ژماره‌ 311

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)311‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/1/31‬‬

‫سەرۆکایەتی هەرێم‬ ‫کەس ئاگاداری چۆنیەتی خەرجکردنی‬ ‫بودجەی سەرۆکایەتی هەرێم نییە‬

‫»» ‪73‬‬

‫گۆڕان‪:‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌ن زاده‪:‬‬

‫»» ‪3‬‬

‫‪68‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪512‬‬ ‫»»»»‬

‫"کورد پیاوی تیا نییە"‬

‫سزادراومان نەگەڕێنراوەنەتەوە‬

‫کۆمەاڵیەتی »» ‪6‬‬

‫وەزارەتی کاروباری‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬بەشێک لەگەندەڵی موچەی‬ ‫کەمئەندامان ئاشکرا دەکات‬

‫ئاوێن ‌ه ناو ‌ی ژماره‌یه‌ك له‌و كه‌سان ‌ه باڵوده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫كه‌مال كه‌ركوكی‌ ب ‌ه نایاسایی‌ پله‌ی‌ به‌رزكردونه‌ته‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م كار‌ه "نایاس���اییه‌ی‌" س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناڕه‌زای ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان بووه‌ت ‌ه مای���ه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫سه‌رجه‌م فراكسیۆنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت‌و فراكسیۆنه‌كان ‌‬ ‫فراكسیۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌‪ ،‬له‌مباره‌یه‌و‌ه سه‌رۆك ‌‬ ‫ی (سۆزان‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫فراكس���یۆن ‌‬ ‫ش���یهاب) ب ‌ه ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ئه‌م‬ ‫كار‌ه ت���ه‌واو پێچه‌وان���ه‌ی به‌رنامه‌ی‬ ‫لیس���تی كوردس���تانیی ‌ه ك ‌ه كاری بۆ‬ ‫چه‌سپاندنی دادپه‌روه‌ری كردووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندامی‌ لیژن ‌هی‌ نه‌زاه ‌ه له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫كوردس���تان (عه‌دنان عوسمان) ك ‌ه‬ ‫سه‌ر ب ‌ه فراكس���یۆنی‌ گۆڕانه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه كۆده‌نگییه‌ك‬ ‫ی‬ ‫له‌نێوان س���ه‌رجه‌م فراكس���یۆنه‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تاندا به‌ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌و‌ه دروست بووه‌‌و به‌تێكڕا‬ ‫ی لێپێچینه‌و‌ه له‌و‬ ‫فراكسیۆنه‌كان داوا ‌‬ ‫كاره‌ نا یاساییه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ی كوردس���تان‬ ‫ی په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫(كه‌م���ال كه‌ركوك���ی‌) له‌ڕۆژان��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌یدا‬ ‫ی‬ ‫كۆتای��� ‌‬ ‫ی ژماره‌ی���ه‌ك ك���ه‌س‬ ‫به‌نایاس���ای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ه‌رز داده‌مه‌زرێنێت‪ ،‬پله‌ ‌‬ ‫به‌پل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵێك فه‌رمانبه‌ریش به‌نایاس���ای ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌ش‬ ‫به‌رزده‌كات���ه‌وه‌‪ .‬رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ن���اوی‌ ژماره‌ی���ه‌ك ل���ه‌و كه‌س���ان ‌ه‬ ‫باڵوده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئاوێن ‌ه‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬رۆژنام���ه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 18‬فه‌رمانب���ه‌ر باڵوده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ن���او ‌‬ ‫ك��� ‌ه س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان (كه‌مال‬ ‫كه‌ركوكی‌) پله‌كانی به‌رزكردوونه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌پله‌ی‌ (خه‌بیر)ـه‌و‌ه بۆ (راوێژكار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���كه‌توو)‪ ،‬ی���ان له‌(به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫پێشكه‌وتوو)و‌ه كراوه‌ ب ‌ه (راوێژكار)‪،‬‬ ‫ی���ان له‌(به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر)ه‌و‌ه ك���راوه‌ ب ‌ه‬ ‫ی‪7‬‬ ‫(خه‌بیر)‪ .‬هه‌روه‌ه���ا ئاوێن ‌ه ناو ‌‬ ‫ی تر باڵوده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌س��� ‌‬ ‫دامه‌زراندنیان���دا كراونه‌ت ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ر‪،‬‬ ‫ی‬ ‫یان خه‌بیر‪ ،‬یان راوێژكار‌و راوێژكار ‌‬ ‫ناوه‌كان له‌ال‪ 3‬بخوێنه‌ره‌وه‌‪...‬‬ ‫پێشكه‌وتوو‪.‬‬

‫ ‬ ‫سەرۆکی پەرلەمان‪ ،‬کەمال کەرکوکی دوا رۆژەکانی خۆی لەپەرلەمان وەک "غەنیمە" سەیردەکات‬

‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ لیژنه‌یه‌ك‬ ‫بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ حكومه‌ت پێكده‌هێنێت‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێت���ی‌ لیژنه‌یه‌ك‬ ‫پێكده‌هێنێت بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ كاروباری‌‬ ‫حكومه‌ت‌و ئه‌دای‌ هه‌ریه‌ك له‌كادیره‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌پۆسته‌كانی‌ حكومه‌تدا‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئ���اگادار به‌ ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ رۆژی‌‬ ‫‪ 1/28‬مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫مه‌البه‌ختیار كارگێڕی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ كۆده‌بن���ه‌وه‌‌و بڕی���ار ده‌ده‌ن‬ ‫لیژنه‌یه‌ك پێكبهێنرێت به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫عومه‌ر فه‌تاح‌و خه‌س���ره‌و گوڵ محه‌مه‌د‌و‬ ‫دلێری‌ سه‌ید مه‌جید‌و پارێزگاری‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫توانا ئه‌حمه‌د (راوێ���ژكاری‌ رۆژنامه‌وانی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت)‌و په‌روین كاكه‌ حه‌مه‌‬ ‫(به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌)و نوێنه‌ری‌ هه‌ردوو‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی‌ یه‌كێتی‌ له‌س���لێمانی‌‌و هه‌ولێر‪،‬‬ ‫بۆ هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ كاره‌كانی‌ حكومه‌ت‬ ‫به‌سه‌رۆكی‌ حكومه‌تیشه‌وه‌ له‌م ماوه‌یه‌ی‌‬

‫رابردوودا‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئام���اژه‌ی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ كرد‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ س���ه‌ره‌تا لیژنه‌ك���ه‌ ب���ه‌و‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ پێكهێنرا كه‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‬ ‫كارو چاالكییه‌كان���ی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران‌و‬ ‫ئ���ه‌دای‌ وه‌زیره‌كانی���ش له‌الی���ه‌ن ئ���ه‌م‬ ‫لیژنه‌ی���ه‌وه‌ ئه‌نجام بدرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم رۆژی‌‬ ‫‪ 1/29‬س���ه‌رۆكایه‌تی‌ لیژنه‌كه‌ سپێردرا به‌‬ ‫خه‌س���ره‌و گوڵ محه‌مه‌د‪ .‬سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌ باس���ی‌ ل���ه‌وه‌ كرد ك���ه‌ گۆڕینی‌‬ ‫عومه‌ر فه‌تاح بۆ خه‌س���ره‌و گوڵ محه‌مه‌د‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌و ملمالن���ێ‌ قوڵه‌ی‌‬ ‫له‌نێوان عومه‌ر فه‌تاح‌و د‪.‬به‌رهه‌م ساڵحدا‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ له‌و ده‌مه‌وه‌ ده‌س���تپێده‌كات كه‌‬ ‫له‌به‌ه���اری‌ ‪2009‬دا ه���ه‌ردوو جێگره‌كه‌ی‌‬ ‫سكرتێری‌ گشتی‌ بڕیاری‌ البردنی‌ عومه‌ر‬ ‫فه‌تاح‪-‬یان دا له‌پۆستی‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و له‌و ده‌مه‌ش���دا ئه‌و پۆس���ته‌‬

‫سپێردرا به‌ عیماد ئه‌حمه‌د‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌گه‌ڵ گۆڕینی‌ سه‌رۆكی لیژنه‌كه‌‪ ،‬ئه‌ركی‌‬ ‫لیژنه‌كه‌ش بچوككرایه‌وه‌ بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‬ ‫كارو چاالكییه‌كان���ی‌ به‌ڕێوب���ه‌ری‌‬ ‫گش���تی‌‌و قایمقام‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ ناحیه‌‌و‬ ‫راوێژكار‌و پۆس���ته‌كانی‌ تری‌ حكوم ‌هت‌و‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫وه‌زیره‌كان له‌لیژنه‌كه‌ سه‌ندرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ پێكهات���ه‌ی‌ لیژنه‌كه‌ كه‌‬ ‫هه‌ندێكیان له‌ن���او حكوم ‌هت‌و هه‌ندێكیان‬ ‫له‌ن���او حیزبدان‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫جه‌ختی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫لیژنه‌ی���ه‌ ده‌س���توه‌ردانێكی‌ ئاش���كرایه‌‬ ‫له‌كاروباری‌ حكومه‌ت‪ ،‬چونكه‌ پێكهاته‌ی‌‬ ‫لیژنه‌كه‌ كه‌س���انێكی‌ تێدایه‌ كه‌ به‌رپرسن‬ ‫له‌حكومه‌ت���دا‌و ده‌خرێن���ه‌ لیژنه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫حیزبییه‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌م���ڕۆ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێت��� ‌ی‬ ‫ده‌چنه‌ به‌غدا‌و له‌گ���ه‌ڵ تاڵه‌بانیدا رۆژی‌‬ ‫چوارش���ه‌ممه‌ ئه‌و كه‌سه‌ دیاریده‌كه‌ن كه‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌‬ ‫وه‌ك یه‌كێتییه‌ك ده‌بێته‌ جێگر ‌‬ ‫حكومه‌ت‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار‬ ‫له‌یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ س���ێ‌ ش���ه‌ممه‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێت���ی‌ ده‌چن���ه‌‬ ‫به‌غ���دا بۆ كۆبوونه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫یه‌كالییكردن���ه‌وه‌ی‌ پۆس���تی‌ جێگ���ری‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ .‬سه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ پێش���بینی‌ ده‌كرێت‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌م كادیرانه‌ی‌ یه‌كێتی‌ (عیماد‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬حاكم قادر حه‌مه‌جان‪ ،‬د‪.‬له‌تیف‬

‫ره‌شید‪ ،‬عومه‌ر فه‌تاح) ئه‌و پۆسته‌ی‌ پێ‬ ‫بسپێردرێت‪ .‬سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ زیات���ر كێبه‌ركێكه‌‬ ‫له‌نێوان (عیماد ئه‌حمه‌د)‌و (حاكم قادر‬ ‫حه‌مه‌جان)دایه‌‪ ،‬هه‌رچی‌ عیماد ئه‌حمه‌ده‌‬ ‫له‌ڕووی‌ ئه‌زمون‌و په‌سه‌ندكردنی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫پارتییه‌وه‌‪ ،‬چانسی‌ له‌حاكم قادر زیاتره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ی‌ دواییش ‪-‬واته‌ حاكم قادر‪ -‬به‌و‬ ‫پێیه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ سێمانییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر الیه‌نی‌‬ ‫جوگرافیی له‌به‌رچاو بگیرێت‪ ،‬چانس���ی‌‬ ‫هه‌یه‌ بكرێته‌ جێگری‌ نێچیرڤان بارزانی‌‪.‬‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���یی‌‬ ‫یه‌كێتی���دا كه‌ هه‌فته‌ی‌ راب���ردوو له‌ماڵی‌‬ ‫جێگ���ری‌ دووه‌می‌ یه‌كێت���ی‌ (د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫س���اڵح) له‌هه‌ولێر ئه‌نجامدرا‪ ،‬پێش���نیار‬

‫ك���را كه‌ جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ بێت‪ ،‬هه‌رچ ‌ی‬ ‫دانانی‌ وه‌زیره‌كانیش���ه‌ پێویسته‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ بن‪.‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌مجاره‌‬ ‫له‌دانانی‌ پۆسته‌كانی‌ حكومه‌تدا كه‌سانێك‬ ‫دانانێن كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و دوو ده‌س���ته‌‬ ‫بااڵیه‌ی‌ حیزب بن‪ ،‬چونكه‌ "ئه‌و كه‌س���ه‌‬ ‫تەكنۆكراتانه‌ منه‌تیان به‌ پۆسته‌كه‌ نییه‌‌و‬ ‫ئیش بۆ یه‌كێتیش ناكه‌ن"‪ .‬سه‌رچاوه‌كه‌ی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ نه‌ش���ارده‌وه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫پێشنیاره‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ به‌كراوه‌یی‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌ تا تاڵه‌بانی‌ له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌غدادا یه‌كالیی ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬

‫ریکالم‬

‫یه‌كێتی‌ پۆستی‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌به‌غدا یه‌كالیی‌ ده‌كاته‌وه‌‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫به‌ب ‌ێ ئاگاداركردنه‌وه‌ حه‌سانه‌ ‌ی په‌رله‌مانتاری ‌ی‬ ‫له‌عه‌دنان عوسمان ده‌سه‌نرێته‌وه‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌و لیژن���ه‌ی‌ یاس���ایی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان به‌ب��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌ حه‌سانه‌ی‌ په‌رله‌مانیی‌‬ ‫له‌عه‌دن���ان عوس���مان ده‌س���ێننه‌وه‌و‬ ‫ره‌زامه‌ن���دی‌ ده‌نوێن���ن ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫بچێته‌ ب���ه‌رده‌م دادگا‪ ،‬ناوبراو ده‌ڵێت‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ لیژنه‌ی‌ یاس���ایی به‌ڕوحی‌‬ ‫به‌رپرس���یارێتی‌و هاوپیش���ه‌ییانه‌وه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یان نه‌كرد"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬په‌رله‌مانتاری‌ سه‌ر‬ ‫به‌لیس���تی‌ گۆڕان "عه‌دنان عوس���مان"‬

‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌ ماوه‌یه‌ك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر له‌الیه‌ن پارێزه‌ری‌ كۆمپانیای‌‬ ‫نۆكان���ه‌وه‌ ئ���اگادار كراوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫داوایه‌كی‌ یاسایی‌ له‌سه‌ره‌و په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستانیش ره‌زامه‌ندی‌ نواندووه‌ كه‌‬ ‫جواڵندنه‌وه‌ی‌ یاس���اییم له‌گه‌ ‌ڵ بكرێت‪،‬‬ ‫واته‌ حه‌سانه‌یان له‌سه‌ر هه‌ڵگرتووه‌‪.‬‬ ‫عه‌دن���ان عوس���مان وت���ی‌ "من پێم‬ ‫س���ه‌یر بوو‪ ،‬چونكه‌ به‌رده‌وام له‌الیه‌ن‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان���ه‌وه‌ ته‌ئكید‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌كرایه‌وه‌ ئه‌وان ئاماده‌ نین‬

‫عه‌یب ‌ه بۆ‬ ‫په‌رله‌مانتار داوا ‌ی‬ ‫شوقه‌و ڤێال بكات‬

‫"راپرسیه‌كه‌ی‌ كه‌مال نوری‌ له‌نوكت ‌ه ده‌چێت"‬

‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتارێك���ی‌ س���ه‌ر بزوتن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئام���اژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئیس�ل�ام ‌‬ ‫پێویسته‌ سه‌رۆكی‌ هه‌موو فراكسیۆنه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندامه‌كانیان هۆشیار بكه‌نه‌و‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫نوێنه‌ری‌ میلله‌تن‌و نابێـت دوای‌ شوقه‌‌و‬ ‫ڤێال بك���ه‌ون‪ ،‬ئ���ه‌‌و ده‌ڵێ���ت "عه‌یب ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانت���ار دوای‌ ئه‌وان��� ‌ه بك���ه‌وێ‌‌و‬ ‫ی خۆی‌ له‌كه‌دار بكات"‪.‬‬ ‫كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌باره‌ت به‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه به‌شێك له‌په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫یاداشته‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تان ئیمزای���ان‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫كردووه‌و تیای���دا داوای‌ ئه‌و‌ه كراوه‌ ك ‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مانیان له‌سه‌ر‬ ‫ش���وقه‌و ڤێالكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراكس���یۆن ‌‬ ‫تاپۆ بكرێت‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی د‪.‬ئه‌حمه‌د وه‌رت ‌‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند كه‌ ئه‌گه‌ر سه‌رۆك ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫په‌رله‌مانی���ش ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫یاداش���ت ‌ه بنواندایه‌‪ ،‬ئه‌وا ده‌بوو به‌پێ ‌‬ ‫یاس���ا مامه‌ڵه‌به‌م ش���وقه‌‌و خانوانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ماڵندن نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫بكرێت‌و لیژن���ه‌ ‌‬ ‫به‌نرخ���ی‌ رۆژ‌و بازاڕ دی���اری‌ بكردایه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ناشه‌رع ‌‬ ‫ی "به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ناوبراو وت ‌‬ ‫بوو‌ه ئه‌و په‌رله‌مانتاران ‌ه له‌یاداشته‌كه‌دا‬ ‫ی‬ ‫داوایان ك���ردوو‌ه به‌هه‌مان ئه‌و نرخه‌ ‌‬ ‫كڕاوه‌ له‌سه‌ریان تاپۆ بكرێت‪ ،‬ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫داوایه‌ش له‌په‌رله‌مانتار ناوه‌ش���ێـته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫عه‌یب���ه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه ئ���ه‌وان نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫میلله‌تن‌و به‌ده‌نگی‌ ئه‌و میلله‌ته‌ هاتون‬ ‫بۆ په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫ی "پێویس���ته‌ سه‌رۆكی‌ هه‌موو‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫فراكسیۆنه‌كان ‌‬ ‫ئه‌ندامه‌كانیان له‌وه‌ هۆش���یار بكه‌نه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه نوێنه‌ری‌ میلله‌ت���ن‌و نابێـت به‌دوا ‌‬ ‫ش���وقه‌‌و خانو بگه‌ڕێن‌و ده‌بێت خۆیان‬ ‫ی‬ ‫له‌و ش���تان ‌ه بپارێزن‪ ،‬كه‌ كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫په‌رله‌مانتار له‌كه‌دار ده‌كات"‪.‬‬ ‫ریکالم‬

‫حه‌س���انه‌كه‌م بخه‌ن���ه‌ ده‌نگدانه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و ش���ه‌ش داوایه‌ی‌ له‌سه‌رمه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ سه‌ردانی‌ س���ه‌رۆكایه‌تیم كرد بۆم‬ ‫ده‌ركه‌وت له‌مانگی‌ هه‌ش���تی‌ ‪2011‬ه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م���ان ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫نواندووه‌ ب���ۆ هه‌ڵگرتنی‌ حه‌س���انه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری���ی‌ ل���ه‌و كه‌یس���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫په‌یوه‌سته‌ به‌كۆمپانیای‌ نۆكانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ره‌خن���ه‌ی‌ له‌وه‌ گ���رت كه‌‬ ‫ل���ه‌و ماوه‌ درێ���ژه‌دا ئ���اگادار نه‌كراوه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ حه‌س���انه‌ی‌ لێس���ه‌ندراوه‌ته‌وه‌‌و‬

‫وت���ی‌ "به‌داخه‌وه‌ لیژنه‌ی‌ یاس���ایی‌ كه‌‬ ‫ره‌زامه‌ندیی���ان نواندب���وو‪ ،‬به‌گیان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرس���یارێتی‌و هاوپیش���ه‌ییانه‌وه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌و هاوكارییان نه‌كرد‪ ،‬به‌خۆمیان‬ ‫نه‌وتبوو كه‌ ئه‌مه‌ كه‌یس���ێكی‌ كه‌یدییه‌‬ ‫یان كه‌یسێكی‌ جنائیه‌ یان مه‌سه‌له‌كه‌‬ ‫چییه‌‪ ،‬به‌رله‌وه‌ی‌ له‌خۆمه‌وه‌ بیبیستن‌و‬ ‫ئاگادار بم ره‌زامه‌ندیان نواند بوو"‪.‬‬ ‫عه‌دنان عوس���مان وتی‌ "هه‌رچه‌نده‌‬ ‫دواتر س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان پێیناخۆش‬ ‫بوو كه‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌ روویداوه‌‪ ،‬پێشیوابوو‬

‫كه‌ ئه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌‌و بڕیاریدا ئه‌و بڕیاره‌ی‌‬ ‫خۆی���ان هه‌ڵوه‌ش���ێننه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم من‬ ‫س���وور بووم له‌چوونه‌ به‌رده‌م دادگا‪،‬‬ ‫له‌دادگاش كۆمپانیای‌ نۆكان داواكه‌یان‬ ‫كشانده‌وه‌‌و دۆسیه‌كه‌ داخرا"‪.‬‬ ‫داواكه‌ی‌ كۆمپانیای‌ نۆكان له‌س���ه‌ر‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ بابه‌تێك بوو س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ئاوی‌ دوكان كه‌ س���ێ‌ ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌ی‌ رۆژنامه‌دا باڵوكرابۆوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ "عه‌دنان عوسمان" سه‌رنووسه‌ری‌‬ ‫رۆژنامه‌كه‌ بوو‪.‬‬

‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ بپرس���ێت‪ ،‬به‌ڵكو په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌موو‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ن���دی‌ س���لێمانی‌ "كه‌مال نوری‌" مامۆس���تایانه‌وه‌ هه‌یه‌و نادیده‌گرتنیان‬ ‫راپرسییه‌ك س���ه‌باره‌ت به‌دیاریكردنی‌ له‌م راپرس���ییه‌دا ناهه‌قیی���ه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫م���اوه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ به‌وان كراوه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ "س���ه‌یرم له‌وه‌‬ ‫قوتابخان���ه‌كان ئه‌نجامده‌دات كه‌ ته‌نها دێت له‌س���ایه‌ی‌ حیزبێكی‌ سۆش���یال‬ ‫له‌"به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان" خۆیان ده‌پرسێت‪ ،‬دیموكرات‌و له‌سایه‌ی‌ ئه‌م هاتوهاواره‌ی‌‬ ‫مامۆس���تایه‌كیش ئ���ه‌م راپرس���ییه‌ گوێ���ی‌ پ���ڕ كردووی���ن له‌چاكس���ازی‌‬ ‫به‌مشێوه‌یه‌ په‌روه‌رده‌ به‌ڕێوه‌ ده‌برێت‪،‬‬ ‫به‌"نوكته‌" ناوده‌بات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬كه‌م���ال نوری‌ ئایا مانه‌وه‌ی‌ درێژخایه‌نی‌ به‌ڕێوه‌به‌رێك‬ ‫نووس���راوێك به‌مه‌به‌س���تی‌ "راپرسی‌" له‌پۆس���ته‌كه‌یدا ب���ێ‌ چاودێرییه‌ك���ی‌‬ ‫ئاڕاس���ته‌ی‌ س���ه‌رجه‌م قوتابخان���ه‌ كارو لێپرس���ینه‌وه‌ نه‌بووه‌ت���ه‌ ه���ۆی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیه‌كان‌و خوێندن���گاكان ده‌كات دروس���تبوونی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و كوشتنی‌‬ ‫ب���ۆ دیاریكردن���ی‌ ماوه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ نوێبوونه‌وه‌ له‌پرۆسه‌ی‌ خوێندندا؟ ئایا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‌و ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئه‌مه‌یه‌ چاكسازییه‌كه‌یان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "مه‌س���ه‌له‌ی‌ گۆڕانكاریی‌‌و‬ ‫كه‌ "به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ئه‌بێ���ت ته‌نها خۆی‌‬ ‫راپرس���ییه‌كه‌ش نوێبوون���ه‌وه‌ له‌ئی���داره‌ی‌ قوتابخانه‌و‬ ‫وه‌اڵمبدات���ه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوو پرس���یار پێكدێ���ت‪ :‬یه‌كه‌م‪ ،‬خوێندنگاكاندا كارێكی‌ زۆر پێویسته‌و‬ ‫پێتباش���ه‌ ماوه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتت له‌پۆستی‌ چ���اوه‌ڕوان‌و داواكاری���ن یه‌كێت���ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری���دا دی���اری‌ بكرێت یان نا؟ مامۆس���تایان كۆنفرانس���ی‌ لقه‌كان���ی‌‬ ‫دووه‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر پێتباش���ه‌ ماوه‌ی‌ چه‌ند ببه‌س���تێ‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌ندیكایه‌كی‌‬ ‫كارا‌و زین���دووی‌ مامۆس���تایان بێت���ه‌‬ ‫ساڵ‌ بێت؟"‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ كۆنگ���ره‌ی‌ مامۆس���تایان ئاراوه‌ كه‌ یه‌كێ���ك له‌پڕۆژه‌كانی‌ ئه‌وه‌‬ ‫له‌لیس���تی‌ مامۆس���تا س���ه‌ربه‌خۆكان بێت به‌ڕێوه‌به‌رێت���ی‌ به‌هه‌ڵبژاردن‌و بۆ‬ ‫"دیاری‌ عه‌بدولق���ادر" له‌لێدوانێكیدا بۆ ماوه‌یه‌كی‌ دیاریكراو بێت‪ ،‬تا به‌ته‌واوی‌‬ ‫ئاوێنه‌ ئه‌م راپرس���ییه‌ی‌ كه‌مال نوری‌ ده‌رگا به‌ڕووی‌ گه‌نده‌ڵیدا دابخرێ‌‌و هیچ‬ ‫به‌"نوكته‌" ناوب���رد‪ ،‬چونكه‌ كاروباری‌ به‌ڕێوه‌به‌رێك ئه‌وه‌نده‌ له‌پۆس���ته‌كه‌یدا‬ ‫ی نه‌مێنێته‌وه‌ كه‌ قوتابخانه‌و خوێندنگاكه‌‬ ‫قوتابخانه‌‌و به‌ڕێوه‌بردنی‌ ته‌نها په‌یوه‌ند ‌‬ ‫به‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌روه‌ نییه‌ تا ه���ه‌ر له‌وان به‌موڵكی‌ شه‌خسی‌ خۆی‌ بزانێت"‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رێك ‌ی بانكێك به‌هۆ ‌ی قۆپیه‌كردنه‌و‌ه فه‌سڵ ده‌كرێت‬ ‫ی‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ یه‌كێ���ك له‌بانگه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ك ‌ه له‌هه‌مان كاتدا خوێندكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دجل���ه‌ی‌ زانكۆیی���ه‌‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫كۆلی���ژ ‌‬ ‫قۆپیه‌كردنه‌و‌ه له‌كۆلیژ فه‌سڵ ده‌كرێت‌و‬ ‫ی ‪ 2012_2011‬بێبه‌ش‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫له‌خوێندن ‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬

‫ی ئ���ه‌و‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ده‌س���ت ئاوێن���ه‌ كه‌وتوو‌ه‬ ‫زانیاریان ‌ه ‌‬ ‫ی بانكێ���ك له‌لقه‌كانی‌ بانك‬ ‫به‌رێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ره‌ش���ید له‌هه‌ولێر‪ ،‬به‌هۆی‌ قۆپیه‌كردن‬ ‫ی‬ ‫له‌كۆلیژی‌ دجل ‌هی‌ زانكۆیی‌ بۆ خوێندن ‌‬ ‫ی ‪ 2012-2011‬فه‌س���ڵ ده‌كرێت‬ ‫س���اڵ ‌‬

‫ی ئاماژه‌شتان پێكردو‌ه یه‌كێك ‌ه‬ ‫ی قوتابی ‌ه ‌‬ ‫ی قۆپیه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه خوێندكار ‌‬ ‫به‌هۆی‌ گرتن ‌‬ ‫له‌و خوێندكارانه‌"‪.‬‬ ‫ی كارگێڕی‌‌و كار بووه‌‪.‬‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫ی به‌م به‌ڕێوه‌به‌ره‌و‌ه‬ ‫ئاوێنه‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌زانك���ۆی‌ دیجل��� ‌ه‬ ‫ی كرد‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌ نه‌بوو هیچ لێدوانێك‬ ‫هه‌واڵه‌ك���ه‌ی‌ پشتڕاس���تكرده‌وه‌و وت ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌تان‬ ‫ی "ئێوه‌ هه‌ق ‌‬ ‫"راس���ته‌‪ ،‬به‌هۆی‌ قۆپیه‌كردنه‌وه‌ چه‌ند بدات‌و ته‌نها وت ‌‬ ‫خوێندكارێ���ك فه‌س���ڵ ك���راون‪ ،‬ئه‌و چییه‌؟"‪.‬‬

‫"بارزانی‌ خۆ ‌ی له‌كاروبار ‌ی‬ ‫كورده‌كان ‌ی سوریا هه‌ڵده‌قورتێنێت"‬

‫په‌كه‌كه‌‪ :‬ئه‌م سیاسه‌ت ‌ه خزمه‌ت به‌یه‌كڕیزی‌ كورد ناكات‬

‫ی‬ ‫په‌كه‌كه‌ له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا ناڕه‌زایی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورده‌كان ‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر به‌كۆنفرانس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫س���وریا له‌هه‌ولێر ده‌ربڕی‌‌و به‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی‌ هه‌م���وو گ���ه‌ل ناكات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌ رایگه‌یاند "ئه‌م سیاس���ه‌ت ‌ه ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ هه‌رێ���م خزم���ه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی ك���ورد ن���اكات"‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫به‌یه‌كڕیز ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكراتیش (‪ )PYD‬كۆبوونه‌وه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫به‌ده‌س���تێوه‌ردانێكی‌ ئاشكرا ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوده‌بات له‌كاروباری‌ كوردا له‌ڕۆژئاوا ‌‬ ‫كوردستان‌و سوریا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬ئاژانس���ه‌كان‪ :‬كۆنس��� ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ KCK‬له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ئه‌و كۆنفرانسه‌ی‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫به‌سترا ته‌نها‌و چه‌ند الیه‌نێك ‌‬ ‫تیا به‌شدار بوون‪ ،‬نوێنه‌رایه‌تی‌ هه‌موو‬ ‫گه‌ل ن���اكا‌و به‌هه‌وڵدانێكی‌ ده‌زانێت بۆ‬ ‫ی ماڵی‌ كورد‪.‬‬ ‫لێكترازان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌یاننامه‌ك���ه‌دا هاتوو‌ه كه‌ "ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئێستا له‌سوریا رووده‌دات ده‌رفه‌تێك ‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫ی كورد به‌ده‌ستی‌ خۆ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌دیبهێنێت‌و رۆژئاوای‌ كوردس���تانیش‬ ‫ی به‌یه‌كێتی‌و‬ ‫زیاد له‌هه‌ر شتێك پێویست ‌‬

‫یه‌كڕیزیی���ه‌"‪ ،‬ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫كه‌ "ئه‌و سیاس���ه‌ته‌ی‌ ده‌سته‌اڵتداران ‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان س���ه‌باره‌ت‬ ‫ی كوردس���تان گرتویانه‌ته‌به‌ر‬ ‫به‌رۆژئاوا ‌‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌ت به‌یه‌كێتی‌‌و چاره‌س���ه‌ر كردن ‌‬ ‫ی كورد ناكات‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت ‌ه‬ ‫كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وان"‪.‬‬ ‫ی لێكت���رازان‌و دووبه‌ره‌ك ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫ی الیه‌ن ‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها به‌یاننامه‌ك ‌ه بانگهێشت ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان ده‌كات ك ‌ه ده‌ست له‌م‬ ‫جۆره‌ هه‌واڵنه‌یان به‌رده‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌شه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ دیموكرات ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫له‌س���وریا (‪ )PYD‬ك ‌ه پارتێكی‌ نزیك‬ ‫ی سوریادا‬ ‫له‌په‌كه‌كه‌یه‌‌و له‌ناو كورده‌كان ‌‬ ‫چاالك���ه‌‪ ،‬له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���دا ناڕه‌زایی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رامبه‌ر به‌كۆنفرانس ‌‬ ‫نیگه‌رانی‌ خۆ ‌‬ ‫ی س���وریا له‌هه‌ولێر ده‌ربڕی‌‌و‬ ‫كورده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ له‌م كۆنفرانس���ه‌دا پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ته‌نها داوه‌تنامه‌ ‌‬ ‫دیموكرات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و حیزب��� ‌ه كوردییان ‌ه ‌‬ ‫ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫رۆژئاوای‌ كوردستان‪ ،‬كه‌ سه‌ربه‌خۆیانن‌و‬ ‫ی‬ ‫زۆرب��� ‌هی‌ كه‌س���ایه‌تی‌‌و چه‌ندین هێز ‌‬ ‫سیاسیش���یان لێدوورخستووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫(‪ )PYD‬یه‌كێكیانه‌‪.‬‬

‫بارزانی‬ ‫ی هه‌ولێر‬ ‫به‌یاننامه‌كه‌ كۆنفرانس���ه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫به‌ده‌س���تێوه‌ردانێكی‌ ئاشكرا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورددا له‌رۆژئاوا ‌‬ ‫ناوده‌بات له‌كاروبار ‌‬ ‫كوردستان‌و س���وریا‌و ته‌ئكید له‌وه‌ش‬ ‫ی كورد پابه‌ند نابێت‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه گه‌ل ‌‬ ‫به‌بڕیاره‌كانیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی س���وریا‬ ‫ی كورده‌كان��� ‌‬ ‫كۆنفرانس��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م مانگ���ه‌دا‬ ‫ی ‪‌28‬و ‪‌ 29‬‬ ‫له‌ڕۆژان��� ‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ری‌ پایته‌خت���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ی ره‌وه‌ند ‌‬ ‫به‌به‌شدار ‌‬ ‫ی زیات���ر له‌‪ 10‬حیزب‌و‬ ‫واڵت‌و نوێنه‌ران ‌‬ ‫رێكخ���راوی‌ سیاس���ی‌ به‌س���تراو بڕیار‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه درا ك���ه‌ پش���تیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌شۆڕشی‌ س���وریا بكه‌ن دژ به‌ڕژێم ‌‬ ‫به‌شدار ئه‌سه‌د‪.‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫واڵت ‌ی‬ ‫ته‌قاعودی‌‬

‫یه‌حیا به‌رزنجی‌‬

‫هه‌ركاتێك س���تونێك له‌سه‌ر دیارده‌یه‌ك‬ ‫ده‌نوس���ی‌‪ ،‬یاخود له‌س���ه‌ر گه‌نده‌ڵی‌‪،‬‬ ‫یان س���ه‌رپێچی‌ به‌رپرسێك‪ ،‬یان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌دای‌ سیاس���ی‌ به‌رپرس���ه‌ ب���ااڵكان‪،‬‬ ‫كه‌مج���ار ده‌چینه‌ س���ه‌ر ئه‌و باس���ه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌م ره‌خنانه‌ رووی‌ ئه‌و نوس���ه‌رو‬ ‫میدیاكاران���ه‌ش بگرێته‌وه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر ورد‬ ‫بڕوانی���ت له‌باری‌ ئابوورییان‌و ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئێستا هه‌یانه‌‪ ،‬ده‌بینی‌ ئه‌وانه‌ش بونه‌ته‌‬ ‫به‌شێك له‌و گه‌نده‌ڵییه‌ كه‌ ئه‌و به‌رپرسه‌‬ ‫سیاس���یانه‌ی‌ ئه‌وان به‌رگری‌ له‌مانه‌وه‌‌و‬ ‫چاو له‌گه‌نده‌ڵییه‌كانیان ئه‌پۆشن‪ .‬كه‌مجار‬ ‫به‌رۆك���ی‌ ئه‌وانه‌ ده‌گرێت���ه‌وه‌ كه‌ له‌الوه‌‬ ‫له‌نازو نیعمه‌تی‌ پ���اره‌ی‌ موفتدا ده‌ژی‌‌و‬ ‫هه‌موو شتێ‌ بۆ ئه‌و ره‌وایه‌‪ ،‬له‌خوێندنی‌‬ ‫زانكۆكان تا بیگره‌ ته‌واوكردنی‌ ماسته‌رو‬ ‫دكتۆراو گه‌ش���تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‌و چه‌ند‬ ‫موچه‌یه‌ك‌و‪ ...‬تاد‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ شوره‌ییه‌كی‌ تر كه‌وتووه‌ته‌‬ ‫ن���او ئه‌و توێژه‌وه‌ ب���ه‌ تایبه‌تی‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌میدیاكاران���ی‌ س���ه‌ر ب���ه‌ ه���ه‌ردوو‬ ‫پارتی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و نوس���ه‌رو رۆشنبیرو‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ه‌كانیان‪ ،‬ئێس���تا ئه‌وان���ه‌‬ ‫له‌به‌رده‌م���ی‌ س���ه‌رداره‌كانیاندا كزۆاڵنه‌‬ ‫ریزده‌گرن‌و ملكه‌چی‌ هه‌موو خواس���ت‌و‬ ‫ئاره‌زووه‌كانی‌ ئ���ه‌وان ده‌بن‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌قاعودی���ان بك���ه‌ن ب���ه‌ پله‌یه‌ك���ی‌‬ ‫سه‌ربازی‌‪.‬‬ ‫الی‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌‌و الیه‌نه‌كان���ی‌‬ ‫تریش به‌ هه‌زاران كادیری‌ راگه‌یاندن‌و‬ ‫كادیری‌ حیزبی‌ خانه‌نش���ین ده‌كرێت به‌‬ ‫پله‌ی‌ س���ه‌ربازی‌‪ ،‬ئه‌ڵبه‌ته‌ به‌شینه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌جم���ه‌ی‌ سه‌رش���ان ب���ه‌ خزمه‌ت���ی‌‬ ‫سه‌ربازی‌‌و خوێندنی‌ ئه‌كادیمی‌ سه‌ربازی‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌ق���ه‌ده‌ری‌ ئه‌و خزمه‌ت‌و‬ ‫ماستاوانه‌یه‌ كه‌ هه‌ندێك له‌و كه‌سانه‌ بۆ‬ ‫به‌رپرسه‌كانیان كردبێت‪.‬‬ ‫چه‌ن���د س���ه‌یره‌ كه‌س���ێك ئه‌وه‌ن���ده‌‬ ‫بێوی���ژدان بێت‪ ،‬رازی‌ بێت خانه‌نش���ین‬ ‫بكرێت به‌ پله‌یه‌كی‌ سه‌ربازی‌ كه‌ هێشتا‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ ته‌مه‌نیدایه‌؟ چه‌ند سه‌یره‌‬ ‫نوس���ه‌رێك رۆژێك له‌ڕۆژان پێش���مه‌رگه‌‬ ‫یاخود س���ه‌رباز نه‌بوبێ���ت‌و رازی‌ بێت‬ ‫رۆژانی‌ نوسه‌ری‌ به‌ رۆژانی‌ سه‌ربازی‌ بۆ‬ ‫حسێب بكرێت‪..‬‬ ‫ئه‌م به‌رپرس���انه‌ی‌ هه‌رێم به‌خۆیانه‌وه‌‬ ‫ناوه‌س���تن ك���ه‌ له‌پێش���مه‌رگه‌یه‌كی‌‬ ‫خۆشه‌ویستی‌ سه‌رده‌مانی‌ شاخ‪ ،‬بوونه‌ته‌‬ ‫سیاسییه‌كی‌ ناشرین‪ ،‬ده‌یانه‌وێ‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫توێ���ژه‌كان بخه‌نه‌ به‌له‌می‌گه‌نده‌ڵییه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستاش���دا ده‌یان���ه‌وێ‌ هه‌م���وو ئه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ وه‌كو خۆیان فاس���د بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاخ���ر بۆچ���ی‌ كه‌س���ێك له‌ڕاگه‌یاندنی‌‬ ‫ئ���ه‌و حیزبه‌ پ���اره‌ وه‌رگ���رێ‌‌و چه‌ندین‬ ‫كاری‌ هه‌بێ���ت‌و له‌والش���ه‌وه‌ ب���ه‌ پله‌ی‌‬ ‫موقه‌ده‌م‌و عه‌مید خانه‌نش���ین بكرێت؟‬ ‫ئه‌م به‌لێشاو خانه‌نشینكردنه‌ مودێلێكی‌‬ ‫تازه‌ی���ه‌‌و به‌رهه‌می‌ حكومه‌تی‌ عێراقییه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم مێژوییه‌كی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ خانه‌نش���ینكردندا‪ ،‬الی‌‬ ‫به‌رپرس���ه‌كانمان هیچ ش���تێ‌ به‌هێندی‌‬ ‫خانه‌نش���ینكردن‌و ده‌م داخستنی‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌الی‌ ئه‌وانه‌وه‌ ئاس���ان‌و به‌كه‌ڵك نییه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌رێمه‌ له‌وه‌ته‌ی‌ دروس���ت بووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ خه‌ڵكی‌ خانه‌نش���ینی‌ به‌رهه‌م‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬نی���و ئه‌وه‌نده‌ هه‌وڵ���ی‌ نه‌داوه‌‬ ‫كادری‌ پرۆفیشناڵ‌‌و دانا به‌رهه‌م بێنێت‪.‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ ئه‌م خانه‌نشینه‌ به‌ پله‌ی‌‬ ‫سه‌ربازی‌ بۆ نوس���ه‌ران‌و هونه‌رمه‌ندان‪،‬‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ مه‌هزه‌له‌یه‌‪ .‬ت���ۆ ببینه‌ چه‌ند‬ ‫ناخۆش���ه‌ ش���اعیرێك بكرێت���ه‌ موالزم‬ ‫یان رۆژنامه‌نوس���ێك یان نوس���ه‌رێكی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ بكرێته‌ خانه‌نش���ین‪ .‬سه‌یره‌‬ ‫كامێرامانێك عه‌ریف بێ‌‌و بێژه‌رو مونتیج‪،‬‬ ‫مالزم‌و ئامر فه‌س���یڵ‌ بن! ئه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌م‬ ‫بڕیاره‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ عێراقی‌ زیاتر ئه‌و‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ كۆن‌و سیاسیانه‌ ده‌گرێته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌س���ه‌رده‌می‌ به‌عس���دا ژیانی���ان‬ ‫خستووه‌ته‌ مه‌ترسییه‌وه‌‪ ،‬ده‌كرا سه‌رانی‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ ئه‌م هه‌له‌یان به‌ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫باشكردنی‌ بژێوی‌ كه‌سوكاری‌ ئه‌نفاله‌كان‬ ‫بقۆستایه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رێم���ی‌ ته‌قاعودی‌ ئه‌و هه‌رێمه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌هه‌موو خولێك���ی‌ هه‌ڵبژاردندا زیاتر له‌‬ ‫‪ 100‬په‌رله‌مانتار‌و ده‌یان وه‌زیرو بریكاری‌‬ ‫وه‌زاره‌ت‌و راوێژكار‌و چه‌ندین پله‌و پایه‌ی‌‬ ‫ت���ر خانه‌نش���ین ده‌كات‌و به‌گیرفانێكی‌‬ ‫پڕه‌وه‌ جێی���ان دێڵێت‪ ،‬به‌بێ ئاوڕدانه‌وه‌‬ ‫له‌و خه‌ڵكه‌ ئاس���اییه‌ی‌ ل���ه‌م هه‌رێمه‌‪،‬‬ ‫خۆیان‪ ،‬خۆیان ده‌ژێنن‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫رۆژنامه‌ی ئاوێن ‌ه ژماره‌یه‌ک له‌و ناوان ‌ه ئاشكرا ده‌كات كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌رۆكی په‌رله‌مانه‌وه‌و پله‌یان به‌رزكراوه‌ته‌و‌ه یان دامه‌زرێندراون‬ ‫ ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫فراكسیۆنی كوردستانی‪ ،‬یاداشتێكیان‬ ‫ئاراسته‌ی سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‬ ‫كردوه‌و داوای لێكۆڵینه‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫پله‌به‌رزكردنه‌وانه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫له‌م دواییه‌دا له‌الیه‌ن سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه ماوه‌یه‌كی كورت‌و‬ ‫به‌خێرایی ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫زانیاریه‌كانی ئاوێنه‌ش‪ ،‬له‌وكاره‌دا‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی په‌رله‌مان پرسی به‌كه‌س‬ ‫نه‌كردووه‌‌و هیچ یه‌كێك له‌لیژنه‌كان‌و‬ ‫فراكسیۆنه‌كان ئاگاداری نین‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌بێت‪ ،‬چه‌ند كه‌سێكی نزیكی‬ ‫ئه‌رسه‌الن بایز‪ ،‬ك ‌ه جێگر‌ی خۆیه‌تی‪،‬‬ ‫خستۆته‌ لیستی پله‌به‌رزكردنه‌وه‌كه‌‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كیش له‌په‌رله‌مان ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌مه‌ له‌پێناو "بێده‌نگ كردنه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ری نه‌گرتووه‌"‪.‬‬ ‫س���ۆزان خاڵ ‌ه ش���ه‌هاب‪ ،‬س���ه‌رۆكی‬ ‫فراكسیۆنی كوردستانی ئاماژه‌ی بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫کرد ک ‌ه په‌رله‌مانت���ار‌ه پارتییه‌كانیش‬ ‫ئ���اگادارن له‌یاداش���ته‌كه‌ روونیكرده‌و‌ه‬ ‫"له‌س���ه‌روبه‌ندی گۆڕین���ی حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬كۆمه‌ڵێك كه‌س له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكومه‌ت پله‌یان به‌رزكراوه‌ته‌وه‌‌و پله‌ش‬ ‫دراو‌ه به‌هه‌ندێک که‌س ک ‌ه ده‌بێت ئه‌م ‌ه‬ ‫ب ‌ه یاسایی بكرێت‌و بچێت ‌ه چوارچێوه‌ی‬ ‫یاس���ای راژه‌ی فه‌رمانب���ه‌ران‪ ،‬بۆی��� ‌ه‬

‫گۆڕان‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی ئسوڵی‬ ‫ئیداری بێت لێی‬ ‫بێده‌نگ نابین‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر نایاس���ایی كرابێ���ت‪ ،‬داوای‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌مان كردووه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی فراكس���یۆنی كوردستانی‬ ‫ئاماژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫پله‌به‌رزكردنه‌وه‌كان‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی زۆر‌و‬ ‫ره‌ها كراوه‌‌و بووه‌ت ‌ه جێگه‌ی پرسیاری‬ ‫په‌رله‌مانت���اران وتیش���ی "ئ���ه‌م كار‌ه‬ ‫ت���ه‌واو پێچه‌وانه‌ی به‌رنامه‌ی لیس���تی‬ ‫كوردس���تانییه‌‪ ،‬ك ‌ه كار بۆ چه‌سپاندنی‬ ‫دادپه‌روه‌ری كردووه‌"‪.‬‬ ‫جگ ‌ه ل���ه‌و فه‌رمانبه‌ران���ه‌ی پله‌یان‬ ‫به‌رزكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ژماره‌یه‌كی���ش ب��� ‌ه‬ ‫پله‌دامه‌زراون‌و نزیكه‌ی ‪ 40‬كه‌س���ی بێ‬ ‫پله‌ش دامه‌زرێنراون‪.‬‬ ‫عه‌دن���ان عوس���مان په‌رله‌مانت���اری‬ ‫فراكس���یۆنی گۆڕان‌و ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫نه‌زاهه‌‪ ،‬بێئاگای���ی لیژنه‌كه‌ی ده‌ربڕی‬ ‫له‌و دامه‌زران���دن‌و پله‌به‌رزكردنه‌وه‌یه‌و‬

‫ ناوی به‌شێك له‌وانه‌ی پله‌یان به‌رز كراوه‌ته‌وه‌‪:‬‬ ‫له‌ڕاوێژكاره‌وه‌ كراوه‌ت ‌ه راوێكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‪ -1‬سه‌عید سدیق‬ ‫له‌خه‌بیره‌وه‌ كراوه‌ته‌ راوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫‪ -2‬محه‌مه‌د حه‌سه‌ن ‬ ‫‪ -3‬الهیجان سدیق له‌به‌ڕێوه‌به‌ری پێشكه‌وتوو بۆ راوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئاسۆ خه‌لیل له‌به‌ڕێوه‌به‌ری پێشكه‌وتوو بۆ راوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫‪ -5‬جانیت سلیوه‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌ری پێشكه‌وتوو بۆ راوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌ر بۆ رأوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‪ -6‬كارزان محه‌مه‌د‬ ‫‪ -7‬سۆزان خالد له‌به‌ڕێوه‌به‌ری پیشكه‌وتوو بۆ راوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌ر بۆ خه‌بیر‪.‬‬ ‫‪ -8‬فوئاد ئه‌حمه‌د ‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌ر بۆ خه‌بیر‪.‬‬ ‫‪ -9‬عه‌بدولغه‌فار فه‌تاح ‬ ‫‪ -10‬فه‌ره‌یدون عه‌لی له‌یاریده‌ده‌ری به‌ڕێوه‌به‌ر بۆ به‌ڕێوه‌به‌ری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫له‌وردبینی پێشكه‌وتوو بۆ به‌ڕێوه‌به‌ر‪.‬‬ ‫‪ -11‬محه‌م ‌ه حه‌سه‌ن ‬ ‫‪ -12‬ره‌وه‌ند سامی له‌ژمێریاری پێشكه‌وتوو بۆ یاریده‌ده‌ری به‌ڕێوه‌به‌ر‪.‬‬ ‫سه‌رۆکی په‌رله‌مانی کوردستان که‌مال که‌رکوکی له‌کاتی سوێند خواردندا‬ ‫له‌ئه‌ندیازیاری پێشكه‌وتوو بۆ به‌ڕێوه‌به‌ر‪.‬‬ ‫‪ -13‬مه‌هدی مه‌حمود ‬ ‫له‌یاسایی بۆ یاریده‌ده‌ری به‌ڕێوه‌به‌ر‪.‬‬ ‫‪ -14‬شوان كه‌مال ‬ ‫له‌یاسایی بۆ خه‌بیر‪.‬‬ ‫سه‌رجه‌م لیست ‌ه جیاوازه‌کانی په‌رله‌مان‪ -15 ،‬فریاد سه‌لیم ‬ ‫له‌ ی‪.‬تێبینه‌ر بۆ مودیر‪.‬‬ ‫به‌ ئیسالمی‌و کوردستانی‌و گۆڕانه‌وه‌‪ -16 .‬سامان نه‌زهت عالی ‬ ‫له‌ڕاوێژكار بۆ راوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی گۆڕا ‌ن باسی له‌و‌ه ‪ -17‬ئازاد سادق ‬ ‫له‌ڕاوێژكار بۆ راوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫كرد‪ ،‬ك ‌ه ده‌نگ هه‌ڵبڕینی ئه‌وان‪ ،‬دژی ‪ -18‬عیماد تاهیر ‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی په‌رله‌م���ان نییه‌‪ ،‬به‌قه‌د‬ ‫ئه‌وهی ‌گێڕان���ه‌وه‌ی عه‌داله‌تیی ‌ه بۆیان‬ ‫وتیش���ی "ناكرێ���ت پله‌به‌رزكردنه‌وه‌و هه‌ندێك له‌و ناوانه‌ی راسته‌وخۆ به‌ پله‌وه‌ دامه‌زراون‬ ‫راوێژكار‬ ‫دامه‌زراندن بۆ دروس���تكردنی ده‌سته‌و ‪ -1‬زانا ئه‌حمه‌د حه‌مه‌ئه‌مین ‬ ‫راویژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌و تاقم بێت"‪ .‬هه‌روه‌ك داوای دروستكردنی ‪ -2‬نوره‌دین عه‌بدواڵ ‬ ‫راوێژكاری پێشكه‌وتوو‪.‬‬ ‫ئاگادار بێت‪ ،‬پ���رس به‌هیچ لیژنه‌یه‌ك لیژنه‌یه‌ك���ی تایبه‌تی ك���رد له‌چاودێری ‪ -3‬حه‌سه‌ن ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن ‬ ‫خه‌بیر‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬وتیشی "جێگه‌ی خۆشحاڵییه‌‪ ،‬دارایی‌و الیه‌نی مه‌عنی بۆ لێكۆڵینه‌وه‌و ‪ -4‬سیروان حه‌سه‌ن عومه‌ر ‬ ‫خه‌بیر‬ ‫ك��� ‌ه كۆده‌نگیی���ه‌ك الی س���ه‌رجه‌م وتی "ده‌بێت س���ه‌ره‌تا بزانین‪ ،‬كامه‌یان ‪ -5‬كه‌وسه‌ر ئیسماعیل ‬ ‫خه‌بیر‬ ‫فراكس���یۆنه‌كان هه‌یه‌و هه‌مویان داوای یاساییه‌‌و كامه‌یان له‌ده‌ره‌وه‌ی ئسوڵی ‪ -6‬جواهر سدیق ‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫ئیدارییه‌‪ ،‬هه‌رگیز له‌كار‌ه ناقانوونییه‌كان ‪ -7‬بێوار محه‌مه‌دئه‌مین ‬ ‫ئ���ه‌م کار‌ه بووه‌ت ‌ه ما‌ی���ه‌ی ناڕه‌زایی بێده‌نگ نابین‌"‪.‬‬

‫کوردستانی داوای‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌ ده‌کات‬

‫خه‌رجی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫نایه‌ت ‌ه نێو میزانیه‌ی‌ خیتامی‌‬

‫گۆڕان‪ :‬هێشتا ‪ 68‬سزادراومان‬ ‫له‌كه‌رتی‌ په‌روه‌رده‌ نه‌گه‌ڕێنراونه‌ته‌وه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌‪ :‬هه‌ندێك له‌و البراوانه‌ كێشه‌یان‬ ‫هه‌یه‌‌و خۆیان به‌سزادراوه‌كانه‌وه‌ ئااڵندوو‌ه‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ێ سه‌رۆكایه‌تیه‌ك ‌هی‌ (هه‌رێم‪،‬‬ ‫هه‌ر س ‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬حكومه‌ت) سااڵن ‌ه‬ ‫ی زه‌به‌الحیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بودجه‌یه‌ك ‌‬ ‫تائێستا هیچ چاودێریی‌و وردبینییه‌ك‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫بۆ بودج ‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی راگه‌یاندن ‌‬ ‫راوێژكار ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت رایگه‌یاند كه‌ بودج ‌ه ‌‬ ‫ی حكومه‌ت له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫چاودێری‌ داراییه‌وه‌ وردبین ‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه نه‌یوس���ت‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫چاودێرێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاش���كرا ب���كات‪ ،‬به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ن���او ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان���د ك ‌ه ئ���ه‌و‌ه ته‌نه���ا بودج ‌ه ‌‬ ‫حیزب���ه‌كان نیی��� ‌ه له‌تاریكی���دا گوزه‌ر‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی ‌ه‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو بودج ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێمیش ته‌نه���ا ژماره‌ك ‌ه ‌‬ ‫بااڵكان��� ‌‬ ‫ده‌زانرێت‌و هی���چ وربینی‌‌و چاودێرییه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ناكرێت له‌الیه‌ن ده‌زگا چاودێرییه‌كان ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كرد ك ‌ه ته‌نها بودج ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 40‬ملیار‌و‬ ‫ی ‪ 2011‬بڕ ‌‬ ‫هه‌رێم بۆ س���اڵ ‌‬ ‫‪ 966‬ملی���ۆن دینار ب���ووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی حكومه‌ت بۆ‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫بودج��� ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 88‬ملیار‌و ‪ 660‬ملیۆن‬ ‫هه‌مان ساڵ بڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫دینار بووه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ‪54‬‬ ‫كوردس���تانیش سه‌ره‌تا بودجه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ملیار بووه‌‪ ،‬دوات���ر زیادكراوه‌‌و بووه‌ت ‌ه‬ ‫‪ 74‬ملیار دینار‪.‬‬ ‫ی دابه‌شكردن‌و‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و بودجان���ه‌‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫خه‌رجكردن��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی هه‌رس��� ‌‬ ‫ی كارمه‌ندان��� ‌‬ ‫له‌موچ��� ‌ه ‌‬ ‫ش���تومه‌ك‌و‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌تگ���وزاری‌‪ ،‬به‌خش���ین‪ ،‬س���ود ‌‬ ‫ی دیكه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و هاوكاری‌‪ ،‬خه‌رج ‌‬

‫ی‬ ‫خه‌رج ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬له‌ناو‬ ‫په‌رله‌ماندا‬ ‫موساده‌قه‌ ناكرێت‬ ‫ی نادارایی‌‪ ،‬له‌خۆ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫مه‌وجودات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی راگه‌یاندن��� ‌‬ ‫راوێ���ژكار ‌‬ ‫حكومه‌ت (توانا ئه‌حم���ه‌د) ئاماژ‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه بودج ‌ه ‌‬ ‫حكومه‌ت ‪ 88‬ملیارو ‪ 660‬ملیۆن دینار‬ ‫ی ‪ 141‬ملیاره‌‪،‬‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵك���و نزیك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ تواناس���از ‌‬ ‫له‌و بڕه‌ش ‪ 100‬ملیار ‌‬ ‫ته‌رخانك���راوه‌‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای��� ‌ه‬ ‫ی وه‌زی���ره‌كان‌و ده‌س���ته‌كان‌و‬ ‫موچ��� ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیه‌كان��� ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ر ئه‌م بودجه‌یه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه كرد ك ‌ه ئ���ه‌و بڕ‌ه خه‌یاڵیی ‌ه ‌‬ ‫له‌بودج��� ‌ه دان���راو‌ه بۆ (به‌خش���ین‪،‬‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ه���اوكاری‌) هیچ‬ ‫س���ود ‌‬ ‫یاسا‌و رێس���ایه‌ك نیی ‌ه ك ‌ه چۆن خه‌رج‬ ‫بكرێت‌و له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی دابه‌ش���كردن ‌ه بوار ‌‬ ‫دوو ده‌رگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی بودج ‌ه ‌‬ ‫به‌فیڕۆدان ‌‬ ‫كوردستانی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێن��� ‌ه ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی هه‌ر س��� ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و‌ه كرد ك ‌ه بودج ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تییه‌ك ‌ه هه‌ریه‌ك���ه‌‌و بۆخۆ ‌‬

‫‪3‬‬

‫ی‬ ‫ی "هه‌رچ ‌‬ ‫ی تێدای���ه‌‌و وت��� ‌‬ ‫كه‌موك���وڕ ‌‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌ه تا‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫بودج��� ‌ه ‌‬ ‫ی خیتامیدا نیی ‌ه‬ ‫ئێس���تا له‌نێو بودج ‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫ك ‌ه وا دوو س���اڵ ‌ه پێشكه‌ش ‌‬ ‫ی پاره‌یه‌ك‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌م پێی���ه‌ش چ ‌‬ ‫ی هه‌رێم خه‌رج ده‌كرێت‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫هی���چ چاودێرییه‌ك ناكرێ���ت‪ ،‬ك ‌ه ئه‌م ‌ه‬ ‫ی دیموكراس���ی‌‌و‬ ‫له‌هی���چ سیس���ته‌مێك ‌‬ ‫ش���ه‌فافدا نییه‌‪ ،‬ته‌نها له‌كوردس���تان‬ ‫نه‌بێت"‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب ‌ه بودج ‌ه ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانی���ش س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ ئ���ه‌و‌ه كرد‪ ،‬ئه‌م بودجه‌‌ش‬ ‫ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان ته‌نه���ا به‌ژمار‌ه‬ ‫ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌رجییه‌كان ده‌زانن‪ ،‬به‌بێ‌بوون ‌‬ ‫بڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫هیچ ورده‌كاریی���ه‌ك‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆخۆ ‌‬ ‫ی ئه‌ن���دام په‌رله‌مانه‌كان‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫دروستكردووه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێرییه‌و‌ه وردبین ‌‬ ‫هیچ ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫بۆ ناكرێت‪.‬‬ ‫ی هه‌رێمیش ك ‌ه‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫بودج��� ‌ه ‌‬ ‫ی زۆر‌ه به‌ب���ه‌راورد له‌دوو‬ ‫بودجه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ت���ر به‌وپێی��� ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی جێبه‌جێكردن���ه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه‬ ‫ده‌زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راوێژكار ‌‬ ‫ی وت ‌ه ‌‬ ‫ئه‌م بودجه‌یه‌‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت (توانا‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫راگه‌یاندن ‌‬ ‫ی راب���ردودا‬ ‫ئه‌حم���ه‌د) ل���ه‌دوو س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ك���راو‌ه له‌الی���ه‌ن دیوان ‌‬ ‫وردبین��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارایی���ه‌وه‌‌و له‌میزانیی��� ‌ه ‌‬ ‫چاودێ���ر ‌‬ ‫ی بۆ كراوه‌‪،‬‬ ‫ی ئاماژ‌ه ‌‬ ‫خیتامیدا ب���ه‌ورد ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه جه‌خت‬ ‫ب���ه‌اڵم س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه هه‌ردوو‬ ‫ی‬ ‫ی (به‌خشین‪ ،‬سود ‌‬ ‫ی خه‌رجكردن ‌‬ ‫بوار ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و ه���اوكاری‌) وه‌ك دوو‬ ‫ی‬ ‫ی به‌فیڕۆدان ‌‬ ‫ی تر بوار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫زۆری‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی به‌خشین‌و سود ‌‬ ‫بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی به‌فیڕۆدان ‌‬ ‫دوو بوار ‌‬ ‫هاوواڵتیانن‪ .‬‬

‫ی‬ ‫ی راسپارد‌ه ‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و فه‌رمان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت سه‌رجه‌م سزادراوان ‌‬ ‫ی حكومه‌تدا‬ ‫سیاسی له‌فه‌رمانگه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫بگه‌ڕێنرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫گۆڕان جه‌غت له‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫تائێستا په‌روه‌رد‌هی‌ گشتیی‌ سلێمان ‌‬ ‫خۆی‌ له‌جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و بڕیاران ‌ه‬ ‫ده‌دزێته‌وه‌‪ ،‬په‌روه‌رده‌ش ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌ندێك له‌و البراوانه‌ كێشه‌یان‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی ‪26‬‬ ‫ی ژم���ار‌ه ‌‬ ‫ی راس���پارد‌ه ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ژم���ار‌ه‬ ‫ل���ه‌‪‌2011/8/27‬و فه‌رمان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫‪‌ 2562‬‬ ‫وه‌زی���ران ل���ه‌‪ ،2011/10/13‬ده‌بێ���ت‬ ‫ی‬ ‫ی سزادراو به‌هۆ ‌‬ ‫سه‌رجه‌م فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنبونیانه‌و‌ه بگه‌ڕێنرێن���ه‌و‌ه‬ ‫ی داراییش‬ ‫بۆ پۆس���ته‌كانیان‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی دابڕانیان‬ ‫ی م���او‌ه ‌‬ ‫موچ���ه‌‌و ده‌رماڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌ژمار ب���كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���زادراوه‌كان ‌‬ ‫ی به‌دواداچوون ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی گ���ۆڕان رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‬ ‫بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫"تائێستا په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 68‬سزادراودا ده‌ست ‌‬ ‫له‌گه‌ڕاندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تی ده‌كات"‪ .‬ئ���ه‌م ئه‌ندام��� ‌ه ‌‬ ‫ی م‪.‬ئه‌حمه‌د‬ ‫ی گۆڕان ك��� ‌ه ناو ‌‬ ‫لیژنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رده‌م‬ ‫حه‌م ‌ه سه‌عیده‌‌و له‌مامۆستایان ‌‬ ‫ی ب ‌ه دۆسیه‌یه‌ك كرد‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه هه‌یه‌‌و له‌لیستێك‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ك ‌ه وێن ‌ه ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه‬ ‫ی كه‌رت ‌‬ ‫ی كارمه‌ندان ‌‬ ‫ن���او ‌‬ ‫ی وردبینی‌‌و‬ ‫پێكدێت‌و سه‌رجه‌م كاره‌كان ‌‬ ‫ی بۆ كراو‌ه له‌الیه‌ن حكومه‌ت‌و‬ ‫گشتاندن ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌‪ ،‬بۆ گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی پێش���ویان‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫سه‌ر كار ‌‬ ‫جێبه‌جێ نه‌ك���راوه‌‪ .‬ئه‌م مامۆس���تای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫رونیش���یكرده‌و‌ه ئێم��� ‌ه له‌وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و‌ه ده‌س���تمان پێك���ردوه‌‌و‬ ‫كاتێك لیست ‌ه ناوه‌كه‌مان ته‌واوكردوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت ‌‬ ‫ی بیانوی���ان دۆزیوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ی جێبه‌جێكردن���ی‌‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫راگرتن��� ‌‬ ‫"هه‌ر له‌وه‌زاره‌تی پ���ه‌روه‌رده‌ش وه‌زیر‬

‫ده‌ستێوه‌ردان‬ ‫ناهێڵێت په‌روه‌رد‌ه‬ ‫سزادراوه‌كان‬ ‫بگه‌ڕێنێته‌وه‌‬

‫ی‬ ‫هه‌یه‌ به‌لیژن ‌ه ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫البراوه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫خۆی‌ كردوو‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌سزادراو ‌‬ ‫سیاسی‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫به‌گومانبوو بتوانن له‌پارێزگا ‌‬ ‫وه‌كو پێویست سزادراوه‌كان بگه‌ڕێننه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان"‪ .‬م‪.‬ئه‌حمه‌د ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ش���وێن ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه‬ ‫گێڕای���ه‌و‌ه ك��� ‌ه پاس���او ‌‬ ‫ی ناوه‌كان���دا ك ‌ه ‪68‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه له‌لیس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندن���گا‌و به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌ن‪ ،‬ناو ‌‬ ‫ب���ه‌ش‌و كارمه‌ند ‌‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ته‌له‌فزیۆن ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت خۆیه‌تی‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫ك��� ‌ه میالك ‌‬ ‫ی ده‌ڵێن‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫"په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و س���زادراو‌ه ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت خۆ ‌‬ ‫ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میالك ‌‬ ‫گه‌ڕانده‌وه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ش ئه‌وان ‌ه ‌‬

‫ی خۆمان ده‌گێڕینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی له‌وه‌ك���رده‌و‌ه "هیچ‬ ‫هه‌روه‌ه���ا جه‌غت ‌‬ ‫ی هه‌ق نیی ‌ه له‌به‌ر ناوێك ‪ 67‬ناویتر‬ ‫ره‌وا ‌‬ ‫رابگیرێ���ت‌و ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌پاس���او‌و خۆ‬ ‫ی‬ ‫دزینه‌و‌ه هیچیتر نییه‌‌و هۆكاره‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانی‌ سیاسییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌پاش هه‌ڵبژاردن ‌ه په‌رله‌مانییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ ،2009‬ژماره‌یه‌ك فه‌رمانب ‌هر‌و‬ ‫ته‌مموز ‌‬ ‫ی ئه‌منی‌‌و پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫ی س���لك ‌‬ ‫كارمه‌ند ‌‬ ‫ی كوردس���تان كه‌وتن��� ‌ه به‌ر‬ ‫له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر كارالب���ردن به‌هۆ ‌‬ ‫هه‌ڵمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌لیس���ته‌كان ‌‬ ‫پش���تیوانیكردنیان‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌روبه‌ند ‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‪،‬‬ ‫ی فراكس���یۆن ‌ه‬ ‫ی ئیئتیالف��� ‌‬ ‫پێكهێنان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستانییه‌كانیشدا له‌به‌غدا (ئایار ‌‬ ‫ی ‪17‬‬ ‫‪‌)2010‬و له‌پاش خۆپیش���اندانه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رێم‌و‬ ‫ی ‪ 2011‬س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ش���وبات ‌‬ ‫ی وه‌زی���ران‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫گفتیان دا ئه‌و سزادراوان ‌ه بگێڕنه‌و‌ه بۆ‬ ‫پۆسته‌كانیان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫ی خۆشیه‌و‌ه به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫له‌ال ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬م‪.‬جه‌بار حه‌م ‌ه‬ ‫په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ئه‌حم���ه‌د پابه‌ندی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫گش���تی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫رایگه‌یان���د به‌فه‌رمان��� ‌‬ ‫ی راگه‌یاند‬ ‫س���زادراوه‌كان‌و به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی ناوه‌كانمان‬ ‫"هه‌ر ك ‌ه فه‌رمان‌و لیس���ت ‌‬ ‫پێگه‌ش���تو‌ه گش���تاندنمان كردوو‌ه بۆ‬ ‫ی خۆم���ان تا جێبه‌جێی‬ ‫په‌روه‌رده‌كان��� ‌‬ ‫ی "ب���ه‌اڵم‬ ‫بك���ه‌ن"‪ .‬م‪.‬جه‌ب���ار وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی دواكه‌وتن��� ‌‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و فه‌رمان ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه هه‌ندێك‬ ‫ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫ی ناوی���ان له‌لیس���ته‌كه‌دا هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوو له‌س���ه‌ر راس���پارد‌ه ‌‬ ‫هاوین ‌‬ ‫ی لێكۆڵین���ه‌و‌ه البراون‌و هیچ‬ ‫لیژنه‌كان ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌ئۆپۆزس���یۆنه‌و‌ه نییه‌‪،‬‬ ‫ی واش هه‌ی ‌ه ساڵێك زیاتر‬ ‫هه‌روه‌ها ناو ‌‬ ‫ده‌بێت گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه یان وه‌كو به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫ی���ان یاریده‌ده‌ر كارده‌كات‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫ی هاتوه‌ته‌وه‌"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی راش���یگه‌یاند‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رنج‌و رونكردنه‌وه‌مان‬ ‫"پاش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خۆمانه‌و‌ه پێ ده‌گات‬ ‫له‌په‌روه‌رده‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ناوه‌كان ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر یه‌ك به‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ینه‌و‌ه بۆ‬ ‫لیس���ت ‌ه ئێمه‌ش به‌رز ‌‬ ‫ی خۆمان‌و ئێس���تا له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫سه‌رو ‌‬ ‫وه‌ستاوین"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫هاشمی‌ خۆ ‌ی شاردووه‌ته‌وه‌!‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫چیدی‌ خه‌ڵك‌و‬ ‫خوا زویرمه‌كه‌ن‬

‫ی هه‌رێم ته‌سلیم به‌ به‌غدای‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫مانگی‌ داهاتوو حكومه‌ت ‌‬

‫عه‌بدولڕه‌زاق شه‌ریف‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ نزیك له‌هاشمی‌‬ ‫ته‌ئكید له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ناوبراو‬ ‫له‌كوردستانه‌ بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ شوێنه‌كه‌ی‌‬ ‫ئاشكرا بكات‪ ،‬سكرتێری‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێراقیش ده‌ڵێت "له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫مانگی‌ داهاتوودا‪ ،‬حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان هاشمی‌ ته‌سلیم به‌به‌غدا‬ ‫ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند رۆژێكه‌ "تارق هاش���می‌"‬ ‫نادی���اره‌‪ ،‬ئ���ه‌و ن���ه‌ وه‌ك هه‌فته‌كانی‌‬ ‫پێشتووتر له‌میدیاكانه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێ‌‌و‬ ‫ن���ه‌ هی���چ لێدوانێكی���ش ب���ۆ كه‌ناڵه‌‬ ‫ناوخۆیی‌‌و جیهانییه‌كان راده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ ك���ه‌ گومانی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێ‌ ناوبراو مه‌ترس���ی‌ له‌سه‌ر گیانی‌‬ ‫بێت‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ نزی���ك له‌تارق‬ ‫هاش���می‌ له‌په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ ئاوێن���ه‌دا‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌ كه‌ هاش���می‌ هیچ‬ ‫مه‌ترسییه‌كی‌ له‌س���ه‌ر بێت یان به‌ره‌و‬ ‫توركی���ا هه‌اڵتبێت‪ ،‬ئه‌‌و وت���ی‌ "ته‌نها‬ ‫ده‌توانم بڵێم تارق هاشمی‌ له‌ناو خاكی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌"‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئاماده‌‬ ‫نه‌بوو شوێنی‌ مانه‌وه‌ی‌ ئێستای‌ ئاشكرا‬ ‫بكات‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌و لێدوانه‌ی‌ "سه‌الم‬ ‫زه‌وبه‌عی‌" جێگری پێش���ووتری‌ مالیكی‌‬ ‫كه‌ رایگه‌یاند بوو "چه‌ند الیه‌نێكی‌ لیستی‌‬ ‫عێراقییه‌ پیالنی‌ ئه‌وه‌یان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‬ ‫خۆیان هاش���می‌ تیرۆر بك���ه‌ن‌و خۆی‌‬ ‫ته‌سلیم به‌دادگا بكات بۆ ئه‌و شیاوتره‌"‪،‬‬ ‫ئه‌م سه‌رچاوه‌یه‌ وتی‌ "ئه‌و قسانه‌ ئه‌سڵ‌و‬ ‫ئه‌ساس���یان نییه‌ ئ���ه‌وه‌ پڕوپاگه‌نده‌ی‌‬ ‫خۆیه‌تی‌‪ ،‬هاشمی‌ سووره‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بچێته‌ ب���ه‌رده‌م دادگایه‌كی‌ دادپه‌روه‌رو‬ ‫بێالیه‌ن"‪ ،‬وتیش���ی‌ "چاوه‌ڕوان ده‌كات‬ ‫دادگای‌ كه‌ركوك بانگی‌ بكات بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫راستییه‌كان ئاشكرا بكات"‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ س���ه‌ره‌تای‌ ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌ی���ه‌ رۆژنام���ه‌ی‌ "حوریه‌ت ده‌یلی‌‬ ‫نیوز"ی‌ توركی‌ له‌زاری‌ سكرتێری‌ گشتی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیرانی‌ عێ���راق "عه‌لی‌‬ ‫موحس���ین ع���ه‌الق"ه‌وه‌ هه‌واڵی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫باڵوكرده‌وه‌ تارق هاش���می‌ كه‌ ئێس���تا‬

‫ ‬ ‫هاشمی لەکۆبونەوەیەکی سوننەکاندا‬ ‫خۆی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان حه‌ش���ار ك���ه‌ وێڕای‌ تاڵه‌بانی‌ س���ه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫داوه‌‪ ،‬ته‌س���لیم به‌ به‌غ���دا ده‌كرێته‌وه‌ عێراق‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌ئیبراهیم جه‌عفه‌ری‌‌و‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌مانگه‌ ش���وباتی‌ داهاتوودا عه‌م���ار حه‌كی���م رۆڵێك���ی‌ كارای���ان‬ ‫له‌ناوبژیوانیكردن���ی‌ ئ���ه‌م كێش���ه‌یه‌دا‬ ‫دادگایی‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ كه‌ بۆ گێڕاوه‌‪ ،‬هه‌ر له‌م چوارچێوه‌یه‌شدا عه‌مار‬ ‫ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ وتوێژێكی‌ چڕوپڕ له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمدا ك���راوه‌و له‌ڕووی‌‬ ‫ئه‌منیش���ه‌وه‌ هه‌م���وو ئاماده‌كارییه‌كی‌‬ ‫پێویس���ت بۆ گواس���تنه‌وه‌ی‌ هاش���می‌‬ ‫بۆ به‌غ���دا ك���راوه‌‪ ،‬ت���ا له‌دادگایه‌كی‌‬ ‫دادپه‌روه‌رو شه‌فاف‌و بێالیه‌ندا بێتاوانی‌‬ ‫خۆی‌ بسه‌لمێنێت"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیك���ه‌وه‌ زۆرێك له‌چاودێرانی‌ حه‌كیم به‌مه‌به‌س���تی‌ نزیك كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بارودۆخی‌ سیاس���ی‌ عێ���راق پێیانوایه‌ جه‌مسه‌ره‌ ناكۆكه‌كان كۆتایی‌ هه‌فته‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ كۆتایهێنان���ی‌ لیس���تی‌ عێراقی���ه‌ رابردوو س���ه‌ردانی‌ ئه‌نقه‌ره‌ پایته‌ختی‌‬ ‫دانیش���تنه‌كانی‌ توركیای‌ كردو له‌گه‌ڵ‌ كاربه‌ده‌س���تانی‌‬ ‫به‌بایكۆتكردن���ی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان ئاماژه‌یه‌ ب���ۆ كرانه‌وه‌یه‌ك ئه‌و واڵت���ه‌ كۆبوه‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌م چاودێرانه‌‬ ‫له‌هه‌لومه‌رج���ی‌ ئاڵ���ۆزكاوی‌ عێ���راق‌و ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كه‌ن ك���ه‌ هاوكات‬ ‫به‌سه‌ره‌تای‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فونییه‌كه‌ی‌ جۆ بایندنی‌‬ ‫هاشمی‌‌و مالیكی‌ ناوده‌به‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ ئه‌مه‌ریكا به‌هه‌ریه‌ك‬

‫له‌ئه‌ی���اد عه‌الوی‌ س���ه‌رۆكی‌ لیس���تی‌‬ ‫عێراقییه‌و ئوس���امه‌ نجێفی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ رۆڵێك���ی‌ گرنگی‌ هه‌بووه‌‬ ‫له‌هێوركردنه‌وه‌ی‌ دۆخه‌كه‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ لیس���تی‌ عێراقییه‌ بۆ هۆڵی‌‬

‫بایدن بەڵێنی بەعەالوی داوە کە‬ ‫ئەمەریکا رێگه‌نادات‌ عێراق به‌ره‌و‬ ‫ی بڕوات‬ ‫تاك ده‌سه‌اڵت ‌‬

‫په‌رله‌مان‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ وه‌ك میدیاكان‬ ‫باڵویانكرده‌وه‌ بای���دن به‌ڵێنی‌ به‌م دوو‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌ی‌ لیستی‌ عێراقیه‌ داوه‌ كه‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كانیان‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ پرۆسه‌ی‌ سیاسییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا‬ ‫رۆڵێكی‌ كاراتر ببینێ���ت بۆ رێگه‌نه‌دان‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌ عێراق به‌ره‌و تاك ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫هیچ كه‌س‌و الیه‌ن‌و تائیفه‌یه‌ك بڕوات‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫فۆتۆ‪:‬‬

‫‪AP‬‬

‫كێشه‌ی‌ هاش���می‌‪ ،‬به‌دوای‌ ئه‌وه‌دا هات‬ ‫ك���ه‌ مالیكی‌ ناوب���راوی‌ به‌تێ���وه‌گالن‬ ‫له‌"كاری‌ تیرۆریس���تیی"ـه‌وه‌ تۆمه‌تبار‬ ‫كرد‌و ئه‌وه‌ش���ی‌ ك���رد ب���ه‌ به‌ڵگه‌ كه‌‬ ‫حیمایه‌كانی‌ دانیان به‌وه‌دا ناوه‌ ناوبراو‬ ‫له‌پش���ت رێكخس���تنی‌ چه‌ندین "كاری‌‬ ‫تیرۆریس���تیی"ـه‌وه‌ ب���ووه‌‪ ،‬به‌ر له‌وه‌ی‌‬ ‫هاشمی‌ ده‌س���تگیر بكرێ‌‌و رووبه‌ڕووی‌‬ ‫دادگا بكرێته‌وه‌‪ ،‬له‌دوا رۆژه‌كانی‌ ساڵی‌‬ ‫راب���ردوودا به‌ره‌و هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫هه‌ڵه���ات‪ ،‬خۆ حه‌ش���اردانی‌ هاش���می‌‬ ‫له‌كوردستان كاربه‌ده‌س���تانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫تووش���ی‌ رووگیرییه‌كی گه‌وره‌ كرد كه‌‬ ‫ده‌بوو ره‌چاوی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانیان بكه‌ن‬ ‫له‌گ ‌هڵ‌ ئ���ه‌و دوو الیه‌ن���ه‌ ناكۆكه‌دا كه‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ سوننه‌و شیعه‌كانی‌ عێراق‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬تارق هاش���می‌ ب���ۆ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر له‌الیه‌ن تاڵه‌بانییه‌وه‌ له‌قه‌اڵچواالن‬ ‫میوانداری‌ كرا‪ ،‬به‌اڵم ش���وێنی‌ ئێستای‌‬ ‫نادیاره‌‪.‬‬

‫یه‌كێك له‌كێش���ه‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵتدارێتی‌‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن���ی‌ ئیداره‌ی‌ رێكخراوه‌یی‌ له‌ناو‬ ‫(ی‌‪.‬ن‪.‬ك)دا‪ ،‬چۆنیه‌ت���ی‌ البردن‌و دانانی‌‬ ‫كه‌سه‌كانه‌ له‌پله‌و پۆسته‌كانی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫حیزبدا‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش خ���ۆی‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌‬ ‫كێشه‌ گه‌وره‌كه‌ی‌ نه‌بوونی‌ پره‌نسیپه‌كانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن���ه‌ له‌س���ه‌رجه‌م كای���ه‌كان‌و‬ ‫یه‌كه‌ئیداریه‌كاندا‪( ،‬ی‌‪.‬ن‪.‬ك) له‌سه‌روبه‌ندی‌‬ ‫دانانی‌ پۆس���ته‌ بااڵكان���ی‌ كابینه‌ی‌ نوێ‌‌و‬ ‫پێداچون���ه‌وه‌ی‌ پۆس���ته‌كانیتری‌ حیزب‌و‬ ‫حكومه‌تدایه‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌كی‌ بااڵی‌ تایبه‌ت بۆ‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندن دانراوه‌‪ ،‬بۆ ده‌رچوون له‌و‬ ‫كێش���ه‌و میكانیزمه‌ی‌ ئه‌و دانان‌و الدانه‌‪،‬‬ ‫حه‌ق وایه‌‪ ،‬له‌جوغزی‌ بازنه‌ی‌ گفتوگۆكانی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ بێته‌ ده‌ره‌وه‌و بۆ ته‌نیا‬ ‫جارێ���ك رێگه‌ی‌ به‌ش���داریكردنی‌ ده‌نگی‌‬ ‫خوار خۆی���ان تاقیبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕاپرس���ی‌‬ ‫ی���ان به‌كۆبونه‌وه‌ یان به‌هه‌ر رێگه‌یه‌كیتر‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌یان له‌م هه‌لومه‌رج���ه‌دا گونجاوتره‌‪،‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ كاندی���ده‌ جیاجیاكانی���ش ئه‌م‬ ‫رێگه‌یه‌یان پێ باش���تر بێت‌و یان خۆیان‬ ‫واحه‌زبكه‌ن رای‌ كادره‌ پێش���كه‌وتووه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر راپه‌ڕاندنی‌ ئه‌رك���ه‌ جیاجیاكانی‌‬ ‫خۆیان بزانن‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌ش���ه‌وه‌ ئاینده‌ی‌‬ ‫ئه‌دای‌ باش‌و خراپی‌ پۆسته‌كان‪ ،‬ئه‌كه‌وێته‌‬ ‫ئه‌ستۆی‌ كادره‌كان‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌دانان‌و پڕكردن���ه‌وه‌ی‌ كۆی‌‬ ‫پله‌و پۆس���ته‌ حیزب���ی‌‌و حكومیه‌كانیتر‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ئه‌نجومون���ی‌ ناوه‌ند‪ ،‬ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫راوێ���ژكاری‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌‪ ،‬وه‌یان‬ ‫كۆمیت���ه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ خۆی���ان یان‬ ‫هه‌رده‌زگایه‌كیت���ری‌ حی���زب‪ ،‬ده‌كرێ���ت‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌ گونجاو ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ئه‌و میكانزمه‌ یان هه‌نگاوانه‌ بنوس���نه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌واده‌كات كه‌سێك بۆ پۆستێك ده‌سته‌بژێر‬ ‫بكات‌و یه‌كالی‌ بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌‪ ،‬به‌پێ���ی‌ پ�ل�ان‌و پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫نوس���راوی‌ متمانه‌پێ���دراو ده‌توانێ���ت‬ ‫پاڵێ���وراوه‌كان پۆلێ���ن ب���كات‌و دواجار‬ ‫كێبڕكێكه‌ بخاته‌ نێوان دوو كه‌سه‌وه‌‪ ،‬یان‬ ‫كه‌سێك یه‌كال بكاته‌وه‌‪ ،‬چیتر كه‌سێكیش‬ ‫له‌وانه‌ی‌ خۆیان ده‌پاڵێون گله‌یی‌‌و گازنده‌و‬ ‫خیشكردنی‌ له‌مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ نامێنێت‪،‬‬ ‫له‌سه‌رێكیش���ه‌وه‌ به‌وپڕۆژه‌ی���ه‌ په‌ت���ای‌‬ ‫مه‌حسوبیه‌ت‌و مه‌نسوبیه‌ت بنبڕده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌ڤااڵنی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‪ ،‬بۆخۆشیان‬ ‫له‌كێش���ه‌یه‌كی‌ موزمین رزگاریان ده‌بێت‪،‬‬ ‫كه‌زۆرج���ار بۆته‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ خۆیان‌و‬ ‫خه‌ڵك‌و خواش لێیان زویربێت‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )211‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌ن زاده‌‪ ..‬له‌مه‌الیه‌تییه‌و‌ه‬ ‫بۆ سكرتێریی‌ حیزبێکی سۆشیال دیموکرات‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫"كورد پیاو ‌ی تیا نییه‌"‬

‫عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌ن زاده‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر به‌الی‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ ئه‌هلی‌ سیاسه‌ته‌وه‌ ناوێكی‌‬ ‫ئاشنایه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌الی‌ زۆربه‌ی‌ هه‌ره‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌وانه‌شه‌وه‌ كه‌ سه‌روكاریان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬قه‌ڵه‌مێكی‌ به‌سه‌لیقه‌و‬ ‫به‌بڕشت‌و ناسراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م مامۆستا سه‌رسپییه‌ باریكه‌له‌ دلۆڤان ‌ه‬ ‫كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 73‬ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر له‌گوندێكی‌‬ ‫ناوچه‌ی‌ سه‌رده‌شت‌و له‌باوه‌شی‌ خێزانێكی‌‬ ‫هه‌ژار هاتووه‌ته‌ دنی���اوه‌‌و دوای‌ خوێندنی‌‬ ‫فه‌قێیه‌تی‌ بووه‌ به‌"مه‌ال"‪ ،‬له‌ناوه‌ڕاس���تی‌‬ ‫شه‌س���ته‌كانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردوودا كه‌ ئێران‬ ‫له‌سایه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ محه‌مه‌د ره‌زا شادا‬ ‫ژیان���ی‌ ده‌گوزه‌راند‪ ،‬ئ���ه‌م تێكه‌ڵ‌ به‌كاری‌‬ ‫سیاسی‌ بووه‌و س���اواكیش به‌وردی‌ شوێن‬ ‫پێكانی‌ هه‌ڵگرتووه‌‪ ،‬تا سه‌ره‌نجام به‌رله‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س���تگیر بكرێت‪ ،‬ئاودیووی‌ س���نووری‌‬ ‫كوردس���تانی‌ باش���ور ده‌ب���ێ‌‌و له‌گوندی‌‬ ‫"ماره‌دوو"ی‌ بناری‌ قه‌ندیل ده‌گیرسێته‌وه‌‪،‬‬ ‫دواتری���ش روو ده‌كاته‌ به‌غدای‌ پایته‌خت‌و‬ ‫ب���ۆ ماوه‌ی‌ چه‌ن���د س���اڵێك له‌ڕۆژنامه‌ی‌‬ ‫"ه���اوكاری‌" كار ده‌كات‪ ،‬له‌س���ه‌روه‌ختی‌‬ ‫هه‌ڵگیرسانی‌ شۆڕشی‌ ئێراندا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ زێدی‌ خۆی‌‌و واڵتی‌ خۆی‌‌و له‌گه‌ڵ‌ روخانی‌‬ ‫رژێم���ی‌ ش���ا‌و س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫چه‌كداریش���دا له‌كوردس���تانی‌ رۆژهه‌اڵت‪،‬‬ ‫عه‌ب���دواڵی‌ حه‌س���ه‌ن زاده‌ رۆڵێكی‌ كارا‌و‬ ‫دیارت���ر له‌ڕه‌وتی‌ رووداوه‌كان���دا ده‌بینێ‌‌و‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ده‌یه‌ی‌ ‪1990‬شدا به‌سكرتێری‌‬ ‫حیزبی‌ دیموكرات هه‌ڵده‌بژێردرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م سكرتێره‌ی‌ پێشووی‌ حیزبی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستانی‌ ئێران‪ ،‬له‌كتێبێكدا كه‌ سه‌ره‌تای‌‬ ‫ئه‌مساڵ‌ به‌ناوی‌ "ئه‌زمونی‌ خه‌بات‪ ،‬ئاوڕێك‬ ‫له‌ژیان‌و خه‌باتی‌ عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌ن زاده‌"‬ ‫چاپكراوه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌ی‌ وتوێژ قۆناغه‌كانی‌‬ ‫ژیان���ی‌ بۆ "هه‌ی���اس كاردۆ" ده‌گێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م كتێبه‌ ب���ۆ هه‌موو ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ ئه‌هلی‌‬ ‫سیاسه‌ت‌و توێژه‌رو خوێندنه‌وه‌ی‌ مێژوون‪،‬‬ ‫چه‌ندین خاڵی‌ به‌س���وود‌و س���ه‌رنجڕاكێش‬ ‫له‌خۆده‌گرێ���ت‪ ،‬ل���ه‌و روانگه‌ی���ه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫"مامۆس���تا" له‌چه‌ندی���ن رووداوی‌ گرنگی‌‬ ‫چل س���اڵی‌ رابردووی‌ كوردستانی‌ ئێران‌و‬ ‫بگره‌ كوردستانی‌ عێراقیشدا كاراو ئاماده‌‬ ‫بووه‌‪.‬‬ ‫سه‌دام‌و قاسملو‬ ‫ره‌نگه‌ دروس���تكردنی‌ یه‌ك���ه‌م رایه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ نێ���وان حیزب���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ ئێران‌و حكومه‌تی‌ به‌عس���ی‌‬ ‫عێ���راق‪ ،‬ب���ه‌الی‌ زۆربه‌مان���ه‌وه‌ جێ���ی‌‬ ‫بای���ه‌خ بێت‪ ،‬عه‌ب���دواڵی‌ حه‌س���ه‌ن زاده‌‬ ‫له‌گێڕانه‌وه‌كانیدا تیش���ك ده‌خاته‌ س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ حه‌فتاكان���ی‌‬ ‫س���ه‌ده‌ی‌ راب���ردوودا‪ ،‬دوای‌ مۆركردن���ی‌‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی‌ ‪11‬ی‌ ئازار‪" ،‬به‌پێشنیاری‌‬ ‫بارزانی‌‌و له‌ڕێگه‌ی‌ سامی‌ عه‌بدولڕه‌حمانی‌‬ ‫وه‌زیری‌ "كاروب���اری‌ باكور"ی‌ ئه‌وكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫حیزب���ی‌ دیموك���رات یه‌ك���ه‌م په‌یوه‌ندی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ حكومه‌تی‌ "به‌عس" ده‌به‌س���تێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌الی‌ حیزبه‌وه‌‬ ‫"دكتۆر ره‌حمانی‌ قاسملو" ئه‌ندازیاری‌ ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییانه‌ بووه‌و‪ ،‬له‌الی‌ به‌عسیش���ه‌وه‌‬ ‫"عه‌بدولخالق س���امه‌رایی‌" رۆڵێكی‌ گرنگی‌‬ ‫له‌پته‌وكردنی‌ ئ���ه‌م په‌یوه‌ندییه‌دا بینیوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ "قاسملو" له‌پراگه‌وه‌ دۆستایه‌تی‌‌و‬ ‫ئاشنایه‌تی‌ له‌گه‌ڵ‌ "سامه‌رایی‌"دا هه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ل���ه‌و كاته‌وه‌ تا روخانی‌ رژێمی‌‬ ‫به‌ع���س ل���ه‌‪2003‬دا ئ���ه‌م په‌یوه‌ندییه‌ی‌‬ ‫نێوان حیزب���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تانی‌‬ ‫ئێران‌و ده‌وڵه‌تی‌ به‌ع���س به‌رده‌وام بووه‌‌و‬ ‫هاوكاریش���یان پێك���ه‌وه‌ هه‌ب���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك حه‌س���ه‌ن زاده‌ جه‌ختی‌ لێده‌كاته‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كه‌یان ته‌نها له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌‬ ‫بووه‌ كه‌ هه‌ردووالیان "قازانجی‌ هاوبه‌ش‌و‬ ‫دوژمنێكی‌ هاوبه‌شیان هه‌بووه‌ كه‌ ئه‌ویش‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێرانه‌"‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ زیان به‌كوردی‌ عێراق‌و الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ بگه‌یه‌نێ‌‌و حیزبی‌ دیموكرات‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ خۆی‌ بكات به‌قوربانی‌ ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییان���ه‌‪ .‬له‌هه‌مانكاتیش���دا ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫له‌ناوبردنه‌ی‌ حكومه‌تی‌ به‌عس له‌دژی‌ كورد‬ ‫ئه‌نجامیده‌دا له‌عێ���راق‪ ،‬حیزبی‌ دیموكرات‬ ‫هیچ���ی‌ له‌ده‌س���تنه‌هات‌و نه‌یده‌توان���ی‌‬ ‫مه‌حكومی‌ بكات "ئه‌وه‌ حه‌قیقه‌تێكه‌" وه‌ك‬ ‫حه‌سه‌ن زاده‌ ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت دكت���ۆر قاس���ملو س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كاره‌س���اتی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌ له‌میان���ه‌ی‌‬ ‫گفتوگۆیه‌كیدا له‌گه‌ڵ‌ گۆڤاری‌ "كل العرب"‪،‬‬ ‫ته‌ئكی���دی‌ ل���ه‌وه‌ كردووه‌ت���ه‌وه‌ كه‌ هه‌م‬

‫یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی‬ ‫زیاد له‌حه‌د هەرێمی‬ ‫کوردستانیان کرد‬ ‫بە مەیدانی‌ڕمبازێنی‌‬ ‫ئیتالعات‌و پیاوانی‌‬ ‫جمهوری‌ ئیسالمی‌‬

‫ئێران چه‌كی‌ كیمیاوی‌ به‌كارهێناوه‌‌و هه‌م‬ ‫عێراقی���ش‪ .‬هه‌روه‌ها عه‌بدواڵی‌ حه‌س���ه‌ن‬ ‫زاده‌ باس له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ س���ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌یان جار قاس���ملو‌و س���ه‌دام‬ ‫یه‌كتری���ان بینیوه‌و پێكه‌وه‌ كۆبوونه‌ته‌وه‌و‬ ‫له‌به‌ش���ێك له‌م دانیشتنانه‌ش���دا مامۆستا‬ ‫به‌ش���دار بووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دكتۆر قاس���ملو‬ ‫هه‌رگیز ره‌زامه‌ندی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ نه‌نواندووه‌‬ ‫ئ���ه‌م دانیش���تانه‌ له‌ته‌له‌فزیۆن���ی‌ عێراقدا‬ ‫په‌خش بكرێن‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت "س���ه‌دام زۆر‬ ‫به‌نه‌جابه‌ت‌و ئیحتیرام���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ دكتۆر‬ ‫قاس���ملو به‌رخوردی‌ ده‌كردو به‌سه‌راحه‌ت‬ ‫پێیده‌وت‪ :‬ئه‌من زۆرم ئیحتیاج به‌نه‌زه‌ری‌‬ ‫جه‌نابت هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫مامۆس���تا حاشا له‌و راس���تییه‌ش ناكات‬ ‫ك���ه‌ "ره‌نگه‌ له‌ئاكام���ی‌ روخانی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێراقدا هه‌ندێك زیانی‌ مادیمان پێگه‌یبێ‌‌و‬ ‫به‌روخان���ی‌ رژێم���ی‌ به‌ع���س‪ -‬له‌ب���اری‌‬‫ئیمكانات���ی‌ مادی‌‌و ئیمكانات���ی‌ هاتوچۆو‬ ‫موعاله‌جه‌ی‌ نه‌خۆش‌و شتی‌ واوه‌ تووشی‌‬ ‫زیان هاتین"‪.‬‬ ‫دزینی‌ جه‌نازه‌ی‌ بارزانی‌‪..‬‬ ‫داستانێكی‌ ساخته‌و داتاشراو‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ دیك���ه‌ی‌ ئ���ه‌م گێڕانه‌وانه‌دا‪،‬‬ ‫"مامۆستا" تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر په‌یوه‌ندیه‌‬ ‫پڕ له‌هه‌ورازو نشێوه‌كانیان له‌گه‌ڵ‌ "پارتی‌‌و‬ ‫بارزان���ی‌"دا‌و وێڕای‌ دووب���اره‌ كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ پارتی‌ رۆڵێكی‌ ئێجگار خراپی‌ دژ‬ ‫ب���ه‌و ئه‌ندامانه‌ی‌ حیزبی‌ دیموكرات گێڕاوه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌كۆتایی‌ ده‌ی���ه‌ی‌ ‪1960‬دا چوونه‌وه‌‬ ‫كوردستانی‌ ئێران خه‌باتی‌ چه‌كداری‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات كه‌ چه‌ند هه‌فته‌یه‌ك‬ ‫به‌رله‌وه‌ی‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌ جه‌زائیر له‌نێوان‬ ‫س���ه‌دام‌و ش���ای‌ ئێراندا ئیم���زا بكرێت‪،‬‬ ‫باڵیۆزخانه‌ی‌ یه‌كێتی‌ س���ۆڤیه‌ت له‌به‌غدا‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ حیزب���ی‌ دیموكرات���ه‌وه‌ هه‌واڵ‌‬ ‫ده‌نێرن بۆ سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ كه‌ ئێران‌و‬ ‫عێراق به‌نی���ازی‌ رێككه‌وتنێكی‌ به‌وجۆره‌ن‬ ‫له‌س���ه‌ر حسابی‌ كورد‌و پێش���نیاری‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ چاویان به‌به‌رپرس���انی‌ پارتی‌‬ ‫بكه‌وێ‌‌و بكه‌ونه‌ به‌ینی‌ حكومه‌تی‌ عێراق‌و‬ ‫شۆڕشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ئاگاداركردنه‌وه‌و پێشنیاره‌‬ ‫به‌نووس���راو ده‌درێ���ت به‌حه‌س���ه‌نزاده‌و‬ ‫ده‌یبات ده‌یداته‌ ده‌ست ئیدریس بارزانی‌‪،‬‬ ‫دوای‌ دوو رۆژ ئیدری���س پێده‌ڵێ���ت "ئێمه‌‬ ‫پێشنیاری‌ ئه‌وان ره‌تیده‌كه‌ینه‌وه‌‌و ئاماده‌ی‬ ‫خه‌باتكردنین تا دوا هه‌ناسه‌"‪.‬‬ ‫پاش���ان له‌به‌ش���ێكی‌ دیك���ه‌دا ك���ه‌ دێته‌‬ ‫س���ه‌ر ش���ه‌ڕی‌ چه‌كداری‌ نێ���وان "قیاده‌‬ ‫موه‌قه‌ت���ه‌"‌و حیزبی‌ دیموك���رات‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات یه‌كێك له‌هۆكاره‌ گرنگه‌كانی‌‬ ‫تیژكردن���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م ش���ه‌ڕه‌ی‌ نێوانیان‪،‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ هه‌ڵدانه‌وی‌ گڵكۆی‌ مس���ته‌فا‬ ‫بارزان���ی‌‌و دزینی‌ جه‌نازه‌ك���ه‌ی‌ بووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌و "به‌داستانێكی‌ ساخته‌و دروستكراو"ی‌‬ ‫ناوده‌بات‌و به‌توندیش داكۆكی‌ له‌تۆمه‌تبار‬ ‫ك���راو به‌م كاره‌ "س���ه‌ید ره‌س���وڵی‌ بابی‌‬ ‫گ���ه‌وره‌" ده‌كاو ده‌ڵێ���ت "به‌ئیمان���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ���م ئه‌گه‌ر حی���زب پێیگوتبا به‌ردێك‬ ‫به‌كێلی‌ مه‌ال مس���ته‌فادا بده‌ پێی‌ نه‌ده‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ مه‌ال مس���ته‌فا خۆشده‌ویست"‪،‬‬ ‫مامۆستا ده‌ڵێت "به‌هه‌موو ده‌لیلێك ئه‌مه‌‬ ‫داس���تانێكی‌ جه‌علی‌‌و داتاش���راو بوو‪ ،‬بۆ‬ ‫ته‌حریكی‌ ئیحساساتی‌ بارزانییه‌كان‌و باقی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ پارتی‌ دروستكرا بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌و‬ ‫شه‌ڕه‌دا فیداكاریانه‌ بجوڵێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ مامۆس���تا راس���ته‌وخۆ ناچێته‌‬ ‫ژێ���ر باری‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ وه‌ختی‌ خۆی‌ ئه‌و‬ ‫نامیلك���ه‌ی "خه‌یانه‌ته‌كان���ی‌ قی���اده‌ی‌‬ ‫موه‌ق���ه‌ت به‌نه‌ته‌وه‌ی‌ كورد" نووس���یوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم نكۆڵیش���ی‌ لێناكات‌و ده‌ڵێت "ئه‌وه‌‬ ‫بۆچوون���ی‌ هه‌م���وو حی���زب ب���ووه‌ نه‌ك‬

‫بۆچوونی‌ شه‌خسێك"‪.‬‬ ‫هه‌ر ل���ه‌م چوارچێوه‌یه‌ش���دا ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ "دكتۆر قاسملو په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ له‌گه‌ڵ‌ خوالێخۆش���بوو بارزانی‌‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬نامه‌ی‌ بۆ ده‌نوسی‌ برای‌ به‌ڕێز مه‌ال‬ ‫مسته‌فای‌ بارزانی‌‪ ،‬قه‌ت بۆی‌ نه‌ده‌نووسی‌‬ ‫س���ه‌رۆك بارزانی‌"‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێ���ت "ئه‌گه‌ر‬ ‫بڵێی���ن دكت���ۆر قاس���ملو له‌هه‌موو كه‌س‬ ‫زیات���ر ره‌قیبێك���ی‌ س���ه‌رانی‌ پارتی‌ بووه‌‬ ‫زی���ادم نه‌گوت���ووه‌‌و تا ئه‌وی���ش له‌ژیاندا‬ ‫بوو ناخۆش���ی‌ له‌به‌ینی‌ ئه‌و دوو حیزبه‌دا‬ ‫هه‌ب���وو‪ ..‬ب���ه‌اڵم ره‌نگه‌ دكتۆر س���ادقی‌‬ ‫شه‌ره‌فكه‌ندییان خۆش���تر ویستبێ‌ ره‌نگه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ برای‌ مامۆس���تا هه‌ژاری‌ بووه‌‬ ‫ته‌ئسیری‌ هه‌بووبێ‌"‪.‬‬ ‫بارزان‌ تكریتی‌‌و مام جه‌الل‬ ‫مامۆستا له‌گێڕانه‌وه‌ی‌ یاداشته‌كانیدا ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و وه‌خت���ه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫‪ 1700‬پێشمه‌رگه‌ی‌ وه‌ك هێزی‌ پشتیوانی‌‬ ‫ده‌نێرێت بۆ كوردستانی‌ ئێران له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫ده‌ی ‌هی‌ ‪1980‬دا‪" ،‬ئه‌و كاته‌یه‌ كه‌ خه‌ریكه‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ له‌به‌ینی‌ یه‌كێت���ی‌‌و ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێراقدا دروس���تده‌بێت‪ ،‬له‌و رۆژانه‌دا مام‬ ‫جه‌الل‌و نه‌وشیروان له‌گه‌ڵ‌ دوو كاربه‌ده‌ستی‌‬ ‫موخابه‌راتی‌ عێراق به‌ناوی‌ خه‌لیل شاكیر‌و‬ ‫موقه‌ده‌م ئیحس���ان به‌ئاماده‌بوونی‌ دكتۆر‬ ‫قاس���ملوو عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌نزاده‌ له‌گوندی‌‬ ‫گۆڕه‌ش���ێر كۆده‌بنه‌وه‌"‪ ،‬كه‌ دواتر ده‌بێته‌‬ ‫بنه‌مای‌ "مفاوه‌زاتی‌ ساڵی‌ ‪"1983‬ی‌ نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‌و حكومه‌تی‌‬ ‫به‌عس‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌گێڕانه‌وه‌ی‌ چۆنیه‌تی‌ دروس���تبوونی‌‬ ‫ئه‌م مفاوه‌زات���ه‌دا‪ ،‬ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ كاتێك له‌گه‌ڵ‌ قاس���ملو ده‌چنه‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ موخابه‌رات���ی‌ ئه‌وكاتی‌ عێراق‬ ‫"ب���ارزان تكریت���ی‌ كه‌ تێك���ه‌اڵوی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی‌ مام جه‌الل هه‌بوو"‪ ،‬به‌قاس���ملو‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬دكتۆر ئه‌گ���ه‌ر ئێمه‌ په‌یامێكمان‬ ‫هه‌بێت ش���ه‌فه‌هی‌ یان كه‌تب���ی‌ ئێوه‌ له‌و‬ ‫سنوورانه‌ هیچ رێگایه‌كتان هه‌یه‌ بیگه‌یه‌ننه‌‬ ‫كاكه‌ جه‌اللی‌؟‪" ،‬ئی���دی‌ ئه‌و په‌یامه‌ ئێمه‌‬ ‫گه‌یاندمان له‌پاش���ان چه‌ندجار هاتوچۆو‬ ‫په‌یام هه‌بوون"‪.‬‬ ‫مامۆس���تا باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ دوای‌‬ ‫شكس���تی‌ ئه‌و وتوێژان���ه‌و پته‌وبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ نێ���وان یه‌كێت���ی‌‌و كۆم���اری‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئێران‪" ،‬زۆرجار كه‌ دیداره‌كانمان‬ ‫ده‌بوون‪ ،‬مام جه‌الل به‌دكتۆر قاس���ملوی‌‬ ‫ده‌گوت ئه‌من پێ���ت قه‌رزدارم‪ ،‬ئه‌تۆ منت‬ ‫برده‌ به‌غدا‪ ،‬ئه‌منی���ش ده‌بێ‌ تۆ به‌رمه‌وه‌‬ ‫تاران"‪.‬‬ ‫ئی���دی‌ تاڵه‌بانی‌ رۆڵێكی‌ گرن���گ ده‌بینێ‌‬ ‫له‌س���از كردنی‌ وتوێژه‌كانی‌ نێوان ئێران‌و‬ ‫حیزبی‌ دیموكراتدا‌و وه‌ك حه‌س���ه‌ن زاده‌‬ ‫ده‌ڵێت "له‌دوو سێ‌ دانیشتنیشدا له‌ڤیه‌نای‌‬ ‫پایته‌ختی‌ نه‌مس���ا مام جه‌الل به‌ش���داری‌‬ ‫ك���ردووه‌‌و وا بزان���م كاك نه‌وش���یروانیش‬ ‫له‌به‌شێكیاندا ئاماده‌ بووه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌تون���دی‌ هه‌م���وو ئ���ه‌و بۆچوون‌و‬ ‫گومانان���ه‌ش ره‌تده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ده‌س���تیان‬ ‫هه‌بووبێت له‌"تیرۆر كردنی‌ دكتۆر قاسملو‬ ‫له‌ڤیه‌نای‌"‪ ،‬كه‌ ساڵی‌ ‪ 1989‬له‌سه‌ر مێزی‌‬ ‫گفتوگۆ ته‌قه‌ له‌خ���ۆی‌‌و چه‌ند هاوڕێیه‌كی‌‬ ‫دیك ‌هی‌ كرا‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‌و ئیتیالعات‬ ‫عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌ن زاده‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ "به‌ده‌س���ه‌اڵت گه‌یش���تنی‌ كورده‌كان‬ ‫له‌باش���وری‌ كوردس���تان ره‌نگه‌ جاروبار‬ ‫هێندێك مه‌حدودییه‌تی‌ بۆ ئێمه‌ دروس���ت‬ ‫كردبێت‪ ،‬هه‌ندێك ش���تی‌ خراپیش���ی‌ تێدا‬ ‫بووه‌‪ ،‬نزیك به‌‪ 300‬كه‌سمان كه‌تونه‌ته‌ به‌ر‬ ‫حه‌مله‌ی‌ تیرۆریس���تی‌"‪ ،‬ئه‌و جگه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ب���ه‌وردی‌ ب���اس له‌هێنانه‌خ���واره‌وه‌ی‌‬ ‫باره‌گاكانی���ان له‌قه‌ندی���ل‌و داخس���تنی‌‬ ‫رادیۆكه‌ی���ان‌و هێنان���ی‌ هێزی‌ س���وپای‌‬ ‫پاس���داران به‌شاری‌ س���لێمانیدا بۆ سه‌ر‬ ‫بنك���ه‌و باره‌گاكانی���ان له‌كۆی���ه‌ ده‌كا‪،‬‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ "یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ ده‌گ���ه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ی‌ حاك���م بوون له‌و‬ ‫واڵت���ه‌ زیاد له‌حه‌د رێگه‌ی���ان به‌ڕمبازێنی‌‬ ‫پیاوان���ی‌ جمهوری‌ ئیس�ل�امی‌ ئاوه‌اڵ كرد‬ ‫بوو‪ ،‬ته‌نانه‌ت زۆری���ان به‌وه‌ره‌قه‌ی‌ پارتی‌‬ ‫ی���ان یه‌كێتی‌ هاتوچۆیان ده‌كرد‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫قاتله‌كانی‌ دكتۆر قاسملوش"‪.‬‬ ‫مامۆس���تا ده‌ڵێ���ت "له‌ده‌روازه‌ی‌ ش���اری‌‬ ‫كۆیه‌ پێش���مه‌رگه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ته‌قه‌یان‬ ‫له‌چوار ئه‌ندام���ی‌ حیزبی‌ دیموكرات كردو‬ ‫كوش���تیانن‪ ،‬كه‌چی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ جێی‌ داخه‌‪،‬‬ ‫پ���اش ماوه‌یه‌ك به‌زاهی���ر زیندانی‌‪ ،‬ئازاد‬ ‫ك���ران‪ ..‬یه‌كێتی‌ وه‌ره‌ق���ه‌ی‌ هاتوچۆی‌ بۆ‬ ‫ئیتیالعاتی‌ ئێرانی‌ كردبوو"‪.‬‬

‫"خودێ‌ مرۆ دكوردا نینه‌"‬ ‫حه‌س���ه‌ن زاده‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫بارزانی‌ پیاوێك بووه‌ كه‌س���ی‌ له‌سه‌رووی‌‬ ‫خۆی���ه‌وه‌ ن���ه‌ده‌دی‌‪ ،‬به‌پێ���ی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و "مه‌ش���هوره‌ گوتویه‌تی‌ كورد پیاویان‬ ‫نییه‌ ‪ -‬خودێ‌ مرۆ دك���وردا نینه‌"‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ل���ه‌م روانگه‌یه‌وه‌ س���ه‌یر بكه‌ی���ن ره‌نگه‌‬ ‫له‌گێڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئه‌زمونی‌ خه‌باته‌شدا وه‌ك‬ ‫زۆرێك له‌و كتێبی‌ یاداشت‌و بیره‌وه‌ریانه‌ی‌‬ ‫ل���ه‌م س���ااڵنه‌ی‌ دوایی���دا باڵوكراونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫له‌زۆربه‌شیاندا "حیكایه‌تخوان"ه‌كان خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن به‌س���ه‌نته‌ری‌ رووداوه‌كان‌و به‌وشه‌‬ ‫وێنه‌یه‌كی‌ پاس���یڤی‌ ئه‌وانی‌ دیكه‌ پیشانی‌‬ ‫خوێنه‌ر ده‌ده‌ن‪ ،‬له‌م كتێبه‌ش���دا رێس���اكه‌‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌یه‌‪" .‬مامۆستا" زۆربه‌ی‌ هه‌ره‌‬ ‫زۆری‌ كه‌سایه‌تی‌و سه‌ركرده‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫"خراپ كوت���اوه‌"‪ ،‬بۆ نمون���ه‌ به‌"كه‌ریمی‌‬ ‫حس���امی‌" ده‌ڵێت "كابرایه‌كی‌ كه‌م سه‌واد‬ ‫ب���وو‪ ،‬جاروب���ار ئیدعای‌ ده‌ك���رد دیبلۆم‌و‬ ‫دكت���ۆرای‌ هه‌ی���ه‌ هیچیش���یانی‌ نه‌بوو‪..‬‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ ژێر به‌ژێریشی‌ به‌ڕووسه‌كانه‌وه‌‬ ‫هه‌ب���وو"‪ .‬یان ده‌ڵێت "س���لێمانی‌ موعینی‌‬ ‫عه‌یبی‌ وای‌ هه‌بوو ك���ه‌ ره‌نگه‌ هه‌ژار قه‌ت‬ ‫پێی‌ نه‌زانیب���ێ‌"‪ ،‬یان "من ده‌زانم ئه‌حمه‌د‬ ‫تۆفیق فریشته‌ نه‌بوو‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ جنسیشی‌‬ ‫هه‌بوو هه‌رچه‌نده‌ ژن‌و مناڵیش���ی‌ نه‌بوو"‪،‬‬ ‫"غه‌نی‌ بلوریان كه‌ هاتبووه‌ كوردس���تانی‌‬ ‫عێراق كه‌لیمه‌ی‌ بوغڕه‌نجی‌ زۆر به‌كارهێنا‬ ‫بوو‪ ،‬ناوی���ان لێناب���وو (بوغڕه‌نج)"‪ .‬ئه‌و‬ ‫له‌درێژه‌ی‌ ئه‌م تانه‌دان له‌كه‌س���ایه‌تییانه‌دا‬ ‫ده‌گات���ه‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ "س���ه‌الحی‌ موهته‌دی‌‬ ‫ده‌كات به‌نوكت���ه‌ به‌هۆی‌ كورته‌بااڵییه‌وه‌"‪،‬‬ ‫به‌گاڵت���ه‌وه‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات "زۆرجار‬ ‫شێخ عێزه‌دین باسی‌ سۆشیالیزمی‌ بۆ دكتۆر‬ ‫قاسملو ده‌كرد!"‌و ده‌ڵێت "شێخ عێزه‌دینی‌‬ ‫حوس���ێنی‌ ده‌وری‌ به‌كۆمه‌ڵ���ه‌ گه‌نجێكی‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ ته‌نرا بوو ك���ه‌ پێیانده‌وت رێبه‌رو‬ ‫ئه‌ویش ئه‌مه‌ی‌ پێخۆش بوو‪ ..‬عه‌مه‌لكردی‌‬ ‫مامۆس���تا ش���ێخ عێزه‌دین ل���ه‌‪ 1979‬تا‬ ‫‪ 1986‬زیات���ر نمره‌ی‌ مه‌نف���ی‌ ده‌درێتێ‌ تا‬ ‫موس���به‌ت"‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌چه‌ن���د بڕگه‌یه‌كدا‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ كۆنترۆلی‌ هه‌موو‬ ‫پاره‌و پوولی‌ حیزب ته‌نها به‌ده‌ست قاسملو‬ ‫خۆیه‌وه‌ بوو تا تیرۆر كرا‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‬ ‫"دكتۆر قاسملو له‌باری‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ بۆ‬ ‫دووان له‌گه‌ڵ‌ خه‌ڵكی‌ ره‌شورووت‌و عادی‌‌و‬ ‫دێهاتی‌ زۆر بێ‌ چه‌ك بوو"‪ .‬پاشان ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "دكتۆر ش���ه‌ره‌فكه‌ندی‌‬ ‫ل���ه‌زه‌كاوه‌ت‌و بیرتیژیدا زۆر له‌پێش دكتۆر‬ ‫قاسملوی‌ كه‌وتبوو‪ ..‬له‌به‌ڕێوه‌بردنیشدا به‌‬ ‫به‌رنامه‌ترو رێك‌وپێكتری���ش بوو"‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ش له‌بڕگه‌یه‌ك���دا "دكتۆر‬ ‫ش���ه‌ره‌فكه‌ندی‌ به‌عالم���ی‌ ب���ێ‌ عه‌م���ه‌ل"‬ ‫ناوده‌بات‪ .‬هه‌ر له‌درێژه‌ی‌ ئه‌م گێڕانانه‌وه‌دا‬ ‫مامۆستا ده‌ڵێت "سه‌ید ره‌سولی‌ بابی‌ گه‌وره‌‬ ‫بوو به‌پی���اوی‌ مخابه‌راتی‌ عێراق"‪" ،‬دكتۆر‬ ‫خه‌لیقی‌ زۆر قسه‌كردنی‌ پێخۆش بوو گوتم‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌ندامێتی‌ حیزب وه‌رنه‌گری‌ مه‌منوع‬ ‫میكرفۆنت ده‌كه‌م‪ ،‬خێرا بوو به‌ئه‌ندام"‪ ،‬یان‬ ‫ده‌ڵێت "جه‌عفه‌ری‌ حامیدی‌ له‌وه‌تا هه‌بووه‌‬ ‫هه‌میشه‌ رقی‌ له‌هه‌مووان بووه‌"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێ���ت "هێلین –نه‌س���رینی‌ هاوس���ه‌ری‌‬ ‫قاسملو‪ -‬ده‌یویس���ت له‌دوای‌ تیرۆركردنی‌‬ ‫قاس���ملو ئه‌م���وال‌و مومته‌له‌كاتی‌ حیزب‬ ‫مونته‌قیل بكاته‌ س���ه‌ر حس���ابی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫خ���ۆی‌‪ ،‬كارو زه‌حمه‌تێكی‌ زۆری‌ ویس���ت‬ ‫تا كرایه‌وه‌ به‌حی���زب"‪ ،‬له‌به‌راوردكردنێكی‌‬ ‫نێوان خۆی‌‌و حه‌سه‌نی‌ شه‌ره‌فیشدا ده‌ڵێت‬ ‫"حه‌س���ه‌نی‌ ش���ه‌ره‌فی‌ مانه‌وه‌ له‌پاریسی‌‬ ‫قه‌ت ن���ه‌ده‌دا به‌جێگه‌یه‌كی‌ دیكه‌"‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫له‌هه‌م���وو ئه‌وان���ه‌ش سه‌رنجڕاكێش���تر‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ مامۆستا بێت بۆ مسته‌فای‌‬ ‫هیج���ری‌ س���كرتێری‌ ئێس���تای‌ حیزب���ی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستانی‌ ئێران‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر نێوان���ی‌ دكتۆر قاس���ملوو دكتۆر‬ ‫ش���ه‌ره‌فكه‌ندی‌ له‌یه‌ك هه‌ت���ا پێنج بووه‌‪،‬‬ ‫به‌ئاسانی‌ ده‌توانین بڵێین فاسیله‌ی‌ به‌ینی‌‬ ‫دكتۆر سه‌عیدو كاك مس���ته‌فا یه‌ك هه‌تا‬ ‫چله‌‪ ،‬زۆر مه‌غرورو زۆر ده‌سه‌اڵتخوازه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رنجێكی‌ پێویست‬ ‫ره‌نگه‌ "ئه‌زمونی‌ خه‌بات‌و ئاوڕدانه‌وه‌ له‌ژیان‌و‬ ‫خه‌باتی‌ عه‌ب���دواڵی‌ حه‌س���ه‌ن زاده‌"‪ ،‬كه‌‬ ‫كتێبێكی‌ قه‌باره‌ گه‌وره‌یه‌‪ ،‬له‌بری‌ پرسیارو‬ ‫وه‌اڵم "س���ین‌و جیم"‪ ،‬به‌شێوه‌ی بیروه‌ری‌‬ ‫بگێڕدرایه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌حوكم���ی‌ ئ���ه‌و زمانه‌‬ ‫بێگه‌ردو پاراوه‌ی‌ مامۆستای‌ پێده‌ناسرێت‪،‬‬ ‫گێڕان���ه‌وه‌ی‌ چیرۆكی‌ ئه‌م س���ه‌ركردانه‌ی‌‬ ‫حیزبی‌ دیموكرات كه‌ هه‌ریه‌كه‌و له‌شوێنێكی‌‬ ‫ئه‌مدونیایه‌دا س���ه‌ریان نایه‌وه‌‌و زۆربه‌شیان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ تراژیدیی‌‌و به‌ده‌م ئازارو ژان‌و‬ ‫ئه‌ش���كه‌نجه‌دانه‌وه‌ گیانیان سپارد‪ ،‬ئێجگار‬ ‫سه‌رنجڕاكێشتر بوایه‌‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫له‌چاوەڕوانی بەربەرییەکاندا‬ ‫«‪ 2‬له‌‪»3‬‬

‫وەک له‌بەشی پێشوودا ئاماژەم پێکرد‪.‬‬ ‫م���رۆڤ بوونەوەرێک���ە ژیان���ی خۆی‬ ‫بەجۆرێ���ک رێکدەخ���ات وەک ئەوەی‬ ‫هەمیش���ە دوژمنێک لەدەرەوە ئامادەی‬ ‫پەالماربێ���ت‪ .‬س���ەردەمانێک م���رۆڤ‬ ‫له‌ئامێزی سروشتدا بوو‪ ،‬سەردەمانێک‬ ‫هێش���تا کۆمەڵ���گاکان له‌خێڵ���ی‬ ‫بچوک‌و پەرت���ەوازە دروس���تبووبوون‪،‬‬ ‫س���ەردەمانێک شارس���تانییەت بە مانا‬ ‫مۆدێرنەک���ەی بااڵدەس���ت نەب���وو‪...‬‬ ‫ئەو ترس���ە زەمینەیەکی راس���تەقینە‌و‬ ‫هۆکاری بەهێ���زی هەبوو‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫ئێستا جێگای س���ەرەنجە ئەوەیە ئەم‬ ‫ترس���ە‪ ،‬له‌مرۆڤ���ی مۆدێرن���دا نەوەک‬ ‫کەمی نەکردوە‪ ،‬بەڵکو وەک هەستێکی‬ ‫نهێنی‌و ش���اردراوە بەتەواوی ژیانماندا‬ ‫پەلیکێش���اوە‪ .‬بەجۆرێ���ک ژیانی ئێمە‬ ‫له‌ن���اوەوەڕا ی���ەک دینەم���ۆی گەورە‬ ‫دەیجوڵێنێت ئەویش ترسە لەوانی تر‪.‬‬ ‫بەش���ی هەرە زۆری مێژووی سیاس���ی‬ ‫مرۆڤ بۆئەوەیە بەهانەس���ازی بۆ ئەو‬ ‫ترسە بکات‪ ...‬راستە سیاسەت هونەری‬ ‫ترساندن‌و هێورکردنەوەشەوە‪ ،‬بەاڵم بە‬ ‫پلەی یەکەم هونەری ترس���اندنە‪ .‬بۆیە‬ ‫ئەدەبیات ک���ۆی دیمەنەکە بە جۆرێکی‬ ‫ت���ر دەبینێ���ت‌و بە ش���ێوەیەکی دیش‬ ‫وێنایدەکاتەوە‪ ...‬سیاسییەکان لەسەر‬ ‫کۆمەڵگا‌و نەت���ەوەی خۆیان بەجۆرێک‬ ‫کاردەکەن‪ ،‬ترس���ێکی هەمیش���ەییان‬ ‫له‌دوژمنی دیار‌و نادیار هەبێت‪ ،‬ترسێکی‬ ‫ئەب���ەدی له‌پەالم���اری بەربەرییەکان‪.‬‬ ‫لێ���رەوە دەب���وو ئەدەبی���ات ک���ۆی‬ ‫دیمەنەکە بەجۆرێکی تر ببینێت‪ ،‬ترس‬ ‫له‌بەربەرییەکان له‌ژیانی مرۆڤی مۆدێرندا‬ ‫لەوە دەرچووە ترسێکی سیاسی بێت‌و‬ ‫بووە بە ترسێکی وجودییانەی قووڵ کە‬ ‫ژیانی مرۆڤی بە رەنگی خۆی مۆرکردوە‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەم بابەتە له‌ئەدەبیاتی مۆدێرندا‬ ‫زۆر زەقدەکاتەوە‪ ،‬نادیاربوونی هەرچی‬ ‫زۆرتری خودی دەسەاڵتە له‌کۆمەڵگای‬ ‫مۆدێرن���دا‪ ...‬ئ���ەو نادیاربوون���ەی کە‬ ‫ترس���ی م���رۆڤ له‌ڕووت���ی‌و تەنهای���ی‬ ‫خ���ۆی قووڵتردەکاتەوە‪ .‬ئەم ترس���ە‬ ‫له‌ئەدەبیات���دا بەر ل���ەوەی بەو جۆرە‬ ‫ناماقوڵە الی بیکی���ت دەربکەوێتەوە‪،‬‬ ‫الی کاف���کا ب���ە ش���ێوەیەکی رەش‌و‬ ‫سوریالیس���تی دەبینرێ���ت‪ .‬بایەخ���ی‬ ‫کافکا لەوەدایە کە رۆماننوس���ی ترسە‬ ‫نهێنییەکانی مرۆڤ���ە‪ ،‬هیچ کەس وەک‬ ‫کاف���کا تەعبیری لەو ت���رس‌و ونبوون‌و‬ ‫الوازییەی م���رۆڤ له‌ب���ەردەم نادیاردا‬ ‫نەک���ردوە‪ ...‬ئەو ش���ارەزاییە بچوکەی‬ ‫من له‌دونی���ای کافکادا هەمە‪ ،‬وادەکات‬ ‫بڵێ���م کافکا مرۆڤ بە گش���تی له‌چوار‬ ‫وێستگەی سەرەکیدا وێنادەکات‪ .‬یەک‪:‬‬ ‫له‌دۆخ���ی چاوەڕوان���ی «ئەویدی یان‬ ‫بەربەریی���ەکان» دا «وەک له‌بەش���ی‬ ‫زۆری رۆمان���ی دادگا‌و هەندێ له‌کورتە‬ ‫چیرۆکەکانی���دا دەیبینی���ن»‪ .‬دووەم‪:‬‬ ‫له‌دۆخی گ���ەڕان بەدوای «ئەویدی یان‬ ‫بەربەریی���ەکان»دا «وەک ل���ه‌دادگا‌و‬ ‫کۆش���ک دا ب���ە روون���ی دەیبینین»‪.‬‬ ‫س���ێهەم‪ :‬له‌دۆخ���ی کۆبوون���ەوە‌و‬ ‫رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ «ئەویدی یان‬ ‫بەربەرییەکان»دا «وەک له‌نش���ینگەی‬ ‫س���زا دا دەیبینین»‪ .‬چوارەم‪ :‬له‌دۆخی‬ ‫تێڕاماندا لەو کاریگەرییەی کە «ئەویدی‬ ‫ی���ان بەربەرییەکان» لەس���ەر بوونمان‬ ‫جێیدەهێڵ���ن «وەک له‌ڕموزنب���وون دا‬ ‫دەیبینین»‪.‬‬ ‫له‌دونیای کافکادا ئەوی���دی‌و بەربەریم‬ ‫بۆیە پێکەوە گرێدا‪ ،‬چونکە الی کافکا‪،‬‬ ‫ئەویدی لەزۆربەی حاڵەتەکاندا بێڕەحم‪،‬‬ ‫س���ارد‪ ،‬بێهەس���ت‪ ،‬دوور‪ ،‬بێدەن���گ‪،‬‬ ‫نەگیراو‪ ،‬ناحاڵی دەردەکەوێت‪ ...‬واتە‬ ‫هەڵگ���ری هەموو ئەو س���یفەتانەیە کە‬ ‫دەش���ێت بۆ بەربەرییەک له‌خەیاڵماندا‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫له‌ڕاستیدا مەبەس���تم نییە لەم بەشەدا‬ ‫باس له‌کافکا بک���ەم‪ ،‬بەڵکو دەمەوێت‬ ‫لەس���ەر رۆمان���ی یەکێ���ک له‌کافکاییە‬ ‫ناس���راوەکانی سەدەی بیس���ت بدوێم‬ ‫ک���ە ئەویش رۆماننوس���ی ئیتالی دینۆ‬ ‫بۆتزاتییە‪.‬‬ ‫رۆمانەکەی «کۆیتزێ» «کە له‌بەش���ی‬ ‫پێش���وودا باس���مکرد» هاوشێوەیەکی‬ ‫گرنگ���ی هەی���ە‪ ،‬کارێ���ک ب���ە یەکێک‬ ‫له‌ش���اکارە قووڵەکان���ی ئەدەبیات���ی‬ ‫سەدەی بیست حیسابدەکرێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫رۆمان���ی «بیابان���ی تەتار»ـ���ی دینۆ‬ ‫بۆتزاتییە‪ .‬بەبێ گەڕانەوە بۆ بۆتزاتی‪،‬‬ ‫تێگەیشتن لەو ژێرخانەی تێکستەکەی‬ ‫کۆیتزێ���ی لەس���ەر وەس���تاوە‪ ،‬کاری‬

‫"هیچ روونەدان"‬ ‫سامناکترین حوکمێکە‬ ‫بەسەر ژیانی مرۆڤدا‬ ‫بدرێت‬

‫نەکردەیە‪ .‬ئەوەی ه���ەر دوو رۆمانەکە‬ ‫بخوێنێتەوە‪ ،‬تێ���دەگات کە رۆمانەکەی‬ ‫کۆیتزێ باوکێکی هەیە چل س���اڵ بەر‬ ‫لەو لەدایکب���ووە‪ .‬رۆمانەکەی بۆتزاتی‬ ‫ساڵی ‪ 1940‬باڵوبۆتەوە‌و ئەوی کۆیتزێ‬ ‫س���اڵی ‪ .1980‬بیابان���ی تەت���ار الی‬ ‫هەندێک له‌ڕەخنەگ���ران هەتا دەخرێتە‬ ‫پێشی رۆمانێکی گرنگی وەک «گەڕان‬ ‫ب���ەدوای زەمانی بزربوو»ـی مارس���یل‬ ‫برۆستیشەوە‪ ،‬بەتەواوکەرێکی سروشتی‬ ‫کارەکان���ی کافکاش تەماش���ادەکرێت‪.‬‬ ‫لێرەشدا «وەک الی کۆیتزێ بینیمان»‬ ‫قس���ە له‌چاوەڕوانی ئەبەدی مرۆڤە بۆ‬ ‫دوژمنێک کە نەیات‪ ،‬دوژمنێک هیچ کەس‬ ‫نەیدیوە‪ .‬وشەی تەتار له‌ناونیشانەکەدا‪،‬‬ ‫ئەو وش���ەیەیە ک���ە یۆنانیی���ەکان بۆ‬ ‫میللەتان���ی نەناس���راو بەکاریاندەهێنا‪،‬‬ ‫له‌«تاتارۆس���ەوە»‬ ‫پێدەچێ���ت‬ ‫داکەوتبێ���ت‪ ،‬ک���ە ئەوی���ش مان���ای‬ ‫«ئەو کەس���ەی له‌دۆزەخ���ەوە دێت»‪.‬‬ ‫«جیۆڤان���ی درۆگ���ۆ»‪ ،‬ئەفس���ەرێکی‬ ‫گەنجە کە لەیەکەم فەرمانی رەس���می‬ ‫خۆی���دا دەبێت رێگایەک���ی دوور‌و درێژ‬ ‫ببڕێ���ت‌و له‌جێگایەک���ی نادی���ار ک���ە‬ ‫بەس���ەر بیبانێکی بێسنووردا دەڕوانێت‬ ‫له‌قەاڵیەک بە ناوی قەاڵی باستیانییەوە‬ ‫یەکەم پۆستی خۆی وەربگرێت‪ .‬کاتێک‬ ‫دەگاتە ئەوێ شوێنێکی دوور‌و الکەوتە‌و‬ ‫فەرامۆش���کراو دەبینێ���ت کە هیچ کات‬ ‫ش���تێکی گرنگ تیا رووی نەداوە‪ ،‬هیچ‬ ‫کات ب���ەر پەالمارێک نەکەوتووە‪ ،‬جگە‬ ‫له‌تارمای���ی بێدەنگییەکی قورس���یش‬ ‫هیچ���ی دی ب���ەدی ناکرێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫ش���وێنێکە یاس���اگەلێکی توند دەیبات‬ ‫بەڕێ���وە‪ ،‬هەس���تێکی ق���ووڵ بەترس‌و‬ ‫چاوەڕوانی زاڵە بەسەر فەزای قەاڵکەدا‪،‬‬ ‫ئێش���کگرتنی بەردەوام‌و بێوچان نابێت‬ ‫ب���ە گاڵتەبگیرێت‪ ،‬هەم���ووان دەبێت‬ ‫له‌ئامادەباش���ی بەردەوامدا بن‪ ،‬چونکە‬ ‫دەش���ێت تەتارەکان له‌هەر س���اتێکدا‬ ‫هێ���رش بهێن���ن‪ .‬دەبێ���ت ب���ەردەوام‬ ‫چ���او له‌بیابان نەتروکێنرێ���ت‪ ،‬هەموو‬ ‫جوڵەی���ەک چەند بچ���وک‌و ناچیز بێت‬ ‫بەهەند وەربگیرێت‪ ،‬چونکە هەر شتێکی‬ ‫گومان لێکراو‪ ،‬هەر جوڵەیەک دەشێت‬ ‫ئاماژەبێت ب���ۆ نزیکبوونەوەی دوژمن‪.‬‬ ‫هەموو ب���ەردەوام لەوێ ب���اس له‌یەک‬ ‫شت دەکەن‪ ،‬یەک خولیا‌و رەشەخەون‬ ‫ژیانیان دیاریدەکات‪ ،‬ئەویش چاوەڕوانی‬ ‫پەالماری تەتارەکان���ە‪ .‬ئەو تەتارانەی‬ ‫دەش���ێت له‌هەر ئان‌و ساتێکدا له‌ئاسۆ‬ ‫دوورەکان���ی بیابان���ەوە دەربک���ەون‌و‬ ‫پەالماربدەن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی له‌ڕاس���تیدا‬ ‫له‌ق���ەاڵی باس���تیانی زاڵە دوو ش���تە‪،‬‬ ‫یەک���ەم‪ :‬ئەوەیە کە هی���چ روونادات‪،‬‬ ‫دووەم‪ :‬چاوەڕوانیی���ە‪ .‬ب���ەردەوام ئەو‬ ‫هەس���تە هەیە کە دوژمن هێرش���ەکەی‬ ‫خ���ۆی کەمێ���ک دواخس���تووە‪ ،‬ئ���ەو‬ ‫پەالم���ارەی ئەمڕۆ رووی نەدا‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫س���بەینێ بێ���ت‪ .‬درۆگۆ س���ەرەتا دژ‬ ‫بە حەزی خ���ۆی رەوانەی باس���تیانی‬ ‫دەکرێت‪ ،‬لەگەڵ گەیش���تنیدا بەوێ‪ ،‬بە‬ ‫دکت���ۆری قەاڵ دەڵێت «م���ن بە هەڵە‬ ‫رەوانەی ئێ���رە کراوم»‪ .‬وەاڵمی دکتۆر‬ ‫زرینگەیەکی وجودییانەی بەرزی هەیە‌و‬ ‫دەڵێ���ت «هەموومان بە هەڵە رەوانەی‬ ‫ئێرە کراوین»‪ .‬دەبێت لەوێ چوارمانگ‬ ‫بمێنێت���ەوە‪ ،‬لەو چوارمانگ���ەدا ژیان‌و‬ ‫ئیقاع���ی جێگاک���ە بەجۆرێ���ک لەگەڵ‬ ‫خۆیاندا دەیبەن کاتێک خزمەتی خۆی‬ ‫تەواودەکات‌و دەگەڕێتەوە بۆ ش���ار‪ ،‬بۆ‬ ‫رۆتینی مردووی ژیان‪ ،‬بۆ ئەو جێگایەی‬ ‫مرۆڤەکان بە جۆرێکی رۆژانە‌و بەردەوام‬ ‫ئەو ترس���ە ب���ە چڕی ناژی���ن‪ ،‬بە خۆ‬ ‫ویست دەگەڕێتەوە بۆ باستیانی‌و لەوێ‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئیدی تا پیربوون‌و سەرە مەرگ‬ ‫له‌دەالقەکان���ی قەاڵی باس���تیانییەوە‬ ‫چاوەڕوانی دوژمنێک دەکات کە نایەت‌و‬ ‫روو بە روو نایبنێت‪.‬‬ ‫»»‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫عوسمان بانیمارانی‌‪ :‬هه‌ولێریه‌كان ‌ی ناو گۆڕان‬ ‫له‌بڕیار ‌ی سیاسی‌‌و ژووره‌كانی‌ بزووتنه‌وه‌كه‌دا به‌شدارنین‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫كادیری‌ دیارو هه‌ڵسوڕاوی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان (عوسمان بانیمارانی‌) رایگه‌یاند‬ ‫كه‌ له‌ڕووی‌ به‌شداریی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫پێكهێنانی‌ ژووره‌كانی‌ گۆڕانه‌وه‌ كه‌سی‌‬ ‫هه‌ولێر به‌شداری‌ پێنه‌كراوه‌‪.‬‬

‫ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ی‬ ‫من دووره‌‬ ‫له‌ڕاستییه‌وه‌و که‌سی‬ ‫دیارو ناسراوی‬ ‫گۆڕانیش له‌هه‌ولێر‌و‬ ‫كۆیه‌ له‌ڕیزه‌كانی‌‬ ‫گۆڕان وازیان نه‌هێناوه‌‌‬

‫تایبه‌ت���دا‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌‬ ‫عوس���مان بانیمارانی‌ كه‌سایه‌تی‌ دیاری‌‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان له‌ناوچه‌ی‌ كۆیه‌‌و‬ ‫هه‌ولێر به‌ ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌ڕووی‌‬ ‫به‌شداربوون له‌بڕیاری‌ سیاسی‌‪ ،‬یان له‌و‬ ‫ژوورانه‌ی‌ دروستكراوه‌‪ ،‬كه‌سی‌ هه‌ولێری‌‬ ‫تێدانییه‌"‪ ،‬ناوبراو ئه‌وه‌ی‌ نه‌شارده‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌نێو ژووره‌كانی‌ گۆڕان كه‌ پێنج ژوورن‌و‬ ‫ده‌س���تیان هه‌یه‌ له‌داڕشتنی‌ سیاسه‌تی‌‬ ‫گۆڕاندا‪ ،‬هه‌ڵس���وڕاوی‌ هه‌ولێری‌ گۆڕانی‌‬ ‫تێدا نییه‌‌و ده‌ڵێت "ئه‌مه‌ بووه‌ته‌ جۆره‌‬ ‫گله‌ییه‌ك له‌الی‌ گۆڕانخوازان‌و به‌ش���ێك‬ ‫ی له‌وه‌ كرد كه‌ هه‌رچی‌ ده‌رباره‌ی‌‬ ‫له‌هه‌ڵسوڕاوانی‌ بزووتنه‌وه‌كه‌ له‌هه‌ولێر‪ ،‬ئه‌و باس ‌‬ ‫ی ده‌وترێت "دووره‌ له‌ڕاس���تییه‌وه‌"‬ ‫به‌اڵم جه‌ختیش���ی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ خۆ ‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رده‌مه‌كه‌ وا ده‌خوازێت‌و ده‌ڵێت جه‌ختیش له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ئه‌و‬ ‫"ده‌بێت خه‌ڵكی‌ هه‌ولێر چاوه‌ڕێ بكه‌ن كادیرانه‌ی‌ گ���ۆڕان له‌هه‌ولێر‌و كۆیه‌ كه‌‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و قۆناغه‌ به‌ ش���ێوه‌یه‌كی‌ دیارن‌و ناس���راون ده‌ستیان له‌ڕیزه‌كانی‌‬ ‫گۆڕان نه‌كێشاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫سروشتی‌ بچێته‌ پێشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ندێك بۆچوونی‌ ناوه‌ندی‌ سیاس���ی‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و ده‌نگۆیانه‌ش كه‌ ئاماژه‌‬ ‫ی ئیس�ل�امییه‌كان‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن عوس���مان بانیمارانی‌ ئاماژه‌ بۆ به‌هێزبوون ‌‬ ‫له‌بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان دوور كه‌وتۆته‌وه‌‪ ،‬ده‌ك���ه‌ن ل���ه‌دوای‌ خۆپیش���اندنه‌كانی‌‬

‫حوكمڕانی‌ له‌كوردس���تان سیسته‌مێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌فاف‌و سیس���ته‌مێكی‌ دیموكراسی‌‬ ‫بێت‪ ،‬ره‌نگه‌ له‌وكاته‌دا بارودۆخی‌ گۆڕان‬ ‫جۆره‌ جێگیرییه‌ك به‌خۆیه‌وه‌ ببینێت‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌گه‌ر سیس���تمی‌ حوكمڕانی‌‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ بێت كه‌ ئێستا هه‌یه‌ واته‌‬ ‫شه‌فاف‌و دیموكراسی‌ نییه‌‪ ،‬به‌به‌رده‌وام‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌گه‌شه‌كردندایه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رێم���ی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‬ ‫كوردس���تاندا ده‌نگی‌ هه‌ولێر ده‌نگێكی‌‬ ‫یه‌كالیكه‌ره‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و پێیوای���ه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ پارێزگاكان گۆڕان زیاتر له‌و‬ ‫ده‌نگانه‌ ده‌هێنێت كه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫پێش���وودا هێناویه‌تی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌وه‌ش به‌نده‌‬ ‫به‌و كه‌س���انه‌ی‌ كاندید ده‌كرێن‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاستی‌ به‌هێزی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردندا‪،‬‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئه‌مانه‌ باش بن‪ ،‬له‌و باوه‌ڕه‌دام‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌و‌ه ده‌نگی‌ زیاتر ده‌هێنین"‪.‬‬ ‫ ‬ ‫عوسمان بانیمارانی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌نه‌بوون���ی‌ چاالك���ی‌‌و‬ ‫‪17‬ی‌ ش���وباته‌وه‌‪ ،‬بانیماران���ی‌ پێوایه‌ ئیسالمیه‌كان تیایدا گه‌شه‌ ناكه‌ن" ئه‌و جموج���وڵ له‌الی���ه‌ن هه‌ڵس���وڕاوو‬ ‫ئه‌و بۆچوون���ه‌ دووره‌ له‌ڕاس���تییه‌وه‌‌و پێیوایه‌ ل���ه‌دوای‌ خۆپیش���اندنه‌كانه‌وه‌ رێكخراوه‌كان���ی‌ گۆڕان���ه‌وه‌ له‌ده‌ڤه‌ری‌‬ ‫ی "خه‌ڵك هه‌ولێر‌و سلێمانی‌‪ ،‬عوسمان بانیمارانی‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كان له‌كوردس���تاندا ئاستی‌ گ���ۆڕان چۆت���ه‌ پێش‌و وت��� ‌‬ ‫گه‌ش���ه‌كردنیان س���نورداره‌‌و ده‌ڵێ���ت بڕوای‌ وایه‌ گۆڕان ده‌توانێت گۆڕانكاری‌ پێوای���ه‌ بارودخی‌ هه‌رێ���م تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫"پێگه‌ی‌ ئیس�ل�امییه‌كان له‌كوردستان له‌سیس���ته‌می‌ حوكمڕانیدا بكات‪ ،‬بۆیه‌ جێگیرو وه‌س���تاوه‌‌و هه‌ر ئه‌مه‌ش���ه‌ كه‌‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ گۆڕان واده‌رده‌كه‌ون كه‌‬ ‫ی كۆبۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫سنورداره‌‪ ،‬له‌‪ %15‬ده‌نگ زیاتر ناهێنن‪ ،‬خه‌ڵكێكی‌ زۆر لێ ‌‬ ‫بانیمارانی‌ رای وایه‌ بارودۆخی‌ گۆڕان چاالكییان نییه‌‌و وه‌س���تاون‪ ،‬به‌س ئه‌و‬ ‫پێموایه‌ گه‌ش���ه‌كردنی‌ ئیس�ل�امیه‌كان‬ ‫له‌ناو خه‌ڵكی‌ كوردس���تاندا سنورداره‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ به‌ سیسته‌می‌ حوكمڕانییه‌وه‌یه‌ پێوایه‌ گۆڕان له‌هه‌ولێر‌و كۆیه‌ ئێس���تا‬ ‫سروش���تی‌ خه‌ڵك���ی‌ هه‌رێ���م وای���ه‌‌و له‌كوردس���تاندا‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر سیس���ته‌می‌ له‌ساڵی‌ پار به‌هێزتره‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‪ ،‬به‌شێك له‌گه‌نده‌ڵی‌ موچه‌ ‌ی كه‌مئه‌ندامان ئاشكراده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و به‌ڵگه‌‌و دیكۆمێنتانه‌ ‌‬ ‫ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتووه‌‪ ،‬زیاتر‬ ‫له‌هه‌شت سه‌د كه‌س له‌كه‌مئه‌ندامان‬ ‫ێ‬ ‫ناویان دووباره‌یه‌‌و هاوواڵتی‌ هه‌ی ‌ه س ‌‬ ‫ی‬ ‫جار لیژنه‌ی‌ پزیشكی‌ به‌ كه‌مئه‌ندام ‌‬ ‫داناوه‌‌و هه‌رجاره‌و بۆ نه‌خۆشییه‌ك‪،‬‬ ‫فه‌رمانبه‌رێكی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌ش‬ ‫ی خۆی‌ ب ‌ه‬ ‫‪ 25‬كه‌سی‌ یه‌كه‌م‌و دووه‌م ‌‬ ‫كه‌مئه‌ندام نوسیوه‌‪.‬‬ ‫ی ب��� ‌ه كه‌مئه‌ن���دام‬ ‫ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێنماییه‌كان ‌‬ ‫هه‌ژمارده‌كرێن‪ ،‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاروكاروب���اری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 11‬ج���ۆری‌ هه‌یه‌‪ ،‬ته‌نه���ا له‌پارێزگا ‌‬ ‫هه‌ولێ���ر ‪ 21‬هه‌زار‌و ‪7‬س���ه‌د‌و ‪1‬كه‌س‬ ‫ی وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫ی ك���ه‌م ئه‌ندام��� ‌‬ ‫موچ��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌س���ان ‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ێ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌مئه‌ندام بن موچه‌یان‬ ‫به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫پێده‌درێت‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش به‌هۆ ‌‬ ‫پزیشكی‌‌و ره‌زامه‌ندی‌ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‪-‬‬ ‫ه‌وه‌ كراوه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌و به‌ڵگانه‌ی‌ ده‌س���ت ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌پێدان ‌‬ ‫كه‌وت���ووه‌‪ ،‬فه‌زاحه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و موچه‌ی ‌ه هه‌ی ‌ه كه‌ به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ كه‌مته‌رخه‌می‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و لیژنه‌ی‌ پزیشكی‌‪،‬‬ ‫كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ جار لیژنه‌ ‌‬ ‫ی واهه‌یه‌ س ‌‬ ‫چونك ‌ه كه‌س ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫پزیشكی‌‌و ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫وه‌رگرتووه‌ هه‌ر جاره‌و بۆ نه‌خۆشییه‌ك‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا نه‌خۆش���یه‌كان په‌یوه‌ندییان‬ ‫به‌ یه‌كت���ره‌وه‌ نییه‌‌و ئه‌و كه‌س��� ‌ه هیچ‬ ‫عه‌یبێك���ی‌ نیی���ه‌‪ ،‬زۆرجاری���ش وا له‌و‬ ‫ی‬ ‫كه‌سان ‌ه ده‌گه‌یه‌نرێت كه‌ ئه‌و‌ه موچه‌ ‌‬ ‫ی به‌ حكومه‌ته‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫حیزبه‌‌و په‌یوه‌ند ‌‬ ‫بۆیه‌ تائێستاش ته‌داخولی‌ حیزبی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌موچه‌ی‌ كه‌م ئه‌ندامان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆش���یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی موچه‌ی‌ ك���ه‌م ئه‌ندامان‬ ‫دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر‪ ،‬كام���ه‌ران ئیبراهی���م‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ناش���ارێته‌و‌ه فه‌زاحه‌ت له‌موچه‌ ‌‬ ‫ك���ه‌م ئه‌ندامان هه‌یه‌‪ ،‬ك���ه‌ زۆر كه‌س‬ ‫ی‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌و‌هی‌ موس���ته‌حه‌قی‌ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی ب���ن‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫ی كه‌مئه‌ندام��� ‌‬ ‫موچ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫ی ده‌ره‌ج���ه‌ ‌‬ ‫ی پزیش���ك ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌مئه‌ندامیی���ان پێ���دراوه‌‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫دارای���ی‌‪-‬ش ره‌زامه‌ندی���ی پێ���داون بۆ‬ ‫ی موچه‌‪.‬‬ ‫وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دابه‌ش���كردنی‌ موچه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی "هه‌ندێك كه‌س ب ‌ه‬ ‫كه‌مئه‌ندامان وتیش ‌‬ ‫ی پزیشكی‌ كردووه‌‌و ب ‌ه‬ ‫ی كوێر لیژنه‌ ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌مئه‌ندام هه‌ژمار كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم چاو ‌‬ ‫له‌من باش���تره‌‌و هیچ كێشه‌یه‌كی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ ناتوانین موچ ‌هی‌ پێنه‌ده‌ین‌و‬ ‫به‌ كه‌م ئه‌ندام هه‌ژماری‌ نه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی ده‌ست ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیاریانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬فه‌رمانبه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مئه‌ندامان ‪ 25‬كه‌س��� ‌‬ ‫چاودێ���ر ‌‬

‫ی ب ‌ه كه‌مئه‌ندام‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫پله‌ یه‌ك‌و دوو ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆماركردووه‌‪ ،‬دوای‌ ئاشكرابوونیش��� ‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌ت���ه‌وه‌ لیژنه‌یه‌كی‌ بااڵ‬ ‫ب���ۆ لێكۆڵینه‌وه‌ دامه‌زراوه‌‌و ئێس���تاش‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی "ئه‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌لیژن ‌ه بااڵكه‌ وت ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ر‌ه دانی‌ به‌وه‌داناو‌ه ك ‌ه ئه‌و ‪25‬‬ ‫كه‌سه‌ كه‌مئه‌ندام نین"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا س���ه‌الم جه‌م���ال‪،‬‬ ‫ی كه‌مئه‌ندامان‬ ‫ی چاودێ���ر ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌كرد ك ‌ه ئه‌و‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬ئاماژه‌ ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ر‌ه ئێستا نێردراوه‌ته‌ ماڵه‌وه‌‌و‬ ‫ی بااڵ له‌وه‌زاره‌ت لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌كات بۆی��� ‌ه "تائێس���تا لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌‌و هی���چ بڕیارێك تائێس���تا‬ ‫نه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫ی ئه‌و به‌ڵگانه‌ی‌ ده‌س���ت ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌وتوو‌ه "‪ "802‬كه‌س له‌و كه‌س���ان ‌ه ‌‬ ‫ی وه‌رده‌گرن‬ ‫ی ك���ه‌م ئه‌ندام��� ‌‬ ‫موچ���ه‌ ‌‬ ‫ناوه‌كانی���ان دووب���اره‌‌و س���ێ‌ باره‌یه‌‪،‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫ ‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌شدا كامه‌ران ئیبراهیم که‌مئه‌ندامێک له‌یه‌کێک له‌مزگه‌وته‌کانی سلێمانی‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی له‌وه‌ناكه‌م ك ‌ه ناوێك ‌‬ ‫ی "نكۆڵ ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‪-‬ش هه‌روه‌ها ‪ 25‬ملیۆن‌و دووس���ه‌د هه‌زار ‌‬ ‫دووباره‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ژماره‌ی ‌ه نیی ‌ه ك ‌ه كاروكاروب���اری‌‬ ‫ی تریش���م له‌وانه‌ گلداوه‌ته‌وه‌ كه‌ دووجار‬ ‫ی ‪ 500‬ده‌ڵێت "تائێس���تا ئه‌و سیستم ‌ه كار ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو نزیكه‌ ‌‬ ‫ئێوه‌ باس ‌‬ ‫پێنه‌كراوه‌‌و ئه‌و ناوانه‌ی‌ ئاشكرا كراون موچه‌كه‌یان وه‌رگرتبوو"‪.‬‬ ‫كه‌س ده‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی‌ ده‌س���ت‬ ‫ی چاودێری‌ كه‌مئه‌ندامان‪ ،‬به‌هۆی‌ لیژنه‌یه‌ك���ه‌وه‌ بووه‌ ك ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن��� ‌ه كه‌وت���ووه‌‪ ،‬ه���ه‌ردوو حیزب ‌‬ ‫سه‌الم جه‌مال باس���له‌وه‌ده‌كات راست ‌ه وه‌زاره‌ته‌وه‌ پێكهێنراوه‌"‪.‬‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت نوسراو ده‌ده‌ن به‌ ئه‌ندامان‌و‬ ‫س���ه‌رباز جه‌وه���ه‌ر‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی دووباره‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ژماره‌یه‌ك ن���او ‌‬ ‫ی الیه‌نگره‌كانی���ان‪ ،‬یاخ���ود فۆڕمیان بۆ‬ ‫ی له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی ‪ 2010‬ك ‌ه زیاتر ئ���ه‌و لیژنه‌ی���ه‌ ‌‬ ‫به‌شێك له‌وان ‌ه س���اڵ ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌ پێكهێنراو‌ه پڕده‌كه‌ن���ه‌وه‌ وای���ان تێده‌گه‌یه‌نن ئه‌و‬ ‫ی كۆی ‌ه ناوه‌كانیان كاروكاروب���ار ‌‬ ‫له‌‪ 3‬هه‌زار كه‌مئه‌ندام ‌‬ ‫ی كه‌م موچه‌ی ‌ه له‌الیه‌ن حیزبه‌و‌ه پێیانده‌درێت‪.‬‬ ‫ی به‌دواداچون له‌موچه‌ ‌‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ هه‌ولێر كرا‪ ،‬به‌اڵم موچه‌كه‌یان بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵێك دواكه‌وت‌و پێیاننه‌درا‪ ،‬ئه‌ندامان بكه‌ن‪ ،‬ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ده‌كات ك ‌ه له‌به‌رامبه‌ریشدا كامه‌ران ئیبراهیم وت ‌‬ ‫بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ی دێن‬ ‫ی "راس���ته‌‪ ،‬به‌ش���ێك له‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫ی ناوێكی‌ زۆری‌ دووبار‌ه هه‌یه‌‌و هه‌ندێك ‌‬ ‫ی زۆریان جارێكی‌ تر له‌شار ‌‬ ‫بۆیه‌ به‌شێك ‌‬ ‫ی موچه‌ی‌ كه‌مئه‌ندامی‌ ب ‌ه‬ ‫ی بۆ وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫ێ باره‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم "تا لێپێچینه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ولێر معامه‌له‌یان كردو ناوه‌كانیشیان س��� ‌‬ ‫ی ت���ه‌واو نه‌كرێ���ت‪ ،‬ناتوانم ئ���ه‌و ناوان ‌ه موچه‌ی‌ حیزبی‌ ده‌زانن‪ ،‬به‌شێكیشیان‬ ‫دووبار‌ه بۆوه‌‪ ،‬به‌شێكیش هه‌ی ‌ه "به‌هۆ ‌‬ ‫ی ئاشكرا بكه‌م‌و باسی‌ كێشه‌‌و گرفته‌كان وا تێگه‌یه‌ن���راون ك���ه‌ ئ���ه‌و موچه‌ی ‌ه‬ ‫ی ناو گه‌ڕانه‌وه‌كه‌ی‌‪ ،‬جارێك ‌‬ ‫دواكه‌وتن ‌‬ ‫بكه‌م‪ ،‬ئێستاش راپۆرتی‌ لیژنه‌كه‌ ته‌واو له‌الیه‌ن حكومه‌تی‌ عێراقیه‌و‌ه ده‌درێت‌و‬ ‫تر معامه‌له‌ی‌ كردۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی پێشوو نییه‌‪ ،‬ك ‌ه هیچ كێشه‌یان نییه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه كێشه‌یه‌كه‌‌و‬ ‫ی ب ‌ه موچه‌ ‌‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫بووه‌و ده‌درێت به‌ وه‌زیر"‪.‬‬ ‫ی پێویست ‌ه چاره‌سه‌ر بكرێت"‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ش هۆكارێكه‌ بۆ دووباره‌بوونه‌وه‌ ‌‬ ‫كامه‌ران ئیبراهیم‪ ،‬به‌هه‌مان شێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫ی لیژنه‌كه‌‪ ،‬جه‌ختله‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه ناوه‌كان"‪.‬‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ ب��� ‌ه نیگه‌رانییه‌و‌ه چاودێری‌ ك���ه‌م ئه‌ندامان ده‌ڵێت "ئه‌و‌ه‬ ‫كه‌ ژماره‌یه‌كی‌ ئێجگار زۆر ناوی‌ دووبار‌ه‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر حكومه‌ت ده‌یه‌وێت هه‌موو له‌س���ه‌ر ئێمه‌یه‌ ناوه‌كان تۆمار بكه‌ین‪،‬‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها كه‌مئه‌ندامی‌ س���ه‌نگه‌ر وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌اڵم بڕیار له‌الیه‌ن لیژن ‌ه پزیشكیه‌كه‌ ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه ملیۆنێك زیاتر وه‌رده‌گرێت‪ ،‬بۆی ‌ه خه‌ڵك سودمه‌ند بێت‪ ،‬بۆچی‌ به‌خۆڕای ‌‬ ‫ی ته‌ندروستی‌‪-‬یه‌ ك ‌ه ‪ 6‬پزیشك‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه ماندوو بكرێین؟ له‌كاتێكدا ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌بێ���ت "لیژنه‌یه‌ك هه‌بێ���ت چاودێر ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌رده‌ده‌ن‌و ئێم ‌ه ناتوانین‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫ی به‌هۆ ‌‬ ‫ی ك���ه‌م ئه‌ندامان بكات‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و موچه‌ی ‌ه وه‌رده‌گرێت زۆر ‌‬ ‫موچه‌ ‌‬ ‫ره‌تیبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫خوا قبوڵ ن���اكات پاره‌ی حكومه‌ت ب ‌ه واسته‌یه‌‌و نا موسته‌هه‌قه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی زانیاری���ه‌كان‪ ،‬هاوواڵت ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫هه‌ده‌ر بڕوات"‪.‬‬ ‫ی لیژنه‌ی‌ ب���ردووه‌و هه‌ر دابه‌ش���كردنی‌ موچ��� ‌هی‌ كه‌مئه‌ندامان‪-‬‬ ‫ێ راپۆرت ‌‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ی كه‌سانێك كه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫ی "ئه‌گ���ه‌ر كه‌س���ێك بزانین‬ ‫ی كه‌مئه‌ندامییان جاره‌‌و ب ‌ه نه‌خۆش���ییه‌ك ده‌رجه‌یان بۆ یش وت��� ‌‬ ‫شه‌له‌ل ده‌ماغ موچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێده‌درێت‌و فه‌رمانبه‌رن‪ ،‬ك ‌ه ئایا ئه‌م ‌ه دان���اوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا هی���چ یه‌كێك له‌و كه‌مئه‌ندامی���ش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی پزیش���كی‌‌و وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ده‌كرێت فه‌رمانبه‌ر به‌ ش���ه‌له‌ل ده‌ماغ نه‌خۆش���یان ‌هی‌ نه‌بووه‌‌و كه‌مئه‌ندامیش لیژنه‌ ‌‬ ‫ی كارو كاروبار ‌‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫ی وه‌رگرتبێت‪ ،‬ناتوانی���ن ره‌تیبكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی نه‌بووه‌‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی كه‌مئه‌ندامیش��� ‌‬ ‫به‌رپرسه‌كانی‌ ئه‌و وه‌زاره‌ت ‌ه چه‌ندینجار ده‌وام بكات‌و موچ ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌مئه‌ندامانیش ئه‌و زانیاریان ‌ه بۆی ‌ه مه‌عقول نییه‌ ب���ه‌م هه‌موو كه‌م‌و‬ ‫ی ‪ 12‬موچه‌ ‌‬ ‫ی پێبدرێت‪ ،‬كام���ه‌ران وتی‌ "نزیكه‌ ‌‬ ‫باس���ی‌ ئه‌وه‌یانك���ردووه‌ له‌ئاینده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ك���ه‌م ئه‌ندامان‬ ‫ی كورتیی���ه‌وه‌ موچ��� ‌ه ‌‬ ‫ی شه‌له‌ل پشتڕاس���تده‌كاته‌وه‌و ده‌ڵێت "به‌شێك ‌‬ ‫نزیك كار به‌ سیستمی‌ داتابه‌یس ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌س به‌ناوی‌ فه‌رمانبه‌ر موچه‌ ‌‬ ‫ی پزیش���كییان به‌رده‌وام بێت"‪.‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا ئه‌و سیستم ‌ه دانه‌نراوه‌‌و ده‌ماغ وه‌رده‌گرن‪ ،‬چونك ‌ه تائێس���تاش زۆری‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ لیژن ‌ه ‌‬ ‫بۆ زیاتر ورده‌كاری‌ ئه‌و راپۆرته‌‪ ،‬ئاوێن ‌ه‬ ‫ك���ردووه‌‌و له‌دارای���ی‌‪-‬ش ره‌زامه‌ندییان‬ ‫ی پێناكرێ���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش بووه‌ت��� ‌ه رێنماییه‌كان رون نین"‪.‬‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫كام���ه‌ران ئیبراهیم وتیش���ی‌ "ته‌نها وه‌رگرت���ووه‌‪ ،‬نا موس���ته‌حه‌قن‌و هیچ په‌یوه‌ندی كرد ب ‌ه وه‌زیری‌ كاروكاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه بۆ دووباره‌بوونه‌و‌ه ‌‬ ‫گرفتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاندن ‌‬ ‫ی‪‌-‬و به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی یه‌ك ملیار ك���ه‌م ئه‌ندام نی���ن‪ ،‬چونك��� ‌ه له‌كات ‌‬ ‫ی له‌ناو‌ه دووباره‌كان‪ ،‬نزیكه‌ ‌‬ ‫ناوه‌كان‌و نه‌زانین���ی‌ دووباره‌بوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی دینارم ب���ۆ حكوم���ه‌ت گه‌ڕاندۆته‌وه‌‪ ،‬موچ���ه‌ وه‌رگرت���ن س���ه‌یریان ده‌كه‌ین وه‌زاره‌ت‪ ،‬به‌اڵم بێسودبوو!‪.‬‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ن���اوه‌كان‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ره‌ك���ه‌ ‌‬

‫‪ 12‬فه‌رمانبه‌ر‬ ‫به‌ ناوی‌ شه‌له‌ل‬ ‫ده‌ماغ موچه‌ی‌‬ ‫كه‌مئه‌ندامی‌‬ ‫وه‌رده‌گرن‬

‫فه‌رمانبه‌رێك ‪25‬‬ ‫كه‌سی‌ نزیكی‌ خۆی‌‬ ‫به‌ كه‌مئه‌ندام تۆمار‬ ‫ده‌كات‬

‫به‌رپرسی‬ ‫ترسنۆك‪..‬‬

‫‪18‬‬

‫ئه‌و مه‌خلوقه‌ی ترسێنه‌ری به‌رپرسانه‌‪،‬‬ ‫هی���چ دێ���و‌و دره‌ن���ج‌و ده‌عبایه‌ك���ی‬ ‫حه‌وتس���ه‌ر نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و رای‬ ‫خه‌ڵك‌و هێزی یاس���ا‌و چاوی میدیای ‌ه‬ ‫وایانلێده‌كات هه‌میش��� ‌ه له‌كه‌شێكی‬ ‫نائارام‌و دڵه‌ڕاوكێ‪-‬دا بژین‌و پێش هه‌ر‬ ‫بڕیار‌و وته‌یه‌كیان‪ ،‬به‌وردی حس���اب‬ ‫بۆ چاو‌ه تیژه‌كان���ی ده‌وریان بكه‌ن‌و‬ ‫نه‌توانن بێ باكان ‌ه ره‌فتار بكه‌ن‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫كه‌ به‌رپرس چاوقایم‌و بێ منه‌ت بوو‬ ‫له‌خه‌ڵك‪ ،‬ده‌بێ له‌ئاینده‌ی ئه‌و واڵت‌و‬ ‫سیستم ‌ه بترسیت‪..‬له‌و سۆنگه‌یه‌ی ك ‌ه‬ ‫سیستمی سیاسیی براوه‌‌و ئاینده‌دار‬ ‫ئه‌وانه‌ن ك ‌ه بااڵترین‌و به‌ده‌سه‌اڵتترین‬ ‫به‌رپرس تیایاندا‪ ،‬ترس���نۆكترینیانه‌‪،‬‬ ‫سیس���تمه‌ دۆڕاو‌و ئاینده‌سزه‌كانیش‬ ‫ئه‌وانه‌ن ك ‌ه به‌ده‌سه‌اڵتترین به‌رپرس‪،‬‬ ‫چاوقایمترینیان ‌ه ت���ا ده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫ببێت ‌ه ترسناكترینیشیان‪ .‬ره‌نگه‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫باشترین تێرمۆمیتری سیاسیی بێت‬ ‫كه‌ نزیكیی‌و دووریی هه‌ر سیستمێك‬ ‫له‌دیموكراسی‪ ،‬بپێوین‪ ،‬ئاخر له‌سایه‌ی‬ ‫سیستم ‌ه دیموكرات‌و مه‌ده‌نییه‌كاندا‪،‬‬ ‫وێنه‌ی س���ه‌ركرده‌‪ ،‬ت���ه‌واو جیاواز‌ه‬ ‫له‌وێنه‌ی ئه‌و سه‌ركردانه‌ی سه‌ده‌كانی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت كه‌ قۆچی درێژ‌و كه‌ڵبه‌ی‬ ‫تی���ژ‌و ب���رۆی ش���ه‌یتانییان ده‌كرد‌ه‬ ‫س���یمای ترس���ناكیان‌و به‌زه‌ب���ری‬ ‫شمشێر ده‌سه‌اڵتیان به‌سه‌ر ره‌عیه‌تدا‬ ‫ده‌س���ه‌پاند‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌سیس���تم ‌ه‬ ‫دیكتاتۆری‌و تۆتالیتاره‌كاندا‪ ،‬وێنه‌ی‬ ‫سه‌ركرده‌‪ ،‬درێژكراوه‌‌و نه‌وه‌ی هه‌مان‬ ‫وێن���ه‌ی س���ه‌ده‌كانی ناوه‌ڕاس���ته‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ كه‌ به‌رپ���رس له‌چاوی خه‌ڵك‌و‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ی یاس���ایی بێ باك بوو‪،‬‬ ‫بزان���ه‌ كه‌ له‌واڵتی ئه‌و به‌رپرس���ه‌دا‪،‬‬ ‫یاسا س���ه‌روه‌ر نییه‌‪ ،‬ئازادیی بوونی‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬ی���ان جلوبه‌رگێك��� ‌ه ته‌نی���ا‬ ‫له‌بۆنه‌كاندا له‌به‌رده‌كرێ‪ .‬هه‌ڵبژاردن‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بنكه‌كان���ی ده‌نگدان‪،‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌ته‌خته‌یه‌كی ش���انۆ‪ ،‬هیچی‬ ‫دیك ‌ه نی���ن‪ ..‬كارته‌كانی ده‌نگدان بێ‬ ‫ده‌نگ كراون‪ ،‬یان پێشوه‌خت كڕاون‪،‬‬ ‫یانیش پاش���وه‌خت س���اخته‌كراون‪،‬‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی ه���ه‌ر ئ���ه‌و س���ه‌رۆك‌و‬ ‫س���ه‌ركرده‌‌و هه‌ر حیزبه‌كه‌ی ئه‌ویش‬ ‫براو‌ه بێت‌و به‌س‪ .‬ئاخر دیكتاتۆریه‌ت‬ ‫به‌رل���ه‌وه‌ی به‌كارهێنانی زه‌بروزه‌نگ‌و‬ ‫داپڵۆسین بێت‪ ،‬حه‌زی زۆر مانه‌وه‌ی‬ ‫سه‌ر كورسیی ده‌س���ه‌اڵته‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌م‬ ‫كارگه‌یه‌ش���ه‌ دیكتاتۆر به‌رهه‌مدێنێ‌و‬ ‫وایلێده‌كات بۆ تێركردنی ئه‌و حه‌زه‌‪،‬‬ ‫په‌نا ب���ۆ به‌كارهێنان���ی توندوتیژی‌و‬ ‫سه‌ركوتكرنی هه‌موو (نا)‌و (نه‌خێر)‬ ‫ه‌كان ببات‪.‬‬ ‫لێ���ره‌و‌ه هه‌ق��� ‌ه ئ���ه‌و پرس���یار‌ه‬ ‫له‌خۆمان بكه‌ی���ن ك ‌ه ئێم ‌ه له‌هه‌رێم ‌ه‬ ‫(‪ )21‬س���اڵییه‌كه‌ماندا‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫له‌كوێ���ی ئ���ه‌و به‌راوردكارییه‌داین‌و‬ ‫تێرمۆمیت���ره‌ سیاس���ییه‌ك ‌ه له‌كام ‌ه‬ ‫جه‌مسه‌ر به‌نزیكمان ده‌زانێ‪ ،‬له‌وه‌ی‬ ‫دیموكراس���ی ی���ان دیكتات���ۆری؟‪..‬‬ ‫پێموای��� ‌ه كورتتری���ن وه‌اڵم���ی ئه‌م‬ ‫پرسیاره‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌نێوان هه‌ردوو‬ ‫جه‌مس���ه‌ردا جۆالن���ێ ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬ن ‌ه‬ ‫به‌مالدا كه‌وتووین‌و نه‌ ئه‌وال‪ ...‬راست ‌ه‬ ‫رووداوه‌كان پێمانده‌ڵێ���ن ك��� ‌ه دوو‬ ‫ده‌یه‌ی رابردوومان خاڵی نین له‌بڕیار‌و‬ ‫فیگ���ه‌ری دیموكراس���ییانه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫هاوكات ئ���ه‌و جارانه‌ش كه‌م نه‌بوون‬ ‫كه‌ له‌كات���ی كێش���ه‌‌و قه‌یرانه‌كاندا‪،‬‬ ‫كه‌وتنی ماس���كی هه‌ندێ به‌رپرسمان‬ ‫بینی ك ‌ه به‌ڕاس���تگۆییه‌وه‌ ته‌عبیریان‬ ‫نادیموكراس���ییانه‌ی‬ ‫له‌چیه‌ت���ی‬ ‫خۆیان ك���رد‌و به‌زمانی چه‌قۆ دوان‌و‬ ‫به‌قه‌ڵه‌م���ی جه‌نگ ئیمزایان له‌س���ه‌ر‬ ‫بڕی���اری راونانی ئازادیی���ه‌كان كرد‪،‬‬ ‫گوای���ه‌ به‌رپرس���ی (ئ���ازا‌و به‌وه‌ج)‬ ‫ن!‪ .‬له‌كاتێك���دا بۆئه‌وه‌ی ده‌س���تی‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌مان له‌ئه‌ڵقه‌ی دیموكراسی‬ ‫گیر بێت‪ ،‬به‌رپرس���ێكمان ده‌وێ ك ‌ه‬ ‫له‌خه‌ڵك‌و یاس���ا بترس���ێ‪ ،‬نه‌ك ئه‌و‬ ‫به‌رپرس��� ‌ه چاوقایمان���ه‌ی ك ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫پێش���یان پێ نه‌گیرێ‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام‬ ‫مل���ی هه‌رێمه‌كه‌م���ان به‌قه‌ن���اره‌ی‬ ‫دیكتاتۆریه‌ت‪-‬ـ���ه‌و‌ه هه‌ڵده‌واس���ن‌و‬ ‫هه‌م���وو ئومێ���د‌و خه‌ونه‌كانم���ان‬ ‫ده‌كه‌نه‌ قوربان���ی مه‌یل ‌ه تاكگه‌رایی‌و‬ ‫دیكتاتۆرییه‌كانی خۆیان‪.‬‬ ‫‪kawamuhamad@yahoo.com‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتێك كه‌ "ده‌ستپێشخه‌ریی‌ شه‌فافیه‌تی‌ پیشه‌سازییه‌ ده‌رهێنراوه‌كان"‬ ‫ده‌ریكردوه‌‪ ،‬پاش پێداچونه‌وه‌ به‌حساباتی‌ فرۆشی‌ نه‌وتی‌ عێراق له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 2009‬كه‌ بایی‌ ‪ 41‬ملیارد دۆالربووه‌‌و به‌ ‪ 34‬كۆمپانیای‌ جیهانی فرۆشراوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها ‪ 700‬دۆالر جیاوازیی‌ هه‌بووه‌‪ .‬له‌الی‌ خۆشیانه‌وه‌ بانكی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫ده‌ستپێشخه‌رییه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كانیتر‪ ،‬ستایشی‌ ئه‌م ئه‌نجامگیرییه‌یان كردوه‌‌و‬ ‫به‌هاوتا له‌گه‌ڵ پێوه‌ره‌ جیهانییه‌كان داویانه‌ته‌ قه‌ڵه‌م‪.‬‬

‫به‌پێی‌ راپرسییه‌كی‌ گالوپ رێژه‌ی‌ ئه‌و عێراقیانه‌ی‌ هه‌ست به‌ئازار‌و خه‌موژان‬ ‫ده‌كه‌ن به‌هۆی‌ خراپی‌ ژیانه‌وه‌ له‌‪ %14‬وه‌ به‌رزبوه‌ته‌وه‌ بۆ ‪ %25‬له‌ماوه‌ی‌‬ ‫چوار مانگدا‪ .‬رێژه‌ی‌ ئه‌وانه‌شی‌ له‌ژیانی‌ خۆیان رازین له‌م واڵته‌ دابه‌زیوه‌ بۆ‬ ‫‪ .%7‬هه‌روه‌ها له‌‪ 2008‬دا رێژه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ هه‌ستیان به‌توڕه‌یی‌ كردووه‌‪%34 ،‬‬ ‫بووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ساڵی‌ ‪ 2011‬ئه‌م رێژه‌یه‌ به‌رزبوه‌ته‌وه‌ بۆ ده‌وروبه‌ری‌ ‪%60‬ی‌‬ ‫به‌شدارانی‌ راپرسییه‌كانی‌ ده‌زگای‌ گالوپ‪.‬‬

‫ئه‌مساڵیش سەرژمێری گشتی ‌ی دانیشتوان ئه‌نجام نادرێت‬

‫ی مالیكی‌ ده‌كات"‬ ‫"توركیا له‌ڕێگای‌ كورد‌و حه‌كیمه‌و‌ه كار بۆ به‌ره‌نگاربونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تورك‬ ‫به‌رپرسان ‌‬ ‫خوازیاری‌ ئه‌وه‌ن‬ ‫عه‌ممار حه‌كیم‬ ‫ی‬ ‫له‌پۆست‌و رۆڵێك ‌‬ ‫بااڵتر له‌و‌هی‌ ئێستا‬ ‫ببینن‬

‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫هیچ پالنێك له‌ئارادا نییه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مساڵیش سه‌رژمێری‌ گشتیی‌‬ ‫دانیشتوان ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌‪ 19‬مه‌رجه‌كه‌ی‌ به‌شداریی‌‬ ‫كورد له‌حكومه‌تی‌ نوری‌ مالیكی‌‪.‬‬ ‫توركیاش له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دایه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كورد‌و هه‌ندێك الیه‌نیتری‌ شیعه‌‬ ‫كاربكات بۆ به‌رگرتن له‌بااڵده‌ستی‌‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ له‌حوكمڕانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫دواكه‌وتنی‌ زیاتری‌ ئامار‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی‌ پێشودا وته‌بێژی‌ فه‌رم ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌زگای‌ ناوه‌ندی���ی‌ ئامار‪ ،‬عه‌بدولزه‌هره‌‬ ‫هنداوی‌ له‌ڕێ���گای‌ میدیاكانی‌ به‌غداوه‌‬ ‫جه‌خت���ی‌ له‌وه‌ كرده‌وه‌ ك���ه‌ له‌میانه‌ی‌‬ ‫ئاماده‌كارییه‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌ پالن داناندا‬ ‫بۆ ئه‌نجامدانی‌ س���ه‌رژمێری‌ گش���تیی‌‬ ‫دانیشتوان‪ ،‬دوو گرفتی‌ گه‌وره‌ بوونه‌ته‌‬ ‫له‌مپ���ه‌ر له‌ب���ه‌رده‌م جێبه‌جێكردن���ی‌‬ ‫پرۆس���ه‌كه‌ كه‌ یه‌كه‌می���ان په‌یوه‌ندیی‌‬ ‫به‌ناوچه‌ جێناكۆكه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌نێوان‬ ‫كورد‌و الیه‌ن���ه‌ عه‌ره‌بییه‌كان به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌پارێزگای‌ موسڵ‪ ،‬دووه‌میشیان تایبه‌ته‌‬ ‫به‌دیاریكردنی‌ خانه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ له‌فۆرمی‌‬ ‫گش���تیی‌ راپرس���ی‌ بۆ زانین���ی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی‌ پێكهات���ه‌ ئیتنییه‌كانی‌‬

‫عێراق‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ س���تانداره‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‪،‬‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ س���ه‌رژمێری‌ پێویسته‌ هه‌ر‬ ‫‪ 10‬س���اڵ جارێ���ك له‌هه‌م���وو واڵتێكدا‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬كۆتا سه‌رژمێریی‌ گشتی‬ ‫سه‌رانس���ه‌ری‌ له‌سه‌ر ئاس���تی‌ هه‌موو‬ ‫عێراقیش له‌‪ 1987‬ئه‌نجامدراوه‌‪ .‬دواتر‬ ‫ل���ه‌‪ 1997‬س���ه‌رژمێری‌ ‪ 15‬پارێ���زگای‌‬ ‫عێراقی‌ گرتوه‌ت���ه‌وه‌ (جگه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان)‪ ،‬بڕیاریش ب���وو له‌‪2007‬‬ ‫س���ه‌رژمێری‌ گش���تیی‌ ئه‌نجامبدرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‌ باری‌ ئه‌من���ی‌‌و ناكۆكیی‌‬ ‫سیاس���ییه‌وه‌ تائێستا ئه‌نجام نه‌دراوه‌‌و‬ ‫به‌م هۆیه‌ش���ه‌وه‌ عێراق له‌بۆشاییه‌كی‌‬

‫بۆ پرۆس���ه‌ی‌ په‌ره‌پێ���دان‌و ئابووری‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬رونیكردوه‌ت���ه‌وه‌ هه‌ندێ���ك‬ ‫الیه‌نی���ش پێداگرن له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫‪ 3‬خانه‌ له‌ناو فۆرمی‌ راپرس���ی‌ دابنرێت‬ ‫ب���ۆ دیاریكردنی‌ رێژه‌ی‌ كورد‌و عه‌ره‌ب‌و‬ ‫توركمان له‌عێراق‪ ،‬هه‌ندێك پێشنیازیش‬ ‫داوای‌ ئه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫خانه‌یه‌ بكرێت���ه‌ ئاره‌زوومه‌ندانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫الیه‌نی‌ كوردی‌ پێداگره‌ له‌سه‌ر بووونی‌‬ ‫خانه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌‌و ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ به‌نه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌قه‌ڵه‌مدان���ی‌ كه‌مایه‌تیی���ه‌ كلتوری‌‌و‬ ‫ئاینییه‌كانی‌ وه‌كو شه‌به‌ك‌و یه‌زیدی‌‪.‬‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫س���ه‌رژمێریه‌كانی‌ دانیش���تواندا خانه‌ی‌‬

‫ئه‌گه‌ر زۆر‌ه ئه‌نقه‌ره‌و هه‌ولێر بچن ‌ه ناو‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌وه‌ بۆ گوشاركردن‬ ‫له‌حكومه‌ت ‌ی ناوه‌ند ‌ی به‌غدا‬ ‫گه‌وره‌ی‌ داتا‌و زانیاری‌ ئاماریدا ده‌ژی‌‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ ده‌زگای‌ ناوه‌ندی���ی‌ ئام���ار‬ ‫له‌به‌غ���دا‪ ،‬ئام���اژه‌ی به‌وه‌ك���ردوه‌ كه‌‬ ‫هه‌ندێك پێشنیاز له‌ئارادان بۆ البردنی‌‬ ‫خان���ه‌ی‌ نه‌ت���ه‌وه‌ له‌فۆرمی‌ گش���تیی‌‬ ‫راپرس���ی‌‪" ،‬چونك���ه‌ زانین���ی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌كانی‌ عێراق هیچ بایه‌خێكی‌ نییه‌‬

‫نه‌ت���ه‌وه‌‌و مه‌زه���ه‌ب دانه‌ن���راوه‌‌و‬ ‫به‌فه‌رامۆش���كراوی‌ هێڵراوه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫تائێستا رێژه‌ی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ پێكهاته‌‬ ‫جیاجیاكانی‌ عێراق ناڕوونه‌‪ .‬هه‌روه‌ها بۆ‬ ‫دیاریكردنی‌ بودجه‌‌و رێژه‌ی‌ دانیشتوانی‌‬ ‫هه‌رێم‌و پارێزگاكانیش بۆ بودجه‌‌و پرسه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان پش���ت به‌خه‌ماڵندان‌و‬

‫ئاماری‌ كۆبونی‌ خۆراك ده‌به‌سرێت ك ‌ه‬ ‫ئه‌ویش جیاوازی���ی‌ زۆری‌ هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫داتاكانی‌ وه‌زاره‌تی‌ پالندانانی‌ عێراق كه‌‬ ‫پشت به‌خه‌ماڵندن‌و روپێوی‌ ده‌به‌ستێت‬ ‫نه‌ك ئاماری‌ رێكخراوی‌ (‪ .)WFP‬‬ ‫هن���داوی‌‪ ،‬هی���وای‌ خواس���توه‌ بتوانن‬ ‫له‌مساڵدا ‪ 2012‬واده‌یه‌ك بۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫سه‌رژمێری‌ دیاریی‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌‬ ‫زانیارییه‌كانی‌ ده‌سته‌ی‌ گشتیی‌ ئاماری‌‬ ‫هه‌رێ���م ب���ه‌دوور ده‌زانرێت له‌مس���اڵدا‬ ‫پرۆسه‌ی‌ سه‌رژمێری‌ گشتیی‌ دانیشتوان‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا له‌ساڵی‌‬ ‫م���اوه‌ی‌ دوو س���اڵه‌ الیه‌ن���ی‌ كوردی‬ ‫پێداگره‌ له‌س���ه‌ر ئه‌نجامدانی‌ پرۆسه‌ی‌‬ ‫سه‌رژمێری‌ به‌و پێیه‌ی‌ كه‌ میكانیزمێكی‌‬ ‫باش���ه‌ بۆ دیاریكردنی‌ به‌شه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان له‌الی���ه‌ك‌و‬ ‫دیاریكردن���ی‌ رێ���ژه‌ی‌ ك���ورد له‌عێراق‬ ‫به‌گش���تیی‌‌و ناوچه‌ كێشه‌له‌س���ه‌ره‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌‪ .‬له‌دانوس���تانی‌ پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ ئێس���تای‌ عێراقیش���دا‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ س���ه‌رژمێری‌ یه‌كێك بووه‌‬ ‫له‌‪ 19‬مه‌رجه‌كه‌ی‌ كورد بۆ به‌ش���داریی‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ ئێس���تای‌ ن���وری‌ مالیكی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا ئه‌م به‌نده‌‌و به‌نده‌كانیتر‬ ‫جێبه‌جێ نه‌ك���راون‌و ب���ۆ دیاریكردنی‌‬ ‫به‌ش���ه‌ بودج���ه‌ی‌ هه‌رێم هه‌ر پش���ت‬ ‫به‌ڕێككه‌وتنێكی‌ سیاس���ی س���ه‌رده‌می‌‬ ‫ئه‌یاد عه‌لالوی‌ ده‌به‌سرێت‪.‬‬ ‫توركیا‌و هه‌رێم‌و حه‌كیم ده‌بنه‌‬ ‫هاوپه‌یمان‬ ‫ل���ه‌دوا په‌ره‌س���ه‌ندنی‌ ئاڵۆزیی���ه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ عێراقیشدا‪ ،‬میدیاكانی‌‬ ‫تورك ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ توركیا‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ دروستكردنی‌ هاوپه‌یمانێتیدایه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و عه‌ممار‬ ‫حه‌كیم ب���ۆ به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ نفوزی‌‬ ‫مالیك���ی‌ له‌حوكمڕان���ی‌ عێ���راق ك���ه‌‬ ‫به‌مدواییانه‌ كه‌وته‌ شه‌ڕه‌ قسه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬

‫به‌رپرسانی‌ بااڵی‌ توركیا‪ .‬له‌م میانه‌یه‌دا‬ ‫ی (حوڕیه‌ت‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ به‌ناوبانگی‌ تورك ‌‬ ‫ده‌یلی‌ نیوز) ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌كردوه‌ كه‌‬ ‫به‌رپرس���انی‌ تورك خوازی���اری‌ ئه‌وه‌ن‬ ‫عه‌مم���ار حه‌كی���م له‌پۆس���ت‌و رۆڵێكی‌‬ ‫بااڵتر له‌وه‌ی‌ ئێس���تا ببینن‌و هه‌ر به‌م‬ ‫هۆیه‌شه‌وه‌ پێش���وازییه‌كی‌ شاهانه‌یان‬ ‫لێك���رد له‌میان���ه‌ی‌ س���ه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ‬ ‫توركی���ا‪ .‬ئه‌حم���ه‌د داود ئۆغل���ۆ كه‌‬ ‫ئه‌ندازیاری‌ سیاس���ه‌ته‌ ده‌ره‌كییه‌كانی‌‬ ‫توركیای���ه‌ له‌میان���ه‌ی‌ پێش���وازی‌‬ ‫له‌حه‌كی���م رونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ناوبراو‬ ‫نزیكترین س���ه‌ركرده‌ی‌ شیعه‌ی‌ عێراقه‌‬ ‫له‌ئه‌نقه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ ئ���ه‌و س���ه‌ردان‌و پێش���وازییه‌ گه‌رم‌و‬ ‫گوڕه‌ له‌عه‌مم���ار حه‌كیمی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ی له‌عێراق‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ ئیس�ل�ام ‌‬ ‫له‌كاتێك���دا بووه‌ ك���ه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫مالیك���ی‌‌و ره‌ج���ه‌ب ته‌ی���ب ئه‌ردۆغان‬ ‫به‌قۆناغێك���ی‌ پ���ڕ له‌ملمالنێ‌و ش���ه‌ڕه‌‬ ‫قس���ه‌دا گوزه‌ریكردوه‌‌و به‌قسه‌ی‌ ئۆغلۆ‬ ‫"حه‌كیم ن���ه‌ك هه‌ر له‌عێ���راق‪ ،‬به‌ڵكه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ ناوچه‌كه‌ش یه‌كێكه‌‬ ‫له‌كه‌س���ایه‌تییه‌ دان���او كارام���ه‌كان"‪.‬‬ ‫به‌قس���ه‌ی‌ حوڕی���ه‌ت ده‌یل���ی‌ نیوزیش‬ ‫توركه‌كان ئێس���تا له‌هه‌وڵ���ی‌ ئه‌وه‌دان‬ ‫پێگه‌ی‌ عه‌ممار حه‌كیم له‌عێراق قایمتر‬ ‫بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانن به‌ر به‌تاكڕه‌وی‌‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران بگرن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ناوب���راو جی���اواز له‌مالیكی‌‬ ‫پش���تیوانی‌ له‌ئازادبوونی‌ س���وریه‌كان‬ ‫له‌چنگی‌ رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌د ده‌كات‌و‬ ‫بڕوای‌ به‌پێكه‌وه‌ هه‌ڵكردنی‌ س���ه‌ركرده‌‬ ‫سوننه‌‌و شیعه‌كان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م س���ه‌ردانه‌ی‌ حه‌كیم به‌دوای‌ ئه‌وه‌دا‬ ‫دێت كه‌ له‌ماوه‌ی‌ پێش���وودا كه‌س���ی‌‬ ‫دووه‌م���ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ توركیا‬ ‫له‌گه‌ڵ بارزانی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌هه‌ولێر‬ ‫كۆبوویه‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌ سیاس���ییه‌كانی‌‬ ‫توركی���اش باس���یان له‌هاوپه‌یمانێتی‌‬ ‫توركیا‌و هه‌رێم كرد بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ند له‌به‌غدا‪ .‬له‌باره‌ی‌ ئه‌م‬ ‫سه‌ردانه‌شه‌وه‌ هه‌ندێك میدیای‌ توركی‬ ‫باسیان له‌وه‌كردوه‌ "ئه‌گه‌ر زۆره‌ ئه‌نقه‌ره‌و‬ ‫هه‌ولێر بچنه‌ ن���او هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌وه‌‬ ‫بۆ گوش���اركردن له‌حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫به‌غدا" ك���ه‌ مالیكی‌‌و حیزب���ی‌ ده‌عوه‌‬ ‫بااڵده‌س���تن به‌س���ه‌ریدا‪ .‬ه���ه‌ر ل���ه‌م‬ ‫میانه‌یه‌شدا رۆژنامه‌ی‌ سه‌ندای‌ زه‌مانی‌‬ ‫توركی‪ ،‬مالیكی‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ به‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تبارك���ردووه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌و ئۆقره‌ییه‌‬ ‫رێژه‌ییه‌ی‌ به‌ناڕه‌ح���ه‌ت له‌عێراق به‌دی‌‬ ‫هات خستوویه‌تییه‌ به‌ر مه‌ترسی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫تایفی‌‪ ،‬بۆیه‌ توركیا به‌دوای‌ چاره‌سه‌ردا‬ ‫ده‌گه‌ڕێت له‌عێراق‪ .‬‬

‫موسڵ ده‌بێته‌ پردی‌ په‌ڕینه‌وه‌ی‌ چه‌ك بۆ سوریا‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرته‌كانی‌ هه‌واڵ‪ ،‬پارێزگای‌‬ ‫موسڵی‌ نزیك له‌سنوری‌ عێراق‪ -‬سوریا‬ ‫ده‌بێته‌ پردی‌ په‌ڕینه‌و‌هی‌ جۆره‌ها چه‌ك‬ ‫بۆ سوریا‌و به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ نرخی‌ چه‌ك‬ ‫له‌م پارێزگایه‌ به‌ڕێژ‌هی‌ ‪ 4‬ـ ‪ 5‬قاتی‌‬ ‫جاران گران بووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ راپۆرتێك���ی‌ ئه‌لحه‌یات���ی‌ چاپ ‌ی‬ ‫له‌ن���ده‌ن‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌و‌هی‌ به‌ڕێژه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر چه‌ك له‌پارێ���زگای‌ نه‌ینه‌وای‌ باكوری‌‬ ‫عێراقه‌وه‌ ئاودیوی‌ ش���اره‌ سنورییه‌كانی‌‬ ‫سوریا ده‌كرێت‪ ،‬نرخی‌ چه‌ك له‌م پارێزگایه‌‬ ‫به‌رزبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ به‌رچ���او به‌خۆی���ه‌وه‌‬ ‫ده‌بینێت‪ .‬ئه‌م راپۆرته‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌سااڵنی‌ پێشوودا سوریا تۆمه‌تبار بووه‌‬ ‫به‌و‌هی‌ به‌ڕێژه‌یه‌كی‌ زۆر چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی‌‬ ‫ئاودی���وی‌ عێ���راق ده‌كات ب���ۆ تێكدانی‌‬ ‫باری‌ ئاسایش���ی‌ ئه‌م واڵته‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫دۆخه‌ك���ه‌ لنگه‌وقوچ بوه‌ت���ه‌وه‌‌و ئه‌مجاره‌‬ ‫له‌عێراقه‌وه‌ چ���ه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌ن���ی‌ ئاودیو‬ ‫ده‌كرێ���ت بۆ ئه‌و گروپ‌و ده‌س���تان ‌هی‌ كه‌‬ ‫دژی‌ رژێمه‌ك ‌هی‌ به‌شار ئه‌سه‌د راپه‌ڕیون‌و‬ ‫رۆژانه‌ له‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌دان‪.‬‬ ‫له‌م میانه‌یه‌ش���دا فه‌رماند‌هی‌ پۆلیس���ی‌‬ ‫ئیتیح���ادی‌‪ ،‬مه‌هدی‌ عه‌ززاوی‌ له‌موس���ڵ‬ ‫رونیكردوه‌ت���ه‌وه‌ به‌ه���ۆی‌ ئاودیوكردنه‌وه‌‬ ‫نرخ���ی‌ چه‌كێك���ی‌ ج���ۆری‌ ره‌ش���اش‬ ‫(كاڵش���ینكۆف) گه‌ش���توه‌ته‌ نزیك��� ‌هی‌‬

‫ملیۆنێك دینار (هاوتای‌ ده‌وروبه‌ری‌ ‪850‬‬ ‫دۆالر ده‌كات)‪ ،‬ئه‌م���ه‌ له‌كاتێك���دا جاران‬ ‫نرخی‌ كاڵش���ینكۆف له‌‪ 250‬هه‌زار دیناری‌‬ ‫چاپی‌ عێراقی‌ تێپه‌ڕی‌ نه‌ده‌كرد (هاوتای‌‬ ‫‪ 200‬دۆالر)‪ .‬ناوبراو رونیكرده‌وه‌ته‌ ئێستا‬ ‫ئاودیوكردن پێچه‌وانه‌ بوه‌ته‌وه‌‌و یه‌كه‌كانی‌‬ ‫پۆلیس‌و لیوای‌ س���ێی‌ پاسه‌وانانی‌ سنور‬ ‫توانیویانه‌ چه‌ندین قاچاغچی‌ ده‌س���تگیر‬ ‫بكه‌ن كه‌ به‌فیعلی‌ چه‌كیان ئاودیوی‌ به‌ری‌‬ ‫سوریا كردوه‌‪.‬‬ ‫جێگای‌ ئاماژه‌یه‌ به‌پێی‌ ئ���ه‌و هه‌وااڵن ‌هی‌‬ ‫له‌س���وریاوه‌ ده‌گه‌نه‌ میدیا جیهانییه‌كان‬ ‫تائێستا زیاتر له‌‪ 10‬هه‌زار سه‌ربازی‌ نیزامی‌‬ ‫سوریا جیابونه‌ته‌وه‌ له‌سوپای‌ ئه‌و واڵته‌و‬ ‫دژی‌ ده‌زگا ئه‌منییه‌كانی‌ س���ه‌ر به‌ڕژێمی‌‬ ‫به‌عس ده‌جه‌نگن‌و پێویس���تیان به‌چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نی‌ هه‌یه‌‪ .‬هه‌روه‌ها چه‌ندین گروپ‌و‬ ‫چاالكیتری‌ به‌رهه‌ڵستكاری‌ سوریا به‌هۆی‌‬ ‫به‌رزبون���ه‌و‌هی‌ رێ���ژ‌هی‌ توندوتیژیی���ه‌وه‌‬ ‫ناچاربوون چه‌ك به‌كار بهێنن‪.‬‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌شی‌ له‌سااڵنی‌ پێشوودا عێراق‬ ‫سوریای‌ تۆمه‌تبار ده‌كرد به‌و‌هی‌ پالن بۆ‬ ‫كاری‌ تیرۆریس���تی‌‌و ته‌قینه‌وه‌ داده‌نێت‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ نێوان ه���ه‌ردوو واڵت داڕمانی‌‬ ‫زۆری‌ به‌خۆیه‌وه‌ بینی‌‌و گه‌ش���ته‌ ئاس���تی‌‬ ‫كش���اندنه‌و‌هی‌ باڵیۆزی‌ یه‌كیتر به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪ ،2009‬به‌اڵم ئێس���تا له‌كاتێكدا‬ ‫حكومه‌تی‌ مالیكی‌ پشتگیریی‌ له‌مانه‌و‌هی‌‬ ‫ئه‌س���ه‌د ده‌كات له‌سه‌ر ته‌ختی‌ حوكمڕانی‌‬ ‫سوریا‪ ،‬چه‌ندین پێكهاته‌و هێزی‌ سیاسی‌‬

‫دیمەنێک لەشاری موسڵ‬ ‫عێراق���ی‌ دژی‌ ئ���ه‌و رژێم���ه‌ن‌و له‌ڕێگای‌‬ ‫قاچاغیشه‌وه‌ چه‌ك‌و كۆمه‌ك ده‌گه‌یه‌نرێته‌‬ ‫گروپه‌ به‌رهه‌ڵستكاره‌كانی‌ سوریا‪.‬‬ ‫ل���ه‌الی‌ خۆش���ییه‌وه‌ س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫ئاسایش‌و به‌رگریی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌‬ ‫نه‌ین���ه‌وا‪ ،‬عه‌بدولڕه‌حی���م ش���ه‌ممه‌ری‌‬ ‫رونیكردوه‌ت���ه‌وه‌ "به‌ه���ۆی‌ ئاودیوكردنی‌‬ ‫بۆ س���وریا نرخی‌ پارچ���ه‌ چه‌كێك ‪ 4‬ـ ‪5‬‬ ‫ق���ات به‌رز بوه‌ته‌وه‌ ئه‌م���ه‌ش مانای‌ وایه‌‬ ‫ئاودیوك���ردن زیات���ر بۆ چه‌ك���ی‌ جۆری‌‬ ‫كاڵشینكۆفه‌"‪ .‬له‌كاتێكیشدا عێراق بوه‌ته‌‬

‫هۆكارێك بۆ گه‌ش���تنی‌ چه‌ك بۆ سوریا‪،‬‬ ‫حكومه‌تی‌ مالیكی‌ به‌رده‌وامه‌ له‌پشتیوانی‌‬ ‫رژێمی‌ حوكمڕان له‌م واڵته‌‌و به‌م هۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری‌ زۆر هه‌یه‌ كه‌ كۆمكاری‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫لوتك��� ‌هی‌ س���ه‌رانی‌ ع���ه‌ره‌ب له‌عێ���راق‬ ‫به‌هه‌مانش���ێو‌هی‌ پار ساڵ دوا بخات‪ .‬له‌م‬ ‫میانه‌یه‌ش���دا هه‌ندێك سه‌رچاو‌هی‌ ئاگادار‬ ‫رایانگه‌یان���دوه‌ كه‌ ئه‌مین���داری‌ كۆمكاری‌‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌ به‌وته‌بێ���ژی‌ حكومه‌تی‌ عێراقی‌‬ ‫راگه‌یان���دووه‌ ئه‌گه‌ر به‌مش���ێوه‌یه‌ عێراق‬ ‫به‌رده‌وام بێت له‌پش���تیوانی‌ سوریا‪ ،‬ئه‌وه‌‬

‫له‌لوتك ‌هی‌ عه‌ره‌بی‌ داهات���وودا كه‌ بڕیار‌ه‬ ‫مانگی‌ ئازار له‌به‌غدا س���از بكرێت ره‌نگه‌‬ ‫ته‌نها سوریا ئاماده‌ ببێت‪.‬‬ ‫بڕیاربوو لوتك ‌هی‌ سه‌رانی‌ عه‌ره‌ب به‌هاری‌‬ ‫س���اڵی‌ پار له‌عێراق ئه‌نجام بدرایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ به‌ه���اری‌ عه‌ره‌بی‌و پش���تیوانیی‌‬ ‫ش���یعه‌كانی‌ عێراق له‌خۆپیش���اندانه‌كانی‌‬ ‫به‌حره‌ین دواخرا بۆ به‌هاری‌ ئه‌مساڵ‪.‬‬ ‫"به‌ه���ۆی‌ ئاودیوكردن���ه‌وه‌ ب���ۆ س���وریا‬ ‫كاڵشینكۆفێك له‌‪ 250‬هه‌زاره‌وه‌ گه‌شتوه‌ته‌‬ ‫ملیۆنێك دینار"‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫وتریچ‪ ،‬ده‌ربازی‌ بوو‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕ‌هی‌ عێراق‬ ‫به‌شداریی‌ كردووه‌ له‌كوشتنی‌ ‪24‬‬ ‫هاوواڵتی‌ سڤیلی‌ خه‌ڵكی‌ شارۆچكه‌ی‌‬ ‫حه‌دیسه‌ی‌ عێراقدا‪ ،‬كه‌چ ‌ی دادگای‌‬ ‫سه‌ربازیی‌ ئه‌مه‌ریكا ته‌نها به‌ ‪ 90‬رۆژ‬ ‫زیندانیی‌ سزای‌ دا‪ ،‬جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫سزاكه‌ش هه‌ڵده‌په‌سێردرێت‌و هیچ‬ ‫له‌موچه‌‌و ئیمتیازه‌كانیش ‌ی كه‌م ناكات‪.‬‬ ‫س���رجنت فران���ك وتریچ‪ ،‬ئه‌فس���ه‌رێكی‌‬ ‫مارێن���زی‌ ئه‌مه‌ریكیی���ه‌‌و س���اڵی‌ ‪2005‬‬ ‫له‌شارۆچكه‌ی‌ حه‌دیسه‌ی‌ سه‌ر به‌پارێزگای‌‬ ‫ئه‌نبار له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك هاوڕێیدا ته‌قه‌یان‬ ‫له‌كۆمه‌ڵێك هاوواڵتی‌ س���ڤیل كردوه‌ كه‌‬ ‫زۆربه‌ی���ان ژن‌و مناڵ بوون‌و س���ه‌ره‌نجام‬ ‫‪ 24‬كه‌س���یان ل���ێ كوش���توون‪ .‬ناوبراو‪،‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ پێش���و‌و له‌ب���ه‌رده‌م دادگایه‌كی‌‬ ‫س���ه‌ربازیدا دانی‌ نا به‌تاوانه‌كه‌یدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر ده‌ركه‌وت ئه‌م دانپێدانانه‌ سه‌فقه‌ی‬ ‫نێ���وان داواكاری‌ گش���تیی‌‌و دادگای���ه‌‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌س���زادان‌و زیندانیكردن‬ ‫بیبه‌خش���ن‪ .‬وتریچ‪ ،‬كه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 31‬ساڵه‌‬ ‫سه‌رده‌س���ت ‌هی‌ ‪ 7‬سه‌ربازیتر بووه‌ له‌كاتی‌‬ ‫روودانی‌ قه‌س���ابخانه‌كه‌دا‌و دواهه‌میشیانه‌‬ ‫كه‌ به‌بێ سزادانێكی‌ ئه‌وتۆ له‌م دۆسیه‌یه‌‬ ‫بێته‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌پاش ده‌رچون���ی‌ حوكمه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬وتریچ‬ ‫له‌ڕێگای‌ به‌یاننامه‌یه‌كه‌وه‌ كه‌ له‌سه‌ربازگه‌ی‌‬ ‫كام���پ بندلتۆن���ی‌ ویالیه‌ت���ی‌ كالیفۆرنیا‬ ‫ده‌ریك���ردوه‌ ك���ه‌ دادگاییكردنه‌كه‌ی‌ تێدا‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���وو ئه‌وه‌ی‌ ره‌تك���رده‌وه‌ كه‌ به‌‬ ‫"خوێنڕێ���ژ‌و مناڵك���وژ بدرێت���ه‌ قه‌ڵه‌م"‪.‬‬ ‫له‌هه‌م���ان كاتیش���دا‪ ،‬رایگه‌یان���دوه‌ كه‌‬ ‫الری‌ نیی���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ "كه‌مته‌رخ���ه‌م بووه‌‬ ‫له‌به‌جێهێنانی‌ ئه‌ركی‌ س���ه‌ربازیی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫دواتری���ش دادوه‌ر بڕیاری���دا به‌س���زادانی‌‬ ‫ب��� ‌ه ‪ 90‬رۆژ زیندانیك���ردن له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵپه‌ساردنی‌ سزاكه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها دابه‌زاندنی‌‬ ‫پله‌سه‌ربازییه‌كه‌ی‌ بێئه‌وه‌ی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫موچه‌كه‌ی‌ بگرێته‌وه‌ به‌پاس���اوی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫"باوكی‌ چه‌ند مناڵێكه‌‌و دۆخی‌ داراییش���ی‌‬ ‫باش نییه‌"‪ .‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاژانس���ی‌ ‪ AFP‬ئه‌و‬ ‫تاوانه‌ی‌ س���رجنت فران���ك وتریچی‌ تێوه‌‬ ‫گالوه‌ ل���ه‌‪ 19‬تش���رینی‌ دووه‌م���ی‌ ‪2005‬‬ ‫رویداوه‌‪ .‬له‌م رۆژه‌دا كۆمه‌ڵێك س���ه‌ربازی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌ ك���ه‌ به‌ئه‌ركێكی‌ س���ه‌ربازیی‌‬ ‫له‌شارۆچك ‌هی‌ حه‌دیسه‌ بوون ‪ 19‬هاوواڵتی‌‬ ‫عێراقیی���ان له‌ن���او خانووه‌كانی���ان‌و ‪5‬‬ ‫هاوواڵتیتریان له‌ناو ئوتومبیلێكدا كوشت‪.‬‬ ‫له‌ناو قوربانییه‌كانی‌ ئه‌م تاوانه‌شدا ‪ 10‬ژن‌و‬ ‫مناڵ هه‌بوون‌و سه‌رجه‌میشیان له‌نزیكه‌وه‌‬ ‫كوژرابوون‪ 6 ،‬كه‌س���یتر له‌قوربانییه‌كان‬ ‫له‌خانوویه‌ك���دا خۆی���ان حه‌ش���اردابوو‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ ئه‌وانه‌ش���ی‌ به‌ركه‌وتبوون گولله‌‬ ‫به‌ته‌وق���ه‌ س���ه‌ریانه‌وه‌ نراب���وو‪ .‬به‌پێی‌‬ ‫الئیح���ه‌ی‌ تۆمه‌تباركردنه‌ك���ه‌ش‪ ،‬ئ���ه‌م‬ ‫ئه‌فس���ه‌ره‌‌و هاوڕێ مارێنزه‌كانی‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫سێ كاتژمێر‌و بۆ تۆڵه‌كردنه‌وه‌ی‌ كوژرانی‌‬ ‫هاوڕێیه‌كیان له‌ته‌قینه‌وه‌ی‌ بۆمبێكدا ئه‌م‬ ‫قه‌سابخانه‌یان ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا گه‌وره‌ی���ی‌ تاوانه‌ك���ه‌‌و س���وكی‌‬ ‫ی دروس���تكردنی‌‬ ‫س���زاكه‌ش بوه‌ته‌ ه���ۆ ‌‬ ‫توڕه‌ی���ی‌‌و ناڕه‌زایی‌ له‌عێراق به‌گش���تی‌‌و‬ ‫له‌شارۆچكه‌ی‌ حه‌دیسه‌ به‌تایبه‌تی‌‪ .‬خالید‬ ‫ی قوربانییه‌كانه‌‌و‬ ‫س���لێمان‪ ،‬كه‌ پارێ���زه‌ر ‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ شاره‌وانی‌ حه‌دیسه‌یه‌‬ ‫به‌میدیاكانی‌ راگه‌یاندوه‌ "ئه‌م حوكمه‌ زۆر‬ ‫تافیهه‌‌و ده‌س���تدرێژییه‌ بۆس���ه‌ر خوێنی‌‬ ‫هاوواڵتیان���ی‌ عێ���راق"‪ .‬له‌كالیفۆرنی���اش‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ تیمی‌ به‌رگ���ری‌ له‌وتریتچ كه‌‬ ‫پارێزه‌رێك���ی‌ ئه‌مه‌ریكیی ‌ه به‌ن���اوی‌ نیل‬ ‫باكی���ت‪ ،‬رایگه‌یاندوه‌ ك���ه‌ بریگرته‌كه‌ی‌‬ ‫ل���ه‌و به‌یاننامه‌ی���ه‌ زیاتری‌ نییه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌م دۆس���ییه‌یه‌‌و له‌ب���اره‌ی‌ بردنه‌وه‌ی‌‬ ‫دۆسییه‌كه‌ش���ه‌وه‌ رایگه‌یان���دوه‌ "به‌م���ه‌‬ ‫ناڵێم س���ه‌ركه‌وتن‌و بردنه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫كه‌یس���ه‌ براوه‌ی‌ تێدا نییه‌"‪ .‬پێشتریش‌و‬ ‫له‌میان���ه‌ی‌ دادبینییه‌كانی‌ كه‌یس���ه‌كه‌دا‬ ‫ئه‌م پارێزه‌ره‌ به‌دادوه‌ری‌ وتبوو "س���زای‌‬ ‫گونجاو بۆ ئه‌م ئه‌فس���ه‌ر‌ه ئه‌وه‌یه‌ كه‌ سزا‬ ‫نه‌درێ���ت"‪ .‬دواتریش باس���ی‌ له‌وه‌كردبوو‬ ‫ك���ه‌ بریگرته‌ك���ه‌ی‌ ش���ه‌ڕه‌نگێز نیی���ه‌‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌ڕه‌وشت‌و پاكه‌‪ ،‬له‌جه‌نگدا‬ ‫كاری‌ وای‌ لێوه‌شاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م س���ێ له‌ڕزگاربووان���ی‌‬ ‫قه‌سابخانه‌كه‌شدا وتریتچ نیگه‌رانی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌ربڕی‌‌و س���كااڵی‌ ئه‌وه‌یكرد كه‌ ش���ه‌ش‬ ‫س���اڵه‌ ناوی‌ ل���كاوه‌ به‌قه‌س���ابخانه‌یه‌كی‌‬ ‫خوێناویی���ه‌وه‌‌و ماوه‌ی‌ ش���ه‌ش س���اڵه‌‬ ‫به‌خوێنڕێ���ژ‌و مناڵكوژ تۆمه‌تبار ده‌كرێت‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌زانم ئێوه‌ قوربانی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌‬ ‫ئه‌و رووداوه‌ن‌و زۆر نیگه‌رانم بۆتان"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬ ‫ئاوێنه‌ ورده‌كاری‌ دروستكردنی‌ ‪ 28‬هه‌زار یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبوون ده‌خاته‌ڕوو "كردنه‌وه‌ ‌ی مۆڵ‬ ‫وه‌به‌رهێنان‬ ‫"هیچ كاتێك قه‌یران ‌ی نیشته‌جێبوون له‌ڕێگا ‌ی وه‌به‌رهێنانه‌و‌ه چاره‌سه‌رناكرێت"‬ ‫نییه‌"‬ ‫نیش���ته‌جێبوونه‌و‌ه پار‌ه له‌هاوواڵتیان‬ ‫وه‌ربگرن‪ ،‬ئه‌و به‌نمون��� ‌ه باس له‌به‌ناو‬ ‫كۆمپانیایه‌ك ده‌كات ك ‌ه چه‌ند ساڵێك‬ ‫ی‬ ‫له‌مه‌وب���ه‌ر چه‌ن���د كه‌س���ێك به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (گۆڵ)ـ��� ‌ه و‌ه پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫كۆمپانی���ا ‌‬ ‫زۆریان له‌هاوواڵتیان وه‌رگرتوو‌ه گوای ‌ه‬ ‫ی نیشته‌جێبوون دروست ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫یه‌ك ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و كۆمپانیای��� ‌ه فه‌رمان‬ ‫ی گۆڵ‪-‬ـه‌و‌ه‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫ده‌ڵێت "به‌ن���او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ك���ردو پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫گۆڵیان له‌خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫ێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫زۆریان خوارد به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫ئه‌و كۆمپانیای ‌ه هیچ بوونێك ‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬بۆی��� ‌ه پێویس���ت ‌ه هاوواڵتیان‬ ‫ی ل���ه‌و جۆره‌بن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ی حاڵه‌ت ‌‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌گه‌ر كۆمپانیاك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بێت‪ ،‬هه‌تا ‪ %10‬پڕۆژه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بوونیش ‌‬ ‫ته‌واو ن���ه‌كات نابێت پار‌ه له‌هاوواڵتیان‬ ‫وه‌ربگرێت"‪.‬‬

‫ فۆتۆ‪ :‬شاخەوان مەحمود‬ ‫چەند یەکەیەکی نیشتەجێبوون لەسلێمانی‬ ‫هۆكارێ���ك بۆ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی نیشته‌جێبوون بۆ چه‌ند خاڵێك‬ ‫ی ك��� ‌ه نه‌توانن قه‌یران ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ی چ���االك ببینن‪ ،‬بۆی ‌ه له‌ماو‌ه ‌‬ ‫رۆڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌وان ‌ه گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی دنیاو‌ه بۆ‬ ‫ی زۆر له‌واڵتان��� ‌‬ ‫رابروودا ئه‌و یه‌كه‌ی ‌ه هه‌ڵوه‌شێنرایه‌وه‌‪ ،‬كوردێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌ له‌م ساڵدا‌و له‌ڕێگا ‌‬ ‫ی ئه‌م ساڵ ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ڕێنمایی ‌ه نوێیه‌كان ‌‬ ‫ی كوردستان‌و نیشته‌جێبوونیان‌و هاوكات‬ ‫وه‌به‌رهێنانه‌وه‌‪ ،‬له‌سلێمانی‌‌و‬ ‫ی زۆر له‌باش���ورو‬ ‫وه‌به‌رهێناندا‪ ،‬وه‌به‌رهێن ناچار ده‌كرێت رۆژان��� ‌ه خه‌ڵكانێك��� ‌‬ ‫ئیدار‌هی‌ گه‌رمیان مۆڵه‌تی‌‪ 28‬هه‌زار‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خراپ ‌‬ ‫ی عێراق���ه‌و‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌دا له‌گه‌ڵ ناوه‌ڕاس���ت ‌‬ ‫یه‌ك ‌هی‌ نیشته‌جێبوون بدرێ‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی ئه‌ندازیار ‌‬ ‫نوس���ینگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌منیی���ه‌و‌ه روو له‌كوردس���تان‬ ‫ی گرێبه‌ست ب���ار ‌‬ ‫ی رابردوو ‪25‬‬ ‫له‌كاتێكدا له‌دووساڵ ‌‬ ‫بكات‪ ،‬تا له‌ڕێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی ئه‌و نوس���ینگه‌یه‌و‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگه‌له‌كۆچ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌زار یه‌ك ‌هی‌ نیشته‌جێبوون مۆڵه‌ت ‌‬ ‫ی بكرێت‪ ،‬له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌ك ‌ه ‌‬ ‫چاودێ���ر ‌‬ ‫ی گوندنشینان بۆ شار‌و قه‌زا گه‌وره‌كان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫پێدراوه‌‪ .‬به‌وت ‌هی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی ئه‌و نوس���ینگه‌یه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ئه‌رك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیادبوون��� ‌‬ ‫ی گه‌وره‌تری���ن ه���ۆكار ‌‬ ‫گشتی‌ وه‌به‌رهێنانی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫وه‌به‌رهێنان ده‌ڵێت "ئه‌و نوس���ینگه‌ی ‌ه قه‌یرانه‌ك���ه‌ش وه‌ك فه‌رم���ان غه‌ریب‬ ‫ی بۆ‬ ‫ئه‌م ساڵ زۆرترین ئاسانكاری ‌‬ ‫ی ئه‌ندازیاران ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت مۆڵه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌كات ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك ‌ه به‌ش���ێك‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫هاوواڵتیان ده‌كه‌ن‌و ده‌ڵێت "هه‌ر‬ ‫ی نیشته‌جێبوون‪ ،‬بازرگانییان‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬به‌رپرس ده‌بێت له‌باش���ی‌‌و له‌یه‌كه‌كان ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫وه‌به‌رهێنێك زۆرترین ئاسانكاری ‌‬ ‫كوالێتی‌ پڕۆژه‌كه‌"‪.‬‬ ‫پێوه‌ده‌كرێ���ت وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫هاوواڵتیان بكات‪ ،‬پڕۆژه‌ ده‌درێته‌ ئه‌و‬ ‫ی مه‌به‌س���ت له‌دروس���تكردنیان‬ ‫"خ���ۆ ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌ره‌"‪.‬‬ ‫ی نیشته‌جێبوونه‌‪،‬‬ ‫ی قه‌یران ‌‬ ‫"قه‌یرانی‌ نیشته‌جێبوون‪ ،‬رۆژه‌ به‌ڕۆژ كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌داخه‌و‌ه به‌ش���ێك له‌یه‌كه‌كان‬ ‫كه‌چ ‌‬ ‫روو له‌زیادبوون ده‌كات"‬ ‫نرخیان له‌نێوان‬ ‫ی چه‌ند بوون ‌ه هۆكارێك بۆ بازرگانیكردن"‪.‬‬ ‫ی ده‌كرێت له‌م���او‌ه ‌‬ ‫وه‌ك ب���ه‌د ‌‬ ‫‪ 35‬تا ‪ 40‬هه‌زار دۆالر ده‌بێت‬ ‫ی ئه‌م ساڵ‬ ‫ی تر له‌و چاكسازیان ‌ه ‌‬ ‫ی رابروودا زۆرتری���ن وه‌به‌رهێنان یه‌كێك ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرتری���ن ئ���ه‌و یه‌كه‌نیش���ته‌جێیان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌به‌رهێناندا كراوه‌‌و به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی نیش���ته‌جێبووندا له‌بوار ‌‬ ‫ی كه‌رت��� ‌‬ ‫له‌ب���وار ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان���ه‌و‌ه ئه‌م س���اڵ‬ ‫له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆره‌و‌ه باس ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان به‌شانازییه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه كێشه‌‌و قه‌یران ‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬سه‌ربار ‌‬ ‫ی دروست ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫له‌سنور ‌‬ ‫ی قازانج ‌ه بۆ خاوه‌ن‬ ‫نیش���ته‌جێبوون‪ ،‬رۆژ‌ه ب���ه‌ڕۆژ روو ده‌كات‪ ،‬دیاریكردن ‌‬ ‫ی قوله‌ره‌یس���ی‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی نوێ‌‪ ،‬ك ‌ه تائێستا روون نییه‌‪ ،‬داخۆ ئه‌و له‌زیادبوون ده‌كات‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان��� ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی جه‌خت له‌و‌ه‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان��� ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی به‌وه‌كاله‌ت (فه‌رمان غه‌ریب) گۆڕانكاریان��� ‌ه تاچه‌ندێ���ك له‌خزمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌به‌رهێن���ان‌و هاوواڵتیاندا ده‌كاته‌و‌ه ك��� ‌ه هیچ كاتێ���ك قه‌یران ‌‬ ‫ی پێ���ده‌كات‪ ،‬دروس���تكردن ‌‬ ‫ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌كان ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنانه‌و‌ه‬ ‫ی خانوو ده‌بێت‪ ،‬یه‌كێك ل���ه‌و گۆڕانكاریان ‌ه ك ‌ه نیشته‌جێبوون له‌ڕێگا ‌‬ ‫یه‌ك���ه‌كان به‌هه‌ردوو ش���ێواز ‌‬ ‫ێ بكرێت چاره‌س���ه‌رناكرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش روون‬ ‫ش���وق ‌ه ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌و خوازیار‌ه بڕیار‌ه له‌م س���اڵدا جێبه‌ج��� ‌‬ ‫ی نیشته‌جێبووندا‪ ،‬ده‌كاته‌و‌ه ك��� ‌ه ئه‌وان وه‌ك وه‌به‌رهێنان‬ ‫ی شوق ‌ه بێت‪ ،‬چونك ‌ه پێ ‌‬ ‫زۆرترین ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫ی وایه‌‪ ،‬له‌بوار ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی سودمه‌ند ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك ‌ه نابێت به‌هیچ جۆرێك پار‌ه ده‌س���تیان هه‌بوو له‌كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌و رێگای ‌ه زۆرترین هاوواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی پڕۆژ‌ه قه‌یرانه‌دا‪ ،‬ناوبراو ب ‌ه ئه‌رك ‌‬ ‫ده‌بێت‪ .‬سه‌باره‌ت به‌نرخ ‌‬ ‫ی یه‌كه‌كانیش له‌كڕیار وه‌ربگرێت‪ ،‬هه‌تا ‪‌ %10‬‬ ‫ی پڕۆژه‌كان‪ ،‬وه‌ك فه‌رمان روونیده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی س���ند‌وقێك ‌‬ ‫ێ ك��� ‌ه له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫ی ت���ه‌واو نه‌كرێت‪ .‬ده‌زان��� ‌‬ ‫ی ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ناوبراو رون ‌‬ ‫ی شوێن‌و نیش���ته‌جێبوونه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێچوو ‌‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫ی هه‌ژماركردن ‌‬ ‫ی نیشته‌جێبوون بۆ له‌دوا ‌‬ ‫ی رێنمایی ‌ه تازه‌كان‪ ،‬تایبه‌تییه‌و‌ه پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫جۆر ‌‬ ‫ی یه‌كه‌كان نرخیشیان ده‌گۆڕێت‪ ،‬هاوكات هه‌ر به‌پێ ‌‬ ‫ی پ���ڕۆژ‌ه‬ ‫به‌اڵم ه���ه‌ر وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێت "هه‌وڵ هه‌ر وه‌به‌رهێنێك پڕۆژه‌یه‌ك وه‌ربگرێت‪ ،‬هاوواڵتیان دروس���ت بكات ئه‌و ده‌ڵێت پڕۆژه‌ك��� ‌ه به‌دروس���تكردن ‌‬ ‫ی ناو پڕۆژه‌كه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی خۆشحاڵیی ‌ه له‌مباره‌یه‌و‌ه خزمه‌تگوزاریه‌كان ‌‬ ‫ی مای ‌ه ‌‬ ‫ی "ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌ده‌ین‪ ،‬نرخ ‌ه ‌‬ ‫ی تێچون��� ‌‬ ‫ی ‪ %3‬پ���ار‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كه‌كان له‌نێوان ‪ 35‬پێش���ه‌ك ‌‬ ‫ئه‌وان له‌‪ %20‬تا‪ %25‬قازانج بۆ وه‌به‌رهێن‬ ‫ی ناو"‪.‬‬ ‫ی وه‌ك (خیت���اب زه‌م���ان) حكومه‌ت هه‌نگاو‌ه ‌‬ ‫تا ‪ 40‬ه���ه‌زار دۆالردا بێ���ت‪ ،‬به‌هه‌موو پڕۆژه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌كه‌ن ‌ه به‌مه‌رج‬ ‫ی بانك���ی‌‪ ،‬لێوه‌رده‌گی���رێ‌‪ ،‬هه‌ر س���ه‌باره‌ت به‌و یه‌كانه‌ش ك��� ‌ه بڕیار‌ه دیار ‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریه‌كانی‌ ناویشیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫گرنت ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ر وه‌به‌رهێنه‌و‌ه ك��� ‌ه نابێت له‌‌و‬ ‫ی دروس���ت ‌‬ ‫ی حكومه‌ت له‌م س���اڵدا خۆ ‌‬ ‫ی ته‌واو كرد ‪‌ %50‬‬ ‫كاتێكیش پڕۆژه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی دیاریكراو‌ه زیاتر بیخات ‌ه‬ ‫ی بۆ ‌‬ ‫ی زۆر هه‌رزانیش قازانج ‌ه ‌‬ ‫ی ب���كات ب��� ‌ه نرخێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و گۆڕانكاریان ‌هی‌ له‌وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫ی ده‌درێت���ه‌وه‌‪%50 ،‬ك ‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌و پاره‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫ی یه‌كه‌كان‪ ،‬سه‌ربار ‌‬ ‫ی ك���ه‌م ده‌رامه‌ت‌و س���ه‌ر نرخ ‌‬ ‫ی بیدات��� ‌ه خه‌ڵكان��� ‌‬ ‫نیشته‌جێبووندا ده‌كرێت‬ ‫ی ده‌هێڵرێت���ه‌و‌ه ب���ۆ چاكردن ‌‬ ‫تریش��� ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌ك��� ‌ه ئه‌گ���ه‌ر داهات كه‌م‪ ،‬ك ‌ه له‌ئێس���تادا حكومه‌ت فه‌رم���ان ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر دوو وه‌به‌رهێن‬ ‫ی راب���روودا مۆڵه‌ت��� ‌‬ ‫ل���ه‌دوو س���اڵ ‌‬ ‫ی كه‌موكوڕیه‌كان��� ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌یه‌ك بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی بۆ ئ���ه‌و پڕۆژه‌ی ‌ه هه‌ردووكی���ان داوا ‌‬ ‫ی ئه‌و ب ‌ه ك���ردار هه‌نگاو ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان بۆ بوار ‌‬ ‫ی الیه‌ن ‌ه باشه‌كان ‌‬ ‫ی نیش���ته‌جێبوون هه‌یبوو‪ ،‬له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی خه‌ڵكیان‬ ‫ی زۆرباش كامی���ان زۆرترین ه���اوكار ‌‬ ‫ی خاڵه‌‪ ،‬فه‌رمان غه‌ریب ده‌ڵێت "پێشوتر ناوه‌‪ ،‬فه‌رمان ئه‌و‌ه به‌كارێك ‌‬ ‫ی ‪ 25‬ه���ه‌زار یه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دراوه‌ت��� ‌ه نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی كردو زۆرترین بڕ‌ه پاره‌یان كرد‌ه قیست‬ ‫ی ئه‌گ���ه‌ر پ���ڕۆژه‌كان كه‌موكوڕیه‌كی���ان پێناس��� ‌ه ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆر هه‌رزان ‌‬ ‫نیشته‌جێبوون‪ ،‬ك ‌ه كه‌مترینیان له‌ساڵ ‌‬ ‫ی یه‌كه‌كان ك��� ‌ه وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت بۆ هاوواڵتیان‪ ،‬ئێم ‌ه پڕۆژه‌ك ‌ه ده‌ده‌ین ‌ه‬ ‫ی زۆر باش نرخ ‌‬ ‫‪2011‬دا دراوه‌‪ ،‬ه���ۆكار ‌‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ش وه‌ك هه‌بوای ‌ه رێگایه‌ك ‌‬ ‫ی بیستوم ‌ه نرخیان له‌نێوان ‪ 20‬ئ���ه‌و وه‌به‌رهێنه‌ره‌"‪ .‬ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫ی وه‌به‌رهێنه‌ر "ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫فه‌رم���ان غه‌ری���ب روونیده‌كاته‌وه‌‪ ،‬بۆ نه‌بوو ب���ۆ ناچاركردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باس له‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه ئه‌و قازانج ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ‪2011‬دا تاچاكیان بكات���ه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه پێمان وای ‌ه تا ‪ 25‬هه‌زار دۆالردایه‌" گومان ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ك ‌ه له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ئه‌وان بۆ وه‌به‌رهێنیان دیاری كردووه‌‪،‬‬ ‫ی له‌الدروستكردو‌ه كه‌كوالێتییان له‌ئاست ‌‬ ‫مۆڵه‌ت ‌‬ ‫ی باش ‌ه بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌كان بۆ ماوه‌یه‌ك له‌سه‌ر ئه‌م ‌ه رێگایه‌ك ‌‬ ‫پێویس���تدا نه‌بێ���ت‪ ،‬جگه‌ل���ه‌و‌ه ئه‌و‌ه زۆر نیی���ه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه وه‌به‌رهێنه‌ر ئه‌و‬ ‫ی هه‌رێم به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫فه‌رمان ‌‬ ‫ی كه‌موكوڕی‌ پڕۆژه‌كان"‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌هێن ‌‬ ‫ی له‌پڕۆژه‌كه‌دا ب���ه‌كار ‌‬ ‫ی پار‌ه ‌‬ ‫ێ "ئایا پڕۆژ‌ه خزمه‌تگوزاریه‌كان ‌‬ ‫ی سه‌رپه‌رش���تی‌‪ ،‬ك��� ‌ه ب���ۆ ده‌پرس ‌‬ ‫چاكسازیكردن له‌وه‌به‌رهێناندا به‌تایبه‌ت یه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌گه‌ر بیخات ‌ه بانكیش���ه‌و‌ه سااڵن ‌ه ‪%12‬‬ ‫ی دروست ‌‬ ‫ی ناو ئه‌و یه‌كان ‌ه حكومه‌ت خۆ ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫له‌بوار ‌‬ ‫پڕۆژه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیش���ته‌جێبووندا سه‌رپه‌رش���تیكردن ‌‬ ‫ی نه‌كات‪ ،‬یاخود قازانجی‌ لێده‌كات‪.‬‬ ‫ی ‪2009‬دا ده‌كات؟ ئه‌گه‌ر دروست ‌‬ ‫ی ‪‌7‬‬ ‫راوه‌س���تێنرا‪ ،‬بۆی ‌ه وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێت نیش���ته‌جێبوون له‌مانگ ‌‬ ‫ی نه‌خوات پێم وابێت‬ ‫ی دروس���ت كراب���وو‪ ،‬هه‌ت���ا هه‌ش���ت له‌سه‌ره‌تاو‌ه خه‌م ‌‬ ‫ی ‪ 2011‬ساڵێك ‌‬ ‫"ده‌كرێت بڵێین س���اڵ ‌‬ ‫ی ساخته‌بن‬ ‫وریای كۆمپانیا ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫ی گرفتێك ‌‬ ‫ی مابوو‪ ،‬حكوم���ه‌ت رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫پڕ پ���ڕۆژه‌‌و پ���ڕ ده‌س���تكه‌وت نه‌بوو مانگێ���ك له‌مه‌وبه‌ری���ش بوون ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪ ،‬تكا‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی فه‌رم���ان غه‌ری���ب ئ���ه‌و ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب���ۆ وه‌به‌رهێن���ان‪ ،‬ب���ه‌اڵم توانیم���ان ب��� ‌ه وت��� ‌ه ‌‬ ‫له‌هاوواڵتیانیش ده‌كات ك ‌ه له‌خۆیانه‌و‌ه‬ ‫به‌خۆداچونه‌وه‌ی���ه‌ك به‌كاره‌كان��� ‌‬ ‫ی یه‌ك��� ‌ه سه‌رپه‌ش���تیانه‌‪ ،‬تاڕاده‌ی���ه‌ك‬ ‫گرێبه‌س���ت له‌گه‌ڵ هی���چ كۆمپانیایه‌ك‬ ‫ی‬ ‫هۆكاره‌كانی‌ زیادبوونی‌ قه‌یران ‌‬ ‫رابرووداماندا بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ببوون��� ‌ه چاودێ���ر به‌س���ه‌ر پڕۆژه‌كان ‌‬ ‫نه‌كه‌ن‌و پاره‌یان پێنه‌ده‌ن‪ ،‬چونك ‌ه دوور‬ ‫نیشته‌جێبوون‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ئ���ه‌و به‌خۆداچونه‌وه‌ی��� ‌ه وه‌ك ئ���ه‌و نیشته‌جێبوونه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان نیی ‌ه چه‌ند كه‌سانێك به‌ناو ‌‬ ‫ی ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه ‌‬ ‫ی به‌بڕوا ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه هێما ‌‬ ‫ی ئه‌ندازیاره‌كان��� ‌‬ ‫ی ب���ۆ ده‌كات‪ ،‬بوو‌ه پ���ڕۆژه‌كان‌و كه‌م��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێن���ان‌و دروس���تكردن ‌‬ ‫ی به‌رده‌وام���ی‌‌و زیادبوون ‌‬ ‫ی سه‌رپه‌رش���تیانه‌‪ ،‬ببو‌ه هۆكاره‌كان��� ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك گۆڕانكاری ‌‬ ‫ی گه‌اڵڵه‌كردن ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و یه‌ك��� ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ین‪ ،‬نرخ ‌ه ‌‬ ‫یه‌كه‌كان له‌نێوان‬ ‫‪ 35‬تا ‪ 40‬هه‌زار‬ ‫دۆالردا بێت‪ ،‬به‌هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌تگوزاریه‌كان ‌‬ ‫ناویشیه‌وه‌‬

‫ی‬ ‫‪ 18‬پڕۆژه‌ له‌ناوچ ‌هی‌ قوله‌ره‌یس ‌‬ ‫ده‌بێت‬ ‫ی ئه‌م س���اڵ‬ ‫ئه‌و یه‌كه‌نیش���ته‌جێیان ‌ه ‌‬ ‫ی دروس���ت ده‌كرێت‪ ،‬وه‌ك‬ ‫له‌س���لێمان ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ده‌یخاته‌ڕوو‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرترینی���ان ده‌كه‌وێت��� ‌ه ناوچ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌‪ 18‬پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫قوله‌ره‌یس���ی‌‪ ،‬ك ‌ه خۆ ‌‬ ‫نیشته‌جێبووندا ده‌بینێته‌و‌ه‌و هه‌مووشیان‬ ‫زه‌وییان بۆ دابین كراوه‌‪ ،‬تائێس���تاش‬ ‫ی كاركردنیان‬ ‫‪ 5‬پڕۆژه‌یه‌كیان مۆڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬جگه‌له‌و‌ه ‪ 255‬دۆنم زه‌و ‌‬ ‫ی فه‌رمان‬ ‫تر هه‌ر له‌و ناوچه‌یه‌دا به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ێ كۆمپانیاكانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌خرێت��� ‌ه كێبڕك��� ‌‬ ‫ی تر‌و‬ ‫ی ئاوب���اره‌ش ‪ 3‬پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌لبیس��� ‌ه كۆنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌نزی���ك كارگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانیش زیاتر له‌‪ 2‬ه���ه‌زار یه‌ك ‌ه ‌‬ ‫نیش���ته‌جێبوون دروست ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ی یه‌ك ‌ه‬ ‫ی در‌وستكردن ‌‬ ‫له‌م ساڵدا پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانك���ۆ‌و كارمه‌ندان ‌‬ ‫ب���ۆ فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫ی له‌ئارادایه‌‪ ،‬به‌ده‌ر له‌وان ‌ه‬ ‫ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫له‌قه‌زا گه‌وره‌كان ‌‬ ‫وه‌ك ده‌ربه‌ندیخ���ان‌و ق���ه‌ره‌داغ‌و‬ ‫ش���ارباژێڕ‌و رانیه‌‌و ش���اره‌زوور‌و كه‌الر‬ ‫ی نیشته‌جێبوون‬ ‫بڕیار‌ه چه‌ند پڕۆژیه‌ك ‌‬ ‫دروس���ت بكرێت وه‌ك فه‌رمان غه‌ریب‬ ‫ده‌یخات��� ‌ه روو له‌و ناوچان ‌ه خواس���ت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌سه‌ر دروستكردن ‌‬ ‫داواكارییه‌ك ‌‬ ‫ی نیش���ته‌جێبوون هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫یه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "به‌تایبه‌ت له‌كه‌الر‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫ی‬ ‫ی گرانت���ره‌‪ ،‬به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���لێمان ‌‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی ك���ه‌الر ئه‌گه‌ر ‪ 7‬هه‌زار یه‌ك ‌ه‬ ‫قایمقام ‌‬ ‫ل���ه‌و ناوچه‌كه‌یاندا دروس���ت بكرێت‪،‬‬ ‫كڕیاری‌ هه‌مووی‌ ده‌بێت"‪.‬‬

‫به‌داخه‌وه‌ به‌شێك له‌یه‌كه‌كان بوون ‌ه‬ ‫هۆكارێك بۆ بازرگانیكردن‬ ‫سندوقی‌ نیشته‌جێبوون هه‌ر ماوه‌‬ ‫پرسیاری‌ زۆرێك له‌خه‌ڵكی‌ له‌ئێستادا‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئایا ئه‌و پڕۆژانه‌ی‌ له‌بواری‌‬ ‫وه‌به‌رهێنانی‌ نیش���ته‌جێبووندا بڕیاره‌‬ ‫ئه‌م س���اڵ دروس���ت بكرێت سندوقی‌‬ ‫نیشته‌جێبوون ده‌یانگرێته‌وه‌؟ وه‌اڵمی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ وه‌به‌رهێنانی‌ س���لێمانی‌‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌هۆی‌ كه‌می‌‬ ‫پاره‌ی‌ سندوقه‌كه‌وه‌ هه‌ڵوێسته‌یه‌كیان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم مژده‌ی‌ ئه‌وه‌ش ده‌داته‌‬ ‫هاوواڵتیان كه‌ له‌چه‌ند هه‌فته‌ی‌ داهاتودا‬ ‫هه‌ر له‌ناوچه‌ی‌ قوله‌ره‌یسی‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫نیشته‌جێبوونیان ده‌بێت كه‌ سند‌وقی‌‬ ‫نیشته‌جێبوون ده‌یگرێته‌وه‌‪ .‬هاوكاری‌‬ ‫سندوقی‌ نیشته‌جێبوون پێدانی‌ پاره‌ی‌‬ ‫‪ %30‬ت���ا ‪ %50‬پ���اره‌ی‌ پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫نیش���ته‌جێبوونه‌ ك���ه‌ حكوم���ه‌ت‬ ‫به‌م���اوه‌ی‌ ‪ 10‬س���اڵ له‌هاوواڵتیه‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌رده‌گرێت���ه‌وه‌‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ش‬ ‫ئاخۆ به‌ چ ش���ێوازێك چاودێری‌ نرخی‌‬ ‫كۆمپانی���اكان ده‌كه‌ن‪ ،‬فه‌رمان غه‌ریب‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ ئه‌و گرێبه‌س���ته‌ی‌‬ ‫له‌نێ���وان كۆمپانی���ا‌و هاوواڵتیه‌ك���ه‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ده‌بێ���ت بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ الی‌‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش له‌پێناوی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ "تابزانین‬ ‫داخ���ۆ ئه‌و نرخ���ه‌ی‌ ئێم���ه‌ دیاریمان‬ ‫ك���ردووه‌ به‌هه‌م���ان ن���رخ یه‌ك���ه‌كان‬ ‫ده‌فرۆش���رێ‌ یاخود به‌زیاتر‪ ،‬به‌وجۆره‌‬ ‫چاودێریی‌ نرخه‌كان ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫ی كوردستان‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫ده‌زگا ‌‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ك ‌ه له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌به‌رهێن���ان له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫قه‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫كوردس���تان گه‌شتوت ‌ه دوو ملیارد‌و نیو‬ ‫ی زۆر دراو‌ه‬ ‫دۆالر‌و له‌مساڵیشدا ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ب��� ‌ه به‌ڕێوه‌به‌رێتییه‌كان بۆ په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و زانیاریان ‌ه ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توێژین���ه‌وه‌‌و زانیار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌زگا ‌‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫باڵویكردوه‌ته‌و‌ه ته‌نها له‌ساڵ ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان له‌هه‌رێمدا‬ ‫‪ 2011‬قه‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫دوو ملیارد‌و نیو دۆالربووه‌‌و كۆ ‌‬ ‫ی هه‌رێمی���ش ده‌گات ‌ه ‪17‬‬ ‫وه‌به‌رهێنان��� ‌‬ ‫ملیارد دۆالر‪ .‬هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا‬ ‫ی‬ ‫ی ئابوور ‌‬ ‫ی ب���وار ‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك ش���اره‌زا ‌‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه‬ ‫ی میدیا ناوخۆییه‌كان ‌‬ ‫له‌رێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌یان���داو‌ه كردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫هوش���یاری ‌‬ ‫ی‬ ‫مۆڵه‌كان له‌باكور‌و ناوه‌ڕاست‌و باشور ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنانه‌و‌ه‬ ‫عێ���راق ناچن ‌ه خان��� ‌ه ‌‬ ‫ی جێگایه‌ك���ن بۆ‬ ‫چونك��� ‌ه ئه‌وه‌ن���د‌ه ‌‬ ‫ی هی���چ‬ ‫ی بیان��� ‌‬ ‫ی كااڵ ‌‬ ‫س���اغكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی واڵت‪.‬‬ ‫به‌رهه‌مێك نابه‌خشن ‌ه ئابوور ‌‬

‫"داخستن ‌ی‬ ‫هورمز ‪%70‬‬ ‫نه‌وت ‌ی عێراق‬ ‫په‌كده‌خات"‬

‫ی ناوخۆی���ی‌‌و‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك چاودێ���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ده‌ده‌ن به‌هۆ ‌‬ ‫ی هوش���یار ‌‬ ‫بیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێ���ران بۆ داخس���تن ‌‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دراو ‌‬ ‫ی هورم���ز‌و ئاودیوكردن ‌‬ ‫گ���ه‌رو ‌‬ ‫ی له‌عێراق���ه‌و‌ه بۆ ئێران‬ ‫ی بیان ‌‬ ‫قورس��� ‌‬ ‫ی خراپ‬ ‫ی كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی دروستبوون ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی عێراق له‌هه‌موو كات‬ ‫له‌س���ه‌ر ئابوور ‌‬ ‫زیاتره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هاوكات له‌گه‌ڵ هه‌ڕه‌ش���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ستراتیژی ‌‬ ‫ی گه‌رو ‌‬ ‫ئێراندا بۆ داخستن ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‌و‬ ‫ی كه‌شتییه‌وان ‌‬ ‫هورمز به‌روو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابوور ‌‬ ‫ی ب���وار ‌‬ ‫نه‌وتدا‪ ،‬ش���اره‌زایان ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ده‌ده‌ن ك ‌ه‬ ‫له‌عێراق هوش���یاری ‌‬ ‫ی ده‌خات ‌ه سه‌ر‬ ‫ئه‌م هه‌ڕه‌شان ‌ه مه‌ترسی ‌‬ ‫ی ملی���ۆن‌و نیوێك‬ ‫ی بڕ ‌‬ ‫هه‌نارده‌كردن��� ‌‬ ‫به‌رمی���ل نه‌وت له‌رۆژێك���دا ك ‌ه ده‌كات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫ی هه‌نارد‌ه ‌‬ ‫‪ %70‬رێژ‌ه ‌‬ ‫عێ���راق ك ‌ه به‌م گ���ه‌روه‌دا تێپه‌ڕ ده‌بن‬ ‫ی جیه���ان‪ .‬له‌الیه‌كیتره‌و‌ه‬ ‫بۆ بازاڕه‌كان ‌‬ ‫ی ئێران‌و‬ ‫ی ته‌نگ���ه‌ژ‌ه داراییه‌كان ‌‬ ‫به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی نێوان‬ ‫ی ناكۆكییه‌كان ‌‬ ‫ی كێرڤ ‌‬ ‫هه‌ڵكشان ‌‬ ‫ی رۆژئاوا‌و ئێران���ه‌و‌ه ماوه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫واڵتان��� ‌‬ ‫ی دراو‌ه‬ ‫ی به‌كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی ئاودیوكردن ‌‬ ‫دیار‌ه ‌‬ ‫ی له‌عێراقه‌و‌ه بۆ ئێران زیادیكردوه‌‌و‬ ‫بیان ‌‬ ‫ی هه‌ڵب ‌هز‌و‬ ‫ب���ه‌م هۆیه‌ش���ه‌و‌ه ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫ی دراو له‌ئارادایه‌‪.‬‬ ‫ی نرخ��� ‌‬ ‫دابه‌زكردن��� ‌‬ ‫ی راپۆرت��� ‌ه رۆژنامه‌وانیی���ه‌كان‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خواست ‌‬ ‫ی لێش���او ‌‬ ‫به‌مدواییان ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ئێرانییه‌كان له‌س���ه‌ر دۆالر‪ ،‬نرخ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق گۆڕانكاری ‌‬ ‫دراو‌ه له‌ناوخ���ۆ ‌‬ ‫ی به‌خۆیه‌و‌ه دیوه‌‪ .‬له‌م میانه‌یه‌شدا‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی عێراق ئاش���كرایكردو‌ه‬ ‫ی ناوه‌ندی ‌‬ ‫بانك ‌‬ ‫ی له‌دۆالر له‌رۆژێكدا‬ ‫ی فرۆش��� ‌‬ ‫ك ‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫له‌عێ���راق ل ‌ه ‪ 160‬ملیۆن دۆالره‌و‌ه به‌رز‬ ‫بوه‌ته‌و‌ه بۆ ‪ 200‬ملیۆن‪ .‬‬ ‫ی گه‌مارۆ‬ ‫ی ئاماژه‌ی��� ‌ه به‌ه���ۆ ‌‬ ‫جێ���گا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وروپی‌‌و ئه‌مه‌ریكییه‌كان���ه‌و‌ه به‌ها ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ %40‬به‌ها ‌‬ ‫ی ئێ���ران ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫تمه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ده‌س���تداوه‌‌و به‌هۆ ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫جاران ‌‬ ‫ی حكومیش���ه‌و‌ه له‌نرخ‌و‬ ‫ده‌ستێوه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رانبه‌ر دراو ‌‬ ‫ی ئێران��� ‌‬ ‫ی تمه‌ن ‌‬ ‫به‌ها ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دراو به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ره‌ش ‌‬ ‫بیانی‌‪ ،‬بازاڕ ‌‬ ‫به‌رچ���او گه‌ش���ه‌یكردوو‌ه به‌تایب���ه‌ت‬ ‫له‌ناوچه‌ سنورییه‌كان‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫بۆچی‌ هه‌ڵبژاردن ‌ی خوێندكاران ئه‌نجام نه‌درا؟‬

‫"ئیسالمیه‌كان‌و كۆمه‌ڵ ‌هی‌ خوێندكاران ئاماده‌نه‌بوون‌و قوتابیانیش خاتری‌ خوێندكارانیان گرت"‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‪ -‬هه‌ولێر‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ بڕیاربوو ‪2012/1/22‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ قوتابیان‌و‬ ‫خوێندكاران له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫بیانووی‌ جیاوازه‌وه‌ ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫راگیرا‌و ئه‌مه‌ش چه‌ندین شیكار‌و‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی‌ به‌دوای‌ خۆیدا هێناوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ لێدوانی‌ هه‌ندێك س���ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫ئ���اگادار ب���ۆ ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك��� ‌ه‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی‌‬ ‫له‌ڕێكخراوه‌كان���ی‌‪:‬‬ ‫یه‌كگرتوو‪ ،‬رێكخراوی‌ قوتابیانی‌ كۆمه‌ڵ‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ خوێندكارانی‌ یه‌كێتی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵبژاردن���دا نه‌بوون‪ .‬یه‌كێتی‌ قوتابیانی‬ ‫پارتی���ش به‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ رێككه‌وتنی‌‬ ‫ستراتیژییان له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌ هه‌یه‌‪ ،‬رازی‌‬ ‫بووه‌ له‌به‌ر خاتری‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێندكاران‬ ‫هه‌ڵبژاردن نه‌كرێت له‌كاتێكدا كه‌ ته‌وای‬ ‫ئاماده‌كاریه‌كانی���ان بۆ ئ���ه‌و هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫كردبوو‪.‬‬ ‫له‌الی خۆشیه‌وه‌ سكرتێری‌ رێكخراوی‌‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی‌ قوتابیان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫(یه‌كگرتوو)‪ ،‬بورهان موزه‌فه‌ر باسله‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌وان هیچ كاتێك له‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫نه‌ترس���اون‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا بوون كه‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن له‌ناوه‌نده‌كان���ی‌ خوێندندا‬ ‫ی یاسایه‌ك‬ ‫بكرێت‪" ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ نه‌بوون ‌‬ ‫ئێمه‌ كش���اوینه‌ته‌وه‌ له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا‌و‬ ‫به‌ش���دایی‌ هی���چ كۆبوونه‌وه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫لیژنه‌كه‌ش���مان نه‌ك���ردووه‌‌و داواش���مان‬ ‫ك���ردووه‌ ك���ه‌ پرۆس���ه‌كه‌ به‌ یاس���ایی‌‬ ‫بكرێت"‪ .‬س���كرتێره‌كه‌ی‌ گه‌ش���ه‌پێدان‬ ‫جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫ئ���ه‌وان به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ش���ه‌رعیه‌ت‬ ‫ناده‌ن���ه‌وه‌ ب���ه‌ ه���ه‌ردوو رێكخراوه‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌ربه‌ده‌سه‌اڵت له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‌و‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌كیش نه‌مان وتووه‌ كه‌‬ ‫ئێم���ه‌ ش���ه‌رعیه‌ت ئه‌ده‌ین���ه‌وه‌ پێتان‪،‬‬ ‫به‌اڵم وتوومانه‌ ك���ه‌ وه‌كو ئه‌مری‌ واقیع‬

‫به‌ری خۆر ب ‌ه‬ ‫بێژنگ ناگیرێت‬

‫به‌ڕه‌سمی‌ داوا‬ ‫له‌هه‌ردوو رێكخراو‌ه‬ ‫ئیسالمیه‌كه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫ی له‌و دوو‬ ‫چیتر گله‌ی ‌‬ ‫رێكخراو‌هی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫نه‌كه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫خۆیان شه‌رعیه‌تیان‬ ‫پێدانه‌وه‌‬ ‫به‌ناچ���اری‌ مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ���دا ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌شمان به‌و تێبینیه‌ وتووه‌ كه‌ نابێت‬ ‫نوێنه‌ره‌كان���ی‌ ئێوه‌ ده‌س���ت وه‌رنه‌ده‌نه‌‬ ‫ن���او پرۆس���ه‌ی‌ خوێن���دن‌و له‌جیات���ی‌‬ ‫راگره‌كان بڕیار ن���ه‌ده‌ن‌و ده‌وام رابگرن‬ ‫به‌هه‌ربیانویه‌ك بێت‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫راوێ���ژكاری‌ یه‌كێت���ی‌ گش���تی‌ قوتابیان‬ ‫(ش���یوعی‌) ج���ه‌الل هۆرێن���ی‌‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ رۆژی‌ یه‌كش���ه‌ممه‌ی‌‬ ‫فیدراس���یۆن هاتن���ه‌ده‌ره‌وه‌‌و بایكۆت���ی‌‬ ‫كۆبوونه‌وه‌كه‌یان كرد جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ "بیانوه‌كان���ی‌ ئه‌نجامنه‌دانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن زۆر سه‌یربوو به‌الی ئێمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ك���رد زۆرب���ه‌ی‌‬ ‫رێكخ���راوه‌كان له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردندا بوون‌و‬ ‫لیژنه‌شی‌ بۆ پێكهات‪ ،‬به‌اڵم دواتر براده‌رانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێندكاران له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ هێزی‌‬ ‫رێكخس���تنیان الواز ب���ووه‌ له‌س���نووری‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و ده‌وروب���ه‌ری‌‌و چونه‌ته‌ هه‌ر‬

‫یه‌كێتی‌ قوتابیانی‌ پارتی‌ هه‌موو ئاماده‌كارییه‌كیان كردبوو بۆ هه‌ڵبژاردن‬ ‫شوێنێك وتوویانه‌ ئێمه‌ ده‌نگ به‌ رایه‌ڵه‌ی‌‬ ‫خوێندكاران ده‌ده‌ین‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وان ترسیان‬ ‫الدروست بوو‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ هه‌ستان له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ردوو رێكخراوه‌ ئیسالمیه‌كه‌ دانیشتن‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ رێكخراوه‌‬ ‫ئیسالمیه‌كان له‌ده‌ڤه‌ری‌ بادینان كێشه‌یان‬ ‫بۆ دروس���ت بووه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫ك���رده‌ بیانووی���ه‌ك كه‌ هیچ یاس���ایه‌ك‬ ‫نییه‌ بۆ هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫كه‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ پێش���ووتریش هیچ‬ ‫یاس���ایه‌ك نه‌بووه‌‌و هه‌ڵب���ژاردن كراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ رێكخراوی‌ گه‌شه‌پێدان‬ ‫هێما ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات ك���ه‌ رێكخراوی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ قوتابیانی‌ كوردس���تان له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا بوون‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان رێككه‌وتنێكی‌ ستراتیژییان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‌ هه‌ی���ه‌ ئه‌وانیش توش‬ ‫بوون خاتری���ان بگرن‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌وان‬ ‫هه‌م���وو ئاماده‌كارییه‌كی���ان كردبوو بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ب���ه‌ر كۆمه‌ڵه‌ی‌‬

‫"په‌روه‌ر‌ده‌ ‌ی دوكان نمونه‌یه‌كی‌ قورسی‌ سه‌رپه‌رشتیارییه‌"‬

‫راگه‌یاندنی په‌روه‌رده‌ی چه‌مچه‌ماڵ‬

‫له‌ژم���اره‌ (‪)310‬ی‌ رۆژنام���ه‌ی ئاوێن���ه‌‬ ‫له‌(‪ ،)2012/1/24‬بابه‌تێك باڵوكراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫به‌ناونیشانی مامۆس���تایانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫(‪ )17‬ره‌خن���ه‌ له‌ڕه‌وش���ی پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ ده‌گرن‪ ،‬به‌پێویس���تمانزانی‌ بۆ‬ ‫رونكردنه‌وه‌ی‌ راس���تیه‌كان‪ ،‬خاڵ به‌خاڵ‬ ‫وه‌اڵمی‌ ئه‌و یاداشته‌ بده‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ر له‌باڵوكردنه‌وه‌ی ئه‌م یاداش���ته‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند مامۆستایه‌كی به‌ڕێزه‌وه‌ كه‌‬ ‫سه‌ر به‌ لیس���ته‌كانی ئۆپۆزسیۆن بوون‪،‬‬ ‫سه‌ردانی به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده‌یان كردو‬ ‫ئه‌و یاداش���ته‌یان پێشكه‌ش كرد‪ ،‬پاشان‬ ‫ده‌ستخۆش���ییان ك���رد بۆ چاكس���ازی‌و‬ ‫هه‌نگاوه‌كان���ی په‌روه‌رده‌‪ .‬ئ���ه‌و به‌ڕێزانه‌‬ ‫جه‌ختیانكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و یاداش���ته‌ ته‌نها‬ ‫ب���ۆ په‌روه‌رده‌یه‌‪ ،‬نه‌ك ب���ۆ باڵوكردنه‌وه‌و‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌كان‪ .‬به‌داخ���ه‌وه‌ خاوه‌ن���ی‬ ‫به‌ڵێ���ن نه‌بوون‪ ،‬ك���ه‌ ده‌ب���وو پابه‌ندی‬ ‫به‌ڵێنی خۆی���ان بوونای���ه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫په‌روه‌رده‌ش وه‌اڵمی پێویس���تی دانه‌وه‌و‬ ‫به‌ڵێنی���دا بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی گونجاوی‌‬ ‫پێش���نیاره‌كانیان‪ .‬چه‌ن���د رۆژێك دوای‌‬ ‫پێشكه‌ش���كردنی‌ یاداش���ته‌كه‌‪ ،‬له‌الی���ه‌ن‬ ‫نوێن���ه‌ره‌ هه‌ڵبژێراوه‌كانی مامۆس���تایانی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌وه‌ بۆ كۆنگ���ره‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆس���تایان‪ ،‬س���ه‌ردانی به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‬ ‫په‌روه‌رده‌یان كرد بۆ چاكسازی‌و هه‌ندێك‬ ‫تێبینییان باسكرد‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ وه‌اڵمی‌ خاڵبه‌خاڵی‌ یاداشته‌كه‌‬ ‫ده‌ده‌ینه‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬كاریگه‌ری ده‌س���تی حی���زب‪ :‬ئه‌مه‌‬ ‫دووره‌ له‌ڕاستییه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌ش زۆره‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئیجرائاتی یاسایی به‌رامبه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫كه‌ كاری نایاساییان كردووه‌و سزادراون‌و‬ ‫الدراون‪ ،‬كه‌ س���ه‌ر به‌ حیزبه‌ ناوبراوه‌كان‬ ‫ب���وون‪ .‬هه‌روه‌ه���ا دانان���ی به‌ڕێوه‌به‌رو‬ ‫یاریده‌ده‌ر كه‌ پێشتر به‌پشتگیری حیزبی‬ ‫بووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ راگیراوه‌و چه‌ندین به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫دان���راوه‌ كه‌ بێالیه‌نن‌و هیچ كه‌س���ێك به‌‬ ‫پشتگیری دانه‌نراوه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ك���ه‌م ئه‌زموون���ی به‌ڕێوه‌ب���ه‌رو‬ ‫یاریده‌ده‌ره‌كان‪ :‬ئه‌مه‌ش به‌ش���ێك راستی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ له‌پێناو ره‌خس���اندنی‬ ‫ده‌رفه‌ت بۆ مامۆستایانی گه‌نج‌و به‌توانا‪،‬‬ ‫‪...‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫خوێندكاران ئه‌وانیش له‌گه‌ڵ ئه‌و بڕیاره‌دا‬ ‫بوون كه‌ نه‌كرێت‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ش ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندی‌ كرد به‌‬ ‫سكرتێری‌ یه‌كێتی‌ قوتابیانی‌ كوردستان‬ ‫كه‌ له‌هه‌مانكاتدا س���ه‌رۆكی‌ فیدراسیۆنی‌‬ ‫رێكخراوه‌كانه‌‪ ،‬به‌اڵم ناوبراو ئاماده‌نه‌بوو‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ هیچ لێدوانێك بدات‪.‬‬ ‫له‌الی‌ خۆشیه‌وه‌ وته‌بێژی‌ فیدراسیۆنی‌‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ قوتابی���ان‌و خوێندكاران‪،‬‬ ‫هاوكار یاس���ین به‌ ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"به‌داخ���ه‌وه‌ تاوه‌ك���و ئه‌نجامدان���ی‌‬ ‫كۆبوون���ه‌وه‌ی‌ فیدراس���یۆنیش هه‌ردوو‬ ‫رێكخ���راوه‌ ئیس�ل�امیه‌كه‌‪ ،‬رێكخ���راوی‌‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدان‌و رێكخ���راوی قوتابیان���ی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئه‌و نوێنه‌رانه‌ی‌ كه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫قوتابی���ان‌و كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ خوێن���دكاران‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كان���ی‌ خوێن���دن دایاننابوو به‌‬ ‫شه‌رعییان نه‌ده‌زانی‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌ هاته‌سه‌ر‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ رێكخراوه‌ی���ی‌ بڕیاریانداوه‌‬ ‫به‌ پڕۆژه‌ی���ه‌ك كه‌ هه‌ڵب���ژاردن ئه‌نجام‬

‫نه‌درێت‌و شه‌ریعه‌ت بدرێته‌وه‌ به‌ هه‌ردوو‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ سه‌ر به‌ده‌سه‌اڵت"‪ .‬ناوبراو‬ ‫راش���یگه‌یاند "ئێمه‌ له‌مه‌ودوا به‌ڕه‌سمی‌‬ ‫داوا له‌ه���ه‌ردوو رێكخراوه‌ ئیس�ل�امیه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌ین كه‌ به‌فه‌رمی‌ چیتر گله‌یی‌ خۆیان‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ئاراسته‌ی‌ ئه‌و دوو رێكخراوه‌ ‌‬ ‫نه‌كه‌ن‌و به‌ناشه‌رعی‌ تۆمه‌تباریان نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌وان ل���ه‌و پڕۆژه‌بڕیارانه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێكهاتوون ش���ه‌رعیه‌تیان داوه‌ته‌وه‌ به‌و‬ ‫دوو رێكخراوه‌‌و نوێنه‌ره‌كانیان"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمدا بورهان موزه‌فه‌ری‌ سكرتێری‌‬ ‫ی گه‌ش���ه‌پێدانی‌ قوتابیان���ی‌‬ ‫رێكخ���راو ‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ره‌تده‌كات���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌وان به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ش���ه‌رعیه‌تیان‬ ‫دابێته‌وه‌ به‌ هه‌ردوو رێكخراوه‌كه‌ی‌ سه‌ر‬ ‫به‌ده‌س���ه‌اڵت له‌ناوه‌نده‌كان���ی‌ خوێندن‬ ‫"به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌كیش نه‌م���ان وتووه‌‬ ‫كه‌ ئێمه‌ ش���ه‌رعیه‌ت ئه‌ده‌ینه‌وه‌ پێتان‌و‬ ‫وتومانه‌ وه‌كو ئه‌م���ری‌ واقیع به‌ناچاری‌‬ ‫مامه‌ڵه‌تان له‌گه‌ڵ���دا ده‌كه‌ین"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌موو الیه‌كمان له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كۆكین كه‌س ش���ه‌رعیه‌تی‌ نه‌ماوه‌ له‌ناو‬ ‫ناوه‌نده‌كان���ی‌ خوێن���دن‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌ پێشوو بۆ ماوه‌ی‌ ساڵێك‬ ‫بووه‌ نه‌وه‌كو ‪ 8‬ساڵ"‪ .‬ئه‌و سكرتێره‌ی‌‬ ‫گه‌شه‌پێدان باس له‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫هیچ كاتێ���ك له‌هه‌ڵبژاردن نه‌ترس���اون‬ ‫"به‌اڵم به‌هۆی نه‌بوونی‌ یاس���ایه‌ك ئێمه‌‬ ‫كشاوینه‌ته‌وه‌ له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا‌و به‌شدایی‌‬ ‫هی���چ كۆبوونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ لیژنه‌كه‌ش���مان‬ ‫نه‌ك���ردووه‌‌و داواش���مان ك���ردووه‌ ك���ه‌‬ ‫پرۆسه‌كه‌ به‌ یاسایی‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ دیاریكردن���ی‌ كاتێكیش بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان وته‌بێژه‌كه‌ی‌ فیدراسیۆن‬ ‫باس له‌وه‌ده‌كات كه‌ ئه‌وان پڕۆژه‌یه‌كیان‬ ‫داوه‌ت���ه‌ په‌رله‌مان‌و چاوه‌ڕوانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ رۆژ‌و كاتی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫دی���اری‌ بكرێت‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌نجامنه‌دانی‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ قوتابیان���دا نه‌ب���ووه‌‌و‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ندی‌ یه‌كه‌میش ئه‌وان ده‌بن‪.‬‬

‫كۆمه‌ڵێك خوێندكار خۆشحاڵی‌ ده‌رده‌بڕن له‌كاتی‌ رۆشتن بۆ قوتابخانه‌‬ ‫ئا‪ :‬عه‌باس ره‌سوڵ‪ ،‬دوكان‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ كێشه‌ گشتییه‌كانی‌ وه‌ك‬ ‫داوای‌ مۆڵه‌تی‌ دایكایه‌تی‌‌و خوێندن‌و‬ ‫بێ‌ موچه‌‌و ته‌ندروستی‌‪ ،‬كێشه‌ی‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ مامۆستایان‌و مانه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ مامۆستایان به‌شێوه‌ی‌‬ ‫"كاتیی" بۆ چه‌ند ساڵێك یه‌كێكه‌‬ ‫له‌كێشه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫قه‌زاو ناحیه‌كانی‌ دوكان به‌گشتی‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌مه‌ش سه‌رپه‌رشتیارانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ دوكان "هه‌لومه‌رجی‌‬ ‫جوگرافی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ناوچه‌كه‌" به‌‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ قورسی‌ وه‌ها ده‌زانن كه‌‬ ‫له‌سنوری‌ په‌روه‌رده‌كانیتردا وێنه‌ی‌‬ ‫نییه‌‪ .‬ئاوێنه‌ چاوپێكه‌وتنی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌ م‪.‬فایه‌ق شێخ حامد‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ یه‌كه‌می‌ بنه‌ڕه‌تی‌‬ ‫په‌روه‌ده‌ی‌ دوكان‌و م‪.‬ساالر علی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ یه‌كه‌می‌ ئاماده‌یی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ دوكان كردوه‌ بۆ‬ ‫رونكردنه‌وه‌ی‌ زیاتری‌ ئه‌و كێشانه‌‪.‬‬ ‫كێشه‌ی‌ گونده‌ دووره‌ده‌سته‌كان‬ ‫س����ه‌ره‌تا م‪.‬فای����ه‌ق رونیك����رده‌و‌ه‬ ‫به‌شێك له‌مامۆس����تا تازه‌ دامه‌زراوه‌كان‬ ‫به‌و گون����ده‌ دووران����ه‌ رازی‌ نابن‌و هه‌ر‬

‫هه‌وڵێكی����ان له‌ده‌س����ت بێ����ت ده‌یده‌ن‬ ‫بۆ خ����ۆالدان له‌خزمه‌ت����ی‌ الدێ‌ دووره‌‬ ‫ده‌س����ته‌كان‪ .‬هه‌روه‌ها باسی‌ ئه‌وه‌یكرد‬ ‫خه‌ڵك دێن له‌س����ه‌ر په‌روه‌رده‌ی‌ دوكان‬ ‫دابمه‌زرێ����ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم نازانن ك����ه‌ دۆڵی‌‬ ‫جافایه‌تی‌‌و گونده‌كانی‌ ناوچه‌ی‌ مه‌رگه‌‌و‬ ‫بنگرد له‌س����ه‌ر دوكانن‪ ،‬ئه‌وه‌تا له‌و تازه‌‬ ‫دامه‌زراوان����ه‌ی‌ ئه‌مس����اڵ ‪ 5‬مامۆس����تا‬ ‫په‌یوه‌ندییان نه‌كردووه‌‌و به‌ ده‌وامی‌ ئه‌و‬ ‫گونده‌ دوورانه‌وه‌‪ .‬ئه‌م سه‌رپه‌رش����تیاره‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد‪ ،‬مامۆستایانی‌ الدێ‬ ‫هه‌مان موچه‌یان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان الی‌‬ ‫خۆیانه‌وه‌ بۆ هاندان‌و چاره‌سه‌ر "به‌ڵێن‬ ‫به‌مامۆستایانی‌ گونده‌ دووره‌كان ده‌ده‌ن‬ ‫كه‌ دوای‌ ته‌واوكردنی‌ پێنج ساڵه‌كه‌ بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ داوای‌ به‌دیلیان لێ‌ بكرێ‌ نه‌قڵیان‬ ‫ده‌كه‌ین بۆ ه����ه‌ر جێگایه‌ك به‌ ئاره‌زوی‌‬ ‫خۆیان بێ‌"‪ .‬هه‌روه‌ها م‪.‬فایه‌ق باس����ی‌‬ ‫له‌وه‌كرد ‪ 8‬به‌كالۆریۆس‌و ‪ 29‬دبلۆممان‬ ‫بۆ دامه‌زرێنراوه‌ له‌كاتێكدا پێویس����تیان‬ ‫ب ‌ه ‪ 234‬مامۆستا بووه‌‪ .‬به‌كالۆریۆسه‌كان‬ ‫هیچ پس����پۆڕێكی‌ بی����ركاری‌ تێدا نییه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم داوای‌ توێژه‌رم����ان نه‌كردبوو ‪10‬‬ ‫توێژه‌ریان بۆ دامه‌زراندوین‪.‬‬ ‫كێشه‌ی‌ مۆڵه‌ت‌و ته‌كلیف‬ ‫له‌باره‌ی‌ كێشه‌كانی‌ په‌روه‌رده‌كه‌یانه‌وه‌‬

‫م‪.‬فای����ه‌ق رایگه‌یان����د‪ ،‬هه‌م����وو جۆر‌ه‬ ‫مۆڵه‌ت����ه‌كان ده‌بنه‌ كێش����ه‌‪ ،‬س����ااڵنه‌‬ ‫مامۆستایان داوای‌ گواستنه‌وه‌‌و مۆڵه‌ت‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‌و له‌هه‌م����ووان به‌كێش����ه‌تر بۆ‬ ‫پرۆس����ه‌كه‌ مۆڵه‌تی‌ دایكایه‌تیه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"به‌گشتی كێش����ه‌ی‌ مۆڵه‌ت چاره‌سه‌ری‌‬ ‫نییه‌‌و هه‌ر ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆی‌ ته‌كلیف‌و‬ ‫داوایه‌كی‌ زۆری‌ خه‌ڵكی‌ له‌هه‌موو كادره‌‬ ‫ئیدارییه‌كانی‌ په‌روه‌رده‌‌و ته‌كلیف‌و داواش‬ ‫پێویس����تی‌ به‌ شۆڕش����ێكی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫هه‌یه‌"‪ .‬له‌الی‌ خۆش����ییه‌وه‌ م‪.‬ساالر كه‌‬ ‫سه‌په‌رش����تیاری‌ یه‌كه‌م����ی‌ ئاماده‌یی����ه‌‬ ‫له‌ده‌ڤه‌ری‌ دوكان رایگه‌یاند "ئه‌مس����اڵ‬ ‫ته‌نها ‪ 7‬مامۆس����تایان بۆ دامه‌زراندوین"‬ ‫ئه‌مان����ه‌ش ‪ 2‬ك����وردی‌‪ 2 ،‬ئینگلیزی‌‪2 ،‬‬ ‫عه‌ره‌بی‌‪ 1 ،‬زینده‌روه‌رزانییه‌ (بیركاری‌‬ ‫فیزی����او كیم����ای تێدانیی����ه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫رونیكرده‌وه‌ ئه‌مس����اڵ پێویس����تیان به‌‬ ‫‪ 32‬مامۆس����تا هه‌بوو ب����ۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫‪ 260‬وان����ه‌و ته‌نها ‪ 7‬مامۆس����تایان بۆ‬ ‫دامه‌زرێنراوه‌‪ .‬ناوبراو ره‌خنه‌ی‌ له‌فۆرمی‌‬ ‫دامه‌زراندن گرت "خه‌له‌لی‌ هه‌بوو له‌گه‌ڵ‬ ‫خواس����تی‌ ده‌رچوانیش����دا نه‌ده‌گونج����ا‬ ‫بۆنمون����ه‌ ده‌رچ����ووی‌ وا هه‌بووه‌ حه‌زی‌‬ ‫له‌پیشه‌ی‌ مامۆس����تایی نه‌بوه‌ كراوه‌ به‌‬ ‫مامۆستا كاتێكیش دێت‌و لێره‌ ده‌ینێرین‬ ‫بۆ شوێنه‌دوور‌و پێویسته‌كان ناچێت"‪.‬‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫هه‌ڵس����ه‌نگاندنیش ل����ه‌م حاڵه‌ت����ه‌دا‬ ‫هی����چ به‌هایه‌ك����ی‌ نه‌م����اوه‌‌و هی����چ‬ ‫پاداش����ت‌و س����زایه‌كیش له‌ده‌ره‌نجامی‌‬ ‫هه‌ڵس����ه‌نگاندنه‌كه‌دا نیی����ه‌‪ .‬ناوب����راو‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ئێمه‌ پێشنیارێكی‌ وامان‬ ‫ك����رد كه‌ له‌دووس����اڵدا هه‌ڵس����ه‌نگاندن‬ ‫بكرێت‌و له‌و دووساڵه‌ش����دا مامۆستایان‬ ‫ئاڵوگۆڕی����ان پ����ێ‌ نه‌ك����رێ‌‪ .‬م‪.‬فایه‌ق‬ ‫رونیش����یكرده‌وه‌‪ ،‬سه‌رپه‌رش����تیكردنی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ قورستره‌ له‌ئاماده‌یی‌و قورستره‌‬ ‫له‌سه‌رپه‌رش����تیكردنی‌ س����نوری‌ رانیه‌و‬ ‫قه‌اڵدزێش چونكه‌ "ئێمه‌ گوندنیش����مان‬ ‫زۆره‌‪ ،‬چونكه‌ س����نوره‌كه‌مان ‪ 5‬ناحیه‌و‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪170‬گونده‌"‪.‬‬ ‫ل����ه‌الی‌ خۆش����یه‌وه‌ م‪.‬س����االری‌‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاری‌ یه‌كه‌م����ی‌ ئاماده‌یی‌‬ ‫رونیك����رده‌وه‌ یه‌ك����ه‌ی‌ سه‌رپه‌رش����تی‌‬ ‫ئاماده‌ییه‌كانی‌ دوكان به‌ ‪ 9‬سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێ‌‌و ده‌ڵێت "سه‌رپه‌رشتیاری‌‬ ‫پس����پۆڕییه‌كانی‌ عه‌ره‌ب����ی‌‌و بیركاری‌‌و‬ ‫هونه‌ر له‌سلێمانیه‌وه‌ دێن‪ ،‬بابه‌تی‌ ئایین‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاری‌ تایبه‌ت����ی‌ نییه‌و هه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بی‌ سه‌رپه‌رش����تی‌ ده‌كرێ‌‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ وامان الیه‌ ‪ 30‬قوتابخانه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌ره‌وه‌یه‌"‪ .‬م‪.‬فایه‌قیش نایشارێته‌وه‌‬ ‫كه‌ ج����اری‌ وا هه‌ی����ه‌ له‌هه‌ن����دێ‌ گوند‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاریی نه‌كراوه‌ له‌به‌ر نه‌بوونی‌‬

‫مامۆستای‌ گونده‌ دووره‌كان‬ ‫هیچ ئیمتیازێكی‌ زیاده‌یان نییه‬

‫سیستمی‌ سه‌رپه‌رشتیكردن‌و‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ مامۆستا‬ ‫م‪.‬فایه‌ق باس����ی‌ له‌وه‌كرد سیس����تمی‌‬ ‫سه‌رپه‌رش����تی‌ ك����ردن له‌كوردس����تان‬ ‫سیستمێكی‌ باش����ه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌باشی‌‬ ‫ب����ۆ جێبه‌جێكردن����ی‌ نه‌ك����راوه‌ له‌ڕووی‌‬ ‫پێگه‌یاندنی‌ پسپۆڕی‌ نه‌وعیی‌و له‌ڕووی‌‬ ‫بیناس����ازی‌ دابه‌ش����كردنی‌ خوێندكار‌و‬ ‫هۆكاره‌كانی‌ فێركردن‪ ،‬به‌اڵم ده‌رباره‌ی‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ مامۆس����تایان به‌گشتی‌‬ ‫له‌واڵتی‌ ئێمه‌دا گواس����تنه‌وه‌‌و جێگۆڕكێ‌‬ ‫زۆره‌‌و مامۆس����تایان له‌ش����وێنی‌ خۆیان‬ ‫نامێن����ن‌و له‌وناوه‌ن����ده‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و‬ ‫ژینگ����ه‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كان����دا جێگیرنین‌و‬

‫میالكی‌ مامۆس����تا‌و سه‌رپه‌رشتیاریش‪،‬‬ ‫مامۆس����تای‌ وا هه‌یه‌ پسپۆڕ نییه‌‌و وه‌كو‬ ‫ئه‌ركێكی‌ ئه‌خالقی‌‌و ویژدانی‌ ده‌رس����ه‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێته‌وه‌ ئیتر سه‌رپه‌رشتیار رووی‌ نییه‌‬ ‫ی بۆ بكات‌و ناتوانێ‌ حه‌ق‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندن ‌‬ ‫بدا به‌مامۆس����تاكان‪ .‬هه‌روه‌ها وتیش����ی‌‬ ‫ئه‌وه‌تا ئێستا سه‌رپه‌رشتیار له‌ساڵێكدا‬ ‫ته‌نها ‪8‬ده‌رچوونی‌ بۆ مه‌سره‌ف ده‌كرێ‌‬ ‫به‌م����ه‌ش سه‌رپه‌رش����تیار ئامانجه‌كان‬ ‫ناپێك����ێ‌‪ ،‬به‌اڵم جاران سه‌رپه‌رش����تیار‬ ‫ئازادبوو ئه‌وه‌ باش����تربوو ئه‌مه‌ش ته‌نها‬ ‫له‌په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌ وایه‌‌و له‌هه‌ولێر‌و‬ ‫ده����ۆك وانیی����ه‌ كه‌ به‌حس����اب هه‌مان‬ ‫حكومه‌ت‌و وه‌زاره‌ته‌"‪.‬‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫‪9‬‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫سه‌حرا ‌ی‬ ‫خوێندنگاكان‬ ‫ی خوێندنگاكان‪،‬‬ ‫بوونی‌ سه‌وزایی‌‌و باخچه‌ ‌‬ ‫ی ته‌ندروست‌و كاریگه‌ر‬ ‫ژینگه‌‌و كه‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ئاره‌زوو خواستی‌ به‌رده‌وامبوون ‌‬ ‫ی خوێندكار‬ ‫پرۆسه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و خوێندن ‌‬ ‫به‌رجه‌سته‌تر ده‌كات‪.‬‬ ‫بێگوم���ان بایه‌خ���دان به‌ژینگ���ه‌‌و‬ ‫رازاندن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕه‌پانی‌ خوێندنگاكان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك��� ‌ه له‌الیه‌ن���ه‌ گرنگه‌كان��� ‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یه‌ك���ی‌ هاوچه‌رخ‌و مۆدێرن ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫وا له‌خوێندكار ده‌كا جۆرێك له‌حه‌ز ‌‬ ‫به‌رده‌وامی���ی‌ به‌خوێندنی‌ ال دروس���ت‬ ‫ی‬ ‫ببێت‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر س���ه‌رنج له‌گۆڕه‌پان ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی زۆر له‌خوێندنگاكان ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مترین بنه‌ماكان ‌‬ ‫بده‌ین جگه‌ له‌و‌ه ‌‬ ‫ی نێو‌ده‌وڵه‌تییان تێدایه‌‪ ،‬تاك ‌ه‬ ‫ستاندار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شێك ‌‬ ‫ی روێنراو له‌حه‌وشه‌ ‌‬ ‫نه‌مامێك ‌‬ ‫زۆری‌ خوێندنگاكان نابینرێت‪.‬‬ ‫ئاشكرایه‌ بواری‌ په‌روه‌رده‌‌و خوێندن‬ ‫ی ئێمه‌ له‌س���ایه‌ی شه‌ش‬ ‫له‌هه‌رێمه‌كه‌ ‌‬ ‫ی یه‌ك له‌دوای‌ یه‌كدا هێش���تا‬ ‫كابین���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���ت چه‌ندی���ن كێش���ه‌و گرفت ‌‬ ‫جه‌وهه‌رییه‌و‌ه گیرۆده‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫رازاندن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫دروس���تكردن‌و‬ ‫خوێندنگاكان به‌باخچه‌‌و رواندنی‌ نه‌مام‌و‬ ‫گوڵ كارێكی‌ زۆر ئاسانه‌‪ ..‬ن ‌ه گه‌ڕان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆگرام ‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی‌ قوڵ‌و نه‌هێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ویدی‌‌و نه‌ ۆركش���ۆپ‌و نه‌ به‌ستن ‌‬ ‫ی ده‌وێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه ته‌نها‬ ‫كۆنفرانسی‌ گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دیاریكردن���ی‌ بڕێك له‌پ���اره‌‌و بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌‌و كاری‌ چه‌ن���د باخه‌وانێك ‌‬ ‫ی پێویس���ته‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بڕوام‬ ‫به‌ئه‌زمون ‌‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫وایه‌ هه‌روه‌ك چۆن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ژار‌و ده‌س���تكورت بوو له‌دیاریكردن ‌‬ ‫ی گۆڕانكارییه‌ په‌روه‌ده‌ییه‌كان‪،‬‬ ‫نه‌خش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌واش پێده‌چێ���ت له‌جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ێ‬ ‫كاره‌ سه‌ره‌تایه‌كانیشدا كه‌م توانا‌و ب ‌‬ ‫س���ه‌لیقه‌بن‪ ،‬هیچ كه‌س‌و به‌رپرس���ێك‬ ‫نه‌بێت له‌وه‌زاره‌ت‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان‬ ‫ی ئه‌وه‌ بكه‌ن‪ ،‬بیر له‌دروستكردن‌و‬ ‫شعور ‌‬ ‫بایه‌خ���دان ب���ه‌ ژینگ���ه‌‌و باخچ���ه‌‌و‬ ‫ی پشودان‬ ‫ی ش���وێن ‌‬ ‫ی وه‌رزش��� ‌‬ ‫گۆڕه‌پان ‌‬ ‫بۆ خوێندنگاكان بكات���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵكی‌ ناحه‌قیان نیی��� ‌ه به‌حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێم ئه‌ڵێن (حكومه‌تی‌ هه‌ربێنه‌)‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌م نووسینه‌دا دوو خوێندنگا له‌شار ‌‬ ‫ی ده‌كه‌م ‌ه نمونه‌ بۆ بابه‌ته‌ك ‌ه‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ك���ه‌ دڵنیای���ن چه‌ندی���ن خوێندنگای‬ ‫تری���ش هه‌مان كێش���ه‌یان هه‌ی���ه‌ ك ‌ه‬ ‫ی ئاسایی‌‪،‬‬ ‫ی رۆژانه‌ ‌‬ ‫به‌ده‌ر له‌دوو ده‌وام ‌‬ ‫ی ئێواران تێ���دا ده‌خوێنرێت‪.‬‬ ‫خوێندن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كانی‌ ئاسكان دوو ده‌وام ‌‬ ‫خوێندنگا ‌‬ ‫ی ئێواران ‌ه‬ ‫تێدا ده‌كرێت‪ ،‬ده‌وامێكیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوی‌ خوێندنگای‌ خاك‪ .‬خوێندنگا ‌‬ ‫ی ئێواران‪،‬‬ ‫كانی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ جگه‌ له‌ده‌وام ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌یی‌ پش���ده‌ری‌ ئێ���واران ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ك ‌ه له‌هه‌موو ش���تێكی‌ دنیا ‌‬ ‫ی محه‌مه‌د)‬ ‫س���ه‌یرتر‌ه (مزگه‌وتی‌ قاز ‌‬ ‫به‌چه‌ن���د مه‌ترێك���ی‌ ك���ه‌م كه‌وتۆت ‌ه‬ ‫نێ���وان ئ���ه‌م دوو خوێندنگایه‌ ك ‌ه زۆر‬ ‫ی خوێندن‬ ‫جار به‌هۆی‌ بانگدان كه‌ش��� ‌‬ ‫له‌پۆلدا تێكده‌چێ���ت‪ ،‬وه‌ك ئاگادارین‬ ‫چه‌ن���د جارێك له‌الیه‌ن ئی���داره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫دوو خوێندنگای���ه‌وه‌ موئه‌زینه‌ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئاگاداركراوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌مێ���ك ده‌نگ��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫موكبه‌ره‌كان ك���ه‌م بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌‬ ‫ی ئه‌و كێشه‌ی ‌ه‬ ‫سودبووه‌‪ ،‬چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫جێده‌هێڵین بۆ الیه‌نی‌ په‌یوه‌ندیدار‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و‬ ‫مێ���ژووی‌ دروس���تبوون ‌‬ ‫دوو خوێندنگای���ه‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه ب���ۆ‬ ‫ی هه‌ش���ته‌كان‪ ،‬باش ‌ه‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌پرس���ین ده‌بێت هیچ به‌رپرس���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌ له‌ماوه‌ی‌ دروس���تبوون ‌‬ ‫ئ���ه‌و دووخوێندنگای ‌ه س���ه‌ردانی‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی كردبێ‌‪ ،‬س���ه‌رنج ‌‬ ‫دوو خوێندنگای���ه‌ ‌‬ ‫له‌خوێندنگاك��� ‌ه دابێ���ت پرس���یاریان‬ ‫ی‬ ‫له‌ئیدار‌هی‌ خوێندنگاكه‌ كردبێت بۆچ ‌‬ ‫ئه‌م خوێندنگایه‌ باخچه‌یان نییه‌؟‬ ‫ی‬ ‫تائێر‌ه كارێكی‌ نائاسایی‌‌و خه‌مسارد ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه نیش���انده‌دات‪،‬‬ ‫الیه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كۆتاییدا وه‌ك خوێندكارێك له‌ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫پشده‌ری‌ ئێواران هیواخوازین وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ ب ‌ه په‌رۆش���ییه‌وه‌ به‌ته‌نگ‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ ئه‌م دیارد‌ه ناپه‌روه‌رده‌ییه‌و‌ه‬ ‫ی دڵس���ۆزان ‌ه بنێ���ن‬ ‫بێ���ن‌و هه‌ن���گاو ‌‬ ‫ی پ���اك‌و‬ ‫له‌دروس���تكردنی‌ ژینگه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫جوان له‌خوێندنگاكاندا‪ .‬هه‌م بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خود ‌‬ ‫ی س���ه‌وزای ‌‬ ‫ی جوان ‌‬ ‫ژینگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئاره‌زوو‬ ‫خوێندنگاك���ه‌‌و هه‌م بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فێرخواز بۆ پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ی ده‌روون ‌‬ ‫بار ‌‬ ‫خوێندن‌و په‌روه‌رد‌ه زیاتر به‌رجه‌س���ت ‌ه‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلی‌ ده‌یه‌م ‌‬ ‫*خوێندكار ‌‬ ‫ی ئێواران‬ ‫ئاماده‌یی‌ پشده‌ر ‌‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫له‌بر ‌ی الی‌ هاوسه‌ره‌كه‌م بم له‌م چۆڵه‌وانییه‌ به‌دوای‌ واڵخێكه‌وه‌م‬ ‫ئا‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‌‬ ‫كاتێ‌ ده‌چمه‌وه‌ ماڵه‌وه‌ هه‌ست ده‌كه‌م‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌م لێم نیگه‌رانه‌‪ ،‬ئاخر له‌به‌ر‬ ‫بژێوی‌‪ 20 ،‬شه‌و له‌سه‌ر مه‌رزه‌كه‌‬ ‫ده‌مێنمه‌وه‌‪ ،‬له‌م ئێرانه‌ ژیانمان به‌‬ ‫(با) چوو‪ ،‬ئه‌گه‌ر وه‌ها نه‌كه‌ین ناژین‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ قسه‌ی‌ هاوواڵتییه‌كی‌ شاری‌‬ ‫بانه‌‪-‬ی‌ كوردستانی‌ ئێران بوو‪ .‬حه‌مید‬ ‫وه‌یسی‌ ‪ 49‬ساڵ‌‪.‬‬

‫چه‌ند رۆژ‌ه‬ ‫بێكارین‪ ،‬مه‌جبور‬ ‫خۆم بووم‬ ‫به‌ واڵخه‌كه‌و‬ ‫باره‌كه‌ به‌كۆڵ‌‬ ‫ده‌گوێزمه‌وه‌‪70 ،‬‬ ‫كیلۆ به‌شانمدا‬ ‫ئه‌ده‌م‌و ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 25‬ده‌قیقه‌ رێگا‬ ‫ده‌بڕم‪ ،‬به‌خوا‬ ‫هێزی‌ لێبڕیوم‬

‫كاتێ‌ ده‌چیته‌ مه‌رزی‌ چۆمان ئه‌و هه‌موو‬ ‫كوخه‌ بچوكانه‌ ده‌بینی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ناڕێكوپێك دروس���ت كراون‪ ،‬ئه‌وس���ا‬ ‫تێده‌گ���ه‌ی‌ كه‌ چه‌ند پی���او‪ ،‬ژن‌و ماڵ‌‌و‬ ‫منداڵیان جێهێش���تووه‌‌و به‌ ده‌یان رۆژ‬ ‫ده‌مێننه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كۆڵێك ئه‌م به‌راو‬ ‫ئه‌و به‌ر پێبك���ه‌ن‪ ،‬یان به‌ واڵخه‌كانیان‬ ‫بار بۆ گونده‌ نزیكه‌كانی‌ مه‌رزه‌كه‌ به‌رن‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ ماڵه‌كانی‌ خۆیان له‌بیر كردووه‌‌و‬ ‫به‌هۆی‌ س���ه‌ختی‌ گوزه‌ران‌و گرانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كوخ���ه‌ په‌ڕپوتانه‌ی���ان كردووه‌ته‌‬ ‫ماڵ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ماڵێكی‌ بێكه‌یبانوو‪ ،‬چه‌ند‬ ‫كه‌س���ێكی‌ نێرینه‌‪ ،‬ش��� ‌هو‌و رۆژ پێكه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‌و هه‌مووش���یان خاوه‌نی‌ یه‌ك‬ ‫غه‌م���ن‪ ،‬ئه‌وی���ش په‌یداكردن���ی‌ نانه‌‪،‬‬ ‫به‌بێئاوڕدانه‌وه‌ له‌هیچ شتێكیتر‪.‬‬ ‫وه‌یسی‌ ئه‌وه‌ ناشارێته‌وه‌ كه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫ئه‌و پیاوانه‌ی‌ لێره‌ن "باوكن"‪ ،‬هه‌مووش‬ ‫له‌غه‌می‌ ماڵ‌و منداڵه‌كانیاندان‪ ،‬وتیشی‌‬ ‫"هه‌ندێكمان هه‌ن ش���ه‌و نییه‌ به‌گریان‬ ‫له‌خ���ه‌و به‌خه‌به‌ر نه‌ی���ه‌ت‪ ،‬ئه‌و خه‌ڵكه‌‬ ‫گیرۆده‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر بچێته‌ ن���او ماڵ‌و‬ ‫منداڵه‌كه‌ی‌ نان نابێ���ت بیخۆن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ ‬ ‫چه‌ند هاواڵتییه‌کی کوردستانی ئێران له‌سه‌ر مه‌رزی چۆمان‬ ‫دێته‌ ئێره‌ش وه‌ك دورگه‌یه‌كی‌ له‌یادكراو‬ ‫وایه‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌بێت له‌خه‌می‌ ئه‌وه‌دا بیت‪ ،‬سه‌ربازی‌ لێهاتووه‌‪ ،‬هه‌موو مانگێك ‪ 10‬ده‌زانێ‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و كاره‌ نه‌كه‌م منداڵه‌كانم تێپه‌ڕان���دووه‌‪ ،‬ئه‌و بۆچون���ه‌ به‌ناڕه‌واو ژیانی‌ هاوس���ه‌ری‌ له‌بیر ك���ردووه‌‪ ،‬ئه‌و رووی‌ كردووه‌ت���ه‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ دابنێت‪،‬‬ ‫رۆژێك ده‌ڕۆینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وه‌ها نه‌كه‌ین بێناز ده‌كه‌ون‪ ،‬به‌اڵم ساردبوونه‌وه‌یه‌ك ناهه‌ق ناو ده‌بات "له‌ئێراندا یه‌ك كارخانه‌ ته‌نانه‌ت س���ه‌رده‌می‌ گه‌نجێتیشی‌ هه‌روا ئ���ه‌وه‌ س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ زۆرجار‬ ‫هه‌موو رۆژێك بارێكت به‌ر بكه‌وێت"‪.‬‬ ‫عه‌ل���ی‌ هیدایه‌ت���ی‌ ‪ 50‬س���اڵ‌ ئ���ه‌و زه‌حمه‌ته‌ بتوانین به‌ ش���ه‌ره‌فه‌وه‌ ماڵ‌‌و له‌ڕووی‌ ژیانی‌ هاوسه‌رییه‌وه‌ كه‌وتووه‌ته‌ نییه‌‪ ،‬تاوه‌كو من له‌مهاباده‌وه‌ نه‌هێنێته‌ بردووه‌ته‌ س���ه‌ر‪ ،‬وتیشی‌ "له‌گه‌نجێتیش ته‌ق���ه‌ش له‌كاروان چیی���ه‌كان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫نێو په‌یوه‌ندییه‌كانمان‪ ،‬هه‌س���ته‌كانمان ئێره‌‪ ،‬ك���ورد به‌كه‌می‌ موچه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ هه‌ر واڵخدار ب���ووم‪ ،‬ره‌نگه‌ له‌و دنیاش هه‌موشیان رۆژانه‌ پاره‌ له‌بازرگانه‌كان‌و‬ ‫روونتر قس���ه‌ له‌سه‌ر س���اردبوونه‌وه‌ی‌ مناڵمان به‌خێو بكه‌ین"‪.‬‬ ‫واڵخ���داره‌كان وه‌رده‌گرن‪ ،‬به‌هۆی‌ زۆری‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌موو ش���تێ‌ ده‌بێت به‌ده‌ست‌و هه‌ر واڵخداریمان به‌نسیب بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و پیاوه‌ ك��� ‌ه جلوبه‌رگێكی‌ مه‌تاتی‌ وه‌ك به‌ردی‌ لێهاتووه‌"‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ نێوان ژن‌و پی���او ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌درێژایی‌ مه‌رزی‌ چۆمان‌و شابه‌دین‌و ئه‌و رێگرییانه‌‌و رێگرییه‌كانی‌ س���وپای‌‬ ‫زۆرجار باس له‌و‌ه ده‌كرێت كه‌ كوردی‌ بازووی‌ خ���ۆت په‌یدا بك���ه‌ی‌‪ ،‬من به‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئ���ه‌م به‌جێهێش���تنه‌‌و دوور له‌به‌ر كردبوو‪ ،‬تاوه‌كو له‌و ئاوه‌ی‌ كه‌ به‌‬ ‫كه‌وتن���ه‌وه‌ به‌رده‌وامه‌ی‌ ئ���ه‌وان‪" ،‬ئه‌م باره‌وه‌ ده‌په‌ڕێته‌وه‌ ته‌ڕ نه‌بێت‪ ،‬سه‌باره‌ت ئێ���ران به‌ گش���تی‌ (پوڵ)ی���ان خۆش ریشه‌ سپییه‌وه‌‪ ،‬توخوا هی‌ كۆڵ بردنم‪ ،‬موسه‌ك‌و چه‌ند جێگه‌یه‌كی‌ تریش‪ ،‬ئێران ئێرانی‌‪ ،‬زۆرێك له‌و هاوواڵتییه‌ كوردانه‌‬ ‫ی وتی‌ ده‌وێت‌و ب���ه‌رده‌وام له‌هه‌وڵدان ناكه‌ون‪ ،‬له‌الی‌ عێ���راق ماڵ‌ نیی���ه‌ دوو موچه‌ی‌ بنكه‌ی‌ س���ه‌ربازی‌ داناوه‌‪ ،‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند رۆژێ���ك بێ���كار له‌كوخه‌كانیاندا‬ ‫كاره‌ی‌ ئێم���ه‌‪ ،‬وه‌كو س���ه‌ربازی‌ وایه‌‪ ،‬به‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‌و ‪ 5‬منداڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ كه‌مده‌رامه‌تین‪ ،‬وه‌ك ئه‌ركێكی‌ "ژنه‌كه‌ش���م مه‌جبوره‌ رابێ���ت‪ ،‬ئه‌ویش مام ق���ادر ك���ه‌ ته‌مه‌ن���ی‌ حه‌فتاكانی‌ نه‌بێت"‪ .‬ئه‌و پیاوه‌ خۆی‌ وته‌نی‌ له‌مێژه‌ به‌ربه‌ست بۆ كارو كاسبی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ی‌ ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬

‫ده‌اڵڵێك‪ :‬باوك هه‌ی ‌ه‬ ‫كچه‌كه‌ی ده‌هێنێت بۆ له‌شفرۆشی‌‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫"هه‌ندێك له‌پیاو‌ه عه‌ره‌به‌كان‬ ‫خۆیان كچه‌كانیان ده‌هێنن‪ ،‬تا‬ ‫پاره‌یان پێپه‌یدا بكه‌ن‪ .‬بۆیه‌ ئێم ‌ه‬ ‫هیچ به‌رپرسیارێتیه‌كمان ناكه‌وێت ‌ه‬ ‫سه‌ر شان ئه‌گه‌ر كچه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر پیاوێكدا بڕوات"‪ ،‬ئه‌م ‌ه قسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماڵێك ‌ه كار ‌‬ ‫نه‌سرینه‌ ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫له‌شفرۆشی تێدا ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م ژن ‌ه سپیكه‌الن ‌ه نه‌ختێك قه‌ڵه‌و‌ه‬ ‫ێ منداڵه‌‪،‬‬ ‫یس‌‬ ‫ی ‪ 37‬ساڵه‌‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی كردۆت ‌ه شوێنێك‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ه خانووه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ده‌یانه‌وێت‬ ‫بۆ ئه‌و پیاو‌ه له‌ش���كڕانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانه‌كانی���ان په‌یوه‌ند ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ببه‌س���تن‌و له‌و رێگه‌یه‌وه‌ ژن ‌‬ ‫سێكس ‌‬ ‫جودا بناس���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم رێگ���ه‌دان به‌م‬ ‫ی نابێت‪ ،‬دوو‬ ‫ی نه‌س���رین درێ���ژ‌ه ‌‬ ‫كاره‌ ‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر له‌الیه‌ن پۆلیسه‌و‌ه‬ ‫ی زیندان‬ ‫ده‌س���تگیرده‌كرێت‌و راپێچ��� ‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی نه‌وه‌ده‌كاندا‬ ‫نه‌س���رین‪ ،‬له‌ناوه‌ڕاست ‌‬ ‫ی دروس���تده‌كات‌و ئه‌و‬ ‫ی هاوس���ه‌ر ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫كات له‌گه‌ڵ مێرد‌ه دوكانداره‌كه‌یدا زۆر‬ ‫ی ژی���ان تێده‌په‌ڕێنن‌و دوو‬ ‫ب ‌ه س���اده‌ی ‌‬ ‫كوڕو كچێكیان ده‌بێت‪ .‬پاش ش���ه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ساڵێك له‌هاوس���ه‌رگیرییان مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫بڕی���اری‌ چوون��� ‌ه هه‌ن���ده‌ران ده‌دات‌و‬ ‫ی جێده‌هێڵێت‪ .‬له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫خێزانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌سرین زۆر ب ‌ه زه‌حمه‌ت ئه‌و مندااڵنه‌ ‌‬ ‫به‌خێوده‌كات‪ ،‬به‌اڵم "مێرد‌ه بێوه‌فاكه‌م‬ ‫پاش حه‌وت ساڵ چاوه‌ڕوانی‌ له‌هه‌نده‌ران‬ ‫ی‬ ‫پێمزان���ی‌ ك ‌ه ژنی هێناوه‌ته‌وه‌و هه‌رچ ‌‬ ‫ی بۆ ئێم ‌ه‬ ‫مامه‌ڵ��� ‌هی‌ چوون��� ‌ه ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫كردوو‌ه هه‌ڵیوه‌شاندۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫نه‌س���رین دوای‌ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ژن��� ‌ه تازه‌كه‌ی���دا له‌هه‌نده‌ران‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئیت���ر ئ���ه‌و ماڵ��� ‌ه‬ ‫خه‌زورانه‌كه‌ش���ی‌ لێتێكده‌چێ���ت ك��� ‌ه‬ ‫چه‌ند وه‌ختێك ‌ه له‌گه‌ڵیان دانیشتووه‌‌و‬

‫ ‬ ‫زیندانییه‌ک له‌چاوه‌ڕوانی ئازادبونیدا‬ ‫ی وه‌رده‌گرێت‌و‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ته‌اڵق ‌‬ ‫ب ‌ه ناچ���ار ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ماڵ���ی‌ باوكی‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫خۆی‌ وتی‌ "ژیان���م له‌گه‌ڵیاندا یه‌كجار‬ ‫ی‬ ‫ناخۆش ب���وو‪ ،‬چونكه‌ جگ ‌ه له‌نائارام ‌‬ ‫هیچ���م ب���ۆ نه‌مابۆو‌ه به‌ناچ���اری‌ كچ ‌ه‬ ‫گه‌وره‌كه‌م دا به‌ش���وو‪ ،‬چونك ‌ه براكه‌م‬ ‫ی ئه‌وه‌یان‬ ‫ی لێده‌دان‪ .‬دواتر بیانوو ‌‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێگرت���م ك��� ‌ه ده‌بێت ك���وڕو كچه‌كه‌ ‌‬ ‫ی مێرده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تریشم بنێرمه‌و‌ه ال ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه قه‌بوڵ بكه‌م‬ ‫ئیت���ر نه‌مده‌توان ‌‬ ‫بۆی ‌ه هاتم ‌ه ده‌رێ‌‌و به‌س���ه‌ر خزمانه‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕام‪ ،‬تا نه‌كه‌وم ‌ه سه‌ر شه‌قام"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نه‌س���رین ب���ۆ ماوه‌یه‌ك له‌ش���وێن ‌‬ ‫جی���اوازو له‌س���وپه‌رماركێته‌كان‌و ماڵ ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌كان كار ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی نامێن���ێ‌‌و روو‬ ‫ئیت���ر ئه‌م كارانه‌ش��� ‌‬ ‫له‌ماڵێ���ك ده‌كات ب���ۆ كار‪ ،‬به‌اڵم "ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ژن‌و مێرد‌ه هه‌ردووكیان خه‌ریكی‌ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوون‪ ،‬جگ��� ‌ه له‌ماڵه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌شفرۆش��� ‌‬ ‫خۆیان خانوویه‌كی���ان به‌كرێ‌ گرتبوو‬ ‫كاری‌ له‌شفرۆشییان تێداده‌كرد‪ .‬ئه‌وان‬ ‫داوایان لێكردم ك���ه‌ منیش كاریان بۆ‬ ‫بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم م���ن نه‌مكرد‪ .‬له‌و كاته‌و‌ه‬

‫فۆتۆ‪ :‬سارا‬

‫بڕیارمداوه‌ ئه‌م‬ ‫جار‌ه ئازاد بكرێم‬ ‫هه‌رگیز ناچمه‌و‌ه‬ ‫سه‌ر ئه‌م كار‌ه‬ ‫ی‬ ‫نه‌شیاوه‌و تۆبه‌ ‌‬ ‫لێده‌كه‌م‬ ‫بی���رم كرده‌و‌ه منیش ماڵێك بگرم هه‌م‬ ‫ی‬ ‫تێیدا بژیم ه���ه‌م منداڵه‌كانم له‌میوانی ‌‬ ‫ی مااڵن رزگاریان ببێت‌و تێیدا‬ ‫به‌رده‌وام ‌‬ ‫بژین"‪ .‬نه‌س���رین باس���ی‌ له‌موشته‌ری ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان���ی‌ كرد ك ‌ه به‌زۆری‌ ئه‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫شاسوار كه‌ریمی‌ یه‌كێك بوو له‌وانه‌ی‌‬ ‫‪ 7‬رۆژ ب���وو ته‌نه���ا ‪ 20‬دۆالری‌ په‌ی���دا‬ ‫كردب���وو‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ چه‌ن���د واڵخدارێكیتر‬ ‫كه‌وتبون���ه‌ ك���ۆڵ ب���ردن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫پاس���داره‌كه‌ رێگ���ه‌ی‌ نه‌ئ���ه‌دا به‌ واڵخ‬ ‫ش���تومه‌كه‌كان ئه‌و دیوی‌ ئێران ببێت‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "چه‌ند رۆژه‌ بێكارین‪ ،‬مه‌جبور‬ ‫خ���ۆم بووم به‌ واڵخه‌كه‌و باره‌كه‌ به‌كۆڵ‌‬ ‫ده‌گوێزمه‌وه‌‪ 70 ،‬كیلۆ به‌شانمدا ئه‌ده‌م‌و‬

‫م���اوه‌ی‌ ‪ 25‬ده‌قیقه‌ رێگا ده‌بڕم‪ ،‬به‌خوا‬ ‫هێزی‌ لێبڕیوم"‪ .‬ئه‌و كوڕه‌ گه‌نجه‌ كه‌ هه‌ر‬ ‫‪ 33‬ساڵ‌ ده‌بوو‪ ،‬تازه‌ زه‌واجی‌ كردبوو‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ژیانی‌ خۆی‌‌و هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫وت���ی‌ "توخوا بی���رم مه‌هێن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌كوێیه‌و منیش له‌كوێ‌‪ ،‬شه‌وان ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌بیرم���ا نه‌ی���ه‌ت ئاره‌زووه‌كانمه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كاره‌ تاقه‌ت پڕوكێنه‌ له‌هه‌موو شتێكت‬ ‫ئه‌كات"‪.‬‬ ‫به‌رده‌وام پرس���یارێك دێت���ه‌ ئاراوه‌‌و‬ ‫ی كه‌‬ ‫ناوێ���ری‌ ل���ه‌و خه‌ڵك���ه‌ی‌ بك���ه‌ ‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ جێهێشتووه‌‌و بۆ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر هه‌ردووالی���ان به‌ته‌نیا ده‌مێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایا چۆن غه‌ریزه‌ جنس���ییه‌كانیان تێر‬ ‫ده‌كه‌ن؟ دواجار چه‌ند كه‌س���ێكیان هیچ‬ ‫وه‌اڵمێكیان پێنه‌بوو‪ ،‬ته‌نها به‌یادی‌ ‪30‬‬ ‫ساڵ‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كاتێ‌ ده‌چمه‌وه‌‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌م گه‌ش ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بێحه‌د‬ ‫خزمه‌تم ده‌كات‌و ئه‌و رۆژانه‌ش كه‌ نزیك‬ ‫ده‌بم���ه‌وه‌ له‌گه‌ڕانه‌وه‌‪ ،‬هه‌س���ت ده‌كه‌م‬ ‫هه‌موو گیانی‌ غه‌زه‌بی‌ لێده‌بارێت"‪ .‬ئه‌و‬ ‫زۆر راشكاوانه‌ وتیشی‌ "ئاره‌زوو چییه‌‪،‬‬ ‫كه‌ باری‌ مه‌جبوری���ت بۆ هات‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌بێ���ت دانبه‌خۆی���دا بگرێت‌و وه‌ك من‬ ‫دوور كه‌وتن���ه‌وه‌‌و ره‌زال���ه‌ت بچێژێت‪،‬‬ ‫تۆبڵێی‌ دنیای‌ ئێمه‌ هه‌روا بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌یاد له‌نێ���و هاوڕێكانی‌ به‌ ده‌نگخۆش‬ ‫ن���اوی‌ هاتووه‌‌و ش���ه‌وانه‌ش ك���ه‌ دوور‬ ‫ده‌كه‌ونه‌وه‌ له‌پاس���دار‌و جه‌یش‌و جاشی‌‬ ‫ئێران‪ ،‬له‌گ ‌هڵ‌ بێده‌نگی‌ شه‌و‌و رۆشتنی‌‬ ‫قه‌ت���اره‌كان گۆرانی‌ حه‌س���ه‌ن زیره‌ك‌و‬ ‫ماملێ‌ ده‌چڕێت‪ .‬وتیشی‌ "هه‌ركه‌ باسی‌‬ ‫عیشق ده‌كه‌م‪ ،‬یاره‌كه‌م دێته‌ پێش چاوم‪،‬‬ ‫خودا ش���اهیده‌ هه‌ندێ‌ جاریش دڵم پڕ‬ ‫ی له‌پاڵ‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬كه‌ بۆ منی‌ جه‌وان له‌بر ‌‬ ‫یاره‌كه‌مدابم‪ ،‬ل���ه‌م چۆڵه‌وانییه‌ به‌دوای‌‬ ‫واڵخێك���ه‌وه‌م"‪ .‬له‌وه‌ت���ه‌ی‌ گه‌مارۆی‌‬ ‫ئاب���وری‌ كۆمه‌ڵ���گای‌ نێونه‌ته‌وه‌یی‌ بۆ‬ ‫سه‌ر ئێران زیادی‌ كردووه‌‪ ،‬باری‌ ئابوری‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس���تانی‌ ئێ���ران له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫خراپیدای���ه‌‪ ،‬قه‌ره‌باڵغبوونی‌ مه‌رزه‌كانی‌‬ ‫عێراقی���ش به‌ كۆڵب���ه‌ری‌ زۆرو واڵخدار‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌رده‌خات كه‌ بژێوی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌‬ ‫له‌چ ئاستێكدایه‌‪.‬‬

‫كچ ‌ه خوێندكاره‌كان به‌نهێن ‌ی مامۆستاكانیان خۆشده‌وێت‬ ‫ئا‪ :‬چیمه‌ن واحید‬

‫ی‬ ‫پیاوانه‌ن ك��� ‌ه به‌س���ااڵچوون‌و توانا ‌‬ ‫سێكس���یان نه‌ماو‌ه "ئه‌وان هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی‬ ‫ناتوانن سێكس بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ده‌ستباز ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ له‌شفرۆشه‌كاندا ده‌كه‌ن‌و ماچیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬موشته‌ریمان هه‌ی ‌ه زۆر پیره‌و‬ ‫ی گه‌وره‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ كوڕو كچ��� ‌‬ ‫ب���ۆ كاژێرێ���ك دێت��� ‌ه الیان ب���ۆ ماچ‌و‬ ‫ی ئه‌وانه‌ش‬ ‫ده‌س���تبازی‌‌و هه‌مان پاره‌ ‌‬ ‫ی ته‌واو ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌دات ك ‌ه سێكس ‌‬ ‫دیار‌ه ئه‌م ماڵ ‌ه له‌شفرۆش ‌ه وه‌ك هه‌موو‬ ‫ی تێدای ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی تر كۆمه‌ڵێك كچ ‌‬ ‫ماڵه‌كان ‌‬ ‫ده‌اڵڵه‌كان له‌نێوان خۆیاندا ده‌یگۆڕنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ێ له‌و‬ ‫ی سه‌یر‌ه نه‌سرین هه‌ند ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌الی ‌ه ك ‌ه باوكیان ده‌یانهێنێت‪.‬‬ ‫كچانه‌ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن بیست‌و‬ ‫ئه‌و باس���ی‌ له‌ڕه‌غده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێنج س���اڵ كرد ك ‌ه له‌به‌غداو‌ه باوك ‌‬ ‫ی ئه‌م تا بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫هێناویه‌تی‌ ب���ۆال ‌‬ ‫ی پێپه‌یدا‬ ‫ی بمێنێت���ه‌وه‌و بڕێك پاره‌ ‌‬ ‫ال ‌‬ ‫ی بیباته‌وه‌‪ .‬ره‌غد‌ه‬ ‫بكات‌و له‌گه‌ڵ خ���ۆ ‌‬ ‫ی من‬ ‫ی "گوناه ‌‬ ‫به‌ده‌م گریان���ه‌و‌ه وت��� ‌‬ ‫چیی��� ‌ه له‌زینداندا ب���م له‌كاتێكدا باوكم‬ ‫ی وا هه‌ڵ ‌ه بكه‌م‌و‬ ‫ناچارم ده‌كات كارێك ‌‬ ‫خودا له‌خۆم زویر بكه‌م‪ ،‬بڕوابكه‌ن من‬ ‫س���ه‌رپۆش به‌س���ه‌ربووم‌و زۆر خۆم ب ‌ه‬ ‫گوناهبار ده‌زانم‪ ،‬ب���ه‌اڵم جگ ‌ه له‌باوكم‬ ‫ی بۆ ببه‌م‪،‬‬ ‫هیچ كه‌س���ێكم نه‌ماو‌ه په‌نا ‌‬ ‫دایكم م���ردووه‌و براكه‌ش���م له‌عه‌ممان ‌ه‬ ‫ی لێكردوم‬ ‫باوكیش���م زۆر هه‌ژاره‌و داوا ‌‬ ‫ی بۆ په‌یدا بكه‌م تا‬ ‫له‌و رێگه‌یه‌و‌ه پار‌ه ‌‬ ‫ژیان بكه‌ین"‪ .‬نه‌س���رین هاوڕایه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ره‌غده‌و زۆر په‌شیمان ‌ه له‌وه‌ی‌ ماڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم "به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫له‌و ج���ۆره‌ ‌‬ ‫ی ماڵ ‌ه‬ ‫ه���ه‌ژاری‌‌و بێش���وێنی‌‌و ده‌ركردن ‌‬ ‫ب���اوك وایلێك���ردم په‌نابۆ ئ���ه‌م كار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ببه‌م‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر نه‌مكردای ‌ه پاره‌ ‌‬ ‫ی خانووه‌كه‌م نه‌بوو‪ ،‬ناچار ده‌بوو‬ ‫كرێ��� ‌‬ ‫ی باوكیان‌و‬ ‫منداڵه‌كان���م بنێرم���ه‌و‌ه ال ‌‬ ‫خۆشم بكه‌وم ‌ه س���ه‌ر جاده‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بڕیارم���داوه‌ ئ���ه‌م جاره‌ ئ���ازاد بكرێم‬ ‫هه‌رگی���ز ناچمه‌و‌ه س���ه‌ر ئ���ه‌م كار‌ه‬ ‫نه‌شیاوه‌و تۆب ‌هی‌ لێده‌كه‌م"‪.‬‬

‫هه‌ندێك له‌كچه‌ خوێندكاره‌كان‬ ‫گه‌ر له‌دڵی‌ خۆشیاندا بێت حه‌ز‬ ‫له‌مامۆستاكانیان ده‌كه‌ن‌و خۆشیان‬ ‫ده‌وێن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ نیگه‌رانیان‬ ‫ده‌كات ئه‌و كلتووره‌ داخراوه‌یه‌ كه‌‬ ‫كچان زۆر شه‌رمنن له‌ده‌ربڕینداو‬ ‫ناتوانن هیچ پیشان بده‌ن‌و دواجار‬ ‫جگه‌ له‌ئازار هیچیان بۆ جێنامێنێ‌‪.‬‬ ‫بوون���ی‌ مامۆس���تا پی���اوه‌كان‬ ‫له‌دواناوه‌ندیه‌كان���دا‌و مامه‌ڵه‌كردنی���ان‬ ‫له‌گه‌ڵ كچاندا ره‌نگه‌ جۆرێك له‌ئیعجاب‌و‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌ الی‌ كچان دروستبكات‬ ‫كه‌ له‌و ته‌مه‌نه‌ هه‌ستیار‌و ناسكه‌دا زۆر‬ ‫ب���ه‌ زه‌حمه‌ت لێیده‌رده‌چن‌و هه‌میش���ه‌‬ ‫وه‌ك گرێیه‌ك الیان ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬سازی‌‬ ‫عه‌ل���ی ته‌م���ه‌ن ‪ 20‬س���اڵ خوێندكاری‌‬ ‫شه‌شه‌می‌ ئاماده‌ییه‌‌و ماوه‌ی‌ دووساڵه‌‬ ‫پڕبه‌دڵ مامۆستا (س)ی خۆشده‌وێت‌و‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌و‌ه‬ ‫ ‬ ‫بۆ جارێكیش ناتوانێت به‌ چرپه‌یه‌كیش چه‌ند خوێنکارێک له‌کاتی وانه‌دا‬ ‫باس���ی‌ ب���كات‪ ،‬ئه‌و كچ���ه‌ گه‌نجه‌ زۆر‬ ‫ب���ه‌ نیگه‌ران���ی‌‌و دڵته‌نگیی���ه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"خۆشه‌ویس���تیه‌كه‌ی من یه‌ك الیه‌نه‌یه‌‬ ‫ته‌نی���ا الی منه‌‪ ،‬به‌ب���ێ‌ ئاگاداربوونی‬ ‫ئ���ه‌و هیچ له‌مه‌س���ه‌له‌كه‌ ناگۆڕێت‪ ،‬من‬ ‫ناتوانم پێ���ی‌ بڵێم‌و ئێ‌ خۆ كه‌ ئه‌ویش‬ ‫پێ���ی‌ نه‌زانێ‌ ناتوانێت ئه‌و هه‌س���ته‌ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هه‌س���ت شتێك نییه‌ له‌گیرفان‬ ‫ده‌ری بێنیت ب���ۆ به‌رامبه‌ره‌كه‌ت" ئه‌و‬ ‫زۆر به‌ نیگه‌رانییه‌وه‌ باسی‌ ئه‌و رۆژانه‌ی‌‬ ‫كرد ك���ه‌ وانه‌ك���ه‌ی‌ ئ���ه‌و ده‌خوێنن‌و‬ ‫ته‌م���ه‌ن ‪ 35‬س���اڵ مامۆس���تایه‌‬ ‫ده‌یبێنێت‪ ،‬چونكه‌ به‌ جۆرێك له‌مردنی‌ بكات‪ ،‬كه‌س ناتوانێت هه‌ستی پێبكات‬ ‫له‌ئاماده‌ییه‌ك���ی‌ كچ���ان‌و یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫وه‌سفكرد كه‌ له‌وه‌سفكردن نایه‌ت‌و وتی‌ تاخۆی نه‌یبینێت"‪.‬‬ ‫مامۆستایانه‌ی به‌ وته‌ی خۆی له‌ژیانیدا‬ ‫سازی‌ به‌ راده‌یه‌ك نیگه‌رانه‌‪ ،‬پێی‌ وایه‌‬ ‫"له‌هه‌م���وو وانه‌كان زیاتر هه‌وڵ بۆ ئه‌م‬ ‫بڕوای به‌خۆشه‌ویس���تی ئه‌م سه‌رده‌مه‌‬ ‫وانه‌یه‌ ده‌ده‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئاواته‌خوازبووم هه‌رچی ناوی خۆشه‌ویستی‌و عه‌شق‌و ئه‌م‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و باسی له‌وه‌كرد پێش‬ ‫هه‌م���وو رۆژه‌كان���ی‌ هه‌فته‌ ئ���ه‌و وانه‌ بابه‌تانه‌بێت‪ ،‬ل���ه‌م واڵت‌و مه‌مله‌كه‌تانه‌‬ ‫‪ 2‬ساڵ عاشقی یه‌كێك له‌خوێندكاره‌كانی‬ ‫قورس���ه‌ بخوێنین تا تێر به‌چاوی‌ خۆم نییه‌و ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌ "درۆیه‌كی‌ گه‌وره‌‬ ‫خۆی بووه‌‪ ،‬به‌هۆی جیاوازییه‌كی زۆری‬ ‫ته‌ماش���ای‌ بكه‌م‪ ،‬نازانم چی باسكه‌م‪ ،‬تێناپه‌ڕێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ خۆشه‌ویس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن���ه‌وه‌ نه‌یتوانیوه‌ خۆشه‌ویس���تی‬ ‫ئه‌مه‌ مردنه‌ به‌ مان���ای كه‌لیمه‌‪ ،‬ته‌نها مانای‌ فه‌ناب���وون‌و قوربانییه‌ كه‌ كه‌س‬ ‫خۆی بۆ خوێندكاره‌ك���ه‌ی ده‌رببڕێت‪،‬‬ ‫ش���ته‌ زۆر بێ ده‌سه‌اڵتم تیایدا‪ ،‬چونكه‌ ئاماده‌نییه‌ بیكات"‪.‬‬ ‫چونك���ه‌ "ویس���تی م���ن پێكهێنان���ی‬ ‫ئه‌م عاشق بوونه‌‌و ده‌رنه‌بڕینی‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫بێده‌سه‌اڵتیه‌كه‌ به‌زۆر‌و به‌هیچ رێگه‌یه‌ك‬ ‫پرۆس���ه‌ی هاوس���ه‌رگیری بوو له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌س���ت ناكه‌وێ���ت ت���ا دڵ نه‌یه‌وێت‪ ،‬بۆ كچان نییه‌و هه‌ندێ‌ جار مامۆس���تا‬ ‫خوێندكاره‌كه‌م���دا‪ ،‬به‌اڵم هه‌س���تمكرد‬ ‫سه‌ختترین‌و ناخۆشترین ئازاره‌‪ ،‬هیچم كوڕه‌كانی���ش له‌گ���ه‌ڵ قوتابیه‌كانیاندا‬ ‫هێش���تا ئه‌و منداڵه‌ بۆ ئ���ه‌م زه‌واجه‌و‬ ‫نیی���ه‌ تابتوانێت ئه‌و ئازاره‌م وه‌س���ف تووش���ی‌ هه‌مان دۆخ ده‌بن‪ .‬م‪.‬كاوه‌ی‌‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫خوێندكارێك "تا ئاستی‌ فه‌نابوون‬ ‫مامۆستاكه‌مم خۆشده‌وێت‌و‬ ‫ناتوانم ده‌ریبڕم"‬

‫ته‌مه‌نی گونجاو نییه‌ بۆ پێكهێنانی ئه‌و‬ ‫پرۆسه‌یه‌"‪ ،‬به‌اڵم دواجار خۆشه‌ویستی‌‬ ‫پاڵ���ی‌ پێوه‌ ده‌نێت گ���وێ نه‌داته‌ هیچ‬ ‫شتێك‌و داوای هاوس���ه‌رگیری لێبكات‪،‬‬ ‫دواج���ار ب���ۆی ده‌رده‌كه‌وێ���ت ماوه‌ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ خوێندكاره‌ك���ه‌ی زه‌واجی‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ رۆژ ب���ه‌ڕۆژ دنیا‬ ‫له‌به‌ره‌وپێش���چووندایه‌و ته‌كنه‌لۆژی���ا‬ ‫له‌خزمه‌تی‌ مرۆڤایه‌تیدایه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆرجار‬ ‫كچان به‌ نهێنی‌ س���وود ل���ه‌م ته‌كنیكه‌‬ ‫ده‌بین���ن‪ ،‬فه‌یس���بووكیش یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫رێگایان���ه‌ی‌ س���وودی‌ لێوه‌رده‌گرن بۆ‬ ‫ده‌ربڕینی‌ هه‌سته‌ شاراوه‌ زۆر جوانه‌كانی‌‬ ‫ناخیان‪ .‬الرا‪-‬ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 21‬ساڵ یه‌كێكی‌‬ ‫تره‌ له‌و خوێندكارانه‌ی‌ زانكۆ كه‌ له‌دڵی‬ ‫خۆی���ه‌وه‌ خۆشه‌ویس���تییه‌كی زۆری‌‬ ‫بۆ مامۆس���تاكه‌ی‌ هه‌یه‌‌و تائێس���تاش‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ ئه‌و خۆشه‌ویستییه‌ بدركێنێ‌‬ ‫"هیچ رێگه‌یه‌كم ش���ك نه‌برد كه‌ بتوانم‬ ‫ئه‌و هه‌س���ته‌ی خۆم���ی پێبڵێم‪ ،‬ناچار‬ ‫هه‌وڵم���داوه‌ له‌ڕێگه‌ی فه‌یس���بووكه‌وه‌‬ ‫بتوان���م هه‌رچۆنێ���ك بێ���ت په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ دروس���ت بكه‌م‪ ،‬به‌الش���مه‌وه‌‬ ‫گرن���گ نییه‌ په‌یوه‌ندیه‌ك���ه‌ هاوڕێیه‌تی‬ ‫بێت یاخود هه‌رش���تێكی تر‪ ،‬مه‌به‌ستی‬ ‫من ئه‌وه‌یه‌ بتوانم له‌نزیكه‌وه‌ بیناس���م‌و‬ ‫تائێس���تاش نازانێت كێم‪ ،‬به‌الش���مه‌وه‌‬ ‫گرنگ نییه‌ بزانێت"‪.‬‬ ‫هه‌ندێكجار مامۆس���تا پیاوه‌ خاوه‌ن‬ ‫ژن‌و منداڵه‌كان عاش���قی‌ قوتابیه‌كانیان‬ ‫ده‌ب���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان زۆر چاوقایمتر‬ ‫ده‌توان���ن ده‌ریببڕن‪ ،‬تانیای ته‌مه‌ن ‪23‬‬ ‫ساڵ (خوێندكاری زانكۆ) وتی‌ "یه‌كه‌م‬ ‫س���اڵی زانكۆم ب���وو هه‌س���تم ده‌كرد‬ ‫مامۆستاكه‌م جیا له‌هه‌موو خوێندكاره‌‬ ‫هاوڕێكان���ی ترم گرنگ���ی به‌من ده‌دا‌و‬ ‫ه���اوكاری زۆری ده‌ك���ردم‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫هه‌ستم ده‌كرد هیچ مه‌به‌ستێكی سلبی‬ ‫له‌پشت ئه‌م هاوكاری‌و گرنگی پێدانه‌وه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬منیش وه‌ك مامۆستایه‌ك جیاواز‬ ‫له‌مامۆس���تاكانی ترم رێ���زم ده‌گرت‌و‬ ‫خۆشم ده‌ویست‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ چاوه‌ڕێی‌‬ ‫نه‌بووم‌و تووشی‌ شۆكی‌ كردم‪ ،‬ئه‌وه‌بووم‬ ‫پێی وتم خۆش���م ده‌وێیت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سێكی خاوه‌ن ژن‌و ماڵ بوو"‪.‬‬

‫ ‬ ‫چه‌ند به‌سااڵچوویه‌ک له‌خانه‌ی به‌سااڵچوواندا له‌سلێمانی‬

‫‪11‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬کوردستان‬

‫‪ 24‬كاتژمێر له‌خانه‌ی‌ به‌سااڵچوواندا‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‌‬ ‫كاروان ره‌حیم‬ ‫ی‬ ‫به‌سااڵچوو‪ ،‬ئه‌و توێژه‌ن كه‌ دوا ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ خێزانه‌كانیان لێیان بێزار‬ ‫ده‌بن‪ ،‬رووده‌كه‌ن ‌ه خان ‌هی‌ به‌سااڵچووان‬ ‫ی‬ ‫ی ‪2006‬ه‌وه‌ له‌سلێمان ‌‬ ‫كه‌ له‌ساڵ ‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬په‌یامنێره‌كه‌ی‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی زۆر له‌گه‌ڵیاندا بووه‌‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫تاوه‌كو ژیانی‌ ئه‌و پیره‌ له‌یادكراوان ‌ه‬ ‫به‌سه‌ر بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خانه‌ی‌ به‌س���ااڵچووان‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫له‌س���لێمانی‌ عه‌بدولخال���ق عه‌بدولقادر‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك���ه‌ خانه‌كه‌یان‬ ‫ه���ه‌ردوو ره‌گ���ه‌ز له‌خ���ۆی‌ ده‌گرێت‌و‬ ‫ی به‌ختیان ده‌بێت له‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫وه‌ربگیرێن‪ ،‬ده‌بێت ته‌مه‌نیان له‌س���ه‌رو‬ ‫‪ 55‬س���اڵه‌و‌ه بێت‌و په‌ككه‌وته‌ش نه‌بن‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌ڕێوبه‌ر‌ه ئ���ه‌و خانه‌ی ‌ه‬ ‫به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌س���ااڵچووانه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ماڵ ‌‬ ‫ی له‌وه‌ش���كرد له‌م شوێن ‌ه‬ ‫ناوبراو باس ‌‬ ‫ی رۆژان��� ‌ه‬ ‫س���ه‌رجه‌م پێداویس���تیه‌كان ‌‬ ‫له‌خواردن‌و خواردن���ه‌وه‌‌و جل‌و به‌رگ‌و‬ ‫ی ‪ 45‬هه‌زار دیناریان بۆ خه‌رج‬ ‫مانگانه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌الیه‌ن پزیشكێكه‌و‌ه‬ ‫ی ته‌ندروستییان ئه‌كرێت‪،‬‬ ‫چاودێری‌ بار ‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن دوو توێ���ژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫چه‌ن���د كارگوزارێك خزم���ه‌ت ده‌كرێن‪،‬‬ ‫له‌ئێستاش���دا خانه‌ك ‌ه ‪ 21‬به‌سااڵچوو‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه ‪ 18‬پی���او‌و ‪ 3‬ئافره‌ت���ن‪ ،‬له‌خۆ ‌‬ ‫ده‌گرێت‪.‬‬ ‫ژیان له‌خان ‌هی‌ به‌سااڵچووان‬ ‫له‌زاری‌ توێژه‌رێكی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫محه‌مه‌د عومه‌ر یه‌كێكه‌ له‌وتوێژه‌رانه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه ماو‌هی‌ چه‌ند س���اڵێكه‌ له‌م شوێن ‌ه‬ ‫ێ ستاف‬ ‫ی له‌وه‌كرد س ‌‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬باس ‌‬ ‫ی به‌یانی‌‌و‬ ‫له‌م خانه‌ی ‌ه كارده‌كه‌ن‪ ،‬ستاف ‌‬ ‫نیوه‌ڕۆ‌و ش���ه‌و‪ ،‬ناوبراو باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ لێره‌ن كێشه‌یان هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫كچ‌و كوڕه‌كانیان ئاماده‌ نین به‌خێویان‬ ‫بكه‌ن‪ .‬یاخود هه‌یان ‌ه وه‌جاخ كوێربووه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ئێستا بێكه‌س���ه‌‌و كه‌س نییه‌ خزمه‌ت ‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬تیاش���یدایه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ ماڵه‌و‌ه‬ ‫ناگونجێت‌و ژیانی‌ ئێره‌ی‌ له‌ال باشتره‌‪.‬‬ ‫ب ‌ه بڕوای‌ ئه‌و توێژه‌ره‌ كۆمه‌اڵیه‌تیی ‌ه‬ ‫گه‌وره‌ترین كێش��� ‌هی‌ ئه‌و به‌سااڵچووان ‌ه‬ ‫هه‌س���تكردن ‌ه به‌ "ته‌نهایی‌"‪ .‬ئه‌و زیاتر‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌وانه‌ له‌ناو خێ���زان ژیاون‬ ‫كاریان ك���ردوه‌و منداڵیان پێگه‌یاندوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئێستا ته‌نها ماونه‌ته‌وه‌و چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ی ت���ر ئه‌ك���ه‌ن به‌خێوی���ان‬ ‫خه‌ڵكان��� ‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا هه‌س���ت ده‌ك���ه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌نیان ئ���ه‌ڕوات‌و ته‌نه���ا چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ی تریان‬ ‫م���ردن ئه‌ك���ه‌ن‪ ،‬كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ ك ‌ه خۆیان به‌گ���ه‌ور‌ه ده‌زانن‌و‬ ‫ێ له‌به‌رامبه‌ره‌كانی���ان ناگ���رن‪.‬‬ ‫گ���و ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ح���ه‌زوو ئاره‌زووه‌كان��� ‌‬ ‫به‌س���ااڵچووه‌كانیش عوم���ه‌ر ده‌ڵێ���ت‬ ‫ی كۆن‬ ‫"هه‌یانه‌ حه‌ز به‌گوێگرتنی‌ گۆران ‌‬ ‫ئه‌كات‪ ،‬یان س���ه‌یركردنی‌ ته‌له‌فزیۆن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ش���یانه‌ ته‌نها له‌سه‌ر رابردوی‌ خۆ ‌‬ ‫ئه‌ژی‌و رۆژان ‌ه س���ه‌ردانی‌ ئه‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫ئه‌كات كه‌ له‌گه‌نجیدا كاری‌ تێدا كردوه‌‪،‬‬

‫به‌خوا منداڵ‬ ‫ی‬ ‫ناتوانێت دڵ ‌‬ ‫دایك‌و باوك‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌تا لێر‌ه‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌تێك ‌‬ ‫جوانمان ئه‌كه‌ن‌و‬ ‫به‌خێومان ئه‌كه‌ن‬

‫ی���ان تێیداژیاوه‌‪ ،‬زۆرجار ئه‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫ی نه‌م���اوه‌و كراوه‌ ب ‌ه‬ ‫هیچ ئاس���ه‌وارێك ‌‬ ‫ی نوێ‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫باخ یان باڵه‌خانه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌رئه‌چێت‪ ،‬له‌وێ‌ دائه‌نیش���ێت"‪ .‬ئه‌و‬ ‫ی له‌و ش���وێنه‌یه‌‪،‬‬ ‫توێژه‌ر‌ه كه‌ كاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌رهات‌و‬ ‫زۆرج���ار رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫چیرۆك���ی‌ ناخۆش���یش ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ئاماژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر پیاوێكیان له‌البووه‌‪،‬‬ ‫ی رۆش���نبیرو تێگه‌یشتوو‬ ‫زۆركه‌س���ێك ‌‬ ‫ی زانكۆ‬ ‫ی دوو بڕوانامه‌ ‌‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫بووه‌‪ ،‬به‌ئه‌س���ڵ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ئێران بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه هۆكار ‌‬ ‫ی كردۆته‌ عێراق‌و ماڵ‌و‬ ‫ده‌مێك بوو‌ه رو ‌‬ ‫منداڵی‌ به‌جێهێش���تووه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ی كێش���ه‌ نه‌بن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مندااڵنه‌ی‌ توش��� ‌‬ ‫ی نه‌وتوو‌ه ك ‌ه‬ ‫هه‌رگیز ب��� ‌ه خانه‌واده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���لێمان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌عێراق���ه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی كردووه‌‪،‬‬ ‫ی كار ‌‬ ‫تاوه‌ك���و توانیویه‌ت��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وان‪ .‬توێژه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫دواتر هاتۆته‌ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌داخه‌و‌ه دوا ‌‬ ‫ب ‌ه بێزارییه‌كه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك نه‌خ���ۆش كه‌وتوو له‌غه‌ریبیدا‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌ستدا"‪.‬‬ ‫ئه‌وان ‌هی‌ له‌الن ‌هی‌ به‌سااڵچوودا‬ ‫ده‌مرن چییان لێده‌كرێت؟‬ ‫ئه‌و توێژه‌ر‌ه باس له‌وه‌ ده‌كات كاتێك‬ ‫كه‌سێكمان لێده‌مرێت (به‌سااڵچوویه‌ك)‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌كه‌س‌و كاریانه‌و‌ه ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وان دێ���ن‌و ده‌یب���ه‌ن ده‌ینێ���ژن‪،‬‬ ‫ی نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌وان‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌سیش��� ‌‬

‫ئه‌و پیران ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی كارێك‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫بوون‪ ،‬یان‬ ‫فه‌رمانبه‌ر بوون‪،‬‬ ‫هه‌یان ‌ه رۆژان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌چێت ‌ه شوێن ‌‬ ‫ێ‬ ‫كاره‌كه‌ی‌‌و واده‌زان ‌‬ ‫زه‌مه‌ن وه‌ستاوه‬

‫ی‬ ‫ده‌یده‌نه‌ پزیشكی‌ دادوه‌ری‌‌و شاره‌وان ‌‬ ‫ی رابردووش‪،‬‬ ‫ده‌ینێژێت‪ ،‬له‌بیس���ت رۆژ ‌‬ ‫خانه‌كه‌ی���ان دوو كه‌س���یان هه‌ب���وو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه كۆچی‌ دواییان كردووه‌‪ ،‬وتیش��� ‌‬ ‫"یه‌كێكی���ان كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ هات���ن‌و‬ ‫ی تریان‬ ‫مه‌راسیمیان بۆ كرد‪ ،‬كه‌سه‌كه‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تانی‌ ئێران���ه‌‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ئێستا له‌مه‌یتخان ‌ه ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫چیرۆكی‌ یه‌كێك له‌به‌سااڵچووه‌كان‬ ‫یه‌كێك له‌و كه‌یس���انه‌ی‌ ك ‌ه سه‌رنجت‬ ‫ی فه‌له‌ستینی ته‌مه‌ن‬ ‫راده‌كێشێت پیاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 70‬س���اڵه‌ كه‌ له‌منداڵییه‌وه‌ له‌ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ركوكدا گیرس���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و بار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌نده‌ نا ئارام���ه‌‪ ،‬ناتوان ‌‬ ‫ده‌رون��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه باس‬ ‫ی ببه‌ست ‌‬ ‫پشت به‌و قس���ان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ كه‌ركوك‌و شێوه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رواری‌ چون ‌‬ ‫ێ‬ ‫هاتنیان ده‌كات‪ ،‬ئه‌و ته‌نها ئه‌وه‌ ده‌زان ‌‬ ‫ئه‌وس���ا مندا ‌ڵ بووه‌‪ .‬له‌و خه‌ڵوه‌تگه‌ی ‌ه‬ ‫ی گو ‌ڵ‬ ‫ژوره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌م پیاوه‌ ب��� ‌ه ژوور ‌‬ ‫ناس���راوه‌‪ ،‬هه‌ر چویت���ه‌ الی‌ گوڵێكت‬ ‫پێشكه‌ش ده‌كات‪ .‬چه‌نده‌ قسه‌ خۆش‌و‬ ‫زوبان شیرینه‌‪ ،‬به‌اڵم چیرۆكه‌كانی‌ پڕن‬ ‫ی بێ وه‌اڵم‪.‬‬ ‫له‌پرسیار ‌‬ ‫یه‌كێكیتر له‌و پیران ‌ه مام عه‌لی‪-‬یه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫ی ئه‌وێ‌‪ ،‬ئه‌و یه‌كه‌م‬ ‫ی به‌رپرسه‌كان ‌‬ ‫بڕوا ‌‬ ‫كه‌سه‌ كه‌ چووه‌ت ‌ه خه‌ڵوه‌تگه‌كه‌و تاوه‌كو‬ ‫ی به‌ڕێكردووه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا چه‌ندین كه‌س��� ‌‬ ‫ی له‌شه‌س���ته‌كاندایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ك���ه‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆرانیه‌كان ‌‬ ‫به‌رده‌وام��� ‌ه له‌وتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫حه‌س���ه‌ن زیره‌ك‪ .‬وه‌ك خۆ ‌‬

‫ی‬ ‫ی خۆی‌ به‌هۆی‌ كێشه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌كات كات ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌و‌ه ل���ه‌و خه‌ڵوه‌تگه‌ی��� ‌ه‬ ‫ی "كه‌ له‌ژنه‌كه‌م‬ ‫گیرس���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وتیش ‌‬ ‫جیابوم���ه‌و‌ه بێكه‌س مام���ه‌وه‌ تاوه‌كو‬ ‫ی‬ ‫هاتم��� ‌ه ئێره‌"‪ .‬ئه‌و پی���او‌ه كه‌ له‌زه‌ت ‌‬ ‫له‌ژیان نه‌بینیوه‌‌و له‌مێژه‌ له‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ پی���ره‌ هاوخه‌مه‌كانیدا ده‌ژی‌‪،‬‬ ‫هێش���تا ده‌یه‌وێت به‌و گۆرانیانه‌و جار‬ ‫جار‌ه پێكه‌نی���ن‌و هه‌ڵپه‌ڕكێ‌‪ ،‬ته‌كانێك‬ ‫ی وتن بۆ من‬ ‫ب���ه‌ ژیان ب���دات "گۆران��� ‌‬ ‫ی سه‌یره‌‌و گه‌ڕانه‌وه‌شه‌ بۆ‬ ‫س���ه‌بورییه‌ك ‌‬ ‫رابردوو"‪.‬‬ ‫دوو ژنیش له‌خه‌ڵوه‌تگه‌ك ‌ه ده‌ژین‬ ‫ی حه‌مدییه‌ ئه‌و ژن ‌ه به‌ته‌مه‌نه‌ی ‌ه‬ ‫حاج ‌‬ ‫ی پێكردووه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ژیان تۆپ تۆپێنی‌ زۆر ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم زۆر رازیی���ه‌ له‌ژیان���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫ی وتی‌ "چه‌ند‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ ژیانی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵیك بوو شوم كردبوو‪ ،‬به‌اڵم خوا ‌‬ ‫گ���ه‌ور‌ه منداڵی‌ پێنه‌به‌خش���یم‪ ،‬ئیتر‬ ‫ی‬ ‫پیاوه‌ك���ه‌م ژن���ی‌ به‌س���ه‌رهێنام‌و من ‌‬ ‫به‌جێهێش���ت‪ ،‬پ���اش ماوه‌ی���ه‌ك وه‌ك‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ندو‬ ‫خزمه‌تكار چوم���ه‌ ماڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫كارم كرد‪ ،‬به‌شێكی‌ ته‌مه‌نم له‌خزمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ماڵه‌دا سه‌رف كرد‪ ،‬تا ئه‌و كاته‌ ‌‬ ‫ژن‌و پیاوی‌ ماڵه‌ك ‌ه مردن‪ ،‬رۆژێك كوڕ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ توانا ‌‬ ‫گه‌وره‌ك���ه‌ی‌ به‌بیانو ‌‬ ‫كاركردن���م نه‌ماوه‌‪ ،‬هێنام���ی‌ بۆ ئێره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌وه‌فان ئێستاش كوڕێكیان هه‌ر‬ ‫سه‌ردانم ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی لێره‌ ژیان‬ ‫یه‌كێكی‌ تر له‌وكه‌سانه‌ ‌‬ ‫به‌س���ه‌رئه‌بات كاك كه‌ریمه‌‪ ،‬ئه‌م پیاو‌ه‬ ‫ی به‌رامبه‌ر كتێبخانه‌كه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ ژوره‌كه‌ ‌‬ ‫ی ‪11‬‬ ‫ی هێناوه‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ێ ژن ‌‬ ‫خانه‌یه‌ی ‌ه س ‌‬ ‫ی له‌خوێندنه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫منداڵ���ه‌‪ ،‬زۆر حه‌ز ‌‬ ‫ی خۆی‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی له‌به‌خت ‌‬ ‫ئه‌و گله‌ی��� ‌‬ ‫ی بخوات‌و‬ ‫ی ره‌نجه‌كه‌ ‌‬ ‫نه‌یتوانیو‌ه له‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌خوا منداڵ ناتوانێت دڵ ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫دایك‌و باوك به‌ڕێوه‌به‌رێت‪ ،‬ئه‌وه‌تا لێر‌ه‬ ‫خزمه‌تێكی‌ جوانمان ئه‌كه‌ن‌و به‌خێومان‬ ‫ئه‌ك���ه‌ن"‪ .‬له‌یه‌كێك له‌ژوره‌كان گوێمان‬ ‫ی ژنێك ب���وو (نه‌نه‌حه‌الو)‬ ‫له‌بۆڵه‌بۆڵ��� ‌‬ ‫ی ده‌رون���ی‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ تێك‬ ‫كه‌ ب���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫چ���ووه‌و یه‌كێ���ك له‌به‌خێوكه‌ره‌كان��� ‌‬ ‫ی ئه‌كرد‬ ‫ئ���ه‌وێ‌‪ ،‬خه‌ریك ب���وو خواردن ‌‬ ‫به‌ده‌میه‌وه‌‪ .‬به‌خێوكه‌ره‌ك ‌ه سه‌باره‌ت ب ‌ه‬ ‫ی "ئ���ه‌م ژنه‌ زۆر هیالك‬ ‫نه‌نه‌حه‌الو وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌بین به‌ده‌س���تیه‌وه‌‪ ،‬داماو‌ه كوڕه‌كه‌ ‌‬ ‫ی بۆئێره‌و ل���ه‌و كاته‌و‌ه هیچ‬ ‫هێناویه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫لێیناپرسێته‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه وه‌ك كه‌سوكار ‌‬ ‫خۆم���ان خزمه‌تی���ان ئه‌كه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی كه‌س ‌ه‬ ‫ئه‌مانه‌ش پێویستییان به‌سۆز ‌‬ ‫نزیكه‌كانیان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی كارێك‬ ‫ئه‌و پیران���ه‌ی‌ كه‌ خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ب���وون‪ ،‬یان فه‌رمانبه‌ر ب���وون‪ ،‬هه‌یان ‌ه‬ ‫رۆژان��� ‌ه ده‌چێت ‌ه ش���وێنی‌ كاره‌كه‌ی‌‌و‬ ‫ێ زه‌مه‌ن وه‌س���تاوه‌‪ .‬یه‌كێك‬ ‫واده‌زان��� ‌‬ ‫ی بوترێت‬ ‫له‌وانه‌ ك ‌ه پێیخۆش نه‌بوو ناو ‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ری‌ به‌رید بووه‌‪ ،‬ئه‌و "هه‌موو‬ ‫رۆژێك كه‌ ده‌چێته‌ بازاڕ‪ ،‬ئه‌بێت بڕوات ‌ه‬ ‫ئه‌و ش���وێن ‌هی‌ له‌وێ‌ فه‌رمانبه‌ر بووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ئێستا كه‌س له‌و هاوڕێیانه‌ ‌‬ ‫له‌و ش���وێنه‌ نه‌ماون‌و خانه‌نشین بوون‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌ڵێ���ت دڵی‌ به‌و ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ئه‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫له‌بر ‌ی الی‌ هاوسه‌ره‌كه‌م بم له‌م چۆڵه‌وانییه‌ به‌دوای‌ واڵخێكه‌وه‌م‬ ‫ئا‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‌‬ ‫كاتێ‌ ده‌چمه‌وه‌ ماڵه‌وه‌ هه‌ست ده‌كه‌م‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌م لێم نیگه‌رانه‌‪ ،‬ئاخر له‌به‌ر‬ ‫بژێوی‌‪ 20 ،‬شه‌و له‌سه‌ر مه‌رزه‌كه‌‬ ‫ده‌مێنمه‌وه‌‪ ،‬له‌م ئێرانه‌ ژیانمان به‌‬ ‫(با) چوو‪ ،‬ئه‌گه‌ر وه‌ها نه‌كه‌ین ناژین‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ قسه‌ی‌ هاوواڵتییه‌كی‌ شاری‌‬ ‫بانه‌‪-‬ی‌ كوردستانی‌ ئێران بوو‪ .‬حه‌مید‬ ‫وه‌یسی‌ ‪ 49‬ساڵ‌‪.‬‬

‫چه‌ند رۆژ‌ه‬ ‫بێكارین‪ ،‬مه‌جبور‬ ‫خۆم بووم‬ ‫به‌ واڵخه‌كه‌و‬ ‫باره‌كه‌ به‌كۆڵ‌‬ ‫ده‌گوێزمه‌وه‌‪70 ،‬‬ ‫كیلۆ به‌شانمدا‬ ‫ئه‌ده‌م‌و ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 25‬ده‌قیقه‌ رێگا‬ ‫ده‌بڕم‪ ،‬به‌خوا‬ ‫هێزی‌ لێبڕیوم‬

‫كاتێ‌ ده‌چیته‌ مه‌رزی‌ چۆمان ئه‌و هه‌موو‬ ‫كوخه‌ بچوكانه‌ ده‌بینی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ناڕێكوپێك دروس���ت كراون‪ ،‬ئه‌وس���ا‬ ‫تێده‌گ���ه‌ی‌ كه‌ چه‌ند پی���او‪ ،‬ژن‌و ماڵ‌‌و‬ ‫منداڵیان جێهێش���تووه‌‌و به‌ ده‌یان رۆژ‬ ‫ده‌مێننه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كۆڵێك ئه‌م به‌راو‬ ‫ئه‌و به‌ر پێبك���ه‌ن‪ ،‬یان به‌ واڵخه‌كانیان‬ ‫بار بۆ گونده‌ نزیكه‌كانی‌ مه‌رزه‌كه‌ به‌رن‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ ماڵه‌كانی‌ خۆیان له‌بیر كردووه‌‌و‬ ‫به‌هۆی‌ س���ه‌ختی‌ گوزه‌ران‌و گرانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كوخ���ه‌ په‌ڕپوتانه‌ی���ان كردووه‌ته‌‬ ‫ماڵ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ماڵێكی‌ بێكه‌یبانوو‪ ،‬چه‌ند‬ ‫كه‌س���ێكی‌ نێرینه‌‪ ،‬ش��� ‌هو‌و رۆژ پێكه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‌و هه‌مووش���یان خاوه‌نی‌ یه‌ك‬ ‫غه‌م���ن‪ ،‬ئه‌وی���ش په‌یداكردن���ی‌ نانه‌‪،‬‬ ‫به‌بێئاوڕدانه‌وه‌ له‌هیچ شتێكیتر‪.‬‬ ‫وه‌یسی‌ ئه‌وه‌ ناشارێته‌وه‌ كه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫ئه‌و پیاوانه‌ی‌ لێره‌ن "باوكن"‪ ،‬هه‌مووش‬ ‫له‌غه‌می‌ ماڵ‌و منداڵه‌كانیاندان‪ ،‬وتیشی‌‬ ‫"هه‌ندێكمان هه‌ن ش���ه‌و نییه‌ به‌گریان‬ ‫له‌خ���ه‌و به‌خه‌به‌ر نه‌ی���ه‌ت‪ ،‬ئه‌و خه‌ڵكه‌‬ ‫گیرۆده‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر بچێته‌ ن���او ماڵ‌و‬ ‫منداڵه‌كه‌ی‌ نان نابێ���ت بیخۆن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ ‬ ‫چه‌ند هاواڵتییه‌کی کوردستانی ئێران له‌سه‌ر مه‌رزی چۆمان‬ ‫دێته‌ ئێره‌ش وه‌ك دورگه‌یه‌كی‌ له‌یادكراو‬ ‫وایه‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌بێت له‌خه‌می‌ ئه‌وه‌دا بیت‪ ،‬سه‌ربازی‌ لێهاتووه‌‪ ،‬هه‌موو مانگێك ‪ 10‬ده‌زانێ‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و كاره‌ نه‌كه‌م منداڵه‌كانم تێپه‌ڕان���دووه‌‪ ،‬ئه‌و بۆچون���ه‌ به‌ناڕه‌واو ژیانی‌ هاوس���ه‌ری‌ له‌بیر ك���ردووه‌‪ ،‬ئه‌و رووی‌ كردووه‌ت���ه‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ دابنێت‪،‬‬ ‫رۆژێك ده‌ڕۆینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وه‌ها نه‌كه‌ین بێناز ده‌كه‌ون‪ ،‬به‌اڵم ساردبوونه‌وه‌یه‌ك ناهه‌ق ناو ده‌بات "له‌ئێراندا یه‌ك كارخانه‌ ته‌نانه‌ت س���ه‌رده‌می‌ گه‌نجێتیشی‌ هه‌روا ئ���ه‌وه‌ س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ زۆرجار‬ ‫هه‌موو رۆژێك بارێكت به‌ر بكه‌وێت"‪.‬‬ ‫عه‌ل���ی‌ هیدایه‌ت���ی‌ ‪ 50‬س���اڵ‌ ئ���ه‌و زه‌حمه‌ته‌ بتوانین به‌ ش���ه‌ره‌فه‌وه‌ ماڵ‌‌و له‌ڕووی‌ ژیانی‌ هاوسه‌رییه‌وه‌ كه‌وتووه‌ته‌ نییه‌‪ ،‬تاوه‌كو من له‌مهاباده‌وه‌ نه‌هێنێته‌ بردووه‌ته‌ س���ه‌ر‪ ،‬وتیشی‌ "له‌گه‌نجێتیش ته‌ق���ه‌ش له‌كاروان چیی���ه‌كان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫نێو په‌یوه‌ندییه‌كانمان‪ ،‬هه‌س���ته‌كانمان ئێره‌‪ ،‬ك���ورد به‌كه‌می‌ موچه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ هه‌ر واڵخدار ب���ووم‪ ،‬ره‌نگه‌ له‌و دنیاش هه‌موشیان رۆژانه‌ پاره‌ له‌بازرگانه‌كان‌و‬ ‫روونتر قس���ه‌ له‌سه‌ر س���اردبوونه‌وه‌ی‌ مناڵمان به‌خێو بكه‌ین"‪.‬‬ ‫واڵخ���داره‌كان وه‌رده‌گرن‪ ،‬به‌هۆی‌ زۆری‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌موو ش���تێ‌ ده‌بێت به‌ده‌ست‌و هه‌ر واڵخداریمان به‌نسیب بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و پیاوه‌ ك��� ‌ه جلوبه‌رگێكی‌ مه‌تاتی‌ وه‌ك به‌ردی‌ لێهاتووه‌"‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ نێوان ژن‌و پی���او ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌درێژایی‌ مه‌رزی‌ چۆمان‌و شابه‌دین‌و ئه‌و رێگرییانه‌‌و رێگرییه‌كانی‌ س���وپای‌‬ ‫زۆرجار باس له‌و‌ه ده‌كرێت كه‌ كوردی‌ بازووی‌ خ���ۆت په‌یدا بك���ه‌ی‌‪ ،‬من به‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئ���ه‌م به‌جێهێش���تنه‌‌و دوور له‌به‌ر كردبوو‪ ،‬تاوه‌كو له‌و ئاوه‌ی‌ كه‌ به‌‬ ‫كه‌وتن���ه‌وه‌ به‌رده‌وامه‌ی‌ ئ���ه‌وان‪" ،‬ئه‌م باره‌وه‌ ده‌په‌ڕێته‌وه‌ ته‌ڕ نه‌بێت‪ ،‬سه‌باره‌ت ئێ���ران به‌ گش���تی‌ (پوڵ)ی���ان خۆش ریشه‌ سپییه‌وه‌‪ ،‬توخوا هی‌ كۆڵ بردنم‪ ،‬موسه‌ك‌و چه‌ند جێگه‌یه‌كی‌ تریش‪ ،‬ئێران ئێرانی‌‪ ،‬زۆرێك له‌و هاوواڵتییه‌ كوردانه‌‬ ‫ی وتی‌ ده‌وێت‌و ب���ه‌رده‌وام له‌هه‌وڵدان ناكه‌ون‪ ،‬له‌الی‌ عێ���راق ماڵ‌ نیی���ه‌ دوو موچه‌ی‌ بنكه‌ی‌ س���ه‌ربازی‌ داناوه‌‪ ،‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند رۆژێ���ك بێ���كار له‌كوخه‌كانیاندا‬ ‫كاره‌ی‌ ئێم���ه‌‪ ،‬وه‌كو س���ه‌ربازی‌ وایه‌‪ ،‬به‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‌و ‪ 5‬منداڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ كه‌مده‌رامه‌تین‪ ،‬وه‌ك ئه‌ركێكی‌ "ژنه‌كه‌ش���م مه‌جبوره‌ رابێ���ت‪ ،‬ئه‌ویش مام ق���ادر ك���ه‌ ته‌مه‌ن���ی‌ حه‌فتاكانی‌ نه‌بێت"‪ .‬ئه‌و پیاوه‌ خۆی‌ وته‌نی‌ له‌مێژه‌ به‌ربه‌ست بۆ كارو كاسبی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ی‌ ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬

‫ده‌اڵڵێك‪ :‬باوك هه‌ی ‌ه‬ ‫كچه‌كه‌ی ده‌هێنێت بۆ له‌شفرۆشی‌‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫"هه‌ندێك له‌پیاو‌ه عه‌ره‌به‌كان‬ ‫خۆیان كچه‌كانیان ده‌هێنن‪ ،‬تا‬ ‫پاره‌یان پێپه‌یدا بكه‌ن‪ .‬بۆیه‌ ئێم ‌ه‬ ‫هیچ به‌رپرسیارێتیه‌كمان ناكه‌وێت ‌ه‬ ‫سه‌ر شان ئه‌گه‌ر كچه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر پیاوێكدا بڕوات"‪ ،‬ئه‌م ‌ه قسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماڵێك ‌ه كار ‌‬ ‫نه‌سرینه‌ ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫له‌شفرۆشی تێدا ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م ژن ‌ه سپیكه‌الن ‌ه نه‌ختێك قه‌ڵه‌و‌ه‬ ‫ێ منداڵه‌‪،‬‬ ‫یس‌‬ ‫ی ‪ 37‬ساڵه‌‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی كردۆت ‌ه شوێنێك‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌ه خانووه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ده‌یانه‌وێت‬ ‫بۆ ئه‌و پیاو‌ه له‌ش���كڕانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانه‌كانی���ان په‌یوه‌ند ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ببه‌س���تن‌و له‌و رێگه‌یه‌وه‌ ژن ‌‬ ‫سێكس ‌‬ ‫جودا بناس���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم رێگ���ه‌دان به‌م‬ ‫ی نابێت‪ ،‬دوو‬ ‫ی نه‌س���رین درێ���ژ‌ه ‌‬ ‫كاره‌ ‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر له‌الیه‌ن پۆلیسه‌و‌ه‬ ‫ی زیندان‬ ‫ده‌س���تگیرده‌كرێت‌و راپێچ��� ‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی نه‌وه‌ده‌كاندا‬ ‫نه‌س���رین‪ ،‬له‌ناوه‌ڕاست ‌‬ ‫ی دروس���تده‌كات‌و ئه‌و‬ ‫ی هاوس���ه‌ر ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫كات له‌گه‌ڵ مێرد‌ه دوكانداره‌كه‌یدا زۆر‬ ‫ی ژی���ان تێده‌په‌ڕێنن‌و دوو‬ ‫ب ‌ه س���اده‌ی ‌‬ ‫كوڕو كچێكیان ده‌بێت‪ .‬پاش ش���ه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ساڵێك له‌هاوس���ه‌رگیرییان مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫بڕی���اری‌ چوون��� ‌ه هه‌ن���ده‌ران ده‌دات‌و‬ ‫ی جێده‌هێڵێت‪ .‬له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫خێزانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌سرین زۆر ب ‌ه زه‌حمه‌ت ئه‌و مندااڵنه‌ ‌‬ ‫به‌خێوده‌كات‪ ،‬به‌اڵم "مێرد‌ه بێوه‌فاكه‌م‬ ‫پاش حه‌وت ساڵ چاوه‌ڕوانی‌ له‌هه‌نده‌ران‬ ‫ی‬ ‫پێمزان���ی‌ ك ‌ه ژنی هێناوه‌ته‌وه‌و هه‌رچ ‌‬ ‫ی بۆ ئێم ‌ه‬ ‫مامه‌ڵ��� ‌هی‌ چوون��� ‌ه ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫كردوو‌ه هه‌ڵیوه‌شاندۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫نه‌س���رین دوای‌ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ژن��� ‌ه تازه‌كه‌ی���دا له‌هه‌نده‌ران‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئیت���ر ئ���ه‌و ماڵ��� ‌ه‬ ‫خه‌زورانه‌كه‌ش���ی‌ لێتێكده‌چێ���ت ك��� ‌ه‬ ‫چه‌ند وه‌ختێك ‌ه له‌گه‌ڵیان دانیشتووه‌‌و‬

‫ ‬ ‫زیندانییه‌ک له‌چاوه‌ڕوانی ئازادبونیدا‬ ‫ی وه‌رده‌گرێت‌و‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ته‌اڵق ‌‬ ‫ب ‌ه ناچ���ار ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ماڵ���ی‌ باوكی‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫خۆی‌ وتی‌ "ژیان���م له‌گه‌ڵیاندا یه‌كجار‬ ‫ی‬ ‫ناخۆش ب���وو‪ ،‬چونكه‌ جگ ‌ه له‌نائارام ‌‬ ‫هیچ���م ب���ۆ نه‌مابۆو‌ه به‌ناچ���اری‌ كچ ‌ه‬ ‫گه‌وره‌كه‌م دا به‌ش���وو‪ ،‬چونك ‌ه براكه‌م‬ ‫ی ئه‌وه‌یان‬ ‫ی لێده‌دان‪ .‬دواتر بیانوو ‌‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێگرت���م ك��� ‌ه ده‌بێت ك���وڕو كچه‌كه‌ ‌‬ ‫ی مێرده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تریشم بنێرمه‌و‌ه ال ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه قه‌بوڵ بكه‌م‬ ‫ئیت���ر نه‌مده‌توان ‌‬ ‫بۆی ‌ه هاتم ‌ه ده‌رێ‌‌و به‌س���ه‌ر خزمانه‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕام‪ ،‬تا نه‌كه‌وم ‌ه سه‌ر شه‌قام"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نه‌س���رین ب���ۆ ماوه‌یه‌ك له‌ش���وێن ‌‬ ‫جی���اوازو له‌س���وپه‌رماركێته‌كان‌و ماڵ ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌كان كار ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی نامێن���ێ‌‌و روو‬ ‫ئیت���ر ئه‌م كارانه‌ش��� ‌‬ ‫له‌ماڵێ���ك ده‌كات ب���ۆ كار‪ ،‬به‌اڵم "ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ژن‌و مێرد‌ه هه‌ردووكیان خه‌ریكی‌ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوون‪ ،‬جگ��� ‌ه له‌ماڵه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌شفرۆش��� ‌‬ ‫خۆیان خانوویه‌كی���ان به‌كرێ‌ گرتبوو‬ ‫كاری‌ له‌شفرۆشییان تێداده‌كرد‪ .‬ئه‌وان‬ ‫داوایان لێكردم ك���ه‌ منیش كاریان بۆ‬ ‫بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم م���ن نه‌مكرد‪ .‬له‌و كاته‌و‌ه‬

‫فۆتۆ‪ :‬سارا‬

‫بڕیارمداوه‌ ئه‌م‬ ‫جار‌ه ئازاد بكرێم‬ ‫هه‌رگیز ناچمه‌و‌ه‬ ‫سه‌ر ئه‌م كار‌ه‬ ‫ی‬ ‫نه‌شیاوه‌و تۆبه‌ ‌‬ ‫لێده‌كه‌م‬ ‫بی���رم كرده‌و‌ه منیش ماڵێك بگرم هه‌م‬ ‫ی‬ ‫تێیدا بژیم ه���ه‌م منداڵه‌كانم له‌میوانی ‌‬ ‫ی مااڵن رزگاریان ببێت‌و تێیدا‬ ‫به‌رده‌وام ‌‬ ‫بژین"‪ .‬نه‌س���رین باس���ی‌ له‌موشته‌ری ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان���ی‌ كرد ك ‌ه به‌زۆری‌ ئه‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫شاسوار كه‌ریمی‌ یه‌كێك بوو له‌وانه‌ی‌‬ ‫‪ 7‬رۆژ ب���وو ته‌نه���ا ‪ 20‬دۆالری‌ په‌ی���دا‬ ‫كردب���وو‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ چه‌ن���د واڵخدارێكیتر‬ ‫كه‌وتبون���ه‌ ك���ۆڵ ب���ردن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫پاس���داره‌كه‌ رێگ���ه‌ی‌ نه‌ئ���ه‌دا به‌ واڵخ‬ ‫ش���تومه‌كه‌كان ئه‌و دیوی‌ ئێران ببێت‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "چه‌ند رۆژه‌ بێكارین‪ ،‬مه‌جبور‬ ‫خ���ۆم بووم به‌ واڵخه‌كه‌و باره‌كه‌ به‌كۆڵ‌‬ ‫ده‌گوێزمه‌وه‌‪ 70 ،‬كیلۆ به‌شانمدا ئه‌ده‌م‌و‬

‫م���اوه‌ی‌ ‪ 25‬ده‌قیقه‌ رێگا ده‌بڕم‪ ،‬به‌خوا‬ ‫هێزی‌ لێبڕیوم"‪ .‬ئه‌و كوڕه‌ گه‌نجه‌ كه‌ هه‌ر‬ ‫‪ 33‬ساڵ‌ ده‌بوو‪ ،‬تازه‌ زه‌واجی‌ كردبوو‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ژیانی‌ خۆی‌‌و هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫وت���ی‌ "توخوا بی���رم مه‌هێن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌كوێیه‌و منیش له‌كوێ‌‪ ،‬شه‌وان ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌بیرم���ا نه‌ی���ه‌ت ئاره‌زووه‌كانمه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كاره‌ تاقه‌ت پڕوكێنه‌ له‌هه‌موو شتێكت‬ ‫ئه‌كات"‪.‬‬ ‫به‌رده‌وام پرس���یارێك دێت���ه‌ ئاراوه‌‌و‬ ‫ی كه‌‬ ‫ناوێ���ری‌ ل���ه‌و خه‌ڵك���ه‌ی‌ بك���ه‌ ‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ جێهێشتووه‌‌و بۆ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر هه‌ردووالی���ان به‌ته‌نیا ده‌مێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایا چۆن غه‌ریزه‌ جنس���ییه‌كانیان تێر‬ ‫ده‌كه‌ن؟ دواجار چه‌ند كه‌س���ێكیان هیچ‬ ‫وه‌اڵمێكیان پێنه‌بوو‪ ،‬ته‌نها به‌یادی‌ ‪30‬‬ ‫ساڵ‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كاتێ‌ ده‌چمه‌وه‌‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌م گه‌ش ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بێحه‌د‬ ‫خزمه‌تم ده‌كات‌و ئه‌و رۆژانه‌ش كه‌ نزیك‬ ‫ده‌بم���ه‌وه‌ له‌گه‌ڕانه‌وه‌‪ ،‬هه‌س���ت ده‌كه‌م‬ ‫هه‌موو گیانی‌ غه‌زه‌بی‌ لێده‌بارێت"‪ .‬ئه‌و‬ ‫زۆر راشكاوانه‌ وتیشی‌ "ئاره‌زوو چییه‌‪،‬‬ ‫كه‌ باری‌ مه‌جبوری���ت بۆ هات‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌بێ���ت دانبه‌خۆی���دا بگرێت‌و وه‌ك من‬ ‫دوور كه‌وتن���ه‌وه‌‌و ره‌زال���ه‌ت بچێژێت‪،‬‬ ‫تۆبڵێی‌ دنیای‌ ئێمه‌ هه‌روا بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌یاد له‌نێ���و هاوڕێكانی‌ به‌ ده‌نگخۆش‬ ‫ن���اوی‌ هاتووه‌‌و ش���ه‌وانه‌ش ك���ه‌ دوور‬ ‫ده‌كه‌ونه‌وه‌ له‌پاس���دار‌و جه‌یش‌و جاشی‌‬ ‫ئێران‪ ،‬له‌گ ‌هڵ‌ بێده‌نگی‌ شه‌و‌و رۆشتنی‌‬ ‫قه‌ت���اره‌كان گۆرانی‌ حه‌س���ه‌ن زیره‌ك‌و‬ ‫ماملێ‌ ده‌چڕێت‪ .‬وتیشی‌ "هه‌ركه‌ باسی‌‬ ‫عیشق ده‌كه‌م‪ ،‬یاره‌كه‌م دێته‌ پێش چاوم‪،‬‬ ‫خودا ش���اهیده‌ هه‌ندێ‌ جاریش دڵم پڕ‬ ‫ی له‌پاڵ‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬كه‌ بۆ منی‌ جه‌وان له‌بر ‌‬ ‫یاره‌كه‌مدابم‪ ،‬ل���ه‌م چۆڵه‌وانییه‌ به‌دوای‌‬ ‫واڵخێك���ه‌وه‌م"‪ .‬له‌وه‌ت���ه‌ی‌ گه‌مارۆی‌‬ ‫ئاب���وری‌ كۆمه‌ڵ���گای‌ نێونه‌ته‌وه‌یی‌ بۆ‬ ‫سه‌ر ئێران زیادی‌ كردووه‌‪ ،‬باری‌ ئابوری‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس���تانی‌ ئێ���ران له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫خراپیدای���ه‌‪ ،‬قه‌ره‌باڵغبوونی‌ مه‌رزه‌كانی‌‬ ‫عێراقی���ش به‌ كۆڵب���ه‌ری‌ زۆرو واڵخدار‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌رده‌خات كه‌ بژێوی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌‬ ‫له‌چ ئاستێكدایه‌‪.‬‬

‫كچ ‌ه خوێندكاره‌كان به‌نهێن ‌ی مامۆستاكانیان خۆشده‌وێت‬ ‫ئا‪ :‬چیمه‌ن واحید‬

‫ی‬ ‫پیاوانه‌ن ك��� ‌ه به‌س���ااڵچوون‌و توانا ‌‬ ‫سێكس���یان نه‌ماو‌ه "ئه‌وان هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی‬ ‫ناتوانن سێكس بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ده‌ستباز ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ له‌شفرۆشه‌كاندا ده‌كه‌ن‌و ماچیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬موشته‌ریمان هه‌ی ‌ه زۆر پیره‌و‬ ‫ی گه‌وره‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ كوڕو كچ��� ‌‬ ‫ب���ۆ كاژێرێ���ك دێت��� ‌ه الیان ب���ۆ ماچ‌و‬ ‫ی ئه‌وانه‌ش‬ ‫ده‌س���تبازی‌‌و هه‌مان پاره‌ ‌‬ ‫ی ته‌واو ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌دات ك ‌ه سێكس ‌‬ ‫دیار‌ه ئه‌م ماڵ ‌ه له‌شفرۆش ‌ه وه‌ك هه‌موو‬ ‫ی تێدای ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی تر كۆمه‌ڵێك كچ ‌‬ ‫ماڵه‌كان ‌‬ ‫ده‌اڵڵه‌كان له‌نێوان خۆیاندا ده‌یگۆڕنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ێ له‌و‬ ‫ی سه‌یر‌ه نه‌سرین هه‌ند ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌الی ‌ه ك ‌ه باوكیان ده‌یانهێنێت‪.‬‬ ‫كچانه‌ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن بیست‌و‬ ‫ئه‌و باس���ی‌ له‌ڕه‌غده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێنج س���اڵ كرد ك ‌ه له‌به‌غداو‌ه باوك ‌‬ ‫ی ئه‌م تا بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫هێناویه‌تی‌ ب���ۆال ‌‬ ‫ی پێپه‌یدا‬ ‫ی بمێنێت���ه‌وه‌و بڕێك پاره‌ ‌‬ ‫ال ‌‬ ‫ی بیباته‌وه‌‪ .‬ره‌غد‌ه‬ ‫بكات‌و له‌گه‌ڵ خ���ۆ ‌‬ ‫ی من‬ ‫ی "گوناه ‌‬ ‫به‌ده‌م گریان���ه‌و‌ه وت��� ‌‬ ‫چیی��� ‌ه له‌زینداندا ب���م له‌كاتێكدا باوكم‬ ‫ی وا هه‌ڵ ‌ه بكه‌م‌و‬ ‫ناچارم ده‌كات كارێك ‌‬ ‫خودا له‌خۆم زویر بكه‌م‪ ،‬بڕوابكه‌ن من‬ ‫س���ه‌رپۆش به‌س���ه‌ربووم‌و زۆر خۆم ب ‌ه‬ ‫گوناهبار ده‌زانم‪ ،‬ب���ه‌اڵم جگ ‌ه له‌باوكم‬ ‫ی بۆ ببه‌م‪،‬‬ ‫هیچ كه‌س���ێكم نه‌ماو‌ه په‌نا ‌‬ ‫دایكم م���ردووه‌و براكه‌ش���م له‌عه‌ممان ‌ه‬ ‫ی لێكردوم‬ ‫باوكیش���م زۆر هه‌ژاره‌و داوا ‌‬ ‫ی بۆ په‌یدا بكه‌م تا‬ ‫له‌و رێگه‌یه‌و‌ه پار‌ه ‌‬ ‫ژیان بكه‌ین"‪ .‬نه‌س���رین هاوڕایه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ره‌غده‌و زۆر په‌شیمان ‌ه له‌وه‌ی‌ ماڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم "به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫له‌و ج���ۆره‌ ‌‬ ‫ی ماڵ ‌ه‬ ‫ه���ه‌ژاری‌‌و بێش���وێنی‌‌و ده‌ركردن ‌‬ ‫ب���اوك وایلێك���ردم په‌نابۆ ئ���ه‌م كار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ببه‌م‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر نه‌مكردای ‌ه پاره‌ ‌‬ ‫ی خانووه‌كه‌م نه‌بوو‪ ،‬ناچار ده‌بوو‬ ‫كرێ��� ‌‬ ‫ی باوكیان‌و‬ ‫منداڵه‌كان���م بنێرم���ه‌و‌ه ال ‌‬ ‫خۆشم بكه‌وم ‌ه س���ه‌ر جاده‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بڕیارم���داوه‌ ئ���ه‌م جاره‌ ئ���ازاد بكرێم‬ ‫هه‌رگی���ز ناچمه‌و‌ه س���ه‌ر ئ���ه‌م كار‌ه‬ ‫نه‌شیاوه‌و تۆب ‌هی‌ لێده‌كه‌م"‪.‬‬

‫هه‌ندێك له‌كچه‌ خوێندكاره‌كان‬ ‫گه‌ر له‌دڵی‌ خۆشیاندا بێت حه‌ز‬ ‫له‌مامۆستاكانیان ده‌كه‌ن‌و خۆشیان‬ ‫ده‌وێن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ نیگه‌رانیان‬ ‫ده‌كات ئه‌و كلتووره‌ داخراوه‌یه‌ كه‌‬ ‫كچان زۆر شه‌رمنن له‌ده‌ربڕینداو‬ ‫ناتوانن هیچ پیشان بده‌ن‌و دواجار‬ ‫جگه‌ له‌ئازار هیچیان بۆ جێنامێنێ‌‪.‬‬ ‫بوون���ی‌ مامۆس���تا پی���اوه‌كان‬ ‫له‌دواناوه‌ندیه‌كان���دا‌و مامه‌ڵه‌كردنی���ان‬ ‫له‌گه‌ڵ كچاندا ره‌نگه‌ جۆرێك له‌ئیعجاب‌و‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌ الی‌ كچان دروستبكات‬ ‫كه‌ له‌و ته‌مه‌نه‌ هه‌ستیار‌و ناسكه‌دا زۆر‬ ‫ب���ه‌ زه‌حمه‌ت لێیده‌رده‌چن‌و هه‌میش���ه‌‬ ‫وه‌ك گرێیه‌ك الیان ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬سازی‌‬ ‫عه‌ل���ی ته‌م���ه‌ن ‪ 20‬س���اڵ خوێندكاری‌‬ ‫شه‌شه‌می‌ ئاماده‌ییه‌‌و ماوه‌ی‌ دووساڵه‌‬ ‫پڕبه‌دڵ مامۆستا (س)ی خۆشده‌وێت‌و‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌و‌ه‬ ‫ ‬ ‫بۆ جارێكیش ناتوانێت به‌ چرپه‌یه‌كیش چه‌ند خوێنکارێک له‌کاتی وانه‌دا‬ ‫باس���ی‌ ب���كات‪ ،‬ئه‌و كچ���ه‌ گه‌نجه‌ زۆر‬ ‫ب���ه‌ نیگه‌ران���ی‌‌و دڵته‌نگیی���ه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"خۆشه‌ویس���تیه‌كه‌ی من یه‌ك الیه‌نه‌یه‌‬ ‫ته‌نی���ا الی منه‌‪ ،‬به‌ب���ێ‌ ئاگاداربوونی‬ ‫ئ���ه‌و هیچ له‌مه‌س���ه‌له‌كه‌ ناگۆڕێت‪ ،‬من‬ ‫ناتوانم پێ���ی‌ بڵێم‌و ئێ‌ خۆ كه‌ ئه‌ویش‬ ‫پێ���ی‌ نه‌زانێ‌ ناتوانێت ئه‌و هه‌س���ته‌ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هه‌س���ت شتێك نییه‌ له‌گیرفان‬ ‫ده‌ری بێنیت ب���ۆ به‌رامبه‌ره‌كه‌ت" ئه‌و‬ ‫زۆر به‌ نیگه‌رانییه‌وه‌ باسی‌ ئه‌و رۆژانه‌ی‌‬ ‫كرد ك���ه‌ وانه‌ك���ه‌ی‌ ئ���ه‌و ده‌خوێنن‌و‬ ‫ته‌م���ه‌ن ‪ 35‬س���اڵ مامۆس���تایه‌‬ ‫ده‌یبێنێت‪ ،‬چونكه‌ به‌ جۆرێك له‌مردنی‌ بكات‪ ،‬كه‌س ناتوانێت هه‌ستی پێبكات‬ ‫له‌ئاماده‌ییه‌ك���ی‌ كچ���ان‌و یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫وه‌سفكرد كه‌ له‌وه‌سفكردن نایه‌ت‌و وتی‌ تاخۆی نه‌یبینێت"‪.‬‬ ‫مامۆستایانه‌ی به‌ وته‌ی خۆی له‌ژیانیدا‬ ‫سازی‌ به‌ راده‌یه‌ك نیگه‌رانه‌‪ ،‬پێی‌ وایه‌‬ ‫"له‌هه‌م���وو وانه‌كان زیاتر هه‌وڵ بۆ ئه‌م‬ ‫بڕوای به‌خۆشه‌ویس���تی ئه‌م سه‌رده‌مه‌‬ ‫وانه‌یه‌ ده‌ده‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئاواته‌خوازبووم هه‌رچی ناوی خۆشه‌ویستی‌و عه‌شق‌و ئه‌م‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و باسی له‌وه‌كرد پێش‬ ‫هه‌م���وو رۆژه‌كان���ی‌ هه‌فته‌ ئ���ه‌و وانه‌ بابه‌تانه‌بێت‪ ،‬ل���ه‌م واڵت‌و مه‌مله‌كه‌تانه‌‬ ‫‪ 2‬ساڵ عاشقی یه‌كێك له‌خوێندكاره‌كانی‬ ‫قورس���ه‌ بخوێنین تا تێر به‌چاوی‌ خۆم نییه‌و ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌ "درۆیه‌كی‌ گه‌وره‌‬ ‫خۆی بووه‌‪ ،‬به‌هۆی جیاوازییه‌كی زۆری‬ ‫ته‌ماش���ای‌ بكه‌م‪ ،‬نازانم چی باسكه‌م‪ ،‬تێناپه‌ڕێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ خۆشه‌ویس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن���ه‌وه‌ نه‌یتوانیوه‌ خۆشه‌ویس���تی‬ ‫ئه‌مه‌ مردنه‌ به‌ مان���ای كه‌لیمه‌‪ ،‬ته‌نها مانای‌ فه‌ناب���وون‌و قوربانییه‌ كه‌ كه‌س‬ ‫خۆی بۆ خوێندكاره‌ك���ه‌ی ده‌رببڕێت‪،‬‬ ‫ش���ته‌ زۆر بێ ده‌سه‌اڵتم تیایدا‪ ،‬چونكه‌ ئاماده‌نییه‌ بیكات"‪.‬‬ ‫چونك���ه‌ "ویس���تی م���ن پێكهێنان���ی‬ ‫ئه‌م عاشق بوونه‌‌و ده‌رنه‌بڕینی‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫بێده‌سه‌اڵتیه‌كه‌ به‌زۆر‌و به‌هیچ رێگه‌یه‌ك‬ ‫پرۆس���ه‌ی هاوس���ه‌رگیری بوو له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌س���ت ناكه‌وێ���ت ت���ا دڵ نه‌یه‌وێت‪ ،‬بۆ كچان نییه‌و هه‌ندێ‌ جار مامۆس���تا‬ ‫خوێندكاره‌كه‌م���دا‪ ،‬به‌اڵم هه‌س���تمكرد‬ ‫سه‌ختترین‌و ناخۆشترین ئازاره‌‪ ،‬هیچم كوڕه‌كانی���ش له‌گ���ه‌ڵ قوتابیه‌كانیاندا‬ ‫هێش���تا ئه‌و منداڵه‌ بۆ ئ���ه‌م زه‌واجه‌و‬ ‫نیی���ه‌ تابتوانێت ئه‌و ئازاره‌م وه‌س���ف تووش���ی‌ هه‌مان دۆخ ده‌بن‪ .‬م‪.‬كاوه‌ی‌‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫خوێندكارێك "تا ئاستی‌ فه‌نابوون‬ ‫مامۆستاكه‌مم خۆشده‌وێت‌و‬ ‫ناتوانم ده‌ریبڕم"‬

‫ته‌مه‌نی گونجاو نییه‌ بۆ پێكهێنانی ئه‌و‬ ‫پرۆسه‌یه‌"‪ ،‬به‌اڵم دواجار خۆشه‌ویستی‌‬ ‫پاڵ���ی‌ پێوه‌ ده‌نێت گ���وێ نه‌داته‌ هیچ‬ ‫شتێك‌و داوای هاوس���ه‌رگیری لێبكات‪،‬‬ ‫دواج���ار ب���ۆی ده‌رده‌كه‌وێ���ت ماوه‌ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ خوێندكاره‌ك���ه‌ی زه‌واجی‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ رۆژ ب���ه‌ڕۆژ دنیا‬ ‫له‌به‌ره‌وپێش���چووندایه‌و ته‌كنه‌لۆژی���ا‬ ‫له‌خزمه‌تی‌ مرۆڤایه‌تیدایه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆرجار‬ ‫كچان به‌ نهێنی‌ س���وود ل���ه‌م ته‌كنیكه‌‬ ‫ده‌بین���ن‪ ،‬فه‌یس���بووكیش یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫رێگایان���ه‌ی‌ س���وودی‌ لێوه‌رده‌گرن بۆ‬ ‫ده‌ربڕینی‌ هه‌سته‌ شاراوه‌ زۆر جوانه‌كانی‌‬ ‫ناخیان‪ .‬الرا‪-‬ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 21‬ساڵ یه‌كێكی‌‬ ‫تره‌ له‌و خوێندكارانه‌ی‌ زانكۆ كه‌ له‌دڵی‬ ‫خۆی���ه‌وه‌ خۆشه‌ویس���تییه‌كی زۆری‌‬ ‫بۆ مامۆس���تاكه‌ی‌ هه‌یه‌‌و تائێس���تاش‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ ئه‌و خۆشه‌ویستییه‌ بدركێنێ‌‬ ‫"هیچ رێگه‌یه‌كم ش���ك نه‌برد كه‌ بتوانم‬ ‫ئه‌و هه‌س���ته‌ی خۆم���ی پێبڵێم‪ ،‬ناچار‬ ‫هه‌وڵم���داوه‌ له‌ڕێگه‌ی فه‌یس���بووكه‌وه‌‬ ‫بتوان���م هه‌رچۆنێ���ك بێ���ت په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ دروس���ت بكه‌م‪ ،‬به‌الش���مه‌وه‌‬ ‫گرن���گ نییه‌ په‌یوه‌ندیه‌ك���ه‌ هاوڕێیه‌تی‬ ‫بێت یاخود هه‌رش���تێكی تر‪ ،‬مه‌به‌ستی‬ ‫من ئه‌وه‌یه‌ بتوانم له‌نزیكه‌وه‌ بیناس���م‌و‬ ‫تائێس���تاش نازانێت كێم‪ ،‬به‌الش���مه‌وه‌‬ ‫گرنگ نییه‌ بزانێت"‪.‬‬ ‫هه‌ندێكجار مامۆس���تا پیاوه‌ خاوه‌ن‬ ‫ژن‌و منداڵه‌كان عاش���قی‌ قوتابیه‌كانیان‬ ‫ده‌ب���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان زۆر چاوقایمتر‬ ‫ده‌توان���ن ده‌ریببڕن‪ ،‬تانیای ته‌مه‌ن ‪23‬‬ ‫ساڵ (خوێندكاری زانكۆ) وتی‌ "یه‌كه‌م‬ ‫س���اڵی زانكۆم ب���وو هه‌س���تم ده‌كرد‬ ‫مامۆستاكه‌م جیا له‌هه‌موو خوێندكاره‌‬ ‫هاوڕێكان���ی ترم گرنگ���ی به‌من ده‌دا‌و‬ ‫ه���اوكاری زۆری ده‌ك���ردم‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫هه‌ستم ده‌كرد هیچ مه‌به‌ستێكی سلبی‬ ‫له‌پشت ئه‌م هاوكاری‌و گرنگی پێدانه‌وه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬منیش وه‌ك مامۆستایه‌ك جیاواز‬ ‫له‌مامۆس���تاكانی ترم رێ���زم ده‌گرت‌و‬ ‫خۆشم ده‌ویست‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ چاوه‌ڕێی‌‬ ‫نه‌بووم‌و تووشی‌ شۆكی‌ كردم‪ ،‬ئه‌وه‌بووم‬ ‫پێی وتم خۆش���م ده‌وێیت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سێكی خاوه‌ن ژن‌و ماڵ بوو"‪.‬‬

‫ ‬ ‫چه‌ند به‌سااڵچوویه‌ک له‌خانه‌ی به‌سااڵچوواندا له‌سلێمانی‬

‫‪11‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬کوردستان‬

‫‪ 24‬كاتژمێر له‌خانه‌ی‌ به‌سااڵچوواندا‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‌‬ ‫كاروان ره‌حیم‬ ‫ی‬ ‫به‌سااڵچوو‪ ،‬ئه‌و توێژه‌ن كه‌ دوا ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ خێزانه‌كانیان لێیان بێزار‬ ‫ده‌بن‪ ،‬رووده‌كه‌ن ‌ه خان ‌هی‌ به‌سااڵچووان‬ ‫ی‬ ‫ی ‪2006‬ه‌وه‌ له‌سلێمان ‌‬ ‫كه‌ له‌ساڵ ‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬په‌یامنێره‌كه‌ی‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی زۆر له‌گه‌ڵیاندا بووه‌‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫تاوه‌كو ژیانی‌ ئه‌و پیره‌ له‌یادكراوان ‌ه‬ ‫به‌سه‌ر بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خانه‌ی‌ به‌س���ااڵچووان‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫له‌س���لێمانی‌ عه‌بدولخال���ق عه‌بدولقادر‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك���ه‌ خانه‌كه‌یان‬ ‫ه���ه‌ردوو ره‌گ���ه‌ز له‌خ���ۆی‌ ده‌گرێت‌و‬ ‫ی به‌ختیان ده‌بێت له‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫وه‌ربگیرێن‪ ،‬ده‌بێت ته‌مه‌نیان له‌س���ه‌رو‬ ‫‪ 55‬س���اڵه‌و‌ه بێت‌و په‌ككه‌وته‌ش نه‌بن‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌ڕێوبه‌ر‌ه ئ���ه‌و خانه‌ی ‌ه‬ ‫به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌س���ااڵچووانه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ماڵ ‌‬ ‫ی له‌وه‌ش���كرد له‌م شوێن ‌ه‬ ‫ناوبراو باس ‌‬ ‫ی رۆژان��� ‌ه‬ ‫س���ه‌رجه‌م پێداویس���تیه‌كان ‌‬ ‫له‌خواردن‌و خواردن���ه‌وه‌‌و جل‌و به‌رگ‌و‬ ‫ی ‪ 45‬هه‌زار دیناریان بۆ خه‌رج‬ ‫مانگانه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌الیه‌ن پزیشكێكه‌و‌ه‬ ‫ی ته‌ندروستییان ئه‌كرێت‪،‬‬ ‫چاودێری‌ بار ‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن دوو توێ���ژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫چه‌ن���د كارگوزارێك خزم���ه‌ت ده‌كرێن‪،‬‬ ‫له‌ئێستاش���دا خانه‌ك ‌ه ‪ 21‬به‌سااڵچوو‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه ‪ 18‬پی���او‌و ‪ 3‬ئافره‌ت���ن‪ ،‬له‌خۆ ‌‬ ‫ده‌گرێت‪.‬‬ ‫ژیان له‌خان ‌هی‌ به‌سااڵچووان‬ ‫له‌زاری‌ توێژه‌رێكی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫محه‌مه‌د عومه‌ر یه‌كێكه‌ له‌وتوێژه‌رانه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه ماو‌هی‌ چه‌ند س���اڵێكه‌ له‌م شوێن ‌ه‬ ‫ێ ستاف‬ ‫ی له‌وه‌كرد س ‌‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬باس ‌‬ ‫ی به‌یانی‌‌و‬ ‫له‌م خانه‌ی ‌ه كارده‌كه‌ن‪ ،‬ستاف ‌‬ ‫نیوه‌ڕۆ‌و ش���ه‌و‪ ،‬ناوبراو باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ لێره‌ن كێشه‌یان هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫كچ‌و كوڕه‌كانیان ئاماده‌ نین به‌خێویان‬ ‫بكه‌ن‪ .‬یاخود هه‌یان ‌ه وه‌جاخ كوێربووه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ئێستا بێكه‌س���ه‌‌و كه‌س نییه‌ خزمه‌ت ‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬تیاش���یدایه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ ماڵه‌و‌ه‬ ‫ناگونجێت‌و ژیانی‌ ئێره‌ی‌ له‌ال باشتره‌‪.‬‬ ‫ب ‌ه بڕوای‌ ئه‌و توێژه‌ره‌ كۆمه‌اڵیه‌تیی ‌ه‬ ‫گه‌وره‌ترین كێش��� ‌هی‌ ئه‌و به‌سااڵچووان ‌ه‬ ‫هه‌س���تكردن ‌ه به‌ "ته‌نهایی‌"‪ .‬ئه‌و زیاتر‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌وانه‌ له‌ناو خێ���زان ژیاون‬ ‫كاریان ك���ردوه‌و منداڵیان پێگه‌یاندوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئێستا ته‌نها ماونه‌ته‌وه‌و چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ی ت���ر ئه‌ك���ه‌ن به‌خێوی���ان‬ ‫خه‌ڵكان��� ‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا هه‌س���ت ده‌ك���ه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌نیان ئ���ه‌ڕوات‌و ته‌نه���ا چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ی تریان‬ ‫م���ردن ئه‌ك���ه‌ن‪ ،‬كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ ك ‌ه خۆیان به‌گ���ه‌ور‌ه ده‌زانن‌و‬ ‫ێ له‌به‌رامبه‌ره‌كانی���ان ناگ���رن‪.‬‬ ‫گ���و ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ح���ه‌زوو ئاره‌زووه‌كان��� ‌‬ ‫به‌س���ااڵچووه‌كانیش عوم���ه‌ر ده‌ڵێ���ت‬ ‫ی كۆن‬ ‫"هه‌یانه‌ حه‌ز به‌گوێگرتنی‌ گۆران ‌‬ ‫ئه‌كات‪ ،‬یان س���ه‌یركردنی‌ ته‌له‌فزیۆن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ش���یانه‌ ته‌نها له‌سه‌ر رابردوی‌ خۆ ‌‬ ‫ئه‌ژی‌و رۆژان ‌ه س���ه‌ردانی‌ ئه‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫ئه‌كات كه‌ له‌گه‌نجیدا كاری‌ تێدا كردوه‌‪،‬‬

‫به‌خوا منداڵ‬ ‫ی‬ ‫ناتوانێت دڵ ‌‬ ‫دایك‌و باوك‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌تا لێر‌ه‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌تێك ‌‬ ‫جوانمان ئه‌كه‌ن‌و‬ ‫به‌خێومان ئه‌كه‌ن‬

‫ی���ان تێیداژیاوه‌‪ ،‬زۆرجار ئه‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫ی نه‌م���اوه‌و كراوه‌ ب ‌ه‬ ‫هیچ ئاس���ه‌وارێك ‌‬ ‫ی نوێ‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫باخ یان باڵه‌خانه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌رئه‌چێت‪ ،‬له‌وێ‌ دائه‌نیش���ێت"‪ .‬ئه‌و‬ ‫ی له‌و ش���وێنه‌یه‌‪،‬‬ ‫توێژه‌ر‌ه كه‌ كاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌رهات‌و‬ ‫زۆرج���ار رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫چیرۆك���ی‌ ناخۆش���یش ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ئاماژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر پیاوێكیان له‌البووه‌‪،‬‬ ‫ی رۆش���نبیرو تێگه‌یشتوو‬ ‫زۆركه‌س���ێك ‌‬ ‫ی زانكۆ‬ ‫ی دوو بڕوانامه‌ ‌‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫بووه‌‪ ،‬به‌ئه‌س���ڵ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ئێران بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه هۆكار ‌‬ ‫ی كردۆته‌ عێراق‌و ماڵ‌و‬ ‫ده‌مێك بوو‌ه رو ‌‬ ‫منداڵی‌ به‌جێهێش���تووه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ی كێش���ه‌ نه‌بن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مندااڵنه‌ی‌ توش��� ‌‬ ‫ی نه‌وتوو‌ه ك ‌ه‬ ‫هه‌رگیز ب��� ‌ه خانه‌واده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���لێمان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌عێراق���ه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی كردووه‌‪،‬‬ ‫ی كار ‌‬ ‫تاوه‌ك���و توانیویه‌ت��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وان‪ .‬توێژه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫دواتر هاتۆته‌ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌داخه‌و‌ه دوا ‌‬ ‫ب ‌ه بێزارییه‌كه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك نه‌خ���ۆش كه‌وتوو له‌غه‌ریبیدا‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌ستدا"‪.‬‬ ‫ئه‌وان ‌هی‌ له‌الن ‌هی‌ به‌سااڵچوودا‬ ‫ده‌مرن چییان لێده‌كرێت؟‬ ‫ئه‌و توێژه‌ر‌ه باس له‌وه‌ ده‌كات كاتێك‬ ‫كه‌سێكمان لێده‌مرێت (به‌سااڵچوویه‌ك)‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌كه‌س‌و كاریانه‌و‌ه ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وان دێ���ن‌و ده‌یب���ه‌ن ده‌ینێ���ژن‪،‬‬ ‫ی نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌وان‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌سیش��� ‌‬

‫ئه‌و پیران ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی كارێك‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫بوون‪ ،‬یان‬ ‫فه‌رمانبه‌ر بوون‪،‬‬ ‫هه‌یان ‌ه رۆژان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌چێت ‌ه شوێن ‌‬ ‫ێ‬ ‫كاره‌كه‌ی‌‌و واده‌زان ‌‬ ‫زه‌مه‌ن وه‌ستاوه‬

‫ی‬ ‫ده‌یده‌نه‌ پزیشكی‌ دادوه‌ری‌‌و شاره‌وان ‌‬ ‫ی رابردووش‪،‬‬ ‫ده‌ینێژێت‪ ،‬له‌بیس���ت رۆژ ‌‬ ‫خانه‌كه‌ی���ان دوو كه‌س���یان هه‌ب���وو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه كۆچی‌ دواییان كردووه‌‪ ،‬وتیش��� ‌‬ ‫"یه‌كێكی���ان كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ هات���ن‌و‬ ‫ی تریان‬ ‫مه‌راسیمیان بۆ كرد‪ ،‬كه‌سه‌كه‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تانی‌ ئێران���ه‌‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ئێستا له‌مه‌یتخان ‌ه ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫چیرۆكی‌ یه‌كێك له‌به‌سااڵچووه‌كان‬ ‫یه‌كێك له‌و كه‌یس���انه‌ی‌ ك ‌ه سه‌رنجت‬ ‫ی فه‌له‌ستینی ته‌مه‌ن‬ ‫راده‌كێشێت پیاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 70‬س���اڵه‌ كه‌ له‌منداڵییه‌وه‌ له‌ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ركوكدا گیرس���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و بار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌نده‌ نا ئارام���ه‌‪ ،‬ناتوان ‌‬ ‫ده‌رون��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه باس‬ ‫ی ببه‌ست ‌‬ ‫پشت به‌و قس���ان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ كه‌ركوك‌و شێوه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رواری‌ چون ‌‬ ‫ێ‬ ‫هاتنیان ده‌كات‪ ،‬ئه‌و ته‌نها ئه‌وه‌ ده‌زان ‌‬ ‫ئه‌وس���ا مندا ‌ڵ بووه‌‪ .‬له‌و خه‌ڵوه‌تگه‌ی ‌ه‬ ‫ی گو ‌ڵ‬ ‫ژوره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌م پیاوه‌ ب��� ‌ه ژوور ‌‬ ‫ناس���راوه‌‪ ،‬هه‌ر چویت���ه‌ الی‌ گوڵێكت‬ ‫پێشكه‌ش ده‌كات‪ .‬چه‌نده‌ قسه‌ خۆش‌و‬ ‫زوبان شیرینه‌‪ ،‬به‌اڵم چیرۆكه‌كانی‌ پڕن‬ ‫ی بێ وه‌اڵم‪.‬‬ ‫له‌پرسیار ‌‬ ‫یه‌كێكیتر له‌و پیران ‌ه مام عه‌لی‪-‬یه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫ی ئه‌وێ‌‪ ،‬ئه‌و یه‌كه‌م‬ ‫ی به‌رپرسه‌كان ‌‬ ‫بڕوا ‌‬ ‫كه‌سه‌ كه‌ چووه‌ت ‌ه خه‌ڵوه‌تگه‌كه‌و تاوه‌كو‬ ‫ی به‌ڕێكردووه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا چه‌ندین كه‌س��� ‌‬ ‫ی له‌شه‌س���ته‌كاندایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ك���ه‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆرانیه‌كان ‌‬ ‫به‌رده‌وام��� ‌ه له‌وتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫حه‌س���ه‌ن زیره‌ك‪ .‬وه‌ك خۆ ‌‬

‫ی‬ ‫ی خۆی‌ به‌هۆی‌ كێشه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌كات كات ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌و‌ه ل���ه‌و خه‌ڵوه‌تگه‌ی��� ‌ه‬ ‫ی "كه‌ له‌ژنه‌كه‌م‬ ‫گیرس���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وتیش ‌‬ ‫جیابوم���ه‌و‌ه بێكه‌س مام���ه‌وه‌ تاوه‌كو‬ ‫ی‬ ‫هاتم��� ‌ه ئێره‌"‪ .‬ئه‌و پی���او‌ه كه‌ له‌زه‌ت ‌‬ ‫له‌ژیان نه‌بینیوه‌‌و له‌مێژه‌ له‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ پی���ره‌ هاوخه‌مه‌كانیدا ده‌ژی‌‪،‬‬ ‫هێش���تا ده‌یه‌وێت به‌و گۆرانیانه‌و جار‬ ‫جار‌ه پێكه‌نی���ن‌و هه‌ڵپه‌ڕكێ‌‪ ،‬ته‌كانێك‬ ‫ی وتن بۆ من‬ ‫ب���ه‌ ژیان ب���دات "گۆران��� ‌‬ ‫ی سه‌یره‌‌و گه‌ڕانه‌وه‌شه‌ بۆ‬ ‫س���ه‌بورییه‌ك ‌‬ ‫رابردوو"‪.‬‬ ‫دوو ژنیش له‌خه‌ڵوه‌تگه‌ك ‌ه ده‌ژین‬ ‫ی حه‌مدییه‌ ئه‌و ژن ‌ه به‌ته‌مه‌نه‌ی ‌ه‬ ‫حاج ‌‬ ‫ی پێكردووه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ژیان تۆپ تۆپێنی‌ زۆر ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم زۆر رازیی���ه‌ له‌ژیان���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫ی وتی‌ "چه‌ند‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ ژیانی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵیك بوو شوم كردبوو‪ ،‬به‌اڵم خوا ‌‬ ‫گ���ه‌ور‌ه منداڵی‌ پێنه‌به‌خش���یم‪ ،‬ئیتر‬ ‫ی‬ ‫پیاوه‌ك���ه‌م ژن���ی‌ به‌س���ه‌رهێنام‌و من ‌‬ ‫به‌جێهێش���ت‪ ،‬پ���اش ماوه‌ی���ه‌ك وه‌ك‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ندو‬ ‫خزمه‌تكار چوم���ه‌ ماڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫كارم كرد‪ ،‬به‌شێكی‌ ته‌مه‌نم له‌خزمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ماڵه‌دا سه‌رف كرد‪ ،‬تا ئه‌و كاته‌ ‌‬ ‫ژن‌و پیاوی‌ ماڵه‌ك ‌ه مردن‪ ،‬رۆژێك كوڕ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ توانا ‌‬ ‫گه‌وره‌ك���ه‌ی‌ به‌بیانو ‌‬ ‫كاركردن���م نه‌ماوه‌‪ ،‬هێنام���ی‌ بۆ ئێره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌وه‌فان ئێستاش كوڕێكیان هه‌ر‬ ‫سه‌ردانم ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی لێره‌ ژیان‬ ‫یه‌كێكی‌ تر له‌وكه‌سانه‌ ‌‬ ‫به‌س���ه‌رئه‌بات كاك كه‌ریمه‌‪ ،‬ئه‌م پیاو‌ه‬ ‫ی به‌رامبه‌ر كتێبخانه‌كه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ ژوره‌كه‌ ‌‬ ‫ی ‪11‬‬ ‫ی هێناوه‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ێ ژن ‌‬ ‫خانه‌یه‌ی ‌ه س ‌‬ ‫ی له‌خوێندنه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫منداڵ���ه‌‪ ،‬زۆر حه‌ز ‌‬ ‫ی خۆی‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی له‌به‌خت ‌‬ ‫ئه‌و گله‌ی��� ‌‬ ‫ی بخوات‌و‬ ‫ی ره‌نجه‌كه‌ ‌‬ ‫نه‌یتوانیو‌ه له‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌خوا منداڵ ناتوانێت دڵ ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫دایك‌و باوك به‌ڕێوه‌به‌رێت‪ ،‬ئه‌وه‌تا لێر‌ه‬ ‫خزمه‌تێكی‌ جوانمان ئه‌كه‌ن‌و به‌خێومان‬ ‫ئه‌ك���ه‌ن"‪ .‬له‌یه‌كێك له‌ژوره‌كان گوێمان‬ ‫ی ژنێك ب���وو (نه‌نه‌حه‌الو)‬ ‫له‌بۆڵه‌بۆڵ��� ‌‬ ‫ی ده‌رون���ی‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ تێك‬ ‫كه‌ ب���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫چ���ووه‌و یه‌كێ���ك له‌به‌خێوكه‌ره‌كان��� ‌‬ ‫ی ئه‌كرد‬ ‫ئ���ه‌وێ‌‪ ،‬خه‌ریك ب���وو خواردن ‌‬ ‫به‌ده‌میه‌وه‌‪ .‬به‌خێوكه‌ره‌ك ‌ه سه‌باره‌ت ب ‌ه‬ ‫ی "ئ���ه‌م ژنه‌ زۆر هیالك‬ ‫نه‌نه‌حه‌الو وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌بین به‌ده‌س���تیه‌وه‌‪ ،‬داماو‌ه كوڕه‌كه‌ ‌‬ ‫ی بۆئێره‌و ل���ه‌و كاته‌و‌ه هیچ‬ ‫هێناویه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫لێیناپرسێته‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه وه‌ك كه‌سوكار ‌‬ ‫خۆم���ان خزمه‌تی���ان ئه‌كه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی كه‌س ‌ه‬ ‫ئه‌مانه‌ش پێویستییان به‌سۆز ‌‬ ‫نزیكه‌كانیان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی كارێك‬ ‫ئه‌و پیران���ه‌ی‌ كه‌ خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ب���وون‪ ،‬یان فه‌رمانبه‌ر ب���وون‪ ،‬هه‌یان ‌ه‬ ‫رۆژان��� ‌ه ده‌چێت ‌ه ش���وێنی‌ كاره‌كه‌ی‌‌و‬ ‫ێ زه‌مه‌ن وه‌س���تاوه‌‪ .‬یه‌كێك‬ ‫واده‌زان��� ‌‬ ‫ی بوترێت‬ ‫له‌وانه‌ ك ‌ه پێیخۆش نه‌بوو ناو ‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ری‌ به‌رید بووه‌‪ ،‬ئه‌و "هه‌موو‬ ‫رۆژێك كه‌ ده‌چێته‌ بازاڕ‪ ،‬ئه‌بێت بڕوات ‌ه‬ ‫ئه‌و ش���وێن ‌هی‌ له‌وێ‌ فه‌رمانبه‌ر بووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ئێستا كه‌س له‌و هاوڕێیانه‌ ‌‬ ‫له‌و ش���وێنه‌ نه‌ماون‌و خانه‌نشین بوون‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌ڵێ���ت دڵی‌ به‌و ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ئه‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫له‌تكه‌ی كابینه‌ی شه‌شه‌می حكومه‌ت!‬ ‫عه‌تا كه‌ریم‬

‫کۆمەڵگا وەک ئامێر‬ ‫(‪)٢‬‬ ‫بەش���ێک له‌و وێنانەی بەکاردەھێنرێن بۆ‬ ‫ناس���ینی کۆمەڵگا نیشاندانی کۆمەڵگایە‬ ‫وەک ئامێ���ر‪ .‬ل���ەڕووی مێژوویی���ەوە‬ ‫وێناکردن���ی کۆمەڵ���گا وەک ئامێ���ر لەو‬ ‫رۆژگارەدا پەرەدەس���ێنێت کە شۆڕش���ی‬ ‫پیشەس���ازی دروس���تدەبێت‌و ئامێرێکی‬ ‫زۆر دادەھێنرێ���ن‪ .‬یەکێک لەو ئامێرانەی‬ ‫ک���ە بەکاردێ���ت بۆئ���ەوەی کۆمەڵگای‬ ‫پێبش���وبهێنرێت‪ :‬کاتژمێ���رە‪ .‬کاتژمێ���ر‬ ‫ئامێرێک���ە پێکهاتووە لەچەندان بەش���ی‬ ‫بچووک‪ ،‬ئەم بەشانە بەشێوەی سەربەخۆ‬ ‫لەیەکتر کاردەکەن‪ ،‬بەاڵم بەس���ەریەکەوە‬ ‫کاتژمێرەکە وەک گشتێک دروستدەکەن‌و‬ ‫دەیخەن���ەکار‪ .‬هەریەکێکیش لەو بەش���ە‬ ‫بچووکان���ە ئەرکێک���ی تایبەت���ی هەی���ە‬ ‫ک���ە پێویس���تە ئەنجامیب���دات بۆئەوەی‬ ‫کاتژمێرەک���ە وەک گش���تێک بتوانێ���ت‬ ‫کارب���کات‪ .‬لەژێ���ر کاریگ���ەری فیزیای‬ ‫نیوتن���دا هەندێ���ک نووس���ەر وێنەیەکی‬ ‫میکانیکی تر بۆ کۆمەڵگا دروس���تدەکەن‬ ‫ک���ە بریتیی���ە له‌بینین���ی کۆمەڵگا وەک‬ ‫کۆمەڵێ���ک ئەتۆمی بچووک‌و بەژمارە زۆر‬ ‫بەیەک���ەوە‪ .‬ئەم ئەتۆمان���ە هەم یەکتری‬ ‫رادەکێش���ن‌و لەیەکدی نزیکدەکەونەوە‪،‬‬ ‫هەم پاڵ بەیەکترییەوە دەنێن‌و لەیەکدی‬ ‫دووردەکەوەن���ە‪ ،‬ب���ەدەوری یەکتری���دا‬ ‫دەس���وڕێنەوە‪ ،‬پێک���ەوە کۆدەبن���ەوە‌و‬ ‫دەوری یەکتری دەگرن‪ .‬بەسەریەکیشەوە‬ ‫ئ���ەو ش���تە گەورەیە دروس���تدەکەن کە‬ ‫له‌ئەتۆم���ە بچووک���ەکان پێکهات���ووە‪.‬‬ ‫لەسەدەی بیس���تەم‌و لەگەڵ لەدایکبوونی‬ ‫زانس���تی س���ێبرنێتیکدا کۆمەڵ���گا ب���ە‬ ‫تەواوی وێنەی سیس���تمێک وەردەگرێت‬ ‫کە لەکۆمەڵێک بەش���ی سەربەخۆ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هاوپەیوەندی دروس���تدەبێت‪ .‬یەکێکیتر‬ ‫ل���ەو وێنانەی ل���ەم ب���وارەدا بەکاردێت‬ ‫بریتیی���ە له‌وێناکردن���ی کۆمەڵ���گا وەک‬ ‫بین���ا‪ ،‬ی���ان باڵەخانە‪ .‬کۆمەڵ���گا وەک‬ ‫باڵەخانە بەردی بناغەی هەیە‌و لەس���ەر‬ ‫بنەمای ئەو بناغەیە دروس���تدەبێت‪ .‬ئەم‬ ‫بەردی بناغەیەی کۆمەڵگا دەکرێت شتی‬ ‫جیاوازبن‪ ،‬ب���ۆ نموونە هەندێک پێیانوایە‬ ‫خێزان���ە‪ ،‬هەندێک دین‪ ،‬یان کەلەپور یان‬ ‫زمان���ە‪ ،‬ھتد‪ ...‬لەمڕۆکەی کوردس���تاندا‬ ‫زۆرجار ب���اس له‌چاککردن���ەوەی ”ماڵی‬ ‫کورد“ دەکرێت‪ ،‬وات���ە کۆمەڵگای کورد‬ ‫وەک ماڵێ���ک‪ ،‬وێنادەکرێ���ت‪ ،‬کە بەردی‬ ‫بناغ���ەی هەیە‌و ل���ه‌ژوور‌و دااڵن‌و راڕەوی‬ ‫جیاواز دروستبووە‪ ،‬بەاڵم بەسەریەکەوە‬ ‫ئەو ماڵە دروس���تدەکەن کە ناوی ”ماڵی‬ ‫کورد“ە‪.‬‬ ‫لەوێناکردن���ی کۆمەڵ���گادا وەک ئامێر‪،‬‬ ‫کۆمەڵگا بریتییە له‌گش���تێکی گەورە کە‬ ‫له‌بەشی بچووک‌و فرەجۆر پێکدێت‪ ،‬ئەم‬ ‫بەشانە لەڕووی پرنس���یپەوە له‌ئامێرەکە‬ ‫سەربەخۆن‪ ،‬واتە لەدەرەوەی ئامێرەکەدا‬ ‫بوونێکی س���ەربەخۆیان هەیە‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫قوڕمیش���ی کاتژمێ���ر ئامێرێکی بچووکی‬ ‫س���ەربەخۆیە‌و بۆ مەبەستێکی دیاریکراو‬ ‫دەخرێتە ن���او س���ەعاتەکەوە بەاڵم ئەم‬ ‫بەش���ە س���ەربەخۆیانە‪ ،‬ک���ە بەیەکەوە‬ ‫کۆدەبن���ەوە‌و کاردەک���ەن‪ ،‬دەبن���ەھۆی‬ ‫دروس���تبوونی ئامێرەکە وەک گش���تێکی‬ ‫گەورە‪ ،‬هەروەها وادەکەن ئامێرەکە وەک‬ ‫گشتێک بکەوێتەکار‌و بجوڵێت‪ .‬جگە لەمە‬ ‫وێناکردن���ی کۆمەڵ���گا وەک ئامێر ئەوە‬ ‫پێش���نیاردەکات کە جوڵ���ەی کۆمەڵگا‌و‬ ‫ش���ێوازی کارکردن���ی بەش���ێوەیەکی‬ ‫میکانیکیان���ە بەڕێوەدەچن‪ ،‬واتە جوڵەی‬ ‫بەشەکان‌و جوڵەی گشتی ئامێرەکە جوڵەی‬ ‫س���ەربەخۆ‌و دووبارەب���ووەوە‌و رێکخرا‌و‬ ‫ئاراستەکراون‪ .‬جوڵەیەکن بەپێی لۆژیکی‬ ‫ناوەکی ئامێرەکە دەس���تپێدەکەن‌و هەر‬ ‫ئەو لۆژیکەش دەتوانێت بیانوەستێنێت‪.‬‬ ‫لەم دیدەدا ئەوەندەی گرنگی بە ئۆرگان‌و‬ ‫دەزگاو رێکخراوەکان ئەدرێت‪ ،‬وەک پارچە‬ ‫جیاوازەکانی ناو کاتژمێرێک‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫ب���اس له‌بونی���اد‌و میکانیزم���ی ناوەکی‬ ‫س���ەربەخۆ‌و سیس���تم دەکرێت‪ ،‬ئەوەنده‌‬ ‫گرنگی ب���ە بکەرە مێژووییەکان‌و رووداوە‬ ‫کتوپ���ڕەکان‌و گۆڕانکاریی���ەکان نادرێت‪.‬‬ ‫لەکاتێک���دا ئەمانە ش���تگەلێک دەکەن‌و‬ ‫دەڵێن‌و دەخ���وازن‪ ،‬جی���اواز لەو جوڵە‬ ‫میکانیکیی���ە دووبارەبووەوە‌و رێکخراوەی‬ ‫ئامێرەکان دەخەنەگەڕ‪ ،‬جیاواز له‌لۆژیکی‬ ‫پێشنیارکراوی ئەو سیس���تمانەی گوایە‬ ‫بەش���ێوەیەکی س���ەربەخۆ کاردەک���ەن‌و‬ ‫س���ەرجەمی جوڵە‌و رووداو‌و گۆڕانەکانی‬

‫ناو کۆمەڵگا دەستنیشانئەدەکەن‪.‬‬ ‫ب���ە ئامێرکردنی کۆمەڵ���گا‪ ،‬جگە لەوەی‬ ‫وێنەیەک���ی ھێج���گار جێگی���ر‌و نەگۆڕ‌و‬ ‫میکانیک���ی کۆمەڵ���گا دروس���تدەکات‪،‬‬ ‫وات���ە کۆمەڵگا لەهەموو ئ���ەو ناکۆکییە‬ ‫ناوەک���ی‌و گۆڕان���ە چاوەڕواننەک���راو‌و‬ ‫رووداوە کۆنترۆڵنەکراوان���ە دادەبڕێ���ت‬ ‫کە بەش���ێکی ھێج���گار گرنگ���ی ژیانی‬ ‫کۆمەاڵیەتین‪ ،‬هاوکات باز بەسەر یەکێک‬ ‫له‌گرنگتری���ن پێکهاتەکانی ناو کۆمەڵگادا‬ ‫ئەدات کە تاکەکەس���ە‪ ،‬تاکەکەس وەک‬ ‫خاوەنی وش���یاری کە توان���ای بڕیاردانی‬ ‫س���ەربەخۆی هەیەو دەتوانێت ئاراستەی‬ ‫گەم���ەکان‌و رووداوەکان بگۆڕێ���ت‪.‬‬ ‫له‌وێناکردن���ی ئامێریی���ەی کۆمەڵ���گادا‬ ‫زۆرش���تی گرنگ فەرامۆشکراون‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫تاکەکەس‪ ،‬وش���یاری‪ ،‬س���ەربەخۆبوون‪،‬‬ ‫رێک���ەوت‪ ،‬رووداوی حیس���اب بۆنەکراو‌و‬ ‫کۆنترۆڵنەکراو‪ .‬بەکورتی بەشێکی ھێجگار‬ ‫گ���ەورەی ژیانی کۆمەاڵیەتی‌و سیاس���ی‌و‬ ‫فەرهەنگی‌و ئینس���انی فەرامۆش���کراوە‬ ‫کە زۆربەی جار وزەی س���ەرەکی جوڵە‌و‬ ‫گۆڕانکارییە مێژووییەکانن‪.‬‬ ‫ئەگەر کۆمەڵگا وەک ئامێر وابێت‪ ،‬ئەوکات‬ ‫دەتوانین بەئاس���انی پێش���بینی زۆربەی‬ ‫رووداو‌و دەرەنجام���ەکان بکەی���ن‌و بزانین‬ ‫س���بەینێ‌و دووس���بەی چی روودەدات‪،‬‬ ‫لەکاتێکدا بەشی هەرەزۆری رووداوەکانی‬ ‫ژیان���ی کۆمەاڵیەت���ی پێش���بینیناکرێن‌و‬ ‫بەشێوەیەکی چاوەڕواننەکراو روودەدەن‪.‬‬ ‫هاوکات دروستبوونی را‌و بۆچوون‌و مانای‬ ‫جیاواز له‌کۆمەڵگادا‪ ،‬تاڕادەی پێکدادان‌و‬ ‫تەقینەوەی کۆمەاڵیەتی‪ ،‬ناکرێت له‌ڕێگای‬ ‫تیورەیەک���ەوە کە کۆمەڵ���گا وەک ئامێر‬ ‫دەبینێت‪ ،‬یان وەک سیستمێک کە هەموو‬ ‫بەش���ەکانی بەپێی یاسا‌و نۆرمی ناوەکی‬ ‫کاردەکەن‪ ،‬ببینرێت‌و لێکبدرێتەوە‪ .‬جگە‬ ‫لەم���ە بەئامێرکردنی کۆمەڵ���گا ئەگەری‬ ‫ئەوە لەگەڵخۆیدا دەھێنێت کە ش���وێنێک‬ ‫بۆ رۆڵی ئەخالق‌و رۆڵی هەس���ت‌و رۆڵی‬ ‫سۆز‌و رۆڵی حەز‌و ئیرادە نەھێڵێتەوە‪ .‬واتە‬ ‫هەموو ئەو ھێزانەی دەتوانن بە ئینس���ان‬ ‫توانایەکی گەورەی سەربەخۆبوون بدەن‪،‬‬ ‫پەکدەخات‪.‬‬ ‫لەهەمووی ترسناکتر وێناکردنی کۆمەڵگا‬ ‫وەک ئامێر‌و وەک سیستم‪ ،‬باز بەسەر ئەو‬ ‫راستییەدا ئەدات کە ئینسان بوونەوەرێکە‬ ‫خاوەنی توانایەکی گەورەی هەس���تکردن‬ ‫ب���ە ئ���ازاری ئەوانیتر‪ ،‬بە کێش���ەکانی‬ ‫دەروروبەری‪ ،‬خاوەنی چەندەها هەس���تی‬ ‫ق���ووڵ‌و ناک���ۆک‌و دژبەیەک���ە‪ ،‬هەڵگری‬ ‫چەن���دان تێگەیش���تنی جی���اوازە ب���ۆ‬ ‫ئەخالق‌و بەرپرسیاریەت‌و چاکە‌و خراپە‪.‬‬ ‫ھی���چ یەکێک لەمان���ە جێگەی���ان لەناو‬ ‫وێناکردن���ی کۆمەڵگادا وەک ئامێر‌و وەک‬ ‫سیستم‪ ،‬نابێتەوە‪ .‬ئامێر تەنها له‌لۆژیکی‬ ‫دووالیەنە تێ���دەگات‪ ،‬تەنه���ا دەتوانێت‬ ‫ب���ە بەڵێ یان بە نەخێر‪ ،‬بە ئەش���ێ یان‬ ‫ناش���ێ کاربکات‪ .‬ئامێر ب���ۆ نموونە یان‬ ‫داگیرساوە یان کوژاوەتەوە‪ ،‬پارچەکانی‬ ‫یان ئیش���دەکەن یان نایکەن‪ ،‬بەدەر لەم‬ ‫لۆژیکە دووالیەنە لۆژیکێکی تر له‌ئامێردا‬ ‫ئامادەنیی���ە‪ ،‬لەکاتێکدا کۆمەڵگا پڕیەتی‬ ‫له‌ملمالن���ێ‌و رێککەوتن‌و هەڵس���وکەوتی‬ ‫جی���اواز ک���ە هەموویان س���نووری ئەو‬ ‫لۆژیک���ە دووالیەن���ە تێدەپەڕێن���ن‌و‬ ‫لۆژیکێکی زۆر ئاڵۆزتر پێش���نیاردەکەن‪.‬‬ ‫رێککەوتن���ی کۆمەاڵیەت���ی له‌بنەڕەت���دا‬ ‫تێپەڕاندنی ئ���ەو لۆژیکە دووالیەنەیە کە‬ ‫تەنه���ا بە بەڵێ یان نەخێ���ر کاردەکات‪.‬‬ ‫لەژیان���ی کۆمەاڵیەتی���دا‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫ئامێ���رەوە‪ ،‬هەمیش���ە رووبەرێکی گەورە‬ ‫لەنێوان بەڵێ‌و نەخێردا هەیە‪ ،‬هەمیش���ە‬ ‫رووبەرێک ب���ۆ رێککەوتن‌و گفتوگۆ هەیە‬ ‫کە وێناکردنی کۆمەڵگا وەک ئامێر‌و وەک‬ ‫سیستم نایانبینێت‪ .‬بەکورتی بیرکردنەوە‬ ‫له‌کۆمەڵ���گا وەک سیس���تم‌و وەک ئامێر‪،‬‬ ‫بیرکردنەوەی���ە ل���ەدەرەوەی هەموو ئەو‬ ‫رەگەزە تایبەتانه‌دا کە ئینس���ان دەکەن‬ ‫بە ئینس���ان‪ ،‬بیرکردنەوەیە لەدەرەوەی‬ ‫ئەخ�ل�اق‪ ،‬لەدەرەوەی توانای گەیش���تن‬ ‫بەڕێککەوت���ن‪ ،‬ل���ەدەرەوەی کاریگەری‬ ‫هەست‌و سۆزدا‪ ،‬لەدەرەوەی هەستکردن‬ ‫بە بەرپرسیاریەت‌و لەدەرەوەی بیرۆکەی‬ ‫س���ەربەخۆبووندا‪ .‬بیرکردنەوە بەوێنەی‬ ‫ئامێ���ر‌و بە وێنەی سیس���تم له‌کۆمەڵگا‪،‬‬ ‫دیدێک���ی ھێج���گار ه���ەژاری کۆمەڵگا‌و‬ ‫دیدێک���ی هەژارتر بەرامبەر بە ئینس���ان‬ ‫نیشانئەدات‪.‬‬

‫یه‌كێت���ی‌و پارت���ی كۆكبوون له‌س���ه‌ر‬ ‫كاندیده‌ك���ه‌ی پارت���ی ك���ه‌ نێچیرڤان‬ ‫بارزانیی��� ‌ه بۆ ئ���ه‌وه‌ی نیوه‌كه‌ی تری‬ ‫م���اوه‌ی حكوم���ه‌ت ته‌واو ب���كات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫د‪.‬به‌ره���ه‌م س���اڵح دوو س���اڵ‌و چه‌ند‬ ‫مانگێكی له‌بااڵنس���ی كابینه‌ی ش���ه‌ش‬ ‫ته‌واوكردووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌نجامی ئیستحقاقی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫‪ 2009/7/25‬مافی لیستی كوردستانیی ‌ه‬ ‫(یه‌كێت���ی‌و پارت���ی) ك��� ‌ه كابینه‌یان‬ ‫پێكهێناو‌ه ئه‌ویش به‌پشت به‌ستن به‌و‬ ‫ده‌نگان���ه‌ی ك ‌ه كورس���ی په‌رله‌مانیان‬ ‫پێ مس���ۆگه‌ركرد‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وان له‌ڕێی‬ ‫به‌رنام���ه‌ی لیس���ته‌كه‌یان‌و س���ه‌رۆكی‬ ‫لیس���ته‌كه‌یان كه‌ به‌رهه‌م س���اڵح بوو‪،‬‬ ‫ده‌نگی زیاتریان كۆكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌و پارت���ی رێككه‌وتنێك���ی‬ ‫س���تراتیژییان هه‌ی���ه‌ وه‌ك رێككه‌وتنی‬ ‫نێ���وان دوو حی���زب‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ه���ۆی‬ ‫هه‌ژموون���ی حیزب به‌س���ه‌ر كایه‌كانی‬ ‫حوكمڕان���ی له‌هه‌رێ���م‪ ،‬كاریگه‌ری���ی‬ ‫راسته‌وخۆی له‌س���ه‌ر حكومه‌ت داناو‌ه‬ ‫كه‌ هه‌ر له‌ئێستاو‌ه جارێكی تر نمایشی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و ویس���تی حیزب به‌ئاشكرا‬ ‫هه‌ستی پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م كابینه‌یه‌ی به‌رهه‌م ساڵح دووساڵ‌و‬ ‫چه‌ند مانگێكی له‌ته‌مه‌ن ‌ه ‪ 4‬ساڵییه‌كه‌ی‬ ‫به‌ڕێكردووه‌‪ ،‬ده‌بێت ‪ 2‬س���اڵه‌كه‌ی تری‬ ‫ش���ه‌ریك ‌ه هاوپه‌یمانیی���ه‌ حیزبیه‌كه‌ی‬

‫چۆن‌و به‌چی‬ ‫پێو‌هر‌و یاسایه‌ك‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تیكردنی‬ ‫ساڵێك‌و چه‌ند مانگێك‬ ‫ده‌وترێت كابینه‌ی‬ ‫حه‌وت‬ ‫یه‌كێت���ی ته‌واوی ب���كات‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫گ���وێ به‌وه‌ بدرێت ك ‌ه له‌س���اته‌وه‌ختی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���دا خه‌ڵك���ی ئ���ه‌م هه‌رێم ‌ه‬ ‫داماوه‌ ده‌نگی به‌واجیهه‌ی كه‌سایه‌تی‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی لیس���ته‌ك ‌ه داوه‌‪ ،‬به‌اڵم حیزب‬ ‫به‌ویستی به‌رژه‌وه‌ندی خۆی واجیهه‌ك ‌ه‬ ‫له‌خه‌ڵك ده‌گۆڕێت به‌بێ ئه‌وه‌ی ده‌نگی‬ ‫پێدرابێت‪ ،‬یاخود به‌دیوێكی تردا له‌سه‌ر‬ ‫حس���ابی ده‌نگدان���ی واجیهه‌یه‌كی تر‬ ‫كه‌سێكی تر داده‌نرێت‪.‬‬ ‫رێككه‌وتنی ستراتیژیی بۆ كاری حیزبی‬

‫باڵۆنەکەی پارتی‬ ‫ئاری ئەبوبەکر‬

‫ب���ووه‌‪ ،‬بۆ ده‌بێت به‌س���ه‌ر حكومه‌تدا‬ ‫ف���ه‌رز بكرێت‪ ،‬كه‌وات ‌ه ل���ه‌و دۆخه‌دا چ‬ ‫ئیعتیبارێك بۆ ده‌نگی خه‌ڵك‌و ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‌و پرۆس���ه‌ی دیموكراس���ی‬ ‫دانرا!‬ ‫س���ه‌رباری هه‌موو ئه‌وانه‌ش رێوڕه‌سمی‬ ‫یاس���ایی‌و س���وێندخواردن بۆ كابینه‌ی‬ ‫شه‌ش���ه‌م كراوه‌‌و كارنام��� ‌ه ده‌نگی بۆ‬ ‫دراوه‌‌و په‌س���ندكراوه‌‌و جێبه‌جێكردنی‬ ‫خراوه‌ته‌ ئه‌ستۆی كابینه‌ی شه‌شه‌م ك ‌ه‬ ‫ده‌بێت له‌ماوه‌ی ‪ 4‬س���اڵدا جێبه‌جێیان‬ ‫بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی له‌نوكته‌ی ناو‬ ‫س���یناریۆی سیاس���ی ده‌چێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ هه‌ر له‌ئێستاو‌ه به‌كابینه‌ی حه‌وته‌م‬ ‫ن���اوی ده‌هێنرێت!ئای���ا ناونانی كابین ‌ه‬ ‫هێند‌ه ئاسانه‌!یان هه‌ر ح ‌هز‌و ئاره‌زووه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌خرێته‌ س���ه‌رووی یاسا‌و رێساوه‌!‬ ‫ئه‌گه‌ر یاساییه‌ بۆ له‌سه‌ره‌تای كابینه‌ی‬ ‫شه‌ش���ه‌مه‌و‌ه به‌و خه‌ڵ���ك‌و ده‌نگده‌ر‌ه‬ ‫دڵسۆزه‌ نه‌وترا!‬ ‫ئ���ه‌م ئاڵوگۆڕكردن��� ‌ه له‌پۆس���ته‌كانی‬ ‫خوار س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمه‌وه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ندێك به‌رپرس���ی حیزبی ك ‌ه لێدوانی‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ده‌ن وه‌ك ئاڵوگۆڕی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ناوی ده‌ب���ه‌ن‪ ،‬له‌ڕاس���تیدا ئاڵوگۆڕی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ده‌بێت له‌فه‌زایه‌كی شیاوی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���دا بێت‌و الیه‌نی ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ئه‌نجام���ی هه‌ڵب���ژراردن قب���وڵ بكات‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌نگی پێویس���تی نه‌هێنا‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫به‌پێی ئیستحقاقی هه‌ڵبژاردن ده‌سه‌اڵت‬ ‫ته‌سلیم بكات‌و به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬

‫ئه‌مه‌ی ئێستا له‌هه‌رێم به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪،‬‬ ‫گۆڕین���ی كه‌س���ه‌ له‌نێو پۆس���ته‌كاندا‬ ‫(حیزب ده‌یكات) كه‌ كارێكی ئاسایی‌و‬ ‫بچ���ووك‌و رۆتینیی ‌ه له‌چ���او ئاڵوگۆڕی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ك ‌ه دیموكراسی (به‌دیهێنه‌ر)‬ ‫ی ئه‌مه‌یانه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی یاس���اكانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ك ‌ه له‌په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌رده‌چن‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫جێبه‌جێكردن���ه‌‪ ،‬كه‌وات���ه‌ ئ���ه‌و ئه‌رك ‌ه‬ ‫گرنگه‌‌و له‌و په‌رله‌مانه‌شه‌و‌ه متمان ‌ه ب ‌ه‬ ‫‪ 4‬س���اڵی كاركردنی كابینه‌ی شه‌شه‌م‬ ‫دراو‌ه به‌گوێره‌ی كارنامه‌ی لیسته‌كه‌ی‪،‬‬ ‫كه‌وات���ه‌ ب���ه‌و پێی��� ‌ه بێت ئ���ه‌و دوو‬ ‫ساڵه‌ی نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ده‌كات له‌تك���ه‌ی كابینه‌ی شه‌ش���ه‌می‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم���ه‌‌و ده‌بێت كارنامه‌ی‬ ‫ده‌نگ له‌س���ه‌ردراو ته‌واو بكات‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬ ‫چ���ۆن‌و به‌چ���ی پێ���وه‌ر‌و یاس���ایه‌ك‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تیكردنی س���اڵێك‌و چه‌ند‬ ‫مانگێك ده‌وترێت كابینه‌ی حه‌وت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ریش ئه‌و‌ه له‌هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫رووبدات‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ نه‌چێته‌ چوارچێوه‌ی‬ ‫یاس���اوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی هێش���تا خودی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان ‪ 20‬ساڵ ‌ه له‌غیابی‬ ‫ده‌س���توورێكدا به‌ڕێوه‌ده‌برێ���ت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس���تانی بێده‌ستووردا‪،‬‬ ‫ده‌ش���ێت كابین���ه‌ی حه‌وتی���ش‬ ‫دروستبكرێت‪.‬‬ ‫‪atakarem@yahoo.com‬‬

‫بارزانی‌‌و فه‌یسبووك‬ ‫ئاكۆ محه‌مه‌د شوانی‌‬

‫‪Arei1976@hotmail.com‬‬

‫پارت���ی دیموکراتی کوردس���تان‪ ،‬ئەو‬ ‫هێزەی هەمیشە وریایانە‌و پراگماتیکیانە‬ ‫مامەڵەی لەگەڵ دەوروبەری خۆی کردوە‌و‬ ‫هەمیشە هەستیارانە توانیویەتی (ئەگەر‬ ‫بە رووکەشیش بێت) خۆی بە پێشڕەو‌و‬ ‫سەردەستە بناس���ێنێت‪ ،‬بە شێوەیەک‬ ‫هەمیش���ە پارتی لەالی چواردەوری لەو‬ ‫قەبارەیە گەورەتر نیشاندراوە کە خۆی‬ ‫هەیەتی‪ ،‬ئەمەش هونەرە‪ ،‬چونکە کەم‬ ‫هێز هەبووە له‌کوردستاندا ئەو توانایەی‬ ‫هەبێت کە خۆی بدێوێنێت‌و له‌قەبارەی‬ ‫خۆی زیاتر‪ ،‬وێنەی خ���ۆی بکات هەم‬ ‫لەبەردەم نەیارە سیاسییەکانیدا‌و هەم‬ ‫لەبەردەم هێزە ئیقلیمییەکانیشدا‪.‬‬ ‫یەکێ���ک له‌گرفتەکان���ی پارتی ئەوەیە‪،‬‬ ‫باڵۆن ئاسا‪ ،‬هەرچەندە فوی تێدەکرێت‌و‬ ‫قەب���ارەی گەورە دەبێ���ت‪ ،‬بەاڵم یەک‬ ‫دەرزی بەس���ە بۆ ئەوەی ئ���ەم کونی‬ ‫تێبکات‌و هەم���وو هەواکەی لێ بهێنێتە‬ ‫دەرەوە‌و پوچەڵی کاتەوە‪ ،‬بە واتایەکی‬ ‫ت���ر ناتوانێ���ت ب���ۆ ماوەیەک���ی درێژ‬ ‫دەس���ت بەو قەبارە گەورەیەوە بگرێت‬ ‫ک���ە خۆی بۆ خۆی وێن���ا دەکات‪ ،‬یان‬ ‫نەیارەکانی ب���ۆی وێنا دەکەن‪ ،‬چونکە‬ ‫لەگەڵ بچوکترین تەنگەژەی سیاس���ی‪،‬‬ ‫ئیت���ر ئەم هێزە تەوازن���ی تێکدەچێت‌و‬ ‫ناتوانێت لەس���ەر ه���ەردوو پێی خۆی‬ ‫بوەستێت‪ ،‬رەنگە هەر ئەمەشە وابکات‪،‬‬ ‫پارت���ی ل���ه‌دوای روداوەکانی حەڤدەی‬ ‫ش���وباتەوە‪ ،‬تا هەنوک���ە ناتوانێت لەو‬ ‫گلۆربونەوەی���ە بوەس���تێت‪ ،‬کە رووی‬ ‫لەم هێزە سیاس���ییە شەس���ت ساڵییە‬ ‫کردووە‪ ،‬بە شێوەیەک‪ ،‬لەگەڵ روودانی‬ ‫ه���ەر ئاڵۆزیی���ەک‪ ،‬کێرڤی ئ���ەم هێزە‬ ‫دێتە خوارەوە‪ ،‬ئەگ���ەر جاران یەکێتی‬ ‫ئەو چڵ���ه‌دارە بوبێت‪ ،‬کە پارتی خۆی‬ ‫پێگرتبێتەوە‌و خ���ۆی پێ قوتارکردبێت‬ ‫لەدەس���ت رووبەڕووبوونەوەی تەنگەژە‬ ‫سیاسییەکان(چونکە هەمیشە یەکێتی‬ ‫قەڵغانێ���ک بووە بۆ پاراس���تنی پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردس���تان له‌شکس���ت)‪،‬‬ ‫ئەوا له‌حەڤدەی شوباتەوە یەکێتی ئەو‬ ‫مۆرکەی وەرگرتووە‪ ،‬کە ئەوەندەی کار‬ ‫بۆ خۆی دەکات‪ ،‬بە یەک لەسەر چواری‬ ‫ئەوە کار بۆ پاراستنی پارتی ناکات‪.‬‬ ‫رووداوەکانی س���اڵی رابردوو پێویستە‬ ‫ب���ۆ پارتی ببێت���ە جێگ���ەی تێڕامان‌و‬ ‫بیرکردنەوە‪ ،‬چونکە ئەگەر بیستساڵی‬ ‫رابردوو‪ ،‬پارتی هەمیش���ە هەڵکشابێت‪،‬‬ ‫ئەوا له‌دوا حەڤدەی ش���وباتەوە پارتی‬ ‫بوەتە هێزە الوازە تەنیاکە‪.‬‬ ‫رووداوەکان���ی مانگی دوانزەی بادینان‪،‬‬ ‫ئەوەی���ان دەرخس���ت کە ئ���ەم هێزە‬ ‫هون���ەری مامەڵەکردنی لەدەس���تداوە‌و‬ ‫ناتوانێ���ت پراگماتیکیانە مامەڵە لەگەڵ‬

‫واقعی سیاس���یدا بکات‪ ،‬وە پێویستی‬ ‫بە ریفرێش���ێک هەیە له‌دونی���ا بینیدا‪،‬‬ ‫لەب���ەر هیچ نا‪ ،‬تەنه���ا لەبەرئەوەی کە‬ ‫پارێ���زگاری له‌نفوزی خۆی بکات‌و وێنە‬ ‫باڵۆنیەکە بپارێزێ���ت‪ ،‬بەاڵم ئەم هێزە‬ ‫نەک دەرس وەرناگرێت له‌ڕووداوەکانی‬ ‫راب���ردوو‪ ،‬بەڵک���و قوڕەک���ە بۆ خۆی‬ ‫خەس���تتر دەکاتەوە‌و کار بەو تیۆرییە‬ ‫دەکات "گ���ۆم ت���ا قوڵ بێ���ت مەلەی‬ ‫خۆشتترە"‪.‬‬ ‫رووداوەکەی هەینی پێشوتر ئەوەندەی‬ ‫تر ئەو تیۆریەی لەسەر پارتی سەلماند‪،‬‬ ‫کە تازە ئەم هێ���زە ئەو خەونەی مرد‪،‬‬ ‫کە بیەوێت تا ئەبەد ناوچەکانی بادینان‬ ‫بە ئارام���ی بهێڵێتەوە‪ ،‬ئەگەرچی ئەمە‬ ‫بەش���ێکی پەیوەندی بەو کرانەوەیەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬ک���ە لەدونیادا گ���وزەر دەکات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم دواجار بەشێکیش���ی پەیوەندی‬ ‫ب���ە نەخوێندنەوەیەک���ی واقیعیان���ەی‬ ‫س���ەرکردایەتی پارتیی���ەوە هەیە‪ ،‬کە‬ ‫پێ���ی وابووە‌و ئێس���تاش پێ���ی وایە‪،‬‬ ‫ک���ە بادینان چۆلەکەیەک���ی ماڵکراوە‪،‬‬ ‫ق���ەت هەڵنافڕێت‪ ،‬تا پ���رس بە پارتی‬ ‫نەکرێت‪ ،‬ب���ەاڵم دوو رووداوی جیاجیا‪،‬‬ ‫یەکێکیان رووداوەکانی مانگی دوانزەی‬ ‫ساڵی رابردوو‪ ،‬دووهەمیان روداوەکانی‬ ‫دوو هه‌ینی له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬ئەو راس���تییەی‬ ‫سەلماند‪ ،‬کە بادینان ئەگەر گەندەڵی‌و‬ ‫بێسەروبەرەیی سیس���تەمی سیاسیش‬ ‫نەیجوڵێنێت‪ ،‬بەاڵم دەش���ێت ش���تێک‪،‬‬ ‫تێرمێ���ک‪ ،‬روداوێک (وەتەری) خەڵکی‬ ‫ئەو ناوچانە بوروژێنێت‌و دواجار ببێتە‬ ‫هۆی جۆرێک له‌فش���ار‪ ،‬ک���ە ئەو کات‬ ‫پارتیش پێی کۆنترۆڵ نەکرێت‪.‬‬ ‫البردنی مەالی���ەک بۆ خوتبەی هەینی‌و‬ ‫دانانی مەالیەکی تر له‌هەمان مزگەوتدا‪،‬‬ ‫بە تایبەتی تر ل���ەم کاتەدا‪ ،‬هەوڵێکی‬ ‫نەزانانەی پارتی بوو بۆ کپکردنی دەنگی‬ ‫ئەوان���ەی ک���ە پارتی خۆش���ی پێیاندا‬ ‫نایەت‌و نیش���اندانی روویەکی بادینانە‪،‬‬ ‫کە پارتی دەمێکە خەریکی کێشانی ئەو‬ ‫رووەی���ە له‌وێنەکە‪ ،‬ی���ان پارتی کار بۆ‬ ‫ئەوە ئەکات بە فشار‌و شێوازی نەشیاو‬ ‫بەر بەو تەوژمە بگرێت کە رویکردۆتەوە‬ ‫ناوچەکانی ژێر دەستی‪.‬‬ ‫ئایا پارتی وەک حیزبێکی بااڵدەس���ت‪،‬‬ ‫تێڕوانین���ی خۆی دەگۆڕێ���ت‌و کار بەو‬ ‫میتۆدان���ە دەکات کە باڵۆنەکەی خۆی‬ ‫پێ قەبە تر بکات‪ ،‬یان بەو کەله‌ڕەقیەی‬ ‫ئێس���تای قوڕەکە بۆ خۆی خەس���تتر‬ ‫دەکات���ەوە؟ رەنگە پارتی یەکەم الیەن‬ ‫بێت کە بتوانێت ئاسۆی ئەم دونیابینیە‬ ‫دیاری ب���کات‌و وەاڵم بداتەوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫ئەگەر ویستی سەیرکردنی خۆی هەبێت‬ ‫وەک ئەوەی هەیە‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫هاوكات له‌گه‌ڵ گه‌شه‌س���ه‌ندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌كنه‌لۆژیاو ئه‌و پێشكه‌وتنه‌ خێرایه‌ ‌‬ ‫ی مرۆڤایه‌تی‌ گرتوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫جیهانی‌ ئه‌مڕۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی خۆمان به‌شێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ێ ویست ‌‬ ‫به‌ب ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ر كوردستاندا‬ ‫كاریگه‌رییه‌ باڵ ‌‬ ‫كێشاوه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ هه‌ندێكجار بێئ���ه‌و‌هی‌ خۆمان‬ ‫ی‬ ‫ی پێبكه‌ین‪ ،‬ده‌بینین كاریگه‌ر ‌‬ ‫هه‌س���ت ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌رمان دروس���تكردووه‌‪.‬‬ ‫زۆر ‌‬ ‫هه‌روه‌كو چ���ۆن جاران ئێمه‌ یه‌ك جۆر‬ ‫ی ترمان‬ ‫برنج یا ماست‌و خوارده‌مه‌نیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێس���تا له‌شاش���ه‌ ‌‬ ‫ده‌خوارد‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌كان���ه‌وه‌ خواردنه‌كانمان بۆ‬ ‫دیاریده‌كرێت‌و له‌ماڵه‌وه‌ ناچار ده‌كرێین‬ ‫به‌كڕین���ی‌‪ .‬هه‌ندێكج���ار هێش���تا ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ش���ته‌مان نه‌كڕیوه‌ ریكالمه‌كان شتێك ‌‬ ‫ترمان بۆ دێین ‌ه پێشه‌وه‌و حه‌زمانی‌ بۆ‬ ‫راده‌كێشین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و باس��� ‌هی‌ سه‌ره‌وه‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫به‌ خێزان‌و ماڵه‌وه‌ هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫له‌بواری‌ پێش���كه‌وتنه‌كانی‌ ئینته‌رنێتدا‬ ‫سیاسیه‌كانیش ئالوده‌بوون به‌و بواره‌وه‌و‬ ‫به‌ناچ���اری‌ خۆی���ان خزاندوه‌ت���ه‌ ناو‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌موویان له‌پێشتریش‬ ‫ئێس���تا زۆرینه‌ی‌ سیاسیه‌كانی‌ جیهان‌و‬ ‫ی زۆر له‌ڕێكخراوو حیزبه‌كانیش‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی فه‌یس���بووكیان بۆ باسه‌كانیان‬ ‫رێگا ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌و ده‌یانه‌وێت له‌و رێگایه‌و‌ه‬ ‫راس���ته‌خۆ بگه‌ن���ه‌ ن���او جه‌م���اوه‌رو‬ ‫گوێبیستی‌ راكانیان بن‪ .‬ئه‌گه‌ر خۆشیان‬ ‫نه‌یه‌نه‌ ناو خه‌ڵكه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا له‌و رێگایه‌و‌ه‬ ‫ێ سانس���ۆر یا‬ ‫ی به‌ب ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫رۆژان ‌ه را ‌‬ ‫ی تره‌و‌ه‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ پرس���گه‌و فلته‌ره‌كان ‌‬ ‫ببیستن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ ئه‌و دیارده‌یه‌ س���نوره‌كان ‌‬ ‫ی تێپه‌ڕاندووه‌و‬ ‫ی كوردستانیش��� ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شێك له‌سه‌ركرده‌كانی‌ ئه‌م واڵته‌ش ‌‬ ‫ناچار كردووه‌ ك ‌ه ل���ه‌و رێگایه‌و‌ه زیاتر‬ ‫بچن���ه‌ ن���او خه‌ڵك���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانم بڵێم‬ ‫ل���ه‌دوای‌ (‪)7/25‬ه‌و‌ه ب���ه‌وردی‌‌و زیاتر‬ ‫هه‌س���ت به‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌ بكه‌ین‪ .‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ ئه‌م���ه‌ش دووش���تمان پێده‌ڵێت‪،‬‬ ‫یه‌كه‌میان ئه‌وه‌م���ان بۆ ده‌رده‌خات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وانیش گه‌یش���توونه‌ت ‌ه ئ���ه‌و رایه‌ ‌‬ ‫ی خواری‌ خۆیان‬ ‫ی كه‌ له‌فلته‌ره‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌زگاكانیان پێی���ان ده‌گات زۆربه‌ ‌‬ ‫ی خه‌ڵكییه‌‪.‬‬ ‫كات ئه‌و‌ه نییه‌ كه‌ داواكار ‌‬ ‫دووه‌میشیان ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ناتوانن خۆیان‬ ‫به‌دور بگرن له‌و په‌یوه‌ندیی ‌ه راسته‌خۆی ‌ه‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵكیدا‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه راس���ته‌خۆ له‌جه‌ماوه‌ر دابڕاون ئه‌وا‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت له‌و رێگای���ه‌و‌ه بێنه‌و‌ه ناو‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫جه‌ماوه‌ر‪ ،‬به‌تایبه‌تیش دوا ‌‬ ‫بۆیان ده‌ركه‌وتووه‌ زۆرب ‌هی‌ ناڕازیه‌كان‬ ‫له‌كوردستاندا گه‌نجانن‪ ،‬هه‌روه‌ك چۆن‬ ‫ی فه‌یس���بووكیش‬ ‫ی به‌كارهێنه‌ران ‌‬ ‫زۆرب ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر ئه‌وانن‪.‬‬ ‫ی من ‌ه ل���ه‌م وتاره‌دا‬ ‫ی مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬

‫پێشنیار ده‌كه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫جه‌ناب ‌‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ئه‌و كرانه‌وه‌یه‌ بكات ‌ه‬ ‫ی باش‬ ‫وێستگه‌یه‌ك ‌‬ ‫بۆ گه‌یشتن ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ناخ ‌‬ ‫راستیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌نجان‌و هاوواڵتیان ‌‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ فه‌یس���بووكه‌ له‌الی���ه‌ن‬ ‫ی كوردس���تانه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یامه‌كان ‌‬ ‫به‌تایبه‌تیش دوای‌ گه‌یاندن ‌‬ ‫ی باره‌گاكانی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫ی سوتاندن ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بادین���ان‌و رووداوه‌كانی‌ تر ‌‬ ‫له‌ناوچه‌ ‌‬ ‫ئه‌و سنوره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌تازه‌ترین پێشهاتیشدا سه‌رۆك داوا ‌‬ ‫ی به‌كارهێنه‌رانی‌ فه‌یسبووك ده‌كات‬ ‫را ‌‬ ‫له‌چۆنێت���ی‌ بۆچوونه‌كانی���ان له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫رووداوه‌كانی‌ ئه‌م دوایی���ه‌ ‌‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دهۆك‌و به‌ش���دارنه‌بوون ‌‬ ‫له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ پێن���چ قۆڵ���ی الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كاندا‪...‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫بۆی���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر بێت‌و نیه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێ���م ب���ۆ ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌بێت ك ‌ه‬ ‫ی جه‌ماوه‌رو‬ ‫بیه‌وێت بگه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ را ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راس���ته‌وخۆ داخوازی‌‌و ویس���ت ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی بزانێت به‌ره‌و‬ ‫ی هه‌رێمه‌كه‌ ‌‬ ‫هاوواڵتیان ‌‬ ‫ی گرنك���ه‌و ده‌كرێت ئه‌و‌ه‬ ‫پێش���چونێك ‌‬ ‫بكرێته‌ وێس���تگه‌یه‌ك ب���ۆ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫رای‌ جه‌ماوه‌ر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫ی دونی���ای‌ ده‌ره‌وه‌ بێت‌و‬ ‫بۆ پیش���اندان ‌‬ ‫هیچ گوێی���ه‌ك له‌و رایان���ه‌ نه‌گیرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا دوای‌ ماوه‌یه‌ك ئه‌و گه‌نجانه‌ش ك ‌ه‬ ‫راكانیان ب ‌ه سه‌رۆك ده‌گه‌یه‌نن‪ ،‬بێزار‌و‬ ‫بێئومێد ده‌بن‪...‬‬ ‫ی‬ ‫بۆیه‌ پێشنیار ده‌كه‌م جه‌نابی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬ئ���ه‌و كرانه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی باش بۆ گه‌یشتن ب ‌ه‬ ‫بكاته‌ وێستگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌نجان‌و هاوواڵتیان ‌‬ ‫ی ناخ ‌‬ ‫راستیه‌كان ‌‬ ‫هه‌رێمه‌ك ‌هی‌‪ .‬پێشنیاره‌كانیشیان به‌هه‌ند‬ ‫ی‬ ‫وه‌ربگرێت‌و بیكاته‌ عه‌مه‌لی‌‌و كاركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫رۆژانه‌ی‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌موومان���ه‌‪ ،‬ن���ه‌ك ته‌نه���ا چینێك ‌‬ ‫دیاریكراو‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ پێویسته‌ گوێ‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌موومان بگرێت‌و كاره‌كانیش ‌‬ ‫راكان ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ هه‌موان بێت نه‌ك ته‌نها به‌ویس���ت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م هه‌رێم ‌ه‬ ‫حیزبێ���ك یا به‌ش���ێك ‌‬ ‫بێت‪..‬‬ ‫‪Shwani2000@hotmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ێ كلیلی چاالكبوونی په‌رله‌مانه‌‬ ‫په‌یڕه‌وێكی نو ‌‬ ‫ گۆران ئازاد حه‌مه‌ گه‌محان‬ ‫ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌مان له‌بارودۆخێكی‬ ‫سیاسی‌و سه‌ره‌تای ئازادبوون دانراوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌ك���رێ‌ ب���ۆ زه‌مه‌نی خۆی ت���ا راده‌یه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڵ واقیعدا گونج���او بوبێت‪ ،‬به‌اڵم به‌‬ ‫تێپه‌ڕبوونی (‪ )19‬ساڵ به‌سه‌ر ته‌مه‌نیدا‪،‬‬ ‫دابڕانێكی گه‌وره‌ی دروست كردووه‌ له‌نێوان‬ ‫ده‌قه‌كان���ی ئه‌م په‌یڕه‌وه‌و واقیعی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ گۆڕانكاری گه‌وره‌‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌ به‌گش���تی‌و هه‌رێ���م به‌تایبه‌تی‬ ‫رووی���داوه‌ ك���ه‌ واده‌كات ئ���ه‌م په‌یڕه‌وه‌‬ ‫پێویس���تی به‌ گۆڕانكاری گه‌وره‌‌و ریشه‌یی‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬روونه‌ ئه‌مه‌ش ب���ه‌ هه‌مواركردن‬ ‫ناك���رێ‌‪ ،‬به‌ڵكو ب���ه‌ دانان���ی په‌یڕه‌وێكی‬ ‫ت���ازه‌ ده‌بێت‪ ،‬كه‌ منیش به‌ ئه‌ركی خۆمی‬ ‫ده‌زان���م وه‌ك په‌رله‌مانت���ار هه‌ندێ‌ الیه‌نی‬ ‫كه‌موكوڕی‌و پێش���نیاری چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫باس بكه‌م‪ .‬ئه‌مه‌ش ل���ه‌و چوارچێوه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ له‌كاری رۆژانه‌ی په‌رله‌مان رووبه‌ڕووی‬ ‫گرفته‌كان بووینه‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬كێ‌ بۆی هه‌یه‌ له‌كۆبوونه‌وه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان بانگ بكرێت‌و قسه‌بكات؟‬ ‫بۆ وه‌اڵم���ی ئه‌م پرس���یاره‌ ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌‬ ‫بۆ م���ادده‌ی (‪ )53‬له‌په‌ی���ڕه‌وی ناوخۆی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس���تان كه‌ هاتووه‌ ته‌نها‬ ‫ئه‌ندامان���ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زی���ران (واته‌‬ ‫س���ه‌رۆك‌و جێگر‌و وه‌زی���ره‌كان) ده‌توانن‬ ‫له‌دانیشتنی په‌رله‌مان قسه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش گرفتێكی گه‌وره‌و واقیعی له‌الیه‌ك‬ ‫بۆ په‌رله‌مان‌و په‌رله‌مانتار له‌الیه‌كی تر بۆ‬ ‫ئه‌ندامان���ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران دروس���ت‬ ‫كردووه‌ له‌چه‌ند الیه‌كه‌وه‌‪:‬‬ ‫* وه‌ك روونه‌ پۆستی سه‌رۆكی حكومه‌ت‌و‬ ‫وه‌زیر ئه‌وه‌نده‌ی پۆس���تێكی سیاس���ییه‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ فه‌ننی‌و پس���پۆڕی نیی���ه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫مه‌رج نییه‌ سه‌رۆكی حكومه‌ت‌و ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران كه‌س���انی تایبه‌تمه‌ند‬ ‫بن له‌ب���واری وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‪ ،‬یاخود ئه‌گه‌ر‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی���ش بێت هه‌م���وو الیه‌نه‌كان‬ ‫ناگرێته‌وه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ وه‌زیری كش���توكاڵ‪،‬‬ ‫مه‌رج نییه‌ ده‌رچووی كۆلێژی كش���توكاڵ‬ ‫بێ���ت‌و ش���اره‌زایی ت���ه‌واوی هه‌بێت له‌و‬ ‫ب���واره‌دا‪ ،‬یاخ���ود له‌وانه‌یه‌ له‌كش���توكاڵ‬ ‫ش���اره‌زا بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ئاودێریدا ش���اره‌زا‬ ‫نه‌بێ‌‪ ،‬واته‌ له‌هه‌موو الیه‌نه‌كان ش���اره‌زایی‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ كاتێك ته‌نها رێگا به‌ وه‌زیر ده‌درێت‬ ‫قس���ه‌ بكات‌و رێگا ب���ه‌ وه‌كی���ل وه‌زیر‌و‬ ‫راوێ���ژكار‌و به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی نادرێت‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌ ه���ۆی ئه‌وه‌ی له‌الیه‌ك په‌رله‌مانتار‬ ‫وه‌اڵمێكی روونی له‌قسه‌كانی وه‌زیر ده‌ست‬ ‫ناك���ه‌وێ‌‪ ،‬له‌الیه‌ك���ی تر وه‌زی���ر ئیحراج‬

‫ده‌كرێ‌‌و ناچ���اره‌ جێگره‌كه‌ی وه‌اڵمه‌كانی‬ ‫بۆ بنووس���ێ‌‌و ئه‌و بخوێنێته‌وه‌‪ .‬بۆنمونه‌‪،‬‬ ‫س���ااڵنه‌ له‌گفتوگۆی بودجه‌ی هه‌رێم ئه‌وه‌‬ ‫ب���ه‌ روونی ده‌رده‌ك���ه‌وێ‌‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌ڕووی یاساییه‌وه‌ له‌یاسای وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫مه‌رجی پس���پۆڕی‌و ش���اره‌زایی بۆ وه‌زیر‬ ‫دانه‌نراوه‌‪ ،‬به‌اڵم وت���راوه‌ وه‌كیلی وه‌زیر‌و‬ ‫راوێ���ژكار‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی ده‌بێ‌‬ ‫له‌بواره‌كه‌ ش���اره‌زا بن‌و ئه‌وه‌نده‌ س���اڵه‌‬ ‫خزمه‌تی���ان هه‌ب���ێ‌‪ ،‬بۆیه‌ من پێش���نیاز‬ ‫ده‌كه‌م له‌دانیش���تنی په‌رله‌م���ان رێگا به‌‬ ‫بری���كاری وه‌زیر‌و راوێ���ژكار‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گشتی تایبه‌تمه‌ند بدرێت قسه‌ بكه‌ن دوای‬ ‫وه‌رگرتنی یارمه‌تی له‌وه‌زیری تایبه‌تمه‌ند‪.‬‬ ‫* جگه‌ له‌ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‪،‬‬ ‫ئێستا له‌ڕووی پراكتیكی پله‌یه‌ك هه‌یه‌ پێی‬ ‫ده‌ڵێن پله‌ی تایبه‌ت (به‌پله‌ی وه‌زیر) واته‌‬ ‫ئیمتیازاتی وه‌زیر وه‌رده‌گرێ‌‌و ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫وه‌زی���ری هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیران نییه‌‪ .‬بۆنمونه‌‪ ،‬ئێستا له‌كوردستان‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك ده‌س���ته‌ی س���ه‌ربه‌خۆ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك‪( :‬ده‌س���ته‌ی پاراس���تن‌و چاككردنی‬ ‫ژینگه‌ له‌هه‌رێمی كوردستان)‌و (ده‌سته‌ی‬ ‫مافی م���رۆڤ)‌و (ده‌س���ته‌ی نه‌زاهـــه‌)‌و‬ ‫(دیوان���ی چاودێری دارای���ی)‪ ،‬كه‌ ئه‌مانه‌‬ ‫سه‌رۆكه‌كانیان پله‌ی وه‌زیریان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران نین‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ش به‌شێك له‌مانه‌ سه‌ر به‌ په‌رله‌مانن‬ ‫یان س���ه‌ر به‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی ئ���ه‌م مادده‌ی���ه‌ له‌په‌یڕه‌وی‬ ‫ناوخ���ۆی په‌رله‌مان (وات���ه‌ مادده‌ی ‪)53‬‬ ‫ناتوان���رێ‌ بانگهێش���تی په‌رله‌مان بكرێن‌و‬ ‫به‌هه‌مان رێ���كاری وه‌زیره‌كان پرس���یار‌و‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌یان له‌گ���ه‌ڵ بك���رێ‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫چاكتره‌ ئ���ه‌و پله‌تایبه‌تان���ه‌ش به‌هه‌مان‬ ‫رێ���كاری ئه‌ندامان���ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫بانگ بكرێنه‌ په‌رله‌مان‌و لێپرس���ینه‌وه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكرێ‌‪.‬‬ ‫* به‌گوێره‌ی ده‌س���ه‌اڵته‌ پراكتیكیه‌كانی‬ ‫ئه‌مڕۆی پارێزگا‌و به‌گوێره‌ی ده‌سه‌اڵته‌كانی‬ ‫پارێزگار له‌یاسای ژماره‌ (‪)3‬ی پارێزگاكانی‬ ‫ساڵی ‪ 2009‬كه‌ به‌ره‌و المه‌ركه‌زی هه‌نگاو‬ ‫ده‌نێت (پارێزگار) له‌پارێزگاكان تا راده‌یه‌ك‬ ‫كه‌س���ی یه‌كه‌می ده‌سه‌اڵته‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫بودجه‌ی وه‌به‌رهێنان راس���ته‌وخۆ له‌الیه‌ن‬ ‫پارێزگاكان���ه‌وه‌ دابه‌ش ده‌كرێ‌‌و س���ه‌رف‬ ‫ده‌كرێ‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی له‌په‌رله‌مان په‌س���ه‌ند‬ ‫بك���رێ‌‪ ،‬هه‌روه‌ها جگ���ه‌ له‌ته‌نده‌ریكردنی‬ ‫پڕۆژه‌كان���ی بودج���ه‌ی وه‌به‌رهێن���ان‪،‬‬ ‫ته‌نده‌ریكردنی پڕۆژه‌ی هه‌موو وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫له‌پارێزگا ئام���اده‌‌و راده‌گه‌یه‌نرێت‪ .‬جگه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ الیه‌ن���ی خزمه‌تگوزاری ك���ه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫زۆرترین قسه‌‌و گله‌یی هاوواڵتیانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرێ‌‪ ،‬پارێزگاكان لێی به‌رپرسیارن‪.‬‬ ‫به‌اڵم‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌وانه‌ی س���ه‌ره‌وه‌‪،‬‬

‫په‌رله‌مان ناتوانێ‌ بانگی پارێزگار بكات بۆ‬ ‫په‌رله‌مان بۆئه‌وه‌ی پرسیار‌و لێپرسینه‌وه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا بكات‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌گ���ه‌ر په‌رله‌مان‬ ‫هه‌نگاوێكی له‌م ش���ێوه‌یه‌ بهاوێت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫له‌ڕێ���گای وه‌زاره‌تی ناوخ���ۆوه‌ بێت نه‌ك‬ ‫راسته‌وخۆ بۆ پارێزگار‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬فراكســــیۆن‪:‬‬ ‫له‌په‌ی���ڕه‌وی ناوخ���ۆی په‌رله‌مان باس���ی‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی په‌رله‌مان نه‌كراوه‌ له‌گشت‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی فراكس���یۆن‬ ‫ژم���اره‌ی چه‌ن���ده‌‌و م���اف‌و ئه‌ركه‌كان���ی‬ ‫چین‌و‪...‬هت���د‪ ،‬به‌ڵك���و ل���ه‌ڕووی عورفی‬ ‫ت���ا ئێس���تا فراكس���یۆنه‌كان بریتین له‌و‬ ‫ئه‌ن���دام په‌رله‌مانان���ه‌ی له‌ن���او په‌رله‌مان‬ ‫خۆیان به‌ فراكس���یۆن ناس���اندووه‌ به‌بێ‌‬ ‫له‌به‌رچاوگرتن���ی ژماره‌یان‪ .‬بۆ نمونه‌ (‪)4‬‬ ‫حی���زب به‌یه‌كه‌وه‌ به‌ش���داری هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ساڵی ‪ 2009‬یان كردووه‌ به‌ناوی (لیستی‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌و چاكس���ازی)‌و یه‌ك لیست‬ ‫بوون‪ ،‬به‌اڵم ك���ه‌ هاتنه‌ ن���او په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫بوون به‌ چوار فراكس���یۆن‪ :‬فراكس���یۆنی‬ ‫یه‌كگرتوو (‪ ،)6‬فراكسیۆنی كۆمه‌ڵ (‪،)4‬‬ ‫فراكسیۆنی سۆسیالیست (‪ )2‬فراكسیۆنی‬ ‫زه‌حمه‌تكێش���ان (‪ .)1‬ئه‌م���ه‌ زۆرج���ار‬ ‫كێش���ه‌ بۆ دانیش���تنی په‌رله‌مان دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی كاتێك ته‌نها رێگا به‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی په‌رله‌مان ده‌درێت قسه‌یان‬ ‫هه‌بێت‪ .‬بۆیه‌ چاكتره‌ له‌په‌رله‌مان رێژه‌یه‌ك‬ ‫له‌كورسی بۆ فراكسیۆن دیاری بكرێت‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌گشتی دوو رێچكه‌ هه‌یه‌ بۆ دیاریكردنی‬ ‫فراكسیۆن‪:‬‬ ‫یه‌كه‌میان‪ :‬له‌ڕێگه‌ی دیاریكردنی ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌كورس���یه‌كان‪ ،‬ب���ۆ نمون���ه‌ له‌پڕۆژه‌ی‬ ‫په‌یڕه‌وی ناوخۆی واڵتی ئ���وردن هاتووه‌‬ ‫ژماره‌ی ئه‌ندامانی فراكسیۆنی په‌رله‌مانی‬ ‫نابێ���ت له‌پێنج كه‌متر بێت ب���ۆ نوێنه‌ری‬ ‫حیزب���ه‌كان‪ ،‬بۆ س���ه‌ربه‌خۆكانیش نابێت‬ ‫له‌(ده‌) ئه‌ندام كه‌متر بێت‪.‬‬ ‫دووه‌می���ان‪ :‬له‌ڕێگه‌ی دانان���ی رێژه‌یه‌ك‬ ‫له‌كورس���یه‌كانی په‌رله‌م���ان‪ ،‬ب���ۆ نمونه‌‬ ‫له‌په‌یڕه‌وی ناوخۆی ده‌سەاڵتی یاسادانانی‬ ‫فه‌له‌س���تین هات���ووه‌ ماف���ی ژماره‌ی���ه‌ك‬ ‫له‌ئه‌ندام���ه‌ كه‌ رێژه‌ی���ان (به‌الیه‌نی كه‌م‬ ‫‪ %5‬له‌ك���ۆی ئه‌ندامان���ی ئه‌نجوم���ه‌ن) كه‌‬ ‫ئامانج‌و به‌رژه‌وه‌ندی هاوبه‌ش به‌یه‌كه‌وه‌یان‬ ‫ده‌به‌ستێته‌وه‌ فراكسیۆنی په‌رله‌مانی پێك‬ ‫بهێنن‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌مه‌ پێویسته‌ دوای مانگێك له‌یه‌كه‌م‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مان ئه‌ندامان ش���ێوه‌ی‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی خۆیان رێك بخه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك نمونه‌ی س���ه‌ره‌وه‌ ده‌كرێت لیستێك‬ ‫پێش هه‌ڵب���ژاردن به‌یه‌كه‌وه‌ به‌ش���داربن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم دوای هاتنی���ان بۆ ن���او په‌رله‌مان‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌ش���ێته‌وه‌و فراكس���یۆنی جیاواز‬

‫دروس���ت بكه‌ن‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫له‌هه‌ڵب���ژاردن لیس���تیان جیاوازبێ���ت‌و‬ ‫دوات���ر له‌په‌رله‌م���ان یه‌ك بگ���رن له‌یه‌ك‬ ‫فراكس���یۆن‪ .‬یاخود یاس���ای هه‌ڵبژاردن‬ ‫رێگا به‌ لیس���تی تاكه‌كه‌س بدات‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫وا ده‌كات دوای ده‌رچوون���ی تاك���ه‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌ندامه‌ ده‌رچووه‌كانی لیس���ته‌كان‬ ‫به‌شداربن له‌دروس���تكردنی فراكسیۆنێك‪.‬‬ ‫یان به‌سه‌ربه‌خۆ فراكسیۆن دروست بكه‌ن‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌ژماره‌‪ ،‬ماف‌و ئه‌ركی فراكس���یۆن‬ ‫به‌ وردی دی���اری بك���رێ‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫له‌په‌یڕه‌و باس���ی نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێجار‬ ‫ئه‌ركی لیژنه‌كان جێبه‌جێ‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬لیژنه‌كانی په‌رله‌مان‪:‬‬ ‫* بوونی چاودێر له‌سه‌ر لیژنه‌كان‪:‬‬ ‫دیاره‌ له‌زۆرب���ه‌ی په‌رله‌مانه‌كانی جیهاندا‬ ‫لیژنه‌كان���ی په‌رله‌م���ان رۆڵی س���ه‌ره‌كی‌و‬ ‫گرنگ ده‌بین���ن له‌چاالككردنی په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ لیژنه‌كان بچوكت���ر‌و تایبه‌تمه‌ند‌و‬ ‫ئه‌رك دیاری كراون‪ .‬په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌(‪ )19‬لیژنه‌ی هه‌میش���ه‌یی‬ ‫پێك دێت‪ ،‬كه‌ هه‌ر لیژنه‌یه‌ك تا راده‌یه‌ك‬ ‫په‌یوه‌س���ته‌ به‌ وه‌زاره‌تێك یان زیاتر یان‬ ‫ده‌سته‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆ له‌كوردستان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یه‌كێ���ك له‌گرفته‌كانی‌ په‌رله‌م���ان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌لیژنه‌كان نــاكاران‌و به‌ ئه‌ركی‬ ‫خۆیان هه‌ڵناستن‪ ،‬دیاره‌ هۆكاری ئه‌مه‌ش‬ ‫بۆ بوون���ی كه‌موكوڕی‌و كه‌لێن له‌په‌یڕه‌وی‬ ‫ناوخۆی په‌رله‌مان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ بریتییه‌‬ ‫له‌نه‌بوونی چاودێری له‌سه‌ر كاری لیژنه‌كان‪.‬‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی ئه‌مه‌ش‪ ،‬پێویس���ته‌‬ ‫له‌په‌ی���ڕه‌وی ناوخ���ۆ‌و له‌مادده‌یه‌كدا ئه‌و‬ ‫باسبكرێت كه‌ پێویسته‌ لیژنه‌كان له‌ماوه‌ی‬ ‫(‪ )10‬رۆژ ل���ه‌دوای یه‌كه‌م كۆبوونه‌وه‌یاندا‬ ‫په‌یڕه‌وێك���ی كاری ناوخۆیی لیژنه‌ دابنێن‬ ‫له‌ژێر رۆشنایی په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌مان‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی كاره‌كانیان‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ بــۆ؟ چونكه‌ هه‌ندێ‌ لیژنه‌ به‌ میزاج‬ ‫كارده‌كه‌ن‌و پ�ل�ان‌و به‌رنامه‌یان دیار نییه‌‌و‬ ‫رۆژ‌و كات���ی كۆبوونه‌وه‌ی���ان روون نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ واده‌كات به‌پالن‌و به‌رنامه‌ كاربكه‌ن‌و‬ ‫ده‌بێته‌ چاودێرێكیش له‌سه‌ر كاره‌كانیان‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ش پێویس���ته‌ له‌په‌ی���ڕه‌وی‬ ‫ناوخۆدا بنوسرێ‌ هه‌ر شه‌ش مانگ جارێك‬ ‫په‌رله‌مان له‌ماوه‌ی (‪ )10‬رۆژدا خوێندنه‌وه‌و‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندن بۆ راپۆرتی لیژنه‌كان بكات‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌ماندا‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ش ده‌قێك���ی تر بنوس���رێ‌‬ ‫(له‌كاتی بوونی كه‌موكوڕی‌و كه‌مته‌رخه‌می‬ ‫له‌به‌دواداچوون‌و كۆبوونه‌وه‌و ئاماده‌بوونی‬ ‫ئه‌ندام له‌كۆبوونه‌وه‌ی لیژنه‌كان به‌ زۆرینه‌ی‬ ‫ده‌نگ لیژنه‌كان ده‌گۆڕدرێت)‪.‬‬

‫»»‪19‬‬

‫كه‌واته‌ سۆران عومه‌ریش په‌پوله‌ خه‌مخۆره‌كه‌ی‌ مرۆڤایه‌تی‌ نییه‌‬ ‫ عه‌تا‬ ‫هه‌رگی���ز به‌بیرم���دا نه‌هاتووه‌ كه‌س���ێك‬ ‫قسه‌ له‌س���ه‌ر ئازادی‌ ئینسان‌و تاوانه‌كانی‌‬ ‫خه‌ڵكان���ی‌ ترب���كات‌و رۆژگارێ‌ خۆیش���ی‌‬ ‫پاڵه‌وانی‌ گروپێكی‌ تون���دڕه‌و‌و تۆقێنه‌ری‌‬ ‫وه‌ك ئه‌نسارئیس�ل�ام بوبێت‪ ،‬وه‌ك ده‌ڵێن‬ ‫كورد بدوێنه‌ خۆی‌ شه‌رعی‌ خۆی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌س باس���ی‌ بكات س���ۆران‬ ‫عوم���ه‌ری‌ ده‌مڕاس���تی‌ گه‌نجان���ی‌ ش���ارو‬ ‫خه‌مخ���ۆری‌ ئازادی‌ مرۆڤایه‌ت���ی‌‌و ناڕازی‌‪،‬‬ ‫رووی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ خۆی‌ ئاش���كرا كردو‬ ‫پێیوتی���ن ئه‌و كێ‌ بووه‌‌و چ���ی‌ له‌هه‌گبه‌دا‬ ‫هه‌ڵگرتووه‌‪.‬‬ ‫له‌الپ���ه‌ڕه‌ (‪)3‬ی‌ رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫ژم���اره‌ (‪)309‬ی‌ رۆژی‌ (‪ )1/17‬س���ۆران‬ ‫عومه‌ر له‌ڕێگ���ه‌ی‌ یاده‌وه‌ریه‌كانی‌ خۆیه‌وه‌‬ ‫وه‌ك كه‌س���ێكی‌ ده‌مڕاس���تی‌ ن���او گروپی‌‬ ‫ئه‌نسارئیس�ل�ام‪ ،‬باس له‌كه‌س���ایه‌تی‌ مه‌ال‬ ‫كرێ���كار ده‌كات‌و ده‌یه‌وێت كه‌س���ایه‌تی‌‌و‬ ‫خه‌س���ڵه‌تی‌ ئه‌و پی���اوه‌ ب���ۆ خوێنه‌رانی‌‬ ‫رۆژنامه‌ك���ه‌و ته‌واوی‌ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‬ ‫روون بكاته‌وه‌ به‌بێ‌ ته‌عریفی‌ كه‌س���ایه‌تی‌‬ ‫خ���ۆی‌ كه‌ كێیه‌و چییه‌و ئێس���تا ده‌یه‌وێت‬ ‫چی بكات‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ قسه‌كانیدا‪ ،‬كاك سۆران‪ ،‬مه‌ال‬ ‫كرێكار وه‌ك ده‌م هارو كه‌م كرده‌وه‌ وه‌سف‬ ‫ده‌كات‪ ،‬وه‌ك كاك س���ۆران به‌مه‌ال كرێكار‬ ‫ده‌ڵێ���ت محامی‌ گۆڕان‪ ،‬منی���ش نامه‌وێت‬ ‫محامی‌ م���ه‌ال كرێكار بم‌و نه‌ كه‌س���ایه‌تی‌‬ ‫ئه‌و‌و نه‌ گروپه‌كه‌ی‌‌و نه‌ هاوشێوه‌كانیش���یم‬ ‫خۆشده‌وێت‌و هێنده‌ش���ی‌ به‌خه‌ته‌رێك بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی ك���وردی‌ س���ه‌یریان ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫هێن���ده‌ به‌خه‌مخۆرو په‌رۆش���ی‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫نای���ان بینمه‌وه‌‪ ،‬ه���ه‌ر ل���ه‌و یاده‌وه‌ریه‌دا‬ ‫سۆران باس له‌په‌یوه‌ندی‌ نێوان خۆی‌‌و مه‌ال‬ ‫كرێ���كار‌و گروپی‌ ئه‌نسارئیس�ل�ام ده‌كات‌و‬ ‫هه‌موو په‌یوه‌ندییه‌كی‌ خۆی‌ به‌وانه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫دۆس���تایه‌تی‌ باس ده‌كات‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر كاكه‌‬ ‫سۆران له‌وش���ه‌ی‌ دۆستایه‌تی‌ گه‌یشتبێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا ناتوانێ���ت ب���ه‌و راده‌یه‌ ئ���اگاداری‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ مه‌الكرێكار‌و چاالكییه‌كانی‌‬ ‫ئه‌نس���اربێت‪ ،‬خۆش���حاڵبووم ئه‌گه‌ر كاك‬

‫س���ۆران په‌ش���یمانی‌ خ���ۆی‌ رابگه‌یاندای ‌ه‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌ نێ���وان خ���ۆی‌‌و مه‌ال‬ ‫كرێكار‌و هێنده‌ی‌ ئه‌ویش ئازایانه‌ بیتوانیایه‌‬ ‫راستییه‌كان بدركێنێ‌‪ ،‬توخوا كاك سۆران‬ ‫دۆستی‌ حیزب یان سه‌ركرده‌یه‌ك ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گرنگ���ه‌ بتوانێت بچێته‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌ مه‌ال‬ ‫كرێكار‌و ئه‌ب���و وائیل‌و ئه‌یوب ئه‌فغانیه‌وه‌‌و‬ ‫ئ���اگاداری‌ ته‌واوی‌ بڕی���ار‌و جموجۆڵه‌كانی‌‬ ‫ئ���ه‌وان‌و گروپه‌كه‌ی���ان بێت ی���ان ده‌بێت‬ ‫ت���ۆش هیچت ل���ه‌وان كه‌مت���ر نه‌بووبێت‪،‬‬ ‫یاخود بمبه‌خشه‌ درۆیه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌ كه‌ تۆ‬ ‫به‌وڕاده‌یه‌ ئاگاداری‌ كاره‌كانی‌ ئه‌وان بوبیت‪،‬‬ ‫ئه‌م نوسینه‌شت جگه‌ له‌گه‌وره‌كردنی‌ خۆت‬ ‫هیچی تر نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها كاك س���ۆران باسی‌ له‌په‌یوه‌ندی‌‬ ‫نێوان م���ه‌ال كرێكار‌و یه‌كێت���ی‌‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ئه‌نسارئیس�ل�ام ده‌كات‌و شه‌هید شه‌وكه‌تی‌‬ ‫حاجی‌ مشیر وه‌ك رێكخه‌ری‌ په‌یوه‌ندییه‌كان‬ ‫ناوده‌ب���ات‌و جه‌نابی‌ م���ام جه‌اللیش وه‌ك‬ ‫به‌خش���نده‌ی‌ پاره‌وپول ب���ه‌وان‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێ‌ ك���ه‌ یه‌كێتی‌ بێبه‌ش نییه‌‬ ‫له‌كاره‌س���ات‌و مه‌ینه‌تیه‌كانی‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌م‬ ‫واڵته‌‪ ،‬چونكه‌ له‌نوسنه‌وه‌ی‌ یاده‌وه‌ریه‌كانی‌‬ ‫كاك س���ۆراندا هاتووه‌ كه‌ به‌ر له‌ڕووداوی‌‬ ‫خێڵ���ی‌ حه‌م���ه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ نێوان‬ ‫مه‌ال كرێكار‌و یه‌كێتی‌ پت���ه‌و بووه‌‌و دیاره‌‬ ‫به‌ر له‌ئه‌نجامدان���ی‌ رووداوه‌كه‌ش پاره‌یان‬ ‫له‌الی���ه‌ن یه‌كێتیی���ه‌وه‌ وه‌ك دیاری���ی‌‬ ‫پێگه‌یش���تووه‌‪ ،‬تێناگه‌م‌و تووش���ی‌ شۆك‬ ‫ب���ووم گه‌ر ئه‌مه‌ راس���تیبێت ئیتر یه‌كێتی‌‬ ‫بۆچی‌ گه‌مه‌ی‌ به‌چاره‌نوس���ی‌ ئه‌و هه‌موو‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‌و كادران���ه‌ی‌ خ���ۆی‌ كردووه‌‌و‬ ‫كردونیه‌ت���ه‌ قوربانی‌‌و ده‌بێت ئامانجی‌ له‌م‬ ‫كاره‌دا چی بووبێ���ت؟! هه‌روه‌ها كه‌ باس‬ ‫له‌كاره‌ساتی‌ خێڵی‌ حه‌مه‌ ده‌كات له‌الیه‌ك‬ ‫مه‌ال كرێ���كار به‌هانده‌ر وه‌س���ف ده‌كات‌و‬ ‫له‌الیه‌كیش ته‌نها وه‌ك كه‌س���ێك باس���ی‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ته‌ماشاكار بووبێت‌و دووربوبێت‬ ‫له‌كوشتارگه‌كه‌‪ ،‬كه‌چی‌ باسی‌ شه‌ڕه‌نگێزی‌‬ ‫ئه‌و ده‌كات‌و ده‌ڵێت له‌ش���وێنی‌ ش���ه‌ڕه‌كه‌‬ ‫ده‌ستخۆش���ی‌ كردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم خۆی‌ وه‌ك‬ ‫په‌پوله‌ له‌وێدا ده‌رده‌كه‌وێت‌و ئه‌ركی‌ ته‌نها‬ ‫تۆماركردنی‌ رووداوه‌كان بووه‌‌و چاودێرێك‬

‫به‌داخه‌وه‌م كاك ‌ه‬ ‫سۆران كه‌ ئاوا‬ ‫خۆت پێناساندین‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌داخه‌وه‌م بۆ خه‌ڵك ‌‬ ‫ئه‌م شاره‌م ك ‌ه هێند‌ه‬ ‫ساده‌بوونه‌ته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی هه‌مووكه‌س‬ ‫به‌چه‌پڵه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵده‌په‌ڕن‬

‫بووه‌ به‌سه‌ر كاره‌س���اته‌كه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ڕاس���تگۆیانه‌ باس���ه‌كانی‌ بگێڕایه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌بوو به‌وپ���ه‌ڕی‌ ئازایانه‌وه‌ باس���ی‌ له‌وه‌‬ ‫بكردای���ه‌ ك���ه‌ چ���ۆن به‌ربونه‌ت���ه‌ گیانی‌‬ ‫سارده‌وه‌بووی‌ شه‌هیده‌كان‪ ،‬چونكه‌ ناكرێ‌‬ ‫كاكه‌ سۆرانی‌ ده‌سته‌ راستی‌ مه‌ال كرێكار‌و‬ ‫ئه‌یوب ئه‌فغان���ی‌ له‌وێدا‌و له‌ناو ئه‌و هه‌موو‬ ‫دڕه‌نده‌ییه‌دا ته‌نها ته‌ماشاكار‌و تۆماركاری‌‬ ‫رووداوه‌كان بوبێت‪ ،‬چونكه‌ سروشتی‌ ئه‌و‬ ‫گروپ���ه‌ش وابوو كه‌ هه‌رگیز هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫له‌وجۆره‌ له‌كاك سۆران قبوڵ ناكات‪.‬‬ ‫نازانم كاكه‌ سۆران به‌خۆی‌ زانیبێت یان نا‬ ‫لێره‌دا ئه‌وه‌ی‌ ئاش���كراكردووه‌ كه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌بێت ش���ه‌ریكه‌ به‌ش بوبێت له‌ڕووداوی‌‬ ‫خێڵی‌ حه‌مه‌‪ ،‬ئیتر نازانم ئه‌مه‌ راستییه‌ یان‬ ‫ن���ا یه‌كێتی‌ تاوانبار ده‌رده‌كه‌وێت به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ش���ه‌هیده‌كانی‌ خێڵی‌ حه‌م���ه‌‌و هه‌ڵبه‌ت‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئه‌و وتانه‌‌و ئ���ه‌و په‌یوه‌ندیانه‌بێت‬ ‫بێبه‌شیش نین له‌ڕووداوی‌ گرده‌ درۆزنه‌ كه‌‬ ‫پاش ئه‌و كاره‌ساته‌ روویدا‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫ئه‌و سه‌ركردانه‌ی‌ ئاگاداری‌ دانیشتنه‌كانی‌‬ ‫ش���ه‌هید ش���ه‌وكه‌ت بوون ئه‌م راس���ته‌یه‌‬ ‫ئاش���كرا بكه‌ن‌و دادگای���ی‌ ویژدانی‌ خۆیان‬ ‫بك���ه‌ن‌و داوای‌ لێبوردن له‌ش���ه‌هیده‌كانی‌‬ ‫خێڵی‌ حه‌مه‌‌و گ���رده‌ درۆزنه‌ بكه‌ن‌و بڵێن‬

‫ك���ه‌ ئه‌وانه‌ ش���ه‌هیدی‌ نێ���وان گه‌مه‌كان ‌ی‬ ‫نێ���وان ئێمه‌و مه‌ال كرێ���كار بووه‌‌و خۆمان‬ ‫خ���ۆش‪ ،‬ده‌ن���ا ناكرێت یه‌كێت���ی‌ له‌الیه‌ك‬ ‫ب���اس له‌ئازادی‌ ئینس���ان‌و دیموكراس���ی‌‬ ‫بكات‌و له‌الیه‌كی ت���ره‌وه‌ هاوپه‌یمانی‌ مه‌ال‬ ‫كرێكار‌و ئه‌نسارئیسالم بوبێت‌و رۆژگارێكی‌‬ ‫زۆر ژیان‌و ئ���ازادی‌ هه‌م���وو تاكێكی‌ ئه‌م‬ ‫واڵته‌‌و ناوچه‌ی‌ هه‌ورامان‌و ش���اره‌زووریان‬ ‫خس���تبێته‌ به‌رده‌می‌ چه‌قۆی‌ به‌ناو حه‌قی‌‬ ‫ئه‌نسارئیسالم‌و ده‌رگای‌ دۆزه‌خیان به‌ڕووی‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌ كردبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها كاكه‌ سۆران باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫مه‌ال كرێكار به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ بیناسن‌و منه‌تیان‬ ‫پێی‌ هه‌بێ���ت بووه‌ته‌ محامی‌ گۆڕان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خۆیش���ی‌ خ���ۆی‌ یه‌كالی���ی نه‌كردۆته‌وه‌‌و‬ ‫كه‌ ئای���ا یه‌كگرتووه‌ ی���ان كۆمه‌ڵ‌ بووه‌ته‌‬ ‫محام���ی‌ ئ���ه‌وان‌و وه‌ك گه‌وره‌ترین هێزی‌‬ ‫یه‌كالییكه‌ره‌وه‌ وه‌سفیان ده‌كات‌و سه‌نگه‌ری‌‬ ‫له‌س���ه‌ركرده‌ ئازیزه‌ك���ه‌ی‌ خ���ۆی‌ گرتووه‌‬ ‫بۆی���ان‪ ،‬كه‌چی‌ خۆی‌ ئاش���كرانیه‌ چییه‌؟‬ ‫یان دیسان له‌وانه‌یه‌ تا ئه‌م ساته‌وه‌خته‌ش‬ ‫رێكخه‌ری‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ سه‌ركرده‌یه‌كی‬ ‫تری‌ تون���دڕه‌و گروپێكی‌ تره‌‪ ،‬چونكه‌ زۆر‬ ‫به‌تامه‌زرۆییه‌وه‌ باسی‌ رێكخه‌ری‌ كاره‌كانی‌‬ ‫مه‌ال كرێ���كار ده‌كات له‌نێوان س���لێمانی‌‌و‬ ‫گوڵپدا‪ ،‬به‌اڵم به‌ن���اوی‌ معاره‌زه‌و ناڕازیی‌‌و‬ ‫گه‌نجانی‌ هۆشیاره‌وه‌ خۆی‌ حه‌شارداوه‌‪.‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌م كاكه‌ س���ۆران ك���ه‌ ئاوا خۆت‬ ‫پێناس���اندین‪ ،‬به‌داخه‌وه‌م بۆ خه‌ڵكی‌ ئه‌م‬ ‫ش���اره‌م كه‌ هێن���ده‌ س���اده‌بوونه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌چه‌پڵ���ه‌ی‌ هه‌مووك���ه‌س هه‌ڵده‌پ���ه‌ڕن‪،‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ش بۆ ئه‌و نووسه‌ر‌و رۆژنامه‌نووس‌و‬ ‫رۆش���نبیرانه‌ی‌ ئه‌م شاره‌ش كه‌ ساڵی‌ پار‬ ‫رێگه‌یان���دا كه‌ تۆ له‌په‌نای‌ خۆشه‌ویس���تی‌‬ ‫ئه‌وان���دا ببیت���ه‌ ده‌مڕاس���ت‌و خه‌مخۆری‌‬ ‫گه‌نجانی‌ ش���ارو رۆش���نبیر‌و سیاسی‌ ئه‌م‬ ‫ش���اره‌‌و له‌ساحه‌كه‌ی‌ سه‌راوه‌ هاواری‌ ئه‌وه‌‬ ‫بكه‌یت كه‌ ده‌بێت ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ س���ه‌روه‌تی‌‬ ‫ئه‌م واڵت���ه‌ ده‌خ���ۆن‌و ك���وڕی‌ خه‌ڵكیان‬ ‫به‌كوش���تدا‪ ،‬بڕۆنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬كه‌چی‌ خۆشت‬ ‫په‌پوله‌ وێنه‌گره‌كه‌ی‌ رووداوی‌ خێڵی‌ حه‌مه‌‬ ‫بیت‪ ،‬ئایا رۆش���نبیرو خه‌مخ���ۆری‌ واڵت‌و‬ ‫خه‌ڵك ئاوایه‌؟!‪..‬‬

‫‪13‬‬

‫مۆدێرنه‌بوون‌و کێشه‌کانی‬

‫ رێبین هه‌ردی‬

‫ئه‌وه‌ی جیهانی به‌ بێگانه‌ی دائه‌نێن‌و‬ ‫به‌ ناوی "فه‌سادی رۆژئاواوه‌" قه‌ده‌غه‌ی‬ ‫ئه‌که‌ن‪ ،‬له‌ڕاستیدا توانا‌و ئاره‌زو‌و رۆحی‬ ‫ره‌خنه‌گرانه‌ی خه‌ڵکی خۆیانه‪.‬‬ ‫مارشال برمان‬ ‫مارش����ال برمان له‌کتێب����ی "ئه‌زموونی‬ ‫مۆدێرنه‌دا" پرۆژه‌ی مۆدێرنه‌ به‌سه‌ر سێ‬ ‫قۆناغدا دابه‌ش ئه‌کات‪ .‬قۆناغی یه‌که‌م‌و‬ ‫دووهه‌میان تایبه‌ته‌ به‌ مێژووی رۆژئاواو‬ ‫قۆناغی سێهه‌مێش په‌یوه‌ندی به‌ هه‌موو‬ ‫دنیاوه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫قۆناغ����ی یه‌ک����ه‌م له‌س����ه‌ده‌ی ‪16‬‬ ‫ده‌ستپێئه‌کات تا کۆتاییه‌کانی سه‌ده‌ی‬ ‫‪ 18‬ئه‌خایه‌نێ����ت‪ .‬له‌م قۆناغه‌دا خه‌ڵکی‬ ‫ده‌ست به‌ ئه‌زمونی ژیانێکی تازه‌ ئه‌که‌ن‬ ‫ک����ه‌ له‌ڕاب����ردوو ناچێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش����دا زۆر رون‌و دی����ار نییه‌ الیان‬ ‫که‌ ئه‌م جیهانه‌ تازه‌ی����ه‌ چۆنه‌‌و چییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌کرێت بگوترێت ئه‌م قۆناغه‌ پتر قۆناغی‬ ‫گومان����ه‌ له‌ڕابردوو‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی‌هێش����تا‬ ‫خه‌ڵک تێبگات جیهانی تازه‌ چۆنه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫قۆناغه‌ پتر قۆناغی که‌وتنی دۆگماکان‌و‬ ‫له‌رزینی ئه‌و بڕوایانه‌یه‌ که‌ که‌س گومانی‬ ‫له‌ڕاستییان نه‌ ئه‌کرد‪ .‬قۆناغی دووهه‌م‬ ‫به‌ شۆڕشی فه‌ڕه‌نسی ده‌ستپێئه‌کات که‌‬ ‫تیایدا خه‌ڵک بۆ یه‌که‌مجار هه‌ست ئه‌که‌ن‬ ‫له‌جیهانێکی تازه‌دا ئه‌ژین‪" .‬له‌جیهانێکی‬ ‫شۆڕشگێڕانه‌دا که‌ سه‌رجه‌م ره‌هه‌نده‌کانی‬ ‫ژیانی تایبه‌تی‪ ،‬کۆمه‌اڵیه‌تی‌و سیاس����ی‬ ‫خه‌ڵک توش����ی پێکدادان����ی ته‌قینه‌وه‌‬ ‫ئاس����ا ئ����ه‌کات" ت����ا ئ����ه‌م قۆناغه‌ش‬ ‫ئێمه‌ باس����ی مۆدێرنه‌ب����وون له‌ئه‌وروپا‌و‬ ‫جیهانی رۆژئاوادا ئه‌که‌ین‪ .‬واته‌ باس����ی‬ ‫گۆڕانکارییه‌ک ئه‌که‌ی����ن که‌ له‌ڕیفۆرمی‬ ‫دین����ی مارتین لۆس����ه‌روه‌ له‌ئه‌ڵمانیاوه‌‬ ‫گۆڕانکارییه‌ک����ی‬ ‫ده‌س����تپێئه‌کات‌و‬ ‫سیاس����یش که‌ له‌فه‌ڕه‌نس����ای کۆتایی‬ ‫س����ه‌ده‌ی ه����ه‌ژده‌دا ده‌س����تپێئه‌کات‪ .‬‬ ‫سێهه‌م قۆناغی مۆدێرنه‌ که‌ سه‌رتاسه‌ری‬ ‫دنی����ا ئه‌گرێته‌وه‌ له‌س����ه‌ده‌ی بیس����تدا‬ ‫ده‌س����تپێئه‌کات‪ .‬ل����ه‌م قۆناغه‌دا چیدی‬ ‫مۆدێرن����ه‌ دیارده‌یه‌ک����ی ئه‌وروپی نییه‌‌و‬ ‫سه‌رجه‌م جوگرافیای جیهان ئه‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌م قۆناغ����ه‌دا "مۆدێرنی����زم له‌بواری‬ ‫هون����ه‌ر‌و بیرکردن����ه‌وه‌دا س����ه‌رکه‌وتنی‬ ‫به‌رچاو به‌ده‌ست دێنێت‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌کی‬ ‫ت����ره‌وه‌ جه‌م����اوه‌ری مۆدێ����رن که‌ باڵو‬ ‫ئه‌بنه‌وه‌‪ ،‬دابه‌ش ئه‌بن به‌سه‌ر کۆمه‌ڵێک‬ ‫پارچه‌ی په‌رش‌و باڵو که‌ هه‌ریه‌که‌یان به‌‬ ‫زمانی تایبه‌تی خۆی قسه‌ ئه‌کات"‪ .‬ئه‌م‬ ‫په‌رش‌و باڵویه‌ به‌ راده‌یه‌که‌ که مۆدێرنه‌‬ ‫"به‌ش����ێکی زۆر له‌مان����ا دره‌وش����اوه‌‌و‬ ‫قوڵه‌کان����ی خۆی له‌ده‌س����ت ئ����ه‌دات‌و‬ ‫تواناکانی بۆ رێکخس����تن‌و مانا به‌خشین‬ ‫به‌ ژیان����ی خه‌ڵک له‌ده‌س����ت ئه‌چێت"‪.‬‬ ‫ترس����ی (برمان) ئه‌وه‌یه‌ به‌ ناوی رێگه‬ ‫جیاوازه‌کانی مۆدێرنه‌وه‌‪ ،‬جه‌وهه‌ر‌و مانا‬ ‫راسته‌قینه‌کانی مۆدێرنه‌ له‌ده‌ست بچن‌و‬ ‫بگره‌ دژی خۆی به‌کاربێن‪ .‬له‌و کاته‌وه‌ی‬ ‫مۆدێرنه‌بوون ب����ه‌ جیهانی بووه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆی����دا به‌ توندی کێش����ه‌ی خۆیبوون‌و‬ ‫بێگان����ه‌ بوونی هێناوه‌ته‌ ئ����اراوه‌‪ .‬هیچ‬ ‫مۆدێرنه‌بوونێک‪ ،‬له‌وی دی ناچێت‪.‬‬ ‫مۆدێرنه‌ هیچکات به‌یه‌ک ریتم‌و ش����ێواز‬ ‫روو نادات‪ .‬یه‌ک روو‌ یه‌ک ره‌هه‌ندی نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌ک به‌ ش����ێوازی تایبه‌تی‬ ‫خۆی مۆدێرنه‌ی خۆی ئه‌ژی‪ .‬مارش����ال‬ ‫برمان ئه‌نوس����ێت "هیچ هۆیه‌ک نییه‌ که‌‬ ‫هه‌ر شارێکی مۆدێرن له‌نیێودک یان لۆس‬ ‫ئه‌نجلۆس یان تۆکی����ۆ بچێت یان وه‌ک‬ ‫ئه‌و بیر بکاته‌وه‌" مۆدێرنه‌ بوون شکڵ‌و‬ ‫ش����ێوازی جیاواز وه‌رئه‌گرێت‌و له‌س����ه‌ر‬ ‫هه‌مان نه‌خش����ه‌‌و که‌ته‌لۆک روو نادات‪.‬‬ ‫هه‌میشه‌ رێگه‌ی جیاواز بۆ مۆدێرنه‌بوون‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌ مۆدێرنه‌ی خۆی‬ ‫ئه‌ژی‪ .‬مێژووی دیاریکراو‌و تایبه‌تی خۆی‬ ‫به‌س����ه‌ر ئه‌بات‌و هه‌یه‌‪ .‬به‌شێکی گرنگی‬ ‫مۆدێرنه‌ په‌یوه‌ندی به‌ رابردووه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌موو مۆدێرنه‌یه‌ک بریتییه‌ له‌وه‌رگرتنی‬ ‫هه‌ڵوێستێکی تایبه‌ت له‌ڕابردوو‪ .‬جۆرێک‬ ‫مامه‌ڵه‌‌و هه‌ڵسوکه‌وته‌ له‌گه‌ڵ رابردوودا‬ ‫که‌ هه‌ست ئه‌کرێت ئه‌بێ بگۆڕێت‌و وه‌ک‬ ‫خۆی نه‌مێنێته‌وه‌‪" .‬وه‌ک خۆ نه‌مانه‌وه"‬ ‫دروشمی سه‌ره‌کی پرۆژه‌ی مۆدێرنه‌یه‌‪.‬‬ ‫"هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی ره‌ق‌و سه‌خته‌‪ ،‬ئه‌بێ‬ ‫به‌ دوکه‌ڵ‌و نامێنێت" مارشال برمن ئه‌م‬ ‫قسانه‌ی مارکس ئه‌هێنێته‌وه‌‌و به‌ یه‌کێک‬ ‫له‌خه‌س����ڵه‌ته‌ دیاره‌کان����ی مۆدێرنه‌ی����دا‬ ‫ئه‌نێت‪ .‬مۆدێرنه‌ بریتییه‌ له‌ئاماده‌ییه‌کی‬ ‫به‌رده‌وام بۆ گۆڕانکاری‪ ..‬ئاماده‌ییه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی چ ش����تێک تا ئێستا سه‌قامگیر‌و‬

‫جێگی����ر‌و پته‌وه‌ (ئه‌و ش����تانه‌ی ره‌ق‌و‬ ‫س����ه‌ختن) جێگه‌ی خۆی به‌ شتی نوێ‌و‬ ‫تازه‌ بدات (ببێ به‌ دوکه‌ڵ‌و نه‌مێنێت)‪.‬‬ ‫مۆدێرن بوون واته‌ هاتن‌و چون له‌نێوان‬ ‫رابردوو ئێستادا‪ ..‬واته‌ ده‌ستکاریکردنی‬ ‫رابردوو به‌ جۆرێ����ک له‌ڕابردوو نه‌چێت‌و‬ ‫به‌جێبهێڵرێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم ب����ێ ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫راب����ردوو هێزی راکێش����ان‌و تامه‌زرۆیی‬ ‫خۆی له‌ده‌س����ت ب����دات‪ .‬مۆدێرنه‌بوون‬ ‫به‌رده‌وام هه‌م له‌نۆس����تالیجیادا ئه‌ژی‪،‬‬ ‫ه����ه‌م له‌ئ����اره‌زوی ئێس����تایی ب����وون‌و‬ ‫تازه‌بوونه‌وه‌دا‪ .‬هه‌م له‌تامه‌زرۆی رابردوو‌‬ ‫رۆژان����ی دێریندا به‌س����ه‌ر ئه‌بات‌و هه‌م‬ ‫له‌ئاره‌زووی به‌ جێهێش����تن‌و جل‌و به‌رگ‬ ‫گۆڕیندا‪ .‬بێ هوده‌ نییه‌ هه‌میشه‌ رابردوو‬ ‫له‌جیهانی مۆدێرندا به‌ دوو شکڵی ته‌واو‬ ‫ناکۆک‌و دژ به‌ یه‌ک ئاماده‌گی هه‌یه‌‪ :‬وه‌ک‬ ‫روبه‌رێکی کۆمیدی که‌ شایه‌نی پێکه‌نین‌و‬ ‫گاڵته‌جاڕیی����ه‌‌و ه����ه‌م وه‌ک جیهانێکی‬ ‫نمونه‌یی‌و پڕ له‌ڕۆحانیه‌ت‌و ئینس����انیه‌ت‬ ‫که‌ له‌ده‌ستچووه‌‪ ..‬له‌ده‌ستچووه‪ ‌،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌بێت ببێته‌ رێنمایی س����ه‌ره‌کی ژیانی‬ ‫ئێستاش‪ .‬واته‌ له‌مۆدێرنه‌دا هه‌وڵدان بۆ‬ ‫تێپه‌ڕاندن����ی رابردوو به‌هه‌مان ئه‌ندازه‌ی‬ ‫هه‌وڵ����دان ب����ۆ گێڕان����ه‌وه‌ی ئاماده‌یی‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬به‌وه‌ش����دا که‌ راب����ردو‌و مێژووی‬ ‫ه����ه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌ک تایبه‌تی����ه‌‌و له‌مێژو‌و‬ ‫راب����ردووی کۆمه‌ڵگایه‌کی ت����ر ناچێت‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وا بێگوم����ان مۆدێرنه‌بوون����ی هیچ‬ ‫کۆمه‌ڵگای����ه‌ک ل����ه‌وی دی ناچێت‪ .‬هه‌م‬ ‫رێگره‌کان����ی له‌کۆمه‌ڵگایه‌که‌وه‌ بۆ ئه‌وی‬ ‫دی جیاوازن‪ ،‬هه‌م ده‌ستکاریه‌کانیش����ی‬ ‫له‌س����ه‌ر هه‌م����ان ریتم‌و نه‌خش����ه‌ روو‬ ‫ناده‌ن‪‌ .‬‬

‫ئێستاشی له‌سه‌ر بێت‬ ‫زۆرێک له‌م واڵتان ‌ه‬ ‫نازانن ب ‌ه چ شێواز‌و‬ ‫رێگایه‌ک مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫مۆدێرنه‌دا بکه‌ن‌و‬ ‫دیارده‌‌و پێشهات‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌کانی‬ ‫وه‌ربگرن‬ ‫به‌ش����ێکی گرنگی زۆرێک له‌قه‌یرانه‌کانی‬ ‫ئه‌و واڵتانه‌ی سه‌رده‌مێک پێیان ئه‌گوترا‬ ‫جیهانی س����ێهه‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی����ه‌ قه‌یراناویه‌ی ئ����ه‌م واڵتانه‌‬ ‫به‌ مۆدێرن����ه‌وه‌ ئه‌به‌س����تێته‌وه‌‪ .‬هاتنی‬ ‫مۆدێرن����ه‌ بۆ ئ����ه‌م واڵتانه‌ ب����ه‌رده‌وام‬ ‫خۆڵقێنه‌ری قه‌یران‌و کێشه‌ی جۆراوجۆر‬ ‫بووه‌ که‌ هه‌ر جاره‌و له‌ش����تێکدا ره‌نگی‬ ‫داوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئێستاشی له‌سه‌ر بێت زۆرێک‬ ‫له‌م واڵتانه‌ نازانن به‌ چ شێواز‌و رێگایه‌ک‬ ‫مامه‌ڵ����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ مۆدێرن����ه‌دا بک����ه‌ن‌و‬ ‫دی����ارده‌‌و پێش����هات‌و ده‌رئه‌نجامه‌کانی‬ ‫وه‌ربگ����رن‪ .‬زۆرێک ل����ه‌م واڵتانه‌ ته‌نها‬ ‫رووه‌ ته‌کنه‌لۆژی‌و ته‌کنیکی‌و زانستیه‌ی‬ ‫مۆدێرنه‌ی����ان ب����ۆ گرنگه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ته‌واو‬ ‫ناک����ۆک‌و دژایه‌ت����ی دروس����تبوونی ئه‌و‬ ‫عه‌قڵی����ه‌ت‌و س����ایکۆلۆژیایه‌ ئه‌که‌ن که‌‬ ‫مۆدێرن����ه‌ی به‌رهه‌مهێن����اوه‌‪ .‬قس����ه‌ی‬ ‫زۆرێک له‌م واڵتان����ه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ته‌کنیک‌و‬ ‫ته‌کنه‌لۆژیا‌و زانس����تمان ئ����ه‌وێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ هیچ ش����ێوه‌یه‌ک ئه‌و رۆح����ه‌ ئازاد‌و‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ‌و ره‌خنه‌گرانه‌م����ان ناوێ����ت‬ ‫که‌ له‌پش����ت پێش����که‌وتنی ته‌کنیکی‌و‬ ‫زانس����تی مرۆڤه‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬تازه‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫که‌ره‌س����ه‌کان‪ ،‬به‌ب����ێ تازه‌بوون����ه‌وه‌ی‬ ‫ئینس����انه‌کان‪ .‬به‌بێ ئه‌وه‌ی که‌س����یان‬ ‫له‌و راستیه‌ دره‌ش����اوه‌یه تێ گه‌یشتبن‬ ‫که‌ دوو س����ه‌ده‌ له‌مه‌وپێش مارکس����ی‬ ‫فه‌یله‌س����وف به‌ هه‌زار شكڵ رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫هه‌موو تازه‌بوونه‌وه‌یه‌ک له‌که‌ره‌سه‌کاندا‪،‬‬ ‫تازه‌بوونه‌وه‌یه‌ک له‌ئینس����انه‌کاندا به‌دی‬ ‫دێنێت‪.‬‬ ‫قه‌یران����ی ئ����ه‌م واڵتانه‌ ت����ه‌واو نابێت‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر حومکڕانانی ئ����ه‌م واڵتانه‌ له‌وه‌‬ ‫تێ نه‌گه‌ن‪ ،‬ناتوانن جیهانێکیان هه‌بێت‬ ‫له‌هه‌موو ئاسته‌ ته‌کنیکیه‌کاندا مۆدێرن‬ ‫بێ����ت‪ ،‬به‌اڵم له‌ئاس����تی مرۆڤ����دا وه‌ک‬ ‫س����ه‌ده‌کانی ناوه‌ڕاس����ت بیر بکاته‌وه‌‌و‬ ‫بژی‪ .‬که‌ره‌س����ه‌ی ت����ازه‌ی بوێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مرۆڤی وه‌ک س����ه‌ده‌کانی ناوه‌ڕاست بێ‬ ‫ده‌نگ‌و بێ رۆحی ره‌خنه‌گرانه‌‪ .‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیرورا‬

‫سزا‌و داخستنی رۆژ تیڤی پێشێلکردنی ئازادی ده‌ربڕینه‬ ‫شاخه‌وان شۆڕش‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ده‌ستور‪:‬‬ ‫له‌ئاره‌زووه‌وه بۆ عه‌قڵ‬ ‫ئێمه له‌زمانی کوردیدا وش���ه‌یه‌کمان نییه‬ ‫بۆ ده‌س���تور‪ ،‬که‌واته بیری ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتگه‌رایی له‌دونیای ئێمه‌دا هه‌رگیز‬ ‫نزیک ئ���ه‌م دیارده‌یه نه‌بوه‌ت���ه‌وه‪ .‬بۆیه‬ ‫ره‌نگه بۆ تێگه‌ش���تن له‌ده‌ستور پێویست‬ ‫نه‌کات ئاوڕێک له‌مێژووی بیری سیاس���ی‬ ‫خۆم���ان بده‌ین���ه‌وه‪ .‬له‌ڕاس���تیدا ره‌نگه‬ ‫نه‌بوونی ده‌س���تور یان بیری ده‌س���توری‬ ‫له‌دونی���ای سیاس���ی ئێمه‌دا ب���ۆ خۆی‬ ‫مای���ه‌ی تێڕامان بێت‪ .‬ئ���ه‌م نه‌بوونه چی‬ ‫به‌رهه‌م هێناوه‪ .‬کاتێک هه‌وڵده‌درێت ئه‌م‬ ‫نه‌بوونه پڕبکرێته‌وه‪ ،‬ئایا هه‌وڵه‌که ته‌نها‬ ‫ره‌س���میاته‪ ،‬یان له‌پێداویستبوونێکه‌وه‪،‬‬ ‫له‌تێگه‌یش���تنێکه‌وه ب���ۆ حوکمداری���ه‌وه‬ ‫س���ه‌ری هه‌ڵداوه‪ .‬له‌دونیای ئێمه‌دا وه‌ک‬ ‫زۆرێک له‌دونیای ده‌ره‌وه‌ی رۆژئاوا‪ ،‬بیری‬ ‫رێکخس���تنی حوکم‌و ده‌سه‌اڵتی حاکم‪ ،‬به‬ ‫ده‌گمه‌ن بووه‌ته مایه‌ی بیرکردنه‌وه‪.‬‬ ‫بیری ده‌س���تور به ئاشکرا ده‌گه‌ڕێته‌وه‬ ‫بۆ س���ه‌رده‌می حا‌موڕابی‌و پاشان یۆنانیه‬ ‫کۆن���ه‌کان‪ .‬له‌یۆنان���ی کۆن���دا جیاوازی‬ ‫له‌نێوان ده‌س���ه‌اڵتی تاکه‌ک ‌هس‌و که‌مینه‌و‬ ‫زۆرینه‌دا ب���ه روونی ک���راوه‪ .‬الی ئه‌وان‬ ‫پاش���ایه‌تی ده‌سه‌اڵتی باش���ترین که‌سه‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مانکاتدا به‌ئ���اگا بوون له‌وه‌ی‬ ‫که ده‌سه‌اڵت گه‌نده‌ڵکه‌ره‪ ،‬بۆیه هه‌میشه‬ ‫مه‌ترس���ی ئ���ه‌وه‌ هه‌یه که پاش���ا ببێته‬ ‫دڕن���ده‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا حوکم���ی که‌مینه‬ ‫یان ئۆلیگارشی‪ ،‬ده‌بێته هۆی هاتنه‌ئارای‬ ‫شورایه‌كی باش‪ ،‬به‌اڵم هه‌میشه له‌ئه‌نجامدا‬ ‫ده‌بێته هۆی باڵباڵێن‌و ملمالنێ‪ .‬له‌الیه‌كی‬ ‫ت���ره‌وه وه‌ها له‌دیموکراس���ی روانراوه که‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ده‌به‌خش���ێته خه‌ڵکی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانکات���دا ره‌ش‌و رووت س���ۆز ب���ه‬ ‫سه‌ریاندا زاڵه له‌بری ئاوه‌ز‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر ب���ڕوا به زینه‌فۆن بکه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وا س���وکراتی هه‌وڵی داوه که جیاوازی‬ ‫له‌نێوان ده‌س���ه‌اڵتی خراپ‌و ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫باشی هه‌ریه‌ک له‌م شێوازانه‌دا بکات‪ .‬الی‬ ‫ئه‌و کاتێک پاش���ا حوکم ده‌کات به سه‌ر‬ ‫که‌سێکدا به‌پێی یاسا ئه‌وا مه‌لیکه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫کاتێک که ده‌س���ه‌اڵتی ده‌سه‌پێنێ به‌سه‌ر‬ ‫که‌سێکدا دژ به ئاره‌زووی ئه‌وا سته‌مکاره‪.‬‬ ‫کاتێ���ک ک���ه که‌مین���ه هه‌ڵده‌بژێردرێ���ن‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی ب���ه یاس���ا کاروب���اره‌کان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رن‪ ،‬ئه‌وا ئه‌رس���تۆکراتن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫کاتێ���ک هه‌ڵده‌بژێردرێن له‌س���ه‌ر بنه‌مای‬ ‫پێگه‌و سامانیان ئه‌وا پلوتۆکراسیه‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به س���ه‌رجه‌م کاره‌کان���ی ئه‌فالتۆندا له‌م‬ ‫باره‌یه‌وه بچین���ه‌وه‪ ،‬ده‌بینین له‌کاره‌كانی‬ ‫وه‌ك کۆم���ار‌و یاس���ا‌و پی���اوی ده‌وڵ ‌هت‌و‬ ‫کاره‌کانی تردا به ئاشکرا بااڵده‌ستی یاسا‬ ‫ده‌کاته بنه‌مای ده‌وڵه‌تێکی دادپه‌روه‌ر‪.‬‬ ‫له‌سه‌رده‌می نوێدا ره‌نگه که‌م ده‌وڵه‌ت‬ ‫هه‌بێ���ت هێن���ده‌ی ئه‌مه‌ریکا ده‌س���تور‬ ‫تیایدا رۆڵیکی کاریگ���ه‌ر ببینێت‪ .‬باوانی‬ ‫دامه‌زرێنه‌ری ئه‌مه‌ریکا به‌وپه‌ڕی بایه‌خه‌وه‬ ‫له‌ده‌س���توریان روانی���وه‪ .‬هه‌مووی���ان‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداری رۆش���نبیر‌و به‌ئاگا بوون‪.‬‬ ‫دیارده‌ی���ه‌ک ک���ه دونیای ئێمه تا س���ه‌ر‬ ‫ئێسقان پێویس���تیه‌تی‪ .‬الی ئه‌لسکه‌ندر‬ ‫هاملتۆن‪ ،‬له‌ده‌قی فیدراڵیه‌کان‪ ،‬له‌هێنانه‬ ‫ئ���ارای حکومه‌تێکدا ک���ه حوکمی مرۆڤ‬ ‫بس���ه‌پێنی به س���ه‌ر مرۆڤدا‪ ،‬سه‌ختترین‬ ‫کێشه ئه‌مه‌یه‪ ،‬ده‌بێت زه‌مینه بڕه‌خسێنێت‬ ‫که حکوم���ه‌ت کۆنترۆڵی حاکم بکات‪ ،‬به‬ ‫مانایه‌ک���ی ت���ر ناچاری ب���کات که خۆی‬ ‫کۆنترۆڵ ب���کات‪ .‬گه‌ڕانه‌وه بۆ خه‌ڵکی به‬ ‫دڵنیاییه‌وه ش���ێوازی سه‌ره‌كی کۆنترۆڵی‬ ‫حاکمه‪ ،‬به‌اڵم ئه‌زموونه‌کان پێمان ده‌ڵێن‬ ‫له‌هه‌مانکات���دا پێویس���تمان به ش���ێواز‌و‬ ‫ئام���رازی زیاتره‪ .‬ئه‌و وانه س���ه‌ره‌کیه‌ی‬ ‫لێره‌دا هه‌میشه دووپاتکراوه‌ته‌وه ئه‌وه‌یه‬ ‫که هه‌موو ش���ێوازه ده‌سه‌اڵتێک ده‌کرێت‬ ‫ب���اش وه له‌هه‌مانکاتدا خراپ بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێوه‌ری چاکه‌و خراپی ده‌سه‌اڵتێک له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ستوریبوونیه‌تی‪.‬‬ ‫که‌وات���ه ه���ه‌ر له‌کۆنه‌وه هه‌تا ئێس���تا‬ ‫ده‌ستور ئه‌و بنه‌ما سه‌ره‌كیه‌ی حوکم بووه‬ ‫ک���ه رێگه‌ی له‌ئ���اره‌زووی حاکم گرتووه‪.‬‬ ‫دیاره ده‌بێت س���اتێک له‌س���ه‌ر چه‌مکی‬ ‫ئاره‌زوو بوه‌ستین‪ .‬حاکم ئه‌و که‌سه‌یه که‬ ‫زۆرترین ده‌س���ه‌اڵتی هه‌یه له‌کۆمه‌ڵگادا‪.‬‬ ‫ئه‌م ده‌سه‌اڵته زۆره ئه‌گه‌ر بێتوو له‌ڕێگای‬ ‫ئ���اره‌زووی تاکه‌که‌س���ه‌وه به‌ڕێوه‌ببرێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا له‌ئه‌نجام���دا ده‌بێته ه���ۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫که س���ه‌رتاپا حکومه‌ت بخرێته خزمه‌تی‬ ‫ئ���اره‌زووی حاکم���ه‌وه که ئه‌م���ه روویدا‬ ‫ئه‌وا خه‌ڵک‌و س���امانی خه‌ڵک‌و سه‌رتاپا‬ ‫ده‌زگاکانی حکوم���ه‌ت ده‌بنه ده‌زگایه‌کی‬

‫س���ه‌پێنه‌ر‪ .‬بۆیه ده‌بێت حاکم بۆئه‌وه‌ی‬ ‫نه‌بێته دڕنده له‌ئاره‌زووه‌کانی بپارێزرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش ته‌نه���ا له‌ڕێگای ده‌س���توره‌وه‬ ‫ده‌بێت‪ .‬ده‌س���تور ئه‌و چوارچێوه‌یه‌یه که‬ ‫تیایدا به روونی‌و به ئاشکرا شێوازه‌كان‌و‬ ‫س���نوره‌كانی ده‌س���ه‌اڵت‌و ده‌س���ه‌اڵتدار‬ ‫دیاریک���راوه‪ .‬ئه‌م روون���ی‌و دیاریکردنه‬ ‫وه‌ها ئه‌کات بۆ هه‌موان ئاش���کرابێت که‬ ‫ئایا حاکم چۆن حوکم ئه‌کات‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی‬ ‫حاکم چه‌نده‪ ،‬وه له‌س���ه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‌و‬ ‫ره‌وایه‌تییه‌ک���ه‪ .‬ته‌نها له‌نێو ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫ده‌س���توریدا ده‌توانرێت ده‌سه‌اڵتی ره‌وا‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ناڕه‌وا جیابکرێته‌وه‪.‬‬ ‫ک���ورد له‌هه‌م���وو گه‌لێکی ت���ر زیاتر‬ ‫پێویستی به ده‌ستور‌و حوکمی ده‌ستوره‪،‬‬ ‫چونکه کورد له‌ڕابووردویدا هه‌میشه له‌ژێر‬ ‫ده‌ستی ده‌سه‌اڵتێکی ناده‌ستوریدا بووه‪،‬‬ ‫وه له‌هه‌مانکات���دا ئه‌زموونی واڵتانی تری‬ ‫جیهانی سێ پێمان ده‌ڵێن که رزگاربوون‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتداری بیانی ته‌نها هه‌نگاوێکه‬ ‫به‌ره‌و رزگاربوون‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر بیانی نامۆیه‬ ‫بۆ خه‌ڵ���ک ئه‌وا ده‌کرێت ده‌س���ه‌اڵتداری‬ ‫خۆماڵی���ش له‌ڕێ���گای گه‌نده‌ڵبوون���ی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه له‌خه‌ڵك داببڕێت‌و نامۆبێت‪.‬‬ ‫ئێم���ه هه‌موومان ده‌زانی���ن که حیزبی‬ ‫کوردی به ده‌س���ت قه‌یرانی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫تاکه‌که‌س���ه‌وه ده‌ناڵێنێت‪ .‬ئێمه له‌هه‌وڵی‬ ‫تیوریزه‌کردن���ی ئ���ه‌م دیاریده‌یه‌داین‪ ،‬که‬ ‫ناومان ناوه تیوره‌ی بڵق‪ .‬که‌س���ی یه‌که‌م‬ ‫ده‌بێته نیش���ته‌جێی بڵ���ق وه له‌دونیای‬ ‫خه‌ڵکی دائه‌بڕێت‌و لێی���ان نامۆ ده‌بێت‪،‬‬ ‫له‌ئه‌نجام���دا وه‌ک بیان���ی لێدێت‪ .‬ره‌نگه‬ ‫به‌ه���اری عه‌ره‌بی باش���ترین نموونه بێت‬ ‫ک���ه چۆن ده‌س���ه‌اڵتی خۆماڵ���ی ده‌بێته‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێکی ن���اڕه‌وای دژ ب���ه خه‌ڵك‪،‬‬ ‫وه‌ک بیانیه‌ک مامه‌ڵ‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵکه‌که‌یدا‬ ‫ئه‌كات‪.‬‬

‫ده‌ستور کاتێک‬ ‫ده‌ستوره که‬ ‫به‌کاربێت وه‌کو‬ ‫ده‌ستور که یانی‬ ‫پیاده‌بکرێت‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫ده‌قێکی نوسراوی بێ‬ ‫که‌ڵكی نه‌خوێنراوه‌یه‪،‬‬ ‫ته‌نها بۆ دیکۆر‬ ‫هێنراوه‌ته ئاراوه‌‬

‫له‌کوردستان پرۆژه‌ی د‌ه‌ستورێک هه‌یه‪،‬‬ ‫که هه‌نگاوێکی باش���ه‪ .‬به‌اڵم له‌سپینۆزا‌و‬ ‫هایدگه‌ره‌وه فێربووین که چه‌کوش کاتێک‬ ‫چه‌کوش���ه که به‌کاربێت وه‌كو چه‌كوش‪،‬‬ ‫ئه‌گینا ئامرازێکه له‌ش���ێوازێکی تایبه‌تدا‪.‬‬ ‫به هه‌مان شێوه ده‌ستور کاتێک ده‌ستوره‬ ‫که به‌کاربێ���ت وه‌کو ده‌س���تور که یانی‬ ‫پیاده‌بکرێت‪ ،‬ئه‌گینا ده‌قێکی نوس���راوی‬ ‫ب���ێ که‌ڵك���ی نه‌خوێنراوه‌ی���ه‪ ،‬ته‌نها بۆ‬ ‫دیکۆر هێنراوه‌ته ئ���اراوه‌‪ .‬که‌واته بوونی‬ ‫ده‌س���تور له‌کارابوونیایه‌ت���ی‪ .‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌‌‌ستورێک کارابێت ده‌بێت له‌الی هه‌موان‬ ‫وه‌ك ده‌س���تور‌و بنه‌مای ده‌س���ه‌اڵتی بااڵ‬ ‫ته‌ماش���ابکرێت‪ .‬که‌واته ده‌س���توری کارا‬ ‫پێویس���تی ب���ه به‌ش���داری‌و ره‌زامه‌‌ندی‬ ‫زۆرین���ه‌ی زۆری پێکهاته‌كان���ی کۆمه‌ڵگا‬ ‫هه‌ی���ه‪ ،‬چونکه ده‌س���تور کاتێک ده‌بێته‬ ‫ده‌ستور که هه‌موان به ره‌وای بزانن‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫وه‌ک له‌زۆر واڵتی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���تدا‬ ‫ده‌یبینین ده‌س���تور ئامرازێکی سه‌پاندنی‬ ‫ئاره‌زوی که‌مینه‌یه‌که له‌بری ره‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫خواس���تی کۆمه‌ڵ���گا‪ .‬بۆی���ه کرۆک���ی‬ ‫د‌ه‌س���ه‌اڵتی ره‌وا بریتییه له‌مامه‌ڵه‌کردنی‬ ‫ده‌ستوری له‌گه‌ڵ ده‌ستوردا‪.‬‬ ‫له‌م روانگه‌یه‌وه هێنانه‌وه‌ی ده‌س���توری‬ ‫هه‌رێ���م بۆ نێ���و په‌رله‌م���ان‌و وروژاندنی‬ ‫جارێکی تر بۆئه‌وه‌ی ببێته مایه‌ی لێدوان‌و‬ ‫تێڕامان‌و ناساندن‌و کاراکردنی هه‌نگاوێکی‬ ‫پێویس���ته له‌پێناوی کردنی ده‌س���تور به‬ ‫بنه‌م���ا‌و چوارچێوه‌ی حوکمی سیاس���ی‬ ‫له‌هه‌رێمی کوردستاندا‪.‬‬

‫رۆژتیڤ���ی‪ Roj TV‬بۆ کوردان���ی باکوری‬ ‫کوردستان له‌ده‌ره‌وه‌‌و ناوه‌وه‌ی کوردستاندا‬ ‫که‌ناڵێک���ی زۆر گرنگ���ه‪ .‬رۆژتیڤ���ی ک���ه‌‬ ‫درێژه‌پێ���ده‌ری مه‌دتیڤیی���ه‌ وه‌کو یه‌که‌م‬ ‫که‌ناڵی کوردی ئاس���مانی توان���ی بگاته‌‬ ‫ن���او ماڵه‌کان���ی کوردس���تان‪ .‬ده‌نگێکی‬ ‫کوردی ئازادیخوازی جیا له‌دید‌و گێڕانه‌وه‌‬ ‫تورکیه‌کان بوو‪ ،‬سنوره‌ سه‌پێندراوه‌کانی‬ ‫بڕی‌و هه‌م���وو ئه‌و تابوانه‌ی ش���کاند که‌‬ ‫که‌مالی���زم به‌س���ه‌ر کۆمه‌ڵگ���ه‌ی کوردی‬ ‫له‌کوردس���تانی بنده‌س���تی تورکی���ادا‬ ‫سه‌پاندبووی‪ .‬تورکیا هه‌موو رێگه‌یه‌کی بۆ‬ ‫داخستنی ئه‌و که‌ناڵه‌ ئازادیخوازه‌ کوردییه‌‬ ‫ل���ه‌ڕۆژی یه‌که‌م���ه‌وه‌ گرتۆته‌ب���ه‌ر‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫مه‌دتیڤی‌و دوات���ر رۆژتیڤی له‌ملمالنێیه‌کی‬ ‫سه‌ختی مانه‌وه‌ دابوو‪.‬‬ ‫پێویس���ته‌ ئه‌وه‌ بیربخه‌ینه‌وه‌ که‌ دانانی‬ ‫پ‪.‬ک‪.‬ک وه‌کو رێکخراوێکی تیرۆریس���ت‌و‬ ‫بوونی له‌لیستی رێکخراوه‌ تیرۆریسته‌کانی‬ ‫ئه‌وروپا‌و ئه‌مه‌ریکادا رێگه‌خۆش���که‌رن بۆ‬ ‫تووندکردنی گه‌مارۆکانی سه‌ر جموجۆڵ‌و‬ ‫چاالکیه‌کان���ی ئ���ه‌و پارت���ه‌ له‌ئه‌وروپا‌و‬ ‫ئه‌مه‌ریکادا‪ .‬به‌مجۆره‌ له‌هه‌موو بواره‌کانه‌وه‬ ‫بۆ تورکیا له‌هه‌وڵه‌کانی���دا دژی پ‪.‬ک‪.‬ک‬ ‫هاوکاریه‌کی گه‌وره‌یه‪ .‬هه‌ر له‌و روانگه‌یه‌وه‌‬ ‫تورکیا هه‌وڵی داخستنی رۆژتیڤی ده‌دات‪.‬‬ ‫دی���اره‌ تورکی���ا له‌ژێرن���اوی ش���ه‌ڕ دژی‬ ‫تیرۆیزم پێشێلی مافه‌کانی مرۆڤ ده‌کات‌و‬ ‫پیشێلکاریه‌کانیدا دژی ده‌نگه‌ ئازاده‌کانی‬ ‫کورد به‌رده‌و‌امه‌‪.‬‬ ‫دوا هه‌وڵه‌کان���ی تورکیا داوای دادگایی‬ ‫بووه‌ دژی ئ���ه‌و که‌ناڵه‌ له‌واڵتی دانیمارک‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 2004‬ـه‌وه‌ ده‌س���تی پێکردووه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌کو دانیمارک مۆڵه‌تی په‌خشکردنی‬ ‫ئه‌و که‌ناڵه‌ی داوه‌و له‌دانیمارکه‌وه‌ په‌خش‬ ‫ده‌کرێت‌‪ .‬له‌دانیمارک به‌پێی قانونی تیرۆری‬ ‫دانیمارک ه���ه‌ر رێکخراوێک یا که‌س���ێک‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ک له‌ش���ێوه‌کان پش���تگیری‌و‬ ‫ه���اوکاری رێکخراوێکی تیرۆریس���ت بکات‬ ‫س���زای له‌س���ه‌ره‌ ‪ .‬تورکیا له‌سکااڵکه‌یدا‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌کات که‌ رۆژتیڤی له‌الیه‌ن‬ ‫پ‪.‬ک‪.‬ک‪-‬ه‌وه‌ خه‌رجیده‌درێ���ت‪ ،‬وه‌ ئ���ه‌و‬ ‫ته‌له‌فیزیۆنه‌ زمانحاڵی پ‪.‬ک‪.‬ک‪-‬ـه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 2005‬به‌دواوه‌ س���کااڵی تورکیا‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌س���ته‌ی قانونی به‌شی رادیۆی‬ ‫دانیمارکی ‪ 3‬جار سه‌یری کرا‪ ،‬هه‌رسێجار‬ ‫سکااڵکه‌ی تورکیا ره‌تکراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌کو‬ ‫ئه‌وان هیچ شتێکی نائاساییان له‌په‌خشی‬ ‫رۆژتیڤی���دا نه‌دۆزیه‌وه‌‪ .‬گوش���اری تورکیا‬ ‫رامیاری‌و دادوه‌ری ب���وو‪ .‬تورکیا له‌الیه‌ک‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی دادگاوه‌ له‌الی���ه‌ک له‌ڕێگ���ه‌ی‬ ‫گوش���اری رامیارییه‌وه‌ بۆسه‌ر ده‌سه‌اڵتی‬ ‫دانیم���ارک هه‌وڵی داوه‌‪ .‬کاتێ س���ه‌رۆکی‬ ‫دانیمارک ئاناس فۆ راسمۆس���ن‪Anders‬‬ ‫‪ Fogh Rasmussens‬خۆی بۆ پۆستی‬ ‫سه‌رۆکی ناتۆ کاندیدکرد‪ ،‬تورکیا به‌ڵێنیدا‬ ‫که‌ پش���تگیری ئه‌و بکات ئه‌گه‌ر رۆژتیڤی‬ ‫دابخات یا بداته‌ دادگا (به‌پێی رۆژنامه‌ی‬ ‫پۆلیتیک���ن)‪ .‬ئاناس فۆ بوو به‌ س���ه‌رۆکی‬ ‫ناتۆ له‌ساڵی ‪ 2010‬بۆ یه‌که‌مجار سه‌ردانی‬ ‫دانیمارکی وه‌کو س���ه‌رۆکی ناتۆ کرد‪ ،‬له‌و‬ ‫رۆژه‌دا که‌یس���ی دادگای���ی رۆژتیڤی درایه‌‬ ‫دادگای کۆپنهاگن!‪.‬‬ ‫دادگای ش���اری کۆپنهاگن که‌ تۆمه‌تی‬ ‫په‌یوه‌ندی نێ���وان رۆژتیڤ���ی‌و پ‪.‬ک‪.‬ک‪-‬‬ ‫ـه‌ی ده‌کۆڵیه‌وه‌ ل���ه‌ڕۆژی ‪10‬ی ژانیوه‌ری‬ ‫‪ 2012‬دا سزای ‪ 2،6‬ملیۆن کرۆنی به‌سه‌ر‬ ‫هه‌ردوو کۆمپانیای رۆژتیڤی‌و میزۆپۆتامیا‬ ‫که‌ له‌پشتی رۆژتیڤیدان سه‌پاند به‌ تاوانی‬

‫ئه‌وه‌ی ک���ه‌ رۆژتیڤی پش���تگیری پارتی‬ ‫کرێکاران���ی تورکی���ا (پ‪.‬ک‪.‬ک) کردووه‌‌و‬ ‫الیه‌نگیر‌و بێڕه‌خنه‌ په‌یامه‌کانی پ‪.‬ک‪.‬ک‪-‬ی‬ ‫په‌خ���ش ک���ردووه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا رۆژ تیڤی‬ ‫له‌الی���ه‌ن پ‪.‬ک‪.‬ک‪-‬ـه‌وه‌ خه‌رجی ده‌کرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم وتی رۆژتیڤ���ی ده‌توانێ به‌رده‌وامی‬ ‫به‌ په‌خشه‌که‌ی بدات‪ ،‬چونکه‌ په‌ره‌گرافی‬ ‫‪ 79‬دادگا هی���چ قانونێکی ل���ه‌م باره‌یه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رده‌ستا نییه‌ که‌ له‌ڕێگه‌یه‌وه‌ مۆڵه‌تی‬ ‫په‌خش���کردن له‌ڕۆژتیڤی بس���تێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌سته‌ی قانونی رادیۆ ده‌توانن ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫بده‌ن‪ .‬ده‌س���ته‌ی قانون���ی رادیۆ کاری به‌‬ ‫قانونی تیرۆر نییه‌‌و ئه‌و ده‌س���ته‌یه‌ ته‌نها‬ ‫له‌به‌رنامه‌کانی که‌ناڵه‌که‌ له‌به‌ر رۆش���نایی‬ ‫قانون‌و پره‌نسیپه‌کانی میدیا ده‌کۆڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند رۆژ دواتر ده‌س���ته‌ی قانونی رادیۆ‬ ‫رایگه‌یاند که‌ رۆژتیڤی ده‌توانێ تا ش���ه‌ش‬ ‫مانگی دی درێژه‌ به‌ په‌خشی خۆی بدات‪.‬‬ ‫سه‌ته‌لیتفرۆش���ی فه‌ره‌نس���ی ئیوته‌لسات‬ ‫‪ Eutelsat‬بڕی���اری داوه‌ رۆژتیڤ���ی‬ ‫له‌لیس���ته‌که‌ی ره‌ش���کاته‌وه‌و په‌خشه‌که‌‬ ‫بوه‌ستێنێ‪ ،‬به‌اڵم ئاماژه‌ی به‌وه‌ نه‌کردووه‌‬ ‫که‌ی ئ���ه‌وه‌ رووده‌دات‪ .‬گوایه‌ له‌ترس���ی‬ ‫ئه‌وه‌ی نه‌وه‌ک له‌که‌یس���ه‌که‌ وه‌کو به‌شدار‬ ‫له‌چاالکی تیرۆریس���تی تۆمه‌تبار ‌بکرێت‌و‬ ‫به‌رپرسیار‌بزاندرێت‪.‬‬ ‫بڕیاره‌که‌‌ی دادگا کاردانه‌وه‌ی له‌هه‌ردوو‬ ‫به‌ره‌‌ی الیه‌نگر‌و دژ له‌دانیمارک‌و ده‌ره‌وه‌دا‬ ‫هێنایه‌ ئاراوه‌‪ .‬تورکی���ا‌و الیه‌نی دیکه‌ که‌‬ ‫له‌ب���ه‌ره‌ی دژی رۆژتیڤی���دان به‌وه‌ ناڕازی‬ ‫ب���وون‌و داوای داخس���تنی راس���ته‌خۆی‬ ‫که‌ناڵه‌که‌ ده‌که‌ن‪ .‬به‌ره‌که‌ی دیکه‌ ره‌خنه‌ی‬ ‫تووند له‌بڕیاره‌ک���ه‌ی داداگا ده‌گرن وه‌کو‬ ‫الیه‌نگی���ر دژ ب���ه‌ پره‌نس���یپه‌کانی مافی‬ ‫مرۆڤ‌و پره‌س���یپه‌کانی راگه‌یاندن سه‌یری‬ ‫ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫پارێ���زه‌ری به‌رگریکار بیۆن ئلیمکویس���ت‬ ‫‪ Bjørn Elmquist‬ده‌ڵ���ێ "دادگا زۆربه‌ی‬ ‫داواکان���ی پێشکه‌ش���کردنی به‌ڵگ���ه‌‌و‬ ‫گه‌واهیده‌ران���ی ئێمه‌ی ره‌تک���رده‌وه‌‪ .‬من‬ ‫ئ���ه‌وه‌م هه‌رگی���ز پێش���تر نه‌بینی���ووه‌"‪.‬‬ ‫پارێ���زه‌ری رۆژتیڤی س���کااڵی له‌بڕیاره‌که‌‬ ‫کرد‌و له‌دادگای واڵت س���ه‌یری که‌یسه‌که‌‬ ‫ده‌کرێته‌وه‌‪‎‎.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی په‌رله‌مان���ی ئه‌وروپا س���ۆوه‌ن‬ ‫س���ونه‌گۆرد ‪Søren Søndergaard‬‬ ‫پێیوای���ه‌‪ ،‬بڕی���اری دادگا الیه‌نگی���ره‌‌و‬ ‫هه‌رله‌س���ه‌ره‌تاوه‌ زۆر ئیلیمێن���ت ه���ه‌ن‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬بۆی���ه‌ بڕیاره‌که‌‬ ‫پێش���وه‌خت دراوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێ هه‌مان‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوانه‌ به‌کارهاتوون که‌ ده‌سته‌ی‬ ‫قانونی رادیۆ پێش���تر س���ه‌یری کردوون‌و‬ ‫نه‌یبینیووه‌ ک���ه‌ که‌ناڵی رۆژتیڤی ریکالم‌‌و‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌ بۆ پ‪.‬ک‪.‬ک بکات‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆکی یه‌کێتی ژۆرنالیس���تان مۆنس‬ ‫بیاگۆرد ‪Mogens Blicher Bjerregård‬‬ ‫پێوای���ه‌ بڕیاره‌که‌ زۆرتوونده‌‪ ،‬هیواداره‌ که‌‬ ‫دادگای ش���اره‌وانی بنچینه‌یه‌کی گونجاوی‬ ‫ب���ۆ بڕیاره‌که‌ی هه‌بێ���ت‪ ،‬داوا ده‌کات که‌‬ ‫س���کااڵ له‌س���ه‌ربڕیاره‌که‌ تۆم���ار بکرێت‌و‬ ‫بدرێته‌ دادگای واڵت‪.‬‬ ‫په‌نێله‌س���کیپه‌ر ‪Pernille Skipper‬‬ ‫ئه‌ندامی په‌رله‌مان له‌سه‌ر لیستی هاوبه‌ش‬ ‫(چه‌پ)‪ ،‬پێوایه‌ ئه‌ بڕیاره‌ ئه‌وه‌ ده‌رده‌خات‬ ‫ک���ه‌ قانون���ی تی���رۆری دانیمارکی دژی‬ ‫ئازادی ده‌ربڕینه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش بۆ ته‌له‌فزیۆن‌و‬ ‫که‌ناڵه‌کانی راگه‌یاندن زۆرس���ه‌خت ده‌بێت‬ ‫ک���ه‌ راپۆرت‌و ه���ه‌واڵ له‌سه‌رکێش���ه‌کانی‬ ‫جیهان بگه‌یه‌نن‪.‬‬

‫ئه‌ی شاره‌ حه‌یاته‌كه‌؟‪..‬‬ ‫نامۆ محه‌مه‌د‬

‫چه‌ن���د رۆژێكی تر س���ه‌رۆكی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان كه‌ خه‌ڵكی ش���اری‬ ‫س���لێمانییه‌ بارگه‌‌وبن���ه‌ی ده‌پێچێته‌وه‌‌و‬ ‫خواحافیزی له‌ته‌الری ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‌و‬ ‫كارنام���ه‌ ته‌واونه‌كراوه‌كه‌ی چوار س���اڵی‬ ‫كابینه‌كه‌ی ده‌كات‪ ،‬به‌پێی ئه‌و رێككه‌وتنه‌‬ ‫سیاس���یه‌ی نێوان یه‌كێت���ی‌و پارتی بێت‪،‬‬ ‫ئاڵوگۆڕ به‌سه‌ر پۆسته‌ بااڵكانی حكومڕانی‬ ‫ئ���ه‌م هه‌رێم���ه‌‌و پڕكردن���ه‌وه‌ی پۆس���ته‌‬ ‫به‌تاڵه‌كانیشدا دێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی تا ئێس���تا زانراوه‌‌و له‌میدیاكان‬ ‫باس���ده‌كرێت‪ ،‬جێگری س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫كه‌س���ێكی خه‌ڵك���ی هه‌ولێ���ر ده‌بێ���ت‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی په‌رله‌مانیش به‌هه‌مان ش���ێوه‌‬ ‫ده‌به‌خشرێته‌ كه‌سێكی هه‌ولێری‪ ،‬جێگری‬ ‫س���ه‌رۆكی په‌رله‌مانیش ی���ان كه‌ركوكییه‌‬ ‫یاخود كه‌سێكی ده‌ڤه‌ری بارزانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫بڕاوه‌ته‌وه‌ كه‌ سه‌رۆكی حكومه‌ت كه‌سێكی‬ ‫دیاری ناو پارت���ی‌و بنه‌ماڵه‌ی بارزانه‌ كه‌‬ ‫ئه‌ویش نێچیرڤان بارزانییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫تائێستا رون‌و ئاشكراو دیار نییه‌ پاڵیۆراوی‬

‫تۆبڵێی یه‌كێتی به‌م‬ ‫كه‌نارگیركردنه‌ی سلێمانی‬ ‫بیه‌وێت تۆڵه‌ی ئه‌و‌ه له‌م‬ ‫شاره‌بكاته‌وه‌ ك ‌ه له‌دوو‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پێشودا‬ ‫زۆرینه‌یان ده‌نگیان ب ‌ه‬ ‫گۆڕان به‌خشی؟‬ ‫پۆستی جێگری س���ه‌رۆكی حكومه‌ته‌ كه‌‬ ‫ئایا خه‌ڵكی سلێمانییه‌ یاخود نا؟‬ ‫له‌م���اوه‌ی چه‌ن���د مانگی راب���ردوو تا‬ ‫هه‌فته‌ی���ه‌ك به‌رله‌ئێس���ته‌‪ ،‬گه‌وره‌تری���ن‬ ‫كێشه‌ی پارتی ئه‌وه‌بو كه‌ داخۆ حكومه‌ت‬ ‫وه‌ربگرنه‌وه‌ یاخود نا؟ دوای یه‌كالكردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م دۆس���یه‌یه‌ ئێستا گه‌وره‌ترین كێشه‌ی‬ ‫یه‌كێت���ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ك���ێ بكه‌نه‌ جێگری‬

‫قانونناس له‌بواری میدیا‪ ،‬ئۆالف یۆرگنسن‬ ‫‪ Oluf Jørgensen‬پێیوای���ه‌ دادگاییه‌که‌‬ ‫به‌س���ه‌ر قانون‌و پره‌نس���یپه‌کانی میدیا‌و‬ ‫ئ���ازادی ده‌ربڕینی ب���ازداوه‌‪ .‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫کردووه‪ ‌،‬چونکه‌ که‌یس���ه‌که‌ په‌یوه‌ندی به‌‬ ‫قانونی تیرۆره‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬ئه‌وه‌ راگه‌یاندێکی‬ ‫دی���اره‌‪ ،‬که‌ ئه‌و پێیوایه‌ ل���ه‌دادگای مافی‬ ‫مرۆڤ���ی ئه‌وروپ���ا س���ه‌رناگرێ‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫که‌یسه‌که‌ بگاته‌ ئه‌وێ‪.‬‬

‫بڕیاری دادگا‪ ،‬پاشان‬ ‫بڕیاری ده‌سته‌ی قانونی‬ ‫رادیۆ‌و دواتر بڕیاره‌که‌ی‬ ‫سه‌ته‌لیتفرۆشی فه‌ره‌نسی‬ ‫هه‌مووی له‌گه‌له‌کۆمه‌کیه‌کی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌چێت‪،‬‬ ‫ک ‌ه بۆ ده‌ستگیرکردنی‬ ‫عه‌بدوڵال ئۆجه‌الن کرا‬

‫رۆژتیڤ���ی له‌په‌خش���ه‌کانیدا ئام���اژه‌ی‬ ‫به‌ بۆچ���وون‌و لێکدانه‌وه‌کان���ی پ‪.‬ک‪.‬ک‬ ‫کردووه‪ ،‬دیدی رۆژتیڤ���ی دیدێکه‌ گرنگی‬ ‫به‌ الیه‌نی کوردی له‌په‌خشه‌کانیدا ده‌دات‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها په‌خشی رووداوه‌کانی ناو تورکیا‬ ‫وه‌کو هه‌واڵ ده‌کات‌و گرنگی به‌و هه‌وااڵنه‌‬ ‫ده‌درێ���ت که‌ پێش���ێلکاری رژێمی تورکیا‬ ‫پیشان ده‌ده‌ن یا که‌موکوڕیه‌کانی تورکیا‬ ‫له‌بواری جیاجیاوه‌ پیش���ان ده‌ده‌ن‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫جگ���ه‌ له‌ڕیپۆرت���اژ‌و به‌رنام���ه‌ که‌لتوری‌و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و رامیاری���ه‌کان‪ .‬به‌مج���ۆره‌‬ ‫رۆژتیڤی دید‌و لێکدانه‌وه‌ی الیه‌نی کوردی‬ ‫له‌دیدی جیاوازی کوردیه‌وه‌ سه‌باره‌ت به‬ ‫کێشه‌ی کورد له‌تورکیا‌و پێشێلکاریه‌کانی‬ ‫مافی مرۆڤ له‌تورکیا ده‌گه‌یه‌نێته‌ بینه‌رانی‬ ‫ک���ورد‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی رۆژتیڤ���ی کردوویه‌ت���ی‬ ‫له‌پره‌نس���یپه‌کانی میدیای ئازاد به‌ شێوه‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتیه‌ک���ه‌ی ده‌رناچێت‪ ،‬په‌خش���ه‌که‌‬ ‫یه‌کالیه‌نه‌ی���ه‌‌و له‌په‌خش���ه‌کانیدا دی���د‌و‬ ‫لێکدانه‌وه راسته‌وخۆکانی ده‌سه‌اڵتدارانی‬ ‫تورکیا بزرن‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌ده‌ستی رۆژتیڤیدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونکه‌ ده‌س���ه‌اڵتدارانی تورکیا ئه‌و‬ ‫ده‌رگا‌یه‌یان به‌ڕووی رۆژتیڤیدا داخستووه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ک���و که‌ناڵه‌ تورکیه‌کانی س���ه‌ر به‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیش یه‌کالیه‌نه‌ن‪ ،‬ئاماده‌نین بێن‬ ‫دید‌و لێکدانه‌وه‌کانی کورده‌ ئازادیخوازه‌کان‬ ‫به‌گشتی‌و به‌رپرسانی پ‪.‬ک‪.‬ک به‌تایبه‌تی‬ ‫باڵوبکه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫که‌ناڵ���ه‌ ئه‌وروپی���ه‌کان چاوپێکه‌وت���ن‬ ‫له‌گه‌ڵ ئیسالمیس���تی تون���دڕه‌و ده‌که‌ن‌و‬ ‫په‌خش���ی بیروباوهڕریان ده‌که‌ن‪ ،‬رۆژتیڤی‬ ‫وه‌کو ئ���ه‌وان ئه‌و ماف���ه‌ی هه‌یه‌‪ .‬که‌ناڵی‬ ‫عه‌ره‌بی وه‌ک���و جه‌زیره‌‌و زۆری دیکه‌ هه‌ن‬ ‫ئاماژه‌ به‌ دید‌و لێکدانه‌وه‌ی ئیسالمیس���ته‌‬ ‫تون���دڕه‌وه‌کان ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬له‌دیدێک���ی‬ ‫ناسیونالیس���تانه‌ی عه‌ره‌بیه‌وه‌ س���ه‌یری‬ ‫رووداوه‌کان ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬گه‌لێج���ار به‌رنامه‌‌و‬ ‫هه‌واڵی���ان یه‌کالیه‌نه‌ی���ه‌‪ ،‬گرنگی به‌ وتن‌و‬ ‫بۆچوونی الیه‌نێکی کێش���ه‌یه‌ک ده‌درێت‪.‬‬ ‫وات���ه‌ بابه‌ت به‌ ت���ه‌واوی‌و له‌هه‌موو دیده‌‬ ‫په‌یوه‌ستداره‌کانه‌وه‌ تیشکی ناخرێته‌سه‌ر‪.‬‬ ‫له‌الیه‌کیت���ر که‌ناڵێ���ک ک���ه‌ کێش���ه‌‌و‬

‫س���ه‌رۆكی حكومه‌ت؟ كه‌س���ێكی خه‌ڵكی‬ ‫سلێمانی یان غه‌یره‌ سلێمانی؟‬ ‫له‌فه‌رهه‌نگ���ی مێ���ژووی رزگاریخوازی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬سلێمانی ش���اری هه‌ڵمه‌ت‌و‬ ‫قوربانی‪ ،‬یاخود ب���ه‌ فه‌رهه‌نگی تاڵه‌بانی‬ ‫شاره‌ حه‌یاته‌كه‌‪ ،‬یان له‌فه‌رهه‌نگی شۆڕشی‬ ‫ئه‌یلول شاری شێخ مه‌حمودی نه‌مر‪ ،‬یان‬ ‫به‌فه‌رهه‌نگی گۆڕان ش���اری گۆڕان‌و كاك‬ ‫نه‌وش���یروان‪ ،‬یاخود ش���اری روناكبیری‌و‬ ‫پایته‌ختی رۆشنبیری‌و چی‌و چی‪ ..‬بۆچی‬ ‫وای به‌سه‌رهاتووه‌ كه‌سایه‌تییه‌كی نه‌بێت‬ ‫كه‌ شایس���ته‌‌و هه‌ڵكه‌وتوو بێ���ت بكرێته‌‬ ‫جێگری سه‌رۆكی حكومه‌ت؟‬ ‫ئه‌گه‌رچی هێش���تا روننیه‌ ئه‌و كه‌س���ه‌‬ ‫خه‌ڵكی س���لێمانی ده‌بێت ی���ان نا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گریمان س���لێمانی نه‌بوو هه‌ق���ی خۆمانه‌‬ ‫بپرس���ین‪ :‬باش���ه‌ توبڵێی له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫كه‌س���ێكی خه‌ڵكی ئه‌م ش���اره‌ نه‌بێت كه‌‬ ‫به‌حسابی خۆیان قه‌اڵی یه‌كێتی‌و شوێنی‬ ‫یه‌كالكردن���ه‌وه‌ی ملمالنێ سیاس���یه‌كانه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هاوپه‌یمانه‌ك���ه‌ی ئێس���تایی‌و‬ ‫نه‌یارانیدا ئه‌و پۆس���ته‌ی پێ پڕبكرێته‌وه‌‌و‬ ‫پش���كی ئه‌م ش���اره‌ش له‌و به‌شبه‌شێنه‌دا‬

‫مه‌ینه‌تیه‌کان���ی نه‌ته‌وه‌یه‌کی ژێرده‌س���ته‌‬ ‫بگه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬بێگومان له‌ژێ���ر کاریگه‌ری‬ ‫بۆچوون‌و دیدێکی ئازادیخوازانه‌دا ده‌بێت‌و‬ ‫گرنگی س���ه‌ره‌کی به‌ وت���ن‌و لێکدانه‌وه‌ی‬ ‫خه‌ڵک���ه‌ ئازادیخوازه‌که‌ ده‌درێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ هه‌م���وو نه‌ته‌وه‌یه‌ک���ی ژێرده‌س���ته‌‬ ‫ئه‌وهای���ه‌‪ .‬رۆژتیڤ���ی که‌ ه���ه‌وڵ ده‌دات‬ ‫ده‌نگی کپک���راوی کوردی له‌کێش���ه‌کاندا‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ نه‌ته‌وه‌ی ژێرده‌سته‌ی کوردی‬ ‫بگه‌یه‌نێت‪ ،‬ئه‌و مۆرکه‌ی پێوه‌یه‌‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییه‌ک���ی دیکه‌یه‌ ک���ه‌ رۆژتیڤی‬ ‫هه‌یه‌تی‪ .‬بۆیه‌ هه‌رالیه‌ن‌و ده‌زگایه‌ک بیه‌وێ‬ ‫سه‌یری بێالیه‌نی رۆژتیڤی بکات ناچارن به‌‬ ‫وریایی زۆره‌وه‌ سه‌یری ئه‌و که‌یسه‌ بکه‌ن‪.‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی کورد له‌باکوری کوردستان جگه‌‬ ‫له‌ڕۆژتیڤی که‌ناڵێکی دیکه‌ی نییه‌ ش���ه‌وو‬ ‫رۆژ له‌سه‌ر پرسیاره‌ گرنگه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫کوردی له‌باکور بوه‌ستێ‪ ،‬وتن‌و خوێندنه‌وه‌‬ ‫بگه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت خاوه‌نی ‌سه‌دان‬ ‫که‌ناڵ���ی ئاس���مانین‪ ،‬له‌ن���او هه‌موو ئه‌و‬ ‫که‌نااڵنه‌دا ئه‌وانه‌ی که‌ بێالیه‌ن‌و به‌رفراوانی‬ ‫هه‌واڵ‌و لێکدانه‌وه‌کان باڵوده‌که‌نه‌وه‌ ره‌نگه‌‬ ‫ژماره‌ی���ان له‌ده‌رزه‌نێک تێنه‌پ���ه‌ڕن‪ .‬ئایا‬ ‫ئه‌گه‌ر تورکیا که‌ ئه‌ندامی ناتۆیه‌‌و له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌مه‌ریکاوه‌ پش���تگیری ت���ه‌واوی له‌دژی‬ ‫رۆژتیڤی���دا ده‌کرێت الیه‌نێکی که‌یس���ه‌که‌‬ ‫نه‌بان هه‌رگیز رۆژئاوا پرس���یاری به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ په‌خشی رۆژتیڤی داده‌نا‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ تاوانبارکردن���ی رۆژتیڤ���ی له‌به‌ر‬ ‫ئاماژه‌کردن���ه‌ دووب���اره‌‌و زۆره‌کانی دید‌و‬ ‫لێکدانه‌وه‌ی پ‪.‬ک‪.‬ک‌و به‌مجۆره‌سه‌یرکردنی‬ ‫وه‌ک���و زمانحاڵی پ‪.‬ک‪.‬ک پێش���ێلکردنی‬ ‫ئازادی وتن‌و بۆچوون���ی الیه‌نێکی گرنگی‬ ‫کێشه‌ی کورده‌ له‌تورکیا‪.‬‬ ‫ده‌س���ته‌ی قانونی رادیۆ ئێس���تا وه‌کو‬ ‫بڵێی چوونه‌ته‌ ژێر گوش���اری بڕیاره‌که‌ی‬ ‫دادگا‌و مه‌به‌س���تی هه‌یه‌ مۆڵه‌تی په‌خش‬ ‫له‌ڕۆژتیڤ���ی بس���تێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌وان پێشتر له‌سێ هه‌ڵسه‌نگاندن‌و بڕیاری‬ ‫جیاوازدا کێش���ه‌یه‌کیان له‌په‌خش���ه‌کانی‬ ‫رۆژتیڤیدا به‌دینه‌کرد‪ .‬هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌که‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بنچینه‌ی هه‌مان ئ���ه‌و زانیاریانه‌‬ ‫بووه‌ که‌ پێش���تربه‌کار هات���وون‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫دادگا له‌په‌یوه‌ن���دی نێ���وان پ‪.‬ک‪.‬ک‌و‬ ‫رۆژتیڤ���ی کۆڵیوه‌ته‌وه‌‌و ل���ه‌م روانگه‌یه‌وه‌‬ ‫گه‌یش���تۆته‌ ئه‌و بڕیاره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫به‌پێ���ی قانونێکه‌ که‌ ده‌س���ته‌ی قانونی‬ ‫رادی���ۆ گرنگ���ی پێن���ادات‪ .‬به‌واتایه‌کیتر‬ ‫ده‌س���ته‌ی قانونی په‌یوه‌ندی به‌وه‌وه‌‌ نییه‌‬ ‫کێ خه‌رج���ی که‌ناڵه‌که‌ ده‌دات‪ ،‬ئه‌و ته‌نها‬ ‫س���ه‌یری په‌خش���کردنی که‌ناڵه‌که‌ له‌به‌ر‬ ‫رۆش���نایی قانون‌و پره‌نسیپه‌کانی میدیای‬ ‫ئ���ازاددا ده‌که‌ن‪ .‬ئ���ه‌وه‌ گوتن���ی ئه‌وان‬ ‫خۆیان���ه‌‪ .‬ئێس���تا بادانه‌وه‌ی ئ���ه‌وان زۆر‬ ‫پرس���یار له‌سه‌ر سه‌ربه‌خۆیی ئه‌و ده‌زگایه‌‬ ‫دروست ده‌که‌ن‪ ،‬وه‌ پێناچێ ئه‌و بڕیاره‌ی‬ ‫ئه‌وان له‌سه‌ر بنچینه‌یه‌کی بێالیه‌ن‌و دوور‬ ‫له‌گوشار بێت‪.‬‬ ‫بڕیاری دادگا‪ ،‬پاش���ان بڕیاری ده‌سته‌ی‬ ‫قانون���ی رادی���ۆ‌و دوات���ر بڕیاره‌ک���ه‌ی‬ ‫سه‌ته‌لیتفرۆش���ی فه‌ره‌نس���ی هه‌م���ووی‬ ‫له‌گه‌له‌کۆمه‌کیه‌کی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌چێت‪،‬‬ ‫ئه‌و گه‌له‌کۆمه‌کیه‌مان بیرده‌خاته‌وه‌ که‌ بۆ‬ ‫ده‌س���تگیرکردنی عه‌بدوڵال ئۆجه‌الن کرا‪.‬‬ ‫ئاراسته‌ی که‌یسه‌که‌‌و بڕیاره‌کان هه‌مووی‬ ‫ئاماژه‌ به‌ بڕیارێکی رامیاری ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫داخستنی رۆژتیڤی داخستنی ئه‌و ده‌نگه‌‬ ‫جیا‌و ئازاده‌ کوردیه‌ ناتورکیه‌یه‌ که‌ ته‌واوی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی کورد له‌کوردس���تانی بنده‌ستی‬ ‫تورکیا وابه‌سته‌یه‌تی‪ .‬ئه‌و کاره‌ی دادگای‬ ‫دانیمارک���ی له‌ژێر هه‌رن���او‌و قانونێک بێت‬ ‫ه���اوکاری تورکیای���ه‌ له‌کپکردنی ده‌نگی‬ ‫ئازاد‌و جودای کوردی‪.‬‬

‫ح���ه‌اڵڵ بكرێت؟ یاخ���ود تۆبڵێی یه‌كێتی‬ ‫ب���ه‌م كه‌نارگیركردنه‌ی س���لێمانی بیه‌وێت‬ ‫تۆڵه‌ی ئه‌وه‌ له‌م ش���اره‌بكاته‌وه‌ كه‌ له‌دوو‬ ‫هه‌ڵبژاردنی پێش���ودا زۆرینه‌یان ده‌نگیان‬ ‫به‌ گ���ۆڕان به‌خش���ی؟ ئ���ه‌ی مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫رێكخستنی س���لێمانی كه‌ كه‌سایه‌تیه‌كی‬ ‫به‌هێ���زی یه‌كێتی سه‌رپه‌رش���تی ده‌كات‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر پۆس���تێكی ئیداری‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌و‬ ‫مودی���ر ناحیه‌ی���ه‌ك دێته‌ ده‌ن���گ ئاخۆ‬ ‫ب���ۆ یه‌كالكردن���ه‌وه‌ی پۆس���تی جێگری‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌ت بۆ خه‌ڵكێكی سلێمانی‬ ‫به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ دێته‌ ده‌ن���گ‌و داكۆكی‬ ‫له‌ش���اره‌ حه‌یاته‌ك���ه‌ ده‌كات؟ هه‌م���وان‌و‬ ‫یه‌كێتیه‌كان‌و مه‌كته‌بی سیاس���ی یه‌كێتی‬ ‫كه‌ له‌چاوه‌ڕوانی هاتنه‌وه‌ی تاڵه‌بانیدان بۆ‬ ‫یه‌كالكردنه‌وه‌ی ئه‌م پۆسته‌ هه‌ق وایه‌ زۆر‬ ‫به‌جدی بیر له‌م مه‌سه‌له‌یه‌‌و كاندیدكردنی‬ ‫كه‌س���ێكی خه‌ڵكی سلێمانی بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬بیر‬ ‫له‌وه‌بكه‌نه‌وه‌ سلێمانی فه‌رامۆش نه‌خرێت‌و‬ ‫سزای سیاسی‌و س���ایكۆلۆجی‌و جوگرافی‬ ‫خه‌ڵكه‌ك���ه‌ی نه‌ده‌ن‪ ،‬چونكه‌ قس���ه‌ بێته‌‬ ‫سه‌رئه‌وه‌ س���لێمانیش سزای خۆی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم چۆن سزایه‌ك‪...‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫له‌ساڵیكدا ‪ 7250‬كه‌س له‌سلێمانی‌ غه‌سل ‌ی گورچیله‌یان بۆكراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عەبدولكەریم‬ ‫ی حه‌وت هه‌زارو دوو سه‌د‌و‬ ‫نزیك ‌ه ‌‬ ‫په‌نجا كه‌س غه‌سلی‌ گورچیله‌یان بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫كراوه‌ له‌ساڵێكدا‌و پسپۆڕێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ناویش ئاماژه بەوه‌ده‌كات خۆراك ‌‬ ‫ماوه‌به‌سه‌رچوو ئاوی‌ پیسبوو ‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی درێژخایه‌ن هۆكار ‌‬ ‫هه‌ندێ‌ نه‌خۆش ‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی‌ گورچیله‌ن‪.‬‬ ‫ی نه‌خۆشیه‌ هه‌ناوییه‌كان‪ ،‬دكتۆر‬ ‫پسپۆڕ ‌‬ ‫ی به‌وه‌كرد‬ ‫ئه‌حمه‌د س���ه‌عید ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌س���ته‌ ‌‬ ‫گورچیل��� ‌ه دوو ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راس���ت‌و چه‌پ ‌‬ ‫مرۆڤه‌و له‌هه‌ردوو ال ‌‬ ‫ی له‌ش‬ ‫ی ئ���ه‌م ئه‌ندامه‌ ‌‬ ‫مرۆڤ���ه‌و ئه‌رك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێنه‌‪ ،‬واتا له‌كاتی‌ رۆیشتن ‌‬ ‫پااڵوتن ‌‬ ‫خوێن به‌و ئه‌ندامه‌ی‌ له‌شدا هه‌ڵده‌ستێت‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ئه‌و خوێنه‌و گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌پااڵوتن ‌‬ ‫مادده‌ باشانه‌ بۆ ناو خوێن جارێكیتر‪،‬‬ ‫ی‬ ‫م���ادده‌ ژه‌هراویه‌كانیش ك ‌ه له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رس���كردنی‌ پرۆتین ده‌كرێت مادده‌ ‌‬ ‫یوریاو كریاتینین فڕێ���ده‌دات واتا ئه‌و‬ ‫ماددان���ه‌ی‌ زیاد‌ه له‌له‌ش���دا فڕێده‌دات‬ ‫ی میزكردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها گورچیل ‌ه‬ ‫له‌ڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێ��� ‌‬ ‫هه‌ڵده‌س���تێ‌ به‌ڕاگیركردن��� ‌‬ ‫ی له‌ش‬ ‫ی زی���اده‌ ‌‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫ل���ه‌ش‌و فڕێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میزكردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌ركێك ‌‬ ‫له‌ڕێ ‌‬ ‫ی گورچیل��� ‌ه راگیركردن���ی‌ خوێن ‌ه‬ ‫ت���ر ‌‬ ‫ی جێگیر‪ .‬دكتۆر ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫باسی‌ له‌وه‌كرد چه‌ندین هۆكار هه‌یه‌ بۆ‬

‫ی گورچیله‌ی���ه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ی نه‌خۆشییه‌كانی‌ گورچیله‌‪ ،‬ت���ری‌ كێش���ه‌ ‌‬ ‫دروستبوون ‌‬ ‫ی له‌وه‌ش كرد زۆرجار كه‌س���ه‌ك ‌ه‬ ‫ی زۆر ك ‌ه باس��� ‌‬ ‫له‌وان ‌ه س���كچون‌و رش���انه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گورچیله‌ی‌ ته‌سك ‌ه‬ ‫ی ل ‌هش‌و له‌زكماكیه‌و‌ه بۆر ‌‬ ‫ی وش���كبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌بێته‌ ه���ۆ ‌‬ ‫ی گورچیله‌‪،‬‬ ‫پاش���ان زیان گه‌یاندن به‌گورچیله‌كان‪ ،‬ك��� ‌ه ئه‌بێته‌ه���ۆی‌ سس���ت ‌‬ ‫ی كیس كیس��� ‌ه‬ ‫ێ كه‌س گورچیل ‌ه ‌‬ ‫هه‌بوون���ی‌ نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ وه‌ك هه‌ند ‌‬ ‫ی خوێن‪ ،‬كاتێك كه‌سێك هه‌ندێكی���ان له‌مناڵییه‌و‌ه ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫پاڵه‌په‌س���تۆ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‌و هیچ بایه‌خێك هه‌ندێكیش���یان له‌هه‌رزه‌كاریی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی خوێن ‌‬ ‫په‌ستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاتی���ش ئه‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی خوێن‪ ،‬به‌تێپه‌ڕبوون��� ‌‬ ‫نادات به‌به‌رزبوونه‌ی‌ فش���ار ‌‬ ‫ی خوێن‌و پاش���ان‬ ‫ی هه‌وك���ردن‌و فش���ار ‌‬ ‫بوونی‌ نه‌خۆش���ی‌ ش���ه‌كره‌ هۆكارێك ‌‬

‫ی گورچیله‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆماوه‌ش‬ ‫سست ‌‬ ‫ی گورچیله‌یه‌‪.‬‬ ‫ی نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫هۆكار ‌‬ ‫ی پیس‌و‬ ‫ناوبراو باس���ی‌ له‌وه‌شكرد ئاو ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆراك���ی‌ پی���س‌و خ���ۆراك‌و ده‌رمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ ‌‬ ‫ماوه‌به‌س���ه‌رچوو هۆكارێك��� ‌‬ ‫نه‌خۆش���یه‌كانی‌ گورچیله‌یه‌ كه‌ ئه‌بن ‌ه‬ ‫ی دروس���تبوونی‌ به‌ردی‌ گورچیله‌و‬ ‫هۆ ‌‬ ‫ی تر‬ ‫رمڵ‪ ،‬ئه‌مان���ه‌و چه‌ندین ه���ۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫هه‌ن بۆ دروس���تبوون ‌‬

‫گورچیله‌‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌خۆپاراس���تن‬ ‫له‌نه‌خۆش���یه‌كانی‌ گورچیل���ه‌‪ ،‬دكتۆر‬ ‫ئه‌حمه‌د ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد ئاوخواردنه‌و‌ه‬ ‫زۆر پێویست ‌ه باشتروایه‌ هه‌ردوو كاتژمێر‬ ‫جارێ���ك په‌رداخێ���ك ئ���او بخورێته‌و‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها پێویسته‌ پێش هه‌ستكردن ب ‌ه‬ ‫تینوێتیش ئاو بخورێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئاو‬ ‫یارمه‌تیده‌رێكی‌ باشه‌ بۆ گورچیله‌كان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها كۆنترۆڵكردنی‌ په‌ستانی‌ خوێن‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌كره‌و زوو چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گورچیله‌‪ .‬له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ه���ه‌ر هه‌وكردنێك ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی به‌وه‌كرد هه‌ند ‌‬ ‫تره‌وه‌ ناوبراو ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫جار ژنان زیاتر توش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫گورچیل ‌ه ئه‌بن‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆ ‌‬ ‫ی ئازارش���كێن‬ ‫زۆرج���ار ژن���ان ده‌رمان ‌‬ ‫زۆر به‌كارئه‌هێن���ن ك��� ‌ه هۆكارێكه‌ بۆ‬ ‫ی گورچیل���ه‌‪ ،‬جگ��� ‌ه‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كان ‌‬ ‫ل���ه‌م خاڵه‌ ه���ه‌ردوو ره‌گ���ه‌ز هاوتان‬ ‫ی‬ ‫له‌توش���بوون به‌نه‌خۆش���ییه‌كه‌‪ .‬له‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیه‌و‌ه یاس���ین ش���ه‌هاب به‌رپرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫به‌شی‌ ئامار له‌فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رایگه‌یان���د ته‌نها له‌س���اڵ ‌‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گورچیل���ه‌ ‌‬ ‫راب���ردوو له‌س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی ‪7250‬‬ ‫ده‌ستكرد له‌س���لێمانی‌‪ ،‬نزیكه‌ ‌‬ ‫ی گورچیله‌یان بۆكراوه‌‪.‬‬ ‫كه‌س غه‌س���ل ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و ژماره‌یه‌ش ك ‌ه غه‌سل ‌‬ ‫گورچیله‌یان بۆك���راوه‌‪ ،‬دكتۆر ئه‌حمه‌د‬ ‫وتی‌ ئه‌و ژماره‌ی ‌ه زۆر زۆره‌‪ ،‬خۆپاراستن‬ ‫له‌و هۆكاران ‌هی‌ كه‌باسمانكرد‪ ،‬باشترین‬ ‫چاره‌سه‌ره‌‪.‬‬

‫دووسه‌د ملیۆن كه‌س مادد‌هی‌ هۆشبه‌ر به‌كارئه‌هێنن‬ ‫به‌پێ���ی‌ نوێتری���ن لێكۆڵین���ه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌ ده‌ركه‌وتووه‌ زیاتر له‌دوو‬ ‫سه‌د ملیۆن كه‌س له‌جیهاندا مادده‌ی‌‬ ‫هۆشبه‌ر به‌كارئه‌هێنن‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ كێشه‌ ته‌ندروستیه‌كان‬ ‫زیاد بكات به‌هه‌مانش���ێوه‌ ئه‌و كێشه‌‬ ‫ته‌ندروستیانه‌ كه‌ به‌هۆی‌ خواردنه‌وه‌‬ ‫كحولی���ه‌كان رووده‌ده‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫توێژینه‌وه‌ك���ه‌ ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ك���رد‬ ‫ئه‌وكێش���ه‌ ته‌ندروس���تیانه‌ی‌ به‌هۆی‌‬ ‫كێش���انی‌ جگ���ه‌ره‌و به‌رهه‌مه‌كان���ی‌‬ ‫توتن���ه‌وه‌ رووده‌ده‌ن زۆر زیات���رن‬ ‫‌گرفتان���ه‌ی‌ به‌ه���ۆی‌ به‌كارهێنان���ی‌‬ ‫م���ادده‌ هۆش���به‌ره‌كان‌و خواردنه‌وه‌‬ ‫كحولیی���ه‌كان روده‌ده‌ن‪ ،‬به‌پێ���ی‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ دوو لێكۆڵه‌ره‌ی‌ ئوستورالی‌‬ ‫(ملبۆرن‌و بریزۆن) له‌زانكۆی‌ سیدنی‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و خه‌ڵكانه‌ی‌ م���ادده‌ی‌ ئه‌فیون‌و‬ ‫كۆكاین‌و حش���یش‌و به‌كاردێنن زیاتر‬ ‫ل���ه‌و واڵتانه‌ن ك���ه‌ داهاتیان به‌رزه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی���ان به‌وه‌ش كردوه‌‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ ئه‌و مادانه‌ له‌بیس���ت‬ ‫كه‌س كه‌س���ێكیان ته‌مه‌نیان له‌نێوان‬

‫زۆر دانیشتن‬ ‫مه‌ترس ‌ی‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌ی‬ ‫دڵ زیاد ده‌كات‬ ‫گرنگ ‌ه كارگه‌رییه‌كانی دانیشتن له‌سه‌ر‬ ‫ته‌ندروس���تی مرۆڤ بزانرێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌ژیانی رۆژانه‌مان���دا ره‌نگه‌ زۆربه‌مان‬ ‫به‌دانیش���تن له‌ئۆفیس یان هه‌ر شوێنی‬ ‫تر به‌سه‌ری به‌رین‪ ،‬له‌پاش ئه‌نجامدانی‬ ‫چه‌ن���د لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك ل���ه‌و بواره‌دا‪،‬‬ ‫ده‌ركه‌وت���وو‌ه دانیش���تنی درێژخایه‌ن‬ ‫بۆ چه‌ن���د كاتژمێرێك زیانی بۆس���ه‌ر‬ ‫ته‌ندروس���تی م���رۆڤ ده‌بێ���ت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه له‌كاتی ئیشكردنت ماوه‌ ماو‌ه‬ ‫له‌جێگاكه‌ت هه‌ستیت‌و چه‌ند خوله‌كێك‬ ‫به‌پێ بڕۆیت‪ ،‬چونك ‌ه دانیشتنی زۆر‪:‬‬ ‫‪ .1‬مه‌ترس���ی نه‌خۆشی ش���ه‌كره‌ زیاد‬ ‫ده‌كات‪:‬‬ ‫توێ���ژه‌ران له‌زانك���ۆی میس���ۆری‬ ‫له‌ئه‌مه‌ری���كا‪ ،‬بۆی���ان ده‌ركه‌وتوو‌ه ك ‌ه‬ ‫دانیشتنی درێژخایه‌ن كه‌سه‌كان ده‌خات ‌ه‬ ‫مه‌ترسییه‌وه‌ بۆ توشبوون به‌نه‌خۆشی‬ ‫شه‌كره‌‪ .‬قه‌ڵه‌وی‌و هه‌روه‌ها زیادبوونی‬ ‫چه‌وری له‌ناو جگه‌ری مرۆڤ‪.‬‬ ‫‪ .2‬مه‌ترسی مردن زیاد ده‌كات‬ ‫له‌توێژینه‌وه‌یه‌ك���ی پزیش���كی تایبه‌تدا‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا ده‌ركه‌وت���ووه‌‪ :‬ئه‌و ژنانه‌ی‬ ‫ش���ه‌ش س���ه‌عات زیات���ر داده‌نیش���ن‬ ‫له‌ڕۆژێكدا له‌سه‌دا ‪40‬یان زووتر ده‌مرن‬ ‫له‌وانه‌ی ‪ 3‬كاتژمێر كه‌متر داده‌نیش���ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ پیاوان له‌سه‌دا ‪ 18‬زیاتره‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬په‌یوه‌ندی هه‌یه‌ به‌ شێرپه‌نجه‌وه‌‬ ‫دانیشتن سااڵن ‌ه هۆكاره‌ بۆ توشبوون به‌م‬ ‫نه‌خۆشییه‌‪ ،‬كه‌ سااڵن ‌ه ‪ 170,000‬حاڵه‌ت‬ ‫تۆم���ار ده‌كرێت به‌هۆی دانیش���تنه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆژان ‌ه ‪ 30‬خوله‌ك رۆشتن مه‌ترسی ئه‌م‬ ‫نه‌خۆشیه‌ كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬مه‌ترس���ی نه‌خۆش���ی دڵ زی���اد‬ ‫ده‌كات‪:‬‬ ‫چه‌ند پزیش���كێكی لێكۆڵیار له‌لویزیانا‪-‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬ده‌ریانخستووه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫زۆر داده‌نیش���ن ب ‌ه رێژه‌ی له‌سه‌دا ‪54‬‬ ‫له‌مه‌ترس���یدان بۆ م���ردن ب ‌ه جه‌ڵده‌ی‬ ‫دڵ‪ ،‬دانیشتن هۆكارێكی مه‌ترسیدار‌ه بۆ‬ ‫توش���بوون به‌ نه‌خۆشیی ‌ه جیاوازه‌كانی‬ ‫دڵ‪.‬‬

‫‪ 15‬ب���ۆ ‪ 60‬س���اڵیدایه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ئاماژه‌یان به‌وه‌ك���ردوه‌ نزیكه‌ی‌ ‪120‬‬ ‫ملی���ۆن ك���ه‌س مادده‌ی‌ حه‌ش���یش‬ ‫به‌كار ئه‌هێن���ن‪ 50 ،‬ملیۆن مادده‌ی‌‬ ‫ئیمفیتامی���ن به‌كارئه‌هێنن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫‪ 21‬ملی���ۆن كه‌س���یش كۆكای���ن‬ ‫به‌كارئه‌هێنن‪ 21 ،‬ملیۆن كه‌س���یش‬ ‫به‌كارهێنه‌ری‌ ئه‌فیونن‪.‬‬ ‫نوس���ینگه‌ی‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت���ووه‌كان تایب���ه‌ت‬ ‫به‌م���ادده‌ی‌ هۆش���به‌ر ئاماژه‌ی���ان‬ ‫به‌وه‌كردوه‌‪ ،‬زۆرتری���ن به‌كارهێنه‌ری‌‬ ‫حه‌ش���یش له‌واڵتانی‌ ئوس���تورالیاو‬ ‫نیوزله‌ندای���ه‌ كه‌ رێژه‌ك���ه‌ی‌ ده‌گاته‌‬ ‫‪%15‬ه‌ ك���ه‌ ته‌مه‌نیان له‌نێوان ‪ 15‬بۆ‬ ‫‪ 60‬ساڵیدایه‌‪ .‬هه‌روه‌ها زۆرینه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ته‌مه‌نیان له‌نێوان ‪15‬‬ ‫بۆ ‪ 60‬س���اڵیدایه‌ مادده‌ی‌ ئه‌فیون‌و‬ ‫هیرۆین به‌كارئه‌هێن���ن له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاسته‌و رێژه‌كه‌یان ده‌گاته‌ ‪.%1.4‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا زۆرتری���ن به‌كارهێن���ه‌ری‌‬ ‫مادده‌ی‌ كۆكاین له‌واڵتانی‌ ئه‌مه‌ریكای‌‬ ‫باكوره‌‪.‬‬

‫مه‌له‌كردن له‌مه‌له‌وانگه‌ی‌ داخراودا ئه‌گه‌ری‌ توشبوونی‌ ره‌بۆ زیاد ده‌كات‬

‫توێژینه‌وه‌كان ئام���اژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن ئه‌و‬ ‫كل���ۆره‌ی‌ له‌ئاوی‌ مه‌له‌وان���گاكان هه‌یه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر زیانگه‌یاندنی‌ به‌ته‌ندروستی‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ب���ۆ كۆئه‌ندامی‌ هه‌ناس���ه‌و‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ پێس���ت‪ .‬به‌پێ���ی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ دوو زانای‌ فه‌ره‌نس���ی‌‌و‬ ‫كه‌نه‌دی‌ كه‌ رۆیته‌رز باڵوی‌ كردۆته‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌سه‌ر چه‌ند وه‌رزشه‌وانێك ئه‌نجام دراوه‌‬ ‫ك���ه‌ مه‌له‌یان له‌چه‌ن���د مه‌له‌وانگه‌یه‌كی‌‬ ‫داخراو كردوه‌و كل���ۆر له‌ئاوه‌كه‌دابووه‌‪،‬‬

‫ده‌ركه‌وت���وه‌ ئ���ه‌و گۆڕانكاریی���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سییه‌كانی‌ ئه‌و وه‌رزش���ه‌وانه‌دا بووه‌‬ ‫هه‌م���ان ئ���ه‌و گۆڕانكاریانه‌ ب���ووه‌ كه‌‬ ‫له‌كه‌س���انی‌ توش���بووی‌ ره‌بۆ هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫زاناكان���ی‌ توێژینه‌وه‌ك���ه‌ هه‌س���تاون‬ ‫به‌وه‌رگرتنی‌ چه‌ند نمونه‌یه‌ك له‌شانه‌ی‌‬ ‫سییه‌كان له‌‪ 23‬مه‌له‌وان‪ 10 ،‬توشبووی‌‬ ‫ره‌بۆ‪ ،‬هه‌روه‌ها ‪ 10‬كه‌س���ی‌ له‌شس���اغ‪.‬‬ ‫فالیری‌ بوغو له‌زانكۆی‌ (لیل)ی‌ فه‌ره‌نساو‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ لێكۆڵینه‌وه‌ك���ه‌‪،‬‬

‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌كرد كه‌ ده‌ركه‌وتووه‌ ئه‌و‬ ‫نمونه‌یه‌ی‌ له‌مه‌له‌وانه‌كان هه‌بووه‌ هه‌مان‬ ‫ش���ێوه‌بووه‌ له‌گه‌ڵ توش���بووانی‌ ره‌بۆ‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و نمونه‌ی���ه‌ چه‌ند خانه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رگری‌ تێدابووه‌ كه‌ له‌كه‌س���انی‌ له‌ش‬ ‫ساغ شه‌ش ئه‌وه‌نده‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ (فینتس���یل) پسپۆڕ‬ ‫له‌ب���واری‌ نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ كۆئه‌ندامی‌‬ ‫هه‌ناس���ه‌ له‌زانك���ۆی‌ (بیتس���بۆرغ)‬ ‫ی‌ ئه‌مه‌ریك���ی‌ ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ك���ردوه‌‬

‫م���ه‌رج نییه‌ ئ���ه‌و گۆڕانكاریان���ه‌ ببێت ‌ه‬ ‫ه���ۆی‌ ره‌بۆ‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌گش���تی‌ هه‌موو‬ ‫كۆكین له‌س���ه‌رئه‌وه‌ی‌ هه‌ندێ‌ پێكهاته‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌ن���او ئه‌ومه‌له‌وان���گا داخراوانه‌‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ری‌ هه‌ندێ‌ حه‌ساس���یه‌ت زیاد‬ ‫ده‌كات‪ .‬له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ هه‌ر به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌ی‌ هه‌ردوو زانای‌ فه‌ره‌نسی‌‌و‬ ‫كه‌نه‌دی‌ ئه‌نجامیان دابوو‪ ،‬ده‌ركه‌وت ‪18‬‬ ‫كه‌س له‌و مه‌له‌وانانه‌ توش���ی‌ یه‌ك جۆر‬ ‫حه‌ساسییه‌ت بوون‪.‬‬

‫نه‌شته‌ر‬

‫‪15‬‬

‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫کوتانی رەخنە‌و‬ ‫چزەی چەپڵە‬

‫یەکێ���ک ل���ەو کارە دەگمەنە باش���انەی‬ ‫کە وەزارەتی تەندروس���تی له‌دوو س���اڵی‬ ‫رابردووی تەمەنی���دا کردبێتی‌و بە قازانج‬ ‫بۆ تەندروس���تی هاوواڵتیان شکابێتەوە‪،‬‬ ‫زیادکردن���ی دوو ڤاکس���ینە ب���ۆ کوتانی‬ ‫مندااڵن‪ .‬هەڵب���ەت پێش ئەوەی وەزارەت‬ ‫شایانی دەستخۆشی بێت‪ ،‬دەبێت وەاڵمی‬ ‫دوو پرس���یار بداتەوە؛ ئای���ا هەنگاوەکە‬ ‫بیرۆک���ەی وەزارەت خۆیەت���ی یا پرۆژەی‬ ‫رێکخراوێكی نێودەوڵەتی���ە‌و وەزارەت بۆ‬ ‫خ���ۆی هەژم���اری دەکات؟‌ دووەم؛ ئای���ا‬ ‫دوای تەواوبوونی کۆنگرە رۆژنامەوانیەکە‬ ‫وەزارەت قۆڵی لێ هەڵدەماڵێت‌و بەڕاستی‬ ‫بیرۆکەکە لەسەر ئەرز جێبەجێدەکات؟‬ ‫وەاڵم���ی ئ���ەم پرس���یارانە گرنگ���ن‪،‬‬ ‫چونک���ە ئەزموون���ی دوو س���اڵی رابردوو‬ ‫زۆری پ���ێ گوتین س���ەبارەت ب���ە کار‌و‬ ‫هەڵسوکەوتەکانی وەزارەتی تەندروستی‪.‬‬ ‫له‌الیەک���ەوە وەزارەت س���نگی خ���ۆی بە‬ ‫کۆمەڵێک پ���رۆژە دەردەپەڕێنێت کە ئەو‬ ‫تەنها جێبەجێکارە‌و هەموو پێداویس���تی‌و‬ ‫پالندانان‌و بەدواداچوونی پرۆژەکە له‌الیەن‬ ‫ناوەندێ���ک یا دەزگایەک ی���ا رێکخراوێکی‬ ‫نێودەوڵەتی���ەوە ک���راوە‪ .‬نموونەیەک���ی‬ ‫زەقی ئەم میانە؛ "پ���رۆژەی هەرێمایەتی‬ ‫فریاکەوتن���ی تەندروس���تی"ی بانک���ی‬ ‫نێودەوڵەتی���ە کە بە ب���ڕی ‪ ١٣.٢‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‌و ب���ۆ م���اوەی ‪ ٤٠‬مانگ ب���ەردەوام‬ ‫دەبێت‪ .‬وەزارەتی تەندروس���تی له‌هەموو‬ ‫لێدوانە میدیایەکانیدا ن���ە دوور نە نزیک‬ ‫باسی بانکی نێودەوڵەتی ناکات‌و ناشڵێت‬ ‫ئ���ەو پارەیەی ک���ە بۆ پرۆژەک���ە خەرج‬ ‫دەکرێت له‌کوێوەی دەهێنێت؟‬ ‫له‌الیەکی ت���رەوە‪ ،‬له‌ڕابردوودا س���یحری‬ ‫زۆرێ���ک له‌پرۆژەکان���ی وەزارەت���ی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬تا دوای کۆتاییهاتنی کۆنگرە‬ ‫رۆژنامەوانیەکانی بڕی نەکردووە‌و پرۆژەکە‬ ‫بە بێدەنگی سەری ناوەتەوە؛ کامپینەکانی‬ ‫جگەرەکێش���ان‌و نەرگیل���ه‌و تەواوکردنی‬ ‫‪ ٤٠٠‬قەڕوێڵەییەک���ە‌و داخس���تنی عیادەی‬ ‫الکۆاڵن‪...‬هتد نموونەی زەقن‪ .‬بۆیە مەترسی‬ ‫ئەوە هەیە کە زیادکردنی ڤاکسینەکانیش‬ ‫ب���ە دەردی پرۆژەکانی ت���ر بچێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫هاتوو چاودێری‌و هاندانی دەرەوە نەبێت‪.‬‬ ‫ب���ا بگەڕێین���ەوە س���ەر کوتانەکە خۆی؛‬ ‫ئاشکرایە کوتانی مندااڵن یەکێکە له‌هەرە‬ ‫گەورەترین داهێنانەکانی دنیای پزیشکیی‌و‬ ‫تەندروستی کۆمەڵ‪ .‬هەڵمەتەکانی کوتان‬ ‫بە پ���ارە‌و هێز‌و کاتێکی کەم���ەوە ژیانی‬ ‫ملیۆن���ان منداڵ له‌م���ردن رزگار دەکەن‪.‬‬ ‫بۆیە له‌ڕاستیدا‪ ،‬بەهێزکردنی هەڵمەتەکانی‬ ‫کوت���ان‌و زیادکردنی ئەو ڤاکس���ینانە‪ ،‬کە‬ ‫کاریگەریی���ان بەش���ێویەکی زانس���تی بۆ‬ ‫پاراستن له‌نەخۆشی دەرکەوتووە‪ ،‬کارێکی‬ ‫بنەڕەتی وەزارەتی تەندروستیە‪.‬‬ ‫لەگ���ەڵ ئەوەش���دا‪ ،‬نابێ���ت وەزارەت���ی‬ ‫تەندروس���تی چاوەڕێ���ی له‌دایکبوون���ی‬ ‫منداڵەکانمان بکات بۆ ئەوەی بیانکوتێت‪.‬‬ ‫کوتان بۆی هەیە ئەو ‪%٣٠٠‬دا زیادبوونەی‬ ‫له‌مردنی مندااڵنی ش���یرخۆرە کە له‌ساڵی‬ ‫‪٢٠٠٣‬ەوە‌و ب���ە بەرچ���اوەی وەزارەت���ەوە‬ ‫رووی���داوە‪ ،‬کەمبکاتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم ناکرێت‬ ‫وەزارەت بیریبچێتەوە کە دایکی منداڵەکە‬ ‫تەنانەت پێش س���کپڕبوونی‌و له‌کاتی دوو‬ ‫گیانیدا پێویس���تی بە چاودێری‌و خزمەت‬ ‫هەیە‪ .‬دەبێت هەموو ئافرەتێکی دوو گیان‬ ‫بە الی کەمەوە چوار جار سەردانی بنکەی‬ ‫تەندروستی بکات (جەخت لەسەر هەموو‬ ‫دەکەینەوە‪ ،‬چونکە بەپێی داتاکانی بانکی‬ ‫نێودەوڵەت���ی بێ���ت ‪%١٥‬ی ئافرەتی دوو‬ ‫گیان سەردان ناکەن)‪ .‬ئەگەر ئافرەتی دوو‬ ‫گیان نایەت بۆ بنکەی تەندروستی‪ ،‬دەبێت‬ ‫وەزارەت ب���ە دوایاندا بگەڕێ���ت‪ .‬دەبێت‬ ‫هەم���وو ئافرەتێکی دوو گیان پش���کنین‌و‬ ‫چارەسەری تەواوی بۆ بکرێت (هەموویان‬ ‫بکێشرێن‌و فش���اری خوێنیان بۆ بگیرێت‌و‬ ‫پش���کنینی خوێ���ن‌و میزیان ب���ۆ بکرێت‌و‬ ‫فۆلیک ئەسیدیان بدرێتێ‪...‬هتد)‪.‬‬ ‫دەکرێت وەزارەتی تەندروستی هەماهەنگی‬ ‫له‌گ���ەڵ وەزارەتەکان���ی خوێندن���ی بااڵ‌و‬ ‫پەروەردە‌و کاروب���اری کۆمەاڵیتیدا بکات‬ ‫بۆ ئەوەی کەمپینی هۆش���یارکردنەوە بۆ‬ ‫ئەو کیژان���ە بکات کە نزیک���ن له‌تەمەنی‬ ‫هاوس���ەرێتیەوە‌و له‌گرنگ���ی پالن���دان بۆ‬ ‫سکپڕی‌و پشکنین‌و چاودێری تەندروستی‬ ‫له‌کاتی سکپڕیدا ئاگاداریانبکاتەوە‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئ���ەوەی رەخنەکانم���ان ش���لتر‌و‬ ‫چەپڵەکانم���ان توندت���ر بێ���ت‪ ،‬چاوەڕێی‬ ‫کاری زیات���ری هاوش���ێوەین‪ .‬چاوەڕێ���ی‬ ‫پرۆژەگەلێکین کە گەرەنتی تەندروس���تی‬ ‫نەوەکانی داهاتوومان بکات‌و میللەتەکه‌مان‬ ‫له‌تەندروستیەکی ئەوتۆدا بێت کە بتوانێت‬ ‫له‌ن���او میللەتاندا س���ەربەرز بێت‌و توانای‬ ‫کێبڕکێی هەبێت‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫خالقی‌ ده‌توانێ‌ خاك بگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ سه‌رده‌می‌ زێڕینی‌ خۆی‌؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند مه‌زهه‌ری‌ خالقی‌ ده‌كرێته‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ ته‌له‌فزیۆنی‌ خاك‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌ی‌ نزیكه‌ی‌ ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫به‌بڕیارێكی‌ د‪.‬به‌رهه‌م بودجه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ لێبڕا‌و به‌و هۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫داخرا‪ ،‬به‌اڵم ماوه‌یه‌كه‌ ده‌ستی‌‬ ‫به‌ په‌خشی‌ ئه‌زموونی‌ كردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫خالقی‌ به‌و كاره‌ی‌ گه‌شبینه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت "به‌نیازین دوور‬ ‫له‌سیاسه‌ت له‌بواری‌ كۆمه‌اڵیه‌تیدا كار‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫بڕی���اره‌ ل���ه‌‪21‬ی‌ مانگ���ی‌ ئ���ازاردا‬ ‫ته‌له‌فزیۆن���ی‌ خاك‪ ،‬به‌فه‌رمی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌س���تی‌ هونه‌رمه‌ند مه‌زهه‌ری‌ خالقی‌‪،‬‬ ‫ده‌س���ت به‌په‌خش���ی‌ ئاس���ایی‌ خۆی‌‬ ‫بكات���ه‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا نزیكه‌ی‌ س���اڵێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر به‌ه���ۆی‌ بڕینی‌ بودجه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن حكومه‌تی‌ هه‌رێم���ه‌وه‌‪ ،‬دوای‌‬ ‫زیات���ر ل���ه‌‪ 13‬س���اڵ كارك���ردن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌ له‌په‌خش وه‌ستا‪.‬‬ ‫تاڵه‌بانی‌ مانگی‌ ‪ 50‬هه‌زار دۆالری‌ بۆ‬ ‫دابین ده‌كات‬ ‫بڕینی‌ بودج���ه‌ی‌ كۆمه‌ڵێك ده‌زگای‌‬ ‫راگه‌یاندن له‌الیه‌ن كابینه‌ی‌ د‪.‬به‌رهه‌مه‌وه‌‬ ‫له‌ناویشیاندا بڕینی‌ بودجه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆنی‌‬ ‫خ���اك‪ ،‬ك���ه‌ خاوه‌نه‌كه‌ی‌ هێ���رۆ خانی‌‬ ‫هاوس���ه‌ری‌ تاڵه‌بانییه‌ ه���ه‌ر ئه‌و كاته‌‬ ‫چه‌ندین لێكدان���ه‌وه‌ی‌ جیاجیای بۆكرا‪،‬‬ ‫به‌بڕوای‌ هه‌ندێك‪ ،‬بڕینی‌ بودجه‌ی‌ خاك‬ ‫كه‌ به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌ له‌و‬

‫كاته‌دا مانگانه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 100‬هه‌زار دۆالر‬ ‫بووه‌‪ ،‬ب���ۆ ناكۆكی‌ نێ���وان د‪.‬به‌رهه‌م‌و‬ ‫هێرۆخ���ان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ئێس���تاش كه‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌ت ل���ه‌ د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫وه‌رده‌گیرێته‌وه‌‪ ،‬دووباره‌ خاك ده‌س���ت‬ ‫به‌په‌خش ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه له‌كاتێكدا‬ ‫هیچ بودجه‌یه‌ك���ی‌ له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫زانیاریانه‌ی‌ له‌به‌ر ده‌س���ت ئاوێنه‌دان‪،‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن س���كرتاریه‌تی‌ تاڵه‌بانییه‌وه‌‬ ‫مانگان���ه‌ ‪ 50‬ه���ه‌زار دۆالر ب���ۆ ئ���ه‌و‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌ دابین ده‌كرێت‪.‬‬ ‫راگرتنی‌ زیانی‌ بۆ ناوبانگی‌ بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫م‪.‬ئیبراهیم ئه‌حمه‌د هه‌بوو‬ ‫راگرتنی‌ په‌خشی‌ ته‌له‌فزیۆنی‌ خاك‪،‬‬ ‫بۆم���اوه‌ی‌ نزیكه‌ی‌ س���اڵێك‪ ،‬به‌بڕوای‌‬ ‫هه‌ندێك‪ ،‬زیانی‌ بۆ ناوبانگی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫كۆچك���ردو م‪.‬ئیبراهیم ئه‌حمه‌د هه‌بوو‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌موو ئاماژه‌كان بۆ ئه‌وه‌ ده‌چن‬ ‫كه‌ ئه‌و بنه‌ماڵه‌ی���ه‌ خۆیان به‌ خاوه‌نی‌‬ ‫راسته‌قینه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆن‌و ده‌زگای‌ خاك‬ ‫ده‌زانن‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ بۆ دووباره‌ ژیانه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌ په‌نا بۆ كه‌سێكی‌ نزیكی‌‬ ‫ئ���ه‌و بنه‌ماڵه‌ی���ه‌ ده‌برێت ك���ه‌ ئه‌ویش‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د مه‌زه���ه‌ری‌ خالقی‌‪-‬ی���ه‌‌و‬ ‫ئاوه‌ڵ���زاوای‌ م‪.‬ئیبراهی���م ئه‌حم���ه‌دی‌‬ ‫كۆچك���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم خالق���ی‌ ئ���ه‌وه‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ به‌حوكمی‌ نزیك ‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌ ئه‌و كاره‌ی‌ گرتبێته‌ ئه‌ستۆ‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "ئه‌و قس���انه‌م بیستۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌ ئه‌م كاره‌م به‌ئه‌ستۆ گرتووه‌‪،‬‬ ‫هی���چ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ب���ه‌وه‌وه‌ نییه‌ كه‌‬ ‫م���ن نزیكم ل���ه‌و بنه‌ماڵه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئیش���كردن بۆ ده‌زگایه‌ك���ی‌ فه‌رهه‌نگی‌‬

‫ته‌له‌فزیۆنه‌ك���ه‌ی‌ له‌ئه‌س���تۆ گرتووه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ وته‌كانی‌ ئ���ه‌و هونه‌رمه‌نده‌ هیچ‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌و كارمه‌ندانه‌ی‌ له‌ده‌زگاكه‌دا‬ ‫ماوه‌ن ده‌ریان ن���اكات‪ ،‬به‌اڵم چه‌ندین‬ ‫كارمه‌ندی‌ نوێ���ش ب���ۆ ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌‬ ‫ده‌هێنێ‌‪.‬‬

‫ئێمه‌ به‌نیازین‬ ‫دوور له‌سیاسیه‌ت‬ ‫له‌بواری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیدا‬ ‫به‌تایبه‌ت‬ ‫بۆ ژنان كارێكی‌‬ ‫جیاواز بكه‌ین‬ ‫كوردی‌ ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌م"‪ .‬خاك به‌ده‌ر‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆنه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬وه‌ك ده‌زگای���ه‌ك‬ ‫چه‌ندین به‌ش���ی‌ تری‌ هه‌ب���ووه‌‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫رادیۆ‌و گۆڤ���ار‌و چاپخانه‌‌و رۆژنامه‌یه‌ك‬ ‫به‌زمان���ی‌ ئینگلی���زی‌‪ ،‬به‌هه‌م���وو ئه‌و‬ ‫به‌ش���انه‌ش نزیك���ه‌ی‌ ‪ 300‬كارمه‌ندێكی‌‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌دوای‌ بڕینی‌ بودجه‌كه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت له‌هه‌موو به‌شه‌كاندا نزیكه‌ی‌ ‪25‬‬ ‫كارمه‌ندێكی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستاشدا‬ ‫خالق���ی‌ ته‌نه���ا ئه‌رك���ی‌ ژیان���ه‌وه‌ی‌‬

‫سه‌رده‌می‌ زێڕینی‌ كه‌ناڵه‌كه‌‬ ‫زۆرین���ه‌ی‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌ڕاب���روودا‬ ‫ل���ه‌‌و ته‌له‌فزیۆن���ه‌دا كاری���ان كردووه‌‪،‬‬ ‫تائێستاش شانازیی‌ به‌وه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا گه‌لێك كاری‌ داهێنه‌رانه‌‌و‬ ‫باش���یان ك���ردووه‌‪ ،‬به‌نمون���ه‌ش باس‬ ‫له‌وه‌رگێڕان���ی‌ چه‌ندین فیلم���ی‌ بیانی‌‬ ‫به‌ناوبانگ‌و فیلم كارتۆن ده‌كه‌ن بۆ سه‌ر‬ ‫زمانی‌ كوردی‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگه‌ له‌چه‌ندین‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ هه‌مه‌ڕه‌نگی‌ تر‪ ،‬پرس���یاره‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئای���ا خالقی‌ له‌توانای���دا هه‌یه‌‬ ‫خاك بگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ سه‌رده‌می‌ زێڕینی‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬یاخود ده‌توانێ‌ به‌شێك له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫ناچار بكات واز له‌كه‌ناڵه‌ ئاسمانیه‌كان‬ ‫بهێن���ن‌و ببن���ه‌ بین���ه‌ری‌ كه‌ناڵێك���ی‌‬ ‫لۆكاڵ���ی‌؟ به‌بڕوای‌ كه‌س���انێكی‌ نزیك‬ ‫له‌و ده‌زگایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ كارێكی‌ سانا نییه‌‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌شی‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌ كه‌‬ ‫خالقی‌ له‌شه‌سته‌كانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردوو‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ رادیۆی كرماش���ان بوو‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ كه‌سێكی‌ پڕ كاره‌‌و تائێستاش‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ده‌زگایه‌كی‌ تره‌‌و ته‌مه‌نیشی‌‬ ‫به‌ره‌وو هه‌ڵكش���ان رۆیش���تووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خالق���ی‌ ئه‌وانه‌ به‌ڕێگر نابینێ‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫ئه‌و هه‌ن���گاوه‌ی‌ ناویه‌تی‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك‬ ‫خۆی‌ ده‌یخاته‌ روو‪ ،‬ئه‌و پشت ئه‌ستوره‌‬ ‫به‌ ئه‌زمونێكی‌ زۆری‌ كاركردن له‌بواری‌‬ ‫راگه‌یاندن���دا‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "راس���ته‌ ئه‌و‬

‫كاره‌ ماندوبوونی‌ ده‌وێت‪ ،‬مه‌به‌ستیشمه‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ بكه‌م‪ ،‬نه‌ك له‌به‌رخاتری‌ هیچ‬ ‫كه‌سێك‪ ،‬به‌ڵكو پالن ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و شوێنه‌‬ ‫بكه‌ین���ه‌ ده‌زگایه‌ك���ی‌ فه‌رهه‌نگی‌ له‌و‬ ‫رێگایه‌ش���ه‌وه‌ خزمه‌ت به‌ میلله‌ته‌كه‌مان‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬جگه‌ل���ه‌وه‌ ئێمه‌ به‌نیازین دوور‬ ‫له‌سیاس���یه‌ت له‌ب���واری‌ كۆمه‌اڵیه‌تیدا‬ ‫به‌تایب���ه‌ت ب���ۆ ژنان كارێك���ی‌ جیاواز‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫دوای خستنه‌ سه‌رپێی‌ به‌جێیده‌هێڵێ‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ خالق���ی‌ جه‌خ���ت له‌و‌ه‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئ���اگاداری‌ ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا مانگان���ه‌ چه‌ندێك پاره‌ بۆ‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌ دابینكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاوێنه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ زانی���وه‌ كه‌ مانگان���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫س���كرتاریه‌تی‌ تاڵه‌بانیی���ه‌وه‌ ‪ 50‬هه‌زار‬ ‫دۆالر دابی���ن ده‌كرێ���ت‪ ،‬خالق���ی‌ له‌و‬ ‫رووه‌وه‌ ده‌ڵێت "له‌ب���اره‌ی‌ دابینكردنی‌‬ ‫پ���اره‌وه‌ هیچ زانیارییه‌ك���م نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌ ده‌س���تم دایه‌ ئ���ه‌م كاره‌‪ ،‬وتم پاره‌‬ ‫دابی���ن كراوه‌‪ ،‬وتی���ان به‌ڵێ‌‪ ،‬هه‌تا ئه‌و‬ ‫شوێنه‌ی‌ پاره‌یان بۆ دابینكرد ئێمه‌ كار‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌ی‌ نه‌ما ئێمه‌ش ده‌وه‌ستین"‪.‬‬ ‫خالقی‌ ئه‌وه‌ش ده‌خات���ه‌ روو كه‌ دوای‌‬ ‫خستنه‌س���ه‌ر پێ���ی‌ كه‌ناڵه‌ك���ه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫كارمه‌ندێ���ك له‌وێ‌ كار ن���اكات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌سه‌ر كاره‌كه‌ی‌ خۆی‌ كه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ئینستیوتی‌ كه‌له‌پوری‌ كورده‌ به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫كه‌ پێشوتر ئه‌زمونێكی‌ وه‌های هه‌بوو‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ئه‌و‌ه بووه‌ كه‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫ده‌ستی‌ هه‌بووه‌ له‌دروستكردنی‌ رادیۆی‌‬ ‫نه‌واو له‌دوای‌ ماوه‌یه‌ك بۆ خاوه‌نه‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌زهه‌ری خالقی‬ ‫به‌جێهێشتووه‌‪.‬‬

‫ی ده‌رمان شۆفێران ناڕازین له‌شێوازی‬ ‫له‌هه‌ولێر تائێستا فرۆشتن ‌‬ ‫ده‌رهێنانی كارتی سوته‌مه‌نی‌‬ ‫له‌شه‌قامه‌كان هه‌ر ماو‌ه‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێک له‌بازاڕی شاری هه‌ولێر‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫هاتب���ووه‌ الی یه‌كێك له‌فرۆش���یاره‌كان‪،‬‬ ‫ئا‪ :‬فه‌رهه‌نگ قه‌ره‌نی‬ ‫ئه‌و كه‌ نه‌خۆشی ده‌والی هه‌یه‌‪ ،‬زوو زوو‬ ‫ده‌رمان ده‌كڕێت‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌سااڵنی‌ نه‌وه‌ده‌كانه‌وه‌ فرۆشتنی‌‬ ‫به‌هۆی‌ گرانی‌ ده‌رمان له‌ده‌رمانخانه‌كاندا‬ ‫ده‌رمان له‌سه‌ر شه‌قامه‌كانی‌ شاری‌‬ ‫به‌ناچ���اری‌ رووده‌كات���ه‌ الی‌ ئ���ه‌و‬ ‫هه‌ولێر بوونی‌ هه‌یه‌‌و تائێستاش‬ ‫ده‌رمانفرۆشانه‌‪.‬‬ ‫به‌رده‌وامی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫عومه‌ر س���ڵێمانیش یه‌كێك���ی تر بوو‬ ‫ده‌رمانه‌كان ده‌فرۆشن ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫له‌و كڕیارانه‌ی‌ كه‌ نووسراوێكی پزیشكی‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ بژێوی‌ ژیانیان له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌بوو نیش���انی فرۆشیارێكی‬ ‫پیشه‌یه‌یه‌‪ ،‬به‌شێك له‌كڕیارانیش ئه‌و‬ ‫ده‌رمان���ی ده‌دا‌و فرۆش���یاره‌كه‌ش چه‌ند‬ ‫كاره‌ به‌ "باش"‌و هه‌ندێكی‌ دیكه‌ش‬ ‫پارچ���ه‌ حه‌بێك���ی پێدا‪ ،‬عومه‌ر باس���ی‌‬ ‫به‌ "خراپ"ی‌ داده‌نێن‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌‬ ‫له‌وه‌ك���رد كه‌ ه���ه‌ر كاتێك خ���ۆی‌ یان‬ ‫گشتیش له‌وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫منداڵه‌كان���ی‌ نه‌خ���ۆش بك���ه‌ون‪ ،‬دێته‌‬ ‫كاره‌كه‌ به‌"نایاسایی‌" ناوزه‌ند ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت"لێپێچینه‌وه‌ له‌گ ‌هڵ‌ ئه‌و كه‌سانه‌دا ش���ه‌قامی ش���ێخه‌اڵی هه‌ولێ���ر‌و ل���ه‌و‬ ‫فرۆش���یارانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی ده‌رمانخانه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ده‌رمان ده‌كڕێ‌‪ .‬ئه‌و نه‌خۆش���ه‌ بۆچونی‬ ‫می���ران محه‌م���ه‌دی ته‌مه‌ن ‪ 29‬س���اڵ وایه‌ كه‌ س���وودی زۆری له‌و فرۆشیارانه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ ل���ه‌و گه‌نجانه‌ی م���اوه‌ی‌ پانزه‌ وه‌رگرت���ووه‌‪ ،‬چونك���ه‌ پێیوای���ه‌ نرخی‌‬ ‫س���اڵه‌ كاری‌ فرۆش���تنی حه‌ب‌و ده‌رمان ده‌رم���ان الی‌ ئ���ه‌وان هه‌رزانت���ره‌ وه‌ك‬ ‫له‌س���ه‌ر ش���ه‌قامه‌كان ده‌كات‌و له‌س���ه‌ر له‌ده‌رمانخانه‌كان‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و دوو كه‌س���ه‌‪،‬‬ ‫مێزێك���ی بچ���وك كۆمه‌ڵێ���ك ده‌رمانی‬ ‫جۆراوجۆری به‌مه‌به‌س���تی فرۆش���تنیان نوره‌دی���ن مورادی ته‌مه‌ن ‪ 69‬س���اڵیش‬ ‫داناب���وو‪ ،‬ئ���ه‌و به‌وته‌ی خ���ۆی تا پۆلی وه‌ك فه‌رمانبه‌رێكی خانه‌نش���ینكراو ئه‌م‬ ‫پێنجه‌می س���ه‌ره‌تایی خوێندووه‌‪ ،‬به‌اڵم دیارده‌یه‌ی به‌كارێكی زۆر "ناشارستانی‌و‬ ‫شاره‌زاییه‌كی باشی له‌فرۆشتنی ده‌رماندا نامرۆییانه‌" وه‌سفكرد‌و به‌پێویستی زانی‬ ‫په‌یدا كردووه‌‪ .‬میران جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ ك���ه‌ حكوم���ه‌ت رێگر بێت له‌فرۆش���تنی‬ ‫مۆڵه‌تی فرۆش���تنی ده‌رمانی نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌رمان له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان ‪.‬‬ ‫مێژووی‌ فرۆشتنی‌ ده‌رمان به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫هه‌ر ده‌رمانێك مانگێكی مابێت به‌س���ه‌ر‬ ‫كاتی به‌س���ه‌رچوونی‪ ،‬نایفرۆشێ‌‌و فڕێی له‌ش���اری‌ هه‌ولێر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سااڵنی‌‬ ‫ده‌دات‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ سه‌رجه‌م نه‌وه‌ده‌كان‪ ،‬شاهۆ شێرزاد فرۆشیارێكی‬ ‫ده‌رمانه‌كان���ی له‌كۆگاكان���ی ده‌رم���ان دیك���ه‌ی ده‌رمانه‌ كه‌ ماوه‌ی ‪ 15‬س���اڵه‌‬ ‫ده‌كڕێ���ت‌و ئاشكراش���یكرد ك���ه‌ به‌هیج ئه‌و پیشه‌یه‌ ده‌كات‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای س���ااڵنی‌ نه‌وه‌ده‌كانه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫جۆرێك مادده‌ی هۆشبه‌ر نافرۆشێت‪.‬‬ ‫حاجی جه‌عفه‌ر ره‌س���وڵ كه‌ پیاوێك ‌ی شێوازه‌ی فرۆشتنی ده‌رمان سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪،‬‬ ‫‪ 55‬ساڵه‌و به‌مه‌به‌س���تی كڕینی‌ ده‌رمان ئه‌وه‌ش به‌هۆی‌ گرانی نرخه‌كه‌یه‌وه‌ بووه‌‬

‫ته‌نها ده‌رچوانی‌‬ ‫كۆلێجی‌‬ ‫ده‌رمانسازی‌ بۆیان‬ ‫هه‌یه‌ ده‌رمان‬ ‫بفرۆشن‬

‫شۆفێران ناڕازین له‌وه‌رگرتنی بڕی‌‬ ‫‪ 5‬هه‌زار دینار بۆ ده‌رهێنانی‌ كارتی‌‬ ‫سوته‌مه‌نی‌‪ ،‬هاوكات ناڕازیشن‬ ‫له‌ده‌رنه‌هێنانی كارتی سوته‌مه‌نی‬ ‫له‌سنوری سلێمانی بۆ ئوتومبێلی ژماره‌‬ ‫هه‌ولێرو دهۆك‌و له‌و دوو سنوره‌ش‬ ‫بۆ ژماره‌ سلێمانی‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫دابه‌شكردنی به‌رهه‌مه‌ نه‌وتییه‌كانی‬ ‫سلێمانیش ده‌ڵێت "ئه‌مه‌ بۆ رێگرتن‬ ‫بووه‌ له‌ساخته‌كاری‌"‪.‬‬

‫كه‌ خه‌ڵك ده‌رمانی به‌ده‌ست نه‌ده‌كه‌وت‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ چه‌ند كه‌س���انێك بیری���ان له‌وه‌‬ ‫كرده‌وه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌رمانخانه‌كان ئه‌و‬ ‫كاره‌ بك���ه‌ن‌و به‌نرخێكی هه‌رزان ده‌رمان‬ ‫بفرۆش���نه‌وه‌‪ .‬ش���اهۆ وتی "مه‌رج نییه‌‬ ‫ته‌نه���ا له‌كۆگاكان ده‌رمانم���ان بۆ بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌ڕێگ���ه‌ی ئه‌و فرۆشیارانه‌ش���ی‌‬ ‫كه‌ به‌كۆم���ه‌ڵ له‌كه‌ركوك���ه‌وه‌ ده‌یهێنن‬ ‫ده‌رمانمان بۆ دێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پیش���ه‌یه‌ جگه‌ له‌ه���ه‌رزه‌كاران‪،‬‬ ‫مێرمندااڵنیش���ی‌ گرتوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬محه‌مه‌د‬ ‫كرمان���ج منداڵێك���ی ته‌مه‌ن ‪ 8‬س���اڵه‌‌و‬ ‫له‌ته‌نیشت مێزه‌كه‌ی باوكییه‌وه‌ مێزێكی‬ ‫ب���ۆ خ���ۆی داناب���وو بنێش���ت‌و حه‌بی‬ ‫سه‌رئێش���ه‌ی به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌فرۆشت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫منداڵه‌ وتی "باوكم ده‌ڵێ له‌گه‌ڵ من كار‬ ‫بكه‌ با فێری‌ كاسبی ببیت"‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌رپرسانی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ئاش���كرای ده‌كه‌ن كه‌ فرۆشتنی‌ ده‌رمان‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ "نایاس���اییه‌"‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی كاروباری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی‪ ،‬د‪.‬جه‌میل عه‌لی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ‌ كه‌ فرۆشتنی ده‌رمان له‌سه‌ر‬ ‫ش���ه‌قامه‌كان كارێكی‌ نایاس���اییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "فرۆشتنی ده‌رمان ته‌نها له‌ڕێگه‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌وه‌ ده‌بێت كه‌ مۆڵه‌ت پێدراوه‌‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی‌و سه‌ندیكای‬ ‫ده‌رمانسازانی كوردستانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌و مه‌رجانه‌ی‌ ئاشكرا كرد كه‌‬ ‫پێویستن بۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫ده‌رمانخان���ه‌ بكه‌ن���ه‌وه‌ ك���ه‌ ده‌رچووی‬ ‫كۆلێج���ی ده‌رمانس���ازی ب���ن‪ ،‬جگه‌ له‌و‬ ‫كۆلێجه‌‪ ،‬ده‌رچووی كۆلێجی پزیش���كیش‬ ‫ناتوانێت به‌ب���ێ مۆڵه‌تی فه‌رمی ده‌رمان‬ ‫بفرۆشێت‪.‬‬ ‫د‪.‬جه‌می���ل جه‌ختیك���رده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ فرۆشیاری بێ مۆڵه‌تدا‬ ‫ده‌كه‌ن ئ���ه‌وه‌ش له‌ڕێگ���ه‌ی لیژنه‌یه‌كی‬ ‫هه‌ماهه‌نگ كه‌ پێكهات���وون له‌وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆ‌و ته‌ندروستی‪.‬‬

‫له‌كاتێك���دا له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا‬ ‫زیاتر له‌ملیۆنێك ئوتومبێل هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌وته‌ی‌ ش���ۆفێران له‌كات���ی‌ ده‌رهێنانی‌‬ ‫ه���ه‌ر كارتێكدا بڕی‌ ‪ 5‬ه���ه‌زار دیناریان‬ ‫ل���ێ وه‌رده‌گیرێت ك���ه‌ به‌الیانه‌وه‌ زۆره‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ پێیانوای���ه‌ ئه‌و ب���ڕه‌ "زۆر"ه‌‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش���دا جۆری‌ ئه‌و به‌نزینه‌ی‌‬ ‫وه‌ریده‌گرن "خراپه‌"‪.‬‬ ‫رزگار مه‌حمود هاوواڵتییه‌كی‌ ش���اری‌‬ ‫س���لێمانییه‌‌و له‌نۆره‌ی‌ ده‌ركردنی كارتی‬ ‫س���وته‌مه‌نیدا وه‌ستابوو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫ك���ه‌ "هی���چ ره‌وا نیی���ه‌ ب���ۆ كارتێكی‬ ‫به‌نزین پێنج ه���ه‌زار دینار وه‌ربگیرێت"‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ناوب���راو وه‌رگرتنی‌ ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌شی‌ بۆ ش���ۆفێران به‌زۆر نه‌زانی‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم جه‌ختیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ بڕه‌كه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌و ئوتومبێله‌ زۆره‌ی‌ له‌كوردس���تاندا‬ ‫هه‌یه‌ بڕێك���ی‌ زۆره‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫به‌سه‌رس���وڕمانه‌وه‌ وتی‌ "سه‌یر له‌وه‌دایه‌‬ ‫ئ���ه‌و پاره‌ی���ه‌ وه‌رده‌گ���رن‌و جۆره‌كه‌ی‌‬ ‫به‌نزینه‌كه‌ش خراپه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها عه‌لی جه‌میل كه‌ شۆفێرێكی‬ ‫دیكه‌ی���ه‌‌و س���ه‌رقاڵی ده‌رهێنانی كارتی‬ ‫س���وته‌مه‌نی بوو باسی له‌وه‌كرد كه‌ ئه‌و‬ ‫بڕه‌ پاره‌ی���ه‌ زۆره‌و نازانرێ���ت ده‌چێته‌‬ ‫گیرفانی كێوه‌‪ ،‬ناوبراو وتی‌ "ئه‌گه‌رنا ئه‌وا‬ ‫چه‌ند ساڵه‌ بۆ ئه‌و پاره‌ زۆره‌ی‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫س���وته‌مه‌نی‌و كارت‌و غه‌رام���ه‌و ژماره‌ی‌‬ ‫ئوتومبێله‌وه‌ وه‌رده‌گیرێت رێگاوبانه‌كانی‬ ‫پ���ێ چ���اك ناكرێ���ت‌و خزمه‌تگ���وزاری‌‬ ‫رێگاوبانی پێ ئه‌نجام نادرێت"‪.‬‬ ‫ده‌رنه‌هێنان���ی‌ كارت���ی‌ س���وته‌مه‌نی‌‬ ‫به‌نزی���ن ب���ۆ ئوتومبێله‌كان���ی‌ ژماره‌ی‌‬ ‫(هه‌ولێر‌و ده���ۆك) گرفتێكی‌ دیكه‌ی‌ بۆ‬ ‫ش���ۆفێران دروس���تكردووه‌‪ ،‬له‌و رووه‌وه‌‬ ‫سه‌ربه‌ست حه‌س���ه‌ن كه‌ هاوواڵتییه‌كی‌‬ ‫دیكه‌یه‌‌و ئوتومبێله‌كه‌ی‌ ژماره‌ هه‌ولێره‌‌و‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ وه‌رگرتن���ی‌ كارتی به‌نزین‬ ‫س���ه‌ردانی‌ س���لێمانی‌ كردبوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌یتوانیبوو كارته‌ك���ه‌ ده‌ربهێنێت‪ ،‬ئه‌و‬

‫ ‬ ‫شۆفێرێک له‌کاتی وه‌رگرتنی به‌نزیندا‬

‫له‌كوردستاندا‬ ‫زیاتر له‌ملیۆنێك‬ ‫ئوتومبێل هه‌یه‌و‬ ‫بۆ هه‌ر كارتێكی‬ ‫سوته‌مه‌نیش ‪ 5‬هه‌زار‬ ‫دینار وه‌رده‌گیرێت‬ ‫به‌توڕه‌یی���ه‌وه‌ وت���ی‌ "پێیانوت���م كارتی‬ ‫س���وته‌مه‌نی‪ ،‬ئوتومبێله‌كه‌م ناگرێته‌وه‌و‬ ‫ده‌بێت بچم له‌هه‌ولێره‌وه‌ پشتگیری بهێنم‬ ‫ئینجا بۆم ده‌رده‌هێن���ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش‬ ‫ناهه‌قیی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ناكرێت ش���ۆفێرێك‬ ‫له‌كفریی���ه‌وه‌ بچێت له‌هه‌ولێ���رو دهۆك‬ ‫پش���تگیری بهێنێ بۆ سلێمانی‌و له‌وێوه‌‬ ‫نوس���راومان ب���ۆ بكه‌ن بۆ كف���ری ئنجا‬ ‫كارتی سوته‌مه‌نیمان بۆ ده‌رده‌هێنن"‪.‬‬ ‫ئه‌مجه‌د ئه‌مین كه‌ خاوه‌نی ئوتومبێلێكی‬ ‫ژماره‌ هه‌ولێره‌ توش���ی‌ هه‌م���ان گرفت‬ ‫بووه‌‪ ،‬رونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ده‌رنه‌هێنانی‬ ‫كارتی س���وته‌مه‌نی بۆ ژم���اره‌ هه‌ولێرو‬ ‫دهۆك له‌سلێمانی‌‌و له‌هه‌ولێرو دهۆكیش‬ ‫بۆ ژماره‌ س���لێمانی ده‌ریخست كه‌ دوو‬ ‫ئیداره‌ی���ی‌و دووبه‌ره‌كی‌و دابه‌ش���كردنی‬ ‫كوردس���تان بوونی ماوه‌ "ئه‌گینا نازانین‬ ‫بۆچی ئه‌م جیاوازی‌و دیارده‌یه‌ له‌كارتی‬ ‫سوته‌مه‌نیدا بوونی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا به‌ڕێوه‌به‌ری‌ دابه‌شكردنی‬ ‫به‌رهه‌م���ه‌ نه‌وتییه‌كان���ی س���لێمانی‪،‬‬ ‫جه‌م���ال عه‌لی له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ س���اڵی راب���ردوو بۆ هه‌ر‬ ‫كارتێكی سوته‌مه‌نی دوو هه‌زار دیناریان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مساڵ بڕیاری دانانی‬ ‫ئه‌و نرخه‌ بۆ نه‌وت‌و گازو بانزین‌و كارتی‬ ‫سوته‌مه‌نیش له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی سامانه‌‬ ‫سروشتییه‌كانه‌وه‌ بووه‌‌و بۆ هه‌موو هه‌رێم‬ ‫وه‌كو یه‌كه‌و نرخه‌كان یه‌كخراون‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كێشه‌ی‌ ژماره‌ی‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫دهۆك‌و سلێمانیش‪ ،‬ناوبراو جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ ئوتومبێل���ی ژماره‌ س���لێمانی هیچ‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی نییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ساڵی پێشوو نزیكه‌ی‌ ‪ 170‬هه‌زار كارتی‬ ‫س���وته‌مه‌نییمان دابه‌شكردبوو‪ ،‬نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 70‬هه‌زاریان داخڵی كۆمپیوته‌ر كردبوو‬ ‫بۆیان ده‌ركه‌وتوه‌ كه‌ ‪ 6‬هه‌زاری‌ دووباره‌و‬ ‫سێ باره‌و ساخته‌كاری‌ تێدا كراوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌مساڵ شێوازی دروستكردنی ده‌فته‌ری‌‬ ‫س���وته‌مه‌نی‌و دابه‌ش���كردنیان گۆڕیوه‌و‬ ‫هه‌مووی داخڵی كۆمپیوته‌ر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری دابه‌ش���كردنی به‌رهه‌مه‌‬ ‫سوته‌مه‌نییه‌كان وتیشی "سه‌ره‌تا كارتی‬ ‫سوته‌مه‌نی بۆ ئوتومبێلی ژماره‌ سلێمانی‬ ‫ده‌رده‌هێنرێت‪ ،‬له‌هه‌ولێرو دهۆكیش ژماره‌‬ ‫س���لێمانیش ده‌نێردرێن بۆ الی ئێمه‌و به‌‬ ‫نوس���راو ئاگاداریان ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ ئایا‬ ‫ده‌فته‌رمان بۆیان كردووه‌ یان نا‪ ،‬دواتر‬ ‫ده‌فته‌ری سوته‌مه‌نییان بۆ ده‌رده‌هێنن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌مه‌به‌س���تی ئه‌وه‌ی دووباره‌و‬ ‫سێ باره‌ نه‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و رێنماییانه‌ی‌ كه‌ كۆپییه‌كی‬ ‫ده‌س���ت ئاوێن���ه‌ كه‌وت���ووه‌و له‌الی���ه‌ن‬ ‫لیژنه‌یه‌ك���ی به‌رهه‌م���ه‌ نه‌وتییه‌كان���ی‬ ‫س���لێمانییه‌وه‌ به‌س���ه‌ر به‌نزینخانه‌كاندا‬ ‫دابه‌ش���كراوه‌‪ ،‬هات���ووه‌ "ته‌نیا كارت به‌‬ ‫ژم���اره‌ ئوتومبێلی س���لێمانی ده‌درێت‌و‬ ‫ژم���اره‌ ئوتومبێل���ی ده���ۆك ده‌بێ���ت‬ ‫پش���تگیری له‌(مس���تودعی) دهۆكه‌وه‌‬ ‫بهێنێت‌و ژماره‌ هه‌ولێریش به‌هه‌مانشێوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ئوتومبێالنه‌شی ژماره‌كه‌ی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێم بێت‪ ،‬ده‌بێت ئاڕمی پالس���تیكی‬ ‫هاتوچۆی‌ سلێمانی‌ هه‌بێت"‪.‬‬

‫وەرزش‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫جام ‌ی ئیسپانیا‪ ..‬له‌شه‌ڕی‌ مه‌لیكه‌كانه‌وه‌ بۆ شه‌مشه‌مه‌كوێره‌كان‬ ‫له‌قۆناغێك ‌ی نوێی‌ جام ‌ی شاری‌ ئیسپانیا‪،‬‬ ‫یانه‌ ‌ی به‌رش���ه‌لۆن ‌ه روبه‌ڕوی‌ ڤاالنس���یا‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‌و ئه‌تله‌تی���ك بیلباویش ده‌بێت ‌ه‬ ‫میوانی‌ میراندیس‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مڕۆ‌و سبه‌ ‌ی یارییه‌كان ‌ی‬ ‫چونی‌ قۆناغی‌ پێش كۆتای ‌ی جامی‌ شا ‌ی‬ ‫ئیس���پانیا به‌ڕێوه‌ده‌چن‪ ،‬ك��� ‌ه چوار یان ‌ه‬ ‫خۆیان ل���ه‌م قۆناغه‌دا ده‌بینن���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌وانیش به‌رشه‌لۆنه‌‌و ڤاالنسیا‌و ئه‌تله‌تیك‬ ‫بیلباو‌و میراندیسن‪.‬‬ ‫ئه‌مش���ه‌و یانه‌ی‌ میراندیس���ی‌ ده‌رئاسا‪،‬‬ ‫له‌یاری���گای‌ خۆی���دا میوان���دار ‌ی یانه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌تله‌تیك بیلب���او ده‌كات‪ ،‬كه‌ له‌قۆناغ ‌ی‬ ‫چاره‌كی‌ كۆتایدا میراندیس به‌ئه‌نجامێك ‌ی‬ ‫چاوه‌ڕوان نه‌كرا‌و له‌یانه‌ی‌ ئیس���پانیۆڵ ‌ی‬ ‫كه‌ته‌لۆن���ی‌ ب���رده‌وه‌‌و یان���ه‌ ‌ی بیلباویش‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن ‌ی به‌سه‌ر یانه‌ ‌ی ریاڵ مایۆركا‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬ ‫س���به‌ی‌ ش���ه‌ویش به‌هێزترین یاری‌ ئه‌م‬ ‫قۆناغ��� ‌ه به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬كه‌ تیایدا یانه‌ ‌ی‬ ‫ڤاالنسیا ‌ی ناسراو به‌شه‌مشه‌مه‌كوێره‌كان‪،‬‬ ‫له‌یاریگای‌ مێس���تایای‌ تایب���ه‌ت به‌خۆ ‌ی‬ ‫روبه‌ڕو ‌ی یانه‌ی‌ به‌رش���ه‌لۆن ‌ه ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ڤاالنس���یا له‌قۆناغی‌ پێش���ودا به‌ئاس���ت‬ ‫به‌رز ‌ی خۆی‌‌و به‌بردنه‌وه‌ی‌ له‌لیڤانت ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫گه‌یانده‌ قۆناغ���ی‌ پێش كۆتایی‌‪ .‬هه‌رچ ‌ی‬ ‫یانه‌ی‌ به‌رشه‌لۆنه‌ش��� ‌ه له‌دوو كالسیكۆدا‬ ‫به‌س���ه‌ر یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌دریدا بۆ قۆناغ ‌ی‬ ‫پێش كۆتایی‌ په‌ڕییه‌وه‌‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‌‪2012/1/31 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 12‬‬ ‫میراندیس × ئه‌تله‌تیك بیلباو‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/2/1 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11‬‬ ‫ڤاالنسیا × به‌رشه‌لۆنه‌‬

‫خول ‌ی ئیتاڵیا‪ ..‬الزیۆ ‪ vs‬میالن‬

‫میسی‌ ستایش ‌ی‬ ‫چیك‬ ‫كریستیانۆ‬ ‫هه‌واڵه‌كان‬ ‫ده‌كات‬ ‫به‌درۆده‌خاته‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوپات ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و‌هی‌ لیۆنێل میس��� ‌‬ ‫ی تر‬ ‫ی به‌هیچ یاریزانێك ‌‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه كه‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌راورد ناكات‪ ،‬له‌هه‌مان كاتدا ستایش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كریس���تیانۆ رۆناڵدۆ ‌‬ ‫ئاس���ت به‌رز ‌‬ ‫ی ریاڵ مه‌درید ده‌كات‪.‬‬ ‫هێرشبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬له‌لێدوانێكیدا بۆ گۆڤار ‌‬ ‫ی‬ ‫تایم���ی‌ ئه‌مه‌ریك���ی‌ لیۆنێ���ل میس��� ‌‬ ‫ی ئاش���كرایكردوو‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ئه‌رجه‌نتین��� ‌‬ ‫هه‌رگی���ز خۆی‌ به‌راورد ن���اكات له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫كریستیانۆ رۆناڵدۆ یان هیچ یاریزانێك ‌‬ ‫تر‌و ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه پێیوانیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كێبڕكێ كردنی‌ له‌گه‌ڵ رۆناڵدۆ هۆكار ‌‬ ‫به‌رزبونه‌و‌هی‌ ئاس���تی‌ بێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا خۆی‌ به‌و به‌راورد ناكات‪.‬‬ ‫ی رۆناڵ���دۆو‌ه ده‌ڵێت‬ ‫ی له‌ب���اره‌ ‌‬ ‫میس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باشه‌‌و یاریزانێك ‌‬ ‫"پێموایه‌ ئه‌و كه‌سێك ‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌‪ ،‬زۆر ش���تی‌ به‌ری���اڵ مه‌درید‬ ‫ی‬ ‫به‌خش���یوه‌‌و له‌تواناشیا هه‌ی ‌ه ئه‌نجام ‌‬ ‫هه‌موو یارییه‌ك یه‌كال بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پرس���یارێكدا‪ ،‬ك��� ‌ه ره‌خنه‌ ‌‬ ‫له‌وه‌اڵم ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆری‌ له‌س���ه‌ره‌ بۆ ئه‌و ئاس���ته‌ نزمه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌رجه‌نتی���ن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌ڵب���ژارده‌ ‌‬ ‫پێشكه‌ش���ی‌ ده‌كات‪ ،‬میس���ی‌ ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫"ش���تێكی‌ به‌ئازاره‌‌و هه‌س���ت به‌بێزار ‌‬ ‫ی ده‌ڵێ���ت ئه‌م‬ ‫ده‌ك���ه‌م‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی م���ن راس���ته‌قین ‌ه نییه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئاس���ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هه‌ڵبژارده‌كه‌ ‌‬ ‫نمونه‌ ده‌ڵێ���ن گرنگ ‌‬ ‫نادات‪ ،‬به‌اڵم پێموای ‌ه ئێس���تا هانده‌ران‬ ‫ی‬ ‫ی یاریكردن ‌‬ ‫ده‌زان���ن ك ‌ه ئه‌مه‌ ش���ێوه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵبژارده‌كه‌ی���ه‌‌و منی���ش هه‌وڵی‌ خۆم‬ ‫ده‌ده‌م ئه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ به‌رشه‌لۆن ‌ه ئه‌یكه‌م‬ ‫ی بكه‌م"‪.‬‬ ‫بۆ هه‌ڵبژارده‌كه‌شم ‌‬

‫ی‬ ‫ی چێڵس��� ‌‬ ‫پیته‌ر چیكی‌ گۆڵچی‌ یانه‌ ‌‬ ‫ئه‌و هه‌وااڵن ‌ه به‌درۆده‌خاته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه گوای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی لێكردبێ���ت په‌یوه‌ند ‌‬ ‫مۆرینی���ۆ داوا ‌‬ ‫ی ریاڵ مه‌دریده‌و‌ه بكات‪.‬‬ ‫به‌یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬پیته‌ر چیك���ی‌ گۆڵچ ‌‬ ‫ی ئه‌و هه‌وااڵن ‌ه‬ ‫یانه‌ی‌ چێڵس���ی‌ ئینگلیز ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌درۆده‌خاته‌وه‌ كه‌ چه‌ند رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫ی له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ئینگلیزی‌‌و ئیسپان ‌‬ ‫باڵویانك���رده‌وه‌‪ ،‬گوای ‌ه ئ���ه‌م گۆڵچیی ‌ه‬ ‫ی ریاڵ مه‌درید نزیك ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌یانه‌ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێدا راپۆرت ‌ه رۆژنامه‌وانیه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ئاشكرایان كردبوو كه‌ خۆسێ مۆرینیۆ ‌‬ ‫ی ریاڵ مه‌درید ئاره‌زوو‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫راهێن���ه‌ر ‌‬ ‫ده‌كات پیته‌ر چیك ببات ‌ه یانه‌كه‌یه‌وه‌‌و‬ ‫ی پ���ێ‬ ‫جێگ���ه‌ی‌ ئیك���ه‌ر كاسیاس��� ‌‬ ‫بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌یل ‌‬ ‫له‌لێدوانێكی���دا ب���ۆ رۆژنام���ه‌ ‌‬ ‫ی پیته‌ر چیك ده‌ڵێت‬ ‫ی به‌ریتان ‌‬ ‫س���تار ‌‬ ‫ی‬ ‫"مۆرینی���ۆ هاوڕێم���ه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫باش���مان به‌یه‌كه‌و‌ه هه‌یه‌ له‌و كاته‌و‌ه ‌‬ ‫ی بوو"‪ .‬چیك‬ ‫ی چێڵس ‌‬ ‫كه‌ ئه‌و راهێنه‌ر ‌‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت‌و ده‌ڵێت "مۆرینیۆ قسه‌م‬ ‫ی‬ ‫زۆر له‌گه‌ڵ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫دۆستانه‌‪ ،‬به‌دڵنییاییه‌و‌ه قسه‌ ‌‬ ‫نه‌ك���ردووم ك ‌ه پێم بڵێ ئاره‌زوو ده‌كه‌م‬ ‫ی‬ ‫بێیت ‌ه یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی قه‌ب ‌ه ‌‬ ‫مۆرینی���ۆ گۆڵچییه‌ك ‌‬ ‫ناوی‌ ئیكه‌ر كاسیاسه‌"‪.‬‬

‫هانده‌رانی‌ به‌رشه‌ بۆچی‌‬ ‫له‌پیپی‌ خۆش نابن؟!‬ ‫ئه‌حمه‌د سه‌نگاوی‌‬

‫یارییه‌كانی‌ چون ‌ی‬ ‫قۆناغ ‌ی پێش كۆتایی‌‪:‬‬

‫ی ئیتاڵیا‪،‬‬ ‫ی نوێی‌ خول��� ‌‬ ‫له‌هه‌فته‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میالن روبه‌ڕو ‌‬ ‫له‌یاری‌ لوتكه‌دا یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی الزی���ۆ ده‌بێت���ه‌وه‌‌و یان���ه‌ ‌‬ ‫یان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫یۆڤانتۆس���یش ده‌بێت���ه‌ میوان ‌‬ ‫پارما‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مشه‌و سێ شه‌ممه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی خول���ی‌ پله‌یه‌كی‌ تۆپ ‌‬ ‫ی ‪‌ 21‬‬ ‫هه‌فت ‌ه ‌‬ ‫پێی‌ ئیتاڵیا ك ‌ه به‌ سیریه‌ ئه‌ی‌ ناسراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات‪ ،‬یان ‌هی‌ یۆڤانتۆس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م���ی‌ ریزبه‌ند ‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ پل���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئینی���ۆ تاردین ‌‬ ‫خوله‌ك���ه‌ له‌یاریگا ‌‬ ‫ی پارما‪.‬‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫ده‌بێت ‌ه یانه‌ی‌ میوان ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌فته‌یه‌ش���دا‪،‬‬ ‫له‌به‌هێزترین یار ‌‬ ‫كه‌ شه‌وی‌ چوارشه‌مم ‌ه به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی میالن���ی‌ پاڵه‌وان ‌‬ ‫یان���ه‌ی‌ ئه‌ی‌ س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاریگا ‌‬ ‫وه‌رزی‌ رابردوو‪ ،‬ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی الزیۆی‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫ی روب���ه‌ڕو ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی ئه‌م وه‌رزه‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی چواره‌م ‌‬ ‫پل��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���و ‌‬ ‫ئ���ه‌م دوو یانه‌ی��� ‌ه هه‌فته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جام ‌‬ ‫ی كۆتای��� ‌‬ ‫ی چاره‌ك��� ‌‬ ‫له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ی ی���ه‌ك بوونه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئیتاڵی���ا روبه‌ڕو ‌‬ ‫می�ل�ان توان���ی‌ به‌ئه‌نجامی‌ س���ێ گۆڵ‬ ‫به‌رامب���ه‌ر به‌گۆڵێك یارییه‌كه‌ بباته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن بۆ قۆناغی‌ پێش كۆتای ‌‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئینته‌رمیالن ‌‬ ‫ی تردا‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫له‌یارییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪20‬دا به‌گۆڵێك ‌‬ ‫بریندار‪ ،‬كه‌ له‌هه‌فته‌ ‌‬

‫‪17‬‬

‫ی‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫بێ به‌رامبه‌ر له‌س���ه‌ر ده‌س���ت ‌‬ ‫ی شكستهات‪ ،‬ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه‬ ‫ی توش ‌‬ ‫لیچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خ���ۆی‌ به‌رامبه‌ر یانه‌ ‌‬ ‫له‌ن���او یاریگا ‌‬ ‫پالێرمۆ ی���اری‌ ده‌كات‪ .‬یانه‌ی‌ رۆماش‬ ‫ی كالیاری‌‪.‬‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫ده‌بێته‌ میوان ‌‬ ‫یارییه‌كانی‌ هه‌فته‌ ‌ی (‪)21‬ی‬ ‫‌ خول ‌ی ئیتاڵیا‪:‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/1/31 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫پارما × یۆڤانتۆس‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/2/1 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫‪‌8‬‬ ‫ئه‌تاالنتا × جه‌نه‌وا‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫بۆڵۆنیا × فیرۆنتینا‬ ‫ئینته‌رمیالن × پالێرمۆ‬ ‫الزیۆ × میالن‬ ‫ئۆده‌نیزی‌ × لیچی‌‬ ‫سێنا × كاتانیا‬ ‫ی × چیزینا‬ ‫ناپۆل ‌‬ ‫ی × رۆما‬ ‫كالیار ‌‬ ‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/2/2 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫نۆڤارا × چیڤۆ ڤیرۆنا‬

‫خولی‌ ئینگلیزی‌‪..‬‬ ‫مان سیتی‌ له‌بۆسه‌ی‌ ئیڤه‌رتۆندایه‌‬ ‫ی مانچسته‌ر‬ ‫له‌هه‌فته‌یه‌كی‌ نوێدا‪ ،‬یان ‌ه ‌‬ ‫س���یتی‌ روبه‌ڕوی‌ ئیڤه‌رتۆن ده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫چێڵس���ی‌‌و لیڤه‌رپوڵیش ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی خۆیان یاری‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫یاریگا ‌‬ ‫ی‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌م���ڕۆ‌و س���به‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 23‬‬ ‫س���ه‌رجه‌م یارییه‌كان���ی‌ هه‌فته‌ ‌‬ ‫ی ئینگلته‌را ئه‌نجام ده‌درێن‪.‬‬ ‫ی نایاب ‌‬ ‫خول ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫ی مانچس���ته‌ر س���یت ‌‬ ‫یان��� ‌ه ‌‬ ‫ی خوله‌كه‌‪،‬‬ ‫ی ریزبه‌ن���د ‌‬ ‫پله‌ی‌ یه‌كه‌م��� ‌‬ ‫ی یاریگای‌ خ���ۆی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیڤه‌رت���ۆن یاری‌ ده‌كات‪ .‬یانه‌ ‌‬ ‫یانه‌ ‌‬ ‫ی ئۆڵد‬ ‫مانچسته‌ر یونایتدیش له‌یاریگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت به‌خۆی‌ له‌یارییه‌ك ‌‬ ‫تراف���ۆرد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ستوك سیت ‌‬ ‫ئاس���اندا روبه‌ڕوی‌ یانه‌ ‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی لیڤه‌رپوڵ‌و چێڵس���یش‬ ‫هه‌ردوو یان ‌ه ‌‬ ‫ی جیادا‌و ب���ه‌دوای‌ یه‌كدا‬ ‫له‌دوو یاری��� ‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر یانه‌كان���ی‌ وڵفرهامپت���ۆن‌و‬ ‫ی‬ ‫ی یاری‌ ده‌كه‌ن‪ .‬هه‌رچ ‌‬ ‫سوانزی‌ س���یت ‌‬ ‫ی ئارسناڵیشه‌‪ ،‬شه‌وی‌ چوارشه‌ممه‌‪،‬‬ ‫یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خ���ۆی‌ روبه‌ڕو ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگا ‌‬ ‫یان ‌هی‌ بۆڵتۆن ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫یارییه‌كانی‌ هه‌فته‌ ‌ی (‪)23‬ی‌ خول ‌ی ئینگلته‌را‪:‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/1/31 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫تۆتنهام × ویگان‬ ‫وڵفرهامپتۆن × لیڤه‌رپوڵ‬ ‫ی × چێڵسی‌‬ ‫ی سیت ‌‬ ‫سوانز ‌‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11‬‬ ‫ئیڤه‌رتۆن × مان سیتی‌‬ ‫مان یونایتد × ستوك سیتی‌‬

‫چوارشه‌ممه‌‪2012/2/1 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫ئه‌ستۆن ڤێال × ك‪.‬پارك رینجه‌رز‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11‬‬ ‫بالكبێرن × نیوكاسڵ‬ ‫بۆڵتۆن × ئارسناڵ‬ ‫فولهام وێست برۆمیچ‬ ‫سه‌نده‌رالند × نۆرویچ سیتی‌‬

‫لێبوردن كلتورێكه‌ په‌یوه‌س���ته‌ به‌سروشتی‌‬ ‫مرۆڤه‌وه‌‪ ،‬واته‌ لێبوردن سروشتێكه‌ له‌ناخ ‌ی‬ ‫هه‌موو مرۆڤه‌كان���دا هه‌یه‌‪ ،‬كاتێك لێبوردن‬ ‫كاری‌ خۆی‌ ده‌كات كه‌ مرۆڤێك خراپه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫مرۆڤێكی‌ دیكه‌دا ده‌كات‪ ،‬كه‌چی‌ ئه‌و له‌بری‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تۆڵه‌ی‌ لێبكاته‌وه‌‪ ،‬ده‌یبه‌خش���ێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م كلتوره‌ له‌بواری‌ وه‌رزشیش���دا ره‌نگی‌‬ ‫داوه‌ته‌وه‌‪ .‬غه‌مێكی‌ زۆر گه‌وره‌یه‌ له‌یانه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ناوبانگ���ی‌ وه‌ك (ریاڵ مه‌دری���د) یاری‌‬ ‫بكه‌یت‌و یاریزانێكی‌ س���ه‌ره‌كی‌ بیت‪ ،‬وه‌لێ‌‬ ‫له‌ئاس���ت ئه‌م به‌رپرس���یاریی ‌ه گه‌وره‌یه‌دا‬ ‫نه‌بیت‪ ،‬وات���ا یاریكردن له‌یانه‌یه‌كی‌ خاوه‌ن‬ ‫مێ���ژووی‌ له‌چه‌ش���نی‌ ری���اڵ مه‌درید‪ ،‬به‌ر‬ ‫له‌وه‌ی‌ پێویستی‌ به‌توانای‌ به‌رزی‌ هونه‌ری‌‌و‬ ‫كارامه‌یی‌ هه‌بێت‪ ،‬پێویس���تی‌ به‌ڕه‌وش���ت‬ ‫به‌رزی‌ هه‌یه‌‪ ،‬زۆر گرنگ���ه‌ ئه‌و یاریزانانه‌ی‌‬ ‫له‌ڕیزی‌ ئه‌م ج���ۆره‌ تیپانه‌دا یاری‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌ئاست بڵندی‌‌و سومعه‌ی‌ یانه‌كه‌دابن‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی‌ پێشودا‌و به‌دیاریكراوی‌ له‌یاری‌‬ ‫چونی‌ كالس���یكۆدا له‌یاریگای‌ (سانتیاگۆ‬ ‫بێرنابیۆ) له‌كاتی‌ رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی‌ هه‌ردوو‬ ‫جه‌مسه‌ره‌ گه‌وره‌كه‌ی‌ ئیسپانیادا روداوێكی‌‬ ‫ناپه‌سه‌ند رویدا‪ ،‬ئه‌وه‌یش ئاكاری‌ ناوه‌رزشی‌‬ ‫به‌رگری���كاری‌ پورتوگال���ی‌ (پیپ���ی‌) بوو‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ هه‌ڵكوتانه‌ س���ه‌ر (لێونێل میسی‌)‬ ‫باشترین یاریزانی‌ جیهان‪ ،‬كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫دوور له‌گیانی‌ وه‌رزشی‌ هه‌ڵسوكه‌وتی كرد‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م یاریزان���ه‌ی‌ هێڵی‌ به‌رگ���ری‌ مه‌درید‬ ‫نه‌یه‌ك���ه‌م جاریه‌ت���ی‌‌و نه‌كۆت���ا جاریه‌تی‌‬ ‫تاوه‌كو ده‌ست له‌زۆرانبازی‌‌و توند یاریكردن‬ ‫هه‌ڵبگرێ���ت‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه دوا هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫به‌رگری���كاره‌ پورتوگالی���ه‌ نییه‌ بۆ س���ه‌ر‬ ‫ئه‌س���تێره‌كان‪ ،‬هه‌ر له‌س���زادانی‌ له‌سااڵنی‌‬ ‫پێش���و تا ده‌گات به‌یاری‌ چونی‌ كالسیكۆ‪،‬‬ ‫هه‌وڵیدا زۆر سه‌رسه‌ختانه‌ زه‌بر بگه‌یه‌نێت‬ ‫به‌ئه‌ستێره‌كانی‌ (به‌رش���ه‌لۆنه‌)‪ .‬دیارده‌ی‌‬ ‫زاڵ نه‌بوون به‌سه‌ر خود وایكردووه‌ رژاندنی‌‬ ‫رق‌و بوغزو كین���ه‌ی‌ (پیپی‌) به‌رده‌وامبێت‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ یارییه‌كانی‌ كالسیكۆدا‪ .‬به‌گوێره‌ی‌‬ ‫لێدوانێكی‌ (پیپی‌) ده‌رباره‌ی‌ (به‌رشه‌لۆنه‌)‬ ‫ده‌ڵێت "ته‌نها رێگا بۆ راگرتن‌و په‌كخستنی‌‬ ‫توان���ای‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ تون���د یاریكردنه‌"‪.‬‬ ‫به‌كورتی‌ باش���ترین چاره‌سه‌ر له‌الی‌ پیپی‌‬ ‫(موساره‌عه‌یه‌) له‌بری‌ یاری‌ ئه‌نجامدان!‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ئه‌و ك���رده‌وه‌ دور له‌گیانی‌ به‌رزی‌‬ ‫وه‌رزش���ییه‌ی‌ (پیپی‌)و هێرش���ی‌ به‌رباڵوی‌‬ ‫رۆژنامه‌كانی‌ ئیس���پانیا‌و س���ه‌ركۆنه‌كردن‌و‬ ‫سه‌رزه‌نشتكردنی‌ ئه‌م ئه‌ستێره‌یه‌‪ ،‬گه‌یشته‌‬ ‫ئاس���تێك ك���ه‌ هانده‌رێكی‌ (به‌رش���ه‌لۆنه‌)‬ ‫س���كااڵی‌ یاس���ایی‌ له‌س���ه‌ر توندوتی���ژی‌‬ ‫(پیپ���ی‌) ل���ه‌دژی‌ میس���ی‌ تۆمارب���كات‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ ته‌واوبوونی‌ یاری‌ چونی‌ كالس���یكۆ‬ ‫له‌جام���ی‌ ش���اهانه‌ی‌ ئیس���پانیا‪ ،‬ئه‌مجاره‌‬ ‫جیاوازت���ر له‌جاره‌كانی‌ پێش���وو (پیپی‌)‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ راسته‌وخۆ داوای‌ لێبووردنی‌‬ ‫له‌(میس���ی‌) كرد‌و پۆزش���ی‌ بۆ هێنایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌فس���ووس له‌الی���ه‌ن یاریزانان���ی‌‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌وه‌ په‌س���ه‌ندنه‌كرا‪ .‬من لێره‌دا‬ ‫وه‌ك چۆن كرده‌وه‌ ناوه‌رزشیه‌كه‌ی‌ (پیپی‌)‬ ‫س���ه‌ركۆنه‌ ده‌ك���ه‌م‪ ،‬ئاوهاش په‌س���ه‌ندی‌‬ ‫عوزرخواییه‌كه‌ی‌ ده‌كه‌م بۆ (میس���ی‌)‪ .‬با‬ ‫بپرس���ین هیچ س���اتێك هه‌بووه‌ له‌مێژووی‌‬ ‫كالسیكۆدا كرده‌وه‌ی‌ ناجۆر‌و نه‌شیاو له‌الیه‌ن‬ ‫یاریزانان‌و هه‌وادارانی‌ یانه‌ی‌ (به‌رشه‌لۆنه‌)‬ ‫وه‌ به‌رامب���ه‌ر یان���ه‌ی‌ (ری���اڵ مه‌درید)ی‌‬ ‫ركاب���ه‌ری‌ ئه‌زه‌لی‌‌و ئه‌ب���ه‌دی‌ روی‌ دابێت؟‬ ‫بۆ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌ ئه‌م پرس���یاره‌ ئاس���انه‌‬ ‫ده‌بێت بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ ‪ 12‬س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر‌و‬ ‫له‌س���ه‌روه‌ختی‌ چوون���ی‌ (لویس فیگۆ) بۆ‬ ‫ری���اڵ مه‌درید‌و له‌یه‌كه‌می���ن گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫یاریگای‌ (نیوكامپ)‪ ،‬هانده‌رانی‌ به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫به‌چ شێوه‌یه‌كی‌ نه‌ش���یاو خاڵی‌ له‌ئیتیك‌و‬ ‫م���ۆڕاڵ په‌رچه‌كرداری���ان نوان���د ل���ه‌دژی‌‬ ‫ئه‌س���تێره‌كه‌ی‌ پێش���وویان‪ ،‬هه‌ر له‌تانه‌‌و‬ ‫ته‌شه‌ر‌و ده‌س���ته‌واژه‌ی‌ نه‌شیاو‌و ناشیرن‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ وشه‌ی‌ (خائین)‌و ره‌جمكردنی‌‬ ‫به‌ده‌به‌‌و شوشه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌م هۆكاره‌ وایكرد‪،‬‬ ‫ناوبژی���وان بۆچه‌ن���د خوله‌كێ���ك یاریه‌كه‌‬ ‫رابگرێ���ت‪ .‬ئه‌دی‌ ب���ۆ ئه‌م هه‌ڵس���وكه‌وته‌‬ ‫نه‌خ���وازراوه‌ی‌ هان���ده‌ران‪ ،‬به‌رش���ه‌لۆنه‌‬ ‫جه‌ساره‌ت‌و قودره‌تی‌ نه‌بوو داوای‌ به‌خشین‬ ‫له‌یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید‌و لویس فیگۆ بكات؟‬ ‫پاشان جیراردپیكێ‌ سوكایه‌تی‌ به‌(پیپی‌)‬ ‫كرد له‌یاری‌ چوندا له‌ڕێگای‌ ده‌س���ته‌واژه‌ی‌‬ ‫ناپه‌س���ه‌نده‌وه‌‪( ،‬س���ێرجیۆ بۆس���كێتس)‬ ‫یش س���وكایه‌تی‌ ره‌گه‌زپه‌رستی‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫مارس���یلۆ به‌كارهێناب���وو‪ .‬ب���ۆ ده‌بێ���ت‬ ‫یانه‌یه‌كی‌ به‌ناوبانگ‌و خاوه‌ن مێژووی‌ وه‌ك‬ ‫(به‌رش���ه‌لۆنه‌) نه‌توانێ���ت له‌به‌رانبه‌ر ئه‌م‬ ‫هه‌موو كرده‌وه‌یه‌دا داوای‌ به‌خشین بكات؟‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ رق‌و بێزاری‌ به‌رشه‌لۆنه‌ له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫(پیپ���ی‌)دا‪ ،‬كاتی‌ ئه‌وه‌ هات���ووه‌ هه‌ردوو‬ ‫یانه‌ په‌ڕه‌یه‌كی‌ س���پی‌ هه‌ڵبده‌نه‌وه‌‌و چیتر‬ ‫ئه‌م ناكۆكیانه‌ ته‌شه‌نه‌ نه‌كات‪ ،‬به‌ئامانجی‌‬ ‫النی كه‌می‌ دابه‌زینی‌ كێرڤی‌ دژایه‌تیكردن‌و‬ ‫یه‌كدی‌ روشاندن‪ ،‬ئاخر ئه‌م جۆره‌ ره‌فتارانه‌‬ ‫چ خزمه‌تێك به‌م یانه‌ گه‌ورانه‌ ده‌كات؟‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌ش���دا به‌گرنگی‌ ده‌زانم ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ بك���ه‌م ك���ه‌ توندوتی���ژی‌ له‌جوانی‌‌و‬ ‫هه‌یبه‌ت‌و سام‌و ش���كۆی‌ یاری كالسیكۆی‌‬ ‫نێوان هه‌ردوو یانه‌كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬پێشموایه‌‬ ‫توندوتیژی‌ جگه‌ له‌ناش���یرینكردنی‌ سیمای‌‬ ‫هه‌ردووكی���ان‪ ،‬هیچ���ی‌ دیكه‌ی‌ لێ س���ه‌وز‬ ‫نابێت‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ره‌نگاڵه‌‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪201٢/١/31‬‬

‫کاوڕ‬

‫ی پۆلیس به‌زۆر‬ ‫ی ئوتومبیل ‌‬ ‫شتن ‌‬

‫ی‬ ‫ی قازانجێك ‌‬ ‫ی ئابورییه‌وه‌ توش��� ‌‬ ‫له‌روو ‌‬ ‫باش ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم خه‌رجیشتان زۆر‬ ‫ی سۆزداریش���ه‌و‌ه ئه‌م‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫ماوه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌بارده‌بێ���ت‪ .‬هه‌ین ‌‬ ‫به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫ی‪3‬‬ ‫ی س���عودی‌ حوكم��� ‌‬ ‫دادوه‌رێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���عودی‌ ئه‌دات به‌ ش���تن ‌‬ ‫گه‌نج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس ب���ۆ ماو‌ه ‌‬ ‫ئوتومبیله‌كان��� ‌‬ ‫ی ده‌س���ت‬ ‫یه‌ك مان���گ‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫درێژیی���ان كردووه‌ت ‌ه س���ه‌ر پیاوێك‌و‬ ‫ب ‌ه نوك ‌ه قه‌ڵ���ه‌م برینداریان كردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ێ بڕیار ‌‬ ‫له‌دادگای‌ س���عودی‌ هه‌ن���د ‌‬ ‫س���زادانی‌ تایبه‌ت ده‌رك���راوه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫سزایه‌ش یه‌كێكه‌ له‌و سزایانه‌‪.‬‬

‫گا‬ ‫ئه‌وكه‌س���ه‌ ‌ی خۆش���ت ده‌وێ���ت ئه‌ویش‬ ‫ره‌نگ ‌ه گه‌یش���تبێت ‌ه ئه‌و باوه‌ڕه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌ی‬ ‫مادییه‌و‌ه توشی‌ قه‌یران ده‌بییه‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ مه‌سره‌ف بكه‌یت‪ ،‬سێشه‌مم ‌ه‬ ‫رۆژ ‌ی به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫ی جۆرێكی‌ تازه‌ی‌ قاو ‌ه‬ ‫داهێنان ‌‬ ‫ی له‌واك‬ ‫ی ئاژه‌ڵ ‌‬ ‫له‌ پیسای ‌‬

‫دوانه‌‬ ‫ئ���ه‌م هه‌فته‌ی��� ‌ه ل ‌ه زۆر روه‌وه‌ باش���تر‬ ‫ی‬ ‫ده‌بیت له‌ڕابردوو‪ ،‬باش���تره‌ روبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫كێش���ه‌كانتان ببنه‌وه‌‪ ،‬له‌ش���اردنه‌وه‌ ‌‬ ‫چاكت���ره‌‪ ،‬س���ه‌فه‌رێك به‌ڕێوه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫چوارشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫ئێس���تا له‌به‌ریتانیا جۆرێ���ك له‌قاو‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی هه‌ند ‌‬ ‫باڵوبووه‌ته‌وه‌ ك ‌ه له‌پاشماو‌ه ‌‬ ‫ئاژه‌ ‌ڵ دروستده‌كرێت ك ‌ه پێیده‌وترێت‬ ‫ی زۆرگران���ه‌‪،‬‬ ‫"ل���ه‌واك"‪ ،‬نرخه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ ئێس���تادا ناودارتری���ن قاوه‌خان ‌ه ‌‬ ‫له‌نده‌ن "دیستریكت" ئه‌و جۆره‌ قاوه‌ی ‌ه‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫پێشكه‌ش به‌ موشته‌ریه‌كان ‌‬ ‫ی ئیسترلینی‌‪،‬‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ر ‪ 60‬جونه‌یه ‌‬ ‫ی ده‌گات ‌ه ‪ 5‬هه‌زار دۆالر‪.‬‬ ‫یه‌ك كیلۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ئاژه‌ڵ���ه‌‌ش كه‌ هه‌ر ب���ه‌ هێند ‌‬ ‫پیش���یله‌یه‌ك ده‌بێت له‌واڵتانی‌ ئاسیا‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ه‌و ش���ێوه‌ی ‌ه جوتی���اره‌كان كۆ ‌‬ ‫ی دار ‌‬ ‫ده‌ژین‪ ،‬له‌و واڵتان���ه‌ به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تام ‌‬ ‫ی ده‌كه‌نه‌وه‌‌و ج���ۆره‌ قاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی به‌ساخ ‌‬ ‫قا‌وه‌ ده‌خۆن‌و تۆوه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫له‌پیس���اییه‌كانیاندا ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬لێده‌رده‌چێت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫بار ‌ی ته‌ندروستیت به‌ره‌و خراپی‌ ده‌چێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت‌و پش���وییه‌ك نه‌ده‌ی‌‪ ،‬هه‌ست‬ ‫ك���ردن به‌ بێتاقه‌ت ‌ی به‌وه‌ ده‌ڕه‌وێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌وكه‌س���ه‌ ‌ی خۆشت ده‌وێت قس ‌ه‬ ‫بكه‌ی‌‪ ،‬شه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫شێر‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌ كۆبون���ه‌و‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانت‬ ‫زیاد ده‌كه‌ن‪ ،‬فرسه‌تی‌ كار ‌ی باش‌و په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌ستنیش له‌ئارادایه‌‪ ،‬له‌بۆنه‌یه‌كی‌ خۆشیش‬ ‫به‌ش���داری‌ ده‌كه‌ی‌‪ ،‬ره‌نگه‌ یاریشت له‌گه‌ڵدا‬ ‫بێت‪ ،‬سێشه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫چاوت زۆر له‌سه‌ره‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌كاره‌ك���ه‌ت‌و ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ش ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ به‌رپرس���ه‌كاندا هه‌ت���ه‌‪ .‬ده‌توان ‌ی‬ ‫به‌رگری‌ له‌ كاره‌كه‌ت بكه‌ی‌‪ ،‬یه‌كش���ه‌مم ‌ه‬ ‫رۆژ ‌ی به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫هه‌واڵێكی‌ خۆش���ت له‌دووره‌وه‌ پێده‌گات‪،‬‬ ‫له‌ب���وار ‌ی په‌یوه‌ن���د ‌ی كردن‌و س���ه‌فه‌ردا‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن به‌ده‌س���ت دێنیت‪ ،‬س���ۆز‬ ‫له‌ده‌رون���دا به‌هێزه‌‪ ،‬پێنجش���ه‌مم ‌ه رۆژ ‌ی‬ ‫به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی‬ ‫ی تر بارودۆخ ‌‬ ‫ی ك ‌ه جارێك ‌‬ ‫هه‌وڵئ���ه‌د‌ه ‌‬ ‫ئاب���وری‌‌و كاره‌كان���ت رێكبخه‌یت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫فرس���ه‌ت له‌ب���ار‌ه ب���ۆ پ�ل�ان دانان‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���كه‌وتی‌ باشتر‪ ،‬چوارشه‌مم ‌ه رۆژ ‌‬ ‫به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫فرسه‌تێكی‌ له‌باره‌ بۆ به‌ستنی‌ شه‌راكه‌ت‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ كه‌س���انێك ك ‌ه ویستوته‌ لێیان‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫نزیك بیته‌وه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌خ���ت یاوه‌رت���ه‌‪ ،‬دووش���ه‌ممه‌ رۆژ ‌‬ ‫به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ئاره‌زوو ده‌كه‌ ‌ی كه‌ ل ‌ه خۆشه‌ویسته‌كانت‬ ‫نزیك بیت���ه‌وه‌‌و كاتێك ‌ی خۆش به‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ریت‪ ،‬بیر له‌گه‌شتێك بكه‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌ی‬ ‫مادیش���ه‌وه‌ هه‌ند ‌ێ گرفت دێنه‌ پێش���ت‪،‬‬ ‫شه‌ممه‌ رۆژ ‌ی به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫کــات���ت لـــــه‌به‌رده‌م���ه‌ ك���ه‌ بیر له‌و‬ ‫پڕۆژه‌ی���ه‌ بكه‌یت���ه‌وه‌‪ ،‬په‌ل���ه‌ مه‌ك���ه‌‬ ‫له‌بڕی���اردان به‌تایبه‌ت���ی‌ هێش���تا ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ باش ناناس���یت‪ ،‬یه‌كشه‌ممه‌‬ ‫ی به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫رۆژ ‌‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌ سه‌فه‌ره‌كانت زۆر تر ده‌بێت‪،‬‬ ‫كاتی���ش گونج���او‌ه ب���ۆ به‌رنامه‌دانان‌و‬ ‫ده‌سكه‌وت‪ ،‬له‌هه‌فته‌ ‌ی داهاتوو كه‌سێك ‌ی‬ ‫خۆشه‌ویس���ت ده‌بینییه‌وه‌‪ ،‬پێنجشه‌مم ‌ه‬ ‫رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫ی ‪ 3‬من���داڵ‌‌و‬ ‫دوای‌ بوون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ منداڵ ‌‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫هه‌ڵگرتن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی هۆڵیوود‬ ‫تر‪ ،‬هه‌ردوو ناودار ‌‬ ‫ئه‌نجیالناجول���ی‌‌و برادبی���ت‬ ‫ی زه‌واج‬ ‫بڕیاریان داو‌ه به‌ڕه‌سم ‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ وه‌ك وتویان ‌ه‬ ‫ی منداڵه‌كانیانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه خواست ‌‬

‫ ئه‌نجێالجولی‌‌و برادبێت‬ ‫ به‌فه‌رمی هاوسه‌رگیری ده‌که‌ن‬ ‫ی ئێرانیش‬ ‫ئه‌كته‌رێك ‌‬ ‫ی رووت كرده‌وه‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جلشیفته‌ ‌‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫ئه‌كته‌ری‌ ناودار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 28‬ساڵ‌ له‌سه‌ر وێب سایت ‌‬ ‫فراهان ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یسبووك وێنه‌ك ‌هی‌ وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫كچ ‌ه میس���رییه‌ك ‌ه "عه‌لیا مه‌هدی‌" ‌‬ ‫ی داناوه‌‪ ،‬به‌و هۆكاره‌ش���ه‌و‌ه‬ ‫به‌ رووت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 20‬س���ه‌عاتدا ‪ 4500‬هاوڕێ ‌‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫بۆ دروس���ت بووه‌‪ .‬ئ���ه‌و خانم ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئێرانی���دا رۆڵ��� ‌‬ ‫له‌چ���ه‌ن فلمێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ره‌كی‌ گێڕاوه‌‌و له‌فلمێكی‌ به‌رهه‌م ‌‬ ‫هۆڵیۆدیشدا به‌شداری‌ كردووه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ی‬ ‫هۆكار له‌پش���ت خۆ رووت كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌هێش���تنی‌ ئه‌و جیاوازیه‌یه‌ له‌نێوان‬ ‫نێر‌و مێدا‪.‬‬

‫ی دوو شوو‬ ‫دوا ‌‬ ‫ده‌یه‌وێت ببێته‌وه‌ ب ‌ه پیاو‬ ‫ی ك��� ‌ه خاوه‌نی‌ منداڵێكه‌و‬ ‫ئه‌و خانمه‌ ‌‬ ‫دوو ج���ار ش���ووی‌ كردووه‌‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫سوور‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بكرێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڕه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫ب���ه‌ نێرینه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچه‌ ‌‬ ‫ی كه‌ دانیش���تو ‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی میس���رییه‌‪ .‬ئ���ه‌و ه���ه‌ر‬ ‫س���ه‌عید ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاریه‌كان ‌‬ ‫له‌منداڵیش���ه‌و‌ه عاش���ق ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بووه‌‌و سیفه‌تێك ‌‬ ‫كاراتی‌‌و زۆرانباز ‌‬ ‫كوڕانه‌ی‌ تیا بووه‌‪.‬‬

‫شه‌رت نییه‌ هه‌ر ره‌شیق بیت‌و‬ ‫ببیه‌ شای‌ جوانان‬ ‫ی ته‌م���ه‌ن ‪29‬‬ ‫له‌فه‌ره‌نس���ا كچێك��� ‌‬ ‫ی هیس���لین بالنشۆ بوو‌ه‬ ‫ساڵ به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2012‬بۆ خانمان ‌‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫شاجوان ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌ڵه‌وه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ ده‌رخس���تن ‌‬ ‫ی ته‌نها ب ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ هات���وو‌ه كه‌ جوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ش‌والر نیی���ه‌‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫رێكوپێك��� ‌‬ ‫رێكخراوی‌ ته‌ندروس���تی‌ جیهانی‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ له‌شوالرێك ‌‬ ‫خانم ‌ه فه‌ره‌نسیانه‌ ‌‬ ‫رێكیان هه‌ی ‌ه ناگه‌نه‌ رێژه‌ی‌ ‪.%20‬‬

‫خۆمه‌كه‌‌و‬ ‫خوا یداتێ‌‬

‫ی‬ ‫مامۆس���تایه‌ك له‌هیندس���تان به‌هۆ ‌‬ ‫ی بانك���ه‌وه‌ له‌ش��� ‌هو‌و رۆژێكدا‬ ‫هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ی به‌هه‌ڵ ‌ه‬ ‫ده‌بێته‌ ملیاردێر‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ بانكێكه‌و‌ه ‪ 10‬ملیار دۆالر خراوه‌ت ‌ه‬ ‫س���ه‌ر حس���ابه‌كه‌ی‌‪ .‬ئه‌م مامۆستای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كاتێ���ك ب���ه‌ رێك���ه‌وت له‌ڕێگ���ه‌ ‌‬ ‫ئه‌نته‌رنێته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌دوای‌ ئه‌و قازانج ‌ه‬ ‫كه‌م��� ‌هی‌ س���ه‌همه‌كانییه‌و‌ه گه‌ڕاوه‌‪،‬‬ ‫ی كردووه‌‪ ،‬ده‌بینێت‬ ‫ی حسابه‌كه‌ ‌‬ ‫سه‌یر ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 10‬ملیار دۆالر بۆ حسابه‌ك ‌هی‌ زیاد ‌‬ ‫كردووه‌‌و كتوپڕ بوراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬پاش���ان‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆی‌ ده‌ركه‌وتوو‌ه ك���ه‌ بانق هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫كردووه‌‪.‬‬

‫ڵ ‪1000‬‬ ‫له‌گه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پیاو جنس ‌‬ ‫كردووه‌‬

‫ی كریس���تال‬ ‫ژنێك���ی‌ به‌ریتانی‌ به‌ناو ‌‬ ‫‪ 42‬س���ا ‌ڵ رایگه‌یاندوو‌ه ك ‌ه مودمین ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر س���ێكس‪ ،‬جاری‌ وه‌ها بوو‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ ‪ 40‬كه‌س���دا كاری‌ سێكس��� ‌‬ ‫به‌ئه‌نجام گه‌یاندووه‌‪ ،‬ئه‌و هه‌موو كات‬ ‫له‌ش���ه‌واندا ده‌كه‌وێته‌ گ���ه‌ڕان به‌ناو‬ ‫نادیه‌ ش���ه‌وانه‌كاندا تاوه‌كو كه‌سێك‬ ‫ی ده‌یباته‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرێت‌و له‌گه‌ڵ‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���وقه‌ك ‌هی‌‪ .‬ئ���ه‌و ژن��� ‌ه ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫راگه‌یان���دوو‌ه ئه‌گه‌ر چه‌ن���د رۆژێك‬ ‫تێپه‌ڕێت‌و سێكس نه‌كات‪ ،‬هه‌ست ب ‌ه‬ ‫بێزاری‌‌و بێتاقه‌تی‌ ده‌كات‪.‬‬

‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ داوای‌ ته‌اڵق نه‌كات‬ ‫گه‌نجێكی‌ جه‌زائیری‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ژنه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌داهاتودا داوای‌ جیابونه‌وه‌ نه‌كات‪،‬‬ ‫فێڵێك����ی‌ لێ‌ ك����ردووه‌‌و ن����اوی‌ خۆی‌‬ ‫له‌سه‌ر شوێنێكی‌ هه‌س����تیاری‌ ژنه‌كه‌‬ ‫كوت����اوه‌‪ .‬ب����ه‌وه‌ش ژنه‌ك����ه‌ی‌ كه‌ زۆر‬ ‫جوانه‌ ناتوانێ‌ داوای‌ جیابونه‌وه‌ بكات‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ركه‌س����ێكی‌ تر بیهێنێ‌‌و ئه‌و‬ ‫كوتانه‌ له‌و ش����وێنه‌دا ببینێ‌ كه‌ ناوی‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌یه‌تی‪ ‌،‬لێی جیاده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫روونكردنه‌وه‌یه‌ک له‌وه‌زاره‌تی‬ ‫داراییه‌و‌ه بۆ رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‬ ‫لێوه‌ربگیرێت���ه‌وه‌ وه‌ ره‌وان��� ‌هی‌ دادگا‬ ‫ی‬ ‫نه‌كرێت پاڵپش���ت به‌ه���ه‌ردوو بڕیار ‌‬ ‫ی سه‌ره‌و‌ه‬ ‫لێبووردنی‌ ئاماژه‌پێكراوی‌ ال ‌‬ ‫كه‌ ژماره‌یه‌ك فه‌رمانبه‌ر پاڵپش���ت به‌و‬ ‫بڕی���ار‌ه ب���ه‌ر لێبووردن كه‌وت���وون و‌ه‬ ‫ی‬ ‫دۆسیه‌كانیان ب ‌ه ش���ێوه‌یه‌كی‌ یاسای ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دادگاكاندا داخراوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫بڕگه‌و به‌نده‌كانی‌ ئه‌و بڕیاره‌ له‌دادگاكان‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ ناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی جیاوازی‌ كیسه‌كانیان ك ‌ه الیه‌ن‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫دادگاو‌ه بڕیاری‌ له‌سه‌ر ده‌درێت هه‌روه‌ها‬ ‫ی وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‪-‬دا نیی ‌ه‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ك ‌ه ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌ران ‌ه ن���ه‌دات به‌دادگا‬ ‫ی یاس���ایی‌ (انچباگ‬ ‫ی به‌پێ ‌‬ ‫له‌به‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫موڤفی‌ الدوله‌) ژمار‌ه (‪‌ )14‬‬ ‫(‪ )1991‬وه‌زی���ری‌ تایبه‌تمه‌ن���د ئه‌بێت‬ ‫ی دادگابكات‌و‬ ‫ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ ره‌وانه‌ ‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن دادگاو‌ه بڕی���ار له‌س���ه‌ر‬ ‫چاره‌نووس���یان بدرێت‪ ،‬بۆی ‌ه له‌كاتێكدا‬ ‫ی‬ ‫ی ئاراسته‌ ‌‬ ‫وه‌زاره‌تمان ك ‌ه ئه‌و نووسراوه‌ ‌‬ ‫ی وه‌زی���ران‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كردووه‌ له‌هه‌مانكاتدا رێوشوێنی‌ یاسای ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر س���ه‌رجه‌م ئه‌و فه‌رمانبه‌ران ‌ه‬ ‫گرتۆت��� ‌ه ب���ه‌ر و‌ه دراون ب���ه‌دادگا به‌و‬ ‫ی‬ ‫وێن���ه‌ش ل���ه‌و نووس���راوه‌دا داواكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���اگادار كراوه‌ت���ه‌و‌ه له‌كات ‌‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫ی به‌رزكراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫خۆیدا‪ ،‬له‌و نووسراو‌ه ‌‬ ‫ی وه‌زیران‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫بۆ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تمانه‌و‌ه پێش���نیار كراو‌ه‬ ‫ی لێبووردن ده‌ربكرێت له‌الیه‌ن‬ ‫بڕیارێك ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌ به‌پێی‌ یاس���ا‬ ‫وات���ه‌ پاڵپش���ت ب���ه‌ بنه‌ما یاس���ایی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تووریه‌كان‪ ،‬و‌ه له‌ب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫لێبووردن���ی‌ گش���تی‌ یاخ���وود تایبه‌ت‬ ‫ی‬ ‫به‌یاس���ا ده‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و پێشنیاره‌ ‌‬ ‫ی چاوپۆش���یكردن‬ ‫وه‌زاره‌تم���ان به‌مانا ‌‬ ‫نییه‌ له‌و فه‌رمانبه‌رانه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌وڵێك‬ ‫ی ئه‌و كێشه‌ی ‌ه‬ ‫بووه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫ی ته‌نها‬ ‫ی یاسایی‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ب ‌ه یاس���ایه‌ك ده‌توانرێت بڕیار له‌سه‌ر‬ ‫چاره‌نووسی‌ ئه‌و فه‌رمانبه‌ران ‌ه بدرێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ده‌رباره‌ ‌‬ ‫وه‌اڵمێك بۆ رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ له‌ژم���اره‌ (‪‌ )309‬‬ ‫ئه‌و بابه‌ت���ه‌ ‌‬ ‫ی ‪2012/1/17‬‬ ‫رۆژنامه‌كه‌دا له‌ب���ه‌روار ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ژێر مانشێتێك باڵو كراوه‌ته‌و‌ه ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫(‪ 79‬به‌رپرس‌و كارمه‌ن���د ‌‬ ‫دارایی‌ بڕوانامه‌كه‌یان ته‌زویره‌)‪،‬‬ ‫ی لێبوردنی‌ گش���تی‌‌و تایبه‌ت ب ‌ه‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫یاس���ا ده‌بێت‌و ب ‌ه یاس���ا رێكده‌خرێت‪،‬‬ ‫ی له‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫وه‌ ده‌ركردن���ی‌ بڕی���ار ‌‬ ‫پێش���ێلكردنی‌ بنه‌م���ا ده‌س���تووری‌‌و‬ ‫ی‬ ‫یاس���اییه‌كان نییه‌‪ ،‬به‌ڵك���و رێكارێك ‌‬ ‫یاس���اییه‌و‌ه له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمدایه‌ كه‌ پاڵپشت‬ ‫ب��� ‌ه ه���ه‌ردوو م���ادده‌ی‌ (‪)154.153‬‬ ‫ی عێراقی‌ ژماره‌ (‪)111‬‬ ‫له‌یاسای سزادان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 1969‬هه‌موارك���راو بڕیار ‌‬ ‫ی‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و ش���ێوه‌یه‌ ده‌ربكات به‌ ره‌چاوكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ۆكار‌و تایبه‌تمه‌ندێتی‌ ئه‌و باردۆخه‌ ‌‬ ‫ی له‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ واده‌خوازێت بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ربكرێت‪ ،‬هه‌ر له‌و روانگه‌یه‌و‌ه بڕیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌الیه‌ن په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫لێبووردن ‌‬ ‫ی هه‌رێمه‌و‌ه‬ ‫كوردس���تان‌و س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژمار‌ه (‪ )5.4‬له‌ساڵ ‌‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 2007‬ده‌رك���را ‪ ،‬و‌ه له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫داراییه‌و‌ه هیچ فه‌رمانبه‌رێك چاوپۆش ‌‬ ‫لێنه‌كراو‌ه ئه‌گه‌ر له‌ئه‌نجامی‌ لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌ركه‌وتبێ���ت بڕوانام��� ‌هی‌ س���اخته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دادگا ‌‬ ‫پێشكه‌ش كردبێت و‌ه ره‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆنوس��� ‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ن���د كراون به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێكۆڵینه‌و‌ه ك ‌ه ب ‌ه ئاماده‌بوون ‌‬ ‫لیژنه‌ ‌‬ ‫ی له‌سه‌رجه‌م‬ ‫ی داواكاری‌ گش���ت ‌‬ ‫نوێنه‌ر ‌‬ ‫ئه‌م لیژنانه‌دا لێكۆلێنه‌وه‌كان كراون‪ ،‬و‌ه‬ ‫له‌ئه‌نجامی‌ گرتنه‌به‌ری‌ ئه‌و رێوش���وێن ‌ه‬ ‫ی گیراوه‌ته‌ به‌ر به‌رامبه‌ر ئه‌و‬ ‫یاساییانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌ركه‌توو‌ه بڕوانامه‌كانیان‬ ‫فه‌رمانبه‌ران ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆراوجۆر ‌‬ ‫س���اخته‌یه‌ كاردان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی زۆر دروستبوو‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‌و فش���ارێك ‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌ران ‌ه نه‌درێن ب ‌ه دادگا‬ ‫ی‬ ‫ی بارودۆخ ‌‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ندیه‌ت��� ‌‬ ‫ب ‌ه ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بار ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م‌و ره‌چاوكردن ‌‬ ‫ئه‌وكات ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ان وه‌ ئاكام���ه‌ خراپه‌كان ‌‬ ‫وه‌ سزای‌ كارگێڕییان ئاراست ‌ه بكرێت‌و‬ ‫ی‬ ‫مووچه‌كانی���ان به‌پێ���ی‌ بڕوانامه‌كانیان راگه‌یاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫راس���ت بكرێته‌وه‌ و‌ه جیاوازیه‌كانیان وه‌زاره‌تی‌ درایی‌‌و ئابوور ‌‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )311‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/1/31‬‬

‫هه‌ل ‌ی كار‬

‫به‌ری خۆر ب ‌ه بێژنگ ناگیرێت‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ی گه‌نجم���ان‬ ‫چه‌ن���د به‌ڕێوه‌به‌رێك��� ‌‬ ‫داناوه‌ ك ‌ه توانیویانه‌ باش���ترین ئه‌دای‬ ‫كارگێڕیی���ان هه‌بێ���ت‪ ،‬پێمانوای ‌ه له‌م‬ ‫خاڵه‌دا ده‌بوو ده‌ستخۆش���مان لێبكرای ‌ه‬ ‫بۆ هێنانه‌ پێشه‌وه‌ی گه‌نج‪ ،‬نه‌ك وه‌كو‬ ‫خاڵێكی سلبی سه‌یری بكه‌ن‪.‬‬ ‫‪ .3‬هه‌ندێكجار له‌الدێكاندا له‌به‌ر كه‌می‬ ‫مامۆستا‪ ،‬ناتوانین به‌ڕێوه‌به‌ر ب ‌ه مه‌رج‬ ‫دابنێن‪ ،‬جگه‌ له‌قوتابخانه‌ی ئێواران‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌و مامۆستا گه‌نج ‌ه دوای ئه‌وه‌ی كه‌س‬ ‫ئاماد‌ه نه‌بوو ئه‌و كار‌ه بگرێت ‌ه ئه‌ستۆ‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر داوای په‌روه‌رد‌ه راسپێراو سێ‬ ‫جار ناوب���راو ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی‬ ‫پێش���كه‌ش ك���ردووه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ رازی‬ ‫نه‌بووین‪ .‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ په‌روه‌رد‌ه داوا‬ ‫له‌مامۆس���تایانی‌ ئۆپۆزسیۆن ده‌كات‪،‬‬ ‫ی بۆ پێش���نیار بكه‌ن بۆ‬ ‫مامۆس���تایه‌ك ‌‬ ‫گۆڕینی‌ ئه‌و به‌ڕێزه‌ی‌ باسیانكردووه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ناداپ���ه‌روه‌رده‌ی له‌گواس���تنه‌وه‌و‬ ‫دابه‌ش���كردنی مامۆس���تا‪ :‬ئه‌وه‌ دوور‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕاس���تییه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ لیژنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫هاوبه‌ش له‌سه‌رپه‌رشتیاران پێكهێنراوه‌‪،‬‬ ‫بۆ رێكخس���تنی میالكات‌و به‌ ئاگاداری‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كانیش بووه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬دانان���ی به‌ڕێوه‌به‌رو یاریده‌ده‌ر ب ‌ه‬ ‫تاقیكردنه‌و‌ه بووه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر پێویستی‌و‬ ‫ده‌رفه‌تدان ب ‌ه مامۆس���تایانی وه‌رزش‪،‬‬ ‫وه‌كو هه‌ر پسپۆڕییه‌كی تر‪.‬‬ ‫‪ .6‬س���ه‌باره‌ت به‌ خاڵی‌ حه‌وته‌میان‬ ‫لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ پێكهاتووه‌‪ ،‬سزای‬ ‫یاس���ایی‌و په‌روه‌رده‌ی���ان بۆ كه‌س��� ‌ه‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مه‌كان ده‌ركردووه‌‪.‬‬ ‫‪ .7‬دانانی یاریده‌ده‌ر له‌سه‌ر ژماره‌ی‬ ‫پێویستی قوتابیان‌و خوێندكاران بووه‌‪.‬‬ ‫‪ .8‬س���ه‌باره‌ت ب��� ‌ه هه‌س���تنه‌كردنی‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاران ب ‌ه به‌رپرس���یارێتی‬ ‫خۆی���ان‪ ،‬ئ���ه‌م خاڵ���ه‌ جێده‌هێڵین بۆ‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاره‌ به‌ڕێ���زه‌كان خۆیان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ته‌نه���ا ب���ه‌ یه‌ك دێ���ڕ وه‌اڵمی‬ ‫پێویست ده‌ده‌ینه‌وه‌ كه‌ زۆربه‌ی زۆری‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاران به‌پێی تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫سیس���ته‌می نوێ دانراون‌و ك���راون ب ‌ه‬ ‫سه‌رپه‌رشتیار‪.‬‬

‫‪ .9‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ نه‌وتن���ه‌وه‌ی‬ ‫به‌ش���ه‌وانه‌‪-‬ی به‌ڕێوه‌به‌رو یاریده‌ده‌ر‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه دوور‌ه له‌ڕاس���تییه‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫س���ه‌رجه‌میان به‌ش���ه‌وانه‌ی خۆی���ان‬ ‫ده‌ڵینه‌وه‌‪ ،‬وه‌كو په‌روه‌رده‌ش نوسراوی‬ ‫ره‌س���میمان كردو‌ه به‌ژماره‌ (‪)15710‬‬ ‫له‌به‌رواری (‪ )2011/11/26‬بۆ سه‌رجه‌م‬ ‫قوتابخانه‌و خوێندنگاكان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی حاڵه‌ته‌كان��� ‌‬ ‫‪ .10‬ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫ده‌س���درێژی‌‌و ته‌قه‌ك���ردن له‌هه‌ندێك‬ ‫خوێندنگاكان���دا‪،‬‬ ‫له‌قوتابخان���ه‌و‬ ‫س���ه‌رجه‌میان لیژنه‌یان بۆ پێكهێنراوه‌‪،‬‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن به‌ش���ی یاس���ای ‌‬ ‫س���كااڵ له‌دادگا تۆمارك���راوه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده‌ش���ه‌وه‌ سه‌ردانی‬ ‫ی‬ ‫دادگا كراوه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی به‌دواداچون ‌‬ ‫ی یاساش ئیجرائات‬ ‫ئه‌و كێشانه‌و به‌پێ ‌‬ ‫كراوه‌‪.‬‬ ‫‪ .11‬دانان���ی مامۆس���تا ب��� ‌ه تواناو‬ ‫كه‌فائه‌ت���ه‌ له‌باخچ���ه‌كان نه‌وه‌ك���و ب ‌ه‬ ‫میزاج‪ ,‬به‌داخه‌و‌ه ئه‌و مامۆستایه‌ی ك ‌ه‬ ‫ئه‌و خاڵه‌یان ب���ۆ ته‌رخانكردوه‌‪ ،‬خۆی‬ ‫چه‌ن���د مانگێكی ماو‌ه گواس���تنه‌وه‌ی‬ ‫له‌الدێ���وه‌ ب���ۆ ناو ش���ار ب���ۆ بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی یارمه‌تیشدراوه‌‪.‬‬ ‫‪ .12‬دامه‌زراندنی پاسه‌وان‌و كارگوزار‬ ‫چه‌ند س���اڵێك بوو راگیراوه‌‪ ،‬سااڵنه‌ش‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی زۆری���ان خانه‌نش���ین‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬ئه‌و ش���وێنانه‌ی ك ‌ه شاغریان‬ ‫هه‌ب���وو‌ه گواس���تنه‌وه‌ی بۆ ك���راوه‌‪،‬‬ ‫جگه‌له‌دابینكردنی كارگوزارو پاسه‌وان‬ ‫ی‬ ‫بۆ بین���ا نوێیه‌كان‪ .‬هه‌ر ب���ۆ زانیار ‌‬ ‫زیاتری���ش ته‌نه���ا به‌یه‌كج���ار (‪)43‬‬ ‫كارگوزارو پاسه‌وان له‌الدێكانه‌وه‌ بۆ ناو‬ ‫شار گوازراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .13‬سس���تی كارمه‌ندانی په‌روه‌رده‌‪:‬‬ ‫به‌داخ���ه‌و‌ه زۆرترین خزم���ه‌ت له‌الیه‌ن‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نجانه‌و‌ه ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ زۆربه‌یان‬ ‫خۆشبه‌ختان ‌ه خاوه‌نی پسپۆڕی خۆیانن‪،‬‬ ‫په‌روه‌رده‌م���ان ته‌نه���ا فه‌رمانگه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫هات���ن‌و رۆیش���تینی فه‌رمانب���ه‌ران ب ‌ه‬ ‫په‌نج ‌ه مۆری كۆمپیوته‌رییه‌‪ ,‬پێمانوای ‌ه‬ ‫مامۆس���تایانی‌ ئۆپۆزسیۆن گه‌وره‌ترین‬ ‫بێویژدانییان به‌رامبه‌ر به‌ ماندووبوونی‬

‫ئاگادار ‌ی‬ ‫گۆڕین ‌ی ناو ‌ی كۆمپانیا‬ ‫ی‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫ی (پێشڕه‌و جه‌مال حه‌مه‌) كه‌ داواكاره‌ ب ‌ه گۆرین ‌‬ ‫ی هاواڵت ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بلۆك) بۆ س���ه‌ر ناو ‌‬ ‫ی (پێش���ره‌و جمال حه‌مه‌) بۆ (دروس���تكردن ‌‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (بلۆك)ك��� ‌ه ئامێره‌كان ‌‬ ‫كارگ���ه‌ی‌ (پێش���ره‌و جمال حه‌مه‌) بۆ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی (‪ )2007/12/9‬تكای ‌ه‬ ‫تۆماره‌ له‌المان ب ‌ه ژم���ار‌ه (‪/155‬ئامێر‪ )2007‬له‌ به‌روار ‌‬ ‫ی ‪ 15‬رۆژ‪،‬‬ ‫له‌رۆژنامه‌كه‌تاندا بۆ یه‌كجار باڵوی‌ بكه‌نه‌و‌ه له‌دوای‌ ده‌رچونی‌ بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ی ناوی‌ ئه‌م كارگه‌ی ‌ه ئاگادارمان بكاته‌و‌ه‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌گۆڕین ‌‬ ‫هه‌ر كه‌س‌و الیه‌نێك الر ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ ئه‌نجام بده‌ین‪0‬‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه ناچار ده‌بین كار ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزدا‪...‬‬ ‫ی ‪2/‬‬ ‫دادنوسی‌ سلێمان ‌‬ ‫سۆران یادگار ره‌شید‬ ‫‪2012/1/30‬‬

‫ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫‪ .14‬پاس���ه‌وان‌و كارگوزار له‌جێگه‌ی‬ ‫خۆی���ان ده‌وام ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌نوس���راوی‬ ‫ره‌سمی ئاگاداركراونه‌ته‌وه‌ ك ‌ه پێویست ‌ه‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك له‌جێگ���ه‌ی خۆی ده‌وام‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫‪ .15‬ئاش���كرانه‌كردنی ئه‌نجام���ی‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌كان‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ وه‌اڵمێك ‌ه بۆ‬ ‫ی یاداش���ته‌كه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫خاڵی (‪2‬و ‪‌ )3‬‬ ‫له‌الیه‌ك ده‌ڵێن ب ‌ه تاقیكردنه‌وه‌‌و له‌الیه‌ك‬ ‫ده‌ڵێن بێ ئه‌زموونی‪ ،‬له‌كاتێكدا بۆ ئه‌و‬ ‫به‌ڕێزان���ه‌ ئه‌نجام���ی تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫راگه‌یه‌نراوه‌‪.‬‬ ‫‪ .16‬به‌ر له‌و یاداش���ته‌‪ ،‬ب ‌ه نوسراوی‬ ‫ره‌س���می له‌الیه‌ن په‌روه‌رده‌وه‌ به‌ژمار‌ه‬ ‫(‪ )16526‬له‌(‪ ،)2011/12/12‬داواكراو‌ه‬ ‫له‌قایمقامیه‌تی چه‌مچه‌ماڵ‌و شاره‌وانی‌و‬ ‫داوای مافی دابینكردنی‌ زه‌وی كراو‌ه بۆ‬ ‫مامۆس���تایان‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫په‌روه‌رده‌ داوای له‌سه‌رجه‌م لیسته‌كان‬ ‫ی‬ ‫كردووه‌ داكۆكی بك���ه‌ن له‌دابینكردن ‌‬ ‫زه‌وی بۆ مامۆس���تایان‌و فه‌رمانبه‌ران‪،‬‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه ئاماده‌ی���ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫خۆش���ی ده‌ربڕیوه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی مامۆستایان سه‌ردانی‌ الیه‌نی‬ ‫نوێنه‌ران ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیدار بكات‪.‬‬ ‫‪ .17‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ هه‌ندێ���ك له‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ران���ه‌ی دوو پۆس���تیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ته‌نها بۆ كاتێكی دیاریكراو بووه‌و‬ ‫له‌كاری ئیداریش���دا ئه‌و‌ه ئاساییه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ش كه‌سێكی شیاوو شاره‌زا بووه‌و‬ ‫به‌ ته‌كلیف‌و ب���ێ به‌رامبه‌ر ئه‌و كاره‌ی‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا رێزو خۆشه‌ویس���تیمان‬ ‫بۆ ئ���ه‌و به‌ڕێزانه‌ی ئه‌م یاداش���ته‌یان‬ ‫نووسیوه‌‪ ،‬به‌هیوای ئه‌وه‌ی پێكه‌و‌ه دوور‬ ‫له‌جیاوازی ئایدۆلۆژیا‪ ،‬په‌روه‌رده‌ پێش‬ ‫بخه‌ی���ن‪ .‬هه‌ر ره‌خنه‌و پێش���نیارێكتان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌رگای پ���ه‌روه‌رد‌ه كراوه‌یه‌‌و‬ ‫به‌ڵێنت���ان ده‌ده‌ین���ێ كاری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌هیوای ئ���ه‌وه‌ی له‌كاتی ره‌خنه‌دا‪،‬‬ ‫چ���او له‌س���ه‌ر چاكس���ازی‌و ریفۆرم ‌ه‬ ‫جوانه‌كانیش دانه‌خه‌ین‪.‬‬

‫ی میكانیك‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬ئه‌ندازیار ‌‬ ‫به‌م مه‌رجانه‌‪:‬‬ ‫ی دوو ساڵی‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .1‬النی‌ كه‌م ئه‌زموون ‌‬ ‫‪ .2‬شاره‌زابێت له‌زمانه‌كانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و ئینگلیزی‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬شاره‌زابێت له‌به‌رنامه‌كانی‌ ۆردو ئێكسڵ‌‪.‬‬ ‫ی كارگێڕی‌‬ ‫دووه‌م‪ :‬كارمه‌ند ‌‬ ‫به‌م مه‌رجانه‌‪:‬‬ ‫ی كارگێڕی‌‪.‬‬ ‫‪ .1‬النی‌ كه‌م بڕوانام ‌هی‌ به‌كالۆریۆسی‌ هه‌بێت له‌بوار ‌‬ ‫‪ .2‬شاره‌زایی‌ هه‌بێت له‌زمانه‌كانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و ئینگلیزی‌‪.‬‬ ‫ی دوو ساڵی‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬النی‌ كه‌م ئه‌زموون ‌‬ ‫‪ .4‬شاره‌زابێت له‌به‌رنامه‌كانی‌ ۆردو ئێكسڵ‌‪.‬‬ ‫سێهه‌م‪ :‬كارمه‌ندی‌ گه‌نجینه‌‬ ‫به‌م مه‌رجانه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬هه‌ڵگری‌ بڕوانامه‌ی‌ دبلۆم یان به‌كالۆریۆس بێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬شاره‌زایی‌ هه‌بێت له‌زمانه‌كانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و ئینگلیزی‌‪.‬‬ ‫ی دوو ساڵی‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬النی‌ كه‌م ئه‌زموون ‌‬ ‫‪ .4‬شاره‌زابێت له‌به‌رنامه‌كانی‌ ۆردو ئێكسڵ‌‪.‬‬ ‫ی كڕیاری‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫چواره‌م‪ :‬كارمه‌ند ‌‬ ‫به‌م مه‌رجانه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬هه‌ڵگری‌ بڕوانام ‌هی‌ به‌كالۆریۆس بێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬شاره‌زایی‌ هه‌بێت له‌زمانه‌كانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و ئینگلیزی‌‪.‬‬ ‫ی دوو ساڵی‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬النی‌ كه‌م ئه‌زموون ‌‬ ‫‪ .4‬شاره‌زابێت له‌به‌رنامه‌كانی‌ ۆردو ئێكسڵ‌‪.‬‬ ‫خوازیار بۆ ئه‌م پۆستانه‌ ده‌توانێت (‪ )CV‬خۆی‌ بنێرێت بۆ ئه‌م ئیمه‌یله‌‪:‬‬ ‫‪info@krmansteel.com‬‬

‫ی ‪2012/2/15‬‬ ‫ی (‪ )CV‬بریتییه‌ له‌رۆژ ‌‬ ‫دوا كاتی‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بكه‌ به‌ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌‪07701917427 :‬‬ ‫بۆ زانیاری‌ زیاتر په‌یوه‌ند ‌‬

‫ی‬ ‫ی ئیداره‌و سه‌رجه‌م مامۆس���تایان‌و كارمه‌ندان ‌‬ ‫ی ده‌س���ته‌ ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆمان ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫خوێندنگاكه‌مان���ه‌وه‌ س���وپاس‌و پێزانین��� ‌‬ ‫ی ‪ 625‬هه‌زار دیناریان به‌خشی ‌ه‬ ‫كۆمپانیای‌ نۆكان ده‌كه‌ین ك ‌ه بڕ ‌‬ ‫ی خوێندنگاكه‌مان ك ‌ه به‌خۆبه‌خش‬ ‫چوار كارگوزار‌و باخه‌وانێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ردوو به‌ڕێزان كاك سیروان‌و "ئامینه‌خان" ‌‬ ‫كارده‌كه‌ن‪ ،‬سوپاس ‌‬ ‫ی خوێندنگاكه‌ش���مان ده‌كه‌ین كه‌ له‌م كاره‌دا‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ری‌‌و هاوكارمان بوون‪.‬‬ ‫جه‌الل كه‌ریم‬ ‫ی ئامێدی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ قوتابخانه‌ ‌‬

‫له‌چاوەڕوانی بەربەرییەکاندا‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئەوەی له‌ڕۆمانەکەدا جێگای سەرەنجە‬ ‫ئ���ەو ئیقاعەیە ک���ە بەجۆرێکی تەریب‬ ‫لەگەڵ ئیقاعی ن���اوەوە‌و رەوتی ژیانی‬ ‫درۆگ���ۆدا دەڕوات‪ ،‬تا س���اڵەکان زیاتر‬ ‫ب���ڕوات‪ ،‬ژیان خاڵیتر دەبێتەوە له‌مانا‪،‬‬ ‫ن���اوەوەی درۆگ���ۆ کاڵت���ر‌و هەژارت���ر‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬درۆگۆ س���ەرەتا بە خولیای‬ ‫جەنگ‌و قارەمانێتی‌و مردنی بڵندگەراوە‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ باس���تیانی‪ ،‬دوژمنێک‬ ‫هەی���ە‪ ،‬دەبێ���ت چاوەڕوان���ی بی���ن‌و‬ ‫بیبەزێنین‪ ،‬س���ەرەتا ئیقاعی رۆمانەکە‬ ‫چ���ڕ‌و خێرای���ە‪ ،‬هەموو س���ەعاتێک‌و‬ ‫خولەکێک دەژمێردرێت‪ .‬هەر س���اتە‌و‬ ‫مانا‌و سروش���تی تایبەتی خۆی هەیە‪،‬‬ ‫دە فەس���ڵی یەکەمی تەنی���ا له‌ماوەی‬ ‫چوار مانگدا روودەدات‪ ،‬دواتر شتەکان‬ ‫مۆنۆتۆن‌و یەک رەنگ دەبن‪ ،‬کات جگە‬ ‫ل���ەوەی دەبێت���ە دووبارەبوونەوەیەکی‬ ‫رێس���اداری هەمان چاوەڕوانی‌و هەمان‬ ‫ترس هیچی دیک���ەی تێدا نامێنێتەوە‪،‬‬ ‫درۆگۆ س���اڵەهای س���اڵ له‌چاوەڕوانی‬ ‫هیچدا دادەنیشێت‪ ،‬لەو چاوەڕوانییەدا‬ ‫پیردەبێ���ت‪ ،‬جگ���ە ل���ەو چاوەڕوانی‌و‬ ‫خ���ۆ ئامادەکردن���ە بەتاڵ���ەش هیچی‬ ‫دیکە له‌ژینیدا نیی���ە‪ ،‬تا هێدی هێدی‬ ‫تەمەن دەیب���ات‪ ،‬دەچێتە س���اڵەوە‪،‬‬ ‫پەکی دەکەوێت‌و نەخۆشی تەنگی پێ‬ ‫هەڵدەچنێت‌و دەبێت بە زۆر له‌قەاڵکەی‬ ‫دووربخەنەوە‪ .‬ئەوەی له‌ڕۆمانەکەدا زۆر‬ ‫رەش‌و زۆر کۆمیدیش���ە‪ ،‬ئەو هێرش���ە‬ ‫چاوەڕوانکراوەی تەتارەکانە‪ ،‬کە درۆگۆ‬ ‫ژیانی خۆی له‌پێناویدا داناوە‪ ،‬لەو کاتەدا‬

‫روودەدات کە درۆگۆ لەس���ەر پێخەفی‬ ‫مەرگە‪ ،‬له‌جێگایەکە له‌بیمارستان‌و پیر‌و‬ ‫پەککەوتە دوا س���اتەکانی ژیانی خۆی‬ ‫دەژمێرێت‪ ...‬بەاڵم ئاخۆ ئەم هێرش���ە‬ ‫بەڕاستی روودەدات یان ئەوە هەوڵێکی‬ ‫دیکەی بۆتزاتییە ب���ۆ خاڵیکردنەوەی‬ ‫هەرچی زیاتری ژیان���ی درۆگۆ له‌مانا‪.‬‬ ‫درۆگ���ۆ له‌کۆتاییدا ژیان���ی خۆی وەک‬ ‫نوکتەیەکی بێتام س���ەیردەکات‪ ،‬وەک‬ ‫گاڵتەپێکردنێک���ی ناخ���ۆش‪ .‬مردن���ی‬ ‫درۆگ���ۆ لەو کات���ەدا کە تەت���ارەکان‬ ‫هێرش���دەبەن‪ ،‬بەڵگە نییە بۆ ماناداری‬ ‫ئ���ەو چاوەڕوانییە قووڵ���ەی درۆگۆ بۆ‬ ‫تەت���ارەکان‪ ،‬بەپێچەوان���ەوە بەڵگەیە‬ ‫بۆ ئ���ەو کۆمیدی���ا گ���ەورە‌و پوچییە‬ ‫بێس���نوورەی ژیانی مرۆڤ لەسەر ئەم‬ ‫ئەس���تێرەیە‪ .‬ئەو دوژمنەی کە مرۆڤ‬ ‫چاوەڕوانیدەکات‪ ،‬یان بوونی نییە‪ ،‬یان‬ ‫نای���ەت‪ ،‬یاخود کە ه���ات مرۆڤ لەوێ‬ ‫نییە‪ .‬له‌هەر س���ێ دۆخەکەشدا ژیانی‬ ‫مرۆڤ له‌ناوەوەڕا هەر له‌وێرانەدا تەواو‬ ‫دەبێ���ت‪ .‬بۆتزاتی ب���ە روونی ئەوەمان‬ ‫پێدەڵێ���ت کە مرۆڤ هی���چ نییە جگە‬ ‫له‌بوونەوەرێکی خۆخەڵەتێن‪ .‬هونەری‬ ‫دروس���تکردنی دوژم���ن دەرکەوت���ەی‬ ‫البەالیی هونەرێکی دیکەیە کە هونەری‬ ‫خۆخەڵەتاندن���ە‪ .‬درۆگ���ۆ دەزانێ���ت‬ ‫ک���ە تەت���ارەکان هەرگی���ز لەوەوپێش‬ ‫نەبینراون‌و دەرنەکەوتوون‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫بەالیەوە گرنگە خودی تەتارەکان نین‪،‬‬ ‫بەڵک���و چاوەڕوان���ی تەتارەکانە‪ ،‬ئەو‬ ‫س���روت‌و ئامادەکاریی‌و ئێش���کگیرییە‬

‫ریکالم‬

‫كۆمپانیای‌ كرمان پێویستی‌ به‌م پۆستانه‌ هه‌یه‌‪:‬‬

‫سوپاسنامه‌‬

‫کە مرۆڤ دەبێت له‌چاوەڕوانی ئەواندا‬ ‫بیچێژێت‪ .‬لێ���رەدا بەر هەمان تاریکیی‬ ‫کافکاییانە دەکەوینەوە‪ ،‬مرۆڤ لەسەر‬ ‫زەوی نازانێ���ت چی دەکات‪ ،‬بە هەڵەدا‬ ‫دەبرێت‌و خۆشی لەگەڵ ئەو گەمەیەدا‬ ‫ت���ا کۆتای���ی دەڕوات‪ .‬ئ���ەوەی مرۆڤ‬ ‫بتوانێ���ت چارەنوس���ی خ���ۆی بگرێتە‬ ‫دەست ئەس���تەمە‪ ،‬ئەوەی ژیانی ئێمە‬ ‫دیاریدەکات ترس���ی هەمیش���ەییمانە‬ ‫لەوانی دی‪ ،‬ترسێک رێگریمان لێدەکات‌و‬ ‫ناهێڵێت ژیانی خۆمان بژین‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی له‌ڕۆمانەک���ەدا زۆر قورس���ە‬ ‫ئەوەی���ە ک���ە درۆگۆ دەمرێ���ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫له‌ش���ەڕی تەتارەکاندا نا‪ ،‬ئەو شەڕەی‬ ‫بەدرێژایی ژیان���ی چاوەڕوانیکردوە‪...‬‬ ‫هێرشی تەتارەکان له‌کۆتاییدا بۆئەوەیە‬ ‫بۆتزاتی بڵێت‪ ،‬شەڕ لەگەڵ تەتارەکاندا‬ ‫رووب���دات یاخ���ود ن���ا‪ ،‬بایەخێک یان‬ ‫گرنگییەکی نییە‪ .‬ئەوەی ژیانی مرۆڤ‬ ‫وێران���دەکات خودی ش���ەڕەکە نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو چاوەڕوانی ئەبەدی‌و دوورودرێژی‬ ‫مرۆڤە بۆ ئەو ش���ەڕە‪ ...‬ئەوەیە مرۆڤ‬ ‫هەرگیز ناتوانێت بەتەواوی بژی‪ ،‬چونکە‬ ‫هەمیشە چاوەڕوانی پەالمارێک دەکات‬ ‫کە دڵنیا نییە ل���ەوەی روودەدات یان‬ ‫نا‪« .‬هیچ روونەدان» ئەوە سامناکترین‬ ‫حوکمێکە بەسەر ژیانی مرۆڤدا بدرێت‪.‬‬ ‫بە ئومێ���دی روودانی ش���تێک مرۆڤ‬ ‫بەربەریی‌و تەتارەکان دروس���تدەکات‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی وا له‌درۆگ���ۆ دەکات‪ ،‬ژیان���ی‬ ‫ش���ار بەجێبهێڵێت‌و دەس���تگیرانەکەی‬ ‫فەرامۆشبکات‌و رووبکاتە سەر سنوور‪،‬‬

‫‪19‬‬

‫ئومێدی روودانی شتێکە‪ .‬چ له‌کافکا‌و چ‬ ‫له‌دینۆ بۆتزاتییەوە یەک شت فێردەبین‪،‬‬ ‫ئەوی���ش ئەوەیە دۆزەخی راس���تەقینە‬ ‫ئەوەی���ە کە هیچ روونەدات‪ .‬ئێمە تەنیا‬ ‫له‌ڕووی ترس���ەوە نییە کە چاوەڕوانی‬ ‫بەربەریی���ەکان دەکەی���ن‪ ،‬بەڵکو لەو‬ ‫رووەش���ەوەیە کە ئەگ���ەر چاوەڕوانی‬ ‫تەتارەکان نەکەین چی بکەین‪ ،‬چونکە‬ ‫مردنی راس���تەقینە ئەوەی���ە کە هیچ‬ ‫روونەدات‪ .‬درۆگۆ ب���ە نیازی روودانی‬ ‫ش���تێک‪ ،‬خۆی دەخەڵەتێنێت‌و تەواوی‬ ‫ژیانی خ���ۆی دەخاتە ژێ���ر رەحمەتی‬ ‫یاس���اگەلێکی تون���د‌و بێڕەحمان���ەوە‪.‬‬ ‫لێرەدا بۆتزات���ی قوتابییەکی گەورەی‬ ‫کافکای���ە‪ ،‬درۆگ���ۆش وەک «ک»ـی‬ ‫پاڵەوانی کافکا له‌کۆش���کدا بەردەوام‬ ‫دوای ش���تێک دەکەوێت ک���ە دەیبات‌و‬ ‫دەیبات‌و نایگەێنێتە هیچ جێگایەک‪...‬‬ ‫هەردووکی���ان له‌قوواڵیی���دا دەزان���ن‬ ‫بۆئ���ەوەی بەردەوامب���ن پێویس���تیان‬ ‫بەوەیە خۆی���ان بخەڵەتێن���ن‪ .‬درۆگۆ‬ ‫له‌چاوەڕوانی تەتارەکاندا دادەنیشێت‌و‬ ‫تەت���ارەکان نای���ەن‪ .‬ب���ەاڵم درۆگۆش‬ ‫پێش���خۆی باپیرێک���ی گرنگ‌و گەورەی‬ ‫هەی���ە‪ ...‬تێکس���تەکەی بۆتزاتی���ش‬ ‫رۆحی خۆی تەنیا له‌باوکە کافکاییەکە‬ ‫وەرنەگرتووە‪ ،‬بەڵکو له‌باوکێکی یۆنانی‬ ‫‌و نامۆ‌و نەخۆش���ەوە کە «کوستەنتین‬ ‫کافافی»یە‪ ،‬له‌ش���یعرە ناودارەکەیەوە‬ ‫کە ئەویش هەر بە ناوی «له‌چاوەڕوانی‬ ‫بەربەرییەکاندایە»‌و له‌بەشی داهاتوودا‬ ‫له‌سەری دەوەستم‪.‬‬

‫ونبوون‬

‫*ناس���نامەیەکی خانەنشینی پێش���مەرگە بەناوی (عەزیز محەمەد ئەحمەد)‬ ‫ونبوە‪ ،‬هه‌رکەس دۆزییەوە پەیوەندی بکات بەژمارە مۆبایلی‪٠٧٧٠٢٢٧١١٩٩ :‬‬ ‫ی ونبووه‌ به‌ناوی‌(یوسف نامیق فائق)هه‌ركه‌س‬ ‫ی ژوری‌ بازرگان ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی ونبوو‌ه به‌ناوی‌(ئێڤین عه‌بدواڵ‌ محه‌مه‌د ئه‌مین)‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبووه‌ به‌ناوی‌(محه‌مه‌د جه‌الل محێدین)هه‌ركه‌س‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی ونبوو‌ه به‌ناوی‌(ئه‌یوب مه‌حمود حه‌مه‌ئه‌مین)‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی ونبوو‌ه به‌ناوی‌(حه‌مه‌ ره‌س���وڵ سابر ره‌سوڵ)‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی هاورده‌و ناردنی‌ كوردس���تان ونبو‌ه به‌ناوی‌ (یوسف‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌كی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫نامیق فائق) هه‌ر كه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ یه‌كێتێكه‌مان‪.‬‬ ‫ی (دره‌خشان‬ ‫ی كوردس���تان ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی مامۆستایان ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌كی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫حسێن ئه‌حمه‌د) هه‌ر كه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ یه‌كێتێكه‌مان‪.‬‬ ‫ی (عه‌لی‌ عه‌بدواڵ‌ ئه‌مین) هه‌ر كه‌س دۆزیه‌و‌ه‬ ‫ی خۆراك ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* فۆرمێك��� ‌‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كۆمپانیای‌ ئاوێنه‪.‬‬

‫ێ كلیلی چاالكبوونی‬ ‫په‌یڕه‌وێكی نو ‌‬ ‫په‌رله‌مانه‪ ...‬پاشماوه‌‌‬ ‫ئه‌مــ��� ‌ه بۆچـــ���ی‌؟ چونك��� ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫چاودێرێكی تر‌ه بۆ به‌گرنگی وه‌رگرتنی‬ ‫ئه‌ركه‌كانی لیژنه‌ به‌تایبه‌ت له‌چاودێری‌و‬ ‫به‌داوداچ���وون ك��� ‌ه لیژن���ه‌كان وه‌ك‬ ‫وتمان په‌یوه‌س���تن ب��� ‌ه وه‌زاره‌ته‌كان‪،‬‬ ‫بۆی��� ‌ه ده‌بێت ئاگاداری هه‌موو هه‌نگاو‌و‬ ‫بڕی���ار‌و كاره‌كان���ی وه‌زاره‌ته‌ك ‌ه بێت‌و‬ ‫به‌دواداچوونی به‌رده‌وامی هه‌بێت‪.‬‬ ‫* ده‌س���ه‌اڵتی لێپرس���ینه‌و‌ه ب���ۆ‬ ‫لیژنه‌كان‪:‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی په‌یڕه‌وی ناوخۆ له‌به‌ش���ی‬ ‫پێنج���ه‌م له‌م���ادده‌ی (‪ )40‬لیژنه‌كان‬ ‫ته‌نه���ا میوان���داری وه‌زی���ر‌و الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كـــان ده‌كه‌ن بۆ گفتوگۆی‬ ‫پڕۆژ‌ه یاســـــاكان‪ ،‬به‌ گـــوێره‌ی به‌شی‬ ‫حه‌وته‌م ده‌س���ه‌اڵتی لێپرسینه‌و‌ه دراو‌ه‬ ‫ب��� ‌ه په‌رله‌مانتار ته‌نها له‌په‌رله‌مان نه‌ك‬ ‫لیژنه‌كان ك ‌ه ئه‌م���ه‌ش كه‌موكوڕییه‌كی‬ ‫روونه‌‪ ،‬بۆچی؟‬ ‫چونكه‌‪:‬‬ ‫* وه‌ك ئاشكرای ‌ه له‌ته‌مه‌نی ‪ 39‬خولی‬ ‫په‌رله‌م���ان لێپرس���ینه‌وه‌یه‌كی جددی‬ ‫نه‌ك���راوه‌ له‌گ���ه‌ڵ وه‌زی���ره‌كان له‌ناو‬ ‫په‌رله‌مان‪.‬‬

‫* به‌ش���ی حه‌وت���ه‌م ته‌نه���ا رێ���گای‬ ‫داو‌ه ئه‌ندامان���ی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ���دا بك���رێ‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا زۆربه‌ی كات كه‌موكوڕیه‌كان‬ ‫له‌خوار وه‌زی���ره‌ به‌تایبه‌ت به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫گشتییه‌كان‪.‬‬ ‫* رێ���كاری یاس���ایی‪ ،‬لێپرس���ینه‌وه‌و‬ ‫بانگكردنی وه‌زیر كه‌مێك ئاڵۆزه‌‌و كاتی‬ ‫پێویسته‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ چاكتر‌ه له‌م گۆڕانكاریه‌دا ده‌سه‌اڵت‬ ‫بدرێت ب ‌ه لیژنه‌كان لێپرسینه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ێ‬ ‫هه‌ر كاربه‌ده‌ستێكی ده‌سه‌اڵت جێبه‌ج ‌‬ ‫بك���ه‌ن له‌لیژنه‌كان‪ .‬ئه‌م���ه‌ش واده‌كات‬ ‫كاربه‌ده‌س���ته‌كانی خوار وه‌زیر هه‌ست‬ ‫بكه‌ن چاودێ���ری‌و لێپرس���ینه‌وه‌یه‌كی‬ ‫راس���ته‌وخۆیان له‌س���ه‌ره‌‌و به‌خێراییش‬ ‫ئ���ه‌م لێپرس���ینه‌وه‌یه‌ ده‌ك���رێ‌‌و ئاڵۆز‬ ‫نییه‌‪ ،‬دواتر بۆ سزادان‌و هه‌ر ئه‌نجامێك‬ ‫ك ‌ه پێ���ی ده‌گ���ه‌ن بانگ���ی وه‌زیره‌ك ‌ه‬ ‫بكرێ‌‌و داوای س���زادانی بكه‌ی له‌هۆڵی‬ ‫ێ‬ ‫په‌رله‌مان‪ .‬ئه‌م ‌ه وه‌ك بۆچوونه‌‌و ده‌كر ‌‬ ‫به‌چه‌ند مادده‌یه‌كی یاسایی رێكبخرێت‬ ‫(ك��� ‌ه له‌به‌ر س���نورداریی نوس���ینه‌ك ‌ه‬ ‫ورده‌كاریه‌كه‌ی باس ناكه‌ین)‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‬

‫‪m‬‬

‫برسی کورسی‬

‫‪www.‬‬

‫ هۆشیار عه‌بدواڵ‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬ ‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫چاپخانەی ئاوێنە‬ ‫بۆ چاپکردنی‪:‬‬

‫‪awene.com‬‬

‫ده‌ڵێن فایه‌ق بێکه‌سی شاعیر بۆ ئه‌وانه‌ی هه‌میش ‌ه هه‌ڵپه‌ی کورسییان بوو‌ه‬ ‫گوزارشتی "برسی کورسی" بۆ به‌کارهێناون‌و له‌زۆر کۆڕ‌و کۆبوونه‌وه‌دا وا ناوی‬ ‫بردون‪ ،‬ش���ێرکۆی کوڕیشی یه‌کێک له‌ده‌ق ‌ه جوانه‌کانی(کورسی)ه‌‪ ،‬که له‌زۆر‬ ‫وێنه‌یدا باس له‌وان ‌ه ده‌کات ک ‌ه برسی کورسین‌و چی ده‌که‌ن بۆ کورسی‌و چی‬ ‫ده‌که‌ن ب ‌ه کورسی‌؟‬ ‫ئێستاش‌و ئه‌وساش زۆرن ئه‌وانه‌ی برس���ی کورسین‪ ،‬ئه‌و برسیه‌تی ‌ه بووه‌ت ‌ه‬ ‫نه‌خۆشی‪ ،‬بۆنمون ‌ه ئه‌گه‌ر سیاسه‌تی دوای روخانی به‌عسیان هه‌ڵسه‌نگێنیت‪،‬‬ ‫ده‌توانیت بڵێیت ئامانج‌و سیاسه‌تی یه‌کێتی‌و پارتی له‌عێراقدا برسیه‌تییه‌کی‬ ‫(پش���ده‌ری وته‌نی) پیس بوو‌ه بۆ کورسی‪ ،‬برسیه‌تییه‌ک ک ‌ه جگ ‌ه له‌خۆیان‬ ‫نه‌که‌س���ی تێر کردوه‌‌و نه‌هیچیشی هێناوه‌ت ‌ه س���ه‌ر سفره‌ی کوردی‪ ،‬له‌وه‌ش‬ ‫ناخۆش���تر ئه‌وه‌ی ‌ه که‌س رۆژێک له‌ڕۆژان لێی نه‌پرسیونه‌ته‌وه‌‌و پێیان بڵێت‪:‬‬ ‫ک ده‌که‌ن ک ‌ه عومرێک ‌ه‬ ‫ئه‌رێ ئاغایان ئێو‌ه ک ‌ه نوێنه‌رایه‌تی ویژدانی نه‌ته‌وه‌ی ‌ه ‌‬ ‫خه‌ب���ات ده‌کات ب���ۆ مافه‌کان���ی‪ ،‬چیت���ان بۆخۆتان کردووه‌‌و چیش���تان بۆ‬ ‫نه‌ته‌وه‌که‌تان کردووه‌؟!‬ ‫له‌دوای راپه‌ڕینه‌و‌ه بیس���ت س���اڵ زیاتر‌ه کۆمه‌ڵێک ده‌موچاو کورسیه‌کانی‬ ‫حی���زب‌و حکومه‌تیان داگیرک���ردووه‌‪ ،‬هه‌م���وو به‌رزبوونه‌وه‌یه‌کیان له‌حیزب‬ ‫شانسی کورسی حکومی زیاتر کردوون‌و هه‌موو کورسییه‌کی حکومیش جگ ‌ه‬ ‫له‌ده‌رفه‌تێک بۆ ده‌وڵه‌مه‌ند بوونی خێرایان هیچی تر نه‌بووه‌‪ .‬بۆی ‌ه سه‌یرنیی ‌ه‬ ‫ک ‌ه له‌و بیست ساڵه‌دا کۆمه‌ڵێک برسی کورسی دروست بوو‌ه ک ‌ه هه‌میش ‌ه ب ‌ه‬ ‫ی قسه‌‌و دروشمه‌کانیان باوه‌ش ده‌که‌نه‌و‌ه ب ‌ه کورسیه‌کاندا هه‌رچه‌ند‬ ‫پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫کورس���ییه‌کی بێ ئه‌رزش‌و بێ س���ه‌نگ بێت‪ ،‬گرنگ پاره‌‌و پوله‌که‌یه‌تی نه‌ک‬ ‫هیچی تر‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر برس���ێتی نیی ‌ه بۆ کورسی‌و ئه‌و کورسیی ‌ه نه‌خۆشی نیی ‌ه خێر‌ه دوێنێ‬ ‫پیشنیار ده‌که‌ن با له‌سه‌روی ته‌مه‌نی په‌نجا ساڵه‌و‌ه خانه‌نشین بین‌و که‌چی‬ ‫ئه‌مڕۆ پۆس���ت وه‌رده‌گرنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌خۆش���ی نیی ‌ه چۆن شانازی به‌وه‌و‌ه‬ ‫ده‌که‌ن ک ‌ه چه‌ندین جار وه‌زیر بوون‌و جێگر بوون‌و به‌رده‌وامیش نایش���ارنه‌و‌ه‬ ‫ب��� ‌ه قایمقامیش رازی���ن‪ ،‬ئاخر ئه‌و یه‌کێتی‌و پارتیه ل���ه‌و کۆمه‌ڵ ‌ه ده‌موچاو‌ه‬ ‫سوواو‌ه که‌س���ی تریان نییه‪ ،‬ئاخر خێر‌ه هه‌ر ئه‌وان ‌ه ده‌بێ مه‌کته‌ب سیاسی‬ ‫بن‪ ،‬جێگرانی س���ه‌رۆک بن‪ ،‬وه‌زیر بن‪ ،‬س���ه‌فیر ب���ن‪ ،‬گه‌نجێک‪ ،‬لێهاتویه‌ک‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمییه‌ک نه‌بوو له‌ناوتاندا‪ ،‬یان دروش���می سه‌رزار ئه‌وه‌ی ‌ه با نه‌وه‌ی نوێ‬ ‫بێته‌ پێشه‌وه‌‌و‌‌هی بن زاریش ئه‌وه‌یه‌ نه‌وه‌ی نوێ‪...‬؟!‬ ‫پێش���نیار ئه‌که‌ ‌م میدیاکان لیستێک دروست بکه‌ن بۆ ئه‌و ناوانه‌ی به‌رده‌وام‬ ‫س���ه‌رقاڵی پچڕاندنی پۆس���ت‌و کورس���ین‌و ناو له‌لیس���ته‌که‌ش بنێن(برسی‬ ‫کورس���یه‌کان) هه‌ر بۆ عیبره‌تیش ئه‌و لیست ‌ه به‌و دوو دێڕ‌ه شیعره‌ی مه‌حوی‬ ‫ده‌ستپێبکات که‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫فه‌له‌ک هه‌رگا که‌سێکی هه‌ڵبڕی‪ ،‬وه‌قتی هه‌الکه‌تیه‌‬ ‫که‌سه‌ر بۆ گه‌ینه‌ په‌ت بێ‪ ،‬پێ له‌کورسی‌و ئه‌سکه‌مل چی بکا؟‬ ‫له‌بیست س���اڵی رابردودا زۆرن ئه‌وانه‌ی کورس���ی توشی هه‌الکه‌تی کردون‪،‬‬ ‫زۆرن ئه‌وانه‌ی تێکۆش���ه‌ری دوێنێ بوون‌و ره‌م���زی گه‌نده‌ڵی ئه‌مڕۆن‪ ،‬زۆرن‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی خاوه‌ن قه‌در‌و حورمه‌ت‌و رێز بوون‌و ئه‌مڕۆ خاوه‌نی هیچ نین‪ ،‬ته‌نها‬ ‫خاوه‌نی یه‌ک شتن ک ‌ه ئه‌ویش پاره‌یه‌‪ ،‬خۆشتان ده‌زانن له‌دونیای سیاسه‌تدا‬ ‫بۆ که‌س���ێک بیه‌وێت شه‌ره‌فی به‌رپرس���یارێتی نه‌ته‌وه‌که‌ی هه‌ڵگرێت‌و ناوی‬ ‫له‌مێژوودا دره‌وشاو‌ه بێت‪ ،‬هیچ شتێک هێنده‌ی پاره‌ هه‌رزان‌و سوک نییه‌‪.‬‬

‫‪o‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫کتێب‪ ،‬گۆڤار‬ ‫رۆژنامه‌‪ ،‬نامیلکه‬

‫‪07701471518‬‬ ‫‪)053(3210501‬‬ ‫‪)053(3210502‬‬ ‫ریکالم‬