‫ستراتیژیه‌تی چاكسازی له‌و بوارانه‌ی‬ ‫كاری تێدا كردووه‌‪ ،‬بۆ سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێمی به‌رزكردوەته‌وه‪ ،‬یه‌كێك له‌وانه‌‬ ‫ال‌یەنی كۆنترۆڵی جۆرییه‌‪ ،‬كارمان‬ ‫له‌سه‌ر چۆنیه‌تی هێنانی داو‌وده‌رمان‬ ‫كردوه‌‌و له‌ داهاتوویه‌كی نزیكدا یاسای‬ ‫تایبه‌تی بۆ ده‌رده‌چێت‪ .‬بۆیه‌ كاری‬ ‫لیژنه‌كه‌مان رۆژ به‌ڕۆژ به‌ره‌و پێشتر‬ ‫چووه‌‌‌و له‌ هه‌فته‌ی داهاتووشدا‪ ،‬لیژنه‌ی‬ ‫تر له‌ گه‌رمیان‌و سلێمانی‪ ،‬لیژنه‌یه‌كیش‬ ‫له‌ دهۆك دروستده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی "له‌سه‌ر شه‌ش ده‌زگای‬ ‫زۆر گرنگ كارمان كردووه‌ كه به‌وهۆیانه‌وه‌‬ ‫پڕۆس���ه‌ی چاكس���ازی ده‌توانێ���ت به‌‬ ‫ته‌ندروس���تی به‌ڕێوه‌بچێ���ت‪ .‬ده‌زگاكان‬ ‫هه‌ندێكی���ان ده‌بێ���ت دروس���تبكرێن‌و‬ ‫هه‌ندێكیش خۆی هه‌یه‌‌و ده‌بێت‌ كارا بكرێ‪.‬‬ ‫ئێمه‌ له‌خۆبوردوانه‌ كارمان بۆهه‌موویان‬ ‫كردوه‌و بۆ هه‌ندێكیان كۆمیته‌ی تایبه‌ت‬ ‫دروس���تكراوه‌‪ ،‬ده‌زگاكانیش بریتین له‌‪:‬‬ ‫ده‌سته‌ی داواكاری گش���تیی‌و ده‌سته‌ی‬ ‫نه‌زاهه‌‌و چاودێ���ری دارای���ی‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫دامه‌زراندن���ی س���ێ ده‌زگای تری گرنگ‬ ‫كه‌ پێكهاتووه‌ له‌ ئه‌نجومه‌نی پاراستنی‬ ‫به‌كاربه‌ر‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی پاراس���تنی مافی‬ ‫مرۆڤ‌و ئه‌نجومه‌نی راژه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و راویژكاره‌ی لیژنه‌ی چاكس���ازی‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫شۆڕكردنه‌وه‌ی المه‌ركه‌زیه‌ت له‌ ئیداره‌دا‬ ‫به‌ گرنگ وه‌س���فكرد‌و باسی له‌وه‌شكرد‬ ‫كه‌ بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش كاریان كردووه‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی ئه‌و لیژنه‌یه‌ له‌سه‌ر‬

‫دكتۆر ئومێد‬

‫به‌دواداچوونمان‬ ‫له‌سه‌ر ‪ 160‬كه‌یسی‬ ‫گه‌نده‌ڵی كردووه‌‌‌و‬ ‫‪140‬یان ته‌واوبووه‬ ‫كه‌یس���ه‌كانی گه‌نده‌ڵی روونیكرده‌وه كه‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی جەنائ���ی قه‌زایی ناكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ته‌نی���ا به‌دواداچ���وون ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫راس���تییه‌كان بۆ س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫ده‌رده‌خ��� ‌هن‌و به‌رزیده‌كه‌نه‌وە‪ .‬وتیش���ی‬ ‫"به‌دواداچوونم���ان له‌س���ه‌ر ‪ 160‬كه‌یس‬ ‫كردووه‌‌‌و ‪140‬یان ته‌واوبووه‌‌و‪ ،‬هه‌ندێكیان‬ ‫ئاراسته‌ی الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان كراوه‌‬ ‫ب���ۆ وه‌رگرتن���ی ئیجرائات‪ ،‬بۆ باش���تر‬ ‫راپه‌ڕاندنی فه‌رمانه‌كانیش‪ ،‬كۆمیته‌یه‌كی‬ ‫بااڵ ل���ه‌ چوار كه‌س پێكهات���ووه‌ كه‌ له‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زی���ران س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم پێكهاتووه‌‪ ،‬كه‌س���ه‌رۆكی دیوانی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زی���ران س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ده‌عمێكی باش���ه‌ بۆ‬ ‫به‌دواداچوونی بڕیاره‌كان‌و به‌جێگه‌یاندنی‬ ‫خێرای بڕیاره‌كان"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی رای وا له‌نێو په‌رله‌مانتاران‬ ‫هه‌یه كه‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ شه‌رعیه‌تی یاسایی‬ ‫نیی���ه‌‌و ئه‌و كاران���ه‌ی لیژنه‌كه‌ ده‌یكات‪،‬‬ ‫ئه‌رك���ی په‌رله‌مان���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وته‌بێژی‬ ‫لیژنه‌ی چاكسازی ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫به‌دیل���ی په‌رله‌مان ب���ن‌و وتی "كاركردن‬ ‫له‌سه‌ر چاكسازی‌و ئه‌ركی چاودێریكردن‪،‬‬ ‫ئه‌ركی هه‌م���وو الیه‌ك���ه‌‪ ،‬چ په‌رله‌مان‌و‬ ‫داواكاری گش���تی‌و سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و‬

‫ده‌س���ته‌كانی تری چاودێ���ری‌و نه‌زاهه‌‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت میدیاش‪ ،‬هه‌م���وو الیه‌نه‌كان‬ ‫ته‌واوكه‌ری یه‌كترن"‪.‬‬ ‫له‌وكاته‌ی كه‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ دروستبوو‪،‬‬ ‫ره‌وش���ی ماف���ی م���رۆڤ له‌هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان به‌دۆخێك���ی دژواردا‬ ‫تێده‌پ���ه‌ڕی‌‌و تاك���و ئێس���تاش راپۆرته‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان شایه‌دی پێشێلكردنی‬ ‫زۆر ده‌ده‌ن‪ .‬دكتۆر ئومێد‪ ،‬نه‌یشارده‌وه‌‬ ‫كه‌ پێش���ێلكاری زۆر هه‌ب���ووه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"خۆمان به‌راورد ناكه‌ین به‌ سیس���ته‌می‬ ‫سیاسی س���وریا یان ش���وێنه‌كانی تر‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر وه‌كو توركیاش س���ه‌یری‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ره‌وش���ی ئێره‌ باش���تره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ ئاس���ت تموحی ئێمه‌دا نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌‬ ‫پڕۆسه‌ی چاكس���ازی ئه‌و الیه‌نه‌ به‌هه‌ند‬ ‫وه‌رگیراوه‌و كار بۆ پته‌وكردنی س���یقه‌ی‬ ‫نێ���وان خه‌ڵ���ك‌و حكوم���ه‌ت ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ دامه‌زراندنی ده‌زگای تایبه‌ت‬ ‫به‌ پاراس���تنی مافی مرۆڤ‪ ،‬كه خۆی له‌‬ ‫ده‌س���ته‌یه‌كی‌ بااڵی س���ه‌ر به‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌بینێت���ه‌وه‌‌و كاری جدی ب���ۆ كراوه‌‌و‬ ‫یه‌كه‌م كاری ئێمه‌ بووه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی قۆرخكاریی له‌گشت بواره‌كاندا‪،‬‬ ‫دكت���ۆر ئومێد جه‌ختی له‌س���ه‌ر بوونی‬ ‫قۆرخكاری كرده‌وه‌و به‌یه‌كێك له‌ودیارده‌‬ ‫ناش���یرینانه‌ی وه‌سفكرد‪ ،‬كه‌ هاواڵتیانی‬ ‫بێزاركردووه‌‌و گیرفانه‌كانی قورسكردوه‌‌و‬ ‫وتیش���ی "میكانزمی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م دیارده‌یه‌مان داناوه‌‪ ،‬كه‌ یه‌كه‌م شت‬ ‫ده‌بێت له‌په‌رله‌مان یاس���ای نه‌هێشتنی‬ ‫قۆرخ���كاری بۆ دابنرێ���ت‌و له‌به‌رنامه‌ی‬ ‫كاریش���دا هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و ش���ه‌ش‬ ‫ده‌زگایانه‌ی كه له‌سه‌ره‌تا باسمان كرد‪،‬‬ ‫به‌ش���ێكیان راس���ته‌وخۆ په‌یوه‌ندی به‌‬ ‫نه‌‌هێشتنه‌كه‌وە هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫راوێژكاره‌كه‌ی لیژنه‌ی چاكسازی باسی‬ ‫له‌وه‌ كرد‪ ،‬كه‌ هه‌ندێك له‌و كه‌یس���انه‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬قۆرخكارییان تێداكراوه‌و سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمی���ش دوای بینین���ی كه‌یس���ه‌كه‌‪،‬‬ ‫رێنمایی داوه‌ته‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‪ ،‬بۆ‬ ‫ریكاری یاس���ایی‪ .‬وتیشی "له‌و كه‌یسانه‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی وا كراوه‌ كه‌ تاوانه‌‪ ،‬تاوانه‌كانیش‬ ‫له‌الیه‌ن فه‌رمانبه‌ر‌و وه‌به‌رهێن‌و به‌رپرس‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬به‌ ئه‌م���ری س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌و‬ ‫چاودێری راس���ته‌وخۆی‪ ،‬ئێمه‌ ئیستسنا‬ ‫بۆ هیچ كه‌سێك ناكه‌ین‌و تۆمه‌تبارانیش‬ ‫ره‌وانه‌ی دادگا ده‌كرێن"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی كردوه‌ كه‌ س���كرتێری‌ گش���ت ‌‬ ‫عێراق ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتیشه‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ هه‌رێم كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌حیزب‌و الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌كان كردوو‌ه‬ ‫كه‌ ئۆپۆزسیۆنیش به‌شداری‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ماوه‌یه‌كه‌ هه‌س���ت‬ ‫ی نێ���وان كۆمه‌ڵ‌‌و‬ ‫ده‌كرێ���ت په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی باشدایه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ی له‌ئاستێك ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫دوو حیزبی‌ ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزسیۆنن؟‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولستار مه‌جید‪ :‬ئێم ‌ه له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی هه‌رێمیش‬ ‫كوردس���تانین‌و بارودۆخ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جی���اوازه‌ له‌مڕۆ‌و ئه‌مڕۆش��� ‌‬ ‫دوێنێ ‌‬ ‫جیاواز‌ه له‌به‌یان���ی‌‌و به‌یانیش جیاواز‌ه‬ ‫له‌ڕۆژێكی‌ دیكه‌‪ ،‬ئێم��� ‌ه مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ك���ورد ‌‬ ‫واقیع ‌‬ ‫به‌یه‌ك چ���او مامه‌ڵ ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‌ حیزب‌و‬ ‫الیه‌ن ‌ه سیاس���ییه‌كان ده‌كه‌ین‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ندێجار هه‌ندێ‌ بارودۆخ دێته‌ پێشه‌و‌ه‬ ‫ی تێدا نه‌بێت‪،‬‬ ‫ناكرێت دیدار‌و كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ك ‌ه هه‌ر پارت��� ‌‬ ‫س���ه‌ردانی‌ به‌ڕێ���ز مام جه‌اللیش���مان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئێم ‌ه مادام ل���ه‌م واقیعه‌داین‌و‬ ‫وه‌ك وتم هه‌ندێجار هه‌ندێك كێشه‌ دێن ‌ه‬ ‫پێشه‌و‌ه كه‌ به‌ڕاس���تی‌ ئێم ‌ه بڕیارمان‬ ‫ی‬ ‫ی یان به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫نه‌داو‌ه به‌توندوتیژ ‌‬ ‫یه‌كالیك���ه‌ره‌وه‌ كێش���ه‌‌و گرفته‌كانمان‬ ‫ی بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو بڕیارمانداو‌ه‬ ‫یه‌كالی ‌‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وت‌و مامه‌ڵ���ه‌ی‌ دروس���ت‌و‬ ‫ی‬ ‫رێكوپێ���ك له‌گ��� ‌هڵ‌ ئه‌و ره‌وش���ان ‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان دێن ‌ه پێش���ه‌و‌ه‬ ‫له‌هه‌رێم ‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬بۆ نمون ‌ه ره‌وش���ی‌ بادینان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ئاڵۆز ده‌بێت‌و توندوبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نێ���وان پارت���ی‌‌و یه‌كگرتوو ب���ه‌دوا ‌‬ ‫خۆیدا دێنێت‪ ،‬خ���ۆ ناكرێت لێگه‌ڕێین‬ ‫بارودۆخه‌ك ‌ه به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه بمێنێته‌وه‌‌و‬ ‫ی نه‌بێت‪ ،‬راست ‌ه‬ ‫كه‌س���ێك پێش���نیار ‌‬ ‫ئێم ‌ه ئۆپۆزس���یۆنین‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو چۆن‬

‫ی خۆیانه‌‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كگرتوو ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسه‌ت‌و بیروبۆچونی‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫خۆمانین له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌م زنجی���ره‌ دیدارانه‌تان‬ ‫ی روداوی‌ بادینانه‌وه‌یه‌‌و بۆچونێك‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه ك��� ‌ه ده‌وترێ���ت خه‌ریكه‌ كۆمه‌ڵ‬ ‫ده‌بێته‌ "ریش س���پی‌"‪ ،‬ده‌كرێت بزانین‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ئه‌م ‌ه چ ده‌س���تكه‌وتێك ‌‬ ‫ئێوه‌ تێدایه‌؟‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولستار مه‌جید‪ :‬ئێم ‌ه ته‌ماشا ‌‬ ‫ی كوردس���تان‌و ئه‌و‬ ‫بارودۆخ���ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫قه‌یرانانه‌ ده‌كه‌ین كه‌ پیایدا تێده‌په‌ڕین‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه ئێستا ئه‌و قه‌یران ‌هی‌ تێیكه‌وتوین‬ ‫ی بادینانه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ل���ه‌دوای‌ روداوه‌كه‌ ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌قه‌یراندایه‌‌و ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫قه‌یرانه‌ش تائێستا به‌چاره‌سه‌رنه‌كراو ‌‬ ‫ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬دوای‌ پ���رس‌و راوێ���ژ‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی گشتی‌‌و رێكخه‌ر ‌‬ ‫به‌ئه‌میندار ‌‬ ‫ی گۆڕان ئه‌و هه‌وڵه‌مان داوه‌‌و‬ ‫بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌پێویس���تمان زانی���و‌ه قس���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫خێری‌ تێ���دا بكه‌ین‪ ،‬ئ���ه‌م ئاڵۆزیی ‌ه ‌‬ ‫بادین���ان هه‌موو الیه‌ك به‌پێویس���تیان‬ ‫زانیوه‌ له‌ئاس���تێكدا بوه‌س���تێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و كات��� ‌هی‌ بارودۆخه‌ك���ه‌ ئاڵۆز بوو‪،‬‬ ‫ی نه‌یه‌ته‌و‌ه‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه خه‌ڵك ئه‌و كات���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫به‌رچ���او ك ‌ه دیاره‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ی هه‌ڵوه‌س���ته‌یه‌ك ‌‬ ‫ویس���ت ‌‬ ‫ی بۆ بدۆزرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بكات‌و چاره‌س���ه‌رێك ‌‬ ‫به‌مه‌رجێكی���ش بوینه‌ته‌ نێوان پارتی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واوی‌ یه‌كگرتو ‌‬ ‫یه‌كگرتوو كه‌ ماف ‌‬ ‫ی بگه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیسالم ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كگرتوو پێیوایه‌ ك ‌ه ده‌بوو‬ ‫ی‬ ‫ی روداوه‌كه‌ی‌ بادین���ان الیه‌ن ‌‬ ‫ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "پارتێك ‌‬ ‫یه‌كگرتوتان بگرتای ‌ه به‌و پێیه‌ ‌‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆنیشه‌"‪،‬‬ ‫ئیسالمییه‌‌و الیه‌نێك ‌‬

‫عه‌بدولستار مه‌جید‬ ‫به‌اڵم ئێ���و‌ه "ناوبژیوانیتان" هه‌ڵبژارد‪،‬‬ ‫ی یه‌كگرتووتان نه‌كرد؟‬ ‫بۆچی‌ پشتگیر ‌‬ ‫عه‌بدولس���تار مه‌جید‪ :‬ئێم ‌ه تائێستا‬ ‫ی یه‌كگرت���وو یاخود‬ ‫ی فه‌رم��� ‌‬ ‫لێدوان��� ‌‬ ‫به‌یاننام��� ‌هی‌ ئه‌وانم���ان به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫نه‌بیستوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ بوای ‌ه ده‌بوو هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمی‌ هه‌وڵ ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه‌ كه‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌دا‌و پرس‌و راوێژ ‌‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێده‌ك���ردن ئه‌وان له‌و كاته‌دا قس���ه‌ ‌‬ ‫خۆیان بكردایه‌ كه‌ بیانوتایه‌ چاوه‌ڕوان‬ ‫بووی���ن هاوكارمان بن كه‌ له‌ڕاس���تیدا‬ ‫ئێم ‌ه هاوكاریش���یان بووین له‌سه‌ردان‌و‬ ‫ئاگاداربوون‌و به‌یاننام ‌ه ده‌ركردن بۆیان‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه له‌ راگه‌یاندنه‌كانماندا زۆر به‌زه‌ق ‌‬ ‫ره‌نگی‌ دایه‌وه‌‪.‬‬

‫رفاندن ‌ی گه‌نجێكی‌ عه‌ره‌ب‬ ‫له‌الیه‌ن ئاسایشی‌ پارتییه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوینه‌‬ ‫"له‌پڕ چوار كه‌س له‌كارمه‌ندان ‌ی‬ ‫ئاسایش هه‌ڵیان كوتایه‌ سه‌رم‪،‬‬ ‫به‌ زه‌بری‌ ده‌مانچه‌ هاتنه‌ ناو‬ ‫ئوتومبێله‌كه‌م‌و بردیانم بۆ ئاسایشی‌‬ ‫پارتی‌‪ ،‬پاش هه‌ڵواسین‌و لێدان‌و‬ ‫مانه‌وه‌م بۆ شه‌وو رۆژێك‪ ،‬ئازادیان‬ ‫كردم"‪.‬‬ ‫كه‌م���ال ق���ه‌دوری‌ ‪ 34‬س���اڵ‌‪ ،‬كوڕه‌‬ ‫گه‌نجێكی ره‌ش ئه‌سمه‌ره‌‌و هێشتا تێناگات‬ ‫له‌وه‌ی‌ بۆچی‌ له‌كاتی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ لێیان‬ ‫داوه‌؟ دڵنیاش نییه‌ ئه‌و س���كااڵیه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌ پۆلیس له‌دژی‌ ئه‌وانه‌ تۆماری‌ كردووه‌‬ ‫به‌ئاكام بگات‪.‬‬ ‫رۆژی‌ پێنجش���ه‌ممه‌ ‪ 2012/1/12‬ل���ه‌‬ ‫گه‌ڕه‌ك���ی‌ یه‌كی‌ حوزه‌یران���ی‌ خوارووی‌‬ ‫كه‌رك���وك‪ ،‬ئوتومبێلێك كه‌ ‪ 4‬كه‌س���ی‌‬ ‫تیاب���ووه‌‪ ،‬یه‌كێكیان جلی‌ س���ه‌ربازیی‌‌و‬ ‫س���یانه‌كه‌ی‌ تریان جل‌وبه‌رگیان مه‌ده‌نی‌‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬به‌ده‌مانچه‌وه‌ كه‌م���ال قه‌دوریان‬ ‫له‌ناو ئوتومبێله‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌ داگرتووه‌‌و‬ ‫كردویانه‌ت���ه‌ ئوتومبێلێكی‌ تر‪ .‬قه‌دوری‌‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات هێشتا ملی‌ ئازاری‌ تیا‬ ‫ماوه‌ كه‌ به‌ زه‌خت سه‌ریان پێدانه‌واندووه‌‬ ‫ب���ۆ ن���او ئوتومبێله‌كه‌‪ ،‬وتیش���ی‌ "تازه‌‬ ‫ژنم هێن���اوه‌‪ ،‬ژنه‌كه‌م هات���ه‌ به‌رچاوم‌و‬ ‫به‌ده‌م خۆمه‌وه‌ وتم‪ ،‬ت���ازه‌ جارێكی‌ تر‬ ‫ناتبینمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و هاواڵتییه‌ ل���ه‌ چاوپێكه‌وتنێكدا‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و هێزه‌ زۆر‬ ‫به‌ ناڕه‌وایی‌ گرتویان���ه‌و ئازاریان داوه‌‌و‬ ‫جارجاره‌ شوێنی‌ لێدان‌و عه‌شیعه‌كه‌شی‌‬ ‫پیش���ان ئ���ه‌دا‪ .‬وتیش���ی‌ "ه���ه‌ر ل���ه‌‬ ‫ئوتومبێله‌ك���ه‌دا ده‌مانچه‌ی���ان كردبووه‌‬ ‫س���ه‌ر س���ه‌رم‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ كوشتنیان‬ ‫لێده‌ك���ردم‪ ،‬خێراش چاویان به‌س���تم‌و‬ ‫سه‌ریش���م ب���ه‌ ته‌واوه‌ت���ی‌ دانه‌واندبوو‪،‬‬ ‫یه‌كێكی���ان پێیوتم ئه‌گه‌ر ش���وێنی‌ ئه‌و‬ ‫تیرۆریس���تانه‌مان پێ نیشانبده‌ی‌ هیچت‬ ‫لێناكه‌ین‪" ،‬ئه‌وانه‌ دوو كارمه‌ندی‌ ئێمه‌یان‬ ‫تیرۆر كردووه‌"‪ .‬له‌و قسانه‌دا بوو‪ ،‬وێنه‌ی‌‬ ‫كه‌سێكی‌ پێنیشاندام وتی‌ ئه‌یناسی‌ وتم‬ ‫به‌خوا نایناس���م‪ ،‬پاشان وێنه‌یه‌كی‌ تری‌‬ ‫نیش���اندام‪ ،‬وتم به‌خوا ئه‌ویش ناناسم‪،‬‬ ‫دوا وێنه‌‪ ،‬وێنه‌ی‌ كچێك بوو‪ ،‬ئه‌ویش���م‬

‫نه‌ناس���ی‌‪ ،‬وتی���ان روناك���ی‌ به‌چ���اوت‬ ‫نابینی‌‪ ،‬چونكه‌ راس���تیمان پێناڵێی‌‪ ،‬تۆ‬ ‫موه‌لیده‌ت هه‌یه‌‪ ،‬چۆن ئه‌وانه‌ ناناس���ی‌!‬ ‫پاشان مه‌سافه‌یه‌ك ئوتومبێله‌كه‌ رۆیی‌‌و‬ ‫جارجاره‌ لێیان ئه‌دام‪ ،‬تاوه‌كو گه‌یشتینه‌‬ ‫شوێنێك‌و له‌وێ‌ كردیانمه‌ ژورێكی‌ بچوكی‌‬ ‫ئینفیرادی‌‪ ،‬به‌هه‌مانش���ێوه‌ وێنه‌كانیان‬ ‫پێنیش���اندامه‌وه‌‪ ،‬وتم به‌خوا نایانناسم!‬ ‫ئه‌وسا كه‌وتنه‌ هه‌ڵواس���ینم به‌ شێوه‌ی‌‬ ‫راس���ت‌و چه‌پ‪ ،‬لێدان ده‌ستی‌ پێكرد"‪.‬‬ ‫قه‌دوری‌ سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئازادبووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ره‌فتاره‌ی‌ ئاسایش���ه‌كان له‌یاد‬ ‫ناكات‌و خ���ۆ وته‌ن���ی‌‪" ،‬ده‌یه‌وێت دوای‌‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ مافی‌ خۆی‌ بكه‌وێت"‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ش ناش���ارێته‌وه‌ كه‌ چۆن به‌ عجوبه‌‬ ‫رزگاری‌ بووه‌‌و له‌خۆڕا نه‌یانكوش���تووه‌‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌م ش���اره‌ به‌ ده‌یان خه‌ڵك‬ ‫ده‌ناس���م كه‌س نازانێت چییان به‌سه‌ردا‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬منیش ده‌ترس���ام وه‌ك ئه‌وانم‬ ‫لێبێت"‪ .‬ئه‌و له‌ درێژه‌ی‌ قسه‌كانیدا باس‬

‫له‌كه‌ركوك‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫هه‌اڵیه‌ك ‌‬ ‫له‌نێوان كورد‌و‬ ‫عه‌ره‌بدا ده‌نێته‌وه‌‬ ‫له‌چۆنێتی‌ ئازادكردنه‌كه‌ش���ی‌ ده‌كات كه‌‬ ‫وه‌ك فیلمی‌ پۆلیس���ی‌ وه‌هابووه‌‪" ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ من س���وور بووم له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ كه‌سیان ناناسم‌و هیچم له‌سه‌ر نه‌بوو‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها زۆر كه‌سایه‌تی‌ كه‌وتنه‌ هه‌وڵدان‬ ‫بۆم‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ ئازادكرام‪ ،‬هه‌مان خه‌ڵك‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆر منیان به‌ ئوتومبێله‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیان گێڕا به‌شاردا‪ ،‬پاشان كیسه‌یه‌كیان‬ ‫كرده‌ س���ه‌رم‌و سه‌ریش���م دانه‌واندبوو‪،‬‬ ‫دواج���ار كردیانم���ه‌ ئوتومبێلێك���ی‌ تر‬ ‫به‌ روانین له‌ كوش���نه‌كانی‌ ناس���یمه‌وه‌‬ ‫ئوتومبێله‌كه‌ی‌ خۆم���ه‌‪ ،‬پێیانوتم دوای‌‬ ‫رۆیشتنمان به‌ ‪ 5‬ده‌قیقه‌ ئه‌وسا كیسه‌كه‌‬ ‫الده‌به‌ی‌‪ ،‬نه‌خه‌ڵه‌تاش بیت باس���ی‌ ئه‌وه‌‬

‫بكه‌ی‌ له‌كوێ‌ گیراوی‌‌و لێش���یان داوی‌‪،‬‬ ‫ته‌له‌فۆن���م بۆ ماڵه‌وه‌ كرد كه‌س���وكارم‬ ‫هاتن ل���ه‌و چۆڵه‌وانییه‌ی‌ فڕێیان دابووم‬ ‫هه‌ڵی���ان گرتمه‌وه‌‌و كه‌ش���فێكی‌ ته‌واوی‌‬ ‫سه‌یاره‌كه‌ش���مان كرد‪ ،‬نه‌وه‌كو بۆمبڕێژ‬ ‫كرابێت"‪.‬‬ ‫ئه‌م كه‌یس���ه‌ كه‌ كه‌وتووه‌ته‌ ده‌س���ت‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ عه‌ره‌ب���ی‌ س���وننه‌ له‌‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬ده‌یانه‌وێ‌ له‌و رێگه‌یه‌وه‌ تۆڵه‌‬ ‫له‌ ده‌زگای‌ ئاسایش بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌فرسه‌تی‌‬ ‫ده‌زانن ئه‌م كه‌یس���ه‌ له‌قازانجی‌ خۆیان‬ ‫بقۆزنه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌ تایبه‌تی‌ كه‌یس���ه‌كه‌یان‬ ‫له‌ دژی‌ ره‌فتاری‌ هێزه‌كانی‌ ئاسایش���ی‌‬ ‫كوردیی���ه‌ ك���ه‌ ب���ه‌رده‌وام عه‌ره‌به‌كان‬ ‫ناڕه‌زایه‌ت���ی‌ ل���ه‌ بوون���ی‌ ئ���ه‌و هێ���زه‌‬ ‫ئه‌منیی���ه‌ كوردییانه‌ ده‌رده‌بڕن‪ .‬ش���ێخ‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمان مونش���ید ك���ه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌و س���ه‌ركردانه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫له‌كه‌رك���وك‪ ،‬پێیوای���ه‌ زۆر ل���ه‌ مێژه‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ عه‌ره‌ب له‌و ش���اره‌دا له‌ الیه‌ن‬ ‫هێزه‌كانی‌ ئاسایش���ه‌وه‌ ده‌چه‌وسێنه‌وه‌‌و‬ ‫به‌ س���ه‌دان كه‌یس هه‌ن كه‌ كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫به‌ر ته‌عزیبی‌ ئه‌و هێزان���ه‌‌و نه‌یانوێراوه‌‬ ‫فزه‌ بكه‌ن‪ .‬به‌س���ه‌دان كه‌سیان هه‌یه‌ كه‌‬ ‫نازانرێ‌ چاره‌نوس���یان چییان به‌سه‌ردا‬ ‫هاتووه‌‪ .‬وتیش���ی‌ "ئه‌م���ه‌ یه‌كه‌مجاره‌‬ ‫كه‌یسێكمان دوای‌ ئازادبوونی‌ له‌ده‌ستی‌‬ ‫چه‌كداره‌كانی‌ ئاسایش نه‌ترسێت‌و بڵێت‬ ‫ئه‌و هێزه‌ ئازاری‌ داوم‪ ،‬چه‌ندان كه‌یسمان‬ ‫هه‌ی���ه‌ دوای‌ ئازادبوون���ی‌ نه‌یوێراوه‌ فزه‌‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫مونش���ید ل���ه‌ رویه‌كی‌ ت���ره‌وه‌ باس‬ ‫له‌خراپی‌ ئه‌و روداوانه‌ ده‌كات‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫بۆ په‌یوه‌ن���دی‌ نێوان كورد‌و عه‌ره‌ب له‌و‬ ‫شاره‌دا‪ ،‬وتیشی‌ "ئایا بردنی‌ خه‌ڵك له‌سه‌ر‬ ‫شه‌قام بێ بڕیاری‌ دادوه‌ر‌و فه‌القه‌كردنی‌‬ ‫به‌بێتاوان‪ ،‬له‌خزمه‌تی‌ پێكه‌وه‌ ژیاندایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و شێخه‌‌و ئه‌و سه‌ركردانه‌ی‌ تریش كه‌‬ ‫له‌و گردبونه‌وه‌ی���ه‌ له‌گه‌ڵیدان‌و به‌رده‌وام‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كانیان دژی‌ ئه‌جێندای‌ كوردییه‌‬ ‫له‌و شاره‌ فره‌ ئه‌تنییه‌دا‪ ،‬ده‌یانه‌وێ‌ ئه‌م‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ی‌ ئاسایشی‌ پارتی‌ بقۆزنه‌وه‌‌و له‌و‬ ‫رێگه‌یه‌شه‌وه‌ رای‌ گشتی‌‌و به‌رپرسه‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێڕاقی‌ ئاگاداربكه‌نه‌وه‌‌و به‌و‬ ‫كوڕه‌ گه‌نجه‌ "قه‌دوری‌" تۆڵه‌ له‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫ئاس���ایش بكه‌ن���ه‌وه‌ كه‌ ب���ه‌رده‌وام الی‌‬ ‫ئه‌وانه‌‪ ،‬ئاسایش هێزێكی‌ نه‌خوازراوه‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌‪ :‬له‌كۆنگره‌دا‬ ‫پۆستی‌ رابه‌ری‌ گشتی‌ نابێته‌ كێشه‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫وا بڕیاره‌ له‌ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكدا بزوتنه‌و‌هی‌‬ ‫ئیسالمی‌ ده‌یه‌مین كۆنگر‌هی‌ "نائاسایی‌"‬ ‫خۆی‌ ببه‌ستێت‪ ،‬سه‌ركردایه‌تییه‌ك‬ ‫پێیوایه‌ له‌كۆنگر‌هی‌ ئه‌مجاره‌دا گۆڕانكاری‌‬ ‫ریشه‌یی‌ ده‌كرێت‌و وته‌بێژی‌ بزوتنه‌وه‌ش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ پۆستی‌ رابه‌ری‌ گشتی‌‬ ‫كێشه‌یان بۆ دروست ناكات‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ ،‬عیرفان ئه‌حمه‌د كاكه‌ مه‌حمود‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ دوای‌‬ ‫دوو ساڵ‌ له‌مشتومڕی‌ به‌ستن‌و نه‌به‌ستنی‌‬ ‫كۆنگره‌دا‪ ،‬رۆژی‌ پێنجش���ه‌مم ‌هی‌ رابردوو‬ ‫(‪ )1-12‬ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ش���ورای‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫بزوتنه‌و‌هی‌ ئیسالمی‌ له‌ش���اری‌ سلێمانی‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ی ئاس���ایی‌ خۆی���دا‌و به‌كۆی‌‬ ‫ده‌نگ���ی‌ ئه‌ندامان���ی‌ ك���ه‌ (‪ )22‬ئه‌ندامن‬ ‫بڕیاریانداوه‌ له‌مانگی‌ ئاینده‌دا كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫كۆتایی‌ س���از بكه‌ن بۆ به‌ستنی‌ ده‌یه‌مین‬ ‫كۆنگر‌هی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌یان كه‌ كۆنگره‌یه‌كی‌‬ ‫"نائاسایی‌"یه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژ‌هی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ پێده‌چێت‬ ‫له‌م كۆنگره‌یه‌دا پۆس���تی‌ رابه‌ری‌ گشتی‌‬ ‫له‌ڕێگ��� ‌هی‌ ده‌نگدان���ه‌وه‌ ده‌ستنیش���ان‬ ‫بك���رێ‌‌و ئه‌ندامانی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫سه‌ركردایه‌تیش دیاری‌ بكرێن‪.‬‬ ‫له‌م���او‌هی‌ راب���ردودا یه‌كێك له‌كێش���ه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی‌ به‌ستنی‌ ئه‌م كۆنگره‌ی ‌هی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ "ملمالنێی‌" نێو س���ه‌ركرده‌كانی‌‬

‫كۆنگر‌ه‬ ‫ناكۆكییه‌كانی ناو‬ ‫بزوتنه‌و‌ه‬ ‫زه‌قتر ده‌کاته‌وه‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ ب���وو ب���ۆ پۆس���تی‌ رابه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫گش���تی‌ كه‌ پێكهاتبون له‌ (مه‌ال س���دیق‬ ‫عه‌بدولعه‌زیز رابه‌ری‌ ئێستا‪ ،‬مه‌ال محه‌مه‌د‬ ‫عوم���ه‌ر عه‌بدولعه‌زی���ز جێگ���ری‌ رابه‌ر‪،‬‬ ‫عیرفان عه‌ل���ی‌ عه‌بدولعه‌زیز به‌رپرس���ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ رێكخستن‌و كوڕی‌ رابه‌ری‌ پێشو‬ ‫مه‌ال عه‌ل���ی‌ عه‌بدولعه‌زیز‪ ،‬كامیلی‌ حاجی‌‬ ‫عه‌لی‌ وه‌زیری‌ ئه‌وقاف)‪.‬‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار‬ ‫له‌بزوتنه‌و‌هی‌ ئیسالمی‌ به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ هێش���تا ناكۆكییه‌كانی‌ نێوان عیرفان‬ ‫عه‌ل���ی‌ عه‌بدولعه‌زیز‌و مه‌ال محه‌مه‌د عومه‌ر‬ ‫جێگری‌ رابه‌ر كۆتایی‌ نه‌هاتووه‌‌و پێده‌چێت‬ ‫له‌كۆنگره‌دا ناكۆكییه‌كان زه‌قتر ببنه‌وه‌‪ .‬‬ ‫به‌اڵم به‌وت ‌هی‌ عیرف���ان ئه‌حمه‌د كاكه‌‬ ‫مه‌حمود "له‌ئێس���تادا هه‌ست ده‌كرێت ئه‌و‬ ‫ملمالنێیان���ه‌ به‌ره‌و كاڵبون���ه‌وه‌ ده‌چن"‪،‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك��� ‌هی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ بزوتن���ه‌وه‌‬ ‫پێش���بینیكرد له‌م كۆنگره‌یه‌دا كه‌سانێكی‌‬ ‫نوێ‌ بۆ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و سه‌ركردایه‌تی‌‬

‫بزوتن���ه‌وه‌ بێن���ه‌ پێش���ه‌وه‌‌و بتوان���ن‬ ‫گۆڕانكارییه‌كی‌ ریش���ه‌یی‌ له‌حیزبه‌كه‌یاندا‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌به‌شداریكردنی‌ بزوتنه‌و‌هی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ له‌حكومه‌تی‌ داهاتوی‌ هه‌رێمدا‪،‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ك ‌هی‌ ئاوێنه‌ ئاشكرایكرد كه‌ به‌و‬ ‫پێی ‌هی‌ له‌په‌رله‌ماندا دوو ئه‌ندامیان هه‌یه‌‌و‬ ‫پێشتریش به‌وه‌رگرتنی‌ وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف‬ ‫به‌ش���دارییان له‌حكومه‌تدا كردبوو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌مجاره‌ش به‌ش���داری‌ ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‌و وتی‌‬ ‫"ره‌نگ���ه‌ ئه‌مجاره‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ئه‌وقافمان‬ ‫پێنه‌ده‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌‬ ‫هاته‌ پێش���ه‌وه‌‪ ،‬داوای‌ وه‌زاره‌تێكی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ وته‌بێژی‌ بزوتنه‌و‌هی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ ،‬ش���وان قه‌اڵدزه‌یی‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫مانگی‌ داهات���ودا كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ دیك ‌هی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورای‌ ناوه‌ندی‌ ده‌به‌ستن‌و‬ ‫له‌و كاته‌دا بڕیاری‌ كۆتایی‌ له‌سه‌ر (شوێن‌و‬

‫كات)ی‌ كۆنگ���ر‌هی‌ داهاتوو ده‌ده‌ن‌و وتی‌‬ ‫"پێده‌چێت له‌دوای‌ ئه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫مانگ‌و نیوێكی‌ دیكه‌ بخایه‌نێت بۆ به‌ستنی‌‬ ‫كۆنگره‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ ناكۆكی‌ هه‌بێت‬ ‫له‌نێوان كوڕانی‌ م���ه‌ال عه‌لی‌ عه‌بدولعه‌زیز‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ (عیرفان عه‌لی‌)‌و مه‌ال محه‌مه‌د‬ ‫عومه‌ر بۆ پۆس���تی‌ رابه‌ری‌ گشتی‌‌و وتی‌‬ ‫"هی���چ ناكۆكیی���ه‌ك نیی���ه‌ له‌نێوانیاندا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو رای‌ جیاواز هه‌یه‌‌و ئه‌وه‌ش شتێكی‌‬ ‫ئاساییه‌"‪.‬‬ ‫ده‌رب���ار‌هی‌ ده‌ستنیش���انكردنی‌ رابه‌ری‌‬ ‫گش���تی‌ له‌نێو كۆنگ���ره‌دا‪ ،‬وته‌بێژه‌ك ‌هی‌‬ ‫بزوتنه‌و‌هی‌ ئیسالمی‌ ئاشكرایكرد كه‌ به‌پێی‌‬ ‫میكانیزمه‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌ له‌نێو كۆنگره‌دا‬ ‫(ئه‌نجومه‌نی‌ شورای‌ گشتی‌) ده‌ستنیشان‬ ‫ده‌ك���رێ‌‌و له‌وێش (ئه‌ندامان���ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و س���ه‌ركردایه‌تی‌) ده‌ستنیشان‬ ‫ده‌كرێن‌و وتی‌ "به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك پۆستی‌‬ ‫رابه‌ری‌ گشتی‌ نابێته‌ كێشه‌ له‌حیزبدا"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌به‌شداریكردنیش���یان‬ ‫له‌حكومه‌ت���ی‌ داهاتوی‌ هه‌رێمدا‪ ،‬ش���وان‬ ‫قه‌اڵدزه‌یی‌ رونیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان له‌ئێستادا‬ ‫به‌ش���دارن له‌حكومه‌تدا‌و ب���ۆ حكومه‌تی‌‬ ‫داهاتوش ئه‌و كه‌س ‌هی‌ بۆ پۆستی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌پاڵێ���ورێ‌ گفتوگۆیان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ده‌كات‌و دوات���ر ئه‌وانیش بڕی���ار ده‌ده‌ن‬ ‫به‌ش���داری‌ بكه‌ن یان نا‌و وتی‌ "له‌حاڵه‌تی‌‬ ‫به‌شداربونیش���مان ئه‌گ���ه‌ر وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫ئه‌وقافیشمان پێنه‌درێته‌وه‌‪ ،‬ئاساییه‌ هه‌ر‬ ‫وه‌زاره‌تێكی‌ دیكه‌ وه‌ربگرین"‪.‬‬

‫له‌كۆنفرانسی‌ ناساندنه‌كانی‌ تاوانه‌كانی‌ رژێمی‌ به‌عسدا به‌جینۆساید‬

‫رێگه‌ به‌ئاماده‌بوونی‌ كه‌سوكاری‌ شه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوان نه‌درا‬ ‫ ئا‪ :‬میهره‌بان سه‌الم‬ ‫ی‬ ‫(كۆنفرانسی‌ ناساندنی‌ جینۆساید ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق) كه‌ له‌شاری‌ له‌نده‌نی‌ پایته‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ریتانیا سازكرا‪ ،‬رێگه‌ نه‌درا نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی شه‌هیدان‌و‬ ‫كه‌سوكاری‌ قوربانیان ‌‬ ‫ی تێدا‬ ‫ی كوردستان به‌شدار ‌‬ ‫ئه‌نفالكراوان ‌‬ ‫ی الی‌ ئه‌وان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش نیگه‌ران ‌‬ ‫دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كۆنفرانس��� ‌ه ك ‌ه له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه س���ازكراو‌ه‬ ‫ی مرۆڤ��� ‌‬ ‫ماف��� ‌‬ ‫ی ‪ 2012-1-12‬ده‌س���تیپێكرد‌و‬ ‫ل��� ‌ه رۆژ ‌‬ ‫ی ش���ه‌ش رۆژ ده‌خایه‌نێ���ت ك ‌ه‬ ‫م���او‌ه ‌‬ ‫ی ش���ه‌هیدان‌و‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫تیایدا نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان‌و نوێنه‌ر ‌‬ ‫ئه‌نفالكراوان��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم له‌له‌نده‌ن به‌شداربون‪،‬‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی نیگه‌رانی‌‌و‬ ‫ی بۆت ‌ه ه���ۆ ‌‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی شه‌هیدان‌و‬ ‫ی ڕێكخراوه‌كان ‌‬ ‫پرسیار له‌ال ‌‬ ‫ی قوربانیان‬ ‫ئه‌نفالك���راوه‌كان‌و كۆمه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه بانگهێشت نه‌كراون‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫هیچ پرس‌و راوێژیشیان پێنه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێ���ر ‌‬ ‫ی ڕێكخ���راو ‌‬ ‫به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردۆس���اید (چ���اك) نوس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫باش���ور‪ ،‬ئه‌حم���ه‌د محه‌م���ه‌د حه‌یده‌ر‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌واڵ ‌‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫ئه‌وانیش وه‌ك خه‌ڵك ‌‬ ‫ی كۆنفرانس���ه‌كه‌یان بیستوه‌و‬ ‫سازكردن ‌‬ ‫هیچ بانگهێش���تنامه‌یه‌كیان به‌ده‌س���ت‬ ‫ی‬ ‫نه‌گه‌یشتو‌ه تاكو به‌شدار بن‌و ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌واڵه‌كه‌‪،‬‬ ‫ی بیس���تن ‌‬ ‫به‌وه‌دا ك ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫ی ش���ه‌هیدان‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نفالكراوان���ه‌و‌ه ك���ردو‌ه ك��� ‌ه بۆچ ‌‬ ‫"ئاگاداری���ان نه‌كردونه‌ت���ه‌وه‌"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ئه‌و‌ه ب���وو‌ه ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫پاس���او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌واندا نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو كار ‌‬ ‫"ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی عێراقه‌‌و ناتوانن‬ ‫ی مرۆڤ ‌‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ده‌س���ت بخه‌ن ‌ه ناو كاروباره‌كانیانه‌وه‌"‪،‬‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌و‌ه ك ‌ه چه‌ندینجار‌ه ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫حاڵه‌ت ‌ه دوبار‌ه ده‌بێته‌وه‌‌و ڕێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ش���ه‌هیدان‌و ئه‌نفالك���راوه‌كان ئاگادار‬ ‫ناكرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵ��� ‌ه ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫داكۆكیك���ردن له‌م���اف‌و داخ���واز ‌‬ ‫ی گه‌رمی���ان‪ ،‬ه���اوڕێ‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان��� ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د ك��� ‌ه‬ ‫پێش���ڕه‌و به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی له‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫بیس���تویان ‌ه كۆنفرانسێك ‌‬ ‫ی ئ���اگادار‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕه‌س���م ‌‬ ‫نه‌كراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ێ پێش���ڕه‌و ئاش���كرایكرد ك��� ‌ه‬ ‫ه���اوڕ ‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه به‌ڕه‌س���میش ئ���اگادار‬ ‫ی‬ ‫نه‌كراونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم نوێنه‌ره‌كان��� ‌‬ ‫ی به‌ریتانیا ئ���اگادار‬ ‫خۆی���ان له‌واڵت��� ‌‬

‫ فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پیاوێک به‌سه‌ر روفاتی که‌سوکاره‌ ئه‌نفالکراوه‌که‌یدا ده‌گری‬

‫كۆنفرانسه‌كان‬ ‫جگه‌ له‌پار‌ه‬ ‫خواردن‌و سه‌فه‌رو‬ ‫خۆشگوزه‌رانی‌ پل ‌ه‬ ‫به‌رزه‌كان‪ ،‬هۆكارێك‬ ‫ی‬ ‫نیی ‌ه بۆ ناساندن ‌‬ ‫دۆزی‌ كورد‬ ‫ی به‌ش���دار بن‌و‬ ‫كردوه‌ته‌و‌ه ب���ۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ناشرین‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌وه‌شدا "به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫وه‌اڵم دراونه‌ت���ه‌وه‌و نه‌یانهێش���توو‌ه‬ ‫به‌شداری‌ كۆنگره‌ك ‌ه بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی له‌وه‌ك���رد ك��� ‌ه‬ ‫ێ باس��� ‌‬ ‫ه���اوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫فیدراس���یۆنێكیان هه‌ی ‌ه بۆ ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌نێ���وان وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫هه‌ماهه‌نگ��� ‌‬ ‫ش���ه‌هیدان‌و ڕێكخراوه‌كان���دا بكات بۆ‬ ‫ی پێیانه‌و‌ه‬ ‫ی هه‌ر كارێك په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێت به‌س���ه‌ریاندا تێنه‌په‌ڕێت‌و وت ‌‬ ‫ی به‌ش���داربوو‬ ‫"چونك ‌ه ده‌بێت كه‌س��� ‌‬ ‫له‌و كۆنفرانس���ه‌دا كه‌س���ێك بێت له‌ناو‬ ‫ی هه‌بێت تا‬ ‫ڕوداوه‌كه‌دا بوبێت‌و ئه‌زمون ‌‬

‫بتوانێت باس له‌ڕووداوه‌كان بكات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌‬ ‫ی قوربانیان��� ‌‬ ‫(كۆمه‌ڵ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌هید)یش به‌هه‌م���ان ش���ێو‌ه ‌‬ ‫ی دیك��� ‌هی‌ ش���ه‌هیدان‬ ‫ڕێكخراوه‌كان��� ‌‬ ‫ی خۆی���ان ل���ه‌و كۆنفرانس��� ‌ه‬ ‫بێئاگای��� ‌‬ ‫نیش���اندا‌و له‌هه‌مانكاتیش���دا پێیانوای ‌ه‬ ‫ی "پشتگوێخستنیان"‬ ‫ئه‌و كار‌ه نیشان ‌ه ‌‬ ‫ده‌رده‌خات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی قوربانیان ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌‪ ،‬ئاراس عابی���د ئه‌كره‌م بۆ‬ ‫ی رونكرده‌و‌ه ك ‌ه ئه‌و پرسیاره‌یان‬ ‫ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ال ڕوون نیی ‌ه ئایا ئه‌و كه‌سان ‌ه كێن ك ‌ه‬ ‫ی كۆنفرانسه‌ك ‌ه ده‌كه‌ن‌و چیان‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ی چونیان‬ ‫ی بكه‌ن‌و مه‌به‌ست ‌‬ ‫پێی ‌ه باس��� ‌‬ ‫چیه‌؟ چونك ‌ه وه‌ك ئاراس باسیكرد‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی شه‌هیدان‬ ‫ی كه‌سوكار ‌‬ ‫كه‌سان ‌ه ئاگادار ‌‬ ‫ی "كاتێك پرس���یار‬ ‫نی���ن‪ ،‬ئ���ه‌و وت��� ‌‬ ‫ی ش���ه‌هیدان ده‌ك���رێ هه‌موو‬ ‫له‌وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ئه‌ركه‌ك ‌ه ده‌خات ‌ه ئه‌س���تۆ ‌‬ ‫ی عێراقی‌‪ ،‬كه‌وات ‌ه با ئێمه‌ش‬ ‫ی مرۆڤ ‌‬ ‫ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫داواكارییه‌كانم���ان له‌وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق بكه‌ی���ن تاكو جێبه‌جێ ‌‬ ‫مرۆڤ ‌‬ ‫ی ده‌بینین ك ‌ه‬ ‫بكات‪ ،‬چونك ‌ه ئێم��� ‌ه وا ‌‬ ‫ئ���ه‌وان چیت���ر ئیش���یان به‌هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫ی ئه‌م ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌نفال نه‌م���اوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫دوه‌مینجار‌ه به‌بێ ئ���اگاداری ئێم ‌ه كار‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ش بێده‌نگ نابین"‪.‬‬ ‫ی ش���ه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوان‬ ‫كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی ئ���اگادار نه‌كردنه‌وه‌ی���ان‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی خۆیانه‌و‌ه‬ ‫ی نوێنه‌ران��� ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌ریتانیا هه‌وڵیانداو‌ه به‌شدار بن له‌و‬

‫ی ئاماده‌بونیدا‬ ‫كۆنفرانسه‌دا‪ ،‬به‌اڵم له‌كات ‌‬ ‫رێگه‌یان پێنه‌داون به‌شداری بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫عه‌دن���ان كۆچ���ه‌ر ك��� ‌ه ب���ۆ خوێندن ‌‬ ‫ی به‌ریتانیا ده‌خوێنێت‌و‬ ‫ماسته‌ر له‌واڵت ‌‬ ‫ی قوربانی���ان هه‌وڵیداو‌ه‬ ‫وه‌ك نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆنفرانسه‌ك ‌ه بكات به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ڕاگه‌یان���د ك ‌ه ئه‌وان حه‌وت كه‌س بون‌و‬ ‫ی‬ ‫ی قوربانیان��� ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ��� ‌ه ‌‬ ‫له‌نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی ش���ه‌هیدان‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌و كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌رمیان له‌یه‌كه‌م ڕۆژ ‌‬ ‫ئه‌نفالكراوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌دا ك ‌ه نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌هیدان‌و ماف ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی ئاماده‌بوون هه‌وڵیانداو‌ه‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫مرۆڤ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌بیانو ‌‬ ‫به‌ش���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫جۆراوجۆر ڕێگه‌یان پێنه‌داون‌و له‌هۆڵ ‌‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌ش دوریان خستونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی "ئێمه‌ش بۆ پاراس���تن‌و‬ ‫عه‌دن���ان وت ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌كه‌مان‌و گه‌ل ‌‬ ‫ئه‌همیه‌ت��� ‌‬ ‫هیچ ج���ۆر‌ه كاردانه‌وه‌یه‌كمان نه‌نواند‪،‬‬ ‫ی خۆیدا هه‌موو ش���تێك‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌كات ‌‬ ‫ده‌خه‌ینه‌ڕوو‪ ،‬ته‌نها ش���تێك له‌م جۆر‌ه‬ ‫ی‬ ‫كۆنفرانس���انه‌دا ئه‌وه‌ی ‌ه ته‌نها كه‌سان ‌‬ ‫ی بكه‌ن‌و‬ ‫ی ده‌توان���ن به‌ش���دار ‌‬ ‫حیزب��� ‌‬ ‫كۆنفرانسه‌كانیش جگ ‌ه له‌پار‌ه خواردن‌و‬ ‫ی پل ‌ه به‌رزه‌كان‪،‬‬ ‫سه‌فه‌رو خۆشگوزه‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دۆز ‌‬ ‫هۆكارێك نیی��� ‌ه بۆ ناس���اندن ‌‬ ‫كورد"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌و‌ه ئاوێن��� ‌ه هه‌وڵی���دا را ‌‬ ‫ی ش���ه‌هیدان‌و‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ئه‌نفالك���راوان وه‌ربگ���رێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ده‌ستنه‌كه‌وتن‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫لەچاوەڕوانی بەربەرییەکاندا‬ ‫‪ 1‬له‌ ‪3‬‬ ‫ترس���ی مرۆڤ لەنادیار یاخود ئومێدی‬ ‫م���رۆڤ بە نادیار‪ ،‬بابەتێکی س���ەرەکی‬ ‫ئەدەبیات���ە‪ .‬چی لە نادی���ارەوە دێت؟‬ ‫دڕندەی���ەک ک���ە هێن���دەی دی ترس‌و‬ ‫س���امی ژیانم���ان ال گ���ەورە دەکات‪،‬‬ ‫یاخ���ود خودایەک کە ڕزگارماندەکات‪...‬‬ ‫چی ل���ە تاریکیدا خۆی حەش���ارداوە‪،‬‬ ‫چی ل���ە زوڵمەتەوە دێت‪ ،‬س���بەی چی‬ ‫ش���تێکی پێیە بۆمان؟ ئەوە پرس���یارە‬ ‫هەمیش���ەییەکانی مرۆڤە‪ .‬نادیار شوێنی‬ ‫ئەو ش���تانەیە کە رووی���ان نەداوە‪ ،‬یان‬ ‫لەوانەی���ە هەرگی���ز ڕوون���ەدەن‪ .‬بەاڵم‬ ‫قورساییان لەس���ەر مرۆڤ لە قورسایی‬ ‫ئەو ش���تانە کەمتر نییە کە ڕوودەدەن‪.‬‬ ‫مرۆڤ هەمیشە بەدوای شێوەبەخشیندا‬ ‫بە نادیار دەگەڕێت‪ ،‬گەش���بینەکان لەو‬ ‫دیو تاریکییەوە فریش���تەی فریادڕەس‬ ‫دەبینن‌و ڕەش���بینەکان هێ���زی تاریک‌و‬ ‫ترس���ناک‪ ،‬بەاڵم لە هەم���وو حاڵەکاندا‬ ‫نادیار قورس���ایی‌و ئازاری خۆی هەیە‪،‬‬ ‫«ل���ە چاوەڕوانی گ���ۆدۆدا» دەبینین‪،‬‬ ‫ئازاری ئەوان���ەی چاوەڕوانی خودان لە‬ ‫ئازاری ئەوانە کەمتر نییە‪ ،‬کە چاوەڕوانی‬ ‫هێزێک���ی ترس���ناک‌و دڕن���دەن‪ .‬ئەوەی‬ ‫بۆ فریادڕەسێکی ئاس���مانی دەڕوانێت‪،‬‬ ‫بەدبەختییەکانی لەوانە سووکتر نییە کە‬ ‫پێیانوایە جگە لە جانەوەر‌و دڕندە هیچ لە‬ ‫نادیارەوە نایەت‪ .‬لە ڕاستیدا پەیوەندی‬ ‫بە نادیارەوە پتر لە هەر پەیوەندییەکی‬ ‫دی جەوهەری مرۆڤ دەستنیشاندەکات‪.‬‬ ‫چۆن سەیری نادیار دەکەین‪ ،‬ئەوە وەاڵمی‬ ‫زۆر پرس���یاری گرنگ���ی دیکەی مرۆڤ‬ ‫دەداتەوە‪ ،‬الیەنیکەم شتگەلێکی زۆرمان‬ ‫دەربارەی ناخ���ی خۆمان‌و دەوروبەرمان‬ ‫پێدەڵێت‪ .‬مرۆڤ ه���ۆی زۆر‌و بەهانەی‬ ‫جیاوازی هەیە تا هەمیشە لە نادیارەوە‬ ‫چاوەڕوانی ترس���ێک یان موعجیزەیەک‬ ‫بێت‪ ،‬ب���ەاڵم ل���ە زۆرب���ەی نمونەکاندا‬ ‫وێنەم���ان ب���ۆ نادی���ار دەرکەوتنەوەی‬ ‫ئومێد‌و ترس���ە ناوەکییەکانی خۆمانە‪.‬‬ ‫مرۆڤ هەمیش���ە دۆخ���ی دەرونی خۆی‬ ‫لەسەر دونیای دەرەوە نیگاردەکاتەوە‪.‬‬ ‫زۆرجار ژیان‪ ،‬هەموو ژیان کورتدەبێتەوە‬ ‫بۆ س���ەیرکردن‌و چاوەڕوانکردنی نادیار‪.‬‬ ‫بەاڵم لە هەر س���اتە‌و لە هەر جێگایەدا‬ ‫ئەو نادی���ارە ناوێکی هەی���ە‪ ...‬ئەوەی‬ ‫من لێ���رەدا دەرب���ارەی دەدوێ���م‪ ،‬ئەو‬ ‫س���اتەیە کە نادی���ار‪ ،‬ن���اوی «دڕندە‬ ‫نەناس���راوەکان» یاخ���ود بەواتایەک���ی‬ ‫ت���ر ن���اوی «بەربەرییەکان»ـە‪ .‬مرۆڤ‬ ‫لەس���ەرەتای بونیادنانییەوە بۆ ش���ار‌و‬ ‫نیش���تەجێی خ���ۆی‪ ،‬هەس���تدەکات لە‬ ‫هەر س���اتێکدا بێت‪ ،‬هێزێک���ی نادیار‪،‬‬ ‫لەشکرێکی ترس���ناک‌و نەناسراو دەدات‬ ‫بەس���ەریدا‪ ،‬مرۆڤ هەمیش���ە پێویستی‬ ‫بە دڕندەیەک هەیە ل���ە خەیاڵیدا بێت‌و‬ ‫بپرس���ێت کەی پەالمارم دەدات‪ ،‬خودی‬ ‫ئەو ترسەیە وادەکات شارستانییەتەکان‬ ‫بناغ���ەی خۆی���ان بەهێزتربک���ەن‌و‬ ‫لەش���کری بەهێزت���ر دانێن‌و هێرش���ی‬ ‫پێشوەخت دەس���ت پێبکەن‪ .‬باشترین‬ ‫پیشەس���ازییەک م���رۆڤ دەیزانێ���ت‪،‬‬ ‫پیشەس���ازی دروس���تکردنی دوژمن���ی‬ ‫خەیاڵییە‪ ،‬مرۆڤ بەردەوام پێویس���تی‬ ‫بەوەیە باوەڕبهێنێ���ت کە دڕندەکان لەو‬ ‫دیو دەرگان‪ .‬لە دونیای کۆندا ئەو ترسە‬ ‫لە نادیار‪ ،‬هۆکار‌و بەهانەیەکی کۆنکرێت‬ ‫ب���ۆ خ���ۆی دروس���تدەکات‌و دەبێت بە‬ ‫ترس لە بەربەریی���ەکان‪ .‬بەربەریی ئەو‬ ‫هێزە ترس���ناک‌و نادیار‌و بێشوناس���ەیە‬ ‫ک���ە لەودیو س���نوورەوە دێ���ت‪ .‬بەاڵم‬ ‫دواتر کە دەگەینە سەردەمی کۆمەڵگا‌و‬ ‫ئیمپراتۆرییەت‌و دەوڵەتە ڕێکخراوەکان‪،‬‬ ‫ک���ە دەگەین���ە س���ەردەمی ت���رس لە‬ ‫خ���ودا‪« ،‬ی���ان دواتریش س���ەردەمی‬ ‫ترس ل���ە نەبوونی خودا» کۆمەڵگایەک‬ ‫وە فەردێکی���ش نامێنێ���ت‪ ،‬ترس���ێکی‬ ‫گەورەی لە هێزە کوێر‌و نادیارەکان‪ ،‬لە‬ ‫شەیتانەکانی ناو تاریکی نەبێت‪ .‬مرۆڤ‬ ‫چ وەک تاک‌و چ وەک کۆمەڵگا هەمیشە‬ ‫دەبێت لە حاڵەتی ئامادەباشیدا بێت لە‬ ‫دۆخێکدا بێت کە ئامادەی پێشوازی یان‬ ‫ڕووبەڕووبوونەوەی هێ���زە نادیارەکانی‬ ‫ئەو دیو سنوور‌و ئەو دیو دەرگای خۆی‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫ئەدەب ئەو چاوەڕوانیی���ەی گۆڕیوە بۆ‬ ‫یەکێک لە بابەتە سەرەکییەکانی خۆی‪.‬‬ ‫ئەم وەهمە ئینسانییە گەورەیەی تاک‌و‬ ‫کۆمەڵگای کردوە ب���ە بابەتی تێڕامان‪.‬‬ ‫چی لەو دیوە چاوەڕوانکردنی نادیارەوە‬ ‫راوەستاوە‪ ،‬گۆدۆ یان بەربەرییەکان‪...‬‬ ‫ئەگەر بەربەرییەکان ل���ەو دیو دەرگان‬

‫ئەوا ڕەنگیان چۆنە‪ ،‬گەر بێن چیمان بۆ‬ ‫دەهێنن‪ ،‬گ���ەر نەیەن ئێمە چی بکەین‪،‬‬ ‫یاخود لە س���ااڵن‌و لە کاتی چاوەڕوانیدا‬ ‫چی لە هەناو‌و ژیانی ئێمەدا دەگوزەرێت؟‬ ‫«ج‪.‬م‪ .‬کۆیت���زی» ڕۆمانێک���ی جوانی‬ ‫هەیە هەر بە ناونیشانی «لە چاوەڕوانی‬ ‫بەربەرییەکاندا»یە‪ ،‬کەس���ایەتییەک کە‬ ‫دەش���ێت هەر بەن���اوی وەزیفەکەیەوە‬ ‫«ماگسترات»‪ ،‬بەوجۆرەی لە ڕۆمانەکەدا‬ ‫ن���اوی هاتووە‪ ،‬ناوی بهێنین‪ ،‬لە س���ەر‬ ‫سنووری جێگایەکی نادیار فەرمانبەرە‪.‬‬ ‫ش���وێنەکە ب���ێ ن���اوە‪ ،‬دەش���ێت هەر‬ ‫جێگایەکی دونیا بێت‪ ،‬خاڵێکە لەنێوان‬ ‫س���نووری دوو جیهاندا‪ ،‬جیهانی ئێمە‌و‬ ‫جیهانی ئەویدی‪ ،‬جیهانی ئێمە‌و جیهانی‬ ‫نادیار‪ ،‬خاکی ئێمە‌و خاکی بەربەرییەکان‪،‬‬ ‫لەوێدا بەرپرس���ی کاروب���اری ئیداری‌و‬ ‫قانونیی���ە‪ .‬ش���وێنێکە هەلومەرجێک���ی‬ ‫ئینس���انی وەها باڵی بەسەردا کێشاوە‪،‬‬ ‫کە دەشێت هەر شوێنێک‌و هەر شارێک‌و‬ ‫هەر سەر سنوورێک بێت‪ .‬بەاڵم جێگایەکە‬ ‫ئەو پایگا‌و ش���ارۆچکەیە لەس���نووری‬ ‫نادیار‪ ،‬واتە ل���ە هەرێمی بەربەرییەکان‬ ‫جیادەکاتەوە‪ .‬دەبێت بزانین بۆ ئەوەی‬

‫ئایا مرۆڤ دەبێت‬ ‫سەرەتا ترسی‬ ‫لەدڕندەکەی ناوخۆی‬ ‫بێت‪ ،‬یان دڕندەکەی‬ ‫دەرەوە؟‬ ‫چاوەڕوانی بەربەرییەکان بکەین‪ ،‬پێویستە‬ ‫سنوورێکمان هەبێت‪ ،‬دەالقەیەک لەوێوە‬ ‫بزانی���ن بەربەرییەکان دی���ارن یان نا‪.‬‬ ‫ماگسترات پیاوێکی یاساناسە‌و باوەڕی‬ ‫ب���ە ڕێزی م���رۆڤ‌و ئی���دارەی مۆدێرن‌و‬ ‫دەوڵەتی ماف هەیە‪ ،‬بەاڵم لە مەملەکەتدا‬ ‫باڵوە کە «بەربەرییەکان» هێرشدەکەن‪،‬‬ ‫گەرچی ئەم دەنگۆی���ە هیچ بنەمایەکی‬ ‫ڕاس���تەقینەی نییە ‪ ...‬ب���ەاڵم ترس لە‬ ‫بەربەرییەکان ترس���ێکی ڕاستەقینەیە‪.‬‬ ‫دەوڵەت یەکێ لە ژەنراڵەکانی خۆی بە‬ ‫ناوی «سەرهەنگ جول»ـەوە دەنێرێت‬ ‫تا شەڕی بەربەرییەکان بکات‪ ،‬سەرهەنگ‬ ‫کەسێکە پێچەوانەی ماگسترات‪ ،‬پیاوێکی‬ ‫دڵڕەق‌و عاشق بە سزا‌و تۆقاندنە‪ ،‬ئیشی‬ ‫ئەوەیە فەزایەک���ی وا بخولقێنێت ترس‬ ‫لە بەربەرەکان‪ ،‬لە ترس���ێکی تەماوی‌و‬ ‫ناڕۆشنەوە ببێتە ترسێکی ڕاستەقینە‪...‬‬ ‫وەک هەموو جەنگاوەرە ش���ەڕانییەکان‬ ‫ب���اوەڕی ب���ەوە نییە لە ش���وێنی خۆی‬ ‫دابنیش���ێت‌و چاوەڕوان���ی دوژمن بێت‪،‬‬ ‫دەیەوێت هێزی تەواوی بێت‌و پەالماری‬ ‫بەربەرییەکان بدات‪ .‬تەواوی ڕۆمانەکە لە‬ ‫ڕوانگەی ماگستراتەوە دەگێڕدرێتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫نوێنەری دیوە عەقاڵنی‌و مرۆڤدۆستەکەی‬ ‫ناومانە‪ ،‬نە باوەڕی بەوەیە بەربەرەکان‬ ‫هێرش بهێنن‌و نە باوەڕی بەو شێوازانەی‬ ‫سەرهەنگ هەیە‪ ،‬کە بەجۆرێکی دڵڕەقانە‬ ‫لەگەڵ خەڵکانی دەرەوەدا دەجوڵێتەوە‪.‬‬ ‫دوای ئەوەی سەرهەنگ جول بە کارێک‬ ‫دەڕوات بۆ دەرەوەی ش���ار‪ ،‬ماگسترات‬ ‫وەک تاک���ە بەرپرس���ی ڕاس���تەقینەی‬ ‫ئ���ەو جێگایەی لێدێ���ت‪ ،‬ل���ە زینداندا‬ ‫کچێکی بەرب���ەر دەدۆزێتەوە کە لە ژێر‬ ‫ئەش���کەنجەدا زۆر ئازار دراوە‪ .‬کچەکە‬ ‫دەباتە الی خ���ۆی‌و بایەخێکی بێوێنەی‬ ‫پێ���دەدات‪ ،‬ئەوان لە زمانی یەک نازانن‪،‬‬ ‫کچەکە قاچی ش���کاوە‪ ،‬بەاڵم ماگسترات‬ ‫هێدی هێ���دی پەیوەندییەکی دەرونی‌و‬ ‫جەس���تەیی لەگ���ەڵ دروس���تدەکات‪.‬‬ ‫پەیوەن���دی نێ���وان ماگس���ترات‌و کیژە‬ ‫بەربەرەک���ە‪ ،‬زۆر دیمەن���ی ڕۆمان���ی‬ ‫«ماڵی کیژە خەوت���ووە جوانەکان»ـی‬ ‫کاواباتا‪ ،‬یان «یادگارییەکانی سۆزانییە‬ ‫غەمگینەکەم»ـ���ی مارکیزم���ان بەیادا‬ ‫دەهێنێتەوە‪ ،‬هەڵب���ەت دەبێت بڵێم کە‬ ‫ڕۆمانەکەی کۆیت���زی زۆر پیش ئەوەی‬ ‫مارکیز نوس���راوە‪ .‬بەاڵم لە دیمەنەکانی‬ ‫عەش���ق‌و سێکس���دا فەزای ئیشەکان لە‬ ‫هەر س���ێ تێکس���تەکەدا لەیەک نزیک‬ ‫دەبنەوە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫ی مرۆڤ له‌نێرده‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‪ ،‬فرانسیسكۆ مۆتا‪:‬‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫به‌رپرسی‌ نوسینگه‌ ‌‬

‫كاتێك رۆژنامه‌نوس ده‌ستگیر ده‌كرێت‬ ‫تۆمه‌ت ‌ی جینائیان ده‌خه‌نه‌ پاڵ‬ ‫ی ئ���ه‌و كارێكی‌ "زۆر‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌بۆچون ‌‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫باش‌و نایاب���ه‌"‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ی‬ ‫فرانسیسكۆ نایش���ارێته‌و‌ه ك ‌ه هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫به‌رپرسی‌ نوسینگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تانیش به‌رامب���ه‌ر به‌ڕه‌وش��� ‌‬ ‫مرۆڤ‌و نێرد‌هی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫ی تر‬ ‫ی مرۆڤ‪ ،‬وه‌ك���و واڵتان ‌‬ ‫مافه‌كان��� ‌‬ ‫ی مرۆڤ له‌عێراق‪،‬‬ ‫بۆ مافه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی���ه‌‌و وت ‌‬ ‫كێش���ه‌‌و گرفتی‌ خ���ۆ ‌‬ ‫فرانسیسكۆ مۆتا رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ی‬ ‫"به‌اڵم كاركردن له‌س���ه‌ر باشتركردن ‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‌و عێراقیشدا‬ ‫ی باش ‌ه بۆ‬ ‫كاتێك رۆژنامه‌نوس ده‌ستگیر ده‌كرێت ره‌وش���ی‌ مافی‌ مرۆڤ كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كێشه‌‌و گرفتان ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫تۆمه‌تی‌ جینائی‌ ده‌خه‌ن ‌ه پاڵیان‬ ‫بۆ مافه‌كانی‌ مرۆڤ دێته‌ پێشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ش كێشه‌یه‌كه‌‌و پێویست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت له‌وه‌ی‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكرێت‪.‬‬ ‫راب���ردودا كۆمه‌ڵێ���ك رووداو رویان���دا‬ ‫ی شوبات‌و‬ ‫ی ‪‌ 17‬‬ ‫ی تایبه‌تدا له‌گه‌ ‌ڵ له‌وانه‌ش (رووداوه‌كان ‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بادینان) ك ‌ه به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی ناوچ���ه‌ ‌‬ ‫ی ‪‌ 12/2‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬به‌رپرس���ی‌ نوس���ینگ ‌هی‌ ماف ‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫ی مه‌ده‌ن ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‪ ،‬رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ ‌‬ ‫مرۆڤ له‌نێرده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رامبه‌ر ماف ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه روداوانه‌دا پێش���ێلكار ‌‬ ‫فرانسیس���كۆ مۆتا ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫تائێس���تاش هه‌ندێ���ك كێش���ه‌‌و گرفت م���رۆڤ كراوه‌‪ ،‬ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وان له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و پێشێلكارییانه‌؟‬ ‫ی هه‌ی���ه‌ به‌رامب���ه‌ر به‌مافه‌كان ‌‬ ‫بون��� ‌‬ ‫مرۆڤ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان به‌تایبه‌ت فرانسیس���كۆ جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫ی رۆژنامه‌نوس���ان‌و ب���ه‌رده‌وام پێداگی���ری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ی راده‌ربڕین ‌‬ ‫ئ���ازاد ‌‬ ‫ی بی���روڕا ك ‌ه ده‌كه‌ن���ه‌وه‌ ك��� ‌ه خۆپیش���اندان‌و ئه‌و‬ ‫خۆپیش���اندان‌و ئ���ازاد ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه به‌زوترین كات چاره‌س���ه‌ر روداوان��� ‌هی‌ دێن ‌ه پێ���ش بانگه‌وازێك ‌ه‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكه‌ك���ه‌ ئ���اگادار بێ له‌و كێش���انه‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫بكرێن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫فرانسیس���كۆ مۆتا ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد له‌كه‌موكوڕییه‌كان‌و مافه‌كانیان‪ ،‬یاخود هه‌ی��� ‌ه "ئازادی‌ بیروڕا ده‌ربڕین‌و ئازاد ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسانه‌" ك ‌ه‬ ‫ی له‌ده‌س���ه‌اڵتن ئاگادار بن‪ ،‬هه‌ر خۆپیشاندان‌و ماف ‌‬ ‫ی ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی مێ���ژوی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ك���ه‌ ئه‌گه‌ر س���ه‌یر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و له‌كاتی‌ رووداوه‌كان ده‌بینرێن‌و وتیش ‌‬ ‫ی "ره‌نگ ‌ه ئه‌و كاته‌ ‌‬ ‫كوردستان بكرێ‌ ده‌بینرێت كه‌ ناخۆشی‌‌و له‌و روه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ی بۆ "له‌گه‌ڵ ئه‌و‌هی‌ ئه‌و ئازادیانه‌ به‌رته‌سك‬ ‫ئازاری‌ زۆریی‌ به‌س���ه‌ردا هاتووه‌‪ ،‬به‌اڵم روداوانه‌ رووده‌ده‌ن ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ ‌‬ ‫ی به‌خۆیه‌وه‌ بینیوه‌‌و ئ���ه‌و كات خراپ بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆتاییدا كراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێموایه‌ له‌ئاینده‌دا‬ ‫ئێستا پێشكه‌وتن ‌‬ ‫ی ده‌رئه‌نجامه‌كان ب���اش ده‌بن‪ ،‬بێگومان ده‌رئه‌نجامه‌كان باش���تر ده‌بن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ناكرێت ب���ه‌راورد بكرێت به‌پارێزگاكان ‌‬ ‫ی تر هه‌وڵده‌ده‌ن‬ ‫ی دوور‌و درێژه‌و حكوم���ه‌ت‌و الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌مانه‌ش ئ���ه‌وه‌ش پرۆس���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ت���ری‌ عێ���راق‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كێشان ‌ه چاره‌سه‌ر بكرێت"‪.‬‬ ‫ی به‌كارێكی‌ جدد ‌‬ ‫ی پێویست ‌‬ ‫ی كار ‌‬ ‫هه‌ست به‌وه‌ ده‌كرێت ك ‌ه له‌پالن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ نوس���ینگه‌ی‌ ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆش���حاڵمان ده‌كات هه‌بوون ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی مرۆڤدا یاس���ا ‌‬ ‫ی بۆ مافه‌كان ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان‬ ‫ی مرۆڤ له‌نێرده‌ ‌‬ ‫ی باش��� ‌ه بۆ چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫ی نیه‌تێك ‌‬ ‫ی نوێنه‌ران ‌‬ ‫نوێ ده‌ركراو‌ه به‌ه���اوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫رونیك���رده‌وه‌ كه‌ ب���ه‌رده‌وام چاودێر ‌‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵی‌ مه‌ده‌نی‌‌و الیه‌ن ‌ه كێشه‌كان"‪.‬‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسان ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫مۆتا ئاشكرایكرد كه‌ به‌رده‌وام یه‌كێك ره‌وش ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���داره‌كان‌و رۆژنامه‌نوس���ان ك ‌ه‬

‫له‌كوردستاندا‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێك كێش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك ئازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫راده‌ربڕین ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‌و‬ ‫خۆپیشاندان‌و‬ ‫ی بیروڕا‬ ‫ئازاد ‌‬ ‫هه‌یه‌‌و ده‌بێت‬ ‫چاره‌سه‌ر بكرێن‬

‫ده‌م‌و چاوی‬ ‫نیشتیمان‬

‫كاره‌كانیش���یان ده‌كه‌ین‌و به‌رده‌وامیش‬ ‫له‌گه‌ڵیان���دا كۆده‌بن���ه‌وه‌‌و ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫پێشێلكارییه‌كیش به‌رامبه‌ریان بكرێت‪،‬‬ ‫ی "ئێم ‌ه‬ ‫ی ئازادبونیان ده‌ده‌ن‌و وت ‌‬ ‫هه‌وڵ ‌‬ ‫ی ئه‌و رۆژنامه‌نوسانه‌ش ده‌كه‌ین‬ ‫سه‌ردان ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌س���تگیر ده‌كرێ���ن‌و له‌به‌ندیخان ‌ه‬ ‫ی راپۆرتی‌ خۆمان بده‌ین‬ ‫ده‌بن بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‌و‬ ‫به‌الیه‌ن���ه‌ په‌یوه‌نداره‌كان ‌‬ ‫ئاگاداریان بكه‌ین���ه‌وه‌ ك ‌ه رۆژنامه‌نوس‬ ‫ده‌س���تگیركراوه‌‌و قه‌زییه‌كه‌ش���یان بۆ‬ ‫روون ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆرب ‌هی‌ ئه‌و‬ ‫ی ب���ۆ میدیای‌ ده‌كه‌ی���ن دیار‌و‬ ‫كاران ‌ه ‌‬ ‫ئاشكرا نییه‌"‪.‬‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ره‌وش ‌‬ ‫هه‌ر له‌بار‌ه ‌‬ ‫فرانسیس���كۆ ئام���اژ‌هی‌ ب���ه‌وه‌دا ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ تێبینیان كردووه‌ له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردس���تان كاتێ���ك رۆژنامه‌ن���وس‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستگیر ده‌كرێت‌و دوای‌ چه‌ند رۆژێك ‌‬ ‫كه‌م ئ���ازاد ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم كێش���ه‌ك ‌ه‬ ‫ی ده‌س���تگیركردنیدا‬ ‫له‌وه‌دایه‌ كه‌ له‌كات ‌‬ ‫ی "بۆ‬ ‫ی ده‌خه‌ن ‌ه پاڵ‌و وت ‌‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫تۆمه‌ت ‌‬ ‫نمونه‌ ده‌وترێت رۆژنامه‌نوس له‌س���ه‌ر‬ ‫تۆمه‌ت���ی‌ جینائی‌ ده‌س���تگیر ده‌كرێت‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌وه‌ش كێش���ه‌یه‌كه‌ له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردس���تان‌و عێ���راق به‌دیده‌كرێ���ت‌و‬ ‫ده‌بێت چاره‌س���ه‌ریش بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر رۆژنامه‌نوس له‌س���ه‌ر راده‌ربڕین‬ ‫ی تر باڵوبكاته‌وه‌‌و‬ ‫یاخود زانیاری‌‌و شت ‌‬ ‫ی تێدا نه‌بێت یاخود‬ ‫ته‌شهیر‌و ناوزڕاندن ‌‬ ‫هانی‌ خه‌ڵكی‌ نه‌دا بێت بۆ توندوتیژی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ئه‌وا پێویس���ت ‌ه به‌پێی‌ یاسا ‌‬ ‫ی له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫رۆژنامه‌نووس���ان مامه‌ڵ��� ‌ه ‌‬ ‫ی بخرێت ‌ه‬ ‫بكرێت‪ ،‬نه‌ك تۆم���ه‌ی‌ جینائ ‌‬ ‫پاڵ‌و ده‌س���تگیری‌ بكه‌ن‌و تۆمه‌تی‌ بۆ‬ ‫فرانسیسكۆ مۆتا‬ ‫دروست بكه‌ن"‪.‬‬

‫چیرۆكه‌كانی‌ هه‌اڵتن له‌زیندان‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌روا ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌نها ‪ 15‬رۆژی‌ مابوو بۆ ته‌واوكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫حوكمه‌كه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم رۆژێك به‌ناو ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كوڕه‌كه‌ی‌ له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫سه‌ردانی‌ ده‌كات‪ ،‬له‌گه‌ڵ كارمه‌ندێك ‌‬ ‫ناو زیندان ده‌چێته‌ نه‌خۆشخانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ێ خۆی‌ ده‌دزێته‌وه‌‌و راده‌كات‪،‬‬ ‫له‌و ‌‬ ‫پاش ماوه‌یه‌ك ده‌ستگیر ده‌كرێته‌وه‌‌و‬ ‫وه‌ك سزایه‌كیش بۆ راكردنه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫چه‌ند مانگێكی‌ تر حوكم ده‌درێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه چیرۆكی‌ زیندانییه‌كه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی چاكسازی‌ گه‌وران‬ ‫له‌گرتوخانه‌ ‌‬ ‫له‌سلێمانی‌ رایكردوه‌‌و دواتر‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌اڵتن���ی‌ چه‌ن���د زیندانیی���ه‌ك‬ ‫ ‬ ‫ی چاكسازی‌ گه‌وران له‌سلێمانی‬ ‫له‌گرتوخانه‌یه‌ك���ی‌ ده���ۆك‪ ،‬ده‌بێت��� ‌ه ‌گرتوخانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خۆداچونه‌وه‌‌و توندوتۆڵكردن ‌‬ ‫ه���ۆ ‌‬ ‫رووب���ه‌رووی‌ هێرش���ی‌ زیندانیی���ه‌كان زه‌وی���ان هه‌ڵدڕیبوو هه‌تا گه‌یش���تبون ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫زیات���ری گرتوخانه‌كان ‌‬ ‫ی كۆتایش‪ ،‬به‌اڵم ئاش���كرا بوون‬ ‫ی قۆناغ ‌‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ .‬له‌مباره‌یه‌و‌ه عه‌قید شوان وت ‌‬ ‫ی گه‌وران‬ ‫ی چاكس���از ‌‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ راگه‌یاندنه‌كان باسیان له‌و‌ه دواتر درانه‌ دادگا"‪.‬‬ ‫له‌س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌قی���د ش���وان عه‌بدواڵ‬ ‫كرد ك ‌ه دوو هۆڵ سوتاوه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆی‌ دوو‬ ‫ی‬ ‫ی پێ���ده‌كات‪ ،‬ل���ه‌و كاته‌وه‌ ‌‬ ‫ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌اڵتن به‌هۆی‌ كه‌مترخه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌تانی‌ سوتابوو‪ ،‬ئه‌گه‌ر كارمه‌نده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫رووداوه‌كه‌یان بیستووه‌ لێپێچینه‌وه‌كان ‌‬ ‫كارمه‌نده‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫خۆمان ئازایان ‌ه فریانه‌كه‌وتنایه‌‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫خۆی���ان توندتركردۆت���ه‌وه‌‪ .‬وه‌ك ئه‌و‬ ‫بونی‌ مۆبایل له‌الی‌ كه‌سی‌ زیندانی‌‌و‬ ‫ی ئاگره‌ك���ه‌وه‌ زیندانییه‌كان‬ ‫دووكه‌ڵ��� ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "هه‌میش��� ‌ه ح���ه‌زه‌ر خۆمان‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌ره‌و‌ه به‌بۆچون ‌‬ ‫ده‌خن���كان‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب���اش ب���وو زوو په‌یوندی‌ كردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم دیار‌ه ك��� ‌ه رووداوێك ‌‬ ‫ی ئاسنكاریی ‌ه‬ ‫ی عه‌قید ش���وان‪ ،‬هۆكارێك ‌‬ ‫فریاكه‌وتن"‪ .‬به‌هه‌مانش���ێو‌ه له‌مانگ ‌‬ ‫وه‌ها رووده‌دات‪ ،‬لێپێچینه‌وه‌كان توندتر‬ ‫ێ‬ ‫ی تا زیندانیی���ه‌ك پالن بۆ راكردن دابن ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ی ‪2010‬ش���دا هه‌وڵێك��� ‌‬ ‫‪ 3‬س���اڵ ‌‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر كه‌سێك بیر له‌ڕاكردن بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫راكردن هه‌بووه‌‪ ،‬هه‌تا ته‌قه‌كردنیش��� ‌‬ ‫تێك���ه‌وت‪ ،‬ئه‌و هه‌وڵ���ه‌ش وه‌ك عه‌قید زۆرب���ه‌ی‌ كات كه‌س���ێك ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه‬ ‫"گه‌ر فریانه‌كه‌وتینای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ش���وان ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬كاتێك روویداو‌ه ده‌بێته‌ ه���اوكاری‌‪ ،‬دیار‌ه ئه‌و هاوكار ‌‬ ‫زیندانییه‌كان ده‌خنكان"‬ ‫ی په‌یوه‌ندی ته‌له‌فون‬ ‫ی زیندانه‌ك ‌ه بۆ پشكنین كردنه‌ش له‌ڕێگا ‌‬ ‫ك ‌ه دووكارمه‌ند ‌‬ ‫هه‌وڵه‌كانی‌ هه‌اڵتن‌و راكردن له‌زیندان‬ ‫ی گرتوخانه‌كه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم رێك ده‌خرێ���ت"‪ .‬به‌اڵم نایش���ارێته‌و‌ه‬ ‫ده‌چنه‌ هه‌وڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌مه‌جۆرن‪ ،‬وه‌ك عه‌قید ش���وان باس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌ راكردن ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫له‌الیه‌ن زیندانییه‌كانه‌و‌ه په‌المارده‌درێن‪ ،‬ك��� ‌ه هۆكار ‌‬ ‫ده‌كات هه‌م���وو زیندانییه‌ك هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ی كارمه‌ندان‬ ‫ی چه‌ند هۆڵێك زیندانییه‌ك بۆ كه‌مته‌رخه‌م ‌‬ ‫به‌وهۆیه‌ش���ه‌و‌ه ده‌رگا ‌‬ ‫ی چون��� ‌ه ده‌ره‌وه‌ی ‌ه "جا‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫خه‌یاڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك ئه‌و باس��� ‌‬ ‫ێ دواتر پ���اش دروس���تبون ‌‬ ‫ده‌ش���ك ‌‬ ‫ی بێت یاخود نایاسایی‌"‪.‬‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫به‌ڕێگا ‌‬ ‫پشێویی‌‌و برینداربونی‌ چه‌ند كه‌سێك‪ ،‬ده‌كات پێویست ‌ه كارمه‌ند رۆژان ‌ه یاخود‬ ‫زیات���ر له‌مانگێ���ك له‌مه‌وب���ه‌ر چه‌ند‬ ‫ئه‌و هه‌وڵه‌ش سه‌ركه‌وتوو نابێت‪ .‬به‌ده‌ر ب���ه‌ دوو رۆژ جارێك وردبینی‌ ته‌واو ناو‬ ‫ی‬ ‫ی چاكس���از ‌‬ ‫ی گرتوخانه‌ ‌‬ ‫زیندانییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیندانه‌كان بكات‌و س���ه‌رژمێر ‌‬ ‫له‌وه‌ وه‌ك عه‌قید ش���وان ده‌یخاته‌ڕوو ژوور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫گه‌وران له‌سلێمانی‌‪ ،‬به‌پاساو ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌و‌هی‌ زیندانیش هه‌وڵی‌ راكردن زوو زوو زیندانییه‌كانی���ش به‌كارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی لێبوردنێك ‌‬ ‫ی ده‌ركردن ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫دراوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كاتێ���ك زیندانییه‌ك زۆر پێویست ‌ه ده‌زانێ‌‪ .‬ئه‌و له‌مباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌رگای‌ هۆڵێك���ی‌ زیندانه‌ك ‌ه‬ ‫بۆ دادگا یاخود نه‌خۆش���ییه‌ك ده‌بن ‌ه ب���اس له‌ چیرۆكێك���ی‌ هه‌ڵهاتن ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫داده‌خه‌ن‌و رایده‌گه‌یه‌نن هه‌تا لێبوردنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه زیندانیی���ه‌ك به‌ه���ۆی‌ ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫ی زین���دان‪ .‬ناوبراو ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی ده‌رنه‌ك���رێ‌‌و نه‌یانگرێت���ه‌و‌ه‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫ی خۆڵه‌ك���ه‌وه‌ ئه‌نجام���ی‌ داوه‌‪ .‬ئ���ه‌و‬ ‫ی رووداوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی كه‌ هۆڵه‌كه‌یان بسوتێنن‪ ،‬گه‌نجه‌كانیش روونكرده‌وه‌ كه‌ هاوشێو‌ه ‌‬ ‫ده‌رگاكه‌ ناكه‌ن���ه‌وه‌‪ .‬وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ێداره‌دان ‌‬ ‫ی زیندانیی ‌ه ك ‌ه حكوم ‌‬ ‫ی سااڵنی‌ رابروود له‌ال ‌‬ ‫زیندانه‌كه‌ش ئام���اژ‌هی‌ پێده‌كات‪ ،‬داوا به‌قسه‌یان ده‌كه‌ن دوو به‌تانی‌ هۆڵه‌ك ‌ه دهۆك ل ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫ی راك���ردن هه‌بوو‌ه هه‌ب���ووه‌‪ ،‬چه‌ن���د س���اڵێك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫له‌كۆمه‌ڵێ���ك زیندانی‌ تریش ده‌كه‌ن ك ‌ه ده‌سوتێنن‪ ،‬به‌وه‌ش پشێویه‌ك دروست ئه‌وانی���ش هه‌وڵێك ‌‬ ‫ی خۆڵه‌ك ‌ه‬ ‫ی ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫ی به‌رامبه‌ریان���دان‌و گه‌نجن‌و ده‌بێ‌‪ ،‬كاتێكیش كارمه‌ندانی‌ زیندانه‌ك ‌ه وه‌ك ئه‌و وتی‌ "چه‌ن���د زیندانییه‌ك ب ‌ه رۆژێك چاودێ���ر ‌‬ ‫له‌هۆڵێك��� ‌‬ ‫ی ‪3‬مه‌تر‌و درێژی‌ زیاتر له‌‪ 40‬مه‌تر ده‌كات‌و دوای‌ ره‌خس���اندنی‌ هه‌لێ���ك‬ ‫ی ئاگره‌ك ‌ه ده‌ده‌ن قوڵ��� ‌‬ ‫ی كوژان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ته‌مه‌نیان له‌نێوان ‪ 18‬بۆ ‪ 22‬ساڵیدایه‌‪ ،‬هه‌وڵ��� ‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ‬

‫ی‬ ‫حكومدراوه‌كان ‌‬ ‫ئه‌م زیندان ‌ه له‌‪1‬‬ ‫ی‬ ‫مانگه‌و‌ه تا حكوم ‌‬ ‫له‌سێداره‌دانیان‬ ‫تێدایه‌‪ .‬تیاشیدای ‌ه‬ ‫ی ‪ 150‬ساڵ‬ ‫تا نزیكه‌ ‌‬ ‫حكومدراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێی‌ یاساكان هه‌ر‬ ‫‪ 25‬ساڵ له‌ زینداندا‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‬

‫ی‬ ‫ده‌چێت ‌ه ناو خۆڵه‌كه‌وه‌ هه‌وڵه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هۆ ‌‬ ‫سه‌ركه‌توو ده‌بێت به‌ئاس���ان ‌‬ ‫ئۆتۆمبیله‌ك���ه‌وه‌ ده‌ڕوات��� ‌ه ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم پ���اش ماوه‌ی���ه‌ك له‌الی���ه‌ن‬ ‫هێزێكی‌ ئاسایش���ه‌و‌ه له‌ سه‌یدس���ادق‬ ‫ده‌س���تگیر ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬تائێستاش له‌و‬ ‫گرتوخانه‌یه‌دا زیندانییه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ور‌ه بروسكه‌دا سوتا‬ ‫ی‬ ‫ی مۆبای���ل هۆكارێك ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاس���نكاریی‌ بێت بۆ ئ���ه‌و زیندانییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ بیر له‌ڕاك���ردن ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬هۆ ‌‬ ‫ی زین���دان رێگ ‌ه‬ ‫چیی��� ‌ه كه‌به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ده‌ده‌ن مۆبایل ببرێت ‌ه زیندانه‌وه‌؟ وه‌ك‬ ‫عه‌قید شوان ئاماژ‌هی‌ پێده‌كات‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ی‬ ‫رێگاناده‌ن‪ ،‬به‌ڵك���و ئه‌و‌ه كه‌س‌و كار ‌‬ ‫زیندانییه‌كانن‪ ،‬ك��� ‌ه داهێنه‌رن له‌بردن ‌ه‬ ‫ی سه‌رنج ‌ه‬ ‫ی مۆبایل‪ .‬ئه‌و‌هی‌ جێ ‌‬ ‫ژووره‌و‌ه ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ێ ج���ار مۆبایل ل ‌ه ش���وێن ‌‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ی ئافره‌تاندا ده‌شاردرێته‌و‌ه‬ ‫هه‌س���تیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌برێت ‌ه ژووره‌وه‌ "كێش���ه‌ی‌ سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ئێم ‌ه له‌گ���ه‌ڵ زیندانیی���ه‌كان مۆبایله‌‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫(مواج���ه‌) نیی���ه‌ ئێم ‌ه دوو تا س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫مۆبایل نه‌گرین"‪ .‬هه‌ر بۆ له‌كارخستن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیندانییه‌كان وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫مۆبایل ‌‬ ‫چاكس���ازی‌ گه‌وران ده‌یخاته‌ڕوو چه‌ند‬ ‫ی دژ‌ه‬ ‫مانگێ���ك له‌مه‌وب���ه‌ر ئامێرێك��� ‌‬ ‫ش���ه‌به‌كه‌یان دان���اوه‌ كاره‌كه‌ش���یان‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ یه‌كه‌مین‬ ‫ی ئه‌م ساڵدا ئه‌و ئامێر‌ه‬ ‫هه‌ور‌ه بروسك ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كرد‬ ‫سوتاوه‌ "هه‌تا ئه‌و ئامێره‌ ئیش ‌‬ ‫زۆر كارمان باش بوو‪ ،‬بۆی ‌ه له‌ئێس���تادا‬ ‫له‌ هه‌وڵی‌ چاكردنه‌وه‌یداین"‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر هه‌اڵتن‌و راكردن له‌ناو زیندان‬ ‫ی بونی‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫چه‌ندین فیلم بیان��� ‌‬ ‫بۆی ‌ه له‌م زیندانه‌ش���دا ح���ه‌زه‌ری‌ ئه‌و‌ه‬ ‫كراو‌ه ك ‌ه ئ���ه‌و فیلمان ‌هی‌ ده‌هێنرێن بۆ‬ ‫زیندانییه‌كان ب���ه‌دوور بێت له‌و جۆر‌ه‬ ‫فیلمان���ه‌‪ .‬عه‌قید ش���وان له‌مباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌و فیلمانه‌ی‌ بۆ زیندانییه‌كان‬ ‫ی ئێمه‌دا ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫دێت‪ ،‬به‌ژێر كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی له‌ هه‌ند ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌و جۆره‌ زیندانییانه‌ ‌‬ ‫ی ئێمه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫فیلمدا پیشانده‌درێ‌‪ ،‬له‌ال ‌‬ ‫ئێس���تا ئێم��� ‌ه ‪ 755‬زیندانیمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌س���یان به‌وجۆره‌ مه‌ترس���یدار نین‪،‬‬ ‫ی ئێستا‬ ‫ی ئه‌و تاوان ‌ه گه‌ورانه‌ ‌‬ ‫به‌اڵم به‌پێ ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ روده‌ده‌ن‌و ده‌یانبیس���تین‪،‬‬ ‫ی له‌و جۆره‌ش���مان بۆ‬ ‫ره‌نگه‌ كه‌س���ان ‌‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ئه‌لێكس���ی دو تۆكفی���ل له‌كتێب���ی‬ ‫(له‌باره‌ی دیموكراس���ی له‌ئه‌مه‌ریكا)دا‬ ‫ك ‌ه ب���اس له‌په‌یوه‌ندیی ئه‌مه‌ریكییه‌كان‬ ‫به‌فه‌رمانگه‌ی ش���اره‌وانییه‌كان ده‌كات‬ ‫رۆحی ئینتیما زیاتر بۆ ئه‌و په‌یوه‌ندیی ‌ه‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌ ك ‌ه له‌وێ���وه‌ هاواڵتییه‌كان‬ ‫هێن���ده‌ ئاس���انكارییان ب���ۆ ده‌كرێ‌و‬ ‫هێنده‌ هه‌س���ت ب���ه‌و رێزلێنانه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ له‌ڕێگه‌ی یاسا‌و رێساكان‪-‬ه‌وه‌ بۆیان‬ ‫ده‌سته‌به‌رده‌كرێ‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌م ‌ه وایكردوو‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ریكیی���ه‌كان به‌توندی وابه‌س���ته‌ی‬ ‫ش���اره‌وانییه‌كانیان ببن‌و هه‌س���تێكی‬ ‫به‌هێزی���ان به‌رامبه‌ر نیش���تیمانه‌كه‌یان‬ ‫ال دروس���تبێت‪ ،‬به‌ئه‌ندازه‌ی���ه‌ك ك��� ‌ه‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی نیش���تیمان له‌به‌رچاویان‬ ‫بووبێته‌ خاوه‌ن روخس���ار‌و ده‌م‌و چاوی‬ ‫تایب���ه‌ت‌و خه‌ریكه‌ ده‌توانن به‌ده‌س���ت‬ ‫هه‌س���ت به‌بوونی بكه‌ن‪ .‬ئه‌م قسه‌یه‌ی‬ ‫دوتۆكفی���ل‪-‬م ئه‌وكات��� ‌ه بیركه‌وت���ه‌و‌ه‬ ‫ك��� ‌ه هه‌فته‌ی راب���ردوو ته‌نیا بۆئه‌وه‌ی‬ ‫كتابێك له‌فه‌رمانگه‌یه‌كی سلێمانی‪-‬ه‌و‌ه‬ ‫ئاراسته‌ی فه‌رمانگه‌یه‌كی هه‌ولێر بكرێ‪،‬‬ ‫پێن���ج دائیره‌‌و نۆزد‌ه ژووریان پێكردم‪.‬‬ ‫پێشتریش ته‌نیا له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی یه‌كێك‬ ‫له‌به‌ڵگه‌نامه‌كان���ی مامه‌ڵه‌ك���ه‌م به‌پێی‬ ‫رێنماییه‌كان���ی س���لێمانی ب���وو نه‌ك‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬كاره‌كه‌یان په‌كخستم تا ده‌چم‬ ‫به‌پێ���ی رێنماییه‌كانی هه‌لێر‪ ،‬ئه‌و په‌ڕ‌ه‬ ‫كاغه‌ز‌ه له‌س���لێمانی ده‌هێنم‪!!..‬هێشتا‬ ‫ئه‌م���ه‌ش نی���وه‌ی رێگاكه‌ی���ه‌‌و نازانم‬ ‫له‌هه‌ولێری���ش چه‌ند دائی���ره‌‌و ژووری‬ ‫دیكه‌م پێ ده‌كرێ‪.‬‬ ‫له‌راس���تیدا یه‌كه‌م كۆاڵنی نیشتیمان‬ ‫ب���ه‌و پرس���گه‌یه‌دا تێپه‌ڕده‌ب���ێ ك��� ‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌كه‌ت���ی لێو‌ه ده‌س���تپێده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م به‌ریه‌ككه‌وتنی هاونیش���تیمانیی‬ ‫له‌گه‌ڵ نیشتیمانه‌كه‌ی له‌و په‌نجه‌ره‌یه‌دا‬ ‫رووده‌دات ك���ه‌ چاوه‌ڕێ���ی راییكردنی‬ ‫كاره‌كه‌ی ل���ێ ده‌كات‪ ،‬نه‌ك كۆمه‌ڵێك‬ ‫دروشمی بریقه‌دار‌و خیتابی حه‌ماسیی‬ ‫ك���ه‌ رۆژان��� ‌ه ده‌رخ���واردی هاواڵتیان‬ ‫بدرێ‪ .‬ئاخر له‌م واڵته‌ی ئێمه‌دا رۆتین‌و‬ ‫دووئیداره‌یی‌و بێ یاسایی‌و ناعه‌داله‌تی‌و‬ ‫مه‌زاجی شه‌خس���یی‪ ،‬به‌رده‌وام رۆحی‬ ‫نیش���تیمان برین���دارده‌كات‌و كراس���ی‬ ‫ئینتیم���ا له‌ب���ه‌ری هاونیش���تیمانییان‬ ‫داده‌دڕێنێ‪ .‬خه‌ریك ‌ه بڵێین نیشتیمانی‬ ‫هاواڵت���ی له‌نیش���تیمانی به‌رپرس���ان‬ ‫جیابۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی له‌خه‌یاڵدان���ی‬ ‫به‌رپرسان ‌ه نیشتیمانێك ‌ه پڕ له‌ئیمتیاز‌و‬ ‫خۆشگوزه‌رانیی پاشایانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌خه‌یاڵدان���ی هاواڵتیی ئاس���اییدایه‌‪،‬‬ ‫نیش���تیمانێكی پ���ڕ له‌ماندووب���وون‌و‬ ‫حه‌سره‌ت‌و ناحه‌قیی‪ .‬هاواڵتی ناتوانێ‬ ‫له‌خۆش���ییه‌كانی نیشتیمانی به‌رپرسان‬ ‫به‌هره‌مه‌ند بێت‪ ،‬به‌رپرس���یش نایه‌وێ‬ ‫وه‌ك هاواڵت���ی ئاس���ایی بژیێ���ت‌و‬ ‫له‌ناخۆشییه‌كانی نیش���تیمانه‌كه‌ی ئه‌و‬ ‫بچێ���ژێ‪ .‬بۆی ‌ه زۆرجار ك ‌ه به‌رپرس���ان‬ ‫ده‌بینی���ن باس له‌نیش���تیمان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫وه‌ك به‌هه‌ش���تێك وێن���ای ده‌ك���ه‌ن‌و‬ ‫س���ه‌ریان ل���ه‌وه‌ش س���وڕده‌مێنێ ك ‌ه‬ ‫هاوواڵتیی���ان بێ���زاری‌و نیگه‌رانی���ی‬ ‫ده‌رده‌ب���ڕن‪ .‬قووڵبوون���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و‬ ‫پارچه‌بوونه‌ی نیشتیمان‪ ،‬مه‌ترسییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ له‌هه‌ناوی خۆیدا هه‌ڵده‌گرێ ك ‌ه‬ ‫سه‌ره‌نجام ته‌قینه‌وه‌ی هاونیشتیمانیی ‌ه‬ ‫مان���دوو ‌و غه‌درلێك���راوه‌كان به‌ڕووی‬ ‫حه‌س���اوه‌‌و‬ ‫هاونیش���تیمانییه‌‬ ‫خۆش���گوزه‌رانه‌كان ب���ه‌دوای خۆی���دا‬ ‫بهێنێ‪.‬‬ ‫به‌ڕای من كاتێك ده‌توانین مه‌ترسیی‬ ‫ئه‌و ته‌قینه‌وه‌ سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییان ‌ه‬ ‫بڕه‌وێنین���ه‌و‌ه ك���ه‌ نیش���تیمانێكمان‬ ‫هه‌ب���ێ ب���ۆ هه‌مووم���ان ی���ه‌ك ده‌م‌و‬ ‫چاوی هه‌بێ‌و به‌فڵچه‌ی یاس���ا‌و بۆیه‌ی‬ ‫عه‌دال���ه‌ت كێش���رابێ‪ ،‬ن���ه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌رپرسانی واڵت‪ ،‬ره‌نگ‌و روخسارێكی‬ ‫گه‌ش���اوه‌‌و ئ���ه‌وه‌ی هاواڵتییانی���ش‬ ‫زه‌ردووی���ی دایگرتبێ‪ .‬بۆئ���ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫رۆحی ئینتیمای���ه‌ی دوتۆكفیل (‪)180‬‬ ‫س���اڵ ب���ه‌ر له‌ئه‌م���ڕۆ له‌په‌یوه‌ندی���ی‬ ‫نێ���وان هاواڵتییان���ی ئه‌مه‌ریك���ی‌و‬ ‫ش���اره‌وانییه‌كانیان هه‌ستی پێكردبوو‌و‬ ‫به‌نهێنیی خۆشه‌ویس���تی‌و په‌یوه‌ستیی‬ ‫ئه‌مه‌ریكیی���ه‌كان به‌نیش���تیمانه‌كه‌یانی‬ ‫داناب���وو‪ ،‬ئه‌م���ڕۆ ئێمه‌ی ك���ورد دوای‬ ‫(‪ )21‬ساڵ له‌خودحوكمڕانیی‌و له‌ده‌یه‌ی‬ ‫دووه‌می س���ه‌ده‌ی بیس���ت‌و یه‌كه‌مدا‪،‬‬ ‫هه‌ستی پێبكه‌ین‌و هه‌موومان به‌یانیان‬ ‫ك ‌ه له‌خه‌و هه‌ڵساین‪ ،‬له‌گه‌ڵ یه‌ك ده‌م‌و‬ ‫چاوی نیش���تیمان‪-‬دا رووبه‌ڕووببینه‌وه‌‌و‬ ‫به‌یانی باشی لێ بكه‌ین‪ ،‬نه‌ك دووان‪.‬‬ ‫‪kawamuhamad@yahoo.com‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫به‌پێی‌ ژماره‌یه‌ك نوسراو‌و به‌ڵگه‌نامه‌ی‌ فه‌رمی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ پارێزگاكانی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست‌و باشووری‌ عێراق‪ ،‬كه‌ دزه‌ی‌ كردووه‌ بۆ میدیاكان‪ ،‬په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫ئه‌و پارێزگایانه‌‪ ،‬خوێندكارانیان ناچاركردووه‌ له‌كاتی‌ ده‌وامی‌ فه‌رمی‌‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ به‌شداریی‌ بكه‌ن له‌مه‌راسیمه‌كانی‌ عاشورا‌و چله‌ی‌ ئیمام حوسێنی‌‬ ‫كوڕی‌ عه‌لی‌‌و ئه‌م كاره‌شیان به‌ده‌وام بۆ هه‌ژماركردوون‪ .‬چاودێران پێیانوایه‌‬ ‫ئه‌م كارانه‌ مۆركی‌ تایفی‌ له‌عێراق تۆختر ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫پێشبینی‌ ده‌كرێت تا ساڵی‌ ‪ 2014‬رێژه‌ی‌ په‌ره‌سه‌ندنی‌ ئابووری‌ له‌عێراق بگات ‌ه‬ ‫نزیك ‌هی‌ ‪ ،%10‬هه‌ندێك سه‌رچاوه‌یتری‌ ئابووریی‌ پێیانوایه‌ ئه‌گه‌ر به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫نه‌وت به‌مشێوه‌ی‌ ئێستا به‌رده‌وامبێت‪ ،‬ئه‌وه‌ په‌ره‌سه‌ندنی‌ ئابووری‌ عێراق‬ ‫ده‌گاته‌ ‪ %12‬له‌سااڵنی‌ داهاتوودا‪ .‬له‌الی‌ خۆشییه‌وه‌ بانكی‌ ناوه‌ندیی‌ عێراق‬ ‫گه‌شبینی‌ خۆی‌ پیشاندا به‌په‌ره‌سه‌ندنی‌ باری‌ ئابووری‌ له‌عێراق به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌كه‌رتی‌ وه‌به‌رهێنان‪.‬‬

‫"مالیك ‌ی ‪ 7‬ملیارد دۆالری‌ به‌نایاسایی‌ خه‌رجكردووه‌"‬

‫"ره‌نگه‌ مالیكی‌ ئەو پاره‌یه‌ بۆ كڕینی‌ وه‌الئی‌ سیاسییه‌كان‌و هاوكاریی‌ ئه‌سه‌د به‌كاربهێنێ"‬ ‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕ‌هی‌ عێراق‬ ‫چه‌ند چاودێرێكی‌ بیانی‌ هۆشیاری‌ ده‌ده‌ن‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری‌ داڕمانی‌ پرۆس��� ‌هی‌ سیاس���ی‌‬ ‫عێراق به‌هۆی‌ هه‌ڵكشانی‌ كێرڤی‌ ملمالنێ‬ ‫تایفییه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬ناكۆكییه‌كان���ی‌ نێ���وان‬ ‫سوننه‌‌و شیعه‌ له‌الیه‌ك‌و لیستی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫یاس���ا‌و پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تانیش‬ ‫له‌الیه‌كیتره‌وه‌ په‌ره‌سه‌ندنی‌ زیاتر به‌خۆوه‌‬ ‫ده‌بینێت‌و به‌رپرس���ێكی‌ پێش���وی‌ ‪CIA‬‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌مه‌ بۆ دووریی‌ بارزانی‌ له‌سنوری‌‬ ‫كارتێكردنی‌ ئێرانه‌وه‌ ده‌به‌ستێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ترسی‌ سه‌ركرده‌كان‬ ‫له‌پاش چوونه‌ ده‌ره‌و‌هی‌ سوپای‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌عێ���راق‌و ب���ه‌دوای‌ ته‌قینه‌وه‌ك ‌هی‌ نزیك‬ ‫له‌باڵه‌خان��� ‌هی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نوێنه‌ران���ی‌‬ ‫عێ���راق‌و دواتری���ش تۆمه‌تباركردن���ی‌‬ ‫تاریق هاش���می‌‪ ،‬جێگری‌ س���ه‌رۆك كۆمار‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تیكردنی‌ تیمه‌كان���ی‌ تیرۆر‪،‬‬ ‫كه‌شێك له‌دردۆنگی‌‌و نه‌مانی‌ متمانه‌ باڵی‌‬ ‫به‌سه‌ر سیاس���ه‌توان‌و گه‌وره‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫عێراق���دا كێش���اوه‌ به‌تایب���ه‌ت له‌بواری‌‬ ‫ئاسایشی‌ شه‌خسیی‌ خۆیاندا‪ .‬له‌كاتێكیشدا‬ ‫كه‌ گه‌وره‌ ئه‌فسه‌ره‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌ به‌رگریی‌‬ ‫عێ���راق جه‌ختی���ان له‌وه‌كردوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫سااڵنه‌ ملیاردێك دۆالر بۆ پاسه‌وانیكردنی‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌‌و گ���ه‌وره‌ به‌رپرس���انی‌ به‌غدا‬ ‫خه‌رج ده‌كرێت كه‌ هاوتای‌ بودجه‌ی‌ س���ێ‬ ‫پارێزگای���ه‌‪ ،‬هیچ له‌س���ه‌رۆكایه‌تییه‌كانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌‌و په‌رله‌مان���ی‌ له‌ژیانی‌ خۆیان‬ ‫دڵنیانین له‌سای ‌هی‌ پێكه‌وه‌ كاركردندا‪ .‬له‌م‬ ‫میانه‌یه‌ش���دا سه‌رچاوه‌ بااڵكانی‌ ناو سوپا‬ ‫ئه‌وه‌یان دركاندووه‌ كه‌ نوری‌ مالیكی‌ به‌و‬ ‫پێی ‌هی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانه‌‌و پۆس���ته‌كانی‌‬ ‫فه‌رماند‌هی‌ گش���تیی‌ هێزه‌ چه‌كداره‌كان‪،‬‬ ‫وه‌زی���ری‌ ناوخ���ۆ‌و وه‌زی���ری‌ به‌رگری���ی‌‬ ‫له‌چنگدایه‌ ‪ 2500‬سه‌ربازی‌ تایبه‌تی‌ وه‌كو‬ ‫پاسه‌وان له‌به‌رده‌س���تدایه‌‪ .‬كۆی‌ گشتیی‌‬ ‫سه‌ربازه‌كانی‌ پاسه‌وانیی‌ گه‌وره‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫عێراقی���ش به‌حكوم���ه‌ت‌و په‌رله‌مان���ه‌وه‌‬ ‫هاوت���ا ‌ی ‪ 12‬لیوای‌ س���ه‌ربازییه‌‌و موچه‌‌و‬ ‫ده‌رماڵ���ه‌‌و خه‌رجی‌ ئه‌م پاس���ه‌وانانه‌ش‬ ‫هاوتای‌ بودج��� ‌هی‌ پارێزگاكانی‌ دیوانیه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ماوه‌‪ ،‬بابله‌‪ .‬له‌كاتێكیشدا كه‌ مالیكی‌‬ ‫‪ 2500‬سه‌رباز‌و س���ه‌رۆك كۆمار ‪ 7‬هه‌زار‬ ‫س���ه‌رباز‌و پێش���مه‌رگ ‌هی‌ له‌به‌رده‌ستدایه‌‬ ‫بۆ پاس���ه‌وانیكردن‪ ،‬هێش���تا مه‌ترس���ی‌‬ ‫به‌ئامانجكردنی���ان له‌ناوچ��� ‌هی‌ س���ه‌وزدا‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و به‌مدواییان���ه‌ش په‌رله‌مانت���اری‌‬ ‫لیس���تی‌ ئه‌لعێراقی���ه‌ حه‌م���زه‌ گه‌رتانی‌‪،‬‬ ‫ئاش���كرایكردوه‌ مه‌ترس���یی‌ زۆر له‌س���ه‌ر‬ ‫ژیانی‌ س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان له‌ئارادایه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ پاس���ه‌وانه‌كانی‌ ناوب���راو له‌هه‌موو‬ ‫جۆره‌ چ���ه‌ك‌و ئیمكاناتێكی‌ س���ه‌ربازیی‌‬ ‫داڕن���راون ته‌نه���ا چه‌كی‌ كاڵش���ینكۆف‬ ‫نه‌بێت‪ .‬ناوبراو له‌میان ‌هی‌ دیداری‌ ئاژانسی‌‬ ‫هه‌واڵ���ی‌ قه‌ته‌ریدا ئام���اژ‌هی‌ به‌وه‌كردووه‌‬ ‫ك���ه‌ به‌فه‌رمان���ی‌ س���ه‌رۆك وه‌زی���ران‬ ‫پاس���ه‌وانه‌كانی‌ نوجێف���ی‌ خراونه‌ته‌ژێ���ر‬ ‫گوش���ار‌و چاودێریكردن‌و ئه‌مه‌ش به‌شێكه‌‬ ‫له‌هه‌ڵمه‌تی‌ په‌راوێزخس���تن‌و ده‌رپه‌ڕاندنی‌‬ ‫ركابه‌ره‌كان ك���ه‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫شه‌ڕ‌و ملمالنێی‌ پۆسته‌كان‬ ‫پاش ئ���ه‌و‌هی‌ ن���وری‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زی���ران‪ ،‬توان���ی‌ له‌ڕێ���گای‌ تۆمه‌ت���ی‌‬ ‫قه‌زاییه‌وه‌ تاریق هاشمی‌ جێگری‌ سه‌رۆك‬

‫دەگرن فۆتۆ‪daylife:‬‬

‫چەند هاواڵتییەکی عێراقی لەڕێگەی تەلەفیزیۆنەوە گوێ لەوتارێکی نوری مالیکی‬ ‫كۆمار‌و كه‌سایه‌تی‌ گه‌ور‌هی‌ عه‌ره‌بی‌ سوننه‌‬ ‫بكاته‌ ده‌ره‌و‌هی‌ پرۆس ‌هی‌ سیاسی‌‌و بیكاته‌‬ ‫تۆمه‌تباری‌ هه‌ڵهاتوو‪ ،‬ئه‌م هه‌فته‌یه‌ هه‌واڵی‌‬ ‫دامه‌زراندنی‌ كوڕه‌ك ‌هی‌ مالیكی‌ له‌پۆستی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نوسینگ ‌هی‌ سه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫له‌زۆرب ‌هی‌ ماڵپه‌ڕ‌و ئاژانس���ه‌كانی‌ هه‌واڵی‌‬ ‫عێراق باڵوكرایه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها لیس���ته‌ك ‌هی‌‬ ‫مالیكی‌‪ ،‬ساڵح موتڵه‌گی جێگری‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانیان سه‌رپش���ك ك���ردوه‌ له‌نێوان‬ ‫پۆزش هێنانه‌وه‌ یان ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ناوبراو له‌دیدارێكی‌ كه‌ناڵی‌ ‪CNN‬دا‬ ‫مالیكی‌ به‌ دیكتاتۆر تۆمه‌تباركردوه‌‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌مان���ه‌ش ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران‪،‬‬ ‫ئه‌حمه‌د مه‌ساری‌‌و رۆژنامه‌نوسی‌ عێراقی‌‬ ‫س���ه‌رمه‌د ئه‌لتائی‌‪ ،‬ئه‌وه‌یان ئاشكراكردوه‌ ئه‌م به‌رپرسه‌ كه‌ به‌هه‌مانشێو‌هی‌ هاشمی‌‬ ‫كه‌ مالیكی‌ سه‌رۆك وه‌زیران بودجه‌یه‌كی‌ یه‌كێكه‌ له‌سیمبوله‌ ناسراوه‌كانی‌ سوننه‌‪.‬‬ ‫نهێن���ی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ هه‌ی���ه‌ كه‌ دووره‌ جگه‌ له‌مالیكی‌ ژماره‌یه‌ك س���ه‌ركرده‌یتری‌‬ ‫له‌چ���اوی‌ په‌رله‌مان‌و هی���چ چاودێرییه‌كی‌ لیسته‌ك ‌هی‌ مالیكی‌ باسیان له‌وه‌كردووه‌ كه‌‬ ‫به‌سه‌ره‌و نییه‌‪ .‬به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئه‌م پاسه‌وانه‌كانی‌ عیساوی‌ ده‌ستیان له‌كاری‌‬ ‫په‌رله‌مانتار‌و رۆژنامه‌نووسه‌ مالیكی‌ ساڵی‌ تیرۆریس���تی‌ هه‌یه‌‌و به‌پێ���ی‌ راپۆرتێكی‌‬ ‫پار ‪ 2011‬بڕی‌ ‪ 7‬ملیارد دۆالری‌ له‌ده‌ره‌و‌هی‌ نیوی���ۆرك تایمزی���ش له‌پاش هاش���می‌‬ ‫بودجه‌‌و له‌ده‌ره‌و‌هی‌ به‌ندوباوه‌ یاساییه‌كان ن���ۆر‌هی‌ عیس���اوییه‌ بۆ په‌راوێزخس���تن‌و‬ ‫خه‌رج ك���ردووه‌ ك���ه‌ هاوت���ای‌ بودج ‌هی‌ تۆمه‌تباركردن‪.‬‬ ‫واڵتێكی‌ وه‌كو ئوردن���ه‌‪ .‬به‌وت ‌هی‌ ئه‌لتائی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ مالیكی‌‌و پارت ‌ی‬ ‫پێده‌چێت ئه‌م بودجه‌یه‌ له‌كڕینی‌ گه‌ردنی‌ هه‌رچه‌نده‌ تاریق هاشمی‌ جێگری‌ سه‌رۆك‬ ‫سیاس���ه‌توانه‌كان‌و كۆمه‌ككردنی‌ به‌ش���ار كۆمار له‌سه‌ر بانگهێشتی‌ سه‌رۆك تاڵه‌بانی‌‬ ‫ئه‌س���ه‌ددا خه‌رجكرابێت‪ .‬هاوكات له‌گه‌ڵ هاتوه‌ته‌ سلێمانی‌‌و له‌سنوری‌ قه‌ڵه‌مڕه‌ویی‌‬ ‫ئه‌م ناڕه‌زاییه‌ش���دا له‌ئ���ه‌دای‌ تاكڕه‌وان ‌هی‌ یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تانیش‬ ‫نوری‌ مالیكی‌‪ ،‬ناوبراو له‌میان ‌هی‌ دیدارێكدا په‌ن���ادراوه‌ (دوكان‌و قه‌اڵچواالن)‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌لحوڕ‌هی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ هێرش���ه‌كانی‌ له‌چه‌ن���د رۆژی‌ رابردوودا میدیاكانی‌ نزیك‬ ‫خۆی‌ بۆس���ه‌ر سیاس���ه‌توانی‌ میانڕه‌وی‌ له‌حیزبی‌ ده‌عوه‌‌و چاالكوانه‌كانی‌ الیه‌نگری‌‬ ‫س���وننه‌ رافیع ئه‌لعیس���اوی‌ چڕكردوه‌ كه‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫ئێس���تا وه‌زیری‌ دارای���ی‌ عێراقه‌‪ .‬مالیكی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانیان به‌رپرس‬ ‫نه‌یشارده‌وه‌ ره‌نگه‌ له‌مه‌وال رێگه‌ له‌عیساوی‌ كرد له‌"هه‌ڵهاتنی‌ هاش���می‌ له‌دادگا"‪ .‬له‌م‬ ‫بگ���رن كه‌ بچێت���ه‌ ناو بین���ای‌ وه‌زاره‌تی‌ ره‌وه‌ش���ه‌وه‌ تۆڕی‌ عێراقی‌ یاسا كه‌ نزیكه‌‬ ‫دارایی‌ "چونكه‌ به‌شداریی‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌ له‌سه‌رۆك وه‌زیرانه‌وه‌ له‌سه‌ر زاری‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران ن���اكات"‪ .‬به‌ڕای‌ یاسای‌‌و هه‌ڵسوڕاوی‌ مه‌ده‌نییه‌وه‌ جه‌غتی‌‬ ‫چاودێرانی���ش ئ���ه‌م هه‌ڵمه‌ت��� ‌هی‌ مالیكی‌ له‌وه‌كردوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ كردن���ه‌و‌هی‌ به‌ره‌یه‌كه‌ له‌گه‌ڵ كوردس���تان به‌رپرس���ه‌ له‌چاره‌نووس���ی‌‬

‫مالیك ‌ی ‪ 2500‬پاسه‌وان ‌ی‬ ‫هه‌یه‌‌و سه‌رۆك‬ ‫تاڵه‌بانیش ‪ 7‬هه‌زار‌و‬ ‫پاسه‌وانه‌كان ‌ی نوجێف ‌ی‬ ‫له‌چه‌ك داده‌ماڵرێن‬

‫چه‌ندین چاالكوانی‌ ئۆپۆزس���یۆنی‌ جاران ‌ی‬ ‫رژێمی‌ به‌عس ك���ه‌ له‌مانگی‌ ئابی‌ ‪‌1996‬و‬ ‫له‌میان ‌هی‌ گرتنی‌ شاری‌ هه‌ولێردا له‌الیه‌ن‬ ‫پارتی‌‌و به‌عسه‌وه‌ ده‌ستگیر‌و بێسه‌روشوێن‬ ‫ك���راون‪ .‬له‌ب���ار‌هی‌ ه���ۆكاری‌ پێكدادانی‌‬ ‫تاقمه‌ك��� ‌هی‌ مالیكی‌‌و پارتی‌‌و س���ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێمیشه‌وه‌ به‌رپرسی‌ پێشوو له‌ده‌زگای‌‬ ‫‪ CIA‬ئه‌مه‌ریكا‌و توێژه‌ری‌ سیاسی‌ كینیپ‬ ‫بوالك ئاماژ‌هی‌ به‌وه‌كردووه‌ ته‌نها بارزانی‌‬ ‫پێیده‌كرێت به‌ره‌نگاری‌ تموحاتی‌ مالیكی‌‬ ‫بوه‌س���تێته‌وه‌ "چونك���ه‌ تاڵه‌بانی‌ به‌هۆی‌‬ ‫گوش���اری‌ ئێرانه‌وه‌ پێ���ی‌ ناكرێت هه‌نگاو‬ ‫دژی‌ مالیكی‌ هه‌ڵگرێت"‪.‬‬ ‫ترس له‌داڕوخانی‌ پرۆس ‌هی‌ سیاسی‌‬ ‫له‌س���ای ‌هی‌ ئه‌م دۆخه‌ ئه‌منی‌‌و سیاس���ییه‌‬ ‫ئاڵۆزه‌شدا توێژه‌ر‌و شاره‌زایانی‌ كاروباری‌‬ ‫عێ���راق هوش���یاری‌ ده‌ده‌ن له‌ئه‌گ���ه‌ری‌‬ ‫داڕوخان���ی‌ پرۆس��� ‌هی‌ سیاس���ی عێراق‪.‬‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ راید فیش���ه‌ر‪ ،‬به‌مدواییانه‌‬ ‫جه‌خت���ی‌ له‌وه‌كردوه‌ت���ه‌وه‌ دۆخ���ی‌‬ ‫عێراق ش���ڵۆق‌و مۆڵه‌قه‌‌و ئ���ه‌و ئیئتالفه‌‬ ‫حكومییه‌شی‌ كه‌ ‪ 9‬مانگی‌ ته‌واوی‌ پێچووه‌‬ ‫ب���ۆ دروس���تكردن‪ ،‬له‌ب���ه‌رده‌م ئه‌گه‌ری‌‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���ان‌و په‌رته‌وازه‌بووندایه‌‪ .‬ناوبراو‬ ‫كه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا نه‌رویجییه‌‌و له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫چه‌ند ده‌زگایه‌كی‌ لێكۆڵینه‌و‌هی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫كارده‌كات ئۆباڵ���ی‌ ئه‌م دۆخ���ه‌ ده‌خاته‌‬ ‫ئه‌ستۆی‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و سیستم ‌هی‌‬ ‫له‌سای ‌هی‌ داگیركاریی‌ ئه‌ودا له‌عێراق پێكهات‬ ‫سیس���تمێكی‌ تایفییه‌ نه‌ك سیس���تمێكی‌‬ ‫ئیسالمیی‌ میانڕه‌و‌و نیش���تمانی‌‪ .‬فیشه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌یكا تۆمه‌تبار ده‌كات له‌ده‌س���تگرتنی‌‬ ‫مالیكی‌‌و شكس���تهێنیان له‌دورخستنه‌و‌هی‌‬ ‫له‌رێب���ازه‌ تایفییه‌ك ‌هی‌‌و ده‌ڵێ���ت "له‌بری‌‬ ‫كاڵكردن���ه‌و‌هی‌ تایفییه‌ت‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا رۆڵی‌‬ ‫هه‌ب���ووه‌ له‌تۆخكردن���ه‌و‌هی‌ ئ���ه‌م تۆنه‌‌و‬ ‫ئه‌وان عێراقێكی‌ ش���ێواو‌و په‌رته‌وازه‌یان‬ ‫له‌دوای‌ خۆیان به‌جێهێشت كه‌ هاوشێو‌هی‌‬ ‫عێراقی‌ س���اڵی‌ ‪2006‬ه‌‪ ،‬بۆیه‌ چاوه‌ڕوانی‌‬

‫داڕوخان���ی‌ حكومه‌ت���ی‌ ئێس���تای‌ عێراق‬ ‫ده‌كرێت"‪ .‬له‌الی‌ خۆش���ییه‌وه‌ توێژه‌ر له‌‬ ‫سه‌نته‌ری‌ پێشكه‌وتنی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‪ ،‬پیته‌ر‬ ‫گۆڵ رایگه‌یاندوه‌ كه‌ "له‌پاش هه‌شت ساڵ‬ ‫له‌ڕووخانی‌ به‌عس عێراق به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌اڵوارده‌ پڕه‌ له‌توندوتیژیی‌‌و سیس���تمه‌‬ ‫سیاسییه‌كه‌ش���ی‌ له‌ب���ه‌رده‌م ئه‌گ���ه‌ری‌‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌دایه‌"‪ .‬ناوب���راو پێیوای���ه‌‬ ‫"تایفییه‌گه‌ری���ی‌ گه‌وره‌تری���ن كۆس���پ‌و‬ ‫له‌مپه‌ری‌ ئێستای‌ عێراقه‌"‪.‬‬ ‫رافیع عیساوی‌‬ ‫پزیشكێكی‌ سوننه‌یه‌ی‌ فه‌لوجییه‌‌و‬ ‫به‌پاراوی‌ زمانی‌ ئینگلیزی‌ ده‌زانێت‪.‬‬ ‫به‌رده‌وام له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دابووه‌ نێوانی‌‬ ‫لیسته‌كه‌ی‌ (ئه‌لعێراقیه‌)‌و كورد‌و‬ ‫شیعه‌كان خۆش بكات‪ .‬ناوبراو كه‌‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ‪ 45‬ساڵه‌ له‌ناو حكومه‌تێكدا‬ ‫كارده‌كات كه‌ خۆی‌ به‌رهه‌ڵستكارییه‌تی‌‌و‬ ‫چه‌ندجارێك به‌ئاشكرا داوای‌ گۆڕینی‌‬ ‫مالیكی‌ كردووه‌ به‌كه‌سێكیتری‌ شیعه‌‌و‬ ‫به‌دیكتاتۆری‌ نوێی‌ عێراق داویه‌تییه‌‬ ‫قه‌ڵه‌م‪ .‬ناوبراو ئێستا به‌رپرسه‌ له‌دارایی‌‬ ‫عێراق‌و به‌ر له‌م پۆسته‌شی‌ جێگری‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران بوو له‌خولی‌ پێشوو‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتی‌ میدیا ئه‌مه‌ریكییه‌كان‬ ‫مالیكی‌ له‌ساڵی‌ ‪ 2010‬الی‌ سوپای‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا شكاتی‌ لێكردوه‌‌و به‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تباریكردوه‌ كه‌ ده‌ستی‌ هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫تیرۆر‪ ،‬له‌پاش چاودێریكردنی‌ وردو چڕی‌‬ ‫ناوبراویش له‌الیه‌ن ده‌زگای‌ هه‌واڵگریی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاوه‌‪ ،‬هه‌مان ساڵ رای‌ ئۆدێرنۆی‌‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ ئه‌وكاتی‌ سوپای‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌عێراق نوسراوێكی‌ فه‌رمیی‌ به‌عه‌ره‌بی‌‬ ‫ناردووه‌ بۆ مالیكی‌‌و نوسیویه‌تی‌‬ ‫"هیچ به‌ڵگه‌یه‌ك نییه‌ له‌باره‌ی‌ بوونی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ له‌نێوان عیساوی‌‌و رێكخراوی‌‬ ‫ئه‌لقاعیده‌"‪ .‬‬

‫ئۆرتێگا له‌به‌رده‌می‌ ئه‌حمه‌دی‌ نه‌ژاددا‬

‫با سه‌دام ئاسوده‌بێت له‌ناو گۆڕه‌كه‌یدا‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی س���ه‌یرو كتوپ���ڕدا ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌نگاوێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حمه‌د ‌‬ ‫ی بێتاقه‌تكردن��� ‌‬ ‫بووه‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ن���ه‌ژاد ‌‬ ‫نیكاراگ���وا دانیی���ل ئۆرتێ���گا كه‌وت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫ی سه‌دام حسێن ‌‬ ‫ستایشكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "هێرش ‌‬ ‫ی عێراق‌و وت ‌‬ ‫له‌س���ێداره‌دراو ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بۆس���ه‌ر ناوبراو پوچ‌و به‌تاڵ‬ ‫بووه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ نیكاراگوا دانییل ئۆرتێگا‬

‫ی‬ ‫ی گه‌ش���ته‌كه‌یدا بۆ ئه‌مه‌ریكا ‌‬ ‫له‌میان ‌ه ‌‬

‫ی ئێران‪،‬‬ ‫التین���ی‌‪ ،‬س���ه‌رۆك كۆم���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی موفاجه‌ئه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی نه‌ژاد تووش ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫ناخ���ۆش ه���ات‪ ،‬چونك��� ‌ه س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���وازیكردن ‌‬ ‫نیكاراگ���وا له‌میان ‌ه ‌‬ ‫ناوبراودا كه‌وت ‌ه ستایشكردن‌و ره‌حمه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌دام حسێن ك ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫دوییكردن ‌‬ ‫‪ 8‬س���اڵ له‌گه‌ڵ ئێراندا له‌شه‌ڕدابووه‌‪.‬‬ ‫ی سه‌دام‬ ‫ئۆرتێگا ك ‌ه چه‌ندجارێك ستایش ‌‬ ‫ی كردوه‌‌و‬ ‫حس���ێن‌و موعه‌ممه‌ر قه‌زاف��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردوه‌ت ‌ه س���ه‌ر سیاسه‌ته‌كان ‌‬ ‫هێرش ‌‬ ‫ی ئێرانی���ش ده‌درێت ‌ه‬ ‫رۆژئاوا به‌دۆس���ت ‌‬ ‫ی له‌به‌رنام ‌ه‬ ‫قه‌ڵه‌م‪ ،‬چونك ‌ه پش���تگیری ‌‬

‫ی ئ���ه‌و واڵت��� ‌ه ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌تۆمییه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 66‬س���اڵ ‌ه پێشتر‬ ‫ناوبراو ك ‌ه ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ماركسی بوو‌ه له‌به‌رده‌م‬ ‫جه‌نگاوه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ن���ه‌ژاددا رایگه‌یاند "گرتن ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫عێ���راق له‌الی���ه‌ن ئه‌مه‌ریكاو‌ه پش���ت ‌‬ ‫ی پڕوپوچ"‪.‬‬ ‫به‌س���تو‌ه ب��� ‌ه به‌ڵگه‌گه‌ل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی موعه‌مم���ه‌ر قه‌زاف ‌‬ ‫ناوبراو كوش���تن ‌‬ ‫ب ‌ه "تاوان" ده‌دات ‌ه قه‌ڵ���ه‌م‌و رایگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌گ���ه‌ر تاوانبارب���وو‪ ..‬به‌ڵگ ‌ه له‌دژ ‌‬ ‫ی بكرای���ه‌"‪ .‬ئۆرتیگا‬ ‫هه‌ب���و‌و با دادگای ‌‬ ‫ی "با‬ ‫ی س���ه‌دام حسێنه‌و‌ه وتیش ‌‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫به‌ئاسوده‌یی‌ بنوێت له‌ناو گۆڕه‌كه‌یدا"‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫دوو پاڵه‌وان‬ ‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫له‌كاتێكدا كێشمه‌كێش‌و ملمالنێی‌ تایف ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌عێراق له‌په‌ره‌س���ه‌ندنی‌ به‌رده‌وامدایه‌‪،‬‬ ‫دوو ئه‌فس���ه‌ری‌ س���وننه‌ی‌ عێراق���ی‌‬ ‫به‌به‌خشینی‌ گیانی‌ خۆیان‪ ،‬نمونه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رزی‌ خۆنه‌ویستی‌‌و تێپه‌ڕاندنی‌ قاوغی‌‬ ‫تایف���ی‌ پێش���كه‌ش ده‌كه‌ن‪ .‬ئ���ه‌م دوو‬ ‫ئه‌فسه‌ره‌ به‌له‌باوه‌ش���گرتنی‌ خۆكوژێك‬ ‫نه‌یانهێشت قوربانیی‌ زۆر له‌نێو ئاپۆڕای‌‬ ‫زیاره‌تكه‌ران���ی‌ چله‌ی‌ ئیمام حوس���ێندا‬ ‫بكه‌وێته‌وه‌ كه‌ زۆربه‌یان شیعه‌ بوون‪.‬‬ ‫له‌م رۆژانه‌دا زۆربه‌ی‌ عێراقییه‌كان ناوی‌‬ ‫موالزم (نوزهان ساڵح حسێن جبوری‌)‌و‬ ‫نائیب عه‌ریف (عه‌لی‌ ئه‌حمه‌د س���ه‌بع‬ ‫مه‌قده‌می‌) یان بیست‪ .‬ئه‌م دوو ئه‌فسه‌ره‌‬ ‫كه‌ یه‌كه‌میان خه‌ڵكی‌ قه‌زای‌ حه‌ویجه‌ی‬ ‫نزیك كه‌ركوكه‌‌و له‌فه‌وجی‌ یه‌كی‌ لیوای‌‬ ‫‪ 41‬خزمه‌تیك���ردوه‌‌و دووه‌میان خه‌ڵكی‌‬ ‫پارێزگای‌ دیاله‌یه‌ له‌شارۆچكه‌ی‌ به‌تحای‌‬ ‫سه‌ر به‌پارێزگای‌ زیقار گیانی‌ خۆیان كرده‌‬ ‫قوربانی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ قوربانی‌ له‌نێو‬ ‫زیاره‌تكه‌رانی‌ چله‌ی‌ ئیمام حوسێندا كه‌م‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ كه‌ به‌م ش���ارۆچكه‌یه‌دا به‌ره‌و‬ ‫كه‌ربه‌ال ده‌ڕۆش���تن‪ .‬به‌پێ���ی‌ گێڕانه‌وه‌‬ ‫فه‌رمییه‌كان كاتێك ك���ه‌ موالزم نزهان‬ ‫زانیویه‌ت���ی‌ خۆكوژێ���ك به‌ته‌مایه‌ خۆی‌‬ ‫به‌كاروانی‌ زیاره‌تكه‌ران���دا بته‌قێنێته‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و س���ه‌ربازه‌ی‌ هاوڕێی‌ پێكه‌وه‌‬ ‫توند له‌باوه‌شیان گرتوه‌ بۆ ئه‌وه‌ نه‌هێڵن‬ ‫په‌نجه‌ بخاته‌ سه‌ر به‌له‌پیتكه‌ی‌ دوگمه‌ی‌‬ ‫ته‌قه‌مه‌نییه‌كانی‌ سه‌ر جه‌سته‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خۆكوژه‌كه‌ ده‌رفه‌تی‌ بۆ ره‌خساوه‌ خۆی‌‬ ‫بته‌قێنێته‌وه‌‌و س���ه‌ره‌نجام ‪ 44‬كه‌س���ی‌‬ ‫كوشت‌و ‪ 85‬زیارتكه‌ریتری‌ برینداركرد‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا ئه‌م دوو ئه‌فسه‌ره‌ بوونه‌ته‌‬ ‫س���یمبولی‌ یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌‌و‬ ‫فیداكاری���ی‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌ردوكیان س���ه‌ر‬ ‫به‌تایفه‌ی‌ س���وننه‌ن‪ ،‬كه‌چ���ی‌ به‌گیانی‌‬ ‫خۆی���ان هه‌ڵیان���داوه‌ پارێزگاری���ی‌‬ ‫له‌زیاره‌تكه‌رانی‌ شیعه‌ بكه‌ن‪ .‬له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫كاره‌ گرنگه‌شیان ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانی‌‬ ‫عێراق رازیی‌ بوو له‌س���ه‌ر پێشنیازێكی‌‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌ردوكیان‬ ‫له‌پاش مه‌رگیان خ���ه‌اڵت بكرێن‌و جگه‌‬ ‫له‌به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ پله‌كه‌ی���ان‪ ،‬چه‌ن���د‬ ‫كۆاڵن‌و قوتابخانه‌یه‌كی���ش به‌ناویانه‌وه‌‬ ‫ناوبنرێت "وه‌كو به‌رز راگرتنی‌ فیداكاریی‬ ‫مه‌زنی���ان"‪ .‬هه‌روه‌ها حكومه‌تی‌ عێراق‌و‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق به‌جیا پاداش���تی‌‬ ‫ماددی���ان پێش���كه‌ش به‌كه‌س���وكاری‌‬ ‫ئ���ه‌م دوو ئه‌فس���ه‌ره‌ كرد‌و بڕیاریش���ه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك‌و دیاله‌ شوێنی‌ نیشته‌جێبوون‬ ‫بۆ مناڵه‌كانیان دابین بكرێت‪.‬‬ ‫دایكی‌ موالزم نوزهان له‌دیداری‌ یه‌كێك‬ ‫له‌كه‌ناڵ���ه‌ عێراقییه‌كان���دا جه‌خت���ی‌‬ ‫له‌وه‌كرده‌وه‌ "ئه‌گه‌ر كوڕێكیترم هه‌بێت‬ ‫ئه‌یكه‌مه‌ قوربانی‌ ب���ۆ یه‌كێتی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫عێ���راق"‪ .‬له‌باره‌ی‌ كاره‌ك���ه‌ی‌ نوزهان‌و‬ ‫عه‌ل���ی‌ سه‌بعیش���ه‌وه‌‪ ،‬ن���وری‌ مالیكی‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران له‌ئاهه‌نگ���ی‌ جه‌ژنی‌‬ ‫پۆلیس���دا (‪ 8‬كانونی‌ دووه‌م) رایگه‌یاند‬ ‫"ئه‌و دوو ئه‌فسه‌ره‌ ناوازه‌ترین داستانیان‬ ‫تۆماركرد‪ ،‬وانه‌‌و په‌ندێكی‌ ئه‌وتۆیان بۆ‬ ‫ئێمه‌ی‌ سیاس���ی‌ به‌جێهێشت كه‌ بیرمان‬ ‫نه‌چێته‌وه‌‪ ..‬ئ���ه‌وان پێیان وتین نابێت‬ ‫له‌س���ه‌ر هیچ بنه‌مای���ه‌ك ره‌فتار بكه‌ین‬ ‫ته‌نها ئه‌رك‌و به‌رپرس���یارێتی‌ نه‌بێت"‪.‬‬ ‫مالیكی‌ دواتریش وتی‌ "ساڵو له‌ڕۆڵه‌كه‌ی‌‬ ‫حه‌ویج���ه‌‌و س�ڵ�او له‌ڕۆڵه‌ك���ه‌ی‌ دیاله‌‌و‬ ‫هه‌ردووكیان به‌ڕه‌حمه‌تی‌ خودا بچن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و خۆكوژه‌ك���ه‌ی‌ نوزه���ان جبوری‌‌و‬ ‫عه‌لی‌ سه‌بع هه‌وڵیانداوه‌ به‌له‌ئامێزگرتن‬ ‫نه‌هێڵن قوربانی‌ زیاتر بخاته‌وه‌ به‌قسه‌ی‌‬ ‫پۆلیس ‪ 30‬كیلۆگرام ته‌قه‌مه‌نیی‌ له‌خۆی‌‬ ‫به‌س���تبوو به‌گه‌ڵ چه‌ندین كیلۆ بزمار‌و‬ ‫تۆپ���ی‌ بچ���وك‌و "ئه‌گه‌ری���ش نوزهان‬ ‫جبوری‌ نه‌بوایه‌ ئ���ه‌وه‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫زیات���ر قوربانی‌ له‌ری���زی‌ زیاره‌تكه‌رانی‌‬ ‫حسێندا ده‌خس���ته‌وه‌"‪ .‬جگه‌ له‌الیه‌نی‌‬ ‫فه‌رمیی���ش له‌پارێزگاكانی‌ زیقار‌و دیاله‌‌و‬ ‫كه‌رك���وك چه‌ندین بۆنه‌‌و مه‌راس���یم بۆ‬ ‫رێزلێنانی‌ ئه‌م دوو ئه‌فسه‌ره‌ رێكخران‌و‬ ‫به‌رده‌وامی���ش ك���ۆاڵن‌و قوتابخان���ه‌‬ ‫به‌ناویانه‌وه‌ ده‌كرێت‌و چه‌ندین پرۆژه‌ش‬ ‫راگه‌یه‌نراوه‌ بۆ دروس���تكردنی‌ په‌یكه‌ر‌و‬ ‫به‌زیندوو هێشتنه‌وه‌ی‌ ناو‌و كارنامه‌یان‌و‬ ‫له‌كاتی‌ به‌خاكسپاردنیش���یاندا هه‌زاران‬ ‫ك���ه‌س له‌گ���ه‌ڵ ته‌رمه‌كانی���ان چوونه‌‬ ‫گۆڕس���تان‌و وه‌كو پاڵه‌وان���ی‌ "یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌" ناساندنیان‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫برنجی‌ بایعی‪‌..‬‬

‫له‌ڤێتنامی‌‌و تایوانیه‌وه ده‌گۆڕێ‌ بۆ هیند‌و پاكستان ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪ ،‬شه‌وكه‌ت‬ ‫ی خۆراك ‌‬ ‫بازرگان ‌‬ ‫ێ ك ‌ه بۆ‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ ،‬راده‌گه‌یه‌ن ‌‬ ‫ی بایعییه‌ك ‌ه ده‌گۆڕێت‬ ‫له‌مه‌ودوا برنج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باشتر‌و له‌وجۆره‌ ‌‬ ‫بۆ جۆرێك ‌‬ ‫ئێستاو‌ه ك ‌ه ڤێتنامی‌و تایوانیه‌‌و‬ ‫ی ده‌گۆڕێت‬ ‫ی لێیه‌‌ت ‌‬ ‫ی زۆ‌ر گلەی ‌‬ ‫خه‌ڵكێك ‌‬ ‫بۆ هیند‌ی‌و پاكستانی‌‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی داهاتوه‌و‌ه‬ ‫"ئومێد ده‌كه‌م‪ ،‬لەمانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هیندی‌‌و پاكستانی‌ به‌خه‌ڵك ‌‬ ‫برنج ‌‬ ‫بدەین"‪.‬‬ ‫ی ‪ 1000‬دینار ده‌كه‌وێ‌‬ ‫كیلۆ ‌‬ ‫به‌اڵم بە ‪ 100‬دینار ده‌فرۆشر ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ئێس���تا لەڕێگای‌‬ ‫ئه‌و ج���ۆر‌ه برنجە ‌‬ ‫ی خۆراك (بایع���ی‌) یه‌و‌ه‬ ‫بریكاره‌كان��� ‌‬ ‫ده‌درێت ‌ه هاواڵتیان‪ ،‬ڤێتنامی‌‌و تایوانیه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌و برنج ‌ه‬ ‫ی زۆرێك له‌خه‌ڵك��� ‌‬ ‫به‌وته‌ ‌‬ ‫ی خ���واردن نایه‌ت‪،‬‬ ‫خراپ���ه‌‌و به‌كه‌ڵك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوسینێك ‌‬ ‫له‌كاتێكدا ئه‌و برنجە به‌پێ ‌‬ ‫ی زانكۆ د‪.‬سابیر‬ ‫ئابوریناس‌و مامۆستا ‌‬ ‫ی ‪ 1000‬دینا‌ر له‌سه‌ر‬ ‫عزه‌ت‪ ،‬هه‌ر كیلۆیه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌كه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی عێراق��� ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫زۆرێك له‌دانیشتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫برنجان��� ‌ه ناخۆن‌و ی���ان لەبریكاره‌كان ‌‬ ‫ی ب ‌ه ‪ 100‬دینار‬ ‫وه‌رناگرن یاخ���ود كیلۆ ‌‬ ‫ده‌یفرۆش���نه‌وه‌‪ .‬ئه‌و كڕیارانه‌ش ك ‌ه ئه‌و‬ ‫جۆر ‌ه برنج��� ‌ه له‌هاواڵتی���ان ده‌كڕنه‌و ‌ه کرێکارێکی هیندی لەکاتی بەستنی دەمی چەند فەردە گەنمێک فۆتۆ‪daylife :‬‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ناش���ارێته‌و‌ه ك ‌ه گلەی ‌‬ ‫ی هاواڵتیان ‪ 4‬ترلیۆن دینار دیاریكراوه‌‪ ،‬ئه‌م بڕه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی ب ‌ه نزیكه‌ ‌‬ ‫باس له‌و‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه ئه‌وانیش برنجه‌ك ‌ه س���ه‌رجه‌م عێراق پێویست ‌‬ ‫ی برنجه‌كه‌‌و شیر ‌‬ ‫له‌سه‌ر خراپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫ی مندااڵن وه‌ك به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫به‌كەسانێك ده‌فرۆشنه‌و‌ه ك ‌ه حەیوانات ‪ 120‬ه���ه‌زار ته‌ن برنج ده‌بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوا ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی خۆراك ‌‬ ‫ی وتوێژكردنیان له‌گه‌ڵ بازرگان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫به‌خێ���و ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌وانیش له‌و رێژه‌یه‌ش به‌ش ‌‬ ‫ده‌رخ���وارد ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی بازرگانی‬ ‫ی ئێم ‌ه له‌وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی عێ���راق د‪.‬خەیر‌واڵ "ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی گه‌رمیانیش���ه‌و‌ه مانگان ‌ه ‪5‬‬ ‫ی حەیوانه‌كانی���ان ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌ئیداره‌ ‌‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫كڕیاران‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل���‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌كێك‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫جه‌م���ال عەل‬ ‫حه‌س���ه‌ن بابك���ر‪ ،‬بڕی���اردراو‌ه جۆر ‌‬ ‫ی عێراقم���ان بیس���توه‌ ئه‌‌و ب���ڕ‌ه پاره‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌زا‌و ‪ 700‬ته‌ن برنج���ه‌‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ش���ار‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كێك‬ ‫ه‬ ‫‌ڕ‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫‌ند‬ ‫ه‬ ‫‌چ‬ ‫ه‬ ‫ك��� ‌ه رۆژان ‌ه ل‬ ‫ش���یر‌و برنجه‌كه‌ش بگۆڕدرێت بۆ باشتر كه‌مه‌‪ ،‬ئومێ���د ده‌كه‌ین زیاد بكرێت‪ ،‬تا‬ ‫ی‬ ‫ی خۆراك ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫كۆمپانی���ا ‌‬ ‫‌كات‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫باس���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫خۆ‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ی "شیره‌ك ‌ه گۆڕدراوه‌ بۆ جۆر ‌‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫ی خۆراك بۆ هاواڵتیان‬ ‫ی باش���ترین جۆر ‌‬ ‫ی ره‌تیده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و ك‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌كڕێ���ت‪،‬‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌)‬ ‫ی‬ ‫بایع‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫(ئه‌ش���یا‬ ‫دیاالك‪ ،‬كه‌جۆرێك ‌‬ ‫ی رابردووش���دا‬ ‫ی باشه‌‌و برنجه‌كه‌ش دابی���ن بكەین"‪ .‬له‌ماوه‌ ‌‬ ‫برنج��� ‌ه هێن���د‌ه خراپ بێ���ت ك ‌ه كه‌س‬ ‫‪20‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫س���لێمان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫مەجیدب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ك���‬ ‫له‌گه‌ڕه‬ ‫ی باش��� ‌‬ ‫گۆڕدراو‌ه بۆ جۆرێك ‌‬ ‫ی راگه‌یاندنه‌و‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ی هیندی‌‌و له‌چه‌ند ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی نه‌خورێ‌‪ .‬ناوبراو ئه‌و ده‌خات ‌ه ڕوو‬ ‫بۆ ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ڕ‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ژنێك‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫برنج���‬ ‫كیل���ۆ‬ ‫پاكستانی‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماده‌كان ‌‬ ‫ی به‌ئێم ‌ه گه‌یشتو‌ه باڵوكرای���ه‌و‌ه ك ‌ه بۆ كڕین��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم له‌هه‌موو‬ ‫ك ‌ه جگه‌ له‌ش���اره‌كان ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫رۆژان‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك���‬ ‫كرد‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل���‬ ‫باس‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫‌ك���ڕ‬ ‫ده‬ ‫ی برنجه‌ك ‌ه گرێبه‌ست ‌‬ ‫بۆ كڕین ‌‬ ‫ی بودج��� ‌ه ده‌درێت��� ‌ه پارێزگاكان‬ ‫ی ‪ 120‬هه‌زار بایع��� ‌‬ ‫ی تری‌ عێ���راق هاواڵتیان‬ ‫پارێزگاكان��� ‌‬ ‫‪100‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كیلۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫بایعی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫زۆر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫برنجێك‬ ‫ته‌ن ك���راوه‌‪ ،‬ئومێد ده‌كه‌ین له‌هه‌فته‌ ‌‬ ‫ی بك���ڕن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ت���ا خۆی���ان ماده‌كان ‌‬ ‫ی برنجه‌ك ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی بڕ ‌‬ ‫ی زیادكردن��� ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی "ئه‌وه‌ ‌‬ ‫دینار ده‌كڕێت‪ .‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫داهاتودا ئه‌و برنج ‌ه به‌ده‌ستمان بگات‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی زۆر ب ‌ه نه‌ك گۆڕینی‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫چونك‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫هه‌رزان ده‌کڕین برنجه‌ك‬ ‫ی داهاتوه‌و‌ه برنج ‌‬ ‫تا ئێمه‌ش له‌مانگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و هه‌واڵ���ه‌ ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی خۆراك��� ‌‬ ‫ی عێ���راق برنجه‌ك ‌ه‬ ‫ی تر ‌‬ ‫"له‌پارێزگاكان��� ‌‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌یكڕین‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫كه‌س دیخوات‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫ی به‌خه‌ڵك ‌‬ ‫هیندی‌‌و پاكستان ‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫ی بدەین"‪ .‬ره‌تكرده‌و‌ه وتی‌"تائێستا له‌بڕیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ی زیادكردن ‌‬ ‫ده‌خۆن‌و داوا ‌‬ ‫‌و‬ ‫خ‬ ‫‌واڵ‬ ‫ه‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫‌فرۆشین‬ ‫ی ده‬ ‫به‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫جۆر‌ه ئاگادار نه‌كراوینه‌ته‌وه‌"‪ .‬شه‌وكه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی باش ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌رێمدا به‌هۆ ‌‬ ‫‌وانیش‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌ن‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌ك���‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫خێو‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫حەیوان���ات ب‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو ك ‌ه تائێستا‬ ‫ی خه‌ڵكیه‌و‌ه ئه‌و جۆر‌ه برنج ‌ه‬ ‫گوزه‌ران��� ‌‬ ‫ی ‪ 33‬ملیۆن هاواڵتی‬ ‫بۆ خۆراك ‌‬ ‫‌ن"‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫حەیوان‬ ‫ی‬ ‫ده‌رخوارد ‌‬ ‫ی ساڵی‌ ‪2011‬‬ ‫ی ماده‌كان ‌‬ ‫له‌دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ناخورێ‌"‪.‬‬ ‫ی كراوه‌‬ ‫‌ ‪ 4‬ترلیۆن دینار دیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "دیار دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌رە نه‌بونه‌ت���ه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ی زانیاریه‌كان ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ‪ 120‬هه‌زار ته‌ن‬ ‫نزیكە ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆراك دواكه‌وتو‌ه له‌ئێس���تادا خۆراك ‌‬ ‫له‌سه‌رجه‌م عێراقدا ‪ 33‬ملیۆن هاواڵت ‌‬ ‫ی منداڵیش ده‌گۆڕدرێت بۆ‬ ‫شیر ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫عێراق‬ ‫‌موو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پێویست‬ ‫ی راب���روودا دابه‌ش‬ ‫ی ‪ 11‬س���اڵ ‌‬ ‫ی خۆراكه‌و‌ه مانگ��� ‌‬ ‫ی بریكاره‌كان ‌‬ ‫مانگان ‌ه ‪ 9‬كیلۆ‌و شه‌كر ‪ 2‬كیلۆ برنج ‪ 3‬مانگان ‌ه له‌ڕێگا ‌‬ ‫جۆرێكی‌ باشتر‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی ئام���ار‌ه ده‌كه‌ین‪ ،‬ئومێد ده‌كه‌ین به‌م زوان ‌ه ته‌واو‬ ‫ی وه‌رده‌گ���رن‪ .‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ‪ 1‬لیتری‌ بۆ هه‌ر بایع��� ‌‬ ‫ی بریكاره‌كان ‌‬ ‫ی خۆراك له‌ئێستادا مانگان ‌ه كیل���ۆ‌و ‪ 1‬ده‌ب ‌ه زەیت ‌‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫مح‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫‌وك‬ ‫ه‬ ‫ش���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫سلێمان‬ ‫ی‬ ‫خۆراك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆراك ‌‬ ‫ی بین‪ ،‬ده‌ست به‌دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی ئه‌م ساڵ ‌‬ ‫ی سه‌ره‌تایه‌كانیش له‌بودجه‌ ‌‬ ‫ی بایع ‌‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫‪ 5‬ماده‌ ‌‬ ‫ی دابه‌ش ده‌كه‌ن‪ ،‬هاواڵتیه‌ك‌و‪ 4‬قوتو شیریش بۆ مندااڵن ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫مانگان‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك���‬ ‫‌كات‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ئاش���كرا‬ ‫ئه‌وه‌ش‬ ‫ی تاز‌ه بكین"‪.‬‬ ‫ی ته‌نها ساڵ ‌‬ ‫ی بایع ‌‬ ‫ی ماده‌كان ‌‬ ‫ك��� ‌ه بریتی ‌ه له‌ئارد بۆ ه���ه‌ر هاواڵتیه‌ك شیره‌خۆر‪ .‬ش���ه‌وكه‌ت محه‌مه‌د ئه‌وه‌ش عێراقدا بۆ كڕین ‌‬

‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‬ ‫‪1‬ملیۆن‌و حه‌وسه‌د‌و‬ ‫حه‌وت هه‌زار كه‌س‪ ،‬له‌‬ ‫رێگای‌ ‪ 3347‬بریكاری‌‬ ‫ی‬ ‫خۆراك‌و ‪ 938‬بریكار ‌‬ ‫دابه‌شكردنی‌ ئارده‌وه‌‬ ‫ماده‌كانی‌ بایعی‌‬ ‫وه‌رده‌گرن‬

‫به‌رهه‌م ‌ی ناوخۆی ‌ی بێكاریی‌ له‌ناو ده‌بات‬

‫بڕیارێكی‌ حكومه‌ت بووبه‌هۆی‌ بێكاركردنی‌ ‪ 400‬كرێكار‌و داخستنی‌ ‪ 10‬كارگه‌‌و نه‌مانی‌ ‪ 8‬هه‌زار سندوقی پێپسی‌ خۆماڵی‌‬

‫ هاوڕاز ره‌زا‬ ‫به‌رهه‌مهێن����ان بریتیی����ه‌ ل����ه‌ داهێنان‬ ‫ی����ان زیادكردن‌و په‌ره‌پێدانی‌ ش����مه‌ك‌و‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت باس له‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ خۆماڵی‌ بكه‌ین سه‌ره‌تا ده‌بێت‬ ‫بزانی����ن به‌رهه‌می‌ خۆماڵی‌ ل����ه‌ چیه‌وه‌‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ده‌گرێت‪ ،‬به‌رهه‌می‌ خۆماڵی‌‬ ‫بریتیه‌ له‌ به‌كارهێنانی‌ س����ه‌رچاوه‌كانی‌‬ ‫ناوخ����ۆی‌ واڵت ب����ه‌ ه����ه‌ردوو ج����ۆره‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ سروش����تی‌‌و مرۆییه‌كه‌یه‌وه‌ له‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ ش����مه‌ك‌و خزمه‌تگوزاریدا‬ ‫گه‌ر له‌ناوخۆی‌ واڵتدا هه‌وڵبدرێت شمه‌ك‬ ‫به‌رهه‌مبهێندرێ����ت به‌دڵنیاییه‌وه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ پێداویستییه‌كان بریتیه‌ له‌هێزی‌ كار‪،‬‬ ‫هێزی‌ كاریش بریتییه‌ له‌س����ه‌رجه‌م ئه‌و‬ ‫هاواڵتییانه‌ی‌ ته‌مه‌نی����ان له‌ نێوان ‪-15‬‬ ‫‪ 65‬سااڵندایه‌‌و توانای‌ كاركردنیان هه‌یه‌‬ ‫بێجگه‌ له‌ منداڵ‪ ،‬زیندانی‌‪ ،‬ژنی‌ ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫س����ه‌رباز‪ ،‬خوێندكار‌و ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌‬ ‫كێش����ه‌ی‌ ده‌رونیی����ان هه‌ی����ه‌ یاخ����ود‬ ‫خاوه‌ن پێداویس����تی‌ تایبه‌ت����ن‌و توانای‌‬ ‫كاركردنیان نییه‌‪ .‬به‌رهه‌مهێنانی‌ شمه‌ك‌و‬ ‫خزمه‌تگوزاری����ش ل����ه‌ ناوخ����ۆی‌ واڵتدا‬ ‫چه‌نده‌ها كه‌ڵكی‌ هه‌یه‌‌و چه‌ند زیانێكیشی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌ كه‌ڵكی‌ زیاتره‌‬ ‫له‌زیانه‌كانی‌‪ ،‬لێره‌دا باس له‌كه‌ڵكه‌كانی‌‬

‫به‌رهه‌م����ی‌ خۆماڵی‌ ده‌كه‌ی����ن‌و یه‌كێك‬ ‫له‌وانه‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ڕێژه‌ی‌ بێكارییه‌ ك ‌ه‬ ‫له‌مڕۆدا به‌رۆكی‌ زۆربه‌ی‌ واڵتانی‌ جیهانی‌‬ ‫گرتووه‌‌و بووه‌ت����ه‌ قه‌یرانێكی‌ جیهانی‌‌و‬ ‫زۆربه‌ی‌ س����ه‌رۆكی‌ واڵتانی‌ ناچاركردووه‌‬ ‫سیاسه‌تی‌ خۆیان بگۆڕن یاخود ده‌ست‬ ‫له‌كاربكێش����نه‌وه‌‪ .‬كه‌ڵكێك����ی‌ دیكه‌ش‬ ‫بریتییه‌ له‌ توانای‌ دیاریكردنی‌ كوالێتی‌‬ ‫ش����مه‌كه‌كان‌و به‌كاربردنی‌ س����ه‌رچاوه‌‬ ‫سروش����تی‌‌و مرۆییه‌كان����ی‌ واڵت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌رهه‌م����ی‌ خۆماڵی‌ ئه‌و هه‌موو كه‌ڵكه‌ی‌‬ ‫هه‌بێت پرسیارێك س����ه‌رهه‌ڵده‌دات كه‌‬ ‫ئایا بۆچ����ی‌ ش����مه‌ك هاورده‌ده‌كرێت؟‬ ‫وه‌اڵمی‌ ئه‌م پرس����یاره‌ش بریتییه‌ له‌بڕی‌‬ ‫تێچوون����ی‌ به‌رهه‌مهێن����ان ل����ه‌ ناوخۆی‌‬ ‫واڵتدا به‌راورد ب����ه‌ بڕی‌ تێچونی‌ هه‌مان‬ ‫شمه‌كی‌ هاورده‌كراو له‌ واڵتانی‌ دیكه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كۆتاییدا هه‌ردوو شمه‌كه‌كه‌ تێچونێكی‌‬ ‫دیاریكراوی����ان هه‌ی����ه‌‌و به‌كاربه‌رانی����ش‬ ‫هه‌میش����ه‌ بیر له‌وه‌ده‌كه‌ن����ه‌وه‌ زۆرترین‬ ‫كه‌ڵك وه‌ربگرن ب����ه‌ كه‌مترین تێچوون‌و‬ ‫به‌راوردی‌ نرخ‌و به‌های‌ شمه‌كی‌ هاورده‌‌و‬ ‫ش����مه‌كی‌ خۆماڵی‌ ده‌كه‌ن كامیان نرخی‌‬ ‫كه‌مت����ر‌و كه‌ڵكی‌ زیاتربوو خواس����تیان‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌و ش����مه‌كه‌ زۆرت����ر ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌س����ه‌ر حكومه‌ت پێویسته‌ چه‌ند‬ ‫سیاسه‌تێكی‌ ئابووری‌ دروست بگرێته‌به‌ر‬

‫ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ بێكاری‌ كه‌م بێت‌و به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵی‌ زیادبێ����ت ده‌توانێت كه‌ڵك ل ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ن����دی پێچه‌وانه‌ی‌ نێ����وان ڕێژه‌ی‌‬ ‫بێ����كاری‌‌و به‌رهه‌می‌ خۆماڵ����ی ببینێت‪،‬‬ ‫تاوه‌ك����و كارگ����ه‌ی‌ واڵت زۆربێ����ت ئه‌وا‬ ‫هه‌لی‌ كار زۆرده‌بێت‌و به‌رهه‌می‌ خۆماڵی‌‬ ‫زیاده‌كات‌و ژماره‌ی‌ بێكاریش له‌واڵتدا كه‌م‬ ‫ده‌كات‪ ،‬لێره‌دا بۆ به‌رچاوڕونی‌ هاواڵتیان‌و‬ ‫حكومه‌تیش باس له‌سیاسه‌تێكی‌ هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫ئاب����ووری‌ ده‌كه‌ین كه‌ له‌ چه‌ند س����اڵی‌‬ ‫ڕابردوودا په‌یڕه‌وكراو بووه‌ هۆی‌ نه‌مانی‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ خۆماڵی‌‌و بێكاركردنی‌ چه‌ندین‬ ‫هێزی‌ كار له‌كوردس����تان‪ ،‬وه‌ك نموونه‌‬ ‫باس له‌كارگه‌ی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ (پێپسی‌)‬ ‫ده‌كه‌ین له‌ كوردس����تان له‌نێوان سااڵنی‌‬ ‫‪ ،2008-2000‬له‌س����اڵی‌ ‪ 2000‬دا نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 10-8‬كارگه‌ی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ (پێپسی‌)‬ ‫له‌ش����اری‌ س����لێمانیدا هه‌ب����وو‪ ،‬ه����ه‌ر‬ ‫كارگه‌یه‌ك ڕۆژانه‌ ‪ 800‬س����ندوق پێپسی‌‬ ‫به‌ره����ه‌م ده‌هێناو نزیكه‌ی‌ ‪ 40‬كرێكار به‌‬ ‫به‌رده‌وامی‌ كاریان تێ����دا ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دوای‌ پرۆسه‌ی‌ ئازادی‌ عێراق سیاسه‌تی‌‬ ‫ئابووری‌ واڵت گۆڕانكاری‌ به‌سه‌رداهات‌و‬ ‫بڕی����اری‌ البردنی‌ باج����ی‌ هاورده‌كردنی‌‬ ‫ش����مه‌ك ده‌ركراو ئه‌و بڕی����اره‌ش بووه‌‬ ‫هۆی‌ هه‌رزانی‌ ش����مه‌ك له‌ بازاڕدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زیانێكی‌ زۆری‌ ب����ه‌ كارگه‌كانی‌ ناوخۆی‌‬

‫بڕیاری‌ البردنی‌ باج ‌ی‬ ‫هاورده‌ زیانێكی‌ زۆری‌‬ ‫به‌ كارگه‌كانی‌ ناوخۆی‌‬ ‫واڵت گه‌یاندوه‌‬ ‫واڵت گه‌یان����د‪ ،‬فرۆش����یاری‌ پێپس����ییه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كان یه‌ك شوش����ه‌ پێپس����ییان‬ ‫ب ‌ه ‪ 250‬دیناری‌ چاپی‌ نوێ ده‌فرۆش����ت‌و‬ ‫ڕۆژان����ه‌ س����ه‌رجه‌می‌ به‌رهه‌مه‌كانی����ان‬ ‫به‌كارده‌بران‌و داهاته‌كه‌ش����ی‌ بۆ ناوخۆ‌و‬ ‫تاكه‌كانی‌ واڵت بوو هه‌روه‌ها به‌كاربه‌ران‬ ‫ده‌بووای����ه‌ شوش����ه‌كانیان ببردایه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ فرۆش����یاره‌كان ئه‌م����ه‌ش مانای‌ وایه‌‬ ‫به‌كاربه‌ران پاره‌ی‌ شوشه‌كه‌یان نه‌ده‌دا‌و‬ ‫ته‌نه����ا پ����اره‌ی‌ خواردنه‌وه‌ك����ه‌ی‌ ن����او‬ ‫شوشه‌كه‌یان ده‌دا‌و له‌ڕووی‌ پاك‌وخاوێنی‌‬ ‫ژینگه‌ش����ه‌وه‌ كه‌ڵكێك����ی‌ زۆری‌ هه‌بوو‪،‬‬

‫چونكه‌ شوشه‌كان فڕێ‌ نه‌ده‌دران‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫جارێك����ی‌ دیكه‌ش س����وودی‌ لێده‌بینرا‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواتر له‌ڕێگه‌ی‌ واڵتانی‌ دراوسێوه‌‬ ‫پێپسی‌ به‌هه‌مان شێوه‌‌و كوالێتی‌ هاورده‌‬ ‫ده‌ك����را تاكه‌ جی����اوازی‌ نێوانیان بریتی‌‬ ‫بوو ل����ه‌وه‌ی‌ به‌كاربه‌ران ده‌بوایه‌ پاره‌ی‌‬ ‫شوشه‌كه‌شیان بدایه‌ و دواتر شوشه‌كه‌‬ ‫یان بوتڵ����ه‌ نایلۆنه‌كه‌یان ف����ڕێ‌ بدایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئاس����انكاریبوو ب����ۆ هاواڵتیان‌و‬ ‫زۆربه‌ی‌ به‌كارب����ه‌ران وازیان له‌به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵ����ی‌ هێنا و ڕوویان كرده‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫هاورده‌كراو و به‌شێك له‌ داهاته‌كه‌شیان‬ ‫به‌ بوتڵی‌ پێپسییه‌كه‌ به‌ فیڕۆده‌چوو‬ ‫بێ ئه‌وه‌ی‌ هه‌س����تی‌ پێبكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫زیان����ی‌ زۆری‌ گه‌یان����د ب����ه‌ كارگه‌كانی‌‬ ‫ناوخۆی‌ واڵت و خاوه‌ن كارگه‌كان نه‌یان‬ ‫ده‌توان����ی‌ هیچ ج����ۆره‌ قازانجێك بكه‌ن‬ ‫بۆیه‌ كارگه‌كانیان داخست و زه‌ره‌رێكی‌‬ ‫زۆرییان ك����رد و بووه‌ هۆی‌ بێكاركردنی‌‬ ‫‪ 400‬كرێكار‌و داخستنی‌ ‪ 10‬كارگه‌‌و نه‌مانی‌‬ ‫‪ 8‬هه‌زار س����ندوق پێپس����ی‌ خۆماڵی‌ بۆ‬ ‫ه����ه‌ر ڕۆژێك‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌م هۆیه‌ حكومه‌ت‬ ‫ده‌بێت پێش ده‌ركردنی‌ هه‌ر بڕیارێك بیر‬ ‫له‌ ده‌ره‌نجامه‌ ئابوورییه‌كانیش بكاته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ په‌ره‌بدرێت ب����ه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫ناوخۆیی‌ واڵت‌و چاره‌س����ه‌ری‌ كێش����ه‌ی‌‬ ‫بێكاری‌ بكرێت‪.‬‬

‫وه‌به‌رهێن ‌ی‬ ‫لوبنانی‌ یه‌كه‌م ‌ه‬ ‫له‌كوردستان‬

‫ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫ده‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه قه‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تاندا ه ‌‬ ‫ی له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ناوخۆی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێپه‌ڕاندوه‌‌و گه‌شتوه‌ت ‌ه بای ‌‬ ‫ده‌ره‌كی ‌‬ ‫‪ 12‬ملیارد دۆالر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌یاننامه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬ئاشكرایده‌كات‬ ‫وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆی ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان��� ‌‬ ‫ك ‌ه قه‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی راب���ردوودا‬ ‫ی پێن���ج س���اڵ ‌‬ ‫له‌م���او‌ه ‌‬ ‫گه‌شتوه‌ت ‌ه ‪ 14‬ملیارد دۆالر‌و ‪ 100‬ملیۆن‬ ‫‪ 862‬ه���ه‌زار‌و ‪ 354‬دۆالر له‌كاتێك���دا‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌كی ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێن��� ‌‬ ‫ك��� ‌ه قه‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫دوو ملی���ارد‌و ‪ 324‬ه���ه‌زار‌و ‪ 78‬دۆالر‬ ‫ب���ووه‌‪ .‬ئه‌م به‌یاننامه‌ی ‌ه ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك��� ‌ه كۆمپانی���ا لوبنانیی���ه‌كان‬ ‫ی كۆمپانی���ا وه‌به‌رهێن��� ‌ه‬ ‫له‌پێش���ه‌نگ ‌‬ ‫ی كوردستان‌و به‌م‬ ‫بیانییه‌كانن له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی كوه‌یت‬ ‫پێی���ه‌ش لوبنان پێ���ش واڵت ‌‬ ‫ده‌كه‌وێت له‌وه‌به‌رهێناندا‪ .‬به‌یاننامه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫رونیشیده‌كاته‌و‌ه قه‌بار‌ه ‌‬ ‫ی له‌هه‌رێ���م گه‌ش���توه‌ت ‌ه ‪774‬‬ ‫لوبنان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ملی���ۆن له‌نێوان ‪ 2006‬ـ ‪ . 2012‬به‌پێ ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێن���ان‬ ‫ی ده‌زگا ‌‬ ‫ئاماره‌كان��� ‌‬ ‫له‌پاش كۆمپانیا لوبنانییه‌كان كۆمپانیا‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان‌و‬ ‫توركییه‌كان دێن له‌قه‌بار‌ه ‌‬ ‫ی توركیاشدا كۆمپانیا فره‌ره‌گ ‌هز‌و‬ ‫به‌دوا ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنانیان‬ ‫هاوبه‌شه‌كان ك ‌ه قه‌بار‌ه ‌‬ ‫‪ 783‬ملیۆن دۆالره‌‪.‬‬

‫تێكڕا ‌ی داهات ‌ی‬ ‫تاك مانگان ‌ه‬ ‫‪ 417‬دۆالره‌‬

‫ی‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ی بانك��� ‌‬ ‫ی ئاماره‌كان ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫ی تاك ‌‬ ‫ی داهات ‌‬ ‫عێراق‪ ،‬تێك���ڕا ‌‬ ‫ی ‪ 2011‬دا گه‌شتوه‌ت ‌ه ‪ 5‬هه‌زار‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی فیعلیش له‌ناو‬ ‫ی كاركه‌ران ‌‬ ‫دۆالر‌و رێژ‌ه ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی‌ عێراقدا ده‌گات ‌ه ‪.%20‬‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫ئاژانسه‌كان‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬جێگر ‌‬ ‫ی عێ���راق موزهی���ر‬ ‫ی ناوه‌ندی��� ‌‬ ‫بانك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫محه‌مه‌د ساڵح‪ ،‬ئاش���كرایكرد له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی رابردوودا ‪ 2011‬هی���چ به‌رمیل ‌ه‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی عێراق به‌كه‌متر ل ‌ه ‪ 100‬دۆالر‬ ‫نه‌وتێك��� ‌‬ ‫ی تاك ‌ه كه‌س���یش‬ ‫نه‌فرۆش���راوه‌‌و داهات ‌‬ ‫ی س���اڵێكدا ‪ 5‬هه‌زار دۆالر بو‌ه‬ ‫له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 417‬دۆالر بۆ‬ ‫ك ‌ه ده‌كات��� ‌ه ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫یه‌ك مانگ‪ .‬ناوب���راو رونیكرده‌و‌ه له‌ناو‬ ‫ی‬ ‫ی داهات ‌‬ ‫ی فه‌رمانبه‌رانیشدا تێكڕا ‌‬ ‫چین ‌‬ ‫هه‌ندێك گه‌ش���توه‌ت ‌ه ‪ 10‬ه���ه‌زار دۆالر‬ ‫له‌ب���ه‌ر ئ���ه‌م ه���ۆكاره‌ش دامه‌زراندن‌و‬ ‫ی بوه‌ت ‌ه‬ ‫ی حكومی ‌‬ ‫ی وه‌زیف��� ‌ه ‌‬ ‫دۆزینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هاواڵتیان‌و‬ ‫ی زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫خ���ه‌ون‌و خولیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مزهیر محه‌مه‌د ساڵح "چین ‌‬ ‫به‌قس ‌ه ‌‬ ‫ی مامناوه‌ند‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ران بوونه‌ت ‌ه چین ‌‬ ‫ی‬ ‫نزیك له‌خۆشگوزه‌ران له‌ناو كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫عێراقی���دا له‌كاتێك���دا ب���ه‌ر ل���ه‌‪2003‬‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران به‌چین��� ‌ه هه‌ژاره‌كان��� ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا ئه‌ژمار ده‌كران‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بانك��� ‌‬ ‫ی ئاماره‌كان��� ‌‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫ی به‌رهه‌م��� ‌‬ ‫ناوه‌ندی���ی‌‪ ،‬تێكڕا ‌‬ ‫عێ���راق له‌رۆژێكدا ‪ 2‬ملیۆن‌و ‪ 900‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل نه‌وته‌‪ ،‬ل���ه‌م رێژه‌ی ‌ه ‪ 2‬ملیۆن‌و‬ ‫‪ 200‬ه���ه‌زار هه‌نارد‌ه ده‌نێرێت ‌ه ده‌ره‌وه‌‌و‬ ‫ی ‪ 2011‬دا هیچ به‌رمیل ‌ه نه‌وتێك‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫به‌كه‌متر ل ‌ه ‪ 100‬دۆالر نه‌فرۆشراوه‌‪.‬‬ ‫ی كارو‬ ‫ی خۆش���ییه‌و‌ه وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ل���ه‌ال ‌‬ ‫ی عێ���راق‪،‬‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫كاروب���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵگر ‌‬ ‫ی بێكاران ‌‬ ‫رایگه‌یاندو‌ه ژمار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕوانام��� ‌ه له‌نێوان ‪ 2003‬ت���ا ئه‌یلول ‌‬ ‫ی ملیۆنێك‌و‬ ‫‪ 2010‬گه‌شتوه‌ت ‌ه ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ژاری ‌‬ ‫‪ 500‬ه���ه‌زار ك���ه‌س‪ .‬رێ���ژ‌ه ‌‬ ‫ی عێراق ‪ %39‬پێكده‌هێنێت‌و‬ ‫له‌الدێكان��� ‌‬ ‫له‌ناوچه‌ شارنشینه‌كانیش ‪.%16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )309‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/17‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫په‌رله‌مان‪ :‬یه‌كێت ‌ی مامۆستایان كێشه‌یان دروستكردو‌ه بۆ خۆیان‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬

‫"دواكه‌وتنی‌ كۆنفرانسی‌ لقه‌كان‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ ب ‌ه سكرتاریه‌ته‌وه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫م‪ .‬عه‌بدولواحی���د محه‌م���ه‌د حاجی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ یه‌كێـتی‌ مامۆستایان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مامۆس���تایان ‌‬ ‫كوردس���تان له‌لیست ‌‬

‫به‌ڕێز وه‌زیری په‌روه‌رده‌‪..‬‬

‫هه‌ورامان وریا قانع‬

‫ ‬ ‫ی مامۆستایانی‌ كوردستان‬ ‫كۆنگره‌ی‌ دوانزه‌هه‌می‌ یه‌كێت ‌‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫ی بكردای ‌ه یه‌كه‌می‌ بۆ كراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه له‌ژێر رۆشنایی‌ كۆنگر‌ه رێگ ‌ه بدرابوای ‌ه‬ ‫بۆیه‌ ده‌ب���وو په‌رله‌مان په‌له‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌و رۆتینیاته‌ زۆر‌هی‌ په‌رله‌مان ك ‌ه ك���ه‌ س���كرتاریه‌ت بتوانێ���ت بڕیار ‌‬ ‫ی یاساكه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر په‌سه‌ندكردن ‌‬ ‫ی كۆنفرانسی‌ لقه‌كان بدات‪ ،‬یان‬ ‫به‌ستن ‌‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی ئابونه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی دیاریكردن���ی‌ وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫جێگ���ری‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران ئاماده‌نه‌بوون یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌شكرد ك ‌ه ده‌كرا ئ���ه‌وكات په‌رله‌مانی���ش ئۆكه‌ ‌‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬ئاماژ‌ه ‌‬ ‫هه‌فته‌ له‌پشوه‌كه‌یان كه‌م بێته‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫ێ وه‌ربگرن‪ ،‬به‌س���تنی‌ كۆنفرانس بكات به‌رێنمای ‌‬ ‫ی هه‌ڵوێس���ت به‌رامبه‌ر به‌ ك ‌‬ ‫م‪ .‬به‌ره���ه‌م مس���ته‌فا‪ ،‬ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڵكو ده‌بێت رێگه‌ چ���اره‌ بدۆزینه‌و‌ه مه‌كته‌بی‌ س���كرتاریه‌ت له‌ژێر رۆشنای ‌‬ ‫ی له‌لیس���ت ‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی‌ س���كرتاریه‌ت ‌‬ ‫مامۆستایانی‌ سه‌رده‌م‪ ،‬باسله‌وه‌ده‌كات بۆ به‌س���تنی‌ كۆنگ���ره‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌موو كۆنگره‌ كێش���ه‌ك ‌ه چاره‌س���ه‌ر بكه‌ین‪،‬‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی لیس���ته‌كان له‌كۆنوس���ێك ك ‌ه داومان ‌ه به‌اڵم كه‌ نه‌یانك���ردوو‌ه هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫له‌‪ 2011/11/19‬سه‌ردانی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی بووه‌"‪.‬‬ ‫ی په‌روه‌رده‌‌و س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی كوردس���تانیان كردووه‌‌و ب���ه‌ لێژنه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌‌و‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لێژن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌ختی���ان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كردۆته‌وه‌ ك ‌ه په‌رله‌م���ان كۆكین له‌س���ه‌ر به‌س���تن ‌‬ ‫ی بااڵ‪ ،‬له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان ده‌ست‌و بردێك كۆنفرانس‪.‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی "خۆم له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌دانیم ك ‌ه‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫بكه‌ن بۆ په‌س���ه‌ندكردنی‌ یاسای‌ ژمار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ر رێكخراوه‌‌و یاسای تایبه‌ت به‌خۆ ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌‌و خوێندن ‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ لێژن ‌ه ‌‬ ‫(‪ )4‬له‌زووترین كاتدا‪ ،‬چونك ‌ه كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر به‌پێ ‌‬ ‫ی كێشه‌‌و‬ ‫بااڵ‪ :‬پرۆژه‌ یاساك ‌ه خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌رێن���ی‌ ده‌بێ���ت له‌س���ه‌ر یه‌كێـت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كار بكه‌ن‌و كار ب��� ‌ه په‌یڕه‌و ‌‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ تێدایه‌‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬ئه‌وانیش به‌ڵێنیان پێداون‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا په‌رله‌مانتار عومه‌ر ناوخۆ بكه‌ن‪ ،‬داخلی‌ بیرۆكراس���یه‌ت‌و‬ ‫به‌زووترین كات یاساكه‌ په‌سه‌ند بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی یاس���ا نابن‬ ‫ی یاس���ا‌و هه‌مواركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی حه‌م���ه‌د ئه‌می���ن‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ لێژنه‌ ‌‬ ‫كوردس���تانی‌‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات ب���ه‌اڵم به‌داخه‌و‌ه په‌رله‌مان یاس���اكه‌ ‌‬ ‫ی ب���ااڵ ئاماژه‌ بۆ له‌كاتی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌دا"‪.‬‬ ‫ی ب ‌ه په‌س���ه‌ند نه‌كردو كه‌وت ‌ه نێو پش���وو‪ ،‬پ���ه‌روه‌رده‌‌و خوێندن ‌‬ ‫ی كۆنفران���س په‌یوه‌ند ‌‬ ‫دواكه‌وتن��� ‌‬ ‫په‌رله‌مانت���ار عوم���ه‌ر حه‌مه‌ده‌مین‪،‬‬ ‫ی س���كرتاریه‌ته‌و‌ه په‌رله‌مانت���اران ئام���اده‌ نه‌بوون یه‌ك ئه‌وه‌ده‌كات لێژنه‌كه‌یان هیچ كه‌مته‌رخه‌م‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی ب���ۆ ئه‌وه‌ش���كرد ك��� ‌ه‬ ‫ی ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌فته‌ له‌پش���ووه‌كه‌یان كه‌متر بێته‌وه‌‪ ،‬نه‌ب���وو‌ه له‌به‌رانبه‌ر پرۆژ‌ه یاس���اك ‌ه ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵك���و په‌یوه‌ندی‌ ب ‌ه په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی له‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ یاساكه‌دا ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ی كه‌مته‌رخه‌مییه‌ك ‌ه یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایان‪ ،‬ب���ه‌اڵم خۆ ‌‬ ‫كوردس���تان‪-‬ه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه یاساك ‌ه بۆی ‌ه پشكی‌ زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی مامۆستایان (‪)3‬‬ ‫ێ ش���ێواز پرۆژه‌ یاسا پێشكه‌ش ئه‌وه‌كراو‌ه ئابونه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌س ‌‬ ‫ته‌نه���ا خوێندن���ه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌م���ی‌ ب���ۆ بۆ په‌رله‌مان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی داهاتوو‬ ‫ب��� ‌ه په‌رله‌مان ده‌كرێت ك��� ‌ه یه‌كه‌میان هه‌زار دینار بێت‪ ،‬له‌كۆنگره‌ ‌‬ ‫كراوه‌‌و په‌س���ه‌ند نه‌ك���راوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ده‌بێ���ت له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ بنێردرێت ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و ب���ڕ‌ه پاره‌ی��� ‌ه بگۆڕدرێت‬ ‫ی‬ ‫ره‌نگه‌ په‌رله‌مان پرۆژ‌ه یاساكه‌ ‌‬ ‫له‌‪ 2011/11/3‬یاسا كۆن‌و تازه‌كه‌مان بۆ‬ ‫ی به‌هه‌مواركردنه‌و‌ه‬ ‫ی جارێكیتر پێویس���ت ‌‬ ‫بۆ په‌رله‌مان‪ ،‬دووه‌م‪ ،‬ده‌بێت له‌رێگا ‌‬ ‫ئێمه‌ی‌ بیرچووبێت‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان ناردووه‌‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك په‌رله‌مانتاره‌وه‌ بێت ك ‌ه له‌‪ 10‬هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویست ده‌كات ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫م‪ .‬عه‌تا ئه‌حمه‌د‪ ،‬ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانیش دانیشتوین‌و‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مانتار كه‌متر نه‌بێت‪ .‬سێیه‌میشیان بڕیاران ‌ه به‌ش���ێوه‌ی‌ رێنمایی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی یاس���اك ‌ه س���كرتاریه‌ت‌و جێگ���ری‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫جه‌ختمان له‌په‌س���ه‌ندكردن ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر بدات‪.‬‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫ی مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان له‌رێگای‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪-‬ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه سكرتاریه‌ت خۆ ‌‬ ‫كردوو‌ه له‌زووترین كاتدا‪ ،‬به‌اڵم تائێستا یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی مامۆس���تایانی‌ یه‌كگرتوو‪ ،‬ئێم ‌ه پرۆژه‌ یاس���اكه‌مان ب���ۆ هاتوو‌ه س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵوێس���ت وه‌رگرتنیش‬ ‫چاوه‌ڕێین په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان یان له‌لیس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و خوێندن ‌‬ ‫ی ‪ 10‬په‌رله‌مانتارمان بۆ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی جه‌ختله‌وه‌ده‌كات���ه‌و‌ه ك��� ‌ه هه‌فته‌یه‌ك خۆمان ئیم���زا ‌‬ ‫یاساك ‌ه په‌سه‌ند بكات‪ ،‬یاخود تیشكێك ‌‬ ‫ی ب���ااڵ وت���ی‌ "ئ���ه‌و لیس���تانه‌ی‌ باس‬ ‫ی كۆنگر‌ه پرۆژه‌ یاساكه‌یان كۆكردۆته‌وه‌‌و دواتری���ش خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی لقه‌كان دوای‌ به‌ستن ‌‬ ‫سه‌وزمان پێبده‌ن‌و كۆنفرانس ‌‬ ‫ی له‌هه‌ڵوێس���ت وه‌رگرتن ده‌ك���ه‌ن ئه‌م ‌ه‬ ‫ی بۆ كراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ كه‌مته‌رخه‌م ‌‬ ‫ی یاس���ایی‌‌و یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی ئاماده‌ك���ردووه‌‌و بۆ لێژن ‌ه ‌‬ ‫بكه‌ی���ن‪ ،‬چونكه‌ "ئێس���تا ئیش‌و كار ‌‬ ‫ی وه‌ك���و موزایه‌ده‌كه‌ ده‌یك���ه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مانیان بردووه‌‪ ،‬داواشمان له‌الیه‌ن ئێمه‌وه‌ نه‌بووه‌و له‌گه‌ڵ لێژن ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫ی مامۆس���تایان‪ ،‬وه‌ك كار ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی ناو په‌رله‌مان‬ ‫ی دوو رۆژ هه‌موو فراكس���یۆنه‌كان ‌‬ ‫ی مه‌ده‌نی‌‪-‬ش بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ی ناڕوات به‌ڕێوه‌"‪ .‬كردوو‌ه به‌زوترین كات یاساكه‌ په‌سه‌ند كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫رێكخراوه‌یی‌ ب ‌ه باش ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌نه‌داو‌ه‬ ‫ی كۆبوینه‌ته‌وه‌‌و راپۆرتێكی‌ هاوبه‌ش���مان تێیاندا هه‌ب���ووه‌ ده‌نگ ‌‬ ‫ی بكرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانین كۆنفرانس��� ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌ مامۆستایان ‌‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی پش���وی‌ په‌رله‌مان كه‌مت���ر بێت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬جه‌ختله‌وه‌ده‌كات���ه‌و‌ه لق���ه‌كان بكه‌ین‌و كار ب ‌ه یاس���ای تاز‌ه له‌سه‌ر پرۆژ‌ه یاساك ‌ه نوسیوه‌‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی با داوایان له‌س���ه‌رۆكی‌ فراكسیۆنه‌كان‬ ‫ی بااڵ وتیش ‌‬ ‫ی لێژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و خوێندن ‌‬ ‫ی لق���ه‌كان‪ ،‬بكه‌ین‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌ "س���ه‌رۆك ‌‬ ‫نه‌به‌س���تنی‌ كۆنفرانس��� ‌‬ ‫ی كردین‪" ،‬به‌ش���ێكی‌ كێش���ه‌ك ‌ه ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ بكردایه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ب���ن په‌رله‌مان بۆ‬ ‫ی په‌رله‌مان توش���ی‌ موفاجئه‌ ‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر یه‌كێتی‌ مامۆستایان ‌‬ ‫ی مامۆس���تایان‪ ،‬چونكه‌ خۆیان‪ ،‬دوو هه‌فت ‌هی‌ تر پش���وو وه‌رنه‌گرێت تا‬ ‫ی پرۆژ‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی چونك ‌ه ‪ 3‬مانگ به‌س���ه‌ر بردن ‌‬ ‫كوردس���تان ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك له‌و برگان ‌ه یاساكه‌یان په‌سه‌ند ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی چونكه‌ ده‌یتوان ‌‬ ‫زۆر به‌سه‌ر به‌ستنی‌ كۆنگر‌ه تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬یاساك ‌ه تێپه‌ڕیوه‌‌و ته‌نها خوێندنه‌و‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ئه‌و لیستان ‌ه ‌‬ ‫باس له‌هه‌ڵوێست‬ ‫وه‌رگرتن ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌مه‌ وه‌كو‬ ‫موزایه‌ده‌ك ‌ه‬ ‫ده‌یكه‌ن‬

‫تا ‪ 10‬ساڵیتر كاغه‌ز نامێنێت‌و شاشه‌ جێگه‌ ‌ی ده‌گرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕ‌هی‌ خوێندن‬ ‫ی‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ له‌داهاتوویه‌كی‌ نزیكدا‬ ‫سه‌رده‌می‌ به‌كارهێنانی‌ كاغه‌ز بۆ‬ ‫خوێندنه‌وه‌ كۆتایی دێت‌و له‌بری‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی شاشه‌ی‌ ئه‌له‌كترۆن ‌‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫ده‌بێت ‌ه باو‪ .‬هه‌ندێك له‌و لێكۆڵینه‌وان ‌ه‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ تا ‪ 10‬ساڵیتر‬ ‫ی‬ ‫بڕینی‌ دره‌خت‌و دارستان باو ‌‬ ‫نامێنێت بۆ دروستكردنی‌ كاغ ‌هز‌و‬ ‫شاش ‌ه جێگای‌ ئه‌م پێداویستیی ‌ه‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ئایا ده‌زانی باران ب ‌ه‬ ‫سانتیمه‌تر ده‌پێورێت؟‬

‫ی‬ ‫ێ مانگ به‌سه‌ر به‌ستن ‌‬ ‫زیاتر له‌س ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ دوانزه‌هه‌می‌ یه‌كێت ‌‬ ‫مامۆستایانی‌ كوردستان تێپه‌ڕیوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم تائێستا كۆنفرانس ‌‬ ‫ی‬ ‫لقه‌كان ئه‌نجام نه‌دراوه‌‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫ی ژمار‌ه‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫په‌سه‌ندنه‌كردن ‌‬ ‫(‪ )4‬په‌رله‌مانی‌ كوردستان ك ‌ه‬ ‫ی مامۆستایان‪،‬‬ ‫تایبه‌ته‌ ب ‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر په‌سه‌ندنه‌كردنیش یه‌كێت ‌‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوێستیان ده‌بێت‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫لێژن ‌هی‌ په‌روه‌رده‌ش ده‌ڵێت "یه‌كێت ‌‬ ‫مامۆستایان خۆیان له‌یاساكه‌دا كێشه‌‌و‬ ‫گرفتیان بۆ خۆیان دروستكردووه‌"‪.‬‬ ‫"هه‌ڵوێستمان به‌رانبه‌ر‬ ‫ی مامۆستایان‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫په‌سه‌ندنه‌كردن ‌‬ ‫ده‌بێت"‬ ‫ی‬ ‫م‪ .‬ئه‌حم���ه‌د كه‌ركوك���ی‌‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���كرتاریه‌تی‌ یه‌كێت��� ‌‬ ‫مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان له‌لیست ‌‬ ‫مامۆستایانی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ده‌كات په‌سه‌ندنه‌كردنی‌ یاسا ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌ (‪)4‬ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مامۆس���تایان ‌‬ ‫تایب���ه‌ت ب���ه‌ یه‌كێـت ‌‬ ‫ی له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫كوردستان‪ ،‬كه‌مته‌رخه‌م ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان ـ ه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫زیاتر له‌س���ێ‌ مانگ به‌س���ه‌ر به‌ستن ‌‬ ‫ی نه‌توانراو‌ه‬ ‫كۆنگر‌ه تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬كه‌چ��� ‌‬ ‫ی لقه‌كان ببه‌س���ترێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫كۆنفرانس��� ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌م���ه‌ش كاریگ���ه‌ری‌ خراپ ‌‬ ‫ی "هه‌موو‬ ‫لقه‌كان هه‌یه‌‪ .‬كه‌ركوكی‌ وتیش ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب���ی‌ س���كرتاریه‌ت‬ ‫الیه‌نه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نیگه‌رانین له‌به‌رانبه‌ر په‌سه‌ندنه‌كردن ‌‬ ‫یاس���اكه‌‌و یادداش���تێكمان داو‌ه ب��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان ك���ه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫دوو هه‌فته‌دا وه‌اڵممان بدرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی یاداشته‌كه‌یان‬ ‫تائێستا په‌رله‌مان وه‌اڵم ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌داوه‌ته‌و‌ه ك���ه‌ ئه‌مه‌ش كه‌مته‌رخه‌م ‌‬ ‫په‌رله‌مان نیشانده‌دات"‪.‬‬ ‫ی ئه‌گ���ه‌ر هاتوو‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و دوو هه‌فت ‌ه س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫په‌رله‌مان وه‌اڵمی‌ یادداشته‌ك ‌ه نه‌داته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوێستیان چی ده‌بێت؟ ئه‌ندامه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سكرتاریه‌ت له‌لیستی‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ وتی‌ "ئه‌و كات هه‌ڵوێستمان‬ ‫ی زۆریش���مان هه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌بێ���ت‌و ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ هه‌ڵوێس���ت وه‌رگرتن‌و هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ی هاوبه‌ش‪،‬‬ ‫توندمان ده‌بێت وه‌كو لیست ‌‬ ‫ی كۆنفرانس‪ ،‬یان‬ ‫له‌وانه‌ ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی ئی���ش‌و كاره‌كان��� ‌‬ ‫راگرتن��� ‌‬ ‫مامۆس���تایان‪ ،‬چونكه‌ كۆمه‌ڵێك كه‌م‌و‬ ‫ی له‌یاس���ای‌ پێش���وو هه‌بووه‌‌و‬ ‫كورت��� ‌‬ ‫ی یاس���اك ‌ه كراوه‌‌و‬ ‫ئێستاش ده‌ستكار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ت ‌ه په‌س���ه‌ند بكرێت بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ته‌شكیلی‌ لقه‌كان بكه‌ین"‪.‬‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫‪9‬‬

‫ ‬ ‫ته‌کنه‌لۆجیای نوێ جێگه‌ی ب ‌ه کاغه‌زو نوسین لێژکرد‬

‫ی‬ ‫ی خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پاده‌وه‌ ئیش���تیها ‌‬ ‫ئا ‌‬ ‫ی كرده‌وه‌‌و به‌م هه‌نگاوه‌ش‬ ‫ی سه‌ر شاش ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ده‌زگای‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"كریتیف س���تراتیجیز" تی���م باجاران‪ ،‬ئه‌پڵ سه‌رجه‌م هۆكاره‌ ته‌قلیدییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌میان���ه‌ی‌ لێدوانێكدا ب���ۆ ژماره‌یه‌ك وه‌ك���و كتێ���ب‌و گۆڤ���ار‌و رۆژنام���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریك���ی‌ رایگه‌یاندوو‌ه ك ‌ه چاپكراوی‌ تێپه‌ڕاند‪.‬‬ ‫میدی���ا ‌‬ ‫ی ژماره‌ی���ه‌ك زانیاریت���ر ك ‌ه‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاغ ‌هز‌و كتێب ‌‬ ‫ی به‌كارهێنان ‌‬ ‫وه‌س���تان ‌‬ ‫چاپكراو‌و پشت به‌ستن به‌شاشه‌ ته‌نها له‌ماڵپه‌ڕ‌ه بڕواپێكراوه‌كانی‌ ئینته‌رنێت‬ ‫ی‬ ‫ی ئامێره‌كان ‌‬ ‫ی چوار باڵوكراونه‌ت���ه‌وه‌ فرۆش��� ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كات وه‌س���تاوه‌‪ .‬ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2016‬س���ێ قات ‌‬ ‫ی زه‌به‌الحی‌ ئه‌مازۆن شاش��� ‌ه تا س���اڵ ‌‬ ‫ساڵیشه‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2011‬زیاد ده‌كات‌و كۆمپانیا ‌‬ ‫له‌ڕێ���گای‌ ئینته‌رنێته‌وه‌ بانگه‌ش���ه‌ بۆ س���اڵ ‌‬ ‫ی كیندڵ "جونیب���ر ریس���یرتش" ئه‌م فرۆش��� ‌ه‬ ‫ی ئامێر ‌‬ ‫ی شاش���ه‌ ‌‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی ب ‌ه ‪ 9.7‬ملیارد دۆالر‬ ‫ده‌كات بۆ خوێندنه‌وه‌ی‌ رۆمان‌و چیرۆك ‌ه چاوه‌ڕوانكراوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كڕینی‌ كتێبه‌كانیان‪ .‬خه‌ماڵن���دووه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ئه‌ده‌بییه‌كان له‌بر ‌‬ ‫ی جێبه‌جێكاری‌ پرۆگرامی‌ (بی ئه‌ی ئێس‬ ‫ی ‪2010‬شدا كۆمپانیای‌ به‌ناوبانگ ‌‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ج���ی) ئه‌نجیال بوب‪ ،‬ده‌ڵێ���ت "بازاڕ ‌‬ ‫ی شاش���ه‌ ‌‬ ‫ی به‌رهه‌مهێنان ‌‬ ‫ئه‌پڵ له‌ڕێگا ‌‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫كتێب��� ‌ه ئه‌له‌كترۆنیی���ه‌كان ب���ه‌رده‌وام‬ ‫له‌په‌ره‌س���ه‌ندندایه‌‌و به‌مانگ گه‌ش��� ‌ه‬ ‫ی ناوبراو‬ ‫ده‌كه‌ن نه‌ك به‌ساڵ"‪ .‬به‌قس ‌ه ‌‬ ‫ی شاش��� ‌ه‬ ‫ی تامی‌ خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌ن خێرا س���ه‌رنجیان راده‌كێشێت‬ ‫ی‬ ‫ی خوێنه‌ران��� ‌‬ ‫"له‌ئێستاش���دا ژم���اره‌ ‌‬ ‫كاغه‌ز‌و خوێنه‌رانی‌ شاش��� ‌ه به‌رانبه‌رن‪،‬‬ ‫ی كتێب��� ‌ه به‌كارده‌هێنن‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫شاشه‌یان ده‌ست بكه‌وێت ئه‌و‌ه ئاماده‌ن‬ ‫ده‌ستبه‌رداری‌ كاغه‌ز ببن"‪.‬‬ ‫ی كتێبخانه‌كانیش ئێستا‬ ‫له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رنجڕاكێشان ‌‬ ‫زۆربه‌یان س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫خوێنه‌ران���ن‌و هه‌ندێ���ك له‌وان ‌ه هاوكات‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كتێبه‌ كاغه‌زییه‌كان���دا ئامێر‌و‬ ‫ی ئه‌له‌كترۆنی‌ ده‌فرۆشن‪ ،‬له‌م‬ ‫شاش���ه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫له‌ئێستادا ژماره‌ ‌‬ ‫خوێنه‌رانی‌ كاغ ‌هز‌و‬ ‫ی شاش ‌ه‬ ‫خوێنه‌ران ‌‬ ‫به‌رانبه‌رن‬ ‫بواره‌شدا كتێبخانه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا "بارنز‬ ‫ئه‌ن���د نوبڵ" ئامێری‌ نوك ده‌فرۆش���ن‌و‬ ‫ی‬ ‫كتێبخان ‌ه فه‌ره‌نسییه‌كان "فناك" ئامێر ‌‬ ‫"كوبو بای‌ فناك" ده‌فرۆش���ن‪ .‬توێژه‌ر‬ ‫ئال���ن فاینه‌ر له‌كۆمپانی���ای‌ "گارتنه‌ر"‬ ‫ده‌ڵێ���ت "م���ن له‌وانه‌م ك���ه‌ پێیانوای ‌ه‬ ‫حه‌ماس���ه‌تی‌ خه‌ڵ���ك له‌س���ه‌ر كتێب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نوێیه‌كانی‌ سه‌ر شاش���ه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر په‌ر‌ه ده‌سێنێت"‪ .‬ئه‌وه‌شی‌ جێگا ‌‬ ‫خۆشحاڵیی ‌ه بۆ خانه‌كانی‌ باڵوكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ئامێره‌كانه‌و‌ه‬ ‫خوێندن���ه‌و‌ه له‌رێ���گا ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���تی‌ به‌بودج��� ‌ه هه‌ی���ه‌‌و كڕین ‌‬ ‫ی دی‌ پێویس���ته‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫شاش���ه‌‌و س ‌‬ ‫بازاڕ ده‌كاته‌وه‌ بۆ ئه‌وان‪.‬‬ ‫ی باجاران حیبر‌و كاغه‌ز تا‬ ‫به‌بۆچوون ‌‬

‫ی‬ ‫‪ 10‬ساڵیتر ده‌مێننه‌وه‌‌و ده‌ڵێت "ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫له‌سه‌روو ‪ 45‬ساڵه‌وه‌ن راهاتوون له‌سه‌ر‬ ‫ی ك ‌ه له‌س���ه‌ر كتێب بخوێننه‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ه���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش به‌گونج���او ده‌زانن بۆ‬ ‫ی فانێریش��� ‌ه‬ ‫ی درێژ"‪ .‬هه‌رچ ‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "ته‌س���ه‌ور وایه‌ ك ‌ه نوس���خ ‌ه ‌‬ ‫ی رۆژنام���ه‌كان ون ببێت به‌اڵم‬ ‫كاغه‌زی ‌‬ ‫گۆڤاره‌كان بااڵنسێك ده‌پارێزن له‌نێوان‬ ‫ی س���ه‌ر‬ ‫ی كاغه‌ز‌و باڵوكراو‌ه ‌‬ ‫نوس���خ ‌ه ‌‬ ‫شاشه‌كان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مساڵیش���دا گروپ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫"نی���وز كوربریش���ن" له‌نیویۆرك چه‌ند‬ ‫ی تایبه‌تی���ان به‌ناوی‌ "ز‌ه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ده‌یل���ی‌" دیزیاینك���ردو‌ه ك��� ‌ه تایبه‌ت ‌ه‬ ‫ی میدیا كاغه‌زییه‌كانیش ‌ه‬ ‫به‌شاشه‌‪ .‬هه‌رچ ‌‬ ‫ی پێگ ‌ه‬ ‫ی چاككردن‌و به‌هێزكردن ‌‬ ‫له‌رێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هێزكردن ‌‬ ‫ئه‌له‌كترۆنییه‌كانه‌وه‌ هه‌وڵ ‌‬ ‫خۆیان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫فاینه‌ر ده‌ڵێت "گۆڤاره‌كان تائێستاش‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌دان له‌ته‌كنه‌لۆجیا ‌‬ ‫له‌هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌قه‌م���ی‌ بگ���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم گروپه‌كان ‌‬ ‫ئینته‌رنێ���ت ب���اش لێی‌ گه‌ش���توون"‪.‬‬ ‫ی رابردوو "الیف‬ ‫كۆمپانیای‌ یاهوو مانگ ‌‬ ‫ی جێگیر‌و‬ ‫ی ده‌ركرد ك ‌ه وێنه‌ ‌‬ ‫س���تاند" ‌‬ ‫ی‬ ‫كارلێككراو ك���ۆ ده‌كات���ه‌وه‌ له‌رێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆگرام ‌‬ ‫"ئ���ای‌ پاد" ه‌وه‌ ك ‌ه ركابه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫"فلی���پ بورده‌" ه‌ كه‌ گۆڤ���ار له‌رێگا ‌‬ ‫هه‌ڵبژارد‌هی‌ جۆراوجۆره‌وه‌ پێش���كه‌ش‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫ئ���ه‌و زانیاریی���ه‌ی ناونیش���انی ئ���ه‌م‬ ‫نوس���ینه‌ی له‌خۆگرتووه‌‪ ،‬هی من نییه‌‌و‬ ‫ه���ی پرۆگرامی خوێندنی زانس���ت بۆ‬ ‫هه‌موان���ی پۆلی س���ێیه‌می بنه‌ڕه‌تییه‌‪.‬‬ ‫له‌ كتێبی ڕاهێنانی زانست بۆ هه‌موانی‬ ‫پۆلی سێیه‌می بنه‌ڕه‌تی الپه‌ڕ‌ه ‪88‬دا‪،‬‬ ‫خشته‌یه‌كی گه‌وره‌ی تێدایه‌‌و باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات باران به‌ سانتیمه‌تر ده‌پێورێت‌و‬ ‫ل ‌ه مانگی ئابی س���اڵی ڕاب���ردودا ‪200‬‬ ‫سانتیمه‌تر باران باریوه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه ڕاستیدا كه‌س���ێك گه‌ر تۆزقاڵێك‬ ‫خوێن���ه‌واری هه‌بێت یان ئه‌گه‌ر جارێك‬ ‫یاخود دوو ج���ار گوێی له‌ هه‌واڵه‌كانی‬ ‫كه‌شوهه‌وا گرتبێت‪ ،‬ده‌زانێ كه‌ پێوانه‌ی‬ ‫ڕێژه‌ی باران بارین ب ‌ه سانتیمه‌تر نییه‌‌و‬ ‫به‌ میلیمه‌تره‌‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌س���ێك ته‌نانه‌ت ل ‌ه كوردستانیش���دا‬ ‫نه‌ژیابێ���ت‌و هه‌ندێ زانیاریی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاوهه‌وای كوردس���تان هه‌بێت‪ ،‬ده‌زانێ‬ ‫مانگی ئ���اب له‌ هه‌رێمی كوردس���تاندا‬ ‫وه‌ك ده‌ڵێن قرچه‌ی گه‌رمایه‌‌و دڵۆپێك‬ ‫ب���اران چی���ی نابارێت‪ .‬له‌م س���ااڵنه‌ی‬ ‫دوایدا نه‌ك ل��� ‌ه مانگی ئاب‪ ،‬به‌ڵكو ل ‌ه‬ ‫سێ مانگه‌كه‌ی پایزیش���دا ئه‌و رێژه‌ی ‌ه‬ ‫باران نه‌باریوه‌‪ ،‬بۆ نمون ‌ه ئه‌مس���اڵ ك ‌ه‬ ‫ته‌نها چه‌ند رۆژێك���ی كه‌می ماوه‌ پایز‬ ‫تێپه‌ڕێت‪ ،‬كه‌چی به‌پێ���ی هه‌واڵه‌كانی‬ ‫كه‌شناس���ی بێت ته‌نه���ا ‪ 75‬ملیمه‌تر‬ ‫باران ل ‌ه هه‌رێمی كوردس���تاندا باریوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ی كه‌واته‌ ئه‌و دوو زانیارییه‌ هه‌ڵه‌ی ‌ه‬ ‫له‌كوێو‌ه هاتووه‌‌و ب���ووه‌ ب ‌ه پرۆگرامی‬ ‫خوێندن‪ ،‬ئه‌وا پێویس���ت ‌ه به‌ڕێز سه‌فین‬ ‫دزێیی وه‌زیری په‌روه‌رد‌ه به‌دواداچونی‬ ‫ب���ۆ ب���كات‌و دوات���ر پێمان بڵ���ێ ئه‌و‬ ‫زانیارییه‌ سه‌یر‌و سه‌مه‌ره‌ی ‌ه چۆن كراو‌ه‬ ‫ب ‌ه مه‌نهه‌ج‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی له‌م زانیارییه‌دا جێگای داخ‌و‬ ‫ئه‌س���ه‌فه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی���ه‌ پێنج س���اڵ ‌ه ئه‌م‬ ‫زانیارییه‌ هه‌ڵه‌ی ‌ه خراوه‌ته‌ به‌رده‌س���تی‬ ‫قوتابیانی پۆلی سێیه‌می بنه‌ڕه‌تی‌و تا‬ ‫ئێستا چاكنه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌م زانیاریی ‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ له‌ ساڵی ‪ 2007‬له‌گه‌ڵ گۆڕینی‬ ‫كتێبه‌كانی زانست په‌ڕیوه‌ت ‌ه ناو كتێبی‬ ‫ڕاهێنانی زانس���ت ب���ۆ هه‌موانی پۆلی‬ ‫س���ێیه‌می بنه‌ڕه‌تی‌و س���ااڵن ‌ه دووبار‌ه‬ ‫بووه‌ت���ه‌وه‌‌و النه‌ب���راوه‌‪ .‬ئه‌م��� ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫زانیمان س���ااڵن ‌ه ئه‌و كتێبه‌ی زانس���ت‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌س���ێكه‌و‌ه یان لیژنه‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫پێداچون���ه‌وه‌ی ب���ۆ ده‌كرێ���ت‌و گوای ‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌كان���ی ڕاس���تده‌كرێته‌وه‌‪ .‬كه‌چی‬ ‫وه‌ك ده‌بینی���ن ئ���ه‌و هه‌ڵه‌ی ‌ه زه‌ق زه‌ق‬ ‫له‌ الپه‌ڕ‌ه ‪88‬ی كتێبه‌كه‌دا‌و ل ‌ه شێوه‌ی‬ ‫خش���ته‌یه‌كی گ���ه‌وره‌دا كه‌ به‌ش���ێكی‬ ‫الپه‌ڕه‌كه‌ی گرتووه‌ قوتبووه‌ته‌وه‌‌و هه‌مو‬ ‫ئه‌وانه‌ی كه‌ پێداچونه‌وه‌یان بۆ كتێبه‌ك ‌ه‬ ‫كردووه‌‪ ،‬پێیان نه‌زانیوه‌‪ .‬یه‌كه‌م ش���ت‬ ‫ل���ه‌و الپه‌ڕه‌یه‌دا كه‌ به‌رچاوت ده‌كه‌وێت‬ ‫ئه‌و خش���ت ‌ه گه‌وره‌یه‌ی ‌ه ك ‌ه تێیدا باس‬ ‫ل ‌ه باران بارین���ی مانگه‌كانی ئابی ئه‌م‬ ‫س���اڵ‌و ئابی س���اڵی رابردوو ده‌كات‪.‬‬ ‫ناونیش���انی خشته‌كه‌ش به‌م شێوه‌یه‌ی ‌ه‬ ‫(دا بارین له‌ هاوین‌و زستان)‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئه‌و رس���ته‌یه‌ له‌ ڕووی زمانه‌وانیشه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌‌و ده‌بوای ‌ه بنوسرای ‌ه ڕێژه‌ی باران‬ ‫بارین ل��� ‌ه هاوین‌و ل ‌ه زس���تاندا‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی هاوینان له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تاندا باران نابارێت‪ .‬ئه‌م ‌ه یه‌ك‬ ‫شتمان پێ ده‌ڵێ‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ ئێم ‌ه‬ ‫له‌ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه خاوه‌نی كۆمه‌ڵێ‬ ‫لیژنه‌ی زۆر كه‌مته‌رخه‌مین كه‌ بێباكانه‌‌و‬ ‫به‌وپه‌ڕی گوێنه‌دانه‌و‌ه به‌سه‌ر كتێبه‌كاندا‬ ‫ده‌چنه‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه وردی‌و به‌ دڵس���ۆزییه‌و‌ه‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و كتێبانه‌دا ناچنه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫تا ئه‌مڕۆش كتێبه‌كانی زانست له‌ڕووی‬ ‫زمانه‌وانیی���ه‌وه‌ پڕن ل���ه‌ كه‌موكوڕی‌و‬ ‫ڕس���ته‌‌و په‌ره‌گراف���ی شه‌قوش���ڕ‌و‬ ‫به‌ده‌ریش���نین ل ‌ه هه‌ڵه‌ی زانستی‪ .‬ئه‌و‬ ‫الپه‌ڕه‌ی���ه‌‪ ،‬واته‌ الپ���ه‌ڕ‌ه ‪88‬ی كتێبی‬ ‫ڕاهێنان���ی پۆل���ی س���ێیه‌می بنه‌ڕه‌تی‬ ‫به‌سه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ته‌واوی ئه‌و به‌ڕێزانه‌ی‬ ‫كاری وه‌رگێ���ڕان‌و پێداچونه‌وه‌ی���ان بۆ‬ ‫كتێبه‌ك��� ‌ه ك���ردووه‌‪ ،‬لێپێچینه‌وه‌ی���ان‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكرێت‪ ،‬چونك ‌ه هیچ مانایه‌كی‬ ‫تێدانییه‌ پێنج س���اڵ ‌ه ئ���ه‌م كتێبه‌ به‌و‬ ‫هه‌ڵه‌ی���ه‌و‌ه ل���ه‌ لوبن���ان چاپده‌كرێت‌و‬ ‫ده‌هێنرێته‌و‌ه بۆ كوردس���تان‌و ده‌خرێت ‌ه‬ ‫به‌رده‌س���تی قوتابیان‪ .‬ئه‌م��� ‌ه یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌و كه‌مته‌رخه‌مییان���ه‌ی ك ‌ه وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌روه‌رد‌ه ده‌س���تێكی ب���ااڵی هه‌ی ‌ه ل ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدانی‪ ،‬ب���ه‌وه‌ی كۆمه‌ڵێك به‌ڕێز‬ ‫كاری وه‌رگێ���ڕان‌و پێداچون���ه‌و‌ه ب���ۆ‬ ‫كتێبه‌كان ده‌كه‌ن كه‌ زۆر خه‌مس���ارد‌و‬ ‫بێباكن‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/17‬‬

‫ئه‌مه‌ به‌ته‌نها‬ ‫داكۆكیكردن نیی ‌ه‬ ‫له‌هیرۆخان‪،‬‬ ‫داكۆكیكردن ‌ه‬ ‫له‌هه‌موومان‬ ‫روناك ره‌وف سه‌عید‬

‫به‌حوكم���ی ته‌م���ه‌ن‌و س���ه‌رقاڵیم‌و‬ ‫زۆربوونی رۆژنام���ه‌و گۆڤاره‌كان كه‌م‬ ‫بتوان���م هه‌موویان به‌س���ه‌ربكه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌م ج���ار‌ه به‌خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ی شێخ جه‌نگی‌و ئه‌و‬ ‫قسانه‌ی له‌سه‌ر هیرۆخان كردویه‌تی‪،‬‬ ‫نوتق���م نه‌م���ا‪ .‬نوس���ینه‌كه‌ش بۆی ‌ه‬ ‫واسه‌رس���امی ك���ردم‪ ،‬چونك ‌ه غه‌دری‬ ‫بێگانه‌ی���ه‌ك به‌بێگانه‌یه‌ك نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫نزیكتری���ن كه‌س���ی پێی���دا هاتۆت��� ‌ه‬ ‫خواره‌وه‌‪ ،‬غه‌دره‌ك ‌ه ئه‌وه‌نده‌ زۆره‌ من‬ ‫نازانم له‌كوێی ئه‌م نوس���ینه‌و‌ه ده‌ست‬ ‫پێبكه‌م‪ ،‬خۆزگ ‌ه له‌نزیكه‌و‌ه ئه‌م ژنه‌مان‬ ‫نه‌ناس���یایه‌و ئاگاداری ئه‌و پرۆسه‌ی ‌ه‬ ‫نه‌بوینای��� ‌ه كه‌ چۆن ئ���ه‌وی گه‌یاند‌ه‬ ‫ئه‌و پل���ه‌و پایه‌ی ‌ه ك ‌ه هه‌رئێمه‌ی ژنان‬ ‫ده‌زانین كاتێك ژنێك ده‌بێت ‌ه سه‌ركرد‌ه‬ ‫ب���ه‌چ كێڵگه‌یه‌ك���ی مینڕێژكراوی ئه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ پیاوس���االر‌ه دڵڕه‌ق���ه‌دا‬ ‫تێپده‌په‌رێت‪ .‬ژنانێكی وه‌ك هیرۆخان‬ ‫له‌چاوتروكانێ���ك‌و به‌هۆی كه‌س���ه‌و‌ه‬ ‫نه‌بونه‌ت���ه‌ س���ه‌ركرده‌‪ ،‬به‌ڵكو خۆیان‬ ‫ماندوبون‌و باوك ودایك‌و هاوس���ه‌ریش‬ ‫هاوكاریان ب���ون‪ .‬هیرۆخانێك چاوی‬ ‫كردۆته‌وه‌ له‌بنه‌ماڵه‌یه‌كی رۆش���نبیری‬ ‫نیش���تمانپه‌روه‌ردا گه‌وره‌ب���وه‌‪ ،‬كچی‬ ‫پیاوێك ‌ه ك ‌ه مه‌الموس���ته‌فای به‌رزانی‬ ‫متمان���ه‌ی پێكردوه‌ كات���ی خۆی ك ‌ه‬ ‫داوای لێكردو‌ه بچێت بۆخوازبێنی كچی‬ ‫مه‌حمود ئاغای زێباری ك ‌ه ماوه‌یه‌كی‬ ‫درێژ بوو ل ‌ه نێوان���ی مه‌حمود ئاغای‬ ‫عه‌ش���ره‌تی زێباری بنه‌ماڵه‌ی بارزانی‬ ‫ناكۆكییه‌ك���ی توندوتیژ هه‌بوو به‌هۆی‬ ‫زیره‌كی مامۆس���تا برایم ئه‌حمه‌ده‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ناكۆكیی��� ‌ه نه‌م���ا‪ .‬ئه‌وێ���ك‬ ‫له‌‪60‬ه‌كان���دا كۆلێژی ت���ه‌واو كردوه‌‌و‬ ‫پاشان چوه‌ت ‌ه ش���اخ‌و ك ‌ه پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫بوو به‌پێاڵوی الستیكه‌وه‌ خۆی له‌هیچ‬ ‫ك���ه‌س جیانه‌ده‌ك���رده‌ له‌گون���ده‌كان‬ ‫ده‌س���وڕایه‌وه‌‪ ،‬هه‌رئه‌وه‌بوو ك ‌ه بیری‬ ‫له‌ب ‌ه به‌ڵگه‌نامه‌كردنی خه‌باتی ش���اخ‬ ‫ك���رده‌وه‌و یه‌ك���ه‌م ژنب���و‌ه كامێرای‬ ‫كردۆته‌و‌ه شانی‌و له‌شاخ و دۆڵه‌كانی‬ ‫كوردس���تاندا وێن���ه‌ی ش���ه‌ڕه‌كانی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی گرت���وه‌‪ .‬ئه‌وزۆرترین‬ ‫ته‌مه‌ن���ی له‌پێش���مه‌رگایه‌تیدا خه‌رج‬ ‫كردو‌ه بۆ ده‌بێت قس���ه‌ له‌سیاس���ه‌ت‬ ‫نه‌كات وه‌ك شێخ جه‌نگی ده‌فه‌رموێت‬ ‫كاری به‌سیاس���ه‌ت نه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وهه‌تا‬ ‫نه‌كه‌وتب���و‌ه كێبركێ له‌گه‌ڵ پیاوه‌كان‬ ‫ژنێكی باش بوو‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا پێیان‬ ‫هه‌زم ناكرێت ژنێك قس��� ‌ه له‌قسه‌یاندا‬ ‫بكات‌و بیروبۆچونه‌كانی س���ه‌ركه‌وێت‪.‬‬ ‫هه‌ر هیرۆخان نه‌بوو له‌قۆناغی خه‌باتی‬ ‫ش���اخ هه‌تا هاتنه‌وه‌ شار زۆرل ‌ه پیاو‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان ده‌یانوت كه‌س ژنی نی ‌ه‬ ‫مام جه‌الل نه‌بێت به‌راستی ژنه‌و شێر‌ه‬ ‫ژنه‌‪ ،‬هه‌موو ژنه‌ مان���دوو زیره‌كه‌كان‬ ‫ژنانێك���ی ئاق���ڵ‌و به‌توانای���ن له‌الی‬ ‫پی���اوه‌كان تائه‌وكاته‌ی ك ‌ه كێبه‌ركێی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ین‪ ،‬هه‌ر ك ‌ه‬ ‫ژن���ان ده‌گه‌ن ‌ه ده‌س���ه‌اڵت‌و زیره‌كی‌و‬ ‫سیاس���ی بونی زاتی���ان ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ترس ده‌كه‌وێته‌ گیانی پیاوان‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ ناكرێ���ت ئ���ه‌و بێڕێزیه‌ی‬ ‫له‌هه‌م���ان چاوپێكه‌وتن���دا به‌مندااڵنی‬ ‫س���لێمانی ك���راو‌ه فه‌رام���ۆش كرێت‬ ‫ه���ه‌ر منداڵی س���لێمانی ب���وو كاتی‬ ‫خۆی ف���ڕكان فڕكانیان بوو بۆ هه‌واڵ‬ ‫هانین‌و شاردنه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ‬ ‫چ���ۆن هه‌ر ئه‌ومندااڵن��� ‌ه دێن‌و ژنێكی‬ ‫ئاوا به‌ڕێزو تێكۆش���ه‌ر ك���ه‌ له‌خه‌می‬ ‫نیشتمان‌و شاره‌كه‌ی خۆیدای ‌ه بێرێزی‬ ‫پێده‌كه‌ن؟ ئه‌مه‌ ش���تێك ‌ه ئه‌و كه‌س ‌ه‬ ‫له‌روانگه‌ی خۆیه‌وه‌ س���ه‌یری ده‌كات‬ ‫گه‌ر به‌مێژوی گه‌ور‌ه ژن ‌ه به‌تواناكاندا‬ ‫بڕۆینه‌و‌ه له‌ته‌واوی دونیادا هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ش���اهیدی دژایه‌تیكردنی راسته‌وخۆو‬ ‫ناڕاسته‌وخۆی پیاوان بون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه‬ ‫پێداگریی‌و دروس���تكاریی‌و حه‌كیمان ‌ه‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌ی ژنان ب���و‌ه توانیویان ‌ه‬ ‫بگه‌ن ‌ه مه‌به‌سته‌كانی خۆیان‌و سه‌ركه‌ون‬ ‫ئه‌مڕۆ له‌كوردستاندا هیرۆخان یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌و ژن ‌ه به‌توانایانه‌ی ك ‌ه به‌زه‌حمه‌تی‌و‬ ‫شایس���ته‌یی خۆی هاتۆته‌سه‌رو هیچ‬ ‫منه‌تێكی به‌هیچ كه‌س‌و الیه‌نێك نیه‌‌و‬ ‫مێژووش له‌ئایند‌ه حوكم ده‌دا‪.‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫"كانی‌" به‌كه‌سوكاره‌كه‌ ‌ی شاد بۆوه‌‬ ‫ئا‪ :‬كورد‌ه عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستی‌ كۆڕه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی قوربان ‌‬ ‫كچێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫ی ‪ 1991‬ك ‌ه توش ‌‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ده‌رونی‌ هاتووه‌‪ 21 ،‬ساڵ ‌ه به‌و‬ ‫بارودۆخ ‌ه ده‌رونییه‌ خراپه‌و‌ه‬ ‫ی به‌ڕێده‌كات‪.‬‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫ساته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌م���ه‌ن ‪ 39‬س���اڵ ‌‬ ‫كان���ی‌ كچێك��� ‌‬ ‫بااڵكورت���ه‌‌و تۆزێ���ك قه‌ڵه‌ویش بووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫ل ‌ه رابردوو به‌رله‌وه‌ی‌ توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ێ ‌‬ ‫ی ببێت‪ ،‬تاوه‌كو پۆل ‌‬ ‫ده‌روون��� ‌‬ ‫ناوه‌ن���دی‌ خوێندووه‌‪ ،‬ئێس���تاش گه‌ر‬ ‫ی ئه‌و رۆژگاران ‌ه ده‌بێت‪،‬‬ ‫ی له‌باس��� ‌‬ ‫گوێ ‌‬ ‫هیچ ناڵێ���ت‪ ،‬ته‌نها بزه‌یه‌ك ده‌یگرێت‪.‬‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ئه‌و له‌یه‌كێك ل ‌ه گونده‌كان ‌‬ ‫ێ براو‬ ‫ی قه‌ره‌باڵغ ك ‌ه له‌س��� ‌‬ ‫ل ‌ه خێزانێك ‌‬ ‫چوار خوشك پێكهاتوه‌ له‌دایك بوو‌ه‌و‬ ‫ی خێزانه‌كه‌یان بووه‌‪ .‬وه‌ك‬ ‫كچه‌ بچوك��� ‌‬ ‫ی ئ���ازاد ده‌یگێرێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫براگه‌وره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماڵدا كچێك ‌‬ ‫ی له‌ئیش���وكاره‌كان ‌‬ ‫كان ‌‬ ‫زۆر ئازاب���وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ل ‌ه قوتابخانه‌ش‬ ‫ی‬ ‫زۆر زیره‌ك بوه‌‪ ،‬باوكیش���ی‌ زۆر كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫خۆشویستووه‌‌و هه‌میش ‌ه پشت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێس���تا ‌‬ ‫پێبه‌س���تووه‌‪ .‬ئازاد له‌باره‌ ‌‬ ‫ی بووه‌ت ‌ه‬ ‫خوش���كه‌كه‌یه‌و‌ه ك ‌ه ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ی خوشكم هیچ‬ ‫‪ 39‬س���ا ‌ڵ ده‌ڵیت "كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ب���ووه‌‪ ،‬له‌كۆره‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ‪ 1991‬كانیم���ان چه‌ند رۆژێك‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫لێ ون ب���وو‪ ،‬دوات���ر پێاوێ���ك له‌ناو‬ ‫ی می���ن دۆزیبۆوه‌‌و هێنایه‌و‌ه‬ ‫كێڵگه‌یه‌ك ‌‬ ‫بۆمان‪ ،‬له‌و كاته‌و‌ه هه‌س���ت ده‌كرا ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رونییه‌و‌ه كه‌مێك كاریگه‌ر ‌‬ ‫له‌ روو ‌‬ ‫له‌سه‌ر كردبوو‪ ،‬چونك ‌ه زۆر ترسابوو"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كۆس���په‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌و كچه‌ س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی هاتووه‌‪ ،‬له‌گه‌ل باوك‌و دایك ‌ه‬ ‫تووش��� ‌‬ ‫پیره‌كه‌یدا ل��� ‌ه گونده‌كه‌یان ماوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫ی ماڵه‌كه‌یان‬ ‫ی به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫رۆژانه‌ خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬تا ئ���ه‌و رۆژی‌ ب���اوك‌و دایك ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و بووه‌‪ .‬ئازاد‬ ‫گوێی���ان له‌هاوارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه نیگه‌رانی‌‌و ئاخ هه‌ڵكێش���انه‌و‌ه وت ‌‬ ‫"ه���ه‌ر ئه‌و هاوار‌ه بوو"‪ .‬ئازاد به‌رده‌وام‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ه‌رهات ‌‬ ‫ده‌بێ���ت ل��� ‌ه گێڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫خوش���كه‌كه‌ی‌‌و ده‌ڵێت "كاتێك دایك‌و‬ ‫ی‬ ‫باوكم ده‌چ���ن به‌هانایه‌و‌ه ده‌بینن كان ‌‬ ‫ی تێك چوه‌و ده‌ڵێت ئه‌ترس���م‪،‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌‬

‫ی‬ ‫ی كان ‌‬ ‫ئیتر ل���ه‌ورۆژه‌وه‌ ب���اری‌ ده‌رون ‌‬ ‫ی ده‌ڕوات"‪ .‬ئ���ازاد باس‬ ‫ب���ه‌ره‌و خراپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ له‌و نه‌خۆش���ییه‌ ‌‬ ‫ی هه‌موو كه‌مته‌رخه‌مییان كردووه‌‪،‬‬ ‫كان ‌‬ ‫ی خۆش‬ ‫وتیش���ی‌ "باوكم كه‌ چه‌ند كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك گاڵته‌ ‌‬ ‫ده‌ویست له‌به‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫پێنه‌ك���ه‌ن‌و نه‌ڵێ���ن كچه‌كه‌ی‌ ش���ێته‌‪،‬‬ ‫ی كردب���وو‪ ،‬ته‌نها بۆ‬ ‫ل��� ‌ه ژورێكدا به‌ند ‌‬ ‫س���ه‌رئاو ده‌یب���رد‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ماوه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی لێه���ات‪ ،‬چون ‌ه سه‌رئاویش��� ‌‬ ‫وه‌ه���ا ‌‬ ‫نه‌ماو هه‌ر له‌و ژوره‌دا س���ه‌رئاوه‌كه‌یان‬ ‫ی به‌رده‌وام‬ ‫ی كان ‌‬ ‫پێده‌كرد"‪ .‬ئه‌م دۆخه‌ ‌‬ ‫ئه‌بێت نزیكه‌ی‌ ش���ه‌ش حه‌وت ساڵێك‬ ‫ی دایك‌و باوك ‌ه‬ ‫ئه‌خایه‌نێت‪ ،‬پاش مردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر كێشه‌كه‌ ‌‬ ‫ی هێند‌ه ‌‬ ‫ی كان ‌‬ ‫پیره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ناڕه‌حه‌ت ده‌بێت‌و ئه‌م جاره‌چاره‌نوس ‌‬ ‫ی براو خوشكه‌كانی‌‪،‬‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه ده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ته‌ماح ‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا خوش���كێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میراتییه‌كه‌ی‌ كانی‌ كه‌ باوك ‌‬ ‫به‌ش��� ‌‬ ‫ی به‌جێهێش���توه‌‪ ،‬ماو‌هی‌ س���اڵیك‬ ‫بۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆی‌‪ ،‬پاشان به‌ره‌اڵ ‌‬ ‫ی ده‌گرێته‌ ‌‬ ‫كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‌و ده‌یخات��� ‌ه س���ه‌رجاده‌و حاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوشێوه‌ ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫وه‌ك چه‌ندین كه‌س��� ‌‬ ‫ی ده‌رونییه‌و‌ه‬ ‫ی ك ‌ه به‌ده‌ست نه‌خۆش ‌‬ ‫كان ‌‬ ‫ی كۆاڵنه‌كان ده‌بێت‌و‬ ‫ده‌ناڵێنن‪ ،‬له‌سوچ ‌‬ ‫ی كێشه‌و گاڵته‌پێكردن‌و‬ ‫ی چه‌ند ‌‬ ‫روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی گێراوییه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت وه‌ك كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێكراوه‌‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫چه‌ندین ج���ار ته‌عدا ‌‬ ‫ی به‌و‬ ‫گێڕان���ه‌وه‌كان له‌و كاتان���ه‌ی‌ كان ‌‬ ‫ی‬ ‫دۆخ ‌ه ناهه‌مواره‌دا گوزه‌ر بووه‌‪ ،‬ئازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌ بارودۆخ ‌‬ ‫ب���رای‌ هی���چ ئاگایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌هۆ ‌‬ ‫ی نه‌بووه‌‪ ،‬وتیش ‌‬ ‫خوش���كه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆو‌ه ك ‌ه س���ه‌ربه‌الیه‌نێك ‌‬ ‫ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی بووم روم كرد‌ه هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی خوش���كه‌كه‌میان خستووه‌ت ‌ه‬ ‫نه‌مزان ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ر جاده‌‪ ،‬تاوه‌كو رۆژێك خه‌ڵكێك ‌‬ ‫گونده‌كه‌مان‌و ل ‌ه ئاواره‌ییدا ئه‌و هه‌واڵ ‌ه‬ ‫ی پێدام"‪.‬‬ ‫ناخۆش ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌دۆزێته‌وه‌‬ ‫ئازاد چۆن كان ‌‬ ‫ی گونده‌كه‌یان‬ ‫كاتێك ئ���ه‌و پی���اوه‌ ‌‬ ‫به‌ ناوب���راوی‌ راگه‌یاندوو‌ه ك ‌ه حه‌یاتان‬ ‫چووه‌‌و ئ���ه‌و خوش���كه‌تان كه‌وتووه‌ت ‌ه‬ ‫ی ئازاد بڕیارئه‌دا‬ ‫سه‌رجاده‌‪ ،‬به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌رگیز وه‌س���ف ناكرێت كاتێك كانیم‬

‫ ‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی سۆز النه‌ی زۆرێک له‌و خانمانه‌ی توشی نه‌خۆشی ده‌رونی بوون‌و بێالنه‌ن‬ ‫ی باره‌یه‌ش���ه‌و‌ه ئازاد ئه‌ڵێ���ت "ئه‌وكات‬ ‫ی خه‌ریك ‌‬ ‫ی ل ‌ه زبڵدانێكی‌ س���لێمان ‌‬ ‫بین ‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ منی���ان به‌وه‌تۆمه‌تباركرد ك ‌ه‬ ‫ی خۆراك بوو"‪.‬‬ ‫ی پاشه‌رۆ ‌‬ ‫كۆكردنه‌و ‌‬ ‫ی من بردوم ‌ه كوش���تومه‌‪ ،‬چه‌ند جارێك‬ ‫ی ده‌س���ت ‌‬ ‫ی براك ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ده‌گرێت‌و ده‌یبات ‌ه ماڵه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پۆلیس بۆلێكۆڵینه‌و‌ه بانگیان كردم"‪.‬‬ ‫كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیكه‌ ‌‬ ‫ی م���اوه‌ی‌ ونبوونه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ده‌كه‌وێت ‌ه ناو زیندانێكی‌ تر‪ ،‬ل ‌ه كان ‌‬ ‫ژیان��� ‌‬ ‫ێ س���اڵیك ده‌خایه‌نێت له‌وماوه‌یه‌دا‬ ‫ژورێكدا ده‌س���ت به‌ زنجی���ر‪ ،‬ئه‌و ژور‌ه س ‌‬ ‫ی عێ���راق ده‌گه‌ڕێت‪،‬‬ ‫ی چه‌ند ش���ار ‌‬ ‫ی كان ‌‬ ‫ی نان خواردن‌و توالێت‌و نوستن ‌‬ ‫شوێن ‌‬ ‫ی ده‌یگێڕێته‌وه‌‪ ،‬گه‌یش���تۆت ‌ه‬ ‫ی وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی فرس���ه‌ت ‌‬ ‫بووه‌‪ .‬تاوه‌كو رۆژێك كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماڵه‌كه‌وه‌‌و موس���ڵیش چه‌ند جارێكیش روبه‌ڕو ‌‬ ‫هێن���اوه‌‪ ،‬ب��� ‌ه په‌نج���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی هاتۆته‌ده‌رێ‌‪ ،‬ته‌عدا بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬باش ماوه‌یه‌ك روناك‬ ‫ی ده‌س���ت ‌‬ ‫كه‌له‌پچه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ژنان‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫ی فه‌رج ئاغا له‌به‌ش��� ‌‬ ‫ی به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫ئیت���ر كه‌س‌و كاری‌ كان��� ‌‬ ‫ی سه‌رجاد‌ه‬ ‫ی له‌نه‌هامه‌ت ‌‬ ‫ی بڕیارده‌دات كان ‌‬ ‫ئاگایان له‌كانی‌ نامێنێت‌و هیچ هه‌واڵیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سۆز ‌‬ ‫نازانن‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت واده‌زانن مردوه‌‪ .‬له‌و رزگاركاو بیبات ‌ه نه‌خۆش���خانه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ده‌رون���ی‌ ك��� ‌ه تایبه‌ت���ه‌ ب���ه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌رونی‌‌و بێ‬ ‫ی كانین له‌ڕو ‌‬ ‫هاوش���ێو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫شوێنییه‌وه‌‪ .‬روناك خان‪ ،‬كه‌ چاالكوان ‌‬ ‫ی ژنان ‌ه باس له‌و رۆژ‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ب���وار ‌‬ ‫ی خراپدا بووه‌‪،‬‬ ‫ی بینێو‌ه له‌چ بارێك ‌‬ ‫كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌نان���ه‌ت كاتی‌ دوا ونبوونی‌ خۆش��� ‌‬ ‫ی ئه‌و خانم ‌ه‬ ‫س���وتاندووه‌‪ ،‬دواجار ژیان ‌‬ ‫له‌و نه‌خۆشخانه‌ی ‌ه ده‌گیرسێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ش���نو محه‌م���ه‌د ك��� ‌ه كارمه‌ندێك ‌‬ ‫ته‌ندروس���تی ‌ه له‌نه‌خۆش���خانه‌ك ‌ه باس‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌ده‌كات كه‌ س���ه‌ره‌تای‌ هاتنی‌ كان ‌‬ ‫بۆنه‌خۆش���خانه‌كه‌یان‌و مامه‌ڵه‌ك���ردن‬ ‫له‌گه‌ڵیدا به‌الیه‌نه‌و‌ه زۆر قورس ده‌بێت‪،‬‬

‫زانكۆی سلێمانی له‌مینیجۆبه‌و‌ه بۆ بااڵپۆشی‬

‫ ‬ ‫خوێندکارێک له‌کتێبخانه‌ی زانکۆی سلێمانی‬ ‫ئا‪ :‬سارلین‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ كچانی‌ زانكۆی‌‬ ‫سلێمانی‌ بااڵپۆش "حیجاب"ن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌ندێكیان عه‌باش ده‌ده‌ن‬ ‫به‌سه‌ریاندا‪ .‬هه‌ندێكیان به‌هۆی‌‬ ‫كولتوورو بنه‌ماڵه‌كانیانه‌وه‌ ئه‌مه‌یان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێكی‌ تریان به‌‬ ‫فه‌رزێكی‌ دیینی‌ ده‌زانن‪ .‬رێكخراوی‌‬ ‫قوتابیانی‌ كوردستانیش له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫پرۆژه‌ی‌ "سیمبولی‌ نووره‌"وه‌ خه‌اڵت‬ ‫ده‌ده‌نه‌ كچانی‌ بااڵپۆش‌و له‌ ماوه‌ی‌ سێ‌‬ ‫ساڵی‌ رابردوودا زیاتر له‌ ‪ 2350‬كه‌سیان‬ ‫خه‌اڵت كردووه‌‪.‬‬ ‫زانكۆی‌ س���لێمانی‌ یه‌كێك���ه‌ له‌ زانكۆ‬ ‫كراوه‌‌و پێشكه‌وتووه‌كانی‌ كوردستان‌و ل ‌ه‬ ‫ساڵی‌ ‪1968‬دا دامه‌زراوه‌‪ ،‬له‌ ناوه‌ڕاستی‌‬ ‫هه‌ش���تاكاندا گواستراوه‌ته‌وه‌ بۆ زانكۆی‌‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین‪ ،‬دوات���ر س���اڵی‌ ‪1992‬‬ ‫كرایه‌وه‌‪ .‬له‌س���ه‌ره‌تادا به‌چه‌ند كۆلێژێك‬ ‫ده‌س���تی‌ پێكردو له‌ ئێس���تادا چه‌ندان‬ ‫كۆلێژو به‌ش���ی‌ جی���اوازی‌ تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێی‌ هه‌ڵوه‌سته‌كردنه‌ رۆژ به‌ڕۆژ‬ ‫كچان بااڵ ده‌پۆشن‌و به‌شێكیان له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫كاریگه‌ریی‌ له‌ هاوڕێكانیانه‌وه‌ سه‌رپۆش‬ ‫ده‌ده‌ن به‌ سه‌ریاندا‪.‬‬ ‫س���ه‌نا كه‌مال���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 23‬س���اڵ‪،‬‬ ‫خوێندكاری‌ قۆناغ���ی‌ چواره‌می‌ كۆلێژی‌‬ ‫یاس���ایه‌‪ ،‬ئه‌و سه‌رپۆشێكی‌ شلی‌ دابووه‌‬ ‫به‌سه‌ریداو به‌ش���ی‌ زۆری‌ په‌رچه‌مه‌كه‌ی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬سارلین‬

‫دیار ب���وو‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ له‌به‌ر‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی���ان س���ه‌ری داپۆش���یوه‌‬ ‫"له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ماڵه‌ ش���ێخین زه‌حمه‌ته‌‬ ‫له‌ ن���او بنه‌ماڵه‌ی‌ ئێم���ه‌دا كچێك قژی‌‬ ‫دانه‌پۆش���یبێت‪ ،‬ئه‌گه‌رنا من هیچ حه‌زم‬ ‫لێی‌ نیه‌‪ ،‬به‌اڵم تازه‌ له‌گه‌ڵی‌ ڕاهاتووم"‪.‬‬ ‫هه‌اڵڵه‌ی‌ ته‌مه‌ن بیس���ت‌و س���ێ‌ س���اڵ‬ ‫خوێندكاری‌ قۆناغ���ی‌ چواره‌می‌ كۆلێژی‌‬ ‫یاس���ا‪ ،‬شانزه‌ س���اڵه‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ‬ ‫كه‌سێك له‌ بنه‌ماڵه‌كه‌یان فشاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫دابنێت ق���ژی‌ داپۆش���یوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫له‌ واڵتی‌ ئێ���ران گه‌وره‌ب���ووه‌و هه‌ر له‌‬ ‫س���ه‌ره‌تاییه‌وه‌ له‌ قوتابخانه‌ به‌سه‌ریاندا‬ ‫س���ه‌پێندراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم "ئه‌م به‌س���ه‌ردا‬ ‫س���ه‌پاندنه‌ واده‌كات له‌ ماڵه‌وه‌ش پێی‌‬ ‫ڕابێم‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تا به‌ هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ناتوانم الیببه‌م‪ .‬ئه‌گه‌ر نا كه‌ هاتمه‌ عێراق‬ ‫ده‌متوان���ی‌ الیببه‌م‪ ،‬به‌اڵم نه‌مكرد"‪ .‬ئه‌و‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ زیادبوونی‌ ئه‌و رێژه‌ زۆره‌‬ ‫بااڵپۆشییه‌ی‌ كچانی‌ زانكۆ وتی‌ "كارێكی‌‬ ‫زۆر باشه‌‪ ،‬چونكه‌ بااڵپۆشی‌ شه‌خسیه‌تی‌‬ ‫ئینسانه‌كه‌ دروس���ت ده‌كات‌و خه‌ڵك به‌‬ ‫جۆرێكی‌ تر هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ كچانی‌‬ ‫بااڵپۆش ده‌كه‌ن كه‌ ج���وداو پڕ ڕێزتره‌‬ ‫له‌وان���ه‌ی‌ بااڵپۆش نی���ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌‬ ‫په‌یوه‌ست ‌ه به‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردییه‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌م دیینه‌كه‌مان‌و كولتووری‌ كورده‌واری‌‬ ‫پڕ ڕێزتر ته‌ماشای‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ب���ه‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌وه‌وه‌ ش���یرین‬ ‫حه‌ی���ده‌ر پێیوای���ه‌" ڕێ���زداری‌ م���رۆڤ‬ ‫په‌یوه‌س���ته‌ به‌ جۆری‌ هه‌ڵس���وكه‌وتی‌‬

‫سه‌ما ‌ی كچان ‌ی عه‌ر‌هب‌و شاباش ‌ی پیاوان ‌ی تینوو‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫شوێنێكم هه‌ی ‌ه‬ ‫تێیدا بژیم‌و دوورم‬ ‫له‌و‌خه‌ڵكانه‌و‌ه‬ ‫كه‌ گاڵته‌یان‬ ‫ی‬ ‫پێده‌كردم‪ ،‬ئازاد ‌‬ ‫براشم ناهێڵێت‬ ‫بكه‌ومه‌و‌ه سه‌ر‬ ‫جاده‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ‬

‫كه‌س���ه‌كانه‌وه‌ ن���ه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ چ جۆره‌‬ ‫به‌گێكی‌ پۆشیوه‌"‪.‬‬ ‫ڕه‌نگه‌ به‌ش���ێكی‌ تری‌ كچ���ان له‌به‌ر‬ ‫مۆدێالت س���ه‌رپۆش بده‌ن به‌س���ه‌ریاندا‬ ‫وه‌ك س���ه‌نا وتی‌ "جلوبه‌رگه‌كانی‌ ئێستا‬ ‫به‌ جۆرێكن كه‌ ره‌نگه‌ له‌گه‌ڵ سه‌رپۆشدا‬ ‫زۆر جوانتر بگونجێن‪ ،‬بۆیه‌ كچ هه‌یه‌ هه‌ر‬ ‫نوێژیش ناكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و سه‌رپۆش���انه‌‬ ‫ده‌دات به‌س���ه‌ریداو به‌پێ���ی‌ مۆدێل���ی‌‬ ‫جله‌كان���ی‌ س���تایله‌كه‌ی‌ ڕێكیده‌خات"‪.‬‬ ‫س���ه‌ریاس س���ه‌اڵحی‌ ته‌مه‌ن بیس���ت‌و‬ ‫دوو س���اڵ سه‌رپۆش���ێكی‌ ڕه‌شی‌ دابوو‬ ‫به‌سه‌ریداو به‌ شێوازێكی‌ زۆر جوان قژی‌‬ ‫له‌ ژێر سه‌رپۆش���ه‌كه‌دا ڕێك خستبوو‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌رچه‌نده‌ له‌ ماڵێك���ی‌ كراوه‌دایه‌‪،‬‬ ‫دایكیی‌‌و خوش���كه‌كانی‌ س���ه‌رپۆش به‌‬ ‫س���ه‌رن‌و زۆر دیندارن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م دوو‬ ‫س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر سه‌رپۆشی‌ ته‌نها وه‌ك‬ ‫مۆدێلێك داوه‌ به‌س���ه‌ریداو له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "هه‌رچه‌نده‌ بۆ جوانی‌ دامنا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تازه‌ ناتوان���م الیبه‌رم‪ ،‬چونكه‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫به‌ چاوێكی‌ تر ته‌ماش���ام ده‌كات وه‌كو‬ ‫جۆرێ���ك له‌ خووی‌ لێهات���ووه‌ له‌گه‌ڵمدا‬ ‫بۆیه‌ زه‌حمه‌ته‌ الیبه‌رم"‪.‬‬ ‫تابان عوس���مان قۆناغ���ی‌ چواره‌می‌‬ ‫دراس���اتی‌ ئیس�ل�امی‌ ته‌واوی‌ جه‌سته‌ی‌‬ ‫داپۆشرابوو‪ ،‬به‌و عه‌با ره‌شه‌ی‌ كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫جبه‌و سه‌رپۆش���ه‌كه‌وه‌ پۆشیبووی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێیوابوو "هه‌رچه‌نده‌ من ش���ه‌ش س���اڵ‬ ‫له‌مه‌وب���ه‌ر سه‌رپۆش���م ك���رد‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫له‌ ڕێگ���ه‌ی‌ به‌دواداچ���وون‌و ڕاڤه‌كردنی‌‬ ‫زانسته‌ دینییه‌كانه‌وه‌ حه‌قیقه‌تی‌ حیجابم‬ ‫بۆده‌ركه‌وت‪ .‬ئه‌و سوودانه‌ی‌ كه‌ حیجاب‬ ‫هه‌یه‌تی‌ ل���ه‌ڕووی‌ دینی‌‌و دنیایش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئێس���تا مامۆس���تایانی‌ ئایینی‌‬ ‫زۆر زیات���ر ڕۆڵیان هه‌یه‌ ب���ۆ زیادبوونی‌‬ ‫حیجاب‪ ،‬چونك���ه‌ وتاره‌ كاریگه‌ره‌كانیان‬ ‫هه‌وڵێكه‌ بۆ زیاتر هاندانی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫به‌ هی���وام ببنه‌ بااڵپۆش‌و به‌اڵم جۆرێك‬ ‫له‌ دوودڵیان تێدایه‌"‪.‬‬ ‫كچه‌ بااڵپۆشه‌كان به‌زۆری‌ هاوڕێیه‌تی‌‬ ‫ئه‌و كچانه‌ ده‌كه‌ن كه‌ حیجابیان كردووه‌‪،‬‬ ‫تاب���ان ڕای‌ وایه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م هاوڕێیانه‌‬ ‫كۆده‌كاته‌وه‌ باس‌و خواس���ه‌ دینییه‌كانی‬

‫نێوانیانه‌ "گه‌ر هاوڕێیه‌كت هه‌بێ‌‌و باس ‌ی‬ ‫هه‌م���وو س���ووده‌كانی‌ سه‌رپۆش���ی‌ بۆ‬ ‫بكه‌ی���ت‌و هیچ ئیلتزامی‌ پێوه‌ نه‌كات‪ ،‬به‌‬ ‫بڕوای‌ من پێویسته‌ لێی‌ دووربكه‌ویته‌وه‌و‬ ‫ه���ه‌ر هاوڕێیه‌ت���ی‌ نه‌كه‌ی���ت‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫دڵنی���ام كاریگه‌ری‌ خراپ���ی‌ ئه‌‌و‪ ،‬ڕه‌نگه‌‬ ‫كاریگه‌ریشی‌ هه‌بێ‌ بۆ تۆ"‪.‬‬ ‫باخ���ان كاكه‌خ���ان م���اوه‌ی‌ حه‌وت‬ ‫ساڵێكه‌ بااڵ پۆشه‌‌و له‌ رێگه‌ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫خێزانه‌كه‌یه‌وه‌ بۆته‌ حیجاب "هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئ���ه‌وان زۆری���ان لێنه‌ك���ردم‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫خوشكه‌كانم كاریگه‌ریان هه‌بوو له‌سه‌رم‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و بوونی‌ عه‌با به‌ پێویس���ت‬ ‫ده‌زانێ‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو ته‌واوی‌ له‌ش���ت‬ ‫داده‌پۆشێت‌و زۆر باشتره‌"‪ .‬ئه‌و پێیوایه‌‬ ‫به‌شێك له‌وانه‌ی‌ كه‌ سترێج له‌پێده‌كه‌ن‌و‬

‫هه‌رچه‌ند‌ه بۆ‬ ‫ی دامنا‪،‬‬ ‫جوان ‌‬ ‫به‌اڵم تاز‌ه‬ ‫ناتوانم الیبه‌رم‪،‬‬ ‫چونكه‌ كۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫ب ‌ه چاوێكی‌ تر‬ ‫ته‌ماشام ده‌كات‬ ‫سه‌رپۆشێكی‌ شلیان به‌ستووه‌و دنیایه‌ك‬ ‫ماكیاژیان ك���ردووه‌و خۆیان ڕازاندۆته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌ر س���ه‌ریان دانه‌پۆش���ن باشتره‌‬ ‫چونكه‌ "حیجاب مه‌رجی‌ خۆی‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت به‌ هیچ جۆرێك جله‌كه‌ت ته‌سك‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬هه‌موو له‌شت داپۆشێت‪ ،‬بۆندار‌و‬ ‫بریقه‌دارو سه‌رنج راكێش نه‌بێت‪ ،‬جلێك‬ ‫نه‌بێ‌ به‌ س���یمای‌ پیاوان���ه‌ی‌ پێوه‌ دیار‬

‫بێت وه‌ك له‌پێكردن���ی‌ پانتۆڵ هه‌روه‌ها‬ ‫خۆش���وبهاندن نه‌بێ‌ به‌ كاف���ر‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێغه‌مبه‌ر ده‌فه‌رموێت هه‌ر كه‌س به‌هه‌ر‬ ‫قه‌ومێ‌ خۆی‌ بشوبهێنێت ئه‌وه‌ له‌وانه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ زۆرێك ل���ه‌ كچان به‌هۆی‌‬ ‫دابونه‌ریت‌و بنه‌ماڵه‌كانیانه‌وه‌ سه‌رپۆش‬ ‫ئه‌پۆشن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێكیشیان به‌وپه‌ڕی‌‬ ‫قه‌ناعه‌ت���ی‌ دینییه‌وه‌ ده‌بن���ه‌ بااڵپۆش‪،‬‬ ‫بۆ پاڵپش���تی‌ كردنی‌ ئه‌و بااڵپۆشییه‌ش‬ ‫ڕێكخراوی‌ قوتابیان كه‌ سه‌ر به‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردس���تانه‌ هانده‌رێكی‌ باشی‌‬ ‫بااڵپۆش���انه‌و م‪ .‬سروه‌ عه‌زیز‪ ،‬كارگێری‌‬ ‫س���كرتاریه‌تی‌ ئ���ه‌م رێكخراوه‌ی���ه‌ وتی‌‬ ‫"پرۆژه‌ی‌ س���یمبولی‌ نور كه‌ یه‌كێكه‌ له‌‬ ‫پرۆژه‌ باش���ه‌كانمان‌و ماوه‌ی‌ سێ‌ ساڵه‌‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬ك���ه‌ له‌ مانگ���ی‌ ڕه‌مه‌زانی‌‬ ‫پیرۆزدا راگه‌یاندنێك ده‌كه‌ین بۆ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت ببنه‌ بااڵ پۆش تا ناوی‌ خۆیان‬ ‫بنوسن‪ ،‬دواتر چه‌ند س���یمنارێكیان بۆ‬ ‫ده‌به‌س���تین تا زیاتر هانی���ان بده‌ین بۆ‬ ‫بااڵ پۆش���ی‌‌و هی���چ دوودڵییه‌كیان له‌ ال‬ ‫نه‌هێڵین���ه‌وه‌ ئ���ه‌و كات رۆژێ‌ داده‌نێین‬ ‫ب���ۆ ئاهه‌نگ گێڕانێكی‌ بچ���وك‌و هه‌موو‬ ‫ئه‌وانه‌ خه‌اڵتی‌ كتێ���ب ده‌كه‌ین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌زۆری‌ خوێن���دكاری‌ زانكۆو په‌یمانگان‬ ‫له‌ ماوه‌ی‌ ئه‌م س���ێ‌ س���اڵه‌دا زیارت له‌‬ ‫‪2350‬ك���ه‌س بوونه‌ته‌ ب���ااڵ پۆش له‌ڕێی‌‬ ‫ئ���ه‌م پرۆژه‌یه‌وه‌"‪ .‬هه‌موو ئه‌م زیادبوونه‌‬ ‫له‌ كاتێكدایه‌ كه‌ له‌ س���اڵی‌ حه‌فتاكاندا‬ ‫كچانی‌ زانك���ۆ مینیجۆب‌و میكرۆجۆبیان‬ ‫له‌ب���ه‌ر ك���ردووه‌و ئه‌وپ���ه‌ڕی‌ ئ���ازادی‌‬ ‫پۆش���ینیان هه‌بووه‌ ل���ه‌م باره‌یه‌وه‌ راز‬ ‫محه‌مه‌د وتی‌ "دایكم ته‌نوره‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌ژنۆی‌ بووه‌ له‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ كاتێك‬ ‫قوتاب���ی‌ بووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێس���تا كه‌ من‬ ‫ته‌نوره‌یه‌كی‌ ك���ورت له‌به‌ر كه‌م له‌پێش‬ ‫هه‌موو كه‌س���ێكدا هاوڕێكان���م ته‌علیقم‬ ‫لێده‌ده‌ن"‪ .‬به‌اڵم هه‌وار عه‌لی‌ خوێندكاری‌‬ ‫كۆلێژی‌ زمان پێیوانیه‌ ئازادی‌ پۆش���ین‬ ‫له‌ كه‌س س���ه‌ندرابێت‪ ،‬هه‌ر كه‌س خۆی‌‬ ‫هه‌ڵیده‌بژێرێ���ت چی‌ ده‌پۆش���ێت به‌اڵم‬ ‫"ئه‌و زیاد بوونه‌ی‌ رێژه‌ی‌ بااڵ پۆش���انی‌‬ ‫ناو زانكۆ مه‌ترس���یداره‌و ره‌نگه‌ بڕیاری‌‬ ‫سیاسی‌ له‌ پشته‌وه‌ بێت"‪.‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/17‬‬

‫ی‬ ‫ی جه‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌و كات��� ‌ه كان ‌‬ ‫سوتاوه‌‌و توانای‌ رۆیشتنی‌ نابێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫ورده‌ورده‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ ده‌مێنیته‌وه‌‌و‬ ‫هاوكارییه‌كی‌ ته‌واو له‌الیه‌ن ستافی‌ ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌وه‌ ده‌كرێت هه‌تاو‌هك‌و‬ ‫ی چاك‬ ‫ی لێدێ���ت به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫كان���ی‌ وا ‌‬ ‫ی خۆی‌‪.‬‬ ‫بێت‌و بكه‌وێته‌ س���ه‌رپێیه‌كان ‌‬ ‫لێره‌شه‌وه‌ نه‌خۆشخان ‌ه بیرله‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی بگه‌رێنێته‌و‌ه بۆناوخێزانه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ك ‌ه كان ‌‬ ‫ئه‌و كارمه‌ند‌ه ده‌ڵێت "هه‌ر كه‌یسێك ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫رێگه‌ی‌ كێوه‌ هاتبێت به‌وه‌وه‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ده‌كرێ���ت"‪ .‬ئه‌و وتیش���ی‌ "روناك خان‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ئاگادار كرای���ه‌و‌ه له‌ئاماده‌یی‌ كان ‌‬ ‫بچێت���ه‌و‌ه ن���او خێزانه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ی‬ ‫پ���اش هه‌وڵدانی‌ زۆر كه‌س���وكاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌دۆزێت���ه‌وه‌"‪ .‬ل��� ‌ه ئێس���تادا كان��� ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت "شوێنێكم‬ ‫دڵیخۆشه‌‪ ،‬وه‌ك خۆ ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه تێیدا بژیم‌و دوورم له‌و خه‌ڵكانه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه گاڵته‌یان پێده‌كردم‪ ،‬ئازادی‌ براشم‬ ‫ناهێڵێت بكه‌ومه‌و‌ه سه‌ر جاده‌"‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪ :‬ناوه‌كان خوازراون‬

‫ی‬ ‫ی لۆڤ‪ ،‬چه‌ند مێزێك ‌‬ ‫شوێن ناد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆران ‌‬ ‫خواردنه‌وه‌‌و سته‌یجێك ‌‬ ‫وتن‌و چه‌ند سه‌ماكه‌رێكی‌ عه‌ره‌ب‪،‬‬ ‫ی گاردێك‪،‬‬ ‫له‌و الشه‌و‌ه چه‌ند بۆد ‌‬ ‫ی بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئاماده‌بن‌و رێگر ‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌هه‌ركاتێك مه‌سته‌كان بیانه‌وێ‌ ل ‌ه‬ ‫شانۆكه‌ نزیك ببنه‌وه‌‌و ده‌ستێك بۆ‬ ‫سه‌ماكه‌ره‌كان به‌رن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جۆراوجۆر ‌‬ ‫له‌و ش���وێن ‌ه خه‌ڵك��� ‌‬ ‫تیایه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ گه‌نجه‌‌و گه‌لێكیش���یان‬ ‫به‌ ش���ێو‌هی‌ دانیش���تن‌و به‌رده‌وام ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شاباش كردن‌و س���ه‌ندنه‌و‌هی‌ شاباش ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كت���ری‌‪ ،‬ده‌رئه‌كه‌وێت ك���ه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫پیش���ه‌‌و پاره‌دارن‪ ،‬یان ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫شار هاتوون‌و ده‌یانه‌وێت له‌و رێگه‌یه‌و‌ه‬ ‫خۆی���ان ده‌ربخ���ه‌ن‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش روونتر‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌ كه‌ ده‌كه‌ون ‌ه س���ه‌ندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كت���ری‌‌و ملمالنێك���ردن‌و‬ ‫شاباش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوبردنی‌ شاره‌كانیان "له‌سه‌ر شه‌ره‌ف ‌‬ ‫كه‌الر‪."........‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌س���ێك به‌خه‌یاڵی���ا بێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێكه‌وت له‌گه‌ڵ‌ كه‌س���ێك ‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌ روبكات ‌ه شوێنێكی‌ وه‌كو ئه‌و‬ ‫ی كراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫جێگایانه‌ی‌ كه‌ له‌ سلێمان ‌‬ ‫ئ���ه‌وا بێش���ك نه‌ك ئ���ه‌و دانیش���تن ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ببێت��� ‌ه یاده‌وه‌رییه‌ك���ی‌ خۆش ال ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌س���ه‌‪ ،‬به‌ڵكه‌ ده‌بێت ‌ه یاده‌وه‌رییه‌ك ‌‬ ‫قێزه‌ون‪ .‬ده‌چیت ‌ه ش���وێنێكه‌و‌ه ك ‌ه پڕ‌ه‬ ‫ی جۆراوجۆر‪.‬‬ ‫له‌نه‌فسییه‌ت ‌‬ ‫ی چێژ‬ ‫ل���ه‌و ش���وێن ‌ه ن���ه‌ ده‌توان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میلل��� ‌‬ ‫ی پرۆفیش���ناڵ ‌‬ ‫له‌س���ه‌مایه‌ك ‌‬ ‫ێ‬ ‫وه‌رگری‌‪ ،‬نه‌ده‌توانی‌ گ���وێ‌ له‌ هه‌ند ‌‬ ‫ی بگری���ت‪ ،‬له‌ب���ه‌ر‬ ‫ی عه‌ره‌ب��� ‌‬ ‫گۆران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بوونی‌ شاباش���دان گۆرانیبێژه‌ك ‌ه بۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناكرێ���ت چه‌ن���د ده‌قیقه‌ی���ه‌ك گۆران ‌‬ ‫ی‬ ‫بچڕێ���ت‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ناو به‌ناو به‌ش��� ‌‬ ‫گه‌شتوگوزاری‌‌و ئاسایش چاودێری‌ ئه‌و‬ ‫ش���وێن ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌و دیارده‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ش���وێنه‌ ‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ نه‌زم��� ‌‬ ‫تێكداوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ش���وێنه‌ ب���ه‌رده‌وام گوێت له‌و‬ ‫ی‬ ‫شارانه‌ ده‌بێت كه‌ مه‌سته‌كان شاباش ‌‬ ‫بۆ ده‌ك ‌هن‌و پیای���دا هه‌ڵئه‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌وان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ش���وێنه‌ گش���تییه‌ ده‌كه‌ن ‌ه شوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان‌و تێكشكاندن ‌‬ ‫ی گیرفان ‌‬ ‫ملمالنێ ‌‬ ‫نوقسانییه‌ ده‌رونییه‌كانیان‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ی‬ ‫ی بۆچون���ی‌ توێژه‌رێك��� ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ كه‌ نه‌یویست ناوی‌ ئاشكرا‬ ‫ی به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫بكرێت ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ره‌فتار ده‌كه‌ن زیاتر له‌هه‌ست كردن ‌ه ب ‌ه‬ ‫ی ل ‌ه كه‌س���ایه‌تییان‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫نوقسان ‌‬ ‫مه‌ست ده‌بن زیاتر ده‌گه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫حاڵه‌تانه‌‌و ده‌یه‌وێت به‌و خۆده‌رخستن ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و كه‌موكورتییان ‌ه بش���ارێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌ناخیدایه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و توێ���ژه‌ره‌ ده‌ش���گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫كه‌لتور‌و بۆ رابردوو‪ ،‬ده‌شڵێت "كلتور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باوه‌‪ ،‬به‌حوكم ‌‬ ‫پیاهه‌ڵ���دان كلتورێك ‌‬ ‫ژێرده‌ستیمان به‌رده‌وام ئینسانه‌كان ئه‌و‬ ‫ێ‬ ‫كاره‌یان كردووه‌‪ ،‬بۆ خۆبردنه‌ پێش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌ ویستیویه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك ببێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هۆكارێك ‌‬ ‫لێ ‌‬ ‫ی‬ ‫تریش ئاس���تی‌ رۆشنبیرییه‌‪ ،‬كه‌ به‌پێ ‌‬ ‫زۆری���ی‌‌و كه‌می���ی‌ ئه‌و ئاس���ته‌ له‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌دا ده‌رده‌كه‌وێت"‪.‬‬

‫ئه‌مان ‌ه شێتن‪،‬‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ بده‌ن ‌ه‬ ‫سه‌ماكه‌ره‌كان‬ ‫چاكتره‌‪ ،‬وه‌ک‬ ‫له‌وه‌ی بیده‌ن ‌ه‬ ‫گۆرانی بێژه‌کان‬ ‫چاوده‌گێ���ڕن‌و‬ ‫س���ه‌ماكه‌ره‌كان‬ ‫ێ ب ‌ه‬ ‫له‌ش���والریان با ئ���ه‌د‌هن‌و ده‌یانه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گیرفان ‌‬ ‫چاوه‌كانی���ان ئ���ه‌و پاران��� ‌ه ‌‬ ‫موش���ته‌رییه‌كان راو بك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وانیش به‌هۆی‌ ملمالنێی‌ شاباشكردن ‌‬ ‫موشته‌رییه‌كانه‌و‌ه زیانیان به‌ركه‌وتووه‌‌و‬ ‫به‌كه‌می‌ ئاوڕیان لێئه‌درێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی باریكه‌له‌ ‌‬ ‫س���ه‌مه‌ر ‪ 19‬سا ‌ڵ كچێك ‌‬ ‫چاوكا ‌ڵ ب���وو‪ ،‬ئه‌ویش نیگ���ه‌ران بوو‬ ‫ی نه‌قڵیاته‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌و وه‌زعه‌‌و وتی‌ "ده‌ڵێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌و باس���ی‌ ش���اره‌كه‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئێم ‌ه هه‌رچۆنێك بێت ئیش��� ‌‬

‫ ‬ ‫دوو سه‌ماکه‌ری عه‌ره‌ب له‌هۆڵێکی شاری سلێمانی‬ ‫ێ ب ‌ه كێشه‌كه‌ هێنا‪.‬‬ ‫ی ناده‌م ‌‬ ‫خۆم���ان ده‌كه‌ین‪ ،‬زۆر گوێ��� ‌‬ ‫گۆرانیبێژه‌كه‌ چه‌ند وشه‌یه‌كی‌ ده‌وت‌و‬ ‫ی ‪ 100‬دۆالر وه‌رده‌گرم‪،‬‬ ‫دواجار ش���ه‌و ‌‬ ‫ی خه‌ڵك���ی‌ دیال ‌ه‬ ‫ی ل���ه‌والوه‌ عه‌ره‌بێك��� ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ته‌نها به‌الم���ه‌وه‌ گرنگه‌و هیچ ‌‬ ‫ئه‌هات‌و ب ‌ه شاره‌كه‌ی‌ خۆیدا هه‌ڵیئه‌داو‬ ‫تر"‪.‬‬ ‫ی له‌و الوه‌ ئه‌نبارییه‌ك په‌یدا ده‌بوو‪ ،‬له‌پڕ‬ ‫ل���ه‌و هۆڵ ‌ه ب���ه‌رده‌وام چه‌ند مێزیك ‌‬ ‫ی ده‌بوو به‌ چه‌مچه‌ماڵی‌‌و كه‌الری‌‪ ،‬یاخود‬ ‫نزیك له‌ س���ه‌ماكه‌ره‌كان به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی هه‌موو س���ه‌رچناری‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر مه‌سافه‌یه‌ك ‌‬ ‫گیراوه‌ بۆ ئه‌و موش���ته‌رییان ‌ه ‌‬ ‫ش���ه‌وێك له‌وێدان‪ ،‬زۆربه‌شیان وه‌ك ل ‌ه له‌و شوێنه‌ بمێنیته‌و‌ه دوور نیی ‌ه كوێر‌ه‬ ‫ی دێكانیش نه‌بیس���تی‌ ك���ه‌ به‌ناویانه‌و‌ه‬ ‫شاباش���ه‌كاندا ده‌رده‌كه‌وێ���ت خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ئوتومبێلن‪ .‬شاباش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی كڕین‌و فرۆش���تن ‌‬ ‫پیشه‌ ‌‬ ‫كه‌س���ێكی‌ بیان���ی‌ به‌ن���اوی‌ مای���ك‬ ‫یه‌كێك له‌و گه‌نجانه‌ی‌ ك ‌ه به‌و ش���اباش‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌ له‌وێ‌ ب���وو كه‌ كه‌مێك‬ ‫ی ئول��� ‌‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫كردن��� ‌ه قه‌ڵس بوو‪ ،‬له‌و كاته‌ ‌‬ ‫پێشانگای‌ ئوتومبێله‌وه‌ شاباش ده‌كرا كات���ی‌ خۆش به‌س���ه‌ر به‌رێت‪ ،‬هه‌ر ك ‌ه‬ ‫وتی‌ "له‌مه‌عره‌ز ب ‌ه ده‌سبڕین پاره‌ په‌یدا گۆرانییه‌ك���ه‌ ده‌بڕا بێ���زار ده‌بوو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌مان ‌ه شێتن‪ ،‬ئه‌و پاره‌ی ‌ه بده‌ن ‌ه‬ ‫ده‌كا‌و لێره‌ش خۆی‌ پێوه‌ بائه‌دا"‪.‬‬ ‫له‌و ش���ه‌وه‌دا یه‌كێك له‌و مێزانه‌ ك ‌ه س���ه‌ماكه‌ره‌كان چاكتره‌‪ ،‬ئ���ه‌و كچان ‌ه‬ ‫ی له‌ش���والرێكی‌ جوانیان پێوه‌یه‌‌و سه‌ما‬ ‫ی لێب���وو‪ ،‬خانمێك ‌‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫خه‌ڵكێك ‌‬ ‫نیمچ ‌ه روتیشیان له‌الوه‌بوو‪ ،‬ئه‌و دۆخ ‌ه ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ خۆش���ی‌ بده‌ن ‌ه ئه‌و‬ ‫ی كه‌س���انه‌ی‌ لێره‌ن‪ ،‬ئیتر ب���ۆ ئه‌یده‌ن ‌ه‬ ‫ی نزی���ك له‌وان ‌‬ ‫ی مێزێك��� ‌‬ ‫رق‌و كین��� ‌ه ‌‬ ‫جواڵن���د‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وان���ه‌ به‌رده‌وام گۆرانیبێژه‌كه‌‪ ،‬ته‌نها له‌به‌ر ئه‌و‌هی‌ بڵێن‬ ‫ی پاره‌دارن‪ ،‬ئه‌وانه‌ نه‌خۆشن"‪.‬‬ ‫ب���وون ل���ه‌ خۆده‌رخس���تن‌و پێدان��� ‌‬ ‫ره‌نا ‪ 21‬س���ال كچێكی‌ ت���ر بوو زۆر‬ ‫ی بێژه‌كه‌‪ .‬تا‬ ‫ی زۆر به‌گۆران ‌‬ ‫شاباش���ێك ‌‬ ‫ی ده‌جواڵن���دو ب��� ‌ه‬ ‫ی له‌ش��� ‌‬ ‫ی سوكه‌ ش���ه‌ڕو ده‌م ‌ه به‌خێرای��� ‌‬ ‫گه‌یش���ت ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی حه‌ره‌كه‌ت���ه‌وه‌ گۆرانییه‌ك ‌هی‌ ده‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆڵ��� ‌ه كه‌وت ‌ه نێوانی���ان‪ ،‬دواجار بۆد ‌‬ ‫گارده‌كان كه‌وتن ‌ه نێوانیانه‌وه‌‌و كۆتاییان سه‌باره‌ت به‌و گرفتانه‌ی‌ دێته‌ رێگایان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬

‫ی‬ ‫ی "ئه‌م كاره‌ ‌‬ ‫ی كاره‌كه‌یدا وت��� ‌‬ ‫له‌كات��� ‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌یكه‌ین ل ‌ه تایه‌فه‌كه‌مانه‌و‌ه بۆمان‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه كێولی���ن‪ ،‬كار ‌‬ ‫هه‌ر له‌كۆنه‌و‌ه له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م ئاهه‌نگ‌و‬ ‫ی تاز‌ه‬ ‫س���ه‌هراتانه‌ بووه‌‌و ئێستا شتێك ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌م��� ‌ه راهاتوین‪،‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه جاری‌ واش���ه‌ بێزارب���م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌مان ب���ه‌رده‌وام پاره‌یان‬ ‫ی‬ ‫ێ ئێم���ه‌ش مه‌جبوری���ن درێ���ژه‌ ‌‬ ‫ده‌و ‌‬ ‫پێبده‌ین‪ ،‬لێ���ر‌ه ته‌نها تاك ‌ه گرفت ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی ‌ه كه‌ زۆر مه‌س���تن‌و كاتێك‬ ‫ێ ده‌یانه‌وێت ده‌ست‬ ‫شاباشێكمان ئه‌ده‌ن ‌‬ ‫بۆ ش���وێنێك ل ‌ه جه‌س���ته‌مان ببه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌و‌و رۆژێكی‌ خۆ ‌‬ ‫پاشان ره‌نا باس ‌‬ ‫گێڕایه‌و‌ه كه‌ چۆن ژیان به‌سه‌ر ده‌بات‪،‬‬ ‫ی "ش���ه‌وان ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ب���ه‌ پێكه‌نینه‌و‌ه وت ‌‬ ‫تاوه‌كو ‪ 2‬ش���ه‌و ئه‌مه‌ كارمه‌‪ ،‬س���ه‌ما‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬دوای‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌ڕۆمه‌و‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی وایه‌ س���ه‌عاتێك باس ‌‬ ‫كچه‌كان جار ‌‬ ‫ی ئه‌و رۆژ‌ه ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫به‌سه‌ر هاته‌كان ‌‬ ‫ێ ش���ت‬ ‫تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬پێده‌كه‌نین به‌هه‌ند ‌‬ ‫ك ‌ه رویان داوه‌‪ ،‬پاش���ان ده‌نوم تاوه‌كو‬ ‫‪12‬ی‌ به‌یان���ی‌‪ ،‬پاش���ان خۆمان ئاماد‌ه‬ ‫ده‌كه‌ینه‌و‌ه بۆ س���ه‌هره‌یه‌كیتر‪ ،‬ژیانمان‬ ‫ی دوباره‌بونه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌موو ‌‬

‫بریندارێكی‌ خۆپیشاندانه‌كان ‌ی كه‌الر "مردویه‌ك ‌ی زیندوین"‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫ی (‪)25‬ی شوبات ل ‌ه‬ ‫برینداره‌كان ‌‬ ‫كه‌الر متمانه‌یان به‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ بۆیان پێكهێنراوه‌ تاوه‌كو رێژه‌ ‌‬ ‫ی بكات‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫بریندارییه‌كه‌یان دیار ‌‬ ‫ی حیزبی‌ ناوده‌به‌ن‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫چاكسازی‌ تیا نه‌كه‌ن ئه‌وا به‌نیازن‬ ‫خۆپیشاندان بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪25‬ی‌ شوبات ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ ل ‌ه مانگ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی كه‌الریش‬ ‫ی راب���ردوو ل ‌ه ش���ار ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫خۆپیش���اندان به‌ڕێوه‌چ���وو‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫هێزه‌چه‌كداره‌كانی‌ حیزب‌و حكومه‌ته‌و‌ه‬ ‫به‌ته‌ق���ه‌ س���ه‌ركوتكرا‪ ،‬له‌ك���ه‌الر دوو‬ ‫ك���ه‌س كوژران‌و ده‌یان كه‌س���ی تریش‬ ‫برینداركران‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس���تا به‌شێك‬ ‫له‌برین���داره‌كان چاره‌س���ه‌رییان ب���ۆ‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی (‪)25‬‬ ‫س���ۆران مه‌جی���د بریندارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���وباتی‌ كه‌الره‌‌و س���ێ فیش���ه‌ك ‌‬ ‫‌‬ ‫(بی كه‌ی س���ی) به‌ر ران���ی‌ كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ده‌كات ئه‌ولیژنه‌یه‌ بۆیان‬ ‫پێكهێن���راوه‌‌و رێ���ژه‌ی‌ برینه‌كانی���ان‬ ‫نه‌یانتوانی���و‌ه‬ ‫ئاش���كراكردووه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی خۆی���ان بپارێ���زن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌ڕێ���ژه‌ ‌‬ ‫وتی‌"جیاوازییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫برینداره‌كاندا هه‌یه‌‪ ،‬من س���ێ فیشك ‌‬ ‫بیكه‌یس���ی به‌ر رانم كه‌وتووه‌‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ی (‪)%25‬یان بۆ نوس���یوم‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رێژه‌ ‌‬ ‫ی نه‌شته‌رگه‌رییان‬ ‫ی ك ‌ه سلێمان ‌‬ ‫دكتۆرانه‌ ‌‬ ‫بۆكردم ‪ ،‬پێیان وتم چاره‌سه‌ركردنه‌كه‌ت‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬زۆر گومان���م له‌و لیژنان ‌ه‬ ‫ی گه‌رمیان بڕیاریدا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی كاری‌ لیژنه‌كان"‪.‬‬ ‫به‌جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ئه‌و بڕیندار‌ه هه‌ڕه‌شه‌ ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئاوڕی���ان لێنه‌ده‌ن���ه‌وه‌‌و‬ ‫بریندارییه‌كه‌ی���ان چاره‌س���ه‌ر نه‌كه‌ن‌و‬ ‫ب���ۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت نه‌یاننێ���رن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا هه‌ڵویس���تی‌ توندی���ان ده‌بێت‌و‬ ‫خۆپیشاندانیش ده‌ستپێده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتیشی "له‌م هه‌رێمه‌دا به‌رپرسان‬

‫به‌به‌رچاومانه‌و‌ه‬ ‫به‌بڕیندارێكیان‬ ‫ده‌گوت ئه‌و‬ ‫ئاسه‌واره‌ی‌ ل ‌ه‬ ‫جه‌سته‌تدای ‌ه هی‬ ‫قه‌ڵه‌و‌ییه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێكدا هێزكان ‌‬ ‫ئاسایش بڕینداریان‬ ‫كردووه‬ ‫ ‬ ‫گرته‌یه‌کی خۆپیشاندانه‌کانی ‪25‬ی شوباتی ‪ 2011‬له‌که‌الر‬ ‫ویژدانی���ان نه‌م���اوه‌‪ ،‬ته‌نی���ا له‌هه‌وڵی‬ ‫ئ���ه‌وه‌دان ك��� ‌ه چ���ۆن گیرفانه‌كانیان‬ ‫پڕبكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ارام كام���ه‌ران بریندارێك��� ‌‬ ‫ی ك���ه‌الره‌و‬ ‫ی ش���وبات ‌‬ ‫ی (‪‌ )25‬‬ ‫دیك���ه‌ ‌‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ی‌ سۆران ره‌خنه‌ له‌ ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ ده‌گرێ���ت‪ ،‬ئه‌ویش ناڕازییه‌ ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی���ان "لیژنه‌ك���ه‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫حیزبی بووه‌ بۆم���ان پێكهێنراوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كه‌سێك سه‌ربه‌خۆیان بوبێت‪ ،‬ئیشیان‬ ‫ب���ۆ كردووه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌س���ێكیش س���ه‌ر‬ ‫به‌ حیزبی ئه‌وان نه‌بێ���ت‪ ،‬هیچیان بۆ‬

‫ی‬ ‫نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ خ���ۆم بریندار ‌‬ ‫ی (‪)0%‬م‬ ‫فیش���ه‌كه‌م‪ ،‬ئایا ده‌بێت رێژه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌ن"‪..‬‬ ‫بۆ دیار ‌‬ ‫ئ���ه‌و برینداره‌ باس���ی له‌وه‌كرد كه‌وا‬ ‫ب���ۆ جارێك���ی‌ دیك���ه‌ خۆپیش���اندان‬ ‫ده‌س���تپێده‌كه‌نه‌و‌ه داوای‌ مافی خۆیان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬وتیش���ی "ئێم���ه‌ مردوێك ‌‬ ‫ی خوایی ‌ه‬ ‫زیندوین‪ ،‬ئه‌مه‌یش به‌قودره‌تێك ‌‬ ‫له‌ژی���ان ماوین‌و نه‌مردوی���ن‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫س���كااڵم تۆمارك���ردوو‌ه له‌ته‌قه‌كه‌ران‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌وه‌شدا یاسا هه‌ر خۆیانن"‪.‬‬ ‫چێنه‌ر عومه‌ر ك���ه‌ برینداری‌ به‌رده‌م‬

‫فۆتۆ‪ :‬کاوه‌ گه‌رمیانی‬

‫ی‬ ‫ی پارتییه‌و فیش���ه‌كێك ئه‌نجامی‌ ناڕاس���تیان باڵوكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬راگه‌یاند "كه‌ داوایان له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫لق���ی گه‌رمیان ‌‬ ‫ی گه‌رمیان كردوو‌ه‬ ‫ل��� ‌ه جه‌س���ته‌یدایه‌‪ ،‬ئه‌وی���ش ده‌ڵێت "چونك���ه‌ دكت���ۆری‌ پس���پۆر نه‌بوون‪ ،‬گشتی‌ ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ گوش���ارمان بۆ س���ه‌ر به‌به‌رچاومانه‌و‌ه به‌بڕیندارێكیان ده‌گوت لیژنه‌یه‌ك پێكبهێنن بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫"دوا ‌‬ ‫ی ئه‌و ئاس���ه‌وار‌هی‌ له‌ جه‌سته‌تدای ‌ه هی برینداره‌كان"‪ .‬وتیش���ی‌" ئه‌وان ‌ه خۆیان‬ ‫ی حكوم���ه‌ت له‌ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫داموده‌زگاكان ‌‬ ‫ی حكومی‌ نین‪ ،‬ئێمه‌ داوامان‬ ‫ی فه‌رمانبه‌ر ‌‬ ‫ی قه‌ڵه‌و‌یی���ه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێك���دا هێزكان ‌‬ ‫گه‌رمی���ان دروس���تكرد به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫ی برینه‌كه‌مان‪ ،‬لیژنه‌یه‌كیان ئاس���ایش بڕینداری���ان ك���ردووه‌"‪ .‬له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی ناوبراو جه‌ختیش���یكرده‌و‌ه له‌وه‌ی‌ ك ‌ه گه‌رمیان كرد لیژنه‌یه‌كیان بۆ پێكبهێنن‬ ‫پێكهێن���ا‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ئاش���كراكردن ‌‬ ‫ی برین���داره‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی رێژ‌هی‌ برینه‌كانمان ده‌ركه‌وت هه‌ڵوێس���تی‌ خۆیان ده‌بێت‌و "دور نیی ‌ه ب���ۆ چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دانراون له‌ لیژنه‌كه‌‪ ،‬خه‌ڵك ‌‬ ‫ی تر خۆپیش���اندان ده‌س���ت دكتۆران ‌ه ‌‬ ‫ی زۆرمان بۆ جارێك ‌‬ ‫ی پێوست نه‌بووه‌‪ ،‬ال ‌‬ ‫به‌ گوێره‌ ‌‬ ‫ی تیای ‌ه پزیش���كی‌ نه‌ش���ته‌رگه‌رییه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫ی ئیش���وكار ‌‬ ‫پێنه‌كه‌ن���ه‌وه‌"‪ .‬له‌باره‌ ‌‬ ‫ئه‌نجامه‌ دیاریكراوه‌ك ‌ه ناڕاسته‌"‪.‬‬ ‫ی كه‌الر حیزبیبوونێكی‌ پێو‌ه دیار نییه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ی قه‌زا ‌‬ ‫ئه‌و برین���دار‌ه رونیش���یكرده‌وه‌ ئه‌و ئه‌و لیژنان���ه‌‪ ،‬قائیمقام ‌‬ ‫ی به‌س ڕێنومایی‌ جێبه‌جێ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی ل ‌ه لێدوانێكدا به‌ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫لیژنان ‌ه ك���ه‌ دانران حیزبی���ن‌و هه‌موو جه‌الل نور ‌‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/17‬‬

‫ئه‌مه‌ به‌ته‌نها‬ ‫داكۆكیكردن نیی ‌ه‬ ‫له‌هیرۆخان‪،‬‬ ‫داكۆكیكردن ‌ه‬ ‫له‌هه‌موومان‬ ‫روناك ره‌وف سه‌عید‬

‫به‌حوكم���ی ته‌م���ه‌ن‌و س���ه‌رقاڵیم‌و‬ ‫زۆربوونی رۆژنام���ه‌و گۆڤاره‌كان كه‌م‬ ‫بتوان���م هه‌موویان به‌س���ه‌ربكه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌م ج���ار‌ه به‌خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ی شێخ جه‌نگی‌و ئه‌و‬ ‫قسانه‌ی له‌سه‌ر هیرۆخان كردویه‌تی‪،‬‬ ‫نوتق���م نه‌م���ا‪ .‬نوس���ینه‌كه‌ش بۆی ‌ه‬ ‫واسه‌رس���امی ك���ردم‪ ،‬چونك ‌ه غه‌دری‬ ‫بێگانه‌ی���ه‌ك به‌بێگانه‌یه‌ك نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫نزیكتری���ن كه‌س���ی پێی���دا هاتۆت��� ‌ه‬ ‫خواره‌وه‌‪ ،‬غه‌دره‌ك ‌ه ئه‌وه‌نده‌ زۆره‌ من‬ ‫نازانم له‌كوێی ئه‌م نوس���ینه‌و‌ه ده‌ست‬ ‫پێبكه‌م‪ ،‬خۆزگ ‌ه له‌نزیكه‌و‌ه ئه‌م ژنه‌مان‬ ‫نه‌ناس���یایه‌و ئاگاداری ئه‌و پرۆسه‌ی ‌ه‬ ‫نه‌بوینای��� ‌ه كه‌ چۆن ئ���ه‌وی گه‌یاند‌ه‬ ‫ئه‌و پل���ه‌و پایه‌ی ‌ه ك ‌ه هه‌رئێمه‌ی ژنان‬ ‫ده‌زانین كاتێك ژنێك ده‌بێت ‌ه سه‌ركرد‌ه‬ ‫ب���ه‌چ كێڵگه‌یه‌ك���ی مینڕێژكراوی ئه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ پیاوس���االر‌ه دڵڕه‌ق���ه‌دا‬ ‫تێپده‌په‌رێت‪ .‬ژنانێكی وه‌ك هیرۆخان‬ ‫له‌چاوتروكانێ���ك‌و به‌هۆی كه‌س���ه‌و‌ه‬ ‫نه‌بونه‌ت���ه‌ س���ه‌ركرده‌‪ ،‬به‌ڵكو خۆیان‬ ‫ماندوبون‌و باوك ودایك‌و هاوس���ه‌ریش‬ ‫هاوكاریان ب���ون‪ .‬هیرۆخانێك چاوی‬ ‫كردۆته‌وه‌ له‌بنه‌ماڵه‌یه‌كی رۆش���نبیری‬ ‫نیش���تمانپه‌روه‌ردا گه‌وره‌ب���وه‌‪ ،‬كچی‬ ‫پیاوێك ‌ه ك ‌ه مه‌الموس���ته‌فای به‌رزانی‬ ‫متمان���ه‌ی پێكردوه‌ كات���ی خۆی ك ‌ه‬ ‫داوای لێكردو‌ه بچێت بۆخوازبێنی كچی‬ ‫مه‌حمود ئاغای زێباری ك ‌ه ماوه‌یه‌كی‬ ‫درێژ بوو ل ‌ه نێوان���ی مه‌حمود ئاغای‬ ‫عه‌ش���ره‌تی زێباری بنه‌ماڵه‌ی بارزانی‬ ‫ناكۆكییه‌ك���ی توندوتیژ هه‌بوو به‌هۆی‬ ‫زیره‌كی مامۆس���تا برایم ئه‌حمه‌ده‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ناكۆكیی��� ‌ه نه‌م���ا‪ .‬ئه‌وێ���ك‬ ‫له‌‪60‬ه‌كان���دا كۆلێژی ت���ه‌واو كردوه‌‌و‬ ‫پاشان چوه‌ت ‌ه ش���اخ‌و ك ‌ه پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫بوو به‌پێاڵوی الستیكه‌وه‌ خۆی له‌هیچ‬ ‫ك���ه‌س جیانه‌ده‌ك���رده‌ له‌گون���ده‌كان‬ ‫ده‌س���وڕایه‌وه‌‪ ،‬هه‌رئه‌وه‌بوو ك ‌ه بیری‬ ‫له‌ب ‌ه به‌ڵگه‌نامه‌كردنی خه‌باتی ش���اخ‬ ‫ك���رده‌وه‌و یه‌ك���ه‌م ژنب���و‌ه كامێرای‬ ‫كردۆته‌و‌ه شانی‌و له‌شاخ و دۆڵه‌كانی‬ ‫كوردس���تاندا وێن���ه‌ی ش���ه‌ڕه‌كانی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی گرت���وه‌‪ .‬ئه‌وزۆرترین‬ ‫ته‌مه‌ن���ی له‌پێش���مه‌رگایه‌تیدا خه‌رج‬ ‫كردو‌ه بۆ ده‌بێت قس���ه‌ له‌سیاس���ه‌ت‬ ‫نه‌كات وه‌ك شێخ جه‌نگی ده‌فه‌رموێت‬ ‫كاری به‌سیاس���ه‌ت نه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وهه‌تا‬ ‫نه‌كه‌وتب���و‌ه كێبركێ له‌گه‌ڵ پیاوه‌كان‬ ‫ژنێكی باش بوو‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا پێیان‬ ‫هه‌زم ناكرێت ژنێك قس��� ‌ه له‌قسه‌یاندا‬ ‫بكات‌و بیروبۆچونه‌كانی س���ه‌ركه‌وێت‪.‬‬ ‫هه‌ر هیرۆخان نه‌بوو له‌قۆناغی خه‌باتی‬ ‫ش���اخ هه‌تا هاتنه‌وه‌ شار زۆرل ‌ه پیاو‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان ده‌یانوت كه‌س ژنی نی ‌ه‬ ‫مام جه‌الل نه‌بێت به‌راستی ژنه‌و شێر‌ه‬ ‫ژنه‌‪ ،‬هه‌موو ژنه‌ مان���دوو زیره‌كه‌كان‬ ‫ژنانێك���ی ئاق���ڵ‌و به‌توانای���ن له‌الی‬ ‫پی���اوه‌كان تائه‌وكاته‌ی ك ‌ه كێبه‌ركێی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ین‪ ،‬هه‌ر ك ‌ه‬ ‫ژن���ان ده‌گه‌ن ‌ه ده‌س���ه‌اڵت‌و زیره‌كی‌و‬ ‫سیاس���ی بونی زاتی���ان ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ترس ده‌كه‌وێته‌ گیانی پیاوان‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ ناكرێ���ت ئ���ه‌و بێڕێزیه‌ی‬ ‫له‌هه‌م���ان چاوپێكه‌وتن���دا به‌مندااڵنی‬ ‫س���لێمانی ك���راو‌ه فه‌رام���ۆش كرێت‬ ‫ه���ه‌ر منداڵی س���لێمانی ب���وو كاتی‬ ‫خۆی ف���ڕكان فڕكانیان بوو بۆ هه‌واڵ‬ ‫هانین‌و شاردنه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ‬ ‫چ���ۆن هه‌ر ئه‌ومندااڵن��� ‌ه دێن‌و ژنێكی‬ ‫ئاوا به‌ڕێزو تێكۆش���ه‌ر ك���ه‌ له‌خه‌می‬ ‫نیشتمان‌و شاره‌كه‌ی خۆیدای ‌ه بێرێزی‬ ‫پێده‌كه‌ن؟ ئه‌مه‌ ش���تێك ‌ه ئه‌و كه‌س ‌ه‬ ‫له‌روانگه‌ی خۆیه‌وه‌ س���ه‌یری ده‌كات‬ ‫گه‌ر به‌مێژوی گه‌ور‌ه ژن ‌ه به‌تواناكاندا‬ ‫بڕۆینه‌و‌ه له‌ته‌واوی دونیادا هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ش���اهیدی دژایه‌تیكردنی راسته‌وخۆو‬ ‫ناڕاسته‌وخۆی پیاوان بون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه‬ ‫پێداگریی‌و دروس���تكاریی‌و حه‌كیمان ‌ه‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌ی ژنان ب���و‌ه توانیویان ‌ه‬ ‫بگه‌ن ‌ه مه‌به‌سته‌كانی خۆیان‌و سه‌ركه‌ون‬ ‫ئه‌مڕۆ له‌كوردستاندا هیرۆخان یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌و ژن ‌ه به‌توانایانه‌ی ك ‌ه به‌زه‌حمه‌تی‌و‬ ‫شایس���ته‌یی خۆی هاتۆته‌سه‌رو هیچ‬ ‫منه‌تێكی به‌هیچ كه‌س‌و الیه‌نێك نیه‌‌و‬ ‫مێژووش له‌ئایند‌ه حوكم ده‌دا‪.‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫"كانی‌" به‌كه‌سوكاره‌كه‌ ‌ی شاد بۆوه‌‬ ‫ئا‪ :‬كورد‌ه عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستی‌ كۆڕه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی قوربان ‌‬ ‫كچێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫ی ‪ 1991‬ك ‌ه توش ‌‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ده‌رونی‌ هاتووه‌‪ 21 ،‬ساڵ ‌ه به‌و‬ ‫بارودۆخ ‌ه ده‌رونییه‌ خراپه‌و‌ه‬ ‫ی به‌ڕێده‌كات‪.‬‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫ساته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌م���ه‌ن ‪ 39‬س���اڵ ‌‬ ‫كان���ی‌ كچێك��� ‌‬ ‫بااڵكورت���ه‌‌و تۆزێ���ك قه‌ڵه‌ویش بووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫ل ‌ه رابردوو به‌رله‌وه‌ی‌ توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ێ ‌‬ ‫ی ببێت‪ ،‬تاوه‌كو پۆل ‌‬ ‫ده‌روون��� ‌‬ ‫ناوه‌ن���دی‌ خوێندووه‌‪ ،‬ئێس���تاش گه‌ر‬ ‫ی ئه‌و رۆژگاران ‌ه ده‌بێت‪،‬‬ ‫ی له‌باس��� ‌‬ ‫گوێ ‌‬ ‫هیچ ناڵێ���ت‪ ،‬ته‌نها بزه‌یه‌ك ده‌یگرێت‪.‬‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ئه‌و له‌یه‌كێك ل ‌ه گونده‌كان ‌‬ ‫ێ براو‬ ‫ی قه‌ره‌باڵغ ك ‌ه له‌س��� ‌‬ ‫ل ‌ه خێزانێك ‌‬ ‫چوار خوشك پێكهاتوه‌ له‌دایك بوو‌ه‌و‬ ‫ی خێزانه‌كه‌یان بووه‌‪ .‬وه‌ك‬ ‫كچه‌ بچوك��� ‌‬ ‫ی ئ���ازاد ده‌یگێرێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫براگه‌وره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماڵدا كچێك ‌‬ ‫ی له‌ئیش���وكاره‌كان ‌‬ ‫كان ‌‬ ‫زۆر ئازاب���وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ل ‌ه قوتابخانه‌ش‬ ‫ی‬ ‫زۆر زیره‌ك بوه‌‪ ،‬باوكیش���ی‌ زۆر كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫خۆشویستووه‌‌و هه‌میش ‌ه پشت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێس���تا ‌‬ ‫پێبه‌س���تووه‌‪ .‬ئازاد له‌باره‌ ‌‬ ‫ی بووه‌ت ‌ه‬ ‫خوش���كه‌كه‌یه‌و‌ه ك ‌ه ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ی خوشكم هیچ‬ ‫‪ 39‬س���ا ‌ڵ ده‌ڵیت "كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ب���ووه‌‪ ،‬له‌كۆره‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ‪ 1991‬كانیم���ان چه‌ند رۆژێك‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫لێ ون ب���وو‪ ،‬دوات���ر پێاوێ���ك له‌ناو‬ ‫ی می���ن دۆزیبۆوه‌‌و هێنایه‌و‌ه‬ ‫كێڵگه‌یه‌ك ‌‬ ‫بۆمان‪ ،‬له‌و كاته‌و‌ه هه‌س���ت ده‌كرا ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رونییه‌و‌ه كه‌مێك كاریگه‌ر ‌‬ ‫له‌ روو ‌‬ ‫له‌سه‌ر كردبوو‪ ،‬چونك ‌ه زۆر ترسابوو"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كۆس���په‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌و كچه‌ س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی هاتووه‌‪ ،‬له‌گه‌ل باوك‌و دایك ‌ه‬ ‫تووش��� ‌‬ ‫پیره‌كه‌یدا ل��� ‌ه گونده‌كه‌یان ماوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫ی ماڵه‌كه‌یان‬ ‫ی به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫رۆژانه‌ خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬تا ئ���ه‌و رۆژی‌ ب���اوك‌و دایك ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و بووه‌‪ .‬ئازاد‬ ‫گوێی���ان له‌هاوارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه نیگه‌رانی‌‌و ئاخ هه‌ڵكێش���انه‌و‌ه وت ‌‬ ‫"ه���ه‌ر ئه‌و هاوار‌ه بوو"‪ .‬ئازاد به‌رده‌وام‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ه‌رهات ‌‬ ‫ده‌بێ���ت ل��� ‌ه گێڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫خوش���كه‌كه‌ی‌‌و ده‌ڵێت "كاتێك دایك‌و‬ ‫ی‬ ‫باوكم ده‌چ���ن به‌هانایه‌و‌ه ده‌بینن كان ‌‬ ‫ی تێك چوه‌و ده‌ڵێت ئه‌ترس���م‪،‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌‬

‫ی‬ ‫ی كان ‌‬ ‫ئیتر ل���ه‌ورۆژه‌وه‌ ب���اری‌ ده‌رون ‌‬ ‫ی ده‌ڕوات"‪ .‬ئ���ازاد باس‬ ‫ب���ه‌ره‌و خراپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ له‌و نه‌خۆش���ییه‌ ‌‬ ‫ی هه‌موو كه‌مته‌رخه‌مییان كردووه‌‪،‬‬ ‫كان ‌‬ ‫ی خۆش‬ ‫وتیش���ی‌ "باوكم كه‌ چه‌ند كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك گاڵته‌ ‌‬ ‫ده‌ویست له‌به‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫پێنه‌ك���ه‌ن‌و نه‌ڵێ���ن كچه‌كه‌ی‌ ش���ێته‌‪،‬‬ ‫ی كردب���وو‪ ،‬ته‌نها بۆ‬ ‫ل��� ‌ه ژورێكدا به‌ند ‌‬ ‫س���ه‌رئاو ده‌یب���رد‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ماوه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی لێه���ات‪ ،‬چون ‌ه سه‌رئاویش��� ‌‬ ‫وه‌ه���ا ‌‬ ‫نه‌ماو هه‌ر له‌و ژوره‌دا س���ه‌رئاوه‌كه‌یان‬ ‫ی به‌رده‌وام‬ ‫ی كان ‌‬ ‫پێده‌كرد"‪ .‬ئه‌م دۆخه‌ ‌‬ ‫ئه‌بێت نزیكه‌ی‌ ش���ه‌ش حه‌وت ساڵێك‬ ‫ی دایك‌و باوك ‌ه‬ ‫ئه‌خایه‌نێت‪ ،‬پاش مردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر كێشه‌كه‌ ‌‬ ‫ی هێند‌ه ‌‬ ‫ی كان ‌‬ ‫پیره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ناڕه‌حه‌ت ده‌بێت‌و ئه‌م جاره‌چاره‌نوس ‌‬ ‫ی براو خوشكه‌كانی‌‪،‬‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه ده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ته‌ماح ‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا خوش���كێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میراتییه‌كه‌ی‌ كانی‌ كه‌ باوك ‌‬ ‫به‌ش��� ‌‬ ‫ی به‌جێهێش���توه‌‪ ،‬ماو‌هی‌ س���اڵیك‬ ‫بۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆی‌‪ ،‬پاشان به‌ره‌اڵ ‌‬ ‫ی ده‌گرێته‌ ‌‬ ‫كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‌و ده‌یخات��� ‌ه س���ه‌رجاده‌و حاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوشێوه‌ ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫وه‌ك چه‌ندین كه‌س��� ‌‬ ‫ی ده‌رونییه‌و‌ه‬ ‫ی ك ‌ه به‌ده‌ست نه‌خۆش ‌‬ ‫كان ‌‬ ‫ی كۆاڵنه‌كان ده‌بێت‌و‬ ‫ده‌ناڵێنن‪ ،‬له‌سوچ ‌‬ ‫ی كێشه‌و گاڵته‌پێكردن‌و‬ ‫ی چه‌ند ‌‬ ‫روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی گێراوییه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت وه‌ك كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێكراوه‌‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫چه‌ندین ج���ار ته‌عدا ‌‬ ‫ی به‌و‬ ‫گێڕان���ه‌وه‌كان له‌و كاتان���ه‌ی‌ كان ‌‬ ‫ی‬ ‫دۆخ ‌ه ناهه‌مواره‌دا گوزه‌ر بووه‌‪ ،‬ئازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل���ه‌ بارودۆخ ‌‬ ‫ب���رای‌ هی���چ ئاگایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌هۆ ‌‬ ‫ی نه‌بووه‌‪ ،‬وتیش ‌‬ ‫خوش���كه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆو‌ه ك ‌ه س���ه‌ربه‌الیه‌نێك ‌‬ ‫ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی بووم روم كرد‌ه هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی خوش���كه‌كه‌میان خستووه‌ت ‌ه‬ ‫نه‌مزان ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ر جاده‌‪ ،‬تاوه‌كو رۆژێك خه‌ڵكێك ‌‬ ‫گونده‌كه‌مان‌و ل ‌ه ئاواره‌ییدا ئه‌و هه‌واڵ ‌ه‬ ‫ی پێدام"‪.‬‬ ‫ناخۆش ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌دۆزێته‌وه‌‬ ‫ئازاد چۆن كان ‌‬ ‫ی گونده‌كه‌یان‬ ‫كاتێك ئ���ه‌و پی���اوه‌ ‌‬ ‫به‌ ناوب���راوی‌ راگه‌یاندوو‌ه ك ‌ه حه‌یاتان‬ ‫چووه‌‌و ئ���ه‌و خوش���كه‌تان كه‌وتووه‌ت ‌ه‬ ‫ی ئازاد بڕیارئه‌دا‬ ‫سه‌رجاده‌‪ ،‬به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌رگیز وه‌س���ف ناكرێت كاتێك كانیم‬

‫ ‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی سۆز النه‌ی زۆرێک له‌و خانمانه‌ی توشی نه‌خۆشی ده‌رونی بوون‌و بێالنه‌ن‬ ‫ی باره‌یه‌ش���ه‌و‌ه ئازاد ئه‌ڵێ���ت "ئه‌وكات‬ ‫ی خه‌ریك ‌‬ ‫ی ل ‌ه زبڵدانێكی‌ س���لێمان ‌‬ ‫بین ‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ منی���ان به‌وه‌تۆمه‌تباركرد ك ‌ه‬ ‫ی خۆراك بوو"‪.‬‬ ‫ی پاشه‌رۆ ‌‬ ‫كۆكردنه‌و ‌‬ ‫ی من بردوم ‌ه كوش���تومه‌‪ ،‬چه‌ند جارێك‬ ‫ی ده‌س���ت ‌‬ ‫ی براك ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ده‌گرێت‌و ده‌یبات ‌ه ماڵه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پۆلیس بۆلێكۆڵینه‌و‌ه بانگیان كردم"‪.‬‬ ‫كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیكه‌ ‌‬ ‫ی م���اوه‌ی‌ ونبوونه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ده‌كه‌وێت ‌ه ناو زیندانێكی‌ تر‪ ،‬ل ‌ه كان ‌‬ ‫ژیان��� ‌‬ ‫ێ س���اڵیك ده‌خایه‌نێت له‌وماوه‌یه‌دا‬ ‫ژورێكدا ده‌س���ت به‌ زنجی���ر‪ ،‬ئه‌و ژور‌ه س ‌‬ ‫ی عێ���راق ده‌گه‌ڕێت‪،‬‬ ‫ی چه‌ند ش���ار ‌‬ ‫ی كان ‌‬ ‫ی نان خواردن‌و توالێت‌و نوستن ‌‬ ‫شوێن ‌‬ ‫ی ده‌یگێڕێته‌وه‌‪ ،‬گه‌یش���تۆت ‌ه‬ ‫ی وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی فرس���ه‌ت ‌‬ ‫بووه‌‪ .‬تاوه‌كو رۆژێك كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماڵه‌كه‌وه‌‌و موس���ڵیش چه‌ند جارێكیش روبه‌ڕو ‌‬ ‫هێن���اوه‌‪ ،‬ب��� ‌ه په‌نج���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی هاتۆته‌ده‌رێ‌‪ ،‬ته‌عدا بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬باش ماوه‌یه‌ك روناك‬ ‫ی ده‌س���ت ‌‬ ‫كه‌له‌پچه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ژنان‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫ی فه‌رج ئاغا له‌به‌ش��� ‌‬ ‫ی به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫ئیت���ر كه‌س‌و كاری‌ كان��� ‌‬ ‫ی سه‌رجاد‌ه‬ ‫ی له‌نه‌هامه‌ت ‌‬ ‫ی بڕیارده‌دات كان ‌‬ ‫ئاگایان له‌كانی‌ نامێنێت‌و هیچ هه‌واڵیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سۆز ‌‬ ‫نازانن‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت واده‌زانن مردوه‌‪ .‬له‌و رزگاركاو بیبات ‌ه نه‌خۆش���خانه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ده‌رون���ی‌ ك��� ‌ه تایبه‌ت���ه‌ ب���ه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌رونی‌‌و بێ‬ ‫ی كانین له‌ڕو ‌‬ ‫هاوش���ێو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫شوێنییه‌وه‌‪ .‬روناك خان‪ ،‬كه‌ چاالكوان ‌‬ ‫ی ژنان ‌ه باس له‌و رۆژ‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ب���وار ‌‬ ‫ی خراپدا بووه‌‪،‬‬ ‫ی بینێو‌ه له‌چ بارێك ‌‬ ‫كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌نان���ه‌ت كاتی‌ دوا ونبوونی‌ خۆش��� ‌‬ ‫ی ئه‌و خانم ‌ه‬ ‫س���وتاندووه‌‪ ،‬دواجار ژیان ‌‬ ‫له‌و نه‌خۆشخانه‌ی ‌ه ده‌گیرسێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ش���نو محه‌م���ه‌د ك��� ‌ه كارمه‌ندێك ‌‬ ‫ته‌ندروس���تی ‌ه له‌نه‌خۆش���خانه‌ك ‌ه باس‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌ده‌كات كه‌ س���ه‌ره‌تای‌ هاتنی‌ كان ‌‬ ‫بۆنه‌خۆش���خانه‌كه‌یان‌و مامه‌ڵه‌ك���ردن‬ ‫له‌گه‌ڵیدا به‌الیه‌نه‌و‌ه زۆر قورس ده‌بێت‪،‬‬

‫زانكۆی سلێمانی له‌مینیجۆبه‌و‌ه بۆ بااڵپۆشی‬

‫ ‬ ‫خوێندکارێک له‌کتێبخانه‌ی زانکۆی سلێمانی‬ ‫ئا‪ :‬سارلین‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ كچانی‌ زانكۆی‌‬ ‫سلێمانی‌ بااڵپۆش "حیجاب"ن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌ندێكیان عه‌باش ده‌ده‌ن‬ ‫به‌سه‌ریاندا‪ .‬هه‌ندێكیان به‌هۆی‌‬ ‫كولتوورو بنه‌ماڵه‌كانیانه‌وه‌ ئه‌مه‌یان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێكی‌ تریان به‌‬ ‫فه‌رزێكی‌ دیینی‌ ده‌زانن‪ .‬رێكخراوی‌‬ ‫قوتابیانی‌ كوردستانیش له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫پرۆژه‌ی‌ "سیمبولی‌ نووره‌"وه‌ خه‌اڵت‬ ‫ده‌ده‌نه‌ كچانی‌ بااڵپۆش‌و له‌ ماوه‌ی‌ سێ‌‬ ‫ساڵی‌ رابردوودا زیاتر له‌ ‪ 2350‬كه‌سیان‬ ‫خه‌اڵت كردووه‌‪.‬‬ ‫زانكۆی‌ س���لێمانی‌ یه‌كێك���ه‌ له‌ زانكۆ‬ ‫كراوه‌‌و پێشكه‌وتووه‌كانی‌ كوردستان‌و ل ‌ه‬ ‫ساڵی‌ ‪1968‬دا دامه‌زراوه‌‪ ،‬له‌ ناوه‌ڕاستی‌‬ ‫هه‌ش���تاكاندا گواستراوه‌ته‌وه‌ بۆ زانكۆی‌‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین‪ ،‬دوات���ر س���اڵی‌ ‪1992‬‬ ‫كرایه‌وه‌‪ .‬له‌س���ه‌ره‌تادا به‌چه‌ند كۆلێژێك‬ ‫ده‌س���تی‌ پێكردو له‌ ئێس���تادا چه‌ندان‬ ‫كۆلێژو به‌ش���ی‌ جی���اوازی‌ تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێی‌ هه‌ڵوه‌سته‌كردنه‌ رۆژ به‌ڕۆژ‬ ‫كچان بااڵ ده‌پۆشن‌و به‌شێكیان له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫كاریگه‌ریی‌ له‌ هاوڕێكانیانه‌وه‌ سه‌رپۆش‬ ‫ده‌ده‌ن به‌ سه‌ریاندا‪.‬‬ ‫س���ه‌نا كه‌مال���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 23‬س���اڵ‪،‬‬ ‫خوێندكاری‌ قۆناغ���ی‌ چواره‌می‌ كۆلێژی‌‬ ‫یاس���ایه‌‪ ،‬ئه‌و سه‌رپۆشێكی‌ شلی‌ دابووه‌‬ ‫به‌سه‌ریداو به‌ش���ی‌ زۆری‌ په‌رچه‌مه‌كه‌ی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬سارلین‬

‫دیار ب���وو‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ له‌به‌ر‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی���ان س���ه‌ری داپۆش���یوه‌‬ ‫"له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ماڵه‌ ش���ێخین زه‌حمه‌ته‌‬ ‫له‌ ن���او بنه‌ماڵه‌ی‌ ئێم���ه‌دا كچێك قژی‌‬ ‫دانه‌پۆش���یبێت‪ ،‬ئه‌گه‌رنا من هیچ حه‌زم‬ ‫لێی‌ نیه‌‪ ،‬به‌اڵم تازه‌ له‌گه‌ڵی‌ ڕاهاتووم"‪.‬‬ ‫هه‌اڵڵه‌ی‌ ته‌مه‌ن بیس���ت‌و س���ێ‌ س���اڵ‬ ‫خوێندكاری‌ قۆناغ���ی‌ چواره‌می‌ كۆلێژی‌‬ ‫یاس���ا‪ ،‬شانزه‌ س���اڵه‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ‬ ‫كه‌سێك له‌ بنه‌ماڵه‌كه‌یان فشاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫دابنێت ق���ژی‌ داپۆش���یوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫له‌ واڵتی‌ ئێ���ران گه‌وره‌ب���ووه‌و هه‌ر له‌‬ ‫س���ه‌ره‌تاییه‌وه‌ له‌ قوتابخانه‌ به‌سه‌ریاندا‬ ‫س���ه‌پێندراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم "ئه‌م به‌س���ه‌ردا‬ ‫س���ه‌پاندنه‌ واده‌كات له‌ ماڵه‌وه‌ش پێی‌‬ ‫ڕابێم‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تا به‌ هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ناتوانم الیببه‌م‪ .‬ئه‌گه‌ر نا كه‌ هاتمه‌ عێراق‬ ‫ده‌متوان���ی‌ الیببه‌م‪ ،‬به‌اڵم نه‌مكرد"‪ .‬ئه‌و‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ زیادبوونی‌ ئه‌و رێژه‌ زۆره‌‬ ‫بااڵپۆشییه‌ی‌ كچانی‌ زانكۆ وتی‌ "كارێكی‌‬ ‫زۆر باشه‌‪ ،‬چونكه‌ بااڵپۆشی‌ شه‌خسیه‌تی‌‬ ‫ئینسانه‌كه‌ دروس���ت ده‌كات‌و خه‌ڵك به‌‬ ‫جۆرێكی‌ تر هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ كچانی‌‬ ‫بااڵپۆش ده‌كه‌ن كه‌ ج���وداو پڕ ڕێزتره‌‬ ‫له‌وان���ه‌ی‌ بااڵپۆش نی���ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌‬ ‫په‌یوه‌ست ‌ه به‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردییه‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌م دیینه‌كه‌مان‌و كولتووری‌ كورده‌واری‌‬ ‫پڕ ڕێزتر ته‌ماشای‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ب���ه‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌وه‌وه‌ ش���یرین‬ ‫حه‌ی���ده‌ر پێیوای���ه‌" ڕێ���زداری‌ م���رۆڤ‬ ‫په‌یوه‌س���ته‌ به‌ جۆری‌ هه‌ڵس���وكه‌وتی‌‬

‫سه‌ما ‌ی كچان ‌ی عه‌ر‌هب‌و شاباش ‌ی پیاوان ‌ی تینوو‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫شوێنێكم هه‌ی ‌ه‬ ‫تێیدا بژیم‌و دوورم‬ ‫له‌و‌خه‌ڵكانه‌و‌ه‬ ‫كه‌ گاڵته‌یان‬ ‫ی‬ ‫پێده‌كردم‪ ،‬ئازاد ‌‬ ‫براشم ناهێڵێت‬ ‫بكه‌ومه‌و‌ه سه‌ر‬ ‫جاده‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ‬

‫كه‌س���ه‌كانه‌وه‌ ن���ه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ چ جۆره‌‬ ‫به‌گێكی‌ پۆشیوه‌"‪.‬‬ ‫ڕه‌نگه‌ به‌ش���ێكی‌ تری‌ كچ���ان له‌به‌ر‬ ‫مۆدێالت س���ه‌رپۆش بده‌ن به‌س���ه‌ریاندا‬ ‫وه‌ك س���ه‌نا وتی‌ "جلوبه‌رگه‌كانی‌ ئێستا‬ ‫به‌ جۆرێكن كه‌ ره‌نگه‌ له‌گه‌ڵ سه‌رپۆشدا‬ ‫زۆر جوانتر بگونجێن‪ ،‬بۆیه‌ كچ هه‌یه‌ هه‌ر‬ ‫نوێژیش ناكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و سه‌رپۆش���انه‌‬ ‫ده‌دات به‌س���ه‌ریداو به‌پێ���ی‌ مۆدێل���ی‌‬ ‫جله‌كان���ی‌ س���تایله‌كه‌ی‌ ڕێكیده‌خات"‪.‬‬ ‫س���ه‌ریاس س���ه‌اڵحی‌ ته‌مه‌ن بیس���ت‌و‬ ‫دوو س���اڵ سه‌رپۆش���ێكی‌ ڕه‌شی‌ دابوو‬ ‫به‌سه‌ریداو به‌ شێوازێكی‌ زۆر جوان قژی‌‬ ‫له‌ ژێر سه‌رپۆش���ه‌كه‌دا ڕێك خستبوو‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌رچه‌نده‌ له‌ ماڵێك���ی‌ كراوه‌دایه‌‪،‬‬ ‫دایكیی‌‌و خوش���كه‌كانی‌ س���ه‌رپۆش به‌‬ ‫س���ه‌رن‌و زۆر دیندارن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م دوو‬ ‫س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر سه‌رپۆشی‌ ته‌نها وه‌ك‬ ‫مۆدێلێك داوه‌ به‌س���ه‌ریداو له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "هه‌رچه‌نده‌ بۆ جوانی‌ دامنا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تازه‌ ناتوان���م الیبه‌رم‪ ،‬چونكه‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫به‌ چاوێكی‌ تر ته‌ماش���ام ده‌كات وه‌كو‬ ‫جۆرێ���ك له‌ خووی‌ لێهات���ووه‌ له‌گه‌ڵمدا‬ ‫بۆیه‌ زه‌حمه‌ته‌ الیبه‌رم"‪.‬‬ ‫تابان عوس���مان قۆناغ���ی‌ چواره‌می‌‬ ‫دراس���اتی‌ ئیس�ل�امی‌ ته‌واوی‌ جه‌سته‌ی‌‬ ‫داپۆشرابوو‪ ،‬به‌و عه‌با ره‌شه‌ی‌ كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫جبه‌و سه‌رپۆش���ه‌كه‌وه‌ پۆشیبووی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێیوابوو "هه‌رچه‌نده‌ من ش���ه‌ش س���اڵ‬ ‫له‌مه‌وب���ه‌ر سه‌رپۆش���م ك���رد‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫له‌ ڕێگ���ه‌ی‌ به‌دواداچ���وون‌و ڕاڤه‌كردنی‌‬ ‫زانسته‌ دینییه‌كانه‌وه‌ حه‌قیقه‌تی‌ حیجابم‬ ‫بۆده‌ركه‌وت‪ .‬ئه‌و سوودانه‌ی‌ كه‌ حیجاب‬ ‫هه‌یه‌تی‌ ل���ه‌ڕووی‌ دینی‌‌و دنیایش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئێس���تا مامۆس���تایانی‌ ئایینی‌‬ ‫زۆر زیات���ر ڕۆڵیان هه‌یه‌ ب���ۆ زیادبوونی‌‬ ‫حیجاب‪ ،‬چونك���ه‌ وتاره‌ كاریگه‌ره‌كانیان‬ ‫هه‌وڵێكه‌ بۆ زیاتر هاندانی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫به‌ هی���وام ببنه‌ بااڵپۆش‌و به‌اڵم جۆرێك‬ ‫له‌ دوودڵیان تێدایه‌"‪.‬‬ ‫كچه‌ بااڵپۆشه‌كان به‌زۆری‌ هاوڕێیه‌تی‌‬ ‫ئه‌و كچانه‌ ده‌كه‌ن كه‌ حیجابیان كردووه‌‪،‬‬ ‫تاب���ان ڕای‌ وایه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م هاوڕێیانه‌‬ ‫كۆده‌كاته‌وه‌ باس‌و خواس���ه‌ دینییه‌كانی‬

‫نێوانیانه‌ "گه‌ر هاوڕێیه‌كت هه‌بێ‌‌و باس ‌ی‬ ‫هه‌م���وو س���ووده‌كانی‌ سه‌رپۆش���ی‌ بۆ‬ ‫بكه‌ی���ت‌و هیچ ئیلتزامی‌ پێوه‌ نه‌كات‪ ،‬به‌‬ ‫بڕوای‌ من پێویسته‌ لێی‌ دووربكه‌ویته‌وه‌و‬ ‫ه���ه‌ر هاوڕێیه‌ت���ی‌ نه‌كه‌ی���ت‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫دڵنی���ام كاریگه‌ری‌ خراپ���ی‌ ئه‌‌و‪ ،‬ڕه‌نگه‌‬ ‫كاریگه‌ریشی‌ هه‌بێ‌ بۆ تۆ"‪.‬‬ ‫باخ���ان كاكه‌خ���ان م���اوه‌ی‌ حه‌وت‬ ‫ساڵێكه‌ بااڵ پۆشه‌‌و له‌ رێگه‌ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫خێزانه‌كه‌یه‌وه‌ بۆته‌ حیجاب "هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئ���ه‌وان زۆری���ان لێنه‌ك���ردم‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫خوشكه‌كانم كاریگه‌ریان هه‌بوو له‌سه‌رم‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و بوونی‌ عه‌با به‌ پێویس���ت‬ ‫ده‌زانێ‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو ته‌واوی‌ له‌ش���ت‬ ‫داده‌پۆشێت‌و زۆر باشتره‌"‪ .‬ئه‌و پێیوایه‌‬ ‫به‌شێك له‌وانه‌ی‌ كه‌ سترێج له‌پێده‌كه‌ن‌و‬

‫هه‌رچه‌ند‌ه بۆ‬ ‫ی دامنا‪،‬‬ ‫جوان ‌‬ ‫به‌اڵم تاز‌ه‬ ‫ناتوانم الیبه‌رم‪،‬‬ ‫چونكه‌ كۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫ب ‌ه چاوێكی‌ تر‬ ‫ته‌ماشام ده‌كات‬ ‫سه‌رپۆشێكی‌ شلیان به‌ستووه‌و دنیایه‌ك‬ ‫ماكیاژیان ك���ردووه‌و خۆیان ڕازاندۆته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌ر س���ه‌ریان دانه‌پۆش���ن باشتره‌‬ ‫چونكه‌ "حیجاب مه‌رجی‌ خۆی‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت به‌ هیچ جۆرێك جله‌كه‌ت ته‌سك‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬هه‌موو له‌شت داپۆشێت‪ ،‬بۆندار‌و‬ ‫بریقه‌دارو سه‌رنج راكێش نه‌بێت‪ ،‬جلێك‬ ‫نه‌بێ‌ به‌ س���یمای‌ پیاوان���ه‌ی‌ پێوه‌ دیار‬

‫بێت وه‌ك له‌پێكردن���ی‌ پانتۆڵ هه‌روه‌ها‬ ‫خۆش���وبهاندن نه‌بێ‌ به‌ كاف���ر‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێغه‌مبه‌ر ده‌فه‌رموێت هه‌ر كه‌س به‌هه‌ر‬ ‫قه‌ومێ‌ خۆی‌ بشوبهێنێت ئه‌وه‌ له‌وانه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ زۆرێك ل���ه‌ كچان به‌هۆی‌‬ ‫دابونه‌ریت‌و بنه‌ماڵه‌كانیانه‌وه‌ سه‌رپۆش‬ ‫ئه‌پۆشن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێكیشیان به‌وپه‌ڕی‌‬ ‫قه‌ناعه‌ت���ی‌ دینییه‌وه‌ ده‌بن���ه‌ بااڵپۆش‪،‬‬ ‫بۆ پاڵپش���تی‌ كردنی‌ ئه‌و بااڵپۆشییه‌ش‬ ‫ڕێكخراوی‌ قوتابیان كه‌ سه‌ر به‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردس���تانه‌ هانده‌رێكی‌ باشی‌‬ ‫بااڵپۆش���انه‌و م‪ .‬سروه‌ عه‌زیز‪ ،‬كارگێری‌‬ ‫س���كرتاریه‌تی‌ ئ���ه‌م رێكخراوه‌ی���ه‌ وتی‌‬ ‫"پرۆژه‌ی‌ س���یمبولی‌ نور كه‌ یه‌كێكه‌ له‌‬ ‫پرۆژه‌ باش���ه‌كانمان‌و ماوه‌ی‌ سێ‌ ساڵه‌‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬ك���ه‌ له‌ مانگ���ی‌ ڕه‌مه‌زانی‌‬ ‫پیرۆزدا راگه‌یاندنێك ده‌كه‌ین بۆ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت ببنه‌ بااڵ پۆش تا ناوی‌ خۆیان‬ ‫بنوسن‪ ،‬دواتر چه‌ند س���یمنارێكیان بۆ‬ ‫ده‌به‌س���تین تا زیاتر هانی���ان بده‌ین بۆ‬ ‫بااڵ پۆش���ی‌‌و هی���چ دوودڵییه‌كیان له‌ ال‬ ‫نه‌هێڵین���ه‌وه‌ ئ���ه‌و كات رۆژێ‌ داده‌نێین‬ ‫ب���ۆ ئاهه‌نگ گێڕانێكی‌ بچ���وك‌و هه‌موو‬ ‫ئه‌وانه‌ خه‌اڵتی‌ كتێ���ب ده‌كه‌ین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌زۆری‌ خوێن���دكاری‌ زانكۆو په‌یمانگان‬ ‫له‌ ماوه‌ی‌ ئه‌م س���ێ‌ س���اڵه‌دا زیارت له‌‬ ‫‪2350‬ك���ه‌س بوونه‌ته‌ ب���ااڵ پۆش له‌ڕێی‌‬ ‫ئ���ه‌م پرۆژه‌یه‌وه‌"‪ .‬هه‌موو ئه‌م زیادبوونه‌‬ ‫له‌ كاتێكدایه‌ كه‌ له‌ س���اڵی‌ حه‌فتاكاندا‬ ‫كچانی‌ زانك���ۆ مینیجۆب‌و میكرۆجۆبیان‬ ‫له‌ب���ه‌ر ك���ردووه‌و ئه‌وپ���ه‌ڕی‌ ئ���ازادی‌‬ ‫پۆش���ینیان هه‌بووه‌ ل���ه‌م باره‌یه‌وه‌ راز‬ ‫محه‌مه‌د وتی‌ "دایكم ته‌نوره‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌ژنۆی‌ بووه‌ له‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ كاتێك‬ ‫قوتاب���ی‌ بووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێس���تا كه‌ من‬ ‫ته‌نوره‌یه‌كی‌ ك���ورت له‌به‌ر كه‌م له‌پێش‬ ‫هه‌موو كه‌س���ێكدا هاوڕێكان���م ته‌علیقم‬ ‫لێده‌ده‌ن"‪ .‬به‌اڵم هه‌وار عه‌لی‌ خوێندكاری‌‬ ‫كۆلێژی‌ زمان پێیوانیه‌ ئازادی‌ پۆش���ین‬ ‫له‌ كه‌س س���ه‌ندرابێت‪ ،‬هه‌ر كه‌س خۆی‌‬ ‫هه‌ڵیده‌بژێرێ���ت چی‌ ده‌پۆش���ێت به‌اڵم‬ ‫"ئه‌و زیاد بوونه‌ی‌ رێژه‌ی‌ بااڵ پۆش���انی‌‬ ‫ناو زانكۆ مه‌ترس���یداره‌و ره‌نگه‌ بڕیاری‌‬ ‫سیاسی‌ له‌ پشته‌وه‌ بێت"‪.‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/17‬‬

‫ی‬ ‫ی جه‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌و كات��� ‌ه كان ‌‬ ‫سوتاوه‌‌و توانای‌ رۆیشتنی‌ نابێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫ورده‌ورده‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ ده‌مێنیته‌وه‌‌و‬ ‫هاوكارییه‌كی‌ ته‌واو له‌الیه‌ن ستافی‌ ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌وه‌ ده‌كرێت هه‌تاو‌هك‌و‬ ‫ی چاك‬ ‫ی لێدێ���ت به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫كان���ی‌ وا ‌‬ ‫ی خۆی‌‪.‬‬ ‫بێت‌و بكه‌وێته‌ س���ه‌رپێیه‌كان ‌‬ ‫لێره‌شه‌وه‌ نه‌خۆشخان ‌ه بیرله‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی بگه‌رێنێته‌و‌ه بۆناوخێزانه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ك ‌ه كان ‌‬ ‫ئه‌و كارمه‌ند‌ه ده‌ڵێت "هه‌ر كه‌یسێك ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫رێگه‌ی‌ كێوه‌ هاتبێت به‌وه‌وه‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ده‌كرێ���ت"‪ .‬ئه‌و وتیش���ی‌ "روناك خان‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ئاگادار كرای���ه‌و‌ه له‌ئاماده‌یی‌ كان ‌‬ ‫بچێت���ه‌و‌ه ن���او خێزانه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ی‬ ‫پ���اش هه‌وڵدانی‌ زۆر كه‌س���وكاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌دۆزێت���ه‌وه‌"‪ .‬ل��� ‌ه ئێس���تادا كان��� ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت "شوێنێكم‬ ‫دڵیخۆشه‌‪ ،‬وه‌ك خۆ ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه تێیدا بژیم‌و دوورم له‌و خه‌ڵكانه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه گاڵته‌یان پێده‌كردم‪ ،‬ئازادی‌ براشم‬ ‫ناهێڵێت بكه‌ومه‌و‌ه سه‌ر جاده‌"‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪ :‬ناوه‌كان خوازراون‬

‫ی‬ ‫ی لۆڤ‪ ،‬چه‌ند مێزێك ‌‬ ‫شوێن ناد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆران ‌‬ ‫خواردنه‌وه‌‌و سته‌یجێك ‌‬ ‫وتن‌و چه‌ند سه‌ماكه‌رێكی‌ عه‌ره‌ب‪،‬‬ ‫ی گاردێك‪،‬‬ ‫له‌و الشه‌و‌ه چه‌ند بۆد ‌‬ ‫ی بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئاماده‌بن‌و رێگر ‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌هه‌ركاتێك مه‌سته‌كان بیانه‌وێ‌ ل ‌ه‬ ‫شانۆكه‌ نزیك ببنه‌وه‌‌و ده‌ستێك بۆ‬ ‫سه‌ماكه‌ره‌كان به‌رن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جۆراوجۆر ‌‬ ‫له‌و ش���وێن ‌ه خه‌ڵك��� ‌‬ ‫تیایه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ گه‌نجه‌‌و گه‌لێكیش���یان‬ ‫به‌ ش���ێو‌هی‌ دانیش���تن‌و به‌رده‌وام ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شاباش كردن‌و س���ه‌ندنه‌و‌هی‌ شاباش ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كت���ری‌‪ ،‬ده‌رئه‌كه‌وێت ك���ه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫پیش���ه‌‌و پاره‌دارن‪ ،‬یان ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫شار هاتوون‌و ده‌یانه‌وێت له‌و رێگه‌یه‌و‌ه‬ ‫خۆی���ان ده‌ربخ���ه‌ن‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش روونتر‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌ كه‌ ده‌كه‌ون ‌ه س���ه‌ندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كت���ری‌‌و ملمالنێك���ردن‌و‬ ‫شاباش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوبردنی‌ شاره‌كانیان "له‌سه‌ر شه‌ره‌ف ‌‬ ‫كه‌الر‪."........‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌س���ێك به‌خه‌یاڵی���ا بێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێكه‌وت له‌گه‌ڵ‌ كه‌س���ێك ‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌ روبكات ‌ه شوێنێكی‌ وه‌كو ئه‌و‬ ‫ی كراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫جێگایانه‌ی‌ كه‌ له‌ سلێمان ‌‬ ‫ئ���ه‌وا بێش���ك نه‌ك ئ���ه‌و دانیش���تن ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ببێت��� ‌ه یاده‌وه‌رییه‌ك���ی‌ خۆش ال ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌س���ه‌‪ ،‬به‌ڵكه‌ ده‌بێت ‌ه یاده‌وه‌رییه‌ك ‌‬ ‫قێزه‌ون‪ .‬ده‌چیت ‌ه ش���وێنێكه‌و‌ه ك ‌ه پڕ‌ه‬ ‫ی جۆراوجۆر‪.‬‬ ‫له‌نه‌فسییه‌ت ‌‬ ‫ی چێژ‬ ‫ل���ه‌و ش���وێن ‌ه ن���ه‌ ده‌توان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میلل��� ‌‬ ‫ی پرۆفیش���ناڵ ‌‬ ‫له‌س���ه‌مایه‌ك ‌‬ ‫ێ‬ ‫وه‌رگری‌‪ ،‬نه‌ده‌توانی‌ گ���وێ‌ له‌ هه‌ند ‌‬ ‫ی بگری���ت‪ ،‬له‌ب���ه‌ر‬ ‫ی عه‌ره‌ب��� ‌‬ ‫گۆران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بوونی‌ شاباش���دان گۆرانیبێژه‌ك ‌ه بۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناكرێ���ت چه‌ن���د ده‌قیقه‌ی���ه‌ك گۆران ‌‬ ‫ی‬ ‫بچڕێ���ت‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ناو به‌ناو به‌ش��� ‌‬ ‫گه‌شتوگوزاری‌‌و ئاسایش چاودێری‌ ئه‌و‬ ‫ش���وێن ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌و دیارده‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ش���وێنه‌ ‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ نه‌زم��� ‌‬ ‫تێكداوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ش���وێنه‌ ب���ه‌رده‌وام گوێت له‌و‬ ‫ی‬ ‫شارانه‌ ده‌بێت كه‌ مه‌سته‌كان شاباش ‌‬ ‫بۆ ده‌ك ‌هن‌و پیای���دا هه‌ڵئه‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌وان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ش���وێنه‌ گش���تییه‌ ده‌كه‌ن ‌ه شوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان‌و تێكشكاندن ‌‬ ‫ی گیرفان ‌‬ ‫ملمالنێ ‌‬ ‫نوقسانییه‌ ده‌رونییه‌كانیان‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ی‬ ‫ی بۆچون���ی‌ توێژه‌رێك��� ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ كه‌ نه‌یویست ناوی‌ ئاشكرا‬ ‫ی به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫بكرێت ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ره‌فتار ده‌كه‌ن زیاتر له‌هه‌ست كردن ‌ه ب ‌ه‬ ‫ی ل ‌ه كه‌س���ایه‌تییان‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫نوقسان ‌‬ ‫مه‌ست ده‌بن زیاتر ده‌گه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫حاڵه‌تانه‌‌و ده‌یه‌وێت به‌و خۆده‌رخستن ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و كه‌موكورتییان ‌ه بش���ارێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌ناخیدایه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و توێ���ژه‌ره‌ ده‌ش���گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫كه‌لتور‌و بۆ رابردوو‪ ،‬ده‌شڵێت "كلتور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باوه‌‪ ،‬به‌حوكم ‌‬ ‫پیاهه‌ڵ���دان كلتورێك ‌‬ ‫ژێرده‌ستیمان به‌رده‌وام ئینسانه‌كان ئه‌و‬ ‫ێ‬ ‫كاره‌یان كردووه‌‪ ،‬بۆ خۆبردنه‌ پێش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌ ویستیویه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك ببێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هۆكارێك ‌‬ ‫لێ ‌‬ ‫ی‬ ‫تریش ئاس���تی‌ رۆشنبیرییه‌‪ ،‬كه‌ به‌پێ ‌‬ ‫زۆری���ی‌‌و كه‌می���ی‌ ئه‌و ئاس���ته‌ له‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌دا ده‌رده‌كه‌وێت"‪.‬‬

‫ئه‌مان ‌ه شێتن‪،‬‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ بده‌ن ‌ه‬ ‫سه‌ماكه‌ره‌كان‬ ‫چاكتره‌‪ ،‬وه‌ک‬ ‫له‌وه‌ی بیده‌ن ‌ه‬ ‫گۆرانی بێژه‌کان‬ ‫چاوده‌گێ���ڕن‌و‬ ‫س���ه‌ماكه‌ره‌كان‬ ‫ێ ب ‌ه‬ ‫له‌ش���والریان با ئ���ه‌د‌هن‌و ده‌یانه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گیرفان ‌‬ ‫چاوه‌كانی���ان ئ���ه‌و پاران��� ‌ه ‌‬ ‫موش���ته‌رییه‌كان راو بك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وانیش به‌هۆی‌ ملمالنێی‌ شاباشكردن ‌‬ ‫موشته‌رییه‌كانه‌و‌ه زیانیان به‌ركه‌وتووه‌‌و‬ ‫به‌كه‌می‌ ئاوڕیان لێئه‌درێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی باریكه‌له‌ ‌‬ ‫س���ه‌مه‌ر ‪ 19‬سا ‌ڵ كچێك ‌‬ ‫چاوكا ‌ڵ ب���وو‪ ،‬ئه‌ویش نیگ���ه‌ران بوو‬ ‫ی نه‌قڵیاته‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌و وه‌زعه‌‌و وتی‌ "ده‌ڵێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌و باس���ی‌ ش���اره‌كه‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئێم ‌ه هه‌رچۆنێك بێت ئیش��� ‌‬

‫ ‬ ‫دوو سه‌ماکه‌ری عه‌ره‌ب له‌هۆڵێکی شاری سلێمانی‬ ‫ێ ب ‌ه كێشه‌كه‌ هێنا‪.‬‬ ‫ی ناده‌م ‌‬ ‫خۆم���ان ده‌كه‌ین‪ ،‬زۆر گوێ��� ‌‬ ‫گۆرانیبێژه‌كه‌ چه‌ند وشه‌یه‌كی‌ ده‌وت‌و‬ ‫ی ‪ 100‬دۆالر وه‌رده‌گرم‪،‬‬ ‫دواجار ش���ه‌و ‌‬ ‫ی خه‌ڵك���ی‌ دیال ‌ه‬ ‫ی ل���ه‌والوه‌ عه‌ره‌بێك��� ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ته‌نها به‌الم���ه‌وه‌ گرنگه‌و هیچ ‌‬ ‫ئه‌هات‌و ب ‌ه شاره‌كه‌ی‌ خۆیدا هه‌ڵیئه‌داو‬ ‫تر"‪.‬‬ ‫ی له‌و الوه‌ ئه‌نبارییه‌ك په‌یدا ده‌بوو‪ ،‬له‌پڕ‬ ‫ل���ه‌و هۆڵ ‌ه ب���ه‌رده‌وام چه‌ند مێزیك ‌‬ ‫ی ده‌بوو به‌ چه‌مچه‌ماڵی‌‌و كه‌الری‌‪ ،‬یاخود‬ ‫نزیك له‌ س���ه‌ماكه‌ره‌كان به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی هه‌موو س���ه‌رچناری‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر مه‌سافه‌یه‌ك ‌‬ ‫گیراوه‌ بۆ ئه‌و موش���ته‌رییان ‌ه ‌‬ ‫ش���ه‌وێك له‌وێدان‪ ،‬زۆربه‌شیان وه‌ك ل ‌ه له‌و شوێنه‌ بمێنیته‌و‌ه دوور نیی ‌ه كوێر‌ه‬ ‫ی دێكانیش نه‌بیس���تی‌ ك���ه‌ به‌ناویانه‌و‌ه‬ ‫شاباش���ه‌كاندا ده‌رده‌كه‌وێ���ت خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ئوتومبێلن‪ .‬شاباش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی كڕین‌و فرۆش���تن ‌‬ ‫پیشه‌ ‌‬ ‫كه‌س���ێكی‌ بیان���ی‌ به‌ن���اوی‌ مای���ك‬ ‫یه‌كێك له‌و گه‌نجانه‌ی‌ ك ‌ه به‌و ش���اباش‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌ له‌وێ‌ ب���وو كه‌ كه‌مێك‬ ‫ی ئول��� ‌‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫كردن��� ‌ه قه‌ڵس بوو‪ ،‬له‌و كاته‌ ‌‬ ‫پێشانگای‌ ئوتومبێله‌وه‌ شاباش ده‌كرا كات���ی‌ خۆش به‌س���ه‌ر به‌رێت‪ ،‬هه‌ر ك ‌ه‬ ‫وتی‌ "له‌مه‌عره‌ز ب ‌ه ده‌سبڕین پاره‌ په‌یدا گۆرانییه‌ك���ه‌ ده‌بڕا بێ���زار ده‌بوو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌مان ‌ه شێتن‪ ،‬ئه‌و پاره‌ی ‌ه بده‌ن ‌ه‬ ‫ده‌كا‌و لێره‌ش خۆی‌ پێوه‌ بائه‌دا"‪.‬‬ ‫له‌و ش���ه‌وه‌دا یه‌كێك له‌و مێزانه‌ ك ‌ه س���ه‌ماكه‌ره‌كان چاكتره‌‪ ،‬ئ���ه‌و كچان ‌ه‬ ‫ی له‌ش���والرێكی‌ جوانیان پێوه‌یه‌‌و سه‌ما‬ ‫ی لێب���وو‪ ،‬خانمێك ‌‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫خه‌ڵكێك ‌‬ ‫نیمچ ‌ه روتیشیان له‌الوه‌بوو‪ ،‬ئه‌و دۆخ ‌ه ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ خۆش���ی‌ بده‌ن ‌ه ئه‌و‬ ‫ی كه‌س���انه‌ی‌ لێره‌ن‪ ،‬ئیتر ب���ۆ ئه‌یده‌ن ‌ه‬ ‫ی نزی���ك له‌وان ‌‬ ‫ی مێزێك��� ‌‬ ‫رق‌و كین��� ‌ه ‌‬ ‫جواڵن���د‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وان���ه‌ به‌رده‌وام گۆرانیبێژه‌كه‌‪ ،‬ته‌نها له‌به‌ر ئه‌و‌هی‌ بڵێن‬ ‫ی پاره‌دارن‪ ،‬ئه‌وانه‌ نه‌خۆشن"‪.‬‬ ‫ب���وون ل���ه‌ خۆده‌رخس���تن‌و پێدان��� ‌‬ ‫ره‌نا ‪ 21‬س���ال كچێكی‌ ت���ر بوو زۆر‬ ‫ی بێژه‌كه‌‪ .‬تا‬ ‫ی زۆر به‌گۆران ‌‬ ‫شاباش���ێك ‌‬ ‫ی ده‌جواڵن���دو ب��� ‌ه‬ ‫ی له‌ش��� ‌‬ ‫ی سوكه‌ ش���ه‌ڕو ده‌م ‌ه به‌خێرای��� ‌‬ ‫گه‌یش���ت ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی حه‌ره‌كه‌ت���ه‌وه‌ گۆرانییه‌ك ‌هی‌ ده‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆڵ��� ‌ه كه‌وت ‌ه نێوانی���ان‪ ،‬دواجار بۆد ‌‬ ‫گارده‌كان كه‌وتن ‌ه نێوانیانه‌وه‌‌و كۆتاییان سه‌باره‌ت به‌و گرفتانه‌ی‌ دێته‌ رێگایان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬

‫ی‬ ‫ی "ئه‌م كاره‌ ‌‬ ‫ی كاره‌كه‌یدا وت��� ‌‬ ‫له‌كات��� ‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌یكه‌ین ل ‌ه تایه‌فه‌كه‌مانه‌و‌ه بۆمان‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه كێولی���ن‪ ،‬كار ‌‬ ‫هه‌ر له‌كۆنه‌و‌ه له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م ئاهه‌نگ‌و‬ ‫ی تاز‌ه‬ ‫س���ه‌هراتانه‌ بووه‌‌و ئێستا شتێك ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌م��� ‌ه راهاتوین‪،‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه جاری‌ واش���ه‌ بێزارب���م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌مان ب���ه‌رده‌وام پاره‌یان‬ ‫ی‬ ‫ێ ئێم���ه‌ش مه‌جبوری���ن درێ���ژه‌ ‌‬ ‫ده‌و ‌‬ ‫پێبده‌ین‪ ،‬لێ���ر‌ه ته‌نها تاك ‌ه گرفت ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی ‌ه كه‌ زۆر مه‌س���تن‌و كاتێك‬ ‫ێ ده‌یانه‌وێت ده‌ست‬ ‫شاباشێكمان ئه‌ده‌ن ‌‬ ‫بۆ ش���وێنێك ل ‌ه جه‌س���ته‌مان ببه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌و‌و رۆژێكی‌ خۆ ‌‬ ‫پاشان ره‌نا باس ‌‬ ‫گێڕایه‌و‌ه كه‌ چۆن ژیان به‌سه‌ر ده‌بات‪،‬‬ ‫ی "ش���ه‌وان ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ب���ه‌ پێكه‌نینه‌و‌ه وت ‌‬ ‫تاوه‌كو ‪ 2‬ش���ه‌و ئه‌مه‌ كارمه‌‪ ،‬س���ه‌ما‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬دوای‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌ڕۆمه‌و‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی وایه‌ س���ه‌عاتێك باس ‌‬ ‫كچه‌كان جار ‌‬ ‫ی ئه‌و رۆژ‌ه ده‌كه‌ین ك ‌ه‬ ‫به‌سه‌ر هاته‌كان ‌‬ ‫ێ ش���ت‬ ‫تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬پێده‌كه‌نین به‌هه‌ند ‌‬ ‫ك ‌ه رویان داوه‌‪ ،‬پاش���ان ده‌نوم تاوه‌كو‬ ‫‪12‬ی‌ به‌یان���ی‌‪ ،‬پاش���ان خۆمان ئاماد‌ه‬ ‫ده‌كه‌ینه‌و‌ه بۆ س���ه‌هره‌یه‌كیتر‪ ،‬ژیانمان‬ ‫ی دوباره‌بونه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌موو ‌‬

‫بریندارێكی‌ خۆپیشاندانه‌كان ‌ی كه‌الر "مردویه‌ك ‌ی زیندوین"‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫ی (‪)25‬ی شوبات ل ‌ه‬ ‫برینداره‌كان ‌‬ ‫كه‌الر متمانه‌یان به‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ بۆیان پێكهێنراوه‌ تاوه‌كو رێژه‌ ‌‬ ‫ی بكات‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫بریندارییه‌كه‌یان دیار ‌‬ ‫ی حیزبی‌ ناوده‌به‌ن‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫چاكسازی‌ تیا نه‌كه‌ن ئه‌وا به‌نیازن‬ ‫خۆپیشاندان بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪25‬ی‌ شوبات ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ ل ‌ه مانگ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی كه‌الریش‬ ‫ی راب���ردوو ل ‌ه ش���ار ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫خۆپیش���اندان به‌ڕێوه‌چ���وو‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫هێزه‌چه‌كداره‌كانی‌ حیزب‌و حكومه‌ته‌و‌ه‬ ‫به‌ته‌ق���ه‌ س���ه‌ركوتكرا‪ ،‬له‌ك���ه‌الر دوو‬ ‫ك���ه‌س كوژران‌و ده‌یان كه‌س���ی تریش‬ ‫برینداركران‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس���تا به‌شێك‬ ‫له‌برین���داره‌كان چاره‌س���ه‌رییان ب���ۆ‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی (‪)25‬‬ ‫س���ۆران مه‌جی���د بریندارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���وباتی‌ كه‌الره‌‌و س���ێ فیش���ه‌ك ‌‬ ‫‌‬ ‫(بی كه‌ی س���ی) به‌ر ران���ی‌ كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ده‌كات ئه‌ولیژنه‌یه‌ بۆیان‬ ‫پێكهێن���راوه‌‌و رێ���ژه‌ی‌ برینه‌كانی���ان‬ ‫نه‌یانتوانی���و‌ه‬ ‫ئاش���كراكردووه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی خۆی���ان بپارێ���زن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌ڕێ���ژه‌ ‌‬ ‫وتی‌"جیاوازییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫برینداره‌كاندا هه‌یه‌‪ ،‬من س���ێ فیشك ‌‬ ‫بیكه‌یس���ی به‌ر رانم كه‌وتووه‌‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ی (‪)%25‬یان بۆ نوس���یوم‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رێژه‌ ‌‬ ‫ی نه‌شته‌رگه‌رییان‬ ‫ی ك ‌ه سلێمان ‌‬ ‫دكتۆرانه‌ ‌‬ ‫بۆكردم ‪ ،‬پێیان وتم چاره‌سه‌ركردنه‌كه‌ت‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬زۆر گومان���م له‌و لیژنان ‌ه‬ ‫ی گه‌رمیان بڕیاریدا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئیدار‌ه ‌‬ ‫ی كاری‌ لیژنه‌كان"‪.‬‬ ‫به‌جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ئه‌و بڕیندار‌ه هه‌ڕه‌شه‌ ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئاوڕی���ان لێنه‌ده‌ن���ه‌وه‌‌و‬ ‫بریندارییه‌كه‌ی���ان چاره‌س���ه‌ر نه‌كه‌ن‌و‬ ‫ب���ۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت نه‌یاننێ���رن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا هه‌ڵویس���تی‌ توندی���ان ده‌بێت‌و‬ ‫خۆپیشاندانیش ده‌ستپێده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتیشی "له‌م هه‌رێمه‌دا به‌رپرسان‬

‫به‌به‌رچاومانه‌و‌ه‬ ‫به‌بڕیندارێكیان‬ ‫ده‌گوت ئه‌و‬ ‫ئاسه‌واره‌ی‌ ل ‌ه‬ ‫جه‌سته‌تدای ‌ه هی‬ ‫قه‌ڵه‌و‌ییه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێكدا هێزكان ‌‬ ‫ئاسایش بڕینداریان‬ ‫كردووه‬ ‫ ‬ ‫گرته‌یه‌کی خۆپیشاندانه‌کانی ‪25‬ی شوباتی ‪ 2011‬له‌که‌الر‬ ‫ویژدانی���ان نه‌م���اوه‌‪ ،‬ته‌نی���ا له‌هه‌وڵی‬ ‫ئ���ه‌وه‌دان ك��� ‌ه چ���ۆن گیرفانه‌كانیان‬ ‫پڕبكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ارام كام���ه‌ران بریندارێك��� ‌‬ ‫ی ك���ه‌الره‌و‬ ‫ی ش���وبات ‌‬ ‫ی (‪‌ )25‬‬ ‫دیك���ه‌ ‌‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ی‌ سۆران ره‌خنه‌ له‌ ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ ده‌گرێ���ت‪ ،‬ئه‌ویش ناڕازییه‌ ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی���ان "لیژنه‌ك���ه‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫حیزبی بووه‌ بۆم���ان پێكهێنراوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كه‌سێك سه‌ربه‌خۆیان بوبێت‪ ،‬ئیشیان‬ ‫ب���ۆ كردووه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌س���ێكیش س���ه‌ر‬ ‫به‌ حیزبی ئه‌وان نه‌بێ���ت‪ ،‬هیچیان بۆ‬

‫ی‬ ‫نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ خ���ۆم بریندار ‌‬ ‫ی (‪)0%‬م‬ ‫فیش���ه‌كه‌م‪ ،‬ئایا ده‌بێت رێژه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌ن"‪..‬‬ ‫بۆ دیار ‌‬ ‫ئ���ه‌و برینداره‌ باس���ی له‌وه‌كرد كه‌وا‬ ‫ب���ۆ جارێك���ی‌ دیك���ه‌ خۆپیش���اندان‬ ‫ده‌س���تپێده‌كه‌نه‌و‌ه داوای‌ مافی خۆیان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬وتیش���ی "ئێم���ه‌ مردوێك ‌‬ ‫ی خوایی ‌ه‬ ‫زیندوین‪ ،‬ئه‌مه‌یش به‌قودره‌تێك ‌‬ ‫له‌ژی���ان ماوین‌و نه‌مردوی���ن‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫س���كااڵم تۆمارك���ردوو‌ه له‌ته‌قه‌كه‌ران‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌وه‌شدا یاسا هه‌ر خۆیانن"‪.‬‬ ‫چێنه‌ر عومه‌ر ك���ه‌ برینداری‌ به‌رده‌م‬

‫فۆتۆ‪ :‬کاوه‌ گه‌رمیانی‬

‫ی‬ ‫ی پارتییه‌و فیش���ه‌كێك ئه‌نجامی‌ ناڕاس���تیان باڵوكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬راگه‌یاند "كه‌ داوایان له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫لق���ی گه‌رمیان ‌‬ ‫ی گه‌رمیان كردوو‌ه‬ ‫ل��� ‌ه جه‌س���ته‌یدایه‌‪ ،‬ئه‌وی���ش ده‌ڵێت "چونك���ه‌ دكت���ۆری‌ پس���پۆر نه‌بوون‪ ،‬گشتی‌ ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ گوش���ارمان بۆ س���ه‌ر به‌به‌رچاومانه‌و‌ه به‌بڕیندارێكیان ده‌گوت لیژنه‌یه‌ك پێكبهێنن بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫"دوا ‌‬ ‫ی ئه‌و ئاس���ه‌وار‌هی‌ له‌ جه‌سته‌تدای ‌ه هی برینداره‌كان"‪ .‬وتیش���ی‌" ئه‌وان ‌ه خۆیان‬ ‫ی حكوم���ه‌ت له‌ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫داموده‌زگاكان ‌‬ ‫ی حكومی‌ نین‪ ،‬ئێمه‌ داوامان‬ ‫ی فه‌رمانبه‌ر ‌‬ ‫ی قه‌ڵه‌و‌یی���ه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێك���دا هێزكان ‌‬ ‫گه‌رمی���ان دروس���تكرد به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫ی برینه‌كه‌مان‪ ،‬لیژنه‌یه‌كیان ئاس���ایش بڕینداری���ان ك���ردووه‌"‪ .‬له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی ناوبراو جه‌ختیش���یكرده‌و‌ه له‌وه‌ی‌ ك ‌ه گه‌رمیان كرد لیژنه‌یه‌كیان بۆ پێكبهێنن‬ ‫پێكهێن���ا‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ئاش���كراكردن ‌‬ ‫ی برین���داره‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی رێژ‌هی‌ برینه‌كانمان ده‌ركه‌وت هه‌ڵوێس���تی‌ خۆیان ده‌بێت‌و "دور نیی ‌ه ب���ۆ چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دانراون له‌ لیژنه‌كه‌‪ ،‬خه‌ڵك ‌‬ ‫ی تر خۆپیش���اندان ده‌س���ت دكتۆران ‌ه ‌‬ ‫ی زۆرمان بۆ جارێك ‌‬ ‫ی پێوست نه‌بووه‌‪ ،‬ال ‌‬ ‫به‌ گوێره‌ ‌‬ ‫ی تیای ‌ه پزیش���كی‌ نه‌ش���ته‌رگه‌رییه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫ی ئیش���وكار ‌‬ ‫پێنه‌كه‌ن���ه‌وه‌"‪ .‬له‌باره‌ ‌‬ ‫ئه‌نجامه‌ دیاریكراوه‌ك ‌ه ناڕاسته‌"‪.‬‬ ‫ی كه‌الر حیزبیبوونێكی‌ پێو‌ه دیار نییه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ی قه‌زا ‌‬ ‫ئه‌و برین���دار‌ه رونیش���یكرده‌وه‌ ئه‌و ئه‌و لیژنان���ه‌‪ ،‬قائیمقام ‌‬ ‫ی به‌س ڕێنومایی‌ جێبه‌جێ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی ل ‌ه لێدوانێكدا به‌ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫لیژنان ‌ه ك���ه‌ دانران حیزبی���ن‌و هه‌موو جه‌الل نور ‌‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫کەرکوک لەنێوان بەهەرێمبوون‌و لەدەستچووندا‬ ‫کامیار سابیر‬

‫فیکر چییە؟‬ ‫فیکر بریتییە لەچاالکی پرس����یارکردن‌و‬ ‫هەوڵ����دان ب����ۆ وەاڵمدان����ەوەی ئ����ەو‬ ‫پرس����یارانە‪ .‬ئینس����ان بۆی����ە وەک‬ ‫بوونەوەرێک����ی بیرکەرەوە دەناس����رێت‪،‬‬ ‫چونک����ە بوونەوەرێکی پرس����یارکەرە‪،‬‬ ‫ئینسان حەز‌و ویست‌و ئارەزووی زانین‌و‬ ‫ئ����ارەزووی دۆزین����ەوەی ئ����ەو نهێنی‌و‬ ‫نەزانراوان����ەی هەی����ە ک����ە ڕووبەڕوویان‬ ‫دەبێت����ەوە‪ .‬پرس����یارەکانی ئینس����ان‬ ‫هەمەجۆرن‌و ڕوویان لە چەندان ڕووبەری‬ ‫جیاوازی بوونی ئینسانی‌و بوونی مادی‌و‬ ‫بوونی مەعنەوی ش����تەکانە‪ .‬من لێرەدا‬ ‫هەوڵئ����ەدەم پێن����ج کۆمەڵە پرس����یار‬ ‫لەیەک����دی جیابکەم����ەوە ک����ە پێموایە‬ ‫بەشێکی زۆری پرسیارە سەرەکییەکانی‬ ‫مرۆڤ دەستنیشاندەکەن‪.‬‬ ‫یەکەم‪ :‬پرس����یار دەرب����ارەی چییەتی‬ ‫جیهان‪ .‬یەکێک لەو بابەتانەی ئینسانی‬ ‫سەرقاڵکردوە تێگەیشتن بووە لە دونیا‪،‬‬ ‫لە گەردون‪ ،‬بۆیە یەکێک لەو پرسیارانەی‬ ‫ئینس����ان بەبەردەوام����ی لەخۆیک����ردوە‬ ‫پرس����یارە دەربارەی چییەت����ی دونیا‌و‬ ‫چیەت����ی گ����ەردوون‪ .‬ئەم پرس����یارانە‌و‬ ‫وەاڵمەکانیان ئەو دونیابینییە گشتییانە‬ ‫نیشانئەدەن کە ئینس����ان بۆ دونیا‌و بۆ‬ ‫گەردونی هەیە‪ .‬لەم ئاس����تەدا ئینسان‬ ‫پرسیارگەلێکی لەم بابەتە دەکات‪ :‬ئایا‬ ‫دونیا یان گەردون چییە؟ چۆن بیبینین‌و‬ ‫چ����ۆن لێکیبدەین����ەوە؟ ئای����ا جیه����ان‬ ‫پێدراوێکی مادییە‪ ،‬یان دروستکراوێکی‬ ‫خودای����ی؟ وات����ە لەپش����تی ئامادەگی‬ ‫دونی����ا‌و گەردون����ەوە بکەرێ����ک هەیە‪،‬‬ ‫ی����ان پێدراوێکی بێبک����ەرە؟ ئایا دونیا‬ ‫جەوهەر ی����ان بونیادێکی قووڵی هەیە‪،‬‬ ‫واتە سیس����تمێکی گشتگیر‌و یەکگرتووە‬ ‫یان چەندەها پارچە‌و ڕووبەری جیاواز‌و‬ ‫س����ەربەخۆ‌و بێپەیوەندییە؟ هاوش����ان‬ ‫بەم پرس����یارە گشتی‌و قەبانە دەکرێت‪،‬‬ ‫هەر لەم ئاس����تەدا‪ ،‬هەندێک پرس����یاری‬ ‫دیکە بکرێن ک����ە کەمەکێک کۆنکرێتتر‌و‬ ‫س����نووردارتربێت‪ ،‬لەوانەش پرسیاری‪:‬‬ ‫ئای����ا واقیع چییە؟ ئای����ا واقیع ئەوەیە‬ ‫ک����ە دەیبینین‌و هەس����تیپێدەکەین‪ ،‬یان‬ ‫بونیادێکی بنەڕەتی‌و سەرەکی نەبینراو‬ ‫لەپش����تی واقیعی بەرجەستەوە هەیە؟‬ ‫چۆن واقیع بناس����ین‪ ،‬لەڕێگای عەقڵەوە‬ ‫یان لەڕێگای هەستەکانەوە یان لە ڕێگای‬ ‫ئیمانێک����ی دینی ی����ان نیمچەدینییەوە‪،‬‬ ‫یان ب����ەھۆی ئەزموونێکی س����وفییانەی‬ ‫ئیشراقییەوە؟ ئایا ئەو واقیعەی ئینسان‬ ‫لەڕێگای هەس����تەکانییەوە ئەیناسێت‪،‬‬ ‫ئەو واقیع����ەی ئەزموونیدەکات‪ ،‬واقیعی‬ ‫ڕەس����ەن‌و ڕاس����تەقینەیە‪ ،‬یاخ����ود‬ ‫کۆمەڵێ����ک وەھم‌و تەپوت����ۆز‌و غوباری‬ ‫کاتیی‌و بەس����ەرچووە؟ کردنی ئەمجۆرە‬ ‫پرسیارانە‌و هەوڵدان بۆ وەاڵمدانەوەیان‬ ‫سەرچاوەی لەدایکبوونی ئەو بەشەیە لە‬ ‫فیکر‌و لە بیرکردنەوە کە پێیدەگوترێت‬ ‫میتافیزیکا‪.‬‬ ‫دووهەم جۆری پرسیار پرسیارە دەربارەی‬ ‫ئینس����ان خۆی وەک یەکێ����ک لەبابەتە‬ ‫سەرەکییەکانی فیکر‪ .‬لەم ئاستەدا ئەو‬ ‫پرسیارانەی کە دەکرێن بریتین لە‪ :‬ئایا‬ ‫ئینسان چییە‌و کێیە؟ شوێنی ئەو لەناو‬ ‫دونیا‌و سروشتدا چییە؟ چی ئینسان لە‬ ‫زیندەورەکانی تر جیادەکاتەوە؟ ئینسان‬ ‫کەی‌و چۆن دروستبووە؟ ئەی وشیاری‬ ‫ئینسانی چییە‌و ڕۆڵی لە ژیانی ئینساندا‬ ‫چییە؟ ئایا ئینسان بوونەوەرێکی ئازادە‌و‬ ‫دەتوانێت ئازادانە هەڵس����وکەوت بکات‪،‬‬ ‫یاخ����ود بوونەوەرێکە ئاراس����تەکراوە‌و‬ ‫دەجوڵێنرێ����ت؟ ئەگەر ئ����ازادە بنەمای‬ ‫ئ����ەم ئازادییە چییە‌و ئەگ����ەر نائازادە‌و‬ ‫دەجوڵێنرێت کێ‌و چیین ئەو ش����تانەی‬ ‫کە دەیجوڵێنن؟ هاوکات بەشێکی زۆری‬ ‫پرس����یار دەربارەی ئینس����ان پرسیارە‬ ‫دەرب����ارەی جەس����تە‌و ڕۆح‌و پەیوەندی‬ ‫نێوانیان‪ ،‬ڕۆح چییە‌و جەس����تە چییە؟‬ ‫کامیان بنەڕەتی‌و س����ەرەکییە‪ ،‬جەستە‬ ‫ی����ان ڕۆح؟ کامیان لەویتریان گرنگترە؟‬ ‫پەیوەندی نێوانیان چۆنە؟ ئەمە جگە لە‬ ‫بوونی ژمارەیەکی زۆر پرسیار دەربارەی‬ ‫نێرب����وون‌و مێبوون����ی ئینس����انەکان‌و‬ ‫جیاوازییەکانیان‪ ،‬دەربارەی بوونی حەز‌و‬ ‫ئارەزووی جیاواز‌و ناک����ۆک‪ ،‬دەربارەی‬ ‫ئەخ��ل�اق‌و س����نوورەکان‪ .‬بەکورت����ی‬ ‫ئەمجۆرە پرسیارانە لەو پرسیارانەبوون‬ ‫کە ئینس����ان ب����ەردەوام کردونی‪ ،‬بەاڵم‬

‫لە س����ەدەی نۆزدەهەم����ەوە بوونە ھۆی‬ ‫لەدایکبوون����ی زانس����تی ئەترۆپۆلۆژیا‪،‬‬ ‫واتە ئینسانناس����ی‪ ،‬دەرونناسی بە لقە‬ ‫جیاوازەکانییانەوە‪.‬‬ ‫س����ێهەم ج����ۆری پرس����یار پرس����یارە‬ ‫دەرب����ارەی پێکەوەب����وون‌و ژیان����ی‬ ‫دەستەجەمعی ئینسانەکان لەگەڵیەکدا‪.‬‬ ‫پرس����یاری ئەوەی ئینس����انەکان چۆن‬ ‫پێک����ەوە‌و لەگەڵیەک����دا بژی����ن؟ چۆن‬ ‫پێکەوەبوونی کۆمەاڵیەتییان ڕێکبخەن‌و‬ ‫پێویس����تە چ مەرج‌و پێدراو‌و پێوەرێک‬ ‫پەی����ڕەو بک����ەن‪ ،‬ئای����ا پێکەوەبوونی‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی ئینس����انەکان ناچاری����ی‬ ‫دروس����تیکردوە یان بەشێکە لە هەوڵی‬ ‫ئینسان بۆ گەیش����تن بە بەختەوەریی‌و‬ ‫جوانترکردنی ژیان؟ ئەو گروپانە چین‌و‬ ‫کامانەن کە ئینس����ان لەناویاندا دەژی؟‬ ‫چۆن پەیوەندییەکان����ی ناو یەک گروپ‬ ‫ڕێکبخرێ����ت‌و چ����ۆن پەیوەن����دی نێوان‬ ‫گروپەکان لەگ����ەڵ یەکتریدا ڕێکبخرێن؟‬ ‫بۆ نموون����ە پەیوەندی نێ����وان خێزان‌و‬ ‫کۆمەڵ����گا‌و خێ����زان‌و دەوڵ����ەت چییە‌و‬ ‫چۆن بێت؟ ئ����ەی ئینس����انەکان چۆن‬ ‫لەنێ����وان خۆیاندا نیزام‌و ڕێکخس����تنێک‬ ‫دروس����تبکەن؟ چ دەس����ەاڵتدارێتییەک‬ ‫دروستبکەن‌و چۆن‌و لەسەر چ بنەمایەک‬ ‫ڕەوایەتی بەو دەس����ەاڵتدارێتییە بدەن؟‬ ‫پەیوەندی نێوان کۆمەڵگا‌و نەتەوەیەکی‬ ‫تایبەت لەگەڵ مرۆڤایەتی وەک گشتێک‪،‬‬ ‫چۆنە‌و بە چ شێوەیەک ڕێکبخرێت؟ ئەی‬ ‫پەیوەندی نێ����وان تاکەکەس‌و کۆمەڵگا‬ ‫چۆن����ە‌و چییە؟ دەبێ����ت تاکەکەس چی‬ ‫ب����ۆ کۆمەڵگا بکات‌و کۆمەڵگاش چی بۆ‬ ‫تاکەکەس بکات؟ لەسەدەی نۆزدەهەمەوە‬ ‫وەاڵمدانەوەی ئەم جۆرە پرسیارانە بووە‬ ‫ھۆی لەدایکبوونی زانستی کۆمەڵناسی‌و‬ ‫لەدایکبوون����ی فەلس����ەفەی سیاس����ی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی نوێ‪.‬‬ ‫ج����ۆری چوارەمی پرس����یار پرس����یارە‬ ‫دەرب����ارەی مەبەس����ت‌و ئامانج لە ژیان‪.‬‬ ‫ئایا ژی����ان ئامانجێک����ی تایبەتی هەیە‬ ‫یان نا؟ ئەگەر هەیە ئایا سەرەکیترین‌و‬ ‫بنەڕەتیترین‌و دواهەمین ئامانج‌و مەبەست‬ ‫لە ژیان چییە؟ ئینسان بۆ دەژی؟ ئامانج‬ ‫لە ژیانی ئینسان چییە؟ ئەی باشە ژیانی‬ ‫ب����اش کامەیە‌و ژیانی خراپ چییە؟ ئەی‬ ‫من وەک تاکەکەس����ێک چۆن بژیم؟ ئایا‬ ‫ژیانێکی پڕ تەقەشوف پڕ خۆکۆنترۆڵ‌و‬ ‫خۆچاودێ����ری‌و خۆئاراس����تەکردن بژیم‬ ‫باشە‪ ،‬یاخود واتە ژیانێک تیایدا بەسەر‬ ‫ح����ەز‌و ئارەزووەکانمدا بااڵدەس����تببم‌و‬ ‫بتوانم کۆنترۆڵیان بک����ەم‪ ،‬یان ژیانێک‬ ‫خاڵی س����ەرەکی تیایدا تێرکردنی حەز‌و‬ ‫ویس����ت‌و ئارەزووەکانم بچێت؟ کامیان‬ ‫باش����تر‌و جوانت����ر‌و بەرپرس����یارترە‪:‬‬ ‫ئینس����ان لە تەنیاییدا یان ئینسان لەناو‬ ‫دۆس����ت‌و هاوڕێ‌و خێزان‌و کۆمەڵگادا؟‬ ‫خۆجیاک����ردەوە ل����ە دونیا باش����ە‪ ،‬یان‬ ‫بەشداریکردنێکی ئەکتیڤ لەو دونیایەدا؟‬ ‫ئایا ئینسان سەرقاڵی ئەم دونیایەبێت‪،‬‬ ‫یان س����ەرقاڵی دونیایەکی تر‌و ژیانێکی‬ ‫ت����ری گریمانکراوبێ����ت لەپش����تی ئەم‬ ‫ژیانەوە؟ ئایا ئینس����ان بەدوای نەمریدا‬ ‫بگەڕێت ی����ان لەن����او ئێس����تا‌و ئێرەدا‬ ‫ڕەگوڕیشەکانی دابکوتێت؟ سەرچاوەکانی‬ ‫دروستبوونی ئەخالقناسی‌و جوانیناسی‪،‬‬ ‫واتە ئیس����تاتیکا‌و‪ ،‬فەلس����ەفە خۆشی‬ ‫بەمانا هەرەگش����تییەکەی لە کردنی ئەم‬ ‫پرسیارانەوە دێت‪.‬‬ ‫پێنجەمی����ن ج����ۆری ئەو پرس����یارانەی‬ ‫ئینس����ان دەیانکات دەربارەی وشیاری‬ ‫خۆیەتی‪ .‬ئایا چۆن دڵنیابین لەڕاس����تی‬ ‫دروس����تی ئەو زانیارییان����ەی لەڕێگای‬ ‫عەق����ڵ‌و هەس����تەکانەوە بەدەس����تیان‬ ‫دەھێنی����ن؟ چ����ۆن هەڵ����ە‌و ڕاس����تی‬ ‫زانیاریی����ەکان لەیەکتری جیابکەینەوە؟‬ ‫ئەی س����ەرچاوەی گەیشتن بە هەقیقەت‬ ‫چیی����ە؟ چۆن ل����ەوە دڵنایبین کە هەڵە‬ ‫نین؟ ئایا ئەو وێنانەی لەس����ەر دونیا‌و‬ ‫کۆمەڵگا‌و ئینس����انەکان هەمانە ڕاستن‬ ‫یان نا؟ چۆن لەڕاس����تی ناڕاس����تی ئەم‬ ‫وێنانە دڵنیابین؟‬ ‫بەکورت����ی ئینس����ان بوونەوەرێک����ی‬ ‫پرسیارەکانیش����ی‬ ‫پرس����یارکەرە‌و‬ ‫بێکۆتایین‪ ،‬دروستبوونی زانست‌و فیکر‌و‬ ‫دین‪ ،‬دروستبوونی ئەدەب‌و شیعر‌و ھونەر‬ ‫لە خولیای پرس����یارکردنی ئینس����انەوە‬ ‫هاتوون‪.‬‬

‫کێش���ەی سیاس���یی کورد ل���ە عێراق‌و‬ ‫ناوچەکەش���دا لە ‪١٩٢١‬ەوە بە مەسەلەی‬ ‫کەرکوکەوە بەس���تراوە‪ .‬کورد‌و کەرکوک‬ ‫دوو چەمک���ی سیاس���یی تێكەڵ���ن‌و‬ ‫جیاکردنەوەی���ان لەیەکت���ر ناتەواوییەک‬ ‫لەبااڵنسی سیاسیی‌و کولتووریی کورددا‬ ‫دروس���ت دەکات‪ .‬وێ���ڕای ئ���ەو هەموو‬ ‫خەبات‌و قوربانیدانەی گەلی کوردس���تان‬ ‫ب���ۆ کەرکوک‪ ،‬بەش���ێکی زۆر لە حیزب‌و‬ ‫سیاس���ییەکان ئ���ەوەی غەمی���ان نەبێ‬ ‫کەرکوکە‪ ،‬بەڵک���و غەمی گەورەی ئەوان‬ ‫بەقاچاغبردن���ی هەرچ���ی زیاتری نەوت‌و‬ ‫کەڵەکەکردن���ی س���ەرمایەو دامەزراندنی‬ ‫کۆمپانی���ای نوێی���ە بەن���اوی بنەماڵە‌و‬ ‫عەشیرەتەکانیانەوە‪.‬‬ ‫هەنووکە نزیک بە نۆ ساڵ دەبێ‪ ،‬کەرکوک‬ ‫نیمچە ئازادەو سیاس���ییەکانی کورد بە‬ ‫ماددەی ‪‌٥٨‬و ‪١٤٠‬ی دەستوور دەیانەوێ‬ ‫بیگێڕن���ەوە‪ .‬لەس���ەر ئ���ەرزی واقیعیش‬ ‫لەدرۆیەک���ی گ���ەورەی سیاس���یی زیاتر‬ ‫ئەو هەموو بەڵێن‌و خۆس���وورەوەکردن‌و‬ ‫خۆفوودان���ە وەک بڵقی س���ەر ئاو یەک‬ ‫ب���ەدوای یەکدا دەتەقن‪ .‬کێش���ە قووڵ‌و‬ ‫مێژیینەکانی ناوچە جێناکۆکەکانی دنیا‌و‬ ‫مێژووی دنی���ای هاوچەرخ پێمان دەڵێن‪،‬‬ ‫ئێمەی ک���ورد بەسیاس���یی‌و قانوونیی‌و‬ ‫ئەکادیمیس���ت‌و رۆش���نبیرەکانمانەوە‬ ‫لەئاس���ت کێش���ەیەکی گ���ەورەی وەک‬ ‫کەرکوکدا‪ ،‬زۆر دەستوپێ سپیین‪.‬‬ ‫م���اددەی ‪ ١٤٠‬وەک پاکی���ج‪ ،‬لەمردن���ی‬ ‫یەکجاری���ی نزیک دەبێت���ەوە‪ .‬الی کەم‬ ‫ئیرادەی سیاسیی کورد بەم ئاراستەیەدا‬ ‫ناجوڵێ‪ .‬حی���زب‌و سیاس���یی کوردیش‬ ‫هەموویان بەچ���اک‌و خراپیانەوە هەڵپەی‬ ‫خۆدەوڵەمەندکردن‌و ش���ینی پەیداکردنی‬ ‫پش���کیانە ل���ە کۆمپانی���ا جیهانی���ی‌و‬ ‫لۆکاڵییەکاندا‪ .‬هەرچ���ی نەڕەنەڕ‌و منگە‬ ‫منگی نەتەوەییەکانی کورد‌و ناسیۆنالیزمی‬ ‫کوردییش���ە‪ ،‬لەن���او ئۆپۆزیس���یۆن‌و‬ ‫دەسەاڵتیشدا‪ ،‬لەناوەوە‌و لەهەندەران‪ ،‬لە‬ ‫سیاسیی‌و رۆشنبیر‌و ئەکادیمستەکانیانەوە‬ ‫تا بەتاکی ئاساییان دەگات‪ ،‬جگە لەدوورە‬ ‫تەق���ە‌و خۆخاڵییکردنەوەی ئایدیۆلۆژیی‪،‬‬ ‫بچووکترین خزمەتیان بەکێشەی کەرکوک‬ ‫نەکردووە‪.‬‬ ‫کێش���ەی کەرک���وک ئەگ���ەر گەورەت���ر‬ ‫نەب���ێ ‪ ،‬بچووکت���ر نیی���ە لە س���ەدان‬ ‫کێش���ەی وەک ئەبخازی���ا‪ ،‬رۆژهەاڵت���ی‬ ‫ئۆرشەلیم(قودس)‪ ،‬کەش���میرو جاموو‪،‬‬ ‫قوبرس‪ ،‬ئۆکینۆتۆرۆش���یما‪ ،‬دوورگەکانی‬ ‫پاراس���ێڵ ‪ ، Paracel‬ئابیی لەس���ۆدان‬

‫‪ ،‬ئەب���و موس���ا و‪.......‬ژمارەیەکی زۆر‬ ‫کێش���ەی لۆکاڵی���ی‌و نێونەتەوەی���ی تر‪.‬‬ ‫کاتێک ت���ەواوی ئ���ەو میکانیزمانەی بۆ‬ ‫گەڕاندنەوەی کەرکوک بۆ س���ەر هەرێمی‬ ‫کوردس���تان فەش���ەلی هێنا‌و ماوەیەکی‬ ‫زۆریشە لەو ئاقارەدا ئێنێرژی بەخۆڕایی‬ ‫سەرف دەکرێ‪ ،‬پێویس���تە بەجدیی بیر‬ ‫لە ئەڵتەرناتیڤێک���ی واقیعیی‌و عەقاڵنیی‬ ‫بکرێتەوە‪ ،‬لە بەکانتۆنبوونی کەرکوک یان‬ ‫ئەوەی باوە لەکوردستان‪ ،‬بە هەرێمێکی‬ ‫سەربەخۆ بکرێ‪.‬‬ ‫راس���تییەکەی هەرێمی کوردستان جگە‬ ‫لەوەهمێک���ی کوردی���ی‪ .‬ک���ە مێش���کی‬ ‫ناسیۆنالیزمێک ستراکتۆرەکەی داڕشتووە‪،‬‬ ‫پڕە لە تەپوتۆزی عەشیرەتگەرایی‌و خێڵ‌و‬ ‫بنەماڵەو فڕێ بە ئەجێندای نە نەتەوەیی‌و‬ ‫نە نیش���تمانییەوە هەی���ە‪ .‬بادینان جگە‬ ‫لەناو‪ ،‬بەهیچ ش���ێوەیەک سەر بەهەرێمی‬ ‫کوردستان نییە‪ .‬بە واتا عەمەلییەکەی‪،‬‬ ‫لەب���اری سیاس���یی‌و کولتووری���ی‌و‬ ‫ئابوورییەوە‪ ،‬یەک حیزب هەموو شتێکی‬ ‫قۆرغ ک���ردووە‪ .‬جیاوازی���ی‌و لێکدابڕانی‬ ‫هەولێ���رو س���لێمانییش خوێندکارێک���ی‬ ‫سەرەتایی هەستی پێدەکات‌و بچووکترین‬ ‫ئینتیگرەیشن لەنێوانیاندا نییە‪.‬‬ ‫کاتی خۆی لەدوای رووخانی بەعس���ەوە‪،‬‬ ‫تاڵەبانیی لەناو سیاس���ییەکانی کورددا‬ ‫بیرۆک���ەی بەهەرێمکردن���ی پارێزگاکانی‬ ‫ورووژان���د‪ ،‬هەرچەن���دە کۆمەڵێ حیزب‌و‬ ‫سیاس���یی‌و رۆش���نبیر لەحەماس���ەتی‬ ‫کوردایەتی���ی‌و موزایەدەی سیاس���ییەوە‬ ‫کەوتنە تەقە لێی‪ ،‬بەاڵم ئەوس���ا ئەگەر‬ ‫هەرێمی کەرکوک بە ناوچە رەچەڵەکەکانی‬ ‫خۆی���ەوە‪ ،‬واتە بە ک���ەالرو چەمچەماڵ‌و‬ ‫دووز‪ ....‬تاد دروس���ت ببووایە‪ ،‬هەنووکە‬ ‫پاڵدان���ەوەی پارێزگای���ەک ب���ە هەرێمی‬ ‫کوردس���تانەوە لەب���اری قانوونی���ی‌و‬ ‫دەس���تووریی‌و سیاسییش���ەوە‪ ،‬لەچ���او‬ ‫ئ���ەو هەموو ئاڵۆس���کاوییەی هەنووکەدا‬ ‫وەک ئاوخواردن���ەوەی لێدەه���ات‪ .‬ئەوە‬ ‫دووبارە تاڵەبانیی پرۆژەکەی هێناوەتەوە‬ ‫بەرباس‪ ،‬بەهەموو الیەنە نێگەتیڤییەکانی‬ ‫تاڵەبانیی���ەوە ب���ۆ کورد‪ ،‬پێ���ش مردنی‬ ‫هەوڵەکان���ی لە بەکانتۆنکردنی کەرکوکدا‬ ‫بخس���تایەتەگەڕ‪ ،‬بەاڵیەکی سیاس���یی‌و‬ ‫مێژووی���ی زۆر گ���ەورە لەک���ۆڵ کورد‌و‬ ‫نەوەکانی داهاتوو دەبووەوە‪.‬‬ ‫مێژووی دانوس���تاندنی سیاس���ییەکان‌و‬ ‫حیزبە کوردییەکان لەسەر کێشەی کورد‬ ‫بەگشتیی‌و کەرکوک بەتایبەتیی‪ ،‬خاڵێکی‬ ‫گەش���ی ئەوتۆی تێدا نییە کە کارامەیی‌و‬

‫بەتوانایی‌و کاریزمایی سەرکردە کوردەکان‬ ‫لەخۆبگرێ‪...‬هەمیشە بە پارەو پۆست‌و‬ ‫بەڵێنی س���ەرزارەکیی بەڕێکراون‪ .‬دەیان‬ ‫س���اڵی تریش گفتوگۆ‌و ش���ەڕ لەس���ەر‬ ‫کەرک���وک‪ ،‬بەس چنینەوەی زیانبەش���ی‬ ‫ک���ورد دەب���ێ‪ .‬بۆی���ە بەهەرێمکردن���ی‬ ‫کەرکوک‪ ،‬سنووری ئەو پارێزگایە لەسەر‬ ‫بەش���ێکی خاک���ی کوردس���تان فراوانتر‬ ‫دەکات‪ ،‬ل���ە زێ���ی دووکان‌و گەورەدێ���ی‬ ‫بەرامبەر پیرەمەگروون‌و چەمی رەزانەوە‬ ‫تا دەربەن���د بازیان‌و باس���ەڕە‌و قواڵیی‬ ‫دەش���تەکانی گەرمیان درێ���ژ دەبێتەوە‌و‬ ‫لەب���اری دێمۆگرافی���ی‌و جیۆگرافی���ی‌و‬ ‫سیاسییەوە‪ ،‬هیچ مەترسییەکی ناسنامەی‬ ‫کوردس���تانییبوون نەک لەدەست نادات‪،‬‬ ‫بەڵکو تۆختری دەکاتەوە‪.‬‬ ‫گۆڕینی ستراتیژ لەناو حیزبی کوردییدا‌و‬ ‫را گۆڕین لەناو سیاس���یی‌و رۆش���نبیرو‬ ‫ئەکادیمس���تەکانی ک���ورددا زیات���ر ل���ە‬ ‫کەللەرەقیی���ەوە نزیک���ە ک���ە زادەی‬ ‫کولتووری ش���ەق لەبەرد هەڵدانی شاخ‌و‬ ‫خێڵ‌و بنەماڵەیە‪ .‬ک���ەم کەس لەکورددا‬ ‫دەبین���ی ئەگ���ەر قس���ەیەک‪ ،‬وتارێک‪،‬‬ ‫بۆچوونێکی لەس���ەر کەرکوک هەبووبێ‪،‬‬ ‫بەپێی ئاڵوگۆڕەکان رای خۆی بگونجێنێ‌و‬ ‫رەخنە لە بۆچوونی رابردووی بگرێ‪ ،‬ئەم‬ ‫عین���ادە سیاس���ییەش وای لێدەکات نە‬ ‫هیچی نوێ بەرهەم بهێنێ‌و نە هەرس���ی‬ ‫پێش���هاتە نوێکان بکات‌و سەرەنجام سفر‬ ‫بەدەستەوە‪ ،‬لەشوێنێکدا بەحەپەساویی‌و‬ ‫فاشیلیی دەوەستێ‪.‬‬ ‫م���اددەی ‪ ١٤٠‬ل���ە ئەس���تەمەوە نزیکە‬ ‫جێبەجێکردن���ی‪ ،‬تاک���ە ئاڵتەرناتیڤ���ی‬ ‫گونجاوی���ش کە ک���ورد بەکەمترین زیان‬ ‫لێی دەرچ���ێ‪ ،‬بەکانتۆنکردنی کەرکوکە‬ ‫بەس���نوورە جیۆگرافییەکان���ی س���ااڵنی‬ ‫پەنجاو شەستەکانی سەدەی رابردووەوە‪.‬‬ ‫کەرک���وک لەنێ���وان لەدەس���تچوونی‬ ‫یەکجاریی‌و بەکانتۆنکردنی هەر ئێس���تادا‬ ‫ئۆقرەی گرتووە‪ .‬ئەمەش جگە لە ئیرادەو‬ ‫لێزانین‌و تۆلێرانس‌و پس���پۆریی لە کێشە‬ ‫هەڵپەس���ێردراو‌و جێناکۆکەکان���ی دنیادا‬ ‫ش���تێکی عەجائی���ب‌و غەرائیبی ئەوتۆی‬ ‫ناوێ‪.‬‬ ‫بەڕاس���تیی کەرک���وک زۆر بێکەس���ە‪،‬‬ ‫لەس���ەر ئ���ەم ش���ارە‪ ،‬ک���ورد دەبووایە‬ ‫بەئەن���دازەی ژمارەی پ���رۆژەی تایبەتی‬ ‫بەرپرسە کوردەکان‪ ،‬دیبەیت‌و سێمینارو‬ ‫توێژینەوەی ئەکادیمی���ی‌و لێکۆڵینەوەی‬ ‫مەیدانیی هەبووایە‪ .‬وێ���ڕای ژمارەیەکی‬ ‫زۆر دۆکیومێن���ت لەس���ەر پاکتاوکردن‌و‬ ‫دەرپەڕاندن‌و دابڕانی ناوچەکانی کەرکوک‪،‬‬ ‫ژم���ارەی ئ���ەو توێژینەوان���ەی لەس���ەر‬ ‫ئەو ش���ارە کراوە یەک لەس���ەر هەزاری‬ ‫ئ���ەو قونک���ە وتارانە نابێ ک���ە حیزب‌و‬ ‫سیاسیی‌و ش���اعیرو نووس���ەری کورد‪،‬‬ ‫بە حەم���اس‌و هەرزەکاریی کوردایەتیی‌و‬

‫ناسیۆنالیس���تیی‬

‫خۆگیڤکردن���ەوەی‬ ‫نووسیویانە‪.‬‬ ‫لەکاتێک���دا کە عێراق ب���ەرەو ئاقارێکی‬ ‫س���امناک دەڕوا‪ ،‬ل���ە هەر پێش���هاتێکی‬ ‫سیاس���ییدا ئەگەر دەوڵەی کوردستانیی‬ ‫بەبێ کەرکوک دروستیش ببێ‪ ،‬بۆ کورد‬ ‫خۆکوژییەکی سیاسیی زیاتر دەبێ تا بە‬ ‫ئۆخژنی دامەزراندنی دەوڵەت بەختەوەر‌و‬ ‫ئ���ازاد ببێ‪ .‬الی کەم���ی جێبەجێکردنی‬ ‫م���اددەی ‪ ١٤٠‬لەهەنووکەدا بەگەڕانەوەی‬ ‫س���ەرجەم قەزاو ناحیەکانی خۆی‪ ،‬پێش‬ ‫ئ���ەوەی کورد پاڵپش���تیی ل���ە پرۆژەی‬ ‫بەهەرێمکردنی ش���ارەکانی سوننە بکات‪،‬‬ ‫زامن���ی کوردس���تانییبوونی کەرکوک بە‬ ‫دات���ا‌و بەئام���ارو جیۆگرافی���ا دەکرێ‪.‬‬ ‫کورد دەتوانی نی���وەی زیاتری ماددەی‬ ‫‪ ١٤٠‬جێبەجێ بکات‪ ،‬ئەگەر هەر ئێس���تا‬ ‫هەوڵی بەکانتۆنکردنی ش���اری کەرکوک‬ ‫بدات‪ .‬کەرکوک هەنووکە‌و داهاتوویش���ی‬ ‫زام���ن دەبێ‪ ،‬ن���ەک وەک سەفس���تەی‬ ‫ئێسنۆناسیۆنالیستە کوردەکان‪ ،‬شەپۆڕی‬ ‫لەدەستدانی کەرکوک دەپێون‪.‬‬ ‫بیرۆکەک���ەی تاڵەبانی���ی ب���ۆ کەرکوک‪،‬‬ ‫ش���ایانی لێوردبوونەی���ە‪ ،‬ب���ەاڵم زۆر‬ ‫گرینگ���ە لەنێوان کۆمەڵێ س���ەرکردەی‬ ‫سیاسیی‌و مەکتەبی سیاسیی حیزبەکاندا‬ ‫نەجەڕێنرێ‌و ساتوسەودای پێوە نەکرێ‪.‬‬ ‫پ���رۆژەی بەکانتۆنکردن���ی کەرک���وک‪،‬‬ ‫شارەزایی هەزاران کەسی پسپۆری دەوێ‬ ‫لە بوارە جیاجیاکانی یاسایی‪ ،‬سیاسیی‪،‬‬ ‫کولتووریی‪...‬ت���اد دا‪ .‬کاتی ئەوە هاتووە‬ ‫دەرس���ێکی قورس لە رابردووی فەشەلی‬ ‫‪ ٩‬ساڵی ماددەی ‪‌٥٨‬و ‪ ١٤٠‬وەربگیردرێ‌و‬ ‫ئاڵتەرناتیڤێکی واقیعیی‌و عەقاڵنیی جیاواز‬ ‫بۆ کەرکوک پێڕۆ بکرێ‪ .‬سەرەنجام هەموو‬ ‫ئەوانەی دەڵێن کەرکوکمان لەدەستدەچێ‬ ‫ئەگەر بەهەرێمێکی سەربەخۆ ببێ‪ ،‬زیاتر‬ ‫ناکامڵیی‌و جەهلی سیاسیی‌و کولتووریی‪،‬‬ ‫لۆژیکی بیرکردنەوەیانی ئاخنیوە‪ ،‬یاخود‬ ‫ئەجێن���دای ئایدیۆلۆژی���ی‌و بەرژەوەندیی‬ ‫حیزبی���ی رێگ���ەی ن���ادات لە کێش���ەی‬ ‫کەرکوک بگات‪ .‬بۆیە گرینگە بەجدیی بیر‬ ‫لە جێکەوتبوونی هەرێمێکی سەربەخۆ بۆ‬ ‫کەرکوک بکرێت���ەوە کە گومانی تێدانییە‬ ‫ناسنامەی کوردس���تانیبوونی (لەئاست‬ ‫کوردس���تانیی عێراق���دا) بەتۆکمەی���ی‬ ‫دەپارێزێ‪.‬‬ ‫س���ەرنج‪ :‬س���ەرەتای س���اڵی ‪٢٠١٠‬‬ ‫توێژینەوەیەکم لەسەر کەرکوک نووسی‪،‬‬ ‫ئەوکات "هاواڵت���ی"‌و دەنگەکان باڵویان‬ ‫کردووە‪ ،‬دواتر گۆڤاری ‪ ١٤٠‬لە هاواڵتییەوە‬ ‫وەریگرتبوو‪ ،‬ب�ڵ�اوی کردبووەوە‪ .‬ئەمەی‬ ‫خوارەوە لینکەکەیەتی لە دەنگەکاندا‪.‬‬ ‫‪www.dengekan.com/doc/2010‬‬ ‫‪kamyarSabir_karkuk.pdf/4/‬‬

‫په‌یامنێر ‌ی ئه‌خته‌بووت!!‬ ‫نوری‌ بێخاڵی‌‬ ‫كۆڵه‌كه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ كاری‌ هه‌ر ده‌زگایه‌ك ‌ی‬ ‫رۆژنامه‌نووس���ی‌ تۆڕی‌ په‌یامنێره‌كانیه‌تی‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكیش له‌ م���ه‌رج‌و تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫په‌یامنێ���ری‌ س���ه‌ركه‌وتوو‪ ،‬ئاماده‌بوون���ی‌‬ ‫به‌رده‌وامیه‌تی‌ له‌ ش���وێنكاتی‌ رووداوه‌كان‪.‬‬ ‫روونتر بڵێین مه‌رجی‌ په‌یامنێری‌ سه‌ركه‌وتوو‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ له‌ نزیكه‌وه‌ ئاگاداری‌ الیه‌نه‌ ئاشكرا‌و‬ ‫ش���اراوه‌كانی‌ رووداوه‌كان بێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پیش���ه‌یی‌‌و بابه‌تیانه‌ت���ر رووماڵیان بكات‪،‬‬ ‫كه‌ به‌داخ���ه‌وه‌ له‌ناو ئه‌و هه‌م���وو زۆری‌‌و‬ ‫بۆری‌‌و له‌ش���كره‌ی‌ به‌ناو رۆژنامه‌نووسه‌ی‌‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬ئ���ه‌و مه‌رج‌و خه‌س���ڵه‌ت‌و‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیی���ه‌ زۆر كه‌م ل���ه‌ په‌یامنێری‌‬ ‫رۆژنامه‌‌و گۆڤاره‌كانی‌ كوردستاندا ده‌بینرێ‌‪.‬‬ ‫له‌ ئێس���تادا كه‌ به‌ش���ێكی‌ زۆر له‌ ده‌زگا‬ ‫میدیایی‌‌و رۆژنامه‌نووسه‌كانی‌ كوردستان به‌‬ ‫هۆی‌ كاری‌ مه‌كته‌بی‌ پیش���ه‌كه‌یان سوك‌و‬ ‫ره‌زی���ل كردووه‌‌و به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ش���ێوازی‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی‌ كاری‌ رۆژنامه‌نووس���ی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫گه‌ڕان���ه‌ ب���ه‌دوای‌ رووماڵكردن���ی‌ هه‌واڵ‌و‬ ‫رووداوه‌كان‌و كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ زانیاری���ی‌‪ ،‬له‌‬ ‫شوێنی‌ كاری‌ خۆیان‪ ،‬له‌ نووسینگه‌كانیان‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی‌ ئه‌وه‌ن ه���ه‌واڵ ل���ه‌ ده‌رگایان‬ ‫بدات‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌و س���وك‌و ره‌زیلكردنه‌ی‌‬ ‫كاری‌ رۆژنامه‌نووس���ی‌ توخم���ی‌ دی���دار‌و‬ ‫چاوپێكه‌وتنی‌ رۆژنامه‌وانیش���ی‌ شێواندووه‌‬ ‫(دی���اره‌ مه‌به‌س���تی‌ س���ه‌ره‌كیمان ئ���ه‌و‬ ‫دیدارانه‌ن‪ ،‬كه‌ ناوه‌ڕۆكه‌كانیان راس���ته‌وخۆ‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌ ژیانی‌ سیاسی‌‌و كارگێری‌‌و‬ ‫دواتر به‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ ك���ۆی‌ هاواڵتیانه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌)‪ ،‬به‌وه‌ی‌ دوورا‌و دوور كاكی‌ په‌یامنێر‬ ‫ل���ه‌ رێگ���ه‌ی‌ مۆبای���ل‪ ،‬ی���ان ئێنته‌رنێت‬ ‫پرس���یاری‌ ده‌قگرتوو بۆ كاكی‌ به‌رپرس���ی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئیداری‌ ده‌نێرێ‌‪ ،‬كه‌ به‌ بۆچوونی‌‬ ‫ئێم���ه‌ ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ چه‌ن���ده‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ ن���ا پڕۆفیش���ناڵییه‌تی‌ په‌یامنێره‌كه‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬دوو ئه‌وه‌ن���ده‌ په‌یوه‌ن���دی‌ ب���ه‌و‬ ‫ویس���ته‌ به‌رژه‌وه‌ندخ���وازی‌‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫كه‌س���ییانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ كاكی‌ په‌یامنێر به‌‬

‫په‌یامنێری رۆژنامەیەک‬ ‫لەهه‌ولێر دانیشتووه‌‪،‬‬ ‫له‌و دووری‌ دووره‌و‌ه‬ ‫سۆراخی‌ كێشه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫رواندز ده‌كات‪،‬‬ ‫پێچه‌وانه‌كه‌یشی‌ هه‌ر‬ ‫راسته‬ ‫بابای‌ به‌رپرس ده‌به‌ستێته‌وه‌‪ .‬به‌ مانایه‌كی‌‬ ‫ت���ر زۆرێك ل���ه‌و دیدارانه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ ب ‌ه‬ ‫مه‌به‌ستی‌ ده‌ستگه‌یشتن به‌ ده‌سكه‌وتێكی‌‬ ‫ماددی‌ ئه‌نج���ام ده‌درێن‪ ،‬چاره‌گی‌ ئه‌وه‌ له‌‬ ‫پشتییانه‌وه‌ مه‌به‌ست ناوه‌ڕۆكی‌ بابه‌ته‌كان‌و‬ ‫خه‌می‌ په‌یامی‌ راسته‌قینه‌ی‌ رۆژنامه‌نووسی‌‬ ‫نییه‌!!‬ ‫له‌ كاتێكدا زۆرب���ه‌ی‌ رۆژنامه‌‌و گۆڤاره‌كان‬ ‫(ب���ه‌ حیزب���ی‌‌و ئه‌هلییه‌وه‌) نووس���ینگه‌‪،‬‬ ‫ی���ان هه‌رن���ا په‌یامنێرێكی���ان له‌ ش���ار‌و‬ ‫شارۆچكه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی‌ سه‌یر ده‌كه‌یت‬ ‫ل���ه‌ پڕێكدا په‌یامنێرێك له‌ ش���ارێكدا‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ موو ئاگاداری‌ كێش���ه‌یه‌كی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫ئی���داری‌ ش���اره‌كه‌ی‌ تر نیی���ه‌‌و كه‌مترین‬ ‫زانیاری���ی‌ له‌ باره‌یان���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬دیدارێكی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رپرس���ی‌ ئه‌وبه‌ر ش���ار له‌رۆژنامه‌‬ ‫دابه‌زیوه‌‪ .‬باشه‌ ئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر مامه‌ حه‌مه‌یی‌‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ تایبه‌تی‌‌و ده‌س���كه‌وتی‌ ماددی‌‬ ‫په‌یامنێر‌و مس���ۆگه‌ركردنی‌ سیله‌ی‌ ره‌حمی‌‬ ‫باب���ای‌ به‌رپ���رس نه‌بێت‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌‬ ‫شوێنكاتێكدا شه‌فاعه‌تێكی‌ بۆ بكات‪ ،‬چیتر‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێ‌؟!‬ ‫ب���ۆ نموون���ه‌ په‌یامنێ���ری‌ رۆژنامه‌یه‌ك له‌‬ ‫هه‌ولێر دانیش���تووه‌‪ ،‬كه‌ دڵنیام ئاگاداری‌‬

‫چاره‌گ���ی‌ هه‌واڵ‌و رووداوه‌كانی‌ س���نووری‌‬ ‫كاری‌ خۆیش���ی‌ نییه‌‪ ،‬كه‌چ���ی‌ له‌و دوور ‌ی‬ ‫دووره‌وه‌ س���ۆراخی‌ كێش���ه‌یه‌كی‌ روان���دز‬ ‫ده‌كات‪ ،‬پێچه‌وانه‌كه‌یشی‌ هه‌ر راسته‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫حاڵه‌تانه‌ كه‌ خه‌ریكه‌ ده‌بنه‌ دیارده‌‪ ،‬رۆژانه‌‬ ‫لێره‌‌و له‌وێ‌ له‌س���ه‌ر رووپ���ه‌ڕی‌ رۆژنامه‌‌و‬ ‫گۆڤاره‌كاندا ده‌یانبینین‪ ،‬نه‌ك هه‌ر خه‌ڵك‌و‬ ‫خوێنه‌ری‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌ بێ���زار‌و بێتاقه‌ت‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ ده‌ بارته‌قای‌ په‌یامنێره‌ دووره‌‬ ‫ده‌س���ته‌كه‌ ئاگاداری‌ ورد‌و درشتی‌ رووداو‌و‬ ‫كێش���ه‌كانن‪ ،‬به‌ڵك���و س���ه‌نگ‌و متمانه‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌‌و گۆڤاره‌كه‌ش ده‌خه‌نه‌ ژێر پرسیار‌و‬ ‫ناش���یرینی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ كاتێكدا كه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ ئه‌و باڵوكراوه‌یه‌ گرنگه‌ مس���ۆگه‌ركردنی‌‬ ‫متمانه‌ی‌ خوێنه‌ره‌ له‌ رێگه‌ی‌ رووماڵكردنێكی‌‬ ‫هاوسه‌نگ‌و بێالیه‌ن‌و راستگۆیانه‌ی‌ رووداو‌و‬ ‫هه‌واڵه‌كان‪ ،‬نه‌ك په‌یامنێرێكی‌ س���وخۆر‌و‬ ‫مشه‌خۆر‌و چی‌‌و چیتر!!‬ ‫بۆ خۆم كه‌ هاوكار‌و خوێنه‌رێكی‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫هه‌ردوو رۆژنامه‌ی‌ (ئاوێنه‌‌و هاواڵتی‌)م‌و له‌‬ ‫نزیك���ه‌وه‌ هاوڕێی‌ س���تافه‌كه‌یانم‪ ،‬خۆیان‌و‬ ‫رۆژنامه‌كه‌یان���م زۆر خ���ۆش ده‌وێن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌ر ل���ه‌ رۆژنامه‌‌و گۆڤاره‌كان���ی‌ تر رووی‌‬ ‫گلله‌یی���م ده‌كه‌مه‌ ئه‌وان‪ ،‬كه‌ نه‌ك هه‌رنابێ‌‬ ‫ئه‌و ش���تانه‌یان به‌سه‌ردا ره‌ت بێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و په‌یامنێرانه‌شیان سزا بده‌ن‌و‬ ‫له‌ كاره‌كانیان دوور بخه‌نه‌وه‌‪ ،‬كه‌ سه‌نگ‌و‬ ‫قوڕسایی‌ جه‌ماوه‌ری‌ رۆژنامه‌كانیان ده‌كه‌نه‌‬ ‫پردی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌ تا‬ ‫راده‌یه‌كی‌ زۆر ئ���ه‌م دوو رۆژنامه‌یه‌ دیوی‌‬ ‫پیشه‌یی‌ به‌ كاره‌كانیانه‌وه‌ دیاره‌‪.‬‬ ‫په‌یامنێری‌ هه‌ر یه‌ك ل���ه‌و دوو رۆژنامه‌یه‌‬ ‫گریمان با له‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ی���ان له‌ هه‌ولێر‬ ‫بێت‪ ،‬كه‌ ده‌نگۆی‌ كێش���ه‌‌و پرس‌و بابه‌تێك‬ ‫له‌ رواندز‪ ،‬یان سۆران‌و هه‌ر ده‌ڤه‌رێكی‌ تر‬ ‫ده‌بیس���تێ‌‌و فزولی‌ رووماڵكردن ‌ی له‌ كه‌لله‌‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ماف���ی‌ ئه‌و رووماڵكردنه‌ له‌‬ ‫هاوكاره‌كه‌ی‌ خۆیش���ی‌‪ ،‬كه‌ ل���ه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫په‌یامنێری‌ رۆژنامه‌كه‌یه‌تی‌ ده‌خوات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌كرێ‌ به‌شی‌ ئه‌وه‌ ویژدان‌و به‌رپرسیارێتی‌‬ ‫پیش���ه‌یی‌ كاره‌ك���ه‌ی‌ هانی‌ ب���دات‪ ،‬كه‌ به‌‬

‫شێوه‌یه‌كی‌ هاوس���ه‌نگ‌و بێالیه‌ن رووماڵی‌‬ ‫كێش���ه‌‌و بابه‌ته‌ك���ه‌ بكات‌و ك���ۆی‌ كه‌س‌و‬ ‫الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانی‌ بابه‌ته‌كه‌ به‌سه‌ر‬ ‫بكاته‌وه‌‌و راوبۆچوونی���ان وه‌ربگرێ‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌ناوی‌ دی���داری‌ تایبه‌ت ته‌نه���ا الیه‌نێك‬ ‫بكاته‌ ریش سپی‌‌و الیه‌نه‌كانی‌ تر فه‌رامۆش‬ ‫بكات!!‬ ‫له‌ كاكی‌ په‌یامنێر ده‌پرس���ین‪ :‬بۆ نموونه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هاواڵتییانی‌ ش���ار‌و ش���ارۆچكه‌یه‌ك‬ ‫له‌ ئ���ه‌دا‌و كاری‌ به‌رپرس���ێكی‌ حزبی‌‪ ،‬یان‬ ‫ئیداری‌ ناوچه‌كه‌یان رازی‌ نه‌بن‌و خوازیاری‌‬ ‫الدان‪ ،‬یان ده‌س���ت له‌كار كێشانه‌وه‌ی‌ بن‪،‬‬ ‫كاری‌ تۆ ئه‌وه‌یه‌ پرسیار له‌ خودی‌ خه‌ڵك‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬یان له‌ ده‌می‌ به‌رپرس���ێكی‌ دیكه‌‬ ‫وه‌ربگری���ت‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌ ناكۆكییه‌كی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ هه‌بێت‪ ،‬ك���ه‌ گوایه‌ خه‌ڵك‬ ‫خوازیاری‌ الدانین؟!‬ ‫لێی‌ ده‌پرسین‪ :‬له‌ قوتوی‌ چ عه‌تارێكدا هه‌یه‌‬ ‫من كه‌یفم به‌ كه‌س���ێك نه‌یه‌‌و تۆ بێیت له‌‬ ‫باره‌ی‌ گوفتار‌و ره‌فتار‌و كه‌سایه‌تی‌‌و ئه‌دای‌‬ ‫ئه‌و‌و به‌ناوی‌ خه‌ڵك پرسیارم لێبكه‌یت؟‬ ‫لێی‌ ده‌پرس���ین‪ :‬گریمان خه‌ڵكێكیش له‌و‬ ‫راز ‌ی نه‌ب���وون‪ ،‬به‌ڕاس���ت كاری‌ دروس���ت‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ س���ۆراخی‌ راوبۆچوونی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌‬ ‫ناڕازییه‌ بكه‌یت‪ ،‬یان له‌ زمانی‌ به‌رپرس���ی‌‬ ‫نه‌یار به‌ به‌رپرس���ه‌كه‌ی‌ تر ده‌س���ته‌واژه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵك ده‌خزێنیته‌ نێو بابه‌ته‌ك ‌هت‌و له‌وه‌ش‬ ‫وێرانتر ده‌یكه‌یته‌ مانشێتی‌ سه‌ره‌كی‌؟!‬ ‫دواجار ده‌ڵێین‪ ،‬راس���ته‌ دونیا له‌ س���ای‌‬ ‫ته‌كنه‌لۆژی���ای‌ په‌یوه‌ندیكردن���ه‌وه‌ بۆت���ه‌‬ ‫گوندێك���ی‌ بچ���ووك‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌و بچووك‬ ‫بوونه‌وه‌یه‌ی‌ دونیا پاس���اوی‌ ئ���ه‌وه‌ ناداته‌‬ ‫په‌یامنێرێك له‌ ئه‌فریقیا‌و له‌ نووس���ینگه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ئه‌فه‌ندییانه‌‌و به‌ مۆبای���ل رووماڵی‌‬ ‫زانیاریی‌‌و ورده‌كاری‌ هه‌واڵی‌ ئاسیا بكات‌و‬ ‫به‌ كارێكی‌ پیشه‌یی‌‌و مۆڕاڵیش به‌ خوێنه‌ری‌‬ ‫بفرۆش���ێته‌وه‌‪ .‬ئێ‌ برام ت���ۆ په‌یامنێری‌‌و‬ ‫پێویسته‌ ویژدانت له‌وێ‌ بێ‌‪ ،‬نه‌ك گیرفان‌و‬ ‫ش���تی‌ تر‪ ،‬ئاخر له‌و دووری‌ دووره‌ی‌ ئه‌وێ‌‬ ‫چۆن گه‌یش���تییه‌ ئه‌و راستییه‌ی‌ ئێره‌‪ ،‬ئێ‌‬ ‫خۆ تۆ ئه‌خته‌بووت نیت براله‌؟!‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )309‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫كاریگه‌ری نه‌فره‌تی سامانی سروشتی له‌ سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‬ ‫نه‌وزاد شوانی‬ ‫‪nawzadshwani@btinternet.com‬‬

‫راس���تیه‌كی مێژووییه‌ كه‌ له‌ سه‌ره‌تاكانی‬ ‫س���ه‌ده‌ی رابردوو به‌ ه���ۆی دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫س���امانی نه‌وت له‌ كوردس���تانی باشور‪،‬‬ ‫به‌ریتانی���ا بڕیاریدا به‌ زۆر ئه‌م به‌ش���ه‌ی‬ ‫كوردس���تان بلكێن���ێ ب���ه‌ ده‌وڵه‌ت���ی‬ ‫عێراقه‌وه‌ كه‌ بوو به‌ س���ه‌رچاوه‌ی هه‌موو‬ ‫نه‌هامه‌تییه‌كان���ی كوردی ئه‌م پارچه‌یه‌ی‬ ‫كوردستان هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای دروستبوونی‬ ‫ئه‌م ده‌وڵه‌ته‌وه‌‌و ئێستاش���ی پێوه‌ بێت‪.‬‬ ‫ئاشكراشه‌ كه‌ هۆی سه‌ره‌كی رێكنه‌كه‌وتنی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی سه‌رهه‌ڵدانه‌كانی كوردستان‬ ‫له‌ گه‌ڵ رژێمه‌ یه‌ك ل���ه‌ دوای یه‌كه‌كانی‬ ‫عێراق رێكنه‌كه‌وتن بوو له‌ س���ه‌ر ناوچه‌‬ ‫نه‌وتییه‌كانی كوردس���تان ك���ه‌ ده‌وڵه‌تی‬ ‫عێراق هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای دروست بوونیه‌وه‌‬ ‫تا ئێس���تاش له‌ هه‌وڵی كۆنترۆڵ كردن‌و‬ ‫به‌ عه‌ره‌ب كردن���ی دایه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر چاوێكی‬ ‫س���ه‌رپێی بخش���ێنین به‌و ناوچانه‌ی كه‌‬ ‫له‌ ده‌س���توری نوێی عێراق���دا ناو نراون‬ ‫ناوچ���ه‌ جێناكۆكان‌و به‌ندێك���ی تایبه‌تی‬ ‫ده‌س���توریش بۆ چاره‌سه‌ركردنی ته‌رخان‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬ده‌بینی���ن زۆربه‌ی ه���ه‌ره‌ زۆری‬ ‫ناوچ���ه‌ی نه‌وتی���ن‪ .‬روونیش���ه‌ ئه‌گه‌ری‬ ‫جێبه‌جێكردنی ماده‌ی ‪ 140‬له‌ ئێس���تادا‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر هه‌بێت ئ���ه‌وا زۆر كه‌مه‌‌و زۆربه‌ی‬ ‫چاودێرانی���ش ب���ه‌ ماده‌یه‌ك���ی مردووی‬ ‫ده‌س���توری ده‌زان���ن‌و پێیانوای���ه‌ ته‌نها‬ ‫مه‌ره‌كه‌بی س���ه‌ر كاغه‌ز ده‌ب���ێ‌و هیچی‬ ‫تر‪ .‬سه‌رباری ئه‌م هه‌موو نه‌هامه‌تییانه‌ی‬ ‫س���امانی ن���ه‌وت ب���ه‌ س���ه‌ر باش���وری‬ ‫كوردس���تانی هێناوه‌‪ ،‬پێده‌چێ هێش���تا‬ ‫به‌وه‌وه‌ نه‌وه‌س���تێ‪ ،‬به‌ڵكو نه‌گبه‌تییه‌كی‬ ‫تریش���ی له‌ گه‌ڵدا بێت ئه‌وه‌یش نه‌فره‌تی‬ ‫سامانی سروشتیه‌ ‪Natural Resources‬‬ ‫‪ ،))Cures‬كه‌ ژماره‌یه‌كی به‌رچاوی واڵته‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان به‌ س���امانی سروشتی له‌‬ ‫ساڵه‌كانی حه‌فتاكانی س���ه‌ده‌ی رابردوو‬ ‫به‌ دواوه‌وه‌ دووچاری بوون‌و له‌ ئێس���تادا‬ ‫زۆربه‌ی رواڵه‌ته‌كانی به‌ڕوونی له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا ده‌بینرێن‪.‬‬ ‫رواڵه‌ته‌ ئابورییه‌كانی ئ���ه‌م دیارده‌یه‌ به‌‬ ‫ناوێكی تریش ناس���راوه‌ كه‌ نه‌خۆش���ی‬ ‫هۆڵه‌ندی���ه‌ (‪ .)Dutch disease‬ئ���ه‌م‬ ‫ن���اوه‌ هێمایه‌ بۆ ئه‌و دۆخ���ه‌ ئابورییه‌ی‬ ‫ل���ه‌ دوای په‌یدابوون���ی داهات���ی گازی‬ ‫سروشتی ده‌ریای باكور له‌ هۆڵه‌ندا په‌یدا‬ ‫ب���وو‪ .‬به‌رزبوون���ه‌وه‌ی داهاتی س���امانی‬ ‫سروش���تی ده‌بێته‌ ه���ۆی به‌رزبوونه‌وه‌ی‬ ‫نرخ���ی گۆڕین���ه‌وه‌ی دراوی واڵته‌كه‌‌و له‌‬ ‫ئه‌نجامدا كه‌رته‌كانی تری وه‌ك كشتوكاڵ‌و‬ ‫پیشه‌س���ازیی توانای پێش���بڕكێ كردنی‬ ‫خۆیان له‌ ده‌ست ده‌ده‌ن له‌ به‌رانبه‌ر كااڵی‬ ‫بیان���ی له‌ بازاڕه‌كانی ناوخۆ‌و ده‌ره‌وه‌‌و له‌‬ ‫ئه‌نجام���ی پوكانه‌وه‌ی ئ���ه‌و كه‌رتانه‌ش‬ ‫راده‌ی بێكاریی ب���ه‌رز ده‌بێته‌وه‌‪ .‬فراوان‬ ‫بوونی كه‌رتی س���امانی سروشتی ناتوانی‬

‫ئه‌و هێزی كاره‌ی كه‌ ل���ه‌ كه‌رته‌كانی تر‬ ‫بێكار بوون له‌خۆبگرێ‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و كه‌رته‌‬ ‫ته‌كنه‌ڵۆجیای چڕ‌و هێزی كاری ته‌نك به‌‬ ‫كارده‌بات‪ .‬ئه‌نجامێكی تری ئه‌و دیارده‌یه‌‬ ‫كردنه‌وه‌ی ده‌رگای ئابوری واڵته‌كه‌یه‌ بۆ‬ ‫قه‌یرانی له‌ ناكاو به‌ هۆی ناس���ه‌قامگیری‬ ‫نرخی سامانی سروش���تی له‌ بازاڕه‌كانی‬ ‫جێهاندا‪ .‬به‌ پێ���ی تۆژینه‌وه‌كانی جێفری‬ ‫ساكز‌و ئاندرو وارنه‌ر (‪Jeffrey Sachs،‬‬ ‫‪ ،*)Andrew Warner‬ئاس���تی گه‌شه‌ی‬ ‫ئاب���وری واڵتانی ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ س���امانی‬ ‫سروشتی له‌ ده‌یه‌ی حه‌فتاكان‌و هه‌شتاكانی‬ ‫س���ه‌ده‌ی رابردوو زۆر له‌ خواره‌وه‌ بوو به‌‬ ‫به‌راورد له‌ گه‌ڵ‌ واڵتانی تر‪ .‬ئه‌م دیارده‌یه‌‬ ‫ب���ه‌ روونی ده‌بینرێ ئه‌گ���ه‌ر به‌راوردێكی‬ ‫گه‌ش���ه‌ی ئابوری واڵتانی وه‌ك سعودیه‌‌و‬ ‫نه‌یجیریا‌و فنزوێال‌و لیبیا بكه‌ین كه‌ واڵتی‬ ‫نه‌وتین له‌ گ���ه‌ڵ‌ پڵینگه‌كانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ئاس���یا (تایوان‪ ،‬كۆریای باشور‪ ،‬هۆنگ‬ ‫كۆن���ك‌و س���ینگاپۆر) ك���ه‌ خاوه‌نی هیچ‬ ‫سامانێكی سروشتی نین‪.‬‬ ‫زۆریی داهاتی س���امانی سروش���تی وا له‌‬ ‫حكوم���ه‌ت ده‌كات كه‌ گرنگ���ی نه‌دات به‌‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی دام���ه‌زراوه‌ی ده‌وڵه‌تی���ی‬ ‫تۆكم���ه‌ بۆ رێكخس���تنی پرۆس���ه‌ی باج‬ ‫كۆكردن���ه‌وه‌ ل���ه‌ الیه‌ك‌و ل���ه‌ الیه‌كی تر‬ ‫درووس���ت بوون���ی چینێكی س���ودمه‌ند‬ ‫ك���ه‌ دژایه‌تی دروس���تبوونی ئ���ه‌و جۆره‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ی���ه‌ ده‌كات تا نه‌بێت به‌ ره‌قیب‬ ‫به‌سه‌ر چاالكییه‌ ناڕه‌واكانی ئه‌وان ده‌بنه‌‬ ‫ه���ۆی گه‌ش���ه‌نه‌كردنی دامه‌زراوه‌كان���ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت به‌ گشتی‪ .‬سه‌رباری ئه‌وه‌ پشت‬ ‫نه‌به‌س���تنی حكومه‌ت به‌ باجی هاواڵتیان‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی بێ ده‌ربه‌س���تی ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫له‌ ئاس���ت رای گشتی به‌ پێچه‌وانه‌ی ئه‌و‬ ‫واڵتان���ه‌ی كه‌ حكومه‌ت پش���ت به‌ باجی‬ ‫هاواڵتیان ده‌به‌س���تی ك���ه‌ ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫به‌رپرس���یارییه‌كی زیات���ری حكومه‌ت له‌‬ ‫كاتی مامه‌ڵه‌كردن له‌ گه‌ڵ‌ سامانی گشتی‪.‬‬ ‫نه‌بوون���ی ئ���ه‌م په‌یوه‌ندییه‌ ل���ه‌ واڵتانی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ س���امانی سروشتی ده‌بێته‌‬ ‫هۆی بێ ده‌ربه‌ستی ده‌سه‌اڵت له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫هاواڵت���ی‌و كه‌مبوون���ه‌وه‌ی سانس���ۆری‬ ‫هاواڵتی���ان له‌ س���ه‌ر كاری حكومه‌ت به‌‬ ‫راده‌یه‌ك كه‌ ده‌سه‌اڵت وا هه‌ست بكات كه‌‬ ‫هه‌ر خزمه‌تگوزارییه‌ك پێشكه‌شی ده‌كات‬ ‫زیات���ر چاكه‌ی ئه‌وان بێ���ت بۆ هاواڵتیان‬ ‫وه‌ك ل���ه‌وه‌ی ئه‌ركی ئه‌وان بێت به‌رامبه‌ر‬ ‫ب���ه‌ هاواڵت���ی‪ .‬زۆریی داهاتی س���امانی‬ ‫سروش���تی به‌ گش���تی ژینگه‌یه‌كی باش‬ ‫ده‌ڕه‌خسێنی بۆ باڵوبوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی‌و‬ ‫ته‌خشان‌و په‌خشان كردنی سامانی واڵت‬ ‫له‌ الیه‌ن ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌ بۆ دروستكردنی‬ ‫تۆێژێكی به‌ ئه‌م���ه‌ك بۆ خۆیان‪ ،‬هه‌روها‬ ‫بوونی به‌هه‌شتی باج (‪)Tax Heavens‬‬ ‫ك���ه‌ به‌رپرس���ه‌ گه‌نده‌ڵ���ه‌كان ده‌توانن‬ ‫س���امانه‌ به‌ناڕه‌وا پێكه‌وه‌نراوه‌كانیان تیا‬ ‫حه‌ش���ار بده‌ن فاكته‌رێك���ی یارمه‌تیده‌ره‌‬ ‫بۆ باڵوبوون���ه‌وه‌ی دی���ارده‌ی گه‌نده‌ڵی‪.‬‬

‫له‌ الیه‌كی ت���ر زۆریی داهاتی س���امانی‬ ‫سروشتی ده‌بێته‌ هۆی په‌یدابوونی كێشه‌‬ ‫له‌ نێوان الیه‌نه‌ به‌رژه‌وه‌ندیداره‌كان‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌ سه‌ر ئاستی ئه‌وه‌ی به‌ربه‌ره‌كانێ په‌یدا‬ ‫ب���كات له‌ نێوان وه‌زاره‌ت���ه‌ جیاوازه‌كانی‬ ‫هه‌مان حكومه‌ت تا ده‌گاته‌ هه‌اڵیس���انی‬ ‫شه‌ڕی ناوخۆی خوێناوی‌و درێژخایه‌ن بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنی ئه‌و كه‌رته‌‪ .‬هه‌روها زۆریی‬ ‫ئه‌و داهاته‌ زۆربه‌ی كات بوار بۆ ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌ڕخسێنێ كه‌ هێزی تۆكمه‌ رێكبخات بۆ‬ ‫سه‌ركوتكردنی‌و خه‌فه‌كردنی هه‌ر جۆرێك‬ ‫له‌ به‌رهه‌ڵستی بۆ كاره‌ ناڕه‌واكانیان‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئای���ا مه‌رج���ه‌ له‌ هه‌م���وو كات‌و‬ ‫شوێنێك زۆریی س���امانی سروشتی ئه‌م‬ ‫جۆره‌ ده‌رهاته‌یه‌ی لێ بكه‌وێته‌وه‌؟؟‬ ‫هاوكات له‌ گه‌ڵ‌ په‌یدابوونی تۆیژینه‌وه‌كان‬ ‫ده‌رب���اره‌ی ئ���ه‌م دیارده‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ندی���ك‬ ‫تۆژین���ه‌وه‌ی تر باڵوبوون���ه‌وه‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫رۆڵی سیاس���ه‌ت‌و سیسته‌می سیاسی له‌‬ ‫بڕیاردان���ی ئه‌وه‌ی ئایا زۆریی س���امانی‬ ‫سروش���تی ده‌ب���ێ به‌ نه‌ف���ره‌ت بۆ واڵت‬ ‫یاخود ده‌كرێ ببێت به‌ ره‌حمه‌ت‪ .‬زۆربه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و تۆیژینه‌وانه‌ش گه‌یش���توونه‌ته‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌نجامگیریی���ه‌ی كه‌ جۆری سیس���ته‌می‬ ‫سیاس���ی واڵت فاكت���ه‌ری بڕی���ارده‌ره‌‪.‬‬ ‫چه‌ند سیس���ته‌می سیاسی شه‌فاف بێت‌و‬ ‫به‌رپرسیاری‌و لێپێچینه‌وه‌ هه‌بێت‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ده‌وڵه‌ت خاوه‌نی دامه‌زراوه‌ی دیموكراسی‬ ‫تۆكمه‌ بێت‌و سانس���ۆری هاواڵتی به‌ سه‌ر‬ ‫كاری ده‌وڵه‌ته‌وه‌ به‌هێ���ز بێت‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫داهات���ی س���امانی سروش���تی ده‌بێت به‌‬ ‫مایه‌ی گه‌شه‌كردن‌و خۆش���گوزه‌رانی بۆ‬ ‫واڵت‌و‪ ،‬نموونه‌ی ئه‌م���ه‌ش واڵتانی وه‌ك‬ ‫ئوس���ترالیا‌و نه‌رویج‌و بۆتس���وانایایه‌ كه‌‬ ‫فره‌یی سامانی سروش���تی بۆته‌ بنه‌مای‬ ‫گه‌شه‌ی ئابوریی‌و س���ه‌قامگیری سیاسی‬ ‫ئه‌و واڵتانه‌‪ .‬له‌ رۆژگاری ئه‌مڕۆدا زۆربه‌ی‬ ‫زۆری رواڵه‌ت���ه‌ نه‌گه‌تیڤه‌كانی (نه‌فره‌تی‬ ‫سامانی سروشتی) به‌ جۆرێك له‌ جۆره‌كان‬ ‫به‌ هه‌رێمی كوردس���تانه‌وه‌ دیارن‪ .‬له‌وانه‌‬ ‫پوكانه‌وه‌ی كه‌رتی كشتوكاڵ‌و پشتبه‌ستن‬ ‫ب���ه‌ هاورده‌كردنی ت���ه‌واوی خوارده‌مه‌نی‬ ‫هه‌رێم ل���ه‌ واڵتانی دراوس���ێی دوژمن به‌‬ ‫دۆزی كورد به‌ ئه‌ندازه‌یه‌ك كوردس���تان‬ ‫بووه‌ به‌ بازاڕێك بۆ س���اغكردنه‌وه‌ی كااڵ‬ ‫ئێكس���پایه‌ر‌و بێ كه‌ڵكه‌كانی ئه‌و واڵتانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش چه‌مك���ی ئاسایش���ی نه‌ته‌وه‌ی‬ ‫كوردستان ده‌كات به‌ ناوێكی بێ ناوه‌رۆك‬ ‫ب���ه‌ ته‌واویی‪ .‬زۆركات له‌ هه‌ندێك كه‌ناڵی‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌وه‌ گوێمان له‌ ه���اواری ئه‌وه‌‬ ‫ژماره‌ كه‌مه‌ جوتیاره‌ ده‌بێت كه‌ هێش���تا‬ ‫له‌ كه‌رتی كش���توكاڵی چاالكن‪ ،‬كه‌ چۆن‬ ‫توانای پێش���بڕكێكردنیان نی���ه‌ له‌ گه‌ڵ‌‬ ‫كااڵی هاورده‌ بۆیه‌ توشی زیان ده‌بن‌و له‌‬ ‫به‌ره‌وه‌ڕوو له‌ شاره‌كان ده‌كه‌نه‌وه‌‌و هه‌وڵ‌‬ ‫ده‌ده‌ن ببنه‌ موچه‌خۆری ده‌وڵه‌ت‌و به‌وه‌ش‬ ‫ئاس���تی بێكاریی‌و بێكاری���ی ده‌مامكدراو‬ ‫رۆژانه‌ ل���ه‌ به‌رزبوونه‌وه‌ دای���ه‌‪ .‬نه‌بوونی‬ ‫كه‌رتی پیشه‌س���ازی‌و له‌ ناوچوونی ئه‌وه‌‬

‫نه‌خت���ه‌ی كه‌ هه‌ش بوو‌و رژانه‌ ناوه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌رمایه‌ی بێگانه‌ بۆ سودمه‌ند بوون له‌‬ ‫بودجه‌ هه‌ڵئاوس���اوه‌كه‌ی هه‌رێم‌و سیفۆن‬ ‫كردنی داهاتێكی زۆر بۆ ده‌ره‌وه‌ی ئابوری‬ ‫هه‌رێم‪ .‬رژانه‌ ناوه‌وه‌ی هێزی كاری بیانی‬ ‫كه‌ زۆربه‌ی كات له‌ بواری خزمه‌تگوزاری‬ ‫به‌ كار ده‌برێن‌و رۆڵیان نیه‌ له‌ پێشخستنی‬ ‫ئابوری هه‌رێم‌و رێژه‌یه‌كی زۆر پاره‌ ده‌به‌نه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم‪ .‬پێشنه‌خس���تنی ئاستی‬ ‫هێزی كاری كوردستان به‌ هۆی په‌نابردنه‌‬ ‫به‌ر سه‌رمایه‌‌و كۆمپانیای ده‌ره‌كی كه‌ هیچ‬ ‫قازانجێكیان له‌ مه‌شق پێكردن‌و راهێنانی‬ ‫هێزی كاری ناو كوردستان نیه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ رووی سیاس���ییه‌وه‌ هه‌م���وو ئ���ه‌و‬ ‫دیاردان���ه‌ی له‌ واڵته‌ دیكتات���ۆر‌و نیمچه‌‬ ‫دیكتاتۆره‌كان���ی ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ س���امانی‬ ‫سروشتی له‌ هه‌رێم دووباره‌ ده‌بنه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫له‌ بێمنه‌تی ده‌سه‌اڵت له‌ دانیشتوان‌و خۆ‬ ‫به‌ ئاغ���ا زانین‪ ،‬به‌كار هێنانی س���امانی‬ ‫واڵت بۆ كونترۆڵكردنی كۆمه‌ڵگا‌و هه‌وڵی‬ ‫س���ه‌ركوتكردنی هه‌ر ده‌نگێك���ی ناڕازی‪.‬‬ ‫باڵوبوونه‌وه‌ی گه‌ندڵی به‌ شێوه‌یه‌كی بێ‬ ‫په‌رده‌‌و بێ ئه‌نداز‌و په‌یدابوونی توێژێكی‬ ‫سودمه‌ند كه‌ ده‌میان ژه‌نیوه‌ته‌ بودجه‌ی‬ ‫هه‌رێم‌و زۆر به‌ توندی به‌رگری له‌ مانه‌وه‌ی‬ ‫دۆخی ئێس���تا ده‌كه‌ن‪ .‬گه‌شه‌ پێنه‌دانی‬ ‫دامه‌زراوه‌كان���ی ده‌وڵ���ه‌ت‌و ناڕوونییه‌كی‬ ‫زۆر ل���ه‌ گرێبه‌س���ته‌ ئابوریی���ه‌كان‌و له‌‬ ‫خه‌رجكردنی بودجه‌ زه‌به‌الحه‌كه‌ی هه‌رێم‌و‬ ‫زۆری تر‪ .‬كه‌واته‌ ئه‌گه‌ر حوكمڕانی كردن‬ ‫له‌ هه‌رێمی كوردس���تان به‌م ش���ێوازه‌ی‬ ‫ئێس���تای به‌رده‌وام بێ���ت‌و و مڵ نه‌دات‬ ‫ب���ۆ ئه‌نجامدانی چاكس���ازی ریش���ه‌یی‌و‬ ‫رادیكااڵنه‌ ئ���ه‌وا ده‌بێ چاوه‌ڕوان بین كه‌‬ ‫كوردس���تان به‌ هه‌م���ان رێچكه‌ی واڵتانی‬ ‫وه‌ك فه‌نزویال‌و س���ودان‌و نه‌یجیریا گوزه‌ر‬ ‫بكات كه‌ واڵتانی ده‌وڵه‌مه‌ندن به‌ سامانی‬ ‫سروشتی‪ ،‬به‌اڵم زۆربه‌ی هاواڵتیانیان له‌‬ ‫ژێر هیڵی هه‌ژاریی���ه‌وه‌ ده‌ژین‌و دوچاری‬ ‫حوكمڕانی دیكتاتۆری درێژخایه‌ن‌و شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆی خویناویی بوون‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كان‬

‫‪1- Political Foundations of the Resource‬‬ ‫‪Curse James A. Robinson†، Ragnar‬‬ ‫§‪Torvik‡، Thierry Verdier‬‬ ‫‪May 9، 2005‬‬

‫‪2- The Resource Curse: Debt & Oil May 3،‬‬ ‫‪2009 Published by HYPERLINK "http://‬‬ ‫"‪priceofoil.org/thepriceofoil/debt-poverty/‬‬ ‫‪\t "_blank" Oil Change International‬‬ ‫‪3- Resource Rich Countries and Weak‬‬ ‫‪Institutions: The Resource Curse Effect‬‬ ‫‪By Mohammed Ali Alayli Professor Karp‬‬ ‫‪EEP 131 December 4، 2005‬‬ ‫‪4- http://money.cnn.com/‬‬ ‫_‪magazines/fortune/fortune‬‬ ‫‪archive/2003336434/03/02//‬‬

‫باقسه‌بكه‌ن تایه‌كتربناسین‬

‫دیوار هه‌ڵچنین له‌به‌رده‌م شوان محه‌مه‌دا‬ ‫نه‌به‌ز گۆران‬ ‫له‌ژماره‌ی‌ پێشوی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬شوان محه‌مه‌د ‌ی‬ ‫سه‌رنووسه‌ری‌ ئاوێنه‌ باس له‌ بێده‌نگكردنی‌‬ ‫مه‌كته‌ب سیاس���ییه‌كی‌ پارت���ی‌ ده‌كات‌و‬ ‫پێیوایه‌ بێده‌نكگردنی‌ ئه‌و پیاوه‌و ئه‌وانیدی‌‬ ‫چاكه‌یه‌ك���ه‌ بۆ بارودۆخی‌ ئ���ه‌م هه‌رێمه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م دیده‌ زۆرێك له‌نووس���ه‌ره‌كان كۆكن‬ ‫له‌سه‌ری‌ ده‌بێت ئه‌و پیاوه‌ سیاسییانه‌ی‌ له‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ حیزبه‌وه‌ په‌روه‌رده‌كراون بێده‌نگ‬ ‫بكرێن‪ ،‬چونكه‌ قس���ه‌كانیان تائاس���تێك‬ ‫خراپ���ه‌ هه‌مووالیه‌ك بیم���ارده‌كات‪ .‬كاتی‌‬ ‫خۆشی‌ به‌هه‌مان لۆژیكه‌وه‌ مامۆستا فاروق‬ ‫ره‌فی���ق داوای‌ بێده‌نكگردن���ی‌ ژنێكی‌ كرد‬ ‫كه‌ س���وكایه‌تی‌ به‌خه‌ڵكی‌ خۆپیشاندانه‌وه‌‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ هه‌ردووكیانه‌وه‌‬ ‫م���ن پێموای���ه‌ ده‌بێ���ت ده‌رگا بكه‌ینه‌وه‌‬ ‫بۆهه‌مووان تاقس���ه‌بكه‌ن‌و بزانین ئاس���تی‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی���ان چۆنه‌و چ ده‌خه‌نه‌ س���ه‌ر‬ ‫خه‌زنه‌ی‌ سیاس���ی‌ خۆیان‌و حیزبه‌كانیان‪،‬‬ ‫یانی‌ ده‌بێت هه‌مووم���ان رێگه‌كه‌ فراوانتر‬ ‫بكه‌ین بۆده‌ركه‌وتن���ی‌ بۆچونه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫بۆخۆی‌ ده‌بێته‌ ده‌رگایه‌ك بۆ ئێمه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫وتاره‌كه‌ی‌ شوان محه‌م ‌هد‌و دیوار هه‌ڵچنین‬ ‫له‌به‌رده‌میدا قسه‌له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك لێدوان‌و‬ ‫عه‌قڵ���ی‌ حیزبی‌ بكه‌ین كه‌ ل���ه‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫هاتنه‌ قس���ه‌و ئاس���تی‌ الوازی���ی‌ خۆیان‬ ‫ئاشكراكرد بۆ زۆرێك له‌خه‌ڵكی‌‪.‬‬ ‫سیحری‌ ئه‌و به‌رپرسانه‌ له‌بێده‌نگیدا بووه‌‪،‬‬ ‫سه‌رسامبوونی‌ خه‌ڵكیش به‌رامبه‌ر به‌وانه‌‬ ‫له‌وه‌دا بووه‌ كه‌ پێیان وابووه‌ بیركه‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ب���اش‌و قس���ه‌كه‌ری‌ باش���ن‪ ،‬كاتێك ئه‌م‬ ‫سیحره‌ به‌تاڵبویه‌وه‌ ئه‌وانه‌ كه‌وتنه‌ قسه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌روه‌ختی‌ خۆپیش���اندانه‌كان زۆرێ���ك‬ ‫له‌و سیاس���ییانه‌ی‌ كه‌ جێگه‌ی‌ سه‌رسامی‌‬

‫خه‌ڵك بوون جگه‌ له‌هه‌ڕه‌شه‌و ده‌ستبڕین ‌ی‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ زم���ان‌و بیركردنه‌وه‌یه‌كی‌ دیان‬ ‫نه‌بوو بیبه‌خش���ن به‌خه‌ڵك‪ ،‬هه‌رئه‌وانه‌ش‬ ‫ب���وون له‌كه‌ناڵه‌كان���ی‌ راگه‌یاندن���ی‌‬ ‫خۆیانه‌وه‌ بوبونه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ بۆسه‌ر ژیان‌و‬ ‫ئازادییه‌كانی‌ خه‌ڵك‪ ،‬له‌پش���ت ئه‌و عه‌قڵه‌‬ ‫لۆكاڵیی���ه‌ حیزبیی���ه‌و‌ه له‌ش���كرێك ل���ه‌‬ ‫بێژه‌رو ستایش���كه‌ری‌ حیزبی‌ كه‌ ئه‌وكات‬ ‫جگه‌ له‌جنێو‌و س���وكایه‌تی‌ شتێكی‌ دیان‬ ‫نه‌ده‌زانی‌‌و ئێس���ته‌ باس���ی‌ لۆژیك ئه‌كه‌ن‬ ‫بوبونه‌ دینه‌مۆی‌ به‌هێزكردنی‌ "گه‌مژه‌یی‌"‪.‬‬ ‫هه‌مووشمان ده‌زانین گه‌مژه‌یی‌ سنووری‌ نیه‌‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ عه‌قڵه‌وه‌ كه‌ سنووری‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێسته‌ش هه‌مان ده‌موچاوه‌كان به‌فۆرمێكی‌‬ ‫دیه‌وه‌ هاتونه‌ته‌وه‌ ناوگۆڕه‌پانه‌كه‌و به‌هه‌مان‬ ‫لۆژیك���ی‌ گه‌مژه‌یی‌ خۆی���ان روبه‌روی‌ ئه‌و‬ ‫عه‌قاڵنه‌بوونه‌ته‌وه‌ ده‌توانن ده‌س���ت بخه‌نه‌‬ ‫س���ه‌رخاڵه‌ گرنگه‌كان‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌ نه‌ ئه‌ركی‌‬ ‫رۆژنامه‌نووس���ه‌ ئه‌مان���ه‌ بێده‌نگبكات‌و نه‌‬ ‫ئه‌رك���ی‌ رۆش���نبیرانه‌ ئ���ه‌و داوایه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ئه‌رك���ی‌ رۆژنامه‌نووس���انه‌ زیاتر‬ ‫له‌وكاره‌كته‌ران���ه‌ نزیك بكه‌ونه‌وه‌ ماهیه‌تی‌‬ ‫ئه‌وكه‌سانه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ بۆخه‌ڵك ده‌رخه‌ن‌و‬ ‫ئه‌ركی‌ رۆشنبیرانیشه‌ ده‌ست بخه‌نه‌ سه‌ر‬ ‫گه‌مژه‌ی���ی‌ ئ���ه‌و كه‌س���انه‌‪ ،‬ده‌توانین له‌م‬ ‫رێگه‌ی���ه‌وه‌ بڵێی���ن گه‌ر "‪"17‬ی ش���وبات‬ ‫روینه‌دای���ه‌ قه‌ت بۆم���ان رون نه‌ده‌بویه‌وه‌‬ ‫له‌ن���او په‌رله‌ماندا خه‌ڵكانێ���ك هه‌ن دژی‌‬ ‫خه‌ڵ���ك قس���ه‌ده‌كه‌ن‪ ،‬گ���ه‌ر ناڕه‌زایه‌تی‌‬ ‫نه‌بوای���ه‌ نه‌م���ان ده‌زان���ی‌ وه‌زیرێك دێت‬ ‫ئه‌ونده‌ خێڵه‌كییانه‌ قس���ه‌ده‌كات ده‌بێته‌‬ ‫كۆمی���دی‌ ترین وه‌زی���ری‌ كابینه‌یه‌ك‪ ،‬خۆ‬ ‫گ���ه‌ر توڕه‌بوون���ی‌ سه‌رش���ه‌قام نه‌بوایه‌‬ ‫باوه‌ڕمان به‌وه‌نه‌ده‌ك���رد خه‌ڵكانێك هه‌ن‬ ‫ته‌قه‌ له‌هاونیش���تیمانیان ده‌كه‌ن‌و مافیش‬

‫به‌خۆیان ده‌ده‌ن قسه‌بكه‌ن‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ ئه‌مرۆ‬ ‫س���كرتێره‌كه‌ی‌ پارتی‌ ده‌یڵێ���ت هه‌رئه‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ پارتی‌ هێش���توه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫میرانی‌‌و هاوپیشه‌كانی‌ كاتێك قسه‌ده‌كه‌ن‬ ‫له‌خۆوه‌ نایكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وان به‌ش���ێكی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ بیركردن���ه‌وه‌ی‌ حیزبێك���ن تا‬ ‫قسه‌نه‌كات كه‌س نازانێت ئه‌و ده‌فره‌چه‌ند‬ ‫به‌تاڵه‌‪ ،‬راسته‌ بۆچونه‌كانی‌ ئێمه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫ده‌بێت له‌س���ه‌ر زۆرێ���ك له‌خه‌ڵكی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌و خزمه‌ته‌ی‌ میرانی‌‌و هاوپیش���ه‌كانی‌‌و‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی‌ له‌كاتی‌ لێدوانه‌كاندا‬ ‫ده‌یكه‌ن به‌ئێمه‌‪ ،‬هه‌رگیز خۆمان ناتوانین‬ ‫ئه‌و خزمه‌ته‌ به‌خۆم���ان بكه‌ین‪ ،‬وه‌ختێك‬ ‫په‌رله‌مانتارێك هه‌ڵده‌س���تێته‌وه‌ به‌هه‌موو‬ ‫ده‌نگ���ه‌ ناش���ازه‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌ ده‌قیژێنێت‬ ‫دژی‌ میلله‌تێك راس���تیه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌ شانه‌ی‌‬ ‫هه‌نگوینه‌ بۆئێمه‌و پێشوتر تاماننه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌وكات���ه‌دا ئ���ه‌و له‌ودۆخه‌دای���ه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌مووم���ان ده‌وریده‌ی���ن ت���ا ماهیه‌ت���ه‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌كه‌ی‌ بخه‌ینه‌ به‌رده‌م خه‌ڵك‌و‬ ‫بڵێین خه‌ڵكینه‌ ئه‌مه‌ نوێنه‌ره‌كه‌تانه‌ نه‌ك‬ ‫رێگه‌ی‌ قس���ه‌كردنی‌ لێبگری���ن‪ ،‬وه‌ختێك‬ ‫وه‌زیرێ���ك تانكمان لێده‌كات به‌ته‌كس���ی‌‬ ‫ئه‌وپه‌ڕی‌ خۆش���حاڵییه‌ بۆ ئێمه‌ فه‌زایه‌كی‌‬ ‫ف���راوان بكه‌ینه‌وه‌ بۆئ���ه‌و وه‌زیره‌ تاببێته‌‬ ‫پاڵه‌وانه‌ دۆڕاوه‌كه‌ی‌ ناو میدیا‪ ،‬ئێسته‌ش كه‌‬ ‫میرانی‌ عه‌قڵی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ بۆمان ده‌رده‌خات‬ ‫له‌مه‌باش���ترنیه‌ ب���ه‌رده‌وام له‌ده‌وریبی���ن‌و‬ ‫چی‌ له‌ن���او مێش���كیه‌تی‌ بیهێنینه‌دره‌وه‌و‬ ‫خه‌ڵ���ك قایلكه‌ی���ن ئه‌وه‌ی‌ ئێم���ه‌ ده‌مان‬ ‫وت ئه‌وه‌ت���ا به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌ به‌زمانی‌ خۆیان‬ ‫ببیستت‪ .‬میرانی‌ شتێكی‌ نه‌وتوه‌ ماهیه‌تی‌‬ ‫حیزبه‌ك���ه‌ی‌ نه‌بێت‪ ،‬هه‌ڕه‌ش���ه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫زۆركه‌مت���رن له‌هه‌ڕه‌ش���ه‌كانی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ی‌‪ ،‬بۆچونه‌كان���ی‌ میرانی‌ له‌چاو‬

‫بۆچون���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ حیزبه‌ك���ه‌ ‌ی‬ ‫به‌راورد ناكرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان به‌رده‌وام‬ ‫سه‌رس���امن به‌ بیركردنه‌وه‌كانی‌ سكرتێری‌‬ ‫حیزبه‌كه‌یان جا كه‌ سكرتێری‌ حیزبه‌كه‌یان‬ ‫ئه‌مه‌بێت ده‌بێت ئه‌وانی‌ دی‌ چ وێرانه‌یه‌ك‬ ‫بن گه‌ر قس���ه‌بكه‌ن‪ ،‬كاتێك سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌یان داواكراوه‌ له‌دادگاو ده‌یهێننه‌‬ ‫س���ه‌ر شاش���ه‌ی‌ تیڤییه‌كانی‌ خۆیان له‌مه‌‬ ‫باش���تر هه‌یه‌ بۆئێم���ه‌ تا پێی���ان بڵێین‬ ‫بڕیاره‌كانی‌ س���ه‌رۆكی‌ حیزبه‌كه‌تان جگه‌‬ ‫له‌فێڵێك شتێكی‌ دی‌ نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نیه‌ خۆیان‬ ‫بڕیاری‌ ده‌ستگیركردنی‌ بكوژه‌كان ده‌ده‌ن‌و‬ ‫هه‌رخۆش���تان له‌كه‌ناڵه‌ حیزبییه‌كانتانه‌وه‌‬ ‫پیش���انی‌ ده‌ده‌ن‌و قسه‌ده‌كات‌و خۆشی‌ به‌‬ ‫زوڵم لێكراو ده‌بینێت؟ كاتێك ئه‌وان خزمه‌ت‬ ‫به‌ بۆچونه‌كانی‌ ئێمه‌ده‌كه‌ن‌و س���ێوه‌كانی‌‬ ‫خۆیان ده‌خه‌نه‌ ناوسه‌به‌ته‌كه‌مانه‌وه‌ ئیدی‌‬ ‫ئێمه‌ بۆ س���ه‌به‌ته‌كه‌ی‌ خۆم���ان الده‌ین‪،‬‬ ‫لێی���ان گه‌ڕێ���ن باهه‌موویان قس���ه‌بكه‌ن‪،‬‬ ‫تاخه‌ڵك بزانێ���ت ئه‌وانه‌ كێ���ن‌و ئێمه‌ش‬ ‫كێی���ن‪ ،‬ئه‌وان تاقس���ه‌نه‌كه‌ن نازانین چی‌‬ ‫له‌بیركردنه‌وه‌یاندای���ه‌‪ ،‬هه‌ریه‌كێ���ك له‌وان‬ ‫بگرێ���ت وه‌ك ئ���ه‌وی‌ دی‌ بیرده‌كات���ه‌وه‌‬ ‫هه‌رئ���ه‌م ده‌رخستنه‌ش���ه‌ س���یحره‌كه‌یان‬ ‫ده‌كوژێ���ت‌و كۆتاییان پێدێت‪ ،‬سیاس���ی‌‬ ‫وه‌ك رۆژنامه‌ن���ووس نی���ه‌ گ���ه‌ر هه‌ڵه‌ش‬ ‫ب���كات بتوانێت چاكی‌ بكات���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ نیه‌‪ ،‬ئێسته‌ زۆرێك‬ ‫له‌وان هه‌ڵه‌یكرد‌و له‌گه‌ڵ هه‌ڵه‌كه‌ی‌ خۆیاندا‬ ‫كۆتاییان به‌ ئه‌فس���انه‌بوونی‌ خۆیان هێنا‪،‬‬ ‫هه‌رئه‌مه‌شه‌ وامان لێده‌كات خۆشحاڵبوین‬ ‫خۆیان ئه‌فسانه‌كه‌یان به‌تاڵكرده‌وه‌‌و ده‌بێت‬ ‫خۆش���یان خاڵی‌ كۆتایی‌ له‌سه‌ر دواژیانی‌‬ ‫سیاسی‌ خۆیان دانێن‪ ،‬سوپاسی‌ قسه‌كردن‬ ‫ده‌كه‌ین كه‌ ئه‌وانی‌ به‌ ئێمه‌ ناساند‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫عه‌لمانیه‌ت‌و دین‬

‫رێبین هەردی‬

‫یه‌کێک له‌ که‌سایه‌تیه‌ سیاسیه‌ دینیه‌کان‬ ‫گوتبوی که‌ نه‌خۆش بکه‌وم ئه‌چم بۆ الی‬ ‫دکتۆرێک����ی بێ دین ن����ه‌ک موزه‌میدێکی‬ ‫موس����ڵمان‪ ،‬ل����ه‌م رس����ته‌یه‌دا یه‌کێک له‌‬ ‫پرنس����یپه‌ گرنگه‌کان����ی عه‌لمانیه‌ت دانی‬ ‫پیانراوه‌ جا به‌ ش����ێوه‌یه‌کی هوش����یارانه‌‬ ‫بێت یان ناهوش����یاریانه‌‪ .‬عه‌لمانیه‌ت چیه‌‬ ‫جگه‌ ل����ه‌ جیاکردنه‌وه‌ی پس����پۆرییه‌کان‬ ‫له‌ یه‌کدی‌و تێکه‌ڵنه‌ک����ردن له‌ نێوانیاندا‪.‬‬ ‫جه‌وهه‌ری س����ه‌ره‌کی عه‌لمانیه‌ت بریتییه‌‬ ‫له‌وه‌ی ب����واری حومکمڕانی له‌گه‌ڵ بواری‬ ‫دینداریدا له‌یه‌ک جیابکرێته‌وه‌‌و وه‌ک دوو‬ ‫بواری سه‌ربه‌خۆ له‌یه‌ک ته‌ماشایان بکرێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم یه‌کسه‌ر ئه‌بێ لێره‌دا خۆمان له‌ دوو‬ ‫هه‌ڵه‌ تێگه‌یشتن رزگار بکه‌ین‪ .‬گرنگترین‬ ‫ش����ت ئه‌وه‌یه‌ وانه‌زانین ئ����ه‌م جیاکارییه‌‌‬ ‫به‌مان����ای‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ بێ‌دینمان مه‌س����یحیه‌تدا ڕوویدا‪ .‬به‌تایبه‌تی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫هه‌بێ����ت‪ ،‬بواری حوکمڕان����ی بواری کفر‌و كاس����ۆلیكی‌‌و پرۆتس����تانته‌كان شه‌ڕێكی‌‬ ‫ئیلح����اد بێت‪ ،‬چونک����ه‌ ده‌وڵه‌تی‌ بێ‌ دین خوێناوییه‌ له‌مێژووی‌ ڕۆژئاوادا‪ .‬عه‌لمانیه‌ت‬ ‫له‌هی����چ ش����وێنێكی‌ دنی����ادا بوونی‌ نیه‌‪ ،‬وه‌ك پێش����نیارێك بۆچاره‌سه‌كردنی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌موو كۆمه‌ڵ����گاكان دینی‌ خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬كێش����ه‌یه‌ هات‪ .‬س����ه‌رچاوه‌ی‌ س����ه‌ره‌كی‌‬ ‫مرۆڤایه‌تی‌ تائێستا كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ بێ‌دینی‌ فیك����ری‌ عه‌لمانیه‌ت وتاره‌كه‌ی‌ جۆن لۆكه‌‬ ‫نه‌ناسیوه‌‪ ،‬عه‌لمانیه‌ت به‌مانای‌ ئه‌وه‌ نیه‌ به‌ناوی‌ (نامه‌یه‌ك له‌باره‌ی‌ لێكبوردنه‌وه‌)‪.‬‬ ‫كه‌ ئه‌وانه‌ی‌ده‌وڵه‌ت ده‌به‌ن به‌ڕێوه‌ ده‌بێت خۆشبه‌ختانه‌ ئه‌م كتێبه‌ كراوه‌ به‌كوردی‌‌و‬ ‫ب����ێ دین ب����ن‪ .‬خاڵی‌ دووه‌م ك����ه‌گرنگه‌ له‌الیه‌ن خانه‌ی‌ وه‌رگێڕانه‌وه‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ مه‌به‌س����ت له‌جیاكردنه‌وه‌ی‌ بواری ل����ه‌م كتێبه‌دابوو ب����ۆ یه‌كه‌مج����ار باس‬ ‫حوکمڕانی له‌ بواری دین����داری‪ ،‬ئه‌وه‌نیه‌ له‌جیاكردنه‌وه‌ی‌ كه‌نیسه‌ له‌ ده‌وڵه‌ت كرا‪.‬‬ ‫كه ‌ئه‌و هێزه‌ سیاسییانه‌ی‌ كه ‌مه‌رجه‌عی‌ لۆك ده‌ڵێت ده‌وڵه‌ت نابێت ده‌ست له‌بواری‌‬ ‫دینییان هه‌یه‌ بۆیان نییه‌ سیاسه‌ت بكه‌ن‪ ،‬عه‌قیده‌وه‌ بدات‌و له‌مڕوه‌وه‌ ده‌بێت بێالیه‌ن‬ ‫هه‌موو هێزێك بێئه‌وه‌ی‌ گوێ‌ به‌وه‌بدرێت بێت‪ .‬ده‌وڵ����ه‌ت نابێت ب����ۆ به‌رژەوه‌ندی‌‬ ‫ك����ه‌ مه‌رجه‌عه‌ك����ه‌ی‌ ئه‌گه‌ڕێنێت����ه‌وه‌ عه‌قیده‌‌و مه‌زهه‌بێكی‌ جیاواز‪ ،‬هه‌ڵوێس����ت‬ ‫بۆچ����ی‌‪ ،‬مافی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ به‌ش����داری‌ دژی‌ عه‌قیده‌‌و مه‌زهه‌بێكی‌ جیاواز بگرێت‌و‬ ‫له‌سیاسه‌تدا بكات‪ ،‬هه‌موو مرۆڤێك مافی‌ به‌شداری‌‌و رێگه‌ به‌سه‌ركوتكردنیان بدات‪.‬‬ ‫سیاس����ه‌تكردنی‌ هه‌ی����ه‌‪ .‬گرنگترین خاڵی‌ ئه‌گ����ه‌ر ده‌وڵه‌ت كاس����ۆلیك بێت‪ ،‬نابێت‬ ‫جاڕنام����ه‌ی‌ گه‌ردونی‌ مافی‌ مرۆڤ ئه‌وه‌یه به‌ناوی‌ كاسۆلیكه‌وه‌ په‌الماری‌ پرۆتستانت‬ ‫‌كه‌ هیچ ئینس����انێك نابێت به‌هیچ بیانو‌و ب����دات‪‌،‬و ئه‌گه‌ر پرۆتس����تانت بێت نابێت‬ ‫به‌هانه‌یه‌ک رێگه‌ له‌ بیروبۆچون مافه‌کانی به‌ناوی‌ پرۆتستانته‌وه‌ په‌الماری‌ كاسۆلیك‬ ‫بگیرێت‪ .‬هی����چ هه‌اڵوێردێك به‌پێی بیروڕا بدات‪ .‬به‌مش����ێویه‌وه‌ داڕش����تنی‌ ماناكانی‌‬ ‫له‌نێ����وان مرۆڤه‌كان����دا قه‌بوڵک����راو نیه‌‪ .‬عه‌لمانیه‌ت له‌مێژووی‌ دین خۆیه‌وه‌ هات‪.‬‬ ‫كه‌وابوو گرنگترین خ����اڵ‌ بیزانین ئه‌وه‌یه‌ ئ����ه‌م ره‌هه‌نده‌ی‌ فك����ری‌ عه‌لمانیه‌ت‪ ،‬بۆ‬ ‫هه‌م����وو هێزێك ه����ه‌ر عه‌قیده‌یه‌كی‌ هه‌یه‌ كۆمه‌ڵگا ئیس��ل�امییه‌كانیش پێویس����ته‌‪،‬‬ ‫مافی‌ سیاس����ه‌ت كردنی‌ هه‌یه‌‪ .‬سیاسه‌ت چونك����ه‌ له‌ناو ئیسالمیش����دا جی����اوازی‌‬ ‫بوارێکی گشتییه‌‌و په‌یوه‌ندی ته‌نگاوته‌نگی مه‌زهه‌بیم����ان هه‌ی����ه‌و له‌هه‌ندێكج����اردا‬ ‫به‌ ژیان‌و چاره‌نوسی مرۆڤه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئ����ه‌م جیاوازیانه‌ كوش����تاری‌ ترس����ناك‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ئه‌بێت بێ هیچ هه‌اڵوێردێک هه‌موو دروس����تده‌كات‪ .‬جیاوازی‌ نێوان ش����یعه‌‌و‬ ‫مرۆڤ����ه‌کان به‌ پێی ئ����ه‌وه‌ی که‌ مرۆڤن‌و سوننه‌ له‌هه‌ندێكجاردا به‌ڕاده‌یه‌ك ده‌گات‬ ‫هاواڵت����ی‌و ئه‌ندام����ی کۆمه‌ڵ����گان‪ ،‬مافی كه‌ وه‌ك دوو ب����ه‌ره‌ی‌ جه‌نگی‌ دژ به‌یه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ هه‌موو جوره‌ به‌شدارییه‌ک بۆس����تن‪ .‬ئێمه‌ له‌عێراقدا ئێستا به‌توندی‌‬ ‫له‌ بواری سیاس����یدا بک���� ‌هن‌و داواکاریی‌و هه‌ست به‌ناكۆكی‌ ئه‌و دومه‌زهه‌به‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫چاوه‌ڕوانیه‌کان����ی خۆیان له‌و بواره‌ بڵێن‌و لێره‌وه‌ به‌توندی‌ پێویستمان به‌ بیرۆكه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجام بده‌ن‌و کاری بۆ بکه‌ن‪.‬‬ ‫عه‌لمانی����ه‌ت هه‌ی����ه‌ وه‌ك رێگه‌چاره‌یه‌ك‬ ‫ل����ه‌ڕووی‌ مێژوویی����ه‌وه‌ عه‌لمانی����ه‌ت دوو ب����ۆ بوونی‌ ده‌وڵه‌تێك بچێته‌ س����ه‌رو ئه‌م‬ ‫ڕووی‌ هه‌یه‌ یان راس����تتر له‌ دوو پرۆسه‌ی‌ دابەش����بوونه‌ مه‌زهه‌ب����ی‌‌و عه‌قیده‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫جی����اوازه‌وه‌ دروس����تبووه‌‪ .‬رویه‌كی����ان چه‌ند بێ مانایه‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ شیعی‌ هه‌بێت‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌جیهانی‌ ئیس��ل�امییه‌وه‌ نیه‌‪ .‬ك ‌ه سه‌ركوتی‌ سوننه‌كان بكات‪ ،‬هه‌رواش‬ ‫ره‌هه‌ندێك����ی‌ عه‌لمانی����ه‌ت ل����ه‌ مێژووی‌ بێ مانایه‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ س����وننی‌ هه‌بێت‌و‬ ‫مه‌س����یحیه‌تدا به‌و پرۆس����ه‌یه‌ ده‌گوترێت سه‌ركوتی‌ ش����یعه‌كان بكات‪ .‬پێویستمان‬ ‫ك����ه‌ تیاییدا ئه‌و موڵ����ك‌و زه‌وی‌وزارانه‌ له‌ به‌ده‌وڵه‌تێ����ك هه‌ی����ه‌ بچێته‌ س����ه‌رو ئه‌م‬ ‫كه‌نیس����ه‌‌و پیاوانی‌ دینی‌ سه‌ندرایه‌وه‌ كه‌ جیاوازه‌ مه‌زهه‌بییه‌وه‌‌و‌هه‌ردوو مه‌زهه‌به‌كه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ بوون‌و به‌خشرایه‌وه‌ به‌ ده‌وڵه‌ت‪ .‬به‌یه‌كچاو سه‌یر بكات‌و‪ ،‬ڕێگه‌ی‌ ناكۆكییان‬ ‫ئێستا ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ قاموسه‌كانی‌ لێبگرێ����ت‌و له‌به‌ر یه‌كێكی����ان‪ ،‬ئه‌ویدیان‬ ‫پێناس����ه‌كانی‌ عه‌لمانیه‌ت هه‌ندێك كه‌س سه‌ركوت نه‌كات‪ .‬بێ‌ گومان له‌م ئاسته‌دا‬ ‫واپێناس����ه‌ی‌ عه‌لمانی����ه‌ت ده‌ك����ه‌ن ك����ه‌ ئێمه‌ پێویس����تمان به‌چه‌مكی‌ عه‌لمانیه‌ت‬ ‫بریتییه‌ له‌و س����اته‌وه‌خته‌ی‌ تیایدا موڵك‌و هه‌یه‌‪.‬‬ ‫زه‌وی����وزار له‌كه‌نیس����ه‌و له‌پیاوان����ی‌ دین جگ����ه‌ ل����ه‌وه‌ عه‌لمانیه‌ت ئه‌م����ڕۆ له‌وه‌‬ ‫ئه‌سه‌نێته‌وه‌و ‌ئه‌یبه‌خشێته‌وه‌ به‌ده‌وڵه‌ت‪ .‬تێپه‌ڕی����وه‌ په‌یوه‌ن����دی‌ ته‌نه����ا به‌دینه‌وه‌‬ ‫به‌اڵم ئ����ه‌م حاڵه‌تە له‌ئیس��ل�امدا به‌هیچ هه‌بێ����ت‪ ،‬به‌ڵك����و په‌یوه‌ن����دی‌ به‌عه‌قیده‌‬ ‫شێوه‌یه‌ك بوونی‌ نه‌بوه‌‪ ،‬چونكه‌ پیاوانی‌ سیاسیه‌كانیش����ه‌وه‌ هه‌ی����ه‌‪ .‬وه‌كو چۆن‬ ‫دین����ی‌‌و ‌مزگه‌وت ل����ه‌الی‌ ئێم����ه‌ ده‌وری‌ ده‌وڵه‌ت نابێت مه‌زهه‌بێك بیس����ه‌پێنێت‪،‬‬ ‫كه‌نیس����ه‌یان نه‌بینیوه‌ له‌مه‌س����یحیه‌تدا‪ .‬هه‌رواش نابێت عه‌قیده‌یه‌كی‌ ئایدیۆلۆجیش‬ ‫مزگ����ه‌وت له‌كۆمه‌ڵ����گا ئیس��ل�امییه‌كاندا بس����ه‌پێنێت‪ ،‬ئێمه‌ ئێس����ته‌ له‌كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫هی����چ زه‌وی‌‌و موڵكێكی‌ پ����اوان نه‌كردوه‌‌و كوردیدا بیروبۆچون����ی‌ جیاوازمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا موڵكی‌ نه‌بووه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ خراپتری����ن ش����ت ئه‌وه‌ی����ه‌ ده‌وڵ����ه‌ت بۆ‬ ‫مه‌ال‌و پیاوه‌ دینییه‌كانی‌ ئێمه‌ هه‌میش����ه‌ به‌رگری‌ ك����ردن له‌بیروبۆچونێك‪ ،‬ئه‌وانی‌‬ ‫هه‌ژارترین‌و فه‌قیرترین ئینسانه‌كانی‌ ئه‌م دی‌ بچه‌وس����ێنێته‌وه‌ یان داموده‌زگاكانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ بوون‪ ،‬موڵ����ك‌و زه‌وی‌‌وزاریان ده‌وڵ����ه‌ت بۆ س����ه‌پاندنی‌ بیروبۆچونێكی‌‬ ‫نه‌بووه‌ تا لێیان ببه‌سنینه‌وه‌و بیخه‌ینه‌وه‌ تایب����ه‌ت ته‌رخانبكات‪ .‬له‌م حاڵه‌ته‌ش����دا‬ ‫س����ه‌ر ده‌وڵه‌ت‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئ����ه‌م ڕووه‌ی‌ پێویس����تمان ب����ه‌ چه‌مك����ی‌ عه‌لمانیه‌ت‬ ‫عه‌لمانیه‌ت له‌ئیسالمدا بوونی‌ نیه‌ تائێمه‌ هه‌ی����ه‌‪ .‬ده‌وڵ����ه‌ت ده‌بێت بچێته‌ س����ه‌رو‬ ‫پێویستمان پێبێت‪ .‬له‌ڕاستیدا له‌كۆمه‌ڵگای‌ ئه‌م ناكۆكییان����ه‌وه‌‌و به‌هه‌مان ماوه‌ خۆی‌‬ ‫ئیسالمییه‌كاندا زۆربه‌ی‌ مه‌الكان له‌خێزانی‌ له‌م عه‌قیدان����ه‌ به‌دوربگرێت‌و چونیه‌كیش‬ ‫هه‌ژاربوون‌و زۆرتر به‌و كۆمه‌ك‌و یارمه‌تییه‌ مامه‌ڵه‌یان بكات‪ .‬پێویس����تمان به‌چه‌مكی‌‬ ‫ژیاون كه‌ خێرخوازان پێشكەش مزگه‌وتیان عه‌لمانی����ه‌ت هه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تێكمان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬مزگه‌وتیش جگه‌ له‌س����نوره‌كه‌ی‌ هه‌بێت ل����ه‌م ملمالن����ێ‌ عه‌قیده‌ییه‌دا كه‬ ‫خ����ۆی‌ هیچ موڵكێكی‌ به‌ناوه‌و‌ه نه‌بووه‌ تا ‌له‌به‌ینی‌ هێ����زه‌ سیاسیه‌كانیش����دا هه‌یه‌‬ ‫لێی به‌س����ەنرێته‌وه‌‪ ..‬له‌به‌رئه‌وه‌ بێگومان بێ‌الی����ه‌ن بێ����ت‌و‪ ،‬چونی����ه‌ك به‌رگ����ری‌‬ ‫ئ����ه‌م ڕووه‌ مێژووییه‌مان پێویس����ت نیه‌‪ .‬له‌الیه‌نه‌كان ب����كات‌و به‌ناوی‌ عه‌قیده‌یه‌كی‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌م����ه‌ تاكه‌ ڕوییه‌ك����ی‌ عه‌لمانیه‌ت دیاریك����راوه‌وه‌‪ ،‬په‌الم����اری‌ عه‌قیده‌یه‌كی‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬ڕویه‌ك����ی‌ تری‌ عه‌لمانی����ه‌ت ئه‌وه‌یه‌ تر نه‌دات‪ .‬به‌ ب����ڕوای‌ من ئه‌و ره‌هه‌نده‌ی‌‬ ‫كه‌له‌كۆمه‌ڵگا ئیسالمییه‌كانیش����دا هه‌یه‌‪ .‬عه‌لمانی����ه‌ت بۆ كۆمه‌ڵگای‌ هاوچه‌ش����نی‌‬ ‫دروس����تبوونی‌ عه‌لمانیه‌ت په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ئێمه‌ یه‌كجار پێویسته‌ که‌ پڕه‌ له‌ هیزی‌و‬ ‫ته‌نگاوته‌نگی‌ به‌وش����ه‌ڕه‌ مه‌زهه‌بییانه‌وه‌ بیروڕای سیاس����ی‌و مه‌زهه‌ب����ی‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫هه‌یه‌ ك����ه‌ له‌به‌ینی‌ مه‌زهه‌به‌ جیاوازه‌كانی‌ دینی جیاواز‪.‬‬

‫پێویستمان به‌چه‌مك ‌ی‬ ‫عه‌لمانیه‌ت هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تێكمان‬ ‫هه‌بێت له‌م ملمالنێ‌‬ ‫عه‌قیده‌ییه‌دا كه‬ ‫‌له‌به‌ینی‌ هێز‌ه‬ ‫سیاسیه‌كانیشدا هه‌ی ‌ه‬ ‫بێ‌الیه‌ن بێت‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیرورا‬

‫ڕێبه‌ر كویك یان نه‌ورۆزتێلیكۆم یان ئااڵی نه‌ورۆزتێلیكۆم‬ ‫ی رووی راسته‌قینه‌ی وه‌زاره‌تی گواستنه‌وه‌و گه‌یاندنی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫هه‌وڵێك بۆ ده‌رخستن ‌‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ده‌ربار‌‌ی تیوره‌ی بڵق‬ ‫ئه‌م ستونه ده‌رباره‌ی چۆنێتی سه‌رهه‌ڵدانی‬ ‫بیرۆکه‌ی تی���وره‌ی بڵقه؛ ک���ه پرۆژه‌ی‬ ‫کارێک���ی درێژخایه‌ن���ه ب���ۆ لێکدانه‌وه‌ی‬ ‫رۆڵی تاکه‌که‌س‌و دروستبوونی‌و چۆنێتی‬ ‫درێژه‌دان ب���ه مان���ه‌وه‌ی‌و پیاده‌كردنی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪ ،‬له نێو حیزبی کوردیا‪.‬‬ ‫رۆژێ���ک ل���ه رۆژه‌کان���ی بوون���م له‬ ‫کوردستان‪ ،‬چێشته‌نگایه‌ک له رۆژنامه‌ی‬ ‫ئاوێن���ه له گه‌ڵ کاک ئاس���ۆس هه‌ردیدا‬ ‫چامان ده‌خوارده‌وه‪ ،‬پاشان کاک فه‌تاح‬ ‫زاخۆیی‪ ،‬وه‌زیری رۆش���نبیری پێش���وو‬ ‫په‌یوه‌ن���دی پێوه‌ك���ردن‪ .‬ل���ه میان���ه‌ی‬ ‫قس���ه‌کردن‌و گۆڕینه‌وه‌ی بی���روڕادا کاک‬ ‫فه‌ت���اح بابه‌تی که‌س���ی یه‌که‌می هێنایه‬ ‫ئ���اراوه له ناو حیزبی کوردیا‪ .‬دیدی ئه‌‌و‬ ‫زیاتر دیدی که‌س���ێک بوو که به ئاگایانه‬ ‫ئه‌زموونی ئه‌و دیارده‌یه کردبوو‪ .‬به الیه‌وه‬ ‫به سه‌ره‌کیترین رێگر دائه‌نرا له به‌رده‌م‬ ‫گه‌ش���ه‌ی دیموکراتیزه‌بوون ل���ه دنیای‬ ‫سیاسی کوردیا‪ .‬نموونه‌‌‌و ئه‌زموونه‌کانی‬ ‫به‌الی منه‌وه جێگای س���ه‌رنج بوو‪ .‬ئه‌و‬ ‫رۆژه ک���ه رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌م جێهێش���ت‬ ‫ب���ه‌رده‌وام بیرم لێئه‌كرده‌وه‪ .‬پاش چه‌ند‬ ‫رۆژێ���ک په‌یوه‌ندیم ب���ه کاک فه‌تاحه‌‌وه‬ ‫کرد‪ ،‬زۆر کراوانه ئاماده‌یی خۆی ده‌ربڕی‬ ‫بۆ گۆڕین���ه‌وه‌ی بیروڕا‌و گه‌ش���ه‌دان به‬ ‫بیرۆکه‌که‌ی‪.‬‬ ‫له ماڵه‌که‌م له گه‌رمیان ده‌س���تم کرد‬ ‫به گ���ه‌ڕان ب���ه دوای ره‌گ‌و بنه‌ماکانی‬ ‫ئ���ه‌م دیارده‌یه‌دا‪ .‬که‌س���ی یه‌که‌م وه‌ک‬ ‫دیارده‌یه‌ک له هه‌ن���اوی حیزبی کوردیا‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵیک ره‌گی ق���ووڵ‌و نادیاری هه‌یه‪،‬‬ ‫که به ئاسانی ناتوانرێت ببینرێت‪ .‬حیزبی‬ ‫کوردی بۆ خۆی ئه‌و ده‌زگا ئاڵۆزه‌ی نیو‬ ‫جه‌س���ته‌ی کوردییه‪ ،‬که وه‌ک زۆر شتی‬ ‫ت���ری نێو دنیای ک���ورد خه‌ڵک ته‌نها به‬ ‫هه‌ڵوێس���ت وه‌رگرتن‌و دۆس���ت‌و دوژمن‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌اڵ ئه‌که‌ن‪ .‬هیچ کێش���ه‌مان‬ ‫نابێ���ت ئه‌گه‌ر بڵێی���ن ته‌نان���ه‌ت یه‌ک‬ ‫لێکۆڵینه‌وه چیه نیمانه ده‌رباره‌ی حیزبی‬ ‫کوردی‪ ،‬له هیچ روانگه‌یه‌که‌وه‪.‬‬ ‫دی���اره به ته‌نها گه‌ڕان به دوای ره‌گ‌و‬ ‫بنه‌ماکانی حیزبی کوردیا ئێمه ناتوانین‬ ‫بگه‌ین���ه مۆدێلێ���ک ی���ان چه‌مکێک له‬ ‫یارمه‌تیمان بدات هه‌تا بتوانین له ره‌هه‌نده‬ ‫جیاواز‌و دونیا سه‌یرو سه‌مه‌ره‌که‌ی که‌سی‬ ‫یه‌که‌م بگه‌ین‪ .‬بۆیه من هه‌ر له سه‌ره‌تاوه‬ ‫وه‌هام به‌باش زانی پرۆسه‌ی کۆکردنەوه‌ی‬ ‫زانیاریی ده‌ست پێبکه‌م بۆئه‌وه‌ی بیکه‌مه‬ ‫بنه‌مایه‌ک هه‌تا ل���ه رێگایه‌وه چه‌مکێک‪،‬‬ ‫مۆدێلێک‪ ،‬تیوره‌یه‌ک بهێنینه ئاراوه‪ .‬که‬ ‫پاشان یارمه‌تیمان بدات بۆ خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫ئە‌‌و زانیارییانه‌ی که ده‌ستمان که‌‌وتووه‪.‬‬ ‫ب���ه زمانێکی تر قس���ه‌بکه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ی له‬ ‫رێگای پشکنین‌و گفتوگۆ‌و چاوپێکه‌وتن‌و‬ ‫چاودێریی���ه‌وه ده‌س���تمان ده‌که‌وێ���ت‬ ‫کۆمه‌ڵێک داتان‪ .‬ئ���ه‌م داتایانه په‌رش‌و‬ ‫باڵو‌و شپرزه‌ن‪ ،‬پێویس���تیان به‌وه‌یه به‬ ‫جۆرێک له ج���ۆره‌کان رێکبخرێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م داتایانه خۆیان له هه‌ناویاندا هه‌ڵگری‬ ‫کلیلێک���ن که ئه‌گ���ه‌ر ب���ه ئاگادارییه‌وه‬ ‫بیپشکنین ده‌توانی یارمه‌تیمان بدات بۆ‬ ‫رێکخستنیان‪ .‬ئه‌وه‌ی من پێی هه‌ڵد‌ه‌ستم‬ ‫ته‌واو ب���ه پێچه‌وانه‌ی کاره‌کانی درێدایه‪.‬‬ ‫درێ���دا ده‌قێک���ی هه‌یه که ل���ه هه‌ناویا‬ ‫چه‌مکێک هه‌ڵده‌بژێرێ بۆئه‌وه‌ی ده‌قه‌که‌ی‬ ‫پێ هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه‪ ،‬به‌اڵم من ده‌قم نیه‪،‬‬ ‫به‌ڵک���و کۆمه‌ڵێک دات���ای په‌رش‌و باڵوم‬ ‫هه‌یه‪ .‬بۆیه پێویستم به کاری بونیادنانه‬ ‫له بڕی هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‪ .‬ئه‌مه‌ش بۆخۆی‬ ‫زیاتر پرۆسه‌ی چه‌مکسازییه‪.‬‬ ‫دیاره له رووی میتۆدۆلۆجیه‌‌وه ئاسان‬ ‫نیه ده‌رباره‌ی حیزبی کوردی‌و که‌سایه‌تی‬ ‫حیزبی ک���وردی زانیاری���ی کۆکه‌یته‌وه‪،‬‬ ‫چونک���ه هیچ کام له‌و که‌س���ایه‌تیانه له‬ ‫س���ه‌ر رێچکه‌یه‌ک یان بیرێکی دیاریکراو‬ ‫سیاسه‌ت پیاده‌ناکه‌ن‪ ،‬به‌ڵکو زیاتر دنیای‬ ‫کاردانه‌‌و پاش���قول‌و ملمالنێی بچکۆله‌یه‪.‬‬ ‫به‌اڵم سه‌رباری ئه‌م سه‌ختیه ده‌توانرێت‬ ‫کارێک���ی وه‌ه���ا بکرێت ک���ه بنه‌مایه‌ك‬ ‫دابڕێژرێت که پاش���ان ببێته ده‌قێک به‬ ‫گه‌شه‌پێدان‪.‬‬ ‫دیاره که‌سی یه‌که‌م بۆخۆی چه‌مکێکه‬ ‫که ده‌کرێت زۆر لێکداته‌وه‌و له هه‌مانکاتدا‬ ‫چه‌مکێکی باڵوه له دونیای سیاس���ه‌تی‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ی‌و ش���یوعیه‌تی س���ۆڤیه‌تیا‪.‬‬ ‫دیاره ئاش���کرایه ک���ه مێژوویه‌ک هه‌یه‬ ‫له‌نێوان سیاسه‌تی کوردی‌و مارکسیزمی‬ ‫س���ۆڤیه‌تیا‪ .‬مێژوویه‌ک���ی راس���ته‌‌وخۆ‌و‬ ‫ناڕاسته‌‌وخۆ که کاریگه‌ری زۆری هه‌بووه‬ ‫له‌سه‌ر ستراکتۆری حیزبی کوردی‪ ،‬رۆڵی‬

‫تاکه‌که‌س‌و دروس���تبوونی که‌س���ایه‌تی‬ ‫تاکه‌که‌س‪ ،‬که که‌سایه‌تییه‌كی ستالینییه‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هێنده به‌س نیه ک���ه یه‌ك ره‌گ‬ ‫بدۆزین���ه‌وه‪ .‬وه‌ك چۆن س���تالین له ژێر‬ ‫کاریگ���ه‌ری بیری مه‌س���یحی جورجیایدا‬ ‫بوو‪ ،‬به هه‌مانشیوه که‌سی یه‌كه‌می نیو‬ ‫حیزبی کوردی له ژێر کاریگه‌ری که‌لتوری‬ ‫ده‌‌‌سه‌اڵتی کوردیایه‪ .‬ئه‌م که‌لتوره هه‌تا‬ ‫ئێس���تا به لێنه‌کۆڵراوی ماوه‌ته‌وه‪ .‬ئایا‬ ‫میرنش���ینه کورده‌کان چ���ۆن حکومیان‬ ‫کرد‪ ،‬چ جۆره ش���ێوازێکی به‌ڕێوبردنیان‬ ‫هه‌بوو‪ .‬ئه‌مانه پرسیارن که وه‌اڵمیان به‬ ‫ئاسانی نازانریت‪ .‬ئه‌وه‌ی ده‌بێت بوترێت‬ ‫که سه‌رتاپا مێژووی کوردی له روانگه‌ی‬ ‫داکۆکیکردن���ه‌وه نوس���راوه‌ته‌وه نه‌ک له‬ ‫روانگه‌ی تێگه‌یش���تنه‌وه‪ .‬ک���ه کارێکی‬ ‫وه‌هایکردوه مێژووی کورد بووه‌ته جۆرێک‬ ‫له هاگیوگراف���ی‪ .‬ئه‌م بیره‌مان که بیری‬ ‫که‌سی یه‌که‌م ره‌گی له که‌لتوری کوردیا‬ ‫هه‌یه ل���ه دوو روانگه‌یه‌وه بوو‪ ،‬روانگه‌ی‬ ‫یه‌که‌م‪ ،‬دیدی چاودێریکردنی کۆمه‌ڵگای‬ ‫کوردی‪ ،‬وه تێڕامان له زمانی کوردی‪.‬‬

‫مێژوویه‌ک هه‌یه‬ ‫له‌نێوان سیاسه‌تی‬ ‫کوردی‌و مارکسیزمی‬ ‫سۆڤیه‌تیا‪ .‬مێژوویه‌کی‬ ‫راسته‌‌وخۆ‌و‬ ‫ناڕاسته‌‌وخۆ که‬ ‫کاریگه‌ری زۆری‬ ‫هه‌بووه له‌سه‌ر‬ ‫ستراکتۆری حیزبی‬ ‫کوردی‬ ‫له الیه‌كی تره‌وه دیارده‌ی که‌سی یه‌که‌م‬ ‫له سه‌رتاپا ریکخراو‌و پارته کوردیه‌كاندا‬ ‫به یه‌کس���انی باڵوه‪ ،‬به جیاوازی بیروڕاو‬ ‫ئایده‌لۆژیان���ه‌وه‪ ،‬به‌اڵم پ���اش تێڕامان‌و‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌و چاوپێکه‌وت���ن ل���ه گه‌ڵ‬ ‫چه‌ندین سیاسه‌تمه‌داری ئێستا‌و پێشوو‬ ‫له کوردستان گه‌شتمه ئه‌و باوه‌ڕه‌ی که‌‬ ‫چه‌مکی که‌سی یه‌که‌م که‌متر له توانایدا‬ ‫هه‌ی���ه ک���ه دیارده‌یه‌كی ئاڵ���ۆزی وه‌ها‬ ‫لێکداته‌وه‪ ،‬چونکه چه‌مکی که‌سی یه‌که‌م‬ ‫زیاتر وه‌ها ده‌رئه‌که‌وێت که دیدێک بێت‬ ‫بۆ که‌سایه‌تی‪ ،‬به‌و مانایه ره‌نگه هه‌ندێک‬ ‫که‌س���ایه‌تی هه‌بن بیانه‌وێت که که‌س���ی‬ ‫یه‌که‌م بن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێ که‌س���ایه‌تی به‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه نه‌بن‪ .‬لێره‌دا کۆمه‌ڵێک کێشه‬ ‫دێته ئاراوه‪.‬‬ ‫له‌به‌ر ئ���ه‌م هۆیان���ه‌‌و ه���ۆکاری تر‪،‬‬ ‫چه‌مکی بڵقمان هه‌ڵبژارد بۆ لێکدانه‌وه‌ی‬ ‫دونیای که‌س���ی یه‌که‌م‪ ،‬له سیاس���ه‌تی‬ ‫کوردی���ا‪ .‬بڵ���ق بۆخ���ۆی چه‌مکێک���ی‬ ‫به‌کارب���راوه له ئه‌ده‌بیات���ی زمانی تردا‬ ‫به‌تایب���ه‌ت زمانی ئینگلی���زی‪ .‬به‌بڵ که‬ ‫یانی بڵق زۆر به‌کاردێ���ت له ئه‌ده‌بیاتی‬ ‫ئابوری سیاس���یدا‪ ،‬به‌اڵم ئێمه لێره‌دا به‬ ‫شێوازێکی تر به‌کاریده‌به‌ین‪ .‬لێکدانه‌وه‌ی‬ ‫بڵق‪ ،‬دروس���تبوونی بڵق‪ ،‬مانه‌وه‌ی بڵق‪،‬‬ ‫دونیای سه‌یر‌و سه‌مه‌ره‌ی بڵق پێویستی‬ ‫ب���ه کاری زۆره له بواری ژیانی تایبه‌تی‬ ‫که‌س���انی ناو بڵق‪ .‬له‌م بواره‌دا ئه‌ده‌بی‬ ‫دیکتاتۆریه‌ت���ی ئه‌مەری���کای التینی‪ ،‬به‬ ‫تایبه‌ت مارکیز‌و ماریو لیوس���ا (الفیستا‬ ‫دی ال چیڤۆ‪ ،‬ئاهه‌نگی بزنه‌که)‌و هه‌ندێ‬ ‫ده‌ق���ی عه‌ره‌بی به س���ودن‪ ،‬به تایبه‌ت‬ ‫کاره‌كانی زهێر جه‌زائیری که کاک فه‌تاح‬ ‫پێی ناساندم‪.‬‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی دیارده‌ی س���ه‌رکرده‌ی‬ ‫سیاس���ی ک���وردی کارێک���ی هه‌نوکه‌ییه‬ ‫بۆ هێنانه ئارای سیس���ته‌مێکی سیاسی‬ ‫باش���تر بۆ خه‌ڵک���ی کورد‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م‬ ‫دیاردانه له الیه‌ن ئه‌کادیمیای کوردییه‌وه‬ ‫ده‌‌ستی پێناکرێ‪ ،‬کاری له‌سه‌ر ناکرێت‪.‬‬ ‫وه بیانیان که له سه‌ر کورد ده‌نوسن به‬ ‫گشتی کاره‌کانیان‪ ،‬کورد واته‌نێ قازانجی‬ ‫سه‌لکه تورێکیان نیه له‌م بواره‌دا‪.‬‬

‫زریان زڕگوێزی‌‬

‫دوای راگرتن���ی خزمه‌تگ���وزاری ی ئوردن���ی رێكه‌وت���ن پڕۆژه‌یه‌ك���ی‬ ‫ئینته‌رنێتی (ڕێب���ه‌ر كویك) له‌ الیه‌ن هاوبه‌ش جێبه‌جێ بك���ه‌ن ئه‌م بواران ‌ه‬ ‫پارێزگای سلێمانییه‌وه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای له‌خۆده‌گرێت‪:‬‬ ‫ئه‌وه‌ی مۆڵه‌تی یاس���ایی نییه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫‪ -1‬پڕۆژه‌ی ‪. Wimax WLL‬‬ ‫هه‌ردوو كۆمپانیای ن���ه‌ورۆز تێلیكۆم‌و‬ ‫‪ -2‬پ���ڕۆژه‌ی كێبڵ���ی روناك���ی ل��� ‌ه‬ ‫ئااڵی نه‌ورۆز تێلیكۆم‌و هه‌روه‌ها له‌الیه‌ن كوردستان‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی گواس���تنه‌وه‌‌و گه‌یاندن���ی‬ ‫‪ -3‬ئینترناشناڵ گێت وه‌ی‪ :‬وێستگه‌ی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان هه‌اڵیه‌كی زه‌مینی بۆ په‌یوه‌ندی كردنی جیهانی‪.‬‬ ‫زۆر نرایه‌وه‌ كه‌ گوای ‌ه پارێزگای سلێمانی‬ ‫نوێكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫‪-4‬په‌ره‌پێ���دان‌و‬ ‫بێ بنه‌ما هه‌ستاوه‌ به‌ڕاگرتنی كاركردنی ت���ۆڕی كێبالتی كۆن���ی به‌كارهاتووی‬ ‫رێبه‌ر كوی���ك‌و ئ���ه‌وكاره‌ باكگراوندی كوردستان‪.‬‬ ‫سیاسی له‌پشته‌و بریتییه‌ له‌ كێبڕكێی‬ ‫نێوان دوو كۆمپانیا‌و كۆمپانیای ئااڵی‬ ‫نه‌ورۆزتێلیكۆم ل ‌ه دادگا سكااڵی یاسایی‬ ‫تۆمار ده‌كات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه ل��� ‌ه روخس���اردا‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه‬ ‫كرۆكدا به‌شێوه‌یه‌كی تره‌‪.‬‬ ‫له‌ روخساردا كۆمپانیای ئااڵی نه‌ورۆز‬ ‫تێلیك���ۆم‌و وه‌زاره‌ت���ی گواس���تنه‌وه‌‌و‬ ‫گه‌یاندن ده‌یانه‌وێت وا له‌ به‌شداربووانی‬ ‫ت���ۆڕی (ڕێب���ه‌ر كوی���ك) به‌تایبه‌تی‌و‬ ‫جه‌م���اوه‌ر به‌گش���تی بگه‌یه‌ن���ن ك��� ‌ه‬ ‫(ڕێبه‌ر كویك) مۆڵه‌تی یاسایی هه‌یه‌‌و‬ ‫پارێزگای سلێمانی به‌ ناڕه‌وا رایگرتووه‌‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت‌و كۆمپانی���ای ئ���ااڵی نه‌ورۆز‬ ‫تێلیكۆم هه‌موو كاره‌كان ب ‌ه یاس���ایی‬ ‫كردووه‌‌و پارێزگا پێشێلی یاسا‌و مافی‬ ‫هاواڵتیان ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌ كرۆكدا مه‌سه‌له‌ك ‌ه زۆر قوڵه‌و‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ ب���ه‌رواری ‪2006/7/16‬دا چه‌ند‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌رێكی س���ه‌ر ب���ه‌ مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���ی پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫له‌ گه‌ڵ وه‌زاره‌تی گه‌یاندندا كۆمپانیای‬ ‫(نه‌ورۆز تێلیك���ۆم) له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫تۆماركردنی كۆمپانیاكانی هه‌ولێر وه‌كو‬ ‫وه‌زاره‌تی گه‌یاندن نووسراوی ژمار‌ه‬ ‫كۆمپانیایه‌كی كه‌رت���ی تێكه‌اڵو تۆمار (‪ )38‬له‌ به‌رواری ‪ 2007/4/8‬ئاراسته‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ك ‌ه هه‌س���تن به‌كارك���ردن ل ‌ه س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران���ی‬ ‫بواری ته‌له‌فۆنی جێگیر‪.‬‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م ده‌كات‪ ،‬تیای���دا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری كۆمپانیاك ‌ه كه‌س���ێكی داواده‌كات ره‌زامه‌ندی له‌سه‌ر جێبه‌جێ‬ ‫ی ب���ااڵ ‌‬ ‫نزیكی به‌رپرس���ێك ‌‬ ‫ی مه‌كته‌بی كردنی ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ی سه‌ره‌و‌ه بكه‌ن بۆ‬ ‫سیاس���ی پارتی بوو‌و پشكی وه‌زاره‌ت كۆمپانیای (نه‌ورۆزتێل) ‪-‬به‌بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫‪%30‬ی پشكه‌كان بوو‪.‬‬ ‫ره‌چ���اوی ئه‌و‌ه بك���ه‌ن كۆمپانیاكه‌یان‬ ‫پاش���ان له‌گه‌ڵ كۆمپانی���ای (‪ )Vtel‬ناوی نه‌ورۆزتێلیكۆمه‌‪-‬و (‪.)Vtel‬‬

‫ئه‌و گرێبه‌ست ‌ه‬ ‫به‌تاڵه‌‌و له‌وكاته‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو ئێستا‬ ‫كۆمپانیای (ئااڵی‬ ‫نه‌ورۆز تێلیكۆم)‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫گرێبه‌ستی به‌تاڵ‬ ‫كارده‌كات‬

‫س���ه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی دیوان‪/‬فه‌رمانگ���ه‌ی‬ ‫كاروب���اری كارگێ���ڕی‌و دارای���ی‪/‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی خۆیه‌تی‪-‬ك���ه‌ ئه‌ركی‬ ‫به‌دواداچوون‌و رێكخس���تنی كاروباری‬ ‫كارگێ���ڕی‌و دارای���ی ن���او ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیرانه‌‪ -‬به‌نووسراوێكی نهێنی ژمار‌ه‬ ‫(‪ )760‬له‌ب���ه‌رواری ‪2007/4/23‬‬ ‫ئاماژ‌ه ده‌دات ب ‌ه نووسراوی وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫وه‌رگرتن���ی ره‌زامه‌ن���دی س���ه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی پڕۆژه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ الیه‌ن كۆمپانیای نه‌ورۆزتێل‪.‬‬ ‫لێره‌دا دوو پرسیار دێته‌ پێشه‌وه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌می���ان‪ :‬بۆ ده‌بێ���ت پڕۆژه‌یه‌كی‬ ‫وه‌به‌رهێنان ئاوا ب���ه‌ نهێنی ل ‌ه رێگه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی دی���وان‪ /‬فه‌رمانگ���ه‌ی‬ ‫كاروباری كارگێڕی‌و دارایی ره‌زامه‌ندی‬ ‫بۆ وه‌ربگیرێت‪.‬‬ ‫دووه‌می���ان ‪ :‬هیچ كۆمپانیایه‌ك نیی ‌ه‬ ‫به‌ناوی (نه‌ورۆز تێ���ل) تۆماركرابێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌وی تۆم���اره‌ ناوی كۆمپانیای‬ ‫(ن���ه‌ورۆز تێلیك���ۆم)ه‌‪ ،‬وات��� ‌ه ئ���ه‌و‬ ‫ره‌زامه‌ندیی ‌ه ب ‌ه هه‌ڵ ‌ه وه‌رگیراوه‌‪ ،‬چۆن‬ ‫ده‌بێ���ت وه‌زاره‌ت‌و ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌كی ئاوا تێپه‌ڕێنن‪.‬‬ ‫پاش���ان هه‌ردوو كۆمپانیای (نه‌ورۆز‬ ‫تێلیك���ۆم)‌و (‪ )Vtel‬كۆمپانیای (ئااڵی‬ ‫ن���ه‌ورۆز تێلیك���ۆم) داده‌مه‌زرێن���ن ل ‌ه‬ ‫به‌رواری ‪ 2007/11/6‬تۆماری ده‌كه‌ن‌و‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی گه‌یاندن بۆ جێبه‌ جێكردنی‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ گرێبه‌ستێك له‌ گه‌ڵ كۆمپانیای‬ ‫(ئااڵی نه‌ورۆزتێلیكۆم) ئه‌نجام ده‌دات‌و‬ ‫مافی قۆرخكردنی ده‌داتێ بۆ راكێشانی‬ ‫كێبڵ���ی فایبه‌ر ئۆبتیك ل ‌ه ش���اره‌كانی‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و ده���ۆك ب���ۆ م���اوه‌ی (‪)10‬‬ ‫ده‌ساڵ‪.‬‬ ‫ئه‌م گرێبه‌سته‌ ل ‌ه كاتێكدا ئه‌نجامدرا‬ ‫یاس���ای وه‌زاره‌ت���ی گه‌یاندن���ی ژمار‌ه‬ ‫‪14‬ی س���اڵی ‪ 2006‬كاری پێده‌ك���را‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌‪ 2006/11/21‬ده‌رچ���ووه‌‌و‬ ‫به‌گوێره‌ی مادده‌ی هه‌شته‌م له‌به‌رواری‬ ‫ده‌رچوونیه‌وه‌ یاساك ‌ه كاری پێده‌كرێت‌و‬ ‫به‌گویره‌ی بڕگه‌ی ش���ه‌ش ل ‌ه مادده‌ی‬ ‫دووه‌م له‌یاس���اك ‌ه وه‌زاره‌ت نابێت هیچ‬ ‫مه‌رجێك قب���وڵ بكات ببێت���ه‌ مایه‌ی‬ ‫قۆرخكاری‪.‬‬ ‫به‌م���ه‌ش ده‌رده‌كه‌وێ���ت وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫گه‌یان���دن هه‌رچه‌ن���ده‌ ره‌زامه‌ن���دی‬ ‫ب���ۆ ئه‌نجامدان���ی پڕۆژه‌ك ‌ه ب��� ‌ه ناوی‬ ‫كۆمپانی���ای (ئااڵی ن���ه‌ورۆز تێلیكۆم)‬

‫ل ‌ه ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران وه‌رنه‌گرتووه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت س���ه‌رپێچی یاسای وه‌زاره‌تی‬ ‫كردووه‌‌و ئه‌وده‌ق ‌ه یاس���اییه‌ی پێشێل‬ ‫كردووه‌‪ .‬هه‌روه‌ها وه‌زار‌هت‌و كۆمپانیای‬ ‫(ئااڵی نه‌ورۆز تێلیكۆم) گرێبه‌ستێكیان‬ ‫واژۆ ك���ردوو‌ه ك ‌ه س���ه‌رپێچی یاس���او‬ ‫رێسای گش���تی كردووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێ���ت ئه‌و گرێبه‌س���ت ‌ه به‌تاڵه‌‌و‬ ‫له‌وكاته‌وه‌ تاوه‌كو ئێس���تا كۆمپانیای‬ ‫(ئااڵی نه‌ورۆز تێلیكۆم) له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫گرێبه‌ستی به‌تاڵ كارده‌كات‪.‬‬ ‫له‌ب���ه‌رواری ‪ 2008/4/17‬كۆمپانیای‬ ‫(ئااڵی نه‌ورۆز تێلیكۆم) هه‌س���تاو‌ه ب ‌ه‬ ‫تۆماركردنی ن���اوی بازرگانی (‪)reber‬‬ ‫ب���ۆ گه‌یان���دن‌و ته‌له‌فۆن���ی جێگی���ر‌و‬ ‫وایه‌رلێس‌و خزمه‌تگ���وزاری ئینته‌رنیت‬ ‫ل���ه‌ ژووری بازرگان���ی‌و پیشه‌س���ازی‬ ‫دهۆك ب���ێ ئه‌وه‌ی دی���اری بكات ئه‌و‬ ‫ن���او‌ه بازرگانیی ‌ه بۆ كردنه‌وه‌ی (محل)‬ ‫ێك���ی بازرگانیی ‌ه یان ب���ۆ دامه‌زراندنی‬ ‫كۆمپانیای���ه‌‪ ،‬و‌ه تاوه‌كو ئێس���تا هیچ‬ ‫(محل)ێكی بازرگانی یان كۆمپانیایه‌ك‬ ‫تۆمار نه‌كراوه‌ به‌و ناوه‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆمپانی���ای ئااڵی ن���ه‌ورۆز تێلیكۆم‬ ‫تاوه‌ك���و ئێس���تا چه‌ن���د ناوێ���ك‬ ‫به‌كارده‌هێنێ���ت له‌وان ‌ه (ڕێبه‌ر كویك‪،‬‬ ‫رێبه‌ر كلیك‪ ،‬رێب���ه‌ر ئاریافۆن‪ ،‬ڕێبه‌ر‬ ‫س���تار‪ ،‬رێبه‌ری جیهانی)ك��� ‌ه هیچیان‬ ‫تۆمار نه‌كراون ل ‌ه هیچ ژورێكی بازرگانی‌و‬ ‫پیشه‌سازی هه‌رێم وه‌ ل ‌ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫تۆماركردن���ی كۆمپانی���اكان ب���ۆ هیچ‬ ‫ی یان كۆمپانیا‪ .‬واتا‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫محه‌لێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگانی‌ نیه‌ ب ‌ه ناو ‌‬ ‫هیچ محه‌لێك��� ‌‬ ‫ی (‪ Reber‬ی���ان ‪Reber‬‬ ‫نوس���ینگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ )quick‬ب���ۆ گه‌یان���دن‌و ته‌له‌فۆن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫جێگیر‌و وایه‌رلێ���س‌و خزمه‌ت گوزار ‌‬ ‫ئینته‌رنێ���ت‪ ،‬یان هی���چ كۆمپانیایه‌ك‬ ‫ی كۆمپانی���ای‌ (‪Reber‬‬ ‫نی��� ‌ه ب ‌ه ن���او ‌‬ ‫ی���ان ‪ )Reber quick‬ب���ۆ گه‌یان���دن‌و‬ ‫ته‌له‌فۆنی‌ جێگیر‌و وایه‌رلێس‌و خزمه‌ت‬ ‫ی‬ ‫گ���وزاری‌ ئینته‌رنێت ك���ه‌ خاوه‌نه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ن���ه‌ورۆز تلیكۆم)‬ ‫ی ئااڵ ‌‬ ‫( كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مادده‌كان ‌‬ ‫بێت‪ .‬ئه‌مه‌ش پێشێلكردن ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ژمار‌ه‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫(‪ 21‬تا ‪‌ )37‬‬ ‫ی ‪1984‬ی‌ هه‌موار كراوه‌‪.‬‬ ‫(‪ )30‬س���اڵ ‌‬ ‫ی (‪)38‬ی‌ هه‌مان یاس���ا‬ ‫هه‌روه‌ها ماد‌ه ‌‬ ‫ئه‌و پێش���ێلكردنانه‌ی‌ ب ‌ه تاوان داناوه‌‌و‬ ‫ی بۆ دیاری‌ كرده‌‪.. .‬‬ ‫سزا ‌‬

‫»» ‪19‬‬

‫لێبوردن ‌ی گشت ‌ی یان لێبوردنە تایبەتەکەی‌ سەرۆکی‌ هەرێم مەرج ‌ی یاسای ‌ی نیە‬ ‫ڤیان عەبدولرەحیم*‬

‫س���ەرەتا ئەمەوێت تیش���کێک بخەمە‬ ‫ی‬ ‫ی سەرۆک ‌‬ ‫س���ەر لێبوردنە تایبەتەکان ‌‬ ‫هەرێ���م ک���ە ئەیک���ردە جەژنان���ە لە‬ ‫ی ‪2010 - 2009‬دا‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫س���اڵەکان ‌‬ ‫نادادپەروەران���ەو‬ ‫جەژنانەیەک���ی‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرەنس���یپی‌‪ ،‬جیاواز ‌‬ ‫پەیڕەوکردن��� ‌‬ ‫لەنی���وان س���زادراوان‌و‪ ،‬جیاوازی���ش‬ ‫ی‬ ‫ی چاکس���ازییەکە ‌‬ ‫لەنی���وان هەر س��� ‌‬ ‫ی کوردس���تاندا‪ ،‬ئەمە لەالیەک‬ ‫هەرێم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ترەوە لەیاسای‌ ژمارە(‪‌ )1‬‬ ‫لە الیەک ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هەریم ‌‬ ‫ی س���ەرۆکایەت ‌‬ ‫ساڵی‌(‪‌ )2005‬‬ ‫ی‬ ‫کوردس���تاندا هاتووەو دەڵێت سەرۆک ‌‬ ‫ی تایبەت‬ ‫هەریم ب���ۆی‌ هەی���ە لێبوردن ‌‬ ‫ی یاسا‪ ،‬کەواتە ئەبێت‬ ‫دەربکات‪ .‬بەپێ ‌‬ ‫ئەو یاس���ایە لەپەرلەمانی‌ کوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫دەربچێت بۆ ئەوەی‌ شێوازو مەرجەکان ‌‬ ‫ی بکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لێبوردنە تایبەتەکە دیار ‌‬ ‫ی‬ ‫تائیس���تا ئ���ەو یاس���ایە لەپەرلەمان ‌‬ ‫کوردستان دەرنەچووە‪.‬‬ ‫هەمان ئ���ەم دەقە لەم���اددە (‪)65‬‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆژەی‌ دەس���توور ‌‬ ‫برگ���ەی‌ (‪‌ )9‬‬ ‫هەرێمی‌ کوردستانیش���دا چەس���پاوەو‬ ‫ی تایبەتی‌ زیندانییان‬ ‫دەڵێت (لێبوردن ‌‬ ‫ی یاسا)‪.‬‬ ‫ی مەرسومێک بەپێ ‌‬ ‫بەدەرکردن ‌‬ ‫ی کە‬ ‫بۆی���ە ئ���ەو لێبوردن���ە تایبەتانە ‌‬ ‫ی هەری���م دەری���دەکات هیچ‬ ‫س���ەرۆک ‌‬ ‫ی یاس���اییان تیانی���ە‪ .‬جگە‬ ‫مەرجێک��� ‌‬ ‫لەو جیاکارییەش ک���ە پەیڕەو کراوە‪،‬‬ ‫لەدەرچوونی‌ لێبوردنی‌ هەردووساڵەکەدا‬ ‫ی تیابووە کە‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫نادادپەروەرییەک��� ‌‬ ‫ی‬ ‫کۆمەڵێک س���زادراو هەرچەندە ماوە ‌‬ ‫ی چەند رۆژیک یان چەند‬ ‫س���زادانەکە ‌‬ ‫ی ماوە‪ ،‬بەاڵم ئ���ازاد نەکراوە‪.‬‬ ‫مانگێک ‌‬ ‫ی لە دادگابووە‪،‬‬ ‫سزادراو هەبووە ئەوراق ‌‬ ‫ی‬ ‫بەاڵم ئازاد کراوە‪ .‬ل���ە کۆتا لێبوردن ‌‬

‫ی‬ ‫کۆمەڵگایەک���دا ی���ان ل���ەم هەرێمە ‌‬ ‫خۆمان���دا هەڵس���ەنگێنین ئەبێ���ت‬ ‫بچینە ناو چاکس���ازییەکانەوە‪ .‬یەکەم‬ ‫ی‬ ‫سەردانیش���مان بۆ ناو چاکسازییەکان ‌‬ ‫ی ‪-12-5‬‬ ‫ی کوردستان لە رێکەوت ‌‬ ‫هەریم ‌‬ ‫‪2009‬دا بوو س���ەبارەت ب���ە لەنزیکەوە‬ ‫تایبەتدا لە هەر س���ێ چاکسازییەکە ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاگادار بوون لە رەوش���ی‌ س���ەرجەم ‌‬ ‫هەریمدا نزیکەی‌(‪ )120‬سزادراو هەبووە چاکس���ازییەکان‌و ب���ارودۆخ‌و رەوش‌و‬ ‫ی ‪ 40‬لەهەولێ���ر ‪15‬‬ ‫(‪ 65‬لەس���لیمان ‌‬ ‫لەده���ۆک) کە هەمان م���ەرج‌و ماددەو‬ ‫ی ئەو هاوکارە زیندانییانەیان‬ ‫پێوەرەکان ‌‬ ‫هەبووە کە ئازادکراون‪ ،‬کەواتە ئەمانە‬ ‫ناهەقیی���ان بەرامبەر ک���راوە کە ئازاد‬ ‫نەک���ران‪ .‬بەردەوامی���ش لەهەرێم���ی‬ ‫کوردستاندا‬ ‫ی حکومی‌‌و سەرجەم‬ ‫لەالیەن بەرپرسان ‌‬ ‫ی‬ ‫پارت‌و الیەنە سیاسییەکان‌و دەسەاڵت ‌‬ ‫دادوەری���ی‌‌و دادگاو دادوەرەکان���ەوە‪.‬‬ ‫ی تیرۆرو ماددە‬ ‫ئەوترێ���ت کە تاوانەکان ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆش���بەرەکان یەکیکن لەو تاوانانە ‌‬ ‫کە مەترس���ییان هەیە لەسەر تێکدان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی کۆمەڵگاو تێکدان ‌‬ ‫ی شیرازە ‌‬ ‫پچڕاندن ‌‬ ‫ی نەتەوەیی‌‌و نابێت هیچ جۆرە‬ ‫ئاسایش ‌‬ ‫لێبوردنێک بیانگرێتەوە‪ ،‬بەاڵم لە کۆتا‬ ‫لێبوردن���ی‌ تایب���ەت کە بە ‪ 4‬لیس���ت‬ ‫ی ‪2010-11-15‬دا‬ ‫دەرچ���وو لە ب���ەروار ‌‬ ‫یەکێک لەو لیس���تانەش کە پێکهاتبوو‬ ‫لە ‪ 11‬س���زادراوو لێبوردنی‌ تایبەتیان‬ ‫ب���ۆ دەرچووبوو ک���ە تۆمەتباربوون بە گوزەران���ی زیندانی���ان‌و راگی���راوان‌و‬ ‫ماددەکان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بەرپرس‌و کارمەندان ‌‬ ‫ی مامەڵە ‌‬ ‫ی تیرۆرو مخدرات‪ ،‬ئەم لیستە چۆنیەت ‌‬ ‫‪ 11‬کەسییە تەنها سزادراوی‌ چاکساز ‌‬ ‫ی چاکس���ازییەکە لەگ���ەڵ بەندییەکاندا‪.‬‬ ‫ی گرتبوەوە‪ ،‬سزادراو ‌‬ ‫هەولێرو دهۆک ‌‬ ‫ی لەکاتێکدا بینای‌ چاکسازییەکان بەپێی‬ ‫چاکسازی‌ س���لێمانی‌ لێبێبەش کرابوو‪ .‬پێوەرە تەندروس���تی‌‌و جیهانیەکان نیە‬ ‫ی زۆری‌ بەندک���راو لەیەک‬ ‫لەکاتێک���دا هەمووک���ەس مافی‌ ژیان‌و ژمارەیەک��� ‌‬ ‫ئازادی‌ هەیەو بە یاس���انەبێ نابێ هیچ هۆڵ���دان بەپێ���ی‌ ج���ۆری‌ تاوانەکان‬ ‫ک���ەس لێیان بێبەش بک���رێ یان لێ ‌‬ ‫ی جیانەکراونەت���ەوە ک���ە ئەم���ە دوورە‬ ‫بەرتەسک بکرێتەوە‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پرنس���یپ‌و بنەماکان ‌‬ ‫لەپەیڕەوکردن ‌‬ ‫ماف���ی‌ م���رۆڤ‌و بەگوێ���رەی‌ بنەم���ا‬ ‫لێبوردنی‌ گشتی‌‬ ‫ی زیندانیان‬ ‫ی مامەڵە ‌‬ ‫نێودەوڵەتییەکان ‌‬ ‫بۆ ئەوەی‌ ئێمە بتوانین بزووتنەوە ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیی���ە‪ .‬جگە ل���ە س���ەربەخۆنەبوون ‌‬ ‫چاکس���ازی‌ کۆمەاڵیەت��� ‌‬ ‫ی دادوەرو دادگاکان‪ .‬ئ���ەوە‬ ‫ی لەه���ەر دەس���ەاڵت ‌‬

‫ی‬ ‫سزادراوان ‌‬ ‫لەسێدارەدان کە‬ ‫هەیە ‪ 10‬ساڵ یان‬ ‫ی‬ ‫‪ 6‬ساڵە چاوەڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫یەکالکردنەوە ‌‬ ‫چارەنووسی‌ ئەکات‬

‫ی ه���ەر باس‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی داواکار ‌‬ ‫غیاب��� ‌‬ ‫ناکریت‪ ،‬چونکە نەبوونیان باشترە‪.‬‬ ‫سزادراوانی‌ لەس���ێدارەدان کە هەیە‬ ‫ی‬ ‫‪ 10‬س���اڵ ی���ان ‪ 6‬س���اڵە چاوەڕێ��� ‌‬ ‫ی ئەکات‬ ‫ی چارەنووس��� ‌‬ ‫یەکالکردن���ەوە ‌‬ ‫کە پێویس���ت ب���وو بۆی���ان بکرێت بە‬ ‫ی هەتا هەتای���ی‌ نەک ئەو‬ ‫بەندکردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یەکالکردنەوە ‌‬ ‫ماوە زۆرە لەچاوەڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫چارەنووس���یاندابن جگە لەدۆس���یە ‌‬ ‫ماددە هۆش���بەرەکان کە ژمارەیەکیان‬ ‫ناهەقیی���ان لەبەرامب���ەردا ک���راوە‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بەشێوازی‌ حوکم دانەکەیان‬ ‫ی زۆر هەب���وو لەالی���ەن‬ ‫س���کااڵیەک ‌‬ ‫ی‬ ‫زیندانیان���ەوە س���ەبارەت بەش���ێواز ‌‬ ‫ی دۆسیەکانیان‬ ‫دادگاییکردن‌و دواکەوتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تمیزەوە‪ .‬جگە لەوەی‌ لەبوار ‌‬ ‫لەدادگا ‌‬ ‫ی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و خێزانی���ەوە رووبەڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫چەندین کێش���ە بوونەتەوە‪ ،‬تێکچوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���یرازەی‌ چەندین خێزان‪ .‬لەئاکام ‌‬ ‫هەموو ئ���ەم نادادپەروەری���ە بەرامبەر‬ ‫ی‬ ‫بە زیندانیان‌و ئ���ەو نادادپەروەرییانە ‌‬ ‫ک���ە لەلێبوردنە تایبەتەک���ەدا کراوەو‬ ‫ی کە ئامانج لەس���زادان‬ ‫پەیڕەوی‌ ئەوە ‌‬ ‫ی ‪-5-12‬‬ ‫ئیس�ڵ�احە‪ ،‬بۆی���ە لەب���ەروار ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 2010‬لەپێشکەش���کردنی‌ پ���رۆژە ‌‬ ‫ی کردەوە بەشێوەیەک‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫لێبوردن ‌‬ ‫ک���ە س���ەرجەم زیندانیان ب���ە هەموو‬ ‫ی س���وودمەندبن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تاوانەکانەوە لێ ‌‬ ‫ی کە‬ ‫هەریەکەی���ان رێژەیەک لەوماوه‌یه‌ ‌‬ ‫ی دابەزێنرێت‪.‬‬ ‫ماوە لەحوکمەک���ەی‌ بۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆئەوەی‌ س���ەرجەم زیندانیان سوود ‌‬ ‫لێوەربگ���رن لەکاتێک���دا ئەم���ە دەرگا‬ ‫ی زیندانەکان نییە‪ .‬ئامانجیش‬ ‫کردنەوە ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی نو ‌‬ ‫ی فەلسەفەی‌ سزا ‌‬ ‫لەمە لەڕوانگە ‌‬ ‫ی تۆڵەو‬ ‫ی تاوانب���ار لەبر ‌‬ ‫ب���ۆ چاککردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گیانی‌ لێبوردەی‌و تەبای ‌‬ ‫قبوڵکردنەوە ‌‬ ‫ناو کۆمەڵگ���ە‌و تا دەرفەت بدرێتە ئەو‬ ‫ی ئەم یاسایە ئەیانگرێتەوە‪،‬‬ ‫سزادراوانە ‌‬ ‫بگەڕێنەوە ناو کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫*ئەندامی‌ پەرلەمانی‌ کوردستان‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫له‌سلێمانی‌‌و سێ‌ قه‌زای تر‬

‫"زیاتر له‌په‌نجا هه‌زار توشبوی‌ نه‌خۆشی‌ درێژخایه‌ن هه‌ن"‬

‫توشبوو به‌نه‌خۆشییه‌ درێژخایه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫وه‌ك به‌رزه‌په‌س���تانی‌ خوێ���ن‪،‬‬ ‫نه‌خۆشی‌ ش���ه‌كره‌‪ ،‬رۆماتیزم‪ ،‬ره‌بۆ‪،‬‬ ‫زیاتر له‌په‌نجا هه‌زار توشبوی‌‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ دڵ‪ ،‬هه‌وكردن���ی‌‬ ‫نه‌خۆشی درێژخایه‌ن هه‌یه‌و‬ ‫جگ���ه‌ری‌ ڤایرۆس���ی‌ درێژخای���ه‌ن‪،‬‬ ‫پسپۆرێكی‌ بواری‌ هه‌ناوییش ئاماژه‌‬ ‫ساالسیمیا‪ ،‬په‌ركه‌م‌و هه‌ندێ‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌كوردستانیشدا‬ ‫ده‌رونی‌ درێژخایه‌ن بۆ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر‪،‬‬ ‫رێژه‌ی‌ توشبوان به‌م نه‌خۆشییانه‌‬ ‫نیش���انه‌كانی‌ نه‌خۆش���ییه‌كه‌ی‌ هه‌یه‌و‬ ‫له‌زیادبوندایه‌‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ بۆ به‌كارده‌هێنێت‪.‬‬ ‫پس���پۆری‌ نه‌خۆش���ییه‌ هه‌ناوییه‌كان‪ ،‬د‪ .‬ته‌ه���ا ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌م‬ ‫د‪ .‬ته‌ها مه‌ح���وی‌ له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ نه‌خۆشییه‌ درێژخایه‌نه‌ هه‌ندێكیان پێیان‬ ‫ئاوێنه‌دا باس���ی‌ له‌وه‌كرد ك ‌ه كه‌سانی‌ ده‌وترێت نه‌خۆشی‌ (نه‌گواستراوه‌یی‌)‬

‫واته‌ نه‌خۆشییه‌كه‌ به‌هۆی‌ هه‌وكردنه‌و‌ه‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ندێك له‌و نه‌خۆشییانه‌ش‬ ‫ناگوێزرێن���ه‌وه‌ له‌كه‌س���ێكه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫كه‌س���ێكی‌ تر‪ ،‬هۆكاره‌كانیش���ی‌ زۆرن‬ ‫هه‌ندێكی���ان په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ژینگه‌ یان‬ ‫به‌هۆی‌ ب���اری‌ ته‌ندروس���تی‌‌و رۆتینی‌‬ ‫ژیان���ی‌ كه‌س���ه‌كه‌وه‌یه‌‪ ،‬ب���ۆ نمون���ه‌‬ ‫قه‌ڵ���ه‌وی‌‌و كه‌مجوڵه‌ی���ی‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ری‌‬ ‫زۆربوونی‌ نه‌خۆشی‌ زیاد ده‌كه‌ن‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ش پیس���بونی‌ ژینگه‌و زۆربوونی‌‬ ‫دوكه‌ڵی‌ ئوتومبێل ئه‌گه‌ری‌ نه‌خۆشیی‌‬ ‫كۆئه‌ندام���ی‌ هه‌ناس���ه‌و ره‌ب���ۆ زیاتر‬

‫ده‌كات‪ ،‬هۆكاری‌ بۆماوه‌ییش هۆكارێك ‌ه‬ ‫بۆ دروستبونی‌ هه‌ندێ‌ جۆری‌ نه‌خۆشی‬ ‫بۆ نمونه‌ نه‌خۆش���ی‌ (شه‌كره‌) كه‌ دوو‬ ‫جۆره‌ (ی���ه‌ك‪ ،‬دوو) ج���ۆری‌ یه‌كه‌م‬ ‫له‌باوان���ه‌وه‌ زۆر ناگویزرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دووه‌می���ان (بۆم���اوه‌) هۆكارێك���ی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ دروستبوونێتی‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ گه‌ر‬ ‫دوانه‌یه‌ك یه‌كێكیان پاش ‪ 40‬س���اڵی‌‪،‬‬ ‫توشی‌ ش���ه‌كره‌ی‌ جۆری‌ دووه‌م بوو‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌گه‌ری‌ توش���بونی‌ ئه‌ویتریان‬ ‫‪%100‬ه‌‪ .‬ناوب���راو باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌‬ ‫هۆكارێكی‌ دیكه‌ی‌ نه‌خۆشی‌ درێژخایه‌ن‬

‫جۆره‌كان���ی‌ خواردن���ه‌ وه‌ك خۆراك ‌‬ ‫ی‬ ‫خێ���راو ئاماده‌كراو‪ ،‬ئ���ه‌و خۆراكانه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئێس���تا ئاماده‌كراون‌و له‌بازاڕه‌كاندا‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬ته‌ها ئاشكرایكرد كه‌ به‌پێی‌ ئاماره‌كان‬ ‫ئ���ه‌م نه‌خۆش���ییانه‌ له‌زیادبوندای���ه‌و‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫خواردن���ی‌ چ���ه‌ورو س���وێر‌و نه‌كردنی‌‬ ‫وه‌رزش‌و به‌كارهێنانی‌ ئۆتۆمبێلی‌ زۆرو‬ ‫كه‌متر رێكردن به‌پێ‌و قه‌ڵه‌وی‌‪.‬‬ ‫ب���ۆ خۆپاراس���تنیش له‌نه‌خۆش���ییه‌‬ ‫درێژخایه‌نه‌كان‪ ،‬مه‌حوی‌ جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌هه‌ن���دێ‌ رێگه‌دا وه‌ك نه‌خواردنی‌‬ ‫چ���ه‌وری‌‌و س���وێری‌‌و خواردن���ه‌‬ ‫ئاماده‌ك���راو خێراكان‌و وه‌رزش���كردن‌و‬ ‫مه‌له‌ك���ردن‌و رێكردن به‌پێ‌ باش���ترین‬ ‫رێگه‌ن بۆ خۆپاراس���تن له‌نه‌خۆشییه‌‬ ‫درێژخایه‌نه‌كان‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد كه‌ ده‌رمانی‌‬ ‫ت���ه‌واو هه‌ی���ه‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌كان بۆ‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌ درێژخایه‌ن���ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دانی‌ ب���ه‌وه‌دا نا كه‌ ئ���ه‌و كوالێتیه‌ی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌رمانخانه‌كان���ی‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ حكومییه‌كان هه‌یه‌ زۆر‬ ‫باش���تره‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و ده‌رمانانه‌ی‌ بۆ‬ ‫نه‌خۆشییه‌ درێژخایه‌نه‌كان‌و سه‌رجه‌م‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ تر له‌نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫حكومییه‌كان به‌كارده‌هێنرێت له‌به‌غداوه‌‬ ‫دێن‌و كوالیتیه‌كه‌یان باش نیه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌م���ڕوه‌وه‌ ئاس���ۆ عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ یه‌ك���ه‌ی‌ نه‌خۆش���ییه‌‬ ‫درێژخایه‌نه‌كان له‌سلێمانی‌ كه‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌و كه‌سانه‌ی‌ نه‌خۆشی‌ درێژخایه‌نیان‬ ‫هه‌یه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ له‌ش���اری‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و پێنجوێ���ن‌و چوارت���او‬ ‫چه‌مچه‌م���اڵ زیات���ر له‌ په‌نج���ا هه‌زار‬ ‫توشبوی‌ نه‌خۆش���ییه‌ درێژخایه‌نه‌كان‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و ئاشكراش���یكرد ك���ه‌ رێژه‌كه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ زیات���ره‌‪ ،‬چونك���ه‌ كه‌س���انێك‬ ‫هه‌ن نه‌خۆش���ی‌ درێژخایه‌نیان هه‌یه‌و‬ ‫س���ه‌ردانی‌ یه‌كه‌كه‌یان ناكه‌ن‌و خۆیان‬ ‫له‌ده‌رمانخانه‌كان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ ده‌رم���ان‬ ‫ده‌كڕن‪.‬‬

‫‪ 7‬هۆكار بۆ دروستبون ‌ی كڕێشی‌ سه‌ر‬

‫چه‌ند پێكهاته‌یه‌كی‌ سروشت ‌ی‬ ‫بۆ سپیكردنه‌وه‌ ‌ی ددان‬ ‫وه‌ك شاره‌زایانی‌ بواری‌ جوانكاری‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌ن كه‌ ددان یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌و ئه‌ندامانه‌ی‌ له‌ش‌و جوانی‌ ده‌ده‌ن‬ ‫به‌مرۆڤ‪ ،‬زۆجار چه‌ند خواردن‌و‬ ‫خواردنه‌وه‌یه‌ك‌و جگه‌ره‌كێشان‬ ‫ده‌بنه‌ هۆی‌ زه‌ردبونی‌ ددانه‌كان‪،‬‬ ‫بۆیه‌ شاره‌زایانی‌ بواری‌ جوانكاری‌‬ ‫هێمایان به‌چه‌ند پێكهاته‌یه‌كی‌‬ ‫سروشتی‌ كردوه‌ كه‌ یارمه‌تیده‌رێكی‌‬ ‫باشن بۆ سپیكردنه‌وه‌ی‌ ددانه‌كان‪،‬‬ ‫پێكهاته‌كانیش بریتین‪- :‬‬

‫كه‌مێ���ك هه‌نگوی���ن له‌گ���ه‌ڵ كه‌مێك‬ ‫مه‌عجونێ ددان بخه‌ره‌ س���ه‌ر فڵچه‌ی‌‬ ‫ددانه‌كه‌‌و پاشان ددانه‌كانتی‌ پێ بشۆ‪.‬‬ ‫كه‌مێ���ك ئ���اوی‌ لیم���ۆ بخه‌ره‌ س���ه‌ر‬ ‫پارچ���ه‌ قوماش���ێكی‌ پ���اك‌و بیهێنه‌‬ ‫به‌ددانه‌كان���ت‪ ،‬ئه‌م هه‌ن���گاوه‌ چه‌ند‬ ‫جارێك دووباره‌كه‌ره‌وه‌ له‌هه‌فته‌كه‌دا‪،‬‬ ‫پاش ماوه‌یه‌ك ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ ده‌بینێت‬ ‫كه‌ چۆن ددانه‌كان سپی بونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌وچكێ���ك ئ���اوی‌ لیم���ۆ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫كه‌وچكێكی‌ گه‌وره‌ خوێ‌ تێكه‌ڵ به‌یه‌ك‬ ‫بكه‌و بیهێنه‌ به‌ددانه‌كانتدا‪.‬‬

‫توێكڵی‌ پرته‌قاڵ بهێنه‌ به‌ددانه‌كانت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م رێگه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ره‌ونه‌قێك‬ ‫بدات به‌ددانه‌كان‪.‬‬ ‫پارچه‌یه‌ك نانی‌ سوتاو بهاڕه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫نیو كه‌وچك هه‌نگوی���ن تێكه‌ڵی‌ بكه‌و‬ ‫پاش���ان ددانه‌كانی‌ پێبشۆ به‌یارمه‌تی‌‬ ‫فڵچ ‌هی‌ ددان‪.‬‬ ‫كه‌وچكێك س���ۆده‌ له‌گه‌ڵ كه‌مێك ئاو‬ ‫تێك���ه‌ڵ به‌یه‌ك بك���ه‌و ددانه‌كانی‌ پێ‬ ‫پاك بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌گشتی‌ خواردنی‌ سه‌رجه‌م میوه‌كانی‌‬ ‫وه‌ك س���ێو‪ ،‬ش���یلیك‪ ،‬لیمۆهن���دی‌‪،‬‬ ‫س���ه‌وزه‌ی‌ وه‌ك قه‌ڕنابی���ت‌و گێزه‌ر‪،‬‬ ‫یارمه‌تی‌ سپیكردنه‌وه‌ی‌ ددان ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ س���ه‌وزه‌و می���وه‌ به‌گش���تی‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���دن به‌ڕیش���اڵ له‌كات���ی‌‬ ‫تێكه‌ڵبون���ی‌ ئ���ه‌و ریش���ااڵنه‌ به‌لیك‪،‬‬ ‫یارمه‌ت���ی‌ س���پیكردنه‌وه‌ی‌ ددان‌و‬ ‫نه‌هێش���تنی‌ زه‌ردبوونی���ان ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێویسته‌ له‌پاش میوه‌ خواردن‪،‬‬ ‫ددان���ه‌كان باش بش���ۆڕدرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مان���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و ریش���ااڵنه‌ له‌نێ���وان‬ ‫ددانه‌كان‪ ،‬ده‌بێته‌ هۆی‌ كلۆربوونیان‌و‬ ‫له‌ناوچونیان‪.‬‬

‫به‌تایبه‌ت����ی‌ له‌زس����تاندا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫كڕێشی‌ سه‌ر گرفتێكی‌ قژه‌ كه‌‬ ‫پێس����ته‌ روب����ه‌ڕوی‌ دوو كه‌ش����وهه‌وا‬ ‫حاڵه‌تێكی‌ درێژخایه‌نه‌ی‌ بێخی‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‌شێكی‌ سارد له‌ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌ره‌و ده‌بێته‌ هۆی‌ خورانی‌ سه‌رو‬ ‫ئه‌م جۆره‌یان ورتره‌و كه‌متر چه‌وره‌‌و‬ ‫پاشان هه‌ڵوه‌رینی‌ بۆ سه‌ر شانی‌‬ ‫زۆرجاریش ئه‌م وشكییه‌ ته‌نها له‌قژدا‬ ‫كه‌سه‌كه‌‪ ،‬هه‌ردوو ره‌گه‌ز ئه‌گه‌ری‌‬ ‫كۆنابێت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك����و ش����وێنه‌كانی‌‬ ‫توشبونیان هه‌یه‌ به‌كڕێش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫دیكه‌ی‌ پێس����تیش وه‌ك ده‌ست‌و قاچ‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌رزه‌كارو گه‌نجان زیاترو‬ ‫له‌وه‌رزی‌ زستانیش زیاتره‌ به‌به‌راورد ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬هه‌وكردنی‌ پێستی‌ چه‌ور‪:‬‬ ‫له‌گه‌ڵ وه‌رزه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ساڵ‪،‬‬ ‫ئ����ه‌م ج����ۆره‌ كرێش����ه‌ به‌به‌رباڵوترین‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كه‌شوهه‌وای‌‬ ‫جۆری‌ كڕێش داده‌نرێت‪ ،‬ئه‌و كرێشانه‌‬ ‫ماڵه‌وه‌ گه‌رمه‌و وا له‌قژه‌كه‌ ده‌كات‬ ‫ره‌نگیان س����پی‌ یان زه‌رده‌و چه‌ورن‌و‬ ‫وشك بێت‌و زیاتر كرێشه‌كان زیاد‬ ‫له‌بیخی‌ سه‌ركۆئه‌بێته‌وه‌‪.‬ئه‌م هه‌وكردنی‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫چه‌ورییه‌ زۆرجار برۆكان‌و پشتی‌ گوێ‌‌و‬ ‫الكانی‌ لوتیش ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هۆكاره‌كانی‌ كرێشی‌ قژ‬ ‫سێیه‌م‪ :‬نه‌شۆردنی‌ قژ به‌باشی‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬وشكبونی‌ پێست‪:‬‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ پێس����تیان وش����ك ‌ه زۆرجار ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ قژیان دره‌نگ‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ دروس����تبونی‌ كرێشیان زۆره‌ ده‌شۆن یان به‌باشی‌ نایشۆن‪ ،‬ده‌بێته‌‬

‫ه����ۆی‌ زیادبوون����ی‌ خانه‌و چ����ه‌ور ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌رداو پاشان دروستبونی‌ كڕێش‪،‬‬ ‫هه‌ندێج����ار به‌كارهێنان����ی‌ ش����امپۆی‌‬ ‫زۆریش بۆ شۆردنی‌ قژ‪ ،‬كڕێش دروست‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ :‬سه‌ده‌فیه‌‪:‬‬ ‫ئه‌م ج����ۆره‌ حاڵه‌تێكی‌ نه‌خۆش����ییه‌‬ ‫بریتییه‌ له‌كۆبوونه‌وه‌ی‌ خانه‌مردوه‌كان‌و‬ ‫دروستبونی‌ چینێك له‌پێستی‌ ئه‌ستور‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ له‌ئه‌ژنۆ‌و ئه‌نیش����كه‌كان‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ ئ����ه‌م حاڵه‌ته‌ بێخی‌ س����ه‌ریش‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‌و كرێش دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ :‬ئه‌گزیما‪:‬‬ ‫جۆرێكی‌ تری‌ نه‌خۆش����ی‌ پێس����ته‌ كه‌‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ دروستبونی‌ دروستبونی‌‬ ‫كڕێش‪.‬‬ ‫شه‌شه‌م‪ :‬حه‌ساسێتی‌ پێست به‌هه‌ندێ‌‬ ‫ئه‌و ماددانه‌ی‌ به‌كارده‌هێنرێت بۆ قژ‪:‬‬ ‫هه‌ندێ‌ ده‌رمان وه‌ك شامپۆ‪ ،‬سابون‪،‬‬ ‫بۆیه‌ی‌ قژ‪ ،‬هۆكارن بۆ س����وربونه‌وه‌ی‌‬ ‫پێس����ت‌و خوران‌و پاشان ئه‌م حاڵه‌ته‌‬ ‫پێستی‌ بێخی‌ سه‌ر ده‌گرێته‌وه‌و كڕێش‬ ‫دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫حه‌وته‌م‪ :‬كه‌ڕوی‌ (ماالسیزییا)‪:‬‬ ‫ئه‌م جۆره‌ كه‌ڕوه‌ خۆی‌ له‌بێخی سه‌ردا‬ ‫ده‌ژی‌و هیچ كێش����ه‌یه‌كی‌ بۆ دروست‬ ‫ن����اكات‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێ‌ ج����ار زۆر زوو‬ ‫گه‌ش����ه‌ ده‌كات ئ����ه‌وه‌ش به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫چه‌ورییه‌ی‌ بێخی‌ س����ه‌ر ده‌ریده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ش ده‌بێته‌ هۆی‌ گه‌ش����ه‌كردنی‌‬ ‫خانه‌كان له‌و ش����وێنانه‌ ك ‌ه به‌وه‌رینی‌‬ ‫خانه‌م����ردوه‌كان كڕێ����ش دروس����ت‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫یه‌ك����ه‌م‪ :‬به‌كارهێنانی‌ ش����امپۆی‌ دژ‌ه‬ ‫كڕێ����ش‪ :‬ئه‌م جۆره‌ ش����امپۆیانه‌ دژه‌‬ ‫میكرۆب����ن له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ بڕێكی‌ باش‬ ‫(گۆگردی‌ سلینۆم‌و زنك)ی‌ تێدایه‌ كه‌‬ ‫به‌سوده‌ بۆ كڕێش‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬به‌كارهێنان����ی‌ ش����امپۆی‌ دژه‌‬ ‫كه‌ڕو‪ :‬ئه‌م جۆره‌ شامپۆیانه‌ مادده‌ی‌‬ ‫(كیتۆكۆن����ازۆڵ)ی‌ تێدایه‌ كه‌ به‌هێزه‌‬ ‫بۆ له‌ناوبردنی‌ كڕێش‌و ماالسیزیا‪.‬‬

‫نه‌شته‌ر‬

‫‪15‬‬

‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫سیاسەتی چەقۆ‬

‫کە نەخۆش���ێک نەشتەرگەری بۆ دەکرێت‪،‬‬ ‫ئەوە پزیشکی خوالو‌و دێرین‌و کارمەندانی‬ ‫تەندروس���تیە‪ ،‬ک���ە ئامادەکاریی تەواو بۆ‬ ‫نەش���تەرگەریەکە دەکەن‌و نەخۆش���ەکەی‬ ‫بۆ ئامادەدەکەن‪ .‬پزیش���کە پسپۆرەکەی‬ ‫نەشتەرگەریەکە دەکات‪ ،‬ڕاستەوخۆ کاری‬ ‫ئامادەکاریەکە ناکات‪ .‬بڕیاری داخس���تنی‬ ‫‪ ٤٠٠٠‬عیادەی الکۆاڵن‌و ش���وێنی فرۆشتنی‬ ‫دەرمان کتومت لەو پرۆس���ەیەی سەرەوە‬ ‫دەچێ���ت‪ .‬ئ���ەو بڕیارە لە نەش���تەرگەری‬ ‫لێکردن���ەوەی ش���ێرپەنجەیەک دەچێ���ت‬ ‫ل���ە الی���ەن پزیش���کێکی پس���پۆرەوە کە‬ ‫خ���ۆی هیچ ئامادەکاریەک���ی نەکردووە بۆ‬ ‫نەشتەرگەریەکە‌و کەسی تریشی لێ نەبووە‬ ‫ئامادەکارییەکە بکات‪.‬‬ ‫بڕیارەکان���ی وەزارەتی تەندروس���تی لەم‬ ‫کابینەی���ەدا‪ ،‬ل���ە س���نووری هەڵچوون‌و‬ ‫کاردانەوە‌و چەقۆ وەش���اندن دەرنەچوون‪.‬‬ ‫لەچوارچێوەی ئەو سیاس���ەتانەش‪ ،‬لێرەو‌‬ ‫لەوێ‌و لە نمایشگەلێکی میدیاییدا‪ ،‬وەزارەت‬ ‫وای نیش���انداوە کە لە خەمی هاواڵتیان‌و‬ ‫تەندروس���تیاندایە‪ ،‬بەاڵم جگە لە نوشست‬ ‫هیچی تری لەو هەڵمەتانە نەدووریەتەوە‪.‬‬ ‫پێناچێ���ت ئەنجامی ئەم هەنگاوە تازەیەی‬ ‫وەزارەتیش لەوانەی پێشووی باشتربێت‪.‬‬ ‫س���ەرەتا‪ ،‬ب���ا ل���ە ژمارەک���ە خۆی���ەوە‬ ‫دەس���تپێبکەین؛ ئەوە چی ڕێکەوتێکە کە‬ ‫کت‌و م���ت ‪ ٤٠٠٠‬نورینگەی نایاس���ایی بۆ‬ ‫فرۆش���تنی دەرمان هەیە لە کوردستاندا؟‬ ‫ئ���ەم ژمارەیەوە‌و هی تری���ش کە جاروبار‬ ‫وەزارەت ب���ۆ س���ەڵماندنی پشتبەس���تنی‬ ‫خۆی بە داتا‌و ژمارەوە بەکاریاندەهێنێت‪،‬‬ ‫بەڵگەی تۆکمەی نەبوونی س���ەرژمێریەکی‬ ‫س���ادەیە ب���ۆ ئ���ەوەی کە لە سیس���تمی‬ ‫تەندروستیدا هەیە یا نیە‪ .‬لە کۆمیدیایەکی‬ ‫تاڵدا‪ ،‬وەزارەت لە ش���وێنێکی ترا دەڵێت‪،‬‬ ‫"نزیک���ەی" ‪ ٦٥‬نەخۆش���خانە هەی���ە لە‬ ‫کوردس���تاندا‪ ،‬وەکو ئەوەی نەخۆش���خانە‬ ‫دەنکە ئارد بێت‌و لە ناو دڕکدا وونبووبێت‌و‬ ‫بەچ���اوی ئاس���ایی نەبینرێت‌و پێویس���ت‬ ‫ب���ە "نزیکە" بکات بۆ ئ���ەوەی ژمارەکەی‬ ‫زانستییانە بخەملێنرێت‪.‬‬ ‫دەش���ێت وەزارەت ئەوە بزانێت کە لە هەر‬ ‫هەنگاوێک���ی لەم جۆرەدا ب���راوەو‌و دۆڕاو‬ ‫هەن‪ .‬ئەگەر س���ەرکەوتوو بێت‪ ،‬بێگومان‬ ‫هاواڵتیان لە بڕیارەکە س���وودمەند دەبن‌و‬ ‫تۆزێ���ک لە مەترس���ی ئ���ەو کیمیابارانی‬ ‫دەرمان���ە دووردەکەونەوە کە ڕووبەڕوویان‬ ‫دەکرێت���ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم پالندانەن���ان‌و‬ ‫پێش���بینینەکردنی‬ ‫نەخوێندن���ەوە‌و‬ ‫دەرهاویش���تەکانی بڕیارەکە ئەگەرەکانی‬ ‫س���ەرکەوتن الواز دەک���ەن‌و ئەم بڕیارەش‬ ‫حاڵی لە کەمپینەکانی دژە جگەرەکێشان‌و‬ ‫نێرگەلەکێش���ان‪..‬هتد باشتر نابێت‪ .‬ڕوونە‬ ‫کە دۆڕاوەکانی ئ���ەم هەنگاوە کارمەندانی‬ ‫تەندروس���تین‪ .‬ئ���ەوان‪ ،‬بەه���ۆی کەمیی‬ ‫مووچە‌و پەراوێزخس���تنیان لە سیس���تمی‬ ‫تەندروستیدا‪ ،‬ناچاری پەنابردنە بەر کاری‬ ‫نازانستی کراون‪ .‬لە سەروبەندی بەستنی‬ ‫کۆنگ���رە‌و هەڵکش���انی ناڕەزایەتیەکان���ی‬ ‫کارمەندانی تەندروس���تی‪ ،‬کۆت���ا کارێک‬ ‫بتەوێت بیک���ەی ئەوەیە ک���ە بێ ئەوەی‬ ‫دەرگای س���ەرچاوەی زانس���تییان ل���ێ‬ ‫بکەیتەوە‪ ،‬سەرچاوەی بژێوێکی نازانستیان‬ ‫ل���ێ وش���کبکەیت‪ .‬وەزارەت دەتوانێ���ت‬ ‫لەبەرامب���ەر ئەم هەنگاوەی���ەدا‪ ،‬مووچە‌و‬ ‫پاڵپش���تیەکانی کارمەندانی تەندروس���تی‬ ‫بەرزبکات���ەوە‌و ل���ە پرۆگ���رام‌و بەرنامەی‬ ‫تەندروستی لە بوارەکانی هۆشیارکردنەوە‌و‬ ‫کەمپینەکانی تردا بەشداریەکی کارایان پێ‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫ل���ە بەرامب���ەردا‪ ،‬هەندێک لەو پزیش���کە‬ ‫پسپۆرانەی کە شەریکن لە گەڵ دەرمانخانە‬ ‫"یاساییەکاندا"‌و خودی ئەو دەرمانخانانە‪،‬‬ ‫براوەی سەرەکی ئەم هەنگاوەن‪ .‬وشککردنی‬ ‫فرۆش���تنی دەرمانی نایاس���ایی‪ ،‬فرۆشی‬ ‫دەرمانی یاس���ایی ئاودەدات‪ .‬وەزارەت‪ ،‬یا‬ ‫پێش���بینی ئەم دەرهاویشتەی نەکردووە‪،‬‬ ‫یاخود باشی پێشبینیکردووە‌و پێشیخۆشە‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر وەزارەت جیددیە ل���ە بنبڕکردنی‬ ‫کێشەی دەرمان‪ ،‬دەبێت دیاردەیەکی زەق‌و‬ ‫نەش���یاوی وەکو ش���ەریکایەتی پزیشکە‬ ‫پس���پۆرەکان لەگ���ەڵ دەرمانخانەکان���دا‬ ‫بنبڕبکات‪ .‬ئەو دیاردە نازانستی‌و نایاسایی‌و‬ ‫نامۆراڵیە‪ ،‬لەپشت ئەو دەستەواژوەیە کە‬ ‫لە کوردس���تان نەبێت لە هیچ ش���وێنێکی‬ ‫تری دنیادا بەرچ���او ناکەوێت کە "عەالگە‬ ‫دەرمان���ە"‪ .‬ئەگەر فرۆش���تنی دەرمان لە‬ ‫الیەن کارمەندانی تەندروستییەوە کارێکی‬ ‫نازانستی‌و نایاسایی بێت‪ ،‬ئەوا شەریکایەتی‬ ‫پزیشکان لە گەڵ دەرمانخانەکاندا‪ ،‬کارێکە‬ ‫نامۆڕاڵی‌و نازانس���تییە‌و لەژێ���ر پەردەی‬ ‫یاس���اییبووندا‪ ،‬تەندروس���تی هاواڵتی���ان‬ ‫دەخاتە مەترسییەوە‪.‬‬ ‫نەش���تەرەکانی وەزارەت���ی تەندروس���تی‬ ‫دەبێت خۆیان ل���ە خەمی ئامادەکاریی بۆ‬ ‫چەقۆ وەشاندنەکانیان بن‌و چاوەڕوان نەبن‬ ‫خەڵکی تر ئ���ەو کارەیان بۆ بکات‪ .‬ئەگەر‬ ‫وا نەکەن‪ ،‬نە نەشتەرگەریەکە سەرکەوتوو‬ ‫دەبێ���ت‌و ن���ە نەخۆش���ەکەش ل���ە ژیاندا‬ ‫دەمێنێتەوە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/17‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫"سه‌رۆكی دیوان ب ‌ێ داوه‌تنامه‌و ره‌زامه‌ندی سه‌روی‌ خۆی‌ سه‌فه‌ر‬ ‫ده‌كات‌و پاره‌ی‌ رێگه‌ش به‌ده‌ر له‌یاسا بۆخۆی خه‌رجده‌كاته‌وه‌"‬ ‫سه‌رتیپ جه‌وهه‌ر‬ ‫كورد ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر خه‌ڵك ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌ری‌ بێشێت ده‌چێته‌ سه‌ر‬ ‫ئۆمه‌رمه‌ندان‪ ،‬ئه‌ی‌ ئه‌گه‌ر ئۆمه‌رمه‌ندان‬ ‫سه‌ری‌ ئێشا روو له‌كوێ‌ بكات؟‬ ‫كاتێك یاس���ای‌ دیوان���ی‌ چاودێری ‌‬ ‫ی‬ ‫دارای���ی‌ ده‌رچوو له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان هه‌موو ئومێدمان بوو هیچ‬ ‫نه‌بێت ئه‌م ده‌زگایه‌ س���ه‌ره‌تا هه‌ردوو‬ ‫چاودێری���ی‌ دارایی‌ هه‌ولێرو س���لێمانی‌‬ ‫یه‌كده‌خات‌و دوات���ر ده‌بێته‌ به‌دیلێكی‬ ‫باش بۆ ده‌زگای‌ نه‌زاهه‌ له‌ كوردستان‪،‬‬ ‫نه‌خاس���مه‌ ئه‌و ده‌زگایه‌ به‌پێی‌ یاس���ا‬ ‫س���ه‌ر به‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان ده‌بێت‌و‬ ‫دوورده‌بێت له‌ده‌ستێوه‌ردانی‌ حكومه‌ت‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێده‌چێت وه‌ك هه‌ولێریی‌ وته‌نی‌‬ ‫(هه‌ر به‌ روبه‌ی‌ ته‌قت���ه‌ق) بێت‪ ،‬واته‌‬ ‫هی���چ نه‌گۆڕاوه‌و ناگۆڕێت‪ ،‬بگره‌ به‌پێی‌‬ ‫چه‌ند به‌ڵگه‌یه‌ك خراپتریش بووه‌‪.‬‬ ‫ده‌مێك���ه‌ قس��� ‌ه له‌س���ه‌ر دیوان���ی‌‬ ‫چاودێری���ی‌ دارایی‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬وه‌زیری‌‬ ‫داراییش ته‌ئكیدی كردۆته‌وه‌ كه‌ یاساكه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كی نه‌گرتۆته‌وه‌و گوناهی‬ ‫ئه‌وان نیی���ه‌‪ ،‬نه‌بوونی‌ هیچ چاودێریی‌‌و‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ی���ه‌ك‌و پێكهێنانی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫نه‌زۆك له‌الیه‌ن سه‌رۆكی هه‌رێم به‌ڵگه‌ی‌‬ ‫په‌لوپۆكه‌وتنی‌ هه‌وڵه‌كانه‌ بۆ بنبڕكردن‬ ‫یان كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵیی‪ .‬چاودێریی‌‬ ‫دارای���ی‌ هه‌ولێ���ر ق���ه‌ت هاوكارنه‌بووه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ رۆژنام���ه‌و په‌رله‌م���ان‌و هیچ‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت دادگاكان‌و داواكاری‌ گشتیش‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ قس���ه‌ی‌ من نییه‌ قس���ه‌ی‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌وانه‌یه‌ ناومهێنان‪ ،‬هه‌ندێك له‌نێو ئه‌و‬ ‫ده‌زگایه‌ ده‌ڵێ���ن كارمانكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رێگه‌پێن���ه‌دراو بووه‌ هی���چ راپۆرتێك‬ ‫بچێته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم خه‌ریكه‌ ئێس���تا‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌ڕاب���ردووش كاریانكردووه‌‬ ‫ناشیرین بكرێن‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی تایب���ه‌ت زانیاریی‌‬ ‫گرنگی له‌باره‌ی‌ دیوانی چاودێریی‌ دارایی‌‬ ‫هه‌ولێر پێدام‪ ،‬به‌اڵم مه‌رجی س���ه‌ره‌كی‬ ‫ئه‌وه‌بوو دیكۆمێنته‌كان باڵونه‌كه‌مه‌وه‌و‬ ‫ناویش���ی نه‌هێن���م‪ ،‬چونك ‌ه ده‌ترس���ا‬ ‫ئاش���كرابێت‌و روبه‌ڕوی‌ س���زا ببێته‌وه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن س���ه‌رۆكی ئێس���تای‌ دیوانی‌‬ ‫چاودێری���ی‌ دارایی‌ (ه���ادی محه‌مه‌د‬ ‫كه‌ریم) ناسراو به‌هادی ئه‌لڕه‌حمانیی‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ده‌رچونی‌ یاس���ای‌ دیوانی‌‬ ‫چاودێریی‌ دارایی‌ س���ه‌رۆكی چاودێریی‌‬ ‫دارایی‌ هه‌ولێر ده‌ستی‌ له‌كاركێشایه‌وه‌و‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم یه‌كێكی بۆ سه‌رۆكی‬ ‫دیوان���ی‌ چاودێریی‌ دارای���ی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫ده‌ستنیش���انكرد‪( .‬ه���ادی محه‌م���ه‌د‬ ‫كه‌ریم) له‌دایكبوی‌ ساڵی‌ ‪ 1940‬ناوچه‌ی‌‬ ‫به‌دره‌ی���ه‌‪ ،‬واته‌ ته‌مه‌نی‌ ئێس���تای‌ ‪72‬‬ ‫ساڵه‌و له‌كۆتایی‌ ‪ 2009‬ده‌ستبه‌كاربوو‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ یاس���ای‌ خانه‌نش���ینی‌ ه���ه‌ر‬ ‫فه‌رمانبه‌رێك ته‌مه‌نی‌ گه‌یشته‌ ‪ 65‬ساڵ‬ ‫پێویس���ته‌ به‌زۆر (اجباری) خانه‌نشین‬ ‫بكرێت‪ ،‬كه‌چی ناوبراو ئێس���تا ته‌مه‌نی‌‬ ‫‪ 72‬س���اڵه‌و زۆر زیاتری‌ تێپه‌ڕاندووه‌‪.‬‬ ‫لێ���ره‌دا په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تانیش‬ ‫روبه‌ڕوی‌ پرس���یارێك ده‌بێـت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫چ���ۆن ره‌زامه‌ندی له‌س���ه‌ر كه‌س���ێكدا‬ ‫ته‌مه‌نی‌ له‌سه‌رو ته‌مه‌نی‌ رێگه‌ پێدراوه‌‬ ‫بۆ كاركردن له‌ وه‌زیفه‌؟‬ ‫به‌پێ���ی‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫ئه‌لڕه‌حمانیی‌ له‌الیه‌ن س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫ته‌كلیفك���راوه‌و له‌كه‌ن���ه‌دا گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬

‫هه‌رله‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان‪،‬‬ ‫ده‌س���تبه‌كاربوونی‌ ناوبراو ل���ه‌ دیوانی‌‬ ‫چاودێریی‌ دارایی‌‪ ،‬كێش���ه‌ له‌نێو دیوان‬ ‫دروس���تبوو‪ ،‬س���ه‌ره‌تای‌ كێش���ه‌كان‬ ‫له‌وه‌وه‌ ده‌س���تیپێكرد كه‌ هاته‌ هه‌ولێر‬ ‫نوس���راوێكی كرد بۆ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‬ ‫(ره‌شید تایه‌ر) داوای‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆیك���رد گوایه‌ ماوه‌یه‌ك له‌ كه‌نه‌دا بێ‬ ‫ئیش ب���ووه‌ به‌ه���ۆی‌ ته‌كلیفكردنی بۆ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ دیوانی‌ چاودێریی‌ دارایی‌‌و‬ ‫بڕی‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 77‬هه‌زار دۆالری‌ داواكرد‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كان له‌نوسراوێكدا كه‌‬ ‫له‌ناوه‌ڕاستی‌ ‪ 2011‬ئاڕاسته‌ی‌ بریكاری‌‬ ‫وه‌زی���ری‌ دارایی‌ ك���ردووه‌ ده‌ڵێت من‬ ‫ی س���اڵی‌ ‪ 2009‬بۆ ‪ 2010‬به‌هۆی‌‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫س���ه‌رقاڵبونم ب���ه‌ وه‌رگرتنی‌ پۆس���ت‬ ‫له‌كوردس���تان له‌س���ه‌ر داوای‌ سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬له‌كه‌نه‌دا ‪ 164‬رۆژ بێ كاربووم‌و‬ ‫داوای‌ قه‌ره‌ب���وی‌ بێكارب���وون‌و بلیتی‌‬ ‫فڕۆكه‌و خواردن‌و گواس���تنه‌وه‌و شتی‬ ‫ت���ر ده‌كات ه���ه‌ر رۆژه‌ ‪ 300‬دۆالری‌‬ ‫حیسابكردووه‌‪ ،‬كه‌ كۆی‌ پاره‌كه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫هه‌شتا هه‌زار دۆالره‌‪ ،‬واته‌ نزیكه‌ی‌ ‪29‬‬ ‫هه‌زار دۆالر كرێی‌ فڕۆكه‌و گواستنه‌وه‌و‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 50‬ه���ه‌زار دۆالریش قه‌ره‌بوی‌‬ ‫بێكاربوون���ی‌ كه‌ ده‌كات���ه‌ زیاتر له‌ ‪82‬‬ ‫ملیۆن دیناری‌ عێراقیی‌‪.‬‬

‫گه‌نده‌ڵییه‌كان‬ ‫گه‌یشتۆت ‌ه ناو‬ ‫ی‬ ‫دیوانی‌ چاودێری ‌‬ ‫دارایی‌ كه‌وات ‌ه‬ ‫چاره‌ چییه‬ ‫ئه‌مه‌ جێی‌ تێڕامان‌و سه‌رسوڕمانه‌ ك ‌ه‬ ‫سه‌رۆكی دیوانی‌ چاودێریی‌ دارایی‌ له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی���ه‌ك له‌ كه‌نه‌دا بێكاربووه‌‬ ‫تاوه‌كو كاری‌ پێ سپێردراوه‌ پاره‌ی‌ بۆ‬ ‫خه‌رجبكرێته‌وه‌؟ له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‌و‬ ‫به‌پێی‌ چ بڕگه‌یه‌كی یاس���ایی‌؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫كاربه‌ده‌س���تێكی دیكه‌ نوسراوێكی له‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ی‌ بكردبا ره‌نگه‌ قس���ه‌یه‌كی‬ ‫دیكه‌مان هه‌بوا‪ ،‬به‌اڵم سه‌رۆكی دیوانی‌‬ ‫چاودێری���ی‌ دارای���ی‌؟ كام ئه‌ده‌بیات‌و‬ ‫كام سیس���تم‌و كام یاس���ا رێگه‌ ده‌دات‬ ‫كه‌س���ێك ماوه‌یه‌ك خه‌ریكی وه‌رگرتنی‌‬ ‫پۆس���تێك بێت ئه‌و ماوه‌ی���ه‌ بۆخۆی‌‬ ‫حیساب بكات؟‬ ‫له‌هه‌مووی‌ س���ه‌یرتر ئه‌و نوسراوه‌ی‌‬ ‫پێشكه‌ش���ی كردووه‌ ژماره‌و رۆژه‌كانی‌‬ ‫بلیتی‌ فڕۆكه‌ی‌ تێدا تۆماركراوه‌ به‌شێك‬ ‫له‌ بلیت���ه‌كان مێژووی���ان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ س���اڵی‌ ‪‌2006‬و ‪ 2007‬نه‌ك س���اڵی‌‬ ‫‪ 2009‬ب���ۆ ‪ ،2010‬واته‌ ئه‌و بلیتانه‌ هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان به‌ س���اڵه‌كانی‌ ‪‌2009‬و‬ ‫‪2010‬وه‌ نیی���ه‌ تاوه‌كو ناوب���راو داوای‌‬ ‫خه‌رجكردنه‌وه‌یان بكات؟‬ ‫سه‌یره‌ له‌كوردستان كێشه‌و گرفته‌كان‬ ‫ته‌نها له‌ن���او وه‌زاره‌ته‌كان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كارگه‌یش���تۆته‌ ناو دیوان���ی‌ چاودێریی‌‬ ‫دارای���ی‌‌و له‌وه‌ تێپه‌ڕی���وه‌‪ ،‬كه‌واته‌ كێ‌‬ ‫چاودێر بێت‌و كێ‌ بڵێت مه‌كه‌؟‬

‫براده‌رێك له‌دیوانی‌ چاودێریی‌ دارای ‌‬ ‫ی‬ ‫وتی‌ ئێمه‌ ئیش���ی زۆرباشمان كردووه‌‬ ‫له‌مه‌و پێ���ش‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا خه‌ریكه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئ���ه‌م بارودۆخه‌ی‌ ن���او دیوانی‌‬ ‫چاودێری���ی‌ دارای���ی‌ رووی‌ ئێم���ه‌ش‬ ‫ناش���یرین ده‌بێت‪ ،‬له‌كاتێكدا سه‌دان‌و‬ ‫بگره‌ هه‌زاران راپۆرتمان له‌سه‌ر هه‌رچی‬ ‫پێش���ێلكاری‌ ئاماده‌كردووه‌و ره‌وانه‌ی‌‬ ‫سه‌ره‌وه‌مان كردووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئیجرائات‬ ‫بكرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌تا ئێستا بارودۆخی‬ ‫ن���او دیوان زۆر ئاڵۆز ب���ووه‌و خه‌ریكه‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ له‌په‌لوپۆ بكه‌وێت‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و دیكۆمێن���ت‌و‬ ‫به‌دواداچونان���ه‌ی‌ كردومه‌ ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ ده‌س���تبه‌كاربونی‌ وه‌ك‬ ‫س���ه‌رۆكی دیوانی‌ چاودێریی‌ له‌ مانگی‬ ‫شوباتی‌ ‪ 2011‬سه‌رۆكی دیوان (هادی‬ ‫محه‌مه‌د عه‌لی‌) سه‌ردانی‌ كه‌نه‌دا ده‌كات‌و‬ ‫دوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ داوای‌ خه‌رجكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پاره‌ی‌ سه‌فه‌ره‌كه‌ی‌ ده‌كات گوایه‌ ئیفاد‬ ‫ب���ووه‌ بۆ كه‌نه‌دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ناو دیوانی‌‬ ‫چاودێریی‌ دارای���ی‌ داوای‌ داوه‌تنامه‌كه‌‬ ‫لێده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و سورده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫خه‌رجكردنه‌وه‌ی‌ پاره‌ی‌ س���ه‌فه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ زیاتر له‌ ‪ 20‬ملیۆن دیناری‌ عێراقی‬ ‫بووه‌ ك���ه‌ ده‌كات���ه‌ نزیك���ه‌ی‌ حه‌ڤده‌‬ ‫ه���ه‌زار دۆالری‌ ئه‌مه‌ریكی‪ ،‬هه‌ر به‌پێی‌‬ ‫دیكۆمێنت���ه‌كان ل���ه‌و س���ه‌روبه‌نده‌ له‌‬ ‫سه‌ره‌تای‌ مارسی‌ ‪ 2011‬خێزانی‌ سه‌رۆكی‬ ‫دی���وان له‌كه‌نه‌دا س���ه‌فه‌ری‌ كردووه‌و ئه‌س���تۆ یه‌كێك له‌وان���ه‌ ره‌زامه‌ندبونی‌‬ ‫بلیتی‌ فڕۆكه‌ك���ه‌ی‌ بۆ خه‌رجكراوه‌ته‌وه‌ ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ی���ه‌ له‌س���ه‌ر حیس���ابی‬ ‫ئه‌مه‌ش جێی‌ سه‌رنجه‌ كه‌ پاره‌ی‌ بلیتی‌ خیتامی بودجه‌ی‌ سااڵنه‌ی‌ حكومه‌ت‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان به‌ڕه‌س���می‌و‬ ‫سه‌فه‌ری‌ خێزانی‌ سه‌رۆكی دیوان بۆچی‬ ‫به‌نوس���راوێك ل���ه‌ ئه‌یلول���ی‌ ‪2011‬‬ ‫خه‌رجبكرێته‌وه‌؟!‬ ‫به‌ڕێوبه‌ره‌ گش���تییه‌كانی‌ ناو دیوان ناوب���راو ئاگادارده‌كه‌ن���ه‌وه‌ تاوه‌ك���و‬ ‫ئاماده‌نه‌بوون ئیم���زای‌ خه‌رجكرنه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ چاودێری���ی‌ پێكنه‌هێنێت‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ بۆ بكه‌ن‪ ،‬به‌پێی‌ یاساش حیس���ابی خیتامی له‌ چاودێریی‌ دارایی‌‬ ‫هه‌ركه‌س���ێك ئیفاد بێ���ت بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ وه‌رناگرێ���ت‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كیش ل��� ‌ه‬ ‫واڵت چه‌ن���د مه‌رجێك���ی پێش���ه‌كی په‌رله‌م���ان ته‌ئكیدی كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫پێویس���ته‌‪ ،‬یه‌كه‌م پێویس���ته‌ الیه‌نێك ناوبراوی���ان ئاگاداركردۆت���ه‌وه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬ ‫ ‬ ‫هه‌بێ���ت داوه‌تنام���ه‌ بنێرێ���ت‪ ،‬دووه‌م چۆن تائێس���تا ئه‌نجومه‌نی‌ چاودێریی‌ بینای چاودێری دارایی له‌هه‌ولێر‬ ‫پێویس���ته‌ مه‌رج���ه‌ع كه‌ ب���ۆ دیوانی‌ پێكنه‌هێناوه‌‪.‬‬ ‫ی دارایی‌ هه‌رێمی كوردس���تان ئه‌مه‌ش الدانه‌ له‌ یاس���ا‪ ،‬چونكه‌ چۆن‬ ‫به‌پێی‌ ئ���ه‌و زانیارییانه‌ ده‌رده‌كه‌وێت چاودێری ‌‬ ‫چاودێریی‌ دارای���ی‌ په‌رله‌مانه‌ ره‌زامه‌ند‬ ‫بێ���ت له‌س���ه‌ر س���ه‌فه‌ره‌كه‌‪ ،‬كه‌چ���ی جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ دیوانی‌ چاودێریی‌ دارایی‌ ژماره‌ ‪ 3‬س���اڵی‌ ‪ ،2008‬ب���ه‌اڵم ناوبراو ده‌كرێت پاره‌ بۆ كه‌سێك خه‌رجبكرێته‌وه‌‬ ‫ناوبراو هیچ داوه‌تنامه‌یه‌كی پێش���كه‌ش یه‌ك���ی‌ نه‌گرتۆت���ه‌وه‌ ئه‌مس���اڵیش بۆ سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و ش���یكردنه‌وه‌یه‌ش درێژه‌ بێ‌ هیچ بنه‌مایه‌كی یاسایی‌ ژمێریاریی‌‬ ‫نه‌كردووه‌و ره‌زامه‌ندی په‌رله‌مانیش���ی بودجه‌ پێویسته‌ ئه‌نجومه‌نی‌ چاودێریی‌ به‌وه‌ ده‌دات چواركه‌سه‌كه‌ خۆی‌ دایناون روون‪ ،‬ئه‌م���ه‌ س���ه‌رباری‌ نه‌بوونی‌ هیچ‬ ‫بۆ س���ه‌فه‌ره‌كه‌ی‌ وه‌رنه‌گرتووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ ره‌زامه‌ندی له‌س���ه‌ر بودج���ه‌ی‌ دیوان ئیش���وكاری‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تییه‌كان وه‌سڵ‌و نوس���راوێكی ره‌س���می نرخی‌‬ ‫خه‌رجییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی دیكه‌ بۆ خه‌رجی س���ه‌فه‌رو ده‌رببڕێ���ت ئه‌گ���ه‌ر ش���كڵییش بێت‪ ،‬بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ به‌ڵگه‌ی‌ دیكه‌ له‌ ناوه‌ڕاس���تی‌‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ای‌ دیوان���ی‌ چاودێریی‌‬ ‫مانه‌وه‌ هیچ وه‌س���ڵێك یان نوسراوێكی به‌اڵم له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ بونی‌‬ ‫پێش���كه‌ش نه‌كردووه‌ ته‌نها به‌ده‌ست‌و نییه‌ كه‌وات���ه‌ ناتوانن وه‌ك ده‌زگایه‌كی دارای���ی‌ س���اڵی‌ ‪ 2008‬پێویس���ته‌ ئه‌و ‪ 2011‬به‌یه‌كجار نه‌س���ریه‌ی دوو مانگی‬ ‫خه‌ت���ی‌ خ���ۆی‌ خه‌رجییه‌كانی‌ هۆتێل‌و سه‌ربه‌خۆ بودجه‌ بۆخۆیان پێشكه‌شی كه‌س���ه‌ی‌ ده‌بێـت���ه‌ س���ه‌رۆكی دیوانی‌ سه‌رۆكی دیوان له‌ بانكی مناره‌ی‌ هه‌ولێر‬ ‫ی هه‌رێمی خه‌رجك���راوه‌‪ ،‬كه‌ بڕه‌ك���ه‌ی‌ ‪ 16‬ملیۆن‬ ‫چاودێریی‌ دارایی‌ دانیش���تو ‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ فڕۆكه‌و ئۆتۆمبێل‌و خه‌رجی وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌ بۆ شه‌رعییه‌تدان به‌و كوردس���تان بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌وپێیه‌ی‌ دیناره‌و بۆ هه‌رمانگێك هه‌ش���ت ملیۆن‬ ‫تری‌ نوس���یوه‌و خه‌رجی كردۆته‌وه‌ بێ‌‬ ‫پرسی به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گشتییه‌كانی‌ دیوان بریكارانه‌ی‌ س���ه‌رۆكی ئێستای‌ دیوانی‌ س���ه‌رۆكی دیوان���ی‌ چاودێریی‌ (هادی دینار‪ ،‬ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ نه‌س���ریه‌ی‌‬ ‫ی هه‌ر مانگێك پێویسته‌ له‌كۆتایی‌ مانگ‬ ‫كه‌ ئه‌وان وردبینی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ نوسراوه‌ چاودێری���ی‌ دارایی‌ دایناون له‌ش���وێنی‌ محه‌م���ه‌د كه‌ری���م قاملیی‌)خ���ۆ ‌‬ ‫ده‌ستنوس���ه‌كانیش مۆرێكی لێدراوه‌ بۆ به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گشتییه‌كان‪ ،‬ناوبراو له‌ڕێی‌ له‌نوس���راوێكدا داوای‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌ یه‌كس���ان بكرێت‌و كۆتایی‌ پێبهێنرێت‪،‬‬ ‫نوسراوێكدا ده‌یه‌وێت به‌شیكردنه‌وه‌یه‌كی ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ ب���ێ‌ كاربووه‌ له‌ كه‌نه‌دا‌و كه‌چ���ی ناوبراو نه‌س���ریه‌ی‌ دوو مانگی‬ ‫خه‌رجكردنه‌وه‌ی‌‪.‬‬ ‫ئه‌م باسه‌ ته‌شه‌نه‌ده‌كات كارده‌گاته‌ یاس���ایی‌ پرس به‌ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورای‌ هاوكات نوسراوێكی دیكه‌ داوای‌ خه‌رجی به‌یه‌كج���ار وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش جێی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ه���ه‌ر چ���وار به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ هه‌رێ���م ب���كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌نجومه‌ن���ی‌ بلیت���ی‌ فرۆك���ه‌و هاتوچ���ۆ ده‌كات كه‌ پرس���یاره‌ چ���ۆن ده‌كرێت نه‌س���ریه‌ی‌‬ ‫گش���تیی‌ دیوان���ی‌ چاودێری���ی‌ دارایی‌ ش���ورا له‌ كۆتای���ی‌ حوزه‌یرانی‌ ‪ 2011‬مێژووه‌كه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌روبه‌ندی دوومانگ به‌جارێك وه‌ربگیرێت به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌كارده‌خات (تجمید)‪ .‬سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌ نوس���راوێكی نهێنی‌ وه‌اڵمی دیوانی‌ ده‌ستبه‌كاربوونی‌ وه‌ك سه‌رۆكی دیوان له‌ حكومه‌ت ك���ه‌ كۆتایی‌ مانگ هه‌موو‬ ‫رونیكرده‌وه‌ كه‌ ته‌نها دێن له‌ژوره‌كانیان چاودێری���ی‌ دارایی‌ ده‌دات���ه‌وه‌و ده‌ڵێت كه‌واته‌ ناوبراو دانیشتوی‌ هه‌رێم نه‌بووه‌‪ ،‬حیسابێكی‌ ئه‌و مانگه‌ راده‌گیرێت‌و كار‬ ‫له‌سه‌ر مانگی نوێ‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫داده‌نیشن‌و هیچ ده‌سه‌اڵتێكیان نه‌ماوه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌دامه‌زراندنی كاندیدكراوان ئه‌مه‌ش الدانه‌ له‌یاسا‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ قسه‌ی‌ زۆرمان له‌سه‌ر دیوانی‌‬ ‫به‌پێی‌ نوسراوێكی دیك ‌ه كه‌ ده‌ستنوسه‌‬ ‫له‌جێ���گای‌ ئه‌وان چوار كه‌س���ی دیكه‌ ب���ۆ پۆس���تی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تیی‌‬ ‫ده‌ستنیش���انده‌كات وه‌ك بری���كاری‌ به‌بریكار به‌شێوه‌یه‌كی كاتیی‌ له‌دیوانی‌ ده‌رده‌كه‌وێـت ناوبراو سه‌فه‌ری‌ كه‌نه‌دای‌ چاودێری���ی‌ دارای���ی‌ هه‌ولێ���ر هه‌بێت‪،‬‬ ‫كاركردن‪ ،‬به‌اڵم په‌رله‌مانی‌ كوردستان چاودێریی‌ دارایی‌‪ ،‬به‌پێی‌ یاسا ناكرێت كردووه‌ ل���ه‌ ئه‌یلولی ‪ ،2009‬پاره‌ی‌ ئه‌و به‌ڵگه‌ی‌ زیاترو قسه‌ی‌ زیاتر هه‌ن ئه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی دیوانی‌ چاودێری���ی‌ دارایی‌ كاندیدكراوان بۆ پۆس���تی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌ س���ه‌فه‌ره‌ی‌ بۆ خه‌رجكراوه‌ت���ه‌وه‌ بێ‌ لێده‌گه‌ڕێ���ن ب���ۆ كاتی‌ دیكه‌‪ ،‬قس���ه‌ی‌‬ ‫له‌م پرس���ه‌ ئاگادار ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ گشتییه‌كان دابمه‌زرێنرێن وه‌ك بریكار ئه‌وه‌ی‌ هیچ وه‌سڵێك یان دیكۆمێنتێك دیكه‌مان بۆ كاتی‌ دیكه‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫• ئ���ه‌م بابه‌ت���ه‌ پشتئه‌س���توره‌‬ ‫به‌پێی‌ یاسای‌ دیوانی‌ چاودێریی‌ دارایی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی كاتیی‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌بێته‌ هه‌بێ���ت ته‌نها به‌ده‌س���تنوس خه‌رجی‬ ‫پێویسته‌ ئه‌نجومه‌نی‌ چاودێریی‌ دارایی‌ سه‌رپێچی بۆ بنه‌ماكانی‌ به‌ندی سێیه‌م رێگه‌و هاتن‌و چوون���ی‌ خه‌ماڵندووه‌ كه‌ به‌كۆمه‌ڵێك به‌ڵگه‌نامه‌ كه‌ له‌ بابه‌ته‌كه‌دا‬ ‫پێكبهێنرێ���ت‌و كۆمه‌ڵێك ئه‌رك ده‌گرنه‌ له‌م���ادده‌ی‌ حه‌وته‌م له‌یاس���ای‌ دیوانی‌ بڕه‌ك���ه‌ی‌ زیاتر له‌ ‪ 10‬ملی���ۆن دیناره‌‪ ،‬ئاماژه‌یان بۆ كراوه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ دیوان ‌‬ ‫دارایی‬ ‫‌‌‬ ‫چاودێریی‌‬ ‫ی ‪77‬‬ ‫بڕی‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌زار دۆالر ‌‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫من له‌ماوه‌ ‌‬ ‫‪ 2009‬بۆ ‪2010‬‬ ‫ی سه‌رقاڵبونم‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه وه‌رگرتن ‌‬ ‫پۆست له‌كوردستان‬ ‫له‌كه‌نه‌دا ‪ 164‬رۆژ‬ ‫بێ كاربووم‬

‫له‌گه‌رمیان چه‌ند كه‌سێك به‌ناوی‌ كه‌سوكاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كانه‌وه‌ موچه‌ وه‌رده‌گرن‬ ‫مانگان���ه‌ مووچه‌كانی���ان له‌الی���ه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫كه‌سوكاریانه‌وه‌ وه‌رده‌گیرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی شه‌هیدان‌و‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كاروباری‌ ش���ه‌هیدان‌و ئه‌نفالكراوه‌كان ‌‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانی‌ گه‌رمیان چه‌ند‬ ‫گه‌رمیان به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند كه‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫كه‌سێك به‌ساخته‌ خۆیان كردوه‌ت ‌ه‬ ‫ی ئه‌نفالكراوبێن‪،‬‬ ‫خه‌ڵك هه‌ن بێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌سوكاری‌ ئه‌نفال بێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌اڵم ئێس���تا له‌الیه‌ن كه‌سوكاریانه‌و‌ه‬ ‫كه‌سوكاریان ئه‌نفالكرابێت‌و موچه‌ش‬ ‫موچه‌كه‌یان وه‌رده‌گیرێت‪ .‬سه‌رچاوه‌ك ‌ه‬ ‫وه‌رده‌گرن‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ ئه‌و‬ ‫جه‌ختیك���رده‌و‌ه ك��� ‌ه گومانیان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫قسان ‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌‌و كه‌سوكار ‌‬ ‫چه‌ند كه‌سێك هه‌بێت له‌ژیاندا مابێتن‪،‬‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانیش ئه‌و كاره‌ ب ‌ه‬ ‫"سوكایه‌تیكردن" بۆ ئه‌نفاله‌كان نیشان به‌اڵم خرابێته‌و‌ه ناو لیس���تی‌ وارس���ی‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان‌و موچه‌ وه‌ربگرن‪.‬‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی ئه‌و موچه‌یه‌ له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نفالكراوه‌كان ‌‬ ‫به‌پێی لیس���تێك ك ‌ه ناوی‌ (وارس‌و كه‌سانه‌وه‌‪ ،‬كه‌سوكار ‌‬ ‫ئه‌نفال)ه‌ك���ه‌و ش���وێنی دانیش���تنیان نیگ���ه‌ران ك���ردووه‌‪ .‬ئه‌حم���ه‌د مه‌جید‬ ‫ی ئه‌نفال ‌ه‬ ‫ی ‪ 10‬خوش���ك‌‌و ب���را ‌‬ ‫دیاریك���راوه‌‌و الی ئاوێن��� ‌ه پارێزراوه‌‪ ،‬خاوه‌ن ‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ ئه‌نفال نه‌بوون‌و ئێستاش رونیكرده‌و‌ه ك ‌ه ئه‌گه‌ر كه‌سێك له‌ژیاندا‬

‫ی‬ ‫مابێت‌و به‌ئه‌نفال نوسرابێت ئه‌و‌ه خۆ ‌‬ ‫له‌خۆیدا "تاوان"ه‌‌و وتی‌ "پێویست ‌ه ئه‌م‬ ‫قه‌زیه‌یه‌ به‌رپرسان ئاوڕێكی‌ لێبده‌نه‌وه‌‌و‬ ‫ی ئێم���ه‌ له‌گۆڕ‌ه‬ ‫ده‌یان خوش���ك‌و برا ‌‬ ‫به‌كۆمه‌ڵه‌كاندان"‪.‬‬ ‫ی "ئێس���تا كه‌سێك‬ ‫ئه‌حمه‌د وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ژیاندا مابێت‌و به‌و ش���ێواز‌ه مامه‌ڵه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكرێت‪ ،‬پێوس���ته‌ لێپرسینه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌نفال ل���ه‌و بابه‌ت ‌ه‬ ‫بكرێت‌و لیس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫پ���اك بكرێت���ه‌وه‌‌و ته‌نان���ه‌ت لیژنه‌ ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ بۆ پێكبهێنرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د باس���ی‌ له‌وه‌ك���رد ك ‌ه ئه‌وان‬ ‫ی خۆی���ان هه‌ی���ه‌‌و قب���وڵ‬ ‫هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ناك���ه‌ن بازرگان���ی‌ به‌كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی "ناكرێت‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانه‌وه‌ بكرێت‌و وت ‌‬ ‫ده‌س���تێوه‌ردان له‌و قه‌زیانه‌دا هه‌بێت‪،‬‬ ‫دڵنیام گه‌ر كه‌سوكاری ئه‌نفالكراوه‌كان‬

‫به‌م بابه‌ت ‌ه زۆر دڵگران ده‌بن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌ن���وه‌ر حه‌م���ه‌الو ك��� ‌ه‬ ‫ی ئه‌نفال ‌ه ئه‌و كاران ‌ه‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫تاقانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ب ‌ه "نایاس���ایی" ده‌زانێ���ت‌و وتی‌ "ئه‌و‌ه‬ ‫بۆ خ���ۆی یه‌كێك��� ‌ه له‌س���ووكایه‌تیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گ���ه‌وره‌كان كه‌ به‌ئێم ‌هی‌ كه‌س���وكار ‌‬ ‫ئه‌نف���ال ده‌كرێ���ت‪ ،‬داوا ده‌ك���ه‌م ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫كه‌سانه‌ به‌خۆیاندا بچنه‌وه‌‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫ی یاس���ایی خۆی ئه‌نجام‬ ‫هه‌رێمیش كار ‌‬ ‫ب���دات بۆئ���ه‌و‌هی‌ چیتر رێ���گا خۆش‬ ‫نه‌كرێت بۆ ئه‌و كه‌سان ‌ه خۆیان بخزێنن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ناو كه‌س���وكاری‌ ئه‌نفال���ه‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫موچه‌ وه‌ربگرن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌وه‌‬ ‫ی ش���ه‌هیدان‌و‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی گه‌رمیان‪ ،‬تاریق سدیق‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان ‌‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ ره‌تیكرده‌و‌ه ك ‌ه‬

‫ی "شتی‌ وا نییه‌‪،‬‬ ‫ش���تی وا هه‌بێت‌و وت ‌‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك له‌ژیان���دا مابێت‌و موچ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫وه‌ربگرێ���ت پێوس���تی‌ به‌به‌ڵگه‌نام ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫مردن هه‌ی���ه‌‌و تا ئ���ه‌و به‌ڵگه‌نامه‌ی ‌ه ‌‬ ‫نه‌بێت موچه‌ وه‌رناگرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیكه‌و‌ه به‌رپرسی نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫ی كوردۆساید (چاك)‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫باشور ‌‬ ‫ی راگه‌یاند‬ ‫مه‌جید له‌لێدوانێكدا به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌و كار‌ه "بازرگانییه‌" به‌كه‌سوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان���ه‌و‌ه ك���راوه‌‌و ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌دا پڕۆس��� ‌هی‌ ئه‌نفال كه‌ له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی به‌عس���ه‌و‌ه‬ ‫( ‪)1988‬دا له‌الیه‌ن رژێم ‌‬ ‫ی رابگیرێت‌و‬ ‫ئه‌نجام���درا‪ ،‬ده‌بێت به‌پاك ‌‬ ‫ی كاردانه‌وه‌كانیش به‌و ئاراسته‌ی ‌ه‬ ‫چۆنێت ‌‬ ‫ێ ژم���اره‌ی‌ قوربانییان‬ ‫بێت ك��� ‌ه بزانر ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن���دن بۆئ���ه‌و‌هی‌ ببێت��� ‌ه ئامارێك ‌‬ ‫دروست‪.‬‬

‫ئه‌م كار‌ه‬ ‫ی‬ ‫سووكایه‌تییه‌ك ‌‬ ‫گه‌وره‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ئێمه‌ ‌‬ ‫كه‌سوكاری‌ ئه‌نفال‬ ‫ده‌كرێت‬

‫ره‌نگاڵه‌‬

‫)‪ )309‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/17‬‬

‫له‌سه‌عیده‌و ‌ه‬ ‫بۆ فه‌ره‌نسا‬

‫کاوڕ‬ ‫ی بچیت ‌ه ه���ه‌ر پرۆژه‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫به‌رل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ه‌ مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫ك���ه‌ په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫داراییه‌وه‌ هه‌بێت پ���رس بكه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫سۆزدارییه‌وه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كه‌ت جێگیر‬ ‫نابێت‪ ،‬یه‌كشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫گا‬ ‫هێش���تا مانگ له‌ نی���وه‌ی‌ دایه‌و تۆش‬ ‫موچه‌كه‌ت به‌ته‌واوه‌تی‌ خه‌رج كردووه‌‪،‬‬ ‫ی كاره‌كانیش���ت‬ ‫ی كه‌ڵه‌كه‌بوون ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ره‌نگه‌ توش���ی‌ هه‌ندێ‌ گرفت ببیته‌وه‌‪،‬‬ ‫شه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫تۆ خاوه‌نی‌ هه‌ستێكی‌ ناسك‌و باشیت‪،‬‬ ‫به‌اڵم زۆرج���ار ده‌گۆڕێیت‪ ،‬واتلێهاتوو‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ده‌وروبه‌ردا دوژمنكارانه‌ ره‌فتار‬ ‫ی مادی���ت دێت ‌ه‬ ‫ێ گرفت ‌‬ ‫بكه‌ی‌‪ ،‬هه‌ن���د ‌‬ ‫ی رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬ ‫رێگا‪ ،‬هه‌ین ‌‬

‫له‌تایله‌ند ‪ 800‬س���ه‌گ رزگارده‌كرێن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌كرابوون بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫پاش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌و واڵته‌و‌ه به‌ قاچاخ ره‌وانه‌ی‌ ڤێتنام‬ ‫ی خواردن‬ ‫بكرێت‪ ،‬تاوه‌كو له‌ ژه‌مه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كاربهێنرێ���ن‪ .‬له‌ڤێتن���ام خواردن ‌‬ ‫گۆشتی‌ س���ه‌گ یه‌كێكه‌ له‌و خواردن ‌ه‬ ‫ی رۆژانه‌‪.‬‬ ‫ی ژه‌مه‌كان ‌‬ ‫ئاساییان ‌ه ‌‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی ده‌گری‌‌و ئه‌وان تاوانبار‬ ‫به‌رد له‌خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ی���ت‪ ،‬له‌كاتێك���دا خ���ۆت ناتوان ‌‬ ‫ی س���ه‌ركه‌وتوو به‌ئه‌نجام‬ ‫یه‌ك پ���رۆژه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ڵوێستێكی‌ ئیحراج‬ ‫بگه‌یه‌نیت‪ ،‬تووش ‌‬ ‫ده‌بیت‪ ،‬پێنجشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫زۆر به‌ختی‌ كاری‌ باش���ت دێته‌ پێش‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش توش���ی‌ خۆش���حاڵیت ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێویس���ت ‌ه پش���وییه‌كیش بده‌ی‌‪،‬‬ ‫ی ته‌رفیهی‌ به‌ئه‌نجام بگه‌یه‌نی‌‪،‬‬ ‫یان كار ‌‬ ‫دووشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬

‫له‌فه‌له‌ستین‬ ‫دزێك خۆی‌ ده‌داته‌ به‌ر چه‌قۆ‬

‫گۆرانیبێژ‌و س���ه‌ماكه‌ر دۆمنیك‬ ‫ی‬ ‫حوران���ی‌ ل��� ‌ه كچێك���ی‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی میس���ره‌و‌ه بووه‌ت��� ‌ه‬ ‫س���ه‌عید ‌‬ ‫ی جیهانی‌‪،‬‬ ‫ی ناودار ‌‬ ‫ئه‌ستێره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پ���اش ئ���ه‌و‌هی‌ ته‌له‌فزیۆنێك ‌‬ ‫ی ‪2011‬‬ ‫فه‌ره‌نس���ی‌ ب���ۆ س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵیبژاردووه‌ ب ‌ه جوانترین خانم ‌‬ ‫ی سه‌رنج‬ ‫گۆرانیبێژ ك ‌ه له‌شوالرێك ‌‬ ‫راكێشی‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫ی له‌ شاری‌ جه‌نین‬ ‫ی فه‌له‌س���تین ‌‬ ‫دزێك ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی‌ ده‌دات ‌ه به‌رچه‌قۆ‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫په‌ش���یمان بووه‌ته‌وه‌ له‌و دزیی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كردوییه‌ت���ی‌‪ .‬ناوبراو ل��� ‌ه دوكانێك ‌‬ ‫ی كردووه‌‌و‬ ‫پێداویس���تی‌ ناوم���اڵ‌ كار ‌‬ ‫ی كردن���دا گی���راوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ی دز ‌‬ ‫له‌كات��� ‌‬ ‫ی كردنه‌‪،‬‬ ‫پاش���گه‌زبوونه‌و‌هی‌ له‌و دز ‌‬ ‫خۆی‌ داوه‌ته‌ به‌ر چه‌قۆ‪.‬‬

‫رۆژگار له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌ی تۆدایه‌‪ ،‬وات لێده‌كات‬ ‫ك���ه‌ دڵنیاب��� ‌ی له‌هه‌نگاونان‪ ،‬ئ���اگادار ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ ب ‌ه ك ‌ه ده‌یانبه‌س���تی‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵ���ه‌ی‌ خۆشه‌ویسته‌كه‌ش���ت خۆش‬ ‫ئه‌بیت‪ ،‬چوارشه‌ممه‌ رۆژ ‌ی به‌خته‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی ده‌رونیی���ه‌و‌ه ماندویت‪ ،‬خۆت‬ ‫ل���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه توش���ی‌ فش���ار مه‌ك���ه‌‪ ،‬دوور‬ ‫بكه‌و‌ه له‌و ژاوه‌ژاوه‌ی‌ دروس���ت بووه‌‪،‬‬ ‫ی مادیشه‌وه‌ قه‌یرانێك به‌ڕێوه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌ڕوو ‌‬ ‫سێشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی‬ ‫ی كردن ل���ه‌كاردا فرس���ه‌ت ‌‬ ‫به‌ش���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركه‌وتنت زیاد ده‌كات‪ ،‬بۆ سه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ێ‬ ‫هه‌ر په‌یوه‌ندییه‌ك پێویس���تی‌ به‌هه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ن���ازوالت هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كش���ه‌مم ‌ه رۆژ ‌‬ ‫به‌خته‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫له‌كات���ی‌ قس���ه‌كردندا ووردب���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫ت���ۆ داهاتووی‌ خ���ۆت دروس���ت ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ت بۆ كه‌س ب���اس مه‌كه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر توشی‌ نه‌خۆشییه‌ك هاتووی‌ پێویسته‌‬ ‫چاودێری‌ بكه‌ی‌‪ ،‬شه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ی‬ ‫مه‌عنه‌ویاتت زۆر به‌رزه‌‪ ،‬به‌اڵم ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫درێ���ژ ناخایه‌نێت‪ ،‬پێویس���ت پرس‌و ڕا‬ ‫به‌هاوڕێكان���ت بكه‌ی‌ ب���ۆ پرۆژه‌كه‌ت‪،‬‬ ‫له‌ڕووی‌ سۆزداریش���ه‌و‌ه باره‌كه‌ خراپه‌‪،‬‬ ‫سێشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫خۆشه‌ویستی‌‌و لێك نزیك بوونه‌و ‌ه‬ ‫زاڵ‌ ده‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر دان���ا بیت‬ ‫ده‌توانیت خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت زیاتر‬ ‫به‌الی‌ خۆت���دا رابكێش���ی‌‪ ،‬هه‌ینی‌‬ ‫رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫رێگ����ه‌ م����ه‌ده‌ ك����ه‌ خۆپه‌رس����تیت كار بكاته‌‬ ‫سه‌ر هه‌ڵس����وكه‌وته‌كانت‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫فش����اره‌كانیش زۆربن‪ ،‬هێشتا هاوڕێش هه‌ن كه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێ‌ هاوكاریت بكه‌ن‪ ،‬تێكڕای‌ ئه‌م هه‌فته‌یه‌‬ ‫بۆ تۆ له‌باره‌‪ ،‬چوارشه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌خته‌‪.‬‬

‫ی ته‌مه‌ن ‪ 41‬سا ‌ڵ‬ ‫له‌سعودیی ‌ه گه‌نجێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ندی ‌‬ ‫ك��� ‌ه بڕوانامه‌ی‌ خوێندن��� ‌‬ ‫هه‌ب���ووه‌‪ ،‬خ���ۆی‌ كردۆت��� ‌ه پارێزه‌ر‬ ‫ی ئه‌و ژنان ‌ه‬ ‫تاوه‌كو بتوانێ���ت متمان ‌ه ‌‬ ‫به‌ده‌س���ت بهێنێ‌ ك ‌ه ته‌اڵقدراون‪ .‬له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی موماره‌س ‌ه ‌‬ ‫رێگه‌یه‌شه‌و‌ه توانیوێت ‌‬ ‫سێكس له‌گه‌ ‌ڵ ده‌یان ئافره‌تدا بكات‪،‬‬ ‫تاوه‌كو ده‌زگا شه‌رعییه‌كانی‌ ئه‌و واڵت ‌ه‬ ‫پێیانزانیوه‌‌و پارێزه‌ره‌ س���اخته‌كه‌یان‬ ‫ده‌ستگیر كردووه‌‪.‬‬

‫‪ 800‬سه‌گ‬ ‫له‌خواردن رزگار ده‌كرێن‬

‫دوانه‌‬

‫شێر‬

‫شازی‌ پارێزه‌ر‬

‫زیندانییه‌كی‌ هه‌ڵهاتوو‬ ‫ی پۆلیس ده‌كات‬ ‫سوپاس ‌‬ ‫بۆ ریش چوو ‌ه‬ ‫سمێڵیشی‌ ناوه‌ته‌ بانی‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 22‬س���ا ‌ڵ‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا كچێك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێكدا به‌هۆی‌ برینداریی‌ س���ه‌ر ‌‬ ‫گواس���تراوه‌ته‌و‌ه بۆ نه‌خۆش���خانه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ل��� ‌ه رێ���گا یه‌كێ���ك له‌كارمه‌نده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سێكس��� ‌‬ ‫ئه‌مبوالنس���ه‌ك ‌ه ته‌عه‌دا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خۆ ‌‬ ‫ی ئاگا ‌‬ ‫لێكردووه‌‪ ،‬ب ‌ه بێئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بوبێت‪ ،‬ل ‌ه ئ���ه‌م روداو‌ه كارمه‌ندێك ‌‬ ‫ی ناو ئه‌مبوالنس���ه‌كه‌ شاهیده‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫تر ‌‬ ‫ی رودان���ی‌ روداوه‌ك ‌ه‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫بێئه‌و‌ه ‌‬ ‫هیچ په‌رچه‌كردارێكی‌ هه‌بوبێت‪.‬‬

‫هه‌موو ساڵێك چوار ملیۆن‬ ‫مایۆ له‌فه‌ره‌نسا ده‌فرۆشرێت‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌ره‌نس���ێكان عاش���ق ‌‬ ‫به‌و پێیه‌ ‌‬ ‫مه‌له‌كردنن‪ ،‬له‌و واڵت���ه‌دا ‪ 13‬ملیۆن‬ ‫ی مه‌له‌كردن‬ ‫ی موماره‌س��� ‌ه ‌‬ ‫فه‌ره‌نس��� ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ .‬ب���ه‌و هۆكاره‌ش���ه‌وه‌ ل��� ‌ه‬ ‫فه‌ره‌نس���ا ‪ 4135‬مه‌له‌وانگ��� ‌ه هه‌یه‌‌و‬ ‫ی ئه‌و واڵت ‌ه ك ‌ه ‪43‬‬ ‫له‌كۆی‌ دانیشتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ملیۆنه‌‪ ،‬س���ااڵن ‌ه ‪ 4‬ملی���ۆن مایۆی ‌‬ ‫لێده‌فرۆشرێت‪.‬‬

‫ی ل ‌ه زێرابدا برده‌سه‌رو‬ ‫شه‌و ‌‬ ‫سزاش درا‬ ‫ی فه‌ره‌نسی‌ سه‌ری‌ ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫پیاوێك ‌‬ ‫كونی‌ زێراب‌و ش���ه‌وێك به‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا ‪ 97‬هه‌زار‬ ‫ی‬ ‫دۆالری���ش غه‌رامه‌ ده‌كرێ���ت‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس ئه‌و پیاو‌ه ویستوییه‌ت ‌‬ ‫لێدوان ‌‬ ‫ی بكات ‌ه‬ ‫رۆنی‌ پیس���ی‌ ئوتومبیله‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵته‌وه‌‌و به‌و هۆكاره‌شه‌و‌ه‬ ‫زێراب ‌‬ ‫سزادراوه‌‪.‬‬

‫عێراقییه‌ك‬ ‫بۆ مه‌زات‬

‫ی ‪ 38‬س���ا ‌ڵ ل ‌ه فه‌یس���بووك‬ ‫س���تار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌زاد ك���ردووه‌‪ ،‬به‌و مه‌رجه‌ ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫كڕیاره‌كه‌ی‌ نه‌ عه‌ره‌بی‌‌و نه‌ موسوڵمان‌و‬ ‫ی بێت‪.‬‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی واڵتێك ‌‬ ‫ن ‌ه نیشته‌جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێڕاق ‌‬ ‫ئه‌‌و ده‌مێك ‌ه داوای‌ له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ی لێبسه‌نێته‌وه‌‌و‬ ‫كردووه‌‪ ،‬جنسییه‌كه‌ ‌‬ ‫الفیته‌یه‌كی‌ به‌و شێوه‌یه‌به‌ به‌رۆكییه‌و‌ه‬ ‫ی عێراق‬ ‫كردووه‌ "وازل ‌ه هه‌موو شتێك ‌‬ ‫دێنم‪ ،‬له‌حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌‌و گه‌له‌كه‌ی‌‌و‬ ‫خاكه‌كه‌شی‌"‪.‬‬

‫گه‌ڕانه‌و ‌ه‬ ‫بۆ منداڵی‌‬

‫ی‬ ‫زیندانییه‌ك���ی‌ ئیتاڵ���ی‌ سوپاس��� ‌‬ ‫ی واڵته‌ك��� ‌هی‌ ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫پۆلیس��� ‌‬ ‫ده‌س���تگیریان كردووه‌ت���ه‌وه‌‌و ل���ه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ووه‌‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫دڵه‌ڕاوكێی��� ‌ه رزگار ‌‬ ‫ی هه‌ڵهاتووه‌‪،‬‬ ‫وته‌ی‌ خۆی‌ له‌و كاته‌وه‌ ‌‬ ‫ی به‌خۆو‌ه نه‌دیوه‌‌و دنیایه‌ك‬ ‫ئاسوده‌ی ‌‬ ‫ی بێت‬ ‫واڵت گه‌ڕاوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و‌هی‌ رزگار ‌‬ ‫له‌و هه‌موو س���ه‌فه‌رو خۆشاردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ پۆلیس‪ ،‬خۆش���حا ‌ڵ بوو‌ه به‌دوبار‌ه‬ ‫ده‌ستگیركردنه‌وه‌ی‌‪.‬‬

‫له‌ئیمارات هه‌ژار نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مرۆی ‌‬ ‫ی په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫ی راپۆرتێك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ت���ه‌و‌ه یه‌كگرت���ووه‌كان‪ ،‬ل ‌ه واڵت ‌‬ ‫ئیماراتدا كه‌س نیی ‌ه ل ‌ه هه‌ژاریدا بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و باره‌یه‌و‌ه ده‌ركه‌وت���ووه‌ ژمار‌ه ‌‬ ‫ی نیش���ته‌جێی‌ ئ���ه‌و واڵت ‌ه‬ ‫هه‌ژاران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌ترس ‌‬ ‫سفره‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ش ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫هه‌ژاربوونی���ان لێده‌كرێت ده‌گات ‌ه ‪%2‬‬ ‫ك ‌ه ئه‌وه‌ش كه‌متری���ن رێژه‌یه‌ ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫جیهاندا تۆمار كرابێت‪ .‬له‌و راپۆرته‌دا‬ ‫ی تاكه‌ كه‌س‬ ‫ده‌ریخس���تووه‌ كه‌ داهات ‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ له‌و واڵت���ه‌دا پارێزراوه‌‌و‬ ‫حكومه‌تیش ل���ه‌ بواره‌كانی‌ خوێندن‌و‬ ‫ی ناوه‌‪.‬‬ ‫ی باش ‌‬ ‫ته‌ندروستیدا هه‌نگاو ‌‬

‫به‌هۆی‌ سه‌رپێچییه‌ك‬ ‫ی زاوایه‌تی‌ بوو‬ ‫له‌شه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫قاوه‌خانه‌ی���ه‌ك له‌ پاریس كه‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫مندااڵن��� ‌هی‌ ب���ۆ موش���ته‌رییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شت ‌‬ ‫دروست كردووه‌‪ ،‬شوێنه‌كه‌ ‌‬ ‫مندااڵن��� ‌ه رازاندووه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ش���ه‌ربه‌تانه‌ش ك ‌ه پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌بوان���ی‌ ده‌كات له‌ مه‌مكه‌مژه‌ ‌‬ ‫مندااڵندای���ه‌‪ ،‬ئه‌و بیرۆكه‌ی��� ‌ه له‌وه‌و‌ه‬ ‫ی گرت���ووه‌‪ ،‬تاوه‌ك���و‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫ێ بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫هه‌ركه‌س���ێك كه‌ بی���ه‌و ‌‬ ‫ی منداڵ���ی‌ روبكات��� ‌ه‬ ‫ب���ۆ زه‌مه‌ن��� ‌‬ ‫گازینۆكه‌یان‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ته‌واوكردن��� ‌‬ ‫س���عودییه‌ك له‌كات��� ‌‬ ‫ی پاس���پۆرته‌كه‌یان ده‌ركه‌وتوو‌ه‬ ‫فیزه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رپێچییه‌ك ‌‬ ‫كه‌ هاوس���ه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫هاتوچۆی‌ كردووه‌‪ ،‬به‌و هۆكاره‌شه‌و‌ه‬ ‫ی فیزه‌و‬ ‫بێب���ه‌ش ده‌بن ل��� ‌ه وه‌رگرتن ‌‬ ‫سه‌فه‌ر كردنیان بۆ مانگی‌ هه‌نگوینی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راپۆرته‌كان هاوس���ه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئوتومبیلی‌ نه‌بووه‌‪ ،‬تاوه‌كو سه‌رپێچ ‌‬ ‫پێبكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناوب���راو له‌بری‌ ژن‬ ‫ی‬ ‫گواستنه‌وه‌‪ ،‬ماوه‌یه‌كی‌ درێژ‌ه خه‌ریك ‌‬ ‫ی ئه‌و سزایه‌یه‌‪.‬‬ ‫چاكردنه‌وه‌ ‌‬

‫‪17‬‬

‫‪18‬‬

‫وه‌رزش‬

‫)‪ )309‬سێشه‌مم ‌ه ‪201٢/١/١7‬‬

‫جام ‌ی ئیسپانیا‪ ..‬سبه‌ی‌ شه‌و كالسیكۆ ئه‌نجام ده‌درێت‬ ‫ی بێرنابیۆ یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید‬ ‫له‌یاریگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫له‌یاری‌ كالس���یكۆدا میواندار ‌‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ ده‌كات‌و یان ‌هی‌ ڤاالنسیاش‬ ‫روبه‌ڕوی‌ لیڤانتی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جام ‌‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬یارییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسپانیا گه‌یشتووه‌ته‌ قۆناغ ‌‬ ‫مه‌لیك ‌‬ ‫ی‬ ‫چاره‌كی‌ كۆتایی‌‌و ئه‌مش���ه‌و‌و شه‌وان ‌‬ ‫داهاتوو سه‌رجه‌م یارییه‌كانی‌ چونی‌ ئه‌و‬ ‫قۆناغه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چن‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌م قۆناغ��� ‌ه‬ ‫له‌گرنگتری���ن ی���ار ‌‬ ‫ی ریاڵ‬ ‫ی نێ���وان یانه‌ ‌‬ ‫یاری‌ كالس���یكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌درید‌و به‌رش���ه‌لۆنه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌یاریگا ‌‬ ‫ی ش���اری‌ مه‌درید‬ ‫س���انتیاگۆ بێرنابیۆ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪248‬ی‌ كالسیكۆ ‌‬ ‫ئه‌م یارییه‌ زنجیره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوان ئ���ه‌م دوو یانه‌یه‌ی���ه‌‌و زنجیره‌ ‌‬ ‫ی شاری‌ ئیسپانیایه‌‪.‬‬ ‫ی جام ‌‬ ‫‪30‬هه‌مین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاس���ی‌ ئیس���پان ‌‬ ‫رۆژنام��� ‌ه ‌‬ ‫ئاش���كرایكردوو‌ه ك��� ‌ه پێده‌چێ���ت له‌م‬ ‫ی ناوه‌ندا بۆ‬ ‫یاریی���ه‌دا مۆرینیۆ له‌هێڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خزێره‌ ‌‬ ‫پڕكردنه‌و‌هی‌ شوێنی‌ س���ام ‌‬ ‫ی‬ ‫پێك���را‌و پش���ت به‌پیپ���ی‌ پورتوگال ‌‬ ‫ببه‌س���تێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدایه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌م‬ ‫ی سوكه‌و‌ه‬ ‫به‌رگریكاره‌ به‌هۆی‌ پێكانێك ‌‬ ‫ی دوو‬ ‫به‌ش���داری‌ له‌راهێنانه‌كان���ی‌ رۆژ ‌‬ ‫ی یانه‌كه‌یدا نه‌كردووه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ش���ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هانده‌ران ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ جێگه‌ی‌ دڵخۆش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نخیل د ‌‬ ‫یانه‌ی‌ مه‌له‌كیی ‌ه گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌رجه‌نتینییه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ماریا ‌‬ ‫سروشتی‌ راهێنانی‌ ئه‌نجامداوه‌‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌یه‌ به‌شداری‌ له‌یارییه‌كه‌دا بكات‪.‬‬ ‫ی یان���ه‌ی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ش‬ ‫له‌ڕیزه‌كان��� ‌‬ ‫پێ���درۆ رۆدریگ���ز به‌ه���ۆی‌ پێكانه‌وه‌‌و‬ ‫س���یدۆ كیتا به‌ه���ۆی‌ په‌یوه‌ندی‌ كردن‬ ‫ی كردن‬ ‫به‌هه‌ڵبژارده‌كه‌یه‌وه‌ بۆ به‌شدار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌فه‌ریقا‪ ،‬له‌یار ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌كان ‌‬ ‫له‌جام ‌‬ ‫كالسیكۆ بێبه‌ش ده‌بن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ت���ردا‪ ،‬ك���ه‌ له‌یاری���گا ‌‬ ‫له‌یارییه‌ك��� ‌‬ ‫مێستایا به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬یانه‌ی‌ ڤاالنسیا‬ ‫ی لیڤانت���ی‌ ده‌كات‌و‬ ‫ی یان���ه‌ ‌‬ ‫میوان���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫یانه‌ی‌ ئه‌تله‌تی���ك بیلباویش روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی ریاڵ مایۆركا ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫یانه‌ ‌‬

‫ئه‌حمه‌د سه‌نگاوی‌‬

‫ی‬ ‫ی چاره‌ك ‌‬ ‫ی چونی‌ قۆناغ ‌‬ ‫یارییه‌كان ‌‬ ‫كۆتایی‌‪:‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/1/17 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11‬‬ ‫ئیسپانیۆڵ × میراندیس‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/1/18 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10‬‬ ‫ئه‌تله‌تیك بیلباو × ریاڵ مایۆركا‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 12‬‬ ‫ریاڵ مه‌درید × به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/1/19 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11:30‬‬ ‫ڤاالنسیا × لیڤانتی‌‬

‫جام ‌ی ئیتاڵیا‪..‬‬ ‫میالن‌و ئینته‌ر له‌دوو یار ‌ی جیاوازدا‬

‫ئه‌م ج���اره‌ ئه‌م دوو یانه‌ی���ه‌ له‌هه‌مان‬ ‫یاری���گادا ك��� ‌ه یاری���گای‌ سانس���یرۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 16‬‬ ‫ی میاتزا)ی���ه‌‪ ،‬له‌قۆناغ ‌‬ ‫(جۆزیپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌كان ‌‬ ‫ی ئیتاڵیا‌و به‌جیا روبه‌ڕو ‌‬ ‫جام ‌‬ ‫نۆڤارا‌و جه‌نه‌وه‌ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی دێرب ‌‬ ‫ی ی���ار ‌‬ ‫دور له‌ده‌رئه‌نجامه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میالن‪ ،‬ئه‌م ج���ار‌ه یانه‌ی‌ ئه‌ ‌‬ ‫ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ی‌ میالن‌و ئینته‌رمیالن هه‌ر له‌شار ‌‬ ‫ی‬ ‫میالن���ۆ به‌جیا ده‌چن���ه‌ تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫جامی‌ ئیتاڵیاوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌و ‌‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬پاش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دێربی‌ شاری‌ میالنۆ چوارشه‌ممه‌‪2012/1/18 ،‬‬ ‫یه‌ك شه‌مم ‌ه یار ‌‬ ‫ی شه‌و‬ ‫ی كاتژمێر ‪‌ 11‬‬ ‫ی ئه‌ ‌‬ ‫ی ئیتاڵی���ا‪ ،‬له‌نێوان یان ‌ه ‌‬ ‫له‌خول ‌‬ ‫ی میالن‌و ئینته‌رمیالندا به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬میالن × نۆڤارا‬ ‫س‌‬ ‫ی ئینته‌ر پێنجشه‌ممه‌‪2012/1/19 ،‬‬ ‫ی یان���ه‌ ‌‬ ‫ك���ه‌ به‌س���ه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی هات‪ .‬ئینته‌رمیالن × جه‌نه‌وا‬ ‫به‌گۆڵێكی‌ دێگۆ میللیتۆ كۆتای ‌‬

‫بڕیاره‌كان ‌ی یه‌كێتی‌ تۆپی‌ پێ ‌ی كوردستان‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬حه‌س���ه‌ن نه‌جمه‌دین‪ :‬یه‌كێت ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی پێ��� ‌‬ ‫ناوه‌ن���دی‌ تۆپ��� ‌‬ ‫ی ‪2012/1/14‬‬ ‫ی ش���ه‌ممه‌ رێكه‌وت ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ی ئاس���ای ‌‬ ‫كۆبوون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك‌و ت���ه‌واو ‌‬ ‫به‌ئاماده‌بوون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرێدا‌وتیایدا ئه‌م بڕیاران ‌ه ‌‬ ‫ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫خواره‌وه‌ی ده‌ركرد‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌ك ش���ه‌ممه‌ رێكه‌وت ‌‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬رۆژ ‌‬ ‫ی تایب���ه‌ت‬ ‫‪ 2012/1/22‬كۆبوون���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌یان���ه‌ پل��� ‌ه دووه‌كانی‌ كوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ندی‌ تۆپی‌ پێ ‌‬ ‫له‌باره‌گای‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێنه‌ران ‌‬ ‫كوردس���تان به‌ئاماده‌بوون ‌‬ ‫یانه‌پله‌دووه‌كان ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���یروان ‌‬ ‫دووه‌م‪ :‬له‌یاری‌ نێوان یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌پله‌یه‌كه‌كان ‌‬ ‫نوێ‌‌و كۆیه‌ له‌خول��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رچوون له‌گیان ‌‬ ‫كوردس���تان به‌هۆ ‌‬ ‫ی ناش���رین‬ ‫ی قس���ه‌ ‌‬ ‫وه‌رزش���ی‌‌ووتن ‌‬ ‫ی یارییه‌ك��� ‌ه له‌الی���ه‌ن‬ ‫به‌ناوبژیوانان��� ‌‬ ‫ی كۆیه‌(ن���ازم جه‌بار)‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫ڕاهێن���ه‌ر ‌‬ ‫بڕیاردرا‪:‬‬

‫ی ناوبراو بۆ دوو‬ ‫‪1‬ـ راگرتنی‌ ڕاهێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫یاری‌ داهاتو‌و هه‌روه‌ها یاوه‌ری‌ نه‌كردن ‌‬ ‫تیپه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪2‬ـ غه‌رامه‌كردن���ی‌ ناوب���راو به‌ب���ڕ ‌‬ ‫(‪)250000‬دووسه‌دو په‌نجا هه‌زار دینار‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬له‌یاری‌ نێوان یانه‌ی‌ سێمێل‌و‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌كان ‌‬ ‫پێشكه‌وتن له‌خولی‌ پله‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هێرش���كردن‌و‬ ‫كوردس���تان به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ده‌رچوون له‌گیانی‌ وه‌رزش���ی‌ هه‌ردوو‬ ‫ی پێش���كه‌وتن (نه‌ریمان‬ ‫یاریزانی‌ یانه‌ ‌‬ ‫عه‌باس) ژماره‌ (‪‌)20‬و (محمد عه‌باس)‬ ‫ژماره‌(‪ ،)22‬بڕیاردرا‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ریه‌كه‌یان بۆ دوو یار ‌‬ ‫‪1‬ـ راگرتن��� ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كارت ‌ه سووره‌كه‌یان‪.‬‬ ‫‪2‬ـ غه‌رامه‌كردن���ی‌ ه���ه‌ر یه‌كێكی���ان‬ ‫به‌ب���ڕی‌(‪ )150000‬س���ه‌دو په‌نجا هه‌زار‬ ‫دینار‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێ ‌‬ ‫ی تۆپ ‌‬ ‫ی چواره‌م ‌‬ ‫چــواره‌م‪ :‬خول ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌پله‌نایابه‌كان ‌‬ ‫تازه‌پێگه‌یش���تووان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێكه‌وت ‌‬ ‫ی هه‌ین��� ‌‬ ‫كوردس���تان رۆژ ‌‬

‫‪ 2012/1/20‬به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تۆپ ‌‬ ‫پێنج���ه‌م‪ :‬خول���ی‌ یازده‌هه‌م��� ‌‬ ‫پێ���ی‌ یانه‌پله‌یه‌كه‌كان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ی ‪2012/1/21‬‬ ‫رۆژی‌ ش���ه‌ممه‌ رێكه‌وت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سته‌ ‌‬ ‫شه‌ش���ه‌م‪ :‬ده‌ستنیشانكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاران‌و ناوبژیوانانی‌ خول ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ژده‌هه‌م���ی‌ نای���اب‌و یازده‌هه‌م��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تازه‌پێگه‌یشتووان ‌‬ ‫پله‌یه‌ك‌و چواره‌م ‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬

‫مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬ئاوێزانكردنی دین‌و وه‌رزش‌و ڕاگه‌یاندن بۆ نێو ژیان!‬ ‫ئا‪ :‬حه‌مید مسته‌فا‪ ،‬هه‌ولێر‬

‫مه‌ری����وان نه‌قش����به‌ندی ئ����ه‌و مرۆڤ���� ‌ه‬ ‫ڕاگه‌یاندنكاره‌ی����ه‌ ك����ه‌ دی����ن‌و وه‌رزش‌و‬ ‫ڕاگه‌یاندنی پێك����ڕا ئاوێزانكردووه‌ته‌ نێو‬ ‫ژیانیه‌وه‌و ژیانه‌وه‌‪.‬نه‌قشبه‌ندی وته‌بێژوو‬ ‫به‌رپرسی پێشووی وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری پێش����كه‌وتووی ئێس����تای‬ ‫ئ����ه‌و وه‌زاره‌ته‌له‌گفتووگۆیه‌كی كراوه‌دا‬ ‫له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌ په‌رده‌ی له‌سه‌ر ئه‌و الیه‌نه‌‬ ‫په‌نهانه‌ الدایه‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌قشبه‌ندی‪ ،‬زیكۆكه‌ی شاری‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌!‪:‬‬ ‫"ئێمه‌ی وه‌رزش����كار ئه‌وكات له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای ناجێگیری ب����اری ده‌روونی‌و‬ ‫م����اددی خه‌ڵكی ش����اره‌كه‌‪ ،‬به‌وه‌رزش‌و‬ ‫تۆپ����ی پێ‌و زۆر ش����تمان ده‌به‌خش����یه‌‬ ‫شاره‌كه‌و جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‪ ،‬وه‌ك عه‌شق‪،‬‬ ‫چێژ‪ ،‬نمایش����ی جوان‌و هی����وا به‌ ژیان"‬ ‫ئه‌مه‌ وته‌ی‌ مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی بوو‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی براكانی حه‌زره‌تی یوسفه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ براكه‌ی مه‌ریوان‪ ،‬مه‌ریوانیان خسته‌‬ ‫نێ����و ده‌ریایی وه‌رزش����ی تۆپ����ی پێوه‌‪.‬‬ ‫گون����دی بیاوێڵه‌و تیپ����ه‌ خنجیالنه‌كه‌ی‬ ‫براكانی نه‌قشبه‌ندی كه‌ڵكه‌ڵه‌ی وه‌رزش‌و‬ ‫عه‌شقی تۆپی پێیان له‌مه‌ریواندا چاند‪.‬‬ ‫مه‌ری����وان له‌ش����ارۆچكه‌ی هه‌ڵه‌بج����ه‌و‬ ‫له‌ئاماده‌ییه‌ك����ه‌ی ئه‌وكاتی هه‌ڵه‌بجه‌داو‬ ‫له‌سه‌ره‌تای هه‌ش����تاكاندا هه‌ڵده‌بژێرێت‬ ‫بۆ هه‌ڵب����ژارده‌ی تۆپی پێ����ی ئاماده‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‪.‬‬ ‫تیپی دیمه‌ن یه‌كه‌م تیپی میللی ده‌بێت‬ ‫مه‌ری����وان تێی����دا ژیانی ڕاس����ته‌قینه‌ی‬ ‫وه‌رزشی ده‌ستپێده‌كات‪ ،‬دواتر له‌ساڵی‬ ‫‪ 1983‬تیپ����ی خه‌بات دروس����تده‌كات‌و‬ ‫ده‌بنه‌ ڕكه‌به‌ری دوو پاڵه‌وانه‌كه‌ی ش����ار‬ ‫واته‌ كوردستان‌و شنروێ‌و تا ده‌گاته‌ ئه‌و‬ ‫ئاسته‌ی خه‌باته‌كه‌ی نه‌قشبه‌ندی ئاست‌و‬ ‫پله‌ی له‌و دووانه‌ش بااڵتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌س����اڵی ‪ 1985‬مه‌ری����وان به‌لێهاتووی‬

‫خۆی ده‌بێته‌ كاپت����ن‌و ڕاهێنه‌ری تیپی‬ ‫تۆپی پێی مه‌ركه‌ز ش����ه‌بابی هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫س����اڵێك دوات����ر ئ����ه‌م تیپ����ه‌ پل����ه‌ی‬ ‫دووه‌م����ی پاڵه‌وانیه‌تی تۆپی پێی قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌كان����ی س����نوری ناوچه‌ی حوكمی‬ ‫زاتی به‌ده‌ستده‌هێنێت‪.‬‬ ‫له‌ساڵی ‪ 85‬به‌دواوه‌وه‌ مه‌ریوان ده‌بێته‌‬ ‫زیكۆی شارو ژماره‌و پیتی یه‌كه‌می خۆی‌و‬ ‫زیكۆ له‌سه‌ر درێسه‌كه‌ی ده‌نه‌خشێنێت‌و‬ ‫شانبه‌ش����انی دره‌وش����انه‌وه‌ی زیك����ۆی‬ ‫به‌ڕازیلی ‪ 82‬بۆ ‪ 90‬زیكۆكه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌ش‬ ‫ئاستی به‌رزترو ئه‌ستێره‌ی دره‌وشاوه‌تر‬ ‫ده‌بێت‌و له‌ ساڵی ‪ 85‬بۆ ‪ 88‬شانبه‌شانی‬ ‫هه‌ردوو تیپی خه‌بات‌و مه‌ركه‌ز ش����ه‌باب‬ ‫ده‌بێته‌ یاریزانی س����ه‌ره‌كی هه‌ڵبژارده‌ی‬ ‫تۆپی پێی هه‌ڵه‌بجه‌‪.‬‬

‫‪ 88‬كیمیابارانی وه‌رزش‌و ڕۆحی‬ ‫وه‌رزشی‪:‬‬ ‫مه‌ریوان نه‌قش����به‌ندی‌ ده‌ڵێت "زۆرجار‬ ‫له‌ئه‌مه‌ری����كاو به‌ریتانی����ا‌و واڵتان����ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ لێیان پرس����یوم ب����ۆ هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫كیمیابارانكرا؟هه‌موو جارێك به‌گیانێكی‬ ‫وه‌رزش����یه‌وه‌ وه‌اڵممداوه‌ته‌وه‌و وتوومه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بجه‌ خه‌ڵكێكی‬ ‫زۆر وه‌رزشكارو وه‌رزشدۆستی تیابووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ده‌ب دۆستبوون خه‌ریكی هونه‌ربوون‪،‬‬ ‫دینداربوون‪ ،‬ئه‌وه‌ هۆكاری كیمیابارانی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫كیمیاباران����ی هه‌ڵه‌بجه‌ ته‌نه����ا نه‌بووه‌‬ ‫مای����ه‌ی ش����ه‌هیدبوون‌و برینداربوون����ی‬ ‫هه‌زاران مرۆڤ‪ ،‬به‌ڵكه‌ ئه‌و كاره‌س����اته‌‬ ‫به‌پله‌ی یه‌كه‌م كێشان‌و ئازاردانی گیانی‬ ‫وه‌رزش����ی‌و وه‌رزش����كارانی ده‌ڤه‌ره‌ك����ه‌‬ ‫بووه‌‪ ،‬نه‌قشبه‌ندی‌و هاوڕێكانی ئه‌وكات‬ ‫له‌ژێ����ر بۆمباران����ی دوو وواڵت����ی عێراق‬ ‫ئێران دێوانه‌ئاسا ده‌ستبه‌رداری شه‌می‬ ‫خۆیان نه‌بوون‌و له‌گ����ه‌ڵ ڕاگرتنی كاتی‬ ‫ئه‌و بۆمبارانانه‌دا له‌س����ه‌ر زه‌مینه‌كانی‬ ‫یاری����گای مه‌رك����ه‌ز ش����ه‌باب‌و گواڵن‌و‬ ‫زه‌مه‌قی درێژه‌یان ده‌دا به‌وازی‌و تۆپانێی‬

‫ڕیاڵ مه‌درید‬ ‫ده‌توانێت عه‌رشه‌كه‌ ‌ی‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌ه بله‌رزێنێت‬

‫زمانحاڵی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا نه‌قش����به‌ندی ده‌ڵێت‬ ‫"له‌ژیانم����دا ئه‌ندام����ی هی����چ پارتێكی‬ ‫سیاس����ی نه‌بووم‌و تا ئێس����تاش به‌هۆی‬ ‫الدان����م له‌هێڵه‌ گش����تیه‌كانی ڕۆژنامه‌ی‬ ‫خه‌ب����ات‪ ،‬دوو ج����ار دوورخراومه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌ت����ی كاركردن����ی‬ ‫له‌بواری‌ ڕاگه‌یاندندا نه‌قشبه‌ندی ده‌ڵێت‬ ‫"به‌گیانێك����ی وه‌رزش����یه‌وه‌ كارده‌كه‌م‌و‬ ‫هه‌رچی له‌ڕاگه‌یاندندا په‌یڕه‌و پیاده‌ده‌كه‌م‬ ‫له‌پره‌نسیپه‌كانی وه‌رزشه‌وه‌ فێربووم"‪.‬‬

‫نەقش����بەندی‌و دوو کچ����ە وەرزش����کاری‬ ‫گۆڕەپان‌و مەیدانی سلڤادۆری لەئەمەریکا‬ ‫خۆیان‪ ،‬به‌اڵم به‌ناچاری گازی خه‌رده‌ل‌و‬ ‫دڕنده‌ی پیاوانی جه‌نگ وه‌رزش����كاران‌و‬ ‫وه‌رزشدۆستانیان له‌سه‌رزه‌مینی وه‌رزش‬ ‫كردو دوریانخستنه‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌قشبه‌ندی له‌زانكۆی هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫ده‌گیرسێته‌وه‌‪:‬‬ ‫ساڵی ‪ 1991‬بۆ ‪ 1996‬ساڵه‌ ئارامبه‌خش‌و‬ ‫شیفاهێنه‌ره‌كانی زیكۆی هه‌ڵه‌بجه‌ ده‌بن‪،‬‬ ‫له‌شارۆچكه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌ی تازه‌ مه‌ریوان‬ ‫پ����اش دامه‌زراندنی ده‌بێت����ه‌ داینه‌مۆی‬ ‫تیپ����ی وه‌رزش����ی زانك����ۆ‪ ،‬س����ه‌رده‌می‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیكردنی نه‌قش����به‌ندی ب����ۆ‬ ‫زانك����ۆ ده‌بێت����ه‌ س����ه‌رده‌می زێڕین����ی‬ ‫تیپه‌كه‌و چه‌ندان نازن����اوو پاڵه‌وانیه‌تی‬ ‫ناوخ����ۆی ش����ارۆچكه‌كه‌و پارێ����زگای‬

‫سلێمانی‌و ته‌نانه‌ت ده‌ره‌وه‌ی سلێمانیش‬ ‫به‌ده‌س����تده‌هێنن‪ ،‬له‌و ده‌مانه‌دا شه‌ش‬ ‫یاریزان����ی تیپه‌كه‌ ده‌چن����ه‌ ڕیزی یانه‌ی‬ ‫وه‌رزشی سیروانی سلێمانیه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هاوكاری ماددی‌و موعنه‌وی شه‌وكه‌تی‬ ‫حاجی مش����یر‌و به‌پێش����نیاری مه‌ریوان‬ ‫نه‌قشبه‌ندی له‌ش����ارۆچكه‌كه‌دا له‌ساڵی‬ ‫‪ 1995‬یان����ه‌ی وه‌رزش����ی ش����اره‌زوور‬ ‫داده‌مه‌زرێ����ت‌و نه‌قش����به‌ندی ده‌بێت����ه‌‬ ‫ڕاهێن����ه‌ر‌و یاریزان����ی یانه‌كه‌‪ ،‬س����اڵێك‬ ‫پ����اش له‌دایكبوون����ی یانه‌ك����ه‌ تا پێش‬ ‫دابڕانی یه‌كجاره‌كی مه‌ریوان له‌یانه‌كه‌و‬ ‫دیداری دوو زیكۆكه‌!‪:‬‬ ‫وه‌رزش����ی تۆپی پێ یانه‌ی شاره‌زوور تا‬ ‫گه‌ڕی نۆیه‌می خولی یانه‌ پله‌ یه‌كه‌كانی "له‌هه‌ڵه‌بجه‌ ژماره‌ ده‌‌و پیتی (ئێم‌و زێد)‬ ‫كوردستان (ئیداره‌ی سلێمانی) له‌پله‌ی م له‌درێس����ه‌كه‌م ده‌نووسی‌و به‌خه‌ڵكیم‬ ‫ده‌ووت الس����ایی زیك����ۆی به‌ڕازی����ل‬ ‫دووه‌مدا ده‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌و پێم بڵێ����ن زیكۆ"‪ .‬مه‌ریوان‬ ‫نه‌قشبه‌ندی‪.‬‬ ‫له‌خه‌باتی وه‌رزشییه‌وه‌ بۆ خه‌باتی‬ ‫پاش وه‌رگرتنی پۆس����تی ڕاهێنه‌رایه‌تی‬ ‫دینی‌‌و سیاسی!‪:‬‬ ‫"خه‌فه‌ت‌و قه‌ه����ری دابڕانم له‌تۆپی پێ هه‌ڵبژارده‌ی عێراق زیك����ۆ بۆ دانه‌وه‌ی‬ ‫به‌نادڵخوازی ته‌واوی مووی س����ه‌رمیان مه‌شقی هه‌ڵبژارده‌كه‌ س����ه‌ره‌تا هه‌ولێر‬ ‫س����پی كرد‪ ،‬ئێس����تاش نزیكترین كه‌س هه‌ڵده‌بژێرێ����ت‪ ،‬بیس����تنی هه‌واڵ����ی‬ ‫له‌من����ه‌وه‌ سیاس����ی‌و ڕۆژنامه‌نووس����ان گه‌ش����تنی زیكۆ بۆ هه‌ولێر نه‌قشبه‌ندی‬ ‫نی����ن به‌ڵكو ه����اوڕێ وه‌رزش����كاره‌كانی دڵخۆش����ده‌كات‌و ه����ه‌رزوو له‌یه‌كێ����ك‬ ‫س����ه‌رده‌می تیپی خه‌ب����ات‌و زانكۆن"‪ .‬له‌مه‌ش����قه‌كاندا خ����ۆی ده‌گه‌یه‌نێت����ه‌‬ ‫دیداری نموون����ه‌ بااڵكه‌ی له‌تۆپی پێدا‌و‬ ‫مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی‪.‬‬ ‫به‌گه‌ش����تنی به‌پایته‌خ����ت مه‌ری����وان پێیده‌ڵێت "من زۆر سه‌رسام بووم به‌تۆو‬ ‫به‌س����ه‌رپردی وه‌رزش����دا ده‌په‌ڕێت����ه‌وه‌ الس����ایی تۆم كردۆته‌و‌ه له‌یاریكردندا!"‪.‬‬ ‫بۆ كای����ه‌ی دینی‌و سیاس����ی‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی زیك����ۆی به‌ڕازیلی����ش زیكۆكه‌ی خۆمان‬ ‫چه‌ند نووس����ینێكه‌وه‌ له‌سه‌ر كاریگه‌ری له‌ئامێزده‌گرێ����ت‌ووه‌ك وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫باری سیاسی له‌س����ه‌ر ڕه‌وشی وه‌رزش جوان����ی ئ����ه‌و هه‌س����ته‌ی مه‌ری����وان‬ ‫له‌كوردستاندا له‌ڕۆژنامه‌كانی پێشكه‌وتن‌و نه‌قشبه‌ندی‪،‬ده‌ست ده‌كاته‌ ملی‪.‬‬ ‫خه‌بات‪ ،‬نه‌قش����به‌ندی ب����ه‌ره‌و جیهانی ڕاس����ته‌ نه‌قش����به‌ندی به‌دی����داری زیكۆ‬ ‫گه‌شت‪ ،‬به‌اڵم له‌ساڵی ‪1996‬وه‌ له‌دڵخوازه‌‬ ‫ڕاگه‌یاندن په‌لكێش ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هاوش����ان له‌گه‌ڵ خه‌باتدا نه‌قش����به‌ندی ڕاس����ته‌قینه‌كه‌ی خ����ۆی داب����ڕاوه‌ واته‌‬ ‫كارمه‌ندی وه‌زاره‌ت����ی ئه‌وفاف ده‌بێت‌و تۆپی پێ‪ ،‬نه‌قش����به‌ندی له‌ئێستادا به‌م‬ ‫له‌وێش ده‌چێته‌ به‌شی ڕاگه‌یاندن تا دواتر شێوه‌یه‌ ئه‌و دابڕان‌و دووریه‌ ده‌رده‌بڕێت‬ ‫ده‌بێته‌ به‌رپرسی ڕاگه‌یاندنی وه‌زاره‌ت‌و "دووركه‌وتنه‌وه‌م له‌وه‌رزشی تۆپی پێ‌و‬ ‫وته‌بێژی وه‌زاره‌ته‌كه‌‪ ،‬بۆ حه‌وت ساڵیش وه‌رزش����كاران گرفتی ده‌روونی‌و ڕۆحی‬ ‫ده‌چێت‪،‬نه‌قش����به‌ندی سه‌رپه‌رشتیاری بۆ دروس����تكردووم‪ ،‬هه‌ست به‌ته‌نیایی‌و‬ ‫الپ����ه‌ڕه‌ی یه‌ك����ی ڕۆژنام����ه‌ی خه‌باتی‌ بێتاقه‌تی ده‌كه‌م"‪.‬‬

‫ی ئیس���پانیا‬ ‫ه���ه‌ردوو یان ‌ه زه‌به‌الحه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌چه‌ش���نێك هه‌یمه‌ن���ه‌و هه‌ژموونیان‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسپانیاداهه‌یه‌‪ ،‬تاڕاد‌ه ‌‬ ‫به‌سه‌ر خول ‌‬ ‫بچ���وك كردن���ه‌و‌هی‌ پاڵه‌وانیه‌تیه‌ك ‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫(به‌رشه‌لۆن ‌ه)‌و (ڕیاڵ مه‌درید) زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی جیهانی���ان‬ ‫یاریزان��� ‌ه به‌ناوبانگه‌كان��� ‌‬ ‫ی خۆی���ان ك���ۆ كردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌ده‌ور ‌‬ ‫خاوه‌نی‌ چه‌ندی���ن یاریزانی‌ گرانبه‌هان‪.‬‬ ‫ی (به‌رش���ه‌لۆنه‌‌و ڕی���اڵ‬ ‫ئه‌س���تێره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاسمان ‌‬ ‫ی دره‌وش���اوه‌ ‌‬ ‫مه‌درید) خۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆپی‌ پێ���ن هه‌ر ئه‌م���ه‌ش فاكته‌رێك ‌‬ ‫گه‌وره‌ی ‌ه بۆ به‌چێژكردنی‌ یاری‌ كالسیكۆ‪.‬‬ ‫ی له‌الدروستكردووم‬ ‫ی پرسیار ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (‪)2008‬و‌ه ت���ا‬ ‫ی دیس���ه‌مبه‌ر ‌‬ ‫ل���ه‌‪‌ 13‬‬ ‫ی چونی‌ ئه‌مس���اڵ له‌كۆی‌ به‌ئه‌نجام‬ ‫یار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رشه‌لۆنه‌(‪ )8‬یار ‌‬ ‫ی ‪12‬یار ‌‬ ‫گه‌یاندن ‌‬ ‫ێ یاری‌ به‌یه‌كسان بوون‬ ‫بردووه‌ته‌وه‌‌و س ‌‬ ‫ی پێهات���ووه‌‌و (ڕیاڵ مه‌درید)یش‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫یه‌ك براو‌هی‌ هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ی سه‌ره‌كی‌ من لێره‌دا قسه‌كردن ‌ه‬ ‫ئامانج ‌‬ ‫ی (ڕی���اڵ مه‌دری���د) ئ���ه‌م‬ ‫ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستپێكردن ‌‬ ‫تیپ ‌ه هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫پاڵه‌وانیه‌تیه‌كان���ه‌وه‌ ئاس���تێك ‌‬ ‫نایاب پێش���كه‌ش ده‌كات‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌ڕیزبه‌ندی���دا بلوگران���ای‌ تێپه‌ڕاندووه‌‪،‬‬ ‫ده‌توانی���ن بڵێن له‌پاش به‌رش���ه‌لۆنه‌و‌ه‬ ‫به‌هێزترین یانه‌یه‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ جیهان‌و‬ ‫ی بێوچانی���ان داو‌ه‬ ‫هه‌وڵ‌و كۆشش���ێك ‌‬ ‫له‌پێناو پێش���اندانی‌ ئه‌و ئاست ‌ه بڵنده‌‪.‬‬ ‫ی یان���ه‌ پاڵه‌وانه‌كان‬ ‫به‌تایب���ه‌ت له‌جام ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی برده‌وه‌‪ ،‬وه‌ل ‌‬ ‫س���ه‌رله‌به‌ری‌ یاریه‌كان ‌‬ ‫ته‌نه���ا كۆس���پ‌و ته‌گ���ه‌ره‌‌و له‌مپه‌ڕێك‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م یانه‌یه‌بێت تێنه‌په‌ڕاندن ‌‬ ‫له‌پێش��� ‌‬ ‫یانه‌ی‌ به‌رشه‌لۆنه‌بووه‌!‬ ‫ی كالس���یكۆ "هه‌ور‌ه‬ ‫هه‌م���وو یاریه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رشه‌لۆن ‌ه گڕ له‌الش ‌هی‌ یان ‌ه ‌‬ ‫تریشق ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���اهانه‌ به‌رده‌دات"‪ ،‬هه‌وره‌ بروسك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گواردیۆالترس��� ‌‬ ‫ی تیمه‌كه‌ ‌‬ ‫" ت���وڕه‌ ‌‬ ‫ی دژبه‌ره‌كه‌یداچاندووه‌"‪،‬‬ ‫گه‌ور‌هی‌ له‌دڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كالس���یكۆ یان��� ‌ه ‌‬ ‫هه‌موویاریه‌ك��� ‌‬ ‫شاهان ‌ه خۆیان بۆ س���ه‌ركه‌وتن ئاماد‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن هه‌موو ئاماده‌س���ازیه‌ك ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌رده‌وام به‌ڵێنی‌ س���ه‌ركه‌وتن ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ێ نوشوست هه‌میشه‌ ته‌خت‌وتاراج ‌‬ ‫وه‌ل ‌‬ ‫مه‌درید تێك‌وپێك ده‌شكێنێت!‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پێموای���ه‌ هه‌مووشكس���تێك ه���ۆكار ‌‬ ‫هه‌یه‌‌وده‌بێ���ت ب���ه‌دوای‌ باعیس���ه‌كه‌یدا‬ ‫ی‬ ‫بگه‌ڕێیت‪ ،‬ئه‌شێت یه‌ك له‌‌و هۆكاران ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی‌ زۆردووبار‌ه بكاته‌و‌ه ئاس���ت نزم ‌‬ ‫ی‬ ‫كریس���تیانۆ ڕۆناڵدۆی���ه‌ وه‌ك یاریزان ‌‬ ‫ی یانه‌كه‌‪ ،‬ڕه‌نگ ‌ه كریس���تیانۆ‬ ‫ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی یاریزان��� ‌ه به‌ناوبانگ���ه‌كان‬ ‫له‌زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫ی به‌پیاهه‌ڵ���دان بێ���ت‪،‬‬ ‫پێویس���ت ‌‬ ‫ی تۆماركردوو‌ه‬ ‫چونك ‌ه بێش���ومار گۆڵ��� ‌‬ ‫ی یاریكردنی���دا‪ ،‬تاهه‌نوك ‌ه‬ ‫له‌چه‌ندس���اڵ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی دونیای ‌ه وه‌ل ‌‬ ‫گرانبه‌هاترین یاریك���ه‌ر ‌‬ ‫به‌رده‌وام له‌یاری‌ كالس���یكۆدا‪" ،‬ده‌بێت‬ ‫ی ده‌ركرابێت"‬ ‫ی ده‌رزیه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫به‌وچه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی یانه‌كه‌ی‌ بكه‌وێت‌و‬ ‫نه‌یتوانیو‌ه به‌فریا ‌‬ ‫قودره‌تی‌ نه‌ب���وو‌ه ب���زه‌‌و خه‌نده‌بخات ‌ه‬ ‫س���ه‌رلێوی‌ هه‌واداران���ی‌ یانه‌ك���ه‌ی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫النیكه‌م دڵی���ان ڕازی‌ ب���كات‌و كێرڤ ‌‬ ‫ی زۆرداده‌به‌زێت‬ ‫تواناكانی‌ به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی گله‌یی‌‌و‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ده‌بێت به‌جێگا ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه ناتوانێت‬ ‫ی هه‌واداران ‌‬ ‫گازه‌ن���د‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك فریاد ڕه‌سێك‪ ،‬وه‌ك كاریزمایه‌ك ‌‬ ‫دیاریكراو ده‌ربكه‌وێت‪ ،‬هۆكارێكی‌ دیك ‌ه‬ ‫ی به‌رچاو له‌ڕاهێنه‌ر‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫گۆڕین ‌‬ ‫(شوس���ته‌ر‪ ،‬په‌لگرین���ی‌‪ ،‬مۆرینه���ۆ)‬ ‫ی‬ ‫ی چوارس���اڵدا كه‌ كارتێكه‌رێك ‌‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫نه‌رێیه‌ له‌سه‌ر تێنه‌گه‌یش���تنی‌ یاریزان‬ ‫له‌ڕاهێنه‌ر‌و هه‌روه‌ها به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫هه‌م���وو جێگۆڕكێیه‌‪ ،‬نه‌بوونی‌ جێگیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرسان ‌‬ ‫ڕاهێنه‌ر‪ ،‬دانبه‌خۆدانه‌گرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫یانه‌كه‌‪ ،‬وایكردوو‌ه هه‌یمه‌نه‌و هه‌ژمون ‌‬ ‫به‌رش���ه‌لۆن ‌ه به‌رده‌وام بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ل���ه‌م چه‌رخ‌وچاخ���ه‌دا‪" .‬به‌رش���ه‌لۆن ‌ه‬ ‫هه‌ر یانه‌ی���ه‌ك له‌ڕوویدا بوه‌س���تێته‌و‌ه‬ ‫ی له‌چه‌م���ه‌ر هه‌ڵده‌كێش���ێت"!‬ ‫چه‌رخ��� ‌‬ ‫ڕه‌نگ���ه‌ زۆرس���ه‌خت نه‌بێ���ت یاریه‌ك‬ ‫له‌به‌رش���ه‌لۆن ‌ه به‌ریته‌وه‌ وه‌لێ‌ ناتوانیت‬ ‫ی له‌به‌رده‌مدا دروست بكه‌یت‪،‬‬ ‫به‌ربه‌ست ‌‬ ‫ناتوانیت ته‌خت‌و تاراجی‌ تێكبشكێنیت‪.‬‬ ‫ی به‌رش���ه‌لۆن ‌ه له‌م‬ ‫به‌هه‌رح���اڵ ڕاگرتن ‌‬ ‫هه‌لومه‌رج���ه‌دا كاری نه‌كرده‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م یان ‌ه به‌رهه‌مهێنه‌ره‌ ده‌ڵێی‌ "كێڵگ ‌ه ‌‬ ‫جوتیار‌ه (چاڤی‌)ب���ڕوات (تیاگۆ)دێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫(ئینێس���تا) ده‌ڕوات‪ ،‬شوێنگره‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫دروس���ت ده‌بێ���ت"‪ .‬له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫ی (به‌رش���ه‌لۆنه‌)دا ده‌بێت‬ ‫ئیمپراتۆریه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (ڕیاڵ) كه‌متری���ت گۆڕانكار ‌‬ ‫یان��� ‌ه ‌‬ ‫ی یاریزان‬ ‫ی پێویس���ت ‌‬ ‫بكات ده‌بێت به‌پێ ‌‬ ‫ی زیاتر‬ ‫بهێنێت ‌ه ڕیزی‌ یانه‌كه‌وه‌‌و كاتێك ‌‬ ‫ببه‌خشرێت به‌مۆرینهۆ هه‌تاكو بتوانێت‬ ‫(عه‌رشه‌ك ‌هی‌ به‌رشه‌لۆنه‌ بله‌رزێنێت)‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )308‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/1/10‬‬

‫ڕێبه‌ر كویك یان‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫پێش����ێلكارییه‌كانی‌ وه‌زاره‌ت���� ‌ی گه‌یان����دن‬ ‫ته‌نانه‌ت دوا ‌ی یه‌كگرتن���� ‌ی له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫گواس����تنه‌وه‌‌و پێكهێنان���� ‌ی وه‌زاره‌ت���� ‌ی‬ ‫گواس����تنه‌وه‌‌و گه‌یاندن له‌ كابینه‌ ‌ی نوێدا هه‌ر‬ ‫به‌رده‌وام بوو وه‌ كابینه‌ ‌ی نو ‌ێ زۆر سوور بوو‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و مافه‌ نایاسایی ‌ه حه‌سریه‌ی‌ درابوو‬ ‫ب����ه‌ كۆمپانیا ‌ی " ئااڵی‌ ن����ه‌ورۆز تلیكۆم" ك ‌ه‬ ‫ی ‪IQ Networks‬‬ ‫له‌ وه‌اڵمێكدا بۆ كۆمپانیا ‌‬ ‫به‌ نووس����راوی‌ ژماره‌ "‪ "2352‬ل����ه‌ مێژوو ‌ی‬ ‫‪ 2011/6/6‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش����تی‌ گه‌یاندن ل ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ گواس����تنه‌وه‌‌و گه‌یاندن ب ‌ه ئاشكرا‬ ‫ده‌ڵێت مافی‌ راكێشان ‌ی فایبه‌ر بۆ شاره‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ولێر‌و دهۆك حسرییه‌ بۆ كۆمپانیا ‌ی ئااڵ ‌ی‬ ‫ن����ه‌ورۆز تلیك����ۆم‪ ،‬وه‌ له‌ نوس����راوێكی‌ تر ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت نێردراوه‌ بۆ سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫وه‌زیران به‌ ژمار‌ه ‪51‬ل ‌ه به‌روار ‌ی ‪2011/5/23‬‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌ده‌ن كه‌ وه‌زاره‌ت مافی‌ حسر ‌ی‬ ‫راكێشانی‌ كێبڵ ‌ی تیشكی‌ دراوه‌ به‌ كۆمپانیا ‌ی‬ ‫"نه‌ورۆز تلیكۆم"‬ ‫ل ‌ه نوس����راوێكی‌ تردا به‌ ژم����اره‌ "‪ "32‬له‌‬ ‫به‌روار ‌ی ‪ 2011/3/9‬كه‌ ئاراسته‌ ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫گه‌یاندن ‌ی حكومه‌ت ‌ی مه‌ركه‌زی‌ كراوه‌‪ ،‬وه‌زاره‌ت‬ ‫ئام����اژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ماف ‌ی به‌س����تن ‌ی عێراق‬ ‫ب���� ‌ه توركیا به‌ حس����ری‌ دراو‌ه به‌ كۆمپانیا ‌ی‬ ‫"نه‌ورۆز تلیكۆم" ‪ .‬شایان ‌ی باسه‌ وه‌زاره‌ت ل ‌ه‬ ‫نوسراوه‌كانیاندا جارێك ده‌ڵێن مافی‌ حسر ‌ی‬ ‫داوه‌ته‌ كۆمپانیانی‌ "نه‌ورۆز تلیكۆم"‌و جارێك‬ ‫ده‌ڵێن ئه‌و مافه‌یان داوه‌ته‌ كۆمپانیای‌ "ئااڵ ‌ی‬ ‫نه‌ورۆز تلیكۆم" به‌ ب ‌ێ ئه‌وه‌ی‌ ره‌چاو ‌ی ئه‌و‌ه‬ ‫بكه‌ن ك ‌ه ئه‌و دوو كۆمپانیای ‌ه دوو كۆمپانیا ‌ی‬ ‫جی����ان‌و هه‌ریه‌كه‌یان كه‌س����ایه‌ت ‌ی یاس����ای ‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كۆمپانیا ‌ی ‪ IQ Networks‬له‌الی‌ خۆیه‌و‌ه‬ ‫ل����ه‌ ئه‌نجام����ی‌ وه‌اڵم نه‌دان����ه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫ب����ۆ پێدان���� ‌ی مۆڵه‌ت����ی‌ راكێش����ان ‌ی كێبڵ ‌ی‬ ‫فایبه‌رئۆپتیك بۆ شاره‌كان ‌ی هه‌ولێر‌و دهۆك‪،‬‬ ‫به‌ نووس����راویان ژماره‌ "‪ "516‬ل���� ‌ه به‌روار ‌ی‬ ‫‪ 2011/6/4‬ك����ه‌ ئاراس����ته‌ ‌ی ئه‌نجومه‌ن����ی‌‬ ‫وه‌زیران كرابوو وێنه‌یه‌ك����ی‌ درابووه‌ وه‌زیر ‌ی‬ ‫گواس����تنه‌وه‌‌و گه‌یان����دن س����كااڵ ‌ی به‌رامبه‌ر‬ ‫پێش����ێلكارییه‌كانی‌ وه‌زاره‌ت پێشكه‌ش كرد‌و‬ ‫داوای‌ لێپێچین����ه‌وه‌ی‌ یاس����اییان كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تا ئێس����تا هی����چ لێپێچینه‌وه‌یه‌ك ‌ی یاس����ای ‌ی‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫پاش����ان كۆمپانی����ا ‌ی ‪ IQ Networks‬ب ‌ه‬ ‫گوێره‌ی‌ نوس����راوی‌ ژم����ار‌ه ‪ 519‬له‌به‌روار ‌ی‬ ‫‪ 2011/6/11‬مه‌س����ه‌له‌كه‌یان گه‌یان����ده‌ ال ‌ی‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم سه‌ره‌ڕای‌ تێپه‌ڕبوون ‌ی‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ ئێجگار زۆر س����ه‌رۆك ‌ی هه‌رێم هیچ‬ ‫لێپێچینه‌وه‌یه‌ك‌و رێوش����وێنێك ‌ی نه‌گرت ‌ه به‌رو‬ ‫ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ی‌ چاره‌سه‌ر نه‌كرد‪.‬‬ ‫ه����ۆكاری‌ ره‌فتاركردن����ی‌ وه‌زاره‌ت���� ‌ی‬ ‫گواستنه‌وه‌و گه‌یاندن به‌و شێو‌ه نایاسایی ‌ه ل ‌ه‬ ‫بواری‌ گه‌یاندندا ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ كۆنترۆڵكردن ‌ی‬ ‫سێكته‌ری‌ گه‌یاندن له‌ الیه‌ن راوێژكاری‌ وه‌زیر‬ ‫بۆ كاروباری‌ گه‌یاندن كه‌سێك ‌ی نزیك سه‌ركرد‌ه‬

‫هه‌ر‌ه بااڵكانی‌ پارتییه‌و به‌ هه‌موو شێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت ته‌نه����ا پارێ����زگاری‌ به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫پشكه‌كانی‌ پارته‌كه‌ی‌ بكات له‌ ناو كۆمپانیا ‌ی‬ ‫"ن����ه‌ورۆز تلیكۆم"‪ ،‬ت����ا وای‌ لێهاتووه‌ راده‌ ‌ی‬ ‫ته‌س����لیم كردن���� ‌ی وه‌زاره‌ت ب����ۆ كۆمپانیان ‌ی‬ ‫"نه‌ورۆز تلیك����ۆم" بگاته‌ ئه‌وه‌ ‌ی نوێنه‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ب����كات له‌ پ����رۆژه‌ ‌ی ترانزێت له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیا ‌ی ‪ STC‬س����عودی‌‌و ترك تلیكۆم ‌ی‬ ‫توركی‌‌و كۆمپانیای‌ گشتی‌ پۆسته‌‌و گه‌یاندن ‌ی‬ ‫س����ه‌ر ب ‌ه وه‌زاره‌ت ‌ی حكومه‌ت����ی‌ مه‌ركه‌زی‌‌و‪،‬‬ ‫مافی‌ ئیمزا كردن����ی‌ پێدرا له‌ بری‌ وه‌زاره‌ت‪،‬‬ ‫به‌ گوێره‌ ‌ی نوسراو ‌ی وه‌زاره‌ت ژمار‌ه "‪ "25‬ل ‌ه‬ ‫به‌رواری‌ ‪.2011/2/21‬‬ ‫ڕاده‌ی‌ بێباك���� ‌ی وه‌زاره‌ت ل����ه‌و هه‌م����وو‬ ‫پێشێلكاری ‌ه یاساییه‌ گه‌یش����تۆته‌ ئه‌وه‌ی‌ ل ‌ه‬ ‫ب����ه‌روار ‌ی ‪ 2011/12/29‬رونكردنه‌وه‌ی����ه‌ك‬ ‫باڵوبكاته‌وه‌ وه‌ك خۆیان ده‌ڵێن س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كاركردنی‌ كۆمپانیا ‌ی رێبه‌ركویك له‌ش����ار ‌ی‬ ‫س����لێمانی‌‌و ئه‌و گرفتانه‌ی‌ هاتوونه‌ته‌ به‌رده‌م‬ ‫كاركردن����ی‌‪ ،‬به‌بێ ئ����ه‌وه‌ی‌ ره‌چ����اوی‌ ئه‌و‌ه‬ ‫بكه‌ن تاوه‌كو ئێس����تا هی����چ كۆمپانیایه‌ك ل ‌ه‬ ‫كوردس����تان‌و عێراقدا تۆمار نه‌كراوه‌ به‌ ناو ‌ی‬ ‫كۆمپانی����ا ‌ی رێبه‌ركویك‪ .‬ئه‌م����ه‌ هه‌موو ‌ی ل ‌ه‬ ‫الیه‌ك‪ ،‬ل����ه‌ الیه‌كی‌ تره‌و‌ه ئه‌گه‌ر س����ه‌ریر ‌ی‬ ‫س����ه‌رمایه‌ی‌ تۆماركراو ‌ی هه‌ردوو كۆمپانیا ‌ی‬ ‫"ن����ه‌ورۆز تلیك����ۆم‌و ئااڵی‌ ن����ه‌ورۆز تلیكۆم"‬ ‫بكه‌ی����ن ده‌بینی����ن‪ ،‬س����ه‌رمایه‌ی‌ كۆمپانیا ‌ی‬ ‫ن����ه‌ورۆز تلیكۆم "‪ "1000000‬ته‌نها یه‌ك ملیۆن‬ ‫دینار ‌ی عێراقیی ‌ه كه‌ پشكی‌ وه‌زاره‌ت ‪30%‬ه‌‪،‬‬ ‫وات���� ‌ه وه‌زاره‌ت هه‌موو ژێرخان����ی‌ گه‌یاندن ‌ی‬ ‫هه‌ردوو پارێزگای‌ هه‌ولێر‌و دهۆكی‌ خس����تۆت ‌ه‬ ‫ژێر ده‌س����تی‌ ئه‌و كۆمپانیایه‌ به‌ڕێژه‌ی‌ ‪30%‬‬ ‫بڕی‌ ‪ 1000000‬یه‌ك ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫س����ه‌رمایه‌ی‌ كۆمپانی����ای‌ "ئ����ااڵی‌ نه‌ورۆز‬ ‫تلیك����ۆم" بریتیه‌ ل���� ‌ه ‪" 10000000‬د‌ه ملیۆن"‬ ‫دین����ار ‌ی عێراقی‌‪ ،‬له‌به‌ر ئ����ه‌وه‌ی‌ كۆمپانیاك ‌ه‬ ‫س����نورداره‌ هه‌ر بۆیه‌ ته‌نها تا بڕی‌ د‌ه ملیۆن‬ ‫دینار ‌ی عێراقی‌ به‌رپرس����یاره‌ به‌رامبه‌ر هه‌ر‬ ‫داوایه‌ك رووبه‌ڕوو ‌ی ببێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كۆمپانیا‬ ‫هه‌روه‌ك����و خۆی����ان ده‌ڵێ����ن هه‌س����تاون ب ‌ه‬ ‫فرۆش����تنی‌ زیاتر ل ‌ه ‪ 70000‬هێڵ ‌ی رێبه‌ركویك‬ ‫كه‌ ته‌نها پاره‌ی‌ به‌شدار ‌ی كردنی‌ ده‌گات ‌ه ‪210‬‬ ‫قات ‌ی سه‌رمایه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌و مه‌س����ه‌النه‌ مه‌سه‌له‌ی‌ جددین‌و‬ ‫ورده‌كارین‌و په‌یوه‌ندی‌ ب ‌ه پێشێلكردنی‌ یاسا‌و‬ ‫مافی‌ گش����تی‌‌و مافه‌ هاواڵتیانه‌وه‌ هه‌یه‌ بۆی ‌ه‬ ‫ده‌بێت داواكاری‌ گش����تی‌ به‌دواداچوونی‌ زۆر‬ ‫وردی‌ ب����ۆ بكات‌و هاواڵتیان رێگای‌ یاس����ای ‌ی‬ ‫بگرنه‌به‌ر به‌و شوێنانه‌ی‌ هێڵی‌ رێبه‌ر كویكیان‬ ‫لێ‌ كڕیوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئ����ه‌و هێاڵنه‌ هه‌ندێكی‌ ب ‌ه‬ ‫ناوی‌ كۆمپانیای‌ ن����ه‌ورۆز تلیكۆم‌و هه‌ندێك ‌ی‬ ‫به‌ن����اوی‌ كۆمپانیای‌ ئااڵی‌ ن����ه‌ورۆز تلیكۆم‬ ‫باڵوكراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫لەچاوەڕوانی بەربەرییەکاندا‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ماگس���ترات بۆئ���ەوەی ئ���ەو پەیوەندییە‬ ‫سێکس���ییەی خ���ۆی لەگ���ەڵ کیژێک���ی‬ ‫تێکش���کاو‌و دیل���ی بەرب���ەردا بەجۆرێکی‬ ‫ناجوامێران���ە نەش���کێتەوە‪ ،‬بڕیار دەدات‬ ‫کیژەکە هەڵگرێت‌و بەرەو ناو بەربەرەکان‬ ‫بڕوات‌و کچەکەیان بۆ بگێرێتەوە‪ .‬ماگسترات‬ ‫بەوس���ەفەرەی دەیەوێت پێمانبڵێت مەرج‬ ‫نییە دڕندەیی‌و وەحش���یگەرایی هەمیشە‬ ‫لەو دی���و دەرگاکانەوە بن‪ ،‬لە ئەویدییەوە‬ ‫بێت‪ ،‬بە پێچەوانەوە وەحشییەت دەشێت‬ ‫تەواو لەدەستکردی ناوەوە بێت‪ ،‬بەرهەمی‬ ‫ئەمدیو س���نوور بێت ن���ەوەک ئەودیوی‪.‬‬ ‫ماگسترات لەس���ەفەرێکی درێژدا کیژەکە‬ ‫دەگێڕێتەوە ب���ۆ ناو بەربەرەکان‪ ،‬ئەو لەو‬ ‫دیو دەالقەکانەوە مەترسییەک‌و دوژمنێکی‬ ‫ترس���ناک نابینێت‪ ...‬سەفەرەکەی لەگەڵ‬ ‫هەموو ناخۆش���ییەکانیدا‪ ،‬سەفەر نییە بۆ‬ ‫ناو خاکی کۆمەڵێک دڕندە‪ .‬بەربەرییەکان‬ ‫کەس���انێک نین‪ ،‬دڕندەتربن لە مرۆڤەکانی‬ ‫ت���ر‪ .‬چاوەڕوانی بەربەریی���ەکان هێندەی‬ ‫پەیوەندی بە خۆمان���ەوە هەیە‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫پەیوەن���دی ب���ە بەربەرەکان���ەوە نیی���ە‪.‬‬ ‫ئ���ەوە ئێمەی���ن پێویس���تمان بە ترس���ە‬ ‫لەبەرب���ەرەکان‪ ،‬ئێمەین پێویس���تیمان بە‬ ‫خ���ۆ ئامادەکردنە بۆ ش���ەڕێکی بەردەوام‬ ‫لەگەڵ بەربەرەکاندا‪ .‬هەڵبەت ئەم لۆژیکە‬ ‫الی خەڵکی س���ادە‌و الی ش���ەڕانگێزانی‬ ‫وەک س���ەرهەنگ جێ���گای نابێتەوە‪ .‬هەر‬ ‫پەیوەندیی���ەک ب���ە بەربەرەکانی ئەو دیو‬ ‫دەرگای م���اڵ‪ ،‬خیانەت���ە‪ .‬ب���ەڕای جول‬ ‫بەربەریی���ەکان بۆیە لەوێ���ن تا جەنگیان‬ ‫لەگەڵ بکەی���ن‪ ،‬گەر دەربکەوێت ئەوانیش‬ ‫وەک ئێمە وان‪ ،‬ئەوکات لە چی بترسێن‌و‬ ‫ڕقمان لە کێ بێت‪ ،‬کێ ئەشکەنجەبدەین‌و‬ ‫سوپا بۆ کێ کۆبکەینەوە؟‪.‬‬ ‫هێن���دەی ماگس���ترات دەگەڕێت���ەوە‌و‬ ‫س���ەرهەنگ ب���ە چیرۆکی س���ەفەرەکەی‬ ‫دەزانێت ڕاستە‌و ڕاست دەیگرێت‌و دەیخاتە‬ ‫زیندان‌و سووکایەتییەکی بێوێنەی بەسەر‬

‫دەهێنێت‪ .‬س���ەرهەنگ س���وورە لەس���ەر‬ ‫پەالمار‪ ،‬لەس���ەر ب���ە گژداچوونەوەی ئەو‬ ‫بوونەوەرە شەڕانگێزانەی دەکەونە ئەوبەر‬ ‫س���نووری ئێم���ەوە‪ .‬بەاڵم ش���ەڕ لەگەڵ‬ ‫بەربەرەکاندا چارەس���ەر نییە‪ ،‬هەمیش���ە‬ ‫ش���ەڕێکی دۆڕاوە‪ ...‬م���رۆڤ ناتوانێ���ت‬ ‫دوژمنێکی نەناسراو ببەزێنێت‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫سەرهەنگ‌و سوپاکەی بەدەردێکی گەورە‬ ‫دەچ���ن‪ ،‬دوای ئ���ەوەی دەڕۆن‌و هێ���زە‬ ‫تێکش���کاوەکەیان ئەو ناوە جێدەهێڵێت‪،‬‬ ‫ماگس���ترات دەس���ەاڵت وەردەگرێت���ەوە‪،‬‬ ‫دیس���انەوە خولێک���ی نوێ���ی چاوەڕوانی‬ ‫دەست پێدەکاتەوە‪ ،‬دووبارە ئەو پرسیارە‬ ‫س���ەر هەڵدەداتەوە ئایا «بەربەرییەکان»‬ ‫دێن یان نایەن‪ .‬ئەوە خولێکی ئەبەدییە‪...‬‬ ‫م���رۆڤ دیس���انەوە دەبێت دانیش���ێت‌و‬ ‫چاوەڕوانی بەربەرییەکان بکات‪.‬‬ ‫کۆیتزی لەم ڕۆمانەدا دەیەوێت ترس���مان‬ ‫لەنادیار بش���کێنێت‪ ،‬دەیەوێت بپرس���ێت‬ ‫بەربەریی���ەکان کێن‪ ،‬ئای���ا مرۆڤ دەبێت‬ ‫س���ەرەتا ترس���ی لە دڕندەکەی ناو خۆی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ی���ان دڕندەک���ەی دەرەوە؟ ک���ێ‬ ‫دڕندەیە ج���ول یان کچ���ە بەربەرییەکە؟‬ ‫دەبێت لە چی بترس���ین ل���ە نادیار‌و نامۆ‬ ‫یاخود لە ترس���ی قووڵی خۆمان لەو دوو‬ ‫دیاردەیە؟‪ .‬بەربەریی���ەکان گەر ئاماژەبن‬ ‫بۆ هێزێکی نادیار‪ ،‬بۆ دوژمنێکی وەهمی‪،‬‬ ‫ئەوا بە دڵنیاییەوە نایەن‪ ،‬هەرگیز ناگەنە‬ ‫الی ئێم���ە‪ ،‬چونک���ە کە گەیش���تن ئیدی‬ ‫بەربەر نین‪ ،‬ئەوان هەمیش���ە لەو دیوەوە‬ ‫دەمێنن���ەوە‌و وادەکەن چاوەڕوانیانبکەین‪.‬‬ ‫گەر ئام���اژەش بن بۆ دڕندەیی مرۆڤ‪ ،‬بۆ‬ ‫خواستی تێکدەرانەمان‪ ،‬ئەوا هاتوون‌و لە‬ ‫مێژە گەیش���توون‌و لەناوماندا نیشتەجێن‪.‬‬ ‫کۆیتزی پێمان دەڵێت‪ ،‬مرۆڤ لەچاوەڕوانی‬ ‫زۆری بەربەرییەکاندا لەوانەیه‌ خۆی ببێت‬ ‫بە بەرب���ەری‪ ،‬یان لەوانەی���ە هەر خودی‬ ‫چاوەڕوانکردنی بەربەرییەکان نیش���انەی‬ ‫بەربەریبوونی ئێمە بێت‪.‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ه���ه‌ر دوو هاواڵتی‌ (دلێر مه‌حمود ئه‌حمه‌د – غه‌ریب مه‌حمود ئه‌حمه‌د) داواكارن‬ ‫ی‬ ‫ی كارگ ‌ه ‌‬ ‫ی (ئاسیا بۆ دروستكردنی‌ بیبسی‌) بۆ سه‌ر ناو ‌‬ ‫ی ناوی‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫به‌گۆڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌ بۆ ماو‌ه ‌‬ ‫ی باڵوبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫(ئاسیا بۆ دروستكردنی‌ بیبسی‌)‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م كۆمپانیایه‌‪،‬‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌گۆڕین ‌‬ ‫(‪ )15‬رۆژ ه���ه‌ر كه‌س‌و الیه‌نێ���ك الر ‌‬ ‫ئاگادارمان بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ناچار ده‌بین كاری‌ یاسایی‌ بۆ ئه‌نجام بده‌ین‪.‬‬ ‫ی‪2/‬‬ ‫دادنوسی‌ سلێمان ‌‬ ‫* تێبینی‪ :‬ئه‌م وتاره‌ کۆمه‌ڵێک هاوپێچی‬ ‫سۆران یادگار ره‌شید‬ ‫له‌گه‌ڵدایه‌ ده‌رباره‌ی ئه‌م بابه‌ته‌‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫پیرۆزبایی‌‬

‫پیرۆزبایی‌ خۆمان ئاڕاس���ته‌ی‌ "سارا قادر"ی‌ هاوكارمان ده‌كه‌ین به‌بۆنه‌ ‌ی وه‌رگرتن ‌ی‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ ماس���ته‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌و هیوایه‌ ‌ی بڕوانامه‌ ‌ی به‌رزتر به‌دوادا بێ‌‌و هه‌میشه‌ له‌كارو‬ ‫ژیانیشدا سه‌ركه‌وتوو بێت‪.‬‬ ‫كۆمپانیای‌ ئاوێنه‌‬

‫ونبوون‬

‫* فۆرمێك ‌ی خۆراك به‌ناوی‌ ش���ێرزاد یاس���ین س���ابیر ونبووه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێك دۆزییه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ بكات به‌ژماره‌ ته‌له‌فون ‌ی (‪.)07701595247‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبو‌ه به‌ناو ‌ی (به‌كر یاس���ین ره‌حیم) هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبو‌ه به‌ناو ‌ی (كامه‌ران هیدایه‌ت بایز) هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌و پیشه‌سازی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌ی (خالید ئه‌حمه‌د مه‌حمود)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌و پیشه‌سازی‌ ونبو‌ه به‌ناو ‌ی (حه‌م ‌ه ره‌ئوف صابر كاك ‌ه‬ ‫عه‌لی‌) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌و پیشه‌س���از ‌ی ونبو‌ه به‌ناو ‌ی (بێستون ئه‌حمه‌د نادر)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌و پیشه‌سازی‌ ونبو‌ه به‌ناوی‌ (ئاالن ئازاد عه‌بدولقادر)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگان���ی‌و پیشه‌س���ازی‌ ونب���وه‌ به‌ن���اوی‌ (یاس���ین مه‌جید‬ ‫عه‌بدولره‌حمان) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌و پیشه‌سازی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌ی (به‌ختیار عومه‌ر محه‌مه‌د)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* دوو فۆرم ‌ی خۆراكی‌ س���لێمان ‌ی ونبوو‌ه به‌ناوه‌كانی‌ (صالح عه‌بدواڵ نه‌جم)و (جه‌میل ‌ه‬ ‫ئه‌حمه‌د عه‌لی‌) هه‌ر كه‌سێك دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* فۆرمێك ‌ی خۆراكی‌ س���لێمان ‌ی ونبووه‌ به‌ناوی‌ (ئه‌نوه‌ر ئه‌حمه‌د عه‌لی‌) هه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫*ئارمێكی‌ ئۆتۆمبێلی‌ جۆری‌ شۆفلێت ئۆپترا مۆدێل ‪ 2004‬به‌ژمار‌ه ‪ – 161767‬به‌غداد‬ ‫ونبوو‌ه به‌ناو ‌ی (س���ۆران ره‌حمان حه‌سه‌ن)‪ ،‬هه‌ر كه‌س���ێك دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ‬ ‫نوسینگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫*فۆرمێكی‌ خۆراك به‌ناوی‌ (س���ه‌میره‌ ئیبراهیم كه‌ریم) ونبووه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێك دۆزییه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ بكات به‌ ژماره‌ (‪.)07701422840‬‬ ‫*پێناس���ێکی په‌یمانگای ته‌کنیکی به‌ش���ی رۆژنام ‌ه به‌ناوی (تریفه‌ حه‌سه‌ن) ونبووه‌‪،‬‬ ‫هه‌رکه‌سێک دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ پرسگه‌ی په‌یمانگا‪.‬‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی سلێمانی‌‌و به‌كره‌جۆو راپه‌ڕین‌و تاسلوجه‌ ئاگادار‬ ‫دانیش���توانی‌ گه‌ڕه‌ك ‌ه تازه‌كان ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی گه‌ڕه‌كه‌كان ‌‬ ‫ی (‪ )2012/2/28‬س���ه‌ردانی‌ بنكه‌ی‌ ئاو ‌‬ ‫ده‌كه‌ین تا به‌روار ‌‬ ‫ی هاوبه‌شه‌كانیان‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫ی بكه‌ن به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫یان به‌رێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌بنه‌وه‌‪ .‬له‌گه‌ ‌ڵ رێزدا‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه رووبه‌رووی‌ غه‌رامه‌و لێپێچینه‌وه‌ی‌ یاسای ‌‬ ‫ئه‌ندازیار‬ ‫فه‌رهاد محه‌مه‌د صابر‬ ‫ی ئاوی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‬

‫هه‌ش به‌سه‌ر میلله‌ت‬

‫ شوان محه‌مه‌د‬

‫‪m‬‬

‫‪o‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬ ‫‪w‬‬

‫‪w‬‬ ‫ریکالم‬

‫هه‌رجارێك رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ ده‌س���تی‌ به‌دۆس���یه‌یه‌كی‌ گه‌نده‌ڵی ده‌گات‪ ،‬سه‌ره‌تا ‬ ‫خۆش���حاڵییه‌كی‌ زۆر دامان ده‌گرێت كه‌ رۆژنامه‌كه‌ بابه‌تێكی‌ نوێی‌ ئاشكراكردووه‌‬ ‫كه‌ رۆژنامه‌كانی‌ تر ده‌س���تیان پێنه‌گه‌یوه‌‪ ،‬هاوكات خۆش���حاڵیش ده‌بین به‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌م كاره‌مان به‌ش���داری‌ له‌كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵیدا ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك‬ ‫له‌م دۆس���ییانه‌ گه‌نده‌ڵییه‌كه‌ی‌ هێنده‌ قورسه‌‌و گه‌یشتۆته‌ ئاستێك‌و خه‌ڵكانێكی‌‬ ‫گرتۆت���ه‌وه‌ كه‌ ده‌مانگه‌یه‌نێته‌ ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ی‌ هیچ ئومێدێكت ل���ه‌ هه‌رێمه‌دا به‌‬ ‫چاكسازی‌ نه‌مێنێت‪.‬‬ ‫له‌ الپه‌ڕه‌ یه‌كی‌ ژماره‌ی‌ ئه‌مڕۆی‌ ئاوێنه‌دا دوو دۆس���یه‌ی‌ هه‌ستیاری‌ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫تی���ا باڵوكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان له‌وه‌زاره‌تێك���ی‌ گرن���گ وه‌ك وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ ‪ 79‬بڕوانامه‌ی‌ ساخته‌ ئاش���كرابوون‌و وه‌زیری‌ دارایی‌ بۆیان ده‌پاڕێته‌وه‌‬ ‫تا س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و هه‌رێم لێیان ببوورێت‪ .‬دووه‌م هه‌واڵیش ئاش���كرابوونی‌‬ ‫چه‌ند گه‌نده‌ڵییه‌كی‌ س���ه‌رۆكی‌ به‌رزترین ده‌زگای‌ چاودێریی داراییه‌ كه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫خه‌رجی‌ نایاسایی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و دوو گه‌نده‌ڵیی���ه‌ خه‌ڵك���ی‌ له‌ئاین���ده‌ی‌ ئ���ه‌م واڵته‌ بێ ئومێ���د ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌م���ووان ده‌زانی���ن وه‌زاره‌تی‌ دارای���ی‌ وه‌زاره‌تێكی‌ گرنگ‌و یه‌كێك���ه‌ له‌كۆڵه‌كه‌‬ ‫هه‌ره‌ س���ه‌ره‌كییه‌كانی‌ حكومه‌ت‪ ،‬به‌مانا س���اده‌كه‌ی‌ دارایی‌ واڵت له‌م وه‌زاره‌ته‌دا‬ ‫كۆده‌كرێته‌وه‌‌و هه‌ر لێره‌وه‌ دابه‌ش���ده‌كرێته‌وه‌ به‌س���ه‌ر هه‌موو وه‌زاره‌ته‌كاندا‪ ،‬جا‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ر س���اخته‌كارییه‌ك له‌م وه‌زاره‌ته‌دا بكرێت‪ ،‬به‌دڵنیایه‌وه‌ ده‌بێت پرس���ه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و حكومه‌ته‌ دابنێین‪ .‬ل���ه‌م وه‌زاره‌ته‌دا ‪ 79‬كه‌س بڕوانامه‌ی‌ س���اخته‌یان‬ ‫پێش���كه‌ش كردووه‌‪ ،‬ئاشكرایه‌ ئه‌وانه‌ی‌ بڕوانامه‌ س���اخته‌ ده‌كه‌ن له‌ پێناو بڕێك‬ ‫پاره‌دا ده‌یكه‌ن‪ ،‬باشه‌ ئه‌گه‌ر ساخته‌كاری‌ له‌بڕوانامه‌دا بكات‪ ،‬چ زه‌مانه‌تێك هه‌یه‌‬ ‫كه‌ س���ه‌روه‌ت‌و س���امانی‌ هاواڵتیان بخرێته‌ ژێرده‌ستی‌ خه‌ڵكانی‌ ئا له‌م جۆره‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕاشكاوی بیڵێین زۆرێك له‌و كه‌س���انه‌ی‌ ساخته‌كاریشیان له‌بڕوانامه‌دا كردووه‌‬ ‫یان كه‌سانی‌ حیزبین‪ ،‬یان حیزب كارئاسانی‌ بۆ كردوون‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌م گه‌نده‌ڵییه‌دا زیاتر مایه‌ی‌ نیگه‌رانییه‌‪ ،‬پێشنیاره‌كه‌ی‌ وه‌زیری‌ دارایی‌‬ ‫بایز تاڵه‌بانییه‌‪ ،‬ئه‌م وه‌زیره‌ پاس���او بۆ س���اخته‌كاری‌ فه‌مانبه‌رانی‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌هێنێته‌وه‌‌و‪ ،‬له‌الی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم بۆیان ده‌پاڕێته‌وه‌ تا‬ ‫به‌بڕیارێك له‌خاوه‌ن ئه‌م بڕوانامه‌ ساختانه‌ ببورێت‪ ،‬ئه‌م به‌ڕێزه‌ واده‌زانێت ته‌كیه‌ی‌‬ ‫شێخایه‌تیه‌كه‌ی خۆیه‌تی‌ تا به‌ئاره‌زوی‌ خۆی‌ له‌خه‌ڵك ببورێت‪ ،‬جا ده‌بێت خه‌ڵكی‌‬ ‫چ ئومێدێك���ی‌ به‌م وه‌زی���ره‌ هه‌بێت‪ ،‬له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ڵوێس���تی‌ له‌هه‌موو كه‌س‌و‬ ‫الیه‌نێك���ی‌ تر توندتر بێت‪ ،‬كه‌چی‌ بۆی���ان ده‌كروزێته‌وه‌‪ ،‬جا توخوا وه‌زیرێك به‌م‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ دۆسییه‌كی‌ گه‌نده‌ڵی‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌یدا كه‌ وه‌زاره‌تی‌ داراییه‌‬ ‫بكات‪ ،‬هه‌ق نییه‌ پێی‌ بڵێین بڕۆ بۆ ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌مه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و پارتی‌‪( ،‬هادی‌ محه‌مه‌د)یان بۆ سه‌رۆكی‌ دیوانی‌‬ ‫چاودێری‌ دارایی‌ هه‌رێم پێش���نیار كرد‌و خس���تیانه‌ ب���ه‌رده‌م په‌رله‌مان تا ده‌نگی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بدرێت‪ ،‬زۆر الیه‌ن‌و ناوه‌ند هاواریان لێ هه‌س���تا كه‌ ئه‌م به‌ڕێزه‌ نه‌ زمانی‌‬ ‫كوردی‌ به‌باشی‌ ده‌زانێت‪ ،‬نه‌ ته‌مه‌نی‌ یارمه‌تی‌ ده‌دات كه‌ ئه‌م پۆسته‌ هه‌ستیاره‌ی‌‬ ‫پێبدرێت‪ ،‬به‌اڵم بێ س���ودبوو‪ ،‬سه‌رۆكی‌ هه‌رێم وایده‌زانی‌ هه‌نگوینی‌ له‌كونه‌ داردا‬ ‫دۆزیه‌وه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا وا زۆر تێنه‌په‌ڕی‌ به‌س���ه‌ر دانانیدا ده‌ركه‌وت كه‌ ئه‌م به‌ڕێزه‌‬ ‫ماڵ‌و موڵكی‌ گشتی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان وه‌ك (غه‌نیمه‌) ته‌ماشا ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌م ره‌فتاره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌ دیوانی‌ چاودێری‌ هه‌رێم‪ ،‬هادی‌ محه‌مه‌د كه‌ریم‬ ‫كردوویه‌ت���ی‌ نه‌ك به‌كه‌ڵكی‌ ئه‌وه‌ نای���ه‌ت كه‌ چاودێری‌ دارای���ی‌ داموده‌زگاكانی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و كه‌س���انی‌ ن���او ئه‌و دام‌و ده‌زگایانه‌ بكات‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌بێت ده‌زگایه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت دروستبكرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ چاودێری‌ خه‌رجییه‌ نایاساییه‌كانی‌ خۆی بكات‪.‬‬ ‫له‌كوردس���تاندا خه‌ڵكانێكی‌ كه‌م بڕوایان به‌ئه‌نجامدانی‌ چاكسازی‌ له‌سیسته‌می‌‬ ‫حكومران���ی‌‌و داموده‌زگاكانی‌ حكومه‌تدا ماوه‌‪ ،‬ئاش���كرابوونی‌ رۆژانه‌ی‌ ئه‌م جۆره‌‬ ‫دۆس���ییانه‌ هێنده‌ی‌ تر ئه‌و ژماره‌یه‌ كه‌متر ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر بڵێین هه‌ش‬ ‫(قوڕ) به‌سه‌ر میلله‌ت زیاده‌رۆییمان نه‌كردووه‌‪.‬‬

‫ریکالم‬